dır. Bu roman b�nim tanıklı�mdır. Bu romanın alegorisi, beş aşa� beş yukan, insanlığın yaşamıdır. İnsanoğlu, anasını, yü künü yüzyıllardan beri öyle taşımıştır. Adını Ortadirek koy mam da bundan. Yaşamın ortadireği, insanın direncidir. Geçen gün Norveçten bir yazar geldi, benimle konuşma yapmak için. "Bütün romanlannızda istediğiniz nedir?" dedi. Saniyesinde söyledim, bir tek sözcükle: "Direnç" dedim. Ortadirek insanlı ğın direncidir. İnsan gücüdür. Yılmayan insan. O korkunç sal gınlardan, kınmlardan, yokluklardan, kıtlıklardan açlıklarda� buraya kadar insanlığı getiren, insan direncidir; benim hayran kaldığım, destanını yazmak istediğim odur. Onun alegerisidir Ortadirek. O büyük dirence bir damla düştüğü zaman, insanoğ lu sıkışınca, yani insana Yer Demir, Gök Bakır olunca, gökten yağmayınca, yerden bitmeyince, insanoğlu ne yapıyor? İnsanoğ lu bir düşe sığınıyor. Yani o Yer Demir, Gök Bakır, bir toplu mun gerçekler karşısında sılaştığı zaman kendisine, sığınılacak bir mit dünyası, bir düş dünyası yaratmasının romanıdır. Ölme zotu'na gelince... Bir tek kişinin, sıkıştığı zaman, ona dünya Yer Demir, Gök Bakır olduğu zaman bir tek kişinin, yani Memi dikin, Ölmezotu'nda, bir düş dünyası yaratıp ona sığındığının romanıdır o. Bu alegorik bir romandır, dedim. O şudur: İnsa noğlu sılaştığı zaman, en kıtlık döneminde bile, çağımızda bile diktatörler çıkarmıştır. Birinci Dünya Savaşından · sonra Al man ulusu Hitleri yaratmak zorunda kalmıştır. Sovyetler Birli ği, Stalini yaratmak zorunda kalmıştır. Çaresi yok, hiç bir çare si yoktur. Bir düş dünyasına, bir diktatöre sığınacaktı o halk lar. Bütün tarihi boyunca, insanoğlu yaratarak sığınmıştır. Bir kaçıştır bu. Bu benim üçlüde, Ortadirek, Yer Demir Gök Bakır, Ölmezotu'nda, aradığım bir şey var benim, insan gerçeğinde. O da insanoğlu ne kadar düşte yaşar, ne kadar içi nd.e bulunduğu muz maddi gerçekler içinde yaşar? Yaşıyoruz şu anda. Ne ka dar düşteyiz şu anda, ne kadar gerçek içindeyiz? Bunun sınınnı bilmiyoruz. Ben, romanlanmda, bu sınıriann iç içeliğini, bu sı nırsızlığı işletim. Ağndağı Efsanesi'nde, Binboğalar Efsane s i 'nde, hatta Akçasazın Ağalan 'nda. Akçasazzn Ağaları yerine, Akçasazzn Efsanesi diyecektim o romanın genel adına. İnsanoğ lunun bu düş, ınit, masal, yan'i yarattığı ikinci bir dünyada yaşa-
245
'