HOOFDSTUK 1: INLEIDENDE BEGRIPPEN

DEEL I: INLEIDING.

HOOFDSTUK 1: INLEIDENDE BEGRIPPEN.

1.1 Wat is een verzekering? Volgens het Verscheuren woordenboek is een verzekering: "een contract waardoor een verzekeringsmaatschappij zich verbindt tegenover een particulier(de verzekerde) en waarbij, mits er een premie betaald wordt, de onderschrijver zelf of een derde door deze aangewezen, een schadeloosstelling ontvangt bij een bepaald voorval(brand, ongeval, afsterven of overleven)". Volgens de nieuwe wet op de landverzekeringsovereenkomst(25 juni 1992) is een verzekering: "een overeenkomst, waarbij een partij, de verzekeraar, zich er tegen betaling van een vaste of veranderlijke premie tegenover een andere partij, de verzekeringnemer, toe verbindt een in de overeenkomst bepaalde prestatie te leveren in het geval zich een onzekere gebeurtenis voordoet waarbij, naargelang van het geval, de verzekerde of de begunstigde belang heeft dat die zich niet voordoet". Uit deze definitie onthouden we een aantal belangrijke elementen nml: a) een overeenkomst; d.w.z. dat er een wederkerigheid is van verplichtingen, namelijk de premie geeft recht op de vergoeding wanneer een onzekere gebeurtenis zich voordoet. b) het mutualiteitbeginsel dat bij de moderne verzekering niet mag ontbreken. . De premie kan een vaste of variabele geldsom zijn, die ineens of op gezette tijden betaalbaar is. . De prestatie kan bestaan uit één bedrag of uit meerdere bedragen. c) het onzeker karakter van de prestatie van de verzekeraar.

Dit wil zeggen dat een risico zich al dan niet zal voordoen. We mogen echter niet uit het oog verliezen dat deze nieuwe wet alleen van toepassing is op de landverzekering en dus niet van toepassing op de verzekering inzake goederenvervoer, de herverzekering, de zee- en binnenscheepvaartverzekering, de luchtvaartverzekering, de

Goederen- en aansprakelijkheidsverzekering 3LM Lieve Lombaert 5

transportverzekering dat niet hoofdzakelijk over land gebeurt. In deze vijf gevallen moet de oude wet van 11 juni 1874 gebruikt worden.

1.2 Wat is een risico? Risico's zijn niet weg te denken uit ons leven. We kunnen er op verschillende manieren op reageren. We kunnen het risico aanvaarden omdat we beseffen dat we het risico zelf opzoeken omwille van de aantrekkingskracht die van het risico uitgaat. We kunnen het risico aanvaarden omdat we anders de voordelen die daarmee samengaan willen behouden of verwerven. We kunnen ook het risico aanvaarden omdat we er toch niets aan kunnen doen, de mens heeft er geen vat op. We aanvaarden het risico omdat het risico zo miniem is. We kunnen ook de risico's ontwijken of zelfs weigeren. We kunnen trachten een risico zo klein mogelijk te houden en de gevolgen ervan te beperken als het risico zich voordoet. Daarnaast kunnen we ook risico's spreiden. De laatste mogelijkheid is het risico overdragen aan anderen.

1.3 De grondslagen van de verzekering. De voorwaarden om die overdracht van het risico mogelijk te maken. - Er moet een groot aantal te verzekeren risico's zijn. - Aan het voorvallen van een risico zit een onzeker aspect vast. - Risico's moeten voldoende homogeen zijn. - De risico's moeten voldoende geobserveerd worden en er moet statistisch materiaal ter beschikking zijn om daaruit algemene richtlijnen te distilleren.

1.4 Bestanddelen van een premie en hun bestemming. In de eerste plaats zal de premie bestaan uit de "zuivere premie". D.w.z. dat de kostprijs van het risico zelf zal bepaald worden. Daarenboven zal men moeten bijdragen in de algemene onkosten van de verzekeringsmaatschappijen, de commissielonen die aan de makelaar of agent betaald worden en de winstmarge die de verzekeraar verwacht. Dit alles samen is de commerciële premie. De staat

Goederen- en aansprakelijkheidsverzekering 3LM Lieve Lombaert 6

moet daarenboven ook nog een graantje meepikken en zal een aantal taksen opleggen. Met deze premie legt de verzekeringsmaatschappij een reserve aan om eventuele voorgedane risico's te kunnen betalen. Daarom is het noodzakelijk dat deze premies zeer goed belegd worden. Om een goede belegging van de premies te waarborgen staan alle verzekeringsbedrijven onder staatstoezicht.

1.5 De verzekering: een kanscontract. Kanscontracten zijn overeenkomsten waarvan de gevolgen met betrekking tot winst en verlies van een onzekere gebeurtenis afhangen. Voor de verzekeraar heeft de verzekering geen aleatoir karakter want het mogelijke verlies op één contract zal hij opvangen met een winst op andere contracten. De verzekering heeft immers voor doel de onzekere risico's die verspreid zijn in tijd en in ruimte collectief zeker te maken met behulp van statistieken, zodat de verzekeraar steeds het hoofd kan bieden aan rampen bij middel van de bijdragen van al diegene die in het vooruitzicht van die rampen, deze hebben betaald. Ten opzichte van de verzekerde is de verzekering louter een kanscontract, want voor hem is de prestatie van zijn medecontractant helemaal onzeker. Een essentieel element van de overeenkomst is dus het onzekere van de prestatie van de verzekeraar. Opmerkingen: . Een zekere gebeurtenis kan men met niets compenseren. Bijgevolg zou de vergoeding ervan gelijk zijn met de premie. . Een gebeurtenis waarvan men weet dat zij zich zeker zal voordoen heeft toch een onzeker karakter wanneer men onmogelijk kan weten op welk tijdstip zij zich zal verwezenlijken.

1.6 De verzekering is een wederkerige overeenkomst. Alhoewel de prestatie van de verzekeraar afhangt van een onzekere, toekomstige gebeurtenis, zijn de verplichtingen van beide partijen wederkerig.

Goederen- en aansprakelijkheidsverzekering 3LM Lieve Lombaert 7

De verplichting van de verzekeraar is echter aan een voorwaarde verbonden. Het wederkerig karakter van een verzekeringsovereenkomst heeft voor gevolg dat de verplichting van de ene partij aan de verplichting van de andere partij gebonden is en dat bij niet nakomen van zijn verplichting door de ene partij de andere niet meer gebonden is.

1.7 Bijzondere kenmerken.

1.7.1 De compensatietechniek.

De compensatietechniek stelt zekere eisen. Men kan slechts compensatie toepassen tussen risico's die vergelijkbaar zijn. Daarom moet het risico beantwoorden aan de standaardnormen die de verzekeraar bij de compensatie weerhoudt. Bij het afsluiten van de overeenkomst is de verzekeringnemer verplicht de hem bekende omstandigheden mee te delen die van invloed kunnen zijn op de veroordeling van het risico door de verzekeraar d.w.z. dat het risico moet meegedeeld worden. De verzekeringsnemer moet geen omstandigheden meedelen die de verzekeraar reeds kende of redelijkerwijze had moeten kennen. Bij opzettelijke verzwijging of het opzettelijk onjuist meedelen van de gegevens is de overeenkomst NIETIG indien de verzekeraar misleid is bij de beoordeling van het risico. Kan er geen opzet bewezen worden dan is de overeenkomst NIET nietig maar de verzekeraar kan dan wel beslissen om de overeenkomst te wijzigen en eventueel een premieverzwaring doorvoeren. Indien in dit laatste geval de verzekeringnemer deze wijziging weigert of te lang wacht om ze te aanvaarden kan de verzekeraar de overeenkomst opzeggen. Opmerkingen. 1. Grove schuld is de schuld waarvan de gevolgen niet gewild zijn, maar die wijst op een onvoorzichtigheid of nalatigheid van die aard dat de verzekerde er zich bewust van was of had moeten zijn. In de vorige wetgeving was grove schuld gelijk aan opzettelijke fout. De wet verbiedt grove schuld uit te sluiten en de

Goederen- en aansprakelijkheidsverzekering 3LM Lieve Lombaert 8

verzekeraar is dan ook verplicht om de schade te vergoeden die hieruit voortvloeien. De verzekeraar kan zich echter van de verplichting bevrijden indien hij alle gevallen van grove schuld uitdrukkelijk en volledig in de overeenkomst opsomt. De Koning kan echter een lijst publiceren van feiten die geen grove schuld zijn. 2. Inspectie van het risico.

Indien er bij een schadegeval de ware aard van het risico aan het licht komt en de verzekeraar kan het bewijs leveren dat hij in geen geval zou verzekerd hebben dan wordt de prestatie van de verzekeraar beperkt tot het betalen van een bedrag is aan alle betaalde premies. 3. Aanpassing van de premie.

Dit gebeurt wanneer er in de loop van de afgesloten verzekering er een omstandigheid komt die onbekend was bij het ontstaan van het contract. Die omstandigheid betekent een verzwaring van het verzekerde risico.

1.7.2 De verzekering als toetredingscontract.

Een toetredingscontract, zoals bij de aansluiting op het telefoon- of elektriciteitsnet wordt gebruikt, is een contract waarvan de voorwaarden eenzijdig door de leverancier van diensten worden bepaald zodat de klant alleen maar tot deze voorwaarden kan "toetreden" zonder mogelijkheid van negotiëren en verbetering van de opgelegde voorwaarden. Het aspect "toetredingscontract" bij de verzekeringen wordt vaak in de hand gewerkt door overheidscontrole o.a. door de algemene voorwaarden en door de verplichte verzekeringen. Enkele voorbeelden van verplichte verzekeringen. Daartegenover staat het feit dat op de verzekeringsmarkt de concurrentie op efficiënte wijze speelt. De verzekeringsovereenkomst is bijgevolg een toetredingscontract binnen zekere grenzen, die min of meer elastisch zijn volgens de verzekeringstak.

Goederen- en aansprakelijkheidsverzekering 3LM Lieve Lombaert 9