NEONY ulotny ornament warszawskiej nocy

Page 38

należący do słynnego lokalu gastronomicznego przy ul. Moniuszki 10 (obecnie 8). Bardziej skomplikowany „semafor” przy Sienkiewicza 12: bar/RESTAURACJA/pod/srebrną/różą miał pierwszy wyraz złożony ze świecących na czerwono neonowych rurek, który od góry doczepiono do łamanego szyldu. Na nim znalazły się pozostałe wyrazy (litery także czerwone), z wyjątkiem słowa „srebrną”, które (świecąc na biało) gięło się ukośnie wzdłuż zielonej łodygi rzeczonej róży. Sam kwiat wykonano z malowanej na srebrno blachy, zapewne cynkowej67. W zaledwie kilku punktach śródmieścia nagromadzenie neonów naściennych przypominało do złudzenia nocne obrazki z metropolii Zachodu. Na ul. Wierzbowej takie neony rozświetlały długie elewacje domów nr 7, 9 i 11. Pierwszy z nich miał pod koniec lat 20. tylko neon KINO CORSO pośrodku fasady oraz drugi, pionowy: CORSO, przy jej prawym skraju, a także liczne podświetlane, reklamowe gabloty semaforowe. W latach 30. neony kina znikły, zastąpione nowymi: bar adria – na piętrze i ZIEMIAŃSKA (filia słynnej cukierni) – z prawej strony parteru (fot. 15). W kamienicy nr 9, po lewej stronie, kawiarnia z dancingiem „Oaza” zadowalała się początkowo tylko neonem z nazwą na balkonie piętra, później jednak rozświetliła większą część parteru. Ozdobne zadaszenie przed wejściem uzyskało neon OAZA 67) Projekt w zbiorach Ireneusza Zalewskiego.

62. Projekt neonu baru-restauracji „Pod Srebrną Różą”, 1937.

od czoła oraz RESTAURANT i DANCING po bokach. Po prawej stronie daszka długi neon nad witrynami skomponowano w napis: cafébar oaza grill-room, z podkreśleniem wyrazów z wyjątkiem nazwy firmy, którą jeszcze raz powtórzono na wysięgniku przy lewej krawędzi elewacji. W 1937 r. lokal ten zwał się już „Arizona”, przy czym część starych neonów adaptowano, wymieniając tylko te z nazwą. Na daszku wejściowym nazwa ARIZONA została powtórzona na wszystkich trzech jego bokach. Po prawej stronie tej kawiarni reklamowała się następna – „Café Palace”, ale wyglądu jej neonów nie udało się ustalić. Krok dalej, pod numerem 11, funkcjonowała m.in. kawiarnia „Muza”, której dwie witryny ozdobiono artystycznie zaprojektowanymi neonami: poziomym, przecinającym podstawę łuku otworu, z napisem café, oraz wygiętym w asymetryczny łuk napisem MUZA w nadłuczu drugiej witryny. Na tym właśnie budynku przy sklepie fabryki kosmetyków „Fryderyk Puls” zamontowano drugi w Warszawie neon – semaforowy, z pionowym napisem PULS. Podobne nasycenie reklamami świetlnymi było w innych miejscach ograniczone do pojedynczych domów, jak w przypadku małej, wspomnianej już kamieniczki przy ul. Marszałkowskiej 106, rozświetlonej tandetnymi reklamami świetlnymi kina „Apollo” i znacznie lepszej klasy neonami sąsiedniego baru: jednego z napisem Quick z zamaszystymi, pisanymi literami, oraz drugiego w postaci słupkowatego wysięgnika

63. Restauracja-dancing „Oaza” – Wierzbowa 9, przed 1937.

36 | Neony – ulotny ornament warszawskiej nocy

64. Neony „Arizona” – ten sam adres, ok. 1938.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.