Hanna Wach
Czy Korczak stosowałby TIK w swojej pracy?
Na pewno tak! Janusz Korczak był nowatorem w wielu dziedzinach, a jego poglądy na wychowanie i prawa dziecka - zasługują na wyjątkową uwagę. Zanim je przedstawię trochę historii. Historia Praw Dziecka - Pierwsze przepisy chroniące prawa dziecka, ogłoszono w Wielkiej Brytanii na początku XIX wieku. Dotyczyły one wprowadzenia zakazu zatrudniania małych dzieci w kopalniach, fabrykach i w rolnictwie. Zaczęły jednak obowiązywać dopiero od 1908 roku. - Do 1912 r. przyjęto podobne ustawy we Francji, na Węgrzech, Belgii. - W 1920 roku powołano w Genewie Międzynarodowy Związek Pomocy Dzieciom (UISE). - W 1922 r. powstało Międzynarodowe Stowarzyszenie Opieki nad Dzieckiem w celu poprawy ich sytuacji (materialnej, rodzinnej) – głównie dzieci osieroconych i bezdomnych. - W 1924 Zgromadzenie Ogólne Ligi Narodów przyjęło Deklarację Praw Dziecka, zwaną Genewską - Na dalszą ewolucję praw dziecka wpływ miały nowoczesne koncepcje pedagogiczne – w tym właśnie Janusza Korczaka. W 1920 r. opublikował on pracę "Magna Charta Libertatis", w której za podstawę praw dziecka uznał poszanowanie osoby dziecka ("Nie ma dziecka, jest człowiek"). - Promocją praw dziecka po II Wojnie Światowej zajęła się Organizacja Narodów Zjednoczonych wraz z utworzoną w 1945 r. agendą UNESCO. Celem organizacji jest niesienie pomocy dzieciom na całym świecie. - Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło w 1959 r. Deklarację Praw Dziecka (nie ma ona jednak charakteru obowiązującego). - W 1989 w ramach ONZ została uchwalona Konwencja o Prawach Dziecka. - W 1996 Rada Europy zainicjowała Konwencję o wykonywaniu praw dzieci, która nabrała mocy w 2000. - W Polsce w 2000 roku powołano Rzecznika Praw Dziecka. Odnoszę jednak wrażenie, że nie tylko w krajach „trzeciego świata”, ale także w Europie i w Polsce daleko jest jeszcze do przestrzegania podstawowych praw dziecka.
Przykładem niech będzie protest posła ZChN – Marka Jurka dotyczący zakazu bicia dzieci wygłoszony w 1993 roku („Dzieci nie bite są mniej współczujące i bardziej histeryczne - tak w 1993 r. Marek Jurek, poseł ZChN, protestował przeciwko zakazowi stosowania kar cielesnych (w projekcie Karty Praw i Wolności). Jurek powoływał się na Jamesa Dobsona, amerykańskiego psychologa, który twierdził, że łagodne klapsy można stosować już między piętnastym a osiemnastym miesiącem życia. Prawdziwe bicie należy zarezerwować na czas ostrych konfliktów w wieku starszym, przy czym "lanie powinno boleć, bo w innym wypadku nie przyniesie efektu". Dobson twierdził, że "dziecko - tak jak pies - musi wiedzieć, kogo ma słuchać, a nauczyć się tego może tylko dzięki biciu". Czy bicie dzieci jest dopuszczalną metodą wychowawczą, czy jest absolutnie nie do przyjęcia? Czy łagodne formy cielesnego karania, na przykład klaps, można zaakceptować, czy nie? Prawie 85 proc. Polaków badanych przez Pentor sprzeciwia się stosowaniu kar cielesnych wobec dzieci”. http://www.wprost.pl/ar/13168/Bic-czy-nie-bic/; powszechna metoda: http://wiadomosci.onet.pl/tablica/biciedzieci-bylo-powszechna-metoda-wychowawcza-w-,1667,238933,104464811,watek.html).
A teraz prawa i TIK. Podstawowe elementy pedagogiki Janusza Korczaka stanowiące zarazem podstawy praw dziecka: • prawo do bycia szanowanym, dziecko rozwija się dzięki własnej aktywności – miedzy innymi dzięki znajomości TIK • prawo do miłości – stworzenia atmosfery ciepła, opieki i przyjaźni (ciągły kontakt z przyjaciółmi choćby przez Facebook, wykorzystanie innych mediów społecznościowych) • prawo do posiadania własnych tajemnic (tajemnicy własnych spraw, przeżyć i doznań), a może gromadzić te tajemnice gdzieś na własnym blogu? • prawo do samostanowienia o sobie (rozumiane także jako prawo do oporu, do protestu, do wypowiadania własnych myśli, do aktywnego życia) – i znów aktywność własna może być związana z aktywnością w sieci • prawo do własności (także posiadania własnego działania np.: blogu w sieci) • prawo do rozwoju, także przez udział w mediach społecznościowych, wykorzystywaniu TIK
• prawo do zabawy – to także umiejętność korzystania z TIK (np. gry strategiczne)
• prawo do pracy
• prawo do sprawiedliwości (przestrzeganie zasad etyki także w działalności w sieci np. prawa autorskie).
Z pewnością tablicą ogłoszeń w Domu Sierot Janusza Korczaka byłby Padlet! Może także z takimi wpisami:
Wychowankowie stworzyliby własna grupę na Facebooku i działaliby w sieci. Korczak z pewnością pisałby swojego bloga! Może o wychowaniu, a może o codziennych sprawach (bo przecież swój pamiętnik pisał do 4 sierpnia 1942 roku…).