58
ÇAĞDAŞ G ERÇEK ÇİLİĞ İN ANLAM I
nilikçi yazarların — ve bazı m odern düşünürlerin — eleştiri den yoksun yaklaşımları bu öznel yaşantının gerçekliğin ken disi olduğu inancında kendini gösterir. Yenilikçi eserlerde za m anın doğrudan doğruya gerçekliği vermek için kullanılma sına rağmen, gerçekçi yazarın zamanı daha çok romanındaki belli kahram anları çizmek için kullanması işte bu yüzdendir. Thomas Mann bu öznel zaman-yaşantısı olan kişilerle zaman yaşantısı norm al ve nesnel olan kişileri sık sık yarıyana geti rir. Tılsımlı Dağ adlı rom anda Hans Castorp birinci örneğin temsilcisidir, Joachim Ziemssen ile H ofrat Behrens ise ikin ci örneğin. Ziemssen bu zaman yaşantısının, bir sanatoryum da gündelik hayattan uzak bir şekilde yaşamasının bir sonucu olabileceğinin farkındadır. Burada oldukça önemli bir ayrım la karşılaşıyoruz : yenilikçi yazar öznel bir yaşantıyı gerçekli ğin kendisiyle özdeş görerek gerçekliğin çarpık bir görünü şünü çizer (Virginia Woolf bunun aşırı bir örneğidir). Ger çekçi yazarsa, eleştirel tarafsızlığıyla, önemli, özellikle mo dern bir yaşantıyı daha geniş b ir çerçeve içine yerleştirir, böylece ona daha büyük ve nesnel bir bütün içinde sadece ge reken değeri vermiş olur. Aynı ayrım, ayrıntı zenginliği. konusunda da geçerlidir. Tek başına alındığında — eğer sözkonusu yazar yetenekli bir yazarsa — ayrıntı zenginliği de gerçekliği yansıtmaya yarayan bir özellik olabilir. Fakat ayrıntıların sırasının ve düzeninin nesnel gerçekliği yansıtmaya yetip yetmeyeceği yazarın tüm gerçeklik karşısındaki tutum una bağlıdır. Çünkü ayrı ayrı her ayrıntının bütün içindeki işlevinin ne olacağını bu tutum belirler. Ayrıntı eleştiriden yoksun bir tutum la ele alınırsa, yazar önemli ayrıntıyla önemsiz ayrıntıyı birbirinden ayırdedemeyeceği için sonuç gelişigüzel bir doğalcılık olur. Bence Joyce bunun bir örneğidir. Yenilikçi akım ın özündeki doğal cılık bir kere daha ortaya çıkmış oluyor. Bu sorun Kafka’da daha karm aşıktır. Ayrıntı konusunda tutum u doğalcı değil de, ayıklayıcı olan birkaç yenilikçi yazar