De chirurg is niet technisch opgeleid

Kak Khee Yeung is vaatchirurg in het Amsterdam UMC en doet daarnaast onder meer onderzoek naar aorta aneurysma. In iedere editie van HPNLmagazine houdt ze ons op de hoogte van haar werk en de nieuwste ontwikkelingen binnen haar vakgebied. Dit keer vertelt ze over technische geneeskunde, samen met Stefan Smorenburg, technisch geneeskundige op de afdeling vaatchirurgie.

Wat doet een technisch geneeskundige precies?

Kak Khee: “Geneeskunde is altijd volop in ontwikkeling en ook binnen de vaatchirurgie maken we gebruik van allerlei nieuwe technologische ontwikkelingen. Daarover heb ik in voorgaande edities al veel verteld. Wij als chirurgen zijn echter niet erg technisch opgeleid. Daarom werken we samen met technisch geneeskundigen, die kennis hebben van zowel de technische als de medische kant van het vak. Dit vakgebied bestaat ruim vijftien jaar en op andere afdelingen van het Amsterdam UMC wordt hier soms al gebruik van gemaakt, maar voor de vaatchirurgie is dit nog betrekkelijk nieuw.”

Stefan: “Vroeger als kind wilde ik uitvinder worden, maar ook dokter. Toen ik hoorde over de opleiding technische geneeskunde, leek me dat ideaal. Ik werk als het ware op het snijvlak van arts en ingenieur. Als technisch geneeskundige ben je BIG-geregistreerd, wat inhoudt dat je patiënten mag zien en behandelen, maar je bent ook opgeleid om nieuwe technologieën te implementeren in een ziekenhuis. Een ingenieur spreekt een heel andere taal dan een arts en ik spreek eigenlijk beide talen. We begeleiden dus het gebruik van nieuwe technologieën.”

Kun je een voorbeeld geven?

Stefan: “Zeker. Vroeger werd een patiënt bij de meeste operaties opengemaakt, maar nu wordt er steeds meer gebruik gemaakt van minimaal invasieve methodes, dus met kleine incisies of zelfs helemaal zonder snijden. Bij sommige van die operaties, zoals het plaatsen van stents via de lies, maken we gebruik van 3D-navigatie. Bij zo’n operatie ben ik verantwoordelijk voor de navigatie en onderdeel van het OK-team. De apparatuur hiervoor is supercomplex en er wordt niet altijd volledig gebruikgemaakt van alle mogelijkheden. Dat is zonde: alsof je van een Ferrari alleen de eerste twee versnellingen gebruikt.”

Kak Khee: “Bij operaties waarbij beeldvorming belangrijk is, vragen we Stefan – of zijn collega Kaj Kappe, ook technisch geneeskundige – om de operatie in 3D voor te bereiden. Tijdens de operatie worden de beelden gefuseerd en gebruiken we de techniek om ons te vertellen hoe we moeten draaien met de C-arm om een bloedvat beter in beeld te krijgen. Dat is heel waardevol. Voor mij als chirurg geeft het veel rust dat iemand meedoet en meedenkt die niet alleen verstand heeft van de technologie, maar ook van de anatomie én de patiënt kent. Daarnaast zijn technisch geneeskundigen ook stralingsdeskundigen. Stefan houdt dus ook in de gaten hoe het team zo min mogelijk schadelijke röntgenstraling ontvangt.”

Hoe kan de technisch geneeskundige bijdragen aan het gebruik van AI, oftewel Artificiële Intelligentie?

Stefan: “Mijn promotietraject is gericht op het gebruik van geavanceerde beeldvorming en het gebruik van AI om complicaties te verminderen bij operaties via de lies. Naast ondersteuning in de operatiekamer, houd ik me dus ook bezig met projecten om – bijvoorbeeld – het gebruik van patiëntdata en patiëntbeeldvorming te optimaliseren met AI-algoritmes. Het ziekenhuis heeft veel informatie beschikbaar van patiënten, zoals bloeddrukwaarden, labwaardes, CT-scans en MRI-scans. Al die data ligt opgeslagen, maar het volledige potentieel wordt niet gebruikt. Door deze data in te voeren in een computermodel, kun je een volledig persoonlijk behandelplan voor de patiënt maken. Dus geen one size fits all-behandeling meer, maar een specifiek advies gebaseerd op alle informatie die we over iemand hebben, gerelateerd aan duizenden andere patiënten. Momenteel wordt op een scan bijvoorbeeld alleen de diameter van een aneurysma gemeten, terwijl er met de huidige technieken al veel meer zou kunnen.”

Wat dan nog meer?

Stefan: “We kunnen tegenwoordig bijvoorbeeld een 4D CT-scan maken: geen stilstaand, maar dynamisch beeld, alsof het een filmpje is.