igua∞u - paisagem humana na tríplice fronteira

Page 1

igua∞u ta’anga hai

paisagem humana na tríplice fronteira

marcelo marinho | henrique gazzola



igua∞u


APOIO:

INCENTIVO:

Esta iniciativa é realizada pela sociedade civil com recursos do Fundo Municipal de Incentivo Cultural


igua∞u ta’anga hai

paisagem humana na tríplice fronteira

marcelo marinho | henrique gazzola


marcelo marinho e henrique gazzola rocío esther gonzález fariña laura ferreira, nathalie husson granzotto, claimar granzotto, luciano d'miguel bruno lopez petzold, mariela melgarejo, jezuino oliveira, rogerio ferrari sesc foz do iguaçu, ecomuseu, unila, fundação cultural de foz do iguaçu dilayorganci, iconcheese, afy studio, phạm thanh lộc, astoe design (ícones, The Noun Project)

e em especial todas as queridas pessoas que aceitaram participar deste projeto com suas imagens únicas e insubstituíveis

kunda livraria universitária

r. alm. barroso, 1473 ‐ foz do iguaçu, pr, brasil, +55 45 3523‐4606

Catalogação elaborada pelo Setor de Tratamento da Informação da Biblioteca da UNILA M338t Marinho, Marcelo. igua∞u [recurso eletrônico]: paisagem humana na tríplice fronteira / Marcelo Marinho, Henrique Gazzola. ‐ Foz do Iguaçu: [Kunda], 2021.

1 arquivo; PDF. Obra disponível também em formato impresso. ISBN: 978‐65‐993001‐1‐0 (e‐book)

1. Fotografias – Tríplice fronteira. 2. Paisagens. I. Gazzola, Henrique. II. Título. CDU: 77(81+82+893) CDD: 770.818 289 3

Bibliotecária Lucia Giacomoni CRB 9/1799


e c ng di oY n se on içã co en ss ito sk d so v se ad a el no on to on es lid rz nte c ad mi iac en vac ed ra fue oi gía de ss c s tin tér ár gm tá np ltu ois nd er by ica ele efi g v en u in se ca ió icu p nie en ũm ér b nt te ’ỹ t c rg yh ag rio óli ns ult e’a te se ik Am sta e sin ha ras tro c r úA ora rim itó b ate m eh ju es ña as ae iam ne ja nt ra mu su ra az b ui rr sim eri te oj joa elo on en ér ar cio ejo co te es ne ltu gu sm rib te sy b en he bo p ac c gu nt c p és on d io cu iva o e a a a r o oY a nt r oa aca am are em op ué ed en olu ter ás rav oFr cid reg iva tú u v n ci aíd co tot ad t k p s ý a á k t s s d u ñ pa otr as oa sl tom ra ut ro ojo ra na mb su ri as ias ce le re nd aik u es es gi sb ale va ibe sm ea ta ltu ati ea ita ce ad tn ro cia ose o d uig i py al er ne ur tý el rê cr he cu aL as ol ete elg se sp en bi rom ’ãn eg nt bo son sen bie ult ya íad tet em rsa ter iriç iqu op gu ed ade ario ist am po ko set co e n u x c b r ãm er va le ia m se en ec ve in te m sm hẽ án id ec e rc o ta po k nt et rp ti ab c e lo m ar di ha n u co e ej rs r en te am i ja pu ro st e uc lp an oñ r al lp ai a fro re ra ep h e ap iv in in lim e y af o la int d a er re sa ci a y py s va tu ap so div ỹv v uo m ty oj ip si ̃ua te s ro ap b a re en tu b ja an é s v ro r e’ na út ter aa ros ave oA ag n ã h ĩn rio ap ñ xu ér ep n en em os tr up co tá b za yr hí e u t te to óv ya ne ku yr po ev oñ ici e’ẽ to as ita em pla p da am aj ek ou ixo ns ão tra Pe ra k m ió va at ex rã n rv ñ en en m m s po To ’óv as sj a ĩe te aç ’a er e h i e e ’ o as ig h y ac sa ka ços ĩpo ec sse mo im ez ñel no od yija iva oja op nte ipa ete raẽ rb mõ em r a c v t e v d st m ka v r a p i u a s e l a e e i u e l o e v b o i a r e n ue as du oT op ui nd erv se sp ad nñ vo er te um a ry era m ect pu ram gía ĩm con túv tro int o t er eo o a o ia s ap Br an ng co lg ra s m ca id ció en gi en h am yo p so af xt ra ar sãi ui na iña mu eta ni un ua es su m ión óv a coo a no om con En nt luj iiku ión nc as yu nd ión tu trib cio ão ñe af rét om sit ed em ica rac ak esm as hom ba isc en va ne raf je sic ge rp o

m ri n t o ha in oj ag e m asoj sohabita aízprecá mnesse amenta ndiveide uxosPar mercad ndescrip seuhasa guasupa ua e l i r e r f a o t o o r r á t v a c s d ñ i n a i e y v n e a f o i g r c p conv ecán utro erica Para ncia eslo aipú Ciud duct pues nllevaría ndoenIt exuberâ stâncias scisurao ntismod Áfricam atinoam ’aoupro entoma l a he I gm osco vaprofu iojejapo ecircun oremoto ntegiga reskuér añandu boje nporse nlimitar m l é a P t i ñ i e p e h a d s d ñ ió v e ó e u e i i e m c o u g m c e M a c m d m r y e i a s y u a t r a e o p c la e tr v rb k it id boha iotuicha iasunae rcioafeti uralidad uaneros emaent rirecons iónconu ocadess ta titár xperienc mcome ntercult inariaad ciavént ituyefer po’itens desemb veikatú e uáie ssumire çãoemi aisimag epronun asconst iotímido yasakão tadoreh tariaguic i u a ñ ñ c s r c s r m e t o e n s é o s o e enti dasse ria com vida xiste Todo mov econ esid íproc ibler guiumae pliarec ykyhyje presenta igratorio aoñepro íciudad anelaju ntit p Asia balseam ticamás normea cionalm ansitori lisaraqu omoha ediçaide ha a c r C a e t t m rr l á n n as a r n e o a s E el lece ajeT adec eosc dutiv tran ndap rape peai eñóipais tografia ueestab Fozentid ciónkué ekatuĩnt aguipro Aprática cash ususcar reaaunq rocesso vareten cionalp operativ vapero dosa ý í guaç pyahapy akávap gua’im stransna uaatyco ivashas lementa ec h y i t k s i c o l a s e i f e k m c n y ra o p ntondiv t or oi espa e emb aout n yhac iasco tejid vaoñ pueblos romoção present unstanc amboyv vafragm físicame e ỹ c ñ p o r ’ n o r s i t õ o a a o i r r c a ma enc curs éras Pue tety apop mdis converg naquenu omba’e ambién toAvaku apytépe t árias ’ỹ:ríosU econflic Orientet ecimen artadas h kate riament cimento descon uralesap o p e lt d o h u r a n p ultic canh reco utor nidadea samplom omu mulada eacu mesm

ogeneraparcadi stintasta’ãngaiteestanq ueñemoambueñupysoheñóirõcom binarseentalheagregarcompartenAsÑacon tribuimokõijeikohaomongorávaresultadoéhikuáiayu daríancontrolesautóctonascondiciónrelacionesbieneau tóctonescatalizarconjuntodesembocarcrímenesindescri tívelcomoñembyatýguifotográficoproyectoenergíascuen tareconocimientoorekóvaaduanaguadiscursostetãryrufij acióncomunidadhumanosfotografíasha’etépeesescurridiz apassagemomba’apóvaduaspossibilidadepeposiblesLoshe ndaOdelgadosLasñamoĩ’amõ’aflujossuspendidalimitadosin terculturalesdesarrollopuntostekohápedointerculturalidade peasuturaEsteojehaipopenóvafronteirajustapostasojuhegui oportunokoEuropaexclusivamentefuerteurbanopeampliame ntedesdeha’etévaichaParaguaitraçosojehechaukaserelaçõesp oderiamopaDesseikatúvavistaspromovertávakuérafocoLatinal ugarpontesijetu’uveUpemódicaoñembojáva’akueijojaha’ỹvam baretecontrolhumanadifusosIguazuaduaneirosintercomunitari osavaysyrypalpávelidentidadesko’ãíchatekoavyoikóvareveinclu solibromiembrofronterizasresultartodaItaipuUmirelaciónnegativ amentefrágilesdosmutuoespacialparaomoñorairõñanepytyvõijeh eacentuadata’ãngapy’ãicharazãomecânicoserviciokuérarenteTrípl icerasgosajaamplamenteestánaúnoikoévaconvencionalkuaapyñam ombe’ucasitransitóriahechoPoravaros:compartilhamentodiferentes daignoranciaamaroEntrehasaha’iTriplejoajupodríanconcibeojapógui


igua∞ú: paisajes, pasadizos, personas Una y diversa, América Latina se concibe como una entidad imaginaria y corrediza, en permanente estado de reconstrucción. Esa condición es aún más pronunciada en las regiones fronterizas: en el caso de la Triple Frontera (Paraguay, Argentina y Brasil), a pesar de su fuerte potencial geográfico de conurbación, tres ciudades limítrofes (Ciudad del Este, Puerto Iguazú y Foz do Iguaçu) se encuentran físicamente yuxtapuestas, pero apartadas por la profunda cisura operada por los ríos Paraná e Iguazú. Entre ellas, los puntos de sutura son frágiles, precarios y avaros: dos puentes delgados y un tímido ferry boat, complementados con controles migratorios y aduaneros, los cuales terminan por represar el enorme potencial de flujos interculturales. Tal potencial es exponencialmente mayor en este espacio urbano único en América Latina, en función de las decenas de etnias que ahí cohabitan, con sus experiencias de vida autóctones o traídas desde los puntos más remotos de América, Europa, África, Medio Oriente y Asia. Como consecuencia del embalse de estos flujos de trueques propiamente humanos, se ven afectados negativamente los intercambios intercomunitarios, interétnicos e incluso interpersonales, que terminan limitándose casi exclusivamente a bienes y servicios, dificultando el conocimiento mutuo y el autorreconocimiento. Este hecho resulta en una amplia retención de energías productivas que, en otras circunstancias, podrían combinarse para promover un desarrollo cosmopolita de este espacio de vida. Las energías así acumuladas parecen desembocar en una tensión casi palpable, aunque indescriptible, en el marco de las relaciones que se establecen entre miembros y segmentos de la comunidad transfronteriza. La ignorancia recíproca genera identidades en conflicto, temores difusos y módica cooperación mutua. Para contribuir a la fijación transitoria de una cartografía identitaria en este espacio transnacional, sería oportuno agregar puntos de costura que ayudarían a tejer un tejido afectivo entre las diferentes comunidades que comparten este lugar ampliamente multicultural. El presente proyecto se presenta como una herramienta de costura simbólica, pues el conjunto de fotografías podría contribuir a explicar puntos de convergencia y mutuo intercambio de rasgos culturales y existenciales, lo que conllevaría a la eventual emergencia de señas de identidad espacial en este fragmento del continente latinoamericano, con vistas a promover la integración y el conocimiento mutuo entre los pueblos que habitan este territorio de todas las diversidades y contrastes posibles. En otros términos, el autoconocimiento y el reconocimiento mutuo a través de un amplio panel fotográfico podrían catalizar el proceso de transición de una multiculturalidad suspendida a una interculturalidad cooperativa. Por otro lado, este libro se enfoca voluntariamente en el ser humano, mientras busca desplazar el discurso de la Triple Frontera de su eje convencional: la exuberancia natural de las Cataratas, el gigantismo mecánico de Itaipú, el comercio de bienes globalizados y la práctica de delitos y crímenes. Todo paisaje es pasaje, toda frontera es humana.

6



8


ygua∞ú: ñupyso, hasaha’i, ava Peteĩnte ha avei oikoéva, América Latina heñói peteĩ entidá ta’ãngapy’ãicha ha oku’éva, omba’apóva ijehe katuĩnte. Pe kondición oñepronunciavéntema ko’ã tetãmbopy tendanguérape: Triple Frontera (Paraguái, Argentina ha Brasil) kásope, hikuái oguerekógui potencial geográfico de conurbación mbarete, mbohapy táva limítrofes (Ciudad del Este, Puerto Iguazú ha Foz do Iguaçu) ojotopa ha oñembojoaju fisicamente, avei ojei ojuhegui ysyry Paraná ha Yguazú ojapógui cisura pypuku ijapytepekuéra. Umi távape, umi mba’e oñembojáva’akue ikangy, oĩ asy ha hakate’ỹ: mokõi hasaha po’i ha peteĩ ferry boat koygua, ojehe’a control migratorio ha aduanagua ndive, umi ipahápe omongoráva pe potencial guasu orekóva umi flujo intercultura-kuéra. Upe potencial tuichaitereive ko espacio urbano-pe ijojaha’ỹva América Latina-pe, oguerekógui heta ava oikóva oñondive, iñaranduka’aty hekoguakuéra reheve ha umi oikumbyva’ekue opa tenda América, Europa, África, Medio Oriente y Asia-gui.

Avakuéra ñemoambue oñembyatýgui oñembyai intercomunitarios intercambio-kuéra, interétnicos ha avei interpersonales, ipahápe oñelimita biene ha servicio-kuérarente, upévare ijetu’uve kuaaty ojuehéva ha autorreconocimiento. Ko mba’e ipaha retención guasu energía productiva-guape, umi ikuatúvamõ’a peteĩ situación iñambuévape oñembojehe’a oñepromove hag̃ua peteĩ desarrollo cosmopolita ko tekohápe. Energía kuéra ko’ãícha oñembyatýva ha’etévaicha odesemboca peteĩ tensión-pe ikatúva ñañandu, pero ndaikatúiva ñamombe’u, pea hína oiko relación ojejapóvare miembro ha segmento de la comunidad transfronteriza-kuéra ndive. Tavy ojuehéva omoñorairõ identidad kuérape, ojeha kyhyje hasýva ñaikũmby ha cooperación ikoygua’imíva.

Ñacontribui hag̃ua pe fijación transitoria cartografía identitaria-gui reve ko tenda transnacional-pe, ha’etépe ñamoĩ’amõ’a puntos ñamboyvyha ikatútava ñanepytyvõ japyaha hag̃ua mborayhu pyahapyre ava ambuenguéra ndive omboja’óva ko tenda multicultural guasu. Ko apopyrã kóva ojehechaukase peteĩ ñamboyvyha tembiporuícha oñembyechakáva, ta’ãngaite atykuéra ikatúva ocontribui omyasakã hag̃ua puntos de convergencia ha rasgos culturales ojuehéva ñemoambue ha jeikoha rehe, ko mba’e ohejáne sapy’a heñóirõ señas de identidad espacial ko tetãryru latinoamericano pehẽgue, oñemotenondéta joaju ha kuaapy ojuehéva távakuéra apytépe, umi hekóva ko yvy mba’etetyrõ ha oĩmeraẽ jojaha’ỹva. Ambue ñe’ẽme, autoconocimiento ha jekuaaty ojuehéva oikóva ta’ãngaite panel mediante ikatu omyaña apopa’ỹva transición peteĩ multiculturalidad oñesaigóva peteĩ interculturalidad cooperativagui rehegua. Ambue tenda ñama’ẽrõ, ko aranduka ojejaposeteguiguáva ojepytaso avakuérare, oheka aja omongu’e hag̃ua Triple Frontera ñemoñe’ẽ henda convencional-gui: Ytusãingo porã ijapopyre’ỹva oporomondýiva, Itaipu ku’ekavoñambu ipopenóva, biene globalizado kuéra ñemu ha tekoavy ha jeporojuka jejapo. Opa ñupyso ha’e hasaha’i, opa tetãmboapy ha’e ava rehegua.


Una e diversa, a América Latina concebe-se como uma entidade imaginária e corrediça, em permanente estado de reconstrução. Tal condição é ainda mais acentuada em regiões fronteiriças: no caso da Tríplice Fronteira (Paraguai, Argentina e Brasil), apesar de seu forte potencial geográfico de conurbação, três cidades limítrofes (Ciudad del Este, Puerto Iguazu e Foz do Iguaçu) encontram-se fisicamente justapostas, mas apartadas entre si pelo profundo entalhe operado pelos rios Paraná e Iguaçu. Entre elas, os pontos de sutura são frágeis, precários e avaros: duas delgadas pontes e um acanhado ferry boat, complementados por controles migratórios e aduaneiros, os quais terminam por represar o enorme potencial de fluxos interculturais. Tal potencial é exponencialmente maior nesse espaço urbano único na América Latina, em razão das dezenas de etnias que aí convivem, com suas experiências de vida autóctones ou trazidas dos mais remotos pontos das Américas, Europa, África, Oriente Médio e da Ásia.

Como resultado do represamento desses fluxos de trocas propriamente humanas, afetam-se negativamente as trocas intercomunitárias, interétnicas e mesmo as interpessoais, que terminam por se limitar quase exclusivamente a mercadorias e serviços, dificultando o conhecimento mútuo e o autorreconhecimento identitário. Desse fato decorre uma ampla retenção de energias produtivas que, em outras circunstâncias, poderiam se enfeixar para promover um desenvolvimento cosmopolita desse espaço de vida. As energias assim acumuladas parecem resultar numa tensão quase palpável – ainda que indescritível – nas relações que se estabelecem entre os membros e segmentos da comunidade transfronteiriça. O desconhecimento recíproco engendra identidades conflitivas, medo difuso e parca cooperação mútua.

Para contribuir à fixação transitória de uma cartografia identitária nesse espaço transnacional, caberia agregar pontos de costura que ajudassem a tecer uma trama afetiva entre as distintas comunidades que compartilham esse lugar amplamente multicultural. O presente projeto se apresenta como ferramenta de costura simbólica, pois o conjunto de fotografias poderá contribuir para explicitar pontos de convergência e compartilhamento mútuo de traços culturais e existenciais, os quais carreariam a possibilidade de se assumirem como marcas identitárias espaciais desse fragmento do continente latino-americano, com vistas à promoção da integração e do conhecimento mútuo entre os povos que habitam esse território de todas as diversidades e contrastes possíveis. Em outros termos, o autoconhecimento e o reconhecimento mútuo por meio de um amplo painel fotográfico poderiam catalisar o processo de passagem da multiculturalidade estanque à interculturalidade cooperativa. Por outro lado, este livro toma voluntariamente seu foco em seres humanos, enquanto busca deslocar o discurso sobre a Tríplice Fronteira de seu eixo convencional: a exuberância natural das Cataratas, o gigantismo mecânico de Itaipu, o comércio de mercadorias globalizadas e a prática de crimes e contravenções. Toda paisagem é passagem, toda fronteira é humana.


igua∞u: paisagens, passadouros, pessoas


12




15


16




19


20




23

XXXX


24


XXXX



27


28



30




33



35



37



39


40




43


44



46




49


50



52



54



56


XXXX


58




61



63


64



66




69



71



73



75


76




79




82



84



86



88



90



92




95



97


98




101



103


104




107


d o . p u m a g ã m b o e , . t o d a a ’ e . . a i . t o s . h n a h e h s a j . t e t a . e . . s oa . h e . d a . p m , h é . . o e u r p . . . a . . f a sa g m j e . s . . . t y r a . . . r o n t e r a ys an e s . p . h h p t a . v e a g s a ’ o o . . . o p a . ñ u p a a . t . ’ i , a e d . e m . a . f r o n . é . p .

u a


py

59 64 62

89

95 56

87 79

76

41 68

39

93 15 23 94 60 30 13 37 40 16 52 18 ar 91 34 24 86 57 102 97 71

104

08

100

83

49 21

12

33

42

11

47 44 88 81

98 106

53

75

73

61

51

55

22

67

70

78 80 103

28

38 82 14 19 92 101 77 36 07 63 66 17 25 48 90 96 58

26

32

35

74

45 46

85 20

br

50 72 105


ygua∞ú, ñupyso ojejapo jeýva (pandemia ipahaite rehegua) Ko aranduka rojapo aja, oremondýi ko yvytuvai pandemia rehegua ojokóva rete ha akãngeta tetãnguéra apytépe, macrorregiones, tavakuéra, tavapykuéra, avakuéra, anambetanguéra ha tekove: COVID 19. Ore roho kuri tupápe roke hag̃ua peteĩ apopyrã joaju rehegua ta’ãngaite rupi ore akãme ha ropu’ã rotopa tetãmboapy oñembotypáva ta’ãnga: mba’éicha ore ikatúta kuri rombohetapya’e pe ta’ãngaite aty roiporavo porãve hag̃ua umi omoambuéva ha omopavẽva Triple Frontera tekove ta’ãnga, ko’ága hasy asýpe oñemboja’óva víru kyse ro’ỹsame? Roiporavo sa’ive ta’ãngaite ore kuaaha’ãrãme, romohenda jey ore rape ñepyrũmby: peteĩ aty apesỹi ohechaukáva oreve umi tekove marandeko ha’etévaicha ojotopa pokuéra jerokyhápe ojapyhy ha okuave’ẽ jave, umi po omboyvýva hasaha kañy ha nereimo’ãiva, opyaháva vasos ikatúva ombojupyty opa ava omboja’óva peteĩ humus, yvy sy. Ysyrýicha ombojeíva ha ombojoajúva tavakuéra, umi líneas ohasáva pokuéra mbytetepe ome’ẽ hag̃ua peteĩ mombe’u ñe’epotýva rehegua hospitalaria convivencia contrastes-gua rehe. Upéicha avei COVID 19 ombojei mbaretépe Paraná ysyry tembe’ynguéra, mokoĩha hasaha osẽ pe ysyry ári, ojedestináva oñembohasa hag̃ua producto agrícula térã industrializado kuéra meme. Movy ára rire, vetas pyahu asfalto rehegua ojapóta upe pyahapyre maleable ko tenda protoconurbado-gui, omoambuete pe ava ñupyso ko’ága rohechaukátava ko sapy’aguáva apopyrã oikũmbýva Triple Frontera tekove ára ha ára rehegua, ta’ãnga rupi, peteĩha cuartel Siglo XXI-guagui.

110


igua∞ú, paisajes que se recomponen (posdata pandémico) En pleno transcurso de elaboración de este libro, nos sorprendió la tormenta pandémica que bajó cancelas físicas e imaginarias entre países, macrorregiones, ciudades, barrios, comunidades, familias e individuos: el COVID 19. Nos fuimos a dormir con un proyecto de integración por medio de imágenes y despertamos con la imagen de fronteras infranqueables: ¿cómo hubiéramos podido multiplicar la colección de retratos para mejor seleccionar aquellos que singularizarían y universalizarían la imagen de la vida en la Triple Frontera, ahora dolorosamente desmembrada por la fría lámina del virus? Con opciones menos amplias para la investigación fotográfica, rearticulamos nuestro horizonte inicial: una delicada selección terminó por revelarnos que las historias de vida parecen converger en la coreografía de manos que acogen u ofrendan, manos que cosen pasajes secretos e insospechados, que tejen vasos comunicantes entre seres humanos que aquí comparten el mismo humus, tierra madre. Como si fueran ríos que separan y coligan ciudades, las líneas surcadas en las palmas de las manos se ofrecen como una poética narración sobre la hospitalaria convivencia de los contrastes. Al mismo tiempo que el COVID 19 aparta violentamente las márgenes del río Paraná, un segundo puente emerge sobre esas aguas, destinado principalmente al paso de productos agrícolas o industrializados. En poco tiempo, nuevas vetas de asfalto surcarán el tejido maleable de este espacio protoconurbado, alterando definitivamente el paisaje humano que, por el momento, presentamos en esta propuesta transitoria de interpretación imagética de la vida cotidiana en la Triple Frontera, en el primer cuartel del Siglo XXI.

igua∞u, paisagens que se recompõem (posfácio pandêmico) Em pleno curso de realização deste livro, fomos surpreendidos pela tormenta pandêmica que baixou cancelas físicas e imaginárias entre países, macrorregiões, cidades, bairros, coletividades, famílias e indivíduos: o COVID 19. Fomos dormir com um projeto de integração por imagens e acordamos com a imagem de fronteiras intransponíveis: como poderíamos multiplicar a coleção de retratos para melhor selecionarmos aquelas que singularizariam e universalizariam a imagem da vida na Tríplice Fronteira, agora dolorosamente desmembrada pelo gume frio do vírus? Com opções menos abrangentes de registro fotográfico, rearticulamos nosso horizonte inicial: uma seleção delicada terminou por nos revelar que as histórias de vida parecem convergir na coreografia de mãos que acolhem ou oferendam, mãos que costuram passagens secretas e insuspeitas, que tecem vasos comunicantes entre seres humanos que aqui compartilham o mesmo húmus, terra mãe. Como se fossem rios que separam e coligam cidades, as linhas sulcadas nas palmas das mãos se oferecem como uma poética narrativa sobre a hospitaleira convivência de opostos. Ao mesmo tempo em que o COVID 19 afasta com violência as margens do Rio Paraná, uma segunda ponte vai emergindo sobre essas águas, destinada sobretudo à passagem de produtos agrícolas ou industrializados. Em pouco tempo, novas costuras asfálticas sulcarão o tecido maleável desse espaço proto-conurbado, alterando definitivamente a paisagem humana que por ora apresentamos nesta proposta transitória de interpretação imagética da vida cotidiana na Tríplice Fronteira, no primeiro quartel do Século XXI.


Esta iniciativa cultural recebeu recursos do Fundo Municipal de Incentivo Cultural por meio de edital realizado pela Prefeitura de Foz do Iguaçu e Fundação Cultural de Foz do Iguaçu.



APOIO:

INCENTIVO:

Esta iniciativa é realizada pela sociedade civil com recursos do Fundo Municipal de Incentivo Cultural

9

786599

300110


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.