Bedrijvig Brabant April 2013

Page 1

Remanufacturing verdient en krijgt eigen roadmap

MuTracx: 'Het is now or never'

Frans van Kalmthout: 'We kunnen studiekeuze niet afdwingen'

pagina 11

pagina 21

pagina 25

Verschijnt maandelijks bij directie en hoger management van alle ondernemingen in Noord-Brabant met meer dan tien werknemers

BEDRIJVIG BRABANT april 2013

De onafhankelijke zakenkrant van Noord-Brabant

Peter Swinkels:

‘Het poldermodel moet opnieuw worden uitgevonden’ ‘Het is een illusie om te denken dat we ooit terugkeren naar de situatie van 2007.’ Dat zegt BZW-voorzitter Peter Swinkels die vanuit dit oogpunt niet wil spreken van een crisis, maar van een fundamentele economische transitie. ‘Het casinokapitalisme staat onder geweldige druk, de wereld zoekt naar een nieuwe balans. Nederland moet adequaat reageren en gezien de politieke inertie moet het bedrijfsleven de lead nemen.’ Volgens Swinkels moet Nederland het poldermodel opnieuw uitvinden om de weg van compromissen naar een gedeelde visie in te zetten. ‘De komende vijftig jaar zal er meer veranderen dan in de afgelopen tweehonderd jaar. Dat moet je je allereerst beseffen, dan moet je het duiden, daarna moet je er naar handelen. En dat is nu juist waar het momenteel aan ontbreekt bij de landelijke politici en beleidsmakers.’ Waar de politiek in Den Haag tekort schiet in het formuleren en uitdragen van een gedeelde stip op de horizon, ziet Swinkels het bedrijfsleven de zaak meer en meer in eigen hand nemen. ‘Onze grote internationale, exporterende bedrijven lopen voor de troepen uit. Ze zijn bezig met de oplossingen op de belangrijke vragen van morgen en nemen de leiding als het gaat om vraagstukken over duurzaamheid, voeding en gezondheid. In Brabant gaat dat hand in hand met een sterk gevoel van collectiviteit en een intensieve samenwerking tussen overheden, ondernemers en kennisinstellingen. Wat mij betreft mag dat model over heel Nederland worden uitgerold.’

Thema Onderwijs & Arbeidsmarkt In deze Bedrijvig Brabant wordt in een aantal thematische artikelen het thema Onderwijs en Arbeidsmarkt uitgediept als een steeds groeiende bottleneck van de economische ontwikkeling van de hoogwaardige maakprovincie Noord-Brabant. (Vanaf pagina 25)

Samenwerking Syntens en KvK BRABANT – Syntens en de Kamer van Koophandel Brabant slaan de handen ineen om mkb’ers op weg te helpen bij internationalisatie. Ze nemen hiermee een voorschot op de voorgenomen samenvoeging van de organisaties per 1 januari 2014. ‘Het ondersteunen van agro- en foodbedrijven is daarbij een betrekkelijk nieuwe dimensie voor de Kamer van Koophandel Brabant,’ licht beleidsadviseur Bob van Dijk van de KvK Brabant toe. ‘Vorig jaar hebben wij ervoor gekozen om meer te gaan werken langs de lijnen van het topsectorenbeleid. In Brabant hebben wij een sterke traditie op het gebied van agro en food. Veel Brabantse bedrijven zijn direct of indirect actief binnen dit veld. Dit verklaart dan ook onze focus op deze groep ondernemingen.’

Lees verder op pagina 13.

Noord-Brabant koploper innovatie

Vier miljoen voor innovatie HTSM

BRABANT – Noord-Brabant is koploper op het gebied van innovatie. Dat blijkt uit onderzoek van de ING-bank. Het zwaartepunt van de Nederlandse innovatie ligt op de as Utrecht-Limburg. Vooral het grote innovatiebudget van industriële bedrijven jaagt de vernieuwing in de zuidelijke provincies aan. In het gebied rond Eindhoven zijn vier van de tien grootste Nederlandse investeerders in onderzoek en ontwikkeling gevestigd: Philips, ASML, NXP en DAF Trucks.

ALGEMEEN – Mkb’ers in de topsector High Tech Systemen en Materialen (HTSM) kunnen vanaf half mei als een van de eerste topsectoren gebruikmaken van de nieuwe MIT-regeling. Dit jaar komt zo vier miljoen euro beschikbaar om innovatie in het mkb binnen de topsector HTSM te bevorderen. Amandus Lundqvist, boegbeeld van het topteam HTSM: ‘De weg naar nieuwe kennis en nieuwe samenwerkingspartners is voor het mkb vaak lastig te vinden. Binnen de topsector HTSM zijn veel van die bedrijven al goed aangesloten. Door deze nieuwe regeling kunnen nog meer innovatieve bedrijven worden ondersteund.’

Jumbo opent grootste supermarkt

Verbreding A58 en A67 uitgesteld

BREDA – Jumbo Supermarkten heeft in Breda de grootste supermarkt van Nederland geopend: Jumbo Foodmarkt. Met zesduizend vierkante meter vloeroppervlakte en het grootste foodassortiment van Nederland, wordt boodschappen doen een belevenis. Jumbo Foodmarkt richt zich op vers, gezond en lekker eten tegen de allerlaagste prijs. Daarnaast bereiden tientallen koks en vakspecialisten ter plekke nationale en internationale gerechten. Klanten kunnen deze gerechten mee naar huis nemen of opeten in

DEN HAAG – Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu houdt vast aan de voorgenomen bezuinigingen op de verbreding van de A58 en A67. Regeringspartijen PvdA, D66 en SP opperden om de komst van de Ruit bij Eindhoven uit te stellen of zelfs te schrappen ten gunste van een bredere A67 en A59. Volgens Schultz van Haegen verkiezen regiobestuurders in Noord-Brabant de Ruit boven de verbreding van de A58 en A67. D66, CDA en PvdA roepen de minister op om te bekijken of er niet toch geld te vinden is voor verbreding van de snelwegen. Volgens de minister krijgen projecten die al eerder zijn doorgeschoven voorrang. Na 2018 wordt opnieuw bekeken of de A67 en A59 in aanmerking komen voor verbreding. Gedeputeerde Ruud van Heugten van de provincie Noord-Brabant vindt de bezuinigingen van de minister op de A58 en A67 onacceptabel. Hij hoopt dat met steun van het bedrijfsleven en voorfinanciering door de provincie een haalbaar plan op tafel kan komen voor de verdere verbreding van de A58 tussen Eindhoven en Tilburg.

het Foodmarkt Café. Frits van Eerd, algemeen directeur van Jumbo: ‘Dit is een mijlpaal in de Nederlandse supermarktgeschiedenis. Met Jumbo Foodmarkt bieden wij onze klanten het allerbeste op gebied van boodschappen doen en lekker eten.’

Bedrijfstrainingen Nederlands voor hooggeschoolde arbeidsmigranten en buitenlandse kenniswerkers Roelofspad 10 | Eindhoven | T (0)40 21 13 101 | E info@easyNL.nl | I www.easyNL.nl

2667457.indd 1

Oud-Philipstopman Adri Baan overleden EINDHOVEN – Adri Baan, oudPhilipsbestuurder, is op zeventigjarige leeftijd overleden. Baan was sinds 2006 president-commissaris bij Wolters Kluwer. De Eindhovenaar gold als een van de meest invloedrijke bestuurders van Nederland. Naast zijn functie bij Wolters Kluwer was hij commissaris bij onder meer Imtech, Dockwise, Océ en Van Gansewinkel. Bij Philips maakte Baan van 1998 tot 2001 deel uit van de raad van bestuur. Hij was verantwoordelijke voor de divisie Consumer Electronics. Ook gaf hij een tijd leiding aan de divisie Business Electronics.

10-4-2013 12:06:23


2

april 2013

PERSOONLIJK Erik van Merrienboer is benoemd tot directeur Strategie & Beleid bij de provincie NoordBrabant. Van Merrienboer werkt sinds november 2010 bij de provinciale organisatie als directeur Economie en Mobiliteit. In zijn nieuwe functie maakt hij samen met een nog te werven directeur Bedrijfsvoering en Financiën deel uit van een driehoofdige directie onder leiding van algemeen directeur Wil Rutten. Het driemanschap geeft centrale sturing aan het realiseren van de doelen uit de Agenda van Brabant. Frans van Waes is de nieuwe directeur van Ondernemerslift +, een project waarin initiatief-

BEDRIJVIG BRABANT Dé onafhankelijke zakenkrant van Brabant

Vluchtoord 1

Brabantse lente nemers Starters Succes Oss, Stichting Ondernemerslift, ZLTO, Startersmarktplaats Veghel-Uden-Schijndel, HAS Hogeschool, ROC de Leijgraaf, ROC Koning Willem 1 College, acht lokale Rabobanken en de twintig regiogemeenten in Noordoost-Brabant de komende zes jaar samen werken aan een grootschalig actieplan dat moet leiden tot honderd nieuwe, innovatieve starters in de regio. Waes is als ondernemer jarenlang actief geweest in de agrofoodsector.

Frankrijk, Nederland, Polen, Zweden en Zwitserland.

Nico Schouten is door het bestuur van Stichting Centrummanagement Grave benoemd tot centrummanager. In deze functie zet hij zich in voor het bundelen van krachten en initiatieven van verschillende partijen in het centrum van Grave en het voeren van één pr- en marketingbeleid voor de stad. Schouten is de eerste centrummanager van Grave.

BOM Holding B.V. heeft Jules de Vet (54) aangesteld als interimdirecteur van het Pivot Park in Oss. Hij volgt hiermee Alie Tigchelhoff op. De Vet is gespecialiseerd in vraagstukken op het gebied van sturing, samenwerking en bedrijfsvoering. Onlangs stond hij aan de basis van een reorganisatie van Pantar Amsterdam, een organisatie die de sociale werkvoorziening in Amsterdam en Diemen uitvoert. De aanstelling loopt tot 1 september 2013.

Postbus 26 5400 AA Uden telefoon: 0413-266766 Faxnummer: 0413-256039

Directie: R.H.C. de Winter

Hoofdredacteur:

Jan Sallevelt is toegetreden tot de Raad van Commissarissen van Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen. Sallevelt, woonachtig in Boxmeer, is directeur International A.I. en business development bij de Pigture Group. Hij heeft veel ervaring met het werken binnen een coöperatieve omgeving en als

Drs. Marco de Jonge Baas redactieBB@dewinter.nl

Eindredacteur: Gerben van den Broek

Redactie: Edwin Gelissen Miriam Swaans Tom Verstegen Paul Welling Dimphy van Boxtel

Accountmanagement:

Jan Sallevelt toezichthouder. Naast Sallevelt hebben Ivonne van der Horst, Jeff Gielen, Noud van Vught en Ben Buiting zitting in het toezichthoudende orgaan.

Tom van Fulpen

Bedrijvig Brabant wordt gratis verspreid onder directie en management van ondernemingen met tien of meer werknemers in de provincie Noord-Brabant. Een extra postabonnement voor deze bedrijven kost 49 euro per jaar. Heeft uw bedrijf minder dan tien werknemers, kunt u een abonnement tegen hetzelfde tarief nemen.

Een uitgave van:

Jeroen Hermans en Simon Sants, eigenaren van JASNO, zijn uitgeroepen tot winnaars van de BOV-Trofee 2013 in de regio Eindhoven en De Kempen. De ondernemers, die met hun bedrijf exclusieve houten shutters en blinds leveren, werden onder meer geroemd om de passie die zij tonen in hun zakelijke activiteiten. ‘Ze hebben visie, tonen lef, weten van aanpakken en grijpen kansen op het juiste moment’, aldus de jury. Vanuit het hoofdkantoor in Eersel is JASNO actief in België, Denemarken, Duitsland,

Jules de Vet

De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) heeft Emile Aarts benoemd tot decaan van de faculteit Wiskunde en Informatica voor een periode van vier jaar. Aarts had van 1991-2012 een leerstoel aan de TU/e als deeltijdhoogleraar bij de faculteit Wiskunde en Informatica en bij de faculteit Industrial Design. Sinds 2012 is hij vice-decaan en hoogleraar bij de faculteit Wiskunde en Informatica. Eerder was hij werkzaam bij Philips Research, waarvan de laatste jaren als Chief Scientific Officer. Aarts combineert zijn nieuwe functie als decaan met zijn rol als directeur van het Intelligent Lighting Institute (ILI) van de TU/e. Mark Boelhouwer is de nieuwe CEO van Ricoh Nederland, een wereldwijd opererend technologiebedrijf. Hij volgt Carol Dona op die Executive Chairman wordt binnen het bedrijf. Boelhouwer, voorheen Director Strategy & Operations, richt zich samen met collegaboardleden Paul Nanninga, Erik

Mark Boelhouwer

Vereggen en Hans Vloemans op het sneller acteren op de veranderende vraag van de klant en het uitbreiden van de dienstverlening op het gebied van documentmanagement en IT services. Daarnaast houdt hij zich bezig met printoplossingen en het efficiënter en effectiever maken van de organisatie. Marco Mostert is aangesteld als nieuwe OEM Sales Director Europe van Hypertherm, fabrikant van geavanceerde snijsystemen in Roosendaal. Hij is in deze functie verantwoordelijk voor het aansturen van het Europese OEM-salesteam, dat moet zorgen voor verdere ontwikkeling en groei van gemechaniseerde producten bij OEM’s in Europa. Mostert volgt Hidde van Hoeven op, die zijn carrière binnen Hypertherm voortzet als Marketing Director voor Integrated Cutting Solutions (ICS). Eerder was Mostert actief in diverse technische functies en in het projecten accountmanagement. Jacques Dirken, gyneacoloog van het Jeroen Bosch Ziekenhuis, heeft de Bart Award gewonnen. De award, die onlangs voor de tweede keer is uitgereikt, is bedoeld voor personen binnen de

emmasingel 13 eindhoven, tel. 040 - 217 11 11 de poort 9c deurne, tel. 0493 - 352545

Peter Swinkels, aanvoerder van de Brabantse en Zeeuwse werkgevers, wil het huidige tijdgewricht niet typeren als een crisis, maar als een transitiefase. Wie denkt dat het een kwestie is van het uitzitten van de storm om vervolgens weer verder te kunnen op het niveau van 2007, heeft het mis volgens de BZW-voorzitter. ‘De wereld maakt een fundamentele verandering door, en het bedrijfsleven wijst daarin meer en meer de weg. We moeten het samen doen en het Brabantse model is daarbij een lichtend voorbeeld.’ Waar de landelijke politiek en beleidsmakers de weg kwijt lijken te zijn, wordt bezuinigd terwijl een visie voor de lange termijn en leiderschap ontbreekt, is het goed dat een kopstuk Swinkels naar voren treedt om de zaak in beweging te krijgen en de toekomst te duiden. Temeer omdat ook een groot deel van ondernemend Nederland steeds meer in het moment zit om te overleven; het gaat om de euro die je de komende maand verdient, niet over hoe je ze over vijf jaar binnenroeit. Hoe diep de huidige recessie gaat is onduidelijk, dat de bodem is bereikt is hoogst onzeker. Het bedrijfsleven kraakt in haar voegen, met name in het mkb en de retail, en de bouw als malaiseleider voorop. In Brabant is het niet anders dan elders. Anders is wel een opvallende tweedeling. Grote hoogwaardige exporterende bedrijven doen het in de regel goed en daar hebben we er hier heel wat van. Bovendien slepen ze in hun succes hun keten met zich mee. Dat is goed nieuws voor deze bedrijven en de Brabantse economie, maar een schrale troost voor ondernemers die iedere dag de druk van de markt, de klant, de bank of de Belastingdienst voelen. Tegelijkertijd geeft het wel aan waar de Brabantse welvaart van de toekomst op gebouwd wordt en het rechtvaardigt een focus op de provinciale maakindustrie. Temeer omdat het diezelfde maakindustrie is die ervoor zal zorgen dat Noord-Brabant relatief vroeg uit het economische dal wordt getrokken. Uiteraard is de grote vraag wanneer die Brabantse lente aanbreekt. Die van Swinkels, waarbij het Brabantse model over Nederland wordt uitgerold, zal nog wel even op zich laten wachten gezien de staat van verwarring in Den Haag. En over het inzetten van de economische gang naar boven durft geen enkele zichzelf respecterende expert meer uitspraak te doen gezien het foutpercentage van de voorspellingen gedurende vijf jaar recessie. Toch zweer ik dat ik gisteren die Brabantse lente al even voelde bij het zien van een weide in een stuk onverkaveld Brabants landschap tussen Eindhoven en Lage Mierde waar de tijd leek te staan en de lammetjes vredig in het zonnetje ronddartelden. (MdJB)

Jacques Dirken verloskundige zorg die zich bijzonder hebben ingezet voor verloskundige samenwerking in de regio Den Bosch. Dirken werd geroemd vanwege zijn laagdrempeligheid, zijn betrokkenheid en zijn goede communicatieve vaardigheden. Arno van de Ven, directeur van Vetipak in Oss, is tijdens het Business Gala Oss uitgeroepen tot Ondernemer van het Jaar 2013. Vetipak is gespecialiseerd in verpakkingsmaterialen en telt vier fabrieken in Veghel en in Oss. Tijdens het Businessgala Oss werd ook de titel Veelbelovend Ondernemer van het Jaar vergeven. Deze titel ging naar Bas Huiskes van Autobedrijf Huiskes in Oss. Staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en een delegatie van het ministerie hebben een informeel werkbezoek gebracht aan Breda. Zij

kraakhelder in huurrecht, arbeids- en ondernemingsrecht www.ambagsadvocaten.nl

2667458.indd 2

BEDRIJVIG BRABANT

lieten zich informeren over de wijze waarop in de regio de overgang van zorgtaken naar de gemeenten wordt vormgegeven. Tijdens het werkbezoek werd gesproken over de visie op transitie, de knelpunten en de mogelijkheden. De staatssecretaris noemde West-Brabant als goed landelijk voorbeeld voor de wijze waarop de decentralisatie van zorg en welzijn wordt ingestoken. Ontwerper Thomas Widdershoven is per 15 april 2013 benoemd tot creatief directeur van de Design Academy Eindhoven. In deze functie houdt hij zich bezig met het creatief beleid van de academie. Widdershoven studeerde af aan de Gerrit Rietveld Academy in Amsterdam, waarna hij als onderwijzer grafisch design aan de slag ging bij de Hogeschool van de Kunst in Arnhem. Later verruilde hij deze positie voor een lectoraat bij de Gerrit Rietveld Academy. Naast zijn werkzaamheden als creatief directeur blijft Widdershoven actief

voor designstudio Thonik, waarvan hij mede-eigenaar is. CEO Michiel Peters heeft Vanderlande Industries verlaten. Peters trad in 2004 aan als Managing Director Operations en was sinds 2009 verantwoordelijk als CEO. Volgens de Raad van Commissarissen is het bedrijf onder leiding van Peters marktgerichter geworden, daarnaast is de bedrijfsvoering geoptimaliseerd en is de inno-

Michiel Peters vatie versneld. Tot er permanente invulling voor de positie gevonden is, wordt de directie ondersteund door voormalig CEO Peter Gerretse.

4/10/2013 12:27:46 PM


BEDRIJVIG BRABANT

3

april 2013

Kruisbestuiving op Pivot Park

VanBerlo wint Red Dot Award

OSS – De bedrijven Okklo Life Sciences, BioConnection en ChemConnection, gevestigd op het Pivot Park, gaan samenwerken binnen het BiCycle platform. De partners willen de ontwikkeling van nieuwe therapieën op basis van cyclodextrines bevorderen. Het BiCycle platform biedt onderzoekers en bedrijven de mogelijkheid om nieuwe medicijnen op basis van cyclodextrines zo te bereiden dat ze geschikt zijn voor onderzoek bij patiënten. Bovendien ondersteunt het platform het ontwikkelingsproces van het geneesmiddel. Ook de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij participeert in het initiatief. Directeur Jan Pelle: ‘Dit soort kruisbestuivingen bepaalt mede de meerwaarde van het park.’

EINDHOVEN – Designbureau VanBerlo is opnieuw bekroond met een prestigieuze Red Dot Award in de categorie product design. De internationaal gerenommeerde Red Dot is een van de grootste en meest vooraanstaande ontwerpwedstrijden ter wereld. Dit jaar waren er 1865 ontwerpers, architecten en bedrijven uit 54

BZW juicht samenwerking Peelgemeenten toe

Actievere levensstijl door tips van slimme app

TILBURG – Het advies van de Stuurgroep Peelsamenwerking om de samenwerking tussen de zes Peelgemeenten te intensiveren, valt in goede aarde bij de Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW). De stuurgroep stelt in het advies strategische en beleidsmatige samenwerking voor op een fiks aantal beleidsterreinen. De BZW is van mening dat

EINDHOVEN – Voldoende bewegen is voor veel mensen een grote uitdaging. De oplossing: een app die persoonlijke bewegingstips geeft op het juiste moment, zo concludeert Yuzhong Lin in haar promotieonderzoek aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). Ze ontwikkelde een app voor de mobiele telefoon die op basis van de locatie en levensstijl van de gebruiker gericht tips geeft om meer te bewegen. Proefpersonen gaven aan zich aanmerkelijk actiever te voelen. De app geeft drie tot vijf berichten per dag, bijvoorbeeld ‘stap een bushalte eerder uit en loop de rest naar huis’ of ‘maak met je collega’s na de lunch buiten een wandeling’. Uit onderzoek blijkt dat mensen eerder geneigd zijn bewegingsadviezen op te volgen als ze op het juiste moment gegeven worden.

de economische positie van de Peelregio daardoor kan worden versterkt. Joost Eijsbouts, voorzitter BZW Helmond-Peelregio: ‘Door krachten te bundelen ontstaat er meer slagkracht. Dit helpt bij het realiseren van regionale opgaven die van belang zijn voor het bedrijfsleven en indirect voor de inwoners, bijvoorbeeld de gezamenlijke ontwikkeling van werklocaties.’

landen die met elkaar moesten concurreren binnen 19 productcategorieën. VanBerlo won de award voor Scan & Fly, een self-service bagage drop-off die het bureau samen met Type22 ontwikkelde. De prijzen worden officieel uitgereikt tijdens het Red Dot Gala in het Aalto theater op 1 juli 2013 in Essen, Duitsland.

Grote bereidheid bij Bossche ICT-ondernemers om te investeren in onderwijs Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven samenwerken op het gebied van ICT-thema’s? Deze vraag stond centraal op 5 april in de School van de Toekomst op de campus van het Koning Willem I College tijdens de Ontwikkelsessie onderwijs en bedrijfsleven van de ICT-community ’s Hertogenbosch. De bijeenkomst, die werd bezocht door zo’n dertig ICTondernemers uit de regio ’s-Hertogenbosch, werd ingeleid door Bert van Strien (ICTAcademie van het Koning Willem I College) en André Gehring (ICT-opleidingen Avans Hogeschool). Zij vertelden over de huidige samenwerking van het onderwijs en bedrijfsleven. Vervolgens gingen de aanwezige ondernemers met de onderwijsvertegenwoordigers in gesprek over de wensen van het bedrijfsleven ten aanzien van de samenwerking met het onderwijs. ‘s-Hertogenbosch beschikt over een breed pakket aan ICT-opleidingen. Bij Avans Hogeschool met de hboopleidingen Informatica, Technische Informatica en Communication Multimedia Design. Bij het KWIC met de mbo-opleidingen ICTbeheer/Netwerkbeheer en Applicatieontwikkelaar. Doel van de bijeenkomst was om aan het eind van de middag concrete vervolgafspraken te kunnen maken tussen de onderwijsinstellingen en bedrijven uit de ICT-community die een lange

2667459.indd 3

BRABANT KORT HELMOND – Loven Trucks, met vestigingen in Helmond en Heerlen, is door DAF Trucks uitgeroepen tot DAF Nederland Dealer van het Jaar. Het bedrijf kreeg de onderscheiding op basis van de behaalde resultaten op het gebied van sales en after sales. DAF Nederland reikt de onderscheiding jaarlijks uit aan de Nederlandse dealer die zich maximaal heeft ingezet voor kwaliteitsverbetering en klanttevredenheid.

en Eindhoven en de Vrije Universiteit Amsterdam heeft InnoSportLab De Tongelreep een miljoen euro extra subsidie binnengehaald voor wetenschappelijk onderzoek ten behoeve van de zwemen roeisport. De twee projectaanvragen zijn gehonoreerd in het kader van het nieuwe Onderzoeksprogramma Sport. Opdrachtgevers van het programma zijn het ministerie van VWS, NOC*NSF en de Stichting Innovatie Alliantie.

UDEN – Wiltec, producent van producten voor de werkomgeving, kiest voor Centrale Warmte- en Koudeopslag (WKO) in haar nieuwe pand aan de Industrielaan in Uden. WKO is een milieuvriendelijke en energiebesparende klimaatoplossing. De installatie zorgt op een duurzame manier voor een comfortabele werkomgeving, zowel in de zomer als in de winter. Daarmee realiseert het bedrijf een energiebesparing van 28 procent en wordt de de CO2-uitstoot met achttien procent gereduceerd.

‘s - H E R T O G E N B O S C H – Avans Hogeschool heeft een blog gelanceerd om studenten en ook docenten aan het denken te zetten over duurzaamheid in het onderwijs en de maatschappij. Een student, docent, lector en medewerker bloggen over hun visie op de toekomst én hoe zij hier zelf aan werken. Het doel van de blogs is om een online conversatie op te starten over het onderwerp duurzaamheid, om op deze wijze meer bekendheid aan het begrip te geven. Het weblog is te vinden op www.edi-avans.nl/blog.

BREDA – Woningmakelaar CENTURY 21 vestigt haar landelijke hoofdkantoor in de 3 Hoefijzers in Breda. In eerste instantie zijn er vanuit het hoofdkantoor drie medewerkers actief. Op termijn wil 's werelds grootste woningmakelaar in Nederland een groot aantal vestigingen openen. De regionale ontwikkelingsmaatschappij REWIN West-Brabant ondersteunde CENTURY 21 Benelux bij de locatiekeuze.

EINDHOVEN – De van oorsprong Veldhovense onderneming FLOS BV bestaat vijftig jaar. De technische handelsonderneming, die ooit begon in het woonhuis van oprichter André Flos, is tegenwoordig gehuisvest op het Eindhovense Flight Forum. De magazijnen herbergen meer dan 5.500 palletplaatsen en ruim 40.000 verschillende kleine technische producten en verbindingsmaterialen. De onderdelen worden onder andere verwerkt in landbouwmachines, vrachtwagens, meubels, kinderstoelen en rolstoelen.

EINDHOVEN – In samenwerking met de technische universiteiten Delft

Verhuizing Ziekenhuis Bernhoven

André Gehring en Bert van Strien

termijn samenwerking met het ICT-beroepsonderwijs in Den Bosch voorstaan. ‘Eén van de afspraken die we gemaakt hebben, is dat we een blauwdruk gaan maken van de vaardigheden die studenten zeker nodig hebben om in de toekomst goed aan de slag te kunnen bij bedrijven uit de ICT-community’, vertelt Bert van Strien. ‘Daarnaast hebben we met een aantal partijen afspraken gemaakt over inhoudelijke sessies, die

zij op de scholen gaan verzorgen om de kennis van onze leerlingen en docenten verder te verrijken. Zodat deze stateof-the-art blijven.’ Volgens André Gehring moeten in het ICT-onderwijs voortdurend afwegingen en keuzes worden gemaakt in de lesstof. ‘De opleiding duurt vier jaar en we willen natuurlijk niet dat studenten straks met verouderde kennis afstuderen.’ De aanwezige ondernemers bleken graag te willen investeren in het ICT- onder w ij s, waar zij in de toekomst hun

nieuwe medewerkers vandaan moeten halen. In ruil daarvoor wilden zij van de onderwijsinstellingen een terugverdienmodel zien, waaruit blijkt wat deze investeringen hen in de toekomst mogelijk gaan opbrengen. Van Strien: ‘Het moet voor beide partijen helder zijn wat de bedrijven en de scholen en studenten van elkaar mogen verwachten. De opbrengst hoeft niet uitgedrukt te worden in euro’s, maar bedrijven willen wel weten waar zij hun tijd en geld aan besteden en wat dat hen uiteindelijk gaat opleveren. Voor ons als onderwijsinstellingen is het een mooie uitdaging om hiermee aan de slag te gaan.’

UDEN – Met een omvangrijke verhuisoperatie is Ziekenhuis Bernhoven onlangs verhuisd van de locaties in Oss en Veghel naar de nieuwbouw in Uden. Daarbij kwam een jaar van voorbereidingen tot een hoogtepunt. De omvangrijke verhuisoperatie begon op 30 maart ‘s ochtends om 7.00 uur in Veghel. Om 12.00 uur nam het ziekenhuis in Oss het ‘verhuisstokje’ over. In de dagen daarvoor hield Bernhoven al een voorverhuizing. In zo’n negenduizend verhuisdozen, op ongeveer tweehonderd rolcontainers en in vierhonderd bakken werd de inventaris van beide locaties overgebracht naar het nieuwe onderkomen. De Spoedeisende Hulp ging op maandag 1 april om 7.00 uur in Uden weer open.

4/10/2013 12:05:52 PM


4

april 2013

Ons Brabant

Brabant gaat de grens over Duurzame karavaan trekt door Brabant Duurzaamheid is niet alleen hard nodig, het kan ook leuk en inspirerend zijn. Met die boodschap trekt Urgenda, de nationale actieorganisatie voor innovatie en duurzaamheid, van 23 tot en met 26 april door Noord-Brabant. Tijdens de regiotour laat Urgenda zien wat er allemaal al gebeurt op het gebied van duurzaamheid. Voor het bedrijfsleven biedt het programma diverse interessante aanknopingspunten. Zo bezoekt de karavaan in Dongen de fabrieken van Coca-Cola en de naastgelegen glasproducent Ardagh, die onderling restwarmte uitwisselen voor de productie. Ook zijn er programma-items rond onderwerpen als mobiliteit en autodelen, vernieuwende veehouderij, en de Biobased Economy Campus in Bergen op Zoom. Urgenda doet diverse plaatsen aan, verspreid over de hele provincie. De karavaan verplaatst zich daarbij met elektrische, hybride en groengasauto’s. Het volledige programma is te vinden op www.urgenda.nl. Voor de organisatie van de regiotour werkt Urgenda samen met een groot aantal Brabantse organisaties, waaronder de provincie Noord-Brabant.

BOM verkent mogelijkheden elektrisch busvervoer Schoon én betaalbaar openbaar busvervoer in 2025: dat is het streven van de provincie Noord-Brabant, het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) en de Brabantse grote steden. Naar aanleiding van een brede rondetafelbijeenkomst, medio 2012, melden zich inmiddels diverse marktpartijen bij de provincie met ideeën voor praktijkproeven voor elektrisch, zero emissie busvervoer. In opdracht van de provincie brengt de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) momenteel de bestaande marktinitiatieven in kaart. Deze inventarisatie moet begin mei leiden tot een advies over hoe het Brabantse bedrijfsleven effectief en kansrijk kan bijdragen aan de praktijkproeven. De provincie verwacht dat er volop kansen liggen op dit vlak. Zo heeft Brabant al een sterke positie binnen het cluster ‘heavy duty powertrains’ (zware elektrische aandrijflijnen). Daarnaast zijn op het vlak van zero emissie al diverse Brabantse bussenbouwers actief, zoals VDL (waterstofbus) en Bluekens (elektrische bus met een draadloos inductielaadsysteem). De provincie verwacht dat ook het Brabantse MKB, als toeleverancier van bussenbouwers, straks kan profiteren van de transitie naar elektrisch busvervoer.

Inspiratie opdoen tijdens Automotive Congress Slimme oplossingen op het gebied van mobiliteit. Daar draait het om tijdens het negende Automotive Congress, op 11 juni in Helmond. Voor ondernemers in de automotive branche een uitgelezen kans om te netwerken en zich te positioneren.

Aansluiting vinden bij landen en regio’s met een sterk groeiende economie: voor het bedrijfsleven is het van groot belang. Niet voor niets baant de provincie Noord-Brabant de weg voor Brabantse ondernemers door uitgaande én inkomende missies te organiseren. Een uitgelezen mogelijkheid voor ondernemers met internationale ambities: om contacten te leggen, nieuwe markten aan te boren, en krachten te bundelen met vergelijkbare regio’s in het buitenland. Dankzij sterke sectoren als hightech, agrofood en life sciences timmert Brabant in internationaal opzicht flink aan de weg. Het zwaartepunt ligt daarbij in Europa; zo vonden er recent uitwisselingen plaats met Duitse, Zweedse en Poolse delegaties. Daarnaast probeert de provincie met diverse economische missies voet aan de grond krijgen in typische groei-economieën als China en Brazilië. Het doel: bevorderen van investeringen en handel en het benutten van economische kansen. Internationale contacten De provincie richt zich op regio’s die overeenkomsten vertonen met Noord-Brabant. Bijvoorbeeld vanwege hun ligging (als achterland bij een wereldhaven) of qua sterke economische sectoren. Zo brengt een delegatie uit de Chinese miljoenenstad Huaian (gelegen in de Brabantse ‘zusterprovincie’ Jiangsu, nabij wereldhaven Shanghai) medio april een bezoek aan onze provincie. Brabantse ondernemers die zich hebben aangemeld voor matchmaking, leggen nieuwe contacten met veertien bedrijven uit Huaian. Begin april vond er al een verkennende Brabantse missie plaats naar Brazilië, de zesde economie ter wereld. Het accent lag daarbij op sterke regionale sectoren als agrofood en hightech. Hoofdbestemming

van de missie was São Paulo, het economische hart van het land. Binnen de delegatie was de zogenoemde ‘triple helix’ – de in Brabant sterke samenwerking tussen overheidsinstanties, ondernemers en onderwijsinstellingen – ruim vertegenwoordigd. Volop kansen Gedeputeerde Bert Pauli (Economische Zaken) benadrukt de meerwaarde van economische missies. “We zitten in een van de hoogst opgeleide regio’s ter wereld en hebben open innovatie hoog in het vaandel staan. Vroeger werd innovatie van producten en diensten vooral binnen de eigen organisatie gehouden, maar tegenwoordig ontwikkelen organisaties ideeën met par-

tijen van buitenaf. En daarin loopt Brabant voorop. Er liggen veel kansen in deze samenwerking, voor Brabant en het buitenland. Tijdens inkomende missies laten we nieuwe partijen zien wat er hier, onder meer in Brainport, mogelijk is. En de uitgaande missies bieden ons de gelegenheid Brabant te positioneren als internationale regio. Met een aantrekkelijk vestigingsklimaat, sterke economische pieken en een gezamenlijke aanpak tussen ondernemers, onderwijs en overheid.” Heeft uw onderneming internationale ambities? Via www.brabant.nl/internationaal blijft u direct op de hoogte van de internationale activiteiten van de provincie.

Bakermat van innovatieve solartechnologie Op de Eindhovense High Tech Campus opent begin 2014 een wereldwijd uniek lab voor geavanceerde zonneceltechnologie zijn deuren. Het nieuwe onderzoekscentrum van samenwerkingsverband Solliance (met een productieruimte van zo’n tweeduizend vierkante meter) biedt straks onderdak aan tientallen onderzoekers en ontwikkelaars. Het doel: de Europese ELAtregio (Eindhoven-Leuven-Aken triangle) positioneren in de mondiale voorhoede op het gebied van hoogwaardige zonnecelproductie. Het initiatief is met name gericht op commerciële spin-off richting regionaal sterke sectoren als de machinebouw en materialenleveranciers. Gezamenlijke onderzoeksprogramma’s opzetten en daaruit knowhow genereren, zodat de samenwerkende bedrijven dat commercieel kunnen exploiteren. Met dat doel sloegen zes partijen (TNO, de Technische Universiteit Eindhoven, Holst Centre, ECN, imec and Forschungszentrum Jülich) enkele jaren geleden de handen ineen onder de noemer Solliance. De provincie Noord-Brabant – die graag ziet dat

Tijdens het congres geven bedrijven en organisaties als Volvo, Ford en het ministerie van Infrastructuur & Milieu hun visie op de toekomst van de automotive industrie. Inhoudelijk sluit het programma aan bij het thema Elektrisch rijden van de Brabantse Energie-agenda. Zo zijn er gedurende de gehele dag presentaties van elektrische voertuigen. Ook zijn er verschillende deelsessies rond Smart Mobility: hoogwaardige, slimme oplossingen voor efficiënt transport. De organisatie van het congres is in handen van AutomotiveNL, in samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). De provincie Noord-Brabant is een van de leden van AutomotiveNL, dat zich richt op onder meer innovatie, onderwijs en internationalisering. Meer weten? Kijk dan op www.automotivecongress.nl.

het gat tussen pure R&D en industriële toepassing kleiner wordt – ondersteunde het initiatief. “De huidige generatie zonnecellen is doorgaans gemaakt van silicium wafers”, schetst senior manager Paul Pex van Solliance. “Solliance zet in op de innovatieve dunne-filmtechnologie, waarbij zonnecellen worden gebaseerd op ultradunne actieve lagen.” De komende decennia neemt het gebruik van deze zogenoemde dunne-filmcellen een grote vlucht op de zonnestroommarkt, verwacht Pex. “De voordelen ten opzichte van silicium zonnecellen zijn voor bepaalde toepassingen namelijk groot. Zo zorgt het ultradunne materiaal voor lichte en buigzame cellen. Bovendien is de rollto-roll productietechnologie – waarbij de flexibele zonnepanelen als een krant kunnen worden ‘bedrukt’ – zeer goedkoop en efficiënt: er wordt relatief weinig materiaal gebruikt.” Mondiale voorhoedespeler Op 15 april gaat de eerste paal voor het nieuwe Solliance-lab de grond in. “Het lab moet een showcase worden voor de grote mogelijkheden van de dunne-filmtechnologie”, benadrukt commercieel directeur Edzer Huitema van Solliance. “De High

Tech Campus bleek bereid om met ons mee te denken en te investeren in een geheel nieuw onderzoekscentrum, waar we straks – samen met de industriële partners – hightech productieapparaten kunnen ontwikkelen. Zoals een wereldwijd unieke, dubbele roll-to-roll-lijn voor plastic zonnecellen, gebouwd door regionale machinebouwers. Door hier uitgebreid ervaring op te doen, willen we de technologie verder perfectioneren en exporteren. Zodat we daadwerkelijk kunnen uitgroeien tot de mondiale voorhoedespeler die we willen zijn.” Commerciële kansen Sommige mensen zijn sceptisch over de commerciële kansen voor zonneceltechnologie in Nederland. Onterecht, vindt Huitema: “De productie van zonnecellen vindt inderdaad grotendeels in het buitenland plaats. Maar voor de ontwikkeling van de benodigde productieprocessen en de bijbehorende equipment liggen de kaarten heel anders. De technologie die we hier ontwikkelen, kunnen we exporteren over de hele wereld. Bovendien kennen Nederland en België veel machinebouwers en leveranciers van basismaterialen voor zonnecellen. Daarmee profiteert de gehele regio – en dus ook Brabant – van wat Solliance in Eindhoven neerzet.”

www.brabant.nl Want we doen het natuurlijk voor Ons Brabant Provincie Noord-Brabant

2720884.indd 4

4/10/2013 12:28:28 PM


BEDRIJVIG BRABANT

5

april 2013

Eshgro opnieuw ‘HP Innovative Partner of the Year’

BRABANT KORT VEGHEL – Lunenburg Administratie- en Advieskantoor heeft een bronzen predicaat uitgereikt gekregen door het FRC voor deelname aan de ketentest SBRKredietrapportages. De door Lunenburg Administratie- en Advieskantoor aangeleverde rapportages zijn technisch en kwalitatief beoordeeld door de drie deelnemende banken en als hoogwaardig gekwalificeerd.

Nederland 2013. Dat is het resultaat van het jaarlijkse onderzoek van het CRF, waarbij het HR-beleid en de arbeidsvoorwaarden van een groot aantal werkgevers in Nederland onder de loep werden genomen. Het Top Employers keurmerk is een internationaal geregistreerd handelsmerk dat wordt uitgereikt aan organisaties met een uitzonderlijk hoog niveau in HR-beleid.

CUIJK – Waterschap Aa en Maas gaat het beheer en onderhoud van de gemeentelijke rioolgemalen uitvoeren voor de gemeente Cuijk. Op die manier willen de partners samen werken aan de meest efficiënte en goedkope afvalwaterketen. Op 26 maart ondertekenden wethouder Gerard Stoffels en Dagelijks Bestuurslid Piet Beltman de overeenkomst voor twee jaar. Dit initiatief komt voort uit het eerder gesloten afvalwaterakkoord tussen de gemeenten in het Land van Cuijk en het waterschap.

MILL – Meulepas & Partners Administratie& Belastingconsulenten gaat als eerste relatie van Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen aan de slag met Standard Business Reporting. SBR is per 2013 de verplichte aanlevermethode voor diverse aangiftes aan de Belastingdienst en zorgt ervoor dat ondernemers en intermediairs minder werk hebben met het aanleveren van financiële gegevens aan overheden en banken.

’s-HERTOGENBOSCH – De Bossche Investerings Maatschappij (BIM) verhuist van de Adriaen Willaertstraat naar Business Center De Vliert. Het bedrijf was al enige tijd op zoek naar een meer flexibele ruimte, waar de activiteiten op een meer moderne manier ingericht kunnen worden. In het nieuwe pand zullen de verschillende afdelingen straks dichter bij elkaar zitten, wat de communicatielijnen ten goede komt. OSS – MSD is gecertificeerd als een van de Top Employers

BREDA – Vijf studenten van de opleidingen Mobiliteit en Ruimtelijke ordening & planologie, onderdeel van NHTV internationaal hoger onderwijs Breda, zijn door de stad Calgary (Canada) uitgenodigd deel te nemen aan het symposium ‘Safe and Smooth – A Better Road Forward for Calgary’. De visies die de studenten hebben geschreven voor het verminderen van de autoafhankelijkheid van de stad, dienen als uitgangspunt voor inspiratie, discussies en mogelijke oplossingen tijdens het symposium. ’s-HERTOGENBOSCH – Brabant Wonen heeft met de ontwikkeling van het nieuwe

NME-centrum de Duurzaam Bouwen Prijs ontvangen. De prijs is door de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit (CRK) en de gemeente Oss in het leven geroepen om duurzaam bouwen te stimuleren onder inwoners en bedrijven. In de ontwikkeling van het NME-centrum is veel materiaal hergebruikt, slim gesloopt en zijn duurzame installaties geplaatst. Verder is gekozen voor waterbesparende kranen en bewegingsmelders voor de verlichting. EINDHOVEN – Logistieke dienstverlener Van den Anker en Bayer CropScience hebben een driejarig contract getekend. In 2012 heeft Bayer CropScience het logistieke proces nader onderzocht. Hierbij kwam de huidige logistieke dienstverlener als beste uit de bus. ‘Het bleek dat het splitsen van onze eigen business units fysiek binnen Van den Anker een betere transparantie in de goederenstromen geeft’, aldus Jan Van de Voort, directeur van Bayer CropScience. OSS – Leverancier van elektrotechnische installaties, domotica en beveiliging Van den Broek Systemen uit Oss en Xelion, aanbieder van communicatieoplossingen uit Delft, gaan nauwer samenwerken in de ontwikkeling en levering van communicatiesystemen in de zorgsector. Zij introduceren een nieuwe generatie communicatieconcepten, waarmee zorginstellingen hun zorgondersteunende communicatie (zowel intra- als extramuraal) beter en efficiënter kunnen laten inrichten.

BOXMEER – ICT-bedrijf Eshgro heeft voor de tweede keer op rij de award voor de meest innovatieve partner van HP ontvangen. De uitreiking vond onlangs plaats tijdens het HP Crosstalk evenement. De Partner of the Year Awards van HP zijn een beloning voor de partners die binnen hun specialisme of categorie het beste hebben gepresteerd. CEO Anton Loeffen is trots: ‘Het is niet gemakkelijk om te blijven innoveren. Dat maakt het feit dat we voor de tweede keer beloond worden met de ‘HP Innovative Partner of the Year Award’ misschien nog wel mooier dan de eerste keer. Gelukkig heb ik een team dat vooruitdenkt en elkaar inspireert om hoger te blijven mikken.’

Ondernemerslift + helpt jonge ondernemers

Efteling opent eerste winkel buiten parkgrenzen

BRABANT – Onder de noemer Ondernemerslift + werken overheid, onderwijs en bedrijfsleven in Noordoost-Brabant de komende zes jaar aan een actieplan dat moet leiden tot honderd nieuwe innovatieve starters. Hiermee willen de partners de regionale economische slagkracht stimuleren. Frans van Waes, jarenlang actief in de agrofoodsector, werd op 20 maart benoemd tot directeur van het project. Deelnemers zijn HAS Hogeschool, ZLTO, acht lokale Rabobanken, Stichting Ondernemerslift, Starters Succes Oss, Startersmarktplaats VeghelUden-Schijndel, ROC de Leijgraaf, Koning Willem I College en de twintig regiogemeenten.

BREDA – Attractiepark de Efteling heeft haar eerste fysieke winkel buiten de parkgrenzen geopend in winkelcentrum De Barones in Breda. Het gaat om een ‘pop-up store‘, een tijdelijke winkel op een vaak tijdelijke locatie. Tot en met 21 april worden in Breda echte Efteling-artikelen aangeboden, waaronder producten uit de bekende Sprookjesboom-, Raveleijn- en Pardoeslijn. Het winkelpand wordt aangekleed met herkenbare Efteling-decoratie en daarnaast is iedere woensdag en zondag Efteling-entertainment aanwezig. Via de pop-up store wil de Efteling haar producten en beleving ook buiten het park op de consument overbrengen.

Nieuwe bewoner Safaripark Beekse Bergen HILVARENBEEK – Safaripark Beekse Bergen heeft er een nieuwe diersoort bij: de okapi. De zeldzame en relatief onbekende okapi is qua lichaamsbouw het beste te vergelijken met een giraffe, heeft een lange tong, kleine hoorntjes en grote oren. Bovendien heeft het dier zebrastrepen maar ook deels een chocoladebruine huid. Okapi’s werden rond 1900 als laatste grote zoogdier ontdekt en zijn de nauwste nog levende verwant van de giraffe. Het dier leeft in het wild in een klein gebied in de regenwouden van Kongo. Habitatvernietiging en handel in bushmeat vormen een serieuze bedreiging voor de zeldzame diersoort. Ook de burgeroorlog die gaande is in de Democratische Republiek Congo zorgt voor een grote verstoring.

Column

Een goede raad voor de gemeenteraad Het piept en het kraakt volop in de lokale politiek. De bekwaamheid van diverse bestuurders wordt publiekelijk betwist en menig gemeenteraad vertoont al kleerscheuren. De rol en de positie van lokale besturen zijn 'hotter dan hot'. De voedingsbodem van de actualiteit van vandaag ligt in het verleden en is gebaseerd op de ruzies van gisteren. Juist nu de economie hapert, doe ik een dringend beroep op politici om met een open vizier naar de toekomst te kijken en na te denken hoe we ons land weer in het gareel kunnen krijgen. Problemen en gerommel hebben een verlammende uitwerking op het bestuur. En daar maak ik me zorgen over. Voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014 reiken wij als werkgeversvereniging punten aan die belangrijk zijn voor het bedrijfsleven in de partijprogramma's. Het bedrijfsleven is

2667461.indd 5

namelijk zeer belangrijk voor gemeenten: ze scheppen banen, zorgen voor een levendige stad en sponsoren lokale initiatieven. Omgekeerd dienen lokale overheden ook veel te betekenen voor het bedrijfsleven. Juist in deze tijd hebben ondernemers een gemeente nodig met een sterke economische agenda om groei te stimuleren en onnodige belemmeringen weg te nemen. Onze koepelorganisatie VNO-NCW heeft tien programmapunten opgesteld voor een sterke lokale groeiagenda. Deze punten zullen wij als BZW namens het bedrijfsleven onder de aandacht brengen. Ik noem er enkele. Het heeft geen zin om alleen maar te bezuinigen als je tegelijkertijd niet investeert in kansen. Het is daarom van het grootste belang dat gemeenten blijven investeren oftewel investeringsruimte te behouden voor de bouw en de woningmarkt. Ten aanzien van de lokale lasten: daar moet nu echt de rem op. Bij de recente aanslagen voor de onroerende zaakbelasting zagen we dat veel gemeenten stijgingen doorbelasten die het inflatieniveau ver te boven gaan. Dat is echt uit den boze. Veel ondernemers verkeren in economisch zwaar weer en de gemeentelijke belastingen en heffingen vormen een behoorlijke kostenpost voor bedrijven. Nu de waarde van onroerend goed daalt, verwacht de ondernemer ook een lagere belasting. Ik realiseer me dat gemeenten kampen

met een toenemende financiële druk, maar de lasten kunnen natuurlijk niet steeds worden opgeschroefd om het financiële tekort van de gemeente te dichten. Ten aanzien van de regelgeving: verminder het aantal regels en stel de bedrijfsvoering centraal in plaats van de procedures. Veel ondernemers hebben ons laten weten ontevreden te zijn over de dienstverlening door de overheid. Bij veel gemeenten heerst een cultuur van minimale inspanning, zo luidt de kritiek. Dit is niet bevorderlijk voor onze concurrentiepositie en vestigingsklimaat. De BZW gaat het gesprek aan met onder meer de gemeenten om deze ondernemersbezwaren te bespreken en op te lossen. Daarin spelen ook aanbestedingen een rol: gemeenten dienen goed uit- en aan te besteden, op een mkb-vriendelijke manier waarbij de rekeningen op tijd betaald worden. Tot slot noem ik de re-integratie: een actueel en belangrijk thema. Het kan alleen goed werken als het 'geen gedoe' oplevert voor werkgevers. Dat betekent werken met goede bestanden, goede begeleiding en geen verplichte social return. Peter Swinkels Voorzitter Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW)

4/10/2013 12:21:17 PM



BEDRIJVIG BRABANT

7

april 2013

Sioux enthousiasmeert kinderen voor techniek met buitenaards verhaal Sioux is niet alleen één van de vaandeldragers van de hightech-industrie van Noord-Brabant, het investeert ook in het promoten van techniek onder jongeren middels haar Hot-Or-Not-sessies. Op 17 maart gaf het bedrijf wel op een zeer bijzondere manier invulling aan haar missie. Op de campus van de Technische Universiteit Eindhoven verzamelden zich honderden kinderen en hun ouders. De grote trekkers waren André Kuipers en ‘robotprofessor’ Maarten Steinbuch. André Kuipers vertelde de oudere kinderen (10+) op een inspirerende manier over het (on)alledaagse leven aan boord van het ruimtestation. Tussen de leuke weetjes door was er ook voldoende aandacht voor de belangrijke boodschap: techniek ligt aan de basis van elk ruimteavontuur. ‘Astronauten staan op de schouders van reuzen, de technici die hun vlucht mogelijk maken.’ De jonge toehoorders waren betoverd door het ‘buitenaardse’ verhaal

van André Kuipers. Dat ze naderhand nog allemaal met hem op de foto mochten, maakte het hele feest compleet. Robotprofessor Parallel aan de lezing van André Kuipers gaf hoogleraar Maarten Steinbuch een lezing aan de jongere kinderen. Voor een dolenthousiast publiek vertelde Steinbuch op sprankelende wijze over de werking van een robot. De getoonde filmpjes spra-

ken de kinderen erg aan, vooral de filmbeelden van de RoboCup-robots. Hans Duisters, boegbeeld van Sioux: ‘Kinderen zijn de mogelijke technici van de toekomst. Je kunt niet vroeg genoeg beginnen met ze enthousiast maken voor techniek. André Kuipers en Maarten Steinbuch zijn de uitgelezen personen om te helpen bij het uitdragen van die boodschap. En aan alle vrolijke gezichten te zien, was het een geslaagde dag.’

Heijmans vernieuwt sluis in Zaandam ROSMALEN – Bouwbedrijf Heijmans heeft van de provincie Noord-Holland de definitieve gunning ontvangen voor ontwerp, realisatie en onderhoud van het project ‘Vernieuwen Wilhelminasluis Zaandam’. Het gaat om de 110 jaar oude Wilhelminasluis in de binnenstad van Zaandam. De aanneemsom bedraagt meer dan vijfentwintig miljoen euro. De opdracht is gegund op basis van een Design & Construct contract, waarin ook EMVI-onderdelen zijn meegenomen, wat staat voor Economisch Meest Voordelige Inschrijving. Een onderscheidend ontwerp en een doordachte aanpak voor de realisatie hebben geleid tot een winnende aanbieding voor Heijmans. KVO-certificaat voor De Beijerd en ’t Riet CUIJK – Bedrijventerrein De Beijerd en ’t Riet in Cuijk heeft het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) voor Bedrijventerreinen ontvangen. Het certificaat, dat aangeeft dat de betrokken partijen samen maatregelen nemen om de veiligheid op bedrijventerrein te vergroten, werd op 11 maart uitgereikt door Onno Keuker, projectleider Keurmerk Veilig Ondernemen van MKB Nederland. Tijdens de bijeenkomst werd ook het convenant KVO ondertekend. Ondernemers, gemeente, brandweer en politie slaan de handen ineen om de veiligheid op het bedrijventerrein te verhogen. De bedoeling is door onderlinge nauwe samenwerking te komen tot een betere aanpak van criminaliteit en brandveiligheid. De Brabantwoning ‘meest duurzame project’ SINT-OEDENRODE – Tijdens de ondertekening van het Regionaal Convenant Duurzaam Bouwen in de regio Noordoost-Brabant, is ‘De Groene Bouwsteen’ uitgereikt aan het project De Brabantwoning. De Brabantwoning is een project van de provincie Noord-Brabant in samenwerking met de gemeenten Woudrichem, Sint Oedenrode, Bergen op Zoom en Heusden om duurzame woningen bereikbaar en betaalbaar te maken. Het gaat om huur- en koopwoningen, voor starters, gezinnen en senioren. Dit project is beoordeeld als het meest duurzame project uit de afgelopen convenantperiode. Woningcorporatie Wovesto, de gemeente Sint-Oedenrode en architect Renz Pijnenborgh namen de prijs in ontvangst. Maatregelen voor een zorgvuldige veehouderij ‘s-HERTOGENBOSCH – Provinciale Staten hebben ingestemd met een pakket aan maatregelen dat de balans tussen de agrarische sector en de maatschappelijke omgeving moet herstellen. Alleen veehouders die aantoonbaar maatschappelijk verantwoord produceren krijgen in de toekomst de ruimte om hun bedrijf te ontwikkelen. De bouwstop voor geiten- en schapenbedrijven wordt met maximaal één jaar verlengd. Verder gaat een bovengrens gelden van 1,5 hectare bouwblok voor alle veehouderijen. Er wordt geen tijdelijke bouwstop voor alle veehouderij ingesteld. De maatregelen zijn een vervolg op de werkconferentie ‘Transitie naar een zorgvuldige veehouderij’, ook wel het Brabantberaad genoemd. Tekort aan goed opgeleid personeel gevaar voor economie

High-Tech Systems 2013 in Klokgebouw Op 24 en 25 april is het Klokgebouw in Eindhoven het centrum van de regionale, nationale en internationale hightechsysteemindustrie. Dan vindt de eerste editie van High-Tech Systems 2013 plaats. Platina sponsors zijn Frenken, VDL ETG en de NTSGroup. Volgens Marc Hendrikse, CEO van NTS-Group, ligt de meerwaarde van de expositie en het congres met name in de internationale dimensie. ‘Als we het over de topsector High-Tech Systemen en Materialen hebben, dan hebben we het natuurlijk over heel Nederland’, stelt Hendrikse. ‘Maar wat niet valt te ontkennen is dat het zwaartepunt in en rondom Brainport ligt. Dit is een van de redenen dat hier een precisiebeurs floreert. Wat dit nieuwe evenement probeert toe te voegen is een internationale dimensie. Het doel is belangrijke buitenlandse partijen en personen deze kant op te laten komen om ze te laten zien wat wij hier te bieden hebben. Gezien de internationale dimensie van onze keten die wereldwijd markten bedient, is dat iets waarvoor je alleen maar sympatie kunt hebben. Vandaar onze ondersteuning als platinum sponsor.’

2667463.indd 7

VUGHT – De groei van de Nederlandse (kennis)economie is mede afhankelijk van goed opgeleid personeel. De komende jaren worden echter grote tekorten verwacht aan goed opgeleid - veelal - technisch en medisch personeel. Daarom organiseert Ritter Taalcontact op 24 mei in samenwerking met Nyenrode Business Universiteit een Round Table-bijeenkomst. Tijdens de Round Table-bijeenkomst komen wetenschappers en ondernemers bijeen om hun ervaringen en visie te delen over hoe wetenschap, politiek en het bedrijfsleven samen tot oplossingen kunnen komen voor deze problematiek. Autobedrijf VEMA participeert in kookprogramma 's-HERTOGENBOSCH – Autobedrijf Vema participeert in het nieuwe tv-programma van RTL5 'Ik kook, wie eet er mee?' Op 29 maart overhandigde het Bossche autobedrijf een Jeep Compass aan Geert Hoes van Wellmedia Productions uit 's-Hertogenbosch. Het programma is vanaf 2 juni te zien op RTL5. In het interactieve kookprogramma gaan amateurkoks de strijd aan met zichzelf. Op 2 juni a.s. om 17.30 uur zendt RTL5 de eerste aflevering uit waarin de Jeep Compass van Vema te zien is. ‘De Jeep Compass is volledig bestickerd in de huisstijl van het nieuwe RTL5 programma,’ licht het autobedrijf toe. ‘We kijken uit naar een duurzame en vruchtbare samenwerking met Wellmedia Productions.’

10-4-2013 12:27:55


8

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

ĂŠ , " " ĂŠ / " ĂŠ ĂŠ 1 / / ĂŠ / ĂŠ - / ĂŠ " * 7 ĂŠ < ĂŠ " ĂŠ 6 ĂŠ 1

UÊÊ£ÇäĂŠ* ĂŠ­£Ă“xĂŠ 7ÂŽĂŠUĂŠĂŠĂ“ä¯ĂŠ /

ĂŠ," "ĂŠ 1 // ĂŠ / ĂŠ / " Standaard met: UĂŠ ĂŠ£°{ĂŠ/Ă•Ă€LÂœĂŠ Ă•Â?ĂŒÂˆ ÂˆĂ€ĂŠLi˜âˆ˜iÂ“ÂœĂŒÂœĂ€ĂŠ ÂœvĂŠ£°ĂˆĂŠ / MĂŠ`ˆiĂƒiÂ?Â“ÂœĂŒÂœĂ€ UĂŠ iÂ‹Â˜ĂŒi}Ă€iiĂ€`ĂŠÂ˜>Ă›Âˆ}>ĂŒÂˆiĂƒĂžĂƒĂŒii“Ê UĂŠ Â?Ă•iE i™ÊV>Ă€ÂŽÂˆĂŒ UĂŠ Ă•ĂŒÂœÂ“°ĂŠ`Ă•>Â?‡âœ˜iĂŠ Â?ˆ“>ĂŒiĂŠ ÂœÂ˜ĂŒĂ€ÂœÂ? UĂŠĂŠ ˆVÂ…ĂŒÂ“iĂŒ>Â?iÂ˜ĂŠĂƒÂŤÂœĂ€ĂŒĂ›iÂ?}i˜

UĂŠÂŁ{ÂŻĂŠ / ĂŠUĂŠ ĂŠ7 -/

ĂŠ," "ĂŠ /"ĂŠ / ĂŠ / " Standaard met:

UĂŠ ĂŠ-ĂŒĂ•Ă•Ă€ĂœÂˆiÂ?ʓiĂŒĂŠ>Ă•`ÂˆÂœÂ‡ĂŠiÂ˜ĂŠ ĂŒiÂ?ivœœ˜Li`ˆi˜ˆ˜} UĂŠ *>ÀŽiiĂ€ĂƒiÂ˜ĂƒÂœĂ€iÂ˜ĂŠ>VÂ…ĂŒiĂ€ UĂŠ ĂŠ Â?v>ĂŠ ʓiĂŒĂŠ+Ă“ĂŠ ĂŠ ĂƒÂŤiĂ€`ˆvviĂ€iÂ˜ĂŒÂˆiiÂ?

VANAF 27.950,- OF LEASE VANAF 531,- P/M

UĂŠ ĂŠ£°ĂŽĂŠ / MĂŠ`ˆiĂƒiÂ?Â“ÂœĂŒÂœĂ€ĂŠ UĂŠ ÂˆĂƒĂŒÂ?>“iÂ˜ĂŠĂ›Â?Â?ÀÊ UĂŠ ĂŠ Ă€>Ă•Ă ĂŠ i`iĂ€iÂ˜ĂŠLiÂŽÂ?i`ˆ˜} UĂŠ Ă•ĂŒÂœÂ“°ĂŠ`Ă•>Â?‡âœ˜iĂŠ Â?ˆ“>ĂŒiĂŠ ÂœÂ˜ĂŒĂ€ÂœÂ?

UĂŠ Ă€Ă•ÂˆĂƒiĂŠVÂœÂ˜ĂŒĂ€ÂœÂ? UĂŠ *>ÀŽiiĂ€ĂƒiÂ˜ĂƒÂœĂ€iÂ˜ĂŠ>VÂ…ĂŒiĂ€ UĂŠ Â?v>ĂŠ ʓiĂŒĂŠ+Ă“ĂŠ ĂŠ ĂƒÂŤiĂ€`ˆvviĂ€iÂ˜ĂŒÂˆiiÂ?

VANAF 19.950,- OF LEASE VANAF 375,- P/M WITHOUT HEART WE WOULD BE MERE MACHINES

Pietersbergweg 27, Eindhoven. Telefoon: 040-2646500. www.driessen-alfaromeo.nl Gecombineerd gemiddeld brandstofverbruik: 3,4 - 7,6 L/100 km (29,4 - 13,2 km/L). CO -emissie: 88 - 132 g/km.

A 2 Actie geldig t/m 30-06-2013. Prijs incl. BTW/BPM en excl. kosten rijklaar maken, verwijderingsbijdrage en kosten kenteken. Prijswijzigingen en zetfouten voorbehouden. Afgebeelde modellen kunnen afwijken van standaarduitvoering. Leaseprijs per maand excl. BTW o.b.v. 48 mnd/20.000 km per jaar via Alfa Romeo Financial Solutions.

2667464.indd 8

Eindhoven

Deurne

Emmasingel 13 5611 AZ Eindhoven Tel. 040 - 217 11 11 Fax: 040 - 217 11 18

De Poort 9c 5751 CN Deurne Tel. 0493 - 35 25 45 Fax. 0493 - 35 25 40

10-4-2013 11:42:05


BEDRIJVIG BRABANT

9

april 2013

Tech United wil wereldtitel robotvoetbal prolongeren Het Eindhovense robotvoetbalteam Tech United veroverde in 2012 de wereldtitel in Mexico. Dit jaar verdedigt het team van de TU/e deze titel in eigen land, van 26 tot en met 30 juni in het indoor-sportcentrum aan de Aalsterweg in Eindhoven. Teamleider Robin Soetens is tevreden over de voorbereidingen tot dusver, maar geeft aan dat het team nog wel enkele flinke stappen moet zetten in de komende weken.

BLIK OP INNOVATIE Miljoenen tonnen aan voedsel worden jaarlijks weggegooid omdat de houdbaarheidsdatum is verstreken. Vaak is dit voedsel echter nog goed te eten, omdat de houdbaarheidsdatum op de verpakking altijd een voorzichtige schatting is. Een van de manieren om iets tegen deze vorm van voedselverspilling te doen, is door de verpakking te voorzien van een elektronische sensor die bijvoorbeeld de zuurgraad van het verpakte voedsel in de gaten houdt. Met een scanner kan deze sensor vervolgens worden uitgelezen om te zien of het voedsel nog eetbaar is. ‘Technisch gezien is dit met standaard siliciumchips al mogelijk’, vertelt Eugenio Cantatore van de TU/e. ‘Die zijn hiervoor alleen te duur. Een eenvoudige siliciumchip kost al snel tien cent. Voor een zak chips van een euro is dat te veel.’ Samen met onderzoekers van universiteiten in Italië en Frankrijk en het bedrijf ST Microelectronics ontwikkelde Cantatore een elektronische chip van plastic (Analoog Digitaal Converter), die direct in een plastic verpakking kan worden aangebracht. Verder kan de chip ook worden geprint op allerlei flexibele oppervlakken. ‘Bovendien is de plastic chip goedkoper. Een sensorschakeling van minder dan één cent is mogelijk.’ De eerste chips werden eind februari gepresenteerd op de ISSCC in San Francisco. Dit is de belangrijkste conferentie ter wereld op het gebied van elektronische chips.

RoboCup is een wereldwijde organisatie die zich ten doel heeft gesteld om een robotvoetbalteam te ontwikkelen dat in het jaar 2050 kan winnen van de menselijke wereldkampioenen voetbal. Hiermee hoopt de organisatie jongeren te inspireren en wetenschappelijke ontwikkelingen binnen de robotica een boost te geven. De technologie gaat enorm hard vooruit doordat alle opgedane kennis onderling - en met de buitenwereld - gedeeld wordt. ‘Het delen van die technische kennis dwingt je om elk jaar met nieuwe dingen te komen. Tegenstanders kunnen precies zien welke technologische snufjes wij vorig jaar hebben toegepast in onze robots’, vertelt Soetens. ‘Omdat we vorig jaar gewonnen hebben zullen veel teams dingen van ons overnemen. Daardoor zal het erg moeilijk zijn om er opnieuw met de winst vandoor te gaan.’ Diepte Toch heeft ook het Nederlandse team niet stilgezeten. Zo zijn de robots uitgerust met nieuwe camera’s waardoor ze nu ook diepte kunnen zien. ‘Daardoor zijn de robots straks in staat om de bal nog beter rond te spelen. Maar ook tactisch hebben we de robots aangepast, waardoor het nog meer teamspelers zullen zijn in vergelijking met voorgaande jaren.’ De robotvoetbalwedstrijden worden geleid door menselijke scheidsrechter. Net als in het echte voetbal worden bij overtredingen ook gele en rode kaarten uitgedeeld. ‘Een overtreding kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden doordat lichtcondities tijdelijk even veranderen, waardoor de ene robot met zijn camera de andere niet opmerkt en er tegenaan botst.’ Vorig jaar won Nederland in de finale van Iran, dat ook dit jaar weer tot de kanshebbers behoort. Andere outsiders zijn volgens Soetens de teams uit China en Portugal. ‘Het gaat behoorlijk spannend worden. We zullen ver komen, maar ik durf niet zomaar te voorspellen dat wij onze titel gaan prolongeren. Over enkele weken gaan we naar Portugal om een trainingswedstrijd te spelen tegen de Portugezen. Verder zullen we tijdens onze teamavonden en –weekenden nog een paar flinke stappen moeten zetten.’ Aanmoedigen Volgens Soetens zit het huidige robotvoetbal al dicht tegen echt voetbal aan. ‘Je voelt dezelfde spanning als je een wedstrijd aan het kijken bent en hebt de neiging om de robots aan te gaan moedigen. Vorig jaar speelden we een oefentoernooi in Eindhoven en zaten er zo’n 1.500 toeschouwers op de tribune. Met de rust ging er zelfs een wave door de zaal.’ De teamleider noemt de RoboCup een prachtig initiatief. ‘Ik ben er nu voor het derde jaar bij betrokken en doe dit voor

2667465.indd 9

een groot deel naast mijn studie. Met Tech United werken we samen aan één doel en uiteindelijk komen al onze expertises samen in de robots. Dat betekent ook dat je met een team moet samenwerken en leert om verantwoordelijkheid te nemen. Daarnaast merk je aan alles dat robotica in de toekomst een steeds grotere rol gaat spelen in onze maatschappij. Ik wil daarom graag werkzaam blijven in de robotica als ik straks afgestudeerd ben.’ Gerben van den Broek / g.vandenbroek@dewinter.nl WK RoboCup 2013 in Eindhoven RoboCup is een wereldwijde organisatie met als doel om een robotvoetbalteam te ontwikkelen dat in het jaar 2050 kan winnen van de (menselijke) wereldkampioenen voetbal. Hierdoor worden wetenschappelijke ontwikkelingen binnen de robotica gestimuleerd. Het is een open source initiatief dus alle technologie wordt onderling - en met de buitenwereld - gedeeld. Robotvoetbal De ontwikkeling van het robotvoetbal vindt plaats in drie competities, de Small Size, de Middle Size en de Humanoid League. In de Small Size League wordt er gespeeld op een klein veld waarboven een camera hangt die de robots vantie voorziet over de positie van bal, medespelers en tegenstanders. Hierbij ligt de nadruk op de ontwikkeling van het samenspel van de robots. De Middle Size League speelt met teams van geheel autonome robots op een veld van 12 bij 18 meter. De robots voetballen geheel zelfstandig en overleggen over gezamenlijke acties. In de Humanoid League hebben de robots een menselijke gestalte en ligt de nadruk op basisvaardigheden als lopen, rennen en de bal weg schieten. Robots in de maatschappij Robots die zich voortbewegen, communiceren met en reageren op hun steeds veranderende omgeving kunnen maatschappelijk breed toegepast worden. Binnen RoboCup zijn hiervoor de RoboCup Rescue en RoboCup@Home competities gevormd. De Rescue-robots kunnen bijvoorbeeld worden ingezet bij rampen of andere calamiteiten waar mensen tekort schieten of gevaar kunnen lopen. @Home streeft ernaar robots te ontwikkelen die inzetbaar zijn in huishoudelijke en zorgomgevingen zoals ziekenhuizen en verpleeghuizen.

Belangrijke doorbraak De nieuwe plastic ADC’s vormen een belangrijke doorbraak volgens de onderzoeker. ‘Met deze chips komt toepassing in de levens- en geneesmiddelenbranche binnen bereik. Een sensorschakeling bestaat namelijk uit vier componenten: de sensor, een versterker, een ADC die het signaal digitaliseert en een radiozender die het signaal naar een basisstation zendt. De andere drie componenten bestaan al, alleen de plastic ADC ontbrak nog. Dit is dus de laatste schakel in de ketting. Nu moet het product nog worden geïntegreerd. Mijn verwachting is dat het nog minstens vijf jaar duurt voordat deze nieuwe chips daadwerkelijk gebruikt gaan worden.’ Verzuren Cantatore geeft aan dat de plastic ADC niet te vergelijken zijn met siliciumchips. ‘Plastic elektronica is sowieso veel trager dan silicium. Niet alleen zijn de componenten beduidend groter, maar ook de snelheid waarmee de signalen worden doorgegeven ligt een factor duizend lager. Een smartphone van plastic elektronica kunnen we dus wel vergeten. Maar voor een sensor die gedurende meerdere weken de temperatuur in de gaten moet houden, of moet waarschuwen als de biefstuk begint te verzuren is dat natuurlijk geen probleem.’ Wiskundige modellen Makkelijk was de ontwikkeling overigens niet, omdat de elektrische eigenschappen van plastic transistors zeer variabel zijn. Cantatore: ‘Het nadeel van de goedkope fabricageprocessen bij lage temperaturen is dat elke plastic transistor anders is. Dat maakt het veel moeilijker om er schakelingen mee te bouwen. Je moet namelijk rekening houden met de variabiliteit van de elektrische eigenschappen van de transistors. Er zijn complexe wiskundige modellen nodig om het gedrag van een schakeling van plastic elektronica goed te voorspellen. Met de drie deelnemende universiteiten hebben wij zowel verstand van het ontwerpen van schakelingen, van de fysica van de transistors als van de wiskundige modellen.’ (Bron: www.cursor.tue.nl)

RoboCup 2013 vindt plaats van 26 t/m 30 juni in het indoorsportcentrum aan de Aalsterweg in Eindhoven. Toegang is gratis. Meer weten? Kijk op www.robocup2013.org of volg @RoboCup2013 op Twitter. Meer informatie over team Tech United Eindhoven vind je op www.techunited.nl.

4/10/2013 12:10:57 PM


10

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Snel schakelen “Wesselman onderscheidt zich door de goede communicatie. Door de heldere adviezen zijn wij in staat snel te schakelen, waardoor wij onze opdrachtgevers kunnen ontzorgen.”

Wesselman. Wezenlijk anders. Johan Groenen | Groenen Bouw & Onderhoud

Eindhoven | Helmond | Weert | Curaçao www.wesselman-info.nl

2667483.indd 10

4/10/2013 11:42:42 AM



12

2667481.indd 12

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

4/10/2013 11:42:31 AM


BEDRIJVIG BRABANT

13

april 2013

Peter Swinkels:

‘Dit is geen crisis maar een transitie’ ‘Het Nederlandse poldermodel moet opnieuw worden uitgevonden.’ Dat zegt Peter Swinkels, voorman van de Brabantse en Zeeuwse werkgevers. ‘Het is een illusie om te denken dat we na deze crisis terugkeren naar de situatie van 2007. Het mondiale economische systeem gaat naar een nieuw evenwicht. Als de stakeholders in de Nederlandse economie daar niet snel en adequaat op inspelen, dan missen we de boot naar onze toekomstige welvaart. We moeten van compromissen naar een gedeelde visie en nieuw leiderschap, en het bedrijfsleven kan en gaat daarin de lead nemen.’ naar het denken in concepten en cross-sectorale verbanden. Zo zou je anders kunnen kijken naar de ontwikkeling van binnensteden. Hoe wil je dat die er over twintig jaar uitzien en functioneren, nu ze radicaal veranderen als gevolg van online shopping? Ga om de tafel met belanghebbenden, beleidsmakers, politici en allerhande bedrijven. Formuleer een visie, maak een plan en ga aan de slag. Reis af naar Göteborg om te zien dat het kan en ontwikkel een duurzame stad. Dat is de toekomst, niet alleen voor de bouw, maar ook voor heel veel andere bedrijven die nog hangen aan oude niet houdbare verdienmodellen. Een ander voorbeeld is het plan voor de aanpak van de A58 waarbinnen bijvoorbeeld een bouwer samenwerkte met bedrijven als Philips, DSM en KPN. Het is vernieuwend, zowel in technische zin als de onderliggende financiering. Overigens zie je bij zo’n project wel dat bedrijven door de verplichte Europese aanbesteding de kaarten tegen de borst houden en innovatie enorm wordt vertraagd. Zo leidt regelgeving tot economische verarming.’

Peter Swinkels, voorzitter van de BZW, heeft er nooit doekjes om gewonden. Hij heeft zich altijd verzet tegen het Angelsaksische model, waarbinnen bij bedrijven de focus op snelle winst dominant is. Samenwerking, vernieuwing, het streven naar continuïteit en een sociaal gezicht vormen voor hem de basis van slim ondernemerschap. Daarmee is hij een typische exponent van het Brabantse bedrijfsleven. Bedrijvig Brabant vroeg hem naar zijn visie op de Nederlandse en Brabantse economische ontwikkelingen en zijn toekomstperspectief op een moment dat een nieuw dieptepunt van vier jaar crisis lijkt te zijn bereikt. Bedrijven wankelen, burgers zijn onzeker en de Nederlandse politiek lijkt stuurloos. Hoe zie jij de huidige situatie? ‘Het casinokapitalisme staat geweldig onder druk. Machtsblokken verschuiven. Amerika en Europa maken een zeer moeilijke fase door. Nieuwe economieën in Azië en Zuid-Amerika eisen hun plek op. Zelfs Afrika klopt op de deur, tot verrassing van velen. De wereld is op zoek naar een nieuwe balans. Daar kun je als klein landje niet aan ontkomen.’ Zie jij licht aan de horizon, wanneer komt er een einde aan de economische crisis? 'Welke economische crisis? Natuurlijk, het gaat binnen sommige bedrijfstakken slecht in Nederland. Maar ik zie het huidige tijdgewricht primair als een transitiefase. De globale financiële systemen worden structureel gereorganiseerd. Er zat ontzettend veel lucht in de economie, die wordt er nu uitgepompt. Dat kan niet zonder ingrijpende, blijvende gevolgen. Wie denkt dat dit een tijdelijk fenomeen is en een kwestie van afwachten tot we weer vrolijk verder kunnen op het niveau van vijf jaar geleden, heeft het mis.’ Wat betekent dat voor Noord-Brabant? ‘Brabant staat niet los van Nederland, Nederland niet van Europa en Europa niet van de rest van de wereld. Alles is met elkaar verbonden en de maatschappelijke, technologische en economische ontwikkelingen gaan ontzettend hard. De komende vijftig jaar zal er meer veranderen dan in de afgelopen tweehonderd jaar. Dat moet je je allereerst beseffen, dan moet je het duiden, daarna moet je er naar handelen. En dat is nu juist waar het momenteel aan ontbreekt in dit land. De politiek en beleidsmakers hebben geen stip op de horizon, geen visie voor de lange termijn, en werken daar dus ook niet naar toe. Het gevoel van machteloosheid gaat hand in hand met het gebrek aan leiderschap, en twee maal nul is nog altijd nul.’

Collectiviteit:

heeft als je niet tegelijkertijd investeert in kansen. Dat je vooruit moet kijken, richting moet geven, leiderschap moet tonen, dat je in beweging moet zijn en niet moet navelstaren. Het is belangrijk om echt te durven hervormen en niet bang te zijn om kiezers te verliezen.’ Je schets een somber beeld: Den Haag zit vast, is onzeker, reactief, ongeïnspireerd en in zichzelf gekeerd… ‘De situatie is dan ook onrustbarend. Amerika is over drie jaar zelfvoorzienend in haar energiebehoefte doordat er volop wordt ingezet op de winning van schaliegas. Daarmee wordt energie daar goedkoper per eenheid product. Dat gaat grote gevolgen hebben voor de concurrentiepositie van de Europese industrie. Dan kun je Brussel oplossingen voor dit probleem laten formuleren, maar je kunt als Nederland hightech innovatieland ook de leiding nemen. De energietransitie is één van de grote thema’s van de toekomst, maar Nederland volgt ergens in de achterhoede. Onze jeugdwerkloosheid kent een groei die die

Omwenteling: Heeft het bedrijfsleven die visie wel? ‘Onze grote internationale en exporterende bedrijven lopen voor de troepen uit en maken nog steeds een groei door. Ze zien nieuwe markten, spelen daarop in en bouwen overal ter wereld nieuwe posities op. Ze zijn bezig met de oplossingen op de belangrijke vragen van morgen en nemen de lead, bijvoorbeeld in het adresseren van vraagstukken rondom duurzaamheid, voeding en gezondheid. Ze gelden als een toonbeeld van hoe het ook kan, hoewel ik niet van de school ben die zegt dat de politiek moet worden gerund als een bedrijf.’ Wat kan de politiek daar dan wel van leren? ‘Dat het niet zinnig is vast te houden aan misconcepties en oude ideeën. Dat bezuinigen geen zin

2724387.indd 13

'De komende vijftig jaar zal er meer veranderen dan in de afgelopen tweehonderd jaar' van Griekenland nauwelijks ontloopt. Neem een voorbeeld aan Duitsland: daar hervormden ze al tien jaar geleden de arbeidsmarkt en brachten onder meer de werkloosheidsuitkering terug tot één jaar.’ Hoe krijg je de noodzakelijke beweging in Nederland op gang? ‘Door het samen te doen en het gemeenschappelijk belang tussen werkgevers en werknemers helder te formuleren. We moeten naar

een systeem waar mensen niet meer ontslagen worden maar minder werkuren maken indien de economische omstandigheden daar om vragen. Met andere woorden: een systeem van communicerende vaten tussen meer- en minder werkuren. Dat vraagt om revolutionair denken in het belang van de bedrijven en de werknemers. Het poldermodel moet dus opnieuw worden uitgevonden. De verhoudingen binnen de driehoek overheid, werkgevers, werknemers zijn veranderd. We moeten het idee van oppositie loslaten en dat van complementariteit omarmen. Noord-Brabant is wat mij betreft het lichtende voorbeeld, en wat er in Brainport gebeurt is het bewijs dat het kan. Er wordt een gezamenlijk doel geformuleerd en vervolgens tot actie overgegaan. De bedrijven doen het, en worden daarin gefaciliteerd door de kennisinstellingen en overheden. Dit model mag van mij over heel Nederland worden uitgerold. Tegelijkertijd moet Brabant als maakprovincie waar het geld voor Nederland wordt verdiend doorpakken door meer vrijheid in handelen af te dwingen in politiek Den Haag, bij de sociale partners en uiteindelijk ook in Europa. Deze regio heeft behoefte aan een specifieke aanpak, bijvoorbeeld op het gebied van arbeidsmarkt en onderwijs. Daarnaast moeten ook de spelregels van in- en uitvoerrechten op wereldschaal herzien worden zodat er een gelijk speelveld ontstaat’ Wat betekent jouw verhaal concreet voor bedrijven? Niet iedere ondernemer heeft een groot, exporterend bedrijf en een groot aantal heeft het ontzettend zwaar. ‘Dat zie ik ook, maar niemand ontkomt aan de werkelijkheid door die niet te erkennen. Neem de bouwbedrijven. Je kunt ze zien als stenenleggers en betonstorters, maar daar is niemand bij gebaat. We kunnen 150.000 nieuwe woningen gaan bouwen en nieuwe kantoren ontwikkelen, er is niemand die er in gaat zitten. We moeten

‘Het gevoel dat je zelf niets kunt veranderen, mag nooit een legitimatie zijn om niets te doen. Dat geldt overigens ook voor de bedrijven die het wel voor elkaar hebben’ Veel ondernemers die bij wijze van spreken het pistool van de bank op hun hoofd voelen en voor het bestaan van hun bedrijf vechten zullen denken: ‘Swinkels vertelt een mooi verhaal, maar…’ ‘En gelijk hebben ze. Ze zijn kleine scheepjes in een roerige oceaan. Probeer dan maar eens op eigen kracht de veilige haven te bereiken. Het draait dan ook om collectiviteit, niet alleen tussen sociale partners, maar ook onder werkgevers. Het gevoel dat je zelf niets kunt veranderen, mag nooit een legitimatie zijn om niets te doen. Dat geldt overigens ook voor de bedrijven die het wel voor elkaar hebben. Ik doe dit ook niet voor mezelf, maar voor mijn kinderen en kleinkinderen. Samen kun je veel bereiken. Een krachtige BZW is in dit kader belangrijker dan ooit. We dienen de belangen van onze individuele leden, juist door de issues van alle dag te overstijgen en bijvoorbeeld dit verhaal aan de man te brengen. Dat doe ik overigens ook bij onze moederorganisatie VNO-NCW, bijvoorbeeld door invloed uit te oefenen op het te sluiten sociaal akkoord. Daar wordt echt niet gedacht: ‘Daar heb je die Brabanders weer’. Ook zij zien hoe Brabant zich ontwikkelt tot het hart van de Nederlandse economie en zich staande houdt in een keiharde wereldwijde concurrentiestrijd. Daar willen ze graag lessen uit trekken. Dat gaat zich inhoudelijk vertalen in de landelijke politieke lobby, de relatie met de branches en een verandering in strategie en communicatie. In het sociaal akkoord van 2013 zal het zich misschien nog niet uiten, dat is meer een sinasprilletje die de hoofdpijn tijdelijk onderdrukt. Maar het bedrijfsleven kan en gaat de lead nemen in de wetenschap dat we complementair zijn aan elkaar en niet elkaars opponent. Daar ben ik van overtuigd.’ Marco de Jonge Baas / m.dejongebaas@dewinter.nl

4/10/2013 12:28:57 PM


14

april 2013

Onderwijs en fiscus Als er binnen een onderwijsinstelling sprake is van een Raad van Toezicht, dan worden in de meeste gevallen de leden van deze Raad van Toezicht voor de loonbelasting fiscaal gelijkgesteld aan commissarissen. Dan geldt bij wetsfictie dat er sprake is van een dienstbetrekking in fiscale zin. Dit betekent dat de onderwijsinstelling over de beloning (dus niet uitsluitend een vergoeding ontvangen ter bestrijding van feitelijk gemaakte kosten) voor de toezichthoudende werkzaamheden loonbelasting/premie volksverzekeringen dient in te houden en af te dragen. Het gaat hierbij om het bedrag van deze vergoeding exclusief omzetbelasting. De onderwijsinstelling hoeft geen loonheffing in te houden voor de toezichthouder die in fiscale zin zijn beroep of bedrijf maakt van toezichthoudende functies. Indien een lid van de Raad van Toezicht een Verklaring Arbeidsrelatie (VAR), te weten VAR-WUO of VAR-DGA kan overleggen, dan geniet de onderwijsinstelling een wettelijke vrijwaring van inhoudingsplicht en hoeft deze geen loonbelasting in te houden. Bij een VAR-ROW gaat de wetsfictie werken en is sprake van een dienstbetrekking waarbij dus loonbelasting ingehouden dient te worden.

moet hij in principe voortaan een factuur uitreiken. Indien de toezichthouder in totaal niet meer dan € 1.883,-- aan btw per jaar verschuldigd is, kan hij de Belastingdienst verzoeken ontheffing te verlenen op grond van de zogenaamde kleine ondernemersregeling voor natuurlijk personen. Daarmee hoeft de toezichthouder geen btw te factureren, geen btw-aangiften in te dienen en komen de boekhoud- en factureringsverplichtingen te vervallen. Om dit vanaf 1 januari 2013 te laten plaatsvinden, dient dit verzoek wel vóór 1 juli 2013 te zijn ingediend.

Veranderingen in beroepsonderwijs Sinds enige tijd werkt Bogaers Taleninstituut samen met FairField Life & Education als het gaat over BBL opleidingen. De afgelopen periode is er veel gesproken over ophanden zijnde veranderingen in het erkende beroepsonderwijs. Specifiek het aantal verplichte uren in de BBL was een belangrijk thema. In de eerste week van februari is een wetsvoorstel aangenomen waarin besloten is dat de verplichte uren norm BBL voor de commerciële erkende opleiders (waaronder Bogaers talen en FairField) vervalt. Uitgangspunt bij dit besluit is het feit dat commerciële opleiders vaak te maken hebben met studenten van oudere leeftijd die bewuster kiezen voor een opleiding waardoor ze veel motivatie hebben. In de praktijk blijkt dat opleidingstrajecten hierdoor in kortere tijd kunnen worden afgerond. Bogaers Talen en FairField hebben dit uitgangspunt altijd uitgedragen. Het komt

De toezichthouder zal zich vanaf 1 januari 2013 tevens moeten aanmelden bij de Belastingdienst als btw –ondernemer. Verder

(I). www.bogaerstalen

(I). www.govers.nl

Werving van personeel bedrijfskundig benaderd Werving van personeel, het is duur, kost veel tijd en een succesvol eindresultaat is eigenlijk nooit gegarandeerd.

2726982.indd 14

Vanzelfsprekend moet de kwaliteit van de opleiding gewaarborgd zijn. Dit betekent dat het doel is om de kandidaten te diplomeren. In onze visie is 100-120 uur opleiden een prima uitgangspunt als het gaat over het benodigde aantal uren om deelnemers te laten slagen voor een diploma. Dit is inclusief kickoff en examen. Indien er mogelijkheden zijn om in minder uren deelnemers op te leiden voor het diploma dan kan daar over gesproken worden. Door slim en innovatief om te gaan met opleiden, zijn er ruime mogelijkheden om verplichte (vak)onderdelen te verweven in een BBL traject. Hierdoor gebeurt het regelmatig dat we meerdere subsidiestromen tijdens één opleiding kunnen activeren. Denk hierbij aan VCA, SVS, Taaltrajecten, HCCP, etc.Volop mogelijkheden dus voor het bedrijfsleven om een praktisch en financieel aantrekkelijk opleidingstraject vorm te geven.

(T). 013-5362101 (E). info@bogaerstalen.nl

(T). 040 2504504 (E). weerts@govers.nl

Jeroen Bergen Managing Partner Primatch HR Groep (T). 013-5325125 (I). www.primatch.nl (E). Jeroen.Bergen@primatch.nl

er feitelijk op neer dat we meer behoefte gericht kunnen gaan opleiden in plaats van aanbodgericht.

Jolanda van der Meijden Bogaers Talen

Maurice Weerts Govers Accountants-Adviseurs

Stel u werft een accountmanager, de kandidaat vraagt een salaris van 60.000 euro bruto per jaar. Totale kosten, inclusief sociale lasten, leasekosten en overige emolumenten van de kandidaat komen al snel op een ton per jaar. Meestal is het heersende gevoel bij het ondertekenen van het contract ‘het zou mooi zijn als deze man/ vrouw een jaar of vijf blijft zitten’. Oftewel de cash out van een dergelijk contract behelst al snel een half miljoen euro. Wat ik me dan afvraag is, waarom alle andere inkoopprocessen waarmee een half miljoen euro gemoeid is, echt anders gaan dan een stuk of drie gesprekken een goed gevoel en een houding van: ‘we moesten dit maar eens proberen?’ Hoe kan het dan dat een werving & selectie procedure met een potentiele cash out van een half miljoen, vaak niet de hoogste prioritiet heeft bij het management? Het eindresultaat heeft dat wel (er moet een goede kandidaat komen), maar het proces oftewel de procedure meestal niet!

BEDRIJVIG BRABANT

Door van te voren te kiezen voor een doordacht werving & selectie traject wordt zowel het aantal kandidaten, de kwaliteit van de kandidaten als de succes rate spectaculair verhoogd. Denk daarbij aan, meeloopdagen, een assessment, gespiegelde gespreksrondes of gestructureerde interviewtechnieken. Weten hoe u uw wervingskosten aanzienlijk kan verlagen met een beter resultaat? Scan de code of bel eens met Primatch HR Groep, recruitment specialisten op uurbasis!

Wat betekent de Cloud voor jouw bedrijf? ‘Mam, wij verkopen bellen en internetten vanuit de Cloud.’ ‘Bellen vanuit de wolken?’, vraagt ze met haar beperkte kennis van de Engelse taal. ‘Uuhmm ja, zoiets. Bellen, internetten en ander IT-zaken binnen je bedrijf, zonder dat je grote kasten vol apparatuur nodig hebt, maar alleen een losse computer of telefoon. Die sluit je aan via het internet op grote kasten die in een datacenter in het land staan en worden beheerd door de ICT leverancier.’ ‘Ik snap het nog niet helemaal dat ‘Cloud', antwoord ze. Dure IT oplossingen aanschaffen is veelal niet het probleem voor een bedrijf. Een veel complexer vraagstuk is vaak de afweging wat deze oplossingen toevoegen aan je bedrijf en vooral ook wat ze opleveren en hoe je ermee kunt besparen. Het grote voordeel van de hedendaagse cloudtechnieken is dat er geen dure investeringen meer nodig zijn in ICT apparatuur. Je

betaalt maandelijks voor de diensten die ook daadwerkelijk worden gebruikt. Ga je op vakantie of gebruik je ze tijdelijk niet, dan betaal je ook niet. Daarnaast heb je geen dure onderhoudskosten meer voor grote energievretende systemen binnen je bedrijf, maar alleen een ‘touwtje’ dat internet heet. Je kunt dus de oude apparatuur op de werkplek ‘opmaken’ of naar goedkope energie zuinige apparatuur overschakelen met uitsluitend een linkje naar het internet. Daarnaast geeft deze vorm van ICT afnemen je bedrijf een veel beter inzicht in de maandelijkse kosten, omdat je exact weet wat je voor de automatisering betaalt. Dure ICT-afdelingen in stand houden, is bovendien ook niet meer nodig. De te beheren ICT-diensten en -apparatuur staan namelijk bij jouw leverancier en je ontvangt de diensten vanuit de Cloud. ‘Snap je het nu mam?’

Dave Spijker XRC services Group (T). 088 229 04 99 (E). d.spijker@xrc.nl (I). www.xrc.nl

4/10/2013 12:34:44 PM


BEDRIJVIG BRABANT

15

april 2013

SNELLER DAN HOCKEY… RUIGER DAN RUGBY… SEXIER DAN GOLF. Uw relaties op unieke wijze ontvangen

PINKSTER POLO WAALRE, BUSINESS PICKNICK ZATERDAG 18 MEI 2013 Op informele, Bourgondische wijze uw zakelijke relaties ontvangen, óf met uw familie en vrienden ouderwets genieten van een heerlijke dag uit. De Business Picknick is hiervoor het uitgelezen moment! PROGRAMMA Picknick: 16.00 – 20.30 uur

VOOR INFORMATIE EN RESERVEREN:

PINKSTERPOLO.NL 040 – 245 27 45

ENTREEKAARTEN – ALL-IN, COMPLEET VERZORGD Business Picknick: € 95,- p.p. Kids (5 t/m 15 jaar): € 35,- p.k.

Optreden van de band Gare du Nord, start om 19.30 uur exclusief voor Business Picknick gasten/genodigden. Vanaf 20.30 zijn dranken tegen betaling verkrijgbaar in het horecapaviljoen. Het terrein is geopend tot 24.00 uur.

LOCATIE Landgoed Eeckenrhoode, Waalre Bovengenoemde prijzen zijn exclusief BTW

andgoed eckenrhoode

2667472.indd 15

4/10/2013 11:41:20 AM


16

BLANKENDAAL VERSUS...

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

IBS Precision Engineering pleit voor herstel leerstoel ‘Nog altijd halen wij het overgrote deel van onze omzet uit het buitenland. De lokale naam en faam van IBS Precision Engineering is daardoor beperkter dan bij veel andere bedrijven.’ Aan het woord is Henny Spaan van IBS Precision Engineering uit Helmond. In deze editie van de rubriek Blankendaal versus (waarin John Blankendaal – managing director van Brainport Industries – iedere maand in gesprek gaat met een Brabantse industrieel die leiding geeft aan een innovatieve high tech onderneming) spreekt Blankendaal met Henny Spaan.

In 1993 startte Henny Spaan vanaf de Eindhovense universiteitscampus het bedrijf IBS Precision Engineering op. Anno 2013 telt het zo’n dertig medewerkers. Recent werd het twintigjarig jubileum onder meer opgeluisterd met een enerverende toespraak van astronaut André Kuijpers die zich onder de indruk toonde van het technische vernuft van IBS Precision Engineering. De onderneming is internationaal beroemd vanwege haar capaciteiten. Een van de paradepaardjes is de precisiemeetmachine ISARA 400. IBS Precision Engineering is een expert in meettechniek en ontwikkelt klant specifieke modules of machines. Daarnaast worden standaard componenten geleverd. Het zijn daarbij altijd ultraprecisiesystemen op een niveau van sub-micron. De expertise om te kunnen meten speelt hier een essentiële rol. Blankendaal: ‘Hoe zou je het specialisme van jullie bedrijf in het kort kunnen beschrijven?’ Spaan: ‘IBS is een expert in meettechniek. Veel van onze klanten – zoals Philips en ASML, maar juist ook veel buitenlandse klanten – werken op een niveau van sub-micron. Wij leveren aan hen zeer specialistische meetmachines.’ Blankendaal: ‘In hoeverre is in jullie tak van sport sprake van herhalingsopdrachten? Na het leveren van een meetmachine is het werk immers in veel gevallen klaar.’ Spaan: ‘Als ik kijk naar onze pijler speciale machinebouw, blijken sommige meetmachines een levensduur van meer dan twintig jaar

2713045.indd 16

te hebben. Dit is bijvoorbeeld het geval bij machines die wij aan Océ geleverd hebben. Bovendien voeren veel klanten het onderhoud van de machines zelfstandig uit, waardoor wij enkel ingeschakeld worden voor de jaarlijkse herkalibratie en de levering van spare parts. Anderzijds zijn er ook takken van sport waar veel van dezelfde soort machines nodig zijn. Een voorbeeld is de diskdrive-industrie waar de verkoop van onze meetmachines hand over hand toeneemt.’

Precision Engineering is daardoor beperkter dan bij veel andere bedrijven.’

Blankendaal: ‘Het vlaggenschip van jullie bedrijf is de ISARA-machine. Kun je hier wat meer over vertellen?’ Spaan: ‘De ISARA 400 kan kleine componenten of werkstukken tot een miljoenste millimeter (nanometer) nauwkeurig meten. Het is een zogeheten coördinatenmeetmachine omdat hij een object als het ware aftast. Wereldwijd is er geen enkele concurrent die over een dergelijk specialistische machine beschikt.’

Blankendaal: ‘Welke markten zijn voor jullie het meest belangrijk qua afzet?’ Spaan: ‘Logischerwijs is de buitenlandse markt zeer belangrijk, waarbij Duitsland de boventoon voert en de Aziatische markt sterk toeneemt. Toch moet ook het aandeel van de binnenlandse markt niet onderschat worden. Onze afzet wordt hier gedreven door ASML, FEI Company, Philips en VDL ETG. Bovendien hebben wij in het verleden tientallen precisiemeetmachines aan Océ geleverd. Die business is echter verdwenen doordat Océ volledig overgestapt is op print heads; bij de productie hiervan speelt onze meettechnologie niet of nauwelijks een rol. Binnen Nederland is ASML onze grootste afnemer. In het buitenland vormen de Diskdrive, SemiCon en Aviation industrie de meest omvangrijke klanten; denk hierbij aan namen als Applied Materials of Rolls-Royce.’

Blankendaal: ‘Ondanks dat jullie internationaal zeer bekend zijn, zijn jullie buiten het ‘meetdomein’ in Nederland relatief onbekend. Hoe komt dit?’ Spaan: ‘Wij zijn altijd zeer internationaal georienteerd geweest, waardoor wij in de regio inderdaad minder bekend zijn. Onze eerste klant was Océ, maar de tweede klant kwam al direct uit het buitenland. En nog altijd halen wij het overgrote deel van onze omzet uit het buitenland. De lokale naam en faam van IBS

Blankendaal: ‘Welke technologische ontwikkelingen liggen er op het gebied van meten in het verschiet?’ Spaan: ‘Met name optische meettechnieken gaan iedere dag nog vooruit. Het gebruik van optiek om te meten is daarbij belangrijk, maar juist ook het meten van optiek. Zo werken wij voor een groot aantal optiekfabrikanten om vrije vorm optiek te meten. Dan praat je niet meer over bolle lenzen, maar over hele complexe spiegels die wij kunnen meten. Hiertoe werken

wij onder meer samen met universiteiten in Engeland en Duitsland. Samen met hen ontwikkelen wij fundamentele kennis. Zo ontstaat voor ons meer en meer een eigen patentpositie en zijn wij uitgegroeid van ingenieursbureau tot OEM met machineverkoop onder eigen label. Kennis van meettechniek passen wij daarbij toe in verschillende takken van sport, van halfgeleider tot luchtvaart en gereedschapsmachines.’ Blankendaal: ‘Is het daarbij moeilijk om in aanmerking te komen als leverancier van Duitse bedrijven?’ Spaan: ‘Duitse bedrijven doen traditiegetrouw zeer veel zelf. Voor het leveren van componenten en end-user-systemen kom je in de regel wel binnen. Echter, om als engineering partner te mogen fungeren, moet je veel meer doen. Wij mogen niet zomaar meewerken aan de ontwikkeling van nieuwe producten, omdat zij zeer verticaal geïntegreerd zijn. Sommige bedrijven beschikken zelfs over een eigen reisbureau. Dat toont aan dat hoe weinig zij uit handen geven. De andere kant van de medaille is dat wij er steeds beter in slagen om voor dit type bedrijven te mogen acteren, omdat de snelheid van de markt het noodzakelijk maakt. Nederland bevindt zich in dezelfde wereldwijde competitie als Duitsland. Als een onderneming in staat is te laten zien welk probleem zij voor een Duits bedrijf oplost, ben je aan boord.’ Blankendaal: ‘Hoe belangrijk is in dit kader het hightechcluster in Zuidoost-Brabant?’

4/10/2013 12:11:33 PM


BEDRIJVIG BRABANT

april 2013

17

BLANKENDAAL VERSUS...

precision engineering

Spaan: ‘Het ecosysteem is van ongekende waarde. Bij wijze van spreken kan ik voor onze systemen op mijn fiets de onderdelen bij elkaar halen. De hoge nauwkeurigheid en kennis voor de halfgeleider- en medische industrie is hier aanwezig. Iets dergelijks kent men in Duitsland niet. In het buitenland heeft het Eindhovense cluster daardoor een enorme uitstraling en staan bedrijven als ASML en Philips zwaar op de agenda. Ook wij plukken daar de voordelen van in het buitenland.’ Blankendaal: ‘Wat is je ambitie voor de nabije toekomst?’ Spaan: ‘Wij verkeren in een unieke positie. Wij zijn een original equipment manufacturer (OEM), maar niet één die over enkele jaren duizend man personeel zal kennen. Met de ISARA 400 zijn wij wereldwijd marktleider. Een andere productgroep die sterk groeit, is Machine Tool Calibration. Renishaw, een van onze Engelse concurrenten, is een stuk groter, maar technologisch blijven wij hen voor. Wij bieden een veel breder pakket aan technologie – recent hebben wij drie nieuwe producten gelanceerd. De ambitie zit daarmee niet alleen in het groeien (wij verwachten in de komende jaren te verdubbelen qua omzet en personeel), maar juist in het technologisch voorop blijven lopen. De uitdaging is de kennis die wij hebben te vertalen naar het juiste product en het te vermarkten. Ik verwacht dat de drie nieuwe producten een groot succes gaan worden, ondanks dat ze zich nog moeten bewijzen. Doelbewust

2713045.indd 17

kies ik ervoor om dit zonder het binnenhalen van investeerders te doen. Wij willen vanuit eigen kracht groeien en onszelf niet voorbij rennen. De consequentie is dat wij misschien iets langzamer groeien dan anderen, maar wel eventuele hobbels onderweg met relatief gemak kunnen nemen. Kortom, wij zijn twintig jaar bezig en nog lang niet klaar.’ Blankendaal: ‘En wat zijn dan die grootste hobbels bij het realiseren van jullie ambitie?’ Spaan: ‘Een fout die wij als ingenieurs vaak maken is het te complex en moeilijk denken. In het verleden hebben wij bijvoorbeeld analyzers ontwikkeld die alles in een machine meten. Dat is natuurlijk heel mooi, maar niet iedereen zit op die zeer gedetailleerde informatie te wachten. De nieuwe producten beslaan daarom een ‘Inspector-range' die simpelweg detecteert of iets goed of fout is. Een klant heeft immers het liefst een stoplicht dat op rood of groen staat. De grootste hobbels is dus om te allen tijde de juiste academische kennis in het productpakket te stoppen.’ Blankendaal: ‘In jullie business is het leveren van luchtlagers misschien wel een vreemde eend in de bijt. Waarom zijn jullie hier ooit mee gestart?’ Spaan: ‘Voor onze precisiemeetmachines zochten wij stabiele luchtlagers. Standaard luchtlagers (met orifices) geven vaak nog instabiliteit, die voor onze ultra precisie toepassingen niet acceptabel was. New Way heeft een technologie

ontwikkeld op basis van poreus materiaal. Dit bleek de trillingen te dempen en dat zijn wij gaan toepassen in onze eigen machines. Later bleken ook andere bedrijven interesse te hebben in deze luchtlagers en is het mede daardoor uitgegroeid tot een aparte pijler binnen ons bedrijf. In feite is het een unieke marktsituatie omdat de producten ooit voor onze eigen machines bedoeld waren. Maar nu ontwikkelen we samen met New Way producten voor contactloos folie en filmtransport. Met de TU Delft hebben we een ontwikkelingsproject om contactloos producten te handlen en zelfs met lucht aan te sturen.’ Blankendaal: ‘Een van de veel gehoorde uitdagingen in de maakindustrie, is het vinden van nieuw personeel. Kampen jullie met dezelfde problematiek?’ Spaan: ‘Ook wij hebben moeite om specifieke technische vacatures in te vullen. Zo is het lastig om aan systeemarchitecten te komen. In dit kader is het hoognodig dat er weer een hoog-

leraar precision engineering komt. In het verleden werkten wij samen met Piet Schellekens van de Technische Universiteit Eindhoven. Wij werken voor dit vakgebied momenteel veel samen met de TU Delft, professor Rob Munnig Schmidt. Natuurlijk beschikt Eindhoven met Maarten Steinbuch over een zeer vakbekwame hoogleraar, maar een gedegen opleiding voor het vakgebied precision engineering ontbreekt. Dit is ongekend vreemd, gezien het belang voor de Nederlandse economie. Een van de pijlers van het vakgebied Precision Engineering is natuurlijk meettechniek. Zonder meettechniek zou je bijvoorbeeld nooit een lithografiemachine voor ASML kunnen maken. Het is bijzonder jammer dat er geen aandacht is voor meettechnologie in Eindhoven, terwijl dit in Leuven en Aachen wel het geval is. De behoefte aan een leerstoel precision engineering is mijn inziens groot en zou de regio daadwerkelijk vooruit helpen.’ Edwin Gelissen / redactiebb@dewinter.nl

IBS Precision Engineering in het kort IBS Precision Engineering werd in 1993 opgericht door Henny Spaan. Sinds dit jaar is de innovatieve hightechonderneming gegroeid tot de huidige omvang van dertig medewerkers. Het Eindhovense bedrijf is gespecialiseerd in de precisie en meettechnologie en neemt op het gebied van het ontwikkelen van klant specifieke systemen een unieke positie in; het complete traject van R&D, engineering, realisatie, tot en met de pilotproductie wordt verzorgd. Naast het werken op klantspecificatie levert IBS ook standaardproducten voor precisiemetingen en precisie luchtlagers.

4/10/2013 12:11:40 PM


18

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Jan Kusters, Kusters Metaalbewerking:

‘Mensen moeten techniek in hun hart, hoofd en handen hebben’ Met klanten als Porsche, ASML en VDL is Kusters Metaalbewerking een voorhoedespeler in de metaalsector. Het Osse bedrijf viert dit jaar het veertigjarig bestaan. Dat betekent terugblikken, maar ook vooruitkijken, want al vanaf dag één is de blik van het innovatieve bedrijf op de toekomst gericht. Een achterspoiler voor Porsche, een machineonderdeel voor ASML of een hightechonderdeel voor de nieuwste generatie gyrocopter: bij Kusters Metaalbewerking worden hoogwaardige (fijn)mechanische componenten vervaardigd in uiteenlopende metaal- en kunststofsoorten. Het merendeel daarvan bestaat uit machineonderdelen, maar Kusters beperkt zich niet tot specifieke productgroepen. 'Wat alle producten gemeen hebben met elkaar, is dat ze gemaakt worden met een chirurgische precisie', vertelt eigenaar Jan Kusters.

Met het geld in dit fonds wordt een lespakket ontwikkeld waarmee kinderen op de basisschool op een leuke manier kennis kunnen maken met techniek. Kusters: 'Techniek heeft de toekomst, maar dan moeten er wel mensen zijn die techniek in hun hart, hoofd en handen hebben. Dat wordt een steeds groter probleem. Daarom is het ontzettend belangrijk dat we hierin investeren. Dat kunnen we het beste doen door kinderen zo vroeg mogelijk met techniek in aanraking te brengen. Dan komt dat enthousiasme vanzelf!'

Investeren Wie een rondje maakt door de productieafdeling van het Osse bedrijf, ziet hoe dat kan: overal wordt gewerkt met hoogwaardige technologieën, de nieuwste software en hightechapparatuur. En dat moet ook, want de meeste opdrachtgevers schakelen Kusters juist in vanwege die precisie. Kusters: 'Is er een robot of machine die nóg preciezer of efficiënter kan werken? Dan aarzelen we niet om hierin te investeren.' Factor ‘mens’ Toch is dat niet het enige waar het volgens de eigenaar om draait in zijn bedrijf. 'De grootste succesfactor in de afgelopen veertig jaar is de factor ‘mens’ geweest', vertelt hij. 'Je kunt nog zulke mooie apparatuur in huis hebben, uiteindelijk zijn het de mensen die ermee moeten werken. Daarom hebben we vanaf het begin af aan óók in de medewerkers geïnvesteerd. Er gaat hier geen week voorbij of er vinden trainingen plaats. Maar wel zo veel mogelijk aan de machine, want daar moet het gebeuren.' Passie Het tekent de mentaliteit in het bedrijf: inzetten op topkwaliteit, maar wel vanuit een praktische benadering. Dat is volgens Kusters al vanaf het begin zo: 'Vrij snel nadat mijn vader, naast zijn baan bij Philips, voor zichzelf was begonnen, kwam ik erbij. Daarna zijn we alleen maar gegroeid. Dat komt door ons vakmanschap, maar ook doordat we onze medewerkers meekrijgen in onze toegepaste manier van denken; dat maakt het juist leuk. Je ziet de passie voor techniek die wij hebben dan ook terug bij alle medewerkers. Ik denk dat daar de basis ligt van ons succes in de afgelopen veertig jaar, maar ook in de toekomst.' Techniek en toekomst Voor Kusters Metaalbewerking is het veertigjarig jubileum niet alleen een kwestie van terugkijken. Sterker nog: het jubileum heeft als thema ‘Techniek en toekomst’. Niet voor niets sprak trendwatcher Adjiedj Bakas tijdens het jubileumfeest over dit onderwerp. Daarnaast heeft Kusters het initiatief genomen om, samen met andere bedrijven, een regionaal techniekfonds op te richten.

Kusters Metaalbewerking Oss B.V. – Saksenweg 31 – 5349 AX – Oss – (T). 0412-633328 – (F).412 624652 (E). info@kustersmetaal.nl – (I). www.kustersmetaal.nl

2726529.indd 18

4/10/2013 11:43:12 AM


BEDRIJVIG BRABANT

19

april 2013

‘Wat wij doen valt op in de wereld’

Polo Republic focust op Noord-Brabant Met de komst van de lente staat het poloseizoen voor de deur. En wat elders in Nederland niet lukt, is hier inmiddels werkelijkheid. Polo is in opkomst in Brainport. De grote drijvende kracht daarbij zijn de toernooien in Waalre en Middelbeers die inmiddels zijn uitgegroeid tot aansprekende evenementen, zowel op het sportieve vlak als vanuit het oogpunt van zakelijke hospitality. Organisator Polo Republic versterkt daarbij haar focus op de doorontwikkeling in Noord-Brabant die niet onopgemerkt blijft in de rest van de wereld. Pinkster Polo in Waalre en het Hurks Polo Championship in Middelbeers verschillen enorm van karakter. Op de zakelijke zaterdag van het eerste evenement staan sport, lifestyle en een Bourgondische picknick centraal. De zondag is open voor het grote publiek. Het tweede evenement dat jaarlijks in september wordt georganiseerd is besloten, heeft landelijke aantrekkingskracht en wordt gekenmerkt door een high end hospitality van internationaal niveau. Wat beide gemeen hebben is het unieke gevoel dat de polosport met zich meebrengt; de combinatie tussen elegantie, spektakel en een mondaine sfeer. Buitenland Het is inmiddels zes jaar geleden dat organisatiebureau BYLEI de sport naar Brabant bracht. Inmiddels zijn de activiteiten ondergebracht binnen Polo Republic en is de stap van pionier naar vaste waarde gemaakt. De toernooien zijn gegroeid: in deelnemende teams, het niveau van de sport, het aantal bezoekers en als zakelijke business-to-business events. In de slipstream is onder andere een Brabantse poloclub opgericht, zijn poloclinics opgezet en is een kledinglijn geïntroduceerd. Daarmee geeft Noord-Brabant gezicht aan het Nederlandse polo. Met name het niveau van de organisatie en hospitality wekt daarbij de interesse uit binnen en buitenland. Paardenprovincie ‘Wij worden regelmatig gevraagd om wat we hier doen ook elders op te zetten, bijvoorbeeld in België of Frankrijk’, vertelt Jesse van Hest van BYLEI. ‘In de mondiale pologemeenschap mag men dan wel wat gewend zijn, maar het is uiteindelijk een klein wereldje en wat wij hier doen valt op en spreekt zich snel rond. Dat wil echter niet zeggen dat het zomaar te kopiëren is naar andere locaties. Wat wij in Middelbeers neerzetten zou niet misstaan bij de grootste high goal toernooien in Florida of Europa , maar het is wel het resultaat van jaren investeren in relaties en specifieke kennis. Natuurlijk gaan we in de toekomst invulling geven aan de vragen die hier landen, daar zijn we ondernemers genoeg voor. Maar voor de korte termijn willen we focussen op wat we hier hebben opgebouwd. Daarvoor zoeken we onder andere de aansluiting met Merk Brabant en verstevigen we de samenwerking met de overheid en het internationale bedrijfsleven. Daarnaast voegen we nieuwe elementen toe aan onze events. Zo trekken we zaterdag van Pinkster Polo door naar

de avonduren met een optreden van Gare du Nord. Tijdens het Hurks Polo Championschip hebben we de keuze tussen verschillende zakelijke arrangementen vergroot. Bovendien kunnen bedrijven en andere organisaties tijdens de toernooien die twee weken duren van onze faciliteiten gebruik maken om allerhande bijeenkomsten te organiseren in een bijzondere setting. Onze boodschap is: ‘Heb je het over het Nederlandse polo, dan moet je in paardenpovincie NoordBrabant zijn.’ Om die overal te laten landen, moeten we verder verbreden en verdiepen, eerst hier en dan in de rest van de wereld.’ Bedrijvig Brabant is mediapartner van Polo Republic

Brabantse Nieuwe In de rubriek Brabantse Nieuwe staan nieuwe bedrijven, producten en diensten centraal. Deze maand maken we een uitstapje naar de retail. Wat krijg je als je burgers die de hand op de knip houden als gevolg van de recessie combineert met Brabants ondernemerschap? Innovatieve ideeën. De Sanders Retail Groep uit Oss besloot de household name HEMA te introduceren op de zakelijke markt. Floris Sanders trekt de kar van HEMA for Business. Wat is de Sanders Retail Groep? ‘Mijn opa begon ons bedrijf in 1959. We waren een van de eerste franchisenemers van de HEMA. Drie generaties later zijn we met negen vestigingen in en om Noordoost-Brabant, van Waalwijk tot en met Venray, de grootste binnen de winkelformule.’ Wat merken jullie van de recessie? ‘De HEMA is van iedereen en mensen blijven komen. Toch zijn ook wij niet ongevoelig voor de huidige crisis. Al met al gaat het goed met onze vestigingen, maar we moeten meer zeilen bijzetten; scherper en vernieuwender zijn dan voorheen. Zo ontstond ook het idee voor HEMA for Business, hoewel dit bedrijf los staat van de winkels.’ Wat is het idee? ‘HEMA is een ontzettend sterk merk. Onze producten zijn voordelig, goed en mooi ontworpen, en zo worden ze ook

2667480.indd 19

ervaren. Eigenlijk is het vreemd dat je je daarmee tot de consumentenmarkt beperkt. We kregen ook regelmatig vragen van ondernemers of we niet in kerstpakketten deden.’ Dus het begint met kerstpakketten? ‘We startten vorig jaar september met HEMA for Business met Yves van Hest en ik als commercieel gezicht. We maakten een folder en gingen de boer op met vijf verschillende pakketten. Eigenlijk waren we veel te laat. De verkoop van kerstpakketten start traditioneel in april. Toch waren de reacties enorm. We kregen aanvragen van grote organisaties, vijfduizend stuks, achtduizend stuks… Dat konden we toen nog niet aan, maar de pilot was geslaagd dus pakken we door.’ Wat is de ambitie? ‘We willen bij de grootste landelijke verkopers van kerstpakketten gaan horen, binnen afzienbare tijd een plek naast organisaties als Sligro en Makro verwerven. Onze onderscheidende kracht is daarbij dat typische HEMA-product dat je ook in onze winkels vindt.’ Overstijgt jullie ambitie de kerstpakketten? ‘Daar is niets mis mee. Maar we kijken natuurlijk verder. Voor een grote zorginstelling werken we momenteel aan een online-platform waarmee patiënten en personeel gemakkelijk producten als taarten kunnen bestellen. Die leveren

we dan terplekke af. We zijn ook bezig met een specifiek digitaal inkoopkanaal voor een kinderopvangorganisatie. Voor de toekomst denken we ook aan het aanbieden van customised producten, bijvoorbeeld in specifieke huisstijlkleuren. Maar wat we ook doen, het blijft wel altijd dat HEMA-product.’ Zijn HEMA en andere franchisenemers blij met jullie? ‘Als grootste franchisenemer heb je al snel een luisterend oor, zeker als je met een goed idee komt. Omdat HEMA for Business landelijk opereert hebben we natuurlijk te maken met collega’s in andere regio’s. Maar daar is goed over overlegd. Niets staat ons in de weg om gas te geven.’

10-4-2013 12:11:19


20

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

‘Digitale mogelijkheden maken print interactief’ PostNL zorgt ervoor dat alle Bedrijvig-magazines en Bedrijvig Brabant van De Winter media groep bij ondernemers op de deurmat vallen. Ronald Berendsen, senior accountmanager zakelijke markt van PostNL, is ervan overtuigd dat deze bladen in drukvorm niet zullen verdwijnen. 'Een magazine wil je rustig doorbladeren, met aandacht de artikelen lezen. Dat leest prettiger op papier dan op een scherm.' Met de komst van internet heeft print het moeilijker gekregen, want de volumes nemen af. Maar print heeft nog steeds een toekomst, denkt Berendsen. 'Door de digitale mogelijkheden in een blad te integreren wordt print zelfs aantrekkelijker.' Desalniettemin heeft de communicatie online een enorme

vlucht genomen. Dat moet je niet als een gevaar zien, maar als een kans, vindt Berendsen. 'Print en online kunnen elkaar versterken. Daardoor wordt een blad interactiever en aantrekkelijker. Dat gebeurt ook al. Denk aan de QR Code, die verwijst naar een mobiele pagina.' Layar brengt pagina tot leven Ook kom je in magazines steeds meer layars tegen. Met deze app voor smartphone of iPad kan een pagina digitaal tot leven worden gebracht. 'Innovatieve bladenmakers zien de mogelijkheden die internet biedt niet als een gevaar maar als een kans. Door daarop in te spelen, kun je je abonnees veel beter aan je binden.' Daarin heeft ook PostNL een rol. 'We zijn niet alleen bezorgers. We willen ook heel graag met onze klanten meedenken, zoals met campagnes als ‘De andere kijk op’.' Ook op het vlak van direct marketing geldt dat de mogelijkheden die de digitale snelweg biedt steeds meer in print wordt geïntegreerd. 'Papieren mailings worden met behulp van data meer en meer afgestemd op de juiste doelgroep. Potentiële klanten kunnen met een persoonlijke url doorklikken naar producten die voor hen interessant zijn. Dan zijn ze meteen getriggerd.'

‘Bladenmakers moeten innovatief zijn, gevaren als kansen zien’, vindt Ronald Berendsen. (Foto: Peter Riemslag Baas)

Direct mail: strategisch nog steeds interessant Een direct mail met een antwoordkaart is nog steeds strategisch heel interessant. 'Als de antwoordkaart wordt teruggestuurd, kun je die gebruiken voor je eigen database. Mensen die niet reageren, stuur je ter herinnering een e-mail of een sms’je. Kortom, via PostNL kun je dus meer response realiseren door u te laten adviseren over de juiste combinatie van middelen.'

‘Meer succes en minder kosten met een gerichte direct mail’ Veel bedrijven leggen in deze moeilijke economische tijden hun marketingactiviteiten onder een vergrootglas. 'Ga er niet op bezuinigen, juist nu moet je zichtbaar blijven', vindt Sjo-Ling Lain, directeur van S.A.M. the mail Company. 'Maar je moet wel over je strategie nadenken. Neem daarbij mee dat je met een direct mail veel gerichter je doelgroep bereikt.' Met het bedrijf in Velddriel gaat het goed. Onlangs is nog geïnvesteerd in een nieuwe sealmachine. De aanleiding daartoe was het contract dat is gesloten met De Winter media groep, dat onder meer deze krant uitgeeft. ‘We gaan ook alle Bedrijvig-magazines van De Winter versturen. We werken daarbij samen met PostNL. Daardoor kunnen we scherpe tarieven aanbieden.’

dat de verwerking van de respons goed verloopt en afgehandeld wordt. Daarom verzorgen wij ook de volledige opvolging ervan.’ ‘Met een direct mail schiet je niet met hagel’, zegt Sjo-Ling Lain (Foto: Peter Riemslag Baas)

Persoonlijk S.A.M. the mail Company beweegt zich vooral op de markt van de direct mail. Het is een markt met een grote succesfactor voor de verzender, is de ervaring van Lain. ‘Met een direct mail benader je potentiële klanten heel persoonlijk. En je kunt ervoor zorgen dat je direct mail bij je doelgroep terecht komt, je schiet dus niet met hagel. Door de direct mail heel gericht te versturen houd je de kosten in handen. En je vergroot ook de kans op een reactie.’ Hoe groot die kans op succes is, heeft de direct mail van een luxe automerk bewezen. ‘Die mailing ging naar alle buren van klanten die zo’n auto hadden gekocht. En dat had resultaat. Op dat vlak – meedenken met de klant, precies uitzoeken waar de direct mail naartoe moet – zijn we ook heel sterk.’ Het meedenken gaat heel ver. ‘Naast het versturen van direct mails beheren en distribueren we voor bijvoorbeeld Jantje Beton ook alle materialen voor de collecte en loterijtrajecten.’ S.A.M. the mail Company is een relatief klein bedrijf. ‘Daardoor zijn we heel flexibel. We kunnen snel schakelen, vooral met een direct mail kan dat belangrijk zijn. Als een klant ’s morgens beslist, kan de direct mail ’s avonds met de post mee.’ Bij direct mail draait alles om de reactie die de actie oproept. ‘Het is erg belangrijk

2726807.indd 20

4/10/2013 12:16:43 PM


BEDRIJVIG BRABANT

21

april 2013

MuTracx wacht op eerste sales voor industriële inkjetmachine Lunaris:

‘Het is now or never’ Het ontwikkelen, produceren en verkopen van machines ten behoeve van het printen van binnenlagen voor PCB’s voor de elektronica industrie. Dat is in een notendop de kernactiviteit van MuTracx. Begin februari kwam het bedrijf in het nieuws omdat bekend werd dat met het Belgische Nausicaa Ventures een nieuwe financier is ingestapt. Aangevuld met investeringen van eerdere financiers heeft het bedrijf zes miljoen euro opgehaald om haar inkjetmachine Lunaris te vermarkten. ‘Het is now or never’, aldus Henk Jan Zwiers, algemeen directeur van MuTracx. ‘Wij streven naar het introduceren van de eerste industriële inkjetapplicatie – Lunaris genaamd – voor het vervangen van het huidige lithografisch procedé en een marktaandeel van vier procent in vijf jaar. Dat is behoorlijk conservatief, maar tegelijkertijd een hele uitdaging. Tegen het jaar 2015 verschaffen wij zo’n tweehonderd tot tweehonderdvijftig mensen werk en daar komt de werkgelegenheid die wij creëren bij toeleveranciers nog bovenop.’ Het zijn de woorden die Zwiers in 2009 uitsprak in de interviewrubriek Blankendaal Versus… in Bedrijvig Brabant. Anno 2013 is het bedrijf vergevorderd met het op de markt brengen van haar machine. Redesign MuTracx is een spinoff van Océ, in 2009 gestart en daarmee de eerste afgeleide van Océ’s Inktjet Application Centre (IAC) in Eindhoven. Toeleveranciers als Sioux, 3T, CCM, TMC Group en MTA zijn vanaf uur één betrokken als het resultaat van een vernieuwende wijze van risicodragende samenwerken binnen MuTracx. Als erkenning voor haar baanbrekende innovatie werd door de Nederlandse overheid de grootste Pieken in de Delta-subsidie ooit verleend. Lunaris is revolutionair omdat het een honderd procent vervanger van conventionele lithografie is; de oplossing sluit naadloos aan op bestaande processen en biedt significante voordelen op het gebied van arbeid, milieu, opbrengst (yield) en operationele kosten. ‘Het afgelopen kalenderjaar zijn wij spreekwoordelijk door een diep dal gegaan’, vertelt Zwiers. ‘De eerste versie van Lunaris – de alfamachine die bij AT&S in Oostenrijk staat – kende een groot aantal kinderziektes. Zaken die misgingen hadden met name betrekking op de micropositionering van de stages. Voor de bètamachine hebben wij daarom een redesign gemaakt. Begin februari hebben wij van de Oostenrijkse klant goedkeuring gekregen voor inkjetten met een lijnbreedte van honderdvijftig mμ. Sindsdien maken wij nog elke dag progressie en half maart is de productie officieel gestart.’

Inkjetmachine:

'Lunaris is revolutionair omdat het een honderd procent vervanger van conventionele lithografie is' Groeifase Binnenkort organiseert MuTracx een klantendag om de eerste commerciele machine aan de man te brengen. Zwiers: ‘Wij hebben driehonderdvijftig prospects om de Lunaris in de markt te zetten, maar het wachten is op het eerste schaap dat over de dam gaat. Zoals gewoonlijk wil niemand dat graag zijn. Zij hopen allemaal dat

2667478.indd 21

voor de volle honderd procent draait, zullen voor de doorbraak moeten zorgen. Een inkjetmachine houdt namelijk niet van standbytijd en moet zo veel mogelijk produceren. De proof of the pudding zit in het draaien van volumes. Juist dan komen de voordelen naar voren, uiteenlopend van dertig procent lagere productiekosten tot een lagere leadtime en hiermee voor de klant een verdubbeling van de opbrengst.’

Klantendag:

‘Wij hebben driehonderdvijftig prospects om de Lunaris in de markt te zetten, maar het wachten is op het eerste schaap dat over de dam gaat'

het Oostenrijkse AT&S voor hen het vuile werk opknapt. Ondertussen is voor ons het moment van now or never aangebroken. Wij moeten onze eerste machines verkopen om een marktpositie te verwerven. Wij verwachten nog altijd dat de doorbraak dit jaar komt en dat het dan snel gaat met de afzet. Mede daarom zijn wij al bezig met het financieren van onze groeifase.’ Volgens Zwiers is MuTracx klaar om zichzelf te bewijzen als de eerste klant ‘hapt’. ‘Niet alle kinderziektes zijn uit de machine, maar wel vijfennegentig procent. AT&S is een klant met vijfhonderd miljoen euro omzet. Als zij voor Lunaris kiest, zullen zij al snel tien tot twintig machines afnemen. Dat is voor ons een brug naar het Verre Oosten. Het eerste ‘productiejaar’ zullen wij enkel actief zijn in Europa en Amerika vanwege de cultuur en de fysieke nabijheid voor

de validatie van het product. Daarna slaan wij onze vleugels snel uit naar Azië. AT&S doet daar tachtig procent van de omzet en vormt een mooie binnenkomer.’ Revenuenstroom Volgens Zwiers maakt Mutracx momenteel pas op de plaats als het de doorontwikkeling van Lunaris betreft, omdat het zaak is eerst een revenuenstroom op gang te brengen. ‘Zodra de verkoop op gang is gekomen, hoop ik dat wij het Lunarisplatform kunnen uitbreiden. De sales en services zullen dan via onze first tier leveranciers en dealers verlopen. Nu al hebben wij een drietal eigen servicespecialisten die eerst de machines intern bouwen. Een servicespecialist mag zich pas servicespecialist noemen als hij een volledige machine gebouwd heeft.’ Inmiddels is MuTracx drukdoende

om de levertijd van haar machines zo kort mogelijk te maken. Deze bedraagt momenteel vier tot zes maanden. Nu de Lunaris-machine zich voor vijfennegentig procent bewezen heeft, staat het krijgen van een goede naam in de markt voor Zwiers echter met stip op één. ‘De eerste testimonials waar de Lunaris

Next oem Zwiers toont zich ook nog altijd gelukkig met de samenwerking met Océ. ‘Zij ondersteunen ons nog altijd via hun customer support team. Momenteel worden veel inspanningen verricht voor de optimale inktreceptuur voor inkjetten. Industrieel inkjetten is voor Océ een business pocket waar zij zeer hoge verwachtingen van hebben. Het grote voordeel van onze machine is het benodigde inktvolume. Iedere Lunaris gebruikt per dag een paar kilo resist. Maar niet alleen Océ levert een belangrijke bijdrage aan ons bedrijf. Dit geldt in feite voor iedere partner. Zij hebben de afgelopen jaren ook het benodigde begrip opgebracht dat niet alle ontwikkelingen even snel gingen. Mazzel voor ons was dat de economie zich niet zo snel ontwikkelde, waardoor er bij onze partners ook niet zo’n enorme drang was om op te schalen en te investeren. Dat dient straks als de machineverkoop op gang komt immers wel te gebeuren. Wij voelen ons dan ook nog steeds ‘the next oem’. Dat is ook onze ambitie. Mutracx is daarbij een beetje zwart-wit. Wij worden of een groot bedrijf, of het wordt niks. Het is het kip-ei-syndroom en voor ons geldt dan ook echt now or never.’

Edwin van Gastel/redactiebb@dewinter.nl

MuTracx in het kort Aan de basis van MuTracx staat de inktjettechnologie. Inktjet maakt het mogelijk zeer kleine druppeltjes te doseren op een ondergrond waardoor het geschikt is voor het aanbrengen van fijne structuren op diverse materialen zoals elektronische componenten of printplaten, maar bijvoorbeeld ook om medicijnen te doseren. Het is een digitale technologie waarmee ieder druppeltje afzonderlijk kan worden aangestuurd en gecontroleerd. Lunaris is de naam van MuTracx’ geïndustrialiseerde oplossing die beoogd een keten van processen in de vervaardiging van de binnenlagen van Printed Circuit Boards (PCB’s) te vervangen door een geïntegreerd inkjetproces. Het voordeel van deze oplossing is gelegen in het aanzienlijk verminderen van het aantal processtappen en het versnellen van het proces, tezamen leidend tot een hoger rendement en beduidend lagere kosten voor de PCB-industrie.

4/10/2013 12:31:38 PM


22

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

RICHTING maakt de inzet van een ervaren financieel directeur voor het mkb betaalbaar

‘Iemand met de juiste kennis en ervaring levert geld, rust en stabiliteit op’ Multinationals geven een vermogen uit aan ervaren, hoogopgeleide financiële professionals die de directie ondersteunen bij het nemen van beslissingen. Waarom? Een juiste beslissing levert geld op, een verkeerde kost geld. Het midden- en kleinbedrijf heeft feitelijk behoefte aan dezelfde kennis en ervaring, alleen op kleinere schaal. Vaak is zo’n ervaren professional echter te duur, of niet parttime beschikbaar. Tot nu toe. RICHTING biedt een oplossing waarbij de mkb-ondernemer wél de mogelijkheid heeft een beroep te doen op de kennis van een hoogopgeleide, ervaren financiële professional. Het niveau van een financieel directeur, zonder de hoge salariskosten die ermee gepaard gaan. ‘Een financieel directeur’, zeggen Marc Aelberts en Jan Willem Bergmans, eigenaren van RICHTING, ‘kijkt net als ondernemers vooruit en heeft maar één ding voor ogen: hoe zorgen we ervoor dat het bedrijf ook in de toekomst (financieel) succesvol zal zijn.’ Aelberts en Bergmans constateren dat veel ondernemers tijd en ruimte om te ondernemen zijn kwijtgeraakt. ‘Als een bedrijf groeit, krijgen ondernemers met steeds meer andere zaken te maken. Financieel administratieve zaken, zoals contacten met de bank voor nieuwe financiering, afspraken met de accountant over de jaarrekening en contact met fiscale adviseurs bijvoorbeeld. De meeste ondernemers zitten daar niet op te wachten en zijn er niet goed in.’ Meten is weten Tijdig de beschikking hebben over betrouwbare financiele stuurinformatie is uiterst waardevol. Veel ondernemingen hebben hun boekhouding op orde en de accountant komt periodiek de boeken controleren. ‘Maar een ondernemer zou juist veel meer gebruik moeten maken van de beschikbare informatie’, stellen Aelberts en Bergmans. ‘De cijfers die uit de boekhouding rollen, zeggen

‘Durf te investeren in de juiste ondersteuning, daar word je financieel beter van’, zeggen Jan Willem Bergmans en Marc Aelberts van RICHTING

iets over de keuzes die in het verleden gemaakt zijn. En daar is niets meer aan te veranderen. De keuzes die nog gemaakt moeten worden bepalen juist of een bedrijf succesvol zal worden of blijven. Moeten we investeren in nieuwe machines of personeel? Hoe kunnen we meer winst maken? Moeten we die order accepteren ook al is deze onder de kostprijs?’ Een financieel directeur van RICHTING ondersteunt de directie bij het verkrijgen en interpreteren van de juiste stuurinformatie. ‘Veel ondernemers vertellen ons dat ze belangrijke beslissingen vooral op het bekende buikgevoel nemen. Dat is erg risicovol. Belangrijke beslissingen moeten vooraf goed onderbouwd worden en op hun werkelijke waarde worden beoordeeld. Hierdoor worden de risico’s kleiner en de kans op succes groter. Daarnaast vragen kapitaalverschaffers een steeds betere onderbouwing van de bedrijfsplannen. Alleen goed geleide ondernemingen krijgen kapitaal tegen acceptabele voorwaarden. Aelberts en Bergmans benadrukken dat een financieel directeur van RICHTING niet op de stoel van de ondernemer (of accountant) gaat zitten. ‘Integendeel, hij geeft weer ruimte aan de ondernemer om te ondernemen. Maar hij staat er niet meer alleen voor. Ze zitten beiden aan dezelfde kant van de tafel.’ Het mkb is er ook klaar voor. ‘Dat merken we vooral aan de jongere generatie ondernemers. Die durven te bekennen dat ze niet alles zelf kunnen, ze durven los te laten en ondersteuning te vragen. Ze durven te investeren om er uiteindelijk meer geld mee te verdienen.’ Een financieel directeur betaalt zich snel terug RICHTING is ervan overtuigd dat een financieel directeur in het mkb zich snel terugbetaalt. ‘Niet alleen omdat de waarde ervan binnen multinationals al bewezen is, maar onze ervaring is dat mkb-bedrijven serieuze kansen laten liggen om meer geld te verdienen. Ondernemers die overlopen in hun financiële besognes vragen zich allemaal wel eens af of het niet anders kan. Zodat ze weer kunnen doen waar ze goed in zijn: het ondernemen zelf. Maar dat ze ook zeker weten dat hun bedrijf financieel robuust in de steigers staat. Nu, en in de toekomst.’ Vanwege die overtuiging - een beter resultaat en continuïteit - biedt RICHTING een eigentijdse oplossing aan: een vaste financieel directeur op parttime basis. ‘Bij groeiende ondernemingen is een fulltime directeur vaak nu nog niet nodig en door een parttime oplossing blijven de kosten voor de ondernemer laag.’ En als niet aan de verwachtingen wordt voldaan, betalen de klanten niets. ‘Dit durven we aan te bieden, omdat we er zeker van zijn dat onze oplossing toegevoegde waarde biedt.’

RICHTING – Verlengde Poolseweg 34-46 – Breda – (T). 076-523 01 03 – (E). info@richting.nl – (I). www.richting.nl

2721032.indd 22

4/10/2013 12:34:20 PM


BEDRIJVIG BRABANT

2667476.indd 23

april 2013

23

4/10/2013 11:42:14 AM


24

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

' O

. ' NN C NO easyNL biedt bedrijfstrainingen Nederlandse taal voor hooggeschoolde arbeidsmigranten en buitenlandse kenniswerkers

Roelofspad 10 | 5645 JG Eindhoven | Nederland | T (0)40 21 13 101 | E info@easyNL.nl | I www.easyNL.nl

Comfortabel in beweging

SCHONERLEASEN.NL Kies en Lease U kiest uw auto zorgvuldig. U let daarbij op betrouwbaarheid, comfort, accessoires en design. En natuurlijk op verbruik en uitstoot. Want daarmee bespaart u op milieu ĂŠn kosten. Maar - wees eerlijk - bij dat laatste geeft u het liefst zo min mogelijk toe.

Daarom surft u nu direct even naar www.schonerleasen.nl. Daar stelt u snel een overzicht samen van auto’s die voldoen aan uw eisen, ook wat betreft energielabel, CO2 uitstoot en brandstofverbruik in elke prijsklasse. Zodat u milieubewust kiest zónder in te leveren.

En daarna belt u ons. Om er zeker van te zijn dat uw persoonlijke keuze in het juiste leasecontract wordt gegoten. Met leasecomfort, dus perfect passend bij u en uw auto. Want bij ons is leasen nog altijd gewoon mensenwerk. Siliciumweg 4 3812 SX Amersfoort Tel. 033-42 24 888 info@mkblease.nl www.mkblease.nl

2667497.indd 24

Comfortabel in beweging

10-4-2013 11:43:02


BEDRIJVIG BRABANT

april 2013

25

ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT

Frans van Kalmthout:

‘Het Nederlandse hoger onderwijs maakt onvoldoende gebruik van online onderwijs’ Na vijfentwintig jaar treedt Frans van Kalmthout (60) terug als bestuurder binnen het hbo. Van Kalmthout, die nog tot 1 juni 2013 lid van het College van Bestuur bij Avans Hogeschool is, gaat zich de komende jaren bezig houden met de ontwikkeling en de implementatie van Online Onderwijs voor het hbo, de inrichting van het praktijkgericht onderzoek binnen Avans Hogeschool en internationalisering. ‘Het is enorm boeiend om te zien hoe jonge mensen van 18 jaar, blagen nog bijna, zich hier in vier jaar ontwikkelen tot beginnende professionals die vol ambitie in het leven staan’, aldus Van Kalmthout.

Met zo’n 28.000 studenten en ruim 2.200 medewerkers in Breda, Tilburg en ‘s-Hertogenbosch is Avans Hogeschool in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een van de grootste onderwijsinstellingen in Nederland. Hoe kijk je terug op de ontwikkelingen in het hbo-onderwijs in de afgelopen decennia? ‘Vanaf 1987 ben ik bestuurder in het hbo. Daarmee ben ik daarin de langstzittende bestuurder. Ik heb biologie gestudeerd, maar daarin was destijds nauwelijks werk te vinden. Daarom heb ik onderwijskunde erbij gedaan. Na mijn studie kon ik aan de slag als onderwijscoördinator aan de Vrije Universiteit Amsterdam en in die functie werd mijn interesse voor het besturen van grote organisaties gewekt. In de jaren ’80 is het hbo-onderwijs ingrijpend veranderd. Sinds 1984 is het aantal studenten gestegen van 140.000 naar 420.000. Tegelijkertijd is het aantal instellingen teruggebracht van zo’n 350 naar nu 40. Dat heeft zowel kwantita-

2667482.indd 25

tief als kwalitatief tot grote verbeterslagen geleid. Met zoveel kleine scholen zouden we in Nedeland nooit zo’n hoge kwaliteit van het onderwijs hebben kunnen aanbieden als we dat nu kunnen met een kleiner aantal grote instellingen. Bovendien zijn ook de budgetten in diezelfde periode met zo’n 35 procent teruggeschroefd.’ Wat hebben deze veranderingen voor gevolgen gehad voor de huidige studenten? ‘Er wordt meer verlangd van hbo-studenten dan vroeger. Door het verlagen van de studiefinanciering hebben ze minder geld tot hun beschikking en moeten ze er extra taken bij doen om toch rond te kunnen komen. Daarnaast is het eindniveau aantoonbaar flink gestegen, in tegenstelling tot de heersende opvatting daarover. Ik erger mij daarom ook aan het achterhaalde idee over de docent met het krijtje aan het bord dat veel mensen nog altijd hebben van stu-

deren en onderwijs. Veel ondernemers die kinderen hebben die aan Avans Hogeschool studeren, zijn vaak onder de indruk van wat onze studenten leren en in de praktijk doen tijdens hun hbo-studie. Dat hadden ze vaak helemaal niet verwacht.'

Verandering:

'Wij zijn als hogeschool juist veel meer de samenwerking gaan zoeken met het bedrijfsleven en de beroepspraktijk' Opvallend is dat hogescholen zich steeds nadrukkelijker gaan richten op praktijkgericht onderzoek. Hoe kijk je tegen deze ontwikkelingen aan? ‘Zowel kwantitatief als kwalitatief is Avans

Hogeschool in de afgelopen decennia veel meer veranderd dan bijvoorbeeld de Universiteit van Tilburg of van Nijmegen. De universiteiten in Nederland zijn qua aantal studenten veel minder sterk gegroeid en daarnaast wordt daar - terecht - steeds meer aandacht besteed aan onderzoek. Wij zijn als hogeschool juist veel meer de samenwerking gaan zoeken met het bedrijfsleven en de beroepspraktijk. Via ons ondernemerscentrum werken wij aan kleine en grote opdrachten voor een groot aantal verschillende bedrijven en instellingen. Voor onze docenten is het in het begin van hun loopbaan wel eens moeilijk om die verbinding met de beroepspraktijk te leggen. Maar als hen dat lukt, dan hebben zij echt een geweldige baan, waarin zij veel kennis kunnen opdoen van alles wat er in de beroepspraktijk speelt en die kennis vervolgens aan hun studenten ter beschikking stellen.’ Lees verder op pagina 27

10-4-2013 12:31:38


26

ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Toe aan een nieuwe uitdaging? Fontys Hogescholen biedt professionals en bedrijven tal van mogelijkheden op diverse gebieden: # # # #

# " # # ! #

fontys.nl/professionals

2667475.indd 26

4/10/2013 11:41:58 AM


BEDRIJVIG BRABANT

april 2013

ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT

27 En als er klachten zijn, hebben wij het idee dat we die op onze hogeschool meestal snel kunnen oplossen. Wij bieden werkgevers ook graag de mogelijkheid om deel te nemen aan praktijkgericht onderzoek en proberen daarmee ook een langdurige samenwerking met hen op te bouwen. Noord-Brabant is ook bij uitstek een provincie waar het onderwijs, de overheid en ondernemers elkaar makkelijk weten te vinden. Dat moeten we koesteren met elkaar.’ Wat wordt je nieuwe rol binnen Avans Hogeschool? ‘De dingen die ik al deed bij Avans Hogeschool ga ik in de komende jaren verder uitbouwen, maar niet meer als direct leidinggevende. Dat houdt in dat ik me de komende jaren ga bezighouden met de ontwikkeling en de implementatie van open online onderwijs, de inrichting van het praktijkgericht onderzoek op het gebied van veiligheid, duurzaamheid en biobased economy en internationalisering. Daarbij zal ik rechtstreeks adviseren en rapporteren aan het College van Bestuur van Avans Hogeschool.’

Frans van Kalmthout Vervolg van pagina 25 Wat voor onderzoek doen studenten van Avans Hogeschool zoal? ‘Ze werken voor het Amphia Ziekenhuis in Breda, waar samen met lectoren onderzoek wordt gedaan naar borstkanker. Maar ze voeren ook opdrachten uit voor bedrijven als Vanderlande, Actemium, Heineken, Mars en Campina, bijvoorbeeld om te kijken of er verbeteringen mogelijk zijn in de bedrijfsvoering. Zo deed een student van ons bij Campina onderzoek naar het schoonmaken van zuivelmachines. Zijn onderzoek leverde het bedrijf een besparing op van 200.000 euro per jaar. De studenten vinden het echt mooi om iets te kunnen betekenen voor de bedrijven.’ Hoe zorgt een hbo-instelling als Avans Hogeschool ervoor dat de opleidingen goed aansluiten bij de vraag uit het bedrijfsleven? ‘Door verbindingen aan te gaan met het bedrijfsleven en op nationaal niveau akkoorden te sluiten met partijen als VNO-NCW en de branche-organisaties, en vervolgens op lokaal en regionaal niveau door concrete samenwerkingsprojecten. Dat zijn de leukste, maar tegelijkertijd ook de moeilijkste klussen. In veel andere landen bestaan zulke hechte samenwerkingsverbanden nog niet.’ Hoe verloopt de samenwerking met de Brabantse universiteiten? ‘Met de Universiteit van Tilburg werken wij samen aan projecten op het gebied van veiligheid en gezondheid. En met de TU/e zijn we bezig om oplossingen te vinden voor de decentrale opwekking van zonne-energie en het verkrijgen van energie uit reststromen. We komen meer bij elkaar over de vloer dan vroeger, maar mijns inziens kan het allemaal nog veel beter. Universiteiten werken over het algemeen meer aan onderzoeken die tot publicaties leiden in wetenschappelijke bladen. Met ons expertisecentrum veilgheid doen wij in opdracht van de provincie Noord-Brabant bijvoorbeeld onderzoek naar de werking van preventiemaatregelen tegen criminaliteit en de relatie tussen professionals en arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa.

2667484.indd 27

Een ander onderwerp is de omslag in de bouwsector, waarbij steeds meer de nadruk komt te liggen op sloop, na-isolatie en vernieuwbouw. Want net als de samenleving, zullen wij ook onze opleidingen daarop moeten aanpassen. Gezondheid, veiligheid en biobased economie zijn daarbij onze expertgebieden.’ Avans Hogeschool komt al een aantal jaren goed uit de bus bij studiekeuzegidsen en andere onderzoeken. Is daar een verklaring voor? ‘Toen ik in 1995 voorzitter werd van de toenmalige Hogeschool 's-Hertogenbosch bij Avans ging werken, was dat een matte, bleke hogeschool. Maar we hadden wel een groep met goede docenten. We hebben ons destijds ten doel gesteld om de beste hogeschool van Nederland te worden. Sinds die tijd is enorm geïnvesteerd in goede voorzieningen, gebouwen en docenten, maar ook in een doordacht ict-beleid waardoor onderwijsinformatie veel beter toegankelijk is en studenten onderling en met docenten ook online met elkaar kunnen samenwerken Ik durf te stellen dat Avans Hogeschool in Nederland voorop loopt op het gebied van ict.’ ‘Verder besteden we veel aandacht aan voortdurende vernieuwing van het onderwijs door gerichte onderwijskundige ondersteuning. Daarnaast houden wij rekening met de leefwereld van studenten en begeleiden we ze intensief, maar maken we ze ook duidelijk dat hier hard gewerkt moet worden. Dat blijkt aan te slaan, want we merken dat we nog altijd sterk groeien. Voor de opleidingen commerciële economie en bedrijfskunde hebben we dit jaar zelfs een studentenstop ingevoerd, omdat de kansen op de arbeidsmarkt voor studenten van deze opleidingen sterk afgenomen zijn. En we vinden dat studenten ook bewust hun opleiding moeten kiezen. Verder reiken we ook jaarlijks prijzen uit voor de beste studenten. Onze 4.000 afgestudeerden vinden elk jaar veelal direct een baan. Ook dat stimuleert studenten enorm. Daarnaast is humor een belangrijk ingrediënt bij Avans hoge-

school. Het moet ook leuk zijn om te studeren en docenten en medewerkers moeten plezier in hun werk hebben. Voor mij geldt het motto : ‘Een dag zonder lach is een dag zonder leven’.’ Hoe voorkom je in deze tijd dat je studenten opleidt voor de bijstand? ‘Enerzijds door er voor te zorgen dat studenten en ouders zich, voordat zij een studiekeuze maken, beter oriënteren op de arbeidsmarkt. Wij vinden die studiekeuzes wel eens te weinig doordacht. Ook wij zouden graag zien dat meer studenten voor een technische opleiding kiezen, maar we kunnen ze er niet toe dwingen. Anderzijds proberen we de opleidingen op een dusdanige manier aan te passen dat we kunnen inspelen op de vraag vanuit het bedrijfsleven. Zo hebben wij in ’s-Hertogenbosch binnen de opleiding werktuigbouwkun-

In hoeverre heeft de opkomst van internet en nieuwe media het onderwijs veranderd? ‘Een goede ict-omgeving is tegenwoordig onmisbaar in het onderwijs en het onderzoek. Dat zorgt er bijvoorbeeld voor dat studenten, docenten, directie en College van Bestuur elkaar makkelijk kunnen bereiken. Maar desondanks vind ik dat er in Nederland nog lang niet genoeg gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden die online onderwijs te bieden heeft. Hogescholen en universiteiten kunnen online makkelijk veel meer onderwijsmiddelen met elkaar delen. We hebben daar allemaal de middelen voor, maar het gebeurt helaas nog veel te weinig. Dat geldt overigens ook voor andere landen. Nederland zou hierin als een gidsland kunnen fungeren, net als bij de verbinding tussen scholen en het bedrijfsleven.’ Hoe kijk je aan tegen de internationalisering van het onderwijs? ‘Ik denk dat we onze internationale relaties veel beter kunnen benutten dan we tot nu toe doen. Op onze business school in Breda onderhouden bijvoorbeeld Brabantse bedrijven contacten met China via Chinese studenten. Ook op het gebied van biobased hebben we contacten met bedrijven in onder meer Brazilië en Indonesië. Waarom zouden Nederlandse studenten van Avans dan geen stage in het buitenland kunnen lopen?’

Internationalisering:

'Ik denk dat we onze internationale relaties veel beter kunnen benutten dan we tot nu toe doen' de een keuzerichting Offshore toegevoegd. Het bijzondere aan deze minor is dat alle vakken worden gegeven door professionals uit deze branche. Alle projecten zijn actuele vraagstukken uit het offshore bedrijfsleven. Inmiddels melden zich jaarlijks zo’n zestig jongens en meiden aan voor de richting, ook vanuit andere hogescholen.. Overigens scoort het Hoger Beroepsonderwijs wat betreft kansen op de arbeidsmarkt bovengemiddeld. De werkloosheid onder studenten van de hogescholen is een jaar na afstuderen het laagste van Nederland. Verder blijkt dat 75 procent van de studenten en werkgevers tevreden is over de functie waar zij terechtgekomen zijn en hoe die wordt ingevuld. Dat geeft voor mij aan dat het met de kwaliteit van het HBO in Nederland goed zit.

Tot slot, wat is voor jou het mooie van werken in het hbo-onderwijs? ‘Het magische van het hbo vind ik dat speelse jonge mensen, die net van de havo komen, hier in vier jaar worden gevormd tot beginnend jonge professionals die blaken van de ambities. Het brein van een student van 18 jaar is nog niet uit ontwikkeld. Qua hersenontwikkeling zijn jongeren van deze leeftijd nog niet volwassen. Mensen van 23 of 24 zijn daarin een stuk verder en kunnen dus ook andere zaken en verantwoordelijkheden aan. Wij nemen als hogeschool dus ook een stuk opvoeding van deze jongvolwassenen op ons. Daarnaast vind ik het mooi dat het hbo ook voor vrijwel iedereen toegankelijk is geworden. Niet alleen voor kinderen van rijke ouders, maar ook voor gezinnen die vroeger waarschijnlijk nooit gedacht hadden dat hun kinderen ooit nog eens een hbo-opleiding zou kunnen gaan volgen. En voor vrouwen is het hbo in de afgelopen vijfendertig jaar de belangrijkste motor van hun emancipatie geworden.’ Gerben van den Broek / g.vandenbroek@dewinter.nl

10-4-2013 12:40:56


28

ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Cor van Gerven, lid College van Bestuur Koning Willem I College:

‘Scholen mogen nooit afhankelijk worden van de conjuncturele situatie’ Beroepsopleidingen in Nederland moeten in de toekomst zodanig worden georganiseerd dat studenten te allen tijde een beroepskwalificatie kunnen halen, ongeacht de economische omstandigheden. Dat stelt Cor van Gerven, lid van het College van Bestuur van het Koning Willem I College in ’s-Hertogenbosch. ‘Leerlingen kunnen op dit moment geen diploma halen als ze niet een gedeelte van hun opleiding bij een bedrijf hebben gevolgd. Maar door de huidige conjuncturele situatie in Nederland, worden stageplaatsen voor opleidingen in een aantal sectoren steeds schaarser. Scholen moeten daarom hun verantwoordelijkheid nemen en ervoor zorgen dat leerlingen toch een beroepskwalificatie kunnen behalen.’ van een baan door jongeren. ‘Uit onderzoek van het S-BB (Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven) blijkt dat steeds minder studenten er in salmgen om een leerbaan of stageplaats te vinden. Het aantal studenten met een leerbaan is ten opzichte van vorig schooljaar landelijk met 11.000 afgenomen. Voor veel onderwijsinstellingen is het een probleem dat zij niet los van de conjuncturele situatie bij het bedrijfsleven kunnen opereren. Tot nu toe kunnen leerlingen immers geen diploma halen als ze geen stuk van hun opleiding via een bedrijf hebben gevolgd. Ik vind dat scholen niet afhankelijk mogen zijn van de conjuncturele situatie en desnoods zelf het praktijkgedeelte van opleidingen moeten kunnen verzorgen. Kijk, onderwijsinstellingen kunnen het nooit voor alle partijen goed doen. Enkele jaren geleden kregen wij te horen dat te weinig leerlingen op het mbo hun diploma haalden. Dat kwam echter omdat zij tijdens of na hun stage vaak al werden weggeplukt door bedrijven. Nu het economisch wat minder gaat, draait dit alles als een blad aan een boom om. Natuurlijk blijven wij graag samenwerken met bedrijven, maar wij mogen als scholen de verantwoordelijkheid voor het opleiden van studenten nooit helemaal neerleggen bij het bedrijfsleven.’ Numerus fixus Voor bepaalde opleidingen heeft het Koning Willem I College zelf een numerus fixus ingesteld. ‘Voor ongeveer vijftien opleidingen op een totaal van 250 tot 300 opleidingen hebben wij een wachtlijst. Dat zijn opleidingen waarvoor nauwelijks stageplaatsen beschikbaar zijn. Daarbij moet je bijvoorbeeld denken aan de opleiding tot filiaalmanager. Vroeger hadden we hiervoor stageplaatsen bij diverse bedrijven in de winkelstraten in ’s-Hertogenbosch, maar als gevolg van de crisis komen ook daar steeds meer zaken leeg te staan. Verder zullen ook wij met de tijd mee moeten. Veel kledingzaken worden tegenwoordig omgebouwd tot webwinkels. Ook hiervoor zullen mensen opgeleid moeten worden. Daar liggen voor ons nieuwe kansen. Er zal bijvoorbeeld meer vraag komen naar bezorgservices.’ Van Gerven geeft aan dat in de afgelopen tijd al flink gesnoeid is in het aantal mbo-opleidingen. ‘De naam ‘pret-opleidingen’ moet ergens vandaan zijn gekomen. In de hoogtijdagen van de economie was er ongetwijfeld vraag naar mensen met zo’n opleiding. Destijds waren deze opleidingen nog betaalbaar, maar inmiddels niet meer. Dat besef dringt in deze tijden van recessie steeds sneller door tot mensen.’ Cor van Gerven (Foto: Ad Siemons) De toekomst van het onderwijs gaat Van Gerven aan het hart. ‘Het kan toch niet zo zijn dat als je in een bepaald jaar geboren bent, je straks geen diploma kunt halen omdat er geen stageplek beschikbaar is in het bedrijfsleven? Met name in de bouwsector is het vinden van een stageplaats op dit moment een groot probleem. Daarom pakken wij als school nu noodgedwongen zelf de regie ter hand. Een aantal leerlingen doet nu intern praktijkervaring op via simulatieoefeningen, om toch de nodige beroepsvaardigheden te leren. Dat is geen ideale situatie, eerder een noodoplossing voor een noodsituatie. Maar daardoor kunnen leerlingen wel hun diploma halen.’ Goede samenwerking Volgens Van Gerven is er sprake van een goede samenwerking tussen de Brabantse ROC’s. ‘Wij hebben als Koning Willem I College bijvoorbeeld een goed contact met ROC de Leijgraaf in Veghel, maar ook met een aantal andere ROC’s. Gezamenlijk proberen we zoveel mogelijk te bereiken in de publieke sector.’ Hij noemt een voorbeeld: ‘Het Platform Bèta Techniek presenteerde vorig jaar het rapport ‘MBO en bedrijven aan zet’ waarin partijen worden opgeroepen om samen de handschoen op te pakken om te komen tot een toekomstbestendig MBO techniek. In Brabant zijn wij echter in 2010 al gestart met het analyseren van de instroom bij de

2727630.indd 28

verschillende opleidingen. Van daaruit zijn acties opgezet om meer leerlingen te interesseren voor technische opleidingen. Dit analyseinstrument is vervolgens ook overgenomen door de landelijke overheid.’

Onafhankelijk:

'Natuurlijk blijven wij graag samenwerken met bedrijven, maar wij mogen als scholen de verantwoordelijkheid voor het opleiden van studenten nooit helemaal neerleggen bij het bedrijfsleven' Het verbeteren van de doelmatigheid noemt Van Gerven een veelkoppig monster. ‘Veel mensen hebben nog altijd het beeld dat het onderwijs log georganiseerd is en dat er teveel verschillende opleidingen worden aangeboden. Natuurlijk zijn er nog zaken te verbeteren, maar de situatie is lang niet zo erg als sommige partijen willen doen voorkomen.’ Stageplaatsen Meer zorgen maakt de bestuurder zich over de beschikbaarheid van stageplaatsen en de vooruitzichten op het vinden

Tastbare producten Waar 5 Sterren Noordoost-Brabant begin dit jaar duidelijk een keuze maakte om zich te gaan focussen op Agro & Food, vindt Van Gerven dat qua opleidingen breder moet worden ingezet. ‘De regio ’s-Hertogenbosch en Noordoost-Brabant zijn niet te vergelijken met bijvoorbeeld de Brainportregio. Het achterland is veel anders gestructureerd en meer versnipperd en telt vooral veel mkb-bedrijven. Maar als je dit alles totaliseert, is het economisch belang net zo groot of misschien nog wel groter dan de Brainport-regio. Agro & Food speelt hierin een belangrijke rol, maar ook de ICT-sector, de maakindustrie en toerisme en recreatie zijn belangrijke sectoren waarin veel mensen werkzaam zijn.’ Het mbo-onderwijs vervult in dit geheel een belangrijke rol. Van Gerven: ‘Onze studenten zijn vaak de mensen die de bedenksels van hbo’ers omzetten naar tastbare producten. Zij zijn dus een belangrijke schakel in het arbeidsproces. En nu de Baby-boom generatie langzaam maar zeker met pensioen gaat, hebben we de jongere generaties keihard nodig om onze welvaart op peil te houden. Ik vind dat we moeten proberen om hiervoor zoveel mogelijk eigen mensen goed op te leiden en niet automatisch op zoek moeten gaan naar mensen van buitenaf om onze arbeidsproblemen op te lossen.’ Gerben van den Broek / g.vandenbroek@dewinter.nl

10-4-2013 12:16:47


BEDRIJVIG BRABANT

april 2013

29

ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT

Jos van Erp (Holland High Tech) over de Human Capital Agenda HTSM:

‘We hebben niet te weinig mensen voor de techniek, maar leiden te veel op voor ‘overige beroepen’ Tot 2014 is er een tekort aan bètatechnici van circa tienduizend hoger of wetenschappelijk opgeleiden en nog eens dertigduizend mbo’ers. Deze harde cijfers zijn te lezen in de Human Capital Agenda (HCA) van de topsector High Tech Systemen & Materialen (HTSM). De HCA werd begin vorig jaar opgeleverd en sindsdien werken marktpartijen hard aan het oplossen van de (toekomstige) problemen. John Blankendaal, managing director van Brainport Industries, stelde afgelopen jaar in een interview nog: ‘Het aantrekken van voldoende gekwalificeerde vaklui is de achilleshiel van het toekomstig succes van de Nederlandse maakindustrie. En het ziet er nog niet goed uit.’ Inmiddels hebben tal van partijen de hand aan de ploeg geslagen en worden de eerste bescheiden successen geboekt.

Column

Kinderspel In economisch opzicht leven we in bijzondere tijden. Aan de oneindige groei lijkt een einde te zijn gekomen. En lang niet bij iedereen is het glas nog halfvol. Gelukkig zijn er ook andere signalen. In het tv-programma Tegenlicht konden we – weliswaar op 1 april – kennismaken met een positieve toekomstvisie. ‘Innovatie zal alle, maar dan ook echt álle, wereldproblemen oplossen! Razendsnelle ontwikkelingen zullen zorgen voor voldoende water, voedsel, onderwijs en gezondheidszorg van alle negen miljard mensen die onze wereld over twintig jaar zullen bevolken.’ Dat zei Peter Diamandis van de ‘Singularity University’ in Silicon Valley. Als de Tegenlicht-documentaire in ons land zou zijn opgenomen, dan zou dat zeker in Brabant zijn geweest. In onze provincie zijn innovatie, design en technologie ‘ons dagelijks brood’. En ook ons toekomstig brood. Een voorspoedige toekomst in onze provincie willen wij met behulp van onze kennis van technologie en innovatie waarborgen. Hierover lijkt consensus bij onze bestuurders. Mooi! Want alleen met een duidelijke focus kun je iets bereiken. Maar besturen is vooruitzien. Dus… Wat zijn de beren op de weg naar de innovatie van de toekomst? Gelukkig! Ook hier consensus alom: we hebben meer instroom van jongeren nodig in de technologische sectoren. Het toenemend tekort aan technisch personeel is de grootste bedreiging voor onze status als innovatieve topregio. Mooi. Onze strategie is helder én we zijn het eens over de grootste bedreiging. We moeten er dus voor zorgen dat onze eigen kinderen net zo enthousiast zijn over technologie en innovatie als onze (groot)ouders, die Brabant hebben doen opbloeien. Maar dat zal niet meevallen! Want onze kinderen ‘houden niet meer van techniek’! Techniek heeft ‘een negatief imago’…

De topsector HTSM heeft net als andere sectoren in Nederland te maken met een toenemende schaarste aan talent, kennis en kunde. De structurele trends die daaraan ten grondslag liggen, tikken voor de hightech sector echter harder door. De HCA van de topsector HTSM kent dan ook vier concrete actieperspectieven, die eveneens zijn opgenomen in het landelijke Masterplan Bètatechniek. Onderwijsinstellingen en bedrijven voeren de meeste acties van de HCA – veelal in regionaal verband – uit. Het eerste actieperspectief is het vergroten van de instroom in het bètatechnisch onderwijs door onder meer het aanwakkeren van de belangstelling voor en bewustwording van jongeren voor techniek. Het tweede actieperspectief behelst een grotere participatie van bedrijven in het onderwijs om aansluiting met de arbeidsmarkt te vergroten. Ten derde wordt belang gehecht aan het aantrekken en behouden van internationale kenniswerkers om schaarste op alle niveaus op te vangen. Het laatste actiepunt is het flexibiliseren van de arbeidsmarkt om bij productieschommelingen geen kennis en expertise te verliezen. Tij keren Niet voor niks heeft Brainport Industries – in Brabant een van de belangrijkste samenwerkingsverbanden en spreekbuizen van de maakindustrie – ‘Mensen & Samenwerking’ tot één van haar drie speerpunten benoemd. Edward Voncken, chief executive officer van KMWE en voorzitter van de Brainport Industries-werkgroep Mensen & Samenwerking, over de noodzaak van de HCA. ‘De kloof tussen werkzoekenden en het vereiste vakmanschap is vaak groot. Via de HCA proberen wij dat landelijk te overbruggen. Zo kan het voor werklozen interessant zijn een carrière in de techniek te starten en dringt dit het tekort aan vakmensen bij onze bedrijven terug. Als sector nemen wij met de HCA – maar ook met de Brainport Industries-activiteiten op het gebied van human capital – onze verantwoordelijkheid. Door te investeren in opleidings- en werkgelegenheidsprojecten voor jongeren hopen wij op lange termijn over voldoende gekwalificeerd personeel te beschikken.’ Voncken is overigens ook voorzitter van het bekende SPOMM dat al vele jaren actief is in Zuidoost-Brabant en zorgt voor de uitvoering van kwalitatief hoogwaardige opleidingen in metaal en mechatronica.

2667490.indd 29

De topsector HTSM kon afgelopen jaar al enkele successen op haar conto bijschrijven ten aanzien van de HCA. Zo vond in juni de eerste Dutch Technology Week plaats. Een week vol met evenementen, presentaties en ontdekkingsroutes in de regi Eindhoven. Tijdens deze week moest het publiek kunnen zien, voelen en ervaren wat topprestaties op technologisch gebied zijn. In totaal kwamen maar liefst vijfentwintigduizend geïnteresseerden af op de Dutch Technology Week. Toch beseft de sector dat het pas een begin is. De jarenlange afname van studenten die kiezen voor een technische beroepsopleiding heeft immers geleid tot een substantieel te lage instroom in de arbeidsmarkt. Het technisch beroepsonderwijs heeft haar zichtbaarheid verloren. ‘En dit tij proberen wij dus te keren via de HCA’, stelt Voncken. ‘Afgelopen kalenderjaar is een start gemaakt, maar het is een on going-proces dat niet van vandaag op morgen afgerond is.’ Gedeelde verantwoordelijkheid Jos van Erp, van het landelijke FME-CWM en inmiddels program director bij Holland High Tech, was verantwoordelijk voor de redactie en regie van de HCA. ‘Wat we nadrukkelijk niet doen met de HCA, is onze hand bij de overheid ophouden’, stelt Van Erp. ‘De uitgangssituatie in de deze sector is qua arbeidsmarkt natuurlijk zeer lastig. Er is vergrijzing in bedrijven en onder docenten, te weinig mensen kiezen voor techniek, technisch onderwijs is duur en scholen en bedrijven staan soms ver van elkaar. We hebben niet te weinig mensen in Nederland, maar we leiden te veel op voor ‘overige beroepen’. Met de HCA pakken wij de problemen aan en voorzien wij in de behoeften: bijvoorbeeld flexibele en dynamische lesmodules en minor programma’s voor studenten en werkenden. Dat doen wij door mensen uit het bedrijfsleven samen met docenten het onderwijs te laten vormgeven. De school blijft daarbij in de lead, maar onderwijs het wordt meer iets van bedrijven en scholen samen. Dat lost een hoop zorgen in één klap op en er zijn ook goede voorbeelden van zoals de Centers of Expertise. Kortom, werknemers en werkgevers hebben een gedeelde verantwoordelijkheid.’

Het valt me op dat beleidsmakers en instanties de inleiding van hun persberichten beginnen met bovenstaande aannames. Dus laat ik als ervaringsdeskundige het ‘Tegenlicht’ hier maar zijn: kinderen houden wél van techniek! Alleen techniek is weggestopt. Wat er schuilgaat achter de prachtige vormgeving van de iPad is onzichtbaar. De smid om de hoek is er niet meer. En als je met vader of moeder de auto wegbrengt naar de garage, dan lever je de sleutel in bij een glimmende servicebalie. Maar techniek heeft geen negatief imago! Hoogstens kun je zeggen dat techniek onderbelicht is bij kinderen.

In De Ontdekfabriek in Eindhoven of bij deelname aan Brabantse projecten als De Uitvinders en BrainTrigger zijn bijna alle jongens en meisjes enthousiast over techniek. Hoe dat komt? We maken techniek tastbaar binnen hun eigen belevingswereld. De rol van techniek wordt relevant voor hen. We laten ze zelf uitvindingen bedenken en bouwen. We laten ze trots zijn op wat ze presteren en zetten ze op een podium. Dat doen we in Brabant al sinds 2004. Het is letterlijk kinderspel. Maar het is tijd dat we dit kinderspel uitbouwen naar volwassenheid. Laat techniekpromotie op de bestuursagenda’s met evenveel middelen vertegenwoordigd zijn als – pak ‘m beet - de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen. Zodat die straks met geïnspireerde uitvinders bemand kunnen worden. Besturen is lange termijn visie. Chris Voets Bestuurslid De Ontdekfabriek, De Uitvinders

4/10/2013 12:32:38 PM


30

ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Workshop Twitter voor ondernemers Twitter is de laatste tijd steeds meer in beeld gekomen via de traditionele media. Steeds meer ondernemers zien het nut en de noodzaak van Twitter in hun communicatiemix in. Via Twitter kun je laten zien wie je bent en waar je voor staat. In deze workshop leer je hoe je zakelijk gezien Twitter eectief kunt inzetten. DOELGROEP | Ondernemers en zelfstandigen die kennis hebben van de verschillende socialmediakanalen en Twitter in willen zetten in hun zakelijke communicatie. TWITTER VOOR ONDERNEMERS | keuze uit de volgende data: AVOND | 23 APRIL aanvang 19.00 uur MIDDAG | 25 APRIL aanvang 13.30 uur KOSTEN | E 95, P.P. duur van de workshop is ongeveer 3 uur. Meer informatie en inschrijven: www.dewinter.nl/socialmedia

Primatch HR Groep is sinds 1998 actief op het gebied van werving & selectie en begeleiding van organisaties op het gebied van aanverwante HR vraagstukken. Primatch Recruitment Primatch recruitment heeft een unieke aanpak en werkt als werving & selectie bureau niet met een fee, maar tegen een uurtarief. Primatch HRM-diensten Primatch HRM diensten ondersteunt ondernemers, management teams en HRM afdelingen op alle HR vraagstukken. Primatch Test & Assessment Wij zijn gespecialiseerd in het afnemen van test en assessments. Voor meer informatie neem gerust contact op met een van onze consultants. Contactgegevens Primatch | HR Groep Ringbaan Oost 451 5017 AA Tilburg Telefoon 013 532 51 25

www.primatch.nl

2667473.indd 30

4/10/2013 11:41:40 AM


BEDRIJVIG BRABANT

31

ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT

april 2013

Net geopend en ‘men hangt al met de benen buiten’

FabLab Brainport: broedplaats voor open innovatie Het gaat goed met FabLab Brainport. ‘We hoeven er geen reclame voor te maken. Het praat zich snel rond. We zijn nu alleen op dinsdagen open, komende weken komen daar de woensdagen bij. Zo’n tien tot vijftien mensen kunnen gelijktijdig aan de slag in onze ruimte en men hangt nu al geregeld met de benen buiten. Ze komen uit allerlei geledingen: zo is er iemand uit de modelbouwwereld bezig, een ander zit in de kunststofindustrie, en er is ook een TU-student die samen met een mbo-er een medisch instrument aan het ontwikkelen is dat nog wel eens voor een doorbraak zou kunnen gaan zorgen.’ Dat zegt Hans van Oers, programmamanager bij Brainport Development. Medio maart werd in Eindhoven het Fabrication Laboratory (FabLab) Brainport geopend aan de Frederiklaan (in het Summa College). Deze broedplaats voor open innovatie lijkt nu al een succes. ‘De nood voor innovatie is misschien wel het grootst in een economische crisis. Daarom ben ik blij dat het lab er nu is. Sterker, als we het nu niet deden, dan hoefden we het bij wijze van spreken nooit meer te doen.’ Kennis delen Het FabLab Brainport wil innovatie in Brainport Regio Eindhoven stimuleren door mensen kennis te laten nemen van het proces van digitaal produceren en de mogelijkheid te bieden snel en goedkoop een prototype te maken. Daarmee kan bijvoorbeeld de interesse bij een investeerder gewekt worden of kunnen producten worden verbeterd. ‘Het FabLab is een digitale werkplaats waar bijvoorbeeld technische starters, ondernemers, techniekstudenten, uitvinders en (industrieel) designers hun ideeën kunnen omzetten in producten. FabLab Brainport is een gesubsidieerde werkplaats. Dat betekent dat de kosten laag zijn; bezoekers - naast de genoemde groepen kan dat in principe iedereen zijn - hoeven alleen te betalen voor de materialen die ze gebruiken, mits zij hun kennis delen met anderen. Naast een fysieke werkplaats is het FabLab namelijk ook onderdeel van een wereldwijd netwerk van 240 FabLabs, waar mensen kennis delen.’ ‘Het project waar men mee bezig is, wordt online gezet. Het delen van kennis is een

wezenlijk kenmerk’, aldus Van Oers. ‘Wie dat niet wil, mag evengoed gebruik maken van de voorzieningen en de werkplaats, maar betaalt daar dan wel voor.’ Alles wat iemand in het FabLab wil maken, doet hij of zij zelf. Er zijn 3D-printers, een lasercutter en elektronica-apparatuur. Er is altijd een beheerder aanwezig die adviseert of helpt. Men kan binnenlopen zonder afspraak.’ Degelijk FabLab Brainport is een initiatief van Brainport Development in samenwerking met het Summa College. Het is mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van de Europese Unie, het ministerie van EZ en Interreg Vlaanderen-Nederland. ‘Maar’, zegt Van Oers, ‘het FabLab Brainport start niet alléén: het is gelijktijdig opgezet met FabLabs in Leuven, Genk en Maastricht. Nederland heeft intussen al een stuk of tien FabLabs en nu zijn we in Eindhoven ook eindelijk zover. Het had er van mij in deze toptechnologie regio al veel eerder mogen - en moeten - zijn. Maar wat belangrijker is: we hebben nu een degelijke financiering voor de eerste drie jaren en zijn niet enkel afhankelijk van een startsubsidie.’ ‘Ook voor de verdere toekomst ziet het er goed uit’, aldus de programmamanager, die blij is met de medewerking van het Summa College. ‘Dat we het na anderhalf jaar voorbereiding concreet konden gaan maken, ligt mede aan hun tweehonderd procent inzet. Zij zijn financieel bijgesprongen en hebben het bovendien laten landen op een heel goede locatie.’

Elektronica Hans van Oers hoorde al omstreeks 2007 van het idee van de FabLabs, dat is ontstaan op het befaamde Massachusetts Institute of Technology (MIT). ‘Het idee is om met computergestuurde machines nieuwe vormen van productietechnologie te creëren. Zodra iemand écht gaat produceren, zullen we hem doorsturen; daar zijn andere bedrijven voor. Ons specifieke FabLab Brainport heeft daar-

naast ook werkplekken voor elektronica. Wij denken namelijk dat er in Eindhoven een zekere behoefte is om te sleutelen aan ‘ambient technologie’; bijvoorbeeld een stoel die zich aanpast aan de persoon die erop gaat zitten. Dingen die op het kruispunt van creativiteit en industrieel design zitten.’ Tom Verstegen / redactiebb@dewinter.nl

Column De veranderende toekomst van de universiteit Universiteiten hebben van oudsher twee kerntaken gekregen, onderzoek en onderwijs. Belangrijk is ook de nuance in deze volgorde. Eerst onderzoek en daarna onderwijs. Het onderzoek staat centraal en is de basis van alles. Erger nog; voor sommige wetenschappers is het onderwijs en de student maar een vervelende bijkomstigheid. Zo was het althans heel lang en vaak. Steeds meer dringt het besef door dat de markt daar juist omgekeerd naar kijkt. Het belangrijkste product voor hen is de opgeleide student, kenniswerker, toekomstige medewerker, het menselijk kapitaal. Hem afleveren die het bedrijf straks helpt om het verschil te maken vergt ook steeds wat anders in het onderwijs en een ander soort onderwijs. Sinds een aantal jaren hebben universiteiten echter ook een derde taak gekregen. Valorisatie. Eigenlijk belangrijker nog dan onderzoek. Valorisatie levert de markt, industrie, bedrijfsleven en de maatschappij als geheel de resultaten van het verrichte onderzoek. Sterker nog, die markt is bereid voor valorisatie te

2667488.indd 31

betalen en krijgt er gratis het achterliggende en noodzakelijke onderzoek bij. Maar niet andersom, althans niet meer. De markt is niet meer bereid om puur onderzoek te betalen. Niet bereid om 10 jaar te wachten. Niet bereid om input te financieren, maar afspraken maken over output, resultaat, bruikbaarheid, toepasbaarheid, impact en waarde in plaats van over kosten! Jawel, terecht, fundamenteel onderzoek is en blijft belangrijk en moet ook vooral ruimte blijven krijgen, maar leidend wordt valorisatie en onderwijs. Met twee belangrijke “producten” voor de markt en klanten die de universiteit bedient. Allereerst zijn dat de slimme en goed opgeleide studenten als het toekomstige menselijk kapitaal en ten tweede bruikbare bouwstenen voor nieuwe kennisintensieve producten, diensten en nieuwe markten. Als het kloppend hart van innovaties. En voor wie het niet gelooft die zal voelen zei men wel eens. Financieringsbronnen voor de universiteit drogen op of verschuiven; nieuwe bronnen verrijzen c.q. moeten aangeboord worden. Waar vroeger men nog met een wetenschappelijk voorstel weg kwam en geld kreeg. Bijna vanzelfsprekend en zonder ingewikkelde vragen. Dat heette dan de 1e of 2e geldstroom. Tegenwoordig drogen die bronnen op en geld, voor zover dat er nog is, verschuift naar wat we vroeger 3e geldstroom noemden. Het totaal is bovendien minder. Tijd voor nieuwe geldstromen. Tijd voor het ontwikkelen en aanboren van een 4e geldstroom. Met toegepast onderzoek en valorisatie. Met duidelijk de markt, het bedrijfsleven of maatschappelijke vraagstukken leidend en als vertrekpunt voor alles; met spelregels tot cofinanciering en bereidheid tot mede risico nemen als ondernemende universiteit. Vraag gestuurd en oplossingsgericht onderzoek, eigenlijk

valorisatie met daarachter onderwijs en daar weer achter onderzoek. Of je het leuk vindt of niet, het gebeurt. Onderzoek gaat naar het tweede plan, verandert van vorm en verdwijnt naar de achterkant. Een universiteit verandert steeds meer van een cost center en een budget gestuurde organisatie naar marktpartij en profit center. Met klanten en op te leveren producten en diensten. Nadenken over het eigen verdienmodel wordt cruciaal. Nadenken over toegevoegde waarde waar de klant voor betaalt. Concurrentie ligt op een heel ander vlak dan voorheen. Niets is nog vanzelfsprekend. De wereld is bovendien het speelveld. Valorisatie wordt leidend. Keuzes maken wordt cruciaal. Focus en massa. Kiezen voor een paar programmalijnen en daaronder hangen projecten; kleine en grote, korte en langdurende projecten. Belangrijk is ook een keuze voor langere termijn en niet telkens wisselend nieuw beleid en keuzes als er een bestuurder of bestuur wisselt. Niet alles een beetje maar een beperkt aantal marktgerichte speerpunten en de rest durven te stoppen! Niet reageren, maar vooruitzien, kansen creÎren en grijpen. De oplossing ligt in een paar woorden. Kiezen, pro actief, regisseren, ondernemen, investeren, verdienen, multidisciplinair, samenwerking, commercieel en risico. Een heel nieuw woordenboek voor een traditionele universiteit. Maar het is kiezen of delen, leven of niet overleven. Oh ja, dit is gericht op universiteiten, maar het geldt ook voor hogescholen. Alleen een paar jaar later.

Ir. W.E.J.M. (Wim) Bens, Bens & Partners Management en Advies

4/10/2013 12:32:05 PM


32

ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Leiderschap, organisatie en communicatie 1-jarige opleiding met HBO erkenning

Projectmanagement 1-jarige opleiding met HBO erkenning Beide opleidingen van 1 jaar zijn toegespitst op projectmanagers en leidinggevenden werkzaam in een technisch industriĂŤle werkomgeving. ) uw eigen werkzaamheden en persoonlijke leerdoelen staan centraal in de opleiding ) bekwame docenten met ruime ervaring op gebied van (project)management, leiderschap en communicatie in de industrie ) mogelijkheden voor extra financiering door stimuleringsgelden vanuit de overheid Nieuwsgierig over de inhoud, opzet en lesdata? Meer informatie vindt u op onze website: www.mikrocentrum.nl/opleidingen Of neem contact op met: E w.kuijpers@mikrocentrum.nl T 040 - 296 99 33

Erkende opleiding voorjaar 2013

en via

Eenvoudig aanmeld

m.nl www.mikrocentru

2667491.indd 32

4/10/2013 11:42:56 AM


BEDRIJVIG BRABANT

april 2013

33

ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT

Ger Vos, programmamanager Human Capital Agenda Agro & Food:

‘De focus wordt verlegd van het bieden van een baan naar een loopbaan’

Column Fontys Hogescholen bouwt het Verpleeghuis van de Toekomst

‘De inzet van de Human Capital Agenda moet zijn dat het geheel meer is dan de som der delen. Niet door te sturen, maar door te verbinden, te inspireren en waar nodig te prikkelen. Dat gaat zeker lukken wanneer alle betrokken partijen, onderwijs, bedrijfsleven en overheid hier actief in meedoen. Het bedrijfsleven moet daarbij de focus verleggen van het bieden van een baan naar een loopbaan.’ Aan het woord is Ger Vos, programmamanager van de Human Capital Agenda Agro & Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen.

De wereld kijkt met interesse en ontzag naar alle innovaties in de Nederlandse ouderenzorg. Dit staat in schril contrast met het stereotype beeld dat de gemiddelde Nederlander van verpleeghuizen heeft. Daarnaast zorgen de huidige politieke discussies over de hoogte van zogenaamde zorgzwaartepakketten van ouderen, om in aanmerking te komen voor verblijf in een instelling, voor onrust. Aangezien niet alle ouderen door hun gezondheidstoestand in staat zijn zelfstandig thuis te wonen, blijven verpleeghuizen nodig. En juist deze verpleeghuizen vormen voor mij een bron van inspiratie.

De minister van Economische Zaken heeft in 2011 negen topsectoren aangewezen. Stuk voor stuk kennisintensieve sectoren die bewezen hebben internationaal succesvol te zijn en waarin extra geïnvesteerd gaat worden. Voldoende ‘Human Capital’ is van cruciaal belang voor de continuïteit van deze topsectoren, maar dit aanbod staat momenteel onder druk. Daarom heeft iedere topsector een eigen Human Capital Agenda ontwikkeld. Met de Human Capital Agenda Agro & Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen (in dit artikel afgekort tot HCA) hebben de twee topsectoren Agro & Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen gekozen voor een gezamenlijke aanpak. Samen streven de twee sectoren naar een aansluiting tussen onderwijsinstellingen en bedrijven om hun leidende economische positie te kunnen blijven waarmaken. Tegenstribbelen De HCA heeft betrekking op de in Brabant sterk vertegenwoordigde agrofood-industrie. De HCA werd al begin 2012 gepresenteerd, maar sinds afgelopen najaar worden in de praktijk pas daadwerkelijk meters gemaakt. ‘Startpunt van de gehele HCA is de belevingswereld van jongeren’, stelt Vos. ‘Want willen bedrijven en onderwijsinstellingen de jongeren boeien en binden; zijn uitdaging, eigen verantwoordelijkheid, maatschappelijke betekenis en creativiteit cruciale randvoorwaarden. De HCA bevat daarbij uiteraard heel veel mooie woorden. Je kunt hem echter terugbrengen tot de volgende kern: de grote uitdaging is om als onderwijs en bedrijfsleven de verantwoordelijkheid te nemen, zodanig dat het onderwijs goed aansluit bij de arbeidsmarkt en zodat dat er straks voldoende mensen zijn om in de sectoren te werken. Er is een grote rol weggelegd voor het onderwijs, maar een minstens even belangrijke rol voor bedrijfsleven om te zorgen dat jongeren het aantrekkelijk vinden om in de sectoren te gaan werken. Je kunt daarbij als ondernemer tegenstribbelen wat je wilt, maar uiteindelijk kun je de tijd echt niet tegenhouden. De verandering is gestart, alleen nog niet bij iedereen.’ Aantrekkelijk werkgeverschap ‘Voor dit kalenderjaar kennen wij daarom twee hoofdprioriteiten’, vervolgt Vos. ‘Op de eerste plaats is dat het stimuleren en realiseren van goed werkgeverschap zodat ondernemers klaar zijn voor de werknemers van de toekomst. Ten tweede moet het beroepsonderwijs doorgroeien naar een topniveau. Wij moeten vanaf nu gaan zorgen dat jongeren kunnen optreden als het mechanisme dat verandering teweegbrengt. Het proces waarbij studenten gaan bijdragen aan een beter beroepsonderwijs moet in 2013 gestalte krijgen. De uitdaging is om te komen tot bedrij-

2667492.indd 33

ven die topwerkgevers zijn en zodoende aantrekkelijk zijn voor jongeren. Bedrijven moeten zich echt verantwoordelijk gaan voelen. De huidige generatie ondernemers – vijftigers – kijken anders tegen aantrekkelijk werkgeverschap aan dan jongeren. Een ander belangrijk agendapunt voor 2013 is het verhogen van de omgevingsgerichtheid van onderwijsinstellingen. Niet alleen moeten er betere docenten komen, maar ook een beter contact met het bedrijfsleven is onderdeel van de uitdaging voor het onderwijs.’ Startpunt van de HCA is zoals gezegd de belevingswereld van jongeren. Zij willen uitgedaagd worden via eigen verantwoordelijkheid, maatschappelijke dilemma’s en creativiteit. Bedrijven die hen dit bieden, zullen de jongeren boeien en binden voor de sector is de grondgedachte. Vos: ‘Om aansluiting te vinden bij die belevingswereld is een goed samenwerkingsspel tussen bedrijven en onderwijsinstellingen nodig. Zowel internationaal, nationaal, regionaal en lokaal. Daarom werken wij via de agenda aan een dekkend netwerk van economische clusters die ingericht worden en de uitdagingen zullen oppakken, inclusief participatie van het onderwijs.’ Intelligent imago-offensief In de visie van de sector stelt elk cluster drie thema’s centraal. Achtereenvolgens aantrekkelijk werkgeverschap en imago (bedrijven informeren jongeren actief over carrièremogelijkheden en starten een intelligent imago-offensief), beroepsgerichte opleidingen (onderwijsinstellingen ontwikkelen een sterke externe oriëntatie) en tenslotte leven lang leren (bedrijven en scholen ontwikkelen hiertoe flexibele leerwerkarrangementen). Vos voegt toe: ‘Bij het leven lang leren wordt de focus van het bedrijfsleven verlegd van het bieden van een baan naar een loopbaan.’ ‘De primaire verantwoordelijkheid voor de agenda ligt bij het onderwijs en het bedrijfsleven’, benadrukt Vos nog maar eens. ‘De overheid dient wel een aantal essentiële randvoorwaarden te scheppen. Als programmaleiding hebben wij echter niet de ambitie en intentie om de verantwoordelijkheid van marktpartijen over te nemen. Onze rol is in de kern faciliterend waarbij wij verbinden, signaleren en stimuleren en de voortgang volgen van de realisatie van in de agenda afgesproken doelen. Het zoeken, opleiden, aantrekken van de mensen moet in de regio gebeuren en dit zal zorgen voor veel dynamiek. Nog voor de zomer van 2013 rapporteren wij aan het topteam de stand van zaken, met name gekoppeld aan de in de agenda vastgelegde doelen en de te bereiken resultaten. Dit kalenderjaar moeten in de praktijk namelijk veel meters gemaakt worden.’

Verpleeghuis van de toekomst Naast goede zorg wordt het verpleeghuis van de toekomst gekenmerkt door ondersteunende architectuur en inrichting, de inzet van innovatieve en slimme (installatie-) technologie en hulpmiddelen. Dit gaat gepaard met transities in de werkwijze van professionals die betrokken zijn bij verpleeghuizen: zorgprofessionals, facilitair managers en de technische dienst. Dit roept allerlei vragen op. Hoe willen bewoners wonen, hoe willen zorgprofessionals werken en hoe kun je aspecten van beheer en onderhoud meenemen? Welke maatregelen zijn bewezen effectief en welke oplossingen zijn veelbelovend? Om antwoord te kunnen vinden op deze vragen, en om een overzicht te vormen van alle mooie innovaties en best practices die ons land (bedrijfsleven, adviseurs en zorgorganisaties) te bieden heeft, is Fontys Hogescholen het programma Verpleeghuis van de Toekomst (VETO) gestart. Samen met partners en studenten bouwen we aan een demonstratiecentrum waarin het verpleeghuis van de toekomst werkelijkheid wordt. Demonstratiecentrum De bouw zal plaats vinden vanuit het concept van evidence-based bouwen en inrichten. Bedrijven, zorgorganisaties en studenten van zowel Fontys Hogescholen als het Summa College dragen ieder op eigen wijze bij aan ontwerp en realisatie. In mei en juni 2013 vinden creatieve sessies en workshops plaats om een visie te vormen en best practices en innovaties in kaart te brengen. Op basis hiervan wordt het ontwerp gemaakt. Bij de bouw houden we uiteraard de financiële haalbaarheid in het oog. Het demonstratiecentrum moet een kenniscentrum zijn voor bouw en inrichting voor ouderenzorg, waar studenten in een verrijkte leeromgeving kennis kunnen maken met de state of the art en de toekomstige mogelijkheden van de gebouwde omgeving en technologie. Uiteraard zijn ook voor bedrijven en zorginstellingen die op zoek zijn naar informatie en inspiratie de poorten geopend. Denk Groter luidt de slogan van Fontys Hogescholen. Het motto van VETO zal zijn: betaalbare vijfsterren ouderenzorg is mogelijk! Joost van Hoof, associate lector Fontys Hogescholen, Expertisecentrum Gezondheidszorg en Technologie Voor meer informatie: joost.vanhoof@fontys.nl of kijk op: www.fontys.nl/egt.

4/10/2013 12:33:02 PM


34

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

VAN PROBLEEM TOT IT-OPLOSSING

OVERAL EN ALTIJD WERKEN? ALLES IS MOGELIJK IN DE CLOUD. Online werken heeft de toekomst. In de cloud beheer je met gemak je data, applicaties en gebruikers.

AE NG E LB E RTLAAN 20 5342 LA OSS T 0 41 2 - 6 2 91 3 3 W W W. I N F O R I T. N L

2667468.indd 34

10-4-2013 13:28:19


BEDRIJVIG BRABANT

35

april 2013

AGENDA 18-20 april Brabanthallen 's-Hertogenbosch staat van 18 tot en met 20 april in het teken van de Restauratiebeurs. Er staat drie energieke dagen op het programma, met een compleet overzicht van het Nederlands cultureel erfgoed. De Restauratiebeurs verschaft bezoekers inzicht in de actuele stand van zaken, in innovaties en nieuwe ontwikkelingen. Drie dagen lang etaleren erfgoedorganisaties, bedrijven, allerlei (opleidings-) instituten en vakmensen hun kunde, kennis, producten en diensten. Brabanthallen ’s-Hertogenbosch / www.restauratiebeurs.nl

18 april ‘Nation Branding & Investment Expo 2013’ Brainport Industries, DSPE, LifeTecZone en Holland High Tech en vele anderen nodigen u uit voor de tweede editie van het internationale businessevenement ‘Nation Branding & Investment Expo 2013’. Bedrijven en overheid uit ongeveer 50 landen presenteren de businesskansen in hun land, maar veel interessanter hun inkoopvraag. Beursgebouw Eindhoven / www.nbiexpo.com

18 april DNHK Ondernemersforum Maakindustrie Op donderdag 18 april organiseert de Nederlands-Duitse Handelskamer (DNHK) het Ondernemersforum Maakindustrie 2013 bij ASML in Veldhoven. Sprekers op dit forum zijn onder meer Frits van Hout, Ineke Dezentjé Hamming en Bernard Wientjes ASML Veldhoven / www.dnhk.org

18 april Open avond NHTV Breda NHTV internationaal hoger onderwijs Breda zet donderdagavond 18 april op vier locaties in Breda) haar deuren open voor belangstellenden. Van 18.00 uur tot 21.00 uur kunnen mensen kennismaken met de verschillende opleidingen van NHTV en de sfeer proeven. Studenten, docenten en decanen zijn de hele avond aanwezig om vragen te beantwoorden en te vertellen over de opleidingen, NHTV en Breda als studentenstad. www.nhtv.nl

22 april The Internationalization of Transport Swedish Business in Brabant Op maandag 22 april organiseren Scania, de Swedish Chamber of Commerce, BOM Foreign Investments en Handelsbanken het vierde Swedish Business in Brabant evenement voor Zweedse bedrijven en Nederlandse bedrijven in Brabant die zakendoen met Zweden. Deze netwerk bijeenkomst met als thema ‘The internationalization of Transport’ vindt plaats op het nieuwe hoofdkantoor van Scania in Breda. Scania Breda / www.bom.nl

richt zich op hightech-systeemontwikkeling en markten voor geavanceerde systeemengineering en technologie. High-Tech Systems bouwt voort op Hightech Mechatronica, het hightechevent dat startte in 2007. Met HTS 2013 wordt de stap gezet naar een internationaler publiek. Het biedt nieuwe kansen om hun slagkracht en stabiliteit te vergroten. Open innovatie en samenwerking vormen sterke troeven van de hightechindustrie in Zuid-Nederland en omringende regio's. Internationale bedrijven kunnen er kennis en oplossingen krijgen, samenwerkingen zoeken, zakendoen en daarnaast biedt de regio een kans voor internationale kenniswerkers en bedrijven om zich te vestigen. Klokgebouw Eindhoven / www.hightechsystems.nl

24 april Workshop: 'Sneller groeien met een sterke merkpositie' Syntens start op woensdag 24 april 2013 met een nieuwe workshop kring voor ondernemers met een sterke groeiambitie. In het programma staat het thema merkpositionering centraal. Merkpositioneren gaat over het kiezen van een positie. Een voorkeurspositie in het brein van relevante doelgroepen. Syntens Innovatiecentrum Breda / www.syntens.nl

24 april Seminar zakendoen in China Door de sterk groeiende Chinese thuismarkt zijn er steeds meer Nederlandse ondernemingen die mogelijkheden zien in dit immense land. Een goede voorbereiding helpt problemen te voorkomen en de kans op succes te vergroten. Om inzicht in allerlei vraagstukken te krijgen organiseert de Kamer van Koophandel

samen met PTL Group of Companies en R&P China Lawyers, beide gevestigd te Shanghai, op 24 april een seminar met als titel: ‘Actief zijn op de Chinese markt met of zonder een eigen entiteit’. Tijdens dit seminar wordt uiteengezet welke structuren mogelijk zijn en op welk moment je als onderneming moet overwegen een eigen entiteit in China op te zetten. Het seminar is met name bedoeld voor CEO’s, CFO’s en (export)managers op China. KvK Eindhoven / 14.30 uur / www.kvk.nl

1 mei Haal meer uit octrooien Bent u bezig met een nieuw product? Laat een ander er niet mee vandoor gaan! Bescherm uw nieuwe product of productieproces. Een goede bescherming van een goede vinding verdient zichzelf dubbel en dwars terug. Leer er alles over in deze workshop, speciaal voor innovatieve MKB-ers. In een paar uur leert u hoe u octrooien kunt inzetten in uw bedrijf. Ook leert u gebruik te maken van octrooi-informatie voor uw productontwikkeling en krijgt u informatie over samenwerking bij intellectueel eigendom. Syntens Innovatiecentrum Eindhoven / www.syntens.nl

18-19 mei Pinksterpolo Op zaterdag 18 en zondag 19 mei aanstaande is landgoed Eeckenrhoode in Waalre het jaarlijkse toneel van Pinkster Polo. Acht internationale poloteams en zo’n 160 paarden vertonen hierbij hun kunsten op een vijf voetbalvelden groot poloveld. Voor de bezoeker is er naast de spectaculaire polowedstrijden van alles te zien en te beleven. Op de promenade kunt u zich in de Lifestyle Pagodes laten inspireren door de laat-

Wilt u dat uw zakelijke bijeenkomst in deze agenda wordt vermeld? Stuur uw bericht dan tijdig naar Bedrijvig Brabant.

23-25 april High-Tech Systems Conferentie Op High-Tech Systems 2013 (HTS 2013) maakt u kennis met mensen en bedrijven die werken aan het ontwikkelen, produceren en vermarkten van complexe systemen. Op 23 april kunnen deelnemers hightechbedrijven en onderzoeksinstituten in de regio bezoeken. High-Tech Systems

2667489.indd 35

RedactieBB@dewinter.nl (o.v.v. zakenagenda)

ste mode en het Bourgondische buitenleven. En wat zou Pinkster Polo zijn zonder fantastische buffetten waar bezoekers kunnen kiezen uit een grote diversiteit aan culinaire gerechtjes en dranken. Ook aan kinderen is weer gedacht: zij kunnen zich de hele middag kostelijk vermaken, voor hen is divers entertainment aanwezig. www.pinksterpolo.nl

24 mei Round Table Bijeenkomst Ritter Taalcontact Ritter Taalcontact uit Vught houdt op 24 mei in samenwerking met Nyenrode Business Universiteit een Round Table bijeenkomst. Wetenschap en bedrijfsleven gaan hierin op zoek naar antwoorden op het tekort aan goed opgeleid personeel voor de Nederlandse economie. De groei van de Nederlandse (kennis)economie is mede afhankelijk van goed opgeleid personeel. Zonder voldoende vakkundig personeel zal de Nederlandse economie niet haar volledige potentieel weten te bereiken. Ritter Taalcontact organiseert daarom in samenwerking met Nyenrode Business Universiteit een Round Table bijeenkomst. Wetenschappers en ondernemers komen hier bijeen om hun ervaringen en visie te delen over hoe wetenschap, politiek en het bedrijfsleven samen tot oplossingen kunnen komen voor deze problematiek. www.rittertaalcontact.nl

30 mei Future Aircraft Maintenance Event Business Park Aviolanda in Woensdrecht is op 30 mei gastheer voor het BAC-event Future Aircraft Maintenance. Met een keynote over de toekomst van vliegtuigonderhoud en kennissessies over servicelogistiek, composietonderhoud, motoronderhoud en elektrische systemen biedt de organisatie deelnemers nieuwe kennis en inspiratie. Kern van het programma zijn vier kennissessies in twee ronden. In deze interactieve bijeenkomsten kijken de sessieleiders vooruit en bespreken ze samen met de deelnemers nieuwe businesskansen. Bezoekers kunnen twee sessies naar keuze volgen. Een keynotespreker geeft zijn visie op toekomstig vliegtuigonderhoud in Nederland. Er is een paneldiscussie met vertegenwoordigers van Dutch Institute World Class Maintenance en World Class Aviation Acadamy over de toekomst van luchtvaartonderhoud in Brabant. Geïnteresseerden kunnen voorafgaand aan het programma een rondleiding volgen door de klaslokalen en de hangar van de Aviation Training Group op Aviolanda. Het programma voorziet ook in een lunch en na afloop is er een netwerkborrel. Businesspark Aviolanda / www.bacw.nl

10-4-2013 12:27:31


36

FINANCIEEL

Faillissementsfraude kost jaarlijks 1,5 miljard Bij een derde van alle faillissementen is sprake van onregelmatigheden. Het is daarom belangrijk dat ondernemingen zich minder kwetsbaar maken voor deze snelst groeiende vorm van economische criminaliteit. Volgens het CBS gingen in 2012 elke maand 600 ondernemingen bankroet (tien procent meer dan in 2011) en voor dit jaar wordt een vergelijkbare score verwacht. ‘Daardoor zal ook het aantal ‘sjoemelgevallen’ op een verontrustend hoog niveau blijven. Met de toename van het aantal faillissementen wordt faillissementsfraude een steeds nijpender economisch en maatschappelijk probleem’, stelt André Mikkers, voortrekker van de anti-fraude praktijk van PwC. Hoogleraar Faillissementsfraude Tineke Hilverda schat dat in één op de drie gevallen (op het moment dus bij 200 faillissementen per maand) genoeg aanwijzingen zijn voor onrechtmatigheden om een nader justitieel onderzoek te rechtvaardigen. Bij minstens acht procent lijkt fraude een feit. Om tot deze constateringen te komen, heeft Hilverda duizenden faillissementsdossiers doorgewerkt. Eigenaren of statutair directeuren die activa aan de boedel onttrekken op een moment dat ze redelijkerwijs weten dat het bedrijf bankroet zal gaan, komt het vaakst voor. Maar er zijn ook criminele organisaties van zogeheten bv-opkopers actief. Zij kopen noodlijdende vennootschappen op, schrijven ze over op de naam van katvangers, overladen deze met schulden en laten ze vervolgens bewust

failliet gaan. Zulke praktijken gedijen extra goed in crisistijd. Maar ze worden ook in de hand gewerkt doordat de kans op een (strafrechtelijk) onderzoek klein is. Dat komt omdat de Insolventiewet, die dringend aan herziening toe is, voorschrijft dat een curator moet worden betaald uit de boedel. Maar bij verdachte faillissementen is de pot meestal leeg. Een vasthoudende curator kan een beroep doen op (gedeeltelijke) compensatie door Justitie, maar een aanvraag kost veel tijd en bovendien is het daarvoor beschikbare tegoed ontoereikend. Ook de in 2011 van kracht geworden wet om het voor katvangers minder makkelijk te maken om zich in het handelsregister te laten inschrijven als statutair directeur van een vennootschap (nodig bij fraude met plof-bv’s),

blijkt in de praktijk nauwelijks effect te hebben. De controle op verdachte meldingen door het speciaal ontwikkelde alarmsysteem Radar schiet tot nog toe tekort. De kans dat een mogelijke fraudeur strafrechtelijk wordt vervolgd, is door dit alles dan ook maar twee procent. Intussen loopt de maatschappelijke en economische schade op. Vorig jaar bleef voor ongeveer 4,5 miljard euro aan oninbare rekeningen achter in faillissementen, aldus een schatting van de vereniging voor curatoren Insolad. Volgens de bevindingen van onderzoeker Hilverda moet er dus jaarlijks 1,5 miljard euro worden afgeschreven vanwege faillissementen met een geurtje, die bovendien voor een deel misschien wel voorkomen hadden kunnen worden.

Boven de Markt Puur in Personeel: Alles rondom personeel geregeld Weet u hoe belangrijk persoonseigenschappen zijn bij de invulling van een vacature? De huidige arbeidsmarkt biedt vele werkzoekenden. Maar hoe komt u nu aan de meest geschikte kandidaat? Dit vergt naast kennis van de arbeidsmarkt, het juiste wervingskanaal, ook de kennis en ervaring om goed te kunnen beoordelen welke kandidaat geschikt is. Naast verantwoordelijkheden en taken, zijn de vereiste kennis, kunde en persoonskenmerken van de gewenste kandidaat zeker zo belangrijk. Een opleiding en/of werkervaring zijn veelal het 1e selectiecriterium. Veel belangrijker is eigenlijk welke persoonskenmerken iemand heeft en of deze maximaal aansluiten om de functie goed uit te voeren. Denk hierbij aan karaktereigenschappen zoals specialist of generalist is, in-/of extravert, geduldig of juist ongeduldig. Het is van groot belang dat u ook deze gewenste eigenschappen in beeld brengt, zonder dat u een schaap met vijf poten vraagt… Bijvoorbeeld indien iemand een helicopterview dient te hebben en ook een snelle beslisser moet zijn, zal deze persoon over het algemeen wat minder een detaillist zijn die alle puntje op de i zal zetten.

2667493.indd 36

Ook de bedrijfscultuur moet bekend zijn om te kunnen achterhalen of de kandidaat wel past bij uw organisatie…? Hoe formeel of informeel is uw organisatie, wat is de stijl van leidinggeven en in welke ontwikkelingsfase bevindt de organisatie zich. In veel gevallen is er sprake van een verkeerde match omdat de bedrijfscultuur niet aansluit bij betreffende kandidaat. Door het opstellen van een profielschets kunt u een foute keuze zoveel mogelijk voorkomen. Een specialist kan u hierbij het juiste advies geven, zodat uw keuze het meest doeltreffend is. Hiermee bespaart u een hoop kosten, tijd en ergernis. In het te voeren gesprek is het van belang gericht informatie uit te wisselen. Uiteraard is het ook van belang te beoordelen of de kandidaat over de juiste achtergrond beschikt. Dit door kennisname van de gevolgde opleidingen/trainingen en ook door het uit voeren van een test of praktijktoets. Een gestructureerde objectieve interviewmethode is hiervoor de meest geschikte manier. Door gespecialiseerde ondersteuning op dit vlak, krijgt u maximaal inzichtelijk wat de sterke kanten,

maar ook de aandachtspunten van betreffende kandidaten zijn. Om kandidaten nog beter te kunnen beoordelen op persoonlijkheid en ontwikkelingspotentieel is een persoonlijkheidsonderzoek aan te bevelen. De kosten voor een dergelijk onderzoek zijn beperkt. Heeft u twijfels bij de volgende vacature? U mag mij altijd inschakelen voor ondersteuning in het voeren van een second opinion gesprek en/of het uitvoeren van een persoonlijkheidsonderzoek, c.q. ondersteuning op maat! Puur in Personeel Evianne Groot-Praasterink

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Nieuws flitsen WAALWIJK – E-commercebedrijf Docdata heeft een driejarig contract met ShopSu.nl in de wacht gesleept. ShopSu.nl is een online winkel gespecialiseerd in huis-, hobby- en comfortartikelen. Docdata gaat de komende drie jaar de afhandeling en levering van bestellingen regelen voor het online detailhandelsbedrijf. Naast het bestellen via de website wordt het ook mogelijk telefonisch bestellingen te plaatsen via de samenwerking met callcenter HMS Contact Centers. Ook die bestellingen worden door Docdata fulfilment rechtstreeks verzonden naar de klant. Financiële details zijn niet bekendgemaakt. EINDHOVEN – De winst en omzet van truckfabrikant DAF zijn vorig jaar gedaald. Dit blijkt uit jaarcijfers die het concern bij de Kamer van Koophandel heeft gedeponeerd. De winst daalde met dertig procent tot 257 miljoen euro. De omzet kwam tien procent lager uit, op 3,6 miljard euro. De Europese markt voor zware vrachtwagens krimpt, maar DAF put hoop uit een stijgend marktaandeel. DAF leverde vorig jaar 37.625 zware trucks af, elf procent minder dan in 2011. Het aantal personeelsleden daalde naar 7549. Het Amerikaanse moederbedrijf van DAF, Paccar, behaalde vorig jaar een recordomzet van zeventien miljard dollar. BREDA – Ontwikkelingsmaatschappij REWIN West-Brabant is tevreden over de geboekte resultaten in 2012. Directeur Paul Nijskens: ‘De resultaten vallen alleszins mee, gezien de moeilijke economische situatie. REWIN weet zich goed aan te passen aan veranderende omstandigheden.’ Dat blijkt onder meer uit het aantal nieuwe bedrijven dat naar de regio is gekomen; tachtig bedrijven afkomstig van buiten de regio en vijfentwintig buitenlandse bedrijven. Deze bedrijven zijn respectievelijk goed voor tweeduizend en 314 arbeidsplaatsen en respectievelijk honderd miljoen euro en elf miljoen euro investeringssom. EINDHOVEN – Aannemersbedrijf Hurks heeft zijn winst vorig jaar flink zien dalen tot 2,6 miljoen euro. In 2011 bedroeg de winst nog 9,3 miljoen euro. Ook de omzet daalde licht, van 271,6 miljoen euro in 2011 tot 269,4 miljoen euro vorig jaar. Volgens het aannemersbedrijf is de winstdaling een gevolg van ingrepen bij de productie van prefabbeton en door de prijsdruk. Hurks, dat een belang van twintig procent heeft in bouwbedrijf Ballast Nedam, meldt dat 2013 opnieuw een moeilijk jaar wordt, waarin een verdere aanpassing van de organisatie de nodige inspanningen zal vergen. VELDHOVEN – Mede dankzij de overname van VDL Nedcar is de omzet van VDL Groep vorig jaar met twee procent gestegen, van 1,719 miljard euro in 2011 naar een recordniveau van 1,756 miljard euro in 2012. Zonder de omzet van Nedcar - zeventig miljoen euro - zou de totale omzet twee procent lager zijn dan in 2011. Het netto resultaat is vorig jaar gedaald naar 56 miljoen euro, een jaar eerder bedroeg de winst nog 66 miljoen euro. Het aantal medewerkers is gestegen van 7.135 eind 2011 naar 8.757 eind 2012. VDL verwacht dat de omzet van de toeleveringsdivisie in 2013 zal stabiliseren. ROOSENDAAL – Na het faillissement van BVR-Groep NV en de doorstart van het bouwbedrijf als BVR Groep BV, is er nu ook duidelijkheid voor de werknemers. Circa honderd van de 170 medewerkers blijven aan het werk. Een groot deel treedt bij het nieuwe BVR in dienst. Andere oud-medewerkers worden op projectbasis tewerkgesteld. Een aantal medewerkers maakt momenteel gebruik van tijdelijk WW; afhankelijk van de continuering van projecten zullen zij in de toekomst ingezet worden. Voor circa zeventig werknemers eindigt het dienstverband bij BVR definitief. EINDHOVEN – De Amerikaanse maker van elektrische auto's Tesla, heeft in het eerste kwartaal van 2013 voor het eerst in zijn geschiedenis winst geboekt. Het bedrijf profiteerde van sterke verkoopcijfers van zijn volledig elektrische sedan. In het laatste kwartaal van 2012 leed het bedrijf nog een verlies van 75 miljoen dollar. Het bedrijf heeft sinds de productie begon in juni vorig jaar, al meer dan 4750 Model S Sedans verkocht, terwijl het zelf had gerekend op een aantal van 4500 stuks in het vorige kwartaal. Tesla is in Nederland bekend van het sportmodel Roadster. ’s-HERTOGENBOSCH – Automatiseringsbedrijf Ctac heeft in 2012 een nettowinst geboekt van 0,8 miljoen euro. In 2011 leed de onderneming nog een verlies van 12,7 miljoen euro. De omzet steeg met 9,4 procent tot 79,9 miljoen euro. Volgens Ctac heeft de in 2011 aangescherpte strategie een positief effect gehad. Het bedrijf kijkt kritischer naar het rendement van activiteiten en het vermogen om cash te genereren. Bedrijfsonderdelen met onvoldoende potentieel zijn afgestoten. Ctac verwacht dat de lage investeringsbereidheid in ict-projecten in ieder geval tot het vierde kwartaal van 2013 zal aanhouden.

4/10/2013 12:33:30 PM


BEDRIJVIG BRABANT

Achtergrond

Markten in 3 minuten

Marktaandeel elektrische auto’s blijft groeien Het wereldwijde marktaandeel van hybride en elektrische voertuigen is in 2020 tot 6,3 procent gestegen. Dat voorspelt PwC op basis van ruim tweehonderd interviews met vertegenwoordigers uit de auto-industrie en aanverwante sectoren in 34 landen. Steden en private partijen moeten de verhouding tussen oplaadpunten en aantal elektrische auto’s meer in evenwicht brengen. De stijging betekent een ruime verdubbeling ten opzichte van het marktaandeel van 2,8 procent in 2012. Nederland behoort tot de koplopers als het gaat om de meest verkochte elektrische auto’s. De automotivesector is verwachtingsvol over de betaalbe-

37

FINANCIEEL

april 2013

reidheid van consumenten: 46 procent van de respondenten denkt dat de consument bereid is meer te betalen voor de aanschaf van een elektrische auto als ze daar op de lange termijn minder geld aan kwijt zijn dan voor een normale auto. Maar die extra investering heeft wel een maximum van 5000 dollar. Kostenbesparingen zullen dan ook essentieel zijn om de verkooptaantallen van elektrische voertuigen te doen stijgen. Rijden op stroom moet meer concurreren met andere brandstoffen, zegt Albert Brouwer, partner en automotiveleader bij PwC. ‘Autofabrikanten zijn al intensief op zoek naar oplossingen om de productie van elektrische auto’s goedkoper te maken. Ze

weten dat het doorberekenen van ontwikkelingskosten aan de consument of het uitgaan van overheidssubsidies uiteindelijk geen levensvatbare strategie is. Zo zullen autofabrikanten meer slimme auto- en technologieplatforms en wereldwijde partnerships moeten opzetten om schaalvoordelen te bereiken,’ aldus Brouwer. ‘Opvallend genoeg lijkt niet iedereen zich hiervan doordrongen. Slechts een kwart is ervan overtuigd dat wereldwijde samenwerking de komende jaren zal leiden tot een snellere ontwikkeling en productie van nieuwe elektrische auto’s en ondersteunende technologieën.’ Volgens veertig procent van de deelnemers is een duurzame infrastructuur – zoals voldoen-

de oplaadpunten en batterijwissellocaties – cruciaal voor het slagen van elektrisch rijden. Over de ideale verhouding tussen oplaadstations en aantallen elektrische voertuigen lopen de meningen uiteen. Een kwart vindt dat één oplaadstation per twintig elektrische voertuigen voldoende is, terwijl twintig procent één oplaadstation per vijf voertuigen ideaal vindt. Brouwer: ‘Er is meer samenwerking met steden en private partijen nodig om de verhouding tussen oplaadpunten en het aantal elektrische auto’s constant in evenwicht te brengen.’ De respondenten vinden verder dat snelladen niet langer dan dertig minuten mag duren, wil de elektrische auto op lange termijn succesvol zijn.

Maritieme sector toont veerkracht

Beste kwartaal voor BMW De Duitse autofabrikant BMW heeft in het eerste kwartaal van 2013 zijn beste verkoopcijfers ooit behaald. Dat maakte het bedrijf onlangs bekend. Wereldwijd verkocht BMW in de eerste maanden van 2013 zo’n 448.200 voertuigen van zijn merken BMW, Mini en Rolls-Royce. Dat betekende een groei van 5,3 procent op jaarbasis. Meer starters dan stoppers In 2012 zijn in Nederland meer bedrijven opgericht dan dat er zijn gestopt. Dat meldt het CBS. Het aantal nieuwe ondernemingen stijgt daarmee voor het zesde jaar op rij. In totaal werden vorig jaar 144.000 nieuwe bedrijven gestart. Dat waren er wel aanzienlijk minder dan de 162.000 in het jaar daarvoor. Ruim 97.000 bedrijven werden in 2012 opgeheven. De meeste starters gingen aan de slag in de bouw, handel en zakelijke dienstverlening. Dit zijn ook de branches met de meeste opheffingen. Post- en koeriersbedrijven deden het relatief goed het afgelopen jaar. Zij profiteren van de groeiende omzet van internetwinkels.

Eurozone klimt uit recessie De eurozone klimt in het tweede kwartaal uit de recessie. Dat zeggen grote Europese economische onderzoeksinstituten in Duitsland, Frankrijk en Italië. De economie van het eurogebied zal in het eerste kwartaal met 0,1 procent groeien. In het derde kwartaal zou een groei van 0,2 procent kunnen worden geregistreerd. Volgens de onderzoeksinstituten groeit de economie omdat de export naar de Verenigde Staten en naar de opkomende markten toeneemt. Meer omzet supermarkten Ondanks dat consumenten scherper zijn gaan letten op de prijzen, hebben supermarkten in de afgelopen maanden hogere omzetten weten te realiseren Dat blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau GfK. De omzet van de supermarkten steeg in het eerste kwartaal met 5,6 procent tot 7,9 miljard euro. In maart groeide de totale verkoop zelfs met 10,7 procent tot 2,7 miljard euro. De omzet viel voor een belangrijk deel hoger uit omdat Pasen dit jaar vroeg viel.

Tweedehands autoverkoop stabiel

De maritieme sector in Nederland is sinds het begin van de economische crisis in 2008 met twee procent gekrompen. In totaal leverde de sector (onder meer zee- en binnenvaart, havens, visserij en scheepsbouw) in 2011 een toegevoegde waarde van 13,8 miljard euro (2,6 procent van het bruto nationaal product). De sector zorgde verder voor 2,2 procent van de werkgelegenheid, ofwel 181.000 banen. De jaarlijkse instroom bedroeg tweeduizend arbeidskrachten. Dat staat in een rapport dat minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur) onlangs overhandigde aan voorzitter Arie Kraaijeveld van de sectororganisatie Nederland Maritiem Land. In 2011 stabiliseerde de omzet. In sommige sectoren was sprake van een lichte verbetering. Bovengemiddelde resultaten waren er in de waterbouw, offshore en havens. Hoewel de economische situatie moeilijk blijft, toont de sector volgens Schultz veerkracht.

Financiële kansen voor ondernemers ‘Dat het economisch niet voor de wind gaat, zal niemand ontkennen. Maar voor ondernemers zijn er nog voldoende financiële kansen die nu veelal onbenut blijven’, aldus Jos Spijker, partner bij Ernst & Young. ‘Zo is er de borgstellingsregeling van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Veel ondernemers weten niet dat ze gebruik kunnen maken van deze borgstelling.’ ‘De Borgstelling MKB Kredieten (BMKB) is bedoeld voor ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf die een financiering nodig hebben, maar de bank niet genoeg zekerheid kunnen geven, bijvoorbeeld in de vorm van een onderpand’, zo legt Spijker uit. ‘Banken zijn de afgelopen

2713044.indd 37

jaren steeds terughoudender als het gaat om het verstrekken van leningen aan ondernemers. Bij de genoemde borgstelling staat de overheid garant voor een deel van de lening. Zo zal de bank eerder bereid zijn een lening te verstrekken. Bovendien kunnen startende en innoverende bedrijven rekenen op extra gunstige voorwaarden.’ Slagingskans ‘Bij een financieringsaanvraag wil de bank een goed beeld krijgen van de cashflowforecast, dus hoeveel geld er nodig is, en waarvoor. Wij assisteren niet alleen bij die financieringsaanvraag, we zetten onze kennis ook in bij het opstellen en optimaliseren van het businessplan en het inzichtelijk maken

van de balans- en de resultaatprojectie. Wanneer je als ondernemer goed bent ingelicht over beschikbare regelingen en belastingvoordelen, heb je een beter beeld van welke financiële middelen je nog nodig hebt. En wordt de slagingskans voor een (her) financiering aanzienlijk groter.’ Innovatie ‘De BMKB kent een extra faciliteit voor innovatieve bedrijven’, vervolgt Spijker, ‘een regeling die veel minder bekend is. Wij attenderen onze klanten op het bestaan hiervan en verwerken deze zoveel mogelijk in de financieringsaanvraag. Daarnaast bespreken we een eventuele WBSO-aanvraag (Wet Bevordering Speur- en

Ontwikkelingswerk) en de innovatiebox. Deze meer fiscale faciliteiten zorgen voor aanzienlijke mogelijkheden. En er is vaker sprake van innovatie dan ondernemers denken, ook in de dienstverlenende sector. Denk maar aan toepassing of parametrisering van software!’

De verkoop van occasions in Nederland daalt aanzienlijk minder hard dan de verkoop van nieuwe auto's. Dat blijkt uit cijfers van VWE voertuiginformatie en -documentatie. In het eerste kwartaal van dit jaar werden zo’n 461.000 tweedehands auto’s verkocht. Dat is 3,7 procent minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Het aantal verkochte tweedehands auto's door autobedrijven aan consumenten daalde in de eerste drie maanden van dit jaar tot ruim 260.100. Onderling verhandelde consumenten dik 184.500 auto's. De tweedehandsautomarkt is ongeveer vier keer zo groot als de markt voor nieuwe auto's.

Geen bonus voor top Rabobank Het topbestuur van Rabobank krijgt over 2012 geen bonussen. Dat blijkt uit het jaar verslag van de bank. Rabobank vindt het niet gepast om variabele beloningen uit te keren over een jaar waarin zowel klant als bank veel last hadden van economische tegenwind. Vorig jaar werd werd nog zo’n 200.000 euro aan bonussen uitgekeerd aan het topbestuur. Dat geld had echter betrekking op prestaties in het jaar ervoor. In 2011 werd 1,7 miljoen aan variabele beloning uitgekeerd.

Automerk Porsche blijft in trek Autofabrikant Porsche blijft ondanks de problemen in de wereldeconomie goed presteren. In maart boekte de dochteronderneming van Volkswagen opnieuw een verkooprecord, maakte het bedrijf onlangs bekend De Duitse sportwagenfabrikant leverde vorige maand 14.494 nieuwe auto's uit. Dat was bijna 20 procent meer dan een jaar eerder. Vooral in de Verenigde Staten trokken de verkopen sterk aan. Daar werden ruim veertig procent meer Porsches aan de man gebracht dan in maart 2012. In Duitsland werden bijna 33 procent meer auto's geleverd, in China bijna 18 procent. In heel Europa nam de omzet met ruim twee procent toe. Audi, dat eveneens deel uitmaakt van het Volkswagenconcern, zag de verkopen in maart wereldwijd met drie procent groeien. In Europa gingen de zaken voor de producent van luxe auto's minder voortvarend. Daar lagen de verkopen drie procent lager dan in maart 2012.De wereldwijde verkoop van Audi's nam in het eerste kwartaal van dit jaar met zeven procent toe, tot 369.500 stuks.

4/10/2013 12:33:53 PM


38

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

zorgeloos zeker vrij Autopon Lease wil u elke mobiliteitszorg uit handen nemen. Onder zeer concurrerende condities. Uw rijplezier is voor ons de leidraad. Want echt comfort geniet je pas als je nergens aan hoeft te denken. En precies dat willen we voor u realiseren. Uw auto leasen moet een feest zijn en vooral blijven. In elke samenwerking zoeken we naast zakelijke professionaliteit, ook het persoonlijke plezier in het contact met u. ‘It’s our drive to keep you moving’. Met één telefoontje stroomlijnt u alle aspecten rond uw mobiliteit. Persoonlijk en plezierig, zorgeloos en zeker.

Stocklease Flexilease Resposible lease Additional lease Starterslease Wagenparkbeheer Maatwerk

S (ERTOGENBOSCH s %INDHOVEN s /SS s 4 s autoponlease.nl

2667487.indd 38

10-4-2013 11:42:47


BEDRIJVIG BRABANT

2667496.indd 39

april 2013

39

4/10/2013 11:54:14 AM


40

2667479.indd 40

april 2013

BEDRIJVIG BRABANT

10-4-2013 11:42:33


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.