gerekli olan D vitamini elde ediliyor. Sedef hastal›¤›, ergenlik sivilceleri gibi baz› hastal›klarda da iyilefltirici etkileri biliniyor. Yine ultraviyole (mor ötesi) ›fl›nlar›n›n psikolojik aç›dan olumlu etkiler sa¤lad›¤› da bilinen gerçekler aras›nda.
YANAN GAZ KÜTLES‹ Günefl, günefl sisteminin merkezinde yer alan y›ld›zd›r. Günefl’e bak›ld›¤›nda kat› bir maddeymifl gibi görünür ama asl›nda yanan bir gaz kütlesidir. Günefl evreni dolduran milyarlarca y›ld›zdan biri. Günefl bize çok yak›n (150 milyon kilometre) oldu¤u için çok büyük ve parlak görünür. Dünyadan bak›nca günefl sabitmifl gibi görünür ama o da kendi ekseni etraf›nda döner. Dönüfl yönü dünyan›nkine göre terstir. Güneflin çap› dünya çap›n›n 109 kat› (1.5 milyon km), hacmi 1.3 milyon kat› ve a¤›rl›¤› 333 bin kat› kadard›r. Güneflin yo¤unlu¤u ise, dünyan›n yo¤unlu¤unun dörtte biri kadar. Günefl kendi ekseni etraf›nda saatte 70 bin kilometre h›zla döner. Bir turunu ise 25 günde tamamlar. Günefl yüzde 70 hidrojen, yüzde 20 helyum ve yüzde 5’ de di¤er elementlerden oluflur. Güneflin yüzey s›cakl›¤› 5 bin 500 derece ve çekirde¤inin s›cakl›¤›ysa 15,6 milyon derecedir. Güneflten ç›kan enerjinin 2 milyonda birlik k›sm› yeryüzüne ulafl›r. Güneflin üç günde yaym›fl oldu¤u enerji, dünyadaki tüm petrol, a¤aç, do¤algaz gibi yak›ta eflde¤erdir. Günefl ›fl›nlar› 8.44 dakikada yeryüzüne ulafl›r. Günefl, dünyaya en yak›n y›ld›zd›r. Çekim kuvveti dünya yer çekiminin 28 kat›d›r. Günefl, dünyan›n en az 1 milyon kat›d›r. Günefl enerjisini yüzeyindeki hidrojen atomlar›n›n helyum atomlar›na dönüflmesi sonucu bir patlama olur, bu patlamalardan günde milyonlarca olur bu flekilde günefl enerjisi meydana gelir. SMMMO YA AM > May s/Haziran 2008
>16
Güneflli ve aç›k havan›n ruh hali üzerindeki etkisi çok büyük. Güneflli havada insanlar kendilerini mutlu ve daha enerjik hissederken, gri bir gökyüzünde depresyona girebiliyorlar. Zaten uzmanlar k›fl›n depresyona daha fazla rastland›¤›n› söylüyor. Yap›lan araflt›rmalar da güneflin az oldu¤u ülkelerde intihar oranlar›n›n daha yüksek oldu¤unu gösteriyor. Günefl fakiri olan ve baz› bölgelerinde dokuz ay k›fl yaflanan Finlandiya'da intihar oran› dünyan›n en yüksek oran›... Günefle yüzünü dönen herkes daha bir iyimser. Güneflin kendini en fazla gösterdi¤i yaz aylar› geldi¤inde insanlar nefleleniyor, do¤a gibi kabuklar›n› k›rarak günefle kendisin haz›rl›yor. Art›k daha uzun saatler d›flar›da harcanmaya bafllan›yor. Dostluklar pekifltirilirken, gezmelerin, tozmalar›n say›s› art›yor. Tatil, deniz, günefl, kum üçlüsünde de güneflin yeri tart›fl›lmaz. GÜNEfi IfiINIYLA TEDAV‹ Do¤aya ve yaflama katk›s› nedeniyle 'günefl ana' olarak da adland›r›lan güneflin sa¤l›¤a katk›lar› en önemli ifllevleri aras›nda yer al›yor. 'Günefl girmeyen eve, doktor girer' atasözü günlük yaflamda en s›k kullan›lan sözler aras›nda. Ac›badem Hastanesi'nden Cilt Hastal›klar› Uzman› Dr. Gökhan Okan, güneflin zararl› etkilerinin yan› s›ra k›sa süreli ve uygun saatlerde bulunmak kayd›yla yararl› etkilere sahip oldu¤unu belirterek, ultraviyole ›fl›nlar›n›n antiseptik ve antimikrobiyel özellik tafl›d›¤›na dikkat çekiyor. Okan, “Günefl, ba¤›fl›kl›k sistemini güçlendirip,
mikroplara karfl› savaflmada etkili. Baz› cilt hastal›klar› günefl ›fl›nlar› sayesinde tedavi edilebiliyor. D vitamini salg›lanmas› günefl ›fl›nlar› yard›m›yla gerçeklefliyor” diyor. Mevsim de¤iflikli¤ine ba¤l›
geliflen depresyon, günefl ›fl›nlar›n›n tedavi amaçl› kullan›ld›¤› bir di¤er klinik durum. Okan, mevsimsel depresyonun sonbahar sonu, k›fl bafllar›nda görülüp, yaz bafllar›nda ortadan kalkan bir depresyon çeflidi oldu¤unu
‹Ç‹NDEK‹ SICAKLIK 12 M‹LYON DERECE Günefl, günefl sistemindeki en büyük gök cismi. Çok s›cak ve yanmakta olan baz› gazlardan olufluyor. Bu nedenle, yüzeyinde her saniyede milyonlarca atom bombas› patlamas›na eflit güçte patlamalar olur. Bu patlamalarda boyu dünyan›n büyüklü¤ünün 40-50 kat› olan alevler f›flk›r›r. Ateflten bir topa benzeyen günefl, yüzeyinden çok büyük bir ›s› ve ›fl›k yayar. E¤er, günefl olmasayd›, her zaman gece olurdu ve her yer buzla kapl› olurdu. En önemlisi dünyada yaflam yani biz olamazd›k. Güneflin d›fl yüzeyindeki s›cakl›k 6 milyon derece, içindeki s›cakl›k ise 12 milyon derece.