SPOTKANIA NA WSCHODZIE
Spory i procesy załatwiano chętniej z szablą w ręku niż przez adwokatów. Pojedynkomania grasowała w całym kraju; ale słynęły z niej szczególniej niektóre miejscowości, do których przede wszystkim Piltyń należał” (t. VIII, Warszawa 1887, s. 146). Powiat piltyński był niezwykły również dlatego, że składał się z trzech ...............................................................................
1 | Herb biskupstwa kurlandzkiego w muzeum w Windawie (Ventspils) 2 | Baszta piltyńskiego zamku 3 | Piltyń – kościół luterański
2 osobnych części, rozdzielonych terytorium Księstwa Kurlandii. Część północna obejmowała spory fragment wybrzeża Bałtyku z Półwyspem Kurlandzkim i ciągnęła się na południe po miasto Piltyń, rzekę Abawę i jezioro Usma. Oddzielona pasem szerokości 40 km część południowa, z miastem Hasenpot, sięgała na wschód po rzekę Windawę (Wentę) i przylegała
do granicy Rzeczypospolitej – Księstwa Żmudzkiego na odcinku między Szkudami i Możejkami. Na zachód od niej, oddzielona pasem zaledwie kilkukilometrowym, znajdowała się najmniejsza, trzecia część z zamkiem Sackenhausen, dochodząca do morza w rejonie dzisiejszego portu Pāvilosta. Zamek w Piltyniu nad Windawą zbudowali biskupi kurlandzcy na przełomie XIII i XIV w.; najwcześniejsza wzmianka pochodzi z 1309 r. Jako pierwszy osiadł tu biskup Johann. Rozwijająca się pod zamkiem osada w 1387 r. otrzymała prawa
murem z basztami. W wielkiej sali – refektarzu znajdowały się wizerunki i herby biskupów. Do dziś zachowały się głównie fragmenty murów przyziemia, a reliktem widocznym w krajobrazie jest duży fragment narożnej baszty południowej, zwanej Wieżą Hańby – bo pełniła też funkcje więzienne. W latach 1709-1719 wzniesiono w pobliżu zamku świątynię luterańską z masywną kwadratową wieżą. Na barokowe wyposażenie świątyni składa się ołtarz główny z obrazem Chrystusa Ukrzyżowanego,
3 miejskie, może ograniczone, skoro zostały nadane ponownie w 1557 r. Po likwidacji diecezji miejscowość zaczęła tracić na znaczeniu, a niezamieszkany zamek stopniowo popadał w ruinę, by od XVIII w. stać się lokalnym „kamieniołomem”. Warownia składała się pierwotnie z zamku wysokiego na planie prostokąta (40 x 50 m) oraz rozległego przedzamcza, otoczonego
ambona wsparta na słupie z figurami apostołów na korpusie i Chrystusa Zmartwychwstałego na baldachimie oraz organy z 1722 r. Prospekt z muzykującymi aniołami wykonał Joachim Kreizberg z Lipawy. Na ołtarzu i organach widnieje herb rodziny von Heyking – w polu błękitnym lew kroczący w prawo ponad czterema wierzchołkami. To
Spotkania z Zabytkami
1-2 2015 |
47