9
o nieustalonym dotąd miejscu wykonania. A po nim zdjęcia wizytowe dwóch innych dowódców w powstaniu styczniowym: Bolesława Kołyszki (1827-1887), generała, naczelnika wojskowego województw sandomierskiego i krakowskiego, dyktatora powstania, i Edmunda Calliera (1833-1893), pułkownika, naczelnika wojskowego województwa mazowieckiego i zwycięzcy spod Ignacewa (9 czerwca 1863 r.) – obie fotografie (w popiersiu, mocno retuszowane) wykonane w 1863 r. u Augusta i Fryderyka Zeuschnerów w Poznaniu. Cztery kolejne zdjęcia – to portrety czterech innych powstańców, którzy polegli w 1863 r.: Leszka Wiśniowskiego, dowódcy małego oddziału ochotników działającego na Wołyniu, rannego w bitwie pod Korytnicą (29 lipca 1863 r.), „wyrokiem sądu wojennego skazanego […] na śmierć, którą z pełną rezygnacyą odebrał przez rozstrzelanie [we Włodzimierzu Wołyńskim] dnia 27 listopada 1863 r.”; Leona Frankowskiego (1843-1863), aktywnego działacza manifestacji patriotycznych w Warszawie i Horodle w 1861 r., w powstaniu styczniowym komisarza województwa lubelskiego, o którym powiadano, że „zawsze powtarzał tym co go zapytywali »czém się bić będziemy« […]: »kij zdobywa karabin, a karabin armaty«”, rannego w bitwie pod Słupczą koło Sandomierza
10
(8 lutego 1863 r.), straconego przez powieszenie 16 czerwca 1863 r. w Lublinie; Kazimierza Straszewskiego (1841-1863), oficera kosynierów w oddziale Apolinarego Kurowskiego, poległego w bitwie pod Miechowem, i najstarszego z nich Władysława Czarkowskiego (pseud. Czajka) (1826-1863), doktora medycyny, w powstaniu naczelnika cywilnego pow. bialskiego, rozstrzelanego 29 lipca 1863 r. w Siedlcach. Carte de visite Leszka Wiśniowskiego (intensywnie retuszowana głowa, domalowane popiersie) jest trzecim i ostatnim w tym albumie zdjęciem wykonanym u A. i F. Zeuschnerów w Poznaniu. Podobnie kompilowane popiersia Frankowskiego i Straszewskiego powstały natomiast w krakowskim atelier Walerego Rzewuskiego, gdzie wykonana została także znakomita fotografia przedstawiająca doktora Władysława Czarkowskiego (w połowie postaci) – jeszcze jedna w tym zbiorze naklejona na tekturkę obwiedzioną czarną, żałobną ramką. Stefan Bobrowski (1840-1863) – to tragiczna postać, był członkiem Rządu Narodowego i naczelnikiem miasta Warszawy, zginął w bratobójczym pojedynku z hr. Adamem Grabowskim 12 kwietnia 1863 r. Spotkania z Zabytkami
9 | Generał Jan Skrzynecki (1787-1860), CDV, Zakład Fotograficzny Walerego Rzewuskiego w Krakowie, 1863 10 | Portret generała Jana Skrzyneckiego u kresu życia (w inwalidzkim wózku), wymiary fotografii: 20 x 15,2 cm (wymiary tekturki: 20,4 x 16,5 cm), Zakład Fotograficzny Walerego Rzewuskiego w Krakowie, 1859
7-8 2013 |
45