hawlati784

Page 1

‫هاوآلتي‬ ‫‪www.hawlati.co‬‬

‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫رؤذنامةيةكي سياسيي طشتيي ئةهليية ضاثخانةي رةنج دةريدةكات‬

‫سةرؤك؛ بةر رةخنة دةكةويَت‬

‫ل‪2‬‬

‫وةزارةتى ئةوقاف‬ ‫دوو مليؤن دؤالر‬ ‫دةخاتة‬ ‫دةستَيكى‬ ‫ناديارةوة‬ ‫ل‪4‬‬

‫نرخ (‪ )1000‬دينار‬

‫ترياذ (‪ )10000‬دانة‬

‫دلَشاد طةرميانى‪ :‬دواى كشانةوةى هَيزةكانى ئةمةريكا دةطةإيَمةوة‬

‫ل‪5‬‬

‫هاوآلتى فةزيحةيةكى طةورة ئاشكرادةكات‬

‫بةهؤى بةنزينى خراثةوة‪ ،‬هاوآلتيان بةر مةترسى شيَرثةنجة دةكةون‬

‫تايبةت بة هاوآلتى‬

‫بةثيَى ئةو زانيارييانةى دةست‬ ‫هاوآلتى كةوتوون‪ ،‬جؤرة ماددةيةكى‬ ‫كيميايى كة مةترسى بؤ سةر تةندروستى‬ ‫هةيةء يةكيَك لةهؤكارةكانى تووشبوون‬ ‫بةنةخؤشييةكانى شيَربةنجة‪ ،‬لةهةريَمى‬ ‫كوردستان تي َ‬ ‫َكةل بةبةنزين دةكريَت‪.‬‬ ‫بةدواداضوونيَكى هاوآلتى‪ ،‬ئاشكراى‬ ‫دةكات كة ماددةى كيميايى (‪)Te tra eih‬‬ ‫تيَترا ئيسايل ليَد‪ ،‬دةكريَتة بةنزينةوة بؤ‬ ‫ئةوةى ببيَت بةبةنزينى موحةسةنء‬ ‫ئؤكتانةكةى بةرزبيَتةوة‪.‬‬ ‫ئةو ماددةية‪ ،‬ثيَكهاتةيةكى تي َ‬ ‫َكةلةى‬ ‫قورقوشمةء دواى ئ��ةوةى دةكريَتة‬ ‫بةنزينةوةء ئؤتومبيَل بةكارى دةهيَنيَت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةدووكةل‬ ‫لةئةكجؤزى ئوتومبيَلةوة‬ ‫ديَتة دةرةوةء كاريطةرى خراثى دةبيَت‬ ‫لةثيسبوونى ذينطةو دةبيَت بةيةكيَكة‬ ‫ل��ةو ه��ؤك��اران��ةى م���رؤظ تووشى‬ ‫نةخؤشييةكانى شيَرثةنجة دةكات‪.‬‬ ‫ل��ةب��ةك��اره �َي��ن��ان��ى ئ���ةو م���اددة‬ ‫كيمياييةدا‪ ،‬ثةنجةى تؤمةت ئاراستةى‬ ‫بةنزينخانةكانء بازرطانةكانى بةنزين‬ ‫دةكريَت‪ ،‬بةوةى ماددة ذةهراوييةكة‬ ‫دةكةنة بةنزينى بيَجيةوة تاكو بةنرخى‬ ‫موحةسةن بيفرؤشنةوة‪.‬‬ ‫بةثيَى زانيارييةكان‪ ،‬مادة كيمياييةكة‬ ‫لةهةريَمدا بة(باشكةر) ناسراوةء بةثيَى‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتييةكان بةكارهيَنانى‬ ‫ياسا ني‬ ‫قةدةغةكراوة‪ ،‬لةئيَستاشدا لةثاآلوتطةى‬ ‫ثترؤكيميايى لةشارى ئةراكى ئيَرانى‬ ‫بةرهةم دةهيَنريَتء رؤذان��ة هةشت‬

‫تا دة تةنكةر تةنيا لةريَطةى مةرزى‬ ‫هةريَمى‬ ‫دةهيَنريَتة‬ ‫باشماغةوة‬ ‫كوردستانةوة‪.‬‬ ‫غةفار عةبدوآل بةريَوةبةرى كواليَتى‬ ‫كؤنتر َ‬ ‫ؤل‪ ،‬لةليَدوانيَكدا بؤ هاوآلتى وتى‬ ‫ِ‬ ‫«تيَترا ئيسايل ليَد ماددةيةكى قورقوشمى‬ ‫ذةهراوييةء ئةطةر زي��اد لةثيَويست‬ ‫بةكاربهيَنريَتء بكريَتة بةنزينةوة‪ ،‬زيانى‬ ‫زؤرى هةية«‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاشكراى دةكات كة ئةو‬ ‫ماددةية بة«قاضاغ« لةسنورةكانةوة‬ ‫ديَتة كوردستانةوة‪ ،‬بةثيَويستى دةزانيَت‬ ‫طومرطى سنورةكان ريَطرى ليَبكةن‪.‬‬ ‫ل��ةم��ب��ارةي��ةوة‪ ،‬ق���ادر ث��ي��رؤت‬ ‫ليَثرسراوى ك��اروب��ارى طومرطى‪،‬‬ ‫لةليَدوانيَكدا بؤ هاوآلتى وتى «هيَنانى ئةو‬

‫كـي مـامؤستـا عوسمـانى كـوشت؟‬ ‫َ‬ ‫ل ‪14‬‬

‫ماددةيةى بةباشكةر ناودةبريَت‪ ،‬قةدةغة‬ ‫كراوة ضونكة بؤماندةركةوت ريَذةى‬ ‫بةكارهيَنانى لةبةنزينخانةكان‪ ،‬يارى ثيَوة‬ ‫دةكريَت«‪.‬‬ ‫ث��ي��رؤت‪ ،‬جةخت ل��ةوةدةك��ات��ةوة‬ ‫كة ناتوانن زةمانةتى هةموو هةريَمى‬ ‫كوردستان بكةن‪ ،‬ضونكة «ريَطةى‬ ‫ياساغء مةرزى تريش هةية كة ئةطةرى‬ ‫ئةوةى هةية ئةو مادةيةى ليَبيَتة ناوةوة«‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬جةمال عةلى ياريدةدةرى‬ ‫ب��ةرَي��وةب��ةرى طشتى دابةشكردنى‬ ‫بةرهةمة سوتةمةنييةكان لةثاريَزطاى‬ ‫سليَمانى‪ ،‬وتى «لةبةربوونى بازارى ئازاد‬ ‫ئيَمة بؤمان نيية تةنانةت نرخيشيان بؤ‬ ‫دابنيَن‪ ،‬بةآلم ئةطةر كةسيَك سكاآلمان‬ ‫البكاتء ئةو بةنزينخانةية دياري بكات‬

‫كة ئةو ماددةيةى كردووةتة بةنزينةوة‪،‬‬ ‫ئ���ةوا س���زاى ياساييان دةدةي���نء‬ ‫ضاويشيان ليَناثؤشين«‪.‬‬ ‫الى خؤشيةوة‪ ،‬زانا محةمةد َ‬ ‫سالح‬ ‫قائيمقامى قةزاى مةركةزى سليَمانى‪،‬‬ ‫ئاماذة ب��ةوةدةدات كة ئةو بةنزينانة‪،‬‬ ‫لةزانكؤى سليَمانى ثشكنينى بؤ دةكريَتء‬ ‫دواتر دةهيَنريَتة ناوةوةى هةريَم‪.‬‬ ‫قائيمقامى سليَمانى‪ ،‬لةليَدوانيَكدا‬ ‫بؤ هاوآلتى وتى «ئيَمة تاكة ثاريَزطاين‬ ‫ثشكنين بؤ بةنزين دةكةين‪ ،‬ئةطةر‬ ‫بزانين ئةو مادةية دةكريَتة بةنزينةوة‬ ‫ليَثرسينةوة دةكةين«‪.‬‬

‫خـؤثيشانـدان؛ ئـةو يـاسايـةى‬ ‫زؤرتـرين هـةراى نـايةوة‬

‫وردةكاريى زياتر‬ ‫لة الثةإة ‪2‬دا بخوَيننةوة‬

‫ل‪15‬‬


‫هاوآلتي‬ ‫‪www.hawlati.info‬‬

‫رؤذنامةيةكي سياسيي طشتيي ئةهليية ضاثخانةي رةنج دةريدةكات‬

‫فازأل ميرانى‪ ،‬داواى‬ ‫بةشداريكردنى حكومةت لةطةأل‬ ‫كؤمةألء يةكطرتوو دةكات‬ ‫دَلشاد ئةنوةر‬ ‫سكرتيَرى مةكتةبى سياسى‬ ‫ثارتى‪ ،‬لةسةردانةكةيدا بؤ الى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلء ئةميندارى طشتى‬ ‫ئةميرى‬ ‫يةكطرتوو‪ ،‬داواى بةشداريكردنى‬ ‫حكومةتى ليَكردوون‪.‬‬ ‫َ‬ ‫فازل ميرانى‪ ،‬دواى جةذنى‬ ‫قوربان لةضةند رؤذى رابردوودا‪،‬‬ ‫سةردانى هةريةك لةسةآلحةدين‬ ‫بةهائةدينء عةلى باثيرى كردووةء‬ ‫باسى دواى وةرطرتنةوةى ثؤستى‬ ‫سةرؤكايةتى حكومةتى لةاليةن‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هةردوو اليةندا‬ ‫ثارتييةوة‪،‬‬ ‫كردووة‪.‬‬ ‫س��ةرض��اوةي��ةك��ى ئ��اط��ادار‬ ‫لةكؤبوونةوةكة‪ ،‬بةهاوآلتى وت‬ ‫«ميرانى بةناوةى جةذنة ثيرؤزة‬ ‫س��ةردان��ةك��ةى ك���ردووة‪ ،‬بةآلم‬ ‫داواي ليَكردن بةشدارى حكومةت‬ ‫بكةن«‪.‬‬ ‫ئةو سةرضاوةية كة نةيويست‬ ‫ن��اوى بآلوبكريَتةوة‪ ،‬ئاشكراى‬ ‫دةكات كة دوو اليةنة ئيسالمييةكة‪،‬‬ ‫ب��ةش��داري��ك��ردن��ى حكومةتيان‬ ‫رةتكردووةتةوة‪.‬‬ ‫سةآلحةدين‬ ‫لةمبارةيةوة‪،‬‬ ‫بابةكر وتةبيَذى مةكتةبى سياسى‬ ‫يةكطرتوو‪ ،‬لةليَدوانيَكدا بؤ هاوآلتى‬ ‫وتى «كاك َ‬ ‫فازل بؤ جةذنة ثيرؤزة‬ ‫َ‬ ‫سةالحى كرد‪،‬‬ ‫سةردانى مامؤستا‬ ‫َ‬ ‫ب��ةالم لةكاتى طفتووطؤكردندا‬ ‫ث��رس��ي��ارى ب��ةش��داري��ك��ردن‬ ‫ي��ان نةكردنى يةكطرتوو كرا‬ ‫لةحكومةت‪ ،‬ئةطةر ثارتى ثؤستةكة‬

‫وةربطريَتةوة«‪.‬‬ ‫ب��اب��ةك��ر‪ ،‬ب��اس ل��ةوةآلم��ى‬ ‫حيزبةكةى دةكات بؤ وةفدةكةى‬ ‫ثارتى‪ ،‬بةوةى سةرةتا هةر ثيَنج‬ ‫َ‬ ‫دةس��ةالتء ئؤثؤزسيؤن‬ ‫اليةنى‬ ‫بطةنة ثرؤذةيةكى ضاكسازى‬ ‫ري��ش��ةي��ىء ك��ؤب��وون��ةوة ثيَنج‬ ‫َ‬ ‫قؤلييةكان دةست ثيَبكةنةوة‪.‬‬ ‫وت��ةب�َي��ذةك��ةى يةكطرتوو‪،‬‬ ‫ث��يَ��ي��واي��ة دةب���َي���ت ب��ةرن��ام��ة‬ ‫ضاكسازييةكة بكريَتة بنةماى‬ ‫ن����وى‪ ،‬ئ��ةوك��ات‬ ‫ح��ك��وم��ةت��ى‬ ‫َ‬ ‫سى اليةنة‬ ‫ء‬ ‫يةكطرتوو‬ ‫وةك��و‬ ‫َ‬ ‫ئ��ؤث��ؤزس��ي��ؤن��ةك��ة‪ ،‬ت��اوت��وَي��ى‬ ‫ب��ةش��داري��ك��ردن ي��ان نةكردنى‬ ‫حكومةت دةكةن‪.‬‬ ‫الى خؤشيةوة‪ ،‬تؤفيق كةريم‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل‪،‬‬ ‫ئةندامى مةكتةبى سياسى‬ ‫َ‬ ‫«فازل‬ ‫لةليَدوانيَكدا بؤ هاوآلتى وتى‬ ‫ميرانى لةسةردانةكةيدا بؤ الى‬ ‫مامؤستا عةلى باثير‪ ،‬ثرسيارى‬ ‫كرد ئةطةر حكومةت وةربطرنةوة‬ ‫ب��ةش��داري دةك��ةي��ن ي��ان ناء‬ ‫ثيَيانخؤشة بةشداري بكةن«‪.‬‬ ‫ه��ةروةه��ا روون��ي��ك��ردةوة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل‪ ،‬ئةوةبووة‬ ‫كة وةآلم��ى‬ ‫سى اليةنة ئؤثؤزسيؤنةكة‬ ‫كة‬ ‫َ‬ ‫ثرؤذةيةكيان ثيَشكةشكردووة‪،‬‬ ‫ثرؤذةكان جيَبةجيَنةكراون‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫وتيشى «كيَشةمان‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫شةخسدا نيية‪ ،‬كيَشةمان‬ ‫ئ��ةوةداي��ة تاضةند ث��رؤذةك��ةى‬ ‫َبةجي دةكريَت‪،‬‬ ‫ئؤثؤزسيؤن جي َ‬ ‫بريار‬ ‫ئؤثؤزسيؤن‬ ‫دواتر وةكو‬ ‫ِ‬ ‫دةدةين ضى بكةين«‪.‬‬

‫دانا رةزطةيى‬

‫باوكيَك‪ ،‬لةسةر خنكانى مندالَةكةى‬ ‫شارةوانى رانية دةداتة دادطا‬

‫َ‬ ‫مندالة ثيَنج‬ ‫باوكيَك لةسةر خنكانى‬ ‫ساآلنةكةى بةهؤى كاركردن شارةوانى‬ ‫لةزيَرابيَكدا‪ ،‬داواى ياسايى لةسةر سةرؤكى‬ ‫شارةوانىء ذمارةيةك ئةندازيار تؤمار‬ ‫دةكات‪.‬‬ ‫ئاالن محةمةد َ‬ ‫َ‬ ‫سال‪،‬‬ ‫ئالى تةمةن ثيَنج‬ ‫َ‬ ‫لةطةرةكى نةورؤزى‬ ‫ئةمسال‪،‬‬ ‫مانطى سيَى‬ ‫ِ‬ ‫ش��ارى رانية‪ ،‬دةكةويَتة زيَرابيَكةوة كة‬

‫دةزطاى زانيارى‪ ،‬رائيديَكى يةكيَتى‬ ‫دةستطيردةكات‬ ‫دانا رةزطةيى‬ ‫بةثيَى ئةو زانيارييانةى دةست هاوآلتى كةوتوون‪،‬‬ ‫رائيديَكى فةرماندةيى ثيَشمةرطةى سةر بةيةكيَتى‪،‬‬ ‫لةاليةن هيَزيَكى سةر ب��ةدةزط��اى زانيارييةوة‬ ‫دةستطير دةكريَتء رةوانةى سليَمانى دةكريَت‪.‬‬ ‫سةرضاوةيةكى نزيك لةدةستطيركراوةكة‪،‬‬ ‫بةهاوآلتى وت��ى «رائيد عةلى سليَمان ثيَشتر‬ ‫لةفةرماندةيى ثيَشمةرطة ب��ووة لةضوارقورنة‪،‬‬ ‫ئيَستاش لةاليةن هيَزةكانى دةزط��اى زانيارى‬ ‫يةكيَتييةوة بةتؤمةتى ئةوةى كة طواية خةريك بووة‬ ‫ثةيوةندى بةثارتييةوة بكات‪ ،‬دةستطيركراوة«‪.‬‬ ‫ئ��ةو س��ةرض��اوةي��ة ك��ة نةيويست ن��اوى‬ ‫بآلوبكريَتةوة‪ ،‬ئاشكراى دةك��ات دةنطؤى ئةوة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ‪ 80‬كةسى فةوجةكةيدا‪،‬‬ ‫هةبووة‪ ،‬ئةو رائيدة‬ ‫لةريَطةى سكرتيَرى حيزبى ثارتى كريَكارانء‬ ‫رةنجدةرانى كوردستانةوة‪ ،‬ثةيوةندى بةثارتييةوة‬ ‫دةكات‪.‬‬ ‫ئةفسةريَكى فةوجةكةى عةلى سليَمان‪ ،‬ئاماذة‬ ‫لةضوارقورنةوة‬ ‫بةوة دةدات كة ثيَشتر فةوجةكةيان‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ضةمضةمالء دةوامةكةيان قورس‬ ‫طواستراوةتةوة بؤ‬

‫ث‪ .‬هاوآلتى‬

‫سةرضاوةيةكى ئ��اط��ادار لةقةزاى‬ ‫دووزخورماتوو‪ ،‬ئاشكراى دةك��ات كة‬ ‫هةرةشةى‬ ‫ضةند طروثيَك ثةيدابوون‬ ‫ِ‬ ‫كوشتن لةهاوآلتيان دةك���ةن‪ ،‬ئةطةر‬

‫ِرووةك��ان��ةوة و َ‬ ‫بةليَنى دا كة ب��ةردةوام‬ ‫دةبن لةخزمةتكردنى شارى سليَمانى و‬ ‫لةريَطةى ثرؤذةكانيانةوة‪.‬‬ ‫ثيَشخستنى ِ‬ ‫هةروةها فاروقى مةال موستةفا داواى‬ ‫لةهاوآلتيانى شارى سليَمانى و سياسييةكان‬ ‫ك��رد كة ب��ةروح��ى ثيَكةوةكاركردن و‬ ‫َ‬ ‫هةول بؤ ثيَشخستنى‬ ‫خؤشةويستى يةوة‬ ‫شارى سليَمانى بدةن‪.‬‬ ‫هةر لةو ئاهةنطةدا كةسايةتى ناسراوى‬ ‫شارى سليَمانى ثرؤفيسؤر دكتؤر عزةدين‬ ‫مستةفا رةسول وتاريَكى لةسةر بنياتنانى‬ ‫شارى سليَمانى و ضؤنييةتى ثيَشكةوتنى‬

‫نارةزايى دروست بووة‪.‬‬ ‫بووة‪ ،‬بةو هؤيةشةوة ِ‬ ‫ئةو ئةفسةرة كة ئامادة نةبوو ناوى بهيَنريَت‪،‬‬ ‫بةهاوآلتى وت «دواتر فةوجةكةمان طواسترايةوة‬ ‫بؤ سةر هيَزى (‪)70‬ى ثيَشمةرطة لةثشدةر‪ ،‬بةآلم‬ ‫لةو طواستنةوةيةدا كةسيَكى تر خراية جيَطاكةى‬ ‫عةلى سليَمان‪ ،‬دوات��ر ناوبراو طواسترايةوة بؤ‬ ‫هؤبةى ئةفسةران لةفةرماندةيي طشتى ثيَشمةرطة‬ ‫لةسليَمانى«‪.‬‬ ‫هةروةها ئاشكراى دةكات كة دواى طواستنةوةى‪،‬‬ ‫عةلى سليَمان دةوامى نةكردووةء غياب بووة‪ ،‬بؤية‬ ‫«دةستطيركراوة‪ ،‬برايةكةشى الى َ‬ ‫خةلكى ووتويةتى‬ ‫ئيَمة دةبينة ثارتىء جويَنى ناشيرنيشى داوة«‪.‬‬ ‫لةمبارةيةوة‪ ،‬باثير كامةال سكرتيَرى حيزبى‬ ‫ثارتى كريَكاران ء رةنجدةرانى كوردستان‪،‬‬ ‫رةتيدةكاتةوة هيض َ‬ ‫هةوليَك لةريَطاى ئةوةوة هةبوو‬ ‫بيَت بؤ ضوونة ناو ثارتى‪.‬‬ ‫كامةال‪ ،‬لةليَدوانيَكدا بؤ هاوآلتى وتى «يةكيَتى‬ ‫بةراستى ئيَستا لةسيَبةرى خؤى دةترسيَت‪ ،‬بؤية‬ ‫ئةطةر كةسيَكيشيان نةويَت ئةوا تؤمةتيَكى بؤ‬ ‫َ‬ ‫هةلدةبةستن ئةطينا من ئةو كةسة هةرناناسمء نةشم‬ ‫بينيوة«‪.‬‬

‫كورد لةكةركوك‬

‫يةك مليؤن دؤنم زةوى‬ ‫ث‪ .‬هاوآلتى‬

‫لةدةستدةدات‬

‫بةهؤى ئةو َ‬ ‫هةلةيةى لةياساى‬ ‫(دع����اوى وال��م��ل��ك��ي��ة) ب��ةس��ةر‬ ‫ثةرلةمانتارة كوردةكانى خولى‬ ‫ثيَشووى ئةنجومةنى نويَنةرانى‬ ‫َثةربووة‪ ،‬جطة لةديالة ء‬ ‫عيَراقدا تي ِ‬ ‫نةينةوا تةنيا لةثاريَزطاى كةركوك‪،‬‬ ‫يةك مليؤن دؤنم زةوى لةدةستى‬ ‫خيَزانة كوردةكان دةردةضيَت‪.‬‬ ‫بةثيَى ياساى ذم��ارة ‪13‬ى‬ ‫َ‬ ‫سالى ‪2006‬ى (دعاوى والملكية)‪،‬‬ ‫مافى خاوةنداريَتى ذمارةيةكى زؤر‬ ‫خانووء زةوى خيَزانة كوردةكان‬ ‫دةدريَ��ت��ة خيَزانة عةرةبةكان‪،‬‬ ‫تةنيا لةبةرئةوةى ثيَشتر بةعس‬ ‫بةناويانةوة تاثؤى كردووة‪.‬‬ ‫ل��ةم��ب��ارةي��ةوة‪ ،‬حاكم شيَخ‬

‫لةتيف ئةندامى ليذنةى ياسايى‬ ‫ئةنجومةنى نويَنةرانى عيَراق‪،‬‬ ‫لةليَدوانيَكدا بؤ هاوآلتى وتى «تةنيا‬ ‫لةكةركوك مليؤنيَك دؤنم زةوى‬ ‫لةكيسى كوردةكان ضووة بةهؤى‬ ‫ئةو َ‬ ‫هةلةيةوة‪ ،‬ئةطينا لةناوضةكانى‬ ‫تريش ذمارةيةكى زؤر خانووء‬ ‫زةوى كورد دةدريَتة عةرةب«‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلةية‬ ‫ئؤبالى ئةو‬ ‫ناوبراو‪،‬‬ ‫لةياساى (دعاوى والملكية)‪ ،‬دةخاتة‬ ‫ئةستؤى ثةرلةمانتارة كوردةكانى‬ ‫خولى ثيَشووى ثةرلةمانى عيَراق‪،‬‬ ‫بةتايبةت ئةندامانى ليذنةى ياسايى‪.‬‬ ‫ه���ةروةه���ا وت���ى «ك��ات �َي��ك‬ ‫لةئةندامانى ليذنةى ياسايى خولى‬ ‫ثيَشوو دةثرسيت ضؤن ئةو َ‬ ‫هةلةيان‬ ‫َثةريووة‪ ،‬هةريةكةيان‬ ‫بةسةردا تي ِ‬ ‫بيانوويةك دةهيَننةوة«‪.‬‬

‫دووز؛ ضةند طروثيَك هةأةشة لةهاوآلتيان دةكةن‬

‫ئاسياسيَأل يادى ‪ 227‬سالَةى بنياتنانى شارى سليَمانى كردةوة‬

‫ب��ةئ��ام��ادةب��ون��ى ذم��ارةي��ةك��ى زؤر‬ ‫لةكةسايةتييةكانى ش��ارى سليَمانىء‬ ‫ِرؤشنبيرانء هونةرمةندان‪ ،‬شةوى ‪11\15‬‬ ‫كؤمثانياى ئاسياسي َ‬ ‫َل ئاهةنطيَكى بةبؤنةي‬ ‫يادي ‪َ 227‬‬ ‫سالةى بنياتنانى شارى سليَمانى‬ ‫يةوة سازكرد‪.‬‬ ‫فاروقى مةال موستةفا ـ سةرؤكى‬ ‫بةريَوةبردنى كؤمثانياى‬ ‫ئةنجومةنى‬ ‫ِ‬ ‫ئاسياسي َ‬ ‫َل ل��ةو ئاهةنطةدا وتةيةكى‬ ‫ثيَشكةشكرد و تةئكيدي لةسةر ئةوة كردةوة‬ ‫كة طروثى كؤمثانياكانى فاروق خزمةتيَكى‬ ‫زؤريان بةشارى سليَمانى كردووة لةهةموو‬

‫شارةانى كارى تيَدا دةك��ات‪ ،‬بةوهؤيةوة‬ ‫دةخنكيَتء طيان لةدةستدةدات‪.‬‬ ‫باوكى ئاالن‪ ،‬باس لةوةدةكات كة ئةو‬ ‫كورةكةى تيَدا خنكاوة‪،‬‬ ‫زيَرابة سندوقييةى ِ‬ ‫لةاليةن شارةوانييةوة شكيَندراوةء كارى تيَدا‬ ‫كورةكةى تيَكةوتووة‪.‬‬ ‫كراوة‪ ،‬بؤية ِ‬ ‫محةمةد َ‬ ‫ئالى‪ ،‬ئاماذة بةوةدةدات كاتيَك‬ ‫دواى رووداوةك��ة َ‬ ‫هةلويَستى شارةوانى‬ ‫بيستووة بةوةى لةراطةياندنةكاندا خؤيان لةو‬ ‫برياريداوة‬ ‫رووةوة بةكةمتةرخةم نةزانيووة‪ِ ،‬‬

‫داوايان لةسةر تؤمار بكات‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬بؤ هاوآلتى وتى «لة دادطاى رانية‬ ‫طرفتيان بؤ دروس��ت ك��ردم‪ ،‬ضونكة حاكم‬ ‫وتى دةتوانى قةرةبووى ماددى وةربطريت‪،‬‬ ‫تورة بوومء دواتر رؤيشتم لةسليَمانى‬ ‫منيش ِ‬ ‫َ‬ ‫سكاالم تؤماركرد«‪.‬‬ ‫لةدادطاى تاوانةكان‬ ‫َ‬ ‫مندالةكة‪ ،‬ثةنجةى تؤمةت‬ ‫باوكى‬ ‫ئاراستةى سةرؤكى ش��ارةوان��ىء شةش‬ ‫كةسى تر دةكاتء جةخت لةوةدةكاتةوة كة‬ ‫«كةسايةتىء سةرؤكى حيزبى ء هةر كةسيَك‬

‫كة ناسيويانة ناردوويانة بؤ الم بؤ ئةوةى‬ ‫ل��ةداوا بكشيَمةوة‪ ،‬بةآلم من رازى نابمء‬ ‫دةبيَت دادطا يةكاليي بكاتةوة«‪.‬‬ ‫ئ� َ‬ ‫�ال��ى‪ ،‬وت��ى «دةب �َي��ت ئ���ةوان هةموو‬ ‫ئيجرائاتيَكى ياسايى وةربطرنء من هيض‬ ‫ضاوم لةثارة نيية«‪.‬‬ ‫هاوآلتى ثةيوةندى بة بةختيار ئةحمةد‬ ‫حةمةد سةرؤكى شارةوانى رانيةوة كرد‪،‬‬ ‫بةآلم ناوبراو ئامادةنةبوو هيض ليَدوانيَك‬ ‫لةوبارةيةوة بدات‪.‬‬

‫ثارةيان ثيَنةدريَت‪.‬‬ ‫ئةو سةرضاوةية كة نةيويست ناوى‬ ‫بآلوبكريَتةوة‪ ،‬بةهاوآلتى وت «ئةو طروثانة‬ ‫ماوةى ضةند مانطيَكة دوو توركمانيان‬ ‫رف��ان��دووةء تائيَستا ش��وَي��ن بزريان‬ ‫كردوون‪ ،‬لةكاتيَكدا ثيَنج دةفتةر دؤالريان‬

‫ثيَشكةش كرد‪.‬‬ ‫شاعيرى ط��ةورةى ك��ورد مامؤستا‬ ‫شيَركؤ بيَكةس لةو شةوةدا قةسيدةيةكى‬ ‫ل��ةس��ةر ش��ارى سليَمانى ثيَشكةشى‬ ‫ئامادةبووان كرد و يادةكةى جوانتر كرد‪.‬‬ ‫هةر لةو شةوة ئاهةنطةدا تيثي هونةرى‬ ‫ميللى تابلؤيةكى َ‬ ‫ثةركيَيان ثيَشكةشكرد‬ ‫هةل ِ‬ ‫و ضةند هونةرمةنديَكيش بة طؤرانى و‬ ‫ميوزيك ئاهةنطةكةيان قةشةنطتر كرد‪.‬‬ ‫بؤ جوانتركردنى يادةكة هةر لةو شةوة‬ ‫ئاهةنطةدا ضةندين خواردنى كوردةوارى‬ ‫ثيَشكةشى ئامادةبووان كرا‪.‬‬

‫َ‬ ‫لةمالى يةكيَك لةرفيَنراوةكان سةندووة«‪.‬‬ ‫سةرضاوةكة‪ ،‬جةخت لةوةدةكاتةوة‬ ‫�ةرةش��ةى كوشتيان‬ ‫كة طروثةكان‪ ،‬ه� ِ‬ ‫لةضةند َ‬ ‫سى‬ ‫بؤية‬ ‫كردووة‪،‬‬ ‫مالة كورديَك‬ ‫َ‬ ‫لةو ماآلنة طواستوويانةتةوةء ضةند‬ ‫ماليَكى تريش دةيانةويَت ناوضة َ‬ ‫َ‬ ‫ضؤلبكةن‪.‬‬

‫ل��ةم��ب��ارةي��ةوة‪ ،‬ش���ةالل ع��ةب��دوآل‬ ‫قائيمقامى ق��ةزاى دووز‪ ،‬لةليَدوانيَكدا‬ ‫بؤ ه��اوآلت��ى وتى «ئةو طروثانة ترسء‬ ‫َ‬ ‫ةراوكيَيان لةناو دانيشتوانى قةزاكةدا‬ ‫دل ِ‬ ‫دروستكردووة‪ ،‬ثيَدةضيَت بؤ ثارة ئةو‬ ‫كارانة بكةن«‪.‬‬


‫‪2‬‬ ‫ســـةرنـــج‬

‫هةواألء سياسةت‬

‫ئايا ئةطةري دووبارة‬ ‫بونةوةي ‪ 17‬شوبات هةية؟!‬ ‫هاوار ش َيخ رةئوف‬ ‫تةقينةوةي نارةزاي َ‬ ‫فورمةلة بووني لة‬ ‫خةلك و َ‬ ‫بو هيض َ‬ ‫ووالت و‬ ‫ئةطةر‬ ‫خوثيشاندان ‪,‬‬ ‫َ‬ ‫ضوارضيَوةي َ‬ ‫شويَنيَك َ‬ ‫حالةتيَكي ضاوةروان كراو نةبوو بيَت ‪,‬ئةوا‬ ‫بو هةريَمي كوردستان تةواو ضاوةروان كراو بوو ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ن��ةك ب��ة تةنها ل��ةب��ةر ئ���ةوةي ه��ةم��وو ئةو‬ ‫هوكارانةي بوونة مايةي تةقينةوةي نارةزاي َ‬ ‫خةلك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫(طةندةلي ‪ ،‬خزم خزميَنة ‪ ،‬بةهةدةر داني‬ ‫لة بابةتي‬ ‫ساماني طشتي‪ ،‬سةرخستني بةرذةوةندي تايبةت‬ ‫بةسةر بةرذةوةندي طشتي ‪،‬دام و دةزطاي نا ئةكتيظ‬ ‫بور ‪،‬طرنطتر بووني حيزب لة حكومةت و‬ ‫زور و َ‬ ‫و َ‬ ‫خاك و هةرضي دام و دةزطا هةية ‪ ..........،‬هتد ) ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةلكو لةبةر ئةوةي ناوضةكة و بةتايبةت لة ضةند‬ ‫َ‬ ‫بارودوخي سياسي هةذا بوو‪ ،‬نةك هةر‬ ‫�ي‬ ‫َ‬ ‫ووالت� َ‬ ‫َ‬ ‫تي لة بابةتي (تونس ‪ ،‬ميسر‪ ،‬يةمةن‪،‬‬ ‫ووال‬ ‫زنجيرةيةك‬ ‫َ‬ ‫ليبيا) ‪ ،‬بوركاني ِرقي ثةنط خواردوي َ‬ ‫خةلكي تيا‬ ‫تةقي بووة َ‬ ‫كوتاي بة تةمةني‬ ‫بةلكو لة تونس و ميسر َ‬ ‫حكومراني دوور و دريَذي هةريةكة لة زين العابدين‬ ‫بن علي و حوسني مبارك هاتبوو ‪.‬‬ ‫بو ضاوديَرَيَكي سياسي ‪َ ،‬‬ ‫بةلكو‬ ‫بوية نةك هةر َ‬ ‫َ‬ ‫زور‬ ‫َرا‪,‬‬ ‫ي‬ ‫خ‬ ‫َكي‬ ‫ي‬ ‫طرتن‬ ‫بةديقةت‬ ‫بو كةسيَكي ئاسايش‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هوكارةركان درك‬ ‫ئاسان بوو بة بةراوورد كردني َ‬ ‫بارودوخي هةريَمي كوردستان‬ ‫بةوة بكات كة‬ ‫َ‬ ‫لةبةردةم ئةطةري ِرذانة سةر شةقامي َ‬ ‫خةلكداية ‪.‬‬ ‫هةندى نوسةر و سياسي‪,‬‬ ‫لةم ثيَودانطةشةوة ض‬ ‫َ‬ ‫هةندي ناوةند و هيَزي سياسي كةمتةرخةميان‬ ‫ض‬ ‫َ‬ ‫نةنواند لة ئاست ثيَشبيني كردني ئةطةريَكي لةو‬ ‫بابةتة ‪.‬‬ ‫كة ئةمة بيَطومان ئةمه دةبوو ببيَتة مايةي‬ ‫َ‬ ‫زور بةخيَراي و بة سوود وةرطرتن‬ ‫ئةوةي‬ ‫دةسةالت َ‬ ‫هةندي َ‬ ‫ووالت ضي رويدا‬ ‫لة‬ ‫و‬ ‫ناوضةكةدا‬ ‫لة‬ ‫لةوةي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫زور طةورة و خيَرا‬ ‫هةنطاوي‬ ‫َناني‬ ‫ي‬ ‫ه‬ ‫هةل‬ ‫بكةوتنايةتة‬ ‫َ‬ ‫بة ئاراستةي كةم كردنةوةو بضوك كردنةوةي‬ ‫هوكارةكان بة شيَوةيةك كة هةستيَكي واي الي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خةلك بةرجةستة بكرداية كة ئيرادةي ضاكسازي و‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت بازنةي خوالنةوة ي لة دةوري‬ ‫ريفورم الي‬ ‫َ‬ ‫خوَلكردنة ضاوي َ‬ ‫خةلك تيَثةراندووة و‬ ‫بانطةشة و َ‬ ‫نكوَلي ليَنةكراو ‪.‬‬ ‫بوتة حةقيقةتيَكي َ‬ ‫َ‬ ‫ك��ةض��ي ن��ةك ه��ةر ئ��ةم��ةي ن��ةك��رد َ‬ ‫بةلكو‬ ‫َ‬ ‫كةنالة‬ ‫ثر بةتايبةتي لةريَطةي‬ ‫ضرو ِ‬ ‫بةشيَوةيةكي ِ‬ ‫راستةوخو حيزبي و سيَبةرةكانةوة‬ ‫راطةياندنة‬ ‫َ‬ ‫كةوتنة بانطةشةي ئةوةي كة هةريَمي كوردستان‬ ‫ناكريَت بة هيض كام لة َ‬ ‫ووالتاني ناوضةكة بضويَنريَت‬ ‫َ‬ ‫هاوالتي ئةم هةريَمة دذي ئةم‬ ‫و هاتنة سةرجادةي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خةيالكي دوذمنكارانة بةو‬ ‫دةسةالت و حكومرانية لة‬ ‫الوة هيضي تر نية و هةرضي ئةوتريَت و ئةنوسريَت‬ ‫لة ضوارضيَوةي ثيَشبيني كردني لةو ضةشنة جطة‬ ‫لةفيتي دوذمناني كورد بةوالوة راستيةكي تيا نية ‪.‬‬ ‫زور بةتايبةت ‪ 17‬شوبات‬ ‫ِر َوذاني دواتريش و َ‬ ‫ريَك بووة طةواهيدةري ئةوةي ثيَشبينيةكان نةك‬ ‫هةر راست دةرض��وون‪َ ،‬‬ ‫بو‬ ‫زور بةداخةوة َ‬ ‫بةلكو َ‬ ‫يةكةمين جار لة ميَذووي سياسي ئةم هةريَمة و‬ ‫بةتايبةت شاري سليَماني َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتي‬ ‫خةلك دذي‬ ‫�وم� َ‬ ‫�ال��ي ك���وردي ِرذان���ة س��ةرج��ادة و ضةك‬ ‫خ� َ‬ ‫خو َ‬ ‫َ‬ ‫مالي كورديش لولة و‬ ‫تي‬ ‫دةسةال‬ ‫بةدةستةكاني‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َرمندال‬ ‫طوللةي تفةنطةكانيان ئاراستةي سنطي مي‬ ‫َ‬ ‫ووالتة كردوو‬ ‫خونةديووي ئةم‬ ‫و الواني خيَر لة َ‬ ‫خو َ‬ ‫مالي و لة سايةي حكومراني‬ ‫بةدةستي ضةكداراني َ‬ ‫كورديدا الشةيان َ‬ ‫خةلتاني خويَن كرا ‪.‬‬ ‫ثاشانيش و هةتا دةطاتة ئيَستا سةرباري ئةوةي‬ ‫شةثولي نارةزاي َ‬ ‫كوتايي‬ ‫كة ئاشكراو روونه‪,‬‬ ‫خةلك َ‬ ‫َ‬ ‫ثيَنةهاتووة و ئةوةي كة هةية مت بوونيَكي كاتي بة‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت‬ ‫زور مت كراوي ئةو بزاوتة جةماوةرييةية‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ووالتاني تري ناوضةكة هةليَكي زيَريني‬ ‫جياواز لة‬ ‫ريفورم كردني دةست كةوت‪،‬‬ ‫بةخوداضوونةوةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كوتاي‬ ‫تدارة‬ ‫دةسةال‬ ‫لة‬ ‫كام‬ ‫هيض‬ ‫بو‬ ‫َ‬ ‫كة ئةم هةلة َ‬ ‫ثيَهاتووةكاني ناوضةكة َ‬ ‫هةلنةكةوت‪ ،‬كةضي ئةوةي‬ ‫كة تيَبيني دةكريَت و دةخويَنريَتةوة بة ئاساني‬ ‫هةستي ثيَدةكريَت ئةوةية كة َ‬ ‫عةقليةتي خويَندنةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بارودوخةكة هةمان‬ ‫لةطةل‬ ‫دةسةالت‬ ‫مامةلةكردني‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫عةقليةت و خويَندنةوةية كة (‪ )17‬ى شوبات و ئةو‬ ‫بارودوخة نةخوازراوة كة قوربانيةكاني جطة لة‬ ‫َ‬ ‫ضةندين بريندار ‪ 10‬شةهيديشي ليَكةوتةوة ‪ ،‬ئيَستاش‬ ‫مانطي بةسةر ِرووداوةكاني (‪ 17‬شوبات)‬ ‫كة ضةند‬ ‫َ‬ ‫طوزةري كردووة‪ ،‬خةريكة نارةزاييةكاني َ‬ ‫خةلك لة‬ ‫َ‬ ‫بةخوري تةمةني‬ ‫كوتايي‬ ‫ووالتي سورياي‬ ‫َ‬ ‫دراوسي َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتةكةي بةشار ئةسةد دةهيَنيَت‪ ،‬حةقيةتي‬ ‫دةسةلاَ ت بة وةستان لة ئاست ضةند ثرسياريَكي‬ ‫طرنطي لة بابةتي ‪:‬‬ ‫هوكارةكاني نارةزاييةكاني َ‬ ‫خةلك لة جيَي‬ ‫ئايا َ‬ ‫خوي ماوة؟‬ ‫َ‬ ‫ت��ورةي َ‬ ‫َ‬ ‫هاوالتي هيض‬ ‫خةلك و‬ ‫ئايا كيَرظي‬ ‫ِ‬ ‫جياوازيةكي كردووة؟‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت‬ ‫ئايا بة جدي و لةسةر ئةرزي واقيع‬ ‫هيض هةنطاويَكي ضاكسازي َ‬ ‫هةلهيَناوة ؟‬ ‫لة هةموو ئةم ثرسيارانةش طرنطتر ‪:‬‬ ‫ئايا ئةطةري دووبارة بوونةوةي ‪ 17‬شوبات لة‬ ‫ئاراداية ؟‬ ‫زورخيَرا َ‬ ‫هةلييَت‪،‬‬ ‫طةورةو‬ ‫ر‬ ‫زو‬ ‫َكي‬ ‫ي‬ ‫طةل‬ ‫هةنطاو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫زور ضاوةروان كراوة جاريَكىتر نارةزاييةكاني‬ ‫ئةطينا َ‬ ‫َ‬ ‫خةلك بتةقيَتةوة كة بيَطومان كث كردنةوة و مت‬ ‫بوجاري دووةم كاريَكي هةروا ئاسان و لة‬ ‫كردني‬ ‫َ‬ ‫كردن هاتوو نابيَت ‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫هاوآلتي‬

‫بةنزين‪ ،‬هةريَمى كوردستان رووبةأووى مةترسى شيَرثةنجة دةكاتةوة‬ ‫ئةو ماددة كيمياوييةى دةكريَتة بةنزينةوة‪ ،‬يةكيَكة لةهؤكارةكانى تووشبوون بةنةخؤشييةكانى شيَرثةنجة‬

‫ئارا ئيبراهيم‬

‫بةثيَى بةدواداضوونيَكى هاوآلتى‪،‬‬ ‫ماددةيةكى كيميايى مةترسيدار دةكريَتة‬ ‫ئةو بةنزينةى بةهاوآلتيان دةفرؤشريَت‪،‬‬ ‫ئةو ماددةيةش بةهؤكاريَكى كاريطةر بؤ‬ ‫توشبوون بةنةخؤشييةكانى شيَرثةنجة‬ ‫دادةنريَت‪.‬‬ ‫ماددةى كيميايى (‪ )Te tra eih‬تيَترا‬ ‫ئيسايل ليَد‪ ،‬دةكريَتة بةنزينةوة بؤ ئةوةى‬ ‫ببيَت بةبةنزينى موحةسةنء ئؤكتانةكةى‬ ‫بةرز بيَتةوة‪.‬‬ ‫ئةو ماددةية‪ ،‬ثيَكهاتةيةكى تي َ‬ ‫َكةلةى‬ ‫قورقوشمةء دواى ئ��ةوةى دةكريَتة‬ ‫بةنزينةوةء ئؤتومبيَل بةكارى دةهيَنيَت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةدووكةل‬ ‫لةئةكجؤزى ئوتومبيَلةوة‬ ‫ديَتة دةرةوةء كاريطةرى خراثى دةبيَت‬ ‫لةثيسبوونى ذينطةو دةبيَت بةيةكيَكة‬ ‫ل��ةو ه��ؤك��اران��ةى م���رؤظ تووشى‬ ‫نةخؤشييةكانى شيَرثةنجة دةكات‪.‬‬ ‫ئةمة لةكاتيَكداية بةثيَي ياساى‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتى بةكارهيَنانى ئةو ماددةيةو‬ ‫ني‬ ‫َكةل كردنى بة بةنزين زياتر لة ‪َ 20‬‬ ‫تي َ‬ ‫سالة‬ ‫ياساغ كراوة (قةدةغةكراوة)‪.‬‬ ‫بؤ ثيَوانةكردنى بةنزين‪ ،‬دوو ئاميَر‬ ‫بةكاردةهيَنريَت‪)shatox( ،‬ى رووسى‪،‬‬ ‫ئةو ماددة كيميايية ناخويَنيَتةوة ئةطةر‬ ‫بريَكى زؤر زؤريش كرابيَتة بةنزينةكةوة‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬ئاميَريَكى ت��ر هةية‬ ‫ب��ةن��اوى(‪،)octanc anylyse zelter‬‬ ‫�رى ئةو‬ ‫ئ��ةم ئاميَرة ئةمةريكييةء ب� ِ‬ ‫م��اددة كيميايية دةخويَنيَتةوة‪ ،‬بةآلم‬ ‫كةمتر بةكاردةهيَنريَت لةهةريَمى‬ ‫كوردستانداء زياتر ئاميَرة رووسييةكة‬ ‫بةكاردةهيَنريَت‪.‬‬ ‫ل��ةب��ةك��اره �َي��ن��ان��ى ئ���ةو م���اددة‬ ‫كيمياييةدا‪ ،‬ثةنجةى تؤمةت ئاراستةى‬ ‫بةنزينخانةكانء بازرطانةكانى بةنزين‬ ‫دةكريَت‪ ،‬بةوةى ماددة ذةهراوييةكة‬ ‫دةكةنة بةنزينى بيَجيةوة تاكو بةنرخى‬ ‫موحةسةن بيفرؤشنةوة‪.‬‬ ‫كؤمثانياى ئاسؤى ه��ةورام��ان‪،‬‬ ‫يةكيَكة لةو كؤمثانيايانةى لةسةر طروثى‬ ‫كؤمثانياكانى نؤكان هةذمار دةكريَتء‬ ‫ك��ارى ب��ارزط��ان��ي ك��ردن��ى بةرهةمة‬ ‫سوتةمةنييةكانة‪ ،‬بةتايبةت بةنزين‬ ‫لةتوركمانستانء ئيَرانء دوبةيةوة‬ ‫دةهيَنيَتة كوردستانةوةء دةيفرؤشيَتةوة‬ ‫بةبةنزينخانة ئةهلييةكان‪.‬‬ ‫محةمةد ع��وم��ةر‪ ،‬بةريَوةبةرى‬ ‫كؤمثانياى ئ��اس��ؤى ه���ةورام���ان‪،‬‬ ‫رةتيدةكاتةوةء كؤمثانياكةيان سةر‬ ‫بةنؤكان بيَت‪ ،‬بؤ هاوآلتى وتى «ئيَمة‬ ‫لةتوركمانستانء ئيَرانء دبى بةنزين‬

‫دةهيَنينة كوردستانةوةء لةسنورةكان‬ ‫لي وةردةطيريَتء لةزانكؤى‬ ‫نمونةى َ‬ ‫سليَمانى ثشكنينى بؤ دةكريَت‪ ،‬دواى ‪48‬‬ ‫كاتذميَر ئينجا ديَتة ناوةوةى هةريَم«‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬جةخت لةوةدةكاتةوة‬ ‫كة كؤمثانياكةيان‪ ،‬ئاميَرى (‪octanc‬‬ ‫‪)anylyse zelter‬ى ئةمةريكى بؤ‬ ‫ثشكنينى بةنزين بةكاردةهيَننء ئاميَرة‬ ‫رووسييةكة بةكارناهيَنن‪.‬‬ ‫ه��ةروةه��ا وت��ى «ثيَشتر ئةو‬ ‫م��اددةي��ة دةه��ات��ة ك��وردس��ت��ان��ةوةء‬ ‫فيثةمثى ئوتومبيَلى تيَكدةدا ثي َ‬ ‫َيدةليَن‬ ‫(باشكةر)‪ ،‬بةآلم ئيَستا مةمنوعةء ناياتة‬ ‫كوردستانةوة«‪.‬‬ ‫بةثيَى ئةو زانيارييانةى دةست‬ ‫هاوآلتى كةوتوون‪ ،‬مادة كيمياييةكة كة‬ ‫بة(باشكةر) ن��اس��راوة‪ ،‬لةثاآلوتطةى‬ ‫ثترؤكيميايى لةشارى ئةراكى ئيَرانى‬ ‫بةرهةم دةهيَنريَتء رؤذانة هةشت تا دة‬ ‫تةنكةر تةنيا لةريَطةى مةرزى باشماغةوة‬ ‫دةهيَنريَتة هةريَمى كوردستانةوة‪ ،‬بةآلم‬ ‫تائيَستا ئاشكرا نةبووة ئايا لةمةرزى‬ ‫حاجى هؤمةرانةوة ئةو مادةية دةهيَنريَت‬ ‫يان نا‪.‬‬ ‫ش��ارةزاي��ةك��ى ب��وارى بازرطانى‬ ‫بةنزين‪ ،‬طومان دةك��ات هيض جؤرة‬ ‫بةنزينيَكى موحةسةن لةئيَرانةوة‬ ‫بهيَنريَتة كوردستانةوة‪ ،‬ضونكة ئةو وآلتة‬

‫خؤى كيَشةى بةنزينى هةية‪.‬‬ ‫ئ��ةو ش��ارةزاي��ي��ة ك��ة نةيويست‬ ‫ن��اوى بآلوبكريَتةوة‪ ،‬بةهاوآلتى وت‬ ‫بةنزينى‬ ‫ليترى‬ ‫«بةنزينخانةكان‬ ‫دةكرن‪،‬‬ ‫دينار‬ ‫‪975‬‬ ‫بةنرخى‬ ‫موحةسةن‬ ‫ِ‬ ‫بةآلم بةنرخى ‪ 900‬دينار دةيفرؤشنةوة‪،‬‬ ‫ئةوةش ئةوة دةردةخات كة بةنزينةكة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بةنزينى بيَجى‪،‬‬ ‫تيكةل دةكريَت‬ ‫بةآلم بؤ ئةوةى ديلكؤى سةيارة ليَنةدات‪،‬‬ ‫ئةو مادة ترسناكةى تيَدةكةن تا وةك‬ ‫بةنزينى موحةسةن ئؤثتانةكةى بةرز‬ ‫بيَتةوة«‪.‬‬ ‫ه��ةروةه��ا ئاشكراى دةك��ات كة‬ ‫لةهةريَمى كوردستان‪ ،‬بازرطانييةكى‬ ‫ط��ةورة بةطازو بةنزينةوة دةكريَت‪،‬‬ ‫ئةوةشدةخاتةروو كة ئةو بةنزينةى‬ ‫ِ‬ ‫لةريَطةى ئ���اوةوة بةباخيرة دَي��ت‪،‬‬ ‫كيَشةى نيية‪ ،‬ضونكة لةريَطةى كؤمثانيا‬ ‫ناودارةكانةوة ثشكنينى بؤ دةكريَت‪،‬‬ ‫تةنانةت ريَطة نادةن ئةو مادة خراثة‬ ‫َثةريَت لةبةر مةترسى‬ ‫لةبةندةرةكانةوة تي ِ‬ ‫بؤ سةر بةندةرةكة‪.‬‬ ‫غةفار عةبدوآل بةريَوةبةرى كواليَتى‬ ‫كؤنتر َ‬ ‫ؤل‪ ،‬لةليَدوانيَكدا بؤ هاوآلتى وتى‬ ‫ِ‬ ‫«تيَترا ئيسايل ليَد ماددةيةكى قورقوشمى‬ ‫ذةهراوييةء ئةطةر زي��اد لةثيَويست‬ ‫بةكاربهيَنريَتء بكريَتة بةنزينةوة‪ ،‬زيانى‬ ‫زؤرى هةية«‪.‬‬

‫ناوبراو‪ ،‬ئاشكراى دةكات كة ئةو‬ ‫ماددةية بة«قاضاغ« لةسنورةكانةوة‬ ‫ديَتة كوردستانةوة‪ ،‬بةثيَويستى دةزانيَت‬ ‫طومرطى سنورةكان ريَطرى ليَبكةن‪.‬‬ ‫كؤنتر َ‬ ‫ؤل‪،‬‬ ‫بةريَوةبةرى كواليَتى‬ ‫ِ‬ ‫ثيَيواية بةشى زؤرى بةنزينخانةكان‬ ‫كةموكورييان تيَداية‪ ،‬وتى «نابيَت تةنكى‬ ‫ِ‬ ‫بةنزين ب��ةدةرةوة بيَت‪َ ،‬‬ ‫بةلكو دةبيَت‬ ‫لةذيَر َ‬ ‫طلدا بيَت‪ ،‬قائيمقاميةت دةتوانيَت‬ ‫ليذنةيةك دابنيَت تا سةرثةرشتى وردى‬ ‫ئةو بةنزيخانانة بكريَت«‪.‬‬ ‫عةبدوآل‪ ،‬ئاماذة ب���ةوةدةدات كة‬ ‫تةنيا لةثاريَزطاى سليَمانيدا ثشكنين‬ ‫بؤ بةرهةمة سوتةمةنييةكان دةكريَت‪،‬‬ ‫جةخت لةوةدةكاتةوة كة لةهةوليَر ء‬ ‫دهؤك‪ ،‬ثشكنين بؤ بةنزين نيية‪ ،‬بةآلم‬ ‫لةسليَمانى ‪ 9‬ثشكنين بؤ بةنزين دةكةن‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬قادر ثيرؤت ليَثرسراوى‬ ‫كاروبارى طومرطى‪ ،‬لةليَدوانيَكدا بؤ‬ ‫ه��اوآلت��ى وتى «هيَنانى ئةو مادةيةى‬ ‫بةباشكةر ناودةبريَت‪ ،‬قةدةغة كراوة‬ ‫ضونكة ب��ؤم��ان دةرك����ةوت ريَ��ذةى‬ ‫بةكارهيَنانى لةبةنزينخانةكان‪ ،‬يارى ثيَوة‬ ‫دةكريَت«‪.‬‬ ‫ثيرؤت‪ ،‬باس لةوةدةكات كة زياتر‬ ‫برةى ريَطة ثيَدراوة‪ ،‬بةكاردةهيَنراوة‬ ‫لةو ِ‬ ‫بؤ بةرزكردنةوةى ئؤثتانى بةنزينى‬ ‫خراث‪.‬‬ ‫وتيشى «ئيَمة ناتوانين زةمانةتى‬ ‫هةموو هةريَمى كوردستان بكةن‪ ،‬ضونكة‬ ‫ريَطةى ياساغء مةرزى تريش هةية كة‬ ‫ئةطةرى ئةوةى هةية ئةو مادةيةى ليَبيَتة‬ ‫ناوةوة«‪.‬‬ ‫بةثيَى ئةو زانيارييانةى دةست‬ ‫هاوآلتى كةوتوون‪ ،‬ئةو بةنزينةى لةهةريَم‬ ‫بةكاردةهيَنريَت‪95% ،‬ى ي��ارى ثيَوة‬ ‫كراوة‪ ،‬بؤ نمونة؛ وةزارةتى سةرضاوة‬ ‫سروشتييةكان لةكواليَتى ئةو طازؤيلة‬ ‫دةثرسيَتةوة كة بؤ بةرهةمهيَنانى كارةبا‬ ‫دةيكريَتةوةء رؤذان��ة ‪ 3‬مليؤن ليترى‬ ‫ِ‬ ‫دةكريَتةوة‪،‬‬ ‫طازؤيل بةنرخى ‪ 1040‬دينار ِ‬ ‫ضونكة ئةو طازؤيلةى لةبازارداية بةكارى‬ ‫ويَستطةكانى بةرهةمهيَنانى كارةبا نايةت‪،‬‬ ‫لةبازاردا ‪600‬‬ ‫لةكاتيَكداية نرخى طازؤيل‬ ‫ِ‬ ‫بؤ ‪ 700‬دينارة‪.‬‬ ‫ه��ةروةه��ا نرخى ي��ةك ليتر لةو‬ ‫بةنزينة باشةى ل��ةدةرةوة دةهيَنريَت‬ ‫بةهةقى تيَضوونيةوة لةسةر بازرطانةكان‬ ‫لةبازاردا‬ ‫دةطاتة ‪ 1025‬دينار‪ ،‬لةكاتيَكدا‬ ‫ِ‬ ‫بةنزينى موحةسن بةنرخى ‪ 900‬دينار‬ ‫دةفرؤشريَتةوة‪.‬‬ ‫ج��ةم��ال ع��ةل��ى ي���اري���دةدةرى‬ ‫ب��ةريَ��وةب��ةرى طشتى دابةشكردنى‬ ‫بةرهةمة سوتةمةنييةكان لةثاريَزطاى‬

‫سليَمانى‪ ،‬ضاوديَريكردنى بةنزينى‬ ‫بازرطانى بةكارى خؤيان نازانيَت‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬لةليَدوانيَكدا بؤ هاوآلتى‬ ‫وتى «لةبةر بوونى بازارى ئازاد ئيَمة‬ ‫بؤمان نيية تةنانةت نرخيشيان بؤ دابنيَن‪،‬‬ ‫بةآلم ئةطةر كةسيَك سكاآلمان البكاتء‬ ‫ئةو بةنزينخانةية دياري بكات كة ئةو‬ ‫ماددةيةى كردووةتة بةنزينةوة‪ ،‬ئةوا‬ ‫سزاى ياساييان دةدةي��نء ضاويشيان‬ ‫ليَناثؤشين«‪.‬‬ ‫ه��ةروةه��ا ئامادةيى نيشاندا بؤ‬ ‫ثيَكهيَنانى ليذنةى تايبةت بةمةبةستى‬ ‫ثشكنينى بةنزينى موحةسةن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫سالح‬ ‫لةمبارةيةوة‪ ،‬زانا محةمةد‬ ‫قائيمقامى قةزاى مةركةزى سليَمانى‪،‬‬ ‫ئاماذة ب��ةوةدةدات كة ئةو بةنزينانة‪،‬‬ ‫لةزانكؤى سليَمانى ثشكنينى بؤ دةكريَتء‬ ‫دواتر دةهيَنريَتة ناوةوةى هةريَم‪.‬‬ ‫قائيمقامى سليَمانى‪ ،‬لةليَدوانيَكدا‬ ‫بؤ هاوآلتى وتى «ئيَمة تاكة ثاريَزطاين‬ ‫ثشكنين بؤ بةنزين دةك��ةي��ن‪ ،‬ئةطةر‬ ‫بزانين ئةو مادةية دةكريَتة بةنزينةوة‬ ‫ليَثرسينةوة دةكةين«‪.‬‬ ‫ل��ةالي��ةك��ى ت���رةوة‪ ،‬ب��ةث�َي��ى ئةو‬ ‫َ‬ ‫ه��اوالت��ى‬ ‫دؤكيؤميَنتانةى دةس���ت‬ ‫ك��ةوت��وون‪ ،‬ليذنةى ثيشةسازىء‬ ‫سامانة سروشتييةكانى ثةرلةمانى‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ل��ةم��اوةى راب����ردوودا‬ ‫ضةندينجار بةياداشتء داواكارى داواى‬ ‫لةسةرؤكايةتى ثةرلةمان ك��ردووة‬ ‫سةبارةت بةخراثى كواليَتى بةنزينى‬ ‫بةنزينخانةكان كؤبونةوةى طشتى‬ ‫ثةرلةمان ئةنجام بدات‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةلطةنامةكانى ئةو ليذنة‪ ،‬بةذمارةى‬ ‫‪10‬ى ل��ة‪ 2009/12/30‬وةك راثؤرت بؤ‬ ‫سةرؤكايةتى ثةرلةمان بةرزكراوةتةوةء‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫لةكؤبونةوةى هةمان رؤذدا‬ ‫بةرثرسانى دابةشكردنى سوتةمةنى‬ ‫�ى ثاريَزطاكةى ه��ةرَي��م باس‬ ‫ه��ةرس� َ‬ ‫لةجياوازى جؤرو كواليَتى بةنزين لةنيَوان‬ ‫هةريَمء بةنزينى ثاريَزطاكانى ديكةى‬ ‫عيَراق كراوة‪.‬‬ ‫لةراثؤرتيَكى ترى ليذنةكةدا كة‬ ‫‪ 2010/9/23‬بؤ سةرؤكايةتى ثةرلةمان‬ ‫َكراى دةنطى ئةندامانى‬ ‫نيَردراوة‪ ،‬بةتي ِ‬ ‫ليذنةكة‪ ،‬داواك����راوة سةرؤكايةتى‬ ‫نوسراويَك بؤ اليةنة ثةيوةنديدارةكان‬ ‫بنيَريَت بةمةبةستى بةدواداضونى‬ ‫ضاكردنى كواليَتى بةنزينء سزادانى‬ ‫اليةنى كةمتةرخةم‪.‬‬ ‫هةروةها ل����ة‪2010/10/25‬دا‪ ،‬ئةو‬ ‫ليذنةية جاريَكىتر كيَشةى خراثى جؤرى‬ ‫بةنزينى باسكردووةء لةو رووةوة‬ ‫ثيَشنيارى داوةتة سةرؤكايةتى ثةرلةمان‪.‬‬

‫سةرؤك؛ بةر رةخنة دةكةويَت‬

‫يةكالييكردنةوةى ثرسى مانةوةى بنكة سةربازييةكانى توركيا لةهةريَم‪ ،‬بةئةركى ثةرلةمان دةزانريَت‬ ‫فةرمان سادق‬ ‫وروذاندن ثرسى دريَذكردنةوةى‬ ‫وادةى مانةوةى بنكة سةربازييةكانى‬ ‫توركيا لةناو خاكى هةريَمى كوردستان‪،‬‬ ‫رووبةرووى رةخنة‬ ‫سةرؤكى هةريَم‬ ‫ِ‬ ‫دةك��ات��ةوةء ب��ةئ��ةرك��ى ثةرلةمان‬ ‫دةزان��رَي��ت ئ��ةو دؤسيةية يةكاليي‬ ‫بكاتةوة‪.‬‬ ‫رؤذنامةي (ت��ةرةف)ي توركي‪،‬‬ ‫ئ��اش��ك��راى ك����ردووة ك��ة بةثيَي‬ ‫ريَككةوتنيَكي نيَوان مةسعود بارزاني‬ ‫سةرؤكي هةريَمء حكومةتي توركيا‪،‬‬ ‫ئ��ةو هيَزانةي توركيا كة لةضةند‬ ‫َ‬ ‫لةسالي ‪1996‬ةوة‬ ‫بنكةيةكي سةربازي‬ ‫لةضةند ناوضةيةكي هةريَم جيَطيربوون‪،‬‬ ‫َ‬ ‫سالي ديكة لةو ناوضانة‬ ‫تا شةش‬ ‫دةميَننةوة‪ .‬بةآلم تائيَستا سةرؤكايةتى‬ ‫هةريَم هيض روونكردنةوةيةكى لةو‬ ‫بارةيةوة بآلونةكردووةتةوة‪.‬‬ ‫عوسمان ئؤجةالن سياسةتمةدارى‬ ‫سةربةخؤى كوردستانى توركيا‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل توركيا‬ ‫ثيَيواية ئةوكاتةى ثارتى‬ ‫ريَككةوتني بؤ مانةوةى ئةو هيَزانة‬ ‫كردووة‪ ،‬دؤخى ئيَستا نةبووة‪ ,‬بؤية‬ ‫َ‬ ‫هةلةكة ئةوكات كراوة‪.‬‬ ‫ئؤجةالن‪ ،‬بوونى هيَزى توركيا‬ ‫بةهةرةشة بؤ سةر‬ ‫لةكوردستان‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫خةلكى كوردستانء حكومةتى هةريَم‬ ‫دةزانيَت‪.‬‬ ‫ناوبراو بةهاوآلتى وت «كاريَكى‬ ‫هةلةية ئةو هيَزة تا شةش َ‬ ‫َ‬ ‫سالى تر‬ ‫لةكوردستان بميَننةوة«‪.‬‬

‫ئ��ةو س��ي��اس��ةت��م��ةدارة‪ ،‬جةخت‬ ‫شةر لةنيَوان‬ ‫لةوةدةكاتةوة كة ئةطةر‬ ‫ِ‬ ‫ثةكةكةو َ‬ ‫دةولةتى توركيا رانةوةستيَت‪,‬‬ ‫ئاستةمة ه��ةرَي��م بتوانيَت داواى‬ ‫دةركردنى ئةو بنكة سةربازييانةى‬ ‫توركيا بكات‪.‬‬ ‫ب��ةث �َي��ى ئ���ةو زان��ي��اري��ي��ان��ةى‬ ‫راط���ةي���ان���دن���ةك���ان���ى ت��ورك��ي��ا‬ ‫بةرثرسيانى‬ ‫بآلويانكردووةتةوة‪,‬‬ ‫َ‬ ‫لةثال ماوةى ئةو هيَزةيان‪،‬‬ ‫توركيا‬ ‫داوايانكردووة ضةند بنكةيةكى ترى‬ ‫سوثاى توركيا لةناوضةكانى هةريرو‬ ‫خةليفانء مةتينء طارة دامةزريَنن‪.‬‬ ‫بةبرواى كاردؤ محةمةد سةرؤكى‬ ‫ِ‬ ‫��ؤران لةثةرلةمانى‬ ‫فراكسيؤنى ط� ِ‬ ‫كوردستان‪ ،‬دةبيَت هةموو ريَككةوتنيَك‬

‫لةريَطةى ثةرلةمانةوة ئةنجام بدريَتء‬ ‫ثةرلةمان ئاطادارى بيَت‪.‬‬ ‫ئةو وتى «ئةركى ديثلؤماسيء‬ ‫س��ي��اس��ي ئ���ةط���ةر ث��ةي��وةن��دى‬ ‫بةحكومةتيشةوة هةبيَت‪ ،‬دةبيَت‬ ‫ثةرلةمان ئاطادار بيَت‪ ,‬بؤ ئةوةى‬ ‫بزانيَت ضةند لةبةرذوةندى ميللةتى‬ ‫كورداية«‪.‬‬ ‫كاردؤ محةمةد‪ ،‬لةليَدوانةكةيدا بؤ‬ ‫بريار‬ ‫هاوآلتى‪ ،‬بةئةركى ثةرلةمان زانى ِ‬ ‫لةبارةى ريَككةوتنيَكى لةو جؤرة‬ ‫بداتء بةياسا ريَكى بخات‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬سةآلحةدين بابةكر‬ ‫وتةبيَذى يةكطرتووى ئيسالمى‪ ،‬باس‬ ‫لةوةدةكات كة بؤ مانةوةى هيَز لةناو‬ ‫خاكى هةر َ‬ ‫والتيَكدا‪ ،‬وةك عورفيَكى‬

‫سياسي لةريَطةى ثةرلةمانةوة ئةو‬ ‫بريارى‬ ‫ثرسانة تاوتويَدةكريَتء‬ ‫ِ‬ ‫لةبارةوة دةدريَت‪.‬‬ ‫بابةكر‪ ،‬لةليَدوانيَكدا بؤ هاوآلتى‬ ‫وتى «باشترواية ثرسى مانةوةى‬ ‫لةثةرلةمان‬ ‫توركيا‪،‬‬ ‫هيَزةكانى‬ ‫طفتوطؤى لةبارةوة بكريَت«‪.‬‬ ‫شارةزايةكى كاروبارى توركيا‪,‬‬ ‫ثيَيواية ئةو هيَزانةى توركيا‪ ،‬بووة‬ ‫بةديفاكتؤيةك بةسةر هةريَمةوةء‬ ‫رةنطة‬ ‫لةئيَستادا‬ ‫دةركردنيشي‬ ‫ثةيوةندييةكانى توركياو هةريَم بةرةو‬ ‫َ‬ ‫ئالؤزى ببات‪.‬‬ ‫سديق ح��ةس��ةن ش��وك��رى‪ ،‬بؤ‬ ‫ه��اوآلت��ى وتى «ئةطةرضي سةرؤكى‬ ‫هةريَم اليةنيَكى فةرميية‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئةوةى‬

‫ليَرةدا روون نيية ئةو ريَككةوتنةية‬ ‫كة كاتى خؤى ثارتى كردوويةتى‪,‬‬ ‫بةوةى ئيَستا سةرؤكى هةريَم وةك‬ ‫سةرؤكى ثارتى ريَككةوتنةكةى دريَذ‬ ‫ك��ردووةت��ةوة ي��ان وةك سةرؤكى‬ ‫هةريَم«‪.‬‬ ‫بةثيَى ئةو زانيارييانةى تائيَستا‬ ‫لةسةريان بآلوبووةتةوة‪ ،‬ئةو هيَزانةى‬ ‫توركيا لةخاكى ه��ةرَي��م‪ ،‬ل��ةرووى‬ ‫ثيَكهاتةوة هيَزيَكى مؤتؤريزةيةو‬ ‫ك��ارى ه� َ‬ ‫�ةوال��ط��رىء كؤكردنةوةى‬ ‫زانياريية لةسةر ضاالكييةكانى ثةكةكة‬ ‫لةباشوورى كوردستان‪ ،‬حكومةتى‬ ‫برياريَكى هةية كة نابيَت ئةو‬ ‫هةريَميش ِ‬ ‫هيَزة بةشدارى هيض ئؤثؤراسيؤنيَكى‬ ‫سوثاى توركيا بكات‪.‬‬


‫هاوآلتي‬

‫‪hewal_hawlati@yahoo.com‬‬ ‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫هؤكارى راستةقينةى ضةكدانانى كؤمةلَى ئيسالمى ئاشكرادةكات‬

‫دلَشاد طةرميانى بؤ هاوآلتى‪ :‬دواى كشانةوةى هيَزةكانى‬ ‫ئةمةريكا دةطةأيَمةوة‬ ‫سازدانى‪:‬سةرتيث قةشقةيى‬ ‫دَلشاد طةرميانى ئةندامى‬ ‫سةركردايةتى كؤمةَلى ئيسالمى كة‬ ‫ضةندين ساَلة لةئ َيران نيشتةج َيية‪،‬‬ ‫ئاشكرايكرد كة دواى كشانةوةى‬ ‫ه َيزةكانى ئةمةريكا لةكؤتايي ئةمساَلدا‬ ‫لةع َيراق‪ ،‬دةطة ِرَيتةوة هةرَيمى‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫طةرميانى لةضاوث َيكةوتن َيكدا َ‬ ‫لةطةل‬ ‫هاوآلتى هؤكارى راستةقينةى دانانى‬ ‫ضةك لةاليةن كؤمةَلى ئيسالمييةوة‬ ‫ئاشكرادةكاتء دةَل َيت كة‬ ‫ئةوان بؤية ضةكيان داناوةء‬ ‫روبة ِرووى ئةمةريكييةكان‬ ‫نةبونةوة لةكات َيكدا‬ ‫ه َيرشيان كراية سةر‬ ‫ضونكة ث َييان وابوو بةو‬ ‫ضةكة كالسيكيانة ناتوانن‬ ‫روبة ِروويان بنةوة‪.‬‬

‫َ‬ ‫لةطةل هاتنى هيَزةكانى‬ ‫هاوآلتى‪:‬‬ ‫ئةمةريكا بؤ عيَراق تؤ لة هةريَمى‬ ‫كوردستان ضويتة دةرةوة بةهؤى‬ ‫ئةوةى كة لةاليةن ئةمةريكيةكانةوة‬ ‫داواكرا بووى‪ ،‬دةتوانى ثيَيمان َبليَى‬ ‫داواكردنةكةى بةريَزت ثةيوةندى بة‬ ‫ضيةوة هةبوو؟‬ ‫َ‬ ‫دلشاد طةرمياني‪ :‬ئةم ثرسيارة‬ ‫َ‬ ‫هةلةيةكي تيَداية بةثيَويستي دةزانم‬ ‫بةريَزتان نوسيوتانة‬ ‫كةمةوة‪،‬‬ ‫استي‬ ‫ِر‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ل��ةط��ةل هاتنى ع��يَ��راق ل��ةالي��ةن‬ ‫ئةمريكيةكانةوة َ‬ ‫دلشاد طةرمياني‬ ‫بةجي‬ ‫كوردستاني‬ ‫هةريَمي‬ ‫َ‬ ‫هيَشتوة‪ ،‬ئ��ةوة ِراس��ت‬ ‫كاتي بةغداد طيراو‬ ‫نيية‪َ ،‬‬ ‫بةحسابي ئةمريكيةكان‬ ‫ش��ةر كؤتايي ه��ات‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫مالةكةم لةكةالر بوو‪،‬‬ ‫دواي دوو مانطيَك‬ ‫َ‬ ‫مالةكةم لةكةالرةوة بردة‬ ‫ه��ةول��يَ��ر‪ ،‬ث��اش ضةند‬ ‫مانطي دواي‬

‫دةسطيركردني م‪ .‬علي باثيريش‪،‬‬ ‫َ‬ ‫مالم ه��ةر لةهةوليَر ب��وو‪ ،‬دوات��ر‬ ‫َ‬ ‫هةوالم زاني ئةمريكيةكان بةدواي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةهةلة ضونة‬ ‫دةطةريَنء‬ ‫مالةكةمدا‬ ‫ِ‬ ‫سةرماليَك وايان زاني َ‬ ‫َ‬ ‫مالي منة‪،‬‬ ‫بةجي هيَشت و‬ ‫ئةو كاتة هةوليَرم‬ ‫َ‬ ‫ضومة بةغداد‪ ،‬دواي ضةند مانطيَك‬ ‫هاتمة ئيَران‪ ،‬هؤكارةكةشي ثيَم‬ ‫واي��ة تةنها ئ��ةوة ب��وو‪ ،‬من يةكيَك‬ ‫ب��وم ل��ةس��ةرك��ردة سةربازيية‬ ‫َراي‬ ‫ئيسالميةكان‪ ،‬ئةمريكيةكانيش وي ِ‬ ‫َ‬ ‫موسلمانانن‪،‬‬ ‫ئةوةي دذي ئيسالم و‬ ‫َ‬ ‫بةنارةواو‬ ‫َمةيان‬ ‫خةلكيَكي زؤري ئي‬ ‫ِ‬ ‫بةبي ثاساو شةهيدو بريندار كرد‬ ‫َ‬ ‫بوو‪ ،‬مامؤستا عةلي باثيرو ضةند‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلة‬ ‫برايةكي سةركردايةتي و‬ ‫�ي طرتبوين‬ ‫ثيَشمةرطةيةكيان ل� َ‬ ‫ل��ةت� َ‬ ‫�ؤل��ة س��ةن��دن��ةوة دةت��رس��ان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫خؤماليةكاني ناو حزبة‬ ‫سيخورة‬ ‫ِ‬ ‫ل��ةراث��ؤرت‬ ‫كوردستانيةكانيش‬ ‫ِ‬ ‫نوسين قسوريان نةدةكرد‪ ،‬بةداخةوة‬ ‫سيخوري ثيَشتر شورةييةكي طةورة‬ ‫ِ‬ ‫بوو‪ ،‬بةآلم ئيَستا لةم سةردةمةدا‬ ‫بؤتة شتيَكي ئاسايي و بةفةرمي هةر‬ ‫حزبيَك َ‬ ‫خةلكيَكي بؤ تةرخان كردوةو‬ ‫ش��ةوو ِرؤذ لةخزمةتي بيَطانةو‬ ‫َ‬ ‫دةولةتةكاني دةوروبةر كار لةسةر‬ ‫يةكتر دةكةن‪.‬‬ ‫ه��اوآلت��ى‪ :‬دواى تيَثةربوونى‬ ‫ه��ةش��ت س� َ‬ ‫��ال ب��ةس��ةر روخ��ان��ى‬ ‫طؤرانى هاوكيَشة‬ ‫بةعسء‬ ‫رذيَمى‬ ‫ِ‬ ‫سياسيةكان لة كوردستان‪ ،‬لة ئيَستادا‬ ‫بارودؤخى ئيسالميةكانى كوردستان‬ ‫ضؤن دةبينى؟‬ ‫َ‬ ‫دل��ش��اد طةرمياني‪ :‬ثيَمواية‬ ‫بارودؤخي ئيسالميةكان ئيَستا زؤر‬ ‫باشترة لةثيَشتر‪ ،‬ثيَكةوة بةراورد‬ ‫ناكريَن‪ ،‬ثيَشتر َ‬ ‫خةلكيَكي تايبةت و‬ ‫�ارادةي��ةك داخ��راو بوون‪،‬‬ ‫كةم و ت� ِ‬ ‫ئيَستا س��ةد بةرانبةري جارانن‪،‬‬ ‫بةهةموو ضين و تويَذةكاندا ِرةنط و‬ ‫ِر َ‬ ‫يشاليان داكوتاوةو بةشيَكي طرنط‬ ‫باوةرثيَكراوي ئةو جةماوةرةن‪،‬‬ ‫و‬ ‫ِ‬

‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةشدا هيَشتا ئيَمة باشترين‬ ‫ب��ةب��ةراورد ل��ةط� َ‬ ‫�ةل ئ��ةو ِراب��ون��ة‬ ‫ئيسالمية ديارو بةرضاوو فراوانةي‬ ‫وآلتاني عةرةبي‪.‬‬ ‫ه��اوآلت��ى‪ :‬ه���ةروةك دةزان��ي��ن‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى ل��ة هيَزيَكى‬ ‫ط��ؤرا بؤ هيَزيَكى‬ ‫�ةوة‬ ‫�‬ ‫�داري‬ ‫�‬ ‫ض��ةك‬ ‫ِ‬ ‫م��ةدةن��ىء دةس��ت��ى ب��ة خةباتى‬ ‫ثةرلةمانى ك��رد‪ ،‬ثيَت واي��ة ئةمة‬ ‫ثاشةكشةية‪ ،‬ياخود ثةيوةندى بة‬ ‫طؤرانى بارودؤخةوة هةية؟‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫دل��ش��اد ط��ةرم��ي��ان��ي‪ :‬ض��ةك‬ ‫وةسيلةيةكي مةشروعة لةئيسالمدا‪،‬‬ ‫لةكاتي خؤيدا بؤ ب��ةرذةوةن��دي‬ ‫موسلمانان َ‬ ‫َ‬ ‫هةلدةطيريَت‪،‬‬ ‫ئيسالم و‬ ‫َ‬ ‫هةلطرتن و داناني بةندة لةسةر‬ ‫ثيَويستي و زةرورةت‪ ،‬ئيَمة كاتيَك‬ ‫بةثيَشكةوتوترين ضةكي سةردةم‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلة برايةكي‬ ‫ل��ي دراي���ن و‬ ‫َ‬ ‫لةبي‬ ‫لةدةستدا‪،‬‬ ‫خؤشةويستمان‬ ‫َ‬ ‫غيرةتي و خؤشويستني دونياو‬ ‫�ةروي��ان‬ ‫ترسي م��ردن نةبوو‪ِ ،‬روب� ِ‬ ‫نةبوينةوة‪ ،‬لةبةر ئ��ةوةش نةبوو‪،‬‬ ‫هةست بةبةرثرسيَتي نةكةين‬ ‫بةرانبةر خويَني شةهيدةكانمان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةلكو نةمان دةتواني بةو ضةكة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫شةريان‬ ‫كالسيكيانة‪،‬‬ ‫كؤنة‬ ‫ِ‬ ‫بكةين‪ ،‬نةشمان ويست بةهؤي‬ ‫ضةكداريمانةوة‪ ،‬زةرةري زياترمان‬ ‫بكةوي و فشاري زياترمان بخريَتة‬ ‫لي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫برياريدا‬ ‫سةركردايةتي‬ ‫بؤية‬ ‫سةر‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ض��ةك دابنيَين‪ ،‬ئ��ةو هةنطاوةش‬ ‫ضاوةروان‬ ‫ثاشةكشة نيية‪ ،‬شتيَكي‬ ‫ِ‬ ‫كراو بوو دواي ِروخاني ِرذَي��م و‬ ‫دامةزراندني حكومةت هةنطاويَكي‬ ‫بنري‪.‬‬ ‫لةو جؤرة َ‬ ‫ه��اوآلت��ى‪ :‬لة ئيَستادا تا ضةند‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلء‬ ‫ثابةندى بةثةيرةء ثرؤطرامى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى؟‬ ‫سياسةتى ئيَستاى‬ ‫َ‬ ‫بي طومان‬ ‫طةرميانى‪:‬‬ ‫دلشاد‬ ‫َ‬ ‫بةثةيرةو و ث��رؤط��رام و‬ ‫ثابةندم‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلي‬ ‫سياسةتة شةرعيةكاني‬ ‫ئيسالميةوة‪.‬‬

‫كؤمةلى ئيسالمى َ‬ ‫َ‬ ‫دةل َي‬ ‫هاوآلتى ‪:‬‬ ‫َ‬ ‫دلشاد طةرميانى هيض كيَشةيةكى‬ ‫نييةء لة داهاتوو دةطةريَتةوة؟‬ ‫دلشاد طةرميانى‪َ :‬‬ ‫َ‬ ‫بةل َي ئةوة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هيض كةس و‬ ‫ِراستة كيَشةم‬ ‫اليةنيَكي كوردستاني و عيَراقيدا نية‪،‬‬ ‫دةطةريَمةوة‪.‬‬ ‫ثاش ضةند مانطيَكي تر‬ ‫ِ‬ ‫ه��اوآلت��ى‪ :‬ب��ةآلم تائيَستا تؤ‬ ‫تؤمةتبار دةكريَيت بةوةى ثةيوةنديت‬ ‫بة ريَكخراوى قاعيدةوة هةية؟‬ ‫َ‬ ‫دلشاد طةرميانى ‪ :‬ئةوة ِراست‬ ‫نيية‪ ،‬سةد جارم دوبارة كردؤتةوة‪،‬‬ ‫بي‬ ‫جطة ل��ةدرؤو بوختان و قسةي َ‬ ‫َ‬ ‫بةلطةو بنةما هيضىتر نية‪ ،‬ثيَضةوانةي‬ ‫َ‬ ‫عةقل و مةنتقيَكيشة ئةطةر‬ ‫هةموو‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل‬ ‫هةبي الي هةموو‬ ‫شتي وا‬ ‫َ‬ ‫بي‬ ‫َي‬ ‫ي‬ ‫ل‬ ‫هةموويان‬ ‫يان‬ ‫بي‬ ‫َ‬ ‫شاراوة َ‬ ‫دةنط بن‪.‬‬ ‫هاوآلتى‪ :‬لة ئيَستادا جةنابت هيض‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ثارتىء يةكيَتى‬ ‫كيَشةيةكت‬ ‫هةية‪ ،‬ئايا لةوة ناترسى كة هةردوو‬ ‫حزب كيَشةت بؤ دروست بكةن دواى‬ ‫طةرانةوةت؟‬ ‫َ‬ ‫دل��ش��اد ط��ةرم��ي��ان��ى‪ :‬نةخيَر‬ ‫َ‬ ‫لةطةليان هةية‪ ،‬نةمةترسي‬ ‫نةكيَشةم‬ ‫كيَشة دروستكردني ئةوانيشم هةية‪،‬‬ ‫بةخؤرايي‬ ‫ثيَم وانية هيض اليةك ئيَستا‬ ‫ِ‬ ‫ب���ةدواي كيَشة دروس��ت كردندا‬ ‫بطةريَت‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫هاوآلتى‪ :‬دةتوانى ثيَمان َبليَى‬ ‫َ‬ ‫طةرانةوةت؟‬ ‫ض‬ ‫هةوليَك دراوة بؤ ِ‬ ‫ثاشانيش ب��ة ن��ي��ازى ل��ة دواى‬ ‫كشانةوةى هيَزةكانى ئةمةريكا‬ ‫بطةريَيتةوة؟‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلي‬ ‫دل��ش��اد طةرمياني‪:‬‬ ‫ئيسالمي ل��ةط� َ‬ ‫�ةل ه��ةم��وو اليةنة‬ ‫ثةيوةنديدارةكاندا قسةيان كردوة‪،‬‬ ‫كةفآلن ك��ةس ئةندامي مةكتةبي‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلي ئيسالمية‪ ،‬جطة‬ ‫سياسي‬ ‫بي َ‬ ‫بةلطةو‬ ‫دةطوتري‬ ‫هةرضي‬ ‫لةوة‬ ‫َ َ‬ ‫لةراستي‪ ،‬دواي‬ ‫دوورة‬ ‫بنةمايةو‬ ‫ِ‬ ‫كشانةوةي هيَزةكاني ئةمريكاش‪،‬‬ ‫َ‬ ‫دةطةريَمةوة‪.‬‬ ‫بي‬ ‫بةل َي خودا ثشتيوان َ‬ ‫ِ‬

‫بةرثرسيَكى ثارتى ‪ 20‬سكاآلى‬ ‫لةسةر تؤماركراوةء نةضووةتة بةردةم دادطا‬ ‫بةرثرسي لقى طةرميانى ثارتى لةاليةن كةسوكارى قوربانيانى خؤثيشاندانةكانةوة سكاآلباران كراوةء ناوى نةخراوةتة ليستى تؤمةتبارانةوة‬

‫هاوآلتى‬

‫زي��ات��ر ل��ة ن��ؤ مانط بةسةر‬ ‫خؤثيشاندانةكةى شارى كةالردا‬ ‫َثةردةبيَتء تائيَستا بةرثرسى‬ ‫تي ِ‬ ‫لقى طةرميانى ثارتى نةضووةتة‬ ‫ب���ةردةم دادط���اى لي َ‬ ‫َكؤلينةوة‪،‬‬ ‫لةكاتيَكدا لةاليةن كةسوكارى‬ ‫قوربانيانةوة ‪ 20‬سكاآلى ياسايي‬ ‫لةسةر ت��ؤم��ارك��راوةء ناويشى‬ ‫نةخراوةتة ناو ليستى تؤمةتبارانى‬ ‫خؤثيشاندانةكانةوة‪.‬‬ ‫لةاليةن كةسء كارى شةهيد‬ ‫بياللء نؤزدة بريندارةكةى رؤذى‬ ‫‪25‬ى شوباتى ب��ةردةم بارةطاى‬ ‫لقى طةرميانى ثارتى‪ ،‬ئةكرةم‬ ‫َ‬ ‫سالح بةرثرسى لقى طةرميانى‬ ‫ثارتى بةتؤمةتى فةرمانكردن‬ ‫بةضةكدارةكانى لق بؤ تةقةكردن‬ ‫سكاآلباران‬ ‫لةخؤثيشاندةران‬ ‫كراوة‪.‬‬ ‫ل��ةدواى خؤثيشاندانةكانى‬ ‫ضةند مانطى راب���ردووى شارى‬ ‫سليَمانىء ناوضةكانى دةوروبةرى‪،‬‬ ‫ف���ش���ارى ط�����ةورة ل���ةالي���ةن‬ ‫شةقامء ئؤثؤزسيؤنةوة لةسةر‬ ‫بةرثرسانى هةريَم دروستكرا بؤ‬ ‫دةستطيركردنى ئةو كةسانةى‬ ‫ت��ؤم��ةت��ب��ارن ب��ة ت��ةق��ةك��ردن لة‬ ‫خؤثيشاندةران‪.‬‬ ‫س��ةرةراى ئ��ةوةى مةسعود‬ ‫ِ‬ ‫ب��ارزان��ى س��ةرؤك��ى هةريَمى‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ةم��ان��ط��ى ئابى‬ ‫بريارى دةستطيركردنى‬ ‫رابردوودا ِ‬ ‫تةقةكةرةكانى دةرك���رد‪ ،‬بةآلم‬ ‫تائيَستا كةس دةستطير نةكراوة‪.‬‬ ‫لة خؤثيشاندانةكةى رؤذى‬

‫‪ 25‬ى شوباتى ك���ةالردا‪ ،‬دوو‬ ‫كةس كوذران كة بريتين لة بيالل‬ ‫ئةحمةد‪ ،‬حةمةرةشيد‪ ،‬كةسوكارى‬ ‫بيالل سكاآليان تؤمار ك��ردووة‪،‬‬ ‫ب��ةآلم كةسوكارى حةمةرةشيد‬ ‫سكاآليان تؤمار نةكردووة‪.‬‬ ‫كاروان َ‬ ‫سالح نويَنةرى نؤزدة‬ ‫بريندارةكةى رؤذى ‪ 25‬ى شوباتى‬ ‫ب��ةردةم لقى طةرميانى ثارتى‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةمالى شةهيد‬ ‫بةهاوآلتى وت «جطة‬ ‫بيالل‪ ،‬ئيَمةش وةكو نؤزدة بريندار‬ ‫سكاآلمان لةسةر بةرثرسى لقى‬ ‫ثارتى تؤماركردووة«‪.‬‬ ‫َ‬ ‫س��ال��ح ك��ة خ���ؤى يةكيَكة‬ ‫ل��ة ب��ري��ن��دارةك��ان‪ ،‬ئ��ام��اذةى‬ ‫ب��ةوةدا هةر ن��ؤزدة بريندارةكة‬ ‫رَي��وش��وَي��ن��ى ثيَويستيان بؤ‬ ‫سكاآلكانيان طرتووةتة بةرء‬ ‫شايةتيشيان بردووةتة بةردةم‬ ‫دادط��ا‪ ،‬شايةتيانداوة بة طوللةى‬ ‫ضةكدارةكانى ثارتى برينداربوون‪.‬‬ ‫رؤذيَك دواى خؤثيشاندانةكةى‬ ‫‪ 25‬ى شوباتى كةالر‪ ،‬فةرمانطةى‬ ‫داواك�����ارى طشتى ط��ةرم��ي��ان‬ ‫�ى ج��ؤر سكاآلى تؤماركرد‪،‬‬ ‫س� َ‬ ‫سكاآليةك لةسةر ئةنجامدةرانى‬ ‫خ��ؤث��ي��ش��ان��دان��ةك��ة بةتؤمةتى‬ ‫بى‬ ‫ئةنجامدانى خؤثيشاندانى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مؤلةت‪.‬‬ ‫س��ك��اآلى دووةم ل��ةس��ةر‬ ‫ض���ةك���دارة ت��ةق��ةك��ةرةك��ان و‬ ‫سكاآلى سيَهةم لةسةر اليةنة‬ ‫ثةيوةنديدارةكان بةتؤمةتى ئةوةى‬ ‫كةمتةرخةم ب��وون لةبةدةمةوة‬ ‫ضوونى رووداوةكة‪.‬‬ ‫لةئةنجامدةرانى‬ ‫ي��ةك�َي��ك‬ ‫خؤثيشاندانةكة ك��ة سكاآلى‬

‫لةسةر تؤمار ك��راوة‪ ،‬بةهاوآلتى‬ ‫وت «ضةكدارة تةقةكةرةكان نايةنة‬ ‫بةردةم دادطا‪ ،‬كةضى ئيَمة براوينةتة‬ ‫بةردةم دادطا و بةكةفالةتى ثةنجاو‬ ‫يةك هةزار دينار ئازاد كراوين«‪.‬‬ ‫ه��ةروةه��ا وت��ى «دةب��واي��ة‬ ‫ثيَش بانطهيَشت كردنى ئيَمة كة‬ ‫ثيَمانواية هيض تاوانيَكمان ئةنجام‬ ‫ن��ةداوة تةقةكةرةكان دةستطير‬ ‫بكراناية‪ ،‬كةضى ئ��ةوان ئازادانة‬ ‫دةسوريَنةوة«‪.‬‬ ‫دةرب���ارةى ئامادة نةبوونى‬ ‫ضةكدارة تةقةكةرةكان لةبةردةم‬ ‫دادطا لةكاتيَكدا لةاليةن داواكارى‬ ‫طشتيةوة سكاآليان لةسةر تؤمار‬ ‫َ‬ ‫حةمةسالح وتةبيَذى‬ ‫كراوة‪ ،‬عةتا‬ ‫فةرمانطةى داواك����ارى طشتى‬ ‫طةرميان‪ ،‬وتى «وةكو داواك��ارى‬ ‫طشتى سكاآلمان تؤمار كردووة‪،‬‬

‫ئيتر مةسةلةكة كةوتووةتة الى‬ ‫دادطا«‪.‬‬ ‫بةثيَى زانياريةكانى هاوآلتى‪،‬‬ ‫سةرجةم دؤسيةى تؤمةتبارانى‬ ‫خؤثيشاندانةكانى رؤذى ‪25‬ى‬ ‫شوباتى ك��ةالر ل��ةدادط��اى كةالر‬ ‫بةبي‬ ‫دةركراوة و براوة بؤ هةوليَر َ‬ ‫هؤكاريَكى ديار‪.‬‬ ‫زان���ي���اري���ةك���ان ئ��ام��اذة‬ ‫بةوةشدةكةن‪ ،‬لةاليةن مةكتةبى‬ ‫سياسى ثارتيةوة داوا لة لقى‬ ‫ط��ةرم��ي��ان ك����راوة س��ةرج��ةم‬ ‫كاسيَت و ويَنة و َ‬ ‫بةلطةنامةكانى‬ ‫خؤثيشاندانةكةى رؤذى ‪= 25‬ى‬ ‫شوباتيان بؤ بنيَرن‪.‬‬ ‫س��ةرض��اوةي��ةك��ى ئ��اط��ادار‬ ‫َ‬ ‫لةبةلطةنامةكانى خؤثيشاندانةكةى‬ ‫رؤذى ‪25‬ى شوبات‪ ،‬بةهاوآلتى‬ ‫َ‬ ‫بةلطةنامةكاندا‬ ‫«لةنيَو‬ ‫وت‬

‫ضةكدارة تةقةكةرةكان دةبينريَن‪،‬‬ ‫بةتايبةت يةكيَك لةضةكدارةكان‬ ‫بةدةنطى بةرز ه��اوار دةك��ات كة‬ ‫خؤثيشاندةريَكى ثيَكاوة«‪.‬‬ ‫باسي لةوةشكرد جطة لةوةش‬ ‫خانةنيشينى‬ ‫ثيَشمةرطةيةكى‬ ‫َ‬ ‫لةبةلطةنامةيةكدا دةبينريَت‬ ‫يةكيَتى‬ ‫كةثؤليسيَك ضةكةكةى ليَدةسيَنيَت‪،‬‬ ‫ئةو كاتةى تةقة دةكات‪.‬‬ ‫دةرب���ارةى هؤكارى ئامادة‬ ‫ن��ةب��وون��ى ب��ؤ ض��وون��ة ب���ةردةم‬ ‫َ‬ ‫سالح بةرثرسى‬ ‫دادط��ا‪ ،‬ئةكرةم‬ ‫لقى طةرميانى ثارتى‪ ،‬بةهاوآلتى‬ ‫وت «عومةر شةريف بةرثرسى‬ ‫راطةياندنى لق راسثيَردراوة بؤ‬ ‫قسةكردن لةسةر ئةو مةسةلة«‪.‬‬ ‫دواتر هاوآلتى ثةيوةنديكرد بة‬ ‫عومةر شةريف‪ ،‬بةآلم مؤبايلةكةى‬ ‫داخرا بوو‪.‬‬

‫ميديا وةك ثاريَزةرى هارمؤنيا‬ ‫(خويَندنةوةيةكى دى بؤ رؤلَى ميديا)‬ ‫بؤ ثيشاندانى َ‬ ‫رؤلء كاريطةرى ميدياء كورتكردنةوةى طرنطييةكةى‪ ،‬زؤريَك‬ ‫لةتويَذةران ميديا وةك «دةسةآلتى ضوارةم« ثيَناسة دةكةن‪ ،‬واتة بةتةنيشت‬ ‫دةسةآلتةكانى «ياسادانانء دادوةرىء جيَبةجيَكردنةوة« ِريزى دةكةن‪.‬‬ ‫لةراستيدا بة«دةسةآلتى ضوارةم« ضواندنى ميديا‪ ،‬جطة لةوةى ضواندنيَكى‬ ‫لةبنةرةتدا كارى ميديا شكاندنى‬ ‫مةجازييةء هاوكات وةك ثيَويستيش وورد نيية‪ ،‬ضونكة ِ‬ ‫دةسةآلتةكانة‪ ،‬بضوك كردنةوةيانة‪ ،‬وردوخاشكردنيانة بةئامانجى دابةشكردنيان‬ ‫بةسةر زؤرترين مةساحةدا‪ ،‬واتة ميديا خاوةنى بونياديَكة كة بةبةدةسةآلتدار‬ ‫َ‬ ‫سةنترالطةرايىء‬ ‫بةدارنينى دةسةآلتء‬ ‫بوونى خؤى كؤتايى نايةت‪ ،‬بةثيَضةوانةوة ِ‬ ‫تاكرةوى لةدةسةآلتةكانى دى بةردةوامى بةخؤى دةبةخشيَت‪ .‬ئةطةر ئةمة كارى‬ ‫ِ‬ ‫راستةقينةء جةوهةرى ميديا بيَتء ئةمة َ‬ ‫مامةلةى بيَت َ‬ ‫لةطةل دةسةآلتةكاندا‪ ،‬ناكريَت‬ ‫ساويلكانةء بةخاترى ئةوةى (بةحسابى خؤمان) بينرخيَنين بة(دةسةآلت) بيضويَنين‪،‬‬ ‫ضونكة لةراستيدا ئةمة نرخاندن نيية‪َ ،‬‬ ‫بةلكو ئةمة هةم‪ ،‬كةمكردنةوةية لة شكؤى ميديا‪،‬‬ ‫هةميش‪ ،‬تيَنةطةيشتنة َ‬ ‫لةرؤلة ئةنتؤلؤجىء جةوهةرييةكةى‪.‬‬ ‫بيَطومان ئةمةش بةو ماناية نيية‪ ،‬ئيَمة رامان وابيَت ميديا كائينيَكى بيَدةسةآلتةء‬ ‫هيضى لةباردا نيية‪ ،‬بةثيَضةوانةوة ميديا دةسةآلتء هيَزيَكى زؤرى هةية‪ ،‬بةآلم‬ ‫دةس��ةآلتء هيَزةكةى لةويَدا نيية‪ ،‬كة لةتةنيشت دةسةآلتةكانى ديكةوة ريزى‬ ‫بكةين‪َ ،‬‬ ‫بةلكو دةسةآلتةكةى لةوةداية كة(دةسةآلت)نيية‪ ،‬بؤية دةبيَت لةسةروو‬ ‫دةسةآلتةكانى ديكةوة دايبنيَين‪ ،‬بةدوو مانا‪ ،‬يةكةم لةدةسةآلتةكانى ديكة مةزنترة‬ ‫َ‬ ‫لةقةلةم بدريَت)‪ ،‬دووةم‪:‬‬ ‫(نةك بةدواى ئةواندا بهيَنريَتء بةضوارةم دةسةآلت‬ ‫لةسةروو ئةوانةوةية‪ ،‬لةو رووةو كارى جةوهةرى دابةشكردنى دةسةآلتة بةسةر‬ ‫كؤى دةسةآلتةكانى تردا‪ ،‬بيَطومان ئةمةش ئةركيَكى زؤر قورسة‪ ،‬قورسة لةبةر‬ ‫ثريةتى لةبةرثرسياريَتى‪ ،‬قورسة لةبةر ئةوةى هةموو َ‬ ‫هةلةكردنيَك تيَيدا‬ ‫ئةوةى ِ‬ ‫قوول بةدواى خؤيدا دةهيَنيَت‪ .‬ضونكة هةموو َ‬ ‫باجى طةورةء برينى َ‬ ‫هةلةكرنيَكى ميديا‬ ‫باآلنسى هيَز لةنيَوان ثنتة جياوازةكانى دةسةآلتدا دةشيَويَنيَت‪ ،‬كاتيَكيش باآلنسى‬ ‫دةسةآلتةكان ثاريَزراو نةبوو‪ ،‬ئةوة ماناى ئةوةية دةسةآلتيَك لةسةر حسابى الواز‬ ‫بوونى دةسةآلتيَكى ديكة بةهيَز دةبيَت‪ ،‬كاتيَكيش ئةمة رويدا ئيدى زؤر بةسانايى‬ ‫تاكرةوىء ديكتاتؤريةتء ستةمكارى زؤر بةسانايى شةرعيةت‬ ‫ئةوةى ثيَي دةوتريَت ِ‬ ‫بةخؤى دةداتء بةردةوامى بةخؤى دةبةخشيَت‪ ،‬لةوانةية ديكتاتؤرء ستةمكارةكان‬ ‫هةستيان بةم ئةركة جةوهةرييةى ميديا كرد بيَت (ئةركى دابةشكارى دةسةآلت) بؤية‬ ‫لةهةموو شتيَك زياتر ليَي دةترسنء دذايةتي دةكةن‪ ،‬بيَطومان لةميديايةك دةترسن‬ ‫ئازادء ئازاء سةربةخؤء جؤراوجؤر بيَت‪ ،‬ئةطينا ئةوان خزمةتى ميديايةك دةكةن كة‬ ‫ئةركة راستةقينةكةى خؤى لةبيرضوبيَتةوة كة(دابةشكاريية)ء ئةركيَكى ديكة ثيادة‬ ‫بكات‪ ،‬كة َ‬ ‫هةللوشينةوةء وةرطرتنةوةى هةموو دةسةآلتةكان لةدةسةآلتء ثنتةكانى‬ ‫ديكةء بةخشينةوةى بةتاكة دةسةآلتيَك‪ ،‬كةزؤر جار دةسةآلتى جيَبةجيَكردنة‪.‬‬ ‫بةآلم مةرج نيية‪ ،‬هةموو جاريَك دةسةآلتى جيَبةجيَكردنة بيَت (ضونكة هةر كةسيَك‬ ‫فةرةنساى خويَند بيَتةوة لةوة دةطات‪ ،‬كة لةكؤتايى‬ ‫بةوردى ميَذووى سياسى ِ‬ ‫فةرةنسييةكانء هةتا جةزائيرييةكانيش بةدةست‬ ‫بيستدا‬ ‫نيوةى دووةمى سةدةى‬ ‫ِ‬ ‫تاكرةوى ثةرلةمانةوة طيريان خوارد بوو‪ ...،‬لةزؤر قؤناغى ميَذوويى كؤنء نويَشدا ض‬ ‫ِ‬ ‫تاكرةو بوونء كؤبونةوةى دةسةآلتةكان الى‬ ‫لةخؤرئاواء ض لةخؤرهةآلت زؤر جار ِ‬ ‫دةسةآلتى ئاينىء ثياوانى ئاينى‪ ،‬سةرضاوةى نةهامةتييةكان بووة)‪.‬‬ ‫بةآلم طرفتى طةورة ئةوة نيية دةسةآلتيَك لةدةسةآلتةكان لةسةر حسابى‬ ‫الوازبوونى دةسةآلتةكانى دي بةهيَز دةبيَت‪َ ،‬‬ ‫بةلكو طرفتة طةورةكة لةوةدا‬ ‫بةرجةستة دةبيَت كة ئةركء َ‬ ‫رؤلء شةرعيةتى كؤى دةسةآلتةكانى دى‪،‬‬ ‫َ‬ ‫نوى‬ ‫ةتى‬ ‫دةول‬ ‫َرةشةوة‬ ‫ي‬ ‫ل‬ ‫هةر‬ ‫بكات‪،‬‬ ‫ثيادةيان‬ ‫دةسةآلتيَك لةدةسةآلتةكان‬ ‫َ‬ ‫ثرةنسيثى جويَكردنةوةى دةسةآلتةكان لةيةكدى دةكاتةوة‪،‬‬ ‫جةخت لةسةر ِ‬ ‫واتة جويَكردنةوةى دةسةآلتى جيَبةجيَكردنء ياسادانانء دادوةرى لةيةكدىء‬ ‫َ‬ ‫ثرةنسثية نةطةين‪ ،‬دةبيَت‬ ‫ئاويَتة نةبونيان‪ ،‬بةيةكدى‪ ،‬بؤ ئةوةى‬ ‫بةهةلةش لةم ِ‬ ‫ئةوة روون بكةينةوة‪ ،‬كة جويَكردنةوةى ئةو دةسةآلتانة يانى نا ثةيوةنديان‬ ‫بةيةكةوة نيية‪ ،‬بةثيَضةوانةوة ئةو دةسةآلتانة لةزؤر ويَسطةدا ثيَك دةطةنء‬ ‫قوول لةنيَوانياندا هةية‪ ،‬هةر ئةم ثةيوةنديية َ‬ ‫ثةيوةندييةكى َ‬ ‫قوولةى نيَوانيشيان‬ ‫واي لةفةيلةسوفء تيَؤرسيَنةكانء تويَذةرانى بوارى سياسةت كردووة‪،‬‬ ‫داواى جويَكردنةوةى بكةنء بةئةدطاريَكى مةزنى َ‬ ‫نوىء دةسةآلتى‬ ‫دةولةتى َ‬ ‫ديموكراسى بزانن‪ ،‬بيَطومان مةبةستيش لةجويَكردنةوةيان كتومت يانى ئةوةى‬ ‫كؤى ئةو دةسةآلتانة بةدةست كةسيَكء طروثيَكةوة نةبيَت‪ ،‬واتة نابيَت لةيةك‬ ‫كاتدا دةستةيةك يان كةسيَك ياساش دابنيَت هةر خؤشى جيَبةجيَى بكاتء‬ ‫كاتيَكيش كيَشةيةك هاتة كايةوة هةر خؤشى داوةرى تيَدا بكات‪.‬‬ ‫سى‬ ‫لةو‬ ‫بةتةنها‬ ‫بةآلم نابيَت هؤشياريشمان بةوة نةبيَت كةدةسةآلتةكان‬ ‫َ‬ ‫دةسةآلتةدا كورت نابنةوة‪ ،‬راستة ئةو ‪ 3‬دةسةآلتة رةسمين‪ ،‬بةآلم لةهةموو‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطايةكدا دةسةآلتى جؤراوجؤرمان هةية‪ ،‬لةدةسةآلتى باوكيَكةوة تا‬ ‫دةسةآلتى موفتييةكء ثاثايةك‪ ،‬لةدةسةآلتى ثياوماقوليَكةوة تا هةذموونى‬ ‫فيطةريَكى رؤشنبيرى‪ ،‬لةدةسةآلتى سةرمايةداريَكةوة تا جةبرووتى سةرؤك‬ ‫هؤزيَك‪ .‬هاوكات دةسةآلت ضةنديَك الى ياساء حكومةتة‪ ،‬ئةوةندةش الى‬ ‫عورفء دابونةريتء خيَ​َلة‪ ...‬ئةمةش نةك ئاسايية‪ ،‬دةسةآلت بةجؤرة ثةرتء‬ ‫بةلكو زؤريش زةروريية‪َ ،‬‬ ‫ثةرشء بآلوبيَت‪َ ،‬‬ ‫بةلكو ئةوةى نا ئاسايية ئةوةية كؤى‬ ‫ئةم دةسةآلتء هيَزانة الى كةسيَك يان ضةند كةسيَك كؤببيَتةوة‪ ،‬ئةوةى دةبيَتة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاء برينى َ‬ ‫قوول بةجيَديَ​َليَت ئةوةية يةكيَك لةم‬ ‫هؤى تيَكدانى هارمؤنياى‬ ‫دةسةآلتانة تةحةكوم بةكؤى دةسةآلتةكانةوة بكاتء دةسةآلت وةك شتيَكى‬ ‫َ‬ ‫ئالؤزء ثةرشو بآلو‪ ،‬سادة بكاتةوةء لةدةستيَكدا كؤيبكاتةوة‪ ،‬بيَطومان ئةمةش‬ ‫زؤر ئاسانة رووب��دات‪ ،‬ئةطةر خاوةنى ميديايةكى ئازاء ئازادء ورد نةبين‪،‬‬ ‫ميديايةك كة هؤشيارييةكى َ‬ ‫قوولى بةئةركى راستةقينةى خؤى هةبيَت‪ ،‬ئةوة‬ ‫بزانيَت كة ئةو بةوة لةسةرو كؤى دةسةآلتةكانةوةية كة باآلنسى نيَوانيان‬ ‫رابطريَتء بةيةكسانى هيَز لةنيَوانياندا دابةش بكات‪ ،‬ريَطة نةدات دةسةآلتةكان‬ ‫يةكترى قوت بدةن‪.‬‬ ‫ميديا لةكوردستان نةيتوانيوة بةم ئةركةى هةستيَت‪ ،‬بؤية دةسةآلتى‬ ‫جيَبةجيَكردن كؤى دةسةآلتةكانى ديكةى قوتداوةء هةر بةمةش نةوةستاوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤنترؤل كردووة‪ ،‬باباى سياسى‬ ‫كؤمةلطاشى‬ ‫بةلكو كؤى دةسةآلتةكانى ديكةى‬ ‫لةيةك ضركةدا بةرثرسة‪ ،‬سةرؤك هؤزة‪ ،‬سةرمايةدارة‪ ،‬هةنديَكيشان بةزؤرى‬ ‫زؤردارى (داليَك) لةثيَش ناوى خؤيان داناوة (واتة دةخ��وازن دةسةآلتى‬ ‫مةعريفيش قؤرغ بكةن)‪ ،‬ئةطةر نةشيتواني بيَت ببيَتة موفتىء عابا بثؤشيَت‪،‬‬ ‫ئةوا َ‬ ‫هةولى ئةوةى داوة مةالكان دةستةمؤ بكاتء شةرعيةتى ئاينيش مسؤطةر‬ ‫بكات‪ ،‬دروستكردنى يةكيَتى زانايانى ئيسالمىء وةزارةتى ئةوقافء خؤ بةديندار‬ ‫ثيشاندان هةر ليَرةوة سةرضاوة دةطريَت‪.‬‬ ‫ميدياء ميدياكار نابيَت بةدواى دةسةآلتةوة بيَت‪َ ،‬‬ ‫بةلكو دةبيَت لةسةرء‬ ‫دةسةآلتةوة بيَتء مامؤستاى دابةشكردنى دةسةآلتةكان بيَت‪ ،‬ضونكة ئةطةر ئةم‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطا دةشيَويَت‪،‬‬ ‫ئةركةى ثشطويَخست ئةوا هةم خؤىء هةميش هارمؤنياى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطايةكيش لةشيَواوى هارمؤنيادا بةرجةستة دةبيَت‪.‬‬ ‫لوتكةى نةهامةتى هةر‬


‫‪hewal_hawlati@yahoo.com‬‬ ‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫لةتاريكيدا‬

‫وةزارةتى ئةوقاف‪ ،‬دوو مليؤن دؤالر‬

‫فراكسيؤنى طؤ ِران‬

‫ئاسنى سارد ئةكوتيَت‬

‫«لةدةرةوةى ثةرلةمان طروثيَك دروست دةكريَت‬ ‫بؤ فشارخستنة سةر ثةرلةمان و دامودةزطاكان بؤ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خةيالية مةطةر هةر‬ ‫هةوالة خؤش‬ ‫ضاكسازى« ئةم‬ ‫طؤران لةثةرلةمانى كوردستان‬ ‫فراكسيؤنى‬ ‫ئةندامانى‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫دليان ثيَى خؤش بيَت ئةطينا بةرديَك ناخاتة سةربةرد‬ ‫َ‬ ‫هةوليَكة ئةوةندةى شايةنى ئةوةية ئيَمة وةك‬ ‫و‬ ‫رؤذنامةنووسان فةرامؤشيكةن ئةوةندة شايةنى‬ ‫ئةوة نية ثشتطيرى بكةين‪ ،‬رةنطة ئةم تيَطةيشتنة‬ ‫تؤزيَك قورس بيَت و ئةو برادةرانةى فراكسيؤنى‬ ‫ط��ؤران نيطةران بكات‪ ،‬ب� َ‬ ‫�ةالم راستيةكةى ئةوةية‬ ‫نة ئةو ثةرلةمانة ئيدى شويَنى ئوميَدى َ‬ ‫خةلكة و نة‬ ‫َ‬ ‫هةوالنة ئةتوانيَت شتيَك‬ ‫فراكسيؤنى طؤرانيش بةم‬ ‫بكات جيَطةى ئوميَد بيَت‪ ،‬لةهةمووشى كؤميدى تر‬ ‫َ‬ ‫هةولةيان رؤذنامةنووسان‬ ‫ئةوةية داوادةكةن بؤ ئةم‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةى مةدةنى يارمةتيان بدات! بةر لةهةموو‬ ‫و‬ ‫شتيَك مةسةلةى كةمينةو زؤرينة لةناو ثةرلةماندا‬ ‫هةموو ئاراستةكان بؤ ئةو شويَنة دةبات دوو حزبة‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتدارةكة ضيان بويَت ئةنجامى ئةدةن‪ ،‬كاتيَكيش‬ ‫ثةرلةمانتاريَكى ئؤثؤزسيؤن لةثةرلةمان قسةدةكات‬ ‫َ‬ ‫بؤخةلك باشن ئةمة‬ ‫و بةرطرى لةو ياسايانة دةكات‬ ‫نةمنةتةو نةشتيَكى ئةوةندة طةورةية‪ ،‬ضونكة ئةركى‬ ‫ثةرلةمانتار ئةوةية و ئةركى ئؤثؤزسيؤنيش بةهةمان‬ ‫جارى باثةرلةمانتارةكانى طؤران بضن بودجةى‬ ‫شيَوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بؤخةلكى رون بكةنةوة‬ ‫ثةرلةمانةكةيان بهيَنة دةرةوةو‬ ‫َ‬ ‫هةولى ط��روث ب��دةن‪ ،‬ثيَش‬ ‫ضى روئ��ةدات ئةوسا‬ ‫طؤران بيربكةنةوة لةض‬ ‫ثةرلةمانتارةكانى‬ ‫هةمووشتيَك‬ ‫ِ‬ ‫شويَنيَك كاردةكةن و ضؤن مانايان داوة بةشويَنيَك كة‬ ‫َ‬ ‫الى َ‬ ‫هةولى طروث بدةن‪،‬‬ ‫خةلك ماناى نةماوة ئةوسا‬ ‫ئةو ثةرلةمانةى جطة لة تيَثةرينى ياساكانى حزب هيض‬ ‫ئةركى نةماوة دةبيَت بةدروستكردنى طروثيَكى فشار‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةية بكات؟!‬ ‫ضى بؤ ئةم‬ ‫كاتى خؤى كة بةياننامة «‪َ »7‬‬ ‫خاليةكةى بزوتنةوةى‬ ‫ط��ؤران دةرض��وو بةس بوو ب��ؤئ��ةوةى‪ .‬ئةندامانى‬ ‫ئةو فراكسيؤنة دةبواية ل��ةوة تيَبطةن ئيدى ئةو‬ ‫شويَنة بةنسبةت ئؤثؤزسيؤنةوة ماناى نةماوة‪ ،‬ئةو‬ ‫بةياننامةية بةتيَطةيشتنى ئيَمة ماناى مةرطى ثةرلةمان‬ ‫وةلى بؤ ثةرلةمانتارةكانى طؤران رةنطة جيَطةى‬ ‫بوو‪،‬‬ ‫َ‬ ‫طلةيى بيَت‪ ،‬ئازيزان لةوةتةى ئيَوة لةويَن جطة‬ ‫لةقسةكردن و هةنديَك َ‬ ‫هةلويَستى بضوكى ثةرلةمانى‬ ‫شتيَكتان نةكردوة تةنانةت توانيبيَتى جيَطةى َ‬ ‫دلخؤشى‬ ‫بيَت‪ ،‬ثاش ئةو بةيان نامةيةش باشترين ثةرلةمانتارى‬ ‫َ‬ ‫هؤلة بيَتةدةرةوة و‬ ‫ط��ؤران ئةوةبوو تيَبطات لةو‬ ‫بةجؤريَكى دى كاربكات‪ ،‬خؤثيشاندانةكانيش هةمان‬ ‫بؤضوون بوو كة ئيدى نةثةرلةمان و نةحكومةت‬ ‫َ‬ ‫َبةجي بكةن‪ ،‬طةر‬ ‫ناتوانن داخوازيةكانى‬ ‫خةلك جي َ‬ ‫َ‬ ‫خةلكبن ئيدى ثيَويست بوو‬ ‫بريارة ئيَوة نويَنةرى‬ ‫ناوخةلك و لةسةر شةقام نويَنةرايةتى َ‬ ‫َ‬ ‫خةلك‬ ‫بيَنة‬ ‫بكةن‪ ،‬طةرثيَشتان واية دةتوانن طؤرانكاريةك لةناو‬ ‫ثةرلةماندا دروس��ت بكةن ئةمةيان جيَطةى داخة‬ ‫كة ثيَتان ناكريَت‪ ،‬كاتيَك حزب نويَنةرايةتى َ‬ ‫خةلك‬ ‫دةكات ئيَوة لةخؤتان ناثرسن ئيدى نويَنةرايةتى‬ ‫ئيَوة لةثةرلةمان كةوتووةتة ذيَرثرسيار‪ ،‬وةختيَك‬ ‫كيَشةكانى هةريَم و بةغداد لةئيَوة دةشادريَنةوة تيَمان‬ ‫ناطةيةنن ئيدى ضؤن لةناو ثةرلةمانيَك كاردةكةن‬ ‫لةكاتيَكدا خراوةتة ثةراويَزةوة؟ وةختيَك كيَشةى‬ ‫ن��ةوت دةخريَتة بةردةمتان و ليَى تيَناطةن ئيدى‬ ‫بةنيازن ضى بكةن بؤ داهاتوى ذيَرخانى ئةم َ‬ ‫والتة؟‬ ‫طةر مةسةلة هةرطلةيى و قسةكردن بيَت بةدةنطى‬ ‫بةرز ئةوا «دارا»ى رؤذنامةفرؤشيش لةهةمووتان‬ ‫دةنطى ب��ةرزت��رو خؤشترة لةسةر شةقامةكان‪،‬‬ ‫لةهةمووتان باشتر دةنط بةرز دةكاتةوةو َ‬ ‫خةلكيش‬ ‫لةسةر شةقامةكان باشتر طويَيان ليَيدةبيَت‪.‬‬ ‫ئيَوة دةبواية بيَنة دةرةوة ضونكة هةمووتان‬ ‫باش دةزانن شويَنةكةتان جطة لةناويَكى طةورة‬ ‫َ‬ ‫بةدةسةالتى حزب شتيَكى دى نية‪ ،‬ئةو‬ ‫بؤ مانادان‬ ‫َ‬ ‫هؤلةكة دةيكةن لةدةريشةوة‬ ‫قسانةى كة لةناو‬ ‫دةطريَن و باشتريش كاريطةريان بؤ َ‬ ‫خةلك هةية‪،‬‬ ‫طةر ئةمةشتان ثيَناكريَت ئةم طروث دروستكردنة‬ ‫َ‬ ‫لةهةواليَكى رؤذنامةوانى بؤ ضةند رؤذيَك‬ ‫جطة‬ ‫طوى بةثةرلةمان نادا ضجاى‬ ‫حزب‬ ‫نية‪،‬‬ ‫دى‬ ‫َكى‬ ‫شتي‬ ‫َ‬ ‫طروثيَك‪ ،‬بةراست بؤناضن كةمثينيَكيش ريَكخةن خؤ‬ ‫َ‬ ‫هةواليَكى باشة؟! ئيَوة سةد هاوار ئةكةن‬ ‫ئةوةش‬ ‫جاوةزيريَك بةبيَتاقةتى ديَتة ثةرلةمان‪ ،‬بةتةمان بةم‬ ‫طروثة ضيمان بؤبكةن؟ بؤمةطةر كةستان دةزانيَت‬ ‫لةوةزارةتةكان ضى دةطوزةريَت؟ بؤ ئاطاتان لة‬ ‫بودجةكةى ثةرلةمانةكةى خؤتانة تا ئاطاتان لة‬ ‫بودجةى ئةنجومةنى وةزي��ران و سةرؤكايةتى‬ ‫هةريَم و وةزارةتةكانى دى بيَت؟ بؤئيَوة توانيوتانة‬ ‫َ‬ ‫طةندةلى بدةنة دادطا تا‬ ‫تاقة يةك بةرثرس لةسةر‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةى‬ ‫ئيَستة بةم طروث دروستكردنة كة ئيشى‬ ‫مةدةنية نةك ئيَوة تا ضاكسازى هةريَم بخةنة سةر‬ ‫سكة؟ بؤمةطةر توانيتان َ‬ ‫هةلويَست وةرطرن نةضنة‬ ‫ناو َ‬ ‫هؤلةكانةوة تا بكوذى طةنجان دةدريَنة دادطا‬ ‫تا ئيَستة بةطروث دروستكردن شتيَك بكةن؟‬ ‫بؤمةطةر ئيَوة ثيَتانكرا ديبلؤماسيةتى هةريَم‬ ‫لةحزب بسةنن و بيدةنة دةستو دةزطا حكوميةكان‬ ‫تا ئيَستة بةطروثيَك ضاكسازى بكةن‪ .‬ئايزيزان‬ ‫َ‬ ‫سةرقاليشمان مةكةن‬ ‫ئاسنى سارد مةكوتن و‬ ‫َ‬ ‫بةهةوالى الوازةوة‪.‬‬

‫بكوذة ناديارةكة‪..‬‬

‫دةخاتة دةستيَكى ناديارةوة‬

‫نةبةز طؤران دةينووس َيت‬ ‫دانا رةزطةيى‬

‫وةزارةت�������ى ئ��ةوق��افء‬ ‫ك���اروب���ارى ئاينى هةريَمى‬ ‫كوردستان‪ ،‬بةهؤى واذؤكردنى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كؤمثانيايةكى‬ ‫طريَبةست‬ ‫�ى ب��وون��ى هيض‬ ‫�‬ ‫�ةب‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫�ودى‬ ‫س��ع�‬ ‫َ‬ ‫بريَكى‬ ‫َشوةخت‪،‬‬ ‫ي‬ ‫ث‬ ‫طةرةنتييةكى‬ ‫ِ‬ ‫دةروات‪.‬‬ ‫زؤر ثارةى بةهةدةر ِ‬ ‫َ‬ ‫بةلطةنامانةى‬ ‫بةثيَى ئةو‬ ‫كؤثييان دةست هاوآلتى كةوتوون‪،‬‬ ‫ئةو كؤمثانيايةى طريَبةستةكةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةلدا ئةنجامدراوة‪ ،‬وةزارةتى‬ ‫هةل َ‬ ‫َ‬ ‫خةلةتاندووةء‬ ‫ئةوقافى‬ ‫َ‬ ‫بةليَنةكانى نةبووة‪،‬‬ ‫ثاثةندى‬ ‫هةروةها ئةو ثارةيةى ثيَشةكى‬ ‫نةيطةراندووةتةوة‪.‬‬ ‫وةريطرتووة‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫كؤمثانياى (ئ��ةل�لام��ا) كة‬ ‫كؤمثانيايةكى سعوديية لةبوارى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل وةزارةتى‬ ‫طةشتوطوزاردا‪،‬‬ ‫ئ��ةوق��اف��دا ريَ��ك��ك��ةوت��ووة بؤ‬ ‫جيَبةجيَكردنى طةشتى ‪5000‬‬ ‫حاجى لةهةريَمى كوردستان‪.‬‬ ‫هةردوو اليةنى طريَبةستةكة‪،‬‬ ‫ريَككةوتوون لةسةر ئةوةى هةر‬ ‫ب��رى ‪ 850‬دؤالرى‬ ‫حاجييةك ِ‬ ‫ليَوةربطيريَت‪ ،‬بؤ ئةو مةبةستةش‪،‬‬ ‫برى دوو‬ ‫كؤمثانياكة ثيَشةكى ِ‬ ‫مليؤن دؤالرى ل��ةوةزارةت��ى‬ ‫ئةوقاف وةرطرتووة‪.‬‬ ‫ئاشكراى‬ ‫زانيارييةكان‪،‬‬ ‫برة ثارةية‬ ‫ئةو‬ ‫دةكةن كة ثيَدانى‬ ‫ِ‬ ‫بةبى بوونى هيض‬ ‫بةكؤمثانياكة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫طةرةنتييةكء لةنةبوونى حيسابى‬ ‫بانكيدا بووة‪ ،‬بةالم كؤمثانياكة‬ ‫ثابةندى طريَبةستةكة نةبووةء‬ ‫�رة ثارةيةشى ب��ردووةء‬ ‫ئةو ب� ِ‬ ‫نايطةريَنيَتةوة‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫بةثيَى زانيارييةكانى هاوآلتى‪،‬‬ ‫ئةو دؤسةية‪ ،‬لةناو وةزارةت��ى‬ ‫ئ��ةوق��اف��دا كيَشةى ط���ةورةى‬ ‫برة ثارةيةكى‬ ‫ليَكةوتووة‪ ،‬بةوةى ِ‬ ‫زؤر بةهةدةر رؤيشتووة‪.‬‬ ‫س���ةرض���اوةي���ةك ل��ةن��او‬ ‫وةزارةتى ئةوقاف كة نةيويست‬

‫ناوى بآلوبكريَتةوة‪ ،‬بةهاوآلتى‬ ‫وت «وةزي��ر ئةو ثرؤتؤكؤلةى‬ ‫بةشيَوازيَكى غةيرة قانونى‬ ‫كردووةء ئةو ثارةيةى بةهةدةر‬ ‫داوة«‪.‬‬ ‫زان��ي��اري��ي��ةك��ان‪ ،‬ئ���ةوة‬ ‫دةخ���ةن���ةروو ك��ة جةرجيس‬ ‫ِ‬ ‫م��ح��ةم��ةد م��ح��ةم��ةدئ��ةم��ي��ن‬ ‫ئةرطوشى نويَنةرى وةزارةت��ى‬ ‫ئةوقاف لةبةريَوبةريَتى حةجء‬ ‫عةمرة لة هةريَمى كوردستان‪،‬‬ ‫بةناوى بةريَوةبةرايةتييةكةوة‬ ‫َ‬ ‫ل��ةط��ةل‬ ‫ط��ريَ��ب��ةس��ت��ةك��ةى‬ ‫كؤمثانياكةدا واذؤ كردووة‪.‬‬ ‫هةر بةثيَى ئةو زانيارييانة‪،‬‬ ‫ئ���ةوةش لةكاتيَكداية‪ ،‬شيَخ‬ ‫سةآلح شيَخ فةتاح بةريَوةبةرى‬ ‫ب��ةريَ��وةب��ةراي��ةت��ى ح��ةجء‬ ‫عةمرة لةهةريَمى كوردستان‪،‬‬ ‫بةريَككةوتنةكة رازى نةبووة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ب���ةالم وةزي����رى ئ��ةوق��اف‬ ‫�ارةزاي��ى ئةو‪،‬‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫َدانة‬ ‫ي‬ ‫َطو‬ ‫بةبي‬ ‫ِ‬ ‫رةزامةندى نيشانداوة‪.‬‬ ‫سةرضاوةكةى وةزارةت‪،‬‬ ‫«بةبى ئ��ةوةى وةزي��رى‬ ‫وت��ى‬ ‫َ‬ ‫ئةوقاف ثرس بةبةريَوةبةرى‬ ‫ح���ةجء ع��ةم��رة ب��ك��ات‪ ،‬ئ��ةو‬ ‫ريَككةوتنةى ئيمزا كردووة«‪.‬‬ ‫ب��ةوت��ةى س��ةرض��اوةك��ة‪،‬‬ ‫بةريَوةبةرى حةجء عةمرة لةو‬ ‫ك��ارة نيطةران ب��ووة‪ ،‬ب��ةوةى‬ ‫بةبى طةرةنتى بانكء‬ ‫وةزارةت‬ ‫َ‬ ‫ريَنمايى‪ ،‬ثارةى بؤ كؤمثانياكة‬ ‫تةحويل كردووة‪.‬‬ ‫س��ةرض��اوةك��ة‪ ،‬ئ��ةوةش��ى‬ ‫�ةروو ك��ة كؤمثانياكة‬ ‫خ��س��ت� ِ‬ ‫ث��ارةك��ةى وةرط��رت��ووة‪ ،‬بةآلم‬ ‫ثى دابين‬ ‫فرؤكةى َ‬ ‫تكت (بليتى) ِ‬ ‫نةكراوة‪ ،‬بؤية بةناضارىء بةهؤى‬ ‫جيَبةجيَنةكردنى ريَككةوتنةكةوة‪،‬‬ ‫حاجييةكان لةريَطاى اليةنةكانى‬ ‫ناو عيَراقةوة طوستراونةتةوة‪.‬‬ ‫بةثيَى زانيارييةكانى ئةو‬ ‫س��ةرض��اوةي��ة‪ ،‬ئ��ةو ث��ارةي��ةى‬ ‫ل��ةط� َ‬ ‫�ةل كؤمثانيا ريَككةوتنى‬

‫كاوة محةمةد‬

‫ناوبراو‪،‬‬ ‫واذؤك��ردن��ى‬ ‫طر يَبة ستة كة‬ ‫ث������ش������ت‬ ‫لةسةر ك��راوة‪ ،‬زؤر‬ ‫برة ثارةية زياتر بووة كة‬ ‫لةو ِ‬ ‫لةناوخؤى عيَراق بؤ طواستنةوةى‬ ‫حاجييةكان خةرج دةكريَت‪.‬‬ ‫سةرضاوةكةى ناو وةزارةتى‬ ‫ئ��ةوق��اف‪ ،‬وت��ى «وةزي���ر زؤر‬ ‫ويستى كيَشةكة بشاريَتةوة‪،‬‬ ‫بةآلم نةكرا‪ ،‬ضونكة ئةو كارة زؤر‬ ‫غةدرو َ‬ ‫زولمة«‪.‬‬ ‫هةروةها ئاشكراى كرد كة‬ ‫َ‬ ‫هةولى زؤر هةية بؤ طةراندنةوةى‬ ‫�رة ثارةيةى كؤمثانياكة‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫ئةو ِ‬ ‫ب��ردووي��ةت��ى‪ ،‬ب��ةآلم تائيَستا‬ ‫كؤمثانياكة نةضووة ذيَربارى ئةو‬ ‫هةوآلنةوة‪.‬‬ ‫ل��ةم��ب��ارةي��ةوة‪ ،‬كاميلى‬ ‫حاجى عةلى وةزيرى ئةوقافء‬ ‫كاروبارى ئاينى‪ ،‬لةليَدوانيَكدا بؤ‬ ‫هاوالتى وتى «ليذنةيةك رؤيشتووة‬ ‫ض��اوةروان‬ ‫بؤ سعودية‪ ،‬بؤية‬ ‫ِ‬ ‫دةطةريَنةوة‪ ،‬كابراى‬ ‫بكةن تاوةكو‬ ‫ِ‬ ‫شةريكةكةش ديَنن ء ئينشائةآل‬ ‫خةبةرى كؤتاييان ثيَية«‪.‬‬

‫ِراستدةكاتةوةء‬ ‫ئ��ام��اذة ب��ةوة‬ ‫ك��ة‬ ‫دةدات‬ ‫َبةجي‬ ‫ي‬ ‫ج‬ ‫كؤمثانياكة كارةكةى‬ ‫َ‬ ‫نةكردووة‪.‬‬ ‫هةروةها وتى «دةبيَت كابرا‬ ‫بطةريَنيَتةوة‪ ،‬ئيَستا‬ ‫برة ثارةية ِ‬ ‫ئةو ِ‬ ‫ئةو ليذنةيةش بؤ طةراندنةوةى‬ ‫ئ��ةو ث��ارةي��ة رؤي��ش��ت��ووة بؤ‬ ‫سعودية«‪.‬‬ ‫س��ةب��ارةت ب��ةرازي��ب��وون‬ ‫بةطريَبةستةكة ء واذؤكردنى‪،‬‬ ‫وةزيرى ئةوقاف‪ ،‬رونيدةكاتةوة‬ ‫كة ئةو تةنيا وةك َ‬ ‫ثالثشتييةك‬ ‫ئةو كارةى كردووة‪ ،‬هةر بؤ ئةو‬ ‫كيَشةيةش نوسراويَكى كردووة‬ ‫بؤ حكومةتى سعودية بؤ ئةوةى‬ ‫يارمةتيان ب���دةن‪ ،‬ئةوانيش‬ ‫وةآلميان داوةتةوة‪.‬‬ ‫كاميلى حاجى عةلى‪ ،‬جةخت‬ ‫ل��ةوةدةك��ات��ةوة كة ئةو ثارةية‬ ‫نةرؤيشتووة‪ ،‬ضونكة كؤمثانياكة‬ ‫ِ‬ ‫لةسعودية يةء وةكو ئةو وتى‬ ‫َ‬ ‫دةطةريَتةوة«‪.‬‬ ‫«ئينشالآل‬ ‫ِ‬

‫ئيدارةى سةربةخؤ؛ ناوى زلء ديَى ويَرانة‬ ‫ب ِريارةكانى بارزانىء د‪ .‬بةرهةم بؤ ثيَكهيَنانى ئيدارة سةربةخؤكان‪ ،‬بةناياسايىء قؤلَكردنةوةى كيَشةكان دةزانريَت‬

‫هاوآلتى‬ ‫َ‬ ‫بريارةكانى سةرؤكى‬ ‫بةليَنء ِ‬ ‫ه��ةرَي��مء س��ةرؤك��ى حكومةت‬ ‫بؤ ثيَكهيَنانى ضةند ئيدارةيةكى‬ ‫سةربةخؤ لةهةريَمى كوردستان‪،‬‬ ‫بةناياسايىء موزايةدةى سياسى‬ ‫ناودةبريَت‪.‬‬ ‫��ةري���ن���ةوة‪،‬‬ ‫�‬ ‫راث‬ ‫����ةدواى‬ ‫ل�‬ ‫ِ‬ ‫طةرميان وةك��و ئيدارةيةكى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةلدا‬ ‫مامةلةى‬ ‫سةربةخؤ‬ ‫دةكريَت‪ ،‬هةروةها لةضةند مانطى‬ ‫رابردووشدا بارزانىء د‪ .‬بةرهةم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةليَنياندا ناوضةكانى‬ ‫سالح‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجة‪ ،‬رانيةء سؤرانء ضةند‬ ‫ناوضةيةكى تر بكةنة ئيدارةى‬ ‫سةربةخؤ‪.‬‬ ‫لةكاتيَكدا َ‬ ‫بةليَنىبةئيدارةكردن‬ ‫بةبرواى‬ ‫بةو ناوضانة دةدرَي��ت‪ِ ،‬‬ ‫ضاوديَرانء شارةزايان‪ ،‬ئيدارةى‬ ‫طةرميان ك��ة تةنيا ئيدارةية‬ ‫لةهةريَمى كوردستاندا‪ ،‬لةليَوارى‬ ‫شكستدايةء بةدةست نةبوونى‬ ‫دةسةآلتء سةآلحياتء بودجةوة‬ ‫َ‬ ‫دةناليَنيَت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫�ري��اران��ة‪،‬‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫�نء‬ ‫�‬ ‫ي‬ ‫�‬ ‫�ةل‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫ئ��ةو‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫لةكاتيَكداية لةناو ياساى ثاريَزطاء‬ ‫ياساى ئةنجومةنى ثاريَزطاكاندا‪،‬‬ ‫جطة لةثاريَزطا‪ ،‬ق��ةزاء ناحية‪،‬‬ ‫هيض شتيَك بوونى نيية بةناوى‬ ‫ئيدارةى سةربةخؤ‪.‬‬ ‫س��ةرؤك��ى ئةنجومةنى‬ ‫ثاريَزطاى سليَمانى‪ ،‬ثيَيواية‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةو ناوضانةى‬ ‫بةبةراورد‬ ‫بريارى بةئيدارةكردنيان دراوة‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ئيدارةى طةرميان تايبةتمةندى‬ ‫خؤى هةية ضونكة ئيدارةيةكى‬ ‫لةبنةرةتدا لةسةر‬ ‫سياسييةء‬ ‫ِ‬ ‫كةركوكة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫عةبدوال‪ ،‬روونيدةكاتةوة‬ ‫كاوة‬ ‫ك��ة ب� َ‬ ‫�ةل �َي��ن��دان��ى ب��ةرث��رس��ان‬

‫ب��ةن��اوض��ةك��ان ب��ؤ ك��ردن��ي��ان‬ ‫بةئيدارةى سةربةخؤ‪ ،‬لةكاتيَكداية‬ ‫لةناو هيض ياسايةكدا ئيدارةى‬ ‫سةربةخؤ بوونى نيية‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬لةليَدوانيَكدا بؤ‬ ‫ه��اوآلت��ى وتى «هةنديَك ناوضة‬ ‫ئيشيان بؤ ناكريَت‪ ،‬بؤية توشى‬ ‫غوبن بوون‪ ،‬وا تيَيانطةياندوون‬ ‫ئةطةر بكريَنة ئيدارةى سةربةخؤ‬ ‫كيَشةكانيان ضارةسةردةبيَت«‪.‬‬ ‫س��ةرؤك��ى ئةنجومةنى‬ ‫ث��ارَي��زط��اى سليَمانى‪ ،‬جةخت‬ ‫لةوةدةكاتةوة كة بةئيدارةكردنى‬ ‫ئ��ةو ن��اوض��ان��ة‪ ،‬ن��ةك نابيَتة‬ ‫ه����ؤى ض���ارةس���ةرك���ردن���ى‬ ‫َ‬ ‫بةلكو بةشيَكى‬ ‫كيَشةكانيان‪،‬‬ ‫ئ���ةو دةس��ت��ك��ةوت��ان��ةش��ي��ان‬ ‫ليَدةسةنريَتةوة كة هةيانة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫�ري��ارى‬ ‫ع��ةب��دوال‪ ،‬وت��ى «ب� ِ‬ ‫بةئيدارةكردنى ئةو ناوضانة‪ ،‬بؤ‬ ‫موزايةدةى سياسىء دؤزينةوةى‬ ‫ك��ارة بؤ كاديرة حيزبييةكانة‪،‬‬ ‫ئةطينا ناوضةكان ليَى سودمةند‬ ‫نابن‪ ،‬ضونكة بةئيدارةكردن ناوزى‬ ‫زلء ديَى ويَرانة«‪.‬‬ ‫بةبرواى ضاوديَران‪ ،‬بةضاو‬ ‫ِ‬

‫َرانةوة بةئةزموونى ئيدارةى‬ ‫طي ِ‬ ‫طةرمياندا‪ ،‬دروستكردنى ئيدارةى‬ ‫ت��ر ل��ةه��ةرَي��م��ى كوردستاندا‬ ‫سةركةوتوو نابيَت‪.‬‬ ‫بيَستون َ‬ ‫ذالةيى ضاوديَرى‬ ‫ئيدارى‪ ،‬ثيَيواية دروستكردنى‬ ‫ئيدارةى سةربةخؤ سودى بؤ‬ ‫ناوضةكان نابيَت‪ ،‬ضونكة يةك‬ ‫وشةى ياسايى نيية ثشتطيرى‬ ‫لةبوونى ئةو ئيدارة سةربةخؤيانة‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ذال��ةي��ى‪ ،‬لةليَدوانيَكدا بؤ‬ ‫هاوآلتى وتى «ئيدارةى سةربةخؤ‬ ‫واتة دةس��ةآلتء بودجة‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫ئ��ةوةت��ا ئ��ي��دارةى طةرميان‬ ‫نةدةسةآلتى هةيةء نة بودجةش«‪.‬‬ ‫طفتوطؤكردنى‬ ‫ل��ةك��ات��ى‬ ‫ثةرلةماندا لةسةر هةموارى‬ ‫ياساى َ‬ ‫هةلبذاردنى ئةنجومةنى‬ ‫ثاريَزطاكان‪ ،‬ضةند ثةرلةمانتاريَك‬ ‫ثيَشنياريان كردووة لةناو ياساى‬ ‫ئةنجومةنةكةدا مةسةلةى ئيدارة‬ ‫سةربةخؤكان جيَى بكريَتةوةء‬ ‫َ‬ ‫دةس����ةالتء‬ ‫ب��ري��ار ب��دريَ��ت‬ ‫ِ‬ ‫بودجةشيان ثيَبدريَت‪ ،‬ب� َ‬ ‫�ةالم‬ ‫ب��ةه��ؤى كةمى ذم���ارةى ئةو‬

‫هاوآلتي‬

‫ثشتطيريان‬ ‫ثةرلةمانتارانةى‬ ‫لةثيَشنيارةكة كردووة‪ ،‬سةرؤكى‬ ‫ثيَشنيارةكةى‬ ‫ث��ةرل��ةم��ان‬ ‫نةخستووةتة دةن��ط��دان��ةوةء‬ ‫بى جيَكردنةوةى ئيدارة‬ ‫ياساكةش َ‬ ‫َثةريَندراوة‪.‬‬ ‫ي‬ ‫ت‬ ‫سةربةخؤكان‬ ‫ِ‬ ‫��ى ئةندامى‬ ‫ئةحمةد وةرت� َ‬ ‫ليذنةى ياسايى ثةرلةمانى‬ ‫كوردستان‪ ،‬لةليَدوانيَكدا بؤ‬ ‫هاوآلتى وتى «لةرووى هةيكةلء‬ ‫دابةشكردنى ئيدارييةوة‪ ،‬تةنيا‬ ‫ثاريَزطا‪ ،‬قةزاو ناحية هةية‪ ،‬شتيَك‬ ‫نيية بةناوى ئيدارةى سةربةخؤ«‪.‬‬ ‫وةرتى‪ ،‬ئاماذة بةوة دةدات كة‬ ‫َ‬ ‫كاتيَك َ‬ ‫هةلبذاردن دةكريَت‪ ،‬تةنيا‬ ‫لةثاريَزطا‪ ،‬قةزاو ناحية دةكريَت‪،‬‬ ‫واتة ئيدارة سةربةخؤكان سيفةتى‬ ‫ياساييان نيية بؤية ئةوة طرفيَكةء‬ ‫ثيَويستى بةضارةسةركردن هةية‪.‬‬ ‫الى خؤشيةوة‪ ،‬سكرتيَرى‬ ‫ئةنجومةنى وةزيرانى هةريَم‪،‬‬ ‫داكؤكى لةدروستكردنى ئيدارة‬ ‫سةربةخؤكان دةك��ات‪ ،‬جةخت‬ ‫لةوةشدةكاتةوة كة ئةو ئيدارانة‪،‬‬ ‫بريارى دروستكردنيان دراوة‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫م��ح��ةم��ةد ق���ةرةداغ���ى‪،‬‬ ‫لةليَدوانيَكدا بؤ ه��اوآلت��ى وتى‬ ‫«دةبيَت ئةو ئيدارانة بودجةيان‬ ‫بؤ تةرخان بكريَت‪ ،‬هةروةها‬ ‫هةيكةلى ئيدارييان بؤ دروست‬ ‫بكريَت«‪.‬‬ ‫لةليَدوانيَكى ثيَشتردا بؤ‬ ‫هاوآلتى‪ ،‬بايز َ‬ ‫تالةبانى وةزيرى‬ ‫دارايى حكومةتى هةريَم‪ ،‬ئاماذةى‬ ‫بؤ ئ��ةوةك��ردووة كة هةر كات‬ ‫نوسراوى ئةنجومةنى وةزيرانيان‬ ‫سي‬ ‫ب��ؤ ه��ات ل��ةب��ارةى ئ��ةو َ‬ ‫ئيدارةيةوة‪ ،‬ئةوا لةسةر بودجةى‬ ‫وةزارةت���ى ناوخؤ بودجةيان‬ ‫َ‬ ‫مامةلةى‬ ‫بؤ دادةنريَت‪ ،‬ضونكة‬ ‫َ‬ ‫لةطةلدا دةكريَت‪.‬‬ ‫ثاريَزطايان‬

‫تةنيا لةبةرئةوةي‬ ‫ه���اووآلت���ي���ي���ةك���ي‬ ‫س��وي��دي ب���وو‪ ،‬بؤية‬ ‫ل����ةس����وي����دةوة بؤ‬ ‫سليَمانيي فرؤكةيةكي‬ ‫تايبةتي ء تاقميَكي‬ ‫ثزيشكييان بؤ نارد تا‬ ‫لةوي هةموو تواناكاني‬ ‫خؤيء‬ ‫بيبةنةوة وآلتةكةي‬ ‫َ‬ ‫خؤيان بؤ ضارةسةكردني بخةنةكار‪ .‬ئةمة ماجةراي‬ ‫ك��وردَي��ك��ي خ���اوةن رةط��ةزن��ام��ةي سويديية كة‬ ‫لةماوةي رابردوودا لةكاتي سةردانيَكيدا بؤ هةريَمي‬ ‫كوردستان باري تةندروستيي تيَكضوو بوو ء ضةند‬ ‫رؤذيَ��ك لةخةستةخانةكاني سليَماني خةويَنرا‪،‬‬ ‫بةآلم دواتر كة سويدييةكان ليَي ئاطاداركرانةوةء‬ ‫زانييان تةندروستيي ئةو هاووآلتييةيان هي ئةوة‬ ‫نيية وةك نةفةريَكي ئاساييء بةفرؤكةيةكي ئاسايي‬ ‫بطةريَتةوة وآلتةكةي‪ ،‬بؤية فرؤكةيةكي ئيسعافء‬ ‫ِ‬ ‫تيميَكي تةندروستييان بؤ ن��اردء لةفرؤكةخانةي‬ ‫سليَماني‪ ،‬نةخؤشةكةيان لةكةسوكارةكةي وةرطرتء‬ ‫برديانةوة سويد‪.‬‬ ‫ئةمة ئةو سيستمة مرؤظدؤستةية كة وادةكات‬ ‫َكراي تةمةني هاووآلتييةكانيان‬ ‫لةو وآلتانةدا تي ِ‬ ‫لةبةرزترين ئاستدا بيَت‪ ،‬ضونكة رؤذان��ة هةموو‬ ‫تواناكان لةخزمةتي دواخستني كاتةكاني مردندان‪.‬‬ ‫بةآلم لةسايةي ئةو سيستمةدا كة كةرتي تةنروستيي‬ ‫ئيَمة َ‬ ‫نابي َبليَين ؛بةشيَك‬ ‫هةل‬ ‫َني‪ ،‬ناحةقمان َ‬ ‫دةسووري َ‬ ‫ِ‬ ‫لةو جةنازانةي لةدةرطاي خةستةخانةكانمان‪-‬ةوة‬ ‫دةري؛ مردووي دةستي نةخؤشييةكانيان‬ ‫دةهيَنريَنة‬ ‫َ‬ ‫نين‪َ ،‬‬ ‫بةلكو كوذراوي دةستي سيستميَكي سةقةتن كة‬ ‫بةهؤي نةبووني ليَثرسينةوةء ليَثيَضينةوةوة‪ ،‬بةردةوام‬ ‫بكوذةكة بةنادياريي دةهيَ​َلريَتةوة ء تاوانبار دةخريَتة‬ ‫سةرووي هةموو طومانء بةرثرسياريَتييةك‪-‬ةوة‪.‬‬ ‫نامةوي لةروانطةي تواناء ئاستي زانستيي‬ ‫من‬ ‫َ‬ ‫نيَوان سويدء كوردستان‪-‬ةوة ئةو بةراوردة بكةم‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةلكو مةبةستي من ئةوةية لةروانطةي بوونء‬ ‫نةبووني ئةو خةمة مرؤييةوة بةراوردكارييةكة‬ ‫�ةوي فرؤكةكة بؤ دةربازكردني طياني‬ ‫بكةم كة ل� َ‬ ‫َ‬ ‫َني‪ ،‬كةضي ليَرة طياني‬ ‫ي‬ ‫دةست‬ ‫هةل‬ ‫خؤي‬ ‫هاووآلتييةكي‬ ‫َ‬ ‫ناتواني تؤزي ضاكسازييةك لةسةر‬ ‫مرؤظيش‬ ‫ضةندين‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َني‪،‬‬ ‫ي‬ ‫بست‬ ‫هةل‬ ‫تةندروستيية‬ ‫سيستمة‬ ‫ئةو‬ ‫زةمينةي‬ ‫َ‬ ‫كة هةنديَجار خةستةخانةء عيادةي دكتؤرةكانمان‬ ‫دةكاتة شويَني مةترسيدار‪ ،‬بةشيَوةيةك كة ؛جطة‬ ‫لةهةآلمةت‪ ،‬بؤ هةر نةخؤشييةكي ديكة سةردانيان‬ ‫بكةين‪ ،‬ئةوا موغامةرةيةكي طةورة بةذياني خؤمانء‬ ‫كةسوكارمانةوة دةكةين‪ .‬ئاخر رؤذانة دةبيستينء‬ ‫دةبينين كة يةكيَك نةشتةرطةريي َ‬ ‫هةلةي بؤ كرا‪،‬‬ ‫ئةوي ديكة ريَذةي زياد لةثيَويست بةنجي ثيَدراء‬ ‫لةثةلءثؤخرا‪ ،‬يان نةخؤشيَك ضةندين كؤرسي‬ ‫كيمياييشي بؤ كراء دواتر لةنةخؤشخانةيةكي دةرةوة‬ ‫بؤي دةركةوت كة شيَرثةنجةي نيية‪...‬ء زؤر حيكايةتي‬ ‫سةيروسةمةرةي ديكة كة وادةكات هاووآلتييةكانمان‬ ‫كةمترين متمانةيان بةخةستةخانةء دكتؤرةكان‬ ‫هةبيَتء هةميشة ضارةسةرء ذيان لةدةرةوةي وآلت‬ ‫بةدي بكةن‪.‬‬ ‫بةراستي سةيرة‪ ..‬بةردةوام طويَمان لةبةرثرساني‬ ‫تةندروستييء حكومةت دةبيَت كة زيادبووني ذمارةي‬ ‫َ‬ ‫بةبةلطةي (ثيَشكةوتن)‬ ‫ثزيشكء خةستةخانةكان‬ ‫ى بواري تةندروستيي دةهيَننةوة‪ ،‬لةكاتيَكدا ئةمة‬ ‫هيض ثةيوةندييةكي بة(ثيَشكةوتن)ةوة نيية‪ ..‬بطرة‬ ‫ئةطةر بودجة زةبةالحةكةي هةشت َ‬ ‫سالي رابردووي‬ ‫بكري‬ ‫بةراورد‬ ‫هةريَم بةو بيناء ثرؤذةء ئاميَرانة‬ ‫َ‬ ‫كراون‪،‬‬ ‫كراونء‬ ‫كة بؤ كةرتي تةندروستيي هةريَم‬ ‫ِ‬ ‫دةبي ليَثيَضينةوة لةو هةموو كةمتةرخةميء‬ ‫ئةوا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بكري كة لةثةناي ئةو (خزمةتطوزاريية‬ ‫ييانةدا‬ ‫طةندةل‬ ‫َ‬ ‫كاتي دةتوانين َبليَين‬ ‫سةرةتاييانة)دا كراون‪ .‬ئاخر‬ ‫َ‬ ‫ثيَشكةوتن روويداوة كة هاووآلتييان بتوانن متمانة‬ ‫َ‬ ‫خؤمالييةكان بكةن‪ ،‬نةك‬ ‫بةخةستةخانةء دكتؤرة‬ ‫بةناضاريي روويان تيَبكةن‪ .‬ثيَشكةوتن لةوةدا نيية‬ ‫بةريَوةضووني خةستةخانةء‬ ‫سيستميَك لةثشت‬ ‫ِ‬ ‫عيادةكانةوة بيَت كة هةمووي لةخزمةتي ثزيشكء‬ ‫بةسةنتةركردني ئةو تويَذةدا بيَت‪َ ..‬‬ ‫بةلكو لةوةداية‬ ‫نةخؤش بكريَتة سةنتةرء ئامانجء هةموو خةمء‬ ‫تواناكان بخريَنة خزمةتي ئةوةوة‪.‬‬ ‫دةم��ةوي َبليَم كة ثيَكهيَناني ليذنة‬ ‫ليَرةوة‬ ‫َ‬ ‫بؤ لي َ‬ ‫َكؤلينةوة لةكيَشةي جوانةمةرط بووني‬ ‫الزؤي ضوارساآلنء الزؤكاني ديكة‪ ،‬نة بةبكوذة‬ ‫َ‬ ‫نةدةشتواني ريَطريي‬ ‫دةطةيةني ء‬ ‫ئةسلييةكةمان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةدووبارة بوونةوةي كارةساتي هاوشيَوة بكات‪.‬‬ ‫َ‬ ‫سالة زنجيرةي ئةو كارةساتانة‬ ‫ئةوةتا ضةندين‬ ‫دةبينينء دةبيستين‪ ،‬كةضي نةمانبيني بارتةقاي ئةوة‬ ‫سزاي كةساني بةرثرس لةو كوشتنة سةريرييانة‬ ‫بدري‪ .‬بؤية تاكة ريَطا كة بةكؤتايي ئةو تونيَلة تاريكء‬ ‫َ‬ ‫خنكيَنةرةي كةرتي تةندروستيمان بطةيةنيَت‪ ،‬ريَطاي‬ ‫بنةرةتي سيستمي تةندروستيية‪،‬‬ ‫ضاكسازييةكي‬ ‫ِ‬ ‫كة لةسةرةنجامدا خاوةنداريَتيي سيستميَك بكةين‪،‬‬ ‫جيَطةي متمانةمان بيَت‪ ..‬رةنطة باشترين نيشانةي‬ ‫دروستبووني ئةو متمانةيةش‪ ،‬ئةو كاتانة بيَت‬ ‫كة ببينين بةرثرساني هةريَمء كةسوكارةكانيان‬ ‫لةخةستةخانةكاني خؤمان ضارةسةر بكريَن‪ ،‬نةك وةك‬ ‫ئيَستا؛ ئةوانةي رؤذانة باس لةباشييء ثيَشكةوتوويي‬ ‫كةرتي تةندروستيمان دةكةن‪ ،‬زؤرجار بؤ ئاساييترين‬ ‫َ‬ ‫ثشكنينء ضارةسةري خؤيانء َ‬ ‫منداليان روو‬ ‫مالء‬ ‫لةنةخؤشخانةكاني دةرةوة دةكةنء لةدواي خؤشيان‬ ‫لةمةر خؤمان‪،‬‬ ‫(ثيَشكةوتنةكان)ي تةندروستييةكةي‬ ‫ِ‬ ‫قوربةسةرةكاني هةريَم‬ ‫بؤ هاووآلتيية َ‬ ‫بي دةرةتانء ِ‬ ‫بةجيَديَ​َلن‪.‬‬ ‫‪kawamuhamad@yahoo.com‬‬


‫هاوآلتي‬

‫ئـــابــوورى‬

‫‪aburihawlati@yahoo.com‬‬ ‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫‪7‬‬

‫وةزارةتى نةوتى عيَراق‪ :‬ئيكسؤن مؤبيل ‪ 150‬مليؤن دؤالر زياندةكات‬ ‫بةغدا هةريَم تؤمةتباردةكات بة ثيَدانى قازانجى خةيالَى بة كؤمثانياكانى بواري نةوت‬

‫ئا‪ :‬هاوآلتى‬ ‫وةزارةت����ى ن��ةوت��ى ع�َي��راق‬ ‫ئاشكرايكرد كؤمثانياى ئيكسؤن‬ ‫بري ‪ 150‬مليؤن‬ ‫مؤبيلي ئةمريكى ِ‬ ‫دؤالري زيانى بةردةكةويَت لة‬ ‫كيَ​َلطةكانى باشوورى عيَراق بةهؤى‬ ‫ئةنجامدانى طريَبةستيَكي طةورةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل حكومةتى هةريَمى‬ ‫نةوت‬ ‫كوردستان‪ ،‬دوور لة ئاطادارييء‬ ‫َ‬ ‫فيدرالى‪.‬‬ ‫خواستى حكومةتى‬ ‫ئةو طريَبةستةى كؤمثانيياى‬ ‫ئيكسؤن مؤبيلي ئةمريكى لة مانطى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل حكومةتى هةريَمى‬ ‫ثيَشوودا‬ ‫كوردستان واذؤي كردوو؛ بووةتة‬ ‫هؤكاريَك بؤ دروس��ت بوونى‬ ‫ناكؤكيى ل��ة ن �َي��وان حكومةتى‬ ‫ع �َي��راقء هةريَمى كوردستان‪،‬‬ ‫هةروةها رؤذنامةيةكى ئةمريكيش‬ ‫ثيَشبينى ئةوة كردووة كة كيَشة‬ ‫بخاتى ن �َي��وان دةس��ةآلت��داران��ى‬ ‫عيَراقء ئةمريكاشةوة‪.‬‬ ‫رؤذنامةى نيويؤرك تايمزى‬ ‫ئةمريكى ه��ةف��ت��ةى راب���ردوو‬ ‫بآلويكردةوة بةثيَي طريَبةستةكة‬ ‫دةبيَت كؤمثانياى ئيكسؤن مؤبيل‬

‫فةرمان عةبدولرةحمان‬

‫بري ‪ 50‬مليار دؤالر وةبةرهيَنان‬ ‫ِ‬ ‫لة هةريَمى كوردستان لةماوةى‬ ‫حةوت َ‬ ‫سالدا ئةنجام بدات‪ ،‬ئةمةش‬ ‫بةبرى‬ ‫نةوت‬ ‫َنانى‬ ‫ي‬ ‫دةره‬ ‫لة ريَطةى‬ ‫ِ‬ ‫دوو مليؤن بةرميل لةرؤذيَكدا‪،‬‬ ‫بةمةبةستى ب��ةرزك��ردن��ةوةى‬ ‫ه��ةن��اردةك��ردن��ى نةوتى عيَراق‬ ‫بؤ ئةمريكا‪ ،‬بة تايبةتى كاتيَك‬ ‫لةعيَراق‬ ‫ئةمريكا‬ ‫هيَزةكانى‬ ‫بةتةواوةتى دةست بة كشانةوة‬ ‫دةكةن‪.‬‬ ‫ئةلعةميدي‪،‬‬ ‫عةبدولمةهدي‬ ‫بةريَوةبةرى طشتى فةرمانطةى‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫مؤلةتء طريَبةست لة وةزارةتى‬ ‫نةوتى عيَراق‪ ،‬ئاماذةى بةوةكرد‬ ‫كة هةريَمى كوردستان لة ريَطةى‬ ‫طريَبةستى جؤري بةشدارييةوة‬ ‫سةرنجى ئ��ةو كؤمثانيايانةى‬ ‫راكيَشاوة‪ ،‬ضونكة لةو طريَبةستانةدا‬ ‫كؤمثانياكان قازانجيَكى زؤر دةكةن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةالم بةغدا لة ريَطةى طريَبةستى‬ ‫ج��ؤري خزمةتطوزارييةوة كار‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كؤمثانيا بيانييةكان دةكات‪،‬‬ ‫كة حكومةت تيَيدا قازانجى زؤر‬ ‫دةكات‪.‬‬ ‫وتيشي «قازانجى كؤمثانياكان‬

‫لة هةريَمى كوردستان زؤر بةرزةو‬ ‫قازانجيَكى ئاسايي نيية و ثيَشتر‬ ‫ويَنةى لة هيض وآلتيَكى خاوةن‬ ‫نةوتى دنيادا نةبووة«‪.‬‬ ‫بةريَوةبةرى طشتى فةرمانطةى‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫مؤلةتء طريَبةست لة وةزارةتى‬ ‫نةوتى عيَراق‪ ،‬روونيشيكردةوة‬ ‫لةكاتى ثةسةندكردنى ياساي‬ ‫ن��ةوتء غ��ازى عيَراقدا لةاليةن‬ ‫ث��ةرل��ةم��ان��ةوة؛ رَي��ط��ة ب��ة هيض‬ ‫طريَبةستيَكى لةو شيَوةية نادريَتء‬ ‫رةتيدةكاتةوة «ضونكة ياسايي‬ ‫نين«‪.‬‬ ‫ي راب���ردودا‪،‬‬ ‫لةضةند رؤذ ‌‬ ‫ي عيَراق‬ ‫ي حكومةت ‌‬ ‫بةرثرسان ‌‬ ‫َ‬ ‫هةلوةشاندنةوةي‌‬ ‫ي‬ ‫ه��ةرةش��ة ‌‬ ‫ِ‬ ‫ي نةوتيان لة كؤمثانياي‌‬ ‫طريَبةست ‌‬ ‫«ئةكسون موبيل«ي‌ ئةمةريكي‌‬ ‫ي طريَبةستي‌‬ ‫ي ئيمزاكردن ‌‬ ‫كرد‪ ،‬بةهؤ ‌‬ ‫َ‬ ‫ي كوردستان‪.‬‬ ‫لةطةل هةريَم ‌‬ ‫ي‬ ‫نةوت ‌‬ ‫بةثيَي طريَبةستى نيَوان‬ ‫حكومةتى ه��ةرَي��مء كؤمثانياى‬ ‫ئيسكؤن مؤبيل‪ ،‬بريارة كؤمثانياكة‬ ‫لةئايندةيةكي نزيكدا كار لة شةش‬ ‫كيَ​َلطةي نةوتي هةريَمي كوردستان‬ ‫بكات‪ ،‬كة بريتين لة َ‬ ‫كيلطةي عةربةت‬

‫لة سليَماني و كيَ​َلطةي نةوتي قوش‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫ب���ةردةرةش لةدهؤك‪،‬‬ ‫و‬ ‫ِ‬ ‫كيَ​َلطةي ثيرمام لة باكووري شاري‬ ‫هةوليَر‪.‬‬ ‫ئيسكؤن مؤبيل‪ ،‬هاوكات‬ ‫طريَبةستى لة كيَ​َلطةى قورنةى‬ ‫باشوورى عيَراق هةية‪ ،‬كة يةكيَكة‬ ‫لة كيَ​َلطة زةبةالحةكانى عيَراقء‬

‫تواناى بةرهةمهيَنانى ‪ 8.6‬مليؤن‬ ‫بةرميل نةوتى لةرؤذيَكدا هةيةو‬ ‫لة ئيَستاشدا رؤذانة ‪ 350‬بةرميل‬ ‫نةوتى ليَدةردةهيَنريَت‪ .‬كيَ​َلطةكة‬ ‫زياتر لة هةشت مليار نةوتى‬ ‫يةدةطى تيَداية‪.‬‬ ‫ثشكى ئيكسؤن مؤبيل لةو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل دوو‬ ‫كيَ​َلطةيةدا ‪ %60‬كة‬

‫كؤمثانياى تردا كاري تيَدا دةكةنء‬ ‫بري ‪%40‬ى ثشكيان تيَيدا هةية‪ ،‬كة‬ ‫ِ‬ ‫يةكيَكيان كؤمثانياى (داتش شل)ة‪.‬‬ ‫هةر لةم ضوارضيَوةيةدا كؤتايي‬ ‫ي رويال‬ ‫هةفتةى رابردوو‪ ،‬كؤمثانيا ‌‬ ‫ي ـ َ‬ ‫هؤلةندي‌‪،‬‬ ‫داتش شلى بةريتان ‌‬ ‫َ‬ ‫لةطةل حكومةتي‌‬ ‫ي‬ ‫لةطفتوطؤكان ‌‬ ‫هةريَم كشايةوة بؤ طةشةثيَداني‌‬

‫َ‬ ‫هةوليَك بؤ‬ ‫ي ن��ةوت‪ ،‬وةك‬ ‫كةرت ‌‬ ‫ثاريَزطاريكردن لة وةبةرهيَنانةكةي‌‬ ‫ي عيَراق‪.‬‬ ‫لةباشور ‌‬ ‫ي “فاينانشال تايمز” ي‌‬ ‫رؤذنامة ‌‬ ‫ي سةرضاوةيةكي‌‬ ‫ي لةزار ‌‬ ‫بةريتان ‌‬ ‫ئاطادارةوة اَ‬ ‫بلويكردةوة‪ ،‬حكومةتي‌‬ ‫َ‬ ‫لةهةولداية بؤ قةدةغةكردني‌‬ ‫بةغداد‬ ‫ك��ارك��ردن ل��ةو كؤمثانيايانةي‌‬ ‫ي كوردستان كاردةكةن‪.‬‬ ‫لةهةريَم ‌‬ ‫ي لة‬ ‫رؤذنامةكة نوسيويةت ‌‬ ‫ي “شل”‬ ‫سةر ئةو بنةماية‪ ،‬كؤمثانيا ‌‬ ‫ي ناوة تا ثاريَزطاري‌‬ ‫ئةو هةنطاوة ‌‬ ‫ي بكات كة بةبةهاي‌‬ ‫لةطريَبةستةكة ‌‬ ‫‪ 17‬مليار دؤالر ئيمزاي كردووة‬ ‫ي سروشتي‌‬ ‫ي غاز ‌‬ ‫بؤ كؤكردنةوة ‌‬ ‫ي قرنة‬ ‫ي خ���ؤرئ���اوا ‌‬ ‫ل��ةك�َي�َ�ل��ط��ة ‌‬ ‫ي عيَراق‪.‬‬ ‫لةباشور ‌‬ ‫ي عيَراق لة‬ ‫ي نةوت ‌‬ ‫وةزارةت��� ‌‬ ‫ي ‪ 2010‬طريَبةستي‌‬ ‫ي دووةم ‌‬ ‫كانون ‌‬ ‫ل��ةط� َ‬ ‫�ةل ضةند كؤمثانيايةكةدا‬ ‫ئ��ي��م��زاك��رد ب��ةس��ةرؤك��اي��ةت �ي‌‬ ‫ي (ئةكسون مؤبيل)ي‌‬ ‫كؤمثانيا ‌‬ ‫ي كؤمثانياي‌‬ ‫ي و ئةنداميَت ‌‬ ‫ئةمةريك ‌‬ ‫ي ـ َ‬ ‫هؤلةندي‌‪ ،‬بؤ‬ ‫ي بةريتان ‌‬ ‫(شل) ‌‬ ‫ي “خؤرئاواي‌‬ ‫ي بيرة نةوت ‌‬ ‫طةشةثيَدان ‌‬ ‫ي عيَراق‪.‬‬ ‫قرنة” لة باشور ‌‬

‫ي ساختةي‌ وةبةرهيَنان؛‬ ‫هةريَمي‌ كوردستان‪ :‬ثرؤذةكان ‌‬ ‫ي هةلَتؤقاندووة‬ ‫ضةند دةولَةمةنديَكي‌ نويَ ‌‬

‫ي كوردستان‪،‬‬ ‫ي هةريَم ‌‬ ‫حكومةت ‌‬ ‫ي رابردودا‪ ،‬هةزاران‬ ‫ي سالاَ ن ‌‬ ‫لةماوة ‌‬ ‫ي بةسةر وةبةرهيَنةران‪،‬‬ ‫دؤنةم زةو ‌‬ ‫ي وةبةرهيَنان«‪،‬‬ ‫ي «ثرؤذة ‌‬ ‫لةذيَر ناو ‌‬ ‫داب���ةش���ك���ردوة‪ .‬ئ���ةو زةوي��ان��ة‬ ‫ي تاثؤدا بةناوي‌‬ ‫لةبةريَوةبةرايةت ‌‬ ‫ِ‬ ‫َ‌‬ ‫بةبي‬ ‫وةبةرهيَنةرةكان تؤماركران‬ ‫ي بؤ هةريَم‬ ‫ي ئابور ‌‬ ‫ي هيض سوديَك ‌‬ ‫ئةوة ‌‬ ‫هةبيَت‪ .‬ئةم كارة وايكردوة ذمارةيةك‬ ‫ي وةبةرهيَنانةوة ببنة‬ ‫كةس بةناو ‌‬ ‫َ‬ ‫ي طةورة‪.‬‬ ‫دةولةمةن ‌‬ ‫ثارضة زةوييةك روبةرةكةي‌‬ ‫ي شةش ه��ةزارو ثيَنج سةد‬ ‫نزيكة ‌‬ ‫مةتر بوو‪ ،‬جطة لة هةنديَك ثوشي‌‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫ي راب��ردوو‪،‬‬ ‫ي بةهار ‌‬ ‫زةردبو ‌‬ ‫ي بلؤك و بةردو‬ ‫هةندي كةرةستة ‌‬ ‫َ‌‬ ‫ي ديكة بةدي‌‬ ‫ي بةجيَماو هيض ‌‬ ‫ثاشةرؤ ‌‬ ‫ِ‬ ‫نةدةكرا‪ ،‬ئةو ثارضة زةوية دةكةويَتة‬ ‫ي هةوليَر‪.‬‬ ‫ي عةينكاوة لة شار ‌‬ ‫طةرةك ‌‬ ‫ِ‬ ‫ئةو جيَطةية لةاليةن دةستةي‌‬ ‫ي كوردستانةوة‬ ‫ي هةريَم ‌‬ ‫وةبةرهيَنان ‌‬ ‫دراوةت���ة يةكيَك لة هونةرمةندة‬ ‫ي نيشتةجَيي‌‬ ‫بةناوبانطة كوردةكان ‌‬ ‫ي دوو‬ ‫بةبر ‌‬ ‫ياربوو‬ ‫بر‬ ‫دةرةوة ‌‬ ‫ِ‬ ‫ي ولاَ ت‪ِ ،‬‬ ‫مليؤن دؤالر بكراية بةثرؤذةيةكي‌‬ ‫ي ط���ةورة ك��ة ستؤديؤي‌‬ ‫ه��ون��ةر ‌‬ ‫ي ك��اري‌‬ ‫ي بةرهةمهيَنان ‌‬ ‫ط���ةورة ‌‬ ‫تةلةفزيؤن و دراما لةخؤ بطريَت‪.‬‬ ‫ي َ‌‬ ‫سي‬ ‫ي نزيكة ‌‬ ‫َثةرين ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ي تي ِ‬ ‫ي ‪ ،2008‬ئةو‬ ‫ي ئاب ‌‬ ‫سال بةسةر ‪‌ 17‬‬ ‫َ‌‬ ‫ي تيا ئيمزا‬ ‫ي طريَبةستةكة ‌‬ ‫ريَكةوتة ‌‬ ‫ك��راوة‪ ،‬هيَشتا ثرؤذةكة لة دايك‬ ‫ي زةويةكةش‬ ‫نةبووةو ضارةنوس ‌‬ ‫ناديارة‪.‬‬ ‫ي حةمة َ‬ ‫سالح‪ ،‬ثيَشكةشكاري‌‬ ‫عةل ‌‬ ‫ي ذمارةكان تايبةتمةند‬ ‫ي زمان ‌‬ ‫ثرؤطرام ‌‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةوالي‌‬ ‫ي‬ ‫لةتؤر ‌‬ ‫ي‬ ‫‌‬ ‫طةندةل‬ ‫ي‬ ‫‌‬ ‫َكان‬ ‫بةدؤسي‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ي سةر‬ ‫كةنالة ‌‬ ‫ي ‪ ،KNN‬ئةو‬ ‫ك��ورد ‌‬ ‫ي ئؤثؤزسيؤنة‪،‬‬ ‫طؤران ‌‬ ‫بةبزوتنةوة ‌‬ ‫ي ِ‬ ‫ي بةوةكرد كة ئةوة نمونةيةكي‌‬ ‫ئاماذة ‌‬ ‫ي لة‬ ‫زؤر بضوكة ل��ةو قةيرانانة ‌‬ ‫ي وةبةرهيَناندا‬ ‫ي ثرؤذةكان ‌‬ ‫ضوارضيَوة ‌‬ ‫ي كوردستان‬ ‫ي هةريَم ‌‬ ‫ي زةو ‌‬ ‫توش ‌‬ ‫بووة‪.‬‬ ‫ي ع��ةل�ي‌‬ ‫ي ق��س��ةك��ان�� ‌‬ ‫ب��ةث��يَ�� ‌‬ ‫ي راب��ردوودا ه��ةزاران دؤنم‬ ‫لةماوة ‌‬ ‫َ‬ ‫ي «ثرؤذةي‌‬ ‫دةول��ةت بةناو ‌‬ ‫ي‬ ‫زةو ‌‬ ‫وةبةرهيَنانةوة« دابةشكراون ‌و‬ ‫ي زؤريشيان تاثؤكراون‪‌َ ،‬‬ ‫بةبي‬ ‫بةشيَك ‌‬ ‫ي ستراتيذيان بؤ‬ ‫ي سوديَك ‌‬ ‫ئ��ةوة ‌‬ ‫ي هةريَم هةبيَت‪.‬‬ ‫ئابور ‌‬ ‫ي «ئةطةر ئةم‬ ‫لةم رووةوة وت ‌‬ ‫َ‬ ‫ي لة‬ ‫حالةتة بةردةوام بيَت ئةوا ئيد ‌‬ ‫ي باش ناميَنيَتةوة‬ ‫هةريَمدا روبةريَك ‌‬ ‫ي ئايندة بتوانن سودي‌‬ ‫بؤ نةوةكان ‌‬ ‫لي ببينن«‪.‬‬ ‫ستراتيذ ‌‬ ‫ي َ‬

‫ي ثيَشوو يةكيَكة‬ ‫ئةو نمونةية ‌‬ ‫لةو ضةندين نمونانة لة ثرؤذةكاني‌‬ ‫ي زؤري‌‬ ‫وةبةرهيَنان‪ ،‬كة رووبةريَك ‌‬ ‫ي بؤ تةرخانكراوة‪‌َ ،‬‬ ‫بي‬ ‫ي هةريَم ‌‬ ‫زةو ‌‬ ‫ي ئةوتؤي‌‬ ‫ي ئابور ‌‬ ‫ي سوديَك ‌‬ ‫ئ��ةوة ‌‬ ‫هةندي لةو ثرؤذة‬ ‫َ‌‬ ‫هةبيَت‪ ،‬بةجؤريَك‬ ‫ي كة زةويان ثيَدراوة‬ ‫وةبةرهيَنانة ‌‬ ‫ي ئافرةتان‪،‬‬ ‫بريتين لة ئارايشتطا ‌‬ ‫ي ئايسكريَم يان كؤطاي‌‬ ‫ياخود كارطة ‌‬ ‫ي مؤبيليات‪.‬‬ ‫ي كةلوثةل ‌‬ ‫فرؤشتن ‌‬ ‫ي ئابوري ئةو ثرؤسةية‬ ‫ضاوديَران ‌‬ ‫َ‬ ‫ي ناو دةبةن‪،‬‬ ‫لةطةندةل ‌‬ ‫ي تر‬ ‫بةجؤريَك ‌‬ ‫ب���ةلاَ م ب��ةرث��رس��ان ل��ة دةس��ت��ةي‌‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫ي كوردستان‬ ‫وةبةرهيَنان ‌‬ ‫كةموكوريدا‪ ،‬ئاماذة‬ ‫ي‬ ‫‌‬ ‫بون‬ ‫داننان بة‬ ‫ِ‬ ‫ب��ةوة دةك��ةن كة دةستكةوتةكاني‌‬ ‫ي وةبةرهيَنان زياترن لةو‬ ‫ثرؤذةكان ‌‬ ‫كةموكوريانة‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ي ‪ 2006‬ثةرلةماني‌‬ ‫ي تةموز ‌‬ ‫لة ‪‌ 4‬‬ ‫ي َ‬ ‫سالي‌‬ ‫ي ذمارة ‪‌ 4‬‬ ‫كوردستان ياسا ‌‬ ‫ي دةرك��رد‪ ،‬كة‬ ‫ي وةبةرهيَنان ‌‬ ‫‪‌ 2006‬‬ ‫ي ثرؤذةكاني‌‬ ‫تايبةت بوو بة ريَكخستن ‌‬ ‫وةبةرهيَنان لة هةريَمدا‪.‬‬ ‫ي ئةو دات��ا رةسميانةي‌‬ ‫بة ثَي ‌‬ ‫ي وةبةرهيَنان لة هةريَم‬ ‫كة دةستة ‌‬ ‫ي ثيَنج‬ ‫اَبلويانكردوةتةوة لة م��اوة ‌‬ ‫َ‬ ‫ي ‪ 17‬مليارو ‪415‬‬ ‫بر ‌‬ ‫سال ‌‬ ‫ي رابردوودا ِ‬ ‫مليؤن دؤالر سةرماية لة ضوارضيَوةي‌‬ ‫ي وةبةرهيَنان‬ ‫ث��رؤذة جياوازةكان ‌‬ ‫ي بةرثرسان‬ ‫بروا ‌‬ ‫خراونةتةطةر‪ ،‬كة بة ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي وةبةرهيَنان كاريَكي‌‬ ‫لة دةستة ‌‬ ‫ي لة‬ ‫طرنط ئةنجامدراوة‪« ،‬ئةطةرض ‌‬ ‫ي ئةواندا نةبووة«‪.‬‬ ‫ي داخوازيةكان ‌‬ ‫ئاست ‌‬ ‫لةو ياسايةدا ئاماذة بؤ ئةوة كراوة‬ ‫ي بؤ وةبةرهيَنةكان‬ ‫كة دةبيَت زةو ‌‬ ‫ي لةسةر‬ ‫دابين بكريَت هةتا ثرؤذةكان ‌‬ ‫بةكري بيَت يان‬ ‫َ‌‬ ‫بنياد بنيَت‪ ،‬جا‬ ‫ي سيَهةمي‌‬ ‫ي زؤر كةم‪ ،‬لةمادة ‌‬ ‫نرخيَك ‌‬ ‫هةمان ياساشدا ئاماذة بؤ ئةوة كراوة‬ ‫ي هةمان مافي‌‬ ‫ي بيان ‌‬ ‫كة وةبةرهيَن ‌‬ ‫َ‬ ‫ي هةية‪.‬‬ ‫خؤمالييةكان ‌‬ ‫وةبةرهيَنة‬ ‫ي شارةزايان‬ ‫ي قسة ‌‬ ‫بةلاَ م بةثَي ‌‬ ‫ي كة‬ ‫يةكيَك ل��ةو كيَشة ط��ةوران��ة ‌‬ ‫وةبةرهيَنان لة كوردستاندا دروستي‌‬ ‫ي ضوارةمي‌‬ ‫كردووة‪ ،‬بريتية لةمادة ‌‬ ‫ي لةسةر‬ ‫ياساكة كة بةهؤيةوة زةو ‌‬ ‫ي ثيَكراوة تةمليك‬ ‫وةبةرهيَن ئاماذة ‌‬ ‫ي بؤ ئةو ثرؤذانةي‌‬ ‫دةكريَن بةتايبةت ‌‬ ‫كة ستراتيذين‪.‬‬ ‫ثسثؤران‌و ضاوديَراني‌‬ ‫ي‬ ‫بروا ‌‬ ‫ِ‬ ‫بة ِ‬ ‫ي زةوي‌‬ ‫ي تاثؤكردن ‌‬ ‫ي ئابور ‌‬ ‫ب��وار ‌‬ ‫ل��ةس��ةر وةب��ةره��يَ��ن بةطشتي‌‌و‬ ‫ي بة تايبةتي‌‪ ،‬يةكيَكة‬ ‫ي بيان ‌‬ ‫وةبةرهيَن ‌‬ ‫ي كة ثرؤسةي‌‬ ‫كةموكوريانة ‌‬ ‫لةو‬ ‫ِ‬ ‫وةبةرهيَنان لة كوردستان دروستي‌‬ ‫ي ئاطاداري‌‬ ‫كردووة‪ ،‬بةشيَك لةوانة ‌‬ ‫ئ��ةو ك�َي��ش��ةي��ةن م��ةس��ةل��ةك��ة بة‬ ‫َ‬ ‫طةندةلي‌‌و مةترسيةكي‌‬ ‫ي‬ ‫«شيَوةيةك ‌‬

‫ي نةتةوةيي‌‌و‬ ‫طةورة بؤ سةر ئاسايش ‌‬ ‫َ‬ ‫لةقةلةم‬ ‫ي هةريَم‬ ‫ي ئابور ‌‬ ‫ئاسايش ‌‬ ‫دةدةن«‪.‬‬ ‫سةرهةنط ف���ةرةج‪ ،‬ئةندامي‌‬ ‫ي ك���وردس���ت���ان‪ ،‬لة‬ ‫ث��ةرل��ةم��ان�� ‌‬ ‫ي لةو‬ ‫ليَدوانيَكيدا بؤ نيقاش جةخت ‌‬ ‫كةموكوريانة ك��ردةوةو ئةو ثَيي‌‬ ‫ِ‬ ‫ي وةبةرهيَنان «سةرباري‌‬ ‫واية ياسا ‌‬ ‫كةموكوريةكاني‌‪ ،‬لة هةمان كاتدا‬ ‫ِ‬ ‫ي هةيةو‬ ‫َبةجي نةكردن ‌‬ ‫ي جي َ‌‬ ‫كيَشة ‌‬ ‫ي ضةند‬ ‫ي روودان ‌‬ ‫ئةمةش بووةتة ماية ‌‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫طةندةلي‌«‪.‬‬ ‫ي‬ ‫حالةتيَك ‌‬

‫لة كويَي‌‬

‫دونيادا هةية‬

‫وةبةرهَينةر لة يةك‬

‫خانوو يان ظَياليةكدا‬ ‫‪ 150‬هةزار دؤالر‬

‫قازانج بكات‪ ،‬لةسةر‬ ‫ي خاكي‌‬ ‫حيساب ‌‬ ‫نةوةي‌ ئَيستاو‬

‫ئايندةي‌ كوردستان‪،‬‬ ‫ئايا ئةمةي‌ لة‬

‫كوردستاندا هةية‬

‫وةبةرهَينانة يان‬ ‫لةبنهَينان‬

‫ي كوردستان‬ ‫ئةو ثةرلةمانتارة ‌‬ ‫ي لةسةر‬ ‫ي زةو ‌‬ ‫ي «تاثؤكردن ‌‬ ‫وت � ‌‬ ‫ي وةبةرهيَني‌‬ ‫وةبةرهيَنةكان بةتايبةت ‌‬ ‫ي طةورةيةو رةضاوي‌‬ ‫ي كيَشةيةك ‌‬ ‫بيان ‌‬ ‫ي داهاتوي‌‬ ‫ي ئايندةو نةوة ‌‬ ‫رةهةند ‌‬ ‫ي زةوي‌و‬ ‫تيَدانةكراوة‪ ،‬بةوثيَية ‌‬ ‫زار يةكيَكن لة سامانة طشتيةكاني‌‬ ‫نةتةوةو دةبيَت بة ثالن‌و بةرنامةيةكي‌‬ ‫ي َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةلدا بكريَت«‪.‬‬ ‫مامةلة ‌‬ ‫ي‬ ‫ستراتيذ ‌‬ ‫ي زانياريية رةسمييةكاني‌‬ ‫بة ثَي ‌‬ ‫ي وةبةرهيَنان لة م��اوةي‌‬ ‫دةستة ‌‬ ‫ي راب���ردوودا َ‬ ‫ثيَنج َ‬ ‫مؤلةت بة‬ ‫سال ‌‬ ‫ي وةبةرهيَنان دراوة‪،‬‬ ‫‪ 320‬ث��رؤذة ‌‬ ‫ي سالاَ ني‌‬ ‫لةو ضوارضيَوةيةدا لةماوة ‌‬ ‫بةبي بةرامبةر ‪36971‬‬ ‫َ‌‬ ‫راب��ردوودا‬ ‫ي كوردستان‬ ‫ي لة خاك ‌‬ ‫دؤن��م زةو ‌‬ ‫ت��ةرخ��ان��ك��راوة ب��ؤي��ان‪ ،‬زؤري��ن��ةي‌‬ ‫ئةو زةويانةش تاثؤكراون لةسةر‬

‫ن و خاوةنداريَتييان‬ ‫وةبةرهيَنةكا ‌‬ ‫لة حكومةتةوة طواستراوةتةوة بؤ‬ ‫ي تايبةت‪.‬‬ ‫كةرت ‌‬ ‫ي ئةو‬ ‫وةب��ةره �َي��ن��ان ذم���ارة ‌‬ ‫ي بياني‬ ‫ي كة وةبةرهيَنةر ‌‬ ‫ثرؤذانة ‌‬ ‫ي دةدةن تةنها ‪24‬‬ ‫لة هةريَم ئةنجام ‌‬ ‫ثرؤذةيةو ‪ 19‬ث��رؤذةش هاوبةشة‬ ‫ي بياني‌و‬ ‫ل��ةن�َي��وان وةب��ةره�َي��ن��ةر ‌‬ ‫َ‬ ‫ي ديكة‬ ‫ي ثرؤذةكان ‌‬ ‫خؤماليدا‪ ،‬كؤ ‌‬ ‫كة ذمارةيان ‪ 227‬ثرؤذةية لةاليةن‬ ‫َ‬ ‫خؤمالييةوة ئةنجام‬ ‫ي‬ ‫وةبةرهيَنةر ‌‬ ‫دةدريَن‪.‬‬ ‫هةندي لةضاوديَران ئةم َ‬ ‫حالةتة‬ ‫َ‌‬ ‫ي «نا عاديالنة«ي‌‬ ‫بةدابةشكردنيَك ‌‬ ‫نيَوان وةبةرهيَنةكان ناودةبةن‪،‬‬ ‫ي ئ��ةو ث��رؤذان��ةي‌‬ ‫لةكاتيَكدا ك��ؤ ‌‬ ‫لةاليةن وةبةرهيَنة بيانييةكانةوة‬ ‫ئةنجام دةدريَ��ت ‪ %9.5‬ثرؤذةكاني‌‬ ‫وةبةرهيَنان ثيَكدةهيَنيَت (جطة‬ ‫ي ‪7568‬‬ ‫لةثرؤذة هاوبةشةكان) كةض ‌‬ ‫دؤنم زةوييان ثيَدراوة‪ ،‬واتة ‪%21‬‬ ‫ي لةكوردستان بؤ‬ ‫ئ��ةو زةوي��ان��ة ‌‬ ‫وةبةرهيَنان تةرخانكراوة‪.‬‬ ‫ي وةبةرهيَنان هؤكاري‌‬ ‫بةرثرسان ‌‬ ‫ي ساماني‌‬ ‫َرنةوة بؤ زؤر ‌‬ ‫ئةمة دةطي ِ‬ ‫وةبةرهيَنة بيانييةكان بةسةرمايةي‌‬ ‫‪3‬مليارو ‪ 920‬مليؤن دؤالر كة نزيكةي‌‬ ‫ي وةبةرهيَنانة‬ ‫ي كؤ ‌‬ ‫يةك لةسةر سَي ‌‬ ‫لةهةريَمدا‪.‬‬ ‫بةريَوةبةري‌‬ ‫غةريب‪،‬‬ ‫فةرمان‬ ‫ِ‬ ‫ي وةبةرهيَنان لة‬ ‫ي دةس��ت��ة ‌‬ ‫طشت ‌‬ ‫ي ئاماذة ب��ةوة دةك��ات كة‬ ‫سليَمان ‌‬ ‫ي لةسةر‬ ‫ي زةو ‌‬ ‫تةمليك ك��ردن � ‌‬ ‫ي «تةنها بؤ ثرؤذة‬ ‫ي بيان ‌‬ ‫وةبةرهيَنةران ‌‬ ‫ستراتيذيةكان بوون‌و مةبةستيش لَيي‌‬ ‫ي بيانية بؤ ئةوةي‌‬ ‫ي وةبةرهيَن ‌‬ ‫هاندان ‌‬ ‫بيَتة كوردستان سةرمايةطوزاري‌‬ ‫بخاتةطةر«‬ ‫ي حةمة‬ ‫ي عةل ‌‬ ‫ي قسةكان ‌‬ ‫بةثَي ‌‬ ‫َ‬ ‫ي ئابوري‌‪،‬‬ ‫سالح رؤذنامةنووس ‌‬ ‫ي ئةو‬ ‫ي ل��ةرَي��ذة ‌‬ ‫ي سةرةك ‌‬ ‫كيَشة ‌‬ ‫زةويانة نيية كة بةسةر وةبةرهيَنة‬ ‫َ‬ ‫خؤمالييةكاندا دابةشكراوة‪،‬‬ ‫بياني‌‌و‬ ‫َ‬ ‫بي ثالنىيةداية‬ ‫بةلكو كيَشةكة لةو َ‌‬ ‫ي ت��ةرخ��ان��ك��ردن‌و‬ ‫ك��ة ل��ةث��رؤس��ة ‌‬ ‫ي زةوييةكاندا هةبووة‪.‬‬ ‫تةمليككردن ‌‬ ‫ي وةب��ةره��يَ��ن��ان هيض‬ ‫ي��اس��ا ‌‬ ‫ي نةكردووة بؤ ئةو‬ ‫ي ديار ‌‬ ‫ئاستيَك ‌‬ ‫ي دةدريَتة وةبةرهيَنةكة‪،‬‬ ‫زةويية ‌‬ ‫ي بؤ َ‬ ‫َ‬ ‫هةلسةنطاندني‌‬ ‫بةلكو ئ��ةوة ‌‬ ‫ي وةبةرهيَنان جيَهيَشتووة‪،‬‬ ‫دةستة ‌‬ ‫ي ئةو ياسايةشدا‬ ‫ي ضوارةم ‌‬ ‫لةمادة ‌‬ ‫ي نادريَتة وةبةرهيَن‬ ‫هاتووة كة زةو ‌‬ ‫ي تةواو‬ ‫هةتا هةموو ريَوشويَنةكان ‌‬ ‫ي عةلي‌‬ ‫ي قسة ‌‬ ‫نةكات‪ ،‬ب��ةلاَ م بةثَي ‌‬ ‫ي َ‬ ‫حةمة َ‬ ‫حالةتةكاندا‬ ‫سالح لةزؤرينة ‌‬ ‫ئ��ةم ريَوشويَنانة وةك خؤيان‬ ‫نةرؤشتوون‪ ،‬تةنانةت بؤ ثرؤذة‬ ‫ِ‬

‫ستراتيذييةكانيش‪.‬‬ ‫ئةو رؤذنامةنووسة جةخت لةوة‬ ‫ي لة زؤر‬ ‫ي ئابور ‌‬ ‫دةكاتةوة كة ثرؤذةكان ‌‬ ‫ي َ‬ ‫َ‬ ‫دةولةمةندكردني‌‬ ‫حالةتدا بون بةهؤ ‌‬ ‫ي وةبةرهيَنةكان‪ ،‬بةتايبةتي‌‬ ‫لةثر ‌‬ ‫ِ‬ ‫ي نيشتةجيَبووندا‪ ،‬لةم‬ ‫لةثرؤذةكان ‌‬ ‫ي دونيادا‬ ‫رووةوة دةثرسيَت «لة كوَي ‌‬ ‫هةية وةبةرهيَنةر لة يةك خانوو‬ ‫ي��ان ظيَاليةكدا ‪ 150‬ه��ةزار دؤالر‬ ‫ي خاكي‌‬ ‫قازانج بكات‪ ،‬لةسةر حيساب ‌‬ ‫ي كوردستان‪،‬‬ ‫ي ئيَستاو ئايندة ‌‬ ‫نةوة ‌‬ ‫ي لة كوردستاندا هةية‬ ‫ئايا ئةمة ‌‬ ‫وةبةرهيَنانة يان لةبنهيَنان؟«‪.‬‬ ‫ي حةمة‬ ‫بؤ ئةم مةبةستة عةل ‌‬ ‫َ‬ ‫هةندي لةثرؤذةي‌‬ ‫َ‌‬ ‫سالح هيَما بؤ‬ ‫ي هةوليَر دةكات لةوانة‬ ‫طوندة نويَيةكان ‌‬ ‫ي ئينطليزي‌‪،‬‬ ‫ي ئيتالي‌‪ ،‬طوند ‌‬ ‫طوند ‌‬ ‫ي تر‪َ ،‬‬ ‫دةليَت‬ ‫دريم سيتي‌‌و ضةندان ‌‬ ‫ي يان‬ ‫بةخؤراي ‌‬ ‫«ئةو كؤمثانيايانة‬ ‫ِ‬ ‫ي َ‬ ‫دةولةتيان‬ ‫ي زؤر كةم زةو ‌‬ ‫نرخيَك ‌‬ ‫دةستكةوتووة‪ ،‬بةلاَ م ئةو نرخانةي‌‬ ‫َ‬ ‫خةياليية«‪.‬‬ ‫لةسةر يةكةكان دايانناوة‬ ‫ي ئ���ةو زان��ي��اري��ان��ةي‌‬ ‫ب��ةث �َي � ‌‬ ‫ي ثيَنج َ‬ ‫سالي‌‬ ‫لةبةردةستدا‪ ،‬لةماوة ‌‬ ‫ي هةريَمي‌‬ ‫رابردووداو لةسةرتاسةر ‌‬ ‫ي ‪ 39‬مليؤن‬ ‫كوردستاندا نزيكة ‌‬ ‫مةتر زةوي واتة ‪ 15600‬دؤنم لةو‬ ‫ي وةبةرهيَنان‬ ‫ي بؤ ثرؤذة ‌‬ ‫رووبةرانة ‌‬ ‫تةرخانكراون‪ ،‬تايبةتن بة ثرؤذةكاني‌‬ ‫نيشتةجيَبون‪.‬‬ ‫ي لة دوا وتةيدا لةوبارةيةوة‬ ‫كةض ‌‬ ‫ي ‪9‬ي‌‬ ‫ي كوردستاندا رؤذ ‌‬ ‫لة ثةرلةمان ‌‬ ‫ئةمسال د‪ .‬بةرهةم‬ ‫َ‌‬ ‫ي‬ ‫ئازار (مارس) ‌‬ ‫ئةحمةد َ‬ ‫ي حكومةتي‌‬ ‫سالح‪ ،‬سةرؤك ‌‬ ‫ي ‪76‬‬ ‫هةريَم رايطةياند تائيَستا نزيكة ‌‬ ‫هةزار خيَزان لة هةريَمدا كريَضين‪.‬‬ ‫سالح َ‬ ‫ي حةمة َ‬ ‫دةليَت‪:‬‬ ‫بؤ ئةمة عةل ‌‬ ‫ي روونة بؤئةوةي‌‬ ‫«ئةمة ئاماذةيةك ‌‬ ‫ي هةريَم‬ ‫ي وةبةرهيَنان ‌‬ ‫كة سياسةت ‌‬ ‫ي شكست خواردوو بوةو‬ ‫سياسةتيَك ‌‬ ‫ي نيشتةجيَبون‬ ‫نةيتوانيوة كيَشة ‌‬ ‫ضارةسةر بكات«‪.‬‬ ‫ي ديكة ل��ةو كيَشانةي‌‬ ‫يةكيَك ‌‬ ‫ي وةبةرهيَنان دروستي‌‬ ‫ثرؤذةكان ‌‬ ‫ي بة‬ ‫ك��ردووة‪ ،‬بريتية لةو زةويانة ‌‬ ‫ي (موساتةحة) دراون��ةت��ة‬ ‫ش�َي��وة ‌‬ ‫وةبةرهيَنةكان‪ ،‬كة بريتية لة ثيَداني‌‬ ‫ي ‪20‬‬ ‫ي بة وةبةرهيَنيَك بؤ ماوة ‌‬ ‫زةو ‌‬ ‫بؤ ‪َ 25‬‬ ‫ي ئةنجامداني‌‬ ‫سال بةمةبةست ‌‬ ‫ي دياريكراو‪ ،‬ثاش ئةوةش‬ ‫ثرؤذةيةك ‌‬ ‫دةطةريَتةوة بؤ حكومةت‪.‬‬ ‫زةويةكة‬ ‫ِ‬ ‫ي راب��ردوودا ئةم‬ ‫بةلاَ م لة ماوة ‌‬ ‫َ‬ ‫دةولةمةندبوني‌‬ ‫ي‬ ‫شيَوازة بوةتة هؤ ‌‬ ‫�ي ئ��ةوةي‌‬ ‫ضةندين وةب��ةره �َي��ن‪ ،‬ب� َ‌‬ ‫ي تيَدا ئةنجام بدةن‪،‬‬ ‫هيض ثرؤذةيةك ‌‬ ‫ي زةويةكانيان بة دةستي‌‬ ‫بةوثيَية ‌‬ ‫دووةم فرؤشتوةتةوة‪.‬‬ ‫«نيقاش« لةوبارةيةوة ئاماذة بة‬

‫نمونةيةك دةكات‪ ،‬كة ئةويش بريتية‬ ‫ي ذمارة ‪ 1147/128‬كةرتي‌‬ ‫لة زةو ‌‬ ‫عةينكاوة لة هةوليَر‪ ،‬كة رووبةرةكةي‌‬ ‫‪ 25‬هةزار مةتر دوجاية‪.‬‬ ‫ي س��ةرض��اوةي��ةك��ي‌‬ ‫ب��ةث��يَ�� ‌‬ ‫ي عةينكاوة ئ��ةو زةوي��ة‬ ‫ش��ارةوان � ‌‬ ‫ي عيَراقي‌‪ ،‬دواتر‬ ‫دراوة بة هاولاَ تيةك ‌‬ ‫ئةو هاولاَ تية فرؤشتويةتيةوة بة‬ ‫َ‬ ‫ئينتةرناشنال‌‬ ‫ي هؤمس‬ ‫كؤمثانيا ‌‬ ‫ط��روث ‪homes international‬‬ ‫‪group‬‬ ‫ي هةريَمي‌‬ ‫وا دي��ارة بةرثرسان ‌‬ ‫كوردستان هةستيان بة مةترسي‌‬ ‫ي بةخشيني‌‬ ‫كاريطةرية خراثةكان ‌‬ ‫ي كردووة‪.‬‬ ‫زةو ‌‬ ‫بةريَوةبةري‌‬ ‫غةريب‪،‬‬ ‫فةرمان‬ ‫ِ‬ ‫ي وةب��ةره �َي��ن��ان‬ ‫ي دةس��ت��ة ‌‬ ‫طشت ‌‬ ‫ي راط��ةي��ان��د «هةموو‬ ‫بة«يقاش« ‌‬ ‫ي تازة َ‬ ‫كةموكوري‌‬ ‫هةلةو‬ ‫ثرؤسةيةك ‌‬ ‫ِ‬ ‫تيَدا روودةدات‪ ،‬هةربؤية دةستةي‌‬ ‫َ‬ ‫ي ئةوةداية ثةند‬ ‫هةول ‌‬ ‫وةبةرهيَنان لة‬ ‫لة َ‬ ‫ي راب��ردوو وةربطرَيت‌و‬ ‫هةلةكان ‌‬ ‫ي ريَك‬ ‫نوي كارةكان ‌‬ ‫ي َ‌‬ ‫بة شيَوازيَك ‌‬ ‫بخاتةوة«‪ ،‬لةوبارةيةوة ئاماذةي‌‬ ‫َ‬ ‫هةمواركردنةوةي‌‬ ‫ي‬ ‫بةهةولةكان ‌‬ ‫ي َ‬ ‫ي ‪2006‬ي‌‬ ‫سال ‌‬ ‫ي ذم��ارة ‪‌ 4‬‬ ‫ياسا ‌‬ ‫ي كرد بةشيَوةيةك كة‬ ‫وةبةرهيَنان ‌‬ ‫ي زةوي‌‬ ‫ي تةمليك كردن ‌‬ ‫مةسةلة ‌‬ ‫بة هةموو شيَوةيةك نةهيَ​َلرَيت‌و‬ ‫�وي ب��دؤزرَي��ت��ةوة بؤ‬ ‫ي ن� َ‌‬ ‫ميكانيزم ‌‬ ‫ي وةبةرهيَنةكان‪.‬‬ ‫راكيَشان ‌‬ ‫لةو وةرةق��ة ضاكسازييةكةي‌‬ ‫ي ‪14‬ي‌‬ ‫ي هةريَمدا كة رؤذ ‌‬ ‫سةرؤك ‌‬ ‫خستيةروو‪ ،‬ت��ةوةري‌‬ ‫�ران‬ ‫ح��وزةي�‬ ‫ِ‬ ‫ي تةرخان كردووة بؤ (كيَشةي‌‬ ‫يةكةم ‌‬ ‫زةوي و زارو نيشتةجيَبون)‪ ،‬ئاماذةي‌‬ ‫ب��ةوةك��ردووة كة ‪ 118‬طريَبةستي‌‬ ‫ي موساتةحةيان‬ ‫ج���ؤراو ج���ؤر ‌‬ ‫َ‬ ‫هةلوةشاندوةتةوة‪ ،‬كة بةهؤيةوة‬ ‫ي ‪ 1025‬دؤن����م زةوي‌‬ ‫ن��زي��ك��ة ‌‬ ‫طةريَنراوةتةوة بؤ حكومةت‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫بةلاَ م ئةو هةولاَ نةش نيطةراني‌‬ ‫ن��ةرةوان��دوةت��ةوة‪،‬‬ ‫ض��اوديَ��ران�� ‌‬ ‫ي ِ‬ ‫ي سةرؤكي‌‬ ‫ي ئةو ريَذةية ‌‬ ‫بةوثيَية ‌‬ ‫ي كردوة‪ ،‬دةكاتة ‪%2.8‬ي‌‬ ‫هةريَم باس ‌‬ ‫ي لة ضوارضيَوةي‌‬ ‫ئ��ةو زةوي��ان��ة ‌‬ ‫ي وةبةرهيَنان دابةشكراون‪،‬‬ ‫ثرؤذةكان ‌‬ ‫كة زؤربةيان تةمليككراون‪.‬‬ ‫س����ةره����ةن����ط ف�������ةرةج‪،‬‬ ‫ي كوردستان وتي‌‬ ‫ثةرلةمانتارةكة ‌‬ ‫ي هةريَم درةنط‬ ‫ي سةرؤك ‌‬ ‫«هةنطاوةكة ‌‬ ‫ي «ثيَداني‌‬ ‫وةخت بوو« هةروةها وت ‌‬ ‫بي هيض مةرج‌و ثيَودانطيَك‬ ‫ي بة َ‌‬ ‫زةو ‌‬ ‫َ‬ ‫كتوثري‌‬ ‫ي‬ ‫‌‬ ‫ةمةندبون‬ ‫دةول‬ ‫َن‪،‬‬ ‫ي‬ ‫وةبةره‬ ‫بة‬ ‫ِ‬ ‫لة كوردستاندا دروست كردووة‪ ،‬كة‬ ‫َ‬ ‫طةندةلي«‪.‬‬ ‫ئةوةش جؤريَكة لة‬ ‫ي ئ��ةو ثةرلةمانتارة‬ ‫ب��روا ‌‬ ‫بة ِ‬ ‫ي طشتي‌‌و َ‬ ‫ي َ‬ ‫رؤلي‌‬ ‫ي داواكار ‌‬ ‫رؤل ‌‬ ‫خراث ‌‬

‫ي حكومةت‬ ‫ثةرلةمان لة ضاوديَريكردن ‌‬ ‫ي طرنط بوة بؤ دروستكردن ‌‬ ‫ي‬ ‫هؤكاريَك ‌‬ ‫ئةو َ‬ ‫حالةتة‪.‬‬ ‫ل��ةط��ةل ه��ةم��وو ئ��ةوان��ةش��دا‬ ‫َ‌‬ ‫ي زةوي‪ ،‬تةنها لة‬ ‫ب��ة ه��ةدةردان�� ‌‬ ‫ي وةبةرهيَناندا‬ ‫ي ثرؤذةكان ‌‬ ‫ضوارضيَوة ‌‬ ‫ئةنجام ن���ةدراوة‪َ ،‬‬ ‫بةلكو بةشيَكي‌‬ ‫ي شارةوانييةكان لة سنوري‌‬ ‫زؤر ‌‬ ‫ي هةريَميش‬ ‫ش��ارو شارؤضكةكان ‌‬ ‫ب��ة ش �َي��وةي��ةك ل��ةش�َي��وةك��ان ئةم‬ ‫ي تيَدا روويداوة بةوةي‌‬ ‫بةهةدةردانة ‌‬ ‫زةويان داوة بةضةند فةرمانبةريَك كة‬ ‫شايستة نةبوون‪.‬‬ ‫ي حوزةيران (يونيو)‬ ‫بةر لة ‪‌ 8‬‬ ‫ي ‪ 2006‬شارةوانييةكان دةسةلاَ تي‌‬ ‫‌‬ ‫ي بةسةر‬ ‫ئ��ةوةي��ان ه��ةب��ووة زةو ‌‬ ‫فةرمانبةرة شايستةكاندا دابةش‬ ‫ي ض��ةن��د َ‬ ‫ساليَك‬ ‫ب��ك��ةن‪ ،‬ئ��ةوان��ة ‌‬ ‫خزمةتيان هةية‪ ،‬بةلاَ م دواتر ضةند‬ ‫َ‬ ‫حالةتيَك ئاشكرا بوو كة بةهؤيةوة‬ ‫ي درابوو بةئةو فةرمانبةرانةي‌‬ ‫زةو ‌‬ ‫مةرجةكان نايانطريَتةوة‪.‬‬ ‫ي ذمارة ‪7304‬ي‌‬ ‫بريار ‌‬ ‫بةثَي ‌‬ ‫ي ِ‬ ‫ي وةزيران لة ‪2006/6/8‬دا‬ ‫ئةنجومةن ‌‬ ‫ي راطيراوة‪ ،‬بةلاَ م‬ ‫ي زةو ‌‬ ‫دابةشكردن ‌‬ ‫ي دوو َ‬ ‫ي ‪2009‬و‬ ‫سال ‌‬ ‫تةنها لة نيَوان ‌‬ ‫ي ‪ 2994‬ثارضة‬ ‫‪2010‬دا نزيكة ‌‬ ‫ي داب��ةش��ك��راون لة سنوري‌‬ ‫زةو ‌‬ ‫ي كوردستاندا كة‬ ‫شارةوانيةكان ‌‬ ‫ي هةر يةكيَكيان بةنزيكةي‌‬ ‫رووبةر ‌‬ ‫‪ 200‬مةتر ضوارطؤشةية‪.‬‬ ‫ي راثؤرتيَكي‌‬ ‫جطة لةوةش بة ثَي ‌‬ ‫ي (هةفتانة)‪ ،‬كة طؤظاريَكي‌‬ ‫طؤظار ‌‬ ‫ي حكومةتي‌‬ ‫نزيكة ل��ة س��ةرؤك�� ‌‬ ‫ي رؤذي‌‬ ‫هةريَمةوة‪ ،‬لة ذمارة ‪‌ 108‬‬ ‫ي ‪2010‬دا‬ ‫ي ئ��اب (ئؤطةست) ‌‬ ‫‪‌ 21‬‬ ‫ي بةوةداوة‬ ‫اَبلويكردوةتةوة‪ ،‬ئاماذة ‌‬ ‫ي سةرؤك شارةوانيةكان‌و‬ ‫كة زؤربة ‌‬ ‫ي شارةوانيةكان‬ ‫ي ئةنجومةن ‌‬ ‫ئةندامان ‌‬ ‫ي راب����ردوودا زي��ات��ر لة‬ ‫ل��ة م���اوة ‌‬ ‫جاريَك زةويان وةرطرتوة‪ ،‬بة ثَيي‌‬ ‫هةندي لة سةرؤك‬ ‫َ‌‬ ‫هةمان راثؤرت‬ ‫ش��ارةوان��ي��ي��ةك��ان ت��ا ح��ةوت جار‬ ‫ي زةوي‌‪.‬‬ ‫سودمةند بون لة وةرطرتن ‌‬ ‫َ‬ ‫س��ال��ح وت �ي‌‬ ‫ي ح��ةم��ة‬ ‫ع��ةل�� ‌‬ ‫َ‬ ‫ي ئةو‬ ‫مولك ‌‬ ‫«ك��وردس��ت��ان تةنيا‬ ‫بةرثرسانة نيية كة ئيَستا دةسةلاَ تيان‬ ‫بة دةس��ت��ة‪ ،‬تةنانةت َ‬ ‫ي ئةم‬ ‫مولك ‌‬ ‫نةوةيةش نيية‪ ،‬كوردستان َ‬ ‫مولكي‌‬ ‫ي ديكةية كة دواتر ديَن‪‌،‬‬ ‫دةيان نةوة ‌‬ ‫ئةطةر دةس���ةلاَ ت ب��ةم ش�َي��وازةي‌‬ ‫راب����ردو م��ام� َ‬ ‫َ‬ ‫ل��ةط��ةل خاكي‌‬ ‫�ةل��ة‬ ‫كوردستاندا بكات‪ ،‬ئةوا نةوةكاني‌‬ ‫ي خاك‬ ‫ي طةورةترين طرفت ‌‬ ‫ئايندة توش ‌‬ ‫دةبنةوة‪ ،‬ضونكة رةنطة ئيتر شويَني‌‬ ‫ي ثرؤذةي‌‬ ‫ي بؤ ئةنجامدان ‌‬ ‫شياو نةميَن ‌‬ ‫ستراتيذي‌«‪.‬‬ ‫سةرضاوة‪ :‬سايتى نيقاش‬


‫‪6‬‬

‫تــايـبــــةت‬

‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫‪َ 10‬‬ ‫سال دواى ‪11‬ى سيَثتةمبةر‬

‫هاوآلتي‬

‫فيَندةميَنتاليزمى ئيسالمى وةك ثةتايةك‬ ‫(عةبدولوةهاب موئةدةبء ثرسى فيَندةميَنتاليزمى ئيسالمى)‬

‫شوان ئةحمةد‬

‫(ئ��ةط��ةر دةم��ارط��ي��رى دةردى‬ ‫كاتؤليكيةت ب َيت‪ ،‬نازيزميش‬ ‫ثةتاى ئةَلمانيا ب َيت‪ ،‬ئةوا ب َيطومان‬ ‫ف َيندةم َينتاليزم دةردء نةخؤشى‬ ‫ئيسالمة)‪.‬‬ ‫عةبدولوةهاب موئةدةب‪-‬‬‫سةرضاوةى نةهامةتيةكة‪:‬‬ ‫هيَرشء ثةالمارةكانى يانزةى‬ ‫سيَثتةمبةر ضةند خويَنى رشت‪،‬‬ ‫ئةوةندةش مةرةكةبى بةنوسةران‬ ‫الث���ةرةى بة‬ ‫رش��تء ئ��ةوةن��دةش‬ ‫ِ‬ ‫بيريارانء لي َ‬ ‫َكؤليارانء رؤشنبيران‬ ‫رةش��ك��ردةوة‪ .‬بةديَذايى تةمةنى‬ ‫فيَندةميَنتاليزمى ئيسالمى كة خؤى‬ ‫َ‬ ‫ساليَك دةدات‪،‬‬ ‫لةسةرو هةشت‬ ‫هيض ك��ات هيَندةى دواى يانزةى‬ ‫سيَثتةمبةرى ‪ 2001‬باسوخواسى‬ ‫ل��ةب��ارةوة نةنوسراوة‪ .‬لةوآلتانى‬ ‫ئيسالميةوة بيطرة ت��ا وآلتانى‬ ‫وآليةتةكطرتووةكانى‬ ‫ئةوروثىء‬ ‫ئةمريكا‪.‬‬ ‫«عةبدولوةهاب م��وئ��ةدةب«‬ ‫يةكيَكة لةو ئةكاديميستة تونسيانةى‪،‬‬ ‫ساآلنيَكى زؤرة لةفةرةنسا دةذىء‬ ‫يةكيَكة لةوانةى لةماوةى ئةم دة‬ ‫َ‬ ‫سالةى دواى ثةالمارةكانى قاعيدة‬ ‫ب��ؤ س��ةر ن��ي��وي��ؤركء واشنتؤن‪،‬‬ ‫زي��اد لةكتيَبيَكى لةسةر هؤكارو‬ ‫دةرةئةنجامةكانى ئةو هيَرشانةء‬ ‫لةسةر ثرسى فيَندةميَنتاليزمى‬ ‫ئيسالمىء ئيسالم وةك ئاينيَك‬ ‫نوسيووة‪.‬‬ ‫وةكى «هاشم َ‬ ‫سالح« لةكتيَبى‬ ‫(داخ��ران��ى م��يَ��ذووي��دا) َ‬ ‫دةل��يَ��ت‪:‬‬ ‫(م��وئ��ةدةب وةك��ى زؤرب���ةى ئةو‬ ‫رؤشنبيرة عةرةبانةى لةتاراوطة‬ ‫دةذين‪ ،‬دواى هيَرشء ثةالمارةكانى‬ ‫ي��ان��زةى سيَثتةمبةر‪ ،‬هةستى‬ ‫بةتورةيىء بيَزاريةكى زؤر كردووة‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ه��ةر ل��ةب��ةرئ��ةوة دةستى داوةت��ة‬ ‫َ‬ ‫قةلةمةكةىء ديدو بؤضونى خؤى‬ ‫لةسةر ئةو كارةساتة طةورة بةيان‬ ‫ك��ردووة‪ .‬موئةدةب وةك عةرةبء‬ ‫َ‬ ‫موسلمانيَك هةست دةك��ات ئةو‬ ‫روداوة‪ ،‬بةر لةهةركةس بةرؤكى‬ ‫ئةو دةطريَتء ض��اوى فةرةنسىء‬ ‫خؤرئاوايةكانى لةسةر دةبيَت‪ ،‬وةك‬ ‫ئ��ةوةى ثيَى َبليَن‪ :‬بؤضى ئاواتان‬ ‫ثيَكردين؟ بةراست ئيَوة كيَن؟ ئايا‬ ‫ري بةم جؤرة كارانة‬ ‫ئايينةكةتان َ‬ ‫بروانة (هاشم صالح‪ :‬االنسداد‬ ‫دةدات؟) ‪ِ .‬‬ ‫التأريخي – لماذا فشل مشروع التنوير في‬ ‫العالم العربى؟ ‪ -‬دار الساقي‪ ،‬بيروت –‬ ‫الطبعة االولى‪ – 2007 ،‬ص ‪.)145‬‬ ‫َ‬ ‫ئةلبةت ئ��ةو وةك بيريارو‬ ‫ئةكاديمستيَك‪ ،‬بةرانبةر بةو ثرسيارانة‬ ‫وةآلمى سةرثيَىء حازر بةدةست‬ ‫ناداتةوةء بةنوسينى ستونيَكى ناو‬ ‫رؤذنامةكان‪ ،‬ئةو مةسةلةية لة َ‬ ‫كؤل‬ ‫خؤى ناكاتةوة‪َ ،‬‬ ‫بةلكو شيَلطيرانةو‬ ‫بةضةند كتيَبيَك‪ ،‬شويَن ئةو ثرسة‬ ‫َ‬ ‫هةولدةدات دةست بخاتة‬ ‫دةكةويَتء‬ ‫سةر سةرضاوةى برينةكانء ضاوطى‬ ‫قةيرانةكة ئاشكرا بكات‪.‬‬ ‫«ع��ةب��دول��وةه��اب م��وئ��ةدةب»‬ ‫َ‬ ‫لةبنةمالةيةكى ئايينى‬ ‫لةتونسء‬ ‫ناسراوى ئةو وآلتةدا ثةروةردة بووة‪.‬‬ ‫شاعيرو نوسةرو ئةكاديمستيَكى‬ ‫ديارةو بةزمانى فةرةنسى دةنوسيَت‪.‬‬ ‫زياتر لة ضل َ‬ ‫سالة لةثاريس دةذى‪.‬‬ ‫مامؤستاى ئةدةبى بةراوردكارية‬ ‫لةزانكؤى (نانت)ء سةرنوسةرى‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتية بةناوى‬ ‫طؤظاريَكى ني‬ ‫(ديدال)‪ .‬هةروةها لةراديؤى كلتورى‬ ‫فةرةنسا سةرثةرشتى ثرؤطراميَك‬ ‫دةكات بةناوى (كلتورةكانى ئيسالم)‪.‬‬ ‫بةو بةشدارية بةرضاوةى كة‬ ‫لةكايةى رؤشنبيرى فةرةنيسدا‬ ‫هةيةتى‪« ،‬موئةدةب« توانيويةتى كةم‬ ‫تا زؤر وةك ««محةمةد ئةركؤن«ء‬ ‫«ئةمين مةعلوف«ء «تاهير بن جةلؤن«‬ ‫‪ ،‬خؤى بسةلميَنيَتء شويَن دةستى‬ ‫ديار بيَت‪ .‬ئةطةرضى سةرةتاكانى‬ ‫بةشيعرو ئةدةبء عيرفانى ئيسالمى‬ ‫دةس��ت ثيَدةكات‪ ،‬ب��ةآلم ل��ةدواى‬ ‫روداوةكانى يانزةى سيَثتةمبةرةوة‪،‬‬ ‫تويَذينةوة فيكريةكانى لةبوارى‬ ‫ئ��ي��س�لامء م���ؤدَي���رن���ةو ثرسى‬

‫فيَندةميَنتاليزمى ئيسالميدا‪ ،‬زياتر‬ ‫دةيناسيَننء ناوبانطى بؤ ثةيدا‬ ‫دةك���ةن‪ .‬طرنطترين كتيَبيشى كة‬ ‫دوا ب���ةدواى روداوةك��ان��ى سةر‬ ‫نيويؤركء واشنتؤن نوسيويةتىء‬ ‫نيَوبانطى بؤ ثةيدا كردو َ‬ ‫سالى ‪2002‬‬ ‫خةآلتى (فرانسوا مؤرياك)ى لةسةر‬ ‫وةرطرت‪ ،‬كتيَبى (نةخؤشى ئيسالمة)‬ ‫كة بؤ زياتر لةبيست زمانى جياجياى‬ ‫جيهانى وةرطيَردراوة‪.‬‬ ‫لةو كتيَبةدا «موئةدةب« َ‬ ‫هةوليَكى‬ ‫زؤر ب��ةخ��ةرج دةدات‪ ،‬بؤئةوةى‬ ‫ل����ةدةرةوةى حوكمى سةرثيَىء‬ ‫شرؤظةى س��ادةو ساكار‪ ،‬دةستى‬ ‫بةسةرضاوةى نةهامةتيةكانى جيهانى‬ ‫ئيسالمى بطاتء لةهؤكارةكانى‬ ‫ئ��ةو ت��اوان��ة زؤر ط��ةورةي��ة َ‬ ‫حالى‬ ‫بيَت كة لةيانزةى سيَثتةمبةردا‬ ‫�رواى ئةو‬ ‫روي��دا‪ .‬تاوانيَك كة ب��ةب� ِ‬ ‫رةطء ريشةكانى لةميَذووداية ‪،‬‬ ‫ن��ةك تةنيا ثةرضةكرداريَك بيَت‬ ‫ل��ةدذى ش��اآلوى خؤرئاواخوازىء‬ ‫بةمةكدؤناليزةكردنى جيهان‪.‬‬ ‫ئ�����ةوةى وادةك������ات دي���دو‬ ‫بؤضونةكانى «موئةدةب« جياواز‬ ‫ب��ن��وَي��ن��ن‪ ،‬ل��ةدي��دوب��ؤض��ون��ى ئةو‬ ‫ع��ةش��ام��ات��ة َ‬ ‫ق��ةل��ةم ب��ةدةس��ت��ةى‬ ‫خؤيان بةداكؤكيكارى ئيسالمء‬ ‫شارستانيةتى ئيسالمى دةزان��ن‪،‬‬ ‫ئةوةية كة ئةم رةخنةكانى رووى‬ ‫ل��ةن��اوةوةي��ة و لةنوسينةكانيدا‪،‬‬ ‫ئاراستةى َ‬ ‫ئةقليةتى‬ ‫رةخنةى توند ِ‬ ‫هاوضةرخى ئيسالمى دةكات‪ .‬واتة‬ ‫ئةو ت��ةواو لةسةر ئةو قةناعةتةية‬ ‫كة رةخنةى بيَبناغة‪ ،‬هةميشة رووى‬ ‫لةدةرةوةيةء ستراتيذى كاركردنى‬ ‫ئاراستةيةكة س��ةرض��اوةى‬ ‫ب��ةو ِ‬ ‫هةموو قةيرانء نةهامةتيةكان‪ ،‬بداتة‬ ‫ث� َ‬ ‫بي‬ ‫�ال ئ��ةوى دى ء خؤى ليَيان َ‬ ‫بةرى بكات‪ .‬ئةمةش بؤ خؤى ئةركة‬ ‫بى سةرئيَشةكةى رةخنةية‪.‬‬ ‫ئاسانء َ‬ ‫لةكاتيَكدا رةخنةى جدى ء راستةقينة‪،‬‬ ‫لةبرى دةرةوة روو لةناوةوة دةكاتء‬ ‫بةر لةوةى ئامبازى ئةوى دى بيَتء‬ ‫ئ��ةوى دى تاوانبار بكات‪ ،‬يةخةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫خؤى دةطريَتء كيَشةكان‬ ‫خؤيدا يةكاليى دةكاتةوة‪.‬‬ ‫لةدةسثيَكى كتيَبى (نةخؤشى‬ ‫ئيسالم)دا كة «محةمةد بةنيس«‬ ‫ب��ةن��اوى (أوه�����ام االس��ل��ام السياسي)‬ ‫ك��ردوي��ةت��ى ب��ةع��ةرةب��ى‪َ ،‬‬ ‫دةل �َي��ت‪:‬‬ ‫َ‬ ‫واراهاتوون‬ ‫(ع��ةرةبء‬ ‫موسلمانان ِ‬ ‫نةهامةتىء َ‬ ‫مالويَرانى ئيسالم بدةن‬ ‫َ‬ ‫ثال ئةوى دى‪ ،‬هةر بؤية لةبةردةم‬ ‫دادطاى ميَذوودا هةموو ئةوانة دةبينين‬ ‫كة لةسةدةى دوانزةهةمةوة دةستيان‬ ‫ل��ةو نةهامةتيةدا ه��ةب��ووة‪ ،‬وةك‪:‬‬ ‫خاض ثةرستةكان‪ ،‬ثاشان مةطؤلء‬ ‫توركةكان‪ ،‬هةروةها كؤلؤنياليزمى‬ ‫فةرةنسىء بةريتانىء دواتريش‬ ‫ئيسرائيل و تا دةطات بة ئيمثرياليزمى‬ ‫ئةمريكى‪ .‬ئةم طريمانةيةش هةرضى‬ ‫نةهامةتيةكة دةي��دات��ة ث� َ‬ ‫�ال ئةوى‬ ‫َ‬ ‫لةكؤل خؤمان‬ ‫دىء بةرثرسياريَتى‬ ‫بروانة‪( :‬عبدالوهاب المؤدب‪:‬‬ ‫دةكاتةوة)‪ِ .‬‬ ‫أوهام االسالم االسياسي – نقله الى العربية‪:‬‬ ‫محمد بنيس و المؤلف – دار النهار ‪ ،‬بيروت‬ ‫– الطبعة االولى‪.)2002 ،‬‬ ‫نوسةرانى وآلتانى ئيسالمى‬

‫بةطشتى ‪َ ،‬‬ ‫خالى هاوبةشى نيَوانيان‬ ‫ب��ةدريَ��ذاي��ى س���ةدةى راب���ردوو‬ ‫ت��ا ه��ةن��وك��ةش‪ ،‬راك���ردن���ة ل��ةو‬ ‫بةرثرسياريَتيةء زةقكردنةوةى َ‬ ‫رؤلى‬ ‫ئةوى دى بيَطانةية‪ ،‬لة َ‬ ‫قولكردنةوةى‬ ‫قةيرانء نةهامةتيةكانى جيهانى‬ ‫ئيسالمى‪ .‬تا دواج��ار ئةم َ‬ ‫حالةتة‬ ‫دةبيَتة ثةتايةكى كوشندةء بةروونى‬ ‫ل��ةب��ةرن��ام��ةء رةف��ت��ارء ط��وت��ارى‬ ‫فيَندةميَنتاليزمى ئيسالميدا رةنط‬ ‫دةداتةوة‪.‬‬ ‫ئ���ةوةى (ق��اع��ي��دة) ل���ةرؤذى‬ ‫دروستبوونيةوة باسى ليَدةكاتء‬ ‫بةكردةوة ئةنجامى دةدات‪ ،‬ضيية‬ ‫جطة لةبةرثرسياركردنى زةقء زؤثى‬ ‫خؤرئاوا بةطشتىء ئةمريكا بةتايبةتى‪،‬‬ ‫لةتيَكراى كيَشةو نةهامةتيةكانى‬ ‫جيهانى ئيسالمى‪ .‬ب���ةآلم وةك‬ ‫«عةبدولوةهاب موئةدةب« باسى‬ ‫دةكات‪ ،‬يةكيَك لةئةركة طرنطةكانى‬ ‫نوسةر (راستكردنةوةى ئةم َ‬ ‫هةلة‬ ‫تيَطةيشتنانةية‪ ،‬دةستطرتنى ئةوانةية‬ ‫كة وا بيردةكةنةوة تا ضاوبكةنةوةو‬ ‫لةخةونى َ‬ ‫غةفلةت زةدةيى بةخةبةر‬ ‫بيَن)‪.‬‬ ‫كةواتة ئةطةر زؤريَكى زؤر‬

‫«مةئمون« ثشتطيرى ليَدةكرد‪،‬‬ ‫ئاراستةى ميَذووى جيهانى ئيسالمى‬ ‫ِ‬ ‫طؤرىء ديدو بؤضونى حةنبةليةكان‬ ‫ِ‬ ‫شويَنى طرتةوة كة «ئيبن حةنبةل«‬ ‫‪ ،)855‬ن��وَي��ن��ةراي��ةت��ى‬‫(‪780‬‬ ‫دةك��ردو خةليفة «متةوةكيل«يش‬ ‫ط��ةورةت��ري��ن ثشتيوانى ب��وو‪ .‬بؤ‬ ‫َ‬ ‫ئسوليةت‬ ‫ط��ةران لةبنجء بناوانى‬ ‫ِ‬ ‫ط���رى دان����ةوةى‬ ‫ل��ةئ��ي��س�لام��داو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةمرؤوة‪،‬‬ ‫ئسوليةكانى‬ ‫بةبزاوتة‬ ‫ِ‬ ‫«عةبدولوةهاب موئةدةب« لةدووةم‬ ‫بةشى كتيَبةكةيدا (نةخؤشى ئيسالم)‬ ‫بةناوى (ذينالؤذياى فيَندةميَنتاليزم)‪،‬‬ ‫ثرسى فيَندةميَنتاليزمى ئيسالمى‬ ‫لةمرؤدا وةك َ‬ ‫حالةتيَكى لةناكاوو‬ ‫ِ‬ ‫ثر‬ ‫�ةدذى‬ ‫�‬ ‫ل‬ ‫َك‬ ‫ي‬ ‫وةك ثةرضةكردار‬ ‫ِ‬ ‫كيَشةكانى خؤرئاواو ئيمثرياليزمى‬ ‫ئةمريكى سةير ن��اك��ات‪َ ،‬‬ ‫بةلكو‬ ‫لةسياقى ميَذوويةكى ماوة دريَذدا‬ ‫تاوتويَى دةكاتء مةرجةعء رةطء‬ ‫ريشة ميَذوويةكانى ديارى دةكات‪.‬‬ ‫دياريكردنى ئةو هيَ​َلة ميَذوويةش‪،‬‬ ‫سةرةتاكانى بة «ئيبن حةنبةل«ء‬ ‫دواتر بة «ئيبن تيمية« و ثاشانيش‬ ‫كورى عةبدولوةهاب«‬ ‫بة «محةمةد ِ‬ ‫دةست ثيَدةكات‪.‬‬

‫ش��ارس��ت��ان��ى ب��ووب��نء ج�َ�ل��ةوى‬ ‫ميَذوويان كرد بيَت‪ ،‬ئيَستا بؤيان قوت‬ ‫ناضيَت كة دةبينن بونةتة ثاشكؤو‬ ‫لةكيَشةو قةيرانى جؤراوجؤردا نغرؤ‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫َ‬ ‫قبول بكةن‬ ‫ناتوانن ئةو دؤخة‬ ‫كةئيَستا تيَيدا دةذي��ن‪ .‬لةبةرئةوة‬ ‫دةبينين هةست بةرقء حةسودى و‬ ‫تورةييةكى زؤر دةكةن لةبةرانبةر‬ ‫ِ‬ ‫خؤرئاواو ثيَيان ئةغزة كة دةبينن‪،‬‬ ‫ئةوان لةهةموو بوارةكانى ذياندا‬ ‫بؤريان داون��ةت��ةوة‪ .‬بؤية ه� َ‬ ‫�ةول‬ ‫دةدةن بةهةر شيَوةيةك بووة‬ ‫َ‬ ‫لي بكةنةوة (بةهةجوكردن‬ ‫تؤلةيان َ‬ ‫يان بةشيَواندنى ويَنةيان ياخود‬ ‫بةتيرؤرو تةقينةوةو توندوتيذىء‬ ‫كارى خؤكوذى)‪.‬‬ ‫موئةدةب«‬ ‫«عةبدولوةهاب‬ ‫ل��ةس��ؤراخ��ك��ردن��ى س��ةرض��اوةى‬ ‫قةيرانء نةهامةتيةكانى جيهانى‬ ‫َ‬ ‫ئسوليةتى‬ ‫ئيسالمى ء بةرثرسكردنى‬ ‫ئيسالمى لةو نةهامةتيانة‪ ،‬تةنيا‬ ‫ب���ةوةوة ناوةستيَت ث��ةت��اى ئةم‬ ‫َ‬ ‫ئسوليةتة بداتة َ‬ ‫ثال «حةسةن بةننا«ء‬ ‫طروثى (ئيخوان موسلمين) كة لة‬ ‫َ‬ ‫سالى ‪ 1928‬دا دروست بوون‪ .‬يان‬

‫ئ��ةم دون��ي��ا بينيانةى «ئيبن‬ ‫حةنبةل«»‪ ،‬دوات��ر سةر دةكيَشيَت‬ ‫بؤ ناو نوسينةكانى «ئيبن تيمية«ء‬ ‫كورى عةبدولوةهاب«ء‬ ‫«محةمةدى ِ‬ ‫تيؤرسينة دؤطماتيسةكانى ديكةى‬ ‫َ‬ ‫ئسوليةكانى سةدةى‬ ‫ناو بزاوتة‬ ‫بيستةم‪ .‬سةرةئةنجاميش ئةوةى‬ ‫ليَدةكةويَتةوة كة لة ئةفغانستانى‬ ‫سةردةمى َ‬ ‫تاليبان ء لةريَكخراوى‬ ‫قاعيدة بينيمان‪.‬‬ ‫دون��ي��ا بينيةكى لةمجؤرة‬ ‫كارةكتةريَك دروس��ت دةك��ات‪ ،‬كة‬ ‫ل��ةدةرةوةى ميَذوودا بذىء نامؤ‬ ‫بيَت بةواقيعء ئةو قؤناغةى تيَيداية‪.‬‬ ‫ئةمةش واقعى َ‬ ‫حالى ت��ةواوى ئةو‬ ‫َ‬ ‫ئسولية ئيسالميانةية كة‬ ‫بزاوتة‬ ‫دةيانةويَت‪ ،‬هةموو دونيا بةضاوى‬ ‫َ‬ ‫بةئةقلى ئ��ةوان‬ ‫ئ���ةوان ببيننء‬ ‫بيربكةنةوة‪ .‬طيرؤدةبوونى جيهانى‬ ‫ئيسالمى بةم تيَزةو تيورة دؤطماو‬ ‫بان ميَذوويانة‪ ،‬وا دةكات رؤذ بةرؤذ‬ ‫بةرةو َ‬ ‫هةلخليسكانء نوضدانى زياتر‬ ‫��روات‪ .‬ه��ةذم��وونء باآلدةستى‬ ‫ب� ِ‬ ‫ئيمثريالىء كؤلؤنيالى كة زؤربةى‬ ‫وآلتانى ئيسالمى طرتةوة‪ ،‬هؤكارى‬ ‫َ‬ ‫موسلمانان‬ ‫دواكةوتن ء ثاشةكشةى‬

‫س��ةرض��اوةى نةهامةتىء ثةتاى‬ ‫َ‬ ‫موسلمانانء وآلتانى ئيسالمى بدةن‬ ‫َ‬ ‫ث��ال دةرةوةىء هيَزى ناحةزى‬ ‫دةرةك���ى‪ ،‬ئ��ةوا «عةبدولوةهاب‬ ‫م��وئ��ةدةب« ب��ةث�َي��ض��ةوان��ةى ئةو‬ ‫قةناعةتة باوةوة ثيَيواية سةرضاوةى‬ ‫كيَشةكان بةثلةى يةكةم خؤمانين‪.‬‬ ‫هةر ئةمةش وايليَدةكات ريَكء راست‬ ‫بضيَتة ناو بابةتةكةو بةدةنطى بةرز‬ ‫َبليَت‪( :‬ئيسالم دوض��ارى دةرديَكى‬ ‫كوشندة بووة‪ ،‬ئيَستاش كاتى ئةوةية‬ ‫دةستنيشانى ئةو ثةتاية بكةينء‬ ‫ضارةسةرى ثيَويستى بؤ بدؤزينةوة)‪.‬‬ ‫بروانة‪( :‬هاشم صالح‪ :‬االسالم و االنغالق‬ ‫ِ‬ ‫الالهوتي – الفصل ال��راب��ع‪ :‬عبدالوهاب‬ ‫المؤدب‪ :‬االسالم مريض بالسلفية المتزمتة‬ ‫فمن يشفيه؟ ‪ -‬دار الطليعة ‪ ،‬بيروت –‬ ‫الطبعة االولى‪.)2010 ،‬‬ ‫ئ��ةو زي��اد لةشويَنيَك جةخت‬ ‫لةوة دةكات كة (ئةطةر دةمارطيرى‬ ‫دةردى كاتؤليكيةت بيَت‪ ،‬نازيزميش‬ ‫ثةتاى َ‬ ‫ئةلمانيا بيَت‪ ،‬ئةوا بيَطومان‬ ‫فيَندةميَنتاليزم دةرو بةآلى ئيسالمة)‪.‬‬ ‫واتة سةرضاوةى نةهامةتيةكة ئةوةية‬ ‫َ‬ ‫موسلمانان خؤيان بةئيسالمى‬ ‫كة‬ ‫دةكةنء بةرةو دةخراونء َ‬ ‫مالويَرانى‬ ‫زياتر زؤرترى دةبةن‪.‬‬ ‫شكستى ئةو بزاوتة ئةقآلنيةى‬ ‫جيهانى ئيسالمى كة موعتةزيلةكان‬ ‫س��ةرم��ةش��ق��ى ب����وونء خةليفة‬

‫ئيسالمى‬ ‫فيَندةميَنتاليزمى‬ ‫سى سةرضاوةية ئاو‬ ‫لةمرؤدا‪ ،‬لةو َ‬ ‫ِ‬ ‫دةخواتةوةو تيَزةو تيورةكانى ئةمانة‬ ‫كة دونيابينى فيَندةميَنتاليستةكانى‬ ‫سةردةمى َ‬ ‫طلؤباليزةيشن دروست‬ ‫س��ى سةرضاوةية‬ ‫ئ��ةم‬ ‫دةك���ةن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ب��ةدريَ��ذاي��ى م��يَ��ذووى خ��ؤي��ان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةهةولى ويَناكردنى ئيسالميَكى‬ ‫ثاكء بيَطةردء بان ميَذوويدا بوون‪،‬‬ ‫هةميشة ضاويان لةسةر رابردوو‬ ‫بووة (رابردوويةكى دوور) و تاسةى‬ ‫ئةو نموونة ئايدياليةيان كردووة‬ ‫كة لة مةدينةدا بةرجةستة بووة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل تةسليم بوونى تةواو بةدةقء‬ ‫جيَكردنةوةى واقيع لةناو دةقدا‪ .‬ئةم‬ ‫ثرؤسةيةش واي��ك��ردووة ئيسالم‬ ‫وةك ئاينء شارستانيةتيَكى طةورة‪،‬‬ ‫لةسةدةى ضواردةهةمةوة لةسةر‬ ‫شانؤى جيهان ثاشةكشة بكاتء‬ ‫َ‬ ‫موسلمانانيش تةنيا لةكؤتاييةكانى‬ ‫س�����ةدةى ه������ةذدةو ل���ةط� َ‬ ‫��ةل‬ ‫لةشكركيَشيةكةى «ناثليؤن« بؤ‬ ‫سةر ميسر‪ ،‬مةسافةى ئةو جياوازية‬ ‫طةورةية لةنيَوان خؤيانء خؤرئاوادا‬ ‫قولى ضةند َ‬ ‫ببيننء لةخةونى َ‬ ‫سالةيان‬ ‫بةخةبةر بيَن‪.‬‬ ‫ئ��ةم��ة دؤخ �َي��ك��ى دذوار بؤ‬ ‫َ‬ ‫موسلمانان دروست دةكات‪ ،‬بةهؤى‬ ‫ئةو ثاشةكشة ميَذوويانةوة‪ .‬ئةوان‬ ‫ك��ة س��ةردةم��ان�َي��ك سةرمةشقى‬

‫ئةو دةردة كوشندةية بطيَريَتةوة‬ ‫كورى‬ ‫بؤ ضركةساتى «محةمةدى ِ‬ ‫عةبدول وةهاب« (‪)1791 – 1703‬‬ ‫و ت��ةواو‪،‬ي��ان تةنيا ساتة وةختى‬ ‫هاتنى «شيَخ لئيسالم« كة نازناوى‬ ‫«ئةمحةد بن تيمية«ية (‪– 1263‬‬ ‫‪ )1328‬بة بةرثرس بزانيَت‪ .‬نةخيَر‬ ‫ئةو دةيةويَت بؤ زةمةنيَكى ميَذوويي‬ ‫برؤينء بطةريَينةوة بؤ‬ ‫دوورت��ر ِ‬ ‫رؤذط����ارى م��ةرج��ةع��ى يةكةمى‬ ‫َ‬ ‫ئسوليةتى ئيسالمى‪ ،‬لة تايثة هةرة‬ ‫توندو داخراوةكةيدا كة «ئةحمةدى‬ ‫�ورى حةنبةل«ة (‪)855 – 780‬ء‬ ‫ك� ِ‬ ‫دامةزريَنةرى مةزهةبى حةنبةليية‬ ‫كة دؤطماترينء كؤنكريَتى ترين‬ ‫بروانة‪( :‬االسالم ء‬ ‫مةزهةبة لةئيسالمدا‪ِ .‬‬ ‫االنغالق الالهوتي – ل ‪.)110،111 ،109‬‬ ‫��ورى‬ ‫ئ���ةوة «ئ��ةح��م��ةدى ك� ِ‬ ‫حةنبةل«ة ثيَداطيرى دةكات لةسةر‬ ‫ئ��ةوةى‪ ،‬دةبيَت ثابةندى ت��ةواوى‬ ‫دةق��ى قورئانى بين وةك خؤى‪،‬‬ ‫بةبى هيض شرؤظةو ليَكدانةوةيةك‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هةروةها بانطمان دةكات بؤ ئةوةى‬ ‫ثيَغةمبةرء ه��اوةآلن��ىء طروثى‬ ‫مةدينة‪ ،‬بكةينة سةرمةشقء نمونةى‬ ‫خؤمانء شويَن ثيَيان َ‬ ‫هةلبطرين‬ ‫لةذيانء خواثةرستيدا‪ .‬واتة ثيَويستة‬ ‫َ‬ ‫موسلمانيَك لةهةر سةردةمء‬ ‫هةموو‬ ‫زةمانيَكدا بذى‪َ ،‬‬ ‫دةولةتى مةدينة بكاتة‬ ‫نمونةى باآلى خؤىء ليَى النةدات‪.‬‬

‫نةبوو‪َ ،‬‬ ‫بةلكو دةرةئةنجامى ئةو دؤخة‬ ‫ناهةموارة بوو كة ديدو تيَروانينى‬ ‫داخ���راو و نالؤذيكىء وةهمى‬ ‫ئةو كةسانة دروستيان كرد‪ ،‬ئةم‬ ‫ثرؤسةيةش توانستى شارستانيةتى‬ ‫ئيسالمى ل��ةه��ةم��وو داه �َي��ن��انء‬ ‫بةرةوثيَش ضوونيَك بيَبةرى كرد‪.‬‬ ‫دةرضوون لةنةفرةتيَكى ئةبةدى‪:‬‬ ‫ل��ةي��ادى دة س� َ‬ ‫�ال��ةى يانزةى‬ ‫سيَثتةمبةردا و ل��ةدي��دارَي��ك��ى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل رؤذنامةى‬ ‫رؤذنامةوانى‬ ‫(ل��ي��ب��راس��ي��ؤن)ى ف��ةرةن��س��ي��دا‪،‬‬ ‫«عةبدولوةهاب موئةدةب« َ‬ ‫دةليَت‪:‬‬ ‫(لةيانزةى سيَثتةمبةردا دزَي��وى‬ ‫هزرى جيهاديمان لةسةر دةستى‬ ‫فيَندةميَنتاليزمى ئيسالمى بينى‪ ،‬كة‬ ‫بروات)‪.‬‬ ‫دةتوانيَت ضى بكاتء‬ ‫َ‬ ‫تاكوى ِ‬ ‫�روان��ة‪( :‬رؤذن��ام��ةى المستقبل –‬ ‫ب� ِ‬ ‫ذمارة ‪ – 4118‬بةروارى يةكشةمة‬ ‫‪ .)2011/9/8‬مةترسى ئةم ثركيَشى‬ ‫كردنةى فيَندةميَنتاليزمى ئيسالمى‬ ‫كة (قاعيدة)و هاوشيَوةكانى ثيَى‬ ‫َ‬ ‫هةلدةستن‪ ،‬وا دةكات ئةوةندةى تر‬ ‫َ‬ ‫لةشةريَكى بيَئامانةوة‬ ‫مانان‬ ‫موسل‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫بئاليَنء ئيسالم وةك دينء وةك‬ ‫شارستانيةتيش دةردةدارت��ر بيَت‪.‬‬ ‫ليَرةوة بؤ بةرطرتن بةم مؤديَلة‬ ‫لةفاشيزمى ئيسالمى‪ ،‬ثيَويستة‬ ‫نوخبةى رؤشنبيرانء بيرياران‬ ‫ري بةو‬ ‫بةئةركى خؤيان هةستنء َ‬

‫خؤكوذية دةستة جةمعية بطرن كة‬ ‫فيَندةميَنتاليزمى ئيسالمى دةيةويَت‬ ‫َ‬ ‫موسلمانان‪.‬‬ ‫بيكاتة قةدةرى سةرجةم‬ ‫بةهةستكردن بةم مةترسيانةء بؤ‬ ‫َ‬ ‫ئسوليةتى‬ ‫دةرض��وون لةنةفرةتى‬ ‫ئيسالمى كة دةي��ةوَي��ت ئيسالمى‬ ‫شارستانى بةئيسالمى بةربةرى‬ ‫بطؤريَت‪ ،‬كةسانيَك هةن بةرثرسيارنة‬ ‫ِ‬ ‫لةطؤرينى ئةم‬ ‫هاتوونةتة مةيدانء‬ ‫ِ‬ ‫دةطةريَن‪.‬‬ ‫بارودؤخةى ئيَستا‬ ‫ِ‬ ‫«عةبدولوةهاب م��وئ��ةدةب«‬ ‫يةكيَكة لةو دةنطانةى دةيةويَت‬ ‫َ‬ ‫موسلمانان‪،‬‬ ‫جيهانى ئيسالمى و‬ ‫دةرى‪.‬‬ ‫َنة‬ ‫ي‬ ‫ب‬ ‫ل��ةو تونيَلة تاريكة‬ ‫َ‬ ‫دةيةويَت ئيسالم وةك بارمتةيةك‬ ‫َنى‬ ‫لةدةست ئةو موجاهيدانة دةربي َ‬ ‫كة تينوى خويَنء مردنء ويَرانةين‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل مؤديَرنةو‬ ‫دةيةويَت ئيسالم‬ ‫شارستانيةتى تازةدا ئاشتكاتةوة‪.‬‬ ‫دةخ���وازَي���ت ئ��ةو هيَ​َلة فيكرية‬ ‫لةئيسالمدا تؤخ كاتةوة كة «ئيبن‬ ‫عةرةبى« ء «ئةبو زةيدى بةستامى«ء‬ ‫«سةهرة وةردى« نويَنةرايةتى‬ ‫دةكةن‪.‬‬ ‫لةم ثيَناوةشدا كؤ لةوة ناكاتةوة‬ ‫كةبة ثيتى درشت بنوسيَت‪( :‬ئةوةى‬ ‫بةالى منةوة طرنطة ئةوةية رةخنة‬ ‫لةئاينةكةى خؤم بطرم كة ئيسالمة‪،‬‬ ‫بةو شيَوةيةى نيضة لةسةردةمء‬ ‫رؤذط�����ارى خ���ؤي���دا‪ ،‬رةخ��ن��ةى‬ ‫لةمةسيحيةت ث��يَ��دةط��رت)‪ .‬لةم‬ ‫ثرؤسةى رةخنةطرتنةشدا دةيةويَت‬ ‫«نيضة« ئاسا‪ ،‬دةس��ت بؤ هةموو‬ ‫شتيَك بةريَتء هةموو شتيَك بداتة بة‬ ‫رةخنة‪ ،‬تةنانةت ئةوانةشى ثيَى َ‬ ‫دةليَن‬ ‫(سةوابت)‪ .‬لةمبارةيةوة بؤضونيَكى‬ ‫دةليَت‪( :‬ثيَت َ‬ ‫بةجيَى هةية كة َ‬ ‫دةليَن‬ ‫دةتوانيت هةرضى هةية َ‬ ‫بيليَيتء‬ ‫دةست بؤ هةموو شتيَك بةريت‪ ،‬تةنيا‬ ‫قةرةى سةوابتةكان نةكةويت‪ .‬ئةم‬ ‫قسةية ماناى ئةوةية هيض َ‬ ‫نةليَينء‬ ‫هيض نةكةين‪ ،‬ضونكة ئةطةر نةمان‬ ‫توانى دةست بؤ سةوابتةكان بةرين‪،‬‬ ‫واتة ناتوانين هيض َبليَينء هيض بكةين)‪.‬‬ ‫دةرط���اك���ردن���ةوة ب���ةرووى‬ ‫رةخنةدا‪ ،‬قسةكردن بةدةنطى بةرزو‬ ‫بةئاشكرا لةسةر كؤى ئةو كيَشة‬ ‫ميَذووييانةى َ‬ ‫كةلةكة بوون‪ ،‬زامنى‬ ‫ئةوةن ئيسالم لةئاينيَكى شةرانطيَز‬ ‫و م��ةرط��دؤس��ت ء ب��ةرب��ةري��ةوة‪،‬‬ ‫بطؤرن بؤ ئيسالميَكى ذياندؤستء‬ ‫ِ‬ ‫شارستانى‪.‬‬ ‫ي��ان��زةى سيَثتةمبةر ضةند‬ ‫كارةساتيَكى قيَزةونء دزيَو بوو‪،‬‬ ‫دةك��رَي��ت دةرفةتيَكيش بيَت بؤ‬ ‫بةرخؤداضوونةوة‪ .‬سةرةتايةك بيَت‬ ‫بؤ لةبةريةك َ‬ ‫هةلوةشانى كةلةثوورى‬ ‫ئيسالمىء فةحسكردنى بةضاويَكى‬ ‫رةخ��ن��ةط��ران��ة‪« .‬ع��ةب��دول��وةه��اب‬ ‫موئةدةب« جةخت دةك��ات��ةوة كة‬ ‫ئيسالم وةك هةنديَك ثيَيان واية‬ ‫س��ةرض��اوةى َ‬ ‫مالويَرانيةكة نيية‪،‬‬ ‫َ‬ ‫مالويَرانىء نةهاتيةكة لةوةداية‬ ‫َ‬ ‫موسلمانان خؤيان بةئيسالمى‬ ‫كة‬ ‫دةك��ةن‪ .‬لةو داخرانة ترسناكةداية‬ ‫ك��ة «ئيبن ح��ةن��ب��ةل« دروس��ت��ى‬ ‫دةك��ات‪ .‬لةو تةوقدانى واقيعداية‬ ‫بةهةمةرةنطيةكانيةوة لةضوارضيَوةى‬ ‫ِ‬ ‫دةق����دا ك��ة الى «ئيبن تيمية«‬ ‫دةيبينين‪ .‬لةتةريَزكردن لةذيانء‬ ‫خؤشويستنى مةرطداية الى «سةيد‬ ‫طؤران‬ ‫قوتب«‪ .‬لةفةرامؤشكردنى‬ ‫ِ‬ ‫ب��وون و رةوت��ى ميَذووداية‪ ،‬الى‬ ‫كورى عةبدولوةهاب«‪.‬‬ ‫«محةمةدى ِ‬ ‫لةو هةوآلنةداية كة «بن الدن«ء‬ ‫«زةرق���اوى« و هاوشيَوةكانيان‬ ‫دةي���دةن‪ ،‬ت��ا (ق��اع��ي��دة)ء تيرؤرو‬ ‫توندوتيذى بكةنة ناسنامةى تةواوى‬ ‫َ‬ ‫موسلمانانء شوناسى ئيسالم‪.‬‬ ‫ث���رؤذة رةخ��ن��ةي��ةك��ةى ئةم‬ ‫دة س� َ‬ ‫��ال���ةى «ع��ةب��دول��وةه��اب‬ ‫َ‬ ‫موئةدةب«هةوليَكة بؤ بةرطرتن‬ ‫ب��ةه��ةم��وو ئ��ةم��ان��ة‪ ،‬ريَطةطرتنة‬ ‫ل��ة دووب��ارةب��وون��ةوةى يانزةى‬ ‫سيَثتةمبةريَكى دى‪ .‬نيشاندانى‬ ‫روويةكى ديكةى ئيسالمة كة عاريفى‬ ‫ط���ةورةى وةك «ئيبن عةرةبى«‬ ‫بةرهةم هيَناوة‪ .‬نةفرةتكردنيشة‬ ‫ل��ةو ئ��س� َ‬ ‫�ول��ةى خةريكة ئيسالم‬ ‫لةدينى خواثةرستيةوة‪ ،‬دةكاتة دينى‬ ‫جةنطاوةرة خؤكوذةكان‪.‬‬


‫هاوآلتي‬

‫دؤسية‬

‫‪birura_hawlati@yahoo.com‬‬ ‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫َ‬ ‫ثرسى دةولةت لةباشوورى كوردستان‬

‫ــــيَزةكانـى ئةمـةريكا‬

‫به‌ره‌و دامه‌زراندنه‌وه‌ی‬ ‫كوردستانی قه‌فقازيا‬

‫ــــةتى كـوردسـتــان‬ ‫لة ميَزطةرديَكى ط��ةورة خويَندرايةوة كة‬ ‫دةيةها بيرمةندو سياسةتمةدارو قانونناسى‬ ‫كوردستان و عيراق لة دةرةوةو ناوةوةى‬ ‫عيَراق و كوردستان ئامادةى بوون‪ ,‬تةنانةت‬ ‫مشتومرى زؤرى ليَكةوتةوة و ئيَمة بة زمانى‬ ‫ِ‬ ‫عةرةبى ئاراستةى ئامادةبوانمان دةكرد‪..‬‬ ‫هةموو ميدياكان زؤر بة طرنطةوة تةماشاى‬ ‫ئةو وةرةقةييان كرد‪ ,‬ئةمانةش هةمووى‬ ‫لةسةنتةرةكةمان ديَكؤميَنت كراوة‪.‬‬ ‫ئيَستاش سوثاس بؤ خوا ئةو دؤست و‬ ‫لي دةكردين‬ ‫برادةرنةمان كة طلةيى تايبةتيان َ‬ ‫ئةمرؤ‬ ‫ضين‪,‬‬ ‫و دةيانووت برا ئيَوة خةريكى‬ ‫ِ‬ ‫لة ئيَمة زياتر لة ميدياكاندا باسى ئةو دؤزة‬ ‫دةكةن‪ ,‬كة ئةمة جيَطاى َ‬ ‫دلخؤشى ئيَمةية‪,‬‬

‫ثرسي جا ِردانى‬ ‫سةربةخؤيى كوردستان‬ ‫و دروستبوونى دةولَةتى‬ ‫كوردى ثرسَيكى كؤن و‬ ‫نويَية‪ ,‬كؤنة ضونكة خولياى‬ ‫سياسةتمةدارانى كوردة‬ ‫هةر لة ثَيش و ثاش نةمانى‬ ‫خةالفةتى عوسمانيةكان‪,‬‬ ‫ئةم هيواو ئاواتة ثترتر بوو‬ ‫كاتَيك ميللةتان داواى‬ ‫دروستكردنى دةولَةتى‬ ‫قةوميان دةكرد‪ ,‬بةتايبةت‬ ‫ميللةتى عةرةب كة‬ ‫بانطةشةى دروستكردنى‬ ‫دةولَةتَيكى عةرةبى‬ ‫يةكطرتويان لةاليةن‬ ‫بةريتانياوة ثَيدرابوو‪,‬‬ ‫ثاش روخاني دةولَةتى‬ ‫عوسمانى‪ ,‬هةروةها‬ ‫هةمان بةلَ​َينيش بة كورد‬ ‫و نةتةوةكانى ترى ذيَر‬ ‫دةسةآلتى عوسمانيةكان‬ ‫درابوو‬ ‫ضونكة ئةو مافة مافيَكى رةواي��ةو وةزعى‬ ‫ئةمرؤش زؤر لةبارة‪.‬‬ ‫ثي‬ ‫دةرفةتم‬ ‫باشترين‬ ‫دةتوانيت‬ ‫هاوآلتى‪:‬‬ ‫َ‬ ‫َبليَيت كة طةلى كورد لةدةستى دابيَت دواى‬ ‫سةدةى(‪ )19‬بةدواوة بؤ راطةياندنى َ‬ ‫دةولةتى‬ ‫كوردستان؟‬ ‫د‪ .‬محمد بازياني‪ :‬دةتوانين ئاماذة بؤ‬ ‫ضةند دةرفةتيَك كة لة دؤسييةى (القضية‬ ‫الكوردية لدغات يف جحر واح���د) وات��ة‪ :‬دؤزى‬ ‫كوردو ضةند ثيَوةندانيَك لةيةك كونةوة‪,‬‬ ‫َرينانة كردوة‬ ‫لةويَدا ئاماذةمان بةو دةرفةتة زي ِ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةستانةدا بيَت‬ ‫كة كورد لةبرى ئةوةى‬ ‫كة داكؤكى لة ثةيماننامةى سيظةر دةكرد‬ ‫كة مافى كوردى دةستةبةردةكرد‪ ,‬بةآلم بة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل (ئةنكةرة)‬ ‫داخةوة سياسةتمةداران‬ ‫بروايان بة ثةيمانى لؤزان بوو‪,‬‬ ‫دا بوون كة ِ‬ ‫كة لة دوور و نزيكةوة باسى كوردى تيَدا‬ ‫نيية‪ ,‬بة ثيَضةوانةى سيظةر‪ ,‬تةنانةت دةتوانين‬ ‫َبليَين سياسةتمةدارانى ئةو سةردةمةى كورد‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كةماليةكاندا‬ ‫هؤكارى زؤر طةورة بوون‬ ‫بؤ ئيَمزاكردنى ثةيمانى لؤزان‪.‬‬ ‫دووةميان‪ :‬ثاش ثرؤسةى ِرزطاركردنى‬ ‫عيَراق وةك بريمةر ئاماذةى ثيَدةكات كة‬ ‫كوردةكان دةستكراوة بوونة بؤ ئةوةى بطةنة‬ ‫سنوورةكانى كوردستان لة حةمرين بةآلم‬ ‫ئةوان نةيانتوانى ئةو دةرفةتة بقؤزنةوة‪.‬‬ ‫س�َي��ي��ةم‪ :‬ئيَستا ئ��ةط��ةر خ��ؤي��ان بؤ‬ ‫ئامادةنةكةن‪.‬‬ ‫ه���اوآلت���ى‪ :‬هةميشة ب��اس��ى خراثى‬ ‫بارودؤخى دةرةكى نةطونجاوى بارودؤخى‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتى دةكريَت بؤ ئةم بابةتة‪،‬‬ ‫هةريَمى و ني‬ ‫دةتوانيت ثيَمان َبليَيت ئةى بارودؤخى ناوخؤ‬ ‫جاردان و سةربةخؤيى‬ ‫هيَندة لةبارة بتوانيَت ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبطريَت ئةطةر‬ ‫دةول��ةت��ى كوردستان‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتى طونجا؟‬ ‫بارودؤخى هةريَمى و ني‬

‫د‪ .‬محمد بازياني‪ :‬ئيَمة لة ثرسيارةكانى‬ ‫ثيَشتر ئاماذةمان بؤ ئ��ةوة ك��رد‪ ,‬دةبيَت‬ ‫ئةم هيواو ئاواتة دةس��ةآلت��دارى كوردى‬ ‫َ‬ ‫رؤلةكانيان لةسةر ثةروةردة بكةن كة دةبيَت‬ ‫بة هةقيقةت و راستى ئةوةتا خواروى سودان‬ ‫بؤسنة تةيمور بوون ئيَمةش دةبين‪ ,‬هةروةها‬ ‫ثربكريَتةوة لةنيَوان‬ ‫دةبيَت ئةو بؤشايية ِ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطا‪ ,‬حكومةتيَكة تةداولى‬ ‫دةسةآلت و‬ ‫دةستاودةستى لة كوردستاندا دروست ببيَت‬ ‫دور لة حكومةتى ديكتاتؤرى و خؤسةثيَنةر‪,‬‬ ‫جا ئةطةر ئةو بنةمايانة بةرجةستة بكريَت بؤ‬ ‫لةبار نابيَت‪.‬‬ ‫هاوآلتى‪ :‬ئةو بارودؤخةى سوريا ثيَيدا‬ ‫َثةردةبيَت وبةشدارى كردنى ثةرلةمانتارانى‬ ‫تي ِ‬ ‫كورد لةتوركياو مةرامى بوون بة ئةندام لة‬ ‫يةكيَتى ئةوروثاو ئةطةرى ليَدانى ئةمةريكا لة‬ ‫كؤمارى ئيسالمى ئيَران تاضةند َ‬ ‫دلخؤشكةرة‬ ‫بؤ شادبوونةوةى كورد بةمافةكانى لةو‬ ‫ثارضانةداو تةكان و سةرةتايةك بيَت بؤ‬ ‫َ‬ ‫(كؤنفيدرال)‪.‬‬ ‫ثيَكهيَنانى كوردستانيَكى‬ ‫د‪ .‬محمد بازياني‪ :‬بارودؤخي ئيَستاى‬ ‫سورياو ئيَران و ئةطةرى ثارضةثارضة‬ ‫بوونيان دةرفةتيَكى ديكةية بؤ ثيَكهيَنانى‬ ‫َ‬ ‫كؤنفيدرالى‪ ,‬كة هةنطاو دةبيَت‬ ‫كوردستانيَكى‬ ‫بؤ كوردستانيَكى طةورة‪ ,‬كة لة سياسةتدا‬ ‫هيض شتيَك موستةحيل نية‪ ,‬ئةطةر ‪ 30‬ساأل‬ ‫ثيَش ئيَستا كةسيَك بيوتاية ثاش ‪َ 25‬‬ ‫سالى‬ ‫دى كوردستان خؤى نةوت دةردةك��ات و‬ ‫سةرؤكى هةريَم و سةرؤكايةتى وةزيران‬ ‫و ثةرلةمان و فرؤكةخانةو ‪..‬هتدى دةبيَت‪,‬‬ ‫لةوانةية كةسانيَك بياندايةتة قاقاى ثيَكةنين‪,‬‬ ‫ئةمرؤ هةموو ئةمانة راستن و واقيعى‬ ‫بةآلم ِ‬ ‫بةرجةستةن‪.‬‬ ‫بريارة لةكؤتايى مانطى‬ ‫ه��اوآلت��ى‪ :‬وا ِ‬ ‫َ‬ ‫ئةمسالى ‪ 2011‬دا ئةمةريكا دواين‬ ‫دوازدةى‬ ‫سةربازى خؤى لةعيَراق بكشيَنيَتةوة ‪،‬‬ ‫كشانةوةى هيَزةكانى ئةمةريكا لةبةرذةوةندى‬ ‫كي دةشكيَتةوة؟ ئايا كاريطةرى‬ ‫كي و بةزيانى َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةدةولةت بوونى كوردستان‬ ‫لةسةر ثرسى‬ ‫ضى دةبيَت؟‬ ‫د‪ .‬محمد ب��ازن��ى‪ :‬ل��ة ب��ةرذةوةن��دى‬ ‫هةنديَكة و دذ بة بةرذةوةندى هةنديَكى ترة‪,‬‬ ‫لةبةرذةوةندى ك��وردة ضونكة سةرةتاية‬ ‫َ‬ ‫دةولةتة‪ ,‬كاريطةرى‬ ‫بؤ دروستكردنى ئةو‬ ‫َ‬ ‫بةدةولةتبوونى‬ ‫ثؤزةتيظى هةية لةسةر ثرسى‬ ‫كوردستان‪ ,‬ئةمةش بةئاشكرا جيَطرى‬ ‫سةركؤمارى ئةمريكا جؤ بايدن ثيَش بوونى‬ ‫بة جيَطر لة تويَذينةوةيةكدا ئاماذةى ثيَدةكات‬ ‫و‪َ ,‬‬ ‫دةليَت‪ :‬كاريطةرة بؤ زةمانةتى ئةمنى‬ ‫ميللى ئةمريكا عيَراق دابةش بيَت بةسةر‬ ‫ضوار هةريَمدا‪ ,‬هةروةها خاوةن ثةرتوكى‬ ‫كؤتاى عيراق (البيرت غالبيرت) ‪The end‬‬ ‫‪ of IRAQ‬بة ئاشكرا ئاماذة بةوة دةكات‬ ‫عيَراقيَكى يةكطرتوو ئيَستا بوونى نية‪َ ,‬‬ ‫بةلكو‬ ‫عيَراق ئيَستا ثارضةثارضةية‪ ,‬ئةم ثياوةش‬ ‫دارشتنى دةستورى‬ ‫رؤلى طةورةى هةبوو لة ِ‬ ‫عيراقى‪.‬‬ ‫هاوآلتى‪ :‬حسن عةلةوى ثيَيواية ئيَستا‬ ‫َ‬ ‫دةولةتى‬ ‫كاتيَكى طونجاوة بؤ راطةياندنى‬ ‫كوردى كؤميَنتتان لةسةر ئةم قسةية ضيةو‬ ‫ثيَتواية ئةمة سةرةنجامى ليَكؤلينةوةى‬ ‫بةريَزةية ياخود خويَندنةوةى ترى بؤ‬ ‫ئةو ِ‬ ‫دةكةيت؟‬ ‫د‪ .‬محمد بازياني‪ :‬بيرمةندى طةورة‬ ‫حسن عةلةوى نةك هةربيرمةندة َ‬ ‫بةلكو‬ ‫تويذةرةوانيكى بير ووردو بةتواناية‪ ,‬ئةو‬ ‫قةناعةتةى لةسةر دات��ا و زانيارية‪ ,‬نةك‬ ‫دةبريَت‪ ,‬بةس‬ ‫هةست و سؤزيَك بيَت دةرى ِ‬ ‫بة داخ��ةوة ميدياى ك��وردى نةيتوانى ئةم‬ ‫مةسةلةية كة زؤر لة بةرذةوةندى كورداية‬ ‫وةك ثيَويست طرنطى ثيَبدات ئةمة نةطبةتى‬ ‫ئةمرؤدا‪.‬‬ ‫كوردة لة دويَنآ و ِ‬

‫ثرؤفايل‪:‬‬ ‫ناوى سيانى‪ :‬محةممةد سيد نوري‬ ‫احمد‬ ‫نازناو‪ :‬بازياني‬ ‫ساَلى لةدايك بوون ‪1953 :‬‬ ‫شوَينى لةدايك بوون‪ :‬كةركوك‬ ‫بروانامة‪ :‬دكتؤرا لةثةيوةندية‬ ‫ِ‬ ‫نيودةوَلةتيةكان‬ ‫ثيشةى ئ َيستا‪ :‬سةرؤكى سةنتةرى‬ ‫هودا‬

‫‪9‬‬

‫رةمةزان كةريم *‬ ‫َ‬ ‫دةولةتة‬ ‫ثيَويستة لةسةرمان ئةو‬ ‫دابمةزريَنينةوة كة بة شيَوةيةكى ناياسايى‬ ‫ليَيان داطير كردووين‪ ،‬ئةوةش بة دةست‬ ‫طو ِرانكارييانةى‬ ‫ديَنين‪ ،‬بة ثشت بةستن بةو َ‬ ‫َ‬ ‫ناوةراست و‬ ‫ذهةالتى‬ ‫رو‬ ‫دوايى كة بةسةر َ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫هةول و‬ ‫جيهاندا هاتوون‪ ،‬شان بة شانى‬ ‫خومان‪ ،‬لة كاتى ئيَستادا ئةوة‬ ‫كوششةكانى َ‬ ‫َ‬ ‫كو َ‬ ‫مةلطاى‬ ‫لةسةر‬ ‫َويستة‬ ‫ي‬ ‫بةدى دةهيَنن‪ ،‬ث‬ ‫َ‬ ‫كو َ‬ ‫مةلطاى‬ ‫كوردى بة شيَوةيةكى طشتى و َ‬ ‫سوظيةتى‬ ‫كوردى لة شارةكانى يةكيَتى َ‬ ‫جاران‪ ،‬كة بير بكةنةوةو َ‬ ‫هةولةكانيان يةك‬ ‫بو ضارةسةر كردنى كيَشةكانى‬ ‫بخةن َ‬ ‫وةك َ‬ ‫ئةليَن ضوار ثارضةى كوردستان‪،‬‬ ‫ك��ة ل��ة راستيدا ثيَنج ثارضةية و لة‬ ‫ناويشياندا كوردستانى سوور‪ .‬ثيَويستة‬ ‫دةس��ت بةكاربين لة ثيَناوى دووب��ارة‬ ‫دام��ةزران��دن��ةوةى كوردستانى سوور‬ ‫و ناوى ليَبنيَين (كوردستانى قةفقازيا)‪،‬‬ ‫زورة لة‬ ‫من ل��ةم ب���وارةدا ماوةيةكى َ‬ ‫َ‬ ‫سةروكى كوردستانى‬ ‫لةطةل‬ ‫ثةيوةنديدام‬ ‫َ‬ ‫بةريَز (وةكيل موستةفايف)‪ ،‬لةو‬ ‫سوور ِ‬ ‫باوةرشدام ئةمجارة‪ ،‬كة جارى سيَيةم و‬ ‫ِ‬ ‫كوتايية‪ ،‬كوردستان لة قةفقازيا دروست‬ ‫َ‬ ‫دةكةين و هةموو ثارضةكانى تريش يةك‬ ‫دةخةين و بةم شيَوةيةش خةونى طةورةى‬ ‫ه��ةزاران َ‬ ‫سالةى كورد بة دامةزراندنى‬ ‫كوردستانى طةورة بةدى ديَنين‪ ،‬ئيَمة ئةو‬ ‫سةروكى كوردستانى قةفقازيا‬ ‫نامةيةى‬ ‫َ‬ ‫طةياندوتة‬ ‫موستةفايف)مان‬ ‫(وةكيل‬ ‫َ‬ ‫كوثييةكى‬ ‫و‬ ‫(ميدفيدف)‬ ‫روسيا‬ ‫كى‬ ‫سةرو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سةروكى‬ ‫لة‬ ‫هةريةك‬ ‫�و‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫نامةكةمان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئازةربيجان و ئةرمينيا ن���اردووة‪ ،‬لة‬ ‫نامةكةدا بة شيَوةيةكى روون و ئاشكرا‬ ‫كو َ‬ ‫مةلةى (مينسك)‬ ‫ئةوة نووسراوة كة َ‬ ‫ضارةسةرى قةيرانى (كاراباخ) ناكات‪َ ،‬‬ ‫بةلكو‬ ‫دووبارة دامةزراندنةوةى َ‬ ‫دةولةتى كوردى‬ ‫خويدا‬ ‫نةكةى‬ ‫كو‬ ‫َ‬ ‫لة ضوارضيَوةى سنوورة َ‬ ‫ضارةسةرى ئةم قةيرانة دةكات‪.‬‬ ‫كورتةيةك دةربارةى ميَذووى‬ ‫كوردستانى سوور و قةفقازيا‬ ‫َ‬ ‫دةولةتى كوردى لة‬ ‫شةدادييةكان‪-‬‬ ‫قوناغى رووخانى خةالفةتى‬ ‫قةفقاز‪ ،‬لة َ‬ ‫ع��ةرةب��ي��دا ‪951‬ز‪ ،‬ثلة و ث��اي��ةى وال��ى‬ ‫وياليةتى ئةرمينيا بة ثايتةختةكةى (دوين)‬ ‫ةوة‪ ،‬لة دةستثيَكى َ‬ ‫سالى ‪967‬ز وردة‬ ‫وردة بةهيَز بوو‪ ،‬هةروةها شةدادييةكان‬ ‫فةرمان رةوايى ناوضةى ئاران و (طةنجة)‬ ‫ى ثايتةختيان كردووة‪ ،‬كة ثيَشتر لة ذيَر‬ ‫ئيدارةى والى عةرةبى وياليةتى ئةرمينيادا‬ ‫بوو‪ ،‬كة دواى داطيركارى سةلجوقييةكان‬ ‫بو قةفقاز بوون بة شويَن كةوتووانيان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ثاشكوى‬ ‫سالى ‪1072‬ز ب��وون بة‬ ‫لة‬ ‫َ‬ ‫ثاشايةتى (بةغراتيت) ئانيسييةكان‪ ،‬ثيَكةوة‬ ‫ناوةراستةكانى‬ ‫ئيمارةتى ئانيسييةيان لة‬ ‫ِ‬ ‫سةدةى ثيَنجةمدا دروست كرد‪ ،‬لة ذيَر‬ ‫فةرمان رةواي��ى ساالرييةكان (طةنجة)‬ ‫بوو بةثايتةختى نةوةى كوردى شةدادي‪،‬‬ ‫لة م��اوةى فةرماندارى (فضلون ‪- 895‬‬ ‫‪)1030‬ز‪( ،‬طةنجة) بةهيَزتر بوو‪ ،‬ليَرةدا‬ ‫شةدادييةكان َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫قةاليان دروست كرد‪،‬‬ ‫كوشك و شويَنى حةوانةوةى َ‬ ‫قافلةكانى‬ ‫َ‬ ‫(خان) و دةستيان كرد بة سكةى دراو و‬ ‫لة دةوروب��ةرى شارةكةدا َ‬ ‫نوي و‬ ‫قةالى َ‬ ‫توكمةيان دامةزراند‪ ،‬لة َ‬ ‫سالى ‪1063‬ز دا‬ ‫َ‬ ‫دةروازة رازاوةكانى (طةنجة) دروست‬ ‫بو ناوةنديَكى‬ ‫طو ِرانى (طةنجة) َ‬ ‫كران‪ ،‬بة َ‬ ‫بةهيَز و طةورة‪ ،‬رووبةرةكةيشى فراوان‬ ‫طةرةكى بازرطانى و ثيشةسازى‬ ‫بوةوة و ِ‬ ‫ن��وَي��ى تيا دروس���ت ك��را‪ ،‬ئاوريشم و‬ ‫ثيشةسازى ئاوريشم سةرنجى نةك‬ ‫ناوخويى َ‬ ‫بةلكو بيانيشى‬ ‫كريارى‬ ‫َ‬ ‫تةنيا ِ‬ ‫رادةكيَشا‪ ،‬وةكو ئاشكراية فةرماندارى‬ ‫َ‬ ‫(سةالحةدينى ئةيوبي)‪ ،‬كة دذى‬ ‫كورد‬ ‫سةليبييةكان بةرطرى لة جيهانى ئيسالمى‬ ‫هوزى (رةواد)‬ ‫دةكرد‪ ،‬بة رةطةز سةر بة َ‬ ‫ييةكان بوو‪.‬‬ ‫(ب���ه���اءال���دي���ن ب���ن ش�����داد) سكرتيَرى‬ ‫تايبةتى سةركردةى مةزن لة كتيَبةكةيدا‬ ‫َ‬ ‫سةالحةدين لة‬ ‫نووسيويةتي‪( :‬باوكى‬ ‫دوي��ن لة داي��ك ب��ووة)‪ ،‬ه��ةروةه��ا (ابن‬ ‫االسير) كة يةكيَك بووة لة هاوضةرخةكانى‬ ‫َ‬ ‫(سةالحةدينى ئةيوبي) لةبارةى ثيَطةى‬ ‫جوطرافى (دوين)ةوة َ‬ ‫ئةل َي‪( :‬باو و باثيرانى‬ ‫َ‬ ‫كةوتوتة‬ ‫سةالحةدين لة دوينةوة‪ ،‬كة‬ ‫َ‬ ‫بو عيراق‬ ‫كردووة‬ ‫ضيان‬ ‫كو‬ ‫ئازةربيجانةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫سوظيةتييةوة‬ ‫�وم��ارى ئازةربيجانى‬ ‫َ‬ ‫ك� َ‬ ‫َ‬ ‫خوياندا‬ ‫َنى‬ ‫ي‬ ‫شو‬ ‫لة‬ ‫هةر‬ ‫م‬ ‫�ةال‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫دان��ران‪،‬‬ ‫َ‬ ‫فيسورى ثيَشوو لة‬ ‫ثرو َ‬ ‫(جوزية) َ‬ ‫مانةوة‪َ ،‬‬ ‫زانكوى ئازةربيجان لة َ‬ ‫هةلويَستيَكيدا دذى‬ ‫َ‬ ‫شو ِرشى َ‬ ‫سالى ‪1930‬دا‪ ،‬لة ثةيمانطاى‬ ‫َ‬ ‫بو تويَذينةوةى زانستي‪،‬‬ ‫ئازةربيجانى َ‬ ‫طفتوطويةكيدا لة ب��ارةى مةسةلةى‬ ‫لة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ناوةراستدا‪ ،‬ئةوةى‬ ‫تى‬ ‫ذهةال‬ ‫رو‬ ‫لة‬ ‫كورد‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫زور خزمةتى‬ ‫راطةياندووة‪ :‬ئينطليزةكان َ‬ ‫كوردى عيراقيان كردووة (ئةمةش كوردانى‬ ‫خويدا رادةكيَشي) لة َ‬ ‫ثال ئةم‬ ‫توركيا بةالى َ‬ ‫درو و دةلةسانةدا سياسةتى نةتةوةيى‬ ‫َ‬ ‫سوظيةت شيَويَنرا و لةو ماوةيةشدا‬ ‫يةكيَتى َ‬ ‫هيض خويَندنطةيةك بة زمانى كوردى لة‬ ‫ئازةربيجاندا بوونى نةبوو‪.‬‬

‫بةهروزي)‪ ،‬كة دواتر‬ ‫بو الى (مجاهدى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫(سةالحةدين)يان وةكو بةرثرسى‬ ‫باوكى‬ ‫َ‬ ‫قةالى تكريت دةست نيشان كردووة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫(سةالحةدين) لة‬ ‫لة راستيدا باوكى‬ ‫(دوي��ن) لة دايك بووة و ئةيوبييةكان و‬ ‫شةدادييةكانيش لة نةوةى روادييةكان‬ ‫بوون‪ ،‬ئةمةش وامان ليَدةكات باوةآ بة‬ ‫بوونى ثةيوةندييةكى نزيكايةتى لة نيَوانياندا‬ ‫بو كرد‪،‬‬ ‫بكةين‪ .‬وةك ثيَشتريش ئاماذةمان َ‬ ‫َ‬ ‫رةضةلةكدا سةر بة‬ ‫كة شةدادييةكان لة‬ ‫(دوي��ن) ب��وون‪ ،‬وةكو زانراويشة دايكى‬ ‫َ‬ ‫ذه��ةالت (نيزامى‬ ‫رو‬ ‫شاعيرى ط��ةورةى َ‬ ‫طةنجةوي)‪ ،‬كة هةموو ذيانى لة (طةنجة)‬ ‫َ‬ ‫رةضةلةك سةر بة‬ ‫بةسةر ب��ردووة‪ ،‬بة‬ ‫نةوةى رةوادى بووة‪( ،‬نيزامى طةنجةوي)‬ ‫يش لة ثيَشةكى داستانى (لةيل و مةجنون)‬ ‫ةكةيدا باسى ئةوةى ك��ردووة كة دايكى‬ ‫كضى سةركردةيةكى كورد بووة‪.‬‬ ‫فةرمان رةواي��ى شةدادييةكان كة‬ ‫بووة‬ ‫نزيكةى هةموو قةفقازياى طرت َ‬ ‫بو ماوةى ‪َ 113‬‬ ‫سال بةردةوام بوو‪ ،‬لةو‬ ‫َ‬ ‫فةرمانرةواى‬ ‫شةدادييةكان‬ ‫ماوةيةشدا‬ ‫ِ‬ ‫(ئاران‪ ،‬نةخيتشظان‪ ،‬طةنجة‪ ،‬بارد‪ ،‬دوبةيل و‬ ‫بةيلكان) بوون‪.‬‬ ‫ناوضةى يان هةريَمى كوردستانى‬ ‫ن��اس��راو بة (كوردستانى س���وور)‪ ،‬بة‬ ‫زمانى ئازةريش (قزل كوردستان) بريتيية‬ ‫لة يةكةيةكى ئيدارى لة ضوارضيَوةى‬ ‫سوظيةتيدا‪ ،‬لة َ‬ ‫سالى ‪1923‬ز‬ ‫ئازةربيجانى َ‬ ‫َ‬ ‫�ةرةراى‬ ‫�‬ ‫س‬ ‫‪1929‬ز‪،‬‬ ‫ى‬ ‫سال‬ ‫دام��ةزراوة تا‬ ‫ِ‬ ‫زوربةى دانيشتووانةكانى كورد‬ ‫ئةوةى كة َ‬ ‫بوون‪َ ،‬‬ ‫بةالم هةريَمى كوردستانى نةيتوانى‬ ‫دابريَذي‪.‬‬ ‫ى‬ ‫خو‬ ‫بو‬ ‫زاتى‬ ‫حوكمى‬ ‫َ َ‬ ‫ِ‬ ‫دابةشبوونى ئيداري‪:‬‬ ‫ن��اوةن��دى يةكةى ئ��ي��داري‪ -‬شارى‬ ‫الضين بوو (تا َ‬ ‫سالى ‪1923‬ز لة رووى‬ ‫ئيدارييةوة‪ -‬طوند بوو‪ -‬لة َ‬ ‫سالى ‪1926‬ز‬ ‫ناوى ليَنرا (ئابادةليار)‪ ،‬دابةشى سةر‬ ‫شةش بةريَوبةرايةتى كرابوو‪ :‬قةرةقشالق‪،‬‬ ‫كالباجار‪ ،‬قوباتلني‪ ،‬قوتورلي‪ ،‬كورد‪-‬طةنجي‪،‬‬ ‫و مراد هانلي‪ .‬سةرجةم دامةزراوةكانى‬ ‫كوردستانى س��وور لةبةر ئ��ةوةى ثيَى‬ ‫نةدةوترا هةريَم‪ ،‬لة شوشة بوو‪.‬‬ ‫دانيشتوان‪:‬‬ ‫لة َ‬ ‫سالى ‪1926‬زدا‪ 51,2 ،‬هةزار كةس‬ ‫لة هةريَمةكةدا ذي��اون‪ ،‬كة ‪ %73‬كورد‬ ‫ب��وون و ‪ %26‬ئ��ازةرى ب��وون‪ ،‬ذم��ارةى‬ ‫سوظيةت ‪41,2‬‬ ‫كوردةكانى ئازةربايجانى َ‬ ‫ه��ةزار كةس ب��وون و ريَ��ذةى ‪ %1,8‬ى‬ ‫كومارةكةيان ثيَك دةهيَنا‪،‬‬ ‫دانيشتوانى َ‬ ‫روشنبيرى‬ ‫راى‬ ‫ئاثو‬ ‫َو‬ ‫ي‬ ‫ن‬ ‫لة‬ ‫زوربةيان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كة َ‬ ‫ئازةربايجانيدا توانةوة و ئةوةش روون‬ ‫ئاخو ئةمة لة ئةنجامى ليَكضوونى‬ ‫نيية كة َ‬ ‫روشنبيرى و شيَوازى ذيانيانةوة بووة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ياخود ناضار كراون‪ .‬وةك ئةزانين كة تةنيا‬ ‫‪ %17‬واتة؛ ‪ 14,2‬هةزار كةس لةو كوردانةى‬ ‫سوظيةتدا ذياون زمانى‬ ‫لة ئازةربيجانى َ‬ ‫خويان داناوة‪.‬‬ ‫دايكى‬ ‫كوردييان بة زمانى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هوى‬ ‫واية‬ ‫َيان‬ ‫ي‬ ‫ث‬ ‫ةران‬ ‫ل‬ ‫َكو‬ ‫َ‬ ‫هةنديَك لة لي َ‬ ‫بو خودى زمانةكةيان‪،‬‬ ‫نةزانينى كورد َ‬ ‫ئةطةريَتةوة كة ياسا‬ ‫بارودوخة‬ ‫بو ئةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى فةرمان رةواى‬ ‫بريارةكانى‬ ‫و ِ‬ ‫سوظيةتى بةسةر كوردةكانيدا‬ ‫ئازةربايجانى َ‬ ‫�وش��ك��ردن و‬ ‫�‬ ‫�ةخ‬ ‫�‬ ‫�ط‬ ‫�‬ ‫ي‬ ‫ر‬ ‫�ة‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫س��ةث��ان��دب��وو‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بو فيَربوونى‬ ‫خةكة‬ ‫بارودو‬ ‫نالةباركردنى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫زمانى كوردي‪.‬‬ ‫بو يةكةم جار لة َ‬ ‫سالى‬ ‫ثيتة كوردييةكان َ‬ ‫روشنبيرى‬ ‫وةزارةت��ى‬ ‫‪1924‬ز‪ ،‬لةاليةن‬ ‫َ‬

‫ميَذوو‪:‬‬ ‫هةريَمى كوردستانى لة َ‬ ‫سالى ‪1930‬ز‬ ‫ثةيوةنداربي بةم ناوضةيةوة‪،‬‬ ‫ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫ن��اوى كوردستان لة َ‬ ‫سالى ‪1921‬ز دا‬ ‫َ‬ ‫(ساليَك ثيَش دامةزراندنى‬ ‫بةكارهاتووة‪،‬‬ ‫هةريَمى كوردستان) لة ‪16‬ى تةموزى‬ ‫بريارى‬ ‫‪1923‬ز هةريَمى كوردستان بة ِ‬ ‫ليذنةى ناوةندى تةنفيزي‪ /‬ئازةربيجانى‬ ‫�روف)‬ ‫سوظيةتى بةسةرثةرشتى (ك��ي� َ‬ ‫َ‬ ‫شانوى كوردى‬ ‫دامةزريَنرا‪ .‬خويَندنطة و‬ ‫َ‬ ‫سةريان َ‬ ‫هةلدا‪ ،‬هةريَمى كوردستان لة ‪25‬ى‬ ‫بو ‪8‬ى ئابى ‪ 1930‬بةردةوام‬ ‫‪1923‬‬ ‫ئايارى‬ ‫َ‬ ‫ب��وو‪ ،‬كة ناوةندةكةى ش��ارى (الضين)‬ ‫بوو‪َ ،‬‬ ‫بةهوى فشارةكانى (موستةفا‬ ‫بةالم‬ ‫َ‬ ‫سةروكى توركيا و‬ ‫ئةتاتورك)ى‬ ‫كةمال‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ستالين و‬ ‫ئةو ريَككةوتنة نهيَنييةى‬ ‫باطيروفدا هةيبوو‪ ،‬توانرا دةست بةسةر‬ ‫َ‬ ‫كوردستانى سووردا بطيريَت‪.‬‬ ‫ل��ة ئ��ةرش��ي��ف��ى ت��ورك��ي��دا ضةند‬ ‫َ‬ ‫بةلطةنامةيةك بةرضاو دةكةون‪ ،‬تياياندا‬ ‫بو ئةوة كراوة‪ ،‬كة دامةزارندنى‬ ‫ئاماذة‬ ‫َ‬ ‫هةريَمى كوردستانى لةاليةن كوردةكانى‬ ‫سوظيةتةوة كاريطةرى هةبووة لةسةر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫راثةرينةكةى ئاراراتى‬ ‫هةلطيرساندنى‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫�وم��ارى ئ���ارارات لة‬ ‫سالى ‪1930‬ز‪ .‬ك� َ‬ ‫َ‬ ‫بو ناوضةى‬ ‫توركياوة‬ ‫تى‬ ‫ذهةال‬ ‫رو‬ ‫باكوورى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئاطرى ئيَستا ب� َ‬ ‫�ووة (ئاطرى ناوى‬ ‫لاوب� َ‬ ‫توركى ئاراراتة‪ ،‬كة توركةكان ئةم ناوةيان‬ ‫ليَناوة)‪( .‬ئيحسان نووري) سةركردايةتى‬ ‫راث��ةري��ن��ةك��ةى ئ���ارارات���ى دةك���رد و‬ ‫ِ‬ ‫سةركردةيةكى عةسكةرى بوو‪ ،‬هةروةها‬ ‫�ةروك��ى عةشيرةتى‬ ‫توانيان هيَزى س� َ‬ ‫بو‬ ‫تيلو‬ ‫لة‬ ‫حسكي)‬ ‫جةاللييةكان (ئيبراهيم‬ ‫َ َ‬ ‫خويان رابكيَشن و وةكو سةركردةيةكيش‬ ‫َ‬ ‫جورةش بناغةيةكيان‬ ‫ديارييان كرد‪ ،‬بةم َ‬ ‫َ‬ ‫دةولةتيَكى‬ ‫بو دروست بوونى‬ ‫دارش��ت َ‬ ‫ِ‬ ‫كوردى لة داهاتوودا‪ ،‬لةو ناوضةيةشدا كة‬ ‫راثةرينةكةى تيا بةرثابوو‪ ،‬ياساى توند‬ ‫ِ‬ ‫توكمة دذى دزى و َ‬ ‫تاالنى دةرك��ران‪،‬‬ ‫و َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل سةركردةى‬ ‫هةروةها ثةيوةندييان‬ ‫روذه� َ‬ ‫�ةالت��ى كوردستان‬ ‫شو ِرشةكانى َ‬ ‫َ‬ ‫(سمكو شكاك) لة ئيَران ريَكخست‪ ،‬ثاشان‬ ‫َ‬ ‫سةربةخوى ئ��ارارات لة َ‬ ‫سالى‬ ‫كومارى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫راثةرينةكانى‬ ‫كاتى‬ ‫لة‬ ‫راطةيةنرا‪،‬‬ ‫‪1927‬زدا‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ذهةالتى توركيادا‪،‬‬ ‫رو‬ ‫كورد لة باشوورى َ‬ ‫لة تشرينى يةكةمى َ‬ ‫سالى ‪1927‬ز‪ ،‬طونديَكى‬ ‫نزيكى ئ��ارارات وةك��و ثايتةختى كاتى‬ ‫كوردستان دةست نيشان كرا‪.‬‬ ‫كو َ‬ ‫خوييبوون بانطةوازيَكيان‬ ‫مةلةى َ‬ ‫َ‬ ‫ئاراستةى هةريةك لة َ‬ ‫دةولةتة زلهيَزةكان‬ ‫ِ‬ ‫و نةتةوة يةكطرتووةكان كرد‪ ،‬هةروةها‬ ‫بةمةبةستى وةرطرتنى هاوكارى و يارمةتي‪،‬‬ ‫بو كوردانى ئيَران و سووريا‬ ‫نامةيان َ‬ ‫دةنارد‪َ ،‬‬ ‫بةالم ثيَش طةيشتنى هاوكارييةكان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كومارى ئارارات دةستى‬ ‫دا‬ ‫‪1930‬ز‬ ‫لةسالى‬ ‫َ‬ ‫بةسةردا طيرا واتة؛ رووداوةكان لة ناوضة‬ ‫جياوازةكانى كوردستان يةك بةوى ترةوة‬ ‫كاريطةرة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةسالى ‪1937‬ز دا دةستكرا بة‬ ‫راطواستنى ك��وردان��ى ئازةربيجان و‬ ‫ناوةراست‬ ‫كومارةكانى ئاسياى‬ ‫بو َ‬ ‫ئةرمينيا َ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫سالى ‪1944‬ز يشدا‬ ‫و كازاخستان‪ ،‬لة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل توركمانةكان‬ ‫جورجيا‬ ‫كوردةكانى َ‬ ‫�و هةمان شويَن‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫ميسةخةتييةكان‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫راطويَزران‪.‬‬ ‫لة ‪27‬ى ئ��ازارى َ‬ ‫سالى ‪1991‬ز دا‬ ‫كو َ‬ ‫مةلةى يةكيَتى كورد (يةكبوون) لةاليةن‬ ‫َ‬ ‫موَلةتى ثيَدرا‬ ‫ظيةتييةوة‬ ‫سو‬ ‫دادى‬ ‫وةزارةتى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫توماركرا و بة شيَوةيةكى ياسايى ئةوة‬ ‫و َ‬ ‫دووثات كرايةوة كة‪ :‬كيَشةى كوردستانى‬ ‫قةفقازيا بة شيَوةيةكى ناياسايى ضارةسةر‬ ‫ك��راوة و ثيَويستة دووب��ارة بة ريَطاى‬

‫دةستوورى دابمةزريَنريَتةوة‪ ،‬دواى ئةوة‬ ‫(وةكيل موستةفايف) سةردانى (الضين)ى‬ ‫ثايتةختى كرد‪ ،‬لة ‪9‬ى حوزةيرانى َ‬ ‫سالى‬ ‫كوبوونةوةيةكى بةرفراوان ريَكخرا‬ ‫‪1992‬ز َ‬ ‫لةاليةن ئةو كوردانةى بة ضةندين ثاس‬ ‫كوبوونةوة‬ ‫لة يةريظانةوة هاتبوون‪ ،‬لةو َ‬ ‫بةرفراوانةدا و بة ئامادةبوونى (وةكيل‬ ‫موستةفايف) نويَنةرى بزوتنةوةى رزطارى‬ ‫�ري��اردرا بة (دووب��ارة‬ ‫خ��وازى ك��ورد‪ ،‬ب� ِ‬ ‫دامةزراندنةوةى َ‬ ‫دةولةتى كوردي)‪.‬‬ ‫بريارةكانى نةتةوة يةكطرتووةكان‬ ‫ِ‬ ‫‪ 91/41‬لة ريَككةوتى ‪4‬ى كانوونى يةكةمى‬ ‫‪1986‬ز‪.‬‬ ‫بريارى ‪ 93/42‬لة ريَككةوتى ‪7‬ى‬ ‫ِ‬ ‫كانوونى يةكةمى ‪1987‬ز‪.‬‬ ‫م��ادةى ‪ 76-73‬لة ياساى نةتةوة‬ ‫يةكطرتووةكان‪.‬‬ ‫ميَذووى راب��ردووى طةلى كورد و‬ ‫هةستى بةرثرسياريةتى لة ضارةنووسى‬ ‫داهاتوويدا‪.‬‬ ‫ثيَداطيرى لةسةر بةرثابوونى يةكسانى‬ ‫ميَذوويي‪.‬‬ ‫دامةزراندنةوةى‬ ‫كوبوونةوةكانى‬ ‫َ‬ ‫بزوتنةوةى رزط��ارى خ��وازى ك��ورد و‬ ‫كو َ‬ ‫مةاليةتيية‪-‬‬ ‫س��ةرج��ةم ريَكخراوة‬ ‫َ‬ ‫سوظيةتى‬ ‫َتى‬ ‫ي‬ ‫يةك‬ ‫سياسييةكانى كوردى‬ ‫َ‬ ‫َني‪:‬‬ ‫جاران‪ ،‬رايدةطةي َ‬ ‫َ‬ ‫دةولةتى‬ ‫دووب��ارة دامةزراندنةوةى‬ ‫كوردى و ناوةندةكةيشى شارى الضينى‬ ‫كونى كوردستان دةبيَت‪.‬‬ ‫ثايتةختى َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردن‪،‬‬ ‫تا كاتى ئةنجامدانى‬ ‫َ‬ ‫دةول��ةت��ةك��ة ل��ةالي��ةن ب��زوت��ن��ةوةى‬ ‫بةريَوة دةبريَت‪.‬‬ ‫كوردةوة‬ ‫رزطاريخوازى‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫بو دياركردنى‬ ‫هةلبذاردنى طشتى َ‬ ‫نويَنةرى طةلى كوردستان لة ‪19‬ى‬ ‫تةمووزى ‪1992‬ز‪.‬‬ ‫كوبوونةوةكان‪ /‬وةكيل‬ ‫سةروكى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫موستةفايف‬ ‫‪9‬ى حوزةيرانى ‪ 1992‬شارى الضين‬ ‫كوى دةنط بةياننامةكةى بزوتنةوةى‬ ‫بة َ‬ ‫رزطارى خوازى كوردي‪ ،‬دةنطى لةسةردرا‬ ‫و بة هةردوو زمانى كوردى و روسى ضاث‬ ‫كرا‪.‬‬ ‫روذنامةنووسانةى لةاليةن‬ ‫�ةو‬ ‫�‬ ‫ئ‬ ‫َ‬ ‫ئةرمةنةكانةوة بانطهيَشت كرابوون‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةوالةكةيان لة سةرتاثاى جيهاندا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةالم نةتوانرا ثاريَزطارى‬ ‫بالوكردةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بكرى لةبةر‬ ‫ةتةكة‬ ‫دةول‬ ‫�ةوةى‬ ‫�‬ ‫�ان‬ ‫�‬ ‫م‬ ‫لة‬ ‫َ‬ ‫هوى جياواز‪ ،‬يةكةم‪ :‬ناتةبايى و‬ ‫ضةندين‬ ‫َ‬ ‫نايةكطرتوويى نيَوان كوردةكان‪ .‬دووةم‪:‬‬ ‫روَليَكى نةريَنى‬ ‫هةر يةك لة ئيَران و توركيا َ‬ ‫َرا‪ ،‬بة تايبةت توركيا‪ ،‬ئةمة‬ ‫طةورةيان طي ِ‬ ‫هوكاريَكى تر‪.‬‬ ‫ضةند‬ ‫سةرةراى‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫دواتر (موستةفايف) بوو بة ثةنابةريَكى‬ ‫سياسى لة َ‬ ‫ئيتاليا‪ ،‬لةو بارةيةشةوة بة دوور‬ ‫و دريَذى كتيَبيَكى نووسيووة بة ناونيشانى‬ ‫(ميَذووى كوردستانى قةفقازيا)‪ ،‬كة لةم‬ ‫لينكةدا ‪http://pukmedia.com/russi/‬‬ ‫‪ images/stories/pdf/bookku.pdf‬بة‬ ‫زمانى رووسى هةية‪.‬‬ ‫جيَى بةبير هيَنانةوةية كة لة سةرةتاى‬ ‫سالى ‪1995‬ز و َ‬ ‫سالى ‪1988‬ز تا َ‬ ‫َ‬ ‫سالةكانى‬ ‫دواتريش‪ ،‬بة هةزاران كورد ناضار كران‬ ‫(جورجيا‪ ،‬ئةرمينيا‪،‬‬ ‫كومارةكانى قةفقازيا َ‬ ‫َ‬ ‫بو روسيا‬ ‫و‬ ‫بةجي بهيَ​َلن‬ ‫ئازةربيجان)‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫و كازاخستان و ئةوروثا و َ‬ ‫والتانى تر‬ ‫بطويَزنةوة‪.‬‬ ‫ئةمر َوش‪ ،‬ثارتى‬ ‫تا‬ ‫و‬ ‫‪1992-1991‬‬ ‫لة‬ ‫ِ‬ ‫كريَكارانى كوردستان كاريطةرييةكى‬ ‫زورى لةسةر سةرجةم اليةنةكانى‬ ‫ئةريَنى َ‬ ‫سوظيةتى جاران دروست‬ ‫َتى‬ ‫ي‬ ‫يةك‬ ‫كوردى‬ ‫َ‬ ‫ك��ردووة و دروس��ت دةك��ات‪ ،‬هةروةها‬ ‫دروس��ت بوونى هةريَمى كوردستانى‬ ‫عيَراق بة تايبةت دواى َ‬ ‫سالى ‪2003‬ز‪.‬‬ ‫َ‬ ‫سال لة هةموو‬ ‫بة دريَذايى سةدان‬ ‫سوظيةتى جاران‪،‬‬ ‫كومارةكانى يةكيَتى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كو َ‬ ‫مةلطاى كوردى توانيويةتى لةاليةن‬ ‫َ‬ ‫خويةوة ثاريَزطارى لة بوونى نةتةوةيى‬ ‫َ‬ ‫خ���وى ب��ك��ات‪ ،‬جطة ل��ة ك��وردةك��ان��ى‬ ‫َ‬ ‫توركمانستان و ئازةربيجان‪ ،‬ضونكة‬ ‫زور لةو كوردانة بة شيَوةيةكى‬ ‫بةشيَكى َ‬ ‫داريَذراو‪ ،‬لة رووى نةتةوةييةوة‬ ‫نةخشة َ‬ ‫بو ِ‬ ‫ئةسرانةوة و ئةتويَنرانةوة‪ ،‬بة ثيَضةوانةى‬ ‫ِ‬ ‫ئةمةشةوة دةبينين كوردةكانى ئةرمينيا‬ ‫و كازاخستان لةاليةنى نةتةوةييةوة‬ ‫ثيَشكةوتووترن‪.‬‬

‫* ضاودَيرى سياسى‬ ‫(كوردى س َوظ َيتى ث َيشوو)‬


‫‪8‬‬

‫دؤسية‬

‫‪birura_hawlati@yahoo.com‬‬ ‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫َ‬ ‫ثرسى دةولةت لةباشوورى كوردستان‬ ‫ثتةوكردنى ثةيوةندي نيَوان‬ ‫كورد و توركمان لة كةركوك‬ ‫دةبيَتة هؤيةكى سةرةكى بؤ‬

‫هاوآلتي‬

‫د‪ .‬محـةمةد بازيانى‪ :‬كشانةوةى هــــ‬ ‫سةرةتاية بؤ دروستكردنى دةولَـــــ‬

‫ضارةسةركردنى كيَشةكانى ئةو شارة‬ ‫دكتؤر نوورى تاَلةبانى‬ ‫كورد و توركمان و كلدان بةتايبةتى‬ ‫دةميَكة لةناو شارى كةركوك ثيَكةوة دةذين‪،‬‬ ‫ئةطةر جاروبار ناكؤكييَكى ئيَتنى لةنيَو‬ ‫بةشيَكيان ِرووى دابيَت‪ ،‬ثياو ماقووالنيان‬ ‫ضارةسةريان ك��ردووةو نةيانهيَشتووة‬ ‫تةشةنة بكات‪ .‬كيَشةي ئيَتنى لة كةركوك‬ ‫بةو شيَوةى كة ئيَستا بةشيَك لةاليةنة‬ ‫سياسيةكانى عيَراقى بؤ مةبةستي سياسى‬ ‫تايبةتى خؤيان طةورةيان كردووةتةوة‪،‬‬ ‫هةرطيز بةو جؤرة نةبووة‪ .‬بةثيَضةوانةوة‪،‬‬ ‫كورد و توركمان ضةند جاريَك ثيَكةوة‬ ‫������ةرووى ن��اح��ةزان��ى ك��ةرك��وك‬ ‫ِرووب�‬ ‫ِ‬ ‫بوونةتةوةو ناضاريان ك��ردوون سةريان‬ ‫بؤ دابنويَنن‪ .‬بؤ نموونة‪ ،‬لة كؤتايى جةنطى‬ ‫جيهانى يةكةم لةشكرى بةريتانيا ناوضةى‬ ‫كةركوكى داطيركرد‪ ،‬دواى ماوةيةك هيَزيَكى‬ ‫سةربازيى تايبةتي دروست كرد بةناوى‬ ‫(ليظى) لة ئاسوورية تةيارييةكان‪ ،‬كة ثيَشتر‬ ‫لة شارى باقووبة نيشتةجيَى كردبوون‪.‬‬ ‫ِرةف��ت��اري ناهةموارى ئةو سةربازانةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل دانيشتوانى كةركوك بة‬ ‫(ليَظى)‬ ‫لى‬ ‫طةورةى‬ ‫َشةى‬ ‫ي‬ ‫ك‬ ‫توركمانةوة‬ ‫و‬ ‫كورد‬ ‫َ‬ ‫كةوتةوة‪ ،‬بةتايبةتى ثاش ئةوةى بةشيَكيان‬ ‫هيَرشيان كردة سةر طةرماوى (حةمامى)‬ ‫ئافرةتان لةناو ش��اردا‪ ،‬كورد و توركمان‬ ‫لةرووداويَكى‬ ‫ثيَكةوة بةرةنطاريان بوونةوة‪ِ .‬‬ ‫َ‬ ‫لةطؤرةثانى‬ ‫لةسالى ‪1946‬دا‬ ‫هاوشيَوةدا كة‬ ‫ِ‬ ‫(طاورباغى) نزيكى بارةطاى كؤمثانياى‬ ‫نةوتى ‪ IPC‬لة كةركوك ِروويدا‪ ،‬ضةند كورد‬ ‫و توركمانيَك ثيَكةوة كوذران‪ ،‬كة داواى مافي‬ ‫ِرةواى خؤيان لةو كؤمثانيانة دةكرد‪ .‬ئةو‬ ‫َنى‬ ‫دوو ِرووداوة ئةو ِراستيةمان بؤ دةسةلمي َ‬ ‫كة كيَشةى ئيَتنى لةنيَو كورد و توركمان لة‬ ‫كةركوك نةبووة‪ ،‬لةكاتى تةنطانةدا هاوكارى‬ ‫يةكتريان ك��ردووةو ثيَكةوة بةرةنطاري‬ ‫ناحةزانى كةركوك بوونةتةوة و خويَنيان‬ ‫ِرذاوة‪.‬‬ ‫كؤمثانياى نةوتى عيَراق (‪ )IPC‬ئؤفيسى‬ ‫سةرةكى لة لةندةن بوو‪ ،‬لة نزيكى شارى‬ ‫كةركوك ئؤفيسيَكي ديكةى كردبووةوة‬ ‫و (بةشى ثةيوةنديةكان) يةكيَك بوو لةو‬ ‫ئؤفيسةى لة كةركوك‪ .‬كارى ئةو بةشة‬ ‫َ‬ ‫هةولدان بوو بؤ دروستكردنى كيَشة و‬ ‫دووبةرةكى لةنيَو ثيَكهاتةكانى كةركوك‪،‬‬ ‫بةسوود وةرطرتن لةئةزموونى دةزطا‬ ‫َ‬ ‫هةوالطريةكانى َ‬ ‫والتةكةيان‪ ،‬بةتايبةتى لةو‬ ‫َ‬ ‫والتانةى ثيَكهاتةكانى فرة نةتةوةيي و فرة‬ ‫ئيَتني بوون‪ ،‬وةك هيندستان و سودان‪ ،‬كة‬ ‫بةشيَك بوون لة ئيمثراتؤريةتى (بةريتانياى‬ ‫طةورة)‪.‬‬ ‫حكومةتةكانى عيَراق لةسةردةمى‬ ‫َ‬ ‫هةولى دروستكردنى‬ ‫ثاشايةتيدا ئةوانيش‬ ‫كيَشةيان لةنيَو كورد و توركمان لة كةركوك‬ ‫َ‬ ‫ب��ةالم زؤر ج��اران سةركةوتوو‬ ‫دةدا‪،‬‬ ‫نةدةبوون ضونكة ثةيوةندي و دؤستايةتي‬ ‫نيَوان َ‬ ‫خةلكى ئةو شارة‪ ،‬بةتايبةتى لةنيَو‬ ‫َ‬ ‫ثياوماقووالنيان ئاستةنط ب��ووةو نةيان‬ ‫هيَشتووة كيَشة دروستكراوةكان طةورة‬ ‫بكريَنةوة و زوو ضارسةريان كردوون‪.‬‬ ‫لةهةموو ئةو َ‬ ‫والتانةى ثيَكهاتةكانى فرة‬ ‫نةتةوةيى و فرة مةزهةبين‪ ،‬كيَشةى ئيَتنى يان‬ ‫َنى‪ .‬لة‬ ‫نةتةوةيى يان مةزهةبى هةيةو دةشمي َ‬ ‫كةركوك تا َ‬ ‫سالى ‪ 1958‬كيَشةى ئيَتنى لةنيَو‬ ‫كورد و توركمان زؤر كةم بوو‪ ،‬زياتر لةنيَو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫الوان و طةنجان هةستى ثيَدةكرا‪.‬‬ ‫عةرةبدا كيَشة ئيَتنى نةبوو‪ ،‬ضونكة وجوديان‬ ‫لةناو شارةكةدا زؤر كةم بوو‪َ .‬‬ ‫بةالم بةهؤى‬ ‫طؤرانكاريانةى لة عيَراق ِرووياندا‪،‬‬ ‫ئةو‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةسالى ‪1968‬‬ ‫لةسالى ‪ 1963‬و‬ ‫بةتايبةتى‬ ‫بةوالوة طيانى ناكؤكى و دووبةرةكى لةنيَو‬ ‫ثيَكهاتةكانى كةركوك سةرى َ‬ ‫هةلدا‪ ،‬كة تا‬ ‫دةهاتيش َ‬ ‫قوولتر دةبووةوة‪ .‬حيزبى بةعس‬ ‫بةثرسى يةكةمة لة دروستكردنى طيانى‬ ‫دووبةرةكى و ناتةبايى لةنيَو ثيَكهاتةكانى‬ ‫ثةيرةوكردنى سياسةتيَكي‬ ‫كةركوك بةهؤى ِ‬ ‫طؤرينى بارى ئيَتنى لةناو‬ ‫ِرةطةزثةرستانة بؤ ِ‬ ‫شارى كةركوك و ناوضةكةى‪ .‬بةرثرسانى‬ ‫بةكرينى‬ ‫ئةو حيزبة سةرةتا دةستيانكرد‬ ‫ِ‬ ‫زةوي وزار لةبةشيَك لة خاوةن َ‬ ‫مولكةكان‬

‫لة دةظةرى داقوق لة خ��وارووى كةركوك‬ ‫و دابةشيان كرد بةسةر عةرةبى دةرةوةى‬ ‫ناوضةكة‪ .‬دواتر دةستيانكرد بةدابةشكردنى‬ ‫ئةو زةوي��ي و زاران��ةى بةثيَى قانوونى‬ ‫َ‬ ‫كشتوكالى‬ ‫ضاكسازيى زةوي��ى و زارى‬ ‫دةستيان بةسةردا طيرابوو لة كةركوك‪.‬‬ ‫بةثيَى ئةو قانوونة دةب��وو ئةو زةوييانة‬ ‫دابةشبكريَن بةسةر جوتيارانى ناوضةكةدا‪،‬‬ ‫بة كورد و توركمانةوة‪َ ،‬‬ ‫بةالم دابةشكران‬ ‫بةسةر عةرةبى هاوردةدا‪ ،‬كة لة ناوةراست‬ ‫لةوى‬ ‫و خ��وارووى عيَراقةوة دةيهيَنان و‬ ‫َ‬ ‫نيشتةجى دةكران‪ ،‬ئةو عةرةبانة بة فةرمى‬ ‫َ‬ ‫ناوزةد كرابوون بة(عةرةبى هاوردة)‪ .‬لةناو‬ ‫شارى كةركوك حكومةت بةهةزارةها ثارضة‬ ‫زةويي دابةشكرد بةسةر عةرةبى هاوردةدا‪،‬‬ ‫تا جيَطيريان بكات لةناو شارةكةدا‪ .‬حكومةت‬ ‫هاوكارى مادديي دةكردن تا خانووي لةسةر‬ ‫دروستبكةن و كاريشي بؤ دابين دةكردن‪.‬‬ ‫بةشيَكيان لة جيَطاى فةرمانبةرة كورد و‬ ‫توركمانة دوورخ��راوةك��ان دادةم��ةزران‪،‬‬ ‫بةشيَكى ديكةيان لةناو دةزطاكانى حيزبى‬ ‫بةعس و ئةمن و سوثاى عيَراق‪ .‬بةو هؤيةوة‬ ‫طةرةكى تازة لةناو شارى كةركوك‬ ‫ضةندين ِ‬ ‫دروستكران بةناوى عةرةبييةوة‪ ،‬كة تا‬ ‫نةطؤراون‪ .‬لة‬ ‫ئيَستاش ناوةكانيان ماون و‬ ‫ِ‬ ‫ناوةراستى حةفتاكانى سةدةى ِرابوردوودا‬ ‫ِ‬ ‫رذَي��م��ى بةعس كةوتة جيَبةجيَكردنى‬ ‫سياسةتى بةزؤر كؤض ثيَكردني كورد لة‬ ‫كةركوك و لة ناوضةى كةركوك‪ ،‬دةيان‬ ‫هةزار خيَزانى كورد ِراطويَزران و خيَزانى‬ ‫نيشتةجي كران‪.‬‬ ‫عةرةبى هاوردة لة جيَطايان‬ ‫َ‬ ‫ثةيرةوكردنى ئةو سياسةتة لةماوةى (‪)30‬‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫طؤرينى بارى ئيَتنى لة‬ ‫سالدا بووة هؤى ِ‬ ‫كةركوك و لة ناوضةكة بةطشتى‪ ،‬كة تا ئيَستا‬ ‫ئاسةوارةكانى ماون و ضارةسةرنةكراون‪.‬‬ ‫لةثاش ِرووخ��ان��ى رذيَ��م لة نيسانى‬ ‫‪ ،2003‬حكومةتةكانى عيَراق دةبوو ثابةندبن‬ ‫بة جيَبةجيَكردنى ئةركةكانى سةرشانيان‪ ،‬كة‬ ‫بةريَوةبردنى‬ ‫لةماددةى (‪ )58‬لة قانوونى كاتى ِ‬ ‫َ‬ ‫دةولةتى عيَراق ديارى كرابوون‪ .‬ناوةرؤكى‬ ‫ئةو ماددةية دواتر بووة بةشيَك لة ماددةى‬ ‫(‪ )140‬لة دةستوورى تازةى عيَراق‪ .‬ئةو ماددة‬ ‫دةستووريية ماوةيَكى تيَدا ديارى كرابوو‬ ‫(كؤتايى س� َ‬ ‫�ال��ى‪ )2007‬بؤ جيَبةجيَكردنى‬ ‫َ‬ ‫ب��ةالم حكومةتةكانى عيَراق‬ ‫برطةكانى‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫لةجياتى جيَبةجَيَكردنيان‪ ،‬كيَشةو كؤسثيان‬ ‫َبةجى نةكريَن‪.‬‬ ‫دروس��ت دةك��رد تا جي َ‬ ‫ناحةزانى كةركوك لة دةرةوة ئةوانيش‬ ‫دةستيان خستة ناو كاروبارى ناوخؤى‬ ‫كةركوك بةمةبةستى كؤسث و تةطةرةى‬ ‫زياتر دروس��ت بكريَت بؤ دواخستنى‬ ‫ضارةسةركردنى ثرسى كةركوك‪.‬‬ ‫كيَشةى ئيَتنى لة هةموو ئةو َ‬ ‫والتانةى‬ ‫ثيَكهاتةكانيان ف��رة ن��ةت��ةوةي��ى و فرة‬ ‫َنى‪ ،‬بةشى زؤرى‬ ‫ئيَتنين هةيةو دةشمي َ‬ ‫ئةو كيَشانة بةهؤى سياسةتى حكومةتة‬ ‫دةسةالتدارةكانةوة سةريان َ‬ ‫َ‬ ‫هةلداوة‪ ،‬يان‬ ‫توندرةوةكانى‬ ‫طرووثة‬ ‫ةفتاري‬ ‫ر‬ ‫لةئاكامى‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت‪ ،‬كة زؤر جاران ناكؤكى‬ ‫سةر بة‬ ‫لى‬ ‫خايةنى‬ ‫�ذ‬ ‫�‬ ‫ي‬ ‫در‬ ‫َناوى‬ ‫ي‬ ‫خو‬ ‫َكدادانى‬ ‫و ثي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كةوتووةتةوة‪ ،‬وةكو ئ��ةوةى لة باكورى‬ ‫ئيرلةندا‪ ،‬كةشمير‪ ،‬ئةفريقاى باشوور‪،‬‬

‫فةلةستين‪ ،‬و باكوورى كوردستان و ‪...‬‬ ‫ِروويانداوة‪ .‬لة كةركوك كيَشةى ئيَتنى بةو‬ ‫جؤرة نةبووة‪َ ،‬‬ ‫بةالم بةهؤى دةستيَوةردانى‬ ‫ثةيرةوكردنى‬ ‫بةهؤى‬ ‫�ر‬ ‫دةرةك��ي و دوات�‬ ‫ِ‬ ‫سياسةتيَكى ِرةطةزثةرستانة لةاليةن‬ ‫رذيَمى بةعسةوة‪ ،‬طيانى دووب��ةرةك��ي‬ ‫و ناتةبايى لةنيَو ثيَكهاتةكانى كةركوك‬ ‫دروست بووة‪ .‬ئاسةوارى ئةو سياسةتة‬ ‫تا ئيَستا ماون و ضارةسةرنةكراون‪ ،‬هةر‬ ‫ئةوةش ِريَطةى بؤ دةستيَوةرداني دةرةكى و‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتى لةكاروبارى ناوخؤي كةركوك‬ ‫ني‬ ‫خؤشكردووة‪ .‬بةناوى بةشدارى كردن‬ ‫بؤ ضارةسةركردنى كيَشةى كةركوك‪،‬‬ ‫َ‬ ‫دةولةتيَك بةناوى ضارةسةركردنى‬ ‫ضةند‬ ‫كيَشةى كةركوكةوة خؤيان ك��ردووة بة‬ ‫اليةنيَك بؤ بةناو «ضارةسةركردنى« ئةو‬ ‫بةالم بةكردةوة َ‬ ‫كيَشةية‪َ .‬‬ ‫هةولى جيدديان بؤ‬ ‫ضارةسةركردنى ئةو كيَشةية نةداوة‪ ،‬زياتر‬ ‫كاريان ك��ردووة بؤ ئالؤزكردنى‪ ،‬بةناوى‬ ‫ئةوةى بووةتة «بةرميلى باروود و خةريكة‬ ‫بتةقيَتةوة«! هةميشة «ئامؤذطاري« كورديان‬ ‫نابى ثةلة بكةن لة ضارةسةركردنى‬ ‫كردووة َ‬ ‫و يةكاليى كردنةوةى دوارؤذى ناوضةى‬ ‫كةركوك!‬ ‫رذيمى ثيَشووى عيَراق كة ماوةى‬ ‫(‪َ )30‬‬ ‫سال بةشي زؤرى تواناى مادديى‬ ‫و س��ةرب��ازي��ى خ��ؤى تةرخانكردبوو‬ ‫طؤرينى‬ ‫بؤ جيَبةجيَكردنى سياسةتى‬ ‫ِ‬ ‫بارى ديموطرافى ئةو شارةو ناوضةكة‪،‬‬ ‫ئاسةوارى ئةو سياسةتة تا ئيَستا ماوةو‬ ‫ضارةسةرنةكراوة‪ .‬ليَرةدا ئاماذة بؤ يةكيَك‬ ‫لةو ئاسةوارانة دةكةم‪ ،‬كة كيَشةى َ‬ ‫مولك‬ ‫َ‬ ‫هاوالتيانى ك��ورد و‬ ‫و زةوي��ى و زارى‬ ‫توركمانة لة كةركوك‪ .‬نزيكةى هةشت‬ ‫َ‬ ‫سالة دةزطايَكى تايبةت بؤ ضارةسةركردنى‬ ‫ئةو كيَشةية دروستكراوة‪َ ،‬‬ ‫بةالم بةشيَكى‬ ‫زؤر كةميانى ضارةسةركردووة‪ ،‬ئةوةش‬ ‫بووةتة هؤى مانةوةى طيانى دووبةرةكى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل عةرةبدا‪.‬‬ ‫لةنيَو كورد و توركمان‬ ‫يةكيَك ل��ة ئ��ةرك��ة هةنووكةيةكانى‬ ‫بةرثرسانى كورد لة بةغدا‪ ،‬هةمواركردنى‬ ‫ئ��ةو قانوونةية‪ ،‬ضونكة دةبيَتة هؤى‬ ‫ضارةسةركردنى بةشيَك لة كيَشةكانى‬ ‫كةركوك‪ ،‬كة كيَشةى كورد و توركمانة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل عةرةبى هاوردةدا‪.‬‬ ‫ئةطةر داواكارييةكةى ئةنجومةنى‬ ‫ث���ارَي���زط���اى س��ةالح��ةدي��ن ب���ةوةى‬ ‫ثاريَزطاكةيان بكريَتة هةريَم سةربطريَت‪،‬‬ ‫ض��اك��ت��رة ك���ورد داوا ب��ك��ات ق���ةزاى‬ ‫دوزخورماتوو بخريَتةوة سةر سنوورى‬ ‫ئيدارى ثاريَزطاى كةركوك‪ ،‬كة تا َ‬ ‫سالى‬ ‫‪ 1976‬ئ��ةو ق��ةزاي��ة بةشيَك ب��ووة لة‬ ‫ثاريَزطاى كةركوك‪ .‬لةبةرامبةردا دةكريَت‬ ‫قةزاى حةويجة‪َ ،‬‬ ‫بةالم بة سنوورى ئيدارى‬ ‫َ‬ ‫سالى ‪1963‬ةوة بخريَتة سةر ثاريَزطاى‬ ‫سةالحةدين‪ ،‬ضونكة دانيشتوانى ئةو قةزاية‬ ‫وةكو ئةوان عةرةبى سوونةنة‪ ،‬سنوورى‬ ‫ئ��ةو ق��ةزاي��ةش بةستراوة بةسنووري‬ ‫ثاريَزطاى سةالحةدين‪ ،‬كةضى سنوورى‬ ‫دابراو لة كةركوك‬ ‫قةزاى دوزخورماتووى ِ‬ ‫زؤر دوورة لة تكريت و سنوورى ثاريَزطاى‬ ‫سةالحةدين‪ .‬ئةم ثيَشنيازةم لةسةرةتاى‬ ‫َ‬ ‫سالى ‪2004‬دا خستة بةردةم بةرثرسانى‬ ‫َ‬ ‫قبوولكردنى لةو دةمةدا‬ ‫كورد‪ ،‬ئةطةرى‬ ‫لةاليةن عةرةبةوة زياتر ب��وو‪ .‬هةموو‬ ‫دةزانين كة بةشى زؤرى دانيشتوانى‬ ‫حةويجة لة َ‬ ‫سالى ‪1963‬وة دذايةتى كورد‬ ‫دةكةن‪ .‬لةثاش ثةسةندكردنى دةستوورى‬ ‫تازةى عيَراق هةميشة كاريان كردووة‬ ‫َبةجى‬ ‫بؤ ئ��ةوةى م���اددةى (‪ )140‬جي َ‬ ‫نةكريَت‪ ،‬ضونكة تا ِرووخ��ان��ى رذيَمى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتدار بوون لة كةركوك و‬ ‫بةعس‬ ‫لة ناوضةكةدا‪ .‬مانةوةى حةويجة لةسةر‬ ‫ثاريَزطاى كةركوك كيَشةى ط��ةورة بؤ‬ ‫كورد و توركمان و هةريَمى كوردستان‬ ‫بؤ ئايندةش دروست دةكات‪ .‬ضاكترة ئةو‬ ‫كيَشةية لة ئيَستاوة ضارةسةر بكريَت‪ ،‬تا‬ ‫نةبيَتة َ‬ ‫مةلبةنديَك بؤ دذايةتى كردنى كورد‬ ‫َ‬ ‫لةناومالى ك��ورد‪ ،‬بةتايبةتى لةناوضةى‬ ‫سبةينى هةر‬ ‫يان‬ ‫َت‬ ‫ي‬ ‫ب‬ ‫ؤ‬ ‫ئةمر‬ ‫كة‬ ‫كةركوك‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫بطةريَتةوة بؤ باوةشى كوردستان‪.‬‬ ‫َ‬ ‫دةبى ِ‬

‫سازدانى ‪:‬عةدنان مةال سالح‬ ‫لة ديدار َيكى ِرؤذنامةوانيدا (د‪.‬‬ ‫محمد بازيانى) دكتؤرا و ثسثؤر‬ ‫لةثةيوةنديية ن َيودةوَلةتيةكان‬ ‫و سةرؤكى سةنتةرى هودا بؤ‬ ‫دةدوي و‬ ‫ِرؤذنامةى هاو َالتي‬ ‫َ‬ ‫ث َييواية‪ ،‬ئةو ك َيشانةى كةهةن‬ ‫لةبةردةم دروستبوونى دةوَلةتى‬ ‫كوردستان ه َيندة قورس نين‬ ‫تاوةكو ر َيطر بن لةبةردةم‬ ‫سةركردايةتى كورد كار بؤ‬ ‫ث َيكه َينانى دةوَلةتى كوردستان‬ ‫بكةن‪ ،‬سةبارةت بة كشانةوةى‬ ‫ه َيزةكانى ئةمةريكاو كاريطةرى‬ ‫لةسةر ئةم ثرسة دةَل َيت كشانةوةى‬ ‫ه َيزةكانى ئةمةريكا كاريطةرى‬ ‫ثؤزةتيظى هةية لةسةر ثرسى‬ ‫بةدةوَلةت بوونى كوردستان و‬ ‫لةبةرذةوةندى كوردة‪ ،‬ضونكة‬ ‫سةرةتاية بؤ دروستكردنى ئةو‬ ‫دةوَلةتة‪.‬‬ ‫هاوآلتى‪ :‬سةرةتا دةثرسين ضين ئةو‬ ‫ِريَطريانةى كة هةنديَك لة دةسةآلتدارانى‬ ‫باآلى حزبى و حكومى باسي ليَوة دةكةن‬ ‫جاردانى سةربةخؤيى‬ ‫طواية ِريَطرة لةبةردةم ِ‬ ‫كوردستان؟‬ ‫جاردانى‬ ‫ثرسي‬ ‫بازياني‪:‬‬ ‫محمد‬ ‫د‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫سةربةخؤيى كوردستان و دروستبوونى‬ ‫َ‬ ‫دةولةتى كوردى ثرسيَكى كؤن و نويَية‪,‬‬ ‫كؤنة ضونكة خولياى سياسةتمةدارانى‬ ‫كوردة هةر لة ثيَش و ثاش نةمانى خةالفةتى‬ ‫عوسمانيةكان‪ ,‬ئةم هيواو ئاواتة ثترتر بوو‬ ‫كاتيَك ميللةتان داواى دروستكردنى َ‬ ‫دةولةتى‬ ‫قةوميان دةكرد‪ ,‬بةتايبةت ميللةتى عةرةب كة‬ ‫بانطةشةى دروستكردنى َ‬ ‫دةولةتيَكى عةرةبى‬ ‫يةكطرتويان لةاليةن بةريتانياوة ثيَدرابوو‪,‬‬ ‫ثاش روخاني َ‬ ‫دةولةتى عوسمانى‪ ,‬هةروةها‬ ‫هةمان َ‬ ‫بةليَنيش بة كورد و نةتةوةكانى‬ ‫ترى ذيَر دةسةآلتى عوسمانيةكان درابوو‪,‬‬ ‫عةرةبةكان ب��وون بة خ��اوةن ضةندةها‬ ‫َ‬ ‫دةول���ةت‪ ,‬ب��ةآلم ك��ورد نةيتوانى خاوةن‬ ‫َ‬ ‫دةولةتة ببيَت لةبةر هؤكارى زاتى و‬ ‫ئةو‬ ‫مةوزوعي‪ ,‬كة بة ديدى ئيمة هؤكار و عاميلة‬ ‫خؤجيَيةكان زياتر هؤكاربوون لة دروست‬ ‫نةكردنى َ‬ ‫دةولةت‪ ،‬ضونكة سياسةتمةدارانى‬ ‫لةطةل َ‬ ‫َ‬ ‫سةلتةنة و‬ ‫كوردى ئةو سةردةمة‬ ‫خةالفةتى عوسماني نةبوون لة ئةستانة‪,‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل دةسةآلتدارانى ئةنكةرةدا بوون‬ ‫بةلكو‬ ‫كة دذ بة دروستكردنى ئةو َ‬ ‫دةولةتة بوون‪,‬‬ ‫ئةمةش بةهؤى ئةو َ‬ ‫بةليَنانةى كة (اتحاد و‬ ‫ترقى) بة كورديان دابوو كة مافي ضارةى‬ ‫خؤنوسينيان ثيَبدةن‪ ,‬بةآلم دواى ئةوةى لة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةولةتى عوسمانى نةما‬ ‫سالى ‪ 1924‬زايينى‬ ‫و َ‬ ‫دةولةتيَكى عيلمانى لةاليةن ئةتاتوركةوة‬ ‫لة توركيادا بة َ‬ ‫ثالثشتى ئينطليزةكان دامةزرا‪,‬‬ ‫ثاشطةز بوونةوة لة هةموو ئةو َ‬ ‫بةليَنانةى كة‬ ‫بة كورد درابوو‪َ ,‬‬ ‫بةلكو كوردستان دابةش‬ ‫بوو لة نيَوان ‪َ 4‬‬ ‫دةولةتى قةومى‪.‬‬ ‫ئيَستاش دةتوانين ئاماذة بؤ هةنديك لةو‬ ‫ريَطريانة بكةين‪:‬‬

‫يةكةم‪ :‬دابةش بوونى كورد لة نيَوان‬ ‫َ‬ ‫دةولةتى قةومى وةك ثيَشتر ئاماذةمان‬ ‫‪4‬‬ ‫ثيَكرد‪ ,.‬كة هةريةكةو سنووريَكى ديارى‬ ‫َ‬ ‫دةولةتى‬ ‫كراوي هةية‪ ,‬بة ثيَى ياساى نيَو‬ ‫ئةم سنوورانة تا ئةم ساتةوةختة ثاريَزراوة‬ ‫و هةر دةستكاريكردنيَكى ئةم سنوورانة‬ ‫ثيَضةوانةى قانونى نيَو َ‬ ‫دةولةتيية و كاريطةرة‬ ‫بؤ تيَكدانى ئاسايشى ئيقليمى و دةولى‪.‬‬ ‫دووةم‪ :‬نةبوونى ستراتيجيةتيَكى نةخشة‬ ‫داريَ���ذراو لةاليةن سياسةتمةدارانى‬ ‫بؤ ِ‬ ‫كوردةوة‪ ,‬بةتايبةت لة هةريَمى كوردستانى‬ ‫عيَراق‪ ,‬نةبوونى ستراتيجيةتيَكى نةتةوةيى‪,‬‬ ‫كة قؤناغةكانى ديار بيَت و شةفاف بيَت‪.‬‬ ‫سيَيةم‪ :‬دةسةآلتدارانى ئةو ضوار وآلتة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل يةكدا‬ ‫تا رادةيةكى زؤر هةماهةنطيان‬ ‫بةرهةلستى دروست بوونى َ‬ ‫َ‬ ‫دةولةتى‬ ‫هةية بؤ‬ ‫كوردي‪.‬‬ ‫ضوارةم‪ :‬نةبوونى َ‬ ‫ثالثشتيَك كة جيَطاى‬ ‫متمانة بيَت و لةبةر بةرذةوةنديةكانيان‬ ‫ئامادة نةبن كورد بكةنة قورباني و وةكو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةلدا بكةن و هةر كاتيَك‬ ‫مامةلةى‬ ‫كارتيَك‬ ‫ويستيان مساوةمةى لةسةر بكةن‪.‬‬ ‫هاوآلتى‪ :‬ئةم ِريَطريانةى كةباسى ليَوة‬ ‫دةكريَت تاضةند ِريَطرى حةقيقين و بةهيَزن‬ ‫َ‬ ‫بةدةولةت؟‬ ‫لةريَطرى بوون‬ ‫ِ‬ ‫د‪ .‬محمد بازياني‪ :‬دةتوانين َبليَين ئةو‬ ‫ريَطريانة زؤريَكيان حةقيقين‪ ,‬بةآلم ئةمة‬ ‫ئةوة ناطةيَنيَت كةنةتوانرآ ئةو ريَطرى‬ ‫َ‬ ‫بةرهةلستانة البدريَت ئةطةر ئيرادةى‬ ‫و‬ ‫راستةقينة هةبيَت و نةخشة ريَطاى وورد‬ ‫دانرابيَت و ميكانيزمةكان دةستنيشان كرا‬ ‫بيَت و دةرفةتةكان باز بةسةرياندا نةدريَت‪.‬‬ ‫لةبنةرةتدا ئةو كيَشةو‬ ‫هاوآلتى‪ :‬ئايا‬ ‫ِ‬ ‫ئاريشانةى كة هةن‪ ،‬يان باسى ليَوة دةكريَت‪،‬‬ ‫هيَندة قورسن و بةوجؤرةن ِريَطة نةدات بة‬ ‫سةركردايةتى كورد كار بؤ ئةو بابةتة بكةن؟‬ ‫د‪ .‬محمد بازياني‪ :‬وا تيَناطةم ئةو كيَشةو‬ ‫ئاريشانة كة هةن ‪ ،‬يان باسى ليَوة دةكريَت‪،‬‬ ‫هيَندة قورسبن و بةو جؤرةبن ِريَطة نةدات بة‬ ‫سةركردايةتى كورد كار بؤ ئةو بابةتة بكةن‪,‬‬ ‫بة مةرجيَك ئيرادة هةبيَت و نةخشة ريَطاو‬ ‫ستراتيجيةتيَكى وورد ديار بيَت و ِراى طشتى‬ ‫بؤ دروست بكريَت‪ ,‬ثاش ئةوةى ئةو بؤشايية‬ ‫زؤرةى لة نيَوان دةسةآلت و جةماوةردا‬ ‫كؤمةلطاى كوردستانى زياتر َ‬ ‫َ‬ ‫دلنيا‬ ‫نةميَنيَت و‬ ‫بيَت كة دةسةآلت لة خزمةتيداية نةك ئةو‬ ‫خزمةتكارى دةسةآلت و دةسةآلتدارانة‪.‬‬ ‫هاوآلتى‪ :‬ئةتوانيت نمونةمان لةم سةدةيةدا‬ ‫بدةيتي كة وآلتيَك لةم جؤرة كيَشانةى هةبوو‬ ‫َ‬ ‫بي‬ ‫بيَت و نةبوويَتة هؤى ساردبوونةوة َ‬ ‫ئوميَديى لة مةسةلةى راطةياندنى َ‬ ‫دةولةت و‬ ‫سةربةخؤيى راطةياند بيَت؟‬ ‫د‪ .‬محمد بازياني‪ :‬دوو نمونةى زؤر زةق‬ ‫هةية‪:‬‬ ‫يةكةميان‪ :‬تيمورى رؤذهةآلت ‪.‬‬ ‫دووةميان‪ :‬باشوورى سودان‪.‬‬ ‫بةريَزتان بةرثرسى سةنتةريَكن‬ ‫هاوآلتى‪ِ :‬‬ ‫بةناوى سةنتةرى (ه��ودا) بةكورتى ئةم‬ ‫سةنتةرة لة ضى بواريَكدا كار دةكات‪ ،‬ئايا‬ ‫َ‬ ‫دةولةتى‬ ‫لةسةر ثرسى دروس��ت بوونى‬ ‫كوردستان لةرابردوو ئيَستادا ضيتان كردووة‬

‫و ثيَشوازى اليةن و ضينة جياوازةكان لةسةر‬ ‫ئةم ثرسة ضى بووة؟‬ ‫كاتي لة كؤتايةكانى‬ ‫بازياني‪:‬‬ ‫د‪ .‬محمد‬ ‫َ‬ ‫سةدةى بيستةمدا بةتايبةت ساآلنى ‪1998‬‬ ‫‪ 1999‬باسى بة َ‬ ‫دةول��ةت بوونى كوردمان‬ ‫دةكرد ثاش ئةو تويَذينةوة ستراتيجيانةى‬ ‫دةم��ان كرد لة سةنتةرةكةمان سةنتةرى‬ ‫(هودا) بؤ ليَكؤلينةوةى سياسى و ستراتيجى‪،‬‬ ‫كة يةكةمين سةنتةرى سةربةخؤ بوو لة‬ ‫كوردستان و عيَراقدا كة طرنطى بة ثرسى‬ ‫سياسى و ستراتيجى دةدا‪ ,‬سياسةتمةدارانيَكى‬ ‫زؤر ل��ة ه��ةم��وو الي��ةن��ة سياسيةكانى‬ ‫كوردستان وا تيَدةطةيشتن ئيَمة كاتى خؤمان‬ ‫بةفيرؤ دةدةي��ن كة خةريكى ئةم جؤرة‬ ‫ِ‬ ‫بابةتانةين باشتر واية طرنطى بة بابةتىتر‬ ‫ئةمرؤى كورد‬ ‫بدةين كة خزمةت بة دؤزى ِ‬ ‫دةكات‪ ,‬هةروةها هةستمان بةوة دةكرد ئةو‬ ‫سةنتةرانةى كة لة كوردستاندا دامةزراون‬ ‫سةنتةرطةليَكى حيزبين و تويذينةوةكانيان‬ ‫زياتر لة بةرذةوةندى حزبةكانيانة و زؤر‬ ‫جار زياتر بة شيَوةيةك دةنوسريَنةوة كة‬ ‫بةرثرسة باآلكانى ئةو حزبانة رازى دةكةن‪,‬‬ ‫نةك تويذينةوةيةكى واقيعيانةى ئةوتؤ كة‬ ‫ثةنجة بخاتة سةربرينةكان‪.‬‬ ‫نةخشة ريَطاى سةنتةرةكةمان ئةوة‬ ‫بوو دؤسييةى تايبةت لةسةر زؤربةى ثرسة‬ ‫سياسيةكانى كوردستان بكةينةوة بةآلم‬ ‫طرنطى تةواو بدةين بة دؤسييةى ثرسى‬ ‫َ‬ ‫دةول��ةت بوونى كورد ‪،‬ضونكة كةمتر‬ ‫بة‬ ‫نةبي‪,‬‬ ‫طرنطتر‬ ‫ئةطةر‬ ‫دى‬ ‫ثرسةكانى‬ ‫لة‬ ‫نية‬ ‫َ‬ ‫ضونكة ميللةتانى ذيَر دةستةى جيهان وةك‬ ‫دانيشتوانى باشوورى سودان و تةيمور و‬ ‫فةلةستينيةكان َ‬ ‫رؤلةكانيان لةسةر ئةو هيواية‬ ‫ث��ةروةردة دةكةن‪ ,‬بةآلم ئيَمةى كورد ئةو‬ ‫ئامانجةمان ثشت كوآ خستووةو شةرمنانة‬ ‫باسى ئةو ثرسة دةكةين‪ ,‬ض لةبةر ئةوةى‬ ‫نةيارانى كورد بةوة تومةتبارمان نةكةن‬ ‫َ‬ ‫ئينفصال بكةين‬ ‫ئيَمةى كورد دةمانةويَت‬ ‫و موقفى دةوليمان الواز بيَت و‪ ،‬نةبينة‬ ‫ثارويةك بة دةست َ‬ ‫دةولةتانى دةورو ثشتى‬ ‫درن��دةى بةعس و‬ ‫كوردستان و رذيَمى ِ‬ ‫دةمارطيرى تورك و فارس‪.‬‬ ‫ب��ن��ةرةت��ا دروس���ت بوونى‬ ‫ج��ا ل��ة‬ ‫ِ‬ ‫ثركردنةوةى ئةو بؤشايية‬ ‫بؤ‬ ‫سةنتةرةكةمان‬ ‫ِ‬ ‫بوو‪ ,‬بؤ ئةو مةبةستةش طؤظاريكمان دةركرد‬ ‫بةناوى طؤظارى هودا ضةندةها دؤسيةمان‬ ‫لةو بارةيةوة كردةوة وةك ‪( :‬القضية الكوردية‬ ‫لدغات يف جحر واحد) واتة‪ :‬دؤزى كوردو ضةند‬ ‫ثيَوةندانيَك لة يةك كونةوة‪ ,‬كة ضةندةها‬ ‫تويَذينةوةى لةخؤدا دةطرت و‪ ,‬دؤسيةى‬ ‫(فكرة تفتيت العراق بني الوهم والحقيقة وموقع‬ ‫ال��ك��ورد م��ن ه��ذا التفتيت) ‪ ,‬وات��ة بيرؤكةى‬ ‫ثارضةثارضة بوونى عيَراق و ثيَطةى كورد‬ ‫لةم لةت بوونة‪.‬‬ ‫هةروةها تويَذينةوةى (اإلسرتاتيجية‬ ‫األمريكية يف العراق ومعالم تكوين الدولة الكوردية)‪,‬‬ ‫وات��ة (ستراتيذيةتى ئةمريكا لةعيَراق و‬ ‫هيَماكانى دروست بوونى َ‬ ‫دةولةتى كوردي)‬ ‫كة تويذينةوةيةك بوو لةهةفتةى (المدى)‬ ‫ى فةخرى كريمى موستةشارى سةرؤك‬ ‫بارزانى لة هؤتيَلى شيراتونى هةوليَر لة‬ ‫مانطى ‪ 4‬ى ‪ 2007‬دا وةك وةرةقةيةك‬


‫هاوآلتي‬

‫تايبةت‬

‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫حيزبولَآل هيَزةكاني دةخاتة ئامادةباشييةوة‬

‫ناتؤ‪ ،‬ثالني رووخاني رذيَمي سووريا دادةأيَذيَت‬

‫كوردو ستراتيذى‬ ‫نيَودةولَةتى‬ ‫جةبار عةزيز‪/‬حاجياوا‬

‫هاوآلتي‬ ‫فشارةكاني سةر ِرذيَمي سووريا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتيء‬ ‫كؤمةلطةي ني‬ ‫لةاليةن‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةي وآلتاني عةرةبةوة‪ ،‬بةرةو‬ ‫توندبوونةوة دةضيَتء ثيَدةضيَت‬ ‫تةمةني بةشار ئةسةدي طةنج‪،‬‬ ‫�روات‪ .‬لةمبارةوة‬ ‫بةرةو كؤتايي ب� ِ‬ ‫دبلؤماتكارة ِرووسةكان‪ ،‬ثالنيَكي‬ ‫هيَزةكاني ثةيماني ب��اك��ووري‬ ‫َ‬ ‫ئةتلةسيي «ناتؤ«يان ئاشكرا كرد‬ ‫كة بةنهيَنيي بؤ ِرووخاندني ِرذيَمي‬ ‫بةشار ئةسةد‪ ،‬دانراوة‪.‬‬ ‫ثالنيَكي هاوشيَوةي يوطوسالظيا‬ ‫ِرؤذنامةي «العالم« ِراثؤرتيَكي‬ ‫لةبارةي رةوش��ي نويَي سووريا‬ ‫بآلوكردووةتةوة كة تيايدا ئاماذةي‬ ‫بةوة ك��ردووة كة دبلؤماتكاريَكي‬ ‫ِرووس���ي‪ ،‬توانيويةتي ثالنيَكي‬ ‫هيَزةكاني ناتؤ ئاشكرا بكاتء دزةي‬ ‫بةرووخاندني‬ ‫َ‬ ‫ثي بكات سةبارةت ِ‬ ‫ِرذيَمي سووريا‪.‬‬ ‫بةثيَي وت��ةي دبلؤماتكارة‬ ‫ِرووس��ي��ي��ةك��ة‪ ،‬ئ��ةو ث�لان��ةي بؤ‬ ‫رووخ��ان��دن��ي ِرذيَ��م��ي بةعسي‬ ‫سووريا دان��راوة‪ ،‬هاوشيَوةي ئةو‬ ‫ثالنةية كة كاتي خؤي لةنةوةدةكاني‬ ‫سةدةي ثيَشوودا‪ ،‬هيَزةكاني ناتؤ‬ ‫بؤ ِرووخاندني ِرذيَمي يوطوسالظيا‬ ‫دايانناء جيَبةجيَيان كرد‪.‬‬ ‫لة ثالنةكةي يوطوسالظيادا‪،‬‬ ‫ث��اش جيَبةجيَكردني ب��ةوردي��ي‪،‬‬ ‫لةرووخاني‬ ‫ئةنجامةكةي بريتي بوو ِ‬ ‫رذيَمي سربي ء دةستطيركردني‬ ‫«سلؤبؤدان ميلؤسؤظيج«ي سةرؤكي‬ ‫يوطوسالظيا‪ .‬هةروةها بووة هؤي‬ ‫دابةشبووني خاكي يوطوسالظيا‬ ‫َ‬ ‫دةولةتدا‪ ،‬لةوانة‬ ‫بةسةر ضةندين‬ ‫بؤسنةءهيَرسكء كرواتياء «جبل‬ ‫االسود«ء كؤسؤظؤ‪....‬‬ ‫دبلؤماتكارة ِرووس��ةك��ة كة‬ ‫ئ��ةن��دام��ي ن��يَ��ردةي ِرووس��ي��اي��ة‬ ‫َ‬ ‫ئةتلةسي‪ ،‬ئةو‬ ‫لةثةيماني باكوري‬ ‫ثالنةي سةر ِرذيَمي سوورياي‬ ‫ئاشكرا كردووةء ناتؤ لةثالنةكةيدا‬ ‫«ط���ةران‬ ‫طةيشتووةتة ئاستي‬ ‫ِ‬ ‫ب��ةدواي سةرضاوةي داراييدا بؤ‬ ‫جيَبةجيَكردني ثالنة سةربازييةكة‬ ‫�ةرووخ��ان��دن��ي ِرذيَمي‬ ‫تايبةت ب� ِ‬ ‫بةشار ئةسةد لةسووريا‪ ،‬هةموو‬ ‫ك���اروب���ارةك���ان ت���ةواوك���راون‬ ‫ل��ةن��اوي��ش��ي��ان��دا ث�لان��ي هيَرشي‬ ‫ئاسمانيي تةكتيكيء ليستي ئةو‬ ‫ئامانجانةي كة دةبيَت بؤمباران‬ ‫بكريَن«‪.‬‬ ‫ثسثؤرة ِرووسييةكة ئةوةي‬ ‫ِ‬ ‫دووثاتكردووةتةوة كة نيَردةي‬ ‫َ‬ ‫بةلطةنامةي‬ ‫وآلتةكةي ضةندين‬

‫دةس��ت��ك��ةوت��ووة ك��ة ه�َي��م��ان بؤ‬ ‫ئةوةي ئةو ثالنة‪ ،‬هاوشيَوةي ئةو‬ ‫ثالنةية كة لةوآلتي يوطوسالظياي‬ ‫َبةجي ك���راء ب��ووة‬ ‫ث�َي��ش��وو جي‬ ‫َ‬ ‫هؤي دةستطيركردني سلؤبؤدان‬ ‫ميلؤسؤظيجء كةسة ديارةكاني‬ ‫ِرذيَمةكةيء دابةشبووني وآلتةكة‪.‬‬ ‫ثالنةكة جةخت لةسةر بؤمباراني‬ ‫ضر دةكاتةوة كة بؤ ماوةي‬ ‫ئاسماني ِ‬ ‫ضةند هةفتةيةك بةردةوام دةبيَتء‬ ‫َ‬ ‫كؤنترؤلي‬ ‫سةنتةري فةرماندةييء‬ ‫هيَزةكاني سووريا دةطريَتةوةء‬ ‫بةتةسليم بوونء دةستطيركردني‬ ‫فةرماندةكان ء سةركردةكاني‬ ‫رذيَمي سووريا كؤتايي ديَت كة‬ ‫دوات��ر وةك «تاوانباري جةنط«‬

‫ئاستي ناوضةكة دريَذ دةكةنةوة‪،‬‬ ‫ب��ةوةي كة هةموو هيَزةكانيان‬ ‫دةخةنة ئامادةباشيي سةربازيي‬ ‫ت����ةواوةوةء يةكةكاني تايبةت‬ ‫بةمووشةك‪ ،‬ئامادة دةكريَن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫حيزبولآل ئامادةباشيي‬ ‫ئيَستا‬ ‫طشتيي ل��ةن��او ِري��زةك��ان��ي��دا‬ ‫ِراط��ةي��ان��دووة‪ ،‬كة مةبةست ليَي‪،‬‬ ‫َ‬ ‫مؤلةتةكانيةتي‬ ‫ِراطرتني سةرجةم‬ ‫بؤ جةنطاوةرةكانيء بانطكردنةوةي‬ ‫ه�����ةزاران ئ��ةن��دام��ي دي��ك��ةيء‬ ‫فةرمانيشي بؤ طةورة بةرثرساني‬ ‫دةركردووة كة خؤيان دةرنةخةن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ش��ةردا‬ ‫حالةتة لةكاتي‬ ‫كة ئ��ةم‬ ‫ِ‬ ‫ِرادةطةيةنرا‪.‬‬ ‫جطة لةوةش‪ ،‬يةكة جؤربةجؤرة‬

‫سةربازيي كاتييان ثيَكهيَناوةء‬ ‫ئةركء كارةكانيان دياريكردووة‪،‬‬ ‫ئةركي‬ ‫دياريكردني‬ ‫بةتايبةتي‬ ‫س��وث��اي ئ����ازاد ك��ة بريتيية‬ ‫لةرووخاندني ِرذيَمء ليَثرسينةوة‬ ‫ِ‬ ‫لةئةنداماني ِرذيَ���مء ثاراستني‬ ‫هاوآلتييان لةتوندوتيذييء كوشتو‬ ‫بري هيَزةكاني ئةسةدء ثاراستني‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫سةرءمالي هاوآلتييانء ثاراستني‬ ‫ئاسايش لةكاتي ِرووخاني ِرذيَمدا‬ ‫تا ئ��اذاوةء بيَسةرو بةريي بةرثا‬ ‫نةبيَت‪.‬‬ ‫ع��ةق��ي��د ري�����از ئ��ةس��ع��ةد‪،‬‬ ‫سةرؤكايةتي ئةنجومةنةكة دةكاتء‬ ‫نؤ ئةفسةري ديكة لةناوياندا ثلةي‬ ‫عةقيدء م��وق��ةددةمء رائيد هةن‪،‬‬

‫ِرةوان����ةي دادط��اي��ةك��ي تايبةت‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫ب��ةس��ووري��ا دةك��ريَ��ن ك��ة‬ ‫دةستثيَكردني ث�لان��ةك��ةدا‪ ،‬ئةو‬ ‫دادطاية ثيَكدةهيَنريَت‪.‬‬

‫َ‬ ‫حيزبولآل خراونةتة‬ ‫شةرةكةرةكاني‬ ‫ِ‬ ‫ئامادةباشيي توندةوة‪ ،‬بةتايبةتي‬ ‫ي��ةك��ةي م��ووش��ةك ه��اويَ��ذ كة‬ ‫خراونةتة ئاستي «ب«‪ ،‬كة ماناي‬ ‫ئ��ام��ادةب��وون��ي��ان��ة ب��ؤ تةقاندني‬ ‫م��ووش��ةك��ةك��ان ل���ةم���اوةي ‪12‬‬ ‫كاتذميَردا لةساتي دةرضووني‬ ‫بريارةكةوة‪.‬‬ ‫ِ‬

‫ئةندامي ئةنجومةنةكةن‪.‬‬ ‫بةثيَي بةيانيَكي ئةنجومةنةكة‪،‬‬ ‫ثاش ِرووخاني ِرذَي��مء ثيَكهيَناني‬ ‫َ‬ ‫ه��ةل��ب��ذيَ��ردراو‪،‬‬ ‫حكومةتيَكي‬ ‫ئةنجومةني سةربازييش كؤتايي‬ ‫بةئةركةكاني ديَتء َ‬ ‫هةلدةوةشيَتةوة‪.‬‬ ‫ري���از ئ��ةس��ع��ةد‪ ،‬عةقيديَكي‬ ‫سوثاي سووريا بوو ء لةمانطي‬ ‫لةريزةكاني‬ ‫تةمموزي ِراب��ردوودا ِ‬ ‫َ‬ ‫لةطةليشيدا‬ ‫سوثا جيابوويةوةء‬ ‫سةدان سةرباز هاتنةدةرةوة‪ ،‬ئةو‬ ‫كات ِرايطةياند كة لةنزيك سنوري‬ ‫توركياء سووريا بارةطايان داناوة‪.‬‬ ‫لةضةند ِرؤذي ِراب����ردوودا‪،‬‬ ‫هيَزيَكي «سوثاي سوورياي ئازاد«‬

‫حيزبولَآل دةكةويَتة ئامادةباشييةوة‬ ‫لةاليةكي ديكةوةء هاوثةيوةند‬ ‫َ‬ ‫حيزبولآلي‬ ‫بةرةوشي سوورياوة‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ئامادةباشيي‬ ‫حالةتي‬ ‫لوبناني‪،‬‬ ‫ِرادةطةيةنيَتء هيَزةكاني دةكةونة‬ ‫ئامادةييةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫نةسرولآلي سةرؤكي‬ ‫حةسةن‬ ‫َ‬ ‫هةرةشةي كرد كة ئةطةر‬ ‫حيزبولآل ِ‬ ‫هيَرش بكريَتة سةر سووريا يان‬ ‫شةرةكة لةسةر‬ ‫سةر ئيَران‪ ،‬ئةوا‬ ‫ِ‬

‫شؤرش‬ ‫ئةنجومةني سةربازيي ِ‬ ‫ثيَكدةهيَنريَت‬ ‫ل���ةدريَ���ذةي ِراث��ؤرت��ةك��ةي‬ ‫ِرؤذنامةي «العالم«دا هاتووة كة‬ ‫فةرماندةيي «سوثاي سوورياي‬ ‫ئازاد« ِرايطةياند كة ئةنجومةنيَكي‬

‫هيَرشيان ك��ردة س��ةر دةزط��اي‬ ‫َ‬ ‫هةوالطريي لةديمةشقي ثايتةخت‪.‬‬ ‫ب��ةرووداويَ��ك��ي نةوعي‬ ‫�ةش‬ ‫ئ��ةم�‬ ‫ِ‬ ‫دادةن��ريَ��ت لةضاالكييةكاني ئةم‬ ‫هيَزةدا‪.‬‬ ‫سةركردة كؤنةكاني بةعس‬ ‫ديَنةوة طؤ ِرةثانةكة‬ ‫ل��ةه��ةم��ان ب�����واردا‪ ،‬دووان‬ ‫ل��ةس��ةرك��ردة كؤنةكاني حيزبي‬ ‫دةطةريَنةوة‬ ‫بةعس ِرايانطةياند كة‬ ‫ِ‬ ‫طؤرةثاني سياسيي سووريا‪،‬‬ ‫بؤ‬ ‫ِ‬ ‫ئةم هةنطاوةش دةطونجيَت ببيَتة‬ ‫هؤي َ‬ ‫شلةذاني كادرةكاني حيزبي‬ ‫بةعس بةطشتيء تايةفةي عةلةويي‬ ‫كة بةشار ئةسةد خؤي عةلةويية‪،‬‬ ‫بةتايبةتي‪.‬‬ ‫ض��ةن��د رؤذَي����ك ل��ةم��ةوب��ةر‪،‬‬ ‫َ‬ ‫سال) كة‬ ‫عةبدولحةليم خةددام (‪79‬‬ ‫ثيَشتر جيَطري سةرؤكي سووريا‬ ‫بوو‪ ،‬هةروةها رةفعةت ئةسةد (‪74‬‬ ‫َ‬ ‫سال) كة براي حافز ئةسةدء مامي‬ ‫بةشار ئةسةدةء ثيَشتر جيَطري‬ ‫حافز ئةسةد بووء بةتةماي ئةوةبوو‬ ‫لةدواي حافز ئةسةد ببيَت بةسةرؤك‬ ‫دةطةريَنةوة بؤ‬ ‫كؤمار‪ِ ،‬رايانطةياند‬ ‫ِ‬ ‫طؤرةثاني سياسيي سووريا‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫زياد ماجيد‪ ،‬مامؤستاي زانكؤي‬ ‫ئةمةريكي لةثاريس ل��ةوب��ارةوة‬ ‫ِرايطةياند ئةمة ئاماذةية بؤ ئةوةي‬ ‫كة ئةو دوو كةسة هةستيان كردووة‬ ‫حوكمرانيي بةشار ئةسةد‬ ‫تةمةني‬ ‫ِ‬ ‫تةواو بووء كؤتايي هات‪ .‬ئةمةش‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةي وآلتاني‬ ‫لةكاتيَكدا كة‬ ‫ع���ةرةب ئةنداميَتي س��ووري��اي‬ ‫�ةل��ث��ةس��اردء ش��ا ع��ةب� َ‬ ‫ه� َ‬ ‫�دول�لآي‬ ‫ئةردةنيش داواي لةبةشار ئةسةد‬ ‫كرد واز لةدةسةآلت بهيَنيَت‪.‬‬ ‫ش��ارةزاي��ان َ‬ ‫دةل �َي��ن ئ��ةو دوو‬ ‫كةسة‪ ،‬هؤكاريي داراييان هةيةء‬ ‫هةنديَك ثةيوةنديي شةخسييان‬ ‫ل��ةوآلت��ان��ي ئ��ةوروث��اء وآلت��ان��ي‬ ‫عةرةبييدا هةية‪ ،‬بةثيَي بؤضووني‬ ‫هةنديَك وآلتي ئةوروثي‪ ،‬رةفعةت‬ ‫ئةسةد دةكريَت ببيَتة هؤي ياخي‬ ‫بوونيَكي ط��ةورة لةناو سوثاي‬ ‫سووريادا‪.‬‬ ‫ل��ةس� َ‬ ‫�ال��ي ‪1983‬دا رةف��ع��ةت‬ ‫َ‬ ‫هةوليدا كودةتا بةسةر‬ ‫ئةسةد‬ ‫حافز ئةسةدي برايدا بكات‪ ،‬بةآلم‬ ‫سةركةوتوو نةبووء دوورخرايةوة‬ ‫بؤ دةرةوةي سووريا‪.‬‬ ‫ئةوةي جيَي سةرنجة‪ ،‬هةردوو‬ ‫ثؤستي‬ ‫ثيَشتر‬ ‫كةسايةتييةكة‪،‬‬ ‫ب��اآلي��ان ه��ةب��ووة ل��ةن��او حيزبي‬ ‫بةعسداء لةناو ِرذيَمي سووريادا‪،‬‬ ‫ئةمةش بؤ هيَزة ئؤثؤزسيؤنةكان‬ ‫كاريَكي ئاسان نيية كة بتوانن ئةوان‬ ‫جي بكةنةوة‪.‬‬ ‫لةناو خؤياندا َ‬

‫َ‬ ‫سةرهةلدانى ديموكراسى‬ ‫ئةوروثا النكى‬ ‫َ‬ ‫دةول��ةت��ى م��ؤدَي��رن و هيومانيستية‪،‬ئةو‬ ‫و‬ ‫دةروات‬ ‫لةسةرى‬ ‫دونيا‬ ‫ؤ‬ ‫ئةمر‬ ‫كة‬ ‫فةلسةفةى‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫و تائيَستاش بةديليَكى باشتر نةخولقاوة بؤى‬ ‫َ‬ ‫عةقلى ئةورثيةكانة و ميَذووش‬ ‫بةرهةمى‬ ‫حةقى ئ��ةو شانازيةيان ثيَدةبةخشيَت كة‬ ‫َ‬ ‫دةولةتى خؤشطوزةران و دابين‬ ‫ثيَكهاتةى‬ ‫بي‬ ‫هاوآلتيان‬ ‫بؤ‬ ‫ئازاديةكان‬ ‫و‬ ‫ماف‬ ‫كردنى‬ ‫َ‬ ‫فةرةنساية‪.‬‬ ‫شى‬ ‫شؤر‬ ‫دةرئةنجامى‬ ‫جياوازى‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ئةوةى بؤتة نةنطى بؤ سيستمى سياسى‬ ‫ئةوروثى و ئةمريكى لة ئةنجامى ثيادةكردنى‬ ‫سيستمى س��ةرم��اي��ةدارى و ك��ؤش��ان بؤ‬ ‫بازارو ستراتيذي ثةرةدان‬ ‫بةدةست هيَنانى‬ ‫ِ‬ ‫بة ملمالنيَكانى جةنطى سارد هيَشتنةوةى‬ ‫جةمسةرى هيَز الى خؤيان ئةو كؤتاى هاتنة‬ ‫مؤر َاليَكة كة لةئيَستادا‬ ‫تراذيديةى هةموو بةهاو ِ‬ ‫ثةرةى ثيَدةدريَت و ضاو نوقاندنة لةئاستى‬ ‫هةموو ئةو تراذيديايةى كة بةسةر ميللةتانى‬ ‫دونيادا ديَن و طيان و ذيانى مليؤنةها هاوآلتى‬ ‫ثتر َ‬ ‫ؤلى نية كةلة بؤرسةيةكدا‬ ‫بةهاى ‪ 100‬ليتر ِ‬ ‫َ‬ ‫مامةلةى ثيَوة دةكريَت‪.‬‬ ‫ميللةتى كورد يةكيَكة لةو ميللةتانةى‬ ‫كة لة ميَذووى هاوضةرخةوة تا ئيَستاش‬ ‫ب��ةب��ةردةوام��ى بؤساغكردنةوةى ط��رةوى‬ ‫سياسى بةكاردةهيَنريَت و ئةو دةنطانةش‬ ‫كةمن يان سةدايةكيان نية كة لةسةر حةقى ئةم‬ ‫نةتةوةية نوزةيةكيان بيَت‪.‬‬ ‫ئةوةى من دةمةويَت ليَرةدا قسةى لةسةر‬ ‫بكةم ِروداوةك��ان��ى ئةم دواي��ةى باكوورى‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتى‬ ‫كوردستان كة دةنطدانةوةيةكى ني‬ ‫هةبوو‪ ،‬ئ��ةوةى جيَطاى داخة لةهةموو ئةو‬ ‫نارةزايةتيانةى لةدذى ئةم هيَرشةى‬ ‫طوتارو ِ‬ ‫طةريالكانى ثارتى كريَكاران بةرزبوونةوة‬ ‫خويَندنةوةى ِرووداوةك���ان بوو بة ديوى‬ ‫َ‬ ‫مةسلةحةتخوازانةى ثةيوةندى دوواليانةى‬ ‫نيَوان توركياو ئةو وآلتانة ئةوةى لةهةموويان‬ ‫زي��ات��ر ش���ةرم ه�َي��ن ب��وو بةياننامةكةى‬ ‫سةرؤكايةتى هةريَم بوو وةك كورديَك و‬ ‫سكرتيَرى طشتى نةتةوةيةكطرتوةكان بوو‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتى كةسيَك‬ ‫وةك موئةسةسةيةكى ني‬ ‫نةهات ثشتى ِروداوةكان ببينيَت و دوواليانة‬ ‫َ‬ ‫مامةلة لةطةأل ئةم هيَرشةدا بكات و دةرئةنجام‬ ‫و بةرئةنجامى ئةم هيَرشانة ببينيَت‪ .‬ئيَستا كة‬ ‫بةثيَى هةموو َ‬ ‫بةلطةنامةكان دةركةوتووة كة‬ ‫توركيا ضةكى كيميايى بةرامبةر بة طةريالكان‬ ‫بةكارهيَناوة و ِرؤذانة بةسةدان َ‬ ‫سوراوى‬ ‫هةل ِ‬ ‫سياسى و مةدةنى كورد بةرةو زيندانةكان‬ ‫ثةلكيَش دةكريَن و تةنانةت ِروحم بةمنداآلنيش‬ ‫ناكريَت‪ .‬هةر كةسيَك دووشيعار بةسةر ماف‬ ‫و ئازادى كوردا بدات داواى زيندانى قورسى‬ ‫بؤ دةكريَت‪ ،‬لةم رةشبطيريةدا كةسيَك نية َبليَت‬ ‫توركيا سياسةتيَكى ضةوت بةرامبةر بةكورد‬ ‫بةكار دةهيَنيَت‪ ،‬كةتةنها ئةوة ماوة تةلبةنديَك‬ ‫لةباكوورى كوردستان بدات و َبليَت هةموو‬ ‫ئيَوة زيندانين ضونكة وابيردةكةنةوة كة كوردن‬ ‫‪.‬‬ ‫َ‬ ‫قولى هةموو دونيا‬ ‫ئيَستا ستراتيذى‬ ‫بةرامبةر ب��ةدؤزى ك��ورد ِروون��ة و شتيَكى‬ ‫ش����اراوة ل��ةه��ةط��ب��ة و س��ت��رات��ي��ذى هيض‬ ‫َ‬ ‫دةولةتيَكدا نية كة دؤستايةتى توركيا بة‬ ‫شؤرشةكانى‬ ‫لةئةنجامى‬ ‫َتةوة‪.‬‬ ‫ي‬ ‫بطؤر‬ ‫كورد‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫بةهارى عةرةبيش توركيا ووردة ووردة‬ ‫ثيَطةى َ‬ ‫قولتر و كاريطةرى سياسى بةهيَزتر‬ ‫دةبيَت لةناوضةكةدا كةئةمريكاو ئةوروثاش بؤ‬ ‫سةرخستنى ئةجنداى سياسى و ئابوريةكان‬ ‫خؤيان ثشتيوانى زياترى توركيا دةكةن مافى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةليَك‬ ‫م��رؤظ و ئاشتى و ديموكراسى‬ ‫ضةمك و بةهان كةتةنها الى فةيلةسوفة‬ ‫َ‬ ‫خةيالةكان باويان ماوة و لةملمالنآ‬ ‫خؤش‬ ‫ئةمرؤى دونيادا جيَطاى ناطرن‬ ‫سياسةكانى‬ ‫ِ‬ ‫تةنها ئةو كاتةنة نةبيَت كة ئةم ضةمكانة بؤ‬ ‫بازارى سةرمايةدارى‬ ‫طةرم كردنى زياترى‬ ‫ِ‬ ‫نرخيَكيان هةبيَت‪.‬‬ ‫لةطؤرةثانةكةدا تةنهاية‪،‬‬ ‫�ورد‬ ‫ئيَستا ك�‬ ‫ِ‬ ‫تةنها شتيَك كةبؤ ئيَمةى كورد طرنط بيَت و‬ ‫َ‬ ‫ثوضةل‬ ‫بتوانين ستراتيذ نةيارانى نةتةوةكةمان‬ ‫بكةينةوة يةك طوتارى و يةك ئامانجية‪،‬‬ ‫دةتوانم َبليَم حةساسترين قؤناغى ميَذووى‬ ‫شؤرشى طةلةكةمان لةباكوور‬ ‫ئةمرؤية‬ ‫كورد‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫طةيشتؤتة قؤناغيَك يان دةبيَت بؤ ئةبةد كؤتاى‬ ‫َ‬ ‫مةحالة) يان دةبيَت‬ ‫ثيَبيَت (كةئةمةيان شتيَكى‬ ‫بطاتة كةنارى ئ��ارام و ك��ورد لةو بةشةى‬ ‫كوردستان بطاتة مافةكانى خؤى ئةمةش تةنها‬ ‫بة ستراتيذيَكى َ‬ ‫قولى نةتةوةى دةكريَت و‬ ‫ثيَويستة لة ئيَستادا هةموومان هةست و هؤش‬ ‫َ‬ ‫لةطةلياندا‬ ‫و نيطامان لةسةر باكوور بيَت و‬ ‫هةنطاو َ‬ ‫هةلطرين‪ ،‬ضارةسةرى كيَشةى كورد‬ ‫لةباكوورى كوردستان كليلى ضارةسةرى‬ ‫ك�َي��ش��ةى ك���وردة ل��ة ه��ةم��وو بةشةكانى‬ ‫َ‬ ‫لةطةلماندا بؤ‬ ‫كوردستان‪ ،‬جيهان ئامادةنية‬ ‫ئةم هةنطاوة‪ ،‬بةآلم بةئيرادةيةكى بةهيَزو‬ ‫ثشتيوانيمان لةيةكترى هةنطاويَكى طران نية‪..‬‬


‫تايبةت‬

‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫هاوآلتي‬

‫شيكردنةوةيةك بؤ جةماوةري ميديارؤلَي رؤذنامةوانيء‬ ‫ميدياي كؤمةآليةتي لة بةكارهيَناني هةوالَدا لة عيراق‬ ‫ليَكؤلَينةوةيةكي تايبةت بة ميدياي عيراق ‪2011‬‬ ‫راوَيذكاري بؤ ميدياكان‬ ‫شيكردنةوةى جةماوةر‬ ‫رؤذن��ام��ةوان��ي‬ ‫كؤنفرانسيَكي‬ ‫دةربارةي‪:‬‬ ‫َ‬ ‫رؤل���ي رؤذن��ام��ةوان��ي و ميديا‬ ‫َ‬ ‫هةوال لة‬ ‫كؤمةآليةتي لة بةكارهيَناني‬ ‫عيَراق ‪2011‬‬ ‫دوا ب��ةدواي ئ��ةوةش راهيَنانيَكي‬ ‫ناورؤكيانة لة سةر ثةيوةندي ستراتيذي‬ ‫ِ‬ ‫ل��ة ريَ��ط��ةى بةكارهيَناني ميدياي‬ ‫كؤمةآليةتي‬ ‫بؤ اَ‬ ‫بلوكردنةوةى خ َيرا‬ ‫(‪ 15‬تشريني دووةمي ‪)2011‬‬ ‫لة ‪17‬ي تشريني دووةم��ي ‪,2011‬‬ ‫كؤنفانسي‪:‬‬ ‫ريَكخراوي ئايريَكس ثريَس‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتي هةوليَر‬ ‫سازدةكات لة هؤتيَلي ني‬ ‫خستنةرووي‬ ‫مةبةستي‬ ‫(شيراتؤن) بة‬ ‫ِ‬ ‫ئةنجامي رووث �َي��وَي��ك��ي طشتي لة‬

‫ئامانجي لَيكؤلَينةوةكة‪:‬‬ ‫ئؤفيسي واشنتؤني ريَكخراوي‬ ‫ئايريَكس‪ ,‬داوايكردووة لة كؤمثانياي‬ ‫‪ ,D3‬ماكميلين‪ ,‬لة وياليةتي ظيرجينيا‪,‬‬ ‫كة لي َ‬ ‫َكؤلينةوةيةك ئةنجام ب��دات لة‬ ‫سةر هاوآلتياني عيراق بة مةبةستي‬ ‫دةستكةوتني زانياري سةبارةت بة‬ ‫بةكارهيَناني ميديا لة سةر ئاستي‬ ‫ديموطرافي و سايكوطرافي‪ .‬دةكريَت‬ ‫َ‬ ‫ليكؤلينةوةية‬ ‫دةزطاكاني ميديا ئةم‬ ‫ب��ةك��ارب��ه �َي��ن��ن ب��ؤ ب��اش��ت��رك��ردن��ي‬

‫ئةنجام‬ ‫ي ك��ة رَي��ك��خ��راو ‌‬ ‫ي‬ ‫ل��ةم راث��رس��ي��ة ‌‬ ‫«طوظارى لظينء‬ ‫ئايريَكس ئةنجاميداوة‪َ ،‬‬ ‫ي نةواو كوردستان تيظي« لةسةر‬ ‫راديو ‌‬ ‫َ‬ ‫ي يةكةمييان‌‬ ‫ي عيَراقء كوردستان ثلة ‌‬ ‫ئاست ‌‬ ‫بةدةست هيَنا‪.‬‬ ‫طوظارى لظين لةسةر ئاستى ميديا‬ ‫َ‬

‫س��ةران��س��ةري ‪ 18‬ثاريَزطا لة سةر‬ ‫بةكارهيَناني ميديا لة عيَراق‪ .‬دوابةدواي‬ ‫خستنةرووي ئةنجامةكان‪ ,‬كفتوطؤي‬ ‫تايبةت دةبيَـت لة سةر بابةتةكان و‬ ‫ئةنجا دوو رؤذ راهيَنان بؤ بةريَوةبةري‬ ‫نووسين و بةرهةم و ه� َ‬ ‫�ةوال لةسةر‬ ‫نوي‬ ‫ميدياي‬ ‫بةكارهيَناني تةكنةلؤذياي‬ ‫َ‬ ‫بؤ ثةيوةنديةكي ستراتيذي‪.‬‬ ‫ئ��ةم لي َ‬ ‫َكؤلينةوةية ل��ة مانطي‬ ‫ئ��اي��اري ‪ 2011‬لة الي��ةن كؤمثانياي‬ ‫‪ D3‬ئةمريكيةوة ئةنجامدراوة ‪www.‬‬ ‫‪ d3systems.com‬ل��ة ه���ةر ‪18‬‬ ‫ثاريَزطاكةي عيَراق‪ .‬لي َ‬ ‫َكؤلينةوةيةكي‬ ‫ضةندية بؤ بةكارهيَناني ميديا و خووي‬ ‫‪ 3000‬كةسي تةمةن سةروو ‪َ 15‬‬ ‫سال‬ ‫و جةختيَكي زؤريش لة سةر طةنجان‬ ‫نوي كراوة‪.‬‬ ‫و تةكنةلؤذياي ميدياي‬ ‫َ‬ ‫كاري مةيدانيش لةاليةن لي َ‬ ‫َكؤلةرةوةي‬ ‫بةدةمهاتنيانةوة بؤ جةماوةري ميدياي‬ ‫عيراقي و ئةنجامداني ضاكسازي لة‬ ‫ستراتيذيةتي فرؤش و بازارطيَريدا‪.‬‬ ‫ه���ةروةه���ا‪ ,‬دةك���ريَ���ت ل��ة الي��ةن‬ ‫ريكالمكارانةوة بة كاربهيَنريَت بؤ‬ ‫ئةنجامداني ضاكسازي لة ستراتيذيةتي‬ ‫كرينياندا و هةروةها دةكريَت لة اليةن‬ ‫كارمةنداني ب��واري بةرةوثيَشبردني‬ ‫ميديا لة عيراق بةكاربهيَنريَت‪.‬‬ ‫ئةم لي َ‬ ‫َكؤلينةوةية بة بةخشينيَكي‬ ‫ريَكخراوي ‪ IREX‬ئةنجامدراوة‬

‫شارةزاو خاوةن ئةزموون ئةنجامدراوة‬ ‫و كاتي ضاوثيَكةتنةكانيش لة نيَوان يةك‬ ‫بؤ كاتذميَر و نيويَكي خاياندووة‪.‬‬ ‫ئةم لي َ‬ ‫َكؤلينةوةية ئامادة دةبيَـت و‬ ‫َ‬ ‫كةنالةكاني ميديا‬ ‫دةخريَتـة بةردةستي‬ ‫و دةزطا و ناوةندةكاني ميديا لة وآلتدا‬ ‫بؤ ئةمةى ببيَـتة ياريدةريَك بؤ ئةوةي‬ ‫بازارطيري‬ ‫ستراتيذيةتي ثةيوةندي و‬ ‫ِ‬ ‫ريَك بخات‪ .‬هةروةها ئةم لي َ‬ ‫َكؤلينةوةية‬ ‫لةاليةن ئايريَكسةوة ئةنجامدراوة‬ ‫لةميانةى هةردوو بةرنامةى (ميديا و‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطة)‬ ‫تةكنةلؤذيا بؤ طةشةثيَداني‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةى م��ةدةن��ي بؤ‬ ‫و (ميديا و‬ ‫حوكمرانيةكي شةفةف) كة لةاليةن‬ ‫ِ‬ ‫نوسينطةى ديموكراسي و مافي مرؤظ‬ ‫و كاري وةزارةتي دةرةوةى وياليةتة‬ ‫يةكطرتووةكاني ئةمةريكا تةمويل‬ ‫دةكريَت‪.‬‬

‫ميتؤدي لَيكؤلَينةوة‬ ‫ش��ةث��ؤل��ي دووةم����ي رووث��يَ��وي‬ ‫هةذماركردني ج��ةم��اوةري ميديا لة‬ ‫عيراق كة لة اليةن ريَكخراوي ئاريَكسةوة‬ ‫َ‬ ‫ليكؤلينةوةيةكي ذمارةيي‬ ‫ئةنجامدراوة‪,‬‬ ‫ل��ة س��ةر ئاستي ه��ةم��وو نيشتماندا‬ ‫س��ةب��ارةت بة بةكارهيَناني ميديا و‬ ‫هةلسوكةوتي َ‬ ‫خةلكاني تةمةن سةرووي‬ ‫َ‬ ‫‪15‬سال لة هةموو عيراق بة وةرطرتني‬ ‫‪ 3000‬تاك وةك نموونة‪ .‬كؤي ذمارةى‬ ‫نموونةكة لة نموونةيةكي ‪ 2600‬تاكانة و‬

‫ي ن��ةوا‪ ،‬لةسةر‬ ‫رادي��و ‌‬ ‫نووسراوةكانء‬ ‫َ‬ ‫ئاستى ميدياى بيسراوو كوردستان تيظى‬ ‫ي كوردستانء‬ ‫لةميدياى بينراو لةهةريَم ‌‬ ‫باكوورى عيَراق لةهةموو رووةكانةوة‬ ‫ثلةى يةكةميان بةدةستهيَناوة‪.‬‬ ‫لةر َوذنامةى ئاويَنة ثلةي‌‬ ‫هةريةكة ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كةنالى‬ ‫ي سيَهةمء‬ ‫هاوالتيش ثلة ‌‬ ‫دووةمء‬ ‫كوردساتء كةى ئيَن ئيَن ثلةكانى دووةمء‬ ‫سيَيةميان هيَناوة‪.‬‬

‫ه��ةروةه��ا ل��يَ��رةوة راستةوخؤ‬ ‫نمايشةكة ببينة‪:‬‬ ‫‪www.livestream.com/‬‬ ‫‪d3presentation‬‬ ‫ب������ةردةوام ب��ة ل��ة ط� َ‬ ‫���ةل دوا‬ ‫َ‬ ‫هةوالةكانماندا‪:‬‬ ‫‪Website:‬‬ ‫‪www.irex-iraq.‬‬ ‫‪org| Facebook: www.facebook.‬‬ ‫|‪com/irexiraq‬‬ ‫‪Twitter:‬‬ ‫@‬ ‫‪irexiraq‬‬ ‫‪YouTube:‬‬ ‫‪www.youtube.‬‬ ‫‪com/irexiraq| Flickr: www.‬‬ ‫‪flickr.com/photos/irexiraq‬‬ ‫بؤ زانياري زياتر تكاية ثةيوةندي‬ ‫بكة بة‪:‬‬ ‫يحيى عبدالرزاق احمد‪ ,‬بةريَوةبةري‬ ‫ثةيوةنديةكان‬

‫‪+ 96407800971805‬‬ ‫‪yahmed@irex-iraq.org‬‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتي‬ ‫ئايريَكس ريَكخراويَكي ني‬ ‫ق��ازان��ج نةويستة ك��ار ل��ة ب��واري‬ ‫سةركردايةتي و بةرنامةى داهيَنةرانة‬ ‫دةك���ات بةمةبةستي باشتركردني‬ ‫َ‬ ‫كواليتي خويَندن و بةهيَزكردني ميدياي‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةيةكي‬ ‫سةربةخؤ و دابينكردني‬ ‫مةدةني طشتطيري ثيَشكةوتوو‪ .‬ئايريَكس‬ ‫و هاوبةشةكاني لة ئةوروثا بةرنامةى‬ ‫تايبةت و ثسثؤري راويَذكاري لة زياتر‬ ‫لة ‪ 50‬وآلت دابين دةك��ةن‪ .‬لة َ‬ ‫سالي‬ ‫‪2005‬ةوة‪ ,‬ئايريَكس (‪www.irex.‬‬ ‫‪ )org‬كاري كردووة بؤ َ‬ ‫ثالثشتي كردني‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةى‬ ‫ريَكخراوةكاني ميديا و‬ ‫مةدةني و ه��ةروةه��ا وةزارةتةكاني‬ ‫حكومةت و دةسةآلتة نيشتمانيةكان لة‬ ‫ريَطةى تواناسازي و َ‬ ‫ثالثشتي هونةري‪.‬‬

‫نموونةيةكي ‪ 400‬تاكي طةنجي عيراقي‬ ‫نوي بة كاردةهيَنن‪.‬‬ ‫ثيَكهاتووة كة ميدياي َ‬ ‫ثةراويَزة َ‬ ‫هةلةش بريتية لة ‪%1.79 -/+‬‬ ‫ئةم راثرسيةش لة ‪ 96‬ثرسياري‬ ‫سةرةكي و ‪ 19‬ثرسياري ديمؤطرافي‬ ‫َ‬ ‫كؤنترؤلي‬ ‫و ‪ 28‬ثرسياري كارطيَري و‬ ‫جؤري ثيَكهاتبوو‬ ‫ك���ارة م��ةي��دان��ي��ةك��ة ل��ة ن��يَ��وان‬ ‫‪13-2‬ئ��اي��اري ‪ 2011‬ئةنجامدراوة و‬ ‫ناوةندي ريَذةى دريَذي ضاوثيَكةوتني‬ ‫س��ةرك��ةوت��وو ‪ 83‬خ��وول��ةك ب��وو‪.‬‬

‫ه��ةر ل��ةوب��ارةي��ةوة ئةحمةد ميرة‬ ‫سةروكى ئةنجوومةنى بةريَوةبردنى‬ ‫َ‬ ‫كومثانياى لظين‪ ،‬بةلظين ثريَسى وت‬ ‫َ‬ ‫«ئةو راثرسييةى كة لةاليةن طةورةترين‬ ‫ريَكخراوةكانى بوارى ميديا لةجيهاندا‪،‬‬ ‫ئةمر َو لةسةر ئاستى هةذدة ثاريَزطاكةى‬ ‫ِ‬ ‫مةليَك َ‬ ‫كو َ‬ ‫خالى‬ ‫ترى عيَراقدا ئةنجامدرا َ‬ ‫طرنطى تيَدابوو‪ ،‬يةكةم َ‬ ‫خالى ئةوةية كة‬ ‫ميدياى ئةهلى ك��وردى لةسةر ئاستى‬

‫عيَراقدا توانى سةركةوتنيَكى يةكجار‬ ‫ط��ةورة ب��ةدةس��ت بهيَنيَت‪ ،‬بةتايبةت‬ ‫بو ميدياى‬ ‫طوظارى لظين هةم َ‬ ‫سةركةوتنى َ‬ ‫بو ميدياى كورديش‬ ‫ئةهلى طرنطةو هةم َ‬ ‫بةبوضوونى‬ ‫طرنطة لةسةر ئاستى عيَراق‪َ ،‬‬ ‫من سةركةوتنء يةكةم بوونى لظين‬ ‫سةركةوتنى ميدياى ئةهليء كورديية‬ ‫لةضاو ميدياى عيَراقيدا‪َ ،‬‬ ‫خاليَكى طرنطى‬ ‫بو ئيَمة دةرك��ةوت ئةوةية راستة‬ ‫تر كة َ‬

‫ضاوثيَكةوتنةكان لة ‪ 51‬خوولةكةوة بؤ‬ ‫‪ 131‬خوولةك دةبوون‪ 1421 .‬لة كؤي‬ ‫‪ 4421‬كةس ئامادة ةبوون كة بةشداربن‬ ‫و بةمةش ريَذةى رةتكردنةوة طةيشتة‬ ‫‪.%32‬‬ ‫ستراتيذي‬ ‫هاوبةشيَكي‬ ‫وةك‬ ‫كؤمثانياي ‪ ,D3‬كؤمثانياي ‪ KA،‬بؤ‬ ‫لي َ‬ ‫َكؤلينةوة ك��ة ل��ة ئاستي جيهان‬ ‫ناوبانطي هةية و لة توركيا نيشتةجيَن‪,‬‬ ‫لة‬ ‫ئةنجامداوة‬ ‫كارةمةيدانيةكةيان‬ ‫عيراق‪.‬‬ ‫َ‬ ‫سالة‬ ‫كؤمثانياي ‪ KA،‬ماوة ى ‪9‬‬

‫َ‬ ‫هةوال‬ ‫بو‬ ‫زورى عيَراقييةكان َ‬ ‫بةشيَكى َ‬ ‫سود لةتيظى دةبينن‪ ،‬ب� َ‬ ‫�ةالم ئ��ةوةى لةو‬ ‫راثرسييةدا جةختى كراوةتة سةر ئةوةى‬ ‫لةو راثرسييةدا جةختكراوةتة سةر ئةوةية‬ ‫ئيَستا ميدياى متمانة ثيَكراو لةعيَراقدا‬ ‫ميدياى ن��ووس��راوة‪ ،‬وات��ة عيَراقييةكان‬ ‫ميدياى نووسراو بةسةرضاوةى يةكةم‬ ‫بو‬ ‫دةزان��ن‬ ‫ل��ةرووى متمانة ثيَكردنةوة َ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫هةوالء زانيارييةكاني‪ ,‬هةروةها‬ ‫زانينى‬

‫لة عيراق كاردةكات و وةك يةكةمين‬ ‫كؤمثانياي لي َ‬ ‫َكؤلينةوةن كة لة عيراق‬ ‫كاريان كردووة‪.‬‬ ‫كؤمثانياي ‪ 28 KA،‬نووسينطةى‬ ‫هةية لة سةرانسةري عيراق و زياتر لة‬ ‫‪ 800‬ستاقي عيراقي خاوةن ئةزمموني‬ ‫هةية كة بةردةوام كار دةكةن‪.‬‬ ‫كؤمثانياي ‪ ,KA،‬لة َ‬ ‫سالي ‪ 2003‬وة‪,‬‬ ‫َ‬ ‫كواليتي‬ ‫سةدان هةزار ضاوثيَكةوتني‬ ‫بةرزي بؤ كؤمثانياي ‪ D3‬و ضةندين‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتي و ناوخؤيي‬ ‫كؤمثانياي ني‬ ‫تريش ئةنجامداوة‬

‫خاليَكى ت��رى طرنطى ئ��ةو راثرسيية‬ ‫لةكومثانياكانى‬ ‫ئةوةية كة لةاليةن يةكيَك َ‬ ‫راث��رس��يء تويذينةوة لةسةر ئاستى‬ ‫فيسوريَكى‬ ‫ثرو َ‬ ‫جيهاندا كراوة لةاليةن ضةند َ‬ ‫سةرةراى‬ ‫طةورةوة سةرثةرشتى دةكريَت‬ ‫ِ‬ ‫بوونى تيبينييةكان كة دةبواية رةضاوى‬ ‫هةنديك تايبةتمةندى ميدياى كوردى‬ ‫بكريَت‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئةمة سةركةوتنيَكى طةورةية‬ ‫بو ميدياى كورديء ئةهلي«‪.‬‬ ‫َ‬


‫هاوآلتي‬

‫بـــيـــــروإا‬

‫‪birura_hawlati@yahoo.com‬‬ ‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫دؤسيةيةكى هةستيار بؤ سةرؤك وةزير ئةردؤغان‬ ‫(دةولَةتى توركيا بةرامبةر بةخةباتى كورد)‬ ‫ماملى‬ ‫عةزيز َ‬ ‫بةشى يةكةم‬ ‫لة ثاش بوومةلةرزةكةى كة شارى‬ ‫وانى شلة ذاند‪ ،‬حيزبى ئاشتى و ديموكراسى‬ ‫(ب د ث) كة لة كوردةكان نزيكة لةجم و‬ ‫َ‬ ‫جؤلةكةى وةك ثشتطرى نةتةوةيى كة بؤ‬ ‫لي قة وماوةكان ثيَك هاتبوو‬ ‫بة‬ ‫يارمةتيدان‬ ‫َ‬ ‫حيماية ى كرد‪.‬‬ ‫سةرةراى ئةوة كةهيَزةكانى ئةسكةرى‬ ‫ِ‬ ‫تورك بؤ بةر ثةرض دانةوة بة هيَرشةكانى‬ ‫ثارتى كريَكارانى كوردستان (ث ك ك)‬ ‫ضوون بؤ عيَراق‪( ،‬ب د ث) و هةروةها‬ ‫َ‬ ‫هةول دةدةن دةرفة تةكانى وتو‬ ‫ئانكارا‬ ‫بي بةو مةبةستة كة لةسةر‬ ‫وام‬ ‫بةردة‬ ‫ويَذ‬ ‫َ‬ ‫طؤرانكارييةكانى قانوونى بنطة هى دةورى‬ ‫ِ‬ ‫ببيَت‪.‬‬ ‫ِرةجةب تةيب ئةردؤغان شةثؤليَك‬ ‫لة ض��او ثيَكةوتنةكانى ن��او نةتةوةيى‬ ‫بةريَوة برد‪ .‬سةرؤك وةزيرى توركية بؤ‬ ‫ميسر و تونس و ليبى سةفةرى كرد و‬ ‫لة واشينطتؤن وةرطيرا هةروةها ِرةخنة‬ ‫توندةكانى لة «زارؤكى ناز ثةروةردةى‬ ‫ِرؤذئاوا« واتة ئيسرائيل دريَذة ثيَدا‪ .‬لةسةر‬ ‫َ‬ ‫هةلدانةكانى َ‬ ‫والتانى عةرةبى ثشتطرى‬ ‫كرد‪ ،‬داواى ئةوةى كرد كة يةكيَتى َ‬ ‫والتانى‬ ‫بةرةسمييةت‬ ‫ع��ةرةب دةن��ط ب��دةن بة ِ‬ ‫والتى َ‬ ‫ناسينى َ‬ ‫فةلةستين بؤ ئةنداميَتى لةناو‬ ‫ِريَكخراوى نةتةوة يةكطرتووكان (نةك‬ ‫هةروةك ئيختياريَك َ‬ ‫بةلكو وة ك ئيجبار‬ ‫و ثيَداويستى يةك) هةروةها بة ثشتيوانى‬ ‫لةالئيسيته‪ ،‬ئيسالمييةكانى ميسرى تووشى‬ ‫طيرو طرفت كرد‪ .‬ثشتطرى و هاودةنطى‬ ‫بيرو ِراى طشتى لةتوركيا‪ ،‬دةورى ضاالكى‬ ‫سياسييةكانى سةرؤك وةزيرى ثتةو تر‬ ‫كرد‪َ .‬‬ ‫�ةرةراى ئةوةش ثيَويستة‬ ‫بةالم س� ِ‬ ‫اليةنى لةسةرة خؤيى و ثراطماتيسم لة بير‬ ‫نةضي ‪:‬‬ ‫َ‬ ‫ئ��ةردؤغ��ان ب��ةم��ل ِراك��يَ��ش��ان بؤ‬ ‫دامةزراندنى سيَبةرى دذ بةمووشةكى‬ ‫ِريَكخراوى ناتؤ لةسةر خاكى خؤي‪،‬‬ ‫تةزمينى داوة بة َ‬ ‫والت��ة يةكطرتووكانى‬ ‫ئةمريكا دذ بة ئيَران‪ ،‬ثيَوةندييةكانى‬

‫َ‬ ‫لةطةل بةشار ئةسةد لة بةر ئ��ةوة كة‬ ‫نةسيحةتةكانى ئةوى سةبارةت بة ِريفؤرم‬ ‫ثي‬ ‫لة سووريا لةبةر ضاو نةطرتبوو‪ ،‬كؤتايى َ‬ ‫هيَناو جطة لةوانةش‪ ،‬هةر ضة ندة كة ئانكارا‬ ‫َ‬ ‫لةطةل تيل ئاويو‬ ‫ثةيمانة عةسكةرييةكانى‬ ‫َ‬ ‫هةلثةساردوة‪ ،‬سةرؤك وةزير ثيَوةندى‬ ‫َ‬ ‫نةثضراند‪.‬‬ ‫تى‬ ‫وال‬ ‫دوو‬ ‫َوان‬ ‫ي‬ ‫ن‬ ‫ئابوورييةكانى‬ ‫ِ‬ ‫تةنانةت ئةو يازدة كؤنة زيندانييةكانى‬ ‫َ‬ ‫طةرانةوةو‬ ‫فةلةستينى كة ئيسرائيل ريَطاى ِ‬ ‫َ‬ ‫ثي نةدان‪ ،‬بؤ‬ ‫داطيركراوةكانى‬ ‫تة‬ ‫لةوال‬ ‫ذيان‬ ‫َ‬ ‫توركيا بانط هيَشت كرد بؤ ئةوة كة يارمةتى‬ ‫كرد بيَت بةوتو ويَذةكانى كة بؤ ئازادى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫طيلعاد شةليت‪ ،‬سةربازى ئيسرائيلي‪،‬‬ ‫حةماس هات بووة ئاراوه‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هةموو ئةوانةش‪ ،‬ئةردوغان‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ضةند مةسةلةى‬ ‫لة ناو توركيا‬ ‫ووب����ةروو دةبيَتة وه‪ ،‬لةو‬ ‫ط���ةورة ِر‬ ‫ِ‬ ‫مانطانةى دوايىدا بة فراندن و كردةوةى‬ ‫بؤمب نانةوه‪ ،‬لةاليةن ثارتى كريَكارانى‬ ‫كوردستانةوة توندو تيذى بةر ضاوكةوت‪.‬‬ ‫بةرسيوى كار بةدةستان تورك‪ ،‬طرتن و‬ ‫َ‬ ‫بةربالو بوو‪ .‬ئةطةر ضى‬ ‫زيندانى كردنى‬ ‫ناكري وةك دةورانى خويَناوى َ‬ ‫سالةكانى‬ ‫َ‬ ‫بكري‪َ ،‬‬ ‫بةالم لة مانطى‬ ‫‪ ١٩٩٠‬باسى ليَوة‬ ‫َ‬ ‫ذووةنى َ‬ ‫سالى ‪ ٢٠١١‬هةتا ئيَستا نزيكة ى‬ ‫‪ ١٨٠‬كةس طيانيان لةدة ست داوه‪.‬‬

‫بي دةنطى و نا ِرةزايى طةل‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلة توندو تيذيانة بةدواى‬ ‫ئةو‬ ‫ئةو دةوران و فةزاية نويَيةدا هاتة دى‬ ‫َ‬ ‫لةسالى ‪ ٢٠٠٥‬ثيَك هات‪ ،‬كاتيَك كة‬ ‫كة‬ ‫حيزبى عة َ‬ ‫دالة ت و طة شة ثيَدان (ئا ك‬ ‫برياريدا‬ ‫ث)كة ئةردؤغان دامةزريَنةريَتي‪ِ ،‬‬ ‫كة لةوةزعى كوردةكان (كة ‪ ١٥‬يان ‪٢٠‬‬ ‫لةسةدى دانيشتوانن)دا ضاكسازى بكا و‬ ‫ئةوان لة بةرذةوةندييةكانى بةرةو ثيَشةوة‬ ‫ضووى توركيا بةشدار بكا‪.‬‬ ‫جطة لة بةرنامةى ئاوةدان كردنةوةى‬ ‫باشوورى ِرؤذه� َ‬ ‫��ةالت‪ ،‬قةدةغة كردنى‬ ‫زمانى كورديش َ‬ ‫هةلطيرا‪ ،‬بةرنامةكانى‬ ‫دايمى تةلةفزيؤن بة زمانى كوردى ئازاد‬ ‫كراو مافى قسة كردن بة زمانى كوردى‬ ‫َ‬ ‫بةرةسميية ت‬ ‫هةلبذاردنةكاندا‬ ‫لةناو‬ ‫ِ‬ ‫ناسرا‪ ،‬ضاالكييةكانى فةرهةنطى ثشتطرى‬ ‫لي كرا‪ ،‬دةورةى زمان و ئةدةبياتى‬ ‫يان َ‬ ‫ك���وردى ل��ة ضةند زان��ك��ؤ دام����ةزراوه‪،‬‬ ‫ئةشكةنجة لةناو زيندانةكان قةدةغة كراو‬ ‫َ‬ ‫ثي هيَنان‬ ‫دةول��ةت بةمةبةستى كؤتايى َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل (ث‬ ‫بةشةر و‪ ،‬وتو وَي��ذى نهيَنى‬ ‫ك ك) دةست ثيَكرد‪ ،‬تةنانةت فةرمانى‬ ‫ئامينيستى دةرضوو و وةزعى ذيانى عةبد‬ ‫َل َال ئؤجاالن‪ ،‬سةرؤكى ميَذوويى ثارتى‬ ‫كريَكاران كوردستان‪ ،‬لةزيندان ئاسانكارى‬ ‫بةسةر داهات‪ ،‬دةنطؤى ئةوةش هةبوو كة‬ ‫لةدةرةوة لةناو َ‬ ‫مال لةذيَر ضاوديَرى دابيَت‬ ‫َر و‬ ‫ي‬ ‫خةباتط‬ ‫‪٨‬‬ ‫َك‬ ‫ي‬ ‫كات‬ ‫‪٢٠٠٩‬‬ ‫لة ئؤكتؤبرى‬ ‫ِ‬ ‫‪ ٢٦‬كة س لةاليةنطرانى (ث ك ك) لة عيراق‬ ‫�ةران��ةوه‪ ،‬يةكةمين ثلةى ئةو ِرةوتة‬ ‫ِراط� ِ‬ ‫ثي هات‪.‬‬ ‫دوايى َ‬ ‫دةيتوانى ببيَتة سةرةتاى‬ ‫كة‬ ‫ئةوشتة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫طؤريَك بؤ ئاشتي‪ ،‬بوو بة كارةساتيَك‬ ‫ئالؤ ِ‬ ‫لةثةيوةندييةكاندا ‪ :‬لة كاتيَكدا كة بة دةيان‬ ‫�ةران��ةوةى‬ ‫ه��ةزار كةس بةثيَشوازى ط� ِ‬ ‫دوورة َ‬ ‫والتيَكانةوة ضوبوون‪ ،‬بيرو ِراى‬ ‫طشتى توركةكان كة بؤ ئةوة ئامادة نةكرا‬ ‫سةرسورماوى بوو‪.‬‬ ‫بوو‪ ،‬تووشى‬ ‫ِ‬ ‫ئ��ةردوغ��ان كة لةئاكامةكانى ئةو‬ ‫كاردانةوة دة ترسا‪ ،‬ئيبتيكارى ئاشتى وة‬ ‫سةرةراى‬ ‫بةطةرخري‪،‬‬ ‫النا هةتا بةرة بةرة‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ئةوةش كة ثيَوةنديَكانى نيَوان (ث ك ك)‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫ثي درا‪.‬‬ ‫دةول��ةت‬ ‫و‬ ‫لةئؤسلؤ دريَذةيان َ‬ ‫سةرةتا ِرايؤيةك ئةو خةبةرةى دركاند‬ ‫و لةثاشان جةميل ضيضك سةرؤكى‬ ‫ثةرلةمان لة نيَوانى مانطى سيَثتامبةردا‬ ‫بةراطةياندنى ئ��ةوة كة ئةو ِريَطايةى‬ ‫ِ‬ ‫ئةورؤ توركية لة ثيَشى طرتؤ‪ ،‬ثيَشتر لة‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةرتةشى‬ ‫ئينطلستان و لة ئيسثانيا‬ ‫ئؤتي هات بووة‬ ‫كؤماريخوازى ئيرلةندو َ‬ ‫ئاراوة (‪ ،)١‬ئةو ثيَوةنديانةى سةلماند‪ .‬ضةند‬ ‫ِرؤذ ثاشان شةرةفةدين ئةلضى يةكيَك لة‬ ‫نويَنةرانى بة ئيعتيبارى حيزبة كورديَكة‬ ‫واتة حيزبى ئاشتى و ديموكراسى (ب د ث)‬ ‫بة ِراشكاوى ِرايطةياند كة هةردوو اليةن‬ ‫لةسةر ِريَككةوتن نامةيةك كة تةواوى‬ ‫ثيَشنيارةكانى (ب د ث) تيَيدا سةلماندراوه‪،‬‬ ‫ِريَككةوتوون و تةنيا ضاوةريَي ئيمزاى‬ ‫س��ةرؤك وةزي��ر ئاغاى ئةردؤغانة (‪.)٢‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةليك هيَرشى‬ ‫بةالم لة ثاش ضةند رؤذ‪،‬‬ ‫مةرطبارى (ث ك ك) ئةو ضاالكيانةى تيَك‬ ‫شكاند‪.‬‬ ‫هؤيةكانى ئةو هيَرشانة ض بوون ‪ :‬طةلؤ‬ ‫َ‬ ‫بةدلثاكىيةوة وتو‬ ‫بةراستى‬ ‫حكوومةت ِ‬ ‫َ‬ ‫توندرةوى( ث‬ ‫ى‬ ‫بال‬ ‫ئايا‬ ‫؟‬ ‫ويَذى دةكرد‬ ‫ِ‬ ‫ك ك) خةريك بوو وتو ويَذةكان تووشى‬ ‫شكست بكا؟ طةلؤ جاريَكى ديكة رذيَمى‬ ‫سوريا لة كوردةكان َ‬ ‫كةلكى وةردةطرت بؤ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةلى‬ ‫دةولة تيَك كة‬ ‫بةربةرةكانى‬ ‫تووشى ناكؤكى ب��وو؟ بة هةر هؤيةك‬ ‫بوو بيَت‪ ،‬ئةردؤغان بةشيَوةى فةرمى‬ ‫و رةسمى كؤتايى بةثيَوةندييةكان هيَنا‬ ‫لةرؤذى ‪ ١٩‬ى ئؤكتؤبر لةطةورةترين‬ ‫و ِ‬ ‫َ‬ ‫لةسالةكانى‬ ‫و ِريَكو ثيَكترين هيَرش كة‬ ‫‪ ١٩٨٠‬بةم الوة رووى نةدا بوو‪ ٢٤ ،‬كةس‬ ‫لةثؤليس و ئةسكةر لة ثاريَزطاى حةككارى‬ ‫َ‬ ‫ؤذه���ةالت ك��وذران‪ .‬لة‬ ‫لة باشوورى ِر‬ ‫كاتيَكدا كة هيَزةكانى ت��ورك ب��ةدواى‬ ‫َثةر‬ ‫كؤماندؤكاندا سنوورةكانى عيَراقيان تي ِ‬ ‫دةكرد‪ ،‬ئةردؤغان داواى هيَور كردنةوةى‬ ‫وةزع��ةك��ةى دةك��رد‪ « .‬مافى م��رؤظ و‬ ‫َ‬ ‫ثووضةل‬ ‫ديموكراسى دةتوانن تيرؤريزم‬ ‫دةبى ثشوومان لةسةر خؤمان‬ ‫بكةنةوه‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بي‪«.‬‬ ‫َ‬ ‫دةرناكةوي كة طةلى تورك ئامادة‬ ‫وا‬ ‫َ‬

‫بيَت خود موختارى كوردةكان ثةسةند‬ ‫بكا‪ .‬ثةيمان و ريَككةوتنى ئةسكة ري‪-‬‬ ‫مافيايى كة توركةكان بؤ خؤيان لةسةر ئةو‬ ‫بريار و‬ ‫باوةرةن كة بةنهيَنى لةثشت طشت ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫«دةولةت‬ ‫بؤ ضوونةكانى ئةو شتةكة وةك‬ ‫لةناو َ‬ ‫دةولةت« ناوى دةبةن (‪ )٣‬نةفةوتاوه‪.‬‬ ‫شةرة بةرذةوةندى ئابوورى (ضةك‬ ‫ئةو‬ ‫ِ‬ ‫سركةر و ‪ )...‬ضة ند تاقميَك لة‬ ‫مةوادى‬ ‫و‬ ‫ِ‬ ‫هةر دوو اليةن دابين دةكا‪ .‬هةنديَك كةس‬ ‫وي وةزع��ة كة‬ ‫لةناو (ث ك ك) نايانة َ‬ ‫عاددى بيَتةوه‪ ،‬شتيَك كة ئاواتى بةشيَكى‬ ‫زؤر لة كوردةكانه‪ ،‬ضونكة لةو َ‬ ‫حالةتةدا‬ ‫َ‬ ‫زال بوونيان بةسةر خة َلكدا كةم دةبيَتة‬ ‫ئةوةش دةبيَتة هؤى كز بوونى تواناى‬ ‫هةرةشةكردنيان لةسةر َ‬ ‫دةولةت ‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ئوميَد فرات كة ِرووناكبيريَكى ئارام و‬ ‫طؤرانكارىية‬ ‫سةربةخؤية بةو شيوةية لةو ِ‬ ‫كة بةسةر كوردةكاندا هاتووة باس دةكا‪:‬‬ ‫«ئيَمة ثيَمان وابوو كة ديارى كردنى مافى‬ ‫ضارةنووس تةنيا ريَطاى ضارةسةريية‬ ‫ب� َ‬ ‫��ةالم بةهاتنة س��ةرك��ارى تورطوت‬ ‫ئوزال سةروك وةزير (‪ )١٩٩٣-١٩٨٣‬و‬ ‫ديموكراتيزاسيؤن‪ ،‬ئةم ثرسيارةمان بؤ‬ ‫هاتة ثيَش كةبؤ ضى لةو ديموكراتيزاسيؤنة‬ ‫دا بةشدار نةبين؟ بةتايبةت بة لةبةر‬ ‫ضاوطرتنى ئةوة كة ئاسؤى ئةنداميَتى‬ ‫لةناو يةكييَتى ئةوروثاش خةريك بوو‬ ‫وة دةردةك��ةوت‪ .‬ئاواتى كوردستانيَكى‬ ‫يةكطرتوو َ‬ ‫دل ِرفيَنى خؤى لة دةستدا‪ .‬ناواقيع‬ ‫بينانة بوونى كوردستانى طةورة كاتيَك‬ ‫زياتر دةركةوت كة ديتمان كة جيرانةكانى‬ ‫ئيَمة لة كوردستانى عيَراق َ‬ ‫دلطةرم ببوون‬ ‫بةديموكراتيزاسيؤن لةتوركيا‪ .‬ئةو‬ ‫ئةورؤ كوردةكان‬ ‫رووناكبيرة ثيَى واية كة ِ‬ ‫بريوة تةسةر َ‬ ‫والتانى ِرؤذئاوا‪،‬‬ ‫ضاويان ِ‬ ‫«ض لةبةر ئةوة كة لةطةشةو بةرذةوةندية‬ ‫ئابوورية كان كة َلك وةربطرن‪ ،‬ض لةبةر‬ ‫وةزعى ناوضه‪ .‬ئةوان داهاتووى خؤيان لة‬ ‫ناو توركيايةكى ديموكراتيكدا دةبيننة وة‬ ‫بناسي‪.‬‬ ‫بةرةسمييةت‬ ‫َ‬ ‫كةمافة كانيان ِ‬ ‫بةشى دووةم ء كؤتايى ئةم بابةتة‬ ‫لةساتى هاوآلتى بخويَنةوة‪:‬‬ ‫‪ww.hawlati.co‬‬

‫نيطةرانى «ئةوانى دي« لة بةهارى عةرةبيدا‬ ‫كيَشةى كةمينةكان و ضارةنوسيان لةثاش شؤ ِرشة جةماوةريةكانى َ‬ ‫والتانى عةرةبي‬

‫َ‬ ‫مي‪/‬بريستؤل‬ ‫عةلى موحةمةد زةَل‬

‫بةويَنةى كورد لة عيَراق و سوريا‬ ‫دا تا ِرادةي��ةك هةريةك لة قيبتيةكانى‬ ‫ميسر و سودانية باشوريةكان لة سودان‬ ‫و بةربةرو ئةمازيغى لة ليبيا و شيعة‬ ‫لةهةريةك لة شانشينى سعودى و‬ ‫بةحرةين دووض��ارى ضةوساندنةوةى‬ ‫سياسى و ئيتنيكى و مةزهةبى بوون‬ ‫دةسةالتى زؤرينةى َ‬ ‫َ‬ ‫والتانى‬ ‫لة ذَي��ر‬ ‫عةرةبيدا‪ .‬ثاش ‪ ٢٩‬رؤذ لة خؤثيشاندانى‬ ‫ب��ةردةوام لة َ‬ ‫والتى تونس لةسةرةتاى‬ ‫َ‬ ‫سالى ‪٢٠١١‬دا ‪ ،‬دةرئةنجامى طةورةى‬ ‫ليَكةوةتةوة ئةويش بة كةوتنى بن عةلى‬ ‫فةرمانرةواى لةو َ‬ ‫والت��ةدا و‬ ‫و ثارتى‬ ‫ِ‬ ‫اثةرينى ج��ةم��اوةرى زؤرَي��ك‬ ‫ئيدى ِر ِ‬ ‫َ‬ ‫لةوالتانى ناوضةكةى طرتوة تا هةنوكةش‬ ‫ب��ةردةوام��ة‪ .‬ثرسياريَك كة ختوكةى‬ ‫هةريةك لةئيَمة دةدات‪ ،‬وةك تاكيَكى سةر‬ ‫بة كةمايةتيةكان لةو َ‬ ‫والتةانةدا‪ ،‬بريتية‬ ‫طؤرانكاريانةى كة لة‬ ‫ل��ةوةى‪ :‬ئايا ئةو ِ‬ ‫فةرمةنرةواى ئةو‬ ‫سيستمى سياسى و‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫والتانة ِروودةدات ض طةرةنتيةك هةية‬ ‫بؤ مافى ئازادى و مةدةنى ئةو طروث و‬ ‫كةمايةتية ئيتنيكى و مةزهةبيانةى ثاش‬ ‫ِرزطاربوون لة ديكتاتؤريةت؟‬ ‫بيَطومان لة طؤشةنيطاى تاك و طروثى‬ ‫ئةو كةمايةتيانةوة ه��ةردةم نيطةرانى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى زؤرينةو‬ ‫هةبووة بةرامبةر‬ ‫و بةهةمان شيَوةش بةرامبةر بيَدةنطى‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتى بؤ دؤزةكةيان‪ .‬نمونةى ئةو‬ ‫ني‬ ‫لةمةر‬ ‫َنةى‬ ‫ي‬ ‫شك‬ ‫ئةذنؤ‬ ‫و‬ ‫َمانا‬ ‫ي‬ ‫ب‬ ‫َدةنطية‬ ‫ي‬ ‫ب‬ ‫ِ‬ ‫تاوانةكانى ِرذيمى بةعسى لةناوضوو‬ ‫دةرهةق بة كورد لة عيَراقدا ‪ ،‬بةتايبةتى‬ ‫لة كؤتايى هةشتاكانى سةدةى ِرابردوو‬ ‫كة طةيشتة ئاستى تاوانى جينؤسايد‪.‬‬ ‫بةبواردنى كيَشةى ع��ةرةب‪ /‬ئيسرائيل‬ ‫لة فةلةستين كة فرة ِرةهةند و ثرسيَكى‬ ‫َ‬ ‫ئالؤزة ‪ ،‬ئيدى زؤربةى زؤرى كيَشةى‬ ‫كةمينةكان َ‬ ‫لةوالتانى عةرةبيدا زؤر كةمى‬ ‫لي وت��راوةو و بيستراوة و بةهةمان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َودةولةتى‬ ‫كؤمةلطةى ني‬ ‫شيَوةش زؤر كةم‬ ‫هاتوةتة دةنط لةو ثيَشيَلكاريانةى مافى‬

‫م��رؤظ ئةنجامدراون لةسةر دةستى‬ ‫َ‬ ‫دةس��ةالت‪ .‬بيَطومان بؤ ئيَمةى كورد‬ ‫راستةوخؤ ثاش كؤرةوةكةى َ‬ ‫سالى ‪١٩٩١‬‬ ‫و دةستتيَوةردانى نةتةوة يةكطرتوةكان‬ ‫و َ‬ ‫والتانى هاوثةيمان لةجةنطى كةنداو‬ ‫بايةخى سياسى طةورةى خؤى هةبوو‪.‬‬ ‫ثاشان ِريفراندؤمى سودانيةكان لة‬ ‫باشورى س��ودان لةسةرةتاى َ‬ ‫سالى‬ ‫‪٢٠١١‬دا ب��ةس��ةرث��ةرش��ت��ى ن��ةت��ةوة‬ ‫يةكطرتوةكان و ثشطيرى زؤري��ك لة‬ ‫َ‬ ‫والتانى ِرؤذئاوا ‪ ،‬كة ئةنجامةكةى كؤتايى‬ ‫هات بة دةنطدانى لة سةدا ‪َ ٩٨.٨٣‬‬ ‫خةلكى‬ ‫باشورى سودان بؤ سةربةخؤى‪ .‬ئةمة‬ ‫طؤرانكاريةكةى طةورة بوو لة‬ ‫بؤخؤى ِ‬ ‫نةخشةى سياسى ناوضةكةدا و هيوايةكى‬ ‫طةشى ضاند الى طروثى كةمينةكان و‬ ‫َ‬ ‫جموجولة ئازاديخواز‬ ‫بطرة زؤريَك لة‬ ‫و ئؤثؤزسيؤنى سياسى و بزاوتى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةاليةتى لة ناوضةكةدا بةطشتي‪ .‬ئةوةى‬ ‫َرامانة ئةم رووداوة هاوزةمانة‬ ‫ي‬ ‫ت‬ ‫َطاى‬ ‫جي‬ ‫ِ‬ ‫لةتةك ِراثةرينةكانى بةهارى عةرةب كة‬ ‫َ‬ ‫سةريهةلدا‪ ،‬هةربؤية‬ ‫لة باكورى ئةفريكاوة‬ ‫طرو تينيَكى ديكةى‬ ‫ووداوة‬ ‫بؤخؤى ئةم ِر‬ ‫ِ‬ ‫نارازى‬ ‫و‬ ‫يو‬ ‫اثةر‬ ‫ر‬ ‫جةماوةرى‬ ‫بةخشية‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫بةرامبةر دةس� َ‬ ‫�ةالت��ة شموليةكان لة‬ ‫نيشتمانى عةرةبي‪.‬‬ ‫راس��ت��ةوخ��ؤ ث��اش سةركةوتنى‬

‫شؤرشى طةلى ميسر ‪ ،‬ثيَكدادان و‬ ‫ِ‬ ‫بةريككةوتنى خؤيناوى ِرويدا لةنيَوان‬ ‫قيبتية مةسيحيةكانى ئةو َ‬ ‫والتة لةتةك‬ ‫ثؤليسدا‪ ،‬ك��ة ك��وذران��ى ‪ ٢٥‬كةسى‬ ‫ليَكةوتةوة‪ ،‬تا ئيَستاش كيَشةكة ضارة‬ ‫نةكراوة‪ .‬ئةمة بؤخؤى جاريكى تر لة‬ ‫َ‬ ‫والتى (ئازادي) ميسريةكاندا‬ ‫اليةك لة‬ ‫ثرسى كةمينةكانى و روذاند و ضارةنوسى‬ ‫َرامان‬ ‫ئةوان جاريكى تر بووية مايةى تي ِ‬ ‫و لةسةر وةستان‪ .‬لةاليةكى تريشةوة‬ ‫ديسانةوة ثرسى ئاسايش و سةقامطيريى‬ ‫َ‬ ‫طؤري‪.‬‬ ‫كؤمةاليةتى هيَنايةوة‬ ‫سياسى و‬ ‫َ‬ ‫لة َ‬ ‫والتى ليبيادا ئةطةرضى بةربةرةكان‬ ‫شؤرشيان كرد‬ ‫بةشدارى‬ ‫و‬ ‫هاوكار‬ ‫ِ‬ ‫دذى ِر َ‬ ‫امالينى ِرذيَمةكةى قةزافى ‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫زؤرب��ةى ئاماذةكان ئةوةمان ثي َ‬ ‫َدةلين‬ ‫كة بارى زؤريَك لة خيَ​َلةكانى بيابان و‬ ‫لةناويانيشدا بةربةرةكان نا سةقامطيرو‬ ‫مةترسيدارة‪ .‬زؤرب���ةى ضاوديَرانى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةاليةتى نيطةرانن بةرامبةر‬ ‫سياسى و‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةى‬ ‫ثيَشهاتةكانى دوايى جةنط لة‬ ‫ليبيادا‪.‬‬ ‫لة عيَراقدا ثاش روخانى رذيَمى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت‬ ‫بةعس و نةمانى سةدام لةسةر‬ ‫ل��ة ب��ةه��ارى ‪٢٠٠٣‬دا‪ ،‬ئ��ةم َ‬ ‫والت���ة بة‬ ‫زنجيرةيةك طرفت و قةيرانى ق� َ‬ ‫�ول و‬ ‫َ‬ ‫ئالؤزى سياسى و ئاسايش و نةبوونى‬ ‫سةرةتاترين ثيَداويستى ذياندا طوزةرى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةاليةتى‬ ‫كرد‪ .‬ناسةقامطيريى و طرذى‬ ‫و سياسى طةيشتة ِرادةيةكى مةتريسدار‬ ‫و خويَناوي‪ ،‬بةثيَى ِراثؤرتى (ئؤ ئار بى)*‬ ‫َ‬ ‫ساالنى ‪ ٢٠٠٣‬تا ‪٢٠٠٧‬دا‬ ‫تةنها لةنيَوانى‬ ‫زياتر لةيةك مليؤن و ‪٢٠٠‬هةزار كةس‬ ‫بوونةتة قوربانى و سةدان هةزاريش‬ ‫ؤلي‬ ‫بي جيَطة ب��وون‪ .‬كورد ِر َ‬ ‫ئ��اوارةو َ‬ ‫َرا لة ئاسايكردنةوةو‬ ‫ي‬ ‫ط‬ ‫بةرضاوى‬ ‫طةورةو‬ ‫ِ‬ ‫نوي‪ ،‬بطرة كورد‬ ‫عيراقى‬ ‫بونياتنانةوةى‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫هاوسةنطيَكى طةورة بوو لة ذيانى سياسى‬ ‫دواى رذيمى س��ةدام‪ ،‬لةكاتيكدا كورد‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتيكى سةربةخؤى‬ ‫ثيَشتر نيمضة‬ ‫خؤى هةبوو و لة بةهارى ‪١٩٩١‬وة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫رؤلى نةتةوة يةكطرتوةكان و ئةمةريكا‬ ‫و بةريتانيا لة َ‬ ‫سالى ‪١٩٩١‬دا ثاشان‬

‫بريارى ئةنجومةنى ئاسايش ذمارة ‪٦٨٨‬‬ ‫ِ‬ ‫طؤرانكارى‬ ‫فرين ناسراوة‪ِ ،‬‬ ‫كة ب��ةدذة ِ‬ ‫طةورةى هيناية ئاراوة بؤ كورد‪ .‬بةالى‬ ‫زؤريك لة ضاوديَرانةوة ئةم هةلة بؤ كورد‬ ‫زؤر طرنط و ثآ بايةخ بوو بؤ َ‬ ‫طةالَلةكردن‬ ‫و بونياتنانى طوتارى سةربةخؤيى‬ ‫سياسى‪ .‬لة ِرووى ميذوويةوة بؤ كورد‬ ‫دوايى ثةيماننامةى سيظةر َ‬ ‫سالى ‪١٩٢٠‬‬ ‫ئةمة دووةم هةل بوو كورد لةدةستى دا‬ ‫طةرايةوة بؤ‬ ‫و لةبرى ئةوة جاريَكى تر ِ‬ ‫بةغدا‪ .‬كورد ضوون بؤ شتيَك لة بةغدا‪،‬‬ ‫لة رووى مانا و مةغزاى سياسيةوة‪ ،‬كة‬ ‫ئةوان خؤيان ثيَشتر هةيان بوو‪ .‬جا ئيدى‬ ‫ئةوان بران يان خؤيان رؤيشتن ئيدى‬ ‫ئةوة بابةتيَكى ترة‪.‬‬ ‫لةثاش ئةنجامى َ‬ ‫هةلبذاردنى ‪٢٠٠٥‬دا‬ ‫ثيَكهيَنانى ثةرلةمان و حكومةت لة بةغدا‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل حكومةتةكانى‬ ‫ضةندينجار كورد‬ ‫لةمةر‬ ‫ديارترينيان‬ ‫هةبووة‬ ‫بةغدا كيَشةيان‬ ‫ِ‬ ‫ماددةى ‪ ١٤٠‬و هيَزى ثيَشمةرطةو ياساى‬ ‫غازو نةوت‪َ ،‬‬ ‫بةالم لةمدوايانة كيَشةكة‬ ‫َ‬ ‫قولتربوةتةوة طةيشتوةتة بارطرذى نيَوان‬ ‫هةريَم و بةغدا‪ .‬زؤر ئاماذةكان ئةوةمان‬ ‫ثي َ‬ ‫َدةلين كة كورد ض لةاليةن ئةمةريكاوة‬ ‫و ض لةاليةن هيَزة عةرةبية عيَراقيةكان‬ ‫بةكارهاتوةو بطرة لةخشتة ب��راوة‪،‬‬ ‫وةك َبليَى ئيدى ئيَوة ثيَويست نين بؤ‬ ‫هاوسةنطى هيَزةكان و ميانطيري‪ .‬هةموان‬ ‫طوي بيستى ثؤل بريمةر بووين كة ضؤن‬ ‫َ‬ ‫داكؤكى لة يةكثارضةى عيَراقى كرد (كورد‬ ‫طةر نيازى جيابونةوةى هةبيَت ئةوا‬ ‫ئةطةرى جةنطى طةورةى ئةبيَت و ئةمة‬ ‫َ‬ ‫هةلةيةكى طةورةية كة دةيكات)‪ .‬ئةمة بة‬ ‫تةنها َ‬ ‫هةلويَستى بابايةكى سياسى لةسةر‬ ‫بةلكو َ‬ ‫كار البراو نيية َ‬ ‫رؤلى ئةمةريكا لة‬ ‫هةمبةر خؤثيشاندانة جةماوةريةكاندا‬ ‫نارؤشنة‪ ،‬هةروةك هةمووان‬ ‫بةطشتى ِ‬ ‫شؤرشى ميسر‬ ‫بةرامبةر‬ ‫بينيمان لة‬ ‫ِ‬ ‫لةسةرةتادا‪ .‬بيَطومان ئيدارةى ئؤباما‬ ‫و ثيَشتريش بؤش‪ ،‬عيَراق بة نمونةى‬ ‫سةركةوتنى ديموكراسى دةزان��ن‬ ‫نارةزايةكى‬ ‫لة ناوضةكةدا بؤية هةر ِ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى سةنتةر‬ ‫جةماوةرى دذ بة‬

‫لة عيَراق ناديدة وةردةطريَت النى كة‬ ‫كاتي كة هيَشتا هيَزةكانيان‬ ‫لةم كاتةدا‪َ ،‬‬ ‫ماوةتةوة‪.‬‬ ‫ثارت و طروثة كورديةكان لة سوريادا‬ ‫(ئةطةرضى بةندة تيَبينيم هةية لةسةر‬ ‫هةنديَكيان بؤ ثاشكؤيةتى بؤ حزبةكانى‬ ‫هةريَمى كوردستان و دةرك نةكردنيان‬ ‫والتةكةى خؤيان)‪َ ،‬‬ ‫بة رةوش��ى َ‬ ‫بةالم‬ ‫ئةوانيش هةمان ضةشنى كوردانى عيَراق‬ ‫هةستى وةالوة خستينان هةية لةاليةن‬ ‫بةرةى ئؤثؤزسيؤنى عةرةبى سوريةوة‪.‬‬ ‫هيَشتا متمانةيةك نيية بؤ دابينكردنى هةر‬ ‫مافيكى ئيتنيكى و سياسى كوردانى سوريا‬ ‫سبةيني بةشار و بةعس روخان‪.‬‬ ‫ئةطةر‬ ‫َ‬ ‫نيطةرانيةكان لةكاتى دروستكردنى‬ ‫ئةنجومةنى نيشتمانى سورى لة توركيا‬ ‫سةريان َ‬ ‫هةندي‬ ‫بةراشكاوى‬ ‫َ‬ ‫هةلدا َ‬ ‫كاتي ِ‬ ‫لة ئةندامى َ‬ ‫هةلبذاردراوى ئةنجومةنةكة‬ ‫طلةى و طازاندةى لة َ‬ ‫رؤلى كورد هةبووة‬ ‫لةكاتى خؤثيشاندانةكاندا‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل الدان و ِرمانى هةر ديكتاتؤريَك‬ ‫لة ناوضةكةدا بةشويَنيدا جؤريك لة بارى‬ ‫ناروونى سةر َ‬ ‫هةلدةدات‬ ‫نائارامى و ِ‬ ‫لة َ‬ ‫والتةكةدا‪ .‬بيَطومان بؤ ئةوةى ضى‬ ‫لة عيَراقدا رووي��دا دووب��ارة نةبيَتةوة‬ ‫لةرووى كوشتنى َ‬ ‫خةلكى سيظل و رفاندن‬ ‫ِ‬ ‫و تيَكضوونى بارى ئاسايش و ذيانى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةاليةتيةوة‪ ،‬طرنطة هةموو ثيَكهاتة‬ ‫كؤمةاليةتيةكانى هةر َ‬ ‫َ‬ ‫والتيَكى‬ ‫سياسى و‬ ‫شؤرشةكان بةشداربن‬ ‫ثاش سةركةوتنى ِ‬ ‫لة ذيانى نويَى سياسيدا‪ .‬بةداخةوة‬ ‫ئةوةى تا ئيَستا هةموان دةيبينين شتيَكى‬ ‫ترة و ئاماذةكان طةشبينى دةرناخةن‪.‬‬ ‫بةهارى عةرةبى رةنطة بؤ هةنديَك بةرز‬ ‫بنرخيَنريَت و بؤ هةنديَكيش نيطةرانى‬ ‫لةمةر‬ ‫و نارؤشنى‪ ،‬ثرسى كةمينةكان‬ ‫ِ‬ ‫طؤرانكاريةكان لةبةهارى عةرةبيدا‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫هاوالتيبوون و‬ ‫جاريكى تر طفتوطؤى‬ ‫ئازاديةكان بة َ‬ ‫قولى لةخؤ دةطريَت‪.‬‬ ‫ثةراويَزةكان ‪:‬‬ ‫‪*//http://www.opinion.co.uk‬‬ ‫‪http://www.hawlati.co/‬‬ ‫‪babetekan/787‬‬

‫وةزارةتى ناوخؤ‬ ‫ثيَويستى بة وتة بيَذة‬ ‫ئةمين صاَلح محمد‬ ‫�رؤ ل��ةن��او سيستةمى كارطيَرى‬ ‫ئ��ةم� ِ‬ ‫ثيَشكةوتوودا‪ .‬بةمةبةستى بة ئاطابوون لة‬ ‫َريةكان‬ ‫كيَشةو طرفت و داخوازى ناو يةكة كارطي ِ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطة‪ ،‬بةشى ِراطةياندن و ثةيوةنديةكان‬ ‫و‬ ‫يةكيَكة لةكارةسةرةكيةكانى سيستةمى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫َرى مؤديَرين‪ ،‬ه��او ئاهةنط‬ ‫كارطي ِ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطا و خواستى فرة اليةنى‬ ‫ثيَشكةوتنى‬ ‫ضين و تويَذةكان و ضاالك بونى ِريَكخراوةكانى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى مةدةني و نا حكوميةكان ئةم اليةنةى‬ ‫بةرجةستة نةكردووة‪.‬‬ ‫دواجار هاتنة سةر كايةى ميديا بؤ ئةم‬ ‫بوارة واى كردووة حكومةتةكان لة ناو دام و‬ ‫دةزطا جياجياكانى خؤياندا بؤ هاوكارى ميديا‬ ‫لة خستة ِرووى كار و ئةركةكانى حكومةت و‬ ‫ثيَدانى زانيارى ضاالك بوونى ِراطةياندن ناو‬ ‫دامةزراوةكانى حكومةت ثيَويستى كردوو‪.‬‬ ‫جطة لةوةى حكومةتيش لة ِريَطةى ميدياوة لة‬ ‫بتواني‬ ‫كيَشةو داواكارى ضين و تويَذةكانى تا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هاوالتيان‪ .‬ئةرك و‬ ‫بةثىى خواست و داواكارى‬ ‫َ‬ ‫دابنى ‪.‬‬ ‫بةرنامةكانى خؤى َ‬ ‫�رى ‪.‬‬ ‫بؤ ئ��ةم ك��ارة ِرؤذن��ام��ةوان ن��اك� َ‬ ‫َريةكانةوة دةست‬ ‫لةثرسطةى يةكة كارطي ِ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطة ئاطادار ئةبيَت تا يةكيَكى‬ ‫ثيَبكات‬ ‫بكةوى ليَدوانيَكى بؤ بدات‪ ،‬هةروةها‬ ‫دةست‬ ‫َ‬ ‫ناشيَت هةر فةرمانبةريَكيش داواى ليَكرا لةسةر‬ ‫بةريَوةبةرايةتيةكان‬ ‫ئةجندة و بةرنامةى كارى ِ‬ ‫ليَدوان بؤ ِراطةياندن و ِرؤذنامةوانان بدات ‪.‬‬ ‫هةبى بؤ ِريَكخستنى‬ ‫بؤية ثيَويستة بةشيَك َ‬ ‫ئةو كارة وة كةسيَك هةبيَت وةك وتةبيَذ‬ ‫َ‬ ‫كةنالةكانى‬ ‫زانيارى بدات بة ِرؤذنامةوان و‬ ‫ِراطةياندن‪.‬‬ ‫وتةبيَذ بة باوةرى من ئةبيَت هيَندةى وةزير‬ ‫بةريَوةبةرةكةى ئاطادارى ثالن و بةرنامةو‬ ‫و ِ‬ ‫بةريَوةبةرايةتيةى بيَت‬ ‫و‬ ‫وةزارةت‬ ‫كارةكانى‬ ‫ِ‬ ‫هةبى و بة سةليقة‬ ‫شارةزايةكى لة بوارى ميديادا َ‬ ‫ثر بة ثرسيارى ِرؤذنامةوانان‬ ‫و ورياى خؤى ِ‬ ‫َ‬ ‫وةالم بداتةوة‪ ،‬زيادة ِرةوى نةكات و ئاطادار‬ ‫هةندى ثرسيار‬ ‫لة‬ ‫خؤى‬ ‫ضؤن‬ ‫َت‬ ‫ي‬ ‫بزان‬ ‫وا‬ ‫بيَت‬ ‫َ‬ ‫قوتار ئةكات وةزارةت��ة خزمةتطوزاريةكان‪،‬‬ ‫بةثىى سروشتى كارةكانيان زؤرتر بةريةك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ميدياكاندا‪ .‬بؤية زؤرتر‬ ‫كةوتنيان ئةبيَت‬ ‫ثيَويستة ئةم اليةنةيان لةبةرضاو طرتبيَت ‪.‬‬ ‫وةزارةت��ى ناوخؤ‪ .‬يةكيَكة لة وةزارةتة‬ ‫�ةورؤ‬ ‫كاريطةريةكانى هةر حكومةتيَكى ئ� ِ‬ ‫َ‬ ‫ووالت��ى‬ ‫و دابين ك��ارى ئاسايشى ناوخؤ‬ ‫َ‬ ‫هاوالتيان ئةبيَت بزانن و مافى‬ ‫لةئةستؤية‬ ‫خؤيانة ئاطاداربن ئاسايشى ناوخؤيان لة‬ ‫ض ئاستيَكداية‪ ( ،‬بةشيَك ) لةو بةرنامةو و‬ ‫َ‬ ‫هاوالتيان ئاطاداربن‬ ‫ثالنانة شياوى ئةوةية‬ ‫بةمةبةستى وةرطرتنى متمانة بةذيان‬ ‫و ط��وزةران و سةرمايةكانى خؤيان‪ ،‬وة‬ ‫بةحكومةتةكةشيان ‪.‬‬ ‫لة هةندى َ حكومةتى ثيَشكةوتودا‬ ‫َ‬ ‫هاوالتيان و ميدياكاران بةشدارى ِراستةوخؤ‬ ‫ئةكةن لةثالن و بةرنامةى دةزطاكانى ثؤليس‬ ‫ضونكة ئةوة بةبواريَكى هةستيار لة ذيانى‬ ‫خؤيان ئةزانن بؤ وةرطرتنى متمانةو زانيارى‬ ‫َ‬ ‫هاوالتيانة دةزط��اى ثؤليسيش‬ ‫زؤرت��ر لة‬ ‫سودمةند ئةبيَت لةم ِرووةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َرى‬ ‫بةالم بةداخةوة لة هةيكةلى كارطي ِ‬ ‫وةزارةتى ناوخؤى حكومةتى هةريَمدا نازانين‬ ‫بةشى ِراطةياندن هةية يان نا؟!!‬ ‫تا هةنوكة هيض كاريَك و َ‬ ‫بالوكراوةيةك‬ ‫و بةياننامةو شتيَكمان لةم بةشةوة نةبينيى‬ ‫و نةبيست !! ئةم وةزارةتة وتة بيَذى هةية ؟!!‬ ‫كىية؟؟ ئةطةر وتة بيَذمان ني ية بؤ ئاوا الواز‬ ‫َ‬ ‫لةم بوارةمان ِروانيوة ؟! خةتاى كيَية؟!‬ ‫كى يةو بؤ دةرناكةوَيَت !؟‬ ‫ئةطةر هةمانة َ‬ ‫م��رى زي��ادك��ردن و‬ ‫و‬ ‫لة دواى مشت‬ ‫ِ‬ ‫نةكردنى مووضةى هيَزةكانى ناوخؤ ليَدوانى‬ ‫فرةاليةن و هةمة ضةشن لةاليةن جةنابى‬ ‫وةزيرو بريكارةكان و ِراويَذكارى سةربازى‬ ‫يةوة دراوة‪ ....‬هةرضةندة ليَدوانةكةى جةنابى‬ ‫وةزيرى جيَطاى َ‬ ‫دل خؤشى هيَزةكانى ناوخؤ‬ ‫بوو ‪...‬‬ ‫َ‬ ‫بةالم ئايا ئةم فرةيية لة ليَدوان ثيَويستى‬ ‫بة ِريَكخستنى و دسثلين كردن نيية ؟ ئايا‬ ‫كاتى ئ��ةوة نةهاتووة وةزارةت���ى ناوخؤ‬ ‫بةريَوةبةرايةتى ِراطةياندن بكاتةوة و ضاالك‬ ‫ِ‬ ‫و ضاثوكى بكات و وتةبيَذيَكى فةرميش بؤ‬ ‫دابنى ؟! وةكو وةزارةتةكانى ئةوقاف و‬ ‫خؤى‬ ‫َ‬ ‫تةندروستى و خويَندنى َ‬ ‫باال‪...‬‬ ‫�ورب��ك��ات��ةوة ب��ؤ هةموو‬ ‫وة ئ��ةم��ة ش� ِ‬ ‫بةريَوةبةرايةتيةكانى هيَزةكانى ناوخؤ لة‬ ‫ِ‬ ‫ثسثؤرى لةبوارى‬ ‫ثاريَزطاكانيش ك��ادرى‬ ‫ِ‬ ‫ِراطةياندن دابمةزريَنن و ئةوانةى ئيَستاش‬ ‫ل��ةب��وارى ِراطةياندندا كارئةكةن ب��وارى‬ ‫خويَندنيان بؤ خويَندنى َ‬ ‫برةخسيَنن‬ ‫باال بؤ ِ‬ ‫بة تايبةت لة بةرنامةى تواناسازيدا كة بة‬ ‫دةسكةوتيَكى باش بؤ حكومةتةكةمان ئةذمار‬ ‫ئةكرى تاكادرى ثيشةيى دروست بكريَت لةم‬ ‫َ‬ ‫ِرووةوة وةزارةتى ناوخؤ دواكةوتووة‪َ ...‬‬ ‫بةالم‬ ‫درةنط نى ية بؤ دةست ثيَكردن‪...‬‬


‫بـــيـــــروإا‬

‫‪12‬‬

‫‪birura_hawlati@yahoo.com‬‬ ‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫طؤشةيةكى هةفتانةية‬ ‫سل َيمان عةبدوآل يونس دةينووس َيت‬

‫هاوآلتي‬

‫ثةيوةنديى ر َوذنامةنووسانء دةزطا ئةمنييةكان‬ ‫شوان سديق‬

‫ثةرلةمان لةسةرؤكايةتى كردنيَكى زبرةوة‬ ‫بؤ سةرؤكايةتى كردنيَكى نةرم‬

‫َ‬ ‫دةسةالتى كوردى ثةيوةندى بةهةبوونى ثةرلةمانيَكى ناكارا‬ ‫بةشيَكى طةورة لةكيَماسيةكانى دوو دةيةى‬ ‫و ثةرلةمانيَكى ذيَر هةذموونى حزبايةتى تةسك و ثةرلةمانيَكى شيَوة ستونى و ثةرلةمانيَكى تةواو حزبى و‬ ‫ئاراستةكراوةوة هةبووة‪ .‬ثةرلةمانيَك كةلةناو خؤيدا كارةكانى بةشيَوازيَكى ناديوكراتيك و بةشيَوازيَكى دوور‬ ‫ِ‬ ‫بةريَوةبردووة و لةئاست فةرمانة‬ ‫لةطيانى ديَبةيت و‬ ‫مشومرى ِراستةقينة‪ ،‬كةدنياى ثةرلةمانى ثيَدةناسريَتةوة ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫دةرةكيةكانيشدا‪ ،‬كةفةرمانى حزبة ثيَكهيَنةرة سةرةكيةكانى بووة‪ ،‬تةواو طوي َِر َ‬ ‫لةطةل‬ ‫ايةل و تةواو تةبا بووة‪،‬‬ ‫ئةو سيستةمة تةقليدى و داخراوةى كةلةسةردةمى دوو دةية ِرابردوودا‪ ،‬بةناوى سيستميَكى ميللى و بةناوى‬ ‫سيستميَكى ثةرلةمانيةوة لةم هةريَمةدا سةرى َ‬ ‫اثةرينى حيزبؤكراتيةتيَكى بةشوناس‬ ‫هةلداوة‪ ،‬كةسةردةمى داوى ِر ِ‬ ‫َ‬ ‫بةعةقل كوردى بووة‪.‬‬ ‫و بةبيركردنةوة و‬ ‫ئةوانةى ثشكيان هةية لةويَناكردنى ئةم شيَوازة لةذيانى ثةرلةمانى ئةم هةريَمةدا‪ ،‬هةمان ئةو كاراكتةرانةن‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت و ض‬ ‫بةريَوةبردنى حزبى كورديان بةدةستةوةية‪ ،‬ض لةناو دوو هيَزةكةى‬ ‫كة ئيَستا جةمسةرةكانى ِ‬ ‫سي هيَزةكانى ئؤثؤزسيؤندا‪ .‬هةربؤيةشة ئةم شيَوازة كوردية لةدنياى ثةرلةمانى و لةدنياى بيست َ‬ ‫سالى‬ ‫لةناو َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتيَكى قودرةتمةندى ياسادانانى كوردي‪ ،‬بووةتة‬ ‫راثةريندا‪ ،‬بةبةردةوامى لةبرى‬ ‫دواى‬ ‫ةتدارى‬ ‫دةول‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َدةسةالتى حزبي‪ .‬ثاشكؤيةك‪ ،‬كةئيرادةى لةدروستكردنى ِبريار و لةدروست كردنى نيَتويَركيَكى‬ ‫ثاشكؤيةكى بي‬ ‫ياسايى ِرةوا و كاريطةردا‪ ،‬هةميشة لةخوار ئيرادةى ئةو نويَنةرايةتى كردنة بووة كةناوى نويَنةرايةتيكردنى‬ ‫ديموكراتيك و نويَنةرايةتي كردنى ميللى و نويَنةرايةتيكردنى طةلة‪.‬‬ ‫ئةم دؤخةى كةثةرمانى كوردستانى دروست كردووة و ئةو هةلومةرجةش كةهةتا ئيَستا ئةو ثةرلةمانة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫فيودال حزبى و دؤخيَكى ناتةندروستى سةردةمى ثةنجا بة ثةنجاى‬ ‫دةسوريَنيَت وي َِراى ئةوةى دؤخيَكى‬ ‫هةل‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫سوران و سيستمى‬ ‫هةل‬ ‫سيستمى‬ ‫و‬ ‫َوةبردن‬ ‫ي‬ ‫بةر‬ ‫جؤرى‬ ‫توانيويةتى‬ ‫دؤخة‬ ‫ئةو‬ ‫هةر‬ ‫كاتدا‬ ‫لةهةمان‬ ‫سياسية‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫اديشنال‪ .‬سيستميَك‪،‬‬ ‫مامةلةكردن لةناو ئةم ثةرلةمانةدا بكات بةسيستميَكى تةواو نةريتى و سيستميَكى تةواو ِتر‬ ‫َ‬ ‫مؤرال و لةناو سةرجةمى‬ ‫كةزادةى ئةو زةنط و زؤر و مةركةزطةراييةية كةلةناو ئاين و لةناو نةريت و لةناو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاى ثآ لةستةمى عي َِراقى و‬ ‫كؤمةاليةتى و سياسيانةوة بةدريَذاى تةمةنى‬ ‫ئةو يةكة ثةروةردةيى و‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاى هةميشة وابةستة و هةميشة ثاشكؤكراوى كورديدا بوونيَكى ناشيرين و بوونيَكى‬ ‫بةدريَذايى تةمةنى‬ ‫َ‬ ‫فيوداليةكانى خويَن و لةناو‬ ‫زؤردارانةيانةن هةبووة‪ .‬بونيَك‪ ،‬كةسةرضاوة خاوةكانى خؤى لةناو ثةيوةندية‬ ‫ثةيوةندية مةركةزيةكانى ئاين و لةناو ثةيوةندية ِرؤتينى و ئيجباريةكانى نةريت و لةناو ثةيوةندية دؤطما‬ ‫بووةكانى نيَو حزبى كورديدا هةميشة دةستةبةر كردووة‪ .‬دةستةبةركردنيَك‪ ،‬كةزادةى ئةو ستايلة ئيَكسثايةر‬ ‫َ‬ ‫ؤذهةالتى هةية و‬ ‫فؤرمة نةشياوةية كةحزبى كوردى لةناو دنياى حزبايةتيةكى خيَ​َلةكي‪ ،‬كةشوناسيَكى ِر‬ ‫و ئةو ِ‬ ‫لةناو دنياى حزبايةتييةكى ستاليني‪ ،‬كةشوناسيَكى ئايدلؤذى و ئاسنين و داخراوى هةية‪ ،‬كردوويةتى بةفؤرمى‬ ‫َدلخواز و كردوويةتى بةستايلى ثيرؤز‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل دامةزراندنى سيستميَكى ثةرلةمانى كورديدا‪،‬‬ ‫لةرووى لؤذيكيةوة ثيَش بينى دةكرا‪،‬‬ ‫لةراستيدا‪ِ ،‬‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫طؤرانيَكى طةورةى دراماتيكيان‬ ‫سياسيش‬ ‫و‬ ‫يةتى‬ ‫كؤمةال‬ ‫سيستمى‬ ‫و‬ ‫َوةبردن‬ ‫ي‬ ‫بةر‬ ‫سيستمى‬ ‫و‬ ‫سيستمى حزبايةتى‬ ‫ِ‬ ‫لةريَطةى ئةزمونيَكى ديموكراتيك و ئةزمونيَكى نويَنةرايةتيكردنى َ‬ ‫خةلكيةوة (كةئةزموونى‬ ‫بةخؤيانةوة بينيبواية و ِ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطا (بةحزبى كوردي)شةوة بةرطة تةقليديةكةيان فريَدابواية‬ ‫ثةرلةمانى بوو) بةشيَكى طرنط لةكايةكانى ناو‬ ‫بةالم بةداخةوة‪ ،‬نةك ئةوة ِرووى نةدا‪َ ،‬‬ ‫لةفؤرميَكى ِراقيتر و ِرةواتردا خؤيان نمايش بكردايةتةوة‪َ .‬‬ ‫بةلكو خودى‬ ‫و ِ‬ ‫بةفؤرميَكى ديكة لةتةقليد‬ ‫بوو‬ ‫دواجار‬ ‫بوو‪،‬‬ ‫ثارلةمان‬ ‫كةناوى‬ ‫طةليةش‬ ‫كاية‬ ‫ئةو‬ ‫خودى‬ ‫و‬ ‫ديموكراتية‬ ‫كاية‬ ‫ئةو‬ ‫ِ‬ ‫و بوو بةستايليَكى ديكة لةنةريت و بوو بةئةزموونيَكى ديكة لةداخران و بووبة كايةيةكى ديكة بؤ وةستاندنى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطا و بوو بة ثايةيةكى ديكة بؤ َ‬ ‫فؤرمى حزبايةتيةكى‬ ‫باالدةست كردنى فؤرمى حزبايةتيةكى كالسيك و ِ‬ ‫َ‬ ‫اثةريندا‪.‬‬ ‫ر‬ ‫دواى‬ ‫كوردى‬ ‫طاى‬ ‫كؤمةل‬ ‫لةناو‬ ‫نةريتى‬ ‫و‬ ‫دينى‬ ‫حزبايةتيةكى‬ ‫مى‬ ‫فؤر‬ ‫و‬ ‫مةركةزى‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫فؤرمة لةدنياى ثةرلةمانى دوو دةيةى كورديدا‪ ،‬ئةطةرضى شتيَكى تازة نية‪َ .‬‬ ‫بةالم‬ ‫دةركةوتنى ئةم ِ‬ ‫لةراستيدا ئةوةى باروودؤخةكةى زياتر كردة بارودؤخى مايةى ِرامان‪ ،‬جؤرى سةرؤكايةتى و شيَوازى تةواو‬ ‫ِ‬ ‫بةريَوةبردنى ئةو ثةرلةمانةية لةم خولةى ئيَستادا‪ .‬خوليَك‪ ،‬كةتيايدا نةئةندامة طةنج و ئةكتيظ‬ ‫مةركةزطةراييانة و ِ‬ ‫و خاوةن ِبروانامة بةرزةكان و نةئةندامة ثيرة خودان ئةزموونةكانيش‪ ،‬لةناو هةردوو فراكسيؤنةكانى ناو‬ ‫َ‬ ‫سي فراكسيؤنةكةى بةرةى ئؤثؤزسيؤندا‪ ،‬توانيان لةشةخسياتيَكى ثةرلةمانى‬ ‫بةرةى‬ ‫دةسةالت و لةناو هةر َ‬ ‫هاوريَم عةدنان عوسمان وةكوو فراكسيؤنى فشار لةبارةيةوة دواوة‪،‬‬ ‫تازةيةى‬ ‫فراكسيؤنة‬ ‫لةو‬ ‫يان‬ ‫دةستةجةمعيدا‬ ‫ِ‬ ‫بيَنة دةنط‪.‬‬ ‫فؤرمة لةسةرؤكايةتي كردنى ثةرلةمان (كةثارتى سةركردايةتى دةكات)‬ ‫ئةم‬ ‫ينى‬ ‫طؤر‬ ‫و‬ ‫شيوازة‬ ‫ئةم‬ ‫ينى‬ ‫طؤر‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫لةثلةى يةكةمدا‪ ،‬ئةركيَكى ئةخالقى و ئةركيَكى ديموكراسى و ئةركيَكى سياسى سةر شانى ثارتى و يةكيَتيية‪.‬‬ ‫لةثال ديموكراتيزةتر كردنى جؤرى سةركردايةتيكردنى ثةرلةماندا دةتوانيَت َ‬ ‫ئةركيَكة‪ ،‬كة َ‬ ‫نارةواكانى سةر‬ ‫هةلمةتة ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كةئاراستةى‬ ‫حزبيانةي‪،‬‬ ‫ةنط‬ ‫ر‬ ‫مةتة‬ ‫هةل‬ ‫ئةو‬ ‫بةتايبةت‬ ‫بكاتةوة‪.‬‬ ‫ثوضةل‬ ‫كوردى‬ ‫تى‬ ‫دةسةال‬ ‫خزمةتطوزارى‬ ‫سيستمى‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫فةرمانرةوايى نويَى ثارتى و يةكيَتي‪،‬كة كابينةكانى ثيَنجةم و شةشةمن كراون‪.‬‬ ‫كابينةكانى‬ ‫ديارترين‬ ‫دوو‬ ‫ِ‬ ‫ليَرةوة ئةطةر يةكيَتى سةرؤكايةتى دوو َ‬ ‫سالى داهاتووى نيوةى دووةمى ئةم خولة بطريَتة دةست‪ ،‬ئةوا‬ ‫مؤريَ​َلى و وةزيفةيةكى مةبدئى يةكيَتى دةبيَت‪ ،‬كة وةكوو هيَزيَكى زيندوو‪ ،‬شوناسى ثةرلةمانى‬ ‫وةزيفةيةكى ِ‬ ‫َ‬ ‫بطؤريَت و جؤرى‬ ‫تيان)‬ ‫هاوال‬ ‫(ثةرلةمانى‬ ‫شوناسى‬ ‫بؤ‬ ‫َم‪،‬‬ ‫ي‬ ‫هةر‬ ‫حكومةتى‬ ‫شوناسى‬ ‫وةكوو‬ ‫كوردستانيش‬ ‫ِ‬ ‫بةريَوةبردنى زبرى ئيَستاى ثةرلةمان بؤ جؤرى سةرؤكايةتيةكى ئاسؤيى و بؤ‬ ‫جؤرى‬ ‫و‬ ‫ستونى‬ ‫سةرؤكايةتى‬ ‫ِ‬ ‫بطؤريَت‪.‬‬ ‫نةرم‬ ‫َكى‬ ‫ي‬ ‫يوةبردن‬ ‫بةر‬ ‫ِ‬ ‫جؤرى ِ‬ ‫‪slemanyunes@yahoo.co.uk‬‬

‫(‪)2-2‬‬ ‫وةك وت���م���ان ث���ةي���وةن���دى‬ ‫رؤذنامةنووسان و هيَزة ئةمنييةكان‪،‬‬ ‫ثةيوةندى دوذمنكارانةيان لةنيَواندا‬ ‫هةندي جار‬ ‫نةبووة‪ ،‬بطرة لة ئاستى تاكدا‬ ‫َ‬ ‫كارمةند و َ‬ ‫سوراوانى ئةم دةزطايانة‬ ‫هةل ِ‬ ‫�ارادةي��ةك هاوكارو نزيكايةتيشيان‬ ‫ت� ِ‬ ‫لةطةل رؤذنامةنووساندا‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫بةالم‬ ‫هةبووة‬ ‫ئةو َ‬ ‫ثالنةرة سياسى و كاريطةريية حزبى‬ ‫و شةخسيانة وايكردووة‪ ،‬كة سياسةتى‬ ‫دةزط��ا ئةمنييةكان بة ثؤليسيشةوة‪،‬‬ ‫كارةكانيان زياتر لة بةرذةوةندى حزب و‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت بيَت‪ ،‬بؤية لةو‬ ‫طروثطةليَكى ناو‬ ‫َ‬ ‫نارةزاى‬ ‫تيان‬ ‫هاوال‬ ‫كة‬ ‫ساتةوةختانةى‬ ‫ِ‬ ‫��رن و ديَنة سةرشةقامةكان‪،‬‬ ‫دةردةب� ِ‬ ‫رؤذن��ام��ةن��ووس��ان��ي��ش ك��ة بةئةركى‬ ‫خؤيان َ‬ ‫هةندي جار‬ ‫هةلدةستن‪ ،‬ئيدى‬ ‫َ‬ ‫لةاليةن ثؤليس و هيَزة ئةمنييةكانةوة‬ ‫��ةرووى ثةالمار و دةستدريَذى‬ ‫رووب� ِ‬ ‫دةبنةوة‌!‬ ‫هةرضى لة بارةى رؤذنامةنووسانةوة‬ ‫هةية‪ ،‬ئ��ةوان ئةزموونى رؤذان��ةي��ان‬ ‫َ‬ ‫رومالكردن و‬ ‫باش ك��ردووة‪ ،‬لة كاتى‬ ‫ئيش وكارى رؤذنامةوانى خؤياندا‪ ،‬كة‬ ‫هةنطاو بةهةنطاو هيَزة ئةمنييةكانيش‬ ‫لةو جيَطايانة ئامادةييان هةبووة‪ ،‬كة‬ ‫رووداوةكان روويانداوة‪َ ،‬‬ ‫بةالم كارةكانى‬ ‫ئةم هيَزانة بةالى رؤذنامةنووسانةوة‬ ‫ئاشكران‪ ،‬ضونكة زؤرجار ئةوان كةمتر‬ ‫رؤل و ئةركةكانى خؤيان َ‬ ‫بة َ‬ ‫هةلساون‪،‬‬ ‫بطرة لةوكاتانةى كة رؤذنامةنووسان‬ ‫رووبةرووى هيَرش و دةستدريَذيكردن‬ ‫ِ‬ ‫بوونةتةوة‪ ،‬دواتر دةركةوتووة‪ ،‬دةزطا‬ ‫ئةمنييةكان خؤيان بةشيَك ب��وون لة‬ ‫ئةنجامدانى ئةو ثيَشيَلكاريانة‪.‬‬ ‫ب��ط��وت��ري ئ��ةم��ةش‬ ‫ث�َي��وي��س��ت��ة‬ ‫َ‬ ‫�اوةرةى‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫ئةو‬ ‫سةر‬ ‫دةمانطةريَنيَتةوة‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫كة ئةم دةزطايانة ئةوةندة ريَطريان‬ ‫لة رؤذنامةنووسان و توندوتيذيان‬ ‫بةرامبةريان كردوون‪ ،‬هيَندة نةبوونةتة‬ ‫ثةناطةيةك بؤ ثاراستنى طيانى ئةوان‬ ‫سةرةرايى ئةمةش‬ ‫لةكاتى رووداوةكاندا‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةولى ئةوةى داوة‪،‬‬ ‫دةسةالت هةميشة‬ ‫وةك ض��ؤن ب��ةدريَ��ذاى ضةند َ‬ ‫سالى‬ ‫راب��ردوو ويستوويةتى متمانةى ميديا‬ ‫َ‬ ‫بي‬ ‫و راطةياندنةكان ل��ةالى‬ ‫كؤمةلطا َ‬ ‫ئةهميَت و لةكةدار بكات‪ .‬هةروةها لةكاتى‬ ‫روودانى ئةو ثيَشيَلكارييانةى بةرانبةر‬ ‫رؤذنامةنووسان كراون‪ ،‬ئةوان رةتيان‬ ‫كردؤتةوة!‬ ‫بةالم لة راستيدا َ‬ ‫َ‬ ‫وةالمدانةى ئةوان‬ ‫َ‬ ‫َني‪ ،‬ضونكة لة‬ ‫ي‬ ‫ناشك‬ ‫ك‬ ‫خةل‬ ‫تينويةتى‬ ‫َ‬ ‫راست و دروستى بابةتةكانى ذيانى‬ ‫رؤذان���ةى هةموواليةك طةيشتوون‪،‬‬ ‫كة ب��ةدرَي��ذاى ضةند َ‬ ‫سالى راب��ردوو‬ ‫دةسةالتداران هةر بةيانيَكى َ‬ ‫َ‬ ‫دلطيريان‬ ‫بي‬ ‫�ووة‬ ‫�‬ ‫�ةوت‬ ‫�‬ ‫دةرك‬ ‫�ر‬ ‫�‬ ‫دوات‬ ‫َت‬ ‫ي‬ ‫راطةياندب‬ ‫َ‬ ‫ناوةرؤك بووة‪ ،‬وةك ئةو هةموو وةعد و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هاوالتيانيان‬ ‫بةليَنة رةنطاو رةنطانة كة بة‬

‫داوة لة ناوضةكة‪ ،‬بي َ‬ ‫َسلةمينةوة ئةوان‬ ‫ضةمكى ديموكراسى و مافى مرؤظ و‬ ‫ئازادييةكانى ئينسانى كورديان‪ ،‬كردووة‬ ‫بةبنيَشتة خؤشةى سةرزارييان‪ ،‬وا‬ ‫ثيشانمان دةدةن لة هيض شتيَكمان نيية!‬ ‫كاتيَكيش رؤذنامةنووسان بابةت طةليَك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بةرذةوةندياندا‬ ‫بالو دةكةنةوة‪ ،‬كة‬ ‫تةبا نيية‪ ،‬كةضى رؤذنامةنووسان‬ ‫بة «ضةواشةكار‪ ،‬دةستى دةرةك��ى و‬ ‫خراثةكار« وةسف دةكةن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫وةالم��دان��ةوةى ئةوان‪،‬‬ ‫ئةم جؤرة‬ ‫لة دواى رووداوةك��ان��ى ‪17‬ى شوبات‬ ‫ب��ة ج��ؤرَي��ك��ى ت��ر و دي��وَي��ك��ى ت��ردا‬ ‫َ‬ ‫وةالم��دان��ةوةى‬ ‫تةرجومةيان كرد بؤ‬ ‫رؤذنامةنووسان‪ ،‬بةتايبةتى ئةو كاتانةى‬ ‫رووب���ةرووى‬ ‫كة رؤذن��ام��ةن��ووس��ان‬ ‫ِ‬ ‫هيَرش و ثةالماردان بوونةوة‪ ،‬زؤريَك‬ ‫لة راطةياندنةكانى حزب بةشيَوةيةكى‬ ‫ثيَضةوانة رووداوةكانيان تةفسيركرد وا‬ ‫َ‬ ‫بالويان كردةوة كة «رؤذنامةنووسان‬ ‫لةاليةن هيَزة ئةمنييةكانةوة ليَيان‬ ‫نةدراوة«‪َ ،‬‬ ‫بةلكو لةاليةن ضةند كةسانيَكى‬ ‫نةناسراو ليَياندراوة!‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةوالى ليَدان‬ ‫دةسةالت‬ ‫ئةطةر ضى‬ ‫و سوكايةتيكردن بة رؤذنامةنووسان‬ ‫ثشتراست كردةوة‪َ ،‬‬ ‫بةالم راستييةكانى‬ ‫ِ‬ ‫بة ئاراستةيةكى تردا برد‪ ،‬بؤ نموونة‬ ‫لة «‪ «2011/4/18‬لة ش��ارى هةوليَر‬ ‫ذمارةيةك رؤذنامةنووس لةاليةن ضةند‬ ‫كةسيَكى ئامادةكراو راسثيَردراوى حزب‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى ناوضةى‬ ‫ليَيان درا‪ ،‬كةضى‬ ‫َ‬ ‫هةواال‌نةى رةتكردةووه‪‌،‬‬ ‫«زةرد« ئةو‬ ‫بةبيانووى ئ��ةوةى طواية لة هةوليَر‬ ‫ثيَشيَلكارى بةرانبةر بة كةس نةكراوة تا‬ ‫بة رؤذنامةنووسان بكريَت!‬ ‫َ‬ ‫بةلطةش بؤ ثشت ِراستكردنةوةى‬ ‫قسةكانم ه��ةم��ان ئ��ةو رؤذةى كة‬ ‫لةسةرةوة ئاماذةم بة بةروارةكةى داوة‪،‬‬ ‫دواى ئةوةى ذمارةيةك رؤذنامةنووس‬ ‫لة هةوليَر ليَياندراو سوكايةتيان ثيَكرا‪،‬‬ ‫كةضى هةر ئةو كةسانةى كة هةستان‬ ‫بةليَدانى رؤذنامةنووسةكان خؤيان‬ ‫بيَبةرى ك��رد لةئاست ئ��ةو داستانة‬ ‫ثيَشيَلكارى و تاوان و كردارة قيَزونةى‬ ‫كة بؤ حزبةكةيان تؤمارييان كرد َ‬ ‫بةالم‬

‫لةبةرئةوةي‌ كةس نةيدةزانى ئةوان‬ ‫سةربة ض دةزطايةكن بؤية وةك هةركارة‬ ‫فرت و فيَل و قيَزةونةكانى دييان دؤسيةى‬ ‫ئةو روداوةشيان بة ئاراستةيةكى تردا‬ ‫برد!‬ ‫دواى ئةو ليَدان و سوكايةتى كردنة‬ ‫بةو ضةند رؤذنامةنووسة هيَزةكانى‬ ‫ثؤليسى فرياكةوتنى هةوليَر هاتنة سةر‬ ‫َ‬ ‫مامةلةى‬ ‫رووداوةك��ة ئةوةى من بينيم‬ ‫ثؤليسةكانيش بةدةرنةبوو لة رةفتارى‬ ‫ئةو طروثة دار وةشيَن و شةق وةشيَنة‪،‬‬ ‫ضونكة ثؤليسيش وةك ديلى جةنط‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل رؤذنامةنووسةكان‬ ‫مامةلةى‬ ‫َ‬ ‫بةثال‬ ‫كرد‪ ،‬بةتايبةتى ئةو كاتانةى كة‬ ‫و ثشتةمل ضةند رؤذنامةنووسيَكيان‬ ‫فريَداية ثشتةوةى ئؤتؤمبيَلةكانيان و‬ ‫ِ‬ ‫لي وةرطرتن‪ ،‬دواتر كة‬ ‫مؤبايلةكانيشيان َ‬ ‫رةوانةى بنكةى ثؤليسى فرياكةوتنيشيان‬ ‫ثي داكةندن و بؤ‬ ‫كردن‪ ،‬ثيَالوةكانيان َ‬ ‫ضةند خوولةكيَكيش كةلةثضةيان كردن‪.‬‬ ‫لةكاتى هةموو ئةو رووداوانة كة لة‬ ‫شارةكانى هةوليَر و سليَمانى رويانداوة‪،‬‬ ‫ثؤليس ئامادةيان هةبووة‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئةوان‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتةكانى‬ ‫نةيانتوانيوة سنوورى‬ ‫دةزطايةكى وةك ئاسايش ببةزيَنن بطرة‬ ‫زؤرجاريش ثؤليس خةريكى ضنينةوةى‬ ‫ثاشماوةى سيناريؤكانى حزب بوون‪،‬‬ ‫ضونكة كاتيَك ضةند كةسيَكى حزبى‬ ‫لة رؤنامةنووسانيان داوة‪ ،‬دوات��ر‬ ‫كةس خؤيانى نةكردووة بةخاوةنيان‪،‬‬ ‫دةزطاكانى ثؤليسيش لة زؤر رووةوة‬ ‫كةمتةرخةم بوون!‬ ‫مةبةستم لة هيَنانةوةى ئةم نموونانة‬ ‫جةختكردنةوة ب��وو ل��ةو قسانةمان‬ ‫كة وةك هةر شتيَكى تر ثيَويستمان‬ ‫بةراستى و ئةمانةتةوة دةست‬ ‫بةوةية ِ‬ ‫بخةينة سةر هةقيقةتى شتةكان لةكاتى‬ ‫تؤمار كردنيان‪ ،‬ضونكة هةموو ئةو‬ ‫رووداوان��ة دةبنة بةشيَك لة يادةوةرى‬ ‫ذيانى رؤذنامةمان‪ .‬هاوثيشةكانيشمان‬ ‫لة دةفتةرى بيرةوةرييةكانى خؤياندا‬ ‫باوةرناكةم هةريةك‬ ‫دةينووسنةوة‪ ،‬بؤية‬ ‫ِ‬ ‫لة ئيَمة ئةو رووداوان��ةى بةسةرماندا‬ ‫هاتوون لةبيرمان بضيَتةوة‪ ،‬كة جيَطةى‬ ‫َ‬ ‫خؤمالى‬ ‫حكومرانى‬ ‫داخة لة سةردةمى‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتدارةكان‪،‬‬ ‫و ثارتة ناسيؤناليستة‬ ‫رووب���ةرووى ئةو‬ ‫رؤذنامةنووسان‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ش��االوة توندوتيذى و ثةالماردانانة‬ ‫ببنةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةالم ئةوةى بؤ رؤذنامةنووسان‬ ‫طرنطة كة لةيادمان نةضيَت‪ ،‬خؤ ثاراستنة‬ ‫ضونكة طيانى رؤذن��ام��ةن��ووس �َي��ك‬ ‫ل��ة ه� َ‬ ‫�ةوال �َي��ك ي��ان طرتنى ويَنةيةك‬ ‫طرنطترة بؤية ثيَويستة ئةمة باش‬ ‫ليَك بدةينةوة‪ ،‬هةروةها ثيَويستيشة‬ ‫ضاوةريَى‬ ‫نابي‬ ‫ئةوةش لةياد نةكةين‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتداران‬ ‫ئةوة بكةين‪ ،‬كة هةرطيز‬ ‫دةستخؤشى لة رؤذنامةنووسانى‬ ‫ئ��ازاد ي��ان رؤذنامةنووسى س��ةر بة‬ ‫ثارتة ئؤثؤزسيؤنةكان بكةن‪ ،‬ضونكة‬ ‫َ‬ ‫هةلدانةوةى‬ ‫رؤذنامةنووسان كاريان‬ ‫الث��ةرة ش��اراوة و راستييةكانة ئةوان‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت‬ ‫كةموكورييةكانى‬ ‫هةول دةدةن‬ ‫ِ‬ ‫هاوالتيان َ‬ ‫َ‬ ‫بالوبكةنةوة‪،‬‬ ‫و رةخنةكانى‬ ‫بؤية زؤر زةحمةتة لة دؤخيَكى وةك‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت دةستخؤشى لة كةس‬ ‫ئيَستا‬ ‫بكات!‬ ‫هةروةها طرنطة رؤذنامةوانان لة‬ ‫ئاستى بةرثرسياريَتيدا بن لة بةرانبةر‬ ‫ئةو ثةيامةى كة َ‬ ‫هةليان طرتووة‪ ،‬لة ضوار‬ ‫ضيَوةى ثيشةيى و شارةزايياندا‪ ,‬ضونكة‬ ‫َ‬ ‫ضاوةروانى ئةوانن لة طةياندن و‬ ‫خةلك‬ ‫ِ‬ ‫زانينى ئةو ثرسانةى لة َ‬ ‫والتدا هةن‪.‬‬ ‫بيَطومان ناشبيَت رؤذنامةنووسان‬ ‫بةرق و كينةوة سةيرى دةزطا ئةمنييةكان‬ ‫ِ‬ ‫بكةن‪ ،‬بة بؤضوونى من ئةوة كارمةندو‬ ‫ف��ةرم��ان��ب��ةرى ئ��ةم دةزط��اي��ان��ة نين‪،‬‬ ‫رقيان ك��ردووة بة كةرةستةيةك وةك‬ ‫توندوتيذى لة بةرانبةر رؤذنامةنووساندا‬

‫دواى ئةو لَيدان و‬ ‫سوكايةتى كردنة بةو‬ ‫ضةند رؤذنامةنووسة‬ ‫هَيزةكانى ثؤليسى‬ ‫فرياكةوتنى هةولَير‬ ‫هاتنة سةر رووداوةكة‬ ‫ئةوةى من بينيم مامةلَةى‬ ‫ثؤليسةكانيش بةدةرنةبوو‬ ‫لة رةفتارى ئةو طروثة دار‬ ‫وةشَين و شةق وةشَينة‪،‬‬ ‫ضونكة ثؤليسيش وةك‬ ‫ديلى جةنط مامةلَةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل رؤذنامةنووسةكان‬ ‫كرد‬ ‫بةكارى ديَنن‪ ،‬ئةوة سياسةتى حزب و‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت بةدةستى ناو‬ ‫ضةند كةسيَكى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتةو ترسيان لة كورسيةكانيان‬ ‫و ئ��ةو دةستماية و داهاتة هةية كة‬ ‫ب��ةزةب��رى توندوتيذى بةدةستيان‬ ‫هيَناوة‪ ،‬ثيَيشمواية ئةوةى كة طةنجانى‬ ‫َ‬ ‫والت هان دةدات توندوتيذى ويَرانكةر‬ ‫بةرانبةر هاونيشتيمانييةكانيان ئةنجام‬ ‫بدةن‪ ،‬ئةو ئةم جؤرة سياسةتةى حزبة‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتدارةكانة كة هةموومان بينيمان‬ ‫ئةوان هةر كاتيَك بيانةويَت دؤخيَكى‬ ‫ترسناكى تي َ‬ ‫َكةل بة توندوتيذى و رق‬ ‫بةرهةم ديَنن!‬ ‫بةشى يةكةمى هةمان بابةت‪ :‬لة‬ ‫َ‬ ‫هاوالتي‪ .‬ذمارة «‪«777‬دا َ‬ ‫بالو‬ ‫رؤذنامةى‬ ‫كراوةتةوة‪.‬‬ ‫‪shwansdiq@yahoo.com‬‬

‫طؤأان لة ثابةندبوني خةلَكي ناوضة دابأيَنراوةكان بة ثرسة نةتةوةييةكةوة!!‬ ‫عيماد عةلي‬ ‫َ‬ ‫زورل�����م و زؤر و‬ ‫ئ���ةو‬ ‫َ‬ ‫مالويَرانيةي بةسةر ئةو ناوضة‬ ‫دابريَنراوانةوة هات لة ساآلني‬ ‫ِ‬ ‫ثيَش رزطاربوون لة هةذموني‬ ‫بةعس‪ ،‬بارودؤخيَكي تايبةتي‬ ‫واي خولقاندبوو كة َ‬ ‫خةلك جطة‬ ‫لة َ‬ ‫زالبوني روحي شؤرشطيَريي‬ ‫لة ثيَناو بةديَهيَناني ئامانجة‬ ‫س��ةرةك��ي��ةك��ان��ي��دا س��ةرج��ةم‬ ‫بةرذةوةندية تايبةتيةكاني خؤي‬ ‫فةرامؤش دةكرد و‪ ،‬ئةطةر َ‬ ‫هةلة‬ ‫نةبين لة شويَنةكاني تر زياتر‬ ‫ثةيوةست بوني خؤيان بة ثرسي‬ ‫نةتةوةيي كوردةوة بؤ هةمووان‬ ‫دةسةلماند و قوربانيان بة طيان‬ ‫و َ‬ ‫مال دةدا لة ريَطةي طةيشتن بة‬ ‫ئاواتة طشتيةكاندا ‪ .‬جا ئةطةر ئةم‬ ‫َ‬ ‫راستورةواية‬ ‫عةقليةتة‬ ‫بؤضون و‬ ‫ِ‬ ‫لة دةرئةنجامي ك��اردان��ةوةش‬ ‫هاتبيَت ك��ة وةك هةنديَك‬ ‫ضاوديَري سياسي باسي ليَوة‬ ‫دةكةن و اليةنةكاني ئةو كارو‬ ‫كردةوة و خةباتانة بةشيَوةيةكي‬ ‫بابةتيانةو زانستي و بيَاليةنانة‬ ‫وةك خؤيان َ‬ ‫دةليَن دةخويَنينةوة‪،‬‬ ‫يان لة دةرهاويشتةي نةريَنيانةي‬ ‫ئ��ةو بةريةككةوتنةي نيَوان‬ ‫نةتةوة جياوازةكان لةو ماوة‬

‫دوورو دريَذةدا هاتبيَتة ئاراوة‬ ‫َ‬ ‫خةلكاني تر‬ ‫وةك بةشيَك لة‬ ‫دةيدركيَنن ‪ ،‬يان بؤ رةسةنايةتي‬ ‫و روح���ي ش��ؤرش��ط��يَ��ري و‬ ‫قوربانيدان ل��ةو ناوضانة بؤ‬ ‫م��يَ��ذووي��ةك��ي دوورودريَ�����ذ‬ ‫دةطيَرنةوة كةلةميَذة ضةكةرةي‬ ‫كردووة و ريشةي داكوتاوة و‬ ‫طياني بةرةنطاري ئةو َ‬ ‫خةلكة لة‬ ‫هيض قؤناغيَكدا دانةمركاوةتةوة‬ ‫سةرةراي قورسي رةوشةكةيان‬ ‫و ض��ةذت��ن��ي ِريَ��ذةي��ةك��ي لة‬ ‫رادةب����ةدةري ض��ةوس��ان��ةوة و‬ ‫س��ةرك��وت��ك��ردن ب��ة ب���ةراورد‬ ‫لةطةل شويَني تري كوردستاندا‪،‬‬

‫ك��ة ب��ة ثيَيي زؤر الي��ةن ئةم‬ ‫َ‬ ‫عةقل و مةنتيق‬ ‫فاكتةرةش زياتر‬ ‫دةيسةلميَنيَت‪.‬‬ ‫ث���اش روخ���ان���ي رذيَ��م��ي‬ ‫بةعس‪ ،‬ئةو َ‬ ‫خةلكة بة جؤش و‬ ‫خرؤش و َ‬ ‫دل ثر لةهيواوة ئاهي‬ ‫َ‬ ‫هةلكيَشا و بة‬ ‫رزطاربونيان‬ ‫هةموو بيرو باوةريانةوة لةو‬ ‫قةناعةتةدابوون كة رزطاربونيان‬ ‫يةكجارية‪ ،‬بةآلم لة ماوةيةكي‬ ‫ك��ورت��دا‪ ،‬وةك خؤيان َ‬ ‫دةليَن‪،‬‬ ‫زؤر شتيان بؤ روون بووةوة و‬ ‫ملمالني تةسكة حزبيةكانيان بؤ‬ ‫َ‬ ‫ئاشكرا بوو كة جطة لة سةثاندني‬ ‫ضةقبةستن و خولخواردنةوة لة‬ ‫بازنةيةكي ب��ةرذةوةن��دي تاكة‬ ‫كةسكي و حزبيدا هيض شتيَكي‬ ‫تريان بؤ سةوز ناكات و ئةوةي‬ ‫َ‬ ‫خةياليَكي‬ ‫ضاوةريَييان دةكرد بة‬ ‫خؤشباوةريةوة وا دةرنةضوو‬ ‫و توشي شؤكيَكي مةترسيدار‬ ‫ب��وون و‪ ،‬واي ليَهات لةمةر‬ ‫س��ةرج��ةم اليةنة طرنطةكاني‬ ‫ثرسي كورد ئيستيَكي طةورةيان‬ ‫بي ئةوةي مةبةستيان‬ ‫كرد و‪َ ،‬‬ ‫ب��يَ��ت و ث�لان��ي ب��ؤ دارَي����ذن‬ ‫بةخؤداضونةوةيةك لة رةفتار و‬ ‫بؤضون و روانينيان بؤ مةسةلةكة‬ ‫روويدا و‪ ،‬ليَرةولةويَش ضةندين‬ ‫ج��ار ك��اردان��ةوةي نةريَنيشي‬

‫ل��يَ��ك��ةوت��ةوة ‪ .‬ئ��ةم��رؤش لة‬ ‫قؤناغيَكي خةتةرناكداين و كات‬ ‫لة بةرذةوةنديماندا نية و لة نيَوان‬ ‫كيَشةكاندا طيرمان بةستووة و‬ ‫َ‬ ‫لةحالةتي دارمانيَكي دةرووني‬ ‫و مةعنةوين وتاديَت ب��اوةر و‬ ‫َ‬ ‫خةلك و ثابةندبون بة‬ ‫ورةي‬ ‫ثرس و َ‬ ‫هةلدان و بؤ بةديهيَناني‬ ‫ئ���اوات و ئامانجةكان كزتر‬ ‫دةبيَت‪ ،‬تا ئةو رادةيةي ‪ ،‬ئةطةر تا‬ ‫ماوةيةكي ثيَش ئيَستا قةناعةتي‬ ‫َ‬ ‫خةلكة بة طةرانةوةي ئةو‬ ‫ئةو‬ ‫ناوضانة بؤ كؤشي هةريَمي‬ ‫كوردستان بة هيَزبوو ئيَستا‬ ‫تا رادةي��ةك ئةو قةناعةتة لةق‬ ‫بووة و لة َ‬ ‫حالةتي مةترسيدراية‪،‬‬ ‫ئةمرؤ جطة لةكاردانةوةي كاتي‬ ‫و هيواي دابينكردني ثيَداويستي‬ ‫و خ��زم��ةت��ط��وزاري��ةك��ان هيض‬ ‫َ‬ ‫هةوليَكي تر لة ئارادا نيةو ‪ ،‬ئةو‬ ‫كةشة ثاكوخاويَنةي قؤناغي‬ ‫خةباتي رزطاريخوازيي طةلي‬ ‫كوردستان بةهيض شيَوةيةك‬ ‫بةديناكريَت و تةنانةت لةزؤر‬ ‫الوة ثاشةكشةي ثر مةترسيي‬ ‫ثيَوة دي��ارة و ثشتخاني فكري‬ ‫طؤراني‬ ‫و بيروباوةرةكانيش‬ ‫ِ‬ ‫طةورةي بةسةردا هاتووة و‪ ،‬تا‬ ‫َ‬ ‫حال طةيشتؤتة ئةوةي باوةريان‬ ‫َ‬ ‫هةول و‬ ‫بة دوارؤذيان نةبيَت و‬

‫تةقةاليان لة ئاستيَكداية تةنانةت‬ ‫بةهةر ريَطةيةك بيَت خؤيان‬ ‫طوي‬ ‫لة مةترسي بثاريَزن و‬ ‫َ‬ ‫باوةر دةكات‬ ‫كي‬ ‫بةهيض نةدةن‪َ .‬‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫خةلكانيَك لة زةمانيَكدا رووح‬ ‫و طيان و َ‬ ‫َ‬ ‫بكةن‬ ‫ماليان بةخت‬ ‫لة ثيَناو دابينكردني ثةروةردة‬ ‫و فيَركردني نةوةكانيان بة‬ ‫زماني كوردي‪ ،‬ئةمرؤ طةيشتبنة‬ ‫قةناعةتيَك بة هةموو شيَوةيةك‬ ‫هةولي ئةوة بدةن كة َ‬ ‫َ‬ ‫مندالةكانيان‬ ‫ل��ة قوتابخانة عةرةبيةكاندا‬ ‫بخويَنن‪ ،‬ئةمة لوتكةي دارمان و‬ ‫داروخاني سةرخاني فكري و بير‬ ‫و باوةري َ‬ ‫خةلك نية ؟‬ ‫ثاش ثرسيار و بةدواداضون‬ ‫و لي َ‬ ‫َ‬ ‫وةالمانةمان‬ ‫َكؤلينةوة‪ ،‬ئةم‬ ‫َ‬ ‫خةلكي‬ ‫دةس��ت��ك��ةوت ل��ةالي��ةن‬ ‫نوخبةي ئةو ناوضانةوة‪ :‬كةس‬ ‫بؤ كورد نايكات؛ ئةم ناوضانة‬ ‫ملمالني و َ‬ ‫هةلةي‬ ‫بونةتة قورباني‬ ‫َ‬ ‫حزبة سياسي و سةركردةكاني‬ ‫كوردستان؛ ضارةنوسمان ناديارة‬ ‫و هيض ئاسؤيةك نابينين؛ بيَكاري‬ ‫زياتر تةشةنةي سةندووة و لة‬ ‫ذيَر باري نةبوني خزمةتطوزاري‬ ‫و ثيَداويستية سةركيةكانمان‬ ‫دةناليَنين؛ َ‬ ‫َ‬ ‫هةلثةساردني وةزعي‬ ‫ئيَمة لة نيَوان هةريَم و ناوةندي‬ ‫ع �َي��راق ل����ةدووالوة زةرةري‬

‫ثاش‬ ‫ثرسيار و‬ ‫بةدواداضون‬ ‫و لَيكؤلَينةوة‪،‬‬ ‫ئةم َ‬ ‫وةالمانةمان‬ ‫دةستكةوت لةاليةن‬ ‫خةلَكي نوخبةي ئةو‬ ‫ناوضانةوة‪ :‬كةس‬ ‫بؤ كورد نايكات؛‬ ‫ئةم ناوضانة بونةتة‬ ‫ملمالني و‬ ‫قورباني‬ ‫َ‬ ‫هةلَةي حزبة سياسي‬ ‫و سةركردةكاني‬ ‫كوردستان؛‬ ‫ضارةنوسمان ناديارة‬ ‫و هيض ئاسؤيةك‬ ‫نابينين‬ ‫َ‬ ‫طةندةلي و مةحسوبيةت‬ ‫ليَداوين؛‬ ‫و مةنسوبيةت لةم ناوضانة تا‬ ‫ديَت ثةرةدةسيَنيَت‪ ،‬ميَذوو و‬

‫ريَ��ذةي قوربانيدانمان لةبير‬ ‫ك��راوة وهةميشة بؤ تةكتيك‬ ‫و سازشكردن بؤ مةبةستي‬ ‫تر بة ك��ارم��ان ديَنن ن��ةك لة‬ ‫ثيَناو ض��ارةس��ةري يةكجاري‬ ‫كيَشةكانمان‪.‬‬ ‫ل��ة دواج�����اردا طةنجيَك‬ ‫ثيَي راطةياندم‪ :‬دةبيَت كورد‬ ‫س��وث��اس��ط��وزاري ع��ةرةب��ة‬ ‫ثةرطيرةكان بيَت كة بة رةفتاري‬ ‫ِ‬ ‫توندرةوانةيان تا ماوةيةكي‬ ‫كورت و كاتي طياني بةرخودان‬ ‫و ب��اوةرب��ون��م��ان ب��ة ثرسةكة‬ ‫دةبوذيَننةوة‪ ،‬ئةطينا بة سياسةت‬ ‫و خزمةتي ناوضةكةمان دةتوانن‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خةلكي‬ ‫عةقل و بيرو رةفتاري‬ ‫ئيَمة بؤ الي خؤيان راكيَشن‬ ‫لةم وةزع��ةي ئيَستا كة هةريَم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةلدا‬ ‫مامةلةمان‬ ‫بةم جؤرة‬ ‫دةك��ات‪ ،‬وت��ي؛ لة كؤتاييدا ثيَم‬ ‫ثي َبليَم كة ئيَمة‬ ‫خؤشة ئةوةشت َ‬ ‫ئةوةش باش دةزانين دةسةآلتي‬ ‫هةريَم زؤرجار هةنديَك كةيسي‬ ‫دياريكراو لة ثيَناو ئةم ئامانجة بة‬ ‫كار ديَنيَت دةيةويَت بة هؤكاري‬ ‫بي‬ ‫دروستكراو كورتخايةن و َ‬ ‫ض��ارةس��ةري ريشةيي طيانيَك‬ ‫َ‬ ‫خةلكدا بيَنيَتةوة ‪،‬بةآلم‬ ‫بةبةر‬ ‫ئةمةش تا دواجار بؤي ناضيَتة‬ ‫سةر‪.‬‬


‫هاوآلتي‬

‫َ‬ ‫كــؤمـةلـطا‬

‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫‪15‬‬

‫خؤثيشاندان؛ ئةو ياسايةى زؤرترين هةراى نايةوة‬

‫بةشيَك لةثةرلةمانتاران طةيشتوونةتة ئةو ب ِروايةى كة دةبيَت ياساكة هةمواربكريَتةوة‪ ،‬ضاالكوانى مةدةنيش دةلَيَن ئةو هةوآلنة بيَسوودن‬

‫ه َيمن حةسةن‬

‫ياساى خؤثيشاندان يةكيَكة لةو‬ ‫ياسايانةى كة ثةرلةمانى كوردستان‬ ‫ثةراند‬ ‫بةزؤرينةى دةن��ط تيَى‬ ‫ِ‬ ‫ئةوةش هةرايةكى زؤرى نايةوة‬ ‫لةناوخؤى هةريَمى كوردستان‬ ‫و رةوةن��دى كورديش ل��ةدةرةوة‬ ‫ضةندين خؤثيشاندانى ريَكخست بؤ‬ ‫رةتكردنةوةى ‪،‬‬ ‫ضةندين خؤثيشاندان ريَكخراو‬ ‫ه���ةزاران ئيمزاش كؤكرانةوة‬ ‫بؤئةوةى سةرؤكى هةريَم ئةو‬ ‫ياساية ئيمزا نةكات بةآلم سةرؤكى‬ ‫هةريَم ئيمزاى ك��ردوو دواتريش‬ ‫كةضاوةروان دةكرا بؤ‬ ‫وادةرضوو‬ ‫ِ‬ ‫قةدةغةكردنى خؤثيشاندان بوو ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هةوليَك بؤ هةمواركردنةوةى‬ ‫ياساي خؤثيشاندان لةئاراداية‬ ‫كة مانطى كانونى يةكةمى َ‬ ‫سالى‬ ‫رابردوو لةثةرلةمانى كوردستان‬ ‫َثةرينراو‬ ‫لةاليةن ليستي زؤرينةوة تي ِ‬ ‫نارةزايةتى‬ ‫دوات��ر روب���ةرووى ِ‬ ‫جةماوةريي زؤر بوويةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةى‬ ‫ضاالكوانيَكى‬ ‫مةدةنى ثيَيواية هةمواركردنةوةى‬ ‫ياساى خؤثيشاندان كليلى بةرةو‬ ‫ثيَش ضوونى هةريَمى كوردستان‬ ‫لةرووى سياسييةوة‪.‬‬ ‫ئ����ارام ج��ةم��ال بةرثرسى‬ ‫ريَكخراوى ثةيمانطاى كوردى بؤ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردن بؤ هاوآلتى وتى »بؤئةوةى‬ ‫ضاكسازى لةهةريَمى كوردستاندا‬ ‫بكريَت ثيَويستة كرانةوةى سياسى‬ ‫هةبيَت بؤئةوةى ئةو كرانةوةيشة‬ ‫روب��دات يةكيَك لةهةنطاوةكانى‬ ‫هةمواردنةوةى ياساى خؤثيشاندانة‬ ‫بؤية ئةوة كليلى ضارةسةركردنى‬ ‫َ‬ ‫كةخةلكى كوردستان و‬ ‫كيَشةكانة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةى مةدةنى‬ ‫ريَكخراوةكانى‬ ‫زؤر داوايان لةسةرؤكى هةريَم كرد‬ ‫ئةو ياساية ئيمزا نةكات كة كردى»‪.‬‬ ‫ث��اش ئ��ةوةى لة ‪ 11/3‬دا بة‬ ‫ي سةر‬ ‫دةنطي ‪ 45‬ئةندام ثةرلةمان ‌‬ ‫ي دةس��ةلاَ ت لة كؤي‌‬ ‫بة فراكسيؤن ‌‬ ‫ي ئامادة بوو لةناو َ‬ ‫هؤلي‌‬ ‫‪ 75‬ئةندام ‌‬ ‫ثةرلةمان‪ ،‬ياساي ريَكخستني‬ ‫ي هةريَم ثةسةندكرا‬ ‫خؤثيشاندانةكان ‌‬ ‫ي سةرؤكي هةريَم‬ ‫و دواتر رةوانة ‌‬ ‫ك��را ب��ؤ ئيمزا لةسةركردني و‬ ‫سةرؤكى هةريَميش رةزامةندى‬ ‫دةريبرشي لةسةري‪.‬‬ ‫ث��اش��ان ل��ة زؤرب���ةى ش��ارو‬ ‫شارؤضكةكانى كوردستان و َ‬ ‫والتانى‬ ‫دةرةوةش ضةندين خؤثيشاندانء‬

‫َ‬ ‫هةلمةتى ك��ؤك��ردن��ةوةى ئيمزا‬ ‫بةريَوةبران بةمةبةستى‬ ‫كؤكردنةوة‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةالم‬ ‫هةلوةشاندنةوةى ياساكة‪،‬‬ ‫بةرثرسان طويَيان بة داخوازييةكانى‬ ‫َ‬ ‫خةلك نةدا‪.‬‬ ‫ه����ةر ل����ةو م��ي��ان��ةش��دا‬ ‫َ‬ ‫ي مةدةني‬ ‫كؤمةلطة ‌‬ ‫ي‬ ‫ريَكخراوةكان ‌‬

‫ي مةكة)‬ ‫ي (سةرؤك ئيمزا ‌‬ ‫كةمثةين ‌‬ ‫يان راطةياند و َ‬ ‫هةولياندا دةستكار ‌‬ ‫ي‬ ‫ي ياساكةدا بكريَت‬ ‫برطة و مادةكان ‌‬ ‫لة ِ‬ ‫ي ئيمزا لةسةركردني‪،‬‬ ‫ثيَش ئةوة ‌‬ ‫سي رؤذ دةركةوت لة‬ ‫بةلاَ م دوا ‌‬ ‫ي َ‬ ‫‪ 2010/12/12‬دا سةرؤكي هةريَم‬ ‫بةبي بوني هيض تيَبينيةك ياساكةي‌‬ ‫َ‬

‫ئيمزا كردوة‪.‬‬ ‫ل�����ةدواى ك��ؤت��اي��ى هاتنى‬ ‫خؤثيشاندانةكانى ‪ 17‬شوباتيش‬ ‫ض��ةن��دي��ن خ��ؤث��ي��ش��ان��دان��ى تر‬ ‫ب��ؤ مةبةستى جياجيا ك��راون‬ ‫لةشارةكانى كوردستان لةوانة‬ ‫بؤمةبةستى راطرتنى تؤثبارانةكانء‬

‫ليَدوانةكانى نورى ماليكى بؤداطرتنى‬ ‫ئاآلى كوردستان لةخانةقين‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫لةسةرجةم ئةو خؤثيشاندانانةدا‬ ‫َ‬ ‫مؤلةتيَك وةرن��ةط��ي��راوة‪،‬‬ ‫هيض‬ ‫وةكو ئةوةى لة ياساكةدا هاتووة‪،‬‬ ‫ب���رواى ض��اوديَ��ران ئةمةش‬ ‫ب��ة ِ‬ ‫شةرعيةتى ياساكةى خستووةتة‬ ‫ذيَر ثرسيارةوة‪.‬‬ ‫دان��ا سةعيد ثةرلةمانتاري‬ ‫فراكسيؤنى كوردستانى وتى‬ ‫»ياساكة لةئيَستادا كةوتؤتة ذير‬ ‫ثرسيارةوة بؤية هةمواركردنةوةى‬ ‫هةيبةت و شةرعةيت بؤ ثةرلةمان‬ ‫َ‬ ‫خةلكيش‬ ‫َريَتةوة‪ ،‬هةروةها‬ ‫دةطي ِ‬ ‫ئازادانة داواى ماف و ئازاديةكانى‬ ‫خؤى بكات»‬ ‫ئ��ارام جةمال وتى »ل��ةدواى‬ ‫لةاليةن‬ ‫ياساكة‬ ‫ئيمزاكردنى‬ ‫س��ةرؤك��ى ه��ةرَي��م��ةوة ضةندين‬ ‫ب���ي َ‬ ‫م��ؤل��ةت‬ ‫خ��ؤث��ي��ش��ان��دان��ى َ‬ ‫ئةنجامدراون كة ياساكةى خستؤتة‬ ‫ذيَر ثرسيارةوة‪ ،‬ضونكة دةسةآلت‬ ‫خؤى ثرنسيثى َ‬ ‫مؤلةت وةرطرتنى‬ ‫لةياساكةدا ثيَشيَلكردوة ئةوةش‬ ‫بي ِريَزية بةو ياساية‪ ،‬ئةطةر‬ ‫ماناى َ‬ ‫بةو شيَوةيةى ئيَستا بميَنيَتةوة‬ ‫ئةوا ياساكة هيض مانايةكى ياسايى‬ ‫ناميَنيَت‪ ،‬بؤية ئةو ياساية ريَطرة‬ ‫ل��ةب��ةردةم ك��ران��ةوةى سياسى‬ ‫هةريَمى كوردستان»‪.‬‬ ‫برواى ضاوديَران؛ لةدواى‬ ‫بة ِ‬ ‫دةرضونى ياساكةو ئيمزاكردنى‬ ‫لةاليةن سةرؤكى هةريَمةوة لة‬ ‫راب���ردوودا‬ ‫خؤثيشاندانةكانى‬ ‫دةرك�����ةوت ئ���ةو ي��اس��اي��ة بؤ‬ ‫قةدةغةكردنى خؤثيشاندانة نةك‬ ‫ريَكخستنى خؤثيشاندان‪ ،‬ئةوةش‬ ‫ئ��ةوةن��دةى تر ياساكةى خستة‬ ‫ذيَر ثرسيارةوة ب��ةوةش خودى‬ ‫دةسةآلت ثابةندى ياساكة نةبوو‬ ‫بةتايبةت ثةيوةست بةثيَدانى‬ ‫َ‬ ‫مؤلةت لةاليةن يةكةى ئيداري ئةو‬ ‫شويَنةوة‪.‬‬ ‫دان��ا سةعيد سؤفى ئةندامى‬ ‫ف��راك��س��ي��ؤن��ى ك��وردس��ت��ان��ى‬ ‫ل��ةث��ةرل��ةم��ان��ى ك��وردس��ت��ان��ي‬ ‫رايدةطةيةنيَت هةمواركردنةوةى‬ ‫ياساى خؤثيشاندان ثيَويستى‬ ‫بةلؤبى دروست كردن هةية لةناو‬ ‫ثةرلةمان و لةدةرةوةى ثةرلةمان‬ ‫ضونكة بةشيَكى زؤر لةئةندامانى‬ ‫ثةرلةمانى كوردستان لةفراكسيؤنى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هةمواركردنةوةى‬ ‫دةسةآلت‬ ‫نين‪.‬‬ ‫دان��ا بةهاوآلتى وت »ياساى‬

‫خ��ؤث��ي��ش��ان��دان ل��ةس��ةرةت��اى‬ ‫دةرض��ون��ي��ةوة ه��ةس��ت ك��را كة‬ ‫ضةندين طرفتى تيَداية بةتايبةتى‬ ‫برطةيةي تايبةتة بة ثيَدانى‬ ‫ئةو ِ‬ ‫م� َ‬ ‫�ؤل��ةت بةيةكى ئ��ي��دارةى ئةو‬ ‫شويَنةى خؤثيشاندانى تيَدا دةكريَت‬ ‫كةلةوانةية بةحةزى خؤى ئةو‬ ‫مؤلةتة بةكاربهيَنيَت يان َ‬ ‫َ‬ ‫مؤلةت‬ ‫وةرط��رت��ن ي��ان ئاطاداركردنةوة‬ ‫ئةوانة هةمووى طرفتن لةياساكةدا‬ ‫هاتووة دةبيَت ضاك بكريَت»‪.‬‬ ‫لةئيَستادا ئةندامانى ثةرلةمانى‬ ‫كوردستان نويَنةرايةتى ضةند‬ ‫حزبي جياجيا دةكةن لةثةرلةمانى‬ ‫كوردستاندا بةشيَك لةو ئةندامانة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هةمواركردنةوةى ياساكةدان‬ ‫بةشيَكى زؤريش ثيَيانواية ثيَويستى‬ ‫بةهةمواركردنةوة نيية‪ ،‬ئةوةش‬ ‫ماناى واية هةمواركردنةوةى ياسا‬ ‫كة لةثةرلةماندا ئاسان نيية»‪.‬‬ ‫ئ��ةو ئةندامةى كوردستانى‬ ‫وتيشى »ئيَستا بةشيَك لةئةندامانى‬ ‫بروايةى‬ ‫ثةرلةمان طةيشتونةتة ئةو ِ‬ ‫كةدةبيَت ياساكة هةمواربكريَتةوة‪،‬‬ ‫ئ��ةط��ةر ب �َي��ت��ةوة ث��ةرل��ةم��ان بؤ‬ ‫هةمواركردنةوة ئ��ةوا جاريَكى‬ ‫ت��ري��ش دوور نيية ب��ةزؤري��ن��ة‬ ‫َثةريَنريَت‪ ،‬ضونكة نةمانتوانيوة‬ ‫تي ِ‬ ‫ك��ؤدةن��ط��ي��ي��ةك ل��ةث��ةرل��ةم��ان��دا‬ ‫دروس��ت بكةين‪ ،‬بؤيةثيَويستة‬ ‫لةناوثةرلةمان و ل���ةدةرةوةى‬ ‫ثةرلةمان لؤبى دروستبكةين و‬ ‫اليةنة سياسيةكانيش دةبيَت لةسةر‬ ‫ئ��ةو مةسةلةية رَي��ك بكةون بؤ‬ ‫هةمواركردنةوةى ياساكة‪ ،‬لةناو‬ ‫ثةرلةمانيشدا قةناعةت بةفراكسيؤنة‬ ‫جياوازةكان بكريَت»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ه��ةول��يَ��ك لة‬ ‫ه��ةر ض��ةن��دة‬ ‫ئ��اراداي��ة بؤ هةمواركردنةوةى‬ ‫ياساكة‪ ،‬بةآلم تائيَستا كؤدةنطيَك‬ ‫نيية لةنيَوان ئةندامانى ثةرلةمان‬ ‫ب��ؤه��ةم��وارك��ردن��ةوةى ياساى‬ ‫خؤثشاندان‪.‬‬ ‫ث��ةي��وةن��دي��دار‬ ‫ليذنةكانى‬ ‫بةو ياساية ضةند دانيشتنيَكيان‬ ‫ئةنجامداوة بؤ كاركردن لةياساكةدا‬ ‫دارشتنى كؤتايى بؤ ياساكة‬ ‫تاكو ِ‬ ‫بكةن‪ ،‬ب��ةآلم ثيَدةضيَت بةهؤى‬ ‫ياساى ئةنجومةنى ثاريَزطاكان‬ ‫نةتوانريَت بةمزووانة ياساكة‬ ‫هةموار بكريَتةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫سةرطول قةرةداغى ئةندامى‬ ‫ئةندامى ليذنةى مافى م��رؤظ و‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةى مةدةنى لةثةرلةمانى‬ ‫كوردستان بؤ هاوآلتى وتي »ئيَستا‬

‫ل��ي��ذن��ةى ك��ؤم� َ‬ ‫�ةل��ط��ةى م��ةدةن��ى‬ ‫و مافى م��رؤف كؤكن لةسةر‬ ‫هةمواركردنةوةى ياساكة‪ ،‬بةآلم‬ ‫ليذنةى ياسايى و ناوخؤ ماون‬ ‫قةناعةت بكةن بؤهةمواركردنةوةى‬ ‫ضاوةريَى َ‬ ‫هةلويَستى ئةوانين‬ ‫ئيَستا‬ ‫ِ‬ ‫بؤئةوةى بهيَنريَتةوة ثةرلةمان‬ ‫وطؤرانكارى تيَدا بكريَت»‬ ‫قةرةداغى وتيشى »دةسةآلت‬ ‫ياساكة ثيَشيَل دةك���ات و ئةو‬ ‫خؤثيشاندانةى ل���ةدذى خؤى‬ ‫دةكريَت َ‬ ‫مؤلةتى ثيَنادات ئةوةى‬ ‫لةدذى خؤشى نةبيَت َ‬ ‫مؤلةت دةدات‬ ‫ئةوةش ئةو ترسة بوو كة لةكاتى‬ ‫طفتوطؤكانمان لةثةرلةمان هةمان‬ ‫بوو لةسةر ياساكة»‪.‬‬ ‫ث��اريَ��زةر ك���اروان ك��ةم��ال‪،‬‬ ‫ك��ة ث����ارَي����زةرى خؤبةخشى‬ ‫خؤثيشاندانةكانى‬ ‫قوربانيانى‬ ‫‪17‬ى شوباتء رؤذان��ى دوات��رة‪،‬‬ ‫ثيَيواية كيَشة لةهةمواركردنةوةو‬ ‫ياساكةدا‬ ‫هةموارنةكردنةوةى‬ ‫َ‬ ‫نيية‪َ ،‬‬ ‫عةقليةتى‬ ‫بةلكو كيَشةكة لة‬ ‫دةسةآلت داية‪.‬‬ ‫ك�������اروان ك����ةم����ال‪ ،‬بؤ‬ ‫ه���اوآلت���ى وت���ى »م���ن َ‬ ‫دل��خ��ؤش‬ ‫ن��ي��م ب��ة ه��ةم��وارك��ردن��ةوةى‬ ‫ي��اس��اى خؤثيشاندان‪ ،‬ضونكة‬ ‫هةمواركردنةوةى ياساكة‪ ،‬ضونكة‬ ‫ئةطةر ياساكة هةمواريش بكريَتةوة‬ ‫دةس����ةآلت ب�����ةردةوام دةب �َي��ت‬ ‫لةثيَشيلكاريةكان و سةركةوتكردنى‬ ‫َ‬ ‫خةلك»‪.‬‬ ‫وةك��و لة ياساي ريَكخستنى‬ ‫خؤثيشاندا ه��ات��ووة‪ ،‬كة ياساى‬ ‫خؤثيشاندان ب��ؤ ريَكخستنى‬ ‫خ��ؤث��ي��ش��ان��دان��ة‪ ،‬ب����ةآلم ل��ةم‬ ‫خؤثيشاندانةكانى رابردوو ‪10‬كةس‬ ‫كوذران و نزيكةى هةزار كةسيش‬ ‫برينداري سوكء قورس بوون‪.‬‬ ‫كاروان وتى »خؤ لةياساكةدا‬ ‫َ‬ ‫خ��ةل��ك ب��ك��وذن و‬ ‫ن��ةه��ات��ووة‬ ‫ب��ري��ن��دارب��ك��ةن و ن��وس��ةر و‬ ‫رؤذنامةنوس بخةنة زيندانةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫خةلكيشى كوشت و‬ ‫دةس���ةآلت‬ ‫بريندار ك��ردو رؤذنامةنوس و‬ ‫نوسةريشى خستة زيندانةوة‪،‬‬ ‫بؤية بةهةمواركردنةوةى ياساكة‬ ‫�ؤرَي��ت‪،‬‬ ‫هيض لةمةسةلةكة ن��اط� ِ‬ ‫ضونكة دةسةآلت بةردةوام دةبيَت‬ ‫َ‬ ‫خةلكى‪ ،‬هةر‬ ‫لة سةركوتكردنى‬ ‫كةسيَكيش َ‬ ‫دلى بةهةمواركردنةوةى‬ ‫َ‬ ‫هةولةكةى‬ ‫ئةم ياساية خؤشة‪،‬‬ ‫بيَسوودة ضونكة دةسةآلت ثابةند‬ ‫نابيَت ثيَيةوة»‪.‬‬

‫بةنزينخانةيةكى رانية بة وشككردنى سةوزايي شار تؤمةتبار دةكريَت‬ ‫دانا رةزطةيي‬ ‫ض��ةن��دي��ن دار ل���ة ن��زي��ك‬ ‫بةنزينخانةيةكى رانية دووضاري‬ ‫وش��ك ب��وون دةب���نء خاوةنى‬ ‫بةنزيخانةكة لةاليةن طروثةكانى‬ ‫فشارةوة تؤمةتبار دةكريَت بة‬ ‫وشك كردنيان‪َ ،‬‬ ‫بةالم خاوةنةكةى‬ ‫ئةوة رةتدةكاتةوة كة دةستى لة‬ ‫وشك كردنيدا هةبيَت‪.‬‬ ‫طروثةكانى فشار رايدةطةيةنن‬ ‫ك��ة ب��ةه��ؤى وشككردنى ضةند‬ ‫دارَي��ك��ةوةو تيَكدانى باخضةيةك‬ ‫بؤ ريَطاى بةنزينخانةى (رانية‬ ‫َ‬ ‫ئؤيل)‪ ،‬ضةند جاريَك ئةو ريَطاية‬ ‫تيَكدةدريَت و ضاك دةكريَتةوة‬ ‫خاوةنى بةنزينخانة َ‬ ‫دةليَت ئيَمة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى‬ ‫وشكمان نةكردوون و‬ ‫َ‬ ‫دةليَت‬ ‫كوردستانيَكى سةوزيش‬ ‫وشككردنى ئةو داران��ة جيَطةى‬ ‫طومانة‪.‬‬ ‫فرياد عومةر ليَثرسراوى لقى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى كوردستانيَكى‬ ‫رانيةى‬ ‫س��ةوز‪ ،‬ئاماذة ب��ةوةدةك��ات كة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى كوردستانى‬ ‫ئةوان وةكو‬ ‫سةوز دذى هةر كةس و اليةنيَكين‬ ‫كة دارو درةخ��ت تيَك ب��دات و‬ ‫لةناوى ببات‪ ،‬رونيشيكردةوة كة‬ ‫ئةو باخضةية كة ئيَستا لة ذيَر‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى حكومةت داية »ضونكة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلة ئيَمة نوسراوى‬ ‫ئيَمة وةكو‬ ‫خؤمان كردوة لةسةر تيَكدانى ئةو‬ ‫باخضةية»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫»ب��ةالم ئةوة‬ ‫هةروةها وتى‬

‫جيَطةى طومانة كة سةرةتا لةاليةن‬ ‫سةرؤكايةتى ش��ارةوان��ى رانية‬ ‫ريَطةى ثيَدرا ب� َ‬ ‫�ةالم دوات��ر ئيَمة‬ ‫لىطرت بةهاوكارى ئيَمةو‬ ‫ريَطةمان َ‬ ‫ضةند خةمخؤريَكى ئةو شارة ئةو‬ ‫بةنزينخانةية دي��ارة هى كةرتى‬ ‫ئةهلية و شويَنةكةى طونجاو نيةو‬ ‫ب��ةردةم��ى باخضةية كة شياوى‬ ‫بةنزينخانة نية»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةليَك‬ ‫فرياد وتيشي »راستة‬ ‫دار ب���راون و دةب �َي��ت خاوةنى‬

‫بةنزينخانة قةرةبوى ئةو دارانة‬ ‫بكاتةوة‪ ،‬داواشمان لة حكومةت‬ ‫كردوة بؤ مةبةستى ئةوةى ئةو‬ ‫خاوةن بةنزينخانةية قةربوى ئةو‬ ‫دارانة بكاتةوة ريَذةى ئةو دارانةش‬ ‫نزيكةى (‪ )30‬دار دةب �َي��ت كة‬ ‫هةنديَكيان وشككراون طومانمان‬ ‫هةية لة ووشك بوونى ئةو دارانة»‪.‬‬ ‫جةمال حاجى سيَناجيانى‬ ‫خ��اوةن��ى بةنزينخانةى رانية‪،‬‬ ‫زةوي��ي��ةك��ةى ل��ة ش��ارةوان��ى‬

‫بةشيَوازى (مساتةحة) وةرطرتووة‬ ‫ب��ؤم��اوةى بيست و ثيَنج س� َ‬ ‫�ال‪،‬‬ ‫سةبارةت بة وشكردنى ئةو دارانة‬ ‫خاوةنى بةنزينخانة وتى »ئةوةى‬ ‫دةوتريَت بةرامبةر وشك كردنى‬ ‫ئةو دارانة راست نية ضونكة ئةو‬ ‫دارانة بةهؤى طةرماى هاوينةوة‬ ‫وشك بوون»‪.‬‬ ‫هةروةوها وتى »ئةو ديوارةش‬ ‫ئيَمة تيَكمان ن��ةداوة شارةوانى‬ ‫خؤى ضاكى دةكاتةوة هةرضةندة‬

‫ئيَمة ي��ةك ريَطاشمان هةية بؤ‬ ‫بةنزينخانة حكومةت ثيَويستة‬ ‫ريَطاشمان بؤ بكاتةوة هةرضةندة‬ ‫ئيَمة ئةو بةنزينخانةية زةويةكى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةالم ريَطامان‬ ‫مولكى حكومةتة‬ ‫نية‪ ،‬دةبيَت ريَطاشمان بؤ بكاتةوة‪،‬‬ ‫ئيَستاش ئةمر دةرضووة لة ثاريَزطا‬ ‫كة بكريَتةوة‪ ،‬ئيَمة ئةطةر ريَطامان‬ ‫بؤ بكةنةوة ئةوا دوو بةرامبةرى‬ ‫ئةو باخضةية سةوزايى دروست‬ ‫دةكةين»‪.‬‬

‫دانا حسين وتةبيَذى دةستةى‬ ‫ه��اوك��ارى ران��ي��ة‪ ،‬س��ةب��ارةت‬ ‫ب��ةو كيشةية‪ ،‬وت��ى »دي��ارة ئةو‬ ‫بةنزينخانةية ه��ةر لةسةرتاوة‬ ‫بةشيَوازى ناياسايى دروستكراوة‪،‬‬ ‫ريَ��ط��اي��ةك��ى س���ةرةك���ى ب��وو‬ ‫ريَطايةكةش طيرا لةاليةكى تريش‬ ‫ئ��ةو بةنزينخانةية باخضةيةكى‬ ‫َ‬ ‫بةالم باخضةكة‬ ‫لةبةردةم دابوو‪،‬‬ ‫وش��ك ك��را ل��ةالي��ةن خ��اوةن��ى‬ ‫َ‬ ‫ب���ةالم نازانم‬ ‫بةنزينخانةوة‪،‬‬

‫شارةوانى بؤ بيَدةنط بوو»‪.‬‬ ‫ه���ةروةه���ا وت���ى »ئ �َي��م��ة‬ ‫بةرثرسانى ئةو شارةمان ضةند‬ ‫ج��ار ئ��اط��ادار ك���ردةوة دوات��ر‬ ‫ويستيان باخضةكة وشك بكةن و‬ ‫ريَطا بكةنةوة بؤ بةنزينخانة‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫ئيَمة ريَطةمان ليَطرتن هةرضةندة‬ ‫َ‬ ‫دةناليَت بةدةست‬ ‫ش��ارى رانية‬ ‫كةمى س��ةوزاي��ي��ةوة لةكاتيَكدا‬ ‫ناوضةيةكى طةشتيارية‪ ،‬ب� َ‬ ‫�ةالم‬ ‫ريَذةى سةوزايى لةو شارة لةسةدا‬ ‫شةش بؤ حةوت تيَناثةريَت‪ ،‬رانية‬ ‫ثيَويستى بة سةوزايية ب� َ‬ ‫�ةالم‬ ‫ئ��ةوان بؤ مةبةستى بازرطانى‬ ‫سةوزايى دةبرن و تيَكيدةدةن بؤ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةليَك كةس»‪.‬‬ ‫بةرذةوةندى‬ ‫بةختيار ئةحمةد حةمةد‪،‬‬ ‫سةرؤكى شارةوانى رانية وتى‬ ‫»ئةو دارانة بةهؤى ئةو طةرمايةى‬ ‫َ‬ ‫ئةمسال وشك بوون و خؤشمان‬ ‫داوام��ان لة قايمقاميةت كرد كة‬ ‫ليذنةيةك ثيَك بهيَنيَت بؤ ئةو‬ ‫مةبةستة‪ ،‬ليذنةكة ثيَكهات و‬ ‫دةرك��ةوت كة ئةو داران��ة خؤيان‬ ‫ووشك بوون»‪.‬‬ ‫هةروةرها وتى »سةبارةت بة‬ ‫ريَطايةكةش خاوةنى بةنزينخانةكة‬ ‫ش��ةوَي��ك دي��وارةك��ةى رووخ��ان‬ ‫دبوو ئيَمةش ثيَمان ضاك كردةوةو‬ ‫ئيجرائاتمان لةطةل كردن و ئيَمة‬ ‫ئيَستا وةكو شارةوانى خؤمان ئةو‬ ‫باخضةيةمان دروس��ت ك��ردةوةو‬ ‫ئةو داران��ةى وشك ب��وون ئيَمة‬ ‫نةمامى ترمان لة جيَطادا رواندن»‪.‬‬


‫‪14‬‬

‫كؤمةآليةتىء الوان‬

‫‪lawan_hawlati@yahoo.com‬‬ ‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫هاوآلتي‬

‫كي مامؤستا عوسمانى كوشت؟‬ ‫َ‬

‫كةسء كاري كوذراوةكة بة طومانن لةوةى ثاش ‪ 10‬مانط بيَدةنطي لة دؤسيةكةي كراوة‬ ‫دانا رةزطةيي‬ ‫مامؤستايةكي شارى سؤران‬ ‫بةناوى عوسمان شيَخ محةمةد‪،‬‬ ‫دواى ئةوةى رؤذى ‪،2011-1-20‬‬ ‫سي‬ ‫لة كةشيَكى نادياردا ثاش َ‬ ‫رؤذ لة ديارنةمانى تةرمةكةى‬ ‫دؤزراي��ةوة‪ ،‬تا ئيَستا روودان��ى‬ ‫كوشتنةكةى ئاشكرا نةركراوةو‬ ‫بةم هؤيةشةوة طومان الي كةسة‬ ‫نزيكةكانى درووست بووة‪.‬‬ ‫عوسمان شيَخ محةمةد‪ ،‬جطة‬ ‫لةوةى مامؤستا بووة‪ ،‬هةروةها‬ ‫َ‬ ‫لةمالثةرة‬ ‫بابةتى رةخنةيي‬ ‫ئةليكترؤتريةكاندا بآلودةكردةوة‪،‬‬ ‫ه��ةر ئ��ةو ك��ات��ةى ك��ة ه� َ‬ ‫�ةوال��ى‬ ‫كوشتتنى َ‬ ‫بالوبوويةوة‪ ،‬هةنديَك‬ ‫ل��ة هاوثيشة ن��ووس��ةرك��ان��ى‬ ‫ل��ة ئ��ي��ن��ت��ةرن �َي��ت رووداوى‬ ‫ب����ةرووداوى‬ ‫كوشتنةكةيان‬ ‫كوشتنى سةردةشت عوسمان‬ ‫شوبهاند‪ ،‬كة لةمانطى ئاياري‬ ‫س� َ‬ ‫�ال��ى ‪2010‬دا ل��ةن��او ش��اري‬ ‫هةوليَر رفيَنراو دواتر تيرؤر كرا‪.‬‬ ‫سةرضاوةيةكى ئاطادار لةو‬ ‫كيَشةية وتى «ئةو مامؤستاية‬ ‫دةستى نوسينى ه��ةب��ووةو لة‬ ‫سايتةكاندا شتى لةسةر ثاراستن‬ ‫و ثارتى نوسيوة بؤية ئ��اواى‬ ‫سى رؤذ‬ ‫لى هات و بؤ ماوةى َ‬ ‫َ‬ ‫بى س��ةروو شويَن بوو دواتر‬ ‫َ‬ ‫تةرمةكةى لة خةرةندى رواندز‬ ‫دؤزرايةوة«‬ ‫ئ��ةو سةرضاوةية وتيشي‬ ‫«ئ��ةو طومانة ب���ةردةوام زياتر‬

‫دةبيَت‪ ،‬ضونكة تاكو ئيَستا كةشفى‬ ‫تةلةفونةكةى ئاشكرا نةبووة لة‬ ‫كؤرةك تيلكؤمةوةو دؤسيةكةى‬ ‫راطيراوة لة دادطا«‪.‬‬ ‫هةر لةو بارةيةوة يةكيَك لة‬ ‫كةس و كارى مامؤستا عوسمان‬ ‫َ‬ ‫بةهاوالتى راطةياند كة ئةو كيَشةية‬

‫تاكو ئيَستا ه���ةروةك خؤى‬ ‫بةبي ئ��ةوةى هيض‬ ‫م��اوةت��ةوةو‬ ‫َ‬ ‫ئةنجاميَك بة ئةوان َبليَن‪.‬‬ ‫هةروةها وتى «كاتى خؤى‬ ‫ليذنةيةك دروستكرا لة ئاسايش‬ ‫و ثؤليس و ثاراستن ئ��ةوان‬ ‫ضةند مانطيَك لي َ‬ ‫َكؤلينةوةيان كرد‬ ‫دواتر درا بةدادطاء لي َ‬ ‫َكؤلينةوةى‬ ‫خؤى ك��رد‪ ،‬ب��ةآلم كؤتايى ئةو‬ ‫لي َ‬ ‫َكؤلينةوةية‪ ،‬تاكو ئيَستا هؤكاري‬ ‫ئاشكرا نةكراوةو كةسيش دةست‬ ‫نيشان نةكراوةو ئيَستاش دادطا‬ ‫ب��ةداوى كةس دانانيَريَت وةك‬ ‫لى كراوة جا نازانم‬ ‫َبليَيت بيَدةنطى َ‬ ‫هؤيةكةي ضيية«‪.‬‬ ‫م��ام��ؤس��ت��ا (ع��وس��م��ان‬ ‫شيَخ محةمةد) ي��اري��دةدةري‬ ‫ب��ةريَ��وةب��ةري قوتابخانةي‬ ‫ِ‬ ‫�ةرةت��ي تيَكةلاَ و‬ ‫طؤظةندي ب��ن� ِ‬ ‫�ي رؤذ‬ ‫ب��وو‪ ،‬دواي ئ��ةوةي س� َ‬ ‫دي��ار ديارنةمان‪ ،‬مامؤستايان‬ ‫قوتابخانةكة‬ ‫قوتابياني‬ ‫و‬ ‫هيَمنانةدا‬ ‫لةخؤثيشاندانيَكي‬ ‫ب��ؤ ب�����ةردةم قايمقاميةتي‬ ‫ق��ةزاي س��ؤران‪ ،‬داواي سؤراخ‬ ‫ك��ردن��ي مامؤستا (عوسمان)‬ ‫ي���ان ك���رد‪ ،‬خ��ؤث��ي��ش��ان��دةران‬ ‫ئةوةشيان دووثاتكردةوة‪ ،‬كة‬

‫دةس��ت لة خؤثيشاندانةكانيان‬ ‫َ‬ ‫هةلناطرن‪ ،‬تاوةكو ضارةنوسي‬ ‫مامؤستاكةيان ئاشكرا نةكريَت‪.‬‬ ‫ت��ا رؤذي ‪2011-1-24‬‬ ‫كاتذميَر ثيَنج و ضارةكي ئيَوارة‪،‬‬ ‫شوانكاريَك ئاطاداري هيَزةكاني‬ ‫ئاسايشي روان��دزي كردةوة كة‬ ‫تةرميَكى كوذراوي دؤزيوةتةوة‪،‬‬ ‫ه��ي��ض ه� َ‬ ‫��ةوال���َي���ك ل��ةب��ارةى‬ ‫ضارةنووسيةوة نةبوو‪.‬‬ ‫مامؤستا عوسمان‪ ،‬دانيشتوي‬ ‫ش��ارؤض��ك��ةي (خ��ةل��ي��ف��ان)‪،‬‬ ‫ل��ةداي��ك��ب��ووي س� َ‬ ‫�ال��ي ‪1969‬ي‬ ‫ش��ارؤض��ك��ةي س��ؤران��ة و بة‬ ‫ماوةيةك ثيَش كوشتنى ذياني‬ ‫هاوسةري ثيَكهيَناو تةها خاوةنى‬ ‫َ‬ ‫منداليَك بوو‪.‬‬ ‫فاخير َ‬ ‫بالةكى بةريَوةبةرى‬ ‫ثةروةدةى سؤران لة ليَدوانيَكى‬ ‫بؤ ه� َ‬ ‫�اوالت��ى وتى «ئةو كيَشةية‬ ‫ئيَمة بةدواداضونمان بؤ كرد‬ ‫َ‬ ‫بةالم دواتر وا ئاطاداركراينةوة كة‬ ‫خودى خانةوادةكة قةزيةكةيان‬ ‫لةدادطا راطرتووة بؤية ئيَمةش‬ ‫لى كرد ضونكة كة‬ ‫بيَدةنطيمان َ‬ ‫خ��ان��ةوادة هيض نةكات ئيَمةش‬ ‫وازمان هيَنا«‪.‬‬ ‫ئةو كةسة نزيكةى مامؤستا‬ ‫ع��وس��م��ان رةت��ي��ك��ردةوة كة‬ ‫دؤسيةكةيان‬ ‫كةسوكارةكةى‬ ‫داخست بيَتء وتى «سوورين‬ ‫ل��ةس��ةر ئ���ةوةى لي َ‬ ‫َكؤلينةوة‬ ‫ب��ةردةوام بيَتء دةبيَت بةيانى‬ ‫كؤتايى خؤى دةربكات لةسةر‬ ‫ئةو بابةتة«‪.‬‬

‫عةميد ئةسكةندةر باثير‪،‬‬ ‫ب��ةرَي��وةب��ةرى طشتى ثؤليسى‬ ‫س��ؤران بؤ ه� َ‬ ‫�اوالت��ى وتى «ئةو‬ ‫قةزيةية ئيَستا لةدادطايةو ئيَمة‬ ‫ضاوةريَى دادطا دةكةين بؤ هةر‬ ‫برياريَك ضونكة دادطا يةكاليى‬ ‫دةكاتةوة«‬ ‫س���ةب���ارةت ب�����ةوةى كة‬ ‫خ��ودى ب��ةريَ��وةب��ةرى ثؤليس‬ ‫دواى هةفتةيةك لة ليَدوانيَكى‬ ‫رؤذنامةوانى دا‪ ،‬وتى «ئيَمة ضةند‬ ‫سةرداويَكمان دةستكةوت‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫شتةكة وانةبوو بؤية ئيَمة بةوردى‬ ‫دةستمان بة لي َ‬ ‫َكؤلينةوةى تر كرد‬ ‫و رةوانةى دادطامان كرد«‪.‬‬ ‫بة ثيَي نووسينيَك كة ضةند‬ ‫رؤذيَك دواى كوشتنى لةيةكيَك‬ ‫لةو َ‬ ‫ثةرانة َ‬ ‫بالوبووةتةوة كة‬ ‫مال ِ‬ ‫مامؤستا عوسمان شتى تيَدا‬ ‫نوسيووة؛ روداوى كوشتنةكة‬ ‫ويَنا دةكةن بة رفاندنء كوشتنى‬ ‫رؤذن��ام��ةن��ووس س��ةردةش��ت‬ ‫عوسمان‪ ،‬كة ئةويش لةثاشاندا‬ ‫دي��ار نةماو دوات��ر تةرمةكةى‬ ‫دؤزرايةوة‪.‬‬ ‫لة نوسينةكةدا هاتووة «بة‬ ‫ط��وَي��رةي ئ��ةو زانياريانةي بة‬ ‫دةستمان طةيشتوون هيَرةكاني‬ ‫دذي ئازادي لة دةظةري ِرةواندز‬ ‫مامؤستا و ِرؤزن��ام��ةن��ووس‬ ‫عوسمان شيَخ محةمةديان بة‬ ‫ه��ةم��ان ش��يَ��وةي س��ةردةش��ت‬ ‫عوسمانيان ِرفاندوة و ثاشان بة‬ ‫فيشةكيَك كة لة نيَوضاواني دراوة‬ ‫شةهيد كراوة‌«‪.‬‬

‫هةروةها وتى «ئ��ةوةى كة‬ ‫ئيَمة ئاطاداربين دادط��ا داواى‬ ‫لة ك��ؤرةك تيلكؤم ك��ردوة بؤ‬ ‫ئ��ةوةى ئةو ثةيوةنديانةى كة‬ ‫ثيَوةى ك��راون ئاشكرا بكريَن؛‬ ‫َ‬ ‫بةالم بةثيَى ئةو زانياريانةى الى‬ ‫َ‬ ‫لةوةالمى كؤرةك بؤ دادطا‬ ‫ئيَمة‬ ‫وانوسراوة كة بة مؤبايلى خؤى‬ ‫بؤ مؤبايلى خؤى تةلةفون كراوة‬ ‫شتى واش ناضيَتة هيض َ‬ ‫عةقلةوة«‪.‬‬ ‫ع��ةم��ي��د ئ��ةس��ك��ةن��دةر‪،‬‬ ‫ي طشتي‌ ثؤليسي‌‬ ‫�ةرَي��وةب��ةر ‌‬ ‫ب� ِ‬ ‫س��ؤران‪ ،‬ضةند رؤذيَ��ك دواى‬ ‫كوشتنى ئ��ةو مامؤستاية‪ ،‬لة‬ ‫كؤنطرةيةكي رؤذنامةوانيدا وتى‬ ‫«ضةندين سةرةداوي‌ سةرةتايي‬ ‫روداوةك��ةم��ان دةستكةوتوةو‬ ‫بةمنزيكانة ل��ة كؤنطرةيةكي‌‬ ‫ِرؤذنامةمةوانيدا ِرايدةطةيةنين«‪.‬‬ ‫بةآلم دواتر ئةو سةرةداوانةى‬ ‫كة باسكران ئاشكرا نةكرانء‬ ‫ئ��ةم��ةش ب���ووة ه���ؤى زي��ات��ر‬ ‫نيطةرانكردنى كةسء كارةكةى‪.‬‬ ‫ئةو كةسة نزيكةى مامؤستا‬ ‫عوسمان وت��ي «دواى ضةند‬ ‫رؤؤذَي��ك ثؤليسى سؤران وتى‬ ‫ئيَمة ضةند سةرةداويَكمان دةست‬ ‫كةوتوة َ‬ ‫بةالم دواتر نازانم بؤ ئةو‬ ‫سةرةداوانةش ون بوون«‪.‬‬ ‫هةروةها وتى «بؤية ئيَمة‬ ‫وةكو خانةوادةى شةهيد مامؤستا‬ ‫عوسمان داوادةكةين دادطا ئةو‬ ‫ليذنةيةى دادطا لي َ‬ ‫َكؤلينةوةى تر‬ ‫بكةن بؤ ئاشكرا كوشتنى و ئةو‬ ‫كةسانةى كة دةستيان تيَدا بووة«‪.‬‬

‫تاوان بةرؤكى كؤمةلَطة بةرنادات‬ ‫مانطةكانى كؤتايي ئةمسا َ‬ ‫ل تاوانة جؤربةجؤرةكان بةرةو هةلَكشان ضوون‬

‫شاناز حةسةن‬ ‫بة ثيَي ئامارة فةرمييةكان‪،‬‬ ‫لةماوةى ضةند مانطى رابردوودا‪،‬‬ ‫تاوانة جؤربةجؤرةكان روويان لة‬ ‫زيادبوون كردووة‪ .‬ئةو تاوانانةى‬ ‫كة ئةنجامدراون؛ كة روويانداوة‪،‬‬ ‫بريتين لةدزيكردنء خؤسوتان و‬ ‫خؤكوشتنء كوشتنى بة ئةنقةست‬ ‫َ‬ ‫مندال بوونةتة‬ ‫كة تيَيدا ثياو و ذنء‬ ‫قوربانى بة هؤكاري جياجيا‪.‬‬ ‫بة ثيَي ئامارةكان ضةند مانطي‬ ‫راب���ردوو‪ ،‬بة تايبةتى كؤتايي‬ ‫مانطى ئ��ابء س��ةرةت��اى مانطى‬ ‫ئةيلول تاوانة َ‬ ‫ثر‬ ‫دلتةزيَنةكانء ِ‬ ‫لةخويَنرذانةكان لة ثاريَزطاكانى‬ ‫هةريَمى كوردستان رووي��ان لة‬ ‫زيادبوون ك��ردووة‪ ،‬بة جؤريَك‬ ‫كة بةثرسانى ثؤليس كؤنطرةى‬ ‫رؤذنامةوانيان لةسةري سازداوة‪.‬‬ ‫بةثيَي ئ��ام��اري ثةيمانطاي‬ ‫ثزيشكي دادوةري لة هةوليَر‪ ،‬لة‬ ‫ماوةي ‪6‬مانطي سةرةتاي ‪2011‬دا‬ ‫لة هةوليَر ‪ 39‬ك��ةس بة طوللة‬ ‫مي)‪ ،‬هةر لةو‬ ‫كوذراون (‪30‬نيَر و ‪َ 9‬‬ ‫‪ 6‬مانطةدا لة هةوليَر ‪ 90‬كةس بة‬ ‫مي‪16 ،‬نيَر)‬ ‫سووتان مردوون (‪َ 74‬‬ ‫هةر لةو ماوةيةدا ‪ 6‬كةس بة ثةت‬

‫خؤيان خنكاندووة (‪5‬نيَر و يةك‬ ‫مي)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫عةميد عةبدولخلق تةلعةت‬ ‫�ةرَي��وةب��ةرى ثؤليسى هةوليَر‬ ‫ب� ِ‬ ‫بةريَوةبةرايةتى ثؤليستى هةوليَر‬ ‫ِ‬ ‫لة كؤنطرةيةكى رؤذنامةوانيدا‪،‬‬ ‫رؤذى دووش��ةم��م��ة‪ ،‬ب���ةروارى‬ ‫خستةروو تيشكى‬ ‫‪ 9/26‬ئ��ةوةي‬ ‫ِ‬ ‫خستةسةر ليَكضوونى َ‬ ‫حالةتةكانى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل دراما ذيَرنووس‬ ‫كوشتن‬ ‫و دؤبالذكراوةكان‪ ,‬ئةمةشي بة‬ ‫يةكيَك لة هؤكارةكان ناوبرد‪.‬‬ ‫بةريَوةبةرى ثؤليسى هةوليَر‬ ‫ِ‬ ‫وتيشي «دراما دؤبالذكراوةكان‬ ‫و ذيَرنووسى تةلةفزيؤنةكان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫حالةتةكانى‬ ‫هؤكاري روودان��ى‬ ‫كوشتنء دةستديَذي سيَكسين«‬ ‫ب��ة ث �َي��ي ئ��ام��اريَ��ك ك��ة لة‬ ‫ب��ةريَ��وةب��ةراي��ةت��ي ثؤليسي‬ ‫ثاريَزطاي سليَماني كة لة شةش‬ ‫مانطي ث��يَ��ش��وودا ب��ة هةموو‬ ‫قةزاو ناحيةكانةوة روويانداوة‪،‬‬ ‫‪٢٩‬حالةتي خؤكوشتن تؤمار كراوة‬ ‫كة ‪٢٠‬كةسيان لة رةط��ةزي نيَرة‬ ‫و ‪٩‬كةسيان لة رةطةزي ميَينةية‪,‬‬ ‫وة ‪٣٤‬حالةتي خؤسوتاندن رووي‬ ‫داوة كة ‪ ٦‬كةسيان لة رةطةزي‬ ‫نيَرو ‪٢٨‬كةسيان لة رةطةزي ميَينة‬

‫بووة‪.‬‬ ‫هةروةها بة دياريكراوى لة‬ ‫م��اوةي مانطي ئةيلولدا دوو ذن‬ ‫سي ذن لة دهؤك‪،‬‬ ‫لة سليَماني‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫ضةمضةمال و ضةند‬ ‫دوو ذن لة‬ ‫َ‬ ‫حالةتيَكي كوشتن و خؤكوشتني‬ ‫ئافرةتان لة هةوليَر روويانداوة‪.‬‬ ‫عةميد عةبدولخالق‪ ،‬لة كؤنطرة‬ ‫رؤذنامةوانيةكةدا وتى كة زؤريَك‬ ‫ل��ةوان��ةى تاوانيان ئةنجامداوة‬ ‫دةستطيركراون‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئةوانةشيان‬ ‫ك��ة ن��ةط��ي��راون «دةرب��ازن��اب��ن و‬ ‫هةر دةطيريَن«‪ .‬هةروةها طلةيي‬ ‫ل��ةوة هةبوو‪ ،‬هةنديَك داي��ك و‬ ‫باوكان كةمتةرخةمن بةرانبةر‬ ‫َ‬ ‫مندالةكانيان وتى كة لة شةويَكدا‬ ‫‪ 35‬سةرخؤشيان ل��ة هةوليَر‬ ‫طرتووة كة تةمةنيان لة خوار‬ ‫‪َ 18‬‬ ‫سالييةوة بووة‪ ،‬كة تةمةنيَكى‬ ‫ناياسايية‪ .‬هةروةها وتى زؤربةي‬ ‫ئ��ةوان��ةي خ��ؤي��ان دةك���وذن‪ ،‬لة‬ ‫َ‬ ‫‪18‬سال بضووكترن‪.‬‬ ‫ضينةر عةلي جؤال ثاريزةر‪،‬‬ ‫ئ��ام��اذة ب���ةوةدةك���ات ك��ة ئةو‬ ‫ه��ؤك��اران��ةي ك��ة دةب��ن��ة هؤي‬ ‫َ‬ ‫س��ةره��ةل��دان��ي ت����اوان؛ زياتر‬ ‫َ‬ ‫ك��ؤم��ةالي��ةت��يء‬ ‫ب���ارودؤخ���ي‬ ‫ئابووريء زؤربووني ذم��ارةي‬

‫دانيشتوانء ثيَشكةوتني ذيانء‬ ‫تةكنةلؤذياية بةو خيَرايية‪.‬‬ ‫ض���َي���ن���ةر ب����ةو ث��يَ��ي��ةي‬ ‫ثيشةى ثاريَزةرييةو نزيكة لة‬ ‫روداوةكانةوة‪ ,‬ئاماذة بةوةدةكات‬ ‫كة تاوانةكان هةموو تةمةنيَكي‬ ‫َ‬ ‫حةلةتةكانيش زياتر‬ ‫تياداية‪,‬‬ ‫تاوانةكانى دزي و مؤبايل و‬ ‫هاتوضؤن‬ ‫سةرثيَضييةكانى‬ ‫«دزي��ي��ةك��ان ج���ؤراو ج���ؤرن و‬ ‫زياتر هؤكارةكةشي خراثي باري‬ ‫ئابوريية«‪.‬‬ ‫وتيشي «بيَطومان ت��اوان‬ ‫لة هةموو وآلتيكدا روودةدات‪,‬‬ ‫ب��ؤئ��ةوةي ت��اوان ك��ةم بيَتةوة‪,‬‬ ‫ثيَويستة ليَكؤلينةوةيةكي زؤر‬ ‫وورد بكريَت«‬ ‫ع��ةب��دوآل ب��ةك��ر ‪٤١‬س� َ‬ ‫���ال‪،‬‬ ‫خيَزاندار‪ ،‬نزيكةى ض��وار مانط‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫لةمةوثيش‪ ،‬كاتيَك شةويَك‬ ‫مندالةكانيدا َ‬ ‫َ‬ ‫مالةوةيان بةجيَهيَشت‬ ‫بؤ سةردانى كضةكةيان‪ ،‬تووشي‬ ‫َ‬ ‫حالةتيَكى دزي بوونةوة‪.‬‬ ‫ع��ةب��دوآل وت���ي كاتذميَر‬ ‫��ةراي���ن���ةوة‪ ،‬كاتيَك‬ ‫‪ 11:30‬ط� ِ‬ ‫بينيم تةلةفزيؤنةكة شكابوو‪,‬‬ ‫جلةكان هةمووي لةناوةراستي‬ ‫ذووةرةك��ةدا دانرابون‪َ ,‬‬ ‫مالةكةي‬

‫ك��اول ك��ردب��وو‪ ,‬ضونكة هيضي‬ ‫نةيدؤزيبووة‪ ,‬ثارةمان لة َ‬ ‫مالةوة‬ ‫نةبوو«‪.‬‬ ‫ئ��ةم ث��ي��اوة وت��ى «ناكريَت‬ ‫هيض كات َ‬ ‫مال بة جيَنةهيَ​َليَت‪ ,‬كة‬ ‫بةجيَشي ئةهيَ​َليت لة رؤذيكي ئاوا‬ ‫ئةترسيت«‪.‬‬ ‫عةبدوآل باسي ئةوةشي كرد‬ ‫كة تاكو ئيَستاش ترسي ئةو دزيية‬ ‫َ‬ ‫مندالةكاني‬ ‫طاريطةري لةسةر‬ ‫بةجيَهيَشتووة‪« ،‬كورة بضوكةكةم‬ ‫شةوان ناويَريَت بة تةنيا بخةويَت‪,‬‬ ‫ضونكة كة َ‬ ‫مالةكةيان ئاوا بة ويراني‬ ‫بينيوة‪ ,‬بيريان ناضيتةوة«‪.‬‬ ‫سةركةوت ئةحمةد محةمةد‬ ‫م�ل�ازم���ي ي���ةك���ي ث��ؤل��ي��س‬ ‫ليثرسراوي نووسينطةي‬ ‫رؤذه�������ةالت وت��ي‬ ‫«ئةوةي لةالي ئيَمة‬ ‫زؤر طرنطة ئةوةية‬ ‫ك��ة زي��ات��ر دزي‬ ‫َ‬ ‫ماالن زؤر بووة‪,‬‬ ‫كة ئاسةواريَك‬ ‫جيَدةهيَ​َليَت‪,‬‬ ‫بة‬ ‫كاريطةري بؤ سةر‬ ‫خ��ي��زان��ةك��ة دةب��ي��ت‪,‬‬ ‫َ‬ ‫مندال«‪.‬‬ ‫بةتايبةت‬ ‫وتيشي «هةنديَك‬ ‫ثيَيانواية كة بيَكاري‪,‬‬ ‫ن��ةب��وون��ى ه��ةل��ي‬ ‫ك���ار ه��ؤك��اري‬

‫س��ةرةك��ي��ي��ة‪ ,‬ب��ؤ دزي ك���ردن‪،‬‬ ‫راستة كاريطةريي هةية‪ ،‬بةآلم‬ ‫ه��ؤك��اري دي��ارت��ر ه��ةي��ة وةك‬ ‫كيشةي كؤمةاليةتي و بيركردنةوة‬ ‫دةربارةي طةنجةكان«‪.‬‬ ‫سةركةوت ئةحمةد رونيكردةوة‬ ‫كة دزي ماآلنء دزي موبايلء دزيني‬ ‫ماتؤر لة اليةن ميردمنداآلنةوة زياتر‬ ‫ئةنجام دةدريَن‪.‬‬ ‫هةروةها وتيشي «كاري ئيَمة‬ ‫تةنيا ئةوةية كةسةكة بةدزييةوة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةكةين‬ ‫طرتمان ليكؤلينةوةي‬ ‫و ئينجا رةوانةي دادطا دةكريَت‪ ,‬لةو‬ ‫سزاكة دياري دةكريت«‪.‬‬ ‫ئاماذةشي بةوةدا كة سزاكة بة‬ ‫ثيَي تاوانةكة ئةطؤريت‪ ,‬بؤنمونة‬ ‫دزي بة شةو جياوازة‬ ‫ل����ةوةي ب��ة رؤذ‬ ‫دةكريَت‪ ,‬ياخود‬ ‫دزي���ن���ي‬ ‫م��ؤب��اي��ل‬ ‫َ‬ ‫ل���ةط���ةل‬ ‫م����ات����ؤر‬

‫جياوازة‪.‬‬ ‫د‪ .‬حسين ئيسماعيل ثسثؤري‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلناسي وتي‪ :‬هؤكار زيادبوني‬ ‫ت��اوان��ةك��ان ب��ة ث��ل��ةي س��ةرةك��ي‬ ‫طؤرانكاريية بةهيَزةكانة بة تايبةت‬ ‫اليةنة تةكنةلؤذياكان‪ ،‬كة تاكي‬ ‫واية ناتوانيت لةاليةني داراييةوة‬ ‫هةموو ثيَداويستيةك دابين بكات‬ ‫و ثيداوستييةكاني خؤي تير بكات‪,‬‬ ‫بي هيوايي دةبيَتء‬ ‫بةمةش تووشي َ‬ ‫ثةنا دةباتة بةر تاوان‪.‬‬ ‫د‪ .‬حسين وتيشي «هؤكاريَكىتر‬ ‫ئ��ةوةي��ة ئ��ةم ثيَشكةوتنة رةنطة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةو‬ ‫لةطةل ياساو نةريتي‬ ‫بةها كؤمةآليةتييةكاندا نةطونجيَتء‬ ‫كيشة دروس����ت ب��ك��ات ل��ةن��او‬ ‫خيزانةكاندا‪ ,‬بةمةش تاواني دياري‬ ‫ليدةكةويتةوة«‪.‬‬ ‫سةركةوت ئةحمةد محةمةد‪،‬‬ ‫مالزمي يةكي ثؤليس وتي «كاري‬ ‫ئيمة خزمةتكردنة‪ ,‬بةآلم ثيَويستة‬ ‫هاوآلتيانيش هاوكارمان بن و لةكاتي‬ ‫بينيى هةر طومان ليَكراويَكدا دةتوانن‬ ‫ثةيوةنديمان ثيَوةبكةن‪ ,‬لة ريَطةي‬ ‫ذمارةكاني (‪ )١٠٠,١٠٤,١٠٥‬بةشةو‬ ‫رؤذ لةخزمةت هاوالتيداين«‪.‬‬


‫هاوآلتي‬

‫جؤراوجؤر‬

‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫رونكردنةوةيةك لة ليذنةى ئةوقاف و كاروبارى ئايينى‬ ‫لة ثةرلةمانى كوردستان‬ ‫سةبارةت بة دياردةى (مارة كردنى كضان لة ناو بيَشكةدا)‬ ‫سآلو و ريَز‪.....‬‬ ‫َ‬ ‫(هاوالتى)‬ ‫لة الثةرة (‪ )14‬ى رؤذنامةى‬ ‫ذمارة (‪ ، )779‬ضوارشةممة ‪،2011/11/2‬‬ ‫بابةتيَك بة ناونيشانى (لةناو بيَشكةدا‬ ‫ليَى مارةكراوةو تا ئيَستاش َ‬ ‫لى ثيس‬ ‫دلى َ‬ ‫دةكات)‪ ،‬لةاليةن بةريَز (هانا مورادى)‬ ‫يةوة َ‬ ‫بالوكراوةتةوة‪ ،‬ئيَمة لة ليذنةى‬ ‫ئةوقاف لة ثةرلةمانى كوردستان‪ ،‬بة‬ ‫ثيَويستمان زانى ئةم رونكردنةوةية َ‬ ‫بالو‬ ‫بكةينةوة‪:‬‬ ‫ثرؤسةى‬ ‫كة‬ ‫ئاشكراية‬ ‫�ةروةك‬ ‫ه�‬ ‫ِ‬ ‫ثرؤسة طرنط و‬ ‫لة‬ ‫َكة‬ ‫ي‬ ‫يةك‬ ‫هاوسةرطيرى‬ ‫ِ‬ ‫ثيرؤز و جوانةكانى ذيانى هةر مرؤظيَك‪،‬‬ ‫وة بؤ راطرتنى ثيرؤزيى ومانا جوان و‬ ‫حيكمةت و فةلسةفة بةرزةكانى ثيَويستة‬ ‫بةراستترين و دروستترين شيَواز ئةنجام‬ ‫ِ‬ ‫بدريَت كة لة شةريعةتى ئيسالم و ياساى‬ ‫كارثيَكراوى دةستكرديش ئاماذةى بؤ‬ ‫ك��راوة‪ ،‬كة طرنطترين مةرج و بنةماى‬ ‫ئةوةية كة لةسةر بناغةى رةزامةندى‬ ‫هةر دوو هاوسةرةكة ئةنجام بدريَت‪ ،‬بة‬ ‫ئامانجى بونيادنانى كةش و هةوايةكى‬ ‫ثر لة سؤزو خؤشةويستى لة نيَوانيان و‬ ‫ِ‬

‫بةردةوام بون لة ذيانيَكى ثر لة كامةرانى‬ ‫و ئارامى و ريَز لة يةكطرتن‪.‬‬ ‫ب� َ‬ ‫��ةالم ب��ةداخ��ةوة هةنديَك داب‬ ‫و نةريتى ناشةرعى و ناشايستة لة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاكةماندا َ‬ ‫بالوبؤتةوةو رةط و‬ ‫ريشةى داكوتاوة‪ ،‬وةك دي��اردةى (بة‬ ‫بي رةزامةندى‬ ‫زؤر كض بة شودان‪ ،‬يا َ‬ ‫كور ‪ ،‬وة هةروةها َ‬ ‫بةليَن دان‬ ‫كض وة يا ِ‬ ‫بة مارةبى‪ ،‬يا مارة كردن لةناو بيَشكةدا‪،‬‬ ‫يا كض دان لة برى خويَن لة سولح و‬ ‫بى ئةوةى هيض ثرسيَك بة‬ ‫ئاشتةواييدا‪َ ،‬‬ ‫اليةنى ثةيوةنديدار بكريَت (كة كضةكةية‬ ‫يا كورةكة) لة كاتى ئةنجامدانى كارةكة‬ ‫وةيا لة كاتى طةورة بونياندا‪.‬‬ ‫ب��ؤي��ة دةبينين كيَشةو طرفتى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةاليةتى و روداوى مةترسيدار و‬ ‫َ‬ ‫دلتةزيَنى ليَدةكةويَتةوة‪ ،‬وة هةنديَك‬ ‫جاريش دةبيَتة هؤى الدانى كؤمةاليةتى‬ ‫و خيانةتى هاوسةرى‪ ،‬وة يا َ‬ ‫دلثيسى لة‬ ‫يةكتر‪.‬‬ ‫لةبةر ئةوة ئيَمة لة ليذنةى ئةوقاف‬ ‫و كاروبارى ئايينى زؤر بة توندى دذى‬ ‫ئةم دياردةية دةوةستينةوة‪ ،‬وة دةست‬

‫خؤشى لةو مامؤستايانة دةكةين كة‬ ‫َ‬ ‫خةلك وشيار دةك��ةن��ةوة بؤ زانينى‬ ‫مةترسى ئةو كارانة‪.‬‬ ‫وة دةست خؤشى و ثيَزانينى خؤمان‬ ‫ئاراستةى ئ��ةو مامؤستا ئايينيانةو‬ ‫َ‬ ‫ماقول و كةسايةتيانة دةكةين كة‬ ‫ثياو‬ ‫َ‬ ‫هةلمةتيَكى فراوانيان‬ ‫ثيَش ماوةيةك‬ ‫دةستثيَكرد لة ناوضةكةدا بةمةبةستى‬ ‫ضارةسةرى زؤر لةو جؤرة طرفتانةو‪،‬‬ ‫ليَك جياكردنةوةو َ‬ ‫تةالقدانى زؤر لةو‬ ‫كضانة كة لة ناو بيَشكةدا بة شودراون‬ ‫و ئيَستا رازى نين بةو مارةيية‪ ،‬ئةويش‬ ‫لة ريَطاى ئامؤذطارى وةيا ثيَدانى بريَك‬ ‫ثارة بؤ َ‬ ‫تةالقدان‪.‬‬ ‫وة هةروةها ئةوة دوثات دةكةينةوة‪،‬‬ ‫كة ئيَمة لة ثةرلةمانى كوردستان‬ ‫�ةرةراى دةرضوونى ضةندين ياساو‬ ‫س� ِ‬ ‫بريار بؤ نةهيَشتنى ئ��ةم دي��اردان��ة‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ئامادةين بؤ هاوكاريكردنى هةر خيَزانيَك‬ ‫ي��ان كةسيَك ب��ؤ ضارةسةركردنى‬ ‫كيَشةكةى و رزطاركردنى كضة ئازيز و‬ ‫خؤشةويستةكانمان لةكؤت و زنجيرى‬ ‫ب���ةزؤر ب��ةش��وودان ب���ةرةو ئ��ازادى‬

‫َ‬ ‫هةلبذاردنى‬ ‫و رةزام��ةن��دى لةسةر‬ ‫هاوسةرى ذيانى خؤى‪.‬‬ ‫وة هةر كةسيَك ثةيوةنديمان ثيَوة‬ ‫بكات ئيَمة لة ِريَطاى شةرعى و ياسايى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةاليةتيشةوة ئامادةين هاوكار و‬ ‫و‬ ‫هاوسؤزتان بين بؤ خاويَن كردنةوةى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاكةمان لة هةموو دياردةيةكى‬ ‫ناشرين و ناشةرعى‪.‬‬ ‫ئامؤذطاريشمان بؤ ئةو خيَزانانةى‬ ‫ك��ة ثيَشتر ل��ةس��ةر ه��ةم��ان بنةما‬ ‫هاوسةرطيرييان ثيَكهيَناوة‪ ,‬وة ئيَستاش‬ ‫كيَشة و طرفتيان نيية و خؤشةويستي‬ ‫لة نيَوانياندا هةية سوثاسى خوا بكةن و‬ ‫بةردةوام بن لة ذيانى خؤيان‪َ ,‬‬ ‫بةالم بؤ‬ ‫َ‬ ‫منال و نةوةكانى خؤيان ئةم كارة نةكةن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ريَزم‬

‫د‪ .‬بشير خليل حداد‬ ‫سةرؤكى ليذنةى ئةوقاف و‬ ‫كاروبارى ئايينى‬ ‫لة ثةرلةمانى كوردستان‬ ‫هةول َير ‪2011/11/13‬‬ ‫يةعقوب مةهدي‬

‫نامةيةك بؤ سةرؤكى حكومةتى هةريَم‬ ‫بابةت‪ :‬داواكارى‬ ‫زؤر بةريَز جةنابي د‪ .‬بةرهةم‬ ‫َ‬ ‫سالح سةرؤكي حكومةتى هةريَمى‬ ‫كوردستان‬ ‫َ‬ ‫سالوى كةس و كارى شةهيدانت‬ ‫لي بيَت‪ ...‬من وةك كورة شةهيديَكى‬ ‫َ‬ ‫كوردستان و لة روانطةى خةمخؤريم‬ ‫ئ��ةو نامةية ئاراستةى بةريَزتان‬ ‫دةكةم وةك دوا هيواى ئيَمةو هةموو‬ ‫ئةوانةى وةك ئيَمة بةو هيوايةى‬ ‫نامةكةم ئةنجاميَكى هةبيَت‪ .‬لة سنورى‬ ‫قةزاى رواندز و َ‬ ‫دؤلى ئاكؤيان ‪186‬‬ ‫شةهيدي سةنطةرى (ي ن ك) هةية‬ ‫كة تةنها لة طوندي ط���ةرةوان ‪74‬‬

‫شةهيديان داوة كة ئةمة دياردةيةكة‬ ‫َ‬ ‫بةالم ئةوةى جيَطةى داخ‬ ‫بؤخؤى‪،‬‬ ‫و نيطةرانيية زؤربةى هةرة زؤرى‬ ‫كةس و كاري شةهيدان لةو سنورة‬ ‫بةداخةوة تا ئيَستا سودمةند نةبووين‬ ‫نيشتةجي بوونمان هةية‪.‬‬ ‫و كيَشةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ثي‬ ‫َنمان‬ ‫ي‬ ‫بةل‬ ‫ة‬ ‫سال‬ ‫ضةندين‬ ‫ئ��ةوة‬ ‫َ‬ ‫ئةدةن َ‬ ‫بةالم هيضي بةدواوة نةهاتووة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةوليش لةاليةن خودي جةنابي‬ ‫دوا‬ ‫س���ةرؤك م��ام ج��ةالل��ةوة ب��وو كة‬ ‫برياري دا لة بودجةى ئيدارةى طشتى‬ ‫يةكيَتى ئةو خانووانةمان بؤ دروست‬ ‫بكات‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئةوة بؤ دوو َ‬ ‫سال دةبيَت‬ ‫َ‬ ‫ئةليَن ثارةكة لة بانكيَكى قةزاى رانية‬

‫هةرَيمى كوردستان – ع َيراق‬ ‫سةرؤكايةتى ئةنجومةنى وةزيران‬ ‫وةزارةتى شارةوانىء طةشتءطوزار‬ ‫بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى‪ /‬ثالندانان‬

‫‪REKLAM‬‬

‫ذمارة‪41655 :‬‬ ‫بةروار‪2011/11/16 :‬‬

‫خةوتووة و ضةند جاريَكيش داوامان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةظاالنمان ثيَمان‬ ‫ب��ةالم‬ ‫ك��ردووة‬ ‫َ‬ ‫دةليَن اليةنى ثارتى لة رواندز زةوي‬ ‫تةرخان ناكات بؤ دروستكردنى‬ ‫ئةو خانووانة‪ ،‬ئةمة لةكاتيَكدا بةثيَي‬ ‫زانيارى ئيَمة لة رواندز بةم نزيكانة‬ ‫‪ 200‬دؤنم زةوى دراوة بة كوريَكى‬ ‫شةهيديَكى س��ةرك��ردةى ثارتي‬ ‫بةمةبةستى دروست كردنى ثرؤذةى‬ ‫نيشتةجيَكردن‪ .‬ئيَستا كةسوكارى‬ ‫شةهيدانى يةكيَتى لة سنورى رواندز و‬ ‫َ‬ ‫بي نازن‪ ،‬زؤربةى‬ ‫دؤلى ئاكؤيان زؤر َ‬ ‫دايك و باوكى شةهيدانمان مردن‬ ‫و خؤيان لة دوو ذوورى خانويَك‬

‫نةديت كة يةكيَتى و حكومةت ثيَيانى‬ ‫رةوا ديبيَت‪ ،‬ئةوانةى كة ماويشن‬ ‫يان كريَضين يان لةخانويةكدا ئةذين‬ ‫كة شايان بةوان نيية‪ ،‬بة ثيَضةوانةى‬ ‫اليةنةكانى تر كة شةهيد و نا شةهيد‬ ‫وةك يةك خانووى خؤيان بؤ كراوة‪.‬‬ ‫داواكارين لة بةريَزتان وةك يةكيَكى‬ ‫تر لة َ‬ ‫هةلويَستة بةرزةكانتان بةرامبةر‬ ‫كةس و كارة شةهيدان‪ ،‬ئاوريَك لةو‬ ‫مةسةلةية بدةنةوة‪ ،‬هةر نةبيَت ئةو‬ ‫ثارةيةي كة بؤمان تةرخان كراوة‬ ‫طةر‪ ،‬ضونكة بةراستى‬ ‫بؤمان بخريَتة ِ‬ ‫بي تاقةت بووين‪.‬‬ ‫بيَزارو َ‬

‫هةرَيمى كوردستان – ع َيراق‬ ‫سةرؤكايةتى ئةنجومةنى وةزيران‬ ‫وةزارةتى شارةوانىء طةشتءطوزار‬ ‫بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى‪ /‬ثالندانان‬

‫كورى شةهيديك‬

‫‪REKLAM‬‬

‫ذمارة‪41654 :‬‬ ‫بةروار‪2011/11/16 :‬‬

‫بانطةوازى ذمارة (‪ )114‬سالَى ‪2011‬‬ ‫بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى – ثالندانان كة دةكةوَيتة (طة ِرةكى بةختيارى ثشت ثةروةردة)‬ ‫بانطه َيشتى طشت كؤمثانياو بةَل َيندةرانى ناوخؤو بيانى دةكات كة ئارةزووى بةشدارى كردنيان هةية بؤ ئةم‬ ‫كةمكردنةوة نه َينية كة بؤ ثرؤذةى (قيرتاوكردنء كؤنكرَيتء شؤستةى طة ِرةكى سةرا وة بةش َيك لةشةهيدان)‬ ‫لةسنورى شارةوانى (هةَلةبجة) بةث َيى دةرخستةو ه َيَلكارى ئامادةكراو‪.‬‬ ‫هةر كؤمثانيايةك ئارةزووى بةشداريكردنى ئةم كةمكردنةوةيةى هةية باسةردانى بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى‬ ‫شارةوانيةكانى سل َيمانى – ثالندانان‪ .‬بكات َ‬ ‫لةطةل ثيشاندانى ناسنامةى تايبةت بة كؤمثانيا‪.‬‬ ‫• (ضوار شةممة ‪ )2011/11/16‬بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر بةرانبةر بة (‪ )450,000‬ضوارسةدو ثةنجا هةزار‬ ‫دينارى ع َيراقى كة ناطة ِرَيتةوة بؤ خاوةنةكةىء كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة ئةستؤى ئةو‬ ‫كؤمثانيايةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةض َيت‪.‬‬ ‫• دوا رؤذى فرؤشتنى تةندةر دوو شةممة ‪ 2011/11/28‬تا كاتذم َير (‪)12‬ى نيوة ِرؤ‪.‬‬ ‫• وةرطرتنةوةى تةندةر لةرؤذى ضوار شةممة ‪ 2011/11/30‬تا كاذم َير (‪ )10:05‬خولةكى سةرلةبةيانى دةب َيت وة هيض‬ ‫تةندةرَيك لةدواى كاتى دياريكراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت‪.‬‬ ‫• رؤذى كردنةوةء ئاشكراكردنى تةندةر لة (ضوار شةممة ‪ )2011/11/30‬كاتذم َير (‪ )11‬ثانزةى سةرلةبةيانى دةب َيت‪.‬‬ ‫كريارى تةندةر نوسراوى نوَينةرايةتى ث َيب َيت لةكاتى وةرطرتنى تةندةردا‪.‬‬ ‫• ث َيويستة ِ‬

‫بانطةوازى ذمارة (‪ )115‬سالَى ‪2011‬‬ ‫بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى – ثالندانان كة دةكةوَيتة (طة ِرةكى بةختيارى ثشت ثةروةردة)‬ ‫بانطه َيشتى طشت كؤمثانياو بةَل َيندةرانى ناوخؤو بيانى دةكات كة ئارةزووى بةشدارى كردنيان هةية بؤ ئةم‬ ‫كةمكردنةوة نه َينية كة بؤ ثرؤذةى (رَيطاسازى بؤ طة ِرةكةكانء دروستكردنى باخضةيةك) لةسنورى شارةوانى‬ ‫(حاجياوا) بةث َيى دةرخستةو ه َيَلكارى ئامادةكراو‪.‬‬ ‫هةر كؤمثانيايةك ئارةزووى بةشداريكردنى ئةم كةمكردنةوةيةى هةية باسةردانى بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى‬ ‫شارةوانيةكانى سل َيمانى – ثالندانان‪ .‬بكات َ‬ ‫لةطةل ثيشاندانى ناسنامةى تايبةت بة كؤمثانيا‪.‬‬ ‫• (ضوار شةممة ‪ )2011/11/16‬بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر بةرانبةر بة (‪ )30,000‬سى هةزار دينارى ع َيراقى‬ ‫كة ناطة ِرَيتةوة بؤ خاوةنةكةىء كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة ئةستؤى ئةو كؤمثانيايةى كة‬ ‫تةندةرةكةى بؤ دةردةض َيت‪.‬‬ ‫• دوا رؤذى فرؤشتنى تةندةر دوو شةممة ‪ 2011/11/28‬تا كاتذم َير (‪)12‬ى نيوة ِرؤ‪.‬‬ ‫• وةرطرتنةوةى تةندةر لةرؤذى ضوار شةممة ‪ 2011/11/30‬تا كاذم َير (‪ )10:05‬خولةكى سةرلةبةيانى دةب َيت وة هيض‬ ‫تةندةرَيك لةدواى كاتى دياريكراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت‪.‬‬ ‫• رؤذى كردنةوةء ئاشكراكردنى تةندةر لة (ضوار شةممة ‪ )2011/11/30‬كاتذم َير (‪ )11‬ثانزةى سةرلةبةيانى دةب َيت‪.‬‬ ‫كريارى تةندةر نوسراوى نوَينةرايةتى ث َيب َيت لةكاتى وةرطرتنى تةندةردا‪.‬‬ ‫• ث َيويستة ِ‬

‫مةرجةكانى بةشداريكردن‪:‬‬ ‫‪ -1‬ث َيويستة ئةو كؤمثانيا و بةَل َيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤل َينكردنيان لة (‪)2-1‬ب َيت‪ .‬ث َيناسةى‬ ‫(يةك َيتى بةَل َيندةرانى كوردستان)و ث َيناسةى ليذنةى تؤماركردنى (كؤمثانياكان)يان ث َيب َيت‪.‬‬ ‫بةجى كردنى‬ ‫‪ -2‬دةب َيت كؤمثانيا ياخود بةَل َيندةر ثسثؤرى هةب َيت و تايبةتمةندبن لةبوارى ديزاينء ج َي َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كؤمثانيايةكى بيانى كة ثسثؤ ِربن لةبوارى‬ ‫(ثرؤذةى ئاماذةث َيكراو) ياخود (‪ )Join Venture‬بكات‬ ‫بةجى ى‬ ‫بةجى كردنى (ئةم ثرؤذةية)‪ ،‬وة ليست َيك بةناوى ثرؤذةى هاوش َيوةكان كة كؤمثانياكة ج َي َ‬ ‫ديزاينء ج َي َ‬ ‫كردب َيت ث َيشكةش بكات‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئةستؤ ثاكى باجى دةرامةت به َينن كة ئاراستةى بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى – ثالندانان‬ ‫كراب َيت‪.‬‬ ‫‪ -4‬ئةو كؤمثانياء بةَل َيندةرانةى كة لةدةرةوةى هةرَيمن ث َيويستة ثشتطيرى تؤماركردنيان هةب َيت لةاليةن‬ ‫بة ِرَيوبةرايةتى طشتى بازرطانى‪.‬‬ ‫برى بارمتةى ياساى (‪ )130.000.000‬سةدو سى مليؤن دينار بة ضةكى ثةسةنكراو يان (خطاب ضمان) تةنيا‬ ‫‪ِ -5‬‬ ‫لةبانكى حوكمى وةردةطيرَيتء دةب َيت لةكاتى طة ِراندنةوةى تةندةر ئامادةب َيتء ئا ِراستةى بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى‬ ‫شارةوانيةكانى سل َيمانى كراب َيت بؤ ماوةى سىَ مانط ب َيت‪.‬‬ ‫‪ -6‬ث َيويستة بةَل َيندةر يان كؤمثانيا ئامادةى كردنةوةى تةندةرب َيت يان نوَينةريان ديارى بكةن بؤ ئةم مةبةستة‪،‬‬ ‫بةآلم ئةطةر نوَينةريان ئامادةنةبوو‪ ،‬و تةندةرةكةى طشت مةرجةكانى ث َيشكةش كردنى ت َيدابوو‪ ،‬ئةوا تةندةرةكة‬ ‫دةكرَيتةوة بة ئاطادارى نوَينةرةكانى ترو خاوةن تةندةر ثابةند دةب َيت وةك ئةوةى خؤى ئامادةبووب َيت‪.‬‬ ‫‪ -7‬ث َيويستة بةَل َيندةر زانيارى يةكانى لةدوو رةفدا ث َيشكةش بكات بةمش َيوةية‪:‬‬ ‫ثربكاتةوةء نرخ بةذمارةء بةنوسين ث َيشكةش بكات بة بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى‬ ‫أ‪-‬زةرفى يةكةم تةندةر بةتةواوى ِ‬ ‫شارةوانيةكانى سل َيمانى –ثالندانان‪.‬‬ ‫ب‪-‬زةرفى دووةم تايبةتة بة (خطاب ضمان‪ ،‬كارى هاوش َيوة‪ ،‬تعريفى كؤمثانيا‪ ،‬ئام َيرةكانى كؤمثانيا‪ ،‬ستافى‬ ‫كؤمثانيا)‬ ‫‪ -8‬مةرج نيية كةمترين نرخ ثةسةند بكرَيت‪.‬‬ ‫طوى‬ ‫‪ -9‬ئةم بةَلطةنامانةى سةرةوة هةريةكةيان ئةوى تر تةواودةكات بةنةبوونى هةريةك َيكيان تةندةرةكة ثشت َ‬ ‫دةخرَيت‪.‬‬ ‫‪ -10‬ث َيشكةشكردنى تةندةر بؤ سكرت َيرى تةندةرةكان دةب َيت لةناو زةرفى داخراو دةب َيت و ث َيويستة مؤرى‬ ‫كؤمثانياء ناوى كؤمثانيا و ناوى ثرؤذةكةى لةسةر ب َيت‪.‬‬ ‫‪ -11‬بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى – ثالندانان ئامادةية بؤ وةآلمدانةوةى هةر ثرسيار و‬ ‫ت َيبينيةكى تةكنيكى بةشداربووانى كةمكردنةوةكة‪.‬‬ ‫بةجى ى بكات‪ ،‬ئةطةر ث َيضةوانةى ئةم راستية لةئايندةدا ئاشكرابوو‬ ‫‪ -12‬بةَل َيندةر لةسةريةتى خؤى راستةوخؤ ج َي َ‬ ‫بةث َيى (بةندى ضوار لةمةرجة طشتيةكانى بةَل َيندةرايةتى بؤ كاروبارى ئةندازيارى شارستانى) بةرثرس دةب َيت‪.‬‬ ‫برى ج َيطيركراو لةاليةن خاوةن كار ونرخى‬ ‫‪ -13‬لةكاتى وردبينى كردنى تةندةرةكاندا بةهيض جؤرَيك ِ‬ ‫ثي ناكرَيت (دةست كارى ناكرَيت) وةك خؤى دةم َين َيتةوة هةر هةَلةيةك‬ ‫ج َيطيركراو لةاليةن بةَل َيندةرةوة يارى َ‬ ‫برو ترخ ئةنجامةكة راست دةكرَيتةوة‪.‬‬ ‫روبدات لةئةنجامى ل َيكدانى ِ‬ ‫‪ -14‬ناب َيت بةَل َيندةر ماوة ديارى بكات (لة تةندةردا ئاماذةى ث َيكراوة)‪.‬‬

‫مةرجةكانى بةشداريكردن‪:‬‬ ‫‪ -1‬ث َيويستة ئةو كؤمثانيا و بةَل َيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤل َينكردنيان لة (‪)5-1‬ب َيت‪ .‬ث َيناسةى‬ ‫(يةك َيتى بةَل َيندةرانى كوردستان)و ث َيناسةى ليذنةى تؤماركردنى (كؤمثانياكان)يان ث َيب َيت‪.‬‬ ‫بةجى كردنى‬ ‫‪ -2‬دةب َيت كؤمثانيا ياخود بةَل َيندةر ثسثؤرى هةب َيت و تايبةتمةندبن لةبوارى ديزاينء ج َي َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كؤمثانيايةكى بيانى كة ثسثؤ ِربن لةبوارى‬ ‫(ثرؤذةى ئاماذةث َيكراو) ياخود (‪ )Join Venture‬بكات‬ ‫بةجى ى‬ ‫بةجى كردنى (ئةم ثرؤذةية)‪ ،‬وة ليست َيك بةناوى ثرؤذةى هاوش َيوةكان كة كؤمثانياكة ج َي َ‬ ‫ديزاينء ج َي َ‬ ‫كردب َيت ث َيشكةش بكات‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئةستؤ ثاكى باجى دةرامةت به َينن كة ئاراستةى بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى – ثالندانان‬ ‫كراب َيت‪.‬‬ ‫‪ -4‬ئةو كؤمثانياء بةَل َيندةرانةى كة لةدةرةوةى هةرَيمن ث َيويستة ثشتطيرى تؤماركردنيان هةب َيت لةاليةن‬ ‫بة ِرَيوبةرايةتى طشتى بازرطانى‪.‬‬ ‫برى بارمتةى ياساى (‪ )40.000.000‬ضل مليؤن دينار بة ضةكى ثةسةنكراو يان (خطاب ضمان) تةنيا لةبانكى‬ ‫‪ِ -5‬‬ ‫حوكمى وةردةطيرَيتء دةب َيت لةكاتى طة ِراندنةوةى تةندةر ئامادةب َيتء ئا ِراستةى بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى‬ ‫شارةوانيةكانى سل َيمانى كراب َيت بؤ ماوةى سىَ مانط ب َيت‪.‬‬ ‫‪ -6‬ث َيويستة بةَل َيندةر يان كؤمثانيا ئامادةى كردنةوةى تةندةرب َيت يان نوَينةريان ديارى بكةن بؤ ئةم مةبةستة‪،‬‬ ‫بةآلم ئةطةر نوَينةريان ئامادةنةبوو‪ ،‬و تةندةرةكةى طشت مةرجةكانى ث َيشكةش كردنى ت َيدابوو‪ ،‬ئةوا تةندةرةكة‬ ‫دةكرَيتةوة بة ئاطادارى نوَينةرةكانى ترو خاوةن تةندةر ثابةند دةب َيت وةك ئةوةى خؤى ئامادةبووب َيت‪.‬‬ ‫‪ -7‬ث َيويستة بةَل َيندةر زانيارى يةكانى لةدوو رةفدا ث َيشكةش بكات بةمش َيوةية‪:‬‬ ‫ثربكاتةوةء نرخ بةذمارةء بةنوسين ث َيشكةش بكات بة بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى‬ ‫أ‪-‬زةرفى يةكةم تةندةر بةتةواوى ِ‬ ‫شارةوانيةكانى سل َيمانى –ثالندانان‪.‬‬ ‫ب‪-‬زةرفى دووةم تايبةتة بة (خطاب ضمان‪ ،‬كارى هاوش َيوة‪ ،‬تعريفى كؤمثانيا‪ ،‬ئام َيرةكانى كؤمثانيا‪ ،‬ستافى‬ ‫كؤمثانيا)‬ ‫‪ -8‬مةرج نيية كةمترين نرخ ثةسةند بكرَيت‪.‬‬ ‫طوى‬ ‫‪ -9‬ئةم بةَلطةنامانةى سةرةوة هةريةكةيان ئةوى تر تةواودةكات بةنةبوونى هةريةك َيكيان تةندةرةكة ثشت َ‬ ‫دةخرَيت‪.‬‬ ‫‪ -10‬ث َيشكةشكردنى تةندةر بؤ سكرت َيرى تةندةرةكان دةب َيت لةناو زةرفى داخراو دةب َيت و ث َيويستة مؤرى‬ ‫كؤمثانياء ناوى كؤمثانيا و ناوى ثرؤذةكةى لةسةر ب َيت‪.‬‬ ‫‪ -11‬بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى – ثالندانان ئامادةية بؤ وةآلمدانةوةى هةر ثرسيار و‬ ‫ت َيبينيةكى تةكنيكى بةشداربووانى كةمكردنةوةكة‪.‬‬ ‫بةجى ى بكات‪ ،‬ئةطةر ث َيضةوانةى ئةم راستية لةئايندةدا ئاشكرابوو‬ ‫‪ -12‬بةَل َيندةر لةسةريةتى خؤى راستةوخؤ ج َي َ‬ ‫بةث َيى (بةندى ضوار لةمةرجة طشتيةكانى بةَل َيندةرايةتى بؤ كاروبارى ئةندازيارى شارستانى) بةرثرس دةب َيت‪.‬‬ ‫برى ج َيطيركراو لةاليةن خاوةن كار ونرخى‬ ‫‪ -13‬لةكاتى وردبينى كردنى تةندةرةكاندا بةهيض جؤرَيك ِ‬ ‫ثي ناكرَيت (دةست كارى ناكرَيت) وةك خؤى دةم َين َيتةوة هةر هةَلةيةك‬ ‫ج َيطيركراو لةاليةن بةَل َيندةرةوة يارى َ‬ ‫برو ترخ ئةنجامةكة راست دةكرَيتةوة‪.‬‬ ‫روبدات لةئةنجامى ل َيكدانى ِ‬ ‫‪ -14‬ناب َيت بةَل َيندةر ماوة ديارى بكات (لة تةندةردا ئاماذةى ث َيكراوة)‪.‬‬

‫ئةندازيار‬ ‫نوشيروان حمة كةريم‬ ‫ل َيثرسراوى بةشى ثالن دانانء بةدواداضوون‬

‫ئةندازيار‬ ‫نوشيروان حمة كةريم‬ ‫ل َيثرسراوى بةشى ثالن دانانء بةدواداضوون‬

‫‪17‬‬ ‫‪REKLAM‬‬

‫هةرَيمى كوردستانى عَيراق‬ ‫ئةنجومةنى دادوةرى‬ ‫وةزارةتى شارةوانىء طةشتء طوزار‬ ‫سةرؤكايةتى شارةوانى سلَيمانى‬ ‫ثالندانان‬

‫بانطةوازى ذمارة (‪)153‬‬ ‫سةرؤكايةتى شارةوانى سلَيمانى ئاطادارى طشت كؤمثانياو بةَلَيندةران دةكات كة ناسنامةى ثؤلَينكردنى وةزارةتى‬ ‫ثالندانانيان هةية كةمكردنةوةيةكى نهَينى هةية بؤ كارى ‪ /‬دروستكردنى شؤستةو قيرتاوكردنى شةقامى ‪A3‬و‬ ‫بةشَيك لة ‪( A4‬كؤآلنى ضةمةكة) لةطوندى َ‬ ‫عةوال لةسنورى شارةوانى بةكرةجؤ بةكؤدى ‪.msp.0157‬‬ ‫هةركةس ئارةزووى بةشداريكردنى هةية لةرؤذى (‪ )2011/11/16‬سةردانى بيناى سةرؤكايةتيمان بكات لةبيناى تازةى‬ ‫شارةوانى سلَيمانى رؤذهةآلت لةطة ِرةكى كازيوة بةشى ثالندانان بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر بةرانبةر بة (‪)15.000‬‬ ‫ثانزة هةزار دينار كة ناطة ِرَيتةوة بؤ خاوةنةكةى‪ ،‬كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطاداريية دةكةوَيتة ئةستؤى ئةوكةسةى‬ ‫كةمكردنةوةكةى بؤ دةردةضَيت‪.‬‬ ‫‪ -1‬وةرطرتنى تةندةر لةرؤذى ‪ 2011/11/16‬دةست ثَيدةكات تا رؤذى ‪ 2011/12/1‬هةتا (‪)11‬ى ثَيش نيوةرؤ جطة لةرؤذانى ثَينج‬ ‫شةممة كاتذمَير (‪)10‬ى ثَيش نيوةرؤ‪.‬‬ ‫‪ -2‬دوا مؤَلةت بؤ طة ِرانةوةى تةندةر رؤذى دوو شةممة ‪ 2011/12/5‬كاذمَير ‪10‬ى سةر لةبةيانى ثَيويستة ئةو كؤمثانيا‬ ‫يان بةَلَينةدةرة تةندةر دةهَينَيتةوة لةهؤَلى كردنةوةى تةندةر لةنهؤمى زةمينى بيكاتة ناو سندوقى تايبةت‬ ‫بةثَيشكةشكردنى تةندةرو واذوو بكات لةسةر فؤرمى تايبةت بةطة ِرانةوةى تةندةر بةثَيضةوانةوة سندوقةكة داخرا‬ ‫دواى ئةو كاتة هيض تةندةرَيك وةرناطيرَيت‪.‬‬ ‫‪ -3‬رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى دوو شةممة ‪ 2011/12/5‬كاتذمَير (‪)10:30‬ى ثَيش نيوةرؤ‪.‬‬ ‫مةرجةكانى بةشداريكردن‪:‬‬ ‫‪ -1‬سةرجةم كؤمثانياء بةَلَيةندةرانةى كة ناسنامةى ثؤَلَينكردنى وةزارةتى ثالندانانيانء يةكَيتى بةَلَيندةرانيان هةية‬ ‫دةتوانن بةشداري بكةن‪.‬‬ ‫‪ -2‬ليذنةى كردنةوةو سثاردنى ثرؤذةكان ثابةند نيية بةكةمترين نرخةوة‪.‬‬ ‫‪ -3‬هيض تةندةرَيك لةدواى كاتى دياريكراو وةرناطيرَيتةوة‪.‬‬ ‫‪ -4‬ئةطةر رؤذى كردنةوةى تةندةر بةر ثشووى فةرمى كةوت ئةوا دواى ثشووى فةرمى لةكاتى دةوامى ئاسايى دا‬ ‫تةندةرةكة دةكرَيتةوة لةهةمان كاتء شوَيندا‪.‬‬ ‫برى (‪)12.000.000‬‬ ‫‪ -5‬بارمتةى ياساى لةكاتى طة ِرانةوةى تةندةردا كؤمثانيا يان بةَلَيندةر ثَيويستة لةبانقَيكى حكومى ِ‬ ‫دوانزة مليؤن دينار ثَيشكةش بكات بةضةكى ثةسةندكراو يان خطاب ضمان ئةطةر نا تةندةرةكةى فةرامؤش دةكرَيت‪،‬‬ ‫طري‬ ‫برى تَيضووى ثرؤذةكة ثَيش واذووكردنى َ‬ ‫بةبرى ‪%5‬ى ِ‬ ‫ثي دةسثَيردرَيت بارمتةى ياسايى ِ‬ ‫ثاشان ئةوةى كارةكةى َ‬ ‫بةست‪.‬‬ ‫‪ -6‬ثَيويستة بةَلَيندةر ناونيشانء وَينةيةك لةثَيناسى ئةندازيارى بةَلَيندةر هاوثَيض بكات‪.‬‬ ‫‪ -7‬ثَيوسيتة لةسةر كؤمثانيا يان بةَلَيندةر لةكاتى طة ِرانةوةى تةندةردا (جدول تقدم العمل) بهَينَيت وة ثَيويستة‬ ‫كؤمثانيا يان بةَلَيندةر كة كارةكةى ثَيدةسَيردرَيت (جدول تقدم العمل) بةثرؤطرامى (‪ )primavera‬ثرؤذةكة‬ ‫ثَيشكةش بكات‪.‬‬ ‫‪َ -8‬‬ ‫لةطةل طة ِرانةوةى نوسخةى اصلى ئةو تةندةرةى بةَلَيندةر يان كؤمثانيا ثَيشكةشى دةكات ثَيويستة نوسخةى كؤثيش‬ ‫بطة ِرَينَيتةوة ئةطةر نا لةكاتى كردنةوةى تةندةردا فةرامؤش دةكرَيت‪.‬‬ ‫‪ -9‬ثَيويستة هةر كؤمثانيايةك كة داواى تةندةر دةكات ثشتطيرى ئةستؤ ثاكى باجى دةرامةت ثَيشكةش بكات ثَيش‬ ‫وةرطرتنى تةندةر بؤ ساَلى ‪.2011‬‬ ‫‪ -10‬ثابةند بوون بةرَينمايى بؤ هةموو بةَلَيندةرةكانى ثرؤذةكان كة هاوثَيضة َ‬ ‫لةطةل تةندةرةكةدا‪.‬‬ ‫‪ -11‬ثَيويستة كؤمثانيا نوَينةرى خؤى دةست نيشان بكات بةنوسراوى فةرمى وة بةثشتطيرى كَلَيشةى كؤمثانيا‬ ‫وةتةنيا ئةو نوَينةرة بؤى هةية سةردانى شارةوانى بكات بؤ كاروبارى ثرؤذةكة‪ ،‬وة ئامادة بَيت لةرؤذى كردنةوةى‬ ‫تةندةردا‪ .‬ثَيويستة نوَينةرى ناوبراو ناونيشانى بةريدى تةواوى خؤى ثَيشكةش بكات بةثشتطيرىء مؤركردنى اليةنى‬ ‫ثةيوةنديدار (موختار) بةطوَيرةى فؤرمى زانيارى ئامادةكراو لةاليةن سةرؤكايةتيمان (بةشى ثالندانان) شارةوانى‪.‬‬ ‫بةجى ئاطادارى بكات سةبارةت بةناونيشانة تازةكةى بةثَيضةوانةوة بةرثرسيار‬ ‫لةكاتى طؤ ِرينى ناونيشانيدا دةست َ‬ ‫دةبَيت بةرانبةر ياسا‪.‬‬ ‫‪ -12‬ثَيويستة داواكاريةكانى هاتوولةسةرةوة وةك (هةويةى ثؤلَين كردنى كؤمثانيا‪ ،‬هةوَيى يةكَيتى بةَلَيندةران‪،‬هةويةى‬ ‫بة ِرَيوةبةرى رَيثى دراو‪ ،‬هةويةو نوسراوى نةخويلء بةَلَيننامةى دادنوس بؤ نوَينةر ئةطةر هةبوو‪ ،‬هةوَيى ئةندازيارى‬ ‫كؤمثانيا‪ ،‬ئةستؤثاكى باجى دةرامةت‪ ،‬سةرجةميان بةوَينةى رةنطاورةنط (كؤثى ملون) لةناو زةرفَيك وةك بةشَيك‬ ‫لةتةندةرةكة َ‬ ‫لةطةل طة ِرانةوةى تةندةرةكةدا ثَيشكةشى بكرَيت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةجى كردنى برطةكانى ناو‬ ‫ي‬ ‫بةج‬ ‫ت‬ ‫ي‬ ‫ئامادةب‬ ‫كة‬ ‫تةندةر‬ ‫ردراوى‬ ‫ي‬ ‫سث‬ ‫ى‬ ‫بر‬ ‫هةتا‬ ‫ندةر‬ ‫ي‬ ‫ل‬ ‫بة‬ ‫لةسةر‬ ‫‪ -13‬مةرجة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫نوى‬ ‫نوى كة ثَيويست بَيت وة بةثَيدانى هيض نرخَيكى ناو تةندةرةكة بَيجطة لةنرخى َ‬ ‫دةرخستةكة وة هةر برطةيةكى َ‬ ‫بؤ برطة نوَيكان‪.‬‬ ‫بةجى كردنى ثرؤذةكة دةكات‪ ،‬ثَيويستة بةنوسراوَيك داواى‬ ‫‪ -14‬هةر كؤمثانياو بةَلَيندةرَيك كة داواى لَيوردن لةجَي َ‬ ‫لَيبوردنةكةى ثَيشكةشى ليذنةى كردنةوةى تةندةرى سةرؤكايةتى شارةوانى سلَيمانى بكات‪.‬‬ ‫بةجى‬ ‫‪ -15‬دةرخستة بةنرخةوة دةدرَيتة كؤمثانيا وة ثَيويستة كؤمثانيا لةكاتى ثَيشكةشكردنةوةى تةندةر طوذمةى جَي َ‬ ‫كردنى ثرؤذةكة بةرَيذةى ‪ +‬يان – واتة سةروو كةشف يان ذَير كةشف ثَيشكةش بكات‪.‬‬ ‫ئةندازيار‬ ‫عبدالكريم فاتح عوسمان‬ ‫جَيطرى سةرؤكى شارةوانى سلَيمانى‬ ‫هةرَيمى كوردستان – ع َيراق‬ ‫سةرؤكايةتى ئةنجومةنى وةزيران‬ ‫وةزارةتى شارةوانىء طةشتءطوزار‬ ‫بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى‪ /‬ثالندانان‬

‫‪REKLAM‬‬

‫ذمارة‪41653 :‬‬ ‫بةروار‪2011/11/16 :‬‬

‫بانطةوازى ذمارة (‪ )116‬سالَى ‪2011‬‬ ‫بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى – ثالندانان كة دةكةوَيتة (طة ِرةكى بةختيارى ثشت ثةروةردة)‬ ‫بانطه َيشتى طشت كؤمثانياو بةَل َيندةرانى ناوخؤو بيانى دةكات كة ئارةزووى بةشدارى كردنيان هةية بؤ ئةم‬ ‫كةمكردنةوة نه َينية كة بؤ ثرؤذةى (نؤذةنكردنةوةء فراوانكردنى بيناى شارةوانى) لةسنورى شارةوانى‬ ‫(ئاغجةلةر) بةث َيى دةرخستةو ه َيَلكارى ئامادةكراو‪.‬‬ ‫هةر كؤمثانيايةك ئارةزووى بةشداريكردنى ئةم كةمكردنةوةيةى هةية باسةردانى بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى‬ ‫شارةوانيةكانى سل َيمانى – ثالندانان‪ .‬بكات َ‬ ‫لةطةل ثيشاندانى ناسنامةى تايبةت بة كؤمثانيا‪.‬‬ ‫• (ضوار شةممة ‪ )2011/11/16‬بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر بةرانبةر بة (‪ )5,000‬ث َينج هةزار دينارى ع َيراقى‬ ‫كة ناطة ِرَيتةوة بؤ خاوةنةكةىء كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة ئةستؤى ئةو كؤمثانيايةى كة‬ ‫تةندةرةكةى بؤ دةردةض َيت‪.‬‬ ‫• دوا رؤذى فرؤشتنى تةندةر دوو شةممة ‪ 2011/11/28‬تا كاتذم َير (‪)12‬ى نيوة ِرؤ‪.‬‬ ‫• وةرطرتنةوةى تةندةر لةرؤذى ضوار شةممة ‪ 2011/11/30‬تا كاذم َير (‪ )10:05‬خولةكى سةرلةبةيانى دةب َيت وة هيض‬ ‫تةندةرَيك لةدواى كاتى دياريكراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت‪.‬‬ ‫• رؤذى كردنةوةء ئاشكراكردنى تةندةر لة (ضوار شةممة ‪ )2011/11/30‬كاتذم َير (‪ )11‬ثانزةى سةرلةبةيانى دةب َيت‪.‬‬ ‫كريارى تةندةر نوسراوى نوَينةرايةتى ث َيب َيت لةكاتى وةرطرتنى تةندةردا‪.‬‬ ‫• ث َيويستة ِ‬ ‫مةرجةكانى بةشداريكردن‪:‬‬ ‫‪ -1‬ث َيويستة ئةو كؤمثانيا و بةَل َيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤل َينكردنيان لة (‪)9-1‬ب َيت‪ .‬ث َيناسةى‬ ‫(يةك َيتى بةَل َيندةرانى كوردستان)و ث َيناسةى ليذنةى تؤماركردنى (كؤمثانياكان)يان ث َيب َيت‪.‬‬ ‫بةجى كردنى‬ ‫‪ -2‬دةب َيت كؤمثانيا ياخود بةَل َيندةر ثسثؤرى هةب َيت و تايبةتمةندبن لةبوارى ديزاينء ج َي َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كؤمثانيايةكى بيانى كة ثسثؤ ِربن لةبوارى‬ ‫(ثرؤذةى ئاماذةث َيكراو) ياخود (‪ )Join Venture‬بكات‬ ‫بةجى ى‬ ‫بةجى كردنى (ئةم ثرؤذةية)‪ ،‬وة ليست َيك بةناوى ثرؤذةى هاوش َيوةكان كة كؤمثانياكة ج َي َ‬ ‫ديزاينء ج َي َ‬ ‫كردب َيت ث َيشكةش بكات‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئةستؤ ثاكى باجى دةرامةت به َينن كة ئاراستةى بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى – ثالندانان‬ ‫كراب َيت‪.‬‬ ‫‪ -4‬ئةو كؤمثانياء بةَل َيندةرانةى كة لةدةرةوةى هةرَيمن ث َيويستة ثشتطيرى تؤماركردنيان هةب َيت لةاليةن‬ ‫بة ِرَيوبةرايةتى طشتى بازرطانى‪.‬‬ ‫برى بارمتةى ياساى (‪ )2.500.000‬دوو مليؤن ث َينج سةد هةزار دينار بة ضةكى ثةسةنكراو يان (خطاب ضمان)‬ ‫‪ِ -5‬‬ ‫تةنيا لةبانكى حوكمى وةردةطيرَيتء دةب َيت لةكاتى طة ِراندنةوةى تةندةر ئامادةب َيتء ئا ِراستةى بة ِرَيوةبةرايةتى‬ ‫طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى كراب َيت بؤ ماوةى سىَ مانط ب َيت‪.‬‬ ‫‪ -6‬ث َيويستة بةَل َيندةر يان كؤمثانيا ئامادةى كردنةوةى تةندةرب َيت يان نوَينةريان ديارى بكةن بؤ ئةم مةبةستة‪،‬‬ ‫بةآلم ئةطةر نوَينةريان ئامادةنةبوو‪ ،‬و تةندةرةكةى طشت مةرجةكانى ث َيشكةش كردنى ت َيدابوو‪ ،‬ئةوا تةندةرةكة‬ ‫دةكرَيتةوة بة ئاطادارى نوَينةرةكانى ترو خاوةن تةندةر ثابةند دةب َيت وةك ئةوةى خؤى ئامادةبووب َيت‪.‬‬ ‫‪ -7‬ث َيويستة بةَل َيندةر زانيارى يةكانى لةدوو رةفدا ث َيشكةش بكات بةمش َيوةية‪:‬‬ ‫ثربكاتةوةء نرخ بةذمارةء بةنوسين ث َيشكةش بكات بة بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى‬ ‫أ‪-‬زةرفى يةكةم تةندةر بةتةواوى ِ‬ ‫شارةوانيةكانى سل َيمانى –ثالندانان‪.‬‬ ‫ب‪-‬زةرفى دووةم تايبةتة بة (خطاب ضمان‪ ،‬كارى هاوش َيوة‪ ،‬تعريفى كؤمثانيا‪ ،‬ئام َيرةكانى كؤمثانيا‪ ،‬ستافى‬ ‫كؤمثانيا)‬ ‫‪ -8‬مةرج نيية كةمترين نرخ ثةسةند بكرَيت‪.‬‬ ‫طوى‬ ‫‪ -9‬ئةم بةَلطةنامانةى سةرةوة هةريةكةيان ئةوى تر تةواودةكات بةنةبوونى هةريةك َيكيان تةندةرةكة ثشت َ‬ ‫دةخرَيت‪.‬‬ ‫‪ -10‬ث َيشكةشكردنى تةندةر بؤ سكرت َيرى تةندةرةكان دةب َيت لةناو زةرفى داخراو دةب َيت و ث َيويستة مؤرى‬ ‫كؤمثانياء ناوى كؤمثانيا و ناوى ثرؤذةكةى لةسةر ب َيت‪.‬‬ ‫‪ -11‬بة ِرَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سل َيمانى – ثالندانان ئامادةية بؤ وةآلمدانةوةى هةر ثرسيار و‬ ‫ت َيبينيةكى تةكنيكى بةشداربووانى كةمكردنةوةكة‪.‬‬ ‫بةجى ى بكات‪ ،‬ئةطةر ث َيضةوانةى ئةم راستية لةئايندةدا ئاشكرابوو‬ ‫‪ -12‬بةَل َيندةر لةسةريةتى خؤى راستةوخؤ ج َي َ‬ ‫بةث َيى (بةندى ضوار لةمةرجة طشتيةكانى بةَل َيندةرايةتى بؤ كاروبارى ئةندازيارى شارستانى) بةرثرس دةب َيت‪.‬‬ ‫برى ج َيطيركراو لةاليةن خاوةن كار ونرخى‬ ‫‪ -13‬لةكاتى وردبينى كردنى تةندةرةكاندا بةهيض جؤرَيك ِ‬ ‫ثي ناكرَيت (دةست كارى ناكرَيت) وةك خؤى دةم َين َيتةوة هةر هةَلةيةك‬ ‫ج َيطيركراو لةاليةن بةَل َيندةرةوة يارى َ‬ ‫برو ترخ ئةنجامةكة راست دةكرَيتةوة‪.‬‬ ‫روبدات لةئةنجامى ل َيكدانى ِ‬ ‫‪ -14‬ناب َيت بةَل َيندةر ماوة ديارى بكات (لة تةندةردا ئاماذةى ث َيكراوة)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫‪ -15‬ث َيويستة كؤمثانيا وَينةيةكى (كؤثى كراوى) دةرخستةى تةندةرى ث َيشكةش كراو بطة ِرَين َيتةوة‬ ‫تةندةرةكةدا‪.‬‬ ‫ئةندازيار‬ ‫نوشيروان حمة كةريم‬ ‫ل َيثرسراوى بةشى ثالن دانانء بةدواداضوون‬


‫ثةروةردةو خويَندن‬

‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫هاوآلتي‬

‫طؤأةثانى قوتابخانةيةك؛ شةقاميَكى خاكيية‬

‫ئاكؤ كةريم‬

‫دةيان قوتابخانة لة سليَمانى لة خانوو ء بيناى ئةهليدا دةخويَننء دةيان بيناى ثةروةردةش بة دةستى حزبةكانةوةية‬

‫بةهؤى نةبوونى جيَطةوة‪،‬‬ ‫دةي�����ان ق��وت��اب��خ��ان��ةي��ةك‬ ‫لةسليَمانى لة خانوو و بيناى‬ ‫ئةهليء باخضةى ساوايان‬ ‫دةوام دةك���ةن‪ ،‬لةكاتيَكدا‬ ‫وةزارةت����ى ث���ةروةدة خؤى‬ ‫بة دةي��ان بيناى بة دةست‬ ‫َ‬ ‫ضؤليان‬ ‫حزبةكانةوةيةو هيَشتا‬ ‫نةكردووة‪.‬‬ ‫دةرسيمى‬ ‫قوتابخانةى‬ ‫بنةإةتى تيَكةآلو‪ ،‬يةكيَكة‬ ‫ل��ةو قوتابخانةيةو لةسةر‬ ‫رووبةرى ‪ 200‬مةتر دووجار‬ ‫سي قاتيدا‬ ‫لةناو خانوويةكى‬ ‫َ‬ ‫لةطةإةكى كانى ك��وردة لة‬ ‫خ��ؤرئ��اءاى سليَمانى وان��ة‬ ‫دةخويَنن‪.‬‬ ‫ذم��ارةى ئةو قوتابيانةى‬ ‫كة لةم خانووة رؤذانة دةوام‬ ‫دةكةن‪ 400 ،‬قوتابين ء لة دوو‬ ‫دةوامى جيادا بةسةر ‪16‬ثؤلدا‬ ‫دابةشبوون‪ ،‬بةآلم خانووةكة‬ ‫طؤإةثانى تايبةت بةقوتابيانء‬ ‫شويَنى ثشوودانى تيَيدا نيية‪.‬‬ ‫وةك خويَندكاران باسى‬ ‫دةك��ةن ل���ةوةرزى سةرمادا‬ ‫ثؤلةكانيان زؤر ساردنء بؤ‬ ‫خويَندن ناطونجيَن بةهؤى بؤنى‬ ‫زيَرابةوة كة دروست دةبيَت‬ ‫دةبيَتة هؤى بيَزاربوونيان‪.‬‬ ‫ه���ةروةه���ا ب��ةش �َي��ك لة‬ ‫بيَزاردةبن‬ ‫مامؤستاكانيش‬ ‫بةوةى كة هةست دةكةن لةو‬ ‫شويَنةدا قوتابيةكانيان ناتوانن‬ ‫بة باشي فيَري وانةكانيان بن‪.‬‬ ‫بةشيَك لة مامؤستاكان‬ ‫ن��زم��ى ئ��اس��ت��ى خ��ويَ��ن��دن‬ ‫دةطيَإنةوة بؤ ئةو كيَشانةى‬ ‫هةيانة‪ ،‬وةكو بضووكى ثؤلى‬ ‫وانة خويَندنيان‪ ،‬بةهؤى كةمى‬ ‫دةستشؤر و تواليَت لةبيناكةدا‪،‬‬ ‫بةشيَك لة قوتابيان دةبيَت‬ ‫ريَطةيةكى دوور ببإنء بضن‬ ‫بؤ مزطةوتيَك كة دوورة لةو‬ ‫قوتابخانةكةوة‪.‬‬ ‫س���ؤران ئةبو ب��ةك��ر‪ ،‬كة‬ ‫قوتابى ثؤلى ‪ 9‬بنةإةتيية‬ ‫باس لةوةدةكات كة لةثؤليَكدا‬ ‫وانة دةخويَنيَت طةراجةو بؤ‬ ‫خويَندن نةطونجاوة‪.‬‬ ‫هةروةها وتى كة ذمارةى‬ ‫قوتابيان لةثؤلةكاندا جيَطانيان‬ ‫زؤر بضوكة لةهةر رةحلةيةك‬ ‫س���ي ق��وت��اب��ى ل��ةس��ةري‬ ‫َ‬ ‫دادةن��ي��ش�َي��ت‪ ،‬ك��ة خ��ؤى بؤ‬ ‫دوو قوتابى دروست كراوة‪،‬‬ ‫س��ةرةإاى تاريكى ثؤلةكان‬ ‫ئةمةش كيَشةو طرفتيان بؤ‬ ‫دروست كردوون‪.‬‬ ‫لة سنوورى ث��ةروةردةي‌‬ ‫سليَماني‌ ‪ 22‬بيناي‌ قوتابخانة‬ ‫ل����ةالي����ةن ح���زب���ةك���ان‌و‬ ‫‌داطيركراوة‪،‬‬ ‫ريَكخراوةكان‬ ‫ت���ا ئ�َي��س��ت��ا بةرةسمي‌ تةنها‬ ‫دوو بيناي‌ ث�������ةروةردة‬

‫قوتابيخانةكة‬ ‫ب��ؤدروس��ت‬

‫ل��ةن��او ش���ار ط���ةإاوةت���ةوة‬ ‫ب��ؤ ث����ةروةردةي‌ سليَماني‌‬ ‫ئةوانيش مةكتةبي‌ ريَكخراوة‬ ‫ديموكراتيةكاني‌ (ي‌‪.‬ن‪.‬ك) و‬ ‫ريَكخراوي‌ ئازادي‌ الوان بوون‪.‬‬ ‫ت��ائ��يَ��س��ت��ا ‪ 20‬ب��ي��ن��اي‌‬ ‫ديكة م��اوة بطةإيَتةوة بؤ‬ ‫ث���ةروةردةي‌ سليَماني‌‪ ،‬هةر‬ ‫ضةندة ضةند جاريَك لةإَيي‌‬ ‫وةزارةتي‌ ثةروةردةوة داواي‌‬ ‫َ‬ ‫مولكانةي‌‬ ‫ط��ةإان��ةوةي‌ ئ��ةو‬ ‫ثةروةردة كراوة‪ ،‬ئةمة ويَإاي‌‬ ‫ئةوةي‌ لةاليةن سةرؤكايةتي‌‬ ‫وةزي���ران���ةوة‬ ‫ئةنجومةني‌‬ ‫بإياري‌ تايبةت بةطةإانةوةي‌‬ ‫َ‬ ‫مولكي‌ طشتي‌ دراوة‪.‬‬ ‫س���ةرةإاي‌ داطيركردني‌‬ ‫(‪ )20‬ب��ي��ن��اي‌ قوتابخانة‬ ‫لةسليَماني‌‪ ،‬ث��ةروةردةي‌‬ ‫سليَماني‌ نزيكةى (‪ )40‬بيناي‌‬ ‫لةسليَماني‌ بةكري‬ ‫َ‌‬ ‫طرتووة بةتايبةت‬ ‫لةطةإةكة تازة‬

‫دروست بووةكان و كردوون ‌‬ ‫ي‬ ‫ب��ةق��وت��اب��خ��ان��ة ه��ةرض��ةن��دة‬ ‫ب��ةن��اض��اري‌ ئ��ةو بينايانةي‌‬ ‫َ‌ طرتووة‪ ،‬ضونكة بيناكان‬ ‫بةكري‬ ‫بؤ قوتابخانة دروست نةكراون‪.‬‬ ‫لة قوتابخانةى دةرسيمي‬ ‫بنةرةتى تي َ‬ ‫َكةل‪ ،‬لةكاتى ثشوودا‬ ‫قوتابيان دةبيَت بضنة دةرةوةى‬ ‫خ��ان��وةك��ة‪ ،‬وات��ة دةرةوةى‬ ‫قوتابخانةكةيان‪،‬‬ ‫سنوورى‬ ‫ئ���ةم���ةش دةب���َي���ت���ة ه��ؤى‬ ‫بيَزاركردنى ئةو ماآلنةى كة‬ ‫لةدةوروبةرى قوتابخانةكةدا‬ ‫هةية‪.‬‬ ‫قوتابيان باس لةوةدةكةن‬ ‫ك��������������ة‬ ‫ما مؤ ستا كا ن‬

‫هاوكارييان وةك ثيَويست‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مامةلةيان‬ ‫دةل��يَ��ن‬ ‫نيية ء‬ ‫َ‬ ‫لةطةل قوتابيةكان‪.‬‬ ‫باش نيية‬ ‫ل��ةم ق��وت��اب��خ��ان��ةي��ةدا هيض‬ ‫تاقيطةو ش��وَي��ن��ى تايبةت‬ ‫نيية ب��ةوان��ة زانستيةكان‪،‬‬ ‫طؤإةثانيَكيان‬ ‫ه��ةرةوةه��ا‬ ‫بؤدروستكردوون لةدةرةوةى‬ ‫قوتابخانةكةيان كة هةمووى‬ ‫ط�َ‬ ‫�ل��ةو بؤ ي��ارى و ثشودان‬ ‫نابيَت‪.‬‬ ‫م‪ .‬ه��يَ��م��ن س��ةع��ي��د‪،‬‬ ‫ب��ةإيَ��وب��ةريَ��رى‬ ‫ق��وت��اب��خ��ان��ةى‬ ‫دةرسيم ئاماذة‬ ‫ب����ةوة دةدات‬

‫تائيَستا كيَشةو طرفتيَكى وايان‬ ‫تووش نةبووة كة ريَطر بيَت‬ ‫لة بةردةم ثإؤسةي خويَندن‪،‬‬ ‫بةآلم كيَشةيان هةية وةك‬ ‫نةبوونى تاقيطةو طؤإةثانى‬ ‫تايبةت بة خويَندنطة‪ ،‬وتى‬ ‫ئيَمة‬ ‫«ب��������ةآلم‬ ‫ل��ةدةرةوةى‬

‫س���ن���ورى‬ ‫طؤإةثانيَكمان‬ ‫كردوون«‪.‬‬ ‫ه����ةروةه����ا ئ���ام���اذةى‬ ‫ب��ةوةش��ك��رد ك��ة ضةندينجار‬ ‫داوايان لة وةزارةتى ثةروةردة‬ ‫كردووة بؤ دابينكردنى بيناى‬ ‫قوتابخانة‪ .‬ذمارةى قوتابييةكان‬ ‫لةهةر ثؤليَكدا بة ثيَى روبةرى‬ ‫ث��ؤل��ةك��ان دي��اري��ك��راوةو لة‬ ‫‪ 25‬تا ‪ 40‬قوتابى لةثؤلةكةدا‬ ‫دادةنيشن‪.‬‬ ‫م‪ .‬هيَمن سةعيد رونيكردةوة‬ ‫كة بةهؤى كةمى دةستشؤر‬ ‫لةقوتابخانةكةيان‬ ‫تةواليَت‬ ‫ئاسانكاريان ب��ؤ ك���ردون و‬ ‫دةضن بؤ مزطةوتيَك كةنزيك‬ ‫قوتابخانةكةيانة‪.‬‬ ‫ه��ةروةه��ا وت��ى ل��ةط� َ‬ ‫�ةل‬ ‫هاتنيان بؤ ئةو خانووة‪ ،‬ضةندين‬ ‫جار لةاليةن ئةو ماآلنةى كة‬ ‫ل��ةدةوروب��ةرى قوتابخانةكة‬ ‫هةن‪ ،‬ئاطادار كراونةتةوة كة‬ ‫نابيَت قوتابييةكان بضنة بةردةم‬ ‫َ‬ ‫مالةكانيان تاكو هةراسان نةبن‪.‬‬ ‫ئةو بةإيَوةبةرة وتى كة‬ ‫ليذنةى ض��اوديَ��رى تايبةت‬ ‫بةقوتابيةكان دروست كردووة‪،‬‬ ‫بؤ هةراسان نةكردنى َ‬ ‫مالةكان‪.‬‬ ‫َ‬ ‫سالى‬ ‫قوتابخانةكة ل��ة‬ ‫‪2011-2010‬‬ ‫خ��ويَ��ن��دن��ى‬ ‫هيَنراونةتة ئ��ةو خ��ان��ووة‪،‬‬ ‫ثيَشتريش ل��ة قوتابخانةى‬ ‫«ه���ةوارى ش��ار« ب��وون‪ ،‬كة‬ ‫ئةويش بة هةمان شيَوة بيناكةى‬ ‫خانوويةكى ماآلن بووة‪.‬‬ ‫م����ةري����وان ع���وم���ةر‪،‬‬ ‫ب��ةإيَ��وب��ةرى راط��ةي��ان��دن��ى‬ ‫سليَماني‪،‬‬ ‫ث������ةرةوةردةى‬ ‫َ‬ ‫دةليَت لةثاريَزطاى سليَمانيدا‬ ‫نزيكةى‪ 40‬قوتابخانةو باخضةى‬ ‫َ‬ ‫لةمالدان و لةبيناى‬ ‫ساوايان‬ ‫ئةهليدا دةوام دةكةن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هةولةكانى‬ ‫سةبارةت بة‬ ‫وةزارةتى ثةروةردةو حكومةت‬ ‫بؤ دروسكردنى قوتابخانةى‬ ‫ثيَويست ل��ةو شويَنانة كة‬ ‫كيَشةى بينايان هةية؛ وتى‬ ‫«ح��ك��وم��ةت ب�����ةردةوام لة‬ ‫َ‬ ‫هةولداية بؤ دروستكردنى‬ ‫قوتابخانة‪ ،‬سةبارةت‬

‫بة قوتابخانةى دةرسيميش‬ ‫حكومةت زةوى بؤتةرخان‬ ‫ك��ردووة ب��ةم زوان��ة دةضيَتة‬ ‫َبةجي كردنةوة«‪.‬‬ ‫بوارى جي‬ ‫َ‬ ‫م‪ .‬بيَخاأل ي��اري��دةدةرى‬ ‫قوتابخانةى‬ ‫ب��ةإيَ��وب��ةرى‬ ‫دةرسيم‪ ،‬وتى «ئةم قوتابخانةية‬ ‫شياو نية بؤ ثرؤسةى خويَندن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةمال‪ ،‬بةآلم ئيَمة‬ ‫ضونكة تايبةتة‬ ‫توانيومان دريَذة بةثرؤسةى‬ ‫خويَندن بدةين«‪.‬‬ ‫ب������ةإيَ������وةب������ةرو‬ ‫ي��اري��دةدةرةك��ةى‪ ،‬لةزؤربةى‬ ‫رؤذةك����ان����دا ل���ةه���ةردوو‬ ‫دةوامةكةدا ئيلتيزاماتى دواميان‬ ‫هةية‪ ،‬م‪ .‬بي َ‬ ‫َخال وتي «ئاسودةم‬ ‫لةم خويَندنطةية‪ ،‬هةرضةندة‬ ‫كاتى دةوامةكةشم زؤرة«‪.‬‬ ‫ل��ةو خ��ان��ووة بضووكةدا‬ ‫كوإو كض ثيَكةوة دةخويَنن‪،‬‬ ‫بةآلم بةإيَوبةري قوتابخانةكة‬ ‫َ‬ ‫دةل���يَ���ت ث��ؤل��ةك��ان��ي��ان بؤ‬ ‫ج��ي��اك��ردوون��ةت��ةوة لةكاتى‬ ‫وان��ة خويَندندا سةربةستن‪،‬‬ ‫ضونكة زؤريَك لةكةسو كارى‬ ‫قوتابيةكتان ثيَيانوتون ئةطةر‬ ‫قوتابخانةكة تيَكةآلو بيَت‪ ،‬ئةوا‬ ‫ئامادةنين قوتابيةكانيان لةو‬ ‫قوتابخانةية بخوَيَنيَت‪.‬‬ ‫ب���اوك���ى ي���ةك���َي���ك لة‬ ‫خويَندكارةكان وتى «ثيَويستة‬ ‫حكومةت ب��ةزووت��ري��ن كات‬ ‫ق��وت��اب��خ��ان��ة ب��ك��ات��ةوة ل��ةو‬ ‫ناوضةية‪ ،‬ضونكة ئةم بيناية‬ ‫بينايةكى ئةهلية ئةو مةكتةبة‬ ‫بةكري لةوبينايةدان«‪.‬‬ ‫َ‬ ‫وةكو ئةو قوتابيانة باسى‬ ‫دةكةن لةكاتى هاتنة درةوةيان‬ ‫كيَشةيان بؤ دروس��ت دةبيَت‬ ‫و ه��ةم��وو ثؤلةكان لةسةر‬ ‫يةكترين و ئةم بينايةش هيض‬ ‫مةرجيَكى خويَندنى تيَدا نييةء‬ ‫لةكاتى بارانباريندا ئاو دةضيَتة‬ ‫ناو ثؤلةكانةوة‪.‬‬ ‫قوتابييةكان داواي��ان كرد‬ ‫كة قوتابخانةيان بؤ دروست‬ ‫بكريَت بةزووترين كات ضونكة‬ ‫ل��ةم وةرزى سةرمايةدا كة‬ ‫لةثيَشيانة‪ ،‬هيض ئاميَريَكى‬ ‫ط��ةرم��ك��ةرةوةي��ان��ن نيية و‬ ‫لةكاتى رؤشتنيان بؤ خويَندنطة‬ ‫تووشى طرفتى ريَطةوبان‬ ‫دةب�����ن‪ ،‬ض��ون��ك��ة‬ ‫هةموو ريَطاكان‬ ‫قوإو قوإاوة‪.‬‬


‫هاوآلتي‬

‫ريكالم‬

‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫‪19‬‬

‫ئامانجمان ئاسانرتكردنى ذيانى هاوآلتيانء‬ ‫يارمةتيدانى تاكةكةسة (بؤ ماوةيةك بىَ‬ ‫بةرانبةرة)‬

‫‪The University of Kurdistan – Hewler is seeking enthusiastic and qualified candidates to fill‬‬ ‫‪in the following vacant positions:‬‬ ‫‪• Director of Resources‬‬ ‫‪• Director of Finance‬‬ ‫‪• Director of Human Resources‬‬ ‫‪• Director of Media and Public Relations‬‬ ‫‪• Purchasing Officer‬‬ ‫‪• HR Officer‬‬ ‫‪• Personal Assistant to Pro Vice Chancellor‬‬ ‫‪• Library Assistant‬‬ ‫‪For job description, person specifications, and application form, please visit Jobs@UKH in‬‬ ‫‪the website of the University at http://www.ukh.ac/‬‬ ‫‪@@ZòìòŠaí‚@ñóäbnüq@ãó÷@üi@óîóè@‡äóàììŒòŠb÷@ì@bäaím@ói@ðäbóØ@ói@îíŽïq@‹ŽïÜìóè -@çbn†ŠíØ@ñüÙäaŒ‬‬ ‫• ‪“ @ñŠóiòíŽîŠói‬‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫‪ñŠbî‹Žïàˆ@ñŠóiòíŽîŠói‬‬ ‫‪çbØóïîû‹à@òìbšŠó ñŠóiòíŽîŠói‬‬ ‫‪bî‡ïà@ì@çbØóïïn“ @óî‡äòíîóq@ñŠóiòíŽîŠói‬‬ ‫‪æî‹Ø@ô‹qŠói‬‬

‫• ‪çbØóïîû‹à@òìbšŠó@õ‡äóàŠbØ‬‬ ‫• ‪üÙäaŒ@ðØûŠó@ñŠò†ò‡îŠbî@ðóØ@ñŠbÙîŠbè‬‬ ‫• ‪óäbƒØímŠóq@ñŠò†ò‡îŠbî‬‬ ‫@‪@@NüÙäaŒ@ñŠórÜbà@óÜ@çóÙi@Jobs@UKH@ð’ói@ðäa†Šó@óîbÙm@L熋ْóÙ“Žïq@ðàŠüÐ@ì@óØóóØ@ñ‡äó¸ójîbm@ì@ŠbØ@ñóbåŽïq@üi‬‬ ‫ئاطادارييةك لةبنكةى رووناكبيرى طةالويَذةوة‬

‫ئةنجومةى دادوةرى‬ ‫سةرؤكايةتى دادطاي ت َيهةَلضوونةوةى ناوضةى سل َيمانى ذمارة‪/321:‬ب‪2011/‬‬ ‫بةروار‪2011/11/16 :‬‬ ‫ ‬ ‫دادطاى بةرايى شارباذ َير‬ ‫ئاطادارى‬ ‫داواكار‪( :‬ئامانج محمود رسول) لةبرى كو ِرة ناكامةكةى (ئاريا)‪.‬‬ ‫داوالةسةركراو‪ :‬رازطرى بارى شارستانى شارباذ َير و َيراى كارةكةى‪.‬‬ ‫داواكار (ئامانج محمود رسول) لةبرى كو ِرة ناكامةكةى (ئاريا) داواى ذمارةى‬ ‫سةرةوةى تؤماركردووة لةم دادطاية بؤ طؤ ِرينى ناوى كو ِرة ناكامةكةى‬ ‫برياريدا‬ ‫لة(ئاريا) بؤ (لةياد) بةث َيى مادةى (‪ )21‬لةياساى بارى شارستانى دادطا ِ‬ ‫بةبآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية لةيةك َيك لةرؤذنامة ناوخؤييةكاندا هةر‬ ‫كةسء اليةن َيك ر َيطرى هةية لةم داواية لةماوةى (‪ )10‬رؤذدا لةبآلوكردنةوةى‬ ‫ئةم ئاطاداريةوة ثةيوةندى بكات بةم دادطايةوة بةث َيضةوانةوة داواكة‬ ‫دةبينر َيت بةث َيى ياسا‪.‬‬ ‫دادوةر‬ ‫جمال صدرالدين على‬

‫كؤمثيوتةري سؤز‬ ‫بؤ فؤإمات و دابةزاندني‬ ‫ث��رؤط��رام‪ -‬ضاككردني‬ ‫فرؤشتني‬ ‫كؤمثيوتةر‬ ‫ث��ارض��ةي كؤمثيوتةرو‬ ‫بةرنامةي كؤمثيوتةر‬ ‫سل َيماني‪-‬‬ ‫ناونيشان‪:‬‬ ‫ش��ةق��ام��ي م��ةول��ةوي‪-‬‬ ‫سي‬ ‫بازاإي سؤز‪ -‬نهؤمي َ‬ ‫ذ‪.‬م‪07701490024 :‬‬

‫نوءسينطةي هةوليَرو دهؤك ‪ 07504703919‬نوءسينطةي‬ ‫سليَمانيء كةركوكء طةرميان ‪07708678400‬‬ ‫هةلى كار‬ ‫سؤثةرمارك َيتى ئةمجةد‬ ‫رةب��ات��ى ث َيويستى بة‬ ‫دوو كارمةند هةية لة‬ ‫رةط��ةزى مآ‪ ،‬بؤ بةشى‬ ‫جلءبةرطى منداآلن‪.‬‬ ‫ب��ؤ زان���ي���ارى زي��ات��ر‬ ‫ثةيوةندى بكةن بة ذ‪.‬م‪:‬‬ ‫‪07701562765‬‬

‫ناونيشان‪:‬‬ ‫طة ِرةكى كان َيسكان‪،‬ئامادةيى ثيشةسازى زانستى كو ِران‪ ،‬بةرامبةر‬ ‫تةالرى تةوار‪ ،‬تةنيشت نةقلياتى ثاسةكانى ثيرةمةطرون و‬ ‫بازيان‪ ،‬نزيك بازا ِرى زارا‪.‬‬ ‫وة بؤ زانيارى زياتر ثةيوةندى بكةن بة (‪)07701563751‬‬

‫بؤ ئؤتؤمب َيلى ك��ؤرى ن��وآ (سفر‬ ‫كيلؤمةتر) بةهةموو جؤرةكانييةوةء‬ ‫بةنرخ َيكى زؤر طونجاوتر لة بازاإ‪،‬‬ ‫جؤرةكانى (كيا ئؤثتيما‪ ،‬كيا سثؤرتاج‪،‬‬ ‫كيا سؤرينتؤ‪ ،‬كيا سيراتؤ‪ ،‬هؤنداى ئيلنترا‪،‬‬ ‫هؤنداى ئ َيكسنت‪ ،‬شؤفرل َيتى ئؤثترا ئ َي َل‬ ‫ئ َيس) بؤ شارى سل َيمانىء دةوروبةرى‬ ‫بؤ زانيارى زياتر‪07480117147 :‬‬ ‫ثيَشانطاى راكؤ‬ ‫بؤ هةموو كار َيكى هونةرى‪ ،‬ئامادةين بؤ كؤثيكردنى سيدى بؤ‬ ‫سيدىء كاس َيت بؤ سيدىء بةث َيضةوانةشةوة‬ ‫ناونيشان‪ :‬سل َيمانى كؤآلنى يةكةمى دارةسووتاوةكة‬ ‫ذ‪ .‬م ئاسيا‪07702246795 :‬‬ ‫ذ‪.‬م كؤإةك‪07501596723 :‬‬

‫بةه َوى طةشةسةندن وفراوان بونى بةردةوامى ك َومثانياكةمان‬ ‫مانطانة هةلى كار دابين دةكةين ب َو هاو َالتيان وةلة ئ َيستادا‬ ‫رونى ئاسيا (‪)asia oil‬ث َيويستى‪.‬‬ ‫ك َومثانياى َ‬ ‫بةم كارمةندانةى الى خوارةوة هةية ب َو كارطةى دروست كردنى بةرميل‪:‬‬ ‫‪ -1‬ضةند كارمةند َيكى شارةزا ب َو كاركردن لة كارطةى دروستكردنى بةرميل‪.‬‬ ‫كاركردن لة كاتذم َير (‪ )7‬ى بةيانى ب َو (‪ )4‬ى ئ َيوارة‬ ‫سى َ‬ ‫سال كةمتر نةب َيت‪.‬‬ ‫(‪)3‬‬ ‫لة‬ ‫بوارةدا‬ ‫‪-2‬ثسث َور لة بوارى ميكانيك دا ئةزموونى لةو‬ ‫َ‬ ‫‪ -3‬ثسث َور لة بوارى كارةبادا ئةزمونى لة (‪َ )3‬‬ ‫سال كةمترنةب َيت‪.‬‬ ‫‪ -4‬ذم َيريار َيكى شارةزا ئةزمونى لة (‪َ )3‬‬ ‫سال كةمترنةب َيت‪.‬‬ ‫رادةبيني بالةماوةى يةك هةفتةدا‬ ‫هةركةس َيك لة خ َوى‬ ‫َ‬ ‫سةردانى ئ َوفيسى ك َومثانيا بكات ب َو وةرطرتنى ف َورم و‬ ‫ث َيشكةش كردنى (‪.)c.v‬‬

‫ناونيشان‪:‬سليمانى‪ -‬شةقامى بازنةيي مةليك محمود‪/‬‬ ‫طةرةكى ضوارضر‪ /‬بيناى سةنتةرى بازرطانى ر َونى ئاسيا‬ ‫َ‬ ‫كورةك‪07501075502:‬‬ ‫ئاسيا‪07703577592:‬‬ ‫‪www.asiamotoroil.com‬‬ ‫‪E-mail:asia_motoroil@yahoo.com‬‬

‫ناونيشان‪ :‬سل َيمانى ‪ -‬نزيك شةقامى عةربةت ‪ -‬لةناو ثرؤذةى طوَلى شار ‪ -‬ثشت شوقةكانى‬ ‫يةكطرتوو‪.‬‬ ‫‪07501195235‬‬ ‫ ‬ ‫يان‬ ‫ ‬ ‫بؤ ثةيوةندى كردن‪07701494242 :‬‬ ‫خاوةنى‪ :‬ر َيبوار فةريق س َيوس َينانى‬

‫بؤ بةرزكردنةوةى ئاستى زانيارى خو َيندكاران و زياتر ئاشنابونيان‬ ‫بة وانةكان و ث َيدانى هةلى خو َيندن بؤ ئةو خو َيندكارانةى‬ ‫دوا كةوتون لة خو َيندن‪،‬بة ِر َيوةبةر َيتى ثةروةردةى مةَلبةندى‬ ‫سل َيمانى خول َيكى بةه َيزكردنى طشت وانةكانى كردؤتةوة لة‬ ‫سى‬ ‫بيناى (ئامادةيى ثيشةسازى زانستى كو ِران) كة خو َيندكارى َ‬ ‫ساَلة و ئةوانةى بة دةرةكى تاقيكردنةوة ئةنجام دةدةن سودمةند‬ ‫دةبن‪،‬وة كؤمةَل َى مامؤستاى ثسثؤ ِرو بةتوانا وانةكان دةَل َينةوة‬ ‫لةم خولةدا‪،‬تكاية ئةو خو َيندكارانةى دةيانةو َيت بةشدارى بكةن‬ ‫بة زوو ترين كات ثةيوةندى بكةن بة خولةكةوة تا دوانةكةون‬ ‫لة وانةكان‪...‬‬

‫ثَيشانطاى ئاشتى‬

‫مذدةيةك لة كوَمثانياى ئاسيا ئويل (‪)asia oil‬‬

‫نووسينطةى جانآ‬ ‫بؤ كإينء فرؤشتنى خانوو زةوىء دؤنم‪ ،‬لة ناوضةكانى قإطةو قةرةتؤغانء دةورووبةرى‪ ،‬كارئاسانى‬ ‫تةواو بؤ هاوآلتييانء بة نرخ َيكى طونجاو‪.‬‬ ‫بةدةسته َينانى متمانةى ئ َيوة ئامانجى ئ َيمةية‬

‫هةلَيكى زيَ ِرين بؤ خويَندكارانى‬ ‫ثؤلى (‪)12،11،10‬ى ئامادةيى (وويَذةيى و‬ ‫سى سالَةن‬ ‫زانستى) وة ئةو خويَندكارانةى كة َ‬ ‫ياخود بة دةرةكى تاقيكردنةوةى ثؤلى (‪)12‬‬ ‫ئةنجام دةدةن‬

‫بة دروشمى (ن��ةوةى نوآ ضةمكى نو َيى بةرهةمه َينا‪ ...‬ت َيبطةين يان‬ ‫ت َينةطةين‪ )...‬لة رؤذانى ‪ 2011/11/25-22‬لة هؤَلى تةوار لة سل َيمانى‪ ،‬بنكةى‬ ‫رووناكبيرى طةالو َيذ (‪)15‬هةمين ف َيستيظاَلى طةالو َيذ سازدةكات‪...‬‬ ‫هاتن بؤ هةمووان‪.‬‬ ‫لةطةأل ر َيزدا‪...‬‬ ‫سةرؤكى بنكة‬ ‫نةوزاد ئةحمةد ئةسوةد‬

‫بؤ ثةيوةندي كردن‪bazarehawlati@yahoo.com :‬‬

‫دةتةويَت رؤذنامةو‬ ‫طؤظارت ثَيبطات؟‬

‫دارا محَيدين ئامادةية‬ ‫بؤ طةياندنى رؤذنامةو‬ ‫طؤظارةكان بؤ شوَينة‬ ‫طشتييةكانى ناو شارى‬ ‫سلَيمانى‪.‬‬ ‫ذ‪.‬م‪07701584764 :‬‬ ‫‪07501546464‬‬

‫ونبوون‬ ‫* هةو َييةكى خانةنشينى بةناوى (نةسرين مولود محمود) ونبووة‪،‬هةركةس دؤزييةوة ثةيوةندى بكات‬ ‫بةم ذمارةيةوة‪07707604599 :‬‬ ‫* ث َيناس َيكى وةزارةتى ثةروةردة بةناوى (ئازاد عمر سعيد) ونبووة‪ ،‬هةركةس دؤزييةوة ثةيوةندى بكات‬ ‫بةم ذمارةيةوة‪07702252022:‬‬ ‫* باج َيكى وةزارةتى ناوخؤى بةغدادء باج َيكى وةزارةتى ناوخؤى هةر َيمء كارتى زانيارىء كؤد َيكى‬ ‫َ‬ ‫رسول قادر عبداهلل) ونبووة‪ ،‬هةركةس دؤزييةوة ثةيوةندى بكات بةم ذمارةيةوة‪:‬‬ ‫ئاسايش بةناوى (عوسمان‬ ‫‪07703600993‬‬ ‫* طر َيبةست َيكى هاوسةرطيرى بةناوى (دةوةن جمال حمة)ء (بشرى دةرو َيش على) ونبووة‪ ،‬ذمارةى‬ ‫طر َيبةستةكة (‪/2794‬ع‪ ،)2010/‬هةركةس دؤزييةوة ثةيوةندى بكات بةم ذمارةيةوة‪07501041683:‬‬ ‫* ثاسثؤرت َيكى جؤرى (‪ )G‬بةناوى (شؤخان صديق احمد عبداهلل) ونبووة‪ ،‬هةركةس دؤزييةوة ثةيوةندى‬ ‫بكات بةم ذمارةيةوة‪07503075323 :‬‬ ‫* ث َيناس َيكى بارى شارستانى بةناوى (كاروان شةريف مةجيد)‪ ،‬هةركةس دؤزييةوة ثةيوةندى بكات بةم‬ ‫ذمارةيةوة‪07701933188 :‬‬ ‫* جانتايكى ثياوان كة نفوس َيكى بةناوى (هةلكةوت هيوا قادر )وثسولةيةكى خؤراك بةناوى (هيوا قادر‬ ‫خدر)و دوو سيم كارتى بة ذمارةكانى ‪ 07508913165_ 07503221047‬و كليل َيكى ت َيداية ‪ .‬هةركةس َيك‬ ‫زانيارى هةية ثةيوةندى بكة بة ذمارة ‪07503472842‬‬

‫هاوآلتي‬ ‫خاوةني ئيمتياز‬ ‫تاريق فاتيح‬ ‫‪tariq@hawlati.co‬‬

‫سةرنووسةر‬ ‫كةمال رةئوف‬

‫‪sarnwsar@hawlati.co‬‬

‫جيَطري سةرنووسةر‬ ‫كاذاو جةمال‬

‫‪gsarnwsar@hawlati.co‬‬

‫ناونيشان‪:‬‬

‫سليَماني شةقامي سالم نزيك باخي طشتي‬

‫تةلةفؤن‪3209647 - 3207607 :‬‬ ‫هةوليَر‪ :‬دووإيانى سةيداوا‬

‫تةلةفؤن‪07504703919 :‬‬


‫‪18‬‬

‫هـةمـةإةنـط‬

‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫نهيَنى بليمةتى ثياو ضيية؟‬

‫هاوآلتي‬

‫ميَشكى ئةينشتاين لة مؤزةخانةدا نمايش دةكريَت‬ ‫َثةربوونى ‪ 5‬دةية‬ ‫دواى تي ِ‬ ‫بةسةر بةش بةشكردنى ميَشكى‬ ‫ئةينشتاينء دابةشكردنى بةسةر‬ ‫ذمارةيةك تويَذةرةو نةخؤشخانةدا‪،‬‬ ‫بريارة بةشيَك لة ميَشكى ئةو زاناية‬ ‫ِ‬ ‫لة يةكيَك لة مؤزةخانةكانى شارى‬ ‫فيالدلفياى ئةمريكادا نمايش بكريَت‪.‬‬ ‫رؤذن����ام����ةى «ف��ي�لادل��ف��ي��ا‬ ‫ئةنكوايربر« بآلويكردؤتةوة ذنة‬ ‫تويَذةريَكى بوارى دةمارء ميَشك‬ ‫ب��ةن��اوى «لوسى رؤك ئادةمز«‬ ‫ك��ة ل��ةن��ةخ��ؤش��خ��ان��ةى مناآلنى‬ ‫فيالدلفيا ك��ار دةك��ات بةشيَك لة‬ ‫َ‬ ‫خؤشلةميَشييةكةى ميَشكى‬ ‫ماددة‬ ‫ئةينشتاينى بةخشيوةتة مؤزةخانةى‬ ‫«مؤتر« كة سةر بة كؤليَذى ثزيشكى‬

‫ئةو شارةية‪.‬‬ ‫بةثيَى رؤذن��ام��ةك��ة ئادةمز‬ ‫لةساآلنى حةفتاكانداء لةاليةن يةكيَك‬ ‫هاوريَكانييةوة ئةو بةشةى ميَشكى‬ ‫لة ِ‬ ‫ئةنيشتاينى وةرطرتووة كة هاوسةرى‬ ‫َ‬ ‫لةسالى‬ ‫يةكيَك لةو ثزيشكانة بووة كة‬ ‫‪ 1955‬هةستاون بة بةش بةشكردنى‬ ‫دةماغى ئةينشتاين‪.‬‬ ‫ج�َي��ى ب��اس��ة ئةينشتاين كة‬ ‫بةديارترين زانا بليمةتةكانى سةدةى‬ ‫َثةربوونى‬ ‫بيستةم دادةنريَت لةدواى تي ِ‬ ‫‪ 7‬كاتذميَر بةسةر مردنيدا هةستان‬ ‫بةدةرهيَنانى ميَشكىء هةتا ئيَستاش‬ ‫ضةندين تويَذينةوةء خةمآلندن‬ ‫لةسةر نموونة جياكراوةكانى ميَشكى‬ ‫ئةو زاناية ئةنجامدراوة‪.‬‬

‫طؤأهةلَكةنةكان سكاآل لة كةمبوونةوةى‬ ‫ريَذةى مردووان دةكةن‬ ‫بؤضى زؤري��ن��ةى داه�َي��ن��ةرو‬ ‫كةسايةتيية بليمةتةكانى جيهان لة‬ ‫رةطةزى ثياوانن؟ ئةمة ئةو ثرسيارةية‬ ‫كة بةدريَذايى ضةند َ‬ ‫سالى رابردوو‬ ‫َ‬ ‫بةبى ئةوةى‬ ‫زانايانى‬ ‫سةرقالكردووة َ‬ ‫بتوانن ليَكدانةوةيةكى طونجاو بؤ‬ ‫بخةنةروو‪،‬‬ ‫وةآلمى ئةو ثرسيارة‬ ‫ِ‬ ‫بةآلم دواج��ار ئةو زانايانة‬ ‫بةشيَوةيةكى‬ ‫توانيان‬ ‫زانستى وةآلم��ى ئةو‬ ‫ثرسيارة بدةنةوة‪.‬‬ ‫ئ��ةو زانايانة‬ ‫ل��ةوةآلم��ى ئةو‬ ‫ث���رس���ي���ارةدا‬ ‫ئ��ام��اذة ب��ةوة‬ ‫دةكةن كة ضةند‬ ‫جيا و ا ز يية كى‬ ‫رؤش����ن ه��ةي��ة‬ ‫ل��ة ن��يَ��وان توانا‬ ‫َ‬ ‫عةقلييةكانى مؤخى‬ ‫ه��ةري��ةك��ة ل��ة ذنء‬ ‫ث��ي��او ء دابةشكردنى‬

‫ليَهاتوويىء بةهرةكانياندا‪.‬‬ ‫بةثيَى بؤضوونى ئ��ةو زاناية‬ ‫مؤخى ذنان بةشيَوةيةكى يةكسان‬ ‫ب��ةه��رةو ت��وان��ا ليَهاتووييةكان‬ ‫دابةشدةكاتء هيض‬

‫‪٢٠٠٠:‬ﲜٌﻸ]ﲢ‬

‫يةكيَكيان لةوى ديكةيان زياتر نيية‬ ‫ئةمة جطةلةوةى ذنانى بةشيَوةيةكى‬ ‫ي��ةك��س��ان س��ةي��رى شتةكانى‬ ‫ض��واردةوري��ان دةك��ةن ه��ةر بؤية‬ ‫بة مؤخى ذن��ان دةوت��رَي��ت مؤخى‬ ‫هاوسةنط‪.‬‬ ‫دةطةريَتةوة بة ثياوان‪،‬‬ ‫هةرضى‬ ‫ِ‬ ‫ئةوة جياوازييةكةيان لةطةأل‬ ‫ذناندا ئةوةية كة ثياوان‬ ‫خ��اوةن��ى مؤخيَكى‬ ‫ت��اي��ب��ةت��م��ةن��دنء‬ ‫َ‬ ‫كؤمةليَك‬ ‫لةنيَوان‬ ‫بةهرةو تواناو‬ ‫ليَها تو و ييد ا‬ ‫ي��ةك��يَ��ك ل��ةو‬ ‫ب���ةه���ران���ةى‬ ‫زي��ات��رة ل��ةوان��ى‬ ‫دي��ك��ة‪ ،‬هةربؤية مؤخى‬ ‫ثياوان ناونراوة بة مؤخى تايبةتمةندء‬ ‫هةر ئةمةشة كة وةآلم دةداتةوة بة‬ ‫هؤكارى زيادبوونى ريَذةى ثياوانى‬ ‫ثسثؤرء ليَهاتوو لةضاو ذناندا‪.‬‬ ‫ِ‬

‫َ‬ ‫هةلكةنء ِريَكخةرانى‬ ‫ط��ؤر‬ ‫ِ‬ ‫َرانى ثرسة بؤ مردووان‬ ‫ي‬ ‫ط‬ ‫مةراسيمى‬ ‫ِ‬ ‫لة ووآلت��ى ئيسثانيا سكاآل دةكةن‬

‫لةبةرامبةر بةكةمبوونةوةى ريَذةى‬ ‫مردن لة ووآلتةكةيانء رايدةطةيةنن‬ ‫كة بةهؤى كةمبوونةوةى ريَذةى‬

‫م���ردنء طةشةنةكردنى ئابورى‬ ‫ووب��ةرووى فشار‬ ‫لةوآلتةكةياندا ِر‬ ‫ِ‬ ‫بوونةتةوة‪.‬‬

‫رؤذنامةى «سينك سباين«ـى‬ ‫ئيسثانى ب�لآوي��ك��ردؤت��ةوة كة‬ ‫�ةرَي��وةب��ةرى خانةكانى تايبةت‬ ‫ب� ِ‬ ‫طؤر َ‬ ‫هةلكةندن‬ ‫انء‬ ‫�ر‬ ‫�‬ ‫ي‬ ‫�‬ ‫ط‬ ‫ثرسة‬ ‫بة‬ ‫ِ‬ ‫َ ِ‬ ‫ئ��اش��ك��راي��ان ك����ردووة ريَ���ذةى‬ ‫مردن لةوآلتةكةياندا ب��ةردةوام لة‬ ‫دابةزيندايةء خيَزانى مردووةكانيش‬ ‫ب��رى ث��ارة لة ثرسةى‬ ‫كةمترين ِ‬ ‫مردووةكةياندا خةرج دةكةن‪.‬‬ ‫رؤذن����ام����ةك����ة ل���ة زارى‬ ‫ريَكخراوى نيشتيمانى تايبةت بة‬ ‫َران‪،‬‬ ‫خزمةتطوزارييةكانى ثرسة طي ِ‬ ‫بآلويكردؤتةوة كة ريَذةى مردووان‬ ‫لة ووآلتى ئيسثانيا لة َ‬ ‫سالى ‪2010‬دا‬ ‫بةريَذةى ‪ %3‬لةضاو َ‬ ‫سالى ثيَشووتريدا‬ ‫ِ‬ ‫دابةزيوة‪ ،‬ئةمة جطةلةوةى كة ريَذةى‬ ‫مردن لة‪ 10‬مانطى َ‬ ‫سالى ‪2011‬دا‬ ‫بةريَذةى ‪ %5‬دابةزيوة‪.‬‬ ‫بةثيَى زانيارييةكانى رؤذنامةكة‬ ‫َرانى مةراسيمى ثرسةء َ‬ ‫هةلكةندى‬ ‫طي ِ‬ ‫�ؤر لة ووآلت��ى ئيسثانيا نزيكةى‬ ‫ط� ِ‬ ‫‪ 2800-2500‬دؤالرى ئةمريكى‬ ‫تيَدةضيَت‪.‬‬

‫بآلوكرايةوة‬


‫‪20‬‬

‫ذمارة (‪ )784‬يةكشةممة ‪2011/11/20‬‬

‫هـةنـاسـة‬

‫هاوآلتي‬

‫هةرجارةو كةس َيك دةينووس َيت‬

‫ثةرلةمان‬

‫خةمة طةورةكة‬ ‫كةمال رةئوف‬

‫نوي بؤ بةشداربوواني‬ ‫ئؤفةر َيكي َ‬ ‫ئ َيستاو داهاتوو‪ ،‬هةموو جار َيك كة ه َيَلةكةت‬ ‫ثردةكةيتةوة دةقيقةي ب َيبةرامبةر بةدةستب َينة‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫َ‬ ‫بةتال بؤ ذمارة‬ ‫سةرةتا بةشداري بكة بة ناردني نامةيةكي ب َيبةرامبةر و‬ ‫ثر بكةرةوة‪.‬‬ ‫‪ 600‬ثاشان ه َيَلةكةت ِ‬ ‫بني بة ‪*133#‬‬ ‫دةست‬ ‫بةرامبةر‬ ‫بي‬ ‫َ‬ ‫بؤ زانيني با َالنسي َ‬ ‫ثركردنةوةي‪.‬‬ ‫رؤذي‬ ‫دواي‬ ‫لة‬ ‫رؤذة‬ ‫‪14‬‬ ‫بةرامبةر‬ ‫ي‬ ‫ب‬ ‫نسي‬ ‫ماوةي كاركردني با َال‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ئةو دةقيقة ب َيبةرامبةرانة تةنها لة ناو تؤ ِري ئاسياس َيَلدا بةكارد َيت‪.‬‬

‫َ‬ ‫لةطةل هةموو‬ ‫ث ِركردنةوةيةك‬ ‫بي‬ ‫دةقيقةي َ‬ ‫بةرامبةر وةرطرة‬

‫ب���ةردةوام ث��رؤذة طةليَكى زؤر بؤ ضاكسازى و‬ ‫طؤرانكارى دةخريَنة روو‪َ ،‬‬ ‫خالى الوازي هةنديَك لةوثرؤذانة‬ ‫لةويَدا دةكةويَتة روو‪ ،‬كة وةك ثيَويست طرنطيان بة َ‬ ‫رؤل‬ ‫و ئةهميةتى ثةرلةمان نةداوة‪ .‬يان وةك ثيَويست ئاماذة‬ ‫بةضاكسازى ريشةيى لةثةرلةماندا ناكريَت و ضاكسازى لةم‬ ‫دةزطا طرنطةدا ناكريَتة َ‬ ‫خالى دةستثيَك و بنضينةيى‪.‬‬ ‫لةراستيدا ئةطةر ئيَمة تاسةر خاوةن ثةرلةمانيَكى‬ ‫وةك ئيَستا بين‪ ،‬ئةبيَت ثيَش ئةوةى بير لةطؤرانكاريي هةر‬ ‫جومطة و دةزطايةكى ئةم ئيدارةو دةسةآلتة بكةينةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةرؤلى راستةقينة و طرنطى ثةرلةمان وةك‬ ‫باشتر واية بير‬ ‫خؤى بكةينةوةو ئةم دةزطا طرنطة لةو قةيرانة رزطار بكةين‬ ‫كة ئيَستا تيايدا دةذى‪ .‬ضونكة حةقيقةت ئةوةية‪ ،‬ثيَشكةوتن‬ ‫و ديموكراتى بوونى هةر وآلتيَك بةو ثيَوةرة دةثيَورى‬ ‫كة تاضةندة ثةرلةمانةكةى سةركةوتوو و دةستكراوةية‬ ‫لةئةركةكانيدا‪ .‬ئةزمونى دةسةآلتداريَتى لة جيَهاندا ئةوةيان‬ ‫نيشان داوة‪ ،‬لةهةر شويَنيَك‪ ،‬دةسةآلتى راثةراندن بةسةر‬ ‫ثةرلةماندا باآلدةست بوو بيَت‪ ،‬يان لة هةر وآلتيَك ثةرلةمان‬ ‫سست و ثاشكؤ بوو بيَت ملهورى و نادادثةروةرى تيايدا‬ ‫فراوان بووة‪.‬‬ ‫لةهةريَمى كوردستان هةرضةندة وابريارة ئيدارةو‬ ‫حوكمرانى‪ ،‬ثةرلةمانى و تةعةدودى بيَت‪ ،‬بةآلم لةسةر‬ ‫ئةزى واقيع ‪ ،‬ئةوةى دةبينريَت شتيَكى ترة و ئاراستةى‬ ‫ثةرلةمان و ئةو فؤرمبةندييةى هةيةتى‪ ،‬ثةرلةمانى‬ ‫كردؤتة ثاشكؤ بؤ هةنديَك دةسةآلتى تر‪ .‬دةسةآلتى ثارتة‬ ‫سياسييةكانى كوردستان‪ ،‬بةسروشتى خؤيان هيَشتا‬ ‫لةقؤزاخةى فيوداليزمى رزطاريان نةبووة‪ ،‬بةهؤيةشةوة‪،‬‬ ‫روانطةى ئةوان بؤ ثةرلةمان‪ ،‬لة تيَروانينى مةجليسيَكى‬ ‫طؤي َ‬ ‫َرايةل تيَثةرى نةكردوة‪ .‬خؤ ئةطةر بريارة ثةرلةمان‬ ‫دةزطايةك بيَت بؤ برياردان و ياسادانان و ضاوديَرى كردن‪،‬‬ ‫ئةوا َ‬ ‫بةدلنياييةوة‪ ،‬ثةرلةمان دةبيَتة ثةرلةمانيَك بيَت كة‬ ‫ئةم َ‬ ‫مال و مةجليسةى ئيَستا نةبيَت‪ .‬شتيَكى بةدي هيضة‪،‬‬ ‫ئةطةر ثةرلةمان ثر طرفت و كيَشة بيَت‪ ،‬ئةطةر متمانةيى‬ ‫ثرسياردابى و سنورى دةسةآلتةكانى لة روانطةيةكى‬ ‫لةذيَر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةدلنياييةوة ناتوانيَت‪،‬‬ ‫فيوداليةوة دابين كرابيَت‪ ،‬ئةوا‬ ‫كيَشةو طرفتةكانى دةرةوةى خؤى ضارةسةر بكات و‬ ‫َ‬ ‫رؤلى ثةرلةمانيَكى راستةقينة بطيَريَت و ببيَتة جيَطةى‬ ‫متمانةى جةماوةر‪ ،‬بؤية لةثيَش هةر كةسيَكةوة ئةركى‬ ‫ثةرلةمانتارانة‪ ،‬بةخةمى ثةرلةمانةوة بيَن و َ‬ ‫مالةكةيان لة‬ ‫طرفت و قةيرانةكان قوتار بكةن‪ ،‬ئةركى ئةخالقى ئةوانة‪،‬‬ ‫طسك لة تؤزو طةردى بةرذةوةندى حيزبى و شةخسى‬ ‫بدةن و ثيرؤزى ثةرلةمان بثاريَزن‪ ،‬ضونكة لةراستيدا هةموو‬ ‫ثةرلةمانيَك شويَنيَكى ثيرؤز و جوان نيية‪ ،‬بةثيَضةوانةوة‬ ‫ثةرلةمان لةدةسةآلتة شموليةكاندا نةك وةك ثيرؤز سةير‬ ‫بةلكة وةك َ‬ ‫ناكريَت‪َ ،‬‬ ‫مؤلطةى خراثةو شويَنى لؤمثنةكان و‬ ‫وةك شويَنيَك بؤ طيَلكردنى راى طشتى تةماشا دةكريَن‪.‬‬ ‫بةكورتى ثةرلةمان لةدوو شيَوةدا دةردةكةويَت و خؤى‬ ‫َنى‪ ،‬ويَنةى سيَهةمى نيية‪ ،‬ويَنةيةكيان ئةوةية‪َ ،‬‬ ‫ماليَكة‬ ‫دةنوي َ‬ ‫ثركراوة لة حةسالةو لؤمثنى موضةخؤر و زيانبةخشى‬ ‫تةمةل‪ ،‬ئةوى تريش َ‬ ‫َ‬ ‫ماليَكة ثريةتى لةمرؤظى رام‬ ‫طيَل و‬ ‫نةكراوى َ‬ ‫دلسؤزو خؤنةويست و ئاكتيظ‪ ،‬ئةوةى كة ئةم‬ ‫دوو ويَنةيةش جيادةكاتةوة‪ ،‬حوكمى حاكم و دةسةآلت و‬ ‫شكليةكان نيية‪َ ،‬‬ ‫سويَندخواردنة َ‬ ‫بةلكة ئةوة كارنامةى خؤيان‬ ‫و متمانةى طةلة كة دةتوانيَت‪ ،‬بريار لةسةر ويَنةكان بدات‪.‬‬ ‫عةدنان عوسمان ئةندامى ثةرلةمانى كوردستان‪ ،‬لة‬ ‫ذمارةى ثيَشووى ئةم رؤذنامةيةدا‪ ،‬ثيَشنياري دروستكردنى‬ ‫طروثى فشارى وةك ثيَشنياريَك بؤ ثةرلةمانتارة‬ ‫بةبى‬ ‫هاوكارةكانى خستة روو‪ ،‬لةراستيدا كاك عةدنان‪َ ،‬‬ ‫لةبةرضاوطرتنى بيرو بؤضوونى سياسى ثيَشنيارةكةى‬ ‫بةسادةى فريَداوةتة بةردةم ثةرلةمانتارةكان‪ ،‬ئةوةى لةم‬ ‫ثيَشنيارةدا زياتر جيَطةى بايةخة‪ ،‬لةوة ناضيَت ئةم ثيَشنيارة‬ ‫تةنانةت لةاليةن ت��ةواوى ئةندامانى فراكسيؤنةكةى‬ ‫خؤشيةوة‪َ ،‬‬ ‫قبول بكريَت‪ ،‬بةآلم ئةم ثيَشنيارة دةستكراوةيى‬ ‫و خةمخؤرى ئةندامانى فراكسيؤنى طؤران نيشان دةدات بؤ‬ ‫قوتار كردنى ثةرلةمان لةو ضةقبةستن و ضواضيَوة باوةى‬ ‫كة ثةرلةمانى كوردستان لةسةرةتاى دروست بوونيةوة‬ ‫كارى لةسةر دةكات‪.‬‬ ‫ئيَستا تؤث لةقاضى ئةو ئةندام ثةرلةمانانةية كة اليان‬ ‫واية‪ ،‬ثةرلةمان نابيَت بكريَتة كؤميتةيةكى حيزبى و َ‬ ‫دةليَن‪،‬‬ ‫(ئيَمة نويَنةرى طةلين و وةك ئةوةى سويَندمان خواردوة‪،‬‬ ‫نويَنةرى ئةو دةنطانةين كة متمانةيان ثيَكردوين و‬ ‫دةنطيان بؤداوين)‪ ،‬ثيَشنيارةكةى عةدنان سةنطى مةحةكى‬ ‫مةقولةكانة‪ ،‬ئةركى ئةخالقى هةموو ثةرلةمانتارةكانة‬ ‫كةميَك لةذيَر عةباى حيزبى بيَنة دةرةوةو ثشتيوانى لة‬ ‫ثيَشنيارةكةى عةدنان بكةن‪ ،‬ضونكة ضاكسازى راستةقينةو‬ ‫طؤرانكارى ريشةيى‪ ،‬لةخودى ثةرلةمانةوة دةست ثيَدةكات‪،‬‬ ‫ميذووى طةشى ثةرلةمانى بةريتانيا و ئةوروثا بةو‬ ‫سةردةمة دةناسريَتةوة‪ ،‬كة ثةرلةمان شويَنى ملمالنيَيةتى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةو دةسةآلتانةى ويستويانة دةسةآلتى‬ ‫توندبوة‬ ‫خؤيان لةسةروى دةسةآلتى ثةرلةمانةوة ببيننةوة‪ .‬بؤية‬ ‫ريَذةى مقةوةمات و سةركةوتنى ثةرلةمان‪ ،‬بةو ئةندازة‬ ‫َورى كة ثةرلةمان تواناى هةية‪ ،‬ثيَش ئةوةى مافى‬ ‫دةثي َ‬ ‫َ‬ ‫بؤخةلك بطيَريَتةوة‪ ،‬يان ثيَش ئةوةى ضاوديَرى‬ ‫زةوتكراو‬ ‫ئؤرطانةكانى ترى بةريَوةبردن بكات‪ ،‬ئةومافانة بؤ خؤى‬ ‫بةدةست ديَنيَت‪ ،‬كة شايستة بة ثةرلةمان و متمانةى َ‬ ‫خةلكة‪،‬‬ ‫هةروةها ئةركى ثةرلةمانتارة ثيَش ئةوةى ضاوديَرى ئةداى‬ ‫حكومةت بكات‪ ،‬ثيَويستة ضاوديَرى ئةداى َ‬ ‫مالةكةى خؤى‬ ‫بكات‪ ،‬ديارة ئةم ئةركانةش ئةركى ئةو ئةندام ثةرلةمانانةية‪،‬‬ ‫كةراستطؤن لةبةرامبةر طةل و نيشتمان و نايانةويَت‬ ‫َ‬ ‫ئةومال و مةجليسانة بن كة ويَنةكةى ثيَضةوانةى‬ ‫ئةندامى‬ ‫ويَنةى ثةرلةمانيَكى راستةقينةية‪.‬‬


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.