Hawlati No. 1755

‫رۆژنامەیەکی سیاسیی گشتیی ئەهلییە‬

‫نرخ‪ 1000 :‬دینار‬

‫ژماره (‪ )17٥٥‬چوارشهممه ‪201٨/٥/23‬‬

‫جەبار یاوهر‪ :‬چوار ساڵە‬ ‫ئاگاداری بوودجهى هێزهکانی ‪ 70‬و ‪ 80‬نین‬ ‫‪7‬‬

‫‪3‬‬ ‫پشتیوانى بۆ ژنێکى‬ ‫رهچهشکێن زیاتر دهبێت‬

‫‪4‬‬ ‫کاندیدە کوردەکەی پۆستی‬ ‫سەرۆک کۆمار بۆ ‪‬‬ ‫دەدوێت‬

‫سلێمانی؛ پێنج ئاواز ‪2‬‬

‫بۆ ماکگۆرک دەخوێنن‬

‫‪8‬‬ ‫دیداری تایبەتی ‪‬‬ ‫لەگەڵ بەختیار عەلی‬

‫‪2‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫‪hawlatihawal@gmail.com‬‬

‫لە سلێمانی پێنج ئاواز بۆ ماکگۆرک دەخوێنن‬ ‫یەکێتی‌بە‌سێ‌پاکێج‪‌،‬بەرهەم‌ساڵح‌لە‌دوو‌شوێن‪‌،‬چوار‌حزبەکەش‌پێکەوە‌نوێنەری‌ترەمپیان‌بینیوە‪.‬‬ ‫‌‪‬‬ ‫ب��رێ��ت م��اک��گ��ۆرک ن��وێ��ن��ەری ت��رەم��پ بۆ‬ ‫شەڕی داعش دوێنێ لە سلێمانی لەگەڵ‬ ‫حزبەکاندا لە چەند شوێنێکی جیاواز‬ ‫کۆبوویەوە‪ .‬یەکێتی بە سێ پاکێجی جیا‬ ‫لەگەڵ مەکگۆرک کۆبوونەوە‪ ،‬بەرهەم ساڵح‬ ‫لە دوو شوێنی جیاوازو چوار حزبەکەش‬ ‫پێکەوە لەگەڵی کۆبوونەوە‪.‬‬ ‫برێت ماکگۆرک لەم چەند ساڵەی دواییدا‬ ‫رۆڵ��ێ��ک��ی ک��اری��گ��ەرو ی��ەک��اک��ەرەوەی لە‬ ‫ع��ێ��راق و س��وری��ا بینیوە‪ .‬ل��ە ئێستاشدا‬ ‫کەسی یەکەمی ئەمریکایە بۆ پێکهێنانی‬ ‫حکومەتی نوێی ع��ێ��راق‪ .‬مەکگۆرک لە‬ ‫چەند رۆژی راب���ردوودا لەگەڵ چەندین‬ ‫الیەنی عێراق و کوردی بۆ ئەو مەبەستە‬ ‫کۆبووەتەوە‪.‬‬ ‫عومەر شێخ م��ووس‪ ،‬ئەندامی دەستەی‬ ‫دام���ەزرێ���ن���ەری ی��ەک��ێ��ت��ی نیشتیمانی‬ ‫ک��وردس��ت��ان س��ەب��ارەت ب��ە ک��ۆب��وون��ەوەی‬ ‫ج��ی��اج��ی��ای م��اک��گ��ۆرک ل��ەگ��ەڵ الی��ەن��ە‬ ‫سەرەکییەکانی سلێمانی و هەروەها بە دوو‬ ‫جار کۆبوونەوە لەگەڵ یەکێتی‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫بەوە کرد کە مەکگۆرک بەشداری کوردی‬ ‫ل��ە ع��ێ��راق��دا ب���ەالوە گرنگەو دەی��ەوێ��ت‬ ‫سەرجەم الیەنەکان بەشداربن‪.‬‬ ‫ع���وم���ەر ش��ێ��خ م�����ووس ب����ە‪ ‬وت‬ ‫«مەبەستی م��ەک��گ��ۆرک ل��ەم س��ەردان��ان��ە‬ ‫پاراستنی هاوسەنگی و هەروەها گرنگیدانە‬ ‫بە یەکخشتنی ناو ماڵی کوردی»‪.‬‬ ‫سێ‌پاکێجی‌یەکێتی‬ ‫دوێنێ مەکگۆرک لە سلێمانی سێ جار بە‬ ‫جیا لەگەڵ چەند الیەنیکی ناو یەکێتی‬ ‫ک��ۆب��ووی��ەوە‪ ،‬کە ئەوانیش بریتی بوون‬ ‫لە کۆبوونەوەی بەجیا لەگەڵ کۆسرەت‬ ‫رەسوڵ‪ ،‬هەروەها لەگەڵ هەریەکە لە بافڵ‬ ‫تاڵەبانی و اله��ور شێخ جەنگی لە ماڵی‬ ‫مام ج��ەالل لە گ��ردی دەب��اش��ان‪ ،‬هەروەها‬ ‫ک��ۆب��وون��ەوەی��ەک��ی تریشی ل��ە مەکتەبی‬ ‫سیاسی لەگەڵ ئەندامانی مەکتەبی سیاسی‬ ‫یەکێتی سازکرد‪.‬‬

‫ماکگۆرک‌لەسلێمانی‌پێنج‌کۆبونەوەی‌تایبەت‌بەپێکهێنانی‌حکومەتی‌عێراق‌لەگەڵ‌الیەنە‌کوردییەکان‌ئەنجامدا‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی م��ی��دی��اک��ان��ی ی��ەک��ێ��ت��ی‪ ،‬ب��ری��ت‬ ‫ماگکۆرک بە یەکێتی رایگهیاندوە «بهالی‬ ‫ئهمریکاوه گرنگه‪ ،‬الیهنه سیاسیهکانی‬ ‫کوردستان یهکگرتووبن و به یهکگرتووی‬ ‫گفتوگۆ لهگهڵ الیهنه براوهکانی عیراق‬ ‫بکهن بۆ پێکهێنانی حکومهتی داهاتوو و‬ ‫چارهسهرکردنی کێشهکان له چوارچێوهی‬ ‫دهستور و عێراقی یهکگرتوودا»‪.‬‬ ‫میدیای یەکێتی هیچ شتێکی تری نە وتوە‬ ‫سەبارەت بە جیا کۆبوونەوەی ماکگۆرگ‬ ‫لەگەڵ چەند کەسێکی ناو یەکێتی‪.‬‬ ‫بەرهەم‌ساڵح‌لە‌دوو‌شوێن‌لەگەڵ‌‬ ‫ماکگۆرگ‌کۆبوویەوە‬ ‫د‪ .‬بەرهەم ساڵح‪ ،‬سەرۆکی هاوپەیمانی بۆ‬ ‫دیموکراسی و دادپ��ەروەری دوێنێ جارێک‬

‫ب��ە تەنها ل��ەگ��ەڵ ب��رێ��ت م��ەک��گ��ۆرک‪ ،‬لە‬ ‫سلێمانی کۆبوویەوە‪ ،‬دواتریش بەشداری‬ ‫کرد لە کۆبونەوەی چوار حزبە ناڕازییەکەو‬ ‫ماکگۆرک لە گردی زەرگەتە کە الیەنەکان‬ ‫پێکهاتبوون لە گۆڕان‪ ،‬کۆمەڵ یەکگرتوو‪،‬‬ ‫هاوپەیمانی‪.‬‬ ‫میدیای هاوپەیمانی ب��ۆ دیموکراسی و‬ ‫دادپ�����ەروەری هیچ زان��ی��اری��ەک��ی لەسەر‬ ‫کۆبوونەوە تایبەتەکەی نێوان بەرهەم‬ ‫ساڵح و ماکگۆرک باڵونەکردۆتەوە‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم س��ەب��ارەت بە ک��ۆب��وون��ەوەی لەگەڵ‬ ‫الی��ەن��ەک��ان‪ ،‬هۆشیار ع��وم��هر‪ ،‬رێکخهرى‬ ‫ژوورى پهیوهندییه دیبلۆماسییهکانى‬ ‫بزووتنهوهى گۆڕان‪ ،‬رایگهیاند‪ ،‬سهردانهکهى‬ ‫مهکگۆرک گرنگ بووهو سکااڵى الیهنهکان‬ ‫لە کۆبوونهوهکه به جددى وهرگیراوه‪.‬‬

‫وت��ی��ش��ی «ه����هر چ����وار الی���هن���هک���ه‪ ،‬ئ��هو‬ ‫ئهنجامهیان رهتکردووهتهوهو یهک دهنگن‪،‬‬ ‫ههروهها خاڵێکى دیکهى ئهم ساختهکارییه‬ ‫که روون��ه بۆ واڵتانى دونیا دهبێته هۆى‬ ‫تێکچوونى ئاسایش له ههرێمى کوردستان‬ ‫و ئ��هو الیهنانهى ئ��هو ههنگاوهیان ناوه‬ ‫بهرپرسیارن»‪.‬‬ ‫هەروەها وتی «خاڵێکى دیکهى تایبهت به‬ ‫چوار الیهنهکه ئهوه بوو که« سورین لهسهر‬ ‫ههڵوهشاندنهوهى ئهنجامهکانى ههڵبژاردن‬ ‫و ئهوانیش زۆر به ج��ددى ئ��هو سکااڵی‬ ‫ئێمهیان وهرگرتووه«‪.‬‬ ‫ئەسەسەرد‪‌:‬ئەمەریکا‌وەرەقەی‌سپی‌‬ ‫ناخاتە‌بەردەم‌چوار‌الیەنەکە‬ ‫فەرید ئەسەسەرد ئەندامی سەرکردایەتی‬

‫یەکیتی نیشتیمانی کوردستان بە ‪‬‬ ‫راگەیاند «ئهمهریکا هیچ وهرهقهیهکی‬ ‫سپی ناخاته ب���هردهم الی��هن��ه سیاسییه‬ ‫ن���اڕازی���ی���هک���ان ب���ۆ ئ�����هوهى ب���هش���داری‬ ‫ب��ک��هن‪ ،‬ب���هاڵم واش��ن��ت��ۆن مهبهستییهتی‬ ‫حکومهتێک لهبهغدا پێکبێت بتوانێت‬ ‫دژی بهرژهوهندییهکانی ئهمریکا نهبێت‪،‬‬ ‫زی��ات��ر مهبهستییانه ح��هی��دهر عهبادی‬ ‫ببێتهوه بهسهرۆک وهزی��ران‪ ،‬دهیانهوێت‬ ‫حکوومهتی داهاتووی عێراق ههمهالیهنه‬ ‫بێت»‪.‬‬ ‫سهبارهت بهبهشداری نهکردنی ههریهک‬ ‫ل��ه ب��زووت��ن��هوهى گ���ۆڕان و هاوپهیمانی‬ ‫و ن���هوهى ن��وێ و یهکگرتوو و کۆمهڵی‬ ‫ئیسامی ئ��هس��هس��هرد وت��ی «ئهمهریکا‬ ‫بهالیانهوه گرنگ نیه ههموو الیهنهکان‬ ‫بهشدار بن ‪ ،‬بهڵکو ئهوهى بهالوه گرنگه‬ ‫کورد بهقورسایی بچێته ناو حکوومهتهوه‬ ‫و بهشدار بێت لهفراکسیۆنه گهورهکهى‬ ‫پێکهێنهری ح��ک��ووم��هت‪ ،‬ئ��هگ��هر ک��ورد‬ ‫توانی به ههموو الیهنهکانهوه بهشداری‬ ‫ب��ک��ات ل��ه حکوومهتی ئ��ای��ن��دهى عێراق‬ ‫بهالی ئهمریکاوه باشه‪ ،‬ئهگهر بهشداریش‬ ‫نهکهن ئ��هوان پارتی و یهکێتیان بهالوه‬ ‫گرنگه بهشدار بن لهکابینهى ئایندهى‬ ‫حکوومهت»‪.‬‬ ‫چوار‌الیەنەکە‪:‬‬ ‫فشاری‌کەس‌قبوڵ‌ناکەین‬ ‫ش���وان راب���ەر‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی س��ەرک��ردای��ەت��ی‬ ‫کۆمەڵی ئیسامی راگەیاند بە راشکاوانە‬ ‫قسەیان لەگەڵ برێت ماکگۆرکدا کردوەو‬ ‫رایانگەیاندوە دەرەنجامی هەڵبژاردنەکان‬ ‫رەتدەکەنەوەو داوات دووبارە ئەنجامدانی‬ ‫هەڵبژاردن و بەدەستهێانی مافەکانیان‬ ‫دەکەن‪.‬‬ ‫ش������وان راب�������ەر ب�����ە‪ ‬وت «ئ����ەو‬ ‫ساختەکاریە کاریگەری لەسەر پرۆسەی‬ ‫سیاسی و پێکهێنانی حکومەت دەبێت‪،‬‬ ‫بۆ راستکردنەوەی دەنگەکانمان هەموو‬ ‫رێگایەک دەگرینە بەرو هیچ فشارێکیش‬ ‫قبوڵ ناکەین»‪.‬‬

‫عەبادی پاراستنی کەرکوک دەخاتە ئەستۆی کوردانی شارەکە‬ ‫پەرلەمانتارێکی‌عێراق‪‌:‬به‌مزوانه‌‌فیرقه‌که‌‌بۆ‌کورد‌پێکده‌هێنرێت‬ ‫ئارا‌ئیبراهیم‬ ‫حکومەتی عێراق لە هەوڵدایە زیاتر‬ ‫لە ‪ ١٠‬هەزار کوردی دانیشتووی کەرکوک‬ ‫ب��خ��ات��ە ری���زی س���وپ���اوەو پ��اراس��ت��ن��ی‬ ‫شارەکە بخاتە ئەستۆیان‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫پاراستنی ئەو شارە دوای ‪١٦‬ی ئۆکتۆبەر‬ ‫ل��ە ئەستۆی پۆلیس و دژەت��ی��رۆری‬ ‫عێراقیدایە‪.‬‬ ‫حهیدهر عهبادى لهکاتى بانگهشهى‬ ‫ههڵبژاردنهکانى پهرلهمانى عێراقدا‪،‬‬ ‫بهڵێنى ب��ه ک���ورد داوه ل��ه ک��هرک��وک‬ ‫فیرقهیهک بۆ پاراستنى شارهکه دروست‬ ‫بکات و ههموو موچه و راژهکانیان‬ ‫ل��هس��هر ب��هغ��دا ب��ێ��ت‪ ،‬ئ��هن��دام��ێ��ک��ى‬

‫ئهنجومهنى نوێنهرانى عێراقیش‪،‬‬ ‫جهخت لهوه دهکاتهوه بهمزوانه ئهو‬ ‫فیرقهیه پێکدههێنرێت‪.‬‬ ‫یاسین عیزهدین‪ ،‬جێگرى لێپرسراوى‬ ‫مهڵبهندى دووى کهرکوکى یهکێتى‬ ‫لهلێدوانێکدا ب��ه‪ ‬وت »ل���هدوا‬ ‫سهردانى حهیدهر عهبادى‪ ،‬بۆ کهرکوک‬ ‫و لهکاتى بانگهشهى ههڵبژاردنهکاندا‬ ‫بهڵێنیدا ف��ی��رق��هی��هک ل��ه ک���ورد بۆ‬ ‫کهرکوک و ناوچه دابڕێندراوهکان بۆ‬ ‫پاراستنى ئهو ناوچانه دروست بکات «‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژهى بهوهشکرد‪ ،‬ئهو کاته‬ ‫قسهکهى واکرد که دروستکردنى ئهو‬ ‫فیرقهیه ب��ۆ ک���ورد دهب��ێ��ت ع��هرهب‬ ‫و تورکمانى تێدا نابێت و موچه و‬

‫راژهکانیان لهسهر حکومهتى عێراقى‬ ‫دهبێت‪.‬‬ ‫بهپێى یاساى سهربازى له عێراق دا‪،‬‬ ‫پێکهاتهى فیرقهیهک له سێ لیوا زیاتر‬ ‫پێکدێت و ژمارهیان ‪ ١٠‬ههزار چهکدار‬ ‫یان زیاتر دهبێت‪ ،‬بهو پێیهش کورد له‬ ‫کهرکوک زیاتر لە ‪ ١٠‬ههزار چهکدارى‬ ‫یاسایی دهبێت‪ ،‬که سهر به حکومهتى‬ ‫فیدراڵی دهبێت‪.‬‬ ‫ه��اوک��ات ئ��هن��دام��ێ��ک��ى ئهنجومهنى‬ ‫نوێنهرانى عێراق لهلێدوانێکدا بۆ‬ ‫‪ ‬ج��هخ��ت��ى ل����هوه ک�����ردهوه که‬ ‫بهڵێنهکهى ح��هی��دهر ع��هب��ادى پاش‬ ‫پێکهێنانى حکومهت دهچێته بوارى‬ ‫جێبهجێکردنهوه‪.‬‬

‫ش��وان دادودى‪ ،‬ئهندامى ئهنجومهنى‬ ‫ن��وێ��ن��هران ل��ه فراکسیۆنى یهکێتى‬ ‫وتى «پاش ئهنجامى ههڵبژاردنهکانى‬ ‫پهرلهمانى عێراق و ئهو ئهنجامانهى‬ ‫ک���ورد ب��هدهس��ت��ى ه��ێ��ن��اوه ل��هڕێ��گ��هى‬ ‫یهکێتیهوه‪ ،‬تێگهشتوون لهوهى ئیدارهى‬ ‫کهرکوک بهبێ کورد بهڕێوه نابرێت و‬ ‫دهی��ان��هوێ��ت پرسى ئهمنى ش��ارهک��هو‬ ‫ن��اوچ��ه جێناکۆکهکان بههاوبهشى‬ ‫بهڕێوه ببرێت»‪.‬‬ ‫ه���هروهه���ا ه��ێ��م��اى ب��ۆ ئ��هوهش��ک��رد‪،‬‬ ‫حهیدهر عهبادى ئهو بهڵێنهى لهکاتى‬ ‫بانگهشهى ههڵبژاردنهکاندا داویهتى‬ ‫جێبهجێى دهکرێت و تهنانهت «ئهگهر‬ ‫خۆیشى نهبێتهوه به سهرۆک وهزیرانى‬

‫عێراق‪ ،‬فیرقهیهک له کورد که سهر به‬ ‫بهغدا دهبن پێکدههێنرێت و موچه و‬ ‫راژهکانیان سهر به حکومهتى عێراقى‬ ‫و مهنزومهى دیفاعى دهبێت‪ ،‬تهنانهت‬ ‫باسى پێشمهرگهشى کرد»‪.‬‬ ‫بهاڵم غهفور ساڵح‪ ،‬جێگر و بهرپرسى‬ ‫پهیوهندییهکانى مهڵبهندى دووى‬ ‫یهکێتى له کهرکوک‪ ،‬لهلێدوانێکدا به‬ ‫‪ ‬وت «ئهو پرسه تا دروستبوون‬ ‫و پێکهێنانى ح��ک��وم��هت��ى عێراقى‬ ‫یهکانابێتهوه«‪.‬‬ ‫ناوبراو ئهوهشى روونکردهوه عهبادى‬ ‫ئهوکاته بۆ بانگهشهى ههڵبژاردنهکان‬ ‫ق��س��هی��هک��ى ک������ردووهو ب��ڕوان��اک��ات‬ ‫جێبهجێى بکات‪.‬‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫پەرلەمانی ئیسرائیل‬ ‫پرسی دەوڵەتی کوردستانی‬ ‫گەورە دەوروژێنێت‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬ ‫‪‬‬ ‫پەرلەمانی ئیسرائیل تاوتوێی پڕۆژە بڕیارێک‬ ‫دەک��ات بۆ پشتیوانیکردنی ک��ورد کە بتوانێت‬ ‫دەوڵ��ەت��ێ��ک��ی س��ەرب��ەخ��ۆ ل��ە ه��ەرچ��وار پارچە‬ ‫پێکبهێنێت‪ ،‬ئەمەش بەپێی هەواڵێکی رادیۆی‬ ‫ف���ەرم���ی ئ��ی��س��رائ��ی��ل ک���ە دوێ���ن���ێ سێشەممە‬ ‫باڵویکردەوە‪.‬‬ ‫پەرلەمانی ئیسرائیلی کە بە ‹کنێست» ناسراوە‪،‬‬ ‫ب��ڕی��ارە تاوتوێی ئ��ەو پ��ڕۆژە یاسایە بکات کە‬

‫لەالیەن دوو پارتی واڵتەکەوە بە ناوەکانی (لیکۆد‪،‬‬ ‫ئیسرائیل ماڵمانە) پشتگیریی دەکرێت‪.‬‬ ‫رادیۆی ئیسرائیل باڵویکردەوە کە پرۆژە یاساکە‬ ‫یارمەتی کورد دەدات دەوڵەتی سەربەخۆی خۆیان‬ ‫پێکبهێنن لە سوریاو عیراق و تورکیاو ئێران‪.‬‬ ‫پەرلەمانتار یوواف کیش لە پارتی لیکۆد‪ ،‬لەو‬ ‫بارەیەوە رایگەیاندوە «لەسایەی ئەو گۆڕانکارییە‬ ‫هەرێمیانەی ئەم دوایانە‪ ،‬پێمانوایە داننان بە‬ ‫دەوڵەتێکی سەربەخۆی کوردی لە بەرژەوەندی‬ ‫ئیسرائیلدایە»‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫هەروەها رایگەیاندوە «کورد لە واڵتانی تورکیاو‬ ‫سوریاو عێراق و ئیراندا ه��ەن‪ ،‬کە هەر چوار‬ ‫دەوڵەتەکە دوژمنی ئیسرائیلن‪ ،‬بۆیە یارمەتیدانی‬ ‫ک��ورد بۆ دام��ەزران��دن��ی دەوڵەتێکی سەربەخۆ‬ ‫پشتیوانییە بۆ ئیسرائیل»‪.‬‬ ‫ئ��ەو پەرلەمانتارەی ئیسرائیل راشیگەیاندوە‬ ‫«ئێمە یەکەم واڵت بووین پشتگیری ریفراندۆمی‬ ‫هەرێمی کوردستانمان کرد لە ئەیلولی ‪٢٠١٧‬دا‬ ‫سەرەرای دژایەتیەکانی کۆمەڵگەی نیودەوڵەتی و‬ ‫دراوسێکانی عێراق»‪.‬‬

‫پشتیوانى بۆ ژنێکى رهچهشکێن زیاتر دهبێت‬ ‫ژنێکی‌هەولێر‌لە‌پزیشکێکی‌تایبەتی‌شێرپەنجەوە‌رۆڵی‌بۆ‌داکۆکیکارێک‌لە‌مافەکانی‌خەڵکی‌دەگۆڕێت‪‌،‬‬ ‫دوای‌ئەوەی‌توانی‌بێدەنگی‌شەقامێکی‌وەستاو‌بشکێنێت‪.‬‬ ‫داواده‌که‌م‌له‌‌د‪.‬شایان‌‬ ‫بێ‌منه‌ت‌بێت‪‌،‬ئێمه‌‌‬ ‫هه‌وڵ‌ده‌ده‌ین‌‪‌20‬هه‌زار‌‬ ‫که‌س‌کۆبکه‌ینه‌وه‌‌هه‌ر‌‬ ‫که‌سه‌و‌‪‌10‬هه‌زار‌دینارى‌‬ ‫لێوه‌ربگرین‌که‌‌ده‌کاته‌‌‬ ‫‪‌200‬ملیۆن‌دینار‌بیده‌ن‌‬ ‫به‌س‌ئه‌توو‌سه‌ربه‌رز‌به‬

‫‌د‪.‬شایان‌کاکه‌‌ساڵح‌عه‌سکه‌رى‌لەکۆنگرەیەکی‌رۆژنامەنوسیدا‌لەبەردەم‌دادگای‌هەولێر‪201٨/٥/21‌،‬‬ ‫نه‌جات‌ئه‌حمه‌د‪‌،‬هه‌ولێر‬ ‫ئ��ێ��وارهی��هک ه����هزاران ک��هس ل��ه ڕێگهى‬ ‫هاشتاگێکهوه ئاگادارکرانهوه که ئهو ژنه‬ ‫پزیشکهى دوو مانگ لهمهوبهر لەسەر‬ ‫شەقام بوو بۆ داواکاردنی مافەکانی‪ ،‬دهبرێته‬ ‫بهردهم دادگا‪ ،‬ئهمهش هاوسۆزییهکى زۆرى‬ ‫ب��هدواى خۆیدا هێنا‪ .‬ه��هرزوو هاشتاگەکه‬ ‫دهستاودهستى کردو ئهو شهوه پاڵپشتییەکان‬ ‫بۆ ئهو ژنه پهرهیان سهند‪.‬‬

‫د‪.‬شایان کاکه ساڵح عهسکهرى‪ ،‬پزیشکێکی‬ ‫پسپۆڕى گ��رێ و شێرپهنجهى مهمک و‬ ‫کۆئهندامى زاوزێى مێینهیە‪ ،‬ئەو یهکێکه‬ ‫ل��ه پزیشکه دی��ارهک��ان��ى ش���ارى ههولێر‪،‬‬ ‫مانگى ئ����ازارى راب����ردوو کاتێک لهگهڵ‬ ‫خۆپیشاندهراندا چووه سهر شهقام‪ ،‬ئیتر‬ ‫جگە لە نەخۆشەکان‪ ،‬ههموو کهسێک ئهم‬ ‫ژنهیان ناسی‪ ،‬ئێستا د‪.‬شایان زیاتر لهوهى‬ ‫وهک��و پزیشکێکی تایبەت بناسرێت‪ ،‬ئهو‬ ‫وهکو ژنێکى گشتی و ڕچهشکێن ناوى ههیه‪.‬‬ ‫مانگی ئازاری راب��ردوو‪ ،‬کاتێک د‪.‬شایان له‬

‫خۆپیشاندانى ن��ارهزای��هت��ى فهرمانبهران‬ ‫ل��ه ههولێر ب��هش��داری ک��رد‪ ،‬ه��اوک��ات به‬ ‫م��ۆب��ای��ل��هک��هى دهس��ت��ی��ش��ی دی��م��هن��ى ئ��هو‬ ‫شهقامانهى دەگ��رت که سااڵنیک دهوت��را‬ ‫خۆپیشاندان تێیاندا ئهستهمه‪ .‬ئەمەش بووە‬ ‫هۆی ئەوەی ئەم پزیشکە وەکو داکۆکیکارێک‬ ‫لە مافی مووچەخۆران بناسرێت کە ماوەی‬ ‫چ��وار ساڵە مووچەکانیان بەشێوەیەکی‬ ‫پچڕپچڕ دەدرێت و بەشێکیشی پاشەکەوت‬ ‫دەکرێت‪.‬‬ ‫کاتیک د‪.‬شایان وێنەی شەقامەکەی دەگرت‪،‬‬

‫دوو ک��ارم��هن��دى ه��ێ��زه ئهمنییهکان که‬ ‫خۆیان وهک��و مهدهنى نیشان دهدا‪ ،‬داواى‬ ‫کوژاندنهوەی مۆبایلهکهیان لێدەکرد‪ ،‬بهاڵم‬ ‫ئهو سوربووە لهسهر وێنهگرتن و لەو کاتەدا‬ ‫داواش له چهند پۆلیسێکى تر دهک��ات که‬ ‫لهسهر شهقامهکه وهستابوون بچنه ڕیزى‬ ‫خۆپیشاندهرهکانهوه‪ ،‬ئهمهش کاردانهوهى‬ ‫ئ��هو دوو کهسەى لیکەوتەوە کە خۆیان‬ ‫وەک��و مەدەنی پیشاندا‪ ،‬کەچی پهالمارى‬ ‫مۆبایلهکهى دهستیان داو خستیانە سەر‬ ‫زەوی‪ ،‬ب��ەاڵم دوات��ر ئەو روداوە چیرۆکە‬ ‫گەورەکەی پشت راوداوەک��ەی ئاشکراکرد‪،‬‬ ‫ئەویش ئەوەبوو کە ئەو شەقامە بەهیزی‬ ‫جۆراوجۆری فەرمی و نافەرمی تەنراوە‪.‬‬ ‫ب���اڵوب���وون���هوهى ئ���هو گ��رت��ه ڤیدیۆییه‬ ‫ناڕهزایهتییهکانى فراوانتر کرد‪ ،‬خهڵکانیکى‬ ‫زۆر لە شوێنە جیاجیاکان سهرکۆنهى ئهو‬ ‫دوو کارمهندهى هێزه ئهمنییهکانیان کردو‬ ‫دهستخۆشیان لهو ژنهو ژنانى ترى بهشدار‬ ‫له خۆپیشاندانهکاندا کرد‪.‬‬ ‫بهاڵم دواى دوو مانگ ئهو دوو کارمهنده‬ ‫سکااڵیان لهسهر ئهو ژنه پزیشکه تۆمار‬ ‫ک�����ردووه ب��ه ت��ۆم��هت��ى «ن����اوزڕان����دن» و‬ ‫ه��هری��هک��هی��ان داواى ‪ ١٠٠‬ملیۆن دی��ن��ارى‬ ‫لێدهکهن‪ .‬لهبهرامبهردا زیاتر له ‪ ٥٠‬پارێزهر‬ ‫ئامادهییان دهربڕیوه خۆبهخشانه له دادگا‬ ‫بهرگرى لهو ژنه پزیشکه بکهن‪.‬‬ ‫رۆژى ‪١٧‬ى ئ��هم مانگه دادگ���ا ل��ه رێگهى‬ ‫ئ��اگ��ادارک��ردن��هوهی��هک ب��ه دک��ت��ۆره شایان‬ ‫دهڵێت که پێویسته ‪٢١‬ى مانگ لهبهردەم‬ ‫دادگا ئاماده بێت بههۆى بوونى ‪ ٢‬سکااڵى‬ ‫جیاواز له الی��هن ه��هر ی��هک له (سهنگهر‬ ‫عهباس عهبدواڵ) که له ڤیدیۆییهکه وهک‬ ‫بێ ئیشێک خۆى دهناسێنیت‪ ،‬ئهوهى دیکهش‬ ‫ل��هالی��هن( ناسح محموود) که له گرتهى‬

‫ڤیدیۆیهکهى ‪٢٥‬ى ئ���ازاردا دهردهک��هوێ��ت‪،‬‬ ‫پهالمارى مۆبایلهکهى دهدات‪.‬‬ ‫دکتۆر شایان کاکه ساڵح عهسکهرى به‬ ‫‪ ‬وت «م��ن وهک ه��هر هاواڵتییەکى‬ ‫دیکهى مافخوار هاتمه سهرشهقام تا داواى‬ ‫مافى زهوتکراوى خۆم بکهم‪ ،‬بهاڵم دواتر‬ ‫ئهو دوو کهسه وهک له گرته ڤیدیۆیهکه‬ ‫دهردهکهوێت پهالمارى مۆبایلهکهمیان دا»‪.‬‬ ‫وتیشى « داوا له دادگا دهکهم که بێ الیهن‬ ‫بێت و وهک خۆى مامهڵه لهگهڵ بابهتهکه‬ ‫بکات»‪.‬‬ ‫کهیسى دکتۆره شایان سۆزێکى زۆرى له نێوه‬ ‫جیاجیاکان بۆخۆى راکێشا و بهجۆرێک‬ ‫چهندین پارێزهر خهریکى دروستکردنى‬ ‫تیمێکى پارێزهرانى خۆبهخشن که ئامادهن‬ ‫لهگهڵى بچنه بهردهم دادگا‪.‬‬ ‫پ��ارێ��زهرى راوێ���ژک���ار‪ ،‬ئ��اس��ۆ ه��اش��م وهک‬ ‫پ���ارێ���زهرێ���ک���ى خ���ۆب���هخ���ش چ���ووەت���ه‬ ‫دادگاییهکهى دکتۆر شایان‪ ،‬به ‪ ‬وت‬ ‫«ئهو داوایه بهتاڵهو هیچ بنەمایهکى یاسایى‬ ‫نیه‪ ،‬ل��هب��هر ئ���هوهى ئ���هوان ل��هس��هر ئ��هوه‬ ‫سکااڵیان کردوه که دکتۆره وێنهى گرتووه‪،‬‬ ‫جا وێنهگرتنیش هیچ پێشلکارییهکهى‬ ‫تێدا نییه‪ ،‬ههموو کهس بۆى ههیه وێنهى‬ ‫خۆپیشاندان بگرێت و هیچ سهرپێچییهکى‬ ‫تێدا نیه‪ ،‬بۆیه ئێمه داواى پێچهوانه‬ ‫ت��ۆم��اردهک��هی��ن‪ .‬پێشتریش دک��ت��ۆر داواى‬ ‫ت��ۆم��ارک��ردب��وو‪ ،‬ب���هاڵم رای��گ��رت��ب��وو‪ ،‬بۆیه‬ ‫ههوڵدهدەین داوای��هک��ه ن��ۆێ بکهینهوه و‬ ‫تۆمارى بکهینهوه«‪.‬‬ ‫تائێستا نزیکهى ‪ ٥٠‬پارێزهرى خۆبهخش‬ ‫ئامادهیان دهربڕیوه ببنه تیمێکى پارێزهرى‬ ‫خۆبهخشى کهیسهکه‪.‬‬ ‫د‪.‬ش��ای��ان وت��ى «زۆر س��وپ��اس��ى پ��ارێ��زهره‬ ‫خۆبهخشهکان دهکهم که ئامادهیى خۆیان‬ ‫دهربڕیوه تا بهرگرى له کهیسهکهم بکهن‬ ‫وهکو خۆ بهخش»‪.‬‬ ‫کهیسهکهى دکتۆره شایان دهنگدانهوهیهکى‬ ‫زۆرى لهنێو ت��ۆڕه کۆمهاڵیهتییهکان و‬ ‫ناوهندهکانى دیکهى دروستکردووە‪.‬‬ ‫هونهرمهند شههرام نامیق که دانیشتوى‬ ‫شارى ههولێره‪ ،‬پێشنیارى ئهوهى بۆ دکتۆره‬ ‫شایان کردوه که ئهگهر دادگا بڕیارهکهى‬ ‫لهبهرژهوهندى ئ��هودا دهرنهکرد ئامادهن‬ ‫ئهوان پارەی داوا کراوهکه کۆبکهنهوه‪.‬‬ ‫شههرام وتی «داوادهک���هم له د‪.‬شایان بێ‬ ‫منهت بێت‪ ،‬ئێمه ههوڵ دهدهین ‪ ٢٠‬ههزار‬ ‫کهس کۆبکهینهوه ههر کهسهو ‪ ١٠‬ههزار‬ ‫دینارى لێوهربگرین که دهکاته ‪ ٢٠٠‬ملیۆن‬ ‫دینار بیدهن بهس ئهتوو سهربهرز به«‪.‬‬ ‫ه��هروهه��ا وت��ی «ب���ەاڵم ل��هگ��هڵ ئهمهشدا‬ ‫ئێمه دڵنیاین دکتۆره شایان لهو کهیسه‬ ‫س��هرک��هوت��وو دهب��ێ��ت‪ ،‬چ��ون��ک��ه ئ���هو بۆ‬ ‫داواک���ردن���ى ن��ان و ق��ووت��ى ئ��هو خهڵکه‬ ‫هاتووەته سهرشهقام»‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫باڵیۆزى عێراق له ڤاتیکان بۆ ‪:‬‬

‫وانازانم یهکگرتوو سەبارەت بە خۆکاندید کردنم بۆ‬ ‫پۆستى سهرۆک کۆمار کێشهى ههبێت‬ ‫سازدانی‪ :‬هیوا غفور‬ ‫عومهر کهریم ئهحمهد بهرزنجى‬ ‫باڵیۆزى عیراق له ڤاتیکان لهسهر‬ ‫پشکى یهکگرتوو‪ ،‬که به شیوهیهکى‬ ‫سهربهخۆ خۆى کاندید کردوه بۆ‬ ‫پۆستى سهرۆک کۆمارى عێراق‪،‬‬ ‫رایدهگهیهنێت که بهشێوهیهکى‬ ‫سهربهخۆ ئهو کارهى کردوه‪ .‬نهک وهکو‬ ‫کاندیدى یهکگرتوو‪.‬‬ ‫عومهر بهرزنجى لهم چاوپێکهوتنهى‬ ‫‪ ‬دا هۆکارهکانى خۆکاندیدکردنى‬ ‫روون دهکاتهوهو رایدهگهیهنێت «پێدانى‬ ‫پۆستى سهرۆک کۆمار بۆ کورد‬ ‫گرنگییهکى زۆرى ههیه‪ ،‬ئهمه دهرى‬ ‫ئهخات که کورد ‪ ‬ژماره یهکه لهم‬ ‫واڵتهدا و قورسایی خۆى ههیه تا ئهو‬ ‫حهدهى که پێکهاتهکانى تر قبوڵیانه‬ ‫سهرۆک کۆمار لهکورد بێت»‪.‬‬ ‫‪ :‬دواى ئهوهى ئاشکرات کرد خۆت بۆ‬ ‫پۆستى سهرۆک کۆمار کاندید دهکهیت‪ ،‬هیچ‬ ‫الیهنیکى ک��وردى یان عێراقی‪ ،‬یان بیانى‬ ‫پشتگیرى ئهم ههنگاوهى کردووی؟‬ ‫عومهر بهرزنجى‪ :‬سهبارهت به خۆکاندید‬ ‫کردنم من پشتم به دهس��ت��وورى عێراق‬ ‫ب��هس��ت��ووه‪ ،‬ک��ه م��هج��ال ئ���هدا ب��ه ههموو‬ ‫عێراقییهک که کۆمهڵێک مهرجى تێدا خۆى‬ ‫کاندید بکات لهبهر ئهوه من وهکو کاندیدێکى‬ ‫بێالیهن خۆمم پااڵوتووه‪ ،‬چونکه ئهوه مافی‬ ‫ههموو هاواڵتییهکه‪ ،‬منیش ئ��هو مافهم‬ ‫بهکارهێناوه‬ ‫‪ :‬راى یهکگرتووى ئیسالمى کوردستان‬ ‫لهسهر ئهم ههنگاوهى بهریزت چیه‪ ،‬بهو‬ ‫پێیهى بهرێزت وهکو کادرێکى یهکگرتوو‬ ‫ناسراوی؟‬ ‫عومهر بهرزنجى‪ :‬ئ��هوەی من کردوومه‬ ‫شتێکى شهخسییه‪ ،‬به دڵنیاییهوه من له‬ ‫رێگهى یهکگرتووهوه خۆم نه پااڵوتووه‪،‬‬ ‫چونکه یهکگرتوو خۆى ئهزانێت‪ ،‬ناکرێت‬ ‫یهکگرتوو داواى ئهو پۆسته بکات‪ ،‬ئهگهر‬ ‫ببێت به پۆستى حزبى و ببێت بهالیهن‪،‬‬ ‫ه��هروهه��ا واش ن��ازان��م یهکگرتوو هیچ‬ ‫کێشهیهکیان لهگهڵ ئهوه ههبێت که ئێستا‬ ‫من خۆم پااڵوتووه‪.‬‬ ‫‪ :‬ئهگهر حزبه کوردییهکان پشتگیریت‬ ‫نهکهن بۆ ئهم ههنگاوه هیچ گرهنتییهک‬ ‫ههیه له پهرلهمان دهنگى پیویست بهێنیت‬ ‫لهکاتێکدا زۆرج��ار پۆستهکان به تهوافوق‬ ‫یهکالیى دهکرێنهوه؟‬ ‫عومهر بهرزنجى‪ :‬ئێمه ئێستا لهسهرهتاى‬ ‫کارهکانداین‪ ،‬ههموو کارێک ئهکهم بۆ ئهوهى‬ ‫ههم لهگهڵ حزبه کوردستانییهکان و ههم‬ ‫لهگهڵ الیهنه عێراقییهکاندا تهنسیق بکهم‬ ‫و ئهوهى لهسهر من پێویست بێت بۆ ئهم‬ ‫بابهت بیکهم‪ ،‬ل��هدوای��ش��دا ئهنجامهکانى‬ ‫جێدههێڵین بۆ ئهندام پهرلهمانه تازهکان‪،‬‬ ‫ئهوکاته بزانین چ شتێکى نوێ دێته پێشهوه‪،‬‬ ‫ههندێ شت ههیه هێشتا کاتى نههاتووه‪.‬‬ ‫‪ :‬حکومهتى عێراق له دواى ‪٢٠٠٣‬هوه‬ ‫زۆرینهى شیعه پێکیهێناوه‪ ،‬هاوکات لهو‬ ‫ماوهیهدا پۆستى س��هرۆک کۆمار بۆ کورد‬ ‫بووه‪ ،‬لهکاتێکدا زۆرینهى دراوسێکانى عێراق‬

‫سووننهن‪ ،‬دهوترێت شیعه حهز ناکهن ئهو‬ ‫پۆسته بدریت به سوننهیهکى ع��هرهب بۆ‬ ‫ئ��هوهى واجیههى دهوڵ��هت��ى عێراق وهکو‬ ‫دهوڵهتێکى سوننى دهرنهکهوێت بهتایبهتى‬ ‫که رهنگه واڵته سونیهکان بایهخى زۆرى پێ‬ ‫بدهن‪ ،‬کهوایه بوونى کورد لهو پۆستهدا به‬ ‫قازانجى کێ دهشکێتهوه؟‬ ‫عومهر بهرزنجى‪ :‬پێکهاتهکانى عێراق زۆرن‪،‬‬ ‫بهاڵم سیانیان زۆر گرنگ و سهرهکین (کورد‬ ‫و سوننهو شیعهن) ئهم سێ پێکهاتهیه‪ .‬ئهم‬ ‫بابهته تائێستا بهشێوهیهکى تهوافوقى‬ ‫رۆیشتووه و ناتوانین بڵێین ئهمه بهپێى‬ ‫دهستوره‪ ،‬واته پێچهوانهى دهستور نییهو‬ ‫دهستوریش داینهنانهوه که پۆستى سهرۆک‬ ‫وهزیران بۆ کێ بێت و پۆستى سهرۆک کۆمار‬ ‫بۆ کێ بێت و پۆستى سهرۆک پهرلهمان بۆ‬ ‫کێبێت‪ .‬ئهمه ئهکرێت به تهوافوق کارى‬ ‫لهسهر بکرێت و ههر کارى تهوافوق بووه‪،‬‬ ‫تائێستا بهوشێوهیه رۆیشتووه‪ .‬ئێستا ئێمه‬ ‫چ��اوهڕوان ئهکهین بزانین چى ئهوترێ و‬ ‫چى ناوترێ تهوافوقاتهکان چۆن دهبێت‪.‬‬ ‫‪ :‬ههندێ الیهنى ههرێمى کوردستان‬ ‫بهتایبهتى پارتى دیموکراتى کوردستان‪،‬‬ ‫پێیانوایه که پۆستى سهرۆکى پهرلهمان‬ ‫گرنگتره بۆ ک��ورد تاکو پۆستى س��هرۆک‬ ‫کومار‪ ،‬ئهمهوێ راى تۆ لهسهر ئهمه بزانم‬ ‫کامیان گرنگترن بۆ کورد؟‬ ‫عومهر بهرزنجى ‪ :‬ههرسێ سهرۆکایهتییهکه‬ ‫گرنگ و قورسایی خۆى ههیه ‪ ،‬واڵت بهبێ‬ ‫هیچ کام لهو سهرۆکایهتییانه ناڕوات بهڕێوه‪،‬‬ ‫بهنیسبهت س��هرۆک کۆمارى گرنگییهکى‬ ‫زۆرى ههیه‪ ،‬ئهمه دهرى ئهخات که کورد‬ ‫هاواڵتى ژماره یهکه لهم واڵتهدا و قورسایی‬ ‫خۆى ههیهتا ئهو حهدهى که پێکهاتهکانى‬ ‫تر قبوڵیانه س��هرۆک کۆمار لهکوردبێت‪.‬‬

‫ههموو کارێک ئهکهم‬ ‫بۆ ئهوهى ههم لهگهڵ‬ ‫حزبه کوردستانیهکانو‬ ‫ههم لهگهڵ الیهنه‬ ‫عێراقییهکاندا‬ ‫تهنسیق بکهم‬ ‫ئهمه ههر بۆخۆى دستکهوتێکى گهورهیه‪.‬‬ ‫ئینجا دواى ئ��هوهش س��هرۆک کۆمار چهند‬ ‫ب��ه ت��وان��ا بێت ئ���هوهش ک��اری��گ��هرى زۆرى‬ ‫ههیه‪ .‬ههڵبهت ئهگهر بهرنامهیهک ههبێت‪.‬‬ ‫س��هرۆک کۆمار یهک نهفهر نییه‪ ،‬سهرۆک‬ ‫کۆمار دهبێت راوێ��ژک��ارى ههبێت‪ ،‬ئهبێت‬ ‫باش ئاگاى لهشتهکان بێت‪ ،‬ئهبێت لهگهڵ‬ ‫دنیاى ن��اوهو دهرهوهو واڵتانى دهوروب��هرو‬ ‫واڵتانى دنیایا تهنسیق و لێکتێگهیشتنى‬ ‫ههبێت‪ .‬بیرلهوه بکاتهوه‪ ،‬واڵتهکه بهرهو‬ ‫ئهوهبهرێت نه تهدهخول بکات لهکاروبارى‬ ‫هیچ واڵتێک نه دهستوهربدرێته کاروبارى‬

‫من وهکو کاندیدێکى‬ ‫بێ الیهن خۆمم‬ ‫پااڵوتووه‪ ،‬چونکه‬ ‫ئهوه مافی ههموو‬ ‫هاواڵتییهکه‪ ،‬منیش‬ ‫ئهو مافەم بهکارهێناوه‬ ‫کۆمهڵێک کێشەی زۆر گ���هورهدا تێپهڕى‪.‬‬ ‫له پێشدا قاعیدهو کێشهکانى قاعییدهو‬ ‫داع���ش و ئ��هم��ان��ه ه��هم��ووی��ان یارمهتى‬ ‫دهرب��وون بۆ ئهوهى شتهکان باش نهڕوات‪،‬‬ ‫ب��هاڵم ههرشتێک له دهس��ت��ووردا هاتبێت‬ ‫قابیلى ئهوهیه به برایانه باسى لێبکرێت‬ ‫له پهرلهمان و ههموو شوێنێکدا بۆ ئهوهى‬ ‫مافى هیچ پێکهاتهیهک نهفهوتێت‪.‬‬

‫عومهر ئهحمهد کهریم بهرزنجی‬

‫عومهر کهریم ئهحمهد بهرزنجى باڵیۆزى عیراق له ڤاتیکان‬ ‫واڵت��هک��هی��هوه‪ .‬دهبێت بیرلهوهبکرێتهوه‬ ‫که س��هروهری��ى واڵت��هک��هى پارێزراوبێت‪،‬‬ ‫ئهو شتانهى له دهستوور هاتووهو سهرۆک‬ ‫کۆمار دهبێت بیکات و دهتوانێت ئیلتیزماتى‬ ‫پێوه بکات‪ .‬له هۆکارى خۆ پااڵوتنهکهمدا‬ ‫نوسیومه که چى دهکهم‪ ،‬ئهوه موختهسهرى‬ ‫کارهکانى من دهبێت ئهو کاته وردهکاریی‬ ‫دهبێت‪.‬‬ ‫‪ :‬کورد ههندێک ماف و داواى ههیه‬ ‫که له دهستوردا جێبهجێنهکراوه‪ ،‬لهوانه‬ ‫جێبهجێکردنى م����ادهى ‪ ،١٤٠‬ه��هروهه��ا‬ ‫پێکهێنانى ئهنجومهنى فیدراڵی‪ ،‬پرسى‬

‫سامانى گشتى و نهوت و غاز که له دهستوردا‬ ‫باسکراون‪ ،‬بهاڵم تا ئیستا کورد لهگهڵ بهغدا‬ ‫ئهم کێشانهى چارسهرنهکردووه‪ ،‬بهو پێیهى‬ ‫س��هرۆک کۆمار دهبێت پارێزگارى دهستور‬ ‫بکات‪ ،‬بۆچى س��هرۆک کۆماره کوردهکانى‬ ‫پێشوو دهسهاڵتى خۆیان بهکارنههێناوه بۆ‬ ‫یهکالیى کردنهوهى ئهم پرسانه‪ ،‬یان ئهگهر‬ ‫بهشێوهیهکى تر پرسیار بکهم ئایا خهتاکه‬ ‫له ئهستۆى ئهوان بووه یان کهسى تر؟‬ ‫عومهر بهرزنجى ‪ :‬ئهو شتانهى که جێبهجێ‬ ‫ن��هک��راون تائێستا‪ ،‬رهن��گ��ه زۆره��ۆک��اری��ان‬ ‫هەبێت‪ ،‬ب��هداخ��هوه عێراق دواى ‪ 2003‬به‬

‫عومهر ئهحمهد کهریم بهرزنجی‪ ،‬له‬ ‫س��اڵ��ى ‪ 1960‬ل��ه ک��هرک��وک ل��هدای��ک��ب��ووه‪.‬‬ ‫خاوهنى کوڕێکو سێ کچه‪.‬‬ ‫له ساڵى ‪ 1984‬زان��ک��ۆی ب��هغ��داى ت��هواو‬ ‫ک����ردوهو ب��ووەت��ه خ��اوهن��ى ب��ڕوان��ام��ه‬ ‫لهزمانى هۆڵهندی‪.‬‬ ‫زمانهکانى (ع��هرهب��ی‪ ،‬ک��وردی‪ ،‬تورکی‪،‬‬ ‫هۆڵهندی‪ ،‬ئینگلیزی و فارسی) دهزانێت‪.‬‬ ‫خاوهنى بڕوانامهى پهیمانگاى زانستى‬ ‫تاوان له ئیتاڵیا‪.‬‬ ‫ع��وم��هر ب��هرزن��ج��ی‪ ،‬ل�����هڕووى ک��ارى‬ ‫سیاسییهوه یهکێکه له دیپلۆماتکارهکانى‬ ‫عێراقو ماوهى زیاتر له ‪ 14‬ساڵه بهفهرمى‬ ‫له وهزارهتى دهرهوهى عێراق به پۆستى‬ ‫جیاواز کاریکردووه‪.‬‬ ‫له تهموزى ساڵى ‪2004‬دا باڵیۆز بووه لهناو‬ ‫وهزارهت��ى دهرهوهى عێراق‪ ،‬و سهرۆکى‬ ‫فهرمانگهى مافى مرۆڤ بووه‪.‬‬ ‫ئهندامى یهکێتى مافپهروهرانى عێراقه‬ ‫له ‪27‬ى شوباتى ‪ 2009‬بۆ ‪1‬ى ئایارى ‪2013‬‬ ‫باڵیۆزى عێراق بووه له لوبنان‪.‬‬ ‫له ‪ 27‬ئایارى ‪ 2013‬بۆ ‪3‬ى ئایارى ‪2015‬‬ ‫بووهته باڵیۆزى عێراق له رۆمانیا‪.‬‬ ‫له ساڵى ‪ 2015‬بریکارى وهزارهتى دهرهوهى‬ ‫ع��ێ��راق ب��ووه ب��ۆ ک��اروب��ارى یاسایی و‬ ‫پهیوهندییهکان‪.‬‬ ‫له ئێستاشدا باڵیۆزى عێراقه له واڵتى‬ ‫ڤاتیکان‪.‬‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫ترس لە «کودەتایەکی ئەلیکترۆنی» تر‪،‬‬ ‫بەشخوراوان دادەگرێت‬ ‫حزبە زیان لێکەوتووەکانی هەڵبژاردن پەنا بۆ رێگە کۆنەکەی دەنگدان دەبەن‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫مردوەکانیش دەتوانن دەنگی تێدا بدەن‪.‬‬

‫یەکەم دەنگدانی ئەلکترۆنی لە عێراق لە ‪١٢‬ی ئایاری ‪٢٠١٨‬‬ ‫هیوا غفور‬ ‫پێنج الی��ەن��ی س��ی��اس��ی ه��ەرێ��م «دەن��گ��ە‬ ‫راستەقینەکان»ی خۆیان ئاشکرا دەک��ەن و‬ ‫هاوکات دژی بەکارهێنانی سیستمی دەنگدانی‬ ‫ئەلیکترۆنین بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی‬ ‫کوردستان و داوادەکەن دەنگەکان بە دەست‬ ‫هەژمار بکرێن‪ ،‬ئەمەش دوای ئ��ەوە دێت‬ ‫لەهەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقدا حزبە‬ ‫دەسەاڵتدارەکان تۆمەتبار دەکەن بە «کودەتای‬ ‫ئەلیکترۆنی»‪.‬‬ ‫ئهنجامى ه��هڵ��ب��ژاردن��هک��ان��ى پهرلهمانى‬ ‫عێراق‪ ،‬بۆ ههرچوار الیهنى (گۆڕان و کۆمهڵ‬ ‫و هاوپهیمانى و یهکگرتوو‪-‬بزووتنەوە)‬ ‫شۆکهێنهر ب��وو‪ ،‬ئ��هوان هێشتا ب��ڕوا ناکهن‬ ‫ئ��هوهى له ههڵبژاردهکان رووی��ان داوه چى‬ ‫بووه؟ ئهو کورسییانهى که ئهوان پیشبینییان‬ ‫دهکرد بهدهستى بهێنن‪ ،‬هیچى وادهرنهچووه‪.‬‬ ‫لە شێوازە کۆنەکەی دەنگداندا رێگە لە دەنگی‬ ‫دووب��ارەو مردوو ناگیرێت‪ ،‬بەاڵم ئەو پێنج‬ ‫الیەنە داوا لە کۆمسیۆن دەکەن‪ ،‬کار بکات بۆ‬ ‫رێگریکردن لە ناوی دووبارەو مردوو و ئاوارە‬ ‫و دەنگدەری نایاسایی‪ ،‬دواتریش دەنگەکان بە‬ ‫دەست هەژمار بکرێن‪.‬‬ ‫ئهو الیهنانە‪ ،‬ئاماژه بۆ ئهوه دهکهن ئهگهر‬ ‫ساختهکارى له ههڵبژاردنهکانى ‪12‬ى ئایاردا‬ ‫نهبوایه دهنگى زۆر زیاترلهوهى ئیستایان‬ ‫دههێنا‪ .‬ئەوان پهنجهى تۆمهت بۆ پارتى و‬ ‫یهکێتى رادهکێشن‪.‬‬ ‫هەریەکە هاوپەیمانی و گ��ۆڕان و کۆمەڵ‬ ‫و ی��ەک��گ��رت��وو و ب��زووت��ن��ەوە‪ ،‬دوێ��ن��ێ لە‬ ‫ب��ەی��ان��ن��ام��ەی��ەک��ی ه���اوب���ەش���دا ل���ەب���ارەی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەک��ان��ی ک��وردس��ت��ان��ەوە چەند‬ ‫داوای��ەک��ی��ان ئ��اڕاس��ت��ەی کۆمسیۆن ک��رد و‬

‫رایانگەیاند‪« ،‬پێویستە بەهیچ شێوەیەک‬ ‫ک��ار ب��ە سکانەر و سندوقی ئەلیکترۆنی‬ ‫نەکرێت بۆ هەژمارکردنی دەنگەکان لە‬ ‫هەڵبژاردنەکاندا»‪.‬‬ ‫گۆڕان‪ :‬حهوت کورسیمان براوە‬ ‫بزوتنهوهى گ��ۆڕان ئاماژه بۆ ئهوه دهکهن‪،‬‬ ‫ئ��هوان (‪ )12‬کورسییان هێناوه ب��هاڵم ئێستا‬ ‫تهنها (‪ )5‬کورسییان بۆ دان���راوه‪ .‬به وتهى‬ ‫ب��هڵ��ێ��ن ئیسماعیل‪ ،‬ب��هرپ��رس��ى ژوورى‬ ‫بزوتنهوهى گۆڕان له سلێمانى‪ ،‬بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان لە هەڵبژاردنی ‪12‬ی ئایاردا النی کەمی‬ ‫(‪ 12‬کورسی) ههبووە‪ ،‬بەاڵم ( ‪ 5‬کورسی)یان بۆ‬ ‫دانراوە‪.‬‬ ‫گ��ۆڕان پێیوایە‪ ،‬بههۆى ئهو ههڵوێستانهى‬ ‫ل��ه چ��وار ساڵى راب�����ردوودا ن��وان��دووی��ان��ه‪،‬‬ ‫پێیانوابووه دهنگیان بۆ له ‪ %38‬بۆ له ‪ %41‬زیاد‬ ‫دهکات‪.‬‬ ‫بهڵین ئیسماعیل لە ژوری هەڵبژاردنەکانی‬ ‫گ��ۆران به ‪ ‬وت «ئ��هوهى ئیستا بۆمان‬ ‫دان��راوه حهجمى راستهقینهى ئێمه نییه‪،‬‬ ‫ئیمه له سەدا ‪41‬ى دهنگهکانی پارێزگاکەمان‬ ‫هێناوه بەاڵم ئەوان سەدا ‪ 21‬دەنگەکانیان بۆ‬ ‫ئێمە داناوە»‪.‬‬ ‫وتیشى «پارتى و یهکێتى بههاوکارى دهوڵهته‬ ‫ئیقلیمیهکان به یهکسانى دهنگى حزبهکانى‬ ‫ت��ری��ان ل��هن��ێ��وان خ��ۆی��ان داب��هش��ک��ردووهو‬ ‫دهستکارى دهنگهکانیان ک��ردووه‪ ،‬که ئهمه‬ ‫نهک تهنها له سلێمانى له ههولێر و دهۆکیش‬ ‫تهزویر کراوه به کهرکوکیشهوه«‪.‬‬ ‫بزوتنهوهى گ��ۆڕان لە هەڵبژاردنی ‪2014‬ی‬ ‫پەرلەمانی عێراق (نۆ کورسی) هەبوو (حەوت‬ ‫سلێمانی دوو کورسی هەولێر) لە هەڵبژاردنی‬ ‫‪ 2018‬دا تەنها پێنج کورسی بەدەستهێناوە (یەك‬ ‫کورسی هەولێر و چوار کورسی سلێمانی)‪.‬‬

‫یهکگرتوو‪ :‬پێنج کورسیمان براوە‬ ‫یهکگرتووى ئیسالمى کوردستان‪ ،‬خۆى به‬ ‫بەشخوراو دهزانێت‪ ،‬بهرپرسانى ئهو حزبه‬ ‫ئاماژه بۆ ئهوه دهکهن‪ ،‬له ههڵبژاردنهکاندا‬ ‫ئهوان به ئامانج گیراوین و ژمارهیهکى زۆرى‬ ‫دهنگهکانیان ههژمار نهکراوهو بۆ الیهنى تر‬ ‫چووه‪.‬‬ ‫یهکگرتووى ئیسالمى ک��وردس��ت��ان لهگهڵ‬ ‫بزووتنهوهى ئیسالمى و ههندێک کهسایهتى‬ ‫ئیسالمى لیستێکیان پێکهێنابوو‪ ،‬ب��هاڵم‬ ‫لهبهرئهوهى بزووتنهوهى ئیسالمى درهنگ‬ ‫بهدهم داواک��هى یهکگرتووهوه هات بۆ یهک‬ ‫لیستى‪ ،‬وادهى کۆمسیۆن ن��اوى لیستهکانى‬ ‫وهرگرتبوو‪ ،‬لهبهرئهوه ناوى لیستهکهیان ههر‬ ‫به لیستى یهکگرتووى ئیسالمى مایهوه‪.‬‬ ‫یهکگرتوو چاویان لهوهبوو لهم ههڵبژاردنهى‬ ‫پهرلهمانى عێراق‪ ) 7( ،‬کورسی بهدهستبهێنن‪،‬‬ ‫بەاڵم (‪ )2‬کورسی بۆ هاتوەتەوە‪.‬‬ ‫بهرپرسى ههڵبژارنى یهکگرتوو دهڵێت ئێمه‬ ‫پیشبینیمان ک��ردووه که ‪ 260‬ه��هزار دهنگ‬ ‫بهدهستبهێنن و (ح��ەوت کورسی) مسۆگهر‬ ‫بکهین (سێ کورسی سلێمانی و یەك کورسی‬ ‫هەولێر و سێ کورسی ده��ۆک) چاومان لە‬ ‫کورسییەکی کەرکوکیش بووە‪ .‬بەاڵم بەهۆی‬ ‫س��اخ��ت��ەک��اری و ب��ردن��ی دەنگەکانیانەوە‬ ‫کورسییەکان کەمکراوەتەوە بۆ (دوو کورسی)‪.‬‬ ‫قاسم گهاڵڵى‪ ،‬بهرپرسى دهزگاى ههڵبژاردنى‬ ‫یهکگرتوو له لێدوانێکدا به ‪ ‬راگهیاند‬ ‫«ئ��هو دات��او ژم��اران��هى که باڵو کراوهتهوه‬ ‫ئێمه س��هرل��هب��هرى پ��رۆس��هى ه��هڵ��ب��ژاردن‬ ‫رهتدهکهینهوه‪ ،‬ئ��هوه ههڵبژاردن نهبووه‪.‬‬ ‫بهڵکو ئێمه ناومان ناوه کودهتاى ئهلیکترۆنى‬ ‫و داب��هش��ک��ردن��ى پ��ێ��ش��وهخ��ت��هى دهن��گ��ى‬ ‫دهنگدهران»‪.‬‬ ‫وتیشى «ئێمه له سلێمانى نزیکهى ‪ 100‬ههزار‬

‫کاندیدمان ههیه‬ ‫خۆى و ‪ ١7‬کهس‬ ‫چوونه لهوێسگهیهک‬ ‫دهنگیان داوه‪ ،‬بهاڵم‬ ‫ئێواره که دهنگهکان‬ ‫جیاکراونهتهوه سهیر‬ ‫دهکهن یهک دهنگى‬ ‫و له دهۆک ‪ 100‬بۆ ‪ 120‬ههزار و له ههولێریش‪،‬‬ ‫نزیکهى ‪ 60‬ه��هزار دهنگمان هێناوه بهاڵم‬ ‫ئێستا بهههمووى نزیکهى ‪ 100‬ههزار دهنگمان‬ ‫بۆ دانراوه‪ ،‬ئهو تهزویراتهى که کراوه تهنها‬ ‫ل��ه سلێمانى ن��هب��ووه‪ ،‬بهڵکو ل��ه ده��ۆک و‬ ‫ههولێریش بووه«‪.‬‬ ‫س��هب��ارهت ئ���هوهى تاچهند ت��هزوی��رات��ی��ان‬ ‫بهرامبهر ک��راوه وتى «ئیمه لهسهر ئاستى‬ ‫وێستگهکان‪ ،‬سهدان وێستهگهمان الیه دهنگى‬ ‫ئێمهى تیانیه‪ .‬وێستگهى وا ههیه له سهدا سهد‬ ‫دهنگى ئیمهى تیانهماوهو تهزویرکراوه‪ ،‬ئیتر‬ ‫به گوێرهى سندوقهکان دهگۆڕێت له ‪ %36‬وه‬ ‫دهستپێدهکات بۆ له ‪ %100‬که دهنگهکانى ئێمه‬ ‫لهو سندوقانه لهناوبراون»‪.‬‬ ‫بهرپرسى دهزگ��اى ههڵبژاردنى یهکگرتوو‬ ‫نموونهک دههێنێتهوهو دهڵێت «کاندیدمان‬ ‫ههیه خۆى و ‪ 17‬کهس چوونه لهوێسگهیهک‬ ‫دهنگیان داوه‪ ،‬بهاڵم ئێواره که دهنگهکان‬

‫‪5‬‬

‫جیاکراونهتهوه سهیر دهک��هن یهک دهنگى‬ ‫ئێمهى تیانییه«‬ ‫یەکگرتوو لە هەڵبژاردنی ‪2014‬ی پەرلەمانی‬ ‫عێراق (چوار کورسی) هەبوو (دوو دهۆک و‬ ‫دوو سلێمانی) لەهەڵبژاردنی ‪ 2018‬دا تەنها‬ ‫(دوو کورسی) بەدەستهێناوە یەک کورسی‬ ‫دهۆک و یەك کورسی سلێمانی)‪.‬‬ ‫کۆمهڵ‪ :‬دوو کورسیمان بۆ دانهنراوه‬ ‫کۆمهڵى ئیسالمى‪ ،‬بههۆى ئهو ههڵوێستانهى‬ ‫لهسهر ریفراندۆم و سهرۆکایهتى ههرێم و‬ ‫زۆرج��اری��ش خ��ۆى ل��هب��هرهى چ��اک��س��ازى و‬ ‫مهزڵوم لێکراواندا حیساب دهکرد‪ ،‬پێشبینى‬ ‫دهنگى زۆر زیاتریان دهکرد‪ ،‬وهک بهرپرسى‬ ‫دهزگ��اى ههڵبژاردنى حزبهکهش جهختى‬ ‫لهسهر کردهوه‪ ،‬ئهوهنه هەڵوێستى ئهرێنییان‬ ‫ن��وان��دووه ک��ه دهن��گ��ی��ان زی���اد ب��ک��ات‪ ،‬نهک‬ ‫کهمبکات‪.‬‬ ‫جیابوونهوهى باڵێکى کۆنه نههزهکان به‬ ‫سهرۆکایهتى ئارام قادر و چوونى ‪ 80‬ئهندامى‬ ‫کۆنگرهى ئهو حزبهو بۆ ناو هاوپهیمانى‬ ‫بۆ دیموکراسى و دادپ��هروهرى بهیهکێک له‬ ‫هۆکارهکانى کهمبوونهوهى دهنگهکانى کۆمهڵ‬ ‫دهزانرێت‪ ،‬بهاڵم بهرپرسانى کۆمهڵ خۆیان‬ ‫ئهوه رهتدهکهنهوه‪.‬‬ ‫هاوژین عومهر بهرپرسى دهزگاى ههڵبژاردنى‬ ‫ک��ۆم��هڵ��ى ئیسالمى ک��وردس��ت��ان ب��ه ‪‬‬ ‫راگهیاند «بهپێى ئهو داتاو ئامارانهى وهرمان‬ ‫گرتووه‪ ،‬نزیکهى لە ‪%50‬ى دهنگهکانمان دیار‬ ‫نهماون و دزراون ئ��هوهش بههۆى جیهازى‬ ‫ئهلیکترۆنى یهوه«‪.‬‬ ‫وتیشى «دەنگی ئێمه (چ��وار کورسی) بووە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەهۆی ساختەکارییەوە کەمکراوەتەوە‬ ‫ب��ۆ (دوو) ک��ورس��ی‪ ،‬ئێمه دوو کورسیمان‬ ‫له سلێمانی و دوو کورسیمان لە هەولێر‬ ‫بەدەستهێناوە‪ ،‬وات��ه رێ��ژهى لەسەدا ‪ 50‬ى‬ ‫دهنگهکانمان دزراوه«‪.‬‬ ‫بهرپرسى ههڵبژاردنى کۆمهڵى ئیسالمى‬ ‫جهختیشیکردهوه «‪ 200‬ههزار دهنگمان هێناوه‪،‬‬ ‫له سلێمانى ‪ 100‬ههزار و له ههولێر و دهۆکیش‬ ‫‪ 100‬ههزار‪ ،‬ئێمه پێمان وابوو کۆمهڵ ئهتوانێ‬ ‫نهک پارێزگارى له دهنگهکانى بکات بهڵکو‬ ‫دهنگهکانیشى زیاد بکات»‪.‬‬ ‫کۆمهڵى ئیسالمى کوردستان لە هەڵبژاردنی‬ ‫‪ 2014‬دا (س��ێ) کورسی بهدهستهێنابوو دوو‬ ‫کورسی له هەولێر و یەك کورسی سلێمانی‪.‬‬ ‫لهبارهى ئهوهى لهکوێ تهزویر کراوهو چۆن‬ ‫کراوه‪ ،‬هاوژین عومهر وتیشى «له سلێمانى‬ ‫بهشێوهی کلیک پرۆگرامی سندوقهکان کراوه‪،‬‬ ‫ب��هاڵم له ههولێر مهیدانى ک���راوه دهنگى‬ ‫دووبارهو چهند باره بۆ پارتى زۆر زیاد کراوه‪،‬‬ ‫دهنگدان به بێ بهڵگهو دهنگدانى ئ��اوارهى‬ ‫عهرهب و یهزیدى له ژێر فشار و ههڕهشهدا‬ ‫زۆر بووه‪ ،‬یان دهنگهکان تهلهف کرواوه که هى‬ ‫ئێمهشى تێدابووه«‪.‬‬ ‫هەریەکە لە هاوپەیمانی و گۆڕان و کۆمەڵ‬ ‫و یەکگرتوو و بزووتنەوە‪ ،‬لە بەیاننامەیەکی‬ ‫ه��اوب��ەش��دا دوێ��ن��ێ چ��ەن��د داوای��ەک��ی��ان بۆ‬ ‫هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی کوردستان‬ ‫ئاڕاستەی کۆمسیۆن ک��ردو و رایانگەیاند‬ ‫«ب��ەه��ی��چ ش��ێ��وەی��ەک ک���ار ب��ە س��ک��ان��ەر و‬ ‫سندوقی زیرەکی ئەلیکترۆنی نەکرێت بۆ‬ ‫هەژمارکردنی دەنگەکان لە هەڵبژاردنەکاندا‪،‬‬ ‫چونکە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراق لە ‪12‬ی مانگ خراپترین هەڵبژاردنی‬ ‫مێژووی نوێی عێراق و کوردستان بوو‪ ،‬ئێمە‬ ‫هیچ پاساوێک بۆ ئەو بابەتە نابینین و دژی‬ ‫دەوەستینەوە»‪.‬‬ ‫هاوپەیمانی و گۆڕان و کۆمەڵ و یەکگرتوو‬ ‫و بزووتنەوە دەشڵێن‪« ،‬لە سااڵنی رابردوودا‬ ‫ئ��ەگ��ەرچ��ی س��ک��ااڵ ه��ەب��ووە ل��ەس��ەر رێگای‬ ‫تەقلیدی و هەژماری دەستی بەاڵم پڕۆسەکە‬ ‫زۆر باشتر بووە لە هەژماری ئەلیکترۆنی‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە دەب��ێ��ت ک��ۆم��س��ی��ۆن ه��ەس��ت��ێ��ت بە‬ ‫دیاریکردنی ئەو خاڵە الواز و دەروازانەی لە‬ ‫رابردوودا بوونەتە مایەی ساختەکاری لەکاتی‬ ‫هەژماری دەستی پڕۆسەکە‪ ،‬پاشتریش بە‬ ‫دەرکردنی پەیڕەو و رێکاری پێویست رێگری‬ ‫بکات لەو هەواڵنە و بنەبڕی بکات»‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫بێگەرد تاڵەبانی ئهندامی سهرکردایهتی یهکێتی بۆ ‪:‬‬

‫له‌ناو‌سه‌رکردایه‌تی‌یه‌کێتیدا‬ ‫هه‌یه‌‌پشتگیری‌له‌به‌رهه‌م‌ساڵح‌ده‌کات‬ ‫سازدانی‪ :‬بنار هیدایهت‬ ‫لهچاوپێکهتنێکی رۆژنامهى‬ ‫‪‬دا‪ ،‬بێگهرد تاڵهبانی ئهندامی‬ ‫سهرکردایهتی یهکێتی نیشتیمانی‬ ‫کوردستان‪ ،‬باس لهدۆخی ناوخۆی‬ ‫حزبهکهى دهکات و دهڵێت « ههر‬ ‫ئهندامێکی سهرکردایهتی و مهکتهب‬ ‫سیاسیی خۆی لهبانگهشهی‬ ‫ههڵبژاردن دزیبێتهوه پێویسته‬ ‫لێکۆڵینهوهى لهگهڵ بکرێت‪،‬‬ ‫ئاشکراشیدهکات تا ئێستا لهناو‬ ‫سهرکردایهتی یهکێتی دا ههیه‬ ‫پشتیگری لهبهرههم ساڵح دهکات»‪.‬‬

‫‪ :‬دوای ئ����ەوەى ل��ەه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫پەرلەمانی عێراق ژم��ارەی��ەک کورسیتان‬ ‫بەدەستهێنا‪ ،‬ئەوە لەچاوەڕوانی یەکێتیدا‬ ‫بوو؟‬ ‫بێگەرد تاڵەبانی‪ :‬بەر لەهەڵبژاردنەکان‬ ‫دۆخی ناوخۆی یەکێتی لەئاست خواستی‬ ‫هیچ ئەندامێکی یەکێتیدا نەبوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێموایە لە هەر خاڵێکی چارەنووسسازدا‬ ‫ی��ەک��ێ��ت��ی ت��وان��ی��وی��ەت��ی ن��اوم��اڵ��ی خ��ۆی‬ ‫رێکبخاتەوە و گوتاری بۆ جەماوەرەکەى‬ ‫ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬ب��ەڕاس��ت��ی ی��ەک��ێ��ت��ی خ��اوەن��ی‬ ‫جەماوەرێکی بەوەفایە و قاعیدەى یەکێتی‬ ‫ل��ەه��ەم��وو رووداوە چ��ارەن��ووس��س��ازەک��ان‬ ‫توانیویەتی دەست بەحزبەکەى خۆیەوە‬ ‫بگرێت‪ ،‬لەبەر ئ��ەوە ئ��ەوەن��دەى گوێمان‬ ‫لەجەماوەرەکەى خۆمان دەگرت گەشبین‬ ‫بووین بەوەى جەماوەری یەکێتی دەتوانێت‬ ‫یەکێتی لەهەموو ئەگەرەکان رزگاربکات‬ ‫و لەئاستی ئ��ەو ک��ورس��ی��ی و دەن��گ��ان��ەدا‬ ‫بووین جەماوەری یەکێتی بۆ حزبەکەیان‬ ‫بەدەستیان هێنا‪ ،‬لەگەڵ ئەوانەشدا یەکێتی‬ ‫رێ��ژەى کورسییەکانی کەمیکردووە‪ ،‬ئێمە‬ ‫‪ 21‬کورسیمان هەبووە و هاتوینەتە سەر‬ ‫‪ 18‬کورسی‪ ،‬قاعیدەى یەکێتی بەهێزە و‬ ‫دەیانەوێت دەست بە رێبازەکەى جەنابی‬ ‫مام جەاللەوە بگرن‪ ،‬لەناو یەکێتی کێشە‬ ‫و گیروگرفت زۆر هەیە و ناتوانین نکوڵی‬ ‫لێبکەین‪ ،‬کێشەمان ه��ەب��ووە و بەشێک‬ ‫لەکێشەکان لەکاتی هەڵبژاردن راوەستێنران‬ ‫و لەدابەشبوونی سەرکردایەتی ئەم حزبە‬ ‫بەسەر ناوچە جیاجیاکانەوە ئەوەی نیشاندا‬ ‫سەرکردایەتی هاتۆتە ژێ��ر ب��اری ئ��ەوەى‬ ‫جەماوەری یەکێتی چی لێ داوا دەکات‪.‬‬ ‫‪ :‬بەاڵم بەشێک لە سەرکردایەتی و‬ ‫مەکتەب سیاسییەکان خۆیان لەبانگەشە‬ ‫نەدزییەوە؟‬ ‫بێگەرد تاڵەبانی‪ :‬دەبێت لەکۆبوونەوەى‬ ‫س��ەرک��ردای��ەت��ی ه��ەڵ��وەس��ت��ە ل��هس��هر ئهو‬ ‫بابهته بکرێت و هۆکارەکەى بخرێتە روو‪،‬‬ ‫چونکە هەیە تا ئێستا لەناو سەرکردایەتی‬ ‫پشتیوانی لە کاک بەرهەم دەکات‪ ،‬وە لەناو‬ ‫سەرکردایەتی هەیە نەیویستووە بچێتە‬ ‫ژێ��ر ب��اری ئ��ەو بەرپرسیارێتییەی حزب‬ ‫پێی سپێردراوە‪ ،‬دی��ارە کێ کاریکردووە و‬ ‫کێ کاری نەکردووە‪ ،‬دەبێت سەرکردایەتی‬

‫بێگهرد تاڵهبانی‬ ‫لەکۆبوونەوەى خۆی قسەى لەسەربکات‪.‬‬ ‫‪ :‬چ��ەن��د ک���ەس ب���ەژم���ارە ل��ەن��او‬ ‫سەرکردایەتی پشتیوانی لەبەرهەم ساڵح‬ ‫دەکەن؟‬ ‫بێگەرد تاڵەبانی‪ :‬من ناتوانم بڵێم چەند‬ ‫ک��ەس‪ ،‬خۆتان بینیتان لەکاتی رۆیشتنی‬ ‫بەرهەم ساڵح لەیەکێتی کەسیان لەگەڵی‬ ‫نەرۆیشتوون‪ ،‬بۆچی نەڕۆیشتوون ئەوەیان‬ ‫نازانم‪ ،‬دیارە دەبێت خۆیان وەاڵمی ئەوە‬ ‫بدەنەوە‪ ،‬بەاڵم هەیە لەناو سەرکردایەتی‬ ‫پشتیوانیان ل��ەب��ەره��ەم ساڵح ک���ردووەو‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫‪ :‬ب��ەن��او ن��ا بەڵکو ب��ەژم��ارە چەند‬ ‫سەرکردایەتی هەیە پشتیوانی لەبەرهەم‬ ‫ساڵح بکات؟‬ ‫بێگەرد تاڵەبانی‪ :‬ناتوانم ژم��ارە بڵێم‪،‬‬ ‫راشکاو دەب��م لەگەڵت ب��ەر لەهەڵبژاردن‬ ‫بەجۆرێک بووە و رەنگە ئێستا بەجۆرێکی‬ ‫تر بێت‪.‬‬ ‫‪ :‬ب��ەرز ب��وون��ەوەى بااڵنسی هێزی‬ ‫یەکێتی گ��ەڕان��ەوەى ئ��ەو س��ەرک��ردان��ەى‬ ‫بەدواوە بووە؟‬ ‫بێگەرد تاڵەبانی‪ :‬وەکو خۆم وای دەبینم‪،‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬بنار هیدایەت‬

‫ماڵی مام جەالل‬ ‫قەت دەست بەسەر‬ ‫یەکێتی دا ناگرن‬ ‫کاک بهرههم‬ ‫به یهکێتی و لهناو‬ ‫یهکێتی گهوره بوو‬ ‫بەهێزبوونەوەى یەکێتی رێگریی کردووە‬ ‫لەچوونە دەرەوەى ژم��ارەی��ەک بەرپرسی‬ ‫یەکێتی بۆالی بەرهەم ساڵح‪.‬‬ ‫‪ :‬ئ�����ەم ه���ەڵ���ب���ژاردن���ە ئ�����ەوەى‬

‫دەرنەخستووە یەکێتی قاعیدەیەکی بەهێز‬ ‫و سەرکردایەتیەکی تا رادەی��ەک ئیهمالی‬ ‫هەیە؟‬ ‫ب���ێ���گ���ەرد ت���اڵ���ەب���ان���ی‪ :‬ن���اک���رێ���ت بڵێی‬ ‫سەرکردایەتییەکی ئیهمالی هەیە‪ ،‬لەناو‬ ‫هەموو سەرکردایەتییدا کێشە نیە‪ ،‬لەناو‬ ‫ناوەندی ملمالنێیەکەدا نیە‪ ،‬هەیە لەناو‬ ‫سەرکردایەتیی بەرژەوەندی خۆی وەالناوە‬ ‫و کار بۆ یەکێتی دەک��ات‪ ،‬ئێمە بەقۆناغی‬ ‫دوای ج��ەن��اب��ی م��ام ج���ەالل تێپەڕیوین‬ ‫ک��ە قۆناغێکی سەخت ب���ووە‪ ،‬ماوەیەکی‬ ‫زۆر نیە جیاوازییەکان لەسەردەمی مام‬ ‫جەالل هەبووە بەاڵم مام جەالل پیاوێکی‬ ‫حەکیم ب��ووە و ئەگەریش ناکۆکییەکان‬ ‫گەیشتبنە لووتکە رەنگە م��ام ج��ەالل لە‬ ‫داوەتێکدا هەمووی چارەسەرکردبێت و‬ ‫هەموو سەرکردایەتی یەکێتیش حورمەتی‬ ‫جەنابی مام جەاللی البووە‪ ،‬بەاڵم لەدوای‬ ‫جەنابیان ئەوەى گرفت بوو کەسێک نەبوو‬ ‫ببێت بەچەتر و کۆکەرەوەى جیاوازییەکان‪،‬‬ ‫ه��ەم��ووی لەپێگەى خ��ۆی��ەوە تەماشای‬ ‫کێشەکانی دەک��رد و ئاساییە رێبەرەکەت‬ ‫ل���ەدەس���ت دەدەی�����ت ئ���ەم ح��زب��ە ل��ەن��او‬ ‫سەرکردایەتی ملمالنێ بۆ شوێنگرتنەوەى‬ ‫م���ام ج����ەالل ب���ۆ ب����ەرژوەن����دی ت��ای��ب��ەت‬ ‫دروستبێت‪ ،‬ئەمە حاڵەتێکە دروس��ت بوو‬ ‫لەناو یەکێتیدا‪ ،‬بەاڵم لەناو قیادەى یەکێتی‬ ‫کەسانێک هەبووە کاری بۆ نزیککردنەوەى‬ ‫بیرورا جیاوازەکان کردووە‪.‬‬ ‫‪ :‬ئەوەى باسی دەکەیت کێیە بۆتە‬ ‫هۆی کۆکەرەوەی ناکۆکییەکانی ناو یەکێتی؟‬ ‫بێگەرد تاڵەبانی‪ :‬لەماوەکانی راب��ردوو‬ ‫کۆبوونەوەکانی مەکتەبی سیاسیی یەکێتی‬ ‫وەستێنرا‪ ،‬ب��ەاڵم بافڵی مام ج��ەالل توانی‬ ‫ئەو بەستەڵە بشکێنێت و توانی مەکتەبی‬ ‫سیاسیی لەسەر مێزی کۆبوونەوەى ماڵی‬ ‫م��ام ج��ەالل کۆبکاتەوە‪ ،‬پێشتر ناوەندی‬ ‫بڕیار دروس��ت��ب��وو‪ ،‬ب��ەه��اوک��اری ماڵی مام‬ ‫ج���ەالل ت��وان��را ه��ەم��وو کێشەکان ب��ەرەو‬ ‫چارەسەرکردن ب��ڕۆن لەو کاتەدا‪ ،‬توانرا‬ ‫ئ���ەو ب���ارودۆخ���ە ت��ێ��پ��ەڕێ��ن��رێ��ت‪ ،‬ئ��ەگ��ەر‬ ‫بڵێم س��ەرک��ردای��ەت��ی یەکێتی لەئاست‬ ‫داواکارییەکانی جەماوەر و پێگەکەى خۆی‬ ‫بووە نەخێر نەبووە‪ ،‬پێویستە دوای ئەو‬ ‫سەرکەوتنەى لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی‬ ‫عێراق بەدەستهێنا هەنگاوی پێویستر بنێت‬ ‫ئەویش بەستنی کۆنگرەیە‪.‬‬ ‫‪ :‬ئ���هوهن���دهى ئ��اگ��ادارب��ن یەکێتی‬ ‫کوتلەى تێدایە یا رقی تاکە کەسی؟‬ ‫بێگەرد تاڵەبانی‪ :‬ئ��ەوەى من دەیبینیم‬ ‫ل��ەن��او یەکێتیدا ل��ەس��ەر فکری یەکێتی‬ ‫رێبازی یەکێتی ملمالنێ نیە بەڵکو لەسەر‬ ‫ب���ەرژەوەن���دی تایبەتە‪ ،‬ل��ێ��رەدا ناتوانم‬ ‫هەموو تایبەتمەندێکانی حزبەکەم باس‬ ‫بکەم‪ ،‬بەاڵم هەر یەکێکمان لەسەرکرایەتی‬ ‫ئەم حزبەداین و بمانەوێت ئەو پێگەیە‬ ‫ب��ۆ ب���ەرژەوەن���دی تایبەت بەکاربهێنین‬ ‫خیانەتە لەمێژووی یەکێتی و رێبازی مام‬ ‫جەالل‪ ،‬لەبەر ئەوە پێویستە هەر کەسێک‬ ‫ل��ەس��ەرک��ردای��ەت��ی یەکێتیدایە پێویستە‬ ‫لەئاست متمانەى ئەو جەماوەرە بەهێزە‬ ‫و ئ��ەو رێ��ب��ازە پ��ی��رۆزەدا ب��ێ��ت‪ ،‬یەکێتی‬ ‫زۆری بۆ هەمووی هەبووە بەاڵم ناکرێت‬

‫ههر ئهندامێکی‬ ‫سهرکردایهتی و‬ ‫مهکتهب سیاسیی خۆی‬ ‫لهبانگهشهی ههڵبژاردن‬ ‫دزیبێتهوه پێویسته‬ ‫لێکۆڵینهوهى لهگهڵ‬ ‫بکرێت‬ ‫سەرکردایتییەکان هیچ بۆ یەکێتی نەکەن‪،‬‬ ‫کەدەڵێم سەرکردایەتییەکان بێگومان‬ ‫جیاوازی هەیە لەنێوان سەرکردایەتی کۆن و‬ ‫نوێ‪ ،‬ئەو سەرکردایەتییانەى ئێستا هەموو‬ ‫شتێکیان بەپێگە و دەسەاڵتەوە جیاوازە لەو‬ ‫سەرکردایەتییانەى سەردەمی شاخ‪.‬‬ ‫‪ :‬کهواته کام عەقڵیەتە باشە‪ ،‬نوێ یا‬ ‫عەقڵی شاخ بۆ یەکێتی؟‬ ‫بێگەرد تاڵەبانی‪ :‬من ئەو بەراوردییە ناکەم‪،‬‬ ‫ه��ەردووال ت��ەواوک��ەری یەکترین و دەبێت‬ ‫هەردووال بەرژوەندی تایبەت بەالوە بنێین‪.‬‬ ‫‪ :‬ب��ۆ یەکێتی ل��ەک��ۆن��گ��رەی چ��وار‬ ‫دەترسێت‪ ،‬مەترسی لەسەر یەکێتی چی‬ ‫هەیە‪ ،‬ماڵی تاڵەبانی‪ ،‬کۆسرەت رەس��وڵ‪،‬‬ ‫یاخوود الیەنگرانی بەرهەم ساڵح؟‬ ‫بێگەرد تاڵەبانی‪ :‬یەکەم کاک بەرهەم کە‬ ‫هەڵبژاردن کرا چەند کورسی هێنا‪ ،‬کاک‬ ‫بەرهەم و هەموو ئەو کاکانەى تر لەدەرەوە‬ ‫و ن��اوەوەى یەکێتی بەیەکێتییەوە گەورە‬ ‫بوون و گەورەن‪ ،‬هەموو درکی ئەوە دەکەین‬ ‫لە دەرەوەى یەکێتی کەسێکی ئاسایین‪ ،‬ماڵی‬ ‫م��ام ج��ەالل ق��ەت دەس��ت بەسەر یەکێتی‬ ‫ناگرن‪ ،‬بەاڵم ماڵی مام جەالل دەیانەوێت‬ ‫یەکێتی ب��پ��ارێ��زن ل��ەه��ەر تێکشانێک و‬ ‫بردن بەالڕێیەکدا‪ ،‬کاک کۆسرەت یەکێکە‬ ‫لەرەمزەکانی یەکێتی و پێکەوە لەگەڵ ماڵی‬ ‫مام جەالل پێویستە یەکێتی ناو یەکێتی‬ ‫بپارێزن و بەدووریخەن لەهەر ئەگەرێک‬ ‫بۆ شکستی یەکێتی‪ ،‬بێهێز بوونی یەکێتی‬ ‫ک��ەم��ب��ون��ەوەى ئ���ازادی و ک��ەم��ب��وون��ەوەى‬ ‫ئاسایش و دیموکراسییە‪ ،‬ئێستا هاواڵتیان‬ ‫درکیان بەوەکردووە کە یەکێتی دەتوانێت‬ ‫هەرێم ئیستقرار دروستبکات‪ ،‬دەرک��ەوت‬ ‫چ��ەن��د ح���زب ل��ێ��م��ان ج��ی��اب��ۆوە ب���ەاڵم‬ ‫ناڕەواییەتیمان بەرامبەر هیچ حزبێک‬ ‫نەکردووە لەهەناوی یەکێتییەوە دەرچوون‪،‬‬ ‫ی��ەک��ێ��ت��ی ل��ەک��ۆن��گ��رە ن��ات��رس��ێ��ت‪ ،‬پێش‬ ‫هەڵبژاردن دۆخی یەکێتی بەجۆرێک بووە و‬ ‫ئێستا بەجۆرێک بووە‪ ،‬ئەگەر ئێستا یەکێتی‬ ‫کۆنگرە ببەستێت لەو پەڕی بەهێزییەوە‬ ‫کۆنگرە دەبەستێت و خاڵی الوازی خۆی‬ ‫دیاریدەکات و دەزانێت هەم سەرکردایەتی‬ ‫و هەم جەماوەرەکەى چی دەوێت‪.‬‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫‪7‬‬

‫جەبار‌یاوه‌ر‪‌:‬چوار‌ساڵە‌نازانین‌بوودجه‌ى‌هێزه‌کانی‌‪‌70‬و‌‪‌80‬چه‌نده‌‬ ‫جه‌بار‌یاوه‌ر‌ئەمینداری‌گشتی‌وەزارەتی‌پیشمەرگە‬

‫سازدانی‪‌:‬بنار‌هیدایەت‬

‫جهبار یاوهر ئەمینداری گشتی وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگە لەم چاوپێکەوتنەی ‪‬‬ ‫دا رایدەگەیەنێت یهکێتی وپارتی‬ ‫لهههوڵی یهکخستنی هێزهکانیان‬ ‫چونکه دهزانن بهپێی یاسا هیچ‬ ‫حزبێک ناتوانێت هێزی ههبێت‪،‬‬ ‫ئەمەش دوای ئەوە دێت کە بەشێک‬ ‫لە رێکخستەکانی گۆڕان داوای‬ ‫پێکهێنانی هێزی چەکداری دەکەن‪.‬‬ ‫هەروەها باسی ئەو رێگیرییانە دەکات‬ ‫کە بوونەتە هۆی یەکنەخستنەوەی‬ ‫هێزەکانی پیشمەرگە‪.‬‬ ‫‪ :‬ل���هدوای ساڵی ‪ 2012‬هوه هۆکاری‬ ‫پرۆسهى یهکگرتنهوهى هێزهکانی پارتی و‬ ‫یهکێتی وهستێنرا‬ ‫ج �ه‌ب��ار‌ی����اوه‌ر‪ :‬دهم���هوێ���ت س��هرت��ا باس‬ ‫لهپێشینهیهک بکهم لهسهر یهکگرتنهوهی‬ ‫هێزهکانی پێشمهرگه‪ ،‬لهدوای ساڵی ‪ 2003‬هوه‬ ‫وهزارهت��ی پێشمهرگه دواههمین وهزارهت��ه‬ ‫ی��هک��ی��گ��رت��ۆت��هوه‪ ،‬ب��ڕی��اری یهکگرتنهوه‬ ‫لهژێر رۆشنایی بڕیارێک بوو‪ ،‬رێکهوتنێک‬ ‫لهنێوان جهنابی مام جهالل وهک سهرۆک‬ ‫کۆماری عێراق و جهنابی کاک مهسعود‬ ‫وهک سهرۆکی پێشووی ههرێمی کوردستان‪.‬‬ ‫ئهو کاته مام جهالل پێش سهرۆک کۆماری‬ ‫ف��هرم��ان��دهى ه��ێ��زهک��ان��ی یهکێتی ب��وو‪،‬‬ ‫ئهوکاتهی پێیان دهگوت فهرماندهى گشتی‪،‬‬ ‫مام جهالل دهستبهرداری فهرماندهیی گشتی‬ ‫بوو و رادهستی کاک مهسعودی کرد‪ ،‬چونکه‬ ‫س��هرۆک��ی ه��هرێ��م بهپێی یاسا سهرۆکی‬ ‫هێزه چهکدارهکانی ههرێمی کوردستانه‪،‬‬ ‫ئ��هوه بنهمایهک ب��وو ب��ۆ یهکگرتنهوهی‬ ‫هێزی پێشمهرگه‪ ،‬ههنگاوی ی��هک��هم بۆ‬ ‫یهکخستنهکه لهدیوانی وهزارهتهوه دهستی‬ ‫پێکرد‪ ،‬تا ساڵی ‪ 2012‬توانرا ‪ 12‬لیوا یهکخرا‪،‬‬ ‫لهو کاتهوه یهکگرتنهوهى ههردوو هێزی ‪70‬‬ ‫و ‪ 80‬وهستنێنراوه‪.‬‬ ‫‪ :‬هیچ کهسێکی دی��اری��ک��راو ههیه‬ ‫له رێگریکردن لهیهکگرتنهوهى ئهو دوو‬ ‫یهکهیه؟‬ ‫جه‌بار‌ ی��اوه‌ر‪ :‬پهیوهندی بهکهسهوه نیه‬ ‫وهک��وو شهخس‪ ،‬پهیوهندی بهههلومهرج‬

‫و ت��وان��ای حکوومهتی ههرێمهوه ههیه‪،‬‬ ‫بابهته سیاسییهکه پهیوهندیی الیهنه‬ ‫سیاسییهکانه‪ ،‬یهکێک لههۆکاره بهپهلهکانه‬ ‫بۆ یهکخستنی هێز نهبوونی ملمالنێیه‬ ‫و سهقامگیری شهقامی سیاسییه‪ ،‬الیهنه‬ ‫سیاسییهکان متمانهیان بهیهکتر ههبێت و‬ ‫ههلومهرجی سیاسیی بهرهو هێمنی بڕوات‪،‬‬ ‫ئهو الیهنه سیاسییانهى هێزی چهکدارییان‬ ‫ههیه بگهنه ئهو قهناعهتهی بهبێ هێزی‬ ‫چهکدار برهو بهکاری حزبایهتی و مانهوهی‬ ‫هێزیان ههبێت لهسهر ساحه سیاسییهکه‪،‬‬ ‫چونکه تهنها بهرهسمی یهکێتی و پارتی‬ ‫هێزی چهکدارییان ههیه‪ ،‬جگه لهوه دهبێت‬ ‫ههلومهرجی ئابوری بۆ رێکبخهیت‪ ،‬لهبهر‬ ‫ئهوه تۆ هێزێکی یهکێتی و پارتی دههێنێت‬ ‫پێویستی به پارهیه بۆ رێکخستنهوهیان‪.‬‬ ‫‪ :‬بهاڵم وا باسکرا حزبی سۆسیالستیش‬ ‫وهکو یهکێتی و پارتی هێزی بۆ دروستکراوه‪.‬‬ ‫جهبار ی��اوهر‪ :‬ئ��هوه دووره لهراستییهوه‪،‬‬ ‫ئ��هو هێزهى سۆسیالست که لهگوڵهخانه‬ ‫مهشقییان پ��ێ��ک��را ل��هالی��هن ب��هرپ��رس��ه‬ ‫سهربازییهکانیانهوه‪ ،‬بهشێکی هێزی بهرگری‬ ‫و فریاکهوتن ب��وون ئێستا گ��وازراوهت��هوه‬ ‫سهر پۆلیسی زێڕهڤانی ههولێر و لهالیهن‬ ‫ئهوانهوه سهرپهرشتی دهکرێن‪ ،‬ئهو هێزه‬ ‫کاکه حهمه بهکاریهێناوه بۆ پاسهوانی‬ ‫بارهگاکانیان و شهڕی دژ بهداعش‪ ،‬تهنها‬ ‫یهکێتی هێزی ‪ 70‬و پارتی یهکهی ‪ 80‬ی ههیه‪.‬‬ ‫هاواڵتی‪ :‬باست له چهمکی ئابووری کرد‬

‫له‌ساڵی‌‪‌2010‬ه‌و ‌ه‬ ‫تا‌ئه‌مرۆ‌یه‌کێتی‬ ‫هیچ‌بوودجه‌یه‌کی‌‬ ‫تایبه‌تی‌بۆ‌هێزه‌کانی‬ ‫‪‌70‬نه‌ناردووه‌‬ ‫که رێگره لهیهکخستنهوهى ئهو هێزانه‪،‬‬ ‫هۆکاری ئابووری چییه؟‬ ‫ج �ه‌ب��ار‌ی���اوه‌ر‪ :‬ئ��هگ��هر ل��ی��وای��هک ل��ه ‪2000‬‬ ‫ههزار کهس پێکهێنرابێت و یهکبخرێنهوه‬ ‫پێویستیان بهسهربازگه و جل و بهرگ و‬ ‫فێنککهرهوه و ئاوی خواردن و سوتهمهنی‬ ‫و خ��واردن و سهرجهم پێداویستییهکانی‬ ‫رۆژان���ه ه��هی��ه‪ ،‬پێویستیان ب��ه ئالیات و‬ ‫فیشهک و چهک ههیه‪ ،‬پێویستیان بهمهشق‬ ‫ههیه‪ ،‬ئهمانه ههمووی لهرووی ئابوورییهوه‬ ‫لهسهرحکوومهت دهک��هوێ��ت و پێویسته‬ ‫بهخێوبکرێن‪ ،‬لهدوای ساڵی ‪ 2014‬و قهیرانی‬ ‫ئابووری حکوومهت ناتوانێت ئهوه بکات‪،‬‬ ‫جگه لهو هۆکاره هۆکاری هاتنی داعش و‬ ‫دهستپێکردنی شهڕی تیرۆربوو‪ ،‬سهرجهم‬

‫هێزهکان ن��ێ��ردران بۆ ش��هڕ و دهرفهتێک‬ ‫نهمایهوه بۆ یهکخستنهوهى هێزهکانی‬ ‫پێشمهرگه‪.‬‬ ‫‪ :‬باست لهوهکرد دهبێت پێشمهرگه‬ ‫موڵکی ح��زب نهبێت‪ ،‬پێتوایه یهکێتی‬ ‫و پ��ارت��ی ب��هب��ێ ه��ێ��زی چ��هک��دار بتوانن‬ ‫کارهکانیان بکهن؟‬ ‫جه‌بار‌ یاوه‌ر‪ :‬ئهوه پرسیارێکی سیاسییه‪،‬‬ ‫من ناتوانم وهاڵمی ئهوه بدهمهوه‪ ،‬دهبێت‬ ‫بهرپرسانی ئهو دووحزبه وهاڵمیان لهسهر‬ ‫ئهوه ههبێت‪ ،‬وهاڵمهکانی من وهک جهبار‬ ‫یاوهر سهربازین‪.‬‬ ‫‪ :‬وهزارهت����ی پێشمهرگه ئ��اگ��اداری‬ ‫بوودجهى ههردوو یهکهى ‪ 70‬و ‪ 80‬یه؟‬ ‫جه‌بار‌ ی��اوه‌ر‪ :‬وهزارهت��ی پێشمهرگه خۆی‬ ‫رێکخستنی بوودجهى دهکرد‪ ،‬ههتا بوودجه‬ ‫دهچووه پهرلهمان و پهسهند دهکرا‪ ،‬ههتا‬ ‫ساڵی ‪ 2014‬وهزارهت��ی پێشمهرگه ئاگاداری‬ ‫بوودجهى یهکهى ‪ 70‬و ‪ 80‬بووه‪ ،‬ئهو کاته‬ ‫لهگهڵ نوێنهرانی فهرمانگهى چاودێری‬ ‫و دارایی و وهزارهت��ی پێشمهرگه و یهکهى‬ ‫‪ 70‬و ‪ 80‬بوودجهکه واژۆی لهسهر دهکرا و‬ ‫پهسهند دهک���را‪ ،‬ب��هاڵم لهساڵی ‪ 2014‬هوه‬ ‫وهزارهت��ی پێشمهرگه ئاگاداری بوودجهى‬ ‫هێزهکانی ‪ 70‬و ‪ 80‬نیه‪ ،‬لهبهر ئهوه بوودجه‬ ‫نهماوه و وهزارهت��ی دارایی بوودجه دهدات‬ ‫بهوهزارهتهکان‪.‬‬ ‫‪ :‬ئایا لهتوانای وهزارهتی پێشمهرگهدا‬ ‫نیه لێپرسینهوه له بوودجهى ئهو دوو هێزه‬

‫بکات ؟‬ ‫جه‌بار‌ ی��اوه‌ر‪ :‬نهخێر‪ ،‬لهوهتهى بوودجه‬ ‫ن���اڕوات���ه پ��هرل��هم��ان ه��ی��چ وهزارهت��ێ��ک��ی‬ ‫حکوومهتی ه��هرێ��م ب��وودج��ه نانێرێته‬ ‫پهرلهمان‪ ،‬تهنها ب��ڕه پ��ارهی��هک دهدرێته‬ ‫وهزارهت بۆ سهرفیات و بهشێکیش دهدرێته‬ ‫ئهو دوو یهکهیه‪.‬‬ ‫‪ :‬دهن��گ��ۆی ئ���هوه ت��ا چ��هن��د راسته‬ ‫یهکێتی بوودجهى تایبهتی تهرخانکردووه‬ ‫بۆ یهکهکانی ‪70‬؟‬ ‫جه‌بار‌یاوه‌ر‪ :‬من ئاگاداری شتێکی لهو جۆره‬ ‫نیم‪ ،‬بهحوکمی ئهوهى ئهمینداری گشتی‬ ‫وهزارهت و بهشێکم لهرایهڵهى ‪ 70‬و وهزارهت‬ ‫و سهرپهرشتیاری کۆبوونهوهى کارگێری‬ ‫یهکهکانی ‪ 70‬دهک���هم‪ ،‬بههیچ شێوهیهک‬ ‫یهکێتی هیچ ب��وودج��هی��هک ن����ادات به‬ ‫هێزهکانی ‪ ،70‬نهک ئێستا بهڵکو لهساڵی ‪2010‬‬ ‫هوه تا ئهمرۆ یهکێتی هیچ بوودجهیهکی‬ ‫تایبهتی بۆ هێزهکانی ‪ 70‬نهناردووه‪.‬‬ ‫‌‪ :‬ل��هم��اوهک��ان��ی راب����ردوو ل��هش��اری‬ ‫سلێمانی رووداوێ��ک��ی ن��هخ��وازراو رووی��دا‪،‬‬ ‫مهبهستمه ب��زان��م ل����هرووی یاساییهوه‬ ‫بزووتنهوهى گ��ۆڕان توانای دروستکردنی‬ ‫هێزی چهکداری ههیه؟‬ ‫جه‌بار‌یاوه‌ر‪ :‬ئهمهش بابهتێکی سیاسییه‪،‬‬ ‫ب��هاڵم وهاڵم��ی یاسایی ئ��هوهی��ه‪ ،‬لهعێراق‬ ‫و ههرێم دوو یاسا ههیه یهکهم یاسای‬ ‫مۆڵهتی چهک ههڵگرتن و چهکدارکردن‬ ‫دهرچ���ووه‪ ،‬جگه ل��هوه لهعێراق و ههرێم‬ ‫ی��اس��ای ح��زب��هک��ان ه��هی��ه و ل��هه��هردوو‬ ‫پهرلهمان یاساکه دهرچ���ووه‪ ،‬ئهو یاسایه‬ ‫رێگه نادات هیچ حزبێک هێزی چهکداری‬ ‫ههبێت‪ ،‬ب��هاڵم مۆڵهتی چ��هک ههڵگرتن‬ ‫فهردییه و جهمعی نیه‪ ،‬دهبێت بۆ مۆڵهتی‬ ‫چهکههڵگرتن هۆکاری خۆتت ههبێت‪ ،‬بۆیه‬ ‫بهپێی یاسا هیچ حزبێک لهعێراق و ههرێم‬ ‫ناتوانێت خاوهنی هێزی چهکدار بێت‪ ،‬بهاڵم‬ ‫چونکه یاساکان جێبهجێنهکراوه لهعێراق‬ ‫پێش م��اوهی��هک هێزی چ��هک��دار بهناوی‬ ‫حهشدی شهعبیهوه دروستبوو‪ ،‬بهاڵم زۆر‬ ‫بهخێرایی لهپهرلهمان یاساکهى بۆ دهرکرا‬ ‫و ئهو هێزه بهفهتوایهک دروستبوو‪ ،‬بۆیه‬ ‫لهههرێم هیچ حزبێک ناتوانێت بهپێی یاسا‬ ‫هێز دروستبکات‪ ،‬بۆ ئێستا یهکێتی وپارتی‬ ‫لهههوڵی یهکخستنی هێزهکانیان چونکه‬ ‫دهزانن بهپێی یاسا هیچ حزبێک ناتوانێت‬ ‫هێزی ههبێت‪.‬‬

‫فەرماندەیەکی‌بەریتانی‌هەوڵی‌نزیککردنەوەی‌تورکیاو‌هەسەدە‌دەدات‬ ‫هەرێم‌جەعفەر‬ ‫روپ��ێ��رت ج��ۆن��ز‪ ،‬ف��ەرم��ان��دەی س��ەرب��ازی‬ ‫بەریتانی لە نامەیەکی فەرمیدا بۆ لیژنەی‬ ‫بەرگری پەرلەمانی بەریتانیا‪ ،‬ستایشی ڕۆڵی‬ ‫فەرماندە مەزڵوم کۆبانێ (ناسراوە بە شاهین‬ ‫سیلۆ) دەک���ات ک��ە چ��ۆن ڕۆڵ��ی کاریگەری‬ ‫هەبووە لە ئۆپەراسیۆنی ڕەق��ەدا و داواش‬ ‫لە هێزەکانی سووریای دیموکرات و تورکیا‬ ‫دەک��ات کە شکستی داعش بکەنە ئیشی لە‬ ‫پێشینەیان‪.‬‬ ‫ل��ە ن��ام��ەک��ەی��دا ف��ەرم��ان��دە بەریتانیەکە‬ ‫نوسیویەتی «ئێمە ل��ەگ��ەڵ کەسێک کار‬ ‫دەکەین لەسەر ئاستی سەربازی بە ناوی‬ ‫فەرماندە مەزڵوم‪ .‬ئەو فەرماندەی هێزەکانی‬ ‫سووریای دیموکراتە و بە بنەچە کوردە‪.‬‬

‫ئێوە بە دڵنیایەوە دەزان��ن کە هێزەکانی‬ ‫سووریا دیموکرات لە دوو بەش پێکهاتووە‪.‬‬ ‫بەشێکیان کوردن پێیان دەڵێن (یەپەگە) و‬ ‫بەشەکەی دیکەش لە هاوپەیمانی عەرەب‬ ‫پێکهاتوون»‪.‬‬ ‫هەر لە درێژەی نامەکەدا هاتووە «فەرماندە‬ ‫مەزڵوم‪ ،‬کە من پەیوەندیم هەیە لەگەڵی‪،‬‬ ‫زۆر زیرەکانە لە شاری ڕەقە نزیکبوەوە کە‬ ‫شارێکی عەرەبیە‪ .‬ئەمە زیاتر وای کردوە‬ ‫ک��ە ئ��ەو ب��ە هۆشیاری ک��ارەک��ان��ی ئەنجام‬ ‫بدات‪ .‬لە کاتێکدا ئەگەر ئەو عەرەبێکیش‬ ‫بوایە ڕەنگە بیگوتایە من عەرەبم‪ ،‬ئەمەش‬ ‫شارێکی عەرەبیە و دەکرێت من توندوتیژتر‬ ‫بم‪ .‬بەاڵم ئەو وانیە و پێچەوانەکەی ڕاستە‪،‬‬ ‫بەڵکو دەڵێت »ئەمە شارێکی عەرەبیە و‬ ‫منیش کوردم‪ .‬بۆیە دەبێت من زیاتر ووریا‬ ‫بم لە کارەکانم‪ .‬هاوبەشەکانمان ئەمە بە‬ ‫هەنگاوێکی زۆر ڕۆشنبیرانە دەزانن»‪.‬‬

‫دەرب��ارەی داگیرکردنی عەفرین لە الیەن‬ ‫تورکیاوە‪ ،‬وەک ئەوەی لە هەواڵێکی ماڵپەڕی‬ ‫(ڕیجن)دا هاتووە‪ ،‬ئەو فەرماندە بەریتانیە‬ ‫نووسیویەتی «من نامەوێت بچمە ناو ئەو‬ ‫گفتوگۆیەی کە لە عەفرین چی ڕوودەدات‪.‬‬ ‫ئ��ەوە بەشێک نیە ل��ەو جەنگەی ک��ە من‬ ‫لێی بەرپرسم‪ .‬ئەو پەیامەی کە ئێمە وەک‬ ‫هاوپەیمانان نیازمانە بینێرین ئەوەیە کە‬ ‫دەبێت هێزەکانی س��ووری��ای دیموکرات و‬ ‫تورکیا یەکبخەین تاکو بتوانن زیاتر شەڕی‬ ‫داعش بکەن»‪.‬‬ ‫سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا‪ ،‬تیرێزا مەی‪،‬‬ ‫لە کاتی سەردانی ڕەجەب تەیب ئۆردوگان‪،‬‬ ‫ک��وردی ت��ووڕە کرد کاتێک وتی کە تورکیا‬ ‫«هاوڕێیەکی ڕاستەقینە»ی بەریتانیایە و‬ ‫چەند جارێکیش دژی پارتی کرێکارانی‬ ‫ک��وردس��ت��ان وش����ەی «ت���ی���رۆری ک����وردی»‬ ‫بەکارهێنا‪.‬‬

‫بەاڵم ئەو فەرماندەیەی بەریتانیا دەڵێت‬ ‫کە یەپەگە سەربەخۆیە و بەشێک نیە لە‬ ‫پەکەکە‪ ،‬ئەمەش س��ەڕەڕای ئەوەی تورکیا‬ ‫یەپەگەش ب��ە گروپێکی تیرۆرستی ناو‬ ‫دەبات‪.‬‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە فەرماندەکە بۆ پەرلەمانی‬ ‫واڵتەکەی نووسیوە «ئێمە دەزانین کە تورکیا‬ ‫ناڕەحەتی زۆری��ان لەگەڵ یەپەگە هەیە‬ ‫وەک گروپێک کە پەیوەندی بە پەکەکەوە‬ ‫هەیە‪ .‬بە ڕوونی پەکەکە مەترسی بۆ تورکیا‬ ‫دروس��ت دەک��ەن‪ .‬یەپەگە ڕایگەیاندوە کە‬ ‫ئ��ەوان سەربەخۆن سەر بە پەکەکە نین‪.‬‬ ‫ئ��ەوان دەڵێن کە چیدی پەیوەندیان نیە‪.‬‬ ‫ئێمە وەک هاوپەیمانان بەمە دڵخۆش‬ ‫بوین‪ .‬دەزانین کە تورکیا وەک ئەندامێک لە‬ ‫هاوپەیمانێتیەکە بۆچوونی جیاوازی هەیە‪.‬‬ ‫ئێمە بەردەوامین بۆ گفتوگۆکردن لەگەڵ‬ ‫تورکیا سەبارەت بەو پرسە»‪.‬‬

‫روپێرت‌جۆنز‬

‫‪8‬‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫بەختیار‌عەلی‌بۆ‌‌‪‌:‬‬

‫ئهو کهسانهى که کتێبه وهرگێڕاوهکانى منیان‬ ‫خوێندوهتهوه به زمانى ئهڵمانى بهیهکێک له باشترین‬ ‫ئهو تێکستانهیان ئهزانی که خوێندویانهتهوه له ژیانیاندا‬

‫به‌ختیار‌عه‌لی‪‌،‬نوسەر‌و‌رۆماننوس‬ ‫سازدانى‪‌:‬سیروان‌ره‌حیم‬ ‫بهختیار عهلی ناوی ههرهدیار و‬ ‫ناسراوی ناو کایهی داهێنانی‬ ‫ئهدهبیاتی رۆمانی کوردی یه‪ ،‬له‬ ‫دیدارێکی تایبهت و فره الیهندا‪،‬‬ ‫باس له الیهنی بابهتی وهڕگێرانی‬ ‫بهرههمهکانی بۆ زمانهکانی‬ ‫ئهڵمانی و ئینگلیزی و ئیتاڵی‬ ‫دهکهین‪ ،‬باڵوبوونهوهی بهرههمهکانی‬ ‫ئهو نووسهره له ئهوورپاو بهدوای‬ ‫دا باڵوبوونهوهی چهندین نوسینی‬ ‫گرنگ لهمیدیا گهورهو ناسراوهکاندا‬ ‫سهبارهت بهو رۆمانانهو دواتریش‬ ‫وهرگرتنی خهاڵتی (نیلی زاکس)‪،‬‬ ‫پهڕینهوهیهکی گهورهی بهرههم‬ ‫و ناوی ئهم نووسهرهن بۆ دنیای‬ ‫دهرهوهی خۆمان‪ .‬لهم دیداره درێژو‬ ‫فره الیهنهدا خهاڵتی (نیلی زاکس)‬ ‫و ئهدهبیات بهگشتی و رۆمانهکانی‬ ‫نووسهر خۆی‪ ،‬بهتایبهت رۆمانی‬ ‫کهشتی فریشتهکان‪ ،‬دۆخی‬ ‫رۆژههاڵتی ناوهڕاست و رهوشی کورد‬ ‫له بهشه جیاوازهکانی عێراق و دین‬ ‫و ناسیۆنالیزم و کۆمهڵێ تهوهری‬ ‫دیکه‪ ،‬بابهتهکانی قسهو گفتوگۆ‬ ‫دهبن‪ ،‬که بهچهند بهشێک له‬ ‫رۆژنامهى ‪ ‬دا باڵودهکرێتهوه‪.‬‬

‫‌‪ ‌:‬باسه‌ره‌تا‌ له‌‌ وه‌وه‌‌ ده‌ستپێبکه‌ین‪‌،‬‬ ‫پ �ه‌ڕی��ن �ه‌وه‌‌ب����ه‌ره‌و‌دن��ی��ای‌ئ���ه‌ورووپ���ا‪‌،‬‬ ‫دوو‌ س��اڵ‌ ل�ه‌م�ه‌وب�ه‌ر‌ ی�ه‌ک�ه‌م‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫تۆ‌ (رۆم��ان��ی‌ دواهه‌مین‌ هه‌ناری‌ دونیا)‬ ‫ت‪ ‌،‬وه‌رده‌گ���ێ���ڕدرێ���ت���ه‌‌ س����ه‌ر‌ زم��ان��ی‌‬ ‫ئه‌ڵمانی‪ ‌،‬ده‌نگدانه‌وه‌یه‌کی‌ زۆری‌ له‌سه‌ر‌‬ ‫درووس��ت��ب��وو‪ ‌،‬کۆمه‌ڵێ‌‌ وت��اری‌ زۆری‌ له‌‌‬ ‫میدیاکانی‌ ئ �ه‌ورووپ��ا‌ ل�ه‌س�ه‌ر‌ ن��ووس��را‪‌،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت‌به‌زمانی‌ئه‌ڵمانی‪‌،‬ره‌خنه‌گرێکی‌‬ ‫ناسراو‌پرسیاری‌ئه‌وه‌‌ده‌کات‪‌،‬ئه‌و‌هه‌موو‌‬ ‫ساڵه‌‌ نووسه‌رێکی‌ وا‌ له‌‌ ته‌نیشتمانه‌وه‌‌‬ ‫ژی��ا‌ بۆ‌ نه‌مان‌ ناسیوه‌‪ ‌،‬بۆ‌ خ��ۆت‌ ئه‌مه‌‌‬ ‫چۆن‌ئه‌زمونێکه‌‌(په‌ڕینه‌وه‌‌به‌ره‌و‌دنیای‌‬ ‫ئه‌ورووپا)‪‌،‬به‌تایبه‌ت‌ئه‌ڵمانی‌زمان؟‌‬ ‫بهختیار عهلی‪ :‬بهبڕوای من ئهدهبیاتی‬ ‫کوردی ههتا پێش من و ئیشهکانی منیش‬ ‫ئهو تواناو ئهگهرانهی له ن��اوهوه تیایه‬ ‫که بتوانێ بپهڕێتهوهو ببێته ئهدهبێکی‬ ‫جیهانی‪ .‬سهیرکه ئهگهر تهماشا بکهین‬ ‫له ئهحمهدی خانی یهوه وێستگهی زۆر‬ ‫ئهساسی و گرنگمان له ئهدهبیاتی کوردی‬ ‫دا ههیه‪ ،‬له ههمان کاتدا ئهم نوسهرانه‬ ‫له ئاستێکدان که ئهشێ بتوانین پێشکهش‬ ‫به ئهدهبی جیهانی بکهین‪ ،‬وهکو دهنگی‬ ‫ک����وردی‪ ،‬ب���هاڵم ه��هڵ��گ��ری رهه��هن��دێ��ک��ی‬ ‫یونیوڤێرساڵی و گهردوونی بهدهرهوهیان‬ ‫بناسێنین‪ .‬ئیتر له خانی یهوه بیگره تا‬ ‫دهگاته مهحوی و گۆران و شێرکۆ بێکهس‬ ‫و ب��هاڵم لهگهڵ ئ��هوهش��دا نهمانتوانیوه‬

‫تاڕادهیهکی زۆر ئهدهبیاتی خۆمان‪ ،‬به‬ ‫دونیای دهرهوه بناسێنین‪ .‬پرسیارهکه‬ ‫ئهوهیه بۆچی ئهدهبیاتی ئێمه زۆر درهنگ‬ ‫ئهگاته دنیای دهرهوه‪ ،‬بۆ تا ئێستا زۆر ناو‬ ‫و بهرههمی گرنگ ههیه له ئهدهبیاتی‬ ‫ئێمه نهچووهته دهرهوه و نهناسراوهو‬ ‫نهخوێنراوهتهوه که ئهگونجا ههمان‬ ‫شانسی ئهدهبیاتی فارسی و عهرهبی و‬ ‫تورکی ههبوایه که له ئهورووپادا ههیانه‪،‬‬ ‫چونکه رهن��گ��ه ل��ه ئ��اس��ت��دا ل��ه ههمان‬ ‫ئاستدابن‪ ،‬ئهگهر زیاتر نهبن کهمتر نین‪.‬‬ ‫هۆکاری سهرهکی و گهوره به بڕوای من‬ ‫نهبوونی وهرگێڕانه‪ .‬ئێمه وهرگێڕمان نیه‪.‬‬ ‫کورد یهکێکه لهو میلهتانهی زمانزانی زۆر‬ ‫زۆر کهمه‪ .‬ئهو زمانزانانهی ئێمه ههمانه‬ ‫رهنگه زمانزانینیان تا ئهوشوێنهبێت که‬ ‫بتوانن بۆنمونه تێکستێک له ئهڵمانی‬ ‫یهوه بکهنه کوردی‪ ،‬وهرگێرانی تێکستێک‬ ‫له کوردی یهوه بۆ ئهڵمانی پرۆسهیهکی‬ ‫سهختتره‪ ،‬پێویستی به شارهزاییهکی‬ ‫قوڵتر ههیه لهبواری ئهدهبیاتدا پێویستی‬ ‫به شارهزاییهکی باشتری ئهدهبیاتی ئهو‬ ‫زمانه ههیه که تۆ وهرگێرانی بۆ ئهکهیت‪.‬‬ ‫لێرهوه پرۆسهکه تا ئهندازهیهکی زۆر‬ ‫دواکهتووه‪ .‬پرسیارهکه ئهوهیه‪ ،‬میلهتی‬ ‫ک��ورد بۆچی ئهوها درهن��گ فێری زمان‬ ‫دهبێت‪ ،‬یان قودرهتمان لهسهر فێربوونی‬ ‫زمان کهمه‪ ،‬ئهمه پرسیارێکه بهراستی‬ ‫پێویستی به لێکۆڵینهوهو تێڕوانینی‬

‫ت��ای��ب��هت��ی و دی��راس��ات��ی زۆر تایبهتی‬ ‫ههبێت‪ .‬من لهم چهند ساڵهی دوایی دا‪،‬‬ ‫چهندین پێشنیارم بۆ هاتووه‪ ،‬چهندین‬ ‫گرێبهستم بۆ هاتووه بۆ ئهوهی بتوانین‬ ‫ب��هره��هم��هک��ان��م ب��ۆ س��وی��دی‪ ،‬ئیسپانی‪،‬‬ ‫دانیمارکی‪ ،‬رووس��ی وهربگێڕین‪ ،‬بهاڵم‬ ‫نهمان توانیوه ئهو عهقدانه مۆربکهین‪،‬‬ ‫ل��هب��هر ئ���هوهی وهرگ��ێ��ڕم��ان ن��ی��ه‪ .‬دوای‬ ‫دهرچ��وون��ی (دواههمین ههناری دونیا)‬ ‫چهندین پێشنیاری تر بۆ باڵوکردنهوهی‬ ‫رۆمانهکه بۆ زمانهکانی تر هاته پێشێ ‪،‬‬ ‫بهاڵم به حوکمی نهبوونی وهرگێڕ‪ ،‬ئێمه‬ ‫ناتوانین ئهدهبیاتی خۆمان بگهیهنینه‬ ‫دن��ی��ای دهرهوهو بیان ناسێنین‪ ،‬ئهمه‬ ‫کێشهیهکی گ��هورهی��ه ک��ه وهرگ��ێ��ڕم��ان‬ ‫نهبێت بتوانێت له زمانی کوردییهوه‬ ‫وهرگ��ێ��ران بکات بۆ زمانهکانی جیهان‪،‬‬ ‫ن��ات��وان��ی��ن ئ��هدهب��ی خ��ۆم��ان ب��ه دون��ی��ا‬ ‫بناسێنین‪ .‬ب��ه ب���ڕوای م��ن ریشهیهکی‬ ‫ئهم وهرنهگێڕانه ‪ ،‬تا ئهندازهیهکی زۆر‬ ‫ریشهیهکی سایکۆلۆجی بێت‪ ،‬گهر تهماشا‬ ‫بکهیت تاکی کورد به درێژایی مێژوو‪ ،‬له‬ ‫رێگای ئهو میژووه دووروو درێ��ژهوه له‬ ‫داگیرکردن ههستێکی قوڵی به خۆ به‬ ‫بچووک بینین تیایه‪ ،‬تائێستا تاکی کوردی‬ ‫ل��هو ب��ڕوای��هدا نیه‪ ،‬ک��ه ئهشێ ئهدهبی‬ ‫ک���وردی خ��ۆی خ��اوهن��ی تێکستێک بێت‬ ‫لهدهرهوه له ئاستی جیهانی دا بناسرێت‬ ‫و بخوێنرێتهوه‪ .‬ئ��هم��ه نهتیجهیهکی‬

‫س��رووش��ت��ی ئ��هو ه��هم��وو س��اڵ��ه دووروو‬ ‫درێژه ژێر دهستهییه که مرۆڤ ی کورد‬ ‫ناتوانێت به ب��ڕواو متمانهوه تهماشای‬ ‫کار و بهرههمی خۆی بکات‪ ،‬له ئاستێکدا‬ ‫بیبنێت له ئاستی ئهدهبیاتی جیهانی یه‪.‬‬ ‫ئهم گرێی خۆ به بچووک زانینه وا ئهکات‬ ‫تۆ بڕوات بهخۆت نهبێت و کارنهکهیت‬ ‫بۆ وهرگێڕانی تێکست‪ ،‬چونکه وهرگێڕان‬ ‫واته تۆ بڕوات به هێزی داهێنانی خۆته‪،‬‬ ‫وات��ه ب���اوهڕت ب��هوه ههیه ئ��هم تێکسته‬ ‫شایانی ئهوهیه لهناو زمانهکانی تریش‬ ‫دا بخوێنرێتهوه‪ .‬لهبهر ئهوه ئهم حاڵهته‬ ‫پهیوهندییهکی قوڵی به سایکۆلۆجییهتی‬ ‫تاکی کوردی خۆیهوه ههیهوهکو مرۆڤێک‬ ‫که تائێستا زۆر بچووک تهماشای خۆی‬ ‫ئهکات و کینهیهکی تایهتی ههیه بهرامبهر‬ ‫بهخۆی‪ .‬رقی ئینسانی کورد لهخۆی تا‬ ‫ئهندازهیهکی زۆر بهههمان ئهندازهی‬ ‫رقی دوژمنهکانیهتی بهرامبهری‪ .‬چهنده‬ ‫دوژم��ن��هک��ان��ی ه��هوڵ��ئ��هدهن ئ��هم مرۆڤه‬ ‫خ��ۆی ب��چ��ووک ببینێت‪ ،‬ل��ه راس��ت��ی دا‬ ‫پرۆسهیهکی سایکۆلۆجی و ناوهکیش‬ ‫ههیه لهناو مرۆڤی ک��ورد دا‪ ،‬ب��هردهوام‬ ‫پاڵی پێوهدهنێت خۆی بچووک ببینێت‪،‬‬ ‫وه ئهوهشی بهرههم دێت لهم کلتوره له‬ ‫ئاستی بااڵ‪ ،‬بچووکی بکاتهوهو بۆ ئهوهی‬ ‫بیکاتهوه ههمان ئهو ئاستهی کهلهگهڵ‬ ‫ئهو گرێی خۆ به بچوک زانینه بگونجێت‪.‬‬ ‫ئهمه ج��گ��هل��هوهی خ��ۆرئ��اواش کێشهی‬ ‫ههیه‪ ،‬کێشهکهی ههر ئهوهنیه که ئێمهی‬ ‫کورد یان ئێمهى خۆرههاڵتی یان بڵێین‬ ‫ئێمهی ک��ورد ناتوانین بهرههمهکانمان‬ ‫به خۆرئاوا بناسێنین‪ .‬خۆرئاواش خۆته‬ ‫بینی ئێستا شهپۆلێکی زۆر گ��هورهی‬ ‫راستڕهو و راسیستی ههیه له ئهورووپا که‬ ‫ههمووی کاریگهرییهکی زۆر راستهوخۆی‬ ‫لهسهر وهرگێڕان و ناساندنی ئهدهبیاتی‬ ‫میلهتهکانی ت��ر ه��هی��ه‪ .‬ه��هت��ا خهڵکی‬ ‫لیبڕاڵهکانیش تاڕادهیهکی زۆر گیرۆدهن‬ ‫به دهست نهخۆشی سهنتهریزمی ئهوروو‬ ‫پییهوه و تهنها ئهو بهرههمانه به بهرههم‬ ‫ئهزانن یان ئهو ئیشانه به ئیش دهزانن که‬ ‫له راستی دا یان به شێوهیهک له شێوهکان‪،‬‬ ‫دهگهڕێتهوه ناو کلتووری ئهورووپی و‬ ‫پهیوهندی به کاتووری ئهوورووپییهوه‬ ‫ههیه‪ .‬ئهمه کێشهیهکی زۆر خهتهرناکه‪،‬‬ ‫ئهمه جگهلهوهی تێنهگهیشتن ههیه‪.‬‬ ‫من ل��هو م��اوه دووروو درێ��ژهی که کۆڕ‬ ‫و چاالکییهکانم ئ��هک��رد ل��ه ئ��هووپ��ادا‪،‬‬ ‫شتێک که زۆر زۆر سهرنجی رائهکێشام‬ ‫بهبهردهوامی نهبوونی زانیارییه‪ .‬ئێمه‬ ‫چهندێک زانیارییمان کهمه له خۆرههاڵتدا‬ ‫لهسهر خ��ۆرئ��اوا‪ ،‬که زانیارییهکان زۆر‬ ‫زۆر س��ن��وردار و زۆرج����ار ه��هڵ��هی��ه که‬ ‫ئ���هوهی ل��هس��هر ئ���هورووپ���ا ب���اوه لهناو‬ ‫کۆمهڵگه خۆرههاڵتییهکاندا‪ ،‬بهههمان‬ ‫شێوه زانیاری وهرگرتن لهسهر کۆمهڵگا‬ ‫خۆرههاڵتییهکان ل��ێ��ره زۆر ههڵهیه‪.‬‬ ‫ئهگهر خوێندنههیهک یان زانیارییهک‬ ‫ههبێت ب��ۆ تێکستهکان ههبێت‪ ،‬ئ��هوه‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫خوێندنهوهیهکی هونهری و ئهدهبی نییه‪،‬‬ ‫بهڵکو زیاتر خوێندنهوهیهکی ئهنسرۆ‬ ‫پۆلیژییه‪ ،‬زیاتر ههوڵدانه بۆ تێگهیشتنه‬ ‫له کلتور و عهقڵ و مۆڕاڵی ئهو ناوچهیه‪،‬‬ ‫نهک له ئهدهبیاتی ئهو ناوچهیه‪ .‬واته‬ ‫سهیری تێکستی ئهم ناوچانه ناکرێت‪،‬‬ ‫وهک تێکستی ئ��هدهب��ی و ه��ون��هری سهر‬ ‫بهکایهی ئ��هدهب و هونهر‪ ،‬بهڵکو وهکو‬ ‫دۆکیۆمێنتێکی ئ��هن��س��رۆپ��ۆل��ۆژی بۆ‬ ‫خوێندنهوهی عهقڵیهتی م��رۆڤ��ی ئهو‬ ‫ناوچهیه سهیر دهکرێت‪.‬‬ ‫‪ :‬ئهوه بهشێک بوو له پرسیارهکانی‬ ‫من‪ ،‬پاش باڵو بوونهوهی رۆمانهکانت به‬ ‫زمانی ئهڵمانی‪ ،‬لهدهیان شار و ناوهند و‬ ‫باڵوکراوهی هونهری و ئهدهبی جیاواز‪،‬‬ ‫ک��ۆڕت��ان ب��ۆ رۆم��ان��هک��ان��ت س��ازک��ردووهو‬ ‫خهڵکی جیاوازت بینیوه‪ ،‬حهزهکهم باسی‬ ‫ئ��هو ئهزموونه بکهیت‪ ،‬ئ��هوان جگه له‬ ‫باسکردنی رۆمانهکانت‪ ،‬رۆژه���هاڵت له‬ ‫کوێوه دهبینن ؟‬ ‫ب��هخ��ت��ی��ار ع��هل��ی‪ :‬ه��هڵ��ب��هت عهقڵی‬ ‫ئهورووپی تێڕوانینی لهسهر رۆژههاڵت‪،‬‬ ‫تێڕوانینێکی تایبهتی ههیه‪ ،‬ب��هردهوام‬ ‫بهدوای ئهم وێنهیهدا دهگهڕێت جارێکی‬ ‫ت��ر ب��ی��دۆزێ��ت��هوه‪.‬ب��ۆ نموونه ت��ا ئێستا‬ ‫ئهدهبیاتی رۆژه��هاڵت��ی لهچوارچێوهی‬ ‫(ه��هزار و یهک ش��هوه)دا تهماشا دهکهن‪،‬‬ ‫که باسله ئهدهبیاتی رۆژههاڵتی دهکرێت‪،‬‬ ‫بهجۆرێکی ئۆتۆماتیکی دهگ��هڕێ��ن��هوه‬ ‫س���هر ت��ێ��ک��س��ت��ى(ه��هزار وی����هک ش���هوه)‬ ‫بێگومان گهڕانهوهیهکی زۆر کۆمیدی‬ ‫و پێکهنیناوییه‪ ،‬چونکه ئهدهبیاتی‬ ‫مۆدێرنه له رۆژه��هاڵت��دا به ئهدهبیاتی‬ ‫ع��هرهب��ی و فارسیشدا پهیوهندییهکی‬ ‫ئ��هوت��ۆی لهگهڵ ئ��هو ت��وراس��ه دێرینهدا‬ ‫ن��هم��اوه‪ .‬ئ���هوهی ک��ه الی ئ���هوان ب��ۆ من‬ ‫جێگهی سهرنج ب��وو‪ ،‬زمانی ئهدهبیاتی‬ ‫ئهورووپی تا ئهندازهیهکی زۆر زمانێکی‬ ‫زۆر زۆر عهقاڵنییه‪ .‬زمانی خۆرئاوا بوته‬ ‫زمانێکی زۆر عهقاڵنی‪ .‬ههموو شتهکان له‬ ‫رێگهی تهفسیری لۆجیکی و عهقاڵنییهوه‬ ‫ب��ۆ دون��ی��ا ل��ێ��ک ئ���هدرێ���ت���هوه‪ .‬مهنتق‬ ‫زمانی زاڵه‪ .‬لۆگۆس ئهوه له فهلسهفهی‬ ‫خۆرئاوادا زۆر تهرکیزی دهکرێته سهر‬ ‫و وهکودیکتاتۆرێکی ترسناک تهماشا‬ ‫دهک��رێ��ت‪ .‬م��رۆڤ ل��ه ژی��ان��ی رۆژان���هی و‬ ‫لهگهڵ کۆنتاکتی کلتوری خورئاوایی زۆر‬ ‫به زهقی ههستی پێدهکات که عهقاڵنییهت‬ ‫بهشێوهیهک له شێوهکان‪ ،‬تا ئهندازهیهکی‬ ‫زۆر سهنتهره‪ .‬ههموو شتهکان‪ ،‬ههر شتێک‬ ‫نهچێتهوه ناو تهفسیری عهقاڵنییهوه‬ ‫بۆ خ��ۆرئ��اوا ی��ان له چ��وارچ��ێ��وهی ئهوه‬ ‫م��هن��ت��ی��ق��هوه ج��ێ��گ��هی ن��هب��ێ��ت��هوه که‬ ‫خۆرئاوا ئیشی پێدهکات‪ ،‬قبوڵکردن یان‬ ‫تێگهیشتن لێی دهبێته کارێکی سهخت‪.‬‬ ‫ئهمه حاڵهتێکی دوو دیوه‪ .‬زۆرجار ئهم‬ ‫کارانه رهتدهکرێنهوه‪ ،‬لهبهرئهوهی لهگهڵ‬ ‫عهقڵییهتی خۆرئاوایی دا ناگونجێت‪،‬‬ ‫زۆرجار بهشێوهیهکی ئهکستریم قهبوڵ‬ ‫ئهکرێت ب��ۆ؟ ل��هب��هرئ��هوهی بهشێکیش‬ ‫ههیه له خۆرئاوا‪ ،‬خۆی لهو پرۆسه به‬ ‫عهقاڵنی کردنهدا بهردهوامهدا ئهترسێ‬ ‫وه پێویستی ب��ه خ��اوک��ردن��هوهی ئهو‬ ‫پرۆسهیهیه لێرهوه ههموو رهگهزێکی‬ ‫ن��ام��ۆ ک��ه دێ���ت ت��ا ئ��هن��دازهی��هک��ی زۆر‬ ‫خ���اوک���هرهوهی���ه ب��ۆ ئ���هو پ��رۆس��هی��ه وه‬ ‫بهحاڵهتێکی ئیجابی ت��هم��اش��ای بونى‬ ‫ئ��هو رهگ��هزان��ه دهک��ات‪ .‬ب��هاڵم کێشهکهی‬ ‫من لهگهڵ ههریهکه لهم دوانه که رهتی‬ ‫دنیای دهرهوه دهکات لهبهرئهوهی ناچێته‬ ‫ن��او تهفسیرهکانمان و تێکستهکانمان‬ ‫رونینمان بهشێوهیهکی ئۆتۆماتیکی‬ ‫ل��هن��او لۆژیکی خ��ۆرئ��اوای��ی دا جێگهی‬ ‫نابێتهوهوه سهر به مهنتق و دونیایهکه‬ ‫ک��ه ت��ا ئ��هن��دازهی��هک��ی زۆر ب��ه پرۆسهی‬ ‫راشیۆنالیزم و عهقاڵنییهتی خۆرئاوادا‬ ‫تێنهپهڕیوه‪ .‬غیابی ئ��هم پرۆسهیه وا‬ ‫ئ��هک��ات ت��ا ئ��هن��دازهی��هک تێکستهکانی‬ ‫ئێمه جیاوازبێت‪ ،‬زمانمان جیاوازبێت‬

‫ههستکردنمان جیاوازبێت‪ ،‬تێڕوانینمان‬ ‫بۆ دی��اردهک��ان جیاوازبێت‪،‬کێشهکانمان‬ ‫جیاوازبێت‪ ،‬وادهک���ات دونیایهکی زۆر‬ ‫نامۆ درووست بهکات‪.‬لهباری رهتکدنهوهو‬ ‫لهباری رهتنهکردنهوهشدا‪ ،‬راستهوخۆ‬ ‫پ��هی��وهن��دی��ی��هک��ی راس��ت��هوخ��ۆ ل��هن��ێ��وان‬ ‫خوێنهر و تێکستهکهدا درووستنابێت‪،‬‬ ‫چونکه ه��هردووک��ی��ان دوو پ��رۆس��هن له‬ ‫کێشهکانی عهقڵی خ��ۆرئ��اوا خ��ۆی��هوه‬ ‫ه��هڵ��ق��واڵوه‪.‬ل��ی��رهوه ئ���هم تێکسته تا‬ ‫ئ��هن��دازهی��هک به غهریبی ئهمێنێتهوه‬ ‫الی ت��اک��ی خ���ۆرئ���اوای���ی‪ .‬ق��ب��وڵ��ک��ردن‬ ‫ی��ان رهت��ک��ردن��هوهی ه��هر ل��ه مهنتقی‬ ‫خۆرئاواییهوه دهبێت‪.‬‬ ‫‪ :‬ک�����ورد ل���ه راب���������ردوودا وهک‬ ‫ق��ورب��ان��ی��ی��هک��ی گ������هورهی س��ی��اس��ی و‬ ‫دابهشکردن له رۆژههاڵت بینراوه‪ ،‬بهاڵم‬ ‫ئێستا بۆ یهکهمجاره که نووسهرێکی‬ ‫ک��ورد بهم هێزهوه دێته ژوورهوه بۆناو‬ ‫زم��ان��ی ئهڵمانی ‪ ،‬چ��ۆن تهماشای ئهم‬ ‫حاڵهتهیان ئهکرد‪ ،‬که یهکهمجاره کورد‬ ‫ل��هب��ری قوربانی وهک بهخشندهیهکی‬ ‫ئهدهبیات و داهێنهر دێته کایهوه‪ ،‬ئهوان‬ ‫چی دهڵێن لهم بارهیهوه یان له دانیشتهنه‬ ‫تایبهتهکاندا لهگهڵ خۆت چی دهڵێن؟‬ ‫بهختیار ع��هل��ی‪ :‬م��ن ل��ه ئ��ۆدێ��س��اوه له‬ ‫ئ��ۆک��رای��ن ت��ا م��ی��ان ت��ا ل��هن��دهن زۆر‬ ‫ک���ۆڕم ک�����ردووه‪ ،‬زۆرب����هی زۆری ش��اره‬ ‫ئ��هورووپ��ی��هک��ان گ����هڕاوم‪ ،‬ل��ه زۆرب���هی‬ ‫سهنتهره گ��هوره ئهڵمانی زمانهکان لهم‬ ‫دوو ساڵهی دوای��ی��دا چاالکیم ههبووه‪،‬‬ ‫ئهوانهی ه��هردوو رۆمانهکه (دواههمین‬ ‫ه���هن���ارى دون��ی��ا و ش����ارى م��ۆس��ی��ق��اره‬ ‫سپییهکان)یان بهتهواوهتی خوێندووهتهوه‬ ‫و من بینیومن‪ ،‬زۆر سهرسامن به ههردوو‬ ‫ت��ێ��ک��س��ت��هک��ه‪ ،‬ب��هی��هک��ێ��ک ل��ه باشترین‬ ‫ئ��هو تێکستانهیان ئ��هزان��ی ک��ه خۆیان‬ ‫خ��وێ��ن��دوی��ان��هت��هوه ل��ه ژی��ان��ی��ان دا‪ ،‬من‬ ‫ئهمهم رستهیهم چهندجار گوێ لێبووه‬ ‫له دهمی ئهوانهی که ههم کۆڕگێڕبوونه‬ ‫ههم بینهر بوونه و ههم خوێنهر بوونه‪.‬‬ ‫بهاڵم کێشهی من کێشهی کوردبوونه که‬ ‫چۆن ئهم کێشهیه ئهبینن‪ .‬بۆ ئێمه دنیای‬ ‫کورد دنیایهکی غهریبه بۆ ئهوان‪ .‬کێشهی‬ ‫کورد تائێستا کێشهیهکی غهریبه‪ .‬ئهزانن‬ ‫که میلهتێک ههیه میلهتێکی ژێر دهسته‪،‬‬ ‫میلهتێکی قوربانی یه‪ ،‬بهاڵم تهفاسیلی‬ ‫ئهم پرۆسهیه و مێژووی ئهم پرۆسهیه‬ ‫به وردی نازانن چییه؟ وه ناتوانن به‬ ‫ئاسانیش تێی بگهن و روونکردنهوهشی‬ ‫ئ��اس��ان نیه‪،‬ئهو م��ێ��ژووهی لهسهرهتای‬ ‫س��هدهی بیستدایه لهگهڵ سایکس بیکۆ‬ ‫داب��هش��ک��ردن��ی ک��ورد وێ��ران��ب��وون��ی ماڵی‬ ‫ک��وردو کێشهی گ��هورهی خۆرئاواییهکان‬ ‫له تێگهیشتنی ک��وردا تێنهگهیشتنه له‬ ‫ملمانێ ناوخۆییهکانی کورد‪ .‬ئهوهی که‬ ‫ب��هب��هردهوام��ی له کۆڕهکاندا حاڵهتێکی‬ ‫دهروون�����ی الی م��ن درووس�����ت دهک���ات‪،‬‬ ‫ب��هردهوام خۆم وهکو کورد کێشهم ههیه‬ ‫لهگهڵی دا‪ ،‬ئایه من چ��ۆن باسی کورد‬ ‫بکهم؟ وهکو کوردێک زۆرج��ار ئهکهومه‬ ‫ب��هر ئ��هو دووڕی��ان��هوه‪ .‬ئایه ئهبێ کورد‬ ‫وهک��و ئ��هو وێنه تهقلیدییهی قوربانی‬ ‫پیشانی خ��ۆرئ��اوا بدهینهوه که ههیه؟‬ ‫ئێمه بهڕاستى میلهتێکى قوربانین؟‬ ‫قوربانى دهستى ئهو ناسیۆنالیسمه دڕنده‬ ‫فاشیستهین که له خۆرههتدا ههیه زیاد له‬ ‫سهدهیهکه یارى به چارهنووسمان دهکات؟‬ ‫زی��اد لهسهدهیهکه ئێمه بهجۆرێک له‬ ‫جۆرهکان کۆیلهى ئهو کۆمهڵگا گهورانهین‪،‬‬ ‫کۆیلهى ئ��هو میلهته گهورانهین که له‬ ‫خ��ۆره��هاڵت��دا ح��اک��م��ن و س��هردهس��ت��ن؟‬ ‫ئایه ئ��هم وێنهیه دووب���اره بکهینهوه؟‬ ‫ب��هاڵم لهمدیو ئهو وێنهیهوه پرسیارى‬ ‫تر ههیه دێته پێشهوه‪ ،‬مرۆڤى کورد‬ ‫که له راستیدا زۆر تینوی ئازادییه‪ ،‬بۆ‬ ‫ناتوانێت ئازادى بهکار بهێنێت که دهستى‬ ‫دهکهوێت؟ بۆ که ئازادى دهستدهکهوێت‬ ‫دهی��دات��ه دهس��ت هێزگهلێک ل��ه شێوهى‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫بەختیار عەلی لەگەڵ رۆمانی شاری مۆسیقارە سپیەکان بە زمانی ئەڵمانی‬ ‫پارتى و یهکێتى؟ بۆ که هاوارى ئازادى له‬ ‫ناخیایهتى‪ ،‬کهچى لهگهڵ ئهم هاواره له‬ ‫ناخیایهتى و شهڕى بۆ دهکات قوربانى بۆ‬ ‫دهکات‪ ،‬کاتێک که ئازادى دهستدهکهوێت‪،‬‬ ‫بهههمان کلتورى به کۆیایهتى و به‬ ‫ههمان عهقڵیهتى کۆیله به ههمان ئهو‬ ‫مۆراڵه ئیش دهک��ات‪ ،‬که خ��اوهن کۆیله‬ ‫لێى داوا دهکات‪ .‬هێزى ئازاد بوون لهناو‬ ‫م��رۆڤ��ى ک���وردى دا ب��ۆ هێنده الوازه؟‬ ‫ئهکهویته ئهو پرسیارهوه ئایه له راستیدا‬ ‫من وهاڵم��ى ئهو پرسیاره بهمهوه بهڵى‬ ‫ک��ورد قوربانییهکى مێژوویی دهستى‬ ‫داگیرکهرانه یان مرۆڤێکه له راستى دا‬ ‫کێشهى ههیه لهگهڵ ئ��ازادی��دا‪ .‬ههتا له‬ ‫حاڵه تێکدا که ئازادى دهدهیتێ‪ ،‬ناتوانى‬ ‫ئازاد بێت‪ ،‬سڕى ئهم ئازاد نهبوونه چییه؟‬ ‫هۆکانى چییه ل��ه رووى مێژووییهوه‬ ‫له رووى سایکۆلۆجییهوه‪ ،‬چ له رووى‬ ‫ئابوورییهوه‪ ،‬ئهمانه ههمووى کۆمهڵێک‬ ‫دیاردهن پێویستى به تهفسیرکردن ههیه‪،‬‬ ‫واته کێشهکهى ئێمه تهنها ئهوهنیه که‬ ‫میللهتێکى داگ��ی��رک��راوی��ن‪ ،‬وه ئهوهیه‬ ‫کۆیلهیهتیمان لهناخى خۆمان بهجۆرێک‬ ‫ل��هج��ۆرهک��ان درووس��ت��ک��ردوهت��هوه‪ ،‬وات��ه‬ ‫له ههموو دۆخێکدا ب��هدواى حاڵهتێکدا‬ ‫ئ��هگ��هڕێ��ی��ن‪ ،‬دۆخ���ى کۆیلهیهتیمان بۆ‬ ‫بهرههم بهێنێتهوه‪.‬‬ ‫‪ :‬واته ئهتوانین بڵێین میلهتى کورد‬ ‫دهقى به کۆیلهیهتییهوه گرتووه؟‬ ‫بهختیار ع��هل��ى‪ :‬بهڵێ دهق گرتن به‬ ‫سیستمێکى دی���اری���ک���راوه‪ ،‬ب�����هردهوام‬ ‫کۆیلهیهتى ب��هره��هم ئههێنێتهوه‪ ،‬وه‬ ‫نهتوانینى ئهوهى مرۆڤێک درووستبێت‪،‬‬ ‫که ئیرادهى خۆى بێت‪ ،‬خاوهنى بڕیاڕى‬ ‫خۆى بێت‪ ،‬خاوهنى تایبهتى و مۆڕاڵى خۆى‬ ‫بێت و خۆى دهستنیشانى بکات و خۆى‬ ‫بهرههمى بهێنێت و بهردهوام لهمهرجهعه‬ ‫سیاسی و کۆمهاڵیهتییهکانهوه وهرى‬ ‫نهگرێت‪ ،‬بۆچى ئ��هم م��رۆڤ��ه ل��ه دای��ک‬ ‫نهبووه؟ ئهمهیان کێشهیهکى گهورهیه‪،‬‬ ‫بۆمن ههمیشه ئهو پرسیارهیه وهاڵمى‬

‫ک��ام پرسیاریان ب��دهم��هوه؟ ک��ورد بهچ‬ ‫مانایاک باسبکهم؟ لهراستى دا بهردهوام‬ ‫زۆر پێمخۆش نییه که بچمه ئهو باسهوه‪،‬‬ ‫ههمیشه ئهکهومه ئ��هو خاڵهوه ئهگهر‬ ‫راستییهکان نهڵێم خۆم تووشى ئازارى‬ ‫وی����ژدان ئ��هب��م وه ئ��هگ��هر ئ��هو الیهنه‬ ‫ب��ش��ارم��هوه ک��ه کێشهى ئینسانى ک��وده‬ ‫خ��ۆم تووشى ئ��ازارى وی��ژدان��ى ئهبم که‬ ‫ئهگهر تهنیا نیوهى وێنهکه به خوێنهرى‬ ‫ئ��هورووپ��ى بڵێم‪ ،‬تا ئ��هن��دازهی��ه منیش‬ ‫ههمان ئهو ههاڵنه بهرههم ئههێنمهوه‬ ‫که لهڕاستى دا ئهورووپییهکان خۆیان تیا‬ ‫ئهژین‪.‬‬ ‫‪ :‬بابێینهوه سهر کارى وهرگێڕان‪،‬‬ ‫ئایه تۆ له وهرگێڕى کتێبهکانت بۆ سهر‬ ‫زمانى ئهڵمانى و بیانى رازیت‪ ،‬به تایبهتى‬ ‫لهئهزموونى ئهم دوو ساڵهى تۆوه که له‬ ‫کۆڕهکاندا کۆت کردووهتهوه‪ ،‬من له کۆڕێک‬ ‫که خۆتى لێنهبویت لهکۆڵن گوێم لێبوو‪،‬‬ ‫خانمێک ههستا کتێبى (دواههمین ههنارى‬ ‫دونیاى) ههڵدهسهنگاند‪ ،‬رستهیهکى وت‪،‬‬ ‫بیرمه وتى ئهو زمانهى ئهم کتێبهى پێ‬ ‫نوسراوه‪ ،‬زمانێکه هى سهردهمى گۆتهیه‪،‬‬ ‫وتى ئهم زمانهمان نهماوه یان کهمتر‬ ‫ههیه بهم زمانه بنوسن‪ ،‬بهاڵم خهڵکێکى‬ ‫زۆر چێژ لهم زمانه وهردهگرێت‪ ،‬دیاره‬ ‫ئهمه بۆ سهلیقهو ت��وان��اى وهرگێڕیش‬ ‫دهگهڕێتهوه؟‬ ‫بهختیار عهلى‪ :‬ههر دوو وهرگێڕ کاک‬ ‫راوێژ و کان پێشهوا دوو جوهدى گهورهیان‬ ‫ک���ردووه ب��هڕاس��ت��ى‪ ،‬دوو وهرگ��ێ��ڕى زۆر‬ ‫باشن‪ ،‬ئاستى زمانى ئهڵمانییهکهیان زۆر‬ ‫باشه‪ ،‬بهاڵم لهگهڵ ئهوهشدا دهبێت بڵێین‪،‬‬ ‫هێشتا ب��ازاڕى کتێبى ئهڵمانى و زمانى‬ ‫ئهڵمانى داواى بهرزتر و بهرزتر دهکات‬ ‫له ئاستى وهرگێڕاندا‪ .‬شتێک ئهبێت زۆر‬ ‫زۆر ئاماژهى پێبهین که خوێنهرى کورد‬ ‫بیزانێت‪ ،‬وهرگێڕان لێره پرۆسهیهکه زۆر‬ ‫کهم رێزى لێ دهگیرێت‪ .‬بۆ نموونه ئهگهر‬ ‫تهماشابکهین جیهانى ئینگلیزدا له‪ %3‬ى‬ ‫ئهو بهرههمانه باڵو دهکرێتهوه که کتێبى‬

‫‪9‬‬

‫وهرگێڕدراون‪ .‬وهرگێڕهکان ههم پارهیهکى‬ ‫زۆر کهم وهردهگ��رن ههم زۆرجار ناویان‬ ‫نانوسرێت لهسهر کتێبهکان‪ ،‬زۆرجار ئهو‬ ‫ئیشه گهورهیهى که دهیکهن وهکو پێویست‬ ‫ههڵناسهنگێندرێت و ههموو باشییهکان‬ ‫دهگهڕێننهوه بۆ نووسهرهکان‪،‬بۆ دهزگای‬ ‫چاپ و پهخشهکه‪ .‬واته تا ئهندازهیهک‬ ‫وهرگ��ێ��ڕ بونهوهرێکى غهدرلێکراوه له‬ ‫خۆرئاوادا‪ ،‬ئهمه تهنها بۆ ئهو وهرگێڕانه‬ ‫نییه که وهرگێڕان دهکهن له زمانى کوردى‬ ‫و عهرهبى و زمانه خۆرههاڵتییهکانهوه‪،‬‬ ‫بهڵکو بۆ ئهوانهشه ههتا له ئینگلیزى‬ ‫و فهڕهنسى و ئیسپانیشهوه وهرگێڕان‬ ‫دهک����هن‪ .‬م��ن وهرگ��ێ��ڕم بینیوه ک��ه له‬ ‫زم��ان��ى چینییهوه وهگ��ێ��ڕان دهک���ات و‬ ‫باشترین وهرگ��ێ��ڕى چینیشه بۆ زمانى‬ ‫ئهڵمانى‪ ،‬بهاڵم ژیانێکى زۆر زۆر خراپى‬ ‫ه��هی��ه‪ ،‬ئهگهرچى ب���هردهوام وهرگ��ێ��ڕان‬ ‫دهک���ات و ب����هردهوام شاکارهگهورهکانی‬ ‫چین وهردهگ��ێ��ڕێ��ت‪ ،‬ل��هگ��هڵ ئ��هوهش��دا‬ ‫ئهوهنه پ��ارهی پێنادهن که پێى بژێت‪.‬‬ ‫ئهمه کێشهیهکى گ��هورهو راستهقینهیه‬ ‫ل��ه خ���ۆرئ���اوادا‪ ،‬ب���هاڵم ئ��هو دی���وهى تر‬ ‫ک��ه جهنابت ئ��ام��اژهت پێدا ک��ه زمانى‬ ‫تێکستهکانه که لێره تا ئهندازهیهکى زۆر‬ ‫سهرنج راکێش و خوێنهرى ئهڵمانی یه‪.‬‬ ‫خ��ۆت��ه زان���ى م��ن ل��هس��هرهت��ا ب��ه شیعرم‬ ‫دهستم پێکردووه‪ ،‬ئهو پاشخانه شیعرییه‬ ‫کاریگهرییهکى راستهوخۆشى ههبووه‬ ‫ل��هس��هر زم��ان��ى ن��ووس��ی��ن��ى پهخشانى‬ ‫مندا تا ئهندازهیهکى زۆر ههیه‪ .‬زمانى‬ ‫ش��ی��ع��ری ه���هر ئ���هوه ن��ی��ه ک��ه ئێمه له‬ ‫رێگایهوه وهسفى دار و درهخ��ت بکهین‪،‬‬ ‫وهسفى سروشت بکهین‪ ،‬بهڵکو زمانێکه‬ ‫له رێگایهوه دهچینه ناو قواڵیی مرۆڤ‬ ‫دهچ��ی��ن��ه ن���او دی����وه ت��اری��ک��هک��هی��هوه‪،‬‬ ‫دهچ��ی��ن��ه ئ���هو ش��وێ��ن��ان��هى ب��ه زم��ان��ى‬ ‫ئاسایی وهسف ناکرێت‪ .‬زمانى شاعیرى‬ ‫ئ��هو ل��هح��زهی جیابونهوهیه له زمانى‬ ‫ئاسایی‪ .‬ههرزمانێک نهتوانێت لهرێگهى‬ ‫زمانى شاعیرییهوه گهشه به رهههنده‬ ‫شاعیرییهکهى ناو زمانى خۆى نهدات‪،‬‬ ‫ههمیشه ل��هچ��وارچ��ێ��وهى بهرتهسکى‬ ‫دهرب��ڕی��ن و ت��هع��ب��ی��ردا دهم��ێ��ن��ێ��ت��هوه‪،‬‬ ‫گ��هش��هک��ردن ب��هزم��ان��ى ش��اع��ی��رى وات��ه‬ ‫گهشهکرن به واقیع‪ ،‬چونکه لهرێی زمانى‬ ‫شاعیرییهوه تۆ لهو واقیعهوه نامێنیتهوه‬ ‫که واقیع خۆى خۆیت نیشان دهدات‪ ،‬بهڵکو‬ ‫واقیع گهورهتر دهبینى فراوانتر دهبینى‪،‬‬ ‫دنیا فراوانتر دهکهیت‪ .‬لهناو کۆمهڵگاکانى‬ ‫ئێمه که پڕه له ستراکتورى تاریک پڕه‬ ‫لهپێکهاتى نهبینراو پڕه لهکونج و کهلێن‬ ‫که مرۆڤ به چاوى ئاسایی نایان بینێت‪،‬‬ ‫مرۆڤ له رێى زمانى ئاساییهوه ناتوانێت‬ ‫وهس��ف��ى ب��ک��ات‪ .‬وه ئ��هو زم��ان��ه رۆژان���ه‬ ‫واقیعییه‪ ،‬ناتوانێت ئهم شوێنه تاریکانه‬ ‫روون��اک بکاتهوه‪ .‬بهبێ زمانى شاعیرى‬ ‫زۆر ئهستهمه بگهینه ئهو جێگا تاریکانه‪،‬‬ ‫بگهینه ئهو کونجه تاریکانه‪ .‬بۆیه زمانى‬ ‫شاعیرى تهنها زمانێک نیه بۆ ئهدهبیات‪،‬‬ ‫بهڵکو ئهگهر تهماشاى بکهین له ناوهڕۆک‬ ‫دا زمانێکى سیاسییه‪ ،‬چونکه تۆ لهرێگهى‬ ‫زم��ان��ى شاعیرییهوه ت��ا ئهندازهیهکى‬ ‫زۆر ل��هو شوێنهوه دهستپێئهکهیتهوه‬ ‫که واقیعهکه گهیشتویهتێ ههموو ئهو‬ ‫ئ��هگ��هران��هى ک��ه واق��ی��ع ل��ه جێگایهکدا‬ ‫پێشکهشت ئهکا‪ ،‬فراوانترى ئهکهیت و‬ ‫گهورهترى ئهکهیت و سنورى بینینت بۆ‬ ‫ههموو ئهگهرهکانى ناو ئهو دونیایهى که‬ ‫تیاى ئهژیت فراوانتر ئهبێت و ئاسۆکانت‬ ‫کراوهتر دهبێت‪ .‬لێرهوه زمانى شاعیرى‬ ‫رهههندێکى سیاسی ههیه ههر ئهوهنیه‬ ‫که تۆ تهنها ئهدهبێک بنوسیت زمانى‬ ‫شاعیرییى بێت زمانهکهى ج��وان بێت‪،‬‬ ‫له ههمانکاتندا دنیایهکى تر درووس��ت‬ ‫دهکهى لهسهر ئهو دنیایهى که ههیه‪ .‬وه‬ ‫ئ���هوهى ک��ه تیا ژی��اوی��ت بهشێوهیهکى‬ ‫ف��راوان��ت��ر وه گ���هورهت���ر ئ��هگ��هرهک��ان��ى‬ ‫ناواخنى دهبینیت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫‪ 11‬کەس هەوڵی بەدەستهێنانی پۆستی‬ ‫سەرۆک وەزیران دەدەن‬

‫کابینەی حکومەتی عێراق بەسەرۆکایەتی حەیدەر عەبادی لەکاتی سوێندخواردن‪٢٠١٤ ،‬‬ ‫هەرێم جەعفەر‬

‫قەوارە سیاسییەکانی ناو پەڕلەمانی عێراق‬ ‫بۆ پێکهێنانی حکومەتێکی نوێ بەسەر سێ‬ ‫بەرەدا دابەشبوون‪ .‬بەرەی مەرجەعەکانی‬ ‫ش��ی��ع��ە ک��ە زی��ات��ر دەک���ەون���ە ن��ەج��ەف و‬ ‫ک��ەرب��ەال‪ ،‬ب��ەرەی س��ەر بە ئێران و ب��ەرەی‬ ‫سەر بە ئەمریکا‪ .‬بەهۆی بوونی کەمینەی‬ ‫جیاوازی سوونە و تورکمانەکان‪ ،‬سعودیە و‬ ‫تورکیاش ڕۆڵێکی الوەکی دەگێڕن لەناو کایە‬ ‫سیاسییەکانی عێراقدا‪.‬‬ ‫چەند میدیایەکی عێراقی و بیانی ناوی‬ ‫چەند کەسایەتییەک ئاشکرا دەک��ەن کە‬ ‫چانسی ئ��ەوەی��ان ه��ەی��ە پۆستی س��ەرۆک‬ ‫وەزیرانی عێراق وەرگرن‪.‬‬ ‫گ���ۆڤ���اری ف����ۆڕن پ��ۆل��ی��س��ی ئ��ەم��ری��ک��ی لە‬ ‫ڕاپۆرتێکیدا ئاشکرای ک���ردووە ک��ە دوای‬ ‫ب��ە دوای ئ��اش��ک��را ب��وون��ی ئەنجامەکانی‬ ‫هەڵبژاردنەکەی عێراق‪ ،‬قاسم سولەیمانی‬ ‫نوێنەری ئێرانی بۆ پەڕلەمانی بەغداد‬ ‫ناردوە تاکو دڵنیا بێت کە بەرژەوەندییەکانی‬ ‫ئێران لە ناو پەڕلەمانی داهاتووی عێراقدا‬ ‫ب��ەرگ��ری ل��ێ��دەک��رێ��ن‪ ،‬ڕەن��گ��ە ل��ە ئێستادا‬ ‫ع��ەب��ادی شانسی ب��وون��ەوەی ب��ە س��ەرۆک‬ ‫وەزیرانی زۆر بێت چونکە ناوبراو شیعە و‬ ‫ڕکابەرەکانیشی هێندەی ئەو سەرکەوتنیان‬ ‫بۆ عێراق بەدەست نەهێناوە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر‬ ‫عەبادی نەتوانێت ئەو پۆستە وەربگرێتەوە‬

‫ئەوا ئاسان نابێت کە پێشبینی بکرێت کە کێ‬ ‫دەتوانێت ئەو پۆستە بۆخۆی مسۆگەر بکات‪.‬‬ ‫ف��ۆڕن پۆلیسی ن��اوی چەندین کاندیدی‬ ‫ئاشکرا کردوە کە ئەگەری زۆرە یەکێکیان‬ ‫ببنە س��ەرۆک وەزی��ران��ی داه��ات��ووی عێراق‬ ‫لەبەر ئەو هۆکارانەی کە باس کراون‪ ،‬بەاڵم‬

‫ئەگەرچی عەبادی‬ ‫خۆی وەک کەسێکی‬ ‫گەندەڵ تەماشا ناکرێت‬ ‫و بەکەسێکی نیەت پاک‬ ‫دادەنرێت‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫هێشتا لە ناو خەڵک وەکو‬ ‫کەسێکی الواز سەیر‬ ‫دەکرێت‬ ‫ناوی ئەو کەسانەی لێدوانیان داوە لەبەر‬ ‫هۆکاری ئەمنی ئاشکرا نەکراوە‪.‬‬ ‫ح���ەی���دەر ع����ەب����ادی‪ ،‬ئ����ەو ی��ەک��ێ��ک��ە لە‬ ‫پێشەنگەکانی ب���ردن���ەوەی ئ���ەو پۆستە‬

‫ئ��ەگ��ەر چ��ی ه��اوپ��ەی��م��ان��ێ��ت��ی��ی��ەک��ی ئ��ەو‬ ‫ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەک��ان پ��ل��ەی سێهەمی بە‬ ‫دەستهێنا‪ .‬ع��ەب��ادی ت��ەم��ەن ‪ ٦٦‬س���اڵ‪ ،‬لە‬ ‫بەریتانیا ئەندازیاری کارەبای خوێندوە‬ ‫و لە خێزانیکی دیاری بەغدای پایتەختە‪.‬‬ ‫لە ماوەی سااڵنی دەسەاڵتی نیازپاکی خۆی‬ ‫بەرامبەر بە دراوسێکانی وەک سعودیە و‬ ‫تورکیا نیشانداوە‪.‬‬ ‫ی��ەک��ێ��ک��ی دی��ک��ە ل��ە خ��اڵ��ە ب��ەه��ێ��زەک��ان��ی‬ ‫حەیدەر عەبادی س��ارد ک��ردن��ەوەی شەڕی‬ ‫تائیفی عێراقە‪ .‬پێشتر ب��راوەی یەکەمی‬ ‫هەڵبژاردنەکانی عێراق‪ ،‬موقتەدا سەدر‪،‬‬ ‫ئاشکرای کردبوو کە ئ��ەو خولی دووەم��ی‬ ‫س���ەرۆک وەزی��ران��ی دەبەخشێتە عەبادی‬ ‫بەتایبەت ئەوەی کە نایەوێت هیچ کەسێک‬ ‫ل��ە س��ەرک��ردەو میلیشیا شیعەکانی وەک‬ ‫هادی عامری بێنە ناو دەسەاڵت بەاڵم ئەم‬ ‫لێکدانەوە لەسەر بنەمای تێڕوانینی پێشووی‬ ‫سەدرە دەربارەی عەبادی‪ .‬ئەگەرچی عەبادی‬ ‫خۆی وەک کەسێکی گەندەڵ تەماشا ناکرێت‬ ‫و بە کەسێکی نیەت پاک دادەنرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەو هێشتا لە ناو خەڵک وەکو کەسێکی الواز‬ ‫سەیر دەکرێت‪ ،‬کاتێک دێتە سەر نەهێشتنی‬ ‫گەندەڵی ئەوانی دیکە‪.‬‬ ‫مامۆستایەکی سیاسی عێراق سەبارەت بە‬ ‫عەبادی لەو بارەیەوە ئاشکرای کرد «ئەو‬ ‫بە کەمی دەتوانێت شتێک بگەیەنێتە جێی‬ ‫خ��ۆی و زۆرێ���ک ل��ە ک��ردارەک��ان��ی مالیکی‬ ‫دووبارە کردەوە»‪ .‬یەکێک لە خااڵ الوازەکانی‬ ‫عەبادی ئەوەیە کە نەیتوانی زاڵی حزبی‬

‫دەع��وە لە دەستەی دژەی گەندەڵی عێراق‬ ‫کەمبکاتەوە‪ ،‬جیا لەمانەش‪ ،‬خەڵکی عێراق‬ ‫چەند جارێک ناڕەزایەتییان دژی حکومەتی‬ ‫پێشوو دەربڕیوە‪.‬‬ ‫ب��ە ئ��ام��ادەب��وون��ی ن��وێ��ن��ەری ع��ەب��ادی لە‬ ‫کردنەوەی یاریگای نەجەفدا کە چەن ڕۆژێک‬

‫عادل عەبدول مەهدی‬ ‫یەکێک دەبێت‬ ‫لەوانەی کە ڕەنگە‬ ‫هەڵبژێردرێت بۆ‬ ‫کەمکردنەوەی‬ ‫خوێن ڕشتن و‬ ‫پاراستنی ئاسایشی‬ ‫واڵت‬ ‫پێش ئەنجامدانی هەڵبژاردن بوو‪ ،‬خەڵکی‬ ‫ناو یاریگاکە هاواریان دەکرد «ئێوە هەموو‬ ‫دزن»‪ .‬هەندێکیش پێیان وای��ە ئەنجامی‬ ‫هەڵبژاردنەکانی عێراق‪ ،‬چانسی کەمی بۆ‬

‫عەبادی هێشتۆتەوە چونکە ئەو تەنها ‪٤٢‬‬ ‫کورسی بەدەستهێناوە>‬ ‫عەلی دەوەی الزی��م ن��اوب��راو تەمەنی ‪٥٣‬‬ ‫ساڵە لە ساڵی ‪٢٠٠٩‬ەوە پارێزگای میسانە و‬ ‫یەکێکە لە بژاردەکانی سەدر کە خاوەنی ‪٥٤‬‬ ‫کورسیە شارەزایەکی سیاسی عێراق پێی وایە‬ ‫کە «ئەوەی لیستی براوەی عێراق لە پشت‬ ‫عەلی ە‪ ،‬ئەوا چانسی ئەو زیاد دەک��ات» بۆ‬ ‫بوونی بە سەرۆک وەزیرانی داهاتووی عێراق‬ ‫ناوبراو لە ساڵی ‪ ،٢٠١٤‬بەربژێری سەدریەکان‬ ‫بوو بۆ س��ەرۆک وەزی��ران و وەک پیاوێکی‬ ‫ماندوونەناس و ڕاستگۆ و دڵسۆز سەیر‬ ‫دەکرێت‪.‬‬ ‫زۆرب��ەی بەرپرسانی عێراق‪ ،‬بە چەندین‬ ‫ئۆتۆمبێلی گولە نەبڕ دەپارێزرێن کاتێک‬ ‫دەرچوونیان هەیە‪ ،‬ب��ەاڵم عەلی الزی��م بە‬ ‫تەنها دەچێتە ناو شەقام و بازاڕەکانی شاری‬ ‫ع��ەم��ارەی میسان دەستکەوتەکانی وەک‬ ‫پارێزگار‪ ،‬وای لێ ک��ردوە وەک پاڵەوانێکی‬ ‫نیشتیمانی تەماشا بکرێت‪ .‬میسان چەند‬ ‫کاتژمێرێک کارەبای لە بەغداد زیاتر هەیە‬ ‫و چەند جار بیندراوە لەگەڵ کرێکارانی سەر‬ ‫شەقامەکان کاری ک��ردووە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەش‬ ‫ناوبراو دوور نیە لە ڕەخنە‪ ،‬لەژێر ڕۆشنایی‬ ‫ڕاپۆرتێکی (نیو یۆرک تایمز) ناوبراو لەناو‬ ‫دێراوەکانی باشووری عێراق گەورە بووە و‬ ‫لە سەردەمی سەدام حوسەین زیندانی بووە‬ ‫و لە کارگەی شەکر کاری کردوە سەڕەڕای‬ ‫بوونی بڕوانامە لە زانستە ئیسالمیەکان‪.‬‬ ‫بەاڵم شیکارێکی سیاسی عێراق دەپرسێت‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫زۆربەی بەرپرسانی‬ ‫عێراق‪ ،‬بە چەندین‬ ‫ئۆتۆمبێلی گولە نەبڕ‬ ‫دەپارێزرێن کاتێک‬ ‫دەرچوونیان هەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم عەلی الزیم‬ ‫بە تەنها دەچێتە ناو‬ ‫شەقام و بازاڕەکانی‬ ‫شاری عەمارەی‬ ‫میسان‬ ‫«چ���ۆن دەب��ێ��ت پ��ارێ��زگ��ار ک��ات��ی خ��ۆی بە‬ ‫سڕینەوەی شەقامەکان بەسەر ببات؟ ئەگەر‬ ‫ئەو کاریگەر بوایە‪ ،‬ئەوا یاسای دەچەسپاند‬ ‫و وای دەکرد خەڵک خۆیان خاشاکی خۆیان‬ ‫پاک بکەنەوە»‬ ‫ه��ادی عامری خەڵکی پارێزگای دیالەیە‬ ‫و ت��ەم��ەن��ی ‪ ٦٣‬س��اڵ��ە‪ .‬لیستەکەی دووەم‬ ‫زۆرترین دەنگی هەڵبژاردنەکانی عێراقی‬ ‫ب��ردەوە‪ .‬ئەو چەند جارێک ڕۆڵی خۆی لە‬ ‫سیاسیەوە بۆ سەربازی و بە پێچەوانەوە‬ ‫گۆڕیوە‪ .‬ئەو سیخوڕی ئێران بووە و یارمەتی‬ ‫ئەمریکییەکانیشی داوە لە داگیرکردنی‬ ‫عێراقدا‪.‬‬ ‫پاشان بوە دوژمنی ئەمریکا و دواتریش‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئەمریکا دژی داع���ش دەج��ەن��گ��ا‪.‬‬ ‫وەک سەرکردەیەکی شیعە‪ ،‬ماوەیەک دژی‬ ‫چ��ەک��دارە سووننە یاخیەکان دەجەنگا و‬ ‫ماوەیەکیش هاوکاری دەک��ردن و لەگەڵیان‬ ‫دەجەنگا عامری بە ‪ ٤٧‬کورسیەوە‪ ،‬ئەگەری‬ ‫هەیە کە ببێتە سەرۆک وەزیرانی داهاتوو‪.‬‬ ‫لە ساڵی ‪ ٢٠١٠‬بۆ ‪ ٢٠١٤‬وەزی��ری گواستنەوە‬ ‫و گ��ەی��ان��دن ب���وو‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ە ب����ەراورد بە‬ ‫وەزیرەکانی دیکە تەواو گەندەڵ نەبوو بۆیە‬ ‫تا ڕادەیەک ناوبانگی باش بوو‪ ،‬بەاڵم لە کاتی‬ ‫جەنگی دژی داعش‪ ،‬پەرۆشی خەڵکی بەالی‬ ‫خۆیدا ڕاکێشا‪.‬‬ ‫بە وتەی شارەزایەکی پرسی عێراق‪ ،‬ناوبراو‬ ‫چانسی هەیە کە ببێتە س��ەرۆک وەزی��ران‬ ‫بەاڵم ئەگەر بێت و پشتگیری سەدر بەدەست‬ ‫بهێنێت‪ ،‬ه��ادی عامری فارسی بە ت��ەواوی‬ ‫دەزانێت و پەیوەندییەکی زۆر باشی لەگەڵ‬ ‫سوپای پاسداران و حزبواڵ هەیە ئەمەش‬ ‫واشنتن نیگەران دەکات بۆ بوونی بە سەرۆک‬ ‫وەزیران‪.‬‬ ‫عەلی عەالوی تەمەنی ‪ ٧٠‬ساڵە و خەڵکی‬ ‫شاری بەغدادە‪ .‬چەندین ساڵ وەک وەزیری‬ ‫ب��ەرگ��ری و دارای���ی و ب��ازرگ��ان��ی خزمەتی‬ ‫کردوە‪.‬‬ ‫ب��ڕوان��ام��ەی ل��ە زان��ک��ۆی ه��ارڤ��ارد هەیە و‬ ‫لە س��ەردەم��ی ڕژێمی پێشووی عێراق لە‬ ‫بەریتانیا دەژی��ا‪ .‬لە دەرەوەی واڵت کاری‬ ‫دژی حکوومەتی بەعس لە عێراق کردوە‪.‬‬ ‫شارەزایەکی سیاسی عێراق پێی وایە عەلی‬ ‫ع��ەالوی ئەو مەرجانەی تێدایە کە ببێتە‬ ‫سەرۆک وەزیرانی عێراق‪.‬‬ ‫ن��وری مالیکی کە بە پیاوە دڵسۆزەکەی‬ ‫حزبی دەع��وە ن��اس��راوە و لە سااڵنی ‪٢٠٠٦‬‬ ‫بۆ ‪ ٢٠١٤‬سەرۆک وەزیرانی عێراق بووە‪ .‬لە‬ ‫م��اوەی��ەدا عێراق هەندێک گۆڕانکاری بە‬ ‫ژێرخانی ئابووری و ژیانی ڕۆژانەی بینی‪.‬‬ ‫بەاڵم توندوتیژی و گەندەڵی و شەڕی تائیفی‬ ‫پ��ەرەی سەند‪ .‬گەڕانەوەی مالیکی سەختە‬ ‫چونکە تەنها ‪ ٢٥‬کورسی پەڕلەمانی هێناوە‬ ‫و بەجۆرێکیش پاڵپشتی ئێرانی لەدەستداوە‪.‬‬ ‫تاکە ڕێگا ب��ۆ مالیکی تاکو ببێتەوە بە‬ ‫سەرۆک وەزیران‪ ،‬بەدەستهێنانی دەنگی کورد‬

‫و سوونەکان و ئەمریکا و سعودیەیە بەوەی‬ ‫ن��اوب��راو لەگەڵ س��ەدر پەیوەندی خراپی‬ ‫هەیە‪ .‬لە ساڵی ‪ ٢٠٠٨‬مالیکی سوپای نارد تاکو‬ ‫چەکدرانی سەر بە سەدر لەناو ببەن و شەڕ‬ ‫و پێکدادان ڕوویدا‪.‬‬ ‫ساڵح ئ��ەل حەسنەوی وەزی���ری پێشووی‬ ‫تەندروستی ع��ێ��راق ب��وو و یەکێکە لەو‬ ‫ناوانەی کە ئەگەری زۆرە سەدریەکان بۆ‬ ‫سەرۆک وەزیرانی کاندیدی بکەن‪.‬‬ ‫ناوبراو تەمەنی ‪ ٥٨‬ساڵە و خەڵکی باشووری‬ ‫ک��ەرب��ەالی��ە‪ ،‬ب��ە کەسێکی ت��ەک��ن��ۆک��رات و‬ ‫سەربەخۆ ناسراوە‪ .‬لە دوای ڕووخانی ڕژێمی‬ ‫سەدام حوسەینەوە‪ ،‬ساڵح ئەل حەسنەوەی‬ ‫ه��ات��ە ن���او س��ی��اس��ەت��ەوە‪ .‬پ��ڕۆف��ی��س��ۆری‬ ‫دەرووناسیە و کاندیدی عێراق بوو بۆ بوون‬ ‫بە سەرۆکی یونسکۆ لە ساڵی پاردا‪ .‬ئەوەی‬ ‫کەسێکی تەکنۆکراتە ڕەنگە یارمەتی بدات‬ ‫ک��ە ئ��ەو پۆستە ب��ەدەس��ت بهێنێت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫کاتێک وەزی���ری تەندروستی ب��وو‪ ،‬ڕۆڵ��ی‬ ‫کاریگەری نەبوو‪ .‬نەخۆشخانەکان وێران‬ ‫بوون و پڕبوون لە گەندەڵی جیاواز>‬ ‫عادل عەبدول مەهدی تەمەنی ‪ ٧٦‬ساڵەو و‬ ‫زمانی فەڕەنسی دەزانێت‪.‬‬ ‫ل��ە ب���واری ئ��اب��ووری��دا ش����ارەزای ه��ەی��ە و‬ ‫م��اوەی��ەک��ی��ش ئ��ای��دۆل��ۆژی��ای ماوییەکانی‬ ‫هەڵگرتبوو‪ .‬لە ماوەی ‪ ١٥‬ساڵی ڕاب��ردوودا‪،‬‬ ‫وەک وەزیری دارایی و نەوت کاری کردوە‪.‬‬ ‫کاتێکیش جێگری سەرۆک وەزیرانی عێراق‬ ‫بوو لەگەڵ ئەمریکا و ئێران پەیوەندی باش‬ ‫بوو‪ .‬هەروەها پەیوەندی باشی لەگەڵ حزبی‬ ‫دەعوا هەیە و نەیاری سەرسەختی عەمار‬ ‫حەکیمە‪.‬‬ ‫ع���ادل ع��ەب��دول م��ەه��دی یەکێک دەبێت‬ ‫ل���ەوان���ەی ک��ە ڕەن��گ��ە ه��ەڵ��ب��ژێ��ردرێ��ت بۆ‬ ‫کەمکردنەوەی خوێن ڕشتن و پاراستنی‬ ‫ئاسایشی واڵت‪.‬‬ ‫ئەیاد عەالوی لە الیەن سەرۆکی پێشووی‬ ‫ئەمریکا‪ ،‬جۆرج دەبلیو بۆش وەک سەرۆک‬ ‫وەزیران لە ساڵی ‪ ٢٠٠٤‬هەڵبژێردرا‪ .‬عەالوی‬ ‫تەمەن ‪ ٧٣‬ساڵ‪ ،‬خەڵکی بەغدادە و کوتلەکەی‬ ‫‪ ٢٢‬کورسی ب��ردەوە‪ .‬لە ساڵی ‪ ،٢٠١٠‬کورسی‬ ‫زیاتری لە مالیکی هێنا‪ ،‬ب��ەاڵم نەیتوانی‬ ‫هاوپەیمانی زیاتر لە مالیکی دروست بکات‪.‬‬ ‫ع����ەالوی ب��ە ک��ەس��ێ��ک��ی ش��ی��ع��ی عیلمانی‬ ‫ناودەبرێت‪ ،‬بەاڵم بەهۆی ئەوەی پەیوەندی‬ ‫لەگەڵ هەندێک لە بەرپرسانی پێشووی‬ ‫ڕژێمی عێراق هەیە‪ ،‬لە الیەن هەندێک لە‬ ‫ک��وردەک��ان و شیعەکان کێشەی بۆ دروست‬ ‫دەبێت‪ .‬پەیوەندی لەگەڵ ئەمریکا باشە‬ ‫ئەمەش وای لێکردوە لەگەڵ ئێران دوو نەیار‬ ‫بن بۆیە چانسی کەمە کە ببێتە سەرۆک‬ ‫وەزیران‪.‬‬ ‫تاریق نەجم تەمەنی ‪ ٧٢‬ساڵە و خەڵکی‬ ‫پارێزگای زی��ق��ارە‪ .‬یەکێکە لە الیەنگر و‬ ‫دڵسۆزانی حزبی دەع��وە‪ .‬سەرۆکی ستافی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری ن���وری مالیکی ب��وو کاتێک‬ ‫مالیکی سەرۆک وەزی��ران بوو ئەمەش وای‬ ‫کرد کە هەوڵبدات لە ساڵی ‪ ٢٠١٤‬جێی مالیکی‬ ‫بگرێتەوە‪ .‬کەسێکی ئیسالمیە و لە واڵتی‬ ‫میسر خوێندوویەتی‪ .‬پەیوەندیەکی باشی‬ ‫لەگەڵ واشنتن و ت��اران و ئەنقەرە هەیە‪.‬‬ ‫یەکێکە کە دەتوانێت باڵەکانی عەبادی و‬ ‫مالیکی پێکەوە گرێبداتەوە‪.‬‬ ‫شیکەرەوەکی سیاسی عێراق‪ ،‬پێی وایە کە‬ ‫ناوبراو دەتوانێت دەنگی عەبادی و مالیکی‬ ‫بەدەستبهێنێت ئەگەر ببێتە کاندیدی حزبی‬ ‫دەعوە‪.‬‬ ‫دیا ئەسەدی یاساناسە و خەڵکی بەسڕەیە‪.‬‬ ‫تەمەنی ‪ ٤٩‬ساڵە و ئینگلیزییەکی زۆر باش‬ ‫دەزان��ێ��ت‪ .‬ڕۆڵ��ی هەبووە لە دروستکردنی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی ن��ێ��وان دی��پ��ل��ۆم��ات وم��ی��دی��ا‬ ‫جیهانیەکان لەگەڵ واڵتی عێراق‪ .‬ئەگەری‬ ‫هەیە کە ناوبراو ببێتە س��ەرۆک وەزی��ران‬ ‫بەاڵم ڕکابەری بەهێزتری هەیە‪.‬‬ ‫لە الیەکی ترەوە بەپێی هەندێک لە میدیا‬ ‫عێراقیەکان موقەدا سەدر‪ ،‬جەعفەر محەمەد‬ ‫باقر سەدر کە ئامۆزای خۆیەتی‪ ،‬بۆ پۆستی‬ ‫سەرۆک وەزیرانی عێراق دەستنیشانکردوە‬ ‫کە هاوکات لە ناو حزبی دەعوەدایە‪.‬‬

‫گرافیك‬

‫‪11‬‬

‫‪ ١١‬کەسایەتی لە کێبڕکێی‬ ‫سەرۆکایەتی حکومەتی عێراق‬ ‫حەیدەر عەبادی‬

‫جەعفەر باقر سەدر‬

‫هادی عامری‬

‫‪ ٦٦‬ساڵ‪ ،‬سەرۆک وەزیرانی‬ ‫ئێستای عێراق‪ ،‬سەرۆکی‬ ‫هاوپەیمانێتی نەسر‪ ،‬پلەی‬ ‫سێیەمی بە دەستهێناوە‪،‬‬ ‫خاوەنی ‪ ٤2‬کورسیە‪.‬‬

‫ئامۆزای موقتەدا سەدر‪ ،‬باوکی‬ ‫دامەزرینەری حزبی دەعوەیەو‬ ‫‪ ١٩٨٠‬لە سیدارە درا‪ ،‬کە ئەوکات‬ ‫مەرجەعی بااڵی شیعەکانی‬ ‫عێراق بوو‪ ،‬پێش سیستانی‪.‬‬

‫‪ ٦3‬ساڵ‪ ،‬خهڵكی پارێزگای‬ ‫دیالهیه‪ ،‬سەرۆکی رێکخراوی‬ ‫بەدر و سەرۆکی هاوپەیمانێتی‬ ‫فەتح بە ‪ ٤7‬کورسی پلەی‬ ‫دووهمی بەدەستهێناوە‪.‬‬

‫عادل عەبدول مەهدی‬

‫نوری مالیکی‬

‫ساڵح حەسنەوی‬

‫‪ 7٦‬ساڵ‪ ،‬شارهزای ئابوورییه‬ ‫فهڕهنسی دەزانێت‪ .‬ههموو‬ ‫خولهكان یهكێكه لهوانهی بۆ‬ ‫وهرگرتنی پۆستی سهرۆك‬ ‫وهزیران ناوی دههێنرێت‪.‬‬ ‫پیشتر وهزیری دارایی و نهوت و‬ ‫جێگری سهرۆك وهزیران بووه‪.‬‬

‫‪ ٦7‬ساڵه‪ ،‬خهڵكی كهربهالیه‪،‬‬ ‫سهرۆكی هاوپەیمانێتی دەوڵەتی‬ ‫یاساو سەرۆکی حزبی دهعوهیه‬ ‫و لهساڵی ‪ 2٠٠٦‬تا ‪ 2٠١٤‬سهرۆك‬ ‫وهزیرانی عێراق بووه‪ ،‬بە‬ ‫‪ 2٦‬کورسی پلەی چوارەمی‬ ‫بەدەستهێناوە‪.‬‬

‫‪ 5٨‬ساڵه و خهڵكی كهربهالیه‪.‬‬ ‫پێشتر وهزیری تهندرووستی‬ ‫بووه‪ .‬مامۆستای پزیشكیی‬ ‫دهروونییه ساڵی رابردوو‬ ‫كاندیدی عێراق بوو بۆ‬ ‫وهرگرتنی سهرۆكی رێكخراوی‬ ‫یونسكۆ‪.‬‬

‫ئەیاد عەالوی‬

‫تارق نەجم‬

‫زیا ئەسەدی‬

‫‪ 73‬ساڵ‪ ،‬خهڵكی بهغدایه‪،‬‬ ‫پزیشكی نهشتهرگهرییەو‬ ‫خانهنشینە‪ .‬سەرۆکی‬ ‫هاوپەیمانێتی نیشتیمانیە‪،‬‬ ‫ساڵێک لە حکومەتی کاتی‬ ‫عێراق سهرۆك وهزیران بووە‪.‬‬

‫تهمهنی ‪ 72‬سااڵنه و خهڵكی‬ ‫زیقاره‪ ،‬سهر بهحزبی‬ ‫دهعوهیهو خاوهنی بڕوانامهی‬ ‫زانستی ئیسالمییه‪.‬‬ ‫لهسهردهمی مالیكیدا وهك‬ ‫سوپا ساالر كاری كردووه‪.‬‬

‫‪ ٤٩‬ساڵە‪ ،‬ئەندامی پەرلەمان‬ ‫بووە وخەڵکی بەسرەیە‪،‬‬ ‫ئینگلیزییەکی باش دەزانێت‪،‬‬ ‫نێوەندگیری نێوان سەدییەکان‬ ‫و میدیا نێودەوڵەتی و‬ ‫دیپلۆماتەکان بووە‪.‬‬

‫عەلی عەالوی‬

‫عەلی دەوای الزم‬

‫‪ 7٠‬ساڵ‪ ،‬خهڵكی بهغدایه‪ ،‬پێشتر‬ ‫وهك وهزیری بهرگری و دارایی و‬ ‫بازرگانی كاری كردووه‬

‫تهمهنی ‪ 53‬ساڵه و له ساڵی‬ ‫‪ 2٠٠٩‬وه تا ئێستا پارێزگاری‬ ‫میسانه‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫‪12‬‬

‫مندااڵن‬ ‫مندااڵن‬

‫‪ )1755(2014/6/1‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬ ‫ژماره (‪ )1318‬یهکشهممه ژماره‬

‫فیلو کەروێشکو تۆپەکە‬ ‫رۆژێکیان فیل و کەروێشکی‬ ‫هاوڕێی چون ب��ەرەو باخچە‬ ‫گ��ەورەک��ەو تۆپێکی ج��وان و‬ ‫نوێیان لەگەڵ خۆیان بردو‬ ‫بڕیاریاندا پێکەوە یاری بکەنو‬ ‫کاتێکی خۆش بەسەربەرنو‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا سود لەجوڵەو‬ ‫وەرزشەکە وەرگرن بۆ ئەوەی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی��ەک��ی ب��اش��ی��ان‬ ‫هەبێت‪..‬‬ ‫بەر لەدەستکردن بەیاریەکە‬ ‫ه��ەردوک��ی��ان کەمێک بەناو‬ ‫باخچەکەدا هاتن و رۆیشتنو‬ ‫خۆیان گەرم کرد بۆ دەستکردن‬ ‫بە یاری‪..‬‬ ‫یاری دەستیپێکردو لەسەرەتادا‬ ‫فیلەکە گۆڵچی بوو‪ ،‬کەروێشکی‬ ‫ب��ەس��ت��ەزم��ان ه���ەر تۆپێکی‬ ‫هەڵدەدا بۆ ناو گۆڵەکە بەر‬ ‫فیلەکە دەکەوت و نەیدەتوانی‬ ‫هیچ گۆڵێکی لێبکات چونکە‬ ‫ق���ەب���ارەی ف��ی��ل��ەک��ە هێندە‬ ‫گەورەبوو هەموو ناو گۆڵەکەی‬

‫گرتبوو‪..‬‬ ‫ه������ەردوو ه�����اوڕێ کەمێک‬ ‫پ��ش��وی��ان��داو ب��ڕی��اری��ان��دا بۆ‬ ‫ئ��ەم��ج��ارەی��ان کەروێشکەکە‬ ‫گ��ۆڵ��چ��ی دەب��ێ��ت و فیلەکە‬ ‫یاری بە تۆپەکە بکات‪ ..‬یاری‬ ‫دەس��ت��ی پ���ێ���ک���ردەوەو فیل‬ ‫شەقی لەتۆپ هەڵدا‪ ..‬تۆپەکە‬ ‫ه��ێ��ن��د ب��ەخ��ێ��رای��ی ب���ەرەو‬ ‫گۆڵەکە رۆیشت کەروێشکەکە‬ ‫ن���ەی���دەوێ���را خ���ۆی بخاتە‬ ‫بەردەمی بیگرێتەوە‪..‬‬ ‫بەم شێوەیە فیلەکە گۆڵێکی‬ ‫کرد‪ ..‬یەک لەدوای یەک گۆڵەکان‬ ‫بەردەوامبون‪ ..‬کەروێشکەکە‬ ‫هەستی بەماندوبون دەکردو‬ ‫بەتوڕەییەوە وتی «من یاری‬ ‫ناکەم‪ ..‬ئەمە کەی یاریە‪ ..‬من‬ ‫ن��ەم��ت��وان��ی هیچ‬ ‫گۆڵێک بکەم‬ ‫و ئ���ەوەت���ا‬ ‫ت���ۆ ئێستا‬ ‫ئەم هەموو‬

‫وێنەی کهروێشک بکێشە‬

‫گۆڵەت کرد‪»..‬‬ ‫فیلەلە بەبیستنی ئەمە زۆر‬ ‫پێکەنی و وت��ی «ه��اوڕێ��م‪..‬‬ ‫مەرج نیە لە کاتی یاریکردندا‬ ‫هەمیشە ب���راوە ب��ی��ت‪ ..‬گوێ‬ ‫بەگۆڵکردن مەیەو هەمیشە‬ ‫ه��ەوڵ��ی ئ���ەوە ب���دە لەکاتی‬ ‫ی��اری��ک��ردن��دا کاتێکی خۆش‬ ‫بەسەربەریت‪»..‬‬ ‫کەروێشکەکە کەمێک بیری‬

‫ل��ەق��س��ەک��ان��ی ه��اوڕێ��ک��ەی‬ ‫ک�����ردەوەو وت���ی «ت���ۆ راس��ت‬ ‫دەکەیت ئەی فیلی هاوڕێم‪..‬‬ ‫ئێمە ئەوەتا کاتێکی زۆر خۆش‬ ‫بەسەردەبەین و نابێت من‬ ‫گوێ بەگۆڵکردن و بردنەوە‬ ‫بدەم‪»..‬‬

‫ب��ەم شێوەیە کەروێشكەکە‬ ‫ه���ەس���ت���ای���ەوە س���ەرپ���ێ و‬ ‫دەس��ت��ی��ان��ک��ردەوە ب��ەی��اری‬ ‫و ک��ات��ێ��ک��ی زۆر خ��ۆش��ی��ان‬ ‫ب��ەس��ەرب��رد ب��ەب��ێ گوێدانە‬ ‫ئ�����ەوەی کێ‬ ‫براوەیەو کێ‬ ‫دۆڕاوە‪.‬‬

‫کهروێشکهکه رەنگ بکە‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫بابەتەکانتان بۆئەم ئیمێڵە بنێرن ‪hawlatikltur@gmail.com‬‬

‫ئەدەب و کلتور ‪13‬‬

‫چوار فیلم و چەند سەرنجێک‬ ‫شوان ئەحمەد‬ ‫بەشی یەکەم‬ ‫ماڵئاوا ئەوروپا‬ ‫‪-‬تراژیدیای خۆکوشتنی ستیڤان زیڤاڤیج‪-‬‬

‫ڕووداوی هەموو خۆکوشتنێک لەم دنیایەدا‪،‬‬ ‫ب��ێ س��ێ و دوو نهێنییەکی لەپشتە‪،‬‬ ‫نهێنییەک کە بەهیچ ک��ەس هەڵنایەت‪.‬‬ ‫بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا دوای خۆکوشتنی هەر‬ ‫مرۆڤێک (بەتایبەت ئەوانەی بەهرەمەند و‬ ‫بلیمەت و داهێنەرن)‪ ،‬زانینی نهێنی پشت‬ ‫کۆتایهێنانی ئەوانە بەژیانی خۆیان‪ ،‬بۆ‬ ‫هەندێک دەبێتە مەراقێکی گەورە‪.‬‬ ‫لەم ماوەی دوایدا بینەری دوو فیلم بووم‪،‬‬ ‫لەسەر خۆکوشتنی هەریەک لە نوسەری‬ ‫دی���اری ئەڵمانی (ستیڤان زی��ڤ��اڤ��ی��ج) و‬ ‫ه��ون��ەرم��ەن��دی ب��ەن��اوب��ان��گ��ی ه��ۆڵ��ەن��دی‬ ‫(ڤنسنت ڤان کوخ)‪.‬‬ ‫یەکەمیان فیلمێکی درامییەو دووەمیان‬ ‫ئ��ەن��ی��م��ەی��ش��ن��ەو ب��ەه��ەردووک��ی��ش��ی��ان‪،‬‬ ‫تراژیدیای خۆکوشتنی دوو بەهەرمەندمان‬ ‫بۆدەگێڕنەوە کە بەنوسین و تابلۆکانیان‬ ‫هەتا ئێستاش‪ ،‬زیندون و لەگەڵماندا دەژین‪.‬‬ ‫ئەگەر ڤ��ان ک��وخ (‪ ،)١٨٩٠-١٨٥3‬ی��ەک بینە‬ ‫ژیانی چەرمەسەری و نەبونی و بەدبەختی‬ ‫ب��ووب��ێ��ت‪ ،‬ئ��ەوا ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەوە ستیڤان‬ ‫زیڤاڤیچ (‪ ،)١٩4٢-١٨٨١‬هاواڵتیەکی نەمساویی‬ ‫خ��واپ��ێ��داوو ن��وس��ەرێ��ک��ی پ��ڕب��ەره��ەم و‬ ‫خۆشگوزەرانبووە‪ ،‬بەاڵم ژیانی هەردووکیان‬

‫ب��ەخ��ۆک��وش��ت��ن ت���ەواودەب���ێ���ت‪ .‬ڤ���ان ک��وخ‬ ‫لەتەمەنی (‪ )3٧‬ساڵیدا کۆتایی بەژیانی‬ ‫خۆی دێنێت و زیڤاڤیجیش لەتەمەنی (‪)6١‬‬ ‫ساڵیدا‪.‬‬ ‫زیڤاڤیج وەک زۆرێک لەنوسەران و ئەدیبان و‬ ‫بیرمەندانی ئەڵمانیا‪ ،‬دوای هاتنە سەرکاری‬ ‫نازیستەکان لەگەڵ (واڵتەربنیامین‪ ،‬تۆماس‬ ‫مان‪ ،‬کورت تۆخۆلسکی‪ ،‬تیودۆر ئەدۆرنۆ‪،‬‬ ‫هێربەرت مارکۆزە‪ ،‬بێرتۆڵدبرێجت‪ ،‬هانا‬ ‫ئارێنت و‪ ...‬هتد)‪ ،‬واڵت جێدێڵێت‪.‬‬ ‫لەپاش هەاڵیسانی دووەم جەنگی جیهانی‬ ‫ن��ەک ه��ەر ئەڵمانیا‪ ،‬بەڵکو سەرتاسەری‬ ‫ئ��ەوروپ��اش دەبێتە گ��ۆڕەپ��ان��ی شەڕێکی‬ ‫بێئامان و ئ��ەوان��ە ه��ەم��ووی��ان بەچاوی‬ ‫خۆیان دەبینن‪ ،‬چۆن ئەو شارستانیەتەی‬ ‫چاویان تێدا بەدنیا هەڵهێنا‪ ،‬واخەریکە‬ ‫تیادەچێت‪.‬‬ ‫زیڤاڤیج وەک جولەکەیەکی گ��ەڕی��دە‪،‬‬ ‫هەر لەگەڵ هاتنە سەرکاری نازیستەکان‬ ‫ڕوودەکاتە لەندەن و لەوێوە بۆ نیویۆرک و‬ ‫لەنیویۆرکیشەوە بۆ بەرازیل‪.‬‬ ‫فیلمی (ماڵئاوا ئەوروپا)‪ ،‬باس لەو سااڵنەی‬ ‫ژیانی دەکات کەدوای دەرچونی لەئەڵمانیاو‬ ‫کیشوەری ئ��ەوروپ��ا‪ ،‬ل��ەواڵت��ی بەرازیلدا‬ ‫گوزەراندویەتی‪ .‬لەوکاتانەشدا لەتەمەنی‬ ‫شەست ساڵی نزیک دەبێتەوەو وەک خۆشی‬ ‫ب��اس��ی دەک����ات‪( :‬م���رۆڤ ل����ەدوای شەست‬ ‫ساڵیەوە سەرلەنوێ دەست پێبکاتەوە‪ ،‬ڕەنج‬ ‫و ماندوبونێکی زۆری دەوێت)‪.‬‬ ‫بۆیە لەگەڵ (ل��وت��ە)ی هاوژینیدا کە ‪٢٥‬‬ ‫ساڵێک لەخۆی منداڵتردەبێت‪ ،‬بڕیاردەدەن‬ ‫پێکەوە کۆتایی بەژیانی خۆیان بێنن‪ .‬ڤان‬ ‫کوخ بەگوللەی دەمانچەیەک کە ناوسکی‬ ‫دەپێکێت‪ ،‬خ��ۆی دەک��وژێ��ت و م��اوەی��ەک‬ ‫بەبرینداری و لەسەرجێ دەمێنێتەوە‪.‬‬ ‫وەلێ ستیڤان زیڤاڤیچ بەخواردنی حەب و‬ ‫کەپسولێکی زۆر‪ ،‬کۆتایی بەژیانی دێنێ و‬ ‫بەشێنەیی سەردەنێتەوەو ماڵئاوایی لەدنیا‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫س��ەرب��اری ئ��ەوه��ەم��وو ه��ۆک��ارو شرۆڤەو‬ ‫بەهانانەی بۆ خۆکوشتنی ئەمانە دەوترێت‬ ‫و ب��اس دەک��رێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم دواج��ار ه��ەروەک‬ ‫تەلیسم و نهێنیەک دەمێنێتەوەو ئەو‬ ‫تەلیسم و نهێنیەش لەگەڵ خۆیاندا دەبەنە‬ ‫گۆڕەوە‪.‬‬

‫(‪)٢‬‬ ‫پیاوە بێشەرەفەکان‬ ‫‪-‬تراژیدیای کامێل کلۆدێل‪-‬‬

‫(هەمیشە شتێکی نادیار ئازارم دەدات)‬ ‫کامیل کلۆدێل‪-‬‬‫ژنان کەتوندوتیژییان بەرامبەر دەکرێت‬ ‫و دەچەوسێنرێنەوەو وەک کارەکتەرێکی‬ ‫پاسیڤ و هیچ لەباردانەبوو سەیردەکرێن‪،‬‬ ‫ئۆباڵەکەی تەنها بەئەستۆی خەڵکانێکی‬ ‫عەوام و نەخوێندەوارو بێئاگا نییە‪.‬‬ ‫تراژیدیای ژن��ان ه��ەر بەرهەمی دەستی‬ ‫پیاوانی نەخوێندەوارو کۆنەپەرست و‬ ‫دەرون نەخۆش نییە‪ ،‬بەڵکو ئەو پیاوانەش‬ ‫بەشدارن لەو پرۆسەیەدا کە ڕۆشنبیرو‬ ‫ه��ون��ەرم��ەن��دو خ��وێ��ن��ەوارو ل��ی��ب��راڵ و‬ ‫مۆدێرنن‪ .‬فیلمی (کامیل کلۆدێل ‪،)١٩١٥‬‬ ‫زانیاری پێویستمان لەوبارەیەوە بەردەست‬ ‫دەخات‪.‬‬ ‫ک��ام��ی��ل ک��ل��ۆدێ��ل (‪ ،)١٩43 -١٨64‬ژن��ە‬ ‫پەیکەرتاشێکی ب��ەه��ەرم��ەن��دو دەس��ت‬ ‫ڕەن��گ��ی��ن��ی ف��ەرەن��س��ای��ە‪ .‬ب��ەس��ەره��ات��ی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی ئ��ەوی��ن��داری ئ���ەو ل��ەگ��ەڵ‬ ‫پەیکەرتاشی بەناوبانگی فەرەنسی ئۆگست‬ ‫ڕۆدان ( ‪ ،)١٩١٧- ١٨4٠‬یەکێکە لە بەسەرهاتە‬ ‫بەناوبانگەکانی ناو مێژووی هونەر‪.‬‬ ‫تراژیدیای ئەم خانمە هونەرمەندە‪ ،‬هێندە‬ ‫ب��ەس��وێ و تفت و ت��اڵ��ە‪ ،‬سینەماکارانی‬ ‫والێکردووە لەماوەی کەمتر لەسی ساڵدا‬

‫براوەکانی ‪70‬هەمین فێستیڤاڵی کان‬ ‫هەرێم جەعفەر‬ ‫ڕۆژی شەممە فێستیڤاڵی سااڵنەی کان لە فەڕەنسا کۆتایی‬ ‫هات و تیایدا چەندین خەاڵتی جیاواز بەسەر هونەرمەندە‬ ‫براوەکان دابەشکرا‪.‬‬ ‫بەرزترین خەاڵتی ئەو فێستیڤاڵە بەناوی (‪)Palme d’Or‬‬ ‫بەخشرایە دەرهێنەری یابانی‪ ،‬هیرۆکازۆ کۆر ئیدا‪ ،‬بۆ کورتە‬ ‫فیلمی (‪ - Shoplifters‬دوکاندزەکان)‪ .‬ئەو کورتە فیلمە باس‬ ‫لە ژیانی کوڕ و باوکێک دەکات کە لەسەر شەقامەکان کچێک‬ ‫دەکەنە هاوڕێی خۆیان و کاریان دزیکردنە لە دووکانەکانی‬ ‫شار‪.‬‬ ‫خەاڵتی پلەی دووەم بەناوی (‪ ) Grand Prix‬بەخشرایە فیلمی‬ ‫(‪ .)BlackKkKlansman‬دەرهێنەری فیلمەکە (‪)Spike Lee‬‬ ‫ە لە ساڵی ‪ ٢٠١٧‬بەرهەم هێندراوە‪ .‬فیلەمەکە باس لە ژیانی‬ ‫ئەمریکیەکی بەڕەگەز ئەفریقی دەکات کە ئەفسەری پۆلیسە لە‬ ‫شاری کۆلۆرادۆ و کار بۆ نەهێشتنی گروپێکی تووندڕەوی ساڵی‬ ‫حەفتاکانی ئەمریکا دەکات بە ناوی گروپی کو کلۆکس کالن‪.‬‬

‫خەاڵتی سێیەم بەناوی (‪ )Jury Prize‬بەخشرایە فیلمی‬ ‫(‪ )Capernaum‬کە لە دەرهێنەری نادین الباکیە‪ .‬نادین خەڵکی‬ ‫لوبنانە و لە فیلمەکەی باس لە ژیانی منداڵێکی هەژار دەکات‬ ‫لە بەیروت کە دایک و باوکی خوشکەکەی بۆ پارە دەدەنە کوڕی‬ ‫خاوەن موڵکەکەیان‪.‬‬ ‫هەروەها خەاڵتی تایبەتی فێستیڤاڵەکە بە ناوی (‪Special‬‬ ‫‪ )Palme d’Or‬بەخشرایە فیلمی (‪ )The Image Book‬کە‬ ‫لەدەرهێنانی ژان لوک گۆداردە خەاڵتە تاکە کەسیەکانیش بەم‬ ‫جۆرەی خوارەوە بوون‪:‬‬ ‫خەاڵتی باشترین دەرهێنەر‪ :‬پاوێل پاولیکۆوسکی بۆ فیلمی‬ ‫(‪)Cold War‬‬ ‫خەاڵتی باشترین ئەکتەر‪ :‬مارسێلۆ فۆنتێ لە فیلمی (‪)Dogman‬‬ ‫خەاڵتی باشترین سکرین پلەی‪ :‬ئالیس ڕۆهڕاوشەر(‪Happy‬‬ ‫‪ )As Lazzaro‬و جەعفەر پەناهی و نادێر سایڤیار(‪)Faces 3‬‬ ‫خەاڵتی باشترین کورتە فیلم ‪ :‬چارلس ویلیامز بۆ فیلمی (‪All‬‬ ‫‪)These Creatures‬‬ ‫خەاڵتی کامێرا‪ :‬لۆکاس دۆنت بۆ فیلمی (‪٠)Girl‬‬

‫(‪ ،)٢٠١٥-١٩٨٨‬دوو فلیمی ئاست بەرزی لەسەر‬ ‫ب��ەره��ەم بهێنن! یەکەمیان ساڵی ‪١٩٨٨‬‬ ‫لەدەرهێنانی برۆنۆ نیوتن و نواندنی ژنە‬ ‫ئەکتەری بەناوبانگ ئیزابیل ئەدجانی‪،‬‬ ‫دووەم���ی���ان س��اڵ��ی ‪ ٢٠١٥‬ل��ەدەره��ێ��ن��ان��ی‬ ‫برۆنۆ دومۆنت و نواندنی ژنە ئەکتەری‬ ‫بەناوبانگ جۆلێت بینۆچێ‪.‬‬ ‫وەک خۆم جولێت بیۆچێ یەکێکە لەژنە‬ ‫ئەکتەرە دڵخوازەکانم و دەت��وان��م بڵێم‪،‬‬ ‫زۆرب����ەی زۆری فیلمەکانیم بینیوەو‬ ‫بەڕۆڵ بینینەکانی سەرسامم‪ .‬لە (کامیل‬ ‫کلۆدێل ‪)١٩١٥‬یشدا‪ ،‬ڕۆڵگێڕانی بەئاستێکە‬ ‫لەباسکردن نایەت‪.‬‬ ‫فیلمەکە حیکایەتی سی ساڵی وێرانبونی‬ ‫ڕۆح�����ی ژن����ە ه��ون��ەرم��ەن��دێ��ک��م��ان بۆ‬ ‫دەگێڕێتەوە‪ ،‬کەبەهۆی ناپاکی و خەمساردی‬ ‫دوو پ��ی��اوەوە (مامۆستاو خۆشەویست)‬ ‫ئۆگست ڕۆدان و (برایەک) پۆل کلۆدێلی‬ ‫شاعیرو شانۆنامەنوس و دیبلۆماتکاری‬ ‫فەرەنسیەوە‪ ،‬دووچاری دەبێت‪.‬‬ ‫ڕۆدان وەک مامۆستا و خۆشەویستێک‪،‬‬ ‫ناپاک دەردەچێت لەگەڵیداو پۆل کلۆدێلی‬ ‫ب��راش��ی‪ ،‬ن��ام��ەردان��ە لەنەخۆشخانەیەکی‬ ‫دەرون��ی نزیک (ئەفینۆن) گیری دەدات‪.‬‬ ‫سەرەتا وەک مامۆستاو قوتابیەک (کەبیست‬ ‫و پێنچ ساڵ جیاوازی تەمەن لەنێوانیاندا‬ ‫دەبێت)‪ ،‬بەهرەو جوانی و نەرم و نیانی‬ ‫کامیل کلۆدێل‪ ،‬وزەی��ەک��ی ن��وێ و گ��وڕو‬ ‫تینێکی زۆر دەبەخشێتە ڕۆدان و ئەوەش لە‬ ‫پەیکەری (ماچ)دا‪ ،‬بەزەقی ڕەنگ دەداتەوە‪.‬‬ ‫کەچی دوات��ر ڕۆدان‪ ،‬زۆر خوێن ساردانە‬ ‫کۆتایی بەهەموو شتێک دێنێت و نەک‬ ‫هەر لەکامیل کلۆدێل دوور دەکەوێتەوە‪،‬‬ ‫بەڵکو ئەو سکەشی کە بەرهەمی پەیوەندی‬ ‫نێوانیان دەبێت‪ ،‬ب��ەزۆری زۆرداری پێی‬ ‫ل��ەب��اردەب��ات‪ .‬ئ��ەو خانمە هونەرمەندە‪،‬‬ ‫بەو هەڵوێستەی مامۆستاو ئەویندارەکەی‬ ‫شۆک دەبێت و دەکەوێتە شکاندنی تەواوی‬ ‫ک��ارە هونەرییەکانی خ��ۆی‪ .‬ئ��ەوەش لەو‬ ‫ب��اوەڕەوە دەک��ات کەئەو مرۆڤەی ناپاکی‬ ‫لەگەڵدا کردووە‪ ،‬زۆر بەئاسانیش دەتوانێت‬ ‫بەرهەمە هونەرییەکانی بدزێت و بیانکات‬ ‫بەهی خۆی‪.‬‬ ‫ه����ەر ب��ەڕاس��ت��ی��ش ک��ام��ی��ل ک��ل��ۆدێ��ل‪،‬‬ ‫ڕۆدان ب���ەدزی���ن���ی ه���ەن���دێ ئ��ای��دی��او‬

‫ئیشە هونەرییەکانی ت��اوان��ب��اردەک��ات و‬ ‫ئەویش بۆ خۆقوتارکردن لەوسکانداڵە‪،‬‬ ‫نایکاتە ن��ام��ەردی و تۆمەتی (شێتی و‬ ‫دەرونشێواویی) دەدات��ە پاڵ‪ .‬لەبەرامبەر‬ ‫ئەو ئابڕوچونەدا‪ ،‬خانەوادەکەی و پۆل‬ ‫کلۆدێلی ب��رای ل��ەب��ری ئ���ەوەی داک��ۆک��ی‬ ‫لەکامیل بکەن‪ ،‬بۆ کڕینەوەی حورمەتی‬ ‫خۆیان‪ ،‬وەک بنەماڵەیەکی خواپێداوی‬ ‫کاتۆلیک م��ەزه��ەب��ی پ��اری��س‪ ،‬دەیخەنە‬ ‫نەخۆشخانەیەکی دەرونی بۆ چارەسەرو‬ ‫لەگەڵ ئەو داخڵکردنەشیدا‪ ،‬ئیتر تامردن‬ ‫دەرەوە نابینێتەوە‪.‬‬ ‫فیلمەکە لەڕێی دیمەنگەلێکی بێدەنگەوە‪،‬‬ ‫ح���ەس���رەت و زام و ه����ەال ه��ەالب��ون��ی‬ ‫ڕۆح��ی ژنێکمان نیشان دەدات کە پیاوە‬ ‫بێشەرەفەکان‪ ،‬لەوێدا گیریان داوە‪ .‬پۆل‬ ‫کلۆدێلی برای تەنها چەند جارێکی کەم‬ ‫لەماوەی ئەو سی ساڵەدا‪ ،‬سەری لێدەدات‬ ‫و ئەقڵ شێواوی و مانەوەی لەوێدا‪ ،‬وەک‬ ‫قەدەرێکی ئیالهی سەیر دەکات‪.‬‬ ‫لەو دەیان نامەیەی کە بۆی دەنێرێت‪ ،‬لێی‬ ‫دەپاڕێتەوە بیباتە دەرەوەی ئەو شوێنە‪ ،‬تا‬ ‫جارێکی تر بەدیداری پاریس و ژوورەکەی‬ ‫خۆی شاد بێتەوە‪( :‬تکایە لەدەست ساردو‬ ‫س��ڕی ئ��ەم شوێنە وەڕس ب���ووم‪ .‬ئاخر‬ ‫ئیتر هێندە دارو تەختەی لێنیە بەشی‬ ‫گەرم کردنەوەی جەستە لەڕو الوازەک��ەم‬ ‫بکات و ڕۆحیشم پەرۆشی فڕینە بەرەو‬ ‫ڕوناکی‪ ..‬دەزانی بیری دایکم دەکەم‪ ،‬بیری‬ ‫ژوورەکەم دەکەم و دەمەوێت جارێکی دی‬ ‫لەپەنجەرەکەیەوە‪ ،‬بڕوانمە شەقامەکان و‬ ‫سەیرێکی دیکەی ژیان بکەم‪ .‬تکات لێدەکەم‬ ‫بمبەرەوە)‪.‬‬ ‫ئ��ەو ژن��ە س��ی س��اڵ��ی ڕەب���ەق ب��ەو ج��ۆرە‬ ‫دەپ��اڕێ��ت��ەوەو دادو بێداد دەک��ات‪ ،‬کەچی‬ ‫نەیاساو نەئاین و نەئەوین و نەئامێزی‬ ‫دایک و نەشاعیربونی براکەی‪ ،‬بەهانایەوە‬ ‫ناچن‪.‬‬ ‫تێکڕای فلیمەکە ناخ هەژێن و تراژیدیە‪،‬‬ ‫تراژیدیترین دیمەنیش کۆتا دیمەنی‬ ‫فلیمەکەیە کەکامێرا ل��ەن��زی��ک��ەوە دەم‬ ‫و چاوێکی س���اردو س��ڕو ب��ێ تروسکایی‬ ‫کامیلیامان پ��ی��ش��ان��دەدات ک��ەچ��اوی لە‬ ‫(ناشوێن) بڕیوەو شەرحی عومری بەباچوی‬ ‫خۆی دەکات‪.‬‬

‫‪14‬‬ ‫چى له مام جهالل و‬ ‫نهوشیروان فێربوون؟‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫بیروڕا‬

‫شاسوار کهمال‬ ‫ساڵى ‪ ،2017‬ساڵێکى قورس بوو بۆ بزووتنهوهى‬ ‫کوردایهتى ههرێمى کوردستانى عێراق‪ .‬لهو‬ ‫ساڵهدا دوو سهرکردهى دیار کۆچى دواییان‬ ‫ک��رد و به جهسته لهناو پ��رۆس��هى سیاسى‬ ‫ئهم پارچهیهى کوردستاندا نهمان‪ ،‬ئهوانیش‬ ‫نهوشیروان مستهفا و مام جهالل بوون‪ .‬ئهوان‪،‬‬ ‫تهنها دوو کهسى دی��ارى ن��او بزووتنهوهى‬ ‫کوردایهتى ن��هب��وون‪ ،‬بهڵکو دام��هزرێ��ن��هر و‬ ‫رابهر و قاڵ بووى ناو خهباتى پێشمهرگایهتى‬ ‫و رێکخستن و حزبایهتى ب���وون‪ ،‬هاوکات‬ ‫دامهزرێنهرى پایهکانى راپهڕین و حکومهت و‬ ‫پهرلهمانى ههرێمى کوردستانى عێراق بوون‪.‬‬ ‫م��ن ب��ۆخ��ۆم ل��ه نزیکهوه ئ��هو دوو کهسهم‬ ‫نهناسیوه‪ ،‬ه��هروهه��ا ههرگیز نهمبینیون‪.‬‬ ‫ئاشنایى من لهگهڵ ئهوان تهنها دهگهڕێتهوه‬ ‫ب��ۆ وت����ار و چ��اوپ��ێ��ک��هوت��ن و ن��ووس��ی��ن و‬ ‫ههڵسوکهوتهکانیان لهماوهى ژیانى خهباتیان‬ ‫بهگشتى و دواى راپ��هڕی��ن و ئ��هزم��وون��ى‬ ‫حکومڕانى ههرێم بهتایبهتى‪ .‬ههربۆیه حهق‬ ‫بهخۆم نادهم ههڵسهنگاندن بۆ ئهو دووکهسه‬ ‫لهبوارى شهخسیدا بکهم و هیچ گرنگییهکیش‬ ‫لهو بابهته نابینم‪ .‬ئهوهى بهالمهوه گرنگه‬ ‫لهسهری بدوێم‪ ،‬رێبازى ئ��هو دووکهسهیه‬ ‫ک��ه ب��هه��ۆی��هوه ن��اس��ران و ب��وون��ه سیمبوڵى‬ ‫ن��او سیمبووڵهکانى دی��ک��هى ب��زوت��ن��هوهى‬ ‫رزگارخوازى کوردستان‪.‬‬ ‫ل��هگ��هڵ ک��ۆچ��ى دوای����ى ه��هری��هک��ێ��ک��ی��ان��دا‪،‬‬ ‫کاردانهوهى خۆڕسکى هاواڵتیان شتێکى جوان‬ ‫و سروشتى و لهجێى خ��ۆى ب��وو‪ .‬پوختهى‬ ‫ئهو کاردانهوانه واته کۆچى ئهو دووکهسه‬ ‫بۆشاییهکى گهوره دروست دهکات و جارێکى‬ ‫تر سیاسهت له غیابى ئهواندا بهوشێوهیه‬ ‫نابێت کاتێک خ��ۆی��ان ل��هژی��ان��داب��وون‪ .‬ئهو‬ ‫کاردانهوانه‪ ،‬بهالى منهوه‪ ،‬شایهنى پێزانینه‪.‬‬ ‫ه���اوک���ات ل��هگ��هڵ ک����اردان����هوهى خۆڕسکى‬

‫هاواڵتیان کۆمهڵێک کهسى دیکهى حزبى و‬ ‫ناحزبى که ئیشیان تهنها قسهکردنه لهسهر‬ ‫شاشهى تهلهفزیۆنهکان‪ ،‬کهوتنه قسهکردن و‬ ‫گێڕانهوهى ههندێک شت که ههندێکجار ئهم‬ ‫دوو کهسهیان له قاڵبى مرۆڤ بوون دهردهکرد‬ ‫و وهک شتێکى ئهفسانهیى وێنایان دهکردن‪،‬‬ ‫بهڕاستى کاردانهوهى ئهو جۆره کهسانه بهالى‬ ‫منهوه مایهى تێڕامانه!‬ ‫ئێستا حهقى خۆمانه بپرسین‪ :‬ئهگهر ئێوه‬ ‫ئهوهنده پهرۆشى رێباز و ئایدیا و سیاسهت و‬ ‫کارهکانى ئهم دووسهرکردهیه بوون‪ ،‬تا ئێستا‬ ‫لهخۆتان پرسیوه چیتان کردوه بۆ خزمهتى‬ ‫هاواڵتیان که ببێته درێژه پێدهرى رێبازهکانى‬ ‫ئ��هو دووک��هس��ه و ب��هزی��ن��دوو هێشتنهوهى‬ ‫مهشخهڵى خهباتى ئ��هو دوو ک��هس��ه؟ ئایا‬ ‫کارێکتان کردوه بۆ بهرجهستهکردنى بۆچوون‬ ‫و فکر و سیاسهتهکانیان بهشێوهیهک ببنه هۆى‬ ‫دروستکردنى حکومهتى هاواڵتى و حوکمى‬ ‫یاسا و باڵوبوونهوهى دادى کۆمهاڵیهتى؟ ئایا له‬ ‫ملمالنێکانى ئهو دوو سهرکردهیه‪ ،‬ئێوه پاڵپشت‬ ‫و داکۆکیکارى حوکمى قانون و دیموکراسى‬ ‫بوون یان ترسنۆکانه له شاشهکانهوه سهیرتان‬ ‫دهکرد که چۆن ستهمکارى هێدى هێدى خۆى‬ ‫دهسهپێنێت و ئێوهش بوونه تهماشاکهر و‬ ‫ئهمرى واقعتان قبوڵ کرد؟‪ ...‬هتد‪ ...‬ئهمانه‬ ‫و دهیان پرسیارى تر بهرۆکى ئهو حزبى و‬ ‫شرۆڤهکار و پهرلهمانتار و وهزیر و بهرپرسه‬ ‫حکومییانه دهگرێت و دهبێت خۆیان ساغ‬ ‫بکهنهوه بهوهى لهکام بهرهن‪ :‬بهرهى ئیش و‬ ‫کردار و خزمهتى هاواڵتیان یان بهرهى سهر‬ ‫شاشهکانى تهلهفزیۆن و ئیمتیازاتى پشت‬ ‫پهرده؟‬ ‫ههربۆیه‪ ،‬بۆ ئێمهى کهسانى دوور‪ ،‬حهقى‬ ‫خۆمانه بپرسین ئێوه ک��ه باسى چاکه و‬ ‫دووربینى و دنیابینى ئهو دوو سهرکردهیه‬ ‫دهکهن چ شتێک لهو دوو کهسهوه فێربوون و‬ ‫چى ئهوانتان پێیه بۆ میللهتهکهتان‪.‬‬

‫گۆڕان و جورئەتی بڕیاردان‬

‫ئاسۆ حاجی‬ ‫هێنانە پێشەوەی پرسی بایکۆتکردنی‬ ‫پ��ڕۆس��ەی سیاسی ع��ێ��راق و نەناردنی‬ ‫پەڕلەمانتارانیان ب��ۆ ب��ەغ��دا لەالیەن‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان��ەوە‪ ،‬ل��ە مانۆڕێکی‬ ‫سیاسی دەچ���ێ ک��ە ل���ەوە ن��اچ��ێ تێیدا‬ ‫سەرکەوتوو بن‪ ،‬گۆڕان لە دواین هەڵبژاردن‬ ‫یەکێک بوو لە الیەنە شکستخواردووەکان‬ ‫دەیەوێ لەو دۆڕانەیدا وەبەرهێنان بکات‬ ‫وەک ئ��ام��ادەک��اری��ی��ەک ب��ۆ هەڵبژاردنی‬ ‫داهاتووی پەڕلەمانی کوردستان‪ ،‬بۆیەشە‬ ‫دەی��ەوێ ئەو پرسە بە کراوەیی و بەبێ‬ ‫چارەسەرکردن بهێڵێتەوە‪.‬‬ ‫دوور لەو گووتارە کە زیاتر هەوڵێکە بۆ‬ ‫شاردنەوەی ئەو شکستە گەورەیەی تێی‬ ‫کەوتووە‪ ،‬دەتوانین بڵێین بە دڵنیایەوە‬ ‫گ���ۆڕان دەچ��ێ��ت��ەوە ب��ەغ��دا و بەهەمان‬ ‫کارنامە و نەفسیەتی خولی ڕاب���ردوو‬ ‫لە دژایەتی کردنی ق��ەوارەی دەستوری‬ ‫هەرێمی کوردستان و مافەکانی خەڵکی‬ ‫کوردستان بەردەوام دەبێت‪.‬‬ ‫گ��ۆڕان لە نۆ ساڵی راب���ردوودا‪ ،‬چەندین‬ ‫جار ئەوەی سەلماندووە کە ناتوانێ بڕیار‬ ‫ل��ە پرسە گرنگەکان ب���دات‪ ،‬نەیتوانی‬ ‫لەگەڵ پارتی بەڵێنی چوار ساڵی هێمنی‬ ‫بباتە س��ەر‪ .‬ه��ەروەه��ا نەیتوانی لەگەڵ‬ ‫یەکێتی هەنگاوێکی کرداری بە ئاراستەی‬ ‫ڕێکەوتننامەکەیان‬ ‫جێبەجێکردنی‬

‫بهاوێژن‪ ،‬چونکە ئیڕادە و جورئەت لە‬ ‫پشت ئەو بەڵێن و ڕێکەوتنانە نەبوون‪.‬‬ ‫ب��ڕی��اری چوونە ن��او حکومەت‪ ،‬چونکە‬ ‫بە لەرزۆکی بوو نە توانییان هاوکارێکی‬ ‫باش بن لەگەڵ الیەنە بەشداربووەکان نە‬ ‫جورئەتی ئەوەیان هەبوو بڕیار بەشداری‬ ‫نەکردن بدەن یان کە زانیان مانەوەیان لە‬ ‫حکومەت هەڵەیە بڕیار کشانەوە بدەن‪.‬‬ ‫بەردەوام پێیەکیان لە ناو حکومەت بوو‬ ‫و پێیەکەی دیکەشیان لە ناو ئەو ڕووبەرە‬ ‫ب���وو ک��ە ن��اوی��ان ن��اب��وو ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪،‬‬ ‫تەنانەت دوای دەرکردنی وەزیرەکانیشیان‬ ‫ج��ورئ��ەت��ی خ��ۆی��ەک��الی��ی ک���ردن���ەوە و‬ ‫ب��ڕی��اردان��ی��ان ن��ەب��وو بۆیە هەرچاویان‬ ‫ل��ە ئیمتیازاتەکانی ح��ک��وم��ەت ب��وو و‬ ‫دەستیشیان ل��ەو دەنگانە بەرنەدەبوو‬ ‫ک��ە م��ەرج��ی پاڵپشتییان ب��ۆ گ���ۆڕان‪،‬‬ ‫دوژمنایەتی پارتیە‪.‬‬ ‫ئەولەرزۆکییەی گۆڕان لە سیاسەتکردن‬ ‫و ب��ڕی��اردان بوونە مایەی ئەزمونێکی‬ ‫خراپ کە بە الوازبوونی ب��اوەڕی خەڵک‬ ‫بەهێزێکی دی��ک��ەی دەرەوەی پ��ارت��ی و‬ ‫یەکێتی‪ ،‬ئەوەشیان سەلماند کە توانا‬ ‫و لێوەشاوەیی سەرکردایەتی ک��ردن و‬ ‫بەڕێوەبەری واڵتیان نیە‪.‬‬ ‫بەغدا کە بۆ گ��ۆڕان لە سااڵنی راب��ردوو‬ ‫ب��ب��وە ق��ی��ب��ل��ەگ��ای ه��ەڵ��س��وڕاوەک��ان��ی��ان‬ ‫و ئ���ەو ن����اوەن����دەی ک���ە ب��ان��گ��ەش��ەی��ان‬ ‫دەک����رد ج��ێ��گ��ای ی��ەک��الی��ی ک��ردن��ەوەی‬ ‫کێشەکان بوو بە کێشەی نێوان الیەنە‬ ‫س��ی��اس��ی��ەک��ان��ی ک��وردس��ت��ان��ی��ش‪ ،‬ب��ۆی��ە‬ ‫بەردەوام لە گووتارکانیان و لە هەڵوێستە‬ ‫س��ی��اس��ی��ەک��ان��ی��ان ح��ک��وم��ەت��ی ع��ێ��راق و‬ ‫ب��ەرپ��رس��ان��ی س��ی��اس��ی ع��ێ��ڕاق��ی��ان وەک‬ ‫نموونەی گەشی دیموکراتی دەناساند و‬ ‫پێچەوانەکەشیان بۆ هەرێمی کوردستان‬ ‫و بەرپرسەکانیان دەگووت‪.‬‬ ‫پەڕلەمانتارانی گ���ۆڕان ل��ەگ��ەڵ الیەنە‬

‫عەرەبیەکان تا ڕادەی چوونە ناو یەک‬ ‫بەرە لە دژی هەموو خواستە نەتەوەیی‬ ‫و نیشتیمانیەکانی خەڵکی کوردستان‬ ‫چ��وون و بە ئاشکرا پەڕلەمانتارانیان‬ ‫ه��ەم��وو ب��ڕی��ار و ی��اس��ای��ەک ک��ە ل��ە دژی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ک��وردس��ت��ان ب���وو پاڵپشتیان‬ ‫دەکرد‪،‬لە دەنگدانیان بە یاسای حەشدی‬ ‫ش��ەع��ب��ی و دژای���ەت���ی ک���ردن���ی پ��رس��ی‬ ‫سەربەخۆیی و بڕینی بودجە و موچە تا‬ ‫بە هەوڵەکانی حکومەتی عێراقی دەگات‬ ‫بۆ هەڵوەشاندنەوەی قەوارەی دەستوری‬ ‫هەرێمی کوردستان کە لە دوای شازدەی‬ ‫ئۆکتۆبەر دەستیپێکرد‪.‬‬ ‫گ���ۆڕان و پێنچ ح��ی��زب��ەک��ەی دی��ک��ە لە‬ ‫رۆژی یەکەمی ئاشکرابوونی ئەنجامە‬ ‫ب��ەرای��ی��ەک��ان��ی ه��ەڵ��ب��ژاردن‪ ،‬حکومەتی‬ ‫ع��ێ��ڕاق��ی و ح��ی��زب��ە شیعیەکانیان بە‬ ‫پاڵپشتی ئەو تەزویرە دادەنا کە یەکێتی‬ ‫نیشتیمانی ک��وردس��ت��ان ل��ە ک��ەرک��وک‬ ‫و سلێمانی ک��ردوی��ەت��ی ب���ەاڵم ئێستا‬ ‫پاشەکشێیان ل��ەو گ��ووت��ارە ک���ردووە و‬ ‫چیتر باسی حکومەتی عێراقی و حیزبە‬ ‫شیعیەکان ناکەن و کاتێک ناوی یەکێتیش‬ ‫دەهێنن پارتیەکی ب��ۆ زی��اد دەک��ەن لە‬ ‫کاتێکدا پ��ارت��ی پاڵپشتی ل��ە ب��ەدەس��ت‬ ‫ژم���اردن���ەوەی دەن��گ��ەک��ان ک����ردووە کە‬ ‫داواکاری سەرەکی ئەو حیزبانە بوو‪.‬‬ ‫دابەشبوونی گ��ۆڕان لەناوخۆیدا بەسەر‬ ‫دوو ئاراستە و یەکتر تۆمەتبارکردنی‬ ‫ی��ەک��ت��ری زی��ات��ر گ����ۆڕان ل��ە ه��ەب��وون��ی‬ ‫ئامادەیی دووردەخ��ات��ەوە لە وەرگرتنی‬ ‫بڕیارێکی یەکالکەرەوە بە بایکۆتکردنی‬ ‫بەغدا‪،‬چونکە هەر بڕیارێکی لەو جۆرە‬ ‫گۆڕان توشی زیاتر لێکترازان دەبێ‪،‬ئەگەر‬ ‫بڕیاری چوونە بەغداش بدات کە ئەوەیان‬ ‫ئاسانتر دەبێ چ بەند و بالۆریەکی دیکە‬ ‫پەیدا بکات کە دەن��گ��دەران��ی خ��ۆی پێ‬ ‫ئیقناع بکات!‬

‫دیالێکتیکی سەقەتی سیاسەت لە کوردستان‬ ‫شاهۆ حوسێنی‬ ‫رووب�������ەڕوو ب����وون����ەوەی ک����ورد ل��ەگ��ەڵ‬ ‫مۆدێرنێتە رووبەروو بوونەوەیەکی رواڵەتی‬ ‫و فۆرمالیتە بوو‪ ،‬ئەوەش بەرهەمی دۆخی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوین و ئەو کۆمەڵگایانە بوو کە‬ ‫کوردی تیا پارچەکرابوو‪ .‬کورد وەک ئەویتر‬ ‫و غەیرییەتی خودێکی سەقەت و فاشیست‬ ‫کە رواڵەتی و فۆرمالیتە و بەشیوەیەکی‬ ‫نیزامی رووب����ەرووی مۆدێرنێتە ببۆوە‪،‬‬ ‫ب��ۆ ع��ی��الج��ی ئ���ەو ق��ەی��ران��ە رووب�����ەڕوو‬ ‫بوونەوەیەکی نیزامی لەگەڵ مۆدێرنێتە‬ ‫ئ��ەزم��وون ک��رد‪ ،‬بۆیەش بەناچار کەوتە‬ ‫ژێ��ر رکێفی هێژمۆنی کلتووری سیاسی‬ ‫و حزبی مۆدێلی لێنینیستی‪ ،‬ئەو رەوتە‬ ‫بەرهەم هێنی حزبی ملیتیار و خەباتێکی‬ ‫میلیتاریزە ک��راو ب��وو‪ .‬ه��ەر ب��ەو کلتوورە‬ ‫سیاسیەش لەسەرەتاکانی دەی��ەی نەوەدی‬ ‫زایینی و لەپاش بۆشایی دەسەاڵت لە باشوور‬ ‫و الواز بوونی دەسەاڵتی ناوەندی حکوومەتی‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬هەرێمیکی دۆف��اک��ت��ۆی ک��وردی‬ ‫سازکرا‪ ،‬ئەو هەرێمە لەکاتێکدا پێویستی بە‬ ‫سیستمیکی بۆررۆکراسی نەتەوەیی هەبوو‬ ‫کە لەهەناوی عەقڵییەتێکی نەتەوەییرا‬

‫مۆدیرییەت و بەرێوبەری کۆمەڵگا بگرێتە‬ ‫دەس��ت‪ ،‬لەغیابی سیستمێکی بۆرۆکراسی‪،‬‬ ‫بەشیوەیەکی ح��زب��ی دەس��ت��ی��ان ک��رد بە‬ ‫بەرێوبەری واڵت‪ ،‬واتە لەجیات دانانی فۆرم‬ ‫و پیکهاتەیەکی نەتەوەیی بۆرۆکراتیک‪،‬‬ ‫ح��زب و فۆرماسیۆنی حزبییان لەجیات‬ ‫بۆرۆکراسی بەناو کۆمەڵگادا باڵو کردەوە‪،‬‬ ‫ل��ەوەه��ا دۆخ��ێ��ک دا ک��ارم��ەن��دی حزبی‪،‬‬ ‫پۆلیسی ح��زب��ی‪ ،‬ه��ێ��زی نیزامی حزبی‪،‬‬ ‫ئیدارەی حزبی‪ ،‬زانکۆ حزبی‪ ،‬قوتابخانەی‬ ‫حزبی و‪ .....‬هتد پەرەی ئەستاند و بوو بە‬ ‫جێگرەوەی کارمەندی نەتەوەیی‪ ،‬پۆلیسی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ی‪ ،‬ه��ێ��زی ن��ی��زام��ی ن��ەت��ەوەی��ی‪،‬‬ ‫قوتابخانەی نەتەوەیی‪ ،‬زانکۆ نەتەوەیی و‬ ‫‪....‬هتد‪.‬‬ ‫لەوەها دۆخێکدا گۆڕان وەک هێزێکی سیاسی‬ ‫لەغیابی باڵێکی نیزامی و میلیتاریستی‬ ‫س���ەری ه��ەڵ��دا بەئامانجی ج��ێ خستنی‬ ‫کلتووری سیاسی‪-‬مەدەنی لەجیات کلتووری‬ ‫سیاسی‪-‬نیزامی‪ ،‬بە واتایەکی تر داماڵینی‬ ‫دی���اردەی میلیتاریستی لەحزبی خ��اوەن‬ ‫دەسەاڵت‪ .‬ئەگەرچی لەو بەستێن و فەزایەدا‬ ‫کار کردن و چاالکی سەختە و فۆرماسیۆنی‬ ‫هزری عەشیرەیی و خێڵەکی کۆمەڵگا کە‬ ‫لەسەر ئەساسی عەسەبییەتی عەشیرە و‬

‫خێڵ بنیادنراوە‪ ،‬رێکخەر و کۆکەرەوەی بیر‬ ‫و رای گشتی تاکەکانە لەدەوری ئامانج یان‬ ‫ئامانج گەلێکی سیاسی‪ ،‬ئابووری‪ ،‬کلتووری‬ ‫و کۆمەاڵیەتی‪ ،‬م��ەج��ال ب��ە دەرکەوتنی‬ ‫دی����اردەی م��ەدەن��ی ن���ادات و جموجۆڵی‬ ‫م���ەدەن���ی وەک دی���اردەی���ەک���ی گرینگی‬ ‫مۆدێرنێتە و مۆدێرنێتەی سیاسی کە‬ ‫بەرهەمی گوزار لە فۆرماسیۆنی عەشیرەیی‬ ‫و خێڵەکی کۆمەڵگا ب��ەرەو فۆرماسیۆنی‬ ‫چینایەتی و دەرکەوتنی سۆبژیکتیوسمە‬ ‫کە لەسەر ئەساسی باوەر بە مرۆڤ‪ ،‬تاک‪،‬‬ ‫چین و سینف وەک سووبژەی سەربەخۆی‬ ‫بنیادنراوە‪ ،‬هیچ بەستێن و مەجالێکی بۆ‬ ‫دەرکەوتن نیە‪ ،‬بەاڵم گ��ۆڕان بەپشتکردن‬ ‫لە ئەزموونی کلتووری لێنینیستی حزبی‬ ‫سیاسی میلیتار‪ ،‬حەولی گۆڕینی ئەو کەش‬ ‫و فەزایەی دەستپێکرد‪.‬‬ ‫هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی عێراق لە‬ ‫‪ 12‬مانگی م��ەی ‪ 201٨‬ب��ەڕێ��وەچ��وو‪ ،‬ئەو‬ ‫هەڵبژاردنە کارتێکەری چەند رووداوی‬ ‫گرینگی بەسەرەوە دیار بوو‪:‬‬ ‫ی��ەک��ەم رووداو‪ ،‬ی��ەک��ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن بوو‬ ‫لەپاش مەرگی مام ج��ەالل و نەوشیروان‬ ‫مستەفا ئەمین‪.‬‬ ‫دووەم رووداو‪ ،‬کۆتایی دەسەاڵتی نیزامی‬

‫دیاری داعش بوو لەعێراق‪.‬‬ ‫سێهەم رووداو‪ ،‬بەڕێوەچوونی رێفراندۆمی‬ ‫سەربەخۆیی بوو لە هەرێمی کوردستان‬ ‫کە بوو بەهۆی کێشە و قەیرانێکی قووڵ‬ ‫لەنێوان بەغدا و هەرێم‪.‬‬ ‫چ���وارەم رووداو‪ ،‬پ��ەرەی ناسیۆنالیسمی‬ ‫عەرەبی ب��وو لەناو بەشیک لەهێزەکانی‬ ‫عێراقی وەک دژکردەوەیەک بەدژ هێژمۆنی‬ ‫و دەست تێوەردانەکانی ئێران لە عێراق‪.‬‬ ‫لەوەها دۆخێکدا ئاکامی ئەو هەڵبژاردنە‬ ‫بەر ل��ەوەی کە گوزارشت لەدەنگی واقعی‬ ‫کۆمەڵگا بکات‪ ،‬گوزارشت لە واقعی سیاسی‬ ‫و ئارایشی سیاسی هەرێم دەکات و ئاکامی‬ ‫ئەو هەڵبژاردنەش بێگومان بەپێی واقعی‬ ‫سیاسی ه��ەرێ��م و ل��ەب��ەرژەوەن��دی هێز‬ ‫و الیەنی هێژمۆنی هەرێم دێتە دەرێ‪،‬‬ ‫دەرک��ەوت��ن��ی ئ��اک��ام��ی ئ��ەو ه��ەڵ��ب��ژاردن��ە‬ ‫گۆڕانی تووشی شۆک ک��رد‪ ،‬گ��ۆڕان ئەگەر‬ ‫پێشتر بەهۆی بوونی کاریزمایەکی وەک‬ ‫ن��ەوش��ی��روان مستەفا ئەمین (گ����ۆڕان و‬ ‫الی��ەن��گ��ران��ی وەک ک��اری��زم��ای��ەک سەیری‬ ‫م��ەرح��ووم ن��ەوش��ی��روان مستەفا ئەمین‬ ‫دەک���ەن)‪ ،‬خ��ۆی بێ نیاز دەدی��ت لەهێزی‬ ‫چەکدار و باڵی نیزامی‪ ،‬ئ��ەوا ئ��ەو جارە‬ ‫لەغیابی ن��ەوش��ی��روان مستەفا ئەمین و‬

‫لەپاش دەرکەوتنی ئاکامی ئەو هەڵبژاردنە‬ ‫و رووداوەکانی پاش هەڵبژاردنی ‪ 12‬مانگی‬ ‫م��ەی بۆ پەرلەمانی عێراق بەتەمایە و‬ ‫بەنیاز هێزیکی چەکدار ساز بکات‪.‬‬ ‫گ��ۆڕان وەک هێزیکی سیاسی‪-‬مەدەنی کە‬ ‫ئامانجی داماڵینی عەقڵییەت و کلتووری‬ ‫لێنینیستی بوو لە حزبی سیاسی کوردی‬ ‫لەباشوور‪ ،‬ئێستا ئەوە خەریکە خۆی رێک‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ خانەی ئ��ەوەڵ‪ ،‬واتە رێک‬ ‫روو لەکلتووری لێنینیستی دەکاتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بە چەند دەی��ە م��ەودا‪ .‬ئاخۆ گ��ۆڕان بەو‬ ‫عەقڵییەتەی کە ئێستا بەرەو میلیتاریزە‬ ‫بوون دەڕوا بەمانای ئاشبەتاڵی عەقڵییت‬ ‫و کلتووری مەدەنی نییە؟ بێگومان ئەوە‬ ‫دەرخەر و نیشان دەری ئەو واقعییەتەیە‬ ‫کە لە دەروونی نابەئاگای گۆڕاندا کلتووری‬ ‫لێنینیستی هێشتا ه��ێ��ژم��ۆن و زاڵ���ە‪،‬‬ ‫نیشان دەری ئەو راستییە یە کە هێشتا‬ ‫عەقاڵنییەت و مێنتالیتەی چاالکی مەدەنی‬ ‫و م���ەودا گرتن ل��ە ک��ل��ت��ووری لێنینیسی‬ ‫نەهادینە نەبوە‪ .‬بێگومان یەکەم قوربانی‬ ‫ئ��ەو رەوت و کلتوورەش خ��ودی گۆڕانە‪،‬‬ ‫چوون هەموو مەجال و دەالقەکانی جیاواز‬ ‫بوونی لە گەڵ ئەو حزبانەی کە لەبەرامبەر‬ ‫تیری رەخنەی گۆڕان دان لەناو دەچێت‪.‬‬

‫ئاگاداری ‪15‬‬

‫ژماره (‪ )1755‬چوارشهممه ‪2018/5/23‬‬

‫بۆ باڵوکردنەوەی‬ ‫ئاگاداری و بانگەوازەکانتان‬ ‫لە رۆژنامەی ‪‬‬ ‫پەیوەندی بەم ناونیشانانە‬ ‫بکەن‬

‫‪Šb’@õìbä‬‬

‫‪çb“ïäìbä‬‬

‫ˆ‪çŽíÐóÜóm@òŠbà‬‬

‫ ‪ôäbáŽïÝ‬‬

‫‪kÈó’@õóäb²bš@o“ïäóm@ôäbáŽïÝ @õóäbƒjŽïnØ‬‬

‫‪07702264447‬‬

‫‪‹ŽïÜìóè‬‬

‫‪ôn“ @õò†ŠòìŠóq@ŠójàaŠói@‘aŠb÷@ôàbÔó’Oçb b÷@õóäbƒqbš‬‬

‫‪‹ŽïÜìóè‬‬

‫@‪þÜóƒŽï’@ômìó àŠójàaŠói@ôn’b÷@õóäb‚@Oôn’b÷@ôÙ’ŽíØ‬‬

‫‪07502201001‬‬ ‫@‪07504478312‬‬ ‫‪07826002676‬‬

‫‪ó¡óÜóè‬‬

‫‪ó¡óÜóè@ôäaìòŠb’@o“ïäóm@ôn“ @ôàbÔó’Oõ†b’@õóäbƒjŽïnØ‬‬

‫‪07702111044‬‬

‫ ‪׆b–‡îó‬‬

‫‪Šóîbm@„Žï’@ômìó à@o“ïäóm@ôn“ @ôàbÔó’O†íƒŽïi@õóäbƒjŽïnØ‬‬

‫‪07501786818‬‬

‫‪Žßbàó›àóš‬‬

‫‪çbØóib–óÔ@ŠójàaŠói@bÌb÷@âî‹Ø@ôÔìŠbÐ@õŠaŒbiOíàŠóš@õóäbƒjŽïnØ‬‬

‫‪07508769848‬‬

‫†‪çb²‡äóiŠò‬‬

‫@‪ôÈŠóÐOçó òŠ@õóäbƒjŽïnØ‬‬ ‫@‪æî‡Üa@öbïš@ômìó à@o“ïäóm@õ‹móà30@ôàbÔó’M1@ôÈŠóÐ‬‬ ‫‪æî‹ óä@‡ïèó’@õóäb£bmóÔ@ŠójàaŠói@ŠaŒbiìbäM2@ôÈŠóÐ‬‬

‫‪07701581018‬‬

‫‪ŠýóØ‬‬

‫‪póÝÝïà@õóäb²bš@ììŠó @çbØóï bm‹Ô@ôäýíŽ ØŠaŒbiìbäOÛb‚@õóäbƒjŽïnØ‬‬

‫‪07701266914‬‬

‫‪õ‹ÑØ‬‬

‫‪Š aŒbiìbä@õŠb÷@õóäbƒjŽïnØ‬‬

‫‪07701203475‬‬

‫‪óäŠíÔŠaíš‬‬

‫‪ôn“ @ôàbÔó’OíŽ ÙäaŒ@õó ìaŠóq@ìóäbƒjŽïnØ‬‬

‫@‪07701536973‬‬ ‫‪07501536973‬‬

‫‪óïäaŠ‬‬

‫‪ŽßíŽ à@æŽîíni@ŠójàaŠói@ôn“ @ôàbÔó’OðîŽíØ@‡¼a@õóäbƒjŽïnØ‬‬

‫‪07701568263‬‬

‫‪ŽõŒ†ýóÔ‬‬

‫‪çbØóäbàŠóÐ@õbÜóàŽíØ@ŠójàaŠói@ôn“ @ô‚biìbä@æîˆ@õóäbƒjŽïnØ‬‬

‫‪07701511065‬‬

‫@‪óîüØ‬‬

‫@‪çbîa‹i@õóäb£bióØ@@Šójàaói@ôn“ @ôàbÔó’@O@Šaˆóè@õóäbƒjŽïnØ‬‬

‫@‪07701549050‬‬ ‫@‬

‫بهڕێوهبهرایهتی گشتی فهرمانگهکانی داد‬ ‫بهڕێوهبهرایهتی جێ بهجێ کردنی حاجیاوا‬

‫ههلى کار‬

‫ڕێستۆرانتى داوا پێویستى به (‪)٣‬کرێکار ههیه لهڕهگهزى نێر بۆکارى چێشت لێنان بهمهرجێک‬ ‫شارهزاییان ههبێت لهدروست کرنى خوادنى مصر بهمووچهى مانگانهى (‪)٥٠٠,٠٠٠‬پێنج سهد ههزار‬ ‫دیناربۆ(‪)٨‬کاتژمێر کارکردنى ڕۆژانه‪ ,‬ههرکهس خوازیارى کارکردنه لهماوهى (‪ )١٥‬پانزه ڕۆژدا‬ ‫سهردانى بهڕێوهبهرایهتى کارى سلێمانى بکات‪.‬‬ ‫لهشهقامى مهولهوى – سهروبهریدهکه ‪ /‬تهالرى بهڕێوهبهرایهتى دهستهبهرى کۆمهاڵیهتى بۆ‬ ‫کرێکاران ‪,‬نهۆمى سێههم ‪.‬ژمارهى تهلهفۆن (‪)٠٧٤٨٤٢١٩٤٨‬‬ ‫حکومەتی هەرێمی کوردستان‬ ‫ژمارە‪ ٩ :‬انزارعزل وکیل‪٢٠١٨/‬‬ ‫وەزارەتی داد‬ ‫فەرمانگەی دادنوسی سیدصادق‬ ‫بەروار‪٢٠١٨/٥/٢٢ :‬‬ ‫ئاگاداری‬ ‫ئاگادارکەرەوە‪ :‬عثمان قادر علی‬ ‫ئاگادارکراو‪ :‬ئاسۆ اسماعیل عبدالقادر‬ ‫لەبەر نادیاری شوێنی نیشتەجێبونت‪ ،‬وە بەپێی‬ ‫ن��وس��راوی ژم��ارە (‪ )١١٢١‬ب ب���ەرواری (‪)٢٠١٨/٥/٢١‬‬ ‫ی فەرمانگەی دادنوسی سلێمانی‪ ،١/‬وە نوسراوی‬ ‫ژم��ارە (‪)١٨٨٤‬ی ب���ەرواری (‪)٢٠١٨/٥/١٦‬ی بنکەی‬ ‫پۆلیسی ابراهیم پاشا‪ ،‬کە ئامادە ب��ەوە ئەکەن‬ ‫لەواڵتی ئێرانی بۆیە لەڕێی ئەم ڕۆژنامەیەوە‬ ‫ئ��اگ��ادارت ئ��ەک��ەم��ەوە ک��ە ل��ەم��اوەی (‪ )١٥‬رۆژدا‬ ‫ئ��ام��ادەب��ی��ت بەمەبەستی ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی‬ ‫بریکارنامەی تایبەتی ژم��ارە (‪)١٥٧٠‬ی ب��ەرواری‬ ‫(‪ )٢٠١٨/٤/١٥‬کە لەفەرمانگەی دادنوسی سیدصادق‬ ‫بۆم کردویتەوە تایبەت بەتحویکردنی ئۆتۆمبیل‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەوە لەدوای ئەو مادەیە بریکارنامەکە‬ ‫پوچەڵ ئەکەمەوە‪.‬‬

‫دادگای باری کەسیەتی لە پشدەر‬ ‫ژمارە‪/٤٢/‬ش‪٢٠١٨/‬‬ ‫بەروار‪٢٠١٨/٤/١٧/‬‬ ‫(ئاگانامە‪ -‬جاڕدان)‬ ‫داواک���ار‪ /‬عمر مولود محمد ‪/‬س���ەرەڕای بەشەمیراتی بەجێماو‬ ‫لەکوڕەکەی (مولود)‬ ‫داوالێکراوان ‪-١ /‬خالد محمد عبداللە ‪ -٢‬گاللە احمد رسول‬ ‫بۆداوالێکراوان‪-١( /‬خالد محمد عبداللە ‪ -٢‬گاللە احمد رسول )‬ ‫کەشوێنی نیشتەجێ بوونتان لەکاتی ئێستادانادیارە‬ ‫بەپێی ڕوونکردنەوەی مختاری گەڕەکی امام قاسم لەقەاڵدزێ‪.....‬‬ ‫داواک���ار (عمر مولود محمد) داوای��ەک��ی ب��اری کەسێتی بەژمارە‬ ‫(‪/٤٢‬ش‪ )٢٠١٨/‬تۆمارکردووەلەدادگاکەمان لە دژت��ان ل��ەب��ەرواری‬ ‫‪٢٠١٨/١/٢٣‬کەتیایدا داوای (پوچەڵکردنەوەی گرێبەستی هاوسەرگیری‬ ‫(ابطال عقد الزواج) ی کوڕە کۆچکردووەکەی بەناوی (مولود)دەکات‬ ‫بەژمارە (‪)٤٣‬ل��ە (‪ )٢٠١٣/٥/٢٠‬دەرچ��ووە لەدادگاکەمان بۆیە لەبەر‬ ‫نادیاری شوێنی نیشتەجێ بوونتان بە پێی ڕوونکردنەوەی مختاری‬ ‫ئاماژەپێکراوی سەرەوە‪ ،‬دادگا بڕیاریدا بە ئاگادار کردنەوەتان لە‬ ‫ڕێگەی دوو رۆژنامەی ناوخۆیی (خۆجێ ی ) بۆ ئامادەبوونتان لەم‬ ‫دادگایە لە ڕۆژی دادبینی بەرواری (‪ )٢٠١٨/٧/٩‬وە ئەگەر لەکاتی دیاری‬ ‫کراودا خۆتان یان بریکارتان ئامادە نەبن ئەوا دادگا دادبینی ئەنجام‬ ‫دەدات بە پاشملە یی دەرهەقتان بە گوێرەی یاسا ‪.‬‬

‫ژماره‪٢٠١٧/٦١ :‬‬ ‫ڕێکهوت‪٢٠١٨/٥/١٥ :‬‬ ‫ئاگاداری‬ ‫بهڕێوهبهرایهتی جێبهجێکردنی حاجیاوا ههڵدهستێت به فرۆشتنی بهشی‬ ‫قهرزار (عبدالله حسن حمد) نیوه (‪ )١/٢‬له کارگهی بلۆکی قهندیل له ناحیهی‬ ‫حاجیاوا که بنیات نراوه وهک منشاوات لهسهر بهشێک له موڵکی سهرۆکایهتی‬ ‫شارهوانی حاجیاوا به ژماره (‪ ١/١٣٣٤٤‬کهرتی ‪ ٣٦‬میرهبهگ‪ /‬حاجیاوا) که ئێستا‬ ‫له کارکردن وهستاوه به شێوهی زیادکردنی ئاشکرا که گلدانهوهی خراوهته سهر‬ ‫لهالیهن بهڕێوهبهرایهتیهکهمانهوه لهجیاتی قهرزی خاوهن قهرز (حسن فایق‬ ‫عبدالقادر) که بڕهکهی (‪ )٧٤,٢٩٢,٠٠٠‬حهفتاو چوار ملیۆن و دوو سهدو نهوهدو‬ ‫دوو ههزار دیناره) بهپێی بڕیاری دادگای بهرایی حاجیاوا ژماره (‪/٨١‬ب‪)٢٠١٦/‬‬ ‫(‪ )٢٠١٧/٣/٦‬ههرکهسێک ئارهزووی بهشداری کردنی ههیه با له ماوهی (‪ )٣٠‬سی‬ ‫ڕۆژدا له ڕۆژی دوای باڵوکردنهوهی ئهم ئاگادارییه له ڕۆژنامهدا ئامادهبێت‬ ‫له بهڕێوهبهرایهتیهکهمان و لهگهڵ خۆیدا (تهئمینات) به بڕی (‪ )%١٠‬ی بههای‬ ‫خهمڵێنراوی موڵکهکه بهێنێت وه رسومات و خهرجی دهکهوێته ئهستۆی‬ ‫ئهو بهشداربووهی که زیادکردنهکهی بۆ دهردهچێت وه له ڕۆژی ‪( ٣٠‬سی)‬ ‫یهمدا کاتژمێر (‪ )١٢‬ی نیوهڕۆ زیادکردنهکه له بهڕێوهبهرایهتیهکهمان دهست‬ ‫پێدهکات‪ ،‬ئهمهش بهپێی ئهحکامی مادهی (‪ )٥٥‬وه (‪ ٩٣‬بڕگه ‪ )١‬له یاسای جێ‬ ‫بهجێ کردنی کارپێکراوی ساڵی (‪.)١٩٨٠‬‬ ‫زانیاری لهسهر کارگهی بلۆکی قهندیل‬ ‫خاوهن قهرز (الدائن) ‪ :‬حسن فایق عبدالقادر‬ ‫قهرزار(المدین)‪ :‬عبدالله حسن حمد‬ ‫جۆری راگیراو (نوع المحجوز) ‪ :‬منشاوات و گوازراوه‬ ‫ژمارهی (رقمه) ‪ :‬لهسهر بهشێکی له موڵکی ژماره (‪ ١/١٣٣٤٤‬کهرتی ‪ ٢٦‬میرهبهگ‪/‬‬ ‫حاجیاوا)‬ ‫شوێنی‪ :‬ناحیهی حاجیاوا‬ ‫جۆری(جنسه)‪ :‬کارگهی بلۆک‬ ‫شێوازی (اوصافیه) ‪ :‬کارگه‬ ‫ڕوپێوهکهی (مساحته) ‪( ٥ :‬پێنج) دۆنم‬ ‫نرخی خهمڵێنراو (قیمه التقدیریه) ‪ ٩٠,٠٠٠,٠٠٠ :‬نهوهد میلۆن دینار‪.‬‬

‫دادوەر‬ ‫بەختەوەر صابر سعید‬

‫دادنوس‬ ‫عمر حمە عبدالقادر‬ ‫خاوەن ئیمتیازو سەرنوسەر‪:‬‬ ‫تارق فاتیح‬

‫ناونیشان‪ :‬شەقامی سالم ‪ -‬نزیك بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫پەروەردە‪ ،‬باڵەخانەی نازناز ‪ -‬شوقەی ‪٨‬‬

‫جێ بهجێکاری داد‬ ‫سربست عبدالله حمد‬ ‫تەلەفۆن‪0533188045 :‬‬

‫رۆژنامهى ‪ ‬ئاگاداریی سهرجهم فۆتۆگرافهر و هاواڵتیان و رۆژنامهنووسان‬ ‫دهکاتهوه‪ ،‬ههر وێنهیهکى جوان یان ڤیدیۆیهکى سهرنج راکێشتان لهال ههیه‪ ،‬بینێرن‬ ‫بۆ ناونیشانهکانى ‪ ،‬پاش باڵوبوونهوهى له رۆژنامهو سایت و فهیسبووکى ‪‬‬ ‫له تۆڕى کۆمهاڵیهتى فهیسبووک‪ ،‬خاوهنهکهى پاداشت دهکرێت بهمهرجێک پێشتر له‬ ‫هیچ شوێنێکى دیکه باڵونهبووبێتهوه و خاوهندارییهکهى بۆ ‪ ‬دهگهڕێتهوه‪.‬‬ ‫ناونیشانى پهیجى ‪ ‬له فهیسبوک‪:‬‬ ‫(‪)HawlatiNews‬‬

‫ههلى کار‬ ‫رۆژنامهى ‪ ‬پێوستى به (فۆتۆگرافهر و پهیامنێر و داڕێژهرى‬ ‫ههواڵ) ههیه له سهرجهم شار و شارۆچکهکان‪ ،‬ههرکهس ئارهزوو‬ ‫مهنده له رۆژنامهى ‪ ‬کاربکات‪ ،‬با سیڤى خۆى بنێرێت بۆ‬ ‫ئیمەیڵ‪:‬‬ ‫(‪)hawlati2000@gmail.com‬‬ ‫فەیسبوک‪)HawlatiNews( :‬‬

‫لە فەیسبوک الیکمان بکەن‬

‫‪HawlatiNews‬‬