Estetik iii georg lukacs

şı karşıya bulunma konumudur. Gerçeklik sözcüğünü tır-* nak içine aldık- bunun nedeni, estetik alımlamayı başlatan yapıtın doğa ya da toplumsal olgular anlamında bir ger­ çeklik değil, ama bir insan ürünü niteliğiyle ortaya çıkışı­ nın, bu alımlama konumunun özü gereği olmasıdır. Bu sı­ nırlama, doğrudan doğruya gözlemimiz için önem taşıyan noktayı vurgulamaktadır: Yapıt, kavramın kesin anlamı doğrultusunda bir kendinde olmayıp, bir kendinde’nin ka­ lıbında —ama yalnızca kalıbında— ortaya çıkan bir bizimiçin’dir.

Yapıtın bu yanı, henüz salt biçimsel nitelik taşıyan ön­ ceki saptamayı somutlaştırmaktadır: Yapıtın kendindeliği, gerçek kendindeyi gizlediği, dahası ortadan kaldırdığı iz­ lenimini uyandıracak bir yapıdadır. Yaşamda ya da bilim­ de her bizimiçin, ilke olarak kendindeyle —kendinde’nin yansıttığı her parçasıyla— karşılaştırılabilecek denli sına­ nabilir nitelik taşırken, estetik bizimiçin olarak yapıt, ger­ çekliğe bağlılığına ilişkin ve özellikle bu türden bir dene­ timi doğrudan olanaksız kılar. Yapıt ile «özgün» arasında bu türden bir karşılaştırmanın yapılması, sanata yabancı­ lığın kesin belirtisidir ve sanata yabancı olan — ama gün­ lük yaşamın akışı içersinde insana yakın gelen— böyle bir tutumun yadsınması, çoklarını sanatın yansıtıcı özyapışı­ nı bütünüyle yadsımaya götürür. Bu tutum, kendinde ile bizimiçin arasında estetik alanda hiç kuşkusuz karmaşık yapı taşıyan ilişkinin başka bir yönden yanlış değerlendi­ rilmesine yol açar. Çünkü estetik mimesis’e ilişkin ayrın­ tılı açıklamalarımızın gösterdiği gibi, kendinde var olan dünyada belli bir nesne aracılığıyla belli bir sanat yapıtın­ da «öykünülmüş» belli bir nesnenin ilke olarak gösterilememesi, mimesis’in gerçekliğin yansıtılması olma özelliği­ ni hiçbir biçimde ortadan kaldırmamaktadır.

Sanatçının kendinde’yle sağlamaya çalıştığı uyum, bunlardan çok daha geniş kapsamlı, zengin ve derindir; tek tek durumlarda bu uyuma varılabilmesi ise yalnızca yapı­ tın yetkinliğe ulaştırılabilmesi için bir araçtır. Sanatçının çalışmasında karşı karşıya bulunduğu kendinde, insanlığın 62