REALIZM SOCJALISTYCZNY W WARSZAWIE
38. Bloki przy ul. Opaczewskiej pozbawione zamierzonych elementów wystroju elewacji [fot. J. Zieliński, 2005]
39. Socbarok i socklasycyzm w portalach gmachu Narodowego Instytutu Leków, ul. Chełmska 30/34 [fot. J. Zieliński, 2009]
Socrealizm dojrzały (1951-1954) był okresem realizacji największych założeń przestrzennych oraz projektowania i budowy najbardziej monumentalnych i obficie (a zarazem kosztownie) dekorowanych gmachów i budowli. Socrealizm późny (1954-1956) to okres kontrolowanej krytyki i odwrotu od nadmiernego zdobnictwa, powodowany coraz większymi problemami finansowymi państwa. Niezmiennie ogromnej obfitości projektów odpowiadała coraz mniejsza liczba realizacji, a w obiektach realizowanych – coraz dalej posunięta oszczędność, redukcja już zaprojektowanych elementów zdobniczych i odkładanie wykończenia elewacji (nawet tynków) na bliżej nieokreśloną przyszłość, a w skali makro – rezygnacja z części zespołów, np. całych kolonii w osiedlach i wielu elementów infrastruktury.
6. Architekci, uwarunkowania zawodowe i postawy wobec doktryny Rezolucja czerwcowej partyjnej narady architektów z 1949 roku oraz ilościowe określenie zadań architektury w Planie Sześcioletnim wytyczyły kierunki jej rozwoju na następne lata. Ideologizacja architektury oznaczała pełne podporządkowanie związanych z nią zagadnień sekretariatowi Komitetu Centralnego, które niczym Trójca Święta występowało przy wydawaniu poleceń w roli Biura Politycznego, Prezydium Rządu albo Prezydium Narodowej Rady Odbudowy Warszawy. We wszystkich przypadkach wykonanie owych zaleceń było bezdyskusyjne. Bolesław Bierut entuzjazmował się zagadnieniami architektury w sposób typowy dla dyktatorów i ich marionetkowych naśladowców.
55