11
do
re
11. UNITATEA
Ortografia Helburuak
1. MARRATXOAREN ERABILERA. Berridatzi hitz bikoteak marraz edo loturik. mintza...molde ➙ mintzamolde ● seme...alabak ➙ seme-alabak ●
zuri...gorri ● ipar...alde
• Marratxoaren erabilera zuzena lantzea.
●
●
eman...aldi
●
aurre...kontu
●
azpi...marratu
●
apurka...apurka
●
egunero...egunero
●
diru...zain
●
izen...deiturak
●
bete...betean
●
batzorde...buru
●
apaiz...gai
●
plisti...plasta
●
lege...gizon
●
esku...alde
●
zirti...zarta
●
joan...etorri
●
ehun...zango
●
hiru...lau
●
Orotz...Betelu
Iradokizun didaktikoak Orain arte unitate batean baino gehiagotan landu dugu marratxoaren erabilera. Honakoan, marratxoz, batera eta bereiz idazten diren zenbait hitz aztertuko ditugu. Nahi izanez gero, ortografia-atal honetako ariketak egiteari ekin baino lehen, berrikusi orain arte marratxoaren gaiari buruz esandakoa.
2. MARRATXOAREN ERABILERA. Osatu perpausak zuzen idatzitako hitzarekin. ●
…, pasatzen direnean, zarata handia egiten dute.
a) kalegarbitzaileek b) kale-garbitzaileek Utzidazu … hori, mesedez. a) orrizulagailu b) orri-zulagailu ● Bonboi hauek autobideko … batean erosi nituen. a) zerbitzu-gune b) zerbitzugune ● Omenaldi bat egin beharko genieke herriko … a) odolemaileei b) odol-emaileei ● Dokumental hartan lehoi emea … jolasean agertzen zen. a) lehoikumeekin b) lehoi kumeekin ● Gaizki egin dut lo, eta … daramat egun osoa. a) ahozabalka b) aho-zabalka ● Eraikin horiek presidente haren … egin ziren. a) aginte-aldian b) agintaldian ● Laborategi horretako langileek … garrantzitsuak egin dituzte medikuntzaren arloan. a) ikerlan b) iker-lan ●
Kontuan hartu, halaber, honako ariketetan ez ezik, ikasgelan idazten diren testu guztietan eta azterketetan ere ortografiari merezi duen garrantzia ematea ezinbestekoa dela.
3. MARRATXOAREN ERABILERA. Bete esaldi hauetako hutsuneak laukiko hitzekin. giza
erdal
itsas
euskal
Iaz Renoko … jaian izan nintzen. … txakurren ehiza basatia debekatu beharko litzateke. ● … adimena gainerako animaliena baino garatuago dago. ● Testu horrek … kutsu nabarmena du. ● ●
153 30/4/09 10:51:12 133106 _ 0150-0163.indd 153
30/4/09 10:51:13
Erantzunak 1. Emanaldi, azpimarratu, egunero-egunero, izen-deiturak, batzordeburu, plisti-plasta, eskualde, joan-etorri, hiru-lau, zuri-gorri, iparralde, aurrekontu, apurka-apurka, diruzain, bete-betean, apaizgai, legegizon, zirti-zarta, ehunzango, Orotz-Betelu. 2. • Kale-garbitzaileek, pasatzen direnean… / • Laborategi horretako langileek ikerlan garrantzitsuak… / • Utzidazu orri-zulagailu hori, mesedez. / • Bonboi hauek autobideko zerbitzugune… / • Omenaldi bat egin beharko genieke herriko odol-emaileei. / • Dokumental hartan lehoi emea lehoikumeekin… / • Gaizki egin dut lo, eta aho-zabalka…/ • Eraikin horiek presidente haren agintealdian egin ziren. 3. • Iaz Renoko euskal jaian… / • Itsas txakurren… / • Giza adimena… / • Testu horrek erdal kutsu nabarmena du.
153 133117 _ 0202-0217.indd 207
5/6/09 12:55:21