3
praga południe
Fabryka Sprzętu Spawalniczego „Perun” S.A. Adres obiektu: ul. Grochowska 301/305 Data powstania: lata 1909-1910/1913 r. Użytkownik: obiekt użytkowany przez firmę „Perun” Historia obiektu Przedsiębiorstwo „Perun” było pierwszą w Polsce fabryką produkującą urządzenia do spawania gazowego i armatury związanej z produkowaniem i użytkowaniem gazów technicznych. W XX-leciu międzywojennym było największym i najważniejszym tego typu zakładem w kraju. Historia firmy rozpoczęła się w 1909 r., kiedy to francuska spółka akcyjna „L’air Liquide” założyła fabrykę tlenu przy ul. Leszno. Zmechanizowane przedsiębiorstwo (posiadało lokomobilę i prądnicę) produkowało azot, tlen, oraz palniki do metali i generatory acetylenowe. W cztery lata później spółka połączyła się z petersburską firmą „Perun”. Od tego momentu powstałe z fuzji przedsiębiorstwo funkcjonowało pod nazwą „Perun. Towarzystwo Akcyjne Fabryk Tlenu i Aparatów”. Fabryka miała swoje oddziały w Łodzi i Zawierciu. W 1913 r. zakład przeniesiono z ul. Leszno 138 na ul. Grochowską 52 (obecnie 301/305), gdzie funkcjonuje on do dzisiaj. Wraz z przeprowadzką podjęto się rozbudowy zakładu o duży warsztat spawalniczy. Na terenie posesji przy Grochowskiej zbudowano dwa budynki produkcyjne i dwa magazyny. W 1924 r. uruchomiono produkcję elektrod, a później urządzeń do spawania w łuku elektrycznym. W 1930 r. fabryka przeszła w posiadanie polskiej Spółki Akcyjnej „Perun”. Szczyt rozwoju firmy przypadł na lata 20/30-te. Świadczy o tym choćby wzrost zatrudnionych robotników: w 1922 r. liczba ta wynosiła 36, a w 1939 r. już 200. Działania wojenne na szczęście znacząco nie dotknęły fabryki. Co prawda Niemcy wywieźli w 1944 r. całe wyposażenie zakładu, ale szczęśliwie ocalały zabudowania. Dzięki temu produkcję można było uruchomić niedługo po zakończeniu wojny. Opis Z pierwotnych zabudowań do naszych czasów dotrwały trzy: dwa budynki produkcyjne i jedna hala. Wszystkie murowane z cegły, nietynkowane. Elewacje budynków produkcyjnych potraktowane dekoracyjnie. Hala od ulicy: na planie prostokąta. Dłuższe elewacje sześcioosiowe. Zachowany detal architektoniczny: zaakcentowane pasem cegieł nadproża okienne w formie łuku odcinkowego, kostkowy profilowany gzyms koronujący. Elewacje krótsze trójosiowe. Od
1
22 1
Główna hala produkcyjna. Widok od podwórza. Stan z 2008 r.