39
Politieke grenzen Het is bekend dat de Chinese staat Amerikaanse websites blokkeert en zoekresultaten van zoekmachines filtert met de beruchte ‘Great Firewall of China’ (https://en.wikipedia.org/wiki/Great_Firewall_of_China). Daarnaast heeft Google sinds 2006, toen het bedrijf zich in China vestigde, zoekresultaten gefilterd op het Chinese Google-portaal Google.cn. Het bedrijf mocht in China opereren onder voorwaarde dat het zelf zoekresulaten zou censureren. Google stopte hiermee in 2010, nadat een groep Chinese hackers Googles servers zou hebben aangevallen (http://www.nytimes.com/2010/01/13/world/asia/13beijing.html?pagewanted=all &_r=0) om informatie over Chinese mensenrechtenactivisten te verkrijgen. Google verhuisde vervolgens haar servers van het Chinese vasteland naar Hong Kong, omdat in dat voormalig Brits protectoraat nog wel sprake is van vrijheid van meningsuiting. Google biedt sindsdien in Hong Kong ongecensureerde resultaten. In Hong Kong heerst een ander politiek klimaat en gelden andere regels; Google is met de verhuizing dus een geopolitieke grens over gestapt. Dat de Chinese staat censuur uitoefent met de ‘Great Firewall of China’ is volgens Jiang niet het grootste probleem. Het is volgens haar erger dat het filteren van informatie grootschalig wordt uitbesteed aan online diensten, waaronder de in China dominantste zoekmachine Baidu. Deze kunnen op veel subtielere wijze informatie filteren dan de staat dit doet, zoals je ook kunt zien in de video hierboven. Baidu filtert bijvoorbeeld zowel de zoekresultaten als de websites die gebruikers kunnen bezoeken. Daarnaast is er sprake van ‘search engine bias’, het bevoordelen van bepaalde resultaten, aangezien Baidu veel meer naar eigen diensten als Baidu Baike (een site die lijkt op Wikipedia, http://nl.wikipedia.org/wiki/Baidu_Baike) en overheidssites verwijst dan naar vergelijkbare bronnen. Zowel de Chinese staat als online diensten filteren informatie ook op lokaal niveau aan de hand van het lokale politieke klimaat en de wetgeving, waardoor de zoekresultaten van zowel Baidu als Google per Chinese regio zeer verschillend kunnen zijn.
Zoeken over de grens: China