gerçekten 'berrak' bir biçimde kavramak gerekir, ama yazarda eksik olan tam da berraklıktır. 'Devletçiliğin kökleri' konusundaki sözler ise tamamen karman-çormandır, Marksist değildir ve sosyalist değildir. Çatışan, 'devletçilik'le devletçiliğin yadsınması değildir, tersine oportünist siyaset (yani, devlet karşısındaki oportünist, reformist, burjuvaca konum), devrimci sosyal-demokrat siyasetle (yani, burjuva devlet ve burjuvazinin devrilmesi için devletten yararlanma konusundaki devrimci sosyal-demokrat konum) çatışmaktadır. Bunlar tamamen farklı şeylerdir." (4. baskı, cilt 23, s. 155/156, Rusça.) Burada neyin sözkonusu olduğu ve Buharin'in hangi yan-anarşist bataklığa battığı pekâlâ açıktır! Sten: Lenin, o zamanlar, devletin "havaya uçurulması"mn zorunluluğunu daha tam geliştirilmiş biçimiyle formüle etmemişti. Gerçi anarşist hatalar da yapan Buharin, bu sorunun formülasyonuna yaklaştı. S talin: Hayır şimdi sözkonusu olan bu değildir, sözkonusu olan, genelde devlet karşısındaki konumdur, sözkonusu olan, Buharin'in görüşüne göre, işçi sınıfının, her devlet karşısında, işçi sınıfının devleti karşısında da, ilkesel olarak düşmanca durmak zorunda olduğudur. Sten: Lenin o sıralar yalnızca devletten yararlanmaktan sözediyordu, Buharin'e eleştirisinde "havaya uçurmak" hakkında birşey söylemiyordu. Stalin: Yanılıyorsunuz: Devletin "havaya uçurulması" Marksist değil, tersine anarşist bir formüldür. Sizi temin ederim ki, burada sözkonusu olan, Buharin'in (ve anarşistlerin) görüşüne göre, işçilerin her devlete karşı, yani geçiş döneminin devletine, işçi sınıfının devletine karşı da ilkesel düşmanlıklarını vurgulamaları gerektiğidir. İşçi sınıfının, kendisi de bir devlet olan proletarya diktatörlüğüne karşı ilkesel düşmanlıkla yoğrulmuş olması gerektiğini, bizim işçilerimize bir kez anlatmayı deneyin. Buharin'in "Jugend-lntemationale"deki makalesinde ortaya koyduğu bakış açısı, kapitalizmden sosyalizme geçiş döneminde devleti yadsıma bakış açısıdır.
22