Wstęp
9
Wstęp Intensywnie przebiegający proces zmian społecznych w Polsce skutecznie eliminuje, począwszy od lat dziewięćdziesiątych XX wieku, wszelkie przejawy nadużywania władzy administracyjnej i podporządkowywania wielu istotnych społecznie kwestii politycznym czy ideologicznym interesom stosunkowo wąskich grup. Owe grupy, zamiast wspierać swobodny rozwój powierzonych ich pieczy dziedzin życia i sprzyjać nieskrępowanemu korzystaniu przez obywateli z takich wspólnych dóbr jak na przykład edukacja, właśnie ze względów ideologicznych usiłowały narzucić przede wszystkim im odpowiadające modele życia. Obecnie, gdy dominacja państwa ulega erozji i w pełni respektuje się zasady demokracji, pluralizmu i tolerancji, to właśnie obywatele, uznając te zasady, zaczęli przejmować kontrolę nad wieloma dotyczącymi ich sprawami, a w szczególności nad systemem edukacji. Edukacja, jak trafnie uznano, służyć powinna przede wszystkim obywatelom, ich rozwojowi i kompetentnemu funkcjonowaniu w mikro- i makrostrukturach społecznych. Można zatem założyć, że nowoczesne społeczeństwo, jakie budujemy, dając możliwość zdobycia wykształcenia wszystkim swoim członkom, stanie się dobrem ogólnym, które w dalszej perspektywie przyczyni się do zapewnienia takich samych szans wszystkim i tym samym doprowadzi do redukcji nierówności między ludźmi – wynikających z ilości posiadanych dóbr, wyznawanego światopoglądu, przynależności społecznej, jak i niepełnosprawności (za: Radziewicz-Winnicki, 2005). Można mieć jednak także wątpliwości, czy owa szansa na zniwelowanie, choćby częściowe, wskazanych różnic w obliczu rozlicznych i coraz to nowych stawianych przed nami wyzwań cywilizacyjnych, generujących poza zjawiskami pozytywnymi także patologiczne – jak np. postępująca pauperyzacja, bezrobocie (często chroniczne), bezwzględna konkurencja eliminująca niezaradnych i słabych emocjonalnie – rzeczywiście zwiększy do
edu-integra.indb 9
2007-10-31 13:21:45