Ahozko komunikazioa Entzundakoaren ulermena
Helburuak • Elkarrizketa tankerako testutxoa entzutea eta ulertzea. • Euskalkien erabilerari hausnartzea.
Idat
buruz
• Nafarreraren ezaugarriak gaingiroki aztertzea. • Azalpenak ematea.
Iradokizun didaktikoak
1. Entzun Orbaizetako ola elkarrizketa adi-adi.
Albist
2. Erantzun galderei.
1. Iraku
● ● ● ● ●
Non dago Antso Azkarraren hilobia? Nor zen Antso Azkarra? Zer egiten zuten lehen Orbaizetako olan? Nola dago ola gaur egun? Zertarako da ola leku aproposa?
Euskalkiak 3. Bilatu alboko mapan elkarrizketan aipatzen diren tokiak eta erantzun. ●
Zer herrialdetan daude toki horiek guztiak?
Lehenik eta behin, proposatutako testua entzungo dute ikasleek. Honakoan, testua bi lagunen arteko elkarrizketa tankerakoa da. Testua behin baino gehiagotan entzutea komeni da, neska-mutilak haren ezaugarriez jabetu direla eta ongi ulertu dutela ziurtatzeko.
4. Adierazi. Nola esaten dira nafarrerazko hitz hauek
Oro har, testuaren helburua euskara batuaren eta euskalkien arteko aldeez ohartaraztea eta euskalkiak lantzea da. Laugarren eta bosgarren ariketetan egiten da hori. Neska-mutilekin euskara batuari eta euskalkiei buruz mintatzeaz gain, aprobetxatu nafarreraren berezitasun oinarrizkoenak aurkezteko.
5. Hausnartu eta esan. Nola esango lirateke nafarreraz?
Euskalkiei buruzko informazio orokorra eta ezaugarri nabarmenen berri eranskinean aurkituko duzue.
●
Adierazi. Zein euskalki erabiltzen da bertan? a) bizkaiera b) gipuzkera c) lapurtera d) nafarrera e) zuberera
2. Azte
Desk
■ A
euskara batuan? NAFARRERAZ tenorea franko joanen bertzera erran hagitz lagunendako
● ● ●
EUSKARA BATUAN bestera esan lagunentzat oso ordua asko joango
Albist
3. Azte
haue
4.
ditu
Gauza asko ekarri ditut amarentzat. Bihar esango dizut egia. Bazen ordua! Beste egun batean goizago etorri!
Albist
5. Asm ●
Sentipenak adieraztea ●
6. Aipatu esapideak ikasgelan eta idatzi arbelean.Nola esango zenuke… ●
… oso haserre zaudela?
●
… oso gose zarela?
●
Ar ha Eu
… oso nekatuta zaudela?
■ Aipatu eta bildu norberaren sentipenak azaltzeko esapide gehiago.
Orrialde honetako azken ariketan, 110 hizkuntza-funtzio bat lantzen da, beti bezala. Kasu honetan, sentipenak aditzera emateko esapi- 133106 _ 0106-0119.indd deak lantzen dira.
110
30/4/09
10:45:49 133106 _ 0106-0119.ind
Erantzunak 1. Entzumen-ariketa. 2. • Orreagako Andre Mariaren elizan. / • Nafarroako erregeetariko bat. / • Armak egiten zituzten. / • Eraitsita, murruen hondakinak baino ez daude. / • Argazkiak egiteko leku aproposa da. 3. Inguratu: Orreaga, Ibañeta, Orbaizeta, Irati. / • Nafarroan daude leku horiek. / • Nafarreraz egiten da bertan. 4. Tenorea: ordua / franko: asko / joanen: joango / bertzera: bestera / erran: esan / hagitz: oso / lagunendako: lagunentzat. 5. • Gauza franko ekarri ditut amarendako. / • Bihar erranen dizut egia. / • Bazen tenorea! Bertze egun batean goizago etorri! 6. Erantzun librea.
110 133117 _ 0152-0167.indd 158
IKAS
5/6/09 12:50:42