Fig. 27 – Colégio da Missão, 1927. Kolégiu-Missaun, 1927. Mission’s School, 1927. In Postais Antigos e outas Memórias de Timor © João Loureiro e Associados, Lda. 1999.
Fig. 29 – Assembleia dos funcionários, 1938. Assembleia ba funcionarius sira, 1938. Employe’s Assembly, 1938. In Postais Antigos e outas Memórias de Timor © João Loureiro e Associados, Lda. 1999.
Fig. 30 – Pavilhão de isolamento no Hospital Dr. Carvalho. Antes de 1942. Pavillaun ba izolamentu. Hospital Dr. Carvalho. Foto uluk 194. Isolation Pavilion at the Dr. Carvalho Hospital. Before 1942. In Postais Antigos e outas Memórias de Timor © João Loureiro e Associados, Lda. 1999.
A sul da planície, a meia encosta, encontrava-se Lahane, que pela sua qualidade climatérica e ambiental, se consolidou como área habitacional para europeus. A primeira iniciativa governamental de povoar Lahane partiu de Afonso de Castro (1959-1963), que mandou construir o hospital na base da cordilheira e a sua residência no morro de Castro Lahane. Posteriormente, Alfredo Lacerda Maia (1885-1887) concretizou o projeto de João Maria Pereira (1883-1885), ao construir a residência dos governadores no prolongamento da estrada do hospital. Lahane era cortado pelos vales das ribeiras em partes não comunicantes. Na zona oeste ficava isolado o colégio da missão, instalado em 1877 pelo Pe. Medeiros como sede da missão católica que incluía um colégio masculino (fig.27).
Iha parte sul husi planísie, iha enkosta klara, iha Lahane, ne’ebé tanba nia kualidade klima no ambientál, sai nu’udar área uma ninian ba europeu sira. Inisiativa primeiru husi governu nian kona-ba ema ba hela iha Lahane mai husi Afónso de Castro (1959-1963), ne’ebé haruka atu harii ospitál iha baze husi fóho no halo nia hela-fatin iha morro husi Castro Lahane. Tuir mai, Alfredo Lacerda Maia (18851887) hala’o hotu projetu husi João Maria Pereira (18831885), no harii hela-fatin ba governadór sira iha estrada prolongamentu husi ospitál. Lahane haketak iha parte rua husi mota ne’ebé la iha ligasaun. Iha zona oeste mak koléjiu misaun nian, ne’ebé harii iha 1877 husi Pe. Medeiros hanesan sede ba misaun katólika ne’ebé inklui koléjiu mane nian(fig. 27).
To the south of the plain, on the hillside, was Lahane, which, by its climate and environmental quality, was chosen as a residential area for Europeans. The first government initiative to populate Lahane came from Afonso de Castro (1959-1963), who built the hospital at the base of the mountain range and his residence on the hill of Castro Lahane. Later, Alfredo Lacerda Maia (1885-1887) realized the project of João Maria Pereira (1883-1885), building the residence of the governors in the prolonging of the hospital road. Lahane was cut by the valleys of the rivers in not communicating sides. In the west side was isolated the school of the mission, built in 1877 by Priest Medeiros as the headquarters of the catholic mission that included a all boys school (fig.27).
A zona leste era mais povoada, concentrando várias casas para funcionários europeus, tendo aí sido construída entre 1884 e 1886 a residência do governador (fig.28), de configuração alongada e com torreões. Para substituir esta última residência, começou a ser construído em 1918 um grande edifício com dois pisos que não foi concluído, acabando por ser posteriormente readaptado para instalar da assembleia dos funcionários (fig.29), criada em 1938 com o objetivo de acolher num ambiente de vivência social e cultural os funcionários públicos de passagem por Díli ou recém-chegados que enfrentassem dificuldades na obtenção de alojamento.
Zona leste ne’e nian, iha uma oin-oin ba funsionáriu europeu, no iha ne’ebé harii entre 1884 no 1886 uma ba governadór (fig. 28), ho konfigurasaun alongadu/naruk no ho torreaun sira. Atu substitui uma ikus ne’e, hahú harii iha 1918 edifísiu boot ida ho andar rua ne’ebé la remata, ne’ebé tuir mai hetan adaptasaun hodi sai fatin ba asembleia funsionáriu sira nia (fig. 29), ne’ebé harii iha 1938 ho objetivu atu simu, iha ambiente moris sosiál no kulturál funsionáriu públiku sira ne’ebé liu husi Dili ka sira ne’ebé fóin to’o maibé susar hetan uma.
The east side was more populated, concentrating several houses for european officials, the and the governor’s residence (fig.28) was built there between 1884 and 1886 a building of elongated configuration and with turrets. To replace the residence, in 1918 a large building was started, with two floors, but was not completed and was eventually retrofitted to house the assembly of public servants (fig.29), created in 1938 in order to accommodate in a social and cultural way the civil servants passing through Dili or newcomers who had difficulties in obtaining housing.
Na parte leste de Lahane localizava-se ainda o complexo hospitalar, composto por três edifícios ligados por um caminho inclinado e serpenteante. A cota mais baixa encontrava-se o pavilhão para isolamento de portadores de doenças infeto-contagiosas, construído entre 1938 e 1939 (fig.30).
40
Iha parte leste Lahane iha mós kompleksu ospitál nian, kompostu husi edifísiu tolu ne’ebé iha ligasaun liu husi dalan ida ne’ebé inclinado no ho kurva barak. Iha fatin okos liu mak pavilaun ba izolamentu husi ema ne’ebé moras infeto-kontajiozu/moras da’et, harii entre 1938 no 1939 (fig. 30).
In the east of Lahane was also the hospital complex consisting of three buildings connected by a sloping, winding path. The lower level had the pavilion for isolation of patients with contagious diseases, built between 1938 and 1939 (fig.30).