VNO-NCW

De druk op de Brabantse ruimte wordt steeds groter. Maar waar de provincie Noord-Brabant met het Rijk recent afsprak om tot 2030 ruim 130.000 woningen te bouwen, zijn bedrijventerreinen de laatste jaren politiek gezien een ondergeschoven kindje. Onterecht, want wonen en werken gaan hand in hand en bedrijventerreinen spelen een hoofdrol in onze economie.

AAN DE SLAG MET BEDRIJVENTERREINEN

KEUZES MAKEN, SNELHEID, REGIE EN SAMEN VERDUURZAMEN!

Zo’n 45% van de Brabantse economie komt tot stand op de 682 bedrijventerreinen, waar 36% van de Brabanders werkt. De vraag naar bedrijfsruimte is bovendien vele malen groter dan het beschikbare aanbod. Economisch vastgoedadviesbureau STEC groep schat de ruimtebehoefte op 400 tot 700 hectare tot 2030, ofwel 3 – 5 % van het totaal. Bedrijventerreinen spelen bovendien een belangrijke rol in de energie- en grondstoffentransitie. Zo vindt de helft van het gas- en bijna een derde van het totale elektriciteitsverbruik op bedrijventerreinen plaats1. De industrie, gevestigd op bedrijventerreinen, verbruikt vanzelfsprekend veel energie en grondstoffen. Er zijn dus grote kwantitatieve én kwalitatieve opgaven voor bedrijventerreinen in Brabant. VNO-NCW Brabant Zeeland herijkte recent haar visie op de bedrijventerreinontwikkeling in Brabant. Via projectentak VNO-NCW Co-Creatie zet de ondernemingsvereniging bovendien concrete stappen voor een duurzame economie op bedrijventerreinen.

Ruimte door herontwikkeling

Qua ruimte zijn er grofweg twee knoppen om aan te draaien: herontwikkeling van bestaande, verouderde terreinen en ontwikkeling van nieuwe terreinen. Allereerst kan door intensivering en herontwikkeling van bestaande terreinen extra ruimte gevonden worden. Via verplicht parkmanagement en de wet voorkeursrecht gemeenten wil VNO-NCW Brabant Zeeland herontwikkeling van bestaande terreinen versnellen. Daarmee krijgen gemeenten samen met de provincie meer invloed op de ruimtelijke indeling, ook bij de verkoop van gronden. Desalniettemin is daarmee slechts een beperkte ruimtewinst te behalen van 5 tot 10%. Kortom: uitgifte van nieuwe gronden is noodzakelijk.

Duurzame economische ontwikkeling van nieuwe terreinen

VNO-NCW Brabant Zeeland roept gemeenten, subregio’s en de provincie op om -onder voorwaarden- versneld meer gronden uit te geven. Door strikte regels rond uitgifte en vestigen te hanteren, ontstaat op de lange termijn een sterker lokaal of regionaal economisch profiel. Concreet betekent dit dat grootschalige ‘footloose’ logistiek (partijen zonder regionale binding) voorlopig wordt geweerd. Tegelijkertijd wordt zo ingespeeld op thematisering van bedrijventerreinen, door economische profielen van regio’s en terreinen aan de voorkant te bepalen.

Duurzame economische ontwikkeling van bedrijventerreinen is een belangrijke voorwaarde voor het vestigingsklimaat en bijdragen aan bedrijfsmatige en maatschappelijke doelen. Dat kan door vanaf de start collectieve oplossingen te bieden waar bedrijven direct van profiteren, zoals een lokaal energienet voor gezamenlijk opwekken, delen, opslaan en verhandelen van duurzame energie. Andere voorbeelden zijn ruimte maken door slim collectief parkeren in samenhang met laadpleinen, circulair clusteren van bedrijvigheid, bedrijfsverzamelgebouwen, waar mogelijk hoogbouw en slimme mobiliteit in combinatie met OV. Vervolgens ruimte benutten voor groen, biodiversiteit, wateropvang en de aanleg van aantrekkelijke fiets- en wandelpaden.

Regiefunctie provincie

Om de bedrijventerreinnood het hoofd te bieden is ook een sterke regiefunctie van de provincie nodig. We zien dat de subregio’s moeite hebben met het maken van keuzen voor nieuwe bedrijventerreinen of keuzen vooruitschuiven. De provincie kan op basis van visionaire regie gemeenten inspireren bij het maken van deze keuzen. Duurzaam economische bedrijventerreinen bieden juist een aantrekkelijk perspectief! De provincie kan tevens faciliteren dat realisatie van de grond komt, onder meer met data, kennis en vergunningverlening. Waar nodig kan de provincie helpen om ruimte te vinden voor bedrijven die een hoog risicoprofiel hebben op het gebied van milieu en veiligheid. Deze bedrijven hebben juist een belangrijke rol in de circulaire economie. Ondernemers ervaren ondanks die rol ‘Not in My Back Yard’-framing. Zij verdienen een plek én extra moeite voor een goede inpassing in het gebied. De samenleving, gemeenten en provincie moeten deze plek op een verantwoorde manier bieden.

Samenwerking tussen bedrijven en tussen bedrijven en overheden

Het realiseren van een duurzame economie op bedrijventerreinen speelt een prominente rol op bestaande en nieuwe bedrijventerreinen. Om publieke en private partijen hierbij te ondersteunen heeft VNO-NCW Brabant Zeeland een projectentak opgericht: VNO-NCW Co-Creatie. VNO-NCW CoCreatie helpt bedrijven en gemeenten bij het realiseren van een duurzame economie op bedrijventerreinen. Denk hierbij aan het realiseren van een collectief lokaal energienet en professioneel parkmanagement. Tijdens de verkenning smeedt VNO-NCW Co-creatie zo snel mogelijk een coalitie van koploperbedrijven en de gemeente die met het de collectieve opgaven aan de slag gaan. Inmiddels is VNO-NCW Co-creatie op 12 grote en kleinere bedrijventerreinen in Brabant actief.

Cijfers Brabantse bedrijventerreinen

■ Er zijn 682 bedrijventerreinen in Brabant ■ 45% van de Brabantse economie komt daar tot stand ■ 36% van de Brabanders werkt op een bedrijventerrein ■ Ruimtebehoefte voor Brabantse bedrijventerreinen: 400-700 hectare (3-5 %) Cijfers: Economisch vastgoedadviesbureau STEC groep

Rik Derksen

Meer weten over de visie op bedrijventerreinen van VNO-NCW Brabant Zeeland?

Neem contact op met derksen@vnoncwbrabantzeeland.nl Geri Wijnen

Zelf aan de slag met verduurzaming van jouw bedrijventerrein?

Neem contact op met: wijnen@vnoncwbrabantzeeland.nl

Torenhoge gasprijzen, gasleveringen die onder druk staan en deze zomer een algehele ‘stroomstop’ in Brabant en Limburg. De negatieve berichten buitelen over elkaar heen en zorgen voor veel onrust bij bedrijven. De tijd dat een stabiele prijs en de leveringszekerheid van energie een vanzelfsprekendheid was is definitief voorbij zegt Herman Molenaar (oud-CFO Vanderlande, voorzitter Platform Ondernemend Meierijstad en ambassadeur verduurzaming VNO-NCW Brabant Zeeland).

HERMAN MOLENAAR OVER VERDUURZAMINGSOPGAVE

“REALISEREN VAN SAMENWERKINGSKRACHT IS CRUCIAAL”

Zelfs de grootste bedrijven constateren dat de opgave dermate complex is dat geen enkel bedrijf deze zelfstandig kan realiseren. Daar waar gas, elektriciteit en diesel momenteel de dominante energiebronnen zijn op de bedrijventerreinen zal de energiemix er in de toekomst anders uit zien. Gelet op de elektrificatiestrategie van veel bedrijven zal de vraag naar duurzaam opgewekte elektriciteit de komende jaren fors toenemen. Voor processen die moeilijk te elektrificeren zijn zal (groene) waterstof een belangrijke rol gaan spelen. Dit geldt ook voor de opslag van elektriciteit en het lange-afstandstransport van vele logistieke bedrijven. Tevens zal het gebruik van aanwezige restwarmte op bedrijventerreinen toenemen.

Naast de verandering van energiebronnen zal er ook een verandering van energiesysteem plaatsvinden. Om het gebruik van bedrijfsdaken voor zonnepanelen, lokale windmolens en aanwezige restwarmte optimaal te benutten is het ontwikkelen van lokale energienetten cruciaal. Deze lokale energienetten maken het mogelijk om gezamenlijk energie op te wekken, op te slaan, om te zetten en uit te ruilen waardoor er per saldo veel energie bespaard kan worden. Door aansluiting van een lokaal energienet op het landelijke en regionale net kunnen lokale energienetten tevens zorgen voor meer balans en minder piekbelasting.

Molenaar: “Technisch kan het, het is bedrijfseconomisch rendabel en maatschappelijk van groot belang. De grootste uitdagingen zijn de realisatie van voldoende samenwerkingskracht tussen bedrijven onderling, samenwerking tussen het bedrijfsleven, netbeheerders en overheden en het opheffen van beperkingen als gevolg van wet- en regelgeving.” Herman Molenaar, oud-CFO Vanderlande, voorzitter Platform Ondernemend Meierijstad en ambassadeur verduurzaming VNO-NCW Brabant Zeeland

Op bedrijventerrein De Hurk realiseert VNO-NCW Co-creatie in samenwerking met alle betrokken partijen een duurzame economie. In samenspraak met de bedrijven, provincie, gemeente Eindhoven, Ondernemerskontakt De Hurk en Metropoolregio Eindhoven zijn de afgelopen periode alle doelen en ambities in kaart gebracht. Met de coalities die uit deze verkenning zijn ontstaan, worden de komende jaren alle ontdekte kansen omgezet in concreet realiseerbare opgaven op de thema’s energie, vergroenen, slimme mobiliteit en circulaire economie.

SHOWCASE

DUURZAME ECONOMIE OP BEDRIJVENTERREIN DE HURK, EINDHOVEN

Er is gestart met het thema vergroenen. In de afgelopen periode is er een ontwerp gemaakt voor een groene wandelroute (‘het rondje van Peter’, een initiatief van een bestuurslid van OndernemersKontakt De Hurk). Op dit moment wordt de financiering daarvan georganiseerd. De wandelroute zal in het komende jaar gerealiseerd worden. Tegelijkertijd worden de eerste gesprekken gevoerd over een collectieve energievoorziening. Ook worden de komende tijd samen met Brainport Bereikbaar de kansen op gebied van mobiliteit verder uitgewerkt en wordt gewerkt aan een energie- en grondstoffenscan voor bedrijven. Doordat op bedrijventerrein de Hurk wordt toegewerkt naar een Bedrijven Investerings Zone1 (ondernemersfonds) en provinciale en gemeentelijke middelen ter beschikking komen, kan er in de komende jaren verder doorgewerkt worden aan de opgave voor de Hurk.

1Op moment van schrijven wordt hiervoor een draagvlakmeting uitgevoerd onder vastgoedeigenaren.

Plan-B, gelegen aan de Hurksestraat, biedt betaalbare ruimtes voor de Creatieve ondernemers in Eindhoven.

Bedrijventerrein de Hurk, Eindhoven

Mogelijke invulling Hurksestraat De coalitie van koploperbedrijven en de gemeente tijdens de schouw op de Hurk

Bedrijven in Meierijstad hebben de handen ineengeslagen om de energietransitie samen vorm te geven. Want zelfs de grootste bedrijven in Meierijstad constateren dat de opgave dermate complex is dat geen enkel bedrijf deze zelfstandig kan realiseren of er wordt gekozen voor suboptimale ingrepen. De komende jaren gaan bedrijven samen met gemeente en provincie aan de slag om een lokaal collectief energienet te realiseren. Daarbij heeft het oplossen van problemen die veroorzaakt worden door de netcongestie de hoogste prioriteit.

SHOWCASE

REALISATIE WATERSTOFHUB MEIERIJSTAD OP INDUSTRIETERREIN DE DUBBELEN, VEGHEL

Bovendien wordt maximaal ingezet op het creëren van een waterstofeconomie in Meierijstad. “Alle bedrijven zijn er inmiddels van overtuigd dat een energietransitie zonder waterstof ondenkbaar is. Dat heeft geleid tot de ontwikkeling van een Waterstofcoalitie in Meierijstad, gericht op de concrete realisatie van projecten. Een eerste zichtbare stap is de realisatie van een waterstoftankstation. Vervolgstappen zijn de aanschaf van waterstof-elektrische vrachtwagens en toepassing van waterstof in bedrijfsprocessen. Hiervoor is veel steun vanuit ondernemers,” zegt Herman Molenaar oud-CFO Vanderlande, voorzitter Platform Ondernemend Meierijstad en ambassadeur verduurzaming VNO-NCW Brabant Zeeland.

Parallel hieraan gaan de bedrijven met elkaar aan de slag met elektrolysers die het waterstofstation en deels het lokale energienet van waterstof kunnen voorzien door koppeling met lokaal opgewekte wind- en zonne-energie: een lokale groene waterstofeconomie. “Voor de grote hoeveelheden waterstof die we in de toekomst nodig hebben zullen we in samenspel met provincie NoordBrabant aansluiting zoeken bij landelijke ontwikkelingen zoals de Deltacorridor en de Waterstof-Backbone van Gasunie. Door nu en op deze wijze te starten met waterstof in Meierijstad zijn we ervan overtuigd dat dit tevens een aanzuigende werking zal hebben op bedrijven die producten of diensten willen ontwikkelen binnen de waterstofeconomie.” Poort van Veghel

Inland Terminal Veghel ligt aan de Zuid-Willemsvaart