169. Neon „maszyny do księgowania z NRD” – Świętokrzyska 32, ok. 1970.
sprawiały wrażenie, iż igła jest w ruchu, a maszyna szyje129. Pod tym samym adresem w 1962 r. powstał olśniewający wysokim poziomem artystycznym zestaw neonów otwartego tu kina. Na chodniku ustawiono świetlny maszt zwieńczony ażurową, świecącą na biało kulą, do którego dołączono semaforowe litery układające się w napis BAJKA. Tuż obok, nad wejściem do kina, umieszczono tak samo brzmiący napis, ale złożony z liter pisanych, a ponad nim – parabolicznie zwichrowany, trójkątny żagiel z gęsto zestawionych, białych rurek neonowych. Sporo interesujących, a przynajmniej ogromnych neonów znajdowało się przy ul. Świętokrzyskiej. Do najstarszych, sprzed 1965 r., należały dwa neony na bloku nr 30: Delikatesy (żółto świecący o typowej dla tej sieci czcionce i małym wizerunku żaglowca po lewej stronie) oraz 1001 DROBIAZGÓW (biało-żółty, także standardowy dla tej sieci sklepów). Wschodni szczyt tego domu nieco później zwieńczono neonem o pięknych zawijasach liter i zupełnie przypadkowej w tym miejscu treści: Zwiedzajcie Ziemię Sądecką. Nad handlowym parterem, za długą, żółtą wstęgą z nanizanymi, białymi napisami 1001, kolejna, falista wstęga barwy białej stanowiła tło dla napisu MŁODA PARA (nazwa
129) I. Karwacka, op. cit., s. 94; tamże reprodukcje projektu neonu. Fotografia napisu – zob. albumowa część niniejszego opracowania.
170. Neony ul. Świętokrzyskiej. Na pierwszym planie długopis: element neonu sklepu papierniczego – dom nr 16, róg Mazowieckiej. Fot. Józef Kicman, 1966.
istniejącego do dziś sklepu), któremu towarzyszył neon semaforowy z konturami panny młodej w długiej sukni ślubnej oraz pana młodego we fraku i cylindrze. Stojący na tyłach tego bloku punktowiec przy ul. Bagno 3 ukoronowano przed 1970 r. neonem z napisem: RFT ELEKTRONIKA NRD. Reklamowanie osiągnięć wschodnioniemieckiego sąsiada w tym rejonie miasta było chyba odgórnym poleceniem, skoro już wcześniej, przed 1968 r. na pobliskim bloku przy Świętokrzyskiej 32 zamontowano gigantyczny neon dachowy o raczej nonsensownej treści: MASZYNY DO KSIĘGOWANIA Z NRD (światło białe), pod którym to napisem było widać pięć nazw typów takich urządzeń, każda inną czcionką i w innym kolorze światła. Nad całą okolicą górował spiętrzony, neonowy napis Polfa/LEKI, przy czym pierwszy wyraz, w górnym rzędzie, osadzono od strony dwóch narożników wieży dawnej PAST-y (ul. Zielna 39), a wyraz drugi, niżej, z trzech jej boków. Na wschód od Marszałkowskiej tak monumentalnych neonów było przy Świętokrzyskiej wyraźnie mniej. Zgodnie ze stanem z 1966 r. żółto świecący semaforowy napis POCZTA znajdował się na gmachu Poczty Głównej. Wieżowiec hotelowy na rogu pl. Powstańców Warszawy miał semafor z pionowym napisem HOTEL WARSZAWA i aż czterostronny, niebieski napis HOTEL w zwieńczeniach wieży, a przeciwległy dom lub nr 18 – pionowy semafor z nazwą ADAM (sklep z odzieżą męską) Neony – ulotny ornament warszawskiej nocy | 81