Police Gazette 1- 20 by Hennie Heymans

THE POLICE GAZETTE Un-official Newsletter for Veterans of the South African Police Vol 1 no 20

DIE POLISIEKOERANT Nie-amptelike Nuusbrief vir Veterane van die Suid-Afrikaanse Polisiemag Vol 1 nr 20

Contents - Inhoud1 Contents - Inhoud ................................................................................................................................ 2 SAP 55 – Vermiste persone ................................................................................................................. 6 1. Chris Myburg ................................................................................................................................... 6 2. Maryna de Kock (nou Lotter of Lottering) ................................................................................... 7 3. Brigadier Louis Sauer ...................................................................................................................... 7 Navraag: Polisie-Geskiedenis – PC Swanepoel ............................................................................... 7 Offisiersklubs en Tapkantiene - Beeld .............................................................................................. 8 Polisie-kantiens gesluit; as gimnasiums ingerig - ........................................................................ 8 Knysna damduikers – Ron Aylward ................................................................................................. 9 Sprinbokkop ala Ammunies – Gawie Botha .................................................................................. 11 Medaljes / Medals – William Endley ............................................................................................... 14 Die SAP Lyfwag van genl Louis Botha – Hennie Heymans ........................................................ 16 No 4322 (B) ondersersant HS Venter ............................................................................................... 16 Uniform van die lyfwag .................................................................................................................... 17 Foto’s van die Lyfwag ....................................................................................................................... 17 Die Offisiere van die Lyfwag............................................................................................................ 19 Koevoet – The Men Speak – Jonathan Pittaway ............................................................................ 20 Magsorder (A) No 1 van 1992 .......................................................................................................... 20 Verdere behoeftes vir die Koevoet-boek......................................................................................... 21 Skadu’s in die Sand – Leon Bezuidenhout ..................................................................................... 21 Nederlandse Polisiegeskiedenis....................................................................................................... 22 Kwa-Zulu Natal – Re-unie van Honde-eenheid: Dana Kruger ................................................... 27 Foto-berig – verstrek deur “Dana” .................................................................................................. 27 Die Polisie se Misdaadintelligensie Afdeling : Gcwalisile Khanyile .......................................... 36 National Resources Heritage Act, 1999 ........................................................................................... 40 Brief van Dana Kruger....................................................................................................................... 41 Ons moet ook kyk na: ................................................................................................................ 42

Click on contents, it becomes highlighted, press Control and click on the section you want to read – and it takes you there without paging through the whole paper!

Verlate, vervalle en vergange tekens van polisie teenwoordigheid in die Noordkaap – Dr Henry Abbott ...................................................................................................................................... 42 Inligting oor ‘n Paar ou Polisiestasies in die Noordkaap ............................................................. 44 Swartmodder .............................................................................................................................. 44 Schuitdrift .................................................................................................................................... 46 Obobogorop ................................................................................................................................ 46 Draghoender ............................................................................................................................... 46 Biesiesvlei .................................................................................................................................... 47 SAMR Police Reserves: Wimbles Draai ................................................................................. 47 Noenieput.................................................................................................................................... 47 Rietfontein (Mier): ...................................................................................................................... 47 Verder Oos .................................................................................................................................. 48 Versoek vir materiaal................................................................................................................. 48 Bywonerskind van die Kalahari – JLP Heymans .......................................................................... 51 SA Polisie Bothitho .................................................................................................................... 51 2 SA Polisie Bothitho ................................................................................................................. 52 Sersant Van Niekerk en konstabel De Vries ........................................................................... 53 Konstabel Kok............................................................................................................................. 54 Springhase ................................................................................................................................... 55 Trooper PR de Bruyn, ZARP and SAC – Lt-Col HF Trew .......................................................... 55 SAPS forcing unfit cops back to work - Solidarity ........................................................................ 56 SAPS wasting millions .............................................................................................................. 56 SAPS wasting millions .............................................................................................................. 56 ‘n BLOUGAT WEEKEND-WARRIOR SE EERSTE DAG – Jacques Greef .................................. 57 Sin vir Waardes? – Dr JC van der Walt ........................................................................................... 60 Saluut - U Edele! ................................................................................................................................. 60 1914 ZAP PERMIT – Dana Kruger .................................................................................................. 61 3

SA Polisie Berede-afdeling – Dana Kruger ..................................................................................... 62 TEGNOLOGIE KOM NA DIE KAROO – JB Fletcher ................................................................... 63 Kyk hoe sjok die ding my nou! ........................................................................................................ 63 Polisiegrafte ........................................................................................................................................ 64 Polisie op Reis deur die Wêreld ....................................................................................................... 65 W.P. Kersfees-ete – Jan van Wyk ..................................................................................................... 67 Die Suid-Afrikaanse Spoorwegpolisie ............................................................................................ 67 John Wepener on the Railways Police..................................................................................... 68 South African Railways Police, Pretoria, 1911 ............................................................................... 69 ONTWIKKELING tov RADIO TEGNOLOGIE IN DIE SA POLISIE ......................................... 70 Obituary: Desmond Percy Bole ....................................................................................................... 75 Doodsberig: Dewald Maartens ........................................................................................................ 76 Brig Colin Kursman ........................................................................................................................... 76 Paul du Preez: The Ghost of a Policeman past .............................................................................. 76 Sakkie Kotze en sy stryd met die SAP/ SAPD oor Polmed .......................................................... 78 Police probing murder figures: report ............................................................................................ 79 Information Required: Stephen Dunkley ....................................................................................... 80 MAGGIE GREYLING ........................................................................................................................ 80 Police Personality of the Month: Brig SP Holmes ......................................................................... 81 Some photographs of Brig SP Holmes .................................................................................... 85 Brig Holmes and the young, and beautiful, Constable (later general) Sharon Schütte .. 85 Sgt-Maj Holmes and a friend .................................................................................................... 86 Brig SP and Mrs Holmes ........................................................................................................... 87 Brig SP Holmes and Maj-Gen Sharon (Holmes) Schütte ...................................................... 87 Dr Leon Wessels ................................................................................................................................. 87 Tannie op die bus, lees hiér - 2010-11-05 22:04 - .......................................................................... 87 A “WC”-story ..................................................................................................................................... 91 SA LAW ............................................................................................................................................... 93 OORDENKING .................................................................................................................................. 94 4

VOLGENDE UITGAWE AFSLUITING & SLOT........................................................................... 94

Baie Welkom

Baie welkom by ons 20ste uitgawe van die Polisiekoerant of die Nongqai - soos baie van ons lesers die polisiekoerant genoem wil hê. Ons voorblad: die konvensie om die Unie van Suid-Afrika te stig is in Durban gehou en die herout kondig nou in 1911 die stigting van die nuwe ZA Polisie aan – ongelukkig sou dit oorstaan tot 1913. [Onthou Afrikaans was toe nog nie skryftaal nie!] Genl JMB Hertzog was die eerste persoon in Suid-Afrika om die pos van Minister van Justisie (lees ook polisie en gevangenisse) te beklee. Die herout kom met Bereaweg (voorloper van die N3) op teen Toll Gate in die rigting van Pietermaritzburg. Agter hom is die hawe van Port Natal en die Bluff. Let op sy basuin en SAP-vaandel. (Ou grafiese pentekening wat dagteken uit 1911 met waterverf ingekleur deur Petro.) Om 20 uitgawes uit te bring was tot dusver ‘n loutere plesier! Ons wens net ons was meer rekenaarvaardig! Mens sukkel so om die foto’s op die regte plek in die artikel te plaas. Hulle skuif partykeer rond! Ander kere verdwyn hulle net. Party foto’s is ook nie “plat” wanneer hulle afgetas word nie! Dan is hulle ook nie heel te maal haaks nie. Nou begin ons met ‘n inhoudsopgawe. Dis ‘n nagmerrie as mens nie weet hoe nie! Nog iets om deur ‘n leerkurwe mee te gaan! Ons gebruik word.doc vir die polisiekoerant. Om die uitgawes op ISSUU te plaas bring nog beter en groter foto’s mee en mens kan beter spasieer. Dit kos niks om in te teken op ISSUU nie – die voordeel is ISSUU verwittig intekenaars onmiddellik van enige uitgawe of enige spesiale uitgawe. Baie dankie vir die ondersteuning van alle vriende en lesers! Dankie vir al die mooi eposse en mooi gesindheid wat ons lesers openbaar. Die volgende uitgawe sal DV voor die 16de Desember verskyn en die Januarie 2011 uitgawe sal hier in die derde week van Januarie verskyn. ‘n Groot gebeurtenis het ongesiens verby gegaan – ons het 100 jaar gelede op 31 Mei 1910 die Unie van Suid-Afrika gevestig. Die spoorweë is vanjaar 100 jaar oud en dit het ook ongemerk verby gegaan – ‘n paar spoorweg-entoesiaste het die gebeurtenis in verskeie nie-amptelike publikasies gevier. Reeds na Uniewording – maar voor 5

1913 - het die Natal Police die nuwe SA Polisie uniform aangetrek. Ons beweeg nou in die era waar die SA Polisie nou 100 jaar oud sal wees. Baie dankie vir die gewone mense wat in ons eie Suid-Afrikaanse geskiedenis belangstel – dis die gewone man wat gewoonlik die bron van geskiedenis is. Ek kan goed onthou toe die Unie 50 jaar oud was, daar was groot feesvierings in Bloemfontein gewees. Toe die RSA 10 jaar oud was, op 31 Mei 1971, is ek aandiens gewees in Durban waar die Indiërs van ons gemeenskap die geleentheid gevier het. Talle lede van die Indiër-gemeenskap wat destyds teen die fees gekant was, is gearresteer. Ek kan nog van die name onthou wat ter sprake was. Ons lede van die veiligheidstak was aandiens om sake dop te hou. Toe die RSA 20 jaar oud word gedurende 1982 is daar weinig fees viering gewees ! Op versoek van ‘n paar lesers gaan ons ‘n eie webtuiste begin vir die voormalige SA Polisie en ons vorige magte in Suider-Afrika. Dit verg beplanning. Daar sal hopelik verskeie onderafdelings wees. Die doel is om geskiedenis in die kuberruimte vir die nageslagte te bewaar. So deur middel van die Polisiekoerant probeer ons dus om intussen ons polisiegeskiedenis te bewaar en aan te teken. Ondersteun gerus die mense wat polisieartefakte bewaar. Dit is prysenswaardig dat verskeie jong lede in hierdie onderwerp belangstel. Baie mense stel in misdaad en sensasie belang maar min stel in die polisie as organisasie se geskiedenis belang! Die geskiedenis van die polisie is ook die geskiedenis van Suid-Afrika omdat die polisie hom hoofsaaklik bemoei met bepaalde menslike aktiwiteit.

SAP 55 – Vermiste persone 1. Chris Myburg Hallo Hennie Ek wonder of jy dalk kan help met inligting van 'n oom Chris Myburg wat 'n polisie reservis in Orkney was. Hy was daardie jare 'n vriend van my skoonouers gewees. As ek moet skat was dit laat 1960's, miskien in die 1970's in. Enige inligting wat my dalk kan help om hom (indien nog lewend) of sy kinders (Christo en Hannelie) te kan opspoor, sal welkom wees. Hoop jy kan dalk help. Groete, Annamarie Folkus, Welkom.

Baie dankie Hennie, Jy kan dalk ook net noem dat hulle voor Orkney se tyd woonagtig was in Virginia. Groete, Annamarie. • Brig JB Willers kan miskien help?

2. Maryna de Kock (nou Lotter of Lottering)

Elize Buys Coetzee skryf: Hi Hennie, my vriendin was ook in 1983 by polisie. Sy is Maryna de Kock, haar pa was ook in die polisie. Hy is oom Johan. Ek weet sy is met ‘n polisieman getroud hy is Frans Lotter/ Lottering. Ek wil haar graag weer opspoor hul het op Morgenzon gebly my ma het hul in Witbank raakgeloop. Ek weet sy verjaar op kersdag - sy is my ouderdom ek sal dit baie waardeer as iemand my kan help groete om haar op te spoor. Elize

3. Brigadier Louis Sauer Hi Hennie: Baie dankie vir die versending van Stef se versoek aan jou vir my adres. Ek sal seker so baie ou vriende kan opspoor. Wat ek jou baie graag wil vra is om te probeer om vir Brigadier Louis Sauer (Simon) op te spoor. Hy was die laaste paar jaar eers in die Speurders en toe VT en toe weer Speurders te Soweto gewees. Hy was eenkeer deur ‘n terroris geskiet en ernstig gewond in Soweto. Hy is in die vroeë negentigs medies ongeskik uit die Mag. Ek en hy was vir baie jare vriende en het kontak verloor toe ek Kaap toe getrek het. Hy was baie "beroemd " in die Mag van ouds As jy hom kan opspoor sal ek dit baie waardeer. • Ek het hom in 1992 laas in Cyrildene, Johannesburg gesien. • Andrew Mathios (ook bekend as Murdock die Griek), 1982 in die SA Polisie Kollege, is gevind.

Navraag: Polisie-Geskiedenis – PC Swanepoel Oom Pieter Swanepoel het die volgende navraag vanuit die buiteland ontvang: Hallo Piet I have a question. I have read that in the 1960s various police officers received training in France, in the early 1960s and then again in 1968. The first batch is said to have included HJ van den Bergh, TJ Swanepoel, DK Genis, G. Klindt, Lt Daantjie 7

Rossouw and others. The second lot included JJ de Swardt, Hans Gloy, Roelf van Rensburg and Dries Verwey. Are you able to confirm any of this? • Hierdie tipe inligting kom van die Waarheids- en Versoeningskommissie se verskillende webtuistes en baie van die feite is ongelukkig nie korrek nie. • Daar is ook een brokkie inligting wat noem dat luit-genl JJ Viktor opleiding in die buiteland in ondervraging ondergaan het – dit het hy ontken. • Luit-genl DK Genis was later die Inspekteur-generaal en ek was sy stafoffisier – hy het nooit aan my genoem dat hy sodanige opleiding ondergaan het nie! Hy was dr HF Verwoerd se lyfwag in Kaapstad en daarna ‘n uniformoffisier in die Vrystaat. Ek was sy SO by die Nodale Punt, NVBS. • Genl-maj JJ de Swardt ontken op 5 Nov 2010 dat hy so ‘n kursus ondergaan het. • Enige kommentaar sal waardeer word.

Offisiersklubs en Tapkantiene - Beeld Beeld berig: http://www.volksblad.com/Suid-Afrika/Nuus/Polisie-kantiensgesluit-as-gimnasiums-ingerig-20101008 Polisie-kantiens gesluit; as gimnasiums ingerig - Tom de Wet WELKOM. – Alle offisiersklubs en polisiekantiens in die Vrystaat moet met onmiddellike effek sluit en alle bates moet aan die onderskeie polisiekantore se sport- en teeklubs oorgedra word. Die geboue waarin dit tans gehuisves word, gaan in gimnasiums omgeskep word. Die besluit, wat eers nog net die Vrystaat raak, strook met die nasionale kommissaris se beleid om fikser polisiebeamptes in diens te hê. Die skrywe het groot ontsteltenis by polisiebeamptes en lede van die publiek wat op uitnodiging van offisiere die offisiersklubs besoek, ontlok. Volgens hulle is kantiens vir onderoffisiere en offisiersklubs vir offisiere ’n tradisie wat reeds sedert 1964 bestaan. Luidens ’n skrywe van lt-genl Amon Mashigo, provinsiale kommissaris, wat aan onder andere stasiekommissarisse en voorsitters van alle nieamptelike instellings in die provinsie gestuur is, is ’n ondersoek gedoen en is bevind dat daar nie behoorlike bestuur van die instellings is nie. “Dit word strydig met staande orders en provinsiale direktiewe bestuur.” In baie gevalle kan bestuur nie behoorlik verslag doen oor die instellings se geldsake nie. Daar is luidens die ondersoek ook “’n gebrek aan beheer en gesien in die lig daarvan dat die meerderheid lede in die polisiediens nie deur die instellings bevoordeel word nie, 8

kan dit nie langer geduld word nie”. Streekbevelvoerders word in die skrywe aangesê om dissiplinêre stappe te doen teen diegene wat nie gehoor gee nie. Alle bates moet aan sport- en/of teeklubs geskenk word en die bewys van die skenking moet aan die provinsiale hoofkantoor gelewer word. Kol. Motantsi Makhele, provinsiale woordvoerder, het gistermiddag op navraag hieroor gesê onmiddellike effek beteken eintlik maar so gou moontlik. Hy sê die besluit strook met die polisiebestuur se besluit om fikser polisielede in die diens te hê wat tot almal se voordeel sal strek. Verder is daar ’n tekort aan ruimte by polisiekantore in die provinsie om gimnasiums in te rig en daar is gevolglik besluit om die geboue van die kantiens en offisiersklubs daarvoor te gebruik. “Polisiebeamptes kan by openbare klubs ook sosiaal verkeer.” Hy sê dit staan stasiekommissarisse vry om skrywes aan die provinsiale kommissaris te rig met motiverings waarom die klubs en kantiens by hul kantore nie moet toemaak nie. Die finale beslissing berus by die provinsiale kommissaris. Van die klubbestuurders het gister aan Volksblad gesê met die ondersoek deur die bestuur is daar nooit eens na hul boeke gekyk nie. Dit kom terwyl die boeke maandeliks nagesien word en daar geen probleme met geld en die bestuur is nie. Volksblad • Polisiekantiens dagteken uit die dae van Toet en het reeds in die koloniale magte bestaan. Nie ‘n besluit wat ek sou verwelkom nie! Terloops daar bestaan, volgens regslui, nie iets soos ‘n halfamptelike instelling nie!

Knysna damduikers – Ron Aylward

Deesdae moet jy vir alles op, langs en in die Knysna meer ‘n lisensie of ‘n permit, en vir jou boot – ‘n registrasie en rybewys hê.

Jy mag nie meer met ‘n graaf kappers

(modder grewels) of bloukop-wurms uitgrawe nie, maar met ‘n permit mag jy ‘n omgekeerde blik of pomp gebruik om die kappers uit te blaas (met ‘n maksimum van dertig per permithouer). Bloedwurms mag slegs met ‘n pomp uitgesuig word deur ‘n aas-permithouer, met 5 as die maksimum.

Wanneer jy eers jou aas

bymekaar het, moet jy ‘n spesifieke hengel lisensie hê om spesifieke vissies bo ‘n gespesifiseerde grootte te vang binne die grense van ‘n gespesifiseerde gebied. Voordat jy jou boot te water laat moet jy ‘n ‘skippers’-lisensie hê om ‘n boot van uiters 9 meter op binnelandse water te hanteer.

Om vir hierdie lisensie te

kwalifiseer moet jy ‘n stywe skriftelike eksamen aflê om vas te stel of jy o/a weet dat 9

jy, anders as met ‘n motorkar, regs moet hou en links verby moet gaan, dat die persoon regs-voor die reg-van-weg het, maar dat jy te alle tye met die grootste omsigtigheid moet vaar vir hand, roeispaan en wind aangedrewe vaartuie, en dat daar spoedbeperkings ingestel is in sekere gebiede deurdat jou boot nie ‘n sleep [wake] mag laat nie, edm.

Sleep- en striknette is totaal verbode.

Daar mag nie

meer as ‘n sekere hoeveelheid hoeke aan ‘n lyn gekoppel word nie, en selfs die aantal stokke per persoon is beperk. Waar kom al hierdie beheer maatreels nou vandaan? Ons het hier by die see grootgeword.

Ons het gaan hengel van die rotse af in die

wye oseaan, of van die wal af langs die Knysna meer, of van Thesen se ‘jetty’ op ‘Paarden Eiland’, of van die punt af op ‘Leisure Island’ (daar agter die ou hotel), of van ‘n boot af op die meer self, na willekeur en sonder enige beslommernis of bekommernis.

Ons het self die klein vissies teruggegooi, en soms ook dìe wat

minder klein was, maar ‘n redelike groot kabeljou kan so skaars soos hoendertande wees, maar vir hom gooi ek nie maklik terug nie.

Vir al hierdie ure se geluk en

vrede was daar geen voorskrifte, permitte of lisensies nodig nie, en almal het hulle by die vereistes van die natuur aangepas en gedoen wat logies en verstandig was om die natuurlike hulpbronne te beskerm vir die nageslag. “n Mens kon met jou bootjie of groot boot met die ‘rivier’, of te wel die meer, opry tot waar dit onbegaanbaar word – as dit enige doel sou dien – sonder dat ‘n haan daarna sou kraai, en almal was gelukkig en tevrede. Toe kom daardie langgesig binnelanders met die bleskoppe en die lang tande en golwende lokke, met hul glimmende bote en masiewe brullende motors en klits ons meer op dat die skuim so staan en die seevoëls en kwikstertjies wegvlug, terwyl hule gillende en jillende tieners en twintigers en dertigers, en soos dit soms gelyk het - tot tagtigers rondsleep op enigiets wat op die water sal bly teen daardie spoed, sodat waterplante en dooie waterdiere die volgende dag in strepe stroomaf spoel, see toe! Sodra die sonnetjie die luggie so effens verhit het, is die ou spul weer net so erg aan die raas en remoer, en ry so onverskillig met hul bote dat mens wonder hoe dit gebeur daar nie meer dikwels ernstige ongelukke op die meer voorgekom het nie. Hulle het ook gooi-nette en sleep-nette en striknette en -lyne aan die gemeenskap bekendgestel.

Die gieriges onder plaaslike bevolking het hierdie metodes van

massa uitwissing en vernietiging van die see-vloer met oorgawe aangegryp en toegepas om hul vorige gebrekke aan verhandelbare voorraad onoordeelkundig aan te spreek. Die gooinette vang die skole klein vissies wat in die vlak water skuil teen 10

aanvalle deur roofvisse, wat feitlik alle groter visse insluit, Hierdie vissies dien dan as aas om aan die striklyne gehaak te word voordat dit op strategiese plekke oornag gelaat word om alles wat wil byt te vang, insluitend kormorante, wat dan die volgende dag uitgetrek en geoes word.

Die kleiner vissies, wat gewoonlik die

meeste is, en die dooie kormorante, word eenvoudig vermors nadat die hoeke weer gelaai is vir die volgende sarsie.

Die striknette word op soortgelyke wyse oor

strome en kanale gespan, en alles wat daarin vasgekeer word, word dan later uitgesleep. Die sleepnette word tussen twee bote vasgeheg met vlotte aan die bokant en sinkers aan die onderkant om die wydste moontlike oppervlak te verseker, sodat alles wat dryf en swem in die omgewing ingehok en vasgevang sal word in die ‘sak’ wat in die middel is en in ‘n tregter na agter strek.

Weereens word groot en klein

vasgekeer, maar hier word die grote bepaal deur die gate wat die net vorm tot op daardie punt waar die vasgekeerde massa verhoed dat enige grote deur kan glip en ontsnap. Die sinkers wat op die bodem sleep verrig geweldige onmiddelike skade aan plantegroei, maar dit het ook die voordeel dat massas afsaksels wat losgekrap word vanaf die bodem, geleentheid kry om weggevoer te word deur die getystrome, sodat die bodem weer kan herstel en voerplek verskaf aan die waterbewoners (as dit net nie meer as eenkeer per jaar gedoen word nie).

Dit is egter voor-die-hand-

liggend dat al hierdie metodes uiters vernietigend is as dit nie beheer of verbied word nie. Nou verstaan ons ten minste waarom ons strandlopers en damduikers se draadjie eintlik geknip is deur die onverantwoordelike optrede van sekere binnelanders, en sommige kusbewoners ook!!! Mooi bly, Ron

• Dankie Ron, ons hoop ons besoekers aan die Kus neem kennis – Hennie.

Sprinbokkop ala Ammunies – Gawie Botha “Ja! luister, destyds toe ons nog patrollie gery het teen SWA/Botswana grens ... 7dae weg van "Stasie" was dit net Pap en wildsvleis, en ek het by Fredrik Kunameni, Herero-konstabel geleer hoe om ‘ordentlikke’ pap te maak in die 3poot! Grootwild se murg in die bene word uitgekap en ook in die pap gevoeg, terwyl die opgestopte "pofadder" lê en bruin braai op die kole, gevul met hart, lewer, niertjies en harsings. Springbok se kop word net so in die "hardehoutkole" toegekrap ... vir nagereg later deur die dag ...!” 11

"Hennie, van springbokkop in die warm kole as gaargemaak, moet ek jou dit vertel: Ek was op n veediefstal ondersoek,en as gevolg van inligting ontvang beweeg ek uit na die Ammunies Herhero-reservaat wat ook grens teen die Botswanagrens, nog in my area, en daar merk ek ‘n voertuig staan onder ‘n groot Kameeldoringboom. Ek identifiseer die voertuig as ‘n polisievoertuig, hou daar stil, en sien dit is "Oppies" van Leonardville, ook besig met n ondersoek van veediefstal. Vuur brand reeds en merk dat hy die nag daar gaan slaap, kampgoed reeds uitgepak. Hy bied koffie aan, ons raak aan die gesels, maar so uit die hoek van my oog merk ek ‘n vars geskiete springbok in die boom hang, binnegoed uit en sonder kop: ‘Waar’s die kop?’, vra ek, en hy beduie so na die hoop warm as, wat eenkant uitgekrap langs die vuur is. My Herero Konstabel Frederik en sy Herero Konstabel loop sit eenkant en gesels terwyl ons koffie drink. "Oppies" nooi my om daar te oornag, maar as gevolg van omstandighede buite my beheer, moes ek die aanbod van die hand wys. Het seker so bykans twee ure daar vertoef, groet en ek beweeg nou verder teen die grens op in noordelike rigting. Dit begin sterk skemer word en ek sê vir Frederik: ‘Weet jy ek was so lus vir daardie springbokkop wat daar in die as, dat ek sweer ek ruik die kop nog?’ Daarop steek Frederik sy hand onder die bakkie se sitplek in, en haal die nou gaar springbokkop onder die sitplek uit! 12

Met verbasing vra ek aan Frederik: ‘Nou hoe te hel....?’ Frederik het altyd so ‘n gemaklike laggie gehad, en deel my mee dat terwyl ek en "Oppies" so lekker gesit en gesels het, het hy wat Frederik is, die springbokkop ongesiens verruil in die as en met ‘n ronde kalklip, wat hy toe toekrap onder die as, en die springbokkop in die Ford onder die kussing versteek! Nodeloos om te sê ek en Frederik het die kop verslind! So ‘n paar weke later loop ek "Oppies" weer iewers teen die grens raak. Ek het nou al half vergeet van die springbokkop wat ons uit die as uit gesteel het, en kalkklip in die as, in sy plek gelaat het. Nou sê "Oppies": ‘Jou donner, jy het mos laas my springbokkop uit die vuur gesteel! Dit kan net jy en Frederik wees! Ek ken vir julle ....! Na julle weg is, nou vat ek die skerp gemaakte stokkie en druk so in die as, op die kop om te voel of hy gaar is, maar hy bly hard.’ (Word sag as hy begin gaar word, daarom dat ons altyd met ‘n skerpgemaakte stokkie deur die as in die kop druk om te voel of dit nog nie gaar is.) ‘.... Jong en so toets ek die kop aanmekaar en gooi meer warm kole as, maar die kop raak net nie gaar nie!” (Nou rou kalkklip as jy hom in die vuur gooi en die kalkklip bereik ‘n sekere temperatuur dan blus die kalkklip met n harde slag, dat vuurvonke en vuur die hele wêreld vol weggeskiet word). .....en dit is toe ook net wat gebeur het,nadat "Oppies" die "springbokkop" met vuur begin stook het. Op hierdie stadium is ek al "dik" van die lag, maar toe "Oppies" daarop sê: "@%k jong, toe daai kalkklip in die as ontplof ... dag ek ... daar’s dit! ... ek het nou mortiervuur getrek!" Ek kon my self nie inhou nie, en het "gekraai" soos ek lag.......! Hoe verlang ek nou terug na my "Jonkheid"! – Gawie Botha. Kommentaar deur Gawie Botha "Amunius" naam kom van die Hererovolk wat rondom Amunius gewoon het te Aranos en Stampriet, dit was eintlik een area destyds genoem Amunius (Een area). Alhoewel die Herero’s se eintlike naam vir die gedeelte wel "Omugua" is, na aanleiding van die Groot Soutpan in Amunuis Herero reservaat. Bogenoemde inligting het ek bekom uit geskrifte, toe ek destyds vir bykans twee jaar in Epukiro Herero reservaat waargeneem het as Assistent Bantoe-Sake-Kommisaris. (Korrekte spelling is "Amunius" maar almal het destyds gepraat van "AMMUNIES"!) Foto’s verskaf deur Gawie Botha. • Baie dankie Gawie! 13

Medaljes / Medals – William Endley Ondersersant HS Venter is oudlid van genl Louis Botha se Lyfwag. Ons het op hierdie stadium nie ‘n foto van hom nie. Ons plaas egter foto’s van sy kollegas elders.

Let op die ampsbenaming: Kantoor van die Luitenant en dan “Luitenantin-Bevel Germistonarea.

Die SAP Lyfwag van genl Louis Botha – Hennie Heymans No 4322 (B) ondersersant HS Venter No 4322 (B) ondersersant HS Venter se naam is in die annale van die Mag opgeteken vir die nageslag. Ongelukkig kan ons nie van hom ‘n foto vind nie. Sy dienstydperk in die Lyfwag was vanaf 15 Oktober 19142 en hy het blykbaar daar gedien tot 15 Augustus 1915.3 Ons moet maar met ‘n paar foto’s van sy tydgenote te vrede wees – vir die oomblik! Miskien verskyn hy op van die foto’s wat nou volg – wie sal weet?

2 3

King, 2000:244. King, 2000: 242.

Uniform van die lyfwag Van 1913 tot 1918 het die Unie Verdedigingsmag en die SA Polisie ‘n kwartiermeester gedeel. Die SA Polisie het eers sy eie kwartiermeester op die 1ste April 1918 gekry, dit was kaptein Lloyd.4 Die SAP lyfwag het eers wye rand hoede (soft felt hats, looped up on one side5) gedra en dit wil voorkom asof hulle nekdoeke gedra het. Die hoede was doeltreffend en lekker om te dra. Kundiges het die polisie aangeraai om helmets te dra. Kol Trew verduidelik dat hy wye rand hoed in Australië , terwyl die temperatuur tussen 1100 en 1150 gewissel het, sonder enige nadelige gevolge gedra het. Die Lyfwag sou later hierdie onpraktiese besluit kritiseer omdat helmets ongeskik is vir aktiewe diens – veral agter die loop van ‘n .303geweer 6. Op hul helmets, aan die eenkant het hulle ‘n flits [Eng: “flash”] gedra met die woorde “Body Guard” daarop.7 Die Duitsers het grys wye rand hoede gedra. Tussen kranse en dies meer het die Duitsers beide kante opgeslaan sodat ‘n “V” gevorm het en dit het hulle ‘n baie moeilike teiken gemaak8.

Foto’s van die Lyfwag

Servamus 19970148 Trew, 1936: 56. 6 Trew, 1936: 56. 7 Trew, 1936: 65. 8 Trew, 1936: 57. 5

Sersant-majoor

Korporaal - Corporal 2 i/b

Manskap - Trooper

6. Manskappe - Troopers

No 4 hieronder

Die Offisiere van die Lyfwag

Die Bevelvoerderende Offisier van die Lyfwag was majoor HF Trew – ons het al voorheen sy foto geplaas - en sy offisiere was inspekteur (kaptein) FM Fulton en subinspekteur JE Donald en daar was drie hoofkonstabels op die staf.9 Nr 311(B) 2/hoofkonstabel J Rourke is die sersant-majoor van die lyfwag. [Tydens die aankeer van Kommandant Jopie Fourie beskryf Trew vir Rourke soos volg: “One volley from the rebels dropped the whole party except sergeant-major Rourke of the Bodyguard, who jumped down into the donga and knocked two men down with the butt of his rifle; the others in that part of the donga then surrendered.”10 Dis genoeg gronde om te vermoed dat dit sersant-majoor Rourke is wat hierbo op die foto verskyn.]

Koevoet – The Men Speak – Jonathan Pittaway Soweto 16 Junie 1976 Ons is op soek na polisiemanne wat ooggetuies van 16 Junie 1976 te Soweto was. Ons het nog geen polisieman opgespoor wat daardie geskiedkundige dag daar was nie! MO (A) 1 van 1992 Ons soek ook na (destyds) sersant SW Strick en ondersersant WS Jansen van Rensburg – ons sal graag hul weergawes wil bekom en foto’s van die geleentheid.

Magsorder (A) No 1 van 1992

King, 2000: 242 – 244. Trew 1936: 47.

Verdere behoeftes vir die Koevoet-boek Ons soek SAP-getuies. Die volgende is kataklismies in ons SAP-geskiedenis: Kerkstraat-bom: Wie was op die toneel en het gehelp met die ondersoek? Silverton-bankbeleg: Wie was daar betrokke? Ons het genl Mike Geldenhuys en Dana Kruger se weergawes. Rivonia: Wie was daar? Foxstraat: Genl Geldenhyuys was daar ons het sy weergawe. Ons soek na destyds konst RF Reynders en s/sers Maralich. Wie was nog daar aanwesig? Laaste versoek: ‘n Kapelaan wat Koevoet gereeld besoek het en wat kan getuig oor die geestelike stryd.

Skadu’s in die Sand – Leon Bezuidenhout It is the story of a Kavango tracker that served for six years with Koevoet. In this book he tells the story of around 50 of the fire fights he was involved with. He survived 5 anti personnel mine explosions and a RPG rocket on his Casspir. He was wounded 3 times. He tells the story of the men on the ground, looking for the shadows on the ground, facing heavy odds with mines and concealed terrorists always somewhere hidden. He tells the story of the art of tracking. Where dust could tell time. Sisingi Kamongo's story is supported by the stories of two of the most renowned team leaders. Herman Grobler and Francois du Toit. He wrote his story 20 years later while sitting in a wheelchair. The result of his last Pomz incident. This is a powerful recollection of experience with South Africa's most successful counter insurgency unit. This is the only personal recollection of an ex-Koevoet operative and the only non-white member of the South African security forces to ever do so. 21

Die boek is reeds voltooi, maar ons het besluit, ter ere van die meerderheid Afrikaanse lede, asook die swart lede wat net Afrikaanse gepraat het, om ‘n gelyktydige Afrikaanse weergawe te publiseer. Die twee weergawes word gelyktydig in SA, die VK en VSA uit te reik. Op hierdie stadium ontvang Sisingi “Shorty” Kamongo slegs ‘n ongeskiktheid pensioen. As gevolg van korrupsie het hy en baie ander soos hy geen toelae ontvang die afgelope twee maande nie. Die Maatskaplike Toelae Agentskap (SASSA), weet nie wie bestaan nie, sodoende staak hulle toe alle uitbetalings, ook van die wat die geld nodig het om te oorleef. • Vir vrystelling in Augustus 2011. Beide die Afrikaanse en Engelse weergawes. Die uitgewers is 30 Degrees South.

Sisingi Kamongo en Leon Bezuidenhout – foto Hennie Heymans

Nederlandse Polisiegeskiedenis Nederland is een van ons stamlande en hulle het die polisiewese hier op SuidAfrikaanse bodem aan die Kaap die Goeie Hoop gevestig. Min mense weet ook dat die Nederlanders die “vader” van die Amerikaanse polisiestelsel is. Voor New York is die gebied as Nieu-Amsterdam bekend gewees. Die Amerikaanse polisiestelsel met die burgermeester as die hoof van die polisie kom van die Nederlanders af. 22

Gedurende die kulturele boikot tussen Suid-Afrika en Nederland was dit baie moeilik om inligting van Nederland oor hul polisiestelsel te bekom. My vakgebied was Nasionale Strategiese Studies. Ons professor, ‘n oud-SAW generaal, het my versoek dat sy “SAP”-studente op die binnelandse dimensie (en polisiewerk) kon fokus, goedgekeur. Ek moes ‘n skripsie oor die Koninklijke Marechaussee opstel. Nie Unisa of die destydse RAU het die woord, Koninklijke Marechaussee, in die biblioteek onder die trefwoorde gehad nie. Eendag by die IPA in Pretoria loop ek ‘n gebore Nederlander, Paul Bijvoet, raak wat in Suid-Afrika woon. Ek vertel hom van my dilemma. “Geen probleem,” antwoord hy. Deur Paul Bijvoet

het ek kaptein Arie van der Kerkhof, destyds die

stasiebevelvoerder van die Koninklijke Marechaussee te Schipol Lughawe, naby Amsterdam telefonies gekontak. Tydens die telefoniese onderhoud het Arie my gevra om “langsaam” te praat en hy het gou literatuur per KLM gestuur – ‘n polisieman weet mos hoe! Twee dae later is ek in besit van die Koninklijke Marechaussee, die Rijkspolitie en die Gemeentepolitie se geskiedenis. Aan Arie van der Kerkhof – nou oorlede – is ek vir ewig dankbaar dat hy my aan die Nederlandse polisiestelsel bekend gestel het! Wat ‘n voorreg was dit nie! Reeds in die mistige verlede toe die Romeine die Lae Lande beset het waar die Batawe gewoon het, het die Romeins-Hollandse reg ontstaan en daarmee saam sy polisiewese – waar dink u kom die woord dagvaarding vandaan? So het ek eendag die kommandant van die Koninklijke Marechaussee ‘n dag of twee as huisgas onthaal en hy het my ‘n eerstehandse voorligting van die Koninklijke Marechaussee gegee. Deur Johan Gijsbers (destyds IPA voorsitter, Jakaranda) en Johan du Plooy het ek ‘n IPA-beurs om Nederland besoek, gekry. Arie van der Kerkhof het nie verblyf plek in Amstelveen gehad nie en ek het by vriende van hom – Ger en Jos Sevink in Amsterdam tuisgegaan. Hulle was nie vreemdelinge vir Suid-Afrika nie. Ger het vir Klaas de Jonge in die Nederlandse Ambassade wat destyds in die Nedbankgebou, h/v Andries- en Kerkstrate was, bewaak. Die lede van die veiligheidstak het die lewe vir beide Nederlanders ondraaglik gemaak – alles deel van die senuoorlog. Ger het dit goed begryp.

Ek was die eerste Suid-Afrikaanse gas wat by Jos en Ger Sevink in Amsterdam tuisgegaan het. Deur die jare het ek bande met Jos en Ger gesmee en ons het mekaar oor en weer besoek. Deur hierdie besoeke het ek verskeie polisie-instellings in Nederland en BelgiĂŤ besoek en vir â&#x20AC;&#x2DC;n proefskrif die geskiedenis van die Nederlandse polisie van die Romeinse tydperk tot 1994 intensief bestudeer terwyl my kollega, oorlede majoor Marius Bonthuys, op die Franse Gendarmerie gefokus het. Na vyf jaar van intensiewe studie het ek nie my doktorale graad verwerf nie en om alles te kroon is my harde skyf met die proefskrif daarop gesteel! Ek het die dief opgespoor maar hy het ongelukkig selfmoord gepleeg voor ek hom in die hande kon kry. Kollega Marius het ook nie sy MA op die Franse polisie voltooi nie â&#x20AC;&#x201C; dit was alles faktore destyds buite ons beheer. Op versoek van generaal Van der Merwe het ek met prof Elrena Van Der Spuy geskakel. Sy is die skoonsuster van een van ons generaals en hy is nogal verlangs familie van my. Sy het vir my die volgende boek gestuur:

Deur my omswerwinge in Nederland en België het ek baie mense ontmoet - een van hulle was hierdie einste dr Cyrille Fijnaut. Op die agterkant van die boek verskyn die kreet: “Until recently, the history of the Dutch police in the nineteenth and twentieth century had never been the subject of extensive scholarly research. [My onderstreping.] Thanks to an initiative led by a number of chiefs of police and police authorities, however, this area has now been researched in detail, culminating in a series of volumes written by Prof. Cyrille Fijnaut (project leader), Dr Guus Meershoek, Dr Jos Smeets, and Dr Ronald van der Wal. The four volumes examine the history of the municipal police, the national police, the police unions, and the police system in general, starting with the period of the Netherlands' brief incorporation into the French Empire in 1810-1813. The series is completed by a fifth volume, a paperback summary by Cyrille Fijnaut, which is here translated into English. The book opens with a discussion of how the police system gradually emerged in the mid-nineteenth century, why it became increasingly divided by opposing forces around 1900, and how in the 1930’s these divisions resulted in an embittered power struggle. The second part of the book details the reorganization of the police under the German occupation of the Netherlands during the Second World War, and the deployment of the police in the service of the occupying force. The laborious process of coming to terms with the recent past in the aftermath of the occupation, right up to the turbulent 1960s, is subsequently examined. The final chapter outlines why, despite major problems in maintaining public order and combating crime, the process of reorganizing the police over recent decades could only proceed one step at a time. Cyrille Fijnaut is a professor at the Faculty of Law of Tilburg University. His doctoral thesis (1979) discussed the political history of the police in Europe, and since then he has published many books and articles on the history of the police in Belgium and the Netherlands as well as the history of international police cooperation.” Wat het ek geleer by die Nederlanders?

• Polisie in Nederlands word gespel POLITIE en indien ‘n “K” bygevoeg word sit mens met politiek. Polisie se ordehandhawing en plaaslike politiek is onlosmaaklik verbind. Miskien die belangrikste feit is dat polisie in Nederland op twee vlakke opereer het, plaaslik die Gemeente en Rijkspolitie (nou Regio) met Koninklijke Marechaussee vir binnelandse beveiliging ook bekend as sg harde polisiering en pligte mbt tot nasionale take. (Sedertdien het hulle Rijks- en Gemeentepolitie saam gesmelt om Regio-politie te vorm. Die Koninklijke Marechaussee opereer steeds onafhanklik en bied ook polisiesteun wanneer nodig.) • As voorstander van twee polisiemagte; nl plaaslike (gemeente/stad) of metropolisie en provinsialepolisie vir die kleiner dorpies en gehuggies en dan die staatspolisie, die sg ‘derde mag.’ • Op die plaaslike vlak is die burgermeester in beheer van die polisie, want plaaslike aangeleenthede behoort plaaslike die beste politieke aandag te kry. Plaaslike belastingbetalers kan beter polisie diens kry as hulle beter sal betaal! So kan die burgermeester sorg vir meer polisievoertuie en toerusting. • Op nasionale vlak beskerm die polisie die hoogste belange van die staat. Niemand kan dit beter as die polisie doen nie! Daarom ’n militêre konstabelmag om grensbeheer, grensbeveiliging, kuswag en binnelandse veiligheidstake te doen. (Die Koninklijke Marechaussee is ’n militêre konstabelmag, nie militêre polisie nie, maar in diens van verdediging maar voer funksies uit ten behoewe van justisie en binnelandse sake.) • Daar sal steeds ’n binnelandse inligtingsdiens, polisie intelligensie en kriminele buro en forensiese wetenskapslaboratoriums edm wees. Kommentaar: Ek sal altyd lojaal teenoor die SA Polisie wees maar ons het ook stelselfoute gehad. Nasionale veiligheid was in die verlede vooropgestel! Die SA Polisie se funksie was te veel op veiligheid, Tin en onlusbeheer gefokus terwyl die ander sogenaamde ‘artikel 5’ polisiefunksies afgeskeep is. Vandag sit ons met ’n erflating wat moeilik is om te stabiliseer. Neem misdaadvoorkoming as voorbeeld: ons het nooit wetenskaplike misdaadvoorkoming gedoen nie! [Bv iemand breek in of roof ’n plek. Iemand moet dan ondersoek en metodes aan die hand doen om sodanige voorvalle te voorkom.]

M.i. werk die Nederlanders in ‘n polisiehemel terwyl ons in die polisiehel werksaam was. “Erg gedramatiseerd!”, verklaar ‘n Nederlandse polisieman. Sedert die einde van die tweede wêreldoorlog het hulle maar sleg vier polisiemanne aan diens verloor. Ons verloor tientalle per jaar.

Kwa-Zulu Natal – Re-unie van Honde-eenheid: Dana Kruger Hennie, Op 22 Oktober 2010 het die honde-eenheid 'n re-unie vir oudlede van die Durban honde-eenheid gereël, om erkenning aan die "oues van dae " te gee vir hul rol by die honde-eenheid en wat erken word as een van die baanbrekers in die honde-wêreld in Suid-Afrika. Die honde-eenheid is dan ook van die eerste hondeeenhede wat tot stand gekom het en is sterk op pad na die 50 jarige bestaansjaar. Tydens die verrigtinge was daar gepraat oor vergange se dae en gespog oor wie die beste hond gehad het. Daar was ook erkenning gegee vir die groot hoeveelheid lede wat dan ook die hoogste prys betaal het en natuurlik die rol van die hond in die Polisie. Die eenheid het dan ook sy kwota honde afgestaan in die uitvoering van hulle onbaatsugtige diens aan Volk en Vaderland. Die geleentheid was dan ook spesiaal deurdat die eerste drie medaljes vir polisiehonde dan ook aan lede van die eenheid uitgereik is en hierdie oud lede was dan ook daar om hul ervaring en staaltjies met ons te deel. Die eerste medalje aan 'n polisiehond was dan ook aan sy geleier, Manie Odendaal (luit-kol afgetree) uitgereik op Parade by die Kingspark Rugby stadium. Die tweede medalje was aan Brian Boucher uitgereik en die derde medalje aan Johnny Aissing. Die geselligheid was 'n treffer en die manne het GEKUIER. Ek wil dan ook die bevelvoerder by die honde-eenheid en sy personeel bedank vir hul inisiatief en skitterende voorbereiding , om van die re-unie 'n sukses te maak. Sterkte aan julle ouens en Voorspoed !! Dana Kruger.

Foto-berig – verstrek deur “Dana” Driemanskap in ernstige gesprek: Brian Boucher (sy hond Rusty was die tweede hond in S.A.P. om ‘n medalje te verwerf), Johnny Aissing (1964)(sy hond Charlie was die derde hond om medalje te verwerf) en Lawry Kaplan. 27

Kapt. Marinda Kruger voer onderhoud met Dana Kruger (sen. supt. - afgetree) wat voorheen die eenheidsbevelvoerder te Durban honde-eenheid vanaf 1990 tot 1993 was .Van 1993 tot 2008 was hy die Provinsiale Bevelvoerder in KZN oor die Honde-eenhede.

Kapt. Marinda Kruger voer onderhoud Kapt. Marinda Kruger voer onderhoud met luit-kol Brian Oberholzer (nou die met Luit.-kol. Kallie van Loggerenberg eenheidsbevelvoerder van Pietermaritz- tans te Port Shepstone Polisiestasie. burg honde-eenheid) oor sy dae as hondegeleier by die Durban Hondeeenheid .

Kapt. Marinda Kruger voer onderhoud Kapt. Kruger voer onderhoud met Flip met Lawry Kaplan die eerste Haultzhuizen. hondegeleier (1962) by die eenheid. 28

Kapt. Marinda Kruger voer onderhoud Bo - Naaste aan die kamera is sers Peter met Manie Odendaal (1963) (sy hond van Rooyen en Beauty; Manie staan langs Prince, was die eerste hond in SAP om hom met Prince. ‘n medalje te verwerf). Lawry Kaplan, Johnny Aissing, Tobie Wiese, Dana Kruger, Flip Haultzhuizen, Deon Fischer (agter), Wallie Bowden, Boet Nel, Adrian Ash, Manie Odendaal en Mannetjie van Niekerk met Wahne Ingle se gesig op die regterkant.

Brian Boucher,Manie Odendaal,Johnny Van die gaste luister wat die “ou” manne Aissing,Boet Nel en Flip Haultzhuizen. kwyt raak...

Van die gaste luister wat die â&#x20AC;&#x153;ouâ&#x20AC;? Dana Kruger, Lawry Kaplan en Brian manne kwyt raak. Boucher.

Adj-off Jack Haskins en Scotty.

Die hooftafel

A-o Shozi aan die woord.

'n Deel van die hooftafel met jare se ondervinding onder die manne.

Kapt. Gary Cousins (eenheidsbevelvoerder van Umkomaas hondeeenheid) met donker bril, Deon Fischer en Kapt De Villiers luister aandagtig na die toesprake.

Die â&#x20AC;&#x153;ouâ&#x20AC;? manne word een vir een uitgeroep om te staan om hul aan die huidige personeel by die eenheid bekend te stel.

Luit-kol. Brian Oberholzer (eenheids- Brian Botha ... al weer laat .... en soek 'n bevelvoerder van Pietermaritzburg sitplek. honde-eenheid) aan die woord. Ek het as voormalige bevelvoerder net my opregte waardering uitgespreek vir die geleentheid vir die ou en huidige manne/vroue om mekaar te kon ontmoet en net lekker te gesels.Ek het ook verwys na die feit dat Durban Honde-eenheid 'n Legende in eie reg is en Landwyd onder Hallo Hennie, hiermee die gegewens. ander honde-eenhede gesien is as die Die re-unie het op 22-10-2010 te Durban Beste in die Land. Die ouens kon werk Honde-eenheid by Durban Sentraal ...en ek glo dat hulle nog steeds gereken kan word as 'n trotse eenheid wat menige Polisiestasie plaasgevind. skelm sy Moses laat sien het ....groete. 31

Manie Odendaal vertel van die voorreg om die eerste hondegeleier te word wie se patrolliehond, Prince, 'n medalje vir dapperheid gekry het. Links: Parade Kingâ&#x20AC;&#x2122;s Park. Sarp, Nov 1965. (HBH staan regs agter die offisier en was daardie dag baie trots op Manie!)

Boet Nel kon nog sy eerste hond onthou (1965) ....en deel so 'n staaltjie of twee .... met die manne en vroue. Luit-kol Phillip Rajah - Eenheidsbevelvoerder by die Durban Honde-eenheid, hy bedank die gaste en oud lede vir hulle bydrae by die Durban Honde-eenheid.

Manie Odendaal, Boet (Snalie) Nel Manie Odendaal, Flip Sonnekus, en Flip Sonnekus. (Snalie) Nel en Lawry Kaplan.

Boet

Oom Flip (Popeye the Sailorman) Groep foto van die “ou” en huidige manne/ Sonnekus vroue van die Durban Honde-eenheid.

Flip Sonnekus, Brian Boucher (1964) en Lawry Kaplan (1962).

Dana Kruger (oud-Provinsiale Lawry Kaplan: Bevelvoerder van Polisiehonde in Durban se eerste KZN) en personeel van die Durban hondegeleier honde-eenheid en Jacques Kruger spog so bietjie met hul lengte. Jacques was ook voorheen 'n SAPD-hondegeleier maar is nou verbonde aan die SARS Hondeeenheid in KZN. Scotty, Andy Geyser, Flip Sonnekus, Kallie van Loggerenberg, Adrian Ash, Dana Kruger, Brian Oberholzer, Deon Fischer, Brian Botha, Wally Bowden, Miles Mowat en voor Jerry Naidoo en Mannetjie van Niekerk.

Flip Sonnekus, Kallie van Brian Botha , Deon Fischer , Dana Kruger en Loggerenberg, Scotty, Adrian Ash, Lourens Wessels. Deon Fischer, Brian Oberholzer, Miles Mowat and Smit. • Dana baie dankie vir die nuus van Durban! In my jong dae het ek sersant Peter van Rooyen geken en die gerug in omloop destyds was, dat sy hond Beauty: ‘n donkie en ‘n vark doodgebyt het voordat Beauty ‘polisie’ toe is.

[Dana: Julle hondemanne moet tog daaraan dink om sy naam op een of ander manier in Durban te verewig. Hy is vroeg oorlede – hy was ‘n goeie polisieman en die eerste sersant-in-bevel van die hondemanne in Durban.] Een Oujaarsaand c 1962 was ek by die Play House om die middernagvertoning – Dr No – van James Bond te kyk. Ek was saam met Donald Campbell, sy Vader was die DK van Durban-Sentraal. Ons was in std 9. Die Duktails wou die vol teater binnetree. Durban-Sentraal se wa het die klagte bygewoon. Die polisiemanne kon uit die wa klim nie, die Ducktails het gekeer en die wa berig wieg totdat die honde-eenheid opgedaag het! Hulle het groot naam gemaak daardie aand. Die hond het een Ducktail gebyt en hy het by SAP Punt ‘n klagte probeer lê – hy is summier gearresteer met die woorde “Ons soek jou!” Baie kere het ek as skoolseun vir Manie en die ander manne in Durban gesien met Radio se Studebaker Larks wat so deur die strate jaag. Met skreeuende bande en die lang lugdraad wat deur die nagwind om die draai swiep - was vir my so mooi – en dan het ek groot oog agternagekyk en kon nie wag om by die Mag aan te sluit nie! [Moes eers matriek maak! Vir wat wonder ek nog!] Veral ook as my Pa ook soms tuiskom en ‘polisie-stories’ vertel het. Hy het dan ook baie vertel van die legendes en hul dinge. As jong konstabel onthou ek die volgende hondemanne van Durban: sersant Peter van Rooyen, konstabel Piet Fourie (brig Albie Fourie se broer), sers Tjaart Riekert, Manie Odendaal, Laurie Kaplan, konstabel Caswell, Flip Sonnekus, konstabel Davis, SOO, Brian Boucher , ‘sant Fred Pautz en konstabel Rademeyer van Pinetown. Laasgenoemde was later op Hoofkantoor by die seksie: “Klagtes teen Polisie.” Ook sal ek skuldig wees as ek nie die naam van (destyds) luitenant Hennie Meyer noem nie! Hy was Port Natal se eerste ‘honde-eenheid offisier’. Onder sy bevel is die honde-eenheid wat reeds op ‘n goeie grondslag geplaas was, verder verbeter en aan geweldige positiewe publisiteit blootgestel - wat die polisie in Durban tot groot eer gestrek het! [Hennie is die seun van die befaamde hoofkonstabel Matie Meyer van Kamfersdam – die SAP perdeplaas. Hennie Meyer, het altyd gelag, hy was destyds een van die min vriendelike offisiere!] Later is die eerste SAP Honde-gedekteken naby Cato Manor by die DBV opgerig. Dit is my vermoede dat Hennie Meyer ‘n groot rol daarin gespeel het asook brig Albert Steytler (voorheen van Durban en later BO van die hondeskool.)

Net een keer het die honde tydens my skof nie na wense opgetree nie. Sersant John Senekal van SAP Wentworth het een nag ‘n huisbraak-klagte te Hume Pipes in Chamberlainweg bygewoon. Dit was in Desember 1967; ek was net ‘n paar dae sersant. Ek was te SAP King’s Rest - die buurstasie - maar is baie naby die toneel en het by John aangesluit. John en ek het altyd inbrekers gevang – veral op nagdiens! Dit was ons pret om ‘eers te vang’ en dan die dossier met verdagte en bewysstukke vir die speurders te gee. (Ons Vaders het ook in Durban saam gewerk.) John vra my toe om die honde-eenheid te ontbied. Konstabel X daag op met sy hond. Die hond het ‘n goeie vertoning gelewer en konst X het verklaar dat daar geen inbrekers is nie! Ek wou ook loop, toe John my vra om te sit. Ons sit toe in die donker, vir seker so 15 minute, toe die inbreker opstaan waar hy in ‘n regop pyp weggekruip het. Toe hy ons sien spring, hy terug. Ek spring bo-op die pyp reik af en trek hom op, toe ek hom bo het, spring hy! Maar John was reg vir hom! Voor hy verder kon weerstand bied is hy in boeie, in die sand op sy maag!

Die Polisie se Misdaadintelligensie Afdeling : Gcwalisile Khanyile Exposed: police rot - http://www.iol.co.za/news/exposed-police-rot1.688319#comments_start%23comments_start October 24 2010 at 08:05am - By Gcwalisile Khanyile The country’s most trusted spy outfit – the SAPS’s crime intelligence – is teetering on the brink of collapse owing to rampant mismanagement, fraud, corruption, nepotism and a lack of leadership. A number of concerned operatives have written several dossiers raising concerns about how the mismanagement of crime intelligence is a security risk for the nation – given the historic problems that affected the perpetually ineffective National Intelligence Agency. In one of the confidential dossiers, they claim that “a dynasty like the one alleged in the British Intelligence Service is created… (and) it looks after itself and family interests through state resources. Meetings are scheduled in comfortable hideouts at state costs, only to find that it was family or friends’ outing”. In a document, dated October 27, 2009, one PZ Magadla of counter- intelligence in KwaZulu-Natal reports that another dossier on “diverse issues of corruption and other ills” was being prepared. One senior leader based in Gauteng is accused of taking his girlfriend on an official trip to Singapore. A handful of crime intelligence operatives told The Sunday Independent that a report two weeks ago in this paper 36

on jobs and promotions for General Bheki Cele’s pals was the tip of the iceberg since the organisation was badly infested. They said it was disturbing that even those in charge of covert operations were caught in a web of criminality. This raised the serious question of who, in fact, was watching over the republic? The NIA is battling to recover from divisions and paralysis that came with former director-general Billy Masetlha’s messy axing and the hoax e-mail saga. Some in crime intelligence have pointed an accusing finger at crime intelligence boss Richard Mdluli, accusing him of acting outside of the law and allowing an environment of maladministration and mismanagement to fester under his stewardship. They allege Mdluli has his eyes removed from: • Abuse of covert premises, where girlfriends are housed • Abuse of a slush fund, with “loans” to operatives favoured by the leadership • Some people who registered their children as crime intelligence sources in order to get income. The situation appears worse in KZN with more than five top officials employing their sons, sisters, girlfriends, nieces and wives. More than 30 officials in KZN crime intelligence are related to each other. Deputy national commissioner of police Ray Lalla and KZN head of crime intelligence Dina Moodley are fingered in a confidential nepotism report written after a mass crime intelligence meeting held at Amanzimtoti Civic Centre on KZN’s South Coast in October 2009. Lalla’s daughter was, at the time the report was written, working for crime intelligence. The report points out that nepotism poses a security risk due to the sensitive nature of the crime intelligence environment and the level of objectivity that is expected. “The employment as well as the unfair promotion of relatives in that environment is a serious threat to security. Some of these people are employed and placed in covert premises. Those who are aware of such practices can blackmail those who perpetrate this practice and threaten them to the extent of forcing them to divulge classified state information,” it reads. Several laid the blame on Mdluli’s leadership and the protection he appeared to receive from Cele. “It is a Zulu dynasty – I dare Cele to act against Mdluli. We have a 37

Zulu-Nostra now. Cele knows what the problems with Mdluli are. Should the organisation collapse before he does something?” asked a source. The specific allegations against Mdluli are that: • He appointed under-qualified people to lead experienced spooks because he did not trust them. They use the example of a human resources development officer who was appointed head of crime intelligence without a knowledge of the environment. • He allegedly protects Major General Solly Lazarus, in charge of the spooks slush fund, from the vetting staff who want to subject him to a vetting process. • He and Lazarus created 250 new posts without consulting HR – and advertised the posts without mentioning them as SAPS posts and thus denying many opportunities of promotions. • He recommended to Cele the promotion of Constable Nkosana Sebastian Ximba, who jumped seven ranks to become a colonel. This was in spite of the fact that Ximba was facing a case of assault with grievous bodily harm which was opened at Johannesburg Central. He is perceived as a close acquaintance of Mdluli. • Like ministers, Mdluli drives two official cars – a Q7 and a Mercedes – and has assigned to himself a driver and a bodyguard even though there is no such policy provision for his post. Those who spoke to The Sunday Independent wanted to know what Cele was doing about the mess. The SAPS’ spokesperson, Nonkululeko Mbatha said the police management wished not to comment about the allegations. However she said they were aware of them. Mdluli couldn’t be reached on his cellphone yesterday and also did not return text messages sent to him. Two other sources at senior level said that Cele was “extremely concerned” about the leadership paralysis in crime intelligence and was allegedly working behind the scenes to restore order. Other officials fingered are the retired KwaZulu-Natal police commissioner Hamilton Ngidi, KZN commander of crime intelligence operations Director SO Ndlovu, BB Mncwango cluster commander of Ulundi, Captain SE Madikane Donnybrook cluster commander, Colonel GJ Ncube commander of the Operational Intelligence Analysis Centre and others.

Moodley allegedly brought in his brother who was working for the Department of Correctional Services and gave him a captain’s rank. Moodley’s brother was placed on undercover gathering and resigned after just over a year. Ngidi is alleged to have brought in his stepdaughter (a daughter out of wedlock by his wife) as a clerk. She was soon promoted to captain. She then became a lieutenant colonel at crime intelligence after a couple of years. Ndlovu, according to the report, employed his girlfriend to the rank of lieutenant colonel at the security intelligence division five months after she had joined crime intelligence as a detective. Mncwango employed his son, Madikane employed his sister who is, according to the report, stationed at Umlazi crime intelligence while Ncube employed his sister’s daughter. - Sunday Independent . • Die Misdaadintelligensie afdeling is natuurlik die opvolger van die ou veiligheidstak. Kan die inligting wat so versprei word, regtig waar wees? • Ons ou-SAP’s is almal Suid-Afrikaners en hierdie land is ook ons land! Dit voel of ek droom wanneer ek hierdie tipe berigte lees. Juis, daarom is hierdie berig rede tot groot kommer – indien dit in alle opsigte korrek is. Ek het al met ’n paar lede gepraat en diè hunker na pensioen of is goed gekwalifiseer, maar kan weens velkleur of geslag kan hul nie verder bevorder word nie. • Op ‘n afstand, lyk dit vir my asof sekere sensasionele arrestasies uitgevoer word om ‘beeld te bou’ en later boemerang die arrestasies weens ’n gebrek aan kundigheid of bloot weens slordige polisiewerk. • Blykbaar is die leuse: “Wanneer dit pap reën moet jy skep!” Dis jammer. [Ons het 12 uur skofte in Burgers Park Hotel gewerk sonder enige uitgawes vir die staat! Kol JJ Viktor, soos hy destyds was, het verklaar: “Julle is %$# en ek betaal vir geen etes of enige verversings nie! Ek sal geen eis goedkeur nie!” • Inligting werk met die hoogste belange van die staat en derhalwe is eerlikheid, integriteit en vertroue van die hoogste belang. Professionaliteit en bewese kundigheid is nodig om sekere bronne te hanteer want hulle kan maklik ‘vertel’ wat jy wil hoor en in die proses baie ryk word! • Ons woon in ‘n Rechtstaat waar die oppergesag van die reg, lees die grondwet, seëvier. Natuurlik het ons verpligtinge, regte en bevoegdhede – ons mag bv in ‘n demokrasie betoog sonder om dislojaal teenoor die land te wees! • Inligtingswerk vereis kennis en insig van die hoogste orde en is soms resultaat gedrewe! • Intelligence is all a Matter of Trust! [In ‘n James Bond-fliek verklaar “M” die Hoof van MI6: The problem is, you must know: who to trust! 39

• Korrupsie en nepotisme is die eerste groot vyande en moet eers uitgeroei word, voordat enige suksesvolle teen-inligtingsmaatreëls ingevoer kan word.

National Resources Heritage Act, 1999 One of our readers, Gerda Coetzee, a former professional assistant and sergeant at the SAP Museum, brought it under our notice the Anglo-Boer War memorial(s) at Balmoral in Mpumalanga are being vandalized. This information was relayed to Maj-Gen Gert Opperman, CEO, of the Voortrekker Monument. Many of our readers are former policemen and are conscious of our heritage. Our heritage is being destroyed on a daily basis in order to reclaim and obtain scrap metal. [For example the graves of dr Andries Treurnicht and various other people, like the family of the sculptor Jo Roos’ have been vandalized at the grave yard next to the Heroes Acre, Pretoria. Many metal graves of British soldiers and policemen (Transvaal Constabulary, SA Constabulary, and Transvaal Police etc) who fought in the Anglo-Boer War have vanished from the grave yard! Stolen by scrap merchants.] In the above act the following sections are important to note: • Grave means a place of internment and includes content, headstone or other marker of such a place, and any other structure on or associated with such a place. • There is a Heritage register on national and provincial level. Sec 28 of the Act declare and define a Protected Area. Sec 28(3) “No person may damage or disfigure ….. Sec 36 – Burial Grounds and Graves Sec 37 – Public monuments & memorials; “…public monuments & memorials must be protected in the same manner …” Sec 45 – Compulsory repair order … Sec 50 – Heritage inspectors Sec 51 Sec 51 – Provides for offences & penalties …

Sec 51 (6) Any person who believes that there has been an infringement of any provision of this act, may lay a charge with the SAPS or notify the heritage resources agency. Sec 51 (8) – damage – may have to pay back the damage caused. • The most important matter is the visit the scene of the crime - the 'first information of crime' must be made under oath. Take photographs and furnish this to SAPS with your avadavat. • General Opperman informs that his organization will in future also be responsible for the graves of the Boers who died during the Boer War. • See also: http://www.nuus24.com/Suid-Afrika/Nuus/Boere-Viking-spog-hyvernietig-monument-20101104-2

Brief van Dana Kruger Hello Hennie, Na aanleiding van ons onlangse gesprek die volgende: 1. Dragorders in die Suid-Afrikaanse Polisie vanaf 1913 tot op hede: ons stel voor dat navorsing gedoen word oor hierdie aspek om foto’s en dokumentêre bewyse oor dragorders te kan bekom . 2. Suid-Afrikaanse Polisie Radio Tegniese afdeling: ons stel voor dat navorsing gedoen word oor hierdie aspek om foto’s en dokumentêre bewyse oor die Radio Tegniese Afdeling te kan bekom . 3. Die rol van die Kamele in die Suid-Afrikaanse Polisie: ons stel voor dat navorsing gedoen word oor hierdie aspek om foto’s en dokumentêre bewyse oor Kamele te kan bekom . 4. Die rol van die Perde in die Suid-Afrikaanse Polisie: ons stel voor dat navorsing gedoen word oor hierdie aspek om foto’s en dokumentêre bewyse oor Perde te kan bekom . 5. Die rol van die Polisiehonde in die Suid-Afrikaanse Polisie: ons stel voor dat navorsing gedoen word oor hierdie aspek om foto’s en dokumentêre bewyse oor honde te kan bekom . Groete, Dana Kruger.

Ons moet ook kyk na:

• ‘n Ereboek tov alle SAP-lede wat in die uitvoering van hul pligte gesterf het. Ek soek foto’s van polisiemanne wat in die uitvoering van hul plig gesterf het. (Ek is klaar met die Natal Police, SA Constabulary, BSAP wat in Suid-Afrika gesterf het en die SA Polisie. ‘n Paar ou magte se sterftes is nog nie aangeteken nie bv die Zarp’s, CMP, CP, CMR en OVSRDM.) • Ons polisiehelde, kommissarisse, bevelvoerders edm. • Polisiemedaljes, polisiekentekens, skouerflitse en spesialis polisiekentekens – vir baie jare na die eerste wêreldoorlog het genl Bobby Plamer SAP-vlerkies gedra. In die 1990’s het ek verskeie lede gesien wat paramediese kentekens gedra het.] • Vervoer, Lugvleuel, Watervleuel, Pantservoertuie edm • Polisiestasies – honderde polisiestasies is deur die jare toegemaak. [‘n Fotoalbum met foto’s van polisiestasies sal ook interessant te wees.] Navorsing tov dragorders en uniforms is baie moeilik omdat die orders ontbreek. Baie keer word mens deur die film-bedryf genader en dis soms moeilik om te onthou watter uniform gedurende watter tydperk gedra is. Die Kwartiermeester het die drag vir die verskeie beroepe in die Mag voorgeskryf. (Ek dink aan kokke, geweersmede, hoefsmede, mediese ordonnanse, orkes, LO-instrukteurs, vlieëniers, Mobiele Eenheid ens.) Gedurende die dertiger-jare het offisiere bv seremoniële wit baadjies en helms gedra. Die ligte kakie uniform – somerdrag vir offisiere - is gedurende 1970 afgeskaf. Ook het die tafel tenue, die sg bobbejaanpak, ook ‘n verandering onder gaan. Ons moet ook nie die “ou” klere vergeet nie. In die 1960’s het die honde-eenheid bv in gemaklike klere hul honde laat oefen. Ons veiligheidsmanne is Rhodesië toe gestuur om veldwerk te doen. Ons is gesê om vir daardie doel eerder “ou” klere wat mens in die bos kan dra, saam te bring. Die stokkie is gedurende 1991 afgeskaf. • Wat ek nie weet nie, is die dra van, veral die swart helm. Op baie foto’s verskyn lede met of die swart helm of die swart pet. Was die kakie- en die swart helmet slegs op patrollie gedra? Pette vir kantoordiens? My Vader het altyd ‘n swart uniform met ‘n swart pet gedra. Later toe die uniform kakie word, het hy dieselfde pet gedra met ‘n kaki-oortreksel.

Verlate, vervalle en vergange tekens van polisie teenwoordigheid in die Noordkaap – Dr Henry Abbott 42

Hier in die Noordkaap is ‘n paar vergete polisiestasies en polisieposte. In ‘n streek waar toeriste-aantreklikhede (en mense, en toeriste) en werkgeleenthede maar yl gesaai is, is dit belangrik om hierdie strukture te bewaar en ten minste al die inligting, staaltjies en foto’s wat ons kan kry, bymekaar te maak en te bewaar. Die paaie is sleg en die plekke is ver uitmekaar. Enige verskoning om te stop en iets koel of koel te drink is altyd welkom en ek dink baie besoekers, ook buitelanders kan gelok word, as hulle maar net weet wat daar is. Ek het al dikwels die argument gehoor “Mense in Europa het stede en plekke wat duisende jare oud is, hulle word nie beïndruk deur iets wat maar skaars ‘n honderd jaar oud is nie.” Die verskil tussen die “Nuwe wêreld” en die “Ou wêreld” is dat die oergeskiedenis van daardie stede en dorpe so lank terug in die verlede is, dat daar maar net oor hulle geraai kan word. In Suid Afrika is ons bevoorreg dat die ontstaan en groei van stede en dorpe van feitlik die begin af deur kunstenaars en veral fotograwe vasgevang is, en dat baie van hierdie bewysstukke nog behoue gebly het. Die studie van verstedeliking vanaf die vroegste vorme kan dus nog hier bestudeer word, anders as in Europa waar slegs nog stedelike verval bestudeer kan word. Mense uit die ou wêreld moet dalk net hiervan bewus gemaak word, maar ek dink die ingeligte persone onder hulle besef dit reeds in ‘n mate. Die lewendige polsende kultuur in Afrika en Suid Afrika, net soos Brasilië, het ‘n groot aantrekkingskrag vir baie mense uit die “Ou wêreld” waar dinge meer vervelig en in ‘n vaste patroon gegiet is. Ons moet hierdie aantrekkingskrag benut en ons ook op hierdie manier bemark. Dan wil ek ook sommer nou duidelik sê, dis nie net ‘n koloniale en/of ‘n “wit” geskiedenis nie, die swartmense, bruinmense en Boesmans het net so ‘n belangrike rol gespeel en hulle geskiedenis is net so belangrik om te bewaar, soveel te meer omdat dit dikwels nie so goed gedokumenteer is nie. Kom ons sê daar was 1000 polisiemanne in hierdie gebied, en elkeen het gemiddeld 3 kinders gehad, wat weer op hulle beurt elkeen drie kinders gehad het. Die kleinkinders en agter kleinkinders van hierdie mense het ook elkeen drie kinders. Dit raak ‘n aardige klompie mense. As ons net die helfte of ‘n kwart van hulle kan kry om te kom kyk wat hier aangaan, kan ontwikkeling ‘n stewige hupstoot kry. En

dan natuurlik, in 2011 of moontlik 2012, afhangend van die weer, kom die Bloodhound en die wêreld land-spoed rekord op Hakskeenpan. Ek raak somtyds ‘n bietjie opgewerk dat mense so lui is. Almal prys vir Hennie aan, maar min is bereid om self iets by te dra. Onthou, jou lewe en ondervindings was en is uniek, maar, as jy dit nie neerskryf of op kasetband of video vasvang nie, en nie sorg dat Hennie, of ek of iemand wat iets daarmee kan maak nie, maak jy nie elektroniese afskrifte (Eng. “scans”) van jou foto’s nie, gaan dit dalk na jou afsterwe weggegooi word, deur iemand wat geen belang daarby het nie. Dit kan ook op ‘n plek gebêre wees waar dit iets kan oorkom soos brand of vloedskade. Tref vroegtydig voorsorg. My innige dank aan die persone wat reeds gereageer het! Julle help om ons geskiedenis te skryf! Miskien kan Hennie ‘n artikel plaas oor hoe die skandering ens. werk. Basies gaan jy na ‘n winkel wat hierin spesialiseer bv. ‘n Kodak Quick Shop, handig die foto’s in en sê jy wil dit op ‘n “CD “ laat plaas. Dis al. Jy moet dit nog net gaan haal en betaal! En natuurlik een CD vir Hennie pos.

Inligting oor ‘n Paar ou Polisiestasies in die Noordkaap Swartmodder

Elke keer as ek by Swartmodder verby ry, en sien hoeveel die ou polisiestasie intussen nog meer vervalle geraak het, voel ek nog meer hartseer. Ek het geen verbintenis met die plek nie, maar dit het soveel interessante geskiedenis, dat dit verseker bewaar moet word. Nie net polisiegeskiedenis nie, maar ook die Namibiese vryheidstyd teen die Duitsers, die sogenaamde “Hottentottenkrieg” van 1904 tot 1909. Die Nama en ander vlugtelinge het ook op ‘n stadium hier beskerming kom soek. Op ‘n stadium was daar omtrent 150 polisiemane hier gestasioneer. Waar hulle almal gehuisves het, weet ek nie. Die offisiere het oorkant die pad gebly in die hotel. Terloops, hierdie stasie is ook van belang vir medaljeversamelaars. Na die “oorlog” teen Marengo, het die Duitse Keiser sowat 150 medaljes in goud, brons of yster (party met balkies) uitgereik aan lede van die Cape Mounted Police en Cape 44

Mounted Rifles wat aan hierdie gevegte deelgeneem het. Die Kaapse owerheid het toestemming verleen dat hierdie Duitse medalje saam met Suid Afrikaanse uniforms gedra mag word. Met die uitbreek van die Eerste wĂŞreldoorlog is hierdie vergunning teruggetrek. As ek oorkant die pad kyk na die netjies bewaarde Harridale Hotel, met party dele wat net so oud of ouer as die polisiestasie is, waar die eienaar moeite doen om die gebou in stand te hou, voel ek eintlik half kwaad dat iets meer nie gedoen word om die polisiestasie te bewaar nie.

Behalwe die polisiestasie en historiese ou hotel, is daar â&#x20AC;&#x2DC;n klipdam vir drinkwater, die oorspronklike put waaroor â&#x20AC;&#x2DC;n dak gesit is met sinkplate en waarop die windpomp toe gemonteer is. Seker die bekendste geval rondom Swartmodder wat omtrent in 1935 gesluit het, was die jong Konst. Mc Cloud 11 wat te perd na Swartmodder op pad was, en weggeraak het.

Die storie van konstabel McCloud en veldmaarskalk Ironside kan later vertel word.

As jy dalk op die internet of elders soek, hierdie is nie Karasburg wat ook eers as Swartmodder of meer korrek as Swartmodder-Suid bekend was. Dit is ook bekend as Harrisdale, wat streng gesproke die hotel en plaas oorkant die pad is van die polisiestasie. Schuitdrift Behalwe ‘n 20 jaar oue foto vanaf oom Wally de Bruin, weet ek eintlik niks oor die stasie nie. Ek ry net altyd by die bordjie verby langs die pad. Ek weet glad nie in watter toestand die geboue tans is nie, en of daar hoegenaamd iets is om te sien nie. Met die Noordkaap se karige bevolking, is dit waarskynlik nog goed. Kan iemand dalk rapporteer? Obobogorop Behalwe twee grafte en die sement vloere van watertenks, is daar vandag blykbaar niks oor nie. Ek verstaan (tweede- of derdehands) die eienaar van die grond het die strukture afgebreek om ‘n aanloop van besoekers. Hierdie plek met die naam wat uitgespreek word “Kiebietjie-gorra” en in Nama of moontlik Boesmantaal beteken “plek waar die aardvark water gegrawe het” het altyd mense gaande oor hoe op dees aarde dit moontlik is om van so ‘n spelling by so ‘n uitspraak uit te kom. Ek het die geheim opgeklaar, maar daarvoor sal mense die boek wat ek en Kobus van Zyl besig is om te skryf oor Witdraai, moet koop. Hier is ‘n foto van Obobogorop wat ek by Bestsie St Quinten gekry het, uit haar vader en oupa se versamelings. ‘n Gawe dame van Upington wie se man daar gestasioneer was, het my vertroulik meegedeel dat dit onder die manne bekend gestaan het as “O bietjie boggerop”

Draghoender

Die handelaar Jackson skryf oor Draghoender naby die huidige Marydale, Noordkaap in sy boek Trader on the veld. Hierdie foto is van die bouvalle van die Draghoender Hotel. Die oorspronklike polisiestasie en moontlik ouer hotel, was ongeveer 3 km hiervandaan. Ek is nie seker presies waar dit was nie. Miskien kan iemand help? [Draghoender kom seker van Dragonder af? – HBH] Biesiesvlei

Dit was blykbaar die eerste polisiestasie op die grens tussen die huidige Namibië en Suid-Afrika, die naam is net bekend uit argiefmateriaal. Die stasie het later geskuif na Abeamsvlei? En nog later na Obobogorop. Weet iemand dalk meer hieroor? SAMR Police Reserves: Wimbles Draai

Net op ou kaarte (en sommige moderne kaarte) van die ou Kalahari Gemsbokpark, deesdae Kgalagadi Oorgrenspark. Sover ek weet is daar niks te sien nie. Daar was manne gehuisves in tente tydens runderpes, bek-en-klouseer en sprinkaan uitbrake. Runderpes en Bek-en-klouseer poste was op ‘n hele paar ander plekke ook. By is die letters “SAP” met klippe teen ‘n duin uitgepak. Onbekende “grapmakers” om maar by ‘n “beskaafde” naam vir hulle te bly, het die “S” se boonste krul omgedraai. Noenieput

Daar is vandag ‘n mooi moderne Polisiestasie, aan die rand of net buite die dorp oorkant die pad. Die ou Polisiestasie is nog in ‘n goeie toestand as gedeelte van / of buitekamer van ‘n woonhuis op Noenieput self. Rietfontein (Mier):

Die laaste klippe en oorblyfsels van die ou polisiestasie en kameelkrale sowel as die sg “camel-lines” kan met moeite uitgemaak word, maar wat daar nog is, behoort beskerm te word. Gelukkig het ek ‘n goeie klomp foto’s uit Engeland gekry. Verder Oos

Meer na Vryburg se kant is daar nog Vanzylsrus, en ‘n paar kleiner stasies of poste soos “Bushman pits”, “Waters end”, Middelpos, “Police” wat op hierdie stadium vir my nog net name is. Dan is daar ook Deben (Dibeng), Dedeben (Didebeng), Olifantshoek en Kuruman waarvan party in Noordwes provinsie val. Versoek vir materiaal

Enige lede met stories, foto’s of ander inligting oor enige van die stasies of ander stasies in die gebied kan my asseblief kontak sodat die inligting nie verlore gaan nie. Ek soek nie jou oorspronklike foto’s nie. Gaan bloot na jou naaste Kodak of soortgelyke fotosentrum en vra hulle moet die foto’s skandeer en op ‘n CD of DVD sit. Stuur dit dan vir my aan per slakkepos. Enkele foto’s of ‘n paar, kan sommer met e-pos gestuur word, laat weet my net vooraf sodat ek daaroor kan uitkyk. Dankie en Groot asseblief. As ons nie nou red wat daar te redde is nie, mag dit dalk vir altyd te laat wees. Selfs al kan jy net die name van een of twee polisiemanne op ‘n spesifieke stasie onthou, met min of meer die tyd. (selfs al is jy nie heeltemal seker nie!) is dit uiters belangrik. Die argiefmateriaal is so georden dat

as jy die man se

besonderhede het, kan jy sy rekord nagaan en sien waar hy gestasioneer was. Jy kan egter nie na ‘n stasie gaan soek en sien wie was almal daar nie. Ek hoor gedurig gerugte dat iemand nog Witdraai se ou boeke iewers het. Kontak asb. vir Hennie. Ons wil net graag ‘n afskrif van die boeke bekom as dit moontlik is. Ek waarborg dat jy nie daaroor in die moeilikheid sal kom nie. 48

Dr H.A. Abbott, Cell. 082 808 0471, Tel. 054 338 5800. Dr Henry Abbott se Vader, later luit-genl, was ‘n sersant te Witdraai. Die aller belangrikste is ‘n kaart van die gebied wat aandui waar al die ou polisiestasies is.

Die gebruik van Heliografie deur die polisie – dr Henry Abbott Die woord “Heliografie” kom uit Grieks en beteken “om met die son te skryf”. Ek is nie presies seker wanneer die term die eerste gebruik is nie, maar die Grieke en waarskynlik ander ouer beskawings het ‘n skild of ‘n spieël gebruik om sonlig na ‘n bekende uitkykpunt te flits. Voor die uitvinding van die bekende morsekode deur Samuel Morse, in 18??, kon daar net beperkte inligting oorgesein word met heliografie, gebaseer op vooraf ooreengekome kodes. Bv. een flits vir “alles reg”, twee flitse vir “die vyand is hier” en drie flitse vir “ons hardloop weg”. Hierdie is sommer ‘n kode wat ek opgemaak het en waarskynlik effe belaglik.

In praktiese

terme sou dit seker makliker wees om ‘n kort kode te gebruik vir “ons word aangeval” en ‘n lang kode vir “alles reg”. Die nadeel van ‘n vooraf kode is dat dit nie voorsiening maak vir onverwagte gebeurlikhede nie. Gestel ons verwag die vyand aan die see front en kom ooreen oor ‘n kode of drie soos hierbo. Nou sien die uitkyk egter dat die vyand skelm agterom gekruip het en ons eie soldate van agter bedreig. Aangesien daar geen kode hiervoor is nie, moet daar nou maar ‘n drawwer of boodskapper gestuur word. Min of meer wat met die eerste Olimpiese atleet gebeur het! Na die uitvinding van die morsekode, was dit moontlik om enige boodskap per heliograaf te stuur.

Die eerste toepassing van heliografie het bloot van ‘n plat

spieël

metaal

oppervalk gebruik gemaak. Dit is nie so maklik om met die

hand

‘n

spieëlflits

akkuraat op ‘n afstand van 20 tot 70 km te werp nie, dit vra ‘n baie geoefende hand en besondere

oog-hand

ko-

ordinasie. ‘n Baie belangrike ontwikkeling was om ‘n loergaatjie in die middel van die spieël te maak en die spieël op ‘n stewige raamwerk of driepoot voetstuk te monteer, met ‘n fyn skroefverstelling. As jy weet presies waar die waarnemer is (miskien het hy eers vir jou geflits) kon jy bloot deur die gaatjie kyk totdat jy sy flits sien dan was jy ingestel. Die maksimum afstand was bepaal deur die kurwe van die aarde en die hoogte van die sender en die waarnemer, die maksimum was tussen 20 km en 70 km in uitsonderlike gevalle. Die heliograaf is presies ingestel en ‘n verstelbare spieël is gebruik om die son soos dit van posisie verander het gedurende die dag, tot op sie seinspieël te kaats.’n hefboom is dan gebruik om die spieël in en uit die pad van die ingestelde posisie te kaats. Ek weet nie hoe lank dit gevat het om so ‘n flits akkuraat in te stel nie (van sekondes tot etlike minute miskien, self ‘n kwartier of halfuur in uitsonderlike gevalle), maar kan my voorstel dat as iemand dit per ongeluk uit posisie gestamp het, daar ‘n taamlike gevloek en moontlike ander “reperkussies” kon gevolg het. In die nag was so ‘n stelsel natuurlik nie van enige nut nie. Die Duitsers, met hulle gevorderde tegnologie het die lig van ‘n gaslamp gebruik om in die nag seine te stuur. ‘n ander soort gaslamp is deur die Engelse in die Anglo-Boereoorlog gebruik vir nagwerk met heliografie. Selfs na die span van telegraafdrade na meeste van die Kalahari polisiestasies in 1909, is die heliograaf nog dikwels gebruik vir berede werk en wanneer beweeglikheid nodig was, tenminste tot in die Eerste Wêreldoorlog, want dit kon binne ‘n kort tydjie kommunikasie bewerkstellig tussen twee punte oor redelike afstande, sonder die beslommernis van drade te span. Eers na die algemene beskikbaarheid van radiotoerusting het dit uitgedien geraak. Wil iemand sy kop uitsteek met ‘n moontlike datum wanneer die gebruik van heliografie beëindig is in Suid Afrika? Heliografie is tot so onlangs as 1975 in Afghanistan gebruik teen die Russe. Ons mag dalk weer in die toekoms ‘n vorm van Heliografie in gebruik sien. Selfs die moderne optiese 50

kabels is verlangs verwant aan heliografie, en word veral gebruik omdat nie soos radiogolwe maklik onderskep kan word nie, en ook minder sensitief is vir elektroniese steurings.

Bywonerskind van die Kalahari – JLP Heymans Johannes Lodewickus Pretorius Heymans, of “Toors” soos ek hom ken, is van die Kalahari en hy het pas die (privaat) boek Bywonerskind van die Kalahari die lig laat sien. Hy skryf gelukkig baie oor die polisie in sy boek. Hier volg ‘n uittreksel uit die boek: SA Polisie Bothitho

“Polisie. Daardie dae het die poelisie (ek spel dit poelisie, omdat ons dit so uitgespreek het en ek eers later agtergekom het wat die regte spelling is) van Bothitho die gebied gepatrolleer met twee kamele. Die bul met die naam van Stoffel en die koei se naam was Nella. Ek en Martiens was so bang soos die dood vir die twee en nie minder bang vir die poelisie self nie. As ons die poelisie sien het, het ons gehardloop vir al wat lewe. Die veiligste plek was onder Ma se bed waar ons gaan wegkruip het. Pa het ons eenkeer oorreed sodat die poeliesman ons net bo-op die kameel tel waar hulle gekoes het. Ek sê koes, omdat as die poeliesman wil afklim het hy vir die kameel gesê: "Koes" en het die kameel al klaend, stadig gaan lê en het die ruiter dan afgeklim. Die kameel is te hoog sodat die ruiter kan afklim. 'n Swart konstabel het altyd saam met die blanke gery. Elkeen het sy eie kameel versorg. Later is die kamele onttrek en het die poelisie 'n motorfiets gekry om mee te ry. Dit was so 'n donkergroen Harley Davidson met sulke breë "handles" en 'n syspan (genoem "sidecar"). Die ding was nie so skrikwekkend nie en ons het by die huis se agterdeur gestaan en kyk as hy die bult af kom. Vir die poeliesman net ons nog 'n heilige vrees gehad en het nie maklik naby gekom nie. Daardie dae was so 'n besoek welkom, want dan kan die mense lekker gesels. Die poelisie het gereeld patrollie deur die gebied gery. Die poeliesmanne was altyd netjies met die blink gevryfde kamaste en stewels en die skoon en netjiese uniforms. Hulle was nie toegelaat om slordig voor' te kom nie. Ons het daardie dae gehoor dat 'n poeliesman selfs nie eers in die Mag toegelaat is as hy 'n bril dra nie. Die eerste poeliesman wat ek met 'n bril gesien het, was sersant van 51

Niekerk op Mohto as hy in die kantoor werk. Anders het hy sonder 'n bril geloop”. [105 – 106]. 2 SA Polisie Bothitho

“Polisie. Die omgewing se polisiestasie was op Bothitho. Toe ons daar gekom het was daar nog twee polisieperde en 'n bakkie. Die konstabels het patrollie gery met die perde. Later is die perde weggeneem en het hulle fietse gekry om patrollie te ry. Ons het die mense jammer gekry want die paaie was net sandspore. Met die perde kon hulle om die strooise, wat ‘n skerm om het, ry en in die skerm sien om te kyk vir daggaplante wat van die bewoners in die skerm langs die strooise geplant het. Met die fietse was dit nie moontlik nie en het die soort sake drasties afgeneem. Die perde is goed versorg. Hulle het in die nag in die stal geslaap, maar bedags was hul buitekant die polisiekampe gespan en kon die perde wei. Selfs die kettinkie van die spantou het geblink. Elke oggend is die perde geroskam en geborsel. Die maanhaar was kort geknip en die stert was uitgekam en tot 'n sekere lengte gesny. Van die senior offisiere het gereeld inspeksie gehou en die perde en bakkie moes blink. Hulle het na die motorfiets ‘n bakkie gekry. Die bakkie waarmee Kok gery het, was so 'n donkergroen Ford van een ton. Agter op die bakkie was 'n gereedskapkas met alle gereedskap sou die drywer teenspoed kry. Hy het die orde en wet gehandhaaf, maar het mense soms in asemophoudende situasies gekry en dan die situasie ontlont met 'n onskuldige opmerking. Sekere wildsoorte was beskerm en mag glad nie gejag word nie. Ander soorte soos duikers en steenbokke is permitte gedurende die wintermaande uitgereik en kon gedurende daardie tyd gejag word. So kom hy buite die seisoen op 'n plaas aan en stap sommer by die agterkant van die huis in. Onder die veranda hang biltong. Op daardie oomblik kom die plaasvrou uit en sy word bloedrooi. Kok se: "Skaap geslag, nè" Toe groet hy en gaan in en gesels ewe gemaklik en kry koffie. As dit 'n wilddief is wat ander se wild skiet, het hy weer anders opgetree. Ek weet ook van gevalle waar hy sonder genade opgetree het. Een van die skelmjagters kom kla eendag by een van die polisiemanne dat die mense sy wild steel. Almal was bewus dat die Roodt-ou self nie heilig is nie. Die polisieman laai hom op en hul ry ‘n draai deur die veld. Hulle kry ook hartbeeste en die polisieman skiet een en hy vra die Roodt-ou om te help laai. 52

Roodt het nie antwoord hierop nie. By die huis gekom, laai hy die bok af en sê: "Maak biltong. Ek kom myne haal en kla nie weer nie." Die ou het niks hierop te sê gehad nie. Hy het ook nie weer kom kla nie en volgens die bure het hy ophou wild skiet. Dit lyk my die polisiemanne ontwikkel 'n voorgevoel. Pa het baie keer saam met die polisieman dorp toe gery en hulle ry by baie bokwaens verby sonder om die wa te ondersoek. Eendag ry hy weer by een verby en sê vir pa: "Ek dink hier is iets. Ek wil net gou ondersoek." Hy laat die drywer die vrag verpak en hy haal 'n sakkie dagga uit die vrag. Sersant Van Niekerk en konstabel De Vries

Toe ons op Bothitho kom, was sersant Van Niekerk en konstabel De Vries daar. Kort daarna is konstabel De Vries weg en het konstabel Kok in sy plek gekom. Konst De Vries het so ‘n langbeenhond met sulke lang hare gehad. Hy het altyd baie braaf vir die diere aan die ander kant van die heining geblaf, onder andere so ‘n groot blou vark. Eendag was die polisiestasie se hek oop en het die vark binne die heining gekom. Die rooi hond storm die vark of hy hom wil doodbyt. Die vark gee net een: "Gh-wou" en toe sien hy die draadheining was weg. Die rooi hond gee net een blaf en lê die rieme neer tot op die huis se stoep. Daar staan hy toe stert in die lug, maanhare orent en gaan aan die blaf soos aan die duskant van die heining. Konstabel Kok was ongetroud. Hy het in die polisiehuis gebly wat net langs die polisiekantoor was. Die kantoor was 'n groot rondawel. By het by Ma geëet. Hy het nie baie pyne gehad met sy etes nie en dit was nie vir Ma moeite om vir hom kos te gee nie. Biltong was volop na die groot jag waarvan ek later vertel. Ma het gereeld biltong op die tafel gesit en Pa en Kok was baie lief daarvoor. Een aand toe hulle aan tafel sit met die gewone biltong daarby, natuurlik blouwildebeesbiltong, toe hy die biltong so breek sê hy net "Hartbees" en eet verder. Blouwildebeesbiltong het 'n growwe draad en is taai en breek nie maklik nie, waar hartbeesbiltong 'n fyn draad het, is rooibruin en breek maklik as dit droog is. Die boere wat weet sê blouwildebees biltong is amper soos donkie biltong, behalwe die reuk. 53

Hulle het daardie dae nog patrollie gery, plase besoek soos wat ek by Beespan beskryf het. Hulle het so die hele gebied se boere geken. Kok en sersant Van Niekerk was baie gewild onder die boere, omdat hulle die boere se omstandighede geken en goeie diens gelewer het. Pa-hulle het baie by sersant Van Niekerk en sy vrou Oliver gekuier. Oliver se nooiensvan was Olivier. Hy het haar so begin noem na hul troue en sy het die naam behou. Hulle albei en ook Kok het nie baie gedrink nie. So het hulle die een Nuwejaar vleis gebraai en drankies gemaak. Die volgende jaar was dit, weer so en hulle het dieselfde bottel verder gedrink. So moes hulle op patrollie by elke plaas wat hulle besoek eers koffie of tee drink. As Kok dan in die aand by die huis kom was hy omtrent opgeblaas van al die soorte koffie wat hy aangebied is. Toe het hy begin om dit swart te drink en dit het beter gegaan. Daar het ek ook geleer om my koffie of tee swart te drink, want dan het dit die minste effek op my. Konstabel Kok

Konstabel Kok het baie daarvan gehou om vir mense strepe te trek. Ma het haar partykeer vervies en ook maar net gelag. Hy het eendag, Sarel was so drie jaar, Sarel se broek uitgetrek en sy hemp om sy middel geknoop. En hom reggemaak om 'n foto te neem. Dit was so net na twee-uur en Pa staan met 'n kortbroek en hy roep vir Ma. Daar was 'n seil om die pilare gespan. Toe sy om die hoek loer met vadoek in die hande en vra: "Wat is dit nou weer" neem Kok die foto wat vandag nog in my besit is. So het hy party aande as dit reeds donker was, vir Sarel na sy huis toe gestuur om sigarette of sy pen te gaan haal. Sarel het elke keer in die donker gestap met Kok so 'n entjie agter hom om darem te kyk dat hy nie verdwaal nie. Ma het elke keer met Kok geraas, maar dit was vir hom pret. Sarel was nie bang vir die donker nie. Hy was verloof aan 'n meisie, Kittie, wat op Robertson gebly het. Hy het dan oor die draad gevry en haar twee tot drie keer in die week gebel. By het van die Boland af gekom, want mens kon dit aan sy spraak agterkom. Ma was baie lief vir koejawel en as Pa in die dorp was en die vrug te sien gekry het, moes hy vir haar koop. Kok net gesĂŞ: "Waar ek vandaan kom voer ons dit vir die varke so volop is dit". 54

Ma het haar dan vererg en gesê: " ]y jok en jy is net jaloers, omdat jy nie het nie." Springhase

Springhase. Pa en Kok net vir hulle elkeen 'n .22 Repeater geweer bestel by Bechuanaland Motors. Pa het eendag Vryburg toe gegaan en toe gaan verneem hy of die wapens nog nie gekom het nie. Dit was toe daar en hy koop vir hom twee pakkies en vir Kok vier pakkies patrone. Die aand toe Pa op Motito aanland is Kok by en hy skiet sommer 'n magasyn leeg op 'n kameelboom. Die wapen is semiautomaties. Die wapen het onder die loop 'n lang magasyn wat van voor af gelaai word. Die pi1trone le agter mekaar in die lang magasyn. As die skoot afgegaan het, laai hy die volgende skoot outomaties en kan jy net die sneller trek. Die wapen moet baie versigtig hanteer word, omdat dit self laai. Kok kan nie wag nie en daar moet springhase gejag word om die geweer uit te toets. Die flits, 'n vyf sel, reggemaak en daar gaan ons. Ons skiet 'n hele paar en toe die vrag te swaar word vir ons handlanger, bêre ons dit in ' kameelboom sodat hy die vo1gende dag die hase kan kry. Kok mik na 'n springhaas. Ons hoor die skoot klap maar die springhaas sit. Hy skiet nog twee skote waarvan een klap. Toe besluit ons om te gaan kyk hoekom spring die haas nie. Hy b1y sit. Toe ons by hom kom, sien ons dat sy stert teen sy ho1 afgeskiet was en kon hy hom nie met sy stert oplig on weg te kom nie. Dit was vir my baie snaaks.[245 – 258]. • Kommentaar: Neef Toors se broer is Piet Heymans, Bloemfontein, wat bekend is vir sy foto’s van die leeus in die Kalahari. • Neef Toors was saam op skool met (oorlede) brig AJ “Jan” du Preez van Kompol x 302. Hulle was saam op Seodin Hoerskool. Brig Jan het van Reivilo gekom en std’s 9 en 10 te Seodin Hoerskool, Kuruman, geslaag. • Sou dit nie wonderlik wees indien ons foto’s kan bekom van sers Van Niekerk, konstabels De Vries en Kok nie?

Trooper PR de Bruyn, ZARP and SAC – Lt-Col HF Trew Trooper Philip Rudolf de Bruyn, late of the Republican Police12, now SAC13.

12 13

ZA Republic Police. South African Constabulary.

He stood six foot seven inches, and weighed seventeen stone, and always carried an enormous hippo-hide sjambok which he called "ou tante" (old aunt). I thought of Kipling's description of how Private Terence Mulvaney had once assisted the Intelligence Department with his cleaning rod. I sent for de Bruyn, and when he came in said: "Trooper de Bruyn, this witness is lying to your Commandant. If I leave you in this room alone with him for five minutes, do you think you can persuade him to speak the truth?" "Ja, meneer, ou tante sal hom maak praat." (Yes, sir, old auntie will make him talk.) Mackechnie jumped to my side of the table, and said: "For God's sake don't leave me alone with that man; I will tell you the truth.14 â&#x20AC;˘ We have ways and means?

SAPS forcing unfit cops back to work - Solidarity Philip Kruger - 04 November 2010 â&#x20AC;&#x201C; on politicsweb. Philip Kruger says medical boards should finalise recommendations first. SAPS wasting millions SAPS wasting millions on extended sick leave; forcing unfit members to return to work Tax payers are coughing up millions for hundreds of members of the South African Police Service (SAPS) who have been diagnosed with post-traumatic stress disorder (PTSD), some of whom have already been on paid sick leave for as long as seven years, the trade union Solidarity said today. In addition, these members are now forced to report for duty, where they are not only endangering their own lives, but also the lives of others. If they do not report for duty, they payment of their salaries is halted. Solidarity is now also demanding that medical boards finalise their recommendations to the SAPS and ensure that members who qualify be put on medical pension immediately. Solidarity has received almost 100 complaints from SAPS members who are battling with the situation. "The SAPS's medical boards have been dragging their feet in the process to place SAPS members who have been diagnosed with PTSD on medical pension. Many 14

Trew, 1938 p 86 [African Man Hunts, Blackie & Son, London, 1938.]

members who have already been approved for medical pension by the Compensation Commissioner have been waiting between five and seven years for the process to be completed. Meanwhile, taxpayers are paying millions of rands each month in salaries while SAPS employees are on sick leave. Now the SAPS wants to salvage the situation by sending the employees back to work," said Philip Kruger, head of Solidarity's General Litigation division. "These SAPS members are under enormous stress, they suffer from depression and some of them even have suicidal tendencies. However, if these SAPS members do not return to work, they will lose their medical aid and therefore also access to essential treatment. Some of the police members who were forced to return to work were readmitted to hospital almost immediately. The SAPS is not only doing loyal police members a disservice, but the general public as well," Kruger said. Solidarity is investigating the matter further and plans on putting additional pressure on the medical boards to do the job they are expected to do. Statement issued by Philip Kruger, Head: Solidarity General Litigation, November 4 2010 http://www.politicsweb.co.za/politicsweb/view/politicsweb/en/page72308?oid=20955 8&sn=Marketingweb+detail&pid=90389

‘n BLOUGAT WEEKEND-WARRIOR SE EERSTE DAG – Jacques Greef Ek is gevra om ‘n storie te skryf vir die polisiekoerant. Ek kan ongelukkig nie oor grensdiens en die vroeë jare skryf nie. Daar is baie dinge om oor te skryf, maar sommige goed moet nie op skrif gestel word nie en liewers vergeet word. So hier is ‘n storie oor my eerste dag as polisiereservis. Dis ‘n dag wat ek nie sommer sal vergeet nie: Ek is op 20 Maart 1995 aangestel, en was so 4 maande klaar met skool en wou net met alle mag ‘n polisieman word. Die poste vir permanente aanstellings was op daardie stadium gevries, en ek het toe maar aangesluit as reservis met die hoop om later weer aansoek as permanente lid te doen. Dit was ook nie lank nie of ‘n lid het my gevra om in sy plek diens te verrig aangesien hy sou rugby speel op die dag. Heel gewillig het ek ingestem. Dit was ‘n Saterdagoggend skof van 06:00 – 14:00. 57

Ek was vroeg by die stasie in siviele klere met das en al. Dit was nie ‘n te vreemde ervaring nie aangesien my broer ook op Oudtshoorn gestasioneer was en ek meeste van die lede geken het. Ek het skaars in die aanklagkantoor ingeloop toe ek die kyk van die dood van ‘n onbekend lid gekry het, ‘n sersant met grys hare en ‘n wilde snor. Heel ordentlik het ek myself voorgestel en die rede gegee hoekom ek daar is. Sonder om welkom geheet te word, is ek met dieselfde kyk aangesê om my hare te laat sny en dat my “sidies” te lank is. Ek was heel verstom maar nou ja, wie is ek om met die persoon te stry? Ek het egter gou my afgesmeer aan sy “opdrag”. Ek sou eers later in die oggend uitvind hy was 2de in bevel van die aflossing. Aangesien ek geen opleiding gehad het nie is ek gepos in die radiokamer, ‘n 5 x 3m kamertjie met ‘n ou radiostel in die een hoek en ‘n tafel in die ander hoek waarop +-6 ou telkom telefone gestaan het. Ek moes telefone antwoord vir die skof wat voorlê, besonderhede neerskryf en vir die radio omroeper gee om aan die voertuie uit te lees. Aangesien dit ‘n Saterdag was, het die telefone vroeg al begin lui met mense wat klagtes wou aanmeld, patrollievoertuie soek, ens. Dit was nogals ‘n ondervinding om n telefoon te antwoord en die ander lui ook en jy kan nie gou genoeg by dit uitkom nie. So het dit aangegaan vir ‘n hele wyle, telefone wat lui, die omroeper wat hard praat langs my dat ek nie die klaer aan die ander kant kan hoor nie, mense wat in en uitkom op soek na dit, bel die speurder op bystand, bel die, bel daai en so het dit aangegaan.

Later in die oggend het dieselfde lid wat my vroeër uitgetrap het die radiokamer ingekom en gevra dat iemand saam met hom moet ry, aangesien ek nie op die radio mag gewerk het nie, is ek ontneem van my telefoonantwoord verpligtinge, ek het egter nie geweet waarheen ons gaan nie. Ons het uitgestap in die voertuig parkeer area en in ‘n trokkie geklim met die woorde “Regsmediese Dienste Oudtshoorn”. Geen idée wat dit was nie, maar dit was duidelik nie ‘n vangwa nie. Ek het egter nie omgegee nie, ten minste kon ek wegkom van die aanhoudende gelui van telefone. Ek en die sersant het nie veel vir mekaar te se gehad nie, op pad het ek hom gevra waarheen ons gaan en is maar net gesê dat ons ‘n lyk gaan optel op ‘n plaas. O.K. dis hier waar die senuwees toe half begin knaag het. Ek het vergeet van die dood gedeelte wat in die polisie ervaar 58

word. By die toneel aangekom het ek maar probeer om heel om my gemak te wees maar iets was nie lekker nie en ek het so ‘n

ligte bewerasie in my

hande agtergekom. By die huis ingestap het die oorledene in ‘n plas bloed gele, sy kop vergruis deur ‘n piksteel. Ek het nie geweet dat een persoon so baie bloed kan hê nie. Ek dink wat dit ook vererger het was die familielede wat buite die huis gestaan en huil het. Soos die noodlot dit toe het kry ek die kop kant om in die pan te laai. Nutteloos om te sê dat my skoene en broek in die slag gebly het. So is ons terug na die lykshuis by die polisie stasie om die persoon te bêre. Ek is toe maar terug radiokamer toe, maar het die res van skof maar swaar gesluk aan dit wat ek gesien het. Het die heeldag ‘n naar gevoel gehad. So het die telefone onophoudelik gelui vir die res van die dag. Ek is die middag net voor twee uur afgelos en het so gou moontlik die stasie

verlaat

die

huis

kom

ontslae

raak

van

die

bloedbevlekte klere en skoene. Teen die tyd was die naar gevoel darem ligter. Eerste ding toe ek by die huis kom was om in die stort te spring, so in die verbyloop het my ma gevra of ek wou eet en ek het gesê “ja”, nadat ek gestort het. My bord kos was toegemaak met ‘n deksel by die etenstafel. Die honger het sommer vanself verdwyn toe ek die deksel afhaal en vis en skyfies kry… MET TAMATIESOUS!! Die besluit om te gaan slaap het ook nie gewerk nie, want in my onderbewussyn het ek

die telefone nog steeds hoor lui. Ek het ook met

n skok agtergekom dat ek nie my hare laat sny het nie, en het dit met die volgende oggend se skof weereens gekry vanaf dieselfde sersant…! NS: Alhoewel dit ‘n slegte eerste ervaring was het ek vir die 3 jaar wat ek op Oudtshoorn gestasioneer was bystand gewerk by die lykshuis oor naweke, ek het vinnig in die roetine gekom om die dinge wat gesien word nie huis toe te neem nie. Ek het ook aangebly op dieselfde skof

vir die hele tydperk en ek en die sersant het noue vriende geraak. Jacques Greeff – Pretoria.

Sin vir Waardes? – Dr JC van der Walt “Wat was die grootste prestasie in u lewe?” kom die vraag. Sonder huiwering antwoord Blade: “Dit was om die biblioteek van die Universiteit van Zoeloeland tot op die grond af te brand.” Wat ’n “prestasie” voorwaar! Wat ’n prestasie vir ’n latere minister van hoër onderwys!” – dr JC van der Walt in Beeld. http://www.rapport.co.za/MyRapport/Briewe/Nzimande-vol-van-homself-20101029 •

Kan dit waar wees?

Saluut - U Edele! Sit vandag, 9 November 2010, lekker en gesels met Oom Fred Geldenhuis. As polisie-a/o en sersant-majoor van 2SAP en na aftrede in die polisie is hy weer ‘n sersant-majoor van Prince Alfred’s Guard. Oom Fred was deur die tweede wêreldoorlog en het ook grensdiens verrig in die SAW. Oom Fred was meer as 50 jaar in uniform. Ons sit en praat oor verskeie onderwerpe en onder andere vertel Oom Fred dat hy die begrafnis van konstabel Danie du Toit in Port Elizabeth behartig het. (Danie du Toit was van ons buurstasie, SAP Wentworth, en is in Rhodesië ter velde tydens ‘n skermutseling met terroriste dood.) Daar was talle hoogwaardigheidsbekleërs ook van Rhodesië. Terwyl ons gesels vertel Oom Fred dat alle polisiemanne op parade helms moes dra en vertel toe iets wat baie interessant is: “In die ou dae moes mens met seremoniële uniform na die Hooggeregshof gaan. Ons moes in marsjeer wanneer ons geroep word en dan eers die regter salueer. Die regter het die saluut beantwoord deur ons te groet. Dan eers ons helm afhaal waarna ons ingesweer is!” As kind kan ek onthou as my Vader die dag hof toe moes gaan het hy ook sy swart seremoniële uniform aangetrek ipv die gewone kakie uniform. Ek kan alles helder onthou, bv die silwer fluitjie ketting - maar kan glad nie onthou dat my Vader ooit ‘n helm gedra het nie. Ons veiligheidsmanne moes ook donker pak en wit hemp in die hof dra. Geen bont of pienk hemde nie!

Let op hoe blink sy medaljes! Die skrywer en militêre historikus Peter Digby vertel dat niemand in die “ou” dae met vuil medaljes op parade sou kom nie! Daar is later opdrag Oom Fred as SAP Drommajoor. Hy is eintlik gegee dat medaljes nie skoon gemaak moet ‘n beredeman en tot vandag toe trots daarop! word nie. Peter het die redes verstrek. Hy vertel die SAPD volg die SANW na, om medaljes slegs met nommers uit te reik. “Ons ou-manne het nommer, rang en naam op die medaljes.”

Deon Fourie – kenner van militêre heraldiek, uniforms, saluut en eerbetoon bevestig die saluut in die hof – hy sê hy kan onthou hoe die spore se ketting geraas het as die beredeman die hof inkom om te getuig.

1914 ZAP PERMIT – Dana Kruger Hier onder is ‘n permit deur die landdros, aan mnr WH Cattell om per voet of per fiets van Krugersdorp na Robinson Kragstasie, te reis. Die permit is vir slegs een dag geldig.

SA Polisie Berede-afdeling – Dana Kruger Dane vertel dat diè item beskryf word as ‘n rare “SOUTH AFRICAN POLICE – PRESIDENT’S GUARD - HORSE BRIDAL BOSS”. Sover my kennis strek het die SA Polisie altyd SAP kentekens op die saalkleed, borsplaat en twee elk aan weerskante van die toom gedra. Ek dink dit is ‘n SAW berede eenheid se kenteken op die toom. •

Miskien kan Pieter Scholtz of Jan van Wyk meer lig op hierdie item werp.

TEGNOLOGIE KOM NA DIE KAROO – JB Fletcher Daar is so baie insidente wat gedurende mens se loopbaan gebeur. Ek het maar so terloops genoem van die insident te Loxton. Dit was die eerste voorval wat in my kop gekom het. Dit was so in die begin 1970 dat ons besig was om vir die Polisie in die Karoo van hul eerste radiokommunikasie te voorsien. Ons tegniese spannetjie was gelei deur A/O Stan Jones. Dit was toe Loxton se beurt. Soos jy kan dink was dit vir die inwoners die gebeurtenis van die jaar. Tot die burgemeester het so teen elfuur die Polisiestasie besoek om eerstehands se kyk wat nou aangaan. Die stasiebevelvoerder se vrou het ook nie op haar laat wag nie en tee en melktert bedien. Die radiomas, wat uit waterpyp bestaan, was so amper 70 voet lank X 2dm dik, en was voorsien van drie stelle ankerdrade. Tot die gevangenis is uit die selle gehaal om te kom help met die optrek van hierdie mas. Elke ankerdraad was beman en toe die bevel kom begin ons almal gelyk beur en trek om hierdie lang slap gedoente in die lug regop te kry. Net toe die toring amper regop is het die teenspoed ons getref. Een van die gevangenes se voete begin onder hom uitgly en daar los hy sy anker waaraan hy moet trek. Stadig, soos 'n statige ou boom wat afgekap is, begin die hele affêre oorhel en toe ons sien daar is niks meer te red nie, en toe los ons ook maar en daar val die mas en beland bo-op die oorhoofse kragdrade.

Kyk hoe sjok die ding my nou! Een van die gevangenes het nie sy draad betyds gelos nie met die gevolg dat hy op en af begin ruk soos die elektrisiteit hom bykom. Al wat hy kon uitkry was "Kyk hoe sjok die ding my nou!", voordat hy kon los. Gelukkig het die staal struktuur die meeste van die krag weggevoer in die grond in, voordat die sekering in werking getree en die elektrisiteit afgeskakel het. Genadiglik is niemand beseer nie, maar die hele dorp se krag was af. So teen laat middag, na ‘n groot gespook deur die dorp se elektrisiëns, is die elektrisiteit weer herstel. Teen daardie tyd het die radiomas regop gestaan en die radio is in die aanklagkantoor geïnstalleer. Die uiteinde van hierdie insident was 'n groot vreugde toe ons met die naburige inwoners van Loxton het kort-kort kom kyk en dan moes daar eers gedemonstreer word hoe gesels hierdie nuwe gedoente. Groete, J.B. Fletcher

Polisiegrafte Bo links en regs – Konst WJ Cronje

Sersant DJ Davies. – Foto: Dave Panagos,

Foto bo links van graf: Boet Saayman

Jacobsdal, 1984. Is dit nog daar?

Riversdale. Koerantberig: Gawie Botha. 64

Polisie op Reis deur die Wêreld Robert Brand reis deur die VSA

Onder: Jan van Wyk het Kagga Kamma besoek

Jan van Wyk: “Ek het die voorreg gehad om 4 dae in 'n private wildreservaat te Kagga Kamma in die Cederberge deur te bring. Geen sel opvangs of TV nie. Ek moes weer terugkeer na die verlede en op 'n klein radio na die nuus en na programme wat op RSG uitgesaai word, luister. Dit was nou 'n rustige vakansie! Omdat ek van fotografie hou het ek 2 foto’s geneem wat presies se wie en wat hulle is”.

Above - The Eagle family Below: Sewing Machine - Photos Jan van Wyk

W.P. Kersfees-ete – Jan van Wyk Hello Hennie, Ek het die W.P. Kersfees ete bygewoon op 20 Oktober 2010. Ere sertifikate word uitgereik aan polisiemanne wat die ouderdom van 80 jaar oud geword het. Kol Capy van Dyk voorsitter van die W.P. Bond oorhandig 'n sertifikaat aan Oud A/O P.P. Potgieter. Groete uit die Kaap, en dit sukkel om somer te word. Jan van Wyk.

Die Suid-Afrikaanse Spoorwegpolisie ‘n Berig in ‘n Oos-Kaapse koerant het nou onlangs onvleiende opmerking oor die voormalige spoorwegpolisie gepubliseer tot die ontsteltenis van lede van die voormalige Spoorwegpolisie en ander ou-SAP-lede. Die spoorwegpolisie was oor die algemeen ‘n keurkorps waar die dissipline baie streng was. Die Suid- Afrikaanse Polisie in Durban en omstreke het egter baie goed met die spoorwegpolisie saamgewerk. In die SAP Veiligheidstak was lede van die SAS & H Polisie gesekondeer.

Dit

was

die

geval

Port

Natal

Veiligheidstak

Veiligheidshoofkantoor. Die SAS & H Polisie het saam ons die gewone veiligheidskursus ondergaan. Geen polisie-geselligheid het plaasgevind sonder dat 67

die BO van die SAS & H Polisie nie onder die eregaste was nie! (Die SAW, Gevangenisdiens, die hooflanddros en PG het ook altyd onder ons gaste getel!) Ter boekstawing van die geskiedenis net die volgende: Die Staatsveiligheidsraad onder voorsitterskap van mnr PW Botha het besluit om alle wetstoepassingsagentskappe in Suid-Afrika te rasionaliseer. Van ‘n TV-lisensie-inspekteur tot die SA Polisie sou een agentskap gevorm het. Die SAS & H Polisie was eerste om by die SA Polisie ingelyf te word omdat daar sekere strategiese oorwegings gegeld het

waarop later uitgebrei sal word. Die, bankrot, munisipale owerhede se verskillende polisiemagte is weens die verskillende boikotte by die SA Polisie op versoek van die minister van samewerking en ontwikkeling (of was dit plurale sake?) ingelyf. Ter afsluiting kan net gemeld word dat die SAS & H Polisie die mag was wat verantwoordelik was vir die landwaartse beskerming en verdediging van die Durban Hawe. Die SA Vloot was verantwoordelik vir die seewaartse verdediging van die hawe. Gelukkig was die hawe nooit die slagoffer van ‘n terroristiese aanslag nie. Die gevolge sou katastrofies vir Durban en omgewing gewees het, indien bv die vloeibare petroleumgas tenke aangeval sou gewees het. Kenners vertel dat ‘n vuurstorm in Durban sou kon ontstaan wat selfs geboue in die stad sou omtrek! Ons hawes was veilig, ons vliegtuie was veilig, ons spoorlyne was veilig en so kan mens aangaan! Selfs ons bates in die buiteland is deur die SAS & H Polsie beskerm. Hulle het ook grensdiens gedoen en hul spesiale taakmag was een van die beste in die wêreld. Ons ‘ou’ polisiemanne salueer die ‘ou’ SAS& H Polsie! • Daar word beoog om ‘n spesiale uitgawe van die polisiekoerant uit te bring wat op die SAS & H Polisie fokus. Geliewe intussen enige foto’s en staaltjies aan te stuur. John Wepener on the Railways Police

Now for some very interesting information about the SAR Police: In obtaining weapons, even under the USA arms embargo; a friend who was in the Import/Export trade, recently mentioned that his Company was responsible in the Seventies, in obtaining automatic shot guns for the S A R Police. These shot guns had a 5 cartridge magazine and were silvered. This Company arranged for the purchase thereof from a very well known American arms manufacturer. They were imported to South Africa, the SAR Police being the end recipients thereof. Unfortunately they were not too welcome by the SAR Police, who rather wanted a pump action shot 68

gun, which insured that a live round was in the breech every time. With the automatic shot guns it was not possible to fire grenades into buildings. However the SAR Police were feared by all and sundry, for the excellent way in which they guarded the Airports, Harbours and all Railway installations, including Permanent Way, Trains, Stations and Yards. A force to be reckoned with. Let’s be honest, even although some looked down on the Blompotte they did their duty very well and were mostly friendly and helpful. One did encounter a few nasty ones. It was stated that when the last SAR Police left in the 1980"s, theft of in transit traffic increased by 1,000%.

South African Railways Police, Pretoria, 1911

• It is unknown what the abbreviation “Wm” stands for. • Note the helmets worn by the detectives or plainclothesmen. 69

ONTWIKKELING tov RADIO TEGNOLOGIE IN DIE SA POLISIE Kol RA (Bobby) Hull was ‘n direkte aanstelling vanuit die privaat sektor op aandrang van Kompol.

Kol Hull het ‘n BSc in elektroniese ingenieurswese gehad en was direk

aangestel met die rang van Kolonel. Sy pligte het onder andere behels die spesifisering van radio toerusting wat op tender aangekoop moes word, en om tenders en nuwe toerusting by ontvangs na te gaan om te bepaal of dit binne perke van die voorgeskrewe spesifikasies sorteer. Blykbaar was die hoof motief vir sy aanstelling om te verseker dat die Mag se installasies binne wetlike voorskrifte bly, en dus verhoed dat die Kommissaris, en na hom die Kwartiermeester in die verleentheid gestel sou word. Na my beskeie mening was lede van die Radio Tegniese Tak volkome geskik om hul werksaamhede te bestuur binne die wetlik voorgeskrewe raamwerk - sonder die hulp van ‘n spesiaal aangestelde elektrotegnies gekwalifiseerde ingenieur, en dieselfde het gegeld vir die meganiese afdeling.

As ‘n mens nou erg sinies wou wees, kon ‘n mens seker gesê het dat dit ‘n

klap in die gesig van ons eie bevoegde en hoogs professionele personeel was! Die beheer van radiotoerusting word dus streng volgens wetgewing voorgeskryf en word bedryf onder toesig van bevoegde, toewysde outoriteit, op daardie tydstip die Poskantoor.

Die uitset van senders mag nie ‘n voorgeskrewe vlak oorskry nie, en

frekwensies moet absoluut binne voorgeskrewe perke beheer word.

Veelvoude van

grensfrekwensies (harmonics) moet binne gespesifiseerde vlakke onderdruk word sodat daar nie aan almal met ‘n radio ontvanger op enige frekwensie uitgesaai word nie, en sodat uitsendings nie inbreuk maak op aangrensende of enige ander stelsels nie. Grensfrekwensies (harmonics) ontstaan wanneer ‘n sein opgewek word, en bestaan uit veelvoude van die basiese opgewekte frekwensie, met onewe veelvoude, veral die derde, vyfde en sewende veelvoude wat die sterkste is, en wat selektief gebruik kan word om geweldige hoë frekwensies te genereer, terwyl die laer ongewenste elemente gesmoor [of te wel: gedemp] word. Kol Hull moes ook die SAP Radiostelsel onder die loep neem en voorstelle maak om dit aan te pas na gelang van behoefte.

By die bepaling vir toepaslike aanvulling en

vervanging moes hy bestaande voorraad en finansiele toewysings in aanmerking neem – wat sy grootste frustrasies ontketen het.

Alhoewel radiotoerusting geweldig duur

was, moet dit darem in aanmerking geneem word dat dit gewoonlik menigmale die lewensduur van ‘n voertuig gebied het.

Hierdie voorskrif was eintlik ‘n baie wyse

besluit deurdat die toerusting wat vanuit enige gebied onttrek word, met geringe aanpassings in ander buurte aangewend kon word, sodat die nuwe toerusting 70

sondermeer en sonder verlies in die nuwe gebied in gebruik geneem kon word.

Hier

dink ons spesifiek aan die soort situasies soos toe die nuwer TAC (Total Area Coverage) stelsel in Durban in gebruik geneem was. Bobby Hull het ook ‘n vermomde lugdraad ontwerp vir gebruik deur die speurders en VP in FM stelsels. Baie van die ouer lede was skepties oor die doeltreffendheid van hierdie lugdraad, maar ek is oortuig dat dit wel sy doel gedien het, alhoewel dit by die hegpunt naby die antenna swak was asgevolg van die baie dun draad wat aan die oorspronklike fabrieks-antenna geheg was, en wat nie maklik met ons beskikbare toerusting verander kon word wanneer ons die lugdrade ‘vermom’ het nie. Hy was redelik intelligent, maar was beskuldig dat hy ‘n ietwat meerwaardige houding gehandhaaf het, wat blykbaar niemand aangestaan het nie.

Toe hy glo nie verder

bevorder word en BO van Radio Tegnies word nie, het hy sy ontslag geneem. Moontlik was ons ewe arrogant, maar ek en hy het nogal redelik goed oor die weg gekom. Menige van die ouer lede het ‘n sug van verligting geslaak toe hy weg is, omdat hulle hom op sy jeugdige ouderdom blykbaar as ‘n bedreiging gesien het vir hul eie verdere vordering – wat normaal is wanneer enige jonger persoon in ‘n afdeling vinniger as die res vordering maak, want, alhoewel gesonde kompetisie tot beter dienslewering kan lei, kan dit ook lelike tweedrag met al sy drogbeelde, -dade en valse-aantuigings tot gevolg hê.

Die minder-fluk led wat altyd net op bevordering sit en wag het, was gewoonlik

eerste om te kritiseer. Na-ywer bly maar ‘n lelike ding! Die hele land was in Afdelings en elke afdeling was in Distrikte ingedeel. Afsonderlike radio frekwensies was toegestaan aan elke afdeling en ook aan spesialis eenhede binne afdelings, om te verhoed dat die frekwensie gebruikers met mekaar moet kompeteer vir lug-tyd eendersyds, en om ‘n sekere mate van funksionele sekuriteit andersyds onderling te handhaaf.

Dit gebeur soms dat frekwensies van een punt op die aarde

‘skip’ na ‘n ander punt duisende kilos verder tot bv in die VSA!!! – dit is egter slegs by uitsondering en gebeur veral wanneer die sonvlekke die ionisfeer ietwat vervorm. Wanneer ‘n groot mate van geheimhouding benodig word moet ander stappe geneem word om sekuriteit te handhaaf.

AM stelsels is ietwat lawaaierig en daarom het die

polisie daardie tyd FM stelsels verkies.

FM stelsels kan gewoonlik slegs oor relatief

kort afstande doeltreffend gebruik word. Die ruisvlak [geraas] in die FM dragolf word versterk en gelykgerig om ‘n gelykstroom [DC] te verskaf, wat dan aangewend kan word om die oudio [klank] seksie van die ontvanger net-net effektief af te skakel dmv die verdowings knoppie [squelch control]. Sodra die sein van ‘n ander sender ontvang word, verdring dit die oorspronklike ruisvlak sodat die gelykstroom verdwyn en die 71

klank ongesteurd kan deurgaan.

Hierdie metode van verdowing van geraas kan wel

op ander stelsels as FM gebruik word, maar is ondoeltreffend aangesien verafgeleë stasies en ander swak seine nie in staat is om die klankverdowingsvlak te bowe te kom nie, veral nie by ESB stelsels nie, omdat die sybande juis in die ruisvlakke van die veronderstelde dragolf geleë is. Vir lang afstande het die mag ESB (Enkel syband) toerusting gebruik, wat ‘n sekere mate van ingeboude sekuriteit bied deurdat die dragolf onderdruk of gesmoor word, en aan die ontvangs kant word dit weer kunsmatig opgewek en ingevoeg. geraas ry op die bo- en onderkante van dragolwe.

Sybande en

Die ESB stelsel was die enigste

nasionaal geïntegreerde stelsel in gebruik in die mag en het bekend gestaan as die ‘ou’ [tussen stasies en DKs] en die ‘nuwe’-[tussen HK en Afkoms} frekwensies, elk met ‘n ‘hoër-‘ en ‘n ‘laer’-syband, wat, tesame met die aanwending van FM toerusting vir lokale inskakeling, die stelsel meer buigsaam moes maak.

Teleks [skriftelike]

boodskappe dmv die Siemens Hellprinter stelsels kon daarmee vanuit alle oorde per ESB radio hanteer word. ‘n Metode van vermomming vir teleks boodskappe was deur Kapt J Breedt van die R.T. Afd te Pretoria ontwikkel, wat dit vir buitestaanders onmoontlik gemaak het om uitsendings vanuit die bosoorlog gebiede na en van Pretoria te onderskep en te ontsyfer. ‘n Ingeboude stelsel wat ‘n baie hoë vlak van sekuriteit [of bedryfs beveiliging] bied is deur middel van frekwensie verspringing [frequency hopping], waar die operasionele frekwensie afbreek en hervat op ‘n ander frekwensie volgens ‘n ingewikkelde ingeskakelde patroon wat bepaal word dmv beheerpaneel kiesknoppies of –wieletjies, en kon slegs gebruik word tussen identiese stelsels wat identies ingeskakel is – soos bv na bos-oorlog basisse, tensy die verspringings stelsel afgeskakel word. ‘n Ander stelsel was voorgestel deur kaptein De Uil van Radio Tegnies, na ‘n besoek aan die polisie poste in die destydse Rhodesië gedurende 1974 in die geselskap van Brig Vic Verster en Kol Mouton, na aanleiding van klagtes oor die gewig van die stel en die lengte van lugdrade van die draagbare sg ‘Manpacks’, wat die lewensaar van manne op patrollie en in gevegs-situasies was.

Aangesien die hanteerbaarheid ‘n oorlewings-

faktor was, is daar na ander opsies navraag gedoen by Motorola en Racal spesifiek, die ander maatskappye het geen belangstelling getoon nie. Twee manne van Racal het hul opwagting gemaak met ‘n FM toestel met ‘n klein skermpie en ‘n sleutelbord toegerus was.

Hulle was erg geheimsinnig oor die instrumentjie, wat wel binne ‘n beperkte

operasionele gebied doeltreffend aangewend kon word [waar die gebruik van die ingeboude skermpie kon bydra tot kommunikasie ten spyte van stilswye], maar omdat 72

dit nie beantwoord het aan die vereistes nie, is hulle ingelig oor die spesifikasies van wat verwag word, en is hulle daar weg om nooit weer gesien te word nie. Die man van Motorola het gevra vir ‘n skriftelike spesifikasie, en is weg daarmee met die belofte dat hy dit aan hul ingenieurs sal voorlê en terug rapporteer, maar hy het nie weer van hom laat hoor nie. Die spesifikasie wou dat die hele land in selle ingedeel moes word met herleiers op strategiese plekke en dat die sel-fone, wat dan soos ‘n gewone telefoon, onderling na mekaar asook deur die poskantoor se landlyn stelsel moes kon skakel, met die vermoë om skriftelike boodskappe onderling te stuur, wat sou maak vir beter sekuriteit. Dit was voorgestel dat die stelsel gebruik moes maak van alle bruikbare modulasie metodes en veral van frekwensie verspringing met ‘n patroon wat beheer sou word deur die geskakelde selfoon-nommer – maw die sender frekwensieverspringing moes outomaties aanpas by die geskakelde nommer, terwyl die ontvanger se springpatroon vasgepen sou word deur die foon se toegekende nommer.

Die

geskakelde foon se sender se springpatroon word gebind aan die skakellende selfoon se ontvanger dmv die identifiserende aanvangs sein vanaf die skakellende foon.

Die

stelsel sou gebruik moes kan maak van sateliet verbindings na Internasionale bestemmings. Die BO van Radio Tegnies het ‘n afskrif van die voorstel gehad. In 1982 het die eerste van die huidige selfone, met die benaming ‘Selfoon’ soos deur Aylward gebruik in sy spesifikasies, in massas op die toneel verskyn, terwyl beide Motorola en Racal aanspraak maak op die uitvindsel!!! Die sg ‘Blue Tooth’ is ‘n klein variasie van die hoofverspringings metode, deurdat dit gebaseer is op die aansluitings-[‘mating’] kode.

Skakeling deur herleiers kon deur sub-kodes beheer word, maar dit was

voorsien dat heelwat navorsing gedoen sou moes word om ‘n aanvaarbare diens te lewer, veral gesien in die lig van beskikbare en gespesialiseerde tegnologie.

Tyd-

verdeelde-vermenging [TDM-Time division multiplexing] was ook voorgehou vir oorweging.

Die ontwikkeling van hoë-digdheid halfgeleier integrasie vervaardiging

was egter al hoog op dreef, en rekenaargebaseerde ontwikkelings vermoëns was alledaags, wat finale ontwerp redelik kon vergemaklik.

Om die voorgestelde selfone

kommersieel aan te wend, sou dit nodig wees om elke stel indiwidueel te moniteer om koste te bereken, en sou die skakeling en ko-ordinering dus deur ‘n moniteringstelsel aangepas moes word. Die radio amateurs van destyds het ‘n kompetisie gehou waarin hulle ‘n lae-uitset sender versteek het, en deelnemers moes dit dan per voertuig opspoor.

Dit het hulle

vermag deur ‘n baie slim plan te maak met vier antennas bo-op motors gemonteer en hulle beurtelings in te skakel dmv diodes na die ontvanger en ‘n ossilloskoop in die motor, waar ‘n kwadratiese opset die seinsterkte mbt ‘n spesifieke antenna ‘n 73

aanduiding op die ossilloskoop sou aandui, wat dan in werklikheid die ligging van die versteekte ‘bunny’ sou aandui. De Uil het voorgestel dat ‘n soortgelyke stelsel deur die polisie ontwikkel kon word in samewerking met private ondernemings, maar op ‘n baie hoër frekwensie en bedryf deur micro-tegnologie en doelgerigte skerms in die polisie voertuie en by beheerstasies, byna soos radar stelsels vir vliegtuie.

Die hoër

frekwensies sou veel korter lugdrade op ‘n veel kleiner oppervlak tot gevolg kon hê. Alle ’gemerkte’ items soos voertuie en/of bemanning sou dan op enige tydstip nagespoor kon word op dieselfde manier as wat enige aangeskakelde selfoon tans opgespoor en gekaarteer kan word, en selfs wanner dit afgeskakel is kan die stelsels bepaal waar dit laas gebruik was.

Dit het net daar doodgeloop totdat sekere

nasporings agente sederdien Aylward se plan gevolg het, en hul eie ‘tracker’-stelsels begin bedryf het, tot in wild-bestuur en voertuig-versekering!!! Omdat De Uil in diens van die Staat was, kon hy geen patentreg opeis nie, maar die Staat kan wel!!! Dieselfde offisier het twee ander voorstelle gedoen wat op daardie tydstip ‘n vroeë dood gesterf het: 1. ‘n Voorstel was gemaak, toe Bloemfontein se nuwe Radiostasie teen die bult beplan was [±1971], om ‘n elektroniese vingerafdruk skandeerder en ontleder te ontwikkel wat regstreek met enige ander stelsel in die land kon skakel om gegewens te vergelyk en te kontroleer binne ‘n baie kort tydperk. 2. ‘n Ander voorstel was om ‘n video-kamara op dempers voor op ‘n radiobeheerde vierwiel voertuig te bevestig sodat dit voortdurend die pad voor kon bespied en die beeld na die beheer-sentrum in ‘n volg-voertuig te beeldsend as beveiliging op paaie waar daar vermoedelik bomme geplant kan wees. Dit is wel so dat ‘n verstelbare tyd-plofstelsel gebruik kon word om die ‘dummy’-TVvoertuig te nutraliseer, maar dit is hoogs onwaarskynlik binne die konteks van die tegniese vaardighede van ons destydse opposisie in die bosoorlog.

Die Mag het eers op ‘n baie later stadium herleiers in gebruikgeneem, omdat daar nie werklik voorheen ‘n nood daarvoor geïdentifiseer was nie.

Die bos-oorloë het egter

hierdie persepsie aangespreek en verskeie stelsels is sederdien gebruik. Radio Hoofkantoor was eers by die KM opset in Jacob Maraisstraat in Pretoria gevestig, terwyl die Radio Tegniese Tak in ‘n ou gebou in Struwigstraat was. Toe die nuwe radio perseel bo-op die koppie noord van die Voortrekkermonument in John Keevy Rylaan voltooi is, het albei daarheen verskuif met Radio Hoofkantoor aan die oostekant en Radio Tegnies aan die westekant.

Die losstaande woonhuis bo-op die koppie was 74

bedoel vir die BO en die ses woonstelle was toegeken aan ander lede van die Tegniese Stasie.

Mettertyd is Radio Hoofkantoor weer na die nuwe Kwartiermeester opset in

Silverton verskuif, omdat die bergings ruimte vir die groeiende massas onderdele en nuwe toerusting op die koppie hopeloos ontoereikend geword het, en kon die Radio Tegniese Stasie die hele gebou bo-op die koppie beset.

Dit het â&#x20AC;&#x2DC;n groot voordeel vir

Radio Tegnies ingehou deurdat daar toe voldoende ruimte geskep was om die werkswinkels uit te brei vir die verhoogde druk vir die herstel van groter hoeveelhede meer gespesialiseerde-, opruk- en grenstoerusting. Ron Aylward.

Obituary: Desmond Percy Bole Sandy Evan Hanes Reports from the UK: In Memoriam Desmond Percy Bole Born 22 April 1971 Durban Died October 2010 Pinetown Schools attnded Durban unknown Bulwer Primary School, Bulwer Pelham School, Pietermaritzburg Alexandra High School, Pietermaritzburg 1984-89 Armed Forces South African Air Force (NS) 1990 South African Police - March 1991 Force number 0442955-9 LCRC Pietermaritzburg: Const 1991 â&#x20AC;&#x201C; 1994 Sgt 1994 Scorpions 2000 2007, one leg was amputated due to cancer; he learnt to walk unaided and returned to work. Made light of this fact, saying: now he could smuggle alcohol into the Shark Tank in his false leg. Even though this was a huge blow to him as he was involved in sports and ran the Comrades a number of times in SAPS colours as well as cycling. Returned to SAPS 2009 Appointed as Operational Manager CRC for KZN. Senior Superintendent (Colonel with change to old rank Structure.)

Doodsberig: Dewald Maartens Hierdie oudoffisier van die Mag is onlangs oorlede berig twee verskillende familielede. Dewald Maartens was ‘n kaptein in die Veiligheidstak (vierde vloer) en is later terug na die Uniformtak te Pretoria-Noord.

Brig Colin Kursman Paul Mills reports on 12 November 2010: It is with deep sadness that I must report the passing of R/Brig Colin Kursman, a previous chairman of the IPA Johannesburg Region. His funeral will take place this afternoon at 13:00 at the Westpark Cemetery, Johannesburg. RIP Colin.

•

Ons eer die nagedagtenis van die drie lede wat oorlede is. Saluut!

Paul du Preez: The Ghost of a Policeman past Hello Brigadier, This is a poem / verse I wrote down a few months ago. I am not ashamed to say it but I was seeing a Shrink at the time trying to work through some old problems. This verse came to me and I just wrote it down as it came. It is not very structured but it is a true reflection of how I feel. Next year on the 3rd April will be the 20th anniversary that I placed my hand on the Bible and made an oath to God and this country. I may not be a Policeman anymore, but no one has released me from that oath, and I do not believe anybody could ever release me from that oath.

Please feel free to use this in your paper should you wish. I have almost finished scanning my dad’s slides and will forward you a CD with the photos. Please could you furnish me with a postal address? I don’t think my stint in the Police made me a personality, but I will give you my Bio anyways: 1989-1990 South African Corps of Military Police based at provost unit Lohatla. 1991 Police College 1992 Pinetown west and Mayville Saps 1993 Pinetown Crime prevention Unit 1994-1998 Tugela Ferry Firearm Unit 1998-2001 Greytown Murder & Robbery Unit 76

December 2001 Resigned from Police. I have always felt that my resignation may have been a bit impulsive, but in those almost 11 years I packed as much into my career as I could. I had the honour and privilege of working with the last few Ovambo trackers still in the SAP. I got the opportunity to see parts of the country that very few policemen will ever see. Worked with 61 Mech Brigade, 32 Battalion, and quite a few other SADF/SANDF units, who all came and did duties in Tugela ferry. Was there for the 1994 Elections when everyone in Natal thought Msinga was going to burn. Working at the Firearm unit was an experience all on its own. I know there were many other such units, but what made Tugela ferry special was the location. We lived in Prefabs on the banks of the Tugela, surrounded by a very tall fence topped off with outward facing flood lights. The prefabs were surrounded by sandbags up to about a meter. The sandbags were there for obvious reasons, because when the sun went down the shooting would start. In all the time I was there I can only remember one occasion when the camp was shot at directly, but it was nice to know they were there. It was funny how the mere mention of Tugela Ferry could get you things. I remember one day going to the old natal Command in Durban to see an Air Force Colonel about some helicopters. All we wanted was One Oryx and One BK117. This Colonel was rather condescending and was questioning my ability to read a map, when in walked an Air Force Brigadier. The Colonel made introductions and explained that we were looking for a helicopter or two for an operation. The Brigadier asked me where I was from and I told him Tugela Ferry Firearm Unit. With that he promptly told the Colonel to “give them whatever they need”, so I asked for two Oryx’s and two BK117’s for a week, and we got them. That operation flew out of Glencoe for a week and had tremendous results, as a point of interest one of the BK Pilots, was Captain Tersius Graham, who loved flying his BK as if it were a stunt plane, it was no surprise then when years later I met him at the Virginia air show, and he was the Chief Display Pilot for the Rooivalk attack helicopter. My time in the Police has left me with many such memories and I am a lucky man to have them. They were the best of times and the worst of times, but I still always get a grin on my face when I think of those days. Regards - Paul Du Preez

The Ghost Of a Policeman past

I have a Ghost that haunts me, that is always by my side He makes my mind wander and to think of days gone by I often try to shake him, but no he won’t let go He keeps me awake at night, with visions and long lost voices He distracts me when I’m thinking, and causes my mind to wander This ghost I must confess also gives me special powers, He keeps me always alert, and always on my guard He helps me see things that ordinary people can’t But the worst is that this ghost fills my mind with memories Memories of distant places and all too familiar faces He fills me with a yearning that cannot be fulfilled Of a time I was of use, and made a difference in this world My friends I am talking about the Ghost of a Policeman Past. •

Thank you Paul! I have found that many policemen ‘forgot’ that they took the oath, to uphold the Law (i.e. that they are sworn officers). Other forgot what is written on their Warrants and Commissions.

Sakkie Kotze en sy stryd met die SAP/ SAPD oor Polmed Sakkie skryf hy veg nog een stryk deur met die steun van die grootste regsfirma in Afrika. Hy vertel dat briewe soos hieronder hom vreeslik moed gee: Beste Sakkie, Dit is 'n riem onder die hart om te weet dat daar nog diegene is wat oor die vermoë beskik om hierdie aangeleentheid in die reine te probeer bring. Toe ek in 1955 by die Mag aangesluit het, was die lokaas van gratis volledige lewenslange mediese behandeling die deurslaggewende faktor in my oorweging van 'n loopbaan wat oor die volgende 37 jaar sou strek. Wees verseker van ons volgehoue voorbidding in hierdie aangeleentheid. Beste wense (Naam weerhou en effens verkort.) Sakkie skryf verder:

Beste Hennie, My prokureur sê ek moet ‘n lid van nasionale intelligensie en van korrektiewe dienste wat voor 30 Junie 1992 afgetree het, se verklaring bekom om te bewys dat hulle voortsettingslede nog steeds gratis medies geniet. Dit is om die diskriminasie teen die polisielede te bewys. Ons gaan ook ‘n swart lid byvoeg om te 78

bewys Sakkie.

dat

alle

voortsettingslede

benadeel

word.

Groete,

Hennie, Is daar nie een van die Generaals afgetree, wat ‘n senior afgetrede Korrektiewe Dienste offisier ken wat vir ons ‘n eedsverklaring sal gee dat hy nog steeds gratis medies geniet nie? Seën en Dank, Sakkie.

• Soos ek die saak verstaan veg Sakkie teen die SAP en die SAPD (wat die opvolger in titel van die SAP is) ivm sy en ons ander se Polmed-voordele. Hy word sterkste toegewens.

Police probing murder figures: report Written by defenceWeb Monday, 01 November 2010 12:11 The police are conducting a countrywide investigation into the validity of crime statistics, particularly inquest and murder dockets. The Sunday Times reports a task team led by Gauteng police commissioner Lieutenant General Mzwandile Petros was ordered to urgently analyse the 31 253 inquest dockets opened countrywide in the year to March this year. The probe will reveal if police stations filed deaths incorrectly under "inquest" instead of "murder". The paper says the investigation follows damning instances of crime statistics manipulation uncovered in KwaZuluNatal and the Western Cape, where police stations recorded serious crimes as less important incidents to meet key performance indicators and make it look as if they were winning the war on crime. Police investigate all cases of unnatural death, and decide whether to treat them as murder or inquest dockets. Murder dockets are sent to the director of public prosecutions to decide whether to prosecute. Correspondence sent to provincial commissioners expressed "concern" about inquest dockets. "The concern particularly derives from the circumstances under which either inquest, murder or culpable homicide dockets are opened." Inquest statistics had been rising and murder statistics falling in the past few years. They include: • 29464 inquests in 2007/08 and 18487 murders; • 30558 inquests in 2008/09 and 18148 murders; • 31265 inquests in 2009/10 and 16834 murders; 79

Police spokesman Colonel Vishnu Naidoo said: "General Cele has not given such instructions as suggested in your inquiry. However, management decisions have been taken to enhance our operational capacity and these will remain internal decisions. Also, such decisions are internal operational matters that should not be put out in the public domain." http://www.defenceweb.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=10343:polic e-probing-murder-figures-report&catid=3:Civil+Security&Itemid=113

Information Required: Stephen Dunkley The following request was received from Stephen Dunkley via Paul Els: Can you please check with your South African Police contacts if the South African Police who where in Rhodesia and had contact with Daniel Roxo, as I have come across info that shows members of the South African Police accompanied by PIDE (Portuguese secret police) visited Daniel in Villa Cabral. • Stephen Dunkley is doing a book on Daniel Roxo and any information will be welcome.

MAGGIE GREYLING Hel-ou My Maatjies, Ek weet nie of van julle manne ooit ou Maggie Greyling geken het nie so laat ek julle maar vertel. Toe ons met ons Radiokursus Mei 1956 begin was hy alreeds, as konstabel, te Brixton gestasioneer.

Hy was so ‘n paar in die dertig jaar oud. Moontlik 32.

baie gawe ou en ons het goed klaargekom.

Hy was ‘n

Nou nie dat ek van ander ouens kan

skinder nie maar, hy was seker nie een van die skerpste potlode in die laai nie So word vertel dat hy een aand iewers in ‘n pub probleme opgetel en dat iemand hom toe goed afgestof het.

Net daar besluit Ou Maggie toe dat hy gaan leer boks,

want vir nog ‘n pak slae sien hy nie kans nie.

Hy sluit toe by die Polisieklub aan.

Nou hoe lank hy toe geboks het weet ek nie. By een of ander kompetiesie kom hy toe teen die Polisie swaargewigkampioen Daan Bekker te staan. Nou, Daan het van 80

boks geken en het ook SA op of die Statebondspele en op die Olimpiesespele verteenwoordig. Hulle vertel toe dat sommer so by die bymekaarkomslag het Ou Maggie vir Daan met sy eerste hou geslaan dat hy, dis nou Daan, daar half bewusteloos teen die toue hang.

Ewe selfvoldaan staan Ou Maggie toe terug en wag dat Daan van die toue

afklim.

Nou-ja! Soos reeds gesê: Daan was ‘n kampioen en het Ou Maggie toe ‘n

boksles gegee wat hom laat besluit het om nie verder te boks nie. Ek en Maggie het vir ‘n tydjie saam in Crosby loseer. Eers is ek Durban toe verplaas (1957) en later hy ook.

Daar het hy, Ou Stoney en ek saam in ‘n “Private Hotel”

(maaind joe) wat eintlik maar ‘n losieshuis was geloseer Begin 1958 is ek PE toe toe die Radiotegnies daar gestig is (Ses voertuigradios in PE Distrik en vier in Korsten Distrik). Ons het toe kontak verloor. Hy is toe ietwat later na Pretoria verplaas en vir die eerste keer in sy lewe getroud ……………. met ’n weduwee met ‘n stuk of vyf kinders. Soos ek verneem het hy glo weer een aand ‘n bietjie ‘n ietsie gaan neem iewers in die stad en weer probleme opgetel.

Hy het glo by die huis gekom, geklop en toe sy

vrou die deur oopmaak het hy glo vir haar gesê, “Kyk hoe het hulle my gedonner!” en daar inmekaar gesak en is net daar dood! Lekker slaap. Calipie.

Police Personality of the Month: Brig SP Holmes BRIG S P HOLMES: DIRECTOR OF MUSIC: SOUTH AFRICAN POLICE ORCHESTRA: DECEMBER 1974 – DECEMBER 1992 (Written with love and respect by his daughter: Maj-Genl Sharon Schütte - Brigadier Holmes passed away on the 27th August 2000 after a long fought brave battle with cancer). Brigadier Samuel Patrick Holmes (born 17 December 1932) was “imported” to South Africa from Scotland to take command of the SAP band. The Holmes family arrived in a stifling hot Pretoria on 17 December 1974 (on my father’s birthday), after departing from the snow and bitter cold of a Scottish winter.

My father was

previously the Bandmaster of the Black Watch Royal Highland Regiment (RHR) and had served within ranks of the British army since the tender age of 14, when he 81

joined as a boy soldier.

He was appointed as a Lieutenant Colonel and duly

instructed to shave off his handle-bar moustache that had been his trademark as a soldier. The powers that be booked us into temporary accommodation at the Hellenic Hotel in Arcadia, a noisy 1 star establishment that was a favoured place for bikers. At Wachthuis the next day, as my father was being attested as a police officer, he mentioned that the hotel was a tad noisy and we were immediately relocated to the Palmos Hotel in Church Street, Pretoria West. It was indeed much quieter and as it was the week before Christmas we have recollections of drunken waiters swotting flies with their starched serviettes. This hotel was at least in close proximity to the Police College. Our first Christmas in South Africa was definitely different! Subsequent to my father’s appointment, one of the first duties he had to perform was to accompany the band to a number of police funerals. This initiation brought home the reality of South Africa at the time with police officers/members serving on the borders and in neighbouring countries. When my father took command of the band it was somewhat neglected despite having some fine musicians on its strength. My father made it his mission to build up the band into a fully fledged orchestra and he also took the brave step, at the time, of recruiting women musicians. Brigadier Duveen Botha who was a very close friend of my father, would joke that once women joined the band the quality of music improved dramatically but then so did my Dad’s problems! College personnel and students often remarked at the time about my father’s rather strange double drill step, a la British military style, at the traditional Wednesday morning flag raising parade. Indeed it was when I accompanied him to such a ceremony that I decided that I wanted to join the police. I saw 3 platoons of police girls on parade and feeling rather lost, as an 18 year old in a strange country, I immediately warmed to the women’s camaraderie and excitedly told my father “I want to be a policewoman”. My father scoffed at this seemingly off the cuff remark and said “You my girl, just don’t have the discipline”! That was a challenge. My father adapted to life in the Police exceedingly well and though he was a disciplinarian he brought flair to the orchestra with his incredible musical talent and his extrovert persona. He was not only a talented flautist he would spend many weekends on the stoep composing music specifically written for the orchestra, this in an ink-pen with reams of manuscript paper everywhere. I am saddened that I did 82

not inherit his musical talent though both of my brothers did. My dad also brought military music to life and up to date by bringing in modern numbers and adapting television theme music. I recall that when General Mike Geldenhuys was Compol his wife’s favourite number was “Spanish Eyes” and my father always tried to oblige by playing it. It was a great honour for him when was promoted to full Colonel in December 1977 and then to Brigadier in September 1980. He would often refer to the fact that he was initially “‘n kort broek” Brigadier.

Even though my father never mastered the

Afrikaans language he would endeavour to make people believe he had by rolling his “r’s” and repeating favoured sayings such as “Ek praat nie Afrikaans baie goed nie, maar ek probeer”. To his credit my father did purchase language tapes so that we all could learn and a male voice would bawl at top volume making us repeat sayings such as “Kom ons praat Afrikaans”!!! In all honesty I learnt the language in the Pretoria Central charge office where it was a case of sink or swim as Pretoria was predominately Afrikaans speaking in 1975. Brigadier Holmes was an excellent story teller and he loved to relay and relive funny incidents that happened within both his military and police careers. My Dad was a family-man even though we were bought up to believe that children should be seen but not heard. He married my mum June in January 1954 and they had 3 children. Mum is alive and well and living in Capital Park, Pretoria. Ronald is the eldest; he was a Metropolitan Police officer and didn’t accompany the family to South Africa when we emigrated as he had just joined up. He retired from active duty in December of 2008 and is now employed at the Foreign Office in London. Alisdair was a laat lammetjie who joined the South African Police in 1989. He served at the South African Police Air Wing until 1995 when he qualified as an Air Traffic Controller at the then Johannesburg International airport. He is currently at Dubai International in the UAE as a Senior Projects Manager. My father was an extremely proud South African and whenever he was asked if he was going back to the UK when he retired he would respond by saying that South Africa was his home and that he was here to stay.

He was passionate about South

Africa, he loved the vibe, Blue Bulls rugby and in fact all sporting events that involved our national sides. Whenever the family from England would come to visit they would find it quite strange to see us all dressed in Springbok colours shouting for the Boks. 83

I believe that my father exceeded his own expectation of transforming the band into a fully fledged military orchestra that became the pride of the Force. The orchestra not only played at passing out parades but were also pivotal in the introduction of military tattoos and music spectaculars in Durban and Johannesburg respectively. The SAP orchestra was recognized for its professionalism when invited to participate in international Eisteddfods. Brigadier Holmes also conducted at the annual Sanlam Military Musical Celebrations, assisted the National Youth Orchestra, played his flute at State Theatre musical productions and was a music examiner for the Army, Navy and Air Force Bands. The South African Police Orchestra took the police to the community with their involvement in numerous projects. I recall that my Dad felt humbled when he played for the Trans-Oranje school for the deaf, watching the delight in the children’s eyes when they could “hear” the music through the floor vibrations. The orchestra also had the privilege of playing in the Cango Caves. My father retired from the police at the age of 60 and enjoyed giving music classes for a while and then he went on to restoring antique furniture.

He spent hours

lovingly bringing wood back to life. I have an antique fireplace that holds pride of place in my home that he spent all of nine months painstakingly renovating. Brigadier Holmes led a full and happy life yet he was taken from us earlier than we had anticipated in the winter of 2000. I still miss him dearly and think of him often. Just after he died one of our friends had CD’s made of interviews that my father had done on radio. I was immensely glad to have received the CD’s at the time but never had the guts to listen to his voice and wasn’t sure how I would feel. On the 10th anniversary of his passing, this past August, I was closing a course at the Hammanskraal Detective Academy and took the CD’s with me and decided it was now or never. I played the CD’s en route back to Pretoria after making my speech. Hearing his voice had a tremendously warming effect on me and left me feeling positive and at peace. I wish to salute the memory of my father, he would have been very proud of his daughter who “didn’t have the discipline to become a policewoman” but also a little irked that I was appointed as a Major General, a rank he had yearned to be, kort broek and all! Brig Holmes held the following musical qualifications • Fellow of Trinity College of Music : London 84

• • • • •

Licentiate – Trinity College of Music Associate – Royal College of Music Associate in Music Associate Performer Licentiate in Music

: : : : :

London London London College of Music London College of Music University of South Africa

Medals and decorations (British Army) • The Queens Meritorious Service Medal • The Long Service and Good Conduct Medal • General Service Medal : Clasp for Northern Ireland. Medals and decorations (South African Police) • S A Police Seventy Fifth Anniversary Commemorative Medal • S A Police Star of Merit • S A Police Medal for Faithful Service Other medals and decorations • The Venda Defence Force Medal • The Medal for the establishment of the South West African Police

Some photographs of Brig SP Holmes

Brig Holmes and the young, and beautiful, Constable (later general) Sharon Schütte 85

Sgt-Maj Holmes and a friend

Brig SP and Mrs Holmes

Brig SP Holmes and Maj-Gen Sharon (Holmes) SchĂźtte

Dr Leon Wessels Tannie op die bus, lees hiĂŠr - 2010-11-05 22:04 - Anim van Wyk http://www.beeld.com/In-Diepte/Nuus/Tannie-op-die-bus-lees-hier-20101105

Dit is asof die noodlot soos ’n ry domino’s deur dr. Leon Wessels se lewe val. Want die seun wat aan die einde van st. 7 sy twee perde, Sieraad en Breker, moes verkoop toe sy polisieman-pa verplaas word, sluit toe ná matriek by die polisie se berede-eenheid aan sodat hy eindelik sy “lus vir perdry kon uitwoed”. Só is Wessels aangesê om dr. Hendrik Verwoerd by De Wildt te begelei toe die Nasionale Party sy 50ste verjaardag in 1964 gevier het. En dis hier waar fotograaf David Goldblatt ’n ikoniese foto van Wessels en sy kollegas op hul perde neem.

In 2007 val die volgende domino toe Goldblatt die perdefoto in Some Afrikaners Revisited opgeneem het. “Toe kliek Kevin Ritchie (joernalis van die Independentgroep) maar die kiepie wat op die perd ry, is ek en kom voer met my hierdie allemintige onderhoud,” vertel Wessels in sy studeerkamer op Krugersdorp. “Ek dink die ding wat Annari (van der Merwe, toe uitgewer by Umuzi) ge‘tickle’ het van die onderhoud, was waar ek gesê het: In daai tyd het ons al die antwoorde gehad, maar ons het nie die vrae geken nie.” Van der Merwe het Wessels aangemoedig om die vrae te soek en die produk – Vereeniging: Die onvoltooide vrede – is verlede week bekend gestel. Daarin volg Wessels die spoor van ’n ander ry domino’s wat begin kantel het toe die Vrede van Vereeniging aan die einde van die Anglo-Boereoorlog gesluit is, tot waar oudpres. Nelson Mandela besluit het om ons nuwe Grondwet op dieselfde plek in 1996 te onderteken. “Want dit is daar waar ons die eerste keer die verraad van die Britte en die Boere ervaar het,” haal Wessels Mandela in sy boek aan. “Toe ons by Kempton Park begin het (met die Kodesa-onderhandelings), was ons op ’n bepaalde manier geslyp,” sê Wessels. “Maar ons opponente was ook deur daardie selfde geskiedenis geslyp. “Dít wou ek skryf.” Die groot hande wat so duidelik op die boek se voorblad verskyn, praat deurentyd saam, meestal sinchronies. Maar sy een vinger staccato wanneer hy woorde be-klemtoon. ’n Mens hoor die politikus deurslaan wat 22 jaar lank in die parlement toesprake gelewer het. Die rakke van sy studeerkamer is gestroop, want Wessels het 1 200 boeke uitgegooi nadat hy die manuskrip vir Vereeniging op 31 Maart ingedien het.

Sy fiksie en Hansards is aan die Krugersdorp-biblioteek geskenk, terwyl die hofverslae na Phillip Mabiletsa, ’n jong kollega by die Johannesburg-balie, gegaan het. Langs die venster op een van die halfleë rakke staan Vereeniging se verskillende fases netjies in donkergroen gebind, van ’n vet manuskrip links, tot die finale weergawe sewe dokumente verder. “Op pad van daar na daar toe,” beduie hy na die manuskripte, “toe sê ouens vir my: ‘Maar wie dink jy is jy? ‘Dink jý jy kan beter geskiedenis skryf as prof. Fransjohan Pretorius, wat oor daardie geskiedenis geskryf het? Ons stel nie belang in wat daai ouens reeds geskryf het nie, ons stel belang in wat jy dink.’ ” Dus moes Leon Wessels die advokaat en Leon Wessels die doktorsgraadstudent hand uitsteek na die Leon Wessels wat rondom ’n braaivleisvuur stories vertel. “Iemand het vir my gesê: ‘Onthou een ding, jy skryf vir die tannie op die 17:00-bus, jy skryf nie vir die professore nie,’ ” vertel Wessels. Vereeniging is deels memoire vol staaltjies en deels ’n interpretasie van die afgelope eeu se geskiedenis in Suid-Afrika. Wessels skryf oor sy grootwordjare en hoe sy pa kort-kort verplaas is na plekke soos Vryburg en Durban. Die dag in Noorweë wat hy Mandela vir die eerste keer ontmoet het en oomblikke daarna die eerste NP-politikus geword het wat vir apartheid om verskoning gevra het, word oomblik vir oomblik beskryf. Die boek raak ook aan kontemporêre vraagstukke, soos rassisme en dienslewering. Wessels het wyd gereis om al die drade van sy storie op te tel. Die dag nadat sy termyn as kommissaris by die Menseregtekommissie op 31 Oktober verlede jaar geëindig het, was hy op die vliegtuig Washington toe. By die Library of Congress, die Verenigde Nasies in New York en ook in Londen het hy navorsing gedoen en geskryf, geskryf, geskryf. “Jy kan maar sê niks wat ek daar geskryf het, het nie in so ’n klein boekie begin nie.” Hy wys ’n klein geel notaboekie wat in ’n mens se palm pas. “Ek sit graag alleen in koffiewinkels en in vliegtuie verkies ek om nie te praat nie. Dan skryf ek, alles in die klein boekies.” Hy het ook plaaslik sy spore gaan naloop. “Ek sê altyd vir mense ek het ’n MBA: ‘Managing by Walking Around’. “Ek was weer in Vereeniging, daar waar die groot ooms gesit het en ek het hulle in my 89

geestesoog gesien, waar die tente gestaan het. “Ek is deur die ou raadsaal waar ek lid van die provinsiale raad was. Ek het weer in my stoel gaan sit. “Maar ek wou ook die ander Suid-Afrika waarvan ek nie op skool geleer het nie, leer verstaan. Ek is terug Sharpeville toe. Ek was daar, weer in Seeisostraat. (Ek het) weer voor daai poliesstasie gestaan. My weer verwonder aan die ...”, ’n oomblik lank sluk hy aan sy emosie, “ ... aan die verskriklike tragedie.” Want Wessels het ’n persoonlike verbintenis met Sharpeville: Sy pa was ’n polisieman op Vereeniging kort ná die Sharpeville-slagting en hy is gereeld saam met hom na die plaaslike polisiekantoor. Gemeenskapsleiers van Sharpeville het Wessels intussen gevra om hulle te kom toespreek. “Dit bied aan my die geleentheid om ook in Sharpeville vir mense te sê: ‘Ek het volle empatie met wat hier met die gemeenskap gebeur het op 21 Maart (1960).’ Vergeet die reg en verkeerd van dit alles. Dink jou die trauma van daai gemeenskap in. Toe die offisier in bevel sê: ‘Staak vuur’, toe is die plek bestrooi met lyke en daar is 180 mense beseer. Maar weet julle hoe het daai poliesmanne gevoel? Wanneer gaan ons begin om op te hou praat van jóú geskiedenis en mý geskiedenis? Ons moet ophou om oor dáái geskiedenis te baklei, want solank as wat ons oor die verlede baklei, strek ons nie uit na die toekoms nie.” Want eindelik is die pad na vereniging nog nie voltooi nie, skryf Wessels. Daarvoor moedig hy mense aan om betrokke te raak, al is dit net om van mekaar by die vulstasie, restaurant of in die bank te leer. “Ons moet aanvaar die fase waarin ons nou is, is ’n veeleisende fase,” sê hy. “En dit beteken daar gaan nie maklik groot oorwinnings wees nie, so ons moet aanmekaar veg vir klein oorwinninkies om uiteindelik hierdie groter konflik te bemeester. “Daar is geen rede vir die tannie op die 17:00-bus, ongeag haar ouderdom, om niks te doen nie. Daar is iets vir almal.” Soos Wessels hom keer op keer “versool” het – van advokaat na politikus, regstudent, kommissaris en skrywer – voel hy Suid-Afrikaners moet hul vooroordele in die oë kyk en aanbeweeg.

“Die essensie van die lewe is om maksimum kennis in te samel en prakties diensbaar te wees,” sê hy toe ons groet. Dan kan die lewe se domino’s nie anders as om reg te val nie. • Leon Wessels was troepleier van Troep 7 (Berede) gedurende 1964 en later ‘n adjunkminister van Polisie. Sy Vader was brig WA Wessels destyds ‘n Afdelingskommissaris van die Wes-Rand. • Kataklismies in Suid-Afrika se geskiedenis is die gebeure rondom Sharpeville. Ons moet verstaan wat daar gebeur het. Ons het al met ‘n paar polisiemanne gepraat wat daar was!

A “WC”-story The following correspondence lies in the SA National Archive:

P.O. BOX NO. 1058 TELEPHONE NO’s 3722-5

SOUTH AFRICAN POLICE, OFFICE OF THE DEPUTY-COMMISSIONER, CRIMINAL INVESTIGATION DEPARTMENT (TRANSVAAL DIVISION). MARSHALL SQUARE.

JOHANNESBURG, 23rd December 1915 My Dear Hamilton-Fowle, In reply to yours of 20th. instant, the case you saw in the paper (not a dream) was Rex vs Charlie. I herewith send you the Progress report, which please return when done with.

In the case of Xobie vs Rex an appeal heard by Mason. J. and

Gregorowski, on December 3rd. 1913, it was held “that anything insulting to the modesty of women constituted crimen injuria." The fact that the offender does not intend to assail the chastity of the woman is immaterial.

We have had many such 91

cases here.

A native looking through the trap door in the W.C. is a favourite

amusement.

I will relate a little story in point:- A lady called at my office some

time ago and reported she had had three rings stolen from off her hand. She did not see the man who did it, although it occurred at 11 a.m. and judged him to be a native as he had no boots.

She heard him run away

It was a curious story with

evidently part suppressed. In my best official and parental manner I asked for details. With a deal of blushing and reluctance I extracted the following:- The lady lived in a suburban villa - the sanitary connection was not laid to the house. The W.C. backed on to a lane with the usual trap door arrangement for

the removal of bucket.

This door was broken. A morning or two before she called on me, as was her wont (she was very regular in her habits), she went to â&#x20AC;&#x153;the little house of officeâ&#x20AC;?. After a satisfactory stool she, as cleanliness and custom directs, proceeded to remove all traces of the business she had engaged in, for this purpose she put her hand behind her, holding a piece of sanitary paper.

The hand was

immediately rudely and firmly grasped and the three rings from her finger quickly stripped, and she heard the footsteps of bare feet running up the lane. For a moment she was too terrified to scream, but I understood subsequently did so to no little purpose. She confided to me that, so great a shock had she received that, to the great detriment of her health, she has remained costive for three days rather than venture into the W.C. I judged that an amorous native was waiting at the broken door on the off chance of a free show. This apparently he had, but the sight of the three rings so excited his cupidity that love was banished from his mind.

Venus overcomes Dives. The native started with committing the offence of crimen injuria and added robbery to his sins. I never recovered those rings although I carefully powdered the lady for traces of finger prints. Yours sincerely Kenneth R Vachell

Laat berig: Sakkie Kotze Beste Hennie, Die Minister van Korrektiewe Dienste het in die Parlement op vrae geantwoord en gesê daar kan nie aan hulle gratis medies geraak word nie omdat die staatspresident dit daar gestel het ook vir voorsettingslede..Hulle het die selfde medies as ons gehad onder Polisie en Korrektiewe Dienste. en geniet nog steeds gratis voordele waarvan ons uitgesluit is. Generaal Brink het my ook so ‘n verklaring aangestuur en is bereidwillig om te getuig in my saak. Hy sê vir my hulle generaals het baklei vir hulle mense. Verder moet voortsettingslede onthou daar is PMB’s ("prescribed minimum benefits") wat die mediese fonds ten volle moet betaal, soos bv gloukoom, kanker ens. Daar is ‘n lys wat by die mediese raad verkry kan word. Groete, Sakkie

SA LAW

Two recent court cases have earned the attention of newspaper readers in South Africa: 1. One person was fined R1 000 for not having a TV license. 2. Another was released on bail for R500 after being arrested for murder. The moral of this South African story: 93

If you do not have a TV license and the inspector comes round, kill him. You'll save R500. ... It's the Right Thing To Do....

OORDENKING

Die Krag van Gebed Iemand êrens het eenkeer genoem dat as Christene werklik die volle omvang van die krag wat beskikbaar was deur gebed kon besef, ons sprakeloos sou staan. Gedurende die tweede wêreldoorlog was daar 'n adviseur van Churchill wat 'n groep mense bymekaargekry het om op 'n vasgestelde tyd elke dag dit wat hulle gedoen het net so te gelos het, en vir 'n volle minuut lank gebid het vir die veiligheid van Engeland, haar mense en vir vrede. Daar is nou so 'n beweging aan die groei in Suid Afrika. As jy dalk wil deelneem: Elke aand om 9 uur, stop dit waarmee jy besig is vir 'n minuut en bid vir die veiligheid van Suid- Afrika, ons mense en vir 'n terugkeer na Jesus en na Goddelike waardes. Die krag van ons gebede is ons grootste bate en ons sterkste wapen teen die bose magte. • Talle vriende en kennisse het hierdie boodskap gestuur. • Kom ons doen dit met oorgawe!