ROZMAITOŚCI
Pierwsze całostki pocztowe N
iezaprzeczalnie Anglicy uważani są za prekursorów reformy pocztowej, która spowodowała wprowadzenie w 1840 r. do obiegu pocztowego pierwszego znaczka oraz koperty z opłaconym nadaniem. Ukazanie
w Wielkiej Brytanii wraz z pierwszym znaczkiem pocztowym. Jej nazwa pochodzi od twórcy rysunku umieszczonego na kopercie. William Mulready w tamtym okresie był znanym irlandzkim artystą malarzem, mieszkają-
1
2
Mimo, że koperta zamiast nadrukowanego znaczka miała rysunek alegorii Wielkiej Brytanii, uważana była za pierwszą całostkę na świecie, z uwagi na opłatę pocztową zawartą w jej cenie. Właśnie ten rysunek nie przypadł do gustu użytkownikom. Przedstawiał on tronującą Brytanię rozsyłającą w cztery strony świata uskrzydlonych gońców, u której stóp leżał lew. Po prawej i lewej stronie rysunku umieszczeni byli reprezentanci kontynentów, symbolizujących narody wchodzące w skład Imperium Brytyjskiego, niżej – postacie czytające listy, a w środku pozostawiono puste miejsce na wpisanie adresu odbiorcy. Kopertę drukowano w dwóch kolorach: czarnym o wartości
1 pensa i niebieskim o wartości 2 pensów. Zróżnicowanie wartości zależało od wagi wypełnionej koperty, a nie od odległości. Po nadaniu była unieważniana, podobnie jak znaczek, kasownikiem w kształcie maltańskiego krzyża, odbijanym czerwonym tuszem na rysunku Brytanii. Na terenie Europy następną kopertę całostkę wydrukowała w 1845 r. poczta Petersburga w Rosji, w 1846 r. poczta miejska Moskwy i kantor Genewy w Szwajcarii. Rosja wprowadziła kopertę całostkę do obrotu w 1848 r., Prusy w 1851, a Austria w 1861. Na terenie Królestwa Polskiego w 1859 r. poczta miejska w Warszawie wprowadziła do obiegu kopertę, na której z prawej strony odbijano ręcznie w kolorze czerwonym, jako znak opłaty, stempel Kasy Głównej Pocztowej Zarządu Pocztowego Królestwa Polskiego. Przesyłka kosztowała 5 kopiejek i 1 kopiejkę za kopertę.
3
1 | Koperta Mulready’ego 2 | Stemple – znaki opłaty odbijane na kopertach w Królestwie Polskim w 1859 r.
3 | Stempel z portretem Emanuela Herrmanna przygotowanym z okazji stulecia karty pocztowej 4 | Pierwsza karta pocztowa wydana w Austrii w 1869 r. 5 | Karta pocztowa dwujęzyczna (niemiecko-polska), wydana w Austrii w 1871 r.
4
(zdjęcia: Tadeusz Loster, eksponaty ze zbiorów autora) ...........................................................................................................................
się tego znaczka przypisuje się pocztowej reformie Rowlanda Hilla oraz jego twórcy Jamesowi Chalmersowi. W pojęciu filatelistycznym przesyłki, druki lub formularze pocztowe z wydrukowanym znaczkiem opłaty nazywamy całostką pocztową. Pierwszą całostką była koperta pocztowa Mulready’ego, która weszła równocześnie do obiegu
cym w Londynie. Zasłynął jako ilustrator książek oraz malarz scen z życia codziennego i życia na wsi. Koperta została wprowadzona do obiegu 12 maja 1840 r. O ile znaczek pocztowy przyjął się i zdobył powodzenie, o tyle koperta spotkała się z dużą krytyką i po kilkumiesięcznym okresie użytkowania wycofano ją z obiegu i zniszczono zapasy.
5
Spotkania z Zabytkami
11-12 2011 |
67