arasında ne kadar büyük bir uçurum olduğundan başka bir şev hissetmez gibi götünütdü. Kendi söylemek istediği ya da danışmak isteyeceği şeyler den tek bir kelime etmeden ayrılırdı. “Kğer işçi Plekhanov la anlaşmayacak ve kendi düşüncesini açıklamaya ça lışacak olursa, Plekhanov kızmaya başlardı, ‘senin anan, baban daha çoluk çocukken ben...’ “Tahmin ederim göçmenliğinin ilk yılları böyle değildi, fakat 1900lerin başından itibaren Plekhanov Rusya’yı doğrudan hisse debi İme yeteneğinin tüm ünü artık kaybetmişti. 1905’te ise Rusya’ya gitmedi.”17
Troçki dc Plekhanov'un koşullarını çok iyi açıklıyor: “ Plekhanov artık bir gerileme dönemine girmişti. O nun gücünü zayıflatan şey tam da Lenin’e güç katan şeydi -devrimin yaklaşması, Plekhanov’un faaliyetinin rtimü hazırlık ve teori günlerinde kalmışa. Mükemmel bir marksist propagandacı ve polemikçiydi, ama proletaryanın devrimci politikacı sı değildi. Devrimin gölgesi yaklaştıkça Plekhanov’un rağbetten düştüğü daha da belli oldu. Kendisi de bunun farkındaydı ve gençlere sinirlenme sinin nedeni buydu.”1®
Plekhanov’un tam tersine Lenin Rus işçilerinin hayadan m ve mücadclesînİ biliyor ve anlıyordu,
Lenin’in olağanüstü özgüveni Plekhanov’la arasındaki şiddetli anlaşmazlık Lenin’in iradesi ve ken dine güveninin ilk sınavı olmuştur. Lenin kadar kendine güvenen, niyetli ve ısrarlı bîr devrimci belki de hiç olmamıştır. Yazılarında en sık tekrarladığı kelimelerin ‘usanmaz’ ve ‘uzlaşmaz’ olması herhalde çok şey gösterir. Herşeyden öte, Le nin’in sarsılmaz bir iradesi vardır. Lunaçarski’nin Devrimci Silfietkı*de dediği gibi, “Onun karakterinin hakim yanı, yaradılışının varışını oiuşturan özelliği, iradesidir: En acil görev üzerinde kendisini yoğunlaştırabilen son derece sıkı, son derece kuvvetli, fakat güçlü idrakinin çizdiği smınn Ötesinde hiçbir zaman kaybolmayan ve her bir sorunu koca man, dünya çapındaki bir sîvasi zincirin halkası gibi doğru yerine otur tan bîr irade.” 19 Rusça’da özgürlük ve iradenin aynı kelime olması ol
92 - PARTİNİN İNŞASI