ZBIORY I ZBIERACZE
niemieckiej spółki Dresdner Gardinen und Spitzen Manufactur A.G., posiadającej fabryki w Dreźnie i Dobritz (obecnie dzielnica Drezna). Oddział warszawski mieścił się przy ul. Górczewskiej 8 (później 14). Miał on wydzielony kapitał akcyjny w wysokości 1 mln rb i w latach 1904-1912, przy obrotach około 1 mln rb, zatrudniał prawie 600 pracowników. W latach dwudziestych jej właścicielami zostali pabianiccy i łódzcy przemysłowcy: Feliks Krusche, Karol i Teodor Enderowie oraz Maurycy Poznański. W 1932 r. została połączona z firmami: Fabryka Firanek, Tiulu i Koronek Szlenkier, Wydżga i Weyer S. A. i Świętojerskimi Zakładami Przemysłowo-Handlowymi S. A.,
w rodzaj kartelu o nazwie: Tow. Fabrykacji Firanek, Tiulu i Koronek Szlenkier, Gettlich i Ska S. A. Kartel zatrudniał łącznie 550 pracowników i w 1936 r. sprzedał wyroby o wartości 4,5 mln zł. W końcu lat trzydziestych w ramach dostosowywania wielkości produkcji do potrzeb rynku fabrykę przy ul. Górczewskiej unieruchomiono. Także ona nie przetrwała wojny. Zachowane druki, w trzech przypadkach, przedstawiają wizerunki fabryk w Dreźnie, Dobritz i Warszawie oraz wspólny znak fabryczny – monogram ze splecionych liter: „DGSM”. Szczególnie dekoracyjne są trzy etykiety na firanki i tiul, wykonane w technice litografii barwnej, z figurą kobiecą, stojącą na kuli ze znakiem fabrycznym,
Składała się z dwóch oddziałów – w jednym produkowano wstążki jedwabne, półjedwabne i aksamitne, w drugim − pantofle filcowe, płócienne i skórzane. Przed pierwszą wojną światową zatrudniała około 325 pracowników. W okresie międzywojennym fabryka działała nadal, choć w latach wielkiego kryzysu wartość jej produkcji sprzedanej spadła z 1,5 mln zł w 1930 do 400 tys. zł w 1934 r., a zatrudnienie zmniejszono z 260 do 110 pracowników. Od 1933 r. fabryka obuwia była nieczynna, produkcję ograniczono tylko do wstążek. Zachowane etykiety przeznaczone były na pudełka z obuwiem. Szczególnie efektowna jest duża etykieta (11,5 x 27,2 cm) z panoramą budynków fa-
7 9
10
8 6 | Próbka firanki firmy Szlenkier, Gettlich i Ska z przyszytą metką 7 | 8 | Etykieta na obuwie tekstylne firmy N. i B. Reicher z panoramą fabryki przy ul. Młynarskiej 14 (7) oraz wstążka jedwabna z metką z tej fabryki (8) 9 | Etykieta na pudełko do kapeluszy firmy Kreusler i Ska z panoramą fabryki przy ul. Tarczyńskiej 4 10 | Metka na wstążkę jedwabną firmy Meisel, Steinberg i Rittenberg
(wszystkie reprodukcje pochodzą ze zbiorów Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi)
spowitą w tiul i ujętą w ramę z ozdobnych firanek. W zbiorach muzeum znajduje się także próbka firanek z naszytą metką Tow. Fabrykacji Firanek, Tiulu i Koronek Szlenkier, Gettlich i Ska S. A. z lat trzydziestych XX w. Inna duża firma, której etykiety znajdują się w zbiorach muzeum, to Fabryka Wstążek i Obuwia Filcowego N. i B. Reicher. Założona w 1884 r. przez braci Natana i Bernarda Reicherów, mieściła się przy ul. Młynarskiej 14 (później ul. Leszno 139/141).
brycznych, znakiem firmowym przedstawiającym leżącego sfinksa oraz wizerunkiem dwóch ocieplanych filcem butów; wszystko ujęte w secesyjną ramkę. W zbiorach muzeum znajduje się też wstążka jedwabna z lat trzydziestych XX w., z prostą etykietą literową, z napisem: „Fabryka Wstążek Jedw. N. i B. Reicher Warszawa”. Szczególnie liczne były w Warszawie wytwórnie różnego rodzaju kapeluszy. Do największych należała założona w 1895 r. Fabryka Kapeluszy
Spotkania z Zabytkami
7-8 2016 |
59