Pokaż, rymuj, rysuj by Oficyna Wydawnicza "Impuls"

Maria Kieś

Pokaż, rymuj, rysuj

Kraków 2021

Kies_Pokaz, rymuj, rysuj.indd 1

30.11.2021 09:09:10

Korekta: Aleksandra Adamczyk Opracowanie typograficzne: Katarzyna Kerschner Ilustracje i projekt okładki: Anna Andrzejewska

ISBN 978-83-66990-19-7

Oficyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel./fax: (12) 422 41 80, 422 59 47, 506 624 220 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl Wydanie I, Kraków 2021

Kies_Pokaz, rymuj, rysuj.indd 2

30.11.2021 09:09:10

Jestem neurologopedą i zabawa ze słowem daje mi dużą satysfakcję, dlatego też prowadzę bloga logopedycznego, gdzie można znaleźć moje wierszyki logopedyczne, gry oraz porady z zakresu logopedii i pedagogiki (https://paidalogos.wordpress.com). Pracuję z osobami dorosłymi i z dziećmi, które mają problemy z wysławianiem się, z wymową (wady wymowy). Pomysł napisania rymowanek-rysowanek zrodził się, gdy pierwszy raz spotkałam się z dzieckiem jąkającym. Powtarzanie wierszyków i równoczesne rysowanie zmniejszyło u niego stres podczas mówienia. Wykonywanie obu tych czynności w tym samym czasie sprzyja pełniejszemu wykorzystywaniu możliwości intelektualnych naszego mózgu – do pracy zostają bowiem zaangażowane obie półkule mózgowe. Prawa półkula odpowiada za predyspozycje plastyczne i emocje, a lewa – za mowę i funkcje językowe (czytanie i pisanie). Dlatego w trakcie wykonywania zamieszczonych w książce zadań – łączenia kropek i przerywanych linii oraz ozdabiania rysunków – jednocześnie mówimy. Rymowanki-rysowanki utrwalają wybrane głoski (np. z pomocą wierszyka W garderobie ćwiczymy głoskę r), a przede wszystkim uczą przez zabawę – usprawniają pamięć, myślenie i mowę oraz ćwiczą motorykę dużą i małą. Każdy wierszyk ilustruje nie tylko obrazek, lecz także ruch – w ten sposób młodszy odbiorca lepiej poznaje siebie poprzez wyrażanie własnych emocji i uczy się samokontroli, a dla dorosłych jest to forma czystej zabawy, która rozluźnia i pozwala panować nad oddechem i mową. Lubię się dzielić swoimi pomysłami. Chciałabym zainspirować rodziców, logopedów i nauczycieli do twórczych zabaw z rymowankami. Pragnę serdecznie podziękować: neurologopedzie Tomaszowi Bobrowskiemu – za cenne uwagi metodyczne, muzyczce, tłumaczce, koordynatorce międzynarodowych projektów edukacyjnych i nauczycielce języka angielskiego Anecie Kornet – za wnikliwe przeczytanie manuskryptu mojej książki i usunięcie nieścisłości, nauczycielkom wychowania przedszkolnego Dorocie Kieś i Pauli Radzio – za uwagi praktyczne. Podziękowania należą się również mojej Rodzinie za udzielenie mi wsparcia i cierpliwość.

3 Kies_Pokaz, rymuj, rysuj.indd 3

30.11.2021 09:09:10

Mowa lekką się staje, gdy poznajesz jej obyczaje! Zabawa ruchowa to ćwiczenie motoryki dużej – koordynacji wzrokowo-ruchowej i słuchowej, a przede wszystkim mowy i oddechu. Prawidłowe oddychanie powinno być świadome i stanowi podstawę wyraźnej mowy. Przed mówieniem nabieramy powietrza przez nos, aby swobodnie wypuścić słowa. Podczas wdechu nosem powinniśmy obserwować, czy nasza dłoń przyłożona do brzucha unosi się prawidłowo w okolicach jego górnej części (a nie klatki piersiowej) i bez napinania jego mięśni. Wystarczy w tym celu używać przepony. Już po kilku, kilkunastu oddechach możemy się poczuć zrelaksowani, a tym samym mówienie nie będzie męczące. Wdech powinien być płynny (powietrze przechodzi od przepony aż do okolicy obojczyka, w najwyższym punkcie klatki piersiowej), a wydech dłuższy, pozwalający na pewną wypowiedź. Najpierw ćwiczymy oddech w pozycji leżącej: nogi lekko ugięte w kolanach, jedna ręka na klatce piersiowej – nieruchoma (ale czujemy przechodzące przez nas powietrze), druga na brzuchu – przy wdechu ręka się podnosi, a przy wydechu opada. Opisane ułożenie rąk obowiązuje w następnych pozycjach ćwiczeń dopóty, dopóki wykorzystanie przepony w czasie oddychania nie stanie się czynnością fizjologiczną. Kiedy już opanujemy oddech na plecach, wtedy przechodzimy do pozycji siedzącej: – siad skrzyżny: plecy wyprostowane, ręce na brzuchu i klatce piersiowej; – na krześle: całe stopy postawione na podłożu, sylwetka wyprostowana, odpowiednia pozycja rąk (na brzuchu lub na klatce piersiowej). Ostatni etap to oddychanie na stojąco: nogi w lekkim rozkroku, dłonie trzymamy na żebrach (przy wdechu ręce się oddalają, przy wydechu przybliżają). Zaczynamy zabawę ruchową. Zapoznajemy się z tekstem, aby następnie przejść do mowy i równoczesnego wykonywania gestów. Nie śpieszymy się – kiedy ktoś się pomyli, powtarzamy sekwencję ruchów. Ważne, aby ćwiczące osoby powtarzały nie tylko gesty, lecz także słowa. W książce nie stosuję zapisu fonetycznego, aby

4 Kies_Pokaz, rymuj, rysuj.indd 4

30.11.2021 09:09:10

czytelnikowi łatwiej było odnaleźć daną spółgłoskę, którą będzie wymawiał, dlatego zapisuję np.: ż, a nie [ž], sz zamiast [š], dż, a nie [ǯ] itd. Trzeba pamiętać, że spółgłoska dźwięczna ż jest odnośnikiem do dwuznaku rz. Kolejny etap to zabawa z rysunkiem. Najpierw rysujemy – łączymy kropki i przerywane linie, potem np. kolorujemy, malujemy, wyklejamy i przy tych czynnościach zawsze mówimy oraz pamiętamy o prawidłowym oddychaniu. Teksty podzieliłam na sylaby (tekst czerwono-czarny) dla osób, które uczą się czytać, mają specyficzne trudności w nauce albo przeszły udar. Udanej zabawy!

5 Kies_Pokaz, rymuj, rysuj.indd 5

30.11.2021 09:09:10

Ćwiczymy motorykę dużą i wyraźną mowę Burza Burzliwe morze, groźne i złe.

(łokieć i kolano: ruchy naprzemienne) (dotykamy dłońmi łokci: ruchy naprzemienne)

Na białych grzywach, unosi mnie.

(robimy fale rękami)

Ćwiczymy motorykę małą, pamięć i artykulację głoski ż Burza

Burza

Burzliwe morze, groźne i złe. Na białych grzywach, unosi mnie.

6 Kies_Pokaz, rymuj, rysuj.indd 6

30.11.2021 09:09:10

Mówisz wierszyk, łącząc przerywane linie i upiększając rysunek. Możesz wykorzystać kilka technik jednocześnie, np. kredki ołówkowe, plastelinę, kolorowy papier. Może masz inny pomysł?

7 Kies_Pokaz, rymuj, rysuj.indd 7

30.11.2021 09:09:10