1974 - 2014 Nederlands Elektriciteits en Radio Museum Hoenderloo
Ericsson telefoon 1892
40 jaar Nederlands Elektriciteits Museum 60 jaar in dienst van de elektrotechniek Stichting Nederlands Elektriciteits Museum Krimweg 21 - 7351 AS Hoenderloo Telefoon: 055-378 21 28 www.elektriciteitsmuseum.nl elektriciteitsmuseum@hetnet.nl
Directeur-Conservator M.P. Ritmeester
Nederlands Elektriciteits Museum
Het ontstaan van het Nederlands Elektriciteits Museum 1974 - 2014 Al voor het moment dat ik als leerling elektricien begon te werken verzamelde ik oud elektriciteitsmateriaal. Vraag mij niet waarom want dat wist ik toen zelf niet eens, maar zeker is dat het boek Die elektricitat” van A. Wilke uit 1898 wat ik op een rommelmarkt in Apeldoorn voor 75 cent kocht een belangrijke rol heeft gespeeld in mijn fascinatie voor alles uit de begintijd van de elektrotechniek met de achterliggende gedachte ter zijner tijd in een museum onder te brengen. Een elektriciteits museum begin je als particulier niet zomaar en zeker niet met de verwachting hier geld mee te verdienen. Het belangrijkste is een bevlogenheid tot de materie en kennis van de historische ontwikkelingen in de elektrotechniek en het bezit van een collectie met de mogelijkheid om deze representatief in een geschikte ruimte ten toon te kunnen stellen. Aan al deze voorwaarden voldeden wij toen ik met mijn vader in 1974 het Nederlands Elektriciteits Museum stichtte, met als basis een prachtige collectie historisch elektriciteitsmateriaal dat al vanaf 1914 verzameld was en in de loop van de jaren voortdurend uitgebreid werd door mijn grootvader, na zijn dood door mijn vader en tot heden door mijzelf. Als vestigingsplaats diende de eerste jaren een boerderij in Emmen waar ik toen woonde. Een belangrijke rol heeft ook de beroepssamenstelling van mijn familie gespeeld. Mijn vader, zelf elektro vakman, had 4 broers die allen werkzaam waren in de elektrotechniek, waarvan er één een installatiebedrijf in Dordrecht had. Mijn moeder had 2 broers, beide werkzaam als automonteur. De grootvaders van beide families waren ook werkzaam geweest in de elektrotechniek, één heeft zelfs nog gewerkt bij de eerste elektriciteitscentrale die door Willem Smit, de grondlegger van Nederlands elektrotechnische industrie, in 1886 te Kinderdijk in gebruik werd genomen. De familieband was zeer hecht, met verjaardagen en de jaarwisselingen kwamen de families bij elkaar in het grote huis van mijn grootvader, die op 31 december ook zijn verjaardag vierde. De gespreksstof betrof bijna uitsluitend de elektro en radio techniek, als kind hoorde ik dan de meest wonderlijke verhalen waarbij de vooroordelen in de keus tussen gelijk en wisselstroom, wat al jaren lang in de technische pers tot discussies had geleid, in de huiskamer verder voortgezet. Direct na de lagere school begon ik in Oosterbeek als leerling bij een radiozaak en daarna bij een installateur. Een belangrijke leer/werkervaring was het aantal jaren dat ik in Apeldoorn bij een groot installatiebedrijf werkte. Dit bedrijf had werk in de vele wasserijen en kleine industrie die toen in Apeldoorn en omgeving gevestigd waren. Hier heb ik veel ervaring opgedaan met eigen opwekking, wat toen nog veel toegepast werd in wasserijen waar nog stoommachines in bedrijf waren voor aandrijving van draaistroom generatoren. De eigen spanning werd gebruikt voor aandrijving van de vele wasmachines, mangels en centrifuges. Na werktijd werd de stoommachine gestopt en de verlichting overgeschakeld naar het net. De meest wonderlijke avonturen met draaistroom maar ook met gelijkstroom, toen nog veel toegepast bij de papierfabrieken zoals bij Van Gelder, heb ik mogen meemaken.
1
Nederlands Elektriciteits Museum
De papierfabriek Van Gelder in Apeldoorn had in die tijd dat ik in Apeldoorn werkte nog een gelijkstroomcentrale voor de voeding van de papierwalsen die allen nog met gelijkstroommotoren werden aangedreven. Dit was gedaan omdat in het fabricageproces een nauwkeurige toerenregeling en gelijkloop, ongeacht de belasting, van meerdere motoren nodig was ( Ward Leonard schakeling). Dat was toen met draaistroom nog niet goed mogelijk. De ervaring hier opgedaan met gelijkstroom kwam mij goed van pas in mijn latere loopbaan en in het elektriciteitsmuseum. Nadat ik Apeldoorn verlaten had, heb ik nog met veel genoegen een lange tijd gewerkt bij een der grootste installatie bedrijven in Nederland: De Firma Groeneveld van der Poll te Amsterdam, later Groenpol en GTI genoemd, waar ik de promotie mocht beleven van voorman monteur tot chef monteur en de laatste jaren als projectleider. Voor de Firma Groenpol heb ik grote installatiewerken uitgevoerd zoals een melkpoederfabriek bij het Nederlands Instituut voor Zuivel Onderzoek in Ede, de nieuwbouw van de Hogere Technische School in Arnhem, pompstations voor drinkwatervoorziening in Brabant en vele jaren meerdere projecten bij de AKZO in Emmen, wat later ook mijn woonplaats is geworden. Daarna heb ik nog enige tijd gewerkt bij een installatiebedrijf in Zwitserland. Mijn werkzaam leven in de elektrotechniek heb ik afgesloten met een eigen elektrotechnisch reparatiebedrijf waar ik voornamelijk werk deed in automatisering van gasgestookte ovens in bakkerijen en reparatie van elektromotoren, autodynamo’s, startmotoren en ontstekingsinstallaties van automotoren. Tengevolge van een bedrijfsongeval liep ik letsel op aan mijn rug en linkerbeen, daardoor werd ik in 1968 arbeidsongeschikt verklaard, wat mij echter niet verhinderde om in 1974 het Nederlands Elektriciteits Museum te stichten met als vestigingsplaats een deel van de boerderij in Emmen waar ik toen woonde. Als basis dienden de historische elektriciteitsmaterialen van mijn vader en grootvader aangevuld met materialen die ik in de loop der jaren zelf verzameld had. Mijn bezigheden met de historie van de elektrotechniek waren in Emmen niet onopgemerkt gebleven. Ik had in de technische school in Emmen al eens een voordracht gehouden over de begintijd van de elektrotechniek en naar aanleiding daarvan kreeg ik het verzoek van de directeur of ik eens een tentoonstelling wilde organiseren in de kantine van de school. Dat was een mooie uitdaging. In het besef dat ik dergelijke tentoonstellingen op meer scholen zou kunnen houden en om mijn werk een officiële status te geven heb ik mij begin 1974 bij de Kamer van Koophandel laten registreren als “Nederlands Elektriciteits en Radio Museum” Een belangrijke gebeurtenis in 1975 was de min of meer toevallige ontmoeting met een directielid van de Jaarbeurs te Utrecht die met vakantie in Emmen was, juist toen ik in de technische school weer een tentoonstelling over elektriciteit in het verleden ingericht had. Met belangstelling bezichtigde hij de tentoongestelde oude installatiematerialen, verlichting en meetinstrumenten. Ter plekke deed hij het voorstel om op de komende vakbeurs “Elektrotechniek” in de Jaarbeurs ruimte beschikbaar te stellen voor een tentoonstelling. Alle kosten zouden vergoed worden. De daarop volgende maanden is er, geholpen door leerlingen van de technische school, gewerkt om een professionele tentoonstelling samen te stellen en een aantal apparaten waaronder een booglamp en een omvormer werkend te maken. Op een groot paneel had ik oud installatie-
3
materiaal en een marmeren schakelbord gemonteerd met de bijbehorende en brandende verlichtingsarmaturen. Met een zeer oude omvormer, draaistroom-gelijkstroom, voedde ik een booglamp, die een paar keer per dag brandde. De tentoonstelling in de Jaarbeurs die ik samen met mijn vader en met hulp van leerlingen van de technische school had ingericht werd een ongekend succes. Duizenden belangstellenden verdrongen zich voor onze stand en aan één stuk door konden wij adressen noteren van bezoekers die oude voorwerpen aanboden. Ook werden wij door elektrotechnische bedrijven gevraagd om in hun bedrijf tijdens een Jubileum een tijdelijke tentoonstelling in te richten. Dat is o.a. ook gebeurd in Hengelo, bij de IJsselcentrale in Zwolle, bij de centrale in Groningen en in het gemeentemuseum in Apeldoorn. De grote belangstelling voor onze presentatie was ook de Jaarbeurs niet ontgaan, wat resulteerde in een voorstel om ook op de volgende vakbeurzen elektrotechniek een ruimte beschikbaar te stellen voor een expositie. Daar werd door mij positief op gereageerd met de achterliggende gedachte dat door deze bekendheid het mogelijk ergens in Nederland tot een definitieve vestiging zou kunnen komen. Tijdens een van deze tentoonstellingen kwam ook een contact tot stand met de VEV (Vereniging voor elektrotechnisch vakonderwijs) wat resulteerde in een gesprek met de directie van de VEV in Nijkerk. Het idee om tot een elektriciteitsmuseum te komen nam steeds vastere vormen aan. Hierbij kwam het heel goed uit dat men een herbestemming zocht voor een oud marktgebouw dat al jaren leeg stond. Een elektriciteitmuseum zou een ideale bestemming zijn. Al heel snel kwamen betrokkenen tot een overeenstemming. In Nijkerk zou het Nederlands Elektriciteits Museum gevestigd worden! De gemeente ging hier geheel mee akkoord en nadat een architect de tekening klaar had werd er snel een aanbesteding gehouden wat er in resulteerde dat de verbouwing werd gegund aan een plaatselijke aannemer. Om de toekomst van het museum veilig te stellen werd het particuliere museum in december 1983 omgezet in een stichting en werd de volledige naam “Stichting Nederlands Elektriciteits Museum”. Door de stichting werd de oprichter van het museum, de heer M.P. Ritmeester, benoemd tot directeur / conservator.
4
Nederlands Elektriciteits Museum
Einde van het museum in Nijkerk een nieuw begin in Hoenderloo. In 1993 werd na de gemeenteraadsverkiezingen de situatie van het museum totaal veranderd. De nieuwe gemeenteraad wilde dat de stichting in het vervolg f 80.000 huur zou gaan betalen voor het gebouw. Het gevolg hiervan was dat meerdere sponsoren hun jaarlijkse bijdragen introkken met de motivatie “wij willen best het museum steunen, maar niet de gemeente Nijkerk�. Als gevolg hiervan is het museum in Nijkerk eind 1995 gesloten. Met de dreigende sluiting in het vooruitzicht was ik al in een vroeg stadium op zoek gegaan naar een nieuwe vestigingsplaats. Midden in het mooiste natuurgebied van Nederland en op loopafstand van het nationale park de Hoge Veluwe is met medewerking van de gemeente Apeldoorn een nieuw onderkomen gevonden in het dorp Hoenderloo waar met de onbaatzuchtige inzet van gemotiveerde vrijwilligers een oude kolenschuur uit 1937 prachtig in oude stijl is gerestaureerd en geschikt gemaakt voor het museum. De inrichting en technische voorzieningen zijn in de volgende jaren steeds meer verbeterd en inmiddels afgerond. Nog voor de sluiting van het museum in Nijkerk kon de nieuwe vestiging in Hoenderloo in 1993 worden geopend.
5
6
Nederlands Elektriciteits Museum
Gloeilamp 10.000 watt
De Heer Ir.F. Philips overhandigd in Eindhoven de gerepareerde gloeilamp aan de Heer Ritmeester.
Herkomst: Geschonken door een antiekhandelaar uit Den Haag. Fabricaat: Philips ca.1930 Voeding: 100 Volt. 100 Ampère. Toepassing: Gebruikt in een vuurtoren aan de kust van Frankrijk. Deze gloeilamp is door het elektriciteitsmuseum, brandend op onderspanning van 24 Volt, tentoongesteld geweest tijdens een beurs elektrotechniek in de Jaarbeurs te Utrecht. Bij werkzaamheden in onze afgesloten expositie ruimte in de nacht direct na de tentoonstelling is een loodgieter die een reparatie moest doen aan een boven onze stand lopende verwarmingsleiding op de kist gaan staan waarin de lamp verpakt was, hierbij is hij door de kist gezakt waardoor de ballon brak. Wij zouden nooit geweten hebben wie dit ongeval veroorzaakt had als niet deze loodgieter zelf de volgende morgen bij mij kwam en vertelde dat hij een brekend geluid had gehoord toen hij op een kist was gaan staan. Wij lieten hem de inmiddels geopende kist zien met daarin de resten van de lamp. Hij schrok geweldig en betreurde het voorval. Het bedrijf waar de loodgieter werkte was gelukkig verzekerd voor schade veroorzaakt tijdens werkzaamheden. Ik heb toen foto’s genomen van de lamp en de situatie, en direct schriftelijk de werkgever van de loodgieter aansprakelijk gesteld voor de schade. Doordat het museum een goede relatie had met Dr. Ir. Frits Philips, die ere voorzitter was van het Nederlands Elektriciteits Museum, is het bij hoge uitzondering gelukt om bij PHILIPS een nieuwe ballon te laten maken. De stengel met de gloeidraden was onbeschadigd gebleven, zodat na het aansmelten van de nieuwe ballon aan de lampvoet, en het vacuüm trekken, de lamp weer geheel in orde was.
7
Gelijkstroomdynamo ca 1900 Fabricaat: Machinefabriek Esslingen Constructie: 2 polige shunt dynamo bovenliggend anker Voeding: 110 Volt 18 Ampère 1650 Toeren Herkomst: Gevonden in een windkorenmolen. Deze dynamo werd aangedreven door de hoofdas, zodat als de molen in bedrijf was er ook elektrische verlichting in de molen mogelijk was. Aan het uiterlijk van deze dynamo is niets gedaan, hij is nog in dezelfde staat als toen hij door mij in 1979 is gevonden.
Kleine elektromotor van EDISON ca 1890 Fabricaat: Herkomst: Constructie:
8
Edison Orange, Amerika. 2013 Aankoop op een beurs in Riquewihr Frankrijk Tweepolige gelijkstroom seriemotor, de veldwikkeling staat in serie met het Gramme anker. Spanning 6 Volt Gebruik: Als aandrijfmotor in een elektrische piano ( pianola ) Bijzonder: Het anker lagert in kogellagers, wat voor die tijd bijzonder is daar glijlagers gebruikelijk waren bij deze kleine motoren.
Nederlands Elektriciteits Museum
Draaistroom aggregaat 1955 Herkomst: Geschenk van een woningbouwvereniging in Limburg Gebruikt: Als noodvoeding voor een villa in Limburg, Benzinemotor: Fabricaat Volkswagen. 4 cyl. 30 PK bij 1400 toeren Draaistroomgenerator: 220/380 Volt 12 KW De populaire luchtgekoelde Volkswagen motor werd als stationaire motor voor vele doeleinden gebruikt zoals aandrijving voor dorsmachines, waterpompen voor de brandweer en zoals wij hier zien, ook voor stroomverzorging. De voor dit aggregaat gebruikte motor is, op enkele wijzigingen na, gelijk aan die welke vanaf 1950 in de bekende Volkswagen kever modellen is geplaatst. De eerste serie had geen accu maar magneetontsteking en moest met de hand worden aangeslingerd, de latere uitvoeringen hadden een startmotor en elektrische ontsteking met bobine en accu. Om het toerental bij wissellende belastingen constant te houden is een regulateur ingebouwd. Omdat deze aggregaten meestal zonder toezicht in bedrijf waren is een beveiliging ingebouwd, waardoor de motor stopt als de oliedruk om wat voor reden dan ook uitvalt. Dit aggregaat is bedrijfsklaar opgesteld in het Nederlands Elektriciteits Museum te Hoenderloo en wordt daar, bij voldoende belangstelling (groepsbezoek), gedemonstreerd waarbij het museum geheel gevoed wordt met dit aggregaat.
9
10
Nederlands Elektriciteits Museum
Elektrisch aangedreven driewieler 1938
Fabricaat: ELKA Firma Louis Kagenaar Utrecht. Techniek: Motor Emi Utrecht 18 Volt. 0,3 PK. Stroomvoorziening: 3 accu’s van 6 Volt. Snelheidsregeling: Door regelbare weerstand op het stuur. Banden: Voor 26 X 2” Achter 28 X 1 3/4” Herkomst: Slopers die in de binnenstad van Utrecht oude huizen aan het afbreken waren vonden deze driewieler gedeeltelijk gedemonteerd op de zolder van een zeer oud pand. Toevallig had de zoon van een der slopers in schoolverband het elektriciteitsmuseum eens bezocht en kwam het contact met ons tot stand. Voor een consumptie in het nabijgelegen café mochten wij dit uiterst zeldzaam object komen ophalen. Bij het schoonmaken van het frame vonden wij nog een koperen plaatje met het opschrift “Fabriek van elektrische apparaten, Louis Kagenaar Utrecht, 1938 18 Volt”. Volgens Kagenaar is er in 1938 slechts 1 exemplaar van deze driewieler gemaakt, bedoeld als invalidenwagen met chauffeur. De firma Kagenaar bestaat nog steeds en is gespecialiseerd in noodverlichting.
11
Elektrische auto 1960 Fabricaat: Asser Transportmiddelen Fabriek Assen, ca 1960 Herkomst: In 2003 geschonken door erfgenamen van de overleden eigenaar. Techniek: Voeding door 2 accu’s van 12 Volt. Motor: Fabricaat Bosch 24 Volt, 2,7 PK. 1800 omw./min. Stroomverbruik: Afhankelijk van snelheid en weghelling 25 tot 80 Amp Snelheidsregeling: Door met de voet bediende regelweerstand. Lading: Ingebouwde gelijkrichter 220- 30 Volt= Remmen: Hydraulische remmen. Dit is het enige overgebleven exemplaar van een productie van 15 stuks en gevonden in een schuur in Otterlo. Uit piÍteit met hun overleden vader, die hier lange tijd in gereden had, hadden zijn kinderen deze auto bewaard en in 2003 geschonken aan het elektriciteitsmuseum. Na een grondige restauratie is deze auto in eigen beheer weer geheel rijklaar gemaakt.
12
Nederlands Elektriciteits Museum
Telefoon Gramont 1915
Fabrikaat: Gramont Type 10. Parijs Frankrijk Herkomst: Beurs Frankrijk Riquewihr Constructie: Tafeltoestel, houten kast. Techniek: Met meeluistertelefoon. Met de meeluister telefoon werd het mogelijk voor slechthorenden, of met veel achtergrond lawaai om met 2 oren te luisteren.
13
14
Nederlands Elektriciteits Museum
Luidspreker (merk) Royal Doulton 1927 Fabricaat: Type:
Royal Doulton Comp. Londen Parot Geheel keramisch in de vorm van een papegaai. Geluidsweergave door ingebouwd magneet syteem van 2000 Ohm
Telefoon (merk) Siemens 1912 Fabrikaat: Herkomst: Constructie: Techniek:
Siemens. Opgeheven telefoonmuseum Zwolle. Tafeltoestel met metalen kast. Kiesschijf voorzien van 25 openingen
15
16
Nederlands Elektriciteits Museum
Luidsprekende telefoon 1910. Fabricaat: Constructie: Bel: Voeding: Toepassing:
Herkomst: Tekstbron:
Mix en Genest. Geheel houten kast, bedoeld als tafeltoestel. Gelijkstroombel ingebouwd in de houten kast. 3 droge elementen van 1,5 volt, ondergebracht in een aparte kast die bij de telefoon was geplaatst. Als dicteertelefoon voor typisten, door de grote geluidssterkte had de typiste beide handen vrij om de schrijfmachine te bedienen. Het toestel waarmee ingesproken werd was van dezelfde constructie. Deze telefoon werd ook geleverd in een metalen kast voor situaties met veel achtergrond lawaai. In 1996 geschonken door de heer Tasseron uit Den Haag. In 1910 beschreven in het vakblad voor elektrotechniek.
17
18
Nederlands Elektriciteits Museum
Radio Bang & Olufsen 1949. Fabricaat: Herkomst: Uitvoering: Type: Voeding: Lampen: Maten:
B&O Denemarken. Geschonken door J. Gelderblom Oosterbeek. Fraaie donkerkleurige houten kast, witte knoppen. Master de Luxe 413K. 1949. 110 tot 150 Volt gelijkstroom of 220 tot 250 Volt wisselstroom UCH 21, 3x UAF 41, 2x UL 41, UM 4. Breedte 65 cm, Hoogte 43 cm, Diepte 35 cm.
Radio New World Fabricaat: Herkomst: Uitvoering: Type: Voeding: Lampen: Maten:
Engels Uit oude collectie J. Gelderblom. Geheel bakelieten Globe. Colonial. Gelijk of wisselstroom 110-220 Volt 75. 78. 6A7. 25Z5. Hoogte 48 cm.
19
Reparatie, onderhoud en verkoop van elektrische aandrijvingen
Slijperweg 15, 1032 KT Amsterdam-Noord tel.: 020-636 04 07 - 020-634 20 05
w w w. e l e k t r o m o t o r e n d e v i e r. n l
20
Nederlands Elektriciteits Museum
Radio Rubis 1934 Fabricaat: Herkomst: Uitvoering: Type: Voeding: Lampen: Maten:
BelgiĂŤ. Oude collectie J. Gelderblom. Houten kast 889A 110-220 Volt wisselstroom. 80, 2A5, 58, 2x HF. Breedte 65 cm, Hoogte 27 cm, Diepte 28 cm.
Radio Ducretet 1925-1926 Fabricaat: Herkomst: Uitvoering: Type: Lampen: Spoelen: Uitvoering: Maten:
Ducretet Parijs. Geschonken door J. Gelderblom. Toestel voor voeding uit batterijen en accu. Met losse luidspreker. RM 7. 6.4 pens trioden, 1 dubbel roosterlamp. Verwisselbare spoelen in lade onder toestel. Houten kast. Breedte 55 cm, Hoogte 40 cm, Diepte 35 cm.
21
Nederlands Elektriciteits Museum
Openingstijden en toegangsprijzen Nederlands Elektriciteits Museum Openingstijden In de maanden april tot en met september is het museum geopend op: - woensdag t/m zondag van 12.00 uur tot 17.00 uur - andere tijden op verzoek Buiten het seizoen is het museum geopend: In de maanden maart en oktober op zaterdag en zondagmiddag van 12.00 tot 17.00 uur en in alle schoolvakanties Voor groepen (max. 15 personen) is het Nederlands Elektriciteits Museum het gehele jaar door op afspraak te bezoeken. Ook in de avond is dit mogelijk. Adres Nederlands Elektriciteits Museum & Radiotron Krimweg 21 7351 AS Hoenderloo Nederland Tel: 055-3782128 Email: elektriciteitsmuseum@hetnet.nl Website: www.elektriciteitsmuseum.nl Rondleiding Als de gelegenheid het toelaat lopen wij desgewenst graag met u mee door het museum en geven we enige uitleg en demonstratie bij diverse apparaten en opstellingen. Een rondleiding met deskundige uitleg en demonstratie van de machines dient men vooraf aan te vragen! Rondleidingen per groep maximaal 15 personen. Voor scholieren van technische scholen wordt een op het niveau aangepaste uitleg verzorgd. Toegangsprijs Voor toegangsprijzen en afspraken, telefonisch of per e-mail. Het museum is geschikt voor kinderen vanaf 12 jaar. Voor jongere kinderen is het museum wellicht iets minder geschikt maar bollebozen zijn zeer welkom! Parkeren Achter en naast het museum is ruime parkeergelegenheid, ook voor bussen. Overig Het Elektriciteitsmuseum en het Radiotron zijn helaas niet geschikt voor rolstoelgebruikers. Roken en het meenemen van honden niet toegestaan. Het Radiotron is helaas alleen op afspraak geopend!
23
INDEX Het ontstaan van het Nederlands Elektriciteits Museum 1974 - 2014 ........................................1 Einde van het museum in Nijkerk, een nieuw begin in Hoenderloo ............................................5 Gloeilamp 10.000 Watt ................................................................................................................7 Gelijkstroomdynamo ca 1900 ......................................................................................................8 Kleine elektromotor van EDISON ca 1890 ..................................................................................8 Draaistroom aggregaat 1955 ......................................................................................................9 Elektrisch aangedreven driewieler 1938 ....................................................................................11 Elektrische auto 1960 ................................................................................................................12 Telefoon Gramont 1915 ............................................................................................................13 Luidspreker (merk) Royal Doulton 1927 ..................................................................................15 Telefoon (merk) Siemens 1912..................................................................................................15 Luidsprekende telefoon 1910 ....................................................................................................17 Radio Bang & Olufsen 1949 ......................................................................................................19 Radio New World ......................................................................................................................19 Radio Rubis 1934......................................................................................................................21 Radio Ducretet 1925-1926 ........................................................................................................21 Openingstijden en toegangsprijzen ............................................................................................23
Herdenking overleden medewerkers. Ir A. Ritmeester ..............................Rhenen ..................................................................Oprichter Ir P. de Geus ....................................Rotterdam..............................................................Voorzitter Hr O. Oomkes..................................Nijkerk ..................................................................Secretaris Hr v. Ommen ..................................Nijkerk ..............................................................Medewerker Hr Moliere........................................Nijkerk ..............................................................Medewerker Mevr. Steenwijk ..............................Nijkerk ..............................................................Medewerker Hr Kers ............................................Apeldoorn ..........................................................Medewerker Hr van Donselaar ............................Apeldoorn ..........................................................Medewerker Hr Strubbe ......................................Beekbergen........................................................Medewerker Mej C. Voogsgeerd. ........................Moordrecht........................................................Medewerker
Sponsoren: ANODE Barendrecht IA Groep Duiven Reklassering Nederland Apeldoorn ENECO NUON vroeger HEEMAF
U I TG EV E R I J
R E S P O N S
B E N E LUX
Deze uitgave werd verzorgd door Respons Benelux BV Buys Ballotstraat 3, 1704 SK Heerhugowaard Tel.: 072-572.47.24 - Fax: 072-572.46.07 E-mail: info@responsbenelux.nl
24
Drukwerk: Deltabach Grafimedia BV, Nieuw-Vennep Fotografie: Gerhard Witteveen Apeldoorn