Z WIZYTĄ W MUZEUM
5 | Wojciech Gerson, „Odpoczynek (Po kąpieli)”, 1895 r. (w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie)
................................................................................
5 niodawców, najczęściej arystokratów. Dokonując wyboru kierowano się nie tylko wysoką wartością artystyczną obiektów, lecz przede wszystkim przesłaniem, które w sobie niosą. Spójność narracji starano się wzmocnić poprzez zestawienie ze sobą materiału wizualnego, głównie w postaci dzieł sztuki (obrazów, grafik, rysunków, rzeźb, militariów, mebli, przedmiotów rzemiosła artystycznego), elementu werbalnego i kompozycji muzycznej. Twórcy wystawy, zainspirowani barokowym Theatrum Mundi, odwoływali się do możliwie
wielu zmysłów, by w efekcie stworzyć dzieło przywodzące na myśl barokową syntezę sztuk. Ranga najważniejszych zabytków zaakcentowana została odpowiednią oprawą, stylizowaną według wymogów estetyki poszczególnych epok, zaprojektowaną przez scenografki: Violettę Damięcką i Żanetę Govenlock. Wystawa w Muzeum Pałacu w Wilanowie jest okazją do zaprezentowania wielu wydarzeń towarzyszących. Przygotowany został bogaty program edukacyjno-rekonstrukcyjny, który pozwoli przybliżyć jej treści dzieciom
Spotkanie z książką
i młodzieży. Po raz pierwszy tak doniosłą rolę odgrywa teatr – integralną częścią oprawy plastycznej stał się amfiteatr grecki, pomyślany w ten sposób, że w funkcji scenografii widz ogląda autentyczne eksponaty, a przedstawienia i mniejsze formy dramatyczne są niejako winkrustowane w strukturę ekspozycji. Hołdując starożytnej maksymie „Amor docet musical” (Amor uczy muzyki), zadbano również o stosowną oprawę muzyczną. Specjalnie na otwarcie wystawy Marcin Błażewicz napisał kompozycję Amor Polonus. Przestrzeń Oranżerii wypełniona jest kolorami i muzyką, a reszta dramatu rozgrywa się w naszych sercach. Nie oczekując jednoznacznej odpowiedzi, dostrzeżmy wagę postawionych przez wystawę pytań. Co nas łączy z przeszłością, która – jak chcemy wierzyć – ukształtowała polskie widzenie świata? Czy postawy dawnych Polaków mogą mieć znaczenie dla naszej teraźniejszości czy przyszłości? Indywidualną odpowiedź przybliżą trzy filary tematyczne. Dominika Walawender-Musz
HOŁD PRUSKI
W
2009 r. Zamek Królewski na Wawelu opublikował monografię jednego z najważniejszych polskich dzieł o tematyce historycznej – „Hołdu pruskiego” Jana Matejki. Książka zatytułowana Hołd pruski. Matejko Wawelowi – Wawel Matejce została przygotowana w związku z pokazem obrazu na Wawelu. „Hołd pruski” z krótkimi przerwami od 1885 r. eksponowany był w Sukiennicach, oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie. W 2006 r., w związku z remontem Sukiennic, płótno zostało przewiezione na Wawel, gdzie przystąpiono do jego konserwacji, której podjął się Zamek Królewski na Wawelu we współpracy z krakowskim Muzeum Narodowym. Umożliwiło to wystawienie dzieła w miejscu, do którego zostało podarowane w 1882 r. przez Matejkę – „Hołd pruski” po konserwacji eksponowany był w sali skrzydła zachodniego w Zamku Królewskim na Wawelu w 2008 r.; ponowny pokaz odbył się w 2009 r. Obecnie obraz znajduje się jeszcze na Wawelu, ale będzie można go zobaczyć dopiero na wystawie „Na znak świetnego zwy-
cięstwa”, która zostanie zorganizowana w związku z obchodami 600-lecia bitwy pod Grunwaldem. Monografię „Hołdu pruskiego” otwiera kalendarium, które zawiera najważniejsze daty z historii obrazu. Ponadto w książce zamieszczono sześć esejów związanych z dziełem i jego autorem. Poznajemy życie i twórczość Jana Matejki opisaną przez Agnieszkę Janczyk, Anna Zeńczak i Anna Petrus przedstawiają historię eksponowania płótna Matejki w Muzeum Narodowym w Krakowie i na Wawelu, Małgorzata Buyko przypomina podróże, które obraz odbył, uświetniając wystawy w innych miastach. Wojenne losy obrazu śledzi Janina Skorupska, Kazimierz Kuczman analizuje renesansowe elementy w „Hołdzie pruskim”, a Ewa Wiłkojć zajmuje się tematem konserwacji obrazu. Agnieszka Janczyk przedstawia też szczegółową analizę obrazu i postaci na nim występujących (podobną analizę autorka opublikowała na łamach „Spotkań z Zabytkami”, nr 2, 2009), omawia również warsztat malarza i zwraca uwagę na sposób komponowania przez niego postaci. Na końcu książki zamieszczony został indeks nazwisk, bibliografia oraz spis ilustracji; dodatkową atrakcję stanowi wklejka z reprodukcją obrazu. Książka zawiera też krótkie streszczenie w języku angielskim. Publikację można nabyć (cena: 89 zł w oprawie miękkiej, 95 zł – w oprawie twardej) w muzealnym sklepiku na Wawelu.
...............................................................................................................................................................................................................................
58
| Spotkania z Zabytkami
5-6 2010