مقالات وبحوث للدكتور عبد الكريم بكار

Page 1

‫ٓوخ‪٫‬ص ُِيًظ‪ ٍٞ‬حُ٘‪٤‬ن ‪:‬‬

‫عبد الكريم بكار‬ ‫جمعها ونسقها‬ ‫الباحث فً القرآن والسنة‬

‫علً بن ناٌف الشحود‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪2‬‬

‫جدول المحتويات‬ ‫‪-1‬‬ ‫‪-2‬‬ ‫‪-3‬‬ ‫‪-4‬‬ ‫‪-5‬‬ ‫‪-6‬‬ ‫‪-7‬‬ ‫‪-8‬‬ ‫‪-9‬‬ ‫‪-10‬‬ ‫‪-11‬‬ ‫‪-12‬‬ ‫‪-13‬‬ ‫‪-14‬‬ ‫‪-15‬‬ ‫‪-16‬‬ ‫‪-17‬‬ ‫‪-18‬‬ ‫‪-19‬‬ ‫‪-20‬‬ ‫‪-21‬‬ ‫‪-22‬‬ ‫‪-23‬‬ ‫‪-24‬‬ ‫‪-25‬‬ ‫‪-26‬‬ ‫‪-27‬‬ ‫‪-28‬‬ ‫‪-29‬‬ ‫‪-30‬‬ ‫‪-31‬‬ ‫‪-32‬‬ ‫‪-33‬‬ ‫‪-34‬‬ ‫‪-35‬‬ ‫‪-36‬‬ ‫‪-37‬‬ ‫‪-38‬‬ ‫‪-39‬‬ ‫‪-40‬‬ ‫‪-41‬‬

‫سيرة ذاتية‬ ‫حُ٘وي حُزّ٘خء‬ ‫آٌخٗخص ٓظِح‪٣‬يس‬ ‫ح‪٤ٗ٧‬خء حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س‬ ‫ٓلخ‪َٛ‬س حُ َّ٘‪ٍٝ‬‬ ‫حُ ٌِلخف حُٔ​ٔظٔ َّ‬ ‫ٌٓ٘‪٬‬ص حُٔؼوق‬ ‫حُلّْ حُيػ‪ّ ٞ‬‬ ‫‪١‬‬ ‫ّ‬ ‫حٌُ‪ّ٤٘ٛ‬ش حُ ُٔوَ‪ُ ْٞ‬زش‬ ‫اىحٍس حُؼوخكش‬ ‫ٓلخ‪ُِ ٍٝ‬ظَر‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش‬ ‫حُ٘ٔ‪ ٢‬حُؼِ‪ِ٣‬‬ ‫‪ٛ‬يح‪٣‬خ حُـَرخء‬ ‫ٓٔخٗؼخص‬ ‫كظ‪٣ ٫ ٠‬ظؤهَ حُ٘‪َٜ‬‬ ‫اٍٗخى ح‪ٓ٧‬جِش‬ ‫حُٔ٘خػش حُلٌَ‪٣‬ش‬ ‫ٌِٓٔش حَُ‪ٝ‬ف‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُزؼ‪٤‬ي‬ ‫ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‬ ‫ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬حُظزٔ‪٢٤‬‬ ‫أُٓش ‪ٓٝ‬خثَ أّ أُٓش أ‪ٛ‬يحف‬ ‫هطخد طزِ‪٤‬ـ‪٢‬‬ ‫حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪١ٞ‬‬ ‫حٌَُحٓش حُـَ‪٣‬لش‬ ‫حُزلغ ػٖ حُظ‪ٞ‬حُحٕ‬ ‫‪ٌٓ ٫‬خٕ ُِ‪ٜ‬ـخٍ ك‪ ٢‬ػ‪ َٜ‬حٌُزخٍ‬ ‫طلي‪ ١‬حَُهخء!‬ ‫‪١‬خهش حُظلَٔ!‬ ‫ٖٓ ‪١‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء‬ ‫حُلٌَ ‪١‬ز‪٤‬ؼظ‪ٝ ٚ‬أ‪٤ٔٛ‬ظ‪ٚ‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ك‪ ٢‬ح‪٩‬ػ‪ّ٬‬‬ ‫ُٖٔ ‪ ٌٙٛ‬حُو‪ٔ٤‬ش ؟‬ ‫ه‪ ٍٜٞ‬حُؼوَ‬ ‫ػوخكش حُظٔخإٍ‬ ‫اُ‪ٓ ٠‬ظ‪٠‬‬ ‫أكن‬ ‫اىحٍس حُظ٘خه‪ٞ‬‬ ‫ٓوخٍرش حُلو‪٤‬وش‬ ‫طـي‪٣‬ي حُزؼي حُؼوِ‪٢‬‬ ‫حُوَحءس ‪ٓ ..‬ي‪ ٟ‬حُل‪٤‬خس‬ ‫ط‪٤ٓٞ‬غ هخػيس حُل‪ْٜ‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪69‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪82‬‬ ‫‪87‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪93‬‬ ‫‪97‬‬ ‫‪99‬‬ ‫‪103‬‬ ‫‪105‬‬ ‫‪108‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪118‬‬ ‫‪122‬‬ ‫‪124‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪128‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪131‬‬ ‫‪132‬‬ ‫‪134‬‬ ‫‪137‬‬ ‫‪144‬‬ ‫‪147‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬ ‫‪-42‬‬ ‫‪-43‬‬ ‫‪-44‬‬ ‫‪-45‬‬ ‫‪-46‬‬ ‫‪-47‬‬ ‫‪-48‬‬ ‫‪-49‬‬ ‫‪-50‬‬ ‫‪-51‬‬ ‫‪-52‬‬ ‫‪-53‬‬ ‫‪-54‬‬ ‫‪-55‬‬ ‫‪-56‬‬ ‫‪-57‬‬ ‫‪-58‬‬ ‫‪-59‬‬ ‫‪-60‬‬ ‫‪-61‬‬ ‫‪-62‬‬ ‫‪-63‬‬ ‫‪-64‬‬ ‫‪-65‬‬ ‫‪-66‬‬ ‫‪-67‬‬ ‫‪-68‬‬ ‫‪-69‬‬ ‫‪-70‬‬ ‫‪-71‬‬ ‫‪-72‬‬ ‫‪-73‬‬ ‫‪-74‬‬ ‫‪-75‬‬ ‫‪-76‬‬ ‫‪-77‬‬ ‫‪-78‬‬ ‫‪-79‬‬ ‫‪-80‬‬ ‫‪-81‬‬ ‫‪-82‬‬ ‫‪-83‬‬ ‫‪-84‬‬ ‫‪-85‬‬ ‫‪-86‬‬

‫ٖٓ أؿَ اٗظخؿ‪٤‬ش أك‪ .. َ٠‬أ‪٤ٔٛ‬ش ٍْٓ ح‪ٛ٧‬يحف‬ ‫‪ٝ‬كيس ح‪ٓ٧‬ش ‪ٓ :‬ؼ‪ٞ‬هخص ‪ٝ‬آٌخٗخص‬ ‫ر‪ ٖ٤‬حُٔلٌَ ‪ٝ‬حُٔوظ‪ٚ‬‬ ‫{ ‪َّ َِ ِ​ِ ْ٠ُ٣ َٖٓ ٝ‬‬ ‫َ‬ ‫‪} َ٤‬‬ ‫َّللاُ كَ َٔخ ُ‪َٓ ِٖٓ ُٚ‬زِ ٍ‬ ‫ٗٔ‪ٞ‬ح َّللا كؤٗٔخ‪ ْٛ‬أٗلٔ‪ْٜ‬‬ ‫{كخٓظوْ ًٔخ أَٓص}‬ ‫{ ‪٢ٗ ًَ ٖٓٝ‬ء هِو٘خ ُ‪ٝ‬ؿ‪ُ ٖ٤‬ؼٌِْ طًٌَ‪} ٕٝ‬‬ ‫{ ‪ٝ‬إ ط‪ٜ‬زَ‪ٝ‬ح ‪ٝ‬طظو‪ٞ‬ح ‪٤ً ًَْ٠٣ ٫‬ي‪٤ٗ ْٛ‬جخ ً }‬ ‫{ ‪٣ ٖٓٝ‬ئص حُلٌٔش كوي أ‪ٝ‬ط‪ ٢‬ه‪َ٤‬حً ًؼ‪َ٤‬حً }‬ ‫{ ‪ٗٝ‬زِ‪ ًْٞ‬رخَُ٘ ‪ٝ‬حُو‪ َ٤‬كظ٘ش }‬ ‫{ ‪ٝ‬هِن ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٟ‬ؼ‪٤‬لخ ً }‬ ‫{ حىهِ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬حُِْٔ ًخكش}‬ ‫{ ‪ٝ‬إٔ ط‪ٜٞٓٞ‬ح ه‪} ٌُْ َ٤‬‬ ‫{ إ ه‪ ٖٓ َ٤‬حٓظؤؿَص حُو‪ ١ٞ‬ح‪} ٖ٤ٓ٧‬‬ ‫ْـزُيَ أَؿْ َٔخ ُٓ‪} ْ​ْ ُٜ‬‬ ‫{ ‪ٝ‬ا ًَح ٍَأَ ْ‪٣‬ظَ‪ ْ​ْ ُٜ‬طُؼ ِ‬ ‫‪ٝ‬ؿ ْيَٗخ آرَخ َءَٗخ َػَِ‪ ٠‬أُ َّٓ ٍش }‬ ‫{ اَّٗخ َ‬ ‫{ ‪٤ْ ًَ ٝ‬قَ طَ‪ ْٜ‬زِ َُ َػَِ‪َٓ ٠‬خ َُ ْ​ْ طُ ِل ْ‬ ‫‪ ٢‬رِ ِ‪ُ ٚ‬هزَْحً}‬ ‫‪َ٤‬سً رِ ْبً ِٕ َّ‬ ‫{ ًَْ ِّٖٓ كِجَ ٍش هَِ​ِ‪ٍ َِ٤‬ش َؿَِزَ ْ‬ ‫َّللاِ }‬ ‫ض كِجَشً ًَؼِ َ‬ ‫{ َّ‬ ‫َْ ‪َُْٔ٣‬حً }‬ ‫إ َٓ َغ حُ ُؼٔ ِ‬ ‫َّ‬ ‫ض َّللاِ طَلْ ِ‪} ً٬٣ٞ‬‬ ‫{ ‪ َُٖٝ‬ط َِـ َي ُِ َُّٔ٘ ِ‬ ‫{ ‪ٝ‬هَ حػِٔ‪ٞ‬ح ‪} ..‬‬ ‫{ ‪ٝ‬هَطَّ ْؼَٖ أَ ْ‪ِ ٣‬ي‪}.. َُّٖ َٜ٣‬‬ ‫{ كَخطَّوُ‪ٞ‬ح َّ‬ ‫َّللاَ َٓخ ح ْٓظَطَ ْؼظُ ْ​ْ }‬ ‫{أَ‪َُِٜ ْٛ‬خ ػَخرِ ٌت‬ ‫ض ‪ٝ‬كَ​َْ ُػ‪َٜ‬خ كِ‪ ٢‬حُ َّٔ َٔخ ِء}‬ ‫{ كخػظزَ‪ٝ‬ح ‪٣‬خ أ‪ ٢ُٝ‬ح‪٧‬ر‪ٜ‬خٍ}‬ ‫ُ‬ ‫{ ًَخُٗ‪ٞ‬ح ‪َ٣ َ٫‬ظََ٘خ‪ َٕ َْٞٛ‬ػَٖ ُّٓ٘ ٌَ ٍَ كَ َؼِ‪} ُٙٞ‬‬ ‫خّ أَ ْٗ‪َ٤‬خء‪} ْ​ْ ُٛ‬‬ ‫{ ‪ ٫ٝ‬طَزْوَ ُٔ‪ٞ‬ح حَُّ٘ َ‬ ‫ك‪ ٍٞ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٗ -‬ز‪ ٞ‬حُؼ‪)1( َٜ‬‬ ‫ك‪ ٍٞ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٗ -‬ز‪ ٞ‬حُؼ‪)2( َٜ‬‬ ‫ك‪ ٍٞ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪٣ِٓ -‬ي ٖٓ حُ‪ٞ‬ػ‪)3( ٢‬‬ ‫ك‪ ٍٞ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٓ -‬وخ‪ٓٝ‬ش حُظ‪)4( ٖ٤ٜٔ‬‬ ‫ك‪ ٍٞ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ -‬حُلٌخى ٖٓ ح‪)5( َٓ٧‬‬ ‫ك‪ ٍٞ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪)6( -‬‬ ‫ك‪ ٍٞ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ -‬كَ٘ حُ٘ـخف (‪)7‬‬ ‫ك‪ ٍٞ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ -‬حُل‪٤‬خس ُ‪ٔ٤‬ض ‪١ٍٝ‬ش (‪)8‬‬ ‫ٌٓخكلش حُؼٔخء (‪)1‬‬ ‫ٌٓخكلش حُؼٔخء (‪)2‬‬ ‫ٌٓخكلش حُؼٔخء (‪)3‬‬ ‫ٌٓخكلش حُؼٔخء (‪)4‬‬ ‫ٌٓخكلش حُؼٔخء (‪)5‬‬ ‫ٌٓخكلش حُؼٔخء (‪)6‬‬ ‫‪٤ٛ‬خؿش حُو‪ٞ‬س (‪)1‬‬ ‫‪٤ٛ‬خؿش حُو‪ٞ‬س (‪)2‬‬ ‫‪٤ٛ‬خؿش حُو ّ‪ٞ‬س (‪)3‬‬ ‫ِ‬ ‫‪٤ٛ‬خؿش حُو‪ٞ‬س (‪)4‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪153‬‬ ‫‪156‬‬ ‫‪159‬‬ ‫‪162‬‬ ‫‪166‬‬ ‫‪170‬‬ ‫‪175‬‬ ‫‪178‬‬ ‫‪182‬‬ ‫‪185‬‬ ‫‪188‬‬ ‫‪191‬‬ ‫‪194‬‬ ‫‪197‬‬ ‫‪201‬‬ ‫‪204‬‬ ‫‪207‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪212‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪218‬‬ ‫‪221‬‬ ‫‪223‬‬ ‫‪230‬‬ ‫‪233‬‬ ‫‪237‬‬ ‫‪241‬‬ ‫‪243‬‬ ‫‪245‬‬ ‫‪247‬‬ ‫‪249‬‬ ‫‪251‬‬ ‫‪253‬‬ ‫‪255‬‬ ‫‪257‬‬ ‫‪259‬‬ ‫‪261‬‬ ‫‪263‬‬ ‫‪265‬‬ ‫‪267‬‬ ‫‪269‬‬ ‫‪271‬‬ ‫‪273‬‬ ‫‪275‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬ ‫‪-87‬‬ ‫‪-88‬‬ ‫‪-89‬‬ ‫‪-90‬‬ ‫‪-91‬‬ ‫‪-92‬‬ ‫‪-93‬‬ ‫‪-94‬‬ ‫‪-95‬‬ ‫‪-96‬‬ ‫‪-97‬‬ ‫‪-98‬‬ ‫‪-99‬‬ ‫‪-100‬‬ ‫‪-101‬‬ ‫‪-102‬‬ ‫‪-103‬‬ ‫‪-104‬‬ ‫‪-105‬‬ ‫‪-106‬‬ ‫‪-107‬‬ ‫‪-108‬‬ ‫‪-109‬‬ ‫‪-110‬‬ ‫‪-111‬‬ ‫‪-112‬‬ ‫‪-113‬‬ ‫‪-114‬‬ ‫‪-115‬‬ ‫‪-116‬‬ ‫‪-117‬‬ ‫‪-118‬‬ ‫‪-119‬‬ ‫‪-120‬‬ ‫‪-121‬‬ ‫‪-122‬‬ ‫‪-123‬‬ ‫‪-124‬‬ ‫‪-125‬‬ ‫‪-126‬‬ ‫‪-127‬‬ ‫‪-128‬‬ ‫‪-129‬‬ ‫‪-130‬‬ ‫‪-131‬‬

‫‪٤ٛ‬خؿش حُو ّ‪ٞ‬س (‪)5‬‬ ‫‪٤ٛ‬خؿش حُو‪ٞ‬س (‪)6‬‬ ‫‪٤ٛ‬خؿش حُو‪ٞ‬س (‪)7‬‬ ‫‪٤ٛ‬خؿش حُو‪ٞ‬س (‪)8‬‬ ‫حُز٘‪٤‬ش حُؼوِ‪٤‬ش‬ ‫ٍٓ‪٠‬خٕ‪ :‬كَ‪ٛ‬ش ُِظـي‪٣‬ي‬ ‫حُظؼ‪ّٜ‬ذ (‪)1‬‬ ‫حُظؼ‪ّٜ‬ذ (‪)2‬‬ ‫حُظؼ‪ّٜ‬ذ (‪)3‬‬ ‫حُظّؼ‪ ُّٜ‬ذ (‪)4‬‬ ‫ؿِء ٖٓ ًَ (‪)1‬‬ ‫ؿِء ٖٓ ًَ (‪)2‬‬ ‫حُٔؼخى‪٫‬ص حُ‪ّٜ‬ؼزش (‪)1‬‬ ‫حُٔؼخى‪٫‬ص حُ‪ٜ‬ؼزش (‪)2‬‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُلٌ‪ْ٤‬‬ ‫ح‪٫‬هظَحم حُو‪٢ٔ٤‬‬ ‫ٗزخدٌت كخثَِ (‪)1‬‬ ‫ٗزخد كخثَ (‪)2‬‬ ‫ٗزخد كخثَ (‪)3‬‬ ‫حَُٔحؿؼش حُ٘و‪٤ٜ‬ش (‪)1‬‬ ‫حَُٔحؿؼش حُ٘و‪ّ٤ٜ‬ش (‪)2‬‬ ‫‪)1( ... ٌُٖٝ‬‬ ‫‪)2( ... ٌُٖٝ‬‬ ‫رِ ْ٘‪٤‬شُ حُظوِّق‬ ‫ريح‪٣‬ش طو ّيّ‬ ‫ٖٓ أؿَ حُٔؼخهلش (‪)1‬‬ ‫ٖٓ أؿَ حُٔؼوخكش (‪)2‬‬ ‫حُظلٌ‪ َ٤‬حُ٘زخر‪٢‬‬ ‫حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٝ‬حُظـي‪٣‬ي‬ ‫ٗ‪ٞ‬ػ‪ّ٤‬ش حُل‪٤‬خس‬ ‫اىحٍس حُؼوخكش‬ ‫‪ٛ‬يح‪٣‬خ حُـَرخء (‪)1‬‬ ‫‪ٛ‬يح‪٣‬خ حُـَرخء (‪)2‬‬ ‫حٌَُحٓش حُـَ‪٣‬لش‬ ‫طـ٘ذ ٍىحص حُلؼَ ؿ‪ َ٤‬حُٔيٍ‪ٓٝ‬ش‬ ‫(ً‪٤‬ق ٗ‪ٞ‬كي حُ‪ٜ‬ق ر‪ ٖ٤‬حُيػخس ‪ٝ‬حُـٔخػخص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ؟)‬ ‫هَحءس ك‪ٝ ٢‬هخثغ ٓؤٓخس‬ ‫ٗ‪٢‬ء ٗو‪٢ٜ‬‬ ‫ٓي‪)1( ٟ‬‬ ‫ٓي‪)2( ٟ‬‬ ‫ٓي‪)3( ٟ‬‬ ‫ٓي‪)4( ٟ‬‬ ‫ٓي‪)5( ٟ‬‬ ‫ٓي‪)6( ٟ‬‬ ‫ٓي‪)7( ٟ‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪277‬‬ ‫‪279‬‬ ‫‪281‬‬ ‫‪283‬‬ ‫‪285‬‬ ‫‪286‬‬ ‫‪288‬‬ ‫‪290‬‬ ‫‪292‬‬ ‫‪294‬‬ ‫‪296‬‬ ‫‪298‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪302‬‬ ‫‪304‬‬ ‫‪306‬‬ ‫‪308‬‬ ‫‪310‬‬ ‫‪312‬‬ ‫‪314‬‬ ‫‪316‬‬ ‫‪318‬‬ ‫‪320‬‬ ‫‪322‬‬ ‫‪324‬‬ ‫‪326‬‬ ‫‪328‬‬ ‫‪330‬‬ ‫‪332‬‬ ‫‪334‬‬ ‫‪336‬‬ ‫‪338‬‬ ‫‪340‬‬ ‫‪342‬‬ ‫‪346‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪355‬‬ ‫‪359‬‬ ‫‪362‬‬ ‫‪364‬‬ ‫‪366‬‬ ‫‪367‬‬ ‫‪368‬‬ ‫‪370‬‬ ‫‪371‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬ ‫‪-132‬‬ ‫‪-133‬‬ ‫‪-134‬‬ ‫‪-135‬‬ ‫‪-136‬‬ ‫‪-137‬‬ ‫‪-138‬‬ ‫‪-139‬‬ ‫‪-140‬‬ ‫‪-141‬‬ ‫‪-142‬‬ ‫‪-143‬‬ ‫‪-144‬‬ ‫‪-145‬‬ ‫‪-146‬‬ ‫‪-147‬‬ ‫‪-148‬‬ ‫‪-149‬‬ ‫‪-150‬‬ ‫‪-151‬‬ ‫‪-152‬‬ ‫‪-153‬‬ ‫‪-154‬‬ ‫‪-155‬‬ ‫‪-156‬‬ ‫‪-157‬‬ ‫‪-158‬‬

‫حُ‪٤٘١ٞ‬ش‪ :‬حٗظوخٍ ٖٓ حُـَ‪ِ٣‬س اُ‪ ٠‬حُؼوَ‬ ‫حُوِ‪ َ٤‬حُيحثْ‬ ‫رخُؼِْ ‪ ٫‬رخًٌُخء‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظلخٕ حُ‪ٜ‬ؼذ‬ ‫ُٖٔ ‪ ٌٙٛ‬حُو‪ٔ٤‬ش؟‬ ‫"حَُٔأس‪ٗ :‬وطش ٓل‪٤ِٜ‬ش"‬ ‫ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ (‪)2/1‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُزؼ‪٤‬ي (‪)1‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُزؼ‪٤‬ي (‪)2‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُزؼ‪٤‬ي (‪)3‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُزؼ‪٤‬ي (‪)4‬‬ ‫ٓوخرِش ٓغ ٓـِش حُٔ٘خٍ‬ ‫حَُٓخُش ‪ -‬ك‪ ٍٞ‬أىحء حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ك‪ ٢‬حَُٔكِش حُٔخ‪٤ٟ‬ش‪.‬‬ ‫أٗخ ‪ٝ‬حُلَ٘‬ ‫اىحٍس حُظؼخٗق (‪)2/1‬‬ ‫حُلٌَ ‪١‬ز‪٤‬ؼظ‪ٝ ٚ‬أ‪٤ٔٛ‬ظ‪ٚ‬‬ ‫ر٘خء حَُٔأس حُيحػ‪٤‬ش ‪ٝ‬طٌ‪ٜ٘٣ٞ‬خ‬ ‫(ً‪٤‬ق) ٓ‪ٜ‬يٍ ‪ّٞٔٛ‬‬ ‫ػويس حُ٘ٔ‪٤‬خٕ‬ ‫حُظ٘و‪٤‬ذ حُٔؼَك‪٢‬‬ ‫ً‪٤‬ق ط‪ٜ‬زق ٓؼِٔخ ٗخؿلخ ؟‬ ‫أكٌخٍ ‪٣‬ـذ إٔ طظـ‪َ٤‬‬ ‫‪ٛٝ‬خ‪٣‬خ ُلَ حٌُٔ٘‪٬‬ص‬ ‫ر‪ٓ ٖ٤‬ؤُم ح‪ُٓ٧‬ش ‪ٝ‬أُٓخص حُظلٌ‪َ٤‬‬ ‫حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪ٓ ...٢‬ؼ٘خ‪ٓٝ ،ٙ‬و‪ٓٞ‬خص ٗـخك‪ٚ‬‬ ‫حُظَر‪٤‬ش ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُل‪ٞ‬حٍ‬ ‫‪ٔٓٝ‬خط‪ٚ‬‬ ‫حُٔ٘خم ح‪ ١َٓ٧‬حُِٔ‪ِ ْ٤‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪372‬‬ ‫‪374‬‬ ‫‪376‬‬ ‫‪378‬‬ ‫‪380‬‬ ‫‪381‬‬ ‫‪387‬‬ ‫‪390‬‬ ‫‪393‬‬ ‫‪396‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪403‬‬ ‫‪417‬‬ ‫‪420‬‬ ‫‪423‬‬ ‫‪425‬‬ ‫‪429‬‬ ‫‪434‬‬ ‫‪436‬‬ ‫‪438‬‬ ‫‪440‬‬ ‫‪446‬‬ ‫‪450‬‬ ‫‪452‬‬ ‫‪455‬‬ ‫‪461‬‬ ‫‪465‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪6‬‬

‫بسم هللا الرحمن الرحٌم‬ ‫حُلٔي هلل ٍد حُؼخُٔ‪ٝ ،ٖ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪٤ٓ ٠‬ي ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪ٝ‬حَُِٔٓ‪ٝ ،ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬آُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ ٚ‬أؿٔؼ‪ ٖٓٝ ،ٖ٤‬طزؼ‪ْٜ‬‬ ‫ربكٔخٕ اُ‪ ّٞ٣ ٠‬حُي‪.ٖ٣‬‬ ‫أٓخ رؼي ‪:‬‬ ‫ك‪ٓ ٌٜٙ‬ـٔ‪ٞ‬ػش ‪٤١‬زش ‪ٔٓٝ‬ظ٘ؼش ٖٓ ٓوخ‪٫‬ص ‪ٝ‬رل‪ٞ‬ع حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ كلظ‪َّ ٚ‬للا‬ ‫‪ ٢ٛٝ‬رل‪ٞ‬ع كٌَ‪٣‬ش ػٔ‪٤‬وش ك‪ ٍٞ‬أَٓح‪ ٝ‬حُٔـظٔغ ح‪٤ًٝ ،٢ٓ٬ٓ٩‬ل‪٤‬ش ػ‪٬‬ؿ‪ٜ‬خ رٌَ٘ ىه‪٤‬ن‪ ،‬رؼ‪٤‬يح ػٖ حُ‪ٜ‬وذ‬ ‫‪ٝ‬حُ‪٠‬ـ‪٤‬ؾ‪ٞ٘ٓ ٢ٛٝ ،‬ػش ‪ٗٝ‬خِٓش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي هٔض رـٔؼ‪ٜ‬خ – ‪٤ٔٛ٧‬ظ‪ٜ‬خ حُزخُـش ‪ٞٓ ٖٓ -‬حهغ ًؼ‪َ٤‬س أ‪ٜٔٛ‬خ ٓ‪ٞ‬هؼ‪:ٖ٤‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬هغ حُٔ​ِْٔ حُ‪ّٞ٤‬‬ ‫‪٤ٛٝ‬ي حُل‪ٞ‬حثي‬ ‫‪ٝ‬هي هٔض ر‪ٟٞ‬ؼ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُ٘خِٓش ‪ٝ‬ك‪َٜٓ‬ظ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ًٌُٝ‬ي كوي هٔض رل‪َٜٓ‬ظ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٍٞ‬ى‬ ‫‪ٟٝ​ٝ‬ؼض طَؿٔش ٓوظ‪َٜ‬س ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش ُِيًظ‪ ٍٞ‬كلظ‪َّ ٚ‬للا‬ ‫هخٍ طؼخُ‪:٠‬‬ ‫{أََِٗ ٍَ َِٖٓ حُ َّٔ َٔخء َٓخء كَ َٔخَُ ْ‬ ‫َخع‬ ‫ٍَ‪َٛ‬خ كَخكْ ظَ َٔ َ​َ حُ َّٔ ْ‪ َُ َُ ٤‬رَيًح ٍَّحرِ‪ً٤‬خ َ‪َّٔ ِٓ ٝ‬خ ‪ُٞ٣‬هِ ُي‪َ َٕٝ‬ػَِ ْ‪ ِٚ ٤‬كِ‪ ٢‬حَُّ٘ ِ‬ ‫ض أَ‪ِ ْٝ‬ى‪َ٣‬شٌت رِوَي ِ‬ ‫خٍ ح ْرظِـَخء ِك ِْ‪ٍ َ٤‬ش أَ‪َٓ ْٝ‬ظ ٍ‬ ‫َُ رَ ٌتي ِّٓ ْؼُِ‪ٌَُِ ًَ ُٚ‬يَ ‪َِ ْ٠َ٣‬دُ ّ‬ ‫خّ كَ‪ُ ٌُ ْٔ َ٤‬‬ ‫َّللاُ ْحُ َل َّ‬ ‫‪ٌَُِ ًَ ٝ‬يَ‬ ‫خ‪ َ​َ ١‬كَؤ َ َّٓخ حُ َِّرَ ُي كَ‪ٌَْٛ َ٤‬ذُ ُؿلَخء َ‪ٝ‬أَ َّٓخ َٓخ ‪َ٘٣‬لَ ُغ حَُّ٘ َ‬ ‫ن َ‪ْ ٝ‬حُزَ ِ‬ ‫غ كِ‪ ٢‬ح‪ِ ٍَْ٧‬‬ ‫‪َِ ْ٠َ٣‬دُ ّ‬ ‫خٍ} ( ‪ٍٞٓ )17‬س حَُػي‬ ‫َّللاُ ح‪ْٓ َ٧‬ؼَ َ‬ ‫‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش حٌَُ‪ٔ٣‬ش ك‪ ٢‬ؿِٔظ‪ٜ‬خ طز‪ ٖ٤‬إٔ حٌُ‪ٜ٣ ١‬ق ‪٣ٝ‬زو‪ ٠‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس‪٘٣ٝ ،‬ظلغ ر‪ ٚ‬حُ٘خّ ؿخ‪٣‬ش ح‪ٗ٫‬ظلخع اٗٔخ ‪ ٞٛ‬حُلن‪.‬‬ ‫‪ٝ‬رخُٔوخرَ كبٕ ًَ ٓخ ًخٕ ه‪٬‬ف ًُي ٖٓ أٗ‪ٞ‬حع حُزخ‪ ٫ٝ ُٚ ُٕٝ ٫ َ١‬ه‪ٔ٤‬ش ‪ ٫ٝ‬حػظزخٍ‪َٓٝ ،‬ػخٕ ٓخ ‪ٍِٝ٣‬‬ ‫‪ٔ٠٣ٝ‬لَ‪.‬‬ ‫ك‪ ٌٜٙ‬ح‪٣٥‬ش ط‪٘ٔ٠‬ض ٓؼِ‪ ٖ٤‬كٔ‪َ٣ ،ٖ٤َّ٤‬حى ٓ٘‪ٜٔ‬خ ا‪ٜ٣‬خٍ كٌَس ‪ٝ‬حكيس‪ٓ ،‬لخى‪ٛ‬خ‪ :‬إٔ حُلن ‪ ٞٛ‬حُٔ٘ظ‪ َٜ‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش‪ٞٛٝ ،‬‬ ‫‪ٛ‬خكذ حٌُِٔش حُل‪ َٜ‬ك‪ٓ ٢‬ؼًَش حُل‪٤‬خس‪ٝ ،‬إٔ حُزخ‪ ٞٛ َ١‬حُوخَٓ ‪ٝ‬حُٔ٘‪ ِّٜ‬ك‪ ٢‬حُٔل‪ِٜ‬ش؛ كخُٔؼَ ح‪ ٞٛٝ ٍٝ٧‬ه‪ُٚٞ‬‬ ‫طؼخُ‪{ :٠‬أٍِٗ ٖٓ حُٔ​ٔخء ٓخء كٔخُض أ‪ٝ‬ى‪٣‬ش رويٍ‪ٛ‬خ كخكظَٔ حُٔ‪ُ َ٤‬ريح ٍحر‪٤‬خ} ٓ‪َٝ٠‬د ُِٔخء حٌُ‪ُ٘٣ ١‬ـُِ‪َّ ٚ‬للا ٖٓ‬ ‫حُٔ​ٔخء‪ ،‬ك‪٤‬ظيكن ك‪ ٢‬ح‪ ،ٍٝ٧‬ك‪ ٨ٔ٤‬ح‪ٝ٧‬ى‪٣‬ش حُظ‪ ٢‬طٌَ٘ ٓ‪ ً٫ٞ٤‬ؿخٍكش‪ ،‬طلَٔ ٓؼ‪ٜ‬خ ًَ ٓخ ط‪ٜ‬خىك‪ ٚ‬ك‪٣َ١ ٢‬و‪ٜ‬خ ٖٓ حُوٖ‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٍٞ‬م ‪ٝ‬حُل‪٬٠‬ص ‪ٝ‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي ٓٔخ ‪ ٫‬ه‪ٔ٤‬ش ُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش‪ .‬ػْ إ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ‪ ٍٞ٤‬حُـخٍكش طٌَ٘ ػِ‪ٓ ٠‬طل‪ٜ‬خ ٍؿ‪ٞ‬س‬ ‫ر‪٠٤‬خء ػِ‪ ٌَٗ ٠‬كوخػخص‪َٓ ،‬ػخٕ ٓخ ‪٣‬ظ‪ٌِٜٗ ٠ٗ٬‬خ‪٘٣ٝ ،‬طلت ُ‪ٜٗٞ‬خ‪٣ٝ .‬زو‪ ٠‬حُٔخء ‪ٝ‬كي‪ ٞٛ ٙ‬حٌُ‪٘٣ ١‬ظلغ ر‪ ٚ‬حُ٘خّ‪،‬‬ ‫ك‪٤‬غ ‪َ٣‬كي ح‪ٜٗ٧‬خٍ‪٣ٝ ،‬ـٌ‪ ١‬حُ‪٘٤‬خر‪٤‬غ‪٣ٝ ،‬لَٔ ٓؼ‪ ٚ‬حُو‪ ،َ٤‬ك‪٤‬لَُّ حُو‪ٜ‬ذ رؼي حُـيد‪ٝ ،‬حُ٘ٔخء رؼي حُول‪ٝ ،٢‬حُو‪ َ٤‬رؼي‬ ‫حُ٘ق ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼَ حُؼخٗ‪ ٞٛ ٢‬ه‪ ُٚٞ‬طؼخُ‪ٔٓٝ{ :٠‬خ ‪ٞ٣‬هي‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬حُ٘خٍ حرظـخء كِ‪٤‬ش أ‪ٓ ٝ‬ظخع ُري ٓؼِ‪َٟ }ٚ‬ر‪ٓ ٚ‬زلخٗ‪ُِ٘ ٚ‬خٍ‬ ‫حُلخٓ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طؼَ‪ ٝ‬ػِ‪ٜ٤‬خ حُٔؼخىٕ رؤٗ‪ٞ‬حػ‪ٜ‬خ‪ٜ٘ٓٝ ،‬خ حٌُ‪ٛ‬ذ ‪ٝ‬حُل‪٠‬ش‪ ،‬رو‪ٜ‬ي اُحُش ٗ‪ٞ‬حثز‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬خ هزغ ك‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬أػ٘خء‬ ‫ػَ‪ٜٟ‬خ ػِ‪ ٠‬طِي حُ٘خٍ ططل‪ ٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬طل‪ٜ‬خ ‪١‬زوش ٓخثِش أٗز‪ ٚ‬رخَُؿ‪ٞ‬س حُز‪٠٤‬خء حُظ‪ ٢‬ططل‪ ٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬طق حُٔخء‪ٌُٜ٘ ،‬خ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪7‬‬

‫َٓػخٕ ٓخ طظ‪ ٠ٗ٬‬ك‪ ٢‬حُ‪ٜٞ‬حء ‪ٝ‬ط‪ٔ٠‬لَ ‪٘ٛ‬خ ‪٘ٛٝ‬خى‪٣ٝ ،‬زو‪ ٠‬ؿ‪ َٛٞ‬حُٔؼيٕ ح‪ َ٤ٛ٧‬حٌُ‪٘٣ ١‬ظلغ ر‪ ٚ‬حُ٘خّ‪ ،‬ك‪ٜ٘٤‬ؼ‪ٕٞ‬‬ ‫ٓ٘‪ ٚ‬أى‪ٝ‬حط‪ٔ٣ٝ ،ْٜ‬ظؼ‪ ٕٞ٘٤‬ر‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ه‪٠‬خء ك‪ٞ‬حثـ‪.ْٜ‬‬ ‫ًٌُي حُلن ‪ٝ‬حُزخ‪ َ١‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس؛ كخُزخ‪ َ١‬هي ‪٣‬ظ‪٣ٝ ،َٜ‬ؼِ‪٣ٝ ،ٞ‬زي‪ ٝ‬أٗ‪ٛ ٚ‬خكذ حُـ‪ُٞ‬ش ‪ٝ‬حٌُِٔش‪ ٌُٚ٘ ،‬أٗز‪ٓ ٚ‬خ ‪ٌٕٞ٣‬‬ ‫رظِي حَُؿ‪ٞ‬س حُز‪٠٤‬خء حُظ‪ ٢‬ططل‪ ٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬طق ٓخء حُٔ‪ٝ ،َ٤‬حُٔؼيٕ حٌُٔحد‪َٓ ،‬ػخٕ ٓخ طٌ‪ٛ‬ذ ‪ٝ‬طـ‪٤‬ذ‪ ٖٓ ،‬ؿ‪ َ٤‬إٔ‬ ‫‪ِ٣‬ظلض اُ‪ٜ٤‬خ أكي‪ .‬ك‪ ٢‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُلن‪ٝ ،‬إ ريح ُزؼ‪ ْٜ٠‬أٗ‪ ٚ‬هي حِٗ‪ ٟٝ‬أ‪ ٝ‬ؿخد أ‪ٟ ٝ‬خع أ‪ٓ ٝ‬خص‪ ٞٛ ٌُٚ٘ ،‬حٌُ‪٣ ١‬زو‪ ٠‬ك‪٢‬‬ ‫حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬زو‪ ٠‬حُٔخء حٌُ‪ ١‬طل‪ ٠٤‬ر‪ ٚ‬ح‪ ٍٝ٧‬رؼي ٓ‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حُٔؼيٕ حُ‪ٜ‬خك‪ ٢‬حٌُ‪ٔ٣ ١‬ظل‪٤‬ي ٓ٘‪ ٚ‬حُ٘خّ ك‪ٓ ٢‬ؼخٗ‪ ْٜ‬كِ‪٤‬ش‬ ‫أ‪ٓ ٝ‬ظخػخ ً‪.‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬إٔ ك‪ ٢‬ح‪٣٥‬ش حٌَُ‪ٔ٣‬ش ‪ -‬ؿ‪ٓ َ٤‬خ طويّ ‪ٝ -‬ؿ‪ٜ‬خ ً آهَ ٖٓ حُظٔؼ‪ ًَٙ​ً ،َ٤‬رؼ‪ ٞ‬أ‪ َٛ‬حُؼِْ‪ ٞٛٝ ،‬إٔ حُٔخء حٌُ‪َٟ ١‬د‬ ‫َّللا ر‪ ٚ‬حُٔؼَ ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٣٥‬ش‪ ،‬اٗٔخ حَُٔحى ٓ٘‪ ٚ‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ي‪ ٟ‬حٌُ‪٣ ١‬زؼؼ‪َّ ٚ‬للا ػِ‪ ٠‬ػزخى‪ ٙ‬ػٖ ‪٣َ١‬ن أٗز‪٤‬خث‪ٝ ٍِٚٓٝ ٚ‬ىػخط‪،ٚ‬‬ ‫ك‪٤‬ؤهٌ حُ٘خّ ٓ٘‪ ٚ‬كظ‪ ،ْٜ‬رويٍ ٓخ ‪َّ َْٛٔ٤٣‬للا ُ‪ٞ٣ٝ ،ٚ‬كو‪ ْٜ‬اُ‪ .ٚ٤‬كظٌ‪ ٕٞ‬ػ٘خ‪ َٛ‬حُظٔؼ‪ َ٤‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٣٥‬ش ‪ -‬رلٔذ ‪ٌٛ‬ح‬ ‫حُ‪ٞ‬ؿ‪ٝ - ٚ‬كن حُظخُ‪:٢‬‬ ‫حُٔخء َٓحى ر‪ ٚ‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ي‪ٝ .ٟ‬ح‪ٝ٧‬ى‪٣‬ش َٓحى ٓ٘‪ٜ‬خ حُوِ‪ٞ‬د حُظ‪ ٢‬طظِو‪ ٠‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ي‪ ٕ٬٤ٓٝ .ٟ‬ح‪ٝ٧‬ى‪٣‬ش رويٍ‪ٛ‬خ َٓحى ٓ٘‪ٚ‬‬ ‫كع حُوِ‪ٞ‬د ك‪ ٢‬هز‪ٝ ٍٞ‬طِو‪ًُ ٢‬ي حُؼِْ‪ٝ .‬حُِري حٌُ‪٣ ١‬طل‪ ٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬طق حُٔخء ‪ٝ‬حُٔؼخىٕ َٓحى ٓ٘‪ ٚ‬ح‪٧‬رخ‪ٝ َ٤١‬حٌُ٘‪ٞ‬ى‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ز‪ٜ‬خص ‪ٝ‬حُ٘‪ٜٞ‬حص حُظ‪ ٢‬ط٘ظخد ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ٓٝ .‬خ ‪٣‬زو‪ ٖٓ ٠‬حُٔخء حُ‪ٜ‬خك‪ ٢‬رؼي ٓ‪ ٢٠‬حُٔ‪ٝ ،َ٤‬حُٔؼيٕ حُ٘و‪ ٢‬رؼي ػَ‪ٟٚ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُ٘خٍ َٓحى ٓ٘‪ ٚ‬حُلن حٌُ‪٣ ١‬زو‪ ٠‬ػِ‪ َٓ ٠‬ح‪٣٧‬خّ ‪ٝ‬حُٔ٘‪ٖ٤‬؛ ‪ٛ ٖٓ ٕ٧‬لخط‪ ٚ‬حُؼزخص ‪ ٖٓٝ‬ه‪ٜ‬خث‪ ٜٚ‬حُزوخء‪.‬‬ ‫‪ٝ​ٝ‬ؿ‪ ٚ‬حُظٔؼ‪ٝ - َ٤‬كن ‪ٌٛ‬ح حُٔ​ِٔي ‪ -‬إٔ حُٔ‪ َ٤‬حُـخٍف ‪ٝ‬حُٔؼيٕ حٌُٔحد ًٔخ ‪ٌٛ٣‬ذ ُري‪ٔٛ‬خ ‪٘ٛ‬خ ‪٘ٛٝ‬خى‪ ٖٓ ،‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫حًظَحع ‪ ٫ٝ‬ح‪ٛ‬ظٔخّ‪ ،‬كٌ​ٌُي ح‪٧‬رخ‪ٝ َ٤١‬حٌُ٘‪ٞ‬ى طٌ‪ٛ‬ذ ٖٓ هِذ حُٔئٖٓ ‪ٝ‬طظ‪٤ُ ٠ٗ٬‬لَ ٌٓخٗ‪ٜ‬خ ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ي‪ ،ٟ‬حٌُ‪١‬‬ ‫‪٘٣‬لغ ‪ٛ‬خكز‪٘٣ٝ ،ٚ‬ظلغ ر‪ ٚ‬ؿ‪.َٙ٤‬‬ ‫‪ٝ‬هي ٍ‪ ٟٝ‬حُطزَ‪ )20311 ( ١‬ػٖ حرٖ ػزخّ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ٜٔ‬خ ه‪ ُٚٞ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٣٥‬ش‪ٌٛ :‬ح ٓؼَ ‪َٟ‬ر‪َّ ٚ‬للا‪ ،‬حكظِٔض ٓ٘‪ٚ‬‬ ‫حُوِ‪ٞ‬د ػِ‪ ٠‬هيٍ ‪٣‬و‪ٜ٘٤‬خ ‪ٌٜٗٝ‬خ‪ .‬كؤٓخ حُ٘ي ك‪٘٣ ٬‬لغ ٓؼ‪ ٚ‬حُؼَٔ‪ٝ ،‬أٓخ حُ‪٤‬و‪ ٖ٤‬ك‪٘٤‬لغ َّللا ر‪ ٚ‬أ‪ ٞٛٝ ،ِٚٛ‬ه‪ { :ُٚٞ‬كؤٓخ حُِري‬ ‫ك‪ٌٛ٤‬ذ ؿلخء}‪ ٞٛٝ ،‬حُ٘ي‪ٝ{ ،‬أٓخ ٓخ ‪٘٣‬لغ حُ٘خّ ك‪ٌٔ٤‬غ ك‪ ٢‬ح‪ ٞٛٝ ،}ٍٝ٧‬حُ‪٤‬و‪ًٔ ،ٖ٤‬خ ‪٣‬ـؼَ حُلِ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُ٘خٍ‪،‬‬ ‫ك‪٤‬ئهٌ هخُ‪ٜ‬ش‪٣ٝ ،‬ظَى هزؼ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ٘خٍ‪ .‬كٌ​ٌُي ‪٣‬وزَ َّللا حُ‪٤‬و‪٣ٝ ٖ٤‬ظَى حُ٘ي ‪ ٞٛٝ ( .‬كي‪٣‬غ كٖٔ ُـ‪)َٙ٤‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٌٛ ٞ‬ح حُظٔؼ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ح‪٣٥‬ش ؿخء ه‪َّ ٠ِٛ ُٚٞ‬للا ػِ‪َٓ « :ِْٓٝ ٚ٤‬ؼَ َُ َٓخ رَ َؼؼَِ٘‪َّ ٠‬‬ ‫غ‬ ‫َّللاُ رِ ِ‪ْ َِٖٓ ٚ‬حُ‪ُٜ‬يَ‪ْ َٝ ٟ‬حُ ِؼ ِْ ِْ ًَ َٔؼَ َِ ْحُ َـ ْ‪ِ ٤‬‬ ‫‪ًَ َٝ ، َ٤‬خٗ ْ‬ ‫ض ْحُ َٔخ َء ‪،‬‬ ‫ذ ْحُ ٌَؼِ َ‬ ‫ض ْحُ ٌَ‪ْ َٝ َ٨‬حُ ُؼ ْ٘ َ‬ ‫‪َ ٛ‬‬ ‫‪ َ٤‬أَ َ‬ ‫َض ِٓ ْ٘‪َٜ‬خ أَ َؿخ ِىدُ أَ ْٓ َٔ ٌَ ِ‬ ‫ض ْحُ َٔخ َء ‪ ،‬كَؤ َ ْٗزَظَ ِ‬ ‫خد أٍَْ ‪ًٟ‬خ ‪ ،‬كَ ٌَخَٕ ِٓ ْ٘‪َٜ‬خ َٗوِ‪َّ٤‬شٌت هَزِ​َِ ِ‬ ‫ْحُ ٌَؼِ ِ‬ ‫كََ٘لَ َغ َّ‬ ‫‪ٛ‬خ ر َ ْ‬ ‫ي َٓخ ًء ‪ َ٫َٝ ،‬طُ ْ٘زِ ُ‬ ‫ض ِٓ ْ٘‪َٜ‬خ ‪َ١‬خثِلَشً أُ ْه َ​َ‪ ، ٟ‬اَِّٗ َٔخ ِ‪ ٠َ ٛ‬هِ‪َ ٤‬ؼ ٌت‬ ‫خٕ ‪ َ٫‬طُ ْٔ ِٔ ُ‬ ‫ض‬ ‫خّ ‪ ،‬كَ َ٘ َِرُ‪ٞ‬ح َ‪َٓ ٝ‬وَ‪ ْٞ‬ح َ‪ُ ٍَ َُٝ‬ػ‪ٞ‬ح ‪َٝ ،‬أَ َ‬ ‫َّللاُ رِ‪َٜ‬خ حَُّ٘ َ‬ ‫َّللاِ َ‪َٗٝ‬لَ َؼ‪َٓ ُٚ‬خ رَ َؼؼَِ٘‪َّ ٠‬‬ ‫‪َّ ٖ٣‬‬ ‫َّللاُ رِ ِ‪ ، ٚ‬كَ َؼِ​ِ َْ َ‪َ ٝ‬ػَِّ َْ ‪َٓ َٝ ،‬ؼَ َُ َٓ ْٖ َُ ْ​ْ ‪ َْ​َ٣‬كَ ْغ رِ ٌَُِيَ ٍَ ْأًٓخ ‪ْ َ٣ ْ​ْ ََُٝ ،‬وزَ​َْ‬ ‫ًَ‪ ، ً٨‬كَ ٌَُِيَ َٓؼَ َُ َٓ ْٖ كَوِ‪ َٚ‬كِ‪ِ ٠‬ى ِ‬ ‫‪ُٛ‬يَ‪َّ ٟ‬‬ ‫َّللاِ حَُّ ٌِ‪ ٟ‬أٍُْ ِٓ ِْ ُ‬ ‫ض رِ ِ‪ » ٚ‬أهَؿ‪ ٚ‬حُزوخٍ‪ ١‬رَهْ( ‪.) 79‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُ‪ٔ٣ ١‬ظلخى ٖٓ حُظٔؼ‪ َ٤‬حُ‪ٞ‬حٍى ك‪ ٢‬ح‪٣٥‬ش ؿِٔش أٓ‪:ٍٞ‬‬ ‫أ‪ُٜٝ‬خ‪ :‬إٔ حُؼخهزش ُِٔئٓ٘‪ٝ ،ٖ٤‬إٔ حُلن ٓ٘ظ‪ٗ ٫ َٜ‬ي ك‪ًُ ٢‬ي‪ٝ ،‬إ ًخٕ حُ‪ٞ‬حهغ ‪٣‬يٍ ػِ‪ ٠‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي؛ ‪ٝ‬إٔ حُزخ‪٫ َ١‬‬ ‫ٓلخُش ُحثَ‪ٝ ،‬إ ًخٕ ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ ٓٔ​ٌٔخ ً رخَُح‪٣‬ش ‪ٍٝ‬حكؼخ ً ُ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫ػخٗ‪ٜ٤‬خ‪ :‬إٔ حُؼَٔ حُ‪ٜ‬خُق ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬زو‪ُٜ ٠‬خكز‪ ٞٛٝ ،ٚ‬حٌُ‪َ٣ ١‬ؿ‪ ٚ٘ٓ ٠‬حُو‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هَس‪ٝ ،‬إٔ حُؼَٔ حُٔ‪٤‬ت‬ ‫‪ٌٛ٣‬ذ ‪٣ ٫ٝ‬ل‪٤‬ي ‪ٛ‬خكز‪٤ٗ ٚ‬جخ ً‪.‬‬ ‫ػخُؼ‪ٜ‬خ‪ :‬إٔ حُؼِْ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ي‪ ٞٛ ٟ‬حٌُ‪٘٣ ١‬لغ حُٔئٖٓ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس‪ٝ ،‬إٔ حُ٘ي ‪ٝ‬حُزخ‪٣ ٫ َ١‬ـ٘‪٤‬خ ‪٣ ُٖٝ‬ـ٘‪٤‬خ ٖٓ حُلن ٗ‪٤‬جخ ً‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪8‬‬

‫أه‪َ٤‬حً‪٣ ،‬و‪ ٍٞ‬حرٖ حُو‪ٍ ْ٤‬كٔ‪َّ ٚ‬للا‪:‬‬ ‫إ ٖٓ ُْ ‪٣‬لو‪ ٖ٣ٌٛ ٚ‬حُٔؼِ‪٣ ُْٝ ٖ٤‬ظيرَ‪ٔٛ‬خ ‪٣ٝ‬ؼَف ٓخ ‪َ٣‬حى ٓ٘‪ٜٔ‬خ كِ‪ ٖٓ ْ٤‬أ‪ِٜٔٛ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي هخٍ رؼ‪ ٞ‬حُِٔق‪ً٘ :‬ض اًح هَأص ٓؼ‪ ٖٓ ً٬‬حُوَإٓ كِْ أك‪ ،ٜٚٔ‬رٌ‪٤‬ض ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪٢‬؛ ‪َّ ٕ٧‬للا طؼخُ‪٣ ٠‬و‪ٓٝ { :ٍٞ‬خ ‪٣‬ؼوِ‪ٜ‬خ‬ ‫ا‪ ٫‬حُؼخُٔ‪( } ٕٞ‬حُؼٌ٘ز‪ٞ‬ص‪. )43:‬‬ ‫___________________‬ ‫أٓؤٍ َّللا طؼخُ‪ ٠‬إٔ ‪٘٣‬لغ ر‪ ٚ‬ؿخٓؼ‪ٗٝ ٚ‬خهِ‪ٝ ٚ‬هخٍث‪ٝ ٚ‬حُيحٍ ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬حُيحٍ‪ٖ٣‬‬ ‫ؿٔؼ‪ٝ ٚ‬أػي‪ٙ‬‬ ‫حُزخكغ ك‪ ٢‬حُوَإٓ ‪ٝ‬حُٔ٘ش‬ ‫ػِ‪ ٢‬رٖ ٗخ‪٣‬ق حُ٘ل‪ٞ‬ى‬ ‫ك‪ٗ 17 ٢‬ؼزخٕ ‪ٛ1428‬ـ‬

‫‪- http://www.islamweb.net/ver2/archive/readArt.php?id=138862‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪9‬‬

‫سٌرة ذاتٌة‬ ‫أ‪ .‬ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٖ ٓلٔي حُلٖٔ ر ٌّخٍ‬ ‫ٓ‪ ١ٍٞ‬حُـ٘ٔ‪٤‬ش‪ٞٓ ٖٓ ،‬حُ‪٤‬ي ٓلخكظش كٔ‪ ٚ‬ػخّ ‪ٛ 1370 / ّ1951‬ـ‪.‬‬ ‫ٓو‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬حَُ‪٣‬خ‪.ٝ‬‬

‫الدراسة والشهادات العلمٌة‪:‬‬ ‫‪ -1‬اؿخُس ك‪ ٢‬حُِـش حُؼَر‪٤‬ش (ىٍؿش حُزٌخُ‪٤ًِ ،)ّٞ٣ٍٞ‬ش حُِـش حُؼَر‪٤‬ش رـخٓؼش ح‪ٛ1393 /ّ1973 ( َُٛ٧‬ـ)‪.‬‬ ‫‪ -2‬ىٍؿش (حُٔخؿٔظ‪ ،)َ٤‬هْٔ "أ‪ ٍٞٛ‬حُِـش"‪٤ًِ ،‬ش حُِـش حُؼَر‪٤‬ش رـخٓؼش ح‪ٛ1395 /ّ1975 ( َُٛ٧‬ـ)‪.‬‬ ‫‪ -3‬ىٍؿش ( حُيًظ‪ٍٞ‬ح‪ ) ٙ‬رَٔطزش حَُ٘ف ح‪ ،٠ُٝ٧‬هْٔ "أ‪ ٍٞٛ‬حُِـش"‪٤ًِ ،‬ش حُِـش حُؼَر‪٤‬ش رـخٓؼش ح‪َُٛ٧‬‬ ‫( ‪ٛ1399 /ّ1979‬ـ)‪ًٝ .‬خٕ ػ٘‪ٞ‬حٕ حَُٓخُش‪" :‬ح‪ٞٛ٧‬حص ‪ٝ‬حُِ‪ٜ‬ـخص ك‪ ٢‬هَحءس حٌُٔخث‪." ٢‬‬ ‫حُظيٍؽ ح‪ً٧‬خى‪٢ٔ٣‬‬ ‫‪ٓ -1‬لخ‪ ،َٟ‬ؿخٓؼش ح‪ٓ٩‬خّ ٓلٔي رٖ ٓؼ‪ٞ‬ى ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬رَ‪٣‬يس ‪ -‬حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش (‬ ‫‪.)ّ1980 -ّ1976‬‬

‫‪ٛ1396‬ـ ‪ٛ1401 -‬ـ ‪/‬‬

‫‪ -2‬أٓظخً ٓٔخػي‪ ،‬ؿخٓؼش ح‪ٓ٩‬خّ ٓلٔي رٖ ٓؼ‪ٞ‬ى ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬رَ‪٣‬يس ‪ -‬حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش ( ‪ٛ1401‬ـ ‪ٛ1406 -‬ـ‬ ‫‪.)ّ1985 -ّ1980 /‬‬ ‫‪ -3‬أٓظخً ٓ٘خٍى‪ ،‬ؿخٓؼش ح‪ٓ٩‬خّ ٓلٔي رٖ ٓؼ‪ٞ‬ى ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬رَ‪٣‬يس ‪ -‬حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش ( ‪ٛ1406‬ـ ‪ٛ1410 -‬ـ‬ ‫‪.)ّ1989 -ّ1985 /‬‬ ‫‪ -4‬أٓظخً ٓ٘خٍى‪ ،‬ؿخٓؼش حُِٔي هخُي‪ ،‬أر‪ٜ‬خ ‪ -‬حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش ( ‪ٛ1409‬ـ ‪ٛ1412 -‬ـ ‪.)ّ1992 - ّ1989 /‬‬ ‫‪ -5‬أٓظخً‪ ،‬ؿخٓؼش حُِٔي هخُي‪ ،‬أر‪ٜ‬خ ‪ -‬حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش ( ‪ٛ1412‬ـ‪ٛ1423 -‬ـ‪.)ّ2002 -ّ1992 /‬‬ ‫‪ -6‬أٓظخً‪ ،‬حُـخٓؼش حُؼَر‪٤‬ش حُٔلظ‪ٞ‬كش‪ ،‬حَُ‪٣‬خ‪ - ٝ‬حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش ( ‪.)ّ2004 -ّ2003‬‬

‫األنشطة األكادٌمٌة‪:‬‬ ‫‪ o‬قمت خالل سنوات عملً األكادٌمً بالتدرٌس فً حقلٌن‪ :‬حقل اللغوٌات وحقل الثقافة‬ ‫اإلسالمٌة‪.‬‬ ‫د ّرست فً حقل اللغوٌات المواد التالٌة‪ :‬المعاجم اللغوٌة‪ ،‬داللة األلفاظ‪ ،‬األصوات اللغوٌة‪،‬‬ ‫اللهجات العربٌة‪ ،‬القراءات القرآنٌة واللهجات‪ ،‬النحو‪ ،‬الصرف‪ ،‬المدارس النحوٌة وتارٌخ‬ ‫النحو‪.‬‬ ‫درست فً حقل الثقافة اإلسالمٌة‪ :‬الثقافة اإلسالمٌة والحدٌث النبوي الشرٌف‪.‬‬ ‫‪ o‬رئاسة قسم النحو والصرف وفقه اللغة فً كلٌة اللغة العربٌة والعلوم االجتماعٌة بأبها‬ ‫(‪1993-1989‬م‪1409/‬هـ ‪1413 -‬هـ)‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪10‬‬

‫‪1993‬م‪/‬‬

‫‪ o‬المساهمة فً وضع مناهج برنامج (الماجستٌر) فً كلٌة التربٌة للبنات بأبها عام‬ ‫‪1413‬هـ‪.‬‬ ‫‪ o‬رئاسة عدد من اللجان العلمٌة والفنٌة مثل لجنة (تقوٌم اإلرشاد األكادٌمً) فً الكلٌة ولجنة‬ ‫(األسئلة) ولجنة (تطوٌر المناهج) ولجنة (نشاط أعضاء هٌئة التدرٌس)‪ ،‬والعضوٌة فً عدد‬ ‫كبٌر من اللجان مثل اللجنة العلمٌة ولجنة األسئلة‪ ،‬واللجنة التحضٌرٌة لمجلس الكلٌة‪.‬‬ ‫‪ o‬اإلشراف على مئات البحوث النظرٌة والعملٌة على المستوى الجامعً‪ ،‬باإلضافة إلى تقٌ​ٌم‬ ‫بعض البحوث المعدة للنشر فً بعض المجالت المح ّكمة‪ ،‬ومناقشة رسالة دكتوراه‪.‬‬ ‫اإلنتاج العلمً والفكري والثقافً‪:‬‬ ‫الكتب والدراسات المتخصصة‪:‬‬ ‫‪" - 1‬أصول توجٌه القراءات ومذاهب النحوٌ​ٌن فٌها حتى نهاٌة القرن الرابع الهجري"‪ ،‬بحث‬ ‫غٌر منشور (‪1984‬م‪1404/‬هـ)‪.‬‬ ‫‪" - 2‬ابن مجاهد شٌخ قراء بغداد"‪ ،‬بحث‪ ،‬مجلة كلٌة اللغة العربٌة والعلوم االجتماعٌة بالقصٌم‬ ‫(‪1984‬م‪1404/‬هـ)‪.‬‬ ‫‪" - 3‬القواعد واإلشارات فً أصول القراءات" للقاضً أحمد بن عمر الحموي (تحقٌق)‪ ،‬الناشر‪:‬‬ ‫دار القلم‪ ،‬دمشق (‪1986‬م‪1406/‬هـ)‪.‬‬ ‫‪" - 4‬الصفوة من القواعد اإلعرابٌة"‪ .‬الناشر‪ :‬دار القلم‪ ،‬دمشق (‪1987‬م‪1407-‬هـ)‪.‬‬ ‫‪" - 5‬رد االنتقاد على الشافعً فً اللغة" لإلمام البٌهقً (تحقٌق)‪ .‬الناشر‪ :‬دار البخاري‪ ،‬برٌدة‬ ‫(‪1987‬م‪1407 /‬هـ)‪.‬‬ ‫‪1990‬م ‪/‬‬ ‫‪" - 6‬أثر القراءات السبع فً تطور التفكٌر اللغوي"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار القلم‪ ،‬دمشق (‬ ‫‪1410‬هـ)‪.‬‬ ‫‪" - 7‬المهدوي ومنهجه فً كتابه الموضح"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار القلم‪ ،‬دمشق (‪1991‬م ‪1411 /‬هـ)‪.‬‬ ‫‪" - 8‬ابن عباس مؤسس علوم العربٌة"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار السوادي‪ ،‬جدة (‪1991‬م ‪1411 /‬هـ)‪.‬‬ ‫‪ - 9‬الكتب والدراسات الفكرٌة والثقافٌة‬ ‫‪"- 10‬إنشاء مركز لتعلٌم اللغة العربٌة"‪ ،‬دراسة‪ ،‬ندوة (اللغة العربٌة وآفاق المستقبل)‪ ،‬كلٌة اللغة‬ ‫العربٌة بأبها (‪1993‬م‪1413/‬هـ)‪.‬‬ ‫‪1994‬م ‪/‬‬ ‫‪"- 11‬فصول فً التفكٌر الموضوعً"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار القلم‪ ،‬دمشق (الطبعة الثانٌة‪:‬‬ ‫‪1414‬هـ)‪.‬‬ ‫‪"- 12‬نحو فهم أعمق للواقع اإلسالمً"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار المسلم‪ ،‬الرٌاض (‪1415‬هـ‪1995/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 13‬من أجل انطالقة حضارٌة شاملة"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار المسلم‪ ،‬الرٌاض (‪1415‬هـ‪1995/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 14‬مقدمات للنهوض بالعمل الدعوي"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار المسلم‪ ،‬الرٌاض (‪1416‬هـ‪1996/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 15‬مدخل إلى التنمٌة المتكاملة"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار المسلم‪ ،‬الرٌاض (‪1417‬هـ‪1997/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 16‬فً إشراقة آٌة"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار هجر‪ ،‬أبها (‪1417‬هـ‪1997/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 17‬من أجل شباب جدٌد"‪ ،‬بحث منشور فً وقائع المؤتمر‪ ،‬المؤتمر السنوي للندوة العالمٌة‬ ‫للشباب اإلسالمً‪ ،‬عمّان‪-‬األردن (‪1998‬م‪1418 -‬هـ)‪.‬‬ ‫‪"- 18‬حول التربٌة والتعلٌم"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار المسلم‪ ،‬الرٌاض (‪ 1419‬هـ‪1999/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 19‬العولمة"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار األعالم‪ ،‬عمّان (‪ 1419‬هـ‪1999 /‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 20‬القراءة المثمرة"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار القلم‪ ،‬دمشق (‪ 1420‬هـ‪2000/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 21‬عصرنا"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار القلم‪ ،‬دمشق (‪1420‬هـ‪2000/‬م)‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪11‬‬

‫‪"- 22‬العٌش فً الزمان الصعب"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار القلم‪ ،‬دمشق (‪1420‬هـ‪2000/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 23‬رؤى ثقافٌة"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار المسلم‪ ،‬الرٌاض (‪ 1421‬هـ‪2001/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 24‬تجدٌد الوعً"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار القلم‪ ،‬دمشق (‪1422‬هـ‪2002/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 25‬اكتشاف الذات"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار األعالم‪ ،‬عمّان (الطبعة الثانٌة‪1423 :‬هـ‪2003/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 26‬دلٌل التربٌة األسرٌة"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار األعالم‪ ،‬عمّان (الطبعة الثانٌة‪1423 :‬هـ‪2003/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 27‬خطوة نحو التفكٌر القوٌم"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار األعالم‪ ،‬عمّان (‪1423‬هـ‪2003/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 28‬تشكٌل عقلٌة إسالمٌة معاصرة"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار األعالم‪ ،‬عمّان (‪1423‬هـ‪2003/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 29‬جدد عقلك"‪ ،‬الناشر‪ :‬دار األعالم‪ ،‬عمّان (‪1423‬هـ‪2003/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 30‬بناء األجٌال"‪ ،‬الناشر‪ :‬المنتدى اإلسالمً‪ ،‬الرٌاض (‪1423‬هـ‪2003/‬م)‪.‬‬ ‫‪"- 31‬لمتحدث الجٌد"‪ ،‬الناشر‪ :‬مركز حوار األجٌال‪ ،‬الرٌاض (تحت الطبع)‪.‬‬ ‫مقاالت وفعالٌات ثقافٌة‪:‬‬ ‫‪ - 1‬أكثر من ‪ 150‬مقالة علمٌة ومقالة رأي فً مجالت وصحف عربٌة‪ ،‬منها‪ :‬مجلة الفٌصل‬ ‫(الرٌاض) ‪ ،‬المجلة العربٌة (الرٌاض) ‪ ،‬مجلة البٌان (لندن) ‪ ،‬مجلة المعرفة (الرٌاض) ‪،‬‬ ‫مجلة الدعوة (الرٌاض) ‪ ،‬جرٌدة المسلمون (لندن)‪.‬‬ ‫‪ - 2‬أكثر من ‪ 50‬محاضرة عامة ومتخصصة فً عدد من الجامعات والمراكز الثقافٌة‪ ،‬ومنها‪:‬‬ ‫جامعة أم القرى (مكة المكرمة)‪ ،‬جامعة اإلمام محمد بن سعود اإلسالمٌة (برٌدة وأبها)‪،‬‬ ‫كلٌة المعلمٌن (المدٌنة المنورة)‪ ،‬جامعة الملك خالد (أبها)‪ ،‬جمعٌة اإلصالح االجتماعً‬ ‫(الكوٌت)‪ ،‬المراكز الصٌفٌة فً المملكة العربٌة السعودٌة‪ ،‬الندوة العالمٌة للشباب اإلسالمً‬ ‫(الرٌاض)‪ ،‬صندوق الحج (مالٌزٌا)‪ ،‬نادي أبها األدبً (أبها)‪ ،‬الغرفة التجارٌة الصناعٌة‬ ‫بالقصٌم (برٌدة)‪.‬‬ ‫‪ - 3‬أكثر من ‪ 80‬حلقة تلفازٌه وإذاعٌة بثت فً كل من‪:‬‬ ‫‪ o‬المملكة العربٌة السعودٌة‪ :‬التلفزٌون السعودي (برٌدة) ‪ ،‬إذاعة القرآن الكرٌم (الرٌاض) ‪،‬‬ ‫قناة المجد (الرٌاض)‪.‬‬ ‫‪ o‬مصر‪ :‬قناة المجد (القاهرة)‪.‬‬ ‫‪ o‬تركٌا‪ :‬إذاعة بورصة (بورصة)‪.‬‬ ‫الهٌئات والجمعٌات‪:‬‬ ‫‪ - 1‬عضو المجلس التأسٌسً للهٌئة العالمٌة لإلعالم اإلسالمً التابعة لرابطة العالم اإلسالمً‬ ‫(الرٌاض)‪.‬‬ ‫‪ - 2‬عضو الهٌئة االستشارٌة بمجلة "اإلسالم الٌوم" (الرٌاض)‪.‬‬ ‫شهادات التقدٌر‪:‬‬ ‫ك‪ِٜ‬ض ػِ‪ ٠‬ػيى ٖٓ ٗ‪ٜ‬خىحص حُظوي‪ ٖٓ َ٣‬ػيى ٖٓ حُـ‪ٜ‬خص ػِ‪٘ٓ ٠‬خًٍظ‪ ٢‬ك‪ٓ ٢‬وظِق ح‪٘ٗ٧‬طش‪ِٗٝ ،‬ض ُوذ (ح‪ٓ٧‬ظخً‬ ‫حُٔؼخُ‪ ) ٢‬ػخّ ‪ٛ1415 /ّ1995‬ـ ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪٤ًِ ٟٞ‬ش حُِـش حُؼَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼِ‪ ّٞ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش رـخٓؼش حُِٔي هخُي (أر‪ٜ‬خ)‪ٖٓٝ ،‬‬ ‫حُـ‪ٜ‬خص حُٔ‪ٜ‬يٍس ُ٘‪ٜ‬خىحص حُظوي‪ :َ٣‬ؿخٓؼش ح‪ٓ٩‬خّ ٓلٔي رٖ ٓؼ‪ٞ‬ى ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬ؿخٓؼش حُِٔي هخُي‪ ،‬ؿخٓؼش أّ حُوَ‪.ٟ‬‬

‫للمراسلة واالتصال‪:‬‬ ‫حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش ‪ -‬حَُ‪٣‬خ‪ .ٙ 11393 ٝ‬د ‪365480‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬ ‫‪ٛ‬خطق ‪ٝ‬كخًْ‪)+966 -1( 4503248 :‬‬ ‫ؿ‪ٞ‬حٍ‪)+966 -5( 4748926 :‬‬ ‫حُزَ‪٣‬ي ح‪ٌُ٩‬ظَ‪bakkar2002@msn.com :٢ٗٝ‬‬ ‫‪ٝ‬أٓؤٍ َّللا حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن ُٔخ ‪ ٞٛ‬ه‪ٝ َ٤‬أرو‪٠‬‬ ‫ٓغ هخُ‪ ٚ‬حُظل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظوي‪َ٣‬‬

‫‪12‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪13‬‬

‫‪- 1‬النقد الب ّناء‬

‫ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ حُؼخٓش ‪ٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُـيُ‪٤‬خص‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ ٌٕٞ٣‬حُ٘‪٢‬ء ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ٞ‬ى‪ ٙ‬أ‪ ٝ‬حٓظوخٓظ‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ر‪ٞ‬حٍ‪ٓ ٙ‬ظ‪ٞ‬هلًخ ػِ‪٠‬‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ٗ‪٢‬ء آهَ‪٣ٝ .‬ظ٘خ‪ٝ‬د حُ٘‪٤‬جخٕ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬لش ٗلٔ‪ٜ‬خ‪ً ،‬ظِي حُؼ‪٬‬هش حُظ‪ٜٔ​ِٔٗ ٢‬خ ر‪ ٖ٤‬حَُٔ‪ٝ ٝ‬حُلوَ‪ ،‬اً ‪٤ٜ٣‬ت حُلوَ‬ ‫‪ٛ‬خكز‪ُِ ٚ‬ظؼَ‪ًٔ ،َُِٝٔ ٝ‬خ إٔ حَُٔ‪ ٖٓ ٝ‬ؿ‪ٜ‬ظ‪ٔ٣ ٚ‬زّذ ُِلو‪ َ٤‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُلوَ ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪.‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ه‪ٜ‬خث‪ً ٚ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ ٫‬طٔظٔي ٖٓ ًحط‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ حُؼ‪٬‬هخص حُظ‪ ٢‬طَرط‪ٜ‬خ رـ‪َٛ٤‬خ‪ ٖٓٝ .‬حُٔئٓق‬ ‫إٔ حًظ٘خف حُؼ‪٬‬هخص حُـيُ‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ طؤػ‪َٛ٤‬خ حٌُز‪ِ٣ ٫ ،َ٤‬و‪ٓ ٖٓ ٠‬ؼظْ حُ٘خّ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ‪ٝ ،‬رخُظخُ‪ ٢‬كبٕ ٓؼَكظ٘خ‬ ‫ر‪ٜ‬خ طظْٔ رخُو‪ٝ ٍٜٞ‬حُٔطل‪٤‬ش!‬ ‫ر‪ ٖ٤‬حُز٘خء ‪ٝ‬حُ٘وي ػ‪٬‬هش ؿيُ‪٤‬ش‪ ،‬ػظ‪ٔ٤‬ش ح‪٤ٔٛ٧‬ش اُ‪ ٠‬ىٍؿش إٔ ً‪ٜٔ٘ٓ ً٬‬خ ‪٣‬ظـٌ‪ ٟ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٥‬هَ ر‪ٍٜٞ‬س ؿ‪٣َٛٞ‬ش‪٫ٝ .‬‬ ‫ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗؼَف ٓي‪ ٟ‬كخؿش ًَ ٓ٘‪ٜٔ‬خ اُ‪ ٠‬ح‪٥‬هَ ا‪ ٫‬اًح هطؼ٘خ حُلزَ حَُٔ‪ ١َ٣‬حٌُ‪َ٣ ١‬ر‪ ٢‬ر‪ٜٔ٘٤‬خ‪ُٝ .‬ؼِ‪ ٢‬أرٔ‪٢‬‬ ‫حُو‪ ٍٞ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔ​ٔؤُش حُٔ‪ٜٔ‬ش ػزَ حُٔلَىحص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ حُوَإٓ حٌَُ‪٘ٓ ٍِٗ ْ٣‬ـ ًٔخ ك‪ٓ ٢‬يس ‪ِ٣ٞ١‬ش ٗٔز‪ً٤‬خ‪ٓ ٢ٛ ،‬يس ك‪٤‬خس حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬ر‪ ٖ٤‬حُزؼؼش ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬كخس‪.‬‬ ‫‪٬٣ٝ‬كع حُ٘خظَ ى‪ ٕٝ‬ػ٘خء إٔ ٓؼظْ ٓخ ‪ ٖٓ ٍِ٘٣‬حًٌَُ ًخٕ ‪َ٣‬طز‪ ٢‬ر‪ٞ‬ؿ‪ ٖٓ ٚ‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٙٞ‬رلًَش حُٔـظٔغ ح‪ .٢ٓ٬ٓ٩‬اٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ٞ٣‬ؿ‪ ٚ‬حُٔ​ٔ‪َ٤‬س‪ٟٞ٣ٝ ،‬ق ٓ‪ٓ٬‬ق حُطَ‪٣‬ن‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ ًَّ ٌ٣ ٚ‬حُٔخثَ‪ ٖ٣‬رخُٔوخ‪ٛ‬ي حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ُٔ‪ٝ .َْٛ٤‬ك‪٣ ٖ٤‬وغ هطؤ رٔزذ‬ ‫حؿظ‪ٜ‬خى أ‪ٟ ٝ‬ؼق رَ٘‪ ،١‬كبٕ حُوَإٓ حٌَُ‪٘٣ ْ٣‬ز‪ ٚ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬اُ‪ًُ ٠‬ي حُوطؤ روطغ حُ٘ظَ ػٖ ٓوخّ حُٔ٘ظوي ‪ٝ ،‬ػٖ ٗ‪ٞ‬ع‬ ‫ٓ‪ٟٞٞ‬ع حُ٘وي ‪ ٞٛ َٛ ،‬ػخّ أ‪ ٞٛ ٝ‬هخ‪ ٙ‬ر٘و‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ٗ٧‬وخ‪ ،ٙ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ ٗـي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬ه‪ٓ ٍٞ‬زلخٗ‪ٓ" :ٚ‬خ ًخٕ ُ٘ز‪٢‬‬ ‫إٔ ‪ ُٚ ٌٕٞ٣‬أَٓ‪ ٟ‬كظ‪٣ ٠‬ؼوٖ ك‪ ٢‬ح‪ ٍٝ٧‬طَ‪٣‬ي‪ ٕٝ‬ػَ‪ ٝ‬حُيٗ‪٤‬خ ‪َّٝ‬للا ‪٣َ٣‬ي ح‪٥‬هَس ‪َّٝ‬للا ػِ‪ ِ٣‬كٌ‪ٍٞٓ[ "ْ٤‬س ح‪ٗ٧‬لخٍ‪:‬‬ ‫‪.]43‬‬ ‫‪ٝ ،]68 -67‬ه‪" :ُٚٞ‬ػلخ َّللا ػ٘ي ُْ أًٗض ُ‪ ْٜ‬كظ‪٣ ٠‬ظز‪ُ ٖ٤‬ي حٌُ‪ٛ ٖ٣‬يه‪ٞ‬ح ‪ٝ‬طؼِْ حٌُخًر‪ٍٞٓ[ "ٖ٤‬س حُظ‪ٞ‬رش‪:‬‬ ‫‪ٝ‬ه‪ٝ" :ُٚٞ‬اً طو‪ ١ٌُِ ٍٞ‬أٗؼْ َّللا ػِ‪ٝ ،ٚ٤‬أٗؼٔض ػِ‪ ٚ٤‬أٓٔي ػِ‪٤‬ي ُ‪ٝ‬ؿي ‪ٝ‬حطن َّللا ‪ٝ‬طول‪ ٢‬ك‪ٗ ٢‬لٔي ٓخ َّللا ٓزي‪ٚ٣‬‬ ‫‪ٝ‬طو٘‪ ٠‬حُ٘خّ ‪َّٝ‬للا أكن إٔ طو٘خ‪ٍٞٓ[ "ٙ‬س ح‪٧‬كِحد‪ٝ ،]37 :‬ك‪ ٢‬حُٔ٘ش حُ٘ز‪٣ٞ‬ش حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حُظ‪٢‬‬ ‫ط٘ظوي رؼ‪ ٞ‬ط‪َٜ‬كخص حُ‪ٜ‬لخرش‪ٝ ،‬طيُ‪ ْٜ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬أك‪ٝ َ٠‬أ‪ٞٛ‬د‪ٝ .‬هي ‪ٝ‬ػ‪ ٠‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬حُٔـِ‪ ٟ‬حُؼٔ‪٤‬ن ٌُُي‪،‬‬ ‫‪ٓٝ‬خٍٓ‪ٞ‬ح حُ٘وي ر‪٤ٜ‬ؾ ػي‪٣‬يس ‪ُٝ ،‬طخُٔخ ًخٕ حُ٘وي حُزّ٘خء ػخَٓ طلَ‪ٓ٨ُ َ٣‬ش ٖٓ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُِ‪٣‬ؾ ‪ٝ‬حُوطؤ ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ٞٛ‬‬ ‫ٓؼَ‪ٝ‬ف ‪.ٍٜٞ٘ٓٝ‬‬ ‫‪ ُٞ -2‬طٔخءُ٘خ‪ٓ :‬خٌُ‪٣ ١‬ؼط‪ ٢‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػ‪٤‬ش ُِ٘وي‪٣ٝ ،‬ـؼَ ٓ٘‪٤ٗ ٚ‬جًخ ‪ ٫‬ؿ٘‪ ٠‬ػ٘‪ٓ٫ ٚ‬ظوخٓش حُل‪٤‬خس‪ُٞ ،‬ؿيٗخ إٔ ٓخ ‪ٌٖٔ٣‬‬ ‫حُظليع ػ٘‪ ٚ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ًؼ‪ُ ،َ٤‬ؼَ ٓ٘‪:ٚ‬‬ ‫أ ‪ -‬ك‪ٗ ٖ٤‬وط‪ ٖٓ َٓ٧ ٢‬ح‪ ،ٍٞٓ٧‬أ‪ٗ ٝ‬لخ‪ ٍٝ‬حًظ٘خف ٓ‪ِ٤‬س ػَٔ ٖٓ ح‪٧‬ػٔخٍ‪ ،‬كبٕ ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق أٗ٘خ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ‬ ‫ح‪٩‬كخ‪١‬ش رخ‪٫‬ػظزخٍحص حُظ‪ ٢‬طـؼَ هَحٍحط٘خ ‪ٛ‬خثزش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬هخ‪١‬غ‪٘ٛ .‬خى ىحث ًٔخ كوخثن ؿخثزش ‪ٝ‬أؿِحء ٓطٔ‪ٓٞ‬ش‪،‬‬ ‫‪ٓٝ‬ؼِ‪ٓٞ‬خص ؿ‪ٓ َ٤‬ظ‪ٞ‬كَس‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗز٘‪ ٢‬هطط٘خ ‪ٗٝ‬ظٔ٘خ ‪٘ٓٝ‬خ‪ٛ‬ـ٘خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ أٗ‪٤‬خء هخرِش َُِٔحؿؼش‪ٓٝ ،‬لظخؿش‬ ‫ُِظ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ٝ‬حُظط‪ٟٞٞٓ ٌٕٞٗ ُٖٝ ، َ٣ٞ‬ػ‪ ٖ٤٤‬اًح كؼِ٘خ ؿ‪ًُ َ٤‬ي‪ .‬إ حُطز‪٤‬ذ ك‪٣ ٫ ٖ٤‬ظؤًي ٖٓ ط٘و‪ٖٓ َٝٓ ٚ٤‬‬ ‫ح‪َٓ٧‬ح‪ٜ٣ ،ٝ‬ق َُٔ‪ ٚ٠٣‬ػ‪٬‬ؿًخ ٓئهظًخ اُ‪ ٠‬إٔ طوَؽ ٗظخثؾ حُ‪ٝ ٍٜٞ‬حُظلخُ‪ ،َ٤‬ك‪ٜ٤‬ق حُؼ‪٬‬ؽ حُ٘‪ٜ‬خث‪٢‬؛ ‪ ٕ٧‬هزَط‪ٚ‬‬ ‫حُطز‪٤‬ش ىُظ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُِٔ‪ٞ‬ى حُؼ‪٬‬ؿ‪ ٢‬حُٔ‪٬‬ثْ‪ ،‬إ ٓخ ‪ٓ ٞٛ‬طِ‪ٞ‬د ٖٓ حُٔؼَكش ‪٫‬طوخً حُوَحٍ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ ٞٛ‬ىحث ًٔخ أًؼَ ٖٓ‬ ‫حُٔظ‪ٞ‬كَ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ٘خ ‪ٗٝ‬لٖ ٗوط‪٘ٗٝ ،٢‬ظَِّ ٗظلَى ك‪٘ٓ ٢‬طوش ‪٘ٛ‬ش‪ٔٗٝ ،‬ظ٘ي اُ‪ٓ ٠‬ؼط‪٤‬خص ؿ‪ً َ٤‬خك‪٤‬ش‪ .‬إ ػِ‪٘٤‬خ إٔ‬ ‫ٗؼظوي أٗ٘خ ٗو‪ ّٞ‬رؼَٔ حؿظ‪ٜ‬خى‪ ،١‬هي ‪٣‬ظز‪ ٖ٤‬أٗ‪ٞٛ ٚ‬حد‪ٝ ،‬هي ‪٣‬ظز‪ ٖ٤‬أٗ‪ ٚ‬هطؤ ‪ٝ .‬إ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬لَ‪ ٖٓ ٕٝ‬حُ٘وي‪٫ ،‬‬ ‫‪٘٣‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ٌٛ ٠‬ح حُٔؼ٘‪ٜ٣ ٫ٝ ،٠‬ظٔ‪ ٕٞ‬ر‪ ُٞٝ ،ٚ‬أٗ‪ ْٜ‬أىًٍ‪ ٙٞ‬رؼٔن َُكز‪ٞ‬ح رخُ٘وي ر‪ٛٞ‬ل‪ًَ ٚ‬س أهَ‪ ٟ‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظيٍحى ػِ‪ ٠‬ه‪ٓ ٍٜٞ‬خرن ‪.‬‬ ‫د‪٘ٛ -‬خى ىحث ًٔخ ٓلخٍهش ر‪ ٖ٤‬حُ٘ظَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظطز‪٤‬ن‪ ،‬ك٘لٖ ك‪٘ٗ ٖ٤‬ظَ‪ٗٝ ،‬وط‪ٗ ،٢‬و‪ ّٞ‬رٌُي ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُط‪٬‬هش حُظخٓش ‪،‬‬ ‫‪ًٔٝ‬خ ‪٣‬و‪ :ُٕٞٞ‬إ ح‪٧‬ك‪ ٫ ّ٬‬طٌِّق ٗ‪٤‬جًخ ‪ ٌُٖ ،‬ك‪ٗ ٖ٤‬ؤط‪ُِ ٢‬ظ٘ل‪٣ ،ٌ٤‬ظـِ‪ُ ٠‬ي‪٘٣‬خ حُو‪ ٍٜٞ‬حُزَ٘‪ ١‬رؤ‪ٟٝ‬ق ‪ ،ٍٙٞٛ‬ك٘لٖ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪14‬‬

‫ٗظلَى ىحهَ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُو‪ٞ٤‬ى حُِٓخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حٌُٔخٗ‪٤‬ش‪ًٔٝ .‬خ إٔ أػٔخٍٗخ ٓلي‪ٝ‬ىس‪ًٌُ ،‬ي آٌخٗخط٘خ ‪ٝ‬هيٍحط٘خ ‪ٝ‬ػ‪٬‬هخط٘خ أ‪ً٠٣‬خ‬ ‫ٓلي‪ٝ‬ىس‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى كـ‪ٞ‬س ر‪ٓ ٖ٤‬خ َٗ‪٣‬ي‪ٝ ٙ‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ ٗلؼِ‪ ٚ‬أ‪ٗ ٝ‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ ٚ٤‬أًَٓح ٓظ‪ٞ‬هؼًخ‪ .‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪٘ٗ ٫‬لٌ‬ ‫ٓخ هطط٘خ ُ‪ ْ٤ُ ٚ‬رٔزذ حُؼـِ‪ ٌُٖٝ ،‬رٔزذ طـ‪ َ٤‬حَُأ‪ ،١‬أ‪ ٝ‬رٔزذ ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ر‪ ٖ٤‬أػ‪٠‬خء كَ‪٣‬ن حُؼَٔ‪ ،‬أ‪١٧ ٝ‬‬ ‫ٓزذ آهَ‪ٌٛٝ ...‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ـؼَ حُ٘وي أًَٓح ٓخث ًـخ‪ ،‬رَ ٓطِ‪ٞ‬رًخ‪.‬‬ ‫ؿـ ‪ -‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ طؤط‪َٝ٘ٓ ٢‬ػ‪٤‬ش حُ٘وي ٖٓ ح‪٧‬هطخء حُظ‪ ٢‬طوغ أػ٘خء حُظطز‪٤‬ن أ‪ ٝ‬رٔزذ ٓـخ‪َ٣‬س ظَ‪ٝ‬ف ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ‬ ‫ُظَ‪ٝ‬ف حُ٘​٘ؤس‪ٝ .‬اًح طؤِٓض ك‪ ٢‬أ‪ٟٝ‬خع ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ؿيص إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓٔخ ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬ا‪٬ٛ‬ف ‪ٝ‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ٖ٣ٌٛ ٠‬‬ ‫حُٔزز‪ ،ٖ٤‬كخُظو‪ َ٤ٜ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬حؿزخص ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حٌَُٔ٘حص ٖٓ أًؼَ حُؼ‪ٞ‬حَٓ طؤػ‪ًَ٤‬ح ك‪ ٢‬طوِق ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬طؤُّ أ‪ٟٝ‬خػ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٔٛٝ‬خ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ىحٕ اُ‪ ٠‬حٗلَحف ‪ٝ‬ه‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخٍٓش‪ًٔ .‬خ إٔ طـيى ٓؼط‪٤‬خص حُل‪٤‬خس حُٔؼخ‪َٛ‬س ُظٌ‪ٗ ٕٞ‬ي‪٣‬يس حُزؼي ػٖ‬ ‫ك‪٤‬خس أٓ‪٬‬ك٘خ ‪ ،‬أ‪ٝ‬هؼ٘خ ك‪ ٢‬أُٓخص كٌَ‪٣‬ش ًؼ‪َ٤‬س ‪ ،‬رٔزذ ػيّ ط‪ٞ‬كَ ٓخ ‪ٌ٣‬ل‪ ٖٓ ٢‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ُِظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ‪ٌٛٝ .‬ح ٖٓ ؿ‪ٜ‬ظ‪ٚ‬‬ ‫‪٣‬ؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُل‪َ٤‬س ‪ٝ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘وي‪.‬‬ ‫ٓخًح ‪٣‬ليع ك‪٣ ٖ٤‬ظ‪ٞ‬هق حُظلخػَ ر‪ ٖ٤‬حُ٘وي ‪ٝ‬حُز٘خء ؟ ‪ٓٝ‬ظ‪ ٌٕٞ٣ ٠‬حُ٘وي ٓل‪٤‬يًح ‪ٝ‬رّ٘خ ًء ؟‬ ‫‪ٌٛ‬ح ٓخ ٓ٘ظليع ػ٘‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُوخىّ رل‪َّ ٍٞ‬للا ‪.ُٚٞ١ٝ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪15‬‬

‫‪- 2‬إمكانات متزاٌدة‬

‫إ َّللا ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ -٬‬هِن حُيٗ‪٤‬خ ىحًٍح ُ‪٬‬رظ‪٬‬ء‪ ،‬ك‪ٞ‬كَّ ك‪ٜ٤‬خ ًَ َٗ‪ ١ٝ‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء‪ٝ ،‬إ ٖٓ طٔخّ ح‪٫‬رظ‪٬‬ء إٔ ‪َّ ٌّٖ ٔ٣‬للا ػزخى‪ٙ‬‬ ‫ٖٓ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬طٔل‪ ٕٞ‬اُ‪ٓ ٚ٤‬خ ىحّ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ٓ٘​٘‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُوِن‪ٝ ،‬هي ػزَ حُوَإٓ حٌَُ‪ ْ٣‬ػٖ ‪ٌٛ‬ح حُٔؼ٘‪ ٠‬ر‪ٟٞٞ‬ف‬ ‫طخّ؛ ك‪٤‬غ هخٍ ‪-‬طزخًٍض أٓٔخإ‪ً ٖٓ( :-ٙ‬خٕ ‪٣َ٣‬ي حُؼخؿِش ػـِ٘خ ُ‪ ٚ‬ك‪ٜ٤‬خ ٓخ ٗ٘خء ُٖٔ َٗ‪٣‬ي ػْ ؿؼِ٘خ ُ‪ ٚ‬ؿ‪ٛ٬ٜ٣ ْٜ٘‬خ‬ ‫ٌٓٓ‪ًٓ ٞ‬خ ٓيك‪ًٍٞ‬ح‪ ٖٓٝ ،‬أٍحى ح‪٥‬هَس ‪ٓٝ‬ؼ‪ُٜ ٠‬خ ٓؼ‪ٜ٤‬خ ‪ٓ ٞٛٝ‬ئٖٓ كؤ‪ُٝ‬جي ًخٕ ٓؼ‪ًٌٍٞ٘ٓ ْٜ٤‬ح ً‪ٔٗ ً٬‬ي ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ‪ٛٝ‬ئ‪٫‬ء‬ ‫ٖٓ ػطخء ري ‪ٓٝ‬خ ًخٕ ػطخء ٍري ٓلظ‪ًٍٞ‬ح) [ح‪َٓ٩‬حء‪]20 -18:‬‬ ‫إ اٍحىس َّللا ‪-‬طؼخُ‪٤ِ١ -٠‬وش‪ ،‬ك‪ٞ٣ ٜٞ‬ؿ‪ ٚ‬ػطخء‪ ٙ‬اُ‪ٔ٣ ٖٓ ٠‬ؼ‪ ٠‬اُ‪- ٚ٤‬إ ٗخء‪٣ٝ -‬طِز‪٣ٝ ،ٚ‬ؤهٌ رؤٓزخر‪ ٚ‬روطغ حُ٘ظَ ػٖ‬ ‫ً‪ ٕٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬د أًَٓح ىٗ‪ً٣ٞ٤‬خ أ‪ ٝ‬أهَ‪ً٣ٝ‬خ‪ٌٛٝ .‬ح ٓخ ٗ٘خ‪ٛ‬ي‪ ٙ‬حُ‪ ّٞ٤‬ػِ‪ ٠‬أ‪ٓٝ‬غ ٗطخم ٌٖٓٔ؛ ك‪٤‬غ إ حُظويّ حُظو٘‪ٝ ٢‬حُؼِٔ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬حطٔخع حُٔيٕ ‪ٝ​ٝ‬كَس ح‪ٞٓ٧‬حٍ ‪ -‬ر‪٣ ٖ٤‬ي‪٣َٗ ١‬لش ‪ٝ‬حٓؼش ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪ٝ -‬طِ‪ ٕٞ‬ك٘‪ ٕٞ‬حُؼ‪- ٖ٤‬هي أ ّىص اُ‪ ٠‬رٔ‪ ٢‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓٔز‪ٞ‬م ك‪ ٢‬آٌخٗخص حُ٘خّ ‪ٝ‬هيٍحط‪ .ْٜ‬إ حُٔـخٍ حُٔظخف َُِؿَ ‪٣‬ؼ‪ٓ ٖ٤‬غ ارِ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُزخى‪٣‬ش أ‪ٓ ٝ‬غ ٗـَ‪ٍُٝ ٙ‬ػ‪ ٚ‬ك‪٢‬‬ ‫حُوَ‪٣‬ش ٓلي‪ٝ‬ى ؿيًح‪ .‬إ حُ‪ٓٞ‬خثَ حُٔظخكش ُ‪٘٣ ٢ً ٚ‬لغ ‪٣ ٢ًٝ َ٠٣ ٢ًٝ‬يكغ رخُٔ​ٔ‪َ٤‬س اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬خّ أ‪ ٌٕٞ٣ ٝ‬كـَ ػؼَس‬ ‫ك‪٣َ١ ٢‬و‪ٜ‬خ ‪ٓ -‬لي‪ٝ‬ىس ُِـخ‪٣‬ش؛ ‪ًُٝ‬ي رٔزذ ‪ٟ‬ؼق حُظٔيٕ ‪ٝ‬طوِق حُؼَٔحٕ ك‪ ٖٓ ًَ ٢‬حُزخى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُوَ‪٣‬ش‪ٝ .‬اًح هخٍٗض ٓخ‬ ‫‪ُ ٌٖٔ٣‬ؼَ٘‪ٍ ٖ٣‬حػ‪ً٤‬خ ُِـْ٘ إٔ ‪٣‬ظًَ‪ ٙٞ‬ك‪ ٢‬حُ٘خّ ٖٓ آػخٍ ك‪ٓ ًِْٜٞٓ ٢‬غ ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬لؼِ‪ ٚ‬حُ‪ ّٞ٤‬ػَ٘‪ٗ ٕٝ‬و‪ًٜ‬خ‬ ‫‪٣‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬ه٘خس ك‪٠‬خث‪٤‬ش‪٧ ،‬ىًٍض كـْ ح‪ٟ٩‬خكش حُظ‪ ٢‬كيػض ك‪ ٢‬حُؤ​ٔ‪٘ٓ ٖ٤‬ش حُٔخ‪٤ٟ‬ش‪ٓ .‬خ حٌُ‪ ١‬كيع كؼ‪ ً٬‬ه‪ٍ٬‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُٔيس ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ط‪ٓٞ‬غ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص‪ٓٝ ،‬خ ٓي‪ ٟ‬طؤػ‪ َٙ٤‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٢‬حُوُِن ‪ٝ‬حُِٔ‪ٞ‬ى؟‬ ‫رٔوخٍرش أ‪٤ُٝ‬ش ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗو‪ ٍٞ‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ًِٔ -1‬خ ُحىص ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُظو٘‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔخى‪٣‬ش ر‪ ٖ٤‬أ‪٣‬ي‪ ١‬حُ٘خّ حطٔؼض ٓٔخكخص حُلًَش أٓخٓ‪ُٝ ،ْٜ‬حىص حُو‪٤‬خٍحص‬ ‫‪ٝ‬حُزيحثَ ٓٔخ ‪٣ِ٣‬ي حُ٘خّ ه‪ٞ‬س اُ‪ ٠‬ه‪ٞ‬ط‪٣ِ٣ٝ .ْٜ‬ي ٓغ ًَ ‪ٌٛ‬ح حرظ‪٬‬ء َّللا ‪-‬طؼخُ‪.ُْٜ -٠‬‬ ‫‪ٌ٣ -2‬ؼَ أ‪ َٛ‬حُو‪٣ٝ َ٤‬ؼظْ طؤػ‪ٌ٣ٝ ،َْٛ٤‬ؼَ أ‪ َٛ‬حَُ٘ ‪ٝ‬حُزخ‪٣ٝ ،َ١‬ؼظْ أ‪ً٠٣‬خ طؤػ‪ًُٝ ،َْٛ٤‬ي رٔزذ ًؼَس حُ‪ٓٞ‬خثَ‬ ‫حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ ‪ٔ٣‬ظويٓ‪ٜ‬خ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ‪ٛٝ‬ئ‪٫‬ء‪ٝ .‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ‪٣ ٫‬يٍى ‪ٌٛ‬ح؛ ك‪٤‬ظليع ػٖ حَُ٘ حُٔ​ٔظط‪ َ٤‬حٌُ‪٣ ١‬وِو‪٫ٝ ،ٚ‬‬ ‫‪٣‬ظليع ػٖ حُو‪ َ٤‬حٌُ‪٣ ١‬ل‪ ٢٤‬ر‪ٝ .ٚ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ‪٣‬لؼَ حُؼٌْ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ط٘لَٔ ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خىحص ‪ٝ‬حَُإ‪ ٟ‬حُٔخروش ‪ٝ‬طو‪ َٜ‬ػٖ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُظـط‪٤‬ش حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ؿ‪٤ٜ٤‬ش‪٣ٝ ،‬ـي أ‪ َٛ‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُلٌَ‬ ‫أٗلٔ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬كخؿش ٓخّٓش اُ‪ ٠‬حُظ‪ َٛٞ‬اُ‪ ٠‬كظخ‪ٝ ٟٝ‬حؿظ‪ٜ‬خىحص ‪ٗٝ‬ظَ‪٣‬خص ؿي‪٣‬يس‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ريح‪ٛ‬ش إٔ طٌؼَ حُٔ​ٔخثَ‬ ‫حُٔؼ‪َ٤‬س ُِـيٍ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ط‪٠‬ؼق حَُهخرش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ٝ ،‬طظٔغ ٓٔخكخص حُو‪٤ٜٛٞ‬خص‪ٌٝ٣ٝ ،‬م حُ٘خّ ‪١‬ؼْ حَُكخ‪٤ٛ‬ش‪ٜ٣ٝ ،‬زق ُـْ حُ٘ل‪ّٞ‬‬ ‫ػٖ ٓ٘ظ‪٤ٜ‬خط‪ٜ‬خ أٗن‪ٌٛ ًَٝ .‬ح ٖٓ ط‪ٜ‬خػي ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ٓغ ط‪ٜ‬خػي حُويٍس ‪ٝ‬حُ ٌُٔ٘ش‪.‬‬ ‫‪ -5‬ط‪ٜ‬زق آٌخٗخص حُلًَش أًزَ ٖٓ آٌخٗخص ‪ٟ‬زط‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬طو‪٤٤‬ي‪ٛ‬خ‪ًٔ ،‬خ طٌزَ حُلـ‪ٞ‬س ر‪ ٖ٤‬آٌخٗخص حُـٖ ‪ٝ‬حُظِ‪َ٣ٝ‬‬ ‫‪ٝ‬آٌخٗخص ً٘ل‪ٝ ٚ‬ك‪.َٜٙ‬‬ ‫‪٣ -6‬ظ‪ َٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬لخؿت ًَ ٓخ ًخٕ ِٓـ‪ً٤‬خ أ‪ٓ ٝ‬ظـخ‪ ً٬ٛ‬أ‪ٌٓ ٝ‬ز‪ٞ‬طًخ‪٣ٝ ،‬ؤهٌ ظ‪ ٌَٗ ٍٜٙٞ‬ح‪ٗ٫‬لـخٍ‪ٝ ،‬أك‪٤‬خًٗخ ٌَٗ‬ ‫طؼ‪ٓ ٞ٣ٞ‬خ كخص‪ ،‬أ‪ ٌَٗ ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظوخّ ٖٓٔ طٔزذ ك‪ ٢‬حُظ‪ٝ ٖ٤ٜٔ‬ح‪ُ٩‬ـخء‪.‬‬ ‫‪ -7‬ك‪٣ ٖ٤‬ؤهٌ حُظويّ حُٔخى‪٤ٛ ١‬جش حُطلَس كبٕ حُ٘خّ ‪٣‬ؼ‪٤‬ي‪ ٕٝ‬طَط‪٤‬ذ أ‪٣ُٞٝ‬خط‪ ٖٓ ْٜ‬ؿ‪ٝ َ٤‬ػ‪ًُ ٌٕٞ٣ٝ .ْٜ٘ٓ ٢‬ي ‪-‬ك‪٢‬‬ ‫حُـخُذ‪ -‬طؼز‪ًَ٤‬ح ػٖ ح‪ٗ٫‬ل‪٤‬خُ اُ‪ ٠‬حُٔ‪ِٜ‬لش ػِ‪ ٠‬كٔخد حُٔزيأ‪.‬‬ ‫‪٣ -8‬ليع ‪َٛ‬حع ٌٓ٘‪ٞ‬ف ر‪ ٖ٤‬حُؼوخكش ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ٍٓ ًِح ُؼخُْ حُٔؼ٘‪ٝ ٠‬ر‪ ٖ٤‬حُل‪٠‬خٍس ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ٓطِزًخ َُحكش حُزيٕ‪.‬‬ ‫‪ًٝ‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ طـِذ حُل‪٠‬خٍس حُؼوخكش‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ز ّيى ح‪ٓ٫‬ظيح ُى ح‪٫‬طـخ‪ٝ ،ٙ‬حٌُٔخٕ حُِٓخٕ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪16‬‬

‫إً ًخٕ ‪ٌٛ‬ح حُظ٘و‪ٛ ٚ٤‬ل‪٤‬لًخ‪ ،‬كٔخ حٌُ‪٣ ١‬ـذ ػِٔ‪ٚ‬؟‬ ‫‪٘٣ ٫ -9‬زـ‪ ٢‬أريًح ح‪ٓ٫‬ظٔ‪٤ُِ ّ٬‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٫‬لخد ٖٓ حُٔخكش رٔزذ ٓخ َٗ‪ً ٖٓ ٟ‬ؼَس حَُ٘ ‪ٝ‬حُلٔخى‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظؤَٓ‬ ‫رؼٔن َُ٘‪ً ٟ‬ؼَس حُو‪ َ٤‬رخُٔوخٍٗش ٓغ ٓخ ًخٕ هزَُ‪ َُٟ٘ٝ ،‬أ‪ً٠٣‬خ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حٌُزَ‪ُ ٟ‬ظٌؼ‪ُ .َٙ٘ٗٝ َٙ٤‬وي ًخٕ أ‪ َٛ‬حُؼِْ‬ ‫هي‪ًٔ ٣‬خ ‪٣‬ـزط‪ ٕٞ‬حُؼخُْ اًح حؿظٔغ ك‪ ٢‬كِوظ‪ٓ ٚ‬خثش ‪١‬خُذ ‪ٌ٣‬ظز‪ٓ ٕٞ‬خ ‪٣‬و‪ٝ .ُٚٞ‬حُ‪ٛ ّٞ٤‬خٍ ك‪ ٢‬ح‪ٌٓ٩‬خٕ إٔ ‪ٔ٣‬ظٔغ ُِؼخُْ‬ ‫حُ‪ٞ‬حكي ٓجخص حُٔ‪ ٖ٤٣٬‬ك‪ٝ ٢‬هض ‪ٝ‬حكي‪ًٔ ،‬خ ‪ٛ‬خٍ ك‪ ٢‬ح‪ٌٓ٩‬خٕ ح‪٬١٫‬ع ػِ‪ً ٠‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـ‪ٜٞ‬ى حُو‪َّ٤‬س حُظ‪ ٢‬طُزٌٍ ك‪٢‬‬ ‫ٓخثَ أٗلخء حُؼخُْ‪.‬‬ ‫‪ -10‬ح‪ٓ ّ٬ٓ٩‬ـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ حُٔزخىة ‪ٝ‬حُٔؼَ ‪ٝ‬حُو‪ٓ ٌٙٛٝ ،ْ٤‬ـظٔؼش طظؤرّ‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬حُلَ‪ٝ ٝ‬ح‪ُِ٩‬حّ‪ .‬إ حُو‪ ٫ ْ٤‬طُلَ‪،ٝ‬‬ ‫ٌُ٘‪ٜ‬خ طـٌد ٖٓ ه‪ ٍ٬‬طـّٔي‪ٛ‬خ ك‪ًِٞٓ ٢‬خص ح‪٧‬كٌحً ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٤‬خٍ‪ٝ .‬إ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ هي طويّ اُ‪ ٠‬ىٍؿش ؿؼِ‪ٌ٣ ٫ ْٜ‬ظَػ‪ٕٞ‬‬ ‫رخٌُ‪ ّ٬‬حُٔ٘ ّٔن ػٖ حُل‪٠‬خثَ ‪ٝ‬حُٔلخٓي‪ٛٝ .‬خٍ ح‪٣٩‬لخء حٌُ‪ ١‬ط٘ؼ‪ ٚ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُـ‪٤‬يس ‪ٝ‬حُِٔ‪ًٞ‬خص حُٔ​ٔظو‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حَُحه‪٤‬ش‬ ‫أػظْ طؤػ‪ًَ٤‬ح ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُ٘زخد ‪ٝ‬ػو‪ٌٛٝ ،ُْٜٞ‬ح ‪٣‬ل ِّٔ٘خ ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش طٔؼَّ حُو‪ ْ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬حُؼخٓش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬إ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘خ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ ‪ ُٞ-‬أٍحى‪ -‬إٔ ‪٣‬ويّ ٗٔ‪ًٞ‬ؿًخ ‪٣‬وظي‪ ١‬ر‪ ٚ‬حُ٘خّ ك‪ ٢‬ؿخٗذ ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗذ حُل‪٤‬خس حُلخ‪ِٟ‬ش‪ ،‬أ‪ِٔٓ ٝ‬ي‬ ‫ٖٓ ٓٔخُي حُطَ‪٣‬ن حُو‪.ْ٣ٞ‬‬ ‫‪ -11‬اًح ُْ ‪ُ ٌٖ٣‬ي ٍ‪ٝ‬ف ػ‪ً َٜ‬خٗض ُي ًَ َٗ‪ .ٍٙٝ‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬كو‪ًَ٤‬ح ر‪ ٖ٤‬كوَحء أ‪ ٝ‬ؿخ‪ ً٬ٛ‬ر‪َ ٖ٤‬ؿ‪َِٜ‬ش أ‪ ٝ‬ك‪ً٣ٟٞٞ‬خ ر‪ٖ٤‬‬ ‫ك‪ ...ٖ٤٣ٟٞٞ‬كٌحى أَٓ ‪٣‬ظَ ٓلي‪ٝ‬ى ح‪َٟ٧‬حٍ‪ ٌُٖ .‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬حَُٔء ؿخ‪ ً٬ٛ‬ر‪ ٖ٤‬ػِٔخء أ‪ ٝ‬كو‪ًَ٤‬ح ر‪ ٖ٤‬أؿ٘‪٤‬خء أ‪ ٝ‬ك‪ً٣ٟٞٞ‬خ‬ ‫ر‪٘ٓ ٖ٤‬ظٔ‪ ....ٖ٤‬ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ًَ ٓ٘خًَ أ‪ُٝ‬جي ٓظُل َّ ػِ‪ ٠‬كٔخر‪ٌ​ٌٛٝ .ٚ‬ح كبٕ حُ‪٣َ٠‬زش حُظ‪٘ٓ ٢‬يكؼ‪ٜ‬خ ٗظ‪٤‬ـش ػيّ ك‪ْٜ‬‬ ‫ٍ‪ٝ‬ف حُؼ‪ٗٝ ،َٜ‬ظ‪٤‬ـش ػيّ ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُظل ّي‪٣‬خط‪ٓ ٚ‬ظٌ‪٠ٓ ٕٞ‬خػلش أ‪ٟ‬ؼخكًخ ًؼ‪َ٤‬س!‬ ‫‪ُ٘ -12‬وَِّ ٖٓ حٌُ٘‪ ٟٞ‬هيٍ ح‪ٓ٫‬ظطخػش‪ ،‬كل‪ُٓ ٢‬خٕ حُؼ‪ُٔٞ‬ش طوَ كخثيس حٌُ٘‪٣ٝ ،ٟٞ‬وَ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حٌُ‪ ٌٖٔ٣ ٖ٣‬إٔ ٌٗ٘‪ٞ‬‬ ‫اُ‪ُ٘ٝ ،ْٜ٤‬ؼَٔ ىحث ًٔخ ػِ‪ٓ ٠‬لخ‪َٛ‬س حَُ٘ رخُو‪ٝ ،َ٤‬حُزخ‪ َ١‬رخُلن‪ٝ ،‬حُ‪ٔ٣ِٜ‬ش رخُ٘‪َٓ ٌُٖ٘ٝ .َٜ‬ء حُٔ​ٔغ ‪ٝ‬حُز‪.َٜ‬‬ ‫‪ -13‬حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪٣ ١‬ظ‪٤‬ق حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلَ‪ ،ٙ‬كِ٘لخ‪ ٍٝ‬حهظ٘خ‪ٜٛ‬خ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٓ٘‪ٜ‬خ‪ٝ .‬أ‪ ُٞٝ‬حُؼِّ ٖٓ حُٔئٓ٘‪ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬ظـخ‪ًُ ُٕٝٝ‬ي اُ‪٘ٛ ٠‬خػش حُلَ‪ ٙ‬ك‪٤‬غ طٌ٘ق ح‪ٍ٩‬حىس حُ‪ِٜ‬زش ‪ٝ‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش حُٔخ‪٤ٟ‬ش ػٖ ح‪ٌٓ٩‬خٕ حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬حُٔ​ٔظظَ‬ ‫طخٍس‪ٝ ،‬ط‪ٜ٘‬ؼ‪ ٚ‬طخٍس أهَ‪.ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬هلل ح‪ ٖٓ َٓ٧‬هزَ ‪ ٖٓٝ‬رؼي‪.‬‬ ‫ً​ًَص ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن رؼ‪ ٞ‬حُٔؼخٗ‪ٝ ٢‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪ ٢‬ط٘‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حُظـ‪َ٤‬حص حُظ‪٣ ٢‬ليػ‪ٜ‬خ حُظويّ حُؼَٔحٗ‪ٝ ،٢‬أَٗص اُ‪٠‬‬ ‫إٔ طِي حُظـ‪َ٤‬حص ط‪ٜ‬ذّ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬ط‪٤ٓٞ‬غ ٓـخ‪٫‬ص ح‪٩‬ىٍحى ‪ٝ‬حُل‪ٓٝ ْٜ‬ـخ‪٫‬ص حُؼَٔ ‪ٝ‬حُلًَش‪ٝ ،‬حُ‪ ّٞ٤‬أً​ًَ ‪-‬ربًٕ َّللا‪-‬‬ ‫حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ طِي حُٔلخ‪ُ ،ْ٤ٛ‬ؼِ‪ ٢‬أٓظط‪٤‬غ طـ‪ َ٤٤‬ه٘خػخص رؼ‪ ٞ‬أ‪ُٝ‬جي حُ‪٤‬خثٔ‪ ٖٓ ٖ٤‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬حُٔلزط‪ٍ ٖٓ ٖ٤‬إ‪٣‬ش‬ ‫حُ‪٠‬ـ‪ٝ ١ٞ‬حُظؼو‪٤‬يحص حُٔظِح‪٣‬يس‪:‬‬ ‫‪ -6‬ك‪ ٢‬كخ‪٫‬ص حُظوِق ‪ِ٣‬ىحى حُ٘ز‪ ٚ‬ر‪ ٖ٤‬حُ٘خّ ‪ٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع ‪ ٕ٧‬حُؼَٔ ‪ٝ‬حُلًَش ‪ٝ‬هزَ ًُي حُلٌَ حُ٘​٘‪٢ٛ ٢٤‬‬ ‫حُظ‪ ٢‬ط٘ظؾ ٓخ ‪ َ٣ِ٣‬حُظ٘خر‪ ٚ‬حُلطَ‪ ١‬حُٔ‪ٍٝٞ‬ع ك‪ٔ٤‬خ ً​ًَٗخ‪ .ٙ‬ك‪ ٖ٤‬ط٘ظَ اُ‪ ٠‬ػَ٘س آ‪٫‬ف ٗخثْ كبٗي طيٍى ٓخ أػ٘‪ٝ .ٚ٤‬ك‪٢‬‬ ‫حُٔوخرَ كبٗ٘خ ك‪ َ٤ٔ٘ٓ ٖ٤‬ك‪ٗ ٢‬خٍع ِٓىكْ‪ٗٝ ،‬لخ‪ ٍٝ‬ك‪ ْٜ‬ى‪ٝ‬حكغ حُ٘خّ ‪ٝ‬أ‪ٛ‬يحك‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬كًَظ‪ ْٜ‬حُيحثزش ٗيٍى ٓي‪ ٟ‬حُظ٘‪ٞ‬ع‬ ‫‪ٝ‬حُظلخ‪ٝ‬ص حُ٘خؿْ ٖٓ حُٔؼ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ح‪ٝ ٍٝ٧‬حٓظويحّ حُ‪ٓٞ‬خثَ حُٔوظِلش‪ .‬ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ًخٕ (حُظلخ‪ٝ‬ص) ٓ‪ٜ‬يٍ طؼِ‪ْ٤‬‬ ‫‪ٝ‬طط‪ .َ٣ٞ‬اٗ٘خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حهظ‪٬‬ف ٓ‪٣ٞ‬خط٘خ ‪ٍٝ‬ؿزخط٘خ ‪ٜٓٝ‬خُل٘خ ٗـي ٓز‪ُِ ً٬‬ظؼخ‪ٓٝ ٕٝ‬ز‪ُِِ٘ ً٬‬حع أ‪٠٣‬خ ً‪ ٖٓ .‬ه‪ٍ٬‬‬ ‫حهظ‪٬‬ف كٌَ حُلَى ‪ًٝٝ‬ه‪ٓ ٚ‬غ حٌُحثوش حُؼوخك‪٤‬ش حُٔخثيس ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ ‪ ٖٓٝ‬ه‪ ٍ٬‬حهظ‪٬‬ف ٓ‪ِٜ‬لظ‪ٓ ٚ‬غ ٓ‪ٜ‬خُق حُ٘خّ ٖٓ‬ ‫ك‪– ُٚٞ‬طو‪ ّٞ‬أػظْ ػِٔ‪٤‬خص حُظـ‪ٝ َ٤٤‬حُظط‪ُِ َ٣ٞ‬لَى ‪ٝ‬حُٔـظٔغ ٓؼخ ً‪ٌٛٝ .‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ؤط‪ٍٝ ٖٓ ٢‬حء حُ٘وي حُؼَٔحٗ‪ٝ ٢‬ح‪ُ٫‬ى‪ٛ‬خٍ‬ ‫حُل‪ .١َ٠‬حُظلخ‪ٝ‬ص حُ٘خطؾ ٖٓ حُظويّ ‪٣‬يػْ كخٓش حُٔوخٍٗش ُي‪ ٟ‬حُ٘خّ‪ ٖٓٝ ،‬ه‪ ٍ٬‬حُٔوخٍٗش ‪ٌ٣‬ظ٘ق حُ٘خّ ؿِءحً ٖٓ‬ ‫أٗلٔ‪ٝ ْٜ‬ؿِءحً ٖٓ ىحكؼ‪ ْٜ‬أ‪٠٣‬خً؛ ‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ كبٗ٘خ ٗـي إٔ حُوَإٓ حٌَُ‪ً ْ٣‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ـؼَ حُلي‪٣‬غ ػٖ حُـ٘ش ٓوَ‪ٗٝ‬خ ً‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪17‬‬

‫رخُلي‪٣‬غ ػٖ حُ٘خٍ‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ حُلي‪٣‬غ ػٖ حٌُ‪ ٖ٣‬آٓ٘‪ٞ‬ح ٓوَ‪ٗٝ‬خ ً رخُلي‪٣‬غ ػٖ حٌُ‪ً ٖ٣‬لَ‪ٝ‬ح‪ ...‬حُظلخ‪ٝ‬ص حٌُ‪ُٞ٣ ١‬ي‪ ٙ‬حُظويّ‬ ‫حُؼَٔحٗ‪٣ ،٢‬ظ‪٤‬ق حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ٘ٔ‪ ٖٓ ٞ‬ه‪ ٍ٬‬كظق ٗ‪٤ٜ‬ش حُ٘خّ ٗل‪ ٞ‬حُظوِ‪٤‬ي‪٣ ٫ٝ .‬ول‪ ٠‬إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُي‪ ٍٝ‬حُ٘خ‪٠ٛ‬ش حُ‪ّٞ٤‬‬ ‫ريأص رظوِ‪٤‬ي ٓ٘ظـخص ؿ‪َٛ٤‬خ‪ ،‬ػْ أهٌص ك‪ ٢‬اريحع ٓ٘ظـخص ػِ‪ٜ٤‬خ ر‪ٜٔ‬ظ‪ٜ‬خ حُوخ‪ٛ‬ش‪ ٌٕٞ٤ٓٝ .‬ك‪ ٢‬آٌخٕ ًَ ‪ٝ‬حكي إٔ‬ ‫‪٣‬لؼَ ًُي؛ ك‪٤‬غ إ ٖٓ حُٔ​ٌٖٔ إٔ ٗظؼَف ػِ‪ ٠‬أٓزخد طل‪ٞ‬م ػخُْ ٖٓ حُؼِٔخء ‪ٓ-‬ؼ‪ ٖٓ -ً٬‬ه‪ ٍ٬‬حُيه‪ ٍٞ‬اُ‪ ٠‬ػخُٔش‬ ‫حُ٘و‪ ٖٓ ٢ٜ‬أؿَ ك‪ٓ ْٜ‬خ ؿؼِ‪ٓ ٚ‬ظل‪ٞ‬هًخ ٖٓ ٓٔخص ‪ٝ‬ه‪ٜ‬خث‪ٝ ٚ‬رَحٓؾ ‪ٓٝ​ٝ‬خثَ ‪ ...‬ػْ ٓلخ‪ُٝ‬ش طوِ‪٤‬ي‪ ٙ‬ك‪ًُ ٢‬ي أ‪ٝ‬‬ ‫رؼ‪ ٌٕٞ٤ٓٝ .ٚ٠‬ك‪ ٢‬آٌخٕ حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬حًَُ٘خص ‪ٝ‬حُ‪٤ٜ‬جخص حُؼخى‪٣‬ش إٔ طَطو‪ ٢‬رٌ‪ٝ‬حط‪ٜ‬خ ‪٘ٓٝ‬ظـخط‪ٜ‬خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬طوِ‪٤‬ي‬ ‫ٗظ‪َ٤‬حط‪ٜ‬خ حُٔظل‪ٞ‬هش رخطزخع حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُٔؼخ‪ٝ َ٤٣‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ حُظ‪ ٢‬طؼ ّي‪ٛ‬خ ػ‪ٞ‬حَٓ أٓخٓ‪٤‬ش ك‪ٗ ٢‬ـخك‪ٜ‬خ ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪ ...‬ك‪ ٢‬كخ‪٫‬ص‬ ‫حُظو‪ٜ‬وَ ‪ٝ‬حُـٔ‪ٞ‬ى حُل‪٠‬خٍ‪ ٌٕٞ٣ ١‬حُـٔ‪٤‬غ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬حُظؼِّْ‪ ٌٕٞ٣ ٌُٖ ،‬حُٔؼِ​ِّْ ؿ‪ٞٓ َ٤‬ؿ‪ٞ‬ى أ‪ٜٗ ٌٕٞ٣ ٝ‬ق ؿخ‪،َٛ‬‬ ‫أ‪ ٌٕٞ٣ ٝ‬حُ٘خّ ؿ‪ٓ َ٤‬يًٍ‪ُٔ ٖ٤‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬لؼِ‪ ٚ‬حُؼِْ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ٌٛٝ ،ْٜ‬ح ٓخ طؼخٗ‪ ٚ٘ٓ ٢‬حُ‪ٗ ّٞ٤‬ؼ‪ٞ‬د آ‪٤ٓ٬‬ش ًؼ‪َ٤‬س!‪.‬‬ ‫‪٣ – 7‬ظ‪٤‬ق حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ كَ‪ ٙ‬حُؼَٔ‪ٓٝ ،‬غ إٔ ًُي ُ‪ ٖٓ ْ٤‬ؿ‪٣َٟ َ٤‬زش ‪٣‬ـذ ىكؼ‪ٜ‬خ ا‪ ٫‬إٔ ٖٓ حُٔ​ِّْٔ‬ ‫ر‪ ٚ‬أٗ‪ٓ ٚ‬خ ًخٕ ُ‪ ٍٝ٨‬إٔ طظلَٔ ‪ٌٛ‬ح حُؼيى حُ‪ٜ‬خثَ ٖٓ حُزَ٘ ُ‪ٓ ٫ ٞ‬خ كظق َّللا ر‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘خّ ٖٓ ػِ‪ٓٝ ّٞ‬وظَػخص ‪ُٞٝ‬‬ ‫‪ ٫‬حُـ‪ٜٞ‬ى حُٔ٘ظٔش ‪ٝ‬حُؼظ‪ٔ٤‬ش حُظ‪ ٢‬رٌُ‪ٜ‬خ ٓ‪ ٖ٤٣٬‬حُـ٘‪ٞ‬ى حُٔـ‪ ٖ٤ُٜٞ‬ك‪ ٢‬حُظؼِ‪ٝ ْ٤‬حُظيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُظط‪٘​ُ٘ ..َ٣ٞ‬ظَ اُ‪ ٠‬كَ‪ٙ‬‬ ‫حُؼَٔ حُظ‪ ٢‬أطخك‪ٜ‬خ حهظَحع حُلخٓ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُـ‪ٞ‬حٍ‪٘​ُ٘ٝ .‬ظَ اُ‪ٓ ٠‬خ أطخك‪ًُ ٖٓ ٚ‬ي ‪٘ٛ‬غ حُٔ‪٤‬خٍس ‪ٝ‬حُطخثَس ‪ٝ‬حُٔوظَػخص‬ ‫حٌُ‪َٜ‬رخث‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٌُ٩‬ظَ‪٤ٗٝ‬ش ٖٓ هزَ‪٘ٓٝ .‬ؼَف ك‪ٌٛ ًَ َ٠‬ح ُ‪ ٞ‬ه ّيٍٗخ –ؿي‪ -ً٫‬إٔ حُ٘خّ ٓ‪٤‬ؼ‪ٞ‬ى‪ ٕٝ‬ك‪ٓ ٢‬ؼ‪٘٤‬ظ‪ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬أػٔخُ‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حٌُ‪ً ١‬خٕ ػِ‪ ٚ٤‬آرخإ‪ ْٛ‬هزَ هَٗ‪ ٖٓ ٖ٤‬حُِٓخٕ؛ ‪ٗ ٫‬ي إٔ أًؼَ ٖٓ ٗ‪ٜ‬ق حُو‪ ٟٞ‬حُؼخِٓش ٓظـي‬ ‫ٗلٔ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬رطخُش هخطِش رٔزذ ح‪ٓ٫‬ظـ٘خء ػٖ حُٔ٘ظـخص حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬طل‪َٛ٤٠‬خ‪ٝ .‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُؼوخك‪ٝ ٢‬حُيػ‪ ١ٞ‬كوي‬ ‫ُحىص آٌخٗخص حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ر‪ ٖ٤‬حُ٘خّ ‪ َ٘ٗٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ رٔخ ُْ ‪ٝ ٌٖ٣‬حٍىًح كظ‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُو‪٤‬خٍ‪ .‬إ ‪٘ٛ‬خى أػيحىًح ًز‪َ٤‬س ٖٓ‬ ‫حُؼِٔخء حٌُ‪ ٖ٣‬أُّل‪ٞ‬ح ًظزًخ ٗل‪ٔ٤‬ش ٌُٖ ُْ طـخىٍ أىٍحؽ ٌٓخطز‪ُ ْٜ‬ؼيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُٔخٍ حُٔطِ‪ٞ‬د ُطزخػظ‪ٜ‬خ ‪َٛ٘ٗٝ‬خ‪٘ٛٝ .‬خى‬ ‫ٓجخص ح‪ُٞ٧‬ف ٖٓ ‪٬١‬د حُؼِْ حٌُ‪ ٖ٣‬ك ّيػ‪ٞ‬ح أٗلٔ‪ ْٜ‬رظؤُ‪٤‬ق رؼ‪ ٞ‬حٌُظذ ٌُٖ أكـٔ‪ٞ‬ح ‪ ْٜٗ٧‬ؿ‪ٝ َ٤‬حػو‪ ٖٓ ٖ٤‬حُظٌٖٔ ٖٓ‬ ‫‪١‬زخػظ‪ٜ‬خ أ‪َٛ٘ٗ ٝ‬خ‪ ،‬كوي ًخٕ طيح‪ ٍٝ‬حٌُظخد ‪ٝ‬حٗظوخُ‪ ٖٓ ٚ‬ى‪ُٝ‬ش اُ‪ ٠‬أهَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬حَُٔكِش حُٔخ‪٤ٟ‬ش ‪ٛ‬ؼزًخ ُِـخ‪٣‬ش‪ًٝ ،‬خٕ‬ ‫طيح‪ ٍٝ‬رؼ‪ ٞ‬حٌُظذ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬ك‪٘ٓ ٢‬وظ‪ ٚ‬طيح‪ ٍٝ‬حُٔ‪ٞ‬حى حُٔويٍس‪ًٝ ،‬خٕ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُيػخس ‪ ٌٕٞ٘٣‬ػيّ حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُ‪ٍٞٛٞ‬‬ ‫اُ‪ ٠‬حُٔيػ‪ ٖ٣ٞ‬ك‪ ٢‬رِيحٗ‪ٝ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُزِيحٕ ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬رٔزذ حُو‪ٞ٤‬ى ح‪٤٘ٓ٧‬ش أ‪ ٝ‬رٔزذ ػيّ ط‪ٞ‬كَ حُٔخٍ حُٔطِ‪ٞ‬د ُ‪ٗ٬‬ظوخٍ‪ ...‬إ‬ ‫ًَ ‪ٌٛ‬ح هي حٗظ‪ ٠ٜ‬حُ‪ ّٞ٤‬رل‪ٝ َ٠‬ؿ‪ٞ‬ى (ح‪ٗ٩‬ظَٗض) ‪(ٝ‬حُزغ حُل‪٠‬خث‪ .)٢‬هي ‪ٛ‬خٍ ك‪ ٢‬آٌخٕ أ‪ٓ ١‬ؼوق إٔ ‪٣‬ز٘‪ُ٘ ٢‬لٔ‪ٞٓ ٚ‬هؼًخ‬ ‫ػِ‪( ٠‬ح‪ٗ٩‬ظَٗض) ‪٣ٝ‬و‪ ّٞ‬رزغ ٓخ ُي‪ٓ ٖٓ ٚ٣‬ؼخٍف ‪ٝ‬هزَحص ‪ٝ‬اٍٗخىحص ػِ‪ًُ ٠‬ي حُٔ‪ٞ‬هغ ‪ٝ‬رظٌِلش ‪ ٫‬طٌخى طًٌَ‪ٛٝ .‬خٍ‬ ‫ك‪ ٢‬آٌخٕ ًَ ىحػ‪٤‬ش إٔ ‪ًِٔ َٛٞ٣‬ظ‪ ٚ‬اُ‪ٓ ٠‬جخص حُٔ‪ ٖٓ ٖ٤٣٬‬حُ٘خّ ك‪ٗ ٢‬ظ‪ ٠‬أٗلخء حُٔؼٔ‪ٍٞ‬س ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬ـخىٍ ر‪٤‬ظ‪ .ٚ‬رَ‬ ‫إ ٗ‪٤‬جًخ ٌٓ‪ ً٬ٛ‬هي كيع ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي‪ ٞٛ ،‬أٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُٔخ‪ ٌٖ٣ ُْ ٢ٟ‬ك‪ ٢‬ح‪ٌٓ٩‬خٕ ُ٘و‪٣ ٖ٤ٜ‬ـِٔخٕ ك‪ ٢‬ؿَكظ‪ٖ٤‬‬ ‫ٓظـخ‪ٍٝ‬ط‪ ٖ٤‬إٔ ‪٣‬طِّؼخ ػِ‪ً ٠‬ظخد ‪ٝ‬حكي ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي رٔزذ حَُ٘‪ ١ٝ‬حُ‪ٜ‬خٍٓش َُِإ‪٣‬ش؛ أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كبٗ٘خ اًحً ‪ٟٝ‬ؼ٘خ ًظخرًخ‬ ‫أ‪ٓ ٝ‬وخ‪ ً٫‬ػِ‪( ٠‬ح‪ٗ٩‬ظَٗض) كبٕ ك‪ ٢‬آٌخٕ ٓ‪ ٖ٤٣٬‬حُزَ٘ ح‪٬١٩‬ع ػِ‪ٔٗٝ ٚ٤‬و‪ َٙ٘ٗٝ ٚ‬ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي! ‪ٌٛٝ‬ح أَٓ ٓؼ‪ َ٤‬كوًخ‪.‬‬ ‫اًح ًخٕ ح‪ َٓ٧‬ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حُ‪ٍٜٞ‬س؛ كِٔخًح ٗـي ا ً​ًح ػَ٘حص حُٔ‪ ٖٓ ٖ٤٣٬‬حُ٘زخد حُٔ​ِْٔ حُٔؼوق ‪ٝ‬حُ‪ٓ٬‬غ‪٣ ٫ ،‬ويّ ُي‪ٚ٘٣‬‬ ‫ًخف رَ ‪٣‬ؼي‪ٓ ٙ‬لوَس ُ‪ٚ‬؟!‬ ‫‪ٝ‬ىػ‪ٞ‬ط‪ ٚ‬أ‪٢ٗ ١‬ء ً‪ ١‬ه‪ٔ٤‬ش‪٣ٝ ،‬ؼظوي أٗ‪ ٚ‬اًح ‪ٛ‬خٍ ٓٔظ‪ًٌ ِٜ‬خ ُِؼوخكش ك‪ٌٜ‬ح‬ ‫ٍ‬ ‫اٗ‪ ٚ‬حُو‪ ٍٜٞ‬حُظَر‪ٝ ١ٞ‬حُؼوخك‪ ٢‬حٌُ‪ٗ ١‬ؼخٗ‪ٝ ٚ٘ٓ ٢‬حٌُ‪١ ١‬خُٔخ طليػ٘خ ػٖ ٓوخ‪ .َٙ١‬هي ‪ُ٘ ٍّٞ ١‬خ ح‪٥‬هَ‪ ٕٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ حُظ‪٢‬‬ ‫طٔخػيٗخ ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ حَُٔ‪٣‬غ ‪ٝ‬حُلؼخٍ‪٘​ٌُ٘ ،‬خ ُْ ٗٔظلي ٖٓ ًُي ًؼ‪ًَ٤‬ح ‪٘ٗ٧‬خ ُْ ٗوْ رظط‪ َ٣ٞ‬أٗلٔ٘خ ‪ٛٝ‬وَ حٓظؼيحىحط٘خ‪،‬‬ ‫‪ٗ ُْٝ‬وْ رظلط‪ ْ٤‬ح‪ٛٝ٧‬خّ ‪ٝ‬حُو‪ٞ٤‬ى حُظ‪ ٢‬طَ٘ كًَظ٘خ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ أكي إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬رخُ٘‪٤‬خرش ػ٘خ ‪ٝ‬كظ‪ٗ ٠‬ؼَف ً‪٤‬ق‬ ‫حٓظلخى ؿ‪َٗ٤‬خ ٖٓ حُ‪ٓٞ‬خثَ حُلي‪٣‬ؼش ك‪ٌ٤‬ل‪ ٢‬إٔ ٗؼِْ إٔ ح‪ٍٝ٧‬ر‪ ٖ٤٤‬أٗ٘ئ‪ٝ‬ح ٗزٌش ٓؼِ‪ٓٞ‬خص أُِٗ‪ٞ‬ح ػِ‪ٜ٤‬خ ٗلخثْ حٌُٔظزخص‬ ‫ح‪ٍٝ٧‬ر‪٤‬ش‪ٝ ،‬هي رِـض حٌُظذ حُظ‪ ٢‬طْ ‪ٟٝ‬ؼ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬طِي حُ٘زٌش ٗل ً‪ٞ‬ح ٖٓ (ِٓ‪٤‬خٍ‪ٓٝ ٖ٣‬جش ِٓ‪ً ٕٞ٤‬ظخد) ‪ٝ‬هي ٗ‪ ٜٞ‬ر‪ٌٜٙ‬‬ ‫حُٔ‪ٜٔ‬ش هَحرش ٍرغ ِٓ‪ٗ ٕٞ٤‬و‪ .ٚ‬كٔخًح ػِٔ٘خ ٗلٖ؟!‬ ‫‪ُِٝ‬لي‪٣‬غ ‪ِٛ‬ش‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪18‬‬

‫ػَ‪ٟ‬ض ك‪ ٢‬حُٔوخَُ‪ ْٖ٤‬حُٔخرو‪ ْٖ٤‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُـي‪٣‬يس حُظ‪ٝ ٢‬كَّ‪ٛ‬خ حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ٝ ،١‬حُ‪ ّٞ٤‬أٓظؼَ‪ ٝ‬أ‪ً٠٣‬خ حُِٔ‪٣‬ي‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬أَٓ طٌ‪ٍٞٛ ٖ٣ٞ‬س ٓظٌخِٓش ػٖ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔؤُش‪.‬‬ ‫‪ – 8‬ك‪٣ ٖ٤‬ظلَى ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ٔ٣ٝ ،‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن ٓآٍر‪ٝ ٚ‬ه‪٠‬خء كخؿخط‪ ٚ‬حٌُؼ‪َ٤‬س ‪٣‬ـي ٗلٔ‪ٌٓ ٚ‬زّ‪ ً٬‬رو‪ ٍٜٙٞ‬حٌُحط‪٢‬‬ ‫‪١ٝ‬خهخط‪ ٚ‬حُٔلي‪ٝ‬ىس‪ ،‬إ ػ‪ ٫ ٚ٘٤‬طَ‪ ٟ‬ا‪ ٫‬اُ‪ ٠‬ك ٍّي ٓؼ‪ٓ ١َٝٗ ٖٟٔٝ ٖ٤‬ؼ‪٘٤‬ش‪ًٔ ،‬خ إٔ هيٍس ‪٣‬ي‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُظؼخَٓ ٓغ‬ ‫ح‪٤ٗ٧‬خء أ‪ً٠٣‬خ ٓلي‪ٝ‬ىس‪ٝ ،‬هَ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح ك‪ُٔ ٢‬خٗ‪ٝ ٚ‬كخٓش ٗ ّٔ‪ٍٝ ٚ‬ؿِ‪ٝ ٚ‬أًٗ‪ ...ٚ‬حُظويّ حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُظو٘‪ٝ ٢‬حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬ػخٓش‬ ‫‪٣ِ٣‬ي ك‪ِٓ ٢‬طخٕ حُل‪ٞ‬حّ‪ٝ ،‬آٌخٗخص حُـٔي اُ‪ ٠‬ىٍؿخص ًخٕ ٓـَى طو‪ِ٘٤‬خ أًَٓح ػٔ‪ًَ٤‬ح‪ .‬إ ‪ٓٝ‬خث‪ ٢‬حُ٘وَ ٖٓ حُيٍحؿش‬ ‫اُ‪ ٠‬حُطخثَس ُحىص ك‪ِٓ ٢‬طخٕ حَُِّ ؿَ‪ٝ .‬إ ًَ أٗ‪ٞ‬حع حُؼظخى حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظويٓ‪ٜ‬خ أ‪ َٛ‬حُلَف ‪ٞٓٝ‬ظل‪ ٞ‬حُ‪٤ٜ‬خٗش ُحىص ك‪٢‬‬ ‫ِٓطخٕ حُ‪٤‬ي‪ُٝ .‬حى حُ‪ٜ‬خطق ك‪ِٓ ٢‬طخٕ حُِ​ِّٔخٕ ‪ٝ‬ح‪ًٕ٧‬؛ ك‪٤‬غ ‪َٗٛ‬خ ٗٔ​ٔغ َٖٓ ‪٣‬ظليع ك‪ٌٓ ٢‬خٕ رؼ‪٤‬ي ؿيًح ػّ٘خ‪َٛٞٗٝ ،‬‬ ‫ً‪٘ٓ٬‬خ اُ‪ ْٛ ٖٓ ٠‬أ‪ً٠٣‬خ رؼ‪٤‬ي‪ .ٕٝ‬أٓخ حُ‪ٜ‬خطق (حُـ ّ‪ٞ‬حٍ) كوي ؿؼَ آٌخٗخص حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حُؼخُٔ‪ٗ ٢‬ز‪ٓ ٚ‬طِوش‪ٌُُ ٌٕٞ٤ٓٝ ،‬ي‬ ‫آػخٍ‪ ٙ‬حُؼوخك‪٤‬ش حُوط‪َ٤‬س ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪...‬‬ ‫‪ٝ‬هي أ ّى‪ًُ ًَ ٟ‬ي اُ‪ ٠‬حهظ‪ٜ‬خٍ حُ‪ٞ‬هض ‪ٝ‬طلٔ‪ ٖ٤‬ح‪ٗ٩‬ظخؿ‪٤‬ش ‪ٝ‬طول‪٤‬ق حُؼذء ػٖ حُزيٕ‪ٓٝ .‬غ طويّ ‪ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ٝ‬ح‪٫٥‬ص‪،‬‬ ‫ط‪ُٞ‬ي ٓؼخ‪ َ٤٣‬ؿي‪٣‬يس ُِظل‪َّ٠‬؛ كخ‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔظوِق حُ‪ً ّٞ٤‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪ًٌُ ٌٕٞ٣‬ي رٔزذ ػيّ ٍؿزظ‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ػيّ هيٍط‪ ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫حٓظويحّ ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظويٓ‪ٜ‬خ ٓؼخ‪ٌٛٝ .َٙٝٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪ ٢‬طو‪ٞ‬ى كًَش ح‪ٗ٩‬ظخؽ حُؼخُٔ‪ ٢ٛ ٢‬حُظ‪ ٢‬ط‪ٜ٘‬غ‬ ‫ٓ‪ٞ‬ح‪ٛ‬لخص حُظويّ ‪ٝ‬حُظوِق‪ٌٛٝ ،‬ح ٓغ ًَ حُٔ​ٔ‪ِّ٤‬حص حُظ‪ ٢‬كوو‪ٜ‬خ‪٣ِ٣ ،‬ي ك‪ ٢‬أػزخء ح‪ ْٓ٧‬حُلو‪َ٤‬س حُظ‪ ٫ ٢‬طٔظط‪٤‬غ اٗظخؽ‬ ‫ح‪٫٥‬ص‪ ٫ٝ ،‬طـي حُٔخٍ حٌُخك‪ٓ٫ ٢‬ظ‪َ٤‬حى‪ٛ‬خ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش طـٌ‪ ١‬كخُش حُلوَ ‪ٝ‬طَٓو‪ٜ‬خ‪ .‬اٗ٘خ ٓ‪ٞ‬ف ٗي‪ ٖٛ‬اًح طؤِٓ٘خ ك‪٢‬‬ ‫حُ‪ٞ‬هض حٌُ‪ ١‬ط‪ٞ‬كََّ َُرش حٍُِٔ٘ رٔزذ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪٫٥‬ص حُلي‪٣‬ؼش‪ٓ ٌُٖ ،‬ؼظْ حُ٘ٔخء ‪ٛ‬خٍ ‪ٝ‬هض حُلَحؽ ‪ٝ‬رخ‪ ً٫‬ػِ‪ٖٜ٤‬‬ ‫‪ٜٓٝ‬يًٍح ًز‪َ٤‬حً ُ‪ُ٪‬ػخؽ ّ‬ ‫ُ‪ًُٝ ،ٖٜ‬ي رٔزذ ٓ‪ٞ‬حًزش حُظويّ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ُِ ٢‬ظويّ حُظو٘‪ٝ ٢‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪.٢‬‬ ‫‪ – 9‬ك‪ ٢‬حُٔخ‪ً ٢ٟ‬خٗض أ‪ٛٝ‬خٍ حُؼخُْ ٓوطّؼش‪ًٝ ،‬خٗض حُ‪ ٍّٜٞ‬حٌُ‪ّ٤٘ٛ‬ش حُظ‪ ٢‬طٌ ّ‪ٜٗٞ‬خ حُ٘ؼ‪ٞ‬د ػٖ رؼ‪ٜ٠‬خ ٓ٘ ّ‪ٛٞ‬ش‬ ‫‪ّٗٞ ٘ٓٝ‬ش‪ ،‬رَ إ أً‪ٛ‬خٕ حُ٘ؼ‪ٞ‬د ِٓٔ‪ٞ‬ءس رخُوَحكخص ‪ٝ‬حُظَّ‪ٛ‬خص ك‪ ٍٞ‬ح‪ٟٝ٧‬خع ‪ٝ‬حُؼخىحص حُٔخثيس ك‪ ٢‬حُٔـظٔؼخص‬ ‫حُٔـخ‪َ٣‬س ‪ٝ‬حُزؼ‪٤‬يس‪ٝ ،‬رٔزذ ٗو‪ ٚ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص كبٕ ًَ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬خص حُ٘ظَ حُظ‪ً ٢‬خٗض ‪ٜٔ​ٔ٣‬خ ٗؼذ ػٖ ٗؼذ آهَ ًخٗض‬ ‫طُظِو‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ كوخثن هخ‪١‬ؼش ‪ ٫‬طلظَٔ حُـيٍ‪ٝ .‬هي طـ‪ًُ ًَ َ٤‬ي رٔزذ ٓ‪ُٜٞ‬ش ح‪ٗ٫‬ظوخٍ ‪ُٜٞٓٝ‬ش ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ‪ٝ ،‬حُزغ‬ ‫حُل‪٠‬خث‪ ٢‬حُ‪٠٣ ّٞ٤‬غ ر‪ ٖ٤‬أ‪٣‬ي‪٘٣‬خ ًَ ٓخ َٗ‪٣‬ي ٓؼَكظ‪ ٚ‬ػٖ ٗؼ‪ٞ‬د ح‪ ٍٝ٧‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٔ٣ ُْ ٞ‬زن ُ‪ٓ ٚ‬ؼ‪ٌٛ .َ٤‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ‬ ‫حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حٌُحط‪ ٢‬آهٌ ك‪ ٢‬حُظلٖٔ؛ اً إ ٍإ‪٣‬ش ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ْٛ‬ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ٝ ٢‬حهغ حُلخٍ طلّٖٔ ٓٔظ‪ٍ ٟٞ‬إ‪٣‬ظ٘خ ‪ٗ٧‬لٔ٘خ‪،‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪ٌٔٓ ٌَ٘٣‬زًخ ػظ‪ٔ٤‬خً‪ ٌُٖ ،‬حٌُ‪٣ ١‬ل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس حٌُخِٓش ٖٓ ٓؼَكش ح‪٥‬هَ ‪ٓ ٞٛ‬خ ٗؼخٗ‪ٟ ٖٓ ٚ٤‬ؼق ‪ٝ‬ه‪ٍٜٞ‬‬ ‫ك‪ٓ ٢‬لخًخط٘خ حُؼوِ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ه‪ ٟٞ‬ح‪ٓ٫‬ظز‪ٜ‬خٍ ‪ٗٝ‬ظْ ح‪٩‬ىٍحى ‪ٝ‬حُظلٔ‪ٌٛ ٌُٖٝ ،َ٤‬ح ُٖ ‪٣‬ي‪ٜ٘​٘ٓٝ ،ّٝ‬ي ٓغ ح‪٣٧‬خّ حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُظويّ ك‪ٌٛ ًَ ٢‬ح‪.‬‬ ‫‪ -10‬حُظط ّ‪ ٍٞ‬حٌُٔ‪ َٛ‬ك‪ٓٝ ٢‬خثَ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ آهٌ ك‪ ٢‬طول‪٤‬ق حُلخؿش اُ‪ ٠‬حُٔلَ ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظوخٍ‪ ،‬ك‪ٜ٘‬خى حُ‪ ّٞ٤‬آٌخٗ‪٤‬ش ٓٔظخُس‬ ‫ُؼوي حؿظٔخػخص رخُ‪ٜٞ‬ص ‪ٝ‬حُ‪ٍٜٞ‬س ر‪ ٖ٤‬أٗوخ‪٣ ٙ‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ ٢‬هخٍحص ٓوظِلش‪ًٔ .‬خ إٔ ٖٓ حُٔ​ٌٖٔ َُِٔء إٔ ‪٣‬ظِو‪٠‬‬ ‫طيٍ‪٣‬زخ ً ؿ‪٤‬يحً‪٣ٝ ،‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ٜٗ ٠‬خىس ك‪ ٢‬ػِْ ٖٓ حُؼِ‪ ّٞ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬ـخىٍ ر‪٤‬ظ‪ًُٝ ٚ‬ي ػٖ ‪٣َ١‬ن (ح‪ٗ٩‬ظَٗض)‪ًٔ ،‬خ إٔ ك‪٢‬‬ ‫آٌخٕ حَُٔء إٔ ‪٣‬ز‪٤‬غ ‪٘٣ٝ‬ظَ‪ ١‬ك‪ ٢‬أٓ‪ٞ‬حم طزؼي ػ٘‪ ٚ‬آ‪٫‬ف ح‪٤ٓ٧‬خٍ‪ٝ .‬حُظويّ ك‪ ٢‬رَحٓؾ حُظَؿٔش ح‪٤ُ٥‬ش‪٣ ،‬ولق ٖٓ‬ ‫ٌٓ٘‪٬‬ص حُظزخ‪ ٖ٣‬حُِـ‪٣ٝ ،١ٞ‬ـؼَ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ حُٔؼَك‪ ٢‬أٓ‪.َٜ‬‬ ‫‪ٓ -11‬غ حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬حُٔظٔخٍع ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ٗ‪٢‬ء ٖٓ ح‪٫‬ػظزخٍ ُِويٍحص حٌُحط‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خٍحص حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٛٝ ،‬خٍ ك‪ ٢‬آٌخٕ‬ ‫أػيحى ٓظِح‪٣‬يس ٖٓ حُ٘خّ إٔ ‪ٜ٣‬زل‪ٞ‬ح أ‪ٛ‬لخد ػَ‪ٝ‬حص ػَ‪٠٣‬ش ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪ٌٞٗٞ٣‬ح ٖٓ أر٘خء ح‪ َٓ٧‬حُـ٘‪٤‬ش أ‪ٍٝ ٖٔٓ ٝ‬ػ‪ٞ‬ح‬ ‫ػٖ آرخث‪ ْٜ‬حُٔـي ‪ٝ‬حُٔخٍ‪.‬‬ ‫اًح حٓظِي حُ٘خد كٌَس َُٔ٘‪ٝ‬ع ٗخؿق‪ ،‬كبٕ ك‪ ٢‬آٌخٗ‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬ز‪٤‬ؼ‪ٜ‬خ‪ٜ٣ٝ ،‬زق ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ػٔ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ػيحى حُٔ‪ٝ ،ٖ٣َٓٞ‬اًح‬ ‫ػخٍ ٖٓ ‪ٍٝ‬حء اىحٍس ؿ‪٤‬يس َُٔ٘‪ٝ‬ع ؿ‪٤‬ي‪.‬‬ ‫ٗ ّٔ‪ ٠‬حُ٘خد ٌِٓخط‪ٝ ٚ‬آٌخٗخط‪ ٚ‬ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش كبٕ ك‪ ٢‬آٌخٗ‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬ىهَ ٍ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪19‬‬

‫إ حُظٔ‪َٝ٘ٓ ١٧ َ٣ٞ‬ع ‪ٛ‬خٍ حُ‪ٛٝ ،ً٬ٜٓ ّٞ٤‬خٍص حُلٌَس حًٌُ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬ح‪َٗ٩‬حف ‪ٝ‬حُٔظخرؼش ٓل‪ٍٞ‬حً ٓ‪ٜٔ‬خ ً‬ ‫ُِ٘ـخف‪ٝ .‬ك‪ ٢‬آٌخٕ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد حُظؤ‪ٌُُ َٛ‬ي ‪ٝ‬ح‪٩‬ريحع ك‪ ٖٓ ٚ٤‬ؿ‪ َ٤‬حُلخؿش اُ‪ ٠‬حُٔخٍ‪.‬‬ ‫‪ ٫‬أٍ‪٣‬ي إٔ أك‪ ٞ٤‬أًؼَ كؤًؼَ ك‪ ٢‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔظِح‪٣‬يس‪ ٌُٖ ،‬أٍ‪٣‬ي إٔ أ‪ٟٝ‬ق حَُ٘‪ ١ٝ‬حُـ‪٣َٛٞ‬ش ُ‪ٓ٬‬ظلخىس ٖٓ ًَ ًُي‪،‬‬ ‫‪ٔ٤ُ ٢ٛٝ‬ض ًؼ‪َ٤‬س‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼَ ٖٓ أ‪ٜٔٛ‬خ ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ -1‬حُظوِ‪ ٖٓ ٚ‬ح‪٧‬كٌخٍ حُوي‪ٔ٣‬ش ‪ٝ‬حُٔخثيس ك‪ ٍٞ‬حُٔ​ٌٖٔ ‪(ٝ‬حُٔ​ٔظل‪ َ٤‬حُؼخى‪ٝ )١‬حُوَ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُزؼ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ َٜ‬حُ‪ٜ‬ؼذ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬كظلخظ رويٍ ؿ‪٤‬ي ٖٓ ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ ٠‬حُٔؼط‪٤‬خص حُـي‪٣‬يس‪ٝ .‬حُ٘ظَ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خّ اُ‪ٓ ٠‬ؼِ‪ٓٞ‬خط٘خ حُلخُ‪٤‬ش طـخ‪ٓ ٙ‬خ ‪ُ٘ ٌٖٔ٣‬خ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٓ٘‪.ٚ‬‬ ‫‪ -2‬ح‪٫‬ػظوخى رؤٕ ٓخ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ ٗظْ ‪ٝ‬طَط‪٤‬زخص ‪ٝ‬أٓخُ‪٤‬ذ‪ٞ٘٣ ..‬ر‪ ٚ‬حُ٘و‪ًٔ- ٚ‬خ ‪ٗ ٞٛ‬ؤٕ ًَ ٓخ ‪٘٣‬ظٔ‪ ٚ‬حُزَ٘‪٣ٝ -‬ظ َّ هخر‪ً٬‬‬ ‫ُِظط‪ٝ َ٣ٞ‬حُظلٔ‪ٓٝ .ٖ٤‬غ إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُ٘ظَس ٌِٓلش ؿيحً ا‪ ٫‬أٗ‪ٜ‬خ َٗ‪ ١‬أٓخٓ‪ ٢‬ك‪ٓ ٢‬وخ‪ٓٝ‬ش حُظٌِّْ‪.‬‬ ‫‪ -3‬طَط‪٤‬ذ أ‪ٟٝ‬خػ٘خ حُوخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬حُؼخٓش ػِ‪ ٠‬أٓخّ إٔ ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪٤ٗ ٖ٣‬جخ ً ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗظؼِٔ‪ٝ .ْٜ٘ٓ ٚ‬حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬ح‪٥‬هَ‬ ‫حُٔ٘خ‪ٝ‬ة ‪ٝ‬حُٔوخ‪ ْٛ‬رؤٗ‪ ٌَ٘٣ ٚ‬طل ّي‪٣‬خً‪ًٔ ،‬خ إٔ ُي‪ ٚ٣‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪٤ٗ ٚ‬جخ ً ٖٓ حُل َّ ُٔخ ٗؼخٗ‪.ٚ٘ٓ ٢‬‬ ‫‪ -4‬اىهخٍ ػ٘‪ َٜ‬حُ‪ٞ‬هض ك‪ ٢‬كَ أ‪ٌِ٘ٓ ١‬ش ط‪ٞ‬حؿ‪ٜ٘‬خ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬طول‪٤‬ق أ‪ ١‬اٗـخُ َٗ‪٣‬ي طلو‪٤‬و‪ٝ ،ٚ‬ػيّ حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬ح‪ٍٞٓ٧‬‬ ‫ٖٓ ُح‪٣ٝ‬ش ٓؼط‪٤‬خط‪ٜ‬خ حُلخُ‪٤‬ش‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ أكن طط‪ٍٛٞ‬خ ‪ٝ‬حطـخ‪ٛ‬خص ٓ‪ٍَٝ٤‬ط‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ -5‬ط٘ظ‪ ْ٤‬حٌُحص ‪ٝ‬حُظللِ حُٔ​ٔظَٔ ٗل‪ ٞ‬حٓظ‪٤‬ؼخد حُـي‪٣‬ي ‪ٝ‬حُزلغ ػ٘‪ٝ ٚ‬حُظـ‪ َ٤٤‬ك‪ ٢‬حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬كن ٓؼط‪٤‬خط‪.ٚ‬‬ ‫‪ -6‬إ َٗ‪ ًَ ١‬حَُ٘‪ٝ ١ٝ‬أٓخّ ًَ ح‪ ٞٛ ْٓ٧‬ح‪ٍ٩‬حىس حُ‪ِ ُّٜ‬زش ‪ٝ‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ‪ٝ‬حُٔؼخرَس ك‪ ٢‬ح‪٧‬ىحء‬ ‫‪ٝ‬حُؼطخء‪٢ٗٝ .‬ء ري‪ ٢ٛ‬إٔ ‪ٔ٣‬ظؼ‪ ٖ٤‬حُٔ​ِْٔ ك‪ًُ ًَ ٢‬ي رخهلل ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪٣ٝ -٬‬وِ‪ ُٚ ٚ‬ك‪ ٢‬أَٓ‪ًِٚ ٙ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪20‬‬

‫‪- 3‬األشٌاء الصغٌرة‬ ‫ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س ‪٣‬ـي حُ٘خّ أٗلٔ‪٣ ْٜ‬ؼِٔ‪ٝ ٕٞ‬كن ٓؼخى‪٫‬ص هخ‪١‬جش‪ ،‬أ‪٣ ٝ‬ـي‪ ٕٝ‬أٗلٔ‪ٝ ْٜ‬هي هؼي‪ٝ‬ح ػٖ حُؼَٔ رٔزذ ط٘خكَ‬ ‫آٌخٗخط‪ٓ ْٜ‬غ ‪ٞٔ١‬كخط‪٢ٗ .ْٜ‬ء ؿٔ‪ٝ َ٤‬ػظ‪ ْ٤‬أ‪ ٠َٟٗ ٫‬رخُوِ‪ٝ ،َ٤‬إٔ ٗظطِغ اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُو‪ُ٘ َ٤‬خ ‪ٓ٧ٝ‬ظ٘خ‪ٌُٖٝ ،‬‬ ‫رَ٘‪ ١‬أ‪ ٫‬طؼظْ حُلـ‪ٞ‬س ر‪ ٖ٤‬حُٔطِ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُٔ​ٌٖٔ اُ‪ ٠‬ىٍؿش ٗلوي ٓؼ‪ٜ‬خ حُلٔخٓش ُِؼَٔ‪ِٛٗٝ ،‬ي ٓؼ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُٔ​ٌٖٔ‪ ،‬ك‪٤٠٤‬غ‬ ‫ٖٓ أ‪٣‬ي‪٘٣‬خ اً طَٗ‪ ٞ‬أر‪ٜ‬خٍٗخ ٗل‪ ٞ‬حُؼٔ‪ٝ َ٤‬حُٔ​ٔظل‪!َ٤‬‬ ‫ك‪ٓ ٢‬ـخٍ ح‪٧‬ػٔخٍ ‪٣‬و‪ :ُٕٞٞ‬كٌَ ػخُٔ‪٤‬خً‪ٝ ،‬ط‪َٜ‬ف ٓلِ‪٤‬خ ً‪ٌٛٝ .‬ح ه‪ ٍٞ‬كٌ‪ ٌٖٔ٣ ،ْ٤‬إٔ ٗٔظل‪٤‬ي ٓ٘‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُٔـخٍ حُيػ‪١ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔـخٍ حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬ػخٓش‪ُٔ٘ .‬ظِي حَُإ‪٣‬ش حُ٘خِٓش ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حٓؼش‪ُ٘ٝ ،‬لخ‪ ٍٝ‬إٔ ٗؼَف ٓ‪ٞ‬هؼ٘خ ريهش ػِ‪ ٠‬حُوخٍ‪١‬ش حُؼخُٔ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔلِ‪٤‬ش‪ ْٓ٬ُ٘ٝ .‬ك‪ ٢‬ط‪ٍٜٞ‬حط٘خ آكخم حُٔطِ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُٔظخف‪ٝ ،‬آكخم حُوَ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُزؼ‪٤‬ي‪ٝ ،‬حُٔ‪ٝ َٜ‬حَُٔ‪ٛ‬ن‪ًِّ َُ٘ ٌُٖٝ ،‬‬ ‫ؿ‪ٜٞ‬ىٗخ ىحثٔخ ً ك‪ ٢‬ى‪ٝ‬حثَ حُظؤػ‪ ،َ٤‬ك‪٤‬غ ‪٣ ٫‬يهَ ك‪ ٢‬حَُ‪٤ٛ‬ي ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش حُٔطخف ا‪ ٫‬طِي حُٔ٘ـِحص حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬حُوخرِش‬ ‫ُ‪ٟٞ‬غ حُ‪٤‬ي ػِ‪ٜ٤‬خ‪ .‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س طظَ ىحثٔخ ً هخرِش ُِظ٘ل‪ٜٗ٧ ،ٌ٤‬خ هخرِش ُِظ‪ٜ‬ي‪٣‬ن‪ٝ ،‬ح‪٤ٗ٧‬خء حٌُزَ‪ً ٟ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ طزو‪ ٠‬ك‪٢‬‬ ‫ك‪ ِ٤‬ح‪٤٘ٓ٧‬خص‪٘ٗ٧ ،‬خ ٗ٘ي ػخىس ك‪ ٢‬هيٍط٘خ ػِ‪ ٠‬حُو‪٤‬خّ ر‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد حُٔ​ِْٔ كخثَ ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق ‪ٝ‬هظ‪١ٝ ٚ‬خهخط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُٔـخٍ حُٔؼَٔ ‪ٝ‬حُٔ‪٬‬ثْ؛ ك‪ٌٜ‬ح ٗخد ‪َ٣‬ؿذ ك‪ ٢‬إٔ ‪ٌٕٞ٣‬‬ ‫ىحػ‪٤‬ش ‪١ٝ‬ز‪٤‬زخ ً‪ٌٛٝ .‬ح ٗخد ‪َ٣‬ؿذ ك‪ ٢‬إٔ ‪ٜ٘ٓ ٌٕٞ٣‬يٓخ ً ‪ٝ‬كو‪ٜ٤‬خ ً‪ٌٛٝ .‬ح ٗخد ػخُغ ‪َ٣‬ؿذ ك‪ ٢‬إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬يٍٓخ ً ‪ٍٝ‬ؿَ‬ ‫أػٔخٍ‪...‬‬ ‫ٗزخد ًؼ‪ َٕٝ٤‬حرظؼؼظ‪ ْٜ‬كٌ‪ٓٞ‬خط‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬ر‪٬‬ى حُـَد ُ‪٤‬يٍٓ‪ٞ‬ح رؼ‪ ٞ‬حُظو‪ٜ​ٜ‬خص حُؼِٔ‪٤‬ش حُٔ‪ٜٔ‬ش‪ ،‬كٔخ ًخٕ ٓ٘‪ ْٜ‬ا‪ ٫‬إٔ‬ ‫طًَ‪ٞ‬ح طو‪ٜ​ٜ‬خط‪ٝ ،ْٜ‬حٗظوِ‪ٞ‬ح اُ‪ ٠‬حُٔـخٍ حُيػ‪ًٝ .١ٞ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ط‪ٜ‬خىف ك‪ ٢‬حُ‪٣٫ٞ‬خص حُٔظليس ح‪٤ٌ٣َٓ٧‬ش ٗخرخ ً ِٓٔٔخ ً‬ ‫‪٣‬ؼَٔ آخّ ٓٔـي‪ٝ ،‬هي ًخٕ طوَؽ ك‪ ٢‬هْٔ حٌُ‪٤ٔ٤‬خء أ‪ ٝ‬حُل‪٣ِ٤‬خء‪ٌٛٝ .‬ح ٍؿَ ‪٣‬لَٔ حُيًظ‪ٍٞ‬حس ك‪ ٢‬ح‪٧‬ىد ح‪ٗ٩‬ـِ‪١ِ٤‬‬ ‫طَى حُظيٍ‪ ْ٣‬ك‪ ٢‬حُـخٓؼش ُ‪٤‬يٍّ ك‪ٓ ٢‬يٍٓش ػَر‪٤‬ش ‪ِ٣ِٛ‬ش ‪٘ٛ‬خى‪...‬‬ ‫ك‪ ٢‬ر‪٬‬ىٗخ ٗزخد ‪ٍٝ‬ؿخٍ ًؼ‪٣ ٫ َٕٝ٤‬لز‪ ٕٞ‬حُ‪ٞ‬ظخثق حُظ‪ ٢‬ه‪ٞ٠‬ح ك‪ٜ٤‬خ ٗطَحً ٓ‪ٜٔ‬خ ً ٖٓ أػٔخٍ‪ ،ْٛ‬اٗ‪٘٣ ْٜ‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ٜ٤‬خ‬ ‫ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ه‪ٍُ ٢‬م حكظ‪٤‬خ‪ ،٢١‬أ‪ ٝ‬أٗ‪ٜ‬خ ٓ‪ٜ‬يٍ طُٔظٔي ٓ٘‪ ٚ‬حُ‪ٞ‬ؿخ‪ٛ‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ .‬إ ططِؼخط‪ٝ ْٜ‬طلخػ‪٬‬ط‪ٔٓٝ ْٜ‬ظوزِ‪ْٜ‬‬ ‫ُ‪ ْ٤‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُ‪ٞ‬ظخثق ‪ٝ‬ح‪٧‬ػٔخٍ ‪ٌُٜٝ‬ح كبٗ‪٣ ٫ ْٜ‬ؼط‪ٜٗٞ‬خ ا‪ ٫‬حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٛ‬ظٔخٓ‪ٝ ْٜ‬ؿ‪ٜ‬ي‪ٌٛ !ْٛ‬ح ٓيٍّ ‪٣‬ؼَٔ ك‪ ٢‬طـخٍس‬ ‫حُؼوخٍ‪٣ ٞٛٝ ،‬ـي ك‪ ٢‬طـخٍط‪ ٖٓ ٚ‬حَُٔى‪ٝ‬ى حُٔخى‪ ١‬أ‪ٟ‬ؼخف ٓخ ‪٣‬ـي‪ ٙ‬ك‪ٝ ٢‬ظ‪٤‬لش حُظيٍ‪ٌُٜٝ ،ْ٣‬ح كبٗ‪٣ ٫ ٚ‬ل‪ َ٠‬ىٍ‪،ٚٓٝ‬‬ ‫‪ٌِ٣ ٫ٝ‬ق ‪٬١‬ر‪ ٚ‬رٌظخرش ٓخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ٌ٣‬ظز‪ ٖٓ ٙٞ‬حُ‪ٞ‬حؿزخص أ‪ٓ ٝ‬خ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬لِ‪ ٖٓ ٙٞ‬حُظٔخٍ‪ٖ٣‬؛ ‪ٝ ٫ ٚٗ٧‬هض ُي‪ٚ٣‬‬ ‫ُِظ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ٝ .‬اًح ُىػ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬حؿظٔخع ٓٔخث‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُٔيٍٓش كبٗ‪٣ ٫ ٚ‬ل‪ َ٠‬كٌُي ك‪ٗ ٢‬ظَ‪ ٙ‬حؿظٔخع ُـ‪ٝ ٫ٝ ،ٞ‬هض ُي‪ُٔ ٚ٣‬ؼَ‬ ‫ًُي! ‪ٌٛٝ‬ح ُ‪ ْ٤‬أًؼَ ٖٓ ٗٔ‪ًٞ‬ؽ ‪ٛ‬ـ‪ُ َ٤‬ز‪٬‬ء ًز‪!َ٤‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪ٝ‬ى إٔ أ‪ٟ‬غ حُ٘وخ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬حُلَ‪ٝ‬ف ك‪ ٢‬ح‪ٟ٩‬خءحص حُظخُ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ ٌٕٞ٣ ُٖ -1‬ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ ٓخ ‪" ٠ٔ​ٔ٣‬رخ‪ ْٓ٧‬حُؼظ‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حُي‪ ٍٝ‬حُؼٔ‪٬‬هش" ‪٘ٛ ٌٕٞ٤ٓ ٌُٖٝ‬خى ى‪ٝ‬حثَ ط‪ ْ٠‬أػيحىحً ٖٓ‬ ‫ح‪٧‬رطخٍ حُ‪ٜ‬ـخٍ حٌُ‪ٜ٣ ٖ٣‬ظٔ‪ ٕٞ‬ربطوخٕ ح‪٤ٗ٧‬خء حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬أ‪٣‬ي‪- ٌِٕٞ٘٣ ْٛٝ ْٜ٣‬ك‪٤‬ؼٔخ ‪ٝ‬ؿي‪ٝ‬ح رٌؼخكش‪ -‬رئٍحً‬ ‫ٓظل‪ٞ‬هش ‪ٗٝ‬خكٌس ‪ٓٝ‬ئػَس‪ ،‬اٗ‪٣ ْٜ‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ر‪ٜٔ‬ض ‪ ٖٓٝ‬ؿ‪ َ٤‬ػ٘خ‪ً ٖ٣ٝ‬ز‪َ٤‬س اٗ‪ ْٜ‬أٗز‪ ٚ‬روطَحص حُٔخء حُظ‪٣ ٢‬ظٌَ٘ ٓ٘‪ٜ‬خ حُ٘‪َٜ‬‬ ‫حُؼظ‪ٝ ،ْ٤‬أٗز‪ ٚ‬رلزخص حََُٓ حُظ‪٣ ٢‬ظٌ‪ٜ٘ٓ ٕٞ‬خ حُـزَ حُؼظ‪ ،ْ٤‬كزش حََُٓ ُ‪ٔ٤‬ض ر٘‪٢‬ء‪ ٫ُٞ ٌُٖ ،‬كزخص حََُٓ ُْ ‪ٌٖ٣‬‬ ‫‪٘ٛ‬خى حُـزَ حُؼٔ‪٬‬م!‬ ‫ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى إٔ ًَ ٓ‪ٞ‬هغ ‪٣‬لظِ‪ٝ ٚ‬حكي ٓ٘خ ‪ ٞٛ‬ػـَس ٖٓ ػـ‪ ٍٞ‬ح‪ ٖٓٝ ،ّ٬ٓ٩‬ه‪ٞٗ ٍ٬‬ػ‪٤‬ش ط‪َٜ‬ك٘خ ‪ٝ‬أىحث٘خ ك‪٢‬‬ ‫ًُي حُٔ‪ٞ‬هغ‪ ْٜٔٗ ،‬ك‪ٍ ٢‬كغ ٍح‪٣‬ش ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬كٔخ‪٣‬ش كَٓخط‪ ،ٚ‬أ‪ ْٜٔٗ ٝ‬ك‪ًٛ ٢‬خد ٍ‪٣‬ق ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ؿؼِ‪ٜ‬خ ػخُش ػِ‪ ٠‬ؿ‪َٛ٤‬خ ٖٓ‬ ‫ح‪ .ْٓ٧‬إ أٓ‪ َٜ‬حُز٘خث‪ٔ٣ ٫ ٖ٤‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٤٘٣‬ي ‪َٛ‬كخ ً ٓظ‪٘٤‬خ ً ٖٓ ُز٘خص ‪٘ٛ‬ش‪ٝ .‬إ أػظْ حُلٌخّ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ز٘‪٢‬‬ ‫ٓـظٔؼخ ً أه‪ٓ ٖٓ ٟٞ‬ـٔ‪ٞ‬ع أكَحى‪.ٙ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪21‬‬

‫ًخٕ (ر٘ـ‪ٍٞ‬ر‪٣ )ٕٞ‬و‪ :ٍٞ‬إ آَحث‪ ُٖ َ٤‬طو‪ ّٞ‬ر٘خء ػِ‪ ٠‬هَحٍ ط‪ٜ‬يٍ‪ ٙ‬حُٔ٘ظٔش حُ‪٤ٗٞ٤ٜ​ٜ‬ش حُؼخُٔ‪٤‬ش‪٘​ٌُ٘ٝ ،‬خ ٓ٘ز٘‪ٜ٤‬خ ُز٘ش‬ ‫ُز٘ش‪ ْ٠٘ٓ ،‬حُزوَس اُ‪ ٠‬حُزوَس ‪ٝ‬حٍُِٔػش اُ‪ ٠‬حٍُِٔػش ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ٘‬غ اُ‪ ٠‬حُٔ‪ٜ٘‬غ ‪ٝ‬حُـخٓؼش اُ‪ ٠‬حُـخٓؼش‪ٝ ،‬رٌُي ‪ٝ‬كي‪ٙ‬‬ ‫‪ٜ٣‬زق ُ٘خ ى‪ُٝ‬ش رٔخ طؼ٘‪ ٚ٤‬حٌُِٔش‪.‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح حُٔ٘طن ‪ ٞٛ‬حُٔ٘طن حُوخرَ ُِظطز‪٤‬ن‪ٝ ،‬أػظوي إٔ ٓٔخػ‪٘٤‬خ ك‪ ٢‬ىكغ ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬ىٍ‪ٝ‬د حُ٘‪٠ٜ‬ش ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ طظًَِ ك‪٢‬‬ ‫ٗ‪٤‬ج‪ ٖ٤‬أٓخٓ‪ :ٖ٤٤‬طوي‪ ْ٣‬حُ٘ٔخًؽ ‪ٝ‬ر٘خء ح‪.َ١٧‬‬ ‫إ ػو‪ُ٘ٞ‬خ ط٘ط‪ ١ٞ‬ك‪ ٢‬أػٔخه‪ٜ‬خ ػِ‪ٗ ٍٞ٤ٓ ٠‬ل‪ ٞ‬ح‪ٓ٫‬ظلخُش‪ٝ ،‬حٓظ‪ٜ‬ؼخد ح‪ٝ ٍٞٓ٧‬حُ٘ٔخًؽ حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طٍِع ك‪٢‬‬ ‫ط‪ٍٜٞ‬حط٘خ ‪٘ٓٝ‬خػَٗخ حُٔ‪ٗ ٍٞ٤‬ل‪ ٞ‬حُٔ​ٌٖٔ إ ًَ ٓؼوق ِْٓٔ روِ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٢‬هِ‪ ٖٓ َ٤‬حُـ‪ٜ‬ي ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ويّ ك‪٢‬‬ ‫ؿخٗذ ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗذ ك‪٤‬خط‪ًٞٔٗ ٚ‬ؿخ ً ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬حً ‪٣‬ـٌد اُ‪ ٚ٤‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ‪ ،‬ك‪٤‬وِي‪٣ٝ ٚٗٝ‬ظَٓٔ‪ ٕٞ‬هطخ‪ٝ ،ٙ‬رٌُي ‪ٌ٣‬ؼَ حُو‪،َ٤‬‬ ‫‪ٝ‬طظَٓن طوخُ‪٤‬ي ػوخك‪٤‬ش ٓؼَٔس‪.‬‬ ‫‪٘ٛٝ‬خى ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش ٍؿخ‪٫‬ص ك‪ٔٓ ْٜ٤‬خص ه‪٤‬خى‪٣‬ش‪ ْٔٛ ُْٜٝ ،‬ػخُ‪٤‬ش ‪ٛٝ‬ئ‪٫‬ء ‪ٌ٣ ٫‬ظل‪ ٕٞ‬رظوي‪ ْ٣‬حُ٘ٔخًؽ‪٣ ٌُْٜ٘ ،‬ز٘‪ ٕٞ‬ح‪َ١٧‬‬ ‫حُظ‪ ٢‬طـٔغ حُـ‪ٜٞ‬ى حُٔظلَهش‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬ح‪٘ٗ٧‬طش ‪ٝ‬طلٍَ حُطخهخص حٌُخٓ٘ش‪ ٖٓٝ .‬حُ٘ٔخًؽ ‪ٝ‬ح‪ َ١٧‬طظٌَ٘ ك‪٣ِ٤‬خء حُظويّ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ح‪ ْٓ٧‬حُلو‪َ٤‬س ُ‪ٔ٤‬ض ‪ ٢ٛ‬ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪ ٫ ٢‬طِٔي حُٔخٍ‪ٌُٜ٘ ،‬خ ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪٣ ٢‬ظِلض أ‪١‬لخُ‪ٜ‬خ ‪٘ٔ٣‬ش ‪َٔ٣ٝ‬س‪ ،‬ك‪٣ ٬‬ـي‪ ٕٝ‬ك‪ُْٜٞ‬‬ ‫ٓ‪ٍ ٟٞ‬ؿخٍ ٖٓ حُيٍؿش حُؼخُؼش أ‪ ٝ‬حَُحرؼش‪ ،‬كظظـ‪ ٚ‬أر‪ٜ‬خٍ‪ٗ ْٛ‬ل‪ٍ ٞ‬ؿخ‪٫‬ص ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬رخكؼش ػٖ حُوي‪ٝ‬س ‪ٝ‬حُٔؼَ‬ ‫‪ٝ‬ػٖ كوَ ؿي‪٣‬ي ُِٔ​ٔخٍٓش‪ٝ .‬رٌُي ط٘​٘ؤ حُلظ٘ش حُؼوخك‪٤‬ش!‬ ‫‪٘ٛ -3‬خى ػ‪٬‬هش ػٌٔ‪٤‬ش ر‪ ٖ٤‬حٌُ‪٤‬ق ‪ٝ‬حٌُْ‪ٝ .‬رٔخ إٔ ؿ‪ٜٞ‬ىٗخ ‪١ٝ‬خهخط٘خ ٓ‪ٜٔ‬خ رِـض ‪ ٢ٛ‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش ٓلي‪ٝ‬ىس كبٕ ٓخ ٗ٘ـِ‪ٙ‬‬ ‫‪٣‬و‪٠‬غ ُظِي حُؼ‪٬‬هش‪ :‬حٌُْ ىحثٔخ ً ػِ‪ ٠‬كٔخد حٌُ‪٤‬ق‪ٝ .‬حُٔظؤَٓ ك‪( ٢‬كي‪٣‬غ حُو‪ٜ‬ؼش) ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حهؼ٘خ حُ‪٣ ّٞ٤‬ـي إٔ ح‪ٓ٧‬ش‬ ‫طؼخٗ‪ٌِ٘ٓ ٖٓ ٢‬ش (ً‪٤‬ق) ‪ٌِ٘ٓ ٫‬ش (ًْ) ‪ ُٞٝ‬حطـ‪ٜ٘‬خ اُ‪ ٠‬ؿؼَ ح‪٩‬كٔخٕ ‪ٝ‬ح‪٩‬طوخٕ حُٔ​ٔش حُظ‪ٗ ٫ ٢‬ظ٘خٍُ ػ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬غ‬ ‫أػٔخُ٘خ ُظلٔ٘ض حُ٘‪ٞ‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حٍطوض ح‪ٓ٧‬ش‪.‬‬ ‫أِٓ‪ ٢‬إٔ ٌٗق ػٖ حُ‪َٜٝ‬د اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬خّ ‪ٝ‬حٌُ‪١ ١‬خُٔخ ٓخٍٓ٘خ‪ ٖٓ ٙ‬ه‪ ٍ٬‬حُلي‪٣‬غ ػٖ ح‪٤ٗ٧‬خء حٌُز‪َ٤‬س ً‪ٗ ٬٤‬ظلَٔ‬ ‫ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪َّ ٖٓٝ‬للا طؼخُ‪ ٠‬حُل‪ٝ ٍٞ‬حُط‪.ٍٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪22‬‬

‫‪- 4‬محاصرة ال ّ‬ ‫شرور‬

‫ٓ‪٠‬ض ٓ٘ش َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬حُوِ‪٤‬وش إٔ ‪٣‬ظَ حُ‪َّٜ‬حع ٓ٘ظؼ‪ ً٬‬ر‪ ٖ٤‬حُلن ‪ٝ‬أ‪ ٖٓ ِٚٛ‬ؿ‪ٜ‬ش ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُزخ‪ٝ َ١‬أ‪ ٖٓ ِٚٛ‬ؿ‪ٜ‬ش‬ ‫أهَ‪ٝ .ٟ‬ك‪ٛ ٖ٤‬ز‪ ٢‬آىّ ‪-‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ُٝٝ -ّ٬‬ؿ‪ ٖٓ ٚ‬حُـ٘ش ‪ٛ‬ز‪ٓ ٢‬ؼ‪ٜٔ‬خ ارِ‪ ْ٤‬ر‪ٛٞ‬ل‪ ٚ‬حُٔ​ٔئ‪ ٍٝ‬ح‪ً٧‬زَ ػٖ اٗخػش‬ ‫حَُ٘‪.ٍٝ‬‬ ‫إ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى آٌخٗ‪ّ٤‬ش ‪٫‬هظَحف حَُ٘ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حًَُ‪ِ٣‬ش‪ٓ ٌَ٘٣ ،‬ظ‪َٜ‬حً ‪ٛ‬خٓخ ً ٖٓ ٓظخ‪ َٛ‬حرظ‪٬‬ء َّللا طؼخُ‪ُ ٠‬ؼزخى‪ًِٔٝ ،ٙ‬خ‬ ‫ىٍؿض حُزَ٘‪٣‬ش ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬حُؼَٔحٕ ‪ٝ‬حُظل‪ َ٠‬حطٔؼض ح‪ٌٓ٩‬خٗخص أٓخّ أ‪ َٛ‬حُو‪ٝ َ٤‬أٓخّ أ‪ َٛ‬حَُ٘؛ ٌُٖ رٔخ أٗ٘خ ٗؼ‪ٖ٤‬‬ ‫ك‪ ٢‬ظَ ك‪٠‬خٍس ٓخى‪ّ٣‬ش اُلخى‪ّ٣‬ش كبٕ حًظ٘خف ٓٔخكخص َٗ٘ حُو‪ َ٤‬طلظخؽ اُ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ ح‪٩‬ريحع‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حَُ٘‬ ‫‪٣‬طَم ح‪٧‬ر‪ٞ‬حد‪ًٝ ،‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬يهَ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حٓظجٌحٕ!‬ ‫حُوزَس حُوي‪ٔ٣‬ش ُي‪٘٣‬خ ك‪ٓ ٢‬وخ‪ٓٝ‬ش حَُ٘‪ً ،ٍٝ‬خٗض طؼظٔي ػِ‪ ٠‬حُ٘‪ٝ ٢ٜ‬حُِؿَ ‪ٝ‬حُظ٘​٘‪٤‬غ ػِ‪ ٠‬حُٔلٔي‪ٓٝ ٖ٣‬ؼخهزظ‪ٌٛٝ .ْٜ‬ح‬ ‫ح‪ِٞٓ٧‬د ٓ‪٤‬ظَ ٓطِ‪ٞ‬رخً‪ ٌُٖ ،‬حُظـَرش حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ػِّٔظ٘خ إٔ حُ‪٠‬ـ‪ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ ّ‪ ٢‬اًح ُْ ‪ٜ٣‬لز‪ ٚ‬طَر‪٤‬ش ؿ‪ّ٤‬يس ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ش أؿ‪ٞ‬ى‬ ‫ُِ‪ٞ‬حُع حُيحهِ‪ ،٢‬كبٕ آػخٍ‪ٓ ٙ‬ظٌ‪ ٕٞ‬أهَد اُ‪ ٠‬حُِٔز‪ّ٤‬ش ٓ٘‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬ح‪٣٩‬ـخر‪ّ٤‬ش‪ ،‬اٗ‪ٔ٣ ٚ‬خػي ػِ‪ ٠‬اهَحؽ ٓـظٔغ ظخ‪َٙٛ‬‬ ‫حُ‪٬ٜ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظؼخٍ ‪٥‬ىحد حَُ٘‪٣‬ؼش‪ٝ ،‬رخ‪ ٚ٘١‬حَُٔ‪ٝ‬م ‪ٝ‬حُلٔ‪ٞ‬م‪.‬‬ ‫اًح ً٘خ َٗ‪٣‬ي ٓؼخُـش ٗظ‪٤‬لش ُ‪ٗ٬‬لَحف كبٕ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ظطِذ ٓؼخُـش طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ؼ‪ٓٞ‬ش ‪ٝ‬حُـخًر‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُظلخ‪ٝ ،ْٛ‬حٓظويحّ حُلي‬ ‫ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬حُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُِٔز‪ّ٤‬ش‪.‬‬ ‫إ ٖٓ ٗؤٕ حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬إٔ ‪ّٓٞ٣‬غ ٓٔخكش حُلَ‪ّ٣‬ش حُ٘و‪ّ٤ٜ‬ش ٌَُ ‪ٝ‬حكي ٖٓ حُ٘خّ‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح كٔخ ًخٕ ‪ُ٣‬ظٖ ٗ‪٤‬جخ ً ػخٓخ ً‬ ‫‪٣‬ئػَ ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش ‪ ٖٓٝ-‬ػْ كبٗ‪ٗ ٌٖٔ٣ ٚ‬وي‪ٛ- ٙ‬خٍ ك‪ ٢‬ؿِٔش حُو‪ّ٤ٜٛٞ‬خص حُلَى‪ّ٣‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬طظٌ‪ ٕٞ‬ح‪ ٕ٥‬أػَحف طـؼَ ٗ‪ٜ‬ق حُـخٍ ُـخٍ‪ٝ ٙ‬حَُؿَ ‪٧‬كي أهَرخث‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٔظٔخؿش‪ٌُٜٝ .‬ح كبٕ ٓٔخكش‬ ‫حُو‪ ٍٞ‬ك‪ٓ ٢‬لخ‪َٛ‬س حَُ٘ ط‪٤٠‬ن ‪ٓٞ٣‬خ ً رؼي ‪ٓٝ .ّٞ٣‬غ ‪ٌٛ‬ح ح‪ٌٔٗ٫‬خٕ أهٌ حُٔزيأ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُؼظ‪( ْ٤‬ح‪ َٓ٧‬رخُٔؼَ‪ٝ‬ف‬ ‫‪ٝ‬حُ٘‪ ٢ٜ‬ػٖ حٌَُٔ٘) ‪ٌ٣‬رَ ‪٣ٝ‬لوي ٓ٘طو‪ّ٤‬ظ‪ٝ ٚ‬أٗ‪ٜ‬خٍ‪ ٙ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬و‪٤‬ق ‪ٓٝ‬وـَ!‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔخ‪ً ٢ٟ‬خٕ ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪٣ ٖ٤‬ؼ ّ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬حُي‪ُٝ‬ش ك‪ٓ ٢‬لخ‪َٛ‬س حُلٔخى ‪ٝ‬حُلي ٖٓ حٗظ٘خٍ ح‪ٗ٫‬لَحف ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ‬ ‫حُـ‪ٜ‬ش حُ‪ٞ‬ك‪٤‬يس حُظ‪ ٢‬طِٔي ِٓطش ٍحىػش ‪٘ٓٝ‬ظٔش ٓؼظَكخ ً ر‪ٜ‬خ‪ٝ .‬هي ًخٗض حُي‪ُٝ‬ش طو‪ ّٞ‬كؼ‪ ً٬‬ر٘‪٢‬ء ٖٓ ًُي‪ ٫ ٌُٖ ،‬ري إٔ‬ ‫ٗ‪٬‬كع ػيىحً ٖٓ ح‪ٜ٘ٓ ،ٍٞٓ٧‬خ‪:‬‬ ‫إ حُي‪ُٝ‬ش ك‪ ٖ٤‬طٌ‪َٝ٘ٓ ٕٞ‬ػش‪ ،‬كبٗ‪ٜ‬خ طٔظط‪٤‬غ حُلي ٖٓ ‪ ٍٞٛ‬حٗظ٘خٍ حُٔ‪ٞ‬ء ًؼ‪َ٤‬حً‪ًٔ ٌُٖ ،‬خ أَٗص هزَ هِ‪ َ٤‬كبٕ‬ ‫حَُىع ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُو‪ٞ‬س ‪ ٌٕٞ٣‬هِ‪ َ٤‬حُـي‪ ٟٝ‬اًح ُْ ‪ُٜ٣‬لذ رؼَٔ ط‪ٞ‬ؿ‪ ٢ّ ٜ٤‬ا‪٣‬ـخر ّ‪.٢‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ ٗؼَف إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُٔ٘لَك‪ ٖ٤‬طل ّ‪ُٞٞ‬ح اُ‪ٓ ٠‬ـَٓ‪ً ٖ٤‬زخٍ ٖٓ ه‪ٓ ٍ٬‬ـ٘‪ٓ ْٜ‬غ كجش ‪ٟ‬خُؼش ك‪ ٢‬ح‪٩‬ؿَحّ أ‪ٓ ٝ‬غ‬ ‫أٗوخ‪ ٖٓ ٙ‬أ‪ٛ‬لخد حُٔ‪ٞ‬حرن‪ .‬أٓخ اًح ًخٗض حُي‪ُٝ‬ش ؿ‪َٝ٘ٓ َ٤‬ػش أ‪ً ٝ‬خٗض ‪ ٫‬طو‪٠‬غ َُهخرش ٗؼز‪ّ٤‬ش ؿ‪٤‬يس كبٕ هيٍط‪ٜ‬خ‬ ‫ػِ‪ ٠‬كٔخ‪٣‬ش ح‪٥‬ىحد حُؼخٓش ‪ٝ‬كلع ظخ‪ َٛ‬حُٔـظٔغ طٌ‪ٗ ٕٞ‬ز‪ٓ ٚ‬ؼي‪ٓٝ‬ش؛ ‪ٜٗ٧‬خ ‪ٗ ٢ٛ‬لٔ‪ٜ‬خ طلظخؽ اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٬ٛ٩‬ف‪.‬‬ ‫‪٘ٛٝ‬خى ٗوطش ‪ٛ‬خ ّٓش ‪٘ٗ ٫‬ظز‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُؼخىس اُ‪ٜ٤‬خ‪ ٢ٛٝ ،‬إٔ ٓطخُزش حُي‪ُٝ‬ش رخُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُظيهَ ُلٔخ‪٣‬ش ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬ح‪٥‬ىحد‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ػَحف حُلٔ‪٤‬يس‪٤ٓ ،‬ؼ٘‪ ٢‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬آُ‪٘ٓ ٢‬ل‪ٜ‬خ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ‪٬ٜ‬ك‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘ل‪ ًٞ‬ك‪ ٢‬حُظيهَ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس حُ٘خّ‪ٌٛٝ ،‬ح‬ ‫‪٣‬ظطِذ ط‪٠‬وْ أؿ‪ِٜ‬س حُي‪ُٝ‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ُ‪ ْ٤‬ك‪ٛ ٢‬خُل‪ٜ‬خ ‪ ٫ٝ‬ك‪ٛ ٢‬خُق ٗؼز‪ٜ‬خ‪ .‬إ حُي‪ُٝ‬ش ٓؼَ حُوِذ ‪ٓٝ‬ؼَ حٌُزي اًح ط‪٠‬وْ‬ ‫كٔي‪ٝ ،‬اًح كٔي ط‪٠‬وْ‪ٝ .‬هي ‪ٛ‬يم ٖٓ هخٍ‪ :‬حُي‪ُٝ‬ش ‪٤ُٝ‬يس ػ‪ٞ٤‬ر٘خ‪ٝ ،‬حُٔـظٔغ ‪٤ُٝ‬ي ك‪٠‬خثِ٘خ‪.‬‬ ‫إ حُٔـظٔغ حُلخ‪ َٟ‬ك‪ ٢‬حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬و‪ ّٞ‬رٔؼظْ ٗئ‪ ٚٗٝ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬طِذ حُٔؼ‪ٗٞ‬ش ٖٓ أ‪ ١‬ى‪ُٝ‬ش أ‪ِٓ ٝ‬طش‬ ‫رٔزذ حٓظـ٘خث‪ ٚ‬رٔزخىٍحط‪ٓٝ ٚ‬ئٓٔخط‪ٝ ٚ‬حٍطزخ‪١‬خط‪ ٚ‬ح‪ّ٤ِٛ٧‬ش ‪ٝ‬حُ٘ؼز‪ّ٤‬ش‪ٝ .‬أػظوي أٗ٘خ ح‪ِ٘ٛٝ ٕ٥‬خ اُ‪ ٠‬ر‪٤‬ض حُو‪٤ٜ‬ي ‪َٓٝ‬ر‪٢‬‬ ‫حُلَّ ك‪ٓ ٢‬وخُ٘خ ‪ٌٛ‬ح‪ .‬إ حُؼخُْ ‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬كخُش كَ‪٣‬يس ٖٓ حُظ‪٠‬خؿ‪ٝ ٢‬حُظِحكْ حُؼِٔ ّ‪ٝ ،٢‬ك‪ ٢‬كخُش ً‪ ٌٜٙ‬طظؼخظْ ه‪ٔ٤‬ش حُلؼَ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪23‬‬

‫‪٣ٝ‬ظ‪٠‬خءٍ ‪ ُٕٝ‬حٌُ‪ًٔ ،ّ٬‬خ إٔ ًؼَس حُٔـَ‪٣‬خص ‪ٝ‬حُٔللِحص ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬وَح‪ ١‬ك‪ ٢‬حُ٘ؤٕ حُيٗ‪ّ ٞ٤‬‬ ‫‪ ١‬أ‪ٟ‬ؼلض هيٍس حُ٘خّ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ُِ٘‪ٜٞ‬حص ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ أ‪ٟ‬ؼلض كِػ‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬ح‪٥‬هَس ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬ػخُْ حُٔؼ٘‪ ٠‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ‪ .‬حُٔ​ٔظوزَ ك‪٢‬‬ ‫حُلغ ‪ٝ‬حُظؤػ‪ٝ َ٤‬حٌُق ‪ٝ‬حُِؿَ ٓ‪ُِ ٌٕٞ٤‬ز‪٤‬جش ‪ٝ‬حُـ‪ٝ ٞ‬حُٔ‪٤‬خم ‪ٝ‬حُلخُش حُؼخٓش‪.‬‬ ‫إ حُز‪٤‬جش حُـ‪٤‬يس طئػَ ك‪ ٢‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش ػٖ ‪٣َ١‬ن (حُ‪ٝ٬‬ػ‪ٝ )٢‬طوَِ حُٔ‪ ٍٞ٤‬اُ‪ ٠‬حَُ٘‪ ٍٝ‬رٌَ٘ ِْٓ‪ .‬حُٔ‪٤‬خهخص حُلٔ٘ش‬ ‫طُز٘‪ ٖٓ ٠‬ه‪ ٍ٬‬ح‪ُٞ٧‬ف ٖٓ ح‪٧‬ػٔخٍ حُو‪َ٤‬س ‪ٝ‬حُٔزخىٍحص حٌُز‪َ٤‬س‪٘ٛ ٖٓٝ ،‬خ كبٕ ػِ‪ ٠‬أ‪ َٛ‬حُيػ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُـ‪َ٤‬س ػِ‪ٔٓ ٠‬ظوزَ‬ ‫ح‪ٓ٧‬ش إٔ ‪٣‬لٌَ‪ٝ‬ح رطَ‪٣‬وش ؿ ّي‪٣‬ش ‪ٝ‬ػِٔ‪ّ٤‬ش ك‪٤ً ٢‬ل‪ّ٤‬ش حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬ك‪ٓ ٍٞ٠‬ظؤُن ك‪ ًَ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص ‪ٝ‬ػِ‪ًَ ٠‬‬ ‫حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص‪ .‬إ حُطز‪٤‬ؼش ‪ًٔ-‬خ ‪٣‬و‪ -ُٕٞٞ‬طٌَ‪ ٙ‬حُلَحؽ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ػْ ّ‬ ‫‪ ١‬أ‪ ٝ‬حهظ‪ٜ‬خى ّ‬ ‫كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظ‪ٞ‬هغ إٔ ًَ كَحؽ ٓ‪٤‬خٓ ّ‪ ٢‬أ‪ ٝ‬طَر‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ ١‬أ‪ ٝ‬اػ‪٣ ٫ ..٢ّ ٓ٬‬و‪ ّٞ‬حُ‪ٜ‬خُل‪ ٕٞ‬رِٔج‪ ٚ‬كٔ‪٨ٔ٤‬‬ ‫رَٔػش ‪ٛ‬خثِش ٖٓ هزَ ؿ‪.َْٛ٤‬‬ ‫‪ٔٗٝ‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗظؼِْ ٖٓ كًَش حُ‪ٜٞ٤‬ى ك‪ ٢‬حُؼخُْ أًؼَ ٖٓ ىٍّ رِ‪٤‬ؾ‪ ،‬ك‪٤‬غ حٓظطخػ‪ٞ‬ح إٔ ‪٣‬ظل‪ُٞٞ‬ح ‪ٝ‬ر‪ٜٔ‬ض ػـ‪٤‬ذ ‪ٖٓٝ‬‬ ‫ه‪ ٍ٬‬حُؼَٔ حُيإ‪ٝ‬د ٖٓ أهِ‪٤‬ش ٓ‪٠‬ط‪ٜ‬يس ٌَٓ‪ٛٝ‬ش اُ‪ ٠‬أهِ‪٤‬ش ٓخكوش ‪٤ٜٓٝ‬زش ‪٤ٔٓٝ‬طَس‪ٜٔٓٝ ،‬خ هِ٘خ ػٖ ٓلخرخس حُـَد‬ ‫ُ‪ ْٜ‬كبٕ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق أ‪٠٣‬خ ً أٗ‪ ْٜ‬هي أريَ‪ ْٝ‬ح رَحػش ٗخىٍس ك‪ ٢‬حُظ٘ظ‪ٝ ْ٤‬حُظوط‪ٝ ٢٤‬حُـ‪ٜ‬ي حُٔظظخرغ ‪ٝ‬طِْٔ ٌٓخٖٓ حُو‪ٞ‬س ‪ٗٝ‬وخ‪١‬‬ ‫ح‪ٍ٫‬طٌخُ‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬ح‪٩‬كٔخّ حُٔزٌَ رؤ‪٤ٔٛ‬ش حُؼِْ ك‪ ٢‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُ٘ل‪...ًٞ‬‬ ‫ك‪ ٖ٤‬طٌ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حٌُلخءس طٌؼَ أػيحى حٌُ‪ِٜٓ ُْٜ ٖ٣‬لش ػ٘يى‪ٝ ،‬أػيحى حٌُ‪٣ ٖ٣‬لظخؿ‪ٗٞ‬ي‪ ٖٓٝ .‬ه‪ٍ٬‬‬ ‫حُلخؿش اُ‪٤‬ي ‪٘ٔ٣‬ل‪ٗٞ‬ي حُلَ‪ٛ‬ش طِ‪ ٞ‬حُلَ‪ٛ‬ش‪ ٕ٧ ،‬طٌ‪ٓ ٕٞ‬ئػَحً ‪ٝ‬كخػ‪ ،ً٬‬كظ‪ ٠‬أػيحإى كبٗ‪٠٣ ْٜ‬طَ‪ ٕٝ‬اُ‪ٜٓ ٠‬خٗؼظي‬ ‫ٖٓ أؿَ ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٓ٘ي‪.‬‬ ‫َٓء حُلَحؽ ‪ٝ‬اكيحع حُظؤػ‪ َ٤‬حُٔظٔ‪٣ ِ٤‬لظخؽ اُ‪ ٠‬ػيى ٖٓ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔ‪ٜٔ‬ش‪ٜ٘ٓ ،‬خ‪:‬‬ ‫‪ -1‬حٌُلخءس حُؼخُ‪٤‬ش‪ٝ ،‬حُظ‪٣ ٢‬ؤط‪ً ٢‬ؼ‪ٜ٘ٓ َ٤‬خ ٖٓ ‪ٍٝ‬حء حُظؼِْ حُـ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُظو‪ٝ ٜٚ‬حُظيٍد حُٔ​ٔظخُ ‪ٝ‬حُٔؼخرَس ك‪ ٢‬حًظٔخد‬ ‫حُوزَس‪.‬‬ ‫‪ -2‬ح‪ٓ٧‬خٗش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٗٝ‬ؼ‪ ٍٞ‬حَُٔء رخُٔ​ٔئ‪ّ٤ُٝ‬ش ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ّ٤‬ش ػٖ حُؼَٔ حٌُ‪ ١‬ر‪٣ ٖ٤‬ي‪.ٚ٣‬‬ ‫‪ -3‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿؼَ حُظزَّع ‪ٝ‬حُؼطخء حُٔـخٗ‪ ٢‬حٗظظخٍحً ُِٔؼ‪ٞ‬رش ٖٓ َّللا طؼخُ‪.٠‬‬ ‫‪ -4‬كٖ حُظلَ‪٣‬ن ر‪ ٖ٤‬حُـ‪ٝ ١َٛٞ‬حُ‪ٜ‬خٓ٘‪ٝ ٢‬ر‪ ٖ٤‬حَُٔ‪ٝ ٝ‬أػَح‪ٝ ،ٟٚ‬أػظوي إٔ حٗظ٘خٍ حَُ٘‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬حُٔـظٔؼخص‬ ‫ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ػيى ٖٓ ح‪ٓ٧‬زخد حُـ‪ّ٣َٛٞ‬ش ‪ٝ‬حُظ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ‪ :‬كذّ حُيٗ‪٤‬خ‪ٟ ،‬ؼق حُظَر‪٤‬ش ح‪٣َٓ٧‬ش‪ ٖٛٝ ،‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ‬ ‫‪ٝ‬حُـخٗذ حَُ‪ٝ‬ك‪ ،٢‬ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ حُوَحءس ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حُظؼِْ‪ ،‬ػيّ ًلخءس حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬حُ٘ظْ ح‪٩‬ىحٍ‪ّ٣‬ش‪.‬‬ ‫‪ -5‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش حَُ٘ػ‪ّ٤‬ش ػٖ حٗظ٘خٍ حٌَُٔ٘حص ‪ٞ٤ٗٝ‬ع حُل‪ٞ‬حكٖ‪ُ٘ٝ ،‬خ إٔ ٗظؤَٓ ه‪َّ ٍٞ‬للا ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ِ ُ​ُ(:-٬‬ؼَٖ‬ ‫َ‪ ْٜٞ‬ح َ‪ًَ ٝ‬خُٗ‪ٞ‬ح ‪ْ َ٣‬ؼظَ ُي‪ًَ * َٕٝ‬خُٗ‪ٞ‬ح ‪َ٣ ٫‬ظََ٘خ‪ َٕ َْٞٛ‬ػ َْٖ‬ ‫حَُّ ٌِ‪ًَ َٖ٣‬لَ​َُ‪ٝ‬ح ِٓ ْٖ رَِ٘‪ ٢‬آِ‬ ‫خٕ ىَح ُ‪َ ٝ‬ى َ‪ِ ٝ‬ػ‪ ٠َٔ ٤‬حر ِْٖ ََْٓ ‪ًَُِ َْ َ٣‬يَ رِ َٔخ ػ َ‬ ‫َ‬ ‫َْحث‪َ َ٤‬ػَِ‪ِ َٔ ُِ ٠‬‬ ‫ْ َٓخ ًَخُٗ‪ٞ‬ح ‪ْ َ٣‬ل َؼُِ‪[ ) َٕٞ‬حُٔخثيس‪ٝ .]79 -78 :‬ك‪ ٢‬كي‪٣‬غ حُ٘‪٤‬و‪ ٖ٤‬إٔ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬ىهَ‬ ‫ُٓ ْ٘ ٌَ ٍَ كَ َؼُِ‪َُ ُٙٞ‬زِ ْج َ‬ ‫ػِ‪٘٣ُ ٠‬ذ ر٘ض ؿلٖ ‪َّ ٢ٍٟ-‬للا ػ٘‪ٜ‬خ‪ -‬كِػخً‪٣ ،‬و‪ ٫" :ٍٞ‬اُ‪ ٚ‬ا‪َّ ٫‬للا ‪ُِ َ٣ٝ‬ؼَد ٖٓ َٗ هي حهظَد" هخُض ُ‪٘٣‬ذ‪٣":‬خ‬ ‫ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا أٗ‪ِٜ‬ي ‪ٝ‬ك‪٘٤‬خ حُ‪ٜ‬خُل‪ٕٞ‬؟"‪ ،‬هخٍ‪ٗ":‬ؼْ‪ ،‬اًح ًؼَ حُوزغ"‪.‬‬ ‫أ‪ُٓ ١‬خٕ ًِٓخٗ٘خ ؿ‪ َ٤‬حُٔزخَٗ أ‪ ٖٓ ْٛ‬حُٔزخَٗ‪ ٌٕٞ٣ٝ ،‬حَُىع ػٖ ‪٣َ١‬ن حُلؼَ أه‪ ٖٓ ٟٞ‬حُظؤػ‪ َ٤‬ػٖ ‪٣َ١‬ن حٌُ‪،ّ٬‬‬ ‫ًٔخ طٌ‪ ٕٞ‬حُلًَش ح‪٣٩‬ـخر‪ّ٤‬ش أ‪ ٖٓ ْٛ‬حُٔ‪ٞ‬هق حُِٔز ّ‪ ٢‬حُ٘خكذ ‪ٝ‬حُٔلظؾ‪٤ُِ٘ٝ .‬ش حُلٔ٘ش ‪ٝ‬حُ٘​٘خ‪ ١‬حُٔ​ٔظؼَ ه‪ٔ٤‬ش ك‪ًَ ٢‬‬ ‫ُٓخٕ‪ٌ٣ ٫ٝ ،‬خكت ك‪ِ٤٠‬ش ح‪٩‬ه‪ ٙ٬‬ا‪ ًَّ ٫‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪24‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪25‬‬

‫المستمر‬ ‫‪- 5‬الكِفاا‬ ‫ّ‬

‫هِن َّللا طؼخُ‪ ٠‬حُيٗ‪٤‬خ ىحٍحً ُ‪٬‬رظ‪٬‬ء‪ ،‬ك‪ٞ‬كَّ ك‪ٜ٤‬خ ًَ َٗ‪ :١ٝ‬ح‪٧‬ؿ٘‪٤‬خء ‪ٝ‬حُلوَحء‪ٝ ،‬ح‪٤ً​ً٧‬خء ‪ٝ‬حُزِ‪ٜ‬خء‪ٝ ،‬حَُ٘كخء‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٟٞ‬ؼخء‪ٝ ،‬ح‪٧‬ه‪٣ٞ‬خء ‪ٝ‬حُ‪٠‬ؼلخء‪ٝ ًَ ..‬حكي ٖٓ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ٓو‪ ْ٤‬ك‪ٟٝ ٢‬ؼ‪ّ٤‬ش حهظزخٍ رٔخ آطخ‪َّ ٙ‬للا ٖٓ ٌٓ٘ش ‪ٝ‬رٔخ ِٓز‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫ٗؼٔش‪.‬‬ ‫إ ػِ‪ٝ ًَ ٠‬حكي ٓ٘خ إٔ ‪٣‬ؼَٔ أك‪ٓ َ٠‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬ػِٔ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ‪ٟٝ‬ؼ‪ّ٤‬ظ‪ ٚ‬حُؼخٓش ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪ ٢‬ر‪٣ ٖ٤‬ي‪.ٚ٣‬‬ ‫ًٔخ إٔ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ظٔظغ رَ‪ٝ‬ف حُٔ​ٔخٗؼش ‪ٝ‬حُظؤرّ‪ ٢‬ػِ‪ٓ ًَ ٠‬خ ‪َٜ٣‬ك‪ ٚ‬ػٖ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ظ‪ٛٝ ٚ‬يك‪ ْ٤ُ .ٚ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ ٓ٘طوش آٓ٘ش‬ ‫ِٗو‪ ٢‬ك‪ٜ٤‬خ َٓحٓ‪٘٤‬خ‪ ًَٖٗٝ ،‬اُ‪ٓ ٠‬خ رِـ٘خ‪ ٖٓ ٙ‬طو‪ٍٝ​ٝ ٟٞ‬ع ‪ٝ‬طٔخٓي هِو ّ‪ٗٝ ٢‬لٔ ّ‪ ،٢‬اٗ٘خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ‪ٝ‬حهل‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬أٍ‪ٝ‬‬ ‫ٓظؤٍؿلش ‪ٝ‬ك‪٘ٓ ٢‬طوش طـخًد ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ٝ‬حُوخ‪١‬ت ‪ٝ‬حُو‪ٝ َِّ٤‬حَُ٘‪ٝ .َ٣‬إ أ ّ‬ ‫طَحم أ‪ ٝ‬طَ‪ َٛ‬ك‪ ٢‬حُلخٓش ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ّ٤‬ش‬ ‫‪١‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬وٌف رؤكيٗخ ك‪ٓ ٢‬ل‪ ٢٤‬حُ‪٤٠‬خع أ‪ ٝ‬ح‪ٗ٫‬لَحف‪ .‬إ ًَ ٓخػش طٔ َّ ػِ‪٘٤‬خ طٌَ٘ طل ّي‪٣‬خ ً ؿي‪٣‬يحً‪ .‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ‪ٞ‬حؿ‪ٜٚ‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬أؿَ ٓ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ظ‪ ،ٚ‬كبٗ٘خ ٗلظخؽ ٖٓ َّللا ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ -٬‬أَٓ‪ :ٖ٣‬حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔؼ‪ٗٞ‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ ٓ‪ٍٞ‬س حُلخطلش حُظ‪ُ٣ ٢‬طِذ ٖٓ حُٔ​ِْٔ إٔ ‪٣‬وَأ‪ٛ‬خ ك‪ًٍ ًَ ٢‬ؼش ط٘ظَٔ ػِ‪ ٠‬حُٔؼ٘‪(:ٖ٤٤‬ا‪٣‬خى ٗؼزي ‪ٝ‬ا‪٣‬خى ٗٔظؼ‪،)ٖ٤‬‬ ‫(ح‪ٛ‬يٗخ حُ‪َٜ‬ح‪ ١‬حُٔ​ٔظو‪ِٔ٣ ُْٝ ،)ْ٤‬ق ‪ٌٛ‬ح حُٔؼ٘‪ ٠‬حُٔلَٔ‪ ٕٝ‬حٌُ‪ ٖ٣‬هخُ‪ٞ‬ح حُٔؼ٘‪ :٠‬ػزّظ٘خ ػِ‪ ٠‬حُ‪َٜ‬ح‪ ١‬حُٔ​ٔظو‪ .ْ٤‬إ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ػِ‪ ٠‬أَٓ َّللا طلظخؽ اُ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ حٌُلخف حُٔ​ٔظَٔ ‪ٝ‬حُٔـخ‪ٛ‬يس حُيحثٔش‪ٔ٤ٓ ٫ٝ ،‬خ أٗ٘خ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف ‪ٛ‬ؼزش‬ ‫‪ٝ‬كَؿش؛ اً حُٔـَ‪٣‬خص حٌُؼ‪َ٤‬س رخُٔ‪ً َ٤‬حص حُ‪ًٝ ٖ٤ٔ٤‬حص حُ٘ٔخٍ‪ .‬إ حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش رخطض ٓظؤش رؤ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪٣‬ويٓ‪ٔٗ ٕٞ‬خًؽ ٓ‪٤‬جش ُ‪٨‬ؿ‪٤‬خٍ حُـي‪٣‬يس ‪ٝ ،‬ح‪ً٧‬ؼَ اػخٍس ُ‪ ٠ٓ٨‬إٔ ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬كؼِ‪ ٚ‬حُ‪ ٖٓ ّٞ٤‬أٓ‪ٌَ٘ٓ ٍٞ‬س ‪َ٣َّٗٝ‬س ى‪ٕٝ‬‬ ‫حُظؼَّ‪ُِ ٝ‬ؼو‪ٞ‬رش آهٌ ك‪ ٢‬حُظ٘ ّ‪ٞ‬ع ‪ٝ‬ح‪٫‬طّٔخع ‪ًٝ ،‬ؼَص حُٔؼخً‪ َ٣‬حُٔوظِلش‪ ًَ :‬حُ٘خّ ‪٣‬لؼِ‪ٌٛ ٕٞ‬ح‪ٗ ..‬لٖ ٓ‪٠‬طَ‪ٕ٧ ٕٝ‬‬ ‫ٗؼط‪ٟٔ ٢‬خثَٗخ اؿخُس رٔزذ حُ‪٠‬ـ‪ً ُٞ ..١ٞ‬خٕ ‪ٌٛ‬ح حُؼَٔ ٓ‪٤‬جخ ً ٓخ كؼِ‪ ٚ‬ك‪ ،ٕ٬‬أ‪ُٔ ٝ‬خ ٌٓض ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ ،ٕ٬‬أ‪ٓ ٝ‬خ ٓٔلض‬ ‫ر‪ ٚ‬حُلٌ‪ٓٞ‬ش‪!!..‬‬ ‫‪٘ٛ‬خى اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح ك‪ ٖٓ ٞ٤‬حَُٓخثَ حُظ‪ ٢‬طظيكن ٖٓ ًَ حطـخ‪ ٕٞٔ٠ٓٝ .ٙ‬طِي حَُٓخثَ ‪ٝ‬حكي‪ ٞٛٝ ،‬أٗ٘خ ٗٔظلن‬ ‫أًؼَ ٓٔخ ِٗ٘خ ‪ٝ ،‬إٔ ‪٘ٛ‬خى ‪ٓٝ‬خثَ َٓ‪٣‬ؼش ُِل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ َٗ‪٣‬ي‪ ٖٓ ْ٤ُٝ .‬كوي إٔ طزلغ ػٖ َٓ٘‪ٝ‬ػ‪ّ٤‬ش طِي‬ ‫حُ‪ٓٞ‬خثَ‪ ،‬كخُزلغ ك‪ٜ٤‬خ ‪ٛ‬خٍ ه‪٤‬يحً ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬ط‪٬‬هش حٌُزَ‪ ٟ‬حُظ‪ ٢‬ػِ‪ٝ ًَ ٠‬حكي ٓ٘خ إٔ ‪ُٜ ٜٞ٘٣‬خ!‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق ؿيحً إٔ ‪ٟٔ‬خثَٗخ طظؼَ‪ُ ٝ‬ظَ‪ ٞ٣ٝ‬ػ٘‪٤‬ق ً‪ ٢‬طولّق ٖٓ كٔخٓ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ طـخ‪ ٙ‬حُطَم ؿ‪ َ٤‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػش ُِ٘ـخف‬ ‫‪ٝ‬حُؼَحء‪.‬‬ ‫َخد َٓ َؼيَ‬ ‫إ َّللا طؼخُ‪ ٠‬أَٓ ٗز‪َّ ٠ِٛ ٚ٤‬للا ػِ‪ ِْٓٝ ٚ٤‬رِ​ِ‪ ّٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ك‪ ٖ٤‬هخٍ ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ (: ٬‬كَخ ْٓظَوِ ْ​ْ ًَ َٔخ أُ َِْٓ صَ َ‪ ْٖ َٓ ٝ‬ط َ‬ ‫َ‪ ٫ٝ‬ط ْ‬ ‫‪ٌ ٤ٜ‬تَ) [‪ٞٛ‬ى‪ .]118 :‬هخٍ حرٖ ػزخّ ‪َّ ٢ٍٟ-‬للا ػ٘‪ٜٔ‬خ‪ٓ":-‬خ ٍِٗ ػِ‪َّ ٍٍٞٓ ٠‬للا آ‪٣‬ش ‪٢ٛ‬‬ ‫َط َـ‪ ْٞ‬ح اَِّٗ‪ ُٚ‬رِ َٔخ طَ ْؼ َُِٔ‪ َٕٞ‬رَ ِ‬ ‫أٗي ‪ ٫ٝ‬أٗن ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش"‪ٌُُٝ ،‬ي هخٍ ‪ٛ٧‬لخر‪ ٚ‬ك‪ ٖ٤‬هخُ‪ٞ‬ح ُ‪ :ٚ‬أَٓع اُ‪٤‬ي حُ٘‪٤‬ذ‪ّ٤ٗ":‬زظ٘‪ٞٛ ٢‬ى ‪ٝ‬أه‪ٞ‬حط‪ٜ‬خ"‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ٓ٘‪َّ ٠ِٛ- ٚ‬للا ػِ‪ٗ -ِْٓٝ ٚ٤‬ؼ‪ٝ ٍٞ‬اػ‪ ّ٬‬رـ‪ّ٣َٛٞ‬ش ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس حُٔ​ِْٔ‪ًٜٗٞٝ ،‬خ أٓخّ ح‪ٛ٧‬خُش ك‪٢‬‬ ‫حُ٘و‪ّ٤ٜ‬ش ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي أػزظض حُوزَحص حُؼخُٔ‪٤‬ش حُٔظَحًٔش إٔ ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ ٢ٛ‬حُ٘‪٢‬ء ح‪٧‬ك‪ َ٠‬ك‪ ٢‬حُؼَٔ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬حُؼ‪٬‬هخص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪٢‬‬ ‫حُؼ‪٬‬هخص حُي‪ّ٤ُٝ‬ش‪ٝ ،‬حُ٘‪٢‬ء ح‪٧‬ك‪ َ٠‬ك‪ٟ ٢‬ز‪ ٢‬حُٔـظٔغ ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬حُـَ‪ٔ٣‬ش‪ ٫ ُْٝ ...‬طٌ‪ًٌُ ٕٞ‬ي ‪ ٢ٛٝ‬ك‪ٓ ٢‬ؼ٘خ‪ٛ‬خ‬ ‫ُل‪ ٕ ْٜٞ‬ػيىحً ‪ ٌِٕٞٔ٣‬حٌُؼ‪ٓ ٖٓ َ٤‬و ّ‪ٓٞ‬خص‬ ‫حُؼٔ‪٤‬ن طؼ٘‪ُٓ٬ٓ ٢‬ش حُلن ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظَحف ر‪ٝ ٚ‬حُز٘خء ػِ‪٘ٛ . ٚ٤‬خى أٗوخ‪َ ٣ ٫ ٙ‬‬ ‫حُظويّ ‪ٝ‬حُ٘ـخف ‪ٝ‬حُظل‪ٞ‬م‪٘ٓ ٌُٖ ،‬ؼ‪ ْٜ‬ح‪ٗ٫‬لَحف ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظ‪ٞ‬حء ٖٓ حُظ‪ٞ‬ح‪ٓ َٛ‬غ أػٔخه‪ ،ْٜ‬ك‪ ٢‬ػٔن ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ​ِْٔ ‪٤١‬زش‬ ‫‪٘٤ٌٓٝ‬ش ‪ٝ‬طللِّ ٗل‪ ٞ‬حُو‪ ٌُٖ ،َ٤‬ػيّ ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ُي‪ً ٟ‬ؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ‪٣‬ل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ ًُي ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُل‪ٍٜٞ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬طويّ ٗو‪ٝ ٢ٜ‬حؿظٔخػ‪ٝ ٢‬ح‪ٟ‬ق‪ ،‬إ حُٔؼخ‪ ٢ٛ‬ك‪ ٖ٤‬ط‪ٜ‬زق ؿِءحً ٖٓ حُِٔ‪ٞ‬ى حُ‪َُِٔ ٢ٓٞ٤‬ء ط٘ ٌَّ حطـخ‪ ٚٛ‬حُؼخّ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪26‬‬

‫ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٞ‬ل‪ ٍٞ‬ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬طوي‪ٌُ َٙ٣‬حط‪ٝ ٚ‬ػوظ‪ ٚ‬ر٘لٔ‪ًٔ .ٚ‬خ أٗ‪٣ ٚ‬لوي حُٔ‪ٜ‬يحه‪٤‬ش أ‪ً ٝ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓ٘‪ٜ‬خ ك‪ٗ ٢‬ظَ ح‪٥‬هَ‪ٌٙٛٝ ،ٖ٣‬‬ ‫ح‪ً ٍٞٓ٧‬خك‪٤‬ش ‪١٩‬لخء ؿٌ‪ٝ‬س حُظؤُّن حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي‪.‬‬ ‫إ ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ك‪ ٢‬ى‪ُ٫‬ظ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬أ‪ٛ‬خُش حٌُحص‪٢ٗ ،‬ء ‪٣ ٫‬وزَ حُظـِثش؛ اً ‪ُ٣ ٫‬وزَ ٖٓ حَُٔء إٔ ‪ٔٓ ٌٕٞ٣‬ظو‪ٔ٤‬خ ً ا‪ ٫‬هِ‪ ً٬٤‬أ‪ٝ‬‬ ‫إٔ ‪ٛ ٌٕٞ٣‬خىهخ ً ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‪ ،‬أ‪ ٝ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػل‪٤‬لخ ً أٓخّ حُٔخٍ حُوِ‪ َ٤‬ى‪ ٕٝ‬حُٔخٍ حٌُؼ‪ ..َ٤‬إ ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ -‬ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ‬ ‫حُطخرغ حُؼخّ ُِ٘و‪٤ٜ‬ش ‪٢ٗ -‬ء ٗي‪٣‬ي حُلٔخٓ‪٤‬ش؛ ك‪ ٢ٜ‬آخ إٔ طٌ‪ٝ ٕٞ‬آخ أ‪ ّ٫‬طٌ‪ٝ ،ٕٞ‬ؿ‪ٜ‬خىٗخ حُ‪٘٣ ٢ٓٞ٤‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ٜ٣‬ذ‬ ‫ػِ‪٤ٛ ٠‬خٗظ‪ٜ‬خ أ‪ٝ ً٫ٝ‬ػِ‪ ٠‬طؼٔ‪٤‬و‪ٜ‬خ ػخٗ‪٤‬خ ً‪.‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬أؿي كَؿخ ً ك‪ ٢‬حُو‪ :ٍٞ‬اٗ٘خ كظ‪ٔٓ ٌٕٞٗ ٠‬ظو‪ ٖ٤ٔ٤‬كؼ‪ٗ ً٬‬لظخؽ اُ‪ ٠‬إٔ ٌٗ‪ ٕٞ‬أًؼَ طؤٓ‪ٝ ً٬‬أًؼَ ٗ٘خ‪١‬خ ً ‪ٝ‬أًؼَ ط‪٠‬ل‪٤‬ش‬ ‫ٓٔخ ٗلٖ ػِ‪ ٠‬حٓظؼيحى ُظوي‪ ٚٔ٣‬حُ‪.ّٞ٤‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حُظو ّيّ ػِ‪٣َ١ ٠‬ن ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪٣‬ظطِذ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُظط‪ َ٣ٞ‬حُ٘خَٓ ٌُِحص‪ٌٛٝ .‬ح حُظط‪ َ٣ٞ‬كظ‪ٜ٣ ٠‬زق كو‪٤‬وش‬ ‫‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش‪ٝ ،‬ح‪َٛ٩‬حٍ ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ َ٤‬ك‪٣َ١ ٢‬ن حُظـ‪ .َ٤٤‬إ حُِٔ‪ٞ‬ى حُٔ​ٔظخُ ‪٣‬ظٌَ٘ ٖٓ ٓـٔ‪ٞ‬ػش ؿ‪ً َ٤‬ز‪َ٤‬س‬ ‫ٖٓ حُؼخىحص حُٔ​ٔظخُس‪ٝ .‬إ حَُٔء اًح ػوي حُؼِّ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظوِ‪ ٠‬ك‪٘ٓ ًَ ٢‬ش ػٖ ػخىس أ‪ ٝ‬ػخىط‪ ٖٓ ٖ٤‬ػخىحط‪ ٚ‬حُٔ‪٤‬جش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اًح كؼَ ًُي كبٗ‪ ٢٠ٔ٣ ُٖ ٚ‬ػِ‪ ٚ٤‬أًؼَ ٖٓ هْٔ ٓ٘‪ٞ‬حص كظ‪٣ ٠‬ـي ٗلٔ‪ٝ ٚ‬هي طل ّ‪َُٓ ٖٓ ٍٞ‬س ح‪ٗ٧‬وخ‪ ٙ‬حُؼخى‪ٖ٤٣‬‬ ‫اُ‪ ٠‬كجش ح‪ٗ٧‬وخ‪ ٙ‬حُـ‪٤‬ي‪ ٖ٣‬أ‪ ٝ‬حُٔ​ٔظخُ‪.ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬اٗ‪ َٓ٥ ٢‬إٔ ٗ٘ظَ اُ‪ٟ ٠‬ؼق ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٌَ٘٣ ٚ‬حُظَرش حُظ‪ ٢‬ط٘زض ك‪ٜ٤‬خ ؿٌ‪ٓ ٍٝ‬ؼظْ ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ حُ٘لٔ‪ّ٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش‪ٝ .‬اًح طؤ ِّٓ٘خ ك‪ ٢‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪ٜ‬ؼخد حُظ‪ٞٗ ٢‬حؿ‪ٜ​ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ُ‪ٞ‬ؿيٗخ أٗ‪ٜ‬خ طؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ح‪٧‬هطخء حُ٘و‪٤ٜ‬ش‬ ‫حُٔظٌٍَس؛ اً إ ح‪ٗ٫‬لَحف ٓ‪ِ٤‬لن ح‪ ًٟ٧‬ر‪ٜ‬خكز‪ ٚ‬ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش حُٔطخف ر‪ٍٜٞ‬س ٖٓ حُ‪ .ٍٜٞ‬اٗ‪٣َ١ ٚ‬ن ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ٍَّٔٓ ٠‬‬ ‫هِل‪٤ٟ ٢‬ن ‪ٓٝ‬ظِْ‪ًُٝ ،‬ي حُٔ​ٔ َّ ٓ‪٤‬ل‪ ٢٠‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش اُ‪ٔٓ ٍَّٔٓ ٠‬ي‪ٝ‬ى‪ ٌُٖٝ ،‬هي ٗلظخؽ اُ‪ٝ ٠‬هض أ‪ ٍٞ١‬كظ‪ٗ ٠‬يٍى‬ ‫ًُي‪.‬‬ ‫رخ‪ٓ٫‬ظوخٓش ٗلٍَّ أٗلٔ٘خ ٖٓ ‪٘ٔ٤ٛ‬ش حَُؿزخص ؿ‪ َ٤‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػش‪ٗٝ ،‬لٍَّ اٍحىط٘خ ٖٓ ٍروش حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش ‪ ٖٓٝ‬أ‪ٛٝ‬خّ حُظل‪ٞ‬م‬ ‫حٌُٔ​ٌ‪ٝ‬د‪ .‬رخ‪ٓ٫‬ظوخٓش ٗظوِّ‪ ٖٓ ٚ‬حُوِن ‪ٝ‬ح‪ٟ٫‬طَحد حُيحهِ‪ٗٝ ،٢‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٔٗ٫‬ـخّ حٌُحط‪ ٖٓ ٢‬ه‪ ٍ٬‬ح‪ٔ١‬ج٘خٗ٘خ‬ ‫‪ٝ‬حػظوخىٗخ رؤٗ٘خ ٗلؼَ ٓخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلؼِ‪.ٚ‬‬ ‫إ ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ط‪ٞ‬كَّ ُ‪ٜ‬خكز‪ٜ‬خ هيٍحً ‪ٛ‬خث‪ ٖٓ ً٬‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُٔؼخىس ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬س‪ٝ ،‬إ حُ٘ظخّ حُِـ‪٤ٓ ١ٞ‬ظ َّ هخ‪َٛ‬حً ػٖ حُظؼز‪َ٤‬‬ ‫ػٖ ًُي‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬ػخُْ ًؼ‪ َ٤‬حُظـ‪ٝ َّ٤‬حُظل ّ‪ ٌٕٞ٣ ٍٞ‬حكظلخظ٘خ رـ‪ٔ٣ َٛٞ‬ظؼ‪ ٢ٜ‬ػِ‪ ٠‬حُظـ‪٤ٗ َ٤٤‬جخ ً ‪٣‬ؼخىٍ روخء ٗـْ ك‪ٓ ٢‬يحٍ‪ٝ ٙ‬هِزخ ً‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬ظخّ كًَظ‪.ٚ‬‬ ‫‪ٓ ٌٕٞ٣ َٛ‬خ هطط٘خ‪َٛ ٙ‬هش ك‪ٝ ٢‬حى أ‪ٗ ٝ‬وطش طل ّ‪ ٖٓ ٍٞ‬كوَ ح‪ٞٗ٧‬حى اُ‪ ٠‬كو‪ ٍٞ‬حُ‪ٍٝٞ‬ى؟‬ ‫ُ‪ ْ٤‬ػ٘ي‪ ١‬ؿ‪ٞ‬حد‪ ،‬حُـ‪ٞ‬حد ػ٘ي حُوخٍة‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪27‬‬

‫‪- 6‬مشكالت المثقف‬

‫ٖٓ ٖٓ٘ َّللا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُوِن إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬أٓ‪ٞ‬أ ٓخ ‪٣‬ظؼَ‪ ُٚ ٝ‬حُ٘خّ ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ ‪٘ٛ‬غ أ‪٣‬ي‪ِٗٝ ْٜ٣‬ػخص هِ‪ٞ‬ر‪ٌُٝ ،ْٜ‬ح كبٕ‬ ‫ػِ‪٘٤‬خ ىحثٔخ ً أ‪ ٢ِّٔٗ ّ٫‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُلـخٍس حُظ‪ ٢‬طُ‪ٟٞ‬غ ك‪٣َ١ ٢‬و٘خ‪ٝ ،‬اٗٔخ ػِ‪ ٠‬حُللَ حُظ‪ٗ ٢‬ليػ‪ٜ‬خ رٔؼخ‪ُ٘ٝ‬خ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُٔ‪٬‬كع ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُٔؼول‪ ٌِٕٞٔ٣ ٖ٤‬حُزَحػش ‪ٝ‬حُؼيس حُز‪٤‬خٗ‪٤‬ش حٌُخك‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طٔ ٌّ٘‪ ٖٓ ْٜ‬حُظ‪ٍٜٞ‬‬ ‫رٔظ‪ َٜ‬حُ‪٠‬ل‪٤‬ش‪ٝ ،‬طٔ ٌّ٘‪ ٖٓ ْٜ‬حُظ٘‪ ٖٓ َٜ‬حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خص حُِٔوخس ػِ‪ٓ ٌُٖ ،ْٜ٤‬خ ُي‪ ٟ‬حُٔ​ِْٔ ٖٓ كذّ ُِل ّ‬ ‫ن‪ٓٝ ،‬خ ُي‪ٖٓ ٚ٣‬‬ ‫اه‪ٛٝ ٙ٬‬يم ‪ٝ‬كَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬رِ‪ٞ‬ؽ ح‪٧‬كٖٔ‪٣ ،‬يكؼ‪ ٚ‬ىكؼخ ً ٗل‪ٟٝ ٞ‬غ ٗئ‪ ٚٗٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش طلض حُٔـ‪ٓٝ ،َٜ‬لخ‪ُٝ‬ش ٍإ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ‬ ‫رويٍ ؿ‪ّ٤‬ي ٖٓ حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ّ٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش إٔ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪٣ ٢‬ظؼَّ‪ُٜ ٝ‬خ حُٔؼوق حُٔ​ِْٔ ‪ٛٝ‬خٗغ حُوطخد حُيػ‪٬ٌ٘ٓ ١ٞ‬ص ًؼ‪َ٤‬س ؿيحً‪ ٖٓٝ ،‬حُ‪ٜ‬ؼذ‬ ‫ح‪ُٔ٩‬خّ ر‪ٜ‬خ‪ ُٞٝ ،‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣َٓ ٞ‬غ‪ ،‬كِ٘ؼَ‪ ٝ‬اًحً اُ‪ ٠‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ َٗح‪ٜٔٓ ٙ‬خ ً ٓ٘‪ٜ‬خ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ػٔش ىحء ‪ٝ‬حٓغ ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ ‪٣‬ظؼَ‪ٜ٣ ٖٓ ًَ ُٚ ٝ‬ظْ رخُ٘ؤٕ حُؼوخك‪ ًَ ٖٓٝ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص ‪ٝ‬حُظ‪٤‬خٍحص‪ًُٝ ،‬ي حُيحء ‪٣‬ظٔؼَ‬ ‫ك‪ ٢‬حَُؿزش حُـخٓلش ك‪ ٢‬حُطل ّ‪ ٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔطق‪ٝ ،‬طؼـَّ حُظ‪ ٍٜٞ‬أٓخّ حُ٘خّ رـ‪ ّٞ‬حُ٘ظَ ػٖ ٓي‪ ٟ‬حٓظ‪٨ُ ًٚ٬‬ى‪ٝ‬حص‬ ‫حُٔؼَك‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬رِ‪ٍٞ‬ط‪ُِٜ٘ٔ ٚ‬ؾ حُلٌَ‪ٝ ١‬حُؼِٔ‪ ٢‬حٌُ‪ َ٤ٔ٤ٓ ١‬ػِ‪ ٚ٤‬ك‪٤ٛ ٢‬خؿش هطخر‪ٌٛ .ٚ‬ح حُظؼـَّ ‪٣‬ظْ ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س‬ ‫رٔزذ ‪ٟ‬ؼق ٗؼ‪ ٍٞ‬حُٔؼوق رٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش حُظ‪ٜ‬ي‪ُٜٔ ١‬خّ حُظؼو‪٤‬ق ‪ٝ‬حُو‪٤‬خىس حُلٌَ‪٣‬ش ُِ٘خّ‪ٝ ٖٓٝ .‬ؿ‪ ٚ‬آهَ كبٕ ‪ٌٛ‬ح حُظؼـَّ‬ ‫‪٣‬ظ ّْ رٔزذ ح‪٩‬ؿَحءحص حٌُؼ‪َ٤‬س حُظ‪٣ ٢‬و ّيٓ‪ٜ‬خ ح‪٩‬ػ‪٣ٝ ،ّ٬‬و ّيٓ‪ٜ‬خ حُٔـظٔغ أ‪٠٣‬خ ً ٌَُ ٖٓ ‪ُ٣‬ظٖ أٗ‪ ٚ‬أ‪ٟ‬ل‪ٗ( ٠‬و‪٤ٜ‬ش ػخٓش)‪،‬‬ ‫أ‪ٗ ٝ‬ـٔخ ً طِلخُ‪٣‬خ ً‪.‬‬ ‫حٌُِٔ٘ش إٔ ‪ٛ‬خٗغ حُوطخد حُ‪ ّٞ٤‬اًح ًخٕ ٗخؿلخ ً كبٗ‪ ٚ‬هي ‪٣‬ئػَ ك‪ ٢‬حُٔ‪ ٖٓ ٖ٤٣٬‬حُ٘خّ‪ ٞٛٝ .‬ػزَ ٍٓخثِ‪ ٚ‬حُٔ​ٔظَٔس‬ ‫‪ُ ٌَّ ٘٣‬ي‪ ْٜ٣‬حطـخ‪ٛ‬خ ً ػوخك‪٤‬خً‪ٓ ُٚ ،‬ل ٌّخط‪ٓ٬ٓٝ ٚ‬ل‪ٓٝ ٚ‬طخُز‪ ..ٚ‬ػْ اًح ر‪ٌ٣ ٚ‬ظ٘ق إٔ ٌٓ‪ٛ‬ز‪ ٚ‬حُلٌَ‪ٝ ١‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪ ٢‬حٌُ‪َٙ٘ٗ ١‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬أ‪ٓٝ‬غ ٗطخم‪٣ ،‬لظخؽ اُ‪ ٠‬طؼي‪ٝ َ٣‬ط‪٣ٌٜ‬ذ‪ٍٝ ،‬رٔخ اُ‪ ٠‬طـ‪ َ٤٤‬ؿٌٍ‪ٝ ،١‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلخُش كبٕ ًؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ‪٣‬و َ٘‪ ٕ ْٞ‬إٔ‬ ‫‪ُ٣‬يهِ‪ٞ‬ح ‪ ٖٓ-‬ه‪ ٍ٬‬حُظؼي‪ -َ٣‬ح‪ٟ٫‬طَحد ػِ‪ ٠‬طِي ح‪٧‬ػيحى حُ‪ٜ‬خثِش حُظ‪ٌِّٞ ٗ ٢‬ح ‪ٝ‬ػ‪ٜ٤‬خ‪ٝ .‬أك‪٤‬خٗخ ً ‪ٌٛ ٌٕٞ٣ ٫‬ح ‪ٞٛ‬‬ ‫حُ‪ٜ‬خؿْ‪ٝ ،‬اٗٔخ حُ٘و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ٘ـخػش ح‪٧‬ىر‪٤‬ش حُٔطِ‪ٞ‬رش ُِ٘وي حٌُحط‪ٝ ،٢‬حُظزَّإ ٖٓ ٍإ‪٣‬ش أ‪ٌٛٓ ٝ‬ذ أ‪ ٝ‬حطـخ‪ ٖٓٝ ..ٙ‬ػْ كبٕ‬ ‫حٌُ‪٣ ١‬ظْ ‪ً ٞٛ‬ظْ ح‪٧‬كٌخٍ حُـي‪٣‬يس ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬ي‪ ،ٍٝ‬أ‪ ٝ‬اٗخػظ‪ٜ‬خ ك‪٤ٟ ٢ٓٝ ٢‬ن ػٖ ‪٣َ١‬ن ح‪٧‬كخى‪٣‬غ حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٢ٗ ٢‬ء هط‪ُِ َ٤‬ـخ‪٣‬ش‪٘ٛ ،‬خى ٓؼول‪ً ٕٞ‬ؼ‪٘٣ ٫ َٕٝ٤‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى‪ ٖٓٝ ،‬ػْ‬ ‫كبٗ‪٘٣ ْٜ‬ظوِ‪ ٖٓ ٕٞ‬أه‪ ٠ٜ‬حُ‪ ٖ٤ٔ٤‬اُ‪ ٠‬أه‪ ٠ٜ‬حُ‪ٔ٤‬خٍ‪ٔ٣ٝ ٚ٘٤ٔ٣ ٌَُٝ ،‬خٍ‪ٔٓ ٙ‬خ ‪٣‬ـؼَ هَّحء‪٬١ٝ ْٛ‬ر‪ ْٜ‬ػخؿِ‪ ٖ٣‬ػٖ ك‪ْٜ‬‬ ‫حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حٌُ‪ َٕٝ٤ٔ٣ ١‬ػِ‪ٚ٤‬؛ كظٌؼَ ح‪٧‬هخ‪ٝ َ٣ٝ‬حُظلٔ‪َ٤‬حص‪٤٘٣ٝ ،‬غ حُـِٔ ‪ٝ‬حُِِّٔ‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬ليع ٓخ ‪ ٞٛ‬أهطَ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح‪ٟ ٞٛٝ ،‬ؼق حُؼوش رخُو‪٤‬خىس حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُلٌَ‪٣‬ش‪ٝ ،‬حُِ‪ٛ‬ي ك‪ ٢‬أ‪ ١‬هطخد ط‪ٞ‬ؿ‪ًِ٘ٝ ،٢ٜ٤‬خ‬ ‫‪ٓ ًٌَ٣‬خ ؿَ‪ ٖٓ ٟ‬حُظل ّ‪ ٍٞ‬حُٔلخؿت ‪٧‬ػيحى ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُٔؼول‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬حٓظيحى حُؼخُْ ٖٓ حُ٘و‪ ٞ٤‬اُ‪ ٠‬حُ٘و‪ًُٝ ،ٞ٤‬ي ك‪ٖ٤‬‬ ‫حٗ‪ٜ‬خٍ (ح‪٫‬طلخى حُٔ‪ٞ‬ك‪٤‬ظ‪)٢‬؛ اً ٍأ‪٘٣‬خ حٌُؼ‪ً ٖٔٓ ٖ٣َ٤‬خٕ ‪َُ٘٣‬ظَّ ُظلٌْ حُي‪ُٝ‬ش‪ٝ ،‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ح‪ٗ٫‬ظَحً‪ٝ ،٢‬كو‪ٞ‬م حُؼٔخٍ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬هي ‪ٛ‬خٍ‪ٝ‬ح ر‪ ٖ٤‬ػ٘‪٤‬ش ‪ٟٝ‬لخ‪ٛ‬خ ٖٓ ىػخس حُِ‪٤‬زَحُ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼيى‪ّ٣‬ش ‪ٝ‬كو‪ٞ‬م ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حهظ‪ٜ‬خى حُٔ‪ٞ‬م‪ٝ ،‬رؼ‪ ْٜ٠‬كؼَ ًُي‬ ‫رلـخكش ‪ٝ‬ؿِظش ؿ‪ٓ َ٤‬يٍى هط‪ٍٞ‬س ٓخ أهيّ ػِ‪!ٚ٤‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُٔخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٍأ‪٘٣‬خ ًؼ‪ ٖٓ ٖ٣َ٤‬حٌُظخد ‪ٝ‬حُٔلٌَ‪ ٖ٣‬حٗظـِ‪ٞ‬ح ٍىكخ ً ٖٓ حُِٖٓ رخُلي‪٣‬غ ػٖ حٗ‪٤ٜ‬خٍ حُزِي ‪ٝ‬طلخهْ‬ ‫ح‪ٟٝ٧‬خع ‪ٍَٟٝٝ‬س ح‪َٓ٩‬حع ك‪ ٢‬ح‪٬ٛ٩‬ف هزَ ك‪ٞ‬حص ح‪ٝ٧‬حٕ‪ٝ ...‬رؼي ٓيس اًح ر‪٣ ْٜ‬ؼَ‪ ٕٟٞ‬ػٖ ًَ ًُي‪َ٘٣ٝ ،‬ػ‪ٕٞ‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ػٖ حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬طؼِ‪ ْ٤‬حُ٘خّ أٓ‪ ٍٞ‬ى‪ٝ ْٜ٘٣‬أ‪٤ٔٛ‬ش حُ٘‪ ٜٝٞ‬رخُلَى‪ٛٝ ..‬خٍ اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي ‪٣ ٫‬ؤُ‪ ٞ‬ؿ‪ٜ‬يحً ك‪٢‬‬ ‫ا‪٣‬ـخى حُٔ​ٔ ّ‪ٞ‬ؿخص ُ‪ٟٝ٨‬خع حُٔخثيس!‬ ‫‪ٓ ٖٓ ًْٝ‬ؼوق ًخٕ حُلي‪٣‬غ ػٖ حُ٘ؼَ ‪ٝ‬ح‪٧‬ىد ‪ٝ‬حُ٘وي ٗـِ‪ ٚ‬حُ٘خؿَ‪ ،‬كبًح ر‪٣ ٚ‬ظل‪ ٍٞ‬ػٖ ًُي اُ‪ ٠‬حُظليع ك‪ ٢‬حُ٘ئ‪ٕٝ‬‬ ‫حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ح‪ٓ٩‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظ٘ٔ‪٣ٞ‬ش‪ٗ ٫ ..‬ي ك‪َٝ٘ٓ ٢‬ػ‪ّ٤‬ش حُظَكخٍ ‪ٝ‬حُظل ّ‪ ٍٞ‬حُؼوخك‪٢‬؛ اً اٗ‪٣ ٚ‬ؼزَ ػٖ حٓظَٔحٍ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪28‬‬

‫حُ٘ٔ‪ٝ ٞ‬حُ٘‪٠‬ؾ ٌُٖ رَ٘‪ ١‬أ‪٣ ّ٫‬ظْ ًُي ري‪ٝ‬حكغ ٓ‪ِٜ‬ل‪٤‬ش ‪ٝ‬حٗظ‪ٜ‬خُ‪٣‬ش‪ٓٝ .‬غ ‪ٌٛ‬ح كبٗ‪٣ ٚ‬ـذ إٔ ‪٣‬ظْ ر‪ٟٞٞ‬ف طخّ‪٣ٝ ،‬ـذ إٔ‬ ‫‪َ٘٣‬ف حُٔؼوق ‪ُٝ٧‬جي حٌُ‪ٝ ّٕٞ ً ٖ٣‬ػ‪ٝ ،ْٜ٤‬أػَّص ك‪ٓ٬ٓ ْٜ٤‬ق ٍإ‪٣‬ظ‪ ٚ‬حُـي‪٣‬يس‪ٝ ،‬أٓزخد حٗظوخُ‪ٝ ٚ‬طو‪َُِٔ ٚٔ٣ٞ‬كِش‬ ‫حُٔخروش‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ‪٣ ٫‬ليع ا‪ ٫‬هِ‪ً٬٤‬؛ اً اٗ٘خ طؼ‪ٞ‬ىٗخ ىحثٔخ ً حُلي‪٣‬غ ػٖ اٗـخُحط٘خ ‪ٝ‬كظ‪ٞ‬كخط٘خ حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼوخك‪٤‬ش‪ٗٝ ،‬ـي ك‪٢‬‬ ‫حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ٛ ٚ‬ؼ‪ٞ‬رش رخُـش ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ػٖ ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪ٗ ُْ ٢‬ل‪ٜٜٔ‬خ ‪ٝ‬ح‪٧‬هطخء حُؼوخك‪٤‬ش حُظ‪ٝ ٢‬هؼ٘خ ك‪ٜ٤‬خ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪٠‬‬ ‫حُز‪٤‬جش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُظ‪ ٫ ٢‬طلظؤ طِ ّق ػِ‪ ٠‬حُظ‪ ٍٜٞ‬رٔظ‪ َٜ‬حٌُٔخٍ ك‪ ًَ ٢‬حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ!‬ ‫‪٣ ٫‬ول‪ ٠‬إٔ ًؼَس حهظ‪ ١٬‬حُٔؼوق رخُ٘خّ ‪ٝ‬حٗلظخك‪ ٚ‬ػِ‪ ْٜ٤‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪َٔٓ ٞ‬ف‪٣ ،‬لَٓ‪ ٖٓ ٚ‬حُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬هض حُٔطِ‪ٞ‬د‬ ‫ُِظؤَٓ ك‪ ٢‬طل ّ‪٫ٞ‬ط‪ ٚ‬حُلٌَ‪ّ٣‬ش‪ُٝ ،‬ظـي‪٣‬ي ػوخكظ‪ٝ ٚ‬حُظ‪ٞ‬ح‪ٓ َٛ‬غ حُٔ٘ظـخص حُلٌَ‪٣‬ش حُـي‪٣‬يس‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ ٓخ ُي‪ ٖٓ ٚ٣‬أكٌخٍ‬ ‫‪ٓٝ‬و‪٫ٞ‬ص ٓؼَّ‪ٟ‬خ ً ُِظوخىّ ‪ٝ‬حُظآًَ‪ٝ ،‬حٌُ‪٘٣ ١‬ظؾ ػ٘‪ ٚ‬حُظٌَحٍ حُٔ​ٔ َّ‪.‬‬ ‫حُو‪ٛ٬‬ش إٔ ػِ‪٘٤‬خ حُظَ‪ّ٣‬غ ك‪ ٢‬حُظ‪ٝ ٍٜٞ‬ح‪ٓ٫‬ظؼيحى ُ‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٘ٓ ٞ‬خٓذ‪ٝ ،‬اًح ‪ٝ‬ؿيٗخ أٗلٔ٘خ ٓـٔ‪ ٖ٣ٍٞ‬رخ‪ٟٞ٧‬حء‪،‬‬ ‫كِ٘ظؼِْ ً‪٤‬ق ٗوط‪ ٞ‬هط‪ٞ‬س اُ‪ ٠‬حُ‪ٍٞ‬حء كظ‪ٗ ٠‬ظَ ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ح‪ٓ َٛ‬غ ٓ‪ٜ‬خىٍ حُظؼوق‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح إٔ ٗليّ‬ ‫رخُظط‪ٍٞ‬حص حُؼوخك‪٤‬ش حُوخىٓش ٖٓ أؿَ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬رخُٔ‪ٞ‬هق حُلٌَ‪ ١‬حٌُ‪٣ ١‬ـذ إٔ ٗظوٌ‪ٜ٘ٓ ٙ‬خ‪ًُٝ ،‬ي رو‪ٜ‬ي طـٔ‪٤‬ي‬ ‫حُؼ‪٬‬هش ر‪ ٖ٤‬حُلخ‪ٝ َٟ‬حُٔ​ٔظوزَ ‪ٝ‬ا‪ٟ‬لخء حُٔ٘طو‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬كًَش حُلٌَ ه‪ُٜٔ٬‬خ‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُٔؼوق حُٔ​ِْٔ ٓ‪ٜ‬يى ىحثٔخ ً رؤٕ طظل‪ٜٔٓ ٍٞ‬ظ‪ ٚ‬حُظزِ‪٤‬ـ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٍٗ٩‬خى‪٣‬ش ٖٓ ٍٓخُش طٔ‪ ٨‬حُؼوَ ‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬ف‪ٝ ،‬ط٘ـَ حُزخٍ اُ‪٠‬‬ ‫كَكش أ‪ٝ ٝ‬ظ‪٤‬لش أ‪ ٝ‬حُظِحّ أٓخّ ك‪ٝ ٕ٬‬ػ‪ .ٕ٬‬إ حٌُ‪ٜ٘٣ ١‬غ هطخر‪ٞٓ ٞٛٝ ٚ‬هٖ رَ٘ف حُٔ‪ٜٔ‬ش حُظ‪٣ ٢‬ظ‪ٜ‬ي‪ُٜ ٟ‬خ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬رؤ‪٤ٔٛ‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ا‪٬ٛ‬ف حُ٘خّ‪٣ ،‬ظٌِْ ‪ٌ٣ٝ‬ظذ ‪٣ٝ‬لخ‪٘ٓ ٞٛٝ ،ٍٝ‬ظؼَ كٔخٓخ ً ‪ٝ‬ك‪٣ٞ٤‬ش ‪ٝ‬أٓ‪ ً٬‬رزِ‪ٞ‬ؽ َٓح‪َّ ٢ٟ‬للا طؼخُ‪،٠‬‬ ‫‪ َ٤ٗٝ‬ط‪ٞ‬ك‪٤‬و‪ .ٚ‬اٗ‪٣ ٚ‬ـؼَ ٖٓ ‪١‬خهظ‪ٝ​ٝ ٚ‬هظ‪ٝ ٚ‬ه‪ٞ‬ىحً ك‪٤‬خ ً ُظلَ‪٣‬ي حُٔـظٔغ ك‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ ٖٓ ٗؤٕ ‪ ٌٙٛ‬حُلخُش إٔ ط‪ُّٞ‬ي ح‪٩‬ريحع ‪ٝ‬حُلخػِ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حُؼَٔ‪ ،‬اٗ‪ ٚ‬رٔزذ اه‪ٛٝ ٚٛ٬‬يه‪ٝ ٚ‬كٔخٓظ‪ٚ‬‬ ‫‪٣‬ظ‪ َٜ‬هيٍحً ًز‪َ٤‬حً ٖٓ حُلَحىس ‪ٝ‬حُظٔ‪٣ٝ ،ِّ٤‬ؼزَّ ػٖ طـَرش كٌس ‪ٝ‬ؿ٘‪٤‬ش‪ ٌٕٞ٤ٓٝ ،‬ح‪ٓ َٓ٧‬وظِلخ ً ؿيحً ك‪٣ ٖ٤‬ظٌِْ ح‪ٔٗ٩‬خٕ‬ ‫‪ ٚٗ٧‬هط‪٤‬ذ ؿٔؼش‪ٝ .‬ك‪٣ ٖ٤‬ؼع ‪ُ ٚٗ٧‬ػ‪ ّٖ٤‬ػِ‪ٝ ٠‬ظ‪٤‬لش ‪ٝ‬حػع ‪ٝ‬ا‪ُٔ ٫‬خ ‪ٝ‬ػع‪ٝ .‬ك‪ٌ٣ ٖ٤‬ظذ ‪٤ٓٞ٣‬خ ً ‪٘ٛ ٕ٧‬خى ػٔ‪ٞ‬ىحً ‪٣‬ـذ‬ ‫إٔ ‪٣‬وَأ‪ ٙ‬حُ٘خّ ‪٤ٓٞ٣‬خ ً ‪ٝ‬هي ‪ َُّ١‬حٓٔ‪ ..ٚ‬إ حُؼَٔ ك‪٘٤‬جٌ ٓ‪ٍ ٌٕٞ٤‬ط‪٤‬زخ ً ‪ًٝ‬ج‪٤‬زخً‪ ٌٕٞ٣ٝ ،‬ػ٘ي حُلي حٌُ‪ٔ​ٔ٣ ١‬ق رخٓظَٔحٍ‪ٙ‬‬ ‫ُ‪ ْ٤‬أًؼَ‪ ٌٙٛٝ .‬حٌُِٔ٘ش ‪ٝ‬حٓؼش ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ اُ‪ ٠‬ىٍؿش أٗ‪ٜ‬خ ط‪ِٜ‬ق ٓلَٔحً ‪ٓ-‬غ طلٔ‪َ٤‬حص أهَ‪ُ -ٟ‬لخُش ػيّ حُلخػِ‪٤‬ش حُظ‪٢‬‬ ‫َٗح‪ٛ‬خ ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُظخد ‪ٝ‬حُيػخس‪ .‬هي ٌٗ‪ ٕٞ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حَُٔكِش رلخؿش اُ‪ ٠‬ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬رطخٍ حٌُ‪َ٣ ٖ٣‬كؼ‪ٕٞ‬‬ ‫حَُح‪٣‬خص‪٣ٝ ،‬ويٓ‪ ٕٞ‬حُ٘ٔخًؽ حَُك‪٤‬ؼش ك‪ ٢‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُظؤرّ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُظل ّ‪ٞٓ ٖٓ ٍٞ‬هغ حَُحثي اُ‪ٞٓ ٠‬هغ حُٔ‪ٞ‬ظق أ‪ٝ‬‬ ‫حُٔ٘ظلغ‪ٓٝ .‬خ أٗ ّي حُلَم ر‪ ٖ٤‬حُ٘خثلش ‪ٝ‬حُؼٌِ‪!٠‬‬ ‫طليػ٘خ ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن ػٖ ٌِٓ٘ظ‪ ٖٓ ٖ٤‬أ‪ ْٛ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪٣ ٢‬ظؼَ‪ُٜ ٝ‬خ حُٔؼوق حُٔ​ِْٔ أ‪ٛ ٝ‬خٗغ حُوطخد‬ ‫ح‪ٝ .٢ٓ٬ٓ٩‬حُ‪ٗ ّٞ٤‬لخ‪ ٍٝ‬اطٔخّ حُلي‪٣‬غ رًٌَ ػ‪٬‬ع ٌٓ٘‪٬‬ص أهَ‪ٞٔٗ ٟ‬ه‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُلَ‪ٝ‬ف حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬حُظلِد أ‪ ٝ‬ح‪ٗ٫‬ل‪٤‬خُ حُلٌَ‪ ١‬هطَ آهَ ‪ٜ٣‬يى حُٔؼوق حُٔ​ِْٔ ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ِْٔ‪ .‬إ ػظٔش ح‪٧‬كٌخٍ طٌٖٔ ك‪ ٢‬هيٍط‪ٜ‬خ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حَُكَكش‪ٝ ،‬ك‪٬١ ٢‬هظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬هيٍط‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُظؼز‪ َ٤‬ػٖ حٌَُحٓش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬حُظؼز‪ َ٤‬ػٖ كَ‪٣‬ش ح‪٩‬ىٍحى ‪ٝ‬حُوَحٍ‪.‬‬ ‫‪ ٌٙٛٝ‬حُٔ​ٔخص طٌَ٘ ح‪ٓ٧‬خّ حٌُ‪٘ٔٗ ١‬ق ر٘خء ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ٜ‬يحه‪٤‬ش ُِٔـظ‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُٔلٌَ ‪ٝ‬حُيحػ‪٤‬ش‪ .‬إ حُٔلٌَ حُلَ ‪ٔ٣ ٫‬ظ٘ي ك‪٢‬‬ ‫كَ‪٣‬ظ‪ ٚ‬حُلٌَ‪٣‬ش اُ‪ ٠‬حُظؤر‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔخ‪ٓٝ‬ش ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ظ‪٤‬ق ٖٓ هزَ أ‪ٛ‬لخد حُٔخٍ ‪ٝ‬حُ٘ل‪ ًٞ‬كلٔذ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ِٔ٣‬ي اُ‪ ٠‬ؿخٗذ‬ ‫ًُي حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حٌُ‪ٓ ٖٓ ٌٚ٘ٔ٣ ١‬وخ‪ٓٝ‬ش (حُظؤ‪ )َ٤١‬حٌُ‪ٜ٣ ١‬يى ًَ ‪ٛ‬خٗؼ‪ ٢‬حُوطخد‪٘ٛ .‬خى كَم ًز‪ َ٤‬ر‪ٓ ٖ٤‬لٌَ حطوٌ ٖٓ‬ ‫ٓزخىث‪ٝ ٚ‬ػو‪٤‬يط‪ٝ ٚ‬ه‪ٛ٬‬ش طـَرظ‪ ٚ‬هِل‪٤‬ش كٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬ػوخك‪٤‬ش ط‪ٞ‬ؿ‪ٝ ،ٜٚ‬ا‪١‬خٍحً ‪٣‬ظلخػَ ٓؼ‪٣ٝ ،ٚ‬ظلَى ك‪ ٢‬ىحهِ‪ٝ ،ٚ‬ر‪ٓ ٖ٤‬لٌَ‬ ‫حٗظٔذ اُ‪ ٠‬كِد أ‪ ٝ‬ؿٔخػش أ‪ٓ ٝ‬ئٓٔش‪ ،‬أ‪ٛ ٝ‬خٍ ٓ‪ٞ‬ظلخ ً ُي‪ ٟ‬ى‪ُٝ‬ش‪ ،‬كؤ‪ٛ‬زق ‪٫ٝ‬إ‪ ٙ‬حُـي‪٣‬ي ػزخٍس ػٖ ا‪١‬خٍ ىحهَ‬ ‫ح‪١٩‬خٍ ح‪ٝ ،٢ٓ٬ٓ٩‬أك‪٤‬خٗخ ً ‪٣‬ظل‪ ٍٞ‬ا‪١‬خٍ‪ ٖٓ ٙ‬ا‪١‬خٍ ‪ٛ‬ـ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬ا‪١‬خٍ ًز‪٣ َ٤‬ظيحهَ ٓغ ح‪١٩‬خٍ ح‪ٌٛٝ ،٢ٓ٬ٓ٩‬ح ‪٣‬ؼ٘‪٢‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪29‬‬

‫إٔ ًُي حُٔؼوق أ‪ ٝ‬حُٔلٌَ ‪ٛ‬خٍ ٓ٘لخُحً اُ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ؿِث‪٤‬ش أ‪ ٝ‬حؿظ‪ٜ‬خى كج‪ ،١ٞ‬أ‪ٛ ٝ‬خٍ ٓؼزَحً ػٖ ٓ‪ٜ‬خُق ‪٤ٟ‬وش ‪٫‬‬ ‫طظطخرن ٓغ ٓ‪ٜ‬خُق ح‪ٓ٧‬ش‪.‬‬ ‫ُ‪٘ٛ ْ٤‬خى هط‪ٍٞ‬س ًز‪َ٤‬س ك‪ ٢‬ح‪ َٛ٧‬ك‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ـي حَُٔء ٗلٔ‪٤ٓ ٚ‬خ‪ ً٫‬اُ‪ ٠‬حؿظ‪ٜ‬خى ىػ‪ ١ٞ‬أ‪ ٝ‬ا‪٬ٛ‬ك‪ ٢‬ى‪ ٕٝ‬ؿ‪ٌُٖ ،َٙ٤‬‬ ‫ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػِ‪ٝ ٠‬ػ‪ ٢‬رؤٗ‪ٜٓ ٚ‬يى رخُظوِّ حُلٌَ‪ٝ ١‬ح‪ٗ٫‬لٔخٍ ك‪ ٢‬حُل‪ُِ ْٜ‬وَ‪٣‬طش حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼوخك‪٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ‬ ‫‪٣‬يًٍ‪ٜ‬خ‪ٔ٣ٝ ،‬ظل‪َٛ٠‬خ ػ٘ي طلِ‪ٝ ِٚ٤‬طو‪٤ٗ٨ُ ٚٔ٣ٞ‬خء‪ٝ .‬ك‪٣ ٖ٤‬ظ‪ٞ‬كَ ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬كبٕ حُٔؼوق حُٔ​ِْٔ ٓ‪٤‬ؼَٔ ىحثٔخ ً ػِ‪٠‬‬ ‫ٓلخ‪ُٝ‬ش حُظلٍَ ٖٓ ه‪ٞ٤‬ى ػوخكظ‪ٝ ٚ‬حٗظٔخءحط‪ًُٝ ٚ‬ي ٖٓ ه‪ٍ ٍ٬‬إ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ ُ‪ٝ‬ح‪٣‬خ ٓظؼيىس‪ ٖٓٝ ،‬ه‪ ٍ٬‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪٠‬‬ ‫طل‪َٝ١ ْٜ‬كخص ح‪٥‬هَ‪ٝ ٖ٣‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬اٗ‪ٜ‬خك‪.ْٜ‬‬ ‫‪ً -2‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٘٣‬ؼَ حُٔؼوق أٗ‪ٓ َٟ٣ ٚ‬خ ‪َ٣ ٫‬ح‪ ٙ‬ؿ‪٣ ٖٔٓ َٙ٤‬ل‪٤‬ط‪ ٕٞ‬ر‪ٌٛٝ ،ٚ‬ح ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ُّٞ٣‬ي ُي‪٘ٓ ٚ٣‬خػَ َٗؿٔ‪ّ٤‬ش‬ ‫‪ٛ‬ل‪ّ٣ٞ‬ش‪ًٔ ،‬خ ‪ُّٞ٣‬ي ُي‪ ٚ٣‬ح‪٫‬ػظوخى ربٌٓخٗ‪٤‬ش ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٓٝ‬ؼَكش ‪ ّٞٔٛ‬حُ٘خّ ٖٓ ؿ‪ٓ َ٤‬وخُطظ‪ٝ ،ْٜ‬هي ‪٫‬كظ٘خ إٔ طٌ٘‪َ٤‬‬ ‫ػوخكش حُ٘وذ هي طل‪ ٍٞ‬اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حُ‪ٜ٘‬خػش حُٔـِوش؛ ك‪ ٍٜٞ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪َٜٔٓ٣‬خ حُٔؼول‪٣ٝ ،ٕٞ‬و‪ ٕٞٓٞ‬رظلِ‪ِٜ٤‬خ‪٣ٝ ،‬ظيح‪ُٜٗٞٝ‬خ‬ ‫ر‪ٝ ْٛٝ ،ْٜ٘٤‬كي‪ ْٛ‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬زظٌَ‪ ٕٝ‬حُلِ‪٬ٌُِ٘ٔ ٍٞ‬ص ‪ّ ٘٣ٝ‬و‪ ٕٜٞ‬حُوخٍؽ ٖٓ ح‪ُٓ٧‬خص‪ًٝ ،‬ؼ‪ ْٜ٘ٓ َ٤‬طٌ‪ّ٤‬ل‪ٞ‬ح ٓغ‬ ‫أكٌخٍ‪٣ٝ ،ْٛ‬ظ‪ٞ‬كّي‪ٓ ٕٝ‬غ ً‪ٝ‬حط‪٫ ْٜ‬ػظوخى‪ ْٛ‬أٗ‪٣ ْٜ‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ٓ ٢‬ـظٔؼخص ؿخ‪ِٛ‬ش ‪ٝ‬كخٓيس‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ‪٣‬ـؼِ‪٘٣ ْٜ‬ؼَ‪ٕٝ‬‬ ‫رخُـَرش ‪ٝ‬حُؼُِش حُ‪ٜ‬خٓ٘‪٤‬ش‪ٝ .‬هي حٗؼٌْ ًُي ػِ‪َٝ١ ٠‬كخط‪ ْٜ‬حُظـ‪٣َ٤٤‬ش‪ ،‬ك‪ٓ ٢ٜ‬خ ر‪ٞٓ ٖ٤‬ىحء ‪ٍٓٝ‬خى‪ّ٣‬ش!‬ ‫إ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُظل‪ٞ‬م ٗ‪٢‬ء ‪ٜ٣‬ؼذ ح‪٫‬كظَحُ ٓ٘‪ ًٕٞٝ ،ٚ‬حُٔؼوق ‪ٓ َٟ٣‬خ ‪َ٣ ٫‬ح‪ ٙ‬ؿ‪ٛ َٙ٤‬ل‪٤‬ق ٗٔز‪٤‬خً‪٘٣ ٫ ٌُٖ ،‬زـ‪٢‬‬ ‫ُ‪ٌٜ‬ح ‪ًٝ‬حى إٔ ‪٣‬لَٓ٘خ ٖٓ حُظـٌ‪٣‬ش حَُحؿؼش ‪ٝ‬هَحءس ٍى‪ٝ‬ى أكؼخٍ حُ٘خّ ػِ‪ٓ ٠‬خ ٗوخ‪١‬ز‪ ْٜ‬ر‪ًٔ ،ٚ‬خ ‪ٜ٣ ٫‬ق إٔ ‪٣‬لـز٘خ‬ ‫ػٖ ٓزَ حُ‪ٞ‬حهغ ػٖ ‪٣َ١‬ن ح‪٩‬ك‪ٜ‬خء ‪ٝ‬حُٔؼخ‪٘٣‬ش حُلؼِ‪٤‬ش ‪ٝ‬ػٖ ‪٣َ١‬ن حُل‪ٞ‬حٍ ٓغ حُ٘خّ حُؼخى‪ ٖ٤٣‬حُٔ​ٔظ‪ٜ‬يك‪ ٖ٤‬رخَُٓخُش‬ ‫حُظؼو‪٤‬ل‪ّ٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ -3‬اًح ػيٗخ اُ‪ ٠‬حُ‪ٍٞ‬حء ٓجش ٓ٘ش ٖٓ ح‪ ،ٕ٥‬كٔ٘ـي إٔ حُٔؼوق حُ٘وز‪ً ١ٞ‬خٕ ‪ ٞٛ‬ح‪ً٧‬ؼَ أ‪٤ٔٛ‬ش ػِ‪ ٠‬حُٔخكش‪ٗٝ ،‬و‪ٚ‬‬ ‫رخًٌَُ ‪٬١‬د حُؼِْ حَُ٘ػ‪ٝ ٢‬كخِٓ‪ ٢‬حُؼوخكش حَُ٘ػ‪٤‬ش‪ .‬اٗ‪ ٌِٕٞ٘٣ ْٜ‬حَُٔؿؼ‪٤‬ش ُِ٘خّ‪٣ٝ ،‬ئػَ‪ ٕٝ‬ك‪٣ٝ ٚ٤‬ؼ‪ٓ ٕٞ٘٤‬ؼ‪ْٜ‬‬ ‫أُ‪ٞ‬حٕ ٓؼخٗخط‪ ْٜ‬حُ‪٤ٓٞ٤‬ش‪ .‬أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كوي حهظِق ًَ ‪ٌٛ‬ح ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿٌٍ‪ٌٛٝ ،١‬ح ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى هطخرخص‬ ‫ػي‪٣‬يس ط٘خكْ حُوطخد ح‪ٝ ،٢ٓ٬ٓ٩‬ط٘ ّ‪ ٕٞ‬ػِ‪ًٔ ،ٚ٤‬خ إٔ ‪ٝ‬ظ‪٤‬لش حُؼوخكش حُؼِ‪٤‬خ آ‪٤ٓ٬‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬آ‪٤ٓ٬‬ش‪ ،‬ك‪٤ٛ ٢‬خؿش‬ ‫حُؼوخكش حُ٘ؼز‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ٤‬خ هي طَحؿؼض اُ‪ ٠‬أىٗ‪ٔٓ ٠‬ظ‪٣ٞ‬خط‪ٜ‬خ‪ٓٝ .‬خ ٗٔ​ٔغ ػ٘‪ ٚ‬حُ‪ٓ ٖٓ ّٞ٤‬ظخرؼش ‪ٝ‬ط‪٣ٜٞ‬ض ُزؼ‪ ٞ‬حُزَحٓؾ‬ ‫حُٔوـِش ‪ٝ‬حُظخك‪ٜ‬ش‪ٟٞ٣ ،‬ق ُ٘خ إٔ ط٘ظ‪ َ٤‬حُٔؼول‪ٓٝ ٖ٤‬ؼخُـخط‪ ْٜ‬رخطض ك‪ٝ ٢‬حى‪ٝ ،‬رخص ٓؼظْ حُ٘خّ ك‪ٝ ٢‬حى آهَ‪.‬‬ ‫إ حُوطخد حُؼوخك‪ ٢‬حُ٘وز‪ًٌُٝ ١ٞ‬ي حُوطخد حُٔ‪٤‬خٓ‪٣ ٢‬لوي ُهٔ‪ٝ ٚ‬طؤػ‪ٝ َٙ٤‬ؿخًر‪٤‬ظ‪ ٚ‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُظيٍّؽ رٔزذ‬ ‫حُظـ‪َّ٤‬حص حُؼخُٔ‪٤‬ش‪ٔ٤ٓ ٫ٝ ،‬خ ٓخ كيع ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُؼ‪ٍٞ‬س حُظو٘‪٤‬ش ك‪ٓ ٢‬ـخٍ حُزغ ‪ٝ‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُظـ‪َ٤‬حص حُظ‪٢‬‬ ‫كيػض ه‪ ٍ٬‬حُٔ٘‪ٞ‬حص حُؼَ٘ ح‪٧‬ه‪َ٤‬س؛ ‪ًُٝ‬ي رٔزذ رَ‪ٓ ُٝ‬ئػَ‪ ٖ٣‬ؿيى ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ٖٓ هخٍؽ حُي‪ٝ‬حثَ‬ ‫حُظوِ‪٤‬ي‪ّ٣‬ش ُ‪ٜ٘‬خػش حُلٌَ ‪ٝ‬حُٔؼَكش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ‪ٛ‬خٍ َُؿخٍ ح‪٧‬ػٔخٍ ‪ٝ‬ح‪٩‬ػ‪ٜ٘ٓٝ ّ٬‬يٓ‪ ٢‬حُلخٓزخص ‪ ٢ٔ​ٜٔٓٝ‬ح‪٣ُ٧‬خء ‪ٗٝ‬ـ‪ ّٞ‬حُطَد ‪ٝ‬حٌَُس‪ -‬ك‪ ٍٞ٠‬ه‪١ٞ‬‬ ‫‪ٓٝ‬ظخرؼش ٗؼز‪٤‬ش ًؼ‪٤‬لش‪ ،‬طل‪ٞ‬م ٓظخرؼش ٍحكؼ‪٘ٓ ٢‬خػَ حُٔؼَكش ‪ٞٓٝ‬هي‪ٜٓ ١‬خر‪٤‬ق حُلٌَ‪ ٖٓٝ .‬حُٔئٓق أٗي ك‪ ٖ٤‬طِظو‪٢‬‬ ‫رٌؼ‪ٛ ٖٓ َ٤‬خٗؼ‪ ٢‬حُوطخد ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬طـي إٔ ‪َٝ١‬كخط‪ٍٝ ْٜ‬إح‪ٝ ْٛ‬آٓخُ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬حُظـي‪٣‬ي ‪ٝ‬حُ٘‪٠ٜ‬ش رؼ‪٤‬يس ًَ‬ ‫حُزؼي ػٖ حػظزخٍ حُٔؼط‪٤‬خص حُـي‪٣‬يس‪ًُٝ ،‬ي ‪ٌ٣ ْٜٗ٧‬لَ‪ ٕٝ‬رخُطَ‪٣‬وش ٗلٔ‪ٜ‬خ حُظ‪ ٢‬كٌَ ر‪ٜ‬خ أٓ‪٬‬ك‪ ْٜ‬هزَ ػ‪٬‬ػش هَ‪.ٕٝ‬‬ ‫‪ٝ‬هي ‪ٛ‬خٍ ُٖٔ ًخٗ‪ٞ‬ح ‪ ّٕٞٔ ُٔ٣‬رخُؼخٓش ‪ٝ‬حُـ‪ٞ‬ؿخء ‪ٟٝ‬ؼ‪ّ٤‬ش ػخٓش طئػَ ك‪ٜ٤‬خ ح‪٧‬ك‪ٝ ّ٬‬حُٔطخػْ ح‪ّ٤ٌ٣َٓ٧‬ش‪ٝ ،‬ح‪ًٝ٧‬حم‬ ‫‪١‬خؽ ‪ٗٝ‬خكٌ‪٘٣ ُْٝ ،‬ؼَ ًؼ‪٘ٓ َٕٝ٤‬خ ر‪ٌٜ‬ح‪ ٫ٝ ،‬كخ‪ُٞٝ‬ح حُظٌ‪٤‬ق ٓؼ‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ا‪٣‬ـخر‪.٢‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٣ُ٧‬خء ح‪ٍٝٝ٧‬ر‪ّ٤‬ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٞ‬‬ ‫ٍ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪30‬‬

‫إ ػِ‪ ٠‬حُٔؼول‪ ٖ٤‬إٔ ‪٣‬يًٍ‪ٞ‬ح كي‪ٝ‬ى‪ ْٛ‬حُـي‪٣‬يس‪ٝ ،‬إٔ ‪٣‬ؼ‪٤‬ي‪ٝ‬ح حُ٘ظَ ك‪ ٢‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُٔو‪٫ٞ‬ص حُظ‪ً ٢‬خٗ‪ٞ‬ح ‪٣‬يًٍ‪ٖٓ ٕٞ‬‬ ‫ه‪ُٜ٬‬خ حُ‪ٞ‬حهغ حُؼخّ ُ‪ٓ٨‬ش‪ًٔ .‬خ إٔ ػِ‪ ْٜ٤‬إٔ ‪٣‬يًٍ‪ٞ‬ح ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ىه‪٤‬ن ٓخ طزوّ‪ ٖٓ ُْٜ ٠‬ى‪ٝ‬حثَ حُظؤػ‪٣ٝ ،َ٤‬لخ‪ُٞٝ‬ح ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ‬ ‫ك‪ٜ٤‬خ رٌَ٘ ٌٓؼق‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬اىٍحى حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خص حُـي‪٣‬يس حُظ‪ ٢‬كَ‪ٟ‬ظ‪ٜ‬خ حُظـ‪َّ٤‬حص ح‪٣٩‬ـخر‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُِٔز‪ّ٤‬ش حُلي‪٣‬ؼش‪.‬‬ ‫إ حُظؤَٓ ‪ ٞٛ‬حُظلٌ‪٘ٛ ْ٤ُٝ ، َ٤‬خى ٗ‪٢‬ء أ‪ ٠ُٝ‬رظِٔ‪ ٍٞٗ ٢٤‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪ّ٤‬ش حُظ‪ٛ ٢‬خٍ اُ‪ٜ٤‬خ أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫ػِ‪ ْٜ٤‬إٔ ‪ّ ٘٣‬و‪ٜٞ‬ح أى‪ٝ‬حء ح‪ٓ٧‬ش‪ٜ٣ٝ ،‬ل‪ٞ‬ح ُ‪ٜ‬خ حُؼ‪٬‬ؽ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪31‬‬

‫الددوي‬ ‫الحح‬ ‫‪-7‬‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬

‫‪٘ٛ‬خى ه‪ٞ‬ف ٓٔظَٔ ٖٓ إٔ ‪٣‬ئى‪ ٍٞ١ ١‬ح‪ٓ٧‬ي ‪ٝ‬حٓظيحى حُِٓخٕ اُ‪ ٠‬كَف ح‪٫‬طـخ‪ٝ ٙ‬ط‪٤٤٠‬غ ح‪ٛ٧‬يحف حٌُزَ‪ٟ‬؛ اً ّ‬ ‫إ أ‪١‬‬ ‫حٗلَحف ‪ٛ‬ـ‪ٌ٣ َ٤‬زَ ٓغ َٓ‪ ٍٝ‬ح‪٣٧‬خّ ُ‪ٜ٤‬زق حٗلَحكخ ً ًز‪َ٤‬حً‪ٗ ٫ .‬ـخىٍ حُ‪ ّٞ٤‬إٔ ‪٘ٛ‬خى حطـخ‪ٛ‬خ ً ًز‪َ٤‬حً ك‪ ًَ ٢‬ػخُٔ٘خ‬ ‫ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬اُ‪ ٠‬حُظـ‪.َ٤٤‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س ‪٘٣‬ؼَ حُ٘خّ ر٘‪٢‬ء ٖٓ ح‪٬ٛ٩‬ف‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ليع ك‪ ٢‬ؿخُذ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ رٔزذ ح‪ٟٝ٧‬خع حُـي‪٣‬يس حُ٘خؿٔش‬ ‫ػٖ حُظط‪ ٍٞ‬حُظو٘‪ٔ٤ٓ ٫ٝ- ٢‬خ ك‪ ٢‬ػخُْ حُزغ ‪ٝ‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ‪ٝ -‬حٗلظخف حُؼخُْ رؼ‪ ٚ٠‬ػِ‪ ٠‬رؼ‪ٌٛٝ .ٞ‬ح ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ـَ‪١‬‬ ‫َٗ‪٣‬لش ‪ٝ‬حٓؼش ٖٓ حُ٘خّ رخ‪ٗ٫‬ـٔخّ ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ػٖ ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬حُٔطخُزش ر‪ٗٝ .ٚ‬لٖ أٓش ٗلظخؽ ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش اُ‪٠‬‬ ‫ا‪٬ٛ‬ف ًَ حُ٘ظْ حُظ‪ُ ٢‬ي‪ٜ٣‬خ‪ :‬حُظَر‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ ٖٓٝ‬ر‪ٜ٘٤‬خ حُ٘ظخّ حُٔ‪٤‬خٓ‪٢‬؛ كؤ‪ٟٝ‬خع ٓؼظْ حُزِيحٕ‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخثَ حُلو‪ٞ‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬حُِ٘ح‪ٛ‬ش حُٔخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬كٖٔ ط‪٣َٜ‬ق ح‪ ٍٞٓ٧‬ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش ‪ ٢ٛ‬أ‪ٟٝ‬خع أهَ ٓخ ‪ُ٣‬وخٍ ك‪ٜ٤‬خ‪ :‬اٗ‪ٜ‬خ‬ ‫ٓوـِش! ٌُٖ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٌٗ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٝ ٠‬ػ‪ ٢‬ر٘‪٢‬ء آهَ‪ٍَٟٝ ٞٛ ،‬س ح‪٫‬كظلخظ رـ (حُلّْ حُيػ‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ )١‬حُ٘و ّ‪ٝ ٢‬حُٔزَ​َّأ ٖٓ‬ ‫ٗ‪ٜٞ‬س حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪٘ٓ ٠‬خكغ ٗو‪٤ٜ‬ش ػخؿِش‪ٝ .‬أ‪ّ ٝ‬ى ‪٘ٛ‬خ إٔ أُري‪ ١‬حُٔ‪٬‬كظخص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪٬ُ٣ -1‬كع حُ‪ ّٞ٤‬إٔ ‪١‬خرغ حُٔ٘خىحس رخ‪٬ٛ٩‬ف ‪َ٣‬طي‪ ١‬كِّش حُٔطخُزش رخُلو‪ٞ‬م أًؼَ ٖٓ أ‪٢ٗ ١‬ء آهَ‪ .‬ك‪ ٌٜٙ‬ؿٔخػش طَ‪٣‬ي‬ ‫إٔ طل‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬كَ‪٣‬ش حُظؼز‪ًٔ ،َ٤‬خ ‪ٗ ٞٛ‬ؤٕ حُٔ٘ظـِ‪ ٖ٤‬رخ‪٩‬ػ‪ ٌٙٛٝ .ّ٬‬كجش ططخُذ رخُٔ​ٔخف ُ‪ٜ‬خ رظٌ٘‪ َ٤‬كِد ٓ‪٤‬خٓ‪.٢‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح كَ‪٣‬ن ‪٣‬طخُذ رظلٔ‪ ٖ٤‬ح‪٧‬ؿ‪ ...ٍٞ‬حُن‬ ‫‪ٓٝ‬غ إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُٔطخُذ ‪ٛ‬ل‪٤‬ق ا‪ ٫‬إٔ ح‪٬ٛ٩‬ف ‪٣‬ظَ ‪-‬ر‪ٛٞ‬ل‪ ٚ‬حُلخ‪ِّ ٗ -َٟ‬حػخ ً اُ‪ ٠‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء ٓخ‪ .‬إ ‪١‬خرؼ‪ ٚ‬حُؼخّ ‪ ٞٛ‬ح‪٧‬هٌ‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬إٔ ‪٣‬ؼط‪ٞ‬ح‪٣ٝ ،‬ويٓ‪ٞ‬ح‪٣ٝ ،‬ظ٘خُ​ُ‪ٞ‬ح‪ ...‬أٓخ حُيحػ‪٤‬ش حُلو‪٤‬و‪ ،٢‬أ‪ٖٓ ٝ‬‬ ‫‪٣‬ـِذ ػِ‪ ٚ٤‬حُلّْ حُيػ‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ ١‬حُلو‪٤‬و‪ ٢‬كبٕ حُطخرغ حُؼخّ ‪٘ٗ٧‬طظ‪ ٞٛ ٚ‬حُؼطخء ؿ‪ َ٤‬حَُٔ٘‪ٝ ،١ٝ‬حُؼطخء حُٔ‪ٜ‬ل‪ٞ‬د‬ ‫رخُلَُهش ػِ‪ ٠‬ػٔ‪ ّٞ‬حُوِن‪ٌٛٝ .‬ح ‪ٗ ٞٛ‬ؤٕ ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪-‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ -ّ٬‬إ ٗؼخٍ‪ ْٛ‬حُؼِٔ‪ًٔ- ٢‬خ أهزَ َّللا طؼخُ‪٠‬‬ ‫ػ٘‪ٓ(:ٞٛ ْٜ‬خ أٓؤٌُْ ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬أؿَ)‪ .‬اٗ‪٣ ْٜ‬يػ‪ ٕٞ‬حُ‪ٜ‬ـ‪ٝ َ٤‬حٌُز‪ٝ َ٤‬حَُ٘‪٣‬ق ‪ٝ‬حُ‪٤ٟٞ‬غ ‪ٝ‬حُـ٘‪ٝ ٢‬حُلو‪٣ ،َ٤‬يػ‪ ْٜٗٞ‬اُ‪٠‬‬ ‫ٓخ ك‪٬ٛ ٚ٤‬ك‪ ْٜ‬ك‪ٗ ٢‬ؤٗ‪ ْٜ‬حُي‪ٝ ٢٘٣‬ح‪٧‬هَ‪ ١ٝ‬أ‪٬ٛٝ ً٫ٝ‬ك‪ ْٜ‬حُيٗ‪ ١ٞ٤‬ػخٗ‪٤‬خ ً‪ .‬أٓخ حٌُ‪٣ ٖ٣‬يػ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬ح‪٬ٛ٩‬ف حُ‪ ّٞ٤‬كبٕ‬ ‫حٌُ‪٣ ١‬ـِذ ػِ‪ ٞٛ ْٜ٤‬حُٔطخُزش رب‪٬ٛ‬ف أٓ‪ ٍٞ‬طّْٔ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُيٗ‪٣ٞ٤‬ش ‪ٝ‬حُٔؼ‪٤٘٤‬ش ك‪ ٢‬حُٔوخّ ح‪٤ٗ ْٛٝ .ٍٝ٧‬جخ ً ك٘‪٤‬جخ ً ريإ‪ٝ‬ح‬ ‫ّ‬ ‫‪ٝ‬حٌُق ػٖ حُٔؼخ‪ ٢ٛ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ٓٔخثَ ٗو‪٤ٜ‬ش‪٣ ،‬ظ‪َّٜ‬ف ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫‪٘٣‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ٔٓ ٠‬خثَ حُظو‪ٝ ٟٞ‬حُ‪ٍٞ‬ع ‪ٝ‬أىحء حُ٘ؼخثَ‬ ‫حُ٘خّ رلٌْ أٗ‪ٝ ِٕٞٔٔٓ ْٜ‬حػ‪ٓٝ ٕٞ‬وِ‪ٓ .ٕٜٞ‬غ إٔ حٌُ‪٣ ١‬ظؤَٓ ك‪ ٢‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حٌَُ‪ٔ٣‬ش ‪٣‬ـي إٔ ‪٬ٛ‬ف حُِٔ‪ٞ‬ى‬ ‫حُ٘و‪ ٌَ٘٣ ِْٔ​ُِٔ ٢ٜ‬أ‪ ْٛ‬حُٔلخ‪ ٍٝ‬حُظ‪ًٛ ٢‬زض رخ‪ٛ‬ظٔخّ ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ ّ٬‬ح‪ٛ‬ظٔخّ ٖٓ طزؼ‪ ْٜ‬ربكٔخٕ‬ ‫ٖٓ أطزخػ‪ٝ ْٜ‬ك‪ٞ‬حٍ‪.ْٜ٤٣‬‬ ‫‪ -2‬ك‪ٔ٣ ٖ٤‬ظِي حَُٔء حُلّْ حُيػ‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ ١‬كبٗ‪٣ ٚ‬ـي ٗلٔ‪٘ٓ ٚ‬يكؼخ ً ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬ؿٔ‪٤‬غ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حهظ‪٬‬ف ٓ‪ٞ‬حهؼ‪ ْٜ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حهظ‪٬‬ف ٌٓح‪ٛ‬ز‪ٝ ْٜ‬حٗظٔخءحط‪ .ْٜ‬اٗ‪٣ ٚ‬زِؾ ٍٓخُش ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪٣ٝ ،ّ٬‬ـؼَ ٖٓ ‪ٞٛ‬ط‪ ٚ‬حٓظيحىحً‬ ‫‪ٞٛ٧‬حط‪ ٖٓٝ .ْٜ‬ػْ ط‪ٜ‬زق حُيػ‪ٞ‬س أىحس ُظٔظ‪ ٖ٤‬حُِلٔش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ٝ ،‬أىحس ُظـٔ‪٤‬غ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ ٓليىس ‪ٝ‬رٔ‪٤‬طش‪:‬‬ ‫ه‪٤٠‬ش ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬حُظو‪ٝ ٟٞ‬حُؼَٔ حُ‪ٜ‬خُق ‪ٝ‬كؼَ حُو‪ٝ َ٤‬حُ٘ـخس ك‪ ٢‬ح‪٥‬هَس‪ ٌٙٛ ًَٝ .‬حُٔلَىحص طٌَ٘ كخؿخص أٓخٓ‪٤‬ش‬ ‫ُؼٔ‪ ّٞ‬حُ٘خّ‪ٝ .‬طـي ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلخُش ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ حُوخ‪ٞ٣ ٙ‬ؿّ‪ُِ ٚ‬لوَحء ‪ٝ‬حُ‪٠‬ؼلخء‪ ًَٝ .‬أ‪ُٝ‬جي حُٔلظخؿ‪ ٖ٤‬اُ‪٠‬‬ ‫حُؼ‪ٛٝ .ٕٞ‬ئ‪٫‬ء ‪ ٌِٕٞ٘٣‬حُز٘‪٤‬ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ‪٧‬طزخع ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ ،ّ٬‬حُز٘‪٤‬ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ٌَُ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬حص‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔظظخرؼش‪.‬‬ ‫أٓخ ك‪٠٣ ٖ٤‬ؼق حُلّْ حُيػ‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ ١‬كبٕ حُوطخد آٌٗحى ط‪ٜٞ‬ؿ‪ٗ ٚ‬وذ ٓظلخُلش أ‪ٓ ٝ‬ظ٘خك٘ش‪ٜ٣ٝ ،‬زق حُطَف ح‪٬ٛ٩‬ك‪٢‬‬ ‫أىحس ُظؤ‪ ْ٤‬حُ٘خّ اُ‪ ٠‬هخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬ػخٓش‪ٝ ،‬أىحس ُظ٘ٔ‪٤‬ش حَُ‪ٝ‬ف حُلِر‪ّ٤‬ش ‪ٍٝٝ‬ف حُلَهخء حُٔظ٘خًٔ‪ ٖ٤‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ظليػ‪ ٖٓ ٕٞ‬أكن‬ ‫حُٔـخِٓش حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُطخثل‪٤‬ش‪...‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪32‬‬

‫‪ٔ٣ٝ‬ظ‪ٜ‬يك‪ ٕٞ‬رخٓظَٔحٍ طلو‪٤‬ن ٌٓخٓذ كِر‪٤‬ش أ‪ ٝ‬طٔـ‪ٞٓ َ٤‬حهق طخٍ‪٣‬و‪٤‬ش أ‪ ٝ‬اػزخص ح‪٤ِٛ٧‬ش ُِيه‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬طلخُلخص ٗو‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٗ َ٤‬و‪٤‬ش‪ٝ .‬طٔ‪ٞ‬ى أؿ‪ٞ‬حء ٖٓ ‪ٟ‬ؼق حُؼوش ‪ٟٝ‬ؼق حُٔ‪ٜ‬يحه‪٤‬ش‪ٜ٣ٝ ،‬زق حُظٌ٘‪٤‬ي ‪ٝ‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خّ ٖٓ أى‪ٝ‬حص حُظ٘ٔ‪٤‬ش حُؼوخك‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش‪٤٠٣ٝ .‬غ ك‪ ٢‬ؿَٔس ًَ ًُي حُلّْ ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ ٢‬حُؼٔ‪٤‬ن ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رظؼٔ‪٤‬ن حُظي‪ُ ّٖ٣‬ي‪ ٟ‬ػٔ‪ ّٞ‬حُ٘خّ!‬ ‫‪ -3‬ك‪٠٣ ٖ٤‬ؼق حُلّْ حُيػ‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ ١‬ك‪ٓ ٢‬ـظٔغ ٖٓ حُٔـظٔؼخص حُٔ​ِٔٔش طٔ‪ٞ‬ى ىٍؿش ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُزطخُش ك‪ٛ ٢‬ل‪ٞ‬ف‬ ‫حُ٘زخد؛ ‪٣ ْٜٗ٧‬لوي‪ ٕٝ‬حُٔلَى حُيحهِ‪ُ ٢‬زٌٍ حُ٘‪ٜ‬ق ‪ٛٝ‬يح‪٣‬ش حُوِن‪٣ٝ ،‬لوي‪ ٕٝ‬ح‪٧‬كن حُلٌَ‪ ١‬حٌُ‪٣ ١‬ئ‪ َّ١‬كًَظ‪ْٜ‬‬ ‫ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪٣ٝ .‬ـي‪ ٕٝ‬أٗلٔ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ ٚ‬ػخؿِ‪ ٖ٣‬ػٖ حٓظ‪٤‬ؼخد حُطَ‪ٝ‬كخص ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش ‪ٝ-‬حُظ‪ٜٞ٣ ٢‬ؿ‪ٜ‬خ ك‪٢‬‬ ‫حُؼخىس ‪ٛ‬ل‪ٞ‬س ‪َٗٝ-‬ك‪ٜ‬خ ُِ٘خّ ‪٘٣ ْٜٗ٧‬ؼَ‪ ٕٝ‬أٗ‪ ْٜ‬أ‪ٛ‬زل‪ٞ‬ح ًٖٔ ‪ٛ‬يّ ر‪٤‬ظ‪٤ُ ٚ‬ز٘‪ ٢‬ك‪ٌٓ ٢‬خٗ‪ ٚ‬ه‪َٜ‬حً ٓ٘‪٤‬يحً ٌُٖ رؼي حُ‪ٜ‬يّ‬ ‫‪ٝ‬ؿي إٔ طٌخُ‪٤‬ق ر٘خء حُو‪ َٜ‬طل‪ٞ‬م ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ُي‪ٌُٜٝ ،ٚ٣‬ح كبٗ‪ٝ ٚ‬ؿي ٗلٔ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُؼَحء!‬ ‫حُٔـخٍ حُيػ‪ ١ٞ‬رطز‪٤‬ؼظ‪ٍ ٚ‬كذ ح‪ٍ٧‬ؿخء؛ ك‪٤‬غ ٗـي ًَ ٖٓ ُي‪ ٚ٣‬أىٗ‪ ٠‬ػِْ ٓئ‪ُ ً٬َّٛ‬و‪ًِٔ ٍٞ‬ش ه‪ َ٤‬ك‪٤ٓ ٢‬خم ٗ‪٤ٜ‬لش أ‪ٝ‬‬ ‫أَٓ رٔؼَ‪ٝ‬ف أ‪ ٢ٜٗ ٝ‬ػٖ ٌَٓ٘ أ‪ ٝ‬كغ ػِ‪ ٠‬ك‪ِ٤٠‬ش‪ .‬أٓخ حُٔـخٍ ح‪٬ٛ٩‬ك‪ ٢‬ر‪ٛٞ‬ل‪٘ٛ ٚ‬خػش ٗوذ كبٗ‪٣ ٫ ٚ‬ظّٔغ ا‪٫‬‬ ‫اُ‪ ٠‬أهَ حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد‪ٓ ٌُٖ ،‬ؼظْ حُ٘خّ ‪٣ ٫‬يًٍ‪ٌٛ ٕٞ‬ح‪٣ٝ ،‬ؤهٌ‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ػٖ أٓ‪٣ ٫ ٍٞ‬ؼَك‪ ٕٞ‬ػ٘‪ٜ‬خ‬ ‫حٌُؼ‪٣ ٫ٝ ،َ٤‬ـ٘‪ٍٝ ٖٓ ٕٞ‬حء حُلي‪٣‬غ ك‪ٜ٤‬خ أ‪٢ٗ ١‬ء ً‪ ١‬ه‪ٔ٤‬ش‪ٗ ُٞٝ ،‬ظَٗخ اُ‪ٓ ٠‬ـخى‪٫‬ص حُ٘زخد حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ٍٞ‬‬ ‫حُي‪ٞٔ٣‬هَح‪٤١‬ش ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هش رخُـَد ‪ٝ‬كو‪ٞ‬م حَُٔأس ‪ٝ‬ك‪ٞ‬حثي طٌ٘‪ َ٤‬حُ٘وخرخص ‪ َ٘ٗٝ‬حُلَ‪٣‬خص ُظؤًيص ٖٓ ‪ٛ‬لش ‪ٌٛ‬ح حُو‪.ٍٞ‬‬ ‫ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ‪٘٣‬ظـَ رخُو‪٠‬خ‪٣‬خ ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حكي أ‪ ٝ‬حػ٘خٕ ك‪ ٢‬حُٔجش ٖٓ أ‪ َٛ‬حُو‪ٝ َ٤‬حُؼِْ‪ٝ .‬ػِ‪ ٠‬حُزخه‪ ٖ٤‬إٔ ‪٘​٘٣‬ـِ‪ٞ‬ح‬ ‫رلٔخ‪٣‬ش حُٔـظٔغ ٖٓ حُظلَِّ حُوِو‪٘​٘٣ٝ ،٢‬ـِ‪ٞ‬ح ر٘​َ٘ حُؼِْ ‪ٝ‬طَر‪٤‬ش حُ٘خٗجش ‪ٝ‬اػيحى‪ٔ​ُِٔ ْٛ‬ظوزَ‪ٝ ،‬ا‪ ٫‬كٔ‪٤‬ـي ًؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُ٘خّ أٗلٔ‪٘ٓ ْٜ‬ـ‪ ٖ٤ُٞ‬رخ‪٬ٛ٩‬ف ر‪ٛٞ‬ل‪( ٚ‬كي‪٣‬غ ٓـخُْ) ‪١ٝ‬وطوخص ‪ٛ‬لل‪٤‬ش ُ‪ ْ٤‬أًؼَ‪.‬‬ ‫إ ٖٓ ٓ‪ٜ‬خّ أ‪ َٛ‬حُلٌَ ‪ٝ‬حُؼِْ إٔ ‪َ٣‬هز‪ٞ‬ح ‪ٝ‬ؿ‪ ٙٞ‬حُوَِ ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬حُٕ حُٔ​ٔ‪َ٤‬س حُيػ‪ّ٣ٞ‬ش‪٣ٝ ،‬لخ‪ُٞٝ‬ح اػخىس ح‪ ٍٞٓ٧‬اُ‪٠‬‬ ‫ُ‬ ‫حٌُٔخٕ حُِٓخٕ‪.‬‬ ‫ٓـَح‪ٛ‬خ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ٝ ،‬ا‪ ٫‬كبٕ ٖٓ ٗؤٕ ح‪ٓ٫‬ظيحى إٔ ‪٣‬وظَ ح‪٫‬طـخ‪ًٔ ،ٙ‬خ ‪٣‬وظَ‬ ‫‪ٝ‬هلل ح‪ ٖٓ َٓ٧‬هزَ ‪ ٖٓٝ‬رؼي‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪33‬‬

‫‪- 8‬ال ّذهن ٌّة ال ُم َق ْولبة‬

‫ًِٔخ طو ّيّ حُزلغ حُؼِٔ‪ٝ ٢‬طَحًٔض حُوزَحص حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ّ٤‬ش طز‪ُ٘ ّٖ٤‬خ إٔ هيٍحص حُؼوَ طؼ‪ ٢‬أه َّ ٓٔخ ًخٕ ‪ُ٣‬ظَٖ‪ ٫ٝ .‬أه‪ٜ‬ي‬ ‫رخُويٍحص ٓخ ‪ٔ٣‬ظٌِ‪ ٚ‬حُؼوَ ٖٓ آٌخٗخص ‪ٛ‬خثِش ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ٓؼخُـش حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص‪ٝ ،‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُظ٘ظ‪ٝ ْ٤‬اػخىس طٌ٘‪َ٤‬‬ ‫حُ‪٤ٜ‬ؾ‪ٝ ،‬اٗٔخ أه‪ٜ‬ي هيٍحط‪ ٚ‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ا‪ٛ‬يحٍ ح‪٧‬كٌخّ ك‪ ٢‬حُ٘ئ‪ ٕٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي ح‪ٛ٧‬يحف حٌُزَ‪ٝ ٟ‬حُـخ‪٣‬خص‬ ‫حُ٘‪ٜ‬خث‪ّ٤‬ش‪ .‬اٗ٘خ ٌٗظ٘ق ‪ٓٞ٣‬خ ً رؼي ‪ ّٞ٣‬أ‪٤ّٔ ٛ‬ش حُٔؼَكش ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪ٟٝ ٍٞٓ٧‬آُش حُي‪ ٍٝ‬حٌُ‪ ٌٖٔ٣ ١‬إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬حُ ّيٓخؽ‪ٝ .‬هي‬ ‫طز‪ ٖ٤‬إٔ حُلَحؽ حُٔؼَك‪ٝ ٢‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خط‪ ٞٛ ٢‬حُز‪٬‬ء ح‪ً٧‬زَ حٌُ‪ ٌٖٔ٣ ١‬إٔ ‪ ٍِ٘٣‬رٔخكش حُؼوَ‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ طظز‪ ٖ٤‬حُلٌٔش‬ ‫حُلغ ػِ‪ ٠‬حُوَحءس ‪ٝ‬ح‪٬١٫‬ع ‪ِ١ٝ‬ذ حُؼِْ‪ .‬إ ػَٔ حُؼوَ ‪٣ ٞٛٝ‬لٌَ ‪٘٣‬ز‪ِٔ٣ ٖٓ ٚ‬ي ‪٣َ١‬وخ ً ‪ٛ‬لَح‪٣ٝ‬خ ً‬ ‫ّ‬ ‫حُزخُـش ك‪٢‬‬ ‫إٔ ػِ‪ ْ٤ُ ٚ٤‬إٔ ‪ َٜ٣‬اُ‪ٛ ٠‬يك‪ ٚ‬كلٔذ‪ٝ ،‬اٗٔخ ػِ‪ ٚ٤‬أ‪٠٣‬خ ً‬ ‫‪ ١‬هزَس ٓخروش رٌُي حُطَ‪٣‬ن‪ .‬اّٗ‪٣ ٚ‬ؼَف ّ‬ ‫‪ ٖٓ ً٬٣ٞ١‬ؿ‪ َ٤‬أ ّ‬ ‫إٔ ‪٣‬للع ط‪٠‬خٍ‪ ْ٣‬حُطَ‪٣‬ن كظ‪٣ ٠‬ظٌٖٔ ٖٓ حُؼ‪ٞ‬ىس اُ‪ِٜ٣ ٫ٝ ،ٚ٘١ٝ ٠‬ي ك‪ٓ ٢‬ظخ‪ٛ‬خص حُ‪ٜ‬لَحء‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪ِ٤١ ٚ‬ش‬ ‫حَُكِش ‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬طِ ّْٔ حُؼ‪٬‬هخص ‪ٝ‬حُ ّيح‪٫‬ص حُظ‪٣ ٢‬ظٌٖٔ رٔزز‪ٜ‬خ ِٓ‪ٞ‬ى حُطَ‪٣‬ن ك‪ٍ ٢‬كِش ح‪٣٩‬خد‪ٌُٜٝ .‬ح كبٗ‪٘ٓ ٚ‬ـ‪ ٍٞ‬رللع‬ ‫حُـزخٍ حُظ‪ ٖٓ َّ ٔ٣ ٢‬ؿخٗز‪ٜ‬خ حُطَ‪٣‬ن‪٣ٝ ،‬للع ٓٔخكخص حٗؼطخكخط‪ً ٚ‬حص حُ‪ًٝ ٖ٤ٔ٤‬حص حُ٘ٔخٍ‪ٌ​ٌٛ ...‬ح حُؼوَ ك‪٣ ٖ٤‬زيأ‬ ‫رظٌ‪ ٖ٣ٞ‬حَُٔطٌِحص حُظ‪٤ٓ ٢‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ػِٔ‪ .ٚ‬اٗ‪٣ ٚ‬ـٔغ حُلٌَس ٓغ حُلٌَس ‪ٝ‬حُٔ‪٬‬كظش ٓغ حُٔ‪٬‬كظش ‪ٝ‬حُٔو‪ُٞ‬ش ٓغ‬ ‫حُٔو‪ُٞ‬ش‪ ..‬كظ‪٣ ٠‬ظٌٖٔ ٖٓ ر٘خء ٓ٘طو‪ّ٤‬ظ‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬أٗٔخه‪ ٚ‬حُ٘و‪ّ٤ٜ‬ش‪٣ ٞٛٝ ،‬ظ٘زّغ رٔخ ‪٘٣‬ظ‪ ٢ٜ‬اُ‪ًُ ٖٓ ٚ٤‬ي ًٔخ ‪٣‬ظ٘زّغ‬ ‫ٓخُي حُطَ‪٣‬ن حُ‪ٜ‬لَح‪ ١ٝ‬رخُؼ‪ٓ٬‬خص حُظ‪ ٢‬حٓظطخع حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫اًح أٍحى ٓخُي ًُي حُطَ‪٣‬ن حُو‪٤‬خّ رَكِش أهَ‪ ٟ‬كبٗ‪٤ٓ ٚ‬ـي إٔ ٖٓ حُٔ‪ َٜ‬ػِ‪ِٞٓ ٚ٤‬ى ػ‪ ٖ٤‬حُطَ‪٣‬ن‪ ،‬ك‪٤‬غ ُحىص‬ ‫هزَط‪ ٚ‬ر‪ٛٝ ،ٚ‬خٍص آٌخٗ‪٤‬ش حُؼ‪ٞ‬ىس ٓ٘‪ ٚ‬أًزَ‪ًٔ ،‬خ ٗ٘ؤص ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪ًُ ٖ٤‬ي حُطَ‪٣‬ن أُ​ُلش ٗلٔ‪ّ٤‬ش طوظَد ٖٓ حُل٘‪ٌُٜٝ .ٖ٤‬ح‬ ‫كبٗ‪ ٚ‬اًح ُٗ‪ٜ‬ق رِٔ‪ٞ‬ى ‪٣َ١‬ن أهَد ٖٓ ًُي حُطَ‪٣‬ن أ‪ّٝ ِٓ ٝ‬ى رويٓخص أك‪ ...َ٠‬كبٗ‪ٞٓ ٚ‬ف ‪ٔ٣‬ظ‪ٞ‬كٖ ٖٓ ًُي‪٣ٝ ،‬ظّزغ‬ ‫حُلٌٔش حُ٘‪َ٤ٜ‬س‪" :‬حٌُ‪ ١‬طؼَك‪ ٚ‬ه‪ ٖٓ َ٤‬حٌُ‪ٓ ١‬ظظؼَف ػِ‪١ ."ٚ٤‬زؼخ ً ٓ‪ٞٓ ٌٕٞ٤‬هل‪ ٖٓ ٚ‬حُطَ‪٣‬ن حُـي‪٣‬ي حُٔوظَف ٓوظِلخ ً‬ ‫طٔخٓخ ً ك‪ٔ٤‬خ ُ‪ ٞ‬أٗ‪ ٚ‬هزَْ حَُ٘‪ٝ‬ع ك‪ ٢‬أ‪َٓ ١‬لَ​َ ح‪ِّ١‬غ ػِ‪ ٠‬هخٍ‪١‬ش ؿ‪٤‬يس ط‪ّٟٞ‬ق ُ‪ ًَ ٚ‬حُطَم حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ ‪ٌِٜٔ٣‬خ‬ ‫‪ِ٤ٓٝ‬حص ‪ٝ‬ػ‪ٞ٤‬د ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ٜ‬خ‪ .‬اٗ‪ ٚ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلخُش ‪٣‬ـ‪٣َ١ ٖٓ َّ٤‬ن اُ‪٣َ١ ٠‬ن رٔ‪ُٜٞ‬ش؛ ‪ ٕ٧‬حُطَ‪٣‬ن حٌُ‪ً ٌِٚٓ ١‬خٕ‬ ‫هي ٌِٓ‪٣ ٞٛٝ ٚ‬ؼَف أٗ‪ ٞٛ ْ٤ُ ٚ‬حُطَ‪٣‬ن حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي‪ ٞٛ ْ٤ُٝ ،‬حُطَ‪٣‬ن حُلخثِ ػِ‪ ًَ ٠‬حُٔ‪ِ٤‬حص ‪ٝ‬حُٔزَ​َّأ ٖٓ ًَ‬ ‫حُؼ‪ٞ٤‬د‪ٌ​ٌٛ .‬ح حُؼوَ ك‪٣ ٖ٤‬لٌَ ‪٘٣ٝ‬ظـَ ك‪ ٢‬كخُش ٗ ّق ٓؼَك‪ٗٝ ٢‬و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُٔؼط‪٤‬خص حُـ‪٤‬يس‪ .‬اٗ‪٣ ٚ‬ؼ ّي ًَ ٓخ ط‪ َٛٞ‬اُ‪ٚ٤‬‬ ‫ٖٓ ٓو‪٫ٞ‬ص ‪َٓٝ‬طٌِحص ‪ٝ‬أٗٔخم ٗ‪٤‬جخ ً ػٔ‪٘٤‬خ ً ‪ٗٝ‬خىٍحً‪ ٌٖٔ٣ ٫ ،‬ح‪ٓ٫‬ظـ٘خء ػ٘‪ ٚ‬أ‪ ّٚٔٓ ٝ‬رؤ‪ ١‬طؼي‪.َ٣‬‬ ‫ُوي أ‪ٛ‬زق حُؼوَ أٓ‪َ٤‬حً ُٔو‪٫ٞ‬ط‪ٌٓ ،ٚ‬زّ‪ ً٬‬رؤؿ‪٘ٛ ٍ٬‬ؼ‪ٜ‬خ ر‪٤‬ي‪ٝ ،ٚ٣‬رخطض طظلٌْ رؼِٔ‪ ٌٕٞ٤ٓٝ .ٚ‬ح‪ٓ َٓ٧‬وظِلخ ً ُ‪ً ٞ‬خٕ أٓخّ‬ ‫حُؼوَ ػ٘ي ريح‪٣‬خص ػِٔ‪ٓ ٚ‬وِ‪ٓ ٕٝ‬ؼَك‪ ٢‬ؿ‪٤‬ي‪ .‬اٗ‪ ٚ‬ك‪٘٤‬جٌ ٓ‪٤‬يٍى أٗ‪٣ ٚ‬ظّزغ ه‪٤‬خٍحص‪٣ ْ٤ُٝ ،‬و‪٠‬غ ُلظٔ‪٤‬خص ‪ٌُٜٝ‬ح كبٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬ػو‪َٗٓ ً٬‬خ ً ٓظـ ّيىحً ٓٔظ‪ٞ‬ػزخ ً ُِـي‪٣‬ي ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬لوي ‪ِٛ‬ظ‪ ٚ‬رخُوي‪ٌٛ .ْ٣‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗٔظَٔ ك‪ ٢‬أَٓ‪ٖ٣‬‬ ‫ؿ‪:ٖ٤٣َٛٞ‬‬ ‫ح‪ ٞٛ :ٍٝ٧‬حُظِ ّ‪ٝ‬ى ٖٓ حُؼِْ‪ ،‬ك٘لٖ ‪ٗ ٫‬ؼَف ا‪ ٫‬حُوِ‪ ،َ٤‬رَ أهَ حُوِ‪ٓٝ ،َ٤‬خ ٗـ‪ ِٜٚ‬أًؼَ رٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ٗؼَك‪ٝ .ٚ‬رٔخ إٔ‬ ‫حُٔؼخٍف طظ‪٠‬خػق ًَ ػوي أ‪ ٝ‬ػوي‪ ،ٖ٣‬ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ؿ‪ِٜ٘‬خ ؿي‪٣‬ي‪.‬‬ ‫ح‪ َٓ٧‬حُؼخٗ‪ ٞٛ :٢‬حُظلٍَّ حُؼوِ‪ ٢‬حُيحثْ‪ .‬إ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗوظزَ ٓو‪٫ٞ‬ط٘خ ‪َ١ٝ‬م طلٌ‪َٗ٤‬خ‪ٗٝ ،‬لخ‪َٓ ٍٝ‬حؿؼظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طؼي‪ِٜ٣‬خ رٔخ‬ ‫‪٣‬ظ‪ٞ‬حًذ ٓغ ٓٔ‪َ٤‬س حُ٘‪٠‬ؾ حُظ‪ ٢٠ٔٗ ٢‬ك‪ٜ٤‬خ‪ .‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ‪٣‬ؼظوي أٗ٘خ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬أٓ‪ٞ‬أ ُٓخٕ ٓ َّ ػِ‪ ٠‬أٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬رٔزذ‬ ‫ٓخ ‪َ٣‬ح‪ ٖٓ ٙ‬حٗظ٘خٍ حُٔؼخ‪٤ٓٝ ،٢ٛ‬طَس ح‪٧‬ػيحء ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش‪٘ٛ ٖٓٝ ...‬خ كبٗ‪ ٚ‬حٗط‪٬‬هخ ً ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُٔؼظوي ‪ َٟ٣‬رؼ‪ٛ ٢٘٤‬وَ‬ ‫ًَ حُِٔز‪٤‬خص حُٔخػِش ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس حُٔ​ِٔٔ‪ ًَٝ ٖ٤‬حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪٣ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٕٞ‬خ‪ٝ .‬اًح ًُ​ًَ أٓخٓ‪٢ٗ ٚ‬ء ٖٓ ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص ‪ّٕٞ ٛ‬‬ ‫ّ‬ ‫ٓ‪ٜ‬خف حُِٔز‪ّ٤‬خص!‬ ‫ٖٓ ٗؤٗ‪ ٚ‬أ‪ٝ ٝ‬ؿي ُ‪ٞٗ ٚ‬ػخ ً ٖٓ حُظؤ‪٣ َ٣ٝ‬ـؼِ‪ ٚ‬ك‪٢‬‬ ‫هْٔ آهَ ٖٓ حُ٘خّ ُي‪ ٚ٣‬حػظوخى إٔ ح‪ٓ٧‬ش رو‪ٌُٜٝ ،َ٤‬ح كبٕ ػوِ‪ ٚ‬حُزخ‪ٔ٣ ٖ١‬خػي‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حًظ٘خف ٓخ ‪ُ٣ ٫‬ل‪ٖٓ ٠ٜ‬‬ ‫ح‪٣٩‬ـخر‪ّ٤‬خص‪ٝ ،‬حُظ‪ٗ ٖٓ ٖ٣ٜٞ‬ؤٕ حُِٔز‪ّ٤‬خص‪ ،‬كَ‪٣‬ن آهَ ٖٓ حُ٘خّ حٗطِن ك‪ ٢‬طلِ‪ٓ٧ ِٚ٤‬زخد ٓخ ٗلٖ ك‪٘ٓ ٖٓ ٚ٤‬طِن‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪34‬‬

‫(حُو‪ ٍٜٞ‬حٌُحط‪ )٢‬ك‪٣ ٜٞ‬ؼ‪٤‬ي ًَ أٌٗخٍ حُظوِّق ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ح‪ٓ٧‬ش اُ‪ ٠‬حُظلَِّ حُيحهِ‪ٝ ،٢‬ػيّ ه‪٤‬خّ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬رلَ‪ْٜٟٝ‬‬ ‫حَُ٘ػ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪ّ٣‬ش‪٣ ٫ ٞٛٝ .‬و‪ُ ْ٤‬ظوَ‪٣‬ذ ح‪٧‬ػيحء ‪ٝ‬طآَٓ‪ ْٛ‬أ‪٘ٛ !ُٕٝ ١‬خى هْٔ آهَ ‪٣‬وق ك‪ ٢‬حُ‪٠‬لش حُٔوخرِش‪ ،‬ك‪ٜٞ‬‬ ‫‪ َٟ٣ ٫‬ا‪ ٫‬طآَٓ ح‪٧‬ػيحء ‪ٝ‬طي ّهِ‪ ْٜ‬حُٔخكَ ك‪ٗ ٢‬ئ‪٘ٗٝ‬خ‪٣ ٞٛٝ ،‬ؼظوي إٔ ح‪ٓ٧‬ش ُ‪ ٞ‬طًَُض ‪ٗٝ‬ؤٗ‪ٜ‬خ ُٔخ ػخٗض ٖٓ أ‪ٌِ٘ٓ ١‬ش‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪ ٖٓٝ ...‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ حَُإ‪٣‬ش حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش طوغ ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪َ٣‬ح‪ٌٛ ٙ‬حٕ حُلَ‪٣‬وخٕ ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ ُٞ .ٖ٤‬طٔخءُ٘خ ً‪٤‬ق ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪٢‬‬ ‫آٌخٗ٘خ حُظول‪٤‬ق ٖٓ حُو‪ُٞ‬زش حٌُ‪ّ٤٘ٛ‬ش ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ حُ٘و‪ّ٤ٜ‬ش‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس حُ٘خّ ٖٓ ك‪ُ٘ٞ‬خ كوي ٗـي إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلؼَ ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ -1‬ح‪ٗ٧‬وخ‪ ٙ‬حُ ُٔو‪ُٞ‬ز‪٤ً٘ٛ ٕٞ‬خ ً ‪ ِٕٞ٤ٔ٣‬اُ‪ ٠‬حُ‪َٜ‬حٓش ‪ٝ‬حُؼ٘خى‪ُ٣ ْٛٝ .‬ؼ ّي‪ ٖٓ ٕٝ‬ح‪٘ٛ٧‬خف حُظ‪ ٢‬طظ‪ٜ‬ق رخُ‪َٜ‬حكش‬ ‫حُٔظ٘خ‪٤ٛ‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬كَ‪ ٝ‬أكٌخٍ ؿ‪ٓ َ٤‬ظّلن ػِ‪ٜ٤‬خ‪ٝ .‬هيٍطُ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬طَ‪ ٞ٣ٝ‬أٗلٔ‪ُِ ْٜ‬ظؼخَٓ ٓغ ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬رؼيٍ‬ ‫ٓلي‪ٝ‬ىسٌت‪ًٔ ،‬خ إٔ هيٍط‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬طـِثش حُلٌَس ‪ٝ‬حطوخً ٓ‪ٞ‬حهق ٓظيٍؿش ٖٓ ح‪٧‬كٌخٍ حُٔطَ‪ٝ‬كش أ‪٠٣‬خ ً ٓلي‪ٝ‬ىس‪٣ٝ .‬ـذ إٔ‬ ‫ٗظؼخَٓ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح ح‪ٓ٧‬خّ‪ ٖٓٝ ،‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى إٔ حُو‪ُٞ‬زش حٌُ‪ّ٤٘ٛ‬ش ُ‪ٔ٤‬ض َٗحً هخُ‪ٜ‬خً؛ اً ّ‬ ‫إ حُٔو‪ُٞ‬ز‪٤ً٘ٛ ٖ٤‬خ ً ‪٣‬ل ّي‪ٕٝ‬‬ ‫ٖٓ حٗيكخع حُٔظ‪ ٖ٣ٍّٞ ٜ‬ك‪ٔٓ ٢‬خثَ حُظـي‪٣‬ي ‪ٝ‬حُظط‪٘ٔ٣ٝ ،َ٣ٞ‬ل‪ ٕٞ‬حُؼَٔ حٌُ‪ ٌٕٞٗٞ٣ ١‬ك‪ ٚ٤‬ىٍؿش ٖٓ حُ‪٬ٜ‬رش ‪ٝ‬حُٔظخٗش‪،‬‬ ‫ًٔخ أٗ‪ٗ ّٕٞٔ ِ٣ ْٜ‬ظخط‪٣ٝ ،ٚ‬زؼ‪ ٕٞ‬حُو ّ‪ٞ‬س ك‪ ٢‬حُ٘ل‪ ّٞ‬حُٔظَ ّىىس‪ .‬اٗ‪ ْٜ‬ػ٘‪ َٜ‬أٓخٕ ‪ٝ‬ػ٘‪ َٜ‬ط‪ٞ‬حُٕ ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪.ٚ‬‬ ‫‪ -2‬حُظؼخَٓ ٓغ حُٔو‪ُٞ‬ز‪٤ً٘ٛ ٖ٤‬خ ً ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلٌٔش ‪ٝ‬حُِطق ‪ٝ‬حُلٌٍ؛ اً ٖٓ حُٔ‪ َٜ‬إٔ طِ‪٣‬ي ك‪ ٢‬ىٍؿش‬ ‫ػ٘خى‪ٝ ْٛ‬طو‪ٞ‬هؼ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬أٗلٔ‪ًُٝ ،ْٜ‬ي اًح حط‪ٜٔ‬ظ‪ ْٜ‬رخُؼ٘خى أ‪٤ٟ ٝ‬ن ح‪٧‬كن‪ٝ .‬هي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬حُٔ‪٬‬ثْ حطزخع ‪٣َ١‬وش (رِ‪ٍٞ‬س‬ ‫حُِٔح‪٣‬خ ‪ٝ‬حُؼ‪ٞ٤‬د) ك‪ٓ ٢‬ـخىُظ‪ٗ .ْٜ‬و‪ٓ :ٍٞ‬خ ِٓح‪٣‬خ ه‪ُٞ‬ي؟ ٓخ رَح‪ٓٝ ،ٚ٘٤ٛ‬خ ٓٔظ٘يحط‪ ٚ‬حُٔ٘طو‪ّ٤‬ش؟ ٓخ حُؼ‪ٞ٤‬د حُظ‪ ٢‬طـ٘خ‪،ٙ‬‬ ‫‪ٓٝ‬خ ٗوخ‪ٟ ١‬ؼل‪ٚ‬؟ ‪ُ٣ٝ‬طِذ ٓ٘‪ ٚ‬إٔ ‪َ٣‬طِذ ًُي أ‪٠٣‬خ ً ٖٓ ٓوخُل‪.ٚ٤‬‬ ‫إ ‪ ٌٙٛ‬حُطَ‪٣‬وش طلظق رخرخ ً ُِـيٍ‪ٝ ،‬طولّق ٖٓ ُـش حُظلي‪ًٔ ،١‬خ أٗ‪ٜ‬خ طـؼَ حُٔو‪ُٞ‬ذ ً‪٤٘ٛ‬خ ً ‪٣‬ؼظوي إٔ ُِل‪ٞ‬حٍ ا‪٣‬ـخر‪٤‬خص‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬ؼظَف أ‪٠٣‬خ ً ربٌٓخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ىٍؿش ٖٓ حُ‪ٜ‬لّش ‪ٝ‬حُو ّ‪ٞ‬س ُ‪٨‬ه‪ٞ‬حٍ حُٔوخُلش‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ -3‬حُٔ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬طؼخِٓ٘خ ٓغ حُٔو‪ُٞ‬ذ ً‪٤٘ٛ‬خ ً إٔ ٗظؼِْ كٖٔ ح‪ٓ٫‬ظٔخع‪ٝ ،‬إٔ ٗطِذ ٓ٘‪ًُ ٚ‬ي‪ٝ ،‬أ‪ّ ِٗ ّ٫‬ق ك‪ ٢‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪٠‬‬ ‫ٗظخثؾ ك‪ّ٣ٍٞ‬ش‪ .‬إ ؿِءحً ٖٓ ‪٬ٛ‬رظ‪ ٚ‬طُ٘ ٌَّ رطَ‪٣‬وش ؿ‪ٝ َ٤‬حػ‪٤‬ش‪ٞٓٝ ،‬ف ‪٘٣‬ظ‪ ٢ٜ‬أ‪٠٣‬خ ً رخُطَ‪٣‬وش ٗلٔ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ -4‬حُٔو‪ُٞ‬ذ ً‪٤٘ٛ‬خ ً ‪ِٔ٣ ٫‬ي حُلٔخٓ‪٤‬ش حٌُخك‪٤‬ش ُِظلَ‪٣‬ن ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪ٍ ٌَ٘٣‬إ‪٣‬ش ٗو‪٤ٜ‬ش حؿظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ظ٘‪٤‬ش‪ٝ ،‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪ُ٣‬ؼ ّي ٖٓ‬ ‫هز‪ َ٤‬حُؼخرض ‪ٝ‬حُوطؼ‪ٓٝ ،٢‬خ ‪ُ٘٣‬ظَ اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬كو‪٤‬وش ٓٔظوَس‪ ،‬حٗوطغ ك‪ُٜٞ‬خ حُـيٍ‪ٝ .‬أػظوي إٔ ‪ٟ‬ؼق ‪ ٌٙٛ‬حُلٔخٓ‪٤‬ش‬ ‫‪ ٌَ٘٣‬ؿِءحً ٖٓ حُز٘‪٤‬ش حُٔؼَك‪٤‬ش ٌَُ حُز‪٤‬جخص حُظ‪٘٣ ٢‬ظَ٘ ك‪ٜ٤‬خ حُـ‪ٝ َٜ‬حُلوَ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خط‪ٌُٜٝ ،٢‬ح كبٕ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗؼَ‪١‬‬ ‫طو٘‪٤‬خص حُظلَ‪٣‬ن ر‪ ٖ٤‬حُظ٘‪ٝ ٢‬حُوطؼ‪ٝ ،٢‬حُ٘و‪ٝ ٢ٜ‬حُؼخّ ك‪ ٢‬ػخُْ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪ٍ٥‬حء‪.‬‬ ‫‪ -5‬حُٔو‪ُٞ‬ز‪٤ً٘ٛ ٕٞ‬خ ً ‪٣‬ؼط‪ُِ ٕٞ‬ؼوَ ى‪ٍٝ‬حً رخٍُحً ٖٓ أؿَ حُظؼ‪ ٞ٣ٞ‬ػٖ حُؼـَحص حُٔؼَك‪ّ٤‬ش ك‪٘ٓ ٢‬ظ‪ٓٞ‬خص ح‪ٓ٫‬ظي‪ٍ٫‬‬ ‫ُي‪٘ٛٝ .ْٜ٣‬خ ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬حُٔ‪ ْٜ‬حُظ‪٤ٟٞ‬ق رؤٕ حُؼوَ ٖٓ ؿ‪ٓ َ٤‬ؼَكش ؿ‪٤‬يس ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ ٌٕٞ٣‬ػخؿِحً ػـِحً ٗز‪ ٚ‬طخّ ػٖ ٍْٓ‬ ‫ح‪ّ٣ُٞٝ٧‬خص ‪ٝ‬ػٖ ا‪ٛ‬يحٍ أكٌخّ ك‪ ٍٞ‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُـ‪٣َٛٞ‬ش ٓؼَ‪ :‬حُ‪٬‬ثن ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُ‪٬‬ثن‪ٝ ،‬حُٔ‪ٝ ْٜ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ‪،ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٝ ٖٓ٥‬حُوطَ‪ٝ ،‬حُٔ​ٔظؼـَ ‪ٝ‬حُٔئؿَ‪ٗٝ ...‬و‪ ّٞ‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح رظ‪٤ٟٞ‬ق ى‪ ٍٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ك‪ ٢‬ر٘خء ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪ٍ٥‬حء‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حهق ‪ٝ‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص‪.‬‬ ‫‪ -6‬حُو‪ُٞ‬زش حٌُ‪ّ٤٘ٛ‬ش ٗظخؽ طؼِ‪ٝ ّٙٞ ٘ٓ ْ٤‬ر‪٤‬جش ‪٣‬ـِذ ػِ‪ٜ٤‬خ حُـ‪ٝ ،َٜ‬إ حُظو ّيّ ػِ‪ ٖ٣ٌٛ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي‪ٞٓ ،ٖ٣‬ف ‪ٔ٣‬خػي ػِ‪٠‬‬ ‫حُظول‪٤‬ق ٖٓ ؿِ‪ٞ‬حء ‪ ٌٙٛ‬حٌُِٔ٘ش‪َّ ٖٓٝ ،‬للا طؼخُ‪ ٠‬حُل‪ٝ ٍ ْٞ‬حُطّ‪.ٍ ْٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪35‬‬

‫‪- 9‬إدارة الثقافة‬

‫ُ‪ ٞ‬ػيٗخ اُ‪ ٠‬أىر‪ّ٤‬خط٘خ ػزَ حُوَ‪ ٕٝ‬حُٔخ‪٤ٟ‬ش ُ‪ٞ‬ؿيٗخ إٔ ٓؼظْ ط٘ظ‪َٗ٤‬خ ُِ٘ئ‪ ٕٝ‬حُؼوخك‪٤‬ش ًخٕ ‪ٜ٘٣‬ذّ ػِ‪ٜ٤‬خ ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ػِ‪ٓٞ‬خ ً‬ ‫‪ٝ‬حهظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬خص ٓؼَك‪ّ٤‬ش ٓ٘ظٔش‪.‬‬ ‫‪ٍٝ‬رٔخ ٓخىص طِي حُ٘ظَس رٔزذ هِش ٓخ ك‪ ٢‬أ‪٣‬ي‪٘٣‬خ ٖٓ حُٔؼخٍف ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُٔظؼِوش رخ‪ٔٗ٩‬خٕ رخػظزخٍ‪ً ٙ‬خث٘خ ً ٓظؼ ّيى‬ ‫حُـ‪ٞ‬حٗذ ‪ٓٝ‬ظؼ ّيى ح‪٫‬كظ‪٤‬خؿخص‪.‬‬ ‫أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كبٕ حُٔل‪( ّٜٞ‬ح‪ٗ٧‬ؼَ‪ٝ‬ر‪ُٞٞ‬ؿ‪ُِ )٢‬ؼوخكش آهٌ ك‪ ٢‬ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ ‪ٝ‬حَُٓ‪ٞ‬م؛ ك‪٤‬غ إ ‪٘ٛ‬خى حػظوخىحً ٓظِح‪٣‬يحً رٔلي‪ٝ‬ى‪ّ٣‬ش‬ ‫طؤػ‪( َ٤‬حُؼِْ حُٔـَّى) ك‪٤ٛ ٢‬خؿش حُِٔ‪ٞ‬ى ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ٝ ،٢‬ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬كًَش حُل‪٤‬خس حُ‪٤ٓٞ٤‬ش‪ .‬حُؼوخكش ًٔخ رِ‪ٍٛٞ‬خ ػِٔخء‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ًُ ٢ٛ‬ي حُ٘ٔ‪٤‬ؾ حٌُٔ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُؼوخثي ‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُؼخىحص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي ‪ ُ​َُُ١ٝ‬حُل‪٤‬خس حُٔخثيس ك‪ ٢‬روؼش ٓل ّيىس‬ ‫ٖٓ ح‪ .ٍٝ٧‬اٗ‪ٜ‬خ ‪٣َ١‬وش ػ‪ٗ ٖ٤‬ؼذ رؼ‪ ،ٚ٘٤‬أ‪ٓ ٢ٛ ٝ‬خ ‪٣‬ـؼَ حُل‪٤‬خس ؿي‪َ٣‬س رخُؼ‪ًٝ ،ٖ٤‬ؼ‪ٌٗٞٓ ٖٓ َ٤‬خص حُؼوخكش‬ ‫‪ٔ٣‬ظؼ‪ ٢ٜ‬ػِ‪ ٠‬حُظوط‪ٝ ٢٤‬حُظ٘ظ‪ْ٤‬؛ ‪ٜٗ٧‬خ طٌَ٘ حُوِل‪ّ٤‬ش (حُ‪ٝ٬‬حػ‪٤‬ش) ٌَُ طوط‪ٝ ٢٤‬ط٘ظ‪ .ْ٤‬إ ط٘‪ٞ‬ع حُؼ٘خ‪ َٛ‬حٌُٔ‪ٗٞ‬ش‬ ‫ُِؼوخكش ‪٘ٔ٣‬ل‪ٜ‬خ ه‪ٞ‬س ‪ٛ‬خثِش ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش حُ‪ٞ‬حكيحص ح‪٧‬ؿ٘ز‪ّ٤‬ش‪ٓٝ ،‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طظؼَ‪ُٜ ٝ‬خ ٖٓ ‪ٟ‬ـ‪١ٞ‬خص ىحهِ‪ّ٤‬ش‪ .‬اٗ‪ ٚ‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬ظؼَ‪ ٝ‬أكي أٗٔخم حُؼوخكش ُِ‪ٜ‬ـ‪ ّٞ‬أ‪ ٝ‬حُ‪ ،ٕٜٞ‬كبٗ‪ٜ‬خ طؼظٔي ك‪ ٢‬حٓظَٔحٍ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حٓظؼخىس ك‪ّ٣ٞ٤‬ظ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬رخه‪ ٢‬أٗٔخه‪ٜ‬خ‪ٌُٖ ،‬‬ ‫ٗوطش ه‪ٞ‬س حُؼوخكش ‪ ٢ٛ ٌٙٛ‬أ‪٠٣‬خ ً ٗوطش ‪ٟ‬ؼل‪ٜ‬خ؛ ك‪٤‬غ ‪٣‬ؼَّ‪ٜٟ‬خ ط٘ ّ‪ٞ‬ع ٌٓ ّ‪ٗٞ‬خط‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬ح‪ٗ٫‬ؤخّ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حٌُحص رٔزذ حُظ‪ٜ‬خىّ ر‪ ٖ٤‬رؼ‪ ٞ‬أٗٔخه‪ٜ‬خ؛ ‪ٌٛٝ‬ح ٓخ ‪٣‬ـؼِ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ٓ ٠‬خ ٓٔ‪٘٤‬خ‪( ٙ‬اىحٍس حُؼوخكش)‪.‬‬ ‫أ‪ّ ٝ‬ى ‪٘ٛ‬خ إٔ أىُ‪ ٢‬رخُٔ‪٬‬كظظ‪ ٖ٤‬ح‪٥‬ط‪٤‬ظ‪ ٖ٤‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُو‪٤٠‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬ك‪ٓ ًَ ٢‬ـظٔغ ٗ‪ٞ‬ػخٕ ٖٓ حُؼوخكش‪ :‬ػوخكش ػِ‪٤‬خ‪ٝ ،‬ػوخكش ٗؼز‪ّ٤‬ش أ‪ ٝ‬ػوخكش ٗوزش ‪ٝ‬ػوخكش ؿٔخ‪ّ٣َ٤ٛ‬ش‪ .‬حُؼوخكش حُؼِ‪٤‬خ طظٌ‪ٕٞ‬‬ ‫رطَ‪٣‬وش ‪ٝ‬حػ‪٤‬ش ‪ٝ‬طٌ‪ ٕٞ‬أًؼَ ىٍح‪٣‬ش رز٘‪٤‬ظ‪ٜ‬خ حُؼٔ‪٤‬وش‪ًُٝ ،‬ي ‪٘ٗ٧‬خ ٗظٌِٔ‪ٜ‬خ ػٖ ‪٣َ١‬ن حُوَحءس ‪ٝ‬حُظؤَٓ ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ حَُك‪٤‬غ‬ ‫‪ٝ‬حُٔوخٍٗش ‪َ١ٝ‬ف ح‪ٓ٧‬جِش‪ ..‬أٓخ حُؼوخكش حُ٘ؼز‪ّ٤‬ش كبٗ‪ٜ‬خ ُ‪ٔ٤‬ض ًٌُي‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ طظٌ‪ ٕٞ‬رطَ‪٣‬وش ؿ‪ٝ َ٤‬حػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ٓ َ٤‬و‪ٜٞ‬ىس‪،‬‬ ‫ك‪٤‬غ ‪٣‬ظَ٘ر‪ٜ‬خ أر٘خء حُٔـظٔغ ‪٣ٝ‬ظ٘زؼ‪ ٕٞ‬ر‪ٜ‬خ ًٔخ ‪٣‬ظ٘لٔ‪ ٕٞ‬حُ‪ٜٞ‬حء‪ٗٝ .‬وطش ‪ٟ‬ؼل‪ٜ‬خ ‪ٗ ٢ٛ ٌٙٛ‬وطش ه‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ؛ ك‪٤‬غ إ‬ ‫حهظَحه‪ٜ‬خ ٖٓ هزَ حُؼوخكخص ح‪٧‬ؿ٘ز‪٤‬ش ‪ ٌٕٞ٣‬ػٔ‪َ٤‬حً رٔزذ ػ٘‪ٞ‬حث‪ّ٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ًٝ‬ظخٓظ‪ٜ‬خ ‪ٍٝ‬هخرش حُٔـظٔغ حُٔ٘ ّيىس ػِ‪ٜ٤‬خ‪ .‬أٓخ حُؼوخكش‬ ‫حُؼِ‪٤‬خ ‪ٝ‬حُظ‪ٗ ٢‬زيأ ر٘​َ٘‪ٛ‬خ ٌٓ٘ حُ‪ٜ‬ق ح‪ ٍٝ٧‬ح‪٫‬رظيحث‪ ٢‬اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ٜٗ ٫‬خ‪٣‬ش‪ ٌٙٛ .‬حُؼوخكش ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طٔؼَ ح‪ٓ٧‬ش أٓخّ ح‪ْٓ٧‬‬ ‫ح‪٧‬هَ‪ٌٛٝ ،ٟ‬ح ٓخ ‪٣‬ـؼِ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬ىٍؿش كٔ٘ش ٖٓ حَُٔ‪ٗٝ‬ش ‪ٝ‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُظٌ‪٤‬ق ‪ٝ‬طٔؼَ حَُٓ‪ ُٞ‬حُؼوخك‪٤‬ش ح‪٧‬ؿ٘ز‪٤‬ش‪ ،‬أ‪ ١‬إٔ‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪٫‬هظزخّ ‪ٝ‬حُظط‪٣ َ٣ٞ‬ؤط‪ ٢‬ػٖ ‪٣َ١‬و‪ٜ‬خ‪ .‬ط٘ظ‪ٜٔ٤‬خ ‪ٝ‬طٔؼ‪ِٜ٤‬خ حُوخٍؿ‪ُ ٢‬ؼوخكش ح‪ٓ٧‬ش ‪٣‬ؼَّ‪ٜٟ‬خ ‪ِٓ ٖ٣َٓ٧‬ػـ‪:ٖ٤‬‬ ‫ح‪ُٜٞٓ :ٍٝ٧‬ش حهظَحه‪ٜ‬خ؛ ك‪٤‬غ إ ‪٣َ١‬وش حًظٔخر‪ٜ‬خ حُ‪ٞ‬حػ‪٤‬ش طلظق حُطَ‪٣‬ن ُـِ‪ٛٝ‬خ ‪ٝ‬رخُظخُ‪ ٢‬طل‪َٛ٣ٞ‬خ ‪ٝ‬ط‪ٜ‬ـ‪ٜ٘٤‬خ‪.‬‬ ‫حُؼخٗ‪ :٢‬ؿل‪ ٍٞ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُ٘ؼز‪ ٖٓ ٢‬أ‪ٛ‬لخر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رؤٗ‪٣ ْٜ‬ظـخ‪ ُٕٝٝ‬كي‪ٝ‬ى‪ ْٛ‬اُ‪ ٠‬ىٍؿش ‪ٞٔ٣‬ؽ ٓؼ‪ٜ‬خ حط‪ٜ‬خٓ‪ ْٜ‬رو‪٤‬خٗش‬ ‫ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ر‪٤‬ؼ‪ٜ‬خ ُِـَرخء‪ٓٝ .‬غ إٔ ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ‪٘٣‬طزن كؼ‪ ً٬‬ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُٔؼول‪ ٖ٤‬ا‪ ٫‬إٔ حٌُِٔ٘ش إٔ حُؼوخكش حُ٘ؼز‪ّ٤‬ش ‪ ٫‬طِٔي‬ ‫حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ّ٤‬ش‪ ٫ٝ ،‬ح‪ ْٓ٧‬حُٔ٘طو‪ّ٤‬ش حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘‪ٜ‬خ ٖٓ حُلٌْ حَُحٗي ػِ‪ ٠‬ط‪َٜ‬كخص حُ٘وزش‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ ٓ‪ٞ‬هل‪ٜ‬خ‬ ‫ٗخػَ‪٣‬خ ً أًؼَ ٖٓ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػو‪٤ٗ٬‬خ ً‪ ٢ٛٝ .‬ريحكغ ٖٓ حُو‪ٞ‬ف ٖٓ ح‪ٗ٫‬وطخع طِـؤ ك‪ًٔ ٢‬ذ ه‪٤٠‬ظ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬حُظ‪٤‬خٍحص حُ٘وز‪ّ٣ٞ‬ش‬ ‫ح‪ً٧‬ؼَ ٓلخكظش ‪ٝ‬طوِ‪٤‬ي‪ّ٣‬ش ُظويّ ُ‪ٜ‬خ حُؼ‪ ٕٞ‬ك‪ً ٢‬زق حٗيكخع حُظ‪٤‬خٍحص حُٔظلٍَّس ‪ٝ‬حُٔظطِؼش اُ‪ ٠‬حُظلي‪٣‬غ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ـؼَ ٖٓ‬ ‫حُؼوخكش حُ٘ؼز‪ّ٤‬ش ػخٓ‪ٜٔٓ ً٬‬خ ً ك‪٣ُ ٢‬خىس ح‪ٗ٫‬ؤخّ ر‪ ٖ٤‬ط‪٤‬خٍحص حُؼوخكش حُؼِ‪٤‬خ‪.‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬حُو‪ :ٍٞ‬إ طط‪ َ٣ٞ‬حُؼوخكش حُ٘ؼز‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬طوِ‪ٜ​ٜ٤‬خ ٖٓ حُؼخىحص ‪ٝ‬حُِٔ‪ًٞ‬خص حُوخ‪١‬جش ‪٣‬وغ ػِ‪ ٠‬ػخطن حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س أ‪ٛ‬لخد‬ ‫حُؼوخكش حُؼِ‪٤‬خ‪ ٖٓ ٌُٖ ،‬حُ‪ٜ‬ؼذ إٔ ‪٣‬ل‪ِٜٞ‬ح ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُٔ٘خٗيحط‪َٝ١ٝ ْٜ‬كخط‪ٓ ْٜ‬خ ىحٓ‪ٞ‬ح ٓ‪ٟٞ‬غ ٗي ‪٣ٍٝ‬زش ٖٓ‬ ‫أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬لظخؿ‪ُ ٕٞ‬ويٓخط‪.ْٜ‬‬ ‫ّ‬ ‫ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬هخٓض حُؼوخكخص حُ‪٤٘١ٞ‬ش ‪ٝ‬حُٔلِ‪٤‬ش ٌٓ٘ أٓي رؼ‪٤‬ي ربكَحؽ ‪١‬خهخط‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُل‪ّٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُق ك‪ ٢‬حُؼوخكش‬ ‫ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔ​ٔظ٘يس اُ‪ ٠‬حٌُظخد ‪ٝ‬حُٔ٘ش‪ٝ ،‬حؿظ‪ٜ‬خىحص حُلو‪ٜ‬خء‪ٛٝ ،‬خٍ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ حُٔ‪ ٢٠‬هيٓخ ً ك‪ ٢‬طط‪ َ٣ٞ‬أ ّ‬ ‫‪ٗ ١‬ؤٕ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪36‬‬

‫ٓلِ‪ ٢‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ ٓيُ‪٫ٞ‬ص ‪ ٌٙٛ‬حُؼوخكش ‪ّ٣ٍِٓٝ‬خط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طلي‪٣‬يحط‪ٜ‬خ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػوخكش حُ٘وزش ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ إٔ ط‪ٜ‬زق ه‪ٞ‬س‬ ‫ٓلًَّش ُِ٘خّ ٓخ ُْ طظَ٘د ٍ‪ٝ‬ف حُي‪ٓٝ ،ٖ٣‬خ ُْ طِظِّ روطؼ‪٤‬خط‪ٝ ٚ‬أُ‪ َُٙ١‬حُؼخٓش‪ .‬اٗ٘خ ك‪َٓ ٢‬كِش كَؿش ‪٣‬لظخؽ ك‪ٜ٤‬خ ًَ‬ ‫ٖٓ ‪ َّٝ٣‬ح‪٬ٛ٩‬ف اُ‪٫ٝ ٠‬ء حُ٘خّ ‪ٝ‬كٔخٓظ‪ٝ ْٜ‬ط‪٠‬ل‪٤‬خط‪ْٜ‬؛ ‪ ٕ٧‬حُٔلٌَ ‪ِٔ٣ ٫‬ي أًؼَ ٖٓ ٗخ‪٤ٛ‬ش حُظ٘ظ‪ٝ ،َ٤‬حُـٔخ‪َ٤ٛ‬‬ ‫حُظ‪ٓ ٢‬ظظلَٔ ػذء حُظ٘ل‪ٌ٤‬؛ ‪ٌُٜٝ‬ح ك‪ ٬‬ر ّي ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظل‪ٞ‬حً ػِ‪ٍٟ ٠‬خ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬اػـخر‪ٜ‬خ‪ٓٝ .‬ظٌ‪ ٕٞ‬حُ٘وزش ك‪ً ْٛٝ ٢‬ز‪ َ٤‬اًح‬ ‫ظّ٘ض أٗ‪ٜ‬خ طٔظط‪٤‬غ اكيحع طـ‪َ٤٤‬حص ًزَ‪ ٖٓ ٟ‬ؿ‪ٔٓ َ٤‬خٗيس كو‪٤‬و‪٤‬ش ٖٓ ‪٤١‬ق ‪ٝ‬حٓغ ٖٓ أر٘خء ح‪ٓ٧‬ش‪ٝ .‬هي أػزظض حُظـخٍد‬ ‫حٌُؼ‪َ٤‬س ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش إٔ ًَ كَٔ ‪٣‬ظْ هخٍؽ ٍكْ ح‪ٓ٧‬ش ‪ ٞٛ‬أٗز‪ ٚ‬رخُلَٔ حٌُخًد‪ٝ .‬ك‪٣ ٖ٤‬ـخك‪ ٢‬أ‪َٛ‬‬ ‫حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُوزَس ٍ‪ٝ‬ف حُي‪ ٖ٣‬كبٗ‪ُٓ ِٕٞٔٔ٣ ْٜ‬خّ ح‪ٓ٧‬ش اُ‪ ٠‬ػ٘خ‪ َٛ‬طِٔي حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلٔخٓش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬يكخع ‪ٝ‬حُوِ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُز‪َ٤ٜ‬س ‪ٝ‬حُل‪ُٔ ْٜ‬ظطِزخص حَُٔكِش‪.‬‬ ‫إ ‪١‬خهش ػوخكش ح‪ٓ٧‬ش طٌٖٔ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘ؼز‪ٜ٘ٓ ٢‬خ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ ػوِ‪ٜ‬خ ‪ٍٗٝ‬ي‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ‪ٜ‬ل‪ٌٛٝ .١ٞ‬ح‬ ‫حُظلخ‪ٝ‬ص ‪ ٞٛ‬ىحثٔخ ً ٓ‪ٜ‬يٍ ُِظ‪ٞ‬طَ ‪ٝ‬حُِ٘حع‪ ٌُٖ ،‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ًحط‪ ٌٖٔ٣ ٚ‬إٔ ‪ٜٓ ٌٕٞ٣‬يٍحً ُِظط‪ٗ َ٣ٞ‬ل‪ ٞ‬ح‪٧‬كٖٔ ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪ّٞ‬‬ ‫اًح أىٍٗخ حُؼ‪٬‬هش ر‪ٜٔ٘٤‬خ رٔخ ‪ٓ ٞٛ‬طِ‪ٞ‬د ٖٓ حًٌُخء ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ػ‪.٢‬‬ ‫‪ -2‬إ ط٘‪ٞ‬ع ح‪ٔٗ٧‬خم حٌُٔ‪ٗٞ‬ش ُِؼوخكش ‪٣‬ل‪ َ٤‬ىحثٔخ ً ػِ‪ ٠‬آٌخٗ‪٤‬ش كي‪ٝ‬ع حُ‪ٜ‬يحّ ‪ٝ‬حُِ٘حع‪ًٔ ،‬خ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ك‪ ٢‬حُظ٘ ّ‪ٞ‬ع‬ ‫‪ٝ‬حُظؼ ّيى‪٣ٝ .‬زي‪ ٝ‬إٔ أٗي أٗ‪ٞ‬حع حُظ‪ٞ‬طَ طِي حُظ‪ ٢‬طوغ ر‪ ٖ٤‬حُؼوخكش ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ (‪ّ٣ِٞ ُٛ‬ش) ‪ٔٓٝ‬خص هخ‪ٛ‬ش رخ‪ٓ٧‬ش‪ٝ ،‬ر‪ ٖ٤‬حُؼوخكش‬ ‫ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ طؼز‪َ٤‬حص ػٖ ََِٗ ػخص حٓظ‪٤ً٬ٜ‬ش أ‪ ٝ‬طؼز‪َ٤‬حص ػٖ طلًَّخص ُظِز‪٤‬ش كخؿخص حُـٔي‪ ،‬أ‪ ٝ‬طؼز‪َ٤‬حص ػٖ حُظٌ‪٤‬ق ٓغ‬ ‫ظَ‪ٝ‬ف ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص ٗي‪٣‬يس حُؤ‪ٞ‬س‪ًِّٔٝ .‬خ أ‪ٝ‬ؿَ حُ٘خّ ك‪ٓ ٢‬يحٍؽ حُل‪٠‬خٍس حٗظي أُ‪ٝ‬حٍ حُ‪َٜ‬حع ر‪ ٖ٣ٌٛ ٖ٤‬حُ٘ٔو‪ٖٓ ٖ٤‬‬ ‫أٗٔخم حُؼوخكش؛ ًُي ‪ ٕ٧‬ػوخكش حُ‪ّ٣ُٜٞ‬ش طظْٔ رخُظؼخُ‪ ٢‬ػٖ ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ رخُ‪ٞ‬حهغ‪ٝ ،‬طِ٘ع ٗل‪ ٞ‬حُٔطِن‪ .‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُظل‪َ٠‬‬ ‫‪٣ِ٣‬ي ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ ٗل‪ٜٓ ٞ‬خُل‪٣ٝ ،ْٜ‬لظق ٗ‪ّ٤ٜ‬ظ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظ‪٬ٜ‬ى‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ل‪ ٢٠‬ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش حُٔطخف اُ‪ ٠‬ط‪٠‬وْ حُؼوخكش‬ ‫حُٔظؼِّوش رظٔ‪ َ٤٤‬حُل‪٤‬خس حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ‪ٝ‬طلو‪٤‬ن حُٔ٘خكغ حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ـؼَ حُ٘خّ ‪٘٣‬ؼَ‪٣ٝ ٕٝ‬ظ‪ َٕٜٝ‬رؤٗ‪ ْٜ‬أًؼَ ىٗ‪ّ٣ٞ٤‬ش‪،‬‬ ‫‪ٓ ٞٛٝ‬خ ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬كٔخٓ‪ّ٤‬ش حُظَٓ‪ِ٤‬حص حُؼٔ‪٤‬وش ُِ‪ّ٣ُٜٞ‬ش ك‪ ٢‬حُؼوخكش ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق حُ‪ ّٞ٤‬إٔ ػوخكش ٓخ رؼي حُليحػش ط٘ـغ ػِ‪ ٠‬حٗزؼخع حُ‪ّ٣ُٜٞ‬خص ك‪ ًَ ٢‬أٗلخء حُؼخُْ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ػَٔ ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓو‪ٜٞ‬ى‪ ٞٛٝ ،‬حُٔ٘خىحس رخُ٘ٔز‪ّ٤‬ش حُؼوخك‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُظؤً‪٤‬ي ػِ‪ ٠‬حٗؼيحّ ح‪ٝ َ١٧‬حَُٔؿؼ‪ّ٤‬خص‪ٝ ،‬ؿؼَ حُلو‪٤‬وش ٗ‪٤‬جخ ً طخرؼخ ً ُِؼوخكش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬طٌ َّٔ حُؼ‪ُٔٞ‬ش حُٔ‪ٜٔ‬ش ك‪ٗ ٖ٤‬ؼظٔي ٗظخّ حُظـخٍس أىحس أٓخٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬طِٔ‪٤‬غ ًؼ‪ٓ ٖٓ َ٤‬ظخ‪ َٛ‬حُل‪٤‬خس‪ٝ ،‬ؿؼِ‪ٜ‬خ أٓ‪ٍٞ‬حً ؿخ‪ِٛ‬س‬ ‫ُِٔظخؿَس ‪ٝ‬حُٔ​ٔخ‪ٓٝ‬ش‪ .‬إ ‪ٌٛ‬ح حُيكن حُ‪ٜ‬خثَ ٖٓ حَُٓ‪ٝ ُٞ‬حُ‪ ٍٜٞ‬ح‪ٓ٫‬ظ‪ّ٤ً٬ٜ‬ش ‪ٔ٣‬خػي ‪-‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬حٓظؼ٘خث‪ -٢‬ػِ‪ ٠‬حٗظ٘خٍ‬ ‫حُ‪ّ٣ُٜٞ‬خص حُٔوخطِش ىكخػخ ً ػٖ حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٝ ،‬هي ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬أٓخٓ٘خ ‪٩‬ىحٍس حُ‪َٜ‬حع حُٔلظيّ ك‪ ٢‬ػٔن حُؼوخكش ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي ا‪٫‬‬ ‫إٔ ٗيػْ ح‪٘ٗ٧‬طش حَُ‪ٝ‬ك‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش ًحص حُ٘لغ حُؼخّ‪ٝ ،‬إٔ ٗلخ‪ ٍٝ‬ا‪ٟ‬لخء حُٔؼ٘‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُيٗ‪ّ٣ٞ٤‬ش‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪َٗ ٠‬ػ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‪َٗٝ ،‬ف ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬ـؼِ‪ٜ‬خ ٓ‪ُٞٛٞ‬ش رخ‪٧‬ػٔخٍ ح‪٧‬هَ‪ّ٣ٝ‬ش‪ٓٝ .‬خ ُْ ٗلؼَ ًُي كبٗ٘خ‬ ‫ٓ٘ؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬ح‪ٗ٫‬ؤخّ ‪ٝ‬حُظِٔم ك‪ ٢‬أػٔخم ػوخكظ٘خ‪٘​٘ٓٝ ،‬ؼَ رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ط٘ظض حُـٌ‪٤ٟٝ ٍٝ‬خع ح‪ٛ٧‬يحف حٌُزَ‪ٟ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪37‬‬

‫‪ - 10‬محاور للتربٌة االجتماد ٌّة‬

‫ّ‬ ‫‪ٝ‬حُزغ حُل‪٠‬خث‪ ٖٓ ٢‬طيحهَ‬ ‫ٗٔظط‪٤‬غ حُو‪ :ٍٞ‬اٗ٘خ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪َٓ ٢‬كِش ً‪ّ٤ٗٞ‬ش كَ‪٣‬يس‪ ،‬رٔزذ ٓخ أكيػظ‪ ٚ‬ػ‪ٍٞ‬س ح‪٫‬ط‪ٜ‬خ‪٫‬ص‬ ‫‪ٝ‬حهظ‪ ١٬‬ر‪ ٖ٤‬حُز‪٤‬جخص حُؼوخك‪٤‬ش حُٔظزخ‪٘٣‬ش‪ً .‬خٕ حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُٔخ‪َ٣ ٢ٟ‬رّ‪ٛ ٕٞ‬ـخٍ‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬جخص ٓـِوش‪ٝ​ٝ ،‬كن ٓؼخ‪َ٤٣‬‬ ‫‪ٓٝ‬لخ‪ ْ٤ٛ‬طَر‪٣ٞ‬ش ٓل ّيىس ‪ٝ‬هخ‪ٛ‬ش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ح‪ َ١٧‬حُظَر‪٣ٞ‬ش حُٔخثيس ًخٗض ك‪ٟٞٓ ٢‬غ اؿٔخع‪ ،‬أ‪ٓ ٝ‬خ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬ح‪٩‬ؿٔخع‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ػْ كبٕ ح‪ُٓ٧‬خص حُظَر‪٣ٞ‬ش ًخٗض طلَّٔ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ىحثْ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ رٔزذ ٌٓ٘‪٬‬ص ك‪ ٢‬حُظ٘ل‪ٝ ٌ٤‬ه‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حُظطز‪٤‬ن‬ ‫ُ‪ ْ٤‬أًؼَ‪ .‬حُ٘ٔخًؽ ‪ٝ‬حُوي‪ٝ‬حص ك‪ ٢‬حُٔـظٔؼخص حُٔوظِلش ًخٗض طَِٓ رخٓظَٔحٍ اُ‪ٗ ٠‬ـخف ح‪ ٍٞٛ٧‬حُظَر‪٣ٞ‬ش حُٔ٘ظًَش‬ ‫‪ٝ‬طـَ‪ ١‬رخُيكخع ػ٘‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪٣ ٫‬ؼ٘‪ٌٛ ٢‬ح ًِ‪ ٚ‬رخُطزغ إٔ ح‪ً ٍٞٓ٧‬خٗض ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪َ٣‬حّ‪ًٔ ،‬خ ‪٣ ٫‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حُظط‪ٍٞ‬حص حُظ‪ ٢‬هِزض طِي ح‪ٟٝ٧‬خع ٍأًٓخ ػِ‪٠‬‬ ‫ػوذ ًخٗض ٖٓ حَُ٘ حُوخُ‪ًُ ٌُٖ ،ٚ‬ي ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ٘خ أٓخّ كَ‪ٝ ٙ‬طل ّي‪٣‬خص ؿي‪٣‬يس‪ .‬أٓخ حُلَ‪ ٙ‬كظظـِّ‪ ٠‬ك‪ ًَٔ ٢‬حُؼُِش‬ ‫حُظ‪ً ٢‬خٗض ٓخثيس ر‪ ٖ٤‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د حُٔوظِلش‪ ًَٔٝ ،‬ك ّيس حُزَٓـش حُٔلِ‪٤‬ش ‪ٝ-‬حُظ‪ ٢‬طظْٔ ؿخُزًخ رخُظ٘ ّ‪ٝ ٙٞ‬حُو‪ُِ -ٍٜٞ‬ؼو‪ٍٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ل‪ًٔ ّٞ‬خ طظـِّ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬كَّ هيٍ ‪ٛ‬خثَ ٖٓ حُوزَحص حُٔظويٓش ‪ٝ‬حُٔطِ‪ٞ‬رش ُظلو‪٤‬ن هلِحص ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ط٘ٔ‪٤‬ش ح‪٧‬كَحى‬ ‫‪ٝ‬حُٔـظٔؼخص‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ اٗؼخٕ كخّٓش حُٔوخٍٗش‪.‬‬ ‫أٓخ حُظل ّي‪٣‬خص كظظـٔي أٓخًٓخ ك‪ ٢‬ا‪ٟ‬ؼخف حُٔلخ‪ٝ ٍٝ‬ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪ً ٢‬خٗض طو‪ ّٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ حُظَر‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪،‬‬ ‫ٓٔخ أ ّى‪ ٟ‬اُ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ ح‪ٗ٫‬ؤخّ ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ،٢‬اُ‪ ٠‬اٍرخى ػخّ ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ حُظَر‪٣ٞ‬ش حُٔ‪ٍٝٞ‬ػش‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬كخٍ ح‪ٗ٫‬لظخف ‪ٝ‬طؼيى حُٔل ٌّخص ‪ٝ‬حُ٘ٔخًؽ حُظ‪ ٢‬طظْ ح‪٩‬كخُش حُ٘ؼ‪٣ٍٞ‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٗ٬‬ؼ‪٣ٍٞ‬ش ػِ‪ٜ٤‬خ‪ ،‬طٌ‪ ٕٞ‬حٌُِٔ٘ش حُـ‪٣َٛٞ‬ش‬ ‫ك‪ ٢‬ك ْوي ح‪٤ٍٟ٧‬ش حُٔ٘ظًَش‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬يكغ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُظ٘خكَ ‪ٝ‬حُظل ٌّي ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٣ ،٢‬ليع ًَ ‪ٌٛ‬ح ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حٌُ‪٣ ١‬ظ ّْ ك‪ٚ٤‬‬ ‫ط‪ِٓ ٖ٤ٜٔ‬طش حُي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬حُٔيٍٓش ‪ٝ‬ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬حُٔـظٔغ ُ‪ٜ‬خُق ِٓطش حُٔخٍ ‪ٝ‬ح‪٩‬ػ‪ .ّ٬‬أ‪ ١‬إ حُظَر‪٤‬ش ط‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬طل ّي‪ ٖ٤٣‬ك‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬هض ‪ٝ‬حكي‪ٓ :‬لذ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪٬ٜ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؤػ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔئٓٔخص حُظَر‪٣ٞ‬ش حُٔ‪ٜٔ‬ش‪ٍَٝ٤ٛٝ ،‬س ح‪ ْٓ٧‬حُظَر‪٣ٞ‬ش ٓ‪ٟٞ‬غ‬ ‫ؿيٍ ‪ِٗٝ‬حع ‪ٝ‬حػظَح‪ٌٛٝ .ٝ‬ح ٗ‪٢‬ء هط‪ُِ َ٤‬ـخ‪٣‬ش‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬كخُش ً‪ ٌٕٞ٣ ٌٜٙ‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗٔظ٘ز‪ ٖٓ ٢‬ػو‪٤‬يط٘خ ‪ٝ‬ػ‪ٞ‬حرظ٘خ ٓلخ‪ ٍٝ‬أٓخٓ‪٤‬ش ٗ٘ٔؾ ك‪ُٜٞ‬خ ٓجخص حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حَُٓ‪ُٞ‬‬ ‫حُظَر‪٣ٞ‬ش ًحص حُي‪ُ٫‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ٗٝ ،‬لخ‪َٛ٘ٗ ٍٝ‬خ ‪ٝ‬طؼٔ‪ٜٔ٤‬خ ػِ‪ ٠‬أ‪ٓٝ‬غ ٗطخم ٌٖٓٔ‪ٓٝ .‬غ أٗ٘‪ ٢‬أًَ‪ ٙ‬حُٔزخُـش ك‪ًَ ٢‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء‪ٝ ،‬أػظوي إٔ ٖٓ حُ‪ َ٤ٔ٤‬ػِ‪ ٠‬حُظَر‪٤‬ش إٔ ط٘ـق ك‪ٔ٤‬خ أهلوض ك‪ ٚ٤‬حُٔ‪٤‬خٓش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬ح‪٩‬ػ‪ٝ ّ٬‬حُظؼِ‪ ْ٤‬ا‪ ٫‬أٗ٘‪ ٢‬أظَ‬ ‫أٓ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬إٔ حُظَر‪٤‬ش ح‪٣َٓ٧‬ش طظَ هخىٍس ػِ‪ٔٓ ٠‬خٍٓش كٖ حُٔ​ٌٖٔ أ‪ ١‬اٗوخً ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬اٗوخً‪.ٙ‬‬ ‫حٓظطخع ػِٔخإٗخ حُويحٓ‪ ٖٓ ٠‬ه‪ٗ ٍ٬‬ظَ‪ ْٛ‬حُؼخهذ‪ٝ ،‬حٓظوَحث‪ُٔ ْٜ‬ـَٔ أكٌخّ حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ‪-‬إٔ ‪ٔ٣‬ظ٘زط‪ٞ‬ح ٓوخ‪ٛ‬ي‬ ‫أٓخٓ‪٤‬ش ٓٔ‪ٛٞ‬خ (حٌُِ‪٤‬خص حُؤْ)‪ ٌٙٛٝ ،‬حٌُِ‪٤‬خص ‪ :٢ٛ‬كلع حُي‪ٝ ،ٖ٣‬حُ٘لْ‪ٝ ،‬حُؼوَ‪ٝ ،‬حُؼَ‪ٝ ٝ‬كلع حُٔخٍ‪ٝ .‬أ‪ٝ‬ؿي‪ٝ‬ح‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُظَط‪٤‬زخص ر‪ ٌٙٛ ٖ٤‬حٌُِ‪٤‬خص‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٠ُ٣‬لّ‪ ٠‬رخ‪ٗ٧‬لْ ٖٓ أؿَ كلع حُي‪٠ُ٣ٝ ،ٖ٣‬لّ‪ ٠‬رخُٔخٍ ٖٓ أؿَ ٓ‪ٓ٬‬ش‬ ‫ح‪ٗ٧‬لْ ‪ٝ‬ح‪٧‬ػَح‪٣ ُْٝ .ٝ‬ظليع ح‪ ٕٞ٤ُٞٛ٧‬ػٖ ‪ ٌٙٛ‬حٌُِ‪٤‬خص ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ٓ٘طِوخص ‪ٝ‬أًٓٔخ ُظَر‪٤‬ش حؿظٔخػ‪٤‬ش ٍحٗيس‬ ‫‪ٓٝ‬ظٔخٌٓش؛ ‪ٌٛ ٕ٧‬ح ًخٕ هخٍؽ ح‪ٛ‬ظٔخٓ‪ٝ ْٜ‬حهظ‪ٜ‬خ‪ٔٗ ٌُٖ .ْٜٛ‬ظط‪٤‬غ ٗلٖ حُ‪ ّٞ٤‬إٔ ٗو‪ ّٞ‬رٌُي ٖٓ أؿَ ؿؼَ طَر‪٤‬ظ٘خ‬ ‫ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش أٗي طٔل‪ًٍٞ‬ح ك‪ ٍٞ‬هطؼ‪ّ٤‬خص حَُ٘‪٣‬ؼش‪ٝ ،‬أٗي حٓظـخرش ُٔوظ‪٤٠‬خص حُظي‪ ّٖ٣‬حُؼٔ‪٤‬ن‪ُٝ ،‬ؼِ‪ ٢‬أري‪٘ٛ ١‬خ‬ ‫حُٔ‪٬‬كظظ‪ ٖ٤‬ح‪٥‬ط‪٤‬ظ‪:ٖ٤‬‬ ‫‪ -1‬إ حُظَر‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬أٓخّ ‪ ٌٙٛ‬حٌُِ‪٤‬خص‪ ،‬ط‪ٞ‬كَّ ُ٘خ حُل ّي ح‪٧‬ىٗ‪ٝ ٖٓ ٠‬كيس ح‪٫‬طـخ‪ٝ​ٝ ،ٙ‬كيس حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُظَر‪٣ٞ‬ش‪،‬‬ ‫كخُٔ​ِْٔ ٓطخُذ رخُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬طي‪ٝ ّٚ٘٣‬حُظِحٓ‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ٔٓ ٍ٬‬خٍٓش حُ٘ؼخثَ‪ٓٝ .‬طخُذ أ‪ً٠٣‬خ رخُيكخع ػ٘‪ ٚ‬رخُ‪ٓٞ‬خثَ‬ ‫حَُٔ٘‪ٝ‬ػش ‪ٝ‬حُٔ​ٌٔ٘ش ‪ٝ‬رخُٔـخىُش ػٖ ٓزخىث‪ٝ ٚ‬أىر‪ّ٤‬خط‪ ٞٛٝ .ٚ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ٓ ٚ‬طخُذ رؤٕ ‪ٔ٣‬خػي اه‪ٞ‬حٗ‪ ٚ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ػِ‪٠‬‬ ‫ح‪ُ٫‬ظِحّ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬طوي‪ ْ٣‬حُؼ‪ ٖٓٝ ،ُْٜ ٕٞ‬ه‪ ٍ٬‬أَٓ‪ ْٛ‬رخُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ ْٜ٤ٜٗٝ‬ػٖ حٌَُٔ٘‪ٝ .‬حُٔ​ِْٔ ٓطخُذ رخُٔلخكظش‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ ٍ٬‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬أٓزخد حُ‪ٜ‬لش ‪ٝ‬ىكغ ح‪ٝ ًٟ٧‬حُ‪ ٍَّ٠‬ػ٘‪ٜ‬خ‪ٓ ٞٛٝ .‬طخُذ رخُٔلخكظش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ّٞ‬حُٔ​ِٔٔ‪.ٖ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪38‬‬

‫‪ٝ‬ػِ‪ ٚ٤‬أ‪ً٠٣‬خ إٔ ‪٣‬لخكع ػِ‪ ٠‬ػو‪ ٍٞ‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬أػَح‪ٝ ،ْٜٟ‬أٓ‪ٞ‬حُ‪ًٔ ،ْٜ‬خ ‪٣‬لخكع ػِ‪ ٠‬ػوِ‪ٝ ٚ‬ػَ‪ٓٝ ٟٚ‬خُ‪ .ٚ‬ط‪ٍّٞ ٜ‬‬ ‫ٓؼ‪ ٢‬أٓخ ً طظليع ك‪ ٢‬طلخ‪ َ٤ٛ‬طَر‪٣ٞ‬ش طظؼِن رخُـخٗذ حُؼوِ‪٧ ٢‬ر٘خث‪ٜ‬خ‪ٓ ،‬خًح ًخٗض طو‪ٍٞ‬؟‬ ‫ٓظو‪ :ُْٜ ٍٞ‬حُؼوَ ٗؼٔش ًزَ‪َّ ٖٓ ٟ‬للا ‪-‬طؼخُ‪ ٌٙٛ ٌَٗٝ -٠‬حُ٘ؼٔش ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬حُٔلخكظش ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬حٓظويحٓ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬أكٖٔ‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ .ٌٖٔٓ ٚ‬حٌُ​ٌد كَحّ؛ ‪٣ ٚٗ٧‬ئً‪ ١‬حُؼوَ اً ‪ّ ٔ٣‬ي‪ ٙ‬حٌُخًد رٔؼِ‪ٓٞ‬خص هخ‪١‬جش‪ٝ .‬حُٔ​ٌَٔحص‪ٝ ،‬حُٔويٍحص طئً‪ ١‬حُؼوَ؛‬ ‫‪ٜٗ٧‬خ ط‪٠‬ؼق حٍطزخ‪١‬خط‪ ٚ‬حُٔزز‪ّ٤‬ش‪ .‬حُظوِ‪٤‬ي ‪٣‬ئً‪ ١‬حُؼوَ؛ ‪٣ ٚٗ٧‬لَٓ‪ ٖٓ ٚ‬حُظلظّق ‪ ٖٓٝ‬حُظلل‪ ِ٤‬ػِ‪ ٠‬اريحع آٍحء ‪ٗٝ‬ظَ‪ّ٣‬خص‬ ‫ؿي‪٣‬يس… اٗ‪ٜ‬خ طو‪ٌٛ ٍٞ‬ح ك‪ٓ ٢‬ـخٍ حُظَر‪٤‬ش حُلَى‪٣‬ش‪ .‬كبًح أٍحىص ُْٔ حُـخٗذ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬هخُض‪ :‬ر‪٤‬غ حُٔ​ٌَٔحص ‪ٝ‬ط‪٣َٜ‬ذ‬ ‫حُٔويٍحص كَحّ؛ ‪ ٕ٧‬ػِ‪ ٠‬حُٔئٖٓ أ‪ُِ٣ ّ٫‬لن حُ‪ ٍَ٠‬ربه‪ٞ‬حٗ‪ ٚ‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ،ٖ٤‬أ‪ٔ٣ ّ٫‬خػي‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حُٔؼخ‪.٢ٛ‬‬ ‫‪ٝ‬طو‪ ٍٞ‬أ‪ً٠٣‬خ‪ :‬إ حٌُ​ٌد ػِ‪ ٠‬حُ٘خّ ‪٘٣‬ط‪ ١ٞ‬ػِ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ حُـّٖ ‪ٝ‬حُوي‪٣‬ؼش ُ‪ٝ .ْٜ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ِْٔ ًٔخ ‪ ٌَٙ٣‬إٔ ‪ُ٣‬ويع ٖٓ‬ ‫هزَ ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬إٔ ‪٣‬ظـّ٘ذ هي‪٣‬ؼظ‪ٌ​ٌٛٝ ْٜ‬ح‪..‬‬ ‫‪ٝ‬ط‪ٓ ٍّٞ ٜ‬ؼ‪ ٢‬رخه‪ ٢‬ح‪ٜٓ٧‬خص ك‪ ٢‬حُزِيس ‪٣‬ظليػٖ ر‪ ٌٜٙ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬أٓخّ ‪ٛ‬ـخٍ‪ٓ ،ٖٛ‬خًح ‪٣‬ؼ٘‪ٌٛ ٢‬ح؟‬ ‫اٗ‪٣ ٚ‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حَُٔر‪٤‬خص ‪٣ َٕٛ‬ظليػٖ ُـش ‪ٝ‬حكيس‪٣ َٕٛٝ ،‬ئًيٕ ػِ‪ٓ ٠‬لخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حكيس‪٣ٝ .‬ؼ٘‪ ٢‬أ‪ً٠٣‬خ ط‪٤ُٞ‬ي ‪ٝ‬كيس كٌَ‪٣‬ش‬ ‫‪ٗٝ‬ؼ‪٣ٍٞ‬ش ػظ‪ٔ٤‬ش ‪ٍٝ‬حثؼش‪ ،‬إ حُؼ‪ُٔٞ‬ش ط٘​َ٘ ٓؼخٗ‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُو‪ ٙ٬‬حُ٘و‪ .٢ٜ‬أٓخ حُظَر‪٤‬ش حُوخثٔش ػِ‪ ٠‬حٌُِ‪٤‬خص‬ ‫حُؤْ كبٗ‪ٜ‬خ طئًي ُِ٘خٗجش إٔ حُو‪ ٙ٬‬آخ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ؿٔخػ‪ً٤‬خ أ‪ّ ،ٌٕٞ٣ ٫ ٝ‬‬ ‫‪ٝ‬إ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ ُِٔ​ِْٔ إٔ ‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬آًٓ٘خ‬ ‫‪ٛ‬خٗجًخ ك‪ ٢‬ؿِ‪َ٣‬س ‪٣‬ل‪ ٢٤‬ر‪ٜ‬خ حُ٘وخء ٖٓ ًَ ٌٓخٕ‪.‬‬ ‫‪ -2‬إ حُظَط‪٤‬ذ ر‪ ٖ٤‬حٌُِ‪٤‬خص حُؤْ ‪ًٔ-‬خ أَٗص اُ‪٘٣ -ٚ٤‬ط‪ ١ٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬ـ ًِ‪ ٟ‬طَر‪ً ١ٞ‬ز‪َ٤‬؛ اٗ‪ ٌَّ ٘٣ ٚ‬هطًخ أٓخٓ‪ً٤‬خ ك‪٢‬‬ ‫حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٌُِؼ‪ ٖٓ َ٤‬ؿ‪ٞ‬حٗذ حُل‪٤‬خس‪ .‬إ كيحء حُي‪ ٖ٣‬رخُ٘ل‪ٝ ّٞ‬ح‪ٞٓ٧‬حٍ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ح‪ٍ٫‬طزخ‪ ١‬حُٔطِن رخُ‪ٜ‬يف حُٔخٓ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬خث‪ُٞ ٢‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ ٞٛٝ ،ٍٝ٧‬حُل‪ ُٞ‬رَ‪ٟٞ‬حٕ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ٝ -٠‬كيحء حُ٘ل‪ ّٞ‬رخ‪ٞٓ٧‬حٍ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬حُظؼِ‪ًَُِٔ ِ٣‬‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪ ٢‬حٌُ‪٣ٝ ،ٕٞ‬ؼ٘‪ ٢‬حَُى ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ـٔش حُٔخى‪٣‬ش حُلي‪٣‬ؼش حُظ‪ ٢‬طـؼَ ٖٓ حُٔخٍ حُٔل‪ ٍٞ‬ح‪ٓ٧‬خّ ُِل‪٤‬خس‪ٝ ،‬طـؼَ ٖٓ‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ أىحس ُظلو‪٤‬ن حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُؼَحء ‪ٛ٧‬لخد حُلظ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُ٘ل‪.ًٞ‬‬ ‫ٗلٖ كظ‪ٗ ٠‬ظٌٖٔ ٖٓ ؿؼَ (حٌُِ‪٤‬خص حُؤْ ٓلخ‪ُِ ٍٝ‬ظَر‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ٗ ،‬لظخؽ اُ‪ٛ ٠‬زّ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ه‪ٞ‬حُذ طَر‪٣ٞ‬ش كي‪٣‬ؼش‬ ‫‪ٝ‬اؿ٘خث‪ٜ‬خ رخُظلخ‪ٝ َ٤ٛ‬حُٔؼخٗ‪ ٢‬حُـِث‪٤‬ش‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬رلغ ٓؼ ّٔن ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ي طَر‪ٓ ١ٞ‬ظٔ‪ّ .ِ٤‬‬ ‫ٌُٖ ٗ‪٤‬جًخ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ُٖ ‪٣‬ليع‬ ‫اًح ٓخ ظِّض حُي‪ّ٤ٗٝ‬ش طٔ‪٤‬طَ ػِ‪ٗ ٠‬ظَط٘خ ٌَُ ‪ ٞٛ‬حؿظٔخػ‪ٝ ٢‬ػخّ‪.‬‬ ‫اٗ٘خ اًح أىًٍ٘خ إٔ حُظو ّيّ حُلو‪٤‬و‪ ٞٛ ٢‬ك‪ ٢‬ؿ‪ َٙٛٞ‬طويّ ٍ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حؿظٔخػ‪ ٢‬أًؼَ ٖٓ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬طوي ًٓخ ػَٔحٗ‪ً٤‬خ‪ ،‬كبٗ٘خ ٓ٘زٌٍ‬ ‫حٌُؼ‪ َ٤‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬ح‪ٍ٫‬طوخء رخُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظَر‪ّ٣ٞ‬ش‪٤ٓٝ ،‬ظـ‪ َ٤‬رٌُي حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪39‬‬

‫‪ - 11‬النمط العزٌز‬ ‫ٗ‪٤‬جخٕ ؿ‪ّ٣َٛٞ‬خٕ ‪٤ٔ٣‬طَحٕ ػِ‪ ٠‬طلٌ‪ٝ ١َ٤‬طؤ ِّٓ‪ٔٛ ،٢‬خ حُظ‪ٞ‬حُٕ ‪ٝ‬حُظٌخَٓ‪.‬‬ ‫حُظٌخَٓ ‪٣‬ؼ٘‪ :٢‬حُوز‪ ٞ‬ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ػٔ‪٤‬وش ‪ٗٝ‬خِٓش ٌَُ ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ َٗح‪ٛ‬خ‪ٝ ،‬رخُطَ‪٣‬وش حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ طَُ‪ ٟ‬ر‪ٜ‬خ‬ ‫طِي ح‪٤ٗ٧‬خء‪ .‬أٓخ حُظ‪ٞ‬حُٕ ك‪٤‬ؼ٘‪ ٢‬اػطخء ؿ‪ٞ‬حٗذ حُل‪٤‬خس ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬حٗذ حُ٘و‪٤ٜ‬ش ػِ‪ٝ- ٠‬ؿ‪ ٚ‬حُو‪ -ٜٙٞ‬كو‪ٜ‬خ ٖٓ حَُػخ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُظ٘ٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬اكَح‪ ١‬ك‪ ٢‬ؿخٗذ ػِ‪ ٠‬كٔخد ؿخٗذ آهَ‪ٍٝ .‬رٔخ أٌٓ٘​٘خ حُو‪ :ٍٞ‬إ حٓظ‪ً٘٬‬خ َُإ‪٣‬ش كٔ٘ش‬ ‫ُ٘‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُظٌخَٓ حُٔطِ‪ٞ‬د ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طظلٌْ ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش ح‪ َٓ٧‬رٌَ٘ حُظ‪ٞ‬حُٕ حٌُ‪ٔٗ ١‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ًٔ .ٚ٤‬خ إٔ ٖٓ حُٔ​ٌٖٔ حُو‪:ٍٞ‬‬ ‫إ ػ٘خ‪ َٛ‬حُ‪ٍٜٞ‬س حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ػٖ (حُظٌخَٓ) هي طوظِق ٖٓ ٗو‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬آهَ‪ٝ .‬هي ‪٘٣‬ل‪ ٞ‬رؼ‪ٜ٠‬خ ٗل‪ ٞ‬حُظـ‪ًٔ ،َّ٤‬خ ‪٘٣‬ل‪ٞ‬‬ ‫رؼ‪ٜ٠‬خ ح‪٥‬هَ ٗل‪ ٞ‬حُؼزخص‪ ،‬ك‪ ٢‬حُيحثَس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٗٔ‪ ٖٓ ٢‬حُ٘خّ ‪ُ٣‬ظّ‪ ْٜ‬ر‪ٜ‬لخء ٍ‪ٝ‬ك‪ٗٝ ٚ‬وخء ٗلٔ‪ٔٓٝ ،ٚ‬ظ‪ ٟٞ‬طؼزي‪- ٙ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٓويحٍ هزَط‪ -ٚ‬ؿ‪٤‬ي‪ُٝ ،‬ي‪٤١ ٚ٣‬زش‪ ،‬طظ‪ َٜ‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ رطَف ٖٓ حُـلِش حُظ‪ ٢‬ط‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬كي حٌُٔحؿش‪ًٝ ،‬ؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ‪ -‬إ ُْ ٗوَ أًؼَ‪٣ -ْٛ‬ؤهٌ‪ ٕٝ‬ػٖ ػخري أ‪ ٝ‬ؿٔخػش طوخُ‪٤‬ي ‪َ١ٝ‬هًخ ك‪ ٢‬حُظؼزي‪٣ٝ ،‬للظ‪ ٕٞ‬ػٖ ظ‪ َٜ‬هِذ ٓو‪٫ٞ‬ص‪،‬‬ ‫‪ َٕٝ٤ٔ٣‬ك‪ ٢‬ظ‪ ٍ٬‬ى‪٫٫‬ط‪ٜ‬خ ‪ًٝ‬ؤٗ‪ٜ‬خ ٓلَىحص ىٓظ‪ ٌٖٔ٣ ٫ ،ٍٞ‬اىهخٍ أ‪ ١‬طؼي‪ َ٣‬ػِ‪ ٠‬أ‪٣‬ش ٓخىس ٖٓ ٓ‪ٞ‬حى‪.ٙ‬‬ ‫‪ٌِ٘ٓٝ‬ظ‪ ْٜ‬أٗ‪ً ْٜ‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪٣‬لوي‪ ٕٝ‬حُظ‪ٞ‬حُٕ‪ٜٗٝ ،‬خد حُلي ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬حُظ‪٣ُٞ‬غ ‪ٛ٫‬ظٔخٓخط‪ٝ ْٜ‬أٗ٘طظ‪٘٣ٝ .ْٜ‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪٠‬‬ ‫ح‪٧‬ه‪ٞ‬حٍ حُٔؤػ‪ٍٞ‬س ػٖ ٗ‪ٞ٤‬ه‪ٝ ْٜ‬أٓ‪٬‬ك‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ أى‪ٝ‬حص ُل‪ ًَ ْٜ‬ح‪ٟٝ٧‬خع ‪ٝ‬حُظؼخَٓ ٓغ طلي‪٣‬خص ًَ حُو‪.ٍٜٞ‬‬ ‫‪ٌٛ َ٤ٔ٣ٝ‬ح حُ٘ٔ‪ ٖٓ ٢‬ػزخى َّللا اُ‪ ٠‬حُؼُِش حُ٘ؼ‪٣ٍٞ‬ش‪٣ٝ ،‬ـي‪ ٕٝ‬كخ‪٫‬ص ػظ‪ٔ٤‬ش ٖٓ حَٗ٘حف حُ‪ٜ‬يٍ ‪ٝ‬رَْ ى حُ‪٤‬و‪،ٖ٤‬‬ ‫‪١ ٌِٕٞٔ٣ٝ‬خهش ‪ٛ‬خثِش ػِ‪ ٠‬حُزٌٍ ‪ٝ‬ح‪َٛ٩‬حٍ ػِ‪ ٠‬حُيػ‪ٞ‬س اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬أٗ‪ ْٜ‬ظلَ‪ٝ‬ح ر‪ٝ ،ٚ‬طظْٔ ٓؼخٓ‪٬‬ط‪ ْٜ‬رخُ٘ؼ‪ٓٞ‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُِطق‪ ِٕٞ٤ٔ٣ٝ ،‬اُ‪ ٠‬كٖٔ حُظٖ‪ٍ ،‬إ‪٣‬ظ‪ُِٞ ْٜ‬حهغ ػظ‪٤‬وش‪ٗٝ ،‬ظَط‪ٔ​ُِٔ ْٜ‬ظوزَ هخ‪َٛ‬س ‪ٗٞ٘ٓٝ‬ش‪ٝ ،‬ر‪ٝ ْٜ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬حُظلِ‪َ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حُظلِٔق ٓخ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حُؼيح‪ٝ‬س‪ُ ٌُٖ ،‬ي‪ٍٝ ْٜ٣‬ف ٓظلخثِش‪ًٝ ،‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ طٌ‪ ٕٞ‬ططِّؼخط‪ٓ ْٜ‬لي‪ٝ‬ىس‪ٝ ،‬حُظيه‪٤‬ن ك‪ٛ ٢‬لخء حُؼو‪٤‬يس‬ ‫‪ٛٝ‬لّش حُظ‪ٍٜٞ‬حص‪ُ ٌَّ ٘٣ ٫ ،‬ي‪ٛ ْٜ٣‬خؿًٔخ‪ٓٝ ،‬ؼظْ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ػخى‪ ٕٞ٣‬ك‪ ٢‬أػٔخُ‪ٝ ْٜ‬اٗـخُحط‪ْٜ‬؛ ‪ٝ‬حُ٘خؿل‪ ٕٞ‬ك‪ ْٜ٤‬هِ‪ِٕٞ٤‬‬ ‫ًٔخ إٔ حُٔلوّو‪ٞٔ٤ُ ْٜ٘ٓ ٖ٤‬ح ًؼ‪.ٖ٣َ٤‬‬ ‫ػخٕ ٖٓ حُ٘خّ ‪٣‬وق ك‪ ٢‬حُـ‪ٜ‬ش حُٔوخرِش ُِ٘ٔ‪ ٢‬ح‪ٓ ٍٝ٧‬غ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُٔ٘ظًَش‬ ‫ك‪ ٢‬حُيحثَس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٗٔ‪ٍ ٢‬‬ ‫ر‪ٜٔ٘٤‬خ‪ٌٛ .‬ح حُ٘ٔ‪٣ ٢‬لَ‪ ٙ‬كَ‪ًٛ‬خ ٗي‪٣‬يًح ػِ‪ ٠‬حٓظوخٓش طلٌ‪ٌ٣ٝ ،َٙ٤‬ؼَ ٖٓ حُ٘وخٕ ك‪ٓ ٍٞ‬خ ‪٣‬ؼظوي أٗ‪ ٌَ٘٣ ٚ‬حٗلَحكًخ ػٖ‬ ‫حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حُو‪٣ ،ْ٣ٞ‬ظليػ‪ ٕٞ‬رخٓظَٔحٍ ػٖ حُٔ‪ٝ ْٜ‬حُٔ‪ ْٜ‬ؿيًح‪ٝ ،‬حُوط‪ٝ َ٤‬حُوط‪ َ٤‬ؿيًح‪٣ٝ ،‬لَه‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬ط٘خ‪ ٍٝ‬حُظلخ‪َ٤ٛ‬‬ ‫حُٔظؼِوش رخ‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬رخُ٘ؤٕ حُؼخّ‪ً .‬ؼ‪ٛ ٖٓ َٕٝ٤‬ئ‪٫‬ء كظل‪ٞ‬ح ػِ‪ ٠‬أٗلٔ‪ ْٜ‬رخرًخ ػَ‪ً٠٣‬خ ٖٓ ٓٔخٍٓش حُ٘وي‪ ،‬اٗ‪٣ ْٜ‬ظليػ‪ٕٞ‬‬ ‫رخٓظَٔحٍ ػٖ حُٔ‪ٜ‬خثذ ‪ٝ‬حُ‪٬٣ٞ‬ص حُظ‪ ٢‬كِّض رخ‪ٓ٧‬ش‪ٌ٣ٝ ،‬ؼَ‪ ٖٓ ٕٝ‬حُٔوخٍٗش ر‪ٓ ٖ٤‬خ ُي‪٘٣‬خ‪ٓٝ ،‬خ ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪ٝ ،ٖ٣‬طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫حُ٘ظ‪٤‬ـش ك‪ ٢‬حُـخُذ ُ‪ٜ‬خُق ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ٔ٤ٓ٫ٝ ،ٟ‬خ حُـَر‪٤‬ش ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ًٝ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬أكَحى ‪ٌٛ‬ح حُ٘ٔ‪ٗ ٢‬خؿل‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬أػٔخُ‪ ْٜ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪ٓ ٞ‬وز‪ٌٛٝ ،ٍٞ‬ح ‪٘٣‬ـؼ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬وظَك‪ٞ‬ح ػِ‪ ٠‬ؿ‪ َْٛ٤‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص‪٣ٝ ،‬يُّ‪ ْٛٞ‬ػِ‪َ١ ٠‬م ُ‪ٍ٬‬طوخء ‪ٝ‬آُ‪٤‬خص ُِظويّ‪،‬‬ ‫‪٘٣‬ـِ‪ ْٜ‬حُٔ​ٔظوزَ ػٖ ًَ ٗ‪٢‬ء ‪ٞٔ١ٝ‬كخط‪ً ْٜ‬ز‪َ٤‬س ‪ٝ‬أك‪ ْٜٓ٬‬ػَ‪٠٣‬ش‪ ٖٓ .‬أًزَ ‪ ْٜٓٞٔٛ‬ك ْ‪ ُْ ٜ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظ‪ ٢‬طـؼَ‬ ‫حُ٘خّ ‪٣‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪٤‬خط‪ٝ ْٜ‬كن طؼِ‪ٔ٤‬خص ى‪ٌٛ ٌُٖ ،ْٜ٘٣‬ح حُ٘ٔ‪ً ٢‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪ ٖٓ ٌٞ٘٣‬رَ‪ٝ‬ىس حَُ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬هٔ‪ٞ‬ى ح‪ٗ٫‬لؼخ‪٫‬ص‪ٞٛٝ ،‬‬ ‫ٓغ كَ‪ ٚٛ‬ػِ‪ ٠‬حٓظزخٗش حُ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ش ‪ٝ‬طلي‪٣‬ي حُٔ​ٔخٍ ا‪ ٫‬أٗ‪ٜ٣ ٫ ٚ‬ظْ ًؼ‪ًَ٤‬ح رظ‪٤ُٞ‬ي (حُطخهش) حُٔطِ‪ٞ‬رش ُِٔ‪ ٢ّ ٠‬ر‪ٜٔ‬ش ‪ٝ‬ػِ‪ٔ٣‬ش‬ ‫اُ‪ ٠‬آهَ حُطَ‪٣‬ن‪ ،‬ػزخىحط‪ً ْٜ‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ طٌ‪ ٕٞ‬ػ٘ي حُلي ح‪٧‬ىٗ‪ٝ ،٠‬رؼي‪ ْٛ‬ػٖ حُ ُ٘ز‪ ْ٤ُ ٚ‬رخٌُز‪ًٝ .َ٤‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪٣‬ؼخٗ‪ٖٓ ٕٞ‬‬ ‫طٔ ِّهخص ىحهِ‪٤‬ش رٔزذ حُٔ​ٔخكش حٌُز‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬طل‪ َٜ‬ر‪ٝ ٖ٤‬ػ‪ٝ ْٜ٤‬ىٍؿش طؤُّن ا‪ٔ٣‬خٗ‪ٌٛ ،ْٜ‬حٕ حُ٘ٔطخٕ ٍث‪٤ٔ٤‬خٕ ك‪٢‬‬ ‫حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬حُِٔظِٓش ‪٘ٛٝ‬خى أٗٔخ‪ ١‬كَػ‪٤‬ش طظ٘ؼذ ٖٓ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ٜٔ‬خ‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُيحثَس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٗٔ‪ ٢‬ػخُغ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬حُ٘ٔ‪ ٢‬حُؼِ‪ )ِ٣‬اٗ‪ ٚ‬ػِ‪ٔٗ- ِ٣‬ز‪ً٤‬خ‪ -‬ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٝ ،ٙ‬ػِ‪ ِ٣‬أ‪ً٠٣‬خ ػِ‪٠‬‬ ‫هِ‪ٞ‬ر٘خ‪ٌٛ .‬ح حُ٘ٔ‪ ٢‬ؿٔغ ػ‪٬‬ع ‪ٛ‬لخص أٓخٓ‪٤‬ش‪ ٢ٛ ،‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُؼٔ‪٤‬ن‪ٝ ،‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ حَُحٓن‪ٝ ،‬حُ٘ـخف حُزخ‪ٌٛٝ .َٛ‬ح َٗف‬ ‫ٓ‪ٞ‬ؿِ ُ‪ ٌٜٙ‬حُ‪ٜ‬لخص‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪40‬‬

‫‪ٔ٣‬ظخُ ‪ٌٛ‬ح حُ٘ٔ‪ ٢‬رخ‪ٛ٧‬خُش حُوِو‪٤‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ حُٔـخ‪٣‬خ حُلٔ‪٤‬يس ػٔ‪٤‬وش حُـٌ‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬حُ٘لْ‪ٝ ،‬طـّٔي‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬حُِٔ‪ٞ‬ى ‪٣‬ظْ رطَ‪٣‬وش‬ ‫ػل‪٣ٞ‬ش ‪ٔٓٝ‬ظَٔس‪ ٖ٤ٌٓ ٞٛٝ ،‬حُظي‪ٝ ،ٖ٣‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ ُي‪٣ ٚ٣‬ظـخ‪ٛ ُٝ‬لخء حُٔؼظوي اُ‪ ٠‬حُل‪٣ٞ٤‬ش ‪ٝ‬حُظؤُّن‪ ،‬إ أكَحى ‪ٌٛ‬ح حُ٘ٔ‪٢‬‬ ‫‪٣‬ؼِٔ‪ٝ ٕٞ‬كن (ٍر‪ٝ ٢‬ػزيى) إ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬ك‪ٜٗ ٢‬خٍ‪َ٣ ٙ‬حهذ َّللا ك‪ ٢‬ػِٔ‪ٝ ٚ‬ؿٔ‪٤‬غ أٗ٘طظ‪ٌٛ ،ٚ‬ح حُؼَٔ ‪ٍ ٢َٟ٣‬ر‪،٢‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح حُؼَٔ ‪٣‬وَر٘‪ٍ ٖٓ ٢‬ر‪ٌٛ ،٢‬ح حُؼَٔ ‪ ٠َٟ٣ ٫‬ػ٘‪ٍ ٚ‬ر‪ ٢‬إ ‪ِٛ‬ظ‪ ٚ‬رخهلل ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬ط‪ٞ‬ؿّ‪ ٚ‬كًَظ‪ٝ ،ٚ‬ط‪ٜٞ‬ؽ ٓ‪ٞ‬حهل‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ػ‪٬‬هخط‪ ٖٓٝ ،ٚ‬طِي حُ‪ِٜ‬ش حُويٓ‪ّ٤‬ش ‪ٔ٣‬ظٔي حُطخهش ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜٞٔ‬ى ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬حُٔـَ‪٣‬خص‪ ،‬أٓخ ك‪ ِٚ٤ُ ٢‬كٌؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ‬ ‫ٍحؽ ُل‪ِ٠‬ي‪ .‬ػزيى هخثق ٓ٘ي‪ .‬ػزيى ػزيى‪....‬‬ ‫‪ّ َ٣‬ىى‪ :‬ػزيى رلخؿش اُ‪٤‬ي‪ .‬ػزيى ٍ‬ ‫‪ٍٓ - 2‬خُش ‪ٌٛ‬ح حُ٘ٔ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش اٗ‪ٜ‬خ حُؼ‪ٝ ّ٬ٓ٪ُ ٖ٤‬رخ‪ُٔ٘٣ ٖٓ .ّ٬ٓ٩‬ذ اُ‪ٌٛ ٠‬ح حُ٘ٔ‪٣ ٢‬ؼظوي إٔ ٌَُ حَٓة‬ ‫ى‪ :ٖ٤٘٣‬ى‪٘٣‬خ ً ٓؼِ٘خ ً ظخ‪٘ٔ٣ َٛ‬ل‪ٞٗ ٚ‬ػًخ ٖٓ حُظٔ‪ٝ ِّ٤‬ح‪ٗ٫‬ظٔخء حٌُِ٘‪ٝ ،٢‬ى‪٘٣‬خ ً كو‪٤‬و‪٤‬خً‪ٝ ،‬ى‪ ٖ٣‬حَُٔء حُلو‪٤‬و‪ ٞٛ ٢‬حُي‪ ٖ٣‬حٌُ‪١‬‬ ‫‪ ّ​ٌَّ٣‬ك‪٤‬خط‪ ٖٓ ٚ‬أؿِ‪.ٚ‬‬ ‫‪٣‬وَأ ‪ٌٛ‬ح حُ٘ٔ‪ ٢‬حُٔخ‪٬ٛ٩ ٢ٟ‬ف حُلخ‪٣ٝ ،َٟ‬ظوٌ ٖٓ ٓؼط‪٤‬خص حُلخ‪ٝ َٟ‬ه‪ٞ‬ىًح ُزِ‪ٞ‬ؽ ح‪ٛ٧‬يحف حُؼظٔ‪ ،٠‬حُظلٌ‪ُ َ٤‬ي‪ٚ٣‬‬ ‫آظَحط‪٤‬ـ‪ٝ ،٢‬حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش‪ٓ ٞٛٝ ،‬غ ٓ‪٣٪ُ ِٚ٤‬ـخر‪٤‬ش‪ٝ ،‬ط٘زّؼ‪ ٚ‬رَ‪ٝ‬ف حَُؿخء ‪٣‬يٍى أػزخء حَُٔكِش‪٣ٝ ،‬ؼَف‬ ‫حُؼ‪ٓ٬‬خص حُيحُش ػِ‪ ٠‬حُطَم حُٔ​ٔي‪ٝ‬ىس‪٣ ،‬ـي ٓؼَكظ‪ٓٝ ٚ‬لخ‪٣ٝ ،ٚٔ٤ٛ‬ظ‪ٗ ْٜ‬لٔ‪ٔ٣ٝ ،ٚ‬ظِي حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔخع ‪ٝ‬ح‪٫‬هظزخّ‪.‬‬ ‫‪ٌٛ - 3‬ح حُ٘ٔ‪ٗ ٢‬خؿق ك‪ ٢‬ػِٔ‪ٓ ،ٚ‬ظل‪ٞ‬م ك‪ ٢‬أىحث‪٣ ،ٚ‬ويّ حُوي‪ٝ‬س ‪ٝ‬حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ ك‪ ٢‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ؿ‪ٞ‬حٗذ ٗو‪٤ٜ‬خط‪ًِٞٓٝ ٚ‬خط‪ .ٚ‬إ‬ ‫ُي‪ ٚ٣‬اىٍح ً​ًخ ػٔ‪٤‬وًخ‪ ،‬رخُلخؿش اُ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن حُ٘ـخف حُزخ‪َٛ‬؛ ك‪٤‬غ ٓ‪ُٓ ٠٠‬خٕ ح‪٤ٗ٧‬خء حُؼخى‪٣‬ش‪ٝ ،‬ك‪٤‬غ طظطِذ حُي‪ٕٞ٣‬‬ ‫حُٔظؤهَس ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش ٓ‪٠‬خػلش ح‪ٗ٩‬ظخؽ ‪ٝ‬رٌٍ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُـ‪ٜ‬ي‪.‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح حُ٘ٔ‪ ٢‬ؿٔغ ‪-‬رخهظ‪ٜ‬خٍ‪ -‬ر‪ ٖ٤‬حُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خٗش‪ًٔ ،‬خ هخُض حر٘ش ٗؼ‪٤‬ذ‪٣( :‬خ أرض حٓظؤؿَ‪ ٙ‬إ ه‪ ٖٓ َ٤‬حٓظؤؿَص حُو‪١ٞ‬‬ ‫ح‪.)ٖ٤ٓ٧‬‬ ‫‪٘٣‬ظٔذ ‪ٌٛ‬ح حُطَحُ ٖٓ حَُؿخٍ اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٩‬خّ حٌُز‪ َ٤‬ػَٔ رٖ حُوطخد ‪َّ ٢ٍٟ-‬للا ػ٘‪٣ٝ -ٚ‬لخ‪ ٍٝ‬رخٓظَٔحٍ اك‪٤‬خء هطّ‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬رؼغ ٓٔ‪َ٤‬ط‪.ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬اٗ‪ٍ٧ ٢‬ؿ‪ ٞ‬إٔ ٗؼٔن ىٍحٓظ٘خ حُٔ​ٔظوزِ‪٤‬ش ك‪ٌٛ ٍٞ‬ح حُ٘ٔ‪ًٔ ،٢‬خ أٍؿ‪ ٞ‬إٔ ٗـؼَ حُيه‪ ٍٞ‬اُ‪ ٠‬ػخُٔ‪٤ٗ ٚ‬جًخ ٓ‪ٟٞ‬غ ططِّغ‬ ‫‪ٝ‬ط٘ ّ‪ٞ‬م‪ ،‬اٗ‪ ٢ٔٗ ٚ‬آَٓ‪٣ٝ ،‬ؼ‪ َ٤‬ح‪٩‬ػـخد‪ٝ ،٫ َْ ُٝ ،‬هي حؿظٔغ ك‪ ٚ٤‬أك‪ٓ َ٠‬خ طلَم ك‪ ٢‬ؿ‪َٙ٤‬؟!‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪41‬‬

‫‪ - 12‬هداٌا الغرباء‬ ‫حُ٘خؿَ ح‪ُِ ٍٝ٧‬ؼوخكش حُ٘ؼز‪ّ٤‬ش رٔخ ‪ ٢ٛ‬ػخىحص ‪ٝ‬طوخُ‪٤‬ي ‪ٗٝ‬ظْ ‪ّ٣ٍِٓٝ‬خص ‪٣‬ظٔؼَ ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن أًزَ هيٍ ٌٖٓٔ ٖٓ حُظ‪٬‬كْ‬ ‫ح‪ٝ ٢ّ ِٛ٧‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ح‪٧‬ه‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ ٢ٛٝ ١‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬طلو‪٤‬ن ًُي طـي ٗلٔ‪ٜ‬خ ٓ‪٠‬طَّس اُ‪ ٠‬حُظـخ‪ ٢ٟ‬ػٖ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬هطخء‬ ‫ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ٝ ،‬حُوز‪ ٍٞ‬رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٟٝ٧‬خع ‪ٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُٔ‪٤‬جش ‪ٝ‬حُ‪٠‬خٍس‪ .‬اٗ‪ٜ‬خ طـؼَ ٖٓ ٗ٘خ‪ٜ١‬خ ًَِٓحً ُِظٔ‪٣ٞ‬خص‪،‬‬ ‫‪ٝ‬طزي‪ ١‬رَحػش ٗخىٍس ك‪ ٢‬اريحع أٗ‪ٜ‬خف حُلِ‪ٝ ٍٞ‬آٔخى حُؼ‪ٜ‬خ ٖٓ حُ‪.٢ٓٞ‬‬ ‫إ حُ٘خّ ‪ ًِٞ٣‬رؼ‪ ْٜ٠‬رزؼ‪ ٞ‬ك‪ ٢‬حَُأ‪ٝ ١‬حُٔ‪ٞ‬هق ًٔخ طِ‪ ًٞ‬حُط‪ َ٤‬رزؼ‪ٜ٠‬خ أ‪٣‬خّ حُ‪ٜ‬و‪٤‬غ‪.‬‬ ‫إ حُظوِ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُلَ‪ ٙ‬حُيحثْ ػِ‪ ٠‬حُظ‪ٞ‬حكن ‪ٝ‬حُظطخرن‪٣ ،‬ؼط‪ ٢‬ىحثٔخ ً اٗخٍحص حَُّ‪ٟ‬خ ػٖ ح‪ٟٝ٧‬خع حُٔخثيس؛ ‪ٔ٣ ٚٗ٧‬خػي‬ ‫ػِ‪ً ٠‬ر‪ٌِٓ ٍٞ‬ش حُظٔ‪ٝ ِ٤٤‬حُظلَ‪٣‬ن ر‪ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪٣ٝ ،‬ـؼَ حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُ٘وي ك‪ ٢‬أ‪ ٠َٛ ْٝ‬كخ‪٫‬ط‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫إ حُؼوخكش حُ٘ؼز‪٤‬ش حُٔخثيس ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـظٔغ طيكغ رخُ٘خّ ٗل‪ ٞ‬حُظ‪ٞ‬كّي حٌُِ٘‪ ٢‬رٔزذ حُ‪ٜ٘‬ي‪ٝ‬م حٌُ‪ ١‬ط‪٠‬ؼ‪ ْٜ‬ك‪ًُٝ .ٚ٤‬ي‬ ‫حُ‪ٜ٘‬ي‪ٝ‬م ِٓٔ‪ٞ‬ء رخُظّل‪ِّ٤‬حص ‪ٝ‬ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬حَُإ‪ ٟ‬حُـِث‪ّ٤‬ش حُٔزظَٔس‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ِٞٔٓ ٚ‬ء رخُٔؼخ‪ٝ َ٤٣‬حُٔوخ‪ ْ٤٣‬ؿ‪ َ٤‬حُؼِ ّٔ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ّ٤‬ش‪ٝ .‬ك‪ ًَ ٢‬حُلخ‪٫‬ص ‪ ٌٕٞ٣‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ ًُي حُ‪ٜ٘‬ي‪ٝ‬م أ‪ٓ ٝ‬لخ‪ُٝ‬ش حُ٘ظَ اُ‪ٓ ٠‬خ ك‪ ٢‬هخٍؿ‪- ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫أهَ طوي‪١َٗ -َ٣‬خ ً أٓخٓ‪٤‬خ ً ‪ٓ٫‬ظ‪٬‬ى ٍإ‪٣‬ش أ‪ِ٤ٛ‬ش ‪ٗٝ‬ظَس ؿي‪٣‬يس ٌُِحص ‪ُِٝ‬ؼخُْ‪.‬‬ ‫إ حُ‪ٞ‬ك‪ ٢‬رٔخ ‪٢ٗ ٞٛ‬ء ٓ٘ل‪ َٜ‬ػٖ اٗـخُحص حُزَ٘‪ُ٣ ،‬وَؽ أكٌحًحً ٖٓ حُ٘خّ ٖٓ ‪٘ٛ‬خى‪٣‬و‪ ْٜ‬حُؼوخك‪ّ٤‬ش‪٤ُ ،‬و‪ٞٓٞ‬ح رؼي ًُي‬ ‫‪ٝ ْٛ‬أطزخػ‪ ْٜ‬رٌَٔ ح‪٫‬طّٔخم ‪ٝ‬حُٔ٘طن حٌُِ٘ ّ‪ ٢‬حٌُ‪٘٣ ١‬ؼَ ر‪ٌٓ ٚ‬خٕ حُ‪ٜ٘‬ي‪ٝ‬م؛ ٌُٖ ًُي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣ ٫‬ؿ‪ َ٤‬ػٖٔ‪٣ ،‬و‪ٍٞ‬‬ ‫َّللا ‪ -‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪(:-٬‬اِ َّٕ حُ ِّي‪ِ َٖ٣‬ػ ْ٘ َي َّ‬ ‫ح‪َٓ َٝ ُّ ٬ْٓ٧‬خ ْ‬ ‫َخد اِ َّ‪ ْٖ ِٓ ٫‬رَ ْؼ ِي َٓخ َؿخ َء‪ْ ُْ ُٛ‬حُ ِؼ ِْ ُْ رَ ْـ‪٤‬خ ً رَ ْ‪ْٖ َٓ َٝ ْ​ْ َُٜ٘٤‬‬ ‫حهظََِقَ حَُّ ٌِ‪ َٖ٣‬أُ‪ٝ‬طُ‪ٞ‬ح ْحُ ٌِظ َ‬ ‫َّللاِ ْ ِ‬ ‫َّللاِ كَب ِ َّٕ َّ‬ ‫ص َّ‬ ‫د) [آٍ ػَٔحٕ‪.]19:‬‬ ‫َّللاَ َٓ َِ‪ُ ٣‬غ ْحُ ِل َٔخ ِ‬ ‫‪ٌْ َ٣‬لَُْ رِآ‪َ٣‬خ ِ‬ ‫ض اِِّٗ‪ ٢‬هَ ْي َؿخ َءِٗ‪ْ َِٖٓ ٢‬حُ ِؼ ِْ ِْ‬ ‫حُؼِْ ‪ ٞٛ‬حٌُ‪ ١‬أهَؽ ارَح‪- ْ٤ٛ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ ٖٓ -ّ٬‬حُظّزؼ‪ّ٤‬ش ‪٧‬ر‪ٜ٤ُ ٚ٤‬زق ‪ٛ‬خى‪٣‬خ ً ُ‪َٗٓٝ ٚ‬يحً (‪َ٣‬خ أَرَ ِ‬ ‫‪َ​َ ٛ‬ح‪١‬خ ً َٓ ِ‪ّ٣ٞ‬خ ً) [َٓ‪ٝ .]43 :ْ٣‬حُؼٖٔ حٌُ‪٣ ١‬يكؼ‪ ٚ‬ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪-‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُٔ‪ ًَٝ -ّ٬‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫َٓخ َُ ْ​ْ ‪َ٣‬ؤْطِيَ كَخطَّزِ ْؼِ٘‪ ٢‬أَ ْ‪ِ ٛ‬يىَ ِ‬ ‫‪ َٕٝ٤ٔ٣‬ػِ‪ٜ٘ٓ ٠‬ـ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ػِ‪ ٠‬حُٔؤُ‪ٞ‬ف ‪ٝ‬آٍخء ه‪ٞ‬حػي ؿي‪٣‬يس ُِل‪٤‬خس ‪-‬إ حُؼٖٔ حٌُ‪٣ ١‬يكؼ‪ ٞٛ ٚٗٞ‬حُوظَ‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٌ٣٩‬حء ‪ٝ‬ح‪ٟ٫‬ط‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُطَّى ٖٓ حُي‪٣‬خٍ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُظلٌ‪ َ٤‬حُؼٔ‪٤‬ن ‪ٝ‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ ٞٛ ٢‬ح‪٥‬هَ ‪٣‬و‪ ّٞ‬روِوِش ٓخ ‪٣‬زي‪ٓ ٝ‬ظ‪ٔ٘ٓٝ ً٬ٜ‬ـٔخً‪٣ٝ ،‬و‪ ّٞ‬رب‪٣‬ـخى حُلَحؿخص ‪ٝ‬كظق‬ ‫حُلـ‪ٞ‬حص ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬زي‪ٔٓ ٝ‬ظِجخ ً ‪ٓٝ‬ظٔخٌٓخً‪ ،‬اٗ‪ٍِ٣ ٚ‬ع ٍ‪ٝ‬ف حُظلي‪٣‬غ ك‪ ٢‬ؿٔي حُظوِ‪٤‬ي ّ‬ ‫‪ٝ ١‬حُٔ​ٔظَٔ‪ٝ .‬رٌُي ‪ِ٣‬ظو‪ٗ ٢‬ظخؽ حُلٌَ‬ ‫رؼ‪ٞ‬حرض حُ‪ٞ‬ك‪ٝ ٢‬كوخثن حُؼِْ‪ ،‬أ‪ ٝ‬هَ‪٣ :‬ؼَٔ حُؼوَ‪٘٣ٝ ،‬ظـَ ػِ‪ ٠‬هطؼ‪ّ٤‬خص حُ‪ٞ‬ك‪ِٔٔٓٝ ٢‬خص حُؼِْ‪.‬‬ ‫ك‪٤‬غ طـخىٍ رِيى رـٔيى‪ ،‬كبٗي طٌ‪ ٕٞ‬أٓخّ كَ‪ٛ‬ش كو‪٤‬و‪ّ٤‬ش ُِظوِ‪ ًَ ٖٓ ٚ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُزخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪٠‬ـ‪ ١ٞ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش‬ ‫حُوخ‪١‬جش‪ ًَ ٖٓٝ ،‬ح‪ٞٛ٧‬حء حُظ‪ ٢‬طُ٘زغ ر‪ٜ‬خ أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٓ ٖ٣‬خ ُحُ‪ٞ‬ح ‪٣‬و‪ ٕٞٔ٤‬ك‪ًُ ٢‬ي حُ‪ٝ ،ٖ١ٞ‬طُظخف ُي كَ‪ٛ‬ش أهَ ٖٓ ‪ٌٙٛ‬‬ ‫حُلَ‪ٛ‬ش ك‪ ٖ٤‬طِٔي ك‪ِ٤٠‬ش حُظؤر‪ٝ ٢‬ك‪ِ٤٠‬ش حُظٔ‪ ِ٤٤‬ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٜٞ‬حد ‪ٝ‬حُوطؤ ‪ٝ‬حُلٖٔ ‪ٝ‬حُوز‪٤‬ق‪ً٘ ُٞٝ ،‬ض طؼ‪ ٖ٤‬ر‪ ٖ٤‬أ‪ِٛ‬ي‬ ‫‪ٛ‬زخى‪ .‬اٗ‪ ٚ‬ح‪ٗ٫‬ل‪ٜ‬خٍ حُؼوِ ّ‪ٝ ٢‬حَُ‪ٝ‬ك ّ‪ ٢‬حُ٘خطؾ ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظ‪٬‬ء رخُ‪ٜ‬ي‪ ١‬حَُّرخٗ ّ‪ :٢‬ك‪ًِ ٢‬ظخ حُلخُظ‪٘٤ٓ ٖ٤‬ؼَ‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٓ ٢‬يحٍؽ ِ‬ ‫حَُٔء رخُـَرش‪ٝ ،‬ر٘‪٢‬ء ٖٓ حُؼُُِش ‪ٝ‬حُظلَّى‪ٞ٤ٓٝ ،‬حؿ‪ٟ ٚ‬ـ‪١ٞ‬خ ً ‪ٝ‬أَُ ٓخص ‪٣ ٫‬ـي‪ٛ‬خ أ‪ُٝ‬جي حُٔو‪ ٕٞٔ٤‬ك‪ ٢‬أ‪١ٝ‬خٗ‪،ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪ُٝ‬جي حُٔ٘ظـِ‪ ٕٞ‬رِؤش ‪ ،ْٜٓٞ٣‬حَُح‪ ٕٟٞ‬رخُلُظخص ‪ٝ‬حُلخهي‪ُِ ٕٝ‬ظّٔ‪ٝ .ِ٤٤‬هي هخٍ ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪" :ّ٬‬ريأ حُي‪ٖ٣‬‬ ‫ؿَ‪٣‬زخ ً ‪٤ٓٝ‬ؼ‪ٞ‬ى ؿَ‪٣‬زخ ً ًٔخ ريأ‪ ،‬كط‪ٞ‬ر‪ُِ ٠‬ـَرخء"‪.‬‬ ‫ى‪ٝ ٖ٣‬حكي رٔلَى‪٣ ٙ‬لظلع ر٘وخث‪ٝ ٚ‬حطـخ‪ٝ ٚٛ‬أ‪ٛ‬يحك‪ ٚ‬ر‪ ٖ٤‬ػَ٘حص ح‪٧‬ى‪٣‬خٕ ‪ٝ‬حٌُٔح‪ٛ‬ذ ‪ٝ‬حُظ‪٤‬خٍحص؛ اٗ‪َُ٘ ٚ‬ف ػظ‪ٜٔٓٝ ْ٤‬ش‬ ‫‪ٛ‬ؼزش‪ ِٕٞٔٔٓٝ .‬ؿَرخء‪٣ ،‬لخ‪ ُٕٞٝ‬ح‪٫‬كظلخظ ر٘وخث‪- ْٜ‬أ‪٠٣‬خ ً‪٣ٝ -‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬ا‪٬ٛ‬ف ٓخ طلٔي‪ ٙ‬حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬حُؼَ‪٠٣‬ش‪.‬‬ ‫‪ٛ‬ئ‪٫‬ء حُٔ​ِٔٔ‪ٞ١ ٕٞ‬ر‪ ُْٜ ٠‬ػْ ‪ٞ١‬ر‪!!٠‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪42‬‬

‫ك‪ ٖ٤‬طـظَد رزيٗي أ‪ ٝ‬رؼوِي ‪٘ٓٝ‬خػَى كبٗي ط‪٠‬غ ٗلٔي ػِ‪ٍ ٠‬أّ ‪٣َ١‬و‪ :ٖ٤‬إٔ طؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬خٖٓ طـظ َّ آ‪ّ٫‬‬ ‫حُـَرش‪ٝ ،‬طزٌ‪ ٖٓ ٢‬حُ‪ٞ‬كيس‪ٝ ،‬طزٌٍ ًَ ؿ‪ٜ‬يى ٖٓ أؿَ ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حُلي ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬حُؼ‪ ٖ٤‬طؤًَ ‪ٝ‬طَ٘د ‪ٝ‬طظٌخػَ‬ ‫‪ٝ‬طظ٘لْ‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي طـَم ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ػٖ ٓلخٖٓ ‪٘١ٝ‬ي حٌُ‪ ١‬كويط‪ٔٓٝ ٚ‬خ‪ٝ‬ة حُزِي حٌُ‪ ١‬كَِ ِْظ‪ ،ٚ‬أ‪ ٝ‬طـَم ك‪٢‬‬ ‫ً​ًَ ٓؼخُذ حُ٘خّ حٌُ‪٣ ٖ٣‬وخُل‪ٗٞ‬ي ك‪ ٢‬حطـخ‪ٛ‬ي ‪ٝ‬حٗظٔخثي ‪ٍٝ‬إ‪٣‬ظي ُِل‪٤‬خس‪ٝ .‬طـَم ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ػٖ حُؼخٓش ‪ٝ‬حُي‪ٔٛ‬خء‬ ‫‪ٝ‬حُـ‪ٞ‬ؿخء‪ٓٝ ،‬خ أٗؼْ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬ػِ‪٤‬ي ر‪ ٚ‬اً ُْ طٌٖ ‪ٝ‬حكيحً ٓ٘‪.ْٜ‬‬ ‫‪١ٝ‬خؽ‪.‬‬ ‫أٓخ حُطَ‪٣‬ن حُؼخٗ‪ :٢‬ك‪ ٜٞ‬إٔ ط٘طِن ٖٓ ٗؼٔش حُوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ حُ‪ٜ٘‬ي‪ٝ‬م ‪ٝ‬حُظلٍَّ ٖٓ ه‪ٞ٤‬ى ح‪ٓ٫‬ظٌخٗش ُٔخ ‪ٓ ٞٛ‬خث ٌتي‬ ‫ٍ‬ ‫‪ٝ‬ك‪٘٤‬جٌ كٔظ٘ؼَ أٗي طِٔي ٓخ ‪ ٌِٚٔ٣ ٫‬ؿ‪َ٤‬ى ٖٓ ػو‪ٞ‬د حُ٘ظَ ‪ٝ‬حُويٍس ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ ُ‪ٝ‬ح‪٣‬خ ٓوظِلش‪ٓٝ .‬ظ٘ؼَ‬ ‫إٔ ك‪ ٢‬آٌخٗي إٔ طٌ‪ٛ ٕٞ‬خكذ ٍٓخُش‪ ،‬طؼ‪ ٖٓ ٖ٤‬أؿِ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬طؼ‪ ٖ٤‬ر‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ر‪ٌٜ‬ح ‪ٝ‬كي‪ُِ ٌٕٞ٣ ٙ‬ـَرش ‪-‬ر٘وّ‪ٜ٤‬خ‪ٓ -‬ؼ٘‪،٠‬‬ ‫‪ٝ‬طٌ‪ُٜ ٕٞ‬خ ٓ‪ِ٤‬س‪.‬‬ ‫إ حُٔ​ِْٔ حُِٔظِّ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حػ‪ ٢‬ر٘ـ‪ ٕٞ‬ػ‪ٞ٤ٓ َٜٙ‬حؿ‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ ٕ٥‬ك‪ٜ‬خػيحً حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُـَرش‪ٝ ،‬إ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ؼ ّي‬ ‫ٗلٔ‪ٓ٬ُ ٚ‬ظلخىس ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُ٘ؼ‪٣ ٢ً ٍٞ‬ـؼَ ٓ٘‪ٝ ٚ‬ه‪ٞ‬ىحً ٍ‪ٝ‬ك‪٤‬خ ً ك‪ ٢‬كًَش حُظلَ‪ :َ٣‬طلَ‪ َ٣‬حٌُحص ‪ٝ‬طلَ‪ َ٣‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ر٘خء‬ ‫حُٔ​ٔظوزَ‪.‬‬ ‫أ ّٓش ح‪- ّ٬ٓ٩‬ػِ‪ً ٠‬ؼَس ػيى‪ٛ‬خ‪ -‬ؿَ‪٣‬زش ر‪ ٖ٤‬ح‪ٝ ،ْٓ٧‬أ‪ٛ‬خُظ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ؿَرظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ى‪ٍٛٝ‬خ حُٔ​ٔظوزِ‪ ٢‬ك‪ ٢‬طوي‪٢ٗ ْ٣‬ء ُِؼخُْ‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُـَرش‪ .‬كٌ‪٤‬ق ‪ُٜ ٌٖٔ٣‬خ إٔ طو ّيّ ‪ٛ‬يح‪٣‬خ‪ٛ‬خ ُِ٘خّ‪ٓٝ ،‬خ ‪١‬ز‪٤‬ؼش طِي حُ‪ٜ‬يح‪٣‬خ؟‬ ‫ك‪ ٢‬ظَ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ حُؼخُٔ‪ٝ ،٢‬ك‪ ٢‬ظَ ٓ‪٤‬طَس حُؼ‪ُٔٞ‬ش ‪ٝ‬حٗظ٘خٍ ٓلخ‪ٜٔ٤ٛ‬خ أهٌص ٌٓ٘‪٬‬ص حُؼخُْ َٗهخ ً ‪ٝ‬ؿَرخ ً ك‪٢‬‬ ‫حُظـخْٗ ‪ٝ‬حُظ٘خر‪ ،ٚ‬أ‪ ٌٖٔ٣ ١‬حُو‪ :ٍٞ‬إ كخؿش ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪ ٢‬حُـَد ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حُؼوِ‪ٝ ٢‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ ٫ ٢‬طزظؼي‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ػٖ كخؿخص ِْٓٔ ‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حَُ٘م‪ٟ ٌُٚ٘ ،‬ؼ‪٤‬ق ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ٝ‬ؿخٍم ك‪ٗ ٢‬ئ‪ ٚٗٝ‬حُ‪٤ٓٞ٤‬ش‪ٝ .‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح كبٗ٘خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ‬ ‫ٗو‪ٓ- ٍٞ‬غ ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُظـخ‪ٝ ُٝ‬حُظؼٔ‪ : -ْ٤‬إ ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬ويٓ‪ ٚ‬حُيحػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔلٌَ حُٔ​ِْٔ ‪٩‬ه‪ٞ‬حٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ى‪٣‬خٍ ح‪ّ٬ٓ٩‬‬ ‫‪٣‬وظَد ٗ‪٤‬جخ ً ك٘‪٤‬جخ ً ٓٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طويٓ‪ ٚ‬أٓش ح‪ ْٓ٨ُ ّ٬ٓ٩‬ح‪٧‬هَ‪ٓ ٟ‬غ رؼ‪ ٞ‬حُو‪٤ٜٛٞ‬خص ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظؼ٘خءحص‪ٝ .‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح‬ ‫كبٕ ‪ٛ‬يح‪٣‬خ حُـَ‪٣‬ذ حُٔ​ِْٔ طظوخٍد ٓغ ‪ٛ‬يح‪٣‬خ ح‪ٓ٧‬ش حُٔ​ِٔٔش‪٢ٗ .‬ء ٓ‪ ْٜ‬إٔ ٗؼَف ٓخًح ٗ‪ٜ‬ي‪ ٌُٖ ،١‬كظ‪ٗ ٠‬ؼَف ًُي كبٕ‬ ‫ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗؼَف ٗ‪٤‬ج‪ٓ :ٖ٤‬خ حٌُ‪ٔٗ ٫ ١‬ظط‪٤‬غ ا‪ٛ‬يحء‪ٓٝ ،ٙ‬خ حٌُ‪٣ ١‬لظخؿ‪ ٚ‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٘ٓ ٖ٣‬ويّ اُ‪ٛ ْٜ٤‬يح‪٣‬خٗخ ‪ ٖٓٝ‬كٖٔ‬ ‫حُطخُغ إٔ ‪- ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬أؿِذ ح‪ٓ -َٓ٧‬خ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ ا‪ٛ‬يحء‪ٓ ٞٛ ٙ‬خ ‪٣ ٫‬لظخؿ‪ ٚ‬ح‪٥‬هَ‪.ٕٝ‬‬ ‫ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق أٗ٘خ ‪ِٔٗ ٫‬ي ربٌٓخٗخط٘خ ‪ٝ‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ حُلخُ‪٤‬ش إٔ ٗ٘​٘ت ى‪ٍٝ‬س ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش ػخُٔ‪٤‬ش ًحص ‪ٛ‬زـش آ‪٤ٓ٬‬ش طؼوذ‬ ‫حُي‪ٍٝ‬س حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُـَر‪٤‬ش حُٔخثيس ح‪ٝ ،ٕ٥‬طؼٌْ ‪٘ٔ٤ٛ‬ش حُو‪ٝ ْ٤‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظوخىحص ‪٘ٓٝ‬خ‪ٛ‬ؾ حُؼَٔ ‪ٝ‬حُظلٌ‪ َ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫ٗلٖ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ ‪ٌٛ‬ح ح‪٘ٗ٧ ٕ٥‬خ ‪ِٔٗ ٫‬ي حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ٝ‬حُو‪ ٟٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬رش ٌُُي‪.‬‬ ‫أ‪٠٣‬خ ً ٗلٖ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ ح‪ ٕ٥‬إٔ ُٗليع ‪١‬لَس ػِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬طو٘‪٤‬ش ‪ٝ‬رلؼ‪٤‬ش طيكغ رٔخ ‪ٓ ٞٛ‬ظ‪ٞ‬كَ ػخُٔ‪٤‬خ ً ٗل‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬خّ‪ٔٗٝ ،‬ي‪ ١‬رٌُي‬ ‫ُ‪ٔٗ٪‬خٗ‪٤‬ش هيٓش طلِّٖٔ ك‪ٍ ٢‬كخ‪٤ٛ‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٓظـ‪ُٜ٬‬خ ُو‪َ٤‬حص ح‪ٍٝ٧‬؛ ‪٘ٗ٧‬خ ُْ ٗٔظ‪ٞ‬ػذ اُ‪ ٠‬ح‪ٓ ٕ٥‬خ ‪ٞٓ ٞٛ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ْٜٔٗ ٫ٝ‬‬ ‫ا‪ ٫‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬لي‪ٝ‬ى ؿيحً ك‪ ٢‬طط‪.َٙ٣ٞ‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ حُ‪ٔٗ ٫ ّٞ٤‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗويّ ٗظخٓخ ً طَر‪٣ٞ‬خ ً أ‪ ٝ‬طؼِ‪٤ٔ٤‬خ ً أ‪ ٝ‬اىحٍ‪٣‬خ ً ‪٣‬ظل‪ٞ‬م ػِ‪ ٠‬حُ٘ظْ حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس كخُ‪٤‬خً‪٘ٗ٧ ،‬خ ُْ ٗط‪ٍٞ‬‬ ‫ٗظٔ٘خ حُوي‪ٔ٣‬ش‪ ٫ٝ ،‬حٓظويٓ٘خ حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى رٌلخءس‪ ٌُٖ .‬ك‪ ٢‬آٌخٕ حُلَى حُٔ​ِْٔ حُٔظٔ‪ ِ٤‬إٔ ‪٣‬ويّ ‪ٓ٧‬ش ح‪ ّ٬ٓ٩‬أٗ‪٤‬خء ٓ‪ٜٔ‬ش‬ ‫ك‪ٓ ًَ ٢‬خ ً​ًَٗخ‪ ،ٙ‬اًح ػَف إٔ (حُـَرش) طؼ٘‪ ٢‬حُظل‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُظويّ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬ف‪ ْ٤ُٝ ،‬حُ‪٠‬ؼق ‪ٝ‬حُؼُِش‪.‬‬ ‫حُؼخُْ حٌُ‪ ١‬طز٘‪ ٚ٤‬حُؼ‪ُٔٞ‬ش حُ‪ٝ ،ّٞ٤‬طزَ٘ ر‪ ٚ‬حَُأٓٔخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُِ‪٤‬زَحُ‪٤‬ش ‪٣‬لظوَ اُ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش طًَ‪٤‬ز‪٤‬ش ط‪٤ُٞ‬ل‪٤‬ش‪٘٣ ،‬ؼَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٖٓ‬ ‫ه‪ُٜ٬‬خ رخ‪ٔ١٫‬ج٘خٕ اُ‪ َٙ٤ٜٓ ٠‬رؼي حُٔ‪ٞ‬ص‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬كَ ُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ ٚ‬ح‪١٩‬خٍ حُظ‪ٞ‬ؿ‪ ٢ٜ٤‬ك‪ ٢‬كًَظ‪ ٚ‬حُ‪٤ٓٞ٤‬ش‪ٗٝ .‬لٖ‬ ‫حٌُ‪ِٔٗ ٖ٣‬ي ‪ ٌٙٛ‬حَُإ‪٣‬ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪43‬‬

‫‪ٝ‬ػخُْ حُ‪٘ٓ ّٞ٤‬زغ رخُ‪ٞ‬ك٘ش ‪ٝ‬حُ٘ل‪ٝ ٍٞ‬حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظو‪ ٍ٬‬حٌُحط‪ ٢‬حُؼيحث‪ٝ ٢‬حُؼ٘ـ‪٤ٜ‬ش‪٣ ٞٛٝ .‬لظخؽ كظ‪٣ ٠‬ظوِ‪ٌٙٛ ٖٓ ٚ‬‬ ‫حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُزخثٔش اُ‪٣ ٖٓ ٠‬ويّ ُ‪ ٚ‬ه‪ ْ٤‬ح‪٧‬ه‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُٔزخَٗس ‪ٝ‬حُٔئحٗٔش ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ح‪ٟ‬غ ‪ٝ‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼخ‪ٌٛٝ .ٕٝ‬ح ٓخ طئًي‪ٙ‬‬ ‫حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫ػخُْ حُ‪ٔ٣ ّٞ٤‬ظؼَٔ أٓ‪ٞ‬ح‪ٛ ً٫‬خثِش ك‪ ٢‬حُٔ‪٤‬خكش ‪ٝ‬حُظَك‪ٝ ٚ٤‬حُِ‪ٓ ًَٝ ٜٞ‬خ ٖٓ ٗؤٗ‪ ٚ‬هيٓش حُزيٕ‪٣ ُْٝ .‬وطَ ك‪ ٢‬رخُ‪ ٚ‬إٔ ‪٘٣‬لن‬ ‫أ‪٢ٗ ١‬ء ك‪ ٢‬هيٓش (حَُ‪ٝ‬ف) ‪ًُٝ‬ي ‪ ٚٗ٧‬أِْٓ ه‪٤‬خى‪ُ ٙ‬ؼوخكش ‪ ٫‬طؼَف ػٖ حَُ‪ٝ‬ف ٗ‪٤‬جخً‪ ٟٞٓ ،‬أٗ‪٣ ْٜ‬ؼي‪( ٕٝ‬حُؤَ)‬ ‫َٓ٘‪ٝ‬رخ ً ٍ‪ٝ‬ك‪٤‬خ ً!! ‪ٝ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬حُِٔظِٓ‪ ْٛ ٕٞ‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼَك‪٤ً ٕٞ‬ق ‪ ٌٕٞ٣‬ؿٌحء حَُ‪ٝ‬ف‪٤ًٝ ،‬ق ‪ُ٣‬ز٘‪ ٠‬ح‪َٗ٩‬حم حَُ‪ٝ‬ك‪٢‬‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪٘ٓ ٕٞ‬ـ‪ ُٕٞٞ‬رؤىحء كو‪ٞ‬م َّللا طؼخُ‪ٝ ٠‬حُزلغ ػٖ َٓح‪٣ٝ ،ٚ٤ٟ‬ل‪ ٕٜٞٔ‬كو‪ٞ‬م ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حُل‪ٞ٤‬حٕ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ك‪ْٜٜٔ‬‬ ‫ُلو‪ٞ‬م هخُن ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حُل‪ٞ٤‬حٕ ‪ٝ‬ػِ‪ٛ ٠‬ي‪ ١‬طؼخُ‪ .ٚٔ٤‬أٓخ ك‪٠‬خٍس حُ‪ ّٞ٤‬كبٗ‪ٜ‬خ طظليع ػٖ كو‪ٞ‬م حَُٔأس ‪ٝ‬حُطلَ‬ ‫‪ٝ‬حُؼخَٓ ‪ٝ‬حُٔـ‪ًٔ ،ٖ٤‬خ طظليع ػٖ كو‪ٞ‬م حٌُ‪٬‬د ‪ٝ‬حُوط‪ٗٝ ٢‬ظخكش حُز‪٤‬جش‪ٌُٜ٘ ،‬خ ‪ ٫‬طظليع أريحً ػٖ كو‪ٞ‬م َّللا طؼخُ‪٠‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬طو‪ُٜ ْ٤‬خ أ‪ٗٝ .ُٕٝ ١‬لٖ ِٗٔي حَُإ‪٣‬ش حٌُخِٓش ُظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُل‪٠‬خٍس ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪ .‬حُؼخُْ حٌُ‪ ١‬حطوٌ ٖٓ حُ‪َٜ‬حع‬ ‫ٗخٓ‪ٓٞ‬خ ً ُِزوخء ‪ِٔ٣‬ي ‪ٌ٣ٝ‬ظٔذ حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪( ٖٓ َ٤‬حُؼِْ)‪٣ٝ ،‬لوي ٓغ ح‪٣٧‬خّ ٓخ طزو‪ُ ٠‬ي‪( ٖٓ ٚ٣‬كٌٔش) ػخُْ ًؼ‪ َ٤‬ػِٔخإ‪ٙ‬‬ ‫هِ‪ َ٤‬كٌٔخإ‪ٓٝ .ٙ‬خ ًُي ا‪٣ ٫ ٚٗ٧ ٫‬ؼخىٍ ؿ٘خ‪ ٙ‬رخُ‪ٓٞ‬خثَ ٓ‪ ٟٞ‬كوَ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُـخ‪٣‬خص‪ٝ .‬أٓش ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬كي‪ٛ‬خ ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طؼَف‬ ‫حُـخ‪٣‬ش ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُزَ٘ ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ًٔ ،ٍٝ٧‬خ ‪٣‬ـذ إٔ طٌ‪ ٕٞ‬حُٔؼَكش‪.‬‬ ‫إ هخٍس (أ‪ٍٝٝ‬رخ) أٓٔض حُل‪٠‬خٍس حُلي‪٣‬ؼش‪ٓٝ ،‬خ ُحٍ ُ‪ٜ‬خ ٓ‪ٞ‬هغ ٓظويّ ك‪ ٢‬ه‪٤‬خىط‪ٜ‬خ‪ ٢ٛٝ ،‬طويّ حُيُ‪ َ٤‬طِ‪ ٞ‬حُيُ‪ َ٤‬ػِ‪٠‬‬ ‫ه‪ ٍٜٞ‬حُز٘خء حٌُ‪ٟٝ ١‬ؼض ه‪ٞ‬حػي‪٤ٗٝ ،ٙ‬يص أًٍخٗ‪٘ٛ َٛٝ .ٚ‬خى ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ًُ ٠‬ي أه‪ ٖٓ ٟٞ‬إٔ ‪ٔ٣‬ظل‪ ٢‬أ‪ُ ١‬ػ‪ٖٓ ْ٤‬‬ ‫ُػٔخث‪ٜ‬خ ‪ٝ‬أ‪ٍ ١‬ث‪ٍ ٖٓ ْ٤‬إٓخث‪ٜ‬خ ٖٓ إٔ ‪٣‬ـَ‪ ١‬حْٓ (َّللا) ػِ‪ُٔ ٠‬خٗ‪ٚ‬؟!‬ ‫إ ػخُْ حُ‪٣ ٫ ّٞ٤‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حُظٔخٓق كلٔذ‪٣ ٌُٚ٘ ،‬لظخؽ أ‪٠٣‬خ ً اُ‪٣ ٖٓ ٠‬يُ‪ ٚ‬ػِ‪٣َ١ ٠‬ن حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش‪ٔ٣ٝ ،‬خػي‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬إٔ‬ ‫‪٣‬وظَد ٖٓ َّللا طؼخُ‪ٗ ٠‬زَحً أ‪ًٍ ٝ‬حػخً‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ِٗٔي حُو‪٤‬خّ ر‪.ٚ‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش طلِٔ٘خ ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش ًزَ‪٘ٗ٧ ٟ‬خ ِٗٔي كؼ‪ٓ ً٬‬خ حُؼخُْ ك‪ ٢‬أْٓ حُلخؿش اُ‪.ٚ٤‬‬ ‫ٌُٖ ‪٣‬ـذ إٔ ٌٗ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٝ ٠‬ػ‪ ٢‬رؤٗ٘خ ُٖ ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗويّ ُِؼخُْ ػِ‪١ ٠‬زن ٖٓ ً‪ٛ‬ذ ٗ‪٤‬جخ ً ٗٔظوَؿ‪ ٖٓ ٚ‬حٌُظذ‪،‬‬ ‫‪ٔٗٝ‬طَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٍٞ‬م‪ ،‬ػْ ٌٗ‪٣‬ؼ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ك‪٠‬خث‪٤‬ش أ‪ َٙ٘​٘ٗ ٝ‬ػِ‪ٗ ٠‬زٌش (ح‪ٗ٩‬ظَٗض)‪ ،‬اٗ٘خ ُ‪ ٞ‬كؼِ٘خ ًُي كلٔذ كبٗ٘خ ٌٗ‪ًٖٔ ٕٞ‬‬ ‫ُْ ‪٣‬لؼَ أ‪٢ٗ ١‬ء‪.‬‬ ‫إ حُو‪ٝ ْ٤‬ح‪ٝ ْٓ٧‬حُٔزخىة ‪ٝ‬حُٔؼخٗ‪ ٢‬حُظ‪ُ ٢‬ي‪٘٣‬خ‪ٜٔٓ ،‬خ ًخٗض ػظ‪ٔ٤‬ش ‪ٓٝ‬خٓ‪٤‬ش كبٕ حُؼخُْ ُٖ ‪٣‬ظوزِ‪ٜ‬خ ا‪ ٫‬اًح طلخػِ٘خ ٗلٖ‬ ‫ٓؼ‪ٜ‬خ أ‪ٝ ،ً٫ٝ‬هيٓ٘خ حُزَ‪ٛ‬خٕ طِ‪ ٞ‬حُزَ‪ٛ‬خٕ ػِ‪ ٠‬إٔ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حٌُ‪ ١‬حٓظطخع اٗوخً أٓش ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬حٍطو‪ ٠‬كؼ‪ ً٬‬ر‪ٜ‬خ‪ ،‬هخىٍ ػِ‪٠‬‬ ‫إٔ ‪٣‬لؼَ ًُي ٓغ ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ .ٟ‬إ حُؼخُْ ‪٣‬لذ إٔ ‪٤ٗ َٟ٣‬جخ ً ػِ‪ ٠‬ح‪٣ ٫ٝ ،ٍٝ٧‬ؤر‪ً ٚ‬ؼ‪َ٤‬حً ٌُِ‪ ،ّ٬‬كِ٘ٔخػي‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬إٔ‬ ‫‪.َٟ٣‬‬ ‫‪٘ٛ‬خ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬ى‪ ٍٝ‬حُـَرخء‪٘ٛٝ ،‬خ ‪٣‬ظـٔي ؿ‪ٜ‬خى‪ ْٛ‬حُؼوِ‪ٝ ٢‬حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حُِٔ‪ ٢ًٞ‬ك‪ٔٗ َٜ‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗـؼَ ٖٓ (حُـَرش) ‪٣ٞٛ‬ش‬ ‫هخىٍس ػِ‪ ٠‬رؼغ كًَش ٍ‪٣‬خى‪٣‬ش ىحهَ أٓش ح‪ّ٬ٓ٩‬؛ ً‪ َٟٗ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬هي أ‪ٛ‬زلض حُو‪ٞ‬س حُؼظٔ‪ ٠‬حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬رخُي‪ٗ ٍٝ‬لٔ‪ٚ‬‬ ‫ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُؼخُْ؟ ‪ٌٛ‬ح ٓخ َٗؿ‪ٗٝ ٙٞ‬طٔق اُ‪.ٚ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪44‬‬

‫‪ - 13‬ممانعات‬

‫ّ‬ ‫‪ٌ٣‬ق ر٘‪ ٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػٖ ٓٔخٍٓظ‪ ٚ‬ك‪ُٓ ًَ ٢‬خٕ ‪ٌٓٝ‬خٕ‪ًُٝ .‬ي ‪ٕ٧‬‬ ‫ٌٓخكلش حُؼٔخء ‪( ٝ‬حُ‪٬‬طٌ ّ‪ ٞٛ )ٕٞ‬حُؼَٔ حٌُ‪٫ ١‬‬ ‫حُلو‪٤‬وش ‪-‬أ‪٣‬ش كو‪٤‬وش‪ً -‬حص أؿ‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬أرؼخى ٓظظخرؼش‪ًِٔٝ .‬خ حًظ٘ل٘خ ؿ‪ًٍٞ‬ح أ‪ ٝ‬رؼيًح رَُ ُ٘خ ؿ‪ ٍٞ‬آهَ‪٣ ،‬ظطِذ ٓزَ‪ٝ ٙ‬ك‪ٜٚٔ‬‬ ‫ٓؼَكش ؿي‪٣‬يس‪ ،‬طٌ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُؼخىس أرؼي ٓ٘خ‪ٝ ً٫‬أًؼَ هلخ ًء ٖٓ حُٔؼَكش حُظ‪ ٢‬حكظـ٘خ‪ٛ‬خ ‪ً٫‬ظ٘خف حُـ‪ ٍٞ‬حُٔخرن‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح كبٗ‪ٚ‬‬ ‫‪١‬خُٔخ َؿ ََٔٗخ ٗؼ‪ ٍٞ‬ػخّ رؤٕ حُٔؼَكش أٗز‪ ٚ‬رخُٔخٍ‪ ،‬حُٔؼَ‪ٜ٘ٓ ٝ​ٝ‬خ ىحث ًٔخ أهَ ٖٓ حُٔطِ‪ٞ‬د‪ٗ .‬لٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬حُِٔ‪٣‬ي‬ ‫ٖٓ حُؼِْ ‪ٝ‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُوزَس ٖٓ أؿَ أَٓ‪ ٖ٣‬ؿ‪:ٖ٤٣َٛٞ‬‬ ‫‪ -1‬إٔ ٗظؼَف ػِ‪ ٠‬كو‪ ٍٞ‬حُٔ​ٔخٍٓش حُٔظخكش‪ٝ ،‬إٔ ٗلظق كو‪ ً٫ٞ‬ؿي‪٣‬يس ٓ٘‪ٜ‬خ ٓ‪٬‬ثٔش ُٔخ ‪ٓ ٞٛ‬ظ‪ٞ‬كَ ٖٓ آٌخٗخط٘خ‪ٓٝ ،‬خ‬ ‫ٗ‪ٜ‬ز‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬رِ‪ٞ‬ؿ‪ ٖٓ ٚ‬ؿخ‪٣‬خص ‪ٝ‬أ‪ٛ‬يحف‪.‬‬ ‫‪ -2‬إٔ ٌٗظ٘ق حُٖٔ٘ حَُرخٗ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طلٌْ ‪١‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬حُٔ٘طن حٌُ‪٣ ١‬لٌْ طط‪ٍٛٞ‬خ‪ٜٔٓٝ .‬ش ‪ٌٛ‬ح حٌُ٘ق ‪ ٞٛ‬ط‪ٞ‬ك‪َ٤‬‬ ‫حُ‪ٞ‬هض ‪ٝ‬حُؼ٘خء حٌُ‪ٗ ١‬ظٌزي‪ٗ ٙ‬ظ‪٤‬ـش ؿ‪ِٜ٘‬خ رخُٔ​ٔخٗؼخص حُ٘خٗجش ٖٓ ‪٬ٛ‬رش ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬طؤر‪ٜ٤‬خ ػِ‪ ٠‬حُظٌَ٘ حٌُ‪٣َٗ ١‬ي‪ .‬إ‬ ‫حُؼوَ رظٌ‪ ٚ٘٣ٞ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪ ٢‬حُلطَ‪ٔ٣ ٫ ١‬ظط‪٤‬غ اىٍحى طِي حُٔ​ٔخٗؼخص ٖٓ ؿ‪ٓ َ٤‬ؼَكش ‪ّ ٔ٣‬ي‪ ٙ‬ر‪ٜ‬خ حُٔـظٔغ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حهغ حُٔؼ‪.ٖ٤‬‬ ‫‪ٔ٣ ٫ٝ‬ظط‪٤‬غ حُٔـظٔغ حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُظؤَٓ حُٔـَّى‪ٝ ،‬اٗٔخ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٘٣‬ـْٔ ك‪ ٢‬حُظـَرش ‪ٝ‬حُٔ​ٔخٍٓش أ‪،ً٫ٝ‬‬ ‫‪ٝ‬رؼي ًُي ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ك‪ ٢‬آٌخٗ‪ ٚ‬حٓظوَحؽ رؼ‪ ٞ‬حُي‪٫٫‬ص ‪ٝ‬حُٔ​ٔظوِ‪ٜ‬خص ك‪ ٍٞ‬حُطَم حُٔ​ٔي‪ٝ‬ىس ‪ٝ‬ك‪ ٍٞ‬حُؼ‪٬‬هخص حُوخثٔش‬ ‫ر‪ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٝ ،‬حُظ‪ ٢‬طلٌْ حٌُؼ‪ٝ ٖٓ َ٤‬ؿ‪ ٙٞ‬ح‪ٗ٫‬ظلخع ر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬اػخىس طٌ٘‪ِٜ٤‬خ‪ ٌٖٔ٣ٝ ،‬إٔ ٗو‪ ٍٞ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم‪ :‬إ ػو‪ُ٘ٞ‬خ‬ ‫ٓظظَ ٓظؤُٓش ‪َٓٝ‬طزٌش ‪ٓٝ‬ظظَ ط٘ظؾ حُلَ‪ ٝ​ٝ‬حٌُِ٘‪٤‬ش ‪ٝ‬حُزؼ‪٤‬يس ػٖ ٓ‪ٔٓ٬‬ش حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ٓ -‬خ ُْ ٗٔظِي حَُ‪ٝ‬ف حُؼِٔ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫‪ٗٝ‬لخ‪ ٍٝ‬ط‪٤٤٠‬ن حُ‪ٜٞ‬س حُوخثٔش ر‪ٓ ٖ٤‬خ ٗو‪ٓٝ ٍٞ‬خ ٗلؼَ‪ٛ .‬ل‪٤‬ق إٔ حُؼو‪ ٢ٛ ٍٞ‬حُظ‪ ٢‬طَْٓ حُوط‪ ٢‬حُ٘ظَ‪٣‬ش؛ ٌُٖ اًح ٓخ‬ ‫ًخٗض ح‪٣٧‬ي‪ ١‬ك‪ ٢‬أُٓش ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ػطخُش كبٕ حُؼوَ ٓ‪٤‬ـي ٗلٔ‪٣ ٚ‬ظوز‪ ٢‬ك‪٤‬غ ح‪٫‬كظوخٍ حُ٘ي‪٣‬ي اُ‪ ٠‬ح‪ َ١٧‬حُظ‪٣ ٢‬ؼَٔ ىحهِ‪ٜ‬خ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُظ‪٘٣ ٢‬ظـَ ػِ‪ ٠‬أٓخٓ‪ٜ‬خ‪َ٠ُ٘ٝ ،‬د رؼ‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬ؼِش ػِ‪ٓ ٠‬خ ٗو‪:ٍٞ‬‬ ‫أ‪ ٖٓ -‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ ك‪ٓ ٢‬ئٓٔش ‪ٞٔ٣‬ى‪ٛ‬خ حُظِْ ‪ ْ٠ٛٝ‬حُلو‪ٞ‬م ؿؼَ حُؼخِٓ‪٣ ٖ٤‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬رلٔخٓش ‪ٝ‬أٍ‪٣‬ل‪٤‬ش‪ .‬اٗ‪٤ٓ ْٜ‬زٌُ‪ٕٞ‬‬ ‫حُل ّي ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬ؿ‪ٜٞ‬ى‪ ْٛ‬رٔخ ‪ٌ٣‬ل‪ُ ٢‬ظؤٓ‪ َ٤ٓ ٖ٤‬حُؼَٔ ػ٘ي كي‪ٝ‬ى‪ ٙ‬حُيٗ‪٤‬خ‪ ٌَُٝ .‬هخػيس ك‪ٔ٤‬خ ٗو‪ًٌٝٗ ٍٞ‬حص ‪ ٫‬طـَف‬ ‫‪ٛ‬لخء ‪ ٌٙٛ‬حُٔو‪٫ٞ‬ص رٔويحٍ ط‪٤ًٞ‬ي‪ٛ‬خ ُ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫د‪ ٖٓ -‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ طٌ‪ َ٤ٟٔ ٖ٣ٞ‬أه‪٬‬ه‪ٍ ٢‬حىع ك‪ٓ ٢‬ـظٔغ ‪ٞٔ٣‬ى‪ ٙ‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ػِ‪ ٠‬حُ٘ظْ حَُٔػ‪٤‬ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خكَ‬ ‫‪ٝ​ٝ‬حٓغ‪ ،‬حُوخٗ‪ُِّٞ٣ ٕٞ‬ي ػوخكش ‪ٝ .‬حُؼوخكش ك‪ ٖ٤‬طظٌَ٘ طلٔ‪ ٢‬حُوخٗ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬كي ػيّ حُلخؿش اُ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬حُ‪٠‬ز‪ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ،٢‬أ‪١‬‬ ‫طظل‪ ٍٞ‬حُؼوخكش اُ‪ ٠‬ه‪ٞ‬س ‪ٟ‬خرطش طلَ ٓلَ حُوخٗ‪.ٕٞ‬‬ ‫ؽ‪ٔٗ ٫ -‬ظط‪٤‬غ هطغ ىحرَ حُو‪٬‬ف ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ه‪٤٠‬ش ‪ٝ‬هغ ر‪٘​٘٤‬خ ه‪٬‬ف ك‪ ٢‬طؼَ‪٣‬ل‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬اًح ػَك٘خ أٗ٘خ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ طلخى‪١‬‬ ‫(ح‪ٗ٫‬ظوخث‪٤‬ش) ك‪ ًَ ٢‬أ‪ٓ ٝ‬ؼظْ حُظؼَ‪٣‬لخص‪ ،‬ػَك٘خ ُٔخًح ‪ٜ٣‬ؼذ كْٔ حُِ٘حع ك‪ ٢‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُظَر‪٣ٞ‬ش‪.‬‬ ‫ى‪ ٫ -‬طٔظط‪٤‬غ إٔ طٌ‪ٓ ٕٞ‬ؼظ ًِح ر٘لٔي أ‪ٔٗ ٝ‬زي أ‪ ٝ‬حٗظٔخثي اُ‪٢ٗ ٠‬ء رؼ‪ ٚ٘٤‬ى‪ ٕٝ‬إٔ طؼَِّ‪ٗ ٝ‬لٔي ُٔ‪ٞ‬ء حُل‪ٝ ْٜ‬حُ٘ظَ‬ ‫اُ‪٤‬ي ػِ‪ ٠‬أٗي ٓظؼـَف ‪ٓٝ‬ظٌزَ‪ًٔ .‬خ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ حُلِ‪ ْ٤‬إٔ ‪٘ٔ٣‬غ حُ٘خّ ٖٓ طلٔ‪ِ َ٤‬كِٔ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬ؿزٖ ‪ٝ‬هَ َ‪.ٍٞ‬‬ ‫‪ٛ‬ـ ‪ ٫ -‬طٔظط‪٤‬غ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬كِ‪ً ٍٞ‬خِٓش ك‪ ٢ٓٝ ٢‬ؿ‪ً َ٤‬خَٓ‪ٝ ،‬اًح ػَك٘خ إٔ حُٔؼَ‪ ٖٓ ٝ​ٝ‬حُٔؼَكش ‪ ٖٓٝ‬حُٔخٍ‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص ‪ٝ‬حُٔظ‪ٞ‬كَ ٖٓ حُظَ‪ٝ‬ف ‪ ٞٛ‬ىحث ًٔخ ى‪ٓ ٕٝ‬خ ‪ٓ ٞٛ‬طِ‪ٞ‬د ػَك٘خ إٔ كِ‪ُ٘ٞ‬خ ٓظٌ‪ ٕٞ‬ىحث ًٔخ ٗخه‪ٜ‬ش‪ٌٕٞ٤ٓٝ ،‬‬ ‫حُ٘‪ َٜ‬حُ٘‪ٜ‬خث‪٤ٗ ٢‬جًخ رؼ‪٤‬ي حُٔ٘خٍ‪.‬‬ ‫‪ًِٔ -ٝ‬خ ُحىص حَُهخرش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬كَحى ‪ٟ‬ؼق ُي‪ ْٜ٣‬حُ‪ٞ‬حُع حُيحهِ‪٢‬؛ ‪ًُٝ‬ي ‪ ٕ٧‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش ‪٣‬ظطِّذ‬ ‫هيًٍح ٖٓ حُظل‪ٝ ٞ٣ٞ‬هيًٍح ٖٓ حُلَ‪٣‬ش‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حُظيه‪٤‬ن حُ٘ي‪٣‬ي ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ح‪٧‬كَحى ‪٣‬يكغ ر‪ ْٜ‬ىكؼًخ اُ‪ ٠‬إٔ ‪ُْٜ ٌٕٞ٣‬‬ ‫ِٓ‪ًٞ‬خٕ‪ ،‬ه‪َٔٛ٤‬خ حٌُ‪٣ ١‬ظ‪ُِ٘ َٜ‬خّ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪45‬‬

‫ُ‪ ٖٓ -‬حُؼٔ‪ َ٤‬ؿيًح إٔ ٗٔظط‪٤‬غ ط‪٤ُٞ‬ي ٓ٘خػَ ؿٔ‪ِ٤‬ش ك‪ٌٓ ٢‬خٕ طـظخك‪ ٚ‬حُل‪ ٠ٟٞ‬أ‪ ٝ‬حُوٌحٍس أ‪ٌٓ ٝ‬خٕ ‪ِّ٤ٟ‬ن‪ٔ٣ ٫ ،‬ظ‪ٞ‬ػذ‬ ‫حُ٘خؿِ‪.ُٚ ٖ٤‬‬ ‫ف ‪ -‬ك‪ ٢‬ظَ حُلٔخى ح‪٩‬ىحٍ‪٬ُ ٌٖٔ٣ ،١‬هظ‪ٜ‬خى إٔ ‪٣‬ظويّ‪ ٌُٖٝ ،‬اُ‪ ٠‬كي‪ٝ‬ى‪ ،‬ك‪٤‬غ إ حُ٘ٔ‪ ٞ‬حُـ‪٤‬ي ‪٣‬ظطِذ ىحث ًٔخ ىٍؿش‬ ‫ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُؼوش ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬يحه‪٤‬ش‪ٌٛٝ .‬ح ٓخ ‪ٜ٣‬ؼذ ط‪ٞ‬ك‪ َٙ٤‬آٌٗحى‪ .‬حُلٔخى ح‪٩‬ىحٍ‪٣ ١‬يكغ رخُ٘خّ اُ‪ ٠‬حُو‪٤‬خّ رٔ‪ٞ‬حُٗخص ‪ٝ‬اؿَحء‬ ‫كٔخرخص ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ طل‪ ٢٠‬ر‪ ْٜ‬اُ‪ٓ ٠‬لذ أٓ‪ٞ‬حُ‪ ٖٓ ْٜ‬حُي‪ٍٝ‬س ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش‪.‬‬ ‫‪ - ١‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظَر‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُظـخٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش‪ ،‬طظْ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ (ٗظْ ٓلظ‪ٞ‬كش) أ‪ ١‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬جخص‬ ‫طٔ​ٔق ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى طؤػ‪َ٤‬حص أؿ٘ز‪٤‬ش هخٍؿش ػٖ اٍحىط٘خ ‪٤ٓٝ‬طَط٘خ‪ٌُٜٝ .‬ح كبٕ حُظ٘زئ ر٘ظخثؾ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٘ٗ٧‬طش ‪٣‬ظَ ؿ‪ َ٤‬ىه‪٤‬ن‪،‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ػِ‪ ٠‬ػٌْ ح‪٘ٗ٧‬طش حُظ‪ ٢‬طظْ ‪ٝ‬كن ٗظْ ٓـِوش‪.‬‬ ‫‪ -١‬اًح ًخٕ حُ٘‪٢‬ء ًح ‪ٓ ٢ٓٝ‬ظيٍؽ ُْ ٗٔظطغ إٔ ٗ‪ٜ‬يٍ ػِ‪ ٚ٤‬أكٌخ ًٓخ هخ‪١‬ؼش‪ًٝ ،‬خٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗو٘غ رخ‪٧‬كٌخّ حُظوي‪٣َ٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُظوَ‪٣‬ز‪٤‬ش‪ًٔ ،‬خ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ك‪( ٢‬حُ‪ٜ‬لخص) ‪ٝ‬حُٔزذ ك‪ًُ ٢‬ي ػيّ هيٍس حُ٘ظخّ حُِـ‪ ١ٞ‬ػِ‪ٞٓ ٠‬حًزش حُظيٍؽ حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ك‪٢‬‬ ‫ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٌٛٝ .‬ح ‪ٜٓ ٞٛ‬يٍ حٍطزخى حُؼوَ ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫ى‪ ٖٓ -‬حُ‪ٜ‬ؼذ حُ‪ ّٞ٤‬إٔ ‪٣‬ظؼ٘ن ٗؼذ حُٔؼَكش‪٣ٝ ،‬زٌٍ ٖٓ أؿِ‪ٜ‬خ‪ ،‬أ‪٘٣ ٝ‬ظؾ ٓؼخٍف ٓظويٓش‪ٝ ،‬أًؼَ‪٣‬ظ‪ ٚ‬طؼَٔ ك‪ٖٜٓ ٢‬‬ ‫ريحث‪٤‬ش ‪ٝ‬كَف ‪٣‬ي‪٣ٝ‬ش‪.‬‬ ‫ٍ ‪ً ٖٓ -‬خٗض ٌِٓش حُ٘وي ُي‪ٗ ٚ٣‬خٓ‪٤‬ش أًؼَ ٓٔخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬كبٗ‪ٔ٣ ٫ ٚ‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ظلخى‪ ٟ‬حُظؼَ‪ُِ ٝ‬ـلخف حَُ‪ٝ‬ك‪.٢‬‬ ‫ّ ‪ -‬حُلَ‪٣‬ش هيٍس ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬هظ‪٤‬خٍ‪ ٫ٝ .‬حهظ‪٤‬خٍ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬ريحثَ‪ُ٘ ْ٤ُٝ .‬ؼذ إٔ ‪ّ ٣‬يػ‪ ٢‬أٗ‪ ٚ‬ك َّ ًَ‪ٝ ْ٣‬حُ‪ٍَٝ٠‬حص طل‪٢٤‬‬ ‫ر‪ ًَ ٖٓ ٚ‬ؿخٗذ‪.‬‬ ‫ٕ ‪ٓ -‬خ ىحٓض هيٍحط٘خ ‪ٜٔٓ-‬خ ػظٔض‪ -‬طظَ ٓلي‪ٝ‬ىس كبٕ حٌُْ ك‪ ٢‬أػٔخُ٘خ‪ ٌٕٞ٣ ٫ ،‬ا‪ ٫‬ػِ‪ ٠‬كٔخد حٌُ‪٤‬ق‪ٝ .‬حُظويّ‬ ‫حُل‪٠‬خٍ‪ً ١‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪٣‬ظطِذ طل‪ٞ‬م حٌُ‪٤‬ق ‪ ٫‬حٌُْ‪ .‬إ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔخٗؼخص طِٔ‪ ٢‬ػِ‪٘٤‬خ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُظز‪ٝ َٜ‬حُل‪ ْٜ‬حُؼٔ‪٤‬ن‬ ‫ُِؼ‪٬‬هخص حُظ‪ ٢‬طَر‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٝ .‬إ كو‪ ٚ‬ح‪٣ُٞٝ٧‬خص حٌُ‪ً ١‬ؼَ ً‪٘ٓ٬‬خ ك‪ ٞٔ٘٣ ٫ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬د ا‪ ٫‬اًح ُحىص‬ ‫ك‪ِ٤ٜ‬ظ٘خ ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُٔيًٍخص‪.‬‬ ‫ّ ‪ -‬ح‪ٗ٫‬وَح‪ ١‬ك‪ ٢‬حُؼَٔ ‪ٝ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخ‪ٗ٩‬ـخُ ‪ٝ‬حكظَحّ حُٔ​ٔخٍٓش ‪ًُ ًَ-‬ي ٓٔخ ‪٣‬لٖٔ ٍإ‪٣‬ظ٘خ ُٔخ ‪ٓٝ ،ٌٖٔٓ ٞٛ‬خ ‪ٞٛ‬‬ ‫ك‪ ٢‬ك‪ ِ٤‬حُٔ​ٔظل‪ٝ َ٤‬حُؼٔ‪ٝ َ٤‬حُزؼ‪٤‬ي‪ٝ .‬إ طـخ‪١ َٛ‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬حُٖٔ٘ حَُرخٗ‪٤‬ش ك‪ ٢‬طط‪ ٍٞ‬ح‪٣ ٍٞٓ٧‬ظَ ٌِٓلًخ ؿيًح ٓغ‬ ‫إٔ ‪٬ٛ‬رش حُٖٔ٘ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش أهَ ٖٓ ‪٬ٛ‬رش حُٖٔ٘ حُطز‪٤‬ؼ‪٤‬ش‪ٝ .‬اٗ‪ ٢‬أٗؼَ إٔ كو‪ ٚ‬حُطَم حُٔ​ٔي‪ٝ‬ىس ٓخ ُحٍ ُي‪٘٣‬خ ‪َ٤ٔ٣‬‬ ‫اُ‪ ٠‬حُلـخؿش ‪ٝ‬حُ‪٠‬آُش‪ٝ ،‬إ اٗ‪٠‬خؿ‪ ٚ‬هي ‪٤ٗ ٌٕٞ٣‬جًخ ٓ‪ًٔ ٜ‬خ ُظويّ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُيػ‪ٝ ١ٞ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪٢‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪46‬‬

‫‪ - 14‬حتى ال ٌتأخر النصر‬ ‫‪١ َٛ‬خٍ حُ٘لن حٌُ‪ َ٤ٔٗ ١‬ك‪ ٚ٤‬أًؼَ ٓٔخ ‪٘٣‬زـ‪ٝ ٢‬أًؼَ ٓٔخ ‪ٓ ٞٛ‬ظ‪ٞ‬هغ؟ ‪١ َٛٝ‬خٍ حٗظظخٍٗخ ُِ٘‪ َٜ‬حٌُز‪ٝ َ٤‬ح‪٬ٛ٩‬ف‬ ‫حُ٘خَٓ ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ى‪ٛ‬خٍ حُؼخّ أًؼَ ٓٔخ ً٘خ ٗظٖ؟‬ ‫أػظوي إٔ ًُي ‪ٛ‬ل‪٤‬ق‪ًُ ٌَُ ٌٖٔ٣ٝ .‬ي إٔ ‪ٔ٣‬ظَٔ ػو‪ٞ‬ىحً أ‪ ٝ‬هَ‪ٗٝ‬خ ً‪٘ٛٝ .‬خى آٌخٗ‪٤‬ش ُ‪ٗ٬‬ظٌخّ ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طيحى ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬ػوخد؛‬ ‫كخُظي‪ ٫ ٍٞٛ‬هؼَ ُ‪ ٫ٝ ،ٚ‬كي‪ٝ‬ى طـؼِ‪٣ ٚ‬ظ‪ٞ‬هق‪.‬‬ ‫ُٔخًح ‪٣ ٫‬و ُيّ حُز٘‪٘٣ٝ َ٤‬زِؾ حُلـَ حُـي‪٣‬ي؟‬ ‫ٍرٔخ ًخٕ حُٔئحٍ ح‪ً٧‬ؼَ ىهش‪ُٔ :‬خًح ‪٣‬و ُيّ حُز٘‪ِٞ٣ٝ َ٤‬ف حُ٘‪ َٜ‬حُلخْٓ؛ ‪ٗٝ‬لٖ ُْ ٗـ‪ َِّ٤‬ك‪ ٢‬أٗلٔ٘خ ‪ًِٞٓٝ‬خط٘خ ‪ٝ‬ػ‪٬‬هخط٘خ‪،‬‬ ‫‪٘ٗ ٫ٝ‬ؼَ أٗ٘خ ٗظويّ روط‪ ٠‬ػخرظش ك‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق؟‬ ‫إ حُظوِ‪ٟٝ ٖٓ ٚ‬ؼ‪٤‬ش حُ ََّْ٘ ًَٓش ‪ٝ‬ح‪ٌٔٗ٫‬خٍ ‪ٝ‬حُ‪٣ ٖٛٞ‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُؼَٔ ‪ٝ‬حٌُيف‪٣ٝ ،‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُؼِْ ‪ٝ‬حُل‪ًٔ ،ْٜ‬خ ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حُظ‪ٞ‬هق ػٖ حُٔ​ٔخٍٓخص حُٔ‪٤‬جش أ‪ ٝ‬رخُـش حُٔ‪ٞ‬ء‪ٝ .‬أ‪ٝ‬ى ‪٘ٛ‬خ إٔ أٗ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حُِٔٔل‪ ٖ٤‬ح‪٥‬ط‪:ٖ٤٤‬‬ ‫‪ - 1‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٌٗق ػٖ ٓٔخٍٓش ى‪ ٍٝ‬حُ‪٠‬ل‪٤‬ش ‪ٝ‬ى‪ ٍٝ‬حُٔظِ‪ ٖ٤ٓٞ‬حٌُ‪ ٖ٣‬حػظُي‪ ١‬ػِ‪ُِٓٝ ،ْٜ٤‬زض كو‪ٞ‬ه‪ .ْٜ‬ح‪ٓ٧‬ش طؼِ‪ٝ‬‬ ‫طوِل‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ حُوي‪ٝ ْ٣‬حُـي‪٣‬ي‪ٝ ،‬حُٔيحٍّ طؼِ‪ ٝ‬اهلخه‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬طوَ‪٣‬ؾ ؿ‪٣ َ٤‬ؼَف ‪٣ٝ‬لذ حُٔؼَكش اُ‪ ٠‬طو‪َ٤ٜ‬‬ ‫ح‪ َٓ٧‬أ‪ ٝ‬طو‪ َ٤ٜ‬حُـ‪ٜ‬خص حُؼِ‪٤‬خ ك‪ ٢‬آيحى‪ٛ‬خ رلخؿخط‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حُٔ‪ٞ‬ظق حُٔل‪ٝ ٖٓ ٍٜٞ‬ظ‪٤‬لظ‪ ٌٞ٘٣ ٚ‬ظِْ ٍإٓخث‪ٌ​ٌٛٝ ...ٚ‬ح‬ ‫كبٗي ‪ ٫‬ط‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬ا‪ ٫‬حُٔظِ‪ ٫ٝ ،ٖ٤ٓٞ‬ط‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬ظخُٔ‪ ٖ٤‬أ‪ٓ ٝ‬ؼظي‪ٝ ًَ .ٖ٣‬حكي ك‪٘٤‬خ ‪ٓ ًٌَ٣‬لخٖٓ ًحط‪٣ٝ ،ٚ‬ظليع ػٖ ح‪٧‬ػٔخٍ‬ ‫حُؼظ‪ٔ٤‬ش حُظ‪ ٢‬هخّ ر‪ٜ‬خ‪ ٖٓٝ ...‬حُ٘خىٍ إٔ ٗـي كَىحً أ‪ ٝ‬ؿٔخػش أ‪ ٝ‬كَ‪٣‬وخ ً ‪٣‬ظليع ػٖ اهلخهخط‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬أهطخث‪ ٖٓٝ ،ٚ‬حُ٘خىٍ ؿيحً‬ ‫إٔ طـي ًخطزخ ً ٖٓ ًظّخر٘خ ‪٣‬ظليع ػٖ ه‪ٓ ٍٜٞ‬ؼخُـظ‪ٔ​ُٔ ٚ‬ؤُش ٖٓ حُٔ​ٔخثَ أ‪٣ ٝ‬و‪ :ٍٞ‬إ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔؤُش ُْ طظ‪٠‬ق ك‪ًٚ٘ٛ ٢‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬د‪٢ٗ ًَ .‬ء ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪َ٣‬حّ‪ًِ٘ .‬خ ‪ٟ‬لخ‪٣‬خ‪ٗ .‬لٖ ُْ ٗلؼَ ا‪ٓ ٫‬خ ‪٣‬ـذ كؼِ‪ٝ .ٚ‬ح‪٥‬هَ‪ ٕٝ‬ىحثٔخ ً ‪ْٛ‬‬ ‫حٌُٔٗز‪ ْٛٝ ٕٞ‬حُٔطخُز‪ ٕٞ‬رخُظـ‪!!َ٤٤‬‬ ‫‪ٗ ٫‬ي إٔ ٗ‪٤‬جخ ً ٓٔخ ٗو‪ٛ ُٚٞ‬ل‪٤‬ق‪ ٌُٖ ،‬ح‪ٛ٧‬ق ٓ٘‪ٓ ٞٛ ٚ‬خ ‪ٗ ٫‬و‪ .ُٚٞ‬حُلو‪٤‬وش حُٔئًيس ‪ ٢ٛ‬إٔ آخءحط٘خ ‪ٗ٧‬لٔ٘خ ‪ ٢ٛ‬أًزَ‬ ‫رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬آخءحص ح‪٥‬هَ‪ُ٘ ٖ٣‬خ‪ ،‬رَ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ حُـَد ‪ٝ‬حَُ٘م ‪ ًَٝ‬حُو‪ٝ ّٜٞ‬حُٔ٘خكٔ‪ ٖ٤‬إٔ ‪٣‬لؼِ‪ٞ‬ح ر٘خ أٓ‪ٞ‬أ ٓٔخ كؼِ٘خ‪ٙ‬‬ ‫رؤٗلٔ٘خ‪َّٝ ،‬للا ـ ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ٬‬ـ هخٍ ُٖٔ ‪ ْٛ‬أًَّ ٓ٘خ ‪ٝ‬أطو‪ٝ ٠‬أٗزَ‪{ :‬هَُْ ‪ِ ْٖ ِٓ َٞ ُٛ‬ػ٘ ِي أَٗلُ ِٔ ٌُ ْ​ْ} [آٍ ػَٔحٕ‪.]165 :‬‬ ‫‪ ٖٓ - 2‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ُ٫‬ى‪ٛ‬خٍ حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حُؼَٔحٗ‪ ٖٓ ٢‬ؿ‪ َ٤‬طَٓ‪٤‬ن ك‪ِ٤٠‬ش (حُ‪ٜ‬يم) ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ‪ٖٓٝ ،‬‬ ‫أ‪ٓ ْٛ‬ظخ‪ َٛ‬حُ‪ٜ‬يم ‪ُٞٝ‬حُٓ‪ ٚ‬طلَٔ حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش رؤٍ‪٣‬ل‪٤‬ش ػٖ أػٔخُ٘خ‪ٌُٜٝ .‬ح ك٘لٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬إٔ َٗٓن ك‪ ٢‬طوخُ‪٤‬يٗخ‬ ‫حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬ك‪ ٢‬أػَحك٘خ ‪ٗٝ‬ظٔ٘خ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬حٗ‪٘​٘٤‬خ ٓ‪ُٜٞ‬ش ح‪٫‬ػظَحف رخُوطؤ‪ٝ ،‬ح‪ٓ٫‬ظؼيحى ُظلَٔ حُ٘ظخثؾ حُٔظَطزش ػِ‪ ٚ٤‬ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٔخ‬ ‫‪ٓ ٞٛ‬خثي حُ‪ ٖٓ ّٞ٤‬حُو‪ًِ٘ :ٍٞ‬خ ٓٔئ‪ًِ٘ٝ ،ٍٝ‬خ ٓو‪ٝ ،َ ِّٜ‬ػِ‪ ٠‬حُـٔ‪٤‬غ إٔ ‪ِٜ٣‬ق ٗئ‪ ،ٚٗٝ‬إ ‪ٌٛ‬ح حٌُ‪ٛ ّ٬‬ل‪٤‬ق ك‪٢‬‬ ‫ٓـِٔ‪ ٌُٖٝ ،ٚ‬حُظؼٔ‪ ْ٤‬حُِحثي ػٖ حُلي ‪ُ٣‬ل‪ ٢٠‬اُ‪ ٠‬ػٌْ حُٔطِ‪ٞ‬د؛ ك‪٤‬غ طٌ‪ ٕٞ‬حُٔل‪ِٜ‬ش حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ٓٔئ‪ٍٝ‬‬ ‫طٌٖٔ ٓلخٓزظ‪ .ٚ‬ػيّ طلي‪٣‬ي حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ػيّ حُو‪ٞ‬ف ٖٓ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬ع حُؼو‪ٞ‬رش‪ٝ ،‬ػيّ حُو‪ٞ‬ف ٖٓ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬ع حُؼو‪ٞ‬رش ‪٣‬ؼ٘‪٢‬‬ ‫حٓظَٔحٍ ح‪٧‬هطخء ‪ٝ‬حٓظللخُ‪ٜ‬خ‪ٍٝ ،‬رٔخ ًخٗض كَ‪٣‬ش حُظؼز‪ َ٤‬حُٔ٘‪٠‬ز‪ ٢‬ر‪ٞ٠‬حر‪ ٢‬حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ‪ ٢ٛ‬حَُ٘‪ ١‬ح‪ٓ٧‬خّ‬ ‫ٌُُي‪ .‬إ أؿ‪ٞ‬حء حٌُزض ‪ٝ‬حُو‪ ٫ َٜ‬طٔخػي أريحً ػِ‪ ٠‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬ح‪ٗ٧‬وخ‪ ٙ‬حُ٘ز‪٬‬ء ‪ ٫ٝ‬ط٘​٘جش ؿ‪٣ َ٤‬زخىٍ اُ‪ ٠‬حُو‪٣ٝ ،َ٤‬ظلَٔ‬ ‫ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش ٓخ ػَٔ‪َّٝ .‬للا حُٔ‪ٞ‬كن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪47‬‬

‫‪ - 15‬إرشاد األسئلة‬

‫ًِٔش (حُ٘‪٠ٜ‬ش) ٖٓ حٌُِٔخص ح‪ً٧‬ؼَ حٓظويحٓخ ً ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ حُٔؼخ‪َٛ‬س‪ٝ .‬ك‪٤٘٣ ٖ٤‬غ حٓظويحّ ًِٔش ػِ‪ٗ ٠‬طخم ‪ٝ‬حٓغ كبٗ‪ٜ‬خ‬ ‫طـظٌد حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔؼخٗ‪ٝ ٢‬حُي‪٫٫‬ص حُلَػ‪٤‬ش‪ٜ٣ٝ ،‬زق حُؼَٔ ػِ‪ٗ ّْ ُ ٠‬ؼغ طِي حُي‪٫٫‬ص ‪َٓٝ‬حؿؼظ‪ٜ‬خ ٖٓ ح‪ٍٞٓ٧‬‬ ‫حُٔ‪ٜٔ‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظ‪ٞ‬هق ػِ‪ًُ ٠‬ي حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪.‬‬ ‫ٗلٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪َ١ ٠‬ف ح‪ٓ٧‬جِش ٖٓ أؿَ اػخىس طلي‪٣‬ي حُظؼَ‪٣‬لخص ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص ‪ ٖٓٝ‬أؿَ ا‪ٟ‬خءس كو‪ ٍٞ‬حُٔ​ٔخٍٓش‬ ‫حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ًُ ًَٝ‬ي ٖٓ أؿَ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رؤٗ٘خ ٓخ ُ​ُ٘خ ٗؼَٔ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخٍ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪.‬‬ ‫إ ح‪ٓ٧‬جِش ‪٤ُٝ ٢ٛ‬يس حُظؤَٓ حُؼٔ‪٤‬ن‪ .‬حُظؤَٓ ‪ ٞٛ‬حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُظلٌ‪ َ٤‬أ‪ ١‬طِٔ‪ ٍٞٗ ٢٤‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ػِ‪ً ٠‬حط‪ٜ٣ ٢ً ٚ‬زق ػِ‪٠‬‬ ‫ىٍح‪٣‬ش أك‪ َ٠‬رٔ‪٬‬كظخط‪ٓٝ ٚ‬و‪٫ٞ‬ط‪.ٚ‬‬ ‫حُلوَ ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬جِش ٓ‪٤‬ؼ٘‪ ٢‬هطؼخ ً حُلوَ ك‪ ٢‬ح‪٩‬ؿخرخص ‪ ٕ٧‬حُٔ‪٣ٞ‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُٔطِ‪ٞ‬رش ٌَُ ٓ٘‪ٜٔ‬خ ‪ٝ‬حكيس‪ٝ .‬أٗؼَ أٗ٘خ ‪َ٤ٔٗ ٫‬‬ ‫اُ‪َ١ ٠‬ف حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٓ٧‬جِش ك‪ٓ ٍٞ‬خ ٗ٘ظَِّ ُ‪ ٚ‬ه٘‪٤‬ش إٔ ٗـي أٗلٔ٘خ ‪ٝ‬هي ك‪َٗٛٞ‬خ رؤٓجِش ‪ ٫‬أؿ‪ٞ‬رش ُ‪ٜ‬خ‪ .‬إ أ‪ ١‬كو‪٤‬وش‬ ‫‪ً ٢ٛ‬حص ‪١‬زوخص ٓظؼيىس‪ٝ ،‬إ حؿظَحف أ‪١ ١‬زوش ‪ٝ‬ك‪ٜ​ًٜ٘ ْٜ‬خ ‪ٝ‬ؿ‪َٛٛٞ‬خ ‪٣‬لظخؽ اُ‪ٓ ٠‬ؼخٍف ‪ٓٝ‬لخ‪ ْ٤ٛ‬أًؼَ طل‪ً٬٤ٜ‬‬ ‫‪ٝ‬ىهش‪ٝ ،‬إ رَحػظ٘خ ك‪َ١ ٢‬ف ح‪ٓ٧‬جِش طؼ٘‪ ٢‬أٗ٘خ ريأٗخ ٗظلْٔ حُطزوخص ح‪ً٧‬ؼَ ػٔوخ ً ك‪ٔٓ ٢‬خثَ حُظوِق ‪ٝ‬حُ٘‪ٜٝٞ‬‬ ‫حُل‪٠‬خٍ‪.١‬‬ ‫‪ٝ‬هي أىٍى حُٔؼوِ‪ ٕٞ‬رخُ‪ ِّْ ٜ‬حُيػ‪ٝ ١ٞ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪ًُ ٢‬ي ٌٓ٘ ‪ٝ‬هض ٓزٌَ؛ ك‪ٌٜ‬ح حٌُ‪ٞ‬حًز‪٣ ٢‬ؼوي ٓئطَٔحً ‪٤ٔٛٝ‬خ ً ك‪ٌٓ ٢‬ش‬ ‫حٌَُٔٓش‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظو‪ َ٤‬هي‪ٝ ّٝ‬ك‪ٞ‬ى ٖٓ ًَ أ‪ٛ‬وخع حُؼخُْ ح‪ ٖٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬أؿَ حُظيح‪ٝ ٍٝ‬حُظلخًَ ‪ٝ‬حُظٌحًَ ك‪ ٢‬ح‪ُٓ٧‬ش‬ ‫حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُظ‪٣ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ حُٔ​ِٔٔ‪ٝ .ٕٞ‬هي ٍأ‪ ٟ‬حُٔئطَٔ‪ًٔ- ٕٝ‬خ ٓـَ ًُي حَُؿَ ك‪ً ٢‬ظخر‪( ٚ‬أّ حُوَ‪ -)ٟ‬إٔ طظًَِ‬ ‫ٓيح‪٫ٝ‬ط‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬أؿ‪ٞ‬رش ُٔئحُ‪ ٖ٤‬أٓخٓ‪ٔٛ ٖ٤٤‬خ‪:‬‬ ‫حُٔئحٍ ح‪ٓ :ٍٝ٧‬خ حُؼَِ ‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حء حُظ‪ ٢‬طلظي رخ‪ٓ٧‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش كظ‪ ٠‬حٗظ‪ٜ‬ض اُ‪ ٠‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُظ‪ ٢ٛ ٢‬ك‪ٜ٤‬خ؟‬ ‫أٓخ حُٔئحٍ حُؼخٗ‪ ٢‬كوي ًخٕ‪ٓ :‬خ ح‪٧‬ى‪٣ٝ‬ش ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬ؿخص حُظ‪ ٢‬طلظخؿ‪ٜ‬خ ح‪ٓ٧‬ش كظ‪ ٠‬طزَأ ٖٓ أى‪ٝ‬حث‪ٜ‬خ؟‬ ‫‪ٝ‬رخُطزغ كوي ً​ًَ حُٔئطَٔ‪ًٔ- ٕٝ‬خ طو‪ َ٤‬حٌُ‪ٞ‬حًز‪ -٢‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُؼَِ‪ٛٝ​ٝ ،‬ل‪ٞ‬ح حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُؼ‪٬‬ؿخص‪ٝ .‬حٌُ‪٣ ١‬زؼغ‬ ‫ح‪ ٠ٓ٧‬ك‪ ٢‬حُ٘لْ إٔ ‪٣‬ظَ ٓؼظْ ٓخ ٗطَك‪ ٚ‬حُ‪ ٖٓ ّٞ٤‬أٓجِش‪ٓٝ ،‬خ ٗويٓ‪ ٖٓ ٚ‬ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬رش هَ‪٣‬زخ ً ؿيحً ٓٔخ ً​ًَط‪ ٚ‬حُ‪ٞ‬ك‪ٞ‬ى‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش هزَ ٓخ ‪٣ِ٣‬ي ػِ‪ ٠‬هَٕ ٖٓ حُِٓخٕ!!‬ ‫‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ هيٍط٘خ ػِ‪ ٠‬كْٔ ح‪ٓ٧‬جِش ‪ٝ‬حُِ٘حع ٖٓ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬رش ٓخ ُحُض ٓلي‪ٝ‬ىس‪.‬‬ ‫ٗلٖ ‪٘ٛ‬خ َٗ‪٣‬ي إٔ ٗطَف رؼ‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬جِش حُظ‪ٗ ٢‬ظٖ أٗ‪ٜ‬خ ٓظلَ‪ ٝ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ُ ٢‬ي‪٘٣‬خ ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬ظوخٍ ٖٓ ح‪٩‬ىٍحى حُؼخّ اُ‪٠‬‬ ‫اىٍحى أًؼَ ػٔوخ ً ‪ٝ‬أًؼَ طل‪:ً٬٤ٜ‬‬ ‫ ك‪ٗ ٖ٤‬ظليع ػٖ ٗ‪٠ٜ‬ش ح‪ٓ٧‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬ػٖ حُي‪ ٍٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬حٌُ‪ ٌٖٔ٣ ١‬إٔ طو‪ ّٞ‬ر‪ ،ٚ‬ك‪٣َٗ َٜ‬ي إٔ ٗلِّٖٔ ٓ‪ٞ‬حهؼ٘خ‬‫ىحهَ حُٔ٘ظ‪ٓٞ‬ش حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُٔخثيس‪ ،‬ك٘ظل‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حَُ٘‪ ١ٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُظ‪ٟٝ ٢‬ؼ‪ٜ‬خ حُـَد ٖٓ أٓش‬ ‫طٔظ‪ِٜ‬ي حُٔ٘ظـخص حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش اُ‪ ٠‬أٓش طٔ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬اٗظخؿ‪ٜ‬خ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬طيػ‪ ْ٤‬حُل‪٠‬خٍس حُلخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬طؼِ‪ ِ٣‬حٓظَٔحٍ‪ٛ‬خ ٓغ‬ ‫اٌٗخٍٗخ ُِو‪ٞ‬حػي حُظ‪ ٢‬هخٓض ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬اٌٗخٍٗخ ‪٧‬ىر‪٤‬خط‪ٜ‬خ ‪٣ٍِٓٝ‬خط‪ٜ‬خ؟‬ ‫ اًح ًخٕ ‪ٌٛ‬ح ؿ‪٬ٓ َ٤‬ثْ ُ٘خ ‪ٞ٣ ٚٗ٧‬هؼ٘خ ك‪ٞٗ ٢‬ع ٖٓ حُظ٘خه‪ ٞ‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ ،٢‬ك‪٣َٗ َٜ‬ي ا ً​ًح إٔ ٗئْٓ ك‪٠‬خٍس ؿي‪٣‬يس‬‫طلخً‪ ٢‬ك‪ ٢‬أ‪ُٜٞٛ‬خ ‪٘ٓٝ‬طِوخط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬أ‪ٛ‬يحك‪ٜ‬خ حُل‪٠‬خٍس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُظ‪ٟٝ ٢‬غ ُز٘ظ‪ٜ‬خ ح‪ٗ ٠ُٝ٧‬ز‪٘٤‬خ ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪-ِْٓٝ ٚ٤‬؟‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪48‬‬

‫ اًح ًخٕ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٞٛ‬حُٔو‪ٜٞ‬ى‪٣ َٛ ،‬ظْ ‪ٌٛ‬ح ك‪ ٢‬ظَ حٓظَٔحٍ حُل‪٠‬خٍس حُـَر‪٤‬ش‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬اٗ٘خء ك‪٠‬خٍس ٓ٘خكٔش طٔظِ‪ْٜ‬‬‫ػوخثي ‪ٓٝ‬زخىة ‪ٓٝ‬ؼ‪ٓ ً٬‬ـخ‪َ٣‬س ُٔخ ك‪ ٢‬حُل‪٠‬خٍس حُـَر‪٤‬ش؟ أ‪ ٝ‬إٔ حُٔو‪ٜٞ‬ى ‪ ٞٛ‬ى‪ٍٝ‬س ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش ؿي‪٣‬يس طؼْ حُؼخُْ‪ٌٕٞ٣ ،‬‬ ‫ُِؼَد ‪ٝ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ى‪ ٍٝ‬حَُ‪٣‬خىس ‪ٝ‬حُو‪٤‬خىس‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حُل‪٠‬خٍس حُظ‪٣َٗ ٢‬ي ُ‪ٜ‬خ إٔ طو‪ ُٖ ّٞ‬طو‪ ّٞ‬ا‪ ٫‬ػِ‪ ٠‬أٗوخ‪ٝ‬‬ ‫حُل‪٠‬خٍس حُـَر‪٤‬ش؟‬ ‫ حُو‪٤‬خٍ ح‪٣ ٍٝ٧‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ٘​٘ت ٗظٔخ ً ؿي‪٣‬يس ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حُظَر‪٣ٞ‬ش‬‫‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش؛ ‪ٓ ٕ٧‬خ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ ٗظْ طَحػ‪٤‬ش ٓ‪ٍٝٞ‬ػش ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص ؿ‪ً َ٤‬خف ُظٔ‪ َ٤٤‬ىكش حُل‪٤‬خس حُؼ‪٣َٜ‬ش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬رؼ‪ ٚ٠‬ؿ‪٬ٓ َ٤‬ثْ ‪ٛ ٫ٝ‬خُق‪ .‬ك‪ِٔٗ َٜ‬ي ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ُِو‪٤‬خّ ر‪ٌٜ‬ح حُؼَٔ حٌُز‪َ٤‬؟ ‪ ٖٓٝ‬أ‪ ٖ٣‬طٌ‪ ٕٞ‬حُزيح‪٣‬ش‪.‬‬ ‫أٓخ حُو‪٤‬خٍ حُؼخٗ‪ ٢‬كبٗ‪٣ ٚ‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حُٔطِ‪ٞ‬د ٓ٘خ ح‪ ٞٛ ٕ٥‬حُؼَٔ ػِ‪ٔ٣ِٛ ٠‬ش حُل‪٠‬خٍس حُـَر‪٤‬ش ‪ٛٝ‬يّ أًٍخٗ‪ٜ‬خ طٔ‪٤ٜ‬يحً‬ ‫ُظ٘‪٤٤‬ي ك‪٠‬خٍس آ‪٤ٓ٬‬ش طلَ ٓلِ‪ٜ‬خ‪ٝ .‬حُٔئحٍ حٌُ‪٣ ١‬طَف ٗلٔ‪٘ٛ ٚ‬خ ‪ٓ َٛ :ٞٛ‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح حُؼَٔ ٌٖٓٔ أّ أٗ‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ٍٞٓ٧‬‬ ‫ٗز‪ ٚ‬حُٔ​ٔظل‪ِ٤‬ش رخُ٘ٔزش اُ‪٘٤‬خ ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬ؿ‪َٗ٤‬خ؟‬ ‫ ‪ٝ‬ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ُِ ٌٖٔ٣ َٛ‬ؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬إٔ ‪٘​٘٣‬ت ك‪٠‬خٍس ٓ٘خكٔش أ‪ ٝ‬ري‪ِ٣‬ش ػٖ حُل‪٠‬خٍس حُـَر‪٤‬ش ‪ًَّ٘ٓ ٞٛٝ‬‬‫‪ُٞٓٝ‬ع ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٣ِ٣‬ي ػِ‪ ٠‬هٔ​ٔ‪ ٖ٤‬ى‪ُٝ‬ش؟ ‪ٝ‬رخُظخُ‪ ٢‬ك‪ ٌٕٞ٣ َٜ‬ػِ‪٘٤‬خ أ‪ ً٫ٝ‬إٔ ٗٔؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬ؿٔغ ًِٔظ‪ْٜ‬‬ ‫هزَ إٔ ٗلٌَ ك‪ ٢‬اٗ٘خء ك‪٠‬خٍس ري‪ِ٣‬ش أ‪٘ٓ ٝ‬خكٔش؟ ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬أ‪ ١‬كي ‪ ٌٖٔ٣‬حُو‪٤‬خّ ر‪ٌٜ‬ح ح‪ َٓ٧‬ك‪ ٢‬ظَ حُظوِق حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪ٕ٥‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬ظَ ح‪ٍ٫‬طزخ‪١‬خص حُ‪ٞ‬ػ‪٤‬وش حُوخثٔش ر‪ٓ ٖ٤‬ؼظْ حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬حُي‪ ٍٝ‬حُـَر‪٤‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ إ حُؼ‪٬‬هخص حُظـخٍ‪٣‬ش ر‪ٖ٤‬‬ ‫حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش أ‪ٟ‬ؼق رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُؼ‪٬‬هخص حُوخثٔش ر‪ٜ٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُي‪ ٍٝ‬حُـَر‪٤‬ش؟‬ ‫ ػِ‪٘٤‬خ رؼي ‪ٌٛ‬ح إٔ ٗظٔخءٍ‪ُٔ :‬خًح ُْ ٗٔظطغ ػزَ هَٕ ‪ٜٗٝ‬ق ٖٓ حُِٓخٕ حٓظ‪٤‬ؼخد حُظط‪ٍٞ‬حص حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظو٘‪٤‬ش‬‫‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬كيػض ك‪ ٢‬حُؼخُْ ٖٓ ك‪ُ٘ٞ‬خ‪ٓٝ ،‬خ حُؼ‪ٞ‬حَٓ حُظ‪ ٢‬أىص اُ‪ ٠‬روخث٘خ ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُل‪٠‬خٍس ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ إٔ‬ ‫ٌٗ‪ ٕٞ‬ك‪ُ ٢‬ـظ‪ٜ‬خ؟‬ ‫‪ً َٛ‬خٕ ًُي رٔزذ رؼيٗخ ػٖ ح‪ّ٬ٓ٩‬؟ أ‪ً ٝ‬خٕ رٔزذ ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ‪ٝ‬طآَٓ‪ ٙ‬ػِ‪٘٤‬خ؟ أ‪ً ٝ‬خٕ رٔزذ ػيّ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬ك٘خ ٖٓ حُـَد‬ ‫ٓ‪ٞ‬هق حُظِٔ‪ ٌ٤‬حُ٘ـ‪٤‬ذ ًٔخ كؼِض حُ‪٤‬خرخٕ؟ أ‪ً ٝ‬خٕ رٔزذ طٔ​ٌٔ٘خ رؼخىحص ‪ٝ‬طوخُ‪٤‬ي رخُ‪٤‬ش ‪ٍٝٞٓٝ‬ػش ػٖ ػ‪ ٍٜٞ‬ح‪ٗ٫‬لطخ‪١‬؟‬ ‫اًح ًخٕ حُـ‪ٞ‬حد إ ‪ٝ‬حكيحً ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ ٞٛ‬حُٔزذ كٌ‪٤‬ق ‪٣‬ظْ حُظـِذ ػِ‪ٚ٤‬؟ ‪ٝ‬اًح ًخٗض ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬زخد طوق ٓـظٔؼش ‪ٍٝ‬حء ٓخ ٗلٖ‬ ‫ك‪ ،ٚ٤‬كٔخ ‪ٓ ًَ ُٕٝ‬زذ ٓ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬طؼؼَ حُ٘‪٠ٜ‬ش؟‬ ‫ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ً‪٤‬ق ‪٘​ٌ٘ٔ٣‬خ إٔ ٗؼْٔ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬جِش ‪ٝ‬أٗزخ‪ٜٛ‬خ‪٤ًٝ ،‬ق ‪ ٌٖٔ٣‬ا‪ٜ٣‬خٍ ٓخ ‪٣‬ظزِ‪ ٖٓ ٍٞ‬أؿ‪ٞ‬رش ػِ‪ٜ٤‬خ ػِ‪ ٠‬أٓش‬ ‫طٌَ٘ حُ‪ ّٞ٤‬أًؼَ ٖٓ هْٔ ٌٓخٕ حُؼخُْ؟‬ ‫ُْ أٍى ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُظٔخإ‪٫‬ص رؼغ حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬حُيكغ ك‪ ٢‬حطـخ‪ٓ ٙ‬ـِن‪ٝ ،‬اٗٔخ أٍىص إٔ أ‪ٟٝ‬ق إٔ ٓخ ٗظ٘‪ ٚ‬ري‪٤ٛ‬خ ً ‪٫ ً٬ٜٓٝ‬‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬ىحثٔخ ً ًٌُي‪.‬‬ ‫( ‪)2 / 2‬‬ ‫ً​ًَص ك‪ ٢‬حُٔوخُش حُٔخروش إٔ ك‪ ٢‬آٌخٗ٘خ ؿؼَ ح‪ٓ٧‬جِش حُظ‪ِٗ ٢‬و‪ٜ٤‬خ ػِ‪ ٠‬أٗلٔ٘خ ٓلخط‪٤‬ق ُِل‪ٝ ْٜ‬أى‪ٝ‬حص ‪٣٩‬وخظ حُ‪ٞ‬ػ‪.٢‬‬ ‫‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُٔ​ٔ‪َ٤‬س حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُزلؼ‪٤‬ش طؼظٔي ىحثٔخ ً ػِ‪ ٠‬كًَش ؿيُ‪٤‬ش ٓٔظَٔس ر‪ ٖ٤‬حُظلي‪٣‬خص ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُ‪ٜ‬خ‪ .‬حُظلي‪٣‬خص‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طظزي‪ ٟ‬ك‪ ٢‬أٌٗخٍ ٖٓ ح‪ٓ٧‬جِش ‪ٝ‬حُظٔخإ‪٫‬ص‪ٝ .‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُ‪ٜ‬خ طظزي‪ ٟ‬ك‪ٓ ٢‬لخ‪٫ٝ‬ص حًظ٘خف ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬رش حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش‬ ‫ُ‪ٜ‬خ‪ٝ .‬إ ًَ هط‪ٞ‬س ‪٣‬وط‪ٛٞ‬خ حُؼِْ ٗل‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬خّ ط٘ط‪ ١ٞ‬ك‪ ٢‬أػٔخه‪ٜ‬خ ػِ‪َ١ ٠‬ف ٖٓ ح‪ٓ٧‬جِش ‪َ١ٝ‬ف آهَ ٖٓ ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬رش‪.‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح كزؼي ًَ ؿ‪ٞ‬حد ‪٘ٛ‬خى ٓئحٍ ؿي‪٣‬ي‪ ٖٓٝ .‬ه‪ ٍ٬‬ؿيُ‪٤‬ش حُٔئحٍ ‪ٝ‬حُـ‪ٞ‬حد طَطو‪ ٢‬حُٔؼَكش ‪ٝ‬طظٌ٘ق ٖٓ٘ َّللا ‪-‬‬ ‫طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬حُوِن‪٣ٝ ،‬ظلَّٖٔ حُل‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬كًَش كِ​ِ‪٤ٗٝ‬ش ‪ٛ‬خػيس‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪49‬‬

‫حُٔ٘طن ‪٣‬و‪ ٢٠‬إٔ ٗطَف أ‪ ً٫ٝ‬ح‪ٓ٧‬جِش حٌُزَ‪ ،ٟ‬ػْ ٗظيٍؽ ٗل‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬جِش حُ‪ٜ‬ـَ‪ٝ .ٟ‬ك‪ٓ ٢‬ـخٍ حُظوِق ‪ٝ‬حُ٘‪٘ٛ ٜٝٞ‬خى‬ ‫ٓئح‪ً ٕ٫‬ز‪َ٤‬حٕ ‪ًٔ-‬خ ٓزن إٔ أَٗص‪ -‬ح‪ُٔ :ٞٛ ٍٝ٧‬خًح طوِق حُٔ​ِٔٔ‪ٕٞ‬؟ أ‪ُٔ ٝ‬خًح طوَِّق حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ،ٕٞ‬طويّ ؿ‪َْٛ٤‬؟‬ ‫‪ٝ‬حُٔئحٍ حُؼخٗ‪ٓ :٢‬خ حٌُ‪ ١‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗو‪ ّٞ‬ر‪ ٖٓ ٚ‬أؿَ حُ٘‪ ٜٝٞ‬رخ‪ٓ٧‬ش؟ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ‪ ٖ٣ٌٛ‬حُٔئحُ‪ُ ٖ٤‬ي‪٘٣‬خ رلَ ٖٓ ح‪ٓ٧‬جِش‬ ‫حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س‪ٝ .‬أػظوي إٔ ػِ‪٘٤‬خ كظ‪٘ٗ ٠‬ؼْ رو‪َ٤‬حص حُظٔخإٍ كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗـؼَ ٓ٘‪ ٚ‬ػ٘‪َٜ‬حً ٓ‪ٜٔ‬خ ً ك‪ ٢‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُـ‪ ٞ‬ح‪١َٓ٧‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص ‪ٝ‬حُـ‪ ٞ‬حُظؼِ‪ ٢ٔ٤‬ك‪ ٢‬حُٔيحٍّ‪ٝ .‬كظ‪٣ ٠‬ظْ ٗ‪٢‬ء ٖٓ ًُي ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬وز‪ ٍٞ‬كبٗ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪٤ٗ ٠‬ج‪ٖ٤‬‬ ‫أٓخٓ‪:ٖ٤٤‬‬ ‫‪ -1‬هيٍ ٓ‪٬‬ثْ ٖٓ حُلَ‪٣‬ش حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼِٔ‪٤‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ طلخ‪ ٍٝ‬ؿ‪ٜ‬خص ػي‪٣‬يس ا‪ٟ‬لخء ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ ح‪٫‬طٔخم حٌُِ٘‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهغ‬ ‫حُٔخثي‪ٝ ،‬ح‪٣٩‬لخء رخُظخُ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬إٔ ٓخ ‪ ٞٛ‬هخثْ ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ ٢‬أ‪ ٝ‬ح‪٣٩‬لخء رؤٗ‪ ْ٤ُ( ٚ‬ك‪ ٢‬ح‪ٌٓ٩‬خٕ أريع ٓٔخ ًخٕ)‪ٝ .‬حُظٔخإٍ ‪ٌَٔ٣‬‬ ‫ًُي ح‪٫‬طٔخم‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رؼيّ ح‪ً٫‬ظٔخٍ ‪ٝ‬إٔ حٌُٔخٍ ٗ‪٢‬ء َٗ‪٘ٗٝ ٚٓٝ‬خ‪٤ٗ ْ٤ُٝ ،ِٙٛ‬جخ ً ٗٔظل‪ ًٞ‬ػِ‪ٝ .ٚ٤‬حُظٔخإٍ أىحس ٓ‪ٜٔ‬ش ػِ‪٠‬‬ ‫‪٣َ١‬ن حُٔؼ‪ٗ ٢‬ل‪ ٞ‬طِي حُٔ٘خ‪ِٛ‬س‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ُ٘ ٕ٥‬طَف رؼ‪ ٞ‬حُظٔخإ‪٫‬ص حُـِث‪٤‬ش ٓغ ً​ًَ رؼ‪ٓ ٞ‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪ ٌَِّ ٘٣‬اؿخرخص ُ‪ٜ‬خ‪:‬‬ ‫ ُٔخًح كويص ًِٔش (ح‪٧‬ه‪ٞ‬س ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش) ٍ‪ٗٝ‬و‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬ىٍؿش طٌخى ط‪ٜ‬زق ٓؼ‪ٜ‬خ هخُ‪٤‬ش ٖٓ أ‪ٕٞٔ٠ٓ ١‬؟!‬‫‪ٌٛ ٕ٧ َٛ‬ح ‪ ٞٛ‬حُ٘‪٢‬ء حُطز‪٤‬ؼ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ظَ طلظق حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ٜ‬خُق حُوخ‪ٛ‬ش؟ أ‪ ٕ٧ ٝ‬ط‪َٗ٣ٜٞ‬خ ُٔؼ٘‪( ٠‬ح‪٧‬ه‪ٞ‬س) ًخٕ‬ ‫‪٘٣‬ظَٔ ىحثٔخ ً ػِ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ حُٔزخُـش؟ أ‪ ٝ‬إٔ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ليع رٔزذ ‪ٟ‬ؼق حَُحرطش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٢‬‬ ‫كخٗؼٌْ ػِ‪ ٠‬حُٔ٘خػَ ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حهق حُ٘ؼز‪٤‬ش؟ أ‪ ٝ‬إٔ حُٔزذ حُلو‪٤‬و‪٣ ٢‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ح‪ٌٗ٫‬لخء ػِ‪ ٠‬حٌُحص حُوطَ‪٣‬ش حٌُ‪٘ٗ ١‬خ‪ٛ‬ي‪ٙ‬‬ ‫حُ‪ ّٞ٤‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُؼخُْ ح‪٢ٓ٬ٓ٩‬؟ أ‪ ٝ‬إٔ حُٔزذ ‪ ٌٖٔ٣‬ك‪ٟ ٢‬ؼق ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٟٝ‬ؼق ح‪ُ٫‬ظِحّ ك‪٤‬غ ‪ٓ ٫‬ؼ٘‪٨ُ ٠‬ه‪ٞ‬س‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ ٢‬ظَ ‪ ٖٛٝ‬ح‪ٓ٧‬خّ حٌُ‪ ١‬طو‪ ّٞ‬ػِ‪ٚ٤‬؟ أ‪ ٝ‬إٔ كٔخٓ‪٤‬ظ٘خ ٗل‪ ٞ‬حُظ٘‪ٞ‬ع حُؼوخك‪ ٢‬ػخُ‪٤‬ش‪ٔٓ ،‬خ ‪ٔ٣‬زذ ُ٘خ حُ٘ل‪ٖٓ ٍٞ‬‬ ‫رؼ‪٘٠‬خ رٔزذ ٓخ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ ه‪٤ٜٛٞ‬خص ‪ٝ‬أٗٔخ‪٤ًِٞٓ ١‬ش؟‬ ‫ ُٔخًح ٗـي حُلٔخى ح‪٩‬ىحٍ‪ ١‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ حُز‪٬‬ى ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓظل٘‪٤‬خ ً اُ‪ ٠‬كي أٗ‪ ٚ‬أ‪ٛ‬زق ‪ٝ‬رخء ٓظ‪٘١ٞ‬خً؟ ‪ُٔٝ‬خًح طؼـِ ٓؼظْ‬‫حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػٖ اؿَحء حٗظوخرخص ِٗ‪ٜ٣‬ش طؼٌْ اٍحىحص حُ٘خّ ‪ٝ‬حهظ‪٤‬خٍحط‪ٓ ْٜ‬غ إٔ حُٔلظَ‪ ٝ‬ك‪َ٣ ٖٓ ًَ ٢‬ؿ‪َّ ٞ‬للا‬ ‫‪٣ٝ‬و٘‪ ٠‬ػوخر‪ ٚ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػِ‪ ٠‬ه‪٬‬ف ًُي؟ ‪ٌٛ َٛ‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬أٗ٘خ أهلو٘خ ك‪ ٢‬آٍخء طوخُ‪٤‬ي اىحٍ‪٣‬ش طلظَّ حُِ٘ح‪ٛ‬ش ‪ٝ‬طـَِّ ّ‬ ‫حُوَ‪ٝ‬ؽ ػِ‪ ٠‬حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُٔخٍ‪٣‬ش؟ أ‪ ٝ‬إٔ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ٍٝ ٠‬حٓذ ػ‪ٜٞ‬ى ح‪ٗ٫‬لطخ‪ ١‬ك‪٤‬غ حُ‪ُٜٞ‬ش ُِو‪ٝ ١ٞ‬حُ‪ٜٞ‬حٕ‬ ‫ُِ‪٠‬ؼ‪٤‬ق؟ أ‪ ٝ‬إٔ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪٘ٛ ٠‬خٗش حُظَر‪٤‬ش حُُِٔ٘‪٤‬ش ك‪ٔٓ ٢‬خثَ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُ‪ٞ‬حؿذ ‪ٝ‬أىحء حُلو‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُو‪ٞ٠‬ع َُأ‪١‬‬ ‫ح‪٧‬ؿِز‪٤‬ش ك‪ٔ٤‬خ ‪ ٖٓ ٞٛ‬هز‪ َ٤‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى؟ أ‪ ٝ‬أٗ‪٣ ٚ‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُؼو‪ٞ‬رخص حَُحىػش ٌَُ ٖٓ ‪ٔ٣‬خٍّ حُظِ‪٣ٝ ،َ٣ٝ‬ؤهٌ‬ ‫حَُٗ‪ٞ‬س؟ أ‪ ٝ‬إٔ ًُي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬هِش حُوي‪ٝ‬حص حُظ‪ ٢‬طويّ ٗٔخًؽ ٍك‪٤‬ؼش ك‪ ٢‬حُِ٘ح‪ٛ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش حُٔخُ‪٤‬ش؟ أ‪ٓ ٝ‬خًح‪...‬؟‪.‬‬ ‫ ُٔخًح أهلو٘خ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ك‪ ٢‬طلز‪٤‬ذ حُ٘خٗجش ُِوَحءس ‪ٝ‬حٌُظخرش‪ ،‬كخ‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ​ِْٔ حُ‪٣ ٫ ّٞ٤‬وَأ ‪-‬ك‪ ٢‬حُٔظ‪-٢ٓٞ‬‬‫أًؼَ ٖٓ ٓض ىهخثن‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪٣ ٖ٤‬وَأ حُلَى ك‪ ٢‬حُي‪ ٍٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش ‪٤ٓٞ٣‬خ ً ٓخ ٓؼيُ‪ ٚ‬ػٔخٗ‪ٝ ٢‬ػ‪٬‬ػ‪ ٕٞ‬ىه‪٤‬وش؟!‬ ‫‪ٌٛ َٛ‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ر‪٬‬ء حُظوِق حُؼخّ حٌُ‪ٗ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٚ٤‬ك‪٤‬غ ُْ طٔظطغ حُٔ‪٤‬خٓخص حُٔوظِلش حػظٔخى حُؼِْ ٓيه‪ُِٞٔ٘ ً٬‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء ‪ٝ‬كَ حٌُٔ٘‪٬‬ص؟ أ‪ ٝ‬إٔ ًُي ‪٣‬ظطِذ ػ٘خ‪٣‬ش هخ‪ٛ‬ش ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص ‪ٝ‬حُٔيحٍّ‪ٝ ،‬طِي حُؼ٘خ‪٣‬ش ؿ‪ٌ٘ٔٓ َ٤‬ش ك‪ ٢‬ظَ‬ ‫حُىكخّ حُل‪ ٍٜٞ‬حُيٍحٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ظَ حٗظ٘خٍ ح‪٤ٓ٧‬ش ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬رخء ‪ٝ‬ح‪ٜٓ٧‬خص‪ٝ​ٝ ،‬ؿ‪ٞ‬ى ٓٔظ‪ٓ ٟٞ‬ظيٕ ؿيحً ٖٓ حُظل‪َ٤ٜ‬‬ ‫حُٔؼَك‪٢‬؟ أ‪ ٝ‬إٔ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ؿِزش حُِ٘ػش حُظـخٍ‪٣‬ش ػِ‪ ٠‬ك‪٤‬خط٘خ حُؼخٓش‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ُِ٣‬و‪ ٠‬ك‪ٍٝ ٢‬ع حُطخُذ إٔ حُيٍحٓش‬ ‫ُِ٘ـخف‪ٝ ،‬حُ٘ـخف ُِ٘‪ٜ‬خىس‪ٝ ،‬حُ٘‪ٜ‬خىس ُِ‪ٞ‬ظ‪٤‬لش‪ٝ ،‬حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬لش ٖٓ أؿَ حُٔخٍ‪ٝ ،‬حُٔخٍ ٖٓ أؿَ حُٔظؼش ‪ٝ‬حَُكخ‪٤ٛ‬ش‪ٔٓ ،‬خ ‪٘٣‬ـغ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔؼ‪ُِ ٢‬ل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ـخف رؤىٗ‪ ٠‬ؿ‪ٜ‬ي ٌٖٓٔ؟‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪50‬‬

‫ ُٔخًح ٗـي إٔ ٓؼظْ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬كوَحء أ‪ ٝ‬طلض ه‪ ٢‬حُلوَ ٓغ حػظوخىٗخ أٗ٘خ ٗٔظِي أك‪ٜ٘ٓ َ٠‬ـ‪٤‬ش ُِظؼخَٓ ٓغ حُٔخٍ‬‫‪ٝ‬حٓظؼٔخٍ‪ٝ ٙ‬ط٘ٔ‪٤‬ظ‪ٚ‬؟ ‪ٓ َٛ‬زذ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٞٛ‬حُـ‪ َٜ‬حُ‪٠‬خٍد أ‪٘١‬خر‪ ٚ‬ك‪ُٓ ٢‬خٕ ‪ ٌَ٘٣‬حُؼِْ ٗ‪٤‬جخ ً ؿ‪٣َٛٞ‬خ ً ك‪ ٢‬ػَحء ح‪ْٓ٧‬؟ أ‪ٝ‬‬ ‫إٔ حُٔزذ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬كوَ حُز‪٤‬جش ‪ٝ‬هِش حُٔ‪ٞ‬حٍى؟ أ‪ ٝ‬إٔ حُٔزذ حُـ‪ ٌٖٔ٣ ١َٛٞ‬ك‪ٞٓ ٢‬ء اىحٍس حُٔ‪ٞ‬حٍى حُٔظخكش ‪ٝ‬طزي‪٣‬ي‬ ‫حُؼَ‪ٝ‬حص؟ أ‪ ٝ‬إٔ ًُي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ح‪٩‬هلخم ك‪ ٢‬اهخٓش ٓئٓٔخص ‪َٝ٘ٓٝ‬ػخص ‪٘ٛ‬خػ‪٤‬ش ًزَ‪ ٟ‬طئ ّٖٓ ٓخ ‪٣‬لظخؿ‪ ٚ‬حُ٘زخد ٖٓ‬ ‫كَ‪ ٙ‬ػَٔ؟ أ‪ ٝ‬إٔ ًُي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ػيّ ٓ‪ٞ‬حًزش هط‪ ٢‬حُظ٘ٔ‪٤‬ش ُِ​ِ‪٣‬خىس حٌُٔخٗ‪٤‬ش؟ أ‪ ٝ‬إٔ ٓزذ ًُي ‪ ٞٛ‬كوي ٍ‪ٝ‬ف حُٔزخىٍس‬ ‫ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬كِ‪ ٍٞ‬حُظ‪ٞ‬حًَ ك‪ٓ ٢‬لَ حُظ‪ٝ ًَٞ‬حُل‪ ٠ٟٞ‬ك‪ٓ ٢‬لَ حُظ٘ظ‪ٝ ْ٤‬ح‪ٗ٫‬لَحف ك‪ٓ ٢‬لَ ح‪ٓ٫‬ظوخٓش‪.‬‬ ‫إ ‪٘ٛ‬خى حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٓ٧‬جِش ح‪ٟ٩‬خك‪٤‬ش ك‪ٓ ًَ ٍٞ‬خ ً​ًَ ‪ٝ‬ك‪ ٍٞ‬ؿ‪ٔٓ َٙ٤‬خ ُْ ًٌَٗ‪٘ٛٝ .ٙ‬خى أ‪٠٣‬خ ً حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬رش‬ ‫حُٔلظِٔش‪.‬‬ ‫‪ٞٔ٣ ٫ٝ‬ؽ ك‪ ٢‬حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طلٔ‪ َ٤‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حٌُزَ‪ ٟ‬رؼخَٓ ‪ٝ‬حكي‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ هِق ًَ ٌِٓ٘ش ٖٓ حٌُٔ٘‪٬‬ص‬ ‫حُظ‪ٗ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ ػيىحً ٖٓ ح‪ٓ٧‬زخد حُٔظ٘‪ٞ‬ػش‪ٝ .‬ك‪ٗ ٖ٤‬ظؤًي ٖٓ ًُي كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلخ‪ٓ ٍٝ‬ؼَكش ‪ٓ ًَ ُٕٝ‬زذ ٖٓ طِي‬ ‫ح‪ٓ٧‬زخد‪ٓٝ ،‬ؼَكش أ‪٣ُٞٝ‬خص حُٔؼخُـش ‪ٝ‬رْ طٌ‪ ٕٞ‬حُزيح‪٣‬ش‪َّٝ .‬للا حُ‪ٜ‬خى‪.١‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪51‬‬

‫‪ - 16‬المنادة الفكرٌة‬ ‫ُ‪ٝ‬ى َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬أؿٔخٓ٘خ رـ‪ٜ‬خُ ُِٔ٘خػش‪ٔ٣ ،‬خػي‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬حُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬آُ‪٤‬ش ػِٔ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ػِ‪٤ٛ ٠‬خٗظ‪ٜ‬خ ٖٓ حُ‪ٞ‬حكيحص‬ ‫ح‪٧‬ؿ٘ز‪٤‬ش حُظ‪ُٜ ٌٖٔ٣ ٢‬خ إٔ ط‪ ََّ ٠‬ر‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬طو‪ ٢٠‬ػِ‪ٓ٬ٓ ٠‬ظ‪ٜ‬خ‪ٝ .‬ؿ‪ٜ‬خُ حُٔ٘خػش ُي‪ ٟ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ه‪ ١ٞ‬اُ‪ ٠‬كي ٓي‪،ٖٛ‬‬ ‫كخُـٔي رٔزذ ًُي حُـ‪ٜ‬خُ ‪٣‬ظَ ‪٣‬وظخ ً ك‪٤‬خٍ ٓخ ‪٣‬يهَ ك‪٤ٔٗ ٢‬ـ‪ٜٔٓ ٚ‬خ ‪١‬خٍ حُِٓخٕ‪ ،‬كخٌُ‪ ١‬طٍُِع ُ‪٤ًِ ٚ‬ش ‪ٓ -‬ؼ‪٣ - ً٬‬ظَ‬ ‫ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ؤهٌ أى‪٣ٝ‬ش ُظؼز‪ ٢٤‬حُٔ٘خػش ك‪ ٢‬حُـْٔ ٓي‪ ٟ‬حُل‪٤‬خس!‪.‬‬ ‫ٗلٖ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُلٌَ‪ ١‬ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬ؿ‪ٜ‬خُ ٓ٘خػش ٓٔخػَ ٖٓ أؿَ كٔخ‪٣‬ش كٌَ ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ حُظيٓ‪ ٖٓٝ ،َ٤‬أؿَ اروخث‪ٚ‬‬ ‫ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُ٘​٘خ‪ ١‬حٌُٔخكت ُِظلي‪٣‬خص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حؿ‪ٜ٘‬خ‪ٝ .‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ َِّْٗٔ ٌٓ٘ حُزيح‪٣‬ش رؤٗ٘خ ُٖ ٗل‪ َٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ظخّ ُلٔخ‪٣‬ش‬ ‫طلٌ‪َٗ٤‬خ ‪ٝ‬أكٌخٍٗخ ًخُ٘ظخّ حٌُ‪ّٝ ُ ١‬ى َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ -٠‬ر‪ ٚ‬أؿٔخٓ٘خ‪ ،‬ك‪ٌٜ‬ح ‪ٛ‬زش طخٓش ًخِٓش‪ .‬أٓخ ٓخ ٓ٘‪ َٜ‬اُ‪ ٚ٤‬رخؿظ‪ٜ‬خىٗخ كبٗ‪ٚ‬‬ ‫ؿ‪ٜ‬ي رَ٘‪ ١‬ك‪ٗ ًَ ٚ٤‬وخث‪ ٚ‬حُزَ٘ ‪ ًَٝ‬أٌٗخٍ ه‪ٝ .ٍْٜٛٞ‬اٗٔخ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬أك‪ٓ َ٠‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٝ .ٚ٤‬اًح‬ ‫طؤِٓ٘خ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُو‪٤٠‬ش ‪ٝ‬ؿيٗخ أٗ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬ك‪ ْٜ‬أٓ‪ٝ ٍٞ‬حُؼَٔ ر‪ٜ‬خ‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ كٌٍ أٓ‪ٝ ٍٞ‬حؿظ٘خر‪ٜ‬خ‪ُٝ .‬ؼِ‪ ٢‬أطليع‬ ‫ك‪ٝ ٌٙٛ ٢‬طِي رٔخ ‪٣‬وَ​َّد ‪ ٌٙٛ‬حُو‪٤٠‬ش اُ‪ ٠‬ح‪ًٛ٧‬خٕ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٬ٓ ٞ‬ثْ‪.‬‬ ‫أ‪ :ً٫ٝ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظ‪٘٣ ٢‬زـ‪ ٢‬حٓظ‪٤‬ؼخر‪ٜ‬خ‪:‬‬ ‫إ حُلٌَ ح‪ ٞٛ ٢ٓ٬ٓ٩‬ػزخٍس ػٖ ٓـٔ‪ٞ‬ػش حَُإ‪ٝ ٟ‬حُظلي‪٣‬يحص ‪ٝ‬حُطَ‪ٝ‬كخص ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خىحص حُظ‪ ٢‬ط‪ َٛٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ حُؼوَ‬ ‫حُٔ​ِْٔ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حٗظـخُ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘‪ٝ ٜٙٞ‬ح‪٧‬كٌخّ ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬خص حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ًُٝ ،‬ي رـ‪٤‬ش حٓظ‪٤‬ؼخد حُ‪ٞ‬حهغ‬ ‫حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ٝ ٢‬ح‪ٍ٫‬طوخء ر‪ٝ ٚ‬كَ ٌٓ٘‪٬‬ط‪ٝ .ٚ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ ٢ٛ‬ػَٔحص ط٘ـ‪ َ٤‬حُؼوَ‪ ٢ٛٝ ،‬أٗز‪ ٚ‬رخُِريس حُظ‪٣ ٢‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ٜ٤‬خ‬ ‫حُل‪٬‬ف ك‪٣ ٖ٤‬و‪ ّٞ‬رو‪ ّٞ‬حُِزٖ‪ٝ .‬حُظلٌ‪ًُ ٞٛ َ٤‬ي حُو‪ ّٞ‬حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬ػو‪ُ٘ٞ‬خ ُٔـٔ‪ٞ‬ػش ٓخ ِٗٔي ٖٓ ٓزخىة ‪ٗٝ‬ؼَف ٖٓ‬ ‫ٗ‪ٞ‬حٓ‪ٓٝ ٖ٘ٓٝ ْ٤‬ؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص ٓؼَك‪٤‬ش‪ .‬اٗ‪ ٚ‬رؼزخٍس أهَ‪ ٟ‬حٗط‪٬‬م ٖٓ ٓؼِ‪ ٖٓ ّٞ‬أؿَ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٓ ٠‬ـ‪.ٍٜٞ‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى إٔ اكخ‪١‬ش ػو‪ُ٘ٞ‬خ رٔخ ٗؼ ّي‪ٓ ٙ‬ؼِ‪ٓٞ‬خ ً ٖٓ ٓزخىة ‪ٓٝ‬ؼخٍف‪ ...‬طظَ اكخ‪١‬ش ٗخه‪ٜ‬ش ‪ٝ‬هخ‪َٛ‬س‪ًٔ ،‬خ إٔ‬ ‫حُـ‪ٜٞ‬ى حُؼوِ‪٤‬ش حُظ‪ٗ ٢‬زٌُ‪ٜ‬خ ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬حُظ‪ َٛٞ‬اُ‪ ٠‬رِ‪ٍٞ‬س ٍإ‪ٓٝ ٟ‬لخ‪ ْ٤ٛ‬ؿي‪٣‬يس طظَ ‪ ٢ٛ‬ح‪٧‬هَ‪ٔٗ ٟ‬ز‪٤‬ش ك‪ ٢‬حًظٔخُ‪ٜ‬خ‬ ‫‪٠ٗٝ‬ـ‪ٜ‬خ؛ ٓٔخ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِٔ‪٤‬خص ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪٣‬ـذ إٔ طظَ ٓٔظَٔس؛ ‪ٜٗ٧‬خ ُٖ طزِؾ ك‪ ٢‬أ‪ ٖٓ ّٞ٣ ١‬ح‪٣٧‬خّ حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حٌُ‪١‬‬ ‫‪٘٣‬وطغ ػ٘ي‪ ٙ‬حُـيٍ‪ٝ ،‬طظ‪ َٜ‬ك‪ ٚ٤‬حُلوخثن ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ً ٞ‬خَٓ‪٣ٝ .‬ؼ٘‪ٌٛ ٢‬ح أ‪٠٣‬خ ً ٗ‪٤‬جخ ً آهَ ‪ ٞٛ‬طلخ‪ٝ‬ص ح‪ٍ٥‬حء ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خىحص‬ ‫حُظ‪٘ٓ ٢‬ظ‪ َٛٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ‪ٌٛٝ .‬ح حُظلخ‪ٝ‬ص ٗخطؾ ٖٓ طلخ‪ٝ‬ص اىٍحً٘خ ُـ‪ َٛٞ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬ط٘ظـَ ػِ‪ٜ٤‬خ ػو‪ُ٘ٞ‬خ‪ ٖٓٝ ،‬طلخ‪ٝ‬ص‬ ‫ػِٔ‪٤‬خص حُظلٌ‪ َ٤‬حُظ‪ٗ ٢‬و‪ ّٞ‬ر‪ٜ‬خ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ِٔٗ ٫‬ي ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬ـؼِ‪ٜ‬خ ٓ‪ٞ‬كيس ‪ٓٝ‬ظـخٗٔش‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ كبٕ حطلخم حُ٘خّ ك‪٢‬‬ ‫حُلَ‪ٝ‬ع ‪ ٝ‬حُـِث‪٤‬خص ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬أريحً ك‪ِ٤٠‬ش أ‪٤ٗ ٝ‬جخ ً ‪ُ٣‬طٔؤٕ اُ‪ .ٚ٤‬اٗ‪٣ ٚ‬يٍ ػِ‪ ٠‬إٔ حُؼو‪ ٍٞ‬ط‪ٞ‬هلض ػٖ حُؼَٔ ُظوق ػِ‪٠‬‬ ‫أٍ‪٤ٟ‬ش ٓ٘ظًَش ٖٓ حُظ‪ٝ ٢ٗ٬‬حُؼيّ كخُل‪٤‬خس ىحثٔخ ً ٓظ٘‪ٞ‬ػش ‪َّٗٞ ِٓٝ‬ش ‪ .‬أٓخ حٌُٔ‪ٝ ٕٞ‬حُٔ‪ٞ‬ص ك‪٢ٗ ٜٞ‬ء ‪ٝ‬حكي رب‪٬١‬م‪.‬‬ ‫‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ كبٕ ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ حُٔزخىة ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حػي حٌُزَ‪٣ ٟ‬ؼز َّ ىحثٔخ ً ػٖ ك‪٣ٞ٤‬ش كٌَ‪٣‬ش‪ٗ ،‬لٖ ك‪ ٢‬أْٓ حُلخؿش اُ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬ػِ‪٘٤‬خ ىحثٔخ ً إٔ ٗٔؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬ؿؼَ حُو‪٬‬ف ‪٣‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ ٍٞٛ‬ػوِ‪٤‬ش ‪َٗٝ‬ػ‪٤‬ش ٓؼظزَس ‪ٓٝ‬ؼظَف ر‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫ًٔخ إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ٘ـغ حُل‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُ٘وي حُٔئ‪ٝ َ١‬حُٔلِ‪ ٠‬رخ‪٧‬ىد ‪ٝ‬حُوِن ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حَُك‪٤‬غ‪ ،‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُظـَ‪٣‬ق ‪ٝ‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خّ‬ ‫‪ٓٝ‬لخٓزش حُ٘خّ ػِ‪ٞٗ ٠‬ح‪٣‬خ‪ ٖٓٝ .ْٛ‬حُٔ‪ ْٜ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ ٗلٌٍ ٗ‪٤‬ج‪ :ٖ٤‬حُـ‪ٝ َٜ‬حُظِْ‪ًٔ .‬خ إٔ ٖٓ حُٔ‪ًٌُ ْٜ‬ي إٔ‬ ‫ٗل‪ َٜ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔؼط‪٤‬خص ‪ٝ‬ح‪٤٘ٓ٧‬خص ‪ٝ‬أ‪ٗ ٫‬طِن حُؼزخٍحص حَُٗخٗش اًح ً٘خ ‪ِٔٗ ٫‬ي ٖٓ حُزَح‪ٓ ٖ٤ٛ‬خ ‪ٞ٣‬كَ ُ‪ٜ‬خ طـط‪٤‬ش ٓ٘طو‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حٓظي‪٤ُ٫‬ش ٓوز‪ُٞ‬ش‪ .‬إ ‪ٌٛ‬ح ‪ٔ٣‬خػي ٓٔخػيس ًز‪َ٤‬س ػِ‪ ٠‬ر٘خء ؿيحٍ حُٔ٘خػش حُلٌَ‪٣‬ش حٌُ‪ ١‬ػِ‪٘٤‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً إٔ ٗ٘‪ُ ٜٞ‬ظ٘‪٤٤‬ي‪.ٙ‬‬ ‫إ حُؼوَ ك‪ ٢‬حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػزخٍس ػٖ ه‪ٞ‬س اىٍحً‪٤‬ش ػظٔ‪ّ ،٠‬‬ ‫حٓظٖ ر‪ٜ‬خ حُزخٍة ‪ -‬ؿَ ػ٘خإ‪ -ٙ‬ػِ‪ ٠‬ر٘‪ ٢‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ٓٝ .‬غ‬ ‫أٗ‪ِٔ٣ ٚ‬ي رلطَط‪ٓ ٚ‬ـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ حُٔزخىة حُظ‪ ٢‬طٔخػي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬اٗـخُ رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٜٔ‬خص ا‪ ٫‬أٗ‪٣ ٚ‬ظَ ؿ‪ َ٤‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظو‪ٍ٬‬‬ ‫ر٘لٔ‪ ٚ‬ك‪ٓ ٢‬لخًٔش ح‪٤ٗ٧‬خء ‪٣َ١ ٍْٓٝ‬ن حُٔ​ٔظوزَ‪ ،‬رَ اٗ‪ٜ‬خ ٗلٔ‪٤‬ش ‪ َٜٔ٣‬هيحػ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حٓظٔ‪ ٚٓ٬‬أٓخّ حُوزَس حُؼَ‪٣‬وش‬ ‫ٓ٘خ‪ٛ‬ي ‪ِٓٝ‬ل‪ٞ‬ظ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪52‬‬

‫إ حُؼوَ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬اٍٗخى ٖٓ هخٍؿ‪ ٚ‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش حُؼَِ ح‪٤ُٝ٧‬ش ‪ ٫ٝ‬حُـخ‪٣‬خص حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ُِ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٞٛٝ .‬‬ ‫‪ِٔ٣ ٫‬ي ٓل ٌّخص ؿ‪٤‬يس ُظلي‪٣‬ي حُٔ‪ ٖٓ ْٜ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ‪ٔ٣ ٫ٝ ،ْٜ‬ظط‪٤‬غ حُلَُ ر‪ ٖ٤‬حُ٘خكغ ‪ٝ‬حُ‪٠‬خٍ ‪ٝ‬حُو‪ٝ َ٤‬حَُ٘ ‪ٝ‬طلي‪٣‬ي ٓخ‬ ‫‪ٗ ٞٛ‬خكغ كخ‪ٟ ً٫‬خٍ ٓآ‪ ً٫‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‪ٝ ...‬هي ٗزَّ‪ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬ػِٔخث٘خ حُويحٓ‪ ٠‬حُؼوَ ر‪ٛٞ‬ل‪ ٚ‬آُش ح‪٩‬ىٍحى رخُؼ‪ٖ٤‬‬ ‫ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ آُش ح‪٩‬ر‪ٜ‬خٍ‪ًٔٝ .‬خ إٔ حُؼ‪ٜٔٓ ٖ٤‬خ ًخٗض ِٓ‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬ؿ‪٤‬يس ‪ ٫‬طَ‪ ٟ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ا‪ ٫‬اًح ؿَٔ‪ٛ‬خ حُ٘‪ ،ٍٞ‬كبٕ حُؼوَ ‪٫‬‬ ‫‪ َٟ٣‬ح‪٤ٗ٧‬خء ا‪ ٫‬اًح ؿَٔط‪ٜ‬خ حُٔؼَكش‪ٌُٜٝ ،‬ح كَإ‪٣‬ش حٌُٔ٘‪٬‬ص طلظخؽ اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش‪٬ٌ٘ٓ ٫ٝ ،‬ص ري‪ٓ ٕٝ‬ؼَكش ًٔخ إٔ ‪٫‬‬ ‫كِ‪ُٜ ٍٞ‬خ أ‪٠٣‬خ ً ٖٓ ؿ‪ َ٤‬ػِْ‪ .‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ ٫‬طَُ‪ ٟ‬ا‪ ٫‬اًح ‪ٝ‬ؿيص حُؼ‪ٝ​ٝ ٖ٤‬ؿي حُ٘‪ٝ ،ٍٞ‬ح‪ ٫ ٍٞٓ٧‬طيٍى ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ٞ‬‬ ‫حُٔطِ‪ٞ‬د ا‪ ٫‬اًح ‪ٝ‬ؿي حُؼوَ ‪ٝ​ٝ‬ؿي حُؼِْ‪ٝ .‬حُٔؼَكش ىحثٔخ ً ‪ ٢ٛ‬هزِ حُيٓخؽ حٌُ‪٣ ١‬وظخص ػِ‪ ٖٓٝ .ٚ٤‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي حُوزِ ط٘‪ٜ‬خٍ‬ ‫ػِٔ‪٤‬خص حُيٓخؽ‪ٝ ،‬ط٘ل‪ ٢‬اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬ح‪٧‬ىٗ‪ٝ .٠‬ك‪ٗ ٖ٤‬لٌَ ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش ى‪٤٘٣‬ش ٓل‪٠‬ش كبٕ حُٔؼَكش حُٔطِ‪ٞ‬رش آٌٗحى طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫ٓؼَكش ا‪ٔ٣‬خٗ‪٤‬ش َٗػ‪٤‬ش‪ٝ .‬ك‪ٗ ٖ٤‬لٌَ ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش ىٗ‪٣ٞ٤‬ش‪ ،‬كبٗ٘خ ٗلظخؽ رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ًُ ٠‬ي اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش ك٘‪٤‬ش ٓ‪٤ٜ٘‬ش‬ ‫ٓظو‪ٜ​ٜ‬ش‪ ٌٙٛٝ .‬حَُإ‪٣‬خ ُِؼوَ ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬طٔض رِ‪ٍٞ‬ط‪ٜ‬خ هزَ ٓخ ‪٣ِ٣‬ي ػِ‪ ٠‬ػَ٘س هَ‪ ٢ٛ ٕٝ‬آهَ ٓخ ط‪ َٛٞ‬اُ‪ ٚ٤‬حُؼوَ‬ ‫‪ٝ‬حُؼِْ ك‪ ٢‬حُؼ‪ َٜ‬حُلي‪٣‬غ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ـَ‪ ١‬حُ‪ ّٞ٤‬ط٘ز‪ ٚ٤‬حُؼوَ حُزَ٘‪ ١‬رخُؼوَ ح‪ٌُ٩‬ظَ‪ ٢ٗٝ‬أ‪ ٝ‬حُلخٓذ ح‪ٝ ٢ُ٥‬حٌُ‪ ١‬هخٍ‬ ‫ك‪ ٚ٤‬أكي‪ ْٛ‬اٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي أً​ً‪ٝ ٠‬أؿز‪ ٠‬آُش حهظَػ‪ٜ‬خ ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ًٔٝ .‬خ إٔ حُلخٓذ ح‪٣ ٫ ٢ُ٥‬ؼَٔ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬رَحٓؾ‬ ‫ٗل ِّٔ‪ٜ‬خ ػِ‪ٚ٤‬؛ كبٕ حُؼوَ حُزَ٘‪٣ ٫ ١‬ؼَٔ ٖٓ ؿ‪ٓ َ٤‬ؼَكش ؿ‪٤‬يس ِٗ‪ٝ‬ى‪ ٙ‬ر‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي هخٍ أكي حُٔلٌَ‪ - ٖ٣‬رلن‪ :-‬إ حًٌُخء ‪٘٣ ٫‬لغ حٌُ‪ٞٓ ٌِٕٞٔ٣ ٫ ٖ٣‬ح‪٤ٗ ٙ‬جخ ً‪ًٔٝ .‬خ إٔ حُلخٓذ ح‪ٔ٣ ٫ ٢ُ٥‬ظط‪٤‬غ‬ ‫اىهخٍ طلٔ‪٘٤‬خص ؿ‪٣َٛٞ‬ش ػِ‪ ٠‬حُزَحٓؾ حُظ‪ِٝٗ ٢‬ى‪ ٙ‬ر‪ٜ‬خ ‪٘٣ٝ‬ظـَ ػِ‪ٜ٤‬خ‪ ،‬كبٕ حُؼوَ حُزَ٘‪ً ١‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬وق ػخؿِحً ػٖ‬ ‫حُو‪٤‬خّ رؼِٔ‪٤‬خص ٗوي‪٣‬ش ٗخِٓش ‪ٝ‬ػٔ‪٤‬وش ُ‪ٝ ٍٞٛ٨‬حُٔؼط‪٤‬خص حُظ‪ِٝٗ ٢‬ى‪ ٙ‬ر‪ٜ‬خ ‪ٌُٜٝ‬ح َٗف ‪٣ ٫ ،َ٣ٞ١‬ظٔغ حُٔوخّ ُزٔط‪.ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬هي ‪ٝ‬هغ حُوَِ ُي‪٘٣‬خ ك‪١ ٢‬ز‪٤‬ؼش حُٔ‪ٞ‬هق ٖٓ حُؼوَ ٖٓ هزَ ‪١‬خثلظ‪ً ٖ٤‬ز‪َ٤‬ط‪١ : ٖ٤‬خثلش ‪ٝ‬ػوض رخُؼوَ ‪ٝ‬ػ‪ٞ‬هخ ً ٓطِوخً‪ ،‬كلِٔظ‪ٚ‬‬ ‫ٓٔئ‪٤ُٝ‬خص‪ٔ٣ ٫ ،‬ظط‪٤‬غ حُو‪٤‬خّ ر‪ٜ‬خ‪ َٛٝ​ٝ ،‬حُ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬م اُ‪ ٠‬ىٍؿش ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ ‪ٛ‬ي‪ ١‬حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‬ ‫‪ًٝ‬خٗض حُ٘ظ‪٤‬ـش ‪ ٢ٛ‬حٓظ٘خى حُؼوَ اُ‪ٓ ٠‬ؼخٍف ‪ٝ‬حؿظ‪ٜ‬خىحص ‪ٝ‬هزَحص رَ٘‪٣‬ش ٓظَحًٔش ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬حُؼخىحص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُٔؤُ‪ٞ‬كخص‬ ‫حُٔخثيس‪ٝ ٌُٜٙ ٌٖٔ٣ ٫ٝ .‬طِي إٔ طئ َّٖٓ ُِؼوَ كخؿخط‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ٖٓ حُٔزخىة حٌُزَ‪ٝ ٟ‬حُٔؼخٍف حُ‪ِ ُّٜ‬زش ‪ٝ‬حُلٌٔش حُزخُـش‬ ‫‪ٝ‬حَُإ‪ ٟ‬حُ٘خِٓش‪.‬‬ ‫أٓخ حُطخثلش حُؼخٗ‪٤‬ش كبٗ‪ٜ‬خ حٓظ‪ٜ‬خٗض ري‪ ٍٝ‬حُؼوَ‪ٝ ،‬رؤظ‪ ٚ‬كو‪ ،ٚ‬ك‪٤‬غ ظ٘ض أٗ‪ٜ‬خ ٖٓ ه‪ٓ ٍ٬‬ؼَكظ‪ٜ‬خ رخُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪٢‬‬ ‫ح‪٧‬ه‪ - ّٞ‬طٔظط‪٤‬غ ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ٝ ٢‬طط‪ٝ َٙ٣ٞ‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُٔظطِزخط‪ٝ ٚ‬حرظ‪٬‬ءحط‪ ٫ ٢ٛٝ.ٚ‬طيٍى ‪ -‬ك‪ ٢‬ؿخُذ حُظٖ‪-‬‬ ‫حُلخٍم حُـ‪ ١َٛٞ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ٝ ٢‬كو‪ ٚ‬حُلًَش ر‪ ٞٛٝ ،ٚ‬كو‪٣ ٚ‬ؼظٔي أٓخٓخ ً ػِ‪ ٠‬ط٘ـ‪ َ٤‬حُؼوَ رطَ‪٣‬وش ؿ‪٤‬يس ‪ٝ‬ػِ‪٠‬‬ ‫حُ٘لخً اُ‪ ٠‬ح‪٬١٫‬ع ػِ‪ ٠‬حُو‪ ٟٞ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طٌَ٘ حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬طيكغ ر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬ى‪ ٕٝ‬حطـخ‪ًٔ .ٙ‬خ إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُطخثلش ٍرٔخ‬ ‫ًخٗض ‪ ٫‬طيٍى إٔ حُٔزخىة ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخّ حُظ‪ ٢‬طٌَ٘ ٍإ‪٣‬ظ٘خ حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ُِل‪٤‬خس‪ ٫ ،‬طؼَٔ ك‪ ٢‬كَحؽ ‪ٝ‬اٗٔخ طلظخؽ‬ ‫اُ‪ ٠‬ر‪٤‬جش ‪ٟٞٞٓ ١َٝٗٝ‬ػ‪٤‬ش ٓليىس‪ٝ .‬طؤٓ‪ ٖ٤‬طِي حُز‪٤‬جش ‪ ٌٙٛٝ‬حَُ٘‪ٜٓ ٖٓ ١ٝ‬خٓ٘خ ٗلٖ‪ٔ٤ُٝ ،‬ض ٖٓ ٓ‪ٜ‬خّ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ‬ ‫حَُرخٗ‪.٢‬‬ ‫رخُؼوَ حًٌُ‪ ٢‬حُٔ​ِٔق رخُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬رخُوزَس ‪ٝ‬حُٔؼَكش حُٔ​ٔظخُس ٗٔظط‪٤‬غ ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫طَٗ‪٤‬ي كًَش حُل‪٤‬خس‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔل‪ِٜ‬ش حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ُٔ‪ٞ‬هق حُطخثلظ‪ٝ ٖ٤‬إ حهظِلض ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حَُ٘ػ‪ٝ ٢‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ٌُٜ٘ ٢‬خ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُؼِٔ‪٢‬‬ ‫ٓظوخٍرش‪ٝ ٢ٛٝ ،‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪ٗ٫‬ل‪ٜ‬خّ حٌُ٘ي ر‪ ٖ٤‬أٓ‪ ٍٞ‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬أٓ‪ ٍٞ‬حُي‪ٝ ،ٖ٣‬ر‪ ٖ٤‬حَُإ‪٣‬ش حُ٘ظَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حهغ حُؼِٔ‪ ٢‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ٞٛ‬‬ ‫ٓ٘خ‪ٛ‬ي ك‪ٓ ٢‬ؼظْ أ‪ٛ‬وخع ػخُٔ٘خ ح‪ٝ . ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬كخُش ً‪ ٌٕٞ٣ ٌٜٙ‬حُلي‪٣‬غ ػٖ حُٔ٘خػش حُلٌَ‪٣‬ش ‪َٟ‬رخ ً ٖٓ حُظلخإٍ‬ ‫ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٔ َّ‪ٞ‬ؽ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ ٫‬طل‪ َٜ‬ح‪٧‬كٌخٍ ػِ‪ ٠‬حُ‪٬ٜ‬رش حَُٔؿ‪ٞ‬س ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬ط‪ٞ‬حُٕ ػٔ‪٤‬ن ‪ٝ‬ىه‪٤‬ن ر‪ ٖ٤‬حُٔؼو‪ٝ ٍٞ‬ر‪ٖ٤‬‬ ‫حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬آُ‪٤‬خص ططز‪٤‬و‪ٝ ٚ‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪. ٚ‬‬ ‫( ‪)2‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪53‬‬

‫إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُظ‪ ٢‬ط٘ـَ حُٔلٌَ‪ ٖ٣‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬حُ‪ ّٞ٤‬طظ‪ َٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل ٍ‪ٓ ٞ‬خ رخُ‪ٞ‬حهغ حٌُ‪ ١‬طؼ‪ ٚ٘٤‬أ ّٓش ح‪ْٛٝ .ّ٬ٓ٩‬‬ ‫‪٣‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬أٓخٓ ّ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ا‪٣‬ـخى كِ‪٬ٌُِ٘ٔ ٍٞ‬ص حُٔ‪٤‬خٓ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ّ٣‬ش ‪ٝ‬حُؼّوخك‪ّ٤‬ش ٖٓ أكن ػ‪ٞ‬حرض‬ ‫ح‪ٓٝ ّ٬ٓ٩‬زخىث‪ ٚ‬حٌُزَ‪ّ ،ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬إ أ‪ُٝ‬جي حُٔلٌَ‪٘٣ ُٖ ٖ٣‬ـل‪ٞ‬ح ك‪ٔٓ ٢‬خػ‪ ْٜ٤‬حُ٘ـخف حُٔ٘​٘‪ٞ‬ى ا‪ ٫‬اًح حٓظطخػ‪ٞ‬ح ا‪٣‬ـخى ط‪٤‬خٍ‬ ‫ٗؼز ّ‪٣ ٢‬ظـخ‪ٝ‬د ٓغ ‪َٝ١‬كخط‪٘٣ٝ ،ْٜ‬خٍى ك‪ ٢‬ػِٔ‪٤‬خص حُظـ‪ٝ َ٤٤‬ح‪٬ٛ٩‬ف حُظ‪٣ ٢‬و‪ ٕٞٓٞ‬رزِ‪ٍٞ‬ط‪ٜ‬خ ‪ ٍْٓٝ‬كي‪ٝ‬ى‪ٛ‬خ‪ٌٛٝ .‬ح‬ ‫ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ‪٣‬ظطِذ ‪-‬ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ظطِذ‪ -‬أَٓ‪ ٖ٣‬أٓخٓ‪:ٖ٤‬‬ ‫ح‪ :ٍٝ٧‬إٔ ‪٣‬ظٌٖٔ حُٔل ٌَّ‪ ٕٝ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖٓ ٕٞ‬ارَحُ أك‪ٝ َ٠‬أ‪ٟٝ‬ق ‪ٍٞٛ‬س ٌٓٔ٘ش ُِ‪ٞ‬حهغ حٌُ‪٣َ٣ ١‬ي‪ٓ ٕٝ‬ؼخُـظ‪ ،ٚ‬طٔخٓخ ً‬ ‫‪ ١‬ى‪ٝ‬حء‪ّ .‬‬ ‫ًٔخ ‪٣‬لؼَ حُطّز‪٤‬ذ هزَ إٔ ‪ٜ٣‬ق أ ّ‬ ‫‪ٝ‬إ رؼ‪ ٞ‬ح‪َٓ٧‬ح‪ٔ٣ ٝ‬ظـَم ٗ‪ٍٜٞ‬حً ٖٓ ‪٤ٛ‬جش ‪١‬ز‪٤‬ش ٓظو‪ٜ​ٜ‬ش كظ‪٣ ٠‬ظ ّْ‬ ‫ط٘و‪ٝ ٜٚ٤‬طلي‪٣‬ي‪ ٙ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪ّ٤‬ي‪٣ٝ .‬ـذ إٔ ٗؤهٌ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ إٔ ط٘و‪ ٚ٤‬حُ ّيحء ح‪٧‬ه‪٬‬ه ّ‪ ٢‬أ‪ ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ ّ‪ٞٛ ...٢‬‬ ‫‪ًُٝ .١‬ي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ّ ٠‬‬ ‫إٔ أ ّ‬ ‫أ‪ٛ‬ؼذ ‪-‬رٔخ ‪٣ ٫‬وخٍٕ‪ ٖٓ -‬ط٘و‪ ٚ٤‬حُ ّيحء حُـٔي ّ‬ ‫‪ ١‬ط‪٤ٛٞ‬ق ُ‪ٟٞ‬ؼ‪ّ٤‬ش حؿظٔخػ‪ّ٤‬ش أ‪ ٝ‬أه‪٬‬ه‪ّ٤‬ش‪...‬‬ ‫ّ‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ طؼخٗ‪ ٢‬ىحثٔخ ً ٖٓ حُو‪ ٍٜٞ‬حٌُحطّ‪ٝ ،٢‬طؼخٗ‪٢‬‬ ‫‪٣‬ؼظٔي أٓخٓخ ً ػِ‪ ٠‬حُظؼَ‪٣‬ق ُظِي حُ‪ٟٞ‬ؼ‪ّ٤‬ش‪ٝ .‬حُظؼَ‪٣‬لخص ك‪ ٢‬حُ٘ؤٕ‬ ‫ٖٓ ح‪ٗ٫‬ظوخث‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘ٔز‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُـٔ‪ٓٝ .ٝٞ‬غ ‪ٌٛ‬ح كبّٗ٘خ ك‪ٗ ٖ٤‬ظؼخَٓ ٓغ ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ رؼوَ ٓلظ‪ٞ‬ف ‪ٝ‬رَٔ‪ٗٝ‬ش ً‪ّ٤٘ٛ‬ش ؿ‪٤‬يس؛ كبٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬ح‪ٓ٫‬ظيٍحى ‪ٝ‬حُظ‪٬‬ك‪ٌُ ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ػِٔ‪٤‬خص حُظّ٘و‪ٝ ٚ٤‬حُظو‪.ْ٣ٞ‬‬ ‫ح‪ َٓ٧‬حُؼخٗ‪٣ :٢‬ظـّٔي ك‪ ٢‬رِ‪ٍٞ‬س هطخد ‪ٛٝ ٌٖٔ٣‬ل‪ ٚ‬رؤٗ‪ ٖٓ ٚ‬هز‪ َ٤‬حُّٔ‪ َٜ‬حُٔ​ٔظ٘غ‪ .‬هطخد ‪ ٍٜٞ٣‬حُ‪ٞ‬حهغ رؼٔن حُلٌَس‬ ‫‪ٝ‬رٔخ‪١‬ش ح‪ِٞٓ٧‬د‪ٝ .‬ػٔن حُلٌَس ‪٣‬ؤط‪ ٖٓ ٢‬حُل‪ ْٜ‬حُؼٔ‪٤‬ن ‪ٝ‬حُ ّ٘خَٓ ٌُُي حُ‪ٞ‬حهغ‪ٝ .‬طؤط‪ ٢‬رٔخ‪١‬ش ح‪ِٞٓ٧‬د ٖٓ ك‪ْٜ‬‬ ‫ٓٔظ‪٣ٞ‬خص حُٔوخ‪١‬ز‪ٝ ،ٖ٤‬هِل‪٤‬خط‪ ْٜ‬حُؼّوخك‪٤‬ش‪ ٖٓٝ ،‬حُٔ‪ٜ‬خٍس ك‪ ٢‬طط‪٣ٞ‬غ حٌُِٔخص ‪ٝ‬حُي‪٫٫‬ص‪ٞٓٝ ،‬ه‪ٜ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ْٓ٬٣ ٞ‬‬ ‫حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُٔخثيس ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٕ حُ ُٔوَ خ‪١‬ز‪.ٖ٤‬‬ ‫إ ٖٓ حُ‪ّٜ‬ؼذ ك‪ ٢‬أؿ‪ٞ‬حء ٗي‪٣‬يس حُؼِٔ‪ّ٤‬ش ‪ٗٝ‬ي‪٣‬يس حُٔ‪ِٜ‬ل‪ّ٤‬ش ‪ -‬حُٔلخكظش ػِ‪٘ٓ ٠‬خػش طلٌ‪َٗ٤‬خ اًح ُْ ُٗ ْؼزِض أّٗ٘خ ِٗٔي‬ ‫ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُطَّ‪ٝ‬كخص ‪ٝ‬حُزيحثَ حُظ‪ ٢‬طولق ٖٓ ‪١ٝ‬ؤس حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪٣ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ حُ٘خّ‪ٝ ،‬اًح ُْ ُٗؼزض ّ‬ ‫إٔ ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪٢‬‬ ‫ٗو ّيٓ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طـخك‪ٍٝ ٢‬ف حُؼ‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬ك ّي رؼ‪٤‬ي‪ ،‬أ‪ ٝ‬هَ ‪ ٫‬طظـخ‪ َٛ‬ط٘ ّ‪ٞ‬هخص حُ٘خّ ‪ٞٔ١ٝ‬كخط‪ ْٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ً ٞ‬خَٓ‪ٝ .‬اٗٔخ أه‪ٍٞ‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح حٌُ‪ّ ّ٬‬‬ ‫‪ ٕ٧‬حُ٘خّ ‪ً ُٞٝ -‬خٗ‪ٞ‬ح ِٓظِٓ‪ -ٖ٤‬اًح ُْ ‪٣‬ـي‪ٝ‬ح ُي‪٘٣‬خ ٓخ ‪٣‬لَّٖٔ ٓٔظ‪ ٟٞ‬ػ‪ٝ ْٜ٘٤‬أ‪ٟٝ‬خػ‪ ْٜ‬ح‪٧‬ىر‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُٔخى‪ّ٣‬ش؛‬ ‫كبٗ‪ٞٓ ْٜ‬ف ‪ِ٣‬ظٔ​ٔ‪ًُ ٕٞ‬ي ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪ٞٓٝ ،ٖ٣‬ف ‪٣‬يكؼ٘خ ًُي ‪-‬رخُظخُ‪ -٢‬اُ‪ ٠‬طوي‪ ْ٣‬ط٘خُ‪٫‬ص ؿ‪ٓ َ٤‬ئ‪ِٛ‬ش ‪ٝ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓ٘‪٠‬زطش ر‪ٞ٠‬حر‪ ٢‬حَُ٘‪٣‬ؼش‪ٝ .‬اٗ‪ ٢‬أُٔق ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ـَ‪ ١‬حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ ٢‬ػيى ٖٓ حُٔـخ‪٫‬ص!‬ ‫ح‪٩‬ريحع ك‪ ٢‬حُلِ‪ٝ ،ٍٞ‬ػيّ طَى حٌُٔ٘‪٬‬ص طظَحًْ‪ٝ ،‬حُ ّ٘ـخػش ك‪ ٢‬طوي‪ ْ٣‬حُزيحثَ‪ ١َٝٗ ..‬أٓخٓ‪ّ٤‬ش ‪٩‬روخء أٗظخٍ‬ ‫حُـٔخ‪ٓ َ٤ٛ‬ظؼِوش رخَُُّ إ‪٣‬ش ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ُ‪٬ٛ٪‬ف‪ٓٝ ،‬ظؼِوش رٖٔ ‪٣‬ويٓ‪ ٕٞ‬طِي حَُإ‪٣‬ش ٖٓ ٓلٌَ‪ٝ ٖ٣‬ػِٔخء ‪ِٜٓٝ‬ل‪.ٖ٤‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ظطِذ أ‪ٓ ٍٝ‬خ ‪٣‬ظطِذ ك‪ ْ​ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ حٌُ‪٣َٗ ١‬ي ػ‪٬‬ؿ‪ٚ‬؛ كؤكٌخّ ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬آىحر‪َٓٝ ٚ‬حٓ‪ ٚ٤‬حُل‪٠‬خٍ‪ّ٣‬ش ‪ٍُٝ‬إح‪ٙ‬‬ ‫ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ك‪ ٢‬ػو‪ُ٘ٞ‬خ ‪ٌٓٝ‬ظزخط٘خ‪ ،‬طٔخٓخ ً ٓؼَ ح‪ُٞ٧‬ف ٖٓ أٗ‪ٞ‬حع ح‪٧‬ى‪٣ٝ‬ش حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ك‪( ٢‬حُ‪٤ٜ‬يُ‪٤‬خص) ‪ٓٝ‬وخُٕ‬ ‫ح‪٧‬ى‪٣ٝ‬ش‪ٝ .‬حُطّز‪٤‬ذ حُٔخ‪ ٞٛ َٛ‬حٌُ‪٣ ١‬ؤَٓ ربهَحؽ ى‪ٝ‬حء ٖٓ طِي حُٔوخُٕ ى‪ ٕٝ‬ى‪ٝ‬حء رلٔذ ٍإ‪٣‬ظ‪ُ ٚ‬يحء َٓ‪.ٚ٠٣‬‬ ‫ّ‬ ‫إ ًؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ‪ّٔ٤ٓ ٫ٝ -‬خ حُ٘زخد‪ٔ٣ -‬خٍػ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬ح‪ّ ٩‬ىػخء رل‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬ح‪٩‬كخ‪١‬ش ر‪ٓ ،ٚ‬غ أٗ‪٣ ُْ ْٜ‬زٌُ‪ٞ‬ح أ ّ‬ ‫‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ي ٓظٔ‪ِ٤‬‬ ‫ك‪ ٢‬ك‪ٓٝ ٜٚٔ‬وخٍرظ‪ُ٣ ٫ٝ ،ٚ‬ؼَف ُ‪ ْٜ‬أ ّ‬ ‫‪ ١‬حهظ‪ٜ‬خ‪ ٙ‬ىه‪٤‬ن ك‪ٓ ٢‬ؼخُـش ٗئ‪!ٚٗٝ‬‬ ‫إ حُ‪ٞ‬حهغ أٗز‪ ٚ‬رٔخىس ‪ّ٤ٓ٬ُٛ‬ش ك‪ٗ ٜٞ‬ي‪٣‬ي حُطّ‪ٞ‬حػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُوخرِ‪ّ٤‬ش ُِظٌّ٘‪َ٤‬؛ ٌُٖ طِي حُط‪ٞ‬حػ‪٤‬ش هخىػش؛ ك‪٣ ٜٞ‬طخ‪ٝ‬ػ٘خ كظ‪٠‬‬ ‫ّ‬ ‫ٗظٖ أّٗ٘خ هي ٓ‪٤‬طَٗخ ػِ‪٤ٓ ٚ٤‬طَس طخٓش؛ ‪ ٞٛٝ‬ك‪ ٢‬كو‪٤‬وش ح‪ٓ َٓ٧‬لظلع رطز‪٤‬ؼظ‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ ،‬طٔخٓخ ً ًٔخ طلؼَ ًُي حُٔ‪ٞ‬حى‬ ‫حُ‪ّ٤ٓ٬ٜ‬ش‪ّ .‬‬ ‫إ حُ‪ٞ‬حهغ حُؼخّ ‪٣‬لظلع رويٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُزوخء ك‪ ٢‬ك‪ ِّ٤‬حُـٔ‪ٝ ٝٞ‬حُظؼو‪٤‬ي ‪ٝ‬حُظ٘خري ‪ٝ‬حُظّيحهَ‪ ،‬اٗ‪ ٚ‬أٗز‪ ٚ‬رؤهطز‪١ٞ‬‬ ‫ُ‪ ٚ‬أُق ٍأّ ‪ٝ‬أُق ٍؿَ ‪ٝ‬أُق ‪٣‬ي‪ٝ .‬طٌ‪ ٕٞ‬ػَٔس ًَ ًُي حُوخرِ‪ّ٤‬ش ُِوَحءحص ‪ٝ‬حُظؤ‪٬٣ٝ‬ص ‪ٝ‬حُظلٔ‪َ٤‬حص حُٔوظِلش‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ‬ ‫طؤط‪ٛ ٢‬ؼ‪ٞ‬رش حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٝ .ٚ‬طٔظط‪٤‬غ إٔ طيٍى ًُي رٔ‪ُٜٞ‬ش اًح ٓؤُض هٔ​ٔش ٖٓ حُ ّيػخس أ‪ ٝ‬حُؼِٔخء أ‪ ٝ‬حُٔ‪ِٜ‬ل‪ ٖ٤‬أ‪ٝ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪54‬‬

‫حُٔلٌَ‪ - ٖ٣‬ط‪٤ٛٞ‬ق ‪ٟٝ‬ؼ‪ّ٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش ك‪ ٢‬أكي حُٔـظٔؼخص أ‪ ٝ‬اكي‪ ٟ‬حُز‪٤‬جخص ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ً ،‬خ‪ُ٫‬ظِحّ أ‪ ٝ‬حُؼيٍ أ‪ ٝ‬حُؼلش أ‪ٝ‬‬ ‫حُلَ‪٣‬ش‪....‬‬ ‫‪ٝ‬أٗخ ‪ ٫‬أٍ‪٣‬ي ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ‪ٌٛ‬ح حٌُ‪٢ٗ ٟٞٓ ّ٬‬ء ‪ٝ‬حكي ‪ ٞٛ‬اىٍحى كـْ حُٔ‪ٜٔ‬خص حُظ‪ْ ُٗ ٢‬ويّ ػِ‪ٜ٤‬خ؛ ك‪ٗ ٬‬ظ‪ٜ‬خ‪ٗ ٫ٝ ٕٝ‬ظؼٔق‬ ‫‪ٗ ٫ٝ‬ظؼـََّ‪.‬‬ ‫اًح ‪َّ ٛ‬ق ‪ٌٛ‬ح حُظلِ‪ٌٛٝ َ٤‬ح حُظ٘ظ‪َ٤‬؛ كبٕ حُٔئحٍ حٌُ‪٣ ١‬ولِ أٓخٓ٘خ ‪ٓ :ٞٛ‬خ ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص ‪ٓٝ‬خ حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ‬ ‫ٗٔظويٓ‪ٜ‬خ كظ‪ٗ ٠‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ٓ ٍٞٛ ٠‬وخٍرش ُلو‪٤‬وش ح‪ٟٝ٧‬خع حُظ‪٣َٗ ٢‬ي ٓؼخُـظ‪ٜ‬خ؟‬ ‫‪ ١‬ؿ‪ٞ‬حد ٓؤه ّيٓ‪ ٚ‬ػٖ ‪ٌٛ‬ح حُظٔخإٍ ٓ‪ ٌٕٞ٤‬هخ‪َٛ‬حً؛ ّ‬ ‫ط‪ّ ١ٍٜٞ‬‬ ‫‪ ٕ٧‬حُّ٘ظخّ حُِـ‪ّ ٞ‬‬ ‫إٔ أ ّ‬ ‫‪ ١‬حٌُ‪ٔٗ ١‬ظويٓ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ط‪ٓ َ٣ٜٞ‬خ‬ ‫ك‪٢‬‬ ‫ُّ‬ ‫َٗ‪٣‬ي ط‪٣ َٙ٣ٜٞ‬ظ َّ ىحثٔخ ً ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُو‪ ٍٜٞ‬حٌُحطّ‪٢‬؛ اٗ‪ٗ ٚ‬خهَ ؿ‪ َ٤‬ؿ‪ّ٤‬ي ‪ٝ‬ؿ‪ًُ َ٤‬قء‪ .‬كبًح أ‪ٟ‬ل٘خ اُ‪ًُ ٠‬ي إٔ‬ ‫ط‪ ١ٍٜٞ‬ػٖ حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ ‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪٣ ٢‬ـذ حٓظويحٓ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حؿظَحف ًُي حُ‪ٞ‬حهغ ‪ ٞٛ‬ح‪٥‬هَ ؿ‪ َ٤‬طخّ ‪ٝ‬ؿ‪ٝ َ٤‬ح‪ٟ‬ق ‪ٝ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ىه‪٤‬ن ‪ -‬كبٗي ٓظيٍى ًْ ‪٣‬لظخؽ ؿ‪ٞ‬حر‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طٌٔ‪ٝ َ٤‬اُ‪ٗ ٠‬وي ‪ٝ‬طٔل‪ ٫ ٌُٖ .ٚ٤‬ري إٔ ٗو‪ٓ ٍٞ‬خ ط‪ِّ٘ٛٞ‬خ اُ‪٘ٓٝ ،ٚ٤‬ؼظزَ‬ ‫ًُي أك‪ٓ َ٠‬خ ‪ ٌٖٔٓ ٞٛ‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظ‪ٞ‬كَ ُي‪٘٣‬خ ٓخ ‪ ٞٛ‬أك‪.ٚ٘ٓ َ٠‬‬ ‫‪ٗ -1‬لٖ ٗلظخؽ ك‪ ٢‬ريح‪٣‬ش ح‪ َٓ٧‬اُ‪ ٠‬طؼَ‪٣‬ق ٓخ َٗ‪٣‬ي ٓؼَكظ‪ ،ٚ‬كبًح ً٘خ َٗ‪٣‬ي إٔ ُٗ َؼَ​َّف ٓ‪٣ٞ‬ش ح‪ُ٫‬ظِحّ ك‪ٓ ٢‬ـظٔغ ٖٓ‬ ‫حُٔـظٔؼخص ‪ٓ -‬ؼ‪-ً٬‬؛ كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ُٗؼَ​َّف ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ٝ‬إٔ ًٌَٗ ٓو‪ٜٞ‬ىٗخ ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حٌُِٔش‪ّ .‬‬ ‫إ حٌُ‪ٟ ١‬خع ٓ٘‪ُٝ ٚ‬ي‪ ٙ‬ك‪٢‬‬ ‫اكي‪ ٟ‬ح‪ٞٓ٧‬حم حٌُزَ‪٣ٝ ،ٟ‬طِذ ٓٔخػيس حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬كخؿش ‪ٔ٣ ٢ً-‬ظط‪٤‬ؼ‪ٞ‬ح ٓٔخػيط‪ -ٚ‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪ًٌَ٣‬‬ ‫‪ٝ‬ك ِْ‪٤‬ظ‪ٝ ،ٌَٗٝ ٍٞ١ٝ ُٕٞ ٖٓ ٚ‬إٔ ‪ٞٗٝ ُٕٞ ُْٜ ًٌَ٣‬ع حُؼّ‪٤‬خد‪...‬؛ ‪ٝ‬ا‪ ٫‬كبٗ‪ ْٜ‬هي ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬طوي‪ ْ٣‬أ‪١‬‬ ‫ُ‪ ْٜ‬حٓٔ‪ِ ٚ‬‬ ‫هيٓش ُ‪.ٚ‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ رٔزذ حُطَ‪٣‬وش حُظ‪ ٢‬طؼِٔ٘خ ر‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُٔيحٍّ ‪ٝ‬حُـخٓؼخص ‪ -‬هي أىَّٓ٘خ حُلِ‪ ٍٞ‬حُ َّٔ ْ‪َِٜ‬ش؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٗ٘خ ‪ِٔٗ ٫‬ي ٍ‪٤ٛ‬يحً ًح‬ ‫ه‪ٔ٤‬ش ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُظّؼَ‪٣‬لخص ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص؛ ّ‬ ‫‪ ٕ٧‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬طؼَ‪٣‬ق أ‪ ٝ‬ط‪٤ٛٞ‬ق ؿ‪٤‬ي ُ‪ ْ٤‬رخ‪ َٓ٧‬حُ‪ٌٖٔ٣ٝ ،َ٤ٔ٤‬‬ ‫حُو‪ّ :ٍٞ‬‬ ‫إ حُظّ‪٤ٛٞ‬ق حُـ‪ّ٤‬ي ‪ّ ٧‬‬ ‫‪ٌِ٘ٓ ١‬ش ‪ٜٗ ٌَّ ٘٣‬ق حُل َّ حُٔطِ‪ٞ‬د‪٣ٝ .‬ظٔؼَ حُّ٘‪ٜ‬ق حُؼّخٗ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬حُؼ‪٬‬ؽ‬ ‫حُٔ‪٬‬ثْ‪.‬‬ ‫ٓ‪ ٖٓ ٌٕٞ٤‬حُٔل‪٤‬ي ؿيحً إٔ ٗزيأ ك‪ ًَ ٢‬ؿِٔش ك‪ٞ‬حٍ أ‪ ٝ‬ؿِٔش طلٌ‪ٝ َ٤‬ػ‪ٜ‬ق أ‪ ٝ‬آطخٍ ً‪ٝ ٢ّ٘ٛ‬ك‪ٓ ًَ ٢‬ؼخُـش ُو‪٤٠‬ش‬ ‫ٗخثٌش‪ -‬رًٌَ حُظّؼَ‪٣‬ق ُٔخ َٗ‪٣‬ي رلؼ‪ٝ ٚ‬طلي‪٣‬ي ٓؼخٗ‪ ٢‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص حُظ‪ٔ٘ٓ ٢‬ظويٓ‪ٜ‬خ أػ٘خء حُزلغ‪ٝ .‬ػ٘يٓخ ٗظوٌ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح‬ ‫طوِ‪٤‬يحً ػوخك‪ًّ٤‬خ كٔ‪٤‬ظَّ‪٠‬ق ُ٘خ ٗ‪٤‬جخٕ ٓ‪ٜٔ‬خٕ‪:‬‬ ‫ح‪ٛ :ٍٝ٧‬ؼ‪ٞ‬رش ‪ٟٝ‬غ حُظّؼَ‪٣‬لخص ‪ٛٝ‬ؼ‪ٞ‬رش حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬ط‪٤ٛٞ‬لخص ؿ‪ّ٤‬يس‪.‬‬ ‫أٓخ حُؼّخٗ‪ ٢‬ك‪ :ٜٞ‬ػظْ حُلخثيس حُظ‪٘ٓ ٢‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ًُي‪.‬‬ ‫‪ُِٝ‬لي‪٣‬غ ‪ِٛ‬ش‪..‬‬ ‫‪َّ ٖٓٝ‬للا ‪ -‬طؼخُ‪ -٠‬حُل‪ٝ ٍ ْٞ‬حُطَّ‪..ٍ ْٞ‬‬ ‫( ‪)3‬‬ ‫ً​ًَص ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن إٔ أ‪ ٍٝ‬هط‪ٞ‬س ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗوط‪ٛٞ‬خ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬ح‪ُٔ٩‬خّ ر‪ ،ٚ‬طظٔؼَ ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي‬ ‫حُظؼَ‪٣‬لخص ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص ر‪ٛٞ‬ق ًُي حًَُ‪ِ٤‬س ح‪ٓ٧‬خٓ‪ّ٤‬ش ٌَُ ٓخ ٓ‪٤‬ؤط‪ ٢‬رؼي‪ ٖٓ ٙ‬ؿ‪ٜ‬ي ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ّٜ‬ؼ‪٤‬ي‪ُٝ .‬ؼِ‪ ٢‬أطخرغ‬ ‫ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخٍ رخه‪ ٢‬حُ ُوطُ‪ٞ‬حص ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪55‬‬

‫أػظوي إٔ ػِ‪٘٤‬خ رؼي حُظؼَ‪٣‬ق حُـ‪٤‬ي ُِٔ​ٔؤُش حُظ‪٣َٗ ٢‬ي ك‪ٜٜٔ‬خ إٔ ٗو‪ ّٞ‬رظلظ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬أ‪ٛ‬ـَ ‪ٝ‬كيحص ٌٓٔ٘ش‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ‬ ‫‪ٌٛ‬ح ح‪ِٞٓ٧‬د ‪ٓ ٞٛ‬خ حطزّؼ‪ ٚ‬حُؼخُْ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔؼط‪٤‬خص‪ .‬حُٔؼَكش حُزَ٘‪ّ٣‬ش ‪ٓ -‬ؼ‪-ً٬‬‬ ‫ًخٗض ‪ٝ‬حكيس‪ٗٝ ،‬ظَحً ُ‪٠‬وخٓظ‪ٜ‬خ ‪ٛٝ‬ؼ‪ٞ‬رش طؼخَٓ حُؼوَ حُزَ٘ ّ‬ ‫‪ٓ ١‬ؼ‪ٜ‬خ؛ كبّٗ‪ ٚ‬ط َّْ طؤ‪ٜٔ٤‬خ اُ‪ ٠‬ػِ‪ٓ ّٞ‬ظزخ‪٘٣‬ش ٖٓ أؿَ‬ ‫أك‪ َ٠‬حٓظ‪٤‬ؼخد ُ‪ٜ‬خ‪ .‬اًح أٍىٗخ ك‪ ْٜ‬أ‪( ٝ‬طو‪ )ْ٤٤‬حُ‪ٟٞ‬غ حُظَر‪ ١ٞ‬ك‪ ٢‬رِي ٖٓ حُزِيحٕ ‪ٓ -‬ؼ‪ -ً٬‬كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗو‪ ّٞ‬رخ‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ -1‬ك‪ٟٝ َ ْٜ‬غ حُظَر‪٤‬ش ك‪ ٢‬ح‪ َٓ٧‬ػٖ ‪ٟٝ‬غ حُظَر‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُٔيحٍّ‪ٝ ،‬ػٖ ‪ٟٝ‬غ حُظَر‪٤‬ش ك‪ ٢‬ح‪ َُ١ُ٧‬حُوخ‪ٛ‬ش ٓؼَ‬ ‫حُـٔخػخص ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٝ .‬ػِ‪٤‬ي إٔ طو‪ ّٞ‬رخٓظو‪ٜ‬خء ٓ٘‪ٜ‬ـ‪ ٢‬ىحهَ ًَ هطخع ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُوطخػخص ُل‪ ْٜ‬ح‪٧‬ىحء حُظَر‪ ١ٞ‬ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫ػِ‪ ٠‬أك‪ٝ َ٠‬ؿ‪.ٌٖٔٓ ٚ‬‬ ‫‪ -2‬ك‪ ٢‬حُٔيحٍّ ‪ ٫‬ري ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬حُؼ‪٬‬ؽ ‪ٝ‬ك‪ٓ ٢‬ز‪( َ٤‬حُظو‪ )ْ٤٤‬هزَ ًُي ٖٓ حُو‪٤‬خّ رؼِٔ‪٤‬ش طلظ‪٤‬ض ُِو‪ٝ ٟٞ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص‬ ‫حُٔ​ٔظويٓش ك‪ ٢‬حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪ْ٤‬؛ ك‪٤‬ظ ّْ حُ٘ظَ ك‪ٜ٘ٓ ًٍَّ ٢‬خ ػِ‪ ٠‬كيس‪ .‬إ ُك َْٖٔ حُظَر‪٤‬ش ك‪ٓ ٢‬يٍٓش ٖٓ حُٔيحٍّ ‪٣ ٫‬ؤط‪٢‬‬ ‫ٖٓ حٌُظذ حُٔوٍَس؛ ‪ٜٗ٧‬خ ٓ‪ٞ‬ك َّيس ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُز‪٬‬ى ك‪ ٢‬ؿخُذ ح‪ٌُٝ .َٓ٧‬ح كبٕ حُـ‪ٞ‬ىس ك‪ٜ٤‬خ هي طؤط‪ ٢‬رٔزذ طل‪ٞ‬م‬ ‫اىحٍط‪ٜ‬خ‪ ،‬أ‪ ٝ‬حُ‪٤ٜ‬جش حُظيٍ‪ّ٤ٔ٣‬ش‪ ،‬أ‪ ٝ‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُ‪ٛ٬‬ل‪ّ٤‬ش‪ ،‬أ‪ ٝ‬رٔزذ ُكْٖٔ حهظ‪٤‬خٍ حُط‪٬‬د ‪ٟٝ​ٝ‬غ َٗ‪ُ ١ٝ‬وز‪ ٫ ُْٜٞ‬ط‪٠‬ؼ‪ٜ‬خ‬ ‫ٓيحٍّ أهَ‪ٝ .ٟ‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬رٔزذ حُز‪٤‬جش حٌُٔخٗ‪٤‬ش ُِٔيٍٓش‪ٝ .‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬طل‪ٞ‬م طِي حُٔيٍٓش رٔزذ ؿ‪ٞ‬ىس ٓزخٗ‪ٜ٤‬خ‬ ‫‪ٝ‬طـ‪ِ٤ٜ‬حط‪ٜ‬خ حُٔؼِٔ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُٔوزَ‪ّ٣‬ش‪ٝ ...‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬رٔزذ كٖٔ ًَ ًُي‪ ٌٖٔ٣ٝ .‬حُو‪٤‬خّ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُظلظ‪٤‬ض ر٘ل‪ًُ ٞ‬ي ك‪٢‬‬ ‫حُٔـخٍ ح‪ّ َٓ٧‬‬ ‫‪ٝ ١‬ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص حُظَر‪ّ٣ٞ‬ش ح‪٧‬هَ‪.ٟ‬‬ ‫ٖٓ ؿ‪ٌٛ َ٤‬ح حُظلظ‪٤‬ض ُٖ ٗٔظط‪٤‬غ ٓؼَكش أٓزخد كٖٔ أ‪ٞٓ ٝ‬ء حُظَر‪٤‬ش ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬يٍٓش ٖٓ حُٔيحٍّ‪ٝ .‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ‪٬‬كع‬ ‫أٗ٘خ ‪٘ٛ‬خ ‪ٔٗ ٫‬خٍّ ا‪ٛ‬يحٍ ح‪٧‬كٌخّ ػِ‪ٓ ًَ ٠‬يحٍّ حُي‪ُٝ‬ش ‪ ٫ٝ‬حُٔ٘طوش ‪ ٫ٝ‬حُٔي‪٘٣‬ش‪ .‬كبًح أٍىٗخ ٗ‪٤‬جًخ ٖٓ ًُي كبٕ ػِ‪٘٤‬خ‬ ‫رؼي ك‪ٝ ْٜ‬حهغ حُٔيحٍّ ك‪٘ٓ ٢‬طوش‪ْ -‬‬‫إٔ ٗو‪ ّٞ‬رؼِٔ‪٤‬ش كٔخر‪ّ٤‬ش ٖٓ أؿَ حُظ‪ َٛٞ‬اُ‪ ٠‬حُٔؼيٍ حُ‪ٓٞ‬ط‪ُ ٢‬لخٍ حُظَر‪٤‬ش‬ ‫حُٔيٍٓ‪ّ٤‬ش ك‪ ٢‬طِي حُٔ٘طوش؛ ك‪٤‬غ ‪ ٖٓ ٌٖٔ٣‬ه‪ ٍ٬‬حُيٍؿخص حُظ‪ ٢‬طٔ٘ل‪ٜ‬خ ًَ ٓيٍٓش إٔ ٗو‪ :ٍٞ‬إ ‪ٓ ٖٓ %80‬يحٍّ‬ ‫طِي حُٔ٘طوش ٓٔظخُس أ‪ ٝ‬ؿ‪٤‬يس أ‪٤ٓ ٝ‬جش‪ ٖٓٝ .‬ؿ‪ َ٤‬حُو‪٤‬خّ ر‪ٌٜ‬ح كبٕ أكٌخٓ٘خ ٓظٌ‪ ٕٞ‬طوي‪٣َ٣‬ش ‪ٝ‬ؿِحك‪٤‬ش اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي‪ٖٓٝ .‬‬ ‫‪٘ٛ‬خ ٗيٍى ًْ طٌ‪ ٕٞ‬ىٍؿش طؼٔ‪٘ٔ٤‬خ ػخُ‪٤‬ش ‪ًٝ‬ز‪َ٤‬س ك‪ٗ ٖ٤‬و‪ّ :ٍٞ‬‬ ‫إ حُظؼِ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ ٞٛ ٢ّ ٓ٬ٓ٩‬أٓ‪ٞ‬أ طؼِ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ أ‪ٝ‬‬ ‫‪ ٞٛ‬أكٖٔ طؼِ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ أ‪ٝ ... ٝ‬رٔزذ ‪ٌٛ‬ح حُظؼٔ‪ُٗ ْ٤‬ظِ‪٤‬ق ىحثٔخ ً ٓـخ‪ُِ ً٫‬ل‪ ْٜ‬حُٔظؼ ّيى ‪ُِٝ‬ظؤ‪ َ٣ٝ‬حُوخ‪١‬ت ‪ٝ‬حُلٌْ حُزؼ‪٤‬ي‬ ‫ػٖ حُ‪ّٜٞ‬حد‪ّ .‬‬ ‫إ طـِثش أ‪٣‬ش ٌِٓ٘ش اُ‪ ٠‬أ‪ٛ‬ـَ ‪ٝ‬كيحص ٌٓٔ٘ش ‪َ ُ٣‬ؼ ُّي هط‪ٞ‬س أٓخٓ‪ّ٤‬ش ‪ ٖٟٔ‬هط‪ٞ‬حص حُزلغ حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٢‬‬ ‫حُٔ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬م‪ .‬حُزلغ حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ٌِٓ ٢‬ق ؿيحً ‪ٗٝ‬خ ّ‬ ‫م ؿيحً‪ٝ .‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ حُ‪ ّٞ٤‬ػَ٘حص ح‪ُٞ٧‬ف ٖٓ َٓحًِ حُزلغ حُظَر‪،١ٞ‬‬ ‫‪ًِٜٝ‬خ ‪ٜ٣‬يف اُ‪ ٠‬ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ حُظَر‪ ١ٞ‬ػِ‪ ٠‬كو‪٤‬وظ‪ ،ٚ‬ػْ حُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪ٓٝ ٠‬خثَ ‪٬ٛ٩‬ك‪ٔٗٝ .ٚ‬ظط‪٤‬غ ْ‬ ‫إٔ ٗو‪ ٍٞ‬ر٘خ ًء ػِ‪ٌٛ ٠‬ح‪:‬‬ ‫ّ‬ ‫إ حُي‪ ٍٝ‬حُظ‪ ٫ ٢‬طِٔي ‪ًٌُٝ -‬ي حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص‪َٓ -‬حًِ رل‪ٞ‬ع طَر‪ّ٣ٞ‬ش ؿ‪ّ٤‬يس‪ ٫ ،‬طٔظط‪٤‬غ حُظؼَف ػِ‪ٝ ٠‬حهؼ‪ٜ‬خ‬ ‫حُظَر‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ ١‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬د‪.‬‬ ‫‪ٓ ١‬طِن ‪ ٫ٝ‬طوِق طَر‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ -3‬رٔخ أّٗ‪٘ٛ ْ٤ُ ٚ‬خى طل‪ٞ‬م طَر‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ٓ ١‬طِن‪ ،‬رٔؼ٘‪ ٠‬أٗ‪٘ٛ ْ٤ُ ٚ‬خى ٓئٓٔش طَر‪ّ٣ٞ‬ش ًخِٓش ‪٫ٝ‬‬ ‫ٓئٓٔش طَر‪ّ٣ٞ‬ش ًِّ‪ٜ‬خ ػ‪ٞ٤‬د ‪٤ٓٝ‬جخص‪ -‬كبٕ ػِ‪٘٤‬خ ك‪ٓ ٢‬ز‪ٍ َ٤‬إ‪٣‬ش ػو‪ّ٤ٗ٬‬ش ُ‪ٞ‬حهغ حُٔيحٍّ إٔ ٗٔظويّ (حُٔوخٍٗش) أىحس‬ ‫ُٔؼَكش ٓخ ػ٘يٗخ‪ٝ .‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬أك‪ٓ َ٠‬خ ُٗـَ‪ ١‬ك‪ ٚ٤‬حُٔوخٍٗش ‪ٔٓ ٞٛ‬ظ‪ ٟٞ‬حُوَ‪٣‬ـ‪ٝ .ٖ٤‬ك‪ ٢‬حػظوخى‪ ١‬إٔ ػِ‪ ًَ ٠‬ى‪ُٝ‬ش‬ ‫آ‪ّ٤ٓ٬‬ش إٔ طزِ‪ٓ ٍٞ‬ؼخ‪ َ٤٣‬ىه‪٤‬وش ‪ٔٓٝ‬ظخُس ُٔؼَكش ٓٔظ‪٣ٞ‬خص حُوَ‪٣‬ـ‪ُ ٖ٤‬ي‪ٜ٣‬خ‪ٝ .‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُؼخُْ‬ ‫‪٣‬ـذ ْ‬ ‫إٔ طٌ‪٘ٛ ٕٞ‬خى ٓوخٍٗخص طظؼَف ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ ًَ ى‪ُٝ‬ش ػِ‪ّ٣ٞٓ ٠‬ش ُٓ ْو َ​َؿخص حُظؼِ‪ُ ْ٤‬ي‪ٜ٣‬خ‪ٝ .‬أً​ًَ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم‬ ‫أّٗ‪ ٚ‬أه‪ ْ٤‬حٓظلخٕ ػخُٔ ّ‪ ٌ٘ٓ ٢‬ر‪٠‬غ ٓ٘‪ٞ‬حص ُط‪٬‬د حُ‪ٜ‬ق حُؼخٗ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حَُٔكِش حُٔظ‪ٓٞ‬طش ك‪ٓ ٢‬خ ّىط‪ ٢‬حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬خص ‪ٝ‬حُؼِ‪.ّٞ‬‬ ‫‪ٝ‬هي ٗخٍى ك‪ًُ ٢‬ي ح‪ٓ٫‬ظلخٕ ‪ِ١‬زش ٓوظخٍ‪ ٕٝ‬رؼ٘خ‪٣‬ش ٖٓ أٍرؼ‪ ٖ٤‬ى‪ُٝ‬ش‪٘٣ ُْٝ .‬خٍى ك‪ًُ ٢‬ي حُٔئطَٔ ٖٓ حُؼخُْ‬ ‫ح‪ ٟٞٓ ٢ّ ٓ٬ٓ٩‬ا‪َ٣‬حٕ ‪ٝ‬حٌُ‪٣ٞ‬ض‪ًٝ .‬خٕ طَط‪٤‬ذ ‪٬١‬ر‪ٜٔ‬خ هَ‪٣‬زخ ً ٖٓ حُٔئهَس أ‪ ١‬رؼي حُٔخىٓش ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬ػ‪ - ٖ٤‬ك‪ٔ٤‬خ أً​ًَ‪-‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ؼط‪ٓ ٢‬ئَٗحً ؿ‪ َ٤‬كخْٓ ُ‪ٟٞ‬غ طؼِ‪ ْ٤‬حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬خص ‪ٝ‬حُؼِ‪ُ ّٞ‬ي‪ًٞٔٗ ٟ‬ؿ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬رِي‪!ٖ٤ِٔٔٓ ٖ٣‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪56‬‬

‫‪ ٫ٝ‬أٍ‪٣‬ي ‪٘ٛ‬خ ْ‬ ‫إٔ أٗؼَّذ حُزلغ أًؼَ كؤًؼَ ك‪ٔ٤‬خ طظْ ك‪ ٚ٤‬حُٔوخٍٗش؛ كٌحى كي‪٣‬غ ‪ٗٝ َ٣ٞ١‬خثي؛ ٌُٖ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى َٓحًِ أرلخع‬ ‫طَر‪٣ٞ‬ش ؿ‪٤‬يس ُظٌَُ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص‪.‬‬ ‫‪ ٌُٜٙ ٌٖٔ٣‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ّ٤‬ش ك‪ ٢‬حُظلظ‪٤‬ض ْ‬ ‫إٔ طُئط‪ ٢‬ػٔخٍ‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـخٍ أ‪ ٝ‬ؿِء ٖٓ حُ‪ٞ‬حهغ حٌُ‪ٞٗ ١‬ى حُظؼَف ػِ‪ٝ .ٚ٤‬ػِ‪٘٤‬خ أ‪٫‬‬ ‫ٗ٘ٔ‪ ٠‬ك‪َٓ ًَ ٢‬كِش أٗ٘خ ُٖ ٗوَؽ ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ًَ ًُي ا‪ ٫‬ر٘ظخثؾ ظ٘‪٤‬ش طوي‪٣َ٣‬ش؛ ّ‬ ‫‪ ًَ ٕ٧‬أى‪ٝ‬حص حُزلغ ‪ٓ ًَٝ‬لَىحص‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬ـ‪ّ٤‬ظ‪ ٫ ٚ‬طظٔظغ رخُ‪٬ّٜ‬رش حٌُخك‪٤‬ش‪ٓ ٌُٖ ،‬غ ‪ٌٛ‬ح َٗ‪ ٠ٟ‬رٔخ ٗل‪ َٜ‬ػِ‪ًُ ٖٓ ٚ٤‬ي ر‪ٛٞ‬ل‪ٔٓ ٚ‬خػيحً ُ٘خ ػِ‪ ٠‬حطوخً‬ ‫حُوَحٍ حَُحٗي‪.‬‬ ‫ٖٓ ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حًظ٘خف حُ‪ٞ‬حهغ (ح‪٩‬ك‪ٜ‬خء) ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظٔخى ػِ‪ ٠‬ح‪ٍ٧‬هخّ‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ ى‪ُ٫‬ش ح‪ٍ٧‬هخّ طظٔظغ رز‪٬‬ؿش‬ ‫ػخُ‪٤‬ش ؿيًح ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ‪-‬أٓخًٓخ‪ -‬اُ‪ّ ٠‬‬ ‫إٔ حُز٘‪٤‬ش حُؼوِ‪ّ٤‬ش ُ‪ٔٗ٪‬خٕ طظؼخَٓ رٌلخءس ؿ‪٤‬يس ٓغ ًَ ٓخ ‪ ٖٓ ٞٛ‬هز‪( َ٤‬حٌُْ) ًٔخ‬ ‫ػطي ًظخرًخ" كخَُهْ ك‪ٖ٤‬‬ ‫أٗ‪ٜ‬خ طَطزي حٍطزخًخ ً ٗي‪٣‬يحً ٓغ ًَ ٓخ ‪ ٖٓ ٞٛ‬هز‪( َ٤‬حٌُ‪ْ٤‬ق)‪ٝ .‬هي هخٍ أكي‪" : ْٛ‬أَػط٘‪ٍ ٢‬ه ًٔخ أُ ِ‬ ‫‪٣‬وغ ك‪٣ ٢‬ي هز‪ ٌَ٘٣ َ٤‬رخُ٘ٔزش اُ‪ٓ ٚ٤‬ل‪ًٍٞ‬ح ‪ٛ‬خ ًّٓخ ‪ٓ٫‬ظيػخء حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔؼط‪٤‬خص ‪ٝ‬حُي‪٫٫‬ص ‪ٝ‬حُظلِ‪٬٤‬ص‪ .‬ك‪ٗ ٖ٤‬و‪ٍٞ‬‬ ‫‪ٓ - ١‬ؼ‪ٓ -ً٬‬خًح طل‪ ٖٓ ْٜ‬ه‪ُ٘ٞ‬خ‪ّ :‬‬ ‫‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ّ‬ ‫إ ىهَ حُلَى ك‪ ٢‬أكـخٗٔظخٕ ‪٣ ٫‬ظـخ‪ ُٝ‬هٔ​ٔ​ٔخثش ى‪ ٍ٫ٝ‬ك‪ ٢‬حُٔ٘ش؟ ‪ًُٝ‬ي‬ ‫ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣ ١‬ؼَف ّ‬ ‫إٔ ىهَ حُلَى ك‪َٔ٣ٞٓ ٢‬ح ‪٣‬ظـخ‪ )37 ( ُٝ‬أُق ى‪ٝ ،ٍ٫ٝ‬ك‪ ٢‬كَٗٔخ ( ‪ )22‬أُق ى‪ٝ ،ٍ٫ٝ‬ك‪٢‬‬ ‫آَحث‪ )18 ( َ٤‬أُق ى‪ . ٍ٫ٝ‬اّٗ‪ٔ٣ ٚ‬ظط‪٤‬غ ْ‬ ‫ّ‬ ‫‪ٔ٣‬ظ٘ق ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى اىحٍس ٓ‪٤‬جش ُِٔ‪ٞ‬حٍى‪ٝ​ٝ ،‬ؿ‪ٞ‬ى ؿ‪ٝ َٜ‬أٓ‪ّ٤‬ش ‪ٝ ًَٔٝ‬ك‪٠ٟٞ‬‬ ‫إٔ‬ ‫ُي‪ ٟ‬حُ٘خّ ‪٘ٛ‬خى‪ًٔ .‬خ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ ْ‬ ‫ّ‬ ‫‪ٔ٣‬ظ٘ق ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى َٓهخص‪ٓٝ ،‬ظخؿَس رخُٔ​ٔ٘‪ٞ‬ػخص‪ٝ ،‬أٓ‪ًٍٞ‬ح ٓ‪٤‬جش أهَ‪ٟ‬؛ ‪ٌٛ ًَ ٕ٧‬ح‬ ‫إٔ‬ ‫‪ًٝ‬حى ‪ ٌٕٞ٣‬ػخىس ٖٓ ‪ ٖٟٔ‬أٓزخد حُلوَ أ‪ُٞ ٝ‬حُٓ‪ ٚ‬أ‪ٗ ٝ‬ظخثـ‪.ٚ‬‬ ‫ك‪ ٢‬كي‪٣‬غ ك‪ٛ ٢‬ل‪٤‬ق ِْٓٔ ‪ٍٝ‬ى ه‪َّ ٠ِٛ – ُٚٞ‬للا ػِ‪ " : -ِْٓٝ ٚ٤‬أك‪ٜٞ‬ح ُ‪ِ٣ ٖٓ ٢‬لع ح‪ "ّ٬ٓ٩‬أ‪ ١‬حػَك‪ٞ‬ح ػيى ٖٓ‬ ‫‪ِ٣‬لع رٌِٔش ح‪ ٢ٛٝ ّ٬ٓ٩‬حُ٘‪ٜ‬خىس‪ًٝ .‬خٕ ؿ‪ٞ‬حد رؼ‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬لخرش‪" :‬أطوخف ػِ‪٘٤‬خ ‪ٗٝ‬لٖ ٓخ ر‪ ٖ٤‬حُٔظٔجش اُ‪ ٠‬حُٔزؼٔجش"‪.‬‬ ‫ّ‬ ‫إ ‪ٌٛ‬ح حُطِذ ٓ٘‪َّ ٠ِٛ ٚ‬للا ػِ‪٘٣ ِْٓٝ ٚ٤‬ط‪ ١ٞ‬ػِ‪ ٠‬اٗخٍس ‪ٛ‬خ ّٓش ػِ‪٘٤‬خ إٔ ِٗظوط‪ٜ‬خ رًٌخء ‪ٝ​ٝ‬ػ‪.٢‬‬ ‫أَٓ‪ٌ٣‬خ أ‪ ٍٝ‬ى‪ُٝ‬ش ك‪ ٢‬حُؼخُْ ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬ط‪ٞ‬كَ ح‪ٍ٧‬هخّ ‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خءحص‪ ٌٙٛٝ .‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش أىص اُ‪ ٠‬ك‪ٍٛٞ٠‬خ حُٔظٔ‪ ِ٤‬ك‪٢‬‬ ‫ًَ حُيٍحٓخص حُؼخُٔ‪٤‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ إ حُزخكؼ‪٣ ٖ٤‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬أٍهخّ طٔخػي‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬ػِٔ‪ً ْٛٝ ،ْٜ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ـي‪ ٕٝ‬رُـ‪٤‬ظ‪ُ ْٜ‬ي‪ٟ‬‬ ‫ح‪ .ٖ٤٤ٌ٣َٓ٧‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ حُٔظوِق ُ‪٘ٛ ْ٤‬خى أٍهخّ ًخك‪٤‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ ٌٕٞ٣‬حُـٔ‪ٝ ُٝٞ‬ح‪٩‬ر‪ٜ‬خّ ‪ِ٤ٓٝ‬شً ؿ‪٤‬يس ُٔظَ حُل‪٠‬خثق!‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٍ٧‬هخّ حُٔظ‪ٞ‬كَس ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طلظوَ اُ‪ ٠‬حُيهش ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬يحه‪٤‬ش‪ٝ .‬ك‪ ٢‬ط‪ ١ٍٜٞ‬إٔ ػِ‪ٓ ًَ ٠‬ئٓٔش آ‪٤ٓ٬‬ش ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ كـٔ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٜٔٓٝ‬خ ًخٕ ٗؤٗ‪ٜ‬خ إٔ طلخ‪ ٍٝ‬حُو‪٤‬خّ رٔ​ٔق ىه‪٤‬ن ‪ٟٝ٧‬خػ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬أٗ٘طظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬كخؿخط‪ٜ‬خ ‪٤ٓٝ‬خى‪ ٖ٣‬ػِٔ‪ٜ‬خ كظ‪ ٠‬طٔظط‪٤‬غ إٔ ط‪ٞ‬كَ‬ ‫َٗ‪١‬خ ً ‪ٛ‬خ ّٓخ ُظل‪ٞ‬ه‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ح‪َّ١‬حى طويٓ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬ر ّي ُ‪ ٖٓ ٢‬ح‪ٗ٩‬خٍس ‪٘ٛ‬خ اُ‪ ٠‬إٔ ح‪ٍ٧‬هخّ – ٍرٔخ رٔزذ أ‪ٔٛ‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬كٔخٓ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‪ً -‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ طظؼَ‪ُِ ٝ‬ظِ‪ٝ َ٣ٝ‬حُظِ‪٤٣‬ق‬ ‫‪ٝ‬حُٔظخؿَس‪ٝ .‬ػِ‪٘٤‬خ ْ‬ ‫إٔ ٌٗ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٝ ٠‬ػ‪ًُ ٖٓ ٢‬ي‪.‬‬ ‫ُي‪٘٣‬خ ٓ‪ ٖ٤٣٬‬حُ٘زخد حُٔ​ِْٔ حُؼخ‪ َ١‬ػٖ حُؼَٔ‪ ٖ٤٣٬ٓٝ ،‬رَ ٓجخص حُٔ‪ ٖٓ ٖ٤٣٬‬حُ٘خّ حٌُ‪٣ ٫ ٖ٣‬ـي‪ ٕٝ‬ػٔ‪ٗ ً٬‬خكؼخ ً‬ ‫‪ِٔ٣‬ئ‪ ٕٝ‬ر‪ ٚ‬أ‪ٝ‬هخص كَحؿ‪ُٔ .ْٜ‬خًح ‪٣ ٫‬و‪ٛ ّٞ‬ئ‪٫‬ء رظٌ٘‪ َ٤‬ى‪ٝ‬حثَ طط ّ‪ٞ‬ػ‪ّ٤‬ش رٔ‪٤‬طش ‪٩‬ؿَحء ٓٔ‪ٞ‬كخص ‪ٝ‬حٓظط‪٬‬ػخص ُِ‪ٞ‬حهغ‬ ‫حُٔ​ِْٔ ك‪ ٢‬ر‪٤‬جظ‪ ْٜ‬حُوخ‪ّٛ‬ش ٖٓ أؿَ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ح‪ٍ٧‬هخّ حُ‪ّ٣ٍَٝ٠‬ش ُل‪ ْٜ‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ ‪ٝ‬ا‪٬ٛ‬ك‪ٜ‬خ؟!‬ ‫اٗ‪ْ َٓ٥ ٢‬‬ ‫إٔ ٗيٍى ‪-‬هزَ ك‪ٞ‬حص ح‪ٝ٧‬حٕ ‪ّ -‬‬ ‫إٔ ‪٘ٛ‬خى ‪ٍَٟٝ‬حص ٓ٘‪ٜ‬ـ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬رلؼ‪ّ٤‬ش طـذ َٓحػخط‪ٜ‬خ رٌَ ٗلخك‪٤‬ش اًح ٓخ أٍىٗخ ‪-‬‬ ‫كؼ‪ْ - ً٬‬‬ ‫إٔ ٗؼ‪ ٖ٤‬ػ‪َٜٗ‬خ رٌَحٓش ‪ًٝ‬لخءس‪ّ .‬‬ ‫‪ٝ‬إ ػَٔ ٗ‪٢‬ء ٓخ ك‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق أٗلغ ُ٘خ ‪ٓ٨ُٝ‬ش ٖٓ حُظّلَؽ ُِظٌّ٘‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬ط‪٣ُٞ‬غ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٓخص ‪ْ َُٝ‬‬ ‫طْ حُوي‪ٝ‬ى ‪ٝ‬ا‪٬١‬م ح‪٤ُ٘ٓ٧‬خص‪ٝ .‬هي هخٍ ٗ‪٤‬ن ح‪ ّ٬ٓ٩‬حرٖ ط‪٤ٔ٤‬ش –ٍكٔ‪ ٚ‬ح هلل‪ّ : -‬‬ ‫إ رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪ٞ٘٣ٝ ٌٞ٘٣ ٖ٤‬ف ًٔخ ط٘‪ٞ‬ف حُؼٌِّ‪ ٠‬اًح ٍأَ‪ ْٝ‬ح طـ‪ َّ٤‬أك‪ٞ‬حٍ حُٔ​ِٔٔ‪ٓٝ ٖ٤‬خ ‪ ْٛ‬ك‪ َْ​ًَ ٖٓ ٚ٤‬د‪ًُٝ .‬ي َٓ ْ٘ ِ‪ ٢ٌّ ٜ‬ػ٘‪ّ .ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬إ‬ ‫حُ‪ٞ‬حؿذ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ِْٔ ْ‬ ‫إٔ ‪ٜ٣‬زَ ‪٣ٝ‬لظٔذ ‪٣ٝ‬ؼَٔ ‪٣ٝ‬ظٌَّ ػِ‪َّ ٠‬للا طؼخُ‪.٠‬‬ ‫‪ُِٝ‬لي‪٣‬غ ‪ِٛ‬ش‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪57‬‬

‫( ‪)4‬‬ ‫حُلٌَِ ح‪ ٢ّ ٓ٬ٓ٩‬كٌَ ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُظ٘ ٌَّ حُيحثْ ‪ٝ‬حُ‪ٍَٝ٤ّٜ‬س حُٔ​ٔظَّٔس‪ ٞٛٝ ،‬ك‪ ٢‬ط٘ ٌِّ‪٣ ٚ‬ظؤػَّ رخُ‪ٞ‬حهغ ‪ٓٝ‬ظطِزخط‪،ٚ‬‬ ‫‪٣ٝ‬ظؤػَ ًٌُي رزؼ‪ٓ ٞ‬خ ُي‪ ٟ‬حُظّ‪٤‬خٍحص ‪ٝ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪ّ٤‬خص ح‪٧‬هَ‪ٌٛٝ .ٟ‬ح ‪٣‬ـؼَ كًَش طط ّ‪ ٍٙٞ‬أَٓع ٖٓ كًَش طط ّ‪ ٍٞ‬حُلو‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬كًَش طط ّ‪ ٍٞ‬حُلظ‪ ٟٞ‬أ‪٠٣‬خ ً‪ٌٛٝ .‬ح حُلٌَ كظ‪٣ ٠‬لخكع ػِ‪٘ٓ ٠‬خػظ‪٬ٛٝ ٚ‬رظ‪ٝ ٚ‬طٔ‪ٝ ِّٙ٤‬حٓظَٔحٍ ٗٔ‪ٓ -ٙٞ‬طخُذ اُ‪٠‬‬ ‫ؿخٗذ ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ‪ًٔ -‬خ ً​ًَص ك‪ ٢‬حُٔوخُ‪ ٖ٤‬حُٔخرو‪ – ٖ٤‬رل‪ٓ ْٜ‬ظطِزخص حُلًَش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش‪ٝ ،‬حُظ‪ً ٢‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ط٘زؼغ ٖٓ‬ ‫ػٔن حُطز‪٤‬ؼش حُزَ٘‪ّ٣‬ش‪ ٖٓٝ ،‬ػٔن حُؼّوخكش حُٔخثيس حُ‪ ،ّٞ٤‬ك‪ٓ ْٜ‬ظطِزخص ‪ ٌٙٛ‬حُلًَش ‪٣‬وظ‪ ٢٠‬ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ٜ٤‬خ‪ٌٛٝ .‬ح‬ ‫ح‪ٗ٫‬لظخف ‪ٗ ٞٛ‬لٔ‪ ٚ‬حٌُ‪٣ ١‬ط‪ٍُ ٍٞ‬إحٗخ ‪َٝ١ ٝ‬كخط٘خ ح‪٬ٛ٩‬ك‪ّ٤‬ش؛ ْاً ‪١‬خُٔخ ًخٕ ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬طِْٔ طيحػ‪٤‬خط‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬اكخ‪٫‬ط‪ٜٓ ٚ‬يًٍح ٌَُ طط‪ٝ ٍٞ‬طط‪ٝ .َ٣ٞ‬اًح ػ َ​َـِٗخ ػٖ ك‪ٓ ْٜ‬ظطِزخص طِي حُلًَش‪ٝ ،‬ػ َ​َـِٗخ ػٖ ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُ‪ٜ‬خ ك‪٢‬‬ ‫‪ٍٞٛ‬س ٓزخىٍحص ط٘ٔ‪ّ٣ٞ‬ش ‪ٝ‬هيٓ‪ّ٤‬ش‪ ،‬كبٗ٘خ ٓ٘ـي أٗلٔ٘خ ُٗيكَغ ٗل‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬خٖٓ ٗ‪٤‬جًخ ك٘‪٤‬جًخ ٓ‪ٜٔ‬خ ٌِٓ٘خ ٖٓ ح‪ٞٛ٧‬حص حُـ‪ّ٣ٍٜٞ‬ش‬ ‫حُٔي ّ‪٣ٝ‬ش‪ٜٔٓٝ ،‬خ ٌِٓ٘خ ٖٓ ٓ‪ٞ‬حهغ حُ‪٘ٔ٤ٜ‬ش حُؼوخك‪ّ٤‬ش ‪ ٖٓٝ‬أى‪ٝ‬حص حُظؤػ‪ٝ َ٤‬ح‪٩‬ه٘خع‪.‬‬ ‫إٔ ٗيًٍ‪ ٚ‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي؟ ‪ٓٝ‬خ حٌُ‪ ١‬ػِ‪٘٤‬خ ْ‬ ‫كٔخ حٌُ‪ ١‬ػِ‪٘٤‬خ ْ‬ ‫إٔ ٗؼِٔ‪ ٚ‬أ‪ٔٗ ٝ‬خػي ػِ‪ ٠‬ػِٔ‪ٚ‬؟‬ ‫ّ‬ ‫إ ٓخ ػِ‪٘٤‬خ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ًؼ‪ًٝ َ٤‬ؼ‪ َ٤‬ؿيًح‪ُ ٌُٖ ،‬ؼِّ‪ ٢‬أُ​ُو‪ً ْٟٞ ٢‬ءح هخ‪١‬لًخ ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ٓ٘‪ ٚ‬ػزَ حُٔلَىحص حُؼ‪٬‬ع ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪١‬زخثغ حُ٘خّ ػخرظش‪ ،‬كؤٗ‪ٞ‬حه‪ٞٔ١ٝ ْٜ‬كخط‪ٓٝ ْٜ‬خ ‪َ٣‬طخك‪ ٕٞ‬اُ‪ٓٝ ،ٚ٤‬خ ‪ُ٘٣‬ؼَ‪ ْٛ‬رخ‪ٓٝ ،ًٟ٧‬خ ‪َ٣‬ؿ‪٣ٝ ،ٚٗٞ‬و٘‪ًَ ... ٚٗٞ‬‬‫ًُي ػخرض ‪ٔٓٝ‬ظَٔ‪ٓ ّٚٗ٧ ،‬ظ‪ َٜ‬رخُلِطَس حُظ‪ ٢‬كطَ‪ ْٛ‬حُوخُن –ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ -٬‬ػِ‪ٜ٤‬خ؛ َّ‬ ‫ٌُٖ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ ُ‪ ْ٤‬ػخرظخً‪ ،‬اّٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ٍٝ‬ؿَزخط‪ ،ْٜ‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ كخؿخط‪ ْٜ‬حَُ‪ٝ‬ك‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُـٔي‪ّ٣‬ش‬ ‫ٓظلَّى ‪ٓٝ‬ظوِّذ‪ً ٞٛٝ ،‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ٛ ٌٕٞ٣‬يً‪ُٜٔ ٟ‬خُل‪َ ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼ‪ّ٤٘٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اكٔخّ حُ٘خّ رخُؼ‪ٞ‬حرض أ‪ ٝ‬رخُلي‪ٝ‬ى ‪ٝ-‬حُظ‪٣ ٢‬ـذ ْ‬ ‫إٔ طظ‪ٞ‬هق ػ٘ي‪ٛ‬خ ‪ٞٔ١‬كخط‪ًِٞٓٝ ْٜ‬خط‪ٟ - ْٜ‬ؼ‪٤‬ق ‪ٝ‬أك‪٤‬خًٗخ ٓؼي‪.ّٝ‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق أّٗ٘خ ًِٔخ ٓ‪ْ٘٤٠‬خ ُهط‪ٞ‬س ا‪ٟ‬خك‪٤‬ش اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬خّ ك‪٤ٓ ٢‬خى‪ ٖ٣‬حُل‪٠‬خٍس‪ ،‬حُىحى ‪ٝ‬ػ‪٘٤‬خ طلظّلًخ ػِ‪ٜٓ ٠‬خُل٘خ‪،‬‬ ‫‪ٛٝ‬خٍ كَ‪٘ٛ‬خ ػِ‪ٜ٤‬خ أٗي‪ٝ .‬ك‪ ٢‬ظَ ح‪٫‬كظوخٍ حَُ‪ٝ‬ك ّ‪ٝ ٢‬ح‪٧‬ىر ّ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬طٔخٍٓ‪ ٚ‬حُؼِ‪ٓٞ‬ش ‪ٛ‬خٍ حُ٘خّ ‪٘٣‬ؼَ‪ًٔ- ٕٝ‬خ ُْ‬ ‫‪٣‬ليع ُ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬أ‪ٝ ١‬هض ٓ‪ّ -٠٠‬‬ ‫إٔ ٓ‪ٜ‬خُل‪ ْٜ‬طظـّٔي ك‪ ٢‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ كَ‪ ٙ‬حُؼَٔ ‪ٝ‬حُظِّٔي‪ٝ ،‬حَُكخ‪٤ٛ‬ش‪ٍٝ ،‬حكش ح‪٧‬ريحٕ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ّٜ‬ؼ‪ٞ‬ى ح‪٫‬ؿظٔخػ ّ‪ٝ ٢‬حُزلز‪ٞ‬كش حُٔخُ‪ّ٤‬ش‪ٝ ...‬ك‪ ٖ٤‬طظَّٓن ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪ّ٤‬ش‪ٝ ،‬طو‪ ٟٞ‬ؿٌ‪ٍٛٝ‬خ ّ‬ ‫كبٕ حُل‪ٞ‬حٍم ر‪ ٖ٤‬أ‪ َٛ‬حُظي‪ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬ؿ‪ َْٛ٤‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪ ٫ ٍٞٓ٧‬طِىحى ٓغ ح‪٣٧‬خّ ا‪ ٫‬ط‪٠‬خإ‪ٝ ً٫‬حٌٗٔخ ًٗخ‪.‬‬ ‫ٓخ حٌُ‪٣ ١‬ؼ٘‪ٌٛ ًَ ٚ٤‬ح ُِٔ٘خػش حُلٌَ‪ّ٣‬ش؟‬ ‫إ ٖٓ ٗؤٕ حُٔلٌَ ‪ٝ‬حُٔ‪ِٜ‬ق ْ‬ ‫ّ‬ ‫إٔ ‪٣‬لظلع رٔ​ٔخكش كخ‪ِٛ‬ش ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬حُ٘خّ حٌُ‪ٞ٣ ٖ٣‬ؿ‪ٔ٣ٝ ،ْٜ​ٜ‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ٔٓ ٠‬خػيط‪ٝ .ْٜ‬ك‪٢‬‬ ‫طِي حُٔ​ٔخكش طظز ّي‪٬ٛ ٟ‬رش حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حٌُ‪ٗ ١‬ئٖٓ ر‪ ،ٚ‬ك٘ٔؼ‪ ٠‬ؿخ‪ٛ‬ي‪ ٖ٣‬اُ‪ّ ٍ ٠‬ى حُ٘خّ اُ‪ٝ ٚ٤‬اُ‪ ٠‬حُـخ ّىس حُ‪ّٜ‬ل‪٤‬لش‪٣ٝ .‬ظـِ‪٠‬‬ ‫ك‪ٜ٤‬خ أ‪٠٣‬خ ً حُل‪ ْٜ‬حُ ّيه‪٤‬ن ُِ ِؼَِ​َ حُٔـظٔغ‪ ،‬ك‪٤‬ظ‪َٜ‬ف ًٔخ ‪٣‬ظ‪َٜ‬ف حُطز‪٤‬ذ حُوز‪ َ٤‬حُ٘خ‪ٛ‬ق‪ٝ ،‬حَُك‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬طوي‪ ْ٣‬حُ ّي‪ٝ‬حء‬ ‫حُ٘خؿغ رؤٍكن أِٓ‪ٞ‬د ٌٖٓٔ‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬طِي حُٔ​ٔخكش طظ‪ُ َٜ‬زخهظ٘خ ‪ٝ‬كٖٔ ٓ‪٤‬خٓظ٘خ ‪ٝ‬ه‪٤‬خىط٘خ ‪ٝ‬كٖٔ ٓـخىُظ٘خ ‪ٓٝ‬يحٍحط٘خ‪ .‬اّٗ٘خ ٗوط‪ٗ ٞ‬ل‪ ٞ‬حُ٘خّ ُهطُ‪ٞ‬حص كظ‪٠‬‬ ‫ٗـٌر‪ ْٜ‬اُ‪٘٤‬خ ُهط‪ٞ‬س‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬طِي حُٔ​ٔخكش طظ‪ َٜ‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش حٌُ‪ّ٤٘ٛ‬ش ُي‪٘٣‬خ‪٣ٝ ،‬ظ‪ َٜ‬طَط‪٤‬ز٘خ ُ‪ّ٣ُٞٝ٨‬خص‪ٝ ،‬ك‪ٜ٘ٔ‬خ حُؼٔ‪٤‬ن ُطز‪٤‬ؼش حُٔطخُذ ‪ٝ‬حُلخؿخص‬ ‫حُظ‪ ٫ ٢‬طٔظو‪ ْ٤‬حُل‪٤‬خس حُؼخٓش ٖٓ ؿ‪َٛ٤‬خ‪٣ٝ ،‬ؤط‪ ٢‬ػِ‪ٍ ٠‬أّ طِي حُٔطخُذ ‪٤ٛ‬خٗش كو‪ٞ‬م حُ٘خّ ‪ًَٝ‬حٓظ‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ‬ ‫ٓ٘خ‪َٛ‬س حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف اُ‪ ٠‬ؿخٗز‪ ٚ‬كظ‪ٔ٣ ٠‬ظَى كو‪ًِّ٘ .ٚ‬خ ‪ ًٌَ٣‬ح‪٫‬هظَحهخص حُظ‪ ٢‬كوّو‪ٜ‬خ حٌُٔ‪ٛ‬ذ ح‪ٗ٫‬ظَحً‪ٝ ٢‬كَف‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬ر‪ ٚ‬أٓ‪ ً٬‬ك‪ْ ٢‬‬ ‫إٔ ‪٣‬لَّٖٔ أك‪ٞ‬حُ‪ ْٜ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ّ٣‬ش‪ٝ ،‬أ‪ٟٝ‬خػ‪ ْٜ‬حُوخٗ‪ّ٤ٗٞ‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ّ٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪ٝ ٖ٤‬ؿي‪ٝ‬ح ّ‬ ‫إٔ‬ ‫حُ ّيػخ‪ ٟٝ‬أًزَ ٖٓ حُلو‪٤‬وش رَ ‪ّ ٟ‬ي حُلو‪٤‬وش حُٔظل‪ِّٜ‬ش ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ حٗل‪ّٞ٠‬ح ػ٘‪ٝ ،ٚ‬ػخٍ‪ٝ‬ح ػِ‪.ٚ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪58‬‬

‫‪٣ -2‬لظخؽ حُ٘خّ كخؿش ٓخَّٓش اُ‪ٔ٣ ٖٓ ٠‬خػي‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن حُظ‪ٞ‬حُٕ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ ْٜ‬حُ٘و‪ّ٤ٜ‬ش‪ .‬اٗ‪َّ٤ُٜ٣ ٚ‬ؤ ُ‪ ٢‬ك‪ ٢‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ّ‬ ‫إٔ حُظطَّف ‪ٝ‬حُٔ‪ َ٤‬ػٖ حُو‪ٜ‬ي ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظيحٍ‪ ،‬اٗٔخ ‪٢ٗ ٞٛ‬ء ٓظ‪ٟٞ‬غ ك‪ ٢‬حُظَحع حُـ‪ُِ ٢٘٤‬زَ٘‪ّ٣‬ش‪.‬‬ ‫اّٗ٘خ َٗ‪ ٟ‬كؼ‪ ً٬‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬أٗ٘طظ٘خ ‪ٞٓٝ‬حهل٘خ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خط٘خ هخث ًٔخ ػِ‪ٍ ٠‬ى‪ٝ‬ى ح‪٧‬كؼخٍ أًؼَ ٖٓ ه‪٤‬خٓ‪ ٚ‬ػِ‪ٍُ ٠‬إ‪٣‬ش ٗخِٓش‬ ‫إ ٓٔخ‪َ٣‬س حُ٘خّ ك‪ٓ ًَ ٢‬خ ‪٣‬ظـ‪ ٕٜٞ‬اُ‪َ ُ٣ ،ٚ٤‬ؼ ُّي هطؤ كخىكًخ‪٤ِ٣ ٫ٝ ،‬ن أريًح روخىس حُلٌَ ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ف ْ‬ ‫‪ٓٝ‬ظ‪ٞ‬حُٗش‪ّ .‬‬ ‫إٔ‬ ‫‪٣‬ظلًَ‪ٞ‬ح ‪ٝ‬كن ٍِٓ‪ّ٣‬ش (ٓخ ‪٣‬طِز‪ ٚ‬حُٔ​ٔظٔؼ‪ ٕٞ‬أ‪ ٝ‬حُٔ٘خ‪ٛ‬ي‪ّ .)ٕٝ‬‬ ‫إ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخّٗ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬أًَٓ٘خ َّللا – طؼخُ‪ – ٠‬ر‪ ٚ‬هي‬ ‫ٌِّٓ٘خ حُ ّيُ‪ َ٤‬حٌُ‪َٗ٣ ١‬يٗخ اُ‪ ٠‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪ّ٤‬ش حُ‪ّٜ‬ل‪٤‬لش ‪ٝ‬ح‪٘ٓ٥‬ش‪ّ .‬‬ ‫‪ٝ‬إ حٌُ‪٣ ٖ٣‬ـ‪ َٕٜٝ‬حُ‪ ّٞ٤‬رظلو‪٤‬ن ٍؿزخص حُـٔخ‪ – َ٤ٛ‬ى‪ٕٝ‬‬ ‫طٔ‪٣ -ِ٤٤‬و‪ ٕٞٗٞ‬أٓخٗش حَُّ‪٣‬خىس حُؼِٔ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش ‪٣ٝ‬ـَّ‪ ٕٝ‬حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬حُـخكِش اُ‪ ٠‬كظل‪ٜ‬خ!‬ ‫ك‪ ٢‬حُ٘خّ حُ‪ٓ ّٞ٤‬ؼ‪ ٢‬كؼ‪٤‬غ ُِل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬حٌُٔخٓذ حُٔخى‪ّ٣‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ٗ‪٢‬ء ‪ُٔ٣ ٫‬زّذ ٌِٓ٘ش ك‪ ٢‬ح‪ ٌُٚ٘ ،َٛ٧‬ك‪٣ ٖ٤‬ظ ّْ‬ ‫ػِ‪ ٠‬كٔخد ح‪٘ٗ٧‬طش حَُ‪ٝ‬ك‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ّ٤‬ش‪ ،‬كبّٗ‪ َِٓ٣ ٚ‬اُ‪ ٠‬هَ َِ​َ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ح‪ّٓ ٧‬ش‪ٝ .‬أُْٔ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔؼلو‪ٖ٤‬‬ ‫حُ‪ ّٞ٤‬كَ‪ًٛ‬خ ٓ٘وط َغ حُ٘ظ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُظو ّيّ حُؼوِ‪ٝ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ـخف ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُيٗ‪ّ٣ٞ٤‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ٗ‪٢‬ء ؿ‪ّ٤‬ي ُ‪ ٫ٞ‬أّٗ‪ٜ٣ ٚ‬خكذ‬ ‫ا‪ٔٛ‬خ‪ُِ ً٫‬ل‪٬‬ف ‪ٝ‬حُطّ‪٤‬زش ‪ٝ‬حُ‪ّٜ‬لخء ‪ٝ‬حُظؤُّن حُ ُوُِو‪.٢‬‬ ‫‪ َ​َ ٜ‬حُ٘ظَ أك َي أ‪ ّْ ٛ‬ح‪ْ ٧‬ى‪ٝ‬حء حُظ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُ٘خّ حُ‪ ّٞ٤‬ح‪ٛ‬ظٔخّ ‪ٝ‬حٓغ حُ٘طخم رخُؼخؿَ ‪ٝ‬حُٔزخَٗ ‪ٝ‬ا‪ٔٛ‬خٍ ُ‪٦‬ؿَ ٓٔخ ؿؼَ هِ َ‬ ‫ُٗؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ‪َٗٛٝ .‬خ ػزخٍس ػٖ ٓـظٔؼخص ‪ ٫‬طؼَف ٓخ طَ‪٣‬ي‪ ٫ٝ ،‬طٔ ّي هَ‪ ٕٝ‬ح‪ٓ٫‬ظ٘ؼخٍ ك‪ ٢‬ؿ‪ٞ‬ف حُٔ​ٔظوزَ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٞ‬‬ ‫ٓخ ‪ٓ ٞٛ‬طِ‪ٞ‬د‪ٝ ،‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ ‪ٞٓ ٞٛ‬ؿ‪ٞ‬ى ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪!ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬إ ٖٓ ‪ٝ‬حؿز٘خ ْ‬ ‫‪٘ٛٝ‬خى أٓ‪ ٍٞ‬أهَ‪ٌٛ ٖٓ ٟ‬ح حُوز‪ّ .َ٤‬‬ ‫إٔ ٗطِن ٖٓ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬ح‪٧‬ىر‪ّ٤‬خص ‪٤ٛٝ‬لخص حُظلٌ‪ٓ َ٣‬خ‬ ‫‪ٔ٣‬خػي حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حٓظؼخىس حُظ‪ٞ‬حُٕ ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظيحٍ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔ​ٔخثَ ‪ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬خ؛ ر‪ٛٞ‬ق ًُي هطًّخ ٓظّ‪٣ ً٬ٜ‬ـذ حُظِحٓ‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔلخكظش ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‪.‬‬ ‫ن ٗ‪٢‬ء رخُو ّ‪ٞ‬س ‪ُّ ٞٛ‬‬ ‫‪ّ -3‬‬ ‫إ ُٓخٗ٘خ ‪ٌٛ‬ح ‪ُٓ ٞٛ‬خٕ حُز ْـ‪ٝ ٢‬طـخ ُ‪ ُٝ‬حُلي‪ٝ‬ى‪ٌٛٝ .‬ح ٓل‪ ،ّٜٞ‬كؤُ‪ُ ٜ‬‬ ‫حُطـ‪٤‬خٕ‪ٗٝ .‬لٖ ٗؼ‪ ٖ٤‬حُ‪ّٞ٤‬‬ ‫ك‪ ٢‬ػ‪ َٜ‬حُو ّ‪ٞ‬س‪.‬‬ ‫إ ح‪ٔٗ٩‬خَٕ ُ‪٤‬طـ‪ْ ٠‬‬ ‫‪٣‬و‪َّ ٍٞ‬للا – ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ّ ٬ً ( : -٬‬‬ ‫إٔ ٍآ‪ ٙ‬حٓظـ٘‪[ )٠‬حُؼِن‪٣ٝ ،]7.6 :‬و‪ٓ -ٍٞ‬زلخٗ‪ ُٞٝ ( : -ٚ‬رٔ‪َّ َ٢‬للاُ‬ ‫م ُؼزخى‪ُ ٙ‬ز َـ‪ ْٞ‬ح ك‪ ٢‬ح‪ [)ٍٝ٧‬حُ٘‪. ]27:ٍٟٞ‬‬ ‫حَُُّ َ‬ ‫ّ‬ ‫إ حُ٘خّ رٔخ كطَ‪َّ ْٛ‬للا ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬كذ حُزوخء ‪َ ٔ٣‬ؼ‪ ٕ ْٞ‬ىحث ًٔخ اُ‪ ٠‬حُظٔ ّيى‪ ِٕٞ٤ٔ٣ٝ ،‬اُ‪ ٠‬حُظـ ّ‪ًٝ .ٍٞ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ طُ‪ ِّٜ‬حُٔزخىة‬ ‫حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬لش ‪ٝ‬حَُحٓوش أٓخّ ‪ ٌٙٛ‬حُـَ‪ِ٣‬س؛ ‪ٝ‬هي هخٍ ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ً ُٞ " : ّ٬‬خٕ ‪٫‬رٖ آىّ ‪ٝ‬حى‪٣‬خٕ ٖٓ ً‪ٛ‬ذ ‪٧‬كذّ ْ‬ ‫إٔ‬ ‫كبٕ ٓٔظِ​ِٓخص حُٔ٘خػش حُلٌَ‪ّ٣‬ش ْ‬ ‫‪ ُٚ ٌٕٞ٣‬ػخُغ"‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ ّ‬ ‫إٔ ٗ٘ظؾ حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُ٘ظْ حُظ‪ ٢‬طٔ٘غ طٔ ّيى ً‪١ٝ‬‬ ‫ّ‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬أٓ‪ ٍٞ‬ح‪ -ْٓ٧‬أ‪ً٠٣‬خ‪-‬‬ ‫حُو‪ٞ‬س‪ :‬ه ّ‪ٞ‬س حُٔخٍ‪ٝ ،‬ه ّ‪ٞ‬س حُـخ‪ٝ ،ٙ‬حُِٔطش‪ٝ ،‬ه ّ‪ٞ‬س حُؼِْ‪ٝ ،‬حُـْٔ‪ ...‬اّٗ٘خ ‪٢ٔٗ ٫‬ء حُظّٖ رخُ٘خّ‪،‬‬ ‫ّ‬ ‫حُظٖ‪ٝ ،‬اٗٔخ طُز٘‪ ٠‬ػِ‪ْ ُٓ ٠‬ؼطَ‪٤‬خص ِٓٔ‪ٓٞ‬ش ‪٘ٓٝ‬ظّٔش‪ ٌٖٔ٣ٝ ،‬ح‪٫‬كظٌخّ اُ‪ٜ٤‬خ‪ٗٝ .‬لٖ ك‪ ٢‬حُؼخُْ حُّ٘خٓ‪٢‬‬ ‫‪ ٫‬طُز٘‪ ٠‬ػَ كٖٔ‬ ‫ُٗؼخٗ‪ ٢‬أًؼَ ٖٓ ؿ‪َٗ٤‬خ ٖٓ حُو‪ٝ َٜ‬ح‪َ ٝ ٍ٫ً٩‬ؿ ْٔ‪ ٢‬حُلو‪ٞ‬م‪ًُٝ .‬ي ‪٣ ٫‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ّ ٠‬‬ ‫إٔ حُظَر‪٤‬ش حُٔخثيس ُي‪ ٟ‬ح‪ ْٓ٧‬حُٔظويٓش‬ ‫أك‪ ٖٓ َ٠‬حُظَر‪٤‬ش حُٔخثيس ُي‪٘٣‬خ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪ ١َٛٞ‬اُ‪ّ ٠‬‬ ‫‪ٞ٣‬حؿ‪ٚ‬‬ ‫إٔ ٖٓ طيػ‪ٗ ٙٞ‬لٔ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُزَ ْـ‪٘ٛ ٢‬خى‬ ‫َ‬ ‫رل‪ٞ‬حؿِ ‪ٓٝ‬ي‪ٝ‬ى ٓ٘‪٤‬ؼش ٖٓ حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬ح‪٧‬ػَحف ‪ٝ‬حُٔئّٓٔخص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬هل‪ ٚ‬ػ٘ي كي‪ٝ ،ٙ‬طُ‪ٞ‬هغ ر‪ ٚ‬حُؼو‪ٞ‬رش اًح طـخ‪ُٝ‬‬ ‫ًُي أ‪ ٝ‬حكظخٍ ػِ‪.ٚ٤‬‬ ‫ّ‬ ‫إ حُظّ٘ٔ‪٤‬ش حُـ‪٤‬يس َٓ٘‪١ٝ‬ش ىحثٔخ ً رٔ‪٤‬خىس ح‪ٝ ،ٖٓ٧‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ‪ٝ ،‬حكظَحّ حُ٘ظْ‪ٝ​ٝ ،‬ه‪ٞ‬ف ًَ ‪ٝ‬حكي ٖٓ حُ٘خّ ػ٘ي حُل ّي‬ ‫حٌُ‪٣ ١‬ـذ إٔ ‪٣‬وق ػ٘ي‪.ٙ‬‬ ‫‪ٔ٣ ُٖٝ‬ظط‪٤‬غ أ‪ ُّ١‬كٌَ ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ ُ‪ٝ ،ٚٗٞ‬ػٔو‪ٍٞٓٝ ،ٚ‬ه‪ْ ٚ‬‬ ‫إٔ ‪ٜٔ٣‬ي ُؼخى‪٣‬خص حُِٓخٕ ‪ٝ‬طوِّزخص ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‪ ،‬اًح ُْ ‪٣‬ؤهٌ ‪ٌٙٛ‬‬ ‫ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظ‪ ٢‬أَٗص اُ‪ٜ٤‬خ‪ٓٝ ،‬خ ‪٘٣‬ز‪ٜ​ٜ‬خ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪59‬‬

‫‪َّٝ‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‬ ‫( ‪)5‬‬ ‫هِ‪ٔ٤‬ش ٓخ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ ‪َٝ١‬كخص ‪ٝ‬أكٌخٍ ا‪٬ٛ‬ك‪ّ٤‬ش ‪ ٫‬ط٘زغ ٖٓ ؿ‪ّ٣َٛٞ‬ش ٓخ ٗو ّيّ ‪ٞٛٝ‬حر‪ٗٝ ٚ‬لخك‪ّ٤‬ظ‪ ٚ‬كلٔذ؛ ‪ٝ‬اّٗٔخ ‪ ٫‬ر ّي ‪ -‬اُ‪٠‬‬ ‫ؿخٗذ ًُي‪٬ٓ ًٚٗٞ ٖٓ -‬ث ًٔخ ُِٔ​ٔظـ ّيحص حُل‪٠‬خٍ‪ّ٣‬ش ‪٬ٌُِ٘ٔٝ‬ص حُظ‪٣ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ حُ٘خّ‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬ط٘خؿٔ‪ٓ ٚ‬غ‬ ‫‪ٝ‬إ ػِ‪٘٤‬خ ْ‬ ‫ح‪ٞٗ٧‬حم ‪ٝ‬حُظطِّؼخص حُظ‪ ٢‬طلِٔ‪ٜ‬خ ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ حُـي‪٣‬يس ٗل‪ ٞ‬حُٔ​ٔظوزَ‪ّ .‬‬ ‫إٔ ٗيٍى ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔؤُش رَٔػش ًز‪َ٤‬س ‪ٝ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي؛ ّ‬ ‫‪ ٕ٧‬حُٔ٘خػش حُلٌَ‪ّ٣‬ش حُظ‪٘​٘ٗ ٢‬ي‪ٛ‬خ ‪ٗٝ‬لَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُظٔظّغ ر‪ٜ‬خ ُٖ طظ‪ٞ‬كَ ٖٓ ح‪ ٕ٥‬ك‪ٜ‬خػيًح ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬كظق‬ ‫حُؼ‪ ٖ٤‬ؿ‪٤‬يًح ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حُٔ​ٔخثَ‪.‬‬ ‫ًّ٘خ ك‪ ٢‬حُٔخ‪ٗ ٢ٟ‬ل‪ ْٜ‬حُل‪ٜ‬خٗش حُلٌَ‪ّ٣‬ش ػِ‪ ٠‬أّٗ‪ٜ‬خ حُٔلخكظش ػِ‪ٓ ٠‬خ ُي‪٘٣‬خ‪ٝ ،‬اؿ‪٬‬م ًَ حُٔ٘خكٌ ‪ٝ‬ح‪٧‬ر‪ٞ‬حد حُظ‪ ٢‬هي ‪٣‬يهَ‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬خ ٓخ ‪٣‬وخُق أ‪٣ ٝ‬ؼ ٌَّ ٓخ ٗؼظوي أّٗ‪ ٚ‬أػٖٔ ٗ‪٢‬ء ُي‪٘٣‬خ‪ٓ ٞٛٝ ،‬زخىث٘خ ‪ٝ‬أ‪ُ٘ٞٛ‬خ‪ٌٛٝ .‬ح ك‪ ٢‬أٓخٓ‪ ْ٤ُ ٚ‬هطؤً؛ ٌُٖ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ‬ ‫ًّ٘خ ٗظ‪ّٓٞ‬غ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ كظ‪١ ٠‬خٍ حُلـْ َ ‪ٝ‬حُٔ٘غ حُ٘وي ُِلَػ‪ّ٤‬خص ‪ٝ‬حُو‪٬‬ك‪ّ٤‬خص ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ّ٤‬خص ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خىحص‪ٛٝ ،‬خٍ‬ ‫‪٘ٛ‬خى ك‪ ٢‬حُٔخكش ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُِٔح‪٣‬يس ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪ ،‬كٌِّٔخ ٓخٍ حَُٔء اُ‪ ٠‬حُظ٘ ّيى ٓغ حُٔوخُل‪ ٖ٤‬ى ٍّ ًُي ػِ‪٠‬‬ ‫إ حُؼ‪ٞ‬حرض ‪٣‬ـذ ْ‬ ‫ؿ‪َ٤‬ط‪٬ٛٝ ٚ‬رش ى‪ُٝ ،ٚ٘٣‬حى ‪ٓ-‬غ ًُي‪ -‬حُ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬م ر‪ٝ ٚ‬حَُّؿ‪ٞ‬ع اُ‪ّ .ٚ٤‬‬ ‫إٔ طظ َّ ٓ‪ٜٗٞ‬ش ‪ٝ​ٝ‬ح‪ٟ‬لش‪٣ٝ ،‬ـذ‬ ‫ْ‬ ‫إٔ ٗظوٌ ٓ٘‪ٜ‬خ ٓلخ‪ُِ ٍٝ‬ظَر‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش‪ .‬أ ّٓخ ٓخ ‪ ٖٓ ٞٛ‬هز‪ َ٤‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى‪ٓٝ ،‬خ ‪ ٖٓ ٞٛ‬هز‪ َ٤‬حُوزَس حُزَ٘‪ّ٣‬ش ك‪ ٢‬ط٘ظ‪ْ٤‬‬ ‫حُل‪٤‬خس ‪ٝ‬اىحٍس حٌُٔ٘‪٬‬ص‪ٓٝ ،‬خ ‪ ٖٓ ٞٛ‬هز‪ َ٤‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص ‪ ...‬ك‪٘٤‬زـ‪ْ ٢‬‬ ‫إٔ ‪٣‬ظؼَ‪( ٝ‬رخٓظَٔحٍ) ُِّ٘وي ‪ٝ‬حَُٔحؿؼش‬ ‫‪ٝ‬حُـَرِش؛ ‪ٝ‬ا‪ٝ ٫‬ؿيٗخ أٗلٔ٘خ ٗيكغ ٗل‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬خٖٓ رخٓظَٔحٍ‪ .‬اٗ‪ ٢‬أططِّغ اُ‪ ٠‬حُ‪ ّٞ٤‬حٌُ‪ ِْٔٗ ١‬ك‪ ٚ٤‬اكٔخًٓخ ؿي‪٣‬يًح ‪ٝ‬ه‪ًّ٣ٞ‬خ‬ ‫رو‪ ٍٜٞ‬حؿظ‪ٜ‬خىحط٘خ ‪ٍٝ‬إحٗخ ‪ٝ‬ط٘ظ‪َ٤‬حط٘خ ‪ٝ‬ط٘ظ‪ٔ٤‬خط٘خ ‪ٓٝ‬زخىٍحط٘خ‪ًٔ ...‬خ أططِّغ اُ‪ ٠‬حُ‪ ّٞ٤‬حٌُ‪ٗ ١‬ـي ك‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬ط٘ظ‪٤ٛ َّ ً ْ٤‬جش‬ ‫أ‪ٓ ٝ‬ئّٓٔش ٗ‪٤‬جًخ ‪٣‬ظل ّيع ػٖ ‪٣َ١‬وش َٓحؿؼش طِي حُ‪٤ٜ‬جش‪٣َ١ٝ ،‬وش ٗوي‪ٛ‬خ ‪ٝ‬طط‪َٛ٣ٞ‬خ ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‪ًٔ ...‬خ أططِّغ اُ‪ ٠‬حُ‪ّٞ٤‬‬ ‫حٌُ‪ٗ ١‬ظؼ ّ‪ٞ‬ى ك‪ٓ - ٚ٤‬ؼخَٗ حٌُظّخد‪ٓٝ ،‬ؼخَٗ حُ ّيػخس‪ٓٝ ،‬ؼخَٗ حُٔ‪ِٜ‬ل‪ٝ ،ٖ٤‬حُظَر‪ٗ -ٖ٤ّ٣ٞ‬ظؼ ّ‪ٞ‬ى ك‪ ٚ٤‬ح‪٩‬ػ‪ َٕ٬‬ػٖ حُّ٘وخ‪١‬‬ ‫ؿ‪ َ٤‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬لش ‪ٝ‬ػٖ ح‪٧‬كٌخٍ ؿ‪ َ٤‬حُّ٘خ‪ٟ‬ـش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔوظَٔس‪ٝ ،‬ػٖ حُوط‪ ٢‬ؿ‪ َ٤‬حٌُٔظِٔش حُظ‪ٗ ٢‬ويٓ‪ٜ‬خ ‪٠ٗٝ‬ؼ‪ٜ‬خ ر‪ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬ي‪ ١‬حُ٘خّ‪ٌٛٝ ،‬ح ُ‪ًٓ ًَ ْ٤‬خ ًحط‪ًّ٤‬خ ٗلوَ ر‪ٝ ،ٚ‬اّٗٔخ ‪٢ٗ ٞٛ‬ء طلَ‪١ ٟٚ‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء‪٣ٝ ،‬لَ‪ ٟٚ‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ٓ ٠‬وخ‪ٓٝ‬ش‬ ‫حُظٌِّْ ‪ٝ‬حُظلـَّ ػْ ح‪٤ٜٗ٫‬خٍ‪ّ .‬‬ ‫إ ؿِ ًءح أ‪ ً٬٤ٛ‬ك‪َ١ ًَ ٢‬ف‪ٝ ،‬ك‪ٗ ًَ ٢‬ظخّ ػظ‪ ٌٖٔ٣ ْ٤‬ك‪ ٢‬هز‪َُِٔ ُٚٞ‬حؿؼش‪ٝ ،‬حُّ٘وي‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خء ‪ٝ‬حُظّـ‪ٌٛٝ .َ٤٤‬ح أ‪ ْٛ‬ػخَٓ ٖٓ ػ‪ٞ‬حَٓ حٓظَٔحٍ حُل‪٠‬خٍس حُـَر‪ّ٤‬ش ‪ٞ١‬حٍ حُوَ‪ ٕٝ‬حُٔخ‪٤ٟ‬ش ػِ‪ٓ ٠‬خ ك‪ٜ٤‬خ ٖٓ‬ ‫ٗ‪ٞ‬حه‪ٝ ٚ‬حٗلَحكخص ‪ٝ‬أَُ َٓخص‪...‬‬ ‫إ ٖٓ حُٔ‪ْ ْٜ‬‬ ‫ّ‬ ‫إٔ ٗيٍى أّٗي كظ‪ ٠‬طلخكع ػِ‪ ٠‬ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُؼ‪ٞ‬حرض ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪ّ٤‬خص‪ ،‬ك‪ ٬‬ر ّي ُي ٖٓ كًَش ‪ ٫‬ط‪ٜ‬يأ ك‪ ٢‬طط‪َ٣ٞ‬‬ ‫ط٘ظ‪َ٤‬ى ‪َ١ٝ‬كي حُلِٔل‪ٝ ،٢‬ك‪ ٢‬طلٔ‪ ٖ٤‬ح‪ٝ َ١٧‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪ ٢‬طويّ طِي ح‪ّ ...ٍٞٛ٧‬‬ ‫إ ًزخٍ حُٔلٌَ‪ٖ٣‬‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪ًٝ ٖ٤‬زخٍ حُٔ‪ِٜ‬ل‪ٝ ٖ٤‬حُ ّيػخس ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬ك‪٣ ٖ٤‬طَك‪َٝ٘ٓ ٕٞ‬ػخط‪ ْٜ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪ّ٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪٣ ٖ٤‬زِ‪ٍ ٍٕٝٞ‬إح‪ ْٛ‬ك‪٢‬‬ ‫حُظـ‪ٝ َ٤٤‬حُظـي‪٣‬ي ْ‬ ‫إٔ ‪٣‬ويٓ‪ٞ‬ح ٗ‪٤‬جًخ ٌٓظٔ‪ٜٗٝ ً٬‬خث‪ًّ٤‬خ؛ ‪ًُٝ‬ي ّ‬ ‫‪ ٕ٧‬ػو‪ُ٘ٞ‬خ ‪ ٫‬طٌظ٘ق حُلوخثن ‪ٝ‬حُٔظطِّزخص ‪ٝ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص‪ٓٝ ،‬خ‬ ‫‪٘٣‬زـ‪ْ ٢‬‬ ‫إٔ ٗ‪ َ٤ٜ‬اُ‪ ٚ٤‬ا‪ ٫‬ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ ٚ‬حُظيٍّؽ‪ّ .‬‬ ‫إ ً َّ ٌَٗ‪ َّ ًٝ ،‬كٌَس‪ٟٝ ًَٝ ،‬ؼ‪٤‬ش طلظق ُ٘خ أكوًخ ؿي‪٣‬يًح ٓخ ًخٕ ك‪٢‬‬ ‫إٔ َٗح‪ ٙ‬هزَ ٍُإ‪٣‬ش ٓخروش؛ ‪ٌٛٝ‬ح ‪ ٞٛ‬ح‪ٓ٧‬خّ حٌُ‪٣ ١‬ـؼَ حُظط‪ٝ َ٣ٞ‬حُظـي‪٣‬ي ّٓ٘ش حُل‪٤‬خس‪ْ .‬‬ ‫ح‪ٌٓ٩‬خٕ ْ‬ ‫إ أ ّ‬ ‫‪ ١‬ؿٔخػش‪ ،‬أ‪ٝ‬‬ ‫ى‪ُٝ‬ش‪ ،‬أ‪ ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش ‪ ٫‬طِٔي آُ‪ّ٤‬خص حَُٔحؿؼش ٓظـي ٗلٔ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬أ‪ٝ‬كخٍ حُـٔ‪ٞ‬ى حٌُ‪٣ ٫ ١‬ئى‪ ١‬ا‪ ٫‬اُ‪ ٠‬كوي حُ‪ٝ ُٕٞ‬حُظلَِ‬ ‫حٌُحط ّ‪ .٢‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح أّٗ٘خ ك‪ٗ ٖ٤‬لٌَ‪٘ٗٝ ،‬ظَّ‪ٗٝ ،‬وطّ‪ٗ ،ْٜٔٗٝ ،٢‬و‪ ّٞ‬رٌُي ك‪ ٢‬ؿ ّ‪ ٖٓ ٞ‬حُطّ‪٬‬هش حٌُخِٓش‪ٝ ،‬ك‪٣ ٖ٤‬يهَ‬ ‫ًُي ك‪ٔ٠ٓ ٢‬خٍ حُظّطز‪٤‬ن ‪ٝ‬حُظ٘ل‪ ٌٕٞ٣ ٌ٤‬ح‪ٓ َٓ٧‬وظِلًخ ؿ ًّيح‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬لَ‪ ٝ‬حُ‪ٞ‬حهغ ىحث ًٔخ كي‪ٝ‬ىًح ُِؼَٔ‪ ،‬ك‪ٜ٘‬خى ح‪ٌٓ٩‬خٗخص‬ ‫حُٔلي‪ٝ‬ىس ‪ٝ‬حُّ٘ظْ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُٔو‪ّ٤‬يس‪٘ٛٝ ،‬خى ح‪٧‬ػَحف ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش حُ‪٠‬خؿطش‪٘ٛٝ ،‬خى حُٔ٘خكٔ‪ٝ ٕٞ‬حُو‪....ّٜٞ‬‬ ‫‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ ط٘​٘ؤ ٓلخٍهش هي طٌزَ ‪ٝ‬هي ط‪ٜ‬ـَ ر‪ ٖ٤‬حُ٘ظَ‪ّ٣‬ش ‪ٝ‬حُظطز‪٤‬ن‪ ٌٙٛٝ ،‬حُٔلخٍهش ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طٔ٘ق حَُٔ٘‪ٝ‬ػ‪ّ٤‬ش حُلٌَ‪ّ٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ّ٤‬ش ُِ٘وي ‪ٝ‬حَُٔحؿؼش ‪ٝ‬حُٔلخٓزش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪60‬‬

‫اًح طؤ ِّٓ٘خ ك‪ ٢‬أك‪ٞ‬حُ٘خ ‪ٝ‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ ‪ٝ‬ؿيٗخ كَ‪ًٛ‬خ ًز‪ًَ٤‬ح ػِ‪ْ ٠‬‬ ‫إٔ طٌ‪ ٕٞ‬أٗؼّش حُّ٘وي ٓ‪ٞ‬ؿّ‪ٜ‬ش ٗل‪ ٞ‬حُوخٍؽ‪ٌُُٝ ،‬ي أٓزخر‪ٚ‬‬ ‫حُٔل‪ٜٓٞ‬ش؛ ك٘وي ح‪٥‬هَ‪٣ ٫ ّٚٗ٧ َٜٓ ٖ٣‬ظطِّذ ّٓ٘خ أ ّ‬ ‫‪ ١‬طـ‪ َ٤٤‬ك‪ ٢‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ‪ .‬ػ ّْ اّٗ٘خ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ٗٔظويٓ‪ ٖٓ ٚ‬أؿَ اظ‪ٜ‬خٍ‬ ‫ك‪٠‬خثِ٘خ ‪ٝ‬ؿؼَ أطزخػ٘خ ‪٣‬ؼو‪ ٕٞ‬رٔخ ُي‪٘٣‬خ‪ .‬ػْ ّ‬ ‫إ حُ٘وي ‪ٔ٣‬ظويّ أك‪٤‬خًٗخ ؿِ ًءح ٖٓ كَد ٗؼ‪ٞ‬حء ‪ٟ‬ي حُو‪ٝ ّٜٞ‬حُٔوخُل‪ٖ٤‬؛‬ ‫إٔ ٗ‪ٞ‬ؿّ‪ ٚ‬أًزَ هيٍ ٖٓ حُّ٘وي ‪ٝ‬حُلل‪ٗ٧ ٚ‬لٔ٘خ ‪ٝ‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ‪ْ ،‬‬ ‫إٔ أىر‪ّ٤‬خط٘خ ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش طلؼّ٘خ ػِ‪ْ ٠‬‬ ‫ٓغ ّ‬ ‫‪ٝ‬إٔ ٗ٘​٘ـَ رؼ‪ٞ٤‬ر٘خ ػٖ‬ ‫ػ‪ٞ٤‬د ح‪٥‬هَ‪ ٖٓ .ٖ٣‬حُٔ‪ ْٜ‬ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش حُّ٘وي ْ‬ ‫إٔ ٗلخ‪ ٍٝ‬حُو‪٤‬خّ رؼ‪٬‬ػش أٓ‪ ٍٞ‬ؿ‪ّ٣َٛٞ‬ش‪:‬‬ ‫إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬حُ٘وي ‪ٝ​ٝ‬ح‪ٟ‬لًخ ْ‬ ‫‪ْ -1‬‬ ‫‪ٝ‬إٔ ٗٔ ّٔ‪ ٢‬ح‪٤ٗ٧‬خء رؤٓٔخث‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ٖٓ ح‪٧‬ىد ح‪ٝ ،٢ّ ٓ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ حُ٘ؼ‪ٍٞ‬‬ ‫إ ُـش حُـٔـٔش ُٖ طئ ّى‪ ١‬ا‪ ٫‬اُ‪ ٠‬طؤ ُّّ ح‪ّ .ٍٞٓ٧‬‬ ‫رخُٔ​ٔئ‪ّ٤ُٝ‬ش ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ّ٤‬ش‪ّ .‬‬ ‫‪ٝ‬إ ًؼ‪ ٖ٣َ٤‬ؿ ًّيح ‪٣ ٫‬ل‪ٓ ٕٜٞٔ‬خًح َٗ‪٣‬ي‪ٝ ،‬رٔخًح‬ ‫ٗطخُذ‪ٓٝ ،‬خًح ٗ٘وي‪ًُٝ ،‬ي رٔزذ ح ‪٩‬ر‪ٜ‬خّ حُٔؼظ ّٔي‪.‬‬ ‫‪ -2‬طلي‪٣‬ي حُٔ​ٔئ‪ ٖ٤ُٝ‬ػٖ ح‪٧‬هطخء ‪ ٝ‬حُظّو‪َ٤ٜ‬حص حُظ‪ ٢‬طوغ ‪٘ٛ‬خ ‪٘ٛٝ‬خى‪ .‬ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س ٌٗ‪ٝ ٕٞ‬ح‪ٟ‬ل‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬خٕ كـْ‬ ‫حٌُِٔ٘ش‪ْ ،‬‬ ‫ٌُٖ ك‪ َٜ٣ ٖ٤‬ح‪ َٓ٧‬اُ‪ ٠‬طلي‪٣‬ي ح‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ‬حُٔظٔزّز‪ٗ ٖ٤‬ـي أّٗ٘خ ؿ‪ َ٤‬هخىٍ‪ ٖ٣‬ػِ‪ٟٝ ٠‬غ حُ٘وخ‪ ١‬ػِ‪٠‬‬ ‫حُلَ‪ٝ‬ف‪ٝ .‬هي حًظ٘ل٘خ ٓئهًَح أِٓ‪ٞ‬رًخ هخىػًخ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪ ٞٛٝ ،‬حُو‪٤‬خّ رظ‪٣ُٞ‬غ حُٔ​ٔئ‪ّ٤ُٝ‬ش ػِ‪ ٠‬أًزَ ػيى ٌٖٓٔ ٖٓ‬ ‫حُ٘خّ‪ًٝ ،‬ؤّٗ٘خ ٗلخ‪ْ ٍٝ‬‬ ‫إٔ ٗلَّم ىّ حُوظ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُوزخثَ ًٔخ ًخٗض طلخ‪ًُ ٍٝ‬ي حُؼَد هي‪ًٔ ٣‬خ‪ٌُٜٝ .‬ح ّ‬ ‫كبٕ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُظوخٍ‪َ٣‬‬ ‫‪ٝ‬حُظّ‪٤ٛٞ‬خص ‪ِٓٝ‬لّخص حَُٔحؿؼش ‪ٝ‬حُٔلخٓزش ‪٣‬ـؼِي طوَؽ رخٗطزخع حُوٌ‪ٝ ٕ٫‬ح‪٩‬كزخ‪ ١‬؛ ك‪٤‬غ ‪٘٣‬ظ‪ ٢ٜ‬ح‪ َٓ٧‬اُ‪ٍَٟٝ ٠‬س‬ ‫ْ‬ ‫ّ‬ ‫إٔ ٗوظ٘غ ّ‬ ‫‪ٝ‬رؤٕ حٌُ َّ أ‪ً٠٣‬خ ؿ‪ٔٓ َ٤‬ئ‪ .!ٍٝ‬اًح ًّ٘خ ؿ‪ َ٤‬هخىٍ‪ ٖ٣‬ػِ‪ ٠‬ط‪٤ٟٞ‬ق طؤ‪ ْ٤‬حُٔ​ٔئ‪ّ٤ُٝ‬ش ػٖ‬ ‫رؤٕ حٌُ َّ ٓٔئ‪،ٍٝ‬‬ ‫أُٓخط٘خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪ّ٤‬ي ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أّٗ٘خ ُٖ ٗٔظط‪٤‬غ حُظوِّ‪ ٖٓ ٚ‬طِي ح‪َٓ َُ٧‬خص ‪ ُٞٝ‬رؼي ك‪٣ٝ .ٖ٤‬ؼ٘‪ّ ٢‬‬ ‫إٔ ا‪٣‬ـخى ٗظخّ‬ ‫ُِٔلخٓزش ػخىٍ ‪ٝ‬ىه‪٤‬ن ‪ ٌَ٘٣‬اكي‪ ٟ‬ح‪ّ٣ُٞٝ٧‬خص حُل‪٠‬خٍ‪ّ٣‬ش ‪ّٓ ٧‬ش ح‪.ّ٬ٓ٩‬‬ ‫إ ك‪ ٢‬اىحٍس ك‪ُِٔ ٕ٬‬ئّٓٔش حُل‪ّ٤ٗ٬‬ش هِ‪ً٬‬‬ ‫‪ -3‬طوي‪ ْ٣‬حُزيحثَ ‪ٝ‬اؿ٘خء حُٔخكش رخ‪٧‬كٌخٍ ح‪٣٩‬ـخر‪ّ٤‬ش‪ :‬اّٗ‪ٌ٣ ٫ ٚ‬ل‪ْ ٢‬‬ ‫إٔ ٗو‪ّ :ٍٞ‬‬ ‫إٔ ٗلخ‪ْ ٍٝ‬‬ ‫إ ‪ ٌٙٛ‬حُِلظش ك‪ ٢‬ر‪٤‬ض حُ ّ٘ؼَ حُل‪ ٢ٗ٬‬هِوش ‪ٌٔٗٝ‬ض‪ ٫ .‬ر ّي ٖٓ ْ‬ ‫ًز‪ًَ٤‬ح‪ًٔ .‬خ ‪ٌ٣ ٫‬ل‪ْ ٢‬‬ ‫إٔ ٗو‪ّ :ٍٞ‬‬ ‫إٔ ٗوظَف ٓخ ‪ٞٛ‬‬ ‫أؿَٔ ‪ٝ‬أٗلغ ‪ٝ‬أك‪ٔٓ َ٠‬خ ‪ٞٓ ٞٛ‬ؿ‪ٞ‬ى‪٣ٝ ،‬ـذ ْ‬ ‫إٔ ٗٔظِي حُويٍس ػِ‪ ٠‬حَُّ٘ف‪ٝ ،‬حُظلٔ‪ٝ ،َ٤‬حُظؼِ‪ُٔ ،َ٤‬خ ٗ٘وي‪ ٙ‬اًح أٍىٗخ‬ ‫ُِّ٘وي أ‪ٞٗ ٌٕٞ٣ ٫‬ػًخ ٖٓ حُِّـ‪ ،ٞ‬أ‪ٞٗ ٝ‬ػًخ ٖٓ حُظٌٔ‪ َ٤‬حٌُِ٘ ّ‪ُ ٢‬ل‪٤‬خس كو‪َ٤‬س ك‪ٓ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬اٗـخُحط‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫إ حَُٔحؿؼش ػزخٍس ػٖ ٓٔخ‪ٔٛ‬خص ‪٩‬ػخىس حُظٌ‪ّ٤‬ق ‪ٝ‬حُظؤهِّْ‪ّ ،‬‬ ‫ّ‬ ‫‪ٝ‬إ حُ‪٤ٜ‬جخص حٌُزَ‪ٝ ٟ‬حُٔئّٓٔخص حُ‪٠‬ؤش أك‪ٞ‬ؽ اُ‪٠‬‬ ‫‪ٝ‬إ حُظخٍ‪٣‬ن ُ‪ٜ٘٤‬ي ػِ‪ّ ٠‬‬ ‫حُظٌ‪ّ٤‬ق ٖٓ أؿَ حُزوخء ٖٓ ؿ‪َٛ٤‬خ‪ّ .‬‬ ‫إٔ أٗ‪ٞ‬حػًخ ٖٓ حُل‪ٞ٤‬حٗخص‪ٝ ،‬ح‪ٗ٧‬ـخٍ‪ ،‬حُ‪ّ٠‬ؤش ‪ٌِٛ‬ض‬ ‫‪ٝ‬حٗوَ‪ٟ‬ض رٔزذ ػيّ هيٍط‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُظٌ‪ّ٤‬ق ٓغ ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ حُٔ٘خه‪ّ٤‬ش حُطخٍثش ‪ٝ‬حُـي‪٣‬يس‪.‬‬ ‫حُـ ّيس‪ ٌُٜٙٝ ،‬حُظَّ‪ٝ‬ف ٓظطِزخص ‪ ٫‬ػ‪ٜ‬ي ُ٘خ ر‪ٜ‬خ‪ّ ،‬‬ ‫‪ٝ‬إ ٖٓ ؿِٔش طِي حُٔظطِزخص حُّ٘ظَ اُ‪٠‬‬ ‫ٗلٖ ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف ؿي‪٣‬يس ً َّ ِ‬ ‫كخؿظ٘خ اُ‪ ٠‬حُّ٘وي ػِ‪ ٠‬أّٗ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طوَ أ‪ّ٤ٔٛ‬ش ػٖ كخؿظ٘خ اُ‪ ٠‬حُز٘خء‪ٝ ،‬حُّ٘ظَ اُ‪ ٠‬ح‪٧‬هٌ ‪ٝ‬حُظٔؼَّ ػِ‪ ٠‬أّٗ‪٣ ٫ ٚ‬و َّ أ‪ّ٤ٔٛ‬ش ػٖ‬ ‫حُؼطخء‪ٝ ،‬حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬لظخف ‪ٝ‬ه‪ ٝٞ‬حُٔؼًَش رزٔخُش ‪ٝ‬اهيحّ ػِ‪ ٠‬أّٗ‪٣ ٫ ٚ‬و َّ أ‪ّ٤ٔٛ‬ش ػٖ حُِـ‪ٞ‬ء اُ‪ ٠‬حُل‪ٕٜٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬هظزخء هِق ح‪ٞٓ٧‬حٍ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هلل ح‪ ٖٓ َٓ٧‬هز َُ ‪ ٖٓٝ‬رؼ ُي‪.‬‬ ‫( ‪)6‬‬ ‫إ ٓ‪ٓ٬‬ق حُو‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حُؼوَ حُزَ٘‪ ١‬أٗ٘خ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ٟٝ‬غ كي‪ٝ‬ى كخ‪ِٛ‬ش ر‪ ٖ٤‬حُؼزخص ػِ‪ ٠‬حُٔزيأ‬ ‫‪ٝ‬حُظٔ​ٔي رخ‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُؼوش رخُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُظ‪ِٜ‬ذ حُلٌَ‪ ١‬حٌُٔٓ‪ٝ ،ّٞ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼ٘‪- ٢‬ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ -ٚ٤‬حُ٘و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬طط‪ٍٗٞ‬خ‬ ‫حٌُ‪ ٢٘ٛ‬رٔخ ‪٬٣‬ثْ حُٔظطِزخص ‪ٝ‬حُظلي‪٣‬خص حُـي‪٣‬يس‪ ٌٙٛٝ .‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُؼخُٔ‪٤‬ش حُ٘خِٓش طـؼَ حُ٘خّ ىحث ًٔخ ُٓ‪َّ ٜ‬يى‪ ٖ٣‬رخُؼـِ‬ ‫ػٖ ٓٔخ‪َ٣‬س حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬حُٔ‪٬‬ثٔش ر‪ ٖ٤‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬خص حُظ‪٣ ٢‬ئٓ٘‪ ٕٞ‬ر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ٓ٧‬جِش حُٔطَ‪ٝ‬كش ػِ‪ْٜ٤‬؛ ‪ٝ‬إ ٗجض كوَ‪ :‬حُؼـِ‬ ‫ػٖ ح‪٩‬ؿخرش ػٖ ح‪ٓ٧‬جِش حُٔطَ‪ٝ‬كش ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حٌُ‪٣ ١‬ؼظوي‪ ٕٝ‬ر‪ٜٞ‬حر‪ .ٚ‬رؼزخٍس أهَ‪ :ٟ‬أػظوي إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظِْٔ‬ ‫ىحث ًٔخ كـْ حَُٔ‪ٗٝ‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش ك‪ ٢‬حُطَف ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُوطخد ‪ٝ‬ك‪ ٢‬رَحٓؾ ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬حُٔؼخُـش؛ كخُ‪٠‬ـ‪١ٞ‬خص حُظ‪٢‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪61‬‬

‫طٔخٍّ ػِ‪٘٤‬خ ٖٓ ٓوظِق حُـ‪ٜ‬خص‪ٝ ،‬أ‪ٟٝ‬خع حُظؤُّ ‪ٝ‬حُظوِق حُٔوظِلش ط‪ُّٞ‬ي ُي‪٘٣‬خ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُو‪ٞ‬ف ؿ‪ َ٤‬حُٔخثؾ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬طيكؼ٘خ رخطـخ‪ ٙ‬حُـٔ‪ٞ‬ى ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ـ‪٬‬م‪ًٔ ،‬خ طيكؼ٘خ رخطـخ‪ ٙ‬حٓظويحّ حُ‪٠‬ـ‪ِ٤ٓٝ ٢‬ش ك‪ ٢‬طَٗ‪٤‬ي ٓٔ‪َ٤‬ط٘خ ػ‪ًٟٞ‬خ ػٖ حُؼوش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٩‬ه٘خع ى‪ ٕٝ‬إٔ ٗ٘ؼَ رٌُي‪ٝ ،‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ٗ٘ؼَ رؼيّ ٓ‪٬‬ءٓش ‪ٌٛ‬ح َُ‪ٝ‬ف حُؼ‪ٌُِٝ َٜ‬حثوش حُؼوخك‪٤‬ش حُـي‪٣‬يس‪ٌُٜٝ .‬ح كبٕ‬ ‫حُوطخد ح‪ٝ- ٢ٓ٬ٓ٩‬حٌُ‪٣ ١‬و‪ ّٞ‬ك‪ٓ ٢‬لخ‪ ِٚٛ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬حُلٌَ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُٔؼخ‪ َ٤ٔ٣ -َٛ‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪ِٓ ٌٕٞ٣‬ز‪ًّ٤‬خ‬ ‫‪ٟ‬خرطًخ أًؼَ ٖٓ إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬زخىًٍح ٓللِّ ًِح ‪٘ٓٝ‬ظـًخ ُ‪٨‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص ‪ٝ‬حُزيحثَ؛ ٓغ إٔ حُل‪٠‬خٍحص ‪ ٫‬طو‪ّٞ‬‬ ‫ك‪ ٢‬أ‪ ٍٝ‬حٗط‪٬‬ه‪ٜ‬خ أريًح ػِ‪ ٠‬حُٔ٘غ ‪ٝ‬حُِٔذ ‪ٝ‬حُ‪٠‬ز‪ ..٢‬اٗ‪ٜ‬خ طو‪ ّٞ‬ر٘خء ػِ‪ ٠‬حُٔزخىٍس ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ط‪٬‬م ‪ٝ‬حُؼطخء ‪ٝ‬حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش‪ ..‬اٗ‪ٜ‬خ‬ ‫أٗز‪ ٚ‬ر‪٘٤‬خر‪٤‬غ ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س‪ ،‬طظـٔغ كظٌَ٘ ٗ‪ًَٜ‬ح ٓظيكوًخ‪ ،‬ػْ ٗـي أٗلٔ٘خ رؼي ٓيس ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ش ًُي حُ٘‪ٝ َٜ‬ط٘و‪٤‬ش ٓخث‪ٚ‬‬ ‫ٖٓ حُ٘‪ٞ‬حثذ‪.‬‬ ‫إ حُلٌَ ح‪ٞٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬ف ‪ٌ٣‬ظٔذ ٖٓ حُٔ٘خػش ‪ٝ‬حُل‪ٜ‬خٗش ‪ٝ‬حُوخرِ‪٤‬ش ُ‪ٓ٬‬ظَٔحٍ ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪ِٔ٣‬ي ٖٓ حُظ‪ٞ‬حُٕ ك‪٢‬‬ ‫ر٘‪٤‬ظ‪ ٚ‬حُؼٔ‪٤‬وش ر‪ ٖ٤‬حُؼ‪ٞ‬حرض ‪ٝ‬حُٔظـ‪َ٤‬حص ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔؼخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حهؼ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪ِٔ٣‬ي ٖٓ حَُٔ‪ٗٝ‬ش ك‪ ٢‬حُل‪ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظ‪٤‬ؼخد ‪ٝ‬ك‪ ٢‬طوي‪ ْ٣‬حُلِ‪ .ٍٞ‬إ حُؼ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ق حُ‪ٜٞ‬ؿخء طوظِغ ‪ٝ‬طلطْ ح‪ٗ٧‬ـخٍ حُؼٔ‪٬‬هش ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُٔ٘خرَ‬ ‫‪ٝ‬حُل٘خثٖ طُزي‪ ١‬هيٍس أًزَ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜٞٔ‬ى ‪ٝ‬حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ‪ٝ‬حُٔزذ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔلخٍهش ‪ ٞٛ‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش حُظ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬ه‪َ٤‬س ‪ٝ‬حُظ‪ِٜ‬ذ‬ ‫حٌُ‪ ١‬ك‪ ٢‬ح‪ٝ .٠ُٝ٧‬حُ‪ ّٞ٤‬ط‪ٟٞ‬غ ه‪ٞ‬حػي ‪ًٝ‬ظَ ٓطخ‪٤١‬ش ك‪ ٢‬أٓلَ ح‪٧‬رَحؽ ‪ٝ‬حُؼٔخٍحص حُ٘خ‪ٛ‬وش ً‪ ٢‬طوخ‪ ّٝ‬حُِ‪ٍُ٫‬‬ ‫ح‪٧‬كو‪٤‬ش؛ ك‪٤‬غ ‪٘ٔ٣‬ل‪ٜ‬خ حُٔطخ‪ ١‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش حٌُخك‪٤‬ش ُِظـخ‪ٝ‬د ٓغ ح‪ٛ‬ظِحُحص حُِ‪ ٍُ٫‬ػِ‪ ٌَٗ ٠‬حٓظ‪ٜ‬خ‪ُٜ ٙ‬خ‪ .‬إ حَُٔ‪ٗٝ‬ش‬ ‫‪ٜ٣ ٫‬ق أريًح إٔ طؼ٘‪ ٢‬حُظ٘خٍُ ػٖ حُٔزخىة ‪ ٫ٝ‬حُظٔخ‪ َٛ‬طـخ‪ ٙ‬حُٔلَٓخص‪ًٔ ،‬خ ‪ٜ٣ ٫‬ق إٔ طؼ٘‪ ٢‬اهَحٍ حُزخ‪ٔٓٝ َ١‬خ‪٧‬س‬ ‫حُظِْ‪ ٫ٝ ،‬إٔ طؼ٘‪ ٢‬طـ‪ َ٤٤‬ح‪٫‬طـخ‪ ...ٙ‬إ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ ٫‬طٌَ٘ أريًح َٓ‪ٗٝ‬ش أ‪ ٝ‬طٌ‪٤‬لًخ ‪ٛ‬ل‪٤‬لًخ‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ حٗلَحف ‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق طـذ‬ ‫ٓوخ‪ٓٝ‬ظ‪ٝ ٚ‬حُظ‪ٜ‬ي‪ .ُٚ ١‬إ حَُٔ‪ٗٝ‬ش حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش طؼ٘‪ ٢‬ك‪ٗ ٢‬ظَ‪ ١‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ -1‬كٖٔ ح‪ٓ٫‬ظٔخع ‪ٝ‬كٖٔ طل‪ٓ ْٜ‬خ ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪ .‬إ ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬أُٓش ٓظ٘ؼزش ‪ٓ ٖٓ ٌٖ٣ ُْ ُٞٝ‬ؼخُْ طِي ح‪ُٓ٧‬ش ٓ‪ٟٞ‬‬ ‫حرظؼخى ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬أر٘خث‪ٜ‬خ ػٖ ؿخىس ح‪ُ٫‬ظِحّ رظؼخُ‪ ْ٤‬حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَّحء ‪ ٟٞٓٝ‬طيٗ‪ٌٓ ٢‬خٗظ‪ٜ‬خ حُؼخُٔ‪٤‬ش ر‪ ٖ٤‬ح‪ٌُ ْٓ٧‬خٕ ًُي‬ ‫ًخك‪ً٤‬خ ‪ .‬ك‪ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬حَُٔء ك‪ ٢‬أُٓش؛ كبٕ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬لظق ػَ٘ ػ‪ٝ ٕٞ٤‬ػَ٘ آًحٕ ‪ُ٫‬ظوخ‪ ١‬أ‪ ١‬كٌَس أ‪ ٝ‬أ‪ ١‬كَ أ‪ ٝ‬أ‪١‬‬ ‫أِٓ‪ٞ‬د أ‪ ٝ‬أ‪ ١‬أىحس ك‪ ٢‬آٌخٗ‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬ولق ٖٓ ؿِ‪ٞ‬حء ح‪ُٓ٧‬ش حُظ‪٣ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ‪ .‬إ ٌِٓ٘ش‪ًٌِ٘ٔ :‬ش حُزطخُش‪ ،‬أ‪ٍ ٝ‬ىحءس‬ ‫ٓٔظ‪ ٟٞ‬هَ‪٣‬ـ‪ ٢‬حُـخٓؼخص‪ ،‬أ‪ٌِ٘ٓ ٝ‬ش طِٔ‪ ٢‬حُلٌ‪ٓٞ‬خص‪ ،‬أ‪ ٝ‬حٗظوخٍ حُِٔطش رٔ‪ٓ٬‬ش ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬أْٓ َٓ٘‪ٝ‬ػش‪ ،‬أ‪ٌِ٘ٓ ٝ‬ش‬ ‫‪ٟ‬ؼق ح‪ُ٫‬ظِحّ‪ ،‬أ‪ ٝ‬طلٌي ح‪َٓ٧‬س حُٔ​ِٔٔش رخُظيٍ‪٣‬ؾ‪ ...‬أه‪ :ٍٞ‬إ ٌِٓ٘ش ً‪ ٌٜٙ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ُٖ ٗٔظط‪٤‬غ حُل‪ُٜ ٍٜٞ‬خ ػِ‪٠‬‬ ‫كِ‪ ٖٓ ٍٞ‬ه‪ ٍ٬‬حٓظؼَح‪ ٝ‬حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٝ‬طـخٍد ح‪٧‬ؿيحى ‪ٝ‬ح‪٥‬رخء ‪٘ٓ ٕ٧‬ش َّللا – ؿ َّ ‪ٝ‬ػ‪٠ٓ -٬‬ض أ‪ ٫‬طظٔغ ٍكِش‬ ‫ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش ٓخروش َُٔكِش ‪٫‬كوش‪ .‬كخُلِ‪ ٍٞ‬حُظ‪ ٢‬ػؼَ ػِ‪ٜ٤‬خ حُ٘خّ ‪ٌِ٘ٓ ١٧‬ش ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص هزَ هٔ​ٔش هَ‪ُٖ ٕٝ‬‬ ‫ط‪ِٜ‬ق ُلِ‪ٜ‬خ حُ‪ًٔ .ّٞ٤‬خ إٔ ٓخ ٗل‪ َٜ‬ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬كِ‪ٗ ٍٞ‬خؿؼش ‪ٝ‬ػزوَ‪٣‬ش ٌُٔ٘‪٬‬ط٘خ ُٖ طلَ ػ‪ ٖ٤‬حٌُِٔ٘ش رؼي هَٗ‪ٖٓ ٖ٤‬‬ ‫حُِٓخٕ‪.‬‬ ‫‪ٗ ُٖٝ‬ـي ك‪ٌِ٘ٓ ١٧ ًّ٬‬ش ٖٓ حٌُٔ٘‪٬‬ص آٗلش حًٌَُ ُي‪ ٟ‬حُـَد أ‪ُ ٝ‬ي‪ ٟ‬حُ‪٤‬خرخٕ أ‪ ٝ‬حُ‪...ٖ٤ٜ‬؛ ‪ ٕ٧‬أ‪ ١‬كَ ٖٓ حُلِ‪ٍٞ‬‬ ‫‪َ٣‬طٌِ ػِ‪ٞٗ ٠‬ػ‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش ٖٓ حُٔؼط‪٤‬خص حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ ٌٙٛٝ‬حُ٘‪ٞ‬ػ‪٤‬ش طوظِق حهظ‪٬‬كًخ ‪ٝ‬حٓؼًخ ػٖ ػخُٔ٘خ ح‪٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُي‪ ٍٝ‬ؿ‪ َ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔؼخ‪َٛ‬س ُ٘خ‪٘ٓ ٌُٖ .‬ـي ك‪ ٢‬حُظخٍ‪٣‬ن ‪٘ٓٝ‬ـي ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪ٞٗ ٖ٣‬حس ُلٍَّ؛ طلظخؽ اُ‪ ٠‬اٗ‪٠‬خؽ‬ ‫‪ٝ‬اٗٔخء أ‪ٗ ٝ‬ـي كٌَس ً​ً‪٤‬ش طلظخؽ اُ‪ ٠‬طط‪ َ٣ٞ‬أ‪ ٝ‬أهِٔش ‪ٝ‬ط‪ٝ ٌٙٛٝ .ٖ٤١ٞ‬طِي طلظخؿخٕ اُ‪ ٠‬ػوَ َٕٓ ‪ٓٝ‬لظَف ك‪٢‬‬ ‫ح‪٫‬هظزخّ ‪ٝ‬ىٓؾ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُطَم ‪ٝ‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬خص حُٔظلخ‪ٝ‬طش ‪ٝ‬حُٔظزخ‪٘٣‬ش‪٘٣ ُٖٝ .‬لغ حًٌُخء ‪ٝ‬كي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُ٘ؤٕ رَ ‪ ٫‬ري ٖٓ‬ ‫حُزلغ حُؼِٔ‪ ٢‬حُٔظوٖ ‪ٝ‬حُٔظو‪ٝ ٜٚ‬حُٔ​ٔظل‪ٌٛٝ ،ٞ٤‬ح ٓخ ُْ ‪٣‬ظْ ح‪٫‬ػظَحف ر‪ ٚ‬كظ‪ ٠‬ح‪!ٕ٥‬‬ ‫‪ -2‬طؼ٘‪ ٢‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش ‪-‬أ‪ً٠٣‬خ‪ -‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬اىٍحى حُلَم ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪ٞٓ ٞٛ‬ؿ‪ٞ‬ى ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ رٔزذ ح‪ُ٫‬ظِحّ‬ ‫رخ‪ َٓ٧‬حَُ٘ػ‪ٝ ٢‬ريحكغ ٖٓ ح‪ُ٫‬ظِحّ رؤَٓ َّللا‪ٝ ،‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪ٞٓ ٞٛ‬ؿ‪ٞ‬ى ٗظ‪٤‬ـش ػخىحص ‪ٝ‬طوخُ‪٤‬ي أٗظـظ‪ٜ‬خ ظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حػظزخٍحص‬ ‫طخٍ‪٣‬و‪٤‬ش‪ ،‬أ‪ ٝ‬أٗظـ‪ٜ‬خ حُظ‪ٓٞ‬غ ك‪ٓ ٢‬زيأ (ٓي حٌٍُحثغ) رٔزذ ك‪ ْٜ‬ؿِث‪ ٢‬أ‪ ٢ُ٘ٓ ٝ‬أ‪ٓ ٝ‬ئهض ُِٔ‪ٜ‬خُق ‪ٝ‬حُٔوخ‪ َ١‬حُظ‪٢‬‬ ‫طظَطذ ػِ‪ِٞٓ ٠‬ى ٓؼ‪.ٖ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪62‬‬

‫‪٣ٝ‬ويّ ُ٘خ ‪ٟٝ‬غ حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش ٗٔ‪ًٞ‬ؿًخ ُ‪ٌٜ‬ح؛ ك‪٤‬غ إ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓٔخ ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬ح‪٬ٛ٩‬ف ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش‬ ‫‪ٜٓٝ‬خٓ‪ٜ‬خ حُؼخٓش ٗ٘ؤ ٗظ‪٤‬ـش ٓ‪ٞ‬ح‪ٛ‬لخص حؿظٔخػ‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش ٓخُض ر‪ٜ‬خ ٗل‪ ٞ‬حُـِ‪ ٞ‬أ‪ٗ ٝ‬ل‪ ٞ‬حُظلَ‪ٝ ٢٣‬حُظٔخ‪ َٛ‬رؼ‪٤‬يًح ػٖ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ‬ ‫حَُرخٗ‪ ٢‬ح‪٧‬ه‪ .ّٞ‬هي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬ح‪ ْٓ٧‬حُ٘خكؼش ك‪ ٢‬ط‪ ٍٜٞ‬ا‪٬ٛ‬ف أ‪ٟٝ‬خع حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬إٔ ح‪ٞٛ َٛ٧‬‬ ‫ططخرن ًَ ٓخ ‪ُ٣‬طِذ ٖٓ حُ٘ٔخء‪ٓ ًَٝ ،‬خ ‪٣‬لَ ُ‪ٓ ًَٝ ،ٖٜ‬خ ‪ٜ٣‬ق ُ‪ ٖٜ‬ػِٔ‪ٔٓٝ ٚ‬خٍٓظ‪ٓ ٚ‬غ ٓخ ‪ ٞٛ‬ػخرض َُِؿخٍ؛ ا‪٫‬‬ ‫ٓخ ؿخءص حُ٘‪ ٜٙٞ‬حُ‪٣َٜ‬لش ربػزخص ه‪٤ٜٛٞ‬ش ُ‪ ٖٜ‬ك٘‪ َ٤ٜ‬اُ‪ٗٝ ،ٚ٤‬ؤهٌ ر‪ٝ .ٚ‬اًح حهظِق أ‪ َٛ‬حُؼِْ حُٔ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬ه‪ٕٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔظو‪ ٕٜٞ​ٜ‬ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش ‪ ٢ٛ َٛ‬هخ‪ٛ‬ش رخَُؿخٍ أ‪ ٝ‬حُ٘ٔخء – ٗظَٗخ اُ‪ ٠‬ه‪٬‬ك‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬رخد ٖٓ أر‪ٞ‬حد حُظ‪٤ٓٞ‬غ‬ ‫ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٍٝ‬كغ حُلَؽ ػ٘‪ٜ‬خ‪ٓٝ .‬ؼَ ًُي ‪٣‬وخٍ ك‪ ٢‬حهظ‪٬‬ف أ‪ َٛ‬حُؼِْ ك‪ ًٕٞ ٢‬ػَٔ ٖٓ ح‪٧‬ػٔخٍ – ‪٣‬ـ َّ ٓلٔي‪ ٙ‬أ‪.٫ ْٝ‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُ‪٣ ١‬ظٖ إٔ ح‪٧‬هٌ رخ‪٧‬ك‪ٝ ١ٞ‬رخُو‪ ٍٞ‬ح‪ٗ٧‬ي كًٌٍح ‪ٝ‬رخ‪ َ٤ٓ٧‬اُ‪ ٠‬حُظ٘يى‪٣ -‬لَ ٌٓ٘‪٬‬ص ح‪ٓ٧‬ش أ‪ٔ٣ ٝ‬خػي حُ٘خّ ػِ‪٠‬‬ ‫ِٓ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ُ٫‬ظِحّ – ‪ٝ ٌٕٞ٣‬ح‪ًٔ ٛ‬خ؛ ك‪٤‬غ إ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح هي ‪٣‬يكغ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُ٘خّ رؼ‪٤‬يًح ػٖ ٓ٘طوش حُظي‪ًِٜ ٖ٣‬خ رٔخ ك‪ٜ٤‬خ ٖٓ‬ ‫أُ‪ٞ‬حٕ ‪ٛ‬لَحء ‪ٝ‬كَٔحء‪ٝ​ٝ ،‬حهؼ٘خ ِٓٔ‪ٞ‬ء رخُ٘‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي ػِ‪ٌٛ ٠‬ح‪.‬‬ ‫‪ -3‬طؼ٘‪ ٢‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش ًٌُي حُويٍس ػِ‪ ٠‬اػخىس طَط‪٤‬ذ ح‪٣ُٞٝ٧‬خص حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خث‪٤‬ش‪ .‬ك‪ٗ ٖ٤‬و‪ :ٍٞ‬إ ا‪٬ٛ‬ف‬ ‫‪ٌٛ‬ح ح‪ ٌَ٘٣ َٓ٧‬أ‪٣ُٞٝ‬ش كبٕ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ٘خ ٗيٍى هط‪ٍٞ‬س حٓظَٔحٍ‪ٝ ،ٙ‬ػظْ كخؿش حُ٘خّ اُ‪ٝ ،ٚ٤‬حٍطزخ‪٬ٛ ١‬ف ٓٔخثَ‬ ‫أهَ‪ ٟ‬ر‪٬ٜ‬ك‪ٜٔٓ ٌٙٛٝ .ٚ‬ش ٗخهش ؿ ًّيح‪ٝ ،‬طلظخؽ اُ‪ ٠‬ك‪ ْٜ‬ػٔ‪٤‬ن ُِٖٔ٘ حَُرخٗ‪٤‬ش ‪ُِٝ‬ظيحػ‪٤‬خص حُٔ٘طو‪٤‬ش حُوخثٔش ر‪ٖ٤‬‬ ‫ؿ‪ٞ‬حٗذ حُل‪٤‬خس حُٔوظِلش‪ .‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ حُز‪٬‬ى ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طظٔؼَ ح‪٣ُٞٝ٧‬ش ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش ك‪ ٢‬طؼِ‪ ْ٤‬حُ٘خّ أٓ‪ ٍٞ‬ى‪ٝ ، ْٜ٘٣‬ك‪ ٢‬كَ‬ ‫أُٓخط‪ ْٜ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش حُٔظَحًٔش ‪ٝ‬حُٔظؼخظٔش‪ٝ .‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُزِيحٕ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ ٌَ٘٣‬ح‪٬ٛ٩‬ف حُٔ‪٤‬خٓ‪ ٢‬أ‪٣ُٞٝ‬ش‪ٌَ٘٣ٝ .‬‬ ‫ا‪٬ٛ‬ف حُ٘ظخّ حُظؼِ‪ ٢ٔ٤‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُي‪ ٍٝ‬أ‪٣ُٞٝ‬ش ٓطِوش ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪٣ ٫ٝ ...‬ؼ٘‪ ٢‬حُو‪ ٍٞ‬رؤ‪٣ُٞٝ‬ش ٗ‪٢‬ء ٖٓ ح‪٤ٗ٧‬خء طؼط‪َ٤‬‬ ‫ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رـ‪ ٖٓ َٙ٤‬ؿ‪ٞ‬حٗذ حُل‪٤‬خس حُٔوظِلش؛ ٌُ٘‪٣ ٚ‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ٗ‪َٜ‬ف ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬حُ‪ٞ‬هض ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬ي أًؼَ ٓٔخ ٗ‪َٜ‬ك‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ؿ‪.َٙ٤‬‬ ‫ٓ‪ٟٞٞ‬ع حَُٔ‪ٗٝ‬ش حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش ٓ‪ٟٞٞ‬ع ‪ٝ َ٣ٞ١‬هي أػ‪ٞ‬ى اُ‪ ٚ٤‬ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ‪.‬‬ ‫‪َّ ٖٓٝ‬للا حُل‪ٝ ٍٞ‬حُط‪.ٍٞ‬‬ ‫( ‪)7‬‬ ‫حُلٌَ حُٔ٘‪٤‬غ كٌَ هخىٍ ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ‪٘ٓٝ‬خػظ‪ٗ ٚ‬خرؼش ٖٓ ‪١‬ز‪٤‬ؼظ‪ٓٝ ٚ‬و‪ٓٞ‬خط‪ ٚ‬حٌُحط‪٤‬ش‪ٓٝ ،‬و‪ٓٞ‬خص حُلٌَ ح‪ٔ٤ُ ٢ٓ٬ٓ٩‬ض‬ ‫ٗ‪٤‬جًخ ‪ٜ٘٣‬ؼ‪ ٚ‬حُ٘خّ ؿَ‪ً٣‬خ ‪ٍٝ‬حء أ‪ٞٛ‬حث‪ ْٜ‬أ‪ ٝ‬حؿظ‪ٜ‬خىحط‪ ْٜ‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ ،‬كخُلٌَ ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬آ‪ً٤ٓ٬‬خ ا‪ ٫‬اًح ًخٕ طٌ‪ ٚٗٞ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ‬ ‫طؼخُ‪ ْ٤‬ح‪ٓٝ ّ٬ٓ٩‬وخ‪ٛ‬ي‪ ٙ‬حُؼخٓش‪ٛ ٙٞٔٗ ٌٕٞ٣ ٫ٝ ،‬ل‪٤‬لًخ ا‪ ٫‬اًح ًخٕ ػٖ ‪٣َ١‬ن كزَ َٓ‪ٓ ١‬ظ‪ َٜ‬رخُٔ‪ٜ‬خُق‬ ‫حُٔ٘‪٠‬زطش ُ‪ٓ٨‬ش ‪ٝ‬رخُطز‪٤‬ؼش حُزَ٘‪٣‬ش‪ٓٝ ،‬خ ٗؼَك‪َّ ٖ٘ٓ ٖٓ ٚ‬للا –طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬حُوِن‪٢ٗٝ .‬ء ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حٌُ‪٘٣ ّ٬‬طزن ػِ‪٠‬‬ ‫حُلٌَ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ ٢‬أ‪ً٠٣‬خ؛ ك‪٤‬غ إ ‪٘ٛ‬خع ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬إٔ ‪٣‬و‪ُٞٞ‬ح – ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُظلخ‪ َ٤ٛ‬حُيه‪٤‬وش‪ -‬حٌُؼ‪ٔٓ َ٤‬خ‬ ‫‪٣َ٣‬ي‪ ٌُٖ ،ٕٝ‬طظَ ك‪٣ٞ٤‬ش ٓخ ‪٣‬وخٍ ‪ٝ‬هيٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬طٌ٘‪ َ٤‬حُل‪٠‬خٍس َٓ‪ٗٞٛ‬ش ‪٫‬ط‪ٜ‬خُ‪ٜ‬خ رخُٖٔ٘ حَُرخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬رظ٘‪ٞ‬هخص حُزَ٘‬ ‫‪ٝ‬ططِؼخط‪.ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬طؤٓ‪ًٔ٤‬خ ػِ‪ٌٛ ًَ ٠‬ح ‪ ٌٖٔ٣‬حُو‪ :ٍٞ‬إ حُـِ‪ ٞ‬رٌَ ٓٔخط‪ٝ ٚ‬أٌٗخُ‪ٓٝ ٚ‬ظخ‪٘ٓٝ َٙٛ‬طِوخط‪ ٌَ٘٣ ٚ‬اكي‪ ٟ‬ح‪٥‬كخص ‪ٝ‬حُؼَِ‬ ‫حُِٔٓ٘ش ‪ٝ‬حُوط‪َ٤‬س حُظ‪١ ٢‬خُٔخ أ‪ٛ‬خرض حُلٌَ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ٝ ٢‬ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ٓ ٢‬وظَ‪ٝ ،‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُزؼي ػٖ حُو‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُٔ‪ َ٤‬اُ‪٠‬‬ ‫حُٔ٘خُع ‪ٝ‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص حُـخُ‪٤‬ش حُٔظطَكش ‪ ٌَِّ ٘٣‬ؿِ ًءح ٖٓ حُظَحع حُل‪٠‬خٍ‪ ٌَُ ١‬ح‪ْٓ٧‬؛ ‪ٝ‬اٗ‪ً٧ ٢‬خى أُػْ إٔ ًُي ٓظ‪َٜ‬‬ ‫رخُظٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُؼوِ‪ٝ ٢‬حُ٘لٔ‪ُ ٢‬ز٘‪ ٢‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ٝ .‬اًح ‪ٛ‬ق ‪ٌٛ‬ح كبٗ‪ ٌٕٞ٣ ٚ‬ؿِ ًءح ٖٓ أى‪ٝ‬حص ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس‪ .‬إ حُـِ‪ٞ‬‬ ‫ٓ‪ٜ‬طِق َٗػ‪ ٌُٖ ،٢‬ططز‪٤‬وخط‪ٝ ٚ‬حٓؼش ؿيًح اُ‪ ٠‬ىٍؿش إٔ رؼ‪ٜ٠‬خ ‪٣‬ظ‪ َٜ‬رخٌُ‪ٝ‬م ‪ٝ‬رخُوزَس حُزَ٘‪٣‬ش ‪ٝ‬رخُظَحًٔخص‬ ‫حُؼوخك‪٤‬ش حُٔظ٘‪ٞ‬ػش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ٘خ ك‪ٗ ٖ٤‬ظليع ػٖ حُـِ‪ ٞ‬أ‪ ٝ‬ح‪٩‬كَح‪ ١‬أ‪ ٝ‬حُظطَف أ‪ ٝ‬حُظ٘يى ك‪ ٢‬أَٓ ٖٓ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔظ‪ِٜ‬ش‬ ‫رخُظي‪ٝ ٖ٣‬ح‪ُ٫‬ظِحّ كبٕ ػِ‪٘٤‬خ أ‪ٗ ٫‬ظـخ‪ ُٝ‬ح‪٧‬كٌخّ حَُ٘ػ‪٤‬ش‪ٝ .‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪١٩‬خٍ كبٗ٘خ ٗـي حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ ٢‬حُٔخكش حُؼوخك‪٤‬ش حُؼخٓش‬ ‫‪٘ٛ‬ل‪٣ ٖٔٓ ٖ٤‬ظليع ػٖ حُـِ‪٘ٛ :ٞ‬ق ‪َٜ٣‬ف رٔخ ‪٣ ٫‬ؼَف‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٘٣‬طِن ٖٓ هزَس ٓلي‪ٝ‬ىس ؿيًح رخَُ٘‪٣‬ؼش ‪ٝ‬رخُلو‪ٚ‬‬ ‫ح‪ِٔ٣ ٌُٚ٘ ٢ٓ٬ٓ٩‬ي ؿَأس ط‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬كي حُ‪ٞ‬هخكش ك‪ ٢‬ا‪٬١‬م ح‪ٛٝ٧‬خف ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪ٞ‬ص حُ٘خٍ‪٣‬ش ػِ‪ًِٞٓ ٠‬خص ‪ٞٓٝ‬حهق ‪٫‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪63‬‬

‫‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظليع ك‪ٜ٤‬خ ا‪ ٫‬أ‪ َٛ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪ ْٛٝ ٙ‬حُلو‪ٜ‬خء‪ٌٛٝ ،‬ح ٗ‪٢‬ء ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ ٢‬كٌٔخ أٗ‪٣ ٫ ٚ‬ظليع ك‪ ٢‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُ‪ٜ٘‬يٓ‪٤‬ش‬ ‫حُيه‪٤‬وش ا‪ٜ٘ٓ ٫‬يّ‪ًٔٝ ،‬خ ‪٣ ٫‬ظليع ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخثَ حُل‪٣ِ٤‬خث‪٤‬ش حُؼ‪ٜ٣ٞ‬ش ا‪ ٫‬ك‪٣ِ٤‬خث‪ ٢‬كٌ​ٌُي ‪٣ ٫‬ظليع ك‪ٔٓ ٢‬خثَ حُظي‪ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ٝ‬حُظؼزي ‪ٝ‬حُِٔ‪ٞ‬ى ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ػخٓش ا‪ ٫‬كو‪ ٚ٤‬هز‪ .َ٤‬أٓخ حُ‪ٜ٘‬ق حُؼخٗ‪ ٢‬كبٗ‪٘٣ ٚ‬ط‪ ١ٞ‬ػِ‪ٞٓ ٠‬ء ٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬ػِ‪٠‬‬ ‫حٗلَحف ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ش‪ ،‬اٗ‪٣َ٣ ٚ‬ي ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُلي‪٣‬غ ػٖ حُـِ‪ٛ ٞ‬يّ ح‪ً ّ٬ٓ٩‬حط‪ٚ‬؛ كخٌُ‪ٔ٣ ١‬ظ٘غ ػٖ ا‪٣‬يحع أٓ‪ٞ‬حُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُز٘‪ٞ‬ى‬ ‫حَُر‪٣ٞ‬ش ٓظِٓض ؿخٍ‪ٝ ،‬حَُٔأس حُظ‪ ٢‬طٔظَ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ أ‪ ٝ‬طٔظ٘غ ػٖ ٓـخُٔش حَُؿخٍ ح‪٧‬ؿخٗذ ٓظوِلش ‪ٓٝ‬ؼويس‪ٝ ،‬حُٔ​ِْٔ حٌُ‪١‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظيٍ رخ‪٣٥‬خص ‪ٝ‬ح‪٧‬كخى‪٣‬غ ك‪ ٢‬حُظ٘ظ‪ُِ َ٤‬و‪٠‬خ‪٣‬خ كَكّ‪ٓ ٢‬لي‪ٝ‬ى‪ٝ .‬حُٔ​ِْٔ حٌُ‪ٔ٣ ٫ ١‬ظٔغ ُِٔ‪٤ٓٞ‬و‪ ٠‬ؿِ‪٤‬ع حُٔ٘خػَ‪،‬‬ ‫‪ٓٝ‬لظوَ اُ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ حُظ‪٣ٌٜ‬ذ ‪٣ ٫‬ؤط‪ ٢‬ا‪ ٫‬ػٖ ‪٣َ١‬ن حُٔ‪٤ٓٞ‬و‪!!...٠‬‬ ‫‪ٝ‬هي ًؼَ ‪ٌٛ‬حٕ حُ‪ٜ٘‬لخٕ ك‪ ٢‬حُٔخكش حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش‪ًٝ ،‬ؼ‪٣ ْٜ٘ٓ َ٤‬ظ٘‪ ٕٞ‬أٗ‪ٔ٣ ْٜ‬خػي‪ ٕٝ‬ح‪ٓ٧‬ش ػِ‪ ٠‬حُ٘‪ٜٝٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء‪ ْٛٝ ،‬ك‪ ٢‬كو‪٤‬وش ح‪ٔ٣ َٓ٧‬خٍٓ‪ ٕٞ‬ػِٔ‪٤‬ش طوَ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حٓؼش حُ٘طخم ‪ ٫ٝ‬طظ‪ َٜ‬آػخٍ‪ٛ‬خ ا‪ ٫‬رؼي ػوي ٖٓ حُِٓخٕ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ ًَ ٠‬كخٍ كبٕ ٖٓ ‪ٝ‬حؿذ حُٔلٌَ‪ٝ ٖ٣‬حُٔ٘ظَِّ‪ٝ ٖ٣‬أ‪ ًَ َٛ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬خص حُؼِٔ‪٤‬ش إٔ ‪٤٘٣‬ؼ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬حُـٔخ‪َ٤ٛ‬‬ ‫حُٔ​ِٔٔش ٓلخ‪ ْ٤ٛ‬حُ‪ٓٞ‬ط‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظيحٍ ‪ٝ‬حُظٔخٓق ‪ٝ‬حُ‪ٝ ،َٔ٤‬إٔ ‪٣‬وخ‪ٞٓٝ‬ح ِٗػخص حُـِ‪ ٞ‬حُظ‪ ٢‬طـظخؽ ًَ حَُ٘حثق ‪ٝ‬حُلجخص‬ ‫‪ ًَٝ‬حُي‪ٝ‬حثَ ‪ٝ‬حُظو‪ٜ​ٜ‬خص؛ ك‪ٜ٘‬خى ؿِ ّ‪ ٞ‬ك‪ ٢‬حُٔ‪٤‬خٓش ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخع ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُظي‪ٝ ٖ٣‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪ْ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حُظؼخَٓ ٓغ حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٝ‬حُظوط‪ٔ​ُِٔ ٢٤‬ظوزَ‪ٝ ..‬أ‪ ًَ َٛ‬طو‪ ْٛ ٜٚ‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬وٍَ‪ ٕٝ‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪ٞ‬حٍ حُـخُ‪٤‬ش ك‪٢‬‬ ‫طو‪ ْٛٝ ،ْٜ​ٜ​ٜ‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ليى‪ ٕٝ‬ىٍؿش ًُي حُـِ‪ٝ ،ٞ‬ػِ‪ ْٜ٤‬طوغ ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش ٓؼخُـظ‪ٝ ٚ‬طوِ‪ ٚ٤‬حُ٘خّ ٓ٘‪ٗ ٌٙٛٝ ،ٚ‬وطش‬ ‫ٓ‪ٜٔ‬ش ك‪٤‬غ ‪٣‬ظٖ رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ إٔ حُـِ‪ ٞ‬ػزخٍس ػٖ ٌِٓ٘ش ى‪٤٘٣‬ش ٓل‪٠‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ؿ‪ٛ َ٤‬ل‪٤‬ق‪ .‬هي ًخٗض حُ٘‪ٞ٤‬ػ‪٤‬ش ٓـخُ‪٤‬ش‬ ‫ك‪ ٖ٤‬أػطض ى‪ًٍٝ‬ح حٓظؼ٘خث‪ً٤‬خ ُِي‪ُٝ‬ش ك‪ ٢‬اىحٍس ٗئ‪ ٕٝ‬حُ٘خّ‪ٝ ،‬هي أى‪ًُ ٟ‬ي ط‪ ٖ٤ٜٔ‬حُٔـظٔغ ‪ٝ‬طؼط‪ً َ٤‬ؼ‪ٝ ٖٓ َ٤‬ظخثل‪،ٚ‬‬ ‫‪ًٝ‬خٗض حُ٘ظ‪٤‬ـش ‪ ٢ٛ‬حٗ‪٤ٜ‬خٍ حُي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬حُٔـظٔغ ٓؼًخ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حَُٔر‪٣ ٖٓ ٖ٤‬ـخُ‪ ٢‬ك‪٤‬ـؼَ ى‪ ٍٝ‬حُز‪٤‬جش كخٓ ًٔخ ك‪ ٢‬طوَ‪ َ٣‬ػٔخٍ حُـ‪ٜٞ‬ى حَُٔر‪٤‬ش‪ ٖٓٝ .‬حُٔئٍه‪ ٖٓ ٖ٤‬كَّٔ حُظخٍ‪٣‬ن‬ ‫طلٔ‪ًَ٤‬ح ػَه‪ً٤‬خ ػ٘‪ً٣َٜ‬خ‪ ٖٓ ْٜ٘ٓٝ ،‬كَٔ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬أٓخّ ػزوَ‪٣‬ش حٌُٔخٕ ‪ٝ‬حُي‪ ٍٝ‬حُلخْٓ ُِــَحك‪٤‬خ ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪ًِٔٝ ..‬خ‬ ‫طويّ حُؼِْ هط‪ٞ‬س اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬خّ ‪٣‬ظ‪٠‬ق ُ٘خ أًؼَ كؤًؼَ إٔ حَُٔح‪٘ٛ‬ش حُٔزخُؾ ك‪ٜ٤‬خ ػِ‪ ٠‬رؼي ٖٓ ح‪٧‬رؼخى أ‪ ٝ‬ه‪ ٖٓ ٍٞ‬ح‪٧‬ه‪ٞ‬حٍ أ‪ٝ‬‬ ‫ػ٘‪ ٖٓ َٜ‬حُؼ٘خ‪ َٛ‬أ‪ ٝ‬طلٔ‪ ٖٓ َ٤‬حُظلٔ‪َ٤‬حص أ‪ ٝ‬ىُ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ىُش ٓؼِ‪ٓٞ‬ش ٖٓ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص‪٢ٗ ٢ٛ ...‬ء رؼ‪٤‬ي ػٖ حُو‪ٜ‬ي‬ ‫‪ٝ‬ػٖ حُ‪ٞ‬حهغ‪ٝ ،‬هَ‪٣‬ذ ٖٓ إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬ـخُكش ػِٔ‪٤‬ش‪ ،‬كخُظؼو‪٤‬ي حٌُ‪ٌٗ ١‬ظ٘ل‪ ٚ‬حُ‪ ّٞ٤‬ك‪١ ٢‬ز‪٤‬ؼش ًَ حُز٘‪ ٠‬حُؼوخك‪٤‬ش ‪٣‬لظْ ػِ‪٘٤‬خ‬ ‫إٔ ٗزِ‪ ٍٞ‬ىحث ًٔخ ٍإ‪ٗٝ ٟ‬ظَ‪٣‬خص ‪ٝ‬حؿظ‪ٜ‬خىحص ًحص ‪١‬ز‪٤‬ؼش طًَ‪٤‬ز‪٤‬ش‪ٝ .‬حُطزخثغ حُظًَ‪٤‬ز‪٤‬ش طٔخػي ىحث ًٔخ ػِ‪ ٠‬حُلي ٖٓ حُـِ‪ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ـَحف هِق ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬خص أكخى‪٣‬ش ‪٤ٟ‬وش‪ .‬اٗ٘خ –ًٔخ أهزَ ٓزلخٗ‪ٗ ٫ٝ -ٚ‬ؼَف ا‪ ٫‬حُوِ‪ًٝ .َ٤‬ؼ‪ٓ ٖٓ َ٤‬ؼخٍك٘خ ‪ٝ ٖٛ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٌٓظَٔ‪٘ٓٝ ،‬لظق ػِ‪ ٠‬آكخم ٓـ‪ُٜٞ‬ش‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِ٘‪٤‬خ إٔ ٗلٌٍ أٗي حُلٌٍ ٖٓ ح‪٫‬ػظِحُ رخؿظ‪ٜ‬خىحط٘خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٖٓٝ‬‬ ‫حُٔـخ‪٫‬س ك‪ ٢‬حٗظٔخءحط٘خ حُلِر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُلًَ‪٤‬ش‪ٝ ،‬إٔ ٗظَ اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُزلغ حُٔ​ٔظَٔ ػٖ حَُإ‪ ٟ‬حُٔظ‪ٞ‬حُٗش‬ ‫حُزؼ‪٤‬يس ػٖ ح‪٩‬كَح‪ٝ ١‬حُظلَ‪ ،٢٣‬كخُٔظويّ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ق ‪ٝ‬حُٔظؤهَ ػ٘‪ٜٔ٘ٓ ًٌَّ ْٜٔ٣ ٚ‬خ ك‪ ٢‬حػ‪ٞ‬ؿخؿ‪ .ٚ‬إ حُ‪ٜٞ٤‬ى كَّ‪ٞ١‬ح‬ ‫ك‪ٞٓ ٢‬هل‪ ٖٓ ْٜ‬حََُٓ ‪-‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ -ّ٬‬رَ ٖٓ ٍد حُؼخُٔ‪– ٖ٤‬ؿَ ‪ٝ‬ػِ‪ -‬كوي هخُ‪ٞ‬ح‪٣ :‬ي َّللا ٓـِ‪ُٞ‬ش‪ٛٝ​ٝ ،‬ل‪ٙٞ‬‬ ‫رٔخ ‪٤ِ٣ ٫‬ن ربٗٔخٕ ك‪ ً٬٠‬ػٖ إٔ ‪٤ِ٣‬ن رخُوخُن‪ّ ،‬‬ ‫‪ًٌٝ‬ر‪ٞ‬ح حََُٓ ‪ٝ‬أ‪ٛ‬خٗ‪ٝ ْٛٞ‬هظِ‪ .ْٛٞ‬أٓخ حُ٘‪ٜ‬خٍ‪ ٟ‬كوي أكَ‪ٞ١‬ح ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫حُ٘ؤٕ ك‪٤‬غ ه ّيٓ‪ٞ‬ح ػ‪- ٠ٔ٤‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ -ّ٬‬كظ‪ ٠‬ؿؼِ‪ ٙٞ‬اُ‪ٜ‬خ ً‪ .‬أٓخ أٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬حُ‪ٓٞ‬ط‪٤‬ش كوي ٗـض ك‪ٞٓ ٢‬هل‪ٜ‬خ حُؼوخثي‪١‬‬ ‫حُؼخّ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ‪ً ٝ‬حى‪.‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ٗظِْٔ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُٔ‪ٞ‬حهق ‪ٝ‬حُظطز‪٤‬وخص حُظ‪ ٢‬طؼٌْ ‪ٓٝ‬ط‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس ًخكش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي حرظِ‪ ٠‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬ػِ‪ٓ ٠‬ي‪ ٟ‬ػ‪ٜٞ‬ى‪ ٙ‬حُٔظطخ‪ُٝ‬ش رلجظ‪ ٖٓ ٖ٤‬أر٘خث‪ : ٚ‬كجش طظلِض ٖٓ طؼخُ‪ٝ ،ٚٔ٤‬طظوخػْ ػٖ أىحء ٓوظ‪٤٠‬خط‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ​ٝ‬حؿزخط‪ٝ .ٚ‬كجش طلَٔ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حٌُٔخٍ‪ٝ ،ٙ‬طيكؼ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُؼَٔ ‪ٝ‬حُلَؽ ‪ٝ‬حُ‪٤٠‬ن‪ٝ .‬حُلجش ح‪ ٠ُٝ٧‬هخ‪ٟ‬ؼش ؿخُزًخ‬ ‫ُِ٘‪ٜٞ‬س أٓخ حُلجش حُؼخٗ‪٤‬ش كبٗ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُـخُذ هخ‪ٟ‬ؼش ُِ٘ز‪ٜ‬ش‪ٝ ٌٙٛ ٖٓٝ .‬طِي طظٌ‪ٟٝ ٕٞ‬ؼ‪٤‬ش رخثٔش طـٔغ ر‪ ٖ٤‬حُو‪ٍٜٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬لَحف‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪64‬‬

‫‪ُِٝ‬لي‪٣‬غ ‪ِٛ‬ش‪َّٝ ..‬للا ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪.‬‬ ‫( ‪)8‬‬ ‫ح‪ٍٓ ٞٛ ّ٬ٓ٩‬خُش ٓلٔي ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬ح‪٧‬ه‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬طظِوخ‪ٛ‬خ حُزَ٘‪٣‬ش ٖٓ َّللا –ؿَ ٗؤٗ‪-ٚ‬؛ ‪ٌُٜٝ‬ح ك‪ٍٓ ٢ٜ‬خُش‬ ‫ػخٓش ‪ٗٝ‬خِٓش‪ ،‬ك‪ٜ٤‬خ ٓخ ‪٣‬لظخؿ‪٬ٛ ٚ‬ف حُ٘خّ ٓ‪ٜٔ‬خ حطٔؼض أٓيحء حُِٓخٕ ‪ٝ‬حٌُٔخٕ‪ٜٔٓٝ ،‬خ ط٘‪ٞ‬ػض حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ظطِذ ريح‪ٛ‬ش ٓؼش ح‪ٍٝ ،َ١٧‬كخرش ح‪٧‬كٌخّ‪َٓٝ ،‬حػخس ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُظ٘‪ٞ‬ع حُؼوخك‪ٝ ،٢‬طَى رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُظل‪٬٤ٜ‬ص أ‪ً ٝ‬ؼ‪ٜ٘ٓ َ٤‬خ ُظوي‪ َ٣‬ػِٔخء ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬رخكؼ‪ٜ٤‬خ‪ٔ٤ُ ،‬ظ٘زط‪ٞ‬ح ٖٓ ح‪ ٍٞٛ٧‬حُؼخٓش َُِ٘‪٣‬ؼش حُٔ​ٔلش ٓخ ‪٣‬ـط‪ٜ٤‬خ‬ ‫‪ٟٞ٣ٝ‬ق ُِ٘خّ أكٌخٓ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪٬٣ٝ‬كع ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم ػ‪٬‬ػش أٓ‪ّٔ ٜٓ ٍٞ‬ش‪:‬‬ ‫‪ٓ -1‬ؼظْ ٗ‪ ٜٙٞ‬حٌُظخد ‪ٝ‬حُٔ٘ش ظ٘‪ّ٤‬ش حُي‪ُ٫‬ش‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬لظق رخٓظَٔحٍ ٓـخ‪٬ُ ً٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حهظ‪٬‬ف ح‪ٍ٥‬حء‪ٗ ُٞٝ .‬خء َّللا –‬ ‫طؼخُ‪ُ -٠‬ـؼِ‪ٜ‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ٓلٌٔش هطؼ‪٤‬ش حُي‪ُ٫‬ش؛ ٌُٖ ٓخ ‪ٓ ٞٛ‬خػَ ح‪ٔ٘٣ ٕ٥‬ـْ ٓغ هِ‪ٞ‬ى حَُٓخُش ‪ٝ‬هظٔ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػٔ‪ٜٓٞ‬خ‪ٖٓٝ .‬‬ ‫ٗؤٕ ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬آٌخٗخص ‪ٝ‬حهظ‪٤‬خٍحص ‪ٝ‬ريحثَ‪ًٔ .‬خ أٗ‪٣ ٚ‬ؼٌْ ٍإ‪ ٟ‬حُٔـظ‪ٜ‬ي‪ٝ ٖ٣‬ط٘‪ٞ‬ع ػوخكخط‪ٝ ْٜ‬طوي‪ُِ َْٛ٣‬لخُش أ‪ٝ‬‬ ‫حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ٓ‪ٟٞ‬غ حُ٘ظَ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٠٣‬ل‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬كٌخّ ‪١‬خرغ حُ‪ٝ َٔ٤‬حُٔ‪ُٜٞ‬ش‪٣ٝ ،‬ـؼِ‪ٜ‬خ هَ‪٣‬زش ٖٓ ٓؼخٗخس حُ٘خّ‬ ‫‪٘ٓٝ‬خػَ‪ٌٛ ًَٝ .ْٛ‬ح ؿِء ‪ٛ‬ـ‪ٍ ٖٓ َ٤‬كٔش َّللا –طؼخُ‪ُٝ -٠‬طل‪ ٚ‬رؼزخى‪.ٙ‬‬ ‫‪ -2‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخثَ حُظ‪ ٢‬طوظِق رخهظ‪٬‬ف حُِٓخٕ ‪ٝ‬حٌُٔخٕ هِ‪ِ٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪ٜ٤‬خ ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ٤‬خص ػخٓش‪ٝ .‬هِش‬ ‫حُ٘‪ ٜٙٞ‬طَٓ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬اكٔخف حُٔـخٍ ُِٔـظ‪ٜ‬ي‪٘٣ ٢ً ٖ٣‬ظَ‪ٝ‬ح ‪ٔ٣ٝ‬ظ٘زط‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬ظ‪ ٍ٬‬حُٔوخ‪ٛ‬ي حُؼخٓش َُِ٘‪٣‬ؼش ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ‬ ‫كخؿخص حُٔـظٔغ حُٔ​ِْٔ‪ٗٝ .‬ـي ‪ٌٛ‬ح ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لخ ً ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخثَ حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص حُي‪٤ُٝ‬ش ‪ٝ‬حُٔ​ٔخثَ حُظ٘ظ‪٤ٔ٤‬ش‬ ‫ػخٓش ‪ٝ‬هي ػظذ ح‪ٓ٩‬خّ حُـ‪ ٢٘٣ٞ‬ك‪ً ٢‬ظخر‪( ٚ‬حُـ‪٤‬خػ‪ )٢‬ػِ‪ ٠‬حُٔخ‪ٍٝ‬ى‪ ١‬ك‪ ٢‬أٗ‪ٓ ٚ‬خم ك‪ً ٢‬ظخر‪( ٚ‬ح‪٧‬كٌخّ حُِٔطخٗ‪٤‬ش) ح‪٧‬كٌخّ‬ ‫حُٔظؼِوش رخُٔ‪٤‬خٓش حَُ٘ػ‪٤‬ش رِـش ك‪ٜ٤‬خ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـِّ ‪ٝ‬حُ‪٤‬و‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬رؼزخٍس أهَ‪ٓ :ٟ‬خم حُظ٘‪٤‬خص ك‪ٞٓ ٢‬حٍى ‪٤ٓٝ‬خهخص‬ ‫حُوطؼ‪٤‬خص‪ٌٛٝ .‬ح ‪٤ِ٣ ٫‬ن رٔـخٍ‪ ،‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬ك‪ ٚ٤‬هِ‪ِ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خىحص ًؼ‪َ٤‬س ٓغ حٓظيحى آكخه‪ٝ ٚ‬ط٘‪ٞ‬ع ٓٔظـيحط‪ٌٙٛٝ .ٚ‬‬ ‫حُٔ‪٬‬كظش ٓ‪٬‬كظش ً​ً‪٤‬ش ٖٓ ػوَ ًز‪.َ٤‬‬ ‫‪ -3‬ك‪ ْ٤ٔٛ ٢‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى‪ٝ ١‬ح‪ٓ٫‬ظ٘زخ‪٢ٗ ٢١‬ء ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬ح‪٩‬ػـخد‪ٌٛٝ ،‬ح حُ٘‪٢‬ء ‪ٓ ٞٛ‬خ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬ح‪ٝ ٢ُٞٛ٧‬حُلو‪ٖٓ ٚ٤‬‬ ‫ٗظَ ‪ٝ‬طلٌَ ‪ٝ‬طلون هزَ ا‪ٛ‬يحٍ كٌْ ك‪ٝ ٢‬حهؼش ٖٓ حُ‪ٞ‬هخثغ أ‪ٟٝ ٝ‬ؼ‪٤‬ش ٖٓ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬خص‪.‬‬ ‫إ حُٔـظ‪ٜ‬ي هزَ إٔ ‪ٜ٣‬يٍ كٌٔخ ً ك‪ٝ ٢‬حهؼش ؿي‪٣‬يس‪ ٚٗ ٫ ،‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ ٫ٝ‬اؿٔخػخ ً ٓخروخً‪٣ ،‬لظخؽ اُ‪ً ٠‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُظؤَٓ ‪ٝ‬حُزلغ‪،‬‬ ‫كبًح ًخٕ ر‪ٜ‬يى ه‪٤‬خّ حُ‪ٞ‬حهؼش حُـي‪٣‬يس ػِ‪ٝ ٠‬حهؼش ٓخروش أ‪ً ٝ‬خٕ ك‪٤ٓ ٢‬خم حُلٌْ ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ؿي‪٣‬ي رؼ‪ ٖ٤‬حُلٌْ حُ‪ٜ‬خىٍ‬ ‫ك‪٢ٗ ٢‬ء ٓخرن ٓ٘‪ ٜٙٞ‬ػِ‪ٚ٤‬؛ كبٕ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪ٌ٣‬ظ٘ق ػِش حُلٌْ ك‪ ٢‬ح‪ ٌٙٛٝ َٛ٧‬حُؼِش هي طٌ‪ ٕٞ‬ؿِ‪٤‬ش ‪ٝ‬هي طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫ؿخٓ‪٠‬ش‪ٝ ،‬هي ‪٣‬لظَٔ حُلٌْ ك‪ ٢‬ح‪ َٛ٧‬أًؼَ ٖٓ ػِش ‪ٝ‬حكيس‪ ٌٕٞ٣ٝ ،‬ػِ‪ ٚ٤‬آٌٗحى إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬رؼِٔ‪٤‬ش أ‪ِ١‬و‪ٞ‬ح ػِ‪ٜ٤‬خ (حُٔزَ‬ ‫‪ٝ‬حُظؤ‪ )ْ٤‬أ‪( ٝ‬ط٘و‪٤‬ق حُٔ٘خ‪ًُٝ ،)١‬ي ٖٓ أؿَ حًظ٘خف حُؼِش حُٔئػَس كؼ‪ ً٬‬ك‪ ٢‬حُلٌْ‪ٌٛٝ .‬ح حُؼَٔ ػَٔ حؿظ‪ٜ‬خى‪ ١‬ػظ‪ْ٤‬‬ ‫‪٣‬و‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬ح‪ٝ ٕٞ٤ُٞٛ٧‬حُلو‪ٜ‬خء حٌُزخٍ حُٔظٌٔ٘‪.ٕٞ‬‬ ‫‪ٗٝ‬ظخثؾ ‪ٌٛ‬ح حُظٔل‪ً ٚ٤‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ طٌ‪ٟٞٓ ٕٞ‬غ ِٗحع ‪ٟٞٓٝ‬ؼخ ً ُظزخ‪ ٖ٣‬ح‪ٍ٥‬حء ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خىحص‪ .‬كبًح ُػَكض حُؼِش حُٔئػَس ك‪٢‬‬ ‫حُلٌْ‪ ،‬كبٕ ‪٘ٛ‬خى ػِٔ‪٤‬ش أهَ‪ ٫ ٟ‬طوَ ٗؤٗخ ً ػٔخ ٓزن‪ ٢ٛٝ ،‬حُظؤًي ٖٓ إٔ حُؼِش ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ك‪ ٢‬حُلخىػش حُـي‪٣‬يس‪ٝ ،‬إٔ‬ ‫حَُ٘‪ ١ٝ‬حُٔطِ‪ٞ‬رش ُـؼَ حُلَع ٓٔخ‪٣ٝ‬خ ً ُ‪ َٛ٨‬أ‪ ٝ‬حَُ٘‪ ١ٝ‬حُٔطِ‪ٞ‬رش ُ‪ٜ‬لش ا‪ٛ‬يحٍ حُلٌْ ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ‪ٓٝ‬ظ‪ٞ‬كَس‪ٌٛٝ .‬ح ٓخ‬ ‫ٓٔخ‪ ٙ‬ح‪( ٕٞ٤ُٞٛ٧‬طلو‪٤‬ن حُٔ٘خ‪ )١‬اًح هِ٘خ إ اٌٗخٍ ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُٔؼِ‪ ّٞ‬رخُي‪ ٖ٣‬رخُ‪ٍَٝ٠‬س ‪٣‬ـؼَ حٌَُٔ٘ ًخكَحً ًٔخ ‪ٞٛ‬‬ ‫حُ٘ؤٕ ك‪ ٌَ٘ٓ ٢‬كَ‪٤ٟ‬ش حُ‪٬ٜ‬س أ‪ ٝ‬كَٓش حُِٗخ‪ٝ ،‬إ رِـ٘خ ػٖ ٗو‪٢ٗ ٚ‬ء ٖٓ ًُي؛ كبٕ ػِ‪٘٤‬خ هزَ حُلٌْ رٌلَ‪ ٙ‬إٔ‬ ‫ٗظؤًي ٖٓ ‪ٛ‬لش ٓخ ٗٔذ اُ‪ٝ ٚ٤‬ىهظ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُي‪ُ٫‬ش ػِ‪ ٠‬ح‪ٌٗ٩‬خٍ‪ٝ .‬ػِ‪٘٤‬خ أ‪٠٣‬خ ً إٔ ٗظؤًي أٗ‪ ٚ‬ػخُْ ربهَحؽ ًُي ح‪ٌٗ٩‬خٍ ٖٓ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪65‬‬

‫حُِٔش‪ٝ ،‬أٗ‪٣ ُْ ٚ‬ظَحؿغ ػ٘‪٣ٝ ٚ‬ظذ ٓ٘‪ٝ ٚ‬ػِ‪٘٤‬خ ‪ٝ‬ػِ‪٘٤‬خ‪ ...‬إ طلو‪٤‬ن حُٔ٘خ‪ ١‬أ‪ ٝ‬حُظؤًي ٖٓ حٗطزخم حُلٌْ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهؼش‬ ‫‪٘٣‬ظَٔ ػِ‪ٍ ٠‬كٔش ػظٔ‪ٓ٨ُ ٠‬ش ك‪٤‬غ ؿؼَ َّللا –طؼخُ‪٤ٗ -٠‬جخ ً ٖٓ حُظَ٘‪٣‬غ ك‪ ٢‬حُ٘‪ٞ‬حٍُ اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش ٓٔؼِش ك‪ٓ ٢‬ـظ‪ٜ‬ي‪ٜ٣‬خ‪.‬‬ ‫اًح طؤِٓ٘خ ك‪ ٢‬حُٔ‪٬‬كظخص حُؼ‪٬‬ع حُظ‪ٓ ٢‬و٘خ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬ؿيٗخ أٗ‪ٜ‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً طيكغ ك‪ ٢‬حطـخ‪ٝ ٙ‬حكي ‪ ٞٛ‬حَُكن ‪ٝ‬حُِطق رخٌُِٔل‪،ٖ٤‬‬ ‫‪ ٞٛٝ‬ح‪ٗ٧‬خس ‪ٝ‬حُظَ‪٣‬غ هزَ ا‪ٛ‬يحٍ ح‪٧‬كٌخّ‪ ٞٛٝ .‬حُظ‪ٍٝ َ٤ٔ٤‬كغ حُلَؽ ‪ٍٝ‬كغ حُظ٘يى ‪ٝ‬حُـِ‪.ٞ‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ‪ٓ ٞٛ‬ز‪ َ٤‬حُٔئٓ٘‪ ٖ٤‬حُلخه‪ٓٝ ،ٖ٤ٜ‬ز‪ َ٤‬حُؼخٍك‪ ٖ٤‬رؤَٓحٍ حَُ٘‪٣‬ؼش ‪ٓٝ‬وخ‪ٛ‬ي‪ٛ‬خ‪ٝ ،‬حُوزَحء رطزخثغ‬ ‫ح‪٤ٗ٧‬خء ‪َّ ٖ٘ٓٝ‬للا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُوِن‪ .‬إ حُـ‪٬‬س ‪ٔ٣ ٫‬خػي‪ ٕٝ‬كٌَ ح‪ٓ٧‬ش ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ‪ٔ٣ ٫ٝ ،‬خػي‪ ٕٝ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬ر٘خء‬ ‫ٓ٘طن ػخُٔ‪ ٢‬هخرَ َُِ٘ف ‪ٝ‬حُظ‪٤ٟٞ‬ق ‪ٝ‬هخرَ ُِظل‪ ٖٓ ْٜ‬هزَ ح‪٥‬هَ‪ٖ٣‬؛ اٗ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬حُؼٌْ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ظًَ‪ُ ٕٞ‬ي‪ ٟ‬حُ٘خّ‬ ‫حٗطزخػخ ً رؤٕ حُي‪ ٖ٣‬ؿخء ‪ ٢ُٝ٧‬حُؼِّ ٖٓ حُ٘خّ ‪ُ ْ٤ُٝ‬ؼخٓظ‪ ْٛٝ .ْٜ‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ل‪٤‬ي‪ ٕٝ‬ػٖ ه‪ٞ‬حػي حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُٗ‪٤‬ي‬ ‫حٌُ‪ ١‬رِ‪ ٍٙٞ‬ػِٔخء ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ أؿَ ك‪٤ً ْٜ‬ل‪٤‬ش ح‪ٓ٫‬ظـخرش ‪َّ َٓ٧‬للا ك‪ ٢‬حُٔ٘خٗ‪ٝ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حٌُٔخٍ‪ًُٝ .ٙ‬ي حُٔ٘‪ٜ‬ؾ‬ ‫‪٣‬ؤهٌ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ كخ‪٫‬ص حُ‪٠‬ؼق حُزَ٘‪ٝ ١‬كخ‪٫‬ص حُو‪ ٍٜٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ًٔ ،٢‬خ ‪٣‬ؤهٌ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ حُظَ‪ٝ‬ف‬ ‫حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش حُظ‪ َٔ٣ ٢‬ر‪ٜ‬خ حُؼزخى‪٤ً .‬ق ‪َّٝ ٫‬للا طؼخُ‪٣ ٠‬و‪ ٍٞ‬ك‪ٛٝ ٢‬ق ٗز‪ٓ ٚ٤‬لٔي –‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪( :-ِْٓٝ ٚ٤‬حَُّ ٌِ‪َٖ٣‬‬ ‫ُ‪ٝ‬ف َ‪َْٜ٘ َ٣ٝ‬خ‪ ْ​ْ ُٛ‬ػ َِٖ ْحُ ُٔ ْ٘ ٌَ َِ‬ ‫‪َ٣‬ظَّزِؼُ‪ َٕٞ‬حُ ََّٓ َ‬ ‫‪َ٣ َ٤‬ؤْ ُٓ َُ‪ ْ​ْ ُٛ‬رِ ْخُ َٔ ْؼَ ِ‬ ‫‪ ٢‬حَُّ ٌِ‪ِ َ٣ ١‬ـ ُي‪ٌْ َٓ َُٚٗٝ‬ظُ‪ٞ‬رخ ً ِػ ْ٘ َي‪ ْ​ْ ُٛ‬كِ‪ ٢‬حُظَّ‪ٍَ ْٞ‬ح ِس َ‪ِ ْ ٝ‬‬ ‫‪ْ ٢‬ح‪َّ ِّٓ ُ٧‬‬ ‫ُ‪ ٍٞ‬حَُّ٘زِ َّ‬ ‫ح‪ِ ْٗ ٧‬ـ ِ‬ ‫‪ ٍ٬‬حَُّظِ‪ًَ ٢‬خٗ ْ‬ ‫ص َ‪َُ ٣ٝ‬لَِّ ُّ َػَِ ْ‪ْ ُْ ِٜ ٤‬حُوَ زَخثِ َ‬ ‫َض َػَِ ْ‪ ) ْ​ْ ِٜ ٤‬؟ [ٓ‪ٍٞ‬س‬ ‫‪ُ ٠‬غ َػ ْ٘‪ ْ​ْ ُٜ‬اِ‪ْ َٝ ْ​ْ َُٛ​َ ْٛ‬ح‪ْ َ٧‬ؿ َ‬ ‫غ َ‪َ َ٣ٝ‬‬ ‫َ‪ُِ ٣ٝ‬لَُّ َُ‪ ُْ ُٜ‬حُطَّ‪ِّ٤‬زَخ ِ‬ ‫ح‪٧‬ػَحف‪ .]157 :‬اٗ‪٠٣ ٚ‬غ ػٖ أٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬ح‪٧‬كٌخّ ‪ٝ‬حُظٌخُ‪٤‬ق حُ٘خهش حُظ‪٠٣ ٢‬ؼق ػٖ كِٔ‪ٜ‬خ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حُظ‪ً ٢‬خٗض‬ ‫ػِ‪ ٠‬ر٘‪ ٢‬آَحث‪ٓ ٖٓ َ٤‬ؼَ هظَ حُ٘لْ رخُظ‪ٞ‬رش ‪ٝ‬طلَ‪ ْ٣‬حُـ٘خثْ‪َّٝ .‬للا طؼخُ‪ ٠‬ػِْ حُٔ​ِٔٔ‪ًٔ ٖ٤‬خ ك‪ ٢‬أ‪ٝ‬حهَ ٓ‪ٍٞ‬س حُزوَس‬ ‫ق َّ‬ ‫ض َ‪َ ٝ‬ػَِ ْ‪َٜ٤‬خ َٓخ ح ًْظَ َٔزَ ْ‬ ‫َّللاُ َٗ ْلٔخ ً اِ َّ‪َ ْٓ ُٝ ٫‬ؼ‪َٜ‬خ َُ‪َٜ‬خ َٓخ ًَ َٔزَ ْ‬ ‫ً‪٤‬ق ‪٣‬يػ‪ ٚٗٞ‬رَكغ حُلَؽ ػ٘‪ ْٜ‬ك‪ ٖ٤‬هخٍ‪ُ ِّ​ٌَِ ُ٣ ٫( :‬‬ ‫ض ٍَرََّ٘خ ‪٫‬‬ ‫حه ٌَْٗخ اِ ْٕ ٗ َِٔ‪َ٘٤‬خ أَ‪ ْٝ‬أَ ْهطَؤَْٗخ ٍَرََّ٘خ َ‪ ٫ٝ‬طَلْ َِْٔ َػَِ ْ‪َ٘٤‬خ اِ‪َ ْٛ‬حً ًَ َٔخ َك َٔ ِْظَ‪َ ُٚ‬ػَِ‪ ٠‬حَُّ ٌِ‪ ْٖ ِٓ َٖ٣‬هَ ْزِ​َِ٘خ ٍَرََّ٘خ َ‪ ٫ٝ‬طُ َل ِّٔ َِْ٘خ َٓخ ‪َ١ ٫‬خهَشَ ََُ٘خ‬ ‫طُئَ ِ‬ ‫رِ ِ‪َٝ ٚ‬ح ْػ ُ‬ ‫ق َػَّ٘خ َ‪ٝ‬ح ْؿلَِْ ََُ٘خ َ‪ٝ‬حٍْ َك َْٔ٘خ أَ ْٗضَ َٓ‪َٗ٫ ْٞ‬خ كَخ ْٗ‪َٗ َُْٜ‬خ َػَِ‪ْ ٠‬حُوَ‪ْ ِّ ْٞ‬حُ ٌَخكِ َِ‪[ ) َٖ٣‬حُزوَس‪ٝ ]286 :‬هي ‪ٍٝ‬ى ك‪ٛ ٢‬ل‪٤‬ق ِْٓٔ‬ ‫‪ٝ ]2-1‬هخٍ‪:‬‬ ‫ٓخ ‪٣‬يٍ ػِ‪ ٠‬إٔ َّللا حٓظـخد ىػخء‪ٝ .ْٛ‬هخٍ ػِ ‪ٝ‬ؿَ‪َٓ .ٚ١( :‬خ أَ َِْٗ َُْ٘خ َػَِ ْ‪٤‬يَ ْحُوَُْ إَٓ ُِظَ ْ٘وَ‪:ٚ١[ )٠‬‬ ‫( َ‪َُِّٔ َ٤ُٗٝ‬ىَ ُِ ِْ‪[ )ََْٟ ُٔ٤‬ح‪٧‬ػِ‪ ]8 :٠‬هخٍ حرٖ ًؼ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬طلٔ‪" :َٙ٤‬أ‪ َّٜٔٗ ١‬ػِ‪٤‬ي أكؼخٍ حُو‪ٝ َ٤‬أه‪ٞ‬حُ‪َ٘ٗٝ ٚ‬ع ُي َٗػخ ً‬ ‫ٓٔلخ ً ٓٔظو‪ٔ٤‬خ ً ػي‪ ٫ ً٫‬حػ‪ٞ‬ؿخؽ ك‪ ٫ٝ ٚ٤‬كَؽ ‪ ٫ٝ‬ػَٔ"‪.‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح ‪ُِٝ‬لي‪٣‬غ ‪ِٛ‬ش‪.‬‬ ‫( ‪)9‬‬ ‫إ حُؼَٔ حٌُ‪ ١‬هخّ ر‪ ٚ‬كو‪ٜ‬خإٗخ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ح‪ ٞٛ ٢ٓ٬ٓ٩‬كوخ ً ٗ‪٢‬ء ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬ح‪٩‬ػـخد‪ٝ .‬طؤط‪ٍٝ ٢‬ػظ‪ ٖٓ ٚ‬حٗ‪٠‬زخ‪ٚ١‬‬ ‫رؤ‪ٓ ٍٞٛ‬ليىس ‪ ٖٓٝ‬كًَظ‪ ٚ‬ىحهَ حُ٘‪ .ٜٙٞ‬طَ‪ ٟ‬ك‪ ٚ٤‬حُؼزخص ‪ٝ‬ح‪٫‬طلخم ك‪ ٢‬ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُٔ​ٔخثَ حٌُزخٍ‪ٝ .‬طَ‪ ٟ‬ك‪ٚ٤‬‬ ‫حَُٔ‪ٗٝ‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬طٔخع ُِظ٘‪ٞ‬ع ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ك‪ ٢‬حُلَ‪ٝ‬ع ‪ٝ‬حُٔ​ٔخثَ حُـِث‪٤‬ش‪ٝ .‬أػظوي إٔ هيٍحً ؿ‪ َ٤‬هِ‪( ٖٓ َ٤‬حُٔ٘خػش حُلٌَ‪٣‬ش)‬ ‫‪٣‬ـذ إٔ ‪ٔ٣‬ظٔي ٖٓ ح‪ٍ٫‬طٌخُ ػِ‪ٍٝ ٠‬ف ح‪ٗ٩‬ـخُ حُلو‪ٝ .ٍٚٓٞٓٝ ٢ٜ‬اًح طؤِٓ٘خ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٗ٫‬لَحكخص حُلٌَ‪٣‬ش ُي‪ٟ‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُط‪ٞ‬حثق ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬ؿيٗخ أٗ‪ٜ‬خ طٌَ٘ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُوَ‪ٝ‬ؽ ػِ‪ٜ٘ٓ ٠‬ؾ ح‪ٓ٫‬ظي‪ ٍ٫‬حٌُ‪ٓ ١‬خٍ ػِ‪ ٚ٤‬ح‪ٕٞ٤ُٞٛ٧‬‬ ‫‪ٝ‬حُلو‪ٜ‬خء‪ًٔ ،‬خ طٌَ٘ هَ‪ٝ‬ؿخ ً ٓخكَحً ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬كٌخّ حُظ‪ ٢‬حٗظ‪ٜٞ‬ح اُ‪ٜ٤‬خ‪ .‬إ حُلو‪٣ ٚ٤‬ويّ ُ٘خ ىحثٔخ ً ٗٔ‪ًٞ‬ؿخ ً ‪٫‬ػظزخٍ حَُأ‪١‬‬ ‫حُٔوخُق‪ًٝ .‬ظذ حُلو‪ ٚ‬حُٔوخٍٕ ٓؼَ‪( :‬حُٔلِ‪٫ )٠‬رٖ كِّ‪(ٝ ،‬حُٔـ٘‪٫ )٢‬رٖ هيحٓش‪(ٝ ،‬حُٔـٔ‪ٞ‬ع) ُِ٘‪...١ٝٞ‬؛ ٗخ‪ٛ‬يس‬ ‫ػِ‪ٌٛ ٠‬ح‪ٝ .‬اًح ػيٗخ َٓس أهَ‪ ٟ‬اُ‪( ٠‬حُـِ‪ )ٞ‬ر‪ٛٞ‬ل‪ ٚ‬حُؼي‪ ٝ‬حُِي‪ٝ‬ى ‪ٓ٫‬ظوخٓش حُلٌَ ‪٘ٓٝ‬خػظ‪ٝ ٚ‬حٓظَٔحٍ‪ٝ ٙ‬ؿيٗخ إٔ‬ ‫حُـخُ‪ٜ٣ ٖ٤‬يٍ‪ ٕٝ‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ٗؤٗ‪ ْٜ‬ػٖ طـخ‪ُ َٛ‬و‪ ٍٞ‬ؿ‪ٝ َْٛ٤‬حٓظولخف رخُٔوخُق ًخث٘خ ً ٖٓ ًخٕ‪ٗ ٫ٝ .‬ي إٔ ‪٘ٛ‬خى‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ٔخثَ حُظ‪ ٌٕٞ٣ ٢‬حُو‪٬‬ف ك‪ٜ٤‬خ ‪ٟ‬ؼ‪٤‬لخ ً كظ‪ً ٠‬ؤٗ‪ ٚ‬ؿ‪ٞٓ َ٤‬ؿ‪ٞ‬ى‪٘ٛ ٌُٖ ،‬خى أ‪٠٣‬خ ً حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ٔخثَ حُظ‪٢‬‬ ‫‪٣‬ؼي ك‪ٜ٤‬خ طـخ‪ َٛ‬حُو‪٬‬ف ‪ٝ‬طـخ‪َٟ ُٙٝ‬رخ ً ٖٓ حُـ‪ َٜ‬حُؼَ‪ٝ ٞ٣‬حُط‪ ٖ٤‬حٌُز‪ٝ .َ٤‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كوي ً‪ٛ‬ذ رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُـ‪٬‬س ك‪ ٢‬ػ‪َٜٗ‬خ ‪ٌٛ‬ح اُ‪ ٠‬طلَ‪ ْ٣‬حُظوِ‪٤‬ي ‪ٝ‬ا‪٣‬ـخد ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى‪ٝ ،‬كـظ‪ ْٜ‬ك‪ًُ ٢‬ي إٔ حُظوِ‪٤‬ي ‪١‬خػش ٓطِوش‪ ٌٙٛٝ .‬حُطخػش‬ ‫حُٔطِوش ‪ ٫‬طٌ‪ ٕٞ‬ا‪ ٫‬هلل‪ٌُُٝ ،‬ي كبٗ‪ٌ٣ ْٜ‬لَ‪ ٕٝ‬حُٔوِي ‪ ٚٗ٧‬ك ٌَّْ ؿ‪َّ َ٤‬للا‪ٝ ،‬حطزغ ؿ‪َّ ٍٍٞٓ َ٤‬للا‪ٌٛٝ .‬ح ‪ًٌَٗ٣‬خ رخُو‪ٞ‬حٍؽ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪66‬‬

‫ك‪ ٖ٤‬أ‪ِ١‬و‪ٞ‬ح ٓوخُظ‪ ْٜ‬حٌُحثؼش حُ‪٤ٜ‬ض‪ ٫" :‬كٌْ ا‪ ٫‬هلل"‪ٝ .‬حُو‪ ٍٞ‬رلَٓش حُظوِ‪٤‬ي ‪٣‬ظـخ‪ٓ َٛ‬خ هٍَ‪ ٙ‬ػِٔخء ح‪ٓ٧‬ش ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫حُ٘ؤٕ ‪٣ٝ‬ظـخ‪ َٛ‬طخٍ‪٣‬ن ح‪ٓ٧‬ش ًِ‪ٚ‬؛ ك‪٤‬غ إ ُي‪٘٣‬خ ٓ‪ ٖ٤٣٬‬حُ٘خّ حُٔ٘‪ٜٞ‬ى ُ‪ ْٜ‬رخُو‪ٝ َ٤‬حُ‪٬ٜ‬ف ‪ٝ‬حُؼِْ ‪ٓٝ‬غ ‪ٌٛ‬ح كبٗ‪ُْ ْٜ‬‬ ‫‪٣‬ـظ‪ٜ‬ي‪ٝ‬ح‪ًٝ ،‬خٗ‪ٞ‬ح ‪٣‬وِي‪ ٕٝ‬أكي ح‪٧‬ثٔش حُٔظز‪ٞ‬ػ‪ًٔ .ٖ٤‬خ إٔ ‪ٌٛ‬ح حُو‪٣ ٍٞ‬ـخك‪ٓ ٢‬خ ط‪ٞ‬ح‪ٟ‬غ ػِ‪ ٚ٤‬حُزَ٘ ك‪ ًَ ٢‬حُؼِ‪ّٞ‬؛ اً ‪٫‬‬ ‫‪٣‬ـ‪ ِ٤‬أ‪ ١‬أ‪ َٛ‬ػِْ أ‪ ٝ‬حهظ‪ٜ‬خ‪ ١٧ ٙ‬اٗٔخٕ ٓ‪ٜٔ‬خ رِؾ إٔ ‪٣‬ـظ‪ٜ‬ي ك‪٢ٗ ًَ ٢‬ء ‪ ٕ٧‬ك‪ًُ ٢‬ي ‪ٛ‬يٓخ ً ُوطؼ‪٤‬خص حُؼِْ‬ ‫‪ٞٓٝ‬ح‪ ٖ١‬ح‪٩‬ؿٔخع ك‪ٝ .ٚ٤‬اًح ًخٗ‪ٞ‬ح ‪٣ ٫‬ـ‪ ِٕٝ٤‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى حُٔطِن ٖٓ حُو‪ٞ٤‬ى؛ كٌ‪٤‬ق ‪ٞ٣‬ؿز‪ٛ ٚ‬ئ‪٫‬ء ك‪ ٢‬أهطَ حُؼِ‪ٞٛٝ ،ّٞ‬‬ ‫ػِْ حُل‪ٝ ٍ٬‬حُلَحّ ‪ٝ‬طلي‪٣‬ي ٓخ ‪٣‬لز‪َّ ٚ‬للا –طؼخُ‪٣ٝ -٠‬زـ‪ٚ٠‬؟!‬ ‫‪٣ٝ‬ظـخ‪ َٛ‬حُـ‪٬‬س حُو‪٬‬ف ر‪ ٖ٤‬أ‪ َٛ‬حُؼِْ ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص‪ ،‬ك‪ َٕٝ٤ٜ٤‬اُ‪ ٠‬ك‪ ْٜٜٔ‬حُوخ‪ ٙ‬ؿ‪ َ٤‬ػخثز‪ٖ٤‬‬ ‫رظؼَ‪٣‬ق ؿ‪ِ٣ٝ ،َْٛ٤‬ظِٓ‪ ٕٞ‬رٔخ ك‪ ٜٙٞٔ‬حُظِحٓخ ً ‪ٛ‬خٍٓخً‪ٌ٣ ٫ٝ ،‬ظل‪ ٕٞ‬رٌُي‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ َٕٝ٤ٜ٣‬اُ‪ ٠‬اُِحّ ؿ‪َ٣ٝ ،َْٛ٤‬طز‪ٕٞ‬‬ ‫‪٧‬كٌخّ ػِ‪ًُ ٠‬ي‪٣ٝ ،‬ظ‪َٜ‬ك‪ًٝ ٕٞ‬ؤٗ‪ ْٜ‬أٓخّ ٗ‪ ٚ‬هطؼ‪ ٢‬حُؼز‪ٞ‬ص‪ ..‬هطؼ‪ ٢‬حُي‪ُ٫‬ش؛ ‪ٌٛ‬ح ٓغ إٔ ًَ حُؼخٍك‪ ٖ٤‬رٔ٘خ‪ٛ‬ؾ‬ ‫حُزلغ ‪َ١ٝ‬م ح‪ٓ٫‬ظي‪٣ ٍ٫‬ؼَك‪ ٕٞ‬إٔ حُٔ‪ٜ‬طِق ك‪٘ٛ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬خ ً أ‪ ٝ‬حٗظوخث‪٤‬خ ً أ‪ ٝ‬ؿخٓ‪٠‬خ ً كبٕ حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش طو‪ ٢٠‬رَٔحػخس‬ ‫ًُي ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬خس ك‪ ٢‬حُز٘خء ػِ‪ٝ .ٚ٤‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص حُظ‪ ٢‬أٓخء رؼ‪ ٞ‬حُـ‪٬‬س حُٔؼخ‪ ٖ٣َٛ‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ ػي‪٣‬يس‪ُٝ ،‬ؼَ ٓ٘‪ٜ‬خ‬ ‫ٓ‪ٜ‬طِق (ؿٔخػش حُٔ​ِٔٔ‪)ٖ٤‬؛ كوي هخٓض ٓـٔ‪ٞ‬ػش ٓ٘‪ ْٜ‬رظ٘‪٤ٜ‬ذ أٓ‪ َ٤‬ػِ‪ٜ٤‬خ‪ ،‬ؿؼِظ‪ ٚ‬ك‪ٓ ٢‬وخّ أٓ‪ َ٤‬حُٔئٓ٘‪ٝ ،ٖ٤‬ؿؼِض‬ ‫ٗلٔ‪ٜ‬خ ؿٔخػش حُٔ​ِٔٔ‪ٛٝ ،ٖ٤‬خٍ‪ٝ‬ح ‪٣‬ؼظوي‪ ٕٝ‬أٗ‪ ْٜ‬ؿٔخػش آهَ حُِٓخٕ حُٔـظزخس هيٍحً حُٔؼِ‪ٓٞ‬ش ػ٘ي َّللا ‪ٝ‬حٌُٔظ‪ٞ‬رش ك‪٢‬‬ ‫حُِ‪ٞ‬ف حُٔلل‪ٞ‬ظ! ‪٣ٝ‬و‪ ٍٞ‬أكي ه‪٤‬خى‪ٜ٤٣‬خ‪ٗ :‬لٖ ؿٔخػش حُٔ​ِٔٔ‪ٓٝ ،ٖ٤‬خ ػيحٗخ كِ‪ ْ٤‬رٔ​ِْٔ‪ٝ .‬هي ؿؼَ ٖٓ ُْ ‪ ْ٠٘٣‬اُ‪ْٜ٤‬‬ ‫رٔؼخرش حُظخٍى ُي‪ ٚ٘٣‬حُٔلخٍم ُِـٔخػش‪ٝ ،‬حٌُ‪ٍٝ ١‬ى ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق أٗ‪ ٚ‬ك‪ ٍ٬‬حُيّ‪ٓ .‬غ إٔ حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ّ٬ً ٠‬‬ ‫أ‪ َٛ‬حُؼِْ ك‪ٓ ٢‬ل‪( ّٜٞ‬ؿٔخػش حُٔ​ِٔٔ‪٣ )ٖ٤‬ـي إٔ ٓ٘‪ًٛ ٖٓ ْٜ‬ذ اُ‪ ٠‬إٔ ؿٔخػش حُٔ​ِٔٔ‪ ْٛ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬لخرش –ٍ‪ٟٞ‬حٕ َّللا‬ ‫ػِ‪ -ْٜ٤‬ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ ٚ‬حُو‪ًٛ ٖٓ ْٜ٘ٓٝ .ٜٙٞ‬ذ اُ‪ ٠‬إٔ ؿٔخػش حُٔ​ِٔٔ‪ ْٛ ٖ٤‬حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػظْ ٖٓ أ‪ َٛ‬ح‪ًٛٝ .ّ٬ٓ٩‬ذ‬ ‫رؼ‪ ْٜ٠‬اُ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ أثٔش حُؼِٔخء حُٔـظ‪ٜ‬ي‪ًٛٝ .ٖ٣‬ذ كَ‪٣‬ن ٍحرغ اُ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ أ‪ َٛ‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬ك‪ٓ ٢‬وخرَ حٌُلخٍ‪...‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُٔؼخ‪ّ ٣ ُْ ٖٓ ٖ٣َٛ‬يػ‪ٞ‬ح أٗ‪ ْٜ‬ؿٔخػش حُٔ​ِٔٔ‪ ٌُْٜ٘ ،ٖ٤‬أهَد حُـٔخػخص اُ‪ ٠‬إٔ ‪ٌٞٗٞ٣‬ح ؿٔخػش حُٔ​ِٔٔ‪٫ٝ ،ٖ٤‬‬ ‫ّ‬ ‫أهق ٖٓ حُٔخرن ٌُ٘‪ ٚ‬طَى ػِ‪ ٠‬طِي حُـٔخػش آػخٍحً ٓ‪٤‬جش ك‪٤‬غ أ‪٤ٛ‬زض رؼويس ح‪٧‬م ح‪ً٧‬زَ حٌُ‪١‬‬ ‫ٍ‪٣‬ذ إٔ ‪ٌٛ‬ح حُو‪ٍٞ‬‬ ‫‪ُٔ٣‬ظ٘خٍ‪ٔ٣ ٫ٝ ،‬ظ٘‪ُ٣ٝ ،َ٤‬طِذ ٓ٘‪ ٚ‬حُظؼخ‪٣ ٫ٝ ٕٝ‬طِز‪..ٚ‬‬ ‫حُـِ‪ ٞ‬ك‪ ٢‬حُظٌل‪ٓ َ٤‬ظ‪ َٜ‬آهَ ٖٓ ٓظخ‪ َٛ‬حٓظـ‪ ٍ٬‬ؿٔ‪ ٝٞ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص ‪ٝ‬ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ حَُ٘‪ٝ ١ٝ‬حُظؼَ‪٣‬لخص‪ٝ .‬هي‬ ‫‪ٍٝ‬ى حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حُظ‪ ٢‬طلٌٍ حُٔ​ِْٔ ٖٓ حُٔ​ٔخٍػش اُ‪ ٠‬طٌل‪ َ٤‬أه‪ ٚ٤‬حُٔ​ِْٔ‪ٜ٘ٓ ،‬خ ه‪َّ ٠ِٛ ُٚٞ‬للا ػِ‪:ِْٓٝ ٚ٤‬‬ ‫"اًح هخٍ حَُؿَ ‪٧‬ه‪٣ :ٚ٤‬خ ًخكَ كوي رخء ر‪ٜ‬خ أكي‪ٔٛ‬خ"‪ٝ .‬هخٍ‪ُٝ ..." :‬ؼٖ حُٔئٖٓ ًوظِ‪ٓ ٠ٍٓ ٖٓٝ ٚ‬ئٓ٘خ ً رٌلَ ك‪ٜٞ‬‬ ‫ًوظِ‪ ."ٚ‬إ أ‪ َٛ‬حُؼِْ حُؼوخص حُؼخٍك‪ ٖ٤‬رٔ‪ٞ‬حٍى حُ٘‪ٝ ٜٙٞ‬حُلخه‪ٓ٫ ٖ٤ٜ‬ظويحٓخص ‪ ٌٙٛ‬حٌُِٔش ‪٣‬و‪ :ُٕٞٞ‬إ حٌُلَ ‪َِ َ٣‬ى ك‪٢‬‬ ‫حٌُظخد ‪ٝ‬حُٔ٘ش ‪َ٣ٝ‬حى ر‪ ٚ‬حٌُلَ حُٔوَؽ ٖٓ حُِٔش‪ٝ ،‬أك‪٤‬خٗخ ً ‪َِ َ٣‬ى ‪َ٣ٝ‬حى ر‪ً ٚ‬لَ ‪٣ ٫‬وَؽ ٖٓ حُِٔش‪ ،‬كٌٔخ إٔ ُ‪ٔ٣٪‬خٕ ٗؼزخ ً‬ ‫ًٌُي ٌُِلَ ٗؼذ ‪ٝ‬ح‪٧‬ىُش ػِ‪ٌٛ ٠‬ح أًؼَ ٖٓ إٔ طل‪ ٌُٖ .٠ٜ‬حُـ‪٬‬س ‪٣ ٫‬ؤر‪ُِ ٕٜٞ‬ظل‪٬٤ٜ‬ص ‪ٌُُٝ‬ي كٌٔ‪ٞ‬ح ػِ‪َٓ ٠‬طٌذ‬ ‫حٌُز‪َ٤‬س رخٌُلَ‪ًٝ ،‬لَ‪ٝ‬ح ًَ ٖٓ ُْ ‪٣‬لٌْ رٔخ أٍِٗ َّللا ٓغ إٔ حُلخًْ اًح ُْ ‪٣‬لٌْ رٔخ أٍِٗ َّللا ‪ٜٞٗ ٕ٧‬ط‪ ٚ‬كِٔظ‪ ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ًُي ٓغ ح‪٫‬ػظوخى رؤٕ كٌْ َّللا ‪ ٞٛ ٍُٚٞٓٝ‬حُلن ‪ٝ‬حػظَحك‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪ ٚ‬رخُوطؤ ُْ ‪٣‬وَؿ‪ًُ ٚ‬ي ٖٓ حُِٔش‪ٝ ،‬إ ًخٕ‬ ‫حٍطٌذ ًز‪َ٤‬س ٖٓ أػظْ حٌُزخثَ‪ٝ .‬حَُحٓو‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُؼِْ ‪٣‬لَّؿ‪ً ٕٞ‬ؼ‪َ٤‬حً ك‪ ٢‬طٌل‪ٗ َ٤‬و‪ ٚ‬رؼ‪ٚ٘٤‬؛ ‪ ٚٗ٧‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬ؿخ‪ً٬ٛ‬‬ ‫أ‪ٌَٛٓ ٝ‬خ ً أ‪ ٝ‬ىهَ ك‪ٞٓ ٢‬حُٗش ٓوِ‪ٜ‬ش ‪٣‬لون ر‪ٜ‬خ ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬طلو‪٤‬و‪ ٖٓ ٚ‬حُو‪٣ٝ ،ٖ٤ِٔٔ​ُِٔ َ٤‬يكغ ر‪ٜ‬خ ٖٓ حَُ٘ ٓخ ‪ٌٖٔ٣‬‬ ‫ىكؼ‪ٝ .ٚ‬هي ‪ ُٚ ٌٕٞ٣‬ا‪ٔ٣‬خٕ ‪ٝ‬ػَٔ ‪ٛ‬خُق ًؼ‪ٝ َ٤‬هي‪ٝ ...‬هي‪ٌٛٝ ،...‬ح ٓٔخ ‪٘٣‬وَ حُلٌْ ػِ‪ ٠‬حُلخًْ ٖٓ ك‪ ِ٤‬حٌُلَ ح‪ً٧‬زَ‬ ‫اُ‪ ٠‬ك‪ ِ٤‬حٌُلَ ح‪ٛ٧‬ـَ‪.‬‬ ‫إ حُـ‪٬‬س كِٔ‪ٞ‬ح أٗلٔ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬حًَُٔذ حُ‪ٜ‬ؼذ‪ٝ ،‬هي ‪ٝ‬ؿي‪ٝ‬ح أٗلٔ‪ ْٜ‬ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش حُٔطخف ك‪ ٢‬حُِح‪٣ٝ‬ش حُ‪٤٠‬وش‪ًٝ .‬خٗض‬ ‫حُ٘ظ‪٤‬ـش ‪ ٢ٛ‬ح‪ٟٔ٫‬ل‪ٝ ٍ٬‬ح‪ٗ٫‬لٔخٍ؛ كٔ٘‪ ٖٓ ْٜ‬هُظَ‪َُٗ ٖٓ ْٜ٘ٓٝ ،‬ى‪ ٖٓ ْٜ٘ٓٝ ،‬طَحؿغ ػٖ أكٌخٍ‪٫ ٖٓ ْٜ٘ٓٝ ،ٙ‬‬ ‫‪ِ٣‬حٍ ػِ‪٣َ١ ٠‬وظ‪ ٚ‬ح‪٣ ٌُٚ٘ ٠ُٝ٧‬ـي ٗلٔ‪ ٚ‬ىحثٔخ ً ػخؿِحً ػٖ طوي‪٢ٗ ْ٣‬ء ا‪٣‬ـخر‪ ٢‬ط٘ظلغ ر‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪67‬‬

‫‪ُِٝ‬لي‪٣‬غ ‪ِٛ‬ش‪َّٝ ،‬للا حُٔ‪ٞ‬كن‪.‬‬ ‫( ‪)10‬‬ ‫ً​ًَْ ص ّ‬ ‫إٔ حُـِ ّ‪ ٞ‬ه‪ َ٤ٜ‬حَُ٘لَْ‪ٓ ٞٛٝ ،‬خ ىهَ كًٌَح أ‪َٝ٘ٓ ٝ‬ػًخ أ‪ٓ ٝ‬ئّٓٔش ا‪ٗ ٌَّ ٗ ٫‬وطش ‪ٟ‬ؼق ك‪ٔ٤‬خ ط‪ّٟٞ‬غ ك‪،ٚ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔئحٍ حٌُ‪ ١‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلخ‪ ٍٝ‬ح‪٩‬ؿخرش ػ٘‪ُٔ :ٞٛ ٚ‬خًح ‪٘​٘٣‬ؤ حُـِ ّ‪ٞ‬؟ ‪ٓٝ‬خ حُوِل‪ّ٤‬ش حُ٘لٔ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُؼوخك‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُز‪٤‬ج‪ّ٤‬ش حُظ‪ ٢‬طٔخػي‬ ‫ػِ‪ ٠‬حٗظ٘خٍ‪ًٔٝ ٙ‬ز‪ٜٗ٨ُ ٚ‬خٍ؟‬ ‫‪ٝ‬حُـ‪ٞ‬حد ػٖ ‪ٌٛ‬ح حُٔئحٍ ؿ‪ٞ‬حد ‪ٓ ٌُٖٝ ،َ٣ٞ١‬ؤكخ‪ ٍٝ‬اؿٔخُ‪ ٚ‬ك‪ٓ ٢‬لَىحص هِ‪ِ٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ً -1‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪٘​٘٣‬ؤ حُـِ ّ‪ٗ ٞ‬ظ‪٤‬ـش ك‪ ْٜ‬هخ‪١‬ت ُِ٘‪ًٔ ٜٙٞ‬خ كيع ُِو‪ٞ‬حٍؽ ك‪ٛ ٢‬يٍ ح‪ٝ .ّ٬ٓ٩‬طؼ ّيى حُ٘‪ ٜٙٞ‬ك‪٢‬‬ ‫حُو‪ّ٤٠‬ش حُ‪ٞ‬حكيس‪ٓ ًٕٞٝ ،‬ؼظْ حُ٘‪ ٜٙٞ‬ظّ٘‪٤‬ش حُي‪ُ٫‬ش ‪ٔ٣‬خػيحٕ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح‪ .‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ًُ ٠‬ي حُو‪ ٍٜٞ‬حٌُ‪ٓ ٌَّ ٘٣ ١‬خ‬ ‫‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حُؼخ‪ٛ‬ش حُيحثٔش ُِ٘ظخّ حُِّـ‪ ١ٞ‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ ًِ‪ٝ ٚ‬ك‪ ًَ ٢‬حُِـخص؛ ك‪٤‬غ إ حُِّـش ٗخهَ ؿ‪ٗ َ٤‬لّخف‪ ٢ٛٝ ،‬طُ٘ظؾ ُ٘خ ‪-‬ك‪٢‬‬ ‫ٓؼظْ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‪ -‬حُل‪ ْٜ‬حُٔظؼ ّيى رَ حُٔظ٘خه‪ٌُٜٝ ،ٞ‬ح أٓزخد ‪ٝ‬ك‪٤‬ؼ‪ّ٤‬خص ‪٣‬ط‪َٗ ٍٞ‬ك‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ -2‬حػظوخى ح‪ً٫‬ظٔخٍ هزَ ح‪ٝ٧‬حٕ ٓزذ ٖٓ ح‪ٓ٧‬زخد حُو‪ّ٣ٞ‬ش ُِـِ ّ‪ٞ‬؛ ك‪٤‬غ اٗي طـي ٗزخرًخ ‪ِ ُٜ٣‬يٍ‪ ٕٝ‬حُلظخ‪ ٟٝ‬رـخ‪٣‬ش حُٔ‪ُٜٞ‬ش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬رخُوِ‪ َ٤‬حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُٔ​ٔئ‪ّ٤ُٝ‬ش ك‪ ٢‬أٓ‪ ٍٞ‬ط‪ٞ‬هّق ك‪ٜ٤‬خ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ َٛ‬حُؼِْ‪ٝ ،‬ط٘خُع ك‪ٜ٤‬خ أ‪ َٛ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪ًَٝ ،ٙ‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح رٔزذ حُـ‪ٝ ،َٜ‬رٔزذ حُـَ‪ٞٓٝ ٍٝ‬ء حُطَ‪٣‬وش حُظ‪ ٢‬طؼوّل‪ٞ‬ح ر‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ -3‬حػظوخى ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ٓئحَٓس ‪ٟ‬ؤش ‪٣َٛٝ‬لش ‪ٝ‬ػخٓش‪٘٣ ،‬خٍى ك‪ٜ٤‬خ حُيحهَ ‪ٝ‬حُوخٍؽ –ىكغ ىكؼًخ ه‪ً٣ٞ‬خ‬ ‫ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُـِ ّ‪ ٖٓٝ .ٞ‬حُٔ‪ َٜ‬طٌل‪ َ٤‬كخًْ ػزض أٗ‪ َّ ٠٣ ٚ‬رٔ‪ٜ‬خُق حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ػٔيًح ُ‪ٜ‬خُق حٌُخكَ ح‪٧‬ؿ٘ز ّ‪ ٢‬كزًخ ك‪ً ٫ٝ​ٝ ٚ٤‬ء‬ ‫ُ‪ٌٛٝ ،ٚ‬ح ٓخ ‪٣‬ؼظوي‪ً ٙ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ ُـ‪٬‬س‪٣ ٞٛٝ ،‬ؼزَّ ػٖ ؿ‪ َٜ‬ػَ‪ ٞ٣‬رطزخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٝ ،‬ػٖ ؿ‪ َٜ‬ػَ‪ ٞ٣‬رطز‪٤‬ؼش حُؼَٔ‬ ‫حُٔ‪٤‬خٓ ّ‪ٝ ٢‬طؼو‪٤‬يحط‪ٞٓٝ ٚ‬حُٗخط‪.ٚ‬‬ ‫‪ -4‬حُ‪٠‬ـ‪ ٢‬حُوخٍؿ ّ‪ٝ ٢‬حُ‪٘ٔ٤ٜ‬ش ح‪٧‬ؿ٘ز‪ّ٤‬ش ػِ‪ ٠‬ر‪٬‬ى حُٔ​ِٔٔ‪ٌٓٝ ٖ٤‬ظٔزخط‪ٝ ْٜ‬ػَ‪ٝ‬حط‪٣ ْٜ‬ـؼَ حُظ‪ٞ‬حُٕ حُلٌَ ّ‬ ‫‪٣ ١‬وظ َّ ُي‪ٟ‬‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ –‪ٔ٤ٓ٫ٝ‬خ حُ٘زخد‪ -‬كظـي حُوخٗغ حُظخرغ حُوخثق ‪ٝ‬حُزخكغ ػٖ كَ‪ٛ‬ش ‪٩‬ظ‪ٜ‬خٍ ٓٔخ‪٧‬ط‪٨ُ ٚ‬ؿ٘ز ّ‪ٝ ،٢‬طـي‬ ‫حُـخُ‪ ٢‬حٌُ‪٣َ٣ ١‬ي طلَ‪ َ٣‬حُؼخُْ ح‪ ٢ّ ٓ٬ٓ٩‬رؤه‪َٓ ٠ٜ‬ػش ‪ٝ‬رٌَ ‪ِ٤ٓٝ‬ش‪.‬‬ ‫‪ -5‬حُؼُُِش ‪ٝ‬اٗ‪٠‬خؽ ح‪٧‬كٌخٍ ك‪ ٢‬حُظ َّ رؼ‪٤‬يًح ػٖ أؿ‪ٞ‬حء حُٔ٘خظَس ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُـ‪ َٜ‬رخُيػ‪ٞ‬س‪ٝ ،‬اًح طؤ ِّٓ٘خ ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬ن‬ ‫حُيػ‪ٞ‬حص حُٔ٘لَكش؛ كبٗ٘خ ٗـي إٔ حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػظْ ٓ٘‪ٜ‬خ ٗ٘ؤ‪ٝ ،‬طَػَع طلض ح‪ ٍٝ٧‬رؼ‪٤‬يًح ػٖ ح‪ٗ٧‬ظخٍ‪ّ ،‬‬ ‫‪ٝ‬إ ‪ َْٟ‬د‬ ‫كظَ ػِ‪ ٠‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُٔ‪٤‬خٓ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُزِيحٕ ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪٣ ،‬يكغ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُ٘زخد اُ‪ ٠‬ح‪٫‬ػظوخى رؤٕ‬ ‫ٍ‬ ‫ّ‬ ‫حُطَ‪٣‬ن حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُٔظزو‪ُ ٢‬ظلو‪٤‬ن أ‪ٛ‬يحك‪ ْٜ‬ك‪َُٜٗ ٢‬س ح‪ِٞٓ ٞٛ ّ٬ٓ٩‬ى ‪٣َ١‬ن حُؼ٘ق ‪ٝ‬حُوظخٍ‪.‬‬ ‫ٓٔخٍٓش ح‪٘ٗ٧‬طش حُ ّيػ‪ّ٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ّ٤‬ش طُزو‪ ٢‬رخد ح‪٬ٛ٪ُ َٓ٧‬ف ٓلظ‪ٞ‬كًخ؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٕ حُٔـظٔؼخص حُٔلظ‪ٞ‬كش‬ ‫طٌ‪ٓ ٕٞ‬ؼخٗخط‪ٜ‬خ ٖٓ حُـِ ّ‪ ٞ‬أهَ ٖٓ ؿ‪َٛ٤‬خ‪.‬‬ ‫‪ -6‬حُٔؼخُ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬ح‪ ٍٞٓ٧‬رؼ‪٤‬يًح ػٖ حُ‪ٞ‬حهغ‪ :‬إ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُ ُٔـخُ‪ َٕٝ٣ ٫ ٖ٤‬ا‪ ٫‬ؿِ ًءح ٖٓ حُ‪ٍٜٞ‬س‪ ٞٛٝ ،‬طَحؿغ‬ ‫ٓٔظ‪ ٟٞ‬كٌخّ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ػٖ حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حٌُ‪ً ١‬خٕ ػِ‪ ٚ٤‬كٌخّ ح‪ٓ٧‬ش ك‪ٛ ٢‬يٍ ح‪ ،ّ٬ٓ٩‬أ‪ ٝ‬حٌُ‪ً ١‬خٕ ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪ّٜ‬ل‪ٞ‬س ٖٓ‬ ‫كٌخّ ح‪ٓ٧‬ش ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ح‪٘٣ ٫ ْٛٝ .٢ّ ٓ٬ٓ٩‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ ٠‬حُظَحؿغ حُوط‪ َ٤‬حٌُ‪ ١‬كيع ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘ؼز ّ‪٢‬‬ ‫حُؼخّ‪ .‬اٗ‪٣َ٣ ْٜ‬ي‪ُ ٕٝ‬ك ٌْ ًٔخ ٍحٗي‪ً٣‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ؼ‪ٞ‬د رؼ‪٤‬يس ػٖ أه‪٬‬م حُ‪ٜ‬لخرش ‪ٍٟٞ-‬حٕ َّللا ػِ‪ٝ -ْٜ٤‬حُظِحٓ‪ ْٜ‬حُ‪ٜ‬خٍّ‪،‬‬ ‫‪ٌٛ ٢ًَّٗ ٌ٣ٝ‬ح رو‪ ٖٓ ٍ ْٞ‬هخٍ ُؼِ‪َّ ٢ٍٟ- ٢‬للا ػ٘‪" :-ٚ‬اٗي ‪ ٫‬طٔ‪ َ٤‬ك‪٘٤‬خ ٓ‪َ٤‬س حُ٘‪٤‬و‪ :ْٖ٤‬أر‪ ٢‬رٌَ ‪ٝ‬ػَٔ؟ ‪ .‬كوخٍ‪ٗ :‬ؼْ‪.‬‬ ‫حُ٘‪٤‬وخٕ ًخٗخ أٓ‪ ْٖ٣َ٤‬ػِ‪ ٠‬أٓؼخُ‪ٝ ،٢‬أٗخ أٓ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬أٓؼخٌُْ"‪ٝ .‬هخٍ ٓؼخ‪٣ٝ‬ش ‪َّ ٢ٍٟ-‬للا ػ٘‪٫ -ٚ‬ر٘‪٣ِ٣ ٚ‬ي ك‪ ٖ٤‬ػ‪ً٤ُٝ ّٚ٘٤‬خ‬ ‫ُِؼ‪ٜ‬ي‪٤ً :‬ق ٓظٔ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُ٘خّ رُ َؼ‪ْ٤‬ي‪١‬؟ كوخٍ‪ٓ :‬ؤٓ‪ َ٤‬ك‪َ٤ٓ ْٜ٤‬س حُ٘‪٤‬و‪ :ْٖ٤‬أر‪ ٢‬رٌَ ‪ٝ‬ػَٔ‪ ،‬كوخٍ ٓؼخ‪٣ٝ‬ش‪ :‬كخ‪ُٝ‬ض ك‪ْٜ٤‬‬ ‫ٓ‪َ٤‬س ػؼٔخٕ كِْ أٓظطغ"‪ .‬ك‪ ٖ٤‬طظـ‪ ٚ‬حُٔل‪٘٤‬ش ٗل‪ ٞ‬حُوخع كبٕ حُٔخء ‪٣‬ـَٔ ًَ أؿِحث‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ك‪ ٖ٤‬طَحؿغ ٓٔظ‪ ٟٞ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪68‬‬

‫ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش ُْ ‪ُ ٘٣‬ؾ ٓ٘‪ ٚ‬ا‪ ٫‬حُوِ‪ٝ ،َ٤‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُٔـخ‪٫‬ص ‪ ْ٤ُٝ‬ك‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬ؼ‪ٜ‬خ‪ .‬إ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓٔ ‪٣‬لِٔ‪ ٕٞ‬حُلٌَ حُـخُ‪ٌِٕٞٔ٣ ٢‬‬ ‫ٗؼ‪ًٍٞ‬ح ٓزخُ ًـخ ك‪ ٚ٤‬رخُ‪ٞ‬حؿذ‪٣ٝ ،‬ل ِّٔ‪ ٕٞ‬أٗلٔ‪ ْٜ‬طٌخُ‪٤‬ق ُْ طل ِّٔ‪ ْٜ‬ا‪٣‬خ‪ٛ‬خ حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَّحء؛ ٓٔخ أ ّى‪ ٟ‬ر‪ ْٜ‬اُ‪ًٍٞ ٠‬د‬ ‫حًَُٔذ حُ‪ٜ‬ؼذ‪ ،‬ػْ أهٌ‪ٝ‬ح ‪٣‬لخ‪ ُٕٞٝ‬ؿ َّ ؿ‪ َْٛ٤‬اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ٛ‬خٍ‪ٝ‬ح اُ‪ ُٞٝ ،ٚ٤‬حهظ‪ًُ ٠٠‬ي طٌل‪ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬كَٔ حُٔ‪٬‬ف‬ ‫ػِ‪.ْٜ٤‬‬ ‫ٔخٍُّ حُؤ‪ٞ‬س ك‪ ٢‬طَر‪٤‬ظ‪ ،ْٜ‬ط٘​٘ؤ ك‪ٗ ٢‬ل‪ ْٜٓٞ‬أكوخ ٌتى ىك‪٘٤‬ش‪ٝ ،‬طٔ‪١ َ٤‬ز‪٤‬ؼظ‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُؤ‪ٞ‬س‪،‬‬ ‫‪ -7‬ػزض إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓٔ طُ َ‬ ‫‪ُ٣ٝ‬ظ‪ َٕٜٝ‬هيًٍح أه ََّ ٖٓ حُظٔخٓق ٓغ حُٔوخُِل‪ٓٝ ،ٖ٤‬غ ح‪٧‬كٌخٍ حُٔزخ‪٘٣‬ش ‪٧‬كٌخٍ‪.ْٛ‬‬ ‫حُؼ٘ق حُ٘ي‪٣‬ي ‪ّ ٟ‬ي رؼ‪ ٞ‬حُ٘زخد‪ٝ ،‬حٓظُ ْو ِيٓض أٗ‪ٞ‬ح ٌت‬ ‫ُ‬ ‫ع ٖٓ حُظؼٌ‪٣‬ذ طّْٔ حٌَُحٓش ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ّ٤‬ش‪ٝ ،‬طئ ًّي ُ‪ ْٜ‬أٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ -8‬حٓظُ ْو ِيّ‬ ‫‪ُ٣ ٫‬ؼوَ إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬رٌُي أٗخّ ‪٣‬وخك‪ُ ٕٞ‬وخء َّللا أ‪٣ ٝ‬ئٓ٘‪ ٕٞ‬ر‪ٌٛٝ .ٚ‬ح ه ّيّ رَ‪ٛ‬خًٗخ ه‪ً٣ٞ‬خ ُِوخثِ‪ ٖ٤‬رخُظٌل‪ٝ َ٤‬ر٘ظَ‪ّ٣‬ش حُٔئحَٓس‪.‬‬ ‫‪ٔ٣ ُْ -9‬ظطغ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٩‬ػ‪ًٝ ،ٖ٤ّ٤ٓ٬‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ٘خ‪ٝ‬ث‪ُِ٘ ٖ٤‬زخد حٌُ‪٣ ٖ٣‬لِٔ‪ ٕٞ‬أكٌخًٍح ؿخُ‪٤‬ش ‪-‬أه‪ٔ٣ ُْ ٍٞ‬ظطغ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء‬ ‫إٔ ‪٣‬ظ‪َٜٝ‬ح رٔظ‪ َٜ‬حُو‪ ْ ْٜ‬حَُ٘‪٣‬ق؛ كؤُ‪ٜ‬و‪ٞ‬ح ر‪ ْٜ‬أٗ‪٤‬خء ُْ ‪٣‬لؼِ‪ٛٞ‬خ‪ٔٗٝ ،‬ز‪ٞ‬ح اُ‪ ْٜ٤‬أه‪ٞ‬ح‪٣ ُْ ً٫‬و‪ُٛٞٞ‬خ‪ٝ ،‬رؼ‪ ْٜ٠‬حٓظـ َّ‬ ‫ٓ‪ٞ‬ؿش حُ‪ٜ‬ـ‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُـِ ّ‪٤ُ ٞ‬ـؼَ ٖٓ ً‪ٛ ٚٓ٬‬ـ‪ٓٞ‬خ ً ػِ‪ ٠‬ح‪ٌٛٝ ،ّ٬ٓ٩‬ح ُحى ك‪ ٢‬ؿِ ّ‪ ٞ‬حُـخُ‪ٝ ،ٖ٤‬أ ًّي ُي‪ٛ ْٜ٣‬يم‬ ‫ٓؼظويحط‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حطّ‪ٜ‬خّ حُو‪.ّٜٞ‬‬ ‫اٗ٘خ ‪٘ٛ‬خ ‪ّٞ ٔٗ ٫‬ؽ ‪٧‬كي حُـِ ّ‪ٗ ٫ٝ ،ٞ‬و ّيّ ػٌٍحً ُِـخُ‪ٗ ٌُٖٝ ،ٖ٤‬لخ‪ ٍٝ‬ك‪ ْٜ‬ؿٌ‪ ٌٙٛ ٍٝ‬حُظخ‪َٛ‬س ‪٘ٓٝ‬طِوخط‪ٜ‬خ‪ٝ.‬أػظوي إٔ كظق‬ ‫حُل‪ٞ‬حٍ ٓ‪ٔ٤‬خػي ًؼ‪َ٤‬حً ك‪ ٢‬حٓظ‪ٜ‬خ‪ ٌٙٛ ٙ‬حُظخ‪َٛ‬س‪ٝ ،‬هي ػزض ٖٓ طـَرش رؼ‪ ٞ‬حُلٌ‪ٓٞ‬خص حُؼَر‪ّ٤‬ش ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫أر‪ٞ‬حد ِ‬ ‫حُ٘ؤٕ ٗـخػش حُظؼخَٓ رخكظَحّ ‪ٝ‬طوي‪ٝ ،َ٣‬حٗلظخف ‪ٝ‬ػو‪ّ٤ٗ٬‬ش ‪ٜٓٝ‬يحه‪ّ٤‬ش ٓغ َك َِٔش حُلٌَ حُـخُ‪ ٢ٛٝ .٢‬طـَرش هخرِش ُِظٌَّحٍ‪.‬‬ ‫…‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪69‬‬

‫‪ - 17‬مملكة الروا‬ ‫أٍ‪ٝ‬حك٘خ ‪ٔ٤ُٝ‬ض ػو‪ُ٘ٞ‬خ ‪ٝ ٌٖٔٓ ٢ٛ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ‪ ٢ٛٝ ،‬حُزؼي ح‪ٍ٧‬كذ ‪ٝ‬ح‪٧‬ػٔن ك‪ٗ ٢‬و‪٤ٜ‬خط٘خ‪ .‬ك‪ ٢‬أٍ‪ٝ‬حك٘خ طـظٔغ حَُ‪ٝ‬ػش‬ ‫ٓغ حُـٔ‪ٜٔ٘ٓٝ ،ٝٞ‬خ ٓؼخ ً طظ‪ُٞ‬ي حُل‪َ٤‬س‪ٝ ،‬حُؼخُْ كخثَ ك‪ ٢‬أَٓ حَُ‪ٝ‬ف حُ‪ٝ ،ّٞ٤‬كخثَ ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ‪ٝ .‬هي ّْٓ أٓش‬ ‫ح‪ ّ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬أ‪٣‬خٓ٘خ ‪٢ٗ ٌٙٛ‬ء ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى‪ٔ٤ُ .‬ض ٓ‪ٜٔ‬ش ح‪ٔ٣٩‬خٕ ٓو‪ٍٜٞ‬س ػِ‪ ٍْٓ ٠‬حُل‪٠‬خء حُ٘ظَ‪ُٔ ١‬ؼظويحط٘خ‬ ‫‪ٍٝ‬إحٗخ‪ٝ ،‬اٗٔخ أ‪ً٠٣‬خ ٓ٘ل٘خ حُظٔ‪ ِ٤‬ك‪ ٢‬ػخُْ كوي ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬ىهَ ػخُْ حُ٘ي ‪ٝ‬حُ‪٤٠‬خع‪ .‬إ ح‪ٔ٣٩‬خٕ رخهلل ‪-‬طؼخُ‪٘ٔ٣ -٠‬ل٘خ‬ ‫ٓ‪ِ٤‬س ك‪٣ٍٞ‬ش ‪ٛ ٢ٛ‬ؼ‪ٞ‬رش ٓـ٘​٘خ ىحهَ ٓؼط‪٤‬خص ٓخى‪٣‬ش ٓلي‪ٝ‬ىس‪ .‬اٗ‪٣ ٚ‬وَؿ٘خ ك‪ًٍٞ‬ح ٖٓ حُؼخُْ حُٔلي‪ٝ‬ى ‪ٝ‬حُٔلٔ‪ ّٞ‬اُ‪٠‬‬ ‫ػخُْ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬كي‪ٝ‬ى‪.‬‬ ‫‪ًُٝ‬ي حُؼخُْ ػخُْ حَُ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ػخُْ حُـ‪٤‬ذ‪ .‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ حُٔخى‪٘٣ ١‬ؼَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ىحث ًٔخ رخ‪ٌٔٗ٫‬خٕ ‪ٝ‬حُ‪٠‬ؼق‪٣ٝ ،‬ـي ٗلٔ‪ٚ‬‬ ‫ٓلخ‪ًَٛ‬ح رخُ‪ٍَٝ٠‬حص ‪ٜٓٝ‬يىًح ر٘لخى حُطخهش‪ ٌُٖ .‬ك‪ ٢‬ػخُْ حَُ‪ٝ‬ف ح‪ٓ َٓ٧‬وظِق‪٢ٗ ًَ ،‬ء ‪٣‬ظٔيى‪٣ٝ ،‬ظٔغ‪ٌ٣ٝ ،‬زَ؛‬ ‫ك‪٘٤‬ؼَ حُٔئٖٓ رٔيى ُْ ‪٣‬لٔذ كٔخر‪٣ ٚ‬ـَٔ ً‪٤‬خٗ‪ ًِٚ ٚ‬رخُ٘‪ٝ ٍٞ‬حُلز‪.ٍٞ‬‬ ‫‪ٛ‬يك٘خ ح‪٧‬ػظْ ٗلٖ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬إٔ ٗل‪ ُٞ‬رَ‪ٟٞ‬حٕ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ٌٛٝ ،-٠‬ح حُل‪َٓ ٌَ٘٣ ُٞ‬ؿؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬أ‪٣ُٞٝ‬ش رخُ٘ٔزش اُ‪٘٤‬خ‪ ،‬رٔؼ٘‪٠‬‬ ‫إٔ حٌُ‪٣ ١‬يهَ حُز‪ٜ‬ـش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٘ٓٞ‬خ‪٣ٝ ،‬ـَٔ أٍ‪ٝ‬حك٘خ رخَُٔ‪ ٍٝ‬حُ٘و‪٣ ٢‬ـذ إٔ ‪٣‬ظَ ىحث ًٔخ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ٓلز‪ٞ‬رخص َّللا ‪-‬طزخٍى‬ ‫‪ٝ‬طؼخُ‪ًٔ ،-٠‬خ إٔ ًَ أٌٗخٍ ح‪ٍ٫‬طوخء حُٔخى‪ ًَٝ ١‬حُٔـخْٗ ‪ٝ‬حٌُٔخٓذ حُظ‪ٗ ٢‬لخ‪ ٍٝ‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ‪٣‬ـذ إٔ طظْ ىحهَ‬ ‫ًُي ح‪١٩‬خٍ‪.‬‬ ‫‪ٗ ٌٙٛٝ‬وطش ٓلخ‪ِٛ‬ش ر‪٘​٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ .ٟ‬إ ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪ ٢‬طو‪ٞ‬ى حُل‪٠‬خٍس حُ‪ ّٞ٤‬هي أٓٔض ٌٓ٘ ٓيس ُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔـخكخس َُِ‪ٝ‬ف؛ ك‪٤‬غ ح‪٣ُٞٝ٧‬ش َُكخ‪٤ٛ‬ش حُـٔي‪ٝ ،‬ك‪٤‬غ حُلٌْ ُٔ٘ظـخص حُؼوَ ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص حُوزَس ‪ٝ‬حُٔ​ٔخٍٓش‪.‬‬ ‫‪ ْ٤ُٝ‬ك‪ ٢‬آٌخٕ حُو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُوَ‪٣‬ذ كؼَ أك‪ًُ ٖٓ َ٠‬ي ٓخ ىحٓ‪ٞ‬ح كوي‪ٝ‬ح حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حَُِٓ‪٣‬خص حُظ‪ ٢‬طـؼَ حٓظٔيحى‬ ‫حَُإ‪ ٖٓ ٟ‬حُ‪ٞ‬ك‪٤ٗ ٢‬جًخ ٓؼو‪ ً٫ٞ‬أ‪ٓ ٝ‬وز‪ .ً٫ٞ‬إ ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪٣‬ـؼِ٘خ ٗ٘ظَ رـي‪٣‬ش اُ‪ ٠‬إٔ ًَ حُظلٔ‪٘٤‬خص حُظ‪ٗ ٢‬يهِ‪ٜ‬خ ػِ‪٠‬‬ ‫ر‪٤‬جخط٘خ ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ حُؼخٓش ‪ ٫‬طٌَ٘ ؿخ‪٣‬ش ك‪ ٢‬كي ًحط‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ِ٤ٓٝ ٢ٛ‬ش ُٔ​ٔخػيط٘خ ػِ‪ ٠‬طؼٔ‪٤‬ن ‪ِٛ‬ظ٘خ رخهلل ‪-‬طؼخُ‪-٠‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ـخف ك‪ ٢‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء حٌُ‪ً ١‬ظذ ػِ‪٘٤‬خ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس‪.‬‬ ‫إ ٓٔخ ‪٣‬يػ‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ق إٔ ‪ٌٛ‬ح حُٔؼ٘‪ ٠‬حُٔل‪ ١ٍٞ‬هي ُلو‪ ٚ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُل‪٤‬ق ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٣٧‬خّ؛ ك‪٤‬غ طؼَٔ حُؼ‪ُٔٞ‬ش ػِ‪٠‬‬ ‫اؿَحم ‪ٝ‬ػ‪٘٤‬خ رـِث‪٤‬خص ‪ٝ‬كَػ‪٤‬خص ‪ٝ‬طل‪٬٤ٜ‬ص ‪ٜٗ ٫‬خ‪٣‬ش ُ‪ٜ‬خ‪ٓٝ .‬غ إٔ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخُظلخ‪٣ َ٤ٛ‬ظَ ػ‪ٓ٬‬ش ػِ‪ ٠‬ح‪ٍ٫‬طوخء؛ ا‪٫‬‬ ‫إٔ ًُي ‪٣‬ـذ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُٔزخىة حٌُِ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ا‪ ٫‬طل‪ ٍٞ‬اُ‪ ٠‬ػخَٓ ‪٣‬طْٔ ٓ‪ٓ٬‬ق ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ٘‬خ حُؼخّ‪ ،‬ك٘لوي‬ ‫حُـخ‪٣‬ش حُؼظٔ‪ٝ ،٠‬ط‪ٜ‬زق كًَظ٘خ ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس أٗز‪ ٚ‬رٌ‪ًٞ‬ذ كوي ٓيحٍ‪ .ٙ‬حُو‪ٛ٬‬ش إٔ ٓ‪ٞ‬ح‪ٛ‬لخص ُٓخٗ٘خ حُظ‪ ٢‬طِىحى ٍٓ‪ً ٞ‬هخ‬ ‫‪ٝ‬طؼٔ‪ًٔ ٤‬خ ‪ ٫‬طويّ ػخُْ حَُ‪ٝ‬ف‪ ٫ٝ ،‬ط‪٬‬ثْ ٓظطِزخص ح‪ٔ٣٩‬خٕ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ِْٔ حٌُ‪٣َ٣ ١‬ي إٔ ‪٣‬ل‪٤‬خ ‪ٝ‬كن ٓزخىث‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ػو‪٤‬يط‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬ؼ ّ‪ٞ‬ى ٗلٔ‪ ٚ‬حُٔزخكش ‪ٟ‬ي حُظ‪٤‬خٍ‪ٝ ،‬إٔ ‪ٔ٣‬ظِي ‪١‬خهش حٓظؼ٘خث‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬حُظلَٔ ‪ٝ‬حُٔ​ٔخٗؼش‪ُٝ ،‬ي‪٘٣‬خ حُؼي‪٣‬ي ٖٓ ح‪٥‬ػخٍ‬ ‫حُظ‪ ٢‬طيٍ ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٬٣‬ه‪ ٚ٤‬حُٔظٔ​ٔي ري‪ ٚ٘٣‬ك‪ُٓ ٢‬خٕ ًِٓخٗ٘خ ٖٓ ػ٘ض ‪٘ٓٝ‬وش‪ًٔ ،‬خ ‪ٍٝ‬ى ٓخ ‪٣‬يٍ ػِ‪ ٠‬ػظْ ح‪٧‬ؿَ ‪ٝ‬ؿِحُش‬ ‫حٌُٔخكؤس حُظ‪ ٢‬أػي‪ٛ‬خ َّللا ‪-‬طؼخُ‪.ُٚ -٠‬‬ ‫‪٣ ٫‬ول‪ ٠‬ػِ‪٘٤‬خ أٗ٘خ ك‪ ٢‬ػخُْ ‪٣‬و ّيّ حُو‪ٞ‬س ػِ‪ ٠‬كٔخد حَُكٔش‪٣ٝ ،‬لظل‪ ٢‬رخُٔخى‪ ١‬ػِ‪ ٠‬كٔخد حُٔؼ٘‪٘٣ٝ ،١ٞ‬وَ‪ ١‬ك‪٢‬‬ ‫حُؼخؿَ ػِ‪ ٠‬كٔخد ح‪٥‬ؿَ‪٘٣ٝ ،‬ظَ اُ‪ ٠‬حُط‪٤‬زش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حٌُٔحؿش‪٘٣ٝ ،‬ظَ اُ‪ ٠‬حُلي‪٣‬غ ػٖ ح‪٧‬ه‪٬‬م ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٚ‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء ‪ِ٘٣‬ع اُ‪ ٠‬حُٔؼخُ‪٤‬ش‪ٝ ،‬حُٔظليع ػ٘‪ٜ‬خ ‪ٔ٣‬ظلن ٗ‪٤‬جًخ ٖٓ ح‪ٗ٩‬لخم!‪ٝ .‬ك‪ ٢‬ػخُْ ً‪ٌٜ‬ح طٌ‪ ٕٞ‬ح‪٧‬كخى‪٣‬غ ك‪ ٍٞ‬حَُؿخء‬ ‫‪ٝ‬حُو‪ٞ‬ف ‪ٝ‬حُٔلخٓزش ‪ٝ‬حُٔ٘خؿخس ‪ٝ‬حُ٘‪ٞ‬م اُ‪َّ ٠‬للا ‪-‬طؼخُ‪ٝ -٠‬طًٌَ حُ‪َٜ‬ح‪ٝ ١‬حُٔ‪ِ٤‬حٕ ‪ٝ‬حٌُ‪ٞ‬ػَ ‪ٗٝ‬وخء ؿ‪٤ٗ ...ْٜ٘‬جخ ً ‪٣‬يٍ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُؼ‪ ٖ٤‬هخٍؽ حُؼ‪ٝ َٜ‬رؼ‪٤‬يًح ػٖ ى‪ٝ‬حثَ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ‪ٌٛٝ .‬ح رخُ‪٠‬ز‪ٓ ٢‬خ ‪٣‬ـؼَ ٌِٓٔش حَُ‪ٝ‬ف طزي‪ٞٓ ٝ‬ك٘ش ‪ٜٓٝ‬ـ‪ٍٞ‬س!‪.‬‬ ‫إ حُٔ​ِْٔ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬أٓ‪ً ٍٞ‬ؼ‪َ٤‬س‪ُ ،‬ؼِ‪٣ ٚ‬ؤط‪ ٢‬ك‪ٓ ٢‬ويٓظ‪ٜ‬خ أَٓحٕ‪ٍ :‬إ‪٣‬ش ٍحٗي ٓٔيىس ُِ‪ٞ‬حهغ رلَ‪ٚٛ‬‬ ‫‪ٝ‬آٌخٗخط‪ٝ ٚ‬طلي‪٣‬خط‪١ٝ ...ٚ‬خهش طٔخػي‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬هطغ ‪٣َ١‬ن ‪ِٞٔٓ َ٣ٞ١‬ء رخُ‪ٜ‬ؼخد ‪ٝ‬حُؼوزخص‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪70‬‬

‫حُظلٌ‪ٝ َ٤‬حُظؤَٓ ‪ٝ‬حُظؼوق ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ‪ ...‬أٓ‪ ٍٞ‬طٔخػي ػِ‪ ٠‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حَُإ‪ ٟ‬حُـ‪٤‬يس‪٣ٝ .‬زو‪ ٠‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظؼِْ ً‪٤‬ق ٗل‪ َٜ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٓلظخف ٓ٘ـْ حُطخهش ‪ٝ‬حُويٍس حُٔطِ‪ٞ‬رش‪.‬‬ ‫إ ح‪ٔ٣٩‬خٕ رخهلل ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬ك‪٣ ٖ٤‬ظـخ‪ٟٝ ُٝ‬ؼ‪٤‬ش حُو٘خػش حُؼوِ‪٤‬ش ُ‪ٜ٤‬زق ٓ‪ٜ‬يًٍح ُِ٘ؼ‪ ٍٞ‬رٔؼ‪٤‬ش َّللا ‪-‬طؼخُ‪ٝ -٠‬ح‪ ْٗ٧‬ر‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬حُظ‪ ًَٞ‬ػِ‪ٝ ٚ٤‬ح‪ٓ٫‬ظؼخٗش ر‪ٝ ٚ‬حُؼوش رٔخ ػ٘ي‪ ...ٙ‬كبٗ‪ٜ٣ ٚ‬زق آٌٗحى حُٔ‪ُّٞ‬ي ح‪ٓ٧‬خٓ‪َُٝ ٢‬ف حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ‪ٍٝٝ‬ف حُٔزخىٍس‬ ‫‪ٍٝٝ‬ف ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ُي‪ ٟ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ​ِْٔ‪.‬‬ ‫ح‪ٔ٣٩‬خٕ كظ‪ًٌُ ٌٕٞ٣ ٠‬ي كبٗ‪٣ ٚ‬لظخؽ اُ‪٢ٗ ٠‬ء ؿ‪ َ٤‬حُلٌَ ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُؼوخكش‪ ،‬اٗ‪٣ ٚ‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حُظؼزي ‪ٝ‬حُظ٘لَ ‪ٝ‬ح‪ً٩‬ؼخٍ ٖٓ‬ ‫ً​ًَ َّللا ‪-‬طؼخُ‪٘ٓٝ -٠‬خؿخط‪٣ٍ ٫ٝ ...ٚ‬ذ إٔ ٖٓ ‪٣‬لؼَ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬خّ هي ‪ٛ‬خٍ أىحء حُ‪ٞ‬حؿزخص ‪ٝ‬طَى حُٔؼخ‪٢ٛ‬‬ ‫ٗ‪٤‬جًخ ٓخُ‪ٞ‬كًخ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ٟٞٓٝ ٚ‬غ حُظِحّ ‪ٛ‬خٍّ‪.‬‬ ‫ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪١٩‬خٍ ‪٣‬ويّ ُ٘خ ٗ‪٠ٍٓ َٜ‬خٕ حُٔزخٍى حٌُ‪ٗ ١‬ظل‪٤‬ؤ ظ‪ ٌٙٛ ُٚ٬‬ح‪٣٧‬خّ حُلَ‪ٛ‬ش حٌُ‪ٛ‬ز‪٤‬ش ‪ٓ٫‬ظؼخىس ٗ‪٢‬ء ٖٓ أٓـخى‬ ‫حَُ‪ٝ‬ف حُِٔ‪٤‬زش‪ .‬إ حُ‪٤ٜ‬خّ ك‪ ٢‬كي ًحط‪ ٞٛ ٚ‬اػ‪ ٖٓ ٕ٬‬حُٔ​ِْٔ رؤٗ‪ ٚ‬هخىٍ ُٔيس ٗ‪ً َٜ‬خَٓ إٔ ‪٣‬لظق ه‪ًٓٞ‬خ ك‪ِِٔٓ ٢‬ش‬ ‫أٗ٘طش طٔظ‪ٜ‬يف هيٓش حُـٔي‪ًُٝ ،‬ي ٖٓ أؿَ اٗؼخٕ حَُ‪ٝ‬ف‪ .‬إ ػخُْ ٓخ رؼي حُليحػش ‪٣‬يكغ رخُ٘خّ ُِؼ‪ ٖ٤‬ك‪٢ٓٝ ٢‬‬ ‫ٓخثغ هخٍ ٖٓ حُو‪ٞ٤‬ى ‪ٝ‬ؿ‪ٓ َ٤‬لي‪ٝ‬ى رلي‪ٝ‬ى‪٣ٝ .‬ؤط‪ ٢‬حُ‪ ّٜٞ‬رلَك‪٤‬ش ط‪ٞ‬ه‪٤‬ظ‪ ٖٓ ٚ‬حُلـَ اُ‪ ٠‬حُٔـَد ُ‪٘ٔ٤‬ق حُٔ​ِْٔ كَ‪ٛ‬ش‬ ‫حُظؤً‪٤‬ي ػِ‪ ٠‬إٔ حُظي‪ ٖ٣‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ٞ٣‬كَ ُِٔ​ِْٔ طَ‪٣‬خم حُٔ٘خػش ‪ٟ‬ي ٓ‪ٞ‬ؿخص حُظلي‪٣‬غ حُظ‪ ٢‬طٔظ‪ٜ‬يف طلٌ‪٤‬ي حُٔ٘ظ‪ٓٞ‬ش‬ ‫حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُوِو‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طٔخػيٗخ ػِ‪ ٠‬إٔ ٗظَ رًَ٘ح أٓ‪٣ٞ‬خء‪.‬‬ ‫إ ح‪٫‬ػظٌخف هي رخص ر‪ ٖ٤‬حُٖٔ٘ حُظ‪ٛ ٢‬ـَ‪ٛ‬خ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ٓ ٖ٤‬غ أٗ‪ٞ٣ ٚ‬كَ كَ‪ٛ‬ش ػظ‪ٔ٤‬ش ‪ُ٫‬ظوخ‪ ١‬ح‪ٗ٧‬لخّ حُ‪ٛ٬‬ؼش‬ ‫هِق ٌٓخٓذ ٓئهظش‪ًٔ ،‬خ ‪ٞ٣‬كَ كَ‪ٛ‬ش ٗخىٍس ‪ٍٝ٩‬حء أٍ‪ٝ‬حك٘خ حُظخٓجش ‪ٝ‬طلَ‪٣‬ي ػ‪ٞ‬ح‪١‬ل٘خ حُـخٓيس‪.‬‬ ‫إ ك‪ ٢‬آٌخٗ٘خ إٔ ٗظوٌ ٖٓ ٍٓ‪٠‬خٕ ٓ٘خٓزش َُٔحؿؼش أكيحع ػخّ ًخَٓ ‪ ٖٓٝ‬ه‪ ٍ٬‬طِي حَُٔحؿؼش كوي ٗظٌٖٔ ٖٓ حُؼ‪ٞ‬ىس‬ ‫اُ‪ٌِٔٓ ٠‬ش حَُ‪ٝ‬ف ‪ٓٝ‬ـخىٍس ػخُْ حُ‪ٝ ْٛٞ‬حَُٔحد؛ ك‪ٗ َٜ‬لٖ كخػِ‪ٕٞ‬؟‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪71‬‬

‫‪ - 18‬دلى المدى البعٌد‬

‫ً٘ض هي طليػض ك‪ٓ ٢‬وخُ‪ٓ ٖ٤‬خرو‪ ٖ٤‬ػٔخ ‪٣‬ـذ ػِٔ‪ ٚ‬ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف ا‪ٔ٣‬خٗخ ً ٓ٘‪ ٢‬رؤٕ ‪٘ٛ‬خى ٗ‪٤‬جخ ً ٓخ ‪ٌٖٔ٣‬‬ ‫حُو‪٤‬خّ ر‪ ٖٓ ٚ‬أؿَ ٗـخف حُؼزي ‪ٝ‬ك‪٬‬ك‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أٓ‪ ٍٞ‬ىٗ‪٤‬خ‪ٝ ٙ‬آهَط‪ٝ .ٚ‬أ‪ٝ‬ى ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخٍ ‪ٓٝ‬خ ‪ٓ ٖٓ ٚ٤ِ٣‬وخ‪٫‬ص إٔ أطليع ػٖ‬ ‫ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُ‪ ٢ٓٞ‬أ‪ ٝ‬حُز‪٤‬جش حُظ‪٣ ٢‬ـذ حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُط‪ ٖٓ َ٣ٞ‬أؿَ ر٘خث‪ٜ‬خ؛ ً‪٣ ٢‬ظ‪ٞ‬كَ ُ‪ٔٗ٪‬خٕ حُٔ​ِْٔ حُـ‪ ٞ‬حُٔ‪٬‬ثْ‬ ‫‪٧‬ك‪ َ٠‬ػطخء ‪ٝ‬أك‪ َ٠‬اٗـخُ ٌٖٓٔ‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ أ‪٣‬ش أٓش ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ حٓظ٘لخٍ ‪١‬خهخط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬أ‪ٝ‬هخط‪ٜ‬خ ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٚ‬‬ ‫ٓوز‪ ٖٓ ٍٞ‬ؿ‪ٍ َ٤‬إ‪٣‬ش (حٓظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش) ُٔخ‪٤ٛ‬ش حُز‪٤‬جش حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ طل‪٤‬خ ك‪ٜ٤‬خ أؿ‪٤‬خُ‪ٜ‬خ حُوخىٓش‪ٗٝ .‬لٖ ر‪ٛٞ‬ل٘خ أٓش ِٓٔٔش ُ‪ٜ‬خ‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٍٝ‬إ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ططِؼخط‪ٜ‬خ حُوخ‪ٛ‬ش‪ٗ ،‬ؼظوي ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿخُّ إٔ ًَ أٌٗخٍ حُظ٘ٔ‪٤‬ش ‪ ًَٝ‬أٌٗخٍ حُظـ‪ٝ َ٤٤‬حُظط‪َ٣ٞ‬‬ ‫‪٣‬ـذ إٔ طٔظ‪ٜ‬يف ٗ‪٤‬جخ ً ‪ٝ‬حكيحً ‪ ٞٛ‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ر‪٤‬جش طٔخػي ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ​ِْٔ ػِ‪ ٠‬حُو‪٤‬خّ رؤَٓ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬ػِ‪ ٠‬أك‪ٝ َ٠‬ؿ‪ٚ‬‬ ‫ٌٖٓٔ‪ ٌٙٛٝ ،‬حَُإ‪٣‬ش ٗ‪ٜ‬خث‪٤‬ش ‪ٝ​ٝ‬ح‪ٟ‬لش‪ٔٓ ٢ٛٝ ،‬ظٔيس ٖٓ ٓـٔ‪ٞ‬ػش حُؼوخثي ‪ٝ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حٌُزَ‪ ٟ‬حُظ‪ٗ ٢‬لِٔ‪ٜ‬خ‪ٍ ٢ٛٝ ،‬إ‪٣‬ش‬ ‫ٓظلَىس‪ٔ٤ُ ،‬ض ‪ ١٧‬أٓش ٖٓ أْٓ ح‪ ٍٝ٧‬حُ‪ ٢ٛٝ ،ّٞ٤‬اكي‪َّ ٖ٘ٓ ٟ‬للا ػِ‪٘٤‬خ‪.‬‬ ‫اًح ًخٕ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ ‪-‬ك‪ ٢‬ػخُْ ح‪ٓ٧‬زخد‪ -‬ط‪ٞ‬هغ ك‪ٔٓ ٍٜٞ‬ظوزَ ٓـخ‪ٓ َ٣‬ـخ‪َ٣‬س ًز‪َ٤‬س ُِ‪ٞ‬حهغ؛ كبٕ ػِ٘خ ‪ -‬اًح ٓخ‬ ‫أٍىٗخ طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُز‪٤‬جش حُظ‪٣َٗ ٢‬ي ‪ -‬إٔ ٗلَّٖٔ ‪َّٗ َٗٝ‬ي حُوَحٍحص حُ‪٤ٓٞ٤‬ش حُظ‪ٗ ٢‬ظوٌ‪ٛ‬خ ك‪ٛ ًَ ٢‬ؼ‪٤‬ي ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص ًخكش؛‬ ‫اً إ ط٘‪٤٤‬ي حُز٘‪٤‬خص حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬أُٓ٘ش ٓظطخ‪ُٝ‬ش ‪٣ ٫ ٞٛٝ‬ظْ ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ا‪ٖٓ ٫‬‬ ‫ه‪ ٍ٬‬حُؼَٔ حُلٌ‪ٝ ْ٤‬حُـٌٍ‪ٝ ١‬حُٔظيٍؽ‪.‬‬ ‫حُز‪٤‬جش طؼ٘‪ٓ ٢‬ـٔ‪ٞ‬ػش حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬خص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص ‪ٝ‬حُ٘ظْ حُٔظ‪ٞ‬كَس ‪ٝ‬حُٔخثيس ك‪ ٢‬رِي ٖٓ‬ ‫حُزِيحٕ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ حُز‪٤‬جش ًحص ى‪ٝ‬حثَ ٓظٔؼش ٓ٘لظلش‪ٝ ،‬حُيحثَس ح‪٤ٟ٧‬ن رخُ٘ٔزش اُ‪ٝ ًَ ٠‬حكي ٓ٘خ ‪ ٢ٛ‬ح‪ً٧‬ؼَ طؤػ‪َ٤‬حً ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ٚ‬؛ كخ‪ّ٧‬‬ ‫‪ ٢ٛ‬أًؼَ ٖٓ ‪٣‬ئػَ ك‪ ٢‬حُطلَ ػْ ح‪َٓ٧‬س ػخٓش‪ ،‬ػْ ح‪٧‬هَرخء ‪ٝ‬أ‪ َٛ‬حُل‪ٌ​ٌٛٝ ٢‬ح‪...‬‬ ‫‪ٝ‬حُز‪٤‬جش ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ أٗز‪ ٚ‬رلزَ ؿِ‪٤‬ع ٌٓ َّ‪ ٖٓ ٕٞ‬أُ‪ٞ‬ف حُو‪ٝ ١ٞ٤‬حُ٘ؼ‪َ٤‬حص حُيه‪٤‬وش‪ ًَٝ ،‬ػيى ٖٓ طِي حُو‪١ٞ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ؼ‪َ٤‬حص ‪٘٣‬ظٔ‪ ٢‬اُ‪ٓ ٠‬ـخٍ ٖٓ حُٔـخ‪٫‬ص حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔؼ٘‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُٔخى‪٣‬ش‪ٝ .‬هي ىهَ ك‪٤ٔٗ ٢‬ؾ ًُي حُلزَ ك‪َٓ ٢‬كِش ٖٓ‬ ‫َٓحكَ طٌ ّ‪ ٕٞ‬ػوخكش ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُؼخٓش حُظ‪ ٢‬طل‪٤‬خ ك‪ٜ٤‬خ‪٘ٛٝ .‬خى طوَ‪٣‬ذ ُِلٌَس ‪ٝ‬اٗخٍس اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬طِي حُو‪١ٞ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ؼ‪َ٤‬حص ك‪ ٢‬ػيى ٖٓ ح‪٧‬كخى‪٣‬غ حُ٘ز‪٣ٞ‬ش‪ٜ٘ٓ ،‬خ ه‪َّ ٠ِٛ ُٚٞ‬للا ػِ‪ ٖٓ ٠ٓ٬ُٓ ًَ" :ِْٓٝ ٚ٤‬حُ٘خّ ػِ‪ٛ ٚ٤‬يهش‪ًَ ،‬‬ ‫‪ ّٞ٣‬ططِغ ك‪ ٢‬حُْ٘ٔ طؼيٍ ر‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػ٘‪ٛ ٖ٤‬يهش‪ ٝ ،‬طؼ‪ ٖ٤‬حَُؿَ ك‪ ٢‬ىحرظ‪ ٚ‬كظلِٔ‪ ٚ‬ػِ‪ٜ٤‬خ أ‪ ٝ‬طَكغ ُ‪ ٚ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ٓظخػ‪ٛ ٚ‬يهش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُِٔش حُط‪٤‬زش ‪ٛ‬يهش‪ٝ ،‬رٌَ هط‪ٞ‬س طٔ٘‪ٜ٤‬خ اُ‪ ٠‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٛ‬يهش‪ٝ ،‬طٔ‪ ٢٤‬ح‪ ًٟ٧‬ػٖ حُطَ‪٣‬ن ‪ٛ‬يهش"‪ٝ ،‬ه‪ " : ُٚٞ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ‬ ‫ر‪٠‬غ ‪ٓٝ‬زؼ‪ ٕٞ‬أ‪ ٝ‬ر‪٠‬غ ‪ٓٝ‬ظ‪ٗ ٕٞ‬ؼزش‪ ،‬كؤك‪ِٜ٠‬خ ه‪ ٫ :ٍٞ‬اُ‪ ٚ‬ا‪َّ ٫‬للا‪ٝ ،‬أىٗخ‪ٛ‬خ آخ‪١‬ش ح‪ ًٟ٧‬ػٖ حُطَ‪٣‬ن‪ٝ ،‬حُل‪٤‬خء ٗؼزش‬ ‫ٖٓ ح‪ٔ٣٩‬خٕ" ‪ٝ‬ه‪ٓ ًَ" :ُٚٞ‬ؼَ‪ٝ‬ف ‪ٛ‬يهش"‪.‬‬ ‫إ ه‪َّ ٍٞ‬للا ‪ -‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪( :- ٬‬كٖٔ ‪٣‬ؼَٔ ٓؼوخٍ ًٍس ه‪َ٤‬حً ‪٣ ٖٓٝ * َٙ٣‬ؼَٔ ٓؼوخٍ ًٍس َٗحً ‪٣ )َٙ٣‬يٍ ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش حُ٘خّ‬ ‫ُـِحء أػٔخُ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ح‪٥‬هَس‪ ٌٖٔ٣ٝ ،‬إٔ ٗ‪ٜ‬ظي‪ ١‬ر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُو‪ :ٍٞ‬إ ٓخ ‪٣‬لؼِ‪ ٚ‬حُ٘خّ ٖٓ ه‪٬ٛٝ َ٤‬ف ‪ٓٝ‬ؼَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ش‬ ‫ؿ‪٤‬يس ‪ -‬إ ًَ ًُي ‪ َٚٗٝ٣‬ك‪ٞٗ ٢‬ػ‪٤‬ش ح‪ٟٝ٧‬خع ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف حُؼخٓش حُظ‪٣ ٢‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬حُظ‪ٓ ٢‬ظؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ًٍحٍ‪ٖٓ ْٜ٣‬‬ ‫رؼي‪ْٛ‬؛ ًٔخ أٗ‪ ْٜ‬ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ٓ‪ َٕٝ٤‬آػخٍ ٓخ ‪ٜ٣‬يٍ ػ٘‪ٝ ٍَٝٗ ٖٓ ْٜ‬آػخّ ‪ٝ‬أهطخء ‪ٝ‬هطخ‪٣‬خ ػِ‪ٛ ٌَٗ ٠‬ؼ‪ٞ‬رخص‬ ‫‪٬ٌ٘ٓٝ‬ص ‪ٓٝ‬ؼ‪ٞ‬هخص ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬حُل‪٤‬خس حُط‪٤‬زش حُظ‪ٔ٣ ٢‬ؼ‪ ٕٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اٗ‪ ٢‬أػظَف ‪٘ٛ‬خ ‪ٝ-‬هزَ ًَ ٗ‪٢‬ء‪ -‬أٗ٘‪ ٫ ٢‬أِٓي ح‪ٌٓ٩‬خٗ‪٤‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ ٫ٝ‬حُٔؼَكش حٌُخك‪٤‬ش َُْٓ ٓ‪ٓ٬‬ق هطش ٗخِٓش‬ ‫‪ٝ‬رؼ‪٤‬يس حُٔي‪ ٟ‬طٔظ‪ٜ‬يف ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ر‪٤‬جش طٔخػي حُلَى حُٔ​ِْٔ ‪ٝ‬حُي‪ُٝ‬ش حُٔ​ِٔٔش ػِ‪ ٠‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬رؤػزخء ح‪ٓ٫‬ظو‪٬‬ف ك‪ ٢‬ح‪،ٍٝ٧‬‬ ‫ٌُ٘‪ٓ ٢‬ؤرٌٍ ؿ‪ٜ‬ي‪ ١‬ك‪ٟٝ ٢‬غ رؼ‪ ٞ‬حُ٘وخ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُلَ‪ٝ‬ف حٌُز‪َ٤‬س‪َّ ٖٓٝ ،‬للا ‪ -‬طؼخُ‪ -٠‬حُل‪ٝ ٍٞ‬حُط‪.ٍٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪72‬‬

‫‪ -1‬هِٔخ ‪ٝ‬ؿّ‪ ٚ‬حُيػخس ‪ٝ‬حُٔ‪ِٜ‬ل‪ُ ٕٞ‬ي‪٘٣‬خ ح‪ٛ‬ظٔخٓ‪ ْٜ‬اُ‪ٞٗ ٠‬ػ‪٤‬ش حُز‪٤‬جش حُظ‪٣ ٢‬لظخؽ اُ‪ٜ٤‬خ حُٔ​ِْٔ ً‪٣ ٢‬ل‪٤‬خ ُٓخٗ‪ ٚ‬رلخػِ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ىٍؿش ٖٓ حَُحكش ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ حُؼو‪٤‬يس ‪ٝ‬حُو‪ٝ ْ٤‬ح‪٥‬ىحد حُظ‪٣ ٢‬ئٖٓ ر‪ٜ‬خ‪ ،‬كوي ًخٕ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ‪ٓٝ -‬خ ُحٍ‪ -‬رٔخ ‪٣‬ـذ ه‪ ُٚٞ‬أ‪ٝ‬‬ ‫رَ٘‪ ١ٝ‬حُيحػ‪٤‬ش حُ٘خؿق ى‪ ٕٝ‬حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬حَُ٘‪ ١ٝ‬حُظ‪ ٢‬طـؼَ حُٔيػ‪ ٖ٣ٞ‬أهَد اُ‪ ٠‬حُظلخػَ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ٓغ إٔ طؤػ‪َ٤‬‬ ‫حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُٔخثيس ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ه‪٤‬خٍحص حُلًَش‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬كلِ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬طلي‪٣‬ي حطـخ‪ٛ‬خط‪ٞٓٝ ْٜ‬حهل‪ ْٜ‬طؤػ‪َ٤‬‬ ‫‪ٛ‬خثَ‪ٝ ،‬أًزَ رٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ٗظٖ‪.‬‬ ‫إ حُلَم ر‪ ٖ٤‬حُز‪٤‬جش حُٔؼخًٔش ‪ٝ‬حُز‪٤‬جش حُٔ‪ٞ‬حط‪٤‬ش ُ‪ٓ٬‬ظوخٓش ‪ٝ‬حَُٗخى ‪ٝ‬حُؼطخء ًخُلَم ر‪ٔ٣ ٖٓ ٖ٤‬زق ػٌْ حُظ‪٤‬خٍ‪ٖٓٝ ،‬‬ ‫‪ٔ٣‬زق ٓغ حُظ‪٤‬خٍ؛ ك‪ٗ ٖ٤‬طِذ ٖٓ ٗخد إٔ ‪٣‬زيع ‪ٜ٣ٝ‬زق رخكؼخ ً ٓظٔ‪ِ٤‬حً ك‪ ٢‬كَع ٖٓ كَ‪ٝ‬ع حُؼِْ‪ٗٝ ،‬ـي أٗ‪٣ ٚ‬ؼ‪ٓ ٖ٤‬غ‬ ‫هٔ​ٔش ٖٓ اه‪ٞ‬ط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كـَس ‪ٝ‬حكيس‪ٓ ْ٤ُٝ ،‬ؼ‪ ٚ‬ػٖٔ َٓؿغ ‪٘٣‬ظَ‪ ٫ٝ ،ٚ٣‬طٌخُ‪٤‬ق طـَر‪٣ ٚ‬ـَ‪ٜ٣‬خ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ ْ٤ُ ٚ‬ك‪ ٢‬حُزِي‬ ‫حٌُ‪٣ ١‬و‪ ْ٤‬ك‪ٌٓ ٚ٤‬ظزش ػخٓش ‪ ًَِٓ ٫ٝ‬طيٍ‪٣‬ذ ‪ ٫ٝ‬ؿٔؼ‪٤‬ش ه‪٣َ٤‬ش طٔي ‪٣‬ي حُؼ‪ ٕٞ‬ك‪٢ٗ ٢‬ء‪ ..‬ك‪ٗ ٖ٤‬طِذ ًُي؛ كبٕ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظـخرش ٓظٌ‪ ٕٞ‬ك‪٘ٓ ٢‬ظ‪ ٠ٜ‬حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رش‪ٓٝ ،‬ظٌ‪ ٕٞ‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ِ٣ِٛ‬ش‪ ٌٕٞ٤ٓٝ ،‬حُٔ​ٔظـ‪٤‬ز‪ ٖٓ ٕٞ‬حُ٘زخد ُِظلل‪ِ٤‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُزلغ ‪ٝ‬ح‪٩‬ريحع هِش هِ‪ِ٤‬ش‪ ،‬أٓخ حُزخه‪ ٕٞ‬كبٗ‪َٟ٤ٓ ْٜ‬و‪ُِ ٕٞ‬ظَ‪ٝ‬ف ‪ َٕٟٞ٤ٓٝ‬رؤهَ حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٗ٩‬ـخُ‪ٌٛٝ .‬ح ٓخ‬ ‫‪ ٞٛ‬كخ‪ َٛ‬كؼ‪ ً٬‬ح‪ ٕ٥‬ك‪ ًَ ٢‬أٗلخء حُؼخُْ‪ٝ ،‬ك‪ٓ ًَ ٢‬ـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس‪ .‬حُز‪٤‬جخص حُٔلطَّٔش ‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬ش ‪ٝ‬حُـخ‪ِٛ‬ش طلطْ ه‪ٟٞ‬‬ ‫ٖٓ ‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬طلطْ ططِؼخط‪ٞٔ١ٝ ٚ‬كخط‪ٝ ،ٚ‬طـؼَ آكخه‪ٓ ٚ‬لي‪ٝ‬ىس‪ ٌُٜٙٝ .‬حُوخػيس ٌٗ‪ًٝ‬حص ِٓٔ‪ٓٞ‬ش ‪ ٌُٖ ،‬حٌُ‪٘ٔ٣ ١‬ق‬ ‫حُل‪٤‬خس ٓ‪ٓ٬‬ل‪ٜ‬خ ُ‪ٔ٤‬ض ح‪ ٍٞٓ٧‬حُ٘خًس ‪ٝ‬حُ٘خىٍس ‪ٝ‬اٗٔخ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُـخُزش ‪ٝ‬حٌُؼ‪َ٤‬س‪.‬‬ ‫إ رِيحً ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬حً ٓؼَ ‪ُ٘ٞٛ‬يح أ‪ ٝ‬رِـ‪ٌ٤‬خ ‪ٔ٣‬ـَ ٖٓ رَحءحص ح‪٫‬هظَحع ٓخ ‪٣‬ؼخىٍ ٗ‪ٜ‬ق ٓخ ‪ٔ٣‬ـِ‪ ٚ‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬رط‪ُٚٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ػَ‪ٝ ،!ٟٚ‬إ رَحءحص ح‪٫‬هظَحع حُظ‪ ٢‬طٔـَ ك‪( ٢‬آَحث‪٣ٞ٘ٓ )َ٤‬خ ً ‪٣ِ٣‬ي ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ٔ٣‬ـَ ك‪ ٢‬حُ‪ ٖ١ٞ‬حُؼَر‪١ً ٢‬‬ ‫حُؼ‪٬‬ػٔخثش ِٓ‪ٝ ،!!ٕٞ٤‬إ ٓخ ط٘​َ٘‪ ٙ‬ؿخٓؼش (‪ٛ‬خٍكخٍى) ٖٓ رل‪ٞ‬ع ٓ٘‪٣ٞ‬خ ً ‪٣‬ؼخىٍ ٓخ ط٘​َ٘‪ ًَ ٙ‬حُـخٓؼخص حُؼَر‪٤‬ش‬ ‫ٓـظٔؼش!!‪.‬‬ ‫‪ -2‬اًح طؤِٓ٘خ ك‪ٍ ٢‬ى‪ٝ‬ى أكؼخٍ ح‪ٓ٧‬ش ػِ‪ ٠‬ؿِٔش ح‪ٗ٫‬لَحكخص حُظ‪ً ٢‬خٗض طليع ك‪ٜ٤‬خ ُ‪ٞ‬ؿيٗخ أٗ٘خ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن – ٓغ‬ ‫حٓظؼ٘خءحص ٓو َّيٍس – ً٘خ ٗؼخُؾ ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ ر‪ِ٤ٓٞ‬ظ‪ٖ٤‬؛ ‪ٔٛ‬خ‪ّ :‬‬ ‫ٖٓ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُظ‪ ٢‬طو‪ّ٤‬ي كًَش حُ٘خّ ‪ٝ‬طل ّي‬ ‫ٖٓ حٗيكخػخط‪ٝ ،ْٜ‬هي ػزَّ ػٖ ‪ٌٛ‬ح ػَٔ رٖ ػزي حُؼِ‪ٍ- ِ٣‬كٔ‪َّ ٚ‬للا‪ -‬ك‪ ٖ٤‬هخٍ‪٣ " :‬ليع ُِ٘خّ ٖٓ ح‪٧‬ه‪٤٠‬ش ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ‬ ‫ٓخ ‪ُ٣‬ليػ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُلـ‪ "ٍٞ‬أ‪٣ ١‬ليع ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُظ٘ي‪٣‬ي ك‪ ٢‬ح‪٧‬ه‪٤٠‬ش ‪ٝ‬حُـِحءحص ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪ٜ٣‬يٍ ٓ٘‪ ٖٓ ْٜ‬ط‪ٜ‬خػي‬ ‫ك‪ ٢‬ح‪ٗ٫‬لَحف‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش حُؼخٗ‪٤‬ش ‪( :٢ٛ‬حُو‪ٞ‬س) رٌَ ٓخ طؼ٘‪ ٌٙٛ ٚ٤‬حٌُِٔش ٖٓ ٓؼ٘‪ٝ ،٠‬هي أٗخٍ اُ‪ًُ ٠‬ي ػؼٔخٕ – ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ – ٚ‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫أ‪ِ١‬ن ٓو‪ُٞ‬ظ‪ ٚ‬حُ٘‪َ٤ٜ‬س‪" :‬إ َّللا ‪ِ٣‬ع رخُِٔطخٕ ٓخ ‪ِ٣ ٫‬ع رخُوَإٓ"‪ ُٞٝ ،‬إٔ أرخ رٌَ – ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ –ٚ‬هخٍ ًُي ُٔخ‬ ‫هُزَ ٓ٘‪ُٔٝ ٚ‬خ ًخٕ ىه‪٤‬وخً؛ ‪ ٕ٧‬حَُىع ك‪ُٓ ٢‬خٗ‪ً ٚ‬خٕ رخُوَإٓ (‪ٓ ٞٛٝ‬خ ٗؼزَ ػ٘‪ ٚ‬حُ‪ ّٞ٤‬رخُؼوخكش) أًؼَ ٖٓ حَُىع رخُِٔطخٕ‬ ‫(‪ٓ ٞٛٝ‬خ ٗؼزَ ػ٘‪ ٚ‬حُو‪ٞ‬س)‪ٓٝ ،‬غ ح‪ٟٔ‬ل‪ ٍ٬‬ى‪ ٍٝ‬حُؼوخكش ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حُع حُيحهِ‪ً ٢‬خٕ حُِـ‪ٞ‬ء اُ‪ ٠‬حٓظويحّ حُ٘يس ك‪ ٢‬اىحٍس‬ ‫حُل‪٤‬خس حُؼخٓش ‪٣‬ظؼخظْ ‪٘٣ٝ‬ظَ٘‪ٝ ،‬هي ٗوَ حرٖ كـَ ك‪ ٢‬كظق حُزخٍ‪ ١‬ػٖ حُ٘ؼز‪ ٢‬ه‪ً " :ُٚٞ‬خٕ ػَٔ كٖٔ رؼي‪ ٙ‬اًح أهٌ‪ٝ‬ح‬ ‫حُؼخ‪ ٢ٛ‬أهخٓ‪ُِ٘ ٙٞ‬خّ ‪ِٗٝ‬ػ‪ٞ‬ح ػٔخٓظ‪ ،ٚ‬كِٔخ ًخٕ ُ‪٣‬خى ‪َٟ‬د ك‪ ٢‬حُـ٘خ‪٣‬خص رخُٔ‪٤‬خ‪ ،١‬ػْ ُحى ٓ‪ٜ‬ؼذ رٖ حُِر‪ َ٤‬كِن‬ ‫حُِل‪٤‬ش‪ ،‬كِٔخ ًخٕ رَ٘ رٖ َٓ‪ٝ‬حٕ َٓٔ َّ‬ ‫ًق حُـخٗ‪ ٢‬رٔ​ٔ​ٔخٍ‪ ،‬كِٔخ هيّ حُلـخؽ هخٍ‪ٌٛ :‬ح ًِ‪ُ ٚ‬ؼذ كوظَ رخُٔ‪٤‬ق"‪.‬‬ ‫حُ٘ظ‪٤‬ـش حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ُ‪ٝ ٌٜٙ‬طِي ‪ ٢ٛ‬اهَحؽ حُٔ​ِْٔ حُوخثق ‪ٝ‬حُوخٗغ ‪ٝ‬حُِٔز‪ٝ ٢‬ح‪ٓ٩‬ؼش ‪ٝ‬اهَحؽ حُٔـظٔغ حٌُ‪ُ٣ ١‬ظ‪َٟٝ َٜ‬رخ ً‬ ‫ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظؼخٍ ُِ٘ظْ حُٔخٍ‪٣‬ش ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حٌُ‪ َٔ٠٣ ١‬ك‪ٜ٤‬خ ٍ‪ٝ‬ف حُظَٔى ‪ٝ‬حُظزَّ‪ًٔ ،‬خ ‪ َٔ٠٣‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُِٔ‪ًٞ‬خص‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُٔ‪٤‬جش‪ٓٝ .‬غ ا‪ٔ٣‬خٗ٘خ رؤٗ‪ُٔ ٌٖٔ٣ ٫ ٚ‬ـظٔغ إٔ ‪٣‬ؼ‪ ٖٓ ٖ٤‬ؿ‪ٗ َ٤‬ظْ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُلًَش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬طٌَ٘‬ ‫حَُٔؿؼ‪٤‬ش ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظ٘ظ‪٤ٔ٤‬ش ُِ٘خّ‪ٓٝ ،‬غ ا‪ٔ٣‬خٗ٘خ رؤٕ حُي‪ُٝ‬ش ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ػخىُش ‪ٝ‬كخ‪ِٟ‬ش ‪ٗٝ‬خؿلش ‪ ٫‬طٔظـ٘‪ ٢‬ػٖ‬ ‫حٓظويحّ ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُِٔطش ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬س؛ ا‪ ٫‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗيٍى إٔ ‪ٌٛ‬ح ح‪ِٞٓ٧‬د ك‪ٓ ٢‬ؼخُـش ح‪٧‬هطخء ُ‪ ٞٛ ْ٤‬ح‪ِٞٓ٧‬د‬ ‫حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش حُ٘ظَ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ٞٛ ٫ٝ ،‬رخ‪ِٞٓ٧‬د حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُٔ٘ظؾ ‪ٝ‬حُٔ‪٬‬ثْ ُزِ‪ٞ‬ؽ ح‪ٛ٧‬يحف حُظ‪ٔٗ ٢‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪73‬‬

‫ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُزؼ‪٤‬ي ‪٫‬ري ٖٓ حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬ط‪٤ٓٞ‬غ ٓـخٍ ػَٔ (حُؼوخكش) ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي ٓٔخٍحص حُٔـظٔغ ‪ٝ‬ك‪ً ٢‬زل‪ ٚ‬ػٖ‬ ‫ح‪ٗ٫‬لَحف ‪ٝ‬حًَُ‪ِ٣‬ش ‪ .‬كـ‪ َٛٞ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬ح‪٣ ٫ ّ٬ٓ٩‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ًَ٩‬ح‪ ٫ٝ ٙ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظؼخٍ ُِ‪٠‬ـ‪ ٢‬حُوخٍؿ‪ٝ ،٢‬اٗٔخ ‪٣‬و‪ّٞ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬هظ‪٤‬خٍ ‪ٝ‬حُٔزخىٍس حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش‪ٝ .‬حُي‪ُٝ‬ش حُلخ‪ِٟ‬ش ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طي‪ٗ َ٣‬ئ‪ٓ ٕٝ‬ـظٔؼ‪ٜ‬خ رؤهَ هيٍ‬ ‫ٖٓ حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖٓٝ ٖ٤‬أى‪ٝ‬حص حُو‪ٝ َٜ‬ح‪ًَ٩‬ح‪ٝ ،ٙ‬حُل‪ِ٤٠‬ش ‪ ٫‬طٌ‪ٌُُ ٕٞ‬ي ا‪ ٫‬رظؼ٘ن حُ٘خّ ُ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٓظؼيحى‪ُِ ْٛ‬ظ‪٠‬ل‪٤‬ش ٖٓ‬ ‫أؿِ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫إ ًؼَس حُٔـ‪ٝ ٕٞ‬ط‪ٜ‬خػي حَُهخرش حُ‪ٜ‬خٍٓش‪ ٖٓٝ ،‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُو‪ٞ‬حٗ‪ٖ٤‬؛ ‪ ٞٛ‬ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬ه‪ ٍٜٞ‬حُظ٘​٘جش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫ًٔخ أٗ‪ ٚ‬ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ٟ ٠‬ؼق ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬أىر‪٤‬خص حُظي‪ ٖ٣‬حُٔخثي ك‪ ٢‬طٌ٘‪ٞٓ َ٤‬حهق حُ٘خّ ‪ًِٞٓٝ‬خط‪ٝ ،ْٜ‬ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ٟ ٠‬ؼق‬ ‫ؿخًر‪٤‬ش حُي‪ُٝ‬ش ك‪ًٔ ٢‬ذ ‪٫ٝ‬ء حُ٘خّ ‪ٝ‬طـخ‪ٝ‬ر‪ٝ .ْٜ‬هي إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُِظلٌ‪ َ٤‬حُؼٔ‪٤‬ن ‪ٝ‬حُؼَٔ حُـخى ٖٓ أؿَ طٌ٘‪ َ٤‬ر‪٤‬جش ‪ٔ٣‬ظ٘غ‬ ‫ك‪ٜ٤‬خ حُ٘خّ ػٖ ح‪ٗ٫‬لَحف ‪ٝ‬حُلٔخى ريحكغ ٖٓ ا‪ٔ٣‬خٗ‪ٝ ْٜ‬ه‪ٞ‬ك‪َّ ٖٓ ْٜ‬للا –طؼخُ‪ ْ٤ُٝ -٠‬ريحكغ ٖٓ ه‪ٞ‬ف حُي‪ُٝ‬ش أ‪ّ٬ً ٝ‬‬ ‫حُ٘خّ‪ٓٝ .‬يحهَ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح ح‪٫‬طـخ‪ٝ ٙ‬ح‪ٟ‬لش ُي‪ ٟ‬أ‪ َٛ‬حُز‪َ٤ٜ‬س ‪ٝ‬حُوزَس‪.‬‬ ‫كبٕ ‪ٟٝ‬غ ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬ر‪٤‬جش طٔخػي‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬طلٔ‪ ٖ٤‬اٗظخؿ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طلَ‪١ َ٣‬خهخط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حًظ٘خف آٌخٗخط‪ٜ‬خ حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حٌُخٓ٘ش؛‬ ‫‪٣‬ظطِذ إٔ ٗؼط‪ٔ​ُٔ ٢‬خثَ ح‪ٝ ٖٓ٧‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ ّ٬‬حُ‪ٞ‬ثخّ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬ؿ ََّ ح‪ٛ‬ظٔخٓ٘خ ‪ٝ‬ػ٘خ‪٣‬ظ٘خ‪.‬‬ ‫ك‪٠٣ ٖ٤‬طَد كزَ ح‪ ٖٓ٧‬كبٕ حُلَ‪ٛ‬ش ط‪ٜ‬زق ٓظخكش ُظ‪ ًَ ٍٜٞ‬أٌٗخٍ حُظ‪ٞ‬كٖ ‪ٝ‬حُ‪ٜٔ‬ـ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬حهظلض طلض هَ٘س‬ ‫ٍه‪٤‬وش ٖٓ ‪٬١‬ء حُل‪٠‬خٍس‪ٝ .‬هي ىُض ٗ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص حُ‪ٞ‬حهغ إٔ أٗي حُلخؿخص اُلخكخ ً طظٔؼَ ك‪ ٢‬ح‪ٛ‬ظيحء حُ٘خّ‬ ‫اُ‪٣َ١ ٠‬وش ٗخؿؼش ‪٩‬ىحٍس حُؼ٘ق ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬طَ حٌُ‪٘​٘٣ ١‬ؤ ٗظ‪٤‬ـش ط‪ٜ‬خىّ ٍؿزخط‪ٜٓٝ ْٜ‬خُل‪ْٜ‬؛ ك‪٤‬غ إ حؿظٔخع حُ٘خّ‬ ‫رؼ‪ٓ ْٜ٠‬غ رؼ‪ ٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪ٞ٣‬كَ ٖٓ حُٔزخ‪ٛ‬ؾ ‪ٝ‬حُٔ​َٔحص ‪ٝ‬حُٔ٘خػَ حُلٔ‪ٔ٤‬ش ‪ٞ٣‬كَ آٌخٗخص حُظ٘خكَ ‪ٝ‬حُظلخٍد‪.‬‬ ‫كخؿش حُ٘خّ اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظؼخ‪ٞ٘٣‬ح ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ٗظْ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬ط‪ٟٞ‬ق ٓزخىة كو‪ٞ‬ه‪ٝ​ٝ ْٜ‬حؿزخط‪ ْٜ‬كخؿش ٓخَّٓش؛ ٌُٖ ‪ ٌٙٛ‬حُلخؿش‬ ‫‪ ٌٖٔ٣ ٫‬طِز‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬أؿ‪ٞ‬حء حُلَد ح‪٤ِٛ٧‬ش ‪ٝ‬حُظطخكٖ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪.٢‬‬ ‫إ حُوخٗ‪ ٕٞ‬حُٔخثي ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ ؿ‪ َ٤‬ػخىٍ ‪ٝ‬ؿ‪ٌٓ َ٤‬ظَٔ كبٗ‪٣ ٚ‬ظَ ه‪َ٤‬حً ٖٓ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬خص حُظ‪٣ ٫ ٢‬لٌْ ك‪ٜ٤‬خ أ‪ ١‬هخٗ‪ ٕٞ‬ك‪٤‬غ‬ ‫‪ٓٝ‬لظَّ ‪ٝ‬ظخُْ ‪ٓٝ‬ظِ‪.!ّٞ‬‬ ‫ٓلظَّ‬ ‫‪٣‬ظل‪ ٍٞ‬حُٔـظٔغ اُ‪ ٠‬ؿخرش ُ‪ ْ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ا‪٫‬‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ُ‪ٔ٤‬ض اىحٍس حُؼ٘ق ىحهَ حُٔـظٔؼخص رخ‪ َٓ٧‬حُِْٔ ‪ٝ‬حُ‪ ،َ٤ٔ٤‬ك‪ ٌٜٙ‬حُو‪٤٠‬ش ى َّ‪ٝ‬هض حُؼخُْ ٖٓ أىٗخ‪ ٙ‬اُ‪ ٠‬أه‪ٜ‬خ‪ٝ ،ٙ‬حُظويّ‬ ‫َٓ‪ ٝ‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ حُلخ‪٫‬ص‪ُٝ ،‬ؼِ‪ ٢‬أهق ٓغ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔؤُش حُ‪ٞ‬هلخص حُظخُ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫حٌُ‪ ١‬طلون ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي‪ٛ‬خ ٗٔز‪ٝ ٢‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪٘ٛ -1‬خى ط٘‪ٞ‬م اٗٔخٗ‪ ٢‬ػٔ‪٤‬ن اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬طلو‪٤‬ن حٌُحص) ك‪٤‬غ ‪٣‬ظطِغ ح‪ٔٗ٩‬خٕ اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ئًي ُ٘لٔ‪ٚ‬‬ ‫‪٦ُٝ‬هَ‪ ٖ٣‬هيٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُو‪٤‬خىس ‪ٝ‬حُظؤػ‪ٝ َ٤‬حٓظلوخه‪٣َُِ ٚ‬خىس ‪ٝ‬حُظٔخٓ‪ٗ ٢‬ل‪ ٞ‬حُٔؼخُ‪ ٞٛٝ .٢‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ًُ َ٤‬ي ٓٔظؼي ُِظ‪٠‬ل‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُزٌٍ ًٔخ أٗ‪ٔٓ ٚ‬ظؼي ػ٘ي حُلخؿش ُظـخ‪ ًَ ُٝ‬حُٔزخىة ‪ٝ‬حُو‪ْ٤‬؛ رَ حٍطٌخد حُـَحثْ اًح حهظ‪٠‬ض حُ‪ٍَٝ٠‬س ًُي!‪.‬‬ ‫ح‪٘ٗ٧‬طش حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظط‪ٞ‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش طٔخػي حَُٔء ػِ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن ًحط‪ٝ ٚ‬حٌُ٘ق ػٖ آٌخٗخط‪ٚ‬؛ ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬لون‬ ‫ٓخ ‪٣‬ظطِغ اُ‪ ٚ٤‬ػٖ ‪٣َ١‬ن طؤٓ‪ٍ ْ٤‬حرطش‪ًٝ ،‬حى ‪٣‬لوو‪ ٚ‬ػٖ ‪٣َ١‬ن ٍثخٓش ؿٔؼ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ػخُغ ‪٣‬لوو‪ ٚ‬ػٖ ‪٣َ١‬ن ح‪ٗ٫‬وَح‪١‬‬ ‫ك‪ ٢‬كًَش ُلٔخ‪٣‬ش حُز‪٤‬جش ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪ ٌُٖ ،..‬رٔخ إٔ ًَ ؿٔخػ‪٣ ٢‬ئْٓ ُِٔطش ؿي‪٣‬يس‪٣ٝ ،‬ؼ‪ َ٤‬كٔخٓ‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش ُي‪ ٟ‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُـ‪ٜ‬خص؛ كبٕ ‪٘ٛ‬خى ٍؿزش ه‪٣ٞ‬ش ك‪ ٢‬حرظؼخى حُ٘خّ ػٖ ًَ ح‪٘ٗ٧‬طش حُـٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُلَس ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ٗز‪ِ٤‬ش ح‪ٛ٧‬يحف ‪ٝ‬ػظ‪ٔ٤‬ش‬ ‫حُل‪ٞ‬حثي ‪ٝ‬حُ٘ظخثؾ‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ كبٕ حٗٔيحى ح‪٥‬كخم أٓخّ ح‪٘ٗ٧‬طش حُٔ٘خٍ اُ‪ٜ٤‬خ أ‪ ٝ‬ط‪٤٤٠‬و‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٗلٔخٍ‪ٛ‬خ اُ‪ ٠‬كي ًز‪َ٤‬؛ ىكغ‬ ‫رخُ٘خّ اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ـؼِ‪ٞ‬ح طلو‪٤‬ن ً‪ٝ‬حط‪٣ ْٜ‬ظْ ػٖ ‪٣َ١‬ن ؿٔغ ح‪ٞٓ٧‬حٍ ‪ٝ‬حُؼَ‪ٝ‬حص ‪ٝ‬حهظ٘خ‪ ٙ‬حُ‪ٞ‬ؿخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬اظ‪ٜ‬خٍ حُٔ‪٤‬طَس ػٖ‬ ‫‪٣َ١‬ن حُظلٖ٘ ك‪ ٢‬اٗلخه‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٓظويحٓ‪ٜ‬خ‪ٝ .‬رٔخ إٔ حُٔؼَ‪( ٖٓ ٝ​ٝ‬حُٔخٍ) ‪ ٞٛ‬ىحثٔخ ً أهَ ٖٓ حُٔطِ‪ٞ‬د – ك‪٤‬غ ‪ ٨ٔ٣ ٫‬كْ‬ ‫حرٖ آىّ ا‪ ٫‬حُظَحد‪ -‬كبٕ ٓ٘خكٔش ‪ٟ‬خٍ‪٣‬ش هي حٗظؼِض ك‪ٌٓ ًَ ٢‬خٕ ٖٓ ى‪٣‬خٍ حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬ػِ‪ ًَ ٠‬حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص‪ٝ ،‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٓيحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ًخٗض حُٔ٘خكٔش ٓظ‪ِٜ‬ش رخٗلطخ‪ ١‬حُٔيٗ‪٤‬ش ‪ٞٓٝ‬ء ح‪٧‬ه‪٬‬م‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬يكغ حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬ؿٔغ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُٔخٍ‬ ‫ٗل‪ ٞ‬حٌُ​ٌد ‪ٝ‬حُـٖ ‪ٝ‬حُويحع ‪ٝ‬حَُٗ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش رخٌَُحٓش ‪ٝ‬حٍط‪ٜ‬خٕ حٌُحص‪ٝ ..‬هي ‪َٛ‬صَ طِظو‪ ٢‬رؤٗوخ‪ً ٙ‬ؼ‪٫ ٖ٣َ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪74‬‬

‫طَ‪ ٟ‬ك‪ ْٜ٤‬أريحً ٓخ ‪٣‬يٍ ػِ‪ ٠‬أٗ‪َ٣ ْٜ‬ؿ‪َّ ٕٞ‬للا ‪ٝ‬حُيحٍ ح‪٥‬هَس‪ ،‬أ‪٣ ٝ‬و‪ ٕٞٔ٤‬أ‪ ١‬حػظزخٍ ُٔزخىة ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬ه‪ٝ !ٚٔ٤‬كويص‬ ‫حُل‪٤‬خس رٌُي أؿَٔ ٓؼخٗ‪ٜ٤‬خ!‪ .‬إ ا‪٬١‬م ح‪٘ٗ٧‬طش حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظط‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُٔوظِلش ‪ٝ‬حُظلل‪ ِ٤‬ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬ط‪ٓ َ٤ٔ٤‬زِ‪ٜ‬خ‪،‬‬ ‫‪٣‬ولق اُ‪ ٠‬كي ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُطِذ ػِ‪ ٠‬حُٔخٍ‪٣ٝ ،‬ولق رخُظخُ‪ ٖٓ ٢‬كيس حُظؼخٗق ح‪ٝ ٢ِٛ٧‬حُظ‪ٞ‬طَ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪.٢‬‬ ‫‪ٝ‬أػظوي إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗزظٌَ ك‪ ٢‬ا‪٣‬ـخى ح‪ٝ َ١٧‬ح‪ٝ٧‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘ظْ حُظ‪ ٢‬طظ‪٤‬ق ُِ٘خّ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رظلو‪٤‬ن حٌُحص ‪ٝ‬اٗزخع حُظطِؼخص‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٫ ٞ‬ظ‪ َٜ‬رخُٔخٍ أ‪ ٝ‬أ‪ ١‬حػظزخٍ آهَ‪.‬‬ ‫‪٣ ُٖ -2‬ظلون حُٔ‪ ّ٬‬ك‪ٓ ٢‬ـظٔؼخط٘خ ‪ ٫ٝ‬ح‪ ٫ٝ ٖٓ٧‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ‪ ٫ٝ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخ‪ٗ٫‬ظٔخء ُِ‪ٓ ٖ١ٞ‬خ ُْ ‪ٔ٣‬ي حُؼيٍ ‪ٝ‬طٌخكئ‬ ‫حُلَ‪ٗٝ ٙ‬لخً حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬ػَ حُ٘خّ ى‪ ٕٝ‬حٓظؼ٘خء ‪ٝ‬ى‪ ٕٝ‬حػظزخٍ ه‪٤ٜٛٞ‬ش ‪ً ١٧‬خٕ‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ ح‪ ّ٬ٓ٩‬ػخٗ‪ً٬٣ٞ١ ٠‬‬ ‫ٓغ حُؼَد ‪ٓٝ‬غ ًَ حُٔـظٔؼخص حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬ك‪ٜ٤‬خ حَُ‪ٝ‬حر‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬أٓخّ حُؼَف ‪ٝ‬حُ٘ٔذ؛ ‪ًٝ‬خٕ حُ‪ ُّْ ٜ‬حُٔ​ٔ‪٤‬طَ ه‪ٍ٬‬‬ ‫طخٍ‪٣‬و٘خ حُط‪ – َ٣ٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ٝ ٢‬حُوخٗ‪ٗ ٞٛ -٢ٗٞ‬وَ حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٖٓ َٓكِش حُوز‪ِ٤‬ش اُ‪َٓ ٠‬كِش‬ ‫حُي‪ُٝ‬ش‪ ،‬أ‪َٓ ٖٓ ١‬كِش حُ‪٫ٞ‬ءحص ‪ٝ‬حُظٌظ‪٬‬ص ‪ٝ‬طزخىٍ حُٔ٘خكغ ػِ‪ ٠‬أٓخّ حُ‪٫ٞ‬ىس ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص حُظخٍ‪٣‬ن اُ‪َٓ ٠‬كِش‬ ‫حُو‪ٞ٠‬ع ُ‪٨‬كٌخّ حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬حُ٘ظْ حُٔخٍ‪٣‬ش‪٣ٝ .‬ـذ إٔ ٗؼظَف أٗ‪ ُْ ٚ‬طٔـَ حهظَحهخص ًحص ٗؤٕ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح‬ ‫حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي‪ٝ .‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ كبٕ حُ٘ـخكخص ًخٗض ٓلي‪ٝ‬ىس ؿيحً ‪ٌٛٝ‬ح ح‪٩‬هلخم ك‪ ٢‬ح‪ٗ٫‬ظوخٍ ٖٓ َٓكِش حُي‪ُٝ‬ش ًخٕ حُٔزذ‬ ‫حُـ‪ٍٝ ١َٛٞ‬حء ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلظٖ ‪ٝ‬حُؼ‪ٍٞ‬حص حُظ‪ً ٢‬خٗض طـظخف ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ كظَحط‪ٜ‬خ حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش‪ٗ ٞٛٝ .‬لٔ‪ ٚ‬حُٔزذ‬ ‫حٌُخٖٓ هِق ِٓز‪٤‬ش ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ​ِْٔ ػخٓش ‪ٝ‬حُؼَر‪ ٢‬هخ‪ٛ‬ش طـخ‪ ٙ‬حُٔوخ‪ َ١‬حُٔليهش حُظ‪ ٢‬طظؼَ‪ُٜ ٝ‬خ رؼ‪ ٞ‬ح‪١ٝ٧‬خٕ‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش اُ‪ ٠‬ىٍؿش إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬حُ٘خّ ‪٣ٝ‬لظـ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬حُـَد ‪ٟ‬ي ٓٔخٍٓش كٌ‪ٓٞ‬خط‪ ْٜ‬طـخ‪٘ٛ‬خ‪ٗٝ ،‬لٖ ٓخىٍ‪ ٕٝ‬ؿخكِ‪ٕٞ‬‬ ‫‪ ٌٕٜٞٔ٘ٓٝ‬ك‪٘ٓٞٔٛ ٢‬خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ًٝ ،‬ؤٕ ح‪٣ ٫ َٓ٧‬ؼ٘‪٘٤‬خ ٖٓ هَ‪٣‬ذ أ‪ ٝ‬رؼ‪٤‬ي!!‪.‬‬ ‫ك‪َٓ ٖ٤‬هض حَٓأس ٖٓ ر٘‪ٓ ٢‬وِ‪ – ّٝ‬كو ٌتٌ ٖٓ أٗزَ أكوخً هَ‪ -ٖ٣‬أ‪ًُ ّْ ٛ‬ي هَ‪٘٣‬خ ً‪٤ً :‬ق طُوطغ ‪ُ ٣‬ي ٓوِ‪٤ٓٝ‬ش ؟! ‪ٝ‬هخُ‪ٞ‬ح‪:‬‬ ‫ٖٓ ‪َّ ٍٍٞٓ ٌَِّْ٣‬للا – ‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪ – ِْٓٝ ٚ٤‬ا‪ ٫‬أٓخٓش رٖ ُ‪٣‬ي كذُّ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا؟ كٌِّٔ‪ ٚ‬أٓخٓش ك‪ًُ ٢‬ي‪ ،‬كوخٍ حَُٓ‪:ٍٞ‬‬ ‫" أط٘لغ ك‪ ٢‬كي ٖٓ كي‪ٝ‬ى َّللا ؟! ػْ هخّ – ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ – ّ٬‬هط‪٤‬زخ ً ك‪ ٢‬حُ٘خّ ُ‪٤‬ؼِٖ ُ‪ٓ ْٜ‬زيأ ٖٓ أ‪ ْٛ‬حُٔزخىة‬ ‫حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ح‪ٝ ْٓ٧‬حُل‪٠‬خٍحص حُؼظ‪ٔ٤‬ش ك‪٤‬غ هخٍ‪ " :‬اٗٔخ أ‪ِٛ‬ي ٖٓ هزٌِْ أٗ‪ً ْٜ‬خٗ‪ٞ‬ح اًح َٓم ك‪ ْٜ٤‬حَُ٘‪٣‬ق‬ ‫طًَ‪ٝ ،ٙٞ‬اًح َٓم ك‪ ْٜ٤‬حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق أهخٓ‪ٞ‬ح ػِ‪ ٚ٤‬حُلي!‪ٝ .‬أ‪َّ ْ٣‬للا ُ‪ ٞ‬إٔ كخ‪ٔ١‬ش ر٘ض ٓلٔي َٓهض ُوطؼض ‪٣‬ي‪ٛ‬خ"‪.‬‬ ‫ٍرٔخ ٌٗ‪ ٕٞ‬هي ه َّيٓ٘خ ٗٔ‪ًٞ‬ؿخ ً ‪ٝ‬حكيحً ػخرظخ ً ‪ٗٝ‬خٓ‪ ً٬‬ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش طٌخكئ حُلَ‪ٝ ٙ‬اٗخػش حُؼيٍ ‪ٝ‬حُظؼخَٓ ػِ‪ ٠‬أٓخّ حٌُلخءس‬ ‫حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ ْ٤ُٝ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ ١‬أٓخّ آهَ؛ ًُي حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ ‪ٓ ٞٛ‬خ ‪٣‬ظْ ك‪ ٢‬طٌ٘‪ َ٤‬حُٔ٘ظوزخص حُ‪٤٘١ٞ‬ش حُظ‪ ٢‬طٔؼَ ر‪٬‬ى حُٔ​ِٔٔ‪ٖ٤‬‬ ‫ك‪ ٢‬ح‪ُ٧‬ؼخد حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬ش حُي‪٤ُٝ‬ش‪٘ٛ .‬خ ‪٣‬ظْ طلَ‪ ١‬ح‪ً٧‬لؤ ‪ٝ‬ح‪٤ُ٧‬ن ى‪ ٕٝ‬كٔخٓ‪٤‬خص ‪ٝ‬ى‪ ٕٝ‬كٔخرخص هخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬ى‪ ٕٝ‬حػظزخٍ‬ ‫ُٔ٘خكغ ؿخٗز‪٤‬ش؛ ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػْ ح‪٧‬ؿِذ‪ٝ .‬أٗض ط‪٬‬كع ٓخ ‪٣‬ؼ‪ٌٛ َٙ٤‬ح حُِٔ‪ٞ‬ى حُـ‪٤‬ي ٖٓ كٔ‪٤‬ش حُ٘خّ ‪ٝ‬كٔخٓظ‪ٝ ْٜ‬طؼخ‪١‬ل‪ ْٜ‬ك‪٤‬غ‬ ‫‪٘٣‬وِذ حُ٘و‪ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬حٌُٔظَع رٌ‪ٛ‬خد ‪ ٖ١ٝ‬اُ‪ ٠‬اٗٔخٕ ٓ٘ظؼَ كٔخٓخ ً اُ‪ ٠‬ىٍؿش ‪ ٫‬طُ‪َّ ٜ‬يم رٔزذ ىه‪ًَ ٍٞ‬س كَ‪٣‬و‪ٚ‬‬ ‫حُ‪ ٢٘١ٞ‬ك‪ٗ ٢‬زخى َٓٓ‪ ٠‬حُٔ٘خكْ!‪ٝ ،‬اٗ‪ ٫ ٢‬أٗي إٔ حُ٘خّ ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ظلخػِ‪٣ٝ ٕٞ‬زٌُ‪ٜ٣ٝ ٕٞ‬زّ‪ ٕٞ‬طـخ‪ ًَ ٙ‬حُٔ​ٔخثَ‬ ‫حٌُزَ‪ ٟ‬اًح ٗؼَ‪ٝ‬ح إٔ ح‪ ٍٞٓ٧‬طـَ‪ ١‬ك‪ٜ٤‬خ ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٘٣‬زـ‪ٝ​ٝ ،٢‬ؿي‪ٝ‬ح ح‪١٩‬خٍ حٌُ‪٣ ١‬ؼزَ‪ ٖٓ ٕٝ‬ه‪ ُٚ٬‬ػٖ ًُي؛ كخُو‪َ٤‬‬ ‫ٓظؤ‪ َٛ‬ك‪ ٢‬حُ٘ل‪ٝ ّٞ‬حُ‪٫ٞ‬ء ‪ٓ٧‬ش ح‪ُِٔٝ ّ٬ٓ٩‬ـظٔغ ح‪ٟ ٢ٓ٬ٓ٩‬خٍد أ‪٘١‬خر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أػٔخم ٗو‪٤ٜ‬ش حُٔ​ِْٔ‪.‬‬ ‫حُ‪٤٘١ٞ‬ش ك‪ ٢‬ؿ‪َٛٛٞ‬خ ٗؼ‪ ٍٞ‬رَ٘ف ح‪ٗ٫‬ظٔخء ُزوؼش ٖٓ ح‪ ٍٝ٧‬طلٌٔ‪ٜ‬خ ٗظْ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬حكيس‪٣ٝ ،‬ـٔغ حُ٘خّ حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪٣‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ػِ‪ٜ٤‬خ ح‪ُ٫‬ظِحّ رٔزخىة ‪ٝ‬ه‪ٞٓ ْ٤‬كيس‪ٝ ،‬حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬أ‪ٛ‬يحف ٓظوخٍرش ‪ٓ ٫ٝ‬ؼ٘‪ٗ٬ُ ٠‬ظٔخء اُ‪ ٠‬أٍ‪ ٫ ٝ‬طظ‪ٞ‬كَ ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُٔؼخٗ‪ٝ .٢‬هي هخٍ أكي‪ُٔ : ْٛ‬خًح أىحكغ ػٖ ‪٣ ُْ ٖ١ٝ‬ئ ّٓ٘‪ ٖٓ ٢‬ه‪ٞ‬ف‪ُ٣ ُْٝ ،‬طؼٔ٘‪ ٖٓ ٢‬ؿ‪ٞ‬ع‪ٔ٣ ُْٝ ،‬خػيٗ‪ ٢‬ػِ‪٠‬‬ ‫حٍطـخع كو‪ ٢‬حُٔـظ‪ٜ‬ذ؟!‪.‬‬ ‫‪٣ -3‬ظطِذ حٓظظزخد ح‪ٝ ٖٓ٧‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُٔ‪ٝ ّ٬‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ اكٔخّ حُ٘خّ رؤٕ ُ‪ٞٗ ْٜ‬ػخ ً ٖٓ حُٔ٘خًٍش ك‪ ٢‬اىحٍس حُ٘ؤٕ‬ ‫حُؼخّ‪ .‬أٓخ ك‪ ٢‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُِ‪٤ٜ‬وش ر‪ْٜ‬؛ ك‪ُ٣ ٬‬ظوٌ هَحٍ ى‪ٞٓ ٕٝ‬حكوش أؿِز‪٤‬ظ‪ ْٜ‬ػِ‪ٝ .ٚ٤‬إ ه‪ ٍٞ‬ح هلل – ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ٝ ( -٬‬أَٓ‪ْٛ‬‬ ‫ٗ‪ ٍٟٞ‬ر‪ٟٞ٣ )ْٜ٘٤‬ق إٔ رؼي حُ٘‪٤ٓ ْ٤ُ ٍٟٞ‬خٓ‪٤‬خ ً كلٔذ؛ ‪ٝ‬اٗٔخ ُ‪ٜ‬خ أرؼخى أهَ‪ :ٟ‬أه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬طَر‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حؿظٔخػ‪٤‬ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪75‬‬

‫ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ ٖٓ ٢‬حُٔ‪ ْٜ‬ؿيحً إٔ ‪٣‬ؼَف حُ٘خّ أٗ‪ ٖٓ ْٜ‬ه‪ ٍ٬‬حُ٘‪ٔ٣ ٍٟٞ‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬طلو‪٤‬ن ‪٣٫ٝ‬ظ‪ ْٜ‬ػِ‪٠‬‬ ‫أٗلٔ‪ٔ٣ٝ ، ْٜ‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬إٔ ‪٣‬ؼو‪ٞ‬ح أٗ‪ ْٜ‬اًح حرظِ‪ٞ‬ح رلٌ‪ٓٞ‬ش ٓ‪٤‬جش‪ ،‬كبٗ‪ ْٜ‬هخىٍ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬حُظوِ‪ٜ٘ٓ ٚ‬خ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬اٍحهش ىٓخء أ‪ٝ‬‬ ‫طوَ‪٣‬ذ َُِٔحكن ‪ٝ‬حُٔ​ٔظٌِخص حُؼخٓش؛ كخُِْٔ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٣ ٫ ٢‬ؤط‪ ٖٓ ٢‬ه‪ ٍ٬‬حُيػ‪ٞ‬س اُ‪ٝ ،ٚ٤‬اٗٔخ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬كظق ‪َ١‬م‬ ‫ُِظـ‪ٝ َ٤٤‬حُظط‪ٝ َ٣ٞ‬حُظلٔ‪ ،ٖ٤‬طزظؼي ػٖ حُظآَٓ ‪ٝ‬حُوظَ ‪ٝ‬حُظوَ‪٣‬ذ‪ .‬اٗ٘خ أك‪٤‬خٗخ ً ٗٔظ٘غ ػٖ حٓظ٘خٍس حُ٘خّ ه‪ٞ‬كخ ً ٖٓ إٔ‬ ‫‪٣‬ؤط‪ٞ‬ح رؼ٘خ‪٤ٓ َٛ‬جش طٔ‪٢‬ء ُِي‪ٝ ٖ٣‬حُٔ‪ِٜ‬لش حُؼخٓش‪ٌٛٝ ،‬ح حُو‪ٞ‬ف ٓو َّيٍ ‪ٓٝ‬ؼظزَ ‪ٝ‬هي ‪٣‬ليع ‪ٌٛ‬ح كؼ‪ ً٬‬ك‪ ٢‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ٔ٤ٓ٫ٝ‬خ ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬خص أ‪ ٝ‬ػ٘ي كٔخى حُظَر‪٤‬ش‪ٌٛ ٌُٖ ،‬ح ‪ ٌَ٘٣ ٫‬حُوخػيس‪ ،‬كخُ‪٫ٞ‬ء ُِي‪٬ُِٜٝ ٖ٣‬ف ‪ٝ‬حٌُلخءس ه‪١ٞ‬‬ ‫ؿيحً ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش؛ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ح‪ٌٓ٩‬خٕ ‪ٟٝ‬غ ‪ٟٞ‬حر‪ ٢‬طلي ٖٓ ٓوخ‪ٌٛ َ١‬ح ح‪ٝ .َٓ٧‬ػِ‪ ًَ ٠‬كخٍ كِٖ ٗٔظط‪٤‬غ أريحً حُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪٠‬‬ ‫‪٤ٛ‬ـش ك‪ ٢‬اىحٍس حُؼ٘ق ‪ٝ‬طٔ‪ َ٤٤‬حُ٘ؤٕ حُؼخّ‪ ،‬طوِ‪ ٖٓ ٞ‬حُِٔز‪٤‬خص أ‪ ٝ‬ح‪٧‬هطخء‪ ٫ٝ .‬ري ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬إٔ ط٘خٍ رؼ‪ ٞ‬ح‪٤ٗ٧‬خء‬ ‫ٖٓ إٔ طؤَ أٗ‪٤‬خء أهَ‪ٌٛ .ٟ‬ح ‪ ٞٛ‬كخٍ ح‪ٔٗ٩‬خٕ حٌُ‪٣ ١‬ـي ٗلٔ‪ ٚ‬أريحً ػخؿِحً ػٖ حُ‪ٜ‬ي‪ ٍٝ‬ػٖ ٍإ‪٤ًِ ٟ‬ش ‪ٝ‬ر٘خء‬ ‫ط٘ظ‪ٔ٤‬خص ‪ٝ‬طَط‪٤‬زخص ًخِٓش‪.‬‬ ‫اٗ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش ٓخَّٓش كظ‪ٗٝ ٜٞ٘ٗ ٠‬ظوِ‪ ٖٓ ٚ‬أٌٗخٍ حُؼ٘ق اُ‪ ٠‬إٔ ٗـؼَ حُ٘‪ ٍٟٞ‬طوِ‪٤‬يحً ٓلظَٓخ ً ك‪ ٢‬ر‪ٞ٤‬ط٘خ ‪ٓٝ‬يحٍٓ٘خ‬ ‫‪ٝ‬ى‪ٝ‬حثَٗخ ‪ٓٝ‬ئٓٔخط٘خ ‪٘ٓ ًَٝ‬خٗ‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ؛ كخُو‪٠‬خ‪٣‬خ حٌُزَ‪ ٟ‬طظَ ه‪٠‬خ‪٣‬خ هخَٓس ٓخ ُْ طظ‪ٜ‬ي ح‪ٓ٧‬ش ُلِٔ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش‬ ‫ك‪ ٢‬اٗـخك‪ٜ‬خ‪ ًَٝ .‬كَٔ ‪٣‬ظْ هخٍؽ ٍكْ ح‪ٓ٧‬ش ‪ ٞٛ‬أٗز‪ ٚ‬رخُلَٔ حٌُخًد‪ ٌُٖ .‬ح‪ٓ٧‬ش ؿ‪ٔٓ َ٤‬ظؼيس ُِظ‪٠‬ل‪٤‬ش ٓخ ُْ ط٘ؼَ‬ ‫أٗ‪ٜ‬خ ط٘خٍى ك‪٘ٛ ٢‬غ حُوَحٍ‪ٝ ،‬أٗ‪ٜ‬خ ُ‪ٔ٤‬ض ػزخٍس ػٖ أى‪ٝ‬حص ُِظ٘ل‪ ٌ٤‬كو‪ٝ .٢‬ػِ‪ ٠‬ػِٔخث٘خ ‪ٓٝ‬لٌَ‪٘٣‬خ ‪ٝ‬هزَحء حُظَ٘‪٣‬غ‬ ‫‪ٝ‬حُوخٗ‪ ٕٞ‬ك‪٘٤‬خ إٔ ‪٣‬زيػ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬ا‪٣‬ـخى ‪٤ٛ‬ؾ ط٘ظ‪٤ٔ٤‬ش طـؼَ حُ٘‪ ٍٟٞ‬أِٓ‪ٞ‬د ك‪٤‬خس‪ًٔ ،‬خ طـؼَ ٓ٘‪ٜ‬خ أىحس ُ‪٬ٛ٪‬ف ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء‬ ‫ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُؼ‪ٞ‬حرض حُظ‪ٗ ٢‬ئٖٓ ر‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ -4‬اٗ٘‪ ٢‬أطٔخءٍ ىحثٔخ ً‪ٝ ٖٓ٨ُ ٌٖٔ٣ َٛ :‬حُ٘ظخّ ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ ّ٬‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ‪ٝ‬حُظؼخ‪ ٖ٣‬حُِٔٔ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظْ ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـظٔغ ٖٓ‬ ‫حُٔـظٔؼخص ى‪ٝ ٕٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ط٘ظ‪ ْ٤‬ؿ‪٤‬ي ُِ٘وي ‪ٝ‬حُٔؼخٍ‪ٟ‬ش ‪ٝ‬ط‪٠‬خٍد حَُإ‪ٝ ٟ‬ح‪ٍ٥‬حء ‪ٝ‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص؟‬ ‫ُ‪ ٖٓ ْ٤‬حُٔوز‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬حػظزخٍ حُؼوَ ‪ٝ‬حَُ٘ع إٔ ‪٣‬و‪ٗ ٖٓ ٍٞ‬خء ٓخ ٗخء ى‪ ٕٝ‬ه‪ٞ‬ف حُٔ​ٔخءُش حُو‪٠‬خث‪٤‬ش ػٖ ‪ٛ‬لش ٓخ‬ ‫‪٣‬و‪ ٫ٝ ،ٍٞ‬إٔ ‪٣‬لؼَ حُ٘خّ ٓخ ّ‬ ‫‪٣‬ؼٖ ُ‪ً ُٞٝ ْٜ‬خٕ ‪ٟ‬خٍحً رخُٔ‪ِٜ‬لش حُؼخٓش‪ًٔ .‬خ أٗ‪ ٖٓ ْ٤ُ ٚ‬حُٔوز‪ ٍٞ‬إٔ طٌْٔ ح‪٧‬ك‪ٞ‬ح‪ ،ٙ‬ك‪٬‬‬ ‫‪٣‬ظٌٖٔ أ‪ ١‬أكي ٖٓ اريحء ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش ٗظَ‪ ٙ‬ك‪ٗ ٢‬ؤٕ ػخّ‪ٜٔٓ ،‬خ ًخٕ ٍأ‪ٓ ٚ٣‬ي‪٣‬يحً ‪٤ٍٗٝ‬يحً‪ ،‬كخُوَإٓ حٌَُ‪ٗ ْ٣‬ـّغ حُ٘خّ ػِ‪٠‬‬ ‫ٓٔخٍٓش حُ٘وي ٖٓ ه‪ٓ ٍ٬‬ؼخطزش حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ – ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حؿظ‪ٜ‬خىحط‪ٓٝ ٚ‬ؼخطزش حُ‪ٜ‬لخرش – ٍ‪ٟٞ‬حٕ َّللا‬ ‫ػِ‪ -ْٜ٤‬ػِ‪ ٠‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ ‪ٝ‬هغ ٓ٘‪ْٜ‬؛ ك‪٤‬غ ‪ُ٣‬ؼي حُظٔظَ ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هطخء أًزَ ٓ٘ـغ ػِ‪ ٠‬طٌَحٍ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حٓظَٔحٍ‪ٛ‬خ‪ٝ ،‬ك‪٤‬غ ‪ُ٣‬ؼ ّي‬ ‫حُ٘وي ‪ٝ‬حُزلغ ػٖ أٌٗخٍ حُو‪ٝ ٍٜٞ‬أٗ‪ٞ‬حع ح‪٧‬هطخء ‪ٝ‬حُوطخ‪٣‬خ ٖٓ أك‪ َ٠‬حُ‪ٓٞ‬خثَ حُٔ​ٔخػيس ػِ‪ ٠‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬طوِ‪ٚ٤‬‬ ‫حُ٘خّ ٖٓ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ٝ‬ح‪ُٓ٧‬خص ‪ٓٝ‬لخ‪َٛ‬س حُٔلخٓي ‪ٝ‬حَُ٘‪.ٍٝ‬‬ ‫إ طَحػ٘خ حُلو‪ٔ٣ ُْ ٢ٜ‬ظ‪ٞ‬ف حُظ٘ظ‪ٝ َ٤‬حُظؼو‪٤‬ي ُ‪ٞ٠‬حر‪ ٢‬حُ٘وي ‪ٝ‬حُٔؼخٍ‪ٟ‬ش ‪ٝ‬ط‪٠‬خٍد ح‪ٍ٥‬حء ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٞ‬ـ٘‪٘٤‬خ ػٖ حُ٘ظَ‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى‪ ،‬رَ إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُظلخ‪ٝ َ٤ٛ‬حُل‪٤‬ؼ‪٤‬خص ٓخ ُحُض ؿخٓ‪٠‬ش‪ٝ ،‬أػظوي إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪ٟ٫‬طَحرخص حُ‪ٜٞ‬ؿخء‬ ‫‪ٝ‬ح‪ُٓ٧‬خص حُوخٗوش حُظ‪َٓ ٢‬ص ر‪ٜ‬خ ح‪ٓ٧‬ش ًخٕ رٔزذ حُظطَف ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔؤُش؛ كخُلَ‪ ٕٜٞ٣‬ػِ‪ ٠‬روخء ًَ‬ ‫ٗ‪٢‬ء ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬ػِ‪ٜٔٓ ٚ٤‬خ ًخٕ ؿ‪٬ٓ َ٤‬ثْ ‪ٝ‬ؿ‪ٛ َ٤‬ل‪٤‬ق ‪٤ٟ‬و‪ٞ‬ح أر‪ٞ‬حد حُ٘وي اُ‪ ٠‬كي آٌخص حُ٘خّ ػٖ ه‪ ٍٞ‬أ‪١‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء‪ٝ .‬حٌُ‪ً ٖ٣‬خٗ‪ٞ‬ح ‪ٞٓ ٖٓ ٌٕٞ٘٣‬ء ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ًخٗ‪ٞ‬ح ‪٣َ٣‬ي‪ ٕٝ‬هِذ ًَ ٗ‪٢‬ء ٍأٓخ ً ػِ‪ ٠‬ػوذ رؼ‪٤‬يحً ػٖ حَُكن ‪ٝ‬حُظيٍؽ‬ ‫‪ٝ‬حُٔـخىُش رخُظ‪ ٢ٛ ٢‬أكٖٔ‪ٝ .‬هي إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ‪ ٕ٧‬طظ‪٬‬كْ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬ف‪ٝ ،‬طظ٘خري ح‪٣٧‬ي‪ ١‬ر‪ ٖ٤‬حُـٔ‪٤‬غ ‪ ًَ ٖٓٝ‬حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص‬ ‫ّ‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬ط٘‪٤٤‬ي حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬اريحع ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪ ٢‬ط٘​َ٘‬ ‫‪ٝ‬حُٔـخ‪٫‬ص ٖٓ أؿَ حُؼَٔ حُيإ‪ٝ‬د ػِ‪ ٠‬آٍخء حُظوخُ‪٤‬ي‬ ‫ح‪ٝ ٖٓ٧‬حُٔ‪ٝ ّ٬‬كذ حُ٘ظخّ ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رخ‪٧‬كٌخّ حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ػَحف حُ‪ٜ‬خُلش ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُٔخٍ‪٣‬ش‪ٝ ،‬طٔخػي ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض‬ ‫ٗلٔ‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬زٌ حُظؼخٗق ‪ٝ‬حُظوخطَ ‪ٝ‬حُِـ‪ٞ‬ء اُ‪ ٠‬حُو‪ٞ‬س رٌَ ٓخ طؼ٘‪ ٌٙٛ ٚ٤‬حٌُِٔش ٖٓ ٓؼ٘‪.٠‬‬ ‫كبٕ ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ َٛ‬حُو‪ َ٤‬كٔخٓ‪٤‬ش هخ‪ٛ‬ش ٗل‪ ٞ‬حُلي‪٣‬غ ػٖ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظ٘ٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُِ‪٣‬خىس حٌُٔخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُزطخُش؛ ك‪ْٜ‬‬ ‫‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬إٔ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ر‪ ٌٜٙ‬ح‪٣ ٫ ٍٞٓ٧‬وِ‪ِٝٗ ٖٓ ٞ‬ع ٗل‪ ٞ‬حُيٗ‪٣ٞ٤‬ش ‪ٝ‬حُٔخى‪٣‬ش‪ٝ ،‬اػطخء ح‪٫‬ػظزخٍحص حُٔؼ‪٤٘٤‬ش أًؼَ ٓٔخ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪76‬‬

‫طٔظلن ٖٓ حُؼ٘خ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظزخ‪ٝ .ٙ‬ك‪ ٢‬ط‪ ١ٍٜٞ‬إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُلٔخٓ‪٤‬ش ُْ طؼي ٓخثـش حُ‪ ،ّٞ٤‬كؤٗخ ٓغ حػظوخى‪ ١‬ر‪ٍَٝ٠‬س ط‪ٞ‬ه‪٢‬‬ ‫حُلٌٍ ٖٓ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪َٗ ٢‬ى حُلٔخرخص ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظزخٍحص حُٔخى‪٣‬ش حُزلظش رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُٔزخىة ‪ٝ‬ح‪ٛ٧‬يحف ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ا‪ ٫‬أٗ٘‪٢‬‬ ‫أػظوي إٔ ٖٓ ٗؤٕ حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬إٔ ‪٠٣‬ؼق اٍحىس حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ُي‪ ٟ‬حُ٘خّ طـخ‪ ٙ‬حُٔـَ‪٣‬خص‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٗ‪ُ٣ ْٜ‬ظ‪َٕٜٝ‬‬ ‫حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُ‪٠‬ـ‪ ١ٞ‬حُز‪٤‬جش ‪ٓٝ‬ظطِزخص حُؼ‪ًٝ ،ٖ٤‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ًُ ٌٕٞ٣‬ي ػِ‪ ٠‬كٔخد ٓزخىث‪ٝ ْٜ‬ه‪ْٜٔ٤‬؛ ٓٔخ ‪٣‬ؼ٘‪٢‬‬ ‫إٔ طلٔ‪ ١َٝٗ ٖ٤‬حُؼ‪ ٖ٤‬اُ‪ ٠‬كي‪ٝ‬ى ٓوز‪ُٞ‬ش‪ٔ٤ٓ ،‬خػي حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬لوو‪ٞ‬ح ٓ‪ٜ‬خُل‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ٓزخىث‪ٝ ْٜ‬أه‪٬‬ه‪٤‬خط‪ْٜ‬؛‬ ‫‪ٝ‬حُؼٌْ ‪ٛ‬ل‪٤‬ق‪.‬‬ ‫إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ٓوْ حُظلٌ‪ٝ َ٤‬طوِق حُوط‪ٝ ٢‬حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش ‪٣‬ؤط‪ ٖٓ ٢‬ه‪ ٍ٬‬ح‪ٗ٫‬ـ‪٬‬م ‪َٛٝ‬ف ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ػٖ‬ ‫حُظط‪ٍٞ‬حص حُٔظٔخٍػش ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ظؼِن رلخؿخص حُ٘خّ ‪ٍَٟٝٝ‬حص ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ ٖٓٝ ،ْٛ‬ه‪ ٍ٬‬ػيّ ح‪ً٫‬ظَحع رخُظل‪٫ٞ‬ص ك‪٢‬‬ ‫ًحثوظ‪ ْٜ‬حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٗٝ‬ظَط‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُ‪٠‬ـ‪ٝ ١ٞ‬حَُٔك‪ٜ‬خص ‪ٝ‬حُلو‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حؿزخص‪ٝ ،‬إ ٓلظخف ك‪ًُ ًَ ْٜ‬ي ‪ ٌٖٔ٣‬ك‪٢ٗ ٢‬ء ‪ٝ‬حكي‬ ‫‪ ٞٛ‬ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬حُظؤَٓ ك‪ ٢‬طيحػ‪٤‬خط‪ٝ ٚ‬اكخ‪٫‬ط‪ٝ ٚ‬حطـخ‪ٛ‬خط‪ٚ‬؛ اً ٓخ كظت ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬حٓظٌ٘خك‪ ٚ‬رب‪٣‬ـخر‪٤‬ش ٓ‪ٜ‬يٍحً‬ ‫ُظط‪ َ٣ٞ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُٔؼَكش ‪ٜٓٝ‬يٍحً ‪٩‬ػخىس طَط‪٤‬ذ ح‪٣ُٞٝ٧‬خص‪.‬‬ ‫‪ ٫‬ري ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُِلظش ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُزؼ‪٤‬ي ٖٓ حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬ا‪٣‬ـخى ط٘ٔ‪٤‬ش حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش طٌخكت حُِ‪٣‬خىس حٌُٔخٗ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُؼخُْ‬ ‫ح‪ ٖٓٝ .٢ٓ٬ٓ٩‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى إٔ ًَ ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪ ٢‬حػظٔيص ك‪ٓ ٢‬ؼ‪٘٤‬ظ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حٍُِحػش ‪ٝ‬حَُػ‪ ٢‬ه‪ ٍ٬‬حُوَٗ‪ٖ٤‬‬ ‫حُٔخ‪ ٖ٤٤ٟ‬ط‪ٞ‬حؿ‪٬ٌ٘ٓ ٚ‬ص حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ٓظلخهٔش؛ كخُ٘خّ ‪٣ِ٣‬ي‪ ٌُٖ ،ٕٝ‬ح‪ ٫ ٍٝ٧‬طِ‪٣‬ي‪ ،‬ك‪ٓ ٢ٜ‬غ ًَ ؿ‪ َ٤‬ط٘‪ٜ‬ي ٗوِش ك‪٢‬‬ ‫حُظلظض ‪ٝ‬حُظ‪٠‬خإٍ؛ ‪ٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبًح هِ٘خ‪ :‬إ ُ‪٣‬يحً ٖٓ حُ٘خّ ‪ِٔ٣‬ي ٓجش كيحٕ ٖٓ ح‪ ُٚٝ ،ٍٝ٧‬هٔ​ٔش ٖٓ حُ‪ُٞ‬ي‪،‬‬ ‫كبٗ‪ ٚ‬رؼي ‪ٝ‬كخط‪ٓ ٚ‬ظؤّْ ُ‪ٝ ٌَُ ٌٕٞ٤‬حكي ػَ٘‪ ٕٝ‬كيحٗخ ً‪ .‬كبًح ط‪ٞ‬ك‪ ٢‬أ‪ُٝ‬جي حُؤ​ٔش‪ٝ ،‬طَى ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬أ‪٠٣‬خ ً هٔ​ٔش‬ ‫(ك‪ ٌٕٞ٤‬حُٔـٔ‪ٞ‬ع هٔ​ٔش ‪ٝ‬ػَ٘‪ُٝ ٖ٣‬يحً) كبٕ ٗ‪٤ٜ‬ذ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ ٌٕٞ٤ٓ ْٜ‬أٍرؼش أكيٗش‪ .‬كبًح هِ٘خ إ أ‪ُٝ‬جي حُؤ​ٔش‬ ‫‪ٝ‬حُؼَ٘‪ ٖٓ ٖ٣‬ح‪٧‬كلخى ط‪ٞ‬ك‪ٞ‬ح‪ٝ ،‬طَى ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬أ‪٠٣‬خ ً هٔ​ٔش ٖٓ حُ‪ُٞ‬ي‪ ،‬كبٕ ػيى‪ٓ ٌٕٞ٤ٓ ْٛ‬جش ‪ٝ‬هٔ​ٔش ‪ٝ‬ػَ٘‪،ٖ٣‬‬ ‫‪٤ٜٗ ٌٕٞ٤ٓٝ‬ذ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ ٖٓ ْٜ‬طِي ح‪ ٖٓ %80 ٍٝ٧‬حُليحٕ‪ٝ .‬ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ؤًَ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُويٍ حُ‪٠‬ج‪ٝ َ٤‬إٔ ‪٣‬ز‪٤‬غ ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪َٗ ٖٓ ٌٚ٘ٔ٣ ٞ‬حء ًَ كخؿخط‪ ٚ‬حُٔظٔؼش ‪ٝ‬ىكغ طٌخُ‪٤‬ق طؼِ‪ ْ٤‬أر٘خث‪ٝ ٚ‬ططز‪٤‬ز‪ًٞٔٝ ْٜ‬ط‪ ،ْٜ‬ك‪٤‬غ إ حُؼ‪ُٔٞ‬ش طيكغ‬ ‫حُلٌ‪ٓٞ‬خص ٗل‪ ٞ‬حُظوِ‪ ًَ ٖٓ ٚ‬حُويٓخص حُٔـخٗ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طويٓ‪ٜ‬خ؛ ُ‪ٞ٤‬حؿ‪ٝ ًَ ٚ‬حكي ٓ‪ َٙ٤ٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٘ٓ ٞ‬لَى!‪.‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح كؼزَ هَٕ ٖٓ حُِٓخٕ ط٘ول‪ ٞ‬ك‪ٜ‬ش حُ٘و‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ ٍٝ٧‬اُ‪ ٠‬أهَ ٖٓ ‪ٌٛ ْ٤ُٝ !%1‬ح ٖٓ ‪٘ٛ‬غ حُو‪٤‬خٍ‪ ،‬رَ‬ ‫‪ ٞٛ‬حُ‪ٞ‬حهغ حُٔ٘‪ٝ ٍٜٞ‬حُِٔٔ‪ ْ٤ُٝ ّٞ‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حَُػ‪ ٢‬رؤكٖٔ كخ‪ً٫‬؛ كخ‪ ٢ٍٟ٧‬حُٔو‪ٜ​ٜ‬ش َُِػ‪٢ٛ ٢‬‬ ‫ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬طظلظض ‪ٝ‬طِىكْ ك‪ٜ٤‬خ حُٔخٗ‪٤‬ش‪ِ٣ٝ ،‬كق ػِ‪ٜ٤‬خ حُؼَٔحٕ‪٣ٝ ،‬وَ ػطخإ‪ٛ‬خ رٔزذ طَحؿغ ًٔ‪٤‬ش ح‪ٓ٧‬طخٍ ك‪ٓ ٢‬ؼظْ‬ ‫أٗلخء حُ‪ ٖ١ٞ‬حُؼَر‪.٢‬‬ ‫إ ٗٔزش حُِ‪٣‬خىس حٌُٔخٗ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬رٌَ٘ ػخّ َٓطلؼش اًح ٓخ هٔ٘خ‪ٛ‬خ رٔخ ُي‪ ٟ‬حُي‪ ٍٝ‬ح‪٧‬هَ‪ ،ٟ‬كؼِ‪ٓ ٠‬ز‪َ٤‬‬ ‫حُٔؼخٍ ‪٣ِ٣‬ي حٌُٔخٕ ك‪ ٢‬حُي‪ ٍٝ‬حُؼَر‪٤‬ش ٓ٘‪٣ٞ‬خ ً ر٘ٔزش ‪ %3‬ك‪ ٢‬حُلي ح‪ ٢ٓٝ٧‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُِ‪٣‬خىس ك‪ ٢‬رَ‪٣‬طخٗ‪٤‬خ طزِؾ ‪%.1‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬كَٗٔخ ‪ . %.6‬أٓخ رِي ٓؼَ ٍ‪٤ٓٝ‬خ؛ كبٗ‪٣ ٚ‬ؼخٗ‪ٗ ٖٓ ٢‬و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حٌُٔخٕ ‪ َٜ٣‬اُ‪ٗ ٠‬ل‪ ٕٞ٤ِٓ ٞ‬اٗٔخٕ ك‪ ٢‬حُٔ٘ش‪،‬‬ ‫‪٘٣ٝ‬و‪ ٚ‬ػيى ٌٓخٕ أُٔخٗ‪٤‬خ ٗل‪ٞ‬حً ٖٓ ٓجش أُق ٗو‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُٔ٘ش‪ٝ .‬كظ‪ٗ ٠‬ؼَف كـْ حُِ‪٣‬خىس حٌُٔخٗ‪٤‬ش‪ٝ ،‬طط‪ٍٛٞ‬خ‬ ‫‪ٛ1400‬ـ ٗل‪ٔ​ٔٗ ٕٞ٤ِٓ 160 ٖٓ ٞ‬ش‪.‬‬ ‫حَُٔ‪٣‬غ؛ كبٕ ٖٓ حُٔل‪٤‬ي إٔ ٗؼِْ إٔ اؿٔخُ‪ٌٓ ٢‬خٕ حُ‪ ٖ١ٞ‬حُؼَر‪ً ٢‬خٕ ػخّ‬ ‫‪٣ٝ‬ظ‪ٞ‬هغ إٔ ‪ َٛٝ ٌٕٞ٣‬ػخّ ‪ٛ1420‬ـ اُ‪ٔ​ٔٗ ٕٞ٤ِٓ 300 ٠‬ش‪ٝ ،‬إ رِيحً ٓؼَ حُـِحثَ ‪٣‬ظ‪٠‬خػق ٌٓخٗ‪٘ٓ 25 ًَ ٚ‬ش‪،‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُٔظ‪ٞ‬هغ إٔ ‪َ٣‬طلغ اُ‪ٔ​ٔٗ ٕٞ٤ِٓ 285 ٠‬ش ه‪ ٍ٬‬هَٕ!‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬ـذ إٔ ٗؤهٌ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ إٔ حُ٘ؼ‪ٞ‬د ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٗؼ‪ٞ‬د كظ‪ّ٤‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ إ ك‪ٞ‬حُ‪ٜٗ ٢‬ق حٌُٔخٕ ‪ ٖٓ ْٛ‬ح‪١٧‬لخٍ‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬زخٍ ى‪ ٖٓ ٕٝ‬حُوخٓٔش ػَ٘س‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ُي‪٘٣‬خ أػيحىحً ‪ٛ‬خثِش طلظخؽ اُ‪ ٠‬طَر‪٤‬ش ‪ٝ‬طؼِ‪ٝ ْ٤‬حٓظ‪٤‬ؼخد ٗلٔ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬حؿظٔخػ‪ ،٢‬ػْ اُ‪ ٠‬كَ‪ ٙ‬ػَٔ ‪ٝ‬هيٓخص ػخٓش ًؼ‪َ٤‬س‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪77‬‬

‫ُ‪ٔ٤‬ض حُِ‪٣‬خىس حٌُٔخٗ‪٤‬ش ك‪ ٢‬كي ًحط‪ٜ‬خ ٌِٓ٘ش ‪ ..‬ػِ‪ ٠‬حُؼٌْ اٗ‪ٜ‬خ ٓ‪ِ٤‬س؛ ك‪٤‬غ ‪ ٌٖٔ٣ ٫‬حُ‪ُ ّٞ٤‬ي‪ُٝ‬ش إٔ ط‪ٜ‬زق ى‪ُٝ‬ش‬ ‫ػظٔ‪ ٠‬اًح ُْ ‪ٌٓ َٜ٣‬خٗ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬حُؤ​ٔ‪ٗٞ٤ِٓ ٖ٤‬خ ً ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ ‪ ٌُٖ .‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗيٍى ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ إٔ ح‪ُ٫‬ىكخّ ػِ‪٠‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬حٍى ٓلي‪ٝ‬ىس ‪ٝ‬ػيّ حُويٍس ػِ‪ ٠‬طؤٓ‪ ٖ٤‬حُلي ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬حُلخؿخص حُ‪٣ٍَٝ٠‬ش‪ٝ ،‬طؤٓ‪ ٖ٤‬طؼِ‪ٝ ْ٤‬طيٍ‪٣‬ذ ؿ‪٤‬ي‪ٖ٣‬؛ ٓ‪٤‬ـؼَ‬ ‫ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬ػيحى حُـل‪َ٤‬س ٖٓ حُلظ‪٤‬خٕ ‪ٝ‬حُ٘زخد أٗز‪ ٚ‬رـ‪ ٖ٤‬ؿَحٍ ُْ ‪٣‬ظِ َّ‬ ‫ن ٖٓ حُظيٍ‪٣‬ذ ‪٣ ُْٝ‬ـي ٖٓ حُظ٘ظ‪ٖٓ ٫ٝ ْ٤‬‬ ‫حُظِٔ‪٤‬ق ٓخ ‪ٌ٣‬ل‪ٚ٤‬؛ اٗ‪ ٚ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلخُش ‪ٜ٣‬زق ‪ٛ‬يكخ ً ٓ‪ُِ ً٬ٜ‬ؼي‪ ،ٝ‬اٗ‪ٜ٣ ٚ‬زق أٍهخٓخ ً ؿ‪ً َ٤‬حص ٓؼ٘‪ٝ ،٠‬رؼ‪ ٞ‬حُؼ٘‪ٖ٤٣َٜ‬‬ ‫ٖٓ حُـَر‪٣ ٖ٤٤‬و‪ ُٕٞٞ‬رخٓظولخف‪ :‬إ ك‪ ٢‬حُؼخُْ هٔ​ٔش ِٓ‪٤‬خٍحص ٖٓ حُزَ٘‪٤ِٓ ْٜ٘ٓ ،‬خٍ – أ‪ ١‬أر٘خء حُؼخُْ حُ‪ٜ٘‬خػ‪-٢‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬ح‪ٝ ٕٞ٘١‬حُزخه‪ٌٓ ٕٞ‬خٕ‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬كي‪٣‬غ حُو‪ٜ‬ؼش ‪ٛٝ‬ق ‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق ٌُِؼَس حُؼيى‪٣‬ش حُلخهيس ٌُِ‪٤‬ق ‪ٝ‬حُٔ‪ .ٕٞٔ٠‬كوي هخٍ ‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪ٗٞ٣" :ِْٓٝ ٚ٤‬ي إٔ‬ ‫طيحػ‪ ٠‬ػِ‪ ٌْ٤‬ح‪ًٔ ْٓ٧‬خ طيحػ‪ ٠‬ح‪ًِ٧‬ش اُ‪ ٠‬ه‪ٜ‬ؼظ‪ٜ‬خ‪ .‬هخُ‪ٞ‬ح‪ :‬أ‪ ٖٓ ٝ‬هِش ٗلٖ ‪ٓٞ٣‬ج ٌٍ ‪٣‬خ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا؟! هخٍ‪ .٫ :‬أٗظْ ‪ٓٞ٣‬ج ٌٍ‬ ‫ًؼ‪ ٌٌُْ٘ٝ َٕٝ٤‬ؿؼخء ًـؼخء حُٔ‪."...َ٤‬‬ ‫اًحً ٌِٓ٘ش حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬آهَ حُِٓخٕ ُ‪ٔ٤‬ض ٌِٓ٘ش (ًْ) ‪ٌِ٘ٓ ٌُٖٝ‬ش (ً‪٤‬ق) ‪ٞٗ( ٝ‬ػ‪٤‬ش)‪.‬‬ ‫ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ط٘ٔ‪٤‬ش ؿ‪٤‬يس ك‪ٓ ٢‬ؼظْ أٗلخء حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ىكغ رؤر٘خث٘خ ‪ٝ‬اه‪ٞ‬حٗ٘خ اُ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ـَس اُ‪ ٠‬حُـَد‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٘٣‬ظـَ‬ ‫ٓؼظٔ‪ ْٜ‬ك‪٤ٟٝ ٖٜٓ ٢‬ؼش ‪٣‬ظَكغ ح‪ٍٝٝ٧‬ر‪ ٢‬ػٖ حُؼَٔ ك‪ٜ٤‬خ‪٘ٛٝ .‬خى ‪٤٠٣‬غ ٗ‪ٜ‬ق حُـ‪ َ٤‬حُؼخٗ‪ٓٝ ٢‬ؼظْ حُـ‪ َ٤‬حُؼخُغ‪،‬‬ ‫ك‪٤‬غ ح‪٬ٔٗ٫‬م ٗز‪ ٚ‬حٌُخَٓ ػٖ حُؼو‪٤‬يس ‪ٝ‬حُ‪٣ٜٞ‬ش‪ٝ .‬ػ‪ ٖ٤‬أر٘خث‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُـَد ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُٔـظٔغ‪ ،‬ىكغ ر‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُـَ‪ٔ٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حًَُ‪ِ٣‬ش ‪ٝ‬اىٓخٕ حُٔويٍحص‪ ،‬ك‪ٜ‬خٍ‪ٝ‬ح ‪ٔٗ ٌِٕٞ٘٣‬زش ٓو‪٤‬لش ٖٓ ِٗ‪٫‬ء حُٔـ‪٘ٛ ٕٞ‬خى!‬ ‫‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿُّ ‪ ٚ‬كَٗٔخ اُ‪٘ٓ ٠‬غ حُلـخد ‪ٞٗ ٌَّ ٘٣‬ػخ ً ٖٓ حُظؼز‪ َ٤‬حُوخٗ‪ ٢ٗٞ‬ػٖ حُ‪٤٠‬ن ٖٓ ؿخُ‪٤‬خص رخطض طٌَ٘ ػزجخ ً ػِ‪٠‬‬ ‫حُٔـظٔغ‪ ٢ٛٝ ،‬رخىٍس هط‪َ٤‬س‪ٍٝ ،‬رٔخ طلي‪ ٝ‬ى‪ ٍٝ‬ؿَر‪٤‬ش أهَ‪ ٟ‬كٌ‪ٛٝ‬خ‪ٜ٣ٝ ،‬زق حُِٔظِٓ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُـَد‬ ‫ك‪ٟٝ ٢‬ؼ‪٤‬ش أٗز‪ ٚ‬ر‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ٖٓ ‪ٝ‬ؿي ٗلٔ‪ ٚ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔطَهش ‪ٝ‬حُٔ٘يحٕ‪.‬‬ ‫‪ٝ ٖٓٝ‬حؿز٘خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً إٔ ٗل‪ ٍٞ‬ى‪ًُ ٕٝ‬ي رٌَ ‪ِ٤ٓٝ‬ش ٌٓٔ٘ش‪.‬‬ ‫‪ ٫‬أٍ‪٣‬ي إٔ أطليع أًؼَ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ػٖ حُلخؿش اُ‪ ٠‬ط٘ٔ‪٤‬ش حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش طؼظٔي ػِ‪ ٠‬أْٓ ‪٘ٓٝ‬طِوخص ؿي‪٣‬يس‪ٝ ،‬اٗٔخ أكذ إٔ‬ ‫أٍ ًِّ ػِ‪ٗ ٠‬وطظ‪٘ٛ ٖ٤‬خ‪:‬‬ ‫ح‪ :٠ُٝ٧‬كظ‪٣ ٠‬ظلٖٔ ‪ٟٝ‬غ كَ‪ ٙ‬حُؼَٔ‪ٝ ،‬كظ‪ ٠‬طلظق كو‪ ٍٞ‬ؿي‪٣‬يس ٌُٔذ حَُُم‪ ،‬كبٗ‪ ٫ ٚ‬ري ٖٓ ح‪ٍ٫‬طوخء رخُظؼِ‪ْ٤‬‬ ‫‪ٝ‬ط٘ـ‪٤‬غ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظوٌ‪ٝ‬ح ٖٓ حُظيٍ‪٣‬ذ حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ٓ ٢‬يه‪ً٫ ً٬‬ظٔخد حُٔ‪ٜ‬خٍحص ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪.‬‬ ‫إ حُظؼِ‪ ْ٤‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ أٗلخء حُؼخُْ ح‪٣ ٢ٓ٬ٓ٩‬ؼي رخُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُؼخُٔ‪٤‬ش هخ‪َٛ‬حً ػٖ حُ‪ٞ‬كخء رلخؿخص حُؼ‪َٜ‬؛ كخُل‪ٍٜٞ‬‬ ‫ٌٓيّٓش رخُط‪٬‬د‪ٝ ،‬أِٓ‪ٞ‬د حُظيٍ‪ٓ ْ٣‬ز٘‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬حُٔيٍّ رٌَ ٗ‪٢‬ء‪٣ٝ ،‬ظَ حُطخُذ ك‪ٞٓ ٢‬هغ حُٔظلَؽ ‪ْ٤ُٝ‬‬ ‫حُٔ٘خٍى ‪ٝ‬حُٔظلخػَ‪ٝ .‬حُظـ‪ِ٤ٜ‬حص حُٔيٍٓ‪٤‬ش ٓؼي‪ٓٝ‬ش أ‪ ٝ‬ػ٘ي كي‪ٛ‬خ ح‪٧‬ىٗ‪ٝ .٠‬ح‪ٌٛ ٖٓ ْٛ٧‬ح ‪ًٝ‬حى كوي حُٔيٍٓ‪ٖ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حُط‪٬‬د ُِلٔخٓش حُٔطِ‪ٞ‬رش ُ٘ـخف حُؼَٔ حُظؼِ‪٣ ٫ٝ . ٢ٔ٤‬وظِق حُظؼِ‪ ْ٤‬حُـخٓؼ‪ ٢‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ًؼ‪َ٤‬حً ػٖ حُظؼِ‪ ْ٤‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪،٢‬‬ ‫ٓغ حٓظؼ٘خءحص هِ‪ِ٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ٗ ٫ٝ‬ي إٔ ‪٘ٛ‬خى حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٫‬هظَحكخص ‪ٝ‬حُلِ‪ ٍٞ‬حُٔطَ‪ٝ‬كش ُِ٘‪ ٜٝٞ‬رخُظؼِ‪ٓ ٌُٖ ،ْ٤‬ظظَ ح‪ ٍٞٓ٧‬طِىحى ٓ‪ً ٞ‬ءح ٓخ ُْ‬ ‫طليع طل‪٫ٞ‬ص ؿٌٍ‪٣‬ش ك‪ ٢‬أ‪ٟٝ‬خع حُٔيحٍّ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُؼ‪٬‬هش ر‪ ٖ٤‬حُز‪٤‬ض ‪ٝ‬حُٔيٍٓش‪ٝ .‬هي إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُ‪ٔ٤‬خ‪ ْٛ‬ح‪٥‬رخء ك‪ ٢‬طؤٓ‪ٖ٤‬‬ ‫طؼِ‪ ْ٤‬ؿ‪٤‬ي ‪٧‬ر٘خث‪ ٖٓ ْٜ‬ه‪ ٍ٬‬طٌ٘‪ َ٤‬ػيى ًز‪ٓ ٖٓ َ٤‬ـخُْ حُظؼِ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬ك‪٤‬خء ‪ٝ‬حُوَ‪ُٜ ٌٕٞ٣ٝ ،ٟ‬خ ‪٬ٛ‬ك‪٤‬خص ‪ٝ‬حٓؼش‬ ‫ؿيحً ك‪ ٢‬رلغ أ‪ٟٝ‬خع حُٔيحٍّ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ٤‬خ ‪ٓٝ‬لخ‪ُٝ‬ش حُ٘‪ ٜٝٞ‬ر‪ٜ‬خ‪ ٫ٝ ،‬ري ٖٓ ح‪ ٕ٥‬ك‪ٜ‬خػيحً ٖٓ إٔ ‪٣‬و‪ٝ ًَ ٜٚ‬حكي‬ ‫ٓ٘خ ؿِءحً ٖٓ ٓ‪ِ٤‬حٗ‪٤‬ظ‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش ُٔئحٍُس حُٔيحٍّ ك‪ ٢‬حُو‪٤‬خّ رَٓخُظ‪ٜ‬خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُظ‪ٓٞ‬غ ك‪ٓ ٢‬زخٗ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬طيػ‪ٓ ْ٤‬وظزَحط‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬طـ‪ِ٤ٜ‬حط‪ٜ‬خ حُٔوظِلش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪78‬‬

‫حُظؼِ‪ ْ٤‬حُـ‪٤‬ي ‪ٝ‬كي‪ ٞٛ ٙ‬حٌُ‪ٞ٣ ١‬ؿي ك‪ٗ ٢‬لْ حُطخُذ حُ‪٫ٞ‬ء ُٔيٍٓظ‪ ٖٓٝ ٚ‬ه‪ُٜ٬‬خ ُ‪ٝ ٚ٘١ٞ‬أٓظ‪ٝ .ٚ‬حُظؼِ‪ ْ٤‬حُٔ‪٤‬ت ‪٣‬ـؼَ‬ ‫حُطخُذ ُح‪ٛ‬يحً ك‪ًُ ًَ ٢‬ي‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ طط‪ َ٣ٞ‬حُظؼِ‪ ٫ ْ٤‬ري ٖٓ آٍخء طوخُ‪٤‬ي ػوخك‪٤‬ش طٔـي حُظيٍ‪٣‬ذ ػِ‪ ٠‬حًظٔخد‬ ‫حُٔ‪ٜ‬خٍحص ‪ٝ‬حُطَم حُـي‪٣‬يس ك‪ ٢‬اىحٍس ح‪٧‬ػٔخٍ ‪ٝ‬ط٘ل‪ ٌ٤‬حُٔ‪ٜ‬خّ‪ ،‬كخُظط‪ ٍٞ‬حَُٔ‪٣‬غ حُلخ‪ َٛ‬ح‪ ٕ٥‬ك‪ٓ ًَ ٢‬ـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس‬ ‫ٓ‪٤‬ـؼَ ًَ ٓخ ُي‪ ٟ‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ٖٓ ٓلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬هزَحص ‪ٜٓٝ‬خٍحص ٓلي‪ٝ‬ى ٓيس حُ‪٬ٜ‬ك‪٤‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ طظٔخٍع اُ‪ ٚ٤‬حُ٘‪٤‬و‪ٞ‬هش‪،‬‬ ‫‪ٓ ٞٛٝ‬خ ‪ِ٣‬حٍ ك‪ ٍٞ١ ٢‬حُ‪ٜ‬زخ‪ٝ .‬هي أىًٍض ح‪ ْٓ٧‬حُٔظويٓش‪ٛٝ ،‬خٍص ط٘لن رٔوخء رخُؾ ػِ‪ ٠‬حُظيٍ‪٣‬ذ حٗط‪٬‬هخ ً ٖٓ ‪ٌٙٛ‬‬ ‫حُلو‪٤‬وش‪ .‬إ ٓـَٔ ٓخ ط٘لو‪ ٚ‬حُ‪٤‬خرخٕ ػِ‪ ٠‬حُظيٍ‪٣‬ذ ‪٣ِ٣‬ي ػِ‪٤ِٓ 80 ٠‬خٍ ى‪ ٍ٫ٝ‬ك‪ ٢‬حُٔ٘ش ‪ .‬أٓخ حُ‪٣٫ٞ‬خص حُٔظليس كبٗ‪ٜ‬خ‬ ‫ط٘لن ٓخ ‪٣‬ظَح‪ٝ‬ف ر‪٤ِٓ 120 ٖ٤‬خٍ ى‪٤ِٓ 180 ٝ ٍ٫ٝ‬خٍ‪ ٫ٝ .‬ري ٖٓ ح‪ ٕ٥‬ك‪ٜ‬خػيحً ٖٓ إٔ ِٗٔي ًَ ٓز‪٩ َ٤‬ه٘خع حُ٘خّ‬ ‫رؤ‪٤ٔٛ‬ش حُظيٍ‪٣‬ذ ُيه‪ٞٓ ٍٞ‬م حُؼَٔ ػْ ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٫ٝ .ٚ٤‬ري إٔ ‪ٝ ٌٕٞ٣‬ح‪ٟ‬لخ ً ك‪ ٢‬حُؼو‪ٞ‬ى حُـي‪٣‬يس طلي‪٣‬ي ٓخ ٓظويٓ‪ٚ‬‬ ‫حُٔئٓٔش أ‪ ٝ‬حًَُ٘ش أ‪ ٝ‬حُٔ‪ٜ٘‬غ أ‪ ٝ‬حُـخٓؼش ٖٓ طيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ‬طؼِ‪٤ٓ ُٖٔ ْ٤‬ؼَٔ ك‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫حُؼخٗ‪٤‬ش‪ ٖٓ :‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى أٗ٘خ ك‪ُٓ ٢‬خٕ كَ‪٣‬ي‪ ،‬رخص حٍطوخء ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪١ٞ٘ٓ ٚ٤‬خ ً اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي ر٘‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُٔ‪ٜ٘‬ش حُظ‪٣ ٢‬ؼَٔ‬ ‫‪ٝ‬حُظو‪ ٜٚ‬حٌُ‪ ١‬طؼٔن ك‪ ،ٚ٤‬ك٘ظَحً ُِظ٘ظ‪ٝ ْ٤‬حُظ‪٤ٜ٘‬ق حُٔظ٘خٓ‪٨ُ ٢‬ػٔخٍ ‪ٝ‬حُٔ‪ٗٝ ،ٖٜ‬ظَحً ُظلّٖٔ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ‬ ‫ر‪ٞ‬حؿزخط‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪٤‬ش‪ٛ ،‬خٍ حُ٘خّ ‪٣‬زٌُ‪ ٕٞ‬ؿ‪ٜٞ‬ىحً ًزَ‪ُِٞ ٟ‬كخء رٔظطِزخص حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬لش ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ٘‬ش‪ٓٝ ،‬خ طلَ‪ ٖٓ ٟٚ‬طؼِ‪ْ٤‬‬ ‫‪ٝ‬طيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ‬ط٘ظ‪ُِ ْ٤‬ل‪٤‬خس حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٔٗٝ .‬ظل‪٤‬ي ٖٓ ‪ٌٛ‬ح إٔ طلٔ‪ ٖ٤‬حُز‪٤‬جش ‪ٍٝ‬كغ ٓٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘خّ ‪٣‬ظطِذ طؤٓ‪ ْ٤‬ط‪ٞ‬ؿ ٍ‪ ٚ‬اُ‪٠‬‬ ‫ح‪٧‬ػٔخٍ حُٔظ‪ِٜ‬ش رخُٔؼَكش حَُك‪٤‬ؼش ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬ي حٌُ‪ ٢٘ٛ‬حَُٔ ًِّ‪ُٝ .‬ي إٔ طوخٍٕ ر‪ ٖ٤‬حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُوطخػخص حُٔ‪٤ٜ٘‬ش حُظ‪٫ ٢‬‬ ‫طظطِذ أ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ي ً‪ ٢٘ٛ‬أ‪ٓ ٝ‬ؼَكش ٍحه‪٤‬ش ٓؼَ هطخع ر‪٤‬غ حُظـِثش ‪ٝ‬هطخع حٍُِحػش ‪ٝ‬هطخع ح‪٘ٗ٩‬خء‪ٝ ...‬ر‪ ٖ٤‬حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ك‪٢‬‬ ‫هطخع حُظؼِ‪ ْ٤‬حُـخٓؼ‪ٝ ٢‬حُزلغ حُؼِٔ‪ٝ ٢‬طو٘‪٤‬ش حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُظيٍ‪٣‬ذ‪ٓٝ ...‬ظـي ‪ٛ‬يم ٓخ أٍ‪٣‬ي ط‪٤ٟٞ‬ل‪.ٚ‬‬ ‫إ حُٔـخٍ حُ‪ٞ‬حػي حُ‪ٓ ٞٛ ّٞ٤‬ـخٍ (طو٘‪٤‬ش حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص) ‪ٓ ًَٝ‬خ ‪٣‬ظ‪ َٜ‬رٔـخٍ حُلخٓذ ح‪ٝ ٢ُ٥‬ططز‪٤‬وخط‪ ٚ‬حُٔظٔؼش‪ٌٛٝ ،‬ح‬ ‫حُٔـخٍ رخص حُ‪ ّٞ٤‬حُوطخع حُ‪ٜ٘‬خػ‪ ٢‬ح‪ ٍٝ٧‬ك‪٤‬غ طِ‪٣‬ي ه‪ٔ٤‬ش ح‪٧‬ػٔخٍ ك‪ ٚ٤‬ػِ‪( ٠‬حُظَ‪ )ٕٞ٤ِ٣‬ى‪ٗٝ .ٍ٫ٝ‬لٖ أٓش ؿ٘‪٤‬ش‬ ‫رخُٔ‪ٞ‬حٍى حُزَ٘‪٣‬ش‪ٌٛٝ .‬ح حُٔـخٍ ‪٣‬لظخؽ أٓخٓخ ً اُ‪ ٠‬حُؼ٘‪ َٜ‬حُزَ٘‪ ١‬حُٔظؼِْ ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬حُز‪٤‬جش حُٔ٘ظٔش ط٘ظ‪ٔ٤‬خ ً ؿ‪٤‬يحً‪٫ٝ .‬‬ ‫‪٣‬لظخؽ ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى اُ‪ ٠‬أٓ‪ٞ‬حٍ ‪١‬خثِش‪.‬‬ ‫إ حُؼخُْ ًِ‪ ٚ‬حُ‪٣ ّٞ٤‬و‪ٓ ٝٞ‬زخهخ ً ٓلٔ‪ٓٞ‬خ ً ٗل‪ ٞ‬طَٓ‪٤‬ن أهيحٓ‪ ٚ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔـخٍ‪ٝ ،‬هي ‪ٟٝ‬ؼض رَ‪٣‬طخٗ‪٤‬خ هطش ُظط‪َ٣ٞ‬‬ ‫حُزِي طو٘‪٤‬خً‪ ،‬ه‪ٔ٤‬ظ‪ٜ‬خ هٔ​ٔ‪٤ِٓ ٕٞ‬خٍ ؿ٘‪ٜ٤‬خ ً‪ٝ .‬ػِ‪ٟ ٠‬وخٓظ‪ٜ‬خ كوي ً​ًَ أكي حُزخكؼ‪ ٖ٤‬أٗ‪ٜ‬خ ؿ‪ً َ٤‬خك‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿخءص ٓظؤهَس !‪.‬‬ ‫‪ٛٝ​ٝ‬لض اكي‪ ٟ‬حُٔ٘ظٔخص حُي‪٤ُٝ‬ش حُي‪ ٍٝ‬حُؼَر‪٤‬ش رؤٗ‪ٜ‬خ ؿخثؼش ٓؼِ‪ٓٞ‬خط‪ً٤‬خ ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬أٗ‪ٜ‬خ ‪ٛٝ‬لض (آَحث‪ )َ٤‬رؤٗ‪ٜ‬خ ى‪ُٝ‬ش‬ ‫َٗ ِ‪َٔ ٜ‬ش ٓؼِ‪ٓٞ‬خط‪ً٤‬خ‪ٝ .‬هي أ‪ٟ‬لض (آَحث‪ )َ٤‬حُ‪ ّٞ٤‬حُي‪ُٝ‬ش ح‪ ٠ُٝ٧‬ك‪ ٢‬أٖٓ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص‪ ٢ٛٝ ،‬ط‪ٜ‬يٍ ٓ٘ظـخص ٓؼِ‪ٓٞ‬خط‪٤‬ش اُ‪٠‬‬ ‫أ‪ٍٝٝ‬رخ ‪ٝ‬أَٓ‪ٌ٣‬خ ‪ٝ‬حُ‪ ٖ٤ٜ‬ك‪ ٢‬ؿخ‪٣‬ش حُظط‪ٝ ٍٞ‬حُظؼو‪٤‬ي‪ٝ ،‬طوز‪ ٞ‬أػٔخٗخ ً ػخُ‪٤‬ش ُ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫إ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬ؿيحً أ‪ٗ ٫‬ظؤهَ أًؼَ ٓٔخ كيع ػٖ ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ك‪ ٢‬هطخع حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُظو٘‪٤‬ش حُٔظويٓش ٖٓ أؿَ ح‪ٍ٫‬طوخء‬ ‫رخُٔ​ِْٔ حُٔؼخ‪ ٖٓٝ َٛ‬أؿَ ا‪٣‬ـخى كَ‪ ٙ‬ػَٔ ُ‪٨‬ؿ‪٤‬خٍ حُـي‪٣‬يس ك‪ٓ ٢‬ـخٍ ‪ ٞٛ‬ح‪َٓ٧‬ع ٗٔ‪ٞ‬حً ر‪ٓ ٖ٤‬ـخ‪٫‬ص حُؼَٔ‬ ‫حُٔوظِلش‪ٝ .‬اًح ُْ ٗلؼَ ًُي كبٕ ح‪٧‬ػيحى حُٔظِح‪٣‬يس ٖٓ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء حٌُ‪ ٖ٣‬طيكغ ر‪ ْٜ‬ح‪ٍ٧‬كخّ ٓ‪ٞ‬ف طظل‪ ٍٞ‬اُ‪ ٠‬ه٘خرَ ٓ‪ٞ‬ه‪ٞ‬طش‬ ‫طيَٓ ٗلٔ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ر‪٤‬جظ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي‪.‬‬ ‫‪ٔٓٝ‬ئ‪٤ُٝ‬ش حُظويّ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ِٓوخس ػِ‪ ٠‬ػخطن ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬حُٔيٍٓش ‪ٝ‬حُي‪ُٝ‬ش ‪ٍٝ‬ؿخٍ ح‪٧‬ػٔخٍ‪ٝ .‬ػِ‪ٍ ًَ ٠‬حٗي ك‪٘٤‬خ إٔ‬ ‫‪٣‬لخ‪ٔٓ ٍٝ‬خػيس ٗلٔ‪ٝ ٚ‬ح‪ٍ٫‬طوخء رٌحط‪ ٚ‬ك‪٤‬غ أػَ‪ ٝ‬ح‪٥‬هَ‪ ٕٝ‬ػٖ ٓٔخػيط‪. ٚ‬‬ ‫كوي ًخٕ ٓخُي رٖ ٗز‪ٍ – ٢‬كٔ‪َّ ٚ‬للا‪٫ -‬كع إٔ حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طؼخٗ‪( ٖٓ ٢‬كَ‪ ١‬طٔ‪ ،)ْ٤٤‬ك‪٤‬غ إ ‪٘ٛ‬خى ٓ‪ً٬٤‬‬ ‫ػخٍٓخ ً اُ‪ٓ ٠‬طخُزش حُي‪ ٍٝ‬رؤٕ طو‪ ّٞ‬رٌَ ٗ‪٢‬ء ػِ‪ ٠‬ك‪٣ ٖ٤‬ظَ ٓؼظْ حُ٘خّ ؿخكِ‪ ٖ٤‬ػخ‪٬ٓٝ .ٖ٤ِ١‬كظظ‪ – ٚ‬ك‪ ٢‬ظ٘‪-٢‬‬ ‫ك‪ٌٓ ٢‬خٗ‪ٜ‬خ ك‪٤‬غ إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪٬ٛ٩‬ك‪ ٖ٤٤‬ػِ‪ ٠‬حهظ‪٬‬ف ٓ٘خٍر‪ ًَِٕٝ٣ ْٜ‬رخٓظَٔحٍ ػِ‪ٓ ٠‬خ ػِ‪ ٠‬حُلٌ‪ٓٞ‬خص إٔ‬ ‫طو‪ ّٞ‬ر‪ ٖٓ ٚ‬ا‪٬ٛ‬ف ٗلٔ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ا‪٬ٛ‬ف ؿ‪َٛ٤‬خ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٓ٘‪ٔ٣ ُْ ْٜ‬ظط‪٤‬ؼ‪ٞ‬ح حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش حُؼِٔ‪٤‬ش ك‪٠ٜٗ ٢‬ش‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪79‬‬

‫ح‪ٓ٧‬ش؛ ‪ًٝ‬ؤٕ حػظوخىٗخ رؤٕ ً‪ ّ٬‬حَُٔء ؿِء ٖٓ ػِٔ‪ ،ٚ‬ؿؼِ٘خ ٗظٖ أٗ٘خ رخُوطذ حَُٗخٗش ‪ٝ‬حُٔوخ‪٫‬ص حُزِ‪٤‬ـش ‪ٝ‬حٌُظذ ً‪ٝ‬حص‬ ‫حُٔج‪ ٖٓ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬للخص ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗلَ ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ حُٔ​ٔظط‪ِ٤‬ش ك‪ ٢‬حُِٓخٕ ‪ٝ‬حُٔ​ٔظؼَ‪ٟ‬ش ك‪ ٢‬حٌُٔخٕ!‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش أكذ إٔ أإًي إٔ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ‪٘٣‬ظـَ رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُؼَٔ حُٔ‪٤‬خٓ‪ ٖٓ ٢‬ه‪ َ٘ٗ ٍ٬‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬رطز‪٤‬ؼش ‪ٌٛ‬ح‬ ‫حُٔـخٍ ‪ ٖٓٝ‬ه‪ٔٓ ٍ٬‬خٍٓش حُ٘وي ‪ٝ‬ىه‪ ٍٞ‬ح‪ٗ٫‬ظوخرخص ‪ٝ‬طٌ٘‪ َ٤‬ح‪٧‬كِحد؛ اٗ٘‪ُٔ ٢‬ض ‪ٟ‬ي ‪ٌٛ‬ح‪ ٫ٝ ،‬أ‪ ّٕٞ ٛ‬أريحً ٖٓ ٗؤٗ‪،ٚ‬‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬حُ٘‪٢‬ء حٌُ‪ ٫ ١‬أٍ‪ ٟ‬أٗ‪ٞٛ ٚ‬حد ‪ ٞٛ‬حُظٖ رؤٗ‪ ٚ‬ك‪ ٖ٤‬طو‪ ّٞ‬ى‪ُٝ‬ش كٔذ حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬لخص حُٔطِ‪ٞ‬رش ٓ‪ٞ‬ف ٗظوِ‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫ًؼ‪ َ٤‬ح‪ُٓ٧‬خص ‪ٝ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس‪.‬‬ ‫إ ‪ٌٛ‬ح أكي أًؼَ ح‪ٛٝ٧‬خّ حٗظ٘خٍحً‪ًٝ .‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔ٘ظـِش رخُٔ‪٤‬خٓش ػِوض ًَ ط‪ٞ‬حُٗ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُلٌ‪ٓٞ‬ش‬ ‫حُؼظ‪ٔ٤‬ش حُظ‪ٓ ٢‬ظٌِ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ ك‪ ٖ٤‬ط‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬حُلٌْ‪ٝ .‬رٔخ إٔ حُٔـخٍ حُٔ‪٤‬خٓ‪٣ ٫ ،٢‬ظٔغ ٌَُ حُ٘خّ‪٫ٝ ،‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ ًؼ‪ َٕٝ٤‬حُؼَٔ ك‪ ،ٚ٤‬كبٕ أػيحىحً ًز‪َ٤‬س ٖٓ ٗزخر‪ٜ‬خ ػخ‪ ِٕٞ١‬ػٖ أ‪ ١‬ػَٔ ىػ‪ ١ٞ‬أ‪ ٝ‬حؿظٔخػ‪ٗ ٢‬خكغ!‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُي‪ُٝ‬ش ك‪ ٢‬ح‪٢ٗ َٛ٧‬ء ٌَٓ‪ ٖٓ ٙٝ‬حُ٘ل‪ّٞ‬؛ ‪ٜٗ٧‬خ طٔؼَ ِٓطش ‪ٝ‬ه‪ٞ‬س‪ - ٢ٛٝ ،‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ – ٢‬أٓ‪َ٤‬‬ ‫اُ‪ ٠‬إٔ طٌ‪ً ٕٞ‬خرلش ‪ٟٝ‬خرطش أًؼَ ٖٓ إٔ طٌ‪ ٕٞ‬رخٗ‪٤‬ش أ‪ِ ُْٜٓ ٝ‬لش‪ٝ .‬اًح حٓظطخػض حُي‪ُٝ‬ش كٔخ‪٣‬ش حُ٘ظْ حُٔخٍ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬ططز‪٤‬و‪ٜ‬خ ى‪ ٕٝ‬طل‪ ِ٤‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ىػْ حٓظو‪٤ُ٬‬ش حُو‪٠‬خء ‪ٝ‬طٔ‪ َ٤ٜ‬كًَش حُلَى ٓغ كي ٓوز‪ ٖٓ ٍٞ‬حَُٔحكن حُؼخٓش؛ كبٗ‪ٜ‬خ‬ ‫طٌ‪ ٕٞ‬هي هخٓض رؤٗ‪٤‬خء ػظ‪ٔ٤‬ش ؿيحً‪ٓٝ .‬ؼظْ ى‪ ٍٝ‬حُؼخُْ ٓخ ُحُض طولن ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن ًُي‪.‬‬ ‫حُؼَٔ ح‪ٓ٧‬خٓ‪ ٢‬حٌُ‪ْ٘ ُ٣ ١‬ظَظَ ٖٓ حُـٔ‪٤‬غ حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش ك‪ ٞٛ ٚ٤‬حُؼَٔ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ - ٢‬رؤ‪ٓٝ‬غ ٓخ طلِٔ‪ ٌٙٛ ٚ‬حٌُِٔش ٖٓ ى‪ُ٫‬ش –‬ ‫‪ .‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ حُ‪ ّٞ٤‬هطخع ‪( ٚٗٞٔ​ٔ٣‬حُوطخع حُؼخُغ) أ‪( ٝ‬حُوطخع حُ‪ٍ٬‬رل‪ )٢‬اٗ‪٢ٗ ٚ‬ء ؿ‪ َ٤‬حُوطخع حُؼخّ حٌُ‪ ١‬طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫ٓئٓٔخط‪ٌِٓ ٚ‬خ ً ُِي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُوطخع حُوخ‪ ٙ‬حُٔ​ِٔ‪ٞ‬ى ُ‪٨‬كَحى‪ ،‬اٗ‪ ٚ‬حُوطخع حٌُ‪ ١‬طٌِٔ‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬ش‪ٜٓ .‬خّ ‪ٌٛ‬ح حُوطخع أ‪ٓٝ‬غ‬ ‫رٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ٗظ‪ٝ ٍٜٙٞ‬إ ح‪ ٖٓ ْٓ٧‬ه‪ ُٚ٬‬طٔظيٍى ػِ‪ ٠‬ه‪ ٍٜٞ‬حُ٘ظْ حُٔوظِلش‪ ،‬اٗ‪ًَ ٌَّ ٘٣ ٚ‬س أهَ‪ ٟ‬ػِ‪٣َ١ ٠‬ن‬ ‫حُؼيحُش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ا‪ٜ٣‬خٍ حُلو‪ٞ‬م ‪ٛ٧‬لخر‪ٜ‬خ‪ .‬إ أٗ٘طظ‪ ٚ‬طـط‪ ٢‬كخؿخص أ‪ُٝ‬جي حُ٘خّ حٌُ‪٣ ٫ ٖ٣‬وغ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ر‪ْٜ‬‬ ‫طلض ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش أ‪ُٝ ١‬حٍس أ‪ٓ ٝ‬ئٓٔش كٌ‪٤ٓٞ‬ش‪ٝ ،‬اٗ‪ٜ٣ ٚ‬ظْ رخُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُظ‪ ٫ ٢‬ط‪ٜ‬ظْ ر‪ٜ‬خ أ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ش كٌ‪٤ٓٞ‬ش‪ٝ .‬أٓظط‪٤‬غ إٔ‬ ‫أه‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ أٗؼَ رخُلَؽ‪ :‬إ حطٔخع ‪ٌٛ‬ح حُوطخع ‪٣‬يٍ ػِ‪ٗ ٠‬ل ٍ‪ ٞ‬هخ‪١‬غ ػِ‪ ٠‬ه‪٣َ٤‬ش حُٔـظٔغ ‪ٝ‬ط‪٠‬خٓ٘‪ٝ ٚ‬كخػِ‪٤‬ظ‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬حٓظلوخه‪ ٚ‬رخْٓ (ٓـظٔغ)‪ٝ .‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ‪٤ٟ‬ن ‪ٌٛ‬ح حُوطخع ‪ٟٝ‬ؼل‪ٟ ٌٕٞ٣ ٚ‬ؼق حُٔـظٔغ ‪ٝ‬طلٌ​ٌ‪ٝ ٚ‬هٔ‪ٝ .ُٚٞ‬هي ‪٫‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظلن ‪ٓ( ْٓ٫‬ـظٔغ) ‪ ٌٕٞ٣ٝ‬ؿي‪َ٣‬حً رخْٓ (طـٔغ)!‬ ‫إ ٓخ ‪ ٖٓ َ٘​٘٣‬اك‪ٜ‬خءحص ػٖ ‪ٌٛ‬ح حُوطخع ‪٣‬يٍ ى‪ُ٫‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ػِ‪ ٠‬إٔ حُؼخُْ حُ‪ٜ٘‬خػ‪٣ ٢‬ظٔظغ رٔـظٔؼخص ؿ٘‪٤‬ش‬ ‫رخُٔئٓٔخص ‪ٝ‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُ‪ٍ٬‬رل‪٤‬ش‪ٝ .‬هي حٓظطخع ‪ٌٛ‬ح حُوطخع إٔ ‪٣‬ـٔغ ٖٓ حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُ‪٣٫ٞ‬خص حُٔظليس ح‪٤ٌ٣َٓ٧‬ش ػخّ‬ ‫( ‪ٓ )2002‬زِـخ ً هيٍ‪٤ِٓ )212 ( ٙ‬خٍ ى‪ٍ ٞٛٝ .ٍ٫ٝ‬هْ كٌِ‪ ٌٖٔ٣ ٫ ٢‬ؿٔغ ٗ‪ٜ‬ل‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ػِؼ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ى‪ُٝ‬ش ٖٓ حُؼخُْ‪ .‬ك‪٢‬‬ ‫أَٓ‪ٌ٣‬خ ِٓ‪ٜٗٝ ٕٞ٤‬ق ٓئٓٔش ‪ٍ٫‬رل‪٤‬ش ‪ٝ‬ػ‪٬‬ػش ‪ٝ‬ػَ٘‪ ٕٝ‬أُق ٓئٓٔش ‪ٝ‬هل‪٤‬ش‪ٝ .‬ك‪ ٢‬كَٗٔخ ٓظٔجش أُق ٓئٓٔش‬ ‫‪ٍ٫‬رل‪٤‬ش‪ٝ .‬ك‪( ٢‬آَحث‪ )َ٤‬ػ‪٬‬ػ‪ ٕٞ‬أُق ٓئٓٔش ‪ٍ ٫‬رل‪٤‬ش ‪ٔ٣ٝ‬ظ‪ٞ‬ػذ حُوطخع حُ‪ٍ٬‬رل‪ ٖٓ %11 ٢‬حُو‪ٞ‬س حُؼخِٓش ‪٘ٛ‬خى‬ ‫ك‪ ٢‬حُؼخُْ حُـَر‪ ٌَُ ٢‬ػ‪٬‬ػٔخثش ٗو‪ ٚ‬طوَ‪٣‬زخ ً ٓئٓٔش ‪ٍ٫‬رل‪٤‬ش ٖٓ ٗ‪ٞ‬ع ٓخ ‪ٝ‬ػ٘يٗخ ك‪ ٢‬حُؼخُْ حُؼَر‪٣ ٫ ٢‬ل‪ َٜ‬حُـ‬ ‫( ‪ٗ )5000‬و‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬أًؼَ ٖٓ ٓئٓٔش‪ ،‬أ‪ ١‬إ حُلخٍم ‪٣‬ظٔؼَ ك‪ ٢‬هٔ​ٔش ػَ٘ ‪ٟ‬ؼلخ ً‪٣ٝ .‬ـذ إٔ ٗؤهٌ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ‬ ‫اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح إٔ حٌُ‪٣ ٖ٣‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬حُؼ‪ ٕٞ‬ك‪ٓ ٢‬ـظٔؼخط٘خ أًؼَ رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔلظخؿ‪ ٖ٤‬ك‪ٓ ٢‬ـظٔؼخط‪.ْٜ‬‬ ‫إ ‪٘ٛ‬خى أٗ‪٤‬خء ٓ٘ظًَش ر‪ ٖ٤‬ح‪٘ٛٝ ،ْٓ٧‬خى أ‪٠٣‬خ ً ه‪٤ٜٛٞ‬خص ٌَُ أٓش‪ .‬إ حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش رلخؿش اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪َ٤‬‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔئٓٔخص حُ‪ٍ٬‬رل‪٤‬ش ‪ٓٝ‬ؤً​ًَ ٓ٘‪ٜ‬خ ‪٘ٛ‬خ ٗٔخًؽ كو‪:٢‬‬ ‫ ٓئٓٔخص ‪َٝ٘ٓٝ‬ػخص ُيػْ ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ٝ‬حُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬حُظلَِ حُوِو‪ ٢‬ػٖ ‪٣َ١‬ن‬‫ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ حُٔزخَٗ ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ ٓغ حُ٘خّ ‪ٟٝ​ٝ‬غ ُ‪ٞ‬كخص ك‪ ٢‬حُطَم ‪ٝ‬اػ‪ٗ٬‬خص ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬لق‪ .‬رَ إ حُوطخع حُ‪ٍ٬‬رل‪٢‬‬ ‫‪٣‬لظخؽ ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬و‪٤‬ش اُ‪ ٠‬ك‪٠‬خث‪٤‬ش ‪ٝ‬اًحػخص هخ‪ٛ‬ش كظ‪ٗ ٠‬ئ‪ َٛ‬كذ حُؼَٔ حُو‪ ١َ٤‬ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُ٘خّ‪ .‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪80‬‬

‫طؤٓ‪ ْ٤‬ؿٔؼ‪٤‬خص ُٔلخٍرش حُؼخىحص حُٔ‪٤‬جش ٓؼَ ح‪٩‬ىٓخٕ ػِ‪ ٠‬حُظيه‪ٝ ٖ٤‬حُؤ‪ٝ ٍٞ‬حُٔويٍحص ‪ٓٝ‬ؼَ ػخىحص ح‪َٓ٩‬حف‬ ‫‪ٝ‬حُظزٌ‪ َ٣‬ك‪ ٢‬حُٔؤًَ ‪ٝ‬حَُٔ٘د ‪ٝ‬حُِٔزْ ‪ٝ‬حُٔ​ٌٖٔ ‪ٝ‬اٍٗخى حُ٘خّ اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُطَم ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ك‪ًُ ًَ ٢‬ي‪ًٔ ،‬خ ‪ٞٛ‬‬ ‫حُ٘ؤٕ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُي‪.ٍٝ‬‬ ‫ ٓئٓٔخص ُ‪ٛ٬‬ظٔخّ رخ‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ٤‬خ ك‪ٔٓ ٢‬خثَ حُظَر‪٤‬ش ‪ٔٓٝ‬خػيط‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬كَ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حؿ‪ٜ​ٜ‬خ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ك‪َ٤‬‬‫َٓٗي‪ ٖ٣‬طَر‪َٗٓٝ ٖ٤٣ٞ‬يحص طَر‪٣ٞ‬خص ‪٬ٛ٩‬ف حُؼ‪٬‬هخص ح‪٣َٓ٧‬ش ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ رؤ‪٤ٔٛ‬ش حُظ‪٠‬خٖٓ ح‪،١َٓ٧‬‬ ‫‪ٝ‬ط‪٤ٟٞ‬ق ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش ًَ ‪َ١‬ف ك‪ًُ ٢‬ي‪ َ٘ٗٝ ،‬ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حٌُظ‪٤‬زخص ‪ٝ‬حُ٘​َ٘حص حُظ‪ ٢‬طؼِْ حُ٘خّ أ‪ ٍٞٛ‬حُظَر‪٤‬ش‬ ‫حُـ‪٤‬يس‪ًٔ ،‬خ ط‪ٟٞ‬ق ُ‪ ْٜ‬ح‪٧‬هطخء حُظَر‪٣ٞ‬ش حُظ‪٣ ٢‬وؼ‪ ٕٞ‬ك‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫ ٓئٓٔخص ‪ٝ‬ؿٔؼ‪٤‬خص ‪ٍٝٝ‬حر‪ُ ٢‬يػْ حُؼِْ ‪ٝ‬حُظؼِ‪ ،ْ٤‬ك‪٤‬غ إ حُي‪ٓ ٍٝ‬خ ػخىص طٔظط‪٤‬غ ط‪ٞ‬ك‪ٓ َ٤‬خ ‪ٌ٣‬ل‪ ٖٓ ٢‬حُٔيحٍّ‬‫‪ٝ‬حُظـ‪ِ٤ٜ‬حص حُٔيٍٓ‪٤‬ش ُ‪ ٌٜٙ‬ح‪٧‬ػيحى حُٔظيكوش ٖٓ ح‪١٧‬لخٍ ‪ٝ‬حُلظ‪٤‬خٕ‪ٝ .‬حُظؼِ‪ ْ٤‬حُوخ‪ ٙ‬حُلخُ‪ ٞٛ ٢‬أهَ ك‪ً ٢‬ؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٖٓ حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬د‪ ٞٛٝ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي ‪ َ٘​٘٣‬حُطزو‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔؼَك‪٤‬ش‪ ،‬كؤر٘خء ح‪٧‬ؿ٘‪٤‬خء ‪٣‬ـي‪ٕٝ‬‬ ‫ٓيحٍّ ٓٔظخُس ‪ ْٜٗ٧‬هخىٍ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬حُيكغ‪ٝ ،‬أر٘خء حُلوَحء ‪٣ ٫‬ـي‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ كظ‪ ٠‬حُٔيحٍّ حُٔ‪٤‬جش‪ٝ .‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش – ٓؼَ رخًٔظخٕ‪ ُْ -‬طٔظطغ اُ‪ ٠‬ح‪ ٕ٥‬ا‪ٛ‬يحٍ طَ٘‪٣‬ؼخص ُـؼَ حُظؼِ‪ ْ٤‬ح‪٫‬رظيحث‪ ٢‬اُِحٓ‪٤‬خ ً رٔزذ ػيّ‬ ‫هيٍس حُي‪ُٝ‬ش ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُٔيحٍّ حٌُخك‪٤‬ش‪٘ٛٝ .‬خى ى‪ ٫ ٍٝ‬طٔظط‪٤‬غ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حٌُظذ حُٔيٍٓ‪٤‬ش ‪٧‬ر٘خث‪ٜ‬خ – ًٔخ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ك‪٢‬‬ ‫ر‪٬‬ى ػي‪٣‬يس ٓؼَ اٗي‪٤ٔ٤ٗٝ‬خ – ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪..‬‬ ‫هي إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُ‪٤‬و‪ ّٞ‬حُ٘خّ ريػْ حُظؼِ‪ ْ٤‬حُلٌ‪ٝ ٢ٓٞ‬حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬أٗ٘طظ‪ٔٓٝ ٚ‬خٍٓش ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حَُهخرش ػِ‪ ٚ٤‬رٔخ‬ ‫‪٣‬ويّ حُظويّ حُؼِٔ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُزِي‪ًٔ .‬خ إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُظؤٓ‪ ْ٤‬ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُٔيحٍّ حُو‪٣َ٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬ـي ك‪ٜ٤‬خ أر٘خء حُلوَحء كَ‪ٛ‬خ ً‬ ‫ُِظؼِْ‪ٝ .‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُي‪ٓ – ٍٝ‬ؼَ طًَ‪٤‬خ‪ -‬أٗ٘جض ٓـخُْ ًؼ‪َ٤‬س ؿيحً ُيػْ حُظؼِ‪ ْ٤‬حُـخٓؼ‪ٝ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪٘ٓ َ٤‬ق ُِط‪٬‬د حُلوَحء‪،‬‬ ‫ك‪٤‬غ إ حُـخٓؼخص حُلٌ‪٤ٓٞ‬ش ‪ ٫‬طٔظ‪ٞ‬ػذ ٓ‪ ٖٓ %10 ٟٞ‬حُٔلظخؿ‪ُِ ٖ٤‬ظؼِ‪ ْ٤‬حُـخٓؼ‪.٢‬‬ ‫إ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ط٘ظْ كٔ‪٬‬ص ‪ٝ‬حٓؼش ٖٓ أؿَ ه‪٤‬خّ ح‪٧‬ػَ‪٣‬خء رظؤٓ‪ٗ ْ٤‬زٌخص ٖٓ حُٔيحٍّ ‪ٝ‬حُٔؼخ‪ٛ‬ي حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظو٘‪٤‬ش‬ ‫‪٧‬ر٘خء حُلوَحء ‪ٝ‬حُٔؼيٓ‪ٝ ٖ٤‬ح‪ٗ٩‬لخم ػِ‪ٜ٤‬خ ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ طزٌ‪ َ٣‬حُٔخٍ ك‪ ٢‬حُٔ‪٤‬خكش ك‪ ٢‬حُـَد أ‪ ٝ‬اٗلخه‪ ٚ‬ػِ‪ٓ ٠‬ظخ‪ً َٛ‬خًرش‬ ‫‪ ٫‬طِ‪٣‬ي ‪ٛ‬خكز‪ٜ‬خ ا‪ ٫‬هزخ‪ٓٝ ً٫‬ؤٓخ ً!‪.‬‬ ‫ ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش حُ‪ٓ ّٞ٤‬ظخُْ ًؼ‪َ٤‬س‪ٌ٣ ٫ٝ ،‬خى ‪٣‬وِ‪ٓ ٞ‬ـِْ ٖٓ حُٔـخُْ ٖٓ ً​ًَ ٓظِٔش ٖٓ حُٔظخُْ! ‪ٝ‬هي ‪ٛ‬خٍص ٓ‪ٜٔ‬ش‬‫حُٔلخٓ‪ ٖ٤‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٓ -‬غ ح‪ٓ٧‬ق حُ٘ي‪٣‬ي‪ ْٔ١ -‬حُلو‪٤‬وش ‪ٝ‬ا‪ٟ‬خػش حُلو‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬طؤؿ‪َ٤‬‬ ‫حُٔلخًٔخص اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ٜٗ ٫‬خ‪٣‬ش ‪ٝ‬طَٔرض حَُٗ‪ٞ‬س اُ‪ِٓ ٠‬ي حُو‪٠‬خء ٓغ حٓظؼ٘خءحص ٓويٍس! إ ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش طٔظِ​ِّ ه‪٤‬خّ‬ ‫ٓئٓٔخص ‪ٍٝٝ‬حر‪٘ٓٝ ٢‬ظٔخص ُ٘‪َٜ‬س حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق ‪ٍٝ‬كغ حُظِْ ػٖ حُٔظِ‪ٓٝ ّٞ‬ئحٍُس حُٔ‪٠‬ط‪ٜ‬ي ‪ٝ‬ك‪٠‬ق أٌٗخٍ حُل‪٤‬ق‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي أػ٘‪َّ ٠ِٛ - ٠‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬كِق حُل‪ ٍٞ٠‬حٌُ‪ ١‬أهخٓظ‪ ٚ‬هَ‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬حُـخ‪٤ِٛ‬ش‪ٝ ،‬ك‪ - َٙ٠‬ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪ٝ -ّ٬‬هخٍ‪ ُٞٝ " :‬ىػ‪٤‬ض اُ‪ٓ ٠‬ؼِ‪٧ ٚ‬ؿزض"‪ٝ .‬هخٍ أ‪٠٣‬خ ً ك‪ ٢‬كي‪٣‬غ ‪ٛ‬ل‪٤‬ق‪ " :‬اٗ‪ ٫ ٚ‬هُ َّيٓض أٓش ‪٣ ٫‬ؤهٌ حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق‬ ‫كو‪ ٚ‬ك‪ٜ٤‬خ ؿ‪ٓ َ٤‬ظؼظغ"‪.‬‬ ‫إ حُظؼِ‪ٝ ْ٤‬حُو‪٠‬خء ‪ٓ ٕ٬ٌ٘٣‬ل‪ ٖ٣ٍٞ‬أٓخٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس أ‪ ١‬أٓش ‪ٝ‬إ ك‪ ٢‬كٔخى‪ٔٛ‬خ كٔخى حُل‪٤‬خس ًِ‪ٜ‬خ‪ ،‬كؼِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ‪ِٜ‬ق ٖٓ‬ ‫ٗؤٗ‪ٜٔ‬خ هيٍ ح‪ٓ٫‬ظطخػش ‪ًُ ٌٕٞ٣ ُٖٝ‬ي ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬ط‪ٞ‬ك‪ٍ َ٤‬هخرش ٗؼز‪٤‬ش ‪ٝ‬حٓؼش‪ ُٖٝ ،‬طٌ‪ ٕٞ‬طِي حَُهخرش كؼخُش اًح ُْ‬ ‫ط٘ظْ ‪ٝ‬طئ‪ َ١‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ )%40‬ح ٗ‪٢‬ء‬ ‫ ح‪٤ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ٟ ٢ٓ٬ٓ٩‬خٍرش أ‪٘١‬خر‪ٜ‬خ‪ٓٝ ،‬خُحٍ حُٔؼيٍ حُ‪ٓٞ‬ط‪ُٜ ٢‬خ ‪٣‬ي‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬كِي حُـ(‬‫ٓو‪٤‬ق ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ كوي حكظلِض حُ‪٤‬خرخٕ رظؼِ‪ ْ٤‬آهَ أٓ‪ ٢‬ك‪ ٢‬أ‪ٝ‬حهَ حُوَٕ حُظخٓغ ػَ٘‪ُٝ .‬ي‪٘٣‬خ أٗخّ ‪٣‬ؼَك‪ ٕٞ‬حُوَحءس‬ ‫‪ٝ‬حٌُظخرش ٌُ٘‪٣ ٫ ْٜ‬وَإ‪ًٔٝ .ٕٝ‬خ هخٍ أكي‪ٓ :ْٛ‬خ حُلَم ر‪ ٖ٤‬ح‪ٝ ٢ٓ٧‬ر‪٣ ٖٓ ٖ٤‬لٖٔ حُوَحءس ‪ٝ‬حٌُظخرش ٌُ٘‪٣ ٫ ٚ‬وَأ؟! إ‬ ‫كخُش حُوَحءس ‪ِ١ٝ‬ذ حُؼِْ ‪ٝ‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ٓ ٠‬ؼَكش حُـي‪٣‬ي ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُظَى‪ ١‬حُٔ​ٔظَٔ ك‪ ٢‬ػخُٔ٘خ ح‪ٝ .٢ٓ٬ٓ٩‬حٌُظخد‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪81‬‬

‫‪٣‬لوي ك‪ ّٞ٣ ًَ ٢‬ؿِءحً ٖٓ أٍ‪ُٜ ٟٚ‬خُق ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬حُِ‪ ٜٞ‬حُٔطِ‪ ٢‬رخُٔؼَكش) ‪ٌٛٝ‬ح ‪ِ٣‬و‪ ٢‬ػِ‪٘٤‬خ ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش ‪ٛ‬خثِش‪.‬‬ ‫اٗ‪ ٢‬أكظَ‪ ٝ‬إٔ ‪ُ ٌٕٞ٣‬ي‪٘٣‬خ ك‪ ًَ ٢‬ك‪ ٖٓ ٢‬ح‪٧‬ك‪٤‬خء ٌٓظزش ػخٓش ‪٠٣‬ؼ‪ٜ‬خ أكي ح‪٧‬ػَ‪٣‬خء ك‪ُ ٢‬ح‪٣ٝ‬ش ٖٓ ىحٍ‪َ٤ُ ٙ‬طخى‪ٛ‬خ أ‪َٛ‬‬ ‫حُل‪ٝ ٢‬طٌ‪ٌٓ ٕٞ‬خٗخ ً ‪ُ٫‬ظوخث‪٘ٓٝ ْٜ‬خه٘ش أٓ‪ ٍٞ‬ك‪ٝ .ْٜ٤‬أطؼْ٘ إٔ ‪٘ٛ ٌٕٞ٣‬خى رَحٓؾ ُيػْ حٌُظخد حُـ‪٤‬ي ‪ٝ‬إٔ ‪٘ٛ ٌٕٞ٣‬خى‬ ‫ٖٓ كخٗخص ُِوَحءس ‪ٌٓٝ‬ظزخص ٓظ٘وِش ُ٘​َ٘ حُؼِْ ‪ٝ‬اػخٍس حٌُظخد‪ٝ .‬هي ٓزوظ٘خ ى‪ً ٍٝ‬ؼ‪َ٤‬س اُ‪ٌٛ ٠‬ح‪٣ ُْٝ ،‬ؼي ُي‪٘٣‬خ ‪ٝ‬هض‬ ‫‪ٟ٩‬خػظ‪ .ٚ‬إ ٖٓ ؿ‪ٗ َ٤‬ـق كو‪٤‬و‪ ٢‬رخُؼِْ ‪ٝ‬حطوخً‪ ٙ‬أٓخٓخ ً ُِظط‪ٔٗ ُٖ َ٣ٞ‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗظـخ‪ ُٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُ‪ٜ‬ؼزش حُظ‪٢‬‬ ‫ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫ حُؼ‪ُٔٞ‬ش ط٘ـغ حُلٌ‪ٓٞ‬خص ػِ‪ ٠‬إٔ ط٘ل‪٣ ٞ‬ي‪ٜ٣‬خ ٖٓ ًَ حُويٓخص حُٔـخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُه‪ٜ٤‬ش حُظ‪ ٢‬طويٓ‪ٜ‬خ‪ٜ٘ٓٝ ،‬خ (حُؼ‪٬‬ؽ‬‫حُ‪ٜ‬ل‪ٝ .)٢‬حُويٓخص حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ش حُلٌ‪٤ٓٞ‬ش ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬رِيحٕ حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُظي‪ ٍٞٛ‬ك‪٤‬غ ‪ِ٣‬ـؤ حُ٘خّ‬ ‫اُ‪ ٠‬حُطذ حُوخ‪٘ٛٝ ،ٙ‬خى طـي أٌٗخ‪ ٖٓ ً٫‬حُظلخ‪ٝ َ٣‬ح‪٫‬رظِحُ ٓٔخ ‪ٞ٣‬ؿذ ه‪٤‬خّ ٓئٓٔخص ‪١‬ز‪٤‬ش ‪ٍ ٫‬رل‪٤‬ش ‪٣‬ؼَٔ ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫ح‪٧‬ه‪٤‬خٍ ٖٓ ح‪١٧‬زخء ‪ٝ‬طظوخ‪ ٠ٟ‬أؿ‪ٍٞ‬حً طٌل‪ ٢‬كو‪ُ ٢‬ظ٘ـ‪ِٜ٤‬خ‪ٝ .‬هي هخٓض طـخٍد ٍحثيس ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُزِيحٕ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪٢‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح حُٔـخٍ‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ طويّ أك‪ َ٠‬ػ‪٬‬ؽ‪ ٌُٖ ،‬رٔؼَ ‪٣ِ٣ ٫‬ي ػِ‪ٔٓ %30 ٠‬خ ُي‪ ٟ‬ؿ‪َٛ٤‬خ‪ .‬اٗ‪ ٢‬أط‪ ٍٜٞ‬إٔ ‪٘ٛ ٌٕٞ٣‬خى‬ ‫ؿٔؼ‪٤‬خص ُِؼ٘خ‪٣‬ش رؤ‪ٛ‬لخد ح‪َٓ٧‬ح‪ ٝ‬حُِٔٓ٘ش ‪ٝ‬حُٔ​ٔظؼ‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬ؿٔؼ‪٤‬خص ُظ‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُي‪ٝ‬حء ُٖٔ ‪٣ ٫‬ـي ػٔ٘‪ٝ ٚ‬ؿٔؼ‪٤‬خص ُيػْ‬ ‫حُٔ​ٔظ٘ل‪٤‬خص حُلٌ‪٤ٓٞ‬ش رخ‪٧‬ؿ‪ِٜ‬س ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪.‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬أٍ‪٣‬ي ‪٘ٛ‬خ إٔ أطليع ػٖ ه‪٤٠‬ش حُلوَ ‪ٓ ٢٘ٗ٧‬ؤكَى ُ‪ٜ‬خ كي‪٣‬ؼخ ً هخ‪ٛ‬خ ً ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ ربًٕ َّللا‪.‬‬ ‫إ حُؼَٔ حُو‪ ١َ٤‬حُظط‪ٞ‬ػ‪ٔ٣ ٢‬ظ‪ٜ‬يف أ‪ ً٫ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء ر٘ل‪ ّٞ‬كجش ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُٔـظٔغ ‪ٍٝ‬رط‪ ْٜ‬رخهلل ‪ -‬طؼخُ‪ ٌٙٛٝ -٠‬حُلجش‬ ‫‪ ٢ٛ‬حُؼخِٓ‪ٝ ٕٞ‬حُٔلظٔز‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُٔـخٍ حُ‪ٍ٬‬رل‪ٔ٣ٝ .٢‬ظ‪ٜ‬يف ػخٗ‪٤‬خ ً ٓي كخؿخص حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُ‪٠‬ؼ‪٤‬لش ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ‪٢ٛٝ ،‬‬ ‫ك‪ ٢‬ػخُٔ٘خ ح‪ً ٢ٓ٬ٓ٩‬ؼ‪َ٤‬س ؿيحً رَ طٌَ٘ حُ٘ٔزش ح‪ً٧‬زَ ٖٓ حُ٘خّ‪٘ٓٝ .‬ظَ ٗؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُؼخُْ ٓخ ُْ ٗزيع ك‪٢‬‬ ‫ا‪٣‬ـخى حُلِ‪٬ٌُِ٘ٔ ٍٞ‬ص حُظ‪ ٢‬ؿخءص ر‪ٜ‬خ حُل‪٠‬خٍس حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪َّٝ .‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪….‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪82‬‬

‫‪ - 19‬فً كل األحوال‬ ‫حُلٔي هلل ٍد حُؼخُٔ‪ٝ ،ٖ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٗ ٠‬ز‪٘٤‬خ ٓلٔي ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬آُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ ٚ‬أؿٔؼ‪ٝ ،ٖ٤‬رؼي‪:‬‬ ‫كبٕ اٗـخُحط٘خ ‪ٝ‬ػطخءحط٘خ طو‪٠‬غ ُؼ‪٬‬ػش ػ‪ٞ‬حَٓ أٓخٓ‪٤‬ش‪:٢ٛ ،‬‬ ‫‪ٓ -1‬خ ‪ٍٝ‬ػ٘خ‪ ٙ‬ػٖ آرخث٘خ ‪ٝ‬أؿيحىٗخ ٖٓ ه‪ٜ‬خث‪ ٚ‬ػوِ‪٤‬ش ‪ٗٝ‬لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿٔ​ٔ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُز‪٤‬جش حُظ‪ٗ ٢‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ رٔخ ط٘ظَٔ ػِ‪ٓ ٖٓ ٚ٤‬لخ‪ٝ ْ٤ٛ‬أػَحف ‪ٝ‬طوخُ‪٤‬ي ‪ٝ‬ر٘‪ ٠‬طلظ‪٤‬ش ‪َٓٝ‬حكن ػخٓش‪...‬‬ ‫‪ -3‬حُـ‪ٜٞ‬ى حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش حُظ‪ٗ ٢‬زٌُ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬طؼو‪٤‬ق ػو‪ُ٘ٞ‬خ‪ٝ ،‬طًِ‪٤‬ش ٗل‪٘ٓٞ‬خ ‪ٛٝ‬وَ ٓ‪ٜ‬خٍحط٘خ‪ٝ ،‬حٓظؼٔخٍ حُلَ‪ٙ‬‬ ‫حُٔظخكش ُ٘خ‪.‬‬ ‫‪٣ ٫ٝ‬ول‪ ٠‬إٔ ر‪ ٌٙٛ ٖ٤‬حُؼ‪ٞ‬حَٓ حُؼ‪٬‬ػش ػ‪٬‬هش ؿيُ‪٤‬ش ٓٔظَٔس‪ ،‬كخًٌُخء حُٔظل‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُويٍحص حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُٔ​ٔظخُس طٔخػي حَُٔء‬ ‫ػِ‪ ٠‬إٔ ‪ٔ٣‬ظل‪٤‬ي ػِ‪ ٠‬أكٖٔ ‪ٝ‬ؿ‪ ٖٓ ٚ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬كَ‪ٛ‬خ حُز‪٤‬جش‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٜ‬خ طـؼِ‪٣ ٚ‬يٍى رَٔػش كي‪ٝ‬ى آٌخٗخط‪ٚ‬‬ ‫حُلو‪٤‬و‪٤‬ش ‪١ٝ‬ز‪٤‬ؼش حُظلي‪٣‬خص حُظ‪٬٣ ٢‬ه‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬حُطَ‪٣‬وش حُٔؼِ‪ُٞٔ ٠‬حؿ‪ٜ‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُظ‪َٜ‬ف ك‪٤‬خُ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫حُز‪٤‬جش حُـ‪٤‬يس طـؼَ ػَٔ حُ٘خّ أٓ‪ٝ ،َٜ‬ط‪ٞ‬كَ ُ‪ ْٜ‬حُظَ‪ٝ‬ف حُظ‪ ٢‬طٔخػي‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬حُظل‪ٞ‬م ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪..‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُ‪ٔٗ ١‬ظل‪٤‬ي‪ٌٛ ٖٓ ٙ‬ح ‪ ٞٛ‬إٔ حُظل‪ٞ‬م ك‪ ٢‬حُـ‪ٜ‬ي أ‪ ٝ‬حُز‪٤‬جش أ‪ ٝ‬حُٔ‪ٍٝٞ‬ع حُـ‪ٞٓ ،٢٘٤‬ف ‪٣‬ولق ٖٓ أ‪َٟ‬حٍ حُو‪ ٍٜٞ‬ك‪٢‬‬ ‫حُـخٗز‪ ٖ٤‬ح‪٥‬هَ‪ٝ .ٖ٣‬إٔ أ‪ ١‬ه‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ؿخٗذ أ‪ ٝ‬ػخَٓ ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُؼ‪٬‬ػش ٓ‪٤‬ئػَ ِٓزخ ً ك‪ ٢‬أىحء حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ح‪٥‬هَ‪،ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬أػظوي إٔ حُظٌخَٓ ‪ٝ‬حُظلخػَ ر‪ٓ ٖ٤‬خ ً​ًَٗخ ‪ٓ ٌَّ ٘٣‬ظ‪َٜ‬حً ٖٓ ٓظخ‪ َٛ‬حرظ‪٬‬ء َّللا ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ُ٘ -٬‬خ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس؛ ك‪٤‬غ إ‬ ‫آٌخٗخص ح‪ٍ٫‬طوخء ‪ٝ‬حُظويّ ٓظظَ ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ حُٔ‪ٍٝٞ‬ع حُـ‪ِٓ ٢٘٤‬ز‪٤‬خ ً ‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬لخً‪ ،‬أ‪ً ٝ‬خٗض حُز‪٤‬جش ‪ٛ‬ؼزش ‪ٝ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬حط‪٤‬ش؛ ‪ًُٝ‬ي ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ط٘ٔ‪٤‬ش ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬رَٓـش حُ‪ٞ‬هض ‪ٝ‬طلي‪٣‬ي ح‪ٛ٧‬يحف ‪ٝ‬حًظٔخد حُٔ‪ٜ‬خٍحص‪ٝ ،‬هزَ ًُي‬ ‫ًِ‪ ٚ‬حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش حُلوش هلل ‪-‬طؼخُ‪ٝ -٠‬ح‪ٓ٫‬ظؼخٗش ر‪ٝ ،ٚ‬حُظؤ‪ُ َٛ‬ظ‪ٞ‬ك‪٤‬و‪ٝ ٚ‬ك‪ٟٞ٤‬خط‪ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔلي‪ٝ‬ىس‪.‬‬ ‫‪ ُٞٝ‬أٗ٘خ طؤِٓ٘خ ك‪ َ٤ٓ ٢‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٛ ٖ٣‬خؿ‪ٞ‬ح أٓـخى ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش‪ّ٤ٗٝ ،‬ي‪ٝ‬ح ‪َٛ‬ف ك‪٠‬خٍط‪ٜ‬خ ُ‪ٞ‬ؿيٗخ ‪ٛ‬يم ٓخ ٗو‪.ٍٞ‬‬ ‫‪ٝ‬أكذ ‪٘ٛ‬خ إٔ أرِ‪ ٍٞ‬حُٔل‪ٜٓٞ‬خص حُؼ‪٬‬ع ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫أ‪ٓ :ً٫ٝ‬خ ىحٓض حُٔل‪٬ٜ‬ص حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ٌَُ ؿ‪ٜٞ‬ىٗخ حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش هخ‪ٟ‬ؼش ُٔ‪ٍٝٞ‬ػخط٘خ ػٖ ح‪٥‬رخء‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ؿيحى‪ٝ ،‬هخ‪ٟ‬ؼش ُِز‪٤‬جش حُظ‪ٗ ٢‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ُِٝ‬ـ‪ٜ‬ي حُ‪ ٢ٓٞ٤‬حٌُ‪ٗ ١‬زٌُ‪ٓٝ ،ٚ‬خ ىحٓض ًَ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ ٫ ٍٞٓ٧‬طٌ‪ ٕٞ‬أريحً كيِّ‪٣‬ش‬ ‫‪ًٝ‬خِٓش؛ كبٕ حُٔظ‪ٞ‬هغ آٌٗحى إٔ طٌ‪ ٕٞ‬حُ٘ظخثؾ حُظ‪ٗ ٢‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ٓ٘‪ٞ‬رش ىحثٔخ ً رخُ٘و‪ٝ ٚ‬حُو‪ٓٝ ،ٍٜٞ‬ظظَ ىحثٔخ ً أهَ ٓٔخ‬ ‫َٗ‪٣‬ي؛ كؤٗض ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ إٔ ط‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬كِ‪ً ٍٞ‬خِٓش ك‪ ٢ٓٝ ٢‬ؿ‪ً َ٤‬خَٓ‪ٓٝ ،‬ظظَ ‪٘ٛ‬خى كـ‪ٞ‬س ر‪ٞٔ١ ٖ٤‬كخط٘خ ‪ٝ‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ‬ ‫‪٣‬ظلون ػِ‪ ٠‬ح‪ٌٛ .ٍٝ٧‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أ‪٠٣‬خ ً أٗ٘خ ٓ٘ظَ ٌٗ٘‪ًٝ ،ٌٞ٘ٗٝ ٞ‬ؤٕ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُزَ٘‪ ١‬حهظَع حٌُ٘‪ٞٓ ٖٓ ٟٞ‬ء‬ ‫ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‪٤ُ ،‬ظوٌ ٓ٘‪ٜ‬خ ٓلَ‪ٟ‬خ ً ػِ‪ ٠‬حُظويّ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اًح طظزؼ٘خ ‪ ٌٙٛ‬حُِِٔٔش ٖٓ ح‪٩‬كخ‪٫‬ص ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظ٘ظخؿخص كٔ٘‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬ح‪٫‬ػظوخى رؤٗ‪ ٌٕٞ٣ ُٖ ٚ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ ١٧‬أٓش ٖٓ‬ ‫ح‪ ْٓ٧‬أ‪ ٝ‬ؿٔخػش ٖٓ حُـٔخػخص أ‪ ٝ‬كَى ٖٓ ح‪٧‬كَحى ‪ َٜٗ -‬كخْٓ ‪ٜٗٝ‬خث‪٣ ٫ -٢‬وزَ حُـيٍ ‪ ٫ٝ‬حُ٘ي ‪ٝ‬حُ٘وي‪ٌُٜٝ .‬ح كبٕ‬ ‫حٌُ‪٣ ٖ٣‬لِٔ‪ ٕٞ‬رخٗظ‪ٜ‬خٍحص ٗو‪٤‬ش ‪ٝ‬طخٓش ٓ‪٤‬ظِ‪ٜ٣ ٕٞ‬خر‪ ٕٞ‬ر‪ٜ‬يٓخص ح‪٩‬كزخ‪ٝ ١‬ه‪٤‬زخص ح‪ٓ٥‬خٍ!‪.‬‬ ‫ػخٗ‪٤‬خ ً‪ :‬اًح ًخٕ ح‪ َٓ٧‬ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حُ‪ٍٜٞ‬س؛ ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ٘خ ُٖ ٗ‪ َٜ‬أريحً اُ‪ ٠‬حُ‪ ّٞ٤‬حٌُ‪ٗ ١‬ؼظوي ك‪ ٚ٤‬أٗ٘خ هي ك‪ِٜ٘‬خ ػِ‪ ٠‬حُز‪٤‬جش‬ ‫حُٔؼِ‪ُِ ٠‬ؼَٔ ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ـخُ‪ ٫ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪ٗ ٢‬لظخؿ‪ٜ‬خ ُظلو‪٤‬ن أه‪ ٠ٜ‬حُطٔ‪ٞ‬كخص‪٘ٓٝ ،‬ظَ ٗ٘ؼَ ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ىٍؿش ٖٓ‬ ‫حُٔـخُكش ‪ٝ‬حُٔوخ‪َ١‬س ػ٘ي حطوخً أ‪ ١‬هَحٍ كخْٓ ك‪ ٢‬أ‪ ١‬حطـخ‪ٌٛٝ .ٙ‬ح ‪٣‬ـؼِ٘خ ٗزِ‪ٓ ٍٞ‬ل‪ٜٓٞ‬خ ً ؿ‪٣َٛٞ‬خً‪ ":ٞٛ ،‬حػَٔ ٓخ ‪ٞٛ‬‬ ‫ٌٖٓٔ ح‪ ٫ٝ ،ٕ٥‬ط٘ظظَ طلٖٔ حُظَ‪ٝ‬ف"‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪83‬‬

‫‪ٌٛٝ‬ح حُٔل‪٣ ّٜٞ‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ِّٔٔٓ ٠‬ظ‪ٔٛ ٖ٤‬خ‪:‬‬ ‫‪٘ٛ -1‬خى ىحثٔخ ً آٌخٗ‪٤‬ش ُؼَٔ ٗ‪٢‬ء ؿ‪٤‬ي ‪ٗ٧‬لٔ٘خ ‪ٝ‬ى‪٘​٘٣‬خ ‪ٝ‬حُ٘خّ ٖٓ ك‪ُ٘ٞ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٜٔٓ -2‬خ طلٔ٘ض حُظَ‪ٝ‬ف؛ كبٗ‪٤ٓ ٚ‬ظَ ‪٘ٛ‬خى ٖٓ ‪ ٌٚ٘ٔ٣‬إٔ ‪٣‬ظٖ إٔ حُظَف حُٔطِ‪ٞ‬د ط‪ٞ‬كَ‪ ٖٓ ٙ‬أؿَ ح‪ٗ٩‬ـخُ ُْ ‪٣‬ظ‪٤ٜ‬ؤ‬ ‫رؼي‪.‬‬ ‫ػخُؼخ ً‪٘ٛ :‬خى ِٓٔٔ‪ً ٕٞ‬ؼ‪ٜٓ َٕٝ٤‬خر‪ ٕٞ‬رلوَ ٗي‪٣‬ي ك‪ ٢‬حُو‪٤‬خٍ‪ ،‬ك‪ ْٜ‬هخ‪ٟ‬ؼ‪ُٔ ٕٞ‬و‪٫ٞ‬ص ٓٔظؼـِش أ‪ِ١‬و‪ٜ‬خ أػ‪ّ٬‬‬ ‫‪٘ٓٝ‬خ‪ ُْ َ٤ٛ‬ط٘‪٠‬ؾ ٍإ‪٣‬ظ‪ُ ْٜ‬ل‪٣ِ٤‬خء حُظويّ ‪ُ ٫ٝ‬طز‪٤‬ؼش حُؼ‪٬‬هخص حُظ‪ ٢‬طلٌْ ه‪ ٟٞ‬حُظلي‪ٝ ١‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٗ‪ ْٜ‬هي‬ ‫‪ٛ‬خٍ‪ٝ‬ح أٗز‪ ٚ‬رٖٔ ‪ٟٝ‬غ حُو‪٤‬ي ر٘لٔ‪ ٚ‬ك‪ٍ ٢‬ؿِ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬أؿ‪ٞ‬حء ػخ‪ٛ‬لش ‪ٝ‬هطَس!‪.‬‬ ‫إ حُو‪٤‬خٍ ٗؼٔش ًزَ‪َّ ٖٓ ٟ‬للا ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ٝ ،-٬‬هي ًخٕ ٗخرِ‪٣ ٕٞ٤‬و‪" :ٍٞ‬إ ٓئٓٔخط٘خ ٓ‪ٜ‬خرش رٔلي‪ٝ‬ى‪٣‬ش حُو‪٤‬خٍ‪٫ُٞٝ ،‬‬ ‫حُو‪٤‬خٍ ٌُخٕ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ر‪ٔ٤ٜ‬ش"‪ٌ٣ٝ .‬ل‪٘ٛ ٢٘٤‬خ ُلض حُ٘ظَ اُ‪ٔٓ ٠‬ؤُش طظـِ‪ ٠‬ك‪ٜ٤‬خ ٓلي‪ٝ‬ى‪٣‬ش حُو‪٤‬خٍ ‪ٝ‬ػؤ‪ ٚ‬حُ٘ي‪٣‬ي‪:‬‬ ‫ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ ؿٔ‪َٜ‬س ؿ‪ َ٤‬هِ‪ِ٤‬ش ٖٓ أر٘خء حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُيػ‪ٞ‬حص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪٣‬ؼظوي‪ ٕٝ‬إٔ طط‪ٍٞ‬حص ٌٓ‪ِٛ‬ش ٓ‪ٞ‬ف ططَأ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُل‪٤‬خس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش اًح هخٓض حُي‪ُٝ‬ش (حُلِْ) حُظ‪ ٢‬طٔ‪ٗ َّ٤‬ئ‪ ٕٝ‬حُ٘خّ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪ ْٜ‬ػطِ‪ٞ‬ح حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـ‪ٜٞ‬ى‪،‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪ٟ‬خػ‪ٞ‬ح حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلَ‪ٝ ،ٙ‬ػِّو‪ٞ‬ح ط‪ٞ‬حُٕ أػيحى ‪ٛ‬خثِش ٖٓ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن ٓخ ‪٣‬ظطِّؼ‪ ٕٞ‬اُ‪!ٚ٤‬؛ رَ إ ح‪َٓ٧‬‬ ‫طـخ‪ًُ ُٝ‬ي اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬أٓ‪ٞ‬أ‪ ٞٛٝ ،‬ح‪٫‬ػظوخى رؤٗ‪ٔ٣ ٫ ْٜ‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬اٗـخُ أ‪٢ٗ ١‬ء ً‪ ١‬ه‪ٔ٤‬ش ا‪ ٫‬ك‪ ٢‬ظَ ى‪ُٝ‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش‬ ‫ٍحٗيس‪ٝ .‬طِي حُي‪ُٝ‬ش ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ طٌ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُطَحُ حُؼَٔ‪ ،١‬كبًح ًخٗض ٖٓ ٓٔظ‪ ٟٞ‬حُلٌ‪ٓٞ‬خص ح‪٣ٞٓ٧‬ش أ‪ ٝ‬حُؼزخٓ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫كَرٔخ ًخٗض ‪ ٫‬طٔظلن أهَ ٖٓ حُؼ‪ٍٞ‬س!‪.‬‬ ‫‪ٛ‬ئ‪٫‬ء حُ٘خّ ‪٣‬ظو‪ ِٕٞ٤‬إٔ حُلٌ‪ٓٞ‬ش حَُحٗيس حُظ‪٣ ٢‬لِٔ‪ ٕٞ‬ر‪ٜ‬خ ٓ‪ٞ‬ف طٌ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ ح‪٩‬ه‪ٝ ٙ٬‬حُوِن‬ ‫‪ٝ‬حُؼِْ ‪ٝ‬كٖٔ حُظير‪ٝ َ٤‬حُلٌ٘ش ك‪ ٢‬طلل‪ ِ٤‬حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬ػِ‪ ٠‬حٌُيف ‪ٝ‬حُؼطخء‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُوزَس ك‪ ٢‬كَ‬ ‫حٌُٔ٘‪٬‬ص حُيحهِ‪٤‬ش ‪ٞٓٝ‬حؿ‪ٜ‬ش حُظلي‪٣‬خص حُوخٍؿ‪٤‬ش‪ٓ ،‬غ أٗ‪٣ ٫ ْٜ‬و‪ُ٘ ُٕٞٞ‬خ‪ :‬أ‪ٓ ٖ٣‬ظٌظٔذ (حُي‪ُٝ‬ش حُلِْ) ‪ ٌٙٛ‬حُوزَحص‬ ‫حُوط‪َ٤‬س؟ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ر‪٤‬جش ٓظظٌ‪ُ ٕٞ‬ي‪ ٟ‬أػٔيط‪ٜ‬خ ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٜ‬لخص ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خٍحص حُلٌس ‪ٝ‬حُؼـ‪٤‬زش؟ ‪ٓ ْٛٝ‬خ كظج‪ٞ‬ح‬ ‫‪ٞٓ ٖٓ ٌٕٞ٘٣‬ء ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬طي‪ ٍٞٛ‬حُِٓخٕ!‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬ظَ ‪ ٌٙٛ‬حُي‪ُٝ‬ش ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ليع ٓخ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حُُِِحٍ ك‪ ٢‬حُ٘ل‪ٝ ّٞ‬حُٔـظٔؼخص ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خص حُٔخثيس‪ :‬ك‪ ٢‬ظَ‬ ‫طِي حُي‪ُٝ‬ش حُؼـ‪٤‬زش ٓ‪ٞ‬ف ‪ ٢٘​٘٣‬حٌُٔ‪٣ٝ ٍٞ‬ظؼِْ حُـخ‪٣ٝ ،َٛ‬زٌٍ حُ٘ل‪٤‬ق‪٣ٝ ،‬وِغ رٌ‪١‬ء حُِٔخٕ ػٖ حُظل‪ ٙٞ‬رخ‪ُ٧‬لخظ‬ ‫ّ‬ ‫‪ٌ٣ٝ‬ق ٓيٓ٘‪ ٞ‬حُٔويٍحص ‪ٝ‬حٌُٔ‪٤‬لخص ػٖ ط٘خ‪ُٜٝ‬خ‪ٞٓٝ ،‬ف ‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬حُٔيٍّ ؿ‪ َ٤‬حٌُقء ‪ٛ‬وَ ٓ‪ٜ‬خٍحط‪ٝ ٚ‬اػَحء‬ ‫حُوز‪٤‬لش‪،‬‬ ‫ػوخكظ‪ًٔ ...ٚ‬خ إٔ حُؼِٔخٗ‪ٝ ٖ٤٤‬حُِ‪٤‬زَحُ‪ٝ ٖ٤٤‬أ‪ٛ‬لخد حُٔ‪ٜ‬خُق حُٔ‪٠‬خىس ٓ‪ٞ‬ف ‪ُ ِٕٞٔٔ٣‬ظِي حُي‪ُٝ‬ش (حُٔؼـِس) رخُِ٘ح‪ٛ‬ش‬ ‫‪ٝ‬حٌُلخءس ٓؼخً‪ٌُٝ ،‬ح كبٗ‪ٞٓ ْٜ‬ف ‪ُٜ ِٕٞٔٔ٣‬خ حُو‪٤‬خىس‪ٝ .‬حُي‪ ٍٝ‬حُٔ٘خ‪ٝ‬ثش ك‪ ٢‬حُوخٍؽ ٓظَ‪ ٟ‬أٗ‪ ٫ ٚ‬كخثيس طَطـ‪ٍٝ ٖٓ ٠‬حء‬ ‫ٓوخٍػش طِي حُي‪ُٝ‬ش؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٗ‪ٜ‬خ ٓ‪ٞ‬ف طظـخ‪ِٜٛ‬خ أ‪ ٝ‬ط‪ٜ‬خىٗ‪ٜ‬خ‪...‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ٓظليع طـ‪َ٤‬حص ً‪٤ٗٞ‬ش ‪ٛ‬خثِش ُْ طليع ك‪ ٢‬أ‪َٓ ١‬كِش ٖٓ َٓحكَ حُظخٍ‪٣‬ن! ‪ٝ‬كظ‪٣ ٠‬ليع ًَ ًُي؛ كبٕ ٓٔخ ‪٫‬‬ ‫ٗي ك‪ ٚ٤‬إٔ ‪٘٤١‬ش طِي حُي‪ُٝ‬ش ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬هخ‪ٛ‬ش‪ٓ ٫ٝ ،‬ؼ‪ُٜ َ٤‬خ ٓخ ىحٓض ٓظلون اٗـخُحص ػي‪ٔ٣‬ش حُٔؼ‪.!َ٤‬‬ ‫‪ٝ‬أٗخ أؿِّ إٔ طِي حُـٔ‪َٜ‬س ٖٓ حُلخُٔ‪ٓ ٖ٤‬ظ٘ؤْ طـخ‪ ٙ‬أك‪ َ٠‬ى‪ُٝ‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طو‪ ّٞ‬ك‪ ٢‬أ‪ٌٓ ١‬خٕ ٖٓ ح‪ٍٝ٧‬‬ ‫اُ‪ ٠‬أهٔخّ ػيس‪ :‬هْٔ ‪٣‬ؼَٔ ٓؼ‪ٜ‬خ رٌلخءس ‪ٝ‬اه‪ٙ٬‬؛ ‪ٌٛٝ‬ح حُؤْ هِ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬أ‪ُٓ ١‬خٕ ‪ٝ‬أ‪ٌٓ ١‬خٕ‪ٝ .‬هْٔ ‪٣‬ظٔظغ رخٌُلخءس؛ ٌُٖ‬ ‫‪٘٣‬و‪ ٜٚ‬ح‪٩‬ه‪ٝ ٙ٬‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش‪ٝ .‬هْٔ ػخُغ ‪٣‬وِ‪ٚ‬؛ ٌُ٘‪ٗ٫ ٚ‬ؼيحّ هزَط‪٣ ٫ ٚ‬ؼَف ً‪٤‬ق ‪٣‬ويّ حُي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ش‪ .‬أٓخ حُؤْ‬ ‫حَُحرغ؛ ك‪ ٜٞ‬هْٔ ٓ٘ظلغ ‪ٛ ٖٓ ْ٤ُ ،٢ُٞٛٝ‬ئ‪٫‬ء ‪ ٫ٝ‬أ‪ُٝ‬جي‪ٝ .‬حُؤْ حُوخْٓ هْٔ ٓؼخٍ‪ َٟ٣ ٝ‬إٔ حُي‪ُٝ‬ش حُظ‪ٓ ٢‬ؼ‪٠‬‬ ‫اُ‪ ٠‬اهخٓظ‪ٜ‬خ هي هخٗض ٍٓخُظ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حٗلَكض ػٖ ٓزخىث‪ٜ‬خ؛ ك‪ٜٔ٘ٓ ٜٞ‬ي ك‪ٍ ٢‬ى‪ٛ‬خ اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔخٍ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪84‬‬

‫أٓخ حُؤْ ح‪٧‬ه‪َ٤‬؛ ك‪ ٜٞ‬حُؤْ حُؼخثَ حٌُ‪ٛ ١‬خٍص أٓ٘‪٤‬ظ‪ ٚ‬حُظوِ‪ ٖٓ ٚ‬طِي حُي‪ُٝ‬ش رؤ‪ِ٤ٓٝ ١‬ش ٖٓ حُ‪ٓٞ‬خثَ‪ً ُٞٝ ،‬خٗض‬ ‫حٓظويحّ حُ‪ٜ٘‬ق ‪ٝ‬اٗؼخٍ حُلَد ح‪٤ِٛ٧‬ش!!‪.‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬هٔخّ ُْ ٗؤص ر‪ٜ‬خ ٖٓ ٗٔؾ حُو‪٤‬خٍ؛ رَ ‪ٔٓ ٢ٛ‬خ ػَك٘خ‪َّ ٖ٘ٓ ٖٓ ٙ‬للا –ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ -٬‬ك‪ ٢‬حُوِن‪ٔٓٝ ،‬خ ك‪ٜ٘ٔ‬خ‪ٖٓ ٙ‬‬ ‫‪١‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٓٝ ،‬خ ‪ٝ‬ؿيٗخ‪ٗٝ ٙ‬ـي‪ ٙ‬ػ٘ي هَحءس أ‪ ١‬ػ‪ٍٞ‬س ٖٓ حُؼ‪ٍٞ‬حص حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘ض ٖٓ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬حُلٌْ ك‪ ٢‬ر‪٬‬ى‬ ‫آ‪٤ٓ٬‬ش أ‪ ٝ‬ؿ‪ َ٤‬آ‪٤ٓ٬‬ش‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُوخىّ أَٗف ٗ‪٤‬جخ ً ٓٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬حُو‪٤‬خّ ر‪" ٚ‬ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ"‪َّ ٖٓٝ ،‬للا طؼخُ‪ ٠‬حُل‪ٝ ٍٞ‬حُط‪.ٍٞ‬‬ ‫‪2/ 1‬‬ ‫حُلٔي هلل ٍد حُؼخُٔ‪ٝ ،ٖ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٗ ٠‬ز‪٘٤‬خ ٓلٔي ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬آُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ ٚ‬أؿٔؼ‪ٝ ،ٖ٤‬رؼي‪:‬‬ ‫كوي ً​ًَص ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن إٔ ٓ‪ٍٝٞ‬ػخط٘خ حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُـٔ​ٔ‪٤‬ش‪ ...‬ػٖ ح‪٥‬رخء ‪ٝ‬ح‪٧‬ؿيحى ‪ٝ‬ؿ‪ٜٞ‬ىٗخ حُ٘و‪٤ٜ‬ش رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪٠‬‬ ‫حُز‪٤‬جش حُظ‪ٗ ٢‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ طٌَ٘ حُٔئػَحص حُـ‪٣َٛٞ‬ش ك‪ ًَ ٢‬ػطخءحط٘خ ‪ٝ‬اٗـخُحط٘خ‪ًَ​ًٝ ،‬ص أٗ‪ٜٔٓ ٚ‬خ ٓخءص حُظَ‪ٝ‬ف‪،‬‬ ‫‪ٝ‬طؼويص ح‪ٟٝ٧‬خع‪ ،‬كٔظظَ ‪٘ٛ‬خى آٌخٗ‪٤‬ش ُؼَٔ ٗ‪٢‬ء ٓخ‪ٓٝ ،‬وخٍ حُ‪ ٌٕٞ٤ٓ ّٞ٤‬ك‪ًُ ٍٞ‬ي حُ٘‪٢‬ء‪.‬‬ ‫ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗؼظوي ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش إٔ أ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ي ‪٣‬زٌُ‪ ٚ‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ا‪٬ٛ‬ف أك‪ٞ‬حُ‪ ٚ‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء رٌحط‪،ٚ‬‬ ‫‪ٜ٣‬ذ ر‪ٍٜٞ‬س ٖٓ حُ‪ ٍٜٞ‬ك‪ِٜٓ ٢‬لش أٓظ‪ ،ٚ‬ك‪٤‬غ ‪ ٌٖٔ٣ ٫‬إٔ ٗز٘‪ ٢‬أٓش ‪ٛ‬خُلش ٖٓ أٗوخ‪ ٙ‬كخٓي‪ٓ ٫ٝ ،ٖ٣‬ـظٔؼخ ً‬ ‫ه‪٣ٞ‬خ ً ٖٓ أكَحى ‪ٟ‬ؼلخء‪ٝ ،‬اًح أٍىص إٔ طؼَف ٓ‪ٞ‬هغ حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ػِ‪ ٠‬هخٍ‪١‬ش حُو‪ ٟٞ‬حُؼخُٔ‪٤‬ش‪ٝ ،‬إٔ طؼَف ٓي‪ٟ‬‬ ‫طؤػ‪ َٙ٤‬حُلخُ‪ ٢‬ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش حُؼخُْ؛ كخٗظَ اُ‪ ٠‬أ‪ٟٝ‬خع ًَ ى‪ُٝ‬ش ٖٓ ى‪ ُٚٝ‬ػِ‪ ٠‬حٗلَحى‪ ،‬كخُٔ‪ٞ‬ؽ ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬أريحً ا‪ٖٓ ٫‬‬ ‫ؿْ٘ ٓخث‪.ٚ‬‬ ‫ٗلٖ حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ ٢‬كخؿش ٓخٓش اُ‪ ٠‬إٔ ٗزِ‪َٓٗٝ ٍٞ‬ن ػوخكش (ح‪ٗ٩‬ـخُ حُٔظـخ‪ٝ )ُٝ‬حُظ‪ ٢‬طؼ٘‪- ٢‬ك‪ٔ٤‬خ طؼ٘‪ -ٚ٤‬أ‪ُ٣ ٫‬ئ َّهَ ٗ‪٢‬ء‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬ػِٔ‪ ٚ‬ح‪ ٖٓ ٕ٥‬أؿَ حٗظظخٍ ٗ‪٢‬ء ٓ‪٤‬ليع ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ‪ٝ ،‬طؼ٘‪ًٌُ ٢‬ي طؼِ‪ٍٝ ِ٣‬ف حُٔزخىٍس حُلَى‪٣‬ش ُي‪ ٟ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‬ ‫حُٔ​ِْٔ ‪ٝ‬طؼِ‪ٍٝ ِ٣‬ف ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش‪ٝ ،‬حُظؼخَٓ ٓغ حُٔؼط‪٤‬خص حُـي‪٣‬يس رؼوَ ‪ٝ‬هِذ ٓلظ‪ٞ‬ك‪ٖ٤‬؛ ك‪٤‬غ إ ٓؼظْ حُٔ​ِٔٔ‪ٓ ٖ٤‬خ‬ ‫ُحُ‪ٞ‬ح ‪َُ٣‬ك‪ ٕٞ‬طلض ‪١ٝ‬ؤس ٓ‪ٍٝٞ‬ػخص ػ‪ ٍٜٞ‬ح‪ٗ٫‬لطخ‪ٝ ١‬حُظ‪٣ ٢‬ؤط‪ ٢‬ك‪٤ِ١ ٢‬ؼظ‪ٜ‬خ حٌَُٔ ‪ٝ‬حُل‪ٝ ٠ٟٞ‬حُظ‪ٞ‬حًَ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬ف‬ ‫ٖٓ حُـي‪٣‬ي ‪ٝ‬حُظوِ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُظزؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظلٌ‪ َ٤‬حٌٍُ‪ٓٝ ١‬لي‪ٝ‬ى‪٣‬ش حُطٔ‪ٞ‬كخص ‪ٝ‬حُٔـخٍحس ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔؼخُ‪٤‬ش حُِحثيس‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ ٕ٥‬حٓٔل‪ٞ‬ح ُ‪ ٢‬إٔ أطليع ػٖ ػ‪٬‬ع ه‪٠‬خ‪٣‬خ أط‪ ٍٜٞ‬أٗ‪ٜ‬خ ًحص أ‪٤ٔٛ‬ش ه‪ ٟٜٞ‬ر‪ ٖ٤‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حٌُؼ‪َ٤‬س حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬حُو‪٤‬خّ‬ ‫ر‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬غ ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‪:‬‬ ‫‪ )1‬حُٔـخ‪ٛ‬يس ٖٓ أؿَ طـ‪ ِْٓ َ٤٤‬حُو‪.ْ٤‬‬ ‫‪٘ٛ‬خى ه‪ ْ٤‬ػخُٔ‪٤‬ش ٓ٘ظًَش ط‪ٜ‬ظْ ر‪ٜ‬خ ًَ حُؼوخكخص ‪ ًَٝ‬حُل‪٠‬خٍحص‪ٓ ،‬ؼَ‪ :‬حُ‪ٜ‬يم‪ٝ ،‬ح‪ٓ٧‬خٗش‪ٝ ،‬ح‪٩‬كٔخٕ‪ٝ ،‬حُ‪ٞ‬كخء‪،‬‬ ‫‪ٝ‬اؿخػش حُِٔ‪ٜٞ‬ف‪ٝ ،‬ح‪٩‬طوخٕ ‪ٝ‬حُظٔخٓق‪ٝ ،‬حُؼل‪ٝ ،ٞ‬حُـي‪٣‬ش‪ٝ ،‬حُيهش‪ٝ ،‬حُظِٔي‪ٝ ،‬حَُكخ‪٤ٛ‬ش‪ٝ ،‬حُ٘ظخكش‪ٝ ،‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ك‪ ٢‬رٌٍ‬ ‫حُـ‪ٜ‬ي‪٣ٝ ..‬ظؼخَٓ حُ٘خّ ٓغ ‪ ٌٙٛ‬حُو‪ ْ٤‬ك‪ُٓ ًَ ٢‬خٕ ‪ٌٓٝ‬خٕ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ٓلَىحص ك‪ٔٗ ٢‬ن ػخّ‪ ٢ٛٝ ،‬ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬حُ‪ٜ٤‬خ أٗز‪ٚ‬‬ ‫ريٍؿخص حُ َُِّْٔ‪ٝ ،‬طظْ حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش رخُو‪ ْ٤‬حُيٗ‪٤‬خ ػ٘ي حُظؼخٍ‪ ٖٓ ٝ‬أؿَ ح‪ٓ٫‬ظٔ​ٔخى رخُو‪ ْ٤‬حُؼِ‪٤‬خ‪ ،‬كبًح ًخٗض ه‪ٔ٤‬ش حُ‪ٜ‬يم ‪-‬‬ ‫ٓؼ‪ُ -ً٬‬ي‪ ٟ‬اٗٔخٕ أػِ‪ ٖٓ ٠‬ه‪ٔ٤‬ش حُٔخٍ؛ كبٗ‪ ِّ​ِ٣ ٚ‬حُ‪ٜ‬يم‪ً ُٞٝ ،‬خٕ حٌُ​ٌد ‪٣‬ـِذ ُ‪ ٚ‬حُٔخٍ حُ‪ٞ‬ك‪ٝ ،َ٤‬ك‪ ٖ٤‬طٌ‪ ٕٞ‬ه‪ٔ٤‬ش‬ ‫حُو‪ٞ‬ف ٖٓ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ُ -٠‬ي‪ ٟ‬حُٔ​ِْٔ أػِ‪ ٖٓ ٠‬ه‪ٔ٤‬ش حُو‪ٞ‬ف ٖٓ حُ٘خّ؛ كبٗ‪٣ ٫ ٚ‬زخُ‪ ٢‬رـ‪٠‬ذ حُ٘خّ اًح ًخٗ‪ٞ‬ح ‪٫‬‬ ‫‪ َٕٟٞ٣‬ا‪ ٫‬ربؿ‪٠‬خد َّللا‪ٝ ،‬ك‪٣ ٖ٤‬ل َّ حُ٘ؼخّ رؤكيٗخ ‪ٝ‬طٌ‪ ٕٞ‬ه‪ٔ٤‬ش حُ٘‪ ّٞ‬ػ٘ي‪ ٙ‬أػِ‪ ٖٓ ٠‬ه‪ٔ٤‬ش ط٘ظ‪٤‬ق أٓ٘خٗ‪ٚ‬؛ كبٗ‪ٚ‬‬ ‫ٓ‪٘٤‬خّ ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٘٣‬ظل‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬اًح ًخٗض ه‪ٔ٤‬ش ط٘ظ‪٤‬ق ح‪٘ٓ٧‬خٕ أػِ‪٠‬؛ كبٗ‪٤ٓ ٚ‬وخ‪ ّٝ‬حُ٘ؼخّ اُ‪ ٠‬إٔ ‪٘٣‬ظ‪ ٖٓ ٢ٜ‬ط٘ظ‪٤‬ل‪ٜ‬خ ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪...‬‬ ‫حُٔـخ‪ٛ‬يس ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬طـ‪ َُِّْٓ َ٤‬حُو‪٘٣ ْ٤‬زـ‪ ٢‬إٔ طٔظ‪ٜ‬يف طلو‪٤‬ن أَٓ‪ ٖ٣‬أٓخٓ‪:ٖ٤٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪85‬‬

‫‪ -1‬حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش حُلوش هلل –طؼخُ‪ٝ -٠‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رؤَٓ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُٔ٘​٘‪ٝ ٢‬حٌَُٔ‪.ٙ‬‬ ‫‪ -2‬حُلخػِ‪٤‬ش حُؼخُ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ح‪ٗ٩‬ـخُ ٓغ حُٔؼخرَس ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ حُ٘خم رـ‪٤‬ش رِ‪ٞ‬ؽ ح‪ٛ٧‬يحف حَُٔٓ‪ٓٞ‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ حُظـ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ػخىحط٘خ ‪ًِٞٓٝ‬خط٘خ ‪ ٞٛ‬حُطَ‪٣‬ن ُظلو‪٤‬ن ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى‪ ُٞٝ ،‬إٔ حُٔ​ِْٔ أهٌ ػِ‪ ٠‬ػخطو‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬ظوِ‪ ٖٓ ٚ‬ػخىس‬ ‫ٓ‪٤‬جش ًَ ٓظش أٗ‪ُ َٜ‬ظلَ ٓلِ‪ٜ‬خ ػخىس كٔ٘ش؛ كبٗ‪ ٌٕٞ٣ ٚ‬هي حُظِّ ربؿَحء طؼي‪٬٣‬ص ٓٔظَٔس ك‪ َُِّٚٔٓ ٢‬حُو‪ ٢ٔ٤‬رٔخ ‪٣‬لون‬ ‫حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُلخػِ‪٤‬ش‪ٓٝ ،‬غ إٔ ‪ٌٛ‬ح ح‪ ْ٤ُ َٓ٧‬رخُٔ‪َٜ‬؛ كبٗ‪ ٚ‬رخ‪ٓ٫‬ظؼخٗش رخهلل ‪-‬طؼخُ‪ٝ -٠‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش حُظ‪ ٫ ٢‬طِ‪ ٌٖٔ٣ ٖ٤‬اٗـخُ‬ ‫حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ٌٛٝ .َ٤‬ح حُظلي‪٤ٓ ١‬ظَ ٓخػ‪ ً٬‬أٓخّ ًَ ِْٓٔ ك‪ ًَ ٢‬حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪ِ٣‬و‪ٍ ٠‬ر‪.ٚ‬‬ ‫‪ )2‬حَُٔ٘‪ٝ‬ع حُ٘و‪:٢ٜ‬‬ ‫ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗو‪ ٍٞ‬إ ‪ٝ‬ػ‪٘٤‬خ ٓلظ‪ ٕٞ‬رخ‪ٗ٩‬ـخُحص حٌُز‪َ٤‬س ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خٍحص حُؼظٔ‪ٔٓ ،٠‬خ ُ‪ّٛ‬يٗخ ك‪ ٢‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخ‪ ٍٞٓ٧‬حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س‬ ‫‪ٝ‬حُظلخ‪ َ٤ٛ‬حُيه‪٤‬وش‪ٓ ،‬غ أٗ‪ ٖٓ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ حُظؼخَٓ ٓغ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حٌُزَ‪ ٖٓ ٟ‬ؿ‪ َ٤‬طلظ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ط٘‪٣ٞ‬غ حُٔيحهَ ‪ٝ‬حُطَم‬ ‫ُلِ‪ٜ‬خ‪ ،‬كٌَس حَُٔ٘‪ٝ‬ع حُ٘و‪ٓ ٢ٜ‬خ ُحُض ؿَ‪٣‬زش ػٖ حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ُٝ‬ي‪ٓ ٟ‬ؼظْ حُ٘خّ‪ٓ ،‬غ أٗ‪ ٚ‬هي ‪ٞٛ ٌٕٞ٣‬‬ ‫حُٔز‪ َ٤‬ح‪ً٧‬ؼَ ‪َٔ٣‬حً ‪ٝ‬ح‪٧‬هَ طٌِلش ‪ٝ‬ح‪ً٧‬ؼَ ٗـخػش ‪ٝ‬ح‪٧‬هَ ٓوخ‪َ١‬س ك‪ ٢‬اٗوخً ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ حُلخُش حُلَؿش حُظ‪ٛ ٢‬خٍص اُ‪ٜ٤‬خ‬ ‫ك‪ ٢‬ظَ ه‪ ٍٜٞ‬حُيحهَ ‪ٟٝ‬ـ‪١ٞ‬خص حُوخٍؽ‪.‬‬ ‫حَُٔ٘‪ٝ‬ع حُ٘و‪٣ ٢ٜ‬ؼ٘‪ ٢‬حُظِحّ حَُٔء ربٗـخُ ٗ‪٢‬ء ‪ ُٚ ٌَّ٣‬ك‪٤‬خط‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ؿِ ًءح ًز‪ًَ٤‬ح ٓ٘‪ٜ‬خ‪ ٖٓ ٞٛٝ ،‬أؿَ اطوخٗ‪ٝ ٚ‬أىحث‪ٚ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬أك‪ٝ َ٠‬ؿ‪ٔٓ ٚ‬ظؼي ُِظ٘خٍُ ػٖ رؼ‪ ٞ‬حَُؿزخص ‪ٝ‬طل‪٣ٞ‬ض رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٜ‬خُق ‪ًٝٝ‬م ‪١‬ؼْ حُؼ٘خء‪.‬‬ ‫حَُٔ٘‪ٝ‬ع حُ٘و‪ٍ ٢ٜ‬إ‪٣‬ش طظٌ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُ‪ٜ‬يف ‪ٝ‬حُطخهش ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُزؼي حُِٓ٘‪ ٫ٝ ،٢‬ه‪ٔ٤‬ش ُظِي حَُإ‪٣‬ش اًح ُْ ‪٣‬ظْ‬ ‫طـٔ‪٤‬ي‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬هطش ػِٔ‪٤‬ش ‪٘ٓٝ‬طو‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ‪ٝ‬ىه‪٤‬وش‪ ٖٓ ،‬ه‪َٝ٘ٓ ٍ٬‬ػ٘خ حُ٘و‪ٗ ٢ٜ‬ؼؼَ ػِ‪ ٠‬حُي‪ ٍٝ‬ح‪ٓ٧‬ؼَ حٌُ‪١‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗئى‪ ٚ٣‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس‪ًٔ ،‬خ أٗ٘خ ٗـ‪٤‬ذ ٖٓ ه‪ ُٚ٬‬ػِٔ‪٤‬خ ً ػٖ ح‪ٓ٧‬جِش حُظ‪٣ ٫ ٢‬ظْ حُظويّ حُلو‪٤‬و‪ ٖٓ ٢‬ؿ‪ َ٤‬حُـ‪ٞ‬حد‬ ‫ػ٘‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪ ْٛ‬طِي ح‪ٓ٧‬جِش ٓئح‪ٟ ٕ٫‬خؿطخٕ؛ ‪ٔٛ‬خ‪:‬‬ ‫‪ٓ -1‬خ حُ٘‪٢‬ء حٌُ‪ٔٗ ١‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗلؼِ‪ ٚ‬ح‪٘​ٌُ٘ ٕ٥‬خ ‪ٗ ٫‬لؼِ‪ٚ‬؟‬ ‫‪ٓ -2‬خ حُؼَٔ حٌُ‪ ١‬إ أى‪٘٣‬خ‪ ٙ‬رطَ‪٣‬وش ؿي‪٣‬يس طٌ‪ٗ ٕٞ‬ظخثـ‪ ٚ‬أك‪َ٠‬؟‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬ح‪ٛ٧‬يحف حُظ‪٘ٗ ٢‬ـِ‪ٛ‬خ ٖٓ ه‪ًُ ٍ٬‬ي حَُٔ٘‪ٝ‬ع ٓظ‪ِٜ‬ش رخُ‪ٜ‬يف حُ٘‪ٜ‬خث‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬ػِ‪ ِْٔٓ ًَ ٠‬إٔ‬ ‫‪ٔ٣‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬رِ‪ٞ‬ؿ‪ ٞٛٝ ،ٚ‬حُل‪ ُٞ‬رَ‪ٟٞ‬حٕ َّللا –طؼخُ‪.-٠‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬ف طظويّ أٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬طويٓخ ً رخ‪َٛ‬حً اًح طٌٖٔ ‪ ٖٓ % 5‬أر٘خث‪ٜ‬خ ٖٓ طوي‪ٔٗ ْ٣‬خًؽ ٍحه‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬م‬ ‫‪ٝ‬حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ظخؽ ‪ٝ‬ح‪٩‬ريحع‪ ،‬كخٌُ‪٣ ١‬ـ‪ٓ َ٤‬ؼخُْ حُل‪٤‬خس ُ‪ ْ٤‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُلٌْ ‪ٝ‬حُٔو‪٫ٞ‬ص ‪ٝ -‬إ‬ ‫ًخٗض طٌَ٘ ح‪ٓ٧‬خّ ‪ ١٧‬حُى‪ٛ‬خٍ‪-‬؛ ‪ٝ‬اٗٔخ حُ٘ٔخًؽ حَُحه‪٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬ظلخػَ ٓؼ‪ٜ‬خ حُ٘خّ‪٣ٝ ،‬ظوٌ‪ٜ٘ٓ ٕٝ‬خ هي‪ٝ‬حص ‪٣‬وظي‪ ٕٝ‬ر‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫ح‪ ْٓ٧‬حُلو‪َ٤‬س ُ‪ٔ٤‬ض طِي حُظ‪ ٫ ٢‬طِٔي حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حَُؿخٍ‪ٌُٜ٘ٝ ،‬خ ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪٣ ٢‬ظِلض أر٘خإ‪ٛ‬خ ‪٘ٔ٣‬ش ‪َٔ٣ٝ‬س‪ ،‬ك‪ َٕٝ٣ ٬‬ا‪٫‬‬ ‫ٍؿخ‪ ٖٓ ً٫‬حُطَحُ حُؼخُغ أ‪ ٝ‬حَُحرغ‪ ،‬ك‪٤‬ليع ٓخ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حُلظ٘ش حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪٤٠‬خع حُِٔ‪.٢ًٞ‬‬ ‫ٖٓ حُ‪ٜ‬ؼذ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬حَُٔء ٗٔ‪ًٞ‬ؿخ ً ك‪ ٢‬أٓ‪ً ٍٞ‬ؼ‪َ٤‬س‪ ٖٓ ٌُٖ ،‬حُٔ‪ ٍٞٔ٤‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػخى‪٣‬خ ً أ‪ ٝ‬ك‪ٞ‬م حُؼخى‪ ١‬هِ‪ ً٬٤‬ك‪ ٢‬ؿَ‬ ‫ٗئ‪٣ٝ ،ٚٗٝ‬ويّ ٗٔ‪ًٞ‬ؿخ ً ٍك‪٤‬ؼخ ً ك‪ٗ ٢‬ؤٕ أ‪ ٝ‬حػ٘‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬ػ‪٬‬ػش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪86‬‬

‫اًح ٗظَٗخ ك‪ٛ َ٤ٓ ٢‬ل‪ٞ‬س حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ٖٓ أ‪ٛ‬لخد حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ – ٢‬للا ػِ‪ُٞ -ِْٓٝ ٚ٤‬ؿيٗخ أٗ‪ ٖٓ ْٜ‬ه‪ ٍ٬‬رَحػش ًَ ‪ٝ‬حكي‬ ‫‪ٝ‬طل‪ٞ‬ه‪ ٚ‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬طٌٔ٘‪ٞ‬ح ٖٓ ًظخرش طخٍ‪٣‬ن ‪ٛ‬يٍ ح‪ٝ ،ّ٬ٓ٩‬طؤٓ‪ ْ٤‬حَُٔؿؼ‪٤‬ش حَُِٓ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪٣ٍٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش‬ ‫‪ٓ٧‬ش ح‪ ّ٬ٓ٩‬رط‪ُٜٞ‬خ ‪ٝ‬ػَ‪ٜٟ‬خ‪ٌٛ :‬ح ‪٣‬ويّ ٗٔ‪ًٞ‬ؿخ ً ك‪ ٢‬حُؼيٍ‪ٌٛٝ ،‬ح ك‪ ٢‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُظـَى‪ٌٛٝ ،‬ح ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬يم ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خٗش‪،‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ك‪ ٢‬حُؼزخص ػِ‪ ٠‬حُٔزيأ‪ٌٛٝ ،‬ح ك‪ ٢‬حُ٘ز‪ٞ‬ؽ حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُلو‪ٌٛٝ ،٢ٜ‬ح ك‪ ٢‬حُلٌ٘ش حُؼٌَٔ‪٣‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ك‪ ٢‬حٌَُّ ‪ٝ‬حُـ‪ٞ‬ى‪،‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ك‪ ٢‬حُزَ ر‪ٞ‬حُي‪ٝ ٚ٣‬أٍكخٓ‪ٌٛٝ ،ٚ‬ح ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خء ‪ُِٝ‬طق ‪ٝ‬حُط‪٤‬زش‪ٌ​ٌٛٝ ...‬ح طْ ٍْٓ ٓ‪ٓ٬‬ق أك‪َٓ َ٠‬حكَ ك‪٠‬خٍس‬ ‫ح‪ٓ٬ٓٝ ّ٬ٓ٩‬ق أًَّ ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ‪.‬‬ ‫ؿٔخٍ كٌَس حَُٔ٘‪ٝ‬ع حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬حُ٘و‪ ٢ٜ‬أٗ‪٣ ٫ ٚ‬لظخؽ اُ‪ً ٠‬ؼ‪ٓ َ٤‬خٍ ‪ٝ‬أك‪٤‬خٗخ ً ‪٣ ٫‬لظخؽ اُ‪ ٠‬أ‪ٓ ١‬خٍ‪ً ْ٤ُ ٞٛٝ .‬ح‬ ‫ٓوخ‪ٛ ْ٤٣‬خٍٓش ‪ٓٝ‬ؼخُْ ٓليىس‪ٌُٝ ،‬ح كبٕ ٓؼظْ حُ٘خّ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬إٔ ‪ٜ٣‬ظٔ‪ٞ‬ح رؤَٓ ٖٓ ح‪ٜ٣ ٍٞٓ٧‬زل‪ ٖٓ ٕٞ‬ه‪ُٚ٬‬‬ ‫ٓ٘خٍحً ‪َٓٝ‬ؿؼ‪٤‬ش ُـ‪َْٛ٤‬؛ ‪ ٖٓٝ‬حٌُ‪٘ٔ٣ ١‬غ حَُٔء إٔ ‪٣‬ويّ ٗٔ‪ًٞ‬ؿخ ً ك‪ ٢‬حُظزٌ‪ َ٤‬اُ‪٬ٛ ٠‬س حُـٔخػش أ‪ ٝ‬هيٓش ‪ٝ‬حُي‪ ٚ٣‬أ‪ٝ‬‬ ‫حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬هض أ‪ ٝ‬حُظ‪ٜ‬زَ ‪ٝ‬حُظلِْ ‪ٓٝ‬ؼش حُ‪ٜ‬يٍ ‪...‬؟‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حَُٔ٘‪ٝ‬ع حُل‪٠‬خٍ‪٣ ١‬لون حَُٔء ُي‪ٝ ٚ٘٣‬ؿٔخػظ‪ٝ ٚ‬ىٗ‪٤‬خ‪ ٙ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُٔخٓذ‪ ٞٛٝ ،‬ك‪ًُ ًَ ٢‬ي حٌُخٓذ‬ ‫ح‪٘​ٌُ٘ . ٍٝ٧‬خ ٗلظخؽ اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ حُز‪َ٤ٜ‬س ‪٢ٗٝ‬ء ٖٓ حُظوط‪ًٝ ٢٤‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪ٜٔ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ‪ٍٝٝ‬ف حُٔؼخرَس‪.‬‬ ‫‪-3‬حُٔ٘خًٍش ك‪ ٢‬حُويٓش حُؼخٓش‪:‬‬ ‫‪٣‬ظـِ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ػظٔش ح‪ٝ ْٓ٧‬ه‪٣َ٤‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬طٔظؼ‪ٜ‬خ رؤػيحى ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُٔ‪ٜ‬ظٔ‪ ٖ٤‬رخُ٘ؤٕ حُؼخّ ‪ٝ‬حُ٘خ‪ُِ ٖ٤٠ٛ‬و‪٠‬خ‪٣‬خ حُظ‪٢‬‬ ‫‪ ٫‬طيهَ ك‪ٔٓ ٢‬ئ‪٤ُٝ‬ش أ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ش ٖٓ حُـ‪ٜ‬خص‪ٝ .‬إ ك‪ ٢‬آٌخٕ أ‪ٜٔٓ ِْٔٓ ١‬خ ًخٗض ظَ‪ٝ‬ك‪ٝ ٚ‬أ‪ٟٝ‬خػ‪ٜٔٓٝ ،ٚ‬خ ًخٗض‬ ‫هيٍحط‪ٝ ٚ‬آٌخٗخط‪ ٚ‬إٔ ‪ ْٜٔ٣‬ك‪ ٢‬طلٔ‪ ٖ٤‬حُل‪٤‬خس حُؼخٓش ‪ٝ‬اٗخػش حُو‪ٓ َ٤‬لخ‪َٛ‬س حَُ٘ ك‪ ٢‬حُزِي حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٌٕٞ٤ٓٝ .ٚ٤‬‬ ‫ٖٓ حُوطؤ حُظٖ إٔ ح‪٩‬كٔخٕ ‪٣‬وظ‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬رٌٍ ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُٔخٍ ُِلوَحء‪٣ٍ ٫ .‬ذ إٔ ‪٘ٛ‬خى ٌٓ٘‪٬‬ص ًؼ‪َ٤‬س ‪٣ ٫‬لِ‪ٜ‬خ ا‪٫‬‬ ‫حُٔخٍ؛ ٌُٖ أ‪٠٣‬خ ً ‪٘ٛ‬خى ٌٓ٘‪٬‬ص ًؼ‪َ٤‬س ؿيحً ‪ ٫‬طلظخؽ ك‪ ٢‬كِ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬أ‪ٓ ١‬خٍ‪ٝ .‬هي ًخٕ ػزي َّللا رٖ ػَٔ ‪َّ ٢ٍٟ -‬للا‬ ‫ػ٘‪ٜٔ‬خ ‪٣ -‬وَؽ اُ‪ ٠‬حُٔ‪ٞ‬م ٓغ ؿ‪ ،ُٚ ّ٬‬ػْ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٘٣‬ظَ‪ ١‬أ‪٢ٗ ١‬ء‪ًٝ ،‬خٕ ؿ‪ٔ٣ ٚٓ٬‬ظـَد‪٣ٝ ،‬ظٔخءٍ ‪ُٔ :‬خًح‬ ‫ًخٕ ًُي ؟! ‪ًٝ‬خٕ حرٖ ػَٔ ‪٣‬ـ‪٤‬ز‪ ٚ‬أٗ‪ ٚ‬هَؽ ٖٓ أؿَ حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ ٠‬حُ٘خّ‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔ​ِٔٔ‪ٓ ٖ٤‬ظِ‪٣ ٕٞٓٞ‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪٘ٓ ٠‬خ‪َٛ‬س‪ٝ ،‬ك‪ ْٜ٤‬ؿ‪ِٜ‬ش ‪٣‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬طؼِ‪٘ٓٝ ْ٤‬لَك‪٣ ٕٞ‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬اٍٗخى‪،‬‬ ‫‪٣ ٕٜٞٓٞٔٓٝ‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪ٞٓ ٠‬حٓخس‪ ُٞٝ ...‬إٔ ًَ ِْٓٔ رٌٍ ٓخػش ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ز‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حُظؼخ‪ٓ ٕٝ‬غ ٓئٓٔش ه‪٣َ٤‬ش أ‪ ٝ‬ك‪٢‬‬ ‫ػَٔ طط‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ػخّ ُظـ‪ٝ َ٤‬ؿ‪ ٚ‬حُل‪٤‬خس ك‪ ٢‬ػخُٔ٘خ ح‪.٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫ٗلٖ أٓش طظليع ًؼ‪َ٤‬حً ػٖ كذ حُو‪ٝ َ٤‬ػَٔ حُو‪ ٌُٖ ،َ٤‬ح‪ٍ٧‬هخّ ‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خءحص ‪ٝ‬حُ٘ظخثؾ حُِٔٔ‪ٓٞ‬ش طيٍ ػِ‪ ٠‬أٗ٘خ ك‪٢‬‬ ‫ح‪٧‬ػٔخٍ حُظط‪ٞ‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُ‪ٍ٬‬رل‪٤‬ش ك‪ٓ ٢‬ئهَس ح‪ٌ٣ٝ .ْٓ٧‬ل‪ ٢‬حُو‪ :ٍٞ‬إ حُوطخع حُؼخُغ ‪ٝ‬حٌُ‪ َٔ٘٣ ١‬ح‪٧‬ػٔخٍ‬ ‫حُو‪٣َ٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٍ٬‬رل‪٤‬ش ك‪( ٢‬آَحث‪ٔ٣ )َ٤‬ظ‪ٞ‬ػذ ‪ ٖٓ %11‬حُو‪ٞ‬س حُؼخِٓش ‪٘ٛ‬خى؛ ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬أٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أهطخٍٗخ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪٫‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظ‪ٞ‬ػذ ‪ٝ ٫ٝ‬حكيحً ك‪ ٢‬حُٔجش!‪.‬‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬كزّخص حََُٓ طظٌَ٘ ‪ٛ‬لخٍ‪ٗ ٟ‬خٓؼش‪ ٖٓٝ ،‬ه‪ ٍ٬‬هطَحص حُٔخء طظٌَ٘ رلخٍ ‪ٓٝ‬ل‪٤‬طخص‪ ٖٓٝ ،‬ه‪ٍ٬‬‬ ‫ح‪٧‬ػٔخٍ حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬حُٔزخىٍحص حُلَى‪٣‬ش ‪٣‬ظٌَ٘ ٓٔظوزَ أٓش اًح حٓظٌِ٘خ ٓخ ‪ٌ٣‬ل‪ ٖٓ ٢‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ػ‪َّٝ .٢‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪87‬‬

‫‪ - 20‬فً وجه التبسٌط‬

‫‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ ػو‪ُ٘ٞ‬خ حُظؼخَٓ ٓغ ٓؼِ‪ٓٞ‬خص ًؼ‪َ٤‬س ٓظيحهِش ‪ٓٝ‬ظوخ‪١‬ؼش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬زخَٗ ‪ٓٝ‬ؼَٔ‪ًٝ ،‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗلخٍ ك‪ ٢‬ا‪٣‬ـخى‬ ‫كَ ُ‪ ٌٜٙ‬حُٔؼ‪ِ٠‬ش‪ٝ .‬هي ُـؤ حُؼوَ حُزَ٘‪ ١‬هي‪ٔ٣‬خ ً اُ‪ ٠‬طؤ‪ ْ٤‬حُٔؼَكش ‪ٝ-‬حُظ‪ً ٢‬خٗض ‪ٝ‬حكيس‪ -‬اُ‪ ٠‬ػِ‪ٝ ّٞ‬حهظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬خص‬ ‫رـ‪٤‬ش طؤٓ‪ٞٗ ٖ٤‬ع ٖٓ حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬ك‪ ٠ٟٞ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬رخُظخُ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ط٘ظ‪ ْ٤‬ؿي‪٣‬ي ُِٔؼَكش ‪٣‬ظ‪٤‬ق ُز٘‪ ٢‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‬ ‫طؼخٓ‪ٟٞٞٓ ً٬‬ػ‪٤‬خ ً أك‪ٔٓ َ٠‬خ ‪ٓ ٞٛ‬خثي‪ٌٛ ٌُٖ .‬ح ُْ ‪٣‬لَ حٌُِٔ٘ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ً ٞ‬خَٓ‪ ،‬ك‪ٜ٘‬خى حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُظ‪٫ ٢‬‬ ‫طٌٖٔ ٓؼَكش ً٘‪ٜ​ٜ‬خ ‪ٝ‬طٌ٘‪ٍ َ٤‬إ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ُ‪ٜ‬خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬أ‪ ١‬ػِْ ٖٓ حُؼِ‪٘ٛ ٖٓٝ .ّٞ‬خ كوي ‪ٝ‬ؿي حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ‬ ‫ك‪ٓ ٢‬زي حُٔو‪٫ٞ‬ص حُٔظو٘ش‪ٝ ،‬ا‪٬١‬م حُ٘ؼخٍحص حُـٌحرش ‪ٝ‬طٌ٘‪ َ٤‬حُ‪ ٍٜٞ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُٔليىس أىحس ٓؼِ‪٫ ٠‬ؿظَحف حُٔـ‪،ٍٜٞ‬‬ ‫‪ٝ‬طوَ‪٣‬ذ حُزؼ‪٤‬ي ٖٓ ح‪٧‬كيحع ‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٝ .‬حُ‪ٞ‬حهغ إٔ ‪ٌٛ‬ح حُؼَٔ ‪ِ٣‬ز‪ ٢‬اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي ط٘‪ٞ‬هخص حُؼخٓش ‪ٝ‬حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬حُؼَ‪٠٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬طزلغ ػٖ ٗ‪٢‬ء ‪٣َ٣‬ق ػو‪ُٜٞ‬خ ٖٓ ٓ٘خم حُظؤَٓ ‪ٝ‬حُو‪ ٝٞ‬ك‪ ٢‬حُظلخ‪َ٤ٛ‬؛ ٌُ٘‪٣ ٫ ٚ‬ويّ حُلو‪٤‬وش حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش ك‪٢‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء ً‪ ١‬ه‪ٔ٤‬ش؛ رَ اٗ‪٣ ٚ‬وظٍِ حُ‪ٞ‬حهغ حُظخٍ‪٣‬و‪ٝ ٢‬حُٔؼ‪٣ٝ ،٢٘٤‬ؼط‪ ٢‬ػ٘‪ٍٞٛ ٚ‬حً ٓ‪ِ​ِ٠‬ش ‪ٓٝ‬زظٌُش ط‪ٞ‬كَ ٖٓ ح‪ُ٩‬ػخؽ‬ ‫ُِزخكغ حُٔيهن ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ط‪ٞ‬كَ‪ ٖٓ ٙ‬ح‪ٍ٫‬ط‪٤‬خف ‪ٝ‬ح‪٘ٗ٩‬خء ‪ٜٗ٧‬خف حُؼ‪ٞ‬حّ ‪ٝ‬حُٔظ٘زؼ‪ ٖ٤‬رؤً‪٣‬خٍ حُٔؼَكش‪ ٖٓٝ .‬أؿَ‬ ‫ط‪٤ٟٞ‬ق ٓخ أٍ‪٣‬ي ه‪ٓ ُٚٞ‬ؤ‪َٟ‬د ٓؼخُ‪ ٖ٤‬حػ٘‪ٖ٤‬؛ أكي‪ٔٛ‬خ ‪٣‬ظؼِن رخُلخ‪ٝ َٟ‬حُؼخٗ‪ ٢‬طخٍ‪٣‬و‪.٢‬‬ ‫رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬حُٔؼخٍ ح‪ٍٝ٧‬؛ كبٕ ٖٓ حُٔ‪٬‬كع إٔ حُلّْ ح‪ َ٤ٔ٣ ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬ػ‪٬‬هخط٘خ ٓغ حُـَد ‪-‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ‪ -‬اُ‪٠‬‬ ‫حطوخً ٓ‪ٞ‬هق ‪٣ ،٢ٓٝ‬زظؼي ػٖ ح‪ٗ٫‬ـ‪٬‬م حُظخّ ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬لظخف حُٔطِن‪ٝ .‬هي ُ ّو‪ ٚ‬أكي حُٔ‪ِٜ‬ل‪ًُ ٖ٤‬ي حُٔ‪ٞ‬هق رخُو‪ٗ :ٍٞ‬ؤهٌ‬ ‫ٖٓ حُل‪٠‬خٍس حُـَر‪٤‬ش ٓخ ‪٬٣‬ثٔ٘خ ‪٘٣ٝ‬لؼ٘خ‪ُٗٝ ،‬ؼَ‪ ٝ‬ػٖ ؿ‪ ٌٙٛٝ .َٙ٤‬حُ‪٤ٜ‬خؿش ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘ظَ‪ٓ ١‬ؼخُ‪٤‬ش ؿ ًّيح اُ‪٠‬‬ ‫ىٍؿش إٔ ٓؼظْ ٗؼ‪ٞ‬د ح‪ ٫ ٍٝ٧‬طلِْ ك‪ ٢‬ػ‪٬‬هخط‪ٜ‬خ رؼ‪ٜ٠‬خ ٓغ رؼ‪ ٞ‬رؤًؼَ ٓخ طَٗي اُ‪ ٌٙٛ ٚ٤‬حُٔو‪ُٞ‬ش‪ٌٙٛ ٌُٖ .‬‬ ‫حُؼزخٍس ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُؼِٔ‪ ٢‬طلوي حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ه‪ٔ٤‬ظ‪ٜ‬خ رٔزذ ‪٤ٟ‬ن ٓـخ‪٫‬ص ططز‪٤‬و‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حٌُ‪٣ ١‬وق ‪ٍٝ‬حء ‪ٌٛ‬ح حُو‪ٍٜٞ‬‬ ‫ػيّ ط‪ٓ ٖٓ ٍٜٞ‬زٌ‪ٜ‬خ ً‪٤‬ل‪٤‬خص حُظطز‪٤‬ن ‪ٝ‬حُظ٘ل‪ .ٌ٤‬إ ‪ٛ‬ؼ‪ٞ‬رش ططز‪٤‬ن ‪ٌٛ‬ح حُو‪ ٍٞ‬ط٘زغ ٖٓ ح‪٫‬ػظزخٍحص ‪ٝ‬حُل‪٤‬ؼ‪٤‬خص حُظخُ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ٗ -1‬لٖ ٗظؼخَٓ ٓغ حُـَد ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُؼخّ ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘و‪ ٖٓ ٢ٜ‬ه‪ ٍ٬‬هَحٍحص ػخٓش‪ٝ .‬ك‪ٌٕٞ٣ ٖ٤‬‬ ‫ح‪ًٌُ َٓ٧‬ي كبٗ٘خ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ حطوخً هَحٍ ٗل‪ٝ ٢‬ا‪٣‬ـخر‪٬ٓٝ ٢‬ثْ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ً ٞ‬خَٓ ٓخ ىٓ٘خ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢ٓٝ ٢‬ؿ‪ً َ٤‬خَٓ‪ٓٝ ،‬خ‬ ‫ىحٓض آٌخٗخط٘خ ؿ‪ً َ٤‬خِٓش‪.‬‬ ‫‪٣ -2‬وظِق حٌُؼ‪ ٖٓ َٕٝ٤‬أر٘خء حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي ٓخ ‪٬٣‬ثٔ٘خ ٖٓ ػوخكش حُـَد ‪ٝ‬أه‪٬‬ه‪٘ٓٝ ٚ‬ظـخط‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ؛ كٔخ‬ ‫‪٣‬ؼي‪ ٙ‬ك‪ ٖٓ ٕ٬‬حُٔ​ِٔٔ‪ًّٔ ٜٓ ٖ٤‬خ ‪ٝ‬ك‪ًّ٣ٞ٤‬خ ُ٘خ‪٘٣ ،‬ظَ اُ‪ ِْٔٓ ٚ٤‬آهَ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬هطَ ‪٤ٓٝ‬ت ‪.‬‬ ‫‪ٗ -3‬لٖ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ إٔ ٗو‪ ّٞ‬رؼِٔ‪٤‬ش ح‪ٗ٫‬ظوخء حُظ‪٣َٗ ٢‬ي‪ٛ‬خ كخُـَد ُ‪ٞٓ( ْ٤‬م ه‪٠‬خٍ) طظٔ‪ٞ‬م ٓ٘‪ٓ ٚ‬خ‬ ‫ٗجض ‪ٝ‬طيع ٓخ ٗجض ‪ٛ٧‬لخر‪ٚ‬؛ ك‪٤‬غ إ ‪٘ٛ‬خى حٍطزخ‪١‬خ ً ‪ٝ‬ػ‪٤‬وخ ً ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓش ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬ر‪ٖ٤‬‬ ‫ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓش‪ٝ ،‬ر‪ ٌٙٛ ًَ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ؿظٔخع ‪ٝ‬حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪ .ْ٤‬كبًح أٍىص إٔ طوظزْ أِٓ‪ٞ‬رخ ً أ‪ٗ ٝ‬ظخٓخ ً ٖٓ‬ ‫أ‪ٓ ١‬ـخٍ ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُٔـخ‪٫‬ص؛ كوي ‪٣‬وظ‪ ٢٠‬ح‪ َٓ٧‬إٔ ٗوظزْ ٓخ ‪َ٣‬طز‪ ٢‬ر‪ ٚ‬ك‪ٓ ٢‬ـخٍ آهَ‪ٔٓ ،‬خ ‪٬٣ ٫‬ثٔي ‪٤َٟ٣ ٫ٝ‬ي‪.‬‬ ‫‪٘٣‬ظَ حُـَد اُ‪ ٠‬حُظؼيى‪٣‬ش حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ أكي ٓ‪ٜ‬خىٍ ه‪ٞ‬ط‪ٝ ٚ‬طٔ‪ ٫ُٞ ٌُٖ ،ِٙ٤‬طـَى حُـَد ٖٓ حُؼو‪٤‬يس‬ ‫حُي‪٤٘٣‬ش ُٔخ أٌٖٓ ُ‪ ٚ‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬طِي حُظؼيى‪٣‬ش ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪.ٕ٥‬‬ ‫ك‪٣ٞ٤‬ش ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى حُـَر‪ ٢‬هخثٔش ػِ‪ ٠‬حَُرخ ‪ٝ‬حُظؤٓ‪ٝ ٖ٤‬حُ‪َ٠‬حثذ حُؼخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ًٞ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ ٢‬حُؼخُٔ‪ُ ٢‬ي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬هيٍط‪ٜ‬خ‬ ‫ػِ‪ ٠‬طؤٓ‪ٞٓ ٖ٤‬حى هخّ ٍه‪ٜ٤‬ش ‪ٝ‬كظق أٓ‪ٞ‬حم ُٔ٘ظـخط‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫حَُٔأس ك‪ ٢‬حُـَد طؼِٔض ‪ٝ‬أريػض ‪ٝ‬ػِٔض ك‪ ًَ ٢‬حُٔ‪ٝ ٖٜ‬ح‪٧‬ػٔخٍ ‪ٝ‬كخُص ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٢‬حٓظو‪ٍ٬‬‬ ‫حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ًٝ ...‬خٕ ًُي ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س ػِ‪ ٠‬كٔخد ًَحٓظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ك٘ٔظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػلظ‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ ًخٕ ػِ‪ ٠‬كٔخد ٓ‪ٓ٬‬ش حُز٘خء‬ ‫ح‪ٌ​ٌٛٝ ...١َٓ٧‬ح كبٕ أهٌ ٓخ ‪٘٣‬لؼ٘خ ٖٓ حُـَد هي ‪٣‬وظ‪ ٢٠‬إٔ ٗؤهٌ ٓؼ‪ٓ ٚ‬خ ‪٘٣ ٫‬لؼ٘خ ‪ ٫ٝ‬طز‪٤‬ل‪ ٚ‬ػوخثيٗخ ‪ٓٝ‬زخىث٘خ؛‬ ‫كظلٌ‪٤‬ي حُٔ٘ظ‪ٓٞ‬خص حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش أ‪ ٝ‬طـَ‪٣‬ن حُ‪ٜ‬لوش ‪ًٔ -‬خ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُلو‪ٜ‬خء‪ٌ٘ٔٓ ْ٤ُ -‬خ ً ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‪ٝ ،‬ك‪ٌ٘ٔٓ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬خ ً‬ ‫كوي ‪ٓ ٌٕٞ٣ ٫‬ـي‪٣‬خً‪ ،‬كٌ‪٤‬ق ‪ ٌٕٞ٣‬حُؼَٔ؟‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪88‬‬

‫‪ -4‬اًح كَ‪ٟ٘‬خ ؿي‪ ً٫‬أٗ٘خ طـخ‪ُٗٝ‬خ ًَ حُٔلخً‪ َ٣‬حُٔخروش؛ كبٗ٘خ ٓ٘‪ٞ‬حؿ‪ٌِ٘ٓ ٚ‬ش حُلـ‪ٞ‬س ر‪ ٖ٤‬حُ٘ظَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظطز‪٤‬ن‪ ٢ٛ -‬كـ‪ٞ‬س‬ ‫أري‪٣‬ش‪ .-‬كخُظ٘ظ‪٣ َ٤‬ظْ ىحثٔخ ً ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٤ِ١ ٞ‬ن ٖٓ حُو‪ٞ٤‬ى‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬أٓخّ ط‪ٞ‬كَ ًَ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔطِ‪ٞ‬رش ُِظ٘ل‪ ٌُٖ ،ٌ٤‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫ٗؤط‪ُِ ٢‬ظطز‪٤‬ن كبٗ‪ ٚ‬ط‪ٞ‬حؿ‪ٜ٘‬خ ٌٓ٘‪٬‬ص ًؼ‪َ٤‬س ُْ طوطَ ك‪ ٢‬رخٍ حُٔ٘ظََّ‪ًٔ ،‬خ إٔ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪٣ ٖ٤‬ؤط‪ُِ ٢‬ؼَٔ ‪٠٣‬طَ اُ‪٠‬‬ ‫حُيه‪ ٍٞ‬ك‪ٞٓ ٢‬حُٗخص ىه‪٤‬وش ‪ ٫‬طُؼَف ‪ ٫ٝ‬طُلٔذ ‪ٝ‬هض حُظوط‪ٌٛٝ .٢٤‬ح ٓؼخٍ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗ‪٬‬كع ك‪ًُ ًَ ٚ٤‬ي‪:‬‬ ‫ُي‪٘٣‬خ كٌ‪ٓٞ‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش ٗي‪٣‬يس ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ٝ‬ػظ‪ٔ٤‬ش حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬رطز‪٤‬ؼش حُؼ‪٬‬هش حُظ‪ ٢‬طَرط٘خ رخُـَد‪ٝ ،‬أٍحىص إٔ طؤهٌ هَحٍحً‬ ‫ر٘ؤٕ ػ‪٬‬هش أر٘خث‪ٜ‬خ رؼِ‪ ّٞ‬حُـَد‪١ .‬زؼخ ً ُي‪ٜ٣‬خ ه‪٤‬خٍ اؿ‪٬‬م رخد ح‪٫‬رظؼخع اُ‪ ٠‬حُـَد ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٜٗ ٞ‬خث‪ٝ ٢‬اًح كؼِض ًُي‬ ‫كبٗ‪ٜ‬خ ٓظ٘ؼَ ‪٘٣ٝ‬ؼَ ٓ‪ٞ‬ح‪ٛٞ٘١‬خ أٗ‪ ْٜ‬كَٓ‪ٞ‬ح ٖٓ ػِ‪ٜٔٓ ّٞ‬ش ُ‪ٍ٬‬طوخء رخُل‪٤‬خس ك‪ ٢‬ر‪٬‬ى‪ٞٓٝ ،ْٛ‬ف ‪٣‬ئى‪ًُ ١‬ي اُ‪٠‬‬ ‫طَحؿغ حُ‪ٟٞ‬غ حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُظو٘‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُزِي‪ٓ ٢ٛٝ .‬غ ًُي حُوَحٍ ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ إٔ طٔ٘غ ٖٓ حُٔلَ أ‪ُٝ‬جي حُ٘زخد حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪٣َ٣‬ي‪ ٕٝ‬حُٔلَ ُِيٍحٓش ػِ‪ٗ ٠‬لوظ‪ ْٜ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ ،‬ا‪ ٫‬اًح هٍَص طل‪ َ٣ٞ‬ر‪٬‬ى‪ٛ‬خ اُ‪ٓ ٠‬ـٖ ًز‪.َ٤‬‬ ‫حطوٌص طِي حُلٌ‪ٓٞ‬ش هَحٍحً رب‪٣‬لخى ‪٬١‬ر‪ٜ‬خ ُِـَد ٖٓ أؿَ حُيٍحٓش ك‪ ٢‬طو‪ٜ​ٜ‬خص‪ ،‬طظٖ أٗ‪ٜ‬خ ‪٣ٍَٟٝ‬ش ُظويٓ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٛٞٔٗٝ‬خ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ طظٖ أٗ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طٌَ٘ هط‪ٍٞ‬س ػِ‪ ٠‬ػو‪٤‬يس أر٘خث‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬ه‪٤ٜٛٞ‬ظ‪ ْٜ‬حُؼوخك‪٤‬ش‪ًٔ ،‬خ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ك‪٢‬‬ ‫ىٍحٓش حُطذ ‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬يٓش ‪ٝ‬حٌُ‪٤ٔ٤‬خء ‪ٝ‬حُل‪٣ِ٤‬خء ‪ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬خ ٖٓ حُؼِ‪ ّٞ‬حُزلظش‪ًٛٝ .‬ذ كؼ‪ ً٬‬أُ‪ٞ‬ف حُ٘زخد ٖٓ أر٘خث‪ٜ‬خ؛ ‪٘ٛٝ‬خى‬ ‫ط٘ؼَ حُلٌ‪ٓٞ‬ش أٗ‪ٜ‬خ كويص ؿِءحً ًز‪َ٤‬حً ٖٓ حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬أ‪ُٝ‬جي حُ٘زخد؛ ك‪٤‬غ اٗ‪ٜ‬خ ٓظـي ر‪ ٖ٤‬أ‪ُٝ‬جي حُٔزظؼؼ‪ُْ ٖٓ ٖ٤‬‬ ‫‪َُ​َ٣‬م ُ‪ ٚ‬حُظو‪ ٜٚ‬حٌُ‪ ١‬حرظؼغ اُ‪ ٠‬ىٍحٓظ‪ ،ٚ‬كظل‪ ٖٓ ٍٞ‬حُطذ اُ‪ ٠‬ىٍحٓش ح‪٧‬ىد ح‪ٗ٩‬ـِ‪ ١ِ٤‬أ‪ ٝ‬حُلِٔلش أ‪ ٝ‬اىحٍس‬ ‫ح‪٧‬ػٔخٍ‪ٓٝ .‬ظـي ر‪ ٖٓ ْٜ٘٤‬طؼَف ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬هَٗخء حُٔ‪ٞ‬ء‪ ،‬ك‪ٞ‬هغ ك‪ٗ ٢‬زخى حًَُ‪ِ٣‬ش ‪ٔٓٝ‬ظ٘وغ حُٔويٍحص‪ٓٝ .‬ظـي أ‪٠٣‬خ ً‬ ‫ٖٓ ػِف ػٖ حُيٍحٓش‪ٝ ،‬حٗوَ‪ ١‬ك‪ٜ٘ٓ ٢‬ش ٖٓ حُٔ‪ٌٔ٣ ٖٜ‬ذ ٓ٘‪ٜ‬خ ه‪ٞ‬ط‪٘ٛٝ .ٚ‬خى ٖٓ طِ‪ٝ‬ؽ ٗ‪َٜ‬حٗ‪٤‬ش ريحكغ حُو‪ٞ‬ف ٖٓ‬ ‫حُلخك٘ش‪ ،‬ك‪ٜ‬خٍص ك‪ٔ٤‬خ رؼي أ ًّٓخ ‪١٧‬لخُ‪َٓٝ ٚ‬ر‪٤‬ش ُ‪ٌ​ٌٛٝ ...ْٜ‬ح كِْ طٔظطغ حُي‪ُٝ‬ش حُٔ​ِٔٔش إٔ طـؼَ أر٘خء‪ٛ‬خ ‪٣‬ؤهٌ‪ٖٓ ٕٝ‬‬ ‫ػِ‪ ّٞ‬حُـَد ٓخ ‪ٗ ٞٛ‬خكغ‪٣ٝ ،‬ؼَ‪ ٕٟٞ‬ػٔخ ‪ٟ ٞٛ‬خٍ؛ ‪ ٕ٧‬حُٔ​ٔؤُش ك‪ ٢‬ؿخ‪٣‬ش حُظؼو‪٤‬ي‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬ي إٔ طو‪ ْ٤‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُظلخُق ٓغ حُـَر‪ ٖ٤٤‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ٝ ٍٞٓ٧‬ح‪٩‬هخٓش ر‪ ٖ٤‬ظ‪َٜ‬حٗ‪ٌُٔ ْٜ٤‬ذ حَُُم‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ٝ‬ؿي‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬أر٘خء حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُـَد حَُهخء ػِ‪ ٠‬ك‪ٟ ٖ٤‬خهض ػِ‪ ْٜ٤‬ر‪٬‬ى‪ ،ْٛ‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظـخػش رخُـَر‪ ٖ٤٤‬ك‪٢‬‬ ‫ط٘ظ‪ ْ٤‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘ئ‪ ٕٝ‬حُٔلِ‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي‪.‬‬ ‫‪2/ 1‬‬ ‫ً٘ض هي ً​ًَص ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن أٗ‪ٓ ٢‬ؤهيّ ٓؼخ‪ ً٫‬طخٍ‪٣‬و‪٤‬خ ً ك‪ ٍٞ‬طزٔ‪ ٢٤‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ‪ ٢ٛ ٍٞٓ٧‬ك‪ ٢‬ؿخ‪٣‬ش حُظؼو‪٤‬ي‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ ّٞ٤‬أكخ‪ ٍٝ‬حُ‪ٞ‬كخء رٌُي‪ٌٛ ٌٕٞ٤ٓٝ ،‬ح حُٔوخٍ ػٖ ٗ‪٢‬ء ‪٣‬ظؼِن رظخٍ‪٣‬ن حَُؿَ حٌُز‪ َ٤‬ػَٔ رٖ ػزي حُؼِ‪ٍ - ِ٣‬كٔ‪ٚ‬‬ ‫َّللا‪-‬؛ ك‪٤‬غ إ ػيىحً ؿ‪ َ٤‬هِ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٣ ٖ٤٤ٓ٬ٓ٩‬ؼظوي‪ ٕٝ‬إٔ حُي‪ُٝ‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ربه‪ٜٛ٬‬خ ‪ٛٝ‬يه‪ٜ‬خ ‪ٝ‬آٌخٗخط‪ٜ‬خ حُ‪ٜ‬خثِش‬ ‫طلَٔ ٓؼ‪ٜ‬خ أ‪ٔ٘٣‬خ هخٓض ٓلخط‪٤‬ق حُلِ‪ ٍٞ‬حُـٌٍ‪٣‬ش حٌُٔ‪ِٛ‬ش ٌَُ ٌٓ٘‪٬‬ص ح‪ٓ٧‬ش‪٣ ْٛٝ .‬زَ‪ ٕٞ٘ٛ‬ػِ‪ًُ ٠‬ي رخ‪٬ٛ٩‬ف‬ ‫حُ‪ٞ‬حٓغ حُ٘طخم حٌُ‪ ١‬هخّ ر‪ًُ ٚ‬ي حَُؿَ ك‪ ٢‬كظَس ُٓ٘‪٤‬ش ه‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ ٫‬طِ‪٣‬ي ػِ‪٘ٓ ٠‬ظ‪ ٖ٤‬ا‪ ٫‬هِ‪ًٝ .ً٬٤‬خٕ ٖٓ ؿِٔش ا‪٬ٛ‬كخط‪ٚ‬‬ ‫حُزخ‪َٛ‬س ه‪٠‬خإ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُلوَ ك‪ ٢‬حُي‪ُٝ‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫‪ٔ٣ٝ‬ظ٘ي‪ ٕٝ‬ك‪ًُ ٢‬ي اُ‪ ٠‬هزَ ‪٣‬ل‪٤‬ي إٔ حُو‪ َ٤‬كخ‪ ٝ‬ك‪ ُٖٓ ٢‬ػَٔ اُ‪ ٠‬ىٍؿش إٔ رؼ‪ ٞ‬حُ‪٫ٞ‬س أٍِٓ‪ٞ‬ح اُ‪ٔ٣ ٚ٤‬ظ٘‪َٚٗٝ٤‬‬ ‫ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬لؼِ‪ ٚٗٞ‬رؤٓ‪ٞ‬حٍ حًُِخس حُظ‪ ٢‬ؿٔؼ‪ٛٞ‬خ ‪٣ ُْٝ‬ـي‪ٝ‬ح كوَحء ‪ُٞ٣‬ػ‪ٜٗٞ‬خ ػِ‪ ،ْٜ٤‬كٔخ ًخٕ ٓ٘‪ ٚ‬ا‪ ٫‬إٔ أٍٗي‪ ْٛ‬اُ‪ ٠‬إٔ‬ ‫‪٘٣‬ظَ‪ٝ‬ح ر‪ ْٜ‬ػز‪٤‬يحً ‪٣ٝ‬و‪ٞٓٞ‬ح ربػظخه‪. ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش أٗ٘‪ٗ ٢‬و‪٤ٜ‬خ ً ‪ ٫‬أًخى أك‪ ٢ٜ‬حٌُ‪ٔٓ ٖ٣‬ؼض ٓ٘‪ٌٛ ْٜ‬ح حٌُ‪ ٖٓ ّ٬‬أر٘خء ُٓخٗ٘خ‪ٝ .‬أؿِّ إٔ ًَ حٌُ‪٣ ٖ٣‬و‪ًُ ُٕٞٞ‬ي‬ ‫ُْ ‪٣‬لٌَ‪ٝ‬ح ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ ك‪ ٢‬ح‪٤ُ٥‬خص حُظ٘ل‪٣ٌ٤‬ش ‪ٝ .‬ك‪ ٢‬كـْ ح‪ٞٓ٧‬حٍ حُ‪ٜ‬خثِش حُظ‪٣ ٢‬ظطِز‪ٜ‬خ حُو‪٠‬خء ػِ‪ ٠‬حُلوَ ك‪ ٢‬ى‪ُٝ‬ش‬ ‫طلٌْ أؿِح ًء ‪ٝ‬حٓؼش ٖٓ حُؼخُْ ه‪ٓ ٍ٬‬يس ُٓ٘‪٤‬ش ه‪َ٤ٜ‬س ؿيحً ك‪ ٢‬ػَٔ حُ٘ؼ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُل‪٠‬خٍحص‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪89‬‬

‫إ ‪ٌٛ‬ح حُوزَ حٌُ‪٣ ١‬ؼظٔي‪ ٕٝ‬ػِ‪ٛ ُٞ ٚ٤‬قّ‪ ،‬كبٗ‪ ٚ‬ك‪ٗ ٢‬ظَ‪٣ ٫ ١‬ؼي‪ ٝ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬كيع ك‪ ٢‬ك‪ ٖٓ ٢‬ح‪٧‬ك‪٤‬خء أ‪ ٝ‬هَ‪٣‬ش ٖٓ‬ ‫حُوَ‪ ٟ‬أ‪ ٝ‬هز‪ِ٤‬ش ٖٓ حُوزخثَ‪٘ٛ ْ٤ُٝ ،‬خى أ‪ ١‬كَ‪ٛ‬ش ٓ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش ُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ػ‪ ٚ‬ك‪ٔ٤‬خ ‪ ٞٛ‬أ‪ٓٝ‬غ ٖٓ ًُي ‪ًُٝ‬ي ُ‪ٓ٨‬زخد ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ حُو‪ ٖٓ ٙ٬‬حُلوَ ك‪ ٢‬ى‪ُٝ‬ش ٓ٘ظَ٘س ػِ‪ٔٓ ٠‬خكخص ٓٔظيس ك‪ ٢‬آٓ‪٤‬خ ‪ٝ‬أكَ‪٣‬و‪٤‬خ ك‪٘ٓ ٢‬ظ‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬ػَ٘ ٓ٘‪ٞ‬حص أَٓ ك‪٢‬‬ ‫ؿخ‪٣‬ش حُزؼي إ ُْ ٗوَ اٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ك‪ ِ٤‬حُٔ​ٔظل‪ َ٤‬حُؼخى‪١‬؛ ‪ٔ٣ ٚٗ٧‬ظِ​ِّ أ‪ ً٫ٝ‬طؼَ‪٣‬لخ ً ُِلوَ طـَ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬أٓخٓ‪ٔٓ ٚ‬خػيس‬ ‫حُلوَحء‪ٌٛٝ .‬ح حُظؼَ‪٣‬ق ٓؼوي – ًٔخ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ك‪ ٢‬طؼَ‪٣‬ق حُزطخُش‪ٓ ٌٖ٣ ُْٝ -‬ظ‪َٔ٤‬حً آٌٗحى‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬ظطِذ ػخٗ‪٤‬خ ً حُو‪٤‬خّ رٔ​ٔق ‪ٝ‬حٓغ حُ٘طخم ُٔؼَكش ٓٔظلو‪ ٢‬حُٔؼ‪ٗٞ‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ظطِذ طٌ٘‪ٓ َ٤‬جخص أُ‪ٞ‬ف حُِـخٕ حُظ‪ ٢‬طو‪ّٞ‬‬ ‫رٌُي‪ٝ .‬رٔخ إٔ أهخُ‪ ْ٤‬حُي‪ُٝ‬ش ٓظلخ‪ٝ‬طش ك‪ ٢‬حُـ٘‪ٝ ٠‬حُلوَ طلخ‪ٝ‬طخ ً ٗي‪٣‬يحً؛ كبٕ ػ‪ٞ‬حثي حُي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬ؿزخ‪٣‬خط‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ح‪٧‬هخُ‪ ْ٤‬حُلو‪َ٤‬س ‪٫‬‬ ‫طٔي كخؿش حُلوَحء‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٕ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬حُو‪٤‬خّ رؼِٔ‪٤‬خص ٗوَ ‪ٝ‬حٓؼش ‪ٌٓٝ‬ؼلش ُ‪ٞٓ٨‬حٍ ‪ٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬ح‪ٍُ٧‬حم ٖٓ ح‪٧‬هخُ‪ْ٤‬‬ ‫حُـ٘‪٤‬ش اُ‪ ٠‬ح‪٧‬هخُ‪ ْ٤‬حُلو‪َ٤‬س‪ٌٛٝ .‬ح ًِ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حكظَح‪ٝ ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى كخث‪ ٞ‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬هخُ‪ْ٤‬؛ ‪ٌٛٝ‬ح ؿ‪ َ٤‬ػخرض‪ٝ .‬ػِ‪ ًٍَّ ٠‬كِ‪ْ٤‬‬ ‫ُي‪٘٣‬خ أهزخٍ طخٍ‪٣‬و‪٤‬ش طيٍ ػِ‪ ٠‬إٔ ًُي حُ٘وَ حٌُؼ‪٤‬ق هي طْ كؼ‪ ٞٛٝ ،ً٬‬ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س ُْ ‪ٌ٘ٔٓ ٌٖ٣‬خ ً رٔزذ حُلٌْ‬ ‫(حُل‪٤‬يٍحُ‪ )٢‬حٌُ‪ً ١‬خٕ ٓخثيحً‪ٝ ،‬رٔزذ ‪ٛ‬ؼ‪ٞ‬رش حُٔ‪ٞ‬ح‪٬ٛ‬ص ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬هخُ‪ ْ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔوظِلش‪.‬‬ ‫‪٘ٛ -2‬خى أُ‪ٞ‬ف ح‪٧‬هزخٍ حُٔ٘ؼ‪ٍٞ‬س ك‪ً ٢‬ظذ حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٝ‬حُظَحؿْ ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬طيٍ ػِ‪ ٠‬إٔ ٍؿخ‪ً ً٫‬ؼ‪ ٖٓ ٖ٣َ٤‬أػ‪ ّ٬‬ح‪ٓ٧‬ش‬ ‫‪ٝ‬ػِٔخث‪ٜ‬خ ‪ٛٝ‬خُل‪ٜ٤‬خ ًخٗ‪ٞ‬ح ‪ ٌٕٞ٘٣‬ك‪ ٢‬كظَس كٌْ ػَٔ رٖ ػزيحُؼِ‪ ٖٓ ِ٣‬حُلوَ ‪ٝ‬هِش ًحص حُ‪٤‬ي‪ٝ .‬حٌُ‪ُ٘ ًٌَ٣ ُْ ٖ٣‬خ‬ ‫حُظخٍ‪٣‬ن ػ٘‪ ْٜ‬أ‪٢ٗ ١‬ء ‪٣‬زِـ‪ٓ ٕٞ‬جخص ح‪ٟ٧‬ؼخف ُ‪ٜ‬ئ‪٫‬ء‪ .‬ك‪ٜٗ َٜ‬يم هزَحً ‪ٝ‬حكيحً ‪َ٠ٗٝ‬د رظِي ح‪٧‬هزخٍ حٌُؼ‪َ٤‬س ؿيحً‬ ‫ػَ‪ ٝ‬حُلخث‪٢‬؟!‬ ‫‪ -3‬رؼ‪ ٞ‬كوَ حُلوَحء ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬ػ‪٬‬ؽ هخ‪ٝ ،ٙ‬رؼ‪ٔ٣ ٫ ٚ٠‬ظط‪٤‬غ أكي ػ‪٬‬ؿ‪ ٚ‬ك‪ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬كوَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ رٔزذ ًِٔ‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ػيّ ٍؿزظ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُؼَٔ؛ كبٕ حُ٘خّ ‪٣‬ؼَ‪ ٕٟٞ‬ػٖ ٓٔخػيط‪ ،ٚ‬رَ ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬رؤٕ ٓٔخػيط‪ ٚ‬هطؤ‪ٝ .‬ك‪ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬كوَ‪ ٙ‬رٔزذ‬ ‫ٓل‪ٝ ٜٚ‬طزٌ‪ٞٓٝ َٙ٣‬ء اىحٍط‪ُِٔ ٚ‬خٍ؛ كبٕ ‪ٌٛ‬ح ‪ٔ٣ ٫‬خػي‪ ٙ‬حُ٘خّ‪ٝ .‬اًح ٓخػي‪٘٣ ُْ ٙٝ‬ظلغ رٔ​ٔخػيط‪.ْٜ‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُلوَحء ‪ ٌٕٞٗٞ٣‬أ‪٣‬ظخٓخ ً أ‪ ٝ‬أٍحَٓ ‪ٓٝ‬ؼ‪ٞ‬ه‪ٛٝ ،ٖ٤‬ئ‪٫‬ء ‪٣‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪٬ٓ ٠‬ؿت ‪ٝ‬ى‪ٍ ٍٝ‬ػخ‪٣‬ش ‪ٝ‬ؿٔؼ‪٤‬خص ه‪٣َ٤‬ش ‪ٖٓٝ‬‬ ‫ؿ‪ًُ َ٤‬ي ط‪ٜ‬ؼذ ٓٔخػيس حُؼي‪٣‬ي ٓ٘‪.ْٜ‬‬ ‫‪ ٖٓ -4‬أ‪ ٖ٣‬ؿخءص ح‪ٞٓ٧‬حٍ ُؼَٔ رٖ ػزيحُؼِ‪ٍ – ِ٣‬كٔ‪َّ ٚ‬للا‪ -‬كظ‪ ٠‬أؿ٘‪ ٠‬حُ٘خّ‪٣ ُْٝ ،‬زن ك‪٣ ٖٓ ْٜ٤‬ؤهٌ أ‪ٔ٣ ٝ‬ظلن‬ ‫حًُِخس؟‬ ‫حٌُ‪٣ ٖ٣‬و‪ ُٕٞٞ‬رٌُي ‪ٌٛ٣‬ز‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬إٔ ػَٔ كَّٖٔ ٗظخّ ؿٔغ حًُِخس ‪ٝ‬حُوَحؽ ‪ٝ‬حُـِ‪٣‬ش ك‪ٜ‬خٍص ح‪ٞٓ٧‬حٍ طٌ‪ٛ‬ذ اُ‪٠‬‬ ‫هِ‪٘٣‬ش حُي‪ُٝ‬ش ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ إٔ ‪٤٠٣‬غ ًؼ‪ٜ٘ٓ َ٤‬خ رٔزذ حَُٗ‪ٞ‬س أ‪ ٝ‬رٔزذ َٓهش حُـزخس‪ًٔ .‬خ إٔ َّللا – طؼخُ‪٣ -٠‬زخٍى ك‪٢‬‬ ‫حَُُم ‪ َ٘​٘٣ٝ‬ك‪ٓٝ ِٚ٠‬ؼ‪ٗٞ‬ظ‪ ٚ‬ك‪ٞٔ٣ ٖ٤‬ء حُ‪٬ٜ‬ف ‪٣ٝ‬ظ‪ ٠ُٞ‬ح‪ٍ ٍٞٓ٧‬ؿخٍ أه‪٤‬خٍ ٖٓ ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش ػَٔ رٖ حُؼِ‪ٌٛٝ ..ِ٣‬ح‬ ‫حٌُ‪ٛ ّ٬‬ل‪٤‬ق ؿِث‪٤‬خ ً‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ًخٕ ا‪٬ٛ‬ف ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ك‪ ٢‬ح‪٧‬هخُ‪ ْ٤‬حُزؼ‪٤‬يس ػٖ ًَِٓ حُو‪٬‬كش –‪ٓٝ‬ؼظٔ‪ٜ‬خ ًٌُي‪ -‬أػظْ ٓ٘وش رٔزذ ‪ٛ‬ؼ‪ٞ‬رش‬ ‫ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ‪ ٌُٖ .‬حُ‪ٜ‬يٍ حٌُ‪ً ١‬خٕ ‪٣‬ليع رٔزذ كٔخى ٗظخّ حُـزخ‪٣‬ش ‪ ٌَ٘٣ ٫‬ك‪ ٢‬أ‪ ١‬كخٍ ٍهٔخ ً ‪ٟ‬ؤخً‪٘٣ ،‬وَ ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ‬ ‫كخٍ حُلوَ اُ‪ ٠‬كخٍ حُـ٘‪.٠‬‬ ‫‪ -5‬ػِ‪٘٤‬خ رؼي ‪ٌٛ‬ح إٔ طٔخءٍ ‪ َٛ‬كَ‪٠٣‬ش حًُِخس َٗػض أ‪ٍٝ ٝ‬ػ‪ ٢‬ك‪َٝ٘ٓ ٢‬ػ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ أ‪٣ ٫‬زو‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ حُٔ​ِْٔ كو‪َ٤‬حً؟‬ ‫‪ ٌٙٛ َٛٝ‬حُ٘ٔزش حُوِ‪ِ٤‬ش ًخك‪٤‬ش ُٔي كخؿخص حُلوَحء ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ؟‪.‬‬ ‫‪ ٫‬أػَف آ‪٣‬ش أ‪ ٝ‬كي‪٣‬ؼخ ً ك‪ ٚ٘ٓ ْٜ‬أثٔظ٘خ إٔ حًُِخس اًح أى‪٣‬ض ػِ‪ ٠‬أًَٔ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬ك‪ٓ ٢‬ـظٔغ أ‪ ٝ‬اهِ‪ ْ٤‬طْ حُو‪٠‬خء ػِ‪ ٠‬حُلوَ ك‪.ٚ٤‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬أػظوي إٔ ٖٓ ‪ِٔ٣‬ي ىٍؿش ٓظ‪ٓٞ‬طش ٖٓ حُلو‪ُ٣ ٚ‬ويّ ػِ‪ ٠‬حُو‪ ٍٞ‬رٌُي‪ .‬إ أك‪ َ٠‬ػ‪ َٜ‬أى‪٣‬ض ك‪ ٚ٤‬حًُِخس‪ًٝ ،‬خٗض‬ ‫حَُؿزش ك‪ٔ٤‬خ ػ٘ي َّللا أ‪ ٝ‬أ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬خ ‪ ٞٛ‬ػ‪ َٜ‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ – ٢‬للا ػِ‪ ،-ِْٓٝ ٚ٤‬ػْ ػ‪ َٜ‬حُوِلخء حَُحٗي‪٣ ُْٝ . ٖ٣‬ظْ حُل‪٠‬خء‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪90‬‬

‫ػِ‪ ٠‬حُلوَ ‪ ٫‬ك‪ ًَِٓ ٢‬حُي‪ُٝ‬ش (حُٔي‪٘٣‬ش حُٔ٘‪ٍٞ‬س) ‪ ٫ٝ‬ك‪ ٢‬ؿ‪َٛ٤‬خ‪ٝ .‬ك‪ ٢‬أَٓ‪ٌ٣‬خ أ‪ ٝ‬أ‪ٍٝٝ‬رخ ‪٣‬يكغ حُٔ‪ٞ‬ح‪ ٖ١‬أك‪٤‬خٗخ ً ٓخ ‪َٜ٣‬‬ ‫اُ‪ 60 ٠‬أ‪ ٖٓ %70 ٝ‬ىهِ‪َٟ ٚ‬حثذ ُِي‪ُٝ‬ش‪ ،‬أ‪ ١‬ػَ٘حص أ‪ٟ‬ؼخف حًُِخس‪ٓٝ ،‬غ ‪ٌٛ‬ح كبٕ ك‪ ٢‬طِي حُٔـظٔؼخص كوَحء‬ ‫‪ٝ‬رخثٔ‪ً ٖ٤‬ؼَ‪.‬‬ ‫اٗ٘‪ ٢‬أػظوي إٔ ٗؼ‪َ٤‬س حًُِخس ؿِء ٖٓ حُ٘ظخّ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ ١‬ح‪ ٌٙٛٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُ٘ؼ‪َ٤‬س ‪ ٫‬طلون أؿَح‪ٜٟ‬خ رٌلخءس ا‪ ٫‬اًح‬ ‫حٗظـِض رخه‪ ٢‬أؿِحء حُ٘ظخّ ٓؼَ‪ :‬حُوَ‪ ٝ‬حُلٖٔ‪ٝ ،‬حٌُلخٍحص‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬كَ‪ ٙ‬حُؼَٔ‪ ...ٝ ،‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي‪ٝ .‬حُ٘ظخّ‬ ‫ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ ٞٛ ١‬ح‪٥‬هَ ؿِء ٖٓ حُ٘ظخّ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُؼخّ‪ ،‬كبًح ًخٕ ‪٘ٛ‬خى كٔخى اىحٍ‪ ١‬أ‪٤ٓ ٝ‬خٓ‪ ،٢‬أ‪ً ٝ‬خٕ ‪٘ٛ‬خى ظِْ‬ ‫حؿظٔخػ‪ ٢‬كخىف‪ ،‬أ‪ ٝ‬طلَِ أه‪٬‬ه‪٢‬؛ كبٕ حُ٘ظخّ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣ ٫ ١‬ؼَٔ رخٌُلخءس حُٔ٘​٘‪ٞ‬ىس‪ٓٝ .‬غ ًَ ‪ٌٛ‬ح كبٕ ح‪٧‬ػٔخٍ‬ ‫حُو‪٣َ٤‬ش ‪ ٫‬طٌَ٘ ٓظٖ حٌُلخ‪٣‬ش حُٔؼ‪٤٘٤‬ش ‪٧‬كي‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ ٢ٛ‬ػزخٍس ػٖ ًَّس أهَ‪ ٖٓ ٟ‬أؿَ ط‪٬‬ك‪ ٢‬ه‪ ٍٜٞ‬حُ٘ظْ حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ط‪٣ُٞ‬غ حُؼيحُش‪ .‬اٗ‪ٜ‬خ طٔخػي حُ٘ظْ حُٔؼٔ‪ ٍٞ‬ر‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬طٔي كـ‪ٞ‬حط‪ٜ‬خ ٌُ٘‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طٌ‪ ٕٞ‬أريحً ري‪ِ٣‬ش‬ ‫ػ٘‪ٜ‬خ‪٣ٝ .‬ـذ إٔ ‪ٌٛ ٌٕٞ٣‬ح ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لخ ً‪.‬‬ ‫‪ُ٘ -6‬خ إٔ ٗظٔخءٍ‪ َٛ :‬ه‪ ٠٠‬ػَٔ رٖ ػزيحُؼِ‪ ِ٣‬ػِ‪ ٠‬حُلوَ ‪-‬ػِ‪ٍ ٠‬أ‪٣ ٖٓ ١‬يػ‪ًُ ٢‬ي‪ -‬رٔزذ ‪٬ٛ‬ك‪ٝ ٚ‬طو‪ٞ‬ح‪ ٙ‬أ‪ٝ‬‬ ‫رلٔذ كٖٔ اىحٍط‪ٚ‬؟ إ ًخٕ ًُي رٔزذ ‪٬ٛ‬ك‪ٝ ٚ‬طو‪ٞ‬ح‪ ،ٙ‬كخُ٘ز‪َّ ٠ِٛ - ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬ػْ حُوِلخء حَُحٗي‪ ٕٝ‬أك‪َ٠‬‬ ‫ٓ٘‪ٝ ٚ‬أ‪ِٛ‬ق‪ٝ .‬إ ًخٕ ًُي رٔزذ كٖٔ اىحٍط‪ٝ ٚ‬طير‪ ،َٙ٤‬كؼَٔ رٖ حُوطخد كٌْ أ‪ٟ‬ؼخف ٓيط‪ ٞٛٝ ٚ‬ح‪٩‬ىحٍ‪١‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪ ٢‬ح‪ٓٝ ،ٍٝ٧‬غ ‪ٌٛ‬ح كِْ ‪٣‬ظْ حُو‪٠‬خء ػِ‪ ٠‬حُلوَ ك‪ ٢‬ػ‪ٜٞ‬ى‪ ْٛ‬حُٔ‪ٗٞٔ٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ -7‬إ َّللا‪ -‬طؼخُ‪ -٠‬ؿؼَ حُلخؿش ‪ٝ‬حُؼ‪ٗٝ ُٞ‬و‪ ٚ‬ح‪ٞٓ٧‬حٍ أىحس حرظ‪٬‬ء ‪ٝ‬حهظزخٍ ُؼزخى‪ٞٓٝ ،ٙ‬ف طٔظَٔ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬ىحس اُ‪ ٠‬إٔ‬ ‫ط٘ظ‪ ٢ٜ‬ك‪٤‬خس حُزَ٘ ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ٍٝ٧‬؛ هخٍ ٓزلخٗ‪ُ٘ٝ( :ٚ‬زِ‪ ٌْٗٞ‬ر٘‪٢‬ء ٖٓ حُو‪ٞ‬ف ‪ٝ‬حُـ‪ٞ‬ع ‪ٗٝ‬و‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ٞٓ٧‬حٍ ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬لْ‬ ‫‪ٝ‬حُؼَٔحص ‪ٝ‬رَ٘ حُ‪ٜ‬خرَ‪ٍٞٓ[)ٖ٣‬س حُزوَس‪.]155:‬‬ ‫إ ‪ٌٛ‬ح حُظل٘‪٤‬ي ُظِي حُٔو‪ُٞ‬ش ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ٘ل‪ ٖٓ ٞ‬حُظيه‪٤‬ن ‪ٝ‬حُظلظ‪ٔ٣ ٖ٤‬ظ‪ٜ‬يف طَٔ‪ ٖ٣‬حٌُ‪ ٖٛ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ظَ حُؼٔ‪٤‬ن ‪ٝ‬طلَ‪ٚ٠٣‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬ػيّ ح‪ٓ٫‬ظٔ‪ُِٔ ّ٬‬و‪٫ٞ‬ص حُ٘خثؼش‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٔ٣ ٚ‬ظ‪ٜ‬يف طٌ‪ ٖ٣ٞ‬ر٘‪٤‬ش ػوِ‪٤‬ش ٓؼويس‪ ،‬طظـخك‪ ٠‬ػٖ حُٔطل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظلِ‪٬٤‬ص‬ ‫حُٔ​ٔظؼـِش‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا حُ‪ٜ‬خى‪ ١‬اُ‪ٞٓ ٠‬حء حُٔز‪….َ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪91‬‬

‫‪ - 21‬أزمة وسائل أم أزمة أهداف‬ ‫حُلٔي هلل ٍد حُؼخُٔ‪ٝ ٖ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٗ ٠‬ز‪٘٤‬خ ٓلٔي ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬آُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ ٚ‬أؿٔؼ‪ٝ ٖ٤‬رؼي ‪:‬‬ ‫كبٗ‪ٓ ٚ‬خ حؿظٔغ ُل‪٤‬ق ٖٓ حُٔ‪ٜ‬ظٔ‪ ٖ٤‬رخُيػ‪ٞ‬س‪ٝ ،‬حُـ‪ ٖ٣ٍٞ٤‬ػِ‪٬ٛ ٠‬ف حُ٘خّ ا‪ ٫‬ىحٍص ر‪ ْٜ٘٤‬أكخى‪٣‬غ ‪ٓٝ‬ـخى‪٫‬ص‬ ‫‪ٌٗٝ‬خ‪٣‬خص ك‪ ٍٞ‬ػـِ حُيػخس ػٖ حٓظ‪٬‬ى حُ‪ٓٞ‬خثَ حُيػ‪٣ٞ‬ش حُظ‪٣ ٢‬ظٌٔ٘‪ ٖٓ ٕٞ‬ه‪ُٜ٬‬خ ٖٓ َٗ٘ أكٌخٍ‪ٝ ْٛ‬طؼٔ‪ٓ ْ٤‬زخىث‪ْٜ‬‬ ‫‪ٓٝ‬و‪٫ٞ‬ط‪ٗٝ .ْٜ‬لٖ ‪ ٖٓ َّ ٔٗ ٫‬حُٔوخٍٗش ر‪ ٖ٤‬طوِق ‪ٓٝ‬خثِ٘خ ‪ٝ‬طويّ ‪ٓٝ‬خثَ ح‪٥‬هَ‪٘ٓ ٖٓ ٖ٣‬خكٔ‪ٓٝ ٖ٤‬ؼخى‪ُ٘ٔٝ ،ٖ٣‬خ ك‪ًُ ٢‬ي‬ ‫ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‪ٓ -‬وطج‪ ٖ٤‬أ‪ٓ ٝ‬زخُـ‪ٖ٤‬؛ اً ٓٔخ ‪ٗ ٫‬ي ك‪ ٚ٤‬إٔ حُؼَٔ حُيػ‪٣ ١ٞ‬ؼخٗ‪ٗ ٖٓ ٢‬و‪ ٚ‬ظخ‪ َٛ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٓٞ‬خثَ‬‫حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ طٔظويّ ك‪ ٢‬طزِ‪٤‬ؾ ٍٓخُش ح‪ ،ّ٬ٓ٩‬ك‪٤‬غ اٗي ‪ ٫‬طٌخى طـي ك‪٠‬خث‪٤‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش ًحص طٔ‪ٝ ِ٤‬ح‪ٟ‬ق ‪ٝ‬ؿخًر‪٤‬ش‬ ‫ػخُ‪٤‬ش‪ًٔ ،‬خ أٗي ‪ ٫‬طـي ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ ًُي ك‪ٓ ٢‬ـخٍ حُزغ ح‪ً٩‬حػ‪ ٢‬أ‪ ٝ‬ك‪ٓ ٢‬ـخٍ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬حُٔوَ‪ٝ‬ء‪ ،‬كخُٔـ‪٬‬ص ‪ٝ‬حُـَحثي‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش هِ‪ِ٤‬ش حُؼيى ٗٔز‪٤‬خً‪ٔٓٝ ،‬ظ‪ٓ ٟٞ‬ؼظٔ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔ‪٣ ٢ٜ٘‬ظَىى ر‪ ٖ٤‬حُٔظ‪ٝ ٢ٓٞ‬حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق‪٣ ٫ٝ ،‬وظِق‬ ‫حُ٘ؤٕ ك‪( ٢‬هطزش حُـٔؼش) ك‪٤‬غ إ حُوطزخء حُوخىٍ‪ ٖ٣‬ػِ‪ ٠‬ط٘و‪ ٚ٤‬حُلخُش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٛٝ​ٝ‬ق حُؼ‪٬‬ؽ ُ‪ٜ‬خ هِ‪ِٕٞ٤‬‬ ‫ؿيحً‪ٓ ٌُٖ ،‬غ ‪ٌٛ‬ح كخُٔ‪ ْٜ‬ىحثٔخ ً إٔ ٗيٍى ح‪ٓ٧‬زخد حُـ‪٣َٛٞ‬ش ُٔخ َٗ‪ ٖٓ ٟ‬ظ‪ٞ‬ح‪ٝ​ٝ َٛ‬هخثغ ‪٬ٌ٘ٓٝ‬ص‪ُٔٝ ،‬خ ٌٗ٘‪ٚ٘ٓ ٞ‬‬ ‫ٖٓ ه‪٘ٓٝ ٍٜٞ‬ـ‪َّٜ‬خص ‪ٝ‬أُٓخص‪ٓٝ .‬غ إٔ طوِق حُٔ​ِٔٔ‪ٟٝ ٖ٤‬ؼق ٓئٓٔخط‪ ْٜ‬حُٔوظِلش ٓ‪٘٤‬ؼٌْ ‪٣ٍ ٫ٝ‬ذ ػِ‪ًَ ٠‬‬ ‫حُ‪ٓٞ‬خثَ حُظ‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬أ‪٣‬ي‪ ْٜ٣‬ك‪ٗ ًَ ٢‬ئ‪ ٕٝ‬حُل‪٤‬خس‪ ،‬ا‪ ٫‬إٔ ًُي ُ‪ ٞٛ ْ٤‬حُٔزذ حُـ‪ ١َٛٞ‬ك‪ ٢‬طوِق حُ‪ٓٞ‬خثَ حُيػ‪٣ٞ‬ش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬اٗٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬حُٔزذ ح‪ٓ٧‬خّ ك‪ ٢‬إٔ ٓؼظْ حُيػخس ‪ ٌِٕٞٔ٣ ٫‬ح‪ٛ٧‬يحف حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬لش ُلًَظ‪ ْٜ‬حُيحثزش‪ .‬حُ‪ٜ‬يف حُـ‪٤‬ي حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق‬ ‫‪ٝ‬حُٔيٍ‪٣ ّٝ‬ـؼَ ٖٓ ٗلٔ‪ ٚ‬أىحس ُظلَ‪ ٞ٣‬حٌُ‪ ٖ٣‬رِ‪ ٍٙٝٞ‬ػِ‪ ٠‬ا‪٣‬ـخى ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ حُظ‪ ٢‬طزَِّـ‪ ْٜ‬ا‪٣‬خ‪ٝ ،ٙ‬إ ًؼ‪َ٤‬حً‬ ‫ُيٍى رطَ‪٣‬وش ٓزظٌُش أ‪ٝ‬‬ ‫ٖٓ ح‪ٛ٧‬يحف حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪٣ ٫‬لؼَ ًُي ‪ ٫ ٚٗ٧‬طظ‪ٞ‬كَ ك‪ٔٓ ٚ٤‬خص حُ‪ٜ‬يف حُـ‪٤‬ي‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٗ‪َ ٣ ٚ‬‬ ‫رطَ‪٣‬وش ؿخٓ‪٠‬ش‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬لوي‪ٔٓ ٙ‬ش حُظلَ‪ ٞ٣‬حُظ‪ ٢‬أَٗٗخ اُ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫أُٓظ٘خ ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش إً ك‪ ٢‬كوي حُ‪ٜ‬يف حُـ‪٤‬ي‪ٔ٤ُٝ ،‬ض ك‪ ٢‬ح‪٫‬كظوخٍ اُ‪ ٠‬حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش حُ٘خؿلش‪ٝ ،‬أُٓش حُ‪ٜ‬يف حُـ‪٤‬ي ‪ٗ ٢ٛ‬ظ‪٤‬ـش‬ ‫ه‪ ٍٜٞ‬ر٘‪٣ ١ٞ٤‬ؼخٗ‪ ٚ٘ٓ ٢‬حُؼَٔ حُيػ‪ٓ ٌ٘ٓ ١ٞ‬يس ُ‪ٔ٤‬ض رخُو‪َ٤ٜ‬س‪ًُٝ ،‬ي حُو‪٣ ٍٜٞ‬ظٔؼَ ك‪ٟ ٢‬ؼق ك‪ٞٗ ْٜ‬ػ‪٤‬ش حُلًَش‬ ‫حُٔطِ‪ٞ‬رش ُ‪ٜٞ‬ح‪٣‬ش حُ٘خّ ‪ٝ‬ا‪٬ٛ‬ف ٗئ‪ٞٗٝ ْٜٗٝ‬ػ‪٤‬ش حُوطخد حٌُ‪ ١‬طـذ ‪٤ٛ‬خؿظ‪ ٚ‬ك‪ًُ ًَ ٢‬ي‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ظَطذ ػِ‪ ٚ٤‬ػيّ‬ ‫حُويٍس ػِ‪ ٠‬طلي‪٣‬ي ح‪٣ُٞٝ٧‬خص حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ ط‪ٞ‬ؿَّ‪ ٚ‬اُ‪ٜ٤‬خ ٓؼظْ حُـ‪ٜٞ‬ى ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬يكغ حُ٘خّ اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ؼِ‪ٞ‬ح ك‪٢‬‬ ‫ًَ حطـخ‪ٝ ،ٙ‬إٔ ‪ٜ٣‬ظٔ‪ٞ‬ح رٌَ ٗ‪٢‬ء ‪ ٌُٖٝ‬ى‪ ٕٝ‬طلو‪٤‬ن حهظَحهخص ؿ‪٤‬يس ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـخٍ ٖٓ حُٔـخ‪٫‬ص‪.‬‬ ‫اٗ٘خ اًح حٓظٌِ٘خ حُ‪ٜ‬يف حُـ‪٤‬ي كوي ٗظٌٖٔ ٖٓ حٓظ‪٬‬ى حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش حُٔ٘خٓزش‪ٝ ،‬هي ‪ٗ ٫‬ظٌٖٔ‪ ٌُٖ ،‬اًح ُْ ٗٔظٌِ‪ ٚ‬كبٗ٘خ هطؼخ ً ُٖ‬ ‫ٗؼَف حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش حُٔطِ‪ٞ‬رش ‪ َٜٗ ُٖٝ‬رخُظخُ‪ ٢‬اُ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫ُ‪ ٞ‬طؤِٓ٘خ ك‪ َ٤ٓ ٢‬حُٔ‪ِٜ‬ل‪ ٖ٤‬حُؼظخّ حٌُ‪ ٖ٣‬ػ َّيُ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُظخٍ‪٣‬ن ح‪ُٞ ٢ٓ٬ٓ٩‬ؿيٗخ إٔ أًؼَ‪ - ْٛ‬إ ُْ ٗوَ ؿٔ‪٤‬ؼ‪-ْٜ‬‬ ‫ُْ ‪ٌٞٗٞ٣‬ح ‪ ٌِٕٞٔ٣‬أ‪ ١‬آٌخٗ‪٤‬ش ؿ‪٤‬يس أ‪ِ٤ٓٝ ٝ‬ش كؼخُش ُ٘​َ٘ أكٌخٍ‪ٝ ْٛ‬ا‪٬ٛ‬ف ح‪ٟٝ٧‬خع حُؼخٓش ػ٘ي حٗط‪٬‬هظ‪ ْٜ‬ح‪،٠ُٝ٧‬‬ ‫ٌُٖ ٗـي أٗ‪ً ْٜ‬خٗ‪ٞ‬ح ‪ -‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪٣ٞ‬خص ٓوظِلش‪٣ -‬ؼَك‪ٓ ٕٞ‬خًح ‪٣َ٣‬ي‪ًٝ ،ٕٝ‬خٗض ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪٣ ٢‬ؼِٔ‪ ٖٓ ٕٞ‬أؿَ حُ‪ٍٞٛٞ‬‬ ‫اُ‪ٜ٤‬خ طِ‪ٞ‬ف أٓخٓ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬كن‪٣ ٫ٝ ،‬وظِق ‪ٟٝ‬غ ٓ‪ِٜ‬ل‪ ٢‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ػٖ ‪ٟٝ‬غ ٓ‪ِٜ‬ل‪٘٤‬خ‪ ،‬كخُ‪ٜٞ٤‬ى حٌُ‪ ٖ٣‬حؿظٔؼ‪ٞ‬ح‬ ‫ك‪َٔ٣ٞٓ ٢‬ح ك‪ ٢‬أ‪ٝ‬حهَ حُوَٕ حُظخٓغ ػَ٘ ‪ً -‬خٗ‪ٞ‬ح ‪٣‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٕٞ‬ػُِش ػخُٔ‪٤‬ش ‪٢ٗ ٖٓٝ‬ء ٖٓ ح‪ٟ٫‬ط‪ٜ‬خى ك‪ ٢‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُزِيحٕ؛ ‪ٝ‬ك‪ًُ ٢‬ي حُ‪ٞ‬هض ط‪ِٞٛٞ‬ح اُ‪ ٠‬أٗ‪ٔ٣ ْٜ‬ظ‪ٜ‬يك‪ ٕٞ‬اهخٓش ى‪ُٝ‬ش ُ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬أٍ‪ ٝ‬كِٔط‪ ٖ٤‬رؼي هٔ​ٔ‪٘ٓ ٖ٤‬ش‪ٝ ،‬حٌُ‪١‬‬ ‫‪٘٣‬ظَ اُ‪ٟ ٠‬آُش ٓخ ر‪ ٖ٤‬أ‪٣‬ي‪ ٖٓ ْٜ٣‬آٌخٗخص ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن ًُي حُ‪ٜ‬يف ك‪ ٢‬ظَ حُلٌ‪ٓٞ‬ش حُؼؼٔخٗ‪٤‬ش‪ٔ٣ ،‬ظـَد ٖٓ ًُي‬ ‫حُطٔ‪ٞ‬ف‪ ٌُٖ ،‬حُؼَٔ حُ٘خم ‪ٝ‬حُٔؼخرَ ٗل‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬يف حُٔليى ‪ٞ٣‬ؿي ‪١‬ز‪٤‬ؼش حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُظَ‪ٝ‬ف حُٔ‪٬‬ثٔش‪ٞ٣ٝ ،‬كَ حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔطِ‪ٞ‬رش ‪ٌٛٝ‬ح ٓخ كيع‪.‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬ظـِ‪ ٕٞ‬رخُيػ‪ٞ‬س اُ‪َّ ٠‬للا ‪ -‬طؼخُ‪٣ -٠‬ـِذ ػِ‪ ْٜ٤‬ه‪ َٜ‬حُ٘ظَ‪ ،‬ك‪٘٣ ٫ ْٜ‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ ٠‬رؼ‪٤‬ي‪ٔ٣ ٫ٝ ،‬ظط‪٤‬ؼ‪ٕٞ‬‬ ‫حُظؤَٓ ك‪ٓ ٢‬آ‪٫‬ص ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬لَٓ‪ٍ ٖٓ ْٜ‬إ‪٣‬ش ٓخ ‪ً ٞٛ‬خٖٓ ٖٓ آٌخٗخص ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص ‪ٝ‬ػوزخص‪ٌُٜ ْٛٝ ،‬ح ٓ٘ـ‪ُٕٞٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪92‬‬

‫رٔخ ‪ٗ ٞٛ‬خؿِ ظخٗ‪ ٖ٤‬ى‪ٝ‬حٓ‪ٝ ٚ‬حٓظَٔحٍ‪ٓ ،ٙ‬غ إٔ حُظويّ حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُظو٘‪ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬ليع ح‪٣ ٕ٥‬ـؼَ ٗخٓ‪ ّٞ‬حُل‪٤‬خس ح‪ٓ٧‬خّ‬ ‫ك‪ ٢‬حُظـ‪ٝ َ٤‬حُظزيٍ‪ ْ٤ُٝ ،‬ك‪ ٢‬حُؼزخص ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ‪.‬‬ ‫‪٘ٛٝ‬خى ٖٓٔ ‪٘٣‬ظـَ رخُيػ‪ٞ‬س ٖٓ ‪٣‬ـِذ ػِ‪ ٚ٤‬حُلّْ حُؼِٔ‪٘٣ٝ ،٢‬ظَ اُ‪ ٠‬حُظوط‪ٝ ٢٤‬ر٘خء ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬خص ‪ٝ‬رِ‪ٍٞ‬س ح‪ٛ٧‬يحف‬ ‫ػِ‪ ٠‬أٗ‪٤٠ٓ ٚ‬ؼش ُِ‪ٞ‬هض‪٘ٛ ْ٤ُٝ ،‬خى ٓخ ‪٣‬يػ‪ ٞ‬اُ‪ ٞٛٝ ،ٚ٤‬ك‪ٗ ٢‬ظَ‪ ٙ‬هي ‪ٓ ٌٕٞ٣‬ظ‪َٜ‬حً ٖٓ ٓظخ‪ َٛ‬حُلَحٍ ٖٓ حُؼَٔ‬ ‫‪ٝ‬طلَٔ حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خص حٌُز‪َ٤‬س‪ ٌٙٛٝ ،‬حَُ٘‪٣‬لش ‪ٝ‬حٓؼش ؿيحً ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬كي ‪َّ ُٜ٣ ٫‬يم!‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُٔئٓق إٔ ك‪َّ٘​٘٣ ٖٔ٤‬غ ػِ‪ ٠‬حُظوط‪ ٢٤‬حُيػ‪٣ ٫ ٖٓ ١ٞ‬وط‪٘٣ٝ ٢‬ظَ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪٣ ٫ ٚ‬ؼَٔ ‪٘٣ ٫ٝ‬ظؾ‪،‬‬ ‫ك‪ ٜٞ‬ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ‪٣‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬ػطخُش ٗخِٓش‪ٓ ُٞٝ ،‬جَ ػٔخ ه ّيٓ‪ٓ٨ُ ٚ‬ش ه‪ ٍ٬‬أٓز‪ٞ‬ع أ‪٣ ُْ ٠٠ٓ َٜٗ ٝ‬ـي ٗ‪٤‬جخ ً ‪٣‬ظليع‬ ‫ػ٘‪٘ٛٝ !ٚ‬خى ٖٓ ‪٣‬ؼَٔ ٖٓ ؿ‪ٍ َ٤‬إ‪٣‬ش ٍحٗيس ‪ ٫ٝ‬أ‪ٛ‬يحف ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ‪ ٫ٝ‬كو‪٣ُٞٝ٨ُ ٚ‬خص‪ٛٝ ،‬ئ‪٫‬ء أٓ‪ٞ‬أ كخ‪ ٖٓ ً٫‬أ‪ُٝ‬جي؛‬ ‫‪ ٕ٧‬كًَظ‪ ْٜ‬هي طل‪ ٢٠‬اُ‪ ٠‬كي‪ٝ‬ع ً‪ٞ‬حٍع!‬ ‫حُ‪ٜ‬يف حُـ‪٤‬ي ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬إٔ َْٗٓ هطش ُظ٘ل‪ٝ ،ٌٙ٤‬طِي حُوطش ‪٣‬ـذ إٔ ط٘ظَٔ ػِ‪ ٠‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬ح‪ٝ٧‬هخص حُٔطِ‪ٞ‬رش‪،‬‬ ‫رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬حُؼوزخص حُٔظ‪ٞ‬هؼش‪ٝ ،‬رٌُي ‪ٝ‬كي‪ٗ ٙ‬ـي أٗلٔ٘خ ٓ‪٠‬طَ‪ ٖ٣‬اُ‪ ٠‬حُزلغ ػٖ حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش حُلؼخُش ‪ٝ‬حُٔ‪٬‬ثٔش‪.‬‬ ‫ُٔض ٖٓٔ طظٌِٔ‪ ٚ‬حَُؿزش ربؿَحء ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬رخُزلغ ػٖ حُٔ​ٔظل‪ِٞٓٝ َ٤‬ى حُطَم حُ‪ٞ‬ػَس ُزِ‪ٞ‬ؽ حَُؿخثذ؛ ‪ٕ٧‬‬ ‫ٌِٓ٘ظ٘خ ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ُ‪ٔ٤‬ض ٓغ حُٔ​ٔظل‪ َ٤‬حٌُ‪ٗ ١‬ظٔ٘خ‪ٓ ٌُٖٝ ،ٙ‬غ حُٔ​ٌٖٔ حٌُ‪٤ٟ ١‬ؼ٘خ‪.!ٙ‬‬ ‫ك‪٤‬خ أ‪ٜ٣‬خ حٌُ‪ ٖ٣‬ه٘و‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ رٔؼط‪٤‬خط‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬ؼزش‪ ،‬كلَٓ‪ٞ‬ح ٖٓ ٍإ‪٣‬ش ح‪٥‬كخم حُٔ​ٔظيس حُظ‪ ٢‬ط٘ظظَ‪٣ٝ ،ْٛ‬خ ٖٓ أىٓ٘‪ٞ‬ح حٌُ٘‪ٟٞ‬‬ ‫ٖٓ ‪ٟ‬ؼق حُل‪ِ٤‬ش ‪ٝ‬حٗؼيحّ حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش‪ ،‬حٓ٘ل‪ٞ‬ح أٗلٌْٔ حُ‪ٞ‬هض حٌُخك‪ُِ ٢‬ؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬أك‪ َ٠‬طلي‪٣‬ي ٌٖٓٔ ُٔخ طَؿز‪ ٕٞ‬ك‪٢‬‬ ‫طلو‪٤‬و‪ٞٓٝ ،ٚ‬ف طـي‪ ٕٝ‬إٔ ًُي ٓ‪٤‬ـؼَ ‪ٓٝ‬خثٌِْ أًؼَ طويٓخ ً ‪ٝ‬كخػِ‪٤‬ش‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٤ٓ ٚ‬ـؼٌِْ أًؼَ ‪ٝ‬حهؼ‪٤‬ش‪ٖٓ ٌُْ ٌٕٞ٤ٓٝ ،‬‬ ‫‪ٍٝ‬حء ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى اىحٍس أؿ‪ٞ‬ى ُ‪ٌٓ٪‬خٗخص حُٔلي‪ٝ‬ىس حُظ‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬أ‪٣‬ي‪َّٝ .ٌْ٣‬للا حُ‪ٜ‬خى‪.١‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪93‬‬

‫‪ - 22‬خطاب تبلٌغً‬ ‫اًح ًخٕ حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪ ١ٞ‬هطخرًخ ط٘​٘جش حُوخ‪ٛ‬ش‪ٝ ،‬طظيح‪ ُٚٝ‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س؛ كبٕ حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ ٢‬ط‪ٜ٘‬ؼ‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ٝ ،‬طو‪ّٞ‬‬ ‫رخٓظويحٓ‪٣َٗ ٚ‬لش ٓظ‪ٓٞ‬طش ر‪ ٖ٤‬حُوخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬حُؼخٓش‪ ،‬اً ط‪ٞ‬ؿ‪ ٜٚ‬اُ‪ ٠‬ػخٓش حُٔ​ِٔٔ‪ .ٖ٤‬حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ ٌَ٘٣ ٢‬أىحس ٓ‪ٜٔ‬ش‬ ‫ُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُؼوخكش ػ٘ي كي‪ٝ‬ى‪ٛ‬خ حُيٗ‪٤‬خ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٣ ٚ‬ؼي حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ُظًٌ‪ َ٤‬حُ٘خّ رخُٔزخىة ‪ٝ‬ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬ح‪٧‬ىر‪٤‬خص‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٌُٜٝ .‬ح كبٕ ٍهؼش طيح‪ٝ ُٚٝ‬حٓؼش ؿ ًّيح ‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ كبٗ‪ ٚ‬حًظٔذ ‪ٛ‬لش (حُ٘ؼز‪٤‬ش)‪ٗٝ .‬ؼز‪٤‬ظ‪ ٌٙٛ ٚ‬طِٔ‪ ٢‬ػِ‪ ٚ٤‬إٔ‬ ‫‪٣‬ظ‪ٜ‬ق رو‪ٜ‬خث‪ٔٓٝ ٚ‬خص‪٣ٝ ،‬ظؼَ‪ُٓ٧ ٝ‬خص ‪٬ٌ٘ٓٝ‬ص ‪٣‬لٖٔ ر٘خ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػ٘ي‪ٛ‬خ‪ُٝ ،‬ؼَ أ‪ٜٔٛ‬خ ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ -1‬حُ‪ٟٞٞ‬ف‪ ٖٓ :‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ٝ ٢‬ح‪ٟ‬لًخ ؿخ‪٣‬ش حُ‪ٟٞٞ‬ف‪ ،‬ك‪٤‬غ إ طيٗ‪ ٢‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔؼَك‪ُٝ٧ ٢‬جي‬ ‫حٌُ‪٣ ٖ٣‬ظِو‪ٞ٣ ٚٗٞ‬ؿي ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٗ‪ ْٜ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ُ٫‬ظزخّ ‪ٝ‬حُوِ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُظلٔ‪ ُٞٝ .َ٤‬أٗي ٓؤُض ػَ٘س ٖٓ حُ٘خّ ػٖ ه‪ٛ٬‬ش‬ ‫ٓخ ك‪ ٖٓ ٜٙٞٔ‬اكي‪ ٟ‬هطذ حُـٔؼش ُ‪ٞ‬ؿيص طلخ‪ٝ‬طًخ ر‪ًَّ٘٤‬خ ك‪ ٢‬ه‪ٛ٬‬خط‪ .ْٜ‬إ ٖٓ حُل‪ ١ٞ٤‬إٔ ٗيٍى إٔ ٓ‪ٞ‬ء حُل‪ْ٤ُ ْٜ‬‬ ‫كخىػًخ ٗخىًٍح‪ٝ ،‬إٔ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ُ‪َٗ ٞ‬ف كٌَط‪ ٚ‬ػَ٘‪َٓ ٖ٣‬س‪ ،‬كِ‪٘ٛ ْ٤‬خى أ‪ٟٔ ١‬خٕ ‪ٓ٫‬ظ‪٤‬ؼخد حُٔخٓؼ‪ُٜ ٖ٤‬خ ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ٞ‬‬ ‫حٌُ‪٣َ٣ ١‬ي‪.‬‬ ‫إ حُِـش ٗخهَ ؿ‪ً َ٤‬قء‪ٝ ،‬إ حُ٘خّ ك‪ٔ​ٔ٣ ٖ٤‬ؼ‪ًٓ ٬ً ٕٞ‬خ ‪٣‬ل‪ ٜٚٗٞٔ‬ك‪ٟٞ ٢‬ء ٓخ ُي‪ ٖٓ ْٜ٣‬هِل‪٤‬خص ٓؼَك‪٤‬ش‪ ،‬رَ إ‬ ‫ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓ٘‪٣ ْٜ‬وَإ‪ ٕٝ‬طِي حُوِل‪٤‬خص ‪٣ٝ‬زِ‪ٍٜٗٝٞ‬خ ػ‪ًٟٞ‬خ ػٖ ح‪ٗ٫‬ظـخٍ رل‪ٓ ْٜ‬خ ٓٔؼ‪.ٙٞ‬‬ ‫‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ كبٕ ٖٓ حُٔل‪٤‬ي إٔ ٗلخ‪ ٍٝ‬حُظؤًي ٖٓ إٔ حُ٘خّ ك‪ٜٞٔ‬ح كؼ‪ٓ ً٬‬خ ٗو‪ًٔ ُْٜ ُٚٞ‬خ ٗؼ٘‪ ٚ٤‬طٔخ ًٓخ ‪ .‬طٌَحٍ رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُٔوخ‪١‬غ‪ٝ ،‬ػيّ طًَ‪ ِ٤‬حُٔؼخٗ‪ ٢‬ك‪ ٢‬أُلخظ هِ‪ِ٤‬ش‪ٝ ،‬ػيّ ح‪ً٩‬ؼخٍ ٖٓ ً​ًَ أػيحى حُظؤ‪ٔ٤‬خص ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حثي ‪ٝ‬حُٔ‪٠‬خٍ ٖٓ ح‪ٍٞٓ٧‬‬ ‫حُظ‪ ٢‬ط‪٠‬ل‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُوطخد ‪١‬خرغ حُ‪ٟٞٞ‬ف‪ٝ ،‬طـؼِ‪ ٚ‬هَ‪٣‬زًخ ٖٓ ط٘خ‪ ٍٝ‬ح‪٧‬ك‪ٜ‬خّ‪ٝ .‬هي ًخٕ ‪َّ ٠ِٛ -‬للا ػِ‪ٌٍَ٣ -ِْٓٝ ٚ٤‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُـَٔ حُٔ‪ٜٔ‬ش كظ‪ ٠‬طُللع ػ٘‪ٝ .ٚ‬حُظٌَحٍ ‪ٔ٣‬خػي حٌُحًَس‪٣ٝ ،‬ولق حُؼذء ػٖ ؿ‪ٜ‬خُ ح‪٩‬ىٍحى ‪ٝ‬حُظلِ‪ٖٓٝ .َ٤‬‬ ‫حُٔ‪٬‬كع ك‪ ٢‬حُوَإٓ حٌَُ‪ٝ ْ٣‬ك‪ ٢‬حُٔ٘ش حُ٘ز‪٣ٞ‬ش إٔ حُو‪ٜ‬خٍ ‪ٝ‬حُٔ‪ِ٤‬حص ‪ٝ‬ح‪٧‬هٔخّ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ ‪ ٫‬طظـخ‪ ُٝ‬حُؤ​ٔش ا‪٫‬‬ ‫ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُ٘ي‪ًُٝ ،ٍٝ‬ي كظ‪٘٣ ٫ ٠‬ن ػِ‪ ٠‬حُ٘خّ كلظ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أػظوي إٔ حُظًَ‪ ِ٤‬ػِ‪َٗ ٠‬ف حُظؼَ‪٣‬لخص ‪ٔ٣‬خػي حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حُل‪ ْٜ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ٝ ،‬اًح أ‪ٍٝ‬ىٗخ ٓ‪ٜ‬طِلًخ ؿَ‪٣‬زًخ كِ٘لخ‪ٍٝ‬‬ ‫طزٔ‪٤‬ط‪ ٚ‬هزَ طـخ‪.ُٙٝ‬‬ ‫‪ -2‬حُظؤػ‪ٝ َ٤‬ح‪٩‬ه٘خع ‪ٛ ٌَ٘٣‬يكًخ ِٓى‪ٝ‬ؿًخ ُِوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ ٢‬حُ٘ؼز‪ٍٝ ،٢‬رٔخ ًخٕ ‪١‬خرغ حُظؤػ‪ َ٤‬أُ‪ٜ‬ن ر‪ ،ٚ‬ك‪٤‬غ اٗ‪ ٚ‬ك‪٢‬‬ ‫حُـخُذ ‪٘٣ ٫‬ظَٔ ػِ‪ٓ ٠‬ؼِ‪ٓٞ‬خص ؿي‪٣‬يس‪ٌ٘٣ ٫ٝ ،‬ق ػٖ هزخ‪٣‬خ ‪ٝ‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ ٓـ‪ُٜٞ‬ش‪ ،‬اٗ‪ ًٌَ٣ ٚ‬رخ‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُلي‪ٝ‬ى ‪ٝ‬ح‪٥‬ىحد‪،‬‬ ‫‪ٔ٣ٝ‬ظ٘‪ ٜٞ‬حُ‪ ِّٝ​ُِ ْٜٔ‬حُـخىس ‪ٝ‬ح‪٧‬هٌ رخُظ‪ ٢ٛ ٢‬أه‪ًٔ ،ّٞ‬خ أٗ‪٣ ٚ‬لٌٍ حُ٘خّ ٖٓ ػ‪ٞ‬حهذ حُٔؼخ‪ٝ ٢ٛ‬حَُ٘‪ ٍٝ‬حُظ‪٢‬‬ ‫حُِٗو‪ٞ‬ح اُ‪ٜ٤‬خ‪ٌٛٝ .‬ح ًِ‪ ٚ‬ؿؼَ كخَٓ ‪ٌٛ‬ح حُوطخد ٓلظخؿًخ اُ‪ ٠‬إٔ ‪ٔ٣‬ظِي هيًٍح ؿ‪ َ٤‬هِ‪ ٖٓ َ٤‬حُلٔخٓش ُٔو‪٫ٞ‬ط‪ٝ ٚ‬هيًٍح ٖٓ‬ ‫حُؼخ‪١‬لش حُـ‪٤‬خٗش؛ ‪ ٖٓ ٚٗ٧‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ػ‪ٞ‬ح‪١‬ق حُٔخٓؼ‪٣ ٫ٝ ،ٖ٤‬ظ‪ َٜ‬حُلَم ر‪ ٖ٤‬حُ٘خثلش حُؼٌِ‪٠‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘خثلش حُٔ​ٔظؤؿَس‪ -‬ػِ‪ ٠‬كي ه‪ ٍٞ‬أكي‪ٌٛٝ .-ْٛ‬ح ‪ ٢ِٔ٣‬ػِ‪ ٠‬حُوطزخء ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ػخظ ه‪ًٜٛٞ‬خ ‪ٝ‬كِٔش ‪ٌٛ‬ح حُوطخد ػٔ‪ًٓ ٞ‬خ‬ ‫إٔ ‪٣‬يهِ‪ٞ‬ح ك‪ٞٓ ٢‬حُٗش ىه‪٤‬وش‪ ،‬ر‪ ٖ٤‬حُزوخء أ‪ٝ‬ك‪٤‬خء ُِلوخثن حُظ‪٣ ٢‬زَ٘‪ ٕٝ‬ر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ح‪٧‬ىُش ‪ٝ‬حُزَح‪ ٖ٤ٛ‬حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظ٘ي‪ ٕٝ‬اُ‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬ر‪ٖ٤‬‬ ‫ًٔذ حُوِ‪ٞ‬د حُظ‪٣ ٢‬لخ‪ ُٕٞٝ‬حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ٜ٤‬خ‪ ،‬اٗ‪٣ ْٜ‬ـي‪ ٕٝ‬أٗلٔ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُظَىى ر‪ ٖ٤‬حُلو‪٤‬وش ‪ٝ‬حُؼخ‪١‬لش؛ ‪ٝ‬إ حُظخٍ‪٣‬ن‬ ‫ُ‪ٜ٘٤‬ي‪ٝ ،‬إ حُ‪ٞ‬حهغ ُ‪٘٤‬طن رؤٕ حٌُ‪ ٖ٣‬أهلو‪ٞ‬ح ‪٣ٝ‬ولو‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬اهخٓش ‪ ٌٙٛ‬حُٔ‪ٞ‬حُٗش أًؼَ رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬ـل‪ٝ .ٕٞ‬ظخ‪َٛ‬س‬ ‫(حُو‪ّٜ‬خ‪ ٙ‬حٌُ​ٌرش) ُ‪ٔ٤‬ض ظخ‪َٛ‬س طخٍ‪٣‬و‪٤‬ش‪ٗ ،‬وَأ ػ٘‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ ٢ٛ‬ظخ‪َٛ‬س ٓٔظَٔس‪ ،‬كظٌ‪ٝ‬م ٓ٘‪ٜ‬خ َٓحٍس ‪٤ٓٞ٣‬ش‪ٖٓٝ .‬‬ ‫حُٔؼَ‪ٝ‬ف إٔ رؼ‪ ٞ‬حُو‪ّٜ‬خ‪ٝ ٙ‬حُ‪ٞ‬ػخظ ‪ٟٝ‬ؼ‪ٞ‬ح أكخى‪٣‬غ ‪ٔٗٝ‬ز‪ٛٞ‬خ اُ‪ ٠‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ - ٢‬للا ػِ‪ًٝ -ِْٓٝ ٚ٤‬خٕ ىحكؼ‪- ْٜ‬‬ ‫ك‪ ٢‬أكٖٔ ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‪ -‬طٌؼ‪ٞٓ َ٤‬حء حُٔ‪ٜ‬ظي‪ٝ .ٖ٣‬ك‪ ًََّ ًُ ٖ٤‬أكي‪ ْٛ‬رو‪ ٍٞ‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ - ٢‬للا ػِ‪ًٌ ٖٓ " : - ِْٓٝ ٚ٤‬د ػِ ّ‪٢‬‬ ‫ٓظؼٔيًح كِ‪٤‬ظز‪ٞ‬أ ٓوؼي‪ ٖٓ ٙ‬حُ٘خٍ" هخٍ‪ٌ​ٌٗ :‬د ُ‪ ٫ ٚ‬ػِ‪ٝ !!ٚ٤‬ك‪ ٢‬أ‪٣‬خٓ٘خ ‪ ٌٙٛ‬حٗظَ٘ ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬رخء حُٔزخُـش‬ ‫‪ٝ‬حُظ‪ َ٣ٜٞ‬ك‪ ًَ​ً ٢‬حُٔلخٖٓ ‪ٝ‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص ‪ ًَ​ًٝ‬حُٔ​ٔخ‪ٝ‬ة ‪ٝ‬حُِٔز‪٤‬خص‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣ ٫‬وظِق ًؼ‪ًَ٤‬ح ػٖ ط‪ َ٤ِ٠‬حُؼو‪ ٍٞ‬رخٌُ​ٌد‬ ‫حُ‪َٜ‬حف! ‪٘ٛٝ‬خى أٗوخ‪ِ٣ ٙ‬زٔ‪ ٕٞ‬ػ‪٤‬خد حُيػخس حُ‪ٜ‬يح‪٤ٗ ٌِٕٞٔ٣ ٫ ٌُْٜ٘ ،ٙ‬جًخ ٖٓ ٍٗي حُيحػ‪٤‬ش ‪ ٫ٝ‬طٌْٓ حُلو‪ْٛٝ ،ٚ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪94‬‬

‫‪ َٕٝ٘​٘٣‬حُوَحكخص ‪ٝ‬ح‪ٛٝ٧‬خّ ‪ٝ‬حُـَحثذ ‪ٝ‬حٌُ٘‪ًٝ‬حص ‪ٍٜٜٗٝٞ٣ٝ‬خ ُِ٘خّ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ٖٓ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُؼخرظش ‪ٝ‬حُز‪٘٤‬ش حُظ‪٫ ٢‬‬ ‫طوزَ حُـيٍ ‪ٝ‬حُ٘ظَ!‬ ‫إ ط٘ٔ‪٤‬ش حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ٝ ٢‬ط٘و‪٤‬ظ‪ ٖٓ ٚ‬حُ٘‪ٞ‬حثذ طؼي ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش ػخٓش ٌَُ أ‪ َٛ‬حُل‪ٝ ْٜ‬حُـ‪َ٤‬س‪ٝ ،‬إ ه‪َّ ٠ِٛ - ُٚٞ‬للا ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫‪ ":-ِْٓٝ‬رِـ‪ٞ‬ح ػ٘‪ ُٞٝ ٢‬آ‪٣‬ش " ‪٣‬ل‪٤‬يٗخ إٔ ك‪ ٢‬آٌخٕ حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػظْ ٖٓ حُ٘خّ إٔ ‪٣‬و‪ٞٓٞ‬ح ر‪ٞ‬حؿذ حُز‪٤‬خٕ ‪ٝ‬حُظزِ‪٤‬ؾ‪ٝ .‬إ‬ ‫‪ٌٛ‬ح حُوطخد ‪٣‬لَٔ ‪ -‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪ -١َٛٞ‬ػذء حُو‪٤‬خّ رخ‪ َٓ٧‬رخُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُ٘‪ ٢ٜ‬ػٖ حٌَُٔ٘‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ أػيحىًح‬ ‫ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬طٔ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ط٘‪ٝ ،ٜٚ٣ٞ‬طٔظط‪٤‬غ ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ًحط‪ ُٞ - ٚ‬أٍحىص ‪ -‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬ر‪.ٚ‬‬ ‫إ ريح‪٣‬ش حُطَ‪٣‬ن َُكغ ٓ‪٣ٞ‬ش ‪ٌٛ‬ح حُوطخد ‪ٝ‬ؿؼِ‪ ٚ‬أُ‪ٜ‬ن رخُلن ‪ٝ‬أه‪ ّٞ‬هلل ‪ -‬طؼخُ‪ -٠‬رخُؤ‪ٍٝ -٢‬رٔخ ًخٗض طظٔؼَ ك‪ ٢‬إٔ‬ ‫ٗ‪٠‬غ ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٗ٘خ ؿٔ‪٤‬ؼًخ إٔ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ رٔـَى حُظ‪ٜ‬ي‪ُِٞ ١‬ػع ‪ٝ‬ح‪ٍٗ٩‬خى ‪ٝ‬ح‪ٝ َٓ٧‬حُ٘‪٠٣ ،٢ٜ‬غ هيٓ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬أٍ‪٘ٛ ٝ‬ش‬ ‫‪ٝ‬هطَس‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ؼَّ‪ٗ ٝ‬لٔ‪ُِٔ ٚ‬لذ ٖٓ ٍ‪٤ٛ‬ي حُلو‪٤‬وش ُلٔخد حَُؿزش ك‪ ٢‬حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُ٘خّ ‪ٝ‬حُؼي‪ ٍٝ‬ر‪ ْٜ‬اُ‪٠‬‬ ‫حُطَ‪٣‬ن حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ٝ .‬ك‪٣ ٖ٤‬ظَٓن ‪ٌٛ‬ح حُٔؼ٘‪ ٠‬ك‪ٗ ٢‬ل‪٘ٓٞ‬خ ‪ٝ‬ػو‪ُ٘ٞ‬خ كبٗ‪ ٌٕٞ٣ ٚ‬هخىًٍح ػِ‪ ٠‬ط‪٤ُٞ‬ي كخٓش ؿي‪٣‬يس ٗظِْٔ ٖٓ‬ ‫ه‪ُٜ٬‬خ أٌٗخٍ حُِ‪٣‬ق ‪َٟٝٝ‬د حُِ‪٣‬ؾ‪.‬‬ ‫‪ -3‬حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪٘٣ ٢‬وَ ٍٓخُش‪٣ٝ ،‬لخًْ حُل‪٤‬خس حُؼخٓش اُ‪ًٞٔٗ ٠‬ؽ آ‪ٗ ٢ٓ٬‬و‪ٓٝ ٢‬خّ ٓٔظٔي ٖٓ ٗ‪ ٜٙٞ‬حٌُظخد‬ ‫‪ٝ‬حُٔ٘ش ‪ٝ‬ك‪٤‬خس حُِٔق حُ‪ٜ‬خُق‪ٓٝ ،‬وظزْ ٖٓ حُ‪ ٍٜٞ‬حُِح‪٤ٛ‬ش ُِ٘ـخكخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ُٓ ًَ ٢‬خٕ ‪ٌٓٝ‬خٕ‪ ُٚٝ .‬ى‪ٍٝ‬‬ ‫ؿ‪ٝ ١َٛٞ‬ػظ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬روخء ح‪ ّ٬ٓ٩‬ك‪ًّ٤‬خ ك‪ ٢‬حُ٘ل‪ٝ ّٞ‬ك‪ ٢‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُِ٘ػش ٗل‪ ٞ‬حُظؼخُ‪ ٢‬حُو‪ٝ ٢ٔ٤‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪٢‬‬ ‫أ‪ٛ‬وخع ح‪ُٜ ٌُٖ ،ٍٝ٧‬ؼ‪ٞ‬رش طوي‪ َ٣‬كـْ حُٔ​ٔخكش حُظخُش حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ طل‪ َٜ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔؼخٍ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حهغ‪ٓٝ ،‬خ ‪ً ٞٛ‬خثٖ ‪ٓٝ‬خ‬ ‫‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ ،ٌٕٞ٣‬كبٕ حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ٜٓ ٢‬خد رخُِ٘‪ٝ‬ع اُ‪ٓ ٠‬ؼخُ‪٤‬ش ٓلَ‪١‬ش ك‪ ٢‬هَحءس حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حٌُ‪ٌٖٔ٣ ١‬‬ ‫ُٔؼظْ حُ٘خّ إٔ ‪٤ٌ٣‬ل‪ٞ‬ح ك‪٤‬خط‪ٓ ْٜ‬ؼ‪ًٔ ،ٚ‬خ أٗ‪ٜٓ ٚ‬خد رخُٔؼخُ‪٤‬ش حُِحثيس ك‪ ٢‬هَحءس حُ‪ٞ‬حهغ حُظخٍ‪٣‬و‪ ٢‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظْ أهٌ حُ٘خّ‬ ‫رخُؼِ‪ٔ٣‬ش‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ظْ ط‪ َ٣ٜٞ‬ك‪٤‬خس حُِٔق ر٘خء ػِ‪ ٠‬طظزغ ٓ‪ٍ َ٤‬ؿخٍ ٓلي‪ٝ‬ى‪ ٌِٕٞ٘٣ ٫ ٖ٣‬أًؼَ ٖٓ ‪ ٖٓ %1‬حُٔخرو‪.ٖ٤‬‬ ‫‪ٝ‬ر٘خء ػِ‪ ٠‬ح‪٩‬كَح‪ ١‬ك‪ٌٛ ٢‬ح أ‪ً ٝ‬حى‪ ،‬كبٕ ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬كِٔش حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ٗ ٢‬ؼ‪ًٍٞ‬ح رخَُٔحٍس حُ٘ي‪٣‬يس ٖٓ حٗلَحف‬ ‫ِٓٔٔ‪ ٢‬ػ‪َٜٗ‬خ ‪ٝ‬طٌ٘ز‪ُ ْٜ‬ـخىس ح‪ٓ٫‬ظوخٓش‪ٌٛٝ .‬ح ؿؼَ ًُي حُوطخد ‪٣‬ظ٘ق ر‪ٗٞ‬خف ٖٓ حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪٩‬كزخ‪٘٣ٝ ،١‬ؼٌْ ًُي‬ ‫رخٓظَٔحٍ ك‪ٛ ٍٞٛ ٢‬خٍهش ٖٓ حُظوَ‪٣‬غ ‪ٝ‬حُِ‪ٝ ّٞ‬حُؼظذ‪ٌٛٝ .‬ح ٓغ ٓوخُلظ‪ُٜ ٚ‬ي‪ ١‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ – ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬ك‪٢‬‬ ‫حُلغ ػِ‪ ٠‬حُظز٘‪ٝ َ٤‬حُزؼي ػٖ حُظ٘ل‪َ٤‬؛ كبٗ‪ٍِ٣ ٚ‬ع ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُ٘خّ ٗ‪ٞ‬ػًخ ٖٓ حكظوخٍ حٌُحص ‪ٞٗٝ‬ػًخ ٖٓ حُ‪٤٠‬ن ٖٓ‬ ‫ٓٔخع حُوخثٔ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬أٓ‪ ٍٞ‬حُ‪ٞ‬ػع ‪ٝ‬ح‪ٍٗ٩‬خى‪.‬‬ ‫إ ر‪ ٖ٤‬طؼَ‪٣‬ق حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ر‪ٞ‬حهؼ‪ٝ ْٜ‬ر‪ ٖ٤‬ط٘ل‪ٝ َْٛ٤‬ط‪٤‬ج‪ٛ ْٜٔ٤‬خٓ ً٘خ ‪٤ٟ‬وًخ ‪٣‬ـذ اىٍحً‪ ٚ‬رؼ٘خ‪٣‬ش‪ٝ .‬إ حُظ٘ـ‪٤‬غ ‪ٝ‬حُِـش‬ ‫حُِط‪٤‬لش ‪ٝ‬حُو‪ ٍٞ‬حُِ‪ ّٖ٤‬طٔظوَؽ أٗزَ ٓخ ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُ٘خّ ٖٓ ٓؼخٗ‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬يكخع ُِؼَٔ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ك‪ ٢‬ظَ ٓ‪ٞ‬ؿخص حُِ‪ٝ ٜٞ‬ك‪ ٢‬ظَ حُيكن حُؼوخك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬خثَ حٌُ‪٣ ١‬ظؼَ‪ ُٚ ٝ‬حُـٔ‪ ٍٜٞ‬ح‪ٛ ٢ٓ٬ٓ٩‬خٍص ٓؼَكش حُ٘خّ‬ ‫رؤٓ‪ ٍٞ‬ى‪ ْٜ٘٣‬آهٌس ك‪ ٢‬حُظو‪ٜ‬وَ ‪ٛٝ‬خٍ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬رٌٔخٕ حُظًَ‪ ِ٤‬ػِ‪( ٠‬حُٔؼَكش حُلو‪٤ٜ‬ش) ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ‬خ ح‪٧‬كٌخّ حُٔظؼِوش‬ ‫رخُِٔ‪ٞ‬ى حُ٘و‪ .ِْٔ​ُِٔ ٢ٜ‬إ حُلو‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُي‪ ٌََّ ٘٣ ٖ٣‬ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ك‪ِ٤٠‬ش ٖٓ حُل‪٠‬خثَ حٌُزَ‪ٝ ٟ‬رخرخ ً ػَ‪٠٣‬خ ً ٖٓ‬ ‫أر‪ٞ‬حد حُو‪.َ٤‬‬ ‫‪ٝ‬هي هخٍ – ‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪َ٣ ٖٓ " : -ِْٓٝ ٚ٤‬ى َّللا ر‪ ٚ‬ه‪َ٤‬حً ‪٣‬لو‪ ٜٚ‬ك‪ ٢‬حُي‪."ٖ٣‬‬ ‫إ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬ؿيحً إٔ طٌَ٘ ٓؼَكش حُل‪ٝ ٍ٬‬حُلَحّ هخػيس حُؼوخكش ُي‪ ٟ‬حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬حُٔ​ِٔٔش ٖٓ أؿَ طؤٓ‪ٝ ْ٤‬ػ‪َٓ ٢‬طز‪٢‬‬ ‫رخَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ‪ٝ‬طؤٓ‪ٝ ْ٤‬حُع ىحهِ‪ٞ٣ ٢‬ؿ‪ِٞٓ ٚ‬ى حُٔ​ِْٔ ك‪ٝ َٙٓ ٢‬ػِ٘‪ٝ .ٚ‬إ هطزش حُـٔؼش طٌَ٘ كَ‪ٛ‬ش ً‪ٛ‬ز‪٤‬ش‬ ‫ُٔؼَ ‪ٌٛ‬ح حُظؼو‪٤‬ق‪ ُٞٝ .‬إٔ حُوط‪٤‬ذ ػَ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬حُوطزش حُؼخٗ‪٤‬ش كٌٔخ ً كو‪٤ٜ‬خ ً ٓٔخ طْٔ كخؿش حُ٘خّ اُ‪٧ ٚ٤‬كخى حُ٘خّ‬ ‫رٔؼَكش ٗل‪ٓ ٖٓ ٞ‬جظ‪ٓٝ ٖ٤‬ظ‪ٔٓ ٖ٤‬ؤُش ك‪ ٢‬هْٔ ٓ٘‪ٞ‬حص ‪ٌٛٝ‬ح ‪ ٌَ٘٣‬هِل‪٤‬ش كو‪٤ٜ‬ش ؿ‪٤‬يس اًح طْ حهظ‪٤‬خٍ طِي ح‪٧‬كٌخّ‬ ‫رؼ٘خ‪٣‬ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪95‬‬

‫اٗ٘خ ‪٘ٗ ٫‬ظز‪ ٚ‬أك‪٤‬خٗخ ً اُ‪ ٠‬إٔ حُ٘خّ ‪٣‬ظوزِ‪ ٕٞ‬ح‪٧‬كٌخّ حُلو‪٤ٜ‬ش ‪ٓ ًَٝ‬خ ‪ٓ ٌَّ ٘٣‬ؼط‪٤‬خص ػِٔ‪٤‬ش ػخرظش أًؼَ ٖٓ طوزِ‪ُِٞ ْٜ‬ػع‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٍٗ٩‬خى حٌُ‪٘ٔ٣ ١‬ق حُٔظليع ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُظل‪ٞ‬م حُٔزخَٗ ػِ‪ًٔ .ْٜ٤‬خ إٔ حُلي‪٣‬غ ك‪ ٢‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُلو‪٤ٜ‬ش – ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ أٓ‪ًٍٞ‬ح‬ ‫رؼ‪٤‬يس ػٖ حُظوي‪ َ٣‬حُ٘و‪٘ٔ٣ -٢ٜ‬ق حُٔظليع ٓ‪ٜ‬يحه‪٤‬ش ُي‪ ٟ‬حُٔ​ٔظٔؼ‪ ٖ٤‬أػِ‪ ٖٓ ٠‬حُٔ‪ٜ‬يحه‪٤‬ش حُظ‪٘٣ ٢‬خُ‪ٜ‬خ حُ‪ٞ‬ػخظ‪.‬‬ ‫‪ -5‬حػظيحٍ حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪٢ٗ ٢‬ء ؿ‪ ،١َٛٞ‬كؼَٔ حُيحػ‪٤‬ش أٗز‪ ٚ‬رؼَٔ حُطز‪٤‬ذ حٌُ‪ َٟ٣ ١‬إٔ ٖٓ حُ‪ ١ٍَٝ٠‬إٔ ‪٣‬طِغ‬ ‫حَُٔ‪ ٞ٣‬ػِ‪ ٠‬ػِظ‪ٝ ،ٚ‬إٔ ‪٣‬يُ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُظَ‪٣‬خم‪٣ٝ ،‬لظق أٓخٓ‪ ٚ‬رخد ح‪ َٓ٧‬ك‪ ٢‬حُ٘لخء‪ٌٛٝ .‬ح ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ‪٘٣‬ط‪ ١ٞ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬حُٗش ىه‪٤‬وش؛ كل‪ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬ط٘خ‪ ٍٝ‬حُي‪ٝ‬حء ِٓػـخ ً ‪ٌِٓٝ‬لخ ً كبٕ حُ٘خّ ‪٣‬ؼَ‪ ٕٟٞ‬ػ٘‪ٝ .ٚ‬كظ‪٣ ٫ ٠‬ؼَ‪ٟٞ‬ح ػ٘‪ ٚ‬كبٕ ػِ‪٤‬ي‬ ‫إٔ ط‪ٟٞ‬ق أ‪٤ٔٛ‬ظ‪ ٚ‬رخُ٘ٔزش اُ‪ ٫ٝ .ْٜ٤‬طٔظط‪٤‬غ رِ‪ٞ‬ؽ ًُي ٓخ ُْ طز‪ ُْٜ ٖ٤‬هط‪ٍٞ‬س حُيحء حٌُ‪ُ ١‬ي‪ٝ ،ْٜ٣‬ك‪ ٖ٤‬طلؼَ ًُي كبٗي‬ ‫طؼَ‪ُِ٘ ْٜٟ‬ؼ‪ ٍٞ‬رخُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪٩‬كزخ‪١‬؛ ‪ٌٛٝ‬ح ٓخ ‪٣‬ـؼِ‪٣ ْٜ‬ؼَ‪ ٕٟٞ‬ػٖ حُي‪ٝ‬حء!‪.‬‬ ‫هي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬حُٔل‪٤‬ي ك‪ٌٛ ٢‬ح إٔ ٗوَٕ حُلي‪٣‬غ ػٖ ح‪ُٓ٧‬خص رخُلي‪٣‬غ ػٖ حُلِ‪ ٍٞ‬حُٔ​ٌٔ٘ش ُ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬إٔ ٗلخ‪ ٍٝ‬ىحثٔخ ً ػيّ‬ ‫ط‪٠‬و‪ ْ٤‬ح‪ٍٞٓ٧‬؛ كخُِـش رٔزذ ػـِ‪ٛ‬خ حُظخ‪ َٛ‬ػٖ طلي‪٣‬ي حُ‪ٜ‬لخص ‪ٝ‬حٌُ‪٤‬ل‪٤‬خص طـَ‪٘٣‬خ رخُٔزخُـش‪ ،‬اً ‪ ٌٖٔ٣‬ىحثٔخ ً إٔ‬ ‫ٗ‪ٜ‬ق ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪٧‬كيحع رؤٗ‪ٌٗ ٚ‬زش أ‪ً ٝ‬خٍػش ًزَ‪.ٟ‬‬ ‫‪٤ٓٝ‬ظَ رغ ٍ‪ٝ‬ف ح‪ٝ َٓ٧‬ح‪ٓ٫‬ظز٘خٍ رخُظويّ ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ى‪ٛ‬خٍ أهَد اُ‪ٍٝ ٠‬ف حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ‪ٝ‬أػ‪ُِ٘ ٕٞ‬خّ ػِ‪ ٠‬حُ٘‪.ٜٝٞ‬‬ ‫‪٣ -6‬لظخؽ ‪ٛ‬خٗؼ‪ ٞ‬حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬اؿ٘خث‪ ٚ‬رخُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪ ٢‬طيٍ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬ى‪ ٍْٛٝ‬حُ٘و‪ ٢ٜ‬ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُؼو‪ٞ‬ى حُؤ​ٔش حُٔخ‪٤ٟ‬ش – ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪ً -‬خٕ ُي‪٘٣‬خ طًَ‪ٓ ِ٤‬زخُؾ ك‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬حُٔو‪٫ٞ‬ص ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش حُؼخٓش‪ ،‬ك‪٤‬غ ًخٗض‬ ‫‪ ّٞٔٛ‬ح‪ٓ٧‬ش طٔ‪٤‬طَ ػِ‪٘٤‬خ ٓ‪٤‬طَس ًز‪َ٤‬س‪ًٝ ،‬خٕ ًُي ‪٘٣‬ؼٌْ ر‪ٍٜٞ‬س ٓزخَٗس ػِ‪ ٠‬هطخر٘خ حُظزِ‪٤‬ـ‪ٛٝ ،٢‬خٍ ٖٓ‬ ‫حُٔؤُ‪ٞ‬ف إٔ ‪٣‬ظليع حُوطزخء أٓخّ حُؼخٓش ػٖ حٌٗٔخٍحص ح‪ٓ٧‬ش ‪٤ٓٝ‬طَس ح‪٧‬ػيحء ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ِٓٝ‬ز‪ُ ْٜ‬و‪َ٤‬حط‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ ‪ٛ‬خٍ ٖٓ‬ ‫حُٔؤُ‪ٞ‬ف حُٔوخٍٗش ر‪ ٖ٤‬أك‪ٞ‬حٍ حُِٔق ‪ٓٝ‬خ ٗخُ‪ ٖٓ ٙٞ‬حُٔ٘ؼش ‪ٝ‬حُظٌٔ‪ٝ ٖ٤‬ر‪ ٖ٤‬أك‪ٞ‬حُ٘خ ‪ٓٝ‬خ ٗلٖ ك‪ٟ ٖٓ ٚ٤‬ؼق ‪ٝ‬حٓظ‪٬‬د‪.‬‬ ‫‪ٗ ُْٝ‬وَؽ ٖٓ ًُي رؤ‪٢ٗ ١‬ء ً‪ ١‬ه‪ٔ٤‬ش ٓ‪ ٟٞ‬اٗخػش ح‪٩‬كزخ‪ٝ ١‬ط‪ٞ‬ك‪ٓ َ٤‬خىس ُـِي حٌُحص!‪.‬‬ ‫إ حُلي‪٣‬غ ػٖ ‪ ّٞٔٛ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ػٖ ح‪٬ٛ٩‬كخص حٌُزَ‪ٝ ٟ‬حُ٘خِٓش ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظَ ‪-‬اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي‪ -‬ك‪ٗ ٢‬طخم حُوطخد‬ ‫حُ‪ٜ‬ل‪ ١ٞ‬حُ٘وز‪ .١ٞ‬أٓخ حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ ٢‬كخ‪ ٠ُٝ٧‬ر‪ ٚ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ري‪ُ٫‬ش حُ٘خّ ‪ -‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ل‪ٜٔٓٝ َٜ‬ذ‪ -‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ػِ‪ْٜ٤‬‬ ‫ػِٔ‪ٍ٬ُ ٚ‬طوخء رٌ‪ٝ‬حط‪ٝ ْٜ‬طلٔ‪ً ٖ٤‬لخءحط‪ٜٓٝ ْٜ‬خٍحط‪ٓٝ ،ْٜ‬خ ػِ‪ ْٜ٤‬ػِٔ‪ُ ٚ‬ظلٔ‪ِٛ ٖ٤‬ظ‪ ْٜ‬رخهلل ‪ -‬طؼخُ‪ٝ -٠‬طلٔ‪ٖ٤‬‬ ‫ػ‪٬‬هخط‪ ْٜ‬رؼ‪ٓ ْٜ٠‬غ رؼ‪ٓ ًَٝ ،ٞ‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗطِن ػِ‪( ٚ٤‬حُو‪ ٙ٬‬حُ٘و‪. )٢ٜ‬‬ ‫إ حُٔـخٍ حُوخ‪ٓ ٞٛ ٙ‬ـخٍ حُظؤػ‪ َ٤‬حُلو‪٤‬و‪ٔٗ٪ُ ٢‬خٕ حُؼخى‪١‬؛ ‪ ٖٓٝ‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ‪٣‬ظؼِْ ً‪٤‬ق ‪٣‬ظلَى ك‪ًُ ٢‬ي حُٔـخٍ‪ .‬إ‬ ‫حُ٘خّ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪٣ ٖٓ ٠‬ؼِّٔ‪٤ً ْٜ‬ق ‪ٞ٣‬ؿ‪ ٕٜٞ‬اىٍحً‪٤ٔ٣ٝ ،ْٜ‬طَ‪ ٕٝ‬ػِ‪ٍ ٠‬ؿزخط‪٣ٝ ،ْٜ‬لخكظ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ٝ‬هخط‪،ْٜ‬‬ ‫‪٣ٝ‬ي‪ َٕٝ٣‬حُٔ‪ٞ‬حٍى ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔلي‪ٝ‬ىس حُظ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ك‪ُٞ‬ط‪٘٣ٝ ْٜ‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ٌٛ ٌٕٞ٣‬ح ٖٓ حُٔ‪ٜ‬خّ حُـ‪٣َٛٞ‬ش ُِوطخد‬ ‫حُظزِ‪٤‬ـ‪.٢‬‬ ‫‪ -7‬حُل‪ِ٤ٜ‬ش حُِـ‪٣ٞ‬ش ُي‪ ٟ‬حُؼخٓش ‪ٝ‬أٗزخ‪ٟ ْٜٛ‬ج‪ِ٤‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ؿ‪ٜ‬خُ حُظلٌ‪ُ َ٤‬ي‪ٟ ٌٕٞ٤ٓ ْٜ٣‬ؼ‪٤‬لخً‪ًٔ ،‬خ إٔ آكخم‬ ‫حُل‪ٝ ْٜ‬ح‪ٓ٫‬ظي‪ ٍ٫‬طٌ‪ُ ٕٞ‬ي‪ ْٜ٣‬أ‪٠٣‬خ ً ٓلي‪ٝ‬ىس‪ٌٛٝ .‬ح ‪ ٢ِٔ٣‬ػِ‪ٛ ٠‬خٗؼ‪ ٢‬حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ ٢‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُٔ‪ٜٔ‬خص‪ ،‬أً​ًَ‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬خ ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫أ‪ -‬اػَحء ًُي حُوطخد رخُظ٘ز‪ٜ٤‬خص ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ؼِش حُلٔ‪٤‬ش‪ٝ .‬ك‪ ٢‬حُوَإٓ حٌَُ‪ٝ ْ٣‬ك‪ ٢‬حُٔ٘ش حُ٘ز‪٣ٞ‬ش حٌُؼ‪ًُ ٖٓ َ٤‬ي‪ .‬إ حُظ٘ز‪ٚ٤‬‬ ‫‪٘٣‬وَ ح‪٩‬ىٍحى ٖٓ ٓؼخُـش أَٓ ٓؼ٘‪ ١ٞ‬اُ‪ٓ ٠‬ؼخُـش أَٓ ٓخى‪ٝ .ِّٞٔٓ ١‬اىٍحى حُٔلٔ‪ ّٞ‬أٓ‪ َٜ‬رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬اىٍحى‬ ‫حُٔـَى ‪ٝ‬حُٔؼ٘‪ًٝ .١ٞ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُوطزخء حُ‪ٓ٬‬ؼ‪ٝ ٖ٤‬حُٔظليػ‪ ٖ٤‬حُٔئػَ‪ٛ ٖ٣‬خٍ‪ٝ‬ح ًٌُي رٔزذ ‪ٝ‬كَس ح‪ٓ٧‬ؼِش ‪ٝ‬حُظ٘ز‪ٜ٤‬خص‬ ‫حُلٔ‪٤‬ش حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظويٓ‪ٜٗٞ‬خ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪96‬‬

‫د‪ -‬حُزؼي ػٖ ً​ًَ حُ ُّ٘ز‪ٝ ٚ‬حُٔآهٌ حُظ‪ٍٞ٣ ٢‬ى‪ٛ‬خ حُٔوخُل‪ٝ ٕٞ‬أػيحء ح‪ّ٬ٓ٩‬؛ اً ٓخ حٌُ‪ٔ٤ٓ ١‬ظل‪٤‬ي‪ ٙ‬حُ٘خّ اًح كيػ٘خ‪ ْٛ‬ػٖ‬ ‫ٗز‪ٜ‬ش حٗظ٘خٍ ح‪ ّ٬ٓ٩‬رخُٔ‪٤‬ق أ‪ٗ ٝ‬ز‪ٜ‬ش حَُم ك‪ ٢‬ح‪ٔ​ٔ٣ ُْ ْٛٝ ...ّ٬ٓ٩‬ؼ‪ٞ‬ح رٌَ ًُي‪٘٣ ٫ٝ ،‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪٣ ٚ‬ؼ‪َ٤‬‬ ‫اٌٗخُ‪٤‬ش ُي‪ .ْٜ٣‬إ حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪ ٞٛ ١ٞ‬حُٔـخٍ حُلو‪٤‬و‪ُ ٢‬ظيح‪ ٌٙٛ ٍٝ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ‪ٗٝ .‬لٖ ك‪ٗ ٖ٤‬ؼ‪ َ٤‬حُ٘ز‪ ٚ‬أٓخّ حُ٘خّ ٗ‪٠‬غ‬ ‫ح‪ ّ٬ٓ٩‬ك‪ٞٓ ٢‬هق ىكخػ‪ ٞٛ ،٢‬ك‪ ٢‬ؿ٘‪ ٠‬ػ٘‪ٚ‬‬ ‫ًٔخ إٔ ‪٘ٛ‬خى حكظٔخ‪ ٕ٧ ً٫‬طؼِن حُ٘ز‪ٜ‬ش ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٕ حُ٘خّ رٔزذ ‪ٟ‬ؼق حَُى حُٔ​ٔظويّ ك‪ ٢‬طل٘‪٤‬ي‪ٛ‬خ‪ٝ .‬هي ‪ٛٝ‬ق رؼ‪ٞ‬‬ ‫أ‪ َٛ‬حُؼِْ حُلوَ حَُحُ‪ ١‬ك‪ ٢‬طلٔ‪ َٙ٤‬رؤٗ‪ٞٔ٣ ٚ‬م حُ٘ز‪ٗ ٚ‬ويحً‪َ٣ٝ ،‬ى ػِ‪ٜ٤‬خ ٗٔ‪٤‬جش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ٓٔؼض ٖٓ أكي ٖٓ ًَظذ ك‪ ٍٞ‬حُ٘ز‪ ٚ‬أٓل‪ٌُُ ٚ‬ي‪ٝ ،‬هخٍ‪ ُٞ :‬حٓظوزِض ٖٓ أَٓ‪ٓ ١‬خ حٓظيرَص ٓخ ًظزض ًُي حٌُظخد‪.‬‬ ‫ٗؼْ ك‪٣ ٖ٤‬ظليع حُ٘خّ ػٖ أَٓ ٓـِ‪ ١ٞ‬ك‪ٓ ٢‬ـخُٔ‪ٔٓٝ ْٜ‬خَٓحط‪٣ ٫ ،ْٜ‬زو‪ُ٘ ٠‬خ ه‪٤‬خٍ ٓ‪ ٟٞ‬حُلي‪٣‬غ ك‪.ٚ٤‬‬ ‫ؽ‪ -‬حُزؼي ػٖ حُو‪٬‬ك‪٤‬خص ‪ٝ‬حُظلَ‪٣‬ؼخص حُيه‪٤‬وش ‪ٝ‬حُظؼِ‪٬٤‬ص حُٔظؼٔوش ٗ‪٢‬ء أٓخٓ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ .٢‬إ حُؼخٓ‪٫ ٢‬‬ ‫ٌٓ‪ٛ‬ذ ُ‪ٌٛٓٝ ،ٚ‬ز‪ٌٛٓ ٚ‬ذ ٓلظ‪٘٣ٝ ،ٚ٤‬زـ‪ ٢‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬حُلظ‪ ٟٞ‬ػِ‪ ٠‬هيٍ حُٔئحٍ ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬هيٍ حُلخؿش‪ ًَ​ًٝ ،‬حُو‪٬‬ك‪٤‬خص ‪-‬‬ ‫ٖٓ ؿ‪ َ٤‬كخؿش‪٣ -‬ئْٓ ُي‪ ٟ‬حُؼخٓش ُؼوِ‪٤‬ش حُظٔخ‪َٛ‬؛ ‪٣ ٫ ْٜٗ٧‬ؼَك‪ٞٓ ٕٞ‬حٍى ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ‪ٝ‬أٓزخر‪ ٚ‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش‪ًَ​ًٝ .‬‬ ‫حُظلَ‪٣‬ؼخص ‪َ٣‬ري ‪ٝ‬ػ‪٣ٝ ،ْٜ٤‬ظٔزذ ك‪ ٢‬اىهخٍ ح‪ٛٝ٧‬خّ ػِ‪.ْٜ٤‬‬ ‫ى‪ -‬إ رٔخ‪١‬ش حُظلٌ‪ُ َ٤‬ي‪ ٟ‬حُؼخٓش طـؼَ حُطَ‪٣‬ن اُ‪ ٠‬طـ‪ َٔ٣ ًِْٜٞٓ َ٤٤‬أٓخٓخ ً ػِ‪ ٠‬حُوِذ‪ ْ٤ُٝ ،‬ػِ‪ ٠‬حُؼوَ‪ ،‬كِـش‬ ‫حُٔ٘خػَ ‪ٝ‬ح‪ٍٝ٧‬حف ٓل‪ٜٓٞ‬ش ُي‪ ْٜ٣‬أًؼَ ٖٓ ُـش حُٔ٘طن ‪ٝ‬حُزَح‪ٝ .ٖ٤ٛ‬إ ٖٓ حُٔ‪ٌُٔ ْٜ‬ذ ػو‪ ٍٞ‬حُ٘خّ إٔ ٌٗٔذ‬ ‫هِ‪ٞ‬ر‪ٌٛٝ .ْٜ‬ح ‪٣‬ظطِذ إٔ ‪ٌٞٗٞ٣‬ح أػ٘خء ٓوخ‪١‬زظ‪ ْٜ‬ك‪ٟٝ ٢‬غ ٗلٔ‪٣َٓ ٢‬ق‪ُٝ .‬ؼَ ٓٔخ ‪ٔ٣‬خػي ػِ‪ًُ ٠‬ي إٔ ٗولق ٖٓ‬ ‫ٓٔظ‪ ٟٞ‬حُـي‪٣‬ش ك‪٘ٓ٬ً ٢‬خ‪ًُٝ ،‬ي رؤٕ ٗ‪٠‬ل‪ ٢‬ػِ‪ٔٓ ٚ٤‬لش هل‪٤‬لش ٖٓ حُطَكش ‪ٝ‬حُيػخرش‪ٝ .‬هي ًخٕ ‪َّ ٠ِٛ -‬للا ػِ‪-ِْٓٝ ٚ٤‬‬ ‫ًؼ‪ َ٤‬حُظزْٔ‪ًٔ ،‬خ ًخٕ ‪ٔ٣‬خُف أ‪ٛ‬لخر‪٣ٝ ،ٚ‬وزَ ٓٔخُكظ‪ًٔ ،ْٜ‬خ ًخٕ ‪٠٣‬لي ُ‪٠‬لٌ‪٣ٝ ،ْٜ‬ؼـذ ٓٔخ ‪٣‬ؼـز‪ .ٚ٘ٓ ٕٞ‬إ‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪ٓ ٖ٤‬ؼوِ‪ ٕٞ‬رؤٗ‪ٞ‬حع حُ‪ ْٛٝ ،ّٜٞٔ‬ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬ىٍؿش ٖٓ حُظلَ‪٣‬ؾ حُؼ‪ٜ‬ز‪ٝ ،٢‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظ‪٤‬ق ُ‪ًُ ْٜ‬ي‪ .‬إ حُطَكش‬ ‫طُل ِيع ط‪ٞ‬ح‪ ً٬ٛ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔظليع ‪ٓٝ‬خٓؼ‪ ٚ٤‬أٗز‪ ٚ‬رخُظلخػَ حٌُ‪٤ٔ٤‬خث‪ٝ ،٢‬إ ػ‪ ٕٞ٤‬حُ٘خّ ك‪٠٣ ٖ٤‬لٌ‪َ١ ٖٓ ٕٞ‬كش ٓٔؼ‪ٛٞ‬خ‬ ‫طِٔغ رٔ٘خػَ ح‪ٓ٫‬ظ٘خٕ ُٖٔ أ‪ٟ‬لٌ‪ًٔ .ْٜ‬خ إٔ حُطَكش طٌَٔ حُلخؿِ حُ٘لٔ‪ ٢‬حٌُ‪ٜ٘٣ ١‬ؼ‪ٞٓ ٚ‬هق حُوط‪٤‬ذ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حػع‪،‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪ُِ ١ٍَٟٝ‬ظؤػ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُ٘خّ‪.‬‬ ‫اٗ٘‪ ٢‬أػظوي إٔ كخؿظ٘خ ٓخَّٓش اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُزلغ ‪ٝ‬حُظيح‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬ه‪ٜ‬خث‪ ٚ‬حُوطخد حُ٘وز‪ٝ ١ٞ‬حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ ٢‬اًح ٓخ‬ ‫ً٘خ َٗ‪٣‬ي كؼ‪ُِ ً٬‬ـ‪ٜٞ‬ى حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش إٔ طئط‪ ٢‬ػٔخٍ‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬د‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪،‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪97‬‬

‫‪ - 23‬الخطاب الصفوي‬ ‫ٗلٖ ك‪ ٢‬حُٔخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش رلخؿش اُ‪ ٖٓ ٖ٤ُٗٞ ٠‬حُوطخد‪ .‬هطخد ‪ٛ‬ل‪ٗ ١ٞ‬وز‪ٝ ،١ٞ‬هطخد ر‪٤‬خٗ‪ ٢‬طزِ‪٤‬ـ‪ٝ .٢‬حُ‪ٜ‬يف‬ ‫ٖٓ ط٘‪٣ٞ‬غ حُوطخد ‪ ٞٛ‬حُو‪٤‬خّ رٔ‪ٜٔ‬ظ‪ ٖ٤‬ػظ‪ٔ٤‬ظ‪ :ٖ٤‬ح‪ :٠ُٝ٧‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬طـي‪٣‬ي حُوطخد ح‪ٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬طؼٔ‪٤‬و‪ٝ ٚ‬ح‪ٍ٫‬طوخء ر‪.ٚ‬‬ ‫أٓخ حُؼخٗ‪٤‬ش ك‪ ٢ٜ‬حُظٌٖٔ ٖٓ ا‪ٜ٣‬خٍ حَُٓخُش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش اُ‪ ٠‬حَُ٘حثق حُٔظ‪ٓٞ‬طش ‪ٝ‬حُيٗ‪٤‬خ ٖٓ حُٔـظٔغ‪ ،‬ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٚ‬‬ ‫طخٍ‪ٝ ،‬أطليع حُ‪ ّٞ٤‬ػٖ ٓٔخص حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪.١ٞ‬‬ ‫حُو‪ٞٓٝ .ٜٙٞ‬ف أطَى حُلي‪٣‬غ ػٖ حُوطخد حُظزِ‪٤‬ـ‪ ٢‬اُ‪ٓ ٠‬وخٍ ٍ‬ ‫‪ٝ‬حٌُ‪ ١‬أػ٘‪ ٚ٤‬رخُوطخد ‪٘ٛ‬خ ٓـَٔ حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُظ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خص ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪ٍ٥‬حء حُظ‪ ٢‬طؼزَ ػٖ حُؼ‪ٞ‬حرض ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬خص حُظ‪َٗ ٢‬ؿذ‬ ‫ك‪ ٢‬رِ‪ٍٞ‬ط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طؼٔ‪ٜٔ٤‬خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬طيح‪ُٜٝ‬خ ‪ٞٓٝ‬ه‪ٜ‬خ ك‪ٔٗ ٢‬ن ٓظٔ‪ٓ ِ٤‬لٌ‪ ّٞ‬رو‪ٞ‬حػي ‪ٝ‬آُ‪٤‬خص ٓ٘طو‪٤‬ش ‪ٝ‬ر‪٤‬خٗ‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬ظ٘‪ ٢‬إٔ ح‪ٗ٫‬ظـخٍ ػِ‪ ٠‬رِ‪ٍٞ‬س حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪٣ ١ٞ‬ظطِذ ٓ٘خ ٓؼَكش كٔ٘ش رخُٔزخىة حٌُِ‪٤‬ش َُِ٘‪٣‬ؼش حُٔ​ٔلش‪ ،‬اُ‪٠‬‬ ‫ؿخٗذ ٓؼَكش ٓوخ‪ٛ‬ي‪ٛ‬خ ‪ٓٝ‬خ ‪ٓ ٞٛ‬ـٔغ ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬أكٌخٓ‪ٜ‬خ‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬ك‪ ْٜ‬ػٔ‪٤‬ن ُ‪٬‬كظ‪٤‬خؿخص حُٔؼَك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪٤‬خط‪٤‬ش‬ ‫ُِ٘خّ‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ طِْٔ ٓٔظَٔ ُِظل‪٫ٞ‬ص حُظ‪ ٢‬ططَأ ػِ‪ ٠‬حٌُحثوش حُؼوخك‪٤‬ش ُي‪ .ْٜ٣‬إ حُيكن حُٔؼَك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬خثَ حٌُ‪١‬‬ ‫‪٣‬ظؼَ‪ ُٚ ٝ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُٔ​ِْٔ حُ‪ُ٣ ّٞ٤‬يهَ ػِ‪ ٠‬ػو‪ ٍٞ‬حُ٘خّ ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٛ‬ظٔخٓخط‪َ١ٝ ْٜ‬حثن حٓظ‪٤‬ؼخر‪ ٍٞٓ٨ُ ْٜ‬حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُظـ‪ٝ َ٤٤‬حُظل‪ ٫ٝ.َ٣ٞ‬ري ُ٘خ ٖٓ ٓظخرؼش ًُي ‪ٝ‬طط‪ َ٣ٞ‬هطخر٘خ رٔخ ‪٣‬ظ‪٬‬ءّ ٓؼ‪.ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬أط‪ ٍٜٞ‬إٔ ٖٓ ٓٔخص حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪ ١ٞ‬حٌُ‪ٗ ١‬لٖ ك‪ ٢‬أْٓ حُلخؿش اُ‪ ٚ٤‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫ ‪ ٞٛ‬هطخد هخ‪٣ ٙ‬ظيح‪ ُٚٝ‬حُؼِٔخء ‪ٝ‬حُٔلٌَ‪ٝ ٕٝ‬حُزخكؼ‪ ٕٞ‬ك‪ٓ ٢‬ئطَٔحط‪ٝ ْٜ‬رل‪ٞ‬ػ‪ٝ ْٜ‬ك‪ٞ‬حٍحط‪ٓٝ ْٜ‬ـ‪٬‬ط‪ ْٜ‬حُؼِٔ‪٤‬ش‬‫حُٔظو‪ٜ​ٜ‬ش‪ٓٝ .‬زذ ه‪٤ٜٛٞ‬ظ‪ ٚ‬إٔ ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪٣ ٢‬ظْ طيح‪ُٜٝ‬خ ك‪ ٚ٤‬طٌ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُؼخىس ٓؼويس ‪ٝ‬ىه‪٤‬وش ‪ٟٞٓٝ‬غ حهظ‪٬‬ف‬ ‫‪ٝ‬ؿيٍ‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ ٓخ ُحُض ك‪َٓ ٢‬كِش حُزِ‪ٍٞ‬س ‪ٝ‬ح‪٠ٗ٩‬خؽ‪ ٖٓ ْ٤ُٝ ،‬حُٔ‪٬‬ثْ طيح‪ُٜٝ‬خ ‪َٛ٘ٗٝ‬خ ك‪ ٢‬حُ٘طخم حُؼخّ‪.‬‬ ‫ ‪٘٣‬ظـَ حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪ ١ٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬لخ‪ ْ٤ٛ‬ػٔ‪٤‬وش‪ٔ٣ٝ ،‬ظويّ ٓ‪ٜ‬طِلخص ؿ‪ٓ َ٤‬ؼَ‪ٝ‬كش ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ‪ٝ‬حٌُ‪ ٖ٣‬ؿَص‬‫ػخىط‪ ْٜ‬رخُظؼخَٓ ٓغ حُٔؼخٗ‪ ٢‬حُٔطل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔزخَٗس ٌُِِٔخص‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٔ٣ ٚ‬ظويّ ط٘ز‪ٜ٤‬خص ‪ٝ‬طؼِ‪٬٤‬ص ‪ٔ٣ ٫‬ظويٓ‪ٜ‬خ حُٔ‪ٞ‬حى‬ ‫ح‪٧‬ػظْ ٖٓ حُ٘خّ‪.‬‬ ‫ ٖٓ ٓ‪ٓ٬‬ق حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪ ١ٞ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش حٗظٔخُ‪ ٚ‬ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ٗوي‪٣‬ش ‪ٟٝ٧‬خع حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش‪،‬‬‫‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش‪ ...‬اٗ‪٣ ٚ‬ظِْٔ ٓ‪ٞ‬حؿغ حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬أٌٗخٍ حُو‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ ،ْٜ‬ػْ ‪٣‬زلغ ك‪ ٢‬أٓزخر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ك‪٢‬‬ ‫ً‪٤‬ل‪٤‬ش ٓؼخُـظ‪ٜ‬خ‪ .‬اٗ٘خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪ٟٞٗ ١ٞ‬ق ٓٔخكخص حُـٔخٍ ‪ٝ‬حُو‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ حُؼخٓش‪ًٔ ،‬خ ِٗٔ‪ ٢‬حُ‪ٞ٠‬ء‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔخكخص حُِٔز‪٤‬ش ‪ٝ‬حُوخطٔش‪ ،‬رـ‪٤‬ش طٌ‪ ٖ٣ٞ‬أ‪ٟٝ‬ق ‪ٍٞٛ‬س ٌٓٔ٘ش ُِل‪٤‬خس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫ حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪ ١ٞ‬هطخد طلِ‪٣ ،٢ِ٤‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬ك‪١ ْٜ‬ز‪٤‬ؼش حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪٣ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ حُٔ​ِٔٔ‪٣ٝ ،ٕٞ‬زلغ رؼٔن ك‪٢‬‬‫أٓزخر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ؿٌ‪ٍٛٝ‬خ ‪ٝ‬أػَح‪ٜٟ‬خ ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص حُـيُ‪٤‬ش حُوخثٔش ر‪ٓ ٖ٤‬وظِق ؿ‪ٞ‬حٗذ ك‪٤‬خط٘خ حُٔؼخ‪َٛ‬س‪ .‬اٗ‪٣ ٚ‬زلغ ػٖ حُـٌ‪ٍٝ‬‬ ‫ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ُٓ٧‬ش ٓ‪٤‬خٓ‪٤‬ش كخىس‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬زلغ ػٖ حُـٌ‪ ٍٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ٓظي‪ٍٞٛ‬س‪٣ٝ ،‬زلغ ك‪ ٢‬أػَ‬ ‫ه‪ ٍٜٞ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬ك‪ٍ ٢‬ى‪ٝ‬ى حُلؼَ حُوخ‪١‬جش‪...‬‬ ‫ حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪ ١ٞ‬حٌُ‪ٗ ١‬لظخؿ‪ ٞٛ ٚ‬هطخد ط٘ٔ‪٣ ،١ٞ‬يٍ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حُيٍ‪ٝ‬د حُٔلظ‪ٞ‬كش‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬لٌٍ‪ِٞٓ ٖٓ ْٛ‬ى‬‫حُطَم حُٔ​ٔي‪ٝ‬ىس‪ ،‬اٗ‪٣ ٚ‬طَف حَُإ‪ٝ ٟ‬حُ٘ظَ‪٣‬خص حُظ‪ ٢‬طلظق كو‪ُِ ً٫ٞ‬ؼَٔ ‪ٝ‬حُٔ​ٔخٍٓش‪َ٘٣ٝ ،‬ف آٌخٗخص حُلًَش‬ ‫‪ٓٝ‬ـخ‪٫‬ص ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬حُظط‪ َ٣ٞ‬حُ٘خَٓ ك‪ ٢‬حُظَ‪ٝ‬ف حُٔ‪٤‬جش؛ اٗ‪٣ ٚ‬لؼَ ًَ ًُي ‪٘٣ ٚٗ٧‬طِن ٖٓ ٓو‪ُٞ‬ش‪ٗ ًَ :‬ظَ‪٣‬ش‬ ‫طل‪ ٢٠‬رخُ٘خّ اُ‪ ٠‬حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬حُو٘‪ٝ ١ٞ‬حُو‪ ٍٜٞ‬ػٖ حُؼَٔ؛ ‪ٗ ٢ٛ‬ظَ‪٣‬ش هخ‪١‬جش‪٣ٝ ،‬ئٖٓ رو‪ٞ‬س إٔ َّللا ‪ -‬ؿَ ‪ٝ‬ػَ‪ٓ -‬خ أٍِٗ‬ ‫ىحء ا‪ ٫‬أٍِٗ ُ‪ ٚ‬ى‪ٝ‬حء‪.‬‬ ‫ ٖٓ ٓٔخط‪ًٌُ ٚ‬ي حُزؼي ػٖ حُوطغ ‪ٝ‬حُـِّ ك‪٤ٛ ٢‬ؾ حُظيح‪ ٖٓٝ ،ٍٝ‬حُلٌٍ ٖٓ ا‪َ٣‬حى حُوطؼ‪٤‬خص ك‪ٞٓ ٢‬حٍى حُظ٘‪٤‬خص‪ ،‬اٗ‪ٚ‬‬‫‪ٔ٣‬ظويّ ‪٤ٛ‬خؿش حكظٔخُ‪٤‬ش ‪٣ ٚٗ٧‬طَف أكٌخٍحً ُ‪٘٤‬ش ‪ٝ‬كَػ‪٤‬ش‪٘٣ٝ ،‬ظـَ ػِ‪َٗ ٠‬ف ٗظَ‪٣‬خص ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خص حؿظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش‪٢ٛ ،‬‬ ‫ٓ‪ٟٞ‬غ ؿيٍ ‪ٗٝ‬وخٕ ‪ٝ‬أهٌ ‪ٍّ ٍ ٝ‬ى‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪98‬‬

‫ حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪ ٞٛ ١ٞ‬هطخد ٓ٘لظق رطز‪٤‬ؼظ‪٘ٓ :ٚ‬لظق ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خىحص ىحهَ حٌُٔ‪ٛ‬ز‪٤‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٘ٓ ٚ‬لظق ػِ‪٠‬‬‫ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُٔظيح‪ُٝ‬ش هخٍؽ حُ٘طخم ح‪٢ٓ٬ٓ٩‬؛ ‪ٔ٣ ٚٗ٧‬ظ‪ٜ‬يف اػَحء ًحط‪ ٚ‬رٌَ ٓخ ‪ُ٣‬لَّٖٔ ر‪َ٤ٜ‬س حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬رٔخ‬ ‫ُي‪ٝ ْٜ٣‬رٔخ ُي‪ ٟ‬ؿ‪. َْٛ٤‬‬ ‫ ‪ ٞٛ‬هطخد ؿ٘‪ ٢‬رخ‪٧‬ىُش ‪ٝ‬حُزَح‪ٝ ٖ٤ٛ‬حُ٘‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظ٘ظخؿخص ‪ٝ‬حُظ٘ز‪ٜ٤‬خص حُؼِٔ‪٤‬ش حَُحه‪٤‬ش؛ ‪ًُٝ‬ي ‪ٔ٣ ٚٗ٧‬ظ‪ٜ‬يف رِ‪ٍٞ‬س‬‫ٍإ‪ًَٓ ٟ‬زش ‪ٝ‬ػٔ‪٤‬وش ُِٔخ‪ٝ ٢ٟ‬حُلخ‪ٝ َٟ‬حُٔ​ٔظوزَ‪ًٔ ،‬خ ‪ٔ٣‬ظ‪ٜ‬يف حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ػو‪ٓ ٍٞ‬ؼولش ‪ٓٝ‬يًٍش ‪ٌٗ٧‬خٍ حُ٘و‪ٚ‬‬ ‫حٌُ‪٣ ١‬ؼظَ‪ ١‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُظ٘ظ‪٣َ٤‬ش ػخٓش‪.‬‬ ‫ ‪٣‬ؼظٔي حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪٣َ١ ١ٞ‬وش حُ٘ظَ ٖٓ حُِ‪ٝ‬ح‪٣‬خ حُٔوظِلش ‪ ٚٗ٧‬ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬خّ ‪ٝ‬إ حٗظـَ ػِ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح ُٔؼط‪٤‬خص‬‫حُـِث‪٤‬ش؛ ا‪ ٫‬أٗ‪٣ ٚ‬ظَ ٓؼ٘‪ًّ٤‬خ رزِ‪ٍٞ‬س ٍإ‪٤ًِ ٟ‬ش ‪ٓٝ‬و‪٫ٞ‬ص ًزَ‪ٌٛٝ .ٟ‬ح ‪٣‬لظْ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظٔظغ رخُويٍس ػَ طوِ‪٤‬ذ ح‪ٍٞٓ٧‬‬ ‫ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٜٛٞ‬خ حُٔوظِلش ‪ٓٝ‬لخ‪ُٝ‬ش ك‪ٜٜٔ‬خ ٖٓ آكخم ٓظؼيىس‪.‬‬ ‫ ‪٣‬ؼظٔي حُوطخد حُ‪ٜ‬ل‪ ١ٞ‬حُٔ‪٬‬كظش حًٌُ‪٤‬ش ك‪َٝ١ ٢‬كخط‪ ،ٚ‬اً إ هَحءس ٖٓ٘ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬لْ ‪ٝ‬ح‪٥‬كخم‬‫‪ٝ‬حُٔـظٔؼخص ‪ٗٝ‬لخك‪٤‬ظ‪ٗ ٚ‬ل‪ ٞ‬حٓظ‪٤‬ؼخد ٓ٘طن ح‪٤ٗ٧‬خء‪ ،‬طظ‪٤‬ق ُِٔ٘ظـِ‪ ٖ٤‬ر‪ ٚ‬ىحثٔخ ً ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُ٘لخً اُ‪ ٠‬حُلوخثن حُظ‪٫ ٢‬‬ ‫طيٍى ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُزيح‪ٛ‬ش أ‪ ٖٓ ٝ‬ه‪ ٍ٬‬حُ٘ظَ حُؼوِ‪ ٢‬حُؼـ‪ٍٞ‬؛ ‪ٌُٜٝ‬ح كبٗ‪٣ ٚ‬ظٔظغ ريٍؿش كٔ٘ش ٖٓ حُـخًر‪٤‬ش‪ٔ٣ٝ ،‬ظل‪ًٞ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٩‬ػـخد‪.‬‬ ‫ ‪ٌٛ‬ح حُوطخد حٌُ‪ ١‬ػَ‪ٟ‬ض ‪ٔٓ ْٛ٧‬خط‪ٟ ٚ‬ؼ‪٤‬ق ؿيحً ك‪ ٢‬حُٔخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش رٔزذ هِش حُٔلٌَ‪ ٖ٣‬حُؼظخّ حٌُ‪ ٖ٣‬كظ‪٤‬ض‬‫ر‪ ْٜ‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ ٢‬حُؼ‪ َٜ‬حُلي‪٣‬غ‪ٝ ،‬رٔزذ هِش حُٔئٓٔخص حُظ‪ ٢‬طؼَٔ ػِ‪ٟٝ ٠‬غ حُزَحٓؾ حُزلؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬اٗظخؽ‬ ‫حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش حُٔظو٘ش‪ٝ .‬رٔخ إٔ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬هي ؿلَ ٌٓ٘ أٓي رؼ‪٤‬ي ٖٓ ًَ ٗ‪٢‬ء حٓٔ‪ ٚ‬كِٔلش‬ ‫‪ٝ‬ط٘ظ‪َ٤‬؛ كبٕ ‪٘ٛ‬خػش ح‪٧‬كٌخٍ ُي‪٘٣‬خ ٍحًيس‪ًٔ ،‬خ إٔ حُـ‪ٜ‬خص حُٔ​ٔظؼيس ‪ٗ٩‬لخم حُٔخٍ ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُؼِٔ‪٤‬ش حُٔ​ٔظخُس‬ ‫ٗل‪٤‬لش اُ‪ ٠‬كي حُ٘يٍس‪ٌٛٝ ،‬ح ًِ‪ٜ٣ ٚ‬ذ ك‪ِٜٓ ٢‬لش حُطَ‪ٝ‬كخص حُٔ٘خ‪ٝ‬ثش ُِلٌَ ح‪.٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫اٗ‪ ٫ ٚ‬كٌَ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬اٗظخؽ كٌَ‪ ٫ٝ ،١‬اٗظخؿًخ كٌَ‪ًّ٣‬خ ٖٓ ؿ‪ٓ َ٤‬ئٓٔخص ط‪ٜ‬ظْ ر‪ٝ ٚ‬طَػخ‪ٝ ٙ‬ط‪٤ٜ‬ت ُ‪ ٚ‬ظَ‪ٝ‬ف حُظٌ‪ٖ٣ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪99‬‬

‫‪ - 24‬الكرامة الجرٌحة‬ ‫حُلٔي هلل ٍد حُؼخُٔ‪ٝ ٖ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٗ ٠‬ز‪٘٤‬خ ٓلٔي ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬آُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ ٚ‬أؿٔؼ‪ٝ ٖ٤‬رؼي‪.‬‬ ‫ٗلٖ أ‪ًَ َٛ‬حٓش ؿَ‪٣‬لش‪ٌٛٝ ،‬ح حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رٌُي ‪٣‬ؤط‪٘٤‬خ ٖٓ ٓ‪ٜ‬يٍ‪:ٖ٣‬‬ ‫ٖٓ حُظخٍ‪٣‬ن أ‪ً٫ٝ‬؛ اً اٗ٘خ أٓش ظِض ‪ٛ‬خكزش ك‪٠‬خٍس ٓ‪٘ٔ٤ٜ‬ش ٓيس ‪ ٫‬طوَ ػٖ ٓزؼش هَ‪ٝ ،ٕٝ‬حٓظَٔص اٗؼخػخص‬ ‫ػطخءحط‪ٜ‬خ ػ‪٬‬ػش هَ‪ ٕٝ‬ا‪ٟ‬خك‪٤‬ش‪٣ِ٣ٝ ،‬ي ك‪ ٢‬اكٔخٓ٘خ رخ‪ٛ٩‬خٗش أٗ٘خ ك‪٘ٓ ٢‬ظ‪ٜ‬ق حُوَٕ حَُحرغ ػَ٘ حُ‪ٜ‬ـَ‪ٝ ١‬حؿ‪ٜ٘‬خ ‪-‬‬ ‫ر‪ٛٞ‬ل٘خ "أٓش ًحص ٓ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٍٓٝ‬خُش"‪ -‬ط‪٤‬خٍحص ػي‪٣‬يس‪ ٢َٓ٣ ،‬ؿٔ‪٤‬ؼ‪ٜ‬خ اُ‪ٌٛ ْٔ١ ٠‬ح حُٔؼ٘‪ٝ ،٠‬ؿؼَ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش ‪٘٣‬لظق‬ ‫ػِ‪ٓ ٠‬ؼخٕ ‪٤٘١ٝ‬ش ‪ٝ‬اهِ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬ه‪٤ٓٞ‬ش ‪ٝ‬ػِٔخٗ‪٤‬ش ‪ ،....‬ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ري‪ ً٬٣‬ػٖ ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ ٠‬أه‪ ٚ‬ه‪ٜ‬خث‪ٜ٘‬خ‪ ٞٛٝ ،‬حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش‬ ‫هلل ‪ -‬طؼخُ‪ٝ - ٠‬ح‪٫‬كظٌخّ اُ‪ ٠‬حَُ٘‪٣‬ؼش ك‪ ٢‬حُ٘ئ‪ ٕٝ‬حُؼخٓش ‪ٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ٝ ،‬ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش ‪ٌٛ‬ح ح‪ٓ٫‬ظ‪٬‬د حؿظ‪ٜ‬ي حُٔؼول‪ٕٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُـ‪ ٍٕٝٞ٤‬ك‪ ٢‬طِي حَُٔكِش ‪ًٝ -‬خٗ‪ٞ‬ح ك‪ٔ٤‬خ ً‪ٛ‬ز‪ٞ‬ح اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ٞٛ ٠‬حد اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي ‪ -‬ك‪٤ً ٢‬ل‪٤‬ش ٓ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش ًُي‪ٝ ،‬حٗظ‪ٜٞ‬ح اُ‪٠‬‬ ‫هَحٍ رخٌُ‪ٛ‬خد اُ‪ ٠‬حُظخٍ‪٣‬ن ػِ‪ ٠‬حػظزخٍ أٗ‪ ٚ‬حٌُحًَس حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ُ‪ٓ٨‬ش ‪ٝ‬حُوِحٕ ح‪ٓ٧‬خٓ‪ٓ٧ ٢‬ـخى‪ٛ‬خ ‪ٝ‬رط‪٫ٞ‬ط‪ٜ‬خ‪ًٌَٗٝ .‬‬ ‫ً‪٤‬ق ٗ٘طض ك‪ ٢‬طِي حَُٔكِش حٌُظذ حُظ‪ ٢‬طظليع ػٖ حُؼزوَ‪٣‬خص ‪ٝ‬ػٖ ٓ‪ َ٤‬حَُؿخٍ حُؼظٔخء ‪ٝ‬حُ٘ٔخًؽ حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش حُلٌس‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼخٍى حُٔظلَس‪ٝ ،‬ح‪ٗ٩‬ـخُحص حُؼِٔ‪٤‬ش حُزخ‪َٛ‬س‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬رِ‪ٍٞ‬س ٗ‪٢‬ء ٖٓ كٌٔش حُظَ٘‪٣‬غ ‪ ًٕٞٝ‬ح‪٫ ّ٬ٓ٩‬‬ ‫‪٣‬ظ٘خه‪ٓ ٞ‬غ حُؼِْ‪ٝ ...‬أٓيٍ حُٔظخٍ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٗ ٞ‬ز‪ ٚ‬طخّ ػِ‪ ًَ ٠‬ح‪ُٞ٧‬حٕ حَُٓخى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُزخ‪ٛ‬ظش حُظ‪ً ٢‬خٗض ؿِءحً ٖٓ أُ‪ٞ‬حٕ‬ ‫ًُي حُظخٍ‪٣‬ن‪ًٔ ،‬خ طْ ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ حُلي‪٣‬غ ػٖ ح‪ٓ٧‬زخد حُظ‪ ٢‬أىص اُ‪ ٠‬ط‪ٞ‬هق حُل‪٠‬خٍس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػٖ حُؼطخء؛ ‪ٕ٧‬‬ ‫حٌُ٘ق ػ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬طِي حَُٔكِش ًخٕ ٓ‪٤‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ح‪٩‬كزخ‪٣ٝ ،١‬ـؼَ حُ٘خّ ٗز‪ٓ ٚ‬ـَى‪ ٖٓ ٖ٣‬أِٓلش حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ُِظ‪٤‬خٍحص‬ ‫حُظ‪ ٢‬أَٗص اُ‪ٜ٤‬خ‪ٝ .‬هي أىص طِي حُوَحءحص حُٔزظَٔس ‪ٝ‬حُـِث‪٤‬ش ى‪ٍٛٝ‬خ رٌلخءس ‪ٝ‬حهظيحٍ ك‪ ٢‬اٗوخً حٌُحص ُٔ​ِٔٔش ‪ٝ‬حُؼوخكش‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٖٓ ‪ٔ٣ِٛ‬ش ٌَٗحء‪ٌ​ٌٛٝ .‬ح كوي طَٓن ك‪ٝ ٢‬ػ‪ ٢‬ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ حُلخ‪َٟ‬س ‪ٝ‬ك‪ ٢‬كَّٔ‪ٜ‬خ ٓ٘خػَ ػٔ‪٤‬وش رخُظِْ حٌُ‪١‬‬ ‫‪ِ٣‬لو‪ ٚ‬ر٘خ ح‪٥‬هَ‪ ٕٝ‬حُ‪ٝ ،ّٞ٤‬رخُ‪ٜٞ‬حٕ اً هَٔٗخ ٓؼظْ ح‪ٗ٩‬ـخُحص حُظ‪ً٘ ٢‬خ ٗلخهَ ر‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ح‪٣٧‬خّ حُوخُ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أػظوي إٔ ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ حُؼ‪٬‬ؽ ُ‪ٌٜ‬ح ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ك‪ ٢‬اػخىس هَحءس حُظخٍ‪٣‬ن ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ظ‪ٞ‬حُٕ ‪ٝ‬رٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش ٓزز‪٤‬ش ‪ٝ‬حٓظو‪ٜ‬خث‪٤‬ش ً​ً‪٤‬ش‬ ‫‪ٓٝ‬ظو٘ش‪.‬‬ ‫حُٔ‪ٜ‬يٍ حُؼخٗ‪٩ ٢‬كٔخٓ٘خ رـَف ًَحٓظ٘خ؛ ‪ ٞٛ‬حُ‪ٞ‬حهغ حٌُ‪ٗ ١‬ؼ‪ ،ٚ٘٤‬ك٘لٖ أٓش طِٔي أك‪ٜ٘ٓ َ٠‬ؾ ‪ -‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ٟٞ‬‬ ‫ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬ح‪ٝ ْٓ٧‬حُٔ٘طِوخص حٌُزَ‪ ٟ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪٬ٛ٩ -‬ف حُؼخُْ‪٘​ٌُ٘ ،‬خ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬أ‪ٟٝ‬خع ٓ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حؿظٔخػ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ػِ‪ِ٤‬ش ‪ٓٝ‬ظوِلش ػٖ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حٌُ‪ٗ ١‬ئٖٓ ر‪ٝ ،ٚ‬ػٖ ٓظ‪ ٢ٓٞ‬حُٔخثي ٖٓ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ٟٝ‬خع ػ‪َٜٗ‬خ‪ٗٝ ،‬لظخؽ اُ‪٠‬‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلٌَ ‪ٝ‬حُؼَٔ ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬ي كظ‪ٗ ٠‬ظـخ‪ ٌٙٛ ُٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع‪.‬‬ ‫حُٔ​ِْٔ حُ‪٘٣ ّٞ٤‬ؼَ أ‪ ً٫ٝ‬أٗ‪٣ ٚ‬ؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُل‪٠‬خٍس‪ ،‬ك‪٤‬غ اٗ٘خ ىهِ٘خ‪ٛ‬خ ٖٓ رخد ح‪ٓ٫‬ظ‪٬ٜ‬ى ‪ٝ‬حُظٔظغ ُ‪ ْ٤‬أًؼَ‪،‬‬ ‫‪٘٣ٝ‬و‪ ٢٠‬ػ‪٘ٛ َٜ‬خػ‪ ٢‬رؼي ػ‪ َٜ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ِٗؾ أ‪٣‬خ ً ٓ٘‪ٜ‬خ‪ٓٝ ،‬ؼظْ حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓخُحٍ ٓخ ُي‪ٜ٣‬خ ٖٓ آٌخٗخص‬ ‫‪٘ٛ‬خػ‪٤‬ش ‪ٝ‬طو٘‪٤‬ش أهَ ٓٔخ ًخٕ ٓظ‪ٞ‬كَحً ُي‪ ٟ‬أ‪ٍٝٝ‬رخ ك‪ ٢‬حُوَٕ حُظخٓغ ػَ٘‪٘٣ٝ .‬ؼَ ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ أٗ‪ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬هخىٍ ػِ‪٠‬‬ ‫كٔخ‪٣‬ش أٍ‪ٝ ٟٚ‬كو‪ٞ‬ه‪ٝ ،ٚ‬ؿ‪ َ٤‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬طلخى‪ ١‬حُ‪ٜ‬لؼش حُظ‪ٞ٣ ٢‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ ح‪٥‬هَ‪ ٕٝ‬اُ‪ ٫ٝ ٚ٤‬ػِ‪ٍ ٠‬ى‪ٛ‬خ‪ ،‬رَ ‪٘٣‬ؼَ أك‪٤‬خٗخ ً‬ ‫أٗ‪ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬حٌُ٘‪ ٖٓ ٟٞ‬ح‪ ُْ٧‬حٌُ‪٘٣ ١‬ؼَ ر‪ ،ٚ‬أ‪ ٝ‬ؿ‪ َ٤‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬ؿؼَ طِي حٌُ٘‪ٞٔ​ٔٓ ٟٞ‬ػش ُظٌ‪ً ٕٞ‬حص‬ ‫ٓؼ٘‪!!٠‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح؛ كخ‪٩‬كٔخّ حُٔظ‪٠‬وْ رخ‪ٓ٧‬ـخى حُـخرَس ؿؼَ اكٔخٓ٘خ رخ‪ٛ٩‬خٗش حُظ‪ٗ ٢‬ظِوخ‪ٛ‬خ ‪ ٢ٛٝ -‬أٌٗخٍ ‪ٝ‬أُ‪ٞ‬حٕ‪ٗ -‬ي‪٣‬يحً أ‪ٝ‬‬ ‫ٓظلـَحً‪ٓ ٌُٚ٘ ،‬ز‪ٝ ْٜ‬ؿخٓ‪ ٞ‬ك‪٤‬غ ‪ ٫‬طؼَف ح‪ً٧‬ؼَ‪٣‬ش حُ‪ٜ‬خٓظش ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش أ‪ ١‬طلي‪٣‬يحص ‪ٓ٧‬زخد ٓخ ٗلٖ ك‪ ٚ٤‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪٘ٓ ٞ‬طو‪ ،٢‬ك‪ ً٬٠‬ػٖ إٔ طؼَف ٓزَ حُو‪.ٚ٘ٓ ٙ٬‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪ٝ‬ى ‪٘ٛ‬خ إٔ أري‪ ١‬حُِٔل‪ٞ‬ظظ‪ ٖ٤‬حُظخُ‪٤‬ظ‪:ٖ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪100‬‬

‫‪٢ٗ -1‬ء أٓخٓ‪ ٢‬إٔ ٗ٘ؼَ رخ‪ٛ٩‬خٗش ‪ٝ‬حُي‪٤ٗٝ‬ش؛ ‪٘ٗ٧‬خ اًح كويٗخ ‪ٌٛ‬ح ح‪٩‬كٔخّ كبٕ ًُي ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬هِ‪ ً٬‬ر٘‪٣ٞ٤‬خ ً ك‪ٍ ٢‬إ‪٣‬ظ٘خ‬ ‫‪ٗ٧‬لٔ٘خ ‪ُِٞٝ‬حهغ ‪ُِٝ‬ؼخُْ ٖٓ ك‪ُ٘ٞ‬خ‪ٝ .‬رؼ‪ ٞ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ َٜ‬ػِ‪ٞٓ ٠‬حهغ حؿظٔخػ‪٤‬ش أ‪ ٝ‬حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ؿ‪٤‬يس‪ ،‬ك‪ٓ ٜٞ‬ـظز‪٢‬‬ ‫رخُظٔظغ رؼَٔحص حُل‪٠‬خٍس ‪ٝ‬ػوي حُ‪ٜ‬لوخص ‪ٝ‬ك‪ٜ‬ي حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُٔ٘خكغ‪٘٣ٝ .‬ظَ اُ‪ ٠‬حٌُ‪ٞٓ ٖٓ ٌٕٞ٘٣ ٖ٣‬ء ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‬ ‫ٗظَس حٓظـَحد‪ ،‬كخ‪ ٍٞٓ٧‬طٔ‪ ٢٠‬ػِ‪ ٠‬أكٖٔ ٓخ ‪َ٣‬حّ‪ٝ ،‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ر‪٘٤‬ي ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُـَد ٓزذ أ‪ ٝ‬ط‪ٞ‬ح‪ٓ َٛ‬خ‪ ،‬ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪٢‬‬ ‫حٗلظخف أر‪ٞ‬حد ا‪ٟ‬خك‪٤‬ش ُِ٘ؼ‪ٝ ْ٤‬حُ٘ـخف‪ ٌٙٛ .‬حُلجش ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ٟ ٖ٤‬ؼُق ُي‪ٜ٣‬خ ح‪٩‬كٔخّ حُـٔخػ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬كي حُظ‪٢ٛٝ ،٢ٗ٬‬‬ ‫ط٘ؼَ ك‪ ٢‬أػٔخه‪ٜ‬خ رخُي‪٤ٗٝ‬ش‪ٌُٜ٘ ،‬خ طـي ىحثٔخ ً ٓخ ‪ٞ٣‬ؿ‪ٝ ٚ‬ػ‪ٜ٤‬خ ٗل‪ٜٓٞٔٛ ٞ‬خ ‪ٌٓٝ‬خٓز‪ٜ‬خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ ٌٙٛٝ .‬حُلجش ك‪ ٢‬ظَ‬ ‫ٓ‪ٞ‬ؿخص حُِ‪ٝ ٜٞ‬حُٔظؼش ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طزؼغ ر‪ٜ‬خ حُؼ‪ُٔٞ‬ش ‪َٗٓ -‬لش ُ‪٬‬طٔخع ‪ٗ ٫ٝ -‬يٍ‪٤ً ١‬ق ٓ‪ ٌٕٞ٤‬حُلخٍ رؼي ػَ٘‬ ‫ٓ٘‪ٞ‬حص ٖٓ ح‪ ٕ٥‬؟!‬ ‫‪ ٖٓ -2‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗظوٌ ٖٓ ًَحٓظ٘خ حُـَ‪٣‬لش ٓللِحً ػِ‪ ٠‬حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ‪ٝ‬حًظٔخد حُٔ٘ؼش ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء ‪ٝ‬حُلٌخى ٖٓ أَٓ حُظوِق‬ ‫‪ ٫‬إٔ ٗـؼَ ٓ٘‪ٜ‬خ ٓ٘‪ٜ‬ـخ ً ُِؼَٔ‪ ٌٙٛٝ .‬حُو‪٤٠‬ش ‪ ٫‬طوِ‪٢ٗ ٕٞ‬ء ٖٓ حُيهش‪ٝ ،‬طلظخؽ اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ حُظ‪٤ٟٞ‬ق‪.‬‬ ‫ك‪٘٣ ٖ٤‬ظؼَ اكٔخٓ٘خ رخُ‪ٜٞ‬حٕ‪ٔٗٝ ،‬ظـ‪٤‬ذ ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خط٘خ ‪ٝ‬حٓظويحّ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُظ‪ُ ٢‬ي‪٘٣‬خ ُظِي ح‪٧‬كخٓ‪ٝ ْ٤‬حُٔ٘خػَ ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪ ٞ‬ريحث‪ٓٝ ٢‬ظَٔع ‪ٝ​ٝ‬كن ٍإ‪٣‬ش ؿِث‪٤‬ش ‪ٓٝ‬زظَٔس ‪-‬؛ كبٗ٘خ ٌٗ‪ ٕٞ‬آٌٗحى ؿ‪ٓ َ٤‬ئ‪ُٔ ٖ٤ِٛ‬يح‪ٝ‬حس حٌَُحٓش حُٔـَ‪ٝ‬كش‪٫ٝ ،‬‬ ‫حٓظَؿخع حُلو‪ٞ‬م حُٔ​ِٔ‪ٞ‬رش؛ رَ إ ح‪ٓ٫‬ظـخرش ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ٘ل‪ٓ ٞ‬ظـؼَ ؿَ‪ٝ‬ك٘خ طِىحى طوَكخً‪ٝ ،‬طـؼَ كو‪ٞ‬ه٘خ أًؼَ‬ ‫طؼَ‪ٟ‬خ ً ُ‪٬‬ؿظ‪ٜ‬خد ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬ذ‪ُ٘ٝ .‬خ ك‪ٔ٤‬خ ؿَ‪ ٟ‬ه‪ ٍ٬‬حُؼخٓ‪ ٖ٤‬حُٔخ‪ ٖٓ ٖ٤٤ٟ‬حُٔ‪٠‬خ‪٣‬وش ‪ٝ‬حُظلـ‪ُِ ْ٤‬يػ‪ٞ‬س ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔلخٍرش ُِٔئٓٔخص حُو‪٣َ٤‬ش ‪ٝ‬حُٔطخٍىس ُِيػخس‪ ...‬ػزَس إ ً٘خ هخىٍ‪ ٖ٣‬ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬ػظزخٍ!‬ ‫‪ٝ‬أ‪٢ٗ ١‬ء أٓ‪ٞ‬أ ٖٓ إٔ ‪ٜ٣‬زق ً​ًَ ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬حُٔ​ِٔٔ‪٤ٗ ٖ٤‬جخ ً ‪٣‬ؼ‪٘ٓ َ٤‬خػَ حُو‪ٞ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٫‬جِحُ ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ ٖ٣َ٤‬أر٘خء‬ ‫أَٓ‪ٌ٣‬خ ‪ٝ‬أ‪ٍٝٝ‬رخ ‪ٝ‬ؿ‪َٔٛ٤‬خ؟!‬ ‫إ أَٓ‪ٌ٣‬خ أكَّٔض رـَؽ ػٔ‪٤‬ن ك‪ً ٢‬زَ‪٣‬خث‪ٜ‬خ ك‪ ٖ٤‬طؼَ‪ٟ‬ض ٍٓ‪ُٛٞ‬خ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼٌَٔ‪٣‬ش ُِ‪ٜ‬ـ‪ٍٝ ،ّٞ‬ىص ػِ‪ًُ ٠‬ي‬ ‫حُـَف حُـخثَ ك‪ًَ ٢‬حٓظ‪ٜ‬خ رخطوخً‪ٜ٘ٓ ٙ‬ـخ ً َُِى‪ ،‬كوخرِض حُ‪ٜ‬لؼش ر‪ٜ‬لؼخص ك‪ ٢‬أٓخًٖ ػيس ٖٓ حُؼخُْ‪ٓٝ ،‬خ ُحُض ٓٔظَٔس‬ ‫ك‪ًُ ٢‬ي اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُِلظش‪ ،‬كٔخًح ؿَ‪ٟ‬؟‬ ‫اٗ‪ٜ‬خ ط٘ظوْ ٖٓ رؼ‪ ٞ‬ه‪ٜٜٓٞ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خكن‪ٌُٜ٘ ،‬خ ُٖ طٔظط‪٤‬غ إٔ طل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬طٌَحٍ ًُي حُ‪ٜ‬ـ‪ ّٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ َٓس‬ ‫أهَ‪ٟ‬؛ ‪ٜٗ٧‬خ ُْ طٔظطغ حُظ‪ٞ‬هق ُوَحءس ح‪ٓ٧‬زخد حُـ‪٣َٛٞ‬ش حُظ‪ ٢‬أىص اُ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ـ‪ ّٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ‪ .‬اٗ‪ٜ‬خ طَرق ٓؼًَش ‪٘ٛ‬خ‬ ‫‪ٓٝ‬ؼًَش ‪٘ٛ‬خى ا‪ ٫‬أٗ‪ٜ‬خ طؤَ ؿخًر‪٤‬ظ‪ٜ‬خ حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ػي‪ٝ‬حٗ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ حٌُ‪ً ١‬خٗض طويٓ‪ُِ ٚ‬ؼخُْ‪ٝ ،‬طؤَ‬ ‫ٓغ ًَ ًُي ح‪ٔٗ٫‬ـخّ حُيحهِ‪ٓ ٢‬غ حُو‪ ْ٤‬حُظ‪ ٢‬طَ‪ٝ‬ؽ ُ‪ٜ‬خ‪ٌٛٝ.‬ح ٓخ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗٔظل‪٤‬ي ٓ٘‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي‪.‬‬ ‫أٓخ اًح حطوٌٗخ ٖٓ ؿَف حٌَُحٓش ‪ًٝ‬ئ‪ ّٝ‬ح‪ٛ٩‬خٗش كخكِحً ػِ‪ ٠‬حُو‪ٙ٬‬؛ كبٕ ِٓ‪ً٘ٞ‬خ آٌٗحى ٓ‪ٓ ٌٕٞ٤‬وظِلخ ً‪ٝ .‬أط‪ٍٜٞ‬‬ ‫أٗ٘خ آٌٗحى ٓ٘لٌَ ‪ٗٝ‬ظ‪َٜ‬ف ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫ إ كخُش حٍطزخى حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُظ‪ٗ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ ُ‪ٔ٤‬ض ؿي‪٣‬يس‪ ُْٝ ،‬طظٌ‪ ٕٞ‬ك‪َٓ ٢‬كِش ‪ٝ‬حكيس‪ٝ ،‬ؿَك٘خ حُـخثَ ُْ ‪٣‬ليع رٔزذ‬‫ٓخ كؼِ‪٣ٝ ٚ‬لؼِ‪ ٚ‬ر٘خ حُـَد‪ٝ ،‬اٗٔخ ريأ ح‪ َٓ٧‬هزَ ًُي روَ‪ ٕٝ‬ػيس‪ٝ .‬ك‪ ٖ٤‬حٗلَ‪ ١‬ػوي حُي‪ُٝ‬ش حُؼزخٓ‪٤‬ش ُْ ‪ًُ ٌٖ٣‬ي رٔزذ‬ ‫ؿَد أ‪َٗ ٝ‬م‪ٝ ،‬اٗٔخ رٔزذ ح‪ٗ٫‬لَحف ػٖ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ ٢‬ح‪٧‬ه‪ ّٞ‬حٌُ‪ ١‬أًَٓ٘خ َّللا ر‪ٝ ،ٚ‬رٔزذ ػيّ حُويٍس ػِ‪٠‬‬ ‫حُظـيى ‪ٝ‬كَ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُٔظؤٓ٘ش ‪.‬‬ ‫‪ٌُٜٝ‬ح كبٕ ٓخ ِٗوخ‪ ٙ‬حُ‪ ٖٓ ّٞ٤‬حُىٍحء ‪٣ ٫‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬أك‪ٞ‬حٍ ‪ٌٛ‬ح حُـ‪ٝ ،َ٤‬اٗٔخ رٔزذ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُؼخٓش ُ‪ٓ٨‬ش‪ٟٝ ٢ٛٝ ،‬ؼ‪٤‬ش‬ ‫‪٘ٛ‬ؼظ‪ٜ‬خ أهطخء ‪ٝ‬هطخ‪٣‬خ حُوَ‪.ٕٝ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪101‬‬

‫ ًٔخ إٔ ػِ‪ ٠‬أَٓ‪ٌ٣‬خ إٔ طٔؤٍ ر‪ٜ‬يم ‪ٝ‬ح‪ٛ‬ظٔخّ ‪ُٔ :‬خًح ‪ٌَٜٛ٣‬خ ح‪٥‬هَ‪ٕٝ‬؟ ‪ُٔٝ‬خًح ‪٘ٛ ٌٕٞ٣‬خى ٗزخد ك‪ ٢‬ػَٔ حُ‪ٍٝٞ‬ى‬‫ٓٔظؼي‪ُِٞٔ ٖ٣‬ص ٖٓ أؿَ اُلخم ح‪ ًٟ٧‬ر‪ٜ‬خ؟‪ .‬كبٕ ػِ‪٘٤‬خ أ‪٠٣‬خ ً إٔ ٗٔؤٍ‪ُٔ :‬خًح ‪٣‬ـَ‪ٌٛ ًَ ١‬ح ُ٘خ؟ ‪ُٔٝ‬خًح ٗلٖ ػخؿِ‪ٕٝ‬‬ ‫ػٖ حُيكخع ػٖ أٗلٔ٘خ؟ ‪ُٔٝ‬خًح ‪ٔٗ ٫‬خ‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُل‪٠‬خٍس حُلخُ‪٤‬ش‪ٗ ٫ٝ ،‬ئػَ ك‪ٞٓ ٢‬حُ‪ ٖ٣‬حُو‪ ٟٞ‬ك‪ٜ٤‬خ؟‪.‬‬ ‫اًح ٗلٖ ط‪َٜ‬ك٘خ ‪ٟ‬ي أػيث٘خ ‪ٟٝ‬ي أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٞ٣ ٖ٣‬هؼ‪ ٕٞ‬حُظِْ ػِ‪٘٤‬خ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪ِٞٓ٧‬د حٌُ‪ٔ٣ ١‬ظويٓ‪ٓ ٚٗٞ‬ؼ٘خ‪ ،‬كٔخ حُٔ‪ِ٤‬س‬ ‫حُظ‪ ٢‬طـؼِ٘خ أًؼَ أ‪٤ِٛ‬ش ُ‪ٟٞ‬غ أْٓ ُل‪٠‬خٍس ؿي‪٣‬يس ‪ٓٝ‬وظِلش ػٖ حُل‪٠‬خٍس حُٔخثيس؟‬ ‫اٗ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ٗؼَٔ ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُط‪ َ٣ٞ‬كظ‪ ٌٕٞٗ ٠‬ك‪ٟٝ ٢‬ؼ‪٤‬ش ‪٣ ٫‬لٌَ ٓؼ‪ٜ‬خ أكي ك‪ ٢‬ا‪ٛ‬خٗظ٘خ ‪ٝ‬حُؼي‪ٝ‬حٕ ػِ‪٘٤‬خ؛‬ ‫‪ًُ ٕ٧‬ي ٓ‪ ٌٕٞ٤‬رخُ٘ٔزش اُ‪ٌِٓ ٚ٤‬لخ ً ؿيحً‪ٝ .‬ح‪ٍ٧‬ه‪ًُ ٖٓ ٠‬ي إٔ ‪٣‬لظَٓ٘خ ح‪٥‬هَ‪ُِ ٕٝ‬و‪ٝ ْ٤‬حُٔ٘ـِحص حُظ‪ُ ٢‬ي‪٘٣‬خ‪ ،‬ك‪٘​٘٤‬ـِ‪ٕٞ‬‬ ‫رٌ‪٤‬ل‪٤‬ش ح‪٫‬هظزخّ ‪ٝ‬حُظؼِْ ٓ٘خ‪ ،‬ريٍ ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ رب‪ٌ٣‬حث٘خ ‪ٝ‬ظِٔ٘خ‪ٝ .‬ح‪ٍ٧‬ه‪ٌٛ ٖٓ ٠‬ح ‪ًٝ‬حى إٔ ٗلٌَ ‪ٗٝ‬يػ‪ٗٝ ٞ‬ؼَٔ ػِ‪ ٠‬طل‪َ٣ٞ‬‬ ‫أػيحث٘خ اُ‪ ٠‬أ‪٤ُٝ‬خء ‪٣‬يهِ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬ى‪٘​٘٣‬خ‪ٓ َٕ٘​٘٣ٝ ،‬زخىث٘خ ‪ٝ‬ه‪٘ٔ٤‬خ‪ٌٛٝ .‬ح ٓخ هخّ ر‪ ٚ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬ح‪ٝ٧‬حثَ ك‪ ٖ٤‬حٗظ‪ٜٞ‬ح ٖٓ ٌِٓ٘ش‬ ‫ح‪٥‬هَ حُ‪ٞ‬ػ٘‪ ٢‬ك‪ ٢‬ؿ٘‪ٞ‬د َٗم آٓ‪٤‬خ ػٖ ‪٣َ١‬ن َٗ٘ ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬ؿٌد حُ٘خّ اُ‪ٝ .ٚ٤‬إ حُـَد ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘ؼز‪- ٢‬‬ ‫‪٘٣‬ظظَ ٓ٘خ ‪ٌٛ‬ح ح‪٧‬ىحء‪ ٞٛٝ ،‬ك‪ ٢‬أْٓ حُلخؿش اُ‪.ٚ٤‬‬ ‫‪ٝ‬أٗخ ‪٘ٛ‬خ ‪ ٫‬أٍٓ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طٔ‪٤٤‬غ ح‪ ٫ٝ ،ٍٞٓ٧‬اُ‪ ٠‬اهٔخى ٍ‪ٝ‬ف حُٔوخ‪ٓٝ‬ش؛ ٌُ٘​٘‪ ٢‬أٍ‪٣‬ي ‪٧‬ػٔخُ٘خ ‪ٝ‬ؿ‪ٜٞ‬ىٗخ إٔ طٌ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُٔ‪٤‬خم‬ ‫حُٔ٘ظؾ‪ٝ ،‬إٔ طؼزَ هزَ ًُي ػٖ ٍإ‪٣‬ظ٘خ حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ُِؼخُْ‪ ْ٤ُٝ ،‬ػٖ حٗلؼخ‪٫‬ط٘خ ‪٘ٓٝ‬خػَٗخ‪.‬‬ ‫ حُ‪َٜ‬حع ر‪٘​٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬ـَك‪ًَ ٕٞ‬حٓظ٘خ ُ‪َٛ ْ٤‬حػخ ً ػٌَٔ‪٣‬خً‪ُِ ٌٖٔ٣ ٫ٝ ،‬و‪ٞ‬س حُ‪ ّٞ٤‬إٔ طلْٔ أ‪٣‬ش ه‪٤٠‬ش‬‫ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٜٗ ٞ‬خث‪. ٢‬‬ ‫‪ٝ‬إ أ‪ َٜٗ ١‬ػٌَٔ‪ٓ ٌٕٞ٤ٓ ١‬ئهظخ ً ‪ٓٝ‬ـ ّ‪ٞ‬كخ ً اًح ُْ ‪َ٣‬طٌِ ػِ‪ ٠‬طل‪ٞ‬م ك‪٠‬خٍ‪ٝ .١‬إ َٗ‪ ١ٝ‬ح‪٫‬كظَحّ ‪ٞٗٝ‬ػ‪٤‬ش حَُى‬ ‫حُٔطِ‪ٞ‬د ػِ‪ ٠‬ح‪ٛ٩‬خٗش ‪ ٫ -‬طٔظٔي ٖٓ أىر‪٤‬خص كوزش طخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ٓخ‪٤ٟ‬ش‪٠٣ ٫ٝ ،‬ؼ‪ٜ‬خ حُ٘خّ رلٔذ أ‪ٞٛ‬حث‪ٝ ْٜ‬أِٓؿظ‪،ْٜ‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬رلٔذ ٓؼظويحط‪ٓٝ ْٜ‬زخىث‪ٝ ،ْٜ‬اٗٔخ ‪ٜٞ٣‬ؽ ًُي ‪٣ٝ‬ليى‪ ٙ‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٠٣ ٖ٣‬ؼ‪ ٕٞ‬ر‪ٜٔ‬خط‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬حُل‪٠‬خٍس حَُح‪٘ٛ‬ش‪،‬‬ ‫ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ‪ ٌٙٛ‬حُل‪٠‬خٍس ‪ٟ‬خُش أ‪ٗ ٝ‬خه‪ٜ‬ش أ‪ ٝ‬هخ‪٣ٝ‬ش ‪ٗ ٌٙٛٝ‬وطش ؿ‪٣َٛٞ‬ش‪.‬‬ ‫ إ ًَحٓظ٘خ ُْ طٔظ‪ ٖٜ‬رٔزذ حٓظ‪٬‬د كو‪ٞ‬ه٘خ أ‪ٜٗ ٝ‬ذ ػَ‪ٝ‬حط٘خ كلٔذ؛ ‪ٝ‬اٗٔخ ‪٘ٛ‬خى أٓ‪ ٍٞ‬أهَ‪ ٫ ٟ‬طوَ أ‪٤ٔٛ‬ش‪ ،‬كخُظوِق‬‫حٌُ‪٣ ١‬و‪ ّْ٤‬ػِ‪ ٠‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗذ ك‪٤‬خط٘خ أ‪ٝ‬ؿي ٗي‪ٝ‬رخ ً ٗخطجش ك‪ٗ ٢‬لْ ًَ ِْٓٔ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ٛ‬خٍ ‪٘ٛ‬خى ٓخ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬ح‪٫‬ػظوخى رؤٗ٘خ‬ ‫ؿ‪ٓ َ٤‬ئ‪ٗ٩ ٖ٤ِٛ‬ظخؽ حُظو٘‪٤‬خص حُٔظويٓش ‪ُ ٫ٝ‬ظ‪ ْ٤ٜٔ‬حُ٘ظْ حُٔؼويس‪ٝ .‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُؼٔخٍ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُـَد ‪٣ ٫‬ـي‪ٕٝ‬‬ ‫كَ‪ٛ‬خ ً ٌُٔذ أٍُحه‪ ْٜ‬ا‪ ٫‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُ‪٤ٟٞ‬ؼش أ‪ ٝ‬حُ٘خهش أ‪ ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔـِ‪٣‬ش‪ٝ ،‬حُظ‪٣ ٢‬ظَكغ ػ٘‪ٜ‬خ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ٛ‬خُ‪ ٢‬طِي‬ ‫حُز‪٬‬ى‪ٝ ،‬إ ِْٓٔ حُ‪٘٣ ّٞ٤‬ؼَ إٔ ح‪ٓ٧‬ش ػخُش ػِ‪ ٠‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ك‪٢ٗ ًَ ٢‬ء كظ‪١ ٠‬زخػش حُٔ‪ٜ‬خكق ‪ٝ‬ط٘‪٤‬ي حُٔإًٓ!‬ ‫‪ٝ‬إ حُ٘وِش حُ٘‪ٞ‬ػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُظو٘‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػش ‪ٝ‬كي‪ٛ‬خ ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طـؼَ حُٔ​ِْٔ ‪٘٣‬ؼَ رؤٗ‪٣ ٫ ٚ‬ؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُؼ‪ًٔ ،َٜ‬خ‬ ‫أٗ‪ٓ ْ٤ُ ٚ‬لَ‪ٓٝ‬خ ً ٖٓ حًٌُخء ‪ ٫ٝ‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ذ حُظ‪٣ ٢‬وَ ُ‪٦‬هَ‪ ٖ٣‬رخٓظ‪ًٜ٬‬خ‪.‬‬ ‫ ٓ‪٤‬ظَ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬ىحثٔخ ً إٔ ٗيٍى إٔ ػ‪٬‬هظ٘خ رخ‪٧‬ػيحء ‪ٝ‬حُٔ٘خكٔ‪ٝ ٖ٤‬ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ ٓظظَ كَػخ ً ػٖ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُؼخٓش حُظ‪٢‬‬‫ٗئٓٔ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ر‪٬‬ىٗخ‪ٝ ،‬إ حُؼ‪٬‬هخص حُي‪٤ُٝ‬ش أٗز‪ ٚ‬رٔ‪ٞ‬م ‪٣‬ؼَ‪ ٝ‬حُ٘خّ ك‪ ٚ٤‬ر‪٠‬خثؼ‪٣ٝ ،ْٜ‬ؤهٌ‪ ٚ٘ٓ ٕٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ك‪٢‬‬ ‫ؿ‪ٞ٤‬ر‪ٔٗ ُٖٝ ،ْٜ‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗيحكغ ػٖ كو‪ٞ‬ه٘خ ‪ ٫ٝ‬إٔ َٗٓن ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُؼخُٔ‪ ٢‬ػٖ ‪٣َ١‬ن (حُل‪ِٜٞ‬س) ‪ٝ‬ح‪٩‬ىػخء‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ؼخٍحص‪ ،‬ك‪ٜ‬خٖٓ حُٔ٘خ‪ٍٝ‬س أٓخٓ٘خ ‪٤ٟ‬ن ؿيحً؛ ‪ٝ‬إ حُ٘خّ ‪٣‬لز‪ ٕٞ‬إٔ ‪َٝ٣‬ح؛ كِ٘ـؼِ‪ َٕٝ٣ ْٜ‬اًح ٓخ ً٘خ َٗ‪٣‬ي ُٔ‪ٞ‬هؼ٘خ‬ ‫‪٣‬ظلَّٖٔ‪.‬‬ ‫حُؼخُٔ‪ ٢‬إٔ َ‬ ‫ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗيٍى ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ ٚ‬ؿ‪٤‬ي ٗوطش حُ‪٠‬ؼق ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ػ‪٬‬هظ٘خ ٓغ ح‪٥‬هَ‪ٖ٣‬؛ ‪٘ٗ٧‬خ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬اىٍحً‪ٜ‬خ ٌٓ٘‪ًٖٔ ٕٞ‬‬‫‪َٜ٣‬م ك‪ٝ ٢‬حى‪ ،‬أ‪٘٣ ٝ‬لن ك‪ٍٓ ٢‬خى‪ٝ .‬أظٖ إٔ طِي حُ٘وطش ‪ ٫‬طظـٔي ك‪ٗ ٢‬و‪ ٚ‬آٌخٗخط٘خ ‪ٝ‬هيٍحط٘خ ٓغ أٗ‪ٜ‬خ ٓلي‪ٝ‬ىس‪ٝ ،‬اٗٔخ‬ ‫ك‪ ٢‬طٌز‪ َ٤‬اٍحىط٘خ؛ ‪ ٕ٧‬أ‪ٛ‬لخد ح‪ٍ٩‬حىس حُٔ​ِٔ‪ٞ‬رش ‪٣‬ظِ‪٘٣ ٕٞ‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخُؼـَ ‪ٝ‬ح‪ِٜٗ٫‬حّ ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ه‪ٞ‬س ح‪ٍٝ٧‬حم حُظ‪ ٢‬ر‪ٖ٤‬‬ ‫أ‪٣‬ي‪.ْٜ٣‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪102‬‬

‫إ طلَ‪ َ٣‬ح‪ٍ٩‬حىس ٖٓ حُو‪ٞ‬ف ‪ٝ‬حُظزؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوٌحء أٓخّ ح‪٧‬ؿ٘ز‪٤ٓ ٢‬ظَ َٗ‪١‬خ ً ؿ‪٣َٛٞ‬خ ً ُظلَ‪٣‬ي آٌخٗخط٘خ ك‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ٙ‬‬ ‫حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪١َٗٝ ،‬خ ً ؿ‪٣َٛٞ‬خ ً ‪٫‬طوخً هَحٍحص طخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ‪٣َ٤ٜٓٝ‬ش ‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪103‬‬

‫‪ - 25‬البحث دن التوازان‬

‫رغ َّللا ‪ -‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ -٬‬ف ‪ٌٛ‬ح حٌُ‪ ٕٞ‬ط‪ٞ‬حًُٗخ هل‪ًّ٤‬خ ‪٘٣‬ـٌد حُ٘خّ اُ‪ًٔ ٚ٤‬خ ط٘ـٌد ح‪٤ٗ٧‬خء ك‪ٝ ٍٞٛ ٢‬أ‪ٟٝ‬خع ًؼ‪َ٤‬س‬ ‫‪ٓٝ‬ي‪٘ٛ‬ش‪ٗ ،‬ؼَف رؼ‪ٜ٠‬خ ‪ٗٝ‬ـ‪ َٜ‬أًؼَ‪ٛ‬خ‪ٝ .‬حُٔ‪ ْٜ‬ىحث ًٔخ طِْٔ آكخم ًُي حُظ‪ٞ‬حُٕ ‪ ٚ٘​٘ٓٝ‬ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬لْ ‪ٝ‬حُٔـظٔؼخص‬ ‫‪ٝ‬حُيػ‪ٞ‬حص ‪ٝ‬حُؼوخكخص كظ‪ٗ ٠‬ظ٘خؿْ ٓؼ‪ٔٗ ٝ ٚ‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬طلو‪٤‬و‪ٗٝ ،ٚ‬ؼَٔ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ‪ ٌَُ .ٙ‬ح‪َ١ ٍٞٓ٧‬كخٕ ‪ًُٝ ٢ٓٝ​ٝ‬ي‬ ‫حُ‪٣ ٢ٓٞ‬ظْ طلي‪٣‬ي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬أٓ‪ً ٍٞ‬ؼ‪َ٤‬س ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ًٔخ ‪٣‬ظْ طلي‪٣‬ي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬أٓ‪ً ٍٞ‬ؼ‪َ٤‬س أهَ‪ ٖٓ ٟ‬ه‪ ٍ٬‬حُؼَف‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬ػظزخٍحص ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُـي‪٣‬يس‪ .‬حُ٘ـخػش ‪ٝ‬حُـزٖ‪ٝ ،‬حٌَُّ ‪ٝ‬حُزوَ‪ٝ ،‬حُلٖٔ ‪ٝ‬حُوزق‪ٝ ،‬حُِطق ‪ٝ‬حُلظخظش ‪ٝ‬حُظزٌ‪َ٣‬‬ ‫‪ٝ‬حُظوظ‪ٝ ،َ٤‬حُـ‪ٞ‬ىس ‪ٝ‬حَُىحءس‪ٝ ،‬حُ‪٬ٜ‬رش ‪ٝ‬حُِ‪ٗٞ٤‬ش‪ٝ ،‬حُـِ‪ٝ ٞ‬ح‪٫‬ػظيحٍ‪ٝ ،‬ح‪٩‬كَح‪ٝ ١‬حُظلَ‪ٝ ،٢٣‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ‪ٝ‬ح‪ٔٛ٩‬خٍ‪ًَ ...‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُٔظ‪٠‬خىحص ‪ٝ‬حُٔظوخر‪٬‬ص طوغ ػِ‪ ٠‬ه‪ٝ ٢‬حكي ٓظيٍؽ‪ٝ .‬حُظـ‪َ٤‬حص ػِ‪ًُ ٠‬ي حُو‪ٓ ٢‬ظ‪ِٜ‬ش ‪ٝ‬ؿ‪٘ٓ َ٤‬ظ‪ٍٞ‬س ‪ٗٝ‬ظؼخَٓ‬ ‫ٓؼ‪ٜ‬خ ٖٓ ه‪ ٍْٓ ٍ٬‬ك‪ٞ‬ح‪٤ٔٛٝ َٛ‬ش ‪ٝ‬حػظزخٍ‪٣‬ش‪ ٌٖٔ٣ ،‬ىحث ًٔخ ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ك‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬حُـيٍ ك‪ُٜٞ‬خ‪ ،‬ك٘لٖ ٗظو‪ٍٞٛ َ٤‬س ُـ‬ ‫(حُ٘ـخػش) ك‪ٟٝ ٢‬ؼ‪ٜ‬خ ح‪٧‬ه‪ُ ٠ٜ‬ظٌ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ ٍٝ‬حُو‪ٝ .٢‬طِي حُ‪ٍٜٞ‬س طوظِق ٖٓ ٗو‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬آهَ رلٔذ حُٔلخ‪ْ٤ٛ‬‬ ‫حُٔل‪٤‬طش ‪ٝ‬حُوزَس حُ٘و‪٤ٜ‬ش ر‪ ٌٜٙ‬حُل‪ِ٤٠‬ش‪ٝ .‬طظيٍؽ ط‪ٍٜٞ‬حط٘خ ُِ٘ـخػش اُ‪ ٠‬إٔ ٗ‪ َٜ‬اُ‪٘ٓ ٠‬ظ‪ٜ‬ق حُو‪ٞٛٝ - ٢‬‬ ‫ٓ٘ظ‪ٜ‬ق ‪ ٢ٔٛٝ‬طوي‪-١َ٣‬؛ ك٘و‪ :ٍٞ‬إ ك‪ًٗ٬‬خ ٖٓ حُ٘خّ اٗٔخٕ ػخى‪ٛٞ٣ ٫ ،١‬ق رخُ٘ـخػش ‪ ٫ٝ‬رخُـزٖ‪ .‬ػْ ٗٔ‪ ٢٠‬هِ‪ً٬٤‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔ‪ َ٤‬ػِ‪ًُ ٠‬ي حُو‪ُ٘ ،٢‬و‪ :ٍٞ‬إ ك‪ًٗ٬‬خ ُي‪٢ٗ ٚ٣‬ء ٖٓ حُـزٖ‪ .‬ػْ ٗٔ‪ُ٘ ٢٠‬و‪ :ٍٞ‬ك‪ ٕ٬‬ؿزخٕ‪ .‬كبًح حهظَر٘خ أًؼَ هِ٘خ‪:‬‬ ‫ك‪ ٖٓ ٕ٬‬أؿزٖ حُ٘خّ‪ .‬كبًح أٍط٘خ هزَط٘خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش ر‪ ٌٜٙ‬حُٔ​ٔؤُش ‪ٍٞٛ‬س ٗخًس ‪ٓٝ‬ظلَىس ك‪ ٢‬حُو‪ٞ‬ف ‪ٝ‬حُ‪ِٜ‬غ هِ٘خ‪ :‬ك‪ٕ٬‬‬ ‫أؿزٖ حُ٘خّ‪ٗٝ .‬لٖ ك‪ًُ ًَ ٢‬ي ٗ٘طِن ٖٓ ٓلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬هزَحص ًحط‪٤‬ش ‪ٓٝ‬ليىس؛ ك‪ ٬‬حُظؼَ‪٣‬لخص ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص ىه‪٤‬وش ‪ِٛٝ‬زش‬ ‫رٔخ ‪ٌ٣‬ل‪ُ ٢‬ظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُظ‪ٍٜٞ‬حص‪ ٫ٝ ،‬حُوزَحص ٓ‪ٞ‬كَّيس رٔخ ‪ٌ٣‬ل‪ٛ٩ ٢‬يحٍ ح‪٧‬كٌخّ‪ٝ .‬حُظؼز‪ َ٤‬ػ٘‪ٜ‬خ ‪ ٞٛ‬ح‪٥‬هَ ‪٣‬ظّْٔ‬ ‫رخُ‪ٜ٘‬خٗش؛ اً إ حُِـش ‪ِ٤ٓٝ ٢ٛ‬ظ٘خ ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٝ ،ٍٞٓ٧‬حُ٘ظخّ حُِـ‪ٗ ٌٕٞ٣ ١ٞ‬ي‪٣‬ي حُط‪ٞ‬حػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش ػ٘ي‬ ‫حُظؼز‪ َ٤‬ػٖ حُٔ​ٔخثَ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش‪ٝ .‬حُز٘‪٤‬ش حُؼوِ‪٤‬ش ُ‪ٔٗ٪‬خٕ ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ طؼَٔ رٌلخءس ك‪ ٢‬ط‪( ٍٜٞ‬حٌُْ) ‪ٝ‬طلِ‪ ِٚ٤‬طؼَٔ‬ ‫رخٍطزخى ‪ٝ‬ؿٔ‪ ٝٞ‬ك‪ ٢‬ط‪( ٍٜٞ‬حٌُ‪٤‬ق) ‪ٝ‬حُلٌْ ػِ‪ٚ٤‬؛ ‪ٌُٜٝ‬ح كبٕ ٖٓ هي ط‪ٜ‬ل‪ ٚ‬رؤٗ‪ ٚ‬اٗٔخٕ ػخى‪ ٞٛ ٫ ،١‬رخُ٘ـخع ‪٫ٝ‬‬ ‫رخُـزخٕ‪ ،‬هي ‪ٜ٣‬ل‪ ٚ‬ؿ‪َ٤‬ى رؤٗ‪ٗ ٚ‬ـخع أ‪ ٝ‬ؿزخٕ ‪ ٖٓٝ ،‬ط‪ٜ‬ل‪ ٚ‬رؤٗ‪ ٚ‬أؿزٖ اٗٔخٕ ك‪ ٢‬حُظخٍ‪٣‬ن هي ‪ٜ٣‬ل‪ ٚ‬ؿ‪َ٤‬ى رؤٗ‪ٝ ٚ‬حكي‬ ‫ٖٓ ٓ‪ ٖ٤٣٬‬حُـز٘خء حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬ط‪ ٕٞ‬حُٔ‪ٝ َٜ‬حُـزَ‪ًٝ .‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـَر‪٘٣ ٖ٤٤‬ظَ‪ ٕٝ‬حُ‪ ّٞ٤‬اُ‪ٗ ٖٓ ٠‬ؼ ّي‪ - ٙ‬رلٔذ ٓؼخ‪َٗ٤٣‬خ‬ ‫‪ٝ‬ػوخكظ٘خ‪ٓ -‬ؼظي‪ ً٫‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٓ ٚ‬ظؼ‪ٜ‬ذ ‪ٓٝ‬ظطَف‪ٓٝ .‬خ ‪٣‬ؼي‪ً ٙ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـَر‪ ٖ٤٤‬ك٘ٔش ٗ٘ظَ اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬حرظٌحٍ؛ ‪ٌٛٝ‬ح‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق‪.‬‬ ‫ٓ‪ٜٔ‬خ حهظِل٘خ ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي حُٔلخ‪ْ٤ٛ‬؛ كبٕ ح‪َ١٧‬حف حُو‪ ٟٜٞ‬طظَ أ‪َ١‬حكخً؛ إ ٖٓ حُ‪ٜ‬ؼذ ؿ ًّيح ك‪ ٢‬حُز‪٤‬جش حُ‪ٞ‬حكيس إٔ ‪٘٣‬ظَ‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ اُ‪ٗ ٠‬و‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬أًَّ حٌَُٓخء‪٘٣ٝ ،‬ظَ اُ‪ ٚ٤‬آهَ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬أروَ حُزو‪٬‬ء؛ كخُؼو‪ ٍٞ‬طيٍى ح‪ُٞ٧‬حٕ‬ ‫حُٔظزخ‪٘٣‬ش ‪ٝ‬حُلخ‪٫‬ص حُٔظزخػيس ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي‪ًُ ٖٓٝ .‬ي ح‪٩‬ىٍحى ‪٣‬ظْ ح‪ٗ٫‬ـٌحد ٗل‪ ٞ‬حُ‪ ٢ٓٞ‬حٌُ‪ ًَِٓ ٞٛ ١‬حُظ‪ٞ‬حُٕ‪.‬‬ ‫حُ٘لْ حُزَ٘‪٣‬ش ٓ‪ّ٤‬خُش اُ‪ ٠‬حُظـ‪ َ٤٤‬ؿ‪ َ٤‬حٌُِٔق ك‪٤‬غ طِظْٔ ك‪ ٢‬حُـي‪٣‬ي ىحث ًٔخ ٗ‪٤‬جًخ أك‪ٔٓ َ٠‬خ ‪ ٢ٛ‬ك‪ٝ .ٚ٤‬رٔخ إٔ كخ‪٫‬ص‬ ‫حُظطَف ك‪ ًَ ٢‬أَٓ ٖٓ ح‪ ٍٞٓ٧‬طوَ رخُظ‪ٞ‬حُٕ حُؼخّ ُِ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬حُٔـظٔغ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ش كبٕ حُ٘خّ ‪ٓ -‬ؼ‪ -ً٬‬اًح ه‪٠‬ؼ‪ٞ‬ح ك‪٢‬‬ ‫َٓكِش ٖٓ حَُٔحكَ ُو‪ٞ٤‬ى ٗي‪٣‬يس ك‪ ٢‬كًَظ‪ٝ ْٜ‬حهظ‪٤‬خٍحط‪ ،ْٜ‬كبٕ حُزلغ ػٖ حُلَ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ط‪٬‬م ‪ٜ٣‬زق حُ‪ َّْ ٜ‬حُٔ​ٔ‪٤‬طَ‬ ‫ػِ‪ْٜ٤‬؛ كبًح كُ ٌّض ه‪ٞ٤‬ى‪ ْٛ‬حٗـٔ​ٔ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬كَ‪٣‬ش ط‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬كي حُل‪ٝ ،٠ٟٞ‬رؼي ٓيس ‪٤٠٣‬و‪ ٕٞ‬رخُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُـي‪٣‬يس ُٔخ‬ ‫‪ ٖٓ ٚٗٞٔ​ِٔ٣‬أً‪ ٟ‬حُظلِذ حُٔزخُؾ ك‪٣ٝ ،ٚ٤‬زيإ‪ ٕٝ‬رخُٔطخُزش رخُ‪٠‬ز‪ٝ ٢‬حُ‪َٜ‬حٓش ‪ٓٝ‬وخ‪ٓٝ‬ش حُظٔ‪ّ٤‬ذ‪.‬‬ ‫ك‪ ٖ٤‬ط٘ظي ‪١ٝ‬ؤس حُـ‪ٞ‬ع ػِ‪ ٠‬أكيٗخ كبٕ حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬حُطؼخّ ‪ٜ٣‬زق ‪ٟ‬خؿطًخ ‪٤ٔٓٝ‬طَحً‪ ،‬كبًح أًِ٘خ ‪ٗٝ‬زؼ٘خ طـ‪َّ٤‬ص‬ ‫ٗظَط٘خ ُِٔخثيس ‪ِ١ٝ‬ز٘خ ٍكؼ‪ٜ‬خ ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪...‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ هيًٍح ؿ‪ٓ ٖٓ َّٖ٤ٛ َ٤‬ؼَكظ٘خ رو‪ٔ٤‬ش ٗ‪٢‬ء ٖٓ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ُٔ٣‬ظٔي ٖٓ ٓؼَكظ٘خ ر‪٠‬ي‪ ٙ‬أ‪ٓ ٖٓ ٝ‬ؼخ‪٘٣‬ظ٘خ ُ‪ٝ ٚ‬هي‬ ‫ػَف حُ٘خّ ‪ٌٛ‬ح ٖٓ ُٖٓ رؼ‪٤‬ي‪ٝ ،‬ػزَّ‪ٝ‬ح ػ٘‪ ٚ‬رظؼز‪َ٤‬حص ٓوظِلش‪ًٝ ،‬خٕ ٓٔخ هخُ‪ٞ‬ح‪ " :‬ر‪٠‬ي‪ٛ‬خ طظٔ‪ ِ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء" ‪" ،‬حُ‪ٜ‬لش‬ ‫طخؽ ػِ‪ٍ ٠‬إ‪ ّٝ‬ح‪ٛ٧‬لخء ‪٣ ٫‬ؼَك‪ ٚ‬ا‪ ٫‬حَُٔ‪ُِٛٞ٘ " ،"٠ٟ‬خء ك‪ َ٠‬ػِ‪ ٠‬حُلٔ٘خء"‪٣ٝ .‬وخٍ حُ‪ " :ّٞ٤‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬رخٌُحص‬ ‫كَع ػٖ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬رخ‪٥‬هَ"‪ ٌٖٔ٣ٝ ،‬إٔ ٗو‪ٍ " : ٍٞ‬إ‪٣‬ش ح‪٥‬هَ طظْ ىحث ًٔخ ٖٓ أكن ٍإ‪٣‬ش حٌُحص"‪ٌ​ٌٛٝ .‬ح كخُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٢‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪104‬‬

‫‪٣‬ؼَٔ ك‪ ٢‬أك‪ َ٠‬كخ‪٫‬ط‪ ٚ‬ك‪ َٟ٣ ٖ٤‬ك‪٢ٗ ًَ ٢‬ء ‪ ٍٞٛ‬ح‪٩‬كَح‪ٝ ١‬حُظلَ‪ٝ ٢٣‬ح‪٫‬ػظيحٍ‪ٝ .‬هي ًخٕ ػَٔ ‪َّ ٢ٍٟ -‬للا ػ٘‪-ٚ‬‬ ‫‪٣‬ظو‪ٞ‬ف ٖٓ حُلخُش حُظ‪ ٢‬ط‪ َ٤ٜ‬اُ‪ٜ٤‬خ ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ ػيّ ٓؼَكش ه‪ٔ٤‬ش ٗؼٔش ح‪ ّ٬ٓ٩‬ك‪٘​٘٣ ٖ٤‬ؤ ك‪ ٢‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬أٗخّ ُْ ‪٣‬ؼَك‪ٞ‬ح‬ ‫حُـخ‪٤ِٛ‬ش‪ .‬ك‪ٞٔ٣ ٖ٤‬ى حَُٗي ك‪ ٢‬أٓش ٖٓ ح‪ْٓ٧‬؛ كبٕ ٓؼَكظ‪ٜ‬خ رخ‪٫‬ػظيحٍ ‪ٝ‬ح‪٫‬طِحٕ ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طَٗي‪ٛ‬خ اُ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ‪ٍٞٛ‬‬ ‫ح‪٩‬كَح‪ٝ ١‬حُظلَ‪ٝ .٢٣‬ك‪ٞٔ٣ ٖ٤‬ى حُـ‪ٝ َٜ‬حُؼوْ ‪ٝ‬حُظوِق‪ ،‬كبٕ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش ‪٣‬ظؼَف ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬طِحٕ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬طؼَك‪ ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫‪ ٍٞٛ‬ح‪٩‬كَح‪ٝ ١‬حُظلَ‪ ٌٕٞ٣ٝ ،٢٣‬ك‪ًُ ٢‬ي ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُـٔ‪ٝ ٝٞ‬ح‪ُ٫‬ظزخّ‪ ٚٗ٧ ،‬هخثْ ػِ‪ ٠‬حٓظ٘ظخؽ ‪٣ ٫‬وِ‪٢ٗ ٖٓ ٞ‬ء ٖٓ‬ ‫طًَ‪٤‬ذ ح‪٧‬ىُش اًح ٗؼَ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ أٗ‪ٛ ٚ‬خٍ ك‪ ٢‬كخُش َٓ‪٤ٟ‬ش ٖٓ حُظ‪ٞ‬حُٕ ‪ٝ‬ح‪٫‬طِحٕ ك‪ٌٜ‬ح ‪٘٣ ٫‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬يػ‪ ٙٞ‬اُ‪٠‬‬ ‫ح‪ٔ١٫‬ج٘خٕ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظٌخٗش ُظِي حُلخُش؛ ‪ٓ ٕ٧‬خ ‪ٔ٣‬ظـي ٖٓ ٓؼط‪٤‬خص ‪ٝ‬ظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حطـخ‪ٛ‬خص ‪ٓٝ‬لخ‪ٝ ْ٤ٛ‬طلي‪٣‬خص ‪ٝ‬آٌخٗخص‪...‬‬ ‫ُيهَ حُوَِ ػِ‪ًُ ٠‬ي حُظ‪ٞ‬حُٕ؛ ‪ٌُٝ‬ح ك‪ ٬‬ري ٖٓ حُزلغ ػٖ ط‪ٞ‬حُٕ ؿي‪٣‬ي‪ ُٞٝ .‬أٗ٘خ طؤِٓ٘خ ك‪ ٢‬أك‪ٞ‬حُ٘خ حُوخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬أك‪ٞ‬حٍ‬ ‫‪ِ ٣‬‬ ‫ح‪ ْٓ٧‬ػخٓش ُ‪ٞ‬ؿيٗخ إٔ ػيّ اىٍحى أ‪٤ٔٛ‬ش ػِٔ‪٤‬ش حُزلغ ‪ ٞٛ ٌٙٛ‬حٌُ‪ ١‬أى‪ ٟ‬اُ‪ ٠‬طي‪ً ٍٞٛ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ ،ٍٞٓ٧‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ـِذ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُ‪ ْٛٞ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رـٔ‪ٞ‬ى ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬يػ‪ ٞ‬حُ٘خّ اُ‪ ٠‬حًَُ‪ ٕٞ‬اُ‪ٓ ٠‬خ ُي‪ ٖٓ ْٜ٣‬حٓظـخرخص ‪ٍٝ‬ى‪ٝ‬ى‬ ‫أكؼخٍ‪ٝ .‬ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ ‪ٌٛ‬ح ‪ٛ‬خٍص حُ‪٤‬وظش حُلٌَ‪٣‬ش ٗل‪ٓ ٞ‬خ ٗلوي‪ ٖٓ ٙ‬ط‪ٞ‬حُٕ أًؼَ اُلخكًخ رٔزذ ؿِحٍس طيكن حُٔؼط‪٤‬خص‬ ‫‪ٝ‬حُٔظـ‪َ٤‬حص‪ٝ .‬اًح ُْ ٗ٘ظز‪ ٚ‬ؿ‪٤‬يًح ٌُُي كبٕ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حكي إٔ ‪٣‬ظ‪ٞ‬هغ ح‪ٗ٫‬ظوخٍ اُ‪ٞٓ ٠‬هغ ٓظطَف ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬يٍ‪ٝ ًَٝ .١‬حكي‬ ‫ٓ٘خ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ حًظ٘خف ًُي رطَ‪٣‬وظ‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪.‬‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُؼَ‪ ٝ‬حٌُ‪ ١‬هيٓ٘خ‪ ٌٖٔ٣ ٙ‬إٔ ٗٔظ٘ق إٔ حُؼ‪٬‬هش ر‪ ٖ٤‬ح‪َ١٧‬حف ‪ٝ‬حُٔظ‪٠‬خىحص ‪ ٢ٛ‬ػ‪٬‬هش ؿيُ‪٤‬ش‪ُ٘ٝ .‬خ إٔ‬ ‫ٗٔظ٘ق أ‪ً٠٣‬خ إٔ حُؼ‪٬‬هش ر‪ٜ٘٤‬خ ٓزز‪٤‬ش أ‪٠٣‬خً‪ ،‬رٔؼ٘‪ ٠‬إٔ حُٔـظٔغ أ‪ ٝ‬حُـٔخػش أ‪ ٝ‬حُلَى هي ‪ َ٤ٜ٣‬اُ‪ ٠‬كخُش ٓ‪٤‬جش رٔزذ‬ ‫كوي ح‪ٟ٧‬يحى حُظ‪ ٢‬طلَ‪ ٟٚ‬ػِ‪ ٠‬حُظط‪ٝ َ٣ٞ‬حُظلٔ‪ٌٛٝ ،ٖ٤‬ح ‪ٟٞٞٓ ٞٛ‬ع حُٔوخٍ حُوخىّ‪َّ ٖٓٝ .‬للا ‪ -‬طؼخُ‪ -٠‬حُل‪ٍٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُط‪.ٍٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪105‬‬

‫‪ - 26‬ال مكان للصغار فً دصر الكبار‬ ‫ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٓ ٞٛ‬خ طزو‪ ٖٓ ٠‬حُٔ‪٤‬خٓش حُ‪ّٞ٤‬؛ ‪ٝ‬حُي‪ ٍٝ‬حُظ‪ ُْ ٢‬ط٘ـق ك‪ ٢‬اهخٓش ػ‪٬‬هخص حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ؿ‪٤‬يس ك‪ٔ٤‬خ ر‪ٜ٘٤‬خ‪ ٫ ،‬طٔظط‪٤‬غ‬ ‫اهخٓش ػ‪٬‬هخص ٓ‪٤‬خٓ‪٤‬ش كخػِش؛ ‪ ٕ٧‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظـخٍس ‪ٝ‬حُٔخٍ ‪ٝ‬حُظ٘خكْ ػِ‪ ٠‬ح‪ٞٓ٧‬حم حُي‪٤ُٝ‬ش‪ٝ ،‬حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٤ُٝ٧‬ش‬ ‫حَُه‪ٜ٤‬ش ‪ ٢ٛ‬حُ‪ٜ‬وَس حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ طظلطْ ػِ‪ٜ٤‬خ ًَ حُظوخٍرخص حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش‪ ًَٝ ،‬أٌٗخٍ حُظ٘ٔ‪٤‬ن ك‪ ٢‬حُٔلخكَ‬ ‫ح‪٩‬هِ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حُي‪٤ُٝ‬ش‪ .‬كخُٔلي حُ٘‪ٜ‬خث‪ُِ ٢‬ظؼخ‪ٝ ٕٝ‬حُظ٘خ‪ َٛ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٣٧‬خّ‪ٓ ،‬لي حهظ‪ٜ‬خى‪ ١‬هزَ أ‪٢ٗ ١‬ء آهَ ‪.‬‬ ‫ط‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬رـ‪ٜٞ‬ى ً‪٤ٗٞ‬ش‪ٝ ،‬طؼخ‪ ٕٝ‬حُٔ​ِٔٔ‪ٓ ٖ٤‬غ رؼ‪ٌٛ ٖٓ ٞٛ ْٜ٠‬ح‬ ‫إ حُٔ٘طن حُِٔ‪٣ ْ٤‬وٍَ إٔ حُظلي‪٣‬خص حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ‪٣‬ـذ إٔ‬ ‫َ‬ ‫حُوز‪َ٤‬؛ كخُؼخُْ حُـَر‪ ٢‬حُٔظَر‪ ٚ‬رخُ٘ؼ‪ٞ‬د حُٔ​ٔظ‪٠‬ؼلش‪٘٣ ،‬ظَ اُ‪ ٠‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬ر٘‪٤‬ش ػوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حكيس‪ٖٓٝ ،‬‬ ‫ػْ كبٕ حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُظ‪ ٢‬ط َّْ آٍخإ‪ٛ‬خ ُِظؼخَٓ ٓغ ى‪ٓ ٢ٛ ُٚٝ‬ؼخ‪ٓ َ٤٣‬ظوخٍرش‪ٓٝ .‬خ حهظِلض ى‪ُٝ‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش ٓغ ى‪ُٝ‬ش ؿ‪َ٤‬‬ ‫آ‪٤ٓ٬‬ش ا‪ٝ ٫‬هق حُـَد اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حُي‪ُٝ‬ش ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ِٔٔش ‪.‬‬ ‫إ حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ٓ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬ظلَهخ ً ك‪ ٢‬ػخُْ ٓـِأ‪ ،‬كبٕ ح‪َٟ٧‬حٍ حُظ‪ ٢‬طؼ‪ٞ‬ى ػِ‪ٍٝ ٖٓ ٚ٤‬حء ًُي طٌ‪ ٕٞ‬أهق ‪١ٝ‬ؤس‪،‬‬ ‫ٌُٖ ك‪٣ ٖ٤‬ظِٔم ك‪ٝ ٢‬هض ‪٣‬ـَ‪ ١‬ك‪ ٚ٤‬حُٔؼ‪ ٢‬حُلؼ‪٤‬غ اُ‪ ٠‬طٌظ‪٬‬ص طـٔغ حُي‪ ٍٝ‬حُو‪٣ٞ‬ش؛ كبٕ ح‪٧‬هطخٍ حُظ‪ ٢‬ط‪ٜ‬يى ٓ‪ٜ‬خُق‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪ٓ ٖ٤‬ظٌ‪ ٕٞ‬آٌٗحى ؿٔ‪ٔ٤‬ش! ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ ربٌٓخٕ حُظـٔؼخص حٌُزَ‪ً - ٟ‬خُٔ‪ٞ‬م ح‪ٍٝٝ٧‬ر‪٤‬ش حُٔ٘ظًَش‪ -‬إٔ طٔخٍّ ‪ٟ‬ـ‪١ٞ‬خ ً ‪ٛ‬خثِش ػِ‪ ٠‬حُؼخُْ‬ ‫ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص ًؼ‪َ٤‬س‪ٓ ،‬ؼَ أٓؼخٍ حُٔ‪ٞ‬حى حُوخّ‪ٝ ،‬أٓؼخٍ ح‪٫٥‬ص ‪ٝ‬حُٔ‪ٜٞ٘‬ػخص حُظ‪٘ٗ ٢‬ظَ‪ٜ٣‬خ ٓ٘‪ْٜ‬؛ ًٔخ إٔ‬ ‫ربٌٓخٗ‪ٜ‬خ إٔ ط‪٠‬غ حُو‪ٞ٤‬ى حُظ‪ ٢‬ط٘خٓز‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬طيكن حُؼٔخُش حُٔ​ِٔٔش ‪...‬‬ ‫ُوي رخص ٖٓ حُٔئًي حُ‪ ّٞ٤‬إٔ ٖٓ حُؼٔ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُي‪ ٍٝ‬حُ‪ٜ‬ـَ‪ ٟ‬إٔ ط‪ ٖٔ٤ٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ئ‪ٜٗٝ‬خ حُوخ‪ٛ‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ ك‪ٞ‬حٗ‪٢‬‬ ‫حُٔ٘خ‪ٍٝ‬س أٓخٓ‪ٜ‬خ ىحثٔخ ً ٓلي‪ٝ‬ىس‪ٝ ،‬أٓ‪ٞ‬حه‪ٜ‬خ حُيحهِ‪٤‬ش أ‪٠٣‬خ ً ٓلي‪ٝ‬ىس‪ ٫ ٢ٛٝ .‬طٔظط‪٤‬غ إٔ طلظق أٓ‪ٞ‬حهخ ً ػخُٔ‪٤‬ش ُٔ٘ظـخط‪ٜ‬خ‬ ‫رٔزذ ‪ٟ‬آُش طِي حُٔ٘ظـخص‪ ٫ٝ ،‬طٔظط‪٤‬غ طط‪َٛ٣ٞ‬خ رخُ‪ٍٜٞ‬س حُٔ٘خٓزش؛ ‪ًُ ٕ٧‬ي ‪٣‬ظطِذ اٗلخهخ ً ٌٓؼلخ ً ػِ‪ ٠‬حُزلغ‬ ‫حُؼِٔ‪ٌٛٝ ... ٢‬ح ًِ‪٣ ٫ ٚ‬ظؤط‪ُِ ٠‬ي‪ ٍٝ‬حُ‪ٜ‬ـَ‪ ٖٓ ْ٤ُٝ .ٟ‬حُ٘خً أ‪ َٟٗ ٫‬حُ‪ ّٞ٤‬أ‪٣‬ش ى‪ُٝ‬ش ػظٔ‪٣ ٠‬وَ ػيى ٌٓخٗ‪ٜ‬خ ػٖ‬ ‫هٔ​ٔ‪ٔ​ٔٗ ٕٞ٤ِٓ ٖ٤‬ش‪ٓٝ ،‬غ ‪ٌٛ‬ح كخُي‪ ٍٝ‬حُؼظٔ‪ًِٜ ٠‬خ ىحهِش ك‪ ٢‬أك‪٬‬ف ‪ٝ‬طـٔؼخص كؼّخُش‪ ،‬طِ‪٣‬ي‪ٛ‬خ ه‪ٞ‬س اُ‪ ٠‬ه‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫إ ًَ ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُٔ٘خٍ‪٣‬غ ُ‪١ ٚ‬خهش اٗظخؿ‪٤‬ش ٓؼخُ‪٤‬ش‪ ،‬كبًح هَ ػ٘‪ٜ‬خ ًخٗض ٓ٘ظـخط‪ ٚ‬أًؼَ ًِلش‪ٝ .‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ‬ ‫ٓـٔؼخ ً كي‪٣‬ؼخ ً ُِظؼي‪ًٝ ،ٖ٣‬ح ى‪ٍٝ‬س اٗظخؿ‪٤‬ش ًخِٓش‪ ،‬طٌ‪ ٕٞ‬حُ‪ٍٜٞ‬س حُٔؼخُ‪٤‬ش ُطخهظ‪ ٚ‬ح‪ٗ٩‬ظخؿ‪٤‬ش ‪ ٢ٛ‬أٍرؼش ٓ‪ٖٓ ٖ١ ٖ٤٣٬‬‬ ‫حُلي‪٣‬ي حُِ‪ٝ ،َٛ‬هٔ​ٔش ٓ‪ِٛ ٖ١ ٖ٤٣٬‬ذ ك‪ ٢‬حُٔ٘ش‪ٝ .‬رخُ٘ٔزش ُٔ‪ٜ٘‬غ آٔ٘ض كي‪٣‬غ كبٕ حُطخهش ح‪ٗ٩‬ظخؿ‪٤‬ش حُٔ٘خٓزش ُ‪ٚ‬‬ ‫‪٣ٞ٘ٓ ٖ١ ٕٞ٤ِٓ ٢ٛ‬خ ً‪ٝ .‬ك‪ ٢‬اٗظخؽ ٓ‪٤‬خٍحص حًَُ‪ٞ‬د ‪ 600‬أُق ‪ٝ‬كيس‪ٝ .‬رخُ٘ٔزش ُٔ‪٤‬خٍحص حُ٘لٖ ‪ٝ‬حُـَحٍحص ك‪ ٢‬كي‪ٝ‬ى‬ ‫‪ 100‬أُق ‪ٝ‬كيس ‪.‬‬ ‫كبًح ًخٗض حُٔ‪ٞ‬م حُيحهِ‪٤‬ش ٓلي‪ٝ‬ىس‪ ُْٝ ،‬طٌٖ ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٜ٘‬خػخص ػخُ‪٤‬ش حُـ‪ٞ‬ىس ‪ٍٝ‬ه‪ٜ٤‬ش حُظٌِلش‪ ،‬كبٕ اٗظخؿ‪ٜ‬خ ٓ‪٤‬ظٌزي‬ ‫هٔخثَ‪٣ ٫ ،‬و‪ٓ ٟٞ‬ؼ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ !‬ ‫إ حُظلخ‪ٝ‬ص حٌُ‪ ٚٔ​ِٔٗ ١‬ر‪ ٖ٤‬ى‪ُٝ‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش ‪ٝ‬أهَ‪ً ٟ‬خٕ ُي‪٣٫ٝ ٟ‬خص ًؼ‪َ٤‬س ك‪ ٢‬حُؼخُْ‪ ،‬ػْ حٓظطخػض إٔ طٌَ٘ ك‪ٔ٤‬خ رؼي‬ ‫ى‪ً ً٫ٝ‬خِٓش‪ ،‬كوي ًخٗض حُي‪٬٣ٝ‬ص ح‪ُٔ٧‬خٗ‪٤‬ش ًٌُي‪ًٝ ،‬خٗض حُ‪٣٫ٞ‬خص حُٔظليس ح‪٤ٌ٣َٓ٧‬ش ًٌُي‪ ،‬ػْ ُحُض حُل‪ٞ‬حٍم‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼ‪ٞ‬هخص‪٢ٗ .‬ء ٖٓ حُظ‪٠‬ل‪٤‬خص ٓطِ‪ٞ‬د ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُوَ‪٣‬ذ ٖٓ أؿَ حُ‪ٞ‬كيس ٌُٖ حُؼٔخٍ حُ‪٤‬خٗؼش ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬وطل‪ٜ‬خ‬ ‫حُـٔ‪٤‬غ ك‪ٔ٤‬خ رؼي ‪ٝ .‬حُٔ​ٔؤُش ٖٓ هزَ ‪ٌٛ‬ح‪ ٖٓٝ ،‬رؼي‪ٔٓ ٙ‬ؤُش ٓزيأ‪ٝ .‬حُلٔخرخص حُ٘لؼ‪٤‬ش ‪ ٫‬طُؼط‪ ٠‬أ‪٤ٔٛ‬ش ًزَ‪ ٟ‬ك‪ٓ ٢‬ـخٍ‬ ‫حُٔزخىة‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪٣‬ـَ‪ ١‬حُظلخ‪ َ٣‬ػِ‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬طؤ‪ِٜ٣ٝ‬خ ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬ح‪ٓ٫‬ظؼخٍ ُٔخ ‪٣‬ـذ إٔ ‪!ٌٕٞ٣‬‬ ‫كي‪ٝ‬ى حُظؼخ‪ ٕٝ‬حُٔ​ٌٖٔ ‪:‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪106‬‬

‫إٔ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ ح‪ ٕ٥‬طٌ٘‪ َ٤‬طٌظَ حهظ‪ٜ‬خى‪ ١‬آ‪ ٢ٓ٬‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُؼخُْ؛ ‪ٓ٧‬زخد ًؼ‪َ٤‬س‪ ٫ ،‬ىحػ‪ُ ٢‬ظؼيحى‪ٛ‬خ‪ٝ .‬ك‪٢‬‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪٣‬ـي حَُٔء ٗلٔ‪ ٚ‬ػخؿِحً ك‪٤‬خٍ ه‪٠‬خ‪٣‬خ ًؼ‪َ٤‬س؛ ٌُ٘‪ ٚ‬اًح هخٍ ‪ٓ :‬خًح ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ أػَٔ ك‪٤‬خٍ حٌُٔ٘‪٬‬ص‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص حٌُؼ‪َ٤‬س ه‪ ٍ٬‬ػَ٘‪ ٖ٣‬ػخٓخً‪ُٞ ،‬ؿي أٗ‪ٔ٣ ٚ‬ظط‪٤‬غ ػَٔ أٗ‪٤‬خء ًؼ‪َ٤‬س ؿيحً !‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪ٝ‬ى إٔ أإًي أٗ‪ ٖٓ ٚ‬حُ‪ٜ‬ؼذ اٗـخُ أٗ‪٤‬خء ًؼ‪َ٤‬س ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن حُظؼخ‪ ٕٝ‬ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُ٘ؼ‪ٞ‬د ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش؛ كخُلَٔ‬ ‫حٌُ‪٣ ١‬ظْ هخٍؽ ٍكْ ح‪ٓ٧‬ش ‪ ٞٛ‬كَٔ ًخًد !‬ ‫‪ٝ‬إ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗؼظَف أٗ٘خ ُْ ٗوْ ر‪ٞ‬حؿز٘خ ‪ ٫ٝ -‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٖٓ ٟٞ‬حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص‪ -‬طـخ‪ ٙ‬طؤٓ‪ ْ٤‬ػوخكش طل‪ ََّ٠‬حُٔ‪٤‬خكش ك‪٢‬‬ ‫ى‪٣‬خٍ حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ،ٖ٤‬حُظؼَف ػِ‪ٜ٤‬خ‪ًٔ .‬خ أٗ٘خ ُْ ٗلؼَ ٗ‪٤‬جخ ً ًح ه‪ٔ٤‬ش طـخ‪ ٙ‬طل‪ َ٤٠‬حٓظ‪٬ٜ‬ى حُٔ٘ظـخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٝ ،‬إ ًخٗض‬ ‫أهَ ؿ‪ٞ‬ىس ٖٓ ؿ‪َٛ٤‬خ؛ ‪ٓٝ‬خ ًُي ا‪٘ٗ٧ ٫‬خ ‪ٔٗ ٫‬ظِي حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُٔ٘خٓذ روط‪ٍٞ‬س ٗظخّ حُظـخٍس ‪ٝ ،‬هيٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حًظٔخف ًَ‬ ‫حُ٘ظْ!‬ ‫‪ٝ‬أ‪٠٣‬خ ً كبٕ ؿخًر‪٤‬ش حُـَد ُِ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ك‪٘٤‬خ أه‪ ٟٞ‬رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬ؿخًر‪٤‬ش حُزِيحٕ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش؛ ‪ ٖٓٝ‬ػْ كبٕ حُ‪٫ٞ‬ء ُِٔ​ِٔٔ‪ُْ ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬ظ٘و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أ‪ ١‬طلًَخص ػِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬طزخىُ‪٤‬ش‪ ،‬رَ ظَ ػزخٍس ػٖ ٓو‪٫ٞ‬ص ‪٘ٓٝ‬خػَ !!‬ ‫إ ‪٘ٛ‬خى آٌخٗخص ‪ٛ‬خثِش ُِظؼخ‪ ٕٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬كٌ‪ٓٞ‬خص ‪ٗٝ‬ؼ‪ٞ‬رخً‪ ،‬رَ٘‪ ١‬إٔ ‪ُ٘٣‬ظَ اُ‪ ٠‬حُو‪٤٠‬ش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ه‪٤٠‬ش ٓزيأ‬ ‫‪ َ٤ٜٓٝ‬ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي‪ًُ ٖٓٝ .‬ي ح‪ٌٓ٩‬خٗخص‪:‬‬ ‫أ‪٘ٛ .‬خى ؿ‪ َٜ‬ػَ‪ُ ٞ٣‬ي‪ ٟ‬حُٔ​ِْٔ رؤك‪ٞ‬حٍ اه‪ٞ‬حٗ‪ ٚ‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ،ٖ٤‬ؿ‪ َٜ‬رخُٔ‪ِ٤‬حص ‪ٝ‬حُلَ‪ٌٓ٩ٝ ٙ‬خٗخص ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش‬ ‫حُٔظ‪ٞ‬كَس ك‪ ٢‬ر‪٬‬ى ح‪ٝ .ّ٬ٓ٩‬إ ربٌٓخٕ حُـخٓؼخص ‪ٝ‬حُـَف حُظـخٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬طلخىحص حُٔ‪٤ٜ٘‬ش إٔ طو‪ّٞ‬‬ ‫رخُيٍحٓخص ‪ٝ‬حُزل‪ٞ‬ع ‪ٝ‬حُٔ​ٔ‪ٞ‬كخص حُظ‪ ٢‬طٌ٘ق ػٖ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬حُٔ‪ِ٤‬حص ك‪ ًَ ٢‬رِي آ‪ٞٓ ٢ٓ٬‬حء أًخٗض ‪٘ٛ‬خػ‪٤‬ش أّ‬ ‫طـخٍ‪٣‬ش أّ هيٓ‪٤‬ش‪ٝ ،‬إٔ طؼْٔ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُؼوخكش ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪.‬‬ ‫ًٔخ إٔ ربٌٓخٕ طِي حُٔئٓٔخص اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حُـٔؼ‪٤‬خص ‪ٝ‬حُـٔخػخص ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬ي‪٣‬ش إٔ ط٘ظْ ٍك‪٬‬ص حٓظٌ٘خك‪٤‬ش ‪٤ٓٝ‬خك‪٤‬ش‪،‬‬ ‫حُـَ‪ٜ٘ٓ ٝ‬خ حُظؼخٍف ‪ٝ‬ر٘خء حُـٔ‪ ٍٞ‬ر‪ٍ ٖ٤‬ؿخ‪٫‬ص ح‪٧‬ػٔخٍ حُٔ​ِٔٔ‪.ٖ٤‬‬ ‫إ أٓش ح‪ ُٖ ّ٬ٓ٩‬ط٘ـِ حٌُؼ‪ٓ ،َ٤‬خ ُْ ‪٘٣‬ؼَ ًَ ِْٓٔ إٔ ربٌٓخٗ‪ ٚ‬إٔ ‪ٜ٘٣‬غ ٗ‪٤‬جخ ً ‪ً ُٞٝ‬خٕ حٓظ‪ً٬ٜ‬خ ً ُِٔؼش‪ُ٘ٛ ،‬ؼض ك‪٢‬‬ ‫رِي آ‪ ،٢ٓ٬‬أ‪ٓ َ٘ٗ ٝ‬ؼِ‪ٓٞ‬ش طظؼِن ر‪ ،ٚ‬أ‪ُ ٝ‬لض ح‪ٗ٧‬ظخٍ اُ‪ٌِ٘ٓ ٠‬ش ‪ٞ٣‬حؿ‪ٜ​ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫د‪ .‬إ حُؼخُْ ح‪ٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬ظ٘‪ٞ‬ع ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬حُٔ‪ِ٤‬حص ‪ٝ‬حُٔ٘خهخص؛ ‪ٝ‬إ ٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُزِيحٕ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓ‪ِ٤‬حص ظخ‪َٛ‬س‪،‬‬ ‫ط٘ز‪ ٚ‬حُظو‪ُٜ ٌٖٔ٣ٝ ،ٜٚ‬خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُظؼخ‪ٓ ٕٝ‬غ حُزِيحٕ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش إٔ طٔي كخؿخص ًؼ‪َ٤‬س‪ٝ ،‬إٔ طٔ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُ٘‪٠ٜ‬ش‬ ‫ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُ٘خِٓش‪.‬‬ ‫إ أٗيٗ‪٤ٓٞ‬خ ‪ٓٝ‬خُ‪٣ِ٤‬خ ٖٓ حُي‪ ٍٝ‬حُظ‪ ٢‬طٔظط‪٤‬غ ط٘ٔ‪٤‬ش ‪٘ٛ‬خػخص ٓ‪ٜٔ‬ش‪ٓ ،‬ؼَ ‪٘ٛ‬خػش حُ‪ٍٞ‬م ‪ٝ‬ح‪ٌُ٩‬ظَ‪٤ٗٝ‬خص ‪ٝ‬حُطخثَحص‬ ‫اًح ‪ٝ‬ؿيطخ حُظؼخ‪ ٖٓ ٕٝ‬هزَ حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش رخ‪٩‬هزخٍ ػِ‪َٗ ٠‬حء ٓ‪ٜٞ٘‬ػخط‪ٜٔ‬خ‪ٝ ،‬طٔ‪ َ٣ٞ‬رؼ‪ ٞ‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص ك‪ٜٔ٤‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ ٖٓ حُٔ​ٌٖٔ ؿؼَ حُٔ‪ٞ‬ىحٕ ٓ‪ٜ‬يٍحً ُِـٌحء ُي‪ ٍٝ‬أهَ‪ ٟ‬ػي‪٣‬يس‪ ٌُٚ٘ ،‬رلخؿش اُ‪ ٠‬حُٔؼ‪ٗٞ‬ش حُل٘‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔخُ‪٤‬ش ‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ‬ ‫ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُ‪ٜ‬خثِش حُظ‪ُ ٢‬ي‪.ٚ٣‬‬ ‫‪ٝ‬إ ربٌٓخٕ ى‪ ٍٝ‬حُوِ‪٤‬ؾ إٔ طويّ هزَحص ٓٔظخُس‪ٝ ،‬طو‪ٞ‬ى ٓ٘خٍ‪٣‬غ ػٔ‪٬‬هش ك‪ٓ ٢‬ـخٍ ‪٘ٛ‬خػش حُ٘ل‪ٝ ٢‬طٔ‪٣ٞ‬و‪ًٔ ،ٚ‬خ أٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ُ ٌٖٔ٣‬زؼ‪ٜ٠‬خ إٔ ‪ٔ٣‬خ‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬طٔ‪َٝ٘ٓ َ٣ٞ‬ػخص اٗٔخث‪٤‬ش ك‪ ٢‬ى‪ ٍٝ‬آ‪٤ٓ٬‬ش أهَ‪. ٟ‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُظٌخطق ُظ‪٤ٓٞ‬غ حُٔ‪ٞ‬م ح‪ٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬طؼخ‪ٜٗٝ‬خ ‪ُ ٌٖٔ٣ ٫‬و‪َ٤‬حص ح‪ٓ٧‬ش إٔ طُ٘ٔ‪ٔ٣ٝ ،٠‬ظلخى ٓ٘‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٚ‬‬ ‫حُٔطِ‪ٞ‬د‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪107‬‬

‫ؽ‪ .‬إ أَٓحٍ حُظو٘‪٤‬ش ػ٘ي ٓٔظ‪٣ٞ‬خط‪ٜ‬خ حُؼِ‪٤‬خ ‪ ٫‬طزخع ‪ ٫ٝ‬طَ٘‪ٟ‬؛ ‪ ٕ٧‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ ٌِٓق ُِـخ‪٣‬ش‪ٝ .‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُي‪ٍٝ‬‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓ٘ـ‪ ٍٞ‬ر‪َٜ‬ف ٓخ ُي‪ ٖٓ ٚ٣‬آٌخٗخص ػِ‪ ٠‬حُظ‪ٓٞ‬غ ك‪ ٢‬حُظؼِ‪ٓٝ ْ٤‬ل‪ ٞ‬ح‪٤ٓ٧‬ش ُٔ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش حُِ‪٣‬خىس حٌُٔخٗ‪٤‬ش‪٢ٛٝ .‬‬ ‫‪ ٫‬طِٔي ح‪ٞٓ٧‬حٍ حٌُخك‪٤‬ش ُ‪ٗ٪‬لخم ػِ‪ ٠‬حُزلغ حُؼِٔ‪ٗٝ .٢‬لٖ ٗؼظوي إٔ حُزطخُش ٓ‪ٞ‬ف طِىحى‪ٝ ،‬ح‪ُٓ٧‬خص ٓظظلخهْ‪ٓ ،‬خ ُْ‬ ‫‪٣‬ظْ حُو‪٤‬خّ روط‪ٞ‬حص ؿَ‪٣‬جش‪ ،‬أ‪ٜٔٛ‬خ ُ‪٣‬خىس ح‪ٗ٩‬لخم ػِ‪ ٠‬حُزلغ حُؼِٔ‪ ٖٓ ،٢‬أؿَ كظق ح‪٧‬ر‪ٞ‬حد ‪ٝ‬حُٔ​ٔخٍحص أٓخّ حُظويّ‬ ‫حُ‪ٜ٘‬خػ‪٘ٛ ٖٓٝ .٢‬خ إ ربٌٓخٕ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬إٔ ‪٣‬ئٓٔ‪ٞ‬ح َٓحًِ أرلخع ‪ٟ‬ؤش ٓظو‪ٜ​ٜ‬ش‪ ،‬طٔخ‪ ْٛ‬ك‪ٜ٤‬خ حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‬ ‫ٓـظٔؼش أ‪ٓ ٝ‬ظلَهش‪ ،‬ػْ ط‪ُٞ‬ع ٗظخثـ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُي‪ ٍٝ‬ؿٔ‪٤‬ؼ‪ٜ‬خ رؤٓؼخٍ ط٘ـ‪٤‬ؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬رلٔذ ىٍؿش حُٔ٘خًٍش ك‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ ٖٓ أ‪َٓ ْٛ‬حًِ ح‪٧‬رلخع حُظ‪ٗ ٢‬لظخؿ‪ٜ‬خ ًَِٓحً ُِزلغ ك‪ ٢‬طو٘‪٤‬خص طلِ‪٤‬ش ٓ‪٤‬خ‪ ٙ‬حُزلَ‪ٝ ،‬آهَ ُ‪ٓ٬‬ظلخىس ٖٓ ٓ‪ٜ‬خىٍ‬ ‫حُطخهش حُٔظـيىس‪ٓ ،‬ؼَ حُطخهش حُ٘ٔ​ٔ‪٤‬ش ‪١ٝ ،‬خهش حَُ‪٣‬خف‪ًَِٓٝ ...‬حً ُِزلغ ك‪ ( ٢‬حُ‪ٜ٘‬يٓش حُـ‪٤٘٤‬ش) ‪ٝ‬حٓظ٘زخص ‪ٝ‬ط‪ٜ‬ـ‪ٖ٤‬‬ ‫رٌ‪ ٍٝ‬ؿي‪٣‬يس ط‪٬‬ثْ حُظَ‪ٝ‬ف حُٔ٘خه‪٤‬ش حُ‪ٜ‬ؼزش‪ًَِٓٝ ،‬حً ُِٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُزَٓـش‪ًَِٓٝ ،‬حً ُِٔ‪ٞ‬حى حُـي‪٣‬يس‪ٝ ،‬آهَ ُِظلٌْ‬ ‫ػٖ رُؼي ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬ؼش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أػظوي إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُو‪٤٠‬ش رخُـش حُوط‪ٍٞ‬س ‪ٝ‬ح‪٤ٔٛ٧‬ش‪ ٫ ٢ٛٝ ،‬طلظخؽ اُ‪ ٠‬طٌخُ‪٤‬ق ًؼ‪َ٤‬س اًح ٓخ حٗظَى ك‪ ٢‬اهخٓظ‪ٜ‬خ ػيى ٖٓ‬ ‫حُي‪ .ٍٝ‬اٗٔخ حٌُ‪ٗ ١‬لظخؿ‪ ٚ‬ىحثٔخ ً ك‪ٓ ٢‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٢‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ‪ٝ‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش!‪.‬‬ ‫ى‪ ٫ .‬ري ُظلٔ‪ ٖ٤‬حُظؼخ‪ ٕٝ‬ح‪ ٖٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬أ‪٣‬ـخى ظَ‪ٝ‬ف ؿي‪٣‬يس‪ ،‬طـؼَ حُ٘خّ ‪٘٣‬يكؼ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬حُظؼخ‪ ٕٝ‬ر‪ٍٜٞ‬س آُ‪٤‬ش؛ كل‪ٖ٤‬‬ ‫طٔ٘ق ى‪ُٝ‬شٌت ى‪ُٝ‬شً أهَ‪ٔٓ ٟ‬ش ( حُي‪ُٝ‬ش ح‪ ٠ُٝ٧‬رخَُػخ‪٣‬ش) ًٔخ طلؼَ أَٓ‪ٌ٣‬خ ٓغ حُ‪ٓ ٖ٤ٜ‬ؼ‪ً٬‬؛ كبٕ ًُي ‪٣‬يكغ حُ٘خّ ك‪٢‬‬ ‫حُي‪ُٝ‬ظ‪ ٖ٤‬اُ‪ ٠‬حُظؼخَٓ ‪ٝ‬حُظزخىٍ ٖٓ أؿَ ؿ٘‪ ٢‬حُؼٔخٍ حُظ‪ ٢‬طؼ‪ٞ‬ى ػِ‪ٝ .ْٜ٤‬ك‪ ٖ٤‬طوخّ ٓ٘طوش كَس ػِ‪ ٠‬حُلي‪ٝ‬ى ر‪ ٖ٤‬ى‪ُٝ‬ظ‪،ٖ٤‬‬ ‫أ‪ ٝ‬طِحٍ حُل‪ٞ‬حؿِ حُـًَٔ‪٤‬ش‪ ،‬أ‪ ٝ‬ط‪ٞ‬كَّي حُظؼَكش حُـًَٔ‪٤‬ش‪ ،‬كبٕ ًُي ًِ‪٣ ٚ‬يكغ حُلًَش حُظـخٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُويٓ‪٤‬ش‬ ‫اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬خّ ى‪ ٕٝ‬حُلخؿش اُ‪ ٠‬طًٌ‪ َ٤‬حُ٘خّ رؤ‪٤ٔٛ‬ش حُظؼخ‪ٕٝ‬؛ ك‪٤‬غ حُٔخى‪ ١‬أٓ‪ َٜ‬ك‪ ٢‬حُِْٔ ٖٓ حُٔؼ٘‪.! ١ٞ‬‬ ‫إ ‪٘ٛ‬خى حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٫‬هظَحكخص حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ طوخٍ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪ٜ‬يى‪ٝ ،‬هي ه‪ ٖٓ َ٤‬هزَ حٌُؼ‪٘ٛٝ . َ٤‬خى أَٓ ًز‪ ١ َ٤‬إٔ‬ ‫طظلَّٖٔ ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ‪ٌ٣ٝ ،‬ظ٘ق حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬إٔ حُؼ‪ ٕٞ‬حُ‪ٜ‬خىم ُٖ ‪٣‬ظِوخ‪ ٙ‬حُٔ​ِْٔ ا‪ ٖٓ ٫‬حُٔ​ِْٔ‪َّٝ .‬للا كٔز٘خ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪108‬‬

‫‪ - 27‬تحدي الرخاء!‬ ‫ً​ًَص ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن إٔ حَُٔء هي ‪٣‬لوي ط‪ٞ‬حُٗ‪ َ٤ٜ٣ٝ ،ٚ‬اُ‪ ٠‬كخُش ٍِٓ‪٣‬ش اًح كوي حُٔلَ​َّ‪ ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُظويّ ‪ٝ‬حُظط‪.ٍٞ‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬طوظِق حُٔـظٔؼخص ‪ٝ‬حُـٔخػخص ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ػٖ ح‪٧‬كَحى‪ٝ ،‬حُلو‪٤‬وش أٗ‪ ٚ‬كيع طويّ ًز‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُؼ‪ َٜ‬حُلي‪٣‬غ طـخ‪ٙ‬‬ ‫حُ٘ظَس اُ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص ‪ٝ‬حُظلي‪٣‬خص‪ ،‬كوي ًخٗض حُ٘ظَس حُوي‪ٔ٣‬ش اُ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ ٍٞٓ٧‬طظْٔ رخُِٔز‪٤‬ش حُ٘ي‪٣‬يس‪ًٝ ،‬خٕ حُ٘خّ‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ٜ٣‬خر‪ ٕٞ‬رخُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪٩‬كزخ‪ ١‬ػ٘ي ٓ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش حُ٘يحثي ‪ٝ‬حُٔ٘وخص‪ .‬أٓخ ح‪ ٕ٥‬كوي حهظِق ح‪ َٓ٧‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٗ ٞ‬ز‪ ٚ‬ؿٌٍ‪،١‬‬ ‫‪ٛٝ‬خٍ ‪ُ٘٣‬ظَ اُ‪ ٠‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔؼخًٔش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ َٗ‪ ١‬أٓخٓ‪ُ ٢‬لٔخ‪٣‬ش حٌُحص ٖٓ حُظَ‪ٝ َٛ‬حُظلٔن‪ٝ .‬هي ‪ٛ‬خٍ ًؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫اٗـخُحط٘خ َٓ٘‪١ٝ‬خ ً رظ‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ر‪٤‬جش ٓللِس ‪ٓٝ‬لَ‪ٟ‬ش ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ‪ٝ ،‬طِي حُز‪٤‬جش ‪ ٢ٛ‬حُظ‪٣ ٫ ٢‬ـَ‪ ١‬ك‪ٜ٤‬خ ًَ ٗ‪٢‬ء ػِ‪ٓ ٠‬خ‬ ‫‪َ٣‬حّ‪٘ٗٝ ،‬خٍ ك‪ٜ٤‬خ ٓخ ٗ٘ظ‪ٝ ،٢ٜ‬اٗٔخ حُز‪٤‬جش حُظ‪ ٢‬طظلي‪ ٫ٝ ٟ‬طؼـِ‪ .‬إ حُظلي‪ ١‬حٌُ‪ٞٗ ١‬حؿ‪ ٌَ٘٣ ٫ ٜٚ‬ػوزش رٔويحٍ ٓخ‬ ‫‪ٍٞٓ ٌَ٘٣‬ىحً ُظ‪٤ِٜ‬ذ ٍ‪ٝ‬ف حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ‪ٝ‬حُلغ ػِ‪ ٠‬اريحع حُلِ‪ ٍٞ‬حُٔ‪٬‬ثٔش ‪ٝ‬حٓظ٘‪ٜ‬خ‪ ٝ‬حُ‪ُ ْٜٔ‬زٌٍ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُـ‪ٜ‬ي‪ .‬ك‪٢‬‬ ‫حَُإ‪٣‬ش حُـي‪٣‬يس ‪ ٌَّ ٘٣‬حَُهخء ‪ًٔ -‬خ ط٘ ٌَّ حُو‪ٞ‬س‪ -‬طلي‪ًّ٣‬خ ػِ‪ ٠‬حُ٘خّ طـذ ٓ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ظ‪ ٚ‬هزَ ك‪ٞ‬حص ح‪ٝ٧‬حٕ‪.‬‬ ‫إ رؼ‪ ٞ‬ػِٔخء حُل‪٠‬خٍحص ‪َُ٣‬ؿؼ‪ ٕٞ‬طوِق (أكَ‪٣‬و‪٤‬ش) اُ‪ ٠‬حَُهخء حٌُ‪ً ١‬خٗض طلظ‪ ٠‬ر‪ ،ٚ‬ك‪٤‬غ ح‪ٜٗ٧‬خٍ حٌُؼ‪َ٤‬س حُؼٌرش‬ ‫‪ٝ‬حُلخً‪ٜ‬ش حُظ‪ ٫ ٢‬طـي ٖٓ ‪٣‬ـٔؼ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ك‪٤‬غ أٗ‪ٞ‬حع ًؼ‪َ٤‬س ٖٓ حُل‪ٞ٤‬حٗخص حُظ‪٤ٛ ٌٖٔ٣ ٢‬ي‪ٛ‬خ رٔ‪ُٜٞ‬ش‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪٠‬‬ ‫حػظيحٍ حُـ‪ٝ ٞ‬حٌُ‪٣ ٫ ١‬ظطِذ حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪١ َ٤‬خهش ُِظيكجش‪ .‬إ ٓ‪ُٜٞ‬ش حُؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬أكَ‪٣‬و‪٤‬ش ؿؼِض أ‪ِٜٛ‬خ ‪٘٣ ٫‬ؼَ‪ٕٝ‬‬ ‫رؤ‪ ١‬كخؿش ُظط‪ٓ َ٣ٞ‬لخ‪ٝ ْ٤ٛ‬ػخىحص ‪ًِٞٓٝ‬خص ‪ٞ٣‬حؿ‪ ٕٜٞ‬ر‪ٜ‬خ حُ٘يحثي‪ًٔ ،‬خ ُْ طيكؼ‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬ط‪ ٖ٤١ٞ‬حُ‪ٜ٘‬خػش ‪ٝ‬حُظويّ ك‪ٜ٤‬خ‪،‬‬ ‫كظِض أكَ‪٣‬و‪٤‬ش رِيحً ٍػ‪ًّ٣ٞ‬خ ‪ٍُٝ‬حػ‪ًّ٤‬خ رخٓظ‪٤‬خُ‪ٝ .‬ك‪ً ٖ٤‬ؼَ حُ٘خّ ‪ٝ‬ط٘‪ٞ‬ػض حُلخؿخص ‪ٝ‬ك ََّ حُـلخف‪ٝ ،‬ؿي‪ٝ‬ح أٗلٔ‪ٖٓ ْٜ‬‬ ‫ؿ‪ َ٤‬ك‪.ٍٞ١ ٫ٝ ٍٞ‬‬ ‫‪ٞٔ٣ٝ‬م ٓئٍه‪ ٞ‬حُل‪٠‬خٍحص ٓؼخ‪ ً٫‬آهَ ػِ‪ ٠‬ه‪٤‬خٗش حَُهخء ‪ ٌٙٛ ٞٛ‬حَُٔس (آزخٗ‪٤‬خ)؛ كوي ظَ ‪ٌٛ‬ح حُزِي اُ‪ ٠‬حُوَٕ‬ ‫حُوخْٓ ػَ٘ ك‪٤ِ١ ٢‬ؼش حُزِيحٕ ح‪ٍٝٝ٧‬ر‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُل٘‪ ٕٞ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش‪ ٌُٖ ،‬ػؼ‪ ٍٞ‬ح‪ٓ٩‬زخٕ ػِ‪٘ٓ ٠‬خؿْ حٌُ‪ٛ‬ذ ك‪ ٢‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ‬ ‫ى‪ ٍٝ‬أَٓ‪ٌ٣‬خ حُـ٘‪ٞ‬ر‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬حٓظؼَٔ‪ٛٝ‬خ رؼي ًُي أى‪ ٟ‬اُ‪ ٠‬كظ‪ٔٛ ٍٞ‬ش حُو‪ٗٝ ّٞ‬ؼ‪ ٍْٛٞ‬رخ‪ٓ٫‬ظـ٘خء ػٖ حُـي‪٣‬ش ك‪ ٢‬طط‪َ٣ٞ‬‬ ‫‪٘ٛ‬خػخط‪ٌ​ٌٛٝ .ْٜ‬ح حٗظوِض حَُ‪٣‬خىس حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش اُ‪ ٠‬ى‪ ٍٝ‬أ‪ٍٝٝ‬ر‪٤‬ش أهَ‪ٛٝ ،ٟ‬خٍص (آزخٗ‪٤‬خ) ك‪ٌٓ ٢‬خٕ هَ‪٣‬ذ ٖٓ ٓئهَس‬ ‫حُوخكِش ح‪ٍٝٝ٧‬ر‪٤‬ش ‪ٓٝ‬خُحُض ًٌُي!‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُؼ‪ َٜ‬حُلي‪٣‬غ كويص حُي‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬حُٔؼٌَٔ حُ٘‪ٞ٤‬ػ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حُٗ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش ك‪ ٖ٤‬أُـض ٗ‪٤‬جخ ً حٓٔ‪ ٚ‬حُٔؼخٍ‪ٟ‬ش‬ ‫حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪ ٖ٤‬أهٌص حُي‪ُٝ‬ش ‪٘ٛ‬خى ػِ‪ ٠‬ػخطو‪ٜ‬خ ط‪ ٖ٤ٜٔ‬حُٔـظٔغ ‪ٓٝ‬لخ‪ُٝ‬ش حُلِ‪ٓ ٍٞ‬لِ‪ ،ٚ‬أ‪ ١‬حرظِؼض حُي‪ُٝ‬ش حُٔـظٔغ‪.‬‬ ‫‪ًٝ‬خٗض حُ٘ظ‪٤‬ـش حُؼخٓش ٌُُي ؿ‪٤‬خد أ‪ ١‬طل ٍي كو‪٤‬و‪٣ ٢‬يكغ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬ا‪٬ٛ‬ف ح‪٧‬هطخء ‪ٗٝ‬وي حٌُحص‪ٔٓ ،‬خ ٗـْ ػ٘‪ ٚ‬طٔظغ‬ ‫ٓلٔيس‪ٝ ،‬حُِٔطش حُٔطِوش اكٔخى ٓطِن‪ٝ ،‬هي أى‪ًُ ًَ ٟ‬ي ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش‬ ‫حُي‪ ٍٝ‬ح‪ٗ٫‬ظَحً‪٤‬ش رِٔطخص ٗز‪ٓ ٚ‬طِوش‪ٝ .‬حُِٔطش ِ‬ ‫حُٔطخف اُ‪ ٠‬حٗ‪٤ٜ‬خٍ ًُي حُٔؼٌَٔ ‪ٝ‬حطـخ‪ً ٙ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ى‪ ُٚٝ‬ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُـَد ُ‪ٌٞٗٞ٤‬ح أػ‪٠‬خء ؿ‪ ٖ٣ِ٤ٔٓ َ٤‬ك‪ ٢‬كِق‬ ‫ٗٔخُ‪ ٢‬ح‪.٢ِٔ١٧‬‬ ‫ك‪ٓ ٢‬ـخٍ آهَ ‪٘ٛ‬خى ى‪ ٍٝ‬هِ‪ِ٤‬ش ك‪ ٢‬حُؼخُْ ‪ٔ٣ ٫‬خٍّ حُظؼٌ‪٣‬ذ ك‪ٓ ٢‬ـ‪ٜٗٞ‬خ‪٘ٓٝ .‬غ حُظؼٌ‪٣‬ذ أى‪ ٟ‬اُ‪ ٠‬اهَحؽ ٍؿخ‪٫‬ص أٖٓ‬ ‫ٖٓ حُطَحُ حَُك‪٤‬غ ك‪٤‬غ ُْ ‪٣‬زن ػَ َّْ ‪ِ٤ٓٝ‬ش ٌُ٘ق حُـَحثْ ٓ‪ ٟٞ‬حُزلغ حُيه‪٤‬ن ‪ٝ‬حُظلو‪٤‬ن حًٌُ‪ٝ ٢‬حُظلِ‪ َ٤‬حُٔ​ٔظخُ‬ ‫ُِٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُٔظ‪ٞ‬كَس ‪.‬‬ ‫أٓخ حُي‪ ٍٝ‬حُظ‪ ٢‬أرخكض ُ٘لٔ‪ٜ‬خ ٓٔخٍٓش حُظؼٌ‪٣‬ذ‪ ،‬كوي كَٓض ٗلٔ‪ٜ‬خ ٖٓ ًُي ‪ٌٛٝ -‬ح ري‪ٜٗ٧ -٢ٛ‬خ ‪ ٫‬ط٘ؼَ رخُلخؿش‬ ‫اُ‪.!!ٚ٤‬‬ ‫اًح ػيٗخ اُ‪ ٠‬طخٍ‪٣‬و٘خ ح‪ٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬ؿيٗخ ٓخ ‪٘٣‬ز‪ٌٛ ٚ‬ح‪ ،‬ك‪٤‬غ إ ٓٔخ ‪٣ ٫‬ول‪ ٠‬أٗ٘خ أهلو٘خ ػِ‪ٓ ٠‬ي‪ ٟ‬هَ‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬ط٘ظ‪ْ٤‬‬ ‫حُٔؼخٍ‪ٟ‬ش حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬ا‪ٟ‬لخء ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حَُٔ٘‪ٝ‬ػ‪٤‬ش ػِ‪ٜ٤‬خ‪ .‬إ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق إٔ ‪٣‬و‪َ٣ ٫ ٖٓ ًَ ٍٞ‬ط‪٤ٓ ٢٠‬خٓش‬ ‫ٓؼ‪٘٤‬ش ٓخ ٗخء‪ٝ ،‬إٔ ‪٣‬لؼَ ٓخ ‪٘٣‬خء‪ًٔ .‬خ إٔ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق أ‪٠٣‬خ ً إٔ طٌْٔ ح‪٧‬ك‪ٞ‬ح‪٣ٝ ،ٙ‬ظل‪ ٍٞ‬حُ٘خّ اُ‪ ٠‬هط‪٤‬غ‪ٌُٜٝ .‬ح‬ ‫كبٕ حُٔؼخٍ‪ٟ‬ش حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ًخٗض طلظوَ ‪ -‬ك‪ ٢‬ؿخُذ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‪ -‬اُ‪ ٠‬ح‪٫‬طِحٕ ‪ٝ‬حُ‪ٓٞ‬ط‪٤‬ش‪ًٝ .‬خٕ رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ‪٣‬ؼزَّ‪ ٕٝ‬ػٖ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪109‬‬

‫ٓوط‪ ٖٓ ْٜ‬ه‪ ٍ٬‬حُؼ‪ٍٞ‬حص حُٔ​ِٔلش حُظ‪ ٢‬أٗ‪ٌٜ‬ض ح‪ٓ٧‬ش‪ٝ ،‬ؿؼِض طخٍ‪٣‬و‪ٜ‬خ حُٔ‪٤‬خٓ‪ٍٓ ٢‬خى‪ ١‬حُِ‪ .ٕٞ‬أٓخ ح‪٧‬ؿِز‪٤‬ش كوي‬ ‫ًخٗض طَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬طِي حُؼ‪ٍٞ‬حص كظ٘خ ً ٓيُ‪ٜٔ‬ش‪ًٝ ،‬خٕ حُو‪٤‬خٍ حُٔظخف أٓخٓ‪ٜ‬خ ‪ ٞٛ‬حُ‪ٜٔ‬ض حُٔطزن ‪ٝ‬حُوخٗن‪.‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ اُ‪٘ٓٞ٣ ٠‬خ ‪ٌٛ‬ح ٗ٘ظَ اُ‪ ٠‬حُلًَخص ح‪٫‬كظـخؿ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬هخٓض ‪ٟ‬ي حُلٌ‪ٓٞ‬خص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن رؤٗ‪ٜ‬خ‬ ‫كًَخص ‪ٟ‬خُش أ‪ٓ ٝ‬ـَ‪ٟ‬ش أ‪ٓ ٝ‬ؤؿ‪ٍٞ‬س‪ٓٝ ،...‬غ أٗ٘خ ‪ ًَ ٢ًِٗ ٫‬طِي حُلًَخص‪ٗ ٫ٝ ،‬لٌْ ُ‪ٜ‬خ رخُزَحءس؛ ا‪ ٫‬أٗ٘خ ُْ‬ ‫ٗلخ‪ ٍٝ‬إٔ ٗظِْٔ ح‪ٓ٧‬زخد حُيحكؼش ُ‪ٜ‬خ ‪ ٫ٝ‬حُي‪ ٍٝ‬حٌُ‪ً ١‬خٕ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طو‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬طـ ّ‪ ٍٞ‬حُي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬طِٔط‪ٜ‬خ ‪ ُٞٝ‬هيٍ‬ ‫ُظِي حُلًَخص إٔ طِٔي حُٔ​ِٔي حُِٔٔ‪ ٢‬ك‪ٓ ٢‬ؼخٍ‪ٟ‬ظ‪ٜ‬خ‪٤ً .‬ق ‪ ٌٕٞ٣‬حُ‪ٟٞ‬غ ُ‪ً ٞ‬خٗض حُ٘ظَس اُ‪ ٠‬حُٔؼخٍ‪ٟ‬ش حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش‬ ‫ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ؿِء ٖٓ حُ٘ظخّ حُيٓظ‪ُِ ١ٍٞ‬ي‪ُٝ‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش؟ ‪ٗ ٫‬ي إٔ طويٓخ ً ٓ‪٤‬خٓ‪ًّ٤‬خ ‪ٝ‬ك‪٠‬خٍ‪ًّ٣‬خ رخ‪َٛ‬حً ًخٕ ‪ ٌٖٔ٣‬حُل‪ٍٜٞ‬‬ ‫ػِ‪.!ٚ٤‬‬ ‫اًح حُظلظ٘خ اُ‪ ٠‬حُـخٗذ حُؼوخك‪ٝ ٢‬حُٔؼَك‪ٝ ٢‬حُيػ‪ُٞ ١ٞ‬ؿيٗخ إٔ ‪٬١‬د حُؼِْ حَُ٘ػ‪ ٢‬ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ح‪ً ٢ٓ٬ٓ٩‬خى‪ٝ‬ح‬ ‫‪٘٣‬لَى‪ ٕٝ‬رخُٔخكش حُؼوخك‪٤‬ش ى‪٘ٓ ٕٝ‬خكْ ‪ٝ ،ًٌَ٣‬هي أى‪ًُ ٟ‬ي حُظلَى اُ‪ ٠‬طَ‪ َٛ‬هطخد ًؼ‪ ْٜ٘ٓ َ٤‬رَ طوِل‪ٚ‬؛ ك‪٤‬غ إ كوي‬ ‫حُٔ٘خكْ ٗل‪ ٠‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخ‪٫‬كظ‪٤‬خؽ اُ‪ ٠‬حُظط‪ًٔ ،َ٣ٞ‬خ كَُّ حُوطخد حُيػ‪ِ٤ٓ ٖٓ ١ٞ‬س ح‪٫‬هظزخّ ‪ٝ‬حُٔوخٍٗش‪ٝ .‬حُ‪٘ٗ ّٞ٤‬ؼَ‬ ‫رؤٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗـَ‪ ١‬رَٔػش كخثوش كظ‪ٔٗ ٠‬ظيٍى رؼ‪ٓ ٞ‬خ كخص‪.‬‬ ‫هي أٗخٍ حُوَإٓ حٌَُ‪ ْ٣‬اُ‪ٗ ٠‬ؼٔش ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُظلي‪ ١‬حُ‪٠‬ي ‪ٝ‬حُٔؼ‪ٞ‬م ‪ٝ​ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُٔ‪ٜ‬خٍع ‪ٝ‬حُٔ٘خكْ ‪ٝ‬حُؼي‪ ٝ‬ك‪ ٖ٤‬هخٍ ٓزلخٗ‪:ٚ‬‬ ‫(‪ ٫ُٞٝ‬ىكغ َّللا حُ٘خّ رؼ‪ ْٜ٠‬رزؼ‪ُ ٞ‬لٔيص ح‪َّ ٌُٖٝ ٍٝ٧‬للا ً‪ ٝ‬ك‪ َ٠‬ػِ‪ ٠‬حُؼخُٔ‪.)ٖ٤‬‬ ‫إ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪٣ -٠‬يكغ رخُٔئٓ٘‪ ٍَٝٗ ٖ٤‬حٌُخكَ‪ٝ ٖ٣‬حُلخٓو‪ ٖٓ ٖ٤‬ه‪ ٍ٬‬حُـ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬ح‪ َٓ٧‬رخُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُ٘‪ ٢ٜ‬ػٖ حٌَُٔ٘‪،‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ه‪ ٍ٬‬حٓظويحّ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حٍى حُٔظخكش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٞ‬ويّ حُو‪٣ٝ َ٤‬ؼُِ حُل‪ِ٤٠‬ش‪ًٔ .‬خ إٔ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حٌُخكَ‪ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬حُلخٓو‪ٓ ٌَّ ٘٣ ٖ٤‬لَ‪ٟ‬خ ً ُِ‪ٜ‬خُل‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬طلٔ‪ ٖ٤‬أك‪ٞ‬حُ‪ٝ ْٜ‬حُظوِ‪ ٖٓ ٚ‬أهطخث‪ٝ .ْٜ‬حٌُ‪٘٣ ١‬ظَ ك‪ً ٢‬ظذ حُظلٔ‪٣ َ٤‬ـي‬ ‫إٔ ٓؼظْ حُٔلَٔ‪ ٖ٣‬هي كخى‪ٝ‬ح ػٖ ‪ٌٛ‬ح حُٔؼ٘‪ ٌُٜٙٝ .٠‬ح‪٣٥‬ش حُٔزخًٍش َٓٓ‪ ٠‬رؼ‪٤‬ي‪ ُْ ،‬أٍ أكيحً ‪ َ٤٘٣‬اُ‪ِٓٝ ،ٚ٤‬و‪:ٞٛ ٜٚ‬‬ ‫أٗ‪ٓ ٚ‬خ ىحٓض ‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬ش حُٔيحكؼش ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس طل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬كٔخى ح‪ٍٝ٧‬؛ كبٕ ػِ‪ ٠‬أٓش حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي إٔ طؼَٔ ػِ‪ ٠‬ا‪٣‬ـخى أ‪ٟٝ‬خع‬ ‫طظلون ك‪ٜ٤‬خ حُٔيحكؼش ك‪ ًَ ٢‬ى‪ٝ‬حثَ حُل‪٤‬خس ‪ٝ‬ػِ‪ٔٓ ًَ ٠‬ظ‪٣ٞ‬خط‪ٜ‬خ‪ :‬ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬حُٔيٍٓش ‪ٝ‬حُـخٓؼش ‪ٝ‬ى‪ٝ‬حثَ حُلٌ‪ٓٞ‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔئٓٔش ‪ٝ‬حُ٘خٍع‪ًُٝ ،...‬ي ٖٓ ه‪ ٍ٬‬آٍخء أػَحف ‪ٗٝ‬ظْ طظ‪٤‬ق حُ٘وي حٌُحط‪ٝ ٢‬حُـ‪ٝ ،١َ٤‬طٔ​ٔق رخَُٔحهزش‬ ‫‪ٝ‬حُٔلخٓزش ٌَُ ٖٓ ر‪٤‬ي‪ِٓ ٙ‬طش ػخٓش‪ًٔ ،‬خ طٔ​ٔق رٔوخٍػش حُلـش رخُلـش ‪ٝ‬طٔل‪ ٚ٤‬حُزلغ رخُزلغ ‪ٝ‬حُلٌَس رخُلٌَس‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ظَ‪٣‬ش رخُ٘ظَ‪٣‬ش‪ ..‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ػ‪ٞ‬حرض حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ‪ٝ‬هطؼ‪٤‬خط‪ٜ‬خ‪ .‬إ ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ‪ ٢ٛ‬حُزي‪ َ٣‬حُ‪ٜ‬خُق ُٔخ ٗؼخٗ‪ٖٓ ٚ٤‬‬ ‫كًَش ر٘ي‪٤ُٝ‬ش ٗ٘ظوَ ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ ٖٓ اكَح‪ ١‬اُ‪ ٠‬طلَ‪ ٖٓٝ ٢٣‬طلَ‪ ٢٣‬اُ‪ ٠‬اكَح‪ ١‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُ‪ٓٞ‬ط‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬طِحٕ‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪110‬‬

‫‪ - 28‬طاقة التحمل!‬

‫ًِٔخ طؤَٓ حَُٔء ك‪ ٢‬أَٓحٍ حُظَ٘‪٣‬غ ‪ٝ‬ك‪١ ٢‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء ظ‪ ُٚ َٜ‬ؿِ‪ًّ٤‬خ إٔ رخٍة حُوِ‪٤‬وش ‪ ََٓٓٝ‬حََُٓ ‪ ٍِّ ٘ٓٝ‬حٌُظذ‬ ‫‪ٝ‬حكي ‪-‬ؿَ ٗؤٗ‪-ٚ‬؛ ‪ٝ‬أظٖ أٗ٘خ ًِٔخ حٓظٌِ٘خ ٍإ‪٣‬ش أػٔن ‪ٝ‬أَٗٔ ُظخٍ‪٣‬و٘خ ‪ٝ​ٝ‬حهؼ٘خ ظ‪َٜ‬ص كخؿظ٘خ اُ‪ ٠‬إٔ ٗؼَٔ ك‪ ٢‬ظ‪ٍ٬‬‬ ‫‪ٛ‬ي‪ ١‬حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ (‪١‬خهش حُظلَٔ) ػِ‪ ًَ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼي حُظ‪ ٢‬طؼَك٘خ ػِ‪َّ ٖ٘ٓ ٠‬للا ك‪ ٢‬حُوِن ك‪ٔٓ ٢‬خثِ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ‪ٛ‬خ‪ًُٝ ،‬ي كظ‪ٜٗ ٫ ٠‬يّ ‪ٗٝ‬لٖ َٗ‪٣‬ي حُز٘خء‪ُٗ ٫ٝ ،‬لٔي ‪ٗٝ‬لٖ َٗ‪٣‬ي ح‪٬ٛ٩‬ف‪...‬‬ ‫ك‪ ٢‬ح‪ٌٓ٩‬خٕ إٔ ٗو‪ :ٍٞ‬إ ًَ ٗ‪٢‬ء طل َِّٔ‪ ٚ‬ك‪ٞ‬م ‪١‬خهظ‪ ٚ‬كبٗي طؤَ‪ ،ٙ‬أ‪ ٝ‬طٌخى‪ٝ .‬هٔخٍط٘خ ُٔخ ٗل َِّٔ‪ ٚ‬ك‪ٞ‬م ‪١‬خهظ‪ ٚ‬أٌٗخٍ‬ ‫‪ٝ‬أُ‪ٞ‬حٕ‪ ..‬كوي طظـِ‪ ٠‬حُؤخٍس ك‪ ٢‬كوي‪ٝ ٙ‬حٗؼيحٓ‪ًٔ ،ٚ‬خ ُ‪ٟ ٞ‬ـط٘خ ػِ‪ً ٠‬ؤّ ُؿخؽ ٍه‪٤‬ن أًؼَ ٖٓ ‪١‬خهظ‪ ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ح‪٫‬كظٔخٍ‪ٝ .‬هي طظـِ‪ ٠‬حُؤخٍس ك‪ ٢‬كوي‪ُٞ ٙ‬ظ‪٤‬لظ‪ٓ ٚ‬غ روخء ٓخىط‪ًٔ ،ٚ‬خ ُ‪ ٞ‬ك َّٔ ٓ‪ٜ٘‬يّ ر٘خء كي‪٣‬ي حُظِٔ‪٤‬ق ك‪ ٢‬ػٔخٍس‬ ‫‪٘​٘٣‬ج‪ٜ‬خ أ‪ُٝ‬حٗخ ً ك‪ٞ‬م ح‪ُٝ٧‬حٕ حُظ‪٣ ٢‬ظلِٔ‪ٜ‬خ ػخىس؛ ٓٔخ ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حٗ‪٤ٜ‬خٍ حُز٘خء رٔزذ حػ‪ٞ‬ؿخؽ حُلي‪٣‬ي‪ٝ .‬طظٔؼَ حُؤخٍس‬ ‫ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ُ‪ٌٜ‬ح حٌُ‪ٗ ١‬ل َِّٔ‪ ٚ‬ك‪ٞ‬م ‪١‬خهظ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كوي كخػِ‪٤‬ظ‪ ،ٚ‬أ‪ ١‬أٗ‪٣ ٚ‬ئى‪ ١‬ػِٔ‪ ٌُٖ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ؿ‪ َ٤‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُٔطِ‪ٞ‬د‪،‬‬ ‫ًٔخ إٔ حُ٘ظخثؾ طٌ‪ ٕٞ‬أهَ ٖٓ حُٔظ‪ٞ‬هغ‪ .‬اٗي ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ إٔ طل ََّٔ ًَٓزش ‪ٟ‬ؼق كٔ‪ُٞ‬ظ‪ٜ‬خ حُؼخى‪٣‬ش‪ ،‬ػْ طَٔع ر‪ٜ‬خ ًٔخ‬ ‫‪َٔ٣‬ع حٌُ‪٣ ١‬و‪ٞ‬ى ًَٓزش طلَٔ كٔ‪ُٞ‬ش ػخى‪٣‬ش‪ٝ .‬هي طظـَّٔي حُؤخٍس ك‪ ٢‬ػيّ حُويٍس ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬آهَ‬ ‫حُطَ‪٣‬ن ًخُٔ​ٔخكَ حٌُ‪٣ ١‬ظ٘خ‪ٓ ٍٝ‬خ ُي‪١ ٖٓ ٚ٣‬ؼخّ ‪َٗٝ‬حد ػِ‪ٗ ٠‬ل‪َٔٓ ٞ‬ف‪ ،‬كبٗ‪٤ٓ ٚ‬ـي ٗلٔ‪ ٚ‬ك‪َٓ ٢‬كِش ٖٓ حَُٔحكَ‬ ‫ػخؿِحً ػٖ ٓظخرؼش حُٔ​ٔ‪ َ٤‬رٔزذ طلٔ‪ُِ ِٚ٤‬حى‪ٓ ٙ‬خ ‪٣ ٫‬لظَٔ ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظ‪٬ٜ‬ى‪ًٝ ،‬خٌُ‪٣ ١‬ل ََّٔ ريٗ‪ٓ ٚ‬خ ‪٣ ٫‬لظَٔ رب‪٬١‬م‬ ‫حُؼ٘خٕ ُ٘‪ٜٞ‬حط‪ ،ٚ‬ك‪٤‬ـي ٗلٔ‪َٓٛ ٚ‬خ ً هزَ ح‪ٝ٧‬حٕ‪٘ٛٝ .‬خى أٗ‪ٞ‬حع أهَ‪ُِ ٟ‬ؤخٍس ‪...‬‬ ‫إ ُي‪٘٣‬خ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حُظ‪ ٢‬طئًي َٓحػخس حَُ٘‪٣‬ؼش ُ‪ٌٜ‬ح حُٔزيأ حُؼظ‪ٜ٘ٓ ،ْ٤‬خ ه‪ٓ - ُٚٞ‬زلخٗ‪ٌِ٣ ٫ ( : -ٚ‬ق َّللا‬ ‫ٗلٔخ ً ا‪ٓٝ ٫‬ؼ‪ٜ‬خ)[ٓ‪ٍٞ‬س حُزوَس‪ٝ ،]286 :‬ه‪ٓٝ ( : ُٚٞ‬خ ؿؼَ ػِ‪ ٌْ٤‬ك‪ ٢‬حُي‪ ٖٓ ٖ٣‬كَؽ)[ٓ‪ٍٞ‬س حُلؾ‪ٝ ،]78 :‬ه‪( : ُٚٞ‬‬ ‫‪٣َ٣‬ي َّللا رٌْ حُ‪٣َ٣ ٫ٝ َٔ٤‬ي رٌْ حُؼَٔ)[ٓ‪ٍٞ‬س حُزوَس‪ٝ ،]185 :‬ه‪٣ ٫ ( :ُٚٞ‬لذ َّللا حُـ‪ َٜ‬رخُٔ‪ٞ‬ء ٖٓ حُو‪ ٍٞ‬ا‪ٖٓ ٫‬‬ ‫ظِْ)[ٓ‪ٍٞ‬س حُ٘ٔخء‪ٝ ،]148 :‬ه‪ ُٖٝ ( :ُٚٞ‬طٔظط‪٤‬ؼ‪ٞ‬ح إٔ طؼيُ‪ٞ‬ح ر‪ ٖ٤‬حُ٘ٔخء ‪ ُٞٝ‬كَ‪ٛ‬ظْ ك‪ ٬‬طٔ‪ِٞ٤‬ح ًَ حُٔ‪ َ٤‬كظٌٍ‪ٛٝ‬خ‬ ‫ًخُٔؼِوش)[ٓ‪ ٍٞ‬حُ٘ٔخء‪ٝ .]129 :‬هخٍ ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ٫ُٞ" :ّ٬‬إٔ أٗن ػِ‪ ٠‬أٓظ‪ُ ٢‬لَ‪ٟ‬ض ػِ‪ ْٜ٤‬حُٔ‪ٞ‬حى ٓغ‬ ‫حُ‪ٟٞٞ‬ء‪٧ٝ ،‬هَص حُؼ٘خء اُ‪ٜٗ ٠‬ق حُِ‪ٝ ،"َ٤‬هخٍ ُؼخث٘ش‪َّ ٢ٍٟ -‬للا ػ٘‪ٜ‬خ‪ ٫ُٞ " -‬كيحػش ه‪ٓٞ‬ي رٌلَ ُ٘و‪٠‬ض‬ ‫ُ‬ ‫‪ٝ‬ؿؼِض ُ‪ ٚ‬هِلخ ً كبٕ هَ‪٘٣‬خ ً ُٔخ ر٘ض حُز‪٤‬ض حٓظو‪َٜ‬ص"‪.‬‬ ‫حُز‪٤‬ض‪ ،‬كز٘‪٤‬ظُ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬أٓخّ ارَح‪،ْ٤ٛ‬‬ ‫اٗ‪٣َ٣ ٫ ٚ‬ي إٔ ‪٣‬ل َّٔ ا‪ٔ٣‬خٕ هَ‪ ٖ٣‬حُـ‪ ّٞ‬أًؼَ ٓٔخ ‪٣‬لظَٔ‪ٌُُٝ ،‬ي حٓظ٘غ ػٖ ًُي حُؼَٔ حٌُ‪ ١‬هي ‪٤ٜ٣‬ـ‪٣ٝ ،ْٜ‬يكؼ‪ ْٜ‬اُ‪٠‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظٌ٘خٍ‪.‬‬ ‫إ حَُ٘‪٣‬ؼش ٍحػض كخٍ حٌُِٔل‪ٝ ٖ٤‬هيٍط‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬رلو‪ٞ‬م ح‪ُ٫‬ظِحّ‪ٌُٜٝ ،‬ح كِ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬ى‪٘​٘٣‬خ ‪-‬رلٔي َّللا‪ٓ -‬خ ‪ّ ٘٣‬‬ ‫ن‬ ‫حػظوخى‪ ٙ‬أ‪ّ ٘٣ ٝ‬‬ ‫ن ػِٔ‪ٝ .ٚ‬ك‪٣ ٖ٤‬ؼ‪ ٖ٤‬حُٔ​ِْٔ ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف هخ‪ٛ‬ش أ‪١ ٝ‬خٍثش كبٕ حَُ٘‪٣‬ؼش طِٔق ًُي‪ٝ ،‬طـ٘ق ر‪ ٚ‬اُ‪٠‬‬ ‫حَُه‪ٜ‬ش ‪ٝ‬حُظ‪ٛٝ ،َ٤ٔ٤‬خٍ ٖٓ حُو‪ٞ‬حػي حُلو‪٤ٜ‬ش حُٔ٘‪ٍٜٞ‬س إٔ ح‪ًِٔ َٓ٧‬خ ‪ٟ‬خم حطٔغ‪ٝ .‬كِٔلش حَُه‪ٜ‬ش ك‪ ٢‬ح‪ّ٬ٓ٩‬‬ ‫طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬إٔ حُظول‪٤‬ق ك‪ ٢‬حُظٌِ‪٤‬ق ‪ٔ٣‬خػي حُٔ​ِْٔ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬زو‪ ٠‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ح‪ٓ٫‬ظـخرش ‪َّ َٓ٧‬للا‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ حُ٘ؼ‪ٍٞ‬‬ ‫رخُو‪٤‬خّ رلو‪ٞ‬م حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُ‪٤٠‬ن ‪ٝ‬حُٔ٘وش ‪ٝ‬حُلَؽ ‪ٝ‬حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬حُظٔخّ ح‪٧‬ػٌحٍ ُِظو‪َ٤ٜ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ أَٓ َّللا رخٌُِ‪٤‬ش‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ ًخٗض ٍه‪ٜ‬ش ه‪ َٜ‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬ؿٔؼ‪ٜ‬خ ُِٔ​ٔخكَ‪ٝ ،‬ؿ‪ٞ‬حُ حُظ‪ ْٔ٤‬ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف‬ ‫ٓؼ‪٘٤‬ش‪ٝ ،‬ؿ‪ٞ‬حُ ح‪٩‬كطخٍ ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ َُِٔ‪ٝ ٞ٣‬حُٔ​ٔخكَ‪ٍٝ ،‬كغ حُوِْ ػٖ حُ٘خثْ ‪ٝ‬حُٔـ٘‪ٝ ٕٞ‬حُطلَ‪ٝ ،‬ح‪٩‬ػٌحٍ رخُـ‪َٜ‬‬ ‫ك‪ ٢‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ٝ ،ٖ١‬ػيّ حُٔئحهٌس رٔخ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٚ‬حُٔ​ِْٔ ٖٓ حُؼيٍ ر‪ٔٗ ٖ٤‬خث‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُٔلزش ‪ٝ‬ح‪ٝ ْٗ٧‬ح‪ٓ٫‬ظٔظخع‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬ي‪٘٣‬خ حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُ٘‪ ٜٙٞ‬حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُٔ​ِْٔ اُ‪ ٠‬أ‪٣ ّ٫‬ل ََّٔ ٗلٔ‪ٓ ٚ‬خ‪٣ ٫‬ط‪٤‬ن كظ‪٣ ٫ ٠‬وغ ك‪ ٖٓ ٌَٗ ٢‬أٌٗخٍ حُؤخٍس‬ ‫حُظ‪ ٢‬أَٗٗخ اُ‪ٜ٤‬خ‪ً ٜٙٞٗ ٢ٛٝ .‬ؼ‪َ٤‬س ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش‪ٜ٘ٓ ،‬خ ٓخ ٍ‪ٝ‬ح‪ ٙ‬حُ٘‪٤‬وخٕ ٖٓ ه‪َّ ٠ِٛ ُٚٞ‬للا ػِ‪ " : ِْٓٝ ٚ٤‬اًح ٗؼْ‬ ‫أكيًْ ‪ ٢ِٜ٣ ٞٛٝ‬كِ‪َ٤‬هي كظ‪ٌٛ٣ ٠‬ذ ػ٘‪ ٚ‬حُ٘‪ّٞ‬؛ كبٕ أكيًْ اًح ‪ٗ ٞٛٝ ٠ِٛ‬خػْ ‪٣ ٫‬يٍ‪ٌٛ٣ ١‬ذ ‪ٔ٣‬ظـلَ؛ ك‪ٔ٤‬ذ‬ ‫ٗلٔ‪ . "ٚ‬إ حُؤخٍس ‪٘ٛ‬خ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش كلَٔ حُ٘لْ ػِ‪ ٠‬حُؼزخىس ٓغ ٗيس حُ٘ؼخّ‪ ،‬هي ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ػٌْ حُٔو‪ٜٞ‬ى‪ ،‬ك‪٤‬يػ‪ٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪111‬‬

‫حَُٔء ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪ ٚ‬ػ‪ٟٞ‬خ ً ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظـلخٍ‪ٝ .‬هخٍ ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪٘٣ ٫ " : ّ٬‬زـ‪ُِٔ ٢‬ئٖٓ إٔ ‪ٗ ٌٍ٣‬لٔ‪ .ٚ‬هخُ‪ٞ‬ح‪٤ًٝ :‬ق‬ ‫‪ٗ ٌٍ٣‬لٔ‪ٚ‬؟!‪ .‬هخٍ ‪٣ :‬ظؼَ‪ ٖٓ ٝ‬حُز‪٬‬ء ٓخ‪٣ ٫‬ط‪٤‬ن"‪.‬‬ ‫ر‪ ٖ٤‬حٌُْ ‪ٝ‬حٌُ‪٤‬ق ػ‪٬‬هش ػٌٔ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ‪ -‬إ ُْ ٗوَ ؿٔ‪٤‬غ‪ -‬حُلخ‪٫‬ص ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬حٌُْ ا‪ ٫‬ػِ‪ ٠‬كٔخد حٌُ‪٤‬ق‪ًٔ ،‬خ ‪٫‬‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬حٌُ‪٤‬ق ا‪ ٫‬ػِ‪ ٠‬كٔخد حٌُْ‪ٗ ..‬ؼْ ‪ٗ ٌٖٔ٣‬و‪ ٌٙٛ ٞ‬حُؼ‪٬‬هش اًح ًخٗض أػٔخٍٗخ ‪١ٝ‬خهخط٘خ ‪ٝ‬أٓ‪ٞ‬حُ٘خ‪ ...‬ؿ‪ٓ َ٤‬لي‪ٝ‬ىس‪،‬‬ ‫‪ٝ‬أٗ‪ُ٘ ٠‬خ ر‪ٌٜ‬ح؟‬ ‫ك‪٣ ٖ٤‬ؼَّ‪ ٝ‬حُٔ​ِْٔ ٗلٔ‪٫ ٚ‬رظ‪٬‬ءحص هخٓ‪٤‬ش كبٗ‪٠٣ ٚ‬غ ٗلٔ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬كخكش حُوطَ ك‪٤‬غ ‪ٟٔ ٫‬خٗش ُ‪ٜ‬زَ‪ ٙ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ؿَّ‪ٙ‬‬ ‫ُ٘لٔ‪ ٖٓ ٚ‬حُز‪٬‬ء‪ٟٔ ٫ٝ ،‬خٗش ُ٘ـخك‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬هظزخٍ حُ‪ٜ‬ؼذ حٌُ‪ ١‬هٍَ حُيه‪ ٍٞ‬ك‪ٝ .ٚ٤‬هي ٍأ‪٘٣‬خ حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪١ًٝ ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُوِ‪ٞ‬د حُط‪٤‬زش ‪ٝ‬هي ٌٗؼ‪ٞ‬ح ػِ‪ ٠‬أػوخر‪ٗ ْٜ‬ظ‪٤‬ـش حٌٍُ حٌُ‪ٛ ١‬خٍ‪ٝ‬ح اُ‪ ٚ٤‬رٔزذ طلٔ‪ٗ٧ ِْٜ٤‬لٔ‪ٓ ْٜ‬خ ُْ ‪٣‬لِٔ‪َّ ْٜ‬للا ‪ -‬طؼخُ‪-٠‬‬ ‫ا‪٣‬خ‪ًٝ ،ٙ‬خٗض حُ٘ظ‪٤‬ـش أٗ‪ ْٜ‬حٗظ‪ٜٞ‬ح اُ‪٢ٗ ٫ ٠‬ء‪٤ً ٫ٝ ًْ ٫ :‬ق!‪.‬‬ ‫إ حُٔؼخرَس اكي‪ ٟ‬حُل‪٠‬خثَ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ٫ ٢ٛٝ ،‬طٌ‪ ٕٞ‬أريحً ا‪ ٫‬اًح ؿؼِ٘خ أٗ٘طظ٘خ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ‪١‬خهخط٘خ‪ٝ ،‬ا‪ ٫‬اًح طـ٘زخ اٍ‪ٛ‬خم‬ ‫ح‪ٗ٧‬لْ‪.‬‬ ‫طو‪ ٍٞ‬ػخث٘ش‪َّ ٢ٍٟ -‬للا ػ٘‪ٜ‬خ‪ " : -‬ىهَ ػِ ّ‪ ٢‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ – ٢‬للا ػِ‪ٝ -ِْٓٝ ٚ٤‬ػ٘ي‪ ١‬حَٓأس ‪ .‬هخٍ‪ٌٙٛ ٖٓ :‬؟ هِض‪ :‬ك‪ٗ٬‬ش‬ ‫طًٌَ ٖٓ ‪٬ٛ‬ط‪ٜ‬خ‪ -‬أ‪ ١‬طظليع ػٖ ًؼَس ‪٬ٛ‬ط‪ٜ‬خ‪ -‬كوخٍ‪ .ٚٓ :‬ػِ‪ ٌْ٤‬رٔخ طط‪٤‬و‪ ،ٕٞ‬ك‪َّٞ‬للا ‪َّ َّ ٔ٣ ٫‬للا كظ‪ ٠‬طِٔ‪ٞ‬ح ‪ًٝ‬خٕ‬ ‫أكذ حُي‪ ٖ٣‬اُ‪ٓ ٚ٤‬خ ىح‪ ّٝ‬ػِ‪ٛ ٚ٤‬خكز‪."ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬كي‪٣‬غ ِْٓٔ ػ٘‪َّ ٠ِٛ – ٚ‬للا ػِ‪ِٛ " : -ِْٓٝ ٚ٤‬ي حُٔظ٘طؼ‪ "ٕٞ‬هخُ‪ٜ‬خ ػ‪٬‬ػخ ً‪ٝ .‬حُظ٘طغ ‪ ٞٛ‬حُظؼٔن ‪ٝ‬حُظ٘يى ك‪ ٢‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓ‪ٟٞ‬غ ط٘ي‪٣‬ي‪ .‬حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء طيػ‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬حُ‪ ٖٓ ٚٗ٧ َٔ٤‬أ‪٘ٓ ْٛ‬طِوخط‪ٜ‬خ‪ ٕ٧ٝ ،‬حُظـَرش أػزظض إٔ ح‪٣٩‬ـخٍ ك‪ ٢‬أ‪ ١‬أَٓ‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬حُـخُذ ػِ‪ ٠‬كٔخد أٓ‪ ٍٞ‬أهَ‪ٟ‬؛ ‪ ٖٓٝ‬حُ٘خىٍ إٔ طَ‪ٍ ٟ‬ؿ‪َٛ ً٬‬ف ؿَ ح‪ٛ‬ظٔخٓ‪ٝ ٚ‬ػ٘خ‪٣‬ظ‪ٓ ٍٞٓ٧ ٚ‬ؼ‪٘٤‬ش ى‪ٕٝ‬‬ ‫إٔ ‪٣‬وغ ك‪ ٢‬حُظلَ‪ ٢٣‬ك‪ ٢‬أٓ‪ ٍٞ‬أهَ‪ ٫ ،ٟ‬طوَ ك‪ ٢‬أ‪٤ٔٛ‬ظ‪ٜ‬خ ػٔخ ‪٣‬زخُؾ ك‪ ٢‬حُؼ٘خ‪٣‬ش ر‪ ،ٚ‬كخٌُ‪٤‬ق ًٔخ ً​ًَص ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬ا‪ ٫‬ػِ‪٠‬‬ ‫كٔخد حٌُْ‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُوخىّ ٓؤط٘خ‪ ٍٝ‬ربًٕ َّللا – طؼخُ‪ -٠‬رؼ‪ ٞ‬حُظطز‪٤‬وخص حُٔؼخ‪َٛ‬س ُٔ​ٔؤُش هَٔحٕ ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪ ٢‬طل َِّٔ‪ٜ‬خ ك‪ٞ‬م‬ ‫‪١‬خهظ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪َّ ٖٓٝ‬للا حُل‪ٝ ٍٞ‬حُط‪.ٍٞ‬‬ ‫‪2/ 2‬‬ ‫ً​ًَص ك‪ ٢‬حُٔوخُش حُٔخروش إٔ ٌَُ ٗ‪٢‬ء ‪١‬خهش ٓلي‪ٝ‬ىس ػِ‪ ٠‬حُظلَٔ‪ٝ ،‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ َٓحػخس طِي حُطخهش‪ٝ ،‬اًح ُْ ٗلؼَ ًُي؛‬ ‫كبٗ٘خ ٓ٘ؤَ ًُي حُ٘‪٢‬ء‪ٝ​ٝ .‬ػيص رؤٕ أطليع حُ‪ ّٞ٤‬ػٖ رؼ‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬ؼِش ‪ٝ‬حُظطز‪٤‬وخص حُظ‪ ٢‬طلَٔ ‪ٌٛ‬ح حُٔزيأ ‪ٝ‬ط‪ٟٞ‬ل‪ ٚ‬ك‪٢‬‬ ‫حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُٔـخ‪٫‬ص‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ هخثٔش ح‪ٓ٧‬ؼِش ‪ِ٣ٞ١‬ش‪ٓ ٌُٖ ،‬ؤهظ‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬هٔ​ٔش ٓ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُٔلَىحص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪٣ -1‬لخ‪ ٍٝ‬حُ٘خّ ر‪ٍٜٞ‬س ٗز‪ ٚ‬ىحثٔش إٔ ‪٣‬لوو‪ٞ‬ح ٓ‪ٜ‬خُل‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ٓزخىث‪ ْٜ‬كظ‪ ٠‬حُِ‪ ٚ‬حٌُ‪ ١‬ىهَ ر‪٤‬ظخ ً ُ‪َٔ٤‬م حُٔخٍ‬ ‫كبٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُؼخىس ‪٣ ٫‬وظَ اًح أٌٓ٘‪ ٚ‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔخٍ ى‪ ٕٝ‬ح‪٫‬كظ‪٤‬خؽ اُ‪ ٠‬حُوظَ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬إٔ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٓ‪ٜٔ‬خ طـَى‬ ‫ٖٓ حُو‪ٝ ْ٤‬حُٔزخىة كبٗ‪٣ ٚ‬ظَ ك‪٢ٗ ٚ٤‬ء ٖٓ حُِ٘ػش ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ‪٢ٗٝ‬ء ٖٓ حُل٘‪ ٖ٤‬اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔ‪ٝ ٞ‬حُ٘وخء؛ ٌُٖ ُ‪ٌٜ‬ح كي‪ٝ‬ىًح‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُظلَٔ‪ ،‬كبًح ُ‪ٟٝ‬غ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف رخُـش حُٔ‪ٞ‬ء ٖٓ حُلوَ ‪ٝ‬حُؼ‪ٝ ُٞ‬حُوِش – ٓؼ‪ -ً٬‬كبٕ ؿ‪ٜ‬خُ حُٔ٘خػش‬ ‫ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ُ ٢‬ي‪٣ ٚ٣‬ظؼَ‪٤ٜٗ٬ُ ٝ‬خٍ رٔزذ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُظِْ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٝ ٢‬رٔزذ هيٍس حُؼوَ حُلخثوش ػِ‪ ٠‬طؤ‪ َ٣ٝ‬حُو‪ ْ٤‬اُ‪ ٠‬كي‬ ‫اكَحؿ‪ٜ‬خ ٖٓ ٓ‪٠‬خٓ‪ٜ٘٤‬خ‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ كبٗ٘خ هي ‪ٔٗ ٫‬ظـَد – ‪ٝ‬إ ً٘خ ‪َّٞ ٔٗ ٫‬ؽ ‪ٗ ٫ٝ‬ز‪٤‬ق ‪ٗ ٌُٖٝ‬ل‪ -ْٜ‬اًح ‪ٝ‬ؿيٗخ حُلِٔط‪٢٘٤‬‬ ‫حُـخثغ ‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ َٛ‬حٌُ‪ ١‬طوِ‪ ٠‬ػ٘‪ ٚ‬اه‪ٞ‬حٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ‪ٝ ،‬هي ٓي ‪٣‬ي‪ُِ ٙ‬ظؼخ‪ٓ ٕٝ‬غ حُ‪ٜٞ٤‬ى اُ‪ ٠‬ىٍؿش ‪ٟٝ‬غ ػ‪ٓ٬‬خص ػِ‪٠‬‬ ‫ٓ‪٤‬خٍحص هخىس حُٔـخ‪ٛ‬ي‪ ٖ٣‬كظ‪ ٠‬ط‪ٜ‬ظي‪ ١‬اُ‪ٜ٤‬خ ‪١‬خثَحص حُ‪ٜٞ٤‬ى‪ٝ ،‬طو‪ ّٞ‬رو‪ٜ‬ل‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬هظَ ٖٓ ك‪ٜ٤‬خ‪ٌٛٝ ..‬ح كيع ك‪ ًَ ٢‬حُز‪٬‬ى‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪112‬‬

‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش أ‪ٝ‬هخص ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ‪ٝ .‬هي أٗخٍ أكي ػِٔخء حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬هي‪ٔ٣‬خ ً اُ‪٢ٗ ٠‬ء هَ‪٣‬ذ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ك‪ٖ٤‬‬ ‫ػظذ ػِ‪ ٚ٤‬رؼ‪ ٞ‬أ‪ٛ‬يهخث‪ ٚ‬هز‪ُٜ ُٚٞ‬ي‪٣‬ش ٖٓ كخًْ ‪١‬خؿ‪٤‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ هخٍ‪ ُْ :‬أهزَ ‪ٛ‬ي‪٣‬ظ‪ ٚ‬ا‪ ٫‬ك‪ ٖ٤‬كِض ُ‪ ٢‬حُٔ‪٤‬ظش‪ .‬إ حَُحىع‬ ‫حُي‪ ٢٘٣‬أ‪ ٝ‬حُ‪ ٢٘١ٞ‬أ‪ ٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ٞٓ ٢‬ؿ‪ٞ‬ى ر٘ٔذ ٓظلخ‪ٝ‬طش ُي‪ ٟ‬ؿٔ‪٤‬غ حُ٘خّ‪ُ ٌُٚ٘ ،‬ي‪ ٟ‬ح‪٧‬ؿِز‪٤‬ش ‪ٜ٘٣‬خٍ‪ ،‬أ‪ٌ٣ ٝ‬خى اًح ُك ََّٔ‬ ‫ك‪ٞ‬م ‪١‬خهظ‪.ٚ‬‬ ‫‪ٗ -2‬ظَص رؼ‪ ٞ‬حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش اُ‪ٗ ٠‬لٔ‪ٜ‬خ ك‪ٞ‬ؿيص أٗ‪ٜ‬خ ح‪٧‬ك‪ َ٠‬ط٘ظ‪ٔ٤‬خ ً ‪ٝ‬ح‪ٓٝ٧‬غ حٗظ٘خٍحً ‪ٍٝ‬رٔخ ح‪٧‬هيّ ك‪٢‬‬ ‫ٓخكش حُؼَٔ حُيػ‪ٌٛٝ ،١ٞ‬ح –‪ٗ ٫ٝ‬ي‪٘ٔ٣ -‬ل‪ٜ‬خ ٗؼ‪ٍٞ‬حً رخُظل‪ٞ‬م‪٣ٝ ،‬ؼط‪ٜ٤‬خ ػِ‪ ٠‬ح‪ ٍٝ٧‬رؼ‪ ٞ‬حُلو‪ٞ‬م؛ ‪ٌٛٝ‬ح ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪٢‬‬ ‫ٌُٖ رؼ‪ ٞ‬طِي حُـٔخػخص ُْ ط٘ظز‪ُ٘ ٚ‬لٔ‪ٜ‬خ‪ ،‬كظ‪ُٞ‬يص ُي‪ٜ٣‬خ (ػويس ح‪٧‬م ح‪ً٧‬زَ) ك‪ٜ‬خٍص طظ‪َٜ‬ف ًٔخ ‪٣‬ظ‪َٜ‬ف ح‪٧‬م‬ ‫ح‪ً٧‬زَ ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س‪ ،‬ك‪٤‬غ ػِ‪ ٠‬ح‪٩‬ه‪ٞ‬س حُ‪ٜ‬ـخٍ حُٔ​ٔغ ‪ٝ‬حُطخػش ‪ٝ‬طِو‪ ٢‬ح‪ٝ٧‬حَٓ ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬خثق‪ٝ ،‬ك‪٤‬غ كوي ٍ‪ٝ‬ف حُٔزخىٍس‬ ‫ُِظ٘ٔ‪٤‬ن ‪ٝ‬حُظؼخ‪( ٕٝ‬رَ ‪ٟ‬ؼق ح‪ٓ٫‬ظـخرش) ُٔلخ‪٫ٝ‬ص ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ٜ٤‬خ‪ٝ .‬هي أى‪ًُ ٟ‬ي اُ‪ ٠‬اػَح‪ ٝ‬حُـٔخػخص‬ ‫ح‪ٛ٧‬ـَ كـٔخ ً ػ٘‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ريأ حُظ٘خكْ‪ٓٝ ،‬خ ‪٣‬ـَ‪ٓ ٖٓ ٙ‬ظخ‪ َٛ‬ح‪ٗ٫‬لطخ‪ ١‬حُٔيٗ‪٘٣ ٢‬ظؼَ ك‪ ٢‬حُٔخكش حُيػ‪٣ٞ‬ش‪ .‬إ ُِو‪ٞ‬س‬ ‫ىحثٔخ ً كو‪ٞ‬هخً‪٣ ،‬ويٍ‪ٛ‬خ حُ٘خّ‪ ٌُٖ ،‬أ‪ٛ‬لخد حُو‪ٞ‬س ًؼَحً ٓخ ‪٠٣‬ؤ‪ ٕٞ‬طِي حُلو‪ٞ‬م‪ ،‬أ‪٣ ١‬ل ِّٔ‪ ٕٞ‬ه‪ٞ‬ط‪ٝ ْٜ‬حٓظ‪٤‬خُ‪ٝ ْٛ‬طل‪ٞ‬ه‪ْٜ‬‬ ‫ٓخ ‪ ٫‬طلظَٔ ٖٓ حُلو‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُٔ‪ِ٤‬حص‪ًٝ ،‬خٗض حُ٘ظ‪٤‬ـش هَٔحٕ ح‪ٓ٫‬ظ‪٤‬خُ ًِ‪ ٚ‬رٔزذ هَٔحٕ حُؼ‪٬‬هش ٓغ حُـٔخػخص‬ ‫ح‪٧‬هَ‪ٝ ٟ‬حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ طٌ‪ٓ ٕٞ‬ؼزَحً ٌُُي ح‪ٓ٫‬ظ‪٤‬خُ‪ٝ .‬هي أٗخٍ ُ‪ َ٤ٛ‬اُ‪ٓ ٠‬ؼ٘‪ِ٣ ٠‬ظو‪ ٢‬ؿِث‪٤‬خ ً ٓغ ٓخ ٗو‪ ُٚٞ‬ك‪ ٖ٤‬هخٍ‪:‬‬ ‫‪ُ ٣ ٖٓٝ‬‬ ‫‪ٌْٓ٣ٝ‬‬ ‫ي ًح ك‪ َ٠‬ك‪٤‬زوَ رل‪ *** ِٚ٠‬ػِ‪ ٠‬ه‪ُٔ٣ ٚٓٞ‬ظـٖ ػ٘‪ٚ‬‬ ‫ِ‬ ‫‪ -3‬هي طؼ‪ٞ‬ىٗخ ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص ح‪٧‬ػٔخٍ حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُو‪٣َ٤‬ش إٔ ٗـي ىحثٔخ ً حُوِ‪ِٔ٣ ٖٔٓ َ٤‬ي حُلٔخٓش حُٔظيكوش ‪ٝ‬حُلًَش حُيحثزش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٣ٍ٧‬ل‪٤‬ش حُٔظ‪ٛٞ‬ـش ٓغ ًؼَس حُٔ‪ٞ‬حى ‪ٝ‬طِحكْ حَُإ‪ٝ ّٝ‬ح‪٧‬هيحّ‪ٝ .‬حٌُ‪٣ ١‬ليع ىحثٔخ ً ‪ ٞٛ‬إٔ ًَ حُوخػي‪ ًَٝ ٖ٣‬أ‪ُٝ‬جي‬ ‫حٌُ‪٣ ٖ٣‬لز‪ ٕٞ‬إٔ ‪َٝ٣‬ح ح‪٥‬هَ‪٣ ٖ٣‬ؼِٔ‪ – ٕٞ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬ؼِٔ‪ٞ‬ح ‪٤ٗ ْٛ‬جخ ً‪٣ -‬ظـ‪ ٕٜٞ‬اُ‪ًُ ٠‬ي حُ٘و‪ ٚ‬حُ٘ز‪ َ٤‬حُ٘​٘‪ ٢‬حُٔظلَى؛‬ ‫ك‪ِ٤‬و‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُِٔ‪٣‬ي حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُٔ‪ٜٔ‬خص ‪ٝ‬حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خص‪ُٜ٘ ٞٛٝ ،‬خٓظ‪٣ ٚ‬ظوزَ‪٣ٝ ،‬ؼي ‪٣ٝ‬لخ‪ ٌُٖٝ ... ٍٝ‬رٔخ إٔ ٌَُ ٗ‪٢‬ء‬ ‫‪١‬خهش طل ََّٔ كبٕ حُ٘خّ ‪٣‬زيإ‪ ٕٝ‬رٔ‪٬‬كظش حُل‪ٝ ٠ٟٞ‬حُظو‪ َ٤ٜ‬ك‪ ٢‬ػِٔ‪ٝ ٚ‬طزيأ ٓ‪ٜ‬خّ حُ٘وي رظ٘خ‪ٓٝ ...ٚٗٝ‬زذ ًُي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى‬ ‫اُ‪ ٠‬ػيّ اىٍحً‪ٝ ٚ‬اىٍحً‪ ْٜ‬إٔ حٌُْ ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش حُٔطخف ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬ا‪ ٫‬ػِ‪ ٠‬كٔخد حٌُ‪٤‬ق‪.‬‬ ‫‪ -4‬ط٘ؼَ حُ‪٣٫ٞ‬خص حُٔظليس ح‪٤ٌ٣َٓ٧‬ش أٗ‪ٜ‬خ حُي‪ُٝ‬ش ح‪ ٠ُٝ٧‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُظو٘‪ٝ ٢‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ٝ ١‬حُؼٌَٔ‪،١‬‬ ‫‪٘ٛ ْ٤ُٝ‬خى ٖٓ ‪٘٣‬خُػ‪ٜ‬خ ك‪ٌٛ ٢‬ح‪ٌٛٝ .‬ح حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬ؿؼِ‪ٜ‬خ ط‪ٓٞ‬غ ٓـخُ‪ٜ‬خ حُل‪ٜ٤ُ ١ٞ٤‬زق ٖٓ ؿ‪ َ٤‬كي‪ٝ‬ى؛ كخُؼخُْ حٓظيحى‬ ‫‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ٍُِٔ ٢‬ػش (ر‪ )ٕٞ‬ك‪ ٢‬طٌٔخّ‪٘٣ٝ .‬ؼَ حُ‪ٜٞ٤‬ى أٗ‪ ٌِٕٞ٘٣ ْٜ‬ح‪٧‬هِ‪٤‬ش حُٔخكوش ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُؼخُْ‪ٌ٣ٝ ،‬ل‪ ٢‬أٗ‪ْٜ‬‬ ‫ٓٔ‪٤‬طَ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬آُ‪٤‬ش حطوخً حُوَحٍ ك‪ ٢‬حُ‪٣٫ٞ‬خص حُٔظليس ‪ٗٝ‬لٖ أ‪٠٣‬خ ً ‪َٗ ٫‬طخد ك‪ًُ ٢‬ي‪ٛٝ .‬خٍ حُ‪ٜٞ٤‬ى ٖٓ ه‪ٍ٬‬‬ ‫ط‪َٜ‬كخط‪ٝ ْٜ‬ط‪٣َٜ‬لخط‪ٍٓ َِٕٞٓ٣ ْٜ‬خثَ ُِوخ‪ٝ ٢ٛ‬حُيحٗ‪ ٢‬رؤٗ‪٣ ٫ ْٜ‬ؤر‪٧ ٕٜٞ‬كي‪ ٖٓ ْ٤ُٝ ،‬كن أكي إٔ ‪َ٣‬حؿؼ‪ ْٜ‬ك‪٢‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء‪ .‬حُ‪ٜٞ٤‬ى ح‪٣ ٕٞ٤ٌ٣َٓ٧‬ؼظٔي‪ ٕٝ‬ك‪ٞٓ ٢‬حهل‪ ْٜ‬حُؼخُٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ك‪ ٢‬كًَظ‪ ْٜ‬حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ػِ‪ٓ ٠‬خ ُي‪٬ٛ ْٜ٣‬ص ‪٘ٔ٤ٛ‬ش رٌَ َٓحًِ‬ ‫‪١‬خؽ ‪ٗٝ‬خَٓ‪ ٌُٖ .‬رٔخ إٔ ٌَُ ٗ‪٢‬ء ‪١‬خهش ػِ‪ ٠‬حُظلَٔ؛ كبٕ حُؼخُْ‬ ‫حُوَحٍ ك‪ ٢‬حُؼخُْ ‪ٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ُي‪ٗ ٖٓ ْٜ٣‬ل‪ ًٞ‬اػ‪٢ٓ٬‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪ٌ٣‬ظ٘ق حُلوخثن‪ٝ ،‬ريأ ‪٣‬ظَِٔٔ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٗ ٞ‬ي‪٣‬ي حُظ‪٣ٌٜ‬ذ ٖٓ حُطـ‪٤‬خٕ ح‪ٝ ٢ٌ٣َٓ٧‬ح‪َٓ٩‬حث‪ٝ .٢ِ٤‬هي كـغ حُ‪ٜٞ٤‬ى ر٘ظخثؾ‬ ‫حٓظط‪٬‬ع حَُأ‪ ١‬حٌُ‪ٗ ١‬ظٔ‪ ٚ‬ح‪٫‬طلخى ح‪ٍٝٝ٧‬ر‪ ٢‬ك‪ ٍٞ‬حُي‪ ٍٝ‬ح‪ٗ٧‬ي هط‪ٍٞ‬س ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ ّ٬‬حُؼخُٔ‪ٝ ،٢‬هي ً​ًَ ح‪ٍٝٝ٧‬ر‪ٕٞ٤‬‬ ‫ك‪ًُ ٢‬ي ح‪ٓ٫‬ظط‪٬‬ع إٔ (آَحث‪ ٢ٛ )َ٤‬حُي‪ُٝ‬ش ح‪٧‬هطَ ػِ‪ ٠‬أٖٓ حُؼخُْ‪ ،‬طِ‪ٜ٤‬خ كِ‪٤‬لظ‪ٜ‬خ حُ‪٣٫ٞ‬خص حُٔظليس ح‪٤ٌ٣َٓ٧‬ش‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼَ حطوخً آزخٗ‪٤‬خ هَحٍ ٓلذ ه‪ٞ‬حط‪ٜ‬خ ٖٓ حُؼَحم ك‪ ٢‬أَٓع ‪ٝ‬هض ٌٖٓٔ ‪ ٌَ٘٣‬حُ‪ٜ‬يٓش حُؼخٗ‪٤‬ش ‪ٌ٣َٓ٧‬خ ‪ٝ‬حُٔئَٗ‬ ‫ح‪٧‬ه‪ َ٤‬ك‪ٓ ٢‬زخم حُٔئَٗحص حُيحُش ػِ‪ ٠‬إٔ أَٓ‪ٌ٣‬خ ‪ٝ‬حُ‪ٜٞ٤‬ى هي كِٔ‪ٞ‬ح ٗل‪ ًْٛٞ‬حُٔخُ‪ٝ ٢‬ح‪٩‬ػ‪ٝ ٢ٓ٬‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ٓ ٢‬خ ‪٣ ٫‬لظَٔ‬ ‫ٖٓ حُـَحثْ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬هخكخص؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٗ‪ٜ‬خ ريأ‪ٝ‬ح ‪٣‬لَٔ‪ ٕٝ‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬لخص ًُي حُ٘ل‪ ًٞ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬طيٍ‪٣‬ـ‪.٢‬‬ ‫‪ً -5‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗخ‪ٛ‬يٗخ ‪ٛ‬يحهخص طظ‪ٜ‬يع ‪ٝ‬ط‪ٔ٠‬لَ‪ًٝ ،‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗخ‪ٛ‬يٗخ ح‪٧‬هَرخء ‪ٝ‬هي ك٘ض ك‪ ْٜ٤‬حُِ٘حػخص ‪ٝ‬ح‪٧‬كوخى‬ ‫‪ٝ‬حُزـ‪٠‬خء‪ًٝ .‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ ٌٕٞ٣‬حُٔزذ ك‪ًُ ًَ ٢‬ي ‪ ٞٛ‬إٔ حُ٘خّ ك ِّٔ‪ٞ‬ح حُ‪ٜ‬يحهخص ‪ٝ‬حُوَحرخص ٓخ ‪ ٫‬طلظَٔ ٖٓ حُظزؼخص‬ ‫‪ٝ‬حُظٌخُ‪٤‬ق‪ٗ .‬لٖ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ٗيٍى ‪ٗٝ‬وَ إٔ ُِوَ‪٣‬ذ كو‪ٞ‬هخ ً ‪ٝ‬إٔ ُِ‪ٜ‬ي‪٣‬ن أ‪٠٣‬خ ً كو‪ٞ‬هخً؛ ٌُٖ حٌُ‪٣ ١‬ليع أٗ٘خ ٗلخؿؤ رؤٕ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪113‬‬

‫أهَرخءٗخ ‪ٝ‬أ‪ٛ‬يهخءٗخ ‪٣َ٣‬ي‪ ٖٓ ٕٝ‬حُلو‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُٔ​ٔخػيحص ٓخ ‪٣‬ظـخ‪ً ُٝ‬ؼ‪َ٤‬حً ط‪ٞ‬هؼخط٘خ ‪ٝ‬أك‪٤‬خٗخ ً ‪١‬خهخط٘خ‪٘ٛٝ .‬خ طزيأ حٌُِٔ٘ش‪،‬‬ ‫ك‪٤‬غ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خّ رخُظو‪ ٖٓ َ٤ٜ‬ؿخٗذ ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظٌحٍ ‪ٝ‬حُظ٘‪ٝ َٜ‬حُظ‪َٜ‬د ‪ٝ‬ح‪٫‬رظؼخى ٖٓ حُـخٗذ ح‪٥‬هَ‪ .‬إ ٓخ ر‪ ٖ٤‬حُ٘خّ ٖٓ ‪ٝ‬ى‬ ‫‪٘ٓٝ‬خػَ ‪٤١‬زش‪ٓٝ ،‬خ ر‪ ٖٓ ْٜ٘٤‬هَحرش ‪ٍٝ‬كْ ‪٣‬ظلَٔ ‪ٗ ٫ٝ -‬ي‪ِ١ -‬ذ حُٔؼ‪ٗٞ‬ش ‪ٝ‬حُويٓش‪ ٖٓ ْ٤ُ ٌُٖٝ ،‬ؿ‪ َ٤‬كي‪ٝ‬ى‪ .‬إ‬ ‫حُؼ‪٬‬هخص طي‪ٝ ّٝ‬طي‪ ّٝ‬اًح هخٓض ػِ‪ ٠‬هيٍ ؿ‪٤‬ي ٖٓ حُظٌخكئ ‪ٝ‬حُ٘ي‪٣‬ش‪ ،‬كبًح طل‪ُٞ‬ض اُ‪ ٠‬ػ‪٬‬هخص ‪ٗ٫‬ظلخع أكي ح‪َ١٧‬حف‬ ‫‪ٝ‬حٓظـ‪ُٜ٬‬خ ٖٓ هزِ‪ٚ‬؛ كؤٗ‪ٜ‬خ ط٘‪ٜ‬خٍ‪ٝ ،‬هي ط٘وِذ اُ‪ ٠‬ػيح‪ٝ‬س ٓٔظلٌٔش‪ .‬إ ًَ ‪ٛ‬ي‪٣‬ن ‪ ًَٝ‬هَ‪٣‬ذ ‪٣‬ويّ ‪ٛ٧‬يهخث‪ٝ ٚ‬أهَرخث‪ٚ‬‬ ‫ٗ‪٤‬جخ ً ٓخ ‪٘٣ٝ‬ظظَ ٓ٘‪٤ٗ ْٜ‬جخً؛ ‪ ٖٓٝ‬حُٔ‪ ْٜ‬أ‪٘٣ ٫‬ظظَ أًؼَ ٓٔخ هيّ اًح ٓخ أٍحى ُِٔ‪ٞ‬ىس إٔ طٔظَٔ‪.‬‬ ‫إ حُيٍّ حٌُ‪ٗ ١‬وَؽ ر‪ٓ ًَ ٖٓ ٚ‬خ ً​ًَ ‪ ٞٛ‬أ‪ٗ ٫‬ؼَِّن ط‪ٞ‬حُٗ٘خ حُؼخّ ‪ٔٓ ٫ٝ‬ظوزِ٘خ ‪٬ٛ ٫ٝ‬ف ٗئ‪٘ٗٝ‬خ ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ‪ٝ‬ك‪٤‬ي‬ ‫‪ٝ‬كَ‪٣‬ي‪ ،‬كظ‪ٜ٘٣ ٫ ٠‬خٍ ًُي حُ٘‪٢‬ء ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش ح‪٘ٗٝ ،َٓ٧‬ؼَ أٗ٘خ ُهٌُ٘خ ك‪ٓ ٢‬خػش ً٘خ أك‪ٞ‬ؽ ٓخ ٌٗ‪ ٕٞ‬ك‪ٜ٤‬خ اُ‪ ٠‬حُٔؼ‪ٗٞ‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔئحٍُس‪َّٝ .‬للا ٓ‪ٗ٫ٞ‬خ ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪114‬‬

‫‪ - 29‬من طبائع األشٌاء‬ ‫حُٔؼَكش ‪٘ٛ ٢ٛ‬خػش ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ٝ ،‬حُـ‪ َٜ‬ىحإ‪ٝ ،ٙ‬حُؼِْ طَ‪٣‬خه‪.ٚ‬‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُٔ‪٬‬كظش ‪ٝ‬طَحًْ حُوزَحص ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظز‪ٜ‬خٍ ‪ٝ‬حُو‪٤‬خٍ ‪ٝ‬هَحءس ح‪٧‬كيحع ‪ٝ‬حًظ٘خف حُؼ‪٬‬هخص ر‪ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٓٝ‬ؼَكش‬ ‫ٖٓ٘ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬حُوِن ٖٓ ه‪ًُ ًَ ٍ٬‬ي ٗز٘‪ٓ ٢‬ؼخٍك٘خ‪ ّٕٞ ٌٗ ،‬حٗطزخػخط٘خ‪٘ٗٝ ،‬ظْ رخُظخُ‪ٞٓ ٢‬حهل٘خ ‪ٍٝ‬ى‪ٝ‬ى أكؼخُ٘خ‪.‬‬ ‫حُٔؼَكش ػزخٍس ػٖ ٓؼِ‪ٓٞ‬خص‪ٝ ،‬حُؼِْ ٓؼخٍف ٓ٘ظٔش ‪ٓٝ‬ز‪ٞ‬رش‪ٝ .‬حُؼخُْ ٓ‪ٞ‬حء أًخٕ ًز‪َ٤‬حً أّ ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬حً ‪٘٣‬ظـَ ػِ‪٠‬‬ ‫حُـِث‪٤‬خص اىٍحؿخ ً ‪ٝ‬حٓظ٘زخ‪١‬خ ً ػِ‪ ٠‬حٌُِ‪٤‬خص ‪ٝ‬حٓظٌ٘خف حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ٓ٬‬ق حُؼخٓش‪ٗٝ ،‬ل‪ٞ‬ف ر‪ٜ٘‬خػش‬ ‫حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حٌُزَ‪٤ٛٝ ٟ‬خؿش ٓ٘خ‪ٛ‬ؾ حُزلغ ‪٘ٓٝ‬خ‪ٛ‬ؾ حُظلٌ‪ٝ ،َ٤‬اً ً٘خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٖٓ ًَ ٠‬حُؼخُْ ‪ٝ‬حُٔلٌَ؛ كبٕ ػِ‪ًَ ٠‬‬ ‫‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ٜٔ‬خ أ‪٣ ٫‬وَِ ٖٓ ٗؤٕ ح‪٥‬هَ رَ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ؼظَف ر‪٣ٝ ،ٚ‬لخ‪ ٍٝ‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ ػطخءحط‪.ٚ‬‬ ‫كو‪ ٚ‬حُٖٔ٘ ‪ٝ‬ك‪١ ْٜ‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء‪ ٖٓ ،‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُؼظ‪ٔ٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬لن َُِٔء إٔ ‪٣‬ـظز‪٣ٝ ،٢‬زظ‪ٜ‬ؾ اًح كون ك‪ٜ٤‬خ ٗـخكخ ً ػظ‪ٔ٤‬خً‪،‬‬ ‫‪ًُ ٕ٧‬ي ‪٣‬يٍ ػِ‪ ٠‬حٓظوَحء ٓٔظخُ ُِ‪ٞ‬هخثغ حُٔظلَهش‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬يٍ ػِ‪ٗ ٠‬لخك‪٤‬ش ػخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬ه‪٤‬خٍ ه‪ٜ‬ذ هخىٍ ػِ‪ ْٟ ٠‬حُ٘ظ‪َ٤‬‬ ‫اُ‪ ٠‬حُ٘ظ‪ٝ ،َ٤‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ ٓـٖ حُـِث‪٤‬خص ‪ٝ‬حَُإ‪ ٟ‬حٌٍُ‪٣‬ش حُٔزؼؼَس‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ ٓٔخ ‪٣‬ئٓق ُ‪ ٚ‬إٔ حُٔ‪ٜ‬ظٔ‪ ٖ٤‬رخُل‪ ْٜ‬حٌُِ‪ ٢‬هِ‪ ِٕٞ٤‬ىحثٔخ ً رٔزذ ٓ٘وش حُؼَٔ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔـخٍ ‪ٝ‬كخؿظ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬آٌخٗخص‬ ‫ً‪٤٘ٛ‬ش‪ ،‬هي ‪ ٫‬طظ‪ٞ‬كَ ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ‪.‬‬ ‫ك‪١ ْٜ‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء هي ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬إٔ ٗ‪ٜ‬ظْ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػٔ‪٤‬ن رٔ‪٬‬كظخص حُ٘خر‪ ٖ٤ٜ‬ؿيحً ٖٓ ًزخٍ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪ ،ٖ٤٤ٛ‬ػْ ٗلخ‪ٍٝ‬‬ ‫حُظلَ‪٣‬غ ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬ا‪ٟ‬خكش ٓخ ٌٖٗٔ ا‪ٟ‬خكظ‪ ٚ‬اُ‪ٜ٤‬خ‪ .‬ك‪ٗ ٖ٤‬ؼَف حُٖٔ٘ حُظ‪ ٢‬طلٌْ ٓـخ‪ ً٫‬أ‪ ٝ‬ػٔ‪ ً٬‬أ‪ ٝ‬ػ‪٬‬هش ٓخ؛ كبٕ ًُي‬ ‫‪٣‬ـؼِ٘خ ًٖٔ ‪ٌ٣‬ظ٘ق ٓز‪ ً٬‬ػخٓش ػَ‪٠٣‬ش‪ ،‬طظلَع ػ٘‪ٜ‬خ ىٍ‪ٝ‬د ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س‪ٝ .‬آٌٗحى كبٗ٘خ ٗٔظط‪٤‬غ حُظلَ‪٣‬ن ر‪ ٖ٤‬حُٔطَى‬ ‫‪ٝ‬حُ٘خً ‪ٝ‬حُٔؤُ‪ٞ‬ف ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔؤُ‪ٞ‬ف ‪ٝ‬حُطز‪٤‬ؼ‪ٝ ٢‬ؿ‪ َ٤‬حُطز‪٤‬ؼ‪٢‬؛ ًٔخ ٗٔظط‪٤‬غ حُظلَم ر‪ ٖ٤‬حُٔطََّى ‪ٝ‬حُ٘خً ‪ٝ‬حُٔؤُ‪ٞ‬ف ‪ٝ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫حُٔؤُ‪ٞ‬ف ‪ٝ‬حُطز‪٤‬ؼ‪ٝ ٢‬ؿ‪ َ٤‬حُطز‪٤‬ؼ‪٢‬؛ ًٔخ ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗؼٖٔ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُ‪ٞ‬حٍىس ػٖ ًُي حُٔـخٍ‪ٝ ،‬إٔ ٌٗظ٘ق ٓخ ‪ٌٖٔ٣‬‬ ‫إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬هي ىهِ‪ٜ‬خ ٖٓ ُ‪٣‬ق ‪ٝ‬طِ‪٣‬ي‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أٗخ ‪٘ٛ‬خ أكخ‪ ٍٝ‬إٔ أ‪ٟٝ‬ق رؼ‪١ ٞ‬زخثغ رؼ‪ ٞ‬حُٔـخ‪٫‬ص حُٔؼ٘‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُل‪٤‬خط‪٤‬ش؛ ‪٘٣ٝ‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ئهٌ ًَ ٓخ أه‪٘ٛ ُٚٞ‬خ ػِ‪٠‬‬ ‫أٗ‪ٓ ٚ‬وخٍرش ‪ٝ‬حٓظَ٘حف ُ‪ ْ٤‬أًؼَ‪.‬‬ ‫‪ -1‬حُٔـخٍ حُلٌَ‪:١‬‬ ‫حُظلٌ‪ :ٞٛ َ٤‬حٗظـخٍ حُؼوَ ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ٖٓ أؿَ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬أٓ‪ٓ ٍٞ‬ـ‪ُٜٞ‬ش‪١ ٖٓٝ .‬ز‪٤‬ؼش ‪ٌٛ‬ح حُٔـخٍ‬ ‫ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫ ‪ٛ‬ي‪ ٍٝ‬حُٔلٌَ ػٖ ٍإ‪٣‬ش ؿخٗز‪٤‬ش‪ ،‬اً ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ حُؼوَ ٓظ‪٤‬وظخ ً ‪ٓٝ‬يٍرخً‪ٜٔٓٝ ،‬خ ً ًخٕ ه‪٤‬خُ‪ٝ ٚ‬حٓؼخً‪ًٝ ،‬خٗض ٓؼخٍك‪ٚ‬‬‫ػٔ‪٤‬وش ‪ٗٝ‬خِٓش؛ كبٗ‪ٔ٣ ٫ ٚ‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ل‪ ٢٤‬رٌَ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔظؼِوش رخُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُظ‪٣ ٢‬لٌَ ك‪ٜ٤‬خ‪ ،‬أ‪ ١‬إٔ حُٔويٓخص حُظ‪٘ٗ ٢‬طِن‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬رِ‪ٍٞ‬س كٌْ أ‪ ٝ‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٗ ٠‬ظ‪٤‬ـش ٓؼ‪٘٤‬ش‪ٓ ،‬ظظَ ٓويٓخص ٗخه‪ٜ‬ش‪ ُٞٝ .‬أٗ٘خ حٓظَ٘ٗخ أك‪ ًَِٓ َ٠‬ىٍحٓخص‬ ‫ٓظو‪ ٜٚ‬ك‪َٝ٘ٓ ٢‬ع ٖٓ حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص أ‪ٌِ٘ٓ ٝ‬ش ٖٓ حٌُٔ٘‪٬‬ص‪ُٔ ،‬خ ‪ٛ‬يٍ ا‪ ٫‬ػٖ ٍإ‪٣‬ش ؿِث‪٤‬ش‪ٍٝ .‬كْ َّللا ح‪ٓ٩‬خّ‬ ‫ٓخُي رٖ أْٗ ك‪ً ٖ٤‬خٕ ‪ٔ٣‬ظ٘‪ٜ‬ي ػٖ اكظخث‪ ٚ‬ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش ٖٓ حُٔ​ٔخثَ رو‪ٓ -ُٚٞ‬زلخٗ‪( - ٚ‬إ ٗظٖ ا‪ ٫‬ظ٘خ ً ‪ٓٝ‬خ ٗلٖ‬ ‫رٔ​ٔظ‪٤‬و٘‪.)ٖ٤‬‬ ‫ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪٧‬هطخء ك‪ ٢‬حُٔـخٍ حُلٌَ‪ ١‬أَٓ ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ًٝ ٢‬ؼ‪ َ٤‬ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ‪ًُٝ ،‬ي ‪ ٕ٧‬حُؼوَ ‪٣ ٞٛٝ‬ؼَٔ ػِ‪ ٠‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪٠‬‬‫رؼ‪ ٞ‬حَُإ‪ٝ ٟ‬حُٔلٌخص ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخّ‪ُ٣ ...‬ظ‪٤‬ق ح‪٧‬هطخء ‪ٝ‬ح‪ٛٝ٧‬خّ رٔزذ ‪٘ٛ‬خٗش حُٔويٓخص ‪ٝ‬ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪٣ ٢‬ز٘‪ ٢‬ػِ‪ٜ٤‬خ أ‪ٝ‬‬ ‫رٔزذ ٓ‪ٞ‬ء حُظوي‪ُ َ٣‬طز‪٤‬ؼش حُؼ‪٬‬هش حُظ‪ ٢‬طَر‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ‬حُٔ​ٔززخص ‪ٝ‬حُٔويٓخص ‪ٝ‬حُ٘ظخثؾ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ظطِذ ٓ٘خ إٔ ٌٗ‪ٕٞ‬‬ ‫ىحثٔخ ً ‪٣‬وظ‪ُِ٘ٔ ٖ٤‬ظـخص حُـخٗز‪٤‬ش ُؼَٔ حُؼوَ‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ـؼِ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش ىحثٔش َُٔحؿؼش ‪َٝ١‬كخط٘خ ‪ٝ‬أكٌخٍٗخ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪115‬‬

‫ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ٜ٣‬خد حُٔ٘ظـِ‪ ٕٞ‬رخُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُلٌَ‪٣‬ش رخُـلخف حَُ‪ٝ‬ك‪ُٔٝ ،٢‬ض أػَف ح‪ٓ٧‬زخد ح‪٤ً٧‬يس ُ‪ٌٜ‬ح‪ٍ ٌُٖ ،‬رٔخ ًخٕ‬‫ًُي رٔزذ إٔ ح‪َٗ٩‬حم حَُ‪ٝ‬ك‪٣ ٢‬لظخؽ اُ‪ ٠‬ؿ‪ٜ‬ي طؼزي‪ ١‬ػِٔ‪ ،٢‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُٔ٘ظـِ‪ ٖ٤‬رخُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٌٕٞٗٞ٣‬‬ ‫ػخىس ٓ٘ـ‪ ٖ٤ُٞ‬رخُظ٘ظ‪ٝ َ٤‬حًظ٘خف ح‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ‬حُؼَِ‪ٝ .‬أك‪٤‬خٗخ ً ‪٣‬ئى‪ ١‬اىٓخٕ حُظ٘ظ‪ َ٤‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ حُظَ‪ َٛ‬حَُ‪ٝ‬ك‪ ٢‬رٔزذ‬ ‫أٗ‪٣ ٚ‬ـؼَ ‪ٛ‬خكز‪ ٚ‬أًؼَ طل‪ٜٔ‬خ ً ُِ‪ٞ‬حهغ‪ٝ ،‬رخُظخُ‪ ٢‬أًؼَ ه‪ٞ٠‬ػخ ً ُ‪ٌٛٝ .ٚ‬ح ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حٗولخ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬ىٍؿش حُظٔخٓق ‪ٝ‬حٌُ‪١‬‬ ‫‪٣‬ؼي كـَ ح‪ٓ٧‬خّ ك‪ ٢‬حُظلظق حَُ‪ٝ‬ك‪٢‬؛ ‪ٝ‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ٘ظز‪ ٚ‬اُ‪ٌٛ ٠‬ح‪.‬‬ ‫ ٖٓ أػٔيس حُؼَٔ حُلٌَ‪ ١‬ح‪٫‬هظِحٍ ‪ٝ‬حُظوز‪ ،٢‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظ٘‪ٞ‬م حُٔلٌَ اُ‪ ٠‬حٓظو‪ ٙ٬‬رؼ‪ ٞ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬حُٔو‪٫ٞ‬ص حُؼخٓش‬‫ٖٓ أً‪ٞ‬حّ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُـِث‪٤‬ش‪٘٣ٝ ،‬ظؾ ػٖ ‪ٌٛ‬ح حُو‪٤‬خّ رظل‪٤٤‬ي حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ه‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُٔ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬هش؛‬ ‫كخُز٘خء حُلٌَ‪ ١‬رطز‪٤‬ؼظ‪ًٔ - ٚ‬خ ‪ٗ ٞٛ‬ؤٕ حُز٘خء حُظخٍ‪٣‬و‪ ٞٛ -٢‬ر٘خء حٗظوخُ‪ٝ .٢‬أػ٘خء ػِٔ‪٤‬ش ح‪ٗ٫‬ظوخء طظْ ح‪ٓ٫‬ظ‪ٜ‬خٗش رؤٓ‪ٍٞ‬‬ ‫‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص هي طٌ‪ ٕٞ‬ؿ‪٣َٛٞ‬ش ‪ٝ‬ك‪٣ٞ٤‬ش‪ٌٛ .‬ح رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬إٔ حُٔلٌَ رٔزذ حٗظـخُ‪ ٚ‬رخ‪ ٍٞٓ٧‬حٌُِ‪٤‬ش ‪ِٛ٣‬ي ػخىس رٌَ ٓخ‬ ‫‪ ٞٛ‬ؿِث‪ٝ ٢‬كَػ‪ٝ .٢‬أط‪ ٍٜٞ‬إٔ ػِْ (ٓوخ‪ٛ‬ي حَُ٘‪٣‬ؼش) ُْ ‪٣‬ظْ‪٣ ُْٝ ،‬ظزِ‪ ٍٞ‬رخٌَُ٘ حٌُخك‪٢‬؛ ‪ ٕ٧‬حٌُ‪ ٖ٣‬حٗظـِ‪ٞ‬ح ػِ‪٠‬‬ ‫اٗ‪٠‬خؿ‪ٌٞٗٞ٣ ُْ ٚ‬ح ٖٓ حُٔ٘ظـِ‪ ٖ٤‬رخُلِٔلش حٌُِ‪٤‬ش ُِظَ٘‪٣‬غ‪ًٔ ،‬خ إٔ هزَط‪ ْٜ‬رلو‪ ٚ‬ح‪٣ُٞٝ٧‬خص ًخٗض ‪ٟ‬ج‪ِ٤‬ش؛ ٓٔخ ؿؼَ‬ ‫هيٍط‪ ْٜ‬ك‪٤‬خٍ ىٓؾ رؼ‪ ٞ‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش ك‪ ٢‬حَُٔحٓ‪٣َُِ٘ ٢‬ؼش حُٔ​ٔلش ٓلي‪ٝ‬ىس ك‪ ٢‬حُٔـخٍ حُلٌَ‪٣ ١‬ظؤُق حُؼوَ‬ ‫‪ٝ‬طزَم حًظ٘خكخط‪ٌٛٝ ،ٚ‬ح ‪٣‬ـؼَ حُٔ٘ظـِ‪ ٖ٤‬رخُلٌَ ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬ر٘‪ٞ‬ع ٖٓ حُ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬ه‪٤‬ش حُِحثيس‪ ،‬ك‪٤‬طِو‪ ٕٞ‬ح‪٧‬كٌخّ ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ‬ ‫ًخف ٖٓ حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظؤَٓ‪ ًْٝ .‬ػخٗ‪٘٤‬خ ٖٓ ٓ‪ٞ‬ؿخص حُ٘وي ؿ‪ َ٤‬ح‪ٝ َ٤ٛ٧‬ؿ‪ َ٤‬حُٔلٌْ رٔزذ ح‪٩‬كَح‪١‬‬ ‫ًؼ‪َ٤‬س ٖٓ ؿ‪ َ٤‬هيٍ‬ ‫ٍ‬ ‫ك‪ ٢‬حُؼوش رٔخ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ أكٌخٍ ‪ٓٝ‬لخ‪ ٢ٛ ،ْ٤ٛ‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ طوزَ حُـيٍ ‪ٝ‬حَُٔحؿؼش‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُٔـخٍ حَُ‪ٝ‬ك‪:٢‬‬ ‫حٌُٖٔٔ حُلو‪٤‬و‪ٌُِ ٢‬حص ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش‪ ٞٛ ،‬حَُ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُٔ٘خػَ ‪ٝ‬حُؼ‪ٞ‬ح‪١‬ق ‪ ْ٤ُٝ‬حُؼوَ ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ .ْ٤ٛ‬هي ىُظ٘خ حُوزَس‬ ‫ػِ‪ ٠‬إٔ حُٔـخٍ حَُ‪ٝ‬ك‪ٗ ٢‬ي‪٣‬ي حُـخًر‪٤‬ش‪ِٔ٣ ٞٛٝ ،‬ي هيٍس ‪ٛ‬خثِش ػِ‪ ٠‬ؿؼَ حُ٘خّ ‪٣‬ظـخ‪ ُٕٝٝ‬حُ‪ٞ٠‬حر‪ٝ ٢‬حُلي‪ٝ‬ى حُظ‪٢‬‬ ‫‪٠٣‬ؼ‪ٜ‬خ حُؼوَ؛ رَ طِي حُظ‪٠٣ ٢‬ؼ‪ٜ‬خ حَُ٘ع أ‪٠٣‬خً‪ٝ ،‬اًح طؤِٓ٘خ ك‪ ٢‬أه‪ٞ‬حٍ ‪ًِٞٓٝ‬خص ًَ أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ ٖ٣‬كيػ٘خ حُظخٍ‪٣‬ن ػٖ‬ ‫اػِحك‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخثَ حُ‪ٞ‬ؿيحٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُٔوخٓخص ‪ٝ‬حٌَُحٓخص ‪ٝ‬حُظـِ‪٤‬خص ‪ٝ‬حُ٘للخص‪...‬؛ ُ‪ٞ‬ؿيٗخ‬ ‫أٗ‪ - ْٜ‬ا‪ ٫‬حٌٍُ٘ حُوِ‪ -َ٤‬هي حٓظ‪ِٜٞ‬ح طـخ‪ ُٝ‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حَُ٘ػ‪٤‬ش‪ ،‬أ‪ٛ ٝ‬خٍ‪ٝ‬ح اُ‪ ٠‬طؤ‪ِٜ٣ٝ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٫ ٞ‬وِ‪ ٖٓ ٞ‬حُلـخؿش‬ ‫‪ٝ‬حُظؼٔق ‪.‬‬ ‫إ حُٔ٘خػَ حُـ‪٤‬خٗش حُظ‪ ٢‬هي ‪٣‬ـي‪ٛ‬خ رؼ‪ ٞ‬حُؼزخى ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طو‪ ّٞ‬ري‪ ٍٝ‬حُٔويٍ أ‪ ٝ‬حُٔؼطَ ٌُِٔش حُؼوَ‪ٝ ،‬حُٔؼطَ ُي‪ٍٝ‬‬ ‫حُ٘‪ٝ ٜٙٞ‬ح‪٧‬كٌخّ حَُ٘ػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ِٞٓ ٚ٤‬ى حُٔ​ِْٔ ‪ٟٝ‬ز‪ٓ ٢‬و‪٫ٞ‬ط‪ٌٛٝ .ٚ‬ح ُ‪ ْ٤‬هخ‪ٛ‬خ ً رخُٔ​ِٔٔ‪ ٫ٝ ٖ٤‬رؤ‪ َٛ‬أ‪٣‬ش ِٓش‬ ‫ٖٓ حَُِٔ‪ ،‬رَ ‪ ٞٛ‬ػخّ ‪ ًَ َٔ٘٣‬أ‪ ٝ‬ؿ َّ ٖٓ ‪٘٣‬ظـَ رخُٔ​ٔخثَ حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ؿيحٗ‪٤‬ش‪ٝ ،‬هي ػخٗض ح‪ٓ٧‬ش ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ أ‪َٛ‬‬ ‫(حُ٘طلخص) حٌُ‪ً ٖ٣‬خٗ‪ٞ‬ح ‪ِ٣‬و‪ ٕٞ‬رخٌُ‪ ّ٬‬ػِ‪ ٠‬ػ‪ٞ‬ح‪ ٚ٘ٛ‬حٓظـخرش ُِو‪ٞ‬ح‪ٝ َ١‬حُ‪ٓٞ‬خ‪ٝ ّٝ‬ح‪ٛٝ٧‬خّ ‪ٝ‬حَُإ‪ ٟ‬حُٔ٘خٓ‪٤‬ش‪ٖٓٝ .‬‬ ‫‪٘ٛ‬خ؛ كبٕ ػِ‪ٜ٣ ٖٓ ًَ ٠‬ظْ رخُ٘ؤٕ حَُ‪ٝ‬ك‪ ٢‬إٔ ‪٣‬لَ‪ ٙ‬حُلَ‪ ًِٚ ٙ‬ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظَ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ حَُٔ٘‪ٝ‬ع‪ٝ ،‬أ‪٣ ٫‬ـ‪ّٞ‬‬ ‫حُطَف ػٖ حَُإ‪٣‬ش حُلو‪٤ٜ‬ش ًٔخ ‪ٜ٣‬يٍ ػ٘‪ ٖٓ ٚ‬أه‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬أػٔخٍ‪.‬‬ ‫حُٔـخٍ حَُ‪ٝ‬ك‪ٞ٣ ٢‬كَ ٌَُ ٖٓ ‪٣‬يهِ‪ ٚ‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُطٔؤٗ‪٘٤‬ش ‪ٝ‬حَُٔ‪ٝ ٍٝ‬ح‪َ٘ٗ٫‬حف؛ ‪ ٫ٝ‬ػـذ اً إ حُ‪ِٜ‬ش رخهلل ‪-‬‬ ‫طؼخُ‪٘ٓٝ -٠‬خؿخط‪ٝ ٚ‬حُظ‪ٞ‬ىى ‪ٝ‬حُظٌَُ اُ‪ ٫ ٚ٤‬طؤط‪ ٢‬رـ‪ٌٛ َ٤‬ح؛ ٌُٖ حُٔ‪٬‬كع إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُيٍؿش ٖٓ حُـ‪ ٍٞ‬طيكغ ٖٓ ‪٣‬ظٔظغ ر‪ٜ‬خ‬ ‫اُ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬ط‪ٞ‬حء ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪ٝ ٚ‬حُٔ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حُؼُِش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظولخف رٔخ ‪٣‬ـَ‪ ١‬ك‪ ٢‬حُٔل‪ ٢٤‬حُوخٍؿ‪ ٖٓ ٢‬أكيحع‪ٝ ،‬هي ًخٕ ٖٓ‬ ‫ح‪٧‬ىر‪٤‬خص حُٔ٘‪ٍٜٞ‬س ُي‪ ٟ‬حُؼزخى ‪ٝ‬حُِ‪ٛ‬خى أ‪١ ٝ‬خثلش ٓ٘‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ إٔ ٖٓ ػ‪ٓ٬‬خص ‪٣٫ٝ‬ش حُ٘و‪ ٚ‬أ‪ ٖٓ ٝ‬أْٓ حُ‪٣٫ٞ‬ش‬ ‫حًٌَُ ‪ٝ‬حُ‪ٜٔ‬ض ‪ٝ‬حُؼُِش ‪ٝ‬حُـ‪ٞ‬ع‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ؛ كبٕ حُٔ​ِْٔ ٓطخُذ اُ‪ ٠‬ؿخٗذ طًِ‪٤‬ظ‪ُ٘ ٚ‬لٔ‪ٝ ٚ‬طط‪ُ َٙ٤ٜ‬وِز‪ٛٝ ٚ‬وِ‪ٚ‬‬ ‫َُ‪ٝ‬ك‪ ٚ‬رؤ‪٘٣ ٫‬يكغ ٖٓ ك‪٤‬غ ‪٣ ٫‬يٍ‪ ١‬اُ‪ ٠‬ط‪٤٤٠‬غ حُ‪ٞ‬حؿزخص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُيػ‪٣ٞ‬ش‪ٝ ،‬كظ‪٣ ٫ ٠‬وغ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔ‪٤ٜ‬يس؛ كبٕ‬ ‫ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ظًٌَ أ‪ٛ‬يحك‪ٝ​ٝ ٚ‬حؿزخط‪.ٚ‬‬ ‫‪ -3‬حُٔـخٍ حُ‪ٞ‬ػظ‪ ٢‬ح‪ٍٗ٩‬خى‪:١‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪116‬‬

‫‪ٌٛ‬ح حُٔـخٍ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ؼٌْ ؿ‪َ٤‬س حُٔ​ِْٔ ‪ٝ‬ه‪٣َ٤‬ظ‪ٝ ،ٚ‬كَ‪ ٚٛ‬ػِ‪ ٠‬طزِ‪٤‬ؾ حَُٓخُش‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬حٓظوخٓش حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬طلّٖٔ‬ ‫أك‪ٞ‬حُ‪ٓ ٞٛٝ ،ْٜ‬ـخٍ ٓ‪ ُٚٝ ،ْٜ‬ى‪ ٍٝ‬ك‪ ١ٞ٤‬ك‪ ٢‬اروخء حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ح‪ٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬ظ‪٤‬وظخ ً ‪٘ٓٝ‬لظلخ ً ػِ‪ ٠‬ح‪ٝ٧‬حَٓ ‪ٝ‬حُ٘‪ٞ‬ح‪ٖٓ .٢ٛ‬‬ ‫‪١‬ز‪٤‬ؼش حُؼَٔ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔـخٍ ىكغ حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٚ٤‬اُ‪ ٠‬حُٔلذ ٖٓ ٍ‪٤ٛ‬ي حُلو‪٤‬وش‪ٝ ،‬طـخ‪ ُٝ‬حُزَح‪ٝ ٖ٤ٛ‬ح‪٧‬ىُش حُٔظ‪ٞ‬كَس‬ ‫ػِ‪ ٠‬كٌْ ٖٓ ح‪٧‬كٌخّ أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬ه‪٤٠‬ش ٖٓ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ‪ ،‬أ‪ٓ ٝ‬و‪ُٞ‬ش ٖٓ حُٔو‪٫ٞ‬ص؛ كلٔخٓش حُيحػ‪٤‬ش ُِو‪٤٠‬ش حُظ‪٣ ٢‬ظليع ػ٘‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬كَ‪ ٚٛ‬ػِ‪ ٠‬اه٘خع حُ٘خّ رٔخ ‪٣‬و‪٣ ٍٞ‬ـؼ‪٘٣ ٫ ٚٗ٬‬ظز‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬طـخ‪ ُٝ‬حُو‪ٜ‬ي ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظيحٍ‪ٝ ،‬أٗ‪ٛ ٚ‬خٍ ‪ِٔ٣‬ي ٓٔخُي‬ ‫ٓ٘ي‪ٝ‬ر‪ ٢‬حُيػخ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظٔ‪٣ٞ‬ن‪ٝ ،‬حٌُ‪ ١ٞٓ ُْٜ ْٛ ٫ ٖ٣‬إٔ ‪٣‬ز‪٤‬ؼ‪ٞ‬ح أًزَ ػيى ٖٓ حُِرخثٖ رؤػِ‪ ٠‬هيٍ ٖٓ ح‪ٓ٧‬ؼخٍ‪.‬‬ ‫حُ‪ٞ‬ػخظ ‪ٝ‬حُيػخس حُ‪٤‬وظ‪ٝ ٕٞ‬حُ‪ٍٞ‬ػ‪ ٕٞ‬ؿيحً ‪ ْٛ‬حٌُ‪ٔ٣ ٖ٣‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬حُ٘ـخس ٖٓ ًُي اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي‪ٍ ٌُٖٝ ،‬رٔخ رٌَ٘ ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓٔظَٔ‪ٝ .‬ظخ‪َٛ‬س حُو‪ّٜ‬خ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُظخٍ‪٣‬ن طلٌ‪ ٢‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ ٌٙٛ‬حُلو‪٤‬وش‪ٝ ،‬هي ‪ٟٝ‬غ أه‪ٞ‬حّ ٓ٘‪ ْٜ‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬كخى‪٣‬غ‬ ‫ٖٓ أؿَ كغ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬ػَٔ ٓخ ‪٣‬ؼظوي‪ ٕٝ‬أٗ‪ُ ْٜٓ ٚ‬ل‪٬‬ك‪ُٔٝ ،ْٜ‬خ ُك ٌٍَّ رؼ‪ًُ ٖٓ ْٜ٠‬ي‪ ُْٜ ًَِ ًُ ٝ ،‬حُلي‪٣‬غ "‪ٖٓٝ‬‬ ‫‪ٓ ٢‬ظؼٔيحً كِ‪٤‬ظز‪ٞ‬أ ٓوؼي‪ ٖٓ ٙ‬حُ٘خٍ" هخُ‪ٞ‬ح‪ٗ :‬لٖ ٌٗ​ٌد ُ‪ ٫ ٚ‬ػِ‪.!ٚ٤‬‬ ‫ًٌد ػِ َّ‬ ‫حُٔلذ ٖٓ ٍ‪٤ٛ‬ي حُلو‪٤‬وش ‪٣‬ظـِ‪ ٠‬أك‪٤‬خٗخ ً ك‪ ٢‬حُظ‪ٝ َ٣ٜٞ‬حُٔزخُـش ك‪ ٍَّٞ ُٜ٣ ٖ٤‬هطؤ ٖٓ ح‪٧‬هطخء أ‪ٓ ٝ‬ؼ‪٤ٜ‬ش ٖٓ‬ ‫حُٔؼخ‪ ٢ٛ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ً ٚ‬خٍػش حٌُ‪ٞ‬حٍع‪ٝ .‬ك‪ ٍّٞ ُٜ٣ ٖ٤‬ػَٔ ٖٓ ح‪٧‬ػٔخٍ حُ٘ز‪ِ٤‬ش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬حُٔل‪٘٤‬ش حُظ‪ٓ ٢‬ظ٘وَ حُ٘خّ اُ‪ ٠‬رَ‬ ‫ح‪ٓ٧‬خٕ‪٣ٝ .‬ظـِ‪ ٠‬حُٔلذ ٖٓ ٍ‪٤ٛ‬ي حُلو‪٤‬وش ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ أهَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬حُظؼِ‪٬٤‬ص حُلخٓيس ‪ٝ‬حُظلِ‪٬٤‬ص حُٔطل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُو‪ ٍٞ‬رـ‪َ٤‬‬ ‫ػِْ؛ ‪ٌٛٝ‬ح ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ظْ ٖٓ ؿ‪ٝ َ٤‬ػ‪ ٫ٝ ٢‬اىٍحى‪٘ٛ ٖٓٝ ،‬خ كبٕ حُٔ٘ظـِ‪ ٖ٤‬رخُ‪ٞ‬ػع ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪١ ٠‬خهش ‪ٛ‬خثِش ٖٓ أؿَ‬ ‫ٍىع أٗلٔ‪ ْٜ‬ػٖ ح‪٤ٔٗ٫‬خم هِق ػ‪ٞ‬ح‪١‬ل‪.ْٜ‬‬ ‫‪ -4‬حُٔـخٍ حُظـخٍ‪:١‬‬ ‫‪ُ٣‬ؼزض حُ٘ظخّ حُظـخٍ‪ٓٞ٣ ١‬خ ً رؼي ‪ ّٞ٣‬أٗ‪ ٚ‬أه‪ ٟٞ‬حُ٘ظْ حُؼوخك‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬ح‪٬١٩‬م‪ ،‬كبًح ًخٕ حَُٔء ‪١‬ز‪٤‬زخ ً ‪ٝ‬طخؿَحً؛ كبٕ حُظـخٍس‬ ‫ٓظوطل‪ - ٚ‬ك‪ ٢‬حُـخُذ‪ ٖٓ -‬حُطذ‪٣ٝ ،‬ئ‪ ٍٝ‬أَٓ‪ ٙ‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪ٜ٣‬زق طخؿَحً رٔؼ٘‪ ٖٓ ٠‬حُٔؼخٗ‪ًٌُٝ ،٢‬ي حُ٘ؤٕ ك‪ٔ٤‬خ ُ‪ ٞ‬ؿٔغ‬ ‫حُٔ‪ٜ٘‬يّ ‪ٝ‬حُٔيٍّ ‪ٝ‬حُِٔحٍع ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬ظق ر‪ٜ٘ٓ ٖ٤‬ظ‪ٝ ٚ‬ر‪ ٖ٤‬حُظـخٍس‪ٝ .‬اٗ‪ ٢‬أظٖ إٔ ‪٘ٔ٤ٛ‬ش حُظـخٍس ػِ‪ ٠‬ك‪٤‬خس حُ٘خّ ٗخرؼش‬ ‫ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬خّ ٖٓ أٗ‪ٜ‬خ طؼ‪٤‬ي رآكخم ؿ‪ٓ َ٤‬لي‪ٝ‬ىس ٖٓ حَُرق ‪ٝ‬حُؼَحء‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ‪٣‬زلغ ػ٘‪ ٚ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حٌُ‪ ٨ٔ٣ ٫ ١‬كٔ‪ ٚ‬ا‪٫‬‬ ‫حُظَحد‪ٝ .‬هي ‪ٍٝ‬ى ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ أٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬آهَ حُِٓخٕ طل٘‪ ٞ‬حُظـخٍس كظ‪ ٠‬إ حَُٔأس ُظ٘خٍى ُ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُظـخٍس‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬يٍ‬ ‫ػِ‪ ٠‬هيٍس ‪ٌٛ‬ح حُ٘ظخّ ػِ‪ ٠‬حهظَحم ًَ حُؼ‪٬‬هخص كظ‪ ٠‬حُؼ‪٬‬هش حُوخ‪ٛ‬ش حُوخثٔش ر‪ ٖ٤‬حُِ‪ٝ‬ؿ‪.ٖ٤‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔـخٍ حُظـخٍ‪ ١‬طٌؼَ ح‪ٔ٣٧‬خٕ ‪ٌ٣ٝ‬ؼَ حُٔي‪٣‬ق ُِِٔؼش ‪ٝ‬حُظٌ٘‪ ٖٓ ٢‬حُؤخٍس ك‪ٔ٤‬خ اًح ر‪٤‬ؼض رؤهَ ٖٓ ًٌح أ‪ًٌ ٝ‬ح‪ٝ .‬ك‪٢‬‬ ‫حُٔـخٍ حُظـخٍ‪ ٌٕٞ٣ ١‬حُـٖ ‪ٝ‬حُيػخ‪٣‬ش حٌُخًرش ‪ٝ‬ح‪٩‬ػ‪ ٕ٬‬حُٔزخُؾ ك‪ًٔ ،ٚ٤‬خ ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٚ٤‬اهلخء حُؼ‪ٞ٤‬د‪ٌ٣ٝ ،‬ؼَ روْ حُ٘خّ‬ ‫أٗ‪٤‬خء‪ًُ ًَٝ ،ْٛ‬ي حٓظـخرش ُ‪٠‬ـ‪ ١ٞ‬حُ٘‪ٜٞ‬س اُ‪ ٠‬طٌي‪ ْ٣‬حُٔخٍ ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬طٔ‪٤‬طَ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ّٞ‬حُزَ٘‪.‬‬ ‫ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ طو‪ ّٞ‬حُؼ‪ُٔٞ‬ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪ ١َٛٞ‬ػِ‪ ٠‬حُظـخٍس ‪ٝ‬ػِ‪ َ٘ٗ ٠‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُظو٘‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬حػظٔي‪ٛ‬خ حُ٘ظخّ‬ ‫حُظـخٍ‪ ٢ٛٝ ،١‬ك‪ ٢‬حُـخُذ ٓ‪٤‬جش‪ٌُٜٝ .‬ح كبٕ ٓـخٍ حُظـخٍس ٖٓ أهطَ حُٔـخ‪٫‬ص ػِ‪ ٠‬ى‪ ٖ٣‬حَُٔء ‪ٛٝ‬يه‪ ٚ‬أٓخٗظ‪ٝ ،ٚ‬هي‬ ‫أػ٘‪َّ ٠‬للا ‪ -‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ -٬‬ػِ‪ ٠‬أ‪ُٝ‬جي حَُؿخٍ حٌُ‪٘٣ ٫ ٖ٣‬ـِ‪ٗ ْٜ‬خؿَ ػٖ ً​ًَ َّللا ‪ٝ‬حُو‪٤‬خّ ر‪ٞ‬حؿزخط‪ٝ ،ْٜ‬ه‪ ٚ‬حُز‪٤‬غ‬ ‫‪ٝ‬حُظـخٍس ُ٘يس طؤػ‪َٛ٤‬خ ك‪َٛ ٢‬ف ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػٖ حُٔ​ٔخٍ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ ،‬كوخٍ ٓزلخٗ‪( : ٚ‬ك‪ ٢‬ر‪ٞ٤‬ص إًٔ َّللا إٔ طَكغ ‪ًٌَ٣ٝ‬‬ ‫ك‪ٜ٤‬خ حٓٔ‪ٔ٣ ٚ‬زق ُ‪ ٚ‬ك‪ٜ٤‬خ رخُـي‪ٝ ٝ‬ح‪ٛ٥‬خٍ ٍؿخٍ ‪ ٫‬طِ‪ ْٜ٤ٜ‬طـخٍس ‪ ٫ٝ‬ر‪٤‬غ ػٖ ً​ًَ َّللا ‪ )...‬ح‪٣٥‬ش‪ٝ .‬هي ‪ٍٝ‬ى إٔ حرٖ‬ ‫ػزخّ ‪َّ ٢ٍٟ -‬للا ػ٘‪ٜٔ‬خ‪ -‬هخٍ ‪ٛ٧‬لخد حٌُ‪ٝ َ٤‬حُٔ‪ِ٤‬حٕ ٖٓ حُظـخٍ‪ " :‬اٌْٗ ‪٤ُٝ‬ظْ أَٓ‪ٌِٛ ٖ٣‬ض ك‪ٜٔ٤‬خ ح‪ ْٓ٧‬حُٔخروش‬ ‫هزٌِْ"‪.)1(.‬‬ ‫ٓؼَكش ‪١‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء طؼ٘‪ٓ ٢‬ؼَكش حُٖٔ٘ حُظ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ٝ -٠‬رؼ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬لْ ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىحص؛ ‪ٓ ٢ٛٝ‬ؼَكش ٓ‪ٜٔ‬ش‬ ‫ؿيحً ُل‪ ْٜ‬أٗلٔ٘خ ‪ٝ‬ك‪ ْٜ‬حُؼخُْ ٖٓ ك‪ُ٘ٞ‬خ‪ٝ .‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ػٖ ‪ ٌٙٛ‬حُطزخثغ ‪٣‬ظَ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٌٓٔ٘خً‪٣ ٌُٚ٘ ،‬لظخؽ اُ‪٠‬‬ ‫ٓـخ‪ٛ‬يس ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬ؿ‪ٜ‬ي حٓظؼ٘خث‪ ٢‬ك‪٤‬غ حُٔزخكش ػٌْ حُظ‪٤‬خٍ‪ٝ ،‬ك‪٤‬غ حُوَ‪ٝ‬ؽ ػِ‪ ٠‬حُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُٔؤُ‪ٞ‬ف‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬ ‫‪َّٝ‬للا حُ‪ٜ‬خى‪ ١‬اُ‪ٞٓ ٠‬حء حُٔز‪.َ٤‬‬ ‫‪---------------‬‬‫(‪ )1‬هي ‪ٍٝ‬ى ٍكؼ‪ ٚ‬ربٓ٘خى ك‪ٟ ٚ٤‬ؼق‬

‫‪117‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪118‬‬

‫‪ - 30‬الفكر طبٌعته وأهمٌته‬

‫ًِٔش (حُلٌَ) ‪ٝ‬حُظلٌ‪ٝ َ٤‬ح‪٧‬كٌخٍ ٖٓ حٌُِٔخص حُ٘خثؼش ؿيحً ػِ‪ ٠‬أُٔ٘ش حُؼخٓش ‪ٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش حُ‪ ّٞ٤‬؛ ‪ٝ‬ػ٘ي ػ‪ٞ‬ىط٘خ اُ‪ٓ ٠‬ؼخؿْ‬ ‫حُِـش ٗـي أٗ‪ٜ‬خ طؼَف حُلٌَ رؤٗ‪: ٚ‬‬ ‫(اػٔخٍ حُؼوَ ك‪ ٢‬حُٔؼِ‪ ٍُِٞٛٞ ّٞ‬اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش ٓـ‪. )ٍٜٞ‬‬ ‫‪٣ٝ‬و‪ : ُٕٞٞ‬ك ٌَّ ك‪ٌِ٘ٓ ٢‬ش ‪ :‬أػَٔ ػوِ‪ ٚ‬ك‪ٜ٤‬خ ُ‪٤‬ظ‪ َٛٞ‬اُ‪ ٠‬كِ‪ٜ‬خ [‪. ]1‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ٘خ ٗؼَف حُظلٌ‪ َ٤‬رؤٗ‪( ٚ‬اػٔخٍ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٌٓ٩‬خٗخط‪ ٚ‬حُؼوِ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُٔل‪ ٍٜٞ‬حُؼوخك‪ ٢‬حُٔظ‪ٞ‬كَ ُي‪ ٚ٣‬رـ‪٤‬ش ا‪٣‬ـخى ريحثَ أ‪ٝ‬‬ ‫كَ ٌٓ٘‪٬‬ص أ‪ً٘ ٝ‬ق حُؼ‪٬‬هخص ‪ٝ‬حُ٘ٔذ ر‪ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء) [‪. ]2‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ه‪ٌٛ ٍ٬‬ح حُظؼَ‪٣‬ق ٗيٍى إٔ حُلٌَ ُ‪٤ٗ ْ٤‬جخ ً ٓطخروخ ً ُ‪٨‬كٌخّ ‪ٝ‬حُٔزخىة ‪ٓ ٫ٝ ،‬طخروخ ً ُِؼوخكش أ‪ ٝ‬حُؼوَ أ‪ ٝ‬حُؼِْ ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬اٗٔخ ‪ ٞٛ‬حٓظويحّ ٗ٘‪ًُ ٌَُ ٢‬ي رـ‪٤‬ش حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ‪ ٍٜٞ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ػٔخ ‪٣‬ل‪ ٢٤‬ر٘خ ٖٓ أٗ‪٤‬خء ‪ٝ‬أكيحع‬ ‫‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص كخ‪َٟ‬س ‪ٓٝ‬خ‪٤ٟ‬ش ‪ٝ‬ط‪٤ٓٞ‬غ ٓـخٍ حَُإ‪٣‬ش ‪٥‬كخم حُٔ​ٔظوزَ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ر٘خء ػِ‪ٌٛ ٠‬ح كبٕ حُؼخُْ ؿ‪ َ٤‬حُٔلٌَ ‪ ،‬كوي ‪ ٌٕٞ٣‬حَُٔء ػخُٔخ ً ‪ٓ ٌٕٞ٣٫ٝ‬لٌَحً ‪ٝ .‬هي ‪ٓ ٌٕٞ٣‬لٌَحً ‪ ٌٕٞ٣٫ٝ‬ػخُٔخ ً ‪،‬‬ ‫‪ًُٝ‬ي ‪ ٕ٧‬حُٔ‪٤‬يحٕ ح‪ٓ٧‬خّ ُِؼِْ ‪ ٞٛ‬ح‪ُٔ٩‬خّ رخُـِث‪٤‬خص ؛ أٓخ ٓ‪٤‬يحٕ حُلٌَ ك‪ ٜٞ‬ار‪ٜ‬خٍ (حٌُِ‪٤‬خص) ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظـخٍ ػِ‪ٜ٤‬خ ؛‬ ‫‪ٝ‬هِ‪ َ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٔ​ٔ٣ ٖ٣‬ق ُ‪ ْٜ‬ح‪ٗ٫‬ظـخٍ رخُـِث‪٤‬خص رخُظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُ٘ظَ حٌُِ‪ًٔ ، ٢‬خ إٔ ‪١‬ز‪٤‬ؼش ح‪ٗ٫‬ظـخٍ رخُو‪٠‬خ‪٣‬خ‬ ‫حٌُزَ‪( ٟ‬طِ‪ٛ‬ي) حُٔلٌَ‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخُٔ​ٔخثَ حُـِث‪٤‬ش ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ َٕٝ٣‬أٗ‪ٜ‬خ ٓ٘يٍؿش ك‪ ٢‬أٗظٔش أَٗٔ طظلٌْ ك‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٓٝ‬غ حكظَحم حُطز‪٤‬ؼظ‪ ٖ٤‬ا‪ ٫‬إٔ ‪٘ٛ‬خى هط‪١ٞ‬خ ً ػَ‪٠٣‬ش طـٔغ ر‪ٜٔ٘٤‬خ أ‪ٜٔٛ‬خ ‪:‬‬ ‫إٔ ً‪ ٖٓ ً٬‬حُٔؼط‪٤‬خص حُلٌَ‪٣‬ش حُؼخٓش ‪ٝ‬حُـِث‪٤‬خص حُؼِٔ‪٤‬ش حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪ َ٤ٔ٣‬اُ‪ ٠‬حُظٖ ‪ٝ‬حُظؤ‪ٝ ٖ٤‬حُزؼي ػٖ حُ‪٤‬و‪ ٖ٤‬؛ ‪ًُٝ‬ي‬ ‫رٔزذ إٔ حُـِث‪٤‬خص ‪٘ٓ ٢ٛ‬خ‪ ١‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٗٝ ،‬ظخثؾ ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى طٌ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُـخُذ ظ٘‪٤‬ش ‪ًٔ ،‬خ إٔ ‪ٝ‬كَس حُؼ٘خ‪ٝ َٛ‬حُٔؼط‪٤‬خص‬ ‫حُظ‪ ٢‬طٔخػي ك‪ ٢‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حَُإ‪ ٟ‬حٌُِ‪٤‬ش طـؼِ‪ٜ‬خ رؼ‪٤‬يس أ‪٠٣‬خ ً ػٖ حُ‪٬ٜ‬رش ‪ٝ‬حُـِّ ؛ ٌُٖ (ح‪٩‬كخ‪٫‬ص حُؼوخك‪٤‬ش) ‪ٝ‬حُوزَحص‬ ‫حُٔظَحًٔش ط٘وِ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬ك‪ ِ٤‬حُ‪٤‬و‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬حَُك‪ ٞ‬أ‪ ٝ‬حُظؼي‪ َ٣‬رؼي ٓيس ُٓ٘‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش ‪.‬‬ ‫ٌُٖ ‪ٌٛ‬ح ‪ ّٕٞ ٜ٣٫‬أريحً ٖٓ ٗؤٕ حُٔؼط‪٤‬خص حُلٌَ‪٣‬ش ؛ كوي أػزظض حُظـَرش حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش أٗ‪٢ٗ٫( ٚ‬ء ‪٤٠٣‬غ) ؛ كخُلٌَس ٓ‪ٜٔ‬خ‬ ‫ًخٗض ‪ ،‬طظَى حٗطزخػخ ٓؼ‪٘٤‬خ ً ِٓز‪٤‬خ ً أ‪ ٝ‬ح‪٣‬ـخر‪٤‬خ ً ؛ كوي طٌ٘ي ك‪ِٔٔٓ ٢‬ش ٖٓ حُ ُٔ​ِّٔٔخص ‪ٝ ،‬هي طؼُِ ظ٘خ ً ٖٓ حُظ٘‪ٝ ، ٕٞ‬هي‬ ‫ط٘ز‪ ٚ‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٓ٘ٔ‪ٝ ، ٢‬هي ط٘وٌ أٓش ٖٓ ًخٍػش ٓلووش ! !‬ ‫‪ًٝ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ليع إٔ طؤط‪ ٢‬حُلٌَس هزَ أ‪ٝ‬حٗ‪ٜ‬خ أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬ؿ‪ٓ َ٤‬ل‪٤‬ط‪ٜ‬خ ؛ ك‪ ٬‬طليع ح‪ٟ‬طَحرخ ً ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬حهغ حُؼِٔ‪ ٢ٛٝ ، ٢‬أ‪٠٣‬خ ً‬ ‫‪ ٫‬ط‪٤٠‬غ ‪ٜٗ٧‬خ ٓظٌَ٘ حُؤ‪َ٤‬س حُظ‪ٞٓ ٢‬ف ط٘زض ‪ٓٞ٣‬خ ً ٓخ أكٌخٍحً أ‪ ٝ‬كِ‪ ً٫ٞ‬ك‪ ٖ٤‬طـي حُٔ٘خم حُٔ٘خٓذ [‪. ]3‬‬ ‫‪٘ٛٝ‬خى اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح ٓٔش أهَ‪ ٟ‬أٓخٓ‪٤‬ش ُ‪٨‬كٌخٍ ‪ ٢ٛٝ ،‬إٔ ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪ٔٗ ٢‬ظويٓ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬كًَظ٘خ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش طٌ‪ ٕٞ‬ك‪٢‬‬ ‫حُؼخىس ٓ‪٬‬ثٔش ُِظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ حُٔل‪٤‬طش ر‪ٜ‬خ ‪ٜٔٓٝ ،‬ش ح‪٧‬كٌخٍ اكيحع طـ‪ٗ َ٤٤‬خؿق ك‪ ٢‬طِي حُظَ‪ٝ‬ف ٗل‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪َ٠‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٌٛٝ ، ٠ٔٓ٧‬ح حُظـ‪ َ٤٤‬حٌُ‪٣ ١‬ليع ‪ٞ٣‬ؿذ ػِ‪٘٤‬خ طـ‪ َ٤٤‬ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪ٗ ٢‬لـض ًٔخ طـ‪ َ٤‬ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪ ٢‬أهلوض ‪ًُٝ ،‬ي‬ ‫‪ ٕ٧‬طـ‪ َ٤٤‬ح‪٧‬كٌخٍ ُِظَ‪ٝ‬ف ‪ٞ٣‬ؿي‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف ؿي‪٣‬يس ؿ‪٬ٓ َ٤‬ثٔش ُ‪ٜ‬خ ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓ٘خ‪ٛ‬ي ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػٔخٍ ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش‬ ‫حٌُؼ‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬كيػض ك‪ ٢‬حُؼخُْ ؛ كل‪ ٖ٤‬ططَف أكٌخٍ ‪ٝ‬أٓخُ‪٤‬ذ ُظلو‪٤‬ن حُ٘ظخكش حُؼخٓش ٓؼ‪ ً٬‬كبٕ طِي ح‪٧‬كٌخٍ طلوي ‪ٝ‬ظ‪٤‬لظ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬أ‪٤ٔٛ‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ ٖ٤‬ط‪ٜ‬زق حُ٘ظخكش ػخىس ُِ٘خّ ‪ٜ٣ٝ ،‬زق حُلغ ػِ‪ٜ٤‬خ ؿ‪ٓ ١ً َ٤‬ؼ٘‪ٝ ، ٠‬ك‪ ٖ٤‬طزِ‪ ٍٞ‬أكٌخٍ ك‪ٍَٟٝ ٢‬س‬ ‫آٍخٍ ح‪٫ٝ٧‬ى اُ‪ ٠‬حُظؼِ‪ ْ٤‬حُـخٓؼ‪ ، ٢‬ػْ ط٘ـق طِي ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن ٓو‪ٜ‬ي‪ٛ‬خ ‪ٜ٣‬زق حُلي‪٣‬غ ػٖ طِي حُ‪ٍَٝ٠‬س ؿ‪ٓ َ٤‬ل‪ّٜٞ‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪ٌٛٝ ..‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪٧‬كٌخٍ ط٘ظ‪٬ٛ ٢ٜ‬ك‪٤‬ظ‪ ْ٤ُ ٚ‬ك‪ ٢‬كخُش اهلخه‪ ٚ‬كو‪ٝ ٢‬اٗٔخ ك‪ ٢‬كخُش ٗـخك‪ ٚ‬أ‪٠٣‬خ ‪..‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ٓـخ‪ َ٣‬رخُطزغ ُلو‪٤‬وش حُٔزخىة ‪ٝ‬حُو‪ ْ٤‬حُؼِ‪٤‬خ حُظ‪ ٢‬طظؤر‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬حُظلون حٌُخَٓ ‪٣ٝ ،‬ظَ ر‪ٜ٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُظٔؼَ حُ‪ٞ‬حهؼ‪ٞٛ ٢‬س‬ ‫ىحثٔش ٓٔخ ‪ ٖٓ ٜٚٗٞ٣‬ح‪ٓ٫‬ظ٘لخى ‪٣ٝ ،‬ـؼَ حُلخؿش اُ‪ٜ٤‬خ ٓٔظَٔس ‪ٓ ٌٖٔ٣ٝ ،‬وظَ حُ٘‪٠ٜ‬ش حُلٌَ‪٣‬ش ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪119‬‬

‫ك‪ ٢‬حُظ٘زض رؤكٌخٍ كووض ؿخ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬كويص ‪ٝ‬ظ‪٤‬لظ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬حُِ‪ٛ‬خىس ك‪ٓ ٢‬زخىة ط‪ٞ‬ؿذ ‪١‬ز‪٤‬ؼظ‪ٜ‬خ حُوخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬د حُٔلخكظش‬ ‫ػِ‪ٜ٤‬خ ؛ ‪ٜٗ٧‬خ طٔؼَ ٓل‪ ٍٞ‬حُل‪٤‬خس حُلٌَ‪٣‬ش حُظ‪٫ ٢‬ه‪ٞ‬حّ ُ‪ٜ‬خ ري‪. ٚٗٝ‬‬ ‫أ‪٤ٔٛ‬ش حُلٌَ ‪:‬‬ ‫‪ّ ٛ‬ي طؤً‪٤‬ي ًؼ‪ٓ ٖٓ َ٤‬لٌَ‪ ١‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬أ‪٤ٔٛ‬ش حُلٌَ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُ٘‪ٞ٤‬م ‪ٝ‬حُ٘زخد ػٖ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رٔ٘خ‪ٛ‬ؾ حُلٌَ‬ ‫‪ٝ‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ‪ ٙ‬ظ٘خ ً ٓ٘‪ ْٜ‬إٔ ًُي ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ػِ‪ ٠‬كٔخد حُؼَٔ ‪ٝ‬حُظَر‪٤‬ش‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ٓٝ ..‬زذ ‪ٌٛ‬ح حُظٖ أٗ٘خ‬ ‫ك‪ٗ ٖ٤‬ظز٘‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خ ً ٓؼ‪٘٤‬خ ً ك‪ ٢‬ح‪٬ٛ٩‬ف ِٗق ػِ‪ ٚ٤‬اُلخكخ ً ‪ ْٛٞ٣‬ح‪٧‬هَ‪ ٖ٣‬رؤٗ٘خ ‪ٞٓ َٟٗ٫‬ح‪ٝ ، . ٙ‬أٗ٘خ ٗ‪ٓ َٜٔ‬خػيح‪ ٙ‬؛ ‪ٖٓٝ‬‬ ‫ػْ كبٗ٘‪ ٢‬أرخىٍ اُ‪ ٠‬حُو‪ : ٍٞ‬إ حٓظوخٓش حُلٌَ ‪ٗٝ‬وخء‪ ْ٤ُ ٙ‬ري‪ ً٬٣‬ػٖ حُظَر‪٤‬ش ‪ ٫ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ ٫ٝ‬أػٔخٍ حُو‪ ٫ٝ َ٤‬حُلًَش‬ ‫حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ ٌُٚ٘ٝ ،‬حَُ٘‪ ١‬ح‪ٓ٧‬خّ ُ‪ٜٞ‬حر‪ٜ‬خ ‪ٍٗٝ‬ي‪ٛ‬خ ‪ ،‬كٔ‪ٜٔ‬ش حُلٌَ ٍْٓ ٓوط‪ ٢‬حُلًَش ‪ٝ‬ؿؼِ‪ٜ‬خ حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ ،‬رل‪٤‬غ‬ ‫طظٌخكؤ ٗظخثـ‪ٜ‬خ ٓغ حُـ‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬هض حُٔزٌ‪ ٍٝ‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٣ ٚ‬ل‪ّ٤‬ي ًَ حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ حُظ‪ ٢‬ػزض ه‪ٍٜٛٞ‬خ ‪ٌ٣ٝ‬ؼق‬ ‫حُوزَحص ‪ٝ‬حُظـخٍد حٌُٔظٔزش ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُٔو‪٫ٞ‬ص ‪ٝ‬حُٔلٌخص حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ‪ٔ٣ٝ ،‬خػي ػِ‪َ١ ٠‬ف حُزيحثَ ‪ٝ‬حُو‪٤‬خٍحص ك‪ًَ ٢‬‬ ‫كوَ ٖٓ كو‪ ٍٞ‬حُؼَٔ ‪ٌٛٝ ،‬ح ًِ‪٣٫ ٚ‬ظؤط‪ ٠‬ػٖ ؿ‪٣َ١ َ٤‬ن حُلٌَ ‪٘​ٌ٘ٔ٣ٝ .‬خ اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح إٔ ٗٔظـِ‪ٞٔٓ ٢‬ؿخص أهَ‪ٟ‬‬ ‫ُ‪ٛ٬‬ظٔخّ رخُلٌَ ك‪ ٢‬حُٔلَىحص حُظخُ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ حُل‪٠‬خٍس حُـَر‪٤‬ش ًحص ٓ٘ظ‪ٓٞ‬خص ٓظٌخِٓش ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ُٜٝ ،‬خ‬ ‫ط‪ٍٜٛٞ‬خ حُوخ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬غ ٗئ‪ ٕٝ‬حُل‪٤‬خس ‪( ٢ٛٝ ،‬ح‪٥‬هَ) رخُ٘ٔزش ُ٘خ ‪٬ٓٝ ،‬كظخط٘خ ػِ‪ ٠‬أٗٔخه‪ٜ‬خ حُٔوظِلش ٓظظَ‬ ‫ٓلي‪ٝ‬ىس ح‪٤ٔٛ٧‬ش ٓخُْ ٗزِ‪ ٍٞ‬حُزي‪ َ٣‬ح‪ِٛ٧‬ق ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬لغ ‪ٝ‬ح‪ ًَٔ٧‬ك‪ ٢‬طِي حُٔـخ‪٫‬ص ًخكش ٖٓ ٓ٘ظ‪ٍٗٞ‬خ حُوخ‪ُ٘ ٙ‬خ [ ‪، ]4‬‬ ‫‪ٔ٤ٓ٫ٝ‬خ أٗ‪ ٚ‬ح‪٧‬ؿ‪ٞٛ َٜ‬طخ ً ‪ٝ‬ح‪ً٧‬ؼَ ػظخىحً ‪ٝ‬ػيس ‪ٝ ،‬اًح ً٘خ ِٗٔي ه‪ٞ‬س حُلن كبٗ‪ٔ٣ ْٜ‬ظٌِ‪ ٕٞ‬كن حُو‪ٞ‬س ‪٣ٝ ،‬طخُز‪ ٕٞ‬ريكغ‬ ‫حٓظلوخهخط‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ربٌٓخٗ٘خ إٔ ٌٗ‪ٓ ٕٞ‬ل٘ش ‪ٝ‬طلي‪٣‬خ ً كو‪٤‬و‪٤‬خ ً ُ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬كخُش ‪ٝ‬حكيس ‪ ٢ٛ ،‬إٔ ٗٔظط‪٤‬غ طوي‪ٍ ْ٣‬إ‪٣‬ظ٘خ حٌُ‪٤ٗٞ‬ش رٌَ٘ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق ‪ٝ ،‬إٔ‬ ‫ٗطَف رؼ‪ ٞ‬حُلِ‪ ٍٞ‬حُـٌٍ‪٣‬ش حُٔظٔ‪ِ٤‬س ُزؼ‪ ٞ‬ح‪٫‬هظ٘خهخص حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُظ‪٣ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ ر٘‪ ٞ‬حُزَ٘ حُ‪ٌٛٝ ، ّٞ٤‬ح ‪٣٫‬ظْ ا‪٫‬‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ك‪ ٖٓ ٞ٤‬حُوط‪ٝ ٢‬حُيٍحٓخص ‪ٝ‬حُ٘ٔخًؽ حُٔظو٘ش ؛ ‪ٌٛٝ‬ح ًِ‪ٓ ٚ‬ز‪ ِٚ٤‬حَُإ‪٣‬ش حُلٌَ‪٣‬ش حُ٘خ‪ٟ‬لش ‪ٝ‬حُ٘خِٓش ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ -2‬حُٔ​ٌٖٔ ٌَُ ح‪٘ٗ٧‬طش حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش إٔ طٔ‪ ٢٠‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ِٜ٤‬خ اُ‪ ٠‬كي ٓؼ‪ ٖ٤‬؛ كخ‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ك‪ ٢‬أَٓس ‪ٝ ،‬حُ٘​٘خ‪١‬‬ ‫حٍُِحػ‪ ٢‬ك‪ ٢‬كوَ ‪ٔٓٝ ،‬خػيس ‪ٟ‬ؼ‪٤‬ق ك‪ٓ ٢‬ـظٔغ ‪ًُ ًَ ،‬ي ٖٓ ح‪٘ٗ٧‬طش حُظ‪٣ ٢‬ظ‪ َٔ٤‬حُو‪٤‬خّ ر‪ٜ‬خ ى‪ ٕٝ‬حُلخؿش اُ‪ ٠‬ػ٘خء‬ ‫حُظلٌ‪ ٌُٖ ، َ٤‬ػ٘يٓخ ‪ َٜ٣‬ح‪ َٓ٧‬اُ‪ ٢‬ط٘​٘‪ ٢٤‬حهظ‪ٜ‬خى ى‪ُٝ‬ش أ‪ ٝ‬حُظوط‪ُٔ ٢٤‬ـظٔغ ًز‪ َ٤‬أ‪ ٝ‬كَ أُٓخص كًَش أ‪ ٝ‬ؿٔخػش‬ ‫ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف كخٓٔش ‪ ،‬كبٕ حُظلٌ‪ َ٤‬حًَُِٔ ‪ٝ‬حُٔؼوي ‪ ٞٛ ٌٕٞ٣‬ح‪٤ُ٥‬ش حُظ‪٘٣ ٢‬زـ‪ ٢‬حٓظويحٓ‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اٗ‪ ٢‬أػظوي إٔ ٓؼخٗخس ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ رؼ‪ ٞ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ُٔيى ط‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬هَ‪ً ٕٝ‬خٗض رٔزذ ا‪ٔٛ‬خُ‪ٜ‬خ ُِلٌَ ‪ٝ‬حُ٘وي ‪ٝ‬حُٔظخرؼش‬ ‫‪ٝ‬حَُٔحؿؼش رخػظزخٍ‪ٛ‬خ ٓزخىة أٓخٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُظـ‪ٝ َ٤٤‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء ‪.‬‬ ‫إ ٖٓ حُٔئٓق كوخ ً إٔ رؼ‪ ٞ‬ح‪٘٣ ٖ٤٤ٓ٬ٓ٩‬ؼض حُلي‪٣‬غ ػٖ حُلٌَ رخُلي‪٣‬غ حُزخٍى ؛ كظ‪ ٠‬اًح ‪َ١‬كض ٌِٓ٘ش ‪ِ١ٝ‬زض‬ ‫ك‪ُٜ ً٬‬خ ُْ طـي ا‪ ٫‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ّٞ‬أ‪ ٝ‬حُ‪َٜٝ‬د ! !‬ ‫‪ -3‬إ حُؼخُْ ح‪٣٫ ٢ٓ٬ٓ٩‬ؼخٗ‪ٗ ٖٓ ٢‬و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ ٫ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ ،‬كٔخ ‪ٓ ٞٛ‬ظ‪ٞ‬كَ ُي‪ ٚ٣‬إ ُْ ‪ ٌٖ٣‬أًؼَ ٓٔخ ػ٘ي‬ ‫ًؼ‪ ٌٖ٣ ُْ ٖ٣َ٤‬أهَ ‪ٌِ٘ٓ ٌُٖ ،‬ظ‪ ٚ‬طٌٖٔ ك‪ ٢‬إٔ كخػِ‪٤‬ش ‪ٓٝ‬خثِ‪ٗٝ ٚ‬ـخػظ‪ٜ‬خ َٓطٌِس ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٝ‬حُطَم حُظ‪ ٢‬طٔظويّ‬ ‫طِي حُ‪ٓٞ‬خثَ ؛ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ طظَ ٓلي‪ٝ‬ىس حٌُلخءس ٓخُْ طٔظ٘ي اُ‪ ٠‬هخػيس كٌَ‪٣‬ش ‪ٛ‬ل‪٤‬لش ‪ ،‬طَْٓ هطش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ُِؼ‪٬‬ؽ‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظطزخد ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ط٘و‪ ٚ٤‬حُيحء ‪ٝ‬طؼ‪ ٖ٤٤‬ح‪ِٞٓ٧‬د ح‪ٓ٧‬ؼَ ‪ٓٝ‬ويحٍ حُظيحهَ حُـَحك‪ ٢‬حُٔطِ‪ٞ‬د اُ‪ ٠‬ؿخٗذ طلي‪٣‬ي‬ ‫أ‪٣ُٞٝ‬خص حُؼ‪٬‬ؽ ‪ٝ‬طٌخُ‪٤‬ل‪ٝ ٚ‬اكَحُحط‪ٝ ، ٚ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخّ ٗـي إٔ ح‪ٍ٧‬ح‪ ٢ٟ‬حُظ‪ ٢‬طٌل‪ٗ٩ ٢‬زخع هخٍس ‪٫‬ط٘زغ رِيحً ‪ٝ ،‬إٔ‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُطخهش حُزَ٘‪٣‬ش حُ‪ٜ‬خثِش ‪ٛ‬خٍص ػزجخ ريٍ إٔ طٌ‪ِ٤ٓ ٕٞ‬س طٔخٓخ ً ًـ‪ٟ ٖ٤‬وْ ُْ ‪ِ٣‬ن حُظيٍ‪٣‬ذ ‪٣ ُْٝ ،‬ـي حُٔ‪٬‬ف ‪،‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬حُوطش حُوظخُ‪٤‬ش حُ٘خؿؼش ك‪ ٜٞ‬أً‪ٞ‬حّ ٖٓ حٌُظَ حُزَ٘‪٣‬ش حُٔ​ٔظ‪ٜ‬يكش ُِؼي‪! ٝ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪120‬‬

‫إ هِ‪ ٖٓ ٬٤‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ ٓغ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلٌَ ‪ٝ‬حُظوط‪ٝ ٢٤‬حُلخػِ‪٤‬ش حُظ٘ظ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حُلًَ‪٤‬ش أػ‪ٞ‬ى ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش رخُو‪َ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘لغ ٖٓ أًيحّ ح‪٤ٗ٧‬خء حُ‪٠‬خثؼش ‪ٝ‬حُٔ‪ِٜٔ‬ش ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ػ‪َٜٗ‬خ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٞٛ‬ػ‪ َٜ‬ح‪ً٫‬ظ٘خف ‪ٝ ،‬هي حًظ٘ق ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٖٓ حُلظٔ‪٤‬خص ‪ٝ‬حُٖٔ٘ ٓخُْ ‪ٌ٣‬ظ٘ل‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أ‪ٖٓ ُٖٓ ١‬‬ ‫ح‪ُ٘ٓ٧‬ش ‪ ٌُٚ٘ٝ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي حًظ٘ق ٖٓ حُلَ‪ٝ ٙ‬حُو‪٤‬خٍحص حُ٘‪٢‬ء حٌُؼ‪ٝ ، َ٤‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٓٔخ ًخٕ ‪٣‬لَ‪ ٝ‬كَ‪ٟ‬خ‬ ‫‪ٛ‬خٍ حُ‪ٟٞٓ ّٞ٤‬غ ه‪٤‬خٍ ‪ٝ ،‬إ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى كظٔ‪٤‬خص ‪ٟٝ‬ـ‪ٝ ١ٞ‬ه‪٤‬خٍحص ًؼ‪َ٤‬س ‪ِ٘ٓ​ِ٣‬خ رخُِـ‪ٞ‬ء اُ‪ ٠‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُلؼخٍ ؛ كظ‪٠‬‬ ‫‪ َٜٗ٫‬اُ‪َ١ ٠‬م ٓٔي‪ٝ‬ىس ‪ٝ ،‬كظ‪ّ٤٠ٗ ٫ ٠‬غ كَ‪ٛ‬خ ً ٓظخكش ‪ ،‬اً إ ًَ كَ‪ٛ‬ش رلخؿش اُ‪ ٠‬هَحٍ ‪ٛٝ ،‬خكذ ًُي‬ ‫ُ‬ ‫‪ٟ‬ؼق ‪ٓ ٍُ ٟٞٔٝ‬خًخٕ ‪ٔ٣‬ظويّ ك‪ ٢‬ح‪ َٛ٧‬ري‪ ً٬٣‬ػٖ حُظلٌ‪ٓ َ٤‬ؼَ حُؼخىحص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي ‪ٝ‬حٌُٔح‪ٛ‬ذ حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬كَ ك‪ ٢‬حُؼخىس‬ ‫حٓظويحّ حُؼوَ [‪. ]5‬‬ ‫‪ -5‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ حُ٘ٔز‪ً ٢‬خٕ ٓ‪٤‬ي حُٔ‪ٞ‬هق ك‪ ٢‬حُؼ‪ ٍٜٞ‬حُٔخ‪٤ٟ‬ش ‪ٝ ،‬رٔخ إٔ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ ٫‬طظـ‪ً َ٤‬ؼ‪َ٤‬حً كبٕ حُظٌَحٍ ًخٕ‬ ‫حُزي‪ َ٣‬حُ‪ٜ‬خُق ػٖ حُظلٌ‪ًٔ ، َ٤‬خ إٔ هِش هِ‪ِ٤‬ش ٖٓ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ًخٗض طِٔي حطوخً حُوَحٍحص ‪ًٝ ،‬خٗض طو‪ ّٞ‬رخُظلٌ‪ َ٤‬ػٖ‬ ‫حُزخه‪ًٝ ، ٖ٤‬خٕ ‪٘ٛ‬غ حُوَحٍحص حُ٘و‪٤ٜ‬ش ٓ‪ٍٞٔ٤‬حً ‪ٓٝ‬لي‪ٝ‬ىحً ٌُٖ حُٔـظٔغ حُ‪٘٣٫ ّٞ٤‬ؼْ رخ‪ٓ٫‬ظوَحٍ رٔزذ ٓؼيٍ حُظـ‪َ٤٤‬‬ ‫حٌُ‪ ١‬طـٌ‪( ٚ٣‬حُظٌ٘‪ُٞٞ‬ؿ‪٤‬خ (‪ٝ‬حُطٔ‪ٞ‬كخص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش [‪. ]6‬‬ ‫‪ -6‬ك‪ٔ٘٤‬خ ط‪ٜ‬خد أٓش ريٓخٍ ٗي‪٣‬ي أ‪ُِ​ُ ٝ‬حٍ ٓخكن كبٗ‪٣ ٚ‬زو‪ُٜ ٠‬خ رؼي حٗ‪٤ٜ‬خٍ ر٘‪٤‬خٗ‪ٜ‬خ ٗ‪٤‬جخٕ ‪ٓ :‬زخىث‪ٜ‬خ حُٔخٓ‪٤‬ش حٌُخٓ٘ش ك‪٢‬‬ ‫ٗو‪٤ٜ‬ظ‪ٜ‬خ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬أكٌخٍ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬هزَحط‪ٜ‬خ حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ‪ ٢ٛٝ ،‬طٔظط‪٤‬غ ٖٓ ه‪ُٜٔ٬‬خ حٓظؼخىس ًَ ٓخ كويط‪ٚ‬‬ ‫ػ٘يٓخ طظ‪ٞ‬كَ اٍحىس طـخ‪ ُٝ‬حُٔل٘ش ‪ ،‬كوي ىَٓص حُلَد ًَ ٗ‪٢‬ء ك‪ ٢‬أُٔخٗ‪٤‬خ ‪٣ ُْٝ ،‬زن ُي‪ٜ٣‬خ ا‪ٓ ٫‬وِ‪ ٕٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ٔ٣‬ش ح‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خٍ ‪ ،‬كظٌٔ٘ض ٖٓ اػخىس ر٘خء ٓ‪ٜ‬خٗؼ‪ٜ‬خ ػِ‪ٟٞ ٠‬ء حُ٘ٔ‪ٞ‬ع رؼي حٗيكخٍ حُ‪ٜ‬ظَِ‪٣‬ش [ ‪ٌ​ٌٛٝ ]7‬ح كبٕ أٓش‬ ‫ًؤٓظ٘خ طٔظط‪٤‬غ رظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن َّللا إٔ ط٘ـِ حٌُؼ‪ٝ ، َ٤‬طٔظؼ‪٤‬ي حٌُؼ‪ َ٤‬اًح ٓخ حٓظطخػض ‪٤ٛ‬خؿش أكٌخٍ‪ٛ‬خ ٖٓ ؿي‪٣‬ي ‪ٝ ،‬طِْٔ ٓزَ‬ ‫حُ٘ـخس ‪ٝ‬حُل‪٬‬ف ‪.‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ٗٔظط‪٤‬غ حُو‪ ٍٞ‬رؼي ًَ ٓخ ٓ‪ : ٠٠‬إ ط‪٤ٓٞ‬غ آكخم حُلٌَ ُي‪ ٟ‬حُٔ​ِْٔ ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ط‪٤ٓٞ‬غ ٓـخُ‪ ٚ‬حُل‪، ١ٞ٤‬‬ ‫‪٣ٝ‬وَِ ٖٓ ‪ٍَٟٝ‬حص كًَظ‪. ]*[ ٚ‬‬ ‫________________________‬ ‫(‪ )1‬حُٔؼـْ حُ‪ٓ ، ٢٤ٓٞ‬خىس كٌَ ‪.‬‬ ‫(‪ )2‬حٗظَ طؼَ‪٣‬لخ آهَ ك‪ : ٢‬ح‪ُٓ٧‬ش حُلٌَ‪٣‬ش حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪. 27 :‬‬ ‫(‪ً )3‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬أكٌخٍ حرٖ ط‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حرٖ هِي‪ ٕٝ‬ؿخء ك‪ ٢‬ؿ‪ َ٤‬أ‪ٝ‬حٗ‪ٝ ٚ‬ك‪ ٢‬ؿ‪ٓ َ٤‬ل‪٤‬ط‪ٝ ، ٚ‬هي ‪ٝ‬ؿي ح‪ً ٕ٥‬ؼ‪َ٤‬ح ٓٔخ حكظوي‪، ٙ‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪ٛ‬زق ‪٣‬ئط‪ ٢‬أًِ‪ ٚ‬أٌٗخ‪ٝ ً٫‬أُ‪ٞ‬حٗخ ً ‪.‬‬ ‫(‪ٓ )4‬خط‪ٜ‬خىٓض ك‪٠‬خٍطخٕ ا‪ً ٫‬خٗض ًَ ٓ٘‪ٜٔ‬خ ٓل٘ش ُ‪٨‬هَ‪. ٟ‬‬ ‫(‪ )5‬حٗظَ طؼِ‪ ْ٤‬حُظلٌ‪. 28 : َ٤‬‬ ‫(‪ )6‬حُٔخرن ‪. 28 :‬‬ ‫(‪ٌِ٘ٓ )7‬ش حُؼوخكش ‪. 61 :‬‬ ‫(*) ‪ٌٛ‬ح حُٔ‪ٟٞٞ‬ع ٌُِخطذ حٌَُ‪ ٞٛ ْ٣‬ؿِء ٖٓ ًظخد ؿي‪٣‬ي طلض حُطزغ ‪ ،‬رؼ٘‪ٞ‬حٕ ‪ٓ( :‬ويٓخص ُِ٘‪ ٜٝٞ‬رخُؼَٔ‬ ‫حُيػ‪ ٞٛٝ ، )١ٞ‬ؿِء ٖٓ حُِِٔٔش حُظ‪ ٢‬أ‪ٛ‬يٍ‪ٛ‬خ حٌُخطذ طلض ػ٘‪ٞ‬حٕ ‪( :‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬ر‪ ٖ٤‬حُظلي‪ٝ ١‬حُٔ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش) ‪ٝ ،‬حُظ‪٢‬‬ ‫‪ٛ‬يٍ ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ٗ( :‬ل‪ ٞ‬ك‪ ْٜ‬أػٔن ُِ‪ٞ‬حهغ ح‪ ٖٓ( ٝ ، )٢ٓ٬ٓ٩‬أؿَ حٗط‪٬‬ه‪ ٚ‬ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش ٗخِٓش) ٓـِش حُز‪٤‬خٕ ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪121‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪122‬‬

‫‪ - 31‬االستثمار فً اإلدالم‬ ‫ًخٕ حُٔلظَ‪ ٝ‬إٔ ‪٣‬و‪ٞ‬ى حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬ػ‪ٍٞ‬س ح‪٫‬ط‪ٜ‬خ‪٫‬ص ك‪ ٢‬حُؼخُْ كظ‪٣ ٠‬ظٌٔ٘‪ٞ‬ح ٖٓ طزِ‪٤‬ؾ حَُٓخُش ‪ٝ ،‬كظ‪٣ ٠‬ظٌٔ٘‪ٞ‬ح ٖٓ‬ ‫حُظ‪ٞ‬ح‪ٝ َٛ‬حُظؼخ‪ ٕٝ‬ك‪ٔ٤‬خ ر‪ٔ٤ٓ ٫ٝ ، ْٜ٘٤‬خ أٗ‪ُٞٓ ْٜ‬ػ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬أٍؿخء حُؼخُْ ًخكش ؛ ٌُٖ رٔخ إٔ ًُي ُْ ‪٣‬ليع ‪ٓ٧ -‬زخد‬ ‫ٓؼَ‪ٝ‬كش ‪ -‬ك‪ ٬‬أهَ ٖٓ إٔ ٗٔظل‪٤‬ي ٖٓ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُ‪ٜ‬خثِش حُظ‪ٝ ٢‬كَ‪ٛ‬خ حُظويّ حُظو٘‪ ٢‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ح‪٫‬ط‪ٜ‬خ‪٫‬ص ‪ٝ‬حُزغ‬ ‫حُل‪٠‬خث‪ٗٝ ٢‬زٌخص حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪.‬‬ ‫اٗ٘‪ ٫ ٢‬أػ٘‪ ٢‬حرظيحء رخ‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ حٓظؼٔخٍ حُٔخٍ كلٔذ ؛ كخُٔخٍ ‪ٝ ١ٍَٟٝ‬ؿ‪ ٖٓٝ ١َٛٞ‬ى‪ٔٗ ٫ ٚٗٝ‬ظط‪٤‬غ حُو‪٤‬خّ‬ ‫رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ػٔخٍ ‪٘ٛ ٌُٖ ،‬خى أٓ‪ً ٍٞ‬ؼ‪َ٤‬س أ‪٠٣‬خ ً ‪ ٫‬طلَ رخُٔخٍ ‪ ،‬اٗ٘‪ ٢‬أػ٘‪ ٢‬رخ‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ك‪ ٢‬ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬ا‪٣‬ـخى ح‪ٛ٫‬ظٔخّ‬ ‫أ‪ ً٫ٝ‬ر‪ٌٜ‬ح حُوطخع حُل‪ٝ ١ٞ٤‬حُٔ‪ ْٜ‬ؿيحً ك‪٤‬غ إ أ‪ٓ ١‬ـخٍ أ‪ ٝ‬هطخع ‪َ٣ ٫‬طو‪ ٢‬ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ً ٍ٬‬ؼَس حُٔ‪ٜ‬ظٔ‪ ٖ٤‬ر‪ًٔ ، ٚ‬خ‬ ‫أػ٘‪ ٢‬رخ‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ك‪ ٢‬ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬رٌٍ حُـ‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬هض ك‪ ٢‬طلؼ‪ َ٤‬ى‪ ٍٝ‬ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬رخ‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬كَ ٌٓ٘‪٬‬ط‪ٜ‬خ‬ ‫؛ كز٘خء ٓ‪ٞ‬حهغ آ‪٤ٓ٬‬ش ػِ‪( ٠‬ح‪ٗ٩‬ظَٗض ) ‪٣‬ظطِذ حُٔخٍ ‪٣ ٌُٚ٘ٝ ،‬ظطِذ حُـ‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُظؼذ أًؼَ ٖٓ كخؿظ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُٔخٍ ‪،‬‬ ‫‪١ٝ‬ز‪٤‬ؼش ٓٔخٍٓش ح‪٩‬ػ‪ٝ ّ٬‬حُيػ‪ٞ‬س اُ‪َّ ٠‬للا ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬ػِ‪ ٠‬حُ٘زٌخص حُٔؼِ‪ٓٞ‬خط‪٤‬ش طظْٔ رخَُٔ‪ٗٝ‬ش ‪ ٌٖٔ٣ٝ ،‬إٔ ‪ ْٜٔ٣‬ك‪٢‬‬ ‫اػَحث‪ٜ‬خ حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬زخٍ رؼي حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُظيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُوزَس ‪ ،‬اٗ٘خ رخُٔخٍ ٗٔظط‪٤‬غ ا‪٣‬ـخى ر٘‪٤ٛٝ ٠‬خًَ‬ ‫اػ‪٤ٓ٬‬ش ٌُٖ ر٘خء ح‪٩‬ػ‪ ٢ٓ٬‬حُ‪ٓ٬‬غ حُٔلظَف ‪٣‬لظخؽ اُ‪ٝ ٠‬هض ‪ٝ‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬ػِ‪٤‬ي إٔ ط‪ٜ‬زَ ػَ٘‪٘ٓ ٖ٣‬ش كظ‪ ٠‬طل‪َٜ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬اػ‪ٔٓ ٢ٓ٬‬ظخُ ؛ كل‪ ْٜ‬حُز‪٤‬جش ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش ‪ٝ‬حٓظ‪٤‬ؼخد حُلَ‪ٝ ٙ‬حُظلي‪٣‬خص حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ك‪ٜ٤‬خ ‪ٗٝ‬ن ‪٣َ١‬ن هخ‪ٓ ٙ‬ظٔ‪ِ٤‬‬ ‫ر‪ٗ ٖ٤‬ؼخر‪ٜ‬خ ‪ٛٝ​ٝ‬خى‪ٛ‬خ ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔخٍٓش ‪ٝ‬حُٔؼخٗخس ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬وَح‪ ١‬ك‪ُ ٢‬ـش حُؼَٔ ح‪٩‬ػ‪ٝ ، ٢ٓ٬‬حُِٖٓ ػخَٓ ٓ‪ ْٜ‬ك‪٢‬‬ ‫رِ‪ٞ‬ؽ ًَ ًُي ‪.‬‬ ‫حُ‪ٜٞ٤‬ى ‪٣‬ظٔظؼ‪ ٕٞ‬رخ‪٩‬ىٍحى حُؼٔ‪٤‬ن ‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ػ‪َٜٗ‬خ ‪ٝ ،‬رخُوزَس حُ‪ٞ‬حٓؼش رٌٔخٖٓ حُو‪ٞ‬س ك‪ٝ ، ٚ٤‬هي ًخٗ‪ٞ‬ح ‪٣‬و‪ٖٓ : ُٕٞٞ‬‬ ‫‪ِٔ٣‬ي حٌُ‪ٛ‬ذ ‪ِٔ٣‬ي حُؼخُْ ‪٣ ْٛٝ ،‬و‪ ُٕٞٞ‬حُ‪ِٔ٣ ٖٓ : ّٞ٤‬ي ح‪٩‬ػ‪ِٔ٣ ّ٬‬ي حُؼخُْ ‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح حُو‪ ٍٞ‬ػٔ‪٤‬ن حُي‪ُ٫‬ش ؛ كخ‪٩‬ػ‪ ّ٬‬حُ‪ ٖٓ ّٞ٤‬ه‪ ٍ٬‬ح‪٩‬طوخٕ حُلخثن ُِزَحٓؾ حُظ‪٣ ٢‬ويٓ‪ٜ‬خ ‪ ٖٓٝ ،‬ه‪ٓ ٍ٬‬خ ‪٣‬ظٔظغ ر‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫هيٍس ًز‪َ٤‬س ػِ‪ ٠‬حُظؤػ‪ َ٤‬رخص هخىٍحً كؼ‪ ً٬‬ػِ‪ ٠‬إٔ ‪ٜ٘٣‬غ ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ ‪٢ٗ ٫‬ء ؛ اٗ‪ ٚ‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪ٞ٣‬ؿي ر‪٤‬جش ًخِٓش ٖٓ‬ ‫ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔ٘خػَ ‪ٝ‬حُو‪ٝ ْ٤‬ح‪ٛ٫‬ظٔخٓخص ‪ٝ‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص ‪ ٍٞٓ٧‬طخك‪ٜ‬ش أ‪ٛ ٝ‬خٓ٘‪٤‬ش ٓؼَ حَُ‪٣‬خ‪ٟ‬ش ‪ٝ‬حُلٖ ‪ٝ‬حُطزن ‪ٝ‬ح‪٣ُ٧‬خء ‪..‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪٬‬كع ‪ٓ -‬ؼ‪ - ً٬‬إٔ رؼ‪٘ٓ ٞ‬ظـخص ( ‪ٞ٤ُٞٛ‬ى ) ٖٓ ح‪٧‬ك‪ٝ ّ٬‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُل٘‪٤‬ش رخص ‪ ًَِ٣‬ػِ‪ ٠‬اظ‪ٜ‬خٍ ( حُز‪٣ًٞ‬ش )‬ ‫ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ حُي‪٣‬خٗش ح‪٧‬ػٔن ٍ‪ٝ‬كخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ً٧‬ؼَ اٗٔخٗ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬هي حهظ٘غ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُـَد ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ رٌُي ‪ٝ ،‬حُٔزذ‬ ‫‪ ٞٛ‬إٔ حُ‪٤‬خرخٗ‪ ٖ٤٤‬حٗظَ‪ٝ‬ح أٓ‪ٜٔ‬خ ً ك‪ٞ٤ُٞٛ ( ٢‬ى ) رؼَ٘حص حُِٔ‪٤‬خٍحص ٖٓ حُي‪ٍ٫ٝ‬حص ‪ٝ ،‬رخط‪ٞ‬ح ‪٣‬ظلٌٔ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬اٗظخؿ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬هي‬ ‫هيٓ‪ٞ‬ح رٌُي هيٓش ُي‪٣‬خٗظ‪ً ْٜ‬خٕ ٖٓ حُ‪ٜ‬ؼذ إٔ طلظ‪ ٠‬ر‪ٜ‬خ ُ‪ ٫ٞ‬ػِٔ‪٤‬خص حَُ٘حء طِي !‬ ‫‪ٝ‬ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬ك‪ ٢‬حُٔوخرَ هخىٍ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬طـخ‪ٝ ِٚٛ‬طؼخٓ‪ ٚ٤‬إٔ ‪ٔ٣‬يٍ حُٔظخٍ ػِ‪ ٠‬أًؼَ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ‪ٝ‬ح‪ُٓ٧‬خص ‪ٝ‬حٌُ٘زخص ك‪٣ٞ٤‬ش‬ ‫‪٘ٗٝ‬خػش ؛ كل‪ ٢‬ػخُْ ٓ‪٘ٓٝ ّٜٞٔ‬ـ‪٘ٓٝ ٍٞ‬ظض ‪ٜ٣‬زق اٍرخى حُ‪ٞ‬ػ‪َٛٝ ٢‬ف ح‪ٗ٫‬ظزخ‪ ٙ‬أَٓحً ك‪ ٢‬ؿخ‪٣‬ش حُٔ‪ُٜٞ‬ش ‪ٝ ،‬أًزَ‬ ‫ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ًُ ٠‬ي ٓخ ؿَ‪٣ٝ ٟ‬ـَ‪ٓ ١‬خػش ًظخرش ‪ٌٛ‬ح حُٔوخٍ ك‪ ٢‬كِٔط‪ ٖ٤‬حُِٔ‪٤‬زش ؛ ك‪٤‬غ رِـض حُٔؤٓخس كيحً ؿؼَ ‪َ٣ُٝ‬‬ ‫هخٍؿ‪٤‬ش حُؼي‪ ٝ‬ح‪َٓ٩‬حث‪٣ ٢ِ٤‬و‪ٓ : ٍٞ‬خ ؿَ‪ ٟ‬ك‪ٓ ٢‬و‪ ْ٤‬ؿ٘‪ٓ ٖ٤‬ـٍِس ‪ٝ ،‬ؿؼَ رؼ‪ٞٓ ٞ‬ظل‪ ٢‬حُ‪٤ِٜ‬ذ ح‪٧‬كَٔ ‪٣‬و‪ُٕٞٞ‬‬ ‫إ ‪ٟٝ‬غ ٓو‪ ْ٤‬ؿ٘‪٘٣ ٖ٤‬ز‪ٟٝ ٚ‬غ رَُ‪ ٖ٤‬ػخّ ‪ ّ1945‬ػوذ حُلَد حُؼخُٔ‪٤‬ش حُؼخٗ‪٤‬ش !‬ ‫إ أٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬ؿ٘‪٤‬ش رخ‪٧‬كِحٕ ‪ٝ‬رخُ‪ٝ ٍٜٞ‬حُٔ٘خ‪ٛ‬ي حُٔئُٔش ‪ٝ‬حُٔلـؼش ؛ ‪ٝ‬ػ‪َٜٗ‬خ ‪ًٔ -‬خ ‪٣‬و‪ ٞٛ - ُٕٞٞ‬ػ‪ َٜ‬حُ‪ٍٜٞ‬س‬ ‫‪ ٌُٖ ،‬أ‪ ٖ٣‬ح‪٩‬ػ‪ ٕٞ٤ٓ٬‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬وِ‪ٓ ٍٞٛ ٕٞ‬آٓ‪٘٤‬خ ُِؼخُْ حٌُ‪ ِٚ​ِٟ ١‬ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬حُ‪ٝ ٢ٗٞ٤ٜ​ٜ‬ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬حُٔظلخُق‬ ‫ٓؼ‪ ٚ‬؟ !‬ ‫رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ٓ ٠‬خ ً​ًَ ٗلٖ رلخؿش اُ‪ ٠‬طٌؼ‪٤‬ق ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ك‪ ٢‬ح‪٩‬ػ‪ُٔ ّ٬‬زز‪ ٖ٤‬ؿ‪: ٖ٤٣َٛٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪123‬‬

‫ح‪ : ٞٛ ٍٝ٧‬طؤى‪٣‬ش أٓخٗش حُظزِ‪٤‬ؾ ‪ٝ‬ا‪ٜ٣‬خٍ ٍٓخُش ح‪ ّ٬ٓ٩‬اُ‪ ٠‬حُ٘خّ ًخكش ‪ٝ ،‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُزغ حُل‪٠‬خث‪ ٢‬حُٔظ‪ٞ‬كَ ح‪ ٕ٥‬اُ‪٠‬‬ ‫ؿخٗذ ٗزٌخص حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص هي ‪ٝ‬كَح ‪ٓٝ‬خثَ ُِظزِ‪٤‬ؾ ًخٕ أٓ‪٬‬ك٘خ ػخؿِ‪ ٖ٣‬كظ‪ ٠‬ػٖ حُلِْ ر‪ٜ‬خ ؛ كوي أٌٖٓ ح‪ٓ ٕ٥‬وخ‪١‬زش‬ ‫ٓجخص حُٔ‪ ٖٓ ٖ٤٣٬‬حُزَ٘ ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي ‪ٝ ،‬ا‪ٜ٣‬خٍ ٓخ َٗ‪٣‬ي اُ‪ ، ْٜ٤‬ػِ‪ ٠‬ك‪ً ٖ٤‬خٕ حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُٔخ‪٣ ٢ٟ‬ـزط‪ ٕٞ‬حُؼخُْ اًح‬ ‫ؿِْ ك‪ ٢‬كِوظ‪ ٚ‬أُق ٖٓ ‪٬١‬د حُؼِْ ‪.‬‬ ‫إ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ‪ُٜٞ‬ش ك‪ ٢‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حُؼخُٔ‪ ٢‬ؿخءص ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حُٔ٘خٓذ ؛ ك‪٤‬غ إ ٓؼظْ ٌٓخٕ ح‪ ٍٝ٧‬هي كوي‪ٝ‬ح حُ‪ّٞ٤‬‬ ‫ح‪٩‬كٔخّ رخ‪ٛ٧‬يحف حٌُزَ‪ٝ ٟ‬ح‪٩‬كٔخّ رخُـخ‪٣‬ش ٖٓ حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٝ ،‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٕٞ‬كي‪ ْٛ ْٛ‬حٌُ‪ ٌِٕٞٔ٣ ٖ٣‬حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ‬ ‫حٌُِ‪٣ ٖ٣‬لظخؽ اُ‪ٜٔ٤‬خ حُؼخُْ ‪.‬‬ ‫ح‪ َٓ٧‬حُؼخٗ‪ٓ : ٞٛ ٢‬وخ‪ٓٝ‬ش َٗ‪ ٍٝ‬ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬حُٔخؿٖ حٌُ‪ ١‬ىهَ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُز‪ٞ٤‬ص ‪ٝ ،‬رخَٗ ػِٔ‪٤‬ش طوَ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حٓؼش حُ٘طخم‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬اكٔخى ح‪٧‬ػَحف ‪ٝ‬ح‪ًٝ٧‬حم ‪ٝ‬حُٔلخ‪ ، ْ٤ٛ‬اٗ‪ ٚ‬كؼ‪٣ ً٬‬ؼ‪٤‬ي ‪٤ٛ‬خؿش حُؼو‪ٝ ٍٞ‬حُٔ٘خػَ ٖٓ ؿي‪٣‬ي ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬رخُؾ‬ ‫حُٔ‪ٞ‬ء ‪٘ٛ ْ٤ُٝ‬خى ٖٓ كَ حُ‪ ٟٞٓ ّٞ٤‬ا‪٣‬ـخى اػ‪ ّ٬‬آ‪ ٢ٓ٬‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬حُٔ٘خكٔش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظ‪٬٤‬ء ػِ‪ ٠‬ؿِء ٖٓ حُـٔخ‪، َ٤ٛ‬‬ ‫إ ح‪٩‬ػ‪٤ٗ ٌَ٘٣ ّ٬‬جخ ً ؿ‪٣َٛٞ‬خ ً ك‪ ٢‬ػ‪َٜٗ‬خ ‪ٝ ،‬إ حُظويّ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي‪٣ ٙ‬ؼي ٖٓ حَُ٘‪ ١ٝ‬حُٔ‪ٜٔ‬ش ُل‪ٍٝ ْٜ‬ف حُؼ‪َٜ‬‬ ‫‪ٝ‬حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ ٚ٤‬؛ ‪ٝ‬هي هخٍ أكي حُٔلٌَ‪: ٖ٣‬‬ ‫(اًح ُْ ‪ُ ٌٖ٣‬ي ٍ‪ٝ‬ف ػ‪ً َٜ‬خٗض ُي ًَ َٗ‪. ) ٍٙٝ‬‬ ‫ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬ح‪ٞ٣ ٢ٓ٬ٓ٩‬حؿ‪ ٚ‬طلي‪٣‬خص ‪ٞ٣ ٫‬حؿ‪ٜ​ٜ‬خ أ‪ ١‬اػ‪ ّ٬‬آهَ ؛ ك‪٤‬غ إ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ـٔغ ر‪ ٖ٤‬حُـخًر‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ ؛ ‪ٌُٝ‬ح‬ ‫كبٗ‪ٔ٣ ٫ ٚ‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ظـٌ‪ ٟ‬ػِ‪ٜٞٗ ٠‬حص حُ٘خّ ‪ٍٝ‬ؿزخط‪ًٔ ، ْٜ‬خ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ ٓوخىػش حُ٘خّ ‪ٝ‬حٓظـ‪ًٔ - ُْٜ٬‬خ ‪٣‬لؼَ‬ ‫ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬ح‪٥‬هَ ‪ٓ ٌُٖٝ -‬غ ‪ٌٛ‬ح كبٕ طَٓ‪٤‬ن ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُٔخكخص حُؼخُٔ‪٤‬ش ُ‪ ْ٤‬رخ‪ َٓ٧‬حُٔ​ٔظل‪ َ٤‬اًح ط‪ٞ‬كَ ُيٗ‪٤‬خ ٓخ ‪ٌ٣‬ل‪٢‬‬ ‫ٖٓ حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٢‬ح‪٩‬ه‪ٝ ٙ٬‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش ‪.‬‬ ‫إ أؿ٘‪٤‬خء حُٔ​ِٔٔ‪ٓ ٖ٤‬طخُز‪ ٕٞ‬رزٌٍ ح‪ٞٓ٧‬حٍ ‪ٝ​ٝ‬هق حُؼوخٍحص ٖٓ أؿَ اٗ٘خء حُٔئٓٔخص ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش ‪ٝ ،‬إ حُيػخس‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼول‪ٓ ٖ٤‬طخُز‪ ٕٞ‬رؤٕ ‪ٔ٣‬ؼ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬ر٘خء ح‪ َ١٧‬ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش ‪ٝ‬طؤٓ‪ٓ ْ٤‬ئٓٔخص ح‪ٗ٩‬ظخؽ ح‪٩‬ػ‪ٝ ٢ٓ٬‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُطخهخص حُ٘خرش‬ ‫ٖٓ أؿَ حُؼَٔ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔـخٍ حُٔ‪ ، ْٜ‬أٓخ ؿٔ‪ ٍٜٞ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬كبٕ ىػٔ‪٪ُ ْٜ‬ػ‪ ّ٬‬ح‪٣ ٢ٓ٬ٓ٩‬ظٔؼَ ك‪َٗ ٢‬حء ٓ٘ظـخط‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬هَحءط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ح‪٩‬ػ‪ ٕ٬‬ك‪ٓٝ ٢‬خثِ‪ٝ ، ٚ‬ك‪ ٢‬حُظلخػَ ٓغ حَُٓخُش ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش حُظ‪٣ ٢‬ويٓ‪ٜ‬خ ُ‪. ْٜ‬‬ ‫‪َّٝ‬للا حُٔ‪ٞ‬كن ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪124‬‬

‫‪ - 32‬لمن هذه الخٌمة ؟‬

‫ك‪ ٢‬ػو‪ً ٍٞ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ أكٌخٍ ‪٧‬ػٔخٍ ه‪٣َ٤‬ش ‪ٝ‬ا‪٬ٛ‬ك‪٤‬ش ًؼ‪َ٤‬س ‪ ٌُٖ ،‬حٌُ‪ َٟ٣ ١‬حُ٘‪ٜ٘ٓ ٍٞ‬خ هِ‪ َ٤‬ؿيحً ‪ٝ ،‬ح‪٧‬هَ ٖٓ‬ ‫حُوِ‪ً ٞٛ َ٤‬حى حٌُ‪٣ ١‬لون ٗـخكخ ً ِٓل‪ٞ‬ظخ ً ‪.‬‬ ‫ًِٔخ ٗ٘زض أُٓش حًظ٘ق ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔلٌَ‪ٝ ٖ٣‬حُيػخس إٔ ُي‪ ٟ‬ح‪ٓ٧‬ش ه‪ٍٜٞ‬حً أ‪ ٝ‬حٗلزخٓخ ً أ‪ٌِ٘ٓ ٝ‬ش ك‪ ٢‬ؿخٗذ ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗذ‬ ‫ك‪٤‬خط‪ٜ‬خ ‪٣ٝ ،‬زيأ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬رخُظؼخَٓ ٓغ ًُي ػِ‪٣َ١ ٠‬وظ‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش ‪ٝ :‬حكي ‪ِ٣‬و‪ٓ ٢‬لخ‪َٟ‬س ‪ٝ‬ػخٕ ‪ٜ٣‬يٍ كظ‪، ٟٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ػخُغ ‪٣‬ئُق ًظخرخ ً ‪ٍٝ ،‬حرغ ‪ُ ٌَ٘٣‬ـ٘ش ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪ ...‬أ‪ٛ‬لخد حُلظخ‪ٝ ٟٝ‬حٌُظذ ‪ٝ‬حُوطذ ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬إٔ ٓ‪ٜٔ‬ظ‪ ْٜ‬حٗظ‪ٜ‬ض ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬كؼِ‪ٞ‬ح ٓخ ػِ‪ ْٜ٤‬إٔ ‪٣‬لؼِ‪. ٙٞ‬‬ ‫‪٣ٝ‬زو‪ ٠‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ ٌِٕٞ٘٣ ٖ٣‬حُِـخٕ ‪ٝ ،‬حُٔـٔ‪ٞ‬ػخص ُِزلغ ‪ٝ‬حُظ٘ظ‪ ٍْٓٝ َ٤‬حُوط‪ .. ٢‬اٗ‪ً ْٜ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬إٔ‬ ‫ٓ‪ٜٔ‬ظ‪ً ْٜ‬ز‪َ٤‬س ‪ٝ ،‬إٔ حَُى ػِ‪ ٠‬طِي ح‪ُٓ٧‬ش أ‪ٓ ٝ‬ؼخُـش ًُي حُو‪ ٍٜٞ‬هي ‪٣‬ظطِذ ٓخ ‪ ٞٛ‬أًؼَ ٖٓ كظ‪ ٟٞ‬أ‪ ٝ‬هطزش ‪،‬‬ ‫‪ ٢٠ٔ٣ٝ‬حُو‪ ّٞ‬ك‪ ٢‬حؿظٔخػخط‪ ْٜ‬ح‪ٓ٧‬ز‪ٞ‬ػ‪٤‬ش أ‪ ٝ‬حُ٘‪٣َٜ‬ش أ‪ ٝ‬حُل‪٤ِٜ‬ش ‪ٔ٣ٝ ،‬ظلَؿ‪ ٕٞ‬ؿ‪ٜ‬ي‪١ٝ ْٛ‬خهظ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬اؿَحء حُيٍحٓخص‬ ‫حُٔطِ‪ٞ‬رش ‪ًِٔٝ ،‬خ كَؿ‪ٞ‬ح ٖٓ ىٍحٓش ؿِث‪٤‬ش ‪ َٔٗ ،‬حُزلغ ؿِث‪٤‬ش أهَ‪ٝ ، ٟ‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ ٠ُٔ٘٣‬حُ‪ٜ‬يف‬ ‫ح‪ٓ٧‬خّ حٌُ‪ ١‬حؿظٔؼ‪ٞ‬ح ٖٓ أؿِ‪ٝ ، ٚ‬طـ ّي ُي‪ ْٜ٣‬أ‪ٛ‬يحف ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ‪٣‬زلؼ‪ ٕٞ‬ػٖ ‪ٓٝ‬خثَ ‪ٝ‬أ‪ُ َ١‬زِ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خ ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪ٓٝ ..‬غ َٓ‪ٍٝ‬‬ ‫ح‪٣٧‬خّ طؤط‪ ٢‬حُ‪ٜٞ‬حٍف ‪ٝ‬حُ٘‪ٞ‬حؿَ ‪ٝ ،‬طلظَ حُؼِحثْ ‪ٞٔ٣ٝ ،‬ى ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخٗٔيحى ح‪٥‬كخص ‪ٝ‬رؼيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪٤ِٛ٧‬ش‬ ‫ُٔؼخُـش ٓخ ط‪ٜ‬ي‪ٝ‬ح ُٔؼخُـظ‪ٍٝ . ٚ‬رٔخ ؿخءص أُٓش ؿي‪٣‬يس ‪ ،‬أٗٔظ‪ ْٜ‬حُوي‪ٔ٣‬ش ‪ٝ ،‬ىكؼظ‪٘ٗ٬ُ ْٜ‬ـخٍ ر‪ٜ‬خ !‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ُٝ‬جي حُٔـظٔؼ‪٣ ٖ٤‬زلؼ‪ ٕٞ‬ك‪ٔٓ ٢‬خثَ هخٍؽ حهظ‪ٜ‬خ‪ ْٜٛ‬؛ ‪ٌُُٝ‬ي كبٗ‪٣ ْٜ‬زٌُ‪ ٕٞ‬ؿ‪ٜ‬يحً ‪ٛ‬خث‪ٝ​ٝ ً٬‬هظخ ً ‪ ً٬٣ٞ١‬كظ‪٠‬‬ ‫‪ٔ٣‬زَ‪ٝ‬ح أؿ‪ٞ‬حٍ ح‪ُٓ٧‬ش أ‪ ٝ‬حُو‪٤٠‬ش حُظ‪ ٢‬ط‪ٜ‬ي‪ٝ‬ح ُ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬كظ‪ٞ٣ ٠‬ؿي‪ٝ‬ح هخػيس ُِل‪ ْٜ‬حُٔ٘ظَى ر‪ًٝ ، ْٜ٘٤‬ؼ‪ْٜ٘ٓ َٕٝ٤‬‬ ‫‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬رؤٗ‪٣ ْٜ‬لِٔ‪ ٕٞ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ػزخء ‪ٝ ،‬أٗ‪ُ ْ٤ُ ٚ‬ي‪ ْٜ٣‬أ‪١ ١‬خهش ُظلَٔ أػزخء ؿي‪٣‬يس ؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٗ‪٣ ْٜ‬ل‪ٕٞ٠٤‬‬ ‫‪٣ٝ‬ط ّ‪ ُٕٞٞ‬ك‪ ٢‬حُٔ٘خه٘خص حُ٘ظَ‪٣‬ش ‪ٝ ،‬ك‪ٗ ٢‬لْ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬ط‪ٞ‬ؿّْ هل‪ ٖٓ ٢‬إٔ ‪٘٣‬ظ‪ ٢ٜ‬حُزلغ اُ‪ ٠‬طٌِ‪٤‬ل‪ ٚ‬ر٘‪٢‬ء‬ ‫‪٠‬ض اُ‪٢ٗ ٠‬ء ػِٔ‪ ٢‬؛ ك‪٘٤‬زـ‪ ٢‬إٔ‬ ‫ػِٔ‪ ٢‬؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٕ طِي حُٔ٘خه٘خص ط٘يكغ رخُـَ‪ِ٣‬س رؼ‪٤‬يحً ػٖ ٓ‪٤‬خى‪ ٖ٣‬حُؼَٔ ‪ٝ ،‬اًح أ ْك َ‬ ‫‪٣‬و‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬أٗوخ‪ ٖٓ ٙ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔـظٔؼ‪ ، ٖ٤‬كخُٔـظٔؼ‪ُ ٕٞ‬هِو‪ٞ‬ح ُِظ٘ظ‪ٝ ، َ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗوخ‪ ٙ‬أهَ ٓ‪٣ٞ‬ش إٔ ‪٣‬ظ‪ُٞٞ‬ح حُظ٘ل‪ ! ٌ٤‬ػْ‬ ‫‪٣ ٫‬ـي‪ ٕٝ‬أ‪ُٝ‬جي حُٔ٘لٌ‪ٝ ، ٖ٣‬ط٘ظ‪ ٢ٜ‬حُؼخ‪ٛ‬لش رٔـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ ح‪٤٘ٓ٧‬خص ‪ٝ‬حُٔوظَكخص حُظ‪ٓ ٢‬خ طلظؤ إٔ طٔو‪ ٢‬رخُظوخىّ ‪.‬‬ ‫هي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬حُٔل‪٤‬ي إٔ ٗ‪ٟٞ‬ق إٔ أ‪ٓ ْٛ‬خ ‪ُ٣‬طِذ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔزخىٍحص حُو‪َّ٤‬س ‪ ٞٛ ،‬إٔ ‪٣‬ؼظوي ك‪ٓ ًَ ٢‬ـٔ‪ٞ‬ػش أ‪ُ ٝ‬ـ٘ش‬ ‫ٗو‪ٝ ٚ‬حكي ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ إٔ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ػِٔ‪ُ٣ ٢‬ؼي أ‪٣ُٞٝ‬ش ٓطِوش رخُ٘ٔزش اُ‪ًٝ ، ٚ٤‬ؤٗ‪٣ ٚ‬و‪ : ٍٞ‬أٗخ ‪ٛ‬خكذ ‪ٌٙٛ‬‬ ‫حُو‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ​ٔئ‪ ٍٝ‬ػ٘‪ٜ‬خ ‪ٝ‬كخٓ‪ٜ٤‬خ ‪ ٖٓٝ ،‬أٍحى حُظؼخ‪ٓ ٕٝ‬ؼ‪ ٢‬كؤٗخ ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٝ ،‬إ ُْ أؿي كٔؤطخرغ حُؼَٔ ‪ٝ‬كي‪ . ١‬اٗ‪ ٚ‬رٌُي‬ ‫‪٣‬ـؼَ ٖٓ ٗلٔ‪ٓ ٚ‬ل‪ٍٞ‬حً ‪٣‬ـٌد اُ‪ ًَ ٚ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬خًٍ‪ٓ ّٞٔٛ ٚٗٞ‬خ ط‪ٜ‬ي‪ ٟ‬اُ‪ . ٚ٤‬أ‪٣ُٞٝ‬ش ‪ٝ‬حكيس طُويّ رٌَ٘ ؿ‪٤‬ي‬ ‫ه‪ ٖٓ َ٤‬أ‪٣ُٞٝ‬خص ًؼ‪َ٤‬س ‪٣ ٫‬ـي ‪ٛ‬خكز‪ٜ‬خ أ‪١ ١‬خهش ًخك‪٤‬ش ُويٓش أ‪ٜ٘ٓ ١‬خ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا حُٔ‪ٞ‬كن ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪125‬‬

‫‪ - 33‬قصور العقل‬ ‫ًخٕ ٖٓ أٗي ٓخ ‪ِٜ٣‬ي ر٘‪ ٢‬حُزَ٘ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن حكظوخٍ‪٤ٗ٧ ْٛ‬خء ًز‪َ٤‬س ‪ٝ ،‬طؼظ‪ٛ ٍٞٓ٧ ْٜٔ٤‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ ،‬هي ًخٕ‬ ‫حُؼوَ حُزَ٘‪ ٖٓ ١‬ؿِٔش ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪ ٢‬أهطؤص حُل‪٠‬خٍس حُلي‪٣‬ؼش ك‪ ٢‬طؼخِٓ‪ٜ‬خ ٓؼ‪ٜ‬خ ؛ ك‪٤‬غ إ حُـَد رؼي إٔ ٗل‪٣ ٞ‬ي‪ٚ٣‬‬ ‫ٖٓ ا‪٬ٛ‬ف حُ٘‪َٜ‬حٗ‪٤‬ش ‪ ٖٓٝ‬ؿؼِ‪ٜ‬خ ٓ‪ٜ‬يٍحً ‪٣‬ؼظ ُّي ر‪ُ ٚ‬ظـط‪٤‬ش ػخُْ حُـ‪٤‬ذ ػٔيص اُ‪ ( ٠‬حُؼوَ ) طٔظ٘ـي ر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪َ٤‬‬ ‫ٓظِش ٍ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٓٝ‬خى‪٣‬ش ٌَُ ٗئ‪ ٕٝ‬حُزَ٘ ‪ٝ‬حكظ‪٤‬خؿخط‪ٝ . ْٜ‬حُ‪ٔ٘٣ ّٞ٤‬ؾ ػِ‪ٞ٘ٓ ٠‬حٍ حُـَد ك‪ٌٛ ٢‬ح حُؼِٔخٗ‪ ٕٞ٤‬حُـيى حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪ ٕٞ٘​٘٣‬كٔ‪٬‬ص ٓ٘ظٔش ‪ٟ‬ي حُظي‪ٝ ٖ٣‬حُٔظي‪٣ٝ ، ٖ٤٘٣‬لخ‪ ُٕٞٝ‬طلظ‪٤‬ض َٓؿؼ‪٤‬ش حُ‪ٞ‬ك‪ٝ ، ٢‬حهظِحُ‪ٜ‬خ رطَم ػي‪٣‬يس ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪ٝ‬ى ‪٘ٛ‬خ إٔ أ‪ٟٝ‬ق ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش « ه‪ ٍٜٞ‬حُؼوَ » حُ٘وخ‪ ١‬ح‪٥‬ط‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ - 1‬حُؼوَ حُزَ٘‪ ١‬ػوَ ٓلي‪ٝ‬ى ‪ٞ٣ ٞٛٝ ،‬كَ ر‪٤‬جش ُ٘ٔ‪ ٞ‬حُي‪٫٫‬ص ‪ٝ‬حُٔلخ‪ًٔ ، ْ٤ٛ‬خ أٗ‪ ٚ‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬حٓظويحّ ٓخ ط٘وِ‪ ٚ‬اُ‪ٚ٤‬‬ ‫حُل‪ٞ‬حّ ك‪ٓ ٢‬لخ‪ُٝ‬ظ‪ ٚ‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُٔـ‪ُٜٞ‬ش ؛ ٌُٖ حُؼوَ ؿ‪ َ٤‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬حُو‪ ٝٞ‬ك‪ٔٓ ٢‬خثَ ‪ ٫‬طظ‪ٞ‬كَ‬ ‫ُ‪ ٚ‬ػ٘‪ٜ‬خ ٓؼِ‪ٓٞ‬خص ؿ‪٤‬يس ؛ ك‪ٔ٣ ٫ ٜٞ‬ظط‪٤‬غ طلي‪٣‬ي حُـخ‪٣‬ش ٖٓ حُوِن ‪ :‬أ‪ُٔ ١‬خًح ٗلٖ ‪٘ٛ‬خ ًٔخ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ ٖٓ طَ٘‪٣‬ؼخص‬ ‫طؤهٌ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ ٓ‪ٜ‬خُق ؿٔ‪٤‬غ حُ٘خّ ‪ٝ‬أ‪ٟٝ‬خػ‪ ْٜ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬وغ ك‪٤‬ق ػِ‪ ٠‬رؼ‪ . ْٜ٘ٓ ٞ‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح أٗ‪٫ ٚ‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬وزَٗخ ػٖ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔ‪ٜٔ‬ش ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ ‪ٝ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظخك‪ٜ‬ش ؛ ك‪٤‬غ ُ‪ ْ٤‬ك‪ ٚ٤‬أر‪ٞ‬حد ٗيهَ ٓ٘‪ٜ‬خ اُ‪ٓ ٠‬ـخ‪٫‬ص ًَ‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُؼوَ حُزَ٘‪ ١‬رؼي ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى ر٘‪٤‬ش ‪ َٜٔ٣‬هيحػ‪ٜ‬خ ؛ كل‪ِٝٗ ٖ٤‬ى‪ ٙ‬رٔؼِ‪ٓٞ‬خص هخ‪١‬جش كبٗ‪٣ ٚ‬وغ ك‪ ٢‬حُوطؤ رٔ‪ُٜٞ‬ش ؛ اٗ‪ٚ‬‬ ‫ػوَ هخىٍ ػِ‪ ٠‬حُزلغ ك‪ ٢‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص ‪ٝ‬ح‪ٌٗ٧‬خٍ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ ًَٝ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔلي‪ٝ‬ىس ؛ ٌُ٘‪ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬حُزلغ ك‪٢‬‬ ‫ٓ‪ َٙ٤ٜ‬حٌُحط‪. ٢‬‬ ‫‪ ٞٛٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪٣‬زي‪ ٖٓ ١‬حُزَحػش ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ ( حٌُْ ) ‪٣‬زي‪ ١‬حُو‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ ( حٌُ‪٤‬ق ) أ‪ٓ ٝ‬خ ‪( ٠ٔ​ٔ٣‬‬ ‫حُ‪ٜ‬لخص ) ‪ٝ .‬طـخ‪ ٌٙٛ ًَ َٛ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔليىس ُويٍس حُؼوَ ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬كي‪ٝ‬ع أهطخء كخك٘ش طظؼِن رٔ‪َ٤ٜ‬‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪. ٍٝ٧‬‬ ‫‪ - 2‬حُؼوَ حُزَ٘‪ ْ٤ُ ١‬ر٘‪٤‬ش ٌٓظِٔش ٓظٔ‪ِ٤‬س ٓ٘لخُس ٓؼِ‪ُٝ‬ش ػٖ حُٔ‪٤‬خهخص حُٔؼَك‪٤‬ش أ‪ ٝ‬ػٖ حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ٝ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُظ‪٢‬‬ ‫‪٣‬ؼخُـ‪ٜ‬خ أ‪٘٣ ٝ‬ظـَ ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ .‬اٗٔخ ‪ ٞٛ‬آٌخٗخص ‪ٓٝ‬لخ‪ٝ ْ٤ٛ‬ري‪٤ٛ‬خص ِٓظزٔش رخُٔؼط‪٤‬خص حُٔؼَك‪٤‬ش ‪ٓٝ‬ظلخػِش ٓؼ‪ٜ‬خ ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٜ‬خ‬ ‫ِٓظزٔش رخٌُٔ٘‪٬‬ص حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪٣‬ش حُٔوظِلش ‪ٓٝ ،‬ظلخػِش ٓؼ‪ٜ‬خ أ‪٠٣‬خ ً ‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ٘خ ‪ٗٝ‬لٖ ٗلخ‪ٗ ٍٝ‬ئػَ ‪ٗٝ‬ظؤػَ ‪ًٔ ،‬خ أٗ٘خ ك‪ٖ٤‬‬ ‫ٗؼِ​ِّْ ٗظؼِْ ‪ًٔ ،‬خ إٔ ػو‪ُ٘ٞ‬خ طظؤػَ رخُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُظ‪ ٢‬طؼخُـ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪ ٢‬طٔؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬كِ‪ٜ‬خ ‪ٌٛٝ .‬ح ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ئى‪١‬‬ ‫اُ‪ ٠‬ح‪ٟ‬طَحد حُؼوَ ‪ٝ‬طَحؿؼ‪ ٚ‬ػٖ ًؼ‪ٓ ٖٓ َ٤‬و‪٫ٞ‬ط‪َٝ١ٝ ٚ‬كخط‪ ٚ‬؛ ‪ٌُٜٝ‬ح كبٗ‪٘ٛ ْ٤ُ ٚ‬خى أ‪ٟٔ ١‬خٕ ‪َِّ١٫‬حى طويّ أ‪١‬‬ ‫ٓلٌَ ك‪ ٢‬ه‪ٝ ٢‬حكي ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ أُٔؼ‪٤‬خ ً ‪ٓٝ‬ظٌٔ٘خ ً ٖٓ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪٣ ٢‬ظز٘خ‪ٛ‬خ ‪ٝ ،‬ح‪ٓ٧‬ؼِش ػِ‪ٌٛ ٠‬ح أًؼَ ٖٓ إٔ‬ ‫طل‪ٌٛ ، ٠ٜ‬ح ( ‪ ) ٍَٓٞٛ‬رؼي إٔ ًظذ أُ‪ٞ‬ف حُ‪ٜ‬للخص ك‪ ٢‬حٓظـ‪٬‬ء ػِْ ( حُظخ‪٣َٛ‬خص ) ٓلخ‪ ً٫ٝ‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬حُزُ٘‪٠‬‬ ‫حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش ُِٔخ‪٤ٛ‬خص حُٔل‪٠‬ش َٗح‪٣ ٙ‬ظل‪ٍ ٖٓ ٍٞ‬ؿَ ‪٣‬زَ٘ رٔ٘‪ٜ‬ؾ ؿي‪٣‬ي اُ‪ٝ ٠‬حػع ‪٣‬لٌٍ أ‪ٍٝٝ‬رخ ٖٓ حُٔوخ‪ َ١‬حُظ‪٢‬‬ ‫ط٘ظظَ‪ٛ‬خ اًح ‪ ٢ٛ‬حٓظَٔص ك‪ٜ٘ٓ ٢‬ـ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُلٌَ‪٣‬ش ؛ رَ اٗ‪ٜ٣ ٚ‬خؿْ ( حُؼوَ ) ‪٣ٝ‬ظٔخءٍ ك‪ٓ ٢‬لخ‪َٟ‬س ُ‪ ٚ‬ػخّ‬ ‫‪ َٛ : ّ1935‬حٓظوخٍ حُؼوَ ‪ٝ‬كوي ى‪ ٍٙٝ‬ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪ ،‬أّ أٗ‪ ٚ‬ه‪٬‬كخ ً ٌُُي ً٘ق ػٖ ‪ٝ‬ؿ‪ ٜٚ‬حُلو‪٤‬و‪ ٢‬ح‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خُ‪ ١‬حُٔخًَ‬ ‫‪ٝ‬حُ٘لؼ‪ ٢‬؟‬ ‫‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ طل‪ٗ ًَ ٞ٣ٞ‬ئ‪ ٕٝ‬حُل‪٤‬خس ُِؼوَ ‪ٓٝ‬يٗظ‪٘٣ ٚ‬ظَٔ ػِ‪ٓ ٠‬وخ‪َ١‬س ًزَ‪٘ٛ ْ٤ُٝ ، ٟ‬خى أ‪ ١‬كَ ٓ‪ ٟٞ‬حُؼ‪ٞ‬ىس‬ ‫رخُؼوَ اُ‪ٝ ٠‬ظ‪٤‬لظ‪ ٚ‬ح‪٤ِٛ٧‬ش ك‪ ٢‬حُلًَش ‪ ٖٟٔ‬أ‪َِّٔٔٓٝ َ١‬خص ًزَ‪٣ ٟ‬ئٓ٘‪ٜ‬خ حُ‪ٞ‬ك‪ ٢‬رٔخ ‪ٜٞ٣‬ؿ‪ ٖٓ ٚ‬أ‪ٓٝ ٍٞٛ‬زخىة ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬رٔخ ‪ ٖٓ َٚٔٓ٣‬هط‪ ١ٞ‬ػَ‪٠٣‬ش ُظَٗ‪٤‬ي كًَش ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬ػ‪٬‬هخط‪. ٚ‬‬ ‫‪ - 3‬حُؼوَ حُزَ٘‪ ١‬أريع كِ‪ً ً٫ٞ‬ؼ‪َ٤‬س ٌُٔ٘‪٬‬ص حُ٘خّ ‪ٝ ،‬أٓ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حَُحكش ُ‪ٝ ، ْٜ‬ك‪ ٢‬طوِ‪ ٖٓ ْٜ​ٜ٤‬حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫أٌٗخٍ حُؼ٘خء ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓ‪ٟٞ‬غ طوي‪٘ٓ َ٣‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ‪ ٌُٖٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗو‪ : ٍٞ‬إ اريحػخص حُؼوَ أ‪ٝ‬ؿيص ٌٓ٘‪٬‬ص ًؼ‪َ٤‬س ٓؼَ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪126‬‬

‫طِ‪ٞ‬ع حُز‪٤‬جش ‪ٓٝ‬وخ‪ َ١‬حُطخهش حُ٘‪٣ٝٞ‬ش ‪٤ٓٝ‬طَس ح‪ُ٥‬ش ػِ‪ ٠‬ك‪٤‬خس ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬ك٘‪ ٞ‬أَٓح‪ ٝ‬حُل‪٠‬خٍس ‪ٝ ....‬ػو‪ُ٘ٞ‬خ ؿ‪َ٤‬‬ ‫هخىٍس ػِ‪ ٠‬اريحع حُلِ‪٬ٌُِ٘ٔ ٍٞ‬ص حُظ‪ ٢‬أ‪ٝ‬ؿيط‪ٜ‬خ ؛ اٗ‪ٜ‬خ طٌ٘ق ىحثٔخ ً ػٖ ٓٔخكخص كخ‪ِٛ‬ش ر‪ٝ ٖ٤‬ؿ‪ٞ‬ى حٌُٔ٘‪٬‬ص‬ ‫‪ٝ‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬كِ‪ٜ‬خ ؛ ‪ٓٝ‬خ ًُي ا‪٘ٓ ٕ٧ ٫‬ظـخص حُؼو‪ ٍٞ‬طيهَ ك‪ ٢‬طؼو‪٤‬يحص ‪٬ٓٝ‬رٔخص ‪٣‬ؼـِ حُؼوَ ػٖ كي ٍٓ‪ُٛٞ‬خ‬ ‫‪ٝ‬حُظلٌْ ر‪ٜ‬خ ‪ٓٝ .‬خًح ‪ُِ ٌٖٔ٣‬ؼوَ إٔ ‪٣‬لؼَ ُ٘و‪ ٚ‬أىٖٓ حُـِ‪ ّٞ‬اُ‪ ( ٠‬حُظِلخُ ) ‪ٝ‬حٓظِْٔ َُؿزخط‪ ٚ‬كؤ‪ٟ‬خع حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حؿزخط‪ ٚ‬؟‬ ‫ٓـخف‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ح‪٫‬ػظٔخى ػِ‪ ٠‬حُؼوَ ك‪ ٢‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ق ٓٔخٍ حُزَ٘‪٣‬ش رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُو‪ٝ ْ٤‬حُٔزخىة حُظ‪ٞ٣ ٢‬كَ‪ٛ‬خ حُ‪ٞ‬ك‪٢‬‬ ‫ٍ‬ ‫ُِ‪ٜٞ‬حد ‪ٝ‬رخػغ ػِ‪ ٠‬ه‪٤‬زش ح‪ٝ َٓ٧‬حُوٌ‪. ٕ٫‬‬ ‫‪ - 4‬أًؼَ حُ٘خّ حٓظويحٓخ ً ُؼو‪ٝ ُْٜٞ‬حٓظؼٔخٍحً ُ‪ٜ‬خ ‪ ْٛ‬حُل‪ٓ٬‬لش ؛ ك‪٤‬غ إ ‪٤ٛ‬خؿش حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬ر‪ٞ‬حٓطش حُؼوَ ‪ٗ ٢ٛ‬ـِ‪ْٜ‬‬ ‫حُ٘خؿَ ؛ ‪ٓٝ‬غ ًُي كبٕ ًَ حُٔ٘ظـِ‪ ٖ٤‬رخُلِٔلش ‪٣‬ؼظَك‪ ٕٞ‬أٗ‪ٗ ٖٓ ْ٤ُ ٚ‬ؤٗ‪ٜ‬خ إٔ طٔ٘ل٘خ حُ‪٤‬و‪ ، ٖ٤‬أ‪ ٝ‬طليى ُ٘خ ٓ‪ٖ١ٞ‬‬ ‫حُيحء ك‪ ٢‬ه‪٤٠‬ش ٖٓ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ط‪ٜ‬ق ُ٘خ حُي‪ٝ‬حء ‪ ،‬أ‪ ٝ‬طويّ ُ٘خ ٓلخط‪٤‬ق كِ‪ ٍٞ‬حٌُِٔ٘ش ٖٓ حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ ٗ٘خ‪١‬‬ ‫كٌَ‪٣ ٫ ١‬ظ‪ٞ‬هق ػٖ اػخٍس ح‪ٓ٧‬جِش ‪ٝ ،‬اػخىس ‪ٞٛ‬ؽ حٌُٔ٘‪٬‬ص ؛ اٗ‪ٜ‬خ أٗز‪ ٚ‬رٔ​َِٔٔ ُ‪ٜٗ ُٚ ْ٤‬خ‪٣‬ش ‪ ٢ٛٝ ،‬ىحثٔخ ً ك‪٢‬‬ ‫كًَش ٓٔظَٔس ٖٓ اٌٗخٍ اُ‪ ٠‬اٌٗخٍ أػٔن ‪ٝ‬أًؼَ طؼو‪٤‬يحً ٖٓ ٓخرو‪ُٔٝ . ٚ‬ض أه‪ٜ‬ي ‪٘ٛ‬خ اُ‪ ٠‬ح‪ٍُ٩‬حء رخُلِٔلش ؛ ‪ٝ‬اٗٔخ‬ ‫أ‪ٜٔٓ َ١‬خ طٌٖ ‪ٝ‬حٓؼش ا‪ ٫‬أٗ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ‪ٝ​ٝ‬ح‪ٟ‬لش ‪ٝ .‬طِي‬ ‫أٍ‪٣‬ي إٔ أه‪ : ٍٞ‬إ حُ٘خّ رلخؿش اُ‪ ٠‬حُ‪٤‬و‪ٝ ٖ٤‬اُ‪ٍ ٠‬‬ ‫ح‪ َ١٧‬ط‪٠‬غ كيحً ٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٓ٧‬جِش حُظ‪٣ ٢‬طَك‪ٜ‬خ حُؼوَ ‪ًٔ ،‬خ طَٗي اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔخٍ حٌُ‪ ٌٖٔ٣ ١‬إٔ ‪ ٌِٚٔ٣‬ك‪ ٢‬ح‪٩‬ؿخرش ػِ‪٠‬‬ ‫ح‪ٓ٧‬جِش حُٔطَ‪ٝ‬كش ‪ ٌٙٛٝ .‬ح‪٣ ُٖ َ١٧‬ـي‪ٛ‬خ حُ٘خّ ا‪ ٫‬ك‪ ٢‬حُي‪ ٖ٣‬حٌُ‪ ١‬ؿؼِ‪َّ ٚ‬للا ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ٔٓ ٬‬ظ‪ٞ‬ػزخ ً ٌَُ حُو‪ َ٤‬حٌُ‪١‬‬ ‫ؿخءص ر‪ ٚ‬ح‪٧‬ى‪٣‬خٕ حُٔخروش ‪.‬‬ ‫‪ - 5‬حُؼوَ حُزَ٘‪ ١‬ػخؿِ ػٖ حُظ٘زئ حُيه‪٤‬ن رٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬وغ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ ؛ ‪ٝ‬هي كخ‪ ٍٝ‬رؼ‪ٓ ٞ‬لٌَ‪ ١‬أ‪ٍٝٝ‬رخ إٔ‬ ‫‪ٔ٣‬ظؼ‪ٞ٘٤‬ح ػِ‪ٓ ٠‬ؼَكش ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬وغ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ رزِ‪ٍٞ‬س ٍإ‪٣‬ش ٗخِٓش ٌُِ‪ : ٕٞ‬ر٘‪٤‬ظ‪ٝ ، ٚ‬ػ٘خ‪ٞٗٝ ، َٙٛ‬حٓ‪ ، ٚٔ٤‬ػِ‪٠‬‬ ‫هخػيس ‪:‬‬ ‫اًح أٍىص إٔ طؼَف ٓخ ٓ‪٤‬ليع ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ كخٗظَ اُ‪ٓ ٠‬خ كيع ك‪ ٢‬حُٔخ‪. ٢ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش أٗ‪٣ ٫ ٚ‬ؼَف حُـ‪٤‬ذ ا‪َّ ٫‬للا طؼخُ‪ٝ ، ٠‬إٔ ػو‪ُ٘ٞ‬خ طٔظط‪٤‬غ إٔ طظ‪ٞ‬هغ كي‪ٝ‬ع أٓ‪ٛ ٍٞ‬ـ‪َ٤‬س ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ حُوَ‪٣‬ذ‬ ‫‪ .‬أٓخ ط‪ٞ‬هغ ح‪٧‬كيحع حٌُز‪َ٤‬س ك‪ ٢‬أُٓ٘ش ٓظزخػيس ك‪ٌٜ‬ح ٓخ ‪ ٌٕٞ٣‬ؿخُزخ ً ؿ‪ ١ً َ٤‬ؿي‪٣ٝ ، ٟٝ‬ظَ ك‪ ٢‬ىحثَس حُظٖ أ‪ ٝ‬حُ‪ ْٛٞ‬؛‬ ‫‪ٓٝ‬خ ًُي ا‪٘ٗ٧ ٫‬خ ػخؿِ‪ ٕٝ‬ػٖ ٓؼَكش ًَ حُظـ‪َ٤٤‬حص حُظ‪ٓ ٢‬ظوغ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ ‪ٝ ،‬حُظ‪ٓ ٢‬ظئػَ ك‪ٞٗ ٢‬ػ‪٤‬ش ح‪٧‬كيحع‬ ‫‪ٝ‬حُظل‪٫ٞ‬ص حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ طوغ ‪.‬‬ ‫أٓخ هَحءس حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٓ٫‬ظوَحؽ حُ٘‪ٞ‬حٓ‪ٝ ْ٤‬حُٖٔ٘ حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ٓ٘‪ ، ٚ‬كبٕ ػو‪ُ٘ٞ‬خ طٌ٘ق ػٖ ه‪ٓ ٍٜٞ‬ي‪ ٖٛ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُـخٗذ ؛‬ ‫‪ٝ‬حُٔزذ ك‪ًُ ٢‬ي إٔ ٓؼَكظ٘خ رخ‪ٓ٧‬زخد حُلو‪٤‬و‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬أىص اُ‪٫ٝ ٠‬ىس أكيحع حُظخٍ‪٣‬ن حٌُزَ‪ ٟ‬طظَ ىحثٔخ ً ٓؼَكش ٗخه‪ٜ‬ش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٗ ٖ٤‬لخ‪ ٍٝ‬ك‪ َٜ‬أٓزخد ح‪٧‬كيحع حٌُزَ‪ٞٗٝ ، ٟ‬كن ك‪ًُ ٢‬ي كبٕ حٌُِٔ٘ش حُظ‪ ٢‬ط٘ظظَٗخ طٌٖٔ ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي ‪ًَ ُٕٝ‬‬ ‫ٓزذ ‪ٝ‬كـْ طؤػ‪ َٙ٤‬ك‪ٝ ٢‬ه‪ٞ‬ع طِي حُل‪ٞ‬حىع ‪ ٌُٖ ،‬ك‪ٗ ٖ٤‬ظؤَٓ ٖٓ٘ َّللا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُوِن ًٔخ ‪ٍٝ‬ىص ك‪ٜٙٞٗ ٢‬‬ ‫حٌُظخد ‪ٝ‬حُٔ٘ش ‪ ،‬كبٕ ىحثَس هطج٘خ ط‪٤٠‬ن ‪ٝ ،‬ىٍؿش حُ‪٤‬و‪ُ ٖ٤‬ي‪٘٣‬خ طٌ‪ ٕٞ‬أًزَ ‪.‬‬ ‫‪ِٔ٣ ٫ - 6‬ي حُؼوَ حُزَ٘‪ ١‬أ‪ ١‬ػظخى كو‪٤‬و‪٘ٔ٣ ٢‬ؼ‪ ٖٓ ٚ‬حُظ‪ ١ٍٞ‬ك‪٘ٛ ٢‬خػش حُوَحكش ‪ٝ‬هز‪ُٜٞ‬خ ‪ُٔٝ .‬ض أرخُؾ اًح هِض ‪ :‬إ‬ ‫حُز٘‪٤‬ش حُؼٔ‪٤‬وش ُؼو‪ٓ ٍٞ‬ؼظْ حُ٘خّ ‪ ٢ٛ‬ر٘‪٤‬ش هَحك‪٤‬ش ؛ كظ‪ً ٠‬ؤٕ حُوَحكش ‪ ٢ٛ‬ح‪ُ َٛ٧‬ي‪ ْٜ٣‬؛ اً رٔـَى كي‪ٝ‬ع ‪ٟ‬ؼق‬ ‫ك‪ ٢‬حُظؼو‪٤‬ق حُـ‪٤‬ي أ‪ٝ ٝ‬ه‪ٞ‬ع حُ٘خّ ك‪ ٢‬كخ‪٫‬ص حٓظؼ٘خث‪٤‬ش ٖٓ حُ٘يس ‪ٝ‬حٌَُد ططل‪ ٞ‬طِي حُز٘‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬حُٔطق ‪.‬‬ ‫ُ‪ ٞ‬طٔخءُ٘خ ‪ ٖٓ :‬أ‪ ٖ٣‬طؤط‪ ٢‬هخرِ‪٤‬ش ػو‪ُ٘ٞ‬خ ُِٔو‪ ١ٞ‬ك‪ٔٓ ٢‬ظ٘وغ حُوَحكش ؟ ُ‪ٞ‬ؿيٗخ أٗ٘خ طـخ‪ ٙ‬كخُش ‪ ٫‬طوِ‪ ٖٓ ٞ‬حُـٔ‪ ٝٞ‬؛‬ ‫ٌُٖ ‪٣‬زي‪ ٢ُ ٝ‬إٔ ٓ‪ٜ‬يٍ ًُي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬أَٓ‪ ٖ٣‬ؿ‪: ٖ٤٣َٛٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪127‬‬

‫ح‪ ٞٛ : ٍٝ٧‬ؿ‪ِٜ٘‬خ رٔؼظْ ٓخ ‪٣‬وغ ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ٖٓ أكيحع ؛ كبًح هِ٘خ ‪ :‬اٗ‪٣ ٚ‬وغ ػِ‪ ٠‬حٌَُس ح‪٤ٍٟ٧‬ش ك‪ ٢‬حُيه‪٤‬وش ٓجش ِٓ‪ٕٞ٤‬‬ ‫كيع ‪ ،‬كبٕ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ هي ‪٘٣ ٫‬خ‪ٛ‬ي ٓ٘‪ٜ‬خ ٓ‪ ٟٞ‬هٔ​ٔش أ‪ ٝ‬ػَ٘س ؛ ‪ٝ‬حُزخه‪٣ ٢‬وغ رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُ٘ظَ ‪ ،‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح إٔ‬ ‫هزَط٘خ رٔخ كيع ك‪ ٢‬حُٔخ‪ ٢ٟ‬أ‪٠٣‬خ ً ٓلي‪ٝ‬ىس ؿيحً ‪ُٝ .‬ي‪ ٟ‬حُ٘خّ اكٔخّ رؤٕ ‪٘ٛ‬خى ػ‪ٞ‬حُْ ‪ ٫‬طـط‪ٜ٤‬خ ك‪ٞ‬حٓ٘خ ؛ ‪ٗٝ‬لٖ‬ ‫ػخُٔ‪ ٢‬حُـٖ ‪ٝ‬حُٔ‪٬‬ثٌش ؛ كبًح ٓخ ُكيِّػ٘خ ػٖ ك‪ ٍٜٞ‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُوخٍهش أ‪ ٝ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪ٓ ٖ٤‬ؼ‪ٗ ً٬‬ؼظوي ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‬ ‫ِ‬ ‫حُٔؤُ‪ٞ‬كش ‪ ،‬كبٕ ػو‪ُ٘ٞ‬خ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طظوزِ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ط٘ظٔ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ػخُْ ٖٓ حُؼ‪ٞ‬حُْ حُظ‪َ٣ ٫ ٢‬ح‪ٛ‬خ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬طظ‪َٜ‬‬ ‫رخ‪٧‬كيحع حُظ‪٘٣ ُْ ٢‬خ‪ٛ‬ي‪ٛ‬خ ‪ٝ ،‬طٌ‪ ٕٞ‬طِي ح‪ ٖٓ ٍٞٓ٧‬حُو‪٤‬خٍ أ‪ ٖٓ ٝ‬حٌُ​ٌد حُٔل‪. ٞ‬‬ ‫حُؼخٗ‪ ٞٛ : ٢‬إٔ ػو‪ُ٘ٞ‬خ طظوزَ ح‪٧‬هزخٍ حُظ‪ٔ​ٔٗ ٢‬ؼ‪ٜ‬خ ٓخ ىحٓض طوغ ك‪ ٢‬ىحثَس حُٔؼو‪ٝ ، ٍٞ‬طَك‪ٜ٠‬خ اًح هَؿض ػٖ طِي‬ ‫حُيحثَس ؛ كبًح ٓخ ه‪ُ٘ َ٤‬خ ‪ :‬إ حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُزِي حُل‪ٍ ٢ٗ٬‬أ‪ٝ‬ح ٗو‪ٜ‬خ ً ‪٣‬لَٔ ػَ٘س ه٘خ‪ َ٤١‬ػِ‪ ٠‬ظ‪ ، َٜٙ‬كبٗ٘خ َٗك‪ًُ ٞ‬ي‬ ‫‪ٗٝ ،‬ؼي‪ ٖٓ ٙ‬هز‪ َ٤‬حُوَحكش ؛ ‪٣ ٚٗ٧‬وغ هخٍؽ ىحثَس حُٔؼو‪ ٍٞ‬رخُ٘ٔزش اُ‪٘٤‬خ ؛ ٌُٖ حٌُِٔ٘ش ‪٘ٛ‬خ إٔ حٌُ‪ َْٓ٣ ١‬ى‪ٝ‬حثَ‬ ‫حُٔؼو‪ٝ ٍٞ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔؼو‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬ؿخُذ ح‪ ْ٤ُ َٓ٧‬حُؼوَ ‪ٝ ،‬اٗٔخ حُؼوخكش ‪ٝ‬حُوزَس ؛ كبًح ٓخ هخٍ ُي ٗو‪ : ٚ‬أػط٘‪ ٢‬أُق‬ ‫ى‪٘٣‬خٍ ‪٧‬طخؿَ ُي ر‪ٓٝ ، ٚ‬ظَرق ٓخثش أُق ك‪ ٢‬آهَ حُٔ٘ش كبٕ حُو٘خػش رٌُي ‪ٝ‬ػيّ حُو٘خػش ر‪٣ ٫ ٚ‬و‪ٞ‬ىحٕ اُ‪ ٠‬حُؼوَ ‪ٝ‬اٗٔخ‬ ‫اُ‪ ٠‬حُوزَس ‪ٝ‬حُٔؼَكش رخُظـخٍس ‪ٝ‬أك‪ٞ‬حٍ حُٔ‪ٞ‬م ك‪ ٢‬طِي حُٔ٘ش ؛ ك‪ٜ‬خكذ حُوزَس ٍرٔخ ‪٣‬و‪ُ ٍٞ‬ي ‪ ٫ :‬ط‪ٜ‬يم ًُي ؛‬ ‫كؤٓ‪ َٜ‬حُظـخٍ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ حُ‪٠ٓ ّٞ٤‬خػلش ٍأّ ٓخُ‪َٓ ٚ‬ط‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬ػ‪٬‬ػخ ً ك‪ ٢‬حُؼخّ ك‪ ً٬٠‬ػٖ إٔ ‪٠٣‬خػل‪ٓ ٚ‬جش َٓس ؛ ٌُٖ‬ ‫‪٣‬ؤط‪ٗ ٢‬و‪ ٚ‬آهَ ػي‪ ْ٣‬حُوزَس ‪ ،‬أ‪ ُٚ ٝ‬هزَس ٓوظِلش رؤك‪ٞ‬حٍ حُٔ‪ٞ‬م ‪ ،‬ك‪٤‬و‪ًُ ّ٬ً : ٍٞ‬ي حَُؿَ ٓؼو‪ٝ ، ٍٞ‬هي كيع‬ ‫ٓؼَ ًُي ك‪ ٢‬حُؼخّ حُل‪ٓ ٢ٗ٬‬غ حًَُ٘ش حُل‪٤ٗ٬‬ش ‪ٓ ٫ٝ ،‬خٗغ ٖٓ إٔ ‪٣‬ليع ح‪ٌ​ٌٛٝ ، ٕ٥‬ح كٔ‪٠‬خػلش ٍأّ حُٔخٍ ٓجش َٓس‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔ٘ش طؼي ٖٓ هز‪ َ٤‬حُٔؼو‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬هزَس ٗو‪ٓ ٚ‬ؼ‪ٝ ، ٖ٤‬طؼي ٖٓ هز‪ َ٤‬حُوَحكش ‪ٝ‬ح‪٫‬كظ‪٤‬خٍ ك‪ ٢‬هزَس ٗو‪ ٚ‬آهَ ؛‬ ‫‪ٌُٜٝ‬ح كطخُٔخ حٗؤ​ٔ٘خ طـخ‪ ٙ‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬هزخٍ ‪ٝ‬ح‪٧‬كيحع اُ‪ ٠‬كَ‪٣‬و‪ : ٖ٤‬كَ‪٣‬ن ‪٣‬و‪: ٍٞ‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح ٓؼو‪ٝ ، ٍٞ‬كَ‪٣‬ن ‪٣‬و‪ٌٛ : ٍٞ‬ح ؿ‪ٓ َ٤‬ؼو‪. ٍٞ‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح كوي ظُِْ حُؼوَ َٓط‪َٓ ٖ٤‬س ٖٓ هِزَ​َ حُٔ٘ؼ‪ٝ ٖ٣ًٞ‬حُٔوَِّك‪ ٖ٤‬حٌُ‪ ٖ٣‬أُـ‪ٞ‬ح ى‪ ٍٝ‬حُؼوَ ‪َٓٝ ،‬س ٖٓ هِزَ​َ حٌُ‪ ٖ٣‬كَٓ‪ٞ‬ح‬ ‫ٗؼٔش حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش رؤٗ‪ٞ‬حٍ حُ‪ٞ‬ك‪ ، ٢‬كؤُ‪ٜٞ‬ح حُؼوَ ‪ِ١ٝ ،‬ز‪ٞ‬ح ٓ٘‪ ٚ‬أٓ‪ٍٞ‬حً ُ‪ٗ ٖٓ ْ٤‬ؤٗ‪ ٚ‬ح‪ٗ٫‬ظـخٍ ر‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪128‬‬

‫‪ - 34‬ثقافة التساؤل‬ ‫حُٔظؤَٓ ك‪ٓ ٢‬يح‪٫ٝ‬ط٘خ حُلٌَ‪٣‬ش ك‪ٓٝ ٢‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ٝ ،ّ٬‬ك‪ٓ ٢‬ـخُْ حُٔ​َٔ‪ٝ ،‬ك‪ٌٓ ًَ ٢‬خٕ ‪٣‬ـي إٔ ٓخ َٗىى‪ ٙ‬حُ‪ٖٓ ّٞ٤‬‬ ‫ٌٗ‪ ٟٞ‬ك‪ٞٓ ٍٞ‬ء أ‪ٟٝ‬خػ٘خ ‪ٓٝ ،‬خ ٗطَك‪ ٖٓ ٚ‬كِ‪ ٞٛ ٍٞ‬ػ‪ٓ ٖ٤‬خ ٍىى‪ ٙ‬أٓ‪٬‬ك٘خ هزَ أًؼَ ٖٓ هَٕ ٖٓ ح‪ٝ . ٕ٥‬اًح ٗجض‬ ‫إٔ طٔظ‪ٞ‬ػن ٖٓ ًُي ‪ ،‬كخٍؿغ اُ‪ٓ ٠‬يح‪٫ٝ‬ص حُٔئطَٔ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُ‪ ٢ٔٛٞ‬حٌُ‪ُ٘ ٍٙٞٛ ١‬خ حٌُ‪ٞ‬حًز‪ ٢‬ك‪ً ٢‬ظخر‪ ( ٚ‬أّ حُوَ‪ٟ‬‬ ‫) ‪ٗٝ .‬لٖ اُ‪ ٠‬ح‪ ٕ٥‬ؿخٍه‪ ٕٞ‬ك‪َ١ ٢‬ف حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُظ‪ٗ ٢‬ؼظوي أٗ‪ٜ‬خ ٓظوَؽ ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ ٌٓ٘‪٬‬ط‪ٜ‬خ حُٔظؤٓ٘ش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أِٓ‪ ٢‬إٔ ٌٗق ػٖ ًُي ٓئهظخ ً ؛ كوي ك‪ُ َٜ‬ي‪ ٟ‬حُ٘خّ ط٘زُّغ ٖٓ حُلِ‪ٝ ٍٞ‬حُٔوظَكخص حُ٘‪٣ٞ٠ٜ‬ش ‪ٝ ،‬هي ‪ِٞٛٝ‬ح اُ‪٠‬‬ ‫كخكش حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪٩‬كزخ‪! ١‬‬ ‫ىػ‪ٗٞ‬خ ح‪ٗ ٕ٥‬وط‪ ٞ‬ك‪ ٢‬حطـخ‪َ١ ٙ‬ف ح‪ٓ٧‬جِش ك‪ ٍٞ‬حُلِ‪ ٍٞ‬حُظ‪ ٢‬هيٓض ‪ُٔ :‬خًح ِٗٔي هيٍحً ‪ٛ‬خث‪ ٖٓ ً٬‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص‬ ‫‪ٝ‬حُٔوظَكخص ‪ٝ‬حُلِ‪ ٌَُ ٍٞ‬أى‪ٝ‬حث٘خ ‪ِٔٗٝ ،‬ي ٓغ ًُي أ‪ٟ‬ؼق ٗظخثؾ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُؼِٔ‪ ٢‬؟ !‬ ‫هي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬حُٔل‪٤‬ي إٔ ٗؼوي ٌَُ ٌِٓ٘ش ًزَ‪ ٟ‬ؿِٔخص ُؼ‪ٜ‬ق ح‪٧‬كٌخٍ ‪ ٫ ،‬طُو َّيّ ك‪ٜ٤‬خ حُلِ‪ ٌُٖٝ ، ٍٞ‬طؼخٍ ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫حُظٔخإ‪٫‬ص ‪ٗٝ ،‬ظيح‪ ٍٝ‬ك‪ٜ٤‬خ حُظؼِ‪٬٤‬ص رـ‪٤‬ش ك‪ ْٜ‬أػٔن ُطز‪٤‬ؼش حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ٝ‬ح‪ُٓ٧‬خص حُظ‪ ٢‬طؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ ح‪ٓ٧‬ش ‪٣ٍ ٫ .‬ذ إٔ‬ ‫‪َ١‬ف ح‪ٓ٧‬جِش كٖ ًز‪ٓٝ ، َ٤‬خ ‪٣‬لظخؿ‪ ٖٓ ٚ‬ػخهذ حُ٘ظَ ‪ٝ​ٝ‬حٓغ حُوزَس ‪٣ ٫‬وَ رلخٍ ػٔخ ‪٣‬لظخؿ‪ ٚ‬طوي‪ ْ٣‬ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬رش ‪ٝ‬حُلِ‪ٍٞ‬‬ ‫‪ ٖٓ ْ٤ُٝ .‬رخد حُظ٘خإّ حُو‪ : ٍٞ‬اٗ٘خ ‪ِٔٗ ٫‬ي ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔؼَك‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘​٘خ ٖٓ ‪َ١‬ف أٓجِش ػٔ‪٤‬وش ‪ٓٝ‬ؼويس ‪.‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ اً ٗيػ‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬طٌؼ‪٤‬ق ‪َ١‬ف ح‪ٓ٧‬جِش ٗؤَٓ إٔ َٗطو‪ ٢‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔـخٍ حُل‪ٔٗٝ ، ٢‬ظِي ػظخى‪ ٙ‬حُٔطِ‪ٞ‬د ‪ .‬اٗ٘خ ٖٓ‬ ‫‪ٍٝ‬حء ‪َ١‬ف ِٓ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٓ٧‬جِش ‪ٗ ٫‬طٔغ ك‪ ٢‬هطغ ىحرَ حُو‪٬‬ف ك‪ ٍٞ‬طلي‪٣‬ي ؿ‪٬ٌ٘ٓ َٛٞ‬ط٘خ أ‪ ٝ‬طلي‪٣‬ي أًؼَ‪ٛ‬خ هط‪ٍٞ‬س ؛‬ ‫كٌحى أَٓ هي ‪ ٌٕٞ٣‬ػٔ‪ َ٤‬حُٔ٘خٍ ك‪ ٢‬حُٔي‪ ٟ‬حُٔ٘ظ‪ ٍٞ‬؛ ٌُٖ حٌُ‪ٗ ١‬طٔق اُ‪ ٞٛ ٚ٤‬ا‪٣‬ـخى أْٓ ٓظ‪٘٤‬ش ُِو‪٬‬ف ‪ٝ‬ر٘خء‬ ‫ٓؼو‪٤ُٞ‬خص ‪ٝ‬أ‪ َ١‬طظلَى ىحهِ‪ٜ‬خ أه‪ٞ‬حٍ حُٔظلخ‪ٝ ٖ٣ٍٝ‬حُٔ٘ظَ‪ٝ ٖ٣‬حُٔ٘و‪ ٖ٤ٜ‬؛ ٓٔخ ‪٤٠٣‬ن ري‪ ٍٙٝ‬ىحثَس حُو‪٬‬ف ‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬وَد ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬ه‪ٞ‬حٍ حُٔظزخ‪٘٣‬ش ‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬ؿِٔخص ػ‪ٜ‬ق ح‪٧‬كٌخٍ ‪٣‬طَف ًَ ‪ٝ‬حكي ٖٓ حُٔ٘خًٍ‪ٓ ٖ٤‬خ ٗخء ٖٓ أٓجِش ‪ٝ‬طؼِ‪٬٤‬ص ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٘٣‬وي‪ ٙ‬أ‪َ٣ ٝ‬ى ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫أكي ‪٣ٝ .‬و‪ ّٞ‬أكي حُٔ٘خًٍ‪ ٖ٤‬رظِو‪ٓ ًَ ٚ٤‬خ ه‪ٝ َ٤‬ط‪٣ُٞ‬ؼ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُلخ‪ٝ ، ٖ٣َٟ‬ك‪ ٢‬ؿِٔش طخُ‪٤‬ش ‪٣‬ظْ حُو‪٤‬خّ رٔ٘خه٘ش‬ ‫ك‪ِ٤ٜ‬ش حُـِٔش حُٔخروش ‪ٝ‬ؿَرِش ٓخ ه‪ َ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ٖٓ أؿَ طلي‪٣‬ي ح‪ٓ٧‬جِش ‪ٝ‬حُظؼِ‪٬٤‬ص ح‪ً٧‬ؼَ ٓل‪٣ٍٞ‬ش ‪ٝ ،‬طِي حُظ‪٫ ٢‬هض‬ ‫حٓظلٔخٕ ٓؼظْ حُٔ٘خًٍ‪ٝ ، ٖ٤‬حٓظزؼخى ؿ‪ َ٤‬حُـ‪ٝ . ١َٛٞ‬اًح طْ حُظل‪ َ٤٠‬حُـ‪٤‬ي ُِٔ‪ٟٞٞ‬ػخص حُظ‪٤ٓ ٢‬ظْ حُظٔخإٍ‬ ‫ك‪ُٜٞ‬خ ؛ كبٕ ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗل‪ َٜ‬ػِ‪ ٚ٤‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬أًزَ رٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ٗظٖ ‪.‬‬ ‫ُٔخًح ‪ٗ ٫‬ظٔخءٍ ؟‬ ‫‪١‬خُٔخ كيػض ٗلٔ‪ ٢‬ػٖ ح‪ٓ٧‬زخد حُظ‪ ٢‬طـؼَ ٗ‪٤ٜ‬ظ٘خ ُِظٔخإٍ ‪ٟ‬ؼ‪٤‬لش ؛ ٓٔخ أى‪ ٟ‬اُ‪ ٠‬طَحًْ حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ٟٝ‬ؼق هزَط٘خ‬ ‫حُؼخٓش ك‪ ٢‬حُظلِ‪ٝ َ٤‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬حُؼَِ حُول‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬ىكؼض رخ‪ٓ٧‬ش اُ‪ ٠‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ ح‪ٝ ، ٕ٥‬هي ريح ُ‪ ٢‬إٔ‬ ‫ًُي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ػيى ٖٓ ح‪ٓ٧‬زخد ‪ ،‬أً​ًَ ٓ٘‪ٜ‬خ ‪:‬‬ ‫‪٤ٓ - 1‬طَس حُٔ‪ٍٝٞ‬ػخص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي حُ٘ؼز‪٤‬ش ػِ‪ٓ ٠‬يحهَ حُظلٌ‪ُ َ٤‬ي‪ٓ ٟ‬ؼظْ حُ٘خّ ؛ ‪ٝ‬طِي حُٔ‪ٍٝٞ‬ػخص ط٘ظَ اُ‪ ٠‬ح‪ً٩‬ؼخٍ‬ ‫ٖٓ ‪َ١‬ف ح‪ٓ٧‬جِش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬ىُ‪ َ٤‬حُـ‪ٝ َٜ‬هِش حُوزَس ‪ًٔ .‬خ إٔ حُٔزخىٍس اُ‪ ٠‬ح‪٩‬ؿخرش ػِ‪ ٠‬أ‪ٓ ١‬ئحٍ ‪ُ٣‬طَف طؼط‪٢‬‬ ‫حٗطزخػخ ً ٓؼخًٔخ ً ؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٕ ٖٓ حُٔ‪٬‬كع أٗ‪ ٚ‬ك‪٣ ٖ٤‬طَف ٓئحٍ ‪٣‬ظؼِن رخُ‪ٜ‬لش ٓؼ‪ٝ ً٬‬ك‪ ٢‬حُٔـِْ ‪١‬ز‪٤‬ذ كبٕ أًؼَ ٖٓ‬ ‫ٗو‪٣ ٚ‬ـ‪٤‬ذ هزَ إٔ ‪٣‬ظٌٖٔ حُطز‪٤‬ذ ٖٓ اريحء ٍأ‪! ٚ٣‬‬ ‫‪ ٌٙٛٝ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ًحط‪ٜ‬خ ط٘ـغ حُ٘خّ أ‪٠٣‬خ ً ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ـ‪٤‬ز‪ٞ‬ح أٗلٔ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬حُظٔخإ‪٫‬ص حُظ‪ ٢‬طؼ‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٗ‪ ْٜ‬رؼ‪٤‬يحً ػٔخ ك‪٢‬‬ ‫حٌُظذ ‪ٝ ،‬ػٔخ ُي‪ ٟ‬أ‪ َٛ‬حُؼِْ ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ئى‪ ١‬ر‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪٘٣‬ؼَ‪ٝ‬ح ر٘‪ٞ‬ع ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظ‪٬‬ء حٌُخًد ‪ ٌٕٞٗٞ٣ٝ ،‬رٌُي ًٖٔ‬ ‫‪٣‬ظـ٘ؤ ٖٓ ؿ‪ٗ َ٤‬زغ !‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪129‬‬

‫‪٣َ١ - 2‬وش حُظؼِ‪ ْ٤‬حُٔخثيس ك‪ ٢‬حُٔيحٍّ طٌَّ ٓخ ط٘‪٤‬ؼ‪ ٚ‬حُؼوخكش حُ٘ؼز‪٤‬ش ؛ ك‪٤‬غ إ أِٓ‪ٞ‬ر٘خ ك‪ ٢‬طِو‪ ٖ٤‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪٣‬ـؼَ‬ ‫حُٔؼِْ ‪٣‬ظ‪ َٜ‬ك‪ٞٓ ٢‬هق ح‪ٔٗ٩‬خٕ حٌُ‪٣ ١‬ؼَف ًَ ٗ‪٢‬ء ‪ ،‬أ‪ٞٓ ٝ‬هق حُلخٍّ حٌُ‪٣ ١‬ـ‪ ٍٜٞ٣ٝ ٍٞ‬ك‪ ٢‬حُلِزش ‪ٝ‬ك‪٤‬يحً ى‪ٕٝ‬‬ ‫إٔ ‪٣‬لٔذ كٔخد أ‪٢ٗ ١‬ء ‪ٝ .‬طظـِ‪ ٠‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُظ‪ٞٔ٣ ٢‬ه‪ٜ‬خ ك‪ٓ ٌَٗ ٢‬ؼط‪٤‬خص هطؼ‪٤‬ش ‪ ،‬طـخ‪ُٝ‬ص َٓكِش حُـيٍ‬ ‫‪ٝ‬حُ٘وخٕ ‪ٝ .‬رؼ‪ ٞ‬حُٔؼِٔ‪٣ِ٣ ٖ٤‬ي حُط‪ ٖ٤‬رِش ‪ ،‬ك‪٘ٔ٤‬غ حُط‪٬‬د ٖٓ اُوخء أ‪ٓ ١‬ئحٍ ؛ ‪ًُ ٕ٧‬ي هي ‪ َ٤٘٣‬اُ‪ ٠‬أٗ‪َ٘٣ ٫ ٚ‬ف‬ ‫رطَ‪٣‬وش ‪ٝ‬حك‪٤‬ش ‪ ،‬أ‪ ٚٗ٧ ٝ‬هي ‪ٞ٣‬هؼ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُلَؽ ٓٔخ ‪٣‬يكغ حُط‪٬‬د اُ‪ ٠‬حُ‪ٜٔ‬ض حُٔطزن !‬ ‫‪ - 3‬ك‪ ٢‬حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ؿٔخ‪ َ٤ٛ‬ؿل‪َ٤‬س ‪٣‬ؼ٘و‪ ٕٞ‬حُـَحثذ ‪َٝ٣ٝ‬ؿ‪ُٜ ٕٞ‬خ ‪ٓ٧‬زخد ٓوظِلش ٓ٘‪ٜ‬خ آظخع حُٔخٓؼ‪، ٖ٤‬‬ ‫‪ٝ‬اظ‪ٜ‬خٍ حُؼِْ رٔخ ‪٣‬ـ‪ ِٜٚ‬ؿ‪ٝ ، َْٛ٤‬حُظٔ‪٣ٞ‬ن ُ٘و‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ؿٔخػش أ‪ ٝ‬كٌَس أ‪٣َ١ ٝ‬وش ‪ٝ ....‬ح‪ٍ٫‬طِحم ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ح‪٩‬ػخٍس‬ ‫حُظ‪ ٢‬طليػ‪ٜ‬خ حُو‪ٝ ٜٚ‬حُلٌخ‪٣‬خص حُؼـ‪٤‬زش ! ٖٓ ‪١‬ز‪٤‬ؼش حُـَحثذ أٗ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طؼَف حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػ٘ي أ‪ ١‬كي ؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٗ‪ٜ‬خ طظط‪ٍٞ‬‬ ‫ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ُظؤهٌ ٌَٗ حُوَحكش ‪ُٝ ،‬ظز٘‪ ٖٓ ٢‬ػْ ػو‪ َ​ًَ٫ٞ‬هَحك‪٤‬ش ‪ٓ ٖٓ .‬وخ‪ َ١‬حُـَحثذ ‪ٝ‬حُوَحكخص أٗ‪ٜ‬خ‬ ‫طٔل‪ ٞ‬ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٕ حُ٘خّ حُلَ‪ٝ‬م ر‪ ٖ٤‬حُطز‪٤‬ؼ‪ٝ ٢‬ؿ‪ َ٤‬حُطز‪٤‬ؼ‪ٝ ، ٢‬حُـخثِ ‪ٝ‬حُٔ​ٔ٘‪ٞ‬ع ‪ٝ ،‬حُوَ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُزؼ‪٤‬ي ‪ٝ ،‬حُٔ​ٌٖٔ‬ ‫‪ٝ‬حُٔ​ٔظل‪ ٖٓٝ ... َ٤‬ه‪ُٝ ٍ٬‬حٍ حُلَ‪ٝ‬م ر‪ ٌٙٛ ٖ٤‬حُؼ٘خث‪٤‬خص طظ‪٤ٜ‬ؤ أً‪ٛ‬خٕ حُ٘خّ ُوز‪ ٍٞ‬أ‪٢ٗ ١‬ء ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظٔ‪ُِٟٞ ّ٬‬ؼ‪٤‬ش‬ ‫حَُح‪٘ٛ‬ش ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ٗ‪٤‬جخ ً ‪ ٫‬ري‪ َ٣‬ػ٘‪. ٚ‬‬ ‫‪ - 4‬حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪٩‬كزخ‪ ١‬رٔزذ ٓ‪ٞ‬ء ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬طي‪ٌٓ ٍٞٛ‬خٗش ح‪ٓ٧‬ش ر‪ ٖ٤‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬؛ ٓٔخ ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ح‪٩‬كـخّ ػٖ‬ ‫حُظٔخإٍ ك‪٤‬غ ‪٣‬لوي حُٔلز‪ ٢‬حُل‪٣ٞ٤‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬لوي ٍ‪ٝ‬ف ح‪ٗ٫‬لظخف ‪ٝ‬حُظلخػَ حُظ‪ً ٢‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ طظٔظ‪ َٜ‬ك‪ ٢‬حُظٔخإٍ ‪،‬‬ ‫كظئ‪ ٍٝ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬اُ‪ ٠‬حٌُٔ‪ ٕٞ‬حُظخّ ‪ٝ‬حٗظظخٍ حُٔ‪ َ٤ٜ‬حُٔلظ‪. ّٞ‬‬ ‫‪ - 5‬ؿل‪ ٍٞ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ٝ ٢‬هض ٓزٌَ ٖٓ طخٍ‪٣‬ن ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ ( حُلِٔلش ) رٔزذ طـخ‪ ُٝ‬رؼ‪ ٞ‬ك‪ٓ٬‬لش حُٔ​ِٔٔ‪ٖ٤‬‬ ‫ُِؼي‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُؼ‪ٞ‬حرض حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬هي أى‪ًُ ٟ‬ي اُ‪ٟ ٠‬ؼق ‪٘ٛ‬خػش حُٔلخ‪ُ ْ٤ٛ‬ي‪٘٣‬خ ‪ٝ ،‬ا‪ٛ‬خرظ٘خ رو‪٣َٓ ٍٜٞ‬غ ك‪٢‬‬ ‫ػيى ًز‪ٜ٘ٓ َ٤‬خ ‪ٝ .‬ك‪٣ ٖ٤‬ظ‪٠‬خءٍ ٓل‪ٓ ّٜٞ‬خ ػٖ حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حٌُ‪٘٣ ١‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬زِـ‪٘٣ ، ٚ‬ل‪ٔٓ ٢‬ظ‪ ٟٞ‬حُؼَٔ ‪ٍٝ‬ى حُلؼَ ؛ ٓٔخ‬ ‫‪٣‬ـؼَ ح‪ٗ٫‬ليحٍ ٗل‪ ٞ‬حُوخع أَٓحً ٓوز‪ ً٫ٞ‬أ‪ ٝ‬ؿ‪ٔٓ َ٤‬ظٌَ٘ ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ ك‪٣ ٬‬ؼخٍ ك‪ ُٚٞ‬أ‪ ١‬طٔخإٍ ‪ .‬اًح أٍىٗخ ُ٘‪٤ٜ‬ش حُظٔخإٍ‬ ‫ُي‪٘٣‬خ إٔ ط٘لظق ٖٓ ؿي‪٣‬ي ‪ ،‬ك‪ ٬‬ري ٖٓ ٓؼخُـش ح‪ٓ٧‬زخد حُظ‪ ٢‬أىص ‪ٓٝ‬خ ُحُض طئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ح‪ٟٔ‬ل‪ُٜ٬‬خ ‪َّٝ .‬للا حُ‪ٜ‬خى‪ ١‬اُ‪٠‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬حء حُٔز‪. َ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪130‬‬

‫‪ - 35‬إلى متى‬ ‫ُٔض أىٍ‪ٓ ١‬ظ‪٘ٓ ٠‬ز‪٣َ١ َٜ‬و٘خ اُ‪ ٠‬حُظوِ‪ ٖٓ ٚ‬أى‪ٝ‬حث٘خ حُوي‪ٔ٣‬ش حُظ‪ ٢‬ك‪ُٞ‬ظ٘خ ٖٓ أٓش طو‪ٞ‬ى ح‪ ْٓ٧‬اُ‪ ٠‬أٓش طٔظـي‪١‬‬ ‫حُ٘ؼ‪ٞ‬د ك‪ُ ٢‬ؤش ػ‪ٜ٘٤‬خ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬أٓ٘‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ط٘ظ‪ٗ ْ٤‬ئ‪ٜٗٝ‬خ ؟ ‪ُٝ‬ؼَ ٖٓ أى‪ٝ‬حث٘خ حُوي‪ٔ٣‬ش ح‪ٓ٫‬ظٔ‪َُِّ ّ٬‬لظش حَُح‪٘ٛ‬ش ؛ ك٘لٖ‬ ‫ٗٔظٔظغ ‪ٜٗٝ‬ـغ ‪ٗٝ‬ؤًَ ‪ِٗٝ‬ؼذ ًِٔخ أط‪٤‬ق ُ٘خ ًُي ؿ‪ َ٤‬آر‪ ٖ٤ٜ‬رٔخ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬ر‪ ٚ‬حُـي ‪ٌٓ ٫ٝ‬ظَػ‪ ٖ٤‬رٔخ ‪٣‬ظطِز‪ٓ ٚ‬خ رؼي حُـي !‬ ‫إ حُوَإٓ حٌَُ‪ ْ٣‬ك‪ ٖ٤‬أَٓٗخ ربػيحى حُؼ َّيس ًخٕ ‪ٔ٣‬ظ‪ٜ‬يف اهَحؽ حُٔ​ِْٔ ٖٓ ‪ٟ‬ـ‪١ٞ‬خص حُٔخػش حُلخ‪َٟ‬س ‪ُ ،‬ظ٘لظق ُ‪ٚ‬‬ ‫آكخم حُٔ​ٔظوزَ ‪ٝ .‬حُظوط‪ ٢٤‬ك‪ ٢‬كو‪٤‬وش ح‪٣ َٓ٧‬ؼ٘‪ ٢‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ؛ ك‪٤‬غ اٗ‪ٔ٣ ٚ‬خػيٗخ ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق‬ ‫آٌخٗخط٘خ حُلخ‪َٟ‬س ك‪َٝ٘ٓ ٢‬ػخص طٔظ‪ٜ‬يف طلٔ‪ ٖ٤‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ ‪ٌٛٝ .‬ح ‪ٔ٣‬ظ‪ٞ‬ؿذ أ‪ٜٗ ٫‬يأ ك‪٣ ٖ٤‬ظخف ُ٘خ‬ ‫حُ‪ٜ‬ي‪ٝ‬ء ‪ٗ ٫ٝ ،‬ـلَ ك‪ ٢‬أ‪٣‬خّ حَُهخء ‪ٌٛٝ .‬ح ٓخ طلؼِ‪ ٚ‬حُي‪ ٍٝ‬حُؼظٔ‪ٝ ٠‬ح‪٧‬كَحى حُٔظل‪ٞ‬ه‪. ٕٞ‬‬ ‫هي أػزظض ًَ ح‪٧‬كيحع حُظ‪ٝ ٢‬هؼض ك‪ ٢‬حُؼوي‪ ٖ٣‬حُٔخ‪ ٖ٤٤ٟ‬إٔ أػيحء ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪٘ٓٝ‬خكٔ‪ٜ٤‬خ ‪٣‬ؼظٔي‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬حٌُ‪٤‬ي ُ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬حٓظـ‪ُٜ٬‬خ ػِ‪ ٠‬ػويس حُ٘ٔ‪٤‬خٕ ُي‪ٜ٣‬خ ‪ٝ ،‬ػِ‪ ًٕٞ ٠‬طلًَخط‪ٜ‬خ ‪ ٫‬ط٘زؼن ٖٓ ٍإ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ُِٔ​ٔظوزَ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ ٓ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش‬ ‫ٌٓ٘‪٬‬ط‪ٜ‬خ ح‪٤ٗ٥‬ش ‪ٌُٝ .‬ح كبٗ٘خ أ‪ٛ‬زل٘خ أُؼ‪ٞ‬رش ك‪ ٢‬أ‪٣‬ي‪ ١‬ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬؛ اً ٓخ ػِ‪ ْٜ٤‬كظ‪ُٗٞٔ٘٣ ٠‬خ ٓخ ٗلٖ ٓ٘‪ ٌٕٜٞٔ‬ك‪ ٚ٤‬ا‪ ٫‬إٔ‬ ‫‪٣‬وظَػ‪ٞ‬ح ُ٘خ ٌِٓ٘ش ؿي‪٣‬يس ك٘​٘ٔ‪ ٠‬حُوي‪ٔ٣‬ش ‪٘ٗٝ ،‬طِن ٗل‪ٓ ٞ‬ؼخُـش حُـي‪٣‬يس ر٘لْ حُلٔخٓش حُظ‪ً٘ ٢‬خ ٗؼخُؾ ر‪ٜ‬خ حٌُِٔ٘ش‬ ‫حُوي‪ٔ٣‬ش ‪ٝ ،‬رٌُي ٗ٘ٔ‪ ٠‬حٌُ‪ٗٞ١ٍَّٝ ٖ٣‬خ ك‪ ٢‬حٌُِٔ٘ش حُوي‪ٔ٣‬ش ‪ٝ‬حٌُ‪٘١ٍّٝ ٖ٣‬خ‪ ْٛ‬أ‪٠٣‬خ ً !‬ ‫إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ حُلَى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُـٔخػ‪٤‬ش ٗخٗت ٖٓ ه‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حُٔلخ‪ُ ْ٤ٛ‬ي‪٘٣‬خ ؛ ك٘لٖ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗظٖ إٔ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬أًزَ‬ ‫ػيى ٌٖٓٔ ٖٓ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حَُإ‪ٝ ٟ‬حُطَ‪ٝ‬كخص ‪ٌ٣‬ل‪٬ٛ٪ُ ٢‬ف ‪ٝ‬حُظويّ ‪ٓٝ .‬غ إٔ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح َٗ‪ٔ٣ ٫ ١‬ظ‪ٜ‬خٕ ر‪ٌُٚ٘ ، ٚ‬‬ ‫ُ‪ ْ٤‬حَُ٘‪ ١‬حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ؛ ك٘لٖ اًح ػٔو٘خ حُ٘ظَ ك‪ ٢‬طـخٍر٘خ ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬طـخٍد ح‪ ٖٓ ْٓ٧‬ك‪ُ٘ٞ‬خ ‪ٝ ،‬ؿيٗخ إٔ أًؼَ ٓخ ‪َ٣‬طو‪٢‬‬ ‫رخ‪ ْٓ٧‬أَٓحٕ ‪:‬‬ ‫حُ٘ٔخًؽ ‪ٝ .‬حُٔئٓٔخص ‪.‬‬ ‫كؼو‪ُ٘ٞ‬خ طٔ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬ػيّ ط‪ٜ‬ي‪٣‬ن ٓخ ‪٣‬طَف ٖٓ أكٌخٍ ٗ‪٣ٞ٠ٜ‬ش ‪ٝ‬ػيّ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ر‪ٝ ٚ‬حُظلخػَ ٓؼ‪ٓ ٚ‬خ ُْ َٗ‪ٓ ٙ‬ـَّٔيحً ك‪٢‬‬ ‫ٗٔ‪ًٞ‬ؽ رَ٘‪ ، ١‬ك‪٘٤‬ظوَ ٓخ ًخٕ ‪ُ٘٣‬ظَ اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٓ ٚ‬ؼخُ‪ ٢‬ؿيحً أ‪ٛ ٝ‬ؼذ حُظلو‪٤‬ن ٖٓ ك‪ ِ٤‬ؿ‪ َ٤‬حُؼِٔ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ك‪ ِ٤‬حُٔ​ٌٖٔ‬ ‫حٌُ‪٣ ١‬وغ ‪ ٖٟٔ‬حٌُٔ٘ش ‪ٝ‬حُطخهش ‪ُٝ ،‬ؼَ ‪ ٢ٛ ٌٙٛ‬حُلٌٔش ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ػ‪ٜٔ‬ش ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ ّ٬‬طـٔ‪٤‬ي‪ْٛ‬‬ ‫ُٔخ ‪٣‬يػ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٚ٤‬ك‪ٌ​ٌٛٝ . ًِْٜٞٓ ٢‬ح حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬حُ‪٣ ّٞ٤‬لز‪ ٕٞ‬إٔ ‪َٝ٣‬ح ٗٔخًؽ ٍحه‪٤‬ش طظلَى ػِ‪ ٠‬ح‪ ٍٝ٧‬ك‪ ًَ ٢‬حطـخ‪ٙ‬‬ ‫ٖٓ حطـخ‪ٛ‬خص حُل‪٤‬خس ‪ :‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُ ُوُِن ‪ٝ‬ح‪٩‬ىحٍس ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓش ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ظخؽ ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ ..‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪٣‬ظ‪ٞ‬كَ ٖٓ‬ ‫ٗٔخًؽ ٍحه‪٤‬ش ‪٘٣‬يكغ حُ٘خّ ك‪َ١ ٢‬م حُ‪٬ٜ‬ف ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ ،‬إ ُْ ‪ٌٞٗٞ٣‬ح ٓلٌَ‪ ٖ٣‬أ‪ٓ ٝ‬ؼول‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬كو‪ٜ‬خء ‪..‬‬ ‫أٓخ حُٔئٓٔخص كبٗ‪ٜ‬خ طٌَ٘ أ‪َ١‬حً ُظوَ‪٣‬ؾ حُ٘ٔخًؽ ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٜ‬خ ط٘ٔق حُـ‪ٜٞ‬ى حُٔزؼؼَس ‪ٝ ،‬طظ‪٤‬ق ٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص إٔ‬ ‫‪ٔ٣‬ظَٔ كظَحص ‪ِ٣ٞ١‬ش ‪ٝ .‬إ ك‪ٗ ٢‬زخد ح‪ٓ٧‬ش حٌُؼ‪ٝ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حَُؿزش ك‪ ٢‬حُو‪ٝ َ٤‬حُؼَٔ ‪٣ ٫ ٌُْٜ٘ٝ ،‬ـي‪ٕٝ‬‬ ‫حُٔئٓٔخص حُظ‪ ٢‬طَْٓ ح‪ٛ٧‬يحف ‪ٝ ،‬طٔ‪ٜ‬ي حُطَ‪٣‬ن ‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬كَ ُ‪ ْٜ‬حُظيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ ،‬طؼ‪ ْٜ٘٤‬ػِ‪ ٠‬أٗلٔ‪. ْٜ‬‬ ‫اًح أٍىٗخ ُ‪ ٌٜٙ‬ح‪ٓ٧‬ش إٔ ط٘‪ ٜٞ‬كًَِِ٘ ػِ‪ ٠‬ا‪٣‬ـخى أًزَ ػيى ٌٖٓٔ ٖٓ حُ٘ٔخًؽ حَُك‪٤‬ؼش ‪ٝ‬حُٔظل‪ٞ‬هش ‪ٝ ،‬أًزَ ػيى ٌٖٓٔ‬ ‫ٖٓ حُٔئٓٔخص ًحص ح‪ٛ٫‬ظٔخٓخص حُـِث‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔظو‪ٜ​ٜ‬ش ؛ كزٌُي ‪ٝ‬كي‪ٗ ٙ‬ظؼِْ حُؼَٔ ك‪ ٢‬أ‪٣‬خّ حَُهخء ‪٣٧‬خّ حُ٘يس ‪ٝ ،‬رٌُي‬ ‫طظل‪ ٍٞ‬حُؼ‪ٞ‬ح‪١‬ق حُ٘ز‪ِ٤‬ش ٖٓ ً‪ٜٗٞ‬خ ك‪ٍٞ‬س ٓئهظش اُ‪ٝ ٠‬ه‪ٞ‬ى ‪ٗ٩‬ـخُ ح‪٧‬ػٔخٍ حُـِ‪ِ٤‬ش ‪َّٝ .‬للا كٔز٘خ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪131‬‬

‫‪ - 36‬أفق‬ ‫إ ًِٔش ( حهَأ ) أ‪ًِٔ ٍٝ‬ش ُِٗض ػِ‪ٗ ٠‬ز‪٘٤‬خ ‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪٘٣ٝ ، ِْٓٝ ٚ٤‬زـ‪ ٢‬إٔ ٗلو‪ ٚ‬حُي‪ُ٫‬ش حُؼٔ‪٤‬وش ٌُُي ك‪ٍٞٛ ٢‬س‬ ‫حًظ٘خف ‪٤ٔٛ٧‬ش حُؼِْ ‪ٝ‬حُٔؼَكش ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ حُٔؼ٘‪ٝ ١ٞ‬حُٔخى‪ ، ١‬ك٘لٖ رلخؿش اُ‪ ٠‬حُؼِْ ُ‪ ٖٓ ْ٤‬أؿَ ح‪ٗ٫‬ظلخع رٔخ ٓ ُِّوَ‬ ‫ُ٘خ أ‪ ٝ‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬كَ‪ٛ‬ش ػَٔ كلٔذ ؛ ‪ٝ‬اٗٔخ ٗلظخؿ‪ ٚ‬هزَ ًُي ك‪ ٢‬ك‪ ْٜ‬أٗلٔ٘خ ‪ٝ ،‬ك‪١ ْٜ‬ز‪٤‬ؼش ػ‪٬‬هظ٘خ روخُو٘خ ؿَ‬ ‫‪ٝ‬ػ‪ ، ٬‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ك‪ ْٜ‬حُؼ‪ َٜ‬حٌُ‪ٗ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٝ ٚ٤‬حُظلي‪٣‬خص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حؿ‪ٜ٘‬خ ‪.‬‬ ‫إ أً‪ٛ‬خٗ٘خ ‪ ٫‬طيٍى ح‪٤ٗ٧‬خء ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬زخَٗ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ػزَ ‪ٓ ٢٤ٓٝ‬ؼَك‪ٓ ٖٓ َّٕٞ ٌٓ ٢‬زخىة ػوِ‪٤‬ش ‪ٝ‬ػِٔ‪٤‬ش ‪ٓٝ‬ؼخٍف‬ ‫‪ٝ‬هزَحص ك‪٤‬خط‪٤‬ش ‪ٝ .‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ٗوَأ ‪ٗٝ‬ظؼِْ ‪ٗٝ‬ـَّد ‪٣ ،‬ظلٖٔ ٓٔظ‪ًُ ٟٞ‬ي حُ‪ٝ ، ٢٤ٓٞ‬رظلٔ٘‪٣ ٚ‬ظلٖٔ ك‪ٜ٘ٔ‬خ‬ ‫ُِ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٓٝ ،‬ؼ‪ ٚ‬طظلَّٖٔ ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُل‪٤‬خس ‪ٓٝ .‬غ إٔ حُؼِْ ظَ ‪٣‬ظٔظغ ر٘ظَس ح‪٫‬كظَحّ ‪ٝ‬حُظوي‪ َ٣‬ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ‪ُٝ ،‬ي‪ٟ‬‬ ‫ًَ ح‪ ْٓ٧‬حُٔظٔيٗش ‪ ،‬ا‪ ٫‬أٗ‪ٌ٣ ٚ‬ظٔذ ح‪ٌٓ ٕ٥‬خٗش حٓظؼ٘خث‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُؼخُٔ‪ ٢‬؛ ك‪٤‬غ إ ح‪ً ْٓ٧‬خٗض ط٘ظَ اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪٠‬‬ ‫أٗ‪٢ٗ ٚ‬ء ٓ‪ٞ‬حُ ُِؼوَ ‪ٝ‬حُلٌٔش ‪ٝ‬حًٌُخء حُلطَ‪ٝ ، ١‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ًخٕ ‪٣‬ل‪ َّ٠‬حًٌُخء ػِ‪ ٠‬حُؼِْ ‪ٝ ،‬رؼ‪َ٣ ْٜ٠‬ؿق حُؼِْ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حًٌُخء ‪ٝ .‬هي ًخٕ ًُي ك‪ ٢‬حُٔخ‪ٓ ٢ٟ‬وز‪ٗ ً٫ٞ‬ظَحً ُ‪٠‬آُش ٓخ ًخٕ ٓظ‪ٞ‬كَحً ٖٓ حُٔؼخٍف ‪ٝ‬حُؼِ‪ ، ّٞ‬أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كبٕ ‪ٌٛ‬ح‬ ‫حٌُْ حُ‪ٜ‬خثَ ٖٓ حُٔؼخٍف حُٔظٌخػَس هي ؿؼَ حُٔ‪ٞ‬حُٗش ؿ‪ٝ َ٤‬حٍىس ؛ ك‪٤‬غ إ ًَ حُظَحًٔخص ‪ٝ‬حُظ٘ظ‪ٔ٤‬خص ‪ٝ‬حُظَط‪٤‬زخص‬ ‫حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ح‪ٓ ٕ٥‬ي‪٘٣‬ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬أٓخٓ‪ُِ ٢‬ؼِْ ‪ٝ‬حُوزَس ‪ٝ‬حُظـَرش ‪ًٔ ،‬خ إٔ حُظؼخَٓ ٓغ حُٔؼط‪٤‬خص حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ٞٓٝ‬حؿ‪ٜ‬ش ٓوخ‪َٛ١‬خ ُٖ طٔظو‪ ٖٓ ْ٤‬ؿ‪ َ٤‬حُٔؼَكش حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪ٝ ،‬ى‪ ٍٝ‬حًٌُخء حُلطَ‪ ١‬ك‪ًُ ٢‬ي ‪ٛ‬خٓ٘‪٢‬‬ ‫ؿيحً ‪.‬‬ ‫إ حُ٘ظَس حُلي‪٣‬ؼش ُِؼِْ ‪ ٫‬طـؼِ‪ ٚ‬ك‪ٞٓ ٢‬حُحس حُؼوَ ‪ ،‬رَ طـؼِ‪ ٚ‬حُٔ‪ٜ‬يٍ ح‪٧‬ػظْ ُظٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُؼوَ رٔخ ‪ٓ ٞٛ‬زخىة‬ ‫‪ٓٝ‬ل‪ٜٓٞ‬خص ؛ ‪ٌُٜٝ‬ح كبٕ طلٔ‪ٔٓ ٖ٤‬ظ‪ ٟٞ‬حُٔؼَكش ‪ٝ‬ح‪٬١٫‬ع ‪ٝ‬حُظؼوق ُي‪ ٟ‬حُ٘زخد حُٔ​ِْٔ ‪٣‬ـذ إٔ ‪ٔ٣‬ظل‪ ًٞ‬ػِ‪ ٠‬حٌُؼ‪َ٤‬‬ ‫ٖٓ ح‪ٛ‬ظٔخٓ٘خ ‪ٝ‬ؿ‪ٜٞ‬ىٗخ ‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ ‪٘ٛ‬خ إٔ ٗؼظَف إٔ ٓئٓٔخط٘خ حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش هي أهلوض اهلخهخ ً ًٍ‪٣‬ؼخ ً ك‪ ٢‬آٍخء طوخُ‪٤‬ي ػوخك‪٤‬ش‬ ‫طٔـِّي حٌُظخد ‪ٝ‬حُوَحءس ‪ٝ ،‬طَػ‪ ٠‬كذ ح‪ٓ٫‬ظط‪٬‬ع ُي‪ ٟ‬ح‪١٧‬لخٍ ‪ٝ‬طلٔ‪ ٚ٤‬؛ ك‪٤‬غ إ ‪٘ٛ‬خى حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُز‪ٞ٤‬ص حُظ‪٢‬‬ ‫ُ‪ ْ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ٌٓظزخص هخ‪ٛ‬ش ‪ًٔ ،‬خ إٔ ‪٘ٛ‬خى ٌٓظزخص ًؼ‪َ٤‬س ُ‪ ْ٤‬ك‪ٜ٤‬خ أ‪٢ٗ ١‬ء ‪٘٣‬خٓذ ح‪١٧‬لخٍ ‪٣ ٫ٝ ،‬ول‪ ٠‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي‬ ‫إٔ ‪٘ٛ‬خى ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حٌُٔظزخص حُظ‪٣ ٫ ٢‬طخُغ أ‪ٛ‬لخرُ‪ٜ‬خ ًظزَ‪ٜ‬خ ‪ ،‬ك‪ ٢ٜ‬ك‪ٗ ٢‬ظَ‪ ْٛ‬ؿِء ٖٓ أػخع حُز‪٤‬ض ‪ٝ ،‬ؿخٗذ ٖٓ‬ ‫طٌٔ‪ ِٚ٤‬حٌُِ٘‪ ٢‬؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٕ حُ‪ٞ‬هض حٌُ‪٣ ١‬و‪ ٚ٤٠‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُؼَر‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُوَحءس ‪ ٞٛ‬طوَ‪٣‬زخ ً ُػ َْ٘ حُ‪ٞ‬هض حٌُ‪٣ ١‬و‪ ٚ٤٠‬ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪ ٢‬حُي‪ ٍٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش ‪٣ .‬و‪ ٍٞ‬أكي حُزخكؼ‪ : ٖ٤‬إ طؼِ‪ ْ٤‬حُوَحءس ُ‪١٨‬لخٍ ‪٣‬زيأ ٌٓ٘ ٖٓ ٓظش أٗ‪ٝ . َٜ‬اًح أٍىص إٔ‬ ‫طَر‪ ٢‬هخٍثخ ً ؿ‪٤‬يحً كبٕ ػِ‪٤‬ي أ‪ ً٫ٝ‬إٔ طظؼَف ػِ‪ٜٓ ٠‬خٍحص حَُٔى حُو‪ ٢ٜ​ٜ‬؛ أ‪ ١‬إٔ ٗظؼِْ ً‪٤‬ق ٗويّ حُٔؼَكش ُِ‪ٜ‬ـخٍ‬ ‫ًٔخ ‪٣‬ويّ حُوخ‪ ّٙ‬حُٔخ‪ َٛ‬كٌخ‪٣‬خط‪ ٚ‬حُٔ٘‪ٞ‬هش ‪ٝ‬حُٔ​ٔظؼش ُٖٔ ‪٣‬و‪ ّٚ‬ػِ‪ٝ . ْٜ٤‬حُوَحءس ُ‪١٨‬لخٍ ‪ٓٝ‬غ ح‪١٧‬لخٍ ًحص أػَ رخُؾ‬ ‫ٗٔ‪ ْٛٞ‬حٌُ‪ٝ ٢٘ٛ‬حُ‪ٞ‬ؿيحٗ‪ٝ . ٢‬حُٔ‪ٔ٤ُ ْٜ‬ض حٌُٔ‪٤‬ش حُظ‪ٗ ٢‬وَإ‪ٛ‬خ ُ‪ ٌُٖٝ ْٜ‬حُٔ‪ ْٜ‬ط٘ـ‪٤‬غ حُطلَ ػِ‪٠‬‬ ‫حُلؼخُ‪٤‬ش ك‪ِّ ٢‬‬ ‫حُٔ٘خًٍش أػ٘خء حُوَحءس ‪ٝ‬ا‪ ٫‬كبٕ حٓظلخىط‪ ٖٓ ٚ‬حُوَحءس ٓظٌ‪ٗ ٕٞ‬ز‪ٓ ٚ‬ؼي‪ٓٝ‬ش ‪.‬‬ ‫ك‪ َٜ‬إٓ ‪ٓ٧‬ش ( حهَأ ) إٔ طـيى ػ‪٬‬هظ‪ٜ‬خ حُلخطَس رخٌُظخد ‪ٝ‬رخُٔؼَكش ‪ٝ ،‬إٔ طظؼِْ ً‪٤‬ق طوَأ ؟ !‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪132‬‬

‫‪ - 37‬إدارة التناقض‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُظ٘خه‪ ٞ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬كَحى ىحهَ ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ ،‬ر‪ ٖ٤‬أٓش ‪ٝ‬أٓش ‪ٓ ٞٛ ،‬ؼوي ٖٓ ٓؼخهي ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪ٞٛٝ ،‬‬ ‫أ‪٠٣‬خ ً ٓيهَ ًز‪ُِ َ٤‬ظط‪ٝ ٍٞ‬حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬؛ كخُ‪ٞ‬ػ‪٣ ٢‬ظويّ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حهظ‪٬‬ف حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص أًؼَ رٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ُ‪ٓ ٞ‬خى‬ ‫حُل‪٤‬خس حُظ٘خر‪ٝ ٚ‬حُظٔخػَ ‪ٝ .‬حُظ٘خه‪ ٞ‬رؼي ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى أىحس ًزَ‪ُِ ٟ‬ظٔ‪ ِ٤‬؛ كٖٔ ؿ‪٘٣ ٫ َٙ٤‬ؼَ ح‪٧‬كَحى ‪ًٔ ،‬خ ‪ ٫‬ط٘ؼَ ح‪ْٓ٧‬‬ ‫رخُو‪ٜ‬خث‪ٝ ٚ‬حُٔ‪ِ٤‬حص حُلخٍهش ر‪ٜ٘٤‬خ ‪.‬‬ ‫أٓش ح‪ ٢ٛ ّ٬ٓ٩‬آهَ ح‪ٍٓٝ ، ْٓ٧‬خُظ‪ٜ‬خ ‪ ٢ٛ‬هخطٔش حَُٓخ‪٫‬ص ؛ ‪ٌُٜٝ‬ح ك٘لٖ ‪ٍٝ‬ػش طَحع حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش ك‪ ٢‬حُزَ٘‪٣‬ش ‪ٝ ،‬طخٍ‪٣‬ن‬ ‫حُزَ٘‪٣‬ش ‪ ٞٛ‬طخٍ‪٣‬ن حََُٓ ‪ٝ‬حَُٓخ‪٫‬ص ‪ٝ‬حُ٘ز‪ٞ‬س ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ؛ ‪ٌٛٝ‬ح ‪ِ٣‬و‪ ٢‬ػِ‪٘٤‬خ ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش هخ‪ٛ‬ش ٗل‪ ٞ‬حُؼخُْ ؛ اٗ‪ٜ‬خ ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش‬ ‫حُيػ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬وخً ‪ٝ .‬كظ‪ٔٗ ٠‬ظط‪٤‬غ حُو‪٤‬خّ ر‪ ٌٜٙ‬حُٔ‪ٜٔ‬ش ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق كبٗ٘خ رلخؿش اُ‪ ٠‬حُؼي‪٣‬ي‬ ‫ٖٓ ح‪ٝ ٍٞٓ٧‬حُظ‪ ٖٓ ٢‬أ‪ٜٔٛ‬خ ‪:‬‬ ‫‪ - 1‬حُٔؼ‪ ٢‬حُٔظ‪ٞ‬ح‪ُِٔ َٛ‬لخكظش ػِ‪ ٠‬حُ‪٣ٜٞ‬ش حُظ‪ ٢‬طؼ٘‪ ٢‬ىحثٔخ ً ‪ٟٞٝ‬ف حُٔ‪ِ٤‬حص حُظ‪ ٢‬طٔ‪ ِّ٤‬أٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬ػٖ ؿ‪َٛ٤‬خ ٖٓ‬ ‫ح‪ ْٓ٧‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُؼوخثي ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخّ ‪ٝ‬ح‪٥‬ىحد ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓ‪ ٌٕٞ٤‬هِ‪ َ٤‬حُ٘لغ اًح ظَ ‪ٟٞٝ‬ك‪ ٚ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حٌُ‪ٝ ، ّ٬‬اٗٔخ‬ ‫‪٣‬ـذ إٔ ‪٣‬ظـٔي ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس أًزَ َٗ‪٣‬لش ٌٓٔ٘ش ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ٌٛٝ ، ٖ٤‬ح ٓخ ‪٣‬ئ ِّٓ٘‪ ٚ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ حُيه‪٤‬ن ‪.‬‬ ‫‪٘٣ - 2‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ ٖٔ٤ٜ٣‬ػِ‪ ٠‬ػ‪٬‬هخط٘خ رـ‪ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ح‪٩‬كٔخّ ر‪ٞ‬حؿذ حُظزِ‪٤‬ؾ ؛ كؤٓظ٘خ ‪ٛ‬خكزش كخؿش ُي‪ ٟ‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ٟ‬‬ ‫‪ ٌٙٛٝ ،‬حُلخؿش طظٔؼَ ك‪ ٢‬كَ‪ٜٛ‬خ ػِ‪ ٠‬إٔ ط‪ َٜ‬ىػ‪ٞ‬س ح‪ ّ٬ٓ٩‬اًح أٌٖٓ اُ‪ٗ ًَ ٠‬و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ ؛ كؤ‪ َٛ‬ػ‪َٜٗ‬خ‬ ‫‪٣‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬أُٓخص ‪ٛ‬خٓظش هخٗوش ‪ٝ ،‬ح‪ ٞٛ ّ٬ٓ٩‬حُٔ٘وٌ حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ُ‪ ٖٓ ْٜ‬طِي ح‪ُٓ٧‬خص ‪.‬‬ ‫‪ - 3‬حُظ٘خه‪ ٞ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ً ْٓ٧‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬لَ‪ ٝ‬أٌٗخ‪ ٖٓ ً٫‬حُؼيحء ‪ٝ‬حُ‪َٜ‬حع ‪٘ٛٝ ،‬خى ٗ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي ًؼ‪َ٤‬س هي‪ٔ٣‬ش ‪ٓٝ‬ؼخ‪َٛ‬س ػِ‪ ٠‬إٔ‬ ‫حُ‪َٜ‬حع ك‪٣ ٖ٤‬و‪ً ّٞ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ ٌٕٞ٣‬ه‪٤‬خٓ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬أْٓ ٖٓ حُو‪٬‬ف حُؼوي‪ ١‬أ‪ ٝ‬حُؼ٘‪ ١َٜ‬أ‪ ٝ‬حُظخٍ‪٣‬و‪ ٌُٚ٘ ... ٢‬ك‪ ٢‬حُـخُذ‬ ‫‪٣‬ظل‪ ٍٞ‬رؼي ٓيس اُ‪َٛ ٠‬حع ٖٓ أؿَ حُٔ‪ٜ‬خُق ‪ ٖٓٝ ،‬حُ‪ ١ٍَٝ٠‬ػ٘ي ‪ ٌٙٛ‬حُ٘وطش إٔ ‪٣‬ظَ حُ‪َٜ‬حع َٓطزطخ ً رخُظ٘خه‪ٞ‬‬ ‫حُؼوي‪ ١‬؛ ‪ًُ ٕ٧‬ي ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حُو‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬أٗ٘خ ٗ‪ٜ‬خٍع ٖٓ أؿَ حُو‪٤‬خّ ر‪ٞ‬حؿذ ى‪ ٢٘٣‬ىػ‪ ٖٓ ْ٤ُٝ ، ١ٞ‬أؿَ طلو‪٤‬ن ٓ‪ِٜ‬لش‬ ‫ٓخى‪٣‬ش هخ‪ٛ‬ش ؛ ‪ٝ‬ك‪٣ ٖ٤‬ؤهٌ حُ‪َٜ‬حع ‪١‬خرغ طلو‪٤‬ن حُٔ‪ٜ‬خُق ‪٣‬لوي حٌُؼ‪َٝ٘ٓ ٖٓ َ٤‬ػ‪٤‬ظ‪٣ٝ ، ٚ‬لوي حُٔ​ٔخٗيس حُظ‪٣ ٢‬لظخؿ‪ٜ‬خ‬ ‫ٖٓ ػٔ‪ ّٞ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪.‬‬ ‫‪ - 4‬ك‪ ٢‬كخُش حُظ٘خه‪ ٞ‬طٌ‪ٓ ٕٞ‬و‪٫ٞ‬ص حُٔظ٘خه‪ ٖ٤٠‬أهَد اُ‪ ٠‬حُـ‪٬‬ء ‪ٝ‬حُ‪ٟٞٞ‬ف ‪ٝ ،‬ك‪٣ ٖ٤‬زيأ حُ‪َٜ‬حع ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٘٣‬طْٔ‬ ‫حُظ٘خه‪ ٞ‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ٝ ، ٢‬طٔ‪ٞ‬ى ٍ‪ٝ‬ف حُؼؤٍ ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظوخّ ؛ ‪ٌُٝ‬ح ًخٕ ٖٓ أىر‪٤‬خص حُ‪َٜ‬حع حُٔ​ِٔق ُي‪ ٟ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬إٔ ‪٣‬زيإ‪ٝ‬ح‬ ‫ريػ‪ٞ‬س حُو‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬أ‪ ً٫ٝ‬اػ‪ٗ٬‬خ ً ٓ٘‪ ْٜ‬أٗ‪ ٚ‬هظخٍ رٔزذ حُظ٘خه‪ٓٝ ٞ‬خ ‪ٔ٣‬ظِ​ِٓ‪ ٖٓ ْ٤ُٝ ، ٚ‬أؿَ ٓ‪ِٜ‬لش ىٗ‪٣ٞ٤‬ش ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٖ٤‬أ‪ ٠ٛٝ‬أر‪ ٞ‬رٌَ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ ٚ‬ؿ‪٤ٛٝ ٚ٘٤‬ظ‪ ٚ‬حُٔ٘‪ٍٜٞ‬س رؼيّ هظَ حُ٘ٔخء ‪ٝ‬ح‪١٧‬لخٍ اُن ‪ً ...‬خٕ ‪ٜ٣‬يف اُ‪ ٠‬أ‪َّ٫‬‬ ‫ط‪٤٠‬غ ٓ‪ِ٤‬حص ؿ‪ ٖ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬أه‪٬‬ه‪٤‬خط‪ٝ ٚ‬أ‪ٛ‬يحك‪ ٚ‬ح‪٤ِٛ٧‬ش ٖٓ حُـ‪ٜ‬خى ك‪ ٢‬ه‪ ْ٠‬حُ‪َٜ‬حع ‪ٓٝ‬لخ‪٫ٝ‬ص حُـِذ ‪ٝ‬حُظلَ ‪.‬‬ ‫‪ - 5‬حُيػ‪ٞ‬س اُ‪َّ ٠‬للا طؼخُ‪ ٢ٛ ٠‬ح‪ٓ٧‬خّ ‪ٝ‬حٗظ٘خٍ‪ٛ‬خ ‪ ٞٛ‬حُ‪ٜ‬يف ‪ٝ .‬كظ‪ٗ ٠‬ظ‪٤‬ق ُِ٘خّ ٓٔخػ‪ٜ‬خ ‪ ،‬ك‪٤‬ـذ إٔ ٗ‪ِّ٤ٜ‬ت ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬حء‬ ‫حُٔ‪٬‬ثٔش ُِظزِ‪٤‬ؾ ‪ٝ .‬ك‪٘​٘٣ ٖ٤‬ذ ‪َٛ‬حع ك‪٤‬ـذ إٔ ‪ٔ٣‬ظ‪ٜ‬يف ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُزؼ‪٤‬ي طلو‪٤‬ن طِي ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬حء ؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٕ حُ‪َٜ‬حع‬ ‫حُ٘ي‪٣‬ي ‪ٝ‬حُط‪ً َ٣ٞ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬طْٔ ٓؼخُْ حُظ٘خه‪٣ٝ ، ٞ‬لَّ حُيػ‪ٞ‬س ٖٓ حُ‪ٜ‬ي‪ٝ‬ء حٌُ‪ ١‬طلظخؿ‪ٍٝ ، ٚ‬رٔخ ًخٕ هز‪ ٍٞ‬حُ٘ز‪٢‬‬ ‫‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪ ِْٓٝ ٚ٤‬رَ٘‪ ١ٝ‬هَ‪ ٖ٣‬حُٔـللش ك‪ِٛ ٢‬ق حُلي‪٣‬ز‪٤‬ش ٖٓ أؿَ طؤٓ‪ ٖ٤‬حُـ‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬خىة حٌُ‪٣ ١‬ظ‪٤‬ق ُوَ‪ٖ٣‬‬ ‫حُظؼَف ػِ‪ ٠‬ح‪. ّ٬ٓ٩‬‬ ‫‪٣ - 6‬ؤهٌ حُ‪َٜ‬حع ٌَٗ حُطلَس ‪ ٌَٗٝ‬ح‪ٗ٫‬و‪٬‬د ‪٣ٝ ،‬ظْٔ حُوخثٔ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬رخُليس ‪ٝ‬ه‪ َٜ‬حُ٘لْ ‪ٝ ،‬طٔ‪٤‬طَ ػِ‪ْٜ٤‬‬ ‫حُؼخ‪١‬لش ‪ ،‬أٓخ حُظٔ‪ ِ٤‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ٝ ٢‬حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬ك‪٤‬ؤهٌ ٌَٗ حُؼَٔ حُٔظَحًْ ‪٣ٝ ،‬ظلِ‪ ٠‬أ‪ٛ‬لخر‪ ٚ‬رَ‪ٝ‬ف حُؼ‪ٍٞ‬س ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُؼطخء ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُزؼ‪٤‬ي ؛ ‪ ٖٓٝ‬حُٔ‪ ْٜ‬أ‪ٗ ٫‬لوي ‪ ٌٙٛ‬حَُ‪ٝ‬ف ك‪ ٢‬كٔؤس حُـ‪٠‬ذ ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪133‬‬

‫‪ٗ - 7‬وطش حُظل‪ٞ‬م حٌُزَ‪ُ ٟ‬ي‪ ٟ‬أٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬حُ‪ ّٞ٤‬طظٔؼَ ك‪ ٢‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬طَُ٘ف رلِٔ‪ ٚ‬؛ ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬أٗ‪ٜ‬خ ك‪٢‬‬ ‫حُٔ‪٤‬خى‪ ٖ٣‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظو٘‪٤‬ش حُؼٌَٔ‪٣‬ش ‪ٟ‬ؼ‪٤‬لش ‪ٝ‬ػخُش ػِ‪ ٠‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٕ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٌٗؼّق حُٔـخر‪ٜ‬ش ك‪٢‬‬ ‫طل‪ٞ‬ه‪ ، ٚ‬ك٘لوي ٓ‪ِ٤‬حط٘خ ‪،‬‬ ‫حُٔخكش حُظ‪ِٔٗ ٢‬ي ػ٘خ‪ َٛ‬حُو‪ٞ‬س ك‪ٜ٤‬خ ‪ٝ ،‬إٔ ٌٗ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬كٌٍ ‪ ٖٓ ،‬إٔ ‪٣‬ـَٗخ حُو‪ ْٜ‬اُ‪ٓ ٠‬خكش ُّ‬ ‫‪ٝ‬ط‪٠‬طَد أٓ‪ٍٗٞ‬خ ‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪134‬‬

‫‪ - 38‬مقاربة الحقٌقة‬ ‫ًٍِ َّللا ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ٬‬ك‪ ٢‬كطَس ح‪ٔٗ٩‬خٕ كذ حُظٔخإٍ ‪ٝ‬حُظطِغ اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش حُٔـ‪ٝ . ٍٜٞ‬طخٍ‪٣‬ن ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش كخكَ رخُـ‪ٜٞ‬ى‬ ‫حُظ‪٣ ٢‬لخ‪ ٍٝ‬حُ٘خّ ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ حُوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ حُؼٔخء ‪ ( ٝ‬حُ‪٬‬طٌ ّ‪ٝ . ) ٕٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ اً ‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬حُظؼَف ػِ‪ ٠‬حُ‪ ٢ٓٞ‬حٌُ‪١‬‬ ‫‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٔ٣ ٚ٤‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬ك‪ً ْٜ‬حط‪ٝ ٚ‬ط‪ َ٤ٔ٤‬كًَظ‪ٝ ٚ‬حٓظؼٔخٍ ‪١‬خهخط‪ ٞٛٝ ، ٚ‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ًُ َ٤‬ي ٓطخُذ رؤٕ ‪٣‬ؼَف حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪َ٤‬‬ ‫ٖٓ حُلوخثن ‪ًُٝ ،‬ي ‪٣ ٫‬ظْ ا‪ ٫‬رخٓظ‪٬‬ى حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُٔ‪٬‬ثٔش ‪ .‬إ ٓٔخ ‪ٓ ٞٛ‬ؤُ‪ٞ‬ف إٔ ٗـي رؼ‪ ٞ‬حُلوخثن ‪٣‬زي‪١‬‬ ‫‪ٞ١‬حػ‪٤‬ش ٖٓ ؿ‪ َ٤‬كي‪ٝ‬ى ‪ ،‬كظ‪ ٠‬اًح كخ‪ُٝ‬ض حُوز‪ ٞ‬ػِ‪ٝ ٚ٤‬حٓظ‪٤‬ؼخر‪ ٚ‬طؤرّ‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬حُظٌَ٘ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ ٗـي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُٔخىس‬ ‫حُ‪٤ٓ٬ٜ‬ش ‪ٌٛٝ .‬ح ٓخ ‪٣‬ويع ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُ٘خّ ؛ ك‪٤‬غ ‪ ٌٕٞ٣‬هز‪ ْٜ٠‬اًح ‪٣‬ظ٘‪ ٕٞ‬أٗ‪ ْٜ‬هز‪ٞ٠‬ح ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حَُٔحد ‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ​ِّ‪ ٢‬أِٓ‪ ٢‬حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حُٔ​ٔؤُش حُٔ‪ٜٔ‬ش ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُ٘وخ‪ ١‬ح‪٥‬ط‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ - 1‬اىٍحى ح‪ٔٗ٩‬خٕ ُِٔلٔ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُٔـَّٔٔخص أٓ‪ َٜ‬رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬اىٍحً‪ُِٔ ٚ‬ؼ٘‪٣ٞ‬خص ‪ٝ‬حُؼوِ‪٤‬خص ؛ ك٘لٖ ٌٗخى ‪ٗ ٫‬زٌٍ ؿ‪ٜ‬يحً‬ ‫‪ ًٌَ٣‬ك‪ ٢‬حُظؼَف ػِ‪ ُٕٞ ٠‬ػ‪ٞ‬د أ‪ٔٓ ٝ‬خكش ؿَكش أ‪ٛ ُٕٝ ٝ‬خطق ‪ ،‬أٓخ اًح طليػ٘خ ػٖ ٗـخػش ٗو‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬أػَ حَُهخء‬ ‫ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ٗؼذ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬أػَ حُ‪٤‬ظْ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ‪١‬لَ ‪ٔٓٝ‬ظوزِ‪ ، ٚ‬كبٗ٘خ ٓ٘وظِق حهظ‪٬‬كخ ً ر‪٘٤‬خ ً ك‪ًُ ٢‬ي ؛ ك‪٤‬غ ‪ ٌٕٞ٣‬حُظؼخَٓ ٓغ‬ ‫ػ٘خ‪ َٛ‬ؿ‪ِٓٞٔٓ َ٤‬ش ‪ٝ ،‬رؼ‪ٜ٠‬خ ؿخٓ‪ ٞ‬ؿيحً ‪ٜ٣‬ؼذ حُليّ ر‪. ٚ‬‬ ‫ىػ‪ٗٞ‬خ ٗو‪ : ٍٞ‬إ ( حُلو‪٤‬وش ) ُ‪ٔ٤‬ض ًحص ؿ‪ٝ َٛٞ‬حكي ‪ ،‬أ‪ً ٝ‬حص ‪١‬زوش ‪ٝ‬حكيس ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ً ٢ٛ‬حص ‪١‬زوخص ػيس ‪ ،‬رؼ‪ٜ٠‬خ‬ ‫ك‪ٞ‬م رؼ‪ًِٔٝ ، ٞ‬خ ‪َٗٛ‬خ ُِزلغ ك‪١ ٢‬زوش أػٔن حكظـ٘خ ك‪ ٢‬اىٍحً‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬أِٓ‪ٞ‬د ؿي‪٣‬ي أ‪ِ٤ٓٝ ٝ‬ش ؿي‪٣‬يس‬ ‫‪ٝ​ٝ ،‬ؿيٗخ أٗلٔ٘خ ػِ‪ ٠‬أٍ‪٘ٛ ٝ‬ش ؛ ك‪٤‬غ ‪٘٣‬ظي حُ٘و‪ ٚ‬ك‪ٓٝ ٢‬خثَ حُٔؼَكش ‪ًٔ ،‬خ ‪ِ٣‬ىحى ح‪٫‬ػظٔخى ػِ‪ ٠‬ػ٘خ‪ً َٛ‬حص‬ ‫‪١‬خرغ ‪ٌ٣‬خى ‪ٗ ٌٕٞ٣‬و‪٤ٜ‬خ ً ‪.‬‬ ‫ك‪ ( َٟٗ ٖ٤‬هِٔخ ً ) كبٗ٘خ ٗؼَف ٓٔخط‪ ٚ‬حُظخ‪َٛ‬س ‪ِٛٝ ٍٝ٧‬ش ؛ كبًح أٍىٗخ إٔ ٗؼَف ( ػٔ٘‪ٝ ) ٚ‬ؿيٗخ أٗلٔ٘خ رلخؿش اُ‪٠‬‬ ‫ىٍؿش ٖٓ حُوزَس حُظـخٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬أٓؼخٍ ح‪٧‬ه‪ ّ٬‬ك‪ ٢‬حُٔ‪ٞ‬م ؛ كبًح طـخ‪ُٗٝ‬خ ًُي اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش حُٔ‪ٞ‬حى حُظ‪ُ٘ٛ ٢‬غ ٓ٘‪ٜ‬خ حُوِْ‬ ‫‪ٓٝ‬ويحٍ ًَ ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُظو٘‪٤‬ش حُٔ​ٔظويٓش ك‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬ؿيٗخ أٗلٔ٘خ أٓخّ ٓؼ‪ِ٠‬ش ًزَ‪ٝ​ٝ ، ٟ‬ؿيٗخ إٔ ح‪٫‬هظَحد ٖٓ ًُي ‪٣‬ظطِذ‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ٓوظزَحص ٓظط‪ٍٞ‬س ‪ٝ‬طـخٍد ًؼ‪َ٤‬س ‪ٝ‬هزَحص ٓظو‪ٜ​ٜ‬ش ‪ٍٝ‬حه‪٤‬ش ؛ ‪ٓٝ‬غ ًَ ًُي كل‪ ٢‬حُـخُذ طٌ‪ ٕٞ‬حُ٘ظخثؾ‬ ‫ٓظ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ؼش ‪ٝ ،‬ا‪ ٌٖٓ٧ ٫‬حهظزخّ أَٓحٍ حُظو٘‪٤‬ش حُٔظويٓش رٔ‪ُٜٞ‬ش ‪ٗٝ .‬لٖ ك‪ٌٛ ًَ ٢‬ح ٗظؼخَٓ ٓغ ٗ‪٢‬ء ٓلٔ‪٘​ٌُ٘ ، ّٞ‬خ‬ ‫طـخ‪ُٗٝ‬خ ٓخ ‪ٞ٣‬هل٘خ ػِ‪ ٚ٤‬حُ٘ظَ حُؼخرَ اُ‪١ ٠‬زوخص أػٔن ٖٓ حُلو‪٤‬وش ‪.‬‬ ‫‪ - 2‬ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخثَ حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬حُٔلي‪ٝ‬ىس ٗٔظويّ حُل‪ٞ‬حّ ‪ٝ‬ح‪٧‬هزخٍ حُٔظ‪ٞ‬حطَس ‪ٝ‬حُٔ​ٔظل‪٠٤‬ش ‪ َٜٗٝ ،‬اُ‪ ٠‬أكٌخّ هطؼ‪٤‬ش أ‪ٝ‬‬ ‫ٗز‪ ٚ‬هطؼ‪٤‬ش ‪ًُٝ ،‬ي ًلٌٔ٘خ رؤٕ ُ‪٣‬يحً ٖٓ حُ٘خّ ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ٓؼ٘خ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلـَس ‪ًٝ ،‬ب‪ٔ٣‬خٗ٘خ ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى رِي حٓٔ‪ ( ٚ‬حُ‪) ٖ٤ٜ‬‬ ‫‪ٗٝ‬و‪ ٠٠ٓ ٚ‬حٓٔ‪ : ٚ‬كخطْ حُطخث‪ ٢‬أ‪ ٝ‬حٌُ‪ٛ‬ز‪ٗٝ . ٢‬لٖ ‪ٔٗ ٫‬ظويّ ك‪ ٢‬اىٍحى ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪ٞ‬ع ٖٓ حُلوخثن ‪ٝ‬حُٔؼخٍف‬ ‫ٓويٓخص أ‪ ٝ‬ػ٘خ‪٤ً٘ٛ َٛ‬ش ؛ ‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ ك‪ِٜ٘‬خ ػِ‪ٓ ٠‬ؼَكش ‪٣‬و‪٤٘٤‬ش أ‪ٗ ٝ‬ز‪٣ ٚ‬و‪٤٘٤‬ش ‪.‬‬ ‫أٓخ اًح أٍىٗخ ح‪٫‬هظَحد ٖٓ ه‪٤٠‬ش أ‪ ٝ‬كو‪٤‬وش ًحص ر٘‪٤‬ش ًَٓزش كبٕ ح‪ٓ ٌٕٞ٤ٓ َٓ٧‬وظِلخ ً ؿيحً ‪ٝ .‬طٌ‪ ٕٞ‬حُز٘‪٤‬ش ًَٓزش اًح‬ ‫ٓخ‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬طٌِ٘‪ٜ‬خ ػيى ٖٓ حَُ‪ٝ‬حكي حُٔظزخ‪٘٣‬ش أ‪ٝ‬حُٔظوخٍرش ؛ ‪ًُٝ‬ي ًٔخ اًح أٍىٗخ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ٓ ٠‬خ ؿَ‪ ٟ‬ك‪ٓ ٢‬ؼًَش ٖٓ‬ ‫حُٔؼخٍى ‪ٝ ،‬ح‪٥‬ػخٍ حَُِٓ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش حُظ‪ٗ ٢‬ظـض ػ٘‪ٜ‬خ ‪ .‬ك‪ٓ ٢‬ؼَ ‪ ٌٙٛ‬حُلخُش ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ‬ ‫ك‪ ٌٙٛ ْٜ‬حُلو‪٤‬وش أ‪ ٝ‬حُلوخثن حًَُٔزش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬زخَٗ ؛ ‪ ٫ٝ‬ري ٖٓ حٓظويحّ ‪ٓ ٢٤ٓٝ‬ؼَك‪ ٚ٤ٔ​ٔ٣ ، ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُزخكؼ‪ٖ٤‬‬ ‫حُ‪ ّٞ٤‬رـ ( ح‪ٌٗ٩‬خُ‪٤‬ش ) ‪ ٌٙٛ .‬ح‪ٌٗ٩‬خُ‪٤‬ش ٌٓ‪ٗٞ‬ش ٖٓ ػيى ٖٓ حُؼ٘خ‪ ، َٛ‬أ‪ٜٔٛ‬خ ٓؼظويحط٘خ ‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬حُوِل‪٤‬ش حُؼوخك‪٤‬ش‬ ‫حُؼخٓش أ‪ٓ ٝ‬خ ًخٕ ‪ ٠ٔ​ٔ٣‬رـ ( ح‪٤ِٛ٧‬ش ) ػْ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُٔظ‪ٞ‬كَس ك‪ ٍٞ‬حُو‪٤٠‬ش ٓ‪ٟٞ‬غ حُزلغ ‪ .‬كخُطز‪٤‬ذ حٌُ‪٣ ٫ ١‬ئٖٓ‬ ‫ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ( حُـٖ ) أ‪ ٝ‬حٌُ‪ ( َٟ٣ ٫ ١‬ح‪ٛ٩‬خرش رخُؼ‪ٞٓ ) ٖ٤‬ف ‪ُ٣‬زؼي ًَ ٓخ ‪٣‬ظؼِن ر‪ ٖ٣ٌٜ‬ح‪ ٖ٣َٓ٧‬ػ٘ي حُظ٘و‪ٝ ٚ٤‬حُؼ‪٬‬ؽ‬ ‫ٌَُ حَُٔ‪ ٠ٟ‬حٌُ‪َ٣ ٖ٣‬حؿؼ‪ٝ ، ٚٗٞ‬حٌُ‪ ١‬هزَط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ٓؼي‪ٓٝ‬ش ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪ٜ٣‬يِّم ٖٓ ‪٣‬و‪ : ُٚ ٍٞ‬إ ػَ‪ٝ‬ط‪ٌٖٔ٣ ٚ‬‬ ‫إٔ طظ‪٠‬خػق ًَ ٓ٘ش ٓخثش َٓس اًح ‪ ٞٛ‬ىكغ ٓخُ‪ ٚ‬اُ‪. ٚ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪135‬‬

‫‪ٝ‬حٌُ‪٣ ٫ ١‬ؼَف ح‪٫‬كظ‪٤‬خ‪١‬خص حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬ر‪ٜ‬خ حُي‪ ٍٝ‬حُ٘‪٣ٝٞ‬ش ٗل‪ ٞ‬حُٔ‪٬‬ف حُ٘‪ ١ٝٞ‬كبٗ‪ ٌٖٔ٣ ٚ‬اًح ٍأ‪ ٟ‬ه٘زِش ك‪ٛ ٢‬لَحء‬ ‫إٔ ‪ٜ٣‬يِّم ٖٓ ‪٣‬و٘ؼ‪ ٚ‬رؤٗ‪ٜ‬خ ه٘زِش ٗ‪٣ٝٞ‬ش ‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح ‪.‬‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٔ٣ ٞٛٝ‬ظويّ ‪ٌٛ‬ح حُ‪ ٢٤ٓٞ‬حُٔؼَك‪ ٢‬ك‪ ٢‬حٓظ‪٤‬ؼخد حُ‪ٞ‬حهغ حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٘٣ ٫ ٢‬ظ‪ ٢ٜ‬ك‪ ٢‬أًؼَ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ا‪ ٫‬اُ‪ٗ ٠‬ظخثؾ‬ ‫ظ٘‪٤‬ش ؛ ‪ًُٝ‬ي ‪٬ٛ ٕ٧‬رش حَُأ‪ٗ ١‬خرؼش ٖٓ ‪٬ٛ‬رش حُٔويٓخص حُظ‪َُّٝ ٢‬يط‪ٝ . ٚ‬ػ٘ي حُ٘ظَ ك‪ ٢‬هِل‪٤‬خط٘خ حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٓٝ‬ؼِ‪ٓٞ‬خط٘خ‬ ‫ك‪ ٍٞ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُظ‪ٗ ٢‬لخ‪ ٍٝ‬ك‪ٜٜٔ‬خ ٗـي أٗ‪ٜ‬خ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طٌ‪ ٕٞ‬هخ‪َٛ‬س ‪ٝ‬هخرِش ُِـيٍ ‪ٝ‬حُ٘وي ؛ ‪ٌٛٝ‬ح ٓخ ‪٣‬ـؼَ طؼخِٓ٘خ ٓغ‬ ‫حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حًَُٔزش ‪ٝ‬حُٔؼويس ٓ٘ط‪٣ٞ‬خ ً ػِ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ ( ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ) حٌُ‪٣ ١‬لظَٔ حُوطؤ ‪ٝ‬حُ‪ٜٞ‬حد ‪.‬‬ ‫‪ً - 3‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٌٗ٘‪ٗ ٖٓ ٞ‬و‪ ٚ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُظ‪ ٢‬طٔخػيٗخ ػِ‪ ٠‬ك‪ ْٜ‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ًٝ ، ٍٞٓ٧‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗـي أٗلٔ٘خ ر‪ ٬‬ك‪٫ٝ ٍٞ‬‬ ‫‪ ٍٞ١‬طـخ‪ ٙ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُي‪ٝ‬حكغ ُزؼ‪ ٞ‬حُظ‪َٜ‬كخص ‪ ،‬أ‪ ٝ‬طـخ‪ ٙ‬طوي‪ َ٣‬ح‪٥‬ػخٍ حُٔظَطزش ػِ‪ ، ٚ٤‬أ‪ ٝ‬طٌ‪ٍٞٛ ٖ٣ٞ‬س‬ ‫ؿ‪٤‬يس ػٖ ‪ٝ‬حهؼش طخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش ‪ٝ ،‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلخُش ِٗـؤ اُ‪ ( ٠‬حُظلِٔق ) ‪ ٖٓ ْ٤ُٝ ،‬حُٔزخُـش حُو‪: ٍٞ‬‬ ‫اٗ‪ٓ ٚ‬خ ‪ َٔ٣‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ‪ ّٞ٣‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪ٔ٣‬ظويّ ك‪ٝ ٚٓ٬ً ٢‬طؤٓ‪٬‬ط‪ٞٗ ٚ‬ػخ ً ٖٓ حُظلِٔق ٖٓ أؿَ حُظـِذ ػِ‪ٓ ٠‬خ‬ ‫ٗ‪ٞ‬حؿ‪ٗ ٖٓ ٜٚ‬و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ػظخىٗخ حُٔؼَك‪. ٢‬‬ ‫ٗلٖ ٗٔظويّ ( حُظؼِ‪ ) َ٤‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٖٓ أؿَ ؿؼَ ط‪َٜ‬كخط٘خ ‪ٝ‬أه‪ٞ‬حُ٘خ طزي‪٘ٓ ٝ‬طو‪٤‬ش ‪ٔ٘ٓٝ‬ـٔش ‪ٔٗٝ ،‬ظويّ (‬ ‫حُو‪٤‬خّ ) ُٔي حُلَحؿخص حُظ‪ ٢‬طًَ‪ٜ‬خ ح‪ٓ٫‬ظوَحء حُ٘خه‪ ، ٚ‬أ‪ ٝ‬ك‪٤‬غ ‪ ٌٕٞ٣‬ح‪ٓ٫‬ظوَحء حُظخّ ٓٔظل‪ٔٗٝ ، ً٬٤‬ظويّ ( حُظو٘‪ٖ٤‬‬ ‫) ٖٓ أؿَ طٔ‪ َ٤ٜ‬حُظؼخَٓ ٓغ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حى ‪ٝ .‬حُٖٔ٘ حُ‪ٞ‬حٍىس ك‪ ٢‬حُوَإٓ حٌَُ‪ٝ ْ٣‬حُٖٔ٘ حُ٘ز‪٣ٞ‬ش ط‪ٜ‬يف اُ‪٠‬‬ ‫ٓٔخػيط٘خ ػِ‪ ٠‬أهٌ حُؼزَ ‪ٝ‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٔٓ ٠‬ظوِ‪ٜ‬خص ًَِٓس ك‪ ٍٞ‬حُٔخ‪ٝ ٢ٟ‬حُٔ​ٔظوزَ ‪ .‬ك‪ٔٗ ٖ٤‬خٍّ ( حُظلِ‪) َ٤‬‬ ‫كبٗ٘خ َٗٓ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طلٌ‪٤‬ي حُٔؼط‪٤‬خص حُٔؼويس رـ‪٤‬ش حُ٘لخً اُ‪ ٠‬ؿ‪َٛٛٞ‬خ ‪ٝ ،‬اطخكش حُلَ‪ٛ‬ش ‪٧‬ىٓـظ٘خ ً‪ ٢‬طظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ رٌلخءس ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٗ ٖ٤‬ظ‪ٞ‬هغ كي‪ٝ‬ع رؼ‪ ٞ‬ح‪ٜٗٝ ، ٍٞٓ٧‬ـْ رخُٔ​ٔظوزَ كبٗ٘خ ٗو‪ ّٞ‬رؼِٔ‪٤‬ش حٓظٌ٘خف ُِؼ‪٬‬هخص ر‪ ٖ٤‬ح‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ‬حُٔ​ٔززخص‬ ‫‪ٗٝ ،‬لؼَ ًُي رـ‪٤‬ش ا‪٣‬ـخى ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ‪٣‬ش حُ٘ؼ‪٣ٍٞ‬ش ‪ٝ‬حُظَك‪٤‬ش ‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬ك‪٘ٓ َ٤‬طوش ػ‪ ٖ٤‬آٓ٘ش ‪٬ٓٝ‬ثٔش ُلًَظ٘خ ‪.‬‬ ‫إ ًَ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔخٍٓخص حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ‬حُٔؼَك‪٤‬ش ٓخ ‪َ١ ٟٞٓ ٢ٛ‬م ُظَ‪ ٞ٣ٝ‬حُلوخثن ‪٘ٓٝ ،‬خ‪ِٛ‬س حٓظ‪٤‬ؼخر‪ٜ‬خ ‪ ٫ ٢ٛٝ .‬طؼي‪ٝ‬‬ ‫إٔ طٌ‪َٟٝ ٕٞ‬رخ ً ٖٓ ( حُٔوخٍرش ) ُٔخ ٗزظـ‪ ٢ٛٝ . ٚ٤‬ؿٔ‪٤‬ؼخ ً طؼَٔ هخٍؽ ٓ٘طوش حُ‪٤‬و‪ٝ ٖ٤‬حُ‪ٜٞ‬حد حُوطؼ‪ٝ . ٢‬ك‪ٌٙٛ ٢‬‬ ‫حُؼِٔ‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬أَٗٗخ اُ‪ٜ٤‬خ ‪٣‬وغ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔـخُكش ‪ٝ‬حُظؼٔق ‪ٝ‬حُظـخ‪ٝ . ُٝ‬طو ُّيّ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ح‪ٔ٤ٓ ٫ٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬خ ػِ‪٠‬‬ ‫حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُ٘ؼز‪ٟ ٢‬ؼ‪٤‬ق ؿيحً ك‪ٌٛ ٢‬ح حُلوَ ؛ رَ إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ٖٓ ً‪ ١ٝ‬حُؼوخكش حُؼِ‪٤‬خ ‪ِٔٓ ٌِٕٞٔ٣‬ي حُؼخٓش ك‪٢‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ك‪٤‬خٍ حُظؼخَٓ ٓغ ٓؼط‪٤‬خص حُظلِٔق ‪ٝ‬حُ٘ظَ حُؼوِ‪ٓ . ٢‬غ إٔ ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ ( حُلِٔلش ) ‪ ٫‬طٔ٘ل٘خ حُيهش‬ ‫‪ ٫ٝ ،‬طٔخػيٗخ ػِ‪ ٠‬حُظلي‪٣‬ي ‪ٝ ،‬اٗٔخ طِ‪٣‬ي ك‪ ٢‬ىٍؿش ٗلخك‪٤‬ظ٘خ ‪ٝ ،‬طٔخػيٗخ ػِ‪ ٍْٓ ٠‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص ‪ٝ‬حُظؼخَٓ ٓغ حُٔ​ٔخثَ‬ ‫حٌُِ‪٤‬ش ‪.‬‬ ‫‪ - 4‬ك‪ ٢‬حُز٘‪٤‬ش حُؼٔ‪٤‬وش ُِٔؼَكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش َٓ‪ٗٝ‬ش كٌَ‪٣‬ش ًز‪َ٤‬س ‪ٗ ،‬لٖ حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ ٢‬أَّْٓ حُلخؿش اُ‪ ٠‬حُظ٘زغ ر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طٔؼِ​ِ‪ٜ‬خ ك‪٢‬‬ ‫ػِٔ‪٤‬خص ح‪ٓ٫‬ظ٘زخ‪ٝ ١‬ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ‪ٝ‬حُظو‪ ْ٣ٞ‬حُٔوظِلش ‪ ٖٓٝ .‬حُٔ‪٬‬كع إٔ حُلٌَ حُليحػ‪ ٢‬حُـَر‪٣ ٢‬و‪ ّٞ‬حُ‪ ّٞ٤‬ػِ‪ًٍ ٠‬خثِ‬ ‫ؿخ‪٣‬ش ك‪ ٢‬حُظطَف ؛ ك‪ٗ ٜٞ‬ي‪٣‬ي حُظؤٍؿق ر‪ ٖ٤‬حُ٘ي حُٔطِن ‪ٝ‬حُ‪٤‬و‪ ٖ٤‬حُٔطِن ؛ ر‪ ٖ٤‬حُؼو‪٤ٗ٬‬ش حُٔطِوش ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬ؿل‪ٞ‬ى أ‪١‬‬ ‫ػخرض ٖٓ حُؼ‪ٞ‬حرض ‪ٝ ،‬هي طؤػَ ر‪ٌٜ‬ح ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حَُإ‪ ٟ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُٔؼخ‪َٛ‬س ك‪ ٢‬ر‪٬‬ى حُٔ​ِٔٔ‪. ٖ٤‬‬ ‫أٓخ حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔـخٍ ‪ ،‬كبٗ‪ٜ‬خ طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ( ٠‬حُ‪ٓٞ‬ط‪٤‬ش ) حُٔز‪َٜ‬س ؛ ك‪ٜ٘‬خى حُ‪٤‬و‪ٝ ، ٖ٤‬حُظٖ حُو‪ٝ ١ٞ‬حُظٖ‬ ‫حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق ‪ٝ ،‬حُ٘ي حُو‪ٝ ١ٞ‬حُ٘ي حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬هظَحد ٖٓ حُلو‪٤‬وش ٓظلخ‪ٝ‬ص ‪ًٔ ،‬خ إٔ حُظ‪ ١ٍٞ‬ك‪ ٢‬حُوطؤ ٓظ٘‪ٞ‬ع ‪ٝ ،‬ك‪ٟٝ ٖ٤‬غ ح‪ ٕٞ٤ُٞٛ٧‬ه‪ٞ‬حػي طلٔ‪ َ٤‬حُ٘‪ٜٙٞ‬‬ ‫‪٫‬كظ‪ٞ‬ح ‪ٌٛ‬ح حُٔؼ٘‪ ٠‬ريهش ٓظ٘خ‪٤ٛ‬ش ؛ ‪ٌُٝ‬ح ً‪ٛ‬ز‪ٞ‬ح اُ‪ ٠‬إٔ حُ٘‪ ٚ‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬ظ٘‪ ٢‬حُي‪ُ٫‬ش ‪ ،‬ك‪٤‬وزَ آٌٗحى حُظؤ‪ٝ َ٣ٝ‬حُل‪ْٜ‬‬ ‫حُٔظؼيى ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪136‬‬

‫‪٫ٝ‬كظ‪ٞ‬ح ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ إٔ ح‪ َٓ٧‬هي ‪٣ ٫‬ل‪٤‬ي حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬د ‪ ،‬رَ هي ‪َٜ٘٣‬ف ػ٘ي ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى هَ‪٘٣‬ش اُ‪ ٠‬ح‪ٍٗ٩‬خى أ‪ ٝ‬حُ٘يد أ‪ٝ‬‬ ‫ح‪٩‬رخكش ‪ًٔ ،‬خ إٔ حُ٘‪ ٢ٜ‬هي ‪٣‬ل‪٤‬ي ٓـَى حٌَُح‪ٛ‬ش ‪ ْ٤ُٝ ،‬حُلَٓش ‪ .‬حُؼ‪٬‬هش ر‪ ٖ٤‬حُٔويٓخص ‪ٝ‬حُ٘ظخثؾ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ‬حُٔ​ٔززخص‬ ‫ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٥‬ىحد حُـَر‪٤‬ش طٔ‪ َ٤‬حُ‪ ّٞ٤‬اُ‪ ( ٠‬حُظ‪ِٜ‬ذ ) ك‪٤‬غ ‪٣‬لخ‪ً ٍٝ‬ؼ‪٘ٛ َٕٝ٤‬خى ا‪ٟ‬لخء ٓؼ٘‪ ٠‬حُظ‪ٝ ُّ٬‬ح‪َ١٫‬حى‬ ‫ػِ‪ ٠‬ح‪ٍ٫‬طزخ‪ ١‬حُوخثْ ر‪ ٖ٤‬كيع ‪ٝ‬آهَ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي رخص ًؼ‪ُ َٕٝ٤‬ي‪٘٣‬خ ‪ٔ٣‬ظويٓ‪ ٕٞ‬ػزخٍحص حُـِّ ‪ٝ‬حُظؤً‪٤‬ي ك‪ٔ٤‬خ طؤر‪١ ٠‬ز‪٤‬ؼظ‪ًُ ٚ‬ي ‪ٝ .‬هي ًخٕ ٖٓ أىد ػِٔخء حُٔ​ِٔٔ‪ٖ٤‬‬ ‫إٔ ‪٣‬و‪ُٞٞ‬ح ػوذ رٔ‪ ٢‬آٍحث‪ٝ ْٜ‬حٓظ٘ظخؿخط‪: ْٜ‬‬ ‫« ‪َّٝ‬للا أػِْ » ُ‪٘٤‬ؼَ‪ٝ‬ح حُوخٍة رخكظٔخُ‪٤‬ش ٓخ ً‪ٛ‬ز‪ٞ‬ح اُ‪ٝ ٚ٤‬ػيّ حٓظل‪ٞ‬حً‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪٤‬و‪. ٖ٤‬‬ ‫‪ًٝ‬خٕ ٖٓ ُط‪٤‬ق ٓخ هٍَ‪ ٙٝ‬ه‪ٌٛٓ « : ُْٜٞ‬ز٘خ ‪ٞٛ‬حد ‪٣‬لظَٔ حُوطؤ ‪ٌٛٓٝ ،‬ذ ؿ‪َٗ٤‬خ هطؤ ‪٣‬لظَٔ حُ‪ٜٞ‬حد » ‪ ُٞٝ‬أٗ‪ْٜ‬‬ ‫هخُ‪ٞ‬ح ‪ٌٛٓ « :‬ز٘خ ‪ٞٛ‬حد ‪٣‬لظَٔ حُوطؤ ‪ٌٛٓٝ ،‬ذ ؿ‪َٗ٤‬خ ‪ٞٛ‬حد ‪٣‬لظَٔ حُوطؤ » ُٔخ أرؼي‪ٝ‬ح حُ٘ـؼش ؛ ك‪٤‬غ ‪ َٟ٣‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫ح‪ ٖ٤٤ُٞٛ٧‬إٔ ًَ ٓـظ‪ٜ‬ي ٓ‪٤ٜ‬ذ ‪ ٖٓٝ .‬أىد حُٔ​ِْٔ ‪ٛٝ‬لخء حػظوخى‪ ٙ‬إٔ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬اًح طليع ػٖ ٗ‪٢‬ء ٓٔظوزِ‪ « : ٢‬إ‬ ‫ٗخء َّللا » ‪ « ٝ‬ربًٕ َّللا » ُ‪ ًَّ ٌ٤‬حُٔخٓؼ‪ ٖ٤‬إٔ ح‪ ًِٚ َٓ٧‬هلل ‪٘٤ُٝ ،‬ؼَ‪ ْٛ‬ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ػ‪٬‬هش ُ‪٘٤‬ش ر‪ٓ ٖ٤‬خ َٗح‪ ٙ‬أٓزخرخ ً ‪ٓٝ ،‬خ‬ ‫َٗح‪ٔٓ ٙ‬ززخص ‪ .‬إ ًَ ٓخ ٗ‪ َٜ‬اُ‪ٓ ٖٓ ٚ٤‬و‪٫ٞ‬ص ‪َٝ١ٝ‬كخص ‪٣‬ظَ أؿِز‪٤‬خ ً ‪٣‬لظَٔ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُ٘‪ًٔ ، ًٝ‬خ ‪٣‬لظَٔ حُ‪ْٛٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُـِ‪ ٢‬؛ ‪ٓٝ‬خ ًُي ا‪ ٕ٧ ٫‬آٌخٗخص حُظـَ‪٣‬ذ ك‪ ٢‬ػخُْ حُلٌَ ‪ٝ‬حُ٘ؤٕ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ ٢‬ػخٓش ٓلي‪ٝ‬ىس ‪ٓٝ‬ؼويس ؛ ٓٔخ ‪٣‬ـؼَ ًَ‬ ‫رَح‪٘​٘٤ٛ‬خ ػِ‪ٓ ٠‬خ ٗو‪ً ُٚٞ‬حص ‪ٔٗ ُٕٝ‬ز‪ٓٝ ٢‬يُ‪٫ٞ‬ص طَؿ‪٤‬ل‪٤‬ش ‪ ْ٤ُ ،‬أًؼَ ‪ٝ .‬إ ٖٓ أ‪ٔٓ ْٛ‬خص حَُؿَ حُؼو‪ ٢ٗ٬‬أٗ‪٫ ٚ‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظٔ​ٔي رآٍحء ‪ٝ‬أكٌخٍ ُ‪ُ ْ٤‬ي‪ٓ ٚ٣‬خ ‪ٌ٣‬ل‪ ٖٓ ٢‬حُزَح‪ ٖ٤ٛ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪137‬‬

‫‪ - 39‬تجدٌد البعد العقلً‬ ‫حُلٔي هلل كٔي حُ٘خًَ‪ٝ ، ٖ٣‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪٤ٓ ٠‬يٗخ ٓلٔي ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬آُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ ٚ‬أؿٔؼ‪ٝ ، ٖ٤‬رؼي ‪:‬‬ ‫كبٕ حُ٘و‪٤ٜ‬ش َٓ ًّذ كٌ ٖٓ حُـٔي ‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُ٘لْ ‪ٝ‬حُؼوَ ‪ُٜٝ ،‬خ رؼ ٌتي حؿظٔخػ‪ ٢‬ػظ‪ ْ٤‬ح‪٧‬ػَ ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٛ‬خ ‪ٝ .‬إ ًَ‬ ‫ٗٔ‪ ٞ‬ا‪٣‬ـخر‪ ٢‬ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ؿخٗذ ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗز‪ٜ‬خ ‪٘٣‬ؼٌْ ػِ‪ٜ٤‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ‪ًٔ ،‬خ إٔ أ‪ ١‬هَِ ‪٤ٜ٣‬ذ أ‪ ١‬ؿخٗذ ٓ٘‪ٜ‬خ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى رخُ‪ٍَ٠‬‬ ‫ػِ‪ٜ٤‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ‪.‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظٔي ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخُزؼي حُؼوِ‪ٞٗ ٢‬ػخ ً ٖٓ حُظٔ‪ ٖٓ ِ٤‬ه‪ ٍ٬‬إٔ حُظلٌ‪ َ٤‬حُـ‪٤‬ي َٗ‪ُ ١‬ظ٘ٔ‪٤‬ش ًَ ٗ‪٢‬ء ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪ :‬حُظَر‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخع ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓش ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص ‪...‬‬ ‫‪٣ٝ‬ؼي أ‪ ١‬طط‪ ١٧ َ٣ٞ‬ؿخٗذ ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗذ حُ٘و‪٤ٜ‬ش رخُؾ ح‪٤ٔٛ٧‬ش ؛ ك‪٤‬غ إ حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طئْٓ ٓو‪ُٞ‬ش ‪ ( :‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‬ ‫أ‪ . ) ً٫ٝ‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح إٔ حُظويّ حُٔخى‪ٝ ١‬حُؼ‪ ١ٞ٠‬هي ‪ٓ ٌٕٞ٣‬ليىحً رؤٓ‪ٞ‬حٍ طـؼَ حُٔ‪ ٢٠‬ك‪ ٚ٤‬أَٓحً ػٔ‪َ٤‬حً أ‪ٝ‬‬ ‫ٓٔظل‪ ، ً٬٤‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ أٓيحء حُ٘ٔ‪ ٞ‬أٓخّ حُزؼي حُؼوِ‪ٝ ٢‬حَُ‪ٝ‬ك‪ ٢‬كٔ‪٤‬لش ؿيحً ‪.‬‬ ‫إ حُؼوَ حُزَ٘‪ٗ ١‬ؼٔش ػظٔ‪َّ ٖٓ ٠‬للا ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ُٚٝ ٬‬هيٍحص ‪ٛ‬خثِش ‪ ٢ٛ ،‬أًؼَ ٓٔخ ‪٣‬ظٖ ‪ ٌٖٔ٣ٝ .‬حُو‪ : ٍٞ‬اٗ‪ ٚ‬أٗز‪ٚ‬‬ ‫رؼٔ‪٬‬م ٗخثْ ! ‪ٝ‬هي ىُّض حُيٍحٓخص حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظَر‪٣ٞ‬ش ‪ٝ ،‬أرلخع حٌُ‪٤ٔ٤‬خء ‪ٝ‬حُل‪٣ِ٤‬خء ‪ٝ‬حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬خص إٔ ٓخ طْ حٓظويحٓ‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫آٌخٗخص حُؼوَ ‪٣ِ٣ ٫‬ي ػِ‪ ٖٓ %1 ٠‬آٌخٗخط‪ ٚ‬حُلو‪٤‬و‪٤‬ش ‪ .‬حُلخٓذ ح‪ًَ( ٢ُ٥‬ح‪ )١‬كخٓ‪ٞ‬د ػٔ‪٬‬م ‪ٓ ِٕ٣‬زؼش أ‪٘١‬خٕ ‪،‬‬ ‫كبًح ػَٔ رطخهش ‪ٓ ٕٞ٤ِٓ 400‬ؼخىُش ك‪ ٢‬حُؼخٗ‪٤‬ش ٓيس ٓجش ػخّ ‪ ،‬كبٗ‪٘٣ ُٖ ٚ‬ـِ ٓ‪ٓ ٟٞ‬خ ‪ُِ ٌٖٔ٣‬يٓخؽ حُزَ٘‪ ١‬إٔ ‪٘٣‬ـِ‪ٙ‬‬ ‫خٍىَ َّ‬ ‫َّللاُ أَكْ َٔ ُٖ حُوَ خُِوِ‪[ [ َٖ٤‬حُٔئٓ٘‪. ]14 : ٕٞ‬‬ ‫ك‪ ٢‬ىه‪٤‬وش ‪ٝ‬حكيس ] كَظَزَ َ‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬حُو‪ : ٍٞ‬إ ُـ (حُؼوَ) ٌٗ‪ٗٞٔ٠ٓٝ ً٬‬خ ً ؛ كٌِ٘‪ ٚ‬طِي حُويٍحص ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُظ‪ّٝ ُ ٢‬ى َّللا طؼخُ‪ ٠‬ر‪ٜ‬خ أىٓـظ٘خ ‪ٓ ،‬ؼَ‬ ‫حُويٍس ػِ‪ ٠‬هِٕ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حٓظَؿخػ‪ٜ‬خ ‪ٓٝ ،‬ؼَ حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُظو‪ٝ َ٤‬حُظلِ‪ٝ َ٤‬حُظًَ‪٤‬ذ ‪ٓ ٌٙٛٝ ...‬ظلخ‪ٝ‬طش ر‪ٖ٤‬‬ ‫ح‪ٗ٧‬وخ‪ٓ ٙ‬ظٔخ‪٣ٝ‬ش ػِ‪ٗ ٠‬طخم ح‪. ْٓ٧‬‬ ‫‪ ٕٞٔ٠ٓٝ‬حُؼوَ ٓ٘‪ٓ ٚ‬خ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ٓ ٠‬ـٔ‪ٞ‬ػش حُٔزخىة حُلطَ‪٣‬ش حُؼخُٔ‪٤‬ش حُظ‪ ٫ ٢‬طوظِق ر‪ٗ ٖ٤‬و‪ٝ ٚ‬آهَ ‪ٓ ،‬ؼَ اىٍحى‬ ‫ػيّ آٌخٗ‪٤‬ش حؿظٔخع حُ‪٠‬ي‪ٝ ، ٖ٣‬اىٍحى إٔ حٌَُ أًزَ ٖٓ حُـِء ‪ٝ ،‬اىٍحى حٓظلخُش حُو‪٤‬خّ رؼَٔ هخٍؽ ىحثَط‪ ٢‬حُِٓخٕ‬ ‫‪ٝ‬حٌُٔخٕ ‪.‬‬ ‫‪ٓ ٚ٘ٓٝ‬خ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٌٓظٔذ َٓطز‪ ٢‬رخُؼوخكش حُٔخثيس ‪ٌٛٝ ،‬ح ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ‪٣‬ظٌَ٘ ٖٓ ٓـٔ‪ٞ‬ػش حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُٔظَحرطش‬ ‫‪ٝ‬حَُحٓوش حُظ‪٣ ٢‬لخ‪ ٍٝ‬حُ٘خّ ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ حٓظ‪٤‬ؼخد حُ‪ٞ‬حهغ حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ٝ ٢‬ط٘ظ‪ٝ ٚٔ٤‬طٌ‪٤٤‬ل‪ٓ ٚ‬غ كخؿخط‪ٌٛٝ ... ْٜ‬ح حُ٘‪ٞ‬ع‬ ‫ٖٓ حُٔ‪ٓ ٕٞٔ٠‬ط َّ رخُ‪ٍَٝ٠‬س ػِ‪ٓ ٠‬زخىة حُظلٌ‪ َ٤‬حُلطَ‪٣‬ش ‪َٓٝ‬طز‪ ٢‬ر‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫حُؼوَ ٖٓ ه‪٘٣ ٚٗٞٔ٠ٓٝ ٌِٚٗ ٍ٬‬ظؾ ٗ‪٤‬جخ ً ٗٔ​ٔ‪( : ٚ٤‬حُؼو‪٤ٗ٬‬ش) ‪ٝ .‬رٔخ إٔ (حُؼوخكش) طوظِق ك‪ٓ ٢‬زخىث‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ه‪ٜٔ٤‬خ‬ ‫‪ٝ‬ؿٔخُ‪٤‬خط‪ٜ‬خ ‪٣ٍِٓٝ‬خط‪ٜ‬خ ر‪ ٖ٤‬أٓش ‪ٝ‬أهَ‪ ، ٟ‬كبٕ حُٔظ‪ٞ‬هغ ٖٓ حُؼو‪٤ٗ٬‬ش إٔ طظْٔ رطخرغ حُ٘ٔز‪٤‬ش ‪ ،‬رٔزذ حُي‪ ٍٝ‬حُزخُؾ ُِؼوخكش‬ ‫ك‪ ٢‬طٌ‪ٜ٘٣ٞ‬خ ‪ٌُٝ .‬ح كِ‪ ْ٤‬ػٔش ػو‪٤ٗ٬‬ش ‪ٛ‬خك‪٤‬ش أ‪ٓ ٝ‬لخ‪٣‬يس أ‪ٓ ٝ‬طِوش ‪ُٝ .‬ؼِ٘خ ٗٔظ٘ق ‪ٌٛ‬ح ٖٓ حُ٘ٔن حُوَآٗ‪ ٢‬؛ ك‪ ٜٞ‬اًح‬ ‫ؿٔغ ر‪ ٖ٤‬حُلٌٔش ‪ٝ‬حُظ‪ًّ َٓ ٢ٛ ٢‬ذ ٖٓ حًٌُخء ‪ٝ‬حُٔؼَكش ‪ٝ‬ح‪ٍ٩‬حىس ‪ٝ‬حٌُظخد ك‪ٝ ٖ١ٞٓ ٢‬حكي ‪٣ ،‬و ّيّ حٌُظخد أ‪ًٝ ، ً٫ٝ‬ؤٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ ٢َٓ٣‬اُ‪ٍَٟٝ ٠‬س طؤ‪( َ٤١‬حُلٌٔش) رخٌُظخد (حُ‪ٞ‬ك‪ )٢‬كظ‪ ٠‬طٌظٔذ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حَُٔؿؼ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬كظ‪ ٠‬طظوِ‪ ٖٓ ٚ‬حُ٘ٔز‪٤‬ش‬ ‫حُظ‪ ٢‬ط‪٠‬ل‪ٜ٤‬خ ػِ‪ٜ٤‬خ حُؼوخكش ‪.‬‬ ‫رخػظزخٍ ّٓخ حٗؼٌخّ ُٔخ ‪٣‬ـ ّي ٖٓ ٗظَ‪٣‬خص ‪ٝ‬آٍحء ػِٔ‪٤‬ش‬ ‫إ رُ٘خٗخ حُلٌَ‪٣‬ش ُ‪ٔ٤‬ض ٓؼ‪ٜٓٞ‬ش ٖٓ ٍ‪٣‬خف حُظـ‪ َ٤٤‬حُؼخط‪٤‬ش ؛ ك‪٢ٜ‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪ٝ‬حؿظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ٓزؼ‪ٞ‬ػش ك‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬غ ٓـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس ؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗٔظِي أػِ‪ ٠‬ىٍؿش ٖٓ حُ‪٤‬وظش ‪ٝ‬حُلٌٍ كظ‪ٕٜٞٗ ٠‬‬ ‫ػو‪ُ٘ٞ‬خ ٖٓ حُزَٓـخص حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُز‪٤‬ج‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬حٓظ‪٤‬ؼخد حُ‪ٞ‬حهغ ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ٝ ،‬ى‪ ٕٝ‬حُظط‪ َ٣ٞ‬حُزؼ‪٤‬ي‬ ‫حُٔي‪ ٟ‬حٌُ‪ٗ ١‬لظخؿ‪. ٚ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪138‬‬

‫َٗ‪ُِ ١ٝ‬ظـي‪٣‬ي ‪:‬‬ ‫إ حُظـي‪٣‬ي ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ؿخٗذ ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗذ حُل‪٤‬خس ‪٣ ،‬ظ‪ ٖٔ٠‬ىحثٔخ ً ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُظوِ‪ ٢‬ػٖ رؼ‪ ٞ‬حُٔؤُ‪ٞ‬كخص ‪ًٔ ،‬خ ‪َ٣‬طذ طٌخُ‪٤‬ق‬ ‫ؿي‪٣‬يس ‪٣ٝ ،‬ظطِذ ‪ٟ‬زطخ ً أًؼَ ٌُِحص ‪ٌُٜٝ ،‬ح ًِ‪ً ٚ‬خٕ ٗخهخ ً ػِ‪ ٠‬حُ٘لْ ‪.‬‬ ‫إ أ‪ ١َٝٗ ٖٓ ١َٗ ٍٝ‬حُظـي‪٣‬ي ‪ٓ ٞٛ :‬ؼَكش (حُؼ‪ٞ‬حرض) ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي ‪ٝ ،‬حُظلَ‪٣‬ن ر‪ٜ٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪( ٖ٤‬حُٔظـ‪َ٤‬حص) ‪ٝ‬طظـِ‪٠‬‬ ‫حُؼ‪ٞ‬حرض ك‪ ٢‬حُـخ‪٣‬ش حٌُزَ‪ُِٞ ٟ‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ٝ ، ٢‬ك‪ ٢‬حُٔزخىة ‪ٝ‬حُو‪ ْ٤‬حُؼِ‪٤‬خ حُظ‪ٗ ٢‬ئٖٓ ر‪ٜ‬خ ‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ح‪٧‬كٌخّ حُوطؼ‪٤‬ش‬ ‫حُ‪ٞ‬حهؼش‬ ‫هخٍؽ ٗطخم ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ .‬إ حُظـي‪٣‬ي حُٔ​ٔظَٔ ًز‪ َ٤‬حُظٌِلش ‪ٓٝ ،‬لظخف ٓؼخ‪٘٣‬ظ‪ ٞٛ ٚ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬ىحهَ حَُٔء (ؿ‪)َٛٞ‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظؼ‪ ٢ٜ‬ػِ‪ ٠‬حُظـ‪ٔ٣ٝ ، َ٤٤‬ؼَ حُلِي حٌُ‪ ١‬طي‪ ٍٝ‬ك‪ ٚ٤‬ؿٔ‪٤‬غ حُٔظـ‪َ٤‬حص ‪ٝ ،‬طويٓ‪. ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬حَُ٘‪ ١‬حُؼخٗ‪ ٞٛ : ٢‬حٓظ‪٬‬ى ٓخ ‪ٌ٣‬ل‪ ٖٓ ٢‬حُو‪٤‬خٍ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ػ‪٪ُ ٢‬كٔخّ رخُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش حُظ‪ َٞٗٗ ٢‬اُ‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حَُ٘‪ ١‬حُؼخُغ ُِظـي‪٣‬ي ‪ :‬إٔ ‪ٞ٣‬هٖ حَُٔء إٔ ك‪ ٢‬آٌخٗ‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬ـ‪ َ٤‬ػخىحط‪ ٚ‬حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُِٔ‪٤ًٞ‬ش ‪ًُٝ ،‬ي ‪٣‬ظ‪ٞ‬هق‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُويٍس ػِ‪ٓ ٠‬ـخ‪ٛ‬يس ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬ح‪ٛٝ٧‬خّ ‪ٝ‬حٌَُٔ حٌُ‪ٝ ، ٢٘ٛ‬ح‪٩‬ه‪٬‬ى اُ‪ ٠‬حُٔؤُ‪ٞ‬كخص ‪.‬‬ ‫إ حُظـي‪٣‬ي ُِزؼي حُؼوِ‪٣ ٢‬ظْ رخُظوِ‪َ١ ٖٓ ٚ‬م حُظلٌ‪ َ٤‬حُوخ‪١‬جش ‪ٝ ،‬رخًظ٘خف ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ ،‬ح‪٥‬كخم حُظ‪ ٢‬طِ‪٣‬ي ك‪ً ٢‬لخءس‬ ‫ط‪ٍٜٞ‬حط٘خ ‪ٝ ،‬طلّٖٔ ٓٔظ‪ٓ ٟٞ‬لخًٔظ٘خ حُؼوِ‪٤‬ش ؛ ‪ُٝ‬ؼِ‪ ٢‬أٓ‪ٞ‬م ٖٓ ًُي ٓخ ‪ٔ​ٔ٣‬ق ر‪ ٚ‬حُ‪ٞ‬هض ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬ح‪٥‬ط‪: ٢‬‬ ‫‪ّ ٣‬يػ‪ٓ ٢‬ؼظْ حُ٘خّ أٗ‪ ْٜ‬هخىٍ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬ػٍِ أكٌخٍ‪ ْٛ‬ػٖ ٓ٘خػَ‪ٝ ، ْٛ‬إٔ ربٌٓخٗ‪ ْٜ‬إٔ ‪٣‬لِٔ‪ٞ‬ح ٓ٘خػَ طؼخ‪١‬ل‪٤‬ش ٗل‪ٞ‬‬ ‫أَٓ ٓخ ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ ً‪٣ ْٜٗٞ‬لِٔ‪ ٕٞ‬أكٌخٍحً ٓ‪٤‬جش ػ٘‪ٝ . ٚ‬حُلو‪٤‬وش إٔ أكٌخٍٗخ ‪٘ٓٝ‬خػَٗخ ‪ ،‬طظ٘خ‪ٝ‬د حُظؤػ‪ٝ َ٤‬حُظؤػَ ك‪٢‬‬ ‫‪ٞ٣‬ؿ ُي كخُش ٗلٔ‪٤‬ش طظَِ ؿٔ‪٤‬غ ك‪٤‬خس حُلَى ‪ٝ ،‬طـؼِ‪٣ ٚ‬ؼظوي أٗ‪ٚ‬‬ ‫ٓؼظْ حُ‪ٞ‬هض ‪٘ٛٝ ،‬خى ط‪ٞ‬حكن ر‪ٜ٘٤‬خ ‪ٝ .‬حُ٘ـخف حُٔظ‪ٞ‬حُ‪ِ ٢‬‬ ‫ٗخؿق كؼ‪٣ٝ . ً٬‬ليع حُؼٌْ ػ٘يٓخ طظ‪ٞ‬حُ‪ ٠‬أكيحع ح‪٩‬هلخم ػِ‪ ٠‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ .‬ك‪ًِ ٢‬ظخ حُلخُظ‪ ٖ٤‬طزي‪ ٝ‬حُ‪ٍٜٞ‬س حُظ‪ٌٜٗٞٗ ٢‬خ‬ ‫ػٖ أٗلٔ٘خ ًؤٗ‪ٜ‬خ حُ‪ٍٜٞ‬س حُ‪ٞ‬ك‪٤‬يس حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش ‪ٗٝ ،‬ظ‪َٜ‬ف رؼي ًُي ػِ‪ٛ ٠‬ي‪ٓ ٖٓ ١‬ؼط‪٤‬خط‪ٜ‬خ ‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ ح‪ْ٤ُ َٓ٧‬‬ ‫ًٌُي ؛ كل‪ ٍِٝ٣ ٖ٤‬هٔ​ٔش ٖٓ حُ٘خّ ٌٓخٗخ ً ‪٣ ٫‬ؼَك‪ ٖٓ ٚٗٞ‬هز َُ ‪ ،‬كخُٔؤُ‪ٞ‬ف إٔ طٌ‪ ُْٜ ٕٞ‬ك‪٤‬خُ‪ٝ ٚ‬ؿ‪ٜ‬خص ٗظَ ٓظؼيىس ‪،‬‬ ‫‪ ٌٕٞ٤ٓٝ‬رؼ‪ٜ٠‬خ أًؼَ ٓطخروش ُِلو‪٤‬وش ٖٓ رؼ‪ٜ٠‬خ ح‪٥‬هَ ‪ً .‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خؿل‪ ٖ٤‬ك‪ٝ ٢‬ظخثل‪ ْٜ‬أ‪٤ٛ‬ز‪ٞ‬ح رؤَٓح‪ِ٘ٓٓ ٝ‬ش‬ ‫ًوَكش حُٔؼيس كَٓظ‪ٗ ْٜ‬ؼٔش ح‪ٓ٫‬ظٔظخع رخُل‪٤‬خس ‪ًٝ ،‬ؼ‪ ْٜ٘ٓ َ٤‬هَٔ‪ٝ‬ح أٗلٔ‪ ، ْٜ‬رٔخ أ‪ٗ ٖٓ ِٙٞٔٛ‬ؤٕ آهَط‪.... ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬رؼ‪ ٖٓ ٞ‬أهلن ك‪ ٢‬ىٍحٓظ‪ِٔ٣ ٚ‬ي آٌخٗ‪٤‬ش ‪ٛ‬خثِش ُِ٘ٔ‪ ٞ‬حُلَ ‪ٝ‬حُ٘ـخف ك‪٤ٓ ٢‬يحٕ طـخٍ‪ ١‬أ‪ٝ ٝ‬ظ‪٤‬ل‪ ٢‬أ‪ ٝ‬حؿظٔخػ‪... ٢‬‬ ‫‪ٌُٝ‬ح كبٕ ٖٓ حُل‪ ١ٞ٤‬أ‪ٗ ٫‬ؼظوي إٔ حُ٘ـخف حٌُ‪ ١‬كوو٘خ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـخٍ ‪ ٞٛ‬حٌٍُ‪ٝ‬س حُظ‪ًٍٝ ٫ ٢‬س رؼي‪ٛ‬خ ؛ كخُٔ‪ْ٤ُ ْٜ‬‬ ‫حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬حُؤش ‪ٝ ،‬اٗٔخ ًْ ‪ ٌٖٔ٣‬حُزوخء ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ ،‬أ‪ ٌٖٔ٣ ّ٫‬إٔ ٌٗ‪ٝ ٕٞ‬ح‪ ٖ٤ٔٛ‬ك‪ ٢‬ط‪ٍٜٗٞ‬خ ُِؤش ‪ٝ ،‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬حُلو‪٤‬وش‬ ‫ؿ‪ًُ َ٤‬ي ؟‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔوخرَ كخ‪٫‬ص ح‪ٌٔٗ٫‬خٍ ‪ٝ‬حُ‪ِٜ‬حثْ حُظ‪ َٔٗ ٢‬ر‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طؼ٘‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش حُؼخُْ ‪ ،‬رٔويحٍ ٓخ طؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلٌَ رطَ‪٣‬وش‬ ‫ؿي‪٣‬يس ‪ٝ ،‬إٔ ٗزلغ ػٖ ٓـخ‪٫‬ص ؿي‪٣‬يس ‪.‬‬ ‫‪ٌُٝ‬ح ًخٕ ٖٓ حُ‪ ١ٍَٝ٠‬إٔ ‪ٔ٣‬ؤٍ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ٗلٔ‪٤ً : ٚ‬ق أٓظط‪٤‬غ إٔ أكٌَ ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪ َٓ٧‬رطَ‪٣‬وش أهَ‪ ٟ‬؟ ‪٤ًٝ‬ق‬ ‫‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ ؿ‪ ١َ٤‬إٔ ‪٘٣‬ظَ اُ‪ ٚ٤‬؟ ‪ٓٝ‬خ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬خص حُ٘ظَ ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ك‪٤‬خُ‪ ٚ‬؟‬ ‫إ ح‪٩‬ؿخرش ػٖ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬جِش طٌَ٘ طَٔ‪٘٣‬خ ً ػوِ‪٤‬خ ً ‪٣‬لٖٔ إٔ ٗـَّر‪ٝ ٖٓ ٚ‬هض اُ‪ ٠‬آهَ ‪.‬‬ ‫إ حٌُ‪٣ ١‬ل‪ ٍٞ‬ر‪٘​٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ٍ ٖ٤‬إ‪٣‬ش حُو‪٤‬خٍحص حُؼي‪٣‬يس حُٔـخ‪َ٣‬س ُٔخ ٗؼظوي‪ٗٝ ٙ‬ل‪ٓ ٞٛ ِٚ٠‬خ حٓظوَ ك‪ٗ ٢‬ل‪٘ٓٞ‬خ ٖٓ ح‪ٗ٫‬ل‪٤‬خُ‬ ‫اُ‪٘ٓ ٠‬خػَٗخ ‪ٓٝ‬ؤُ‪ٞ‬كخط٘خ ‪َ١ٝ‬م طلٌ‪َٗ٤‬خ ‪ٌٛٝ ،‬ح ح‪ٗ٫‬ل‪٤‬خُ ٓ‪ٜ‬يٍ ًز‪ٜٓ ٖٓ َ٤‬خىٍ حُلَٓخٕ ٖٓ حُظـي‪٣‬ي ‪ٝ ،‬حُلَٓخٕ‬ ‫ٖٓ ٓ٘خًٍش ؿ‪َٗ٤‬خ ك‪ٍ ٢‬إ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬أًؼَ ٍكخرش ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪139‬‬

‫‪ -2‬حُ٘ظَس حُٔظؼٔوش ‪:‬‬ ‫إ حُؼوَ حٌُ‪ٛٝ ١‬ز‪َّ ٚ‬للا ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ُ٘ ٬‬خ ‪٣‬ظٔظغ رويٍحص ‪ٛ‬خثِش ًٔخ ً​ًَٗخ ٌُ٘‪٣ ٚ‬ظَ ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش ٓلي‪ٝ‬ىحً ‪ٝ .‬أًؼَ ح‪٧‬كٌخٍ‬ ‫حُظ‪ٔٗ ٢‬ظٌِ‪ٜ‬خ ‪٤ُٝ ٞٛ‬ي حُظـَرش ‪ٝ‬ػَٔس حُٔؼخٗخس ‪ ،‬أ‪ ٞٛ ١‬هزَس ك‪٤‬خط‪٤‬ش ٓظ‪ُٞ‬يس ٖٓ حٗظزخى ٓ٘ظ‪ٓٞ‬خص حُٔؼخٍف ‪ٝ‬حَُٓ‪ُٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔزخىة اُ‪ ٠‬ؿخٗذ أ‪٫‬ػ‪٤‬ذ حُ‪ٝ ٟٜٞ‬أٗٔخ‪ ١‬حُِٔطش ‪ٝ‬أٌٗخٍ طلو‪٤‬ن حُٔ‪ِٜ‬لش ‪ٝ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخٌُحص ‪ٌُٝ ...‬ح ك‪٤‬ـذ أ‪٫‬‬ ‫ٗؼظزَ‪ٛ‬خ ىحثٔخ ً ٗ‪ٜ‬خث‪٤‬ش ‪ ،‬ك‪ٜ‬يم ح‪٧‬كٌخٍ ‪٣‬ظَ َٓط‪ٜ٘‬خ ً ُٔخ طٔلَ ػ٘‪ٗ ٚ‬ظخثؾ اِٗحُ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬حُٔ‪٤‬يحٕ حُؼِٔ‪ ٢‬حٌُ‪ً ١‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ‬ ‫‪٣‬لوي‪ٛ‬خ طٔخٌٓ‪ٜ‬خ ‪٣ٝ‬ؼ‪٤‬ي اٗظخؿ‪ٜ‬خ ٖٓ ؿي‪٣‬ي ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ ٚ‬ح‪٩‬ػَحء ‪ٝ‬حُظ‪٤ٓٞ‬غ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ ٚ‬ح‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظؤ‪ٌٛٝ . َ٣ٝ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ‬ ‫ػِ‪٘٤‬خ أ‪٘ٗ ٫‬ظظَ حُل‪ ُٞ‬رَإ‪٣‬ش ٗ‪ٜ‬خث‪٤‬ش ‪ٔٗ ،‬ظَٗي ر‪ٜ‬خ ك‪ٞٓ ٢‬ح‪ِٛ‬ش حُز٘خء ‪ٝ‬طوط‪ ٢‬حُؼوزخص ؛ كخ‪٧‬ػٔخٍ حُؼوِ‪٤‬ش حُٔظِح‪٣‬يس ‪٫ ،‬‬ ‫طئى‪ ١‬رخُ‪ٍَٝ٠‬س اُ‪ ٠‬طويّ ػو‪ٓ ٢ٗ٬‬طَى ؛ كخٌُ٘‪ٝ ٙٞ‬حُظَحؿغ ٖٓ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُ‪ٞ‬حٍىس رٌؼَس ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬يحٕ ؛ رَ إ‬ ‫ُِظويّ حُؼوِ‪ٓ ٢‬لَُحص ؿخٗز‪٤‬ش ٗي‪٣‬يس حُوط‪ٍٞ‬س ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ ،‬خ اًح ٓخ طؤط‪ُِ ٠‬ؼوَ إٔ ‪٣‬ظلٍَ ٖٓ حُو‪ٞ٤‬ى ‪ٝ‬حُو‪ ْ٤‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ؛ ػْ‬ ‫إ حُٔ​ٔ‪َ٤‬س حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ‪ ٫‬طٔ‪ ٢٠‬ػِ‪ٛ ٠‬ي‪ ١‬أكٌخٍ ‪ٓٝ‬وططخص ‪٣‬ظو‪ِٜ٤‬خ ٓؼول‪ ٕٞ‬كخُٔ‪ٓ ٕٞ‬ظلخثِ‪ ٕٞ‬رٔ​ٔظوزَ حُزَ٘‪٣‬ش‬ ‫ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُل‪ٝ ْٜ‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حَُٗي ‪ٝ‬حُ٘ٔ‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ٝ ،‬اكوخم حُلن ‪ٝ ،‬طـٔ‪٤‬ي حُو‪ ْ٤‬حُ٘ز‪ِ٤‬ش ‪ ...‬ك‪ٜ٘‬خى أ‪٠٣‬خ ً‬ ‫حُٔ‪ٜ‬خُق ‪ٝ‬ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬حُ٘‪ٜٞ‬حص ‪ٝ‬حُو‪ ٍٜٞ‬حٌُحط‪ٝ ٢‬حُظَ‪ٝ‬ف حُٔؼخًٔش ‪ًُ ًَٝ ...‬ي ‪٣‬ـؼَ ٖٓ ٓ‪٤‬خى‪ ٖ٣‬حُل‪٤‬خس ٓ‪ٜ‬خٗغ‬ ‫ٓ‪٤‬جش ‪ٗ٩‬ظخؽ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ططز‪٤‬و‪ٜ‬خ ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ كظ‪ٔٗ ٠‬ظَٔ ك‪ ٢‬حُظـي‪٣‬ي حُؼوِ‪ ٢‬إٔ ٗٔؼ‪ ٠‬ىحثٔخ ً اُ‪ ٠‬طللّ‪ٚ‬‬ ‫رَحٓـ٘خ ‪ٝ‬هَحءس أك‪ٞ‬حُ٘خ ‪ٝ ،‬اهخٓش ػ‪٬‬هخص ٗوي‪٣‬ش ٓغ ً‪ٝ‬حط٘خ ‪ٝ‬اٗظخؿخط٘خ ؛ ك‪٤‬غ حُ٘و‪٢ٗ ٚ‬ء ٓ‪ُ٘ ُّ٬‬خ ‪ ْ٤ُٝ .‬حُٔطِ‪ٞ‬د‬ ‫إٔ ط‪ٜ‬زق حُٔلخًٔش حُؼوِ‪٤‬ش ُي‪٘٣‬خ ًخِٓش ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٓيح‪ٓٝ‬ش ك‪٠‬ق حُٔ​ٔخٍٓخص حُلٌَ‪٣‬ش حُوخ‪١‬جش ‪ً٘ٝ ،‬ق ُؿَ أػٔخٍ حُؼوَ‬ ‫؛ كخٌُٔخٍ ك‪ٗ ًَ ٢‬ؤٕ ُ‪٤ٗ ْ٤‬جخ ً ٗٔظل‪ ًٞ‬ػِ‪ٝ ، ٚ٤‬اٗٔخ ‪٢ٗ ٞٛ‬ء ٗ٘خ‪ٗٝ ، ِٙٛ‬لخ‪ ٍٝ‬ح‪٫‬هظَحد ٓ٘‪ٓٝ . ٚ‬خ ُْ ٗظؼخَٓ ٓغ‬ ‫ٓ٘ظـخط٘خ حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔؼَك‪٤‬ش ‪ٓٝ ،‬غ طـخٍر٘خ ‪ٝ‬أكيحع حُؼخُْ ٖٓ ك‪ُ٘ٞ‬خ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ٘ل‪ ، ٞ‬كبٕ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ٌٓظٔزخط٘خ حُلٌَ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُ٘‪٣ٞ٠ٜ‬ش ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬ظؼَ‪ُِ ٝ‬وطَ ‪ ،‬أ‪ٜ٣ ٝ‬زق ٓ‪ٟٞ‬غ طٔخإٍ ‪.‬‬ ‫‪ -3‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔظ‪ٞ‬حُٕ ‪:‬‬ ‫طـي‪٣‬ي حُزؼي حُؼوِ‪٣ ٢‬ظطِذ إٔ ‪٣‬يٍد حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ٗلٔ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ ٢‬حُٔظٌخَٓ حٌُ‪ٔ٣ ١‬ظـ‪٤‬ذ ٌَُ ٓخ ‪٣‬طِز‪ٚ‬‬ ‫ٓ‪ٟٞٞ‬ع ّٓخ كؼِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬لؼَ‬ ‫حُ٘ـخف ك‪ ٢‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٗ ٠‬ظخثؾ ؿ‪٤‬يس ‪ٝ ،‬أكٌخّ ‪ٛ‬خثزش ‪ٝ .‬اًح أٍحى حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ إٔ ‪٣‬لٌَ ك‪٢‬‬ ‫ٍ‬ ‫ح‪٥‬ط‪: ٢‬‬ ‫أ‪ -‬إٔ ‪٣‬ـ‪ ِٜ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُظ‪ ٢‬طظؼِن رٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ ٫ٝ . ٚ‬ري إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػِ‪ٝ ٠‬ػ‪ ٢‬ر٘‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُٔظخكش ؛ اً إ ‪٘ٛ‬خى‬ ‫‪١‬زوظ‪ ٖٓ ٖ٤‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪١ :‬زوش حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُل‪٤‬خى‪٣‬ش حُظ‪ ٢‬طٔؼَ حُلوخثن حُؼخرظش حُظ‪ ٢‬حٗوطغ ك‪ُٜٞ‬خ حُِ٘حع ‪١ٝ ،‬زوش‬ ‫حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُٔؼظوَيس ُزؼ‪ ٞ‬ح‪ٗ٧‬وخ‪ٝ ، ٙ‬حُظ‪ ٢ٛ ٢‬أهَد اُ‪ ٠‬إٔ طٌ‪ٍ ٕٞ‬إ‪ٗ ٟ‬و‪٤ٜ‬ش ُ‪. ْٜ‬‬ ‫حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُؼخرظش طٔؼَ ٓؼط‪٤‬خص ‪٣‬ـذ حكظَحٓ‪ٜ‬خ ه‪ ٍ٬‬ػِٔ‪٤‬ش حُظلٌ‪ . َ٤‬أٓخ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬كظٔخػيٗخ ػِ‪ ٠‬ا‪ٟ‬خءس‬ ‫حُو‪٤٠‬ش ‪ٝ‬طلّٖٔ حهظ‪٤‬خٍٗخ ك‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫د‪ُ -‬ي‪ٝ ًَ ٟ‬حكي ٓ٘خ ػ‪ٞ‬ح‪١‬ق ك‪ ٍٞ‬حُو‪٤٠‬ش ٓ‪ٟٞ‬غ حُزلغ ‪ٗٝ ،‬لٖ ٗلخ‪ ٍٝ‬ػيّ ح‪٫‬ػظَحف ر‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬أك‪٤‬خٗخ ً ‪ٌٕٞٗ ٫‬‬ ‫ػِ‪ٝ ٠‬ػ‪ ٢‬ر‪ٜ‬خ ‪ ٖٓٝ ،‬ػَ ّْ كبٗ‪ٜ‬خ طئػَ ك‪ ٢‬حُظلٌ‪ٝ ، َ٤‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٜٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪ّ ٞٓ َ٤‬‬ ‫وَؽ ػ‪ٞ‬ح‪١‬ل٘خ ا‪٣‬ـخر‪٤‬ش‬ ‫‪ . ١‬حُٔطِ‪ٞ‬د إٔ ُٗ ِ‬ ‫ًخٗض أّ ِٓز‪٤‬ش اُ‪٘ٓ ٠‬طوش حُ‪ٞ‬ػ‪ٗٝ ، ٢‬ؼظَف ر‪ٜ‬خ ‪ ،‬ػْ ٗلخ‪ ٍٝ‬ارؼخى‪ٛ‬خ ػٖ ىحثَس حُظلٌ‪. َ٤‬‬ ‫ؽ‪ ٫ -‬ري إٔ ٗؼط‪ٝ ٢‬هظخ ً ُِظلٌ‪ َ٤‬حُ٘خهي حٌُ‪ ًَِ٣ ١‬ػِ‪ِٓ ٠‬ز‪٤‬خص حُو‪٤٠‬ش ٓ‪ٟٞ‬غ حُ٘ظَ ‪ٝ .‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُ٘خهي ‪ ٞٛ‬طلٌ‪َ٤‬‬ ‫ٓ٘طو‪ِٓ ٌُٚ٘ ، ٢‬ز‪ً ٞٛٝ ، ٢‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬ز٘‪٤‬خ ً ػِ‪ ٠‬كوخثن ‪ٛٝ‬خىهخ ً ‪ٝ ،‬إ ًخٕ ‪٘٣ ٫‬ظَ‪ ١‬إٔ ‪ٜ٘ٓ ٌٕٞ٣‬لخ ً ىحثٔخ ً ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظًٌَ إٔ حُظلٌ‪ ٞٛ َ٤‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ّٓ ٟٞ‬خ طلٌ‪ َ٤‬ر٘خث‪ ٢‬؛ ك‪٤‬غ ‪ٔ٣ ٫‬ظـ٘‪ ٢‬أ‪ ١‬ػَٔ ؿ‪٤‬ي ػٖ حَُٔحؿؼش ‪ٝ‬اػخىس‬ ‫حُ٘ظَ ‪ٝ ،‬ك‪ًُ ٢‬ي ٌَٗ ٖٓ أٌٗخٍ ٗٔ ّ‪ٌٛٝ . ٙٞ‬ح ‪٘٤ُٔ٘٣ ٫‬خ أ‪٠٣‬خ ً إٔ حُ٘وي ٗي‪٣‬ي ح‪٩‬ؿَحء ؛ ك‪٤‬غ اٗ‪٘ٔ٣ ٚ‬ق ‪ٛ‬خكز‪ ٚ‬طل‪ٞ‬هخ ً‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪140‬‬

‫َٓ‪٣‬ؼخ ً ػِ‪ ٠‬حُ٘ظَحء ‪ٌُٝ ،‬ح ك‪٘٤‬زـ‪ ٢‬حُلٌٍ ٖٓ ح‪٫ِٗ٫‬م اُ‪ ٚ٤‬رل‪٤‬غ ٗزي‪ ٝ‬أٗ٘خ ‪ٗ ٫‬لٖٔ ؿ‪ُٝ . َٙ٤‬ؼَ ه‪ٟٔ َ٤‬خٗش ٌُُي‬ ‫‪ ٞٛ‬إٔ ‪٣‬ظَ حُظلٌ‪ َ٤‬حُ٘وي‪ ١‬ػِ‪ ٠‬ػ‪٬‬هش ؿيُ‪٤‬ش رظلخػ‪٬‬ص حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُظ‪ٞٗ ٢‬ؿ‪ ٜٚ‬اُ‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫ى‪ -‬ك‪ٓ ٢‬وخرَ حُظلٌ‪ َ٤‬حُ٘خهي ‪٘ٛ ،‬خى حُظلٌ‪ َ٤‬ح‪٣٩‬ـخر‪ ٞٛٝ ، ٢‬حُظلٌ‪ َ٤‬حٌُ‪ ًَِ٣ ١‬ػِ‪ ٠‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص ؛ كل‪ ٢‬كخُش حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪٢‬‬ ‫اهخٓش َٓ٘‪ٝ‬ع طـخٍ‪ٓ ١‬ؼ‪ُ٣ ً٬‬زَُ حُظلٌ‪ َ٤‬ح‪٣٩‬ـخر‪ َّ ً ٢‬ح‪٧‬ىُش ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬طئًي حكظٔخ‪٫‬ص حَُرق ‪٣ٝ‬ظْ آيحٍ‬ ‫حُٔظخٍ ػِ‪ٓ ًَ ٠‬خ ‪ َ٤٘٣‬اُ‪ ٠‬حكظٔخ‪٫‬ص حُؤخٍس ‪ .‬طزَُ ه‪ٔ٤‬ش حُظلٌ‪ َ٤‬ح‪٣٩‬ـخر‪ ٢‬ك‪ٔ٣ ٖ٤‬ظط‪٤‬غ حٌُ٘ق ػٖ ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص‬ ‫حُول‪٤‬ش ُِو‪٤٠‬ش ‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُ٘خؿل‪٘٣ ٖ٤‬ظز‪ ٕٜٞ‬ىحثٔخ ً اُ‪ ٠‬ؿ‪ٞ‬حٗذ حُ٘لغ حُول‪٤‬ش ‪ٝ ،‬رٌُي ‪ٔ٣‬زو‪ ٕٞ‬ؿ‪ . َْٛ٤‬إ ٖٓ حُؼخرض‬ ‫أٗ‪ُ٣ ٫ ٚ‬ـِن رخد كظ‪٣ ٠‬لظق رخد آهَ ‪ ٌُٖ ،‬ه‪ٍٜٗٞ‬خ حُؼوخك‪ٝ ٢‬حُظَر‪٣ ١ٞ‬ـؼِ٘خ ُٗ٘ـَ​َ رخُزخد حٌُ‪ ١‬أُؿِن ػٖ حُزخد حٌُ‪١‬‬ ‫كُظق ! ‪ٓٝ‬غ ‪ٌٛ‬ح ك‪ ٬‬ري ٖٓ حُو‪ : ٍٞ‬إ حُو‪ ٢‬حُلخ‪ َٛ‬ر‪ ٖ٤‬حُظلٌ‪ َ٤‬ح‪٣٩‬ـخر‪ٝ ٢‬ح‪ٗ٫‬يكخع حُٔظلخثَ حُٔظ‪ ٞٛ ، ٍٜٞ‬ه‪٤ٟ ٢‬ن‬ ‫‪ٌُٝ ،‬ح كبٌٓخٗخص حُوِ‪ ٢‬ر‪ٜٔ٘٤‬خ ٓظظَ ٓظ‪ٞ‬كَس ىحثٔخ ً ‪.‬‬ ‫‪ٛ‬ـ‪ ٫ -‬ري رؼي ‪ٌٛ‬ح إٔ ٗٔظويّ حُظلٌ‪ َ٤‬ح‪٩‬ريحػ‪ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬لخ‪ ٍٝ‬إٔ ‪ٔ٣‬ظوَؽ ٖٓ ٓؼط‪٤‬خص ٗخه‪ٜ‬ش كِ‪ ً٫ٞ‬ؿ‪٤‬يس ‪ ،‬أ‪ٍ ٝ‬إ‪ٟ‬‬ ‫ٗخ‪ٟ‬ـش ‪ ٫ٝ .‬ري ٖٓ حُو‪ : ٍٞ‬إ أًؼَ حُظلٌ‪ َ٤‬حٌُ‪ٗ ١‬ظ٘زغ ر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬جخط٘خ حُؼوخك‪٤‬ش ٓ‪ّ٤ٜ‬ؤ ُٔؼخُـش حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٓ ،‬ؼَ حُٔ٘طن‬ ‫‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خء ‪ٝ‬حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬خص ‪ٝ ،‬ط٘ٔ‪٤‬ن حُٔؼخٍف ‪ ...‬أٓخ حُظلٌ‪ َ٤‬ح‪٩‬ريحػ‪ ، ٢‬كبٗ‪٣ ٚ‬لخ‪ ٍٝ‬ا‪٣‬ـخى أٌٗخٍ ؿي‪٣‬يس ط‪٠‬خف اُ‪ٓ ٠‬خ‬ ‫ُي‪٘٣‬خ ٖٓ طَحً‪٤‬ذ ٗيٍى ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ حُٔل‪ . ٢٤‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔزيع ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬هض ؛ ‪ٝ‬حُؼـِش ‪ ٢ٛ‬ػي‪ ٙٝ‬ح‪ٝ . ٍٝ٧‬هي طؼ‪ٞ‬ىٗخ‬ ‫إٔ ٗوزَ أ‪ٗ ٝ‬ظ٘زغ رخُلَ حٌُ‪٣ ١‬ظ‪ُ٘ َٜ‬خ ‪ِٛٝ ٍٝ٧‬ش ؛ ٓغ إٔ حُؼخرض أٗ٘خ ك‪ٔٗ ٖ٤‬ؼٖ حُظلٌ‪ َ٤‬كبٕ ح‪٧‬كٌخٍ حُـ‪٤‬يس ‪ ٫‬طَى‬ ‫اُ‪ ٠‬حٌُ‪ ٖٛ‬أ‪ٝ ً٫ٝ‬اٗٔخ ك‪ ٢‬آهَ حُٔطخف ‪ٝ .‬حُٔطِ‪ٞ‬د ‪ ٞٛ‬إٔ ٗ‪ٞ‬كَ حُ‪ٞ‬هض ‪ٓ٫‬ظوَحؽ أًزَ هيٍ ٌٖٓٔ ٖٓ حَُإ‪ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬حُلِ‪ٝ ٍٞ‬ح‪٫‬كظٔخ‪٫‬ص ‪ ،‬ػْ ٗؼٌق ػِ‪ ٠‬حهظ‪٤‬خٍ ح‪ً٧‬ؼَ ٓ٘خٓزش ‪٫‬كظ‪٤‬خؿخط٘خ ‪ٝ‬آٌخٗخط٘خ ‪.‬‬ ‫حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔؼ‪ّ ٞ‬ؽ ‪:‬‬ ‫اٗ٘خ ك‪ٔٗ ٖ٤‬خٍّ حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬أ‪ٟٞٞٓ ١‬ع ‪ٔٗ ،‬ظويّ ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ػيىحً ٖٓ حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُزخُـش حُظؼو‪٤‬ي ‪ٓ ،‬ؼَ ٓزخىث٘خ حُؼوِ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ ،‬ػوخكظ٘خ حُؼخٓش ‪ٝ ،‬ػخىحط٘خ حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُٔظؼِوش رخُٔ​ٔؤُش ٓ‪ٟٞ‬غ حُظلٌ‪ َ٤‬؛ ػْ اٗ٘خ ‪٫‬‬ ‫ٗٔظويّ ًَ ًُي ك‪ ٢‬كَحؽ ‪ ،‬ك‪ٜ٘‬خى ىحثٔخ ً ‪ٟ‬ـ‪ٝ ١ٞ‬حػظزخٍحص ظَك‪٤‬ش ‪ٝ‬حؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ ،‬طٌظ٘ق طلٌ‪َٗ٤‬خ ك‪ ٢‬ح‪ٝ . ٍٞٓ٧‬رٔخ إٔ‬ ‫ًَ ٓخ ً​ًَٗخ‪ ٌٕٞ٣ ٫ ٙ‬ك‪ ٢‬حُؼخىس ًخٓ‪ٗ ٫ٝ ً٬‬و‪٤‬خ ً ‪ ،‬كبٕ ػِ‪٘٤‬خ أ‪ٗ ٫‬ظ‪ٞ‬هغ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬رخٓظطخػظ٘خ ىحثٔخ ً حُ٘ـخف ك‪ ٢‬حُ‪ٍٞٛٞ‬‬ ‫اُ‪ ٠‬ط‪ٍٜٞ‬حص ‪ٝ‬أكٌخّ ٍحٗيس ‪ٌُٝ .‬ح كبٗ٘خ ٓ٘ظَ رلخؿش اُ‪ٓ ٠‬لخ‪َٛ‬س أٗٔخ‪ ١‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُوخ‪١‬جش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ ‪ٜ٘٣‬غ‬ ‫حُل‪٬‬ف ك‪ َ٣ِ٣ ٖ٤‬ح‪٧‬ػ٘خد حُ‪٠‬خٍس ٖٓ أٍ‪ ٟٚ‬هزَ إٔ ‪ِ٣‬و‪ ٢‬رٌ‪. ٍٙٝ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حػظوخى‪ ١‬إٔ حُلخثيس ٖٓ طؼِْ ‪َ١‬م طلٌ‪ َ٤‬ؿي‪٣‬يس ‪ٓ ،‬ظظَ ٓلي‪ٝ‬ىس ٓخ ُْ ٗظٌٖٔ ٖٓ طؼَ‪٣‬ش حُٔ​ٔخٍٓخص حُظلٌ‪٣َ٤‬ش‬ ‫حُوخ‪١‬جش ‪ٝ‬حُظ‪٤٤٠‬ن ػِ‪ٜ٤‬خ اُ‪ ٠‬أرؼي كي ٌٖٓٔ ‪ ٢ٛٝ .‬ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش أٌٗخٍ ‪ٝ‬أُ‪ٞ‬حٕ ؛ ‪ ٌٖٔ٣ٝ‬إٔ ِٗٔ‪ ٢‬حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪ ٠‬رؼ‪ٜ٠‬خ‬ ‫ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ ٚ‬حَُٔػش ‪.‬‬ ‫‪ -1‬حُٔ​َِّٔٔخص حُؼوخك‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫ٗلٖ اً ٗلٌَ ٗ٘طِن ٖٓ ٓزخىة ‪ِّٔٔٓٝ‬خص ػوخك‪٤‬ش ‪ٝ ،‬طِي حُٔ​ِّٔٔخص ‪ ٫ ،‬طئ ّٖٓ طٔخ‪ َ٣‬ػِٔ‪٤‬خص حُظلٌ‪ َ٤‬كلٔذ ‪ٝ ،‬اٗٔخ‬ ‫طَ‪٣‬ق حُؼوَ ٖٓ ػ٘خء حُزلغ ‪ٝ‬حُظٔل‪ ٚ٤‬أ‪٠٣‬خ ً ‪ ،‬أ‪ ١‬طئ ّٖٓ ُ‪ٞٗ ٚ‬ػخ ً ٖٓ حُؼطخُش ‪ٝ‬حٌُٔ‪٘ٛ ٖٓٝ ، ٕٞ‬خ ط٘زغ ؿخًر‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬هط‪ٍٞ‬ط‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي ‪ ُٞ .‬كظ٘​٘خ ك‪ ٢‬ػو‪ُ٘ٞ‬خ ُؼؼَٗخ ػِ‪ٓ ٠‬وِ‪ٟ ٕٝ‬وْ ٖٓ حُٔ​ِّٔٔخص حُٔظؼِوش رخُ٘خّ ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ‬ ‫ُ‬ ‫‪ٝ‬ط‪٤ٜ٘‬لخص ح‪ٝ ْٓ٧‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د رؼ‪ٜ٠‬خ ُزؼ‪ًٞٔٗ ٞ‬ؽ ك‪ ٢‬ػِ‪ًُ ٠‬ي ‪ :‬كخُ٘ؼذ حُل‪ٓ ٢ٗ٬‬لظخٍ ‪ٝ ،‬حُ٘ؼذ‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬كيحع ‪.‬‬ ‫حُل‪ٝ ، ًٍٞٔ ٢ٗ٬‬حُ٘ؼذ حُل‪ٓ ٢ٗ٬‬خ‪ٓٝ​ٝ ..َٛ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬ك‪ ٢‬حُـَد (حُؼو‪ )٢ٗ٬‬طوظَد ٖٓ إٔ ط‪ِْٔٓ ًَ ْٜ‬‬ ‫رخُظطَف ‪ٝ‬ح‪ٍٛ٩‬خد ؛ ٓ‪ٜٔ‬خ طٌٖ ىٍؿش حُظِحٓ‪ . ٚ‬أٓخ حُؼَد ك‪ٗ ٢‬ظَ‪ٛ‬خ ك‪ٗ ْٜ‬ؼ‪ٞ‬د ٓ‪ٜٓٝٞ‬ش رخُظزٌ‪ٝ َ٣‬حُـْ٘ ‪،‬‬ ‫طظوز‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُـ‪ٝ ، َٜ‬طؼ٘ن حُل‪ٝ ... ٠ٟٞ‬طِي حُ‪ ٍٜٞ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ ،‬طٌَ٘ ٓ٘خػَ حُ٘خّ ‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٝ ، ًِْٜٞٓ ٚ‬ط٘ظْ ٍى‪ٝ‬ى‬ ‫أكؼخُ‪. ْٜ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪141‬‬

‫اٗٔخٕ حُوَٕ حُلخى‪ٝ ١‬حُؼَ٘‪ٓ ٖ٣‬غ أٗ‪٣ ٚ‬ظليع رخٓظلخ‪ٟ‬ش ػٖ حُؼ‪ُٔٞ‬ش ‪ٝ ،‬حُوَ‪٣‬ش حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ‪ٝ ،‬ط‪٬‬هق حُؼوخكخص ا‪ ٫‬أٗ‪ ٚ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫هخىٍ ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬ؼظخم ٖٓ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ِّٔٔخص حُؼوخك‪٤‬ش حُٔظوِّلش ‪ ،‬ك‪ٜ٘‬خى حٗـٌحد ٗي‪٣‬ي ٗل‪ ٞ‬ح‪٩‬هِ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حُؼ٘‪٣َٜ‬ش ‪ٝ‬حُطخثل‪٤‬ش‬ ‫‪ ،‬أ‪٘ٛ ١‬خى حٗٔلخد ٖٓ ػخُٔ‪٤‬ش حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼوخكش ‪ٝ‬ح‪٩‬كٔخّ حُٔ٘ظَى ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حٌُ‪ ١‬طظٔغ ك‪ ٚ٤‬ػخُٔ‪٤‬ش حُظـخٍس ‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬ظٔخ‪ َ٣‬حٗظوخٍ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء !‬ ‫‪ -2‬آوخ‪ ١‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ؿ‪ َ٤‬حُٔ‪٬‬ثٔش ‪:‬‬ ‫ك‪ ّٕٞ ٌٗ ٖ٤‬حػظوخىحً ٓخ كبٕ حُو‪ ٟٞ‬ؿ‪ َ٤‬حُ‪ٞ‬حػ‪٤‬ش ك‪٘٤‬خ طل٘ي ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪َٓ َ٤‬ث‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ىُش ‪ٝ‬حُزَح‪ ٖ٤ٛ‬حُظ‪ ٢‬طو ّ‪، ٚ٣ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬طـؼِ‪ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬هخرَ ُِ٘وخٕ ؛ ‪ٝ‬ك‪ ٖ٤‬طؤط‪٘٤‬خ ٓؼِ‪ٓٞ‬خص ط٘خه‪ٓ ٞ‬خ حٗظ‪٘٤ٜ‬خ اُ‪ ، ٚ٤‬كبٕ أًؼَٗخ ‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬ح‪٩‬ك‪٬‬ص ٖٓ حُظـ‪َ٤٤‬حص‬ ‫حُظ‪ ٢‬طوظ‪ٜ٤٠‬خ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُـي‪٣‬يس رؤٓخُ‪٤‬ذ ٗظ‪ٝ . ٠‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ اًح رِـ٘خ ػٖ ٗو‪ٗ ٚ‬ؼن ر‪ٗٝ ، ٚ‬لظَٓ‪ ٚ‬حكظَحٓخ ً‬ ‫ٗي‪٣‬يحً أٗ‪ً ٚ‬خٕ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ ٚ‬ػخهخ ً ُ‪ٞ‬حُي‪ ، ٚ٣‬كبٗ٘خ ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ إٔ ٗلخ‪ ٍٝ‬حُظلون ٖٓ طِي حُٔؼِ‪ٓٞ‬ش ‪ٝ‬حُظـ‪ َ٤٤‬ك‪ٗ ٢‬ظَط٘خ ػ٘ي‬ ‫ػز‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ ‪ ،‬كبٗ٘خ ِٗٔي ٓٔخُي ػي‪٣‬يس ك‪٤‬خُ‪ٜ‬خ ‪ًِٜ ،‬خ ؿ‪ّ ٞٓ َ٤‬‬ ‫‪ : ١‬كوي ٗو‪ : ٍٞ‬إ حٌُ‪ٝ​ٍٝ ٖ٣‬ح ًُي كخهي‪ ٕٝ‬ػِ‪ٝ . ٚ٤‬هي ٗو‪ٍٞ‬‬ ‫‪ :‬إ أر‪ ٚ٣ٞ‬ط‪ٞ‬ك‪٤‬خ ‪ٛ ٞٛٝ‬ـ‪ َ٤‬هزَ إٔ ‪ٌُِّ٣‬ق ‪ٝ .‬هي ٗو‪ : ٍٞ‬إ أر‪ً ٚ٣ٞ‬خٗخ ‪٣‬ؼخٓ‪ ٚٗ٬‬رؤ‪ٞ‬س ؛ كِ‪ٞٗ ٚ‬ع ٖٓ حُؼٌٍ ك‪ٔ٤‬خ كؼِ‪. ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬هي ٗو‪ : ٍٞ‬إ ػو‪ٞ‬ه‪ُٜٔ ٚ‬خ ًخٕ ُٔ‪ِٜ‬لظ‪ٜٔ‬خ ‪ٜٔٗ٧‬خ ُْ ‪ٌٗٞ٣‬خ ػِ‪ٓ ٠‬ؼَكش ر‪ٜ‬خ ‪ٌ​ٌٛٝ ...‬ح كبٕ حُٔؼِ‪ٓٞ‬ش حُٔ٘خه‪٠‬ش ُٔخ‬ ‫ٗؼَك‪ ٚ‬ػٖ ك‪ ٕ٬‬طُؼخ ََٓ رب‪ٔٛ‬خٍ ٗي‪٣‬ي ‪ ٖٓٝ ،‬ػَ ّْ كبٗ‪٣ ٫ ٚ‬ظْ طوِ‪ٜ٘٣‬خ ‪ٜ٣ٝ ،‬زق ح‪ًٔ َٓ٧‬خ ُ‪ ٞ‬إٔ حُؼوَ ُ‪ ْ٤‬ك‪ ( ٚ٤‬هخٗش )‬ ‫ٓٔظؼيس ُوز‪ ٍٞ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬ش حُٔ٘ ّ‪ٗٞ‬ش ‪ ٌٙٛٝ .‬حُلخُش رؼ‪٤‬يس ح‪٧‬ػَ ك‪ ٢‬ط٘‪ ٚ٣ٞ‬حَُٔ ًّذ حُؼوِ‪ٌُ ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ‪ٝ .‬أػظوي إٔ‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ر‪٢‬ء طويٓ٘خ ك‪ ٢‬ك‪ ْٜ‬حُظخٍ‪٣‬ن ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُٔ​ٔؤُش ‪.‬‬ ‫‪ -3‬حُ‪ ٍ٬٠‬ك‪ ٢‬طلٔ‪ َ٤‬حُظ‪ٞ‬ح‪: َٛ‬‬ ‫ُ‪ ٞ‬طٔخءُ٘خ ‪ َٛ :‬حُ‪ ٍ٬٠‬حٌُ‪٘​٘٣ ١‬ؤ ٖٓ حهظَحع أٓ‪ ٫ ٍٞ‬أ‪ُٜ َٛ‬خ أػظْ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬حُ‪ ٍ٬٠‬حٌُ‪٘​٘٣ ١‬ؤ ٖٓ طلٔ‪ َ٤‬أٓ‪ٍٞ‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس طلٔ‪َ٤‬حً هخ‪١‬جخ ً ؟‬ ‫ٌُخٕ حُـ‪ٞ‬حد ٖٓ ؿ‪ َ٤‬طَىى ‪ :‬إٔ حُ‪ ٍ٬٠‬حٌُ‪٣ ١‬ـظخف ك‪٤‬خط٘خ حُلٌَ‪٣‬ش ٖٓ ‪ٍٝ‬حء حُظلٔ‪َ٤‬حص حُوخ‪١‬جش أػظْ رٌؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُ‪ ٍ٬٠‬حٌُ‪٘​٘٣ ١‬ؤ ٖٓ حٌُ​ٌد حُ‪َٜ‬حف ‪ٗ .‬ـي ك‪ ٢‬هزَحط٘خ حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ٖٓ ‪٣‬و‪ : ٍٞ‬إ ك‪ٗ٬‬خ ً ٓظل‪ٞ‬م ؛ ‪ ٕ٧‬أرخ‪ٌِّ٣ ٫ ٙ‬ل‪ ٚ‬أ‪١‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء ‪ ،‬ك‪ٓ ٜٞ‬ظلَؽ ُِيٍحٓش ‪ٝ .‬ك‪٘ٓ ٕ٬‬لَف ؛ ‪٘ٗ ٚٗ٧‬ؤ ‪٣‬ظ‪ٔ٤‬خ ً ‪ ،‬كِْ ‪٣‬ظِن حُظَر‪٤‬ش حُٔ٘خٓزش ‪ٝ .‬حُزِي حُل‪ ٢ٗ٬‬ػَ‪ ١‬؛ ‪ٕ٧‬‬ ‫أؿِ٘خ حُ٘ظَ ك‪ٌٙٛ ٢‬‬ ‫ك‪ ٚ٤‬أٗ‪ٜ‬خٍحً ؿِ‪َ٣‬س ‪ٝ .‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓظوِلش ؛ ‪ٜٗ٧‬خ طوغ طلض ‪ٟ‬ـ‪ٓ ١ٞ‬ئحَٓس ًزَ‪َ ُٞٝ ... ٟ‬‬ ‫حُظلٔ‪َ٤‬حص ُ‪ٞ‬ؿيٗخ أٗ‪ٜ‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ٓلظِٔش ‪ٔ٤ُٝ ،‬ض هطؼ‪٤‬ش ‪ ،‬ك‪ٜ٘‬خى ‪٬١‬د أػَ‪٣‬خء ‪ٓٝ ،‬لَّؿ‪ُِ ٕٞ‬يٍحٓش ‪ٓٝ ،‬غ ًُي‬ ‫‪َٓ٣‬ز‪٘ٛٝ . ٕٞ‬خى أػيحى ‪ٟ‬ؤش ٖٓ ح‪٣٧‬ظخّ ً‪ ١ٝ‬حُِٔ‪ٞ‬ى حُلٖٔ ‪ٝ‬حُٔ‪َ٤‬س حُلٔ‪٤‬يس ‪٘ٛٝ ،‬خى ‪٘ٛٝ‬خى ‪...‬‬ ‫إ طلٔ‪ َ٤‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حٌُزَ‪ ٟ‬رؼخَٓ ‪ٝ‬حكي ٖٓ أًؼَ ح‪٧‬هطخء حُلٌَ‪٣‬ش حٗظ٘خٍحً ‪ ٞٛٝ ،‬حٌُ‪٣ ١‬وزغ هِق ػيى ‪٘٣ ٫ ،‬ظ‪ٖٓ ٢ٜ‬‬ ‫حُظ‪ٍٜٞ‬حص ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخّ حُؼ‪ٞ‬ؿخء ‪ٝ‬حُظخُٔش ‪.‬‬ ‫‪ -4‬طؤػ‪ َ٤‬حُ‪ٜ‬خُش ‪:‬‬ ‫هيٍس حُ٘خّ ػِ‪٘ٓ ٠‬خه٘ش ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٓٝ‬ؼَكش ِٓح‪٣‬خ ح‪٤ٗ٧‬خء ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ىه‪٤‬ن ٓلي‪ٝ‬ىس ‪ٌُٝ ،‬ح كبٗ‪٣ ْٜ‬ظ٘زؼ‪ ٕٞ‬رؤ‪٢ٗ ١‬ء ‪ٌٖٔ٣‬‬ ‫إٔ ‪ٔ٣‬خػي‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬حٓظ‪٤‬ؼخد ٓخ ‪َ٣‬ؿز‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حٓظ‪٤‬ؼخر‪ٝ . ٚ‬ك‪٣ ٖ٤‬ظل‪ٞ‬م اٗٔخٕ ك‪ٓ ٢‬ـخٍ ٓخ كبٗ‪ُ٘ ّٕٞ ٌ٣ ٚ‬لٔ‪ٛ( ٚ‬خُش)‬ ‫‪٣ٝ‬ظَى حٗطزخػخ ً رخُـيحٍس ‪ٝ‬حُؼوش ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪ٝ . ٖ٣‬رظؤػ‪ َ٤‬طِي حُ‪ٜ‬خُش ‪ ٠ٔ٘٣‬حُ٘خّ ؿ‪٣َٛٞ‬ش (ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪ٔ٣ٝ )ٙ‬ؤُ‪ٕٞ‬‬ ‫حُٔؼـز‪ ٖ٤‬ر‪ ْٜ‬ػٖ أٗ‪٤‬خء ُ‪٘ٛ ْ٤‬خى أ‪ ١‬ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬طل‪ٞ‬ه‪ ْٜ‬ك‪ٓ ٢‬ؼَكظ‪ٜ‬خ ‪ٛٝ .‬خٍ ٖٓ حُٔؤُ‪ٞ‬ف حُ‪ ّٞ٤‬إٔ ‪ُ٣‬وزَ حُ٘خّ ػِ‪٠‬‬ ‫حٓظويحّ ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُ‪ٜ‬خر‪ ٕٞ‬أ‪ ٝ‬حُؼطَ أ‪ٓ ٝ‬ؼـ‪ ٕٞ‬ح‪٘ٓ٧‬خٕ ‪ ٕ٧ ...‬حُ٘ـْ حُل‪ٔ٣ ٢ٗ٬‬ظويٓ‪ ، ٚ‬أ‪ ٝ‬ظ‪ َٜ‬ك‪ ٢‬اػ‪ ٕ٬‬ػ٘‪. ٚ‬‬ ‫‪١ٝ‬خُٔخ ُٓجَ ٍ‪٣‬خ‪ٝ ٕٞ٤ٟ‬ك٘خٗ‪ ٕٞ‬ػٖ ه‪٠‬خ‪٣‬خ ٓ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪١ٝ ،‬خُٔخ حٗلؼَ حُ٘خّ رؤؿ‪ٞ‬رظ‪ ْٜ‬أًؼَ ٖٓ‬ ‫حٗلؼخُ‪ ْٜ‬رؤؿ‪ٞ‬رش رؼ‪ ٞ‬حُٔوظ‪! ٖ٤ٜ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪142‬‬

‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬ػ‪َٜٗ‬خ حُلخ‪ٛ َٟ‬خٍ ُِلو‪٤‬وش حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ٛ‬خُش ًز‪َ٤‬س ؛ ك٘لٖ ٗلظَٓ‪ٜ‬خ أٗي ح‪٫‬كظَحّ ‪ٗٝ ،‬لخ‪ ٍٝ‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ‬ ‫ٓئَٗحط‪ٜ‬خ ‪ًٔ ٌُٖ ،‬خ إٔ ٖٓ حُٔ‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ٝ ١‬حكي إٔ ‪٣‬ظخؿَ رؼِٔش ُحثلش ‪ ،‬كٖٔ حُٔ‪ َٜ‬أ‪٠٣‬خ ً إٔ ‪٣‬ظخؿَ رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ‬ ‫رخُلوخثن حُؼِٔ‪٤‬ش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ‪ٝ‬هغ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ‪ٟ‬ل‪٤‬ش ُظ٘خ‪ ٍٝ‬أى‪٣ٝ‬ش ‪ٝ‬ػوخه‪ َ٤‬طوِ‪ ٖٓ ْٜ​ٜ‬حُٔ​ٔ٘ش أ‪ ٝ‬حُ‪ِٜ‬غ أ‪ ٝ‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي ‪ ...‬ك‪٤‬غ رُ‪َٜٝ‬ح‬ ‫رخَُ٘ف حُؼِٔ‪ِ٤ُٔ ٢‬حط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ه‪ٜ‬خث‪ٜ​ٜ‬خ ‪ٌٛ .‬ح ًِ‪٣ ٚ‬يػ‪ٗٞ‬خ اُ‪ ٠‬إٔ ٗظؼِْ حُِٔ‪٣‬ي ػٖ ً‪٤‬ل‪٤‬ش ( طو‪ ْ٣ٞ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ) حُ‪ٞ‬حٍىس‬ ‫اُ‪٘٤‬خ ‪ٝ ،‬إٔ ٗٔؤٍ أ‪ َٛ‬حًٌَُ ك‪ ًَ ٢‬ػِْ ‪ٝ‬كٖ ‪.‬‬ ‫‪ -5‬حُٔزخُـش ‪:‬‬ ‫ٗلٖ ‪ٗ ٫‬يٍى ح‪٤ٗ٧‬خء رطَ‪٣‬وش ٓزخَٗس ‪ٝ ،‬اٗٔخ ػزَ ‪ ٢٤ٓٝ‬ػوخك‪ٝ ٢‬كٌَ‪ٗٝ ١‬لٔ‪ ٢‬أ‪٠٣‬خ ً ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ ٍإ‪٣‬ظ٘خ ُ‪ٜ‬خ هخرِش‬ ‫ٌُِؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُو‪٤ٜٛٞ‬ش ‪ ٖٓٝ ،‬ػَ ّْ ٌُِؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٗ٫‬لَحف ‪ .‬حُٔزخُـش َٓ‪ٝ ٝ‬حٓغ ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ ؛ ‪ٝ‬حُز٘‪٤‬ش حُظلظ‪٤‬ش ُ‪ ٚ‬ر٘‪٤‬ش‬ ‫كٌَ‪٣‬ش ٗؼ‪٣ٍٞ‬ش ؛ كخ‪٩‬ىٍحى حُوخ‪ٟٝ ، َٛ‬ؼق حُٔلخًٔش حُؼوِ‪٤‬ش ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬يكغ اُ‪ ٠‬حُٔزخُـش ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حٌُ‪ ١‬طيكغ اُ‪ٚ٤‬‬ ‫حُٔ‪ٜ‬خُق ‪ٝ‬ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬ح‪َٓ٧‬ح‪ ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬ح‪ٗ٫‬طزخػخص حُوخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬حُوخ‪١‬جش ‪.‬‬ ‫‪ُِٔٝ‬زخُـش طـِ‪٤‬خص ًؼ‪َ٤‬س ‪ٔٗ ،‬ظؼَ‪ ٝ‬رؼ‪ٜ٠‬خ ٖٓ أؿَ طِٔ‪ ٢٤‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ػِ‪ٜ٤‬خ ‪:‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ‪ ِٕٞ٤ٔ٣‬اُ‪ ٠‬ط‪٠‬و‪ ًَ ْ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ًٝ ،‬ؤٗ‪ٜ‬خ (ٓـٔ‪ٞ‬ػش ً‪ٞ‬حٍع) ك‪٣ ْٜ‬ظ‪ٞ‬هؼ‪ ٕٞ‬ح‪ٞٓ٧‬أ ىحثٔخ ً ‪ ،‬كؤ‪ ١‬أُْ ٓلخؿت‬ ‫‪٤ٜ٣‬ذ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ ٞٛ ، ْٜ‬ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى َٓ‪ ٝ‬هط‪ٝ ، َ٤‬أ‪ ١‬هطؤ ‪٣‬وغ ك‪ ٌٖٔ٣ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬لَٓ‪ٝ ٖٓ ٚ‬ظ‪٤‬لظ‪! ٚ‬‬ ‫ ‪٘ٛ‬خى ٖٓ ‪ َ٤ٔ٣‬اُ‪( ٠‬طؼٔ‪ ْ٤‬ح‪٫‬كظَح‪ )ٝ‬ك‪٤ٗ ٕ٨‬جخ ً ٓخ هي ‪ٝ‬هغ ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ‪٤ٓ ٚ‬وغ ىحثٔخ ً ؛ كبًح ٗٔ‪ٞٓ ٢‬ظق ػ٘ي‪ ٙ‬ط٘ل‪ٌ٤‬‬‫أكي ‪ِ١‬زخط‪ ، ٚ‬هخٍ ُ‪ : ٚ‬اٗي ط٘ٔ‪ ٠‬ىحثٔخ ً ٓخ أ‪ِ١‬ز‪٘ٓ ٚ‬ي ‪ٝ .‬اًح طز‪ ُٚ ٖ٤‬إٔ اكي‪ ٟ‬ح‪ً٩‬حػخص ًٌرض ك‪ ٢‬هزَ ٖٓ ح‪٧‬هزخٍ ‪،‬‬ ‫كٌْ رؤٕ طِي ح‪ً٩‬حػش ‪ ٫‬ط‪ٜ‬يم أريحً !‬ ‫ طظـِ‪ ٠‬حُٔزخُـش ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ك‪ٍٞٛ ٢‬س هَحءس ُٔخ ك‪ ٢‬ػو‪ ٍٞ‬ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬؛ ك‪٤‬غ ‪٣‬ؼظوي رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ أٗ‪ِٔ٣ ٚ‬ي‬‫ٗلخك‪٤‬ش هخ‪ٛ‬ش ُٔؼَكش ٓخ ‪٣‬ي‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٕ حُؼزخى ‪ٓٝ ،‬خ ط٘ط‪ ١ٞ‬ػِ‪َٓ ٚ٤‬حثَ‪ ، ْٛ‬كبًح ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ض اُ‪ًَٗ ٚ٤‬ش رٔئحٍ ّ‬ ‫ظٖ‬ ‫أٗ‪ٜ‬خ ٓؤُظ‪ ٚ‬؛ ‪ٜٗ٧‬خ ُْ طؼؼَ ػِ‪ٗ ٠‬و‪ ٚ‬آهَ ربٌٓخٗ‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬ـ‪٤‬ذ ػٖ أٓجِظ‪ٜ‬خ ‪ٝ .‬اًح ‪ٝ‬حؿ‪ٌِ٘ٓ ٚ‬ش ‪٣ ُْٝ ،‬ظيهَ ك‪ٜ٤‬خ أكي‬ ‫ٖٓ أ‪ٛ‬يهخث‪ ٚ‬؛ كٌحى ُ‪٣َ٣ ْٜٗ٧ ْ٤‬ي‪ ٕٝ‬حُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬ه‪٤ٜٛٞ‬ظ‪ٝ ، ٚ‬اٗٔخ رٔزذ ا‪ٔٛ‬خُ‪ ، ُٚ ْٜ‬أ‪ٔٗ ٝ‬خطظ‪ ْٜ‬ر‪ٝ ، ٚ‬اًح‬ ‫ٗ‪ٜ‬ل‪ٗ ٚ‬و‪ ٚ‬ر٘‪٤ٜ‬لش ‪ ،‬كٌحى ُ‪ ْ٤‬رو‪ٜ‬ي ا‪٬ٛ‬ك‪ٝ ، ٚ‬اٗٔخ رو‪ٜ‬ي طلط‪ ٚٔ٤‬أٓخّ ٗلٔ‪ٌ​ٌٛٝ ، ٚ‬ح ‪...‬‬ ‫ طظَؿْ حُٔزخُـش ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٌٗ‪ ٖٓ ً٬‬أٌٗخٍ ػيّ ح‪٫‬طِحٕ ؛ كظَ‪ ٟ‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ٗ٧‬وخ‪٣ ٙ‬ظل‪ ٖٓ ُٕٞٞ‬حُ٘و‪ ٞ٤‬اُ‪٠‬‬‫ٗو‪ ٚ٠٤‬رَٔػش حُزَم ؛ كزٔزذ ًِٔش أ‪ ٝ‬كًَش ‪٢ٗ ١٧ ٌٖٔ٣‬ء إٔ ‪٘٣‬وِذ ٍأٓخ ً ػِ‪ ٠‬ػوذ ‪٣ٝ .‬زي‪ ٝ‬إٔ ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪ٞ‬ع ٖٓ‬ ‫حُٔزخُـش ‪ ٞٛ ،‬ك‪ ٢‬ح‪ َٛ٧‬ظخ‪َٛ‬س ٗٔ‪٣ٞ‬ش [ ‪َُِ ٌُٖ ، ]1‬ؿخٍ أ‪٠٣‬خ ً ٗ‪٤ٜ‬ز‪ٜ٘ٓ ْٜ‬خ ‪١ٝ ،‬خُٔخ ٓٔؼ٘خ ٖٓ ‪٣‬و‪ : ٍٞ‬إ ً٘ض‬ ‫طٔظط‪٤‬غ إٔ طو‪ًُ ٍٞ‬ي ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػ‪٬‬هظ٘خ ‪ ٫‬طؼ٘‪ ٢‬أ‪٢ٗ ١‬ء ‪٣ ٖٓٝ .‬و‪ : ٍٞ‬هطؤ ‪ٝ‬حكي ‪٣‬لٔي ح‪. ًِٚ َٓ٧‬‬ ‫ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طظـِ‪ ٠‬حُٔزخُـش ك‪ ٢‬ظخ‪َٛ‬س ح‪َٓ٩‬حف ك‪ ٢‬حُٔيف ‪ٝ‬حٌُّ ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُظخ‪َٛ‬س ػخُٔ‪٤‬ش ‪ ٌٖٔ٣ ٌُٖ ،‬إٔ ٗو‪ٌٙٛ ٍٞ‬‬‫حَُٔس ‪ :‬اٗ‪ٜ‬خ ظخ‪َٛ‬س ػَر‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُٔوخّ ح‪ ٍٝ٧‬؛ ك٘لٖ ٖٓ أًؼَ أْٓ ح‪ ٍٝ٧‬طٔخى‪٣‬خ ً ك‪ ٢‬حُٔيف هخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬هي طـخ‪ُٝ‬ص‬ ‫حُٔزخُـش ك‪ ٢‬حُٔي‪٣‬ق ُي‪ ٟ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ َٓكِش حٌُ​ٌد حُ‪َٜ‬حف اُ‪َٓ ٠‬كِش حٌُ​ٌد حًَُٔذ ‪ٝ‬حُٔؼوي ‪ٝ ،‬حٌُ‪٣ ١‬لظخؽ اُ‪٠‬‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬خؽ هخ‪ ٖٓ ٙ‬أؿَ ً٘ل‪! ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬أػظوي رؼي ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى إٔ طلٖٔ ٓٔظ‪ ٟٞ‬حُظلٌ‪ُ َ٤‬ي‪٘٣‬خ ٓ‪٤‬ظَ َٓطزطخ ً رٔي‪ٓ ٟ‬خ ‪ٞٔ٣‬ى ك‪٤‬خط٘خ ٖٓ ٓ٘خه٘ش ‪ٜٓٝ‬خٍكش ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬رٔي‪ٓ ٟ‬خ طلَُ‪ ٙ‬ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ طويّ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼي ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش حُٔوظِلش ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪143‬‬

‫إ طـي‪٣‬ي حُزؼي حُؼوِ‪٣ ، ٢‬لظَٔ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُ‪ ٌُٖ ، ّ٬‬حُ‪ٞ‬هض حُٔظخف ‪ٔ​ٔ٣ ٫‬ق رؤًؼَ ٓٔخ هِ٘خ‪ٝ ، ٙ‬أٓؤٍ َّللا طؼخُ‪ ٠‬إٔ‬ ‫‪ٞ٣‬كو٘خ ُٔخ ‪ ٞٛ‬ه‪ٝ َ٤‬أرو‪. ٠‬‬ ‫_______________‬ ‫(‪ٍٝ )1‬ى ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ حَُ٘‪٣‬ق ‪ ُٞ( :‬أكٔ٘ض اُ‪ ٠‬اكيح‪ ٖٛ‬حُي‪ ، َٛ‬ػْ ٍأص ٓ٘ي ٗ‪٤‬جخ ً هخُض ‪ٓ :‬خ ٍأ‪٣‬ض ٓ٘ي ه‪َ٤‬حً ه‪. )٢‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪144‬‬

‫‪ - 40‬القراءة ‪ ..‬مدى الحٌاة‬ ‫إ كطَ َّللا ‪ -‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ُ - ٬‬ز٘‪ ٢‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػِ‪ ٠‬حُظٔخإٍ ‪ٝ‬كذ ح‪ٓ٫‬ظٌ٘خف أطخف ُ‪ ْٜ‬إٔ ‪ّٞٔ ٘٣‬ح ً‪ٗٞ٘٤‬خط‪ ْٜ‬حُٔؼَك‪٤‬ش ‪ٝ ،‬إٔ‬ ‫‪٘٣‬يكؼ‪ٞ‬ح ىحثٔخ ً ٗل‪ٓ ٞ‬ؼَكش حُِٔ‪٣‬ي ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬ـي‪ٝ‬ح أ‪ ١‬كي‪ٝ‬ى ُِظ٘زغ أ‪ ٝ‬ح‪ٍ٫‬ط‪ٞ‬حء ‪ً .‬خٕ حُؼِْ ك‪ ٢‬حُوي‪٣ ، ْ٣‬و‪ ّٞ‬ػِ‪٠‬‬ ‫(حُ٘وَ) ‪ ،‬كٌخٕ حُظؼِْ ‪ٝ‬حُظؼِ‪ ْ٤‬ػزخٍس ػٖ أكؼخٍ ٓوظَٗش رخُِٓخٕ ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظٔخٕ ‪ٝ‬كن طظخرغ ُٓ٘‪ٝ ، ٢‬ك‪ٞٔ٣ ٖ٤‬ص حُؼخُْ ‪،‬‬ ‫كٖٔ حُٔ​ٌٖٔ إٔ ‪ٌٛ٣‬ذ ٓؼ‪ ٚ‬أك‪ٓ َ٠‬خ ‪٣‬ؼَف ‪ٝ ،‬ك‪ٛ ٖ٤‬خٍ ُِـخص أرـي‪٣‬خص ‪ٝ ،‬طٔظغ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ر٘ؼٔش حٌُظخرش ‪ ،‬حٗظوِض‬ ‫حُٔؼَكش ٖٓ ك‪ ِ٤‬حُِٓخٕ اُ‪ ٠‬ك‪ ِ٤‬حٌُٔخٕ ‪ٛٝ ،‬خٍ حُللع ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ػ‪٤‬ن ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظَؿخع ‪ٝ‬حُ٘​َ٘ ٓٔخ ‪ٓ ٞٛ‬ظخف ػِ‪ ٠‬أ‪ٓٝ‬غ‬ ‫ٗطخم ‪ٝ ،‬رٌُي أٌٖٓ ُِ٘خّ إٔ ‪٣‬ط‪ٍٝٞ‬ح ٓؼخٍك‪ ْٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ي‪ٛٝ ، ٖٛ‬خٍ ُِزَ٘‪٣‬ش رٌُي طخٍ‪٣‬ن ؿي‪٣‬ي ‪.‬‬ ‫إ ‪٘ٛ‬خى ى‪ٝ‬حػ‪ً ٢‬ؼ‪َ٤‬س ‪ ،‬طلَ‪ ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ إٔ ‪٣‬ظؼِْ ‪٣ٝ ،‬وَأ ‪ٌ٣ٝ ،‬ظٔذ حُوزَحص ٓي‪ ٟ‬حُل‪٤‬خس ‪ٜ٘ٓ ،‬خ ‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ حٌُ‪٣ ١‬يػ‪ ٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ اُ‪٣ِٓ ٠‬ي ٖٓ حُظؼِْ ‪ ٞٛ ،‬حُؼِْ ٗلٔ‪ ، ٚ‬اً اٗ‪ًِٔ ٚ‬خ ُحىص حُٔؼَكش ‪ ،‬حطٔؼض ٓ٘طوش حُٔـ‪ٍٜٞ‬‬ ‫‪ٝ ،‬حُظويّ ٗلٔ‪٣ ٚ‬ؼَٔ ػِ‪٣ُ ٠‬خىس كخؿش ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُ٘ي‪٣‬يس اُ‪ ٠‬حُٔؼَكش ‪ ،‬ك‪٤‬غ إ حُظ‪ٞ‬ؿَ ك‪ ٢‬كو‪ ٍٞ‬حُٔؼَكش ‪٣ ،‬ظ‪٤‬ق‬ ‫آٌخٗخص ‪ٓٝ‬ـخ‪٫‬ص ؿي‪٣‬يس ‪َُّٞ٣ٝ ،‬ي ى‪ٝ‬حكغ ؿي‪٣‬يس ُِظويّ ح‪ٓٝ٧‬غ ٗطخهخ ً ‪ٝ .‬حُٔؼوق حٌُ‪َ٣ ١‬ؿذ ك‪ ٢‬حُللخظ ػِ‪ ٠‬ه‪ٔ٤‬ش‬ ‫ػوخكظ‪ًَٝ ٚ‬حٓظ‪ٜ‬خ ‪ٓ ،‬طخُذ رؤٕ ‪٣‬ؼ‪٤‬ي طٌ‪ ٖ٣ٞ‬ػوخكظ‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٔٓ ٞ‬ظَٔ ‪ٓٝ‬ظـيى ‪ٝ ،‬ػ٘يٓخ ‪٘٣‬ؼَ رخ‪ً٫‬ظلخء رٔخ ُي‪ٖٓ ٚ٣‬‬ ‫ٓؼِ‪ٓٞ‬خص ‪٠٤ٓ ،‬غ ٗلٔ‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬لخ ح‪ٗ٫‬لطخ‪ٝ . ١‬اًح ًخٕ ٓظو‪ٜ​ٜ‬خ ً كبٕ أٓ‪ٞ‬حؽ حُولِحص حُؼِٔ‪٤‬ش ك‪ ٢‬طو‪، ٜٚ​ٜ‬‬ ‫ٓظوٌف ر‪ٗ ٚ‬ل‪ ٞ‬حُ٘خ‪١‬ت ‪٤ُ ،‬ـي ٗلٔ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش هخٍؽ حُظو‪ . ٜٚ‬حُ‪ٟٞ‬غ حٌُ‪َُِ ٢٘ٛ‬ؿَ ٓظ‪ ٢ٓٞ‬حُؼوخكش ‪ -‬ك‪ ً٬٠‬ػٖ‬ ‫حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق ‪ٔ٣ -‬ق ‪٘٣ٝ‬ل‪ ٢‬رٔزذ ٓخ ‪٣‬لظ٘ي ٖٓ حُ٘ظَ‪٣‬خص ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حٌُٔح‪ٛ‬ذ حُظ‪٣ ُْ ٢‬ؼي ربٌٓخٗ‪ ٚ‬حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش ك‪ٜ٤‬خ ‪ ،‬كظ‪٠‬‬ ‫ُ‪ ٞ‬أري‪ ٟ‬ح‪ٛ‬ظٔخٓخ ً ر‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫إ ؿ‪ِٜ٘‬خ ‪٘٣‬زٔ‪ٓ ٢‬غ طويّ حُٔؼَكش ‪ًٔ ،‬خ ‪٘٣‬زٔ‪ٓ ٢‬طق حُظٔخّ ٌَُس ٓخ ٓغ حُؼخُْ حُوخٍؿ‪ ٢‬ػ٘يٓخ ‪ٌ٣‬زَ هطَ‪ٛ‬خ ‪ٌٛٝ ،‬ح‬ ‫‪ ٌَ٘٣‬طلي‪٣‬خ ً ٓظِح‪٣‬يحً ٌَُ هخٍة ‪.‬‬ ‫‪ُ ٌٖ٣ ُْ -2‬ي‪ ٟ‬حُ٘خّ هي‪ٔ٣‬خ ً اكٔخّ ه‪ ١ٞ‬رخٍطزخ‪ًٔ ١‬ذ حَُُم رٔي‪ٓ ٟ‬خ ‪٣‬ل‪ ٖٓ َِّٜٚٗٞ‬ػِْ ‪ ٌُٖ ،‬حُ‪ٟٞ‬غ هي طـ‪َ٤‬‬ ‫حُ‪ ّٞ٤‬؛ ك‪٤‬غ طظ‪٠‬خءٍ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ظ‪ٜ‬خػي حُٔ‪ٝ ٖٜ‬حُ‪ٞ‬ظخثق حُظ‪ٓٝ ٖ٤٤ٓ٨ُ ٌٖٔ٣ ٢‬لي‪ٝ‬ى‪ ١‬حُؼوخكش ح‪ٟ٫‬ط‪٬‬ع ر‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٞٓٝ‬ف طـي ح‪ٓ٧‬ش حُظ‪٣ ٫ ٢‬لَّٖٔ أر٘خإ‪ٛ‬خ ٓٔظ‪ٓ ٟٞ‬ؼخٍك‪ - ْٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٔٓ ٞ‬ظَٔ‪ٗ -‬لٔ‪ٜ‬خ ٓئ‪ِٛ‬ش ‪ ٕ٧‬طٌ‪ ٕٞ‬طخرؼش ُ‪ْٓ٨‬‬ ‫ح‪٧‬هَ‪ٔٓٝ ، ٟ‬ظـِش ُ‪ٜ‬خ ػِ‪ ًَ ٠‬حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص !‬ ‫‪ -3‬إ ٓخ ٗٔظٌِ‪ ٚ‬حُ‪ٓ ٖٓ ّٞ٤‬ؼخٍف ‪ٝ‬هزَحص ‪٣ ٫ ،‬ظٔظغ رو‪ٔ٤‬ش ٓطِوش ؛ كٌٔخٕ ح‪ ٌِٕٞ٘٣ ٍٝ٧‬ػخُٔخ ً ‪ٝ‬حكيحً ‪ٝ ،‬أ‪٤ٔٛ‬ش‬ ‫ًَ ؿِء ٖٓ أؿِحء ‪ٌٛ‬ح حُؼخُْ ‪ ،‬ط٘زغ ىحثٔخ ً ٖٓ هيٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜٞٔ‬ى ‪ٝ‬حُٔ٘خكٔش ‪ٝ‬كَ حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ٓٝ ،‬خ ‪ٔ٣‬ظٌِ‪ُٕٝ ٖٓ ٚ‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔخكخص حُؼخُٔ‪٤‬ش ‪ٞ٤ٗٝ .‬ع ح‪٤ٓ٧‬ش ح‪٧‬رـي‪٣‬ش ‪ٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ‪ ،‬هي ؿِذ ػِ‪ ٠‬أٓش ح‪٬ٌ٘ٓ ّ٬ٓ٩‬ص ‪ ٢ٛ‬أًزَ ٓٔخ ٗظٖ‬ ‫؛ ‪ًُ ْ٤ُٝ‬ي ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُٔؼ‪٘٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ظخؽ كلٔذ ؛ ‪ٝ‬اٗٔخ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ك‪ ْٜ‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬أ‪٠٣‬خ ً ؛ كخ‪ ّ٬ٓ٩‬رٔخ أٗ‪ ٚ‬ر٘‪٤‬ش‬ ‫ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش ٍحه‪٤‬ش ‪٣ ٫ ،‬ظـِ‪ ٠‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ً ٞ‬خَٓ ا‪ ٫‬ػزَ طـَرش ٓؼَك‪٤‬ش ‪ٝ‬ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش ٍحثيس ؛ ٓٔخ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حُظوِق حٌُ‪١‬‬ ‫ٗؼخٗ‪ ٚ٘ٓ ٢‬هي كخٍ ر‪٘​٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ٍ ٖ٤‬إ‪٣‬ش حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬د ‪.‬‬ ‫‪ -4‬إ حُؼوَ حُزَ٘‪ َ٤ٔ٣ ، ١‬ىحثٔخ اُ‪ ٠‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬ػخىحص ‪ ٍْٓٝ‬أ‪ُ َ١‬ؼِٔ‪ٓ ٢ٛٝ ، ٚ‬غ َٓ‪ ٍٝ‬حُ‪ٞ‬هض ‪ ،‬طٌَ٘ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ‬ ‫حُزَٓـش ُ‪ ٚ‬؛ ‪ٝ‬حُز‪٤‬جش ‪ -‬رٌَ أٗ‪ٞ‬حػ‪ٜ‬خ ‪ ٢ٛ -‬حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬كَ ٓخىس طِي حُزَٓـش ‪ًِٔٝ .‬خ ًخٗض ػوخكش ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٟ‬لِش ‪ًٝ ،‬خٗض‬ ‫ٓ‪ٜ‬خىٍ ٓؼَكظ‪ٓ ٚ‬لي‪ٝ‬ىس ‪ٟ ،‬خهض ٓٔخكش ط‪ٍٜٞ‬حط‪ٝ ، ٚ‬أ‪ٛ‬زق ٗي‪٣‬ي حُٔلِ‪٤‬ش ك‪ٔٗ ٢‬خًؿ‪ٍٝ ٚ‬إح‪ ، ٙ‬ػخؿِحً ػٖ طـخ‪ُٝ‬‬ ‫حُٔؼط‪٤‬خص حُوخ‪١‬جش حُظ‪ ٢‬طَ٘ر‪ٜ‬خ ٖٓ ٓـظٔؼ‪ٝ . ٚ‬حُوَحءس حُ‪ٞ‬حٓؼش ‪ٝ ،‬ح‪٬١٫‬ع حُٔظ٘‪ٞ‬ع ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼظْ حُ‪ٞ‬ػ‪ُ ٢‬ي‪ٖٓ ٚ٣‬‬ ‫ه‪ ٍ٬‬حُٔوخٍٗش ‪ٝ‬حٓظيحى ٓٔخكخص حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ ،‬هي ًخٕ ػِٔخء حُِٔق ‪٣ ٫ ،‬ؼو‪ ٕٞ‬رؼِْ حُؼخُْ حٌُ‪َ٣ ُْ ١‬كَ ‪٣ ُْٝ ،‬ـزَِّ‬ ‫هيٓ‪ ٚ٤‬ك‪ِ١ ٢‬ذ حُؼِْ ‪ ،‬اىٍحًخ ً ٓ٘‪ُٔ ْٜ‬وخ‪ َ١‬حُزَٓـش حُؼوخك‪٤‬ش حُوخثٔش ػِ‪ٓ ٠‬ؼط‪٤‬خص ٓلِ‪٤‬ش ٓلي‪ٝ‬ىس ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪145‬‬

‫‪ -5‬حُظيكن حُ‪ٜ‬خثَ ُِٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ ،‬طَحًْ ٓ٘ظـخص حُزلغ حُؼِٔ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حطٔخع ٓٔظَٔ ؛ ‪ٝ‬حُ٘ظ‪٤‬ـش حُٔزخَٗس ٌُُي ‪ ٢ٛ‬طوخىّ ٓخ‬ ‫رل‪ُٞ‬ط٘خ ٖٓ ٓؼخٍف ‪ٓٝ‬ؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ .‬طل‪٤‬ي رؼ‪ ٞ‬حُظوي‪َ٣‬حص إٔ ٗل‪ٞ‬حً ٖٓ ‪ ٖٓ % 90‬ؿٔ‪٤‬غ (حُٔؼخٍف حُؼِٔ‪٤‬ش) هي طْ‬ ‫حٓظليحػ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُؼو‪ٞ‬ى حُؼ‪٬‬ػش ح‪٧‬ه‪َ٤‬س ‪ٞٓٝ .‬ف طظ‪٠‬خػق ‪ ٌٙٛ‬حُٔؼخٍف ه‪ٗ ٍ٬‬ل‪٘ٓ 12 ٖٓ ٞ‬ش ‪٣ٝ .‬و‪ ٍٞ‬أكي حُزخكؼ‪: ٖ٤‬‬ ‫إ ػِ‪ ٠‬حُٔظو‪ ٜٚ‬حُٔؼخ‪ َٛ‬إٔ ‪٠٣‬غ ك‪ ٢‬كٔزخٗ‪ ٚ‬إٔ ٗل‪ٞ‬حً ٖٓ ‪ٓ ٖٓ % 20 - 10‬ؼِ‪ٓٞ‬خط‪ ٚ‬هي ٗخم ‪ٝ ،‬ػِ‪ ٚ٤‬إٔ‬ ‫‪٣‬ـيى‪ َٟ٣ٝ . ٙ‬أكي حُزخكؼ‪ ٖ٤‬إٔ أػَح‪ ٝ‬حُ٘‪٤‬و‪ٞ‬هش طؼظَ‪ ١‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ر٘ٔزش ‪ % 10‬ك‪ ٢‬حُ‪ ّٞ٤‬رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬حُـَحثي ‪،‬‬ ‫‪ % 10 ٝ‬ك‪ ٢‬حُٔ٘ش رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬حُٔـ‪٬‬ص ‪ % 10ٝ ،‬ك‪ ٢‬حُٔ٘ش رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬حٌُظذ ‪.‬‬ ‫‪ -6‬إ طوخىّ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪٣‬ظـِ‪ ٠‬ك‪ٗ ٍٞٛ ٢‬ظ‪ ، ٠‬كظخٍس ك‪ ٢‬ظ‪٣ُ ٍٜٞ‬ل‪ٜ‬خ أ‪ ٝ‬ػيّ ىهظ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬طخٍس ‪٣‬ظـِ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ػيّ ٓ‪٬‬ءٓظ‪ٜ‬خ‬ ‫ُِوط‪ ٢‬حُـي‪٣‬يس ‪ٝ ،‬أك‪٤‬خٗخ ً رظل ّ‪ ٍٞ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ػ٘‪ٜ‬خ ‪ٜٗ٧ ،‬خ ُْ طؼي ًحص ه‪ٔ٤‬ش ك‪ ٢‬حُز٘خء حُٔؼَك‪ٝ ، ٢‬أك‪٤‬خٗخ ً روَحءط‪ٜ‬خ هَحءس‬ ‫ؿي‪٣‬يس ‪ ،‬أ‪: ١‬‬ ‫اٗظخؿ‪ٜ‬خ َٓس أهَ‪ ٟ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٞ‬زؼي‪ٛ‬خ ػٖ ٓ‪٠‬خٓ‪ٜ٘٤‬خ ح‪... ٠ُٝ٧‬‬ ‫‪ٝ‬حُؼ‪٬‬ؽ ٌُُي ًِ‪ ٚ‬ى‪ٝ‬حّ ح‪٬١٫‬ع ‪ٝ‬حُٔظخرؼش ‪ ،‬كظ‪٣ ٫ ٠‬ظي‪ٓ ٍٞٛ‬خ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ ٓؼَكش ‪ٝ ،‬كظ‪ٗ ٫ ٠‬ـَم ك‪ ٢‬حُ‪٫٬٠‬ص‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٛٝ٧‬خّ حُظ‪ ٢‬ط٘ظَ٘ رخػظزخٍ‪ٛ‬خ ٓلَُحص ؿخٗز‪٤‬ش ُِظويّ حُؼِٔ‪. ٢‬‬ ‫حُوَحءس ‪ٜٓٝ‬خىٍ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ح‪٧‬هَ‪: ٟ‬‬ ‫ػ‪َٜٗ‬خ ػ‪ َٜ‬حٗلـخٍ حُٔؼَكش ‪ ،‬كخ‪٧‬ػيحى حُ‪ٜ‬خثِش ٖٓ حُؼِٔخء حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬ظـِ‪ ٕٞ‬رخُزلغ حُؼِٔ‪ٝ ، ٢‬حُ‪ٓٞ‬خثَ حُٔظط‪ٍٞ‬س ك‪٢‬‬ ‫كلع حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٗٝ‬وِ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬رؼ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حٌُ‪ ٢ٗٞ‬حُلَ‪٣‬ي ‪ٝ‬حُٔظِح‪٣‬ي ‪ًُ ًَ ،‬ي ؿؼَ حُ٘خّ ٓـٔ‪ ٖ٣ٍٞ‬رخ‪٧‬هزخٍ‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪ ٢‬طَى اُ‪ُ ًَ ْٜ٤‬لظش ٖٓ ٗظ‪ ٠‬أ‪ٛ‬وخع ح‪ ٌٙٛ . ٍٝ٧‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش كِٔض حُ٘خّ ػِ‪َ١ ٠‬ف‬ ‫ٓئحٍ ك‪ٓ ٍٞ‬خ طزو‪ٝ ٖٓ ٠‬ظ‪٤‬لش ُِوَحءس ‪ٝ‬حٌُظخد ‪ًٔ ،‬خ كِٔض ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُٔؼول‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬حُـ‪ َٜ‬رَٔ حٌُ٘‪ٛ ٖٓ ٟٞ‬ـَ‬ ‫حٌُظخد ‪ٝ ،‬ح‪٫‬كظظخٕ رٔخ طؼَ‪ٓٝ ٟٚ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬حُٔوظِلش ٖٓ رَحٓؾ ‪ٞٓٝ‬حى ػوخك‪٤‬ش ٓظ٘‪ٞ‬ػش ‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ ُظِي حٌُ٘‪ٟٞ‬‬ ‫ٓخ ‪ٞٔ٣‬ؿ‪ٜ‬خ ‪ ،‬اً إ ‪٘ٛ‬خى ٓئَٗحص ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش اُ‪ ٠‬اػَح‪ ٝ‬حُ٘خّ ػٖ حُوَحءس ‪ٝ‬حهظ٘خء حٌُظخد ‪ٝ ،‬حُ‪ ٠‬اهزخُ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬ه‪٠‬خء‬ ‫أ‪ٝ‬هخص ‪ِ٣ٞ١‬ش أٓخّ حُ‪ٓٞ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش حُٔوظِلش ‪.‬‬ ‫‪ٌ٣ٝ‬ل‪ ٢‬إٔ ٗؼِْ إٔ ٓظ‪ٓ ٢ٓٞ‬خ ‪٣‬طزغ ٖٓ ٓؼظْ حٌُظذ ك‪ ٢‬حُز‪٬‬ى حُؼَر‪٤‬ش ‪٣ ٫‬ظـخ‪ ُٝ‬ػ‪٬‬ػش آ‪٫‬ف ٗٔوش ٌُِظخد حُ‪ٞ‬حكي ‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح حُؼيى حُٔلي‪ٝ‬ى ‪٘٣ ٫‬لي ك‪ ٢‬حُـخُذ ك‪ ٢‬أهَ ٖٓ ػ‪٬‬ع ٓ٘‪ٞ‬حص ػخىس ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬طظـخ‪ ُٝ‬أٍهخّ حُظ‪٣ُٞ‬غ ك‪ ٢‬حُي‪ٍٝ‬‬ ‫حُٔظويٓش ًُي رٌؼ‪ ، َ٤‬رٔخ ‪٣ ٫‬يع أ‪ٓ ١‬ـخٍ ُِٔوخٍٗش !‬ ‫إ ‪ٓٝ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬طويّ رَحٓؾ ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُِهَكش ‪ٝ‬ح‪٩‬طوخٕ ؛ ٓٔخ ‪٣‬ؼط‪ٜ٤‬خ ؿخًر‪٤‬ش ػخُ‪٤‬ش ‪ .‬كخًح أ‪ٟ‬ل٘خ اُ‪٠‬‬ ‫ًُي حٗؼيحّ حُز‪ٞ‬حػغ ػِ‪ ٠‬حُوَحءس ‪ٝ‬حٗؼيحّ حُظوخُ‪٤‬ي حُؼوخك‪٤‬ش حُٔلزٌس ‪٫‬هظ٘خء حٌُظخد ‪ٝ‬ح‪ٛ‬طلخر‪ - ٚ‬أىًٍ٘خ ‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬ش حُوَحءس‬ ‫ك‪ ٢‬ػخُٔ٘خ ح‪! ٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫إ ‪ٓٝ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬طويّ ٓؼِ‪ٓٞ‬خص ٓظ٘ظ‪٤‬ش ‪ ،‬هِٔخ طظ‪ َٜ‬رخُلخؿش حُٔؼَك‪٤‬ش حُلو‪٤‬و‪٤‬ش ُِٔظخرغ ُ‪ٜ‬خ ‪ًٔ ،‬خ إٔ حُٔؼَ‪ٝ‬ف إٔ‬ ‫حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حٌُؼ‪٤‬لش ك‪ ٍٞ‬أ‪٢ٗ ١‬ء هي طوق كخث‪ ً٬‬ى‪ ٕٝ‬ك‪ ٜٚٔ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ ،‬طٔخٓخ ً ٓؼَ حُلوخثن ‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص‬ ‫حُوِ‪ِ٤‬ش ػ٘‪ ٚ‬؟ كِ​ِؼوَ ‪١‬خهش ٓلي‪ٝ‬ىس ػِ‪ ٠‬حُظلِ‪ٝ َ٤‬حُظ‪٤ٜ٘‬ق ‪ٝ‬حُـَرِش ُٔخ ‪َ٣‬ى ػِ‪ٝ ، ٚ٤‬ك‪٣ِ٣ ٖ٤‬ي ػِ‪١ ٠‬خهظ‪ ، ٚ‬كبٗ‪ٚ‬‬ ‫‪َ٣‬رٌ‪٘٣ٝ ٚ‬ظظ‪. ٚ‬‬ ‫ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ كبٕ ‪ٓٝ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬حُلي‪٣‬ؼش ‪ ،‬هي ٓززض أ‪َٟ‬حٍحً رخُـش ُِ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُلخؿش اُ‪ ٠‬حُظلٌ‪ ، َ٤‬كٌظَّخر‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬ؼ ُّي‪ٝ‬‬ ‫رَحٓـ‪ٜ‬خ هخٓ‪ٞ‬ح رٌُي ٗ‪٤‬خرش ػٖ حُٔظِو‪ . ٖ٤‬إ ٓ٘خ‪ٛ‬ي (حُظِلخُ) ‪ٔٓٝ‬ظٔغ ح‪ً٩‬حػش ‪ٝ‬هخٍة حُٔـِش أ‪ ٝ‬حُـَ‪٣‬يس ‪٣ ..‬ظِو‪٠‬‬ ‫َٓ ًَّزخ ً ًخٓ‪ ٖٓ ً٬‬حُز‪٤‬خٗخص ‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خءحص حُٔ٘ظوخس رؼ٘خ‪٣‬ش ‪ٝ ،‬حُٔ‪ٜٞ‬ؿش رؤِٓ‪ٞ‬د ر‪٬‬ؿ‪ ٢‬رخٍع ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ي‪ ٖٛ‬حُوخٍة ‪،‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪146‬‬

‫‪٣ٝ‬يكؼ‪ ٚ‬اُ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظٔ‪ُٜ ّ٬‬خ ‪ٝ ،‬ح‪ٗ٫‬و‪٤‬خى اُ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خط‪ٜ‬خ ى‪ ٕٝ‬حُو‪٤‬خّ رزٌٍ أ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ي ٗو‪ ٢ٜ‬؛ ‪ٌٛٝ‬ح ًِ‪ٓ ٚ‬ـخ‪َ٣‬‬ ‫ُٔظطِزخص حُظط‪ ٍٞ‬حُؼِٔ‪ٝ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ‪ٝ ،‬حٌُ‪٣ ١‬ظطِذ ٓ٘خ حُويٍس ػِ‪ ٠‬ح‪٩‬ريحع ‪ٝ ،‬طَٗ‪٤‬ي حُٔلخًٔش حُؼوِ‪٤‬ش‬ ‫أًؼَ ٖٓ ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ رخٓظ‪٤‬ؼخد رؼ‪ٓ ٞ‬لَىحص حُٔؼَكش ‪ٝ‬حٓظظ‪ٜ‬خٍ‪ٛ‬خ ‪ٌٛ .‬ح ًِ‪٣ ٫ ٚ‬ـؼِ٘خ ٌَٗ٘ إٔ حُيكن ح‪٩‬ػ‪٢ٓ٬‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خط‪ ٢‬حُ‪ٜ‬خثَ ‪ ،‬هي أ‪ٝ‬ؿي ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظ٘خٍس حُؼخٓش ‪ٍٝ ،‬كغ ىٍؿش حُ‪ٞ‬ػ‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬حُ٘خّ ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ ٌِْٜٓ ٚ‬حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُؼخٓش ‪.‬‬ ‫إ حُ‪ٜ‬خٖٓ حٌُ‪٣ ١‬ل‪ َٜ‬ر‪ ٖ٤‬حُظِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُظؼو‪٤‬ق حُلن ‪ٛ‬خٖٓ ‪ِّ٤ٟ‬ن ‪ ٖٓٝ ،‬حُٔ‪ َٜ‬إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬خ ٗٔظٔغ اُ‪٘ٗٝ ٚ٤‬خ‪ٛ‬ي‪ٙ‬‬ ‫‪َٟ‬رخ ً ٖٓ ‪َٟٝ‬د حُظِٔ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬طِؿ‪٤‬ش حُ‪ٞ‬هض ‪ٗٝ ،‬لٖ ٗظٖ أٗ٘خ ٗظؼِْ ‪ٝ .‬حػظوي إٔ حٌُظخد ٓخ ُحٍ ‪ ٞٛ‬حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش‬ ‫ُِظؼو‪٤‬ق حُـ‪٤‬ي ‪ ،‬ك‪٤‬غ ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗٔخٍّ كَ‪٣‬ظ٘خ ًخِٓش ك‪ ٢‬حهظ‪٤‬خٍ ٓخ ٗلظخؽ اُ‪٣ ٫ ٞٛٝ ، ٚ٤‬لظخؽ اُ‪ ٠‬آ‪٫‬ص ٓٔخػيس‬ ‫ُ‪٬١٬‬ع ػِ‪ًٔ ، ٚ٤‬خ أٗ‪ٍ ٚ‬ه‪ ٚ٤‬حُؼٖٔ اًح ٓخ ه‪ ٍٕٞ‬رـ‪. َٙ٤‬‬ ‫‪ُٔٝ‬ض ٓغ ‪ٌٛ‬ح أٓ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حُظوِ‪ٗ ٖٓ َ٤‬ؤٕ ٓ‪ٜ‬خىٍ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬؛ كخُٔ‪ ْٜ‬ىحثٔخ ً إٔ طٌ‪ ٕٞ‬أ‪ٛ‬يحك٘خ ك‪ ٢‬حُظؼو‪٤‬ق‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء حُٔؼَك‪ٝ ٢‬ح‪ٟ‬لش ‪ ،‬ػْ ٗزلغ ػٖ ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص ‪ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ حُظ‪ ٢‬طزِـ٘خ ا‪٣‬خ‪ٛ‬خ ‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن ‪، ، ،‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪147‬‬

‫‪ - 41‬توسٌع قاددة الفهم‬ ‫ُْ طٌٖ حُلخؿش ٓخّٓش اُ‪ ٠‬حُل‪ ْٜ‬حُؼٔ‪٤‬ن ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ ًٔخ ‪ ٢ٛ‬حُ‪ ّٞ٤‬؛ كخُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ٓظ‪ٞ‬كَس اُ‪ ٠‬كي حُظؤش ‪ٛٝ ،‬خٍ‬ ‫حُلخٍم حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق ر‪ ٖ٤‬اٗٔخٕ ‪ٝ‬آهَ ‪٣‬ظٔؼَ ك‪ٓ ٢‬ويٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُل‪ٝ ، ْٜ‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ طِي حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬كٖٔ ‪ٌٛٝ .‬ح‬ ‫ُٖ ‪٣‬ظْ ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬حٓظ‪٬‬ى َٓ ًّذ ػوِ‪ ٢‬ؿي‪٣‬ي ‪ ١ً ،‬ر٘‪٤‬ش ٓظٔ‪ِ٤‬س ‪ٜٔٓٝ .‬ش حُظَر‪٤‬ش إٔ طٔخ‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬طِي حُز٘‪٤‬ش‬ ‫‪ٛٝ‬وِ‪ٜ‬خ ‪٘ٛ ًٌَ٘ٓٝ .‬خ رؼ‪ ٞ‬حُٔ​ٔخثَ ًحص حُؼ‪٬‬هش رٌُي ‪:‬‬ ‫أ ‪ -‬إ أ‪ ٍٝ‬ػَٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗو‪ ّٞ‬ر‪ ٞٛ ٚ‬إٔ ٗوِغ ح‪ٞٗ٧‬حى ٖٓ ح‪ ٍٝ٧‬حُط‪٤‬زش حُظ‪٣َٗ ٢‬ي إٔ ٍِٗػ‪ٜ‬خ ‪ً .‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗؼٔي اُ‪٠‬‬ ‫ٓلخ‪ُٝ‬ش طِو‪ ٖ٤‬حُط‪٬‬د رؼ‪ ٞ‬حُٔزخىة حُٔ٘طو‪٤‬ش ‪ ،‬أ‪َ٘ٗ ٝ‬ف ُ‪ ْٜ‬رؼ‪ ٞ‬أٓخُ‪٤‬ذ حُظلٌ‪ َ٤‬؛ ‪ٝ‬ػ٘ي حُ٘ظَ ك‪ٓ ٢‬ي‪ ٟ‬حُظؤػ‪َ٤‬‬ ‫حٌُ‪٣ ١‬ظًَ‪ًُ ٚ‬ي ك‪ ٢‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ق ط‪ٍٜٞ‬حط‪ٗ ْٜ‬ـي أٗ‪ٓ ٚ‬لي‪ٝ‬ى ؿيحً ‪ٝ .‬هي ٍأ‪٘٣‬خ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓٔ ‪٣‬يٍِّ ّ ػِْ (حُٔ٘طن) ‪ًٝ‬ؼ‪َ٤‬حً ٖٓٔ‬ ‫ىٍٓ‪ٍٝ ، ٚ‬أ‪٘٣‬خ إٔ طلٌ‪٣ َْٛ٤‬لظوَ اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُزي‪٤ٛ‬خص حُظ‪٣ ٢‬لظخؿ‪ٜ‬خ حُظلٌ‪ َ٤‬حُو‪ٌُٝ ! ْ٣ٞ‬ح كبٕ ٖٓ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق إٔ ‪ًَِ٣‬‬ ‫حَُٔر‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش ػِ‪ ٠‬اُوخء ح‪ٟٞ٧‬حء حٌُخٗلش ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬حٓذ حُٔخروش ‪ٝ ،‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُؼخىحص حُؼوِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش‬ ‫حُظ‪ ٢‬طل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬حَُإ‪٣‬ش حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش [ ‪ٓ ، ]1‬ؼَ حُظؼ‪ٜ‬ذ ‪ٝ‬حُٔزخُـش ‪ٝ‬حَُإ‪٣‬ش حُ٘‪ٜ‬ل‪٤‬ش ‪ٝ ،‬حُٔ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حُظزٔ‪ٝ ، ٢٤‬ح‪ٗ٫‬ـ‪٬‬م‬ ‫‪ٝ ،‬حُو‪ٞ٠‬ع ُِٔو‪٫ٞ‬ص حُ٘خثؼش ‪ٝ ،‬حُظؼخَٓ ٓغ حُ‪ٞ‬حهغ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ً ٚ‬ظِش ‪ِٛ‬يس ‪ٝ ...‬أػظوي إٔ أػَ ح‪َٓ٧‬س ك‪ٌٛ ٢‬ح ُٖ ‪ٌٕٞ٣‬‬ ‫ًز‪َ٤‬حً ؛ ك‪٤‬غ إ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔخثَ أػوي ٖٓ إٔ ‪٘٣‬ظز‪ ٚ‬اُ‪ٜ٤‬خ ح‪ٗ٧‬وخ‪ ٙ‬حُؼخى‪ ٕٞ٣‬؛ ‪ٝ‬اٗٔخ حُٔؼ ّ‪ ٍٞ‬ك‪ًُ ٢‬ي ػِ‪ ٠‬حُ‪ٓٞ‬خثَ‬ ‫ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش ‪ٝ‬حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ حُٔيٍٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔـخُْ ‪ٝ‬حُ٘ي‪ٝ‬حص حُلٌَ‪٣‬ش ‪.‬‬ ‫د ‪ -‬إ طويّ حُؼخُْ ًخٕ ك‪ ٢‬ح‪٧‬ؿِذ ػٖ ‪٣َ١‬ن (ح‪ُٓ٧‬خص) ‪ٝ‬إ حُولِحص حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ريحػ‪٤‬ش ؿخءص ك‪ ٢‬ح‪٧‬ؿِذ ٖٓ‬ ‫ه‪ ٍ٬‬ح‪ٛ٫‬طيحّ رٌٔ٘‪٬‬ص ًز‪َ٤‬س ‪ٓٝ‬ل‪َ٤‬س ‪.‬‬ ‫حٌُ‪ ٖ٣‬حٓظطخػ‪ٞ‬ح طـخ‪ ُٝ‬حُؼوزخص ‪ٝ ،‬ح‪٩‬ط‪٤‬خٕ رخُٔز‪ َٜ‬حُؼظ‪ٞٔ٤ُ ، ْ٤‬ح أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ ٖ٣‬حٓظِٔٔ‪ٞ‬ح ُِٔو‪٫ٞ‬ص ‪ٝ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُٔخثيس‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔخكش حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ ٫ٝ ،‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬ظزَٓ‪ ٕٞ‬رخُ٘ظخثؾ حُظ‪ ٢‬هخُلض ط‪ٞ‬هؼخط‪ٝ ، ْٜ‬كَ‪ ٝ​ٝ‬رل‪ٞ‬ػ‪ ْٜ‬؛ ‪ٝ‬اٗٔخ أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪ ٌِٕٞٔ٣‬حُؼوَ حُٔ٘ظْ حٌُ‪٣ٝ ٖٜ٣ ١‬زٖ ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬حُٔ​ٔخثَ حُٔل‪َ٤‬س ‪ٝ‬حُٔؼ‪٬٠‬ص حُـخٓ‪٠‬ش ‪٘ٔ٣ٝ ،‬ل‪ٜ‬خ حَُػخ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪١٬‬لش ؛ كظ‪٣ ٠‬ـي ٓوَؿخ ً أ‪ ٝ‬رَ‪ٛ‬خٗخ ً ‪٣‬ؼزظ‪ٜ‬خ ػِ‪ٓ ٠‬لي حُظـَرش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظزخٍ[ ‪ . ]2‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ أكٌخٍٗخ ُٖ ‪٣‬زِؾ كي‪ٙ‬‬ ‫حٌُخك‪ ٖٓ ٢‬حُظزِ‪ٝ ٍٞ‬حُ٘‪٠‬ؾ ا‪ ٫‬اًح حؿظزط٘خ رخُلوخثن حُظ‪ ٫ ٢‬طظطخرن ٓغ ٓ‪٬‬كظخط٘خ ‪ٝ‬كَ‪ٟ٘ٝ‬خ ح‪٤ُٝ٧‬ش ؛ ك‪٤‬غ ٖٓ‬ ‫ه‪ُٜ٬‬خ ٗٔظط‪٤‬غ اىهخٍ طؼي‪٬٣‬ص ػِ‪ ٠‬أكٌخٍٗخ ‪ٗٝ ،‬ـؼِ‪ٜ‬خ أًؼَ ٓ‪٬‬ءٓش ُِظويّ ‪ٝ ،‬أهَد اُ‪ ٠‬حُيهش ‪ٝ‬حُ‪ٜٞ‬حد ‪ٗ .‬لٖ رَ٘‬ ‫‪ٝ‬طلِ‪٬٤‬ط٘خ ‪٬ٓٝ‬كظخط٘خ ‪ٓ ،‬ظظَ هخرِش ُِظٌ٘‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُظط‪٣ٝ ، َ٣ٞ‬ـذ إٔ ٗؼِ​ِّْ أ‪١‬لخُ٘خ ‪٬١ٝ‬ر٘خ ‪ ٌٙٛ‬حُلو‪٤‬وش ‪ٖٓ ْٜ٣َُٗٝ ،‬‬ ‫ص حُظ‪ ٢‬طـؼِ‪ٜ‬خ طظـِـَ ك‪( ٢‬حُ‪ٗ٬‬ؼ‪. ْٜ٘ٓ )ٍٞ‬‬ ‫ه‪ ٍ٬‬حُ‪ٞ‬هخثغ ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حهق حُظطز‪٤‬وخ ِ‬ ‫ؽ ‪ -‬هخُ‪ٞ‬ح هي‪ٔ٣‬خ ً ‪ٜٗ :‬ق ػخُْ أ‪ َٟ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ ؿخ‪ٌٛٝ . َٛ‬ح ٖٓ حُلٌْ حَُحثؼش ؛ ‪ ٕ٧‬حُـخ‪ِٔ٣ َٛ‬ي رؼ‪ٞ‬‬ ‫ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬خص ‪ٓ ،‬ؼَ حُظ‪ٞ‬ح‪ٟ‬غ ‪ٝ‬كذ حُٔؼَكش ‪ٝ ،‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظٔخع ى‪ٓ ٕٝ‬وخ‪١‬ؼش ‪ .‬أٓخ ٗ‪ٜ‬ق حُؼخُْ ‪ ،‬كبٕ ُي‪ ٚ٣‬هيٍس‬ ‫ػِ‪ ٠‬طٌَحٍ ح‪ُ٧‬لخظ ‪َ١ٝ ،‬ف حُلَ‪ ٝ​ٝ‬حُٔزظٌُش ‪ٝ‬حُيحٍؿش ‪ٝ ،‬ػ٘ي‪ ٙ‬كع ٖٓ حُـَ‪ٝ ٍٝ‬حُظؼخُْ ؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٗ‪ٔ٣ ٚ‬يٍ كـزخ ً‬ ‫ٓٔ‪ٌ٤‬ش ػِ‪ ٠‬ػوِ‪ ، ٚ‬ك‪٣ ٬‬ظوزَ ح‪٧‬كٌخٍ حُـي‪٣‬يس ‪ِٔ٣ ٫ٝ ،‬ي ٖٓ حُلٔخٓش ٓخ ‪ٌ٣‬ل‪ُ ٢‬ظط‪ٓ َ٣ٞ‬ل‪ٜٓٞ‬خط‪َٝ١ٝ ٚ‬كخط‪. ٚ‬‬ ‫إ ط‪٤ٓٞ‬غ هخػيس حُل‪٣ ، ْٜ‬ظطِذ ٓ٘خ إٔ ٗئًي ى‪ َِٓ ٕٝ‬ػِ‪ٍَٟٝ ٠‬س ‪ٟٝ‬غ ٓؼخٍك٘خ ‪ٝ‬أكٌخٍٗخ ك‪ٟٞٓ ٢‬ؼ‪ٜ‬خ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‬ ‫ٖٓ ؿْٔ حُٔؼَكش حُزَ٘‪٣‬ش حُٔ٘ظٔش ‪ٝ ،‬حُٔخثيس حُ‪ٝ ، ّٞ٤‬إٔ ٗ٘ظَ رـي‪٣‬ش اُ‪ ٠‬هط‪ٍٞ‬س ٓخ ٗـ‪ ِٜٚ‬ك‪ ًَ ٍٞ‬ه‪٤٠‬ش ٖٓ‬ ‫حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪ٝ .‬أٍ‪ ٟ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ هيٍ حُؼخُْ ‪ٝ‬ك‪٘٣ ٫ ِٚ٠‬زؼخٕ ٖٓ ًؼَس ٓخ ‪٣‬ؼَف ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ كيٓ‪ ٚ‬رٔخ‬ ‫‪٣ ٫‬ؼَك‪ٝ ٚ‬طوي‪ٝ ، ُٚ َٙ٣‬أهٌ‪ ٙ‬رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ ػ٘ي ا‪ٛ‬يحٍ‪ ٙ‬ح‪٧‬كٌخّ ‪.‬‬ ‫إ ‪ٛ‬خكذ حُل‪ ْٜ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪٣ ،‬لخ‪ ٍٝ‬ىحثٔخ ً إٔ ‪٣‬ـؼَ أكٌخٍ‪ٓ ٙ‬ظٔخ‪ٝ‬هش ٓغ كـْ حُزَح‪ ٖ٤ٛ‬حُٔظ‪ٞ‬كَس ُي‪ ، ٚ٣‬كؼِ‪ٓ ٠‬ويحٍ‬ ‫‪٬ٛ‬رش حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُزَح‪ ٖ٤ٛ‬طٌ‪٬ٛ ٕٞ‬رش ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ىٍؿش حُ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬م ر‪ٜ‬خ ‪ٝ .‬اًح ٗظَٗخ ك‪ٝ ٢‬حهغ ػخُْ ح‪٧‬كٌخٍ ُي‪ٟ‬‬ ‫ًؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ‪ٝ ،‬ؿيٗخ إٔ ىٍؿش حُ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُ‪٤‬و‪ً ٖ٤‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ طٌ‪ٓ ٕٞ‬ظويٓش ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ٓ ٞٛ‬ظ‪ٞ‬كَ ُي‪ ٖٓ ْٜ٣‬أىُش ‪ٝ‬رَح‪ٖ٤ٛ‬‬ ‫‪ٓٝ‬ؼِ‪ٓٞ‬خص ؛ ٓٔخ ‪٣‬ـؼِ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬كخُش ىحثٔش ٖٓ ح‪ٟ٫‬طَحد ‪ٝ‬حُظ٘‪ٔٓٝ ، ٕٞ‬خ ‪٣‬ـؼَ ه‪٤‬زش ح‪ َٓ٧‬كِ‪٤‬لش ُ‪! ْٜ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪148‬‬

‫ى ‪ -‬كظ‪ ٠‬طظٔغ هخػيس حُل‪ُ ْٜ‬ي‪ ٟ‬حُ٘خٗجش ‪ ،‬ك‪ ٬‬ري ٖٓ أًخر‪( ْٜ‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش) حُلٌَ‪٣‬ش ‪َٓٝ ،‬ػش حٓظ‪٤‬ؼخد حُٔظـ‪َ٤‬حص حُ‪ٜ‬خثِش‬ ‫حُظ‪ ٢‬طـظخف حُؼخُْ ‪ .‬إ ٗخد حُـي ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬إٔ ‪ٔٓ ٌٕٞ٣‬ظؼيحً ُِظ٘وَ حُــَحك‪ ٖٓ ٢‬أؿَ ‪ِ١‬ذ حَُُم ‪ ،‬كٔ٘طن حُؼ‪َٜ‬‬ ‫‪( ٞٛ‬حُظَكخٍ) رٌَ ٓخ طؼ٘‪ ٌٙٛ ٚ٤‬حٌُِٔش ٖٓ ٓؼ٘‪٣ٝ . ٠‬ـذ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬أ‪٠٣‬خ ً ٓٔظؼيحً ُظـ‪ َ٤٤‬حهظ‪ٜ‬خ‪ٜ٘ٓٝ ٚٛ‬ظ‪ ٚ‬رلٔذ‬ ‫ٓخ ‪٣‬ظ‪ٞ‬كَ ٖٓ كَ‪ ٙ‬حُؼَٔ ‪ٝ .‬رلخؿش اُ‪ ٠‬طـ‪ٓ َ٤٤‬لخ‪ ٚٔ٤ٛ‬ػٖ أٗ‪٤‬خء ًؼ‪َ٤‬س ٓل‪٤‬طش ر‪ٌٛٝ . ]3 [ ٚ‬ح ًِ‪٣ ٚ‬لظخؽ ٖٓ حُ٘خد‬ ‫إٔ ‪ٔ٣‬ظِي حَُٔ‪ٗٝ‬ش حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ُ .‬ؼَ ٓٔخ ‪ٔ٣‬خػي‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حًظٔخد ‪ ٌٙٛ‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش إٔ ‪٘٣‬ظَ اُ‪ ٠‬إٔ ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُِظـ‪َ٤٤‬‬ ‫ُ‪ٔ٤‬ض ػزجخ ً هخُ‪ٜ‬خ ً ؛ ك‪ ٢ٜ‬رٔخ طظطِز‪ ٖٓ ٚ‬حُظٌ‪٤‬ق ‪ ،‬طوِ‪ ٚ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٖٓ حَُِٔ ‪ٝ‬حُٔؤّ ‪ٝ ،‬طوِ‪ً ٖٓ ٜٚ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪ٞ‬حهغ‬ ‫حُٔ‪٤‬ت حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ ٚ٘٤‬؛ كخُظـ‪ َ٤٤‬ك‪٣ ٖ٤‬و‪ٞ‬ى‪ ٌٕٞ٣ ، ِْٔٓ ٙ‬ربًٕ َّللا ٗل‪ ٞ‬ح‪٧‬كٖٔ ‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪. َ٠‬‬ ‫ٓٔخ ‪ ْٜٔ٣‬ك‪ ٢‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ُي‪ ٟ‬ح‪١٧‬لخٍ ‪ ،‬ؿؼِ‪٣ ْٜ‬يًٍ‪ ٕٞ‬ؿِٔش حُلَ‪ٝ‬م ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ر‪ ٖ٤‬ر٘‪ ٢‬حُزَ٘ ‪ٝ ،‬أٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣ ٫‬ؿؼِ‪ٔٗ ْٜ‬وخ ً ٌٍَٓس رؼ‪ ْٜ٠‬ػٖ رؼ‪ ٞ‬ك‪ ًَ ٢‬أَٓ ؛ رَ إ َّللا ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ٬‬هِو‪ٓ ْٜ‬وظِل‪ ٌَٔ٤ُ ٖ٤‬رؼ‪ْٜ٠‬‬ ‫‪ ُْٜ٠‬رَؼْ‪٠‬خ ً ٓ ُْو َِ‪٣‬خ ً } [حُِهَف ‪:‬‬ ‫ص ُِّ‪َ٤‬ظَّ ِو ٌَ رَ ْؼ ُ‬ ‫ْ‪ ْ​ْ ُٜ٠‬كَ‪َ ْٞ‬‬ ‫ْ‪ ٞ‬ى َ​ٍَ َؿخ ٍ‬ ‫رؼ‪٠‬خ ً ػِ‪ ٠‬ؿٔ‪٤‬غ حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص ‪ٍَ َٝ { :‬كَ ْؼَ٘خ رَؼ َ‬ ‫م رَؼ ٍ‬ ‫‪ . ]32‬كل‪ ٢‬ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ػَحء ‪ٝ‬ط٘‪ٞ‬ع ‪ٝ‬اه‪ٜ‬خد ‪ٝ‬طؼخ‪ ٞٛٝ ، ٕٝ‬ػخَٓ أٓخٓ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬حُٕ حُل‪٤‬خس حُؼخٓش ‪ .‬إ ك‪ ْٜ‬حُ٘خّ‬ ‫حُؼٔ‪٤‬ن ُِل‪٤‬خس ‪ ،‬رٌَ ٓخ ك‪ٜ٤‬خ ٖٓ طؼو‪٤‬يحص ‪ٝ‬ط٘خرٌخص ر‪ٜ‬ي‪ ٖٓ ١‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ٝ ، ٢‬رظز‪ ٖٓ َ٤ٜ‬حُوزَس ‪ٞٓ ،‬ف ‪٣‬ولق‬ ‫اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي ٖٓ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخ‪ ٖٓٝ ، ُْ٧‬حُظ‪ٞٓٝ ، ّٝ٬‬ف ‪٣‬ـؼَ أك‪ٌ٘ٔٓ ْٜٓ٬‬ش ‪ٝ ،‬ه‪٤‬خُ‪ٓ ْٜ‬ؼو‪ ً٫ٞ‬رؼوخٍ ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬ط‪ٞ‬هؼ‪ٚ‬‬ ‫؛ أ‪ ٌٕٞٗٞ٤ٓ ١‬أهَد اُ‪ ٠‬حُلٌٔش ‪ًٔٝ .‬خ ًخٕ ‪٣‬و‪٤ٗ( ٍٞ‬ظ٘ش) ‪( :‬إ حُ٘ٔ‪ ٞ‬ك‪ ٢‬حُلٌٔش ‪٣‬وخّ ريهش رخٗولخ‪ ٝ‬حَُٔحٍس)‬ ‫[ ‪. ]4‬‬ ‫‪٘٣ ٫ٝ‬زـ‪ ٢‬إٔ ٗ‪ َٜٔ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪ٜ‬يى ٓٔخ‪ٔٛ‬ش ٓؼَكش كي‪ٝ‬ى (حُـخثِ ‪ٝ‬حُٔ​ٔ٘‪ٞ‬ع) ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش حَُٔ‪ٗٝ‬ش ؛ كل‪٣ ٖ٤‬ظ‪٠‬ق َُِٔء‬ ‫رـ‪٬‬ء ٓخ ‪ ٞٛ‬ؿخثِ ‪٣ٝ ،‬ظٔ‪ ِ٤‬ػٔخ ‪ٓ ٞٛ‬لظ‪ٞ٘ٔٓٝ ٍٞ‬ع ‪ ،‬كبٗ‪٣ ٚ‬وزَ رـَأس ًَ ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪ ٢‬طيهَ ك‪ ٢‬ك‪ ِ٤‬حُٔزخف ‪،‬‬ ‫ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ‪ٍٛٞٛ‬خ ‪ٝ‬أٌٗخُ‪ٜ‬خ ‪ٜٔٓٝ ،‬خ ًخٗض ؿَ‪٣‬زش ‪ٝ‬ؿ‪ٓ َ٤‬ؤُ‪ٞ‬كش ‪ٌِ٘ٓٝ .‬ش ٓؼظْ حُ٘ؼ‪ٞ‬د حُٔظوِلش هِ‪ ٞ‬هزَط‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ​ٝ‬ػ‪ٜ٤‬خ ٖٓ حُـٌ‪ ٍٝ‬حُلخ‪ِٛ‬ش ر‪ ٖ٤‬حُـخثِ ‪ٝ‬حُٔ​ٔ٘‪ٞ‬ع ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُوخٗ‪ ٢ٗٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ ؛ ك‪٤‬غ إ ُي‪ٜ٣‬خ اُ‪ ٠‬ؿ‪ٞ‬حٍ ًَ‬ ‫هخٗ‪ٌٓ ٕٞ‬ظ‪ٞ‬د هخٗ‪ٗٞ‬خ ً ؿ‪ٌٓ َ٤‬ظ‪ٞ‬د ؛ ٓٔخ ؿؼَ ُي‪ ٟ‬حُ٘خّ أٗ‪ٞ‬حػخ ً ٖٓ حُو‪ٞ‬ف ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٔ ّ‪ٞ‬ؽ ‪ٝ ،‬أكيع كخُش ٖٓ ح‪٩‬كـخّ‬ ‫حُٔز‪ًٔ ، ْٜ‬خ أٗ‪ ٚ‬طٔزذ ك‪ ٢‬ط‪ ١ٍٞ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ك‪ ٢‬أٓ‪ً ، ٍٞ‬خٗ‪ٞ‬ح ‪٣‬ظ٘‪ ٕٞ‬أٗ‪ٜ‬خ ٖٓ هز‪ َ٤‬حُٔزخف ‪ٌٛٝ :‬ح ‪ ٞٛ‬حَُٔ ح‪ً٧‬زَ‬ ‫حُوخرغ هِق ِٓز‪٤‬ش ح‪ٔٗ٩‬خٕ ُي‪٘٣‬خ !‬ ‫ٓٔخ ‪ ٢ٔ٘٣‬هزَس حُظلَ‪٣‬ن ر‪ ٖ٤‬حُـخثِحص ‪ٝ‬حُٔ​ٔ٘‪ٞ‬ػخص ‪ ،‬إٔ ٗٔظٔغ رؤًٕ ‪ٛ‬خؿ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬رؼوَ ٓلظ‪ٞ‬ف ٌَُ ٓخ ‪ُ٣‬طَف ٖٓ أكٌخٍ‬ ‫‪ٝ ،‬إٔ ٗظوزِ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬حؿظ‪ٜ‬خى ‪ٓ ،‬خ ُْ ‪ٜ٣‬خىّ اؿٔخػخ ً أ‪ٜٗ ٝ‬خ ً هطؼ‪٤‬خ ً ؛ كخ‪٧‬كٌخٍ ‪ ٫‬ط٘‪٠‬ؾ ‪ ٫ٝ ،‬طظزِ‪ٓ ٍٞ‬خ ُْ طٌِ‪ٜ‬خ أُٔ٘ش‬ ‫حُٔ٘خظَس ‪.‬‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُل‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُ٘وخٕ ‪ٝ‬حُٔلخطلش ‪ ٖٓٝ ،‬ه‪ ٍ٬‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬ح‪٧‬هطخء ‪ ،‬ر٘‪٣َ١ َٜ‬و٘خ اُ‪ ٠‬حُٔ٘ظ‪ٍٞ‬‬ ‫حٌُِ‪ ٢‬حٌُ‪ ٞٛ ١‬حُلو‪٤‬وش ‪٣ٍ ٫ٝ .‬ذ رؼي ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى ك‪ ٢‬إٔ ٓؼش حُل‪ ٫ ، ْٜ‬طئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ح‪٫‬طلخم ك‪ ٢‬ح‪ٍ٥‬حء ‪ٌُٜ٘ ،‬خ طٔ٘ق‬ ‫ح‪ٓ٧‬خّ ُ‪٬‬هظ‪٬‬ف ‪ ،‬أ‪ ١‬طـؼَ ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ٓئ‪ٝ ً٬ٛ‬ح‪ٟ‬لخ ً ‪ٝ ،‬طـؼَ ٓخ ‪٣‬ظْ ٖٓ حطلخم ٓظ‪٘٤‬خ ً ؛ ‪٣ ٚٗ٧‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬ه‪ٞ‬حػي‬ ‫كٌَ‪٣‬ش ‪ٜ٘ٓٝ‬ـ‪٤‬ش ‪ٛ‬ل‪٤‬لش ‪ٔٗٝ .‬ظل‪٤‬ي ٖٓ ًُي حُظٔخٓق ‪ٝ‬حُظؼخ‪١‬ق حُٔظزخىٍ ك‪ ٢‬كخُش ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ‪ٝ ،‬حُظؼخ‪ٝ ٕٝ‬حُٔ٘خًٍش‬ ‫ك‪ ٢‬كخُش ح‪٫‬طلخم ‪.‬‬ ‫إ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ًخثٖ هخرَ ُِظؼِْ ‪ ،‬رَ إ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ًِ‪ٜ‬خ ‪ ،‬طظَ طظؼِْ رخٓظَٔحٍ ‪ٝ ،‬اًح طٌِٔظ٘خ ‪ ٌٙٛ‬حُلٌَس ‪ ،‬كٔ‪ٞ‬ف ٗؼَف‬ ‫ً‪٤‬ق ٌٗظٔذ حَُٔ‪ٗٝ‬ش ‪٤ًٝ ،‬ق ٗٔظويٓ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬طلٔ‪ٞٗ ٖ٤‬ػ‪٤‬ش حُل‪٤‬خس ‪.‬‬ ‫‪ٛ‬ـ‪ -‬إ حُ‪ٜ‬يف ح‪ٓ٧‬خٓ‪ٓ ًَ ٖٓ ٢‬خ ٗظِوخ‪ ٖٓ ٙ‬طؼِ‪ٝ ْ٤‬طيٍ‪٣‬ذ ‪ ْ٤ُ ،‬إٔ ٗظٌٖٔ ٖٓ َٓى حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ػٖ ظ‪ َٜ‬هِذ ‪،‬‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬إٔ ٗلخ‪ ٍٝ‬طَٗ‪٤‬ي أكٌخٓ٘خ حُؼوِ‪٤‬ش ‪ ،‬حُظ‪ٔٗ ٢‬ظ٘ي اُ‪ٜ٤‬خ ك‪ ًَ ٢‬حُوَحٍحص حُظ‪ٗ ٢‬ظوٌ‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬غ ٓـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس ‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِ‪ ٠‬حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪ ْ٤‬حٓظ‪ٜ‬يحف طٌ‪( ٖ٣ٞ‬حُؼوَ حُٔؼوق) ‪ًُ ٞٛٝ‬ي حٌُ‪ ١‬حؿظخُ ػيىحً ًز‪َ٤‬حً ٖٓ كخ‪٫‬ص‬ ‫حُظيٍد ػِ‪ ٠‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔ​ٔظو‪ٝ ، ْ٤‬حٌُ‪ٔ٣ ١‬ظط‪٤‬غ حٓظو‪ًٞٔٗ ٙ٬‬ؽ هخ‪ٓ٬ٓٝ ٙ‬ق ٓليىس ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حٓظؼَح‪ ٝ‬ػيى‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪149‬‬

‫ًز‪ٝ ٖٓ َ٤‬ؿ‪ٜ‬خص حُ٘ظَ حُٔوظِلش ك‪ ٢‬حُٔ​ٔؤُش حُ‪ٞ‬حكيس ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ح‪٬١٫‬ع ػِ‪ٓ ٠‬و‪٫ٞ‬ص ًؼ‪َ٤‬س ك‪ ٢‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ع حُ‪ٞ‬حكي‬ ‫‪ٝ ،‬طيٍ‪٣‬ذ حٌُ‪ ٖٛ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ طِي حُٔ‪ٟٞٞ‬ػخص ك‪ ٢‬رِ‪ٍٞ‬س ٍإ‪٣‬ش هخ‪ٛ‬ش ٓظٔخٌٓش [‪. ]5‬‬ ‫ًخٕ أك‪ َٟ٣ ٕٞ١٬‬إٔ ٖٓ حُ‪ ١ٍَٝ٠‬إٔ ‪ُِ ٌٕٞ٣‬ؼوَ ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظو‪ ٍ٬‬حُ٘ٔز‪ ٢‬ػٖ حُ‪ ٢ٓٞ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪. ]6 [ ٚ٤‬‬ ‫‪ ٌٙٛٝ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ط‪ٔٓ ١ٍٜٞ‬خ ‪٣‬ـذ إٔ طِ٘ٔ‪ٜ‬خ ؿ‪ٜٞ‬ى ط‪ٓٞ‬ؼش هخػيس حُل‪ٝ ، ْٜ‬طَر‪٤‬ش حُؼوَ حُٔؼوق ؛ اً إ ط‪ٞ‬كي‬ ‫ػو‪ ٍٞ‬حُ٘خٗجش ٓغ ح‪ٓٝ٧‬خ‪ٝ ١‬حُز‪٤‬جخص حُظ‪٣ ٢‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ٜ٤‬خ ‪٤ٓ ،‬ئى‪ ١‬ر‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪ٜ٣‬زل‪ٞ‬ح (ا ّٓؼخص) ‪٣ ٫‬لٔ٘‪ٟٞٓ ٕٞ‬‬ ‫حُظوِ‪٤‬ي ‪ ٌُٖ ،‬ك‪٘٣ ٖ٤‬ـؼ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬اريحء ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬خص ٗظَ ٓـخ‪َ٣‬س ُٔخ ‪ٓ ٞٛ‬خثي ‪ ،‬كبٗ‪٤ٓ ٚ‬ظٌ‪ُ ٕٞ‬ي‪ ْٜ٣‬ػوَ ٗخهي ‪ٌٕٞ٤ٓٝ ،‬‬ ‫ًُي ٓ‪ٜ‬يٍحً ُظـي‪٣‬ي ٓظ‪ٞ‬حُٕ ‪ .‬إ طؼو‪٤‬ق حُؼوَ ‪ٝ‬طيٍ‪٣‬ز‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ا‪ٛ‬يحٍ ح‪٧‬كٌخّ ‪٘٣ ،‬ز‪ ٚ‬طو‪٣ٞ‬ش حُؼ‪٬٠‬ص ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ ٌٖٔ٣‬رؼي‬ ‫طو‪٣ٞ‬ظ‪ٜ‬خ إٔ ٗٔظل‪٤‬ي ٓ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ػَٔ ‪٣‬ظطِذ حُو‪٤‬خّ ر‪ ٚ‬حٓظؼٔخُ‪ٜ‬خ ‪ .‬اٗ‪ ٌٖٔ٣ ٚ‬ط٘ٔ‪٤‬ش (حُؼوَ حُٔؼوق) رطَم ػي‪٣‬يس ‪ٜ٘ٓ ،‬خ‬ ‫ط‪٣ٌٜ‬ذ ه‪ ٟٞ‬حُٔ‪٬‬كظش حُٔ​ٔ‪ِ٤‬س ‪ٝ ،‬طو‪٣ٞ‬ش ٌِٓش حُٔ٘طن ُ‪٤‬ظٌٖٔ حُلَى ٖٓ طظزغ حُلـش ٗوطش رؼي أهَ‪ٝ ، ٟ‬رخُؼَٔ ػِ‪٠‬‬ ‫اٗ‪٠‬خؽ حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُٔوخٍٗش ‪.‬‬ ‫إ ربٌٓخٕ حُيٍحٓخص حُِـ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُؼِ‪ ّٞ‬حُطز‪٤‬ؼ‪٤‬ش إٔ ط٘ٔ‪ ٢‬ػخىحص حُٔ‪٬‬كظش حُيه‪٤‬وش ‪ٝ ،‬إ حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬خص ‪ ٢ٛ‬حُٔيٍد‬ ‫حُظوِ‪٤‬ي‪ٌُِٔ ١‬خص حُظلٌ‪ . َ٤‬أٓخ حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٝ‬حُيٍحٓخص ح‪٧‬ىر‪٤‬ش ‪ ،‬ك‪ ٢ٜ‬طٔ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُلٌْ [‪. ]7‬‬ ‫________________________‬ ‫(‪ )1‬كخ‪ُ٘ٝ‬خ ك‪ً ٢‬ظخد (ك‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ )٢‬طِٔ‪ ٢٤‬حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ ًُي ‪.‬‬ ‫(‪ )2‬هخٓ‪ ّٞ‬ؿ‪ ٕٞ‬ى‪ُِ ١ٞ٣‬ظَر‪٤‬ش ‪. 130 :‬‬ ‫(‪ )3‬حُؼَد ‪ٝ‬ػ‪ َٜ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪. 394 :‬‬ ‫(‪ )4‬ه‪ٜ‬ش حُلِٔلش ‪. 494 :‬‬ ‫(‪ )5‬حٗظَ حُؼوخكش حُلَى‪٣‬ش ‪ٝ‬ػوخكش حُـٔ‪. 83 : ٍٜٞ‬‬ ‫(‪ )6‬حُيٍ‪ ّٝ‬حُظ‪ ٢‬طظؼِٔ‪ٜ‬خ حُظَر‪٤‬ش ٖٓ ػِْ حُ٘لْ ‪. 138 :‬‬ ‫(‪ )7‬حُٔ‪ٜ‬يٍ حُٔخرن ‪. 139 :‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪150‬‬

‫‪ - 42‬من أجل إنتاجٌة أفضل ‪ ..‬أهمٌة رسم األهداف‬ ‫‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬حُؼخُْ حُٔظويّ أُٓش ك‪٠‬خٍس رٔزذ حكظوخى‪ ٙ‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ش أ‪ ٝ‬حُ‪ٜ‬يف ح‪ً٧‬زَ حٌُ‪٣ ١‬ـٌد اُ‪ ٚ٤‬ؿٔ‪٤‬غ ٓ٘خٗ‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪،‬‬ ‫‪٘ٔ٣ٝ‬ل‪ٜ‬خ حُٔ٘طو‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٫‬ـخّ ‪ .‬أٓخ حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬كؤُٓظ‪ ْٜ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ‪ ٢ٛ ،‬أُٓش كًَش ك‪ ٢‬حُؼخُْ ‪ٝ ،‬أُٓش ٗ‪ٜٞ‬ى ػِ‪٠‬‬ ‫حُؼ‪ َٜ‬؛ ك‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬أًؼَ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪٣‬ظؤػَ‪٣ ٫ٝ ، ٕٝ‬ئػَ‪٣ٝ ، ٕٝ‬ؤهٌ‪ ٖٓ ٕٝ‬حُل‪٤‬خس أًؼَ ٓٔخ ‪٣‬ؼط‪ٜٗٞ‬خ ؛ ‪ًُٝ‬ي رٔزذ‬ ‫حٗولخ‪ ٝ‬اٗظخؿ‪٤‬ظ‪ٟٝ ، ْٜ‬ؼق اىحٍط‪ٌٓ٩ ْٜ‬خٗخط‪ ْٜ‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬حُؼخٓش ‪ٗ .‬وَأ آ‪٣‬خص ح‪ٓ٫‬ظو‪٬‬ف ‪ ١َٝٗٝ‬حُظٌٔ‪ ٖ٤‬ك‪٢‬‬ ‫ح‪ٝ ، ٍٝ٧‬أىر‪٤‬خص حُ٘ـخف ‪ٝ‬حُل‪٬‬ف ‪ّ ،‬‬ ‫ٌُٖ هِ‪٘ٓ ٖ٤ِ٤‬خ حٌُ‪ٔ٣ ٖ٣‬ؤُ‪ ٕٞ‬أٗلٔ‪ ْٜ‬ػٖ ‪ٝ‬ظ‪٤‬لظ‪ ْٜ‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن ًَ ًُي‬ ‫!‬ ‫إ ح‪ٓ٧‬خٗ‪ ٢‬حُ‪ٍٞ‬ى‪٣‬ش ك‪ ٍٞ‬ه‪٤‬خىس أٓظ٘خ ُِؼخُْ طيحػذ أه‪ِ٤‬ش حٌُؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ‪ٝ ،‬طيؿيؽ ٓ٘خػَ‪ ٫ ٌُٖ ، ْٛ‬أكي ‪ٔ٣‬ؤٍ ػٖ‬ ‫آُ‪٤‬خص طلو‪٤‬ن ًُي ‪ ٫ٝ ،‬ػٖ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔطِ‪ٞ‬رش ُِٔ‪ َ٤‬ك‪٣َ١ ٢‬و‪! ٚ‬‬ ‫اٗ‪ ٢‬أػظوي إٔ ‪٘ٛ‬خى كو‪٤‬وش أٓخٓ‪٤‬ش ؿخثزش ػٖ أً‪ٛ‬خٕ حٌُؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ‪ ٢ٛ ،‬أٗ٘خ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗ‪ٞ‬ؿي ٓـظٔؼخ ً أه‪ٖٓ ٟٞ‬‬ ‫ٓـٔ‪ٞ‬ع أكَحى‪ ٙ‬؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٕ حُ٘‪ ٜٝٞ‬رخ‪ٓ٧‬ش ‪٣‬وظ‪ ٢٠‬ػِ‪ٗ ٠‬ل ٍ‪ٓ ٞ‬خ إٔ ‪ٝ ًَ ٜٞ٘٣‬حكي ٓ٘خ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي‪ ٙ‬حُ٘و‪ٓٝ ، ٢ٜ‬خ‬ ‫ُْ ٗلؼَ ًُي ‪ ،‬كبٕ حُـي ُٖ ‪ ٌٕٞ٣‬أك‪ ٖٓ َ٠‬حُ‪. ّٞ٤‬‬ ‫إ ٍْٓ ح‪ٛ٧‬يحف ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ ٓ ِّي حُ٘ظَ ك‪ ٢‬ؿ‪ٞ‬ف حُٔ​ٔظوزَ ‪ٝ ،‬إ َّللا ؿَ ‪ٝ‬ػ‪٣ ٬‬لؼ٘خ ػِ‪ ٠‬إٔ ٗظلٌَ ك‪ ٢‬ح‪٥‬ط‪ٗٝ ، ٢‬ؼَٔ‬ ‫إ َّ‬ ‫ض ُِ َـ ٍي َ‪ٝ‬حطَّوُ‪ٞ‬ح َّ‬ ‫ُ‪َ٣ { : ٚ‬خ أَ‪َُّٜ٣‬خ حَُ ٌِ‪ َٖ٣‬آ َُٓ٘‪ٞ‬ح حطَّوُ‪ٞ‬ح َّ‬ ‫َّللاَ َ‪ُْ ٝ‬ظَ٘ظَُْ َٗ ْلٌْت َّٓخ هَ َّي َٓ ْ‬ ‫َّللاَ َّ‬ ‫َّللاَ هَ زِ‪ٌ ٤‬تَ رِ َٔخ طَ ْؼ َُِٔ‪[ } َٕٞ‬حُلَ٘ ‪ ]18 :‬إ‬ ‫حُٔ​ِْٔ حُلن ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬ا‪ٔٓ ٫‬ظوزِ‪٤‬خ ً ‪٘​ٌُ٘ٝ ،‬خ رلخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ٗؼْٔ ٍ‪ٝ‬ف ح‪ُ٫‬ظِحّ ٗل‪ ٞ‬ح‪٥‬هَس ػِ‪ٌِ٘ٔٓ ٠‬خ حُؼخّ طـخ‪ًَ ٙ‬‬ ‫ٓخ ‪٣‬ؼ٘‪٘٤‬خ ٖٓ ٗئ‪ٝ ٕٝ‬أك‪ٞ‬حٍ ‪.‬‬ ‫أ‪٤ٔٛ‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٛ‬يف ‪:‬‬ ‫ٖٓ ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬طلٔ‪ٟٝ ٖ٤‬ؼ‪٤‬ش حُلَى إٔ ‪ٛ ُٚ ٌٕٞ٣‬يف ‪ٔ٣‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬طلو‪٤‬و‪ َٟٗٝ . ٚ‬إٔ ك‪٣ٞ٤‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٛ‬يف‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ ط٘زغ ٖٓ حػظزخٍحص ػي‪٣‬يس ‪ ،‬أ‪ٜٔٛ‬خ ‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ ًَ ٓخ ك‪ُ٘ٞ‬خ ك‪ ٢‬طـ‪ َ٤‬ىحثْ ‪ٝ ،‬حُٔؼط‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬طٌَ٘ حُٔل‪ ٢٤‬حُل‪ُٞ ١ٞ٤‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ‪ ٫‬طٌخى طٔظوَ ػِ‪ ٠‬كخٍ ‪ٌٛٝ ،‬ح‬ ‫‪٣‬ـؼَ ًَ ٗـخف ٗلوو‪ٓ ٚ‬ؼَ‪ٟ‬خ ً ُِ​ِ‪ٝ‬حٍ ؛ ‪ٝ​ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٛ‬يف أ‪ ٝ‬أ‪ٛ‬يحف ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ ‪ ٞٛ ،‬حٌُ‪٣ ١‬ـؼِ٘خ ٗؼَف ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٚ‬‬ ‫حُظوَ‪٣‬ذ ٓخ حُؼَٔ حٌُ‪٘ٓ ١‬ؼِٔ‪ ٚ‬ؿيحً ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٔ٣ ٚ‬خػي ػِ‪ ٠‬إٔ ٗظلْٔ رخٓظَٔحٍ حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُٔل‪٤‬طش ؛ ٓٔخ‬ ‫‪٣‬ـؼِ٘خ ك‪ ٢‬كخُش ىحثٔش ٖٓ حُ‪٤‬وظش ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ ح‪٫‬هظيحٍ ػِ‪ ٠‬حُظٌ‪٤‬ق حُٔطِ‪ٞ‬د ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ؿَص ػخىس حٌُؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ إٔ ‪ٔ٣‬ظَه‪ٞ‬ح ك‪٘٣ ٖ٤‬ـِ‪ ٕٝ‬ػٔ‪ٓ ً٬‬ظٔ‪ِ٤‬حً ؛ ٓٔخ ‪٠٣‬ؼ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬ريح‪٣‬ش حُطَ‪٣‬ن اُ‪ ٠‬أُٓش‬ ‫ط٘ظظَ‪ٌُٝ . ْٛ‬ح كبٕ حَُؿَ حُ٘خؿق ‪ ٞٛ ،‬حٌُ‪ٔ٣ ١‬ؤٍ ٗلٔ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ك‪ٍٞ‬س ٗـخك‪ ٚ‬ػٖ ح‪٧‬ػٔخٍ حُظ‪٘٣ ٢‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬وط‪ُٜ ٢‬خ ‪،‬‬ ‫حُليَع ‪ .‬أٓخ ٓؼظْ حُ٘خّ كبٗ‪٣ ٫ ْٜ‬لٌَ‪ ٕٝ‬ا‪ ٫‬ػ٘ي‬ ‫‪٣ٝ‬و‪ ّٞ‬ربٗـخُ‪ٛ‬خ ؛ كخُظوط‪ ٞٛ ٢٤‬حٌُ‪٣ ١‬ـؼَ أ‪٤ٔٛ‬ش حَُٔء طؤط‪ ٢‬هزَ َ‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى أُٓش ‪٣ ٫ٝ ،‬ظلًَ‪ ٕٞ‬ا‪ ٫‬ك‪ ٖ٤‬طل‪ ٢٤‬ر‪ ْٜ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ٖٓ ًَ ؿخٗذ ‪ ،‬أ‪ٔ٣ ١‬ظ‪٤‬وظ‪ ٕٞ‬رؼي ‪ٝ‬ه‪ٞ‬ع حُليع ‪ٝ ،‬رؼي‬ ‫ك‪ٞ‬حص ح‪ٝ٧‬حٕ !‬ ‫‪ -2‬إ ‪ٝ‬ػ‪ً ٢‬ؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ رـ (حُِٖٓ) ‪ٟ‬ؼ‪٤‬ق ‪ٌُٝ ،‬ح كبٕ حٓظويحٓ٘خ ُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كَ ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ ٓلي‪ٝ‬ى ‪ٝ .‬ك‪٣ ٖ٤‬ـظٔغ حُ٘خّ‬ ‫رَؿَ ٓظل‪ٞ‬م كبٗ‪٠٣ ْٜ‬ؼ‪ ٕٞ‬ر‪٣ ٖ٤‬ي‪٬ٌ٘ٓ ًَ ٚ٣‬ط‪٣ٝ ، ْٜ‬طِز‪ُٜ ٕٞ‬خ كِ‪ ً٫ٞ‬ػخؿِش ٓظـخ‪ ٖ٤ِٛ‬ػ٘‪( َٜ‬حُِٖٓ) ك‪٢‬‬ ‫طٌ‪ٜ٘٣ٞ‬خ ‪ٝ‬طَحًٔ‪ٜ‬خ ‪٣َ١ٝ ،‬وش حُو‪ٜ٘ٓ ٙ٬‬خ ‪ٝ​ٝ .‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٛ‬يف ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ‪٣‬ـؼَ ‪ٝ‬ػ‪ ٚ٤‬رخُِٖٓ أػظْ ‪٣ٝ ،‬ـؼِ‪ٚ‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظويٓ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬طـ‪ َ٤٤‬أ‪ٟٝ‬خػ‪ . ٚ‬اًح ٓؤٍ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘خ ٗلٔ‪: ٚ‬‬ ‫ٓخًح ربٌٓخٗ‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬لؼَ طـخ‪ ٙ‬ؿ‪ ِٜٚ‬رؼِْ ٖٓ حُؼِ‪ٓ ّٞ‬ؼ‪ ً٬‬أ‪ ٝ‬ه‪٤٠‬ش ٖٓ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ؟ كبٗ‪٣ ٚ‬ـي أٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حُلخ‪٫ َٟ‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬لؼَ أ‪٢ٗ ١‬ء ‪ ًٌَ٣‬طـخ‪ًُ ٙ‬ي ‪ .‬أٓخ اًح ٓؤٍ ٗلٔ‪ٓ : ٚ‬خًح ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬لؼَ طـخ‪ ٚٛ‬ه‪ ٍ٬‬هْٔ ٓ٘‪ ٖ٤‬؟ كبٗ‪ٚ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪151‬‬

‫ٓ‪٤‬ـي أٗ‪ٔ٣ ٚ‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬لؼَ حٌُؼ‪ َ٤‬؛ ‪ًُٝ‬ي رٔزذ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى هطش ‪ٝ ،‬حٓظ‪ٜ‬يحف ُِٔؼخُـش ‪ٔٛٝ ،‬خ ىحثٔخ ً ‪٣‬و‪ٓٞ‬خٕ ػِ‪ ٠‬ػ٘‪َٜ‬‬ ‫حُِٖٓ ‪ .‬اٗ‪ ٢‬أػظوي إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُوَِ حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ط‪ ٍٜٞ‬أك‪ٞ‬حُ٘خ ‪ٝ ،‬كَ أُٓخط٘خ ‪٣ ،‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪٤ٟ ٠‬ن ٓٔخكش حَُإ‪٣‬ش ‪،‬‬ ‫‪ٔٓٝ‬خكش حُلؼَ ٓؼخ ً ‪ًُٝ ،‬ي ًِ‪ ٚ‬رٔزذ كوي حُ٘ظَ حُزؼ‪٤‬ي حُٔي‪. ٟ‬‬ ‫‪ -3‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُ٘خّ ‪٣‬ظ‪ َٕٜٝ‬حٍطزخًخ ً ػظ‪ٔ٤‬خ ً ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ (حُِلظش حُلخ‪َٟ‬س) ‪ًُٝ‬ي رٔزذ أٗ‪٣ ُْ ْٜ‬لٌَ‪ٝ‬ح ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫هزَ ك‪ٍٛٞ٠‬خ ‪ ،‬كظظل‪ ٍٞ‬كَ‪ ٙ‬ح‪ٗ٩‬ـخُ ‪ٝ‬حُؼطخء اُ‪ ٠‬كَحؽ هخطَ ‪ٓٝ‬لٔي ؛ ‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ـؼِ٘خ ٗو‪ : ٍٞ‬اٗ٘خ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ إٔ‬ ‫ٗٔ‪٤‬طَ ػِ‪ ٠‬حُلخ‪٠ٗٝ ، َٟ‬ز‪ ٢‬ا‪٣‬وخػ‪ٔٗٝ ، ٚ‬ظـَ آٌخٗخط‪ ، ٚ‬ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ٓ ٍ٬‬ـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ ح‪ٓ٥‬خٍ ‪ٝ‬ح‪ٛ٧‬يحف‬ ‫‪ٝ‬حُطٔ‪ٞ‬كخص ‪ٝ ،‬ر‪ٌٜ‬ح طٌ‪ٝ ٕٞ‬ظ‪٤‬لش حُ‪ٜ‬يف ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ ‪ ٢ٛ‬حٓظؼٔخٍ حُِلظش حُٔخػِش ػِ‪ ٠‬أك‪ٝ َ٠‬ؿ‪. ٌٖٔٓ ٚ‬‬ ‫اٗ‪ ٢‬أطـَأ ‪ٝ‬أه‪ : ٍٞ‬إ ٓ‪ٓ٬‬ق ه‪ ٙ٬‬ؿ‪ِ٘٤‬خ ‪ٝ ،‬حُـ‪ َ٤‬حُوخىّ ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ ٖٓ ‪ ٖٛٝ‬حُظوِق ‪ٝ‬ح‪ٌٔٗ٫‬خٍ هي طزِ‪ٍٞ‬ص ك‪٢‬‬ ‫أَٓ‪ : ٖ٣‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ُ٫‬ظِحّ رخُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ٝ ، ٢‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُظل‪ٞ‬م ‪ٔٗ ٫ٝ ،‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗـؼَ ‪ ٖ٣ٌٛ‬ح‪ ٖ٣َٓ٧‬كو‪٤‬وش ‪ٝ‬حهؼش‬ ‫ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬طلي‪٣‬ي أ‪ٛ‬يحف ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ‪.‬‬ ‫ٓٔخص ٓطِ‪ٞ‬رش ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬يف ‪:‬‬ ‫‪ -1‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫إ ٓـَٔ أ‪ٛ‬يحف حَُٔء ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪٣ ،‬ؼخىٍ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬طخّ (حٓظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش) حُؼَٔ ُي‪ٌُٝ ، ٚ٣‬ح كبٕ حٌُ‪٣ ٫ ٖ٣‬ؤر‪َُ٘ ٕٜٞ‬ػ‪٤‬ش‬ ‫ح‪ٛ٧‬يحف حُظ‪ٔ٣ ٢‬ؼ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬طلو‪٤‬و‪ٜ‬خ ‪٣‬ل‪ ٕٞ٤‬ك‪٤‬خس ٓ‪٠‬طَرش ِٓٔهش ‪ ،‬طوظِ‪ ٢‬ك‪ٜ٤‬خ ػ‪ٞ‬حَٓ حُز٘خء ٓغ ػ‪ٞ‬حَٓ حُ‪ٜ‬يّ ‪ٔ٘٣ٝ ،‬ن‬ ‫رؼ‪ٜ٠‬خ ح‪٥‬هَ ‪ .‬إ حُ‪ٜ‬يف ؿ‪ َ٤‬حَُٔ٘‪ٝ‬ع ‪ ،‬هي ‪ٔ٣‬خػي ػِ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن رؼ‪ ٞ‬حُ٘ٔ‪ ٞ‬ك‪ ٢‬ؿخٗذ ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗذ حُل‪٤‬خس ‪،‬‬ ‫رؼ‪ُٜ٠‬خ‬ ‫َ‬ ‫ٌُ٘‪٣ ٚ‬ل‪ ٖٓ ّ٢‬حُظ‪ٞ‬حُٕ حُؼخّ ُِ٘و‪٤ٜ‬ش ‪٣ٝ ،‬لـَّ ك‪ ٢‬ىحهِ‪ٜ‬خ ‪َٛ‬حػخص ٓز‪ٜٔ‬ش ‪ٝ‬ػ٘‪٤‬لش ‪ ْ٤ُٝ .‬حُٔو‪ٜٞ‬ى رَ٘ػ‪٤‬ش حُ‪ٜ‬يف‬ ‫إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬ؼي‪ٝ‬ىحً ك‪( ٢‬حُٔزخكخص) كلٔذ ‪ٝ ،‬اٗٔخ حُٔو‪ٜٞ‬ى إٔ ‪٘ٓ ٌٕٞ٣‬يٓـخ ً ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬يف ح‪ٝ ٠ٔٓ٧‬ح‪ً٧‬زَ‬ ‫حٌُ‪٣ ١‬ل‪٤‬خ حُٔ​ِْٔ ٖٓ أؿِ‪ ٚ‬ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ ، ٍٝ٧‬أ‪ ٞٛٝ ٫‬حُل‪ ُٞ‬رَ‪ٟٞ‬حٕ َّللا طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪ٌٛٝ ٠‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ح‪ٛ٧‬يحف‬ ‫حَُٔكِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُـِث‪٤‬ش ُِ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ‪٣‬ـذ أ‪ ٫‬طظ٘خكَ ٓؼ‪ ٚ‬ك‪ٟٝ ٢‬ؼ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ أ‪ٓ ٝ‬لَُحط‪ٜ‬خ أ‪ٗ ٝ‬ظخثؾ طلخػِ‪ٜ‬خ ‪ُٝ .‬ؼَ ٖٓ ػ‪ٓ٬‬خص‬ ‫ح‪ٔٗ٫‬ـخّ ر‪ٜ٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬يف ح‪ً٧‬زَ ٗؼ‪ ٍٞ‬حَُٔء أٗ‪٣ ٚ‬ل‪٤‬خ (ك‪٤‬خس ‪٤١‬زش) ‪ ٫ ٢ٛٝ‬ط‪ُٞ‬ي ٖٓ ٍكْ حَُهخء حُٔخى‪ٖٓ ٫ٝ ، ١‬‬ ‫ٍكْ حُظٔظغ رخُـخ‪ ٙ‬أ‪ ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظل‪ٞ‬حً ػِ‪ ٠‬أًزَ ًٔ‪٤‬ش ٖٓ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ ،‬اٗٔخ ط‪ُٞ‬ي ٖٓ ٓخ‪٤ٛ‬ش حُظ‪ٞ‬حُٕ ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٫‬ـخّ ر‪ ٖ٤‬حُٔطخُذ‬ ‫حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔخى‪٣‬ش ُِلَى ‪ ٖٓٝ ،‬حُظؤٗن حٌُ‪٘٣ ١‬ؼَ ر‪٣ ٖٓ ٚ‬ئى‪ٝ ١‬حؿزخط‪. ٚ‬‬ ‫حُ‪ٜ‬يف حَُٔ٘‪ٝ‬ع ػخَٓ ًز‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ا‪٣‬ـخى حُظطخرن ر‪ٍُٗٞٓ ٖ٤‬خ ‪ٝ‬هزَحط٘خ ‪ ٞٛٝ ،‬اُ‪ًُ ٠‬ي ٓ‪ُِّٞ‬ي ُٔخ ٗلظخؿ‪ ٖٓ ٚ‬كٔخٓش‬ ‫ُِٔ‪ ٢٠‬ك‪ ٢‬حُطَ‪٣‬ن اُ‪ٜٗ ٠‬خ‪٣‬ظ‪. ٚ‬‬ ‫‪ -2‬حُٔ‪٬‬ءٓش ‪:‬‬ ‫ٌَُ ٓ٘خ ‪١‬خهخط‪ٞٓٝ ٚ‬حٍى‪ ٙ‬حُٔلي‪ٝ‬ىس ‪ ُٚٝ ،‬ظَ‪ٝ‬ك‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش ‪ ُٚٝ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي ططِؼخص ‪ٝ‬ط٘ ّ‪ٞ‬كخص ؛ ‪ ٖٓٝ‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق‬ ‫حُ‪ ّٞ٤‬إٔ حُل‪٠‬خٍس حُلي‪٣‬ؼش أ‪ٝ‬ؿيص ُي‪ ٟ‬حُ٘خّ ‪ٞٔ١‬كخص ك‪ٞ‬م ٓخ ‪ٓ ٞٛ‬ظ‪ٞ‬كَ ٖٓ آٌخٗخص ُظِز‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ئى‪ ١‬رٌؼ‪َ٤‬‬ ‫ٖٓ حُ٘خّ اُ‪ ٠‬إٔ ‪ٌِٞٔ٣‬ح ‪َ١‬هخ ً ؿ‪َٝ٘ٓ َ٤‬ػش ُظِز‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ ،‬أ‪٣ ٝ‬ئى‪ ١‬ر‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُؼـِ ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬لٔخٍ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يف حُٔ‪٬‬ثْ ‪ًُ ٞٛ ،‬ي حُ‪ٜ‬يف حٌُ‪٣ ١‬ظلي‪٣ ٫ٝ ٟ‬ؼـِ ‪ٓٝ .‬ؼ٘‪ ٠‬حُظلي‪ ١‬ىحثٔخ ً ‪ِ١ :‬ذ طلـ‪١ َ٤‬خهخص ًخٓ٘ش أ‪ٝ‬‬ ‫حٓظويحّ ٓ‪ٞ‬حٍى ٓ‪ِٜٔ‬ش ‪ٌُٜ٘ ،‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ٌٓٔ٘ش ‪ .‬ك‪ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬يف ٓ‪ ً٬ٜ‬كبٗ‪٣ ٫ ٚ‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ك٘ي آٌخٗخط٘خ حٌُحط‪٤‬ش ‪٫ٝ ،‬‬ ‫اُ‪ ٠‬ط٘ـ‪ َ٤‬أؿ‪ِٜ‬ط٘خ حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼوِ‪٤‬ش ‪ًٔ ،‬خ ُ‪ ٞ‬أٗ٘خ ‪ِ١‬ز٘خ ٖٓ ٗو‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬وَأ ك‪ٍ ّٞ٣ ًَ ٢‬رغ ٓخػش ‪ ،‬أ‪ٔ٣ ٝ‬ظـلَ ػَ٘‬ ‫َٓحص ‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔوخرَ كبٕ حُ‪ٜ‬يف حٌُز‪ َ٤‬ؿيحً ‪ٜ٣‬ي ‪ٛ‬خكز‪ ٚ‬ػٖ حُؼَٔ ُ‪ٝ ، ٚ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم َٗ‪ً ٟ‬ؼ‪َ٤‬حً ٖٓ أ‪ َٛ‬حُو‪٘٣ ، َ٤‬ؼَ‪ٕٝ‬‬ ‫رخ‪٩‬كزخ‪ ٌٕٞ٘٣ٝ ، ١‬ىحثٔخ ً ٖٓ ٓ‪ٞ‬ء ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٝ ،‬طي‪ ٍٞٛ‬ح‪ٟٝ٧‬خع ‪ٌٛٝ ،‬ح ٗخرغ ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٛ‬يف ًز‪ُ َ٤‬ي‪ٞٛ ْٜ٣‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪152‬‬

‫(حُ‪٬ٜ‬ف حُؼخّ) ٌُٖ ُ‪ُ ْ٤‬ي‪ ْٜ٣‬أ‪ٛ‬يحف ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ‪ ،‬أ‪َٓ ٝ‬كِ‪٤‬ش ط‪ٜ‬ذ ك‪ . ٚ٤‬إ ًَ ‪ٛ‬يف ‪ٛ‬ـ‪٣ َ٤‬وظطغ ؿِءحً ٖٓ حُ‪ٜ‬يف‬ ‫حٌُز‪٣ٝ ، َ٤‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬هطغ هط‪ٞ‬س ك‪ ٢‬حُطَ‪٣‬ن حُط‪ َ٣ٞ‬؛ ‪ٝ‬ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى أ‪ٛ‬يحف ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ‪٣ ،‬ـؼَ حُ‪ٜ‬يف حُ٘‪ٜ‬خث‪٣ ٢‬زي‪ ٝ‬ىحثٔخ ً‬ ‫ًز‪َ٤‬حً ‪ٝ‬رؼ‪٤‬يحً ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ٔ٣‬زذ آ‪ٓ٫‬خ ً ٗلٔ‪٤‬ش ٓزَكش ‪٣ٝ ،‬ـؼَ حَُٔء ‪٣‬ظ‪ َٜ‬ىحثٔخ ً رٔظ‪ َٜ‬حُلخثَ حُؼخؿِ ‪ .‬اٗ‪٣ ٫ ٚ‬ؤط‪ ٢‬رخ‪َٓ٧‬‬ ‫ا‪ ٫‬حُؼَٔ ‪ٝ ،‬هِ‪ َ٤‬ىحثْ ه‪ً ٖٓ َ٤‬ؼ‪٘ٓ َ٤‬وطغ ‪.‬‬ ‫‪ -3‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش ‪:‬‬ ‫إ أٗ٘طش ؿٔ‪٤‬غ حُزَ٘ ‪ ،‬طو‪٠‬غ ُؼيى ٖٓ حُ٘ظْ حُٔلظ‪ٞ‬كش ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٕ حُ٘ظخثؾ حُظ‪ٗ ٢‬ظطِغ اُ‪ ٠‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ ،‬طظَ‬ ‫ك‪ ٢‬ىحثَس حُظ‪ٞ‬هغ ‪ٝ‬حُظؤ‪ . ٖ٤‬ك‪ َْٓ٣ ٖ٤‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٛ‬يكخ ً ‪ ،‬كبٗ‪ َٚٔٓ٣ ٚ‬ػِ‪ ٠‬أٓخّ ٖٓ حُظو‪ُِ ْ٤٤‬ؼ‪ٞ‬حَٓ حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس هخٍؽ‬ ‫‪١‬ز‪٤‬ؼش ػِٔ‪ٝ ، ٚ‬هخٍؽ اٍحىط‪ ٌٙٛٝ ، ٚ‬حُؼ‪ٞ‬حَٓ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ظْ طو‪ٜٔ٤٤‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬هخ‪١‬ت ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٜ‬خ ػَ‪ٟ‬ش ُِظـ‪، َ٤‬‬ ‫رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬إٔ آٌخٗخط٘خ حُظ‪ٞٓ ٢‬ف ٗٔظويٓ‪ٜ‬خ ك‪ًُ ٢‬ي ‪ ٢ٛ‬ح‪٧‬هَ‪ٓ ٟ‬ظـ‪َ٤‬س ؛ ‪ٌُٜٝ‬ح ًِ‪ ٚ‬كبٕ حُ‪ٜ‬يف ‪٣‬ـذ إٔ ‪ٌٕٞ٣‬‬ ‫(َٓٗخ ً) ‪ ،‬أ‪ ُٚ : ١‬كي‪ٝ‬ى ىٗ‪٤‬خ ‪ ُٚٝ ،‬كي‪ٝ‬ى ػِ‪٤‬خ ؛ ‪ًُٝ‬ي ًؤٕ ‪٣‬وط‪ ٢‬أكيٗخ ‪٣ ٕ٧‬وَأ ك‪ ٢‬حُ‪ٓ ّٞ٤‬خ ر‪ٓ ٖ٤‬خػظ‪ ٖ٤‬اُ‪ ٠‬أٍرغ‬ ‫ٓخػخص ‪ ،‬أ‪ ٍِٝ٣ ٝ‬ػ‪٬‬ػش ٖٓ ح‪٩‬ه‪ٞ‬س اُ‪ ٠‬هٔ​ٔش ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪ ٌٙٛ ..‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش طولق ٖٓ ‪ٟ‬ـ‪ ٢‬ح‪ٛ٧‬يحف ػِ‪٘٤‬خ ؛ كخُ٘خّ‬ ‫‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬ك‪٤‬خٍ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ٛ‬يحك‪ ْٜ‬أٗ‪ٜ‬خ حُظِحٓخص أًؼَ ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حؿزخص ‪ٝ ،‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رلخؿش ىحثٔخ ً اُ‪ ٠‬ىٍؿش ٖٓ حُلَ‪٣‬ش ‪،‬‬ ‫‪ ٖٓ ٌٕٞ٤ٓٝ‬حُ‪٠‬خٍ ر٘خ طل ّ‪ ٍٞ‬ح‪ٛ٧‬يحف اُ‪ ٠‬ه‪ٞ٤‬ى ‪ٛ‬خٍٓش ‪ٝ ،‬ك‪ٞ‬حؿِ ٓ٘‪٤‬ؼش ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬طِز‪٤‬ش ٍؿزخص ٗو‪٤ٜ‬ش ًؼ‪َ٤‬س ‪.‬‬ ‫‪ -4‬حُ‪ٟٞٞ‬ف ‪:‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔش ٖٓ حُٔ​ٔخص حُٔ‪ٜٔ‬ش ُِ‪ٜ‬يف حُـ‪٤‬ي ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ ٫‬طٌخى طوِ‪ ٞ‬ك‪٤‬خس أ‪ ١‬اٗٔخٕ ٖٓ حَُؿزش ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن رؼ‪ ٞ‬ح‪، ٍٞٓ٧‬‬ ‫ٌُٖ حُٔ‪٬‬كع إٔ هِش هِ‪ِ٤‬ش ٖٓ حُ٘خّ ‪ ،‬طِٔي أ‪ٛ‬يحكخ ً ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ‪ٓٝ‬ليىس ‪ٌُٝ ،‬ح كٖٔ حُٔ‪ َٜ‬إٔ ‪٣‬ظ‪ ْٜ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٗلٔ‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ؿ‪َٙ٤‬‬ ‫رؤٗ‪٣ ُْ ٚ‬ظويّ رخطـخ‪ ٙ‬أ‪ٛ‬يحك‪ ٚ‬هط‪ٞ‬س ‪ٝ‬حكيس ه‪ ٍ٬‬ػَ٘‪٘ٓ ٖ٣‬ش ‪ٓ ،‬غ أٗي ‪ ٫‬طَح‪ ٙ‬ه‪ ٍ٬‬طِي حُٔيس ا‪ٌٜٔ٘ٓ ٫‬خ ً ‪ٓٝ‬ظخرؼخ ً رٔخ‬ ‫‪٣‬ؼظوي أٗ‪ٛ ٚ‬يف ‪ٔ٣‬ظلن حُؼ٘خء !‬ ‫اٗ‪ ٌٖٔ٣ ٚ‬حُو‪ ٍٞ‬رٔ‪ُٜٞ‬ش ‪ :‬إ ًَ ‪ٛ‬يف ُ‪ٓ ْ٤‬ؼ‪ٓ ٚ‬ؼ‪٤‬خٍ ُو‪٤‬خٓ‪ٌُِ٘ٝ ٚ‬ق ػٔخ أٗـِ ٓ٘‪ٓٝ ، ٚ‬خ رو‪ ٢‬؛ ُ‪ ْ٤‬ر‪ٜ‬يف ‪ٌُٝ .‬ح‬ ‫كبٕ ٖٓ ‪ِٔ٣‬ي أ‪ٛ‬يحكخ ً ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ‪٣‬ليػي ىحثٔخ ً ػٖ اٗـخُحط‪ٝ ، ٚ‬ػٖ حُؼوزخص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حؿ‪ . ٜٚ‬أٓخ ٖٓ ‪ِٔ٣ ٫‬ي أ‪ٛ‬يحكخ ً ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش‬ ‫‪ ،‬كظـي‪٠ٓ ٙ‬طَرخ ً ‪ ،‬كظخٍس ‪٣‬ليػي أٗ‪ ٚ‬كون حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ٝ ، َ٤‬طخٍس ‪٣‬ليػي ػٖ ه‪٤‬زظ‪ٝ ٚ‬اهلخه‪ ٚ‬؛ اٗ‪َ٠٣ ًٖٔ ٚ‬د ك‪٢‬‬ ‫ر‪٤‬يحء ‪ ،‬طؼظٔل‪ ٚ‬حُٔزَ ‪ٝ ،‬ط٘ظظ‪ٓ ٚ‬لخٍم حُطَم ! ٗـي ‪ٌٛ‬ح ر‪ٍٜٞ‬س أ‪ٟٝ‬ق ُي‪ ٟ‬حُـٔخػخص ؛ كخُـٔخػش حُظ‪ ٫ ٢‬طِٔي‬ ‫أ‪ٛ‬يحكخ ً ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ٓليىس ‪ ،‬طظَ ٓ٘ظظش حَُأ‪ ١‬ك‪ ٢‬كـْ ٓخ أٗـِط‪ٌ٣ ٫ٝ ، ٚ‬خى هٔ​ٔش ٖٓ أر٘خث‪ٜ‬خ ‪٣‬ظلو‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬طو‪ٌُُ ْٜٔ٣ٞ‬ي !‬ ‫‪ٌ٣ ٫‬ل‪ ٢‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬حُ‪ٜ‬يف ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لخ ً ‪ ،‬رَ ‪ ٫‬ري ٖٓ طلي‪٣‬ي ط‪ٞ‬ه‪٤‬ض ‪ٗ٩‬ـخُ‪ ، ٙ‬كخُِٓخٕ ُ‪ٌِٓ ْ٤‬خ ً ُ٘خ اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ٜٗ ٫‬خ‪٣‬ش ‪،‬‬ ‫‪١ٝ‬خهخط٘خ هخرِش ُِ٘لخى ‪ .‬ػْ إ حُو‪ٔ٤‬ش حُلو‪٤‬و‪٤‬ش ُ‪ٛ٨‬يحف ‪ ٫ ،‬طظزِ‪ ٍٞ‬ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬حُ‪ٞ‬هض حٌُ‪ٔ٣ ١‬ظـَه‪ ٚ‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُظٌخُ‪٤‬ق حُظ‪ٗ ٢‬لظخؿ‪ٜ‬خ ‪ٌُٜٝ .‬ح ًِ‪ ٚ‬كخُزي‪ َ٣‬ػٖ ‪ٟٞٝ‬ف حُ‪ٜ‬يف ‪ٟٞٝ​ٝ ،‬ف طٌخُ‪٤‬ل‪ ٚ‬حُٔظ٘‪ٞ‬ػش ‪ٟٞٓ ْ٤ُ ،‬‬ ‫حُؼزغ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يٍ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظٔ‪ٓ٨ُ ّ٬‬خٗ‪ ٢‬حُوخىػش !‬ ‫إ ٖٓ أٓزخد ‪ٟ‬زخر‪٤‬ش أ‪ٛ‬يحك٘خ أٗ٘خ ‪ٗ ٫‬زٌٍ ؿ‪ٜ‬يحً ًخك‪٤‬خ ً ك‪ٍٜٔٓ ٢‬خ ‪ٝ‬طلي‪٣‬ي‪ٛ‬خ ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣ ٫‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حٗؼيحّ آٌخٗ‪٤‬ش ه‪٤‬خٓ‪ٜ‬خ‬ ‫كلٔذ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪٣‬ئى‪ ١‬أ‪٠٣‬خ ً اُ‪ ٠‬اىٍحً‪ٜ‬خ رطَ‪٣‬وش ٓزظٌُش أ‪ٍ ٝ‬ط‪٤‬زش ‪ٔٓ ،‬خ ‪ُ٣‬لوي‪ٛ‬خ حُويٍس ػِ‪ ٠‬ط‪٤ُٞ‬ي حُطخهش حُٔطِ‪ٞ‬رش‬ ‫‪ٗ٩‬ـخُ‪ٛ‬خ ‪.‬‬ ‫ٓ٘ؼَٔ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬أؿَ أ‪ٛ‬يحك٘خ اًح أىًٍ٘خ أٗ‪ ٚ‬ػٖ ‪٣َ١‬و‪ٜ‬خ طظْ حُ‪٤ٜ‬خؿش حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هلل ح‪ ٖٓ َٓ٧‬هزَ ‪ ٖٓٝ‬رؼي‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪153‬‬

‫‪ - 43‬وحدة األمة ‪ :‬معوقات وإمكانات‬ ‫ظِض حُ‪ٞ‬كيس حُٔل‪ ٍٞ‬حٌُ‪٣ ١‬ـٌد ٓ٘خػَ ِٓل٘خ أ‪ َٛ‬حُٔ٘ش ‪ٝ‬حُـٔخػش ‪ٝ‬أٗ٘طظ‪ ْٜ‬ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ‪ ،‬رَ إ حٓٔ‪ْٜ‬‬ ‫‪٣‬يٍ ػِ‪ًُ ٠‬ي ‪ ،‬ك‪ٓ ْٜ‬ظ‪ٞ‬كي‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ٘ش ‪ٝ ،‬هي ‪ٟ‬ل‪ٞ‬ح ك‪ٓ ٢‬ز‪ًُ َ٤‬ي رظ‪٠‬ل‪٤‬خص ًؼ‪َ٤‬س ‪ ْ٤ُ ،‬أهِ‪ٜ‬خ طلَٔ ػٔق‬ ‫حُظِٔش ‪ٝ‬حُطـخس ‪٤ًٝ ،‬ل‪ٞ‬ح ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حؿظ‪ٜ‬خىحط‪ ْٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٞ‬ـؼَ ‪ٝ‬كيس ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬حؿظٔخع حٌُِٔش ‪ٛ‬يكخ ً أٓٔ‪ٝ ، ٠‬كخؿشً ِٓلش‬ ‫‪ٟ ٌُٖ ،‬ؼق حُ٘‪ٟٝ ٍٟٞ‬ؼق حُي‪ُٝ‬ش حًَُِٔ‪٣‬ش ك‪ ٢‬رـيحى ‪ٝ ،‬ػيّ طط‪ٗ َ٣ٞ‬ظخّ اىحٍ‪ ١‬ه‪٣ َٕٓ ١ٞ‬لون حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ك‪٢‬‬ ‫ؿ‪ٞ‬حٗذ ‪٣ٝ ،‬للع حُو‪٤ٜٛٞ‬خص ك‪ ٢‬ؿ‪ٞ‬حٗذ ‪ٝ ،‬أٓزخد أهَ‪ ٟ‬أىص ؿٔ‪٤‬ؼ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬طلظض حُو‪٬‬كش حُؼزخٓ‪٤‬ش ‪ٝ​ٝ‬أى‪ٛ‬خ ػِ‪٣ ٠‬ي‬ ‫حُظظخٍ ػخّ ‪ٛ 656‬ـ ‪ٝ ،‬هخٓض رؼي ٓيس حُو‪٬‬كش حُؼؼٔخٗ‪٤‬ش ‪ ،‬كـٔؼض َٗٔ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُي‪ٝ ٍٝ‬ح‪ٓ٩‬خٍحص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش َٓس‬ ‫أهَ‪ٗٝ . ٟ‬ظ‪٤‬ـش ُظآَٓ ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُوخٍؽ ‪ٝ ،‬ه‪ ٍٜٞ‬أًزَ ٖٓ حُيحهَ ٓوطض حُو‪٬‬كش حُؼؼٔخٗ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬ط٘ظض َٗٔ حُؼخُْ‬ ‫ح‪ٝ​ٝ ، ٢ٓ٬ٓ٩‬هغ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬رِيحٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬رَحػٖ ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ح‪ٍٝ٧‬ر‪ ، ٢‬حٌُ‪٣ ُْ ١‬وَؽ كظ‪ً ّٙٞ ٗ ٠‬ؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُز٘‪ ٠‬حُلٌَ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُؼوخك‪٤‬ش ُظِي حُي‪ ٍٝ‬حُٔ​ٔظؼَٔس ؛ كظ‪ ٫ ٠‬طوظِق ًؼ‪َ٤‬حً رؼي هَ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬ػٔخ ًخٗض ػِ‪ ٚ٤‬هزِ‪ ، ٚ‬رَ إ رؼ‪ٜ٠‬خ حُىحى كخُ‪ٚ‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬ءحً ! ‪.‬‬ ‫ٌُٖ ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ ًَ ٓخ ك‪ َٜ‬ظِض أٗ‪ٞ‬حم حُ‪ٞ‬كيس ط‪٠‬طَّ ك‪ ٢‬حُ٘ل‪ٝ ، ّٞ‬ظِض ح‪٧‬ر‪ٜ‬خٍ ٓ٘ي‪ٝ‬ىس ٗل‪ٔٓ ٞ‬ظوزَ‬ ‫‪ٓ٧‬ش ح‪ٞٔ٣ ، ّ٬ٓ٩‬ى‪ ٙ‬حُ‪ٞ‬ثخّ ‪ٝ‬حُظ٘خ‪ٓٝ ، َٛ‬غ ًَ ‪ٛ‬يع ‪٤ٜ٣‬ذ ً‪٤‬خٕ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش ػِ‪ ٠‬أ‪ٔٓ ١‬ظ‪ً ٟٞ‬خٗض طظ‪ٜ‬يع هِ‪ٞ‬د‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔوِ‪ ٖ٤ٜ‬حُـ‪. ٖ٣ٍٞ٤‬‬ ‫كٔخ ‪ ٢ٛ‬حُؼ‪ٞ‬حثن حُظ‪ٓ ٢‬خُحُض طل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬أ‪ٝ ٌَٗ ١‬حٓغ ً‪ ١‬ه‪ٔ٤‬ش ٖٓ أٌٗخٍ حُ‪ٞ‬كيس ‪ٝ ،‬حُظ٘ٔ‪٤‬ن ر‪ ٖ٤‬ى‪ٗٝ ٍٝ‬ؼ‪ٞ‬د‬ ‫حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬؟‬ ‫ٗلٖ ٗ٘ظَ حرظيحء اُ‪ ٠‬إٔ ػو‪٤‬يس حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي هخىٍس ػِ‪ ٠‬ؿؼَ ٖٓ ‪٣‬ئٖٓ ر‪ٜ‬خ أٓشً ٖٓ ى‪ ٕٝ‬حُ٘خّ ‪٣‬لٌٔ‪ٜ‬خ ٓ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬حكي ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ط٘ظ‪ ٢ٜ‬اُ‪ ٠‬ؿخ‪٣‬خص ‪ٝ‬حكيس ‪ًٔ ،‬خ إٔ طِي حُؼو‪٤‬يس رٔخ ‪٣‬ظزؼ‪ٜ‬خ ٖٓ أكٌخّ ‪ٗٝ‬ظْ طليى أٌٗخٍ حُظؼخَٓ ر‪ ٌٙٛ ٖ٤‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ر‪ٖ٤‬‬ ‫ؿ‪َٛ٤‬خ ٖٓ ح‪ٌٛٝ ، ْٓ٧‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ـؼَ طلو‪٤‬ن ٌَٗ ٖٓ أٌٗخٍ حُ‪ٞ‬كيس ر‪ٗ ٖ٤‬ؼ‪ٞ‬د حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬أَٓحً ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪٤‬خ ً ري‪٤ٛ‬خ ً ‪،‬‬ ‫‪ٔ٤ٓ ٫ٝ‬خ إٔ ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪٘٣ ٖ٤‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ ْٜ٤‬ػِ‪ ٠‬إٔ ُ‪ ٖٓ ْٜ‬حُظـخْٗ ‪ٝ‬حُظٔ‪ٓ ِ٤‬خ ‪٣‬ـؼِ‪ ْٜ‬ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ك‪ ٢‬ه٘يم ‪ٝ‬حكي ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُؼخُْ حُـَر‪ َ٤ٔ٣ ٢‬حُ‪ ّٞ٤‬رَٔػش ٓي‪٘ٛ‬ش ٗل‪ ٞ‬حػظزخٍ ًَ حُٔ​ِٔٔ‪ٜٔٓ ٖ٤‬خ طٌٖ ىٍؿش حُظِحٓ‪ ْٜ‬أ‪ٓ ٖ٤٤ُٞٛ‬ظطَك‪ٖ٤‬‬ ‫ٓؼخى‪. ! ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬اًح ًخٕ ح‪ًٌُ َٓ٧‬ي كبٕ رَ‪ ُٝ‬أٌٗخٍ ٖٓ حُظؼخ‪ٝ ٕٝ‬حُظ‪ٞ‬كي ر‪ ٖ٤‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش هي ‪َٗٞٛٓ ٌٕٞ٣‬خ ً اُ‪ ٠‬كي‬ ‫رؼ‪٤‬ي ر٘‪ٞ٠‬ؽ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔزخًٍش ‪ٝ‬حٗظ٘خٍ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬طٌٔ٘‪ٜ‬خ ‪٘ٛ ٌُٖ ،‬خى ٖٓ حُؼ‪ٞ‬حثن ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص ٓخ ‪٣‬ـذ طٌُ‪ ِٚ٤‬أ‪ٝ‬‬ ‫حُظول‪٤‬ق ٖٓ ؿِ‪ٞ‬حث‪ ٚ‬هزَ إٔ ٗظٌٖٔ ٖٓ طلو‪٤‬ن ٓخ َٗ‪٣‬ي ‪ُٝ ،‬ؼِ٘خ ٗ‪ٞ‬ؿِ ك‪ٔ٤‬خ ‪ ٢ِ٣‬أ‪ ْٛ‬طِي حُؼوزخص ‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ كخُش حٌُٔ‪ٝ ٕٞ‬حًَُ‪ٞ‬ى حُظ‪٣ ٢‬ؼ‪ٜ٘٤‬خ ًؼ‪ٗ ٖٓ َ٤‬ؼ‪ٞ‬د حُؼخُْ ح‪ٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬ظ٘ظؾ ىحثٔخ ً حُظلٌي ‪ٝ‬حُظِٔم ‪ ،‬كخ‪ٗ٫‬ط‪٬‬م‬ ‫حَُحٗي ‪٣‬ئ ّٖٓ طَحرطخ ً ػـ‪٤‬زخ ً ر‪ٓ ٖ٤‬خثَ رَُ٘‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٓٝ‬ئٓٔخط‪ٜ‬خ ‪ ،‬ك‪٤‬غ طظٌٖٔ ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ كَ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ًٔخ أٗ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ ٫‬طظ‪ ْٛٞ‬حُؼ٘خء ك‪٘٤‬جٌ ٖٓ ٌٓ٘‪٬‬ص ‪ٝ ٫‬ؿ‪ٞ‬ى ُ‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪٘ٛ -2‬خى ػ‪٬‬هش كٔخٓش ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٞ‬كيس ‪ٝ‬حُلَ‪٣‬ش هي ط‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬كي حُظ‪٠‬خى ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ٓ ،‬غ إٔ ً‪ٜٔ٘ٓ ً٬‬خ ‪٣‬ئ ّٖٓ‬ ‫كخؿخص أٓخٓ‪٤‬ش ُِلَى ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ ،‬كخُ‪ٞ‬كيس ه‪ٞ٤‬ى هي ط‪ٜ‬خىٍ رؼ‪ ٞ‬حُلَ‪٣‬خص ‪ٝ ،‬طٔظِذ ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ حٌُٔخٓذ ‪ٌٛٝ ،‬ح ػِ‪ًَ ٠‬‬ ‫حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص ‪ٝ ،‬حُ٘خّ ك‪٣ ٖ٤‬ظلِٔ‪ ٕٞ‬أػزخء حُ‪ٞ‬كيس ‪ٝ‬ه‪ٞ٤‬ى‪ٛ‬خ اٗٔخ ‪٣‬لؼِ‪ًُ ٕٞ‬ي ُٔخ ط‪ٞ‬كَ‪ ٖٓ ٙ‬كخؿخص ‪ٜٓٝ‬خُق ‪ُٔٝ ،‬خ‬ ‫طيكؼ‪ٓ ٖٓ ٚ‬وخ‪ َ١‬حُظًَّ٘ ‪ ،‬كبًح أكْ ٓظليحٕ (ٗؼزخٕ أ‪ٗ ٝ‬و‪ٜ‬خٕ) إٔ أػزخء حُ‪ٞ‬كيس أًزَ ٖٓ ٓ٘خكؼ‪ٜ‬خ ‪ٛ‬خٍ‪ٝ‬ح‬ ‫ؿٔ‪٤‬ؼخ ً اُ‪ ٠‬حُظوِ‪ٜ٘ٓ ٚ‬خ ‪ٜٔٓ ،‬خ طٌٖ حُؼ‪ٞ‬ح‪١‬ق ه‪٣ٞ‬ش ٗل‪ٛٞ‬خ ! ‪ٌٛٝ‬ح ‪ ٞٛ‬أًزَ ٓزذ أى‪٣ٝ ٟ‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬ل‪ٜ‬خٍ ر‪ٖ٤‬‬ ‫حُي‪ٝ ٍٝ‬حُـٔخػخص ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ( ‪ٌٛٝ‬ح ‪ ٞٛ‬حُٔزذ حٌُ‪٣ ١‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حُط‪٬‬م ر‪ ٖ٤‬حُِ‪ٝ‬ؿ‪ٌٛٝ ، )ٖ٤‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪154‬‬

‫طلٌ‪َ٤‬حً ػٔ‪٤‬وخ ً ‪ٝ‬ىٍحٓخص ٓٔظل‪٠٤‬ش ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ طٔزن ًَ ٌَٗ ٖٓ أٌٗخٍ حُظ‪ٞ‬كي ؛ كظ‪ٜ٣ ٫ ٠‬زق ًُي حُ‪ٜ‬يف حٌُز‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫أ‪ٛ‬يحف ح‪ٓ٧‬ش كو‪ُِ ً٬‬ظـخٍد حُٔولوش ‪.‬‬ ‫‪ -3‬طظطِذ حُ‪ٞ‬كيس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش رَ‪ ُٝ‬هيٍس كٔ٘ش ػِ‪( ٠‬حُظٌ‪٤‬ق) ػ٘ي أكَحى ح‪ٓ٧‬ش ؛ اً إ حُ‪ٞ‬كيس طظطِذ حُظ٘خٍُ ػٔخ ‪ٞٛ‬‬ ‫‪ٛ‬خٓ٘‪ٛٝ ٢‬ـ‪ٓٝ َ٤‬ئهض ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬طلو‪٤‬ن ٓخ ‪ ٞٛ‬أٓخٓ‪ًٝ ٢‬ز‪ٝ َ٤‬ىحثْ ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ظطِذ ‪ٝ‬ػ‪٤‬خ ً طخٓخ ً رٌٔخٓذ حُ‪ٞ‬كيس‬ ‫‪ٝ‬طٌخُ‪٤‬ل‪ٜ‬خ رَ إ ح‪٣ َٓ٧‬ظطِذ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٓ‪ٞ‬هق ط‪٠‬ل‪٤‬ش ٖٓ هزَ رؼ‪ ٞ‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُـٔخػخص ًٔخ ‪٠٣‬ل‪٢‬‬ ‫حُ٘‪٤ٜ‬ي رل‪٤‬خط‪٣ٝ ، ٚ‬ظ٘خٍُ ػ٘‪ٜ‬خ ك‪ٓ ٢‬ز‪َٜٗ َ٤‬س ى‪ٍٝ ٚ٘٣‬كؼش أٓظ‪٣ ُٖٝ ، ٚ‬ويّ ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش ا‪ ٫‬حُٔئٖٓ حٌُ‪ ١‬طٌٖٔ‬ ‫ح‪ٔ٣٩‬خٕ ٖٓ هِز‪ ٚ‬؛ كخُل‪ ْٜ‬حُؼٔ‪٤‬ن ‪ٝ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ حٌُٔ‪١َٗ ٖ٤‬خٕ ‪٫‬ري ٓ٘‪ٜٔ‬خ ُل‪ًُ ٍٜٞ‬ي ‪ٝ ،‬حُ٘و‪ ٚ‬ك‪ٜٔ٤‬خ أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬أكي‪ٔٛ‬خ هي‬ ‫‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ط‪ٜ‬خٍع كجظ‪ ٖ٤‬ىػ‪ٞ‬ح‪ٔٛ‬خ ‪ٝ‬حكيس ‪.‬‬ ‫‪ -4‬حُل‪ٞ‬حٍم ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش حٌُزَ‪ ٟ‬ر‪ً ٖ٤‬ؼ‪ٗ ٖٓ َ٤‬ؼ‪ٞ‬د حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬طـؼَ طلو‪٤‬ن حُ‪ٞ‬كيس أَٓحً ؿ‪ًٌَ٣ٝ ، َ٤ٔ٣ َ٤‬‬ ‫ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ حُظزخىٍ حُظـخٍ‪ ١‬ر‪ ٖ٤‬حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪٣ ٫‬ظـخ‪ٓ ٖٓ %4 ُٝ‬ـَٔ طـخٍط‪ٜ‬خ ‪ ،‬أٓخ حٍ ‪ %96‬ك‪ٓ ٜٞ‬غ‬ ‫ى‪ ٍٝ‬ؿ‪ َ٤‬آ‪٤ٓ٬‬ش ‪ٓٝ ،‬زذ ًُي إٔ حُـَد ظَ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ ػ‪٬‬ػش هَ‪٤ٌ٣ ٕٝ‬ق كخؿخص حُ٘ؼ‪ٞ‬د ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓغ ك‪ٞ‬حث‪ٞ‬‬ ‫اٗظخؿ‪ ٚ‬؛ كظ‪٣ ٫ ٠‬ـي حُٔ​ِْٔ ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ كخؿخط‪ ٚ‬ا‪ ٫‬ك‪ ٢‬حُـَد ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬رِيحٕ حٓظ‪ٍٞ‬ىط‪ ٖٓ ٚ‬حُـَد ! ‪.‬‬ ‫‪ -5‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُؼوخك‪ ١ً ٢‬ح‪٧‬ػَ حُوط‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُؼ‪٬‬هخص ر‪ ٖ٤‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د ٗ‪٬‬كع إٔ أًؼَ ٓ٘خ‪١‬ن حُؼخُْ ح‪٢ٛ ٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫َٓحًِ ‪٫‬ؿظ‪٤‬خف حُؼ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ق ‪ٝ‬ح‪٧‬ػخ‪ َ٤ٛ‬حُؼوخك‪٤‬ش ‪ ،‬ك‪ٌٜ‬ح رِي ٓظؤػَ رزِي ٓـخ‪ ُٚ ٍٝ‬ؿ‪ٌٛٝ ، ِْٔٓ َ٤‬ح ٓظؤػَ رٖٔ حٓظؼَٔ‪ٙ‬‬ ‫‪ٝ ،‬آهَ رٖٔ أٍَٓ اُ‪ ٚ٤‬حُزؼؼخص ‪ٌ​ٌٛٝ ...‬ح ‪ٝ .‬حُ‪ٞ‬كيس ك‪ ٖ٤‬طو‪٫ ّٞ‬ري إٔ طَطٌِ ػِ‪ ٠‬ػيى ٖٓ حًَُخثِ حُظَر‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُؼوخك‪٤‬ش‬ ‫اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حًَُخثِ حُؼوي‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ٗـي‪ٟ ٙ‬خَٓحً اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬رِيحٕ حُؼخُْ ح‪. ٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫‪٣ -6‬لظوي حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُ‪ ّٞ٤‬حُ٘‪ٞ‬حس حُ‪ِٜ‬زش حُوخىٍس ػِ‪ ٠‬طز٘‪ ٢‬ح‪ َ١٧‬حُ‪ٞ‬كي‪٣ٝ‬ش ‪ٝ‬طؼِ‪ِٛ٣‬خ ‪ٝ ،‬حُظ‪ ٢‬طٔظِي ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض‬ ‫ًحط‪ ٚ‬حُويٍحص ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُظ‪ ٢‬طـٌد ى‪ ٍٝ‬حُؼخُْ ح‪ٗٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬ؼ‪ٞ‬ر‪ٗ ٚ‬ل‪ٛٞ‬خ ‪ٝ ،‬اًح ػِٔ٘خ إٔ حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حٌُزَ‪ٌٖٔ٣ ٫ ٟ‬‬ ‫إٔ ط٘​٘ؤ ا‪ ٫‬ك‪ٞٗ ٍٞ‬حس طَ ْ٘​٘ ّي اُ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬طظليى ٖٓ ك‪ُٜٞ‬خ أىًٍ٘خ حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي‪٣‬ش ك‪ ٢‬حُؼخُْ‬ ‫ح‪. ٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ٜٗ -7‬ي أًؼَ رِيحٕ حُؼخُْ ح‪٘ٗ ٢ٓ٬ٓ٩‬خ‪ ١‬ط‪٤‬خٍحص ‪٤٘١ٝ ،‬ش ‪ٝ ،‬ه‪٤ٓٞ‬ش ‪ٝ ،‬اهِ‪٤ٔ٤‬ش ٗزظض ُظٔ‪ ٨‬حُلَحؽ حٌُ‪ ١‬هِل‪ ٚ‬حٗ‪٤ٜ‬خٍ‬ ‫حُو‪٬‬كش حُؼؼٔخٗ‪٤‬ش ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُظ‪٤‬خٍحص أكَُص كِٔلخص ‪ٝ‬أىر‪٤‬خص طٔـي حٌُ‪٤‬خٗخص حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ ،‬طزلغ ُ‪ٜ‬خ ػٖ أٓـخى هخ‪ٛ‬ش‬ ‫رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُ‪٫ٞ‬ء ُِ‪ ٖ١ٞ‬ح‪ً٧‬زَ ‪ٔٓ ،‬خ ‪ٔ٣‬ظيػ‪ ٢‬ؿ‪ٜٞ‬ىحً كٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬أىر‪٤‬ش ‪ٝ‬ػوخك‪٤‬ش ًزَ‪ ٟ‬طؼ‪٤‬ي ر٘خء حُؼ‪٬‬هش حُٔ‪٣ٞ‬ش ر‪ ٖ٤‬ػخُٔ٘خ‬ ‫ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حٌُز‪ٝ ، َ٤‬ر‪ ٖ٤‬ح‪١ٝ٧‬خٕ ح‪٩‬هِ‪٤ٔ٤‬ش حُظ‪ٗ ٢‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ٝ ،‬ح‪٧‬ػَحم ‪ٝ‬ح‪٧‬ؿ٘خّ حُظ‪٘ٗ ٢‬ليٍ ٓ٘‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬رؼ‪ ٞ‬حُٔؼ‪ٞ‬هخص حُظ‪ ٢‬طوق أٓخّ هط‪ٞ‬حص ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُؼخُْ ح‪ ٕ٧ ٌُٖ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُ‪ٞ‬كيس ك‪ ٢‬ػٔ‪ٜٓٞ‬خ ٓطِذ َٗػ‪٢‬‬ ‫‪ ١َ٤ٜٓٝ‬كبٕ حُٔؼ‪ٗ ٢‬ل‪ ٞ‬حُظوِ‪ ٖٓ َ٤‬أٓزخد حُ٘ظخص ‪ٝ‬حُلَهش ‪ٝ ،‬رِ‪ٍٞ‬س رؼ‪ ٞ‬ح‪ٝ َ١٧‬حُٔئٓٔخص حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي‪٣‬ش ‪٣‬ظَ‬ ‫‪ٛ‬يكخ ً ‪ٛٝ‬خؿٔخ ً ٌَُ حُـ‪ ٖ٣ٍٞ٤‬ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُٔوِ‪ٌُٜ ٖ٤ٜ‬ح حُي‪. ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬رٔخ إٔ حُلي‪٣‬غ ٓ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬أ‪ ً٬ٛ‬اُ‪ٛ ٠‬ئ‪٫‬ء ‪ ،‬كبٕ رخ‪ٌٓ٩‬خٕ إٔ ًٌَٗ رؼ‪ ٞ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔظخكش ُ‪٨‬كَحى ‪ٝ‬حُ‪٤ٜ‬جخص حُ٘ؼز‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حَُٓٔ‪٤‬ش ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ؼي طٔ‪٤ٜ‬يحً ُـٔغ َٗٔ ح‪ٓ٧‬ش ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ٓ ٟٞ‬خ ‪ٝ ،‬رٌ‪٤‬ل‪٤‬ش ٖٓ حٌُ‪٤‬ل‪٤‬خص ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُظخُ‪: ٢‬‬ ‫‪ -1‬طلظَ حُِـش حُؼَر‪٤‬ش ٌٓخٗش ‪ٛ‬خٓش ر‪ٓٝ ٖ٤‬خثَ حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٕ حُٔيهَ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ٌَُ أٗ‪ٞ‬حع حُظوَ‪٣‬ذ ر‪ٖ٤‬‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪ ٞٛ ٖ٤‬طؼٔ‪ ْ٤‬حُؼَر‪٤‬ش ر‪ ٖ٤‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُظ‪ ٫ ٢‬ط٘طن ر‪ٜ‬خ رخػظزخٍ‪ٛ‬خ ُـش أ‪ ٠ُٝ‬؛ اً إ حُِـش ُ‪ٔ٤‬ض ‪ٝ‬ػخء‬ ‫كو‪ٌُٜ٘ ، ٢‬خ ‪ٝ‬ػخء ‪ٝ ٕٞٔ٠ٓٝ‬ه‪ٞ‬حُذ ُِظلٌ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي [*]؛ ‪٘٣ٝ‬ظَ حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬روخع ح‪ ٍٝ٧‬اُ‪ ٠‬حُؼَر‪٤‬ش ٗظَس‬ ‫اؿ‪ٝ ٍ٬‬طوي‪ٌُٜٗٞ َ٣‬خ ُـش ًظخر‪ٗٝ ْٜ‬ز‪َّ ٠ِٛ- ْٜ٤‬للا ػِ‪ٝ -ِْٓٝ ٚ٤‬طَحػ‪ ْٜ‬حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حُؼوخك‪ٌٛٝ ، ٢‬ح ‪ٔ٣‬خػي ًؼ‪َ٤‬حً ك‪٢‬‬ ‫ح‪٩‬هزخٍ ػِ‪ ٠‬طؼِٔ‪ٜ‬خ ‪َٛ٘ٗٝ‬خ ‪ٝ ٖٓٝ ،‬حؿذ حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬حُ‪٤ٜ‬جخص حُٔوظِلش إٔ طٔؼ‪٩ ٠‬ىهخٍ حُؼَر‪٤‬ش اُ‪٠‬‬ ‫ٓ٘خ‪ٛ‬ؾ طِي حُ٘ؼ‪ٞ‬د رخػظزخٍ‪ٛ‬خ ُـش ػخٗ‪٤‬ش ‪ًٔ ،‬خ إٔ ٖٓ ‪ٝ‬حؿز‪ٜ‬خ حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬كظق حُٔؼخ‪ٛ‬ي ‪ٝ‬حَُٔحًِ حُظ‪ ٢‬طؼِْ حُؼَر‪٤‬ش ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪155‬‬

‫‪ٝ ٖٓ -2‬حؿذ حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش إٔ طٔؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬رِ‪ٍٞ‬س رؼ‪ ٞ‬ح‪ َ١٧‬حُ‪ٞ‬كي‪٣ٝ‬ش ًخ‪٫‬طلخىحص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‬ ‫ٓؼَ (حطلخى حُٔيٍٓ‪ ٖ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ، ٖ٤‬حطلخى حُظـخٍ حُٔ​ِٔٔ‪ٌ​ٌٛٝ .. )ٖ٤‬ح ‪ٌٛٝ ،‬ح ح‪ ْ٤ُ َٓ٧‬رخُ‪ َ٤ٔ٤‬اًح أىًٍ٘خ أ‪٤ٔٛ‬ظ‪، ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬كَؿ٘خ ُ‪ ٚ‬حٌُلخءحص ‪ٝ‬حُطخهخص حُٔطِ‪ٞ‬رش ‪.‬‬ ‫ًٔخ إٔ ٖٓ حُٔطِ‪ٞ‬د ٓ٘خ إٔ ٗٔؼ‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُٔ٘طوش حُؼَر‪٤‬ش اُ‪ ٠‬اىهخٍ ُـش آ‪٤ٓ٬‬ش ‪ً ،‬خُظًَ‪٤‬ش ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ح‪ٍ٧‬ى‪٣‬ش اُ‪٘ٓ ٠‬خ‪ٛ‬ؾ‬ ‫طؼِ‪٘ٔ٤‬خ ‪ ،‬كظ‪ٗ ٠‬و‪ ْ٤‬ؿٔ‪ ٍٞ‬ح‪٧‬ه‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُظلخ‪ ْٛ‬ر‪٘​٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬اه‪ٞ‬حٗ٘خ ‪.‬‬ ‫‪ُِ -3‬يػخس حٌُ‪٣ ٖ٣‬ـ‪ٞ‬ر‪ ٕٞ‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ى‪ ٍٝ‬هط‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حًظ٘خف ًَ ٓخ ‪ ٢ٔ٘٣‬أ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬حُظؼخ‪ٝ ٕٝ‬حُظٌخَٓ ر‪ ٖ٤‬رِيحٕ‬ ‫حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ػْ حٌُظخرش ػٖ ًُي ‪ُ ، َٙ٘ٗٝ‬ظظؼُِ ٓؼَكش حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬رخ‪ٌٓ٩‬خٗخص حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي‪٣‬ش حُٔظخكش ‪.‬‬ ‫‪ -4‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬رلخؿش اُ‪ ٠‬ػيى ٖٓ َٓحًِ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُيٍحٓخص حَُٔٓ‪ٞ‬هش حُظ‪ ٢‬طؼ٘‪ ٠‬رظؼو‪٤‬ق حُ٘خّ ر‪ّٜٞٔ‬‬ ‫حُؼخُْ ح‪ٝ ، ٢ٓ٬ٓ٩‬حٌُ٘ق ػٖ آٌخٗخط‪ ٚ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظـخٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬خ ؛ رـ‪٤‬ش كغ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ؿ‪١ ٚ٤‬خهخط‪ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬طلًَخط‪ٗ ْٜ‬ل‪ٛٞ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ -5‬ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ ‪ٌٛ‬ح هي ‪ ٌٕٞ٣‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ٓ ٞٛ‬خ طزو‪ ٖٓ ٠‬حُٔ‪٤‬خٓش ‪ ،‬رَ إ حُٔ‪٤‬خٓش طظـ‪ُ ٚ‬ظظٔل‪ٞ‬‬ ‫ُويٓش ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪ٜ‬يى كبٕ ٖٓ حُل‪ ُٞٔ٘ ١ٞ٤‬حُ‪ٜ٘‬خػخص ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬اهزخٍ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ػِ‪٠‬‬ ‫حٓظ‪ًٜ٬ٜ‬خ ‪ٓٝ ،‬ي كخؿخط‪ ْٜ‬ر‪ٜ‬خ ‪ٗٝ ،‬لٖ ٗوق ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔؤُش حُٔ‪ٞ‬هق حٌُٔ٘‪ ّٞ‬ك‪٤‬غ ٗ٘ظظَ‬ ‫طلٖٔ حُ‪ٜ٘‬خػش كظ‪ٗ ٠‬وزَ ػِ‪ ٠‬حٓظ‪ًٜ٬ٜ‬خ ‪ٓ ،‬غ إٔ ٖٓ أ‪ٓ ْٛ‬زَ ط٘ٔ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طلٔ‪ٜ٘٤‬خ حٍطلخع ٓز‪٤‬ؼخط‪ٜ‬خ ‪ٗٝ ،‬ـي ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫حُ٘ؤٕ إٔ أر٘خء حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ُْ ‪٣‬لؼِ‪ٞ‬ح ٗ‪٤‬جخ ً ًح ه‪ٔ٤‬ش ك‪٣َ١ ٢‬ن ط٘ـ‪٤‬غ حُ٘خّ ػِ‪ٍ'ٕ ٠‬حء حُٔ‪ٜٞ٘‬ػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ ٫ :‬ػٖ‬ ‫‪٣َ١‬ن حُطَف ك‪ ٢‬ح‪١٩‬خٍ حُ٘ظَ‪ ٫ٝ ١‬ػٖ ‪٣َ١‬ن حُوي‪ٝ‬س حُلٔ٘ش ! ‪.‬‬ ‫‪٣ -6‬ظطِذ ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حَُٔكِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظيٍؽ ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬ح‪٧‬هخُ‪ٝ ، ْ٤‬حٌُظَ‬ ‫ح‪٩‬هِ‪٤ٔ٤‬ش ‪ ٌٖٔ٣‬حػظزخٍ‪ٛ‬خ هط‪ٞ‬حص ا‪٣‬ـخر‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬حُطَ‪٣‬ن اًح هخٓض ػِ‪ ٠‬حُ٘‪ٜ‬ؾ ح‪ًٝ ، ٢ٓ٬ٓ٩‬خٗض ٓلظ‪ٞ‬كش ‪ ،‬ط٘ـغ‬ ‫ح‪ٔ٠ٗ٫‬خّ اُ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ ،‬ط٘ٔ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ًحط‪ ٚ‬أىر‪٤‬خص (حٌَُ) ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُٔ٘​٘‪ٞ‬ى ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُوظخّ كبٗ٘‪ ٢‬أػظوي إٔ حُطَ‪٣‬ن ٗخم ‪ ٌُٚ٘ َ٣ٞ١ٝ‬حُطَ‪٣‬ن حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي حٌُ‪ٓ ٫ ١‬لَ ٓ٘‪٣َ١ٝ ، ٚ‬ن ح‪ُ٧‬ق ٓ‪٣ َ٤‬زيأ‬ ‫روط‪ٞ‬س ‪ٝ ،‬ك‪٣ ٖ٤‬ظ‪ٞ‬كَ ح‪٩‬ه‪ ٙ٬‬كبٕ ٍكٔش َّللا هَ‪٣‬ذ ٖٓ حُٔلٔ٘‪. ٖ٤‬‬ ‫‪----------‬‬‫(*) ‪ٓٝ‬غ حُظِٔ‪ ْ٤‬رؤ‪٤ٔٛ‬ش حُِـش حُؼَر‪٤‬ش ا‪ ٫‬أٗ٘خ ٗؼظوي إٔ (حُؼو‪٤‬يس) حُلوّش حُٔ٘زؼوش ٖٓ حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُوخُ‪ ٢ٛ ٚ‬حُوط‪ٞ‬س‬ ‫ح‪ ١٧ ٠ُٝ٧‬ػَٔ ‪ٝ‬كي‪ٝ ، ١ٝ‬أ‪٤ٔٛ‬ش اٗخػظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ل‪ٜ‬خ ٓطِذ ٓ‪٣ ْٜ‬ـذ حُزيء ر‪ٌٛٝ ، ٚ‬ح ٓخ أٗخٍ اُ‪ ٚ٤‬حٌُخطذ حٌَُ‪ْ٣‬‬ ‫ُؼخٍ‪ٓ ٝ‬خ ً​ًَ‪٘ٛ ٙ‬خ اً إ حُؼَر‪٤‬ش ‪ ٢ٛ‬حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش حُٔؼِ‪ُ ٠‬ل‪ ٜٙٞٗ ْٜ‬حُ‪ٞ‬ك‪ٝ ٢‬طؼِْ ػو‪٤‬يس‬ ‫ك‪ ٢‬ريح‪٣‬خص ٓوخُ‪ِ ٣ ٫ٝ ، ٚ‬‬ ‫ح‪.ّ٬ٓ٩‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪156‬‬

‫‪ - 44‬بٌن المفكر والمختص‬

‫‪ِ٣‬ىحى ط٘ؼذ حُؼِ‪ٓٞ٣ ّٞ‬خ ً رؼي ‪ٜ٣ٝ ، ّٞ٣‬زق حُلَع كَ‪ٝ‬ػخ ً ‪٣ٝ ،‬ظ‪ُٞ‬ي ٖٓ حُؼِْ حُ‪ٞ‬حكي ػِ‪ٝ ، ّٞ‬طظلـَ حُٔؼَكش ٗظ‪٤‬ـش‬ ‫ح‪٧‬ػيحى حُ‪٠‬ؤش ٖٓ حُٔؼول‪ ٖ٤‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص حُزلغ حُؼِٔ‪ٗٝ ، ٢‬ظ‪٤‬ـش حُ‪ٓٞ‬خثَ حٌُؼ‪َ٤‬س حُٔظخكش ُ‪ٝ ، ْٜ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٍأٓ‪ٜ‬خ حُلخٓذ ح‪. ٠ُ٥‬‬ ‫‪ٝ‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح كبٕ حُؼِْ ٗلٔ‪ٛ ٚ‬خٍ ‪٣‬لَُ ٌٓ٘‪٬‬ص ؿي‪٣‬يس ‪ٛٞ٣ ،‬ق ًؼَ ٓ٘‪ٜ‬خ رؤٗ‪٣ٝ ، ١َ٤ٜٓ ٚ‬ظويّ حُؼِْ ‪ِ٣ٝ‬ىحى‬ ‫ط٘خرٌ‪ٓ ٚ‬غ حُؼِ‪ ّٞ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ! ٓٔخ ىكؼ٘خ اُ‪ ٠‬طِٔ‪ ٢٤‬حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حُو‪٤٠‬ش ‪.‬‬ ‫ٖٓ ‪ ٞٛ‬حُٔلٌَ ؟‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗو‪ ٍٞ‬رب‪٣‬ـخُ ‪ :‬إ حُٔلٌَ ‪ِٔ٣ ٖٓ ٞٛ‬ي ٍإ‪٣‬ش ٗوي‪٣‬ش ‪٘٣‬وَ ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ ط٘خه‪٠‬خص ٓـظٔؼ‪٬ٌ٘ٓٝ ٚ‬ط‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬كِّْ‬ ‫حُ٘خّ ‪ٝ‬أػ‪ٜ‬خر‪ُ ، ْٜ‬ظ‪ٜ‬زق اكي‪ٓ ٟ‬لَىحص ‪ ْٜٓٞٔٛ‬حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ‪ ٞٛٝ ،‬رٔخ ‪٣‬ؼَف ٖٓ ٖٓ٘ َّللا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬لْ ‪ٝ‬ح‪٥‬كخم ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬رٔخ ‪ِٔ٣‬ي ٖٓ ٍإ‪٣‬ش ٗخِٓش كخك‪ٜ‬ش ُِ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬حُظخٍ‪٣‬ن ‪٣‬ظٔظغ رـ (كخٓش ح‪ٓ٫‬ظ٘ؼخٍ ػٖ رؼي) ‪ ،‬ك‪ٓ َٟ٤‬خ ‪َ٣ ٫‬ح‪ ٙ‬حُ٘خّ ‪،‬‬ ‫ك‪ٞ٣ٝ ٌٍْٛ٘٤‬ؿ‪ٗ ْٜ​ٜ‬ل‪٣َ١ ٞ‬ن حُل‪٬‬ف ‪ًٝ .‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ طٌ‪ ٕٞ‬ك‪٤‬خس حُٔلٌَ هِوش ‪ ،‬رَ هي ‪٣‬يكغ ك‪٤‬خط‪ ٚ‬ػٔ٘خ ً ُٔخ ‪٣‬لَٔ ٖٓ كٌَ ‪،‬‬ ‫اً إٔ حُٔلٌَ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬خروخ ً ُٔؼخ‪ٌٛٝ ، ٚ٣َٛ‬ح ‪٣‬ـؼَ اىٍحى أرؼخى ٓخ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬ؿ‪ٓ َ٤‬ظ‪ً٧ َٔ٤‬ؼَ‪ًٔ ، ْٛ‬خ إٔ ٓخ‬ ‫‪٣‬ليػ‪ ٖٓ ٚ‬حٓظز‪ٜ‬خٍ ك‪٬ٌ٘ٓ ٢‬ص أٓظ‪٣ ٚ‬ظؼخٍ‪ٓ ٝ‬غ ٓ‪ٜ‬خُق كجخص ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ ‪ ،‬طوظخص ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى طِي‬ ‫حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ؼ‪َٛ٤‬خ ػِ‪٣ٝ ، ٚ٤‬ـؼِ‪ٛ ٚ‬يكخ ً ُ‪ٜ‬خ ‪ٝ .‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬حُٔلٌَ ٓظو‪ٜ​ٜ‬خ ً ك‪ ٢‬أكي كَ‪ٝ‬ع حُؼِْ ‪ٝ ،‬هي ‪. ٌٕٞ٣ ٫‬‬ ‫‪ٝ‬هِ‪ َ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬ظو٘‪ ٕٞ‬طو‪ٜ​ٜ‬خ ً ٓخ ػْ طٌ‪ٍ ُْٜ ٕٞ‬إ‪٣‬ش ٓـظٔؼ‪٤‬ش ٗخِٓش ‪.‬‬ ‫أٓخ حُٔوظ‪ ٚ‬كبٗ‪ - ٌٕٞ٣ ٚ‬ك‪ ٢‬حُـخُذ ‪ٓ -‬ظزلَحً ك‪ ٢‬ػِْ ٖٓ حُؼِ‪ ّٞ‬حُظطز‪٤‬و‪٤‬ش أ‪ ٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ‪ ،‬ك‪ٜ٣ ٫ ٜٞ‬يٍ ػ٘‪ ٚ‬ا‪٤ُ ٫‬ؼ‪ٞ‬ى‬ ‫اُ‪ًٝ ، ٚ٤‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪ ٌٕٞ٣‬حُٔوظ‪ ٚ‬كخهيحً ُِ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ، ٢‬اً إ حُظو‪ٜ​ٜ‬خص ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُظ‪ٓٞ‬غ حُٔ​ٔظَٔ ‪ًٔ ،‬خ إٔ‬ ‫ٌٓ٘‪٬‬ط‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬طِح‪٣‬ي ٓٔظَٔ ‪ٜٔٓٝ ،‬خ رٌٍ حَُٔء ٖٓ ؿ‪ٜ‬ي رـ‪٤‬ش اطوخٕ طو‪ٝ ٜٚ​ٜ‬ؿي إٔ حُظَحًْ حُٔؼَك‪٣ ٢‬زؼي‪ ٙ‬ػٖ‬ ‫ؿخ‪٣‬ظ‪ ٚ‬طِي ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬وظ‪ ٚ٘ٓ ٢٠‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٜٔٗ٫‬خى ك‪ٝ ، ٚ٤‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُزؼي ػٖ ٓ٘خًَ حُل‪٤‬خس حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ‪ٝ ،‬رخُظخُ‪ ٢‬ك‪ٜٞ‬‬ ‫‪٣‬زظؼي رخٓظَٔحٍ ػٖ حَُإ‪٣‬ش حُ٘خِٓش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪٤‬خس حُٔوظ‪ - ٚ‬ك‪ ٢‬حُـخُذ ‪ -‬أهَد اُ‪ ٠‬حُٔ‪ٓ٬‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ‪ ٕ٧ ،‬حُلجخص حُظ‪ ٢‬طِ٘ػؾ ٖٓ حُٔلٌَ‪ ٖ٣‬طظوٌ ٖٓ‬ ‫ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪ٓٝ ٖ٤٤ٛ‬خثَ طٔخٗي‪ٛ‬خ ‪ ُٞٝ -‬ر‪ٍٜٞ‬س ِٓز‪٤‬ش ‪ -‬ك‪ ٢‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٜٓ ٠‬خُل‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣ٝ‬إٔ ‪٣‬وخٍ ‪ :‬إ حُٔوظ‪٘٣ ٚ‬ز‪١ ٚ‬ز‪٤‬زخ ً ك‪ ٢‬هخكِش ًز‪َ٤‬س ‪ ،‬ك‪٣ ٫ ٜٞ‬ؼَف حٌُؼ‪ َ٤‬ػٖ أ‪ٛ‬يحف حُٔ​ٔ‪َ٤‬س أ‪ٓ ٝ‬لطخص‬ ‫حُظ‪ٞ‬هق ‪ ،‬اً إ ٓؼخُـش ح‪٧‬ػيحى حٌُز‪َ٤‬س ٖٓ حَُٔ‪ ٠ٟ‬طٔظـَم ًَ ‪ٝ‬هظ‪ ، ٚ‬أٓخ حُٔلٌَ ك‪ ٜٞ‬هخثي حُوخكِش حٌُ‪ ١‬ػ٘ي‪ٓ ٙ‬ؼَكش‬ ‫طخٓش رٌَ حٌُٔ٘‪٬‬ص حٌُزَ‪ ٟ‬حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬حُوخكِش ‪ًٔ ،‬خ إٔ ٓوط‪ ٢‬حُٔ‪ٝ َ٤‬ح‪ٟ‬ق ُي‪ ٚ٣‬طٔخٓخ ً ‪ٌٛٝ ،‬ح ك‪ ٢‬حُـخُذ ‪٣‬ـؼِ‪٫ ٚ‬‬ ‫‪٣‬ظٌٖٔ ٖٓ ٓؼَكش حُظلخ‪ َ٤ٛ‬حُيه‪٤‬وش ٌَُ ٗئ‪ ٕٝ‬حَُكِش ‪ُٔٝ ،‬خًح ‪ٜ٣‬ظْ رٌُي ‪٘ٛٝ‬خى حُٔوظ‪ ٕٜٞ‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ػ‪٬‬ؿ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طٔ‪َٛ٤٤‬خ ‪.‬‬ ‫حُظو‪٬ٌ٘ٓٝ ٜٚ‬ط‪: ٚ‬‬ ‫‪٣‬ـذ حُو‪ ٍٞ‬حرظيحء إٔ ٓـخ‪٫‬ص حُظو‪ ٜٚ‬آهٌس ك‪ ٢‬حُظلَؽ ‪ٓٞ٣‬خ ً رؼي ‪ٝ ، ّٞ٣‬حُزخكؼ‪٘٣ ٕٞ‬ؼَ‪ ٕٝ‬ر‪٤٠‬ن حُٔـخ‪٫‬ص حُظ‪٢‬‬ ‫‪٣‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ِٜ٤ٓٝ‬خ اُ‪ٗ ٠‬يس حُظو‪ ٌٙٛٝ ، ٜٚ‬حُلخٍ ٗلٔ‪ٜ‬خ ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬أىص اُ‪ ٠‬حُظَحًْ حُٔؼَك‪ ٢‬حُ‪٠‬وْ حٌُ‪َٗ ١‬ح‪ٙ‬‬ ‫حُ‪ ، ّٞ٤‬كظ‪ ٠‬إ رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ُٞ‬ؼ‪ ٖ٤‬رخ‪٩‬ك‪ٜ‬خء ‪٣‬و‪ : ُٕٞٞ‬إ حُٔؼَكش طظ‪٠‬خػق ك‪ٔ٤‬خ ر‪ ًَ ٖ٤‬ػَ٘ ٓ٘‪ٞ‬حص اُ‪ ٠‬هْٔ‬ ‫ػَ٘س ٓ٘ش ‪ٌٛٝ ،‬ح ًِ‪ٓ ٚ‬خ ًخٕ ٌٓٔ٘خ ً ُ‪ ٫ٞ‬حُظو‪ ٜٚ‬حُيه‪٤‬ن ‪ٝ‬حُيه‪٤‬ن ؿيحً ‪ٝ ٚٗ٧ ،‬كي‪ ٙ‬حٌُ‪ٔ٣ ١‬ؼق ك‪ٍ ٢‬كغ ٓوق‬ ‫حُٔؼَكش ‪ٝ ٞٛٝ ،‬كي‪ ٙ‬حٌُ‪ ١‬أى‪ ٟ‬اُ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى ًَ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٗ٩‬ـخُحص حُظ‪َٗ ٢‬ح‪ٛ‬خ ‪ٝ .‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬لخ‪ ُٕٞٝ‬اظ‪ٜ‬خٍ أٗ‪ ْٜ‬ػِ‪ٓ ٠‬ؼَكش‬ ‫ٓ‪ٞٓٞ‬ػ‪٤‬ش ‪٣‬ؼَ‪ - ٕٟٞ‬ك‪ ٢‬حُـخُذ ‪ٓ -‬ؼِ‪ٓٞ‬خص ٗخه‪ٜ‬ش أ‪٣ِٓ ٝ‬لش ؛ ‪ُٓ ٕ٧‬خٕ حُٔؼَكش حُٔ‪ٞٓٞ‬ػ‪٤‬ش هي حٗظ‪. ٠ٜ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪157‬‬

‫‪٫ ٌُٖٝ‬ري ‪٘ٛ‬خ ٖٓ حُو‪ : ٍٞ‬إ ٓخ طْ ٖٓ اٗـخُ ػِٔ‪ٝ ، ٢‬رٌٍ ك‪ٓ ٢‬ز‪ ِٚ٤‬حُـخُ‪ٝ ٢‬حُ٘ل‪ ، ْ٤‬اٗٔخ ‪ٝ‬ؿي ٖٓ أؿَ هيٓش‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬طلو‪٤‬ن ٓؼخىط‪ٝ ، ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُٔوظ‪ ٖ٤ٜ‬إٔ ‪٣‬ظؤًي‪ٝ‬ح ٖٓ إٔ طِي ح‪ٗ٩‬ـخُحص كووض أ‪ٛ‬يحك‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬ظِض ك‪ٓ ٢‬ؤٖٓ ٖٓ‬ ‫إٔ طٔظويّ ُظيٓ‪ َ٤‬اٗٔخٗ‪٤‬ش ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ ،‬رَ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪! ! ًِٚ ٙ‬‬ ‫‪َ٠ُ٘ٝ‬د ٌُُي ٓؼخ‪ٝ ً٫‬حكيحً ٗـِ‪ ٞ‬ر‪ٓ ٚ‬خ َٗٓ‪ ٢‬اُ‪. ٚ٤‬‬ ‫كوي ًخٕ ٖٓ حُٔؼَ‪ٝ‬ف هزَ حُلَد حُؼخُٔ‪٤‬ش حُؼخٗ‪٤‬ش إٔ حُؼِٔخء ح‪ُٔ٧‬خٕ هطؼ‪ٞ‬ح ٗ‪١ٞ‬خ ً رؼ‪٤‬يحً ك‪ٓ ٢‬لخ‪ُٝ‬ش حٓظـ‪ ٍ٬‬حُٔؼَكش‬ ‫حُ٘ظَ‪٣‬ش حُٔظؼِوش رخُظًَ‪٤‬ذ حُيحهِ‪ٌٍُِ ٢‬س ‪ًٝ ،‬خٕ ٖٓ حُٔ​ِْٔ ر‪ ٚ‬إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُٔلخ‪٫ٝ‬ص ٓظٔ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُٔـخٍ حُؼٌَٔ‪، ١‬‬ ‫‪ًٝ‬خٕ ‪٘ٛ‬خى ه‪ٞ‬ف ٖٓ إٔ طٔظـَ حُطخهش حُ‪ٜ‬خثِش حُظ‪ ٢‬طظ‪ُٞ‬ي ػٖ حٗ٘طخٍ حٌٍُس ك‪ ٢‬طيٓ‪ َ٤‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػِ‪٣ ٠‬ي ‪ٛ‬ظَِ حُِػ‪ْ٤‬‬ ‫حُ٘خُ‪ ٖٓٝ ، ١‬ػْ كبٕ ٓـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ حُؼِٔخء حُلخٍ‪ ٖٓ ٖ٣‬ؿل‪ ْ٤‬حُ٘خُ‪٣‬ش اُ‪ ٠‬أَٓ‪ٌ٣‬خ ‪ِ١‬ز‪ٞ‬ح ٖٓ حَُث‪ٍُٝ( ْ٤‬كِض) ٍث‪ْ٤‬‬ ‫أَٓ‪ٌ٣‬خ آٌٗحى طو‪ ٚ٤ٜ‬ح‪ٞٓ٧‬حٍ ‪ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ حُ‪ُٓ٬‬ش ‪ٗ٩‬ظخؽ حُو٘زِش حٌٍُ‪٣‬ش هزَ إٔ ‪٣‬ظٌٖٔ حُؼِٔخء ح‪ُٔ٧‬خٕ ٖٓ ‪٘ٛ‬ؼ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬ؿؼِ‪ٜ‬خ ك‪٣ ٢‬ي كخًْ ٓؼَ ‪ٛ‬ظَِ ‪ٔ٣‬ظويٓ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬كَ‪ ٝ‬ه‪ٓ ْ٤‬ؼخى‪٣‬ش ُ‪ٔٗ٪‬خٗ‪٤‬ش ‪ًٝ ،‬خٕ ك‪ ٢‬ظ٘‪ ْٜ‬إٔ ك‪٤‬خُس أَٓ‪ٌ٣‬خ ُ‪ٜ‬خ ٓ‪ٞ‬ف‬ ‫‪َ٣‬ىع ‪ٛ‬ظَِ ‪ -‬ك‪ٔ٤‬خ ُ‪ ٞ‬حٓظٌِ‪ٜ‬خ ‪ -‬ػٖ حٓظويحٓ‪ٜ‬خ ‪ٝ .‬طْ ًُي ك‪ٓ ٢‬يس ه‪َ٤ٜ‬س ك‪ ٖ٤‬أؿَ‪٣‬ض أ‪ ٍٝ‬طـَرش ًٍ‪٣‬ش ك‪ ٢‬ػخّ‬ ‫‪ 1945‬ك‪ٛ ٢‬لَحء ٗ‪٤‬لخىح ‪ ُْٝ ،‬طٔ‪ ٟٞٓ ٞ‬كظَس ه‪َ٤ٜ‬س كظ‪ ٠‬أُو‪٤‬ض أ‪ ٍٝ‬ه٘زِش ػِ‪ٔ٤َٗٝ٤ٛ( ٠‬خ) ك‪ ٢‬حُ‪٤‬خرخٕ ك‪٢‬‬ ‫حُؼخٖٓ ٖٓ آد ػخّ ‪ٝ ، 1945‬أػوزظ‪ٜ‬خ رؼي أ‪٣‬خّ ه٘زِش أهَ‪ ٟ‬ػِ‪ٗ( ٠‬ـخُحً‪ٔٓ )٢‬خ ػـَ رخ‪ٓ٫‬ظٔ‪ ّ٬‬حُ٘‪ٜ‬خث‪٤ُِ ٢‬خرخٕ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ًخٕ ٖٓ ٍأ‪ ١‬حُؼِٔخء حٌُ‪ ٖ٣‬حهظَػ‪ٞ‬ح حُو٘زِش حٌٍُ‪٣‬ش إٔ طـَ‪ ٟ‬طـَرش ى‪٤ُٝ‬ش أٓخّ ٓ٘ي‪ٝ‬ر‪ٓ ٖٓ ٖ٤‬وظِق ر‪٬‬ى حُؼخُْ‬ ‫‪٬١٩‬ػ‪ ْٜ‬ػِ‪ٓ ٠‬ي‪ ٟ‬حُو‪ٞ‬س حُظيٓ‪٣َ٤‬ش ُِو٘زِش ‪٣ٝ ،‬طِذ ٖٓ حُ‪٤‬خرخٕ إٔ طٔظِْٔ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح ح‪ٓ٧‬خّ ‪ ٌُٖٝ ،‬حُلخًْ حُٔ‪٤‬خٓ‪٢‬‬ ‫‪ٌ٣َٓ٧‬خ آٌٗحى ‪ ٞٛٝ ،‬حَُث‪( ْ٤‬طَ‪ٓٝ‬خٕ) ًخٕ ُ‪ٍ ٚ‬أ‪ ١‬آهَ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬طٌل‪َ٤‬حً ػٖ حٌُٗذ أٓ‪ً ٠٠‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ُٝ‬جي ‪ ْٜ٘ٓٝ -‬أ‪٘​٘٣‬ظ‪ - ٖ٤‬رو‪٤‬ش ػَٔ‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬حُيػ‪ٞ‬س اُ‪ ٠‬حُٔ‪ ٖٓٝ . ّ٬‬حُؼٔ‪ َ٤‬ػِ‪٠‬‬ ‫حُؼِٔخء حُ‪ ّٞ٤‬إٔ ‪٣‬ظلٌٔ‪ٞ‬ح ك‪٤ً ٢‬ل‪٤‬ش حٓظويحّ ػِ‪ٝ ْٜٓٞ‬ططز‪٤‬وخط‪ٜ‬خ ك‪٤‬غ إ حًَُ٘خص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص حٌُزَ‪ ٢ٛ ٟ‬حُظ‪ ٢‬ط٘لن‬ ‫ػِ‪ ٠‬أرلخع حُؼِٔخء ك‪ ٢‬حُـَد ‪ًٔ ،‬خ إٔ حُي‪ُٝ‬ش ك‪ ٢‬حُٔؼٌَٔ حَُ٘ه‪ ٢‬طَػ‪ ٠‬حُؼِٔخء ‪ٝ‬ط٘لن ػِ‪ٔٓ ، ْٜ٤‬خ ‪٣‬ـؼَ آوخ‪١‬‬ ‫كو‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُظلٌْ ك‪ٜ٤‬خ أَٓحً ِٓٔٔخ ً ر‪ٔٓ ٚ‬زوخ ً ‪.‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬طوق ٌٓ٘‪٬‬ص حُظو‪ ٜٚ‬حُٔـِن ػ٘ي ‪ٌٛ‬ح حُلي ‪ ،‬كوي ‪ٝ‬ؿي ٓؼ‪ ً٬‬إٔ رؼ‪ ٞ‬ح‪ ْٓ٧‬ط‪ ٢ُٞ‬ػوش ُِٔوظ‪ٝ ٖ٤ٜ‬حُل٘‪، ٖ٤٤‬‬ ‫‪ٍٝ‬رٔخ ‪٣‬لؼ‪ ْٜٗٞ‬ػِ‪ ٠‬حُو‪٤‬خّ رظٌ٘‪ َ٤‬كٌ‪ٓٞ‬ش طٔ​ٔ‪ ٠‬رخُلٌ‪ٓٞ‬ش (حُظٌ٘‪ٞ‬هَح‪٤١‬ش) ‪ ،‬أ‪ ١‬كٌ‪ٓٞ‬ش ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪ٝ ، ٖ٤٤ٛ‬هي ه‪٤‬ذ‬ ‫‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ح‪ٓ٥‬خٍ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ ٚٗ٧ ،‬ػزض أٗ‪٘٣ ْٜ‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ ٠‬حٌُٔ٘‪٬‬ص حٌُزَ‪ ٟ‬رٔ٘ظ‪ ٍٞ‬أ‪٤ٟ‬ن ٓٔخ ‪ٓ ٞٛ‬طِ‪ٞ‬د ؛‬ ‫‪ٜ٘ٓ ٕ٧‬ظ‪ٝ ْٜ‬طو‪ ْٜ​ٜ​ٜ‬حُيه‪٤‬ن ‪٣‬ـِذ ػِ‪ ٖٓٝ ، ْٜ٤‬ػْ كبٗ‪ ْٜ‬ػخؿِ‪ ٕٝ‬ػٖ طؤَٓ ح‪٘ٓ ٖٓ ٍٞٓ٧‬ظ‪ٗ ٍٞ‬خَٓ ‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ‬ ‫كبٕ حُٔـظٔغ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ِ٣‬ـؤ اُ‪ ٠‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ٝ ٖ٤٤‬حُ٘و‪٤ٜ‬خص حُؼخٓش ‪٬ٛ٩‬ف ٓخ أكٔي‪ ٙ‬حُٔوظ‪. ٕٜٞ‬‬ ‫إ ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ ك‪ٞ‬حٍحص ىحهِ‪٤‬ش ؿخٓ‪٠‬ش ‪٣ ٫ ،‬وق ػِ‪ٜ٤‬خ ا‪ ٖٓ ٫‬هخُ‪ ٢‬حُ٘خّ ك‪َٗ ٢‬حثل‪ ْٜ‬حُؼي‪٣‬يس ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ ‪٣‬ؼـِ‬ ‫ؿخُزخ ً حُٔوظ‪ ٕٜٞ‬ػٖ ه‪٤‬خىط‪ٝ ْٜ‬طلْٔ ٌٓ٘‪٬‬ط‪. ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬هي ػُِض حُظو‪ٜ​ٜ‬خص حُٔـِوش أ‪ٛ‬لخر‪ٜ‬خ ػٖ ‪١‬ز‪٤‬ؼظ‪ ْٜ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ك‪ ٖ٤‬طل‪ ٍٞ‬حُؼِْ ػِ‪ ٠‬أ‪٣‬ي‪ ْٜ٣‬اُ‪ٓ ٠‬ـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ‬ ‫ح‪٩‬ؿَحءحص حُظ‪ ٢‬طوظ‪ ٢٠‬طيٍ‪٣‬زخ ً ‪ٝ‬طؼِ‪ٔ٤‬خ ً ٌٓؼلخ ً ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٕ حُٔوظ‪٣ ٚ‬ظزخػي طيٍ‪٣‬ـ‪٤‬خ ً ػٖ ٍإ‪٣‬ش حُ‪ٍٜٞ‬س حٌُِ‪٤‬ش ُِل‪٤‬خس‬ ‫‪ًٔ ،‬خ إٔ حُؼِْ ‪ٝ‬كن ‪ٌٛ‬ح حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪٣‬لوي ‪ٝ‬ظ‪٤‬لش ٖٓ أ‪ٝ ْٛ‬ظخثل‪ ٢ٛٝ ، ٚ‬كو‪ ٚ‬حٌُحص ‪ٝ‬حُؼ‪ٞ‬ىس اُ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬حٓظٌ٘خ‪ ٙ‬أؿ‪ٞ‬حٍ‪ٛ‬خ [‪ٝ‬كِ‪٢‬‬ ‫ْ‪[ ] ََُٕٜٝ‬حٌُحٍ‪٣‬خص ‪ ٖٓٝ . ]21 :‬ػْ كوي رَُ حطـخ‪٣ ٙ‬يػ‪ ٞ‬اُ‪ٍَٟٝ ٠‬س هَ‪ٝ‬ؽ حُؼخُْ ٖٓ طو‪ ٜٚ​ٜ‬اُ‪٠‬‬ ‫أَٗلُ ِٔ ٌُ ْ​ْ أَكَ‪ ٬‬طُز ِ‬ ‫طو‪ٜ​ٜ‬خص أهَ‪ ٟ‬هَ‪٣‬زش ٓ٘‪ ٚ‬طظٌخَٓ ٓؼ‪ٝ ٚ‬طؼَ‪ًٔ ، ٚ٣‬خ ٗ٘ؤص ىػ‪ٞ‬حص ُِؼِٔخء حُظطز‪٤‬و‪ ٖ٤٤‬إٔ ‪٣‬وَء‪ٝ‬ح ك‪ ٢‬حُيٍحٓخص‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬إٔ ‪٣‬ؼخ‪ٞ٘٣‬ح حٌُٔ٘‪٬‬ص حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ُٔـظٔؼخط‪ ُٞٝ - ْٜ‬رٔويحٍ ‪ -‬كظ‪٣ ٠‬ليع حُظ‪ٞ‬حُٕ ك‪ ٢‬ػوخكخط‪ٗٝ ْٜ‬و‪٤ٜ‬خط‪ْٜ‬‬ ‫حُٔـظٔؼ‪٤‬ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪158‬‬

‫‪ ٌٙٛٝ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪٬ٌ٘ٓ ٢ٛ‬ص حُزخكغ ك‪ ٢‬حُؼخُْ حُٔظويّ ٓخى‪٣‬خ ً ‪ ،‬أٓخ حُٔوظ‪ ٕٜٞ‬ػ٘يٗخ كِ‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ ٌٙٛ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص‬ ‫ٌٓ٘‪٬‬ص أهَ‪ٞٗ ٖٓ ٟ‬ع آهَ ‪ ،‬ك‪٤‬غ إ حُزخكؼ‪ ٖ٤‬ك‪٤ٓ ٢‬خى‪ ٖ٣‬حُؼِ‪ ّٞ‬حُظطز‪٤‬و‪٤‬ش ٓخُحُ‪ٞ‬ح اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُِلظش ػ٘ي حُؼِ‪، ّٞ‬‬ ‫أٓخ حُظطز‪٤‬ن كبٕ ح‪ٟٝ٧‬خع ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ ٫ ٢ٓ٬ٓ٩‬طٔخػي ػِ‪ ٠‬حُظطز‪٤‬ن حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ٌُُٝ ،‬ي كبٕ ٖٓ حٓظطخع ٖٓ حُزخكؼ‪ٖ٤‬‬ ‫حُ‪ٜ‬ـَس اُ‪ ٠‬حُـَد ‪ٛ‬خؿَ ‪٤ُ ،‬ـي ‪٘ٛ‬خى حُٔـخٍ حَُكذ ُظطز‪٤‬ن حُ٘ظَ‪٣‬خص حُظ‪ ٢‬ط‪ َٛٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ ‪٠٤ُٝ ،‬خف اٗظخؿ‪ ٚ‬رؼي ًُي‬ ‫ُِل‪٠‬خٍس حُـَر‪٤‬ش ‪ٔ٣ ُْ ٖٓٝ ،‬ظطغ حُ‪ٜ‬ـَس ط‪ٞ‬هق حُ٘ٔ‪ ٞ‬حُؼِٔ‪ُ ٢‬ي‪ ، ٚ٣‬ػْ طَحؿغ ؛ ‪ ٕ٧‬حُؼِْ ‪ ٞٔ٘٣ ٫‬ا‪ ٫‬رخُظـَرش‬ ‫‪ٝ‬حُظطز‪٤‬ن ‪.‬‬ ‫أٓخ حُزخكؼ‪ ٕٞ‬ك‪٤ٓ ٢‬خى‪ ٖ٣‬حُؼِ‪ ّٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ػخٓش كِ‪ٌِ٘ٓ ْٜ‬ش ٖٓ ٗ‪ٞ‬ع آهَ ‪ ،‬ك‪٤‬غ إ ػيّ ط٘ظ‪ ْ٤‬حُٔؼَكش ُي‪٘٣‬خ رخٌَُ٘‬ ‫حُٔ٘خٓذ ‪ٝ‬حٗؼيحّ حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ر‪ ٖ٤‬حُزخكؼ‪ ٖ٤‬ؿؼَ ًؼ‪َ٤‬حً ٓ٘خ ‪٣‬ـخ‪ٛ‬ي ك‪ ٢‬ؿ‪ َ٤‬ػي‪ًُٝ ، ٝ‬ي ‪ ٕ٧‬حُز٘خء حُٔؼَك‪ ٢‬أٗز‪٢ٗ ٚ‬ء‬ ‫رز٘خء ً‪ٞ١ ١‬حرن ‪ٓ ،‬غ كخٍم ‪ٝ‬حكي ‪ ٞٛ‬إٔ حُؼِٔخء ًِٔخ حٗظ‪ٜٞ‬ح ٖٓ ر٘خء ‪١‬خرن ٓؼَك‪ ٢‬حٗظوِ‪ٞ‬ح اُ‪ٝ ٚ٤‬طًَ‪ٞ‬ح ٓخ طلظ‪ ٚ‬كخٍؿخ ً‬ ‫ُ‪ ٌَ٘٤‬أٓخّ حُز٘خء ‪٘ٓٝ‬طِوخط‪ٌٛٝ ، ٚ‬ح ‪ ٞٛ‬حُظَحًْ حُٔؼَك‪. ٢‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُِٔ٘ش إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُزخكؼ‪ُ ٖ٤‬ي‪٘٣‬خ ‪َ٣‬ك‪ ٕٞ٠‬ح‪ٗ٫‬ظوخٍ ٖٓ حُطخرن ح‪ ٍٝ٧‬اُ‪ٓ ٠‬خ ك‪ٞ‬ه‪ ، ٚ‬آخ ُؼيّ اىٍحً‪ٍَٝ٠ُ ْٜ‬س‬ ‫ح‪ٗ٫‬ظوخٍ ‪ٝ ،‬آخ ُؼـِ‪ ْٛ‬ػ٘‪ٝ ، ٚ‬آخ ُؼيّ ٓؼَكظ‪ ْٜ‬إٔ ‪٘ٛ‬خى ‪ٞ١‬حرن أهَ‪ ٟ‬ك‪ٞ‬ه‪ٌٛٝ . ْٜ‬ح ٓخ ٗؼ٘‪ ٚ٤‬ػ٘ي حُو‪ : ٍٞ‬إ‬ ‫حُٔؼَكش ػ٘ي ًؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫رخكؼ‪٘٤‬خ طلوي ‪ٛ‬لش حُظَحًْ حُ‪. ّٞ٤‬‬ ‫إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓٔ ‪ِٔ٣‬ي أك‪ َ٠‬حُؼو‪ُ ٍٞ‬ي‪٘٣‬خ ٓ٘ـ‪ ُٕٞٞ‬ر٘​َ٘ ًظذ طَحػ‪٤‬ش أ‪ً ٝ‬ظخرش رل‪ٞ‬ع ًظذ ه‪ٜ٘ٓ َ٤‬خ ٖٓ أًؼَ ٖٓ هَٕ‬ ‫ٖٓ حُِٓخٕ ‪ٝ ،‬هي ‪٣‬ؼَٔ حُ‪ٞ‬حكي ٖٓ ٓ٘‪ٞ‬حص ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن ًظخد ٓوط‪ٗ ١ٞ‬وِ‪ٓ ٚ‬ئُل‪ ٚ‬ػٖ ًظخد ٓطز‪ٞ‬ع ر‪ ٖ٤‬أ‪٣‬ي‪٘٣‬خ ‪ ،‬كٔخ‬ ‫حُلخؿش اُ‪ ٠‬طٌَحٍ ؿ‪ٓ َ٤‬ل‪٤‬ي ! ! إ ٓخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬حُؼَٔ ك‪ ٚ٤‬ك‪٤ٓ ٢‬خى‪ ٖ٣‬حُؼِ‪ ّٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ‪ٓ ًَ ٞٛ‬خ ‪ٔ٣‬ؼَ ا‪ٟ‬خكش ٌُِحص ‪ ،‬أ‪ٝ‬‬ ‫‪ٔ٣‬خػي ك‪ ٢‬كَ ٌِٓ٘ش ‪ٝ‬حهؼش أ‪ٓ ٝ‬ظ‪ٞ‬هؼش ‪ٓٝ ،‬خ ػيح ًُي ك‪ٛ ٜٞ‬يٍ ُطخهخص ح‪ٓ٧‬ش رؤْٓ حُلخؿش اُ‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫‪٣ ٫ٝ‬وق ح‪ َٓ٧‬ػ٘ي ‪ٌٛ‬ح ‪ ،‬رَ ‪٣‬ظـخ‪ ُٙٝ‬اُ‪ ٠‬إٔ رؼ‪ ٞ‬حُٔوظ‪٣ ٖ٤ٜ‬ل٘‪ ٢‬ػَٔ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬كلع ٓٔخثَ ‪ٝ‬هَحءس أر‪ٞ‬حد ‪٣ ٫‬لظخؽ‬ ‫اُ‪ٜ٤‬خ حُ‪ٞ‬حهغ حُٔ​ِْٔ ك‪٢ٗ ٢‬ء ‪ ُٞٝ ،‬أٗ‪ ٚ‬حُظلض اُ‪ٝ ٠‬حهؼ‪ ، ٚ‬ػْ أػَٔ حُ٘ظَ ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬لظخؽ اُ‪ًُ ٚ٤‬ي حُ‪ٞ‬حهغ ‪ ٖٓ ،‬كو‪ٝ ، ٚ‬ك‪ْٜ‬‬ ‫‪ٝ ،‬طلـ‪ٝ ، ُِٜٙٞ٘ َ٤‬هَحءس ُِظخٍ‪٣‬ن ‪ٓ٫ ،‬ظطخع ػَٔ حٌُؼ‪ ٌُٜٙ َ٤‬ح‪ٓ٧‬ش ‪.‬‬ ‫‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ ‪ َٟ٣‬رؼ‪ ٞ‬حُٔلٌَ‪ ٖ٣‬أٗ‪ ٌٖٔ٣ ٫ ٚ‬ط٘ٔ‪٤‬ش كو‪ ٚ‬ح‪٣ُٞٝ٧‬خص ‪ٝ ،‬كو‪ ٚ‬حُٔ‪ٞ‬حُٗخص ك‪ٟٝ ٢‬غ ك‪٠‬خٍ‪ٗ ١‬ي‪٣‬ي حُظؼو‪٤‬ي ‪،‬‬ ‫ا‪ ٫‬اًح حٓظِي حُٔوظ‪ٍ ٕٜٞ‬إ‪٣‬ش ٗخِٓش ‪ٝ ،‬ػَك‪ٞ‬ح ٓ‪ٞ‬ح‪ٟ‬غ أهيحٓ‪ ٖٓ ، ْٜ‬ه‪ٓ ٍ٬‬ؼَكش حُ‪ٞ‬حهغ حُٔؼخٕ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حهغ حُظخٍ‪٣‬و‪٢‬‬ ‫‪ ٖٓٝ ،‬ه‪ ٍ٬‬ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ ٠‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُل‪٤‬خط‪٤‬ش حُٔوظِلش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪159‬‬

‫ضل ِ​ِل ه‬ ‫ٌل }‬ ‫هللا ُ َف َما لَ ُه مِن َ‬ ‫‪ { - 45‬و َمن ٌُ ْ‬ ‫س ِب ٍ‬

‫ه‪ٜ‬ش حُزَ٘‪٣‬ش ‪ ٢ٛ‬ه‪ٜ‬ش حُزلغ ػٖ ‪٣َ١‬ن حُٔؼخىس ‪ٝ‬ح‪ٝ ٖٓ٧‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ‪ٝ ...‬ه‪ٜ‬ش حُزلغ ػٖ حُل‪ٝ ْٜ‬حُ‪ٟٞٞ‬ف ‪،‬‬ ‫‪ٓٝ‬لخٍرش (حُؼٔخء) ‪( ٝ‬حُ‪٬‬طٌ ّ‪ٗ ٌُٖ )ٕٞ‬ظخثؾ ًُي ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طٌ‪ٟٞٞٓ ٕٞ‬ػخ ً ٓلِٗخ ً ُِوَحءس !‬ ‫‪ ٌٙٛٝ‬ح‪٣٥‬ش حُٔزخًٍش طلظق أػ‪٘​٘٤‬خ ػِ‪ ٠‬حُٔزذ حُـ‪ٌُُ ١َٛٞ‬ي ؛ اٗ‪ ٚ‬رلغ حُزَ٘‪٣‬ش ػٖ ٗـخط‪ٜ‬خ رؼ‪٤‬يحً ػٖ ‪ٛ‬ي‪َّ ١‬للا ‪-‬‬ ‫طؼخُ‪ٝ - ٠‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ ٓز‪ ِٚ٤‬حٌُ‪َّٟٝ ١‬ل‪ُ ٚ‬ؼزخى‪ ٙ‬ك‪ً ٢‬ظز‪ٝ ، ٚ‬ػِ‪ُٔ ٠‬خٕ ٍِٓ‪ٝ ٚ‬أٗز‪٤‬خث‪ ٚ‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ُٝ . ّ٬‬ؼِ٘خ‬ ‫ٗوق ٓغ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش حٌَُ‪ٔ٣‬ش رؼ‪ ٞ‬حُ‪ٞ‬هلخص حُظ‪ٔٗ ٢‬ظـِ‪ ٖٓ ٢‬ه‪ُٜ٬‬خ رؼ‪ٓ ٞ‬خ ط٘ؼَّ‪ٓ ٖٓ ٚ‬ؼخٕ ‪ٓٝ‬لخ‪ٝ ، ْ٤ٛ‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ‬ ‫طَطذ ػِ‪ ٠‬حُل‪٤‬يس ػٖ ٓز‪َّ َ٤‬للا ٖٓ ٓآّ ‪ٌِٜٓٝ‬خص ‪ًُٝ ،‬ي ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُلَ‪ٝ‬ف حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ح‪٥‬ط‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬طوٍَ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش حُٔزخًٍش إٔ ٓز‪ َ٤‬حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش ‪ ٞٛ‬حُٔز‪ َ٤‬حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي حٌُ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬حُزَ٘‪٣‬ش إٔ طٌِٔ‪ٝ ، ٚ‬ك‪ ٢‬كخُش طٌ٘ز‪ ٚ‬كِ‪ْ٤‬‬ ‫‪٘ٛ‬خى ٓزَ أهَ‪ُِ٘ ٟ‬ـخس ‪ٝ‬حُل‪ٝ ُٞ‬حُ٘ـخف ‪.‬‬ ‫‪ٓٝ‬ؼ٘‪ ٠‬ح‪٣٥‬ش ‪ :‬إٔ ٖٓ ‪َّ ِٚ​ِ٠٣‬للا كِ‪٣َ١ ُٚ ْ٤‬ن ‪ َٜ٣‬ر‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُلن ك‪ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬حُـ٘ش ك‪ ٢‬ح‪٥‬هَس ‪ ٚٗ٧ ،‬هي ٓيص‬ ‫ػِ‪ٓ ٚ٤‬زَ حُ٘ـخس ‪ .‬إ حُ‪٠‬خٍ ‪٣‬ـي ٓز‪ً ً٬‬ؼ‪َ٤‬س ‪ٌُٜ٘ ،‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ط‪ ِٚٛٞ‬اُ‪ ٠‬ؿ‪ٓ َ٤‬خ ‪٣‬ئ ِِّٓ‪ٝ ، ٚ‬اُ‪ ٠‬ؿ‪ٓ َ٤‬خ ‪٣‬لون ٖٓ ه‪ُٚ٬‬‬ ‫ح‪ْٔ ُٓ ٢١‬ظَوِ‪ٔ٤‬خ ً كَخطَّزِؼُ‪ ٫ٝ ُٙٞ‬طَظَّزِؼُ‪ٞ‬ح حُ ُّٔز ََُ‬ ‫‪ِ َ​َ ٛ‬‬ ‫ًحط‪٤‬ظ‪ٝ​ٝ ٚ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٌٛٝ ، ٙ‬ح ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬ل‪ ٖٓ ْٜ‬ه‪ - ُٚٞ‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ٝ { : ٬‬أَ َّٕ ‪ٌَ َٛ‬ح ِ‬ ‫م رِ ٌُ ْ​ْ ػَٖ َٓزِ‪َّٛٝ ْ​ْ ٌُ ًَُِ ِٚ ِ​ِ٤‬خ ًُْ رِ ِ‪َ َُ ٚ‬ؼَِّ ٌُ ْ​ْ طَظَّوُ‪[ } َٕٞ‬ح‪ٗ٧‬ؼخّ ‪. ]153 :‬‬ ‫كَظَلَ ََّ َ‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬كي‪٣‬غ حرٖ ٓخؿ‪ ٚ‬ػٖ ؿخرَ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ - ٚ‬هخٍ ‪ً٘ ( :‬خ ػ٘ي حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ - ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬كو‪ ٢‬هطخ ً ‪ٝ ،‬ه‪٢‬‬ ‫هط‪ ٖ٤‬ػٖ ‪ٝ ، ٚ٘٤ٔ٣‬ه‪ ٢‬هط‪ ٖ٤‬ػٖ ‪ٔ٣‬خٍ‪ ، ٙ‬ػْ ‪ٟٝ‬غ ‪٣‬ي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُو‪ ٢‬ح‪ ، ٢ٓٝ٧‬كوخٍ ‪ٌٛ :‬ح ٓز‪َّ َ٤‬للا ‪ ،‬ػْ ط‪ ٌٙٛ ٬‬ح‪٣٥‬ش ‪:‬‬ ‫ح‪ْٔ ُٓ ٢١‬ظَوِ‪ٔ٤‬خ ً ‪. ]2[ ) } ...‬‬ ‫‪ِ َ​َ ٛ‬‬ ‫{ ‪ٝ‬أَ َّٕ ‪ٌَ َٛ‬ح ِ‬ ‫إ ‪٘ٛ‬خى ىحثٔخ ً حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬آٌخٗخص حُلًَش ‪ٝ ،‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حطـخ‪ٛ‬خص حُٔ‪ ٌُٖ ، َ٤‬ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى (حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش) حَُرخٗ‪٤‬ش ‪٣‬ـؼَ‬ ‫طِي ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬رخ‪ ً٫‬ػِ‪ ٠‬حُزَ٘‪٣‬ش ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ ٞٛ‬حُلخ‪ َٛ‬ح‪. ٕ٥‬‬ ‫‪٣ ٖٓ ًَ ِْٔ٣ -2‬ؼَٔ كٌَ‪ ٙ‬ك‪ٝ ٢‬حهغ حُزَ٘‪٣‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ٓلخٍهش ػـ‪٤‬زش ر‪ٓ ٖ٤‬خ طلَُ‪ ٙ‬ك‪ٔ٠ٓ ٢‬خٍ ح‪ً٫‬ظ٘خف ‪ٝ‬حُظو٘‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُظ٘ظ‪ٝ ْ٤‬حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬حُز‪٤‬جش ‪ٝ ،‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ طلَُ‪ ٖٓ ٙ‬طويّ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُ٘لٔ‪ٝ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٝ ٢‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ٝ ٢‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪- ٢‬‬ ‫ػخٓش ‪ -‬ك‪٤‬غ إ حُظويّ حُظَحًٔ‪ ٢‬حُٔطَى ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي ح‪ٌ٣ ٫ ، ٍٝ٧‬خى ‪ٞ٣‬حُ‪ ٟٞٓ ٚ٣‬حُل‪َ٤‬س ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طزخى ‪ٝ ،‬حطٔخع‬ ‫حُوَ‪ٝ‬م ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُؼخٗ‪ٌٛٝ . ٢‬ح ؛ ٓغ إٔ حُ٘خّ ‪٣‬ئِٓ‪ ٕٞ‬ىحثٔخ ً إٔ ‪٘٣‬ؼٌْ ط‪ٞ‬كَ ‪ٓٝ‬خثَ حَُحكش ‪ٝ‬حَُكخ‪٤ٛ‬ش ػِ‪٠‬‬ ‫‪ٟٝ‬ؼ‪ ْٜ‬حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حُ٘لٔ‪ٝ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ًُ ٌُٖ ، ٢‬ي ‪ٓ -‬غ ح‪ٓ٧‬ق ‪ -‬أٓ٘‪٤‬ش ُْ طظلون !‬ ‫ك‪ ٢‬حُـَد طٔخإ‪٫‬ص ًؼ‪َ٤‬س حُ‪ ّٞ٤‬ػٖ ٓزذ ‪ ٌٙٛ‬حُظخ‪َٛ‬س حُِٔػـش ‪ٝ ،‬طلٔ‪َ٤‬حص ػي‪٣‬يس ُ‪ٜ‬خ ‪ ،‬كٖٔ هخثَ ‪ :‬إ حُؼخُْ ُْ‬ ‫‪ٞ٣‬ؿ‪ ٖٓ ٚ‬آٌخٗخط‪١ٝ ٚ‬خهخط‪ ٚ‬حُزلؼ‪٤‬ش ٓخ ‪ٌ٣‬ل‪ُٔ ٢‬زَ ؿ‪ ٍٞ‬ح‪٧‬رؼخى ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُٔوظِلش ؛ ‪ٓٝ‬خ رٌٍ ٖٓ ؿ‪ٜ‬ي ك‪٢‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُٔـخ‪٫‬ص أهَ رٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ رٌٍ ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص حُلٌِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُطز‪٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪٣ِ٤‬خث‪٤‬ش ‪ٝ‬حٌُ‪٤ٔ٤‬خث‪٤‬ش ‪ٌُُٝ ، ...‬ي كخُ٘ظخثؾ ُْ طٌٖ‬ ‫ؿ‪ٓ َ٤‬ظ‪ٞ‬هؼش ‪ ٖٓٝ .‬هخثَ ‪ :‬إ حٌُِٔ٘ش طؼ‪ٞ‬ى اُ‪١ ٠‬ز‪٤‬ؼش حُؼِ‪ ّٞ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ ،‬ك‪ ٢ٜ‬ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ٖٓ حُ‪٤ٓ٬ٜ‬ش طـؼِ‪ٜ‬خ‬ ‫طظؤر‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬حُظٌ٘‪ٜٔٓٝ ، َ٤‬خ كخ‪ُ٘ٝ‬خ طو٘‪ ٖ٤‬أٓخُ‪٤‬ذ حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ ‪ ،‬كبٕ حُ٘ظخثؾ حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ ٗظ‪ َٛٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ ٓظظَ ظ٘‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حكظٔخُ‪٤‬ش ‪ ٖٓٝ .‬هخثَ ‪ :‬اٗ٘خ ُْ ٌٗظ٘ق رؼي حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حُٔ‪٬‬ثْ ُزلغ ه‪٠‬خ‪٣‬خ‪ٛ‬خ ‪٬ٌ٘ٓٝ‬ط‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُٔؼَك‪٤‬ش حُٔ​ٔظويٓش ح‪ ٕ٥‬ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش أًؼَ‪ٛ‬خ ٓٔظؼخٍ ٖٓ ٓ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬خص حُزلغ ‪ٝ‬حُٔؼخُـش ك‪٢‬‬ ‫حُٔـخ‪٫‬ص حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ٌُٝ ،‬ح ‪ ،‬كبٗ‪ٜ‬خ ٓظظَ ٓلي‪ٝ‬ىس حُلخػِ‪٤‬ش ‪ٌ​ٌٛٝ ...‬ح ‪ ،‬كخُظلِ‪٬٤‬ص ًؼ‪َ٤‬س ‪٣ ٫ ٌُٖ ،‬زي‪ ٝ‬إٔ ‪٘ٛ‬خى ٓز‪ً٬٤‬‬ ‫ُِوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ حُٔؤُم !‬ ‫‪ٝ‬ػ٘ي‪ ١‬إٔ حُظويّ ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص حُؼِ‪ ّٞ‬حُطز‪٤‬ؼ‪٤‬ش ‪٣ ،‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬أٓزخد ػيس ‪ .‬أ‪ٜٔٛ‬خ ‪:‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪160‬‬

‫ط‪ٞ‬كَ ح‪١٩‬خٍ حٌُ‪ ١‬طظلخػَ ك‪ ٚ٤‬حُوزَحص ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ـخُحص ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص حُٔوظِلش ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ حُظويّ ح‪٧‬كو‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص‬ ‫حُؼِٔ‪٤‬ش حُٔوظِلش ‪ٔ٣‬خػي ػِ‪ ٠‬حُظويّ حَُأٓ‪ ٢‬ك‪ٓ ًَ ٢‬ـخٍ ػِ‪ ٠‬كيس ‪ٝ .‬أٌٖٓ حُظويّ ك‪ ٢‬رِ‪ٍٞ‬س ‪ٌٛ‬ح ح‪١٩‬خٍ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي‬ ‫حُٔزخىة ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ُِؼَٔ ك‪ُٔ ٚ٤‬زز‪ ٖ٤‬أٓخٓ‪: ٖ٤٤‬‬ ‫‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ح‪ٜٔ٘ٓ ٍٝ٧‬خ اُ‪ ٠‬إٔ حُؼِْ ٓلي‪ٝ‬ى حُطٔ‪ٞ‬كخص ‪٘٣ٝ ،‬ظـَ رخُـِث‪٤‬خص ؛ كٌؼخكش اٗـخُحط‪ ٖٓ ٚ‬ط‪ٞ‬ح‪ٟ‬غ ‪ٞٔ١‬كخط‪. ٚ‬‬ ‫‪٣ٝ‬ؼ‪ٞ‬ى حُؼخٗ‪ ٢‬اُ‪ ًٚٗٞ ٠‬ػِ‪ ٠‬ؿ‪ِٛ َ٤‬ش ٓزخَٗس رٔ​ٔخثَ حُ‪ٞ‬ك‪ٝ ٢‬حَُ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظوخى ‪ ،‬كٌؤٕ ح‪ٗ٩‬ـخُ ك‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬ح‪ َٛ٧‬ؿِء‬ ‫ٖٓ ٓ٘ش ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪ٝ ،‬حٌُ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬حُ٘خّ إٔ ‪ٔ٣‬ظويٓ‪ٞ‬ح ك‪ٞٓ ًَ ٚ٤‬ح‪ٛ‬ز‪ٝ ْٜ‬آٌخٗخط‪ُِ٘ ْٜ‬ـخف ‪ .‬أٓخ ك‪ٓ ٢‬ـخٍ‬ ‫حُؼِ‪ ّٞ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ ،‬كخ‪ٓ َٓ٧‬وظِق طٔخٓخ ً ‪ ،‬كٔ‪ٜٔ‬خ رٌٍ حُ٘خّ ٖٓ ؿ‪ٜٞ‬ى ‪ٜٔٓٝ ،‬خ حًظ٘ل‪ٞ‬ح ٖٓ ٓ٘خ‪ٛ‬ؾ ‪ ،‬كبٗ‪ُٖ ْٜ‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظط‪٤‬ؼ‪ٞ‬ح ‪ٓ -‬ؼ‪ - ً٬‬طلي‪٣‬ي حُـخ‪٣‬ش حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ُِ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٔ٣ ُٖ ْٜ‬ظط‪٤‬ؼ‪ٞ‬ح ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُٔويٓخص حٌُخك‪٤‬ش ُظلي‪٣‬ي ٓخ ‪٣‬لظخؽ‬ ‫حُؼوَ ٖٓ ٓٔخٍحص كظ‪٣ ٠‬و‪ ّٞ‬رؤػٔخٍ ح‪ٓ٫‬ظ٘ظخؽ ‪ٝ‬حُظ‪٤ُٞ‬ي ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٤ٓ ْٜ‬ـي‪ ٕٝ‬أٗلٔ‪٘ٓ ْٜ‬ظظ‪ ٖ٤‬ك‪٤‬خٍ طو‪ ْ٣ٞ‬حُظـخٍد‬ ‫حٌُِ‪٤‬ش ‪.‬‬ ‫حُؼوَ حُزَ٘‪ - ١‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬ظٔظغ ر‪١ ٖٓ ٚ‬خهخص ‪ٛ‬خثِش ‪ -‬طظَ ‪ٝ‬ظ‪٤‬لظ‪ ٚ‬ػ٘ي رلغ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حٌُزَ‪ ٟ‬أٗز‪ ٚ‬ر‪ٞ‬ظ‪٤‬لش (حُٔي‪َ٣‬‬ ‫حُظ٘ل‪ )١ٌ٤‬حٌُ‪٣ ١‬ـ‪ ًَ ِٜ‬أى‪ٝ‬حص حَُكِش ‪ٓٝ​ٝ‬خثِ‪ٜ‬خ ‪٣ ٫ ٌُٚ٘ ،‬ليى أ‪ٛ‬يحك‪ٜ‬خ ‪ٝ​ٝ‬ؿ‪ٜ‬ظ‪ٜ‬خ ؛ كٌحى ٖٓ ٓ‪ٜ‬خّ (حُوخثي) حٌُ‪١‬‬ ‫‪٣‬ظـٔي ‪٘ٛ‬خ ك‪ ٢‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ ٢‬حُٔؼ‪ ٖٔٓٝ . ّٜٞ‬حٗظ‪ ٠ٜ‬اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُ٘ظ‪٤‬ـش (أٗ٘ظخ‪ ٖٓ ٞٛٝ )ٖ٣‬أًزَ ػزخهَس حُوَٕ‬ ‫حُؼَ٘‪ ٖ٣‬ػ٘يٓخ هخٍ ‪ ( :‬إ ك‪٠‬خٍط٘خ طِٔي ٓؼيحص ًخِٓش ‪ ٌُٖ ،‬ح‪ٛ٧‬يحف حٌُزَ‪ ٟ‬ؿخٓ‪٠‬ش ) ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ك‪ ٖ٤‬أػَ‪ ٝ‬حُـَد ػٖ (ٓز‪َّ َ٤‬للا) أهٌ ‪٣‬زلغ رـي‪٣‬ش ٗخىٍس ػٖ حُٔز‪ َ٤‬حُزي‪ِ٣‬ش حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ ط‪ ِٚٛٞ‬اُ‪ًَ ٠‬‬ ‫أٓ٘‪٤‬خط‪ٝ ، ٚ‬طلون ُ‪ٍ ًَ ٚ‬ؿزخط‪ٝ ، ٚ‬هي ًخٕ (حُوَٕ حُظخٓغ ػَ٘) هَٕ حُظلخإٍ حٌُز‪ َ٤‬؛ اً كون حُؼِْ حٗظ‪ٜ‬خٍحص ًز‪َ٤‬س ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حػظوي حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُـَد ػ٘يثٌ إٔ (حُؼِْ) ٓ‪ ٌٕٞ٤‬هخىٍحً ػِ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن ًَ ٗ‪٢‬ء ‪ٝ‬كَ ًَ ٓؼ‪ِ٠‬ش ‪٤ٓٝ ،‬طَص ٖٓ‬ ‫ؿَحء ًُي حُِ٘ػش حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش أ‪ ٝ‬حُؼِٔ‪٤‬ش حُٔظطَكش حُظ‪ ٢‬حػظوي أ‪ٛ‬لخر‪ٜ‬خ أٗ‪ ْٜ‬هخىٍ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬كَ ُـِ حٌُ‪ٝ ٕٞ‬ح‪٩‬ؿخرش ػِ‪٠‬‬ ‫ًَ ح‪ٓ٧‬جِش حُظ‪٣ ٢‬طَك‪ٜ‬خ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ ،‬حُٔ​ٔؤُش ٓٔؤُش ‪ٝ‬هض ُ‪ ْ٤‬أًؼَ ‪ٝ .‬حٗظ‪ ٠ٜ‬ر‪ ْٜ‬ح‪ َٓ٧‬اُ‪ ٠‬ح‪٫‬ػظوخى رخُظ‪٠‬خى ر‪ٖ٤‬‬ ‫(حُؼِْ) ‪( ٝ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ) كبٓخ إٔ طٌ‪ ٕٞ‬ػخُٔخ ً ؿ‪ٓ َ٤‬ئٖٓ ‪ ،‬أ‪ٓ ٝ‬ئٓ٘خ ً ؿ‪ َ٤‬ػخُْ !‬ ‫ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬ق حُؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬حُوَٕ حُؼَ٘‪ - ٖ٣‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬أًؼَ ‪ٟٞٝ‬كخ ً ‪ -‬ريأص حُ٘ظَس طوظِق [ ‪ ، ]3‬ك‪٤‬غ ٗ‪ٜ‬ي ‪ٌٛ‬ح حُوَٕ‬ ‫كَر‪ ٖ٤‬ػخُٔ‪٤‬ظ‪ ٖ٤‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ أًؼَ ٖٓ ‪ 130‬كَرخ ً ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ ،‬ك‪٤‬غ ‪ٛ‬خٍص حُز‪٤‬جش حُطز‪٤‬ؼ‪٤‬ش ك‪ ٢‬كخُش ‪َ٣‬ػ‪ُٜ ٠‬خ ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬أهٌص حُز٘‪ ٠‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُٔوظِلش رخُظيحػ‪ٝ ٢‬ح‪٤ٜٗ٫‬خٍ ‪ٝ ،‬طز‪ُٜ ٖ٤‬ل‪ٞ‬س ٖٓ ػِٔخء حُـَد ػظْ حُوطؤ حٌُ‪ ١‬حٍطٌز‪ٚ‬‬ ‫حُـَر‪ ٕٞ٤‬ك‪ٍ ٖ٤‬ى‪ٝ‬ح ػِ‪ ٠‬حٗلَحكخص حٌُ٘‪ٔ٤‬ش رخ‪ُ٩‬لخى ‪ٝ‬طؤُ‪( ٚ٤‬حُؼِْ) ‪ًٔ ،‬خ طز‪ ُْٜ ٖ٤‬إٔ حُؼِْ أػـِ ٖٓ إٔ ‪٣‬يٍ ػِ‪٠‬‬ ‫‪٣َ١‬ن حُ٘ـخس ‪٣ .‬و‪( ٍٞ‬ر‪ً َ٤٤‬خٍُ‪ ( : ]4 [ ) ٢‬حُؼِْ ‪ٜ٣‬يف اُ‪ ٠‬طٌٔ‪٘​٘٤‬خ ٖٓ ٓؼَكش أك‪ َ٠‬رخُؼخُْ ‪ٝ‬ػ‪٬‬هظ٘خ ر‪ًٔ ، ٚ‬خ إٔ‬ ‫حُؼِْ ‪ُ٘ َ٤٘٣‬خ حُطَ‪٣‬ن ك‪ٛ ٢‬يى ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬كؼِ‪ٝ ، ٚ‬رو‪ ٜٙٞ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔظخكش ‪ ،‬أ‪ ٝ‬حَُ‪ٛ‬خٗخص ‪ٝ‬حُٔوخ‪. َ١‬‬ ‫أٓخ (ح‪ٔ٣٩‬خٕ) ك‪٤‬و‪ُ٘ ٍٞ‬خ ٓخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬كؼِ‪ٗ ٢ٌُ ٚ‬ؼط‪ُ ٢‬ل‪٤‬خط٘خ ٓؼ٘‪ ، ٠‬اٗ‪٣ ٚ‬ويّ ُ٘خ حُـخ‪٣‬ش ٖٓ حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٝ‬حُو‪ٝ ْ٤‬أٓزخد ح‪َٓ٧‬‬ ‫‪ٝ‬حُؼَٔ ) [‪. ]5‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٛ‬خٍص ٖٓ ؿِٔش ٓؼظويحص رؼ‪ٛ ٞ‬ل‪ٞ‬س حُؼِٔخء ‪ٝ‬حُٔلٌَ‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬حُـَد ‪ٌُٜ٘ ،‬خ ُ‪ٔ٤‬ض ك‪ٝ ٢‬حهغ ح‪َٓ٧‬‬ ‫ٓ‪ ٟٞ‬هط‪ٞ‬حص هِ‪ِ٤‬ش ك‪٣َ١ ٢‬ن ‪ٝ ، َ٣ٞ١‬حُظوَ‪٣‬ذ حٌُ‪ ١‬أكيػظ‪( ٚ‬حُؼِٔخٗ‪٤‬ش) ك‪ ٢‬ر٘‪ ٠‬حُل‪٤‬خس حُـَر‪٤‬ش ػِ‪ٓ ٠‬ي‪ ٟ‬ػ‪٬‬ػش‬ ‫هَ‪ٗ ٕٝ‬ي‪٣‬ي ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ ‪ٝ‬حُؼٔن ؛ ‪ٝ‬ح‪ َٓ٧‬ك‪ ٢‬ح‪٬ٛ٩‬ف ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُٔ٘ظ‪ٟ ٍٞ‬ج‪ُِ َ٤‬ـخ‪٣‬ش !‬ ‫‪ -4‬إ أٓش ح‪ٓ ّ٬ٓ٩‬خ ُحُض ط٘ؼْ ‪ -‬رل‪َّ َ٠‬للا ‪ -‬رخُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش ‪ٓٝ‬ؼَكش (ٓز‪َّ َ٤‬للا) ‪ٌٛٝ‬ح ٓخ ‪ٞ٣‬كَ ُِٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬حُ‪ ّٞ٤‬طٔ‪ِ٤‬حً ‪٫ ،‬‬ ‫‪ ًَْٜ٘٣‬ك‪ ٚ٤‬أكي ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٣ ٚ‬ولق حٌُؼ‪ٝ٧ ٖٓ َ٤‬حء حُل‪٤‬خس ‪٘ٓٝ‬خه‪ٜ‬خ ‪ٝ .‬أًزَ ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ظخ‪َٛ‬س‬ ‫(ح‪ٗ٫‬ظلخٍ) ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـظٔغ آ‪ ، ٢ٓ٬‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬أٗ‪ٜ‬خ ط٘ظَ٘ ك‪ ٢‬أًؼَ ى‪ ٍٝ‬حُؼخُْ طويٓخ ً ‪ٍٝ‬كخ‪٤ٛ‬ش ‪٘٣ ٫ ٌُٖ .‬زـ‪ُ٘ ٢‬خ إٔ‬ ‫ٗطٔجٖ ًؼ‪َ٤‬حً اُ‪ٓ ٠‬خ ٗلٖ ك‪ ، ٚ٤‬ك‪ٌٜ‬ح حُل‪ ٖٓ ٞ٤‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُ‪ٝ ٍٜٞ‬حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُ٘ٔخًؽ حُظ‪٣ ٢‬زؼ‪ٜ‬خ ك‪ ًَ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬أًؼَ ٖٓ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪161‬‬

‫هٔ​ٔ​ٔخثش هَٔ ‪٘ٛ‬خػ‪ ٢‬طي‪ ٍٝ‬ك‪ ٍٞ‬ح‪ ٍٝ٧‬أٍرٌض (حُ‪ٞ‬ػ‪ُ )٢‬ي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ، ٖ٤‬رظ٘خ َٗ‪ ٟ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُؼوخكخص‬ ‫حُٔلِ‪٤‬ش حُؼٔ‪٤‬وش حُـٌ‪ ٍٝ‬آهٌسً ك‪ ٢‬حُظلَِ ‪ٝ‬حُظلٌي ‪ٝ‬ح‪ٌٔٗ٫‬خٕ ُ‪ٜ‬خُق ٍٓ‪ ُٞ‬حُليحػش حُوخىٓش ٖٓ حُـَد ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬لَؽ‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٝ َ١٧‬حُو‪ٞ‬حُذ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٖٓ ٓ‪٠‬خٓ‪ٜ٘٤‬خ ‪٣ٝ ،‬يهَ ٓـظٔؼخط٘خ ك‪ ٢‬حٓظلخٕ ُ‪ٔ٤‬ض ٓٔظؼيس ُ‪! ٚ‬‬ ‫إ حٌُ‪٣ ١‬وَأ حُظخٍ‪٣‬ن ر٘لخك‪٤‬ش ‪٣‬ـي إٔ حُظويّ حُؼَٔحٗ‪ً ٢‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ٜٓ ٌٕٞ٣‬ل‪ٞ‬رخ ً رخٗولخ‪ ٝ‬ك‪ٝ ٢‬طخثَ حُظي‪ّ٣ٞٓٝ ٖ٣‬خص‬ ‫ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ ،‬كخُوَٕ حَُحرغ حُ‪ٜ‬ـَ‪ٓ - ١‬ؼ‪ً - ً٬‬خٕ هٔش ك‪ ٢‬حُظويّ حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُؼَٔحٗ‪ ٌُٖ ، ٢‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رظؼخُ‪ ْ٤‬حَُ٘‪٣‬ؼش ُْ ‪ٌٖ٣‬‬ ‫ًٌُي ‪ ،‬كوي ًخٕ ك‪ ٢‬حُوَ‪ ٕٝ‬حُظ‪ٓ ٢‬زوظ‪ ٚ‬أك‪ٝ َ٠‬أٍٓن ‪ٌٛٝ .‬ح ٓؼ٘‪ ٠‬طلٌ‪ َ٣‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ٓ٧ -ِْٓٝ ٚ٤‬ظ‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫ح‪ٗ٫‬ز‪ٜ‬خٍ ‪ٝ‬ح‪٫‬كظظخٕ رِهخٍف حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ ،‬ه‪ٞ‬ك‪ ٖٓ ٚ‬إٔ طؼـِ ػٖ اهخٓش أَٓ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف حَُهخء ‪ٝ‬حَُكخ‪٤ٛ‬ش ‪.‬‬ ‫إ حُٔ٘ظـخص حُظو٘‪٤‬ش ‪ -‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪٘ٔ٤ٛ ٠‬ش (ٗظخّ حُظـخٍس) ‪ -‬أهٌص طؼ‪٤‬ي طٌ٘‪ َ٤‬ك‪٤‬خط٘خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٫ ٞ‬ؼزؤ ًؼ‪َ٤‬حً‬ ‫رٔوظ‪٤٠‬خص حُظي‪ ٖ٣‬حُلن ‪ٛٝ ،‬خٍ ٖٓ حُ‪ٞ‬حؿذ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظيرَ أَٓٗخ ‪َٗٝ‬كغ ىٍؿش كٔخٓ‪٤‬ظ٘خ ُِ‪ٞ‬حكيحص حُـي‪٣‬يس ‪ٝ ،‬ح‪ ٫‬كوي‬ ‫ٗٔظ‪٤‬وع رؼي ك‪ٞ‬حص ح‪ٝ٧‬حٕ ‪ٝ .‬إ ػِ‪ٓ ٠‬ؼول‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ -‬ػِ‪ ٠‬حهظ‪٬‬ف طو‪ٜ​ٜ‬خط‪ - ْٜ‬إٔ ‪ٞ٠ٜ٘٣‬ح رٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خط‪ٝ ْٜ‬حُ‪ٞ‬كخء‬ ‫رخُؼ‪ٜ‬ي حُٔؤه‪ ًٞ‬ػِ‪ ْٜ٤‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ‪ ،‬كخُؼوخكش ُ‪ٔ٤‬ض ‪ٝ‬ؿخ‪ٛ‬ش كلٔذ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٍ‪٣‬خىس ‪ٔٓٝ‬ئ‪٤ُٝ‬ش ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هلل ح‪ ٖٓ َٓ٧‬هزَ ‪ ٖٓٝ‬رؼي ‪، ، ،‬‬ ‫________________________‬ ‫(‪ٍٞٓ )1‬س حُ٘‪. 46 : ٍٟٞ‬‬ ‫(‪ )2‬أكٔي ‪ ،‬ف ‪ٝ ، 14853 /‬حرٖ ٓخؿ‪ / ٚ‬حُٔويٓش ‪ ،‬ف ‪. 11 /‬‬ ‫(‪ )3‬حٗظَ ًظخد حُؼِْ ‪ٝ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ ك‪ ٢‬حُـَد حُلي‪٣‬غ ‪ 7 ، 6 :‬طؤُ‪٤‬ق ‪ٛ :‬خْٗ ‪ٛ‬خُق ‪ِِٔٓ ٖٟٔ ،‬ش ًظخد (حَُ‪٣‬خ‪)ٝ‬‬ ‫ػخّ ‪. ّ1998‬‬ ‫(‪ )4‬أٓظخً كٔ‪ُٞٞ٤‬ؿ‪٤‬خ ح‪٧‬ػ‪ٜ‬خد ‪ٝ‬ػ‪ ٞ٠‬أًخى‪٤ٔ٣‬ش حُؼِ‪ ٌ٘ٓ ّٞ‬ػخّ ‪. ّ 1979‬‬ ‫(‪ )5‬حُٔخرن ‪. 63 :‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪162‬‬

‫‪ - 46‬نسوا هللا فأنساهم أنفسهم‬

‫‪٣‬و‪َّ ٍٞ‬للا ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ٫َٝ { : ٬‬طَ ٌُ‪ُٞٗٞ‬ح ًَخَُّ ٌِ‪َُٞٔٗ َٖ٣‬ح َّ‬ ‫خٓوُ‪[ } َٕٞ‬حُلَ٘ ‪. ]19 :‬‬ ‫َّللاَ كَؤَٗ َٔخ‪ ْ​ْ ُٛ‬أَٗلُ َٔ‪ ْ​ْ ُٜ‬أُ‪َُ ْٝ‬جِيَ ‪ ُْ ُٛ‬حُلَ ِ‬ ‫‪ ٌٙٛ‬آ‪٣‬ش ؿِ‪ِ٤‬ش حُ٘ؤٕ ك‪ً ٢‬ظخد َّللا طؼخُ‪ ٢ٛٝ ٠‬ط‪٠‬غ أ‪٣‬ي‪٘٣‬خ ػِ‪ ٠‬كو‪٤‬وش ًزَ‪ ٖٓ ٟ‬كوخثن ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٝ ،‬طٔ٘ل٘خ‬ ‫حٓظز‪ٜ‬خٍحً ر٘ؤٗ٘خ حُؼخّ ‪٤ِ٣ ٫ ،‬ن ر٘خ إٔ ٗظـخ‪ ُٙٝ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪ ٨ٔ٣‬ك‪٤‬خط٘خ رٔؼ٘‪ ٠‬ؿي‪٣‬ي !‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ٘خ ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬للخص حُظخُ‪٤‬ش ٗوظزْ ٖٓ ٗ‪ ٌٙٛ ٍٞ‬ح‪٣٥‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ ٗٔ‪٤‬خٕ َّللا طؼخُ‪ ٌٕٞ٣ ٠‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ٔٓ : ٖ٤٣ٞ‬ظ‪ٟ ٟٞ‬ؼق ‪ِٛ‬ش حُٔ​ِْٔ ر‪ٝ ، ٚ‬طزِي أكخٓ‪٘ٓٝ ٚٔ٤‬خػَ‪ٗ ٙ‬ل‪ ٞ‬هخُو‪ٚ‬‬ ‫ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ٔٓٝ ٬‬ظ‪ ٟٞ‬ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ ‪ٛ‬ي‪ٝ ٚ٣‬حٓظيرخٍ ٓ٘‪ٜ‬ـ‪. ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬ح‪ٗ ٍٝ٧‬ـي إٔ ُي‪٘٣‬خ حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حُظ‪ ٢‬طلغ حُٔ​ِْٔ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪ً ٌٕٞ٣‬ؼ‪ َ٤‬حًٌَُ‬ ‫‪ٝ‬حَُٔحهزش هلل طؼخُ‪ ٠‬كظ‪ َٜ٣ ٠‬اُ‪َٓ ٠‬كِش حُلذ ُ‪ٝ ٚ‬كَف حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ر‪ٝ ، ٚ‬ح‪ٓ٫‬ظج٘خّ رًٌَ‪ٝ ، ٙ‬هي هخٍ ٓزلخٗ‪َ٣ { : ٚ‬خ‬ ‫‪[ } ً٬٤ٛ‬ح‪٧‬كِحد ‪ٝ ]42 -41 :‬هخٍ ‪َّ َُ ًْ ٌِ ََُٝ { :‬للاَِّ‬ ‫أَ‪َُّٜ٣‬خ حَُ ٌِ‪ َٖ٣‬آ َُٓ٘‪ٞ‬ح ْحً ًَُُ‪ٝ‬ح َّ‬ ‫َّللاَ ًِ ًَْحً ًَؼِ‪َ٤‬حً ( ‪َٓ َٝ )41‬زِّلُ‪ ُٙٞ‬رُ ٌْ َ​َسً َ‪ٝ‬أَ ِ‬ ‫أَ ًْزَ َُ } [حُؼٌ٘ز‪ٞ‬ص ‪. ]45 :‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ٓ( :‬ؼَ حٌُ‪ٍ ًٌَ٣ ١‬ر‪ًٔ ًٌَٙ٣ ٫ٝ ٚ‬ؼَ حُل‪ٝ ٢‬حُٔ‪٤‬ض) [ ‪ٍ ُٞٝ ]1‬ؿؼ٘خ اُ‪ٓ ٠‬خ كؼض ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫حُ٘‪ ٖٓ ٜٙٞ‬حًٌَُ ‪ٔٓ ،‬خ ‪ ٠ٔ​ٔ٣‬رؼَٔ حُ‪ٝ ّٞ٤‬حُِ‪ِ٤‬ش ُ‪ٞ‬ؿيٗخ إٔ ح‪ُ٫‬ظِحّ رٌُي ‪٣‬ـؼَ حُٔ​ِْٔ ‪ٌ٣ ٫‬خى ‪٘٣‬لي ػٖ طٔز‪٤‬ق‬ ‫‪ٝ‬طلٔ‪٤‬ي ‪ٝ‬ط‪ٝ َ٤ِٜ‬حٓظـلخٍ ‪ٝ‬ط‪َ٠‬ع ‪ٝ‬ىػخء ‪ٓ ،‬خ ىحّ ٓٔظ‪٤‬وظخ ً ‪ .‬إ ًؼَس ً​ًَ هلل طؼخُ‪ ٠‬ط‪ُّٞ‬ي ُي‪ ٟ‬حُٔ​ِْٔ حُل‪٤‬خ َء ٓ٘‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬كز‪ٝ ، ٚ‬ط٘ ّ٘ط‪ُِٔ ٚ‬ؼ‪ ٢‬ك‪َٟٓ ٢‬خط‪ًٔ ، ٚ‬خ طٔ‪ ٨‬هِز‪ ٚ‬رخُطٔؤٗ‪٘٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خٕ ‪ٝ‬حُٔؼخىس ؛ ُ‪٘٤‬ؼْ رٌَ ًُي ك‪ ٢‬أؿ‪ٞ‬حء حُل‪٤‬خس‬ ‫حُٔخى‪٣‬ش حُ‪ٜ‬خهزش ‪.‬‬ ‫إ حُلٌَ ‪ َْٓ٣‬حُٔ​ٔخٍ ‪َٗ٣ٝ ،‬ي اُ‪ ٠‬حُطَ‪٣‬ن ح‪ِٛ٧‬ق ُِلًَش ‪ٝ‬حُؼَٔ ‪ ٌٕٞ٣ ٫ ٌُٚ٘ ،‬أريحً ٓ٘زؼخ ً ُِطخهش ‪ٝ‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٍ٩‬حىس حُ‪ِٜ‬زش ‪ٝ ،‬إ حُ‪ِٜ‬ش رخهلل طؼخُ‪ٝ ٠‬حُظ‪ُ ٢ٛ ٢‬زخد ًَ ػزخىس ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طٔيٗخ رٌَ ًُي ‪ٝ ،‬إ حُٔؼخٗخس حُظ‪٘٣ ٢‬ؼَ‬ ‫ر‪ٜ‬خ حُٔ​ِْٔ حُ‪ ٖٓ ّٞ٤‬ؿَحء ح‪ٗ٫‬ل‪ٜ‬خٍ ر‪ ٖ٤‬ه‪ ُْ ، ًِٚٞٓٝ ٚٔ٤‬طظـٌٍ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ا‪ ٫‬رٔزذ ٓخ ‪٘٣‬ؼَ‪ٕٝ‬‬ ‫ر‪ ٖٓ ٚ‬حُؼـِ ػٖ ح‪ٍ٫‬طلخع اُ‪ ٠‬أكن حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حٌُ‪٣ ١‬ئٓ٘‪ ٕٞ‬ر‪ ٚ‬؛ ‪ًُٝ‬ي حُؼـِ ُْ ‪٣‬ظَٓن ‪٣ٝ ،‬ظؤ‪ َٛ‬ا‪ ٫‬رٔزذ ٗ‪ٞ٠‬د‬ ‫‪٘٣‬خر‪٤‬غ حُٔ٘خػَ ح‪ٔ٣٩‬خٗ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ىحهِ٘خ !‬ ‫إ ط‪٤‬خٍ حُ٘‪ٜٞ‬حص ‪ٝ‬حُٔـَ‪٣‬خص حٌُ‪٣ ١‬ـظخؽ ًَ ٓخ ‪٣‬ـي‪ ٙ‬أٓخٓ‪ ٚ‬حُ‪٣ ٫ ، ّٞ٤‬وخ‪ ّٝ‬ا‪ ٫‬رظ‪٤‬خٍ ٍ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خ‪٣ ، ٝ‬ؼذ ٓ٘‪ٚ‬‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪ٓ ٕٞ‬خ ‪ ٞٔ​ٔ٣‬ر‪ ْٜ‬ػٖ أ‪ٝ‬كخٍ حٌُِٔحص ‪ٝ‬حُٔظغ حُيٗ‪٣ٞ٤‬ش ‪٣ٝ ،‬ؼ‪ ْٜٟٞ‬ػٖ ٗ٘‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ ‪ٌُٝ .‬ح كبٕ (أىد حُ‪ٞ‬هض) ‪٣‬وظ‪٢٠‬‬ ‫ٖٓ حَُٔر‪ٝ ٖ٤‬حُؼِٔخء حُ٘خ‪ٛ‬ل‪ٝ ٖ٤‬أ‪ َٛ‬حُل‪ ، َ٠‬حُظ‪ٞ‬ؿ‪ َٚ٤‬اُ‪ ٠‬اػَحء ك‪٤‬خس حُ٘زخد ‪ٝ‬حُ٘خٗجش رخ‪٧‬ػٔخٍ حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٍأٓ‪ٜ‬خ حًٌَُ كظ‪٣ ٫ ٠‬وؼ‪ٞ‬ح ك‪٤ٜٓ ٢‬يس حُ٘ٔ‪٤‬خٕ ‪ٝ‬حُِ‪ٝ ٜٞ‬ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ َّللا طؼخُ‪. ٠‬‬ ‫إ ٓٔخ ‪ٛ‬خٍ ٗخثؼخ ً إٔ طَ‪ ٟ‬رؼ‪ ٞ‬حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬كوَ حُيػ‪ٞ‬س ‪ٝ ،‬هي ُٗـِ‪ٞ‬ح ر‪َٝ٠‬د ٖٓ أػٔخٍ حُو‪ ٌُٖ ، َ٤‬حُـخٗذ‬ ‫حَُ‪ٝ‬ك‪ُ ٢‬ي‪ٛ ْٜ٣‬خٍ ًحر‪ٝ ، ً٬‬أهَد اُ‪ ٠‬حُـلخف رٔزذ اكَحؽ ‪١‬خهخط‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن أ‪ٛ‬يحف ػخٓش ‪ً٘ ،‬لغ‬ ‫حُ٘خّ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬حُيػ‪ٞ‬س اُ‪َّ ٠‬للا طؼخُ‪ ٠‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪ٔ٣‬ظل‪َٝ٠‬ح حُ٘‪٤‬ش ‪ٝ ،‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬طزؼ‪ٞ‬ح ػِ‪ًُ ٠‬ي حْٓ َّللا طؼخُ‪ٝ ٠‬ى‪ ٕٝ‬إٔ‬ ‫‪٣‬ؼطَ‪ ٙٝ‬رٌ٘‪ ٖٓ ٟ‬حُ‪ِٜ‬ش ر‪ٝ ، ٚ‬ح‪٩‬كٔخّ حُؼٔ‪٤‬ن رخ‪ٓ٫‬ظؼخٍ ‪. َٙٓ٧‬‬ ‫‪ًٝ‬خٗض ٗظ‪٤‬ـش ًُي إٔ كويص طِي ح‪٘ٗ٧‬طش ٌٗ‪ٜ‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طؤػ‪َٛ٤‬خ ‪ٝ ،‬ه‪َّٜ‬ص ػٖ رِ‪ٞ‬ؽ أ‪ٛ‬يحك‪ٜ‬خ ‪ ،‬رَ ‪ٛ‬خٍ طَٔد كظ‪ٞ‬ظ‬ ‫حُ٘لْ اُ‪ٜ٤‬خ أَٓحً هَ‪٣‬زخ ً ‪ٝ​ٝ‬حٍىحً ‪ .‬إ حُز٘‪٤‬ش حُؼٔ‪٤‬وش ُِؼوخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓظٔل‪ٍٞ‬س ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬أٓخٓ‪ ٢‬ك‪ ٍٞ‬طؼظ‪َّ ْ٤‬للا‬ ‫‪َٟٓٝ‬خط‪ٝ ، ٚ‬إ حُٔ​ِْٔ اًح كوي ه‪ٞ‬س حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخ‪ٍ٫‬طزخ‪ ١‬رٌُي ‪ٔ٣ ُٖ ،‬ؼ‪ ٠‬ك‪ ٢‬اػٔخٍ ح‪ٝ ، ٍٝ٧‬اًح كؼَ ًُي كبٕ ػِٔ‪ٚ‬‬ ‫ُٖ ‪ ُٚ ٌٕٞ٣‬أىٗ‪ ٠‬طٔ‪٤ٓٝ ، ِ٤‬وز‪َ٣ٝ ، ٢‬طغ ًٔخ ‪٣‬لؼَ ؿ‪! َٙ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪163‬‬

‫‪٘ٛ -2‬خى ٓٔظ‪ ٟٞ‬آهَ ٖٓ ٗٔ‪٤‬خٕ َّللا ؿَ ٗؤٗ‪٣ ٚ‬ظٔؼَ ك‪ ٢‬طوط‪ٗ ٢٤‬ئ‪ ٕٝ‬حُل‪٤‬خس رؼ‪٤‬يحً ػٖ ح‪ٛ٫‬ظيحء رٌِٔخط‪ٝ ، ٚ‬حُظو‪٤‬ي‬ ‫رخُو‪ٞ٤‬ى حُظ‪ ٢‬كَ‪ٜٟ‬خ ػِ‪ ٠‬كًَش ػزخى‪ٌٛٝ . ٙ‬ح ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ‪ ٞٛ‬حُ٘ٔ‪٤‬خٕ ح‪ً٧‬زَ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػ٘ي طوِ‪٤‬ذ حُ٘ظَ ك‪ٝ ٢‬حهغ أٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬حُ‪ٗ ّٞ٤‬ـي إٔ ٗٔزش ٓلي‪ٝ‬ىس ٖٓ حُٔ٘ٔ‪ٞ‬ر‪ ٌُٜٙ ٖ٤‬ح‪ٓ٧‬ش طِظِّ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٢ًِ ٞ‬‬ ‫رلؼَ حُ‪ٞ‬حؿزخص ‪ٝ ،‬طَى حُٔلَٓخص ‪ٝ .‬رٔخ إٔ ح‪٩‬ك‪ٜ‬خء ك‪ ٍٞ‬أ‪٢ٗ ١‬ء ُ‪َٓ ْ٤‬ؿ‪ٞ‬رخ ً ك‪ ، ٚ٤‬كبٗ٘خ ‪ٗ ٫‬ؼَف ‪ٗ ٫ٝ ،‬لٍِ‬ ‫ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حٌُ‪ ١‬طٔ‪ َ٤‬ك‪ ٚ٤‬طِي حُ٘ٔزش حُٔلي‪ٝ‬ىس ٖٓ حُِٔظِٓ‪ ٞٛ َٛ : ٖ٤‬حُ٘ٔ‪ ، ٞ‬أ‪ ٞٛ ٝ‬ح‪ٌٔٗ٫‬خٕ ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬لٔخٍ ؛ ٌُٖ ٖٓ‬ ‫حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُو‪ٝ ْ٤‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُؼظ‪٤‬يس ريأ ‪٣‬لوي حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ٟ ٢‬ز‪ ٢‬حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ٝ ،‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُٔ‪ٞ‬حهق ؛‬ ‫‪ٓ٧‬زخد ػي‪٣‬يس ‪٘ٛ ْ٤ُ ،‬خ ٓ‪ٟٞ‬غ ً​ًَ‪ٛ‬خ ‪ٝ .‬ك‪ ٖ٤‬طٔ​ٔغ ٌُ‪ً ّ٬‬ؼ‪ ١ًٝ ٖٓ َ٤‬حُ٘ل‪ٝ ًٞ‬حُؼوخكش ك‪ ٢‬حُٔخكخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪٫‬‬ ‫طـي ك‪ ٢‬أكخى‪٣‬ؼ‪ٝ ْٜ‬هطخر‪ ْٜ‬حُؼخّ ٓخ ‪٣‬يٍ ك‪ ٢‬حٌَُ٘ أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬حَُ‪ٝ‬ف ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ْٜ‬ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ ً​ًَ َّللا ‪ٝ‬حُيحٍ ح‪٥‬هَس ‪ ،‬أ‪ٝ‬‬ ‫أٗ‪ٓ ْٜ‬ظؤػَ‪ ٕٝ‬ر٘‪٢‬ء ٖٓ ٓ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬خص ‪ٌٛ‬ح حُي‪ٝ ٖ٣‬أىر‪٤‬خط‪ ، ٚ‬ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ أٗ‪ ًٌَُٕٝ٣ ْٜ‬ك‪ ٢‬ػيحى حُٔ​ِٔٔ‪! ٖ٤‬‬ ‫‪ٝ‬إ ٓٔخ ‪٬٣‬كع ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ طط‪ٍٞ‬حً َٓ‪٣‬ؼخ ً هي حؿظخف ُـش حُوطخد ُي‪٘٣‬خ ه‪ ٍ٬‬حُٔ٘‪ٞ‬حص حُؼَ٘ حُٔخ‪٤ٟ‬ش ‪ ،‬كوي‬ ‫ًخٗض ُي‪٘٣‬خ ه‪ٟٞٞٓ ْ٤‬ػ‪٤‬ش ػخرظش ‪ ،‬ػِ‪ٔ٣ ٖٓ ٠‬ظلن حُؼ٘خء إٔ ‪٣‬ظوِن ر‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬هي ًخٕ حُ٘خّ ‪٣‬و‪ : ُٕٞٞ‬ك‪٤١ ٕ٬‬ذ (حرٖ‬ ‫ك‪ )ٍ٬‬هِ‪ٞ‬م ‪ٛ ،‬خُق ‪ٔٓ ،‬ظو‪ ، ْ٤‬طو‪ٓ ، ٢‬ظ‪ٞ‬ح‪ٟ‬غ ‪ ..‬أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كبٕ أُلخظ حُٔي‪٣‬ق طظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ٍٞ‬ػيى ٖٓ حُِٔح‪٣‬خ‬ ‫حُ٘و‪٤ٜ‬ش حَُٔطٌِس ػِ‪ٜٓ ٠‬خٍحص ٓؼ‪٘٤‬ش ‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬ػ‪٬‬هخص حؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حٓؼش ‪ ٢ٛ ،‬أٗز‪ ٚ‬رٔخ ػِ‪٘ٓ( ٠‬ي‪ٝ‬ر‪ ٢‬حُٔز‪٤‬ؼخص)‬ ‫إٔ ‪٣‬ظو٘‪ٛٝ ! ٙٞ‬خٍ ‪٣‬وخٍ ‪:‬‬ ‫ك‪ٗ ٕ٬‬خؿق ‪ٗ ،‬خ‪ ، َ١‬حؿظٔخػ‪( ٢‬ىرِ‪ٓٞ‬خٓ‪َ )٢‬ك َِى ‪ ، َِٕ َٓ ،‬أػزض ًحط‪ٝ ، ٚ‬كون ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪. ٙ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حػظوخى‪ ١‬إٔ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح حُظط‪ٞٓ ٍٞ‬ف ‪٣‬ـؼَ حُٔـظٔغ ‪ٞٔ٣‬ؽ رخُِ‪ٝ ٜٙٞ‬حَُٔط٘‪ٝ ٖ٤‬حُٔلظخُ‪ٓ ٖ٤‬خ ىحّ حُ٘ـخف ‪٫ ،‬‬ ‫حُل‪٬‬ف ‪ ٞٛ ،‬حُٔ٘ظْ حُول‪ُِ ٢‬ظَحط‪٤‬ز‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ! ‪ٝ‬هي ٗؼي ‪ٌٛ‬ح ٖٓ أٓ‪ٞ‬أ ٓخ ٗخ‪ٛ‬يٗخ‪ ٖٓ ٙ‬أٌٗخٍ حُظط‪ ٍٞ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٝ ٢‬حُظَر‪ٞٓٝ ، ١ٞ‬ف طٌ‪ ُٚ ٕٞ‬آػخٍ رؼ‪٤‬يس حُٔي‪ ٟ‬ك‪ ٢‬حُز٘‪٤‬ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ُِ٘و‪٤ٜ‬ش حُٔ​ِٔٔش ػِ‪ٓ ٠‬ي‪ ٟ‬ػو‪ٞ‬ى‬ ‫ػي‪٣‬يس هخىٓش !‬ ‫‪ -3‬إ ح‪٣٥‬ش حٌَُ‪ٔ٣‬ش ‪٣َٛ‬لش ك‪ ٢‬إٔ ٗٔ‪٤‬خٕ َّللا طؼخُ‪ً ٠‬خٕ ٓززخ ً ٓزخَٗحً ك‪ ٢‬ؿؼَ حَُٔء ‪ٗ ٠ٔ٘٣‬لٔ‪ًٝ ، ٚ‬ؤٕ حٌُ‪١‬‬ ‫‪ّ٤٠٣‬غ ٗلٔ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ػخؿِ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬آؿِ‪ٜ‬خ ‪ّ٤٠٣ ،‬غ حُيٗ‪٤‬خ كظِل‪ ٚ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ٖٓ ًَ ‪ٞٛ‬د ‪٤٠٣ٝ ،‬غ ح‪٥‬هَس رؤَحٕ حُ٘ـخس ‪ٝ‬حُل‪ُٞ‬‬ ‫رخُـ٘ش ‪.‬‬ ‫إ ٗٔ‪٤‬خٕ حُ٘لْ ُ‪ ْ٤‬ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ‪ٝ‬حكيس ‪ٝ ،‬إ حُ‪ ٍَ٠‬حٌُ‪ِ٤ٓ ١‬لن حُ٘خّ ٓ‪ ٌٕٞ٤‬رخُظخُ‪ٓ ٢‬ظلخ‪ٝ‬طخ ً ‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ‬ ‫حُ٘ٔ‪٤‬خٕ ‪ٝ‬حُظ‪٤٤٠‬غ ‪َّ َٓ٧‬للا طؼخُ‪ ٌٕٞ٤ٓ ٠‬حُظ‪٤٤٠‬غ ُِ٘لْ ‪ٝ‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هَس ‪.‬‬ ‫إ هَٔحٕ ح‪٥‬هَس ٌُِ‪َّ ٕٞٔ٘٣ ٖ٣‬للا ‪ٝ ،‬ح‪ٟ‬ق حُٔؼخُْ ‪ٔ٣ٝ ،‬ظ‪ ١ٞ‬ك‪ٓ ٢‬ؼَكظ‪ ٚ‬حُؼخٓش ُي‪٘٣‬خ ‪ٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش ‪ ٌُٖ ،‬حُظ‪٤٤٠‬غ‬ ‫‪ َٓ٧‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬لظخؽ اُ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ حُز‪٤‬خٕ ‪ُٝ ،‬ؼِ٘خ ٗـِ‪ ٙٞ‬ك‪ ٢‬حُ٘وطظ‪ ٖ٤‬حُظخُ‪٤‬ظ‪: ٖ٤‬‬ ‫ إ ػ‪ َٜ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حٌُ‪٣ ١‬ظِ٘خ ح‪َّٝ ٌٕٞ٤ٓ ٕ٥‬للا أػِْ أه‪ َٜ‬حُؼ‪ ٍٜٞ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ‪ٞٓٝ ،‬ف ‪٣‬ؼوز‪ ٚ‬ػ‪ َٜ‬آهَ ‪،‬‬‫‪ ٞٛ‬ػ‪( َٜ‬حُلِٔلش) ‪ٝ‬رلغ حُٔ​ٔخثَ حٌُِ‪٤‬ش ‪ٓٝ ،‬ظطَف ح‪ٓ٧‬جِش حٌُزَ‪ ٖٓ : ٟ‬أ‪ ٖ٣‬ؿج٘خ ‪ُٔٝ ،‬خًح ٗلٖ ‪٘ٛ‬خ ‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬أ‪ٖ٣‬‬ ‫حُٔ‪ٓ ، َ٤ٜ‬خ كي‪ٝ‬ى حُطز‪٤‬ؼش حُزَ٘‪٣‬ش ‪ٓٝ ،‬خ ٓخ‪٤ٛ‬ش حُو‪ٝ َ٤‬حَُ٘ ‪ ..‬؟ ‪ٝ‬اٗٔخ ٗو‪ًُ ٍٞ‬ي ؛ ‪ ٕ٧‬هَحءس حُظؼخهزخص حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ‪،‬‬ ‫ط٘زج٘خ أٗ‪ ٚ‬ك‪ ٖ٤‬ط‪ َٜ‬كخُش ّٓخ اُ‪ ٠‬كي‪ٝ‬ى ٓظويٓش ‪ ،‬طزِؽ ٖٓ حُطز‪٤‬ؼش حُزَ٘‪٣‬ش كخُش ٓ‪٠‬خىس ُ‪ٜ‬خ ؛ كل‪ ٖ٤‬ط٘ظي حُؼو‪٤ٗ٬‬ش أ‪ٝ‬‬ ‫حُظو٘‪ّ٤‬ش ك‪ ٢‬أٓش ‪ ،‬كبٕ أٗ‪ٞ‬حهخ ً ط٘زؼغ ٌَُٔ‪ٛ‬خ ‪ ،‬ك‪٘٤‬زؼن ٖٓ حُؼو‪ ٢ّ ٗ٬‬حُؼخ‪١‬ل ّ‪ ٖٓٝ ، ٢‬حُظو٘ ّ‪ ٢‬حُلِٔل ّ‪ٝ ٢‬حُلٌَ ّ‬ ‫‪ ، ١‬اٗ‪ ٚ‬أكي‬ ‫ٓظخ‪ُّ٘ٓ َٛ‬ش حُظ‪ٞ‬حُٕ حُظ‪ ٢‬رؼ‪ٜ‬خ حُوخُن ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ٬‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حٌُ‪! ٕٞ‬‬ ‫‪ٌُٝ‬ح كبٕ حُ‪ٜٔ‬ـ‪ٞٓٝ ٖ٤ّ٤‬هش حُٔ‪ٞ‬هش ‪ٝ‬كي‪ ْٛ ، ْٛ‬حٌُ‪٣ ٫ ٖ٣‬ظ٘ ّ‪ٞ‬ك‪ ٕٞ‬اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش ٓ‪ َْٛ٤ٜ‬حُ٘‪ٜ‬خث‪ٝ ، ٢‬اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش حُـخ‪٣‬خص‬ ‫حٌُزَ‪ُِٞ ٟ‬ؿ‪ٞ‬ى !‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪164‬‬

‫ك‪ ٖ٤‬ط‪ َ٤ٜ‬حُزَ٘‪٣‬ش اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حَُٔكِش ‪ٌ٤ٓ ،‬ظ٘ق حٌُ‪ٞٔٗ ٖ٣‬ح َّللا ‪ ،‬أٗ‪ ٌِٕٞٔ٣ ٫ ْٜ‬أ‪ ١‬ؿ‪ٞ‬حد ؿخُّ ‪ ،‬أ‪ْ ُٓ ٝ‬و٘غ ػِ‪٠‬‬ ‫ح‪ٓ٧‬جِش حٌُزَ‪ ٟ‬حُٔؼخٍس ربُلخف ‪ ،‬رَ ٓ‪٤‬ـي حُـَد ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬هخ‪ ٙ‬أٗ‪ ٚ‬هي أكَم ًَ ٓلٖ حُؼ‪ٞ‬ىس اُ‪( ٠‬حُ‪ٞ‬ك‪ )٢‬حٌُ‪١‬‬ ‫‪ُ٣‬ؼي حُٔ‪ٜ‬يٍ حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي حٌُ‪٣ ١‬ـ‪٤‬ذ ػِ‪ ٠‬طِي ح‪ٓ٧‬جِش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ًخٕ (أ‪٘​٘٣‬ظخ‪٣ )ٖ٣‬و‪( : ٍٞ‬إ ك‪٠‬خٍط٘خ طِٔي ٓؼيحص ًخِٓش ‪ٌُٜ٘ٝ ،‬خ طلوي ح‪٩‬كٔخّ رخ‪ٛ٧‬يحف حٌُزَ‪. ! )ٟ‬‬ ‫إ ًَ ا‪٬ٛ‬ف ُ٘ئ‪ ٕٝ‬حُز‪٤‬جش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٝ ،‬إ أ‪ٞٗ ١‬ع ٖٓ حُٔلخكظش ػِ‪٘ٓ ٠‬ـِحص حُزَ٘‪٣‬ش ‪٤ٓ ،‬وظ‪ ٖٓ ٢٠‬حُ‪ّٞ٤‬‬ ‫ك‪ٜ‬خػيحً طويٓخ ً ِٓل‪ٞ‬ظخ ً ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي (ح‪ٔٗ٩‬خٕ) ‪ٓٝ‬خ ُْ ‪٣‬ليع ‪ٌٛ‬ح حُظويّ ‪ ،‬كبٕ ًَ ٗ‪٢‬ء ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ك‪ٜٓ ٢‬ذ حَُ‪٣‬ق ! !‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪٬‬كع رو‪ٞ‬س إٔ حُل‪٠‬خٍس حُلي‪٣‬ؼش ر‪ٜ‬زـظ‪ٜ‬خ حُٔخى‪٣‬ش ‪ ،‬هي ٗوِض ٓـخٍ حُٔ‪٤‬طَس ٖٓ ح‪ٔٗ٩‬خٕ اُ‪ ٠‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ ،‬ك‪٤‬غ‬ ‫أ‪ٟ‬ؼلض اٍحىس حُزَ٘ ‪ٝ ،‬أكخ‪١‬ظ‪ٜ‬خ رٌَ ٓخ ‪٣‬وَ رظ‪ٞ‬حُٗ‪ٜ‬خ ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حُل‪٠‬خٍس حُـَر‪٤‬ش رز٘‪٤‬ظ‪ٜ‬خ حُلخ‪َٟ‬س ُ‪ٔ٤‬ض‬ ‫ٓئ‪ِٛ‬ش ُِ٘‪ ٜٝٞ‬رخ‪ٔٗ٩‬خٕ ‪.‬‬ ‫اًح ً٘خ ٗؼظوي إٔ حُطز‪٤‬ؼش حُزَ٘‪٣‬ش ‪ٝ‬حكيس ‪ ،‬ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ؿخ‪٣‬خص ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٛ‬خ ‪٣‬ـذ إٔ طٌ‪ٝ ٕٞ‬حكيس ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٘ٓ ٞٛ‬ط‪ٞ‬م‬ ‫حُ‪ٞ‬ك‪ٌٛٝ ، ٢‬ح ٓخ ‪٣ ٫‬ز‪ َٜٙ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُؼِٔخٗ‪ ٢‬حُ‪! ! ّٞ٤‬‬ ‫ُٖ طٌ‪ ٕٞ‬ح‪ٓ٧‬جِش حُٔؼخٍس أ‪ِ٤ٛ‬ش ا‪ ٫‬اًح ًخٕ ُ‪ٜ‬خ أؿ‪ٞ‬رش ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ػ٘ي ؿ‪ٜ‬ش ّٓخ ‪ ٌٙٛٝ‬حُـ‪ٜ‬ش ُٖ طٌ‪ ٕٞ‬أريحً ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ ،‬كٖٔ‬ ‫طٌ‪ ٕٞ‬إً ؟ ؟‬ ‫إ حُؼوَ حُزَ٘‪ ١‬هِو‪َّ ٚ‬للا طؼخُ‪ ٌٕٞ٤ُ ٠‬ك‪ ٢‬ح‪ َٛ٧‬ػو‪ ً٬‬ػِٔ‪٤‬خ ً ‪ ٞٛٝ ،‬ك‪ ٢‬ػِٔ‪٘٣ ٚ‬ز‪( ٚ‬حُلخٓ‪ٞ‬د) ‪ً ٞٛٝ ،‬خُلخٓ‪ٞ‬د‬ ‫‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ اىهخٍ طلٔ‪٘٤‬خص ؿ‪٣َٛٞ‬ش ػِ‪ ٠‬حُٔيه‪٬‬ص حُظ‪ُ٣ ٢‬ـٌ‪ ٟ‬ر‪ٜ‬خ ‪ ٌٕٞ٤ٓٝ ،‬ح‪٠ٓ َٓ٧‬لٌخ ً اًح ػٔيٗخ اُ‪ ٠‬ط٘ـ‪َ٤‬‬ ‫حُؼوَ حُزَ٘‪ٝ ١‬طلٔ‪َٝ١ ٖ٤‬كخط‪ٝ ٚ‬ػِٔ‪ ٚ‬ر٘‪٢‬ء ٖٓ ٓ٘ظـخط‪ ٚ‬حُظ‪ ٢‬ط‪ ٠ُٞ‬ط٘ظ‪ٜٔ٤‬خ حُل‪ٓ٬‬لش ‪ ْٛٝ ،‬حٌُ‪٣ ُْ ٖ٣‬لِل‪ٞ‬ح ك‪٢‬‬ ‫ح‪٫‬طلخم ػِ‪ ٠‬أ‪٢ٗ ١‬ء ! ! ‪ .‬إ ًَ ٗ‪٢‬ء حُ‪٣ ّٞ٤‬ظويّ ا‪ ٫‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ كبٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬طي‪ٔٓ ٍٞٛ‬ظَٔ ‪ٝ ،‬إ ٓٔخ ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬حُلََِ ع أٗ‪ ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٓيحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ًخٕ حُظويّ حُٔخى‪ٝ ١‬حُؼَٔحٗ‪٘ٓ ٢‬ل‪ٞ‬ػخ ً رخٗولخ‪ ٝ‬ك‪ٝ ٢‬طخثَ حُظي‪ٝ ٖ٣‬حُٔ​ٔخص ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ح‪ِ٤ٛ٧‬ش ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬يٍ‬ ‫ػِ‪ ٠‬إٔ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪ٞ٣‬حُٕ ر‪ٓ ٖ٤‬طخُز‪ ٚ‬حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُـٔي‪٣‬ش ‪ ،‬ى‪ ٕٝ‬ػ‪ ٖٓ ٕٞ‬هخُو‪. ٚ‬‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬حُٔئٓق َٓس أهَ‪ ٟ‬أٗ٘خ ‪٣َٗ ٫‬ي إٔ ٗؼظَف رٌُي ؛ ‪ًُ ٕ٧‬ي ‪٣‬وظ‪٘ٓ ٢٠‬خ طـ‪َ٤٤‬حً ‪ٛ‬خث‪ٗ ، ً٬‬لٖ ؿ‪ٔٓ َ٤‬ظؼي‪ ٖ٣‬ح‪ٕ٥‬‬ ‫ُيكغ طٌخُ‪٤‬ل‪! ٚ‬‬ ‫إ ٗٔ‪٤‬خٕ َّللا طؼخُ‪ ٠‬هي أكٔي حُ٘ٔ‪٤‬ؾ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ٝ ، ًِٚ ٢‬ك‪٣ ٖ٤‬لٔي حُ٘ٔ‪٤‬ؾ حُؼخّ ‪ ،‬كِٖ ‪ ٌٕٞ٣‬ػٔش كخثيس طًٌَ ٖٓ ‪ٍٝ‬حء‬ ‫حُظؼِ‪ٝ ْ٤‬حُظيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُظَر‪٤‬ش ‪٤ًٝ ،‬ق ‪ ٌٖٔ٣‬ا‪٬ٛ‬ف هزِ أ‪ً ٝ‬ؼي أ‪ ٝ‬كط‪ َ٤‬كٔي ‪١‬ل‪ ٚ٘٤‬؟ !‬ ‫إ ‪ٟ‬ؼق ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ًخٕ ٖٓ ػ‪ٞ‬حَٓ حٓظَٔحٍ روخث‪ ، ٚ‬أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كوي حؿظٔغ ُ‪ ٚ‬حُو‪ٞ‬س حُـخٗٔش ٓغ‬ ‫حُط‪ ٖ٤‬حُ٘ي‪٣‬ي ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ٓ‪ٔ٤‬زذ حٌُ‪ٞ‬حٍع ٓخ ُْ ‪٣‬ليع حٗؼطخف ًز‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حَُٗي ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظي‪ ٖ٣‬حُٔز‪َٜ‬‬ ‫ح‪. َ٤ٛ٧‬‬ ‫د ‪ -‬إ حُٔ‪ٜٔ‬ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ََُِٓ ػِ‪ ْٜ٤‬حُٔ‪ ّ٬‬إٔ ‪٣‬ز‪َّٜٝ‬ح حُ٘خّ رٔخ ‪٣‬ـذ ػِ‪ ْٜ٤‬طـخ‪ ٙ‬هخُو‪ٝ ، ْٜ‬إٔ ‪ ًَّْٛٝ ٌ٣‬حُيحٍ‬ ‫‪ٝ‬ف ِٓ ْٖ أَ ْٓ َِ ِ‪َ ٙ‬ػَِ‪َ٘ َ٣ َٖٓ ٠‬خ ُء ِٓ ْٖ ِػزَخ ِى ِ‪َّ َْٞ٣ ٍَ ٌِ ُ٘٤ُِ ٙ‬‬ ‫ٕ ‪ُِْ ٣‬وِ‪ ٢‬حَُُّ َ‬ ‫ح‪٥‬هَس ‪ٓٝ‬طخُذ حُل‪ ُٞ‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ٍَ { :‬كِ‪ُ ٤‬غ حُ َّي ٍَ َؿخ ِ‬ ‫ص ًُ‪ ٝ‬حُ َؼَْ ِ‬ ‫‪٬‬م } [ؿخكَ ‪. ]15 :‬‬ ‫حُظَّ ِ‬ ‫‪ٜٔٓٝ‬ش حُٔ‪ِٜ‬ل‪ ٖ٤‬اًح ٓخ أٍحى‪ٝ‬ح ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُيػ‪ٞ‬ط‪ ْٜ‬إٔ ‪٠ُ٘٣‬ل‪ٞ‬ح ٖٓ حُظؼخُ‪ ْ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓخ ‪ِٔ٣‬ؿ‪ ٚٗٞ‬رخُو‪٤‬خٍ حُو‪ٜ‬ذ‬ ‫‪ٝ‬حُوزَس حُزَ٘‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪٬‬كظخص حًٌُ‪٤‬ش ‪ ٖٓ ،‬أؿَ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُظَ‪ٝ‬ف حُظ‪ ٢‬طـؼَ حُ٘خّ أهَد اُ‪ ٠‬ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ٝ .‬إ ‪ٌٙٛ‬‬ ‫حُيٗ‪٤‬خ ىحٍ حرظ‪٬‬ء ‪ٌُٝ ،‬ح كبٕ ػِ‪٘٤‬خ ىحثٔخ ً إٔ ٗوظخٍ ٓخ ‪ِٜ٣‬ق أك‪ٞ‬حُ٘خ ‪ٝ ،‬إ ٌَُ ػ‪ َٜ‬حهظ‪٤‬خٍحط‪ٝ ٚ‬حؿظ‪ٜ‬خىحط‪ٝ . ٚ‬حٌُِٔ٘ش‬ ‫إٔ حُل‪٠‬خثَ ‪ٝ‬حُو‪ٝ ْ٤‬حُ٘ظْ ‪ ٫‬طظلن رؼ‪ٜ٠‬خ ٓغ رؼ‪ ٞ‬حطلخهخ ً ًِ‪٤‬خ ً ‪ ،‬رَ إ اهخٓش ًؼ‪ٜ٘ٓ َ٤‬خ هي ‪٣‬ظطِذ حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش رزؼ‪ٜ٠‬خ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪165‬‬

‫ح‪٥‬هَ ‪ :‬اًح حهظَٗخ حُلَ‪٣‬ش حُلَى‪٣‬ش ‪ ،‬كوي ‪٣‬وظ‪ًُ ٢٠‬ي حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش رٌَ٘ ط٘ظ‪ٗ ٢ٔ٤‬لٖ ك‪ ٢‬أْٓ حُلخؿش اُ‪ٝ ، ٚ٤‬اًح حهظَٗخ‬ ‫حُؼيحُش ‪ ،‬كوي َُٗؿَْ ػِ‪ ٠‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش رخَُكٔش ‪ٝ ،‬اًح حهظَٗخ حُٔ​ٔخ‪ٝ‬حس ‪ ،‬كوي ٗ‪٠‬ل‪ ٢‬رويٍ ٓؼ‪ ٖٓ ٖ٤‬حُلَ‪٣‬ش حُلَى‪٣‬ش ‪..‬‬ ‫‪ٝ ٖٓٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ ‪ٜ٣ َٛ‬ق إٔ ٗؼٌد أ‪١‬لخ‪٘ٗ ٢ً ً٫‬ظِع ٓ٘‪ٓ ْٜ‬ؼِ‪ٓٞ‬خص ػٖ ه‪ٗٞ‬ش أ‪ٓ ٝ‬ـَٓ‪ ٖ٤‬هطَ‪ ٖ٣‬؟ ‪َُِٔ َٛٝ‬ء إٔ‬ ‫‪٣‬وخ‪ ّٝ‬كخًٔخ ً ظخُٔخ ً ‪ ُٞٝ ،‬أى‪ًُ ٟ‬ي اُ‪ٓ ٠‬وظَ ‪ٝ‬حُي‪ ٚ٣‬أ‪ ٝ‬أ‪١‬لخُ‪ ٚ‬؟ ؟‬ ‫ًَ ‪ٌٛ‬ح ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ حُؼوَ إٔ ‪٣‬ؼط‪ ٢‬أؿ‪ٞ‬رش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ‪ٝ‬هخ‪١‬ؼش ػ٘‪٘ٗٝ . ٚ‬ظ‪ٌٛ ٖٓ ٢ٜ‬ح اُ‪ ٠‬إٔ ًَ ٓـظٔغ ‪٣‬لظخؽ اُ‪ٓ ٠‬ويحٍ‬ ‫ّٓخ ٖٓ طِي حُل‪٠‬خثَ ‪ٝ‬حُ٘ظْ ‪٣ ٢ً ،‬ـؼَ ك‪٤‬خط‪ٓ ٚ‬ظ‪ٞ‬حُٗش ‪ٓٝ‬ظٔوش ‪ ،‬كٌ‪٤‬ق ‪٣‬ظْ طلي‪٣‬ي ًُي حُٔويحٍ ؟‬ ‫إ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪٣ ٫ ٢‬ليى ُ٘خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ىه‪٤‬ن حُويٍ حُٔطِ‪ٞ‬د ٖٓ حُظٔخػَ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٫ٝ ، ٢‬حُويٍ حُٔطِ‪ٞ‬د ٖٓ حُلَ‪٣‬ش‬ ‫حُلَى‪٣‬ش ‪ ،‬أ‪ ٝ‬حُؼيٍ أ‪ ٝ‬حَُكٔش ‪٤٠٣ ٌُٚ٘ ..‬ن ى‪ٝ‬حثَ ح‪٫‬هظ‪٤‬خٍ ‪ٔٓٝ ،‬خكخص حُزلغ ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ؛ ‪ٝ‬حُلخٍم ر‪ ٖ٤‬حُٔ‪ٜ‬ظي‪١‬‬ ‫ر٘‪َّ ٍٞ‬للا ‪ٝ‬حُٔلَ‪ً ٚ٘ٓ ّٝ‬خُلخٍم ر‪٣ ٖٓ ٖ٤‬زلغ ػٖ ارَس ك‪ٛ ٢‬لَحء ‪٣ ٖٓٝ ،‬زلغ ػ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ؿَكش ‪ .‬ػِ‪ ٠‬حُـٔ‪٤‬غ إٔ‬ ‫‪٣‬زلغ ‪ ٌُٖٝ ،‬كظ‪ٞ‬ظ حُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔطِ‪ٞ‬د ٓظلخ‪ٝ‬طش طلخ‪ٝ‬طخ ً ػظ‪ٔ٤‬خ ً ‪ًٔ ،‬خ إٔ آٌخٗخص حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حُوطؤ ‪ ٢ٛ ،‬ح‪٧‬هَ‪ٟ‬‬ ‫ٓظلخ‪ٝ‬طش ًٌُي ‪.‬‬ ‫إ حُؼوَ رطز‪٤‬ؼش طًَ‪٤‬ز‪ٔ٣ ٫ ٚ‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ؼَٔ ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـخٍ ‪ :‬كِٔل‪ ٢‬أ‪ ٝ‬ط٘ظ‪ ٢ٔ٤‬أ‪ ٝ‬طو٘‪ ٢‬ا‪ ٫‬اًح أُٓؼق رب‪١‬خٍ ط‪ٞ‬ؿ‪٢ٜ٤‬‬ ‫‪٤ٜ٣‬ت ُ‪ٓ ٚ‬ويٓخص ‪ٝ ،‬رؼ‪ ٞ‬حُٔيه‪٬‬ص حُ‪٣ٍَٝ٠‬ش ‪ٝ ،‬إ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ ٢‬ػو‪٤‬يسً ‪٣َٗٝ‬ؼشً ‪ ٞٛ‬حٌُ‪ٞ٣ ١‬كَ ًُي ح‪١٩‬خٍ ‪.‬‬ ‫ك‪ٓ ٢‬ـخٍ حُظَر‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ٓؼ‪ٗ ً٬‬ـي إٔ حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء كيىص ُ٘خ ٓلخ‪ ٍٝ‬أٓخٓ‪٤‬ش ‪٣ ،‬ـذ إٔ طَطٌِ ػِ‪ٜ٤‬خ أٗ٘طظ٘خ‬ ‫حُظَر‪٣ٞ‬ش ‪ٓ ٢ٛٝ ،‬خ ٓٔخ‪ ٙ‬أ‪ َٛ‬ح‪ َٛ٧‬رخٌُِ‪٤‬خص أ‪ ٝ‬حُ‪ٍَٝ٠‬حص حُؤْ ‪ ٢ٛٝ ،‬كلع حُي‪ٝ ٖ٣‬حُ٘لْ ‪ٝ‬حُؼوَ ‪ٝ‬حُؼَ‪ٝ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔخٍ ‪ٝ ،‬هي طٌلَّ حُلو‪ ٚ‬ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬رظ‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ح‪٧‬كٌخّ ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬طَْٓ كي‪ٝ‬ى حُلًَش حُظَر‪٣ٞ‬ش ك‪ ٢‬ظَ ‪ ٌٙٛ‬حُٔلخ‪ٍٝ‬‬ ‫حُؤ​ٔش ‪ًٔ ،‬خ ‪ٟٝ‬لض حَُٔطز‪٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬ـذ حطزخػ‪ٜ‬خ ػ٘ي ‪ٍَٟٝ‬س حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش رزؼ‪ٜ٠‬خ ُللع ح‪٥‬هَ ‪ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ٝ ٞٛ‬ح‪ٟ‬ق‬ ‫ك‪ً ٢‬ظذ ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُلو‪ ٚ‬؛ كخُ٘ؤٕ حُظَر‪ُ ١ٞ‬ي‪٘٣‬خ ػِ‪ ٠‬ػ‪٬‬ط‪ ٚ‬أك‪ٔٓ َ٠‬خ ‪ٞٓ ٞٛ‬ؿ‪ٞ‬ى ُي‪ ٟ‬ى‪ً ٍٝ‬ؼ‪َ٤‬س ٓظويٓش ػَٔحٗ‪٤‬خ ً ؛‬ ‫‪ًُٝ‬ي رٔزذ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٌٛ‬ح ح‪١٩‬خٍ حُظ‪ٞ‬ؿ‪ٌٛٝ ، ٢ٜ٤‬ح ًِ‪ٓ ٚ‬غ إٔ أًؼَ حُ٘ؼ‪ٞ‬د ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬أ‪ٟٝ‬خع ٓؼ‪٤٘٤‬ش هخٓ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ ،‬حُـَحثْ رؤٗ‪ٞ‬حػ‪ٜ‬خ ُي‪٘٣‬خ أهَ ‪ٝ ،‬حُظٔخٓي ح‪ٝ ١َٓ٧‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬أك‪. َ٠‬‬ ‫إ ٓل٘ش حُؼوَ حٌُ‪َّ ٢ٔٗ ١‬للا ُْ ‪٣‬لٖ أ‪ٝ‬حٗ‪ٜ‬خ رؼ ُي ‪ ٌُٖٝ ،‬اًح ‪ َٛٝ‬حُ٘ٔ‪ ٞ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ ١‬اُ‪ ٠‬كي‪ٝ‬ى‪ ٙ‬حُو‪ٝ ، ٟٜٞ‬حٗظَ٘ص‬ ‫حُزطخُش ‪ٝ ،‬ػْ ‪ٟ٘‬ي حُؼ‪ ، ٖ٤‬كٔ‪ٞ‬ف ‪ ًَ َٟ٣‬حُٔؼَ‪ ٖ٤ٟ‬ػٖ ى‪َّ ٖ٣‬للا إٔ حُِ‪٤‬زَحُ‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُأٓٔخُ‪٤‬ش ُ‪ٔ٤‬ض أك‪ٓ َ٠‬خ‬ ‫أٗظـ‪ ٚ‬حُؼوَ حُزَ٘‪ٝ ، ١‬إٔ حُو‪٣ ٙ٬‬ظطِذ َٓحؿؼش ؿٌٍ‪٣‬ش ‪ ٖٓ ،‬أؿَ حُؼ‪ٞ‬ىس اُ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حَُٗخى ‪.‬‬ ‫ح‪ٗ٩‬ـخُحص حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ‪ٓٝ‬ؼخىس ح‪٧‬كَحى ‪ٝ​ٝ ،‬كيس حٌُ‪٤‬خٕ حُل‪٠‬خٍ‪ًُ ًَ ، ١‬ي ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ػِ‪ ٠‬كخكش حُ‪ٜ‬خ‪٣ٝ‬ش اًح ُْ ‪٠٣‬ت‬ ‫ًَ ٓ٘ؼطلخص حُطَ‪٣‬ن ٗؼخع ٖٓ حُـخ‪٣‬ش حٌُزَ‪ٝ ، ٟ‬اًح ُْ طظِلغ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ر‪ٜ‬ي‪ٛ ٖٓ ١‬ي‪َّ ١‬للا ؛ ‪َّٝ‬للا ؿخُذ ػِ‪ ٠‬أَٓ‪. ٙ‬‬ ‫‪-----------‬‬‫(‪ )1‬أهَؿ‪ ٚ‬حُزوخٍ‪. ١‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪166‬‬

‫‪{ - 47‬فاستقم كما أمرت}‬

‫َخد َٓ َؼيَ َ‪ ٫ٝ‬ط ْ‬ ‫‪ٌ ٤ٜ‬تَ ( ‪ ٫َٝ )112‬طَ​َْ ًَُ٘‪ٞ‬ح اَُ‪٠‬‬ ‫‪٣‬و‪َّ ٍٞ‬للا (ػِ ‪ٝ‬ؿَ) ‪ { :‬كَخ ْٓظَوِ ْ​ْ ًَ َٔخ أُ َِْٓ صَ َ‪ َٖٓ ٝ‬ط َ‬ ‫َط َـ‪ ْٞ‬ح اَّٗ‪ ُٚ‬رِ َٔخ طَ ْؼ َُِٔ‪ َٕٞ‬رَ ِ‬ ‫‪َّ ٕٝ‬‬ ‫٘‪. ]*[ } ََُٕٜٝ‬‬ ‫َّللاِ ِٓ ْٖ أَ‪َ٤ُِ ْٝ‬خ َء ػُ َّْ ‪ ٫‬طُ َ‬ ‫حَُ ٌِ‪ َٖ٣‬ظََِ ُٔ‪ٞ‬ح كَظَ َٔ َّٔ ٌُ ُْ حَُّ٘خ ٍُ َ‪َٓ ٝ‬خ َُ ٌُْ ِّٖٓ ُى ِ‬ ‫ه‪٤٠‬ش ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظؼخٍ ‪َّ َٓ٧‬للا (طؼخُ‪ )٠‬ك‪ ٢‬حُٔ٘​٘‪ٝ ٢‬حٌَُٔ‪ ٖٓ ٙ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُـ‪٣َٛٞ‬ش ك‪ ٢‬حُظ‪ ٍٜٞ‬ح‪، ٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُـ‪٣َٛٞ‬ش ًٌُي ك‪ ٢‬ر٘‪٤‬ش حُظَ٘‪٣‬غ ‪ٝ‬أىر‪٤‬خط‪ ْ٤ُٝ ، ٚ‬أىٍ ػِ‪ًُ ٠‬ي ٖٓ ‪٤ٛٝ‬ش َّللا (طؼخُ‪ُ٘ )٠‬ز‪َّ ٠ِٛ- ٚ٤‬للا‬ ‫ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٣٥‬ش ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ؿ‪َٛ٤‬خ رـ (ح‪ٓ٫‬ظوخٓش) ‪ ،‬حُظ‪( : ٢ٛ ٢‬حُٔيح‪ٓٝ‬ش ػِ‪ ٠‬كؼَ ٓخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬كؼِ‪ٝ ٚ‬طَى ٓخ ‪٘٣‬زـ‪٢‬‬ ‫طًَ‪. )ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬هي هخّ (ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ )ّ٬‬ربٓيحء حُ٘‪ٜ‬ق رِ​ِ‪ٜٓٝ‬خ ُٖٔ ٓؤُ‪ ٚ‬ػٖ ه‪ ٍٞ‬ك‪ِٜ٣ َٜ‬ق ر‪ ٚ‬ؿٔخع أَٓ‪ ، ٙ‬ك‪٤‬غ ؿخء‬ ‫ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ :‬إٔ ٓل‪٤‬خٕ رٖ ػزي َّللا (ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ )ٚ‬هخٍ ‪ :‬هِض ‪٣( :‬خ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪ ،‬هَ ُ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬ه‪ ٫ ً٫ٞ‬أٓؤٍ‬ ‫ػ٘‪ ٚ‬أكيحً ؿ‪َ٤‬ى ‪ ،‬هخٍ ‪ :‬هَ ‪ :‬آٓ٘ض رخهلل ‪ ،‬ػْ حٓظوْ) [‪. ]1‬‬ ‫‪ُ٘ٝ‬خ ٓغ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬خص حُٔزخًٍش حُ‪ٞ‬هلخص حُظخُ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ ك‪ ٢‬ه‪( ُٚٞ‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ٫َٝ { )٬‬ط ْ‬ ‫َط َـ‪ ْٞ‬ح } ‪ٝ ،‬ه‪ ٫َٝ { : ُٚٞ‬طَ​َْ ًَُ٘‪ٞ‬ح اَُ‪ ٠‬حَُ ٌِ‪ َٖ٣‬ظََِ ُٔ‪ٞ‬ح كَظَ َٔ َّٔ ٌُ ُْ حَُّ٘خ ٍُ } اٗخٍس ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش‬ ‫اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬ؼظَ‪ٓ ٝ‬ز‪ َ٤‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ٖٓ ٓ‪٬‬رٔخص حَُّٔحء ‪ٝ‬حُ‪َّ٠‬حء ‪ٝ ،‬هي أهزَٗخ ٍر٘خ (ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ )٬‬إٔ ٖٓ ‪١‬ز‪٤‬ؼش حُزٔ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬حُظٌٖٔ حٓظيػخ َء حُزـ‪ٝ ٢‬حُطـ‪٤‬خٕ ‪ ،‬ك‪٤‬غ هخٍ (ٓزلخٗ‪ ََُْٞٝ { : )ٚ‬رَ َٔ‪َّ َ٢‬‬ ‫‪}ٝ‬‬ ‫َّللاُ حَُِّ ُْ َ‬ ‫م ُِ ِؼزَخ ِى ِ‪َُ ٙ‬زَ َـ‪ ْٞ‬ح كِ‪ ٢‬ح‪ِ ٍَْ٧‬‬ ‫[حُ٘‪. ]27 : ٍٟٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُزـ‪ٓ ٞٛ ٢‬ـخ‪ُٝ‬س حُلي ‪٣ ٞٛٝ ،‬ظـٔي ك‪ٓ ٍٞٛ ٢‬ظؼيىس ‪ :‬كزـ‪ ٢‬حُو‪ٞ‬س ‪:‬‬ ‫حُزطٖ رخُ‪٠‬ؼلخء ‪ٝ ،‬رـ‪ ٢‬حُـخ‪ٝ ٙ‬حُ٘ل‪ : ًٞ‬حُظِْ ‪ٝ‬أًَ حُلو‪ٞ‬م ‪ٝ ،‬رـ‪ ٢‬حُؼِْ ‪ :‬حػظٔخى حُؼخُْ ػِ‪ٓ ٠‬خ ُي‪َٜٗ ٖٓ ٚ٣‬س‬ ‫‪ٌٓٝ‬خٗش ؛ ٓٔخ ‪٣‬يكؼ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُو‪ ٍٞ‬رـ‪ َ٤‬ىُ‪ٍٝ ، َ٤‬ى أه‪ٞ‬حٍ حُٔوخُل‪ ٖٓ ٖ٤‬ؿ‪ َ٤‬كـش ‪ ٫ٝ‬رَ‪ٛ‬خٕ ‪١ٝ ،‬ـ‪٤‬خٕ حُٔخٍ ‪ :‬حُظزٌ‪َ٣‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪َٓ٩‬حف ‪ٝ‬حُظ‪ٓٞ‬غ حُِحثي ك‪ ٢‬حُٔظغ ‪ٝ‬حَُٔك‪ٜ‬خص ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُؼخٍ‪ ٝ‬حُؼخٗ‪ٓ٬ُ ٢‬ظوخٓش ػِ‪ ٠‬ه‪٬‬ف ح‪ ، ٍٝ٧‬ك‪٤‬غ طيكغ حُطٔ‪ٞ‬كخص ‪ٝ‬حُظطِؼخص حُٔ‪ِٜ‬ل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪٠‬ؼق ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف‬ ‫حُ‪ٜ‬ؼزش اُ‪ٜٓ ٠‬خٗؼش حُظخُٔ‪ٓٝ ٖ٤‬يح‪٘ٛ‬ظ‪ٝ ْٜ‬اٗؼخٍ‪ ْٛ‬رخَُ‪ٟ‬خ ػٔخ ‪ ْٛ‬ك‪ٝ ، ٚ٤‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ ه‪ٞ‬ط‪ٓٝ ْٜ‬خ ُي‪ٓ ٖٓ ْٜ٣‬ظخع‬ ‫ك‪ ٢‬طلٔ‪ ٖ٤‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬طلو‪٤‬ن حٌُٔخٓذ ‪ٓ ...‬غ إٔ ‪١‬ز‪٤‬ؼش ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلخٍ طوظ‪ ٢٠‬حُٔ٘خ‪ٛ‬لش ‪،‬‬ ‫ٓ٘خف ًَُِ‪ ٕٞ‬؛ ٌُٖ حُ٘‪٤‬طخٕ ‪٣‬زَ‪ ٖٛ‬ىحثٔخ ً‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ـَ ‪ٝ ،‬حُ‪٠‬ـ‪ ٢‬ح‪٧‬ىر‪ٝ ، ٢‬حُظلٌ‪ ٖٓ َ٣‬حُظٔخى‪ ١‬ك‪ًُ ٢‬ي ‪ٌٛٝ ،‬ح ًِ‪ٚ‬‬ ‫ٍ‬ ‫ػِ‪ ٠‬أٗ‪ِٔ٣ ٚ‬ي هزَحص ٓٔ‪ِ٤‬س ك‪ ٢‬طِ‪ ٖ٤٣‬حُزخ‪ٝ َ١‬حُظِز‪ ْ٤‬ػِ‪ ٠‬حُوِن ‪ ،‬ك‪ ْٜ٤ٔ٘٣ ٜٞ‬أكٌخٓخ ً ‪ٞٓٝ‬حػع ‪ٝ‬أىر‪٤‬خص ‪ٞٓٝ‬حهق‬ ‫‪ٝ‬طـخٍد ‪٣ٝ ،‬يكغ ر‪ ْٜ‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ ًَ ًُي !‬ ‫‪ -2‬إ ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ك‪ ٢‬حُظلِ‪ َ٤‬حُ٘‪ٜ‬خث‪ٔ٤ُ ٢‬ض ٓ‪ ٟٞ‬طٔل‪ ٍٞ‬حُٔ​ِْٔ ك‪ٓ ٍٞ‬زخىث‪ٓٝ ٚ‬ؼظويحط‪ٜٔٓ ، ٚ‬خ ًِق ًُي ٖٓ ػ٘ض‬ ‫‪٘ٓٝ‬وش ‪ٜٔٓٝ ،‬خ ‪٤ٟ‬غ ٖٓ كَ‪ٌٓٝ ٙ‬خٓذ ‪.‬‬ ‫‪٘٣ٝ‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ٝ ٌٕٞ٣‬ح‪ٟ‬لخ ً ‪ :‬إٔ حَُٔء اًح أٍحى إٔ ‪٣‬ؼ‪ٝ ٖ٤‬كن ٓزخىث‪ٍٝ ، ٚ‬ؿذ اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي إٔ ‪٣‬لون ٓ‪ٜ‬خُل‪ ٚ‬اُ‪٠‬‬ ‫حُلي ح‪٧‬ه‪ ، ٠ٜ‬كبٗ‪ ٚ‬رٌُي ‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬حُـٔغ ر‪ٗ ٖ٤‬و‪٤ٓٝ ، ٖ٤٠٤‬ـي أٗ‪ ٫ ٚ‬ري ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ ٖٓ ٖ١‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش رؤكي‪ٔٛ‬خ‬ ‫كظ‪ٔ٣ ٠‬ظو‪ ْ٤‬أَٓ ح‪٥‬هَ ‪.‬‬ ‫إ طلو‪٤‬ن حُٔ‪ِٜ‬لش ػِ‪ ٠‬كٔخد حُٔزيأ ‪ُ٣‬ؼ ّي حٗظ‪ٜ‬خٍحً ُ٘‪ٜٞ‬س أ‪ِٜٓ ٝ‬لش آٗ‪ّ٤‬ش ‪ ،‬أٓخ ح‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خٍ ُِٔزيأ ػِ‪ ٠‬كٔخد‬ ‫حُٔ‪ِٜ‬لش كبٗ‪ ٚ‬رٔؼخرش (حُظَرغ) ػِ‪ ٠‬هٔش ٖٓ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُٔؼخىس ‪ٝ‬حَُ‪ٟ‬خ ‪ٝ‬حُ٘‪ٝ َٜ‬حُلٌٔش ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٫‬ـخّ ‪ٝ‬حُؼوش رخُ٘لْ ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬هي أػزظض حُٔزخىة أٗ‪ٜ‬خ هخىٍس ػِ‪ ٠‬إٔ طٌٍَ ح‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خٍ حَُٔس طِ‪ ٞ‬حَُٔس ‪ًٔ ،‬خ أػزض حُـَ‪ ١‬هِق حُ٘‪ٜٞ‬حص ى‪ ٕٝ‬ه‪٤‬ي ‪٫ٝ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪167‬‬

‫ٍحىع أٗ‪٣ ٚ‬لون ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُٔظغ ‪ٝ‬حٌُٔخٓذ ح‪ّ٤ٗ٥‬ش ‪٣ ٫ ٌُٚ٘ ،‬لظؤ إٔ ‪َ٣‬طي ػِ‪ٛ ٠‬خكز‪ ٚ‬رخُظيٓ‪ َ٤‬حٌُحط‪ ، ٢‬ك‪٤‬غ ‪ٞٔ٘٣‬‬ ‫حُظخ‪ َٛ‬ػِ‪ ٠‬كٔخد كٔخى حُزخ‪٣ٝ ، ٖ١‬ظؤُّق حٌَُ٘ ػِ‪ ٠‬كٔخد ‪ ٍٟٞٔ‬حُٔ‪! ٕٞٔ٠‬‬ ‫إ حُٔزيأ أٗز‪٢ٗ ٚ‬ء رـ (حُ٘ظخٍس) اًح ‪ٟٝ‬ؼ٘خ‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬أػ‪٘​٘٤‬خ ‪ ،‬كبٕ ًَ ٗ‪٢‬ء ‪٣‬ظِّ‪ ٕٞ‬رِ‪ٜٗٞ‬خ ‪ ،‬ك‪ٜ‬خكذ حُٔزيأ ُ‪٣َ١ ٚ‬وظ‪ٚ‬‬ ‫حُوخ‪ٛ‬ش ك‪ ٢‬حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ىٍحى ‪ٝ‬حُظو‪ ، ْ٣ٞ‬اٗ‪ ٚ‬ك‪ َٟ٣ ٖ٤‬حُ٘خّ ‪٣‬ظٔخرو‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظل‪ٞ‬حً ػِ‪ٜ٘ٓ ٠‬ذ ‪ٔ٣‬ظـَد ٖٓ‬ ‫ًُي ‪٣ٝ ،‬ظَكّغ ؛ ‪ٓ ٕ٧‬زيأ‪٣ ٙ‬و‪٤ٗ ُٚ ٍٞ‬جخ ً آهَ ؿ‪ٓ َ٤‬خ طو‪ ُٚٞ‬حُـَحثِ ُ‪٦‬هَ‪ٝ ، ٖ٣‬اًح ٍأ‪ ٟ‬حُ٘خّ ‪٣‬وزط‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُٔخٍ‬ ‫حُلَحّ طوُِص ٗلٔ‪ ٚ‬؛ ‪٣ ٚٗ٧‬ؼِْ ‪ٟ‬وخٓش حُؼو‪ٞ‬رش حُظ‪ ٢‬ط٘ظظَ أ‪ُٝ‬جي ‪ٝ ،‬اًح أ‪٤ٛ‬ذ رٔ‪٤ٜ‬زش كبٗ‪٣ ٚ‬ظـِي ‪ٜ٣ٝ‬زَ ؛ ‪ٚٗ٧‬‬ ‫‪َ٣‬ؿ‪ ٞ‬حُٔؼ‪ٞ‬رش ػِ‪ٜ٤‬خ ٖٓ َّللا (طؼخُ‪. )٠‬‬ ‫اًح هِّز٘خ حُ٘ظَ ك‪ ٢‬ح‪ٛ‬ظٔخٓخص حُ٘خّ ‪٘ٓٝ‬خٗط‪ ْٜ‬حُ‪٤ٓٞ٤‬ش كبٕ ٖٓ حُٔ‪ َٜ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬حُٔل‪ ٍٞ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼِو‪ ٕٞ‬ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫ط‪ٞ‬حُٗ‪ ْٜ‬حُؼخّ ‪٣ٝ ،‬ي‪ ٍٕٝٝ‬رخُظخُ‪ ٢‬ك‪ ٢‬كٌِ‪٘ٛٝ ، ٚ‬خى ط٘خ‪ٛ‬ي ٖٓ ‪ ّٚٔ ٛ‬ح‪ً٧‬زَ حُ٘ـخف ك‪ ٢‬ػِٔ‪ٝ ٚ‬حُٔلخكظش ػِ‪ٔٓ ٠‬ؼظ‪ٚ‬‬ ‫ك‪ًٔ ، ٚ٤‬خ ط٘خ‪ٛ‬ي ٖٓ ‪٣‬ظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ٍٞ‬حُٔظؼش ‪ ،‬ك‪٣ ٜٞ‬زلغ ػ٘‪ٜ‬خ ك‪ٗ ًَ ٢‬خ ٍى ‪ٝ​ٝ‬حى ‪٣ ٖٓٝ ،‬ظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ٍٞ‬حُٔخٍ ‪ ،‬ك‪٣ ٜٞ‬ـ‪ٞ‬د‬ ‫حُؼخُْ رلؼخ ً ػ٘‪٣ ٖٓٝ ، ٚ‬زلغ ػٖ حُٔ‪٤‬طَس ‪ٝ‬حُ٘ل‪ ، ًٞ‬ك‪ٔٓ ٜٞ‬ظؼي ‪٣ ٕ٧‬لؼَ أ‪٢ٗ ١‬ء ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬حُظٌٖٔ ‪ٝ‬حُظلٌْ ‪ٝ ..‬طـي‬ ‫ػِش هِ‪ِ٤‬ش ر‪ٌٛ ٖ٤‬ح حُط‪ٞ‬كخٕ ٖٓ حُزَ٘ حٓظ‪ٜ‬يكض إٔ طل‪٤‬خ هلل ‪ٝ ،‬إٔ طزلغ ػٖ ٍ‪ٟٞ‬حٗ‪ ٖٓٝ ، ٚ‬ػْ ‪ :‬كبٗ‪ ٌٖٔ٣ ٚ‬طلٔ‪ًَ َ٤‬‬ ‫أٗ٘طظ‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬وخ‪ٛ‬ي‪ٛ‬خ ك‪ٟٞ ٢‬ء ‪ٌٛ‬ح حُٔل‪ ٌٙٛٝ ، ٍٞ‬حُؼِش ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬أُ َِٓ حُ٘ز ّ‪َّ ٠ِٛ - ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ل‪ٜ‬ق ػٖ‬ ‫ٓل‪ٍٛٞ‬خ رخػظزخٍ‪ٍ ٙ‬حثي‪ٛ‬خ ‪ٛٝ‬خى‪ٜ٣‬خ ‪ { :‬هَُْ َّ‬ ‫خ‪َٔ َٓ َٝ ١‬خطِ‪َّ ِ ٢‬هللِ ٍَدِّ حُ َؼخَُ ِٔ‪٣َِ َٗ ٫ )162 ( َٖ٤‬يَ َُ‪ُٚ‬‬ ‫‪٬ٛ‬طِ‪َٓ َٝ ٢ٌِ ُٔ َُٗٝ ٢‬لْ ‪َ َ٤‬‬ ‫إ َ‬ ‫َ‪ٝ‬رِ ٌَُِيَ أُ َِْٓ ُ‬ ‫ص َ‪ٝ‬أََٗخ أَ َّ‪ ٍُ ٝ‬حُ ُٔ ِْٔ​ِ ِٔ‪[ } َٖ٤‬ح‪ٗ٧‬ؼخّ ‪. ]163 ، 162 :‬‬ ‫إ حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼِ٘‪ ٕٞ‬حُ‪٫ٞ‬ء ُِٔزخىة ًؼ‪ ، َٕٝ٤‬رَ ‪ ْٛ‬أًؼَ أ‪ َٛ‬ح‪ ٫ ٌُٖٝ ، ٍٝ٧‬رَ‪ٛ‬خٕ ػِ‪ًُ ٠‬ي ُي‪ ٟ‬أًؼَ‪ٌٖٔ٣ٝ ، ْٛ‬‬ ‫ُ‬ ‫‪ٝ‬ى‪ ٖ٣‬حَُٔء حُلو‪٤‬و‪ ٞٛ ٢‬حٌُ‪ ّ ٌَِّ٣ ١‬ك‪٤‬خط‪ ٖٓ ٚ‬أؿِ‪. ٚ‬‬ ‫إٔ ‪٣‬وخٍ ‪ :‬إ ‪ً٧‬ؼَ حُ٘خّ ى‪ : ٖ٤٘٣‬ى‪٘٣‬خ ً ٓؼَِ٘خ ً ‪ٝ‬ى‪٘٣‬خ ً كو‪٤‬و‪ّ٤‬خ ً ‪،‬‬ ‫إ ٖٓ ‪١‬ز‪٤‬ؼش حُٔزيأ أٗ‪ٔ٣ ٚ‬ي ٖٓ ‪٣‬ظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ُٚٞ‬رو‪ٝ ٟٞ‬آٌخٗخص هخٍهش ‪ٝ‬هخٍؿش ػٖ ٍ‪٤ٛ‬ي‪ ٙ‬حُلؼِ‪ٌُٝ ، ٢‬ح ‪ :‬كبٕ‬ ‫حُظ‪٠‬ل‪٤‬خص حُـِ‪ِ٤‬ش ‪ ٫‬ط‪ٜ‬يٍ ا‪ ٫‬ػٖ أ‪ٛ‬لخد حُٔزخىة ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ ْٛٝ ،‬أٗلغ حُ٘خّ ُِ٘خّ ؛ ‪٣ ْٜٗ٧‬ؼَ‪ ٕٝ‬حُل‪٤‬خس ى‪ ٕٝ‬إٔ‬ ‫‪ٔ٣‬لز‪ٞ‬ح ٖٓ ٍ‪٤ٛ‬ي‪ٛ‬خ حُل‪ ، ١ٞ٤‬اً اٗ‪٘٣ ْٜ‬ظظَ‪ ٕٝ‬حٌُٔخكؤس ك‪ ٢‬ح‪٥‬هَس ‪.‬‬ ‫حُظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ٍٞ‬حُٔزيأ ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٘ٔ٣ ١‬ق حُل‪٤‬خس ٓؼ٘‪٣ٝ ، ٠‬ـؼِ‪ٜ‬خ طوظِق ػٖ ك‪٤‬خس حُٔ‪ٞ‬حثْ حٌُُ‪ِ٤‬ش حُظ‪ ٢‬طل‪٤‬خ ٖٓ أؿَ حُظٌخػَ‬ ‫‪ٓٝ‬ـَى حُزوخء ! !‬ ‫حُٔزيأ ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٠ُ٣ ١‬ل‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬ط‪َٜ‬كخط٘خ ح‪ٔٗ٫‬ـخّ ‪ٝ‬حُٔ٘طو‪٤‬ش ‪٣ٝ ،‬ـؼِ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ٓل‪ٜٓٞ‬ش ‪.‬‬ ‫ٗلٖ ‪ ٌَ٘ٗ ٫‬إٔ حُظَ‪ٝ‬ف حُ‪ٜ‬ؼزش طُ‪٤ٓ ٖٓ ِٖٛ ٞ‬طَس حُٔزيأ ػِ‪ ٠‬حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ ٌُٖ ،‬طِي حُظَ‪ٝ‬ف ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طٔ٘ل٘خ حُؼ‪ٓ٬‬ش‬ ‫حُلخٍهش ر‪ ٖ٤‬أٗخّ ط٘زّؼ‪ٞ‬ح رٔزخىث‪ ْٜ‬؛ كظ‪ ٠‬حهظِطض ريٓخث‪ُٝ ْٜ‬ل‪ٝ ، ْٜٓٞ‬أٗخّ ‪ ٫‬طٔؼَ حُٔزخىة رخُ٘ٔزش ُ‪ ْٜ‬أًؼَ ٖٓ‬ ‫طٌٔ‪ُ ٢ٌِٗ َ٤‬زَ٘‪٣‬ظ‪. ]2[ ْٜ‬‬ ‫‪ٔ٣ ٫ -3‬خٍ‪ ١‬أكي ك‪ ٢‬إٔ ح‪ٔٗ٩‬خٕ حًظ٘ق ك‪ ٢‬حُؼ‪ َٜ‬حُلي‪٣‬غ ٖٓ ح‪٣٥‬خص ‪ٝ‬حُٖٔ٘ ٓخ ُْ ‪ٌ٣‬ظ٘ق ػَ٘ ٓؼ٘خٍ‪ ٙ‬ك‪٢‬‬ ‫طخٍ‪٣‬ن حُزَ٘‪٣‬ش حُط‪ٓ ٌُٖ ، َ٣ٞ‬غ ‪ٌٛ‬ح كؼ٘‪ َٜ‬حُٔوخ‪َ١‬س ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔلظ‪ٞ‬كش ٓخ ُحٍ هخثٔخ ً ؛ ك‪٤‬غ طظلٌْ ك‪ ٢‬حُظخ‪َٛ‬س‬ ‫حُ‪ٞ‬حكيس ػَ٘حص ح‪ُٞ٧‬ف ٖٓ حُؼ‪٬‬هخص حُظ‪ٜ٣ ٢‬ؼذ ٓؼ‪ٜ‬خ حُظ٘زئ ر٘ظخثؾ ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خىحص ‪ٝ‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُٔوظِلش ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ ،‬خ ك‪٢‬‬ ‫حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حٌُزَ‪ًٜٔ ، ٟ‬خثَ ح‪ٝ ْٓ٧‬حُل‪٠‬خٍحص ‪ٝ ،‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ حُظويّ ‪ٝ‬حُظوِق ‪ٓٝ ،‬خ ط٘ط‪ ١ٞ‬ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬طلخػ‪٬‬ص ‪ٝ‬طـ‪َ٤‬حص ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬إ َّللا (ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ )٬‬هي ‪ُ٘ ٖٟٔ‬خ ٗظخثؾ ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ك‪ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هَس ‪ ،‬ك‪ ٢ٜ‬ر‪ٞ‬ؿ‪ ٖٓ ٚ‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٝ ٙٞ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٖٓ ٞ‬ح‪ٗ٧‬لخء‬ ‫‪ ٫‬طٌ‪ ٕٞ‬ا‪ ٫‬ه‪َ٤‬حً ‪ٝ ،‬ا‪ ٫‬ك‪ٛ ٢‬خُق ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ ،‬هي هخٍ َّللا (ؿَ ‪ٝ‬ػ‪َّ { : )٬‬‬ ‫ُ‪ٍٞ‬ػُ‪َٜ‬خ َٖٓ ‪َ٘ َ٣‬خ ُء ِٓ ْٖ ِػزَخ ِى ِ‪ٙ‬‬ ‫إ ح‪َ ٍَْ٧‬‬ ‫‪َّ ِ ٝ‬هللِ ‪ِ ٣‬‬ ‫َ‪ْ ٝ‬حُ َؼخهِزَشُ ُِ ِْ ُٔظَّوِ‪[ } َٖ٤‬ح‪٧‬ػَحف ‪، ]128 :‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪168‬‬

‫‪ٝ‬ه‪َْٔٗ ٫ { : ُٚٞ‬ؤَُ​ُيَ ٍِ ُْهخ ً َّٗلْ ُٖ َٗ​َْ ُ​ُهُيَ َ‪ْ ٝ‬حُ َؼخهِزَشُ ُِ​ِظَّ ْو َ‪ٝ ، ]132 : ٚ١[ } ٟٞ‬ه‪ ََُْٞٝ { : ُٚٞ‬أَ َّٕ أَ ْ‪ َ​َ ٛ‬حُوُ َ​َ‪ ٟ‬آ َُٓ٘‪ٞ‬ح َ‪ٝ‬حطَّوَ‪ ْٞ‬ح‬ ‫‪ٌَّ ًَ ٌِٖ ََُٝ ٝ‬رُ‪ٞ‬ح كَؤ َ ْ‬ ‫هٌََٗخ‪ ُْٛ‬رِ َٔخ ًَخُٗ‪ٞ‬ح ‪ِٔ ٌْ َ٣‬زُ‪[ } َٕٞ‬ح‪٧‬ػَحف ‪. ]96 :‬‬ ‫َُلَظَلْ َ٘خ َػَِ ْ‪ ِْٜ ٤‬رَ َ​َ ًَخ ٍ‬ ‫ص َِّٖٓ حُ َّٔ َٔخ ِء َ‪ٝ‬ح‪ِ ٍَْ٧‬‬ ‫أٓخ ٖٓ ‪ِٔ٣‬ي ىٍ‪ٝ‬د حُٔؼخ‪ٝ ٢ٛ‬حُلـ‪٣ٝ ، ٍٞ‬ظزغ ٓـَ‪٣‬خص ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬حُ٘‪ٜٞ‬حص كبٗ‪٣ ٚ‬ظَ ‪٣‬ظ‪ٞ‬ؿْ ه‪٤‬لش ٖٓ ٓ‪ٞ‬ء حُؼخهزش‬ ‫‪٣ ٫ ٌُٚ٘ ،‬ؼَف ٌَٗ حُؼو‪ٞ‬رش ‪٣َ١ ٫ٝ ،‬وش ِٗ‪ُٜٝ‬خ ‪ ٫ٝ‬ط‪ٞ‬ه‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ؛ ُ‪ ٌٕٞ٤‬حُ٘ي ‪ٝ‬حُـٔ‪ٝ ٝٞ‬حُو‪ٞ‬ف ػخؿَ ؿِحث‪، ٚ‬‬ ‫‪ٓٝ‬ويٓشً ُِز‪٬‬ء حٌُ‪٘٣ ١‬ظظَ‪ ، ٙ‬ػْ طٌ‪ ٕٞ‬حُو‪٤‬زش حٌُزَ‪ٝ ٟ‬حُؤخٍس حُؼظٔ‪! ! ٠‬‬ ‫إ ‪٘ٛ‬خى كظَس ٓٔخكخص طط‪ ٍٞ‬أ‪ ٝ‬طو‪ َٜ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ٗ٫‬لَحف ‪ٝ‬ػ‪ٞ‬حهز‪ٌٛٝ ٚ‬ح ‪ ٞٛ‬حٌُ‪ ١‬ؿؼَ ح‪٫‬رظ‪٬‬ء طخ ّٓخ ً ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ ٞٛ ٚ‬حٌُ‪١‬‬ ‫ص‪،‬‬ ‫ؿَّأ أ‪ َٛ‬حُٔؼخ‪ ٢ٛ‬ػِ‪ ٠‬حُظٔخٍ‪ ١‬ك‪ ٢‬ؿ‪ ٌُٖ ، ْٜ٤‬حُؼخهَ حُل‪٤ٜ‬ق ‪٘٣‬ظَ ىحثٔخ ً اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬خّ ‪٣ٝ‬ظلْٔ ٓخ ‪ ٞٛ‬آ ٍ‬ ‫‪٠٣ٝ‬ـ‪ ٢‬ػِ‪ٝ ٠‬حهؼش ٖٓ أؿَ حُٔ‪ٓ٬‬ش ك‪ٔٓ ٢‬ظوزِ‪. ٚ‬‬ ‫‪ -4‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗـٔغ ر‪ ٖ٤‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حُظ‪ ٢‬طيٍ ػِ‪ٍَٟٝ ٠‬س ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رخُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ٝ ، ٢‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حُظ‪ ٢‬طل‪٤‬ي‬ ‫ؽ}‬ ‫ٍكغ حُلَؽ ‪ٝ‬حُؼ٘ض ػٖ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٓ ٖٓ ،‬ؼَ ه‪( ُٚٞ‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ َٞ ُٛ { : )٬‬حؿْ ظَزَخ ًُ ْ​ْ َ‪َٓ ٝ‬خ َؿ َؼ َ​َ َػَِ ْ‪ ْ​ْ ٌُ ٤‬كِ‪ ٢‬حُي ِ‬ ‫ِّ‪َ ْٖ ِٓ ٖ٣‬ك َ​َ ٍ‬ ‫َّللاُ َٗ ْلٔخ ً ا‪َ ْٓ ٝ َّ٫‬ؼ‪َٜ‬خ } [حُزوَس ‪ٝ ، ]286 :‬ه‪ُ ٣َُِ ٣ { : ُٚٞ‬ي َّ‬ ‫ق َّ‬ ‫[حُلؾ ‪ٝ ، ]78 :‬ه‪ُ ِّ​ٌَِ ُ٣ ٫ { : ُٚٞ‬‬ ‫َّللاُ رِ ٌُ ُْ حُ‪ُ ٣َُِ ٣ ٫َٝ ََْ ُٔ٤‬ي‬ ‫رِ ٌُ ُْ حُ ُؼٔ ََْ } [حُزوَس ‪ٝ ، ]185 :‬اًح كؼِ٘خ ًُي ‪ ،‬كبٗ٘خ ٓ٘ل‪ٓ ٖٓ ْٜ‬ـٔ‪ٞ‬ػ‪ٜ‬خ أَٓ‪: ٖ٣‬‬ ‫ح‪ٍَٟٝ ٞٛ : ٍٝ٧‬س طِ‪٣ٝ‬ي حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬رؼوخكش َٗػ‪٤‬ش طظ‪٠‬ق ك‪ٜ٤‬خ كي‪ٝ‬ى حُ‪ٞ‬حؿزخص ‪ٝ‬حُٔزخكخص ‪ٝ‬حُٔلظ‪ٍٞ‬حص ‪ ،‬رٔخ ‪ٌَ٘٣‬‬ ‫هخٍ‪١‬ش كٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ُٔخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػِ‪ِٞٓ ٚ٤‬ى حُٔ​ِْٔ ‪ٝ‬ػ‪٬‬هخط‪. ٚ‬‬ ‫حُؼخٗ‪ : ٢‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حَُ٘‪ ١ٝ‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طـؼَ حُظِحّ حُٔ​ِْٔ ري‪ٍٞٔ٤ٓ ٚ٘٣‬حً ‪ٝ ،‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُلَؽ ‪ٝ‬حُٔ٘وش‬ ‫حُظ‪ ٫ ٢‬طُلظَٔ ؛ اً اٗ‪ٌ٣ ٫ ٚ‬ل‪ ٢‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬حُظؼخُ‪ ْ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ ٖٟٔ‬حُط‪ٞ‬م ‪ ،‬رَ ‪ ٫‬ري اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي ٖٓ إٔ طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫‪٘ٓٝ‬ـؼش ػِ‪ ٠‬ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪.‬‬ ‫حُظَ‪ٝ‬ف حُٔؼ‪٤٘٤‬ش حُؼخٓش حُظ‪٣ ٢‬ل‪٤‬خ ك‪ٜ٤‬خ حُٔ​ِْٔ ٓ٘خٓزش‬ ‫ِ‬ ‫اٗ‪ًِٔ ٚ‬خ طؼويص حُظَ‪ٝ‬ف حُٔطِ‪ٞ‬رش ُِؼ‪ ٖ٤‬حٌَُ‪ ْ٣‬ه َّ ػيى أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬ظ‪َٜ‬ك‪ٓ ٖٟٔ ٕٞ‬زخىث‪ِ٣ٝ ْٜ‬ظِٓ‪ ٕٞ‬كي‪ٝ‬ى‬ ‫حَُ٘ع ‪ ،‬كل‪ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬حَُٔطّذ حُ٘‪ُِٞٔ ١َٜ‬ظق ‪ٌ٣ ٫‬ل‪ُٔ ٢‬يحى أؿَس حُز‪٤‬ض حٌُ‪ ٌٚ٘ٔ٣ ١‬كبٕ َٗ‪٣‬لش ًز‪َ٤‬س ٖٓ‬ ‫حُٔ‪ٞ‬ظل‪ٞٓ ٖ٤‬ف طِـؤ اُ‪َ١ ٠‬م ؿ‪َٝ٘ٓ َ٤‬ػش ك‪ ٢‬طؤٓ‪ ٖ٤‬حكظ‪٤‬خؿخط‪ٜ‬خ حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ‪ٝ ،‬آٌٗحى ٓ‪٘٤‬ؼَ‪ ٕٝ‬إٔ ح‪ُ٫‬ظِحّ حُظخّ ‪٫‬‬ ‫‪٣‬وِ‪ ٖٓ ٞ‬حُؼ٘ض ‪ٝ ،‬ك‪٘٤‬جٌ ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ػيى حُِٔظِٓ‪ ٖ٤‬رخُطَم حَُ٘ػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حٌُٔذ ٓلي‪ٝ‬ىحً ‪.‬‬ ‫إ حُل‪٠‬خٍس حُلي‪٣‬ؼش أ‪ٟ‬ؼلض ح‪ٍ٩‬حىس رٔخ أ‪ٝ‬ؿيط‪ٞ٘ٛ ٖٓ ٚ‬ف حُِ‪ٝ ٜٞ‬حُٔظغ ‪ٝ ،‬ؿؼِض حَُ٘‪ ١ٝ‬حُٔطِ‪ٞ‬رش ُِلي ح‪٧‬ىٗ‪٠‬‬ ‫ٖٓ حُؼ‪ ٖ٤‬حٌَُ‪ ْ٣‬ك‪ٞ‬م ‪١‬خهش ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٜ‬خ أ‪ٝ‬ؿيص ٖٓ حُطٔ‪ٞ‬كخص اُ‪ ٠‬حٌُٔخُ‪٤‬خص ‪ٝ‬أٌٗخٍ حَُٔكِ‪ٜ‬خص ٓخ‬ ‫‪٣‬ظـخ‪ ُٝ‬رٌؼ‪ َ٤‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔظخكش ‪ٌٛٝ ،‬ح ًِ‪ ٚ‬ؿؼَ ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ػِ‪ ٠‬حَُ٘ع حُل٘‪٤‬ق رلخؿش اُ‪ ٖٓ ٢ٔٗ ٠‬حَُؿخٍ أٍه‪، ٠‬‬ ‫ًٔخ ؿؼَ ٖٓ حُ‪ٞ‬حؿذ ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش إٔ طلٌَ ِٓ‪ّ٤‬خ ً ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ظَ‪ٝ‬ف طٔخػي ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ ،‬طللِ ػِ‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫إ حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طو‪ ّٞ‬ىحثٔخ ً ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪ ٚ٤‬رـ (حُلِ‪ ٍٞ‬حًَُٔزش) ؛ اً إ ‪٘ٛ‬خى ٖٓ حُ٘‪ٝ ٜٙٞ‬ح‪٧‬كٌخّ‬ ‫ٓخ ‪َ٣‬كغ حُ‪ٞ‬ط‪َ٤‬س حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ُِٔ​ِْٔ ‪ًٔ ،‬خ إ ‪٘ٛ‬خى ٓخ ‪٣ِ٣‬ي ك‪ ٢‬ر‪َ٤ٜ‬ط‪٘ٛٝ ، ٚ‬خى ٓخ ‪٣‬يػ‪ ٙٞ‬اُ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬زَ ‪ٝ‬حُـِي ‪٘ٛٝ ،‬خى‬ ‫ٓخ ‪٣‬للِ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬طلٔ‪ ٖ٤‬ظَ‪ٝ‬ف ػ‪ٝ ٚ٘٤‬أىحث‪ ٫ٝ ، ٚ‬ري إٔ ٗٔق حُلخػِ‪٤‬ش ٌَُ ًُي كظ‪ ٌٖٔ٣ ٠‬طـٔ‪٤‬ي حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ ٢‬ك‪٢‬‬ ‫ك‪٤‬خس حُ٘خّ ‪.‬‬ ‫إ حُلٌَ ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ ه‪ّ٣ٞ‬خ ً ‪ٝ ،‬إ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُ٘وي‪ٜٔٓ ١‬خ ًخٕ ػظ‪ٔ٤‬خ ً ‪ ،‬كبٕ ِٓ‪ٞ‬ى حُ٘خّ ُٖ ‪٣‬ظـ‪ً َ٤‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ُْ ط٘​٘ؤ ظَ‪ٝ‬ف‬ ‫‪ٝ‬أ‪ٟٝ‬خع ؿي‪٣‬يس طلِٔ‪ ْٜ‬كٔ‪ ً٬‬ػِ‪ ٠‬حُظل‪ ٍٞ‬اُ‪ِٞٓ ٠‬ى حُطَ‪٣‬ن ح‪٧‬ه‪ٝ ّٞ‬ح‪ٍٗ٧‬ي ‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬ئٓل٘‪ ٢‬حُو‪ : ٍٞ‬اٗ٘خ ُْ ٗٔظطغ اُ‪ ٠‬ح‪ ٕ٥‬إٔ ٗزِ‪ٗ ٍٞ‬ظَ‪٣‬ش ا‪٬ٛ‬ك‪٤‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش ٓؼخ‪َٛ‬س ‪ٓٝ‬ظؼٔوش ك‪ ٢‬طِْٔ َٗ‪١ٝ‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظـخرش ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش ‪ٝ‬حُٔؼِ‪ُٜ ٠‬خ ‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ طِْٔ ٓـَٔ حُلٔخٓ‪٤‬خص ‪ٝ‬حُظَحرطخص ‪ٝ‬حُظيحػ‪٤‬خص حُظ‪٢‬‬ ‫طٌَ٘ حُٔ٘خم حُٔطِ‪ٞ‬د ُو‪٤‬خّ ك‪٤‬خس آ‪٤ٓ٬‬ش ٍحٗيس ! ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪169‬‬

‫إ ؿَ ح‪ٛ‬ظٔخٓ٘خ ‪ٜ٘٣‬ذ ػِ‪ ٠‬ر‪٤‬خٕ ٓخ ‪٣‬ـذ ػِٔ‪ ، ٚ‬أٓخ حُزَحٓؾ ‪ٝ‬حٌُ‪٤‬ل‪٤‬خص ‪ٝ‬ح‪٩‬ؿَحءحص ‪ٝ‬ح‪ٝ َ١٧‬حُٔ‪٤‬خٓخص حُظ‪٣ ٢‬ـذ‬ ‫حطزخػ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طؤٓ‪ٜٔ٤‬خ ٖٓ أؿَ طل‪ َ٣ٞ‬حُٔزيأ اُ‪ٝ ٠‬حهغ ٓؼ‪ .. ٖ٤‬كبٗ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طِو‪ٓ ٠‬خ طٔظلو‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ٛ‬ظٔخّ ‪ٓٝ‬ظخرؼش ‪ٝ ،‬حُوزَحص‬ ‫ُي‪٘٣‬خ ك‪ًُ ٢‬ي ٓخ ُحُض ‪ٟ‬ج‪ِ٤‬ش ‪ ،‬رَ إ ‪٘ٛ‬خى َٖٓ ‪ٔ٣‬ظ‪ٞ‬كٖ ٖٓ حُو‪ ٝٞ‬ك‪ ٢‬ؿٔخٍ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪ٞ‬ع ٖٓ حُزلغ ‪٣ٝ ،‬ؼي‬ ‫حُظؼٔن ك‪ًُ ٢‬ي ‪َٟ‬رخ ً ٖٓ (ح‪ٓ٫‬ظـَحد) أ‪ ٝ‬حُـ٘‪ٞ‬ف ٗل‪ ٞ‬حُٔخى‪٣‬ش ! ‪ ٖٓٝ ،‬حُيػخس ٖٓ ‪٣‬يػ‪ ٢‬أٗ‪ ٚ‬ػخٍف رٌَ ًُي ‪ٌُٖ ،‬‬ ‫ُ‪ٗ ٞ‬ظَص ك‪ ٢‬اٗظخؿ‪ ٚ‬حُٔؼَك‪ ُْ ٢‬طوق ُ‪ ٚ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔز‪ َ٤‬ػِ‪ً ٠‬ظخد أ‪ٍٓ ٝ‬خُش ‪ ،‬رَ ػِ‪ ٠‬هخ‪َ١‬س أ‪ ٝ‬كٌَس ‪.‬‬ ‫حُؼَّ ُ‪ ٫ٞ‬حُ٘لوش) ! !‬ ‫(‪ٓٝ‬خ أ‪٤١‬ذ‬ ‫َ‬ ‫‪ٝ‬هلل ح‪ ٖٓ َٓ٧‬هزَ ‪ ٖٓٝ‬رؼي ‪.‬‬ ‫‪-------------‬‬‫(*) ح‪٣٥‬ظ‪ٍٞٓ ٖٓ 113 ، 112 : ٖ٤‬س ‪ٞٛ‬ى ‪.‬‬ ‫(‪ )1‬أهَؿ‪. ِْٔٓ ٚ‬‬ ‫(‪ )2‬حٗظَ ك‪ِ٤ٓ ٢‬حٕ حُظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ٍٞ‬حُٔزيأ ‪ :‬حُؼخىحص حُٔزغ ُِوخىس ح‪٩‬ىحٍ‪. 120 ٙ ، ٖ٤٣‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪170‬‬

‫‪ { - 48‬ومن كل شًء خلقنا زوجٌن لعلكم تذكرون }‬ ‫ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٣٥‬ش حٌَُ‪ٔ٣‬ش اهزخٍ ػٖ هخػيس ٖٓ ه‪ٞ‬حػي حُوِن ‪ٗٝ ،‬خٓ‪ٞٗ ٖٓ ّٞ‬حٓ‪ ْ٤‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ؛ ‪ ٢ٛٝ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪: ٚ‬‬ ‫ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬إٔ حُوَإٓ ٖٓ ػ٘ي حُِط‪٤‬ق حُوز‪ َ٤‬حٌُ‪ ١‬أكخ‪ ١‬رٌَ ٗ‪٢‬ء ػِٔخ ً ‪.‬‬ ‫إ حُٔؼَكش ‪ٝ‬حُظويّ حُؼِٔ‪ ٢‬حٌُ‪ً ١‬خٕ ٓظ‪ٞ‬كَحً ك‪ُٓ ٢‬خٕ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ ٌِّٖ ٔ٣٫ -ِْٓٝ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬أ‪ٗ ١‬ل‪ ٖٓ ٞ‬حٌُ٘ق‬ ‫ػٖ هخػيس (حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش) ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ ،‬رَ إ ٓخ ًخٕ ك‪ ٢‬ك‪ُٞ‬س حُ٘خّ آٌٗحى ٖٓ حٓظوَحء ‪ٝ‬ح‪٬١‬ع ُْ ‪ً ٌٖ٣‬خك‪٤‬خ ً ٌُِ٘ق‬ ‫ػٖ ظخ‪َٛ‬س (حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش) ك‪( ٢‬ح‪٧‬ك‪٤‬خء) ك‪ ً٬٠‬ػٖ ٓ‪٤‬خى‪ ٖ٣‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى حُٔوظِلش ‪ٝ ،‬إ حٌُ٘‪ٞ‬كخص حٌُ‪٤ٗٞ‬ش حُٔظٔخٍػش ؛ طٔ‪٢٤‬‬ ‫حُِؼخّ ك‪ ّٞ٣ ًَ ٢‬ػٖ أٌٗخٍ ٖٓ حُظِح‪ٝ‬ؽ ‪ٝ‬ح‪٫‬هظَحٕ ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طزخ‪ ١‬ك‪٤ٓ ٢‬خى‪ ٖ٣‬حُل‪٤‬خس ًخكش ‪ٝ ،‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪٣ٞ‬خص ٓوظِلش ‪،‬‬ ‫حرظيح ًء رخٌٍُس ‪ٝ ،‬حٗظ‪ٜ‬خ ًء رخُٔـَس ؛ ٓٔخ ‪٤٠ُ٣‬ق ٗ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي ؿي‪٣‬يس ػِ‪ٛ ٠‬يم ٓلٔي ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪. -ِْٓٝ ٚ٤‬‬ ‫‪ُ٘ٝ‬خ ٓغ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬خص ‪ٝ‬هلخص ػيس ‪ٟٞٗ ،‬ل‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُلَ‪ٝ‬ف حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ح‪٥‬ط‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ كَ ْ‬ ‫طَ َّللا (ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ٌُِٕٞ )٬‬ػِ‪ ٠‬حُِٔح‪ٝ‬ؿش ىُ‪ َ٤‬ا‪ٟ‬خك‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُٔـخ‪َ٣‬س ر‪ ٖ٤‬حُٔوِ‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُوخُن حُٔظلَى ك‪ً ٢‬حط‪ٚ‬‬ ‫‪ٛٝ‬لخط‪ٝ ٚ‬أكؼخُ‪ ٚ‬؛ ك‪٤‬غ إ ٓخ ‪٣‬ظَٓن ك‪ ٢‬حُوزَس حُزَ٘‪٣‬ش ػِ‪ ٠‬حُي‪ٝ‬حّ ٖٓ إٔ حُوِن ‪ٝ‬حكي ‪٣ٝ ،‬و‪٠‬غ ُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬حكيس ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬طلٌْ كًَظَ‪ٝ ٙٞٔٗٝ ٚ‬حٗ‪٤ٜ‬خٍ‪ ٙ‬ه‪ٞ‬حػ ُي ‪ٝ‬حكيس ‪ ..‬إ ًَ ًُي ‪٣‬يٍ ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬كي حُوخُن (ؿَ ػ٘خإ‪ )ٙ‬حٌُ‪ ١‬أ‪ٝ‬ؿي ًَ ًُي‬ ‫حُظ٘ظ‪ ْ٤‬حُيه‪٤‬ن حُٔؼـِ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬هظْ ح‪٣٥‬ش رو‪َ َُ ] ُٚٞ‬ؼَِّ ٌُ ْ​ْ طَ ٌَ ًََُّ‪ [ َٕٝ‬اٗخٍس ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش اُ‪ٌٛ ٠‬ح حُٔؼ٘‪ ، ٠‬ك‪٤‬غ ‪٣‬يٍى حُ٘خّ طلَى حُوخُن ‪ٝ‬أَ َكي‪٣‬ظ‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫ه‪ٓ ٍ٬‬خ ‪٘٣‬خ‪ٛ‬ي‪ ٖٓ ٕٝ‬ظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬طِح‪ٝ‬ؽ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬طًَ‪٤‬ز‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬حٍطزخ‪١‬خط‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬حُٗخط‪ٜ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٔ٣ ٞ‬ظل‪ٓ َ٤‬ؼ‪ ٚ‬حُؼزغ ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طـخٍ ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خىكش ‪.‬‬ ‫‪ًٝ‬ؤٕ ك‪ ٢‬ح‪٣٥‬ش رؼي ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى ا‪٣‬لخ ًء اُ‪ ٠‬أ‪٤ٔٛ‬ش حٓظؼٔخٍ حُٔؼَكش رٖٔ٘ َّللا ك‪ ٢‬حُوِن ك‪ ٢‬ؿَّ ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬طو‪٣ٞ‬ظ‪، ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء ك‪ ٢‬اىٍحى ‪ٝ‬حؿزخص حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش ‪ٝ‬آىحر‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ -2‬إ ظخ‪َٛ‬س حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش ُ‪ٔ٤‬ض ىُ‪ ً٬٤‬ػِ‪ٝ ٠‬كيحٗ‪٤‬ش حُوخُن (ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ )٬‬كلٔذ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ ٢ٛ‬ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ٗ ٠‬و‪ ٚ‬حُٔوِ‪ٞ‬هخص‬ ‫‪ٝ‬حكظوخٍ‪ٛ‬خ ُـ‪َٛ٤‬خ ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ ٫‬طظليى ٓؼخٗ‪ ٢‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬ه‪ٜٔ٤‬خ حُلو‪٤‬و‪٤‬ش ٖٓ ه‪ًٝ ٍ٬‬حط‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ ه‪ًٜٗٞ ٍ٬‬خ أؿِح ًء ك‪٢‬‬ ‫طًَ‪٤‬زخص أػْ ‪ٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪ٜ‬يى كبٗ‪ ٌٖٔ٣ ٚ‬حُو‪ : ٍٞ‬اٗ‪ ٚ‬ػ٘ي طيه‪٤‬ن حُ٘ظَ ‪٣ ٫‬وِ‪٢ٗ ٞ‬ء ػٖ طًَ‪٤‬ذ ! ‪.‬‬ ‫ُ‪ٓ ٫ٞ‬ؼَكش حُ٘خّ رخُوزق ُٔخ ًخٕ ُِـٔخٍ أ‪ٓ ١‬ؼ٘‪ ٠‬أ‪ ٝ‬ه‪ٔ٤‬ش ا‪ٟ‬خك‪٤‬ش ؛ ‪ٌُٝ‬ح هخُ‪ٞ‬ح ‪ :‬إ ُِ٘‪ٛٞ‬خء ك‪ ً٬٠‬ػِ‪ ٠‬حُلٔ٘خء ؛ اً‬ ‫ُ‪ٛ٫ٞ‬خ ُٔخ ُػَف ك‪ َ٠‬حُلٔ٘خء ‪.‬‬ ‫ٓخ ك‪ َ٠‬حُظ٘ظ‪ ٫ُٞ ْ٤‬حُل‪ٝ ، ٠ٟٞ‬حًٌُخء ُ‪ ٫ٞ‬حُـزخء ‪ٝ ،‬حُـ٘‪ ٫ُٞ ٠‬حُلوَ ‪ٝ ،‬حُل‪ِ٤٠‬ش ُ‪ ٫ٞ‬حًَُ‪ِ٣‬ش ‪ٝ ،‬حُ٘‪ٜ‬خٍ ُ‪ ٫ٞ‬حُِ‪َ٤‬‬ ‫‪ٝ ،‬حُلِ‪ ٫ُٞ ٞ‬حَُٔ ‪ ...‬أٗ‪٤‬خء ‪ ٫‬ك‪ُٜ َٜ‬خ ‪ ٫ٝ ،‬طٔظٔي ه‪ٞ‬حٓ‪ٜ‬خ ٖٓ ًحط‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ؿ‪َٛ٤‬خ ! !‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪ :‬كخُوِن ‪ٓٝ ،‬خ ‪َ٣‬ظَ َـّ٘‪ َٕ ْٞ‬ر‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ٜ‬خث‪ ٚ‬كوَحء كوَحً ِٓى‪ٝ‬ؿخ ً ‪ ،‬كوَحً اُ‪ ٠‬حُوخُن حُٔ‪ٞ‬ؿي ‪ٝ ،‬كوَحً اُ‪ٓ ٠‬وِ‪ٞ‬م‬ ‫آهَ ‪٣ ،‬ـؼَ ُ‪ٓ ٚ‬ؼ٘‪! ٠‬‬ ‫‪ٝ ٖٓٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ ‪ :‬كبٕ ‪١‬ز‪٤‬ؼش حُؼ‪٬‬هش حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش طٔ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش ‪ًٝ ،‬حص أ‪ٓٝ‬خ‪ٓ ١‬ظيٍؿش ؛ كخُـ٘‪ ٠‬ىٍؿخص ‪ًٌُٝ ،‬ي‬ ‫حُلوَ ‪ٝ ،‬هَ ٗل‪ًُ ٞ‬ي ك‪ ٢‬حًٌُخء ‪ٝ‬حُـزخء ‪ٝ ،‬حُـٔخٍ ‪ٝ‬حُوزق ‪ٝ ،‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬لَحف ‪ ...‬ك‪٤‬غ ط‪ ْٓ٬‬أىٗ‪ ٠‬ىٍؿخص‬ ‫ح‪ ٍٝ٧‬أػِ‪ ٠‬ىٍؿخص حُؼخٗ‪ ٢‬؛ ٓٔخ ‪٘ٓ ٌَِّ ٘٣‬خ‪١‬ن رَُه‪٤‬ش ٓظؤٍؿلش ‪ ٌٙٛ ،‬حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬لش ُِؼ‪٬‬هخص حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش طٌَٔ ٖٓ كيس‬ ‫طلَى ًَ ‪َ١‬ف ‪ٝ ،‬طـؼَ حُو‪ٜ‬خث‪ ٚ‬حُلخثوش ٗٔز‪٤‬ش ‪ ،‬كظظطخٖٓ ‪ٝ ،‬ؿ‪ٞ‬حٗذ حُ٘و‪ ٚ‬حػظزخٍ‪٣‬ش ‪ ،‬كظ٘ٔن ‪ًٝ ،‬ؤٗ‪ٜ‬خ رٌُي‬ ‫طظ‪٤ٜ‬ؤ ُِظؼخ‪ٝ ٕٝ‬ح‪ٗ٫‬يٓخؽ ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ حُظ٘خكْ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يحّ ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪171‬‬

‫‪ًٝ‬ؤٕ ًُي ‪ٞ٣‬ك‪ ٢‬اُ‪٘٤‬خ رب‪٣‬ـخى ح‪٤ٍٟ٧‬خص حُٔ٘ظًَش ‪ٝ ،‬حُؼي‪ ٍٝ‬ػٖ حُ٘لن ك‪ ٢‬حُو‪٤ٜٛٞ‬خص ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش حٌُ‪٣ ١‬ل‪ُٜٞ‬خ‬ ‫اُ‪ ٠‬ك‪ٞ‬حؿِ ٓ٘‪٤‬ؼش ‪ٝ‬ه‪ٞ‬ح‪١‬غ كو‪٤‬و‪٤‬ش ر‪ ٖ٤‬أر٘خء حُظ‪٤‬خٍ حُ‪ٞ‬حكي ‪ٝ ،‬ح‪ٓ٧‬ش حُ‪ٞ‬حكيس ! ‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح ‪ :‬كبًح ً٘خ ػخؿِ‪ ٖ٣‬ػٖ إٔ‬ ‫ٗٔظ٘ق ٖٓ حُ٘‪ٓ ٜٙٞ‬خ ‪ٔ٣‬خػيٗخ ػِ‪٤ٛ ٠‬خؿش ػ‪٬‬هخص ‪ٞٓٝ‬حهق ؿ‪٤‬يس ‪٘ٓٝ‬ظـش ‪ ..‬كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظؼِْ ٖٓ ا‪٣‬لخءحص‬ ‫حُٖٔ٘ حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ٓخ ُٗ‪ِٜ‬ق ر‪ ٚ‬ك‪٤‬خط٘خ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬ػ‪٬‬هخط٘خ ح‪٧‬ه‪٣ٞ‬ش ؛ ك‪٤‬غ اٗ٘خ ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش ح‪ َٓ٧‬ؿِء ٖٓ حُظخ‪َٛ‬س‬ ‫حٌُ‪٤ٗٞ‬ش حٌُزَ‪. ٟ‬‬ ‫‪ -3‬ح‪٩‬ه‪ٜ‬خد أ‪ٟٝ‬ق ٗظخثؾ حُظِح‪ٝ‬ؽ ر‪ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ ٞٛٝ ،‬أ‪ٟٝ‬ق ٓخ ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬حُظوخء ح‪ُٝ٧‬حؽ ٖٓ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حُل‪ٞ٤‬حٕ ؛‬ ‫كٖٔ ه‪ُ ٍ٬‬وخء حُِ‪ٝ‬ؿ‪٣ ٖ٤‬ظْ كلع حُ٘‪ٞ‬ع ‪ٝ‬اػظخإ‪ ٙ‬رَ٘ٔ ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُظ٘‪ٞ‬ع ‪ٝ‬حُظؼيى ‪.‬‬ ‫‪٣ ٫ٝ‬و َّ ح‪٩‬ه‪ٜ‬خد ك‪ ٢‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُٔؼ٘‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُٔخى‪٣‬ش ػ٘‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حٌُخث٘خص حُل‪٤‬ش ؛ كٖٔ ػ٘خ‪ َٛ‬ح‪ ٍٝ٧‬حُظ‪ ٫ ٢‬طِ‪٣‬ي ػٖ‬ ‫حُٔجش ا‪ ٫‬هِ‪ٞ٣ ً٬٤‬ؿي ر‪ ٖ٤‬أ‪٣‬ي‪ ١‬حُ٘خّ حُ‪ٓ ّٞ٤‬خ ‪٣ِ٣‬ي ػِ‪ ٖٓ ٖ٤ٗٞ٤ِٓ ٠‬حُٔ‪ٜٞ٘‬ػخص ! ‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ ‪َٛ‬حٓش‬ ‫حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬حُو‪ٜ‬خث‪ ٚ‬حٌُ‪٤ٔ٤‬خث‪٤‬ش ‪ٞ٣‬ؿي ك‪ ٢‬ح‪ٞٓ٧‬حم ٓخ ‪٣ِ٣‬ي ػِ‪ ٠‬ػٔخٗ‪ ٖ٤‬أُق ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حًَُٔزخص حٌُ‪٤ٔ٤‬خث‪٤‬ش ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٚ‬‬ ‫‪٣‬طَف ٓ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ح‪ٞٓ٧‬حم ً َّ ػخّ أًؼَ ٖٓ أُل‪ٞٗ ٢‬ع ؿي‪٣‬ي ! ‪.‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُو‪ٜٞ‬رش حُ‪ٜ‬خثِش ‪ٗ ٢ٛ‬ظ‪٤‬ـش ٓزخَٗس ‪ُٞ٧‬حٕ حُظِح‪ٝ‬ؽ حُظ‪ ٢‬طظْ ر‪ ٖ٤‬حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُٔوظِلش ‪.‬‬ ‫‪ٔٓٝ‬خ ‪٘٣ ٫‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ؼِد ػٖ حُزخٍ إٔ حُِوخء حُٔؼ‪٤‬ي ر‪ ٖ٤‬حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُٔوظِلش ‪٣‬ـذ إٔ ‪٣‬ظْٔ رخُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُؼ٘خ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُيهش‬ ‫ػخٍ ٖٓ حُـ‪ٞ‬ىس ؛ ‪ٌُٜٝ‬ح حُٔزذ أهٌ حُظويّ ك‪ ٢‬ػِ‪ ّٞ‬حٌُ‪٤ٔ٤‬خء‬ ‫‪ٝ‬حُظـَرش ‪ ،‬اًح ٓخ أٍىٗخ اٗـخرخ ً ‪ٝ‬ه‪ٜٞ‬رش ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ٍ ٟٞ‬‬ ‫‪٣‬ؼظٔي ػِ‪ ٠‬حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬خص أًؼَ كؤًؼَ ‪ٝ ،‬هي ًخٕ ٖٓ هزَ ‪٣‬ؼظٔي ػِ‪ ٠‬حُظـَرش ‪ ،‬ك‪٤‬غ طٔ٘ق حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬خص ٓٔظ‪٣ٞ‬خص ٖٓ‬ ‫حُيهش ‪ ٫ ،‬ط‪ٞ‬كَ‪ٛ‬خ حُظـَرش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي أ‪ٛ‬زق ٖٓ ٓوخ‪ ْ٤٣‬حُظويّ حُؼِٔ‪ ٢‬حُ٘خثؼش ‪ :‬هيٍس ى‪ُٝ‬ش ٖٓ حُي‪ ٍٝ‬ػِ‪ ٠‬اٗظخؽ (حُٔ‪ٞ‬حى حُـي‪٣‬يس) ًحص حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬لخص‬ ‫حُلخثوش ‪ٝ ،‬حُٔ‪ٞ‬حى حُـي‪٣‬يس ‪ ٫‬طظوِن ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬حُظِح‪ٝ‬ؽ ر‪ ٖ٤‬ػ٘خ‪ٔ٣ ُْ َٛ‬زن ُوخإ‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُـي‪٣‬ي ‪ٝ ،‬رخُ٘ٔذ‬ ‫حُـي‪٣‬يس ‪.‬‬ ‫حُِوخء ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُؼوخكخص ‪٣ ٫‬وَ ه‪ٜٞ‬رش ػٖ حُِوخء ر‪ ٖ٤‬حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُطز‪٤‬ؼ‪٤‬ش ‪ ٞٛٝ ،‬ح‪٥‬هَ ‪٣‬لظخؽ كخؿش ٓخّٓش اُ‪٠‬‬ ‫‪ٝ‬ػ‪ٝ ٢‬كط٘ش ‪ٝ‬كٌم ‪ ،‬كظ‪٘ٓ ٌٕٞ٣ ٠‬ـزخ ً ‪ٝ ،‬حُوخػيس ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪ :‬أٗ‪ ٚ‬اًح حُظوض كٌَطخٕ ‪ ١َٝٗ ٖٟٔ‬ا‪٣‬ـخر‪٤‬ش ‪ ،‬كبٗ‪٘٣ ٚ‬ظؾ‬ ‫ػٖ ًُي حُِوخء كٌَس ػخُؼش ‪ ٢ٛ ،‬أٍه‪ٜٔ٘ٓ ٠‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ؛ ك‪٤‬غ طئى‪ ١‬حُِٔح‪ٝ‬ؿش ر‪ٜٔ٘٤‬خ اُ‪٠ٗ ٠‬ؾ ‪ٝ‬طزِ‪ٜٔ٘ٓ ًَ ٍٞ‬خ ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظوِ‪ٜٔ٘ٓ ًَ ٚ‬خ ٖٓ أؿِحث‪ ٚ‬حُٔؼط‪ٞ‬رش ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُٔوخٍٗش ‪ ٞٔٗٝ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُ٘وي‪ًُ ٌُٖ ، ١‬ي ‪٣ ٫‬ظْ ا‪ ٫‬اًح حطّْٔ‬ ‫كخِٓ‪ ٞ‬حُلٌَط‪ ٖ٤‬رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘لخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ي‪ٝ‬ء ‪ٝ‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ‬حَُإ‪٣‬ش حًَُٔزش ‪ٗٝ ،‬لٖ ٗ‪٬‬كع ك‪٢‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ أًؼَ ٖٓ ‪ٌٛ٣‬ذ ٖٓ اه‪ٞ‬حٗ٘خ ُِيٍحٓش ك‪ ٢‬حُـَد ‪٘٣‬ؤ​ٔ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬كَ‪٣‬و‪: ٖ٤‬‬ ‫كَ‪٣‬ن ‪ُ٣‬لظَظَٖ رٔخ ‪َ٣‬ح‪٘ٛ ٙ‬خى ٖٓ ط٘ظ‪ٝ ْ٤‬طويّ ‪٘ٛ‬خػ‪ٍٝ ٢‬ػخ‪٣‬ش ُلو‪ٞ‬م ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ ،‬ك‪٘٤‬ـِ‪ًُ ٚ‬ي ػٖ اىٍحى رٌ‪ ٍٝ‬ح‪٤ٜٗ٫‬خٍ‬ ‫ك‪ ٢‬طِي حُٔـظٔؼخص ‪ٝ ،‬ؿ‪ٞ‬حٗذ حُظوِق ك‪ٜ٤‬خ ‪٣ٝ ،‬ئى‪ًُ ١‬ي ر‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُِ‪ٛ‬خىس ك‪ٔ٤‬خ ُي‪ٝ ، ٚ٣‬ح‪ٓ٫‬ظل‪٤‬خء ٖٓ ‪َ١‬ك‪ ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٓٔخٓغ حُو‪. ّٞ‬‬ ‫يحع ٖٓ حٌُزَ أ‪ ٝ‬حُو‪ٞ‬ف ‪٘٣‬ـِن ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪٣ٝ ، ٚ‬ظظزغ رـي‪٣‬ش ٗخىٍس ًَ حُـ‪ٞ‬حٗذ حُِٔز‪٤‬ش ُي‪، ْٜ٣‬‬ ‫أٓخ حُلَ‪٣‬ن حُؼخٗ‪ : ٢‬كبٗ‪ ٚ‬رِ ٍ‬ ‫ٌُ٘‪٣ ٚ‬ؼـِ ػٖ طِْٔ أَٓحٍ حُ٘‪ٝ ٜٝٞ‬حُو‪ ١ٞ٤‬حُيه‪٤‬وش حُظ‪ ٢‬طٔي حُظويّ حُٔخى‪ ١‬حُ‪ٜ‬خثَ حٌُ‪ ١‬أكَُ‪ ٙٝ‬رخُل‪٣ٞ٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬ؼ‪ٞ‬ى ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٜ٘‬ق ك‪ ٢‬حُؼخىس رُ٘ظَق ٖٓ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُٔو‪٫ٞ‬ص ‪ٝ‬حُوزَحص حُظ‪ ٫ ٢‬طظٌخكؤ أريحً ٓغ حُـ‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُٔخٍ حٌُِ‪ٖ٣‬‬ ‫رٌُ‪ ٫‬ه‪ٞ٘ٓ ٍ٬‬حص ػيس ‪ٌٛ ْٓ٬٣ ٫ٝ ،‬ح حُ‪ٜ٘‬ق أريحً آكخم حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظ٘ظ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼوخك‪٤‬ش حُظ‪٢‬‬ ‫طوق هِق (حُل‪٠‬خٍس حُـَر‪٤‬ش) ‪ ،‬كٌؤٗ‪ٓ ٚ‬خ ٓخكَ ‪ ٫ٝ‬ح‪ِ١‬غ ‪ ٫ٝ‬طؼِْ !‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪172‬‬

‫إ حكظٌخى حُؼوخكخص ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ حُٔوظِلش هي‪ ٌٕٞ٣‬ػخَٓ حٗلٔخٍ ‪ٛٝ‬يّ ‪ٝ‬طِٔ‪٣‬ن ‪ٝ ،‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬ػخَٓ اػَحء‬ ‫‪ٝ‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ٝ‬طط‪ٝ ، َ٣ٞ‬حُٔ‪ ْٜ‬ك‪ًُ ٢‬ي أريحً ‪ًُ ١َٝٗ ٞٛ‬ي ح‪٫‬كظٌخى ‪ٝ‬حُوِل‪٤‬خص ‪ٝ ،‬ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪٣ ٢‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ ..‬إ حُؼُِش‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ـ‪٬‬م ‪ٌٗٞ٣ ٫‬خٕ أريحً ه‪٤‬خٍحً ؿ‪٤‬يحً ا‪ ٫‬اًح ًخٗض َٗ‪ ١ٝ‬حُظِح‪ٝ‬ؽ ٓ‪٤‬جش ‪ٝ‬ؿ‪ٓ َ٤‬ظٌخكجش ‪ٝ ،‬اًح ٓخ حٓظطؼ٘خ ط‪ٞ‬ك‪َ٤‬‬ ‫حَُ٘‪ ١ٝ‬حُـ‪٤‬يس ٌُُي كبٕ ك‪ ٢‬ط‪٬‬هق ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُؼوخكخص ٖٓ ػ‪ٞ‬حَٓ حُظـي‪٣‬ي ‪ٝ‬حُ٘لغ ‪ٝ‬حُـ٘‪ٓ ٠‬خ ‪ ٌٖٔ٣ ٫‬حُظؼز‪ َ٤‬ػ٘‪. ! ٚ‬‬ ‫‪ -4‬إ هخػيس حُِوخء ك‪ ٢‬ظخ‪َٛ‬س حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ‪ ٢ٛ‬حُظوخُق ‪ٔ٤ُٝ ،‬ض حُظ‪ٞ‬حكن ‪ ،‬كخُِوخء حُو‪ٜ‬ذ حُٔ٘ـذ ‪٣‬ـذ إٔ ‪٣‬ظْ‬ ‫ر‪ٓ ٖ٤‬ظوخُل‪ٓٝ ٖ٤‬ظزخ‪ ٖٓٝ ، ٖ٤٘٣‬ػْ ‪ :‬كبٕ حُؼ‪٬‬هش ر‪ ٖ٤‬حَُؿَ ‪ٝ‬حَُٔأس طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُظوخُق ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص حُؼ‪٣ٞ٠‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُؼوِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٌٛٝ ،‬ح حُظوخُق ‪ ٞٛ‬حَُ٘‪ ١‬ح‪ٓ٧‬خّ ُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ظخ‪َٛ‬س (حُظٌخَٓ) ‪ٝ‬حُظؼخ‪ ، ٕٝ‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظ‪ٝ ٌَُ َٜ‬حكي ٖٓ‬ ‫حُِ‪ٝ‬ؿ‪ : ٖ٤‬إٔ ًٔخٍ حُز٘‪٤‬ش حُٔ٘ظًَش ر‪ٜٔ٘٤‬خ ‪ ٞٛٝ‬ح‪َٓ٧‬س ‪٣ ٫‬ؤط‪ ٖٓ ٢‬أ‪ٜٔ٘ٓ ٍّ١‬خ ػِ‪ ٠‬حٗلَحى ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُِوخء‬ ‫ح‪٣٩‬ـخر‪ ٢‬ر‪ٜٔ٘٤‬خ ‪ٝ ،‬طٌٔ‪ َ٤‬أكي‪ٔٛ‬خ ُ‪٦‬هَ ‪.‬‬ ‫ٓظ‪ َٔ٤‬ح‪٩‬ىٍحى ‪ٝ‬حُِْٔ ك‪ٝ ًَ ٢‬هض ؛ اً ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طظـِذ ػِ‪٘٤‬خ‬ ‫ُ‪ ْ٤‬اىٍحى حُظٌخَٓ ك‪ ٢‬ظخ‪َٛ‬س حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُوِن‬ ‫َ‬ ‫حُ٘ظَس ح‪٧‬كخى‪٣‬ش ‪ ،‬ك٘ظؼخَٓ ٓغ ح‪٤ٗ٧‬خء ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ػ٘خ‪ٓ َٛ‬لَىس ‪ٗٝ ،‬ـلَ ػٖ ً‪ٜٗٞ‬خ ػ٘خ‪ َٛ‬ك‪ ٢‬طَحً‪٤‬ذ أػْ !‬ ‫‪َ٠ُ٘ٝ‬د ٌُُي رؼ‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬ؼِش ‪:‬‬ ‫أ ‪ -‬إ ط‪٠‬وْ حُـخٗذ حُؼخ‪١‬ل‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬حَُٔأس ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ُ٘٣‬ظَ اُ‪ ٚ٤‬ػخىس ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬حُلِوش ح‪ٟ٧‬ؼق ك‪ ٢‬طًَ‪٤‬ز‪ٜ‬خ‬ ‫حُ٘لٔ‪ًٔ ، ٢‬خ أٗ٘خ ٗ٘ظَ حُ٘ظَس ٗلٔ‪ٜ‬خ اُ‪ٓ ٠‬خ ٗلّٔ‪ ٖٓ ٚ‬ط‪٠‬وْ (ػو‪٤ٗ٬‬ش) حَُؿَ ‪ٝ‬رَ‪ٝ‬ىس ػ‪ٞ‬ح‪١‬ل‪. ٚ‬‬ ‫كبًح ٗظَٗخ اُ‪ٜٔ٘ٓ ًَ ٠‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪َ١ ٚ‬ف ك‪ ٢‬طًَ‪٤‬ذ ‪ٝ‬حكي ‪ ٞٛ‬ح‪َٓ٧‬س أىًٍ٘خ إٔ ٓخ هِ٘خ‪ٗ ٙ‬و‪ٜ‬خ ً ‪ ٞٛ‬ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ٓظ‪َٜ‬‬ ‫ًٔخٍ ‪ٝ ،‬ػخَٓ ط‪ٞ‬حُٕ ‪ٝ‬حٗٔـخّ ‪ ،‬اً إ ‪١‬ز‪٤‬ؼش ‪ٝ‬ظ‪٤‬لش حَُٔأس ك‪ٍ ٢‬ػخ‪٣‬ش ح‪١٧‬لخٍ ً‪ ١ٝ‬حُ٘لخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُ‪ٛ‬خكش حُٔطِوش ‪..‬‬ ‫طظطِذ ٓ٘خػَ ‪ٝ‬ػ‪ٞ‬ح‪١‬ق ًخُظ‪ ٢‬ػ٘ي حَُٔأس ‪١ٝ ،‬ز‪٤‬ؼش ‪ٝ‬ظ‪٤‬لش حَُؿَ ك‪ ٢‬ه‪٤‬خىس ح‪َٓ٧‬س ‪ٓٝ ،‬ؼخٗخس ‪ِ١‬ذ حَُُم ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ه‪ ٝٞ‬حُٔ‪ٞ‬حهق حُ‪ٜ‬ؼزش ‪ ..‬طظطِذ ٖٓ ه‪ٞ‬س حٌُ٘‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬طٔخٓي حُ٘و‪٤ٜ‬ش ًخٌُ‪ٗ ١‬ـي‪ ٙ‬ػ٘ي حَُؿَ ‪.‬‬ ‫إ ىػخس طلَ‪ َ٣‬حَُٔأس ُْ ‪٘٣‬ظَ‪ٝ‬ح ‪ ٌٙٛ‬حُ٘ظَس ‪ ،‬كيكؼ‪ٛٞ‬خ اُ‪ ٠‬حُٔطخُزش رخُٔ​ٔخ‪ٝ‬حس ٓغ حَُؿَ ‪ٝ ،‬أى‪ًُ ٟ‬ي اُ‪ ٠‬ح‪٩‬ه‪ٍ٬‬‬ ‫رخُظ‪ٞ‬حُٕ ح‪ًٝ ، ١َٓ٧‬ؼَص ك‪ٞ‬حىع حُط‪٬‬م ‪ِّ​ًُِ ٝ ،‬لض حَُٔأس رخُو‪٤‬خّ رؤػٔخٍ ‪٣ ٫‬ظلِٔ‪ٜ‬خ طٌ‪ٜ٘٣ٞ‬خ ‪ ٫ٝ‬ؿِٔظ‪ٜ‬خ حُؼ‪ٜ‬ز‪ّ٤‬ش ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬هطَ ٖٓ ًُي ‪ :‬حٗظ٘خٍ ٓظخ‪ َٛ‬حٌُ٘‪ٝ ًٝ‬حٓظـ٘خء حُ٘ٔخء رخُ٘ٔخء ! !‬ ‫ٗ‪( ٍٜٞ‬حُوِن) ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٗ َٝٓ ٚ‬لٔ‪ًٌُ ٞٛٝ ، ٢‬ي ػ٘يٓخ ‪٣‬ظـخ‪ ُٝ‬كي‪ٝ‬ىحً ٓؼ‪ّ٘٤‬ش ‪ ٌُٖ ،‬ك‪ٗ ٖ٤‬ظًٌَ إٔ‬ ‫د‪ -‬اٗ٘خ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ‬ ‫ِّ‬ ‫حُطٔؤٗ‪٘٤‬ش ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طٌ‪ُ ٕٞ‬حثلش ‪ٓٝ‬ز٘‪٤‬ش ػِ‪ٓ ٠‬ؼط‪٤‬خص ٓ‪ٓٞٛٞ‬ش ‪ ٢ٛٝ ،‬ك‪٘٤‬جٌ أهطَ ٖٓ حُوِن ‪ٝ‬أٗي كظٌخ ً ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٌُٝ ،‬ح ‪ :‬كبٕ رؼ‪ ٍٞٛ ٞ‬حُوِن ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ‬خ (حُوِن حُٔؼَك‪ )٢‬طٌ‪٣ٍَٟٝ ٕٞ‬ش ُظ‪ٞ‬حُٕ حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ُِٞٝ ،‬ػ‪٢‬‬ ‫رخُٔ‪ٝ َ٤ٜ‬طيحٍى ح‪٧‬هطخٍ هزَ ك‪ٞ‬حص ح‪ٝ٧‬حٕ ‪.‬‬ ‫ؽ‪ -‬اًح ٗظَٗخ ٗظَس أكخى‪٣‬ش اُ‪ ٠‬ػزخص حُٔزخىة ‪ٝ‬حُظ٘زغ حُ٘ي‪٣‬ي ر‪ٜ‬خ ‪ ،‬كٔ‪ٞ‬ف َٗح‪ ٙ‬ؿٔ‪ٞ‬ىحً ‪ٝ‬ػخثوخ ً ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬حُظط‪، ٍٞ‬‬ ‫‪ٍٝ‬رٔخ ىكغ ًُي رزؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ اُ‪ ٠‬حُظلَ‪ ٢٣‬ر‪ٜ‬خ أ‪ ٝ‬اُ‪ ٠‬حُؼ‪ٍٞ‬س ػِ‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اًح ٗظَٗخ اُ‪( ٠‬حُظط‪ )ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٓ ٚ‬ـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ حُظـ‪َ٤‬حص حُٔ​ٔظوِش ‪ ،‬كٔ‪ٞ‬ف َٗح‪( ٙ‬طلِظخ ً) ‪٘٤١ٝ‬خ ً ‪ٝ‬ه‪٤‬خٗش ُ‪ٛ٨‬خُش ‪...‬‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬ك‪ِٔٗ ٖ٤‬ي ً‪ ٖٓ ً٬‬حُؼزخص ‪ٝ‬حُظط‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬ظخ‪َٛ‬س (حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش) حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ‪ ،‬كٔ‪ٞ‬ف ‪٣‬ظز‪ُ٘ ٖ٤‬خ إٔ ػزخص ح‪ٍٞٛ٧‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔزخىة ‪ٝ‬حُ٘‪ٞ‬حٓ‪ ْ٤ُ ْ٤‬ؿٔ‪ٞ‬ىحً ‪ ٫ٝ‬ػخثوخ ً ُِظـ‪ َ٤‬حُٔطِ‪ٞ‬د ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ٔٓ ٞٛ‬ش أٓخٓ‪٤‬ش ُطز‪٤‬ؼظ‪ٜ‬خ ؛ اً ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ حُٔزيأ‬ ‫أىحء ‪ٝ‬ظ‪٤‬لظ‪ ٚ‬ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬ػز‪ٞ‬ط‪ٝ ٚ‬حٓظَٔحٍ‪ًٔ ، ٙ‬خ أٗ٘خ ٓ٘ـي إٔ ؿٔ‪ٞ‬ى حُٔزخىة َٗ‪ ١‬أٓخّ ُـؼَ حُظط‪ً ٍٞ‬ح ٓؼ٘‪، ٠‬‬ ‫‪٩ٝ‬روخث‪ ٚ‬طلض حُٔ‪٤‬طَس ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪173‬‬

‫‪ٝ‬حُظط‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٝ‬حُوط‪ٝ ٢‬ح‪ٌٗ٧‬خٍ ُ‪ ْ٤‬طلِظخ ً ‪ ،‬رَ اٗ‪ُِٔ ١ٍَٟٝ ٚ‬لخكظش ػِ‪ ٠‬حُٔزيأ ‪ٝ‬حُـ‪َٛٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يف ؛ اً إ ‪َٝٛ‬ف ح‪٣٧‬خّ ‪ٝ‬حُِ‪٤‬خُ‪ ٢‬طؼطذ رؼ‪ ٞ‬ؿ‪ٞ‬حٗذ حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ ‪ٝ‬حُوط‪ٝ ٢‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪٘ٛ ْ٤ُٝ ،‬خى ك َّ ٌُُي‬ ‫ٓ‪ ٟٞ‬حُظوِ‪ ٢‬ػٖ ح‪٧‬ؿِحء حُٔؼط‪ٞ‬رش ‪ٝ ،‬اك‪ ٍ٬‬ؿ‪َٛ٤‬خ ٓلِ‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ طل‪ َ٣ٞ‬ح‪٤ٗ٧‬خء اُ‪ ٠‬رً٘‪ ٢‬ػز‪ٞ‬ط‪٤‬ش ك‪٤ٓ ٢‬خم ‪ٓ ٢ٓٝ‬خثؾ رخُظـ‪ٝ َ٤‬حُظط‪٣ ٫ ٍٞ‬ؼ٘‪ ٟٞٓ ٢‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش رخ‪ٝ َٛ٧‬حُلَع ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُـ‪ٝ َٛٞ‬حُٔظ‪ٝ ، َٜ‬حُٔزيأ ‪ٝ‬حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش ‪...‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪ :‬كٔخ ‪ُ٣‬ظٖ ٗو‪ٜ‬خ ً ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪٣‬ظل‪ ٍٞ‬اُ‪َٟ ٠‬د ٖٓ ‪َٟٝ‬د حٌُٔخٍ اًح ٓخ ٗظَٗخ اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬ؿِء ٖٓ‬ ‫ًَ ‪ٝ ،‬ػ٘‪ َٜ‬ك‪ ٢‬طًَ‪٤‬ذ أَٗٔ ‪.‬‬ ‫‪ -5‬هَ َِن َّللا (ؿَ ػ٘خإ‪ )ٙ‬حُيٗ‪٤‬خ ىحٍحً ُ‪٬‬رظ‪٬‬ء ‪ ،‬ك‪ٞ‬كَّ ك‪ٜ٤‬خ ً َّ َٗ‪ ١ٝ‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ ‪ :‬كبٗ‪ ٚ‬ك‪٤‬غ ‪ ٌٕٞ٣‬أٓخّ حَُٔء‬ ‫ٓـخٍ ُ‪٬‬هظ‪٤‬خٍ ‪ ٌٕٞ٣ ،‬ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ٓ٘ـٔ​ٔخ ً ك‪ ٢‬كخُش حرظ‪٬‬ء ‪ٞٓ ،‬حء أأهٌ رؤكي حُو‪٤‬خٍحص ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ظَ ػخ‪ ً٬١‬ػٖ حطوخً‬ ‫هَحٍ ‪.‬‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طظ‪٤‬ق ظخ‪َٛ‬س (حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش) ٓـخ‪٫‬ص ُ‪٬‬هظ‪٤‬خٍ ‪ٝ‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ‪ًٝ ،‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ـي ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٗلٔ‪ٓ ٚ‬ؤٓ‪ٍٞ‬حً رخُظ‪ٞ‬حُٕ حُيه‪٤‬ن‬ ‫ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش ؛ ‪ ٕ٧‬ح‪٩‬ه‪ ٍ٬‬ر‪٣ ٚ‬ؼ٘‪ ٢‬هَ‪ٝ‬ؿخ ً ػٖ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ٝ ، ٢‬هي ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ظِٔخ ً ُِ٘لْ أ‪ٝ‬‬ ‫طل‪٣ٞ‬ض ٓ‪ِٜ‬لش ًزَ‪. ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬كظ‪ ٌٕٞ٣ ٠‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء طخ ّٓخ ً ‪ ،‬كبٕ َّللا (ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ )٬‬هي كطَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػِ‪ ٠‬هخرِ‪٤‬ش ه‪٣ٞ‬ش ُ‪ٗ٬‬ـٌحد ٗل‪ ٞ‬أكي حُٔظوخر‪٬‬ص‬ ‫‪ٝ‬ا‪ٔٛ‬خٍ ؿ‪ َٙ٤‬؛ ٓٔخ ‪٣‬ـؼِ٘‪ ٢‬أً‪ٛ‬ذ اُ‪ ٠‬إٔ ح‪٩‬ه‪ ٍ٬‬رخُظ‪ٞ‬حُٕ حُٔطِ‪ٞ‬د ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔ​ٔؤُش ‪ٌ٣ ،‬خى ‪ ٌٕٞ٣‬أ‪! ً٬ٛ‬‬ ‫‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ ‪ :‬كبٕ حُٔ‪ٞ‬هق حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ظطِذ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ػخُ‪٤‬خ ً ٖٓ حُ‪٤‬وظش حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪٣ٍٞ‬ش ‪ٝ ،‬ا‪ : ٫‬كٔخ أٓ‪َٜ‬‬ ‫ح‪ٗ٫‬لَحف اُ‪َ١ ٠‬ف ػِ‪ ٠‬كٔخد ‪َ١‬ف آهَ !‬ ‫ػ٘ي طوِ‪٤‬ذ حُ٘ظَ ك‪ٝ ٢‬حهؼ٘خ حُظخٍ‪٣‬و‪ٝ​ٝ ، ٢‬حهؼ٘خ حُٔؼ‪ٗ ، ٖ٤‬ـي إٔ ػيّ اهخٓش حُظ‪ٞ‬حُٕ ر‪ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُٔظِح‪ٝ‬ؿش ًخٕ ٓززخ ً‬ ‫‪ٗ٫‬لَحكخص ًؼ‪َ٤‬س ‪ ،‬اً ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ َٗ‪ ٟ‬ؿٔخػش ط‪ٜ‬ظْ رخُلٌَ ‪ٝ‬حُظ٘ظ‪ ٍْٓٝ َ٤‬حُوط‪ٝ ٢‬حُظلِ‪ َ٤‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ٌُٜ٘ ، ٢‬خ ط‪َٜٔ‬‬ ‫ؿخٗذ حَُ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ ،‬ؿخٗذ حُِٔ‪ٞ‬ى ؛ ٓٔخ ؿؼِ‪ٜ‬خ كو‪َ٤‬س ك‪ ٢‬ؿ٘‪ٞ‬ى حُظ٘ل‪ٝ ٌ٤‬أٍرخد حُ‪ ْٜٔ‬حُؼخُ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬ؿؼِ‪ٜ‬خ رخُظخُ‪٢‬‬ ‫هِ‪ِ٤‬ش حُؼطخء ‪ٝ‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش ! ‪ٗٝ ..‬ـي ك‪ ٢‬حُٔوخرَ ‪ :‬ؿٔخػخص طًَِ ػِ‪ٔٓ ٠‬خثَ ‪ٛ‬لخء حُوِ‪ٞ‬د ‪ٝ‬كٖٔ حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ٌُ٘ ،‬ي ‪٫‬‬ ‫طـي ػ٘ي‪ٛ‬خ أىٗ‪ٝ ٠‬ػ‪ ٢‬رؤىد حُ‪ٞ‬هض ‪ٓٝ‬ظطِزخص حُؼ‪ٝ ، َٜ‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬ػيى أطزخػ‪ٜ‬خ ػَ٘حص ح‪ُٞ٧‬ف ‪ ،‬ػْ اٗي ‪ ٫‬طؼؼَ‬ ‫ك‪ ْٜ٤‬ػِ‪ٓ ٠‬لٌَ ‪ٝ‬حكي َٓٓ‪ٞ‬م ! ‪ًٝ ،‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬و‪ٞ‬ى‪ٛ‬خ ًُي اُ‪ ٠‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬أُؼ‪ٞ‬رش ك‪٣ ٢‬ي حُو‪ ٟٞ‬حُٔظ٘لٌس ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬يكؼ‪ٜ‬خ اُ‪٠‬‬ ‫كظل‪ٜ‬خ ‪٣ٝ‬ـؼَ ‪ٍَٟٛ‬خ ‪٣ ٫‬وَ ػٖ ٗلؼ‪ٜ‬خ ! ‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔخ‪ ٢ٟ‬حُزؼ‪٤‬ي هخٓض ِٓح‪ٝ‬ؿش ك‪ ٢‬ر٘‪٤‬ش حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪ ْ٤‬ر‪ ٖ٤‬ػِ‪ ّٞ‬حَُ٘‪٣‬ؼش ‪ٝ‬حُؼِ‪ ّٞ‬حُل‪٤‬خط‪٤‬ش ‪ٝ‬حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ‪ٝ ،‬هي أٗـذ‬ ‫ًُي ح‪٫‬هظَحٕ ك‪٠‬خٍس آ‪٤ٓ٬‬ش ُح‪٤ٛ‬ش رخ‪َٛ‬س ‪ ،‬ػْ أهٌص ػِ‪ ّٞ‬حُل‪٤‬خس ط٘ٔلذ ٖٓ حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ ‪ٝ‬حُلِن حُيٍحٓ‪٤‬ش ٗ‪٤‬جخ ً ك٘‪٤‬جخ ً‬ ‫‪ ،‬كظ‪ ٠‬ؿ‪ِٜ‬ض ح‪ٓ٧‬ش أرـي‪٣‬خص حُٔؼَكش ك‪ ٢‬حُطز‪٤‬ؼش ‪ٝ‬حٌُ‪ٝ ٕٞ‬حُ‪ٜ٘‬خػش ‪ِٛٝ​ٝ ،‬ض اُ‪ ٠‬حُل‪ٝ ، ٞ٤٠‬حُ‪ ّٞ٤‬طَطٌذ‬ ‫ح‪ٓ٧‬ش حُوطؤ ٗلٔ‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ؼٌ‪ ، ّٞ‬ك‪٤‬غ ط َ​َ​َحؿغ ٗ‪٤ٜ‬ذ حُؼِ‪ ّٞ‬حَُ٘ػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ حُيٍحٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬أًؼَ حُزِيحٕ‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ًٔ ،‬خ طَحؿؼض حُٔلَىحص حُو‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ك‪ُ ٢‬ـش حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ػ‪ًٝ ، ّ٬‬خٕ ك‪ٜ‬خى ًُي ‪ :‬أػيحىحً ًز‪َ٤‬س‬ ‫ٖٓ حُزَ٘ طل‪ ٢٤‬رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔؼخٍف حُٔوظِلش ‪ٌُٜ٘ ،‬خ طـ‪ َٜ‬ري‪٤ٛ‬خص ‪ٝ‬أٓخٓ‪٤‬خص ك‪ ٢‬ػزخىحط‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬ؼخٓ‪٬‬ط‪ٜ‬خ ! ‪ٛٝ ،‬خٍ‬ ‫ُي‪٘٣‬خ حُ‪ٛ ّْ ً ّٞ٤‬خثَ ٖٓ حُٔلَىحص حُظ‪ ٢‬طلغ ػِ‪ ٠‬حُ٘​٘خ‪ٝ ١‬حُلخػِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘ـخف ‪ٝ‬حُظ٘ظ‪ٝ ْ٤‬ك‪٤‬خُس حُؼَ‪ٝ‬س ‪ٝ‬طلو‪٤‬ن حٌُحص ‪..‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬ط٘‪٤ٓٞ‬ض حُٔلَىحص حُظ‪ ٢‬طـَّ أه‪٬‬م حُ‪٬ٜ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ‬حُزؼي ػٖ حُلَحّ ‪ٝ ،‬ح‪٩‬هزخٍ ػِ‪ ٠‬ح‪٥‬هَس ‪٫ٝ ..‬‬ ‫ري إٔ حُ٘خّ ريإ‪ٝ‬ح ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬رؼ‪ٞ‬حهذ ‪ٌٛ‬ح حُوَِ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حٗظ٘خٍ حُِ‪٤ٜٛٞ‬ش ‪ ٢ٛٝ‬أ‪٘ٛ‬خف ‪ٝ ،‬حَُٗ‪ٞ‬س ‪ٝ ،‬حَُ٘‪ٙ‬‬ ‫حُٔخى‪ٝ ، ١‬ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬ح‪ٗ٫‬ـٔخّ ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜٞ‬حص ‪ٝ ،‬هطغ ح‪ٍ٧‬كخّ ‪٤ٔٗٝ ،‬خٕ َّللا ‪ٝ‬حُيحٍ ح‪٥‬هَس ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪174‬‬

‫‪ -6‬اًح ًخٗض (حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش) طٔؼَ هخػيس ٓ‪ٜٔ‬ش ٖٓ ه‪ٞ‬حػي هِن حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ ،‬كبٕ ًُي ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ٗ٘ٔـْ ٗلٖ ٓغ طِي حُوخػيس ‪،‬‬ ‫ذ ٓخ ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ ٖٓ ٚ‬حُ‪ٞ‬ؿ‪. ٙٞ‬‬ ‫‪ٗٝ‬لخ‪ ٍٝ‬إٔ ٗٔظِي ٍإ‪٣‬ش َٓ ًّزش ُ‪٤ٗ٨‬خء ‪ٓ ،‬خ ىحّ ُ‪٘ٛ ْ٤‬خى ٗ‪٢‬ء ‪٘٣ ٫‬ظٔ‪ ٢‬اُ‪ٍ ًَٓ ٠‬‬ ‫‪ٝ‬حٓظ‪٬‬ى ‪ ٌٙٛ‬حَُإ‪٣‬ش ٓ‪ّ٣ٍَٟٝ ٌٕٞ٤‬خ ً ُِٔلخكظش ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬حُٗ٘خ حُؼوِ‪ٝ ٢‬حُ٘لٔ‪ّ٣ٍَٟٝٝ ، ٢‬خ ً ُ‪ٟٞ‬غ ح‪ ٍٞٓ٧‬ك‪ٜٗ ٢‬خر‪ٜ‬خ‬ ‫حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ ‪ :‬كبٗ‪ٜٔٓ ٚ‬خ رِؾ ‪٬ٛ‬ف ح‪٧‬كَحى ‪ٝ‬حُـٔخػخص ‪ ،‬ك‪٘٣ ٬‬زـ‪ ٢‬إٔ ٗلَٔ ٓخ َٗح‪ٖٓ ُْٜ ٙ‬‬ ‫ط‪َٜ‬كخص ػِ‪ ٠‬أٓخّ حُٔزخىة ‪ٝ‬كي‪ٛ‬خ ‪ ،‬ك‪ٜ٘‬خى ٓزخىة ‪٘ٛٝ ،‬خى ٓ‪ٜ‬خُق أ‪٠٣‬خ ً ‪ ْ٤ُٝ ،‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪ٔ٣ ٖٓ ٍٝ٧‬ظط‪٤‬غ‬ ‫حُ٘ل‪ ٞ‬ػٖ ٓ‪ٜ‬خُل‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ً ٞ‬خَٓ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٓ ٢‬وخرَ ‪ٌٛ‬ح ‪ :‬كبٕ حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػظْ ‪٣‬لخ‪ ُٕٞٝ‬طلو‪٤‬ن ٓ‪ٜ‬خُل‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ حُٔزخىة حُظ‪٣ ٢‬ئٓ٘‪ ٕٞ‬ر‪ٜ‬خ ‪ٓ ،‬خ ‪ٝ‬ؿي‪ٝ‬ح إٔ‬ ‫ًُي ٌٖٓٔ ‪ٝ ،‬رٔخ إٔ حُٔزخىة ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خُق ‪َ١‬كخٕ ك‪ ٢‬طًَ‪٤‬ذ ُ‪ٝ‬ؿ‪ٝ ٢‬حكي ‪ ،‬كبٕ حكظٔخٍ ؿ‪ ٍٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػِ‪ ٠‬أكي‪ٔٛ‬خ‬ ‫ُلٔخد ح‪٥‬هَ ‪٣ ،‬ظَ أَٓحً ‪ٝ‬حٍىحً ‪ ،‬رَ ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ أَٓحً ‪ٓ ٫‬لَ ٓ٘‪ُٔٝ ، ٚ‬ض أه‪ٜ‬ي ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ‪ٌٛ‬ح ٗ‪٤‬جخ ً‬ ‫ٓ‪ ٟٞ‬ح‪ٓ٫‬ظز‪ٜ‬خٍ ك‪ ٢‬ك‪ِٞٓ ْٜ‬ى حُ٘خّ ‪ٝ ،‬ك‪ ْٜ‬هِل‪٤‬خط‪ٓٝ ، ٚ‬لخ‪ُٝ‬ش طلٔ‪ َٙ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪٣ ٚ‬ظْ ‪ٝ‬كن ٓ‪ٞ‬حُٗخص ‪ٝ ،‬ك‪٤ٓ ٢‬خم‬ ‫‪ٍَٟٝ‬حص ‪ٞٔ١ٝ‬كخص ‪ٝ ،‬طلض ‪ٟ‬ـ‪ٝ ١ٞ‬أك‪٤‬خٗخ ً ط‪ٜ‬ي‪٣‬يحص ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬هظيحء ‪ٝ‬ح‪٩‬ػٌحٍ ‪ٝ‬أٓ‪ ٍٞ‬أهَ‪.. ٟ‬‬ ‫حَُإ‪٣‬ش حًَُٔزش طـؼِ٘خ ٗز‪ َٜ‬حُو‪ ٍٜٞ‬حٌُحط‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حُظآَٓ حُوخٍؿ‪ٝ ، ٢‬اػطخء ًٍَّ ٓ٘‪ٜٔ‬خ ‪ٝ ُٚٗٝ‬طؤػ‪ َٙ٤‬حُلو‪٤‬و‪، ٢‬‬ ‫ًٔخ أٗ‪ٜ‬خ طـؼِ٘خ ٗ٘ؼَ ر٘ؼٔش حَُهخء ‪ٝ‬ك‪ ٝٞ٤‬حُ٘ؼْ اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ح‪٩‬كٔخّ رخُلٔخد ‪ٝ‬حُٔئحٍ ػ٘‪ٜ‬خ ‪ ّٞ٣‬حُو‪٤‬خٓش ‪.‬‬ ‫رخَُإ‪٣‬ش حًَُٔزش ٗيٍى حُ‪ٜ‬زَ ‪ٝ‬ػ‪ٞ‬حهز‪ٝ ، ٚ‬حُظِْ ‪ٓٝ‬آ‪٫‬ط‪ٝ ، ٚ‬رٌُي ‪٣‬ظْ ُ٘خ ط‪٤ٓٞ‬غ ٓـخٍ حَُإ‪٣‬ش ؛ ُ٘وق ػِ‪َ١ ٠‬ك‪٢‬‬ ‫حُٔ‪ٞ‬حُٗش ‪ٝ‬ػ٘‪ ١َٜ‬حُِٔح‪ٝ‬ؿش ‪ٝ ،‬رٌُي ٗـَِّٔ حُؼ‪٬‬هش ر‪ ٖ٤‬ح‪َ١٧‬حف حُٔظ٘خكٔش ‪ٝ‬حُٔظلخُلش ‪ٗٝ ،‬لخ‪ ٍٝ‬إٔ َٗ‪ٟ‬‬ ‫ح‪٤ٍٟ٧‬ش حُٔ٘ظًَش حُظ‪ ٢‬طـٔغ ر‪ٜ٘٤‬خ ‪.‬‬ ‫‪--------‬‬‫(*) ح‪٣٥‬ش ‪ٍٞٓ ٖٓ 49 :‬س حٌُحٍ‪٣‬خص ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪175‬‬

‫‪ { - 49‬وإن تصبروا وتتقوا ال ٌضركم كٌدهم شٌئا ً }‬ ‫ط٘ؼَ أٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬حُ‪ ّٞ٤‬رـَرش كو‪٤‬و‪٤‬ش ر‪ ٖ٤‬ح‪ ْٓ٧‬حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪ٝ ،‬طـي ٗلٔ‪ٜ‬خ كَ‪٣‬يس ‪ٓٝ‬ظٔ‪ِ٤‬س ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُٔزخىة‬ ‫‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬ح‪ٛ٧‬يحف ؛ ‪ٌٛٝ‬ح حُظٔ‪ٝ ِ٤‬حُظؤر‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ َ٤‬ك‪ًٍ ٢‬خد حُو‪ ٟٞ‬حُؼظٔ‪ ٠‬ؿ َّ ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٟ‬ـ‪١ٞ‬خ ً أىر‪٤‬ش ‪ٓٝ‬خى‪٣‬ش ‪،‬‬ ‫‪ ٢ٛ‬أًزَ ٓٔخ ٗظٖ رٌؼ‪. َ٤‬‬ ‫إ أىر‪٤‬خط٘خ طؼِٔ٘خ إٔ ح‪ِٞٓ٧‬د حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش ‪ٟ‬ـ‪ ١ٞ‬حُوخٍؽ ‪ٝ‬طلي‪٣‬خط‪ ٌٖٔ٣٫ ٚ‬ك‪ ٢‬حُظ٘خؿَ رخَُى ػِ‪ٜ٤‬خ ؛ ٓٔخ‬ ‫هي ‪٣‬ـَٗخ اُ‪ٓ ٠‬ؼخٍى هخَٓس ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪٣‬ظٔؼَ ك‪ ٢‬ح‪ٌٗ٫‬لخء ػِ‪ ٠‬حُيحهَ رخ‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬حُظ٘و‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظيػ‪٣ٍ ٫ٝ ... ْ٤‬ذ إٔ ًُي‬ ‫ٗخم ػِ‪ ٠‬حُ٘لْ ؛ ‪ ٕ٧‬حَُٔء آٌٗحى ‪٘٣‬وي ٗلٔ‪٣ٝ ، ٚ‬ـؼَ ٖٓ ًحط‪ ٚ‬حُلـَ ‪ٝ‬حُ٘لّخص ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي !‬ ‫‪ٝ‬ح‪٣٥‬ش حٌَُ‪ٔ٣‬ش حُظ‪ٗ ٢‬لٖ ر‪ٜ‬يى‪ٛ‬خ ٓؼِْْ رخٍُ ك‪ ٢‬حُظؤ‪ٌُٜ َ٤ٛ‬ح ح‪ٌٗ٫‬لخء ‪ُٝ ،‬ؼِ٘خ ٗوظزْ ٖٓ حُي‪ٍٝ‬حٕ ك‪ ٢‬كٌِ‪ٜ‬خ ح‪ٞٗ٧‬حٍ‬ ‫حُظخُ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُ٘‪ٞ٣ ٜٙٞ‬ؿ‪ٜ٘‬خ ٗل‪ ٞ‬ح‪ٌٗ٫‬لخء ػِ‪ ٠‬حُيحهَ ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش حُوخٍؽ رخُ٘وي ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬حُظو‪ْ٣ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُظلٔ‪ٝ ، ٖ٤‬إ حُٔظظزغ ُِٔ٘‪ٜ‬ؾ حُوَآٗ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ه‪ ٚ ِّٜ‬أك‪ٞ‬حٍ ح‪ ْٓ٧‬حُٔخروش ‪٣‬ـي إٔ ٓخ ً​ًَ‪ ٙ‬حُوَإٓ حٌَُ‪ ٖٓ ْ٣‬أٓزخد‬ ‫حٗوَح‪ٜٟ‬خ ‪ٝ‬حٗيػخٍ ك‪٠‬خٍحط‪ٜ‬خ ‪٣ ٫‬ؼ‪ٞ‬ى أريحً اُ‪ ٠‬ه‪ ٍٜٞ‬ػَٔحٗ‪ ، ٢‬أ‪ٞٓ ٝ‬ء ك‪ ٢‬اىحٍس حُٔ‪ٞ‬حٍى ‪ٝ‬حٓظـ‪ُٜ٬‬خ ؛ ‪ٝ‬اٗٔخ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى‬ ‫اُ‪ ٠‬ه‪ ٍٜٞ‬ىحهِ‪٣ ، ٢‬ظٔؼَ ك‪ ٢‬ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ ٓ٘‪ٜ‬ؾ َّللا (ؿ َّ ‪ٝ‬ػ‪ٝ )٬‬حٓظيرخٍ ٍٓخ‪٫‬ص ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء (ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪ ٌٙٛٝ ، )ّ٬‬حُلو‪٤‬وش رخٍُس ك‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬غ أهزخٍ ح‪ ْٓ٧‬حُٔخروش ؛ كظ‪٣ ٠‬ظؤ‪ َٛ‬ك‪ ٢‬كِّْ حُوخٍة ٌُِظخد حُؼِ‪ ِ٣‬اػطخء‬ ‫ح‪٣ُٞٝ٧‬ش ُ‪ٜٞ‬حد حُٔ٘‪ٜ‬ؾ هزَ أ‪٢ٗ ١‬ء آهَ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٖ٤‬كِّض حُ‪ٔ٣ِٜ‬ش رخُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬أكي ‪ٝ ،‬هخٍ رؼ‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬لخرش (ٍ‪ٟٞ‬حٕ َّللا ػِ‪٤ً : ) ْٜ٤‬ق ُٗ‪ٗٝ ّ َِٜ‬لٖ ؿ٘ي َّللا ؟ !‬ ‫ؿخء حُـ‪ٞ‬حد ‪ { :‬هَُْ ‪ِ ْٖ ِٓ َٞ ُٛ‬ػ٘ ِي أَٗلُ ِٔ ٌُ ْ​ْ } [آٍ ػَٔحٕ ‪ ]165 :‬كخُ‪ٔ٣ِٜ‬ش ‪ٝ‬هؼض رٔزذ هَِ ىحهِ‪ ْ٤ُٝ ، ٢‬رٔزذ‬ ‫َٗحٓش ح‪٧‬ػيحء ‪ًٝ ،‬ؼَس ػيى‪ٝ ْٛ‬ػظخى‪ ْٛ‬؛ اً ‪٘٣ ٫‬زـ‪ ٢‬ط‪٠‬و‪ ْ٤‬حُؼي‪ ٝ‬اُ‪ ٠‬حُلي حٌُ‪٣ ١‬ـؼَ ط‪ٔ٣ِٛ ٍٜٞ‬ظ‪٤ٗ ٚ‬جخ ً رؼ‪٤‬يحً‬ ‫؛ كخُؼي‪ ٝ‬رَ ََ٘ ُ‪ ٚ‬أكخٓ‪ٞٓ ُٚٝ ، ٚٔ٤‬حُٗخط‪٬ٌ٘ٓٝ ٚ‬ط‪ٝ ، ٚ‬رخُظخُ‪ ٢‬آٌخٗخط‪ ٚ‬أ‪٠٣‬خ ً ‪ٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪٣‬و‪ٓ( ٍٞ‬زلخٗ‪ { : )ٚ‬إ‬ ‫طَ ٌُ‪ُٞٗٞ‬ح طَخًَُ ُٔ‪ َٕٞ‬كَبَّٗ‪َ٣ ْ​ْ ُٜ‬خًَُ ُٔ‪َٔ ًَ َٕٞ‬خ طَخًَُ ُٔ‪َٝ َٕٞ‬طَ​َْ ؿُ‪َّ َِٖٓ َٕٞ‬‬ ‫َّللاِ َٓخ ‪ َْ​َ٣ ٫‬ؿُ‪[ } َٕٞ‬حُ٘ٔخء ‪. ]104 :‬‬ ‫‪ -2‬طَٓ‪ ٢‬ح‪٣٥‬ش حٌَُ‪ٔ٣‬ش اُ‪ ٠‬طيػ‪( ْ٤‬حٌُحط‪ )٢‬ك‪ٓ ٢‬وخرَ (حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ )٢‬؛ اً طؼِ​ِّْ حُٔ​ِْٔ أٗ‪ ٚ‬اًح ٓخءص حُظَ‪ٝ‬ف كبٕ‬ ‫ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪ُ٣‬لِّٖٔ ٖٓ ًحط‪ ٚ‬؛ ‪ ٖٓ ٕ٧‬حُٔؼَ‪ٝ‬ف أٗ‪ ٚ‬ك‪ ٖ٤‬طٔ‪ٞ‬ء حُظَ‪ٝ‬ف ‪ ،‬كبٕ حُـخُذ إٔ ‪ٞٔ٣‬ء ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٗلٔ‪ٌُُٝ ، ٚ‬ي ‪:‬‬ ‫كبٗ‪٣ ٚ‬ليع ك‪ ٢‬كخ‪٫‬ص حُلوَ حُ٘ي‪٣‬ي ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُظلَِ حُوِو‪ٗ ٖٓ ٢‬ل‪ : ٞ‬حَُٔهش ‪ٝ ،‬حَُٗ‪ٞ‬س ‪ٓٝ ،‬ئحٍ حُ٘خّ ‪ٝ ،‬حٌٍُ ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُظلخ‪ٝ ، َ٣‬حُـٖ ‪ٝ ،‬حُزوَ ‪ٝ ،‬هط‪٤‬ؼش حَُكْ ‪ٝ ...‬حُٔطِ‪ٞ‬د ٖٓ حُٔ​ِْٔ آٌٗحى ‪ :‬إٔ ‪٣‬وق (‪ٝ‬هلش ٍؿَ) ك‪٠٤‬ـ‪ ٢‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٗلٔ‪٠٣ٝ ، ٚ‬ز‪ُِ٣ٝ ًِٚٞٓ ٢‬ـ‪ ٢‬أ‪ٝ‬‬ ‫‪٣‬ئؿَ رؼ‪ٍ ٞ‬ؿخثز‪٣ٝ ، ٚ‬وظ‪ٜ‬ي ك‪ٗ ٢‬لوخط‪ ، ٚ‬كظ‪ ٠‬طَٔ حُؼخ‪ٛ‬لش ‪٘٣ٝ ،‬ظ‪ ٢ٜ‬حُظَف ح‪ٓ٫‬ظؼ٘خث‪. ٢‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬لش ك‪ ٢‬طيػ‪ ْ٤‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش ػ٘ي ‪ٛ‬ؼ‪ٞ‬رش حُظَ‪ٝ‬ف ه‪: ُٚٞ‬‬ ‫(‪٣‬خ ٓؼَ٘ حُ٘زخد ‪ ٖٓ :‬حٓظطخع ٌْٓ٘ حُزخءس ‪ ،‬كِ‪٤‬ظِ‪ٝ‬ؽ ؛ كبٗ‪ ٚ‬أؿ‪ُِ ٞ‬ز‪ٝ َٜ‬أك‪ُِ ٖٜ‬لَؽ ‪ٔ٣ ُْ ٖٓٝ ،‬ظطغ كؼِ‪ٚ٤‬‬ ‫رخُ‪ ّٜٞ‬كبٗ‪ٝ ُٚ ٚ‬ؿخء) [‪. ]1‬‬ ‫ُْ ٌٖٗ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ٗٔظِي حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حٌُخك‪ ٢‬ر‪ ٌٜٙ‬حُلو‪٤‬وش ‪ ،‬كزيٍ إٔ ِٗـؤ اُ‪ ٠‬حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ؿ‪ٝ ٚ٤‬حُظؼخ‪ٟ‬ي ‪ٝ‬حُظَحكْ‬ ‫‪ٝ ،‬حًظٔخد ػخىحص ؿي‪٣‬يس ‪ٝ ،‬حهظ‪٬‬ع حٌُٔ٘‪٬‬ص ٖٓ ؿٌ‪ٍٛٝ‬خ ‪ً٘ ..‬خ ٗ‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬حُظلٔن ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٝ ٢‬ح‪ٗ٫‬لَحف حُِٔ‪٢ًٞ‬‬ ‫رؤَٓ‪ : ٖ٣‬حُو‪ٞ‬س ‪٣ِٓٝ ،‬ي ٖٓ حُو‪ٞ‬حٗ‪ ، ٖ٤‬ك‪٤‬غ ًخٗخ أهَد ح‪٤ٗ٧‬خء اُ‪٘٤‬خ ط٘خ‪ٝ ، ً٫ٝ‬أهِ‪ٜ‬خ طٌِلش كٔذ ٓخ ‪٣‬زي‪ٝ ٝ‬هي ػزَّ ػَٔ‬ ‫رٖ ػزي حُؼِ‪ٍ( ِ٣‬كٔ‪َّ ٚ‬للا) ػٖ ‪ ٌٙٛ‬حُلو‪٤‬وش ك‪٤‬غ هخٍ ‪٣( :‬ليع ُِ٘خّ ٖٓ ح‪٧‬ه‪٤٠‬ش ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪ُ٣‬ليػ‪ٖٓ ٕٞ‬‬ ‫حُلـ‪. )ٍٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪176‬‬

‫‪ٗٝ‬لٖ ٗو‪ : ٍٞ‬إ ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ حُظ‪ٓٞ‬غ ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬ظٔش ‪ٝ‬حُظَ٘‪٣‬ؼخص حَُحىػش ‪٣‬ليع ػ٘ي ؿٔ‪٤‬غ ح‪ ، ْٓ٧‬ك‪٣ ٖ٤‬وغ ط‪ٜ‬ي‪٣‬ي هط‪َ٤‬‬ ‫‪ ٖٓ٧‬حُ٘خّ ‪ٝ‬كو‪ٞ‬ه‪ ٌُٖ ، ْٜ‬حُـِحءحص ‪ٝ‬حُؼو‪ٞ‬رخص ‪ ٢ٛ‬أٗز‪٢ٗ ٚ‬ء رخُظيهَ حُـَحك‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُؼ‪٬‬ؽ حُطز‪ ، ٢‬ك‪ ٜٞ‬آهَ‬ ‫حُلِ‪ٝ ، ٍٞ‬ػ٘ي حُِـ‪ٞ‬ء اُ‪٘٣ ٚ٤‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظْ ك‪ ٢‬أ‪٤ٟ‬ن حُلي‪ٝ‬ى ! ‪.‬‬ ‫إ حُؼو‪ٞ‬رخص حَُحىػش اٗٔخ ‪ٝ‬ؿيص ُٖٔ كخطظ‪ ْٜ‬حُظ٘​٘جش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُو‪ٔ٣ٞ‬ش ؛ ‪ٝ‬حُؼو‪ٞ‬رخص ‪ ٫‬ط٘​٘‪٢‬ء ٓـظٔؼخ ً ٌُ٘‪ٜ‬خ طلٔ‪. ٚ٤‬‬ ‫‪ٍ ٌٙٛٝ‬إ‪٣‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش ؿِ‪٤‬ش ‪ ،‬كآ‪٣‬خص ح‪٧‬كٌخّ ‪ٝ‬حُؼو‪ٞ‬رخص ؿِء ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طٌَ٘ أًؼَ ٖٓ ُػ َْ٘ آ‪٣‬خص حُوَإٓ حٌَُ‪ ، ْ٣‬أٓخ‬ ‫حُزخه‪ ٢‬كٌخٕ ‪ٔ٣‬ظ‪ٜ‬يف حُز٘خء ح‪٣٩‬ـخر‪ٔٗ٪ُ ٢‬خٕ ٖٓ حُيحهَ ‪ .‬إ حُظـَرش ػِٔظ٘خ إٔ ًؼَس حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬طؼو‪٤‬ي‪ٛ‬خ ط‪ٜ‬ذ ىحثٔخ ً‬ ‫ك‪ِٜٓ ٢‬لش ح‪٧‬ه‪٣ٞ‬خء ‪ٝ ،‬طِ‪٣‬ي ك‪ ٢‬ه‪ٞ٤‬ى حُ‪٠‬ؼلخء ! ‪ٝ ،‬إٔ حُزطٖ ‪٣ ٫‬لَ حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪٣ ٌُٖ ،‬ئؿِ‪ٜ‬خ ‪ ،‬ك‪ ٌٕٞ٤‬كخٍ‬ ‫حُٔـظٔغ ًٖٔ ‪٣‬ؤًَ ػٖ ‪٣َ١‬ن حُ ّي‪ ، ٖ٣‬ك‪٘٣ ٜٞ‬ظوَ ٖٓ ٓ‪٢‬ء اُ‪ ٠‬أٓ‪ٞ‬أ ! ! ‪.‬‬ ‫إ حُي‪ُٝ‬ش حُلخ‪ِٟ‬ش ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طي‪ٓ َ٣‬ـظٔؼ‪ٜ‬خ رؤهَ هيٍ ٌٖٓٔ ٖٓ حُؼ٘ق ‪ٝ‬حٓظويحّ حُو‪ٞ‬س ؛ ‪ٜٗ٧‬خ طَطٌِ أٓخٓخ ً ػِ‪٠‬‬ ‫حٓظويحّ ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُِٔٔ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُ‪٠‬ز‪ٝ ٢‬ح‪٩‬ىحٍس ‪.‬‬ ‫إ ح‪٣٥‬ش حٌَُ‪ٔ٣‬ش طؼِٔ٘خ َٓس أهَ‪ : ٟ‬إٔ حُ٘‪ َٜ‬حُوخ‪ٔ٣ ٙ‬زن حُ٘‪ َٜ‬حُؼخّ ‪ٝ ،‬إٔ ح‪ٓ٧‬ش حُٔ٘ظ‪َٜ‬س ػِ‪ ٠‬أػيحث‪ٜ‬خ ‪٢ٛ‬‬ ‫أٓش كووض ٗ‪َٜ‬حً ىحهِ‪ّ٤‬خ ً أ‪ٝ ، ً٫ٝ‬كون ًَ ‪ٝ‬حكي ٖٓ أكَحى‪ٛ‬خ ٗ‪َٜ‬حً هخ ّ‬ ‫‪ٛ‬خ ً ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي‪ ٙ‬حُ٘و‪ ٢ٜ‬هزَ ًَ ًُي ‪.‬‬ ‫‪٘٣ ٫ -3‬زـ‪ُ٘ ٢‬خ إٔ ٗل‪ّ ٗ ْٜ‬‬ ‫‪ٜ‬خ ً ٖٓ حُ٘‪ ٜٙٞ‬رٔؼٍِ ػٖ حُٔ٘ظ‪ٓٞ‬ش حُظ‪٘٣ ٢‬ظٔ‪ ٢‬اُ‪ٜ٤‬خ ‪٣ٝ ،‬ؼخُؾ ٓؼ‪ٜ‬خ ٌِٓ٘ش ‪ٝ‬حكيس ؛‬ ‫‪ٝ‬حُ٘‪ ٚ‬حٌَُ‪٘ٛ ْ٣‬خ ‪ٞ٣‬ؿ‪ٜ٘‬خ اُ‪ ٠‬أَٓ‪ : ٖ٣‬حُ‪ٜ‬زَ ‪ٝ ،‬حُظو‪. ٟٞ‬‬ ‫‪٣ٝ‬ؼ٘‪ ٢‬حُ‪ٜ‬زَ ‪ :‬حكظٔخٍ حُٔ٘خم ‪ٝ‬حُي‪ٓٞٔ٣‬ش ك‪ ٢‬طؤى‪٣‬ش حُظٌخُ‪٤‬ق حَُرخٗ‪٤‬ش ‪ٜٔٓ ،‬خ ًخٗض حُظَ‪ٝ‬ف هخٓ‪٤‬ش ؛ ‪ًُ ٕ٧‬ي ٗ‪ٜ‬ق‬ ‫حُ٘‪ ، َٜ‬اً إ ٗ‪ٜ‬ق حُل‪٣ ُٞ‬ؤط‪ ٖٓ ٢‬ؿ‪ٜٞ‬ىٗخ ‪ٝ ،‬هزِ‪ ٖٓ ٚ‬ط‪ٞ‬ك‪٤‬ن َّللا (طؼخُ‪ُ٘ )٠‬خ ‪ٝ ،‬حُ٘‪ٜ‬ق حُؼخٗ‪٣ ٢‬ؤط‪ ٖٓ ٢‬أهطخء‬ ‫أػيحث٘خ ‪.‬‬ ‫إ حُ‪ٜ‬زَ ‪٣ ٫‬ؼ٘‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظٔ‪٨ُ ّ٬‬ك‪ٞ‬حٍ حُٔ‪٤‬جش ًٔخ ‪ٓ ٞٛ‬ل‪ ّٜٞ‬حُؼ‪ٞ‬حّ ٌُ٘‪٣ ٚ‬ؼ٘‪ ٢‬ػيّ حُِـ‪ٞ‬ء اُ‪ ٠‬حُلِ‪ ٍٞ‬حَُٔ‪٣‬ؼش ‪ٝ ،‬هي‬ ‫ؿَص حُؼخىس إٔ حُ٘خّ ك‪ َٕٝ٣ ٖ٤‬اٗٔخٗخ ً ٓظل‪ٞ‬هخ ً ‪٣ :‬طِز‪ ٚ٘ٓ ٕٞ‬كِ‪٣َٓ ً٫ٞ‬ؼش ٌُٔ٘‪٬‬ط‪ ْٜ‬حُٔظؤَس ‪ٝ‬حُٔظؤٓ٘ش ؛‬ ‫‪ٝ‬حُلِ‪ ٍٞ‬حَُٔ‪٣‬ؼش طل‪ ٢٠‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ اُ‪ ٠‬حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪٩‬كزخ‪ ، ١‬أ‪ ٝ‬اُ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬يكخع ‪ٝ‬حُظ‪ ٍٜٞ‬؛ ٓٔخ ‪٣‬ؼوِّي حٌُِٔ٘ش‬ ‫أًؼَ ٓٔخ ‪٣‬لِ‪ٜ‬خ ! ‪.‬‬ ‫إ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى إٔ ػٔش أ‪ٟٝ‬خػخ ً ًؼ‪َ٤‬س ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗلؼَ ك‪٤‬خُ‪ٜ‬خ ح‪٤ٗ ٕ٥‬جخ ً ‪ ٌُٖ ،‬اًح هِ٘خ ‪ٓ :‬خًح ٗٔظط‪٤‬غ إٔ‬ ‫ٗلؼَ طـخ‪ٜٛ‬خ ه‪ ٍ٬‬ػَ٘‪ ٖ٣‬ػخٓخ ً ‪ ،‬كٔ‪ٞ‬ف َٗ‪ ٟ‬أٗ٘خ ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗلؼَ أٗ‪٤‬خء ًؼ‪َ٤‬س ؿ ّيحً ‪ ،‬كٌؤٕ حُ‪ٜ‬زَ حٓظويحّ ُِ‪ٞ‬هض‬ ‫ك‪ ٢‬حُو‪ ٖٓ ٙ٬‬أ‪ٟٝ‬خع ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ ح‪ ٕ٥‬إٔ ٗ٘ـق ك‪ ٢‬حُو‪ٜ٘ٓ ٙ٬‬خ ‪.‬‬ ‫كو‪٤‬وشُ ‪ٍَٟٝ‬س حهظَحٕ حُ‪ٜ‬زَ رخُؼَٔ ‪ٝ‬حُلًَش ُِو‪ ٖٓ ٙ٬‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُ‪ٜ‬ؼزش كو‪٤‬وش هَآٗ‪٤‬ش ‪ٓ٫‬ؼش ‪ٗ ،‬طوض ر‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٛ‬زَ​َُ‪ٝ‬ح َّ‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٣٥‬خص حُوَآٗ‪٤‬ش ‪ٓ ،‬ؼَ ه‪ٓ( ُٚٞ‬زلخٗ‪ { : )ٚ‬ػُ َّْ َّ‬ ‫إ‬ ‫َخؿَُ‪ٝ‬ح ِٓ ْٖ رَ ْؼ ِي َٓخ كُظُِ٘‪ٞ‬ح ػُ َّْ َؿخ‪ُ َٛ‬ي‪ٝ‬ح َ‪َ ٝ‬‬ ‫إ ٍَرَّيَ ُِ​َِّ ٌِ‪َ ٛ َٖ٣‬‬ ‫‪ٜ‬ز َِْ َ‪ٝ‬حُ‪ِ ٬َّٜ‬س‬ ‫َّك‪ٌ ٤‬تْ } [حُ٘لَ ‪ٝ ، ]110 :‬ه‪ٓ( ُٚٞ‬زلخٗ‪َ٣ { : )ٚ‬خ أَ​َ​َ ‪َُّٜ٣‬خ حَُ ٌِ‪ َٖ٣‬آ َُٓ٘‪ٞ‬ح ح ْٓظَ ِؼ‪ُٞ٘٤‬ح رْخُ َّ‬ ‫ٍَرَّيَ ِٓ ْٖ رَ ْؼ ِي‪َٛ‬خ َُ َـلُ‪ٌ ٞ‬تٍ ٍ ِ‬ ‫إ َّ‬ ‫َّ‬ ‫َّللاَ َٓ َغ حُ‪َّٜ‬خرِ َِ‪ [ } َٖ٣‬حُزوَس ‪ٝ ، ]153 :‬ه‪( ُٚٞ‬طؼخُ‪ { : )٠‬كَخ‪ ْٛ‬زَِْ ُِ ُل ٌْ ِْ ٍَرِّيَ َ‪ ٫ٝ‬طُ ِط ْغ ِٓ ْ٘‪ ْ​ْ ُٜ‬آػِٔخ ً أَ‪ًَ ْٝ‬لُ‪ٍٞ‬حً }‬ ‫[ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪. ]24 :‬‬ ‫إ حكظٔخٍ حُٔؼخٗخس ى‪ ٕٝ‬كًَش ُِو‪ٔٓ ٖٓ ٙ٬‬زِّزخط‪ٜ‬خ هي ‪َٟ ٌٕٞ٣‬رخ ً ٖٓ حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظٔ‪ٝ ، ّ٬‬هي ‪َٟ ٌٕٞ٣‬رخ ً ٖٓ‬ ‫حُؼـِ أ‪ ٝ‬ه‪ َٜ‬حُ٘ظَ أ‪٤ٟ ٝ‬ن ح‪٧‬كن ‪ٌٛٝ ...‬ح ٓخ ‪َّ ٠َٟ٣ ٫‬للا (ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ُ )٬‬ؼزخى‪ ٙ‬حُٔئٓ٘‪٤ٗ ٚ٘ٓ ٖ٤‬جخ ً ‪.‬‬ ‫أٓخ حُظو‪ ٟٞ‬كظؼ٘‪٘ٛ ٢‬خ ر‪ٍٜٞ‬س أٓخٓ‪٤‬ش ‪ٞٗ :‬ػخ ً ٖٓ حُل‪ٜ‬خٗش حُيحهِ‪٤‬ش ٖٓ حُظؤػَ رخُظَ‪ٝ‬ف حُٔ‪٤‬جش حُٔل‪٤‬طش ؛ اً إ‬ ‫حُ‪ِٜ‬حثْ حُؼٌَٔ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش حُوخٓ‪٤‬ش ‪ًُ ًَ ..‬ي ٓلي‪ٝ‬ى حُ‪ٓ ٍَ٠‬خ ُْ ‪٣‬ـ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔزخىة‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪177‬‬

‫‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُ٘ل‪ٝ ّٞ‬حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ ،‬رَ اٗ‪ٜ‬خ ط‪ِّٜ‬ذ ٍ‪ٝ‬ف حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ‪ٝ ،‬طٌُٔذ حُوزَس ‪ٝ ،‬طٌ٘ق ػٖ ح‪٧‬ؿِحء حَُه‪ٞ‬س ك‪٢‬‬ ‫حُز٘خء حُيحهِ‪ٝ ، ٢‬طلطِّْ ‪٤ٛ‬زش حُؼي‪ ٝ‬ك‪ ٢‬حُ٘ل‪. ّٞ‬‬ ‫‪ٝ‬هي َّٓص أْٓ ًؼ‪َ٤‬س رؤه‪ٔٓ ٠ٜ‬خ َٗٔ ر‪ٌُٜ٘ ، ٚ‬خ حٓظطخػض ػٖ ‪٣َ١‬ن ح‪ٗ٫‬ظلخ‪ٟ‬ش حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪٣ٍٞ‬ش ‪ ،‬إٔ طظـخ‪ُٝ‬‬ ‫حُٔلٖ ‪ٝ ،‬ط٘زؼغ ٖٓ ؿي‪٣‬ي ! ‪.‬‬ ‫‪ -4‬إ حُٔل‪ ّٜٞ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪ُِٜ ٢‬زَ ‪ٝ‬حُظو‪٘ٛ ٟٞ‬خ ‪ : ٞٛ‬ط‪٣ٌٜ‬ذ حٌُحص ‪ٝ‬طلٔ‪ٜ٘٤‬خ ‪ٝ ،‬طيػ‪ٜٔ٤‬خ ‪ٝ ،‬حَُه‪ ٢‬ر‪ٜ‬خ ؛ ‪ٌٛٝ‬ح حُظيػ‪ْ٤‬‬ ‫‪٣‬ؤهٌ أٌٗخ‪ً ً٫‬ؼ‪َ٤‬س ‪ٜ٘ٓ ،‬خ ‪ :‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ُ٫‬ظِحّ حُ‪ٜ‬خٍّ ‪ٓٝ ،‬وخ‪ٓٝ‬ش حُ٘‪ٜٞ‬حص ‪ٝ ،‬حُظؼخ‪ٝ ، ٕٝ‬حُٔلخطلش ‪ٝ ،‬حَُٔحؿؼش ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش ‪ٝ ،‬حُٔ‪ٞ‬حٓخس ُزؼ‪٘٠‬خ رؼ‪٠‬خ ً ‪ٝ ،‬حُللخظ ػِ‪ٍ ٠‬أّ حُٔخٍ حُ‪ٝ ، ٢٘١ٞ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ك‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظ‪٬ٜ‬ى ‪ ..‬اٗ‪٣ ٚ‬ؼ٘‪٢‬‬ ‫حًظٔخد ػخىحص ؿي‪٣‬يس ‪ٗ ٖٓ ،‬ل‪ ٞ‬طٌؼ‪٤‬ق حُوَحءس حُـ‪٤‬يس ‪ٝ ،‬حُ٘ظَ ىحثٔخ ً اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔظوزَ رؼوَ ٓلظ‪ٞ‬ف ‪ٝ ،‬طلٔ‪ ٖ٤‬حُؼ‪٬‬هخص‬ ‫ٓغ ح‪٥‬هَ‪ٝ ، ٖ٣‬ح‪ً٩‬ؼخٍ ٖٓ حُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُ٘‪ٞ‬حكَ ‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حُظوِ‪ ٖٓ ٚ‬أًزَ هيٍ ٌٖٓٔ ٖٓ حُؼخىحص حُٔ‪٤‬جش ‪ٓ ،‬ؼَ‬ ‫ػيّ حُيهش ‪ٝ‬هِق حُ‪ٞ‬ػي ‪ٝ ،‬طؤؿ‪ َ٤‬أػٔخٍ حُ‪ ّٞ٤‬اُ‪ ٠‬أ‪ٝ‬هخص أهَ‪... ٟ‬‬ ‫‪ ًَِ٣ -5‬حُوطخد ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ر‪ٍٜٞ‬س ػخٓش ػِ‪ ٠‬طيػ‪ ْ٤‬حٌُحط‪ ٢‬ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٝ ،‬هِٔخ ‪٣‬ظطَم اُ‪ ٠‬ػ‪٬‬ؽ حُظَ‪ٝ‬ف‬ ‫حُؼخٓش حُظ‪٣ ٢‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ حُٔ​ِْٔ ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ ‪ :‬كبٗ٘خ ٗـي‪٣ ٙ‬ئًي ػِ‪ ٠‬حُ‪٬ٜ‬ف ‪ٝ‬حٓظوخٓش حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خء ػٖ حُٔ٘خ‪... ٢ٛ‬‬ ‫أٓخ ط٘خ‪ ٍٝ‬حَُ٘‪ ١ٝ‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش حُ‪٣ٍَٝ٠‬ش ‪ٓ٫‬ظـخرش حُٔ​ِْٔ ُِيػ‪ٞ‬س كبٗ‪ٟ ٚ‬ؼ‪٤‬ق ‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ٛ٧‬ؼيس ٓؼي‪، ّٝ‬‬ ‫‪ ٞٛٝ‬ػِ‪ ًَ ٠‬كخٍ كو‪ٝ ، َ٤‬ط٘و‪ ٜٚ‬حُوزَس ‪ٝ‬حُيٍرش ‪.‬‬ ‫إ ر‪ ٖ٤‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُل‪٤‬خط‪٤‬ش حُؼخٓش حُظ‪٣ ٢‬ؼ‪ٜ٘٤‬خ ػ‪٬‬هش ؿيُ‪٤‬ش ك‪٣ ٜٞ‬ئػَ ك‪ٜ٤‬خ ‪٣ٝ‬ظؤػَ ر‪ٜ‬خ ‪ ٫ٝ ،‬ري‬ ‫ُِيػخس ٖٓ إٔ ‪٣‬يًٍ‪ٞ‬ح إٔ حُلَى حُٔ​ِْٔ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬زظؼي ٓٔخكخص ًز‪َ٤‬س ػٖ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُؼخٓش ُِٔـظٔغ ‪ًُٝ ،‬ي‬ ‫حُظزخػي َٓ‪ٛ‬ن ‪ٌِٓٝ‬ق ؛ كل‪ًٔ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬ذ حُو‪ٞ‬ص حُ‪٣ ٫ ١ٍَٝ٠‬ظؤط‪ُِٞٔ ٠‬حى ح‪٧‬ػظْ ٖٓ حُ٘خّ ا‪ ٫‬ػٖ ‪َ١‬م‬ ‫ٓلَٓش أ‪ِٓ ٝ‬ظ‪٣ٞ‬ش ٓؼ‪ ً٬‬كبٕ حٌُ‪ٞٓ ٖ٣‬ف ‪ٔ٣‬ظـ‪٤‬ز‪ُ٘ ٕٞ‬يحء (حُِؤش حُل‪ ٌٕٞٗٞ٤ٓ )ٍ٬‬هِش ‪ٞٓٝ ،‬ف طظَ ٓزخىث‪ ْٜ‬ك‪٢‬‬ ‫كخُش حهظزخٍ ىحثْ ‪ٍٝ ،‬رٔخ أىهِ‪ًُ ْٜ‬ي ك‪٬ٌ٘ٓ ٢‬ص ٓغ أهَد حُ٘خّ اُ‪. ْٜ٤‬‬ ‫‪ٌُٜٝ‬ح ‪ :‬كٌٔخ إٔ ٓلخ‪٫ٝ‬ص طلٔ‪ ٖ٤‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘و‪٣ ِْٔ​ُِٔ ٢ٜ‬ظَ ‪ًّ٣ٍَٟٝ‬خ ‪ٝ‬ك‪ّ٣ٞ٤‬خ ً ‪ ،‬كبٕ طلٔ‪ ٖ٤‬حُٔ٘خم حُؼخّ ‪٘٣‬زـ‪٢‬‬ ‫إٔ ‪٣‬ظَ ٓ‪ٟٞ‬غ ػ٘خ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٛ‬ظٔخّ ؛ اً ُ‪ ْ٤‬حُٔطِ‪ٞ‬د طلو‪٤‬ن َٗ‪ ١ٝ‬حُيػ‪ٞ‬س حُـ‪٤‬يس ‪ٝ ،‬اٗٔخ طلو‪٤‬ن َٗ‪ ١ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش‬ ‫حُ٘خؿلش أ‪٠٣‬خ ً ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هلل ح‪ ٖٓ َٓ٧‬هزَ ‪ ٖٓٝ‬رؼي ‪.‬‬ ‫‪----------‬‬‫(*) ح‪٣٥‬ش ‪ٍٞٓ ٖٓ 120 :‬س آٍ ػَٔحٕ ‪.‬‬ ‫(‪ )1‬أهَؿ‪ ٚ‬حُزوخٍ‪ً ، ١‬ظخد حٌُ٘خف ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪178‬‬

‫‪ { - 50‬ومن ٌؤت الحكمة فقد أوتً خٌراً كثٌراً }‬

‫د‬ ‫حُل ٌْ َٔشَ كَوَ ْي أُ‪ٝ‬طِ َ‪ ٢‬هَ ‪َْ٤‬حً ًَؼِ‪َ٤‬حً َ‪َٓ ٝ‬خ ‪ َُ ًَّ ٌَّ َ٣‬ا‪ َّ٫‬أُ‪ُٞ​ُ ْٝ‬ح ح‪ُْ َ٧‬زَخ ِ‬ ‫حُل ٌْ َٔشَ َٖٓ ‪َ٘ َ٣‬خ ُء َ‪ُْ ٣ َٖٓ ٝ‬ئصَ ِ‬ ‫‪٣‬و‪َّ ٍٞ‬للا (ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ُْ ٣ { : )٬‬ئطِ‪ِ ٢‬‬ ‫} [حُزوَس ‪. ]269 :‬‬ ‫‪ٍٝ‬ىص ًِٔش (كٌٔش) ك‪ٞٓ ٢‬ح‪ٟ‬غ ػي‪٣‬يس ٖٓ حٌُظخد حُؼِ‪ًٛٝ ، ِ٣‬ذ حُٔلَٔ‪ ٕٝ‬اُ‪ ٠‬طلٔ‪ٓ َ٤‬ؼ٘خ‪ٛ‬خ ك‪ٟٞٓ ًَ ٢‬غ‬ ‫رلٔذ حُٔ‪٤‬خم حٌُ‪ٍٝ ١‬ىص ك‪ ، ٚ٤‬كظخٍس طُلَٔ رخُٔ٘ش ‪ٝ ،‬طخٍس رخُٔ‪ٞ‬ػظش ‪ٝ ،‬طخٍس رخُوَإٓ ‪...‬‬ ‫أٓخ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪ٟٞ‬غ حٌُ‪ٗ ١‬لٖ ر‪ٜ‬يى‪ ، ٙ‬كبٕ ُِؼِٔخء ك‪ ٢‬طلٔ‪َٛ٤‬خ أه‪ٞ‬ح‪ً ً٫‬ؼ‪َ٤‬س ‪ٜ٘ٓ ،‬خ ‪ :‬حُ٘ز‪ٞ‬س ‪ٝ ،‬حُلو‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُوَإٓ ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼَكش ري‪َّ ٖ٣‬للا ‪ٝ ،‬حُلو‪ ٚ‬ك‪ٝ ، ٚ٤‬ح‪٫‬طزخع ُ‪ٝ ، ٚ‬حُو٘‪٤‬ش ‪ٝ ،‬حُ‪ٍٞ‬ع [‪... ]1‬‬ ‫‪ ٍٟٝٝ‬حرٖ ‪ٛٝ‬ذ ػٖ ٓخُي أٗ‪ ٚ‬هخٍ ك‪( ٢‬حُلٌٔش) ‪ :‬اٗ‪ٜ‬خ حُٔؼَكش رخُي‪ٝ ، ٖ٣‬حُلو‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُظؤ‪ٝ ، َ٣ٝ‬حُل‪ ْٜ‬حٌُ‪ٓ ٞٛ ١‬ـ‪٤‬ش ‪،‬‬ ‫‪َّ ٖٓ ٍٞٗٝ‬للا (طؼخُ‪. ]2[ )٠‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح حُو‪ ٞٛ ٍٞ‬أهَد ح‪٧‬ه‪ٞ‬حٍ حُٔخروش اُ‪ ٠‬حُ‪ٜٞ‬حد ‪ٝ .‬حٌُ‪٣ ١‬زي‪ : ٢ُ ٝ‬إٔ حُلٌٔش طظـخ‪ ُٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُـِث‪٤‬ش اُ‪٠‬‬ ‫حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حٌُِ‪٤‬ش ٓغ ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُظطخرن ر‪ٓ ٖ٤‬ؼخٍف حُلٌ‪ٝ ْ٤‬حُٔ‪ٞ‬حهق حُؼِٔ‪٤‬ش ُ‪ ٚ‬؛ ‪ ٖٓٝ‬ػْ ه‪ َ٤‬إ حُلٌٔش طؼ٘‪ٟٝ : ٢‬غ‬ ‫حُ٘‪٢‬ء ك‪ٟٞٓ ٢‬ؼ‪ ٚ‬؛ ‪ٝ‬إ ً٘خ َٗ‪ ٟ‬إٔ ًُي أكي طـِ‪٤‬خص حُلٌٔش ‪ ْ٤ُٝ ،‬ؿِءحً ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ُٔ ٌُْٜ٘ ،‬ل‪ٞ‬ح إٔ حُٔ‪ٞ‬حهق‬ ‫حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش حُٔ‪٬‬ثٔش ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طٌ٘ق ػٖ كٌٔش حُلٌٔخء ‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ٘خ ٗلخ‪ ٍٝ‬حُل‪ ّٞ‬ك‪ ٍٞ‬كٔ‪ ٠‬حُلٌٔش ‪ٝ ،‬ك‪ ٍٞ‬رؼ‪ ٞ‬طـِ‪٤‬خط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طـٔ‪٤‬يحط‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُٔلَىحص حُظخُ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ طخٍ‪٣‬ن ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٌٓ ٞٛ‬خكلش (حُؼٔخء) ‪( ٝ‬حُ‪٬‬طٌ ّ‪ )ٕٞ‬ك‪ ٢‬ىحهَ ٗلٔ‪ٝ ٚ‬ك‪ ٢‬هخٍؿ‪ٜ‬خ ؛ ك‪٣ ٜٞ‬لخ‪ ٍٝ‬أريحً ‪٤ٛ‬خؿش‬ ‫حُٔل‪ٜٓٞ‬خص ‪ٝ‬حَُإ‪ ٟ‬حُظ‪ ٢‬طٔ ٌّ٘‪ ٖٓ ٚ‬ك‪ ًَِٙٓ ْٜ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حٌُ‪ٓٝ ، ٕٞ‬ؼَكش حُٔل‪ ٢٤‬حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٚ٤‬رـ‪٤‬ش ك‪ ْٜ‬حُٔ‪ٞ‬هق‬ ‫حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ٝ‬حُوط‪ٞ‬س حُٔ٘خٓزش ‪.‬‬ ‫‪ٜٔٓٝ‬خ رٌٍ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٖٓ ؿ‪ٜٞ‬ى ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ًُ ٠‬ي كبٕ ٗـخك‪٣ ٚ‬ظَ ٗٔز‪ّ٤‬خ ً ‪ًٔ ،‬خ إٔ طوي‪ َ٣‬حُ٘خّ ٌُُي حُ٘ـخف‬ ‫ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ظَ ٓظلخ‪ٝ‬طخ ً ؛ ك‪٤‬غ إ ٓزخىة ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٓٝ‬ؼخٍك‪ ٚ‬طظلٌْ ىحثٔخ ً ك‪ ٢‬رِ‪ٍٞ‬س ٍإ‪٣‬ظ‪٤ٗ٨ُ ٚ‬خء ؛ ‪ ٖٓٝ‬ػْ ‪ :‬كبٕ ٓ‪ٞ‬هلخ ً ٓخ‬ ‫هي ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ٗ ٢‬ظَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘خ كٌ‪ٔ٤‬خ ً ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪٘٣ ٖ٤‬ظَ اُ‪ ٚ٤‬آهَ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪١ ٚ‬خثٖ ‪ٝ‬هخثذ ؛ ا‪ ٫‬إٔ ح‪٣٧‬خّ رٔخ طـِّ‪ٖٓ ٚ٤‬‬ ‫ػ‪ٞ‬حهذ ‪ٗٝ‬ظخثؾ ‪ٝ‬رٔخ طًَٔ‪ٔٗ ٖٓ ٚ‬خًؽ طٔخػيٗخ ػِ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُل‪. ْٜ‬‬ ‫‪ -2‬اًح ً٘خ ٗوظِق ك‪ ٍٞ‬طؼَ‪٣‬ق حُلٌٔش كبٗ‪٤ٓ ٚ‬ظَ رخ‪ٌٓ٩‬خٕ طلِ‪ِٜ٤‬خ اُ‪ ٠‬حُؼ٘خ‪ َٛ‬حٌُٔ ّ‪ٗٞ‬ش ُ‪ٜ‬خ ‪ ٢ٛٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬زي‪٢ُ ٝ‬‬ ‫ػ‪٬‬ػش ‪ :‬حًٌُخء ‪ٝ ،‬حُٔؼَكش ‪ٝ ،‬ح‪ٍ٩‬حىس ؛ كخًٌُخء حُِٔخف ‪ٝ ،‬حُٔؼَكش حُ‪ٞ‬حٓؼش ‪ٝ ،‬ح‪ٍ٩‬حىس حُ‪ُِٜ‬زش طٌ ّ‪ٓ ٕٞ‬ؼخ ً ‪( :‬حُلٌٔش) ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ًٔخٍ ‪ ٌٙٛ‬حُؼ٘خ‪ًٔ ٌٕٞ٣ َٛ‬خُ‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫حًٌُخء رٔلَى‪٣ ٫ ٙ‬ـؼَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ كٌ‪ٔ٤‬خ ً ؛ اً حُِٔٔ‪ ّٞ‬إٔ حًٌُخء ى‪ ٕٝ‬هخػيس ؿ‪٤‬يس ٖٓ حُؼِْ ‪ٝ‬حُوزَس ‪٘٣‬ظؾ كَ‪ٟٝ‬خ ً‬ ‫‪ٓٝ‬ؼَكش (ٌِٗ‪٤‬ش) ‪ًٔ ،‬خ إٔ حُٔؼَكش ى‪ً​ً ٕٝ‬خء طـؼَ حٓظلخىس ‪ٛ‬خكز‪ٜ‬خ ٓ٘‪ٜ‬خ ٓلي‪ٝ‬ىس ‪ٝ ،‬طـؼَ ‪ٝ‬ظ‪٤‬لظ‪ٓ ٚ‬ـَى حُللع‬ ‫‪ٝ‬حُ٘وَ ‪ ،‬ى‪ ٕٝ‬حُظٌٖٔ ٖٓ ؿَرِش حُٔؼَكش أ‪ ٝ‬ح‪ٟ٩‬خكش اُ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ .‬ح‪ٌٛ ٖٓ ْٛ٧‬ح ‪ًٝ‬حى ‪ :‬إٔ حُٔؼَكش ى‪ً​ً ٕٝ‬خء طئهَ ‪٫ٝ‬ىس‬ ‫حُٔ‪ٞ‬هق حُلٌ‪ٝ ، ْ٤‬طـؼَ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬رؼي حُليع رٔزذ ‪ٟ‬ؼق حُزيح‪ٛ‬ش ‪.‬‬ ‫‪ٌ٣ ٫ٝ‬ل‪ ٢‬حًٌُخء حُِ ّٔخف ‪ ٫ٝ ،‬حُوزَس حُ‪ٞ‬حٓؼش ك‪ ٢‬ؿؼَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ كٌ‪ٔ٤‬خ ً ٓخ ُْ ‪ٔ٣‬ظِي ه‪ٞ‬س ح‪ٍ٩‬حىس ؛ ‪ ٕ٧‬ح‪ٍ٩‬حىس حُو‪٣ٞ‬ش‬ ‫‪ٝ‬كي‪ٛ‬خ ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طـؼِ٘خ ٗ٘‪ٜ‬خع ‪ َٓ٧‬حُوزَس ‪ ٢ٛٝ ،‬حُظ‪ ٢‬ط٘ظؾ ِٓ‪ًٞ‬خ ً ‪٣‬وظل‪ ٢‬ك‪ ٚ٤‬حُلخٍم ر‪ ٖ٤‬حُ٘ظَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظطز‪٤‬ن ‪.‬‬ ‫حًٌُخء ٓ‪ٛٞ‬زش ٖٓ َّللا (طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪ٝ ، )٠‬حُٔؼَكش حُ‪ٞ‬حٓؼش ًٔذ ٗو‪ٝ ، ٢ٜ‬ح‪ٍ٩‬حىس حُو‪٣ٞ‬ش ‪ٛ‬ي‪٣‬ش حُٔـظٔغ حُ٘خؿق‬ ‫‪٧‬ر٘خث‪ ٚ‬حُزٍَس ؛ ك‪ ٜٞ‬حٌُ‪٣ ١‬ل ّيى حُؼظزش ‪ٝ‬حُٔوق حُٔطِ‪ٞ‬ر‪ُِ ٖ٤‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٚ٤‬رٌَحٓش ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬ح‪ٍ٩‬حىس ‪ٝ ،‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ٟٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪179‬‬

‫حُويٍس ‪٘ٔ٣ ٫ ٞٛٝ ،‬ق حُويٍس ‪٘ٔ٣ ٌُٚ٘ ،‬ق أكَحى‪ ٙ‬اٍحىس حُلؼَ ‪ٝ‬حٌُق ٖٓ ه‪ٔٗ ٍ٬‬خًؿ‪ ٚ‬حَُحه‪٤‬ش ‪ ٖٓٝ ،‬ه‪ ٍ٬‬حَُٔحطز‪٤‬ش‬ ‫ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُظ‪ٜٞ٣ ٢‬ؿ‪ٜ‬خ طؤٓ‪ٔ٤‬خ ً ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ‪ٝ٧‬حَٓ‪. ٙ‬‬ ‫‪ -3‬إ حُٔؼَكش ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ‪ٝ‬حٓؼش ‪ ٫‬طؼي‪ ٝ‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬اكي‪ّٗٞ ٌٓ ٟ‬خص (حُلٌٔش) ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ ‪ :‬كبٕ ‪٘ٛ‬خى كخٍهخ ً ر‪ ٖ٤‬حُؼخُِْ‬ ‫‪ٝ‬حُلٌ‪ ، ْ٤‬كوي ‪ ٌٕٞ٣‬حَُٔء هٔش ك‪ ٢‬طو‪ ٖٓ ٜٚ‬حُظو‪ٜ​ٜ‬خص ‪ُ٣ ٫ ٌُٚ٘ ،‬ؼ ّي كٌ‪ٔ٤‬خ ً ‪ًٔ ،‬خ إٔ حُلٌ‪ ْ٤‬هي ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬ػخُٔخ ً‬ ‫ٓظزلَحً ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ػِْ ٖٓ حُؼِ‪. ّٞ‬‬ ‫حُؼِْ ‪٣‬لٌي حُٔؼَكش ٖٓ أؿَ حٓظ‪٤‬ؼخر‪ٜ‬خ ‪ ،‬ك‪٤‬و‪ ّٞ‬رظ٘ظ‪ٜٔ٤‬خ ‪ٝ‬ط‪٣ُٞ‬ؼ‪ٜ‬خ ػِ‪ٔٓ ٠‬خهخص ًؼ‪َ٤‬س ‪ ،‬أٓخ حُلٌ‪ : ْ٤‬ك‪٤‬و‪ ّٞ‬رظًَ‪٤‬ذ‬ ‫حُٔؼَكش حُ٘ظَ‪٣‬ش ٓغ حُوزَس حُؼِٔ‪٤‬ش ٖٓ أؿَ ر٘خء ‪ٝ‬طٌ٘‪ َ٤‬حُٔل‪ٜٓٞ‬خص حُؼخٓش ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ٗخِٓش‬ ‫ط٘يؿْ ك‪ٜ٤‬خ ٓؼط‪٤‬خص حُٔخ‪ٝ ٢ٟ‬حُلخ‪ٝ َٟ‬حُٔ​ٔظوزَ ‪.‬‬ ‫حُؼِْ ‪٘​ٌ٘ٔ٣‬خ ٖٓ ‪٘ٛ‬غ حُي‪ٝ‬حء ‪٘ٛٝ ،‬غ حُٔ‪٬‬ف ‪ ٌُٖ ،‬حُلٌٔش طـؼِ٘خ ٗؼَف ٓظ‪ٗ ٠‬يح‪ٓٝ ، ١ٝ‬ظ‪ٗ ٠‬لخٍد ‪.‬‬ ‫حُؼِٔخء ًؼَ ‪ٝ ،‬حُلٌٔخء ٗخىٍ‪ ٕٝ‬؛ ‪ ٕ٧‬طلِ‪ َ٤‬حُٔؼَكش أٓ‪ ٖٓ َٜ‬طًَ‪٤‬ز‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬حُؼَٔ حُيػ‪ ١ٞ‬حُ‪ ْ٤ُ ّٞ٤‬كو‪َ٤‬حً ك‪٢‬‬ ‫ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪ٓ ٌُٚ٘ ، ٖ٤٤ٛ‬لظخؽ كخؿش ٓخّٓش اُ‪ ٠‬حُلٌٔخء حُؼظخّ حٌُ‪ِٔ٣ ٖ٣‬ؿ‪ ٕٞ‬ر‪ ٖ٤‬حُؼِ‪ٝ ّٞ‬حُؼوخكخص حُٔوظِلش ‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬وِ‪ٜ٘ٓ ٕٜٞ‬خ اُ‪ٓ ٠‬لٌخص ٗ‪ٜ‬خث‪٤‬ش ك‪ ٢‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬حُ٘‪٠ٜ‬ش ‪ٓٝ‬يح‪ٝ‬حس حُؼَِ حُٔ​ٔظؼ‪٤ٜ‬ش ‪...‬‬ ‫إ حُلٌٔش أُّ حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٌُٜ٘ ،‬خ أًزَ ٖٓ إٔ طل‪ َٜ‬ك‪ ٢‬أ‪ٜ٘ٓ ١‬ؾ ٖٓ حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ ‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ ٓؼَكش طظؤر‪ ٠‬ػِ‪٠‬‬ ‫حُظ٘ظ‪ ، ْ٤‬ك‪ ٢ٜ‬ىحثٔخ ً َٓكَكش ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُؼِْ ٓؼَكش ٓ٘ظّٔش ‪ ًَٝ ،‬حُؼِ‪٣ ّٞ‬زيأ طلظل‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ كٌٔش ‪ٝ ،‬ط٘ظ‪٢ٜ‬‬ ‫اُ‪ ٠‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬كّ٘خ ً ‪ ،‬أ‪ : ١‬اٗ‪ٜ‬خ طلوي ‪١‬خهظ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُظـيى رؼي إٔ ‪٣‬ظْ ٓـ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ه‪ٞ‬حُذ ؿخ‪ِٛ‬س ‪ٝ ،‬ط‪ٜ‬زق رلخؿش ٓخّٓش اُ‪٠‬‬ ‫إٔ طَكَف ٖٓ ؿي‪٣‬ي ‪ ،‬أ‪ : ١‬إٔ ططؼّْ رخُلٌٔش ‪ ٖٓٝ .‬ػْ ‪ :‬كبٕ حُلٌٔش طظؤر‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظ٘لخً ‪ٌُٝ ،‬ح ‪ :‬كبٗ‪ٜ‬خ حُو‪ َ٤‬حٌُؼ‪َ٤‬‬ ‫حُل‪٤‬خ‪ ٝ‬حُٔظـيى حٌُ‪٤ٜ٣ ١‬ج‪َّ ٚ‬للا (طؼخُ‪ٗ ُٖٔ )٠‬خء ٖٓ ػزخى‪. ٙ‬‬ ‫‪ -4‬ؿلَ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬هي‪ٔ٣‬خ ً ٖٓ (حُلِٔلش) ؛ ‪ ٕ٧‬أًؼَ ك‪ٓ٬‬لش حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬أهَؿ‪ٞ‬ح حُلِٔلش ٖٓ ا‪١‬خٍ حُ‪ٞ‬ك‪ٝ ٢‬ا‪١‬خٍ‬ ‫حُ٘‪ٝ ٜٙٞ‬حُٔؼط‪٤‬خص حَُ٘ػ‪٤‬ش حُؼخٓش ‪ ،‬ك‪ٜ‬خٍص حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُلِٔل‪٤‬ش ؿَ‪٣‬زش ػٖ حُز٘‪٤‬ش حُؼوخك‪٤‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ ،‬رَ ٓ‪ٜ‬خىٓش‬ ‫ُ‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُؼ‪ َٜ‬حُلي‪٣‬غ ‪ ُْ :‬ط٘​٘ؤ ُي‪٘٣‬خ ٓيحٍّ كِٔل‪٤‬ش ‪ٝ ،‬اٗٔخ حطزخع ُل‪ٓ٬‬لش حُـَد ‪ّٝ َٓٝ ،‬ؿ‪ُ ٕٞ‬لِٔلش ٓخى‪٣‬ش أؿ٘ز‪٤‬ش‬ ‫ٓل‪ٍٛٞ‬خ ح‪ٓ٧‬خّ ‪ٛ :‬يّ ػو‪٤‬يس ح‪٤ُٛٞ٧‬ش ‪ٝ‬طيػ‪ ْ٤‬ح‪ُ٩‬لخى ‪ ...‬كخٓظَٔ حُـلخء ر‪ ٖ٤‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪( ٖ٤٤ٛ‬حُؼِٔخء) ‪ٝ‬ر‪١ًٝ ٖ٤‬‬ ‫حُ٘ظَ حٌُِ‪ٝ ٢‬حَُإ‪٣‬ش حُؼخٓش ‪.‬‬ ‫إ حُ٘خظَ ك‪ ٢‬ح‪٣٥‬خص حٌَُ‪ٔ٣‬ش حُظ‪ٍٝ ٢‬ىص ك‪ٜ٤‬خ ًِٔش (حُلٌٔش) ‪٣ :‬ـي أٗ‪ٜ‬خ ٓخ حهظَٗض رًٌَ (حٌُظخد) ا‪ً ٫‬خٗض طخُ‪٤‬ش ُ‪ٚ‬‬ ‫‪ًٝ ،‬ؤٕ ك‪ًُ ٢‬ي اٗخٍس اُ‪ ٠‬إٔ حُلٌٔش رٔخ ‪ٓ ٢ٛ‬لخ‪ٗٝ ْ٤ٛ‬ظَ ًِ‪ٜ٣ ٫ ٢‬ق أريحً إٔ طظٌَ٘ هخٍؽ ٓزخىة حٌُظخد‬ ‫‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خط‪ ٚ‬حٌُزَ‪ ٟ‬؛ اٗ‪ ٚ‬حُو‪ٝ ّْ٤‬حُٔ‪ ٖٔ٤ٜ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ ْ٤ُٝ ،‬ك‪ًُ ٢‬ي كي ٖٓ ػطخء حُلٌٔش ‪ٝ‬حٗط‪٬‬ه‪ٜ‬خ ‪ ٌُٚ٘ٝ ،‬آٔخى ر‪ٜ‬خ ً‪٢‬‬ ‫‪ ٫‬طلوي حطـخ‪ٜٛ‬خ ‪ٓٝ‬ل‪ٍٛٞ‬خ ؛ كخُؼوَ حُزَ٘‪ ١‬ػِ‪ٓ ٠‬ؼش آٌخٗخط‪ٔ٣ ٫ ٚ‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ؼَٔ رٌلخءس ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬ا‪١‬خٍ ط‪ٞ‬ؿ‪٢ٜ٤‬‬ ‫‪٘ٔ٣‬ل‪٤ٗ ٚ‬جخ ً ٖٓ حُؼ‪ٞ‬حرض ‪٬ٛٝ‬رش حُ‪٤‬و‪. ٖ٤‬‬ ‫‪ٝ‬هي إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُظ٘​٘‪ ٢٤‬كًَش ػِٔ‪٤‬ش ‪ ٫‬طـَم ك‪ ٢‬حُظو‪ٜ​ٜ‬خص ٌُ٘‪ٜ‬خ طٔظل‪٤‬ي ٓ٘‪ٜ‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ‪ :‬ك‪ ٢‬ط٘ٔ‪٤‬ن حُ‪ٞ‬حهغ ك‪ٟٞ ٢‬ء‬ ‫حُٔؼخٍ ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬اىٍحى حُؼ‪٬‬هخص حُوط‪٤‬ش ‪ٝ‬حُـيُ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طَر‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ ،‬ك‪ٓ ٢‬ؼَكش ٖٓ٘ َّللا (طؼخُ‪ )٠‬ك‪ ٢‬حُوِن ‪...‬‬ ‫إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُظَى حُظويّ حُؼِٔ‪ َٛ٧ ٢‬حُظو‪ٜ​ٜ‬خص ‪٣‬ـ‪ ٕٞٛٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬لَىحص حُؼِ‪٤٠٣ٝ ، ّٞ‬ل‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬كَ‪ٝ‬ع حُٔؼَكش ًَ‬ ‫‪ ّٞ٣‬ؿي‪٣‬يحً ‪ٝ ،‬حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬ؿ‪ َ٤‬ؿي‪٣‬ي ٖٓ حُلٌٔخء ‪ٝ‬حُٔ‪ِٜ‬ل‪ ١ًٝ ٖ٤‬حُ٘ظَ حٌُِ‪ٝ ٢‬حُؼوخكش حُ َٔ ِْؿ‪٤‬ش ‪ ،‬حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظويٓ‪ ٕٞ‬حُٔؼخٍف حُٔوظِلش ك‪ ٢‬ر٘خء حُ٘ٔخًؽ حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُوخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص حُ٘‪٤٠ٜ‬ش حُ٘خِٓش ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪180‬‬

‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حػظوخى‪ ١‬إٔ حُلخؿش اُ‪( ٠‬حُلٌٔخء) ٓ‪ٞ‬ف طِىحى ؛ اً إ حُٔؼَكش حُزَ٘‪٣‬ش ػِ‪ٗٝ ٠‬ي أًخٍ ى‪ٍٝ‬ط‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬ػ‪َٜ‬‬ ‫ػ‪ٍٞ‬س حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حٌُ‪ ١‬رِؽ كـَ‪ٞٓ ٙ‬ف ‪ ٌٕٞ٣‬أه‪ َٜ‬حُؼ‪ ٍٜٞ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ‪ ،‬ػْ ‪٣‬ؤط‪ُٓ ٢‬خٕ ح‪ٓ٧‬جِش حٌُزَ‪ : ٟ‬أٓجِش‬ ‫حُ‪٣ٜٞ‬ش ‪ٝ ،‬ػَِ حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٝ ،‬حُٔ‪١ٝ ، َ٤ٜ‬ز‪٤‬ؼش حٌُ‪ٗٞ٘٤‬ش حُزَ٘‪٣‬ش ‪ٝ‬كي‪ٝ‬ى‪ٛ‬خ ‪ٝ ،‬كو‪ٞ‬ه‪ٜ‬خ ‪ ..‬أ‪ : ١‬إ حُلِٔلش هي طٔظؼ‪٤‬ي‬ ‫ٓـي‪ٛ‬خ حُوي‪ٓ ٖٟٔ ٌُٖ ، ْ٣‬ؼط‪٤‬خص ‪ٔٓٝ‬خهخص ؿي‪٣‬يس ‪ٝ ،‬رِـش ٗي‪٣‬يس حُظؼو‪٤‬ي ‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ ٌٓ٘ ح‪ ٕ٥‬إٔ ٗل‪ َّ٠‬أ‪ُٝ‬جي ‪ ،‬حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬ك‪ ْٜ‬أٓجِش حُؼ‪ َٜ‬حُوخىّ ‪٣ٝ ،‬لٔ٘‪ ٕٞ‬حُـ‪ٞ‬حد ػِ‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫‪ -5‬ح‪ٍ٩‬حىس حُ‪ُِٜ‬زش ٌٓ ّ‪ ٕٞ‬أٓخّ ٖٓ ٌٓ‪ٗٞ‬خص ( حُلٌٔش ) ًٔخ ً​ًَٗخ ‪( ٢ٛٝ‬ح‪ )َ٤ًٔ٩‬حٌُ‪٣ ١‬ل‪ َ٤‬حُٔؼَكش حُ٘ظَ‪٣‬ش اُ‪٠‬‬ ‫ٗٔخًؽ ٓظلووش ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬حهغ حُٔلٔ‪ ، ّٞ‬إ حُلٌٔش ٗ‪ ٍٞ‬ىحهِ‪ٓ ٌَ٘٣ ٢‬ل‪ٜٓٞ‬خص ًؼ‪َ٤‬س ٓظزخ‪٘٣‬ش ‪٣ٝ ،‬يٓـ‪ٜ‬خ ك‪ٗ ٢‬ظْ أَٗٔ‬ ‫‪ ،‬كظزي‪ٔ٘ٓ ٝ‬ـٔش ٓظ٘خٓوش ‪ ٌُٖ ،‬حُلٌ‪٣ ٫ ْ٤‬زي‪ًٌُ ٝ‬ي ‪ ،‬ك‪َ١ ٜٞ‬حُ كَ‪٣‬ي ‪ًٞٔٗٝ ،‬ؽ هخ‪ٜ٣ ، ٙ‬ؼذ طو٘‪ ٖ٤‬ػطخءحط‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خط‪ٞٓٝ ٚ‬حهل‪ ٚ‬؛ ‪١ ٕ٧‬ز‪٤‬ؼش حُلٌٔش طظؤر‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬حُظلون حٌُخَٓ ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ ‪ :‬كبٗ‪ٜ‬خ طِ‪ٞ‬ف ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٞ‬حهق‬ ‫‪ٝ‬حُِٔ‪ًٞ‬خص ُظيٍ ػِ‪ ٠‬ك‪َّ َ٠‬للا (طؼخُ‪ )٠‬ػِ‪ ٠‬أ‪ٛ‬لخر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ك‪٤‬و‪ٝ . ُْٜ ٚ‬طِي حُٔ‪ٞ‬حهق طل‪ٞ‬م حُل‪ٝ َٜ‬حُؼي ‪ًٌَٗ ٌُٖ ،‬‬ ‫رؼ‪ٜ٠‬خ ٖٓ أؿَ حُظوَ‪٣‬ذ ‪:‬‬ ‫أ‪ -‬حُلٌٔش ٗٔ‪ ٞ‬ىحثْ ‪ ،‬كخُِٔؽ حُلخػَ ر‪ ٖ٤‬حًٌُخء ‪ٝ‬حُوزَس ‪ٝ‬ح‪ٍ٩‬حىس ‪٣‬ـؼَ ٓل‪ٜٓٞ‬خص حُلٌ‪ ْ٤‬ك‪ٞٗ ٢‬ع ٖٓ حُلًَش حُيحثزش‬ ‫‪ٓ ،‬ل‪ٌ٣ ّٜٞ‬زَ ‪ٝ ،‬آهَ ‪ٗٝ ، َٔ٠٣‬و‪ ٢‬طِىحى طل‪ٝ ، ً٬٤ٜ‬أهَ‪ ٟ‬طِىحى طًَ‪ِ٤‬حً ‪ ،‬أكٌخٍ ؿي‪٣‬يس ُي‪ ٚ٣‬طلوي رَ‪٣‬و‪ٜ‬خ رَٔػش ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬أكٌخٍ هي‪ٔ٣‬ش ط٘زؼغ ك‪٤‬ش ُظو‪ ٢‬هطّخ ً ؿي‪٣‬يحً ‪...‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش طـؼَ حُلٌ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُظؤُن حُيحثْ ‪ٌٛٝ ،‬ح حُظؤُن هي ‪٣‬لَّٔ ُي‪ ٟ‬حٌُؼ‪ ٖ٣َ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬ط٘خه‪ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٟ‬طَحد ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬أٗ‪ٞٗ ٚ‬ع ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظـخرش حُ٘خؿلش َُِٔ‪ٗٝ‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُؼخُ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬حَُ‪ٝ‬حكي حُؼوخك‪٤‬ش حُؼَ‪٣‬ش ‪ٝ ،‬ح‪ٍ٩‬حىس‬ ‫حُلَس حُ‪ُِٜ‬زش ‪ًُ ًَ ٌُٖ ،‬ي ‪٣‬ؤهٌ ٓٔش حُظـ‪ ٫ َّ٤‬حُظز ّيٍ ‪.‬‬ ‫د‪ -‬ا‪٣‬ؼخٍ ح‪٥‬ؿَ ػِ‪ ٠‬حُؼخؿَ ‪ٝ ،‬حُيحثْ ػِ‪ ٠‬ح‪ٓٝ ، ٢ٗ٥‬خ ‪ًُ ٚ٤ِٔ٣‬ي ٖٓ ٓ‪ٞ‬حهق ‪ٝ‬حُظِحٓخص ‪ :‬أًزَ ٓٔش ٖٓ ٓٔخص‬ ‫(حُلٌ‪ٝ ، )ْ٤‬حَُ٘حثغ حُٔ​ٔخ‪٣ٝ‬ش ًِ‪ٜ‬خ ؿخءص ط‪ٞ‬ؿّ‪ ٚ‬حُ٘خّ ٗل‪ ٌٙٛ ٞ‬حُل‪ِ٤٠‬ش ‪ ٌُٖ ،‬اؿَحءحص حُٔ٘خكغ ‪ٝ‬حٌُِٔحص حُؼخؿِش‬ ‫ح‪٥‬ه َ​َسَ } [حُو‪٤‬خٓش ‪. ]21 ، 20 :‬‬ ‫خؿَِشَ َ‪ٝ‬طَ ٌٍَُ‪َٕٝ‬‬ ‫ِ‬ ‫‪َٛ‬كض ؿ َّ حُ٘خّ ػٖ ح‪ٓ٫‬ظـخرش { ًَ‪ َّ٬‬رَ​َْ طُ ِلزُّ‪ َٕٞ‬حُ َؼ ِ‬ ‫‪ٝ‬ػيّ طلون ‪ ٌٙٛ‬حُل‪ِ٤٠‬ش ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ‪ٓ ،‬زز‪ٟ : ٚ‬ؼق ك‪ ٢‬حُوزَس ‪ ،‬أ‪ٟ ٝ‬ؼق ك‪ ٢‬ح‪ٍ٩‬حىس ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ك‪ٜٔ٤‬خ ٓؼخ ً‬ ‫‪ٝ ،‬حُلٌٔش طـؼَ حُلٌ‪ ْ٤‬ك‪٘ٓ ٢‬ؤ‪ ٟ‬ػ٘‪ٜٔ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٞٓٝ‬هق حُلٌ‪٘ٛ ْ٤‬خ ‪٣‬ؼ‪ُ َ٤‬ي‪ ٟ‬حُ٘خّ حُي‪٘ٛ‬ش ؛ ك‪٤‬غ ‪٣‬ـي‪ُ ٚٗٝ‬ح‪ٛ‬يحً ٓؼَ‪ٟ‬خ ً ػٔخ ‪٣‬ظوخطِ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٍٝ ، ٚ٤‬رٔخ حط‪ ٜٙٞٔ‬رخُؼـِ‬ ‫أ‪ ٝ‬حٌَُٔ أ‪ ٝ‬حُو‪ ٞٛٝ ، ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪٠٣ ٚ‬لي ك‪ ٢‬ىحهِ‪ ٖٓ ٚ‬ؿ‪ٜ‬خى‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬ؿ‪ َ٤‬ػي‪ٓٝ ٝ‬لخ‪٫ٝ‬ص هز‪ ْٜ٠‬ػِ‪٠‬‬ ‫حَُٔحد ! ! ‪.‬‬ ‫ّ‬ ‫‪ٌ٣‬ق أريحً ػٖ ػِٔ‪٤‬خص حُٔوخٍٗش ‪ٝ ،‬حُٔ‪ٞ‬حُٗش ‪ٝ ،‬حُظلِ‪، َ٤‬‬ ‫ؽ‪ -‬ىحهَ حُلٌ‪ٓ ْ٤‬خكش َٓ ّ‪ٞ‬حٍس رخُلًَش ‪ٝ‬حُ٘​٘خ‪ ، ١‬ك‪٫ ٜٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُظًَ‪٤‬ذ ‪ٝ ،‬ح‪ٓ٫‬ظ٘ظخؽ ‪ٝ ،‬حُظٌ٘‪٣‬ذ ‪ٝ ،‬ح‪ٟ٩‬خكش ‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ أٓ‪ٞ‬حؽ ‪ٝ‬ط‪٤‬خٍحص ك‪ ٢‬أػٔخم حُٔل‪ ، ٢٤‬أٓخ حُٔطق كبٗ‪ٛ ٚ‬خىة‬ ‫طؼِ‪ ٙٞ‬حٌُٔ‪٘٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬هخٍ ‪.‬‬ ‫إ ٖٓ ٓ‪ٓ٬‬ق ح‪٤ً​ً٧‬خء َٓػش حُزي‪ٜ٣‬ش ‪ٝ ،‬ا‪٬١‬م ح‪٧‬كٌخّ ‪َٓٝ ،‬ػش طٌ٘‪ َ٤‬حُٔ‪ٞ‬حهق ‪ ٌُٖ ،‬حُلٌ‪َ١ ْ٤‬حُ آهَ ٖٓ‬ ‫حُ٘خّ ‪ ،‬ك‪ ٜٞ‬رط‪٢‬ء ك‪ ٢‬طٌ‪ٓ ٖ٣ٞ‬ؼظويحط‪٤ٛٝ ، ٚ‬خؿش ٓو‪٫ٞ‬ط‪ ، ٚ‬اً اٗ‪ِٔ٣ ٚ‬ي هيٍس هخ‪ٛ‬ش ػِ‪َٟ ٠‬د ًَ أٌٗخٍ‬ ‫حُٔؼَكش ‪ٝ‬حُوزَس ك‪ ٢‬رؼ‪ٜ٠‬خ رؼ‪٠‬خ ً ‪٤ُ ،‬وَؽ ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش رِريس طظٔ‪ ِ٤‬ػ٘‪ٜ‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ‪ٌُٜ٘ ،‬خ ٓ٘‪ٜ‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً !‬ ‫‪ ٌُٖ ، َٜ‬ح‪٣٧‬خّ طؼزض إٔ ٓو‪٫ٞ‬ص حُلٌٔخء ‪ ٢ٛ‬ر٘خص ػ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ق كٌَ‪٣‬ش ‪ٗٝ‬ؼ‪٣ٍٞ‬ش‬ ‫‪٣ٝ‬لَّٔ رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ًُي رخُؼ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬حُل َ‬ ‫َ‬ ‫‪ٛ‬خثِش ‪ٌُٜ٘ ،‬خ ؿ‪٘ٓ َ٤‬ظ‪ٍٞ‬س ! ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪181‬‬

‫ى ‪ ٖٓ -‬أ‪ ْٛ‬طـِ‪٤‬خص حُلٌٔش ‪ :‬اىٍحى كـ‪ ّٞ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ؛ كخُلٌ‪ َٟ٣ ْ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء حٌُز‪َ٤‬س ًز‪َ٤‬س ‪ًٔ ،‬خ‬ ‫‪ َٟ٣‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ًٔخ ‪ٝ ، ٢ٛ‬طوي‪ َ٣‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ر‪ٍٜٞ‬س ‪ٛ‬ل‪٤‬لش ٖٓ أهطَ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪ ٢‬ظِض ط‪ٞ‬حؿ‪ٚ‬‬ ‫حُزَ٘ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ‪ُ َٛٝ ،‬ى َّٓص حُل‪٠‬خٍحص ا‪ٍٝ ٖٓ ٫‬حء ٌٓ٘‪٬‬ص ‪ٝ‬أهطخء ظ٘‪ٜ‬خ حُ٘خّ طخك‪ٜ‬ش ‪ ،‬كبًح ‪٢ٛ‬‬ ‫ػ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ق ‪ٞٛ‬ؿخء طؤط‪ ٢‬ػِ‪ٓ ًَ ٠‬خ طٔ َّ ػِ‪. ! ٚ٤‬‬ ‫حُلٌ‪ٍ : ْ٤‬ؿَ ‪ٓ َٟ٣‬خ هزَ حُِلظش حَُح‪٘ٛ‬ش ‪ٔ٣ٝ ،‬ظَ٘ف ٓخ رؼي‪ٛ‬خ ‪ٔٗ َٟ٣ ٫ ٞٛٝ ،‬وخ ً أ‪ٗ ٝ‬ظخٓخ ً ٖٓ حُظيحػ‪٤‬خص‬ ‫حُظَحرط‪٤‬ش ‪ َٟ٣ ٌُٚ٘ ،‬أٗٔخهخ ً ‪ٗٝ‬ظٔخ ً طظ‪ٞ‬حُ‪ٝ ، ٟ‬طظوخ‪١‬غ ‪ٝ ،‬طظ‪ٜ‬خىّ ‪ ،‬اٗ‪٣ ٚ‬لّْ رخُؼخ‪ٛ‬لش هزَ ‪ٛ‬ز‪ٞ‬ر‪ٜ‬خ ‪ ،‬ك‪٤‬لٌٍ ه‪ٚٓٞ‬‬ ‫‪ًِ٘ . ٌٍْٛ٘٣ٝ‬خ َٗ‪ ٟ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ رلـٔ‪ٜ‬خ حُلو‪٤‬و‪ ٌُٖ ، ٢‬رؼي ك‪ٞ‬حص ح‪ٝ٧‬حٕ ! ‪ٝ ،‬رؼي إٔ ٌٗظ‪ ١ٞ‬ر٘خٍ‪ٛ‬خ ‪ٝ ،‬طل‪ٞ‬ط٘خ كَ‪ٜٛ‬خ‬ ‫حٌُ‪ٛ‬ز‪٤‬ش ‪ ٌُٖ ،‬حُلٌ‪٣ ْ٤‬ؤط‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حُٔ٘خٓذ ‪ًٔ ،‬خ هخٍ ٓل‪٤‬خٕ حُؼ‪ » : ١ٍٞ‬اًح أىرَص حُلظ٘ش ػَك‪ٜ‬خ ًَ حُ٘خّ ‪ٝ ،‬اًح‬ ‫أهزِض ُْ ‪٣‬ؼَك‪ٜ‬خ ا‪ ٫‬حُؼخُْ « ! ‪.‬‬ ‫حُؼخُْ (حُلٌ‪ )ْ٤‬حٌُ‪ٛٝ ١‬ل٘خ‪ ، ٙ‬أٓخ أ‪ َٛ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪ ، ٙ‬حٌُ‪ ٖ٣‬أً‪ٛ‬ز‪ٞ‬ح حُؼَٔ ك‪ ٢‬طلظ‪٤‬ن حُٔؼَكش ك‪٢ٗ ٍٞ‬ء رخُؾ حُ‪ٜ‬ـَ‬ ‫‪ ،‬أ‪ ٝ‬ك‪٢ٗ ٫( ٍٞ‬ء) ‪ :‬ك‪ٜ‬ئ‪٫‬ء ؿ٘‪ٞ‬ى حُظويّ حُؼِٔ‪ ٌُٖ ، ٢‬كظ‪ٞ‬ظ‪ ٖٓ ْٜ‬اَٗحهخص حُلٌٔخء ٓلي‪ٝ‬ىس ُِـخ‪٣‬ش ! ‪.‬‬ ‫‪ٛ‬ـ طَطلغ ىٍؿش حَُٔحٍس ك‪ ٢‬ىحهِ٘خ ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ كويٗخ ُِلٌٔش ؛ ‪ٝ‬حُِ٘م ‪ٝ‬حُزَ َ​َّ حٌُ‪ٗ ١‬زي‪ ٚ٣‬ك‪ٓ ًَ ٍٞ‬خ ‪٣ ٫‬ؼـز٘خ ٓزز‪ٚ‬‬ ‫ؿ‪ِٜ٘‬خ رخ‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ‬حُـٌ‪ٝ ٍٝ‬حُٖٔ٘ ‪١ٝ‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪٘ٓٝ‬طن ٓ‪ٍَٝ٤‬ط‪ٜ‬خ ‪ .‬أٓخ حُلٌ‪ : ْ٤‬كبٕ َٓحٍط‪ ٫ ٚ‬ط٘زغ ٖٓ ٓلخؿآص‬ ‫ح‪٧‬كيحع ‪ٝ‬ك‪ٞ‬حؿؼ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ ؿلِش حُ٘خّ ‪ٝ‬حٓظولخك‪ ْٜ‬رخُٔ‪ٞ‬حػع حُظ‪ ٢‬أُو‪٤‬ض ػِ‪ٗٝ ، ْٜ٤‬ز‪ٜ‬ظ‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬خص حُٔلظ‪ٓٞ‬ش‬ ‫حُظ‪٘٣ ٢‬يكؼ‪ ٕٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ ى‪ ٕٝ‬أ‪ ١‬كٔخد أ‪ ٝ‬طوي‪ُ َ٣‬ليحكش حُوطذ حٌُ‪ٞ٤ٓ ١‬حؿ‪ . ٜٚٗٞ‬إ ح‪ ّ٫٥‬حُظ‪٘ٗ ٢‬ؼَ ر‪ٜ‬خ ػ٘ي ظ‪ٍٜٞ‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُ٘ظخثؾ طٌ‪ٌٓ ٕٞ‬خكجش ك‪ ٢‬حُؼخىس ُِٔ​َٔحص حُظ‪ ٢‬ػ٘​٘خ‪ٛ‬خ ‪ً ّٞ٣‬خٗض (ػو‪ُ٘ٞ‬خ ٓٔظَ‪٣‬لش) ‪٘ٓٝ‬خػَٗخ ؿخٍهش ك‪ ٢‬ػخُْ‬ ‫حٌُِٔحص ‪ٝ‬ح‪ٛٝ٧‬خّ ! ‪.‬‬ ‫ٓخ ً​ًَٗخ‪ ٖٓ ٙ‬أٗ‪ٞ‬حٍ حُلٌٔش ‪ٝ‬ك‪٠‬خثِ‪ٜ‬خ ؿ‪ ٖٓ ٞ٤‬ك‪٘٣ ٫ٝ ، ٞ٤‬ق ػٖ ٓلخٓ٘‪ٜ‬خ ه‪ً ٍٞ‬و‪َّ ٍٞ‬للا (طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪{ : )٠‬‬ ‫حُل ٌْ َٔشَ كَوَ ْي أُ‪ٝ‬طِ َ‪ ٢‬هَ ‪َْ٤‬حً ًَؼِ‪َ٤‬حً } [حُزوَس ‪. ]269 :‬‬ ‫َ‪ُْ ٣ َٖٓ ٝ‬ئصَ ِ‬ ‫‪-----------‬‬‫(‪ )1‬حُـخٓغ ‪٧‬كٌخّ حُوَإٓ ‪ :‬ؽ‪. 330 ٙ ، 3‬‬ ‫(‪ )2‬حُٔخرن ‪ :‬ؽ‪. 131 ٙ ، 2‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪182‬‬

‫‪ { - 51‬ونبلوكم بالشر والخٌر فتنة }‬

‫هِن َّللا ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ٬‬حُيٗ‪٤‬خ ُظٌ‪ ٕٞ‬ىحٍحً ُ‪٬‬رظ‪٬‬ء ‪ٝ‬ح‪٫‬هظزخٍ ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٗ‪ ٚ‬ؿؼَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪٣‬ظوِذ ك‪ٜ٤‬خ ر‪ ٖ٤‬حُٔ٘​٘‪ٝ ٢‬حٌَُٔ‪، ٙ‬‬ ‫‪ٝ‬حَُهخء ‪ٝ‬حُ٘يس ‪ٝ ،‬حُو‪ٝ َ٤‬حَُ٘ ‪ٓ َٟ٤ُ ،‬زلخٗ‪٤ً ٚ‬ق ‪ٜ٘٣‬غ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء حُؼزخى ‪٤ًٝ ،‬ق ‪٣‬طِز‪َٓ ٕٞ‬ح‪ ٚ٤ٟ‬ك‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬غ‬ ‫ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٗٝ { ،‬زِ‪ ًْٞ‬رخَُ٘ ‪ٝ‬حُو‪ َ٤‬كظ٘ش } [ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪ ٖٓ :‬ح‪٣٥‬ش‪. ]35‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ٘خ ٗوزْ ٖٓ ٗ‪ ٌٙٛ ٍٞ‬ح‪٣٥‬ش حُٔزخًٍش ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هلخص حُظخُ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬حُ٘خظَ ك‪ ٢‬حُُ٘ظُْ حُؼخٓش حُظ‪ ٢‬طلٌْ ٓٔ‪َ٤‬س حُل‪٤‬خس ‪٣‬ـي إٔ ؿ‪( َٛٞ‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء) ‪٣‬و‪ ّٞ‬ػِ‪( ٠‬حُظ٘ظ‪٤‬ض ر‪ ٖ٤‬حُٔظوخر‪٬‬ص)‬ ‫ك‪٤‬غ ‪٣‬ئى‪ ١‬ػيّ حُو‪٤‬خّ رلن حُلخُش حَُح‪٘ٛ‬ش أ‪ٓ ٝ‬خ ٓٔخ‪ ٙ‬حُويٓخء رؤىد حُ‪ٞ‬هض اُ‪ ٠‬ح‪٩‬هلخم ك‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظلخٕ حٌُ‪٣ ١‬ؼ٘‪٢‬‬ ‫طل‪ ٍٞ‬حُو‪ َ٤‬اُ‪ َٗ ٠‬أ‪ ٝ‬حٍطلخع ‪ٝ‬ط‪َ٤‬س حَُ٘ ‪ٝ‬حُظي‪ُٝ ، ٍٞٛ‬ؼِ٘خ ٗٔ‪ ٢٤‬حُِؼخّ ػٖ ‪ٌٛ‬ح حُٔؼ٘‪ ٖٓ ٠‬ه‪ًٞٔٗ ٍ٬‬ؿ‪ ٖ٤‬حػ٘‪: ٖ٤‬‬ ‫(أ) ‪ٔ٣‬ؼ‪ٓ ًَ ٠‬ـظٔغ اُ‪ ٠‬ا‪٣‬ـخى أًزَ هيٍ ٌٖٓٔ ٖٓ حُظٔخػَ ر‪ ٖ٤‬أكَحى‪ ٙ‬ر٘‪٤‬ش حُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬ه‪ٝ ٚٔ٤‬ه‪٤ٜٛٞ‬خط‪ٚ‬‬ ‫‪ُٝ‬هٔ‪ ٚ‬حُلًَ‪ٌٛٝ ، ٢‬ح حُظٔخػَ ٖٓ حُو‪٣ٍ ٫ٝ َ٤‬ذ ‪ ٕ٧‬حُزي‪ َ٣‬ػ٘‪ ٞٛ ٚ‬حُ٘وخم ‪ٝ‬ح‪٫‬كظَحد حُيحهِ‪ ٌُٖ ٢‬حُظـَرش‬ ‫ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش أػزظض إٔ حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُظٔخػَ حُظخّ ر‪ ٖ٤‬أكَحى حُٔـظٔغ ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حٗؤخٓ‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪ ، ٚ‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظ٘‪ٞ‬ف‬ ‫أػ‪٠‬خإ‪ٔ٤ٓ٫ٝ ٙ‬خ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ٓ٘‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُ٘لخً اُ‪ٝ ٠‬حهغ حُٔـظٔغ ػِ‪ٗ ٠‬ل ٍ‪٘ٓ ٞ‬لَى ‪٘ٓٝ‬ؼ‪ًُ ٖٓ ْٜ‬ي ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حُظ‪ٞ‬طَ‬ ‫ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٣ٝ ، ٢‬ـؼَ (حُظٔخ‪ )٢ٛ‬حُظخ‪ َٛ‬ػزخٍس ػٖ ٌَٗ كخٍؽ ٖٓ حُٔ‪ ، ٕٞٔ٠‬ك‪٘٤‬ظَ٘ حُ٘لخم ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ى‪ٝ‬حؿ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٕ حُٔطِ‪ٞ‬د ‪ ٞٛ‬هيٍ ٖٓ حُظ٘‪ٞ‬ع ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٝ ٢‬حكظَحّ حُو‪٤ٜٛٞ‬خص ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ‬ ‫حُ٘ظْ حٌُزَ‪ُِٔ ٟ‬ـظٔغ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ أ‪ٛ‬يحك‪ٓٝ ٚ‬زخىث‪ ٚ‬حُؼخٓش ‪.‬‬ ‫(د) كغ ح‪ ّ٬ٓ٩‬ػِ‪ِٛ ٠‬ش حَُكْ ‪ٝ‬أىحء كو‪ٞ‬م حُوَحرش ‪ٍٝ ،‬طذ ك‪ًُ ٢‬ي أكٌخٓخ ً ‪ٝ‬آىحرخ ً ػي‪٣‬يس ‪ٝ ،‬ح‪ُ٫‬ظِحّ ر‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٍٝ‬ػخ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ٖٓ حُو‪ َ٤‬حُؼظ‪ًُ ٌُٖ ، ْ٤‬ي ‪٫‬ري إٔ ‪ٞ٣‬هق ػ٘ي كي‪ٝ‬ى ٍػخ‪٣‬ش ٓٔخثَ أهَ‪ ٫ ٟ‬طوَ أ‪٤ٔٛ‬ش ‪ٝ‬ك‪٣ٞ٤‬ش ٖٓ ٓؼَ‬ ‫حكظَحّ حُ٘ظْ حُظ‪ ٢‬طظ‪ ٠ُٞ‬ط‪٣ُٞ‬غ ‪ٝ‬طَط‪٤‬ذ حُلو‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حؿزخص ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ٜ٣ ٫‬ق ُؼخَٓ حُوَحرش إٔ ‪ْٔ٣‬‬ ‫حُؼيحُش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش أ‪٠٣ ٝ‬ـ‪ ٢‬ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ ،‬حُِٔل‪ٞ‬ظ إٔ ٓخ طٔ​ٔ‪ ٠‬رـ (ٓ‪٤‬خىس حُوخٗ‪ ُْ )ٕٞ‬طؤهٌ أرؼخى‪ٛ‬خ رٌَ٘ ؿ‪٤‬ي ك‪ ٢‬حُؼ‪ٍٜٞ‬‬ ‫حُلي‪٣‬ؼش ا‪ ٫‬ك‪٤‬غ ح‪ٟٔ‬لِض حُؼ‪٬‬هخص ح‪٣َٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُوَحر‪٤‬ش ًٔخ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ك‪ ٢‬حُٔـظٔؼخص حُـَر‪٤‬ش أٓخ ك‪ ٢‬حُٔـظٔؼخص‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪٤‬غ حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ح‪ٝ ١َٓ٧‬حُؼخثِ‪ ٢‬أٓظٖ ‪ٝ‬أك‪ ، َ٠‬كبٕ ٖٓ حُِٔل‪ٞ‬ظ أٗ‪٣ ٚ‬ظْ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُظـخ‪ٝ ُٝ‬حُظلِض ٖٓ‬ ‫حُ٘ظْ حُؼخٓش ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬اػطخء ح‪٧‬هَرخء ٓخ ُ‪ٌٓ ٖٓ ُْٜ ْ٤‬ظٔزخص ظ٘خ ً إٔ ك‪ًُ ٢‬ي ‪ِٛ‬ش َُِكْ ! ٌُٖ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ػيّ‬ ‫حُ٘ـخف ك‪ ٢‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ‪ٝ‬حُظ٘ظض ر‪ ٖ٤‬حُٔظوخر‪٬‬ص ‪ ،‬إ اًَحّ ح‪٧‬هَرخء ‪٘٣ ٫‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظْ ػِ‪ ٠‬كٔخد ح‪٥‬هَ‪ ٫ٝ ٖ٣‬روَم‬ ‫حُ٘ظخّ حُؼخّ ‪ٝ ،‬ا‪ً ٫‬خٕ َٗحً ‪ٝ‬ر‪ً ٬‬ء ‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ٘خ ‪ٗ ٫‬زخُؾ اًح هِ٘خ إ ٖٓ أٗي ٓخ ػخٗخ‪ ٙ‬حُظٔيٕ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬و٘خ حُط‪ً َ٣ٞ‬خٕ ٗوَ حُؼَد ٖٓ َٓكِش (حُوز‪ِ٤‬ش)‬ ‫اُ‪َٓ ٠‬كِش (حُي‪ُٝ‬ش) ك‪٤‬غ ‪٣‬ظْ حُل‪ٗ َٜ‬ز‪ ٚ‬حٌُخَٓ ر‪ ٖ٤‬حُؼ‪٬‬هخص ‪ٝ‬حُلو‪ٞ‬م حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٗٝ ،‬ـي اُ‪٠‬‬ ‫ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح ك‪َ٤ٓ ٢‬س حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ِٞٓٝ -ِْٓٝ ٚ٤‬ى أ‪ٛ‬لخر‪ ٚ‬حٌَُحّ ٓ‪ٞ‬حُٗش ىه‪٤‬وش ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ‪ ،‬كخُ٘ز‪٠ِٛ- ٢‬‬ ‫َّللا ػِ‪ ٞٛ -ِْٓٝ ٚ٤‬حٌُ‪ ١‬هخٍ ‪٣ :‬خ كخ‪ٔ١‬ش ر٘ض ٓلٔي ِٓ‪ٓ ٖٓ ٢٘٤‬خُ‪ٓ ٢‬خ ٗجض كبٗ‪ ٫ ٢‬أؿ٘‪ ٢‬ػ٘ي ٖٓ َّللا ٗ‪٤‬جخ ً [‪ٞٛٝ ]1‬‬ ‫حٌُ‪ ١‬هخٍ ‪ ُٞ .... :‬إٔ كخ‪ٔ١‬ش ر٘ض ٓلٔي َٓهض ُوطؼض ‪٣‬ي‪ٛ‬خ [‪. ]2‬‬ ‫‪ -2‬حُ٘ـخف ك‪ ٢‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ‪٣‬وظ‪ٞٗ ٢٠‬ػخ ً ٖٓ حُ‪٤‬وظش ُـٔ‪٤‬غ ه‪ٞ‬حٗخ حُؼوِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش‪ ،‬كظ‪ٗ ٫ ٠‬وغ ك‪ ٢‬أَٓ حُِلظش حُلخ‪َٟ‬س‬ ‫‪ٔٗٝ‬ظِْٔ ُو‪َٛ٤‬خ ‪َٛٗٝ‬خ ٍ‪ٟ‬خث‪ٜ‬خ ‪ًَٝ‬ر‪ٜ‬خ ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ٞٗ ٢‬ػخ ً ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظؼ‪٬‬ء ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬ػيّ حًَُ‪ ٕٞ‬اُ‪ٝ ، ٚ٤‬حٌُ‪ٝ‬رخٕ‬ ‫ك‪ًُٝ ، ٚ٤‬ي اٗٔخ ‪٣‬وغ ػ٘ي حُـلِش ػٖ (ٗ‪ٞ‬حس) ح‪٫‬رظ‪٬‬ء حٌُخٓ٘ش ك‪ ، ٚ٤‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ كيع ٖٓ ؿلِش حَُٓخس ‪ ّٞ٣‬أكي ػٖ ٗ‪ٞ‬حس‬ ‫ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ك‪ ٢‬أَٓ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ ُْٜ -ِْٓٝ ٚ٤‬رخُزوخء ك‪ٞٓ ٢‬حهؼ‪ٜٔٓ ْٜ‬خ ًخٕ حطـخ‪ ٙ‬حُٔؼًَش ‪ ،‬كؤى‪ًُ ٟ‬ي اُ‪ ٠‬طل‪َ٣ٞ‬‬ ‫حُ٘‪ َٜ‬حٌُ‪ً ١‬خٕ ‪ِٞ٣‬ف ك‪ٔٓ ٢‬ظ‪ َٜ‬حُٔؼًَش اُ‪ٔ٣ِٛ ٠‬ش ! ٌُٖ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪٣ ُْ -ِْٓٝ ٚ٤‬يع حُٔ​ِٔٔ‪ٖ٤‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظِٔٔ‪َُٔ ٕٞ‬حٍس حُ‪ٔ٣ِٜ‬ش ‪٣ٝ ،‬ـَه‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُظ‪ٝ ّٝ٬‬حُ٘يّ ‪ٝ ،‬اٗٔخ حٗيكغ ر‪ ْٜ‬اُ‪ٓ ٠‬خكش حرظ‪٬‬ء ؿي‪٣‬ي رؤَٓ‪ ُْٜ ٙ‬رخُظ‪ٞ‬ؿ‪ٚ‬‬ ‫اُ‪ ٠‬كَٔحء ح‪ٓ٧‬ي ك‪٤‬غ طل‪ُٞ‬ض ٓ٘خػَ حُل َّ ‪ٝ‬ح‪ٌٔٗ٫‬خٍ اُ‪٘ٓ ٠‬خػَ حُٔزخىأس ‪ٝ‬حُٔطخٍىس ُِؼي‪. ]3[ ! ٝ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪183‬‬

‫‪ُٝ‬ؼَ ٓٔخ ‪٣‬ؼ‪ ْٜ‬ػٖ حُـَم ك‪ ٢‬حُلخُش حَُح‪٘ٛ‬ش طؼ‪ٞ‬ى ح‪ٓ٫‬ظز‪ٜ‬خٍ ‪ٝ‬طوِ‪٤‬ذ حُ٘ظَ ك‪ ٢‬حُلخُش حَُح‪٘ٛ‬ش ه‪َٛ٤‬خ ‪َٛٗٝ‬خ ‪،‬‬ ‫‪ٓٝ‬لخ‪ُٝ‬ش ك‪ ْٜ‬حُٔ٘طو‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٤ُ٥‬ش حُظ‪ ٢‬أىص اُ‪٫ٝ ٠‬ىط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طـٔي‪ٛ‬خ ‪ٝ ،‬اًح ٓخ طْ ًُي أٌٖٓ إٔ ٗٔ‪٤‬طَ ػِ‪ ٠‬طِي حُلخُش ‪،‬‬ ‫‪ٗٝ‬ظ‪َٜ‬ف اُ‪ ٠‬حطـخ‪ٛ‬خص ٓ‪َٛ٤‬خ ‪ٝ‬طط‪ٍٛٞ‬خ ‪ ،‬كبًح ًخٕ ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ػزخٍس ػٖ ه‪ َ٤‬أ‪ ١‬ه‪ َ٤‬أ‪ٛ‬خر‪ ٚ‬حُٔئٖٓ ػَٔس ُـ‪ٜ‬ي‪ٙ‬‬ ‫‪ًٝ‬لخك‪ٝ ٚ‬ؿذ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪ٔ٣‬ظَٔ ك‪ًُ ٢‬ي حُـ‪ٜ‬ي ػِ‪ٗ ٠‬لْ حُ‪ٞ‬ط‪َ٤‬س حُظ‪ً ٢‬خٕ ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ ،‬اًح ًخٕ هي أ‪ٛ‬خر‪ ٖٓ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬طؼذ‬ ‫ًٖٔ ‪ٍٝ‬ع ٓخ‪ْ ٝ ً٫‬كَحً ‪ٝ‬ؿذ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪َّ ٌَ٘٣‬للا ػِ‪ًُ ٠‬ي أ‪ٝ ، ً٫ٝ‬إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ػخٗ‪٤‬خ ً رزلغ ح‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ‬حُؼ‪ٞ‬حَٓ حُظ‪ ٢‬طئى‪١‬‬ ‫اُ‪ ٠‬حُٔلخكظش ػِ‪ٝ ٚ٤‬ط٘ٔ‪٤‬ظ‪ٝ ٚ‬طًِ‪٤‬ظ‪ ، ٚ‬كظ‪٘٣ ٫ ٠‬ؼَ ‪ٓٞ٣‬خ ً ٓخ إٔ حُ٘ؼٔش حُظ‪ٛ ٢‬زطض ػِ‪ٔ٣ ٌٖ٣ ُْ ٚ٤‬ظلو‪ٜ‬خ ! ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اًح ًخٕ ٓخ أ‪ٛ‬خد حُٔئٖٓ ٖٓ َٗ ‪ٓٝ‬ل٘ش رٔزذ أهطخث‪ٝ ٚ‬هطخ‪٣‬خ‪ ، ٙ‬كبٕ حُ٘ـخف ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش ًُي ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬ا‪٫‬‬ ‫رخُو‪ٔٓ ٙ٬‬خ حهظَكض ‪٣‬يح‪ٝ ، ٙ‬رٌُي ‪ٔ٣‬ظلن طـ‪َّ َ٤٤‬للا طؼخُ‪ًٔ ُٚ ٠‬خ هخٍ ٓزلخٗ‪ { : ٚ‬إ َّللا ‪٣ ٫‬ـ‪ٓ َ٤‬خ رو‪ ّٞ‬كظ‪٠‬‬ ‫‪٣‬ـ‪َٝ٤‬ح ٓخ رؤٗلٔ‪[ } ْٜ‬حَُػي ‪. ]11 :‬‬ ‫‪ٝ‬اًح ًخٕ ٓخ أ‪ٛ‬خر‪ ٚ‬رٔزذ ٓخ ؿ٘خ‪ ٙ‬ؿ‪ َٙ٤‬كبٕ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪ٜ٣‬زَ ‪٣ٝ ،‬لخ‪ ٍٝ‬إٔ ‪٣‬ظـخ‪ٓ ُٝ‬خ ‪ ٞٛ‬ك‪ ٖٓ ٚ٤‬ر‪٬‬ء رظل‪ٖٓ ُٚٞ‬‬ ‫(‪ٛ‬خُق) اُ‪ِٜٓ( ٠‬ق) ‪ ٕ٧‬حُز‪٬‬ء ك‪٣ ٖ٤‬ؼْ رٔزذ حٗظ٘خٍ حُلٔخى ‪٣ ٫‬ظؤ‪ُِ٘ َٛ‬ـخس ٓ٘‪ ٚ‬ا‪ ٫‬حٌُ‪ٔ٣ ٖ٣‬ؼ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬طلـ‪ٚٔ٤‬‬ ‫‪ٝ‬طط‪ َ٤ٜ‬حُٔـظٔغ ٓ٘‪ًٔ ، ٚ‬خ هخٍ ٓزلخٗ‪ ] : ٚ‬كِٔخ ٗٔ‪ٞ‬ح ٓخ ً​ًَ‪ٝ‬ح ر‪ ٚ‬أٗـ‪٘٤‬خ حٌُ‪ ٕٜٞ٘٣ ٖ٣‬ػٖ حُٔ‪ٞ‬ء ‪ٝ‬أهٌٗخ حٌُ‪ ٖ٣‬ظِٔ‪ٞ‬ح‬ ‫رؼٌحد رج‪ ْ٤‬رٔخ ًخٗ‪ٞ‬ح ‪٣‬لٔو‪ [ [ ٕٞ‬ح‪٧‬ػَحف ‪٫ٝ ، ]165 :‬ري ُِظ‪١ٞ‬جش ٌَُ ًُي ٖٓ ٓ‪٤‬خىس ٍ‪ٝ‬ف حُٔلخطلش ‪ٝ‬حٌُٔخٗلش‬ ‫‪ٝ‬حُ٘وي حُٔ٘‪ٜ‬ق حُز٘خء كظ‪ ٫ ٠‬ط٘يؿْ حٌُحص ك‪ ٢‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ع ‪ٜٗٝ ،‬زق ًٖٔ ًخٕ ‪٣‬يكغ حُؼـِش اُ‪ ٠‬إٔ أ‪ٛ‬زق ‪٣‬ـَ‪١‬‬ ‫‪ٍٝ‬حء‪ٛ‬خ ٓٔظِٔٔخ ً ُو‪ٞ‬س حٗيكخػ‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ -3‬إ ٓزيأ (حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش) ِٓل‪ٞ‬ظ ك‪ ٢‬حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔوِ‪ٞ‬هخص ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىحص ‪ٌٛٝ ،‬ح حُٔزيأ ًٔخ أٗ‪ٓ ٚ‬زذ ك‪ ٢‬طٌخػَ‬ ‫حٌُخثٖ حُل‪ ٞٔٗٝ ٢‬حُ٘‪ٞ‬ع ًٌُي ‪ٓ ٞٛ‬زذ ك‪ ٢‬طل‪ ٍٞ‬كخ‪٫‬ص حَُهخء ‪ٝ‬حُ٘يس ‪ ،‬كل‪ٍ ٢‬كْ ًَ ٍهخء (ٗ‪ٞ‬حس) ُٔل٘ش ‪ًٔ ،‬خ إٔ‬ ‫ك‪ ٢‬أك٘خء ًَ ٗيس ٗ‪ٞ‬حس َُهخء ‪٘ٓٝ‬لش ‪ٌٛٝ‬ح ‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق ك‪ ٢‬ه‪ ُٚٞ‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ { : ٬‬كبٕ ٓغ حُؼَٔ ‪َٔ٣‬ح‪ ،‬إ ٓغ حُؼَٔ ‪َٔ٣‬ح‬ ‫} (حَُ٘ف ‪ )6 ، 5 :‬إ ك‪ ٌٙٛ ْٜ‬حُٔ​ٔؤُش ‪٣‬وظ‪٘ٓ ٢٠‬خ إٔ ٗ‪٠‬غ حُلخُش حَُح‪٘ٛ‬ش حُظ‪ٗ ٢‬ؼ‪ٜ٘٤‬خ ك‪ ٢‬حُٔ‪٤‬خم حُظخٍ‪٣‬و‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔزز‪ ، ٢‬كظ‪٣ ٠‬ظز‪ُ٘ ٖ٤‬خ أٗ‪ٜ‬خ ُ‪ٔ٤‬ض أًؼَ ٖٓ كِوش ك‪ِِٔٓ ٢‬ش ؿ‪ٓ َ٤‬ظـخٗٔش ٖٓ حُ٘ـ‪ٞ‬ى ‪ٝ‬حُ‪ٛٞ‬خى ‪ٝ‬حُ٘ـخكخص‬ ‫‪ٝ‬ح‪٩‬هلخهخص ‪.‬‬ ‫إ ‪ ٌٙٛ‬حُيٗ‪٤‬خ ُ‪ٔ٤‬ض ‪ ٢ٛ‬حُظَف حُٔ٘خٓذ ُظٔ‪ٟٞ‬غ (ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش) ك‪ ٢‬ه‪ َ٤‬أ‪ٝ ، َٗ ٝ‬اٗٔخ ‪٘ٛ‬خى ىحثٔخ ً هِق حُزخد‬ ‫ٓل٘ش ط٘ظظَ اًح ٓخ ٗلٖ أٓؤٗخ حُظ‪َٜ‬ف رخ‪ٌٓ٩‬خٗخص حُظ‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬أ‪٣‬ي‪٘٣‬خ ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬حُٔوخرَ كبٕ حُ٘يحثي ‪ٝ‬حُٔلٖ طلـَّ ٍ‪ٝ‬ف‬ ‫حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ‪ٝ‬ح‪َٛ٩‬حٍ ‪ٝ‬حُؼ٘خى ‪ ،‬طِي حَُ‪ٝ‬ف حُظ‪ً ٢‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ طظَ ‪ٛ‬خؿؼش هخٓيس اُ‪ ٠‬إٔ طؤط‪ٜ٤‬خ ‪ٛ‬يٓش ه‪٣ٞ‬ش ط‪ٞ‬هظ‪ٜ‬خ ٖٓ‬ ‫ٓزخط‪ٜ‬خ ‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح كخُٔطِ‪ٞ‬د ىحثٔخ ً إٔ ٌٗ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُٔ‪ٞ‬هغ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ُٔ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ‪.‬‬ ‫إ ‪١‬ز‪٤‬ؼش ح‪٫‬رظ‪٬‬ء طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬هخػيس ٖٓ حُظ‪ٞ‬حُٗخص حُؼٔ‪٤‬وش ‪ٝ‬حُيه‪٤‬وش ‪ٝ ،‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔزظِ‪٘٣ ٠‬ز‪ ٚ‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ حٌُ‪١‬‬ ‫‪ َ٤ٔ٣‬ػِ‪ ٠‬كزَ ٓ٘ي‪ٝ‬ى ك‪٣ ٜٞ‬طخُذ كظ‪٣ ٫ ٠‬وغ رؤٕ ‪ٔ٣‬ظ٘لٌ ًَ ه‪ٞ‬ح‪ ٙ‬حُؼوِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُـٔ​ٔ‪٤‬ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ىه‪٤‬ن ‪ٓٝ‬ظ‪ٞ‬حُٕ ‪ٝ‬ا‪٫‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪ -4‬طٔظِي أٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬رلٔي َّللا ػيىحً ٖٓ حُٔ٘ظ‪ٓٞ‬خص حُٔؼ‪٤‬خٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬حَُِٓ‪٣‬ش حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘‪ٜ‬خ ٖٓ حهظَحم حُلخُش حُظ‪ ٢‬طؼخ‪ٜ٘٣‬خ‬ ‫‪ٓٝ‬ؼَكش أ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ك‪ٜ٤‬خ ‪ ،‬رَ ‪ٝ‬طٌٖٔ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س حُٔ​ٔظخُس ٖٓ أر٘خث‪ٜ‬خ ٖٓ ٓؼَكش ٗٔذ حُو‪ٝ َ٤‬حَُ٘ ‪ٝ‬كـْ ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص‬ ‫‪ٝ‬حُِٔز‪٤‬خص ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬حهغ حُٔؼخٕ ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُٔؼَكش ط٘ظْ أ‪٠٣‬خ ً ٍى‪ٝ‬ى أكؼخُ٘خ ػِ‪ ٠‬حُط‪ٞ‬حٍة ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حكيحص حُـي‪٣‬يس ٍك‪٠‬خ ً‬ ‫‪ٓٝ‬يحكؼش ‪ٝ‬طؼي‪ٝ ً٬٣‬ط‪٣ٌٜ‬زخ ً ‪ٝ‬هز‪ٝ ً٫ٞ‬طَك‪٤‬زخ ً ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ًَ حرظ‪٬‬ء ؿي‪٣‬ي ‪٣ ٫‬يهَ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ح‪ٓ٧‬ش (حُل‪٤‬ش) ا‪ ٫‬رؼي إٔ‬ ‫‪ َٔ٣‬رٔ‪ٜ‬لخس ه‪ٜٔ٤‬خ ‪ٓٝ‬زخىث‪ٜ‬خ ‪( ٝ‬ػو‪٤‬يط‪ٜ‬خ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش) [ ‪ ]4‬أ‪٠٣‬خ ً ‪ًِٔٝ ،‬خ ًخٕ ‪ٝ‬هغ ح‪٫‬رظ‪٬‬ء حُـي‪٣‬ي كخىحً ‪ٌٞ٘ٓٝ‬كخ ً‬ ‫حٓظطخع إٔ ‪ٔ٣‬ظلِ ٍى‪ٝ‬ى أكؼخٍ ح‪ٓ٧‬ش ػِ‪ ٚ٤‬ر‪ٍٜٞ‬س ه‪٣ٞ‬ش ‪٣َٓٝ‬ؼش ‪ ،‬كظخ‪َٛ‬س حَُىس ح‪ً ٠ُٝ٧‬خٗض حرظ‪٬‬ء ًز‪َ٤‬حً ؿيحً‬ ‫‪ٝ‬حؿ‪ٜ‬ظ‪ ٚ‬ى‪ُٝ‬ش حُو‪٬‬كش حُ‪٤ُٞ‬يس ك‪ُٓ ٢‬خٕ أر‪ ٢‬رٌَ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ ٚ‬رخُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬حَُٔػش حٌُٔخكجش ‪ ٌُٖ ،‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء (حُٔظيٍؽ)‬ ‫حٌُ‪ ١‬ك‪ َٜ‬رؼي ًُي ك‪ٍٞٛ ٢‬س كَم ‪ٝ‬ػوخثي كخٓيس ‪ٝ‬حٗلَحكخص ِٓ‪٤ًٞ‬ش ‪ٝ‬ك‪ٍٞٛ ٢‬س طـي‪٣‬ي أ‪ َ١‬حُي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬كن حطٔخع‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪184‬‬

‫أٓش ح‪ٔ٣ ُْ ّ٬ٓ٩‬ظ‪ٞ‬كِ حُطخهخص حٌُخٓ٘ش ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ ،‬كِْ طوْ ر‪ٞ‬حؿز‪ٜ‬خ طـخ‪ُٝ ، ٚٛ‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬يكؼ٘خ اُ‪ ٠‬حُو‪ : ٍٞ‬إ أهطَ ٓخ‬ ‫‪٣‬ـ‪٤‬ذ ح‪٩‬كٔخّ رخ‪٫‬رظ‪٬‬ء ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُلَى ‪ٝ‬حُـٔخػش ٓؼخ ً ُ‪ ْ٤‬حٌُ‪ٞ‬حٍع حٌُزَ‪ ٫ٝ ٟ‬حُـ‪ٞ‬حثق حُؼظ‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬اٗٔخ‬ ‫(حُظـ‪َ٤‬حص حُزط‪٤‬جش) حُظ‪ ٢‬طيهَ ٖٓ أ‪٤ٟ‬ن حُٔ​ٔخّ ‪ ،‬كظظٌ‪٤‬ق ح‪ٓ٧‬ش ٓؼ‪ٜ‬خ ِٓز‪٤‬خ ً ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُظيٍؽ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ك‪َٜ‬‬ ‫رخُ٘ٔزش ‪ٓ٧‬ش ح‪ٓٝ ّ٬ٓ٩‬خ كيع ُي‪ ٍٝ‬ػظٔ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ػ‪َٜٗ‬خ حُلي‪٣‬غ ‪ ،‬كوي ريأص رَ‪٣‬طخٗ‪٤‬خ حُؼظٔ‪ ٠‬طظَحؿغ ػٖ ًَِٓ‪ٛ‬خ‬ ‫حُؼخُٔ‪ٝ ، ٢‬ريأص حُ٘‪٤‬و‪ٞ‬هش طيد ك‪ ٢‬أ‪ٛٝ‬خُ‪ٜ‬خ ٌٓ٘ أًؼَ ٖٓ هَٕ ٌُٖ ًُي ُْ ‪٣‬ظ‪ َٜ‬ا‪ ٫‬ك‪ ٢‬حُلَد حُؼخُٔ‪٤‬ش حُؼخٗ‪٤‬ش ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُطَ‪٣‬ق إٔ رؼ‪ ٞ‬ػِٔخء (ح‪٧‬ك‪٤‬خء) ؿخء‪ٝ‬ح ر‪٠‬ليع ‪ٟٝ​ٝ ،‬ؼ‪ ٙٞ‬ك‪ ٢‬اٗخء ‪ٝ‬أ‪ٝ‬هي‪ٝ‬ح طلظ‪ٗ ٚ‬خٍحً ‪ٛ‬خىثش ‪ ،‬ك‪ٜ‬خٍص‬ ‫ىٍؿش كَحٍس حُٔخء طَطلغ رٔ٘ظ‪ ٠ٜ‬حُز‪٢‬ء ‪ًٝ ،‬خٕ حُٔؤٓ‪ ٍٞ‬إٔ ‪٣‬ولِ حُ‪٠‬ليع ػ٘يٓخ ‪٣‬لّْ رٔو‪ٗٞ‬ش حُٔخء ٌُٖ كي‪ٝ‬ع‬ ‫حُظٔو‪ ٖ٤‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬رط‪٢‬ء أى‪ ٟ‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظل‪( ٍٞ‬حُٔلَّ‪ )ٝ‬اُ‪ٓ( ٠‬و ّيٍ) ‪ًٝ‬خٗض حُ٘ظ‪٤‬ـش إٔ حُ‪٠‬ليع حِٗٔن ى‪ ٕٝ‬إٔ‬ ‫‪٣‬زي‪ ١‬أ‪٣‬ش ٓوخ‪ٓٝ‬ش !‬ ‫‪٘ٛٝ‬خ طزَُ ٓ‪ٜٔ‬ش حُؼِٔخء حَُرخٗ‪ ٖ٤٤‬حُؼظخّ ‪ٝ‬حُٔلٌَ‪ ٖ٣‬حُٔزيػ‪ ٖ٤‬حٌُ‪ٔ٣ ٖ٣‬ظٌِ‪ ٕٞ‬كخٓش (ح‪ٓ٫‬ظ٘ؼخٍ ػٖ رؼي) ك‪٤‬غ ‪َٕٝ٣‬‬ ‫ػ‪ٞ‬حهذ ح‪ ٍٞٓ٧‬هزَ ك‪ٞ‬حص ح‪ٝ٥‬حٕ ‪٣ٝ ،‬و‪ ٕٞٓٞ‬رٔخ طٔظلو‪ٞٓ ٖٓ ٚ‬حؿ‪ٜ‬ش ‪ٝ‬ػَٔ ‪ٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪٣‬و‪ٓ ٍٞ‬ل‪٤‬خٕ حُؼ‪ٍ ١ٍٞ‬كٔ‪ٚ‬‬ ‫َّللا ‪ :‬حُلظ٘ش اًح أىرَص ػَك‪ٜ‬خ ًَ حُ٘خّ ‪ٝ ،‬اًح أهزِض ُْ ‪٣‬ؼَك‪ٜ‬خ ا‪ ٫‬حُؼخُْ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬كظ‪٘ٗ ٠‬ـق ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش ح‪٫‬رظ‪٬‬ء (حُظـ‪َ٤‬حص حُزط‪٤‬جش) كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗو‪ ّٞ‬رؤَٓ‪:ٖ٣‬‬ ‫أ‪ -‬ح‪٘ٗ٫‬يحى اُ‪ ٠‬ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُؼ‪ٞ‬حرض ك‪ ٢‬حُٔ٘​٘‪ٝ ٢‬حٌَُٔ‪ٝ ٙ‬حُظؤر‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حٗ‪ٜ​ٜ‬خٍ ٓ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ظ٘خ ‪ٝ‬كخٓظ٘خ حُ٘وي‪٣‬ش ك‪ ٢‬حُٔؼط‪٤‬خص‬ ‫حُـي‪٣‬يس ٓغ ٓلخ‪ُٝ‬ش حٓظ‪٤‬ؼخد طؤػ‪ َ٤‬حُٔ​ٔظـيحص ػِ‪ ٠‬طِي ح‪ٓٝ ٍٞٛ٧‬لخ‪ُٝ‬ش ا‪٣‬ـخى حُظٌ‪٤٤‬لخص ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ظ‪٤‬لخص حُظ‪ ٢‬طَٓو‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ ،‬طـؼِ‪ٜ‬خ طئط‪ ٢‬أًِ‪ٜ‬خ ًَ ك‪ ٖ٤‬ربًٕ ٍر‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫د‪ -‬حُٔظخرؼش حُـخىس ‪ٝ‬حُيه‪٤‬وش ُٔـَٔ حُظـ‪َ٤‬حص حُظ‪ ٢‬ططَأ ػِ‪ ٠‬ك‪٤‬خط٘خ ‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬حُليّ ‪ٝ‬حُظؤ‪ٝ ٖ٤‬حُٔ‪٬‬كظش حُؼخٓش‬ ‫‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ ه‪ ( ٍ٬‬حَُهْ ) ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ حٌُٔ‪٤‬ش ‪ ،‬كظ‪ٗ ٠‬ظؼَف ريهش ػِ‪ٍَٝ٤ٓ ٠‬س أك‪ٞ‬حُ٘خ حُٔوظِلش ‪ٝ‬حُٔآ‪٫‬ص حُ‪ٜ‬خثَس‬ ‫اُ‪ٜ٤‬خ ‪ٌٛٝ ،‬ح ُٖ ‪٣‬ظْ ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬اػخىس ط٘ظ‪ ْ٤‬ك‪٤‬خط٘خ ‪ٓٝ‬ئٓٔخط٘خ حُٔوظِلش ػِ‪ ٠‬أْٓ ؿي‪٣‬يس رل‪٤‬غ طو‪ ًَ ٜٚ‬ؿ‪ٜ‬ش‬ ‫أ‪ٓ ٝ‬ئٓٔش هٔ​ٔخ ً أ‪ٞٓ ٝ‬ظلخ ً ‪٣‬ظ‪ ٠ُٞ‬ؿٔغ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُوخ‪ٛ‬ش ر‪ٜ‬خ ‪َٛ٘ٗٝ‬خ كظ‪ ٞٔ٘٣ ٠‬اكٔخّ حُ٘خّ د (حٌُْ) ‪٣َ١ٝ‬وش‬ ‫ه‪٤‬خٓ‪ ٖٓ ْ٤ُٝ ، ٚ‬حُٔ​ٔظلِ حُ‪ًُ ّٞ٤‬ي حُظ‪ ُّ٬‬حُظخّ ‪ٝ‬حُٔطِن ر‪ ٖ٤‬ىٍؿش طل‪ َ٠‬حُي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬ىٍؿش طويّ ح‪٩‬ك‪ٜ‬خء ك‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫إ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ِْٔ إٔ ‪٣‬ظَ ‪ٌ٣‬خكق ‪٣ٝ‬ـخ‪ٛ‬ي ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬حُظؼَف ػِ‪َٓ ٠‬ح‪َّ ٢ٟ‬للا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ًَ ٢‬كخُش ٖٓ أك‪ٞ‬حُ‪، ٚ‬‬ ‫‪ٔ٣ٝ‬ظَ٘ف رؼي ًُي ػخهزش حُٔظو‪. ٖ٤‬‬ ‫‪-----------‬‬‫(‪ )1‬أهَؿ‪ ٚ‬حُزوخٍ‪. ١‬‬ ‫(‪ )2‬أهَؿ‪ ٚ‬حُزوخٍ‪. ١‬‬ ‫(‪ )3‬حٗظَ حَُك‪٤‬ن حُٔوظ‪. 318 : ّٞ‬‬ ‫(‪ )4‬حُؼو‪٤‬يس ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ػزخٍس ػٖ ؿٔخع حُٔزخىة ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خُق ‪ ًَِٓٝ‬حُظ‪ٞ‬حُٕ ر‪ٜٔ٘٤‬خ ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪185‬‬

‫‪ { - 52‬وخلق اإلنسان ضعٌفا ً }‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٌٛ‬ح حُٔوِ‪ٞ‬م حُؼـ‪٤‬ذ ‪٘ٛ ٞٛ‬ؼش َّللا طؼخُ‪ ٠‬حُٔلٌٔش حُيه‪٤‬وش ‪ٌٛ‬ح ح‪ٔٗ٩‬خٕ حٌُ‪٣ ١‬زي‪ُِِٛٞ ٝ‬شح‪ ٠ُٝ٧‬ك‪٘ٓ ٢‬ظ‪٠ٜ‬‬ ‫حُزٔخ‪١‬ش ٓ٘ظَٔ ػِ‪ ًَ ٠‬أٌٗخٍ حُظؼو‪٤‬ي ‪ ،‬اٗ‪٣ ٚ‬زي‪ ٝ‬ه‪٣ٞ‬خ ً ٓو‪٤‬لخ ً ٓغ أٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كي ًحط‪ٟ ٚ‬ؼ‪٤‬ق ك‪ ًَ ٢‬ؿخٗذ ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗذ‬ ‫ٗو‪٤ٜ‬ظ‪ٟ ٚ‬ؼلخ ً ‪ٞ٣ ٫‬حُ‪٢ٗ ٚ٣‬ء ٓ‪ٓ ٟٞ‬خ ‪٣‬يػ‪ ٖٓ ٚ٤‬حُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُؼِس ‪ٝ‬حُٔط‪ٞ‬س !‬ ‫إ ‪ ٌٙٛ‬حٌُِٔخص حُوَآٗ‪٤‬ش حُؼ‪٬‬ع هي ُ ّو‪ٜ‬ض ُ٘خ ؿ‪ َٛٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ ٌُٖ ،‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ط‪٠‬غ ُ٘خ ح‪ٛ٩‬زغ ػِ‪ٓ ٠‬لَىحص ًُي‬ ‫حُ‪٠‬ؼق ‪ٓٝ‬ظخ‪٤ُ َٙٛ‬ظَ حًظ٘خك‪ٜ‬خ حُظيٍ‪٣‬ـ‪ ٢‬ػزخٍس ػٖ ىٍ‪ٝ ّٝ‬ػظخص ٓٔظَٔس طًٌَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ رلو‪٤‬وظ‪ٞٓٝ ، ٚ‬ف‬ ‫‪٘٣‬لٌ حُؼَٔ ى‪ ٕٝ‬إٔ ٗل‪ ٢٤‬رلو‪٤‬وش أٗلٔ٘خ ‪.‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣ٝ‬إٔ ِٗٔ‪ ٢‬حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪ ٠‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ أىًٍ٘خ‪ٟ ٖٓ ٙ‬ؼل٘خ ‪ٝ‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ ‪٣‬ـذ ػِ‪٘٤‬خ طـخ‪ًُ ٙ‬ي ك‪ ٢‬حٌُِٔخص حُظخُ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬طَزَ‪ َّٜ‬ر٘‪ ٢‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػَ حَُؿْ ٖٓ حُظويّ حُٔؼَك‪ ٢‬حٌُز‪ َ٤‬رؤؿٔخٓ‪ٓ ْٜ‬خُحٍ ٓلي‪ٝ‬ىحً اُ‪ ّٞ٣ ٠‬حُ٘خّ ‪ٌٛ‬ح ‪ ،‬ك‪ٜ٘‬خى‬ ‫أؿِحء ٖٓ أؿٔخٓ٘خ ٓخُحُض ٓ٘خ‪١‬ن ٓلَّٓش ‪ ،‬كؼِْ حُيٓخؽ ٓخُحٍ ػِْ ا‪ٛ‬خرخص أًؼَ ٖٓ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػِْ ‪ٝ‬ظخثق ‪ٝ‬طَ٘‪٣‬ق‬ ‫‪ًَٓٝ ،‬زّخص ح‪ٔٗ٧‬ـش ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حثَ حُٔوظِلش ك‪ ٢‬أؿٔخٓ٘خ ‪ٝ‬طلخػِ‪ٜ‬خ ٓغ رؼ‪ٜ٠‬خ ٓخُحٍ حٌُؼ‪ٜ٘ٓ َ٤‬خ ٓـ‪ ، ً٫ٜٞ‬كبًح ٓخ ىُل٘خ‬ ‫اُ‪٘ٓ ٢‬خ‪١‬ن حُٔ٘خػَ ‪ٝ‬ح‪٩‬ىٍحى ‪٬ٛٝ‬ط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طلخػ‪٬‬ط‪ٜ‬خ رخُـ‪ٞ‬حٗذ حُؼ‪٣ٞ٠‬ش ‪ٝ ،‬ؿيٗخ إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٓٔخ ُي‪٘٣‬خ ظ٘‪ٕٞ‬‬ ‫‪ٝ‬طوَ‪ٛ‬خص أًؼَ ٖٓ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬كوخثن ‪.‬‬ ‫كبًح ٓخ هط‪ٗٞ‬خ هط‪ٞ‬س أهَ‪ٗ ٟ‬ل‪ ٞ‬حُؼخُْ حُ‪ٞ‬ؿيحٗ‪ٝ ٢‬حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬ؿيٗخ أٗلٔ٘خ ك‪ٓ ٢‬ظخ‪ٛ‬خص ‪َٓٝ‬حى‪٣‬ذ ‪ ،‬كظ‪ ٠‬إ حُلَى‪٣‬ش‬ ‫ُظطزغ ًَ ًٍس ٖٓ ًٍحص ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ حُٔؼ٘‪ٔٓ ، ١ٞ‬خ ‪٣‬ـؼَ آٌخٗخص حُل‪ٟٝ​ٝ ْٜ‬غ حُ٘‪ٞ‬حٓ‪ٝ ْ٤‬حُ٘ظْ حُؼخٓش أٓ‪ٍٞ‬حً هِ‪ِ٤‬ش‬ ‫حُلخػِ‪٤‬ش ٓلي‪ٝ‬ىس حُ٘ـخف ‪.‬‬ ‫إ حُزخكؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص ػِ‪ ّٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪٣‬ـي‪ ٕٝ‬حُطَم ٓظ٘ؼزش ِٓظ‪٣ٞ‬ش ًِٔخ طويٓ‪ٞ‬ح ٗل‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬خّ ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُزخكؼ‪ٖ٤‬‬ ‫ك‪ ٢‬ػِ‪ ّٞ‬حُطز‪٤‬ؼش ‪ٔ٣‬ظل‪٤‬ي‪ ٖٓ ٕٝ‬أٗ‪ٞ‬حع حُظويّ حُٔؼَك‪ ٢‬ح‪٧‬كو‪ ٢‬ك‪ ٢‬ا‪ٟ‬خءس ٓخ رو‪ٓ ٢‬ظِٔخ ً ٖٓ ٓٔخثَ حُطز‪٤‬ؼش ‪ٝ‬حُٔخىس ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬طو ّيّ َّللا طؼخُ‪ ٠‬اً ‪٣‬و‪ٔ٣ٝ ] : ٍٞ‬ؤُ‪ٗٞ‬ي ػٖ حَُ‪ٝ‬ف هَ حَُ‪ٝ‬ف ٖٓ أَٓ ٍر‪ٓٝ ٢‬خ أ‪ٝ‬ط‪٤‬ظْ ٖٓ حُؼِْ ا‪ ٫‬هِ‪[ [ ٬٤‬ح‪َٓ٩‬حء ‪:‬‬ ‫‪]85‬‬ ‫‪ِ٣ٝ‬ىحى ظ‪ٟ ٍٜٞ‬ؼق ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪٣ ٖ٤‬يهَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪َٛ ٢‬حع ر‪ ٖ٤‬ػوِ‪٘ٓٝ ٚ‬خػَ‪ ٙ‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ـي ٗلٔ‪ ٚ‬ػخؿِحً ػٖ ىكغ‬ ‫ٓ٘خػَ‪ٝ ٙ‬حُو‪ٓٝ ٖٓ ٙ٬‬خ‪ٝ ٚٓٝ‬حُظـِذ ػِ‪ٓ ٠‬وخ‪ٝ‬ك‪ ٚ‬أ‪ٓ ٝ‬ؼَكش ٓ‪ٜ‬يٍ‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪٤ُ ،‬يٍى حَُٔس طِ‪ٞ‬‬ ‫حَُٔس أٗ‪ٓ ٚ‬غ ‪ٞٔ١‬ك‪ ٚ‬اُ‪ ٢‬حُٔ‪٤‬خىس ػِ‪ ٠‬ح‪ٝ ٍٝ٧‬ؿِ‪ ٝ‬حُل‪٠‬خء هخ‪ َٛ‬ػٖ حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪! ٚ‬‬ ‫إ كخػِ‪٤‬ش ًَ ٍأ‪ٝ ١‬ىهظ‪ٗ ٚ‬خرؼخٕ ٖٓ ٓـٔ‪ٞ‬ػش حُؼِٔ‪٤‬خص حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظ٘ي اُ‪ٜ٤‬خ كل‪ ٖ٤‬طٌ‪ ٕٞ‬طِي حُؼِٔ‪٤‬خص ظ٘‪٤‬ش ‪ٝ‬ػخثٔش كبٕ‬ ‫آٍحءٗخ حُطز‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ظَ ًؼ‪ٜ٘ٓ َ٤‬خ ‪٘ٛ‬خ ً ‪ٔٗٝ‬ز‪ ٢‬حُ‪ٜٞ‬حد ‪.‬‬ ‫‪ٌٛ -2‬ح ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ز‪ َٜ‬ح‪ َٓ٧‬ا‪ٓٝ ١َٝٗ ٖٟٔ ٫‬ؼط‪٤‬خص ُٓخٗ‪٤‬ش ‪ٌٓٝ‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬ػوخك‪٤‬ش هخ‪ٛ‬ش‬ ‫‪ٓٝ‬لي‪ٝ‬ىس ‪ ،‬ك‪ٔ٣ ٫ ٜٞ‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ظوِ‪ٓ ٖٓ ٚ‬لي‪ٝ‬ى‪٣‬ش حَُإ‪٣‬ش ‪ٍَٟٝٝ‬س حُ٘ظَ ٖٓ ُح‪٣ٝ‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ ٞٛ‬حُٔ َّ ح‪ً٧‬زَ‬ ‫ك‪ ٢‬أٗ٘خ ‪ِٔٗ ٫‬ي إٔ ٗظلن ك‪ً ٍٞ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح ُٔ​ٔخثَ ‪ٝ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُٔطَ‪ٝ‬كش ‪ .‬إ ه‪٤ٜٛٞ‬ش طٌ‪٘​٘٣ٞ‬خ ‪ٝ‬ظَ‪ٝ‬ك٘خ ‪٘ٓٝ‬خػَٗخ‬ ‫طيكغ ٓ‪ٞ‬حهل٘خ ‪ٝ‬آٍحءٗخ اُ‪ ٠‬حُظلَى ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٗ٘خ ٗؼـِ ػٖ ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬رٔ‪ ٢‬حَُأ‪ ١‬حُ‪ٞ‬حكي ك‪ ٢‬أًؼَ ٗئ‪٘ٗٝ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٗ -3‬لٖ ػخؿِ‪ ٕٝ‬ػٖ اىٍحى ح‪ٌٗ٧‬خٍ حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ‪ً٧‬ؼَ كوخثن ‪ٌٛ‬ح حٌُ‪ ٕٞ‬ىكؼش ‪ٝ‬حكيس ‪ ،‬كخُلوخثن ‪ ٫‬طٔلَ ُ٘خ ػٖ ًَ‬ ‫أرؼخى‪ٛ‬خ ‪ٝ‬أ‪ٞ١‬حٍ‪ٛ‬خ ا‪ ٫‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُظيٍؽ ‪ ٖٓٝ ،‬ػَ ّْ كبٕ ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق ‪٣‬ظَ ‪ٌ٣‬ظ٘ق ػـِ‪ ٙ‬رخٓظَٔحٍ ‪ًٝ ،‬ؤٕ ٓخ‬ ‫‪٣‬لَُ‪ ٖٓ ٙ‬حُظويّ حُ‪ ْ٤ُ ّٞ٤‬ا‪ ٫‬ػ٘‪ٞ‬حٗخ ً ػِ‪ٓ ٠‬خ ًخٕ ‪٣‬ـ‪ ِٜٚ‬رخ‪ٓٝ ، ْٓ٧‬خ ٓ‪ َٜ٤‬اُ‪ ٚ٤‬ؿيحً ُ‪ ْ٤‬ا‪ٍِٓ ٫‬حً ػِ‪ٓ ٠‬خ‬ ‫‪٣‬ـ‪ ِٜٚ‬حُ‪ ٖٓٝ ، ّٞ٤‬ػْ كبٕ حُظـ‪ٝ َ٤٤‬حُظط‪٣ َ٣ٞ‬ظ‪ ٌَُ ٖ٤ُٓ٬ٓ ٕ٬‬اٗظخؿخط٘خ ‪ٝ‬اريحػخط٘خ ػِ‪ٓ ٢‬ويحٍ ٓخ ٗلَُ‪ ٖٓ ٙ‬طويّ‬ ‫ك‪ ٢‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُل‪ٝ ، ْٜ‬حُٔو‪ُٞ‬ش حُظ‪٣ ٫ ٢‬لظؤ ‪ٌٛ‬ح حُٔوِ‪ٞ‬م حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق ‪َ٣‬ىى‪ٛ‬خ ‪ ُٞ » :‬حٓظوزِض ٖٓ أَٓ‪ٓ ١‬خ حٓظيرَص ُلؼِض‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪186‬‬

‫ًٌح‪ُٝ ،‬وِض ًٌح ‪ٝ ، ..‬حٗط‪٬‬هخ ً ٖٓ ‪ٌٛ‬ح كبٕ ٖٓ ٓٔخص حُ٘ظَ‪٣‬خص حُؼِٔ‪٤‬ش حُ٘خؿلش إٔ طٌ‪٘ٓ ٕٞ‬لظلش ‪ًٝ‬حص هخرِ‪٤‬ش ؿ‪٤‬يس‬ ‫ُ‪ٟ٪‬خكخص حُظ‪ ٢‬طؤط‪ ٢‬ر‪ٜ‬خ كًَش ً٘ق حُلوخثن ‪ٝ‬اىٍحى حُٔـ‪٫ٜٞ‬ص ‪.‬‬ ‫‪ٌٛ -4‬ح ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ـِّ ر٘‪٢‬ء ٓوط‪ٞ‬ع ٖٓ ك‪ٞ‬حىع حُٔ​ٔظوزَ ‪ ،‬كٔ‪ٜٔ‬خ أىٍى حَُٔء حُظَ‪ٝ‬ف‬ ‫‪ٝ‬حُؼ‪ٞ‬حَٓ ‪ٝ‬حُٔئػَحص حُظ‪ ٢‬طل‪ ٢٤‬ر‪ٔ٣ ُْ ٚ‬ظطغ إٔ ‪٣‬ؼَف ٓخًح ٓ‪٤‬ليع ُ‪ ٚ‬رؼي ٗ‪ َٜ‬أ‪ ّٞ٣ ٝ‬أ‪ٓ ٝ‬خػش ‪ٝ ،‬أػظْ أ‪١‬زخء‬ ‫حُيٗ‪٤‬خ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ ‪ٟٔ‬خٕ حٓظَٔحٍ ك‪٤‬خط‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ك‪٤‬خس ؿ‪ٓ َٙ٤‬خػش ٖٓ ُٓخٕ ‪ ٖٓٝ ،‬ػ ّْ كبٕ حُوِن ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬ف ٖٓ حُٔ​ٔظوزَ ‪ٔٛ‬خ‬ ‫حُ‪ٜ‬خؿْ حُـخػْ ك‪ٞ‬م ‪ٛ‬يٍ ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُلي‪٣‬غ حٌُ‪ ١‬كوي ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬ك‪ِ٤٠‬ش حُيٓؾ ر‪ ٖ٤‬حُل‪٤‬خس حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هَس ‪ٝ ،‬حُٔظؤَٓ ك‪٢‬‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ه‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُظ‪٣َٜ‬لخص ‪ٝ‬حُيٍحٓخص ‪٣‬ـي إٔ هزَحء ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش ‪ ْٛ‬أًؼَ حُ٘خّ ٓـخُكش ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ‬خ ػ٘يٓخ‬ ‫‪َ٘٣‬ػ‪ ٕٞ‬ك‪َٓ ٢‬ى حُظلخ‪٨ُ َ٤ٛ‬كيحع حُٔظ‪ٞ‬هؼش ‪ ،‬ك‪٤‬غ طو‪١ َٜ‬خهخص حُزَ٘ ‪ٝ‬آٌخٗخط‪ ْٜ‬ػٖ حُظ٘زئ ر‪ٜ‬خ [‪. ]2‬‬ ‫‪ -5‬أًؼَ ٓخ ‪٣‬ظٖ ك‪ ٚ٤‬ػـِ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٟٝ‬ؼل‪ ٞٛ ٚ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظٌِ‪ٜ‬خ ُل‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ حُٔؼخٕ رٌِ‪٤‬خط‪ٝ ٚ‬ؿِث‪٤‬خط‪ٚ‬‬ ‫‪٬ٌ٘ٓٝ‬ط‪ٝ ٚ‬هزخ‪٣‬خ‪ٝ ، ٙ‬هي ًؼَص ك‪ ٢‬أ‪٣‬خٓ٘خ ‪ ٌٙٛ‬حُيػ‪ٞ‬س اُ‪ ٠‬ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬كو‪ ٢ٛٝ ، ٜٚ‬ىػ‪ٞ‬س ٓ‪ٜٔ‬ش ‪ٌُٜ٘ ،‬خ طول‪ ٢‬ك‪٢‬‬ ‫‪٣َ١‬وش ‪َ١‬ك‪ٜ‬خ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُظزٔ‪ٔ​ُِٔ ٢٤‬ؤُش ‪ ،‬ك‪٤‬غ إ ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ أ‪ٓ ٝ‬وخٍرظ‪ٔٓ ٚ‬ؤُش ٖٓ أػوي ٓخ ‪ٞ٣‬حؿ‪ ٜٚ‬حُؼوَ حُزَ٘‪، ١‬‬ ‫كخُو‪ ْ٤‬حُظ‪ٗ ٢‬ئٖٓ ر‪ٜ‬خ طظلٌْ اُ‪ ٠‬كي ًز‪ َ٤‬ك‪ٍ ٢‬إ‪٣‬ظ٘خ ٌُُي حُ‪ٞ‬حهغ ‪ًٝ ،‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ طٌَ٘ كخث‪ ً٬‬ر‪٘​٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ٍ ٖ٤‬إ‪٣‬ش كو‪٤‬وش ٓخ‬ ‫‪٣‬ـَ‪ ١‬ك‪ٝ . ٚ٤‬حُؼوَ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ ٢‬كظ‪ ْٓ٬٣ ٠‬حُ‪ٞ‬حهغ كبٗ‪٣ ٚ‬لظَ‪ ٝ‬ػزخط‪ٝ ٚ‬ؿٔ‪ٞ‬ى‪ ، ٙ‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُ‪ٞ‬حهغ ‪٣‬ظَ ٓلطّش ُظيكن‬ ‫حُظل‪٫ٞ‬ص حُٔ٘ؼؼش حٌُؼ‪َ٤‬س ‪ٝ‬حُلخىس أك‪٤‬خٗخ ً ٓٔخ ‪٣‬ـؼَ اىٍحً٘خ هخ‪َٛ‬حً ػٖ ٓ‪٬‬كوظ‪ٝ ، ٚ‬رخُظخُ‪ ٢‬كبٕ أكٌخٓ٘خ ط‪ٜ‬يٍ ػِ‪٠‬‬ ‫أٗ‪٤‬خء كخثظش ‪٘ٓٝ‬ظ‪٤ٜ‬ش ‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ كبٗ‪٫ ٚ‬ري ٖٓ ر٘خء (اٌٗخُ‪٤‬ش) ‪٣ ،‬ظْ ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ طؤ‪ ْ٤‬حُ‪ٞ‬حهغ اُ‪ ٠‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬طلي‪٣‬ي‪ٛ‬خ‬ ‫‪ٝ‬طوي‪ ْ٣‬اؿخرخص ‪ٝ‬كِ‪ُٜ ٍٞ‬خ ‪ٝ ،‬حُ٘ٔ‪ ٢‬حٌُ‪ ٍٜٞ٘ٓ ١‬حُ‪ٞ‬حهغ ٖٓ ه‪ ٞٛ ُٚ٬‬ػزخٍس ػٖ ‪ٍٞٛ‬س ػوِ‪٤‬ش ًَٓزش طيهَ ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫ٍإحٗخ حُؼوي‪٣‬ش اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُٔؼَك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُو‪ ْ٤‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طَٗي كًَش حُٔـظٔغ ‪ٓٝ ،‬خىحّ ًَ ًُي ٓظلخ‪ٝ‬طخ ً ػ٘ي‬ ‫حُ٘خّ كبٕ ػـِٗخ ػٖ ُ ّْ حُو‪٬‬ف ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ظ‪ َٜ‬أًؼَ ‪ٝ‬أًؼَ ػ٘يٓخ ٗلخ‪ ٍٝ‬طو‪ ْ٣ٞ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬ا‪ٛ‬يحٍ ح‪٧‬كٌخّ ػِ‪. ٚ٤‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ٓخ ٓ‪٤‬ئى‪ ١‬رخُظخُ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬حهظ‪٬‬كخص ًؼ‪َ٤‬س ك‪٘ٓ ٢‬خ‪ٛ‬ؾ ح‪٬ٛ٩‬ف ‪َٝ٘ٓٝ‬ػخص حُ٘‪ ٜٝٞ‬حُل‪٠‬خٍ‪٘ٛٝ ، ١‬خ ‪٣‬ظ‪َٓ َٜ‬س‬ ‫أهَ‪ٓ ٟ‬ؤُم ‪ ٖٛٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪٤‬غ إ حُظويّ حُؼِٔ‪٣ ٫ ٢‬ظلون ى‪ ٕٝ‬ح‪٩‬ؿَحم ك‪ ٢‬حُظو‪ٝ ، ٜٚ‬حُظويّ ‪ٔ٣‬ظٔي َٓ٘‪ٝ‬ػ‪٤‬ظ‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪٤ٔٛ‬ظ‪٣ ًٚٗٞ ٖٓ ٚ‬ويّ ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪ ٢‬طٔخػي ػِ‪ ٠‬ا‪٬ٛ‬ف ٗؤٕ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬طَٗ‪٤‬ي هَحٍحط‪ ٌُٖ ، ٚ‬ح‪٩‬ؿَحم ك‪٢‬‬ ‫حُظو‪٣ ٜٚ‬ل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬ى‪ ٕٝ‬ك‪ ْٜ‬كخؿخص ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔوظِلش ٖٓ ٓ٘ظ‪ٗ ٍٞ‬خَٓ ‪ ،‬اً إ ٓـخٍ حُظو‪ٜ​ٜ‬خص‬ ‫‪ ٞٛ‬حُـِث‪٤‬خص ‪ٝ ،‬ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٣ ٢‬لظخؽ اُ‪ٍ ٠‬إ‪ٗٝ ٟ‬ظَ‪٣‬خص ًِ‪٤‬ش ‪ ٫‬طظ‪ٞ‬كَ ػخىس ػ٘ي ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪٘ٛ ٖٓٝ .. ٖ٤٤ٛ‬خ‬ ‫ٗيٍى ُٔخًح َٗ‪ ٟ‬طويّ حُٔؼَكش ‪ٝ‬طؤهَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حٗليحٍ‪٤ٗ ٙ‬جخ ً ك٘‪٤‬جخ ً ٗل‪ ٞ‬حُزَرَ‪٣‬ش ! اٗ٘خ ػخؿِ‪ ٕٝ‬ػٖ ٍػخ‪٣‬ش ٗئ‪٘ٗٝ‬خ‬ ‫اً حٓخ حرظؼيٗخ ػٖ ح‪ٗ٫‬ظلخع رخُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش حَُرخٗ‪٤‬ش ‪.‬‬ ‫حُٔ‪ٞ‬هق حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ٔٓ ٢‬خ ٓزن ‪:‬‬ ‫اًح ًخٕ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػِ‪ٓ ٠‬خ ً​ًَٗخ ٖٓ حُؼـِ ‪ٝ‬حُو‪ ٍٜٞ‬كبٕ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬طخٖٓ ٖٓ ٗلٔ‪٣ٝ ، ٚ‬و‪٠‬غ ُو‪ ّٞ٤‬حُٔ​ٔ‪ٞ‬حص‬ ‫‪ٝ‬ح‪ ٍٝ٧‬ه‪ٞ٠‬ع حُؼخٍف ر‪٠‬ؼظ‪ ٚ‬حُٔيٍى ُؼظٔش هخُو‪ٓ ٚ‬ظوٌحً ٖٓ ًُي رخرخ ً ُ‪ٝ٨‬رش ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬رش حُيحثٔش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٓغ ًُي إٔ ‪٣‬لظَّ ػوِ‪ٝ ٚ‬هيٍحط‪ ٚ‬ك‪ّ ِ٣ ٬‬ؽ ر‪ ٚ‬ك‪ٓ ٢‬ـخ‪ٝ َ٤ٛ‬ؿ‪ٞ٤‬د ‪ِٔ٣ ٫‬ي أىٗ‪ٓ ٠‬ويٓخص ُِزلغ ك‪ٜ٤‬خ ‪،‬‬ ‫كظ‪٣ ٫ ٠‬ظ٘خه‪ٝ ٞ‬حهؼ‪ٓ ٚ‬غ ًحط‪ ٖٓٝ ٚ‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش حُو‪ٔ٣ٞ‬ش إٔ ٗؼِّْ أٗلٔ٘خ حُ‪ٜ‬زَ ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظوَحء ‪ٝ‬حُظؤَٓ ‪ٝ‬ػيّ حُٔ​ٔخٍػش‬ ‫اُ‪ ٢‬ا‪٬١‬م ح‪٧‬كٌخّ حٌُز‪َ٤‬س هزَ حُظؤًي ٖٓ ٓ‪ٓ٬‬ش حُٔويٓخص حُظ‪ ٢‬طٔظ٘ي اُ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ ،‬ك‪ َٜٗ ٖ٤‬اُ‪ ٢‬كٌْ ظ٘‪ ٢‬كبٗ‪ ٚ‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ‬ ‫ٗ‪ٜٞ‬ؿش رطَ‪٣‬وش طُ٘ؼَ حُٔطِغ ػِ‪ ٚ٤‬رٌُي ‪ ،‬ك‪ٞٔٗ ٬‬م حُوطؼ‪٤‬خص ٓٔخم حُظ٘‪٤‬خص ‪ ٫ٝ ،‬حُظ٘‪٤‬خص ٓٔخم حُوطؼ‪٤‬خص ‪.‬‬ ‫‪ ٕٝ​َٝ٣ٝ‬ػٖ ح‪ٓ٩‬خّ ٓخُي ٍكٔ‪َّ ٚ‬للا أٗ‪ً ٚ‬خٕ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪َ٣‬ىى ه‪ ُٚٞ‬طؼخُ‪ ] ٠‬إ ُّ‬ ‫ٗظٖ ا‪ ٫‬ظَّ٘خ ً ‪ٓٝ‬خ ٗلٖ رٔ​ٔظ‪٤‬و٘‪[ٖ٤‬‬ ‫[حُـخػ‪٤‬ش ‪ًُٝ ]32 :‬ي ػ٘يٓخ ‪ُٔ٣‬ظلظ‪ ٠‬ك‪٤‬لظ‪ٝ ، ٢‬هي ػظذ ح‪ٓ٩‬خّ حُـ‪ ٢٘٣ٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔخ‪ٍٝ‬ى‪ ١‬أٗ‪ً ٚ‬خٕ ك‪ً ٢‬ظخر‪ » ٚ‬ح‪٧‬كٌخّ‬ ‫حُِٔطخٗ‪٤‬ش « ‪ٞٔ٣‬م حُٔظ٘‪ٗٞ‬خص ‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ػِ‪ٜ٘ٓ ٠‬خؽ ‪ٝ‬حكي « [ ‪ٓ . ]3‬غ إٔ حُ٘‪ ٜٙٞ‬ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص » حُٔ‪٤‬خٓش‬ ‫حَُ٘ػ‪٤‬ش « هِ‪ِ٤‬ش ‪ٝ ،‬أًؼَ حُٔ​ٔخثَ ك‪ٜ٤‬خ ٓز٘‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪187‬‬

‫إ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُظ‪ٟٝ ٢‬غ َّللا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ٜ٤‬خ ح‪ٔٗ٩‬خٕ طلظْ إٔ ٗظَ ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظؼيحى حُيحثْ ُوز‪ ٍٞ‬حُلن أ‪٣‬خ ً ًخٕ‬ ‫ٓ‪ٜ‬يٍ‪ٝ ٙ‬حُظَحؿغ ػٖ حُوطؤ ‪ٝ‬طؼي‪ َ٣‬حَُأ‪ٝ ١‬حٓظ‪٬‬ى ك‪ِ٤٠‬ش حَُٔ‪ٗٝ‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ ،‬ػِ‪َّ ٠‬للا ه‪ٜ‬ي حُٔز‪. َ٤‬‬ ‫‪-----------‬‬‫(‪ )1‬حُ٘ٔخء ‪. 28 :‬‬ ‫(‪ )2‬حهَأ إ ٗجض ٓخ ًظز‪ )ٌٕٞٔ٤ٗ( ٚ‬ك‪ً ٢‬ظخر‪ َٜٗ( ٚ‬ر‪ ٬‬كَد) ػٖ حُٔ​ٔظوزَ حٌُ‪٣ ١‬ظ‪ٞ‬هؼ‪٤َُٓٝ ٚ‬خ ػْ ٓخ آُض اُ‪ٚ٤‬‬ ‫ح‪. ! ٍٞٓ٧‬‬ ‫(‪ )3‬حٗظَ حُـ‪٤‬خػ‪ 142 : ٢‬طلو‪٤‬ن ى ػزي حُؼظ‪ ْ٤‬حُي‪٣‬ذ ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪188‬‬

‫‪ { - 53‬ادخلوا فً السلم كافة}‬

‫ّل‪ ٚ‬ػيى ٖٓ حُٔلَٔ‪ٝ ٖ٣‬إ ( ًخكّش ) كخٍ ٖٓ ( حُِّْٔ ) ػِ‪ٓ ٠‬خ‬ ‫إ حَُٔحى رـ » حُِّْٔ « ‪٘ٛ‬خ ‪ ( :‬ح‪ ) ّ٬ٓ٩‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ٍؿ َ‬ ‫َٗؿل‪ ٌٕٞ٣ٝ ، ٚ‬حَُٔحى آٌٗحى ‪ :‬ح‪ َٓ٧‬رخ‪٧‬هٌ رظٌخُ‪٤‬ق ح‪ ّ٬ٓ٩‬ؿٔ‪٤‬ؼ‪ٜ‬خ ‪ٓ :‬خ طٔ‪ َ٤‬اُ‪ ٚ٤‬حُ٘لْ ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ٓٝ ،‬خ ‪٣‬وخُق ‪ٞٛ‬ح‪ٛ‬خ‬ ‫‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ط‪َٜ‬ف ح‪٣٥‬ش حٌَُ‪ٔ٣‬ش رؤٕ ك‪ ٢‬ػيّ ح‪٧‬هٌ رخ‪ً ّ٬ٓ٩‬خٓ‪ٞٗ ً٬‬ػخ ً ٖٓ حطزخع حُ٘‪٤‬طخٕ ‪ ،‬ك‪٤‬غ إ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪٣ ٢‬زخ‪ٖ٣‬‬ ‫حُٔزَ ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬كِٔلظ‪ٜ‬خ حُؼخٓش ‪ٝ ،‬إ حُظلَ‪ ٢٣‬ر٘‪٢‬ء ٖٓ ًُي حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ك‪ ٚ٤‬حطزخع (آُ‪ُٔ )٢‬ز‪ َ٤‬حُ٘‪٤‬طخٕ ك‪٤‬غ‬ ‫‪ٞ٣ ٫‬ؿي ه‪٤‬خٍ ػخُغ ‪.‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣ٝ‬إٔ ٗٔظز‪ َٜ‬ك‪ ٢‬اَٗحهش ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش حُٔزخًٍش حُٔلَىحص حُظخُ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪٣ ٢‬ظْٔ رٔ​ٔظ‪ ٖ٤‬أٓخٓ‪٤‬ظ‪ٔٛ ٖ٤‬خ ‪ :‬حُظٌخَٓ ‪ٝ‬حُظلَى ك‪ٗ ٜٞ‬ظَحً ُظٌخِٓ‪٣ ٫ ٚ‬لٔق حُٔـخٍ ُؼ٘خ‪َٛ‬‬ ‫أهَ‪٘ٓ ٟ‬خك‪٤‬ش ُـ‪ٝ ، َٙٛٞ‬أٓخ طلَى‪ ٙ‬ػٖ حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬كبٗ‪٘ٔ٣ ٚ‬ل‪ٞٗ ٚ‬ػخ ً ٖٓ حُلٔخٓ‪٤‬ش حُوخ‪ٛ‬ش حُظ‪ ٢‬طـؼَ أ‪١‬‬ ‫حٗلَحف ػ٘‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ر‪ ٚ‬ػٖ ٓوخ‪ٛ‬ي‪ٝ ٙ‬ؿخ‪٣‬خط‪ ٚ‬رخُؾ حُ‪ ٍَ٠‬ػِ‪ ٠‬أىحث‪ٝ ٚ‬ا‪٬ٛ‬ك‪ُِ٘ ٚ‬ؤٕ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ ، ًِٚ ٢‬كخُ‪ٜ‬لخء حٌُِ‪ْ٤ُ ٢‬‬ ‫ٓطِزخ ً ٖٓ ٓطخُذ ح‪ٔ٣٩‬خٕ حُ٘ظَ‪ٓ ٌُٚ٘ٝ ، ١‬طِذ ٖٓ ٓطخُذ ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ ٍْٓٝ‬ى‪ٝ‬حثَ ك‪٣ٞ٤‬ظ‪ٝ ٚ‬كخػِ‪٤‬ظ‪ًُٝ ، ٚ‬ي‬ ‫ٗظَحً ُِؼ‪٬‬هش حُـيُ‪٤‬ش ر‪ ٖ٤‬حُ٘ظَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظطز‪٤‬ن ‪ ،‬كٔ‪ٓ٬‬ش ح‪ٔ٣٩‬خٕ ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬ح‪٫‬ػظوخى طظؤػَ اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي رخ‪٧‬هٌ حُـِث‪٢‬‬ ‫ُ‪ ّ٬ٓ٪‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُظطز‪٤‬ن ! ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ّ‬ ‫كٌٍ حُوَإٓ حٌَُ‪ ْ٣‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ-٢‬للا ػِ‪ٓ ٖٓ-ِْٓٝ ٚ٤‬طخ‪ٝ‬ػش حًَُٔ٘‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ رؼ‪ ٞ‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪٢‬‬ ‫ك‪ ٖ٤‬هخٍ ‪ٝ { :‬إٔ حكٌْ ر‪ ْٜ٘٤‬رٔخ أٍِٗ َّللا ‪ ٫ٝ‬طظزغ أ‪ٞٛ‬حء‪ٝ ْٛ‬حكٌٍ‪ ْٛ‬إٔ ‪٣‬لظ٘‪ٞ‬ى ػٖ رؼ‪ٓ ٞ‬خ أٍِٗ َّللا اُ‪٤‬ي } [‪. ]1‬‬ ‫‪ -2‬إ ه‪ٜ‬خٍ حُو‪ َ٤‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُي‪ً ٖ٣‬ؼ‪َ٤‬س ‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪٣‬ؤهٌ حُٔ​ِْٔ ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ًٔ ٌٕٞ٣‬خٍ ا‪ٔ٣‬خٗ‪ٝ ٚ‬آ‪ ٌُٖ ، ٚٓ٬‬رٔخ إٔ‬ ‫حُؼَٔ ٓلي‪ٝ‬ى ‪ٝ‬حُطخهخص ٓلي‪ٝ‬ىس كبٕ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ِْٔ اًح أهٌ ر ُؼ ُٔي ح‪ٝ ، ّ٬ٓ٩‬ح‪ٛ‬ظي‪ ٟ‬ر‪ٜ‬ي‪ ٚ٣‬حُؼخّ ‪ٝ ،‬هزْ ٖٓ ًٔخ‪٫‬ط‪، ٚ‬‬ ‫إٔ ‪٣‬زلغ ػٖ حُٔـخٍ حُل‪ ١ٞ٤‬حُٔ٘خٓذ ‪ٓ٫‬ظؼيحىحط‪ٝ ٚ‬ظَ‪ٝ‬ك‪١ٝ ٚ‬خهخط‪٣ ٢ً ٚ‬ظوٌ ٓ٘‪ٓ ٚ‬لَحرخ ً ُظؼزي‪ٝ ٙ‬طوَر‪ ٚ‬اُ‪َّ ٠‬للا‬ ‫طؼخُ‪ ، ٠‬كظ‪ٗ ٠‬للع ُِٔـظٔغ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ط‪ٞ‬حُٗ‪ٔٗٝ ٚ‬ي ػـَحط‪. ٚ‬‬ ‫‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ كبٕ ػزخىس ‪١‬خُذ حُؼِْ ٓلخ‪ُٝ‬ش حُ٘ز‪ٞ‬ؽ ‪ٝ ،‬اطوخٕ حُظو‪ ٜٚ‬كظ‪ٗ ٠‬لون ُ‪ٓ٨‬ش ح‪ً٫‬ظلخء حٌُحط‪ ُٞٝ ٢‬ك‪ ٢‬كي‪ٙ‬‬ ‫ح‪٧‬ىٗ‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُل٘‪ٝ ٢‬ػزخىس ػِٔخء حَُ٘ع حُو‪٤‬خّ رخُظزِ‪٤‬ؾ ‪ٝ‬اك‪٤‬خء حُٖٔ٘ ‪ٝ‬ح‪ َٓ٧‬رخُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُ٘‪ ٢ٜ‬ػٖ‬ ‫حٌَُٔ٘ ‪ٝ ،‬طـي‪٣‬ي ‪ٝ‬ظخثق حُظي‪ٝ ٖ٣‬حُظز‪ َٜ‬ك‪ٝ ٢‬حهغ ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ ،‬إ ػزخىس حُلٌخّ اهخٓش حُؼيٍ ‪ٍٝ ،‬ػخ‪٣‬ش ٗئ‪ ٕٝ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬كٔخ‪٣‬ش حُز‪٠٤‬ش ‪ٝ ،‬حُظؼلق ػٖ ح‪ٞٓ٧‬حٍ حُؼخٓش ‪ َ٘ٗٝ‬حُيػ‪ٞ‬س ‪ٝ ،‬ػزخىس حُـ٘ي‪ ١‬ى‪ٝ‬حّ حُظَّٔ رل٘‪ ٕٞ‬حُوظخٍ ‪ٝ ،‬حٓظ‪٤‬ؼخد‬ ‫ح‪ِٓ٧‬لش حُـي‪٣‬يس ‪ٝ‬حٓظَ٘حف حُ٘‪ٜ‬خىس ‪ٝ ،‬ح‪ٓ٫‬ظؼيحى حُيحثْ ُِزٌٍ ‪ٝ‬حُليحء ‪ٝ ،‬إ ػزخىس ح‪٧‬ؿ٘‪٤‬خء ‪ ١ًٝٝ‬حُـخ‪ٓ ٙ‬ي كخؿش‬ ‫حُلوَحء ‪ٔٓٝ‬خػيس حُ‪٠‬ؼلخء ػِ‪ ٠‬كَ ٌٓ٘‪٬‬ط‪ٝ ْٜ‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬كو‪ٞ‬ه‪ٝ ، ْٜ‬حُزٌٍ ك‪ ٢‬ط٘‪٤٤‬ي حَُٔحكن حُؼخٓش ‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح ‪...‬‬ ‫‪ٝ‬إ هَ‪ٝ‬ؽ ًَ ‪ٝ‬حكي ٖٓ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ػٖ ٓـخُ‪ ٚ‬حُل‪٤ٓ ١ٞ٤‬لَٓ‪٣ٝ ، ٚ‬لَّ ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ ه‪ َ٤‬ػظ‪ ، ْ٤‬رَ هي ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪٠‬‬ ‫أ‪َٟ‬حٍ رخُـش ‪ٝ‬ه‪ٔ٤‬ش حُؼ‪ٞ‬حهذ ‪ ،‬كبًح ‪ٛ‬خٍ ‪ ْٛ‬حُؼخُْ حٓظ‪٬‬ى حُٔخٍ ر٘‪٤‬ش اػٔخٍ حُٔ​ٔخؿي ٓؼ‪ ً٬‬طوِ‪ٜ‬ض ؿ‪ٜٞ‬ى‪ ٙ‬ك‪٤ٓ ٢‬يحٗ‪ٚ‬‬ ‫حُلو‪٤‬و‪ ٢‬حٌُ‪٘٣ ١‬زـ‪ ٢‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔـخ‪ٛ‬يس ك‪ٝ ، ٚ٤‬اًح حٗ٘ـَ حُلخًْ رؤػٔخٍ ه‪٣َ٤‬ش أ‪ ٝ‬أىحء حُ٘‪ٞ‬حكَ ػٖ ‪ٝ‬حؿزخط‪ ٚ‬ح‪٧‬هَ‪ُْ ، ٟ‬‬ ‫‪ًُ ٌٖ٣‬ي ٓ‪ٟٞ‬غ ٓيف ‪ٗ ٫ٝ‬لغ ً‪ٗ ١‬ؤٕ ُ‪ٓ٨‬ش حُٔ​ِٔٔش ‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح ‪...‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ًِ‪٣ ٚ‬لظخؽ اُ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ حُز‪َ٤ٜ‬س حُ٘خكٌس رـ‪٤‬ش ‪ٟٝ‬غ ح‪ ٍٞٓ٧‬ك‪ٜٗ ٢‬خر‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ -3‬إ أٗظٔش ح‪ ٌَٔ٣ ّ٬ٓ٩‬رؼ‪ٜ٠‬خ رؼ‪٠‬خ ً ‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬لؼَّ رؼ‪ٜ٠‬خ رؼ‪٠‬خ ً ‪ ٖٓٝ‬ػْ كبٕ أ‪ ١‬هَِ أ‪ٟ ٝ‬ؼق ك‪ٗ ٢‬ظخّ ٖٓ طِي‬ ‫ح‪ٗ٧‬ظٔش ‪٣‬ئػَ رخُِٔذ ػِ‪ ٠‬أىحء رخه‪ٜ٤‬خ ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ٓ ٠‬خ ً​ًَٗخ‪ ٙ‬آٗلخ ً ٖٓ ٓ‪ِ٤‬س (حُظٌخَٓ) حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظخُ ر‪ٜ‬خ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪189‬‬

‫حَُرخٗ‪ٗٝ ، ٢‬ظَحً ‪٤ٔٛ٧‬ش ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔؤُش ‪ٟٝ‬ؼق ح‪٩‬ىٍحى ُ‪ٜ‬خ ٓ٘ل‪ ٞ٤‬حُو‪ ٍٞ‬ك‪ٜ٤‬خ ػٔ‪ ٠‬إٔ ٗ٘ؼَ أٗ٘خ ٗوق ػِ‪ ٠‬أٍ‪ٝ‬‬ ‫‪ِٛ‬زش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش كبٕ ٓزخىة ح‪٘ٓٝ ّ٬ٓ٩‬ظ‪ٓٞ‬خط‪ ٚ‬حُٔوظِلش ط٘‪ ١ٞ٠‬طلض ٍإ‪٣‬ش ‪ٝ‬حكيس ٓٔخ ‪٣‬ـؼَ حُظوِ‪ ٢‬ػٖ أ‪ٜ٘ٓ ١‬خ ‪ٛ‬يٓخ ً‬ ‫ُـِء ٖٓ حَُإ‪٣‬ش حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٔ٣ٝ‬ظ‪ ١ٞ‬ك‪٘٤‬جٌ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُؼِٔ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ حُـ‪ َٜ‬رٌُي حُـِء ٓغ طـخ‪ ِٚٛ‬أ‪ٝ‬‬ ‫ؿلي‪ٝ ، ٙ‬حُ٘ظ‪٤‬ـش ‪ٝ‬حكيس ‪ ٢ٛٝ ،‬ؿزٌٖت ك‪ ٢‬حَُإ‪٣‬ش ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘ظَ‪ٝ ، ١‬حهظ‪ ٍ٬‬ك‪ ٢‬حُظ‪ٞ‬حُٗخص حُؼٔ‪٤‬وش ػِ‪٠‬‬ ‫ٓٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘ؼ‪ٝ ، ٍٞ‬ح‪ٟ‬طَحد أٗظٔش حُل‪٤‬خس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُلؼَ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حهغ حُ ُٔ َؼخٕ ‪َ٠٘ٓٝ ،‬د حُؼي‪٣‬ي ٖٓ‬ ‫ح‪ٓ٧‬ؼِش ُـ‪٬‬ء ‪ ٌٙٛ‬حُلو‪٤‬وش ‪.‬‬ ‫أ‪ -‬حًُِخس ؿِء ٖٓ حُ٘ظخّ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ ١‬ح‪ٝ ، ٢ٓ٬ٓ٩‬ػيّ حُو‪٤‬خّ ر‪ ٌٜٙ‬حُ٘ؼ‪َ٤‬س ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ػيّ ًلخءس حُ٘ظخّ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪، ١‬‬ ‫ًٔخ ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬اُلخم حُ‪ ٍَ٠‬رخُ٘ظخّ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٝ ٢‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ ٢‬أ‪٠٣‬خ ً ‪ ،‬كخُٔويحٍ حُٔلَ‪ ٖٓ ٝ​ٝ‬حًُِخس ك‪ ٢‬ح‪ٞٓ٧‬حٍ‬ ‫‪ٝ‬ػَ‪ ٝ​ٝ‬حُظـخٍس ‪ٌٛٝ ، %5 . 2 ٞٛ‬ح حُويٍ ًخف ُٔي حُؼي‪٣‬ي ٖٓ كخؿخص حُٔـظٔغ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ػِ‪ٓ ٠‬وظ‪ ٠٠‬حُلٌٔش‬ ‫ح‪٤ُٜ٩‬ش حُزخُـش ‪ًُ ٌُٖ ،‬ي ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ حُؼخى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُطز‪٤‬ؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ؿ‪ َ٤‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ حُطخٍثش ًٔخ ك‪ ٢‬كخ‪٫‬ص حُِ‪ٍُ٫‬‬ ‫‪ٝ‬حُل‪٠٤‬خٗخص ‪ًُٝ ،‬ي أ‪٠٣‬خ ً ك‪ٔ٤‬خ اًح حُظِّ أؿ٘‪٤‬خء حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ربهَحؿ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬اًح حٓظَٔ ًُي ح‪ُ٫‬ظِحّ كوزش ٓ٘خٓزش ٖٓ حُِٖٓ‬ ‫‪ ،‬كِ‪ ٞ‬هيٍٗخ إٔ ‪ ٖٓ %10‬ح‪٧‬ؿ٘‪٤‬خء أهَؿ‪ٞ‬ح حًُِخس ‪ٝ‬إٔ حُظِحٓ‪ ْٜ‬رؤىحث‪ٜ‬خ ك‪ٓ ٢‬ـظٔغ ٓخ ُْ ‪ ٞٔ٣‬ػِ‪٘ٓ ٟٞٓ ٚ٤‬ظ‪، ٖ٤‬‬ ‫كبٕ حًُِخس آٌٗحى ‪ ٫‬طو‪ ّٞ‬رٔ‪ٜ‬خٓ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُٔطِ‪ٞ‬د ‪ ،‬ك‪٤‬غ إ حُلخُظ‪ ٖ٤‬حُِظ‪ًَٗ​ً ٖ٤‬خ‪ٔٛ‬خ طـؼ‪ ٕ٬‬حُلوَ ‪٣‬ظَحًْ‬ ‫‪٣ٝ‬ظلخهْ اُ‪ ٠‬حُلي حٌُ‪ ٫ ١‬طل‪ ٢‬أٓ‪ٞ‬حٍ حًُِخس رخُظوِ‪. ٚ٘ٓ ٚ‬‬ ‫ػْ إ ٗظخّ حًُِخس ‪٣‬ئى‪ٜٓ ١‬خٓ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ظَ كؼخُ‪٤‬ش ح‪ٗ٧‬ظٔش ح‪٧‬هَ‪ ، ٟ‬كبًح ًخٗض ٓ‪ٞ‬حٍى حُوطَ ٗل‪٤‬لش ؿيحً ‪ ،‬أ‪ً ٝ‬خٕ‬ ‫حُ٘ظخّ حُٔ‪٤‬خٓ‪ ٢‬ك‪ٓ ٚ٤‬وظ‪ٝ ، ً٬‬أى‪ًُ ٟ‬ي اُ‪ ٠‬حٗظ٘خٍ حُزطخُش ‪ٝ‬حُؼطخُش ػٖ حُؼَٔ ‪ ،‬كبٕ ٗظخّ حًُِخس رخُظخُ‪ِ٘ٛٞ٣ ٫ ٢‬خ‬ ‫اُ‪ ٠‬ح‪ٛ٧‬يحف حُٔ٘​٘‪ٞ‬ىس ٓ٘‪. ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬رخػظزخٍ حًُِخس ؿِءحً ٖٓ حُ٘ظخّ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ ١‬ح‪ ، ٢ٓ٬ٓ٩‬كبٗ‪ٜ‬خ أ‪٠٣‬خ ً ‪ ٫‬طئى‪ٝ ١‬ظخثل‪ٜ‬خ ا‪ ٫‬رلخػِ‪٤‬ش حُ٘ظخّ حٌُ‪ ١‬ط٘ظٔ‪٢‬‬ ‫اُ‪ ، ٚ٤‬كٔؼ‪( : ً٬‬حُوَ‪ ٝ‬حُلٖٔ) ؿِء ٖٓ ًُي حُ٘ظخّ ‪ٝ ،‬اػَح‪ ٝ‬حُي‪ُٝ‬ش أ‪ ٝ‬حُ٘ؼذ ػ٘‪٣ ٚ‬ئى‪ ١‬اُ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ طؼط‪َ٤‬‬ ‫كًَش حُٔخٍ ‪ٝ‬طيح‪ٝ ، ُٚٝ‬رخُظخُ‪ ٢‬اُ‪ٟ ٠‬ؼق كًَش حُظ٘ٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ٓٔخ ‪٣‬ل‪ ٢٠‬أ‪٠٣‬خ ً اُ‪ ٠‬هِش كَ‪ ٙ‬حُؼَٔ ‪ًٝ‬ؼَس‬ ‫حُلوَحء ‪ٝ‬حُٔؼ‪. ٖ٣ُٞ‬‬ ‫‪َٓٝ‬س أهَ‪ ٟ‬كبٕ كخػِ‪٤‬ش ٗظخّ حًُِخس طَطز‪ ٢‬ؿِث‪٤‬خ ً رو‪٤‬خّ حُي‪ُٝ‬ش ر‪ٞ‬حؿزخط‪ٜ‬خ ٖٓ ‪ٟٔ‬خٕ حُلي ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬حُٔؼ‪٘٤‬ش ُِلو‪َ٤‬‬ ‫رخُويٍ حٌُ‪٣ ١‬للع ًَحٓظ‪٣ٝ ، ٚ‬ـؼِ‪ ٚ‬ك‪ٟٝ ٢‬غ ٓ٘ظؾ ٓؼَٔ ‪ ،‬كبًح ػـِص حُي‪ُٝ‬ش ػٖ ًُي أ‪ ٝ‬ه‪َٜ‬ص ك‪ ، ٚ٤‬كبٕ آُ‪٤‬ش‬ ‫(ٗظخّ حُٔ‪ٞ‬م) ٓظ‪ٞ‬ؿي َٗ‪٣‬لش ‪ٝ‬حٓؼش ٖٓ حُٔلظخؿ‪ ٖ٤‬حٌُ‪ ٌٖٔ٣ ٫ ٖ٣‬إٔ طو‪ ّٞ‬ر‪ ْٜ‬أٓ‪ٞ‬حٍ حًُِ‪ٞ‬حص ‪ٝ‬حٌُ٘‪ٝ ٍٝ‬حٌُلخٍحص‬ ‫‪٘٣ٝ ...‬لؼَ ًَ ًُي ‪٣ٝ‬ظؤػَ رو‪ٞ‬س حُ٘ظخّ حُو‪ٝ ٢ٔ٤‬كخػِ‪٤‬ظ‪ ، ٚ‬كبًح ًخٕ ٗ٘طخ ً حٗيكغ حُ٘خّ اُ‪ ٠‬حُظط‪ٞ‬ع رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ػٔخٍ‬ ‫حُويٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حٗيكغ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلوَحء اُ‪ ٠‬حُؼَٔ ‪ٝ‬حُلًَش ٓغ كٖٔ حُظير‪ٝ َ٤‬حُظؼلق ػٖ أٓ‪ٞ‬حٍ ح‪٥‬هَ‪ٔٓ ٖ٣‬خ ‪٣‬ولق ٖٓ‬ ‫ؿِ‪ٞ‬حء حُلخؿش ‪.‬‬ ‫د‪ -‬حُ‪٠‬ز‪ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ح‪٣ ّ٬ٓ٩‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٖ٤ًٍ٘ ٠‬أٓخٓ‪ : ٖ٤٤‬ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬حُٔـظٔغ حُؼخّ رٔخ ك‪ٓٝ ٖٓ ٚ٤‬خثَ طؼو‪٤‬ق‬ ‫‪ٝ‬طؼِ‪ٍٝ ْ٤‬هخرش ‪ٝ ...‬إ حُوَِ ك‪ ٢‬أ‪ ٖ٣ٌٛ ٖٓ ١‬حًَُ٘‪٤ٓ ٖ٤‬ئى‪ ١‬اُ‪ٞ٤ٗ ٠‬ع حُوَِ ك‪ ٢‬أىحء حًَُٖ ح‪٥‬هَ ‪ٝ​ٝ .‬ح‪ٟ‬ق إٔ‬ ‫ٓ‪ٜٔ‬ش ح‪َٓ٧‬س إٔ ط‪ٜ‬وَ حُلَى ٖٓ ىحهِ‪ ٚ‬رٔخ طـَٓ‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ٝ ْ٤‬آىحد ‪ٝ‬رٔخ طوط‪ ٚ‬ك‪٤ً٘ٛ ٢‬ظ‪٘ٓٝ ٚ‬خػَ‪ ٖٓ ٙ‬هط‪ ١ٞ‬ػٔ‪٤‬وش‬ ‫‪ًٔ ،‬خ إٔ ٓ‪ٜٔ‬ش حُٔـظٔغ ح‪ٍ٧‬كذ حُو‪٤‬خّ رخَُهخرش ػِ‪ ٠‬ط٘ـ‪٤‬غ حُو‪ ْ٤‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ‪ٝ‬كٔخ‪٣‬ش أكَحى‪ ٖٓ ٙ‬حُٔو‪ ١ٞ‬ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ؼظزَ‬ ‫أػٔخ‪٘٤٘ٓ ً٫‬ش أ‪ُٓ ٝ‬وِش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُلخُش حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؿ‪٤‬ش ك‪ٌٛ ٢‬ح طظـِ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ػٔ‪ ّٞ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ رخُو‪ٝ ْ٤‬حُ٘ظْ ‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬كي حُظَر‪٤‬ش حُلَى‪٣‬ش ٓغ ٓؼخ‪ َ٤٣‬حُ‪٠‬ز‪٢‬‬ ‫ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬ػِ‪ٓ ٠‬وظ‪ًُ ٠٠‬ي ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ ،‬كبًح ٓخ حكظَ‪ٟ٘‬خ ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ر‪ ٖ٤‬حُو‪ ْ٤‬ح‪٣َٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُو‪ ْ٤‬حُظ‪٣ ٢‬زؼ‪ٜ‬خ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬أ‪ٝ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪190‬‬

‫طِو٘‪ٜ‬خ حُٔيٍٓش أ‪٤٘٣ ٝ‬ؼ‪ٜ‬خ حُ٘خٍع ‪ ،‬كبٕ حُ٘ظ‪٤‬ـش ‪ ٢ٛ‬طِٔم ٗو‪٤ٜ‬ش حُطلَ ر‪ٓ ٖ٤‬وظِق ‪ ٌٙٛ‬حُٔئػَحص ‪ٝ ،‬ك‪٘٤‬جٌ كبٕ‬ ‫حُظَر‪٤‬ش ح‪٣َٓ٧‬ش طظؼَ‪ُِ ٝ‬وطَ ٖٓ هزَ حُٔـظٔغ ح‪ٓٝ٧‬غ أ‪٣ ٝ‬ؤط‪ ٢‬حُوطَ ٓٔخ ط‪ٞ‬ح‪ٟ‬غ ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬هزِ‪ٜ‬خ ‪ٌٛ .‬ح ٖٓ ؿ‪ٜ‬ش ‪،‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ؿ‪ٜ‬ش أهَ‪ ٟ‬كبٕ حُطلَ ‪ُ٣‬ول‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُز‪٤‬ض ٓخ طِول‪ ٖٓ ٚ‬حُٔيٍٓش أ‪ ٝ‬حُ٘خٍع ‪ُ٣ٝ ،‬ول‪ ٢‬ك‪ٜٔ٤‬خ ٓخ ُ​ُو٘‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُز‪٤‬ض ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ظ‪٤‬ـش ‪ ٢ٛ‬ح‪ُ٫‬ى‪ٝ‬حؿ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪َ٤‬س ‪ٝ‬حٗطلخء حُلخػِ‪٤‬ش ‪ ،‬أ‪ ١‬اؿ‪ٜ‬خ‪ ٝ‬ػَٔ حُـ‪ٜ‬خص حُظَر‪٣ٞ‬ش حُٔوظِلش ‪ٝ ،‬طَى حُ٘خٗت‬ ‫ُٔ‪ٞ‬ؿخص حُظَ‪ٝ‬ف ‪.‬‬ ‫ؽ‪ -‬حُلي‪ٝ‬ى ك‪ ٢‬ح‪ٓٝ ّ٬ٓ٩‬خثَ َُِىع ‪ ٢ٛٝ ،‬رٔؼخرش حُؼَٔ حُـَحك‪ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬ؤط‪ ٢‬طَط‪٤‬ز‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُظطزذ ٓظؤهَحً ‪ٝ ،‬طئى‪١‬‬ ‫حُلي‪ٝ‬ى ٓ‪ٜٔ‬خط‪ٜ‬خ ك‪ٓ ٢‬ـظٔغ طؼَٔ ك‪ ٚ٤‬رخه‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬ظٔش رٌلخءس ٖٓ ٗل‪ ٞ‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ‪ٝ‬حُؼيٍ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬كَ كَ‪ ٙ‬حُؼَٔ حُٔ٘خٓزش‬ ‫‪ٝ‬حٗؼيحّ حُٔـَ‪٣‬خص رخُلخك٘ش ‪ٝ‬حٗٔـخّ حُظَر‪٤‬ش حُز‪٤‬ظ‪٤‬ش ٓغ ٓؼخ‪ َ٤٣‬حُ‪٠‬ز‪ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٝ ٢‬حٗظ٘خٍ حُؼِْ ‪ٝ ...‬اًح ٓخ كَ‪ٟ٘‬خ‬ ‫‪ٝ‬ه‪ٞ‬ع هَِ ك‪ٔ٤‬خ ٓزن أ‪ ٝ‬رؼ‪ ، ٚ٠‬كبٕ ًلخءس حُلي‪ٝ‬ى ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ح‪ُِٔ ٖٓ٧‬ـظٔغ ٓ‪ٞ‬ف طظَحؿغ ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ حُو‪ٍٜٞ‬‬ ‫حُلخ‪ َٛ‬ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬ظٔش ح‪٧‬هَ‪ٌٛٝ ، ٟ‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ـؼَ ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش أٖٓ حُٔـظٔغ ‪ٝ‬حٓظوَحٍ‪ٔٓ ٙ‬ئ‪٤ُٝ‬ش ػخٓش ‪٣‬ظلِٔ‪ٜ‬خ ًَ كَى‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ ‪ًٔ ،‬خ طظلِٔ‪ٜ‬خ حُي‪ُٝ‬ش ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ حٌُٔ٘ش ‪ٝ‬حُظو‪. ٜٚ‬‬ ‫‪ -4‬اًح ًخٗض أٗظٔش ح‪ٓ ّ٬ٓ٩‬ظلَىس ك‪ٍ ٢‬إ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ‪ٝ‬ك‪٘ٓ ٢‬طِوخط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬أ‪ٛ‬يحك‪ٜ‬خ ‪ ،‬كبٕ ٓٔخ ‪ َ٠٣‬رظٔخٌٓ‪ٜ‬خ حُيحهِ‪٢‬‬ ‫اىهخٍ حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُزؼ‪٤‬يس ػٖ ‪١‬ز‪٤‬ؼظ‪ٜ‬خ ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪ ٚ٤‬رـ (حُظِل‪٤‬ن) ‪ٝ ،‬إ حُؼوخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طوزَ ٖٓ‬ ‫حُـي‪٣‬ي ٓخ ‪ٝ ٢٘​٘٣‬ظخثل‪ٜ‬خ ‪ ،‬أ‪ٞ٣ ٝ‬ظق ٓزخىث‪ٜ‬خ ‪ ،‬أ‪ ٨ٔ٣ ٝ‬كَحؿخص ‪ٞٛٝ‬حٖٓ أ‪ٝ‬ؿيط‪ٜ‬خ هخ‪٤ٛ‬ش حَُٔ‪ٗٝ‬ش ك‪ٜ٤‬خ ‪ ،‬كبًح طـخ‪ُٝ‬‬ ‫ح‪ًُ َٓ٧‬ي اُ‪ ٠‬حُـ‪ٝ َٛٞ‬ح‪ٗ٧‬ظٔش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ‪ ،‬كبٕ حُ٘ظ‪٤‬ـش ‪َٟ ٢ٛ‬د حُظ‪ٞ‬حُٗخص حُؼٔ‪٤‬وش ُظِي حُؼوخكش ٓٔخ ‪٣‬ـؼِ‪ٜ‬خ‬ ‫ُ‪ٜ‬خؿْ ‪ٝ‬طلَُ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُؼطخُش حُ‪٣ٍَٝ٠‬ش ً‪ٔ٤‬خ طلخكع ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حٗٔـخٓ‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫طٌٖ٘ٔ ًٔخ ‪ ٞٛ‬حٌُخثٖ حُل‪ ٢‬ك‪َ ٣ ٖ٤‬‬ ‫‪ٝ‬إ ػوخكظ٘خ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طَٔ رَٔكِش ػ‪٤ٜ‬زش ‪ٓ ٫‬خرن ُ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬و‪ٜ‬خ حُٔي‪٣‬ي ك‪٤‬غ ‪ٔ٣‬ظِي ُٓخّ طؼو‪٤‬ق ح‪ٓ٧‬ش أٗخّ‬ ‫ًؼ‪٣ َٕٝ٤‬ـ‪ ِٕٜٞ‬ػوخكش ح‪ٓ٧‬ش ‪ ،‬رَ اٗ‪ٍٟ ْٜ‬ؼ‪ٞ‬ح ُزخٕ حُؼوخكش حُٔؼخى‪٣‬ش ‪ُ٘ٔٝ ،‬خ ‪٘ٛ‬خ ر‪ٜ‬يى ر‪٤‬خٕ ًُي ‪ ٫ٝ‬أٓزخر‪ٓ ٌُٖ ، ٚ‬خ‬ ‫ٗ٘خ‪ٛ‬ي‪ ٙ‬حُ‪ ٖٓ ّٞ٤‬ػِٔ‪٤‬خص حُظِل‪٤‬ن ‪ٝ‬حُظ‪ٜ‬ـ‪ ٖ٤‬حُؼوخك‪ً ٢‬خٕ ك‪ٜ‬خى َٓحكَ حًَُ‪ٞ‬ى حُلٌَ‪ٝ ١‬حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬ر‪ٍٜٞ‬س ػخٓش ‪،‬‬ ‫‪٣‬ظ‪ ٍٞ‬حُظـي‪٣‬ي أ‪ ِٚٛ‬ط‪ ٙ٫ٞ‬ؿ‪ ، َْٛ٤‬كخ‪ٔٗ٩‬خٕ رطزؼ‪ٜ٣ ٫ ٚ‬زَ‬ ‫‪ٝ‬اًح ًخٕ حُظـي‪٣‬ي ٓ٘ش ٖٓ ٖٓ٘ حٌُخثٖ حُل‪ ٢‬كبٗ‪ ٚ‬اًح ُْ َ‬ ‫ػِ‪١ ٠‬ؼخّ ‪ٝ‬حكي ‪ٔ٣ ٞٛٝ ،‬ظ‪ِٜ‬ي حُ٘ؼخٍحص ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُ٘ظْ حُ‪ٜ‬ـَ‪ ، ٟ‬كبًح ُْ ٗوْ ربػَحء ػوخكظ٘خ رخُيٍحٓخص ‪ٝ‬حُوزَحص‬ ‫‪ٝ‬طـي‪٣‬ي‪ٛ‬خ ‪ٝ‬طلَ‪َٛ٣‬خ ٖٓ ػ‪ٞ‬حى‪ ١‬ح‪ٗ٫‬لَحف ‪ٝ‬حُـٔ‪ٞ‬ى ‪ٝ‬حُظوِ‪٤‬ي كؼَ ًُي ٖٓ ‪ُ٣ ٫‬لٔ٘‪ٛٝ ، ٚ‬خٍ ح‪ٔٗ٫‬ـخّ ‪ٝ‬حُظـي‪٣‬ي‬ ‫ػزخٍس ػٖ ٓٔخص ظخ‪َٛ‬س ؿ‪ٞ‬كخء ‪ ،‬أٓخ حُـ‪ َٛٞ‬ك‪ٞ٘٤‬ر‪ ٚ‬حُظ٘خه‪ٝ ٞ‬حُظآًَ حُيحهِ‪. ٢‬‬ ‫‪ٝ‬هلل ح‪ ٖٓ َٓ٧‬هزَ ‪ ٖٓٝ‬رؼي ‪.‬‬ ‫‪-------------‬‬‫(*) ٖٓ ه‪ ُٚٞ‬طؼخُ‪٣ ] : ٠‬خ أ‪ٜ٣‬خ حٌُ‪ ٖ٣‬آٓ٘‪ٞ‬ح حىهِ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬حُِْٔ ًخكش ‪ ٫ٝ‬طظزؼ‪ٞ‬ح هط‪ٞ‬حص حُ٘‪٤‬طخٕ اٗ‪ ٌُْ ٚ‬ػي‪ٓ ٝ‬ز‪[ ٖ٤‬‬ ‫(ٓ‪ٍٞ‬س حُزوَس ‪. )208 :‬‬ ‫(‪ٍٞٓ )1‬س (حُٔخثيس ‪. )49 :‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪191‬‬

‫‪ { - 54‬وأن تصوموا خٌر لكم }‬

‫ًخٕ ٖٓ ّٓ٘ش َّللا طؼخُ‪ ٠‬ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش إٔ َٗع ُ‪ٜ‬خ ٖٓ حُي‪ٓ ٖ٣‬خ ‪ِٜ٣‬ق أَٓ ىٗ‪٤‬خ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬آهَط‪ٜ‬خ ‪ًٝ ،‬خٕ ٖٓ أ‪ٓ ْٛ‬خ َٗػ‪ٚ‬‬ ‫‪٠ٍٓ َٜٗ ّٞٛ‬خٕ حُٔزخٍى ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُؼزخىحص ك‪ ٢‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬طٌخُ‪٤‬ق حرظ‪٬‬ء ‪ٓٝ ،‬و‪٤‬خّ ‪ٌ٘٣‬ق ػٖ ٓي‪ ٟ‬طٌٖٔ ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬أُو‪ ٚ‬ك‪ٗ ٢‬لْ حُٔ​ِْٔ ‪ ٢ٛٝ ،‬ك‪٢‬‬ ‫حُ‪ٞ‬هض ًحط‪ٓٝ ٚ‬خثَ ُظٌٔ‪ًُ ٖ٤‬ي ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ ُ‪ ٚ‬رٔؼخرش حُٔخء ُِ٘ـَ ‪ٝ‬حُ٘زخص ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬آ‪٣‬خص حُ‪٤ٜ‬خّ ُْ طؼيى ُ٘خ أٗ‪ٞ‬حع حُو‪َ٤‬حص حُظ‪٘ٓ ٢‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ‪ ٌٙٛ‬حُؼزخىس ؛ ُ‪٤‬ظَ ػطخء ‪ ٌٙٛ‬حُؼزخىس ٓلظ‪ٞ‬كخ ً‬ ‫ٓظ٘‪ٞ‬ػخ ً طظ‪ َٜٙ‬حُظـَرش حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬حُ‪ٞ‬حهغ حُٔؼخٕ ‪ٔٗٝ ،‬ظط‪٤‬غ ح‪ ٖٓ ٕ٥‬ه‪ُٜٔ٬‬خ إٔ ٗظِْٔ ‪ٝ‬ؿ‪ٛٞ‬خ ً ٖٓ‬ ‫ًُي حُو‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُٔلَىحص حُظخُ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ حُ‪٤ٜ‬خّ ‪ِ٤ٓٝ‬ش كؼخُش ُظَر‪٤‬ش ح‪ٍ٩‬حىس حُلَس ‪:‬‬ ‫ك‪٤‬غ ‪ ٫‬ط‪ٞ‬ؿي ػزخىس ٖٓ حُؼزخىحص طٌق حُٔ​ِْٔ ػٖ ٗ‪ٜٞ‬حط‪ٌِٓٝ ٚ‬حط‪ٓ ٚ‬يس ٓظ‪ِٜ‬ش ٖٓ حُِٓخٕ ً‪ ٌٜٙ‬حُؼزخىس ‪ ،‬ك‪ ٢ٜ‬طيٍ‪٣‬ذ‬ ‫‪ٍ٩‬حىس حُٔ​ِْٔ ػِ‪ٓ ٠‬وخ‪ٓٝ‬ش ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬حٌُِٔحص ‪ٓٝ‬ـَ‪٣‬خص حُل‪٤‬خس ‪ٝ .‬حُٔظؤَٓ ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ظلخ‪ٝ‬ص ك‪ ٚ٤‬حُ٘خّ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪٣‬ـي‬ ‫إٔ ٓل‪ ٍٞ‬حُظلخ‪ٝ‬ص ‪ ٞٛ‬ح‪ٍ٩‬حىس ‪ ٫‬حُويٍس ‪ ،‬كخُويٍحص حُلطَ‪٣‬ش ُي‪ ٟ‬حُ٘خّ ٓظوخٍرش ٌُٖ طلخ‪ٝ‬ط‪ ْٜ‬ح‪ٓ٧‬خّ ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ٓ ٢‬ي‪ٟ‬‬ ‫‪٬ٛ‬رش ح‪ٍ٩‬حىس حُظ‪ ٢‬طُٔ ّوَ حُويٍس ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬طؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٟ ٠‬ز‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ‪ٝ ،‬طٌزق ؿٔخف حُ‪ٝ ٟٜٞ‬حًَُ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬حُيػش‬ ‫‪ٓٝ‬لخٓق ح‪٘ٛ ٖٓٝ ، ٍٞٓ٧‬خ كبٕ حُ‪٤ٜ‬خّ ؿخء ُ‪ ٢ٔ٘٤‬طِي ح‪ٍ٩‬حىس ‪َ ُ٤ُٝ‬ؼ‪ْ ٞ‬ى‪ٛ‬خ حُظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُو‪ٓٝ َ٤‬وخ‪ٓٝ‬ش ِٗ‪ٝ‬حص حُ٘لْ ؛‬ ‫‪ٌُٝ‬ح كبٕ طلَ‪ ٢٣‬حُٔ​ِْٔ ك‪ ٢‬أىحء ‪ ٌٙٛ‬حُ٘ؼ‪َ٤‬س ‪ٛ‬خٍ ُي‪ ٟ‬حُؼخٓش ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ٓ ٖ٤‬ئَٗحً اُ‪ٗ ٠‬و‪ ٚ‬ك‪ٍ ٢‬ؿ‪ُٞ‬ظ‪ٌٛٝ ، ٚ‬ح ‪ٞٛ‬‬ ‫طلٔ‪ َ٤‬ه‪٤‬خّ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬رخُ‪٤ٜ‬خّ ٓغ طلَ‪٣‬ط‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٓ ،‬غ إٔ أ‪٤ٔٛ‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬أػظْ ! ‪ُ٘ ًٌَ٣ٝ‬خ حرٖ‬ ‫حُـ‪( ١ُٞ‬ص ‪ٛ 597‬ـ) إٔ ‪٘ٛ‬خى ‪٘ٛ‬لخ ً ٖٓ حُ٘خّ ُ‪َٟ ٞ‬د رخُٔ‪٤‬خ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬لطَ ٍٓ‪٠‬خٕ ٓخ أكطَ‪َٟ ُٞٝ ، ٙ‬د‬ ‫ػِ‪ ٠‬إٔ ‪ٓ ٢ِٜ٣‬خ ‪ٓٝ ! ٠ِٛ‬خ ًُي ا‪ ٕ٧ ٫‬حُ٘خّ ػي‪ٝ‬ح ح‪٩‬كطخٍ ٗو‪ٜ‬خ ً ك‪ ٢‬حَُؿ‪ُٞ‬ش ‪٣ ُْٝ ،‬ؼي‪ٝ‬ح حُ‪٬ٜ‬س ًٌُي ‪ٝ ،‬ه‪ُٚٞ‬‬ ‫ٓزلخٗ‪ٝ ] : ٚ‬إٔ ط‪ٜٞٓٞ‬ح ه‪ [ ٌُْ َ٤‬ك‪ ٢‬أػوخد ً​ًَ حَُه‪ٜ‬ش َُِٔ‪ٝ ٞ٣‬حُٔ​ٔخكَ رخُلطَ ا‪ٔ٣‬خءس ُِٔ​ِْٔ رؤٗ‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫ح‪٧‬ك‪ ُٚ َ٠‬إٔ ‪ٓ ّٜٞ٣‬غ حَُٔ‪ ٝ‬حُٔلظَٔ ‪ٝ‬حُٔلَ ؿ‪ َ٤‬حُ٘خم ‪ ٌٕٞ٤ُ ،‬ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن اٍحىط‪ٞٗ ٚ‬ع ٖٓ حٌُٔخريس ‪ٝ‬حُٔؼخٗخس‬ ‫ك‪ٓ ٢‬ز‪َّ َ٤‬للا ػِ ‪ٝ‬ؿَ ‪ٝ ،‬كظ‪ َ٤ٜ٣ ٫ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ اُ‪ ٠‬ا‪٣‬ـخى حَُه‪ٝ ٚ‬حُظٌٍع ر‪ٜ‬خ ُِلَحٍ ٖٓ حُ‪ٞ‬حؿزخص ‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُ‪٤ٜ‬خّ ػزخىس ِٓز‪٤‬ش ‪٤ً ،‬ق ؟‬ ‫ك‪ ٜٞ‬حٓظ٘خع ػٖ أٗ‪ٞ‬حع حُٔلطَحص ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٗ‪ ٚ‬رؼ‪٤‬ي ػٖ حَُ‪٣‬خء ‪ٝ ،‬هَم طِي حُؼزخىس أَٓ ٓ‪ ٍٞٔ٤‬ك‪ ٢‬حَُٔ ُٖٔ أٍحى‬ ‫ًُي ‪٘ٛ ٖٓٝ ،‬خ كبٕ ‪٤ٛ‬خّ ٍٓ‪٠‬خٕ كَ‪ٛ‬ش ُظ٘ٔ‪٤‬ش حُ‪ٞ‬حُع حُيحهِ‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬حُٔ​ِْٔ ‪ٌٛ ،‬ح حُ‪ٞ‬حُع حٌُ‪ ١‬طؼي ط٘ٔ‪٤‬ظ‪ٓ ٚ‬ل‪ٍٞ‬‬ ‫حُظَر‪٤‬ش حُلَى‪٣‬ش حُ٘خؿلش ‪ٝ ،‬حُِٔٔ‪ ّٞ‬إٔ طؼخظْ ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٞ‬حُع ‪٣ ٫‬ظْ ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬حُؼوش ر‪ٝ ٚ‬ح‪٫‬ػظٔخى ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ٗ ٢‬ئ‪ٕٝ‬‬ ‫ػي‪٣‬يس ‪ ،‬ك‪ ٜٞ‬ك‪ًُ ٢‬ي أٗز‪٢ٗ ٚ‬ء رؼ‪٬٠‬ص حُـْٔ ك‪ ٢‬إٔ ٗٔ‪ٛٞ‬خ ك‪ ٢‬حٓظويحٓ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طلَ‪ٌٜ٣‬خ ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظٔخى ػِ‪ٜ٤‬خ ؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٗ٘خ‬ ‫َٗ‪ٟ ٟ‬ؼق حُ‪ٞ‬حُع حُيحهِ‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؤط‪ ٕٞ‬حُل‪٠‬خثَ ‪٣ٝ‬و‪ ٕٞٓٞ‬رخُ‪ٞ‬حؿزخص ٖٓ ه‪ ٍ٬‬هَٔ ح‪٧‬ر‪ ٖ٣ٞ‬أ‪ ٝ‬حُٔـظٔغ‬ ‫‪ ،‬ك‪٣ ْٜ‬لؼِ‪ٓ ٕٞ‬خ ‪٣‬لؼِ‪ٗ ٚٗٞ‬ظ‪٤‬ـش ‪ٟ‬ـ‪ ٢‬هخٍؿ‪ ، ٢‬كبًح ٓخ ‪ٟ‬ؼق ًُي حُ‪٠‬ـ‪ ٢‬أ‪ ٝ‬ط‪ ٠ٗ٬‬أط‪ٞ‬ح ٖٓ حًَُحثَ ‪ٝ‬حُوزخثق‬ ‫‪ٝ‬أٗ‪ٞ‬حع حُظلَِ ٓخ ‪٣‬ظ٘خٓذ ‪َ١‬ىحً ٓغ كـْ حُ‪٠‬ـ‪ ١ٞ‬حُظ‪ ٢‬طؼَ‪ٟٞ‬ح ُ‪ٜ‬خ ك‪ٔ٤‬خ ٓ‪ ٠٠‬؛ ‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ـؼِ٘خ ٗٔخ‪ٝ‬م ر‪ ٖ٤‬حَُهخرش‬ ‫ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ‪ٞ‬حُع حُيحهِ‪ ٖٓ ٢‬ه‪ ٍ٬‬حُظَر‪٤‬ش حُز‪٤‬ظ‪٤‬ش حُو‪ٔ٣ٞ‬ش ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ك‪ ٢‬حُ‪٤ٜ‬خّ ك‪ٞ‬حثي ‪١‬ز‪٤‬ش ‪ٝ‬حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ‪:‬‬ ‫ك‪٣ ٜٞ‬وِ‪ ٚ‬حُـْٔ ٖٓ رؼ‪ٓ ٞ‬خ طَحًْ ك‪ ٖٓ ٚ٤‬حُي‪٣َ٣ٝ ، ٕٞٛ‬ق حُٔؼيس ٖٓ حُؼَٔ حُ٘خم حٌُ‪ ١‬طو‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُٔ٘ش‬ ‫ٓغ ك‪ٞ‬حثي ‪١‬ز‪٤‬ش أهَ‪ٓ ٟ‬ؼَ‪ٝ‬كش ‪ٝ ..‬ك‪ ٢‬حُ‪٤ٜ‬خّ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬اؿزخٍ‪ُ٘ ١‬ل‪ ٖٓ % 40 ٞ‬حٓظ‪٬ٜ‬ى ح‪١٧‬ؼٔش ‪ٝ‬ح‪َٗ٧‬رش حٌُ‪١‬‬ ‫طؼ‪ٞ‬ى‪ ٙ‬حُ٘خّ ك‪ ٢‬أ‪٣‬خّ حُلطَ ‪ٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُظؼظ‪ُِٔ ْ٤‬خُ‪٤‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٞٗٝ‬ع ٖٓ حُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ٞ‬حٍى حُـٌحث‪٤‬ش‬ ‫ُ‪ٓ٨‬ش حُٔ​ِٔٔش ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪192‬‬

‫‪ ٖٓ -4‬ه‪َ٤‬حص ٍٓ‪٠‬خٕ أٗ‪ ٚ‬أ‪ٟ‬ل‪ ٠‬ظَكخ ً ‪٧‬ىحء أٗ‪ٞ‬حع ٖٓ حُوَرخص هلل ‪:‬‬ ‫كوي طـخ‪٤ٛ ُٝ‬خّ ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪ٓ َٜ‬ل‪ ّٜٞ‬حُظِزْ رؼزخىس ٖٓ حُؼزخىحص ُ‪ٜ٤‬زق ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظؼخٍ ُٔلَىحص ًؼ‪َ٤‬س ك‪ ٢‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ‬ ‫حَُرخٗ‪ ، ٢‬كل‪ ٚ٤‬ه‪٤‬خّ حُِ‪ٝ َ٤‬ح‪ً٩‬ؼخٍ ٖٓ هَحءس حُوَإٓ ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظٌخف ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخؿي ‪ ُِّٝٝ‬حُـٔخػخص ٖٓ هزَ ًؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬اهَحؽ ‪ٛ‬يهش حُلطَ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظز٘خٍ رؼل‪َّ ٞ‬للا ‪ ًَٚٓٝ‬رٔخ طظ‪ َٜ‬ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ حُز‪ٜ‬ـش ‪ٝ‬حَُٔ‪ ٍٝ‬ك‪ ّٞ٣ ٢‬ػ‪٤‬ي‪ٛ‬خ ‪،‬‬ ‫كٌؤٕ ٗ‪٠ٍٓ َٜ‬خٕ ٓ٘خٓزش ‪ُ٫‬ىكخّ حُؼزخىحص ‪ٝ‬حُوَرخص ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس حُٔ​ِْٔ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٫ ٞ‬ظ‪ٞ‬كَ ك‪ ٢‬أ‪ٝ ١‬هض آهَ ‪.‬‬ ‫‪ٔ٣ -5‬ؼَ حُ‪٤ٜ‬خّ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪: ٢‬‬ ‫ك‪٤‬غ طَْٓ حُظَ‪ٝ‬ف حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خُق ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُطٔ‪ٞ‬كخص حُوخ‪ٛ‬ش ٓـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ ح‪٤١٧‬خف حُؼخُ​ُش‬ ‫ٌَُ اٗٔخٕ ػٖ ؿ‪ٔٓ َٙ٤‬خ ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬كوي ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ أ‪ٟ ٝ‬ؼل‪ٝ ، ٚ‬كوي ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ ك‪ٓ ٢‬ـظٔغ ٓخ ٖٓ أًزَ حُٔؼ‪ٞ‬هخص ُ‪ ٚ‬ػٖ‬ ‫حُ٘ٔ‪ٝ ٞ‬حُظـخْٗ ‪ٝ‬حُ‪ٜٞٔ‬ى ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬حٌُ‪ٞ‬حٍع ‪ٝ‬أُ‪ٞ‬حٕ حُؼي‪ٝ‬حٕ حُوخٍؿ‪ ٖٓٝ ، ٢‬ػْ كبٕ حٓظ٘خع أر٘خء حُٔـظٔغ حُٔ​ِْٔ ػٖ‬ ‫حُطؼخّ ك‪ٝ ٢‬هض ‪ٝ‬حكي ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض أ‪ٟٝ‬خػ‪ ْٜ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ط٘خ‪ ُٚ ُْٜٝ‬ك‪ٝ ٢‬هض آهَ ٓليى ‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حُ٘ؼخثَ‬ ‫حُـٔخػ‪٤‬ش ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬حُظ‪ ٢‬طؼ‪ٞ‬ى‪ٛ‬خ حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘‪ َٜ‬حُٔزخٍى ٖٓ أ‪ٓ ْٛ‬خ ‪ٞ٣‬كي حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُظـخْٗ ‪ ٖٓٝ ،‬أ‪ٓ ْٛ‬خ‬ ‫‪ َ٣ِ٣‬حُل‪ٞ‬حؿِ حُظ‪ ٢‬ط‪ُٞ‬ي‪ٛ‬خ حُظَ‪ٝ‬ف حُٔوظِلش ‪.‬‬ ‫حُ‪٤ٜ‬خّ حُ‪: ّٞ٤‬‬ ‫إ ٓ‪ٜٔ‬ش حُٔزخىة حُؼِ‪٤‬خ إٔ طٌ‪٤‬ق ك‪٤‬خس حُ٘خّ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ ‪ٝ‬كن ٓ‪٠‬خٓ‪ٜ٘٤‬خ ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خط‪ٜ‬خ ‪ ٌُٖ ،‬طِي حُٔزخى‪١‬ء ‪ ٫‬طؼَٔ ك‪٢‬‬ ‫كَحؽ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ط٘ظزي ٓغ أٓ‪ ٍٞ‬ػي‪٣‬يس ٖٓ ؿِٔظ‪ٜ‬خ ‪ :‬حُؼخىحص حُٔ‪ٍٝٞ‬ػش ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف حُ‪٠‬خؿطش ‪ٝ‬ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬حُ٘‪ٜٞ‬حص‬ ‫حُـخٓلش ‪ٝ‬حُظؤ‪٬٣ٝ‬ص ‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪ٜ‬خّ حُوخ‪١‬جش ُِٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬حُٔزخى‪١‬ء ‪ٌٛٝ ،‬ح ًِ‪٘٣ ٚ‬ظ‪ ٢ٜ‬اُ‪ٗ ٠‬ؤٕ حؿظٔخػ‪ٓ ٢‬ؼخٕ ‪ِ٣‬و‪َ٤ٓ ٜٚ‬‬ ‫حُ٘خّ ر‪ٍٜٞ‬س ىحثٔش اُ‪ ٠‬ؿؼَ حُ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ ٢‬ؿِءحً ٖٓ ػوخكظ‪ٝ ، ْٜ‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬ؿِءحً ‪ِٛ‬زخ ً ‪ٝ ،‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬ؿِءحً ٍه‪ٞ‬حً ػِ‪٠‬‬ ‫ٓويحٍ اهزخٍ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬ح‪ ٢ٛٝ ّ٬ٓ٩‬حُظ‪ ٢‬طـؼَ ٖٓ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خ ً ُِؼوخكش ‪٘ٔ٤ٜٓٝ‬خ ً ػِ‪ٜ٤‬خ ‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ كبٕ أهطَ ػَِ‬ ‫حُظي‪ ٢ٛ ٖ٣‬طِي حُظ‪ ٢‬ط‪٤ٜ‬ذ ح‪ٓ٧‬ش ك‪ٌٓ ٢‬خٗش ٓ٘‪ٜ‬ـ‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬زخىث‪ٜ‬خ ٖٓ ػوخكظ‪ٜ‬خ حُؼخٓش ‪ ،‬كظٌق حُٔزخىة ػٖ ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُلؼَ ‪ ،‬أ‪ٝ‬‬ ‫ط٘لَف ػٖ ؿخ‪٣‬خط‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬وخ‪ٛ‬ي‪ٛ‬خ ‪ ،‬ك‪ ٬‬طلون حُلٌْ حُٔو‪ٜٞ‬ىس ك‪ ٢‬طَ٘‪٣‬ؼ‪ٜ‬خ ‪ ٌٕٞ٣ٝ ،‬حُـ‪ٜ‬خى حُيحثْ ‪ٓ ٞٛ‬لخ‪ُٝ‬ش ح‪٩‬روخء‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ٓ ٢‬خ‪١‬ؼخ ً ٓظؤُوخ ً ٓظٔ‪ِ٤‬حً ػٔخ ط‪ٞ‬ح‪١‬ؤ ػِ‪ ٚ٤‬حُ٘خّ ٖٓ ػخىحص ‪ٝ‬طوخُ‪٤‬ي ‪.‬‬ ‫‪ٓٝ‬خُحٍ رلٔي َّللا ك‪ٓ ٢‬ـظٔؼ٘خ حُٔ​ِْٔ ٖٓ ‪٣‬لَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪٤ٜ‬خّ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬ح‪ ْٛٝ ، ًَٔ٧‬ك‪ ٢‬طِح‪٣‬ي ٓٔظَٔ ٌُٖ‬ ‫ح‪ً٧‬ؼَ‪٣‬ش حٌُخػَس ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش حٗلَكض رخُ‪٤ٜ‬خّ ػٖ ٓوخ‪ٛ‬ي‪ ٙ‬حُظ‪ًَٗ​ً ٢‬خ أ‪ٜٔٛ‬خ آٗلخ ً ‪ ،‬كؼِ‪ ٠‬ك‪ً ٖ٤‬خٕ حُِٔق ‪٣‬ؼي‪ٕٝ‬‬ ‫ٍٓ‪٠‬خٕ كَ‪ٛ‬ش ٓخٗلش ‪٣‬ـظ٘ٔ‪ٜٗٞ‬خ ك‪ٞ٘ٛ ٢‬ف حُطخػخص ‪ٗ ،‬ـي ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ َٕٜٝٔ٣ ٖ٤‬حُِ‪ َ٤‬ك‪َٟٝ ٢‬د ٖٓ‬ ‫حُِ‪ ٜٞ‬حُٔوظِلش كظ‪ ٠‬اًح حهظَد ‪ٝ‬هض حُٔلَ ط٘خ‪ُٞٝ‬ح ٓخ ٌُ ‪١ٝ‬خد ٖٓ ح‪١٧‬ؼٔش ‪ ،‬ػْ ٗخٓ‪ٞ‬ح هزَ أىحء ‪٬ٛ‬س حُلـَ ‪ٝ ،‬اًح‬ ‫ًخٕ ‪ٌٛ‬ح حُ٘خثْ ٓ‪ٞ‬ظلخ ً كبٕ ‪ٝ‬هض ريح‪٣‬ش حُؼَٔ ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬ظؤهَحً ‪ ،‬ك‪٤‬و‪ٓ ّٞ‬ظؼخه‪ ً٬‬اُ‪ ٠‬ػِٔ‪٘ٛ ٚٓٞٗ ٌَٔ٤ُ ٚ‬خى !‬ ‫‪ٝ‬إ ًخٕ ؿ‪ٞٓ َ٤‬ظق كبٕ ٍٓ‪٠‬خٕ ‪ َٜٗ ٞٛ‬حُ٘‪ ّٞ‬ػ٘ي‪ ٙ‬ك‪ٔ٤‬ظـَم ك‪ ٚٓٞٗ ٢‬اُ‪ ٠‬هز‪ َ٤‬حُٔـَد ‪ ،‬ك‪٤‬ل‪ٞ‬ص ػِ‪ ٚ٤‬أًؼَ ٖٓ‬ ‫كَ‪٠٣‬ش ‪٬ٛ‬س ! ! ‪ٓٝ‬غ ‪ٌٛ‬ح كبٕ حُ٘ؼخٍ حَُٔك‪ٞ‬ع ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ‪ٞ‬ظل‪ ٞٛ ٖ٤‬إٔ ٍٓ‪٠‬خٕ ٗ‪ َٜ‬ػزخىس ‪َٜٗ ْ٤ُٝ‬‬ ‫ػَٔ (حُؼزخىس حُظ‪ ٢‬هيٓ٘خ ‪ٍٞٛ‬س ٓ٘‪ٜ‬خ ! ) ‪.‬‬ ‫أٓخ ط‪٣ٌٜ‬ذ حُ٘لْ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُـ‪ٞ‬ع كليع ػٖ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٫ٝ‬كَؽ ‪ ،‬ك‪٤‬غ إ حُظـخٍ ‪َ٘٣‬ػ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬ح‪٩‬ػيحى ُٔ​ٔظِ​ِٓخص‬ ‫ٍٓ‪٠‬خٕ هزَ ٓـ‪٤‬ج‪ ٚ‬ر٘ل‪ٝ ، ٖ٣َٜٗ ٞ‬طويٍ رؼ‪ ٞ‬حُـ‪ٜ‬خص إٔ ٓخ ‪ٔ٣‬ظ‪ً ٌِٜٚ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ ‪ َٜ٣‬اُ‪٠‬‬ ‫ػ‪٬‬ػش أٓؼخٍ ٓخ ‪ٔ٣‬ظ‪ ٌِٜٚٗٞ‬ك‪ ٢‬ؿ‪٠ٍٓ َ٤‬خٕ ! ! ‪ٝ‬هي ‪ٛ‬خٍ ٍٓ‪٠‬خٕ ػزجخ ً ػو‪ ً٬٤‬ػِ‪ ٠‬حُلٌ‪ٓٞ‬خص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬كَ حُِٔغ‬ ‫حُٔيػ‪ٓٞ‬ش ُٔ‪ٞ‬ح‪ٜ٤٘١‬خ !‬ ‫‪ٝ‬هي ًخٕ حُِٔق ‪٣‬يػ‪َّ ٕٞ‬للا طؼخُ‪ٓ ٠‬ظش أٗ‪ َٜ‬إٔ ‪٣‬زِـ‪٠ٍٓ ْٜ‬خٕ ‪ ،‬كبًح حٗ‪ َّٜ‬ىػ‪ٞ‬ح َّللا ٓظش أٗ‪ َٜ‬أهَ‪ ٟ‬إٔ ‪٣‬ظوزَ‬ ‫ٓ٘‪ ْٜ‬أػٔخُ‪ ْٜ‬ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ ‪ .‬أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كبٕ ًَ ‪ٓٝ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ط٘ؼَ حُ٘خّ رؤٕ ٍٓ‪٠‬خٕ ‪٤ٟ‬ق‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪193‬‬

‫ػو‪ َ٤‬كٌؤٗ‪٫ َٗ ٚ‬ري ٓ٘‪ ٖٓٝ ، ٚ‬ػْ كبٕ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُزَحٓؾ ‪َٜ٘٣‬ف اُ‪ ٠‬حُظَك‪ ٚ٤‬ػٖ حُ٘خّ رٔخ ‪٣‬ـ‪ٓٝ ُٞ‬خ ‪٣ ٫‬ـ‪، ُٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حٗوِذ حُ٘‪ َٜ‬حُٔزخٍى اُ‪ٝ ُِٜٞ ْٓٞٓ ٠‬حُِؼذ !‬ ‫‪ٓٝ‬خ ‪٣‬ليع ٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘‪ َٜ‬حُٔزخٍى أَٓ ٓل‪ ، ّٜٞ‬ك‪٤‬غ إ ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٖ٤‬طَٔ رلخُش ٖٓ حًَُ‪ٞ‬ى‬ ‫حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬طٌق ٓزخىث‪ٜ‬خ ػٖ حُلؼَ ‪ٝ‬طٔ‪٤‬طَ ػِ‪ٜ٤‬خ حٌُِ٘‪٤‬خص ‪ٝ‬حُؼخىحص ‪ ،‬كـ‪ٜٗٞ٤‬خ ‪ ٫‬طوخطَ ‪ٓٝ ،‬زيػ‪ٛٞ‬خ ‪٣ ٫‬ؼَك‪ٕٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُل‪٠‬خثَ ك‪ٜ٤‬خ ٗؼخٍحص ‪ٝ ،‬حُؼزخىحص ػخىحص ‪ٝ ..‬طٔظَٔ ك‪ًُ ٢‬ي كظ‪ ٠‬ط٘يػَ رخػظزخٍ‪ٛ‬خ أٓش ٓظٔ‪ِ٤‬س أ‪٣ ٝ‬زؼؼ‪ٜ‬خ َّللا رؼؼخ ً‬ ‫ؿي‪٣‬يحً ‪٣‬ل‪ٓ ٢٤‬خ حٗيٍّ ٖٓ ٓخرن ػ‪ٜ‬ي‪ٛ‬خ ‪ٓٝ ،‬خ ًُي ػِ‪َّ ٠‬للا رؼِ‪. ِ٣‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪194‬‬

‫‪ { - 55‬إن خٌر من استأجرت القوي األمٌن }‬ ‫ه‪َّ ّٚ‬للا ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ٬‬ػِ‪٘٤‬خ هزَ ٓ‪ٓ ٠ٓٞ‬غ ٗؼ‪٤‬ذ ػِ‪ٜٔ٤‬خ حُٔ‪ ّ٬‬ك‪ ٖ٤‬ؿخء ٓي‪ٝ​ٝ ، ٖ٣‬ؿي حر٘ظ‪ُ٘ ٖ٤‬ؼ‪٤‬ذ هي ٓ٘ؼظخ ؿ٘ٔ‪ٜٔ‬خ‬ ‫ٖٓ حُ‪ٍٝٞ‬ى رخٗظظخٍ ً‪ٛ‬خد حَُػخء ‪ٝ‬كَحؽ حٌُٔخٕ ‪ٓٝ ،‬خ كيع ٖٓ طط‪ٞ‬ع ٓ‪ ٠ٓٞ‬رخُٔو‪٤‬خ ُ‪ٜٔ‬خ ‪ٓٝ ،‬خ ًخٕ ٖٓ أَٓ ٗؼ‪٤‬ذ‬ ‫ك‪ ٖ٤‬رِـ‪ٓ ٚ‬خ هخّ ر‪ ٠ٓٞٓ ٚ‬ك‪٤‬غ أٍَٓ ُ‪٣ ٚ‬طِز‪٤ُ ٚ‬ـِ‪ ٚ٣‬ػِ‪ًُ ٠‬ي ‪ُ٘ ًَ​ًٝ‬خ حُوَإٓ حٌَُ‪ًٌُ ْ٣‬ي ٗ‪٤ٜ‬لش حر٘ش ٗؼ‪٤‬ذ‬ ‫‪٧‬ر‪ٜ٤‬خ رخٓظجـخٍ‪ٝ ، ٙ‬ػِ​ِض ًُي رو‪ٞ‬س ٓ‪ٝ ٠ٓٞ‬أٓخٗظ‪ ًٌَ٣ٝ ، ٚ‬حُٔلَٔ‪ ٕٝ‬إٔ ٗؼ‪٤‬زخ ً ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ ّ٬‬أػخٍص كل‪٤‬ظظ‪ ٚ‬حُـ‪َ٤‬س‬ ‫ٖٓ ً‪ٜٓ٬‬خ ‪ ،‬كوخٍ ‪ٓٝ :‬خ ػِٔي رو‪ٞ‬ط‪ٝ ٚ‬أٓخٗظ‪ ٚ‬؟ كًٌَص ُ‪ ٚ‬إٔ ٓ‪ ٠ٓٞ‬كَٔ كـَحً ٖٓ ك‪ٞ‬م ك‪ٛٞ‬ش حُزجَ ‪٣ ٫ ،‬لِٔ‪ ٚ‬ك‪٢‬‬ ‫حُؼخىس ا‪ ٫‬حُ٘لَ ٖٓ حُ٘خّ ‪ٝ‬طِي ه‪ٞ‬ط‪ٝ ، ٚ‬أٗ‪ ٚ‬ك‪ًٛ ٖ٤‬زض طٌِٔ‪ ٚ‬أ‪َ١‬م ٍأٓ‪٘٣ ُْٝ ، ٚ‬ظَ اُ‪ٜ٤‬خ ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ ٚ‬أَٓ حَُٔأس إٔ‬ ‫طٔ٘‪ٍٝ ٢‬حء‪ ، ٙ‬كظ‪ ٫ ٠‬ط‪٤ٜ‬ذ حَُ‪٣‬ق ػ‪٤‬خر‪ٜ‬خ كظ‪ٜ‬ق ٓخ ‪ ٫‬طلَ ُ‪ٍ ٚ‬إ‪٣‬ظ‪ٝ ٚ‬طِي أٓخٗظ‪. ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬هي ‪ٛ‬يم كيٓ‪ٜ‬خ ك‪ٓ ٢ٜ‬خ ٍأص ا‪ٗ ٫‬ز‪٤‬خ ً ٖٓ أ‪ ٢ُٝ‬حُؼِّ حُٔئطٔ٘‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ك‪ ، ٢‬ح‪ٗ٧‬يحء ح‪٧‬ه‪٣ٞ‬خء ! ‪ٝ‬هي ه‪ : َ٤‬إ‬ ‫أكَّ حُ٘خّ ػ‪٬‬ػش ‪ :‬ر٘ض ٗؼ‪٤‬ذ ‪ٛٝ‬خكذ ‪ٓٞ٣‬ق ك‪ ٖ٤‬هخٍ ( ػٔ‪ ٠‬إٔ ‪٘٣‬لؼ٘خ ) [ ‪ٝ ، ]1‬أر‪ ٞ‬رٌَ ك‪ ٖ٤‬حهظخٍ ػَٔ‬ ‫‪ٓ٩‬خٍس حُٔئٓ٘‪]2[ . ٖ٤‬‬ ‫‪ٝ‬هي ؿٔؼض حر٘ش ٗؼ‪٤‬ذ ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ ّ٬‬ك‪ ٢‬طؼِ‪ِٜ٤‬خ حُٔوظ‪ً َٜ‬حى ر‪ ٖ٤‬أَٓ‪ ٖ٣‬ػظ‪ ١ٞ٠٘٣ ، ٖ٤ٔ٤‬طلظ‪ٜٔ‬خ ٓؼظْ حٌُٔخ‪٫‬ص‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ‪ٔٛٝ ،‬خ ح‪ٓ٧‬خٗش ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬س ‪ٝ ٌٙٛٝ ،‬هلخص َٓ‪٣‬ؼش ٓؼ‪ٜٔ‬خ ‪:‬‬ ‫‪ٔ٤ُ -1‬ض ح‪ٓ٧‬خٗش ‪٘ٛ‬خ ا‪ٍِٓ ٫‬حً ُٔخ ‪ٔ٣‬ظِ​ِٓ‪ ٚ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ رخهلل طؼخُ‪ ٖٓ ٠‬حُٔلخٓي ًخ‪٩‬ه‪ٝ ٙ٬‬ح‪ٓ٧‬خٗش ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يم ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬زَ‬ ‫‪ٝ‬حَُٔ‪ٝ‬ءس ‪ٝ ،‬أىحء حُلَحث‪ٝ ٞ‬حٌُق ػٖ حُٔلَٓخص ؛ ‪ٝ‬هي هخٍ أًؼَ حُٔلَٔ‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬ه‪ٓ ُٚٞ‬زلخٗ‪ { : ٚ‬اٗخ ػَ‪ٟ٘‬خ ح‪ٓ٧‬خٗش‬ ‫} [ ‪ ]3‬ح‪٣٥‬ش ‪ :‬إ حَُٔحى ر‪ٜ‬خ حُظٌخُ‪٤‬ق حَُ٘ػ‪٤‬ش ػخٓش [ ‪ٝ ، ]4‬هي ‪ٛٝ‬لض حر٘ش ٗؼ‪٤‬ذ ٓ‪ ٠ٓٞ‬رخ‪ٓ٧‬خٗش ُـ‪َ١ ٚ٠‬ك‪، ٚ‬‬ ‫‪ ٚ٤٘ٓٝ‬أٓخٓ‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫أٓخ حُو‪ٞ‬س ك‪ُٔ ٍِٓ ٢ٜ‬ـٔ‪ٞ‬ع ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔخى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔؼ٘‪٣ٞ‬ش حُظ‪٣ ٢‬ظٔظغ ر‪ٜ‬خ ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ح‪ٓ٧‬خٗش ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬س ُ‪ٔ٤‬ظخ ٗ‪٤‬ج‪ٓ ٖ٤‬ظ‪ٞ‬حُ‪ ٖ٤٣‬ىحثٔخ ً ‪ ،‬كوي ‪٣‬ظليحٕ ‪ٝ ،‬هي ‪٣‬ظوخ‪١‬ؼخٕ كخُ‪ٜ‬زَ ؿِء ٖٓ ح‪ٓ٧‬خٗش ؛ ‪ ٚٗ٧‬ه‪ٔ٤‬ش ٖٓ‬ ‫حُو‪ ٞٛٝ ، ْ٤‬ك‪ً ٢‬حص حُ‪ٞ‬هض ه‪ٞ‬س ٗلٔ‪٤‬ش اٍحى‪٣‬ش ‪ٝ ،‬اًح ًخٕ حُؼِْ ٖٓ ؿْ٘ حُو‪ٞ‬س ‪ ،‬كبٗ‪ُٞ٣ ٚ‬ي ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ ح‪ٓ٧‬خٗش ؛ اً أ‪ِٚٛ‬‬ ‫أ‪ ٠ُٝ‬حُ٘خّ رو٘‪٤‬ش َّللا ‪ { ،‬اٗٔخ ‪٣‬و٘‪َّ ٠‬للاّ ٖٓ ػزخى‪ ٙ‬حُؼِٔخء } [ ‪ٝ ]5‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ أؿَ حُو‪ ْ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ ،‬ك‪ ٖٓ ٜٞ‬ؿْ٘‬ ‫ح‪ٓ٧‬خٗش ‪ٓٝ ،‬غ ًُي كبٗ‪ُٞ٣ ٚ‬ي ُي‪ ٟ‬حُلَى ‪١‬خهش ٍ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٛ‬خثِش طـؼِ‪ٜٔ٣ ٚ‬ي أٓخّ حُ٘يحثي ‪ٞٔٛ‬ى حُـزخٍ ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ ًخٗض‬ ‫حُظخ‪َٛ‬س ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُؼخُٔ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫ظخ‪َٛ‬س ( حُٔ​ِْٔ ‪٘٣ ٫‬ظلَ ) ! ‪ .‬إ ‪ٌٛ‬ح حُظ‪٬‬ه‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ٓ٧‬خٗش ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬س ‪ٔ٣‬ؼَ رؼ‪ ٞ‬ح‪٤ٍٟ٧‬ش حُٔ٘ظًَش ُظ‪٬‬ه‪ ٢‬أ‪ َٛ‬ح‪ٓ٧‬خٗش‬ ‫‪ٝ‬أ‪ َٛ‬حُو‪ٞ‬س ‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ حُظلون ٖٓ اكيح‪ٔٛ‬خ حُٔؼزَ ُِظلون ٖٓ ح‪٧‬هَ‪. ٟ‬‬ ‫‪ٞٓ -3‬ف ‪٣‬ظَ حُ٘ٔ‪ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬ـٔغ ر‪ ٖ٤‬حُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خٗش ٗخىٍحً ك‪ ٢‬ر٘‪ ٢‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ًِٔٝ‬خ حهظَرخ ٖٓ حٌُٔخٍ ك‪ٗ ٢‬و‪ٛ ٚ‬خٍ‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ ٙ‬أًؼَ ٗيٍس ‪ٝ ،‬حُو‪ ١ٞ‬حٌُ‪٣ ٫ ١‬ئطٖٔ ‪ٝ ،‬حُٔ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬م حُؼخؿِ ‪ ْٛ‬أًؼَ حُ٘خّ ‪ٝ ،‬حٌُ‪ ٖ٣‬ك‪٢ٗ ْٜ٤‬ء ٖٓ حُو‪ٞ‬س ‪٢ٗٝ‬ء‬ ‫ٖٓ ح‪ٓ٧‬خٗش ًؼ‪ٝ ، َٕٝ٤‬هي ٍ‪ ١ٝ‬ػٖ ػَٔ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ » : ٚ‬أٌٗ‪ ٞ‬اُ‪َّ ٠‬للا َؿَِي حُلخؿَ ‪ٝ‬ػـِ حُؼوش ‪ ،‬كٌَ ٓ٘‪ٜٔ‬خ ‪٫‬‬ ‫‪ٔ٣‬ؼَ حُٔ​ِْٔ حُٔطِ‪ٞ‬د ‪ٝ ،‬ىهَ ػَٔ أ‪٠٣‬خ ً ػِ‪ُ ٠‬ل‪٤‬ق ٖٓ حُ‪ٜ‬لخرش ك‪ٓ ٢‬ـِْ ُ‪ ْٜ‬ك‪ٞ‬ؿي‪٣ ْٛ‬ظٔ٘‪َٟٝ ٕٞ‬رخ ً ٖٓ حُو‪َ٤‬‬ ‫‪ ،‬كوخٍ ‪ :‬أٓخ أٗخ كؤطٔ٘‪ ٠‬إٔ ‪َٓ ٢ُ ٌٕٞ٣‬ء ‪ٌٛ‬ح حُز‪٤‬ض ٖٓ أٓؼخٍ ٓؼ‪٤‬ي رٖ ػخَٓ حُـٔل‪ ، ٢‬كؤٓظؼ‪ ٖ٤‬ر‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬أٓ‪ٍٞ‬‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪. ! ٖ٤‬‬ ‫‪ -4‬حُؼَٔ حُٔوز‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬حُٔؼخ‪ َ٤٣‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٓ ٞٛ‬خ ط‪ٞ‬كَ ك‪ ٚ٤‬ح‪٩‬ه‪ٝ ٙ٬‬حُ‪ٜٞ‬حد ‪ٝ‬ح‪٩‬ه‪َٟ ٙ٬‬د ٖٓ ح‪ٓ٧‬خٗش ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٜٞ‬حد ‪٘ٛ ٞٛٝ‬خ ٓ‪ٞ‬حكوش حَُ٘‪٣‬ؼش ‪َٟ‬د ٖٓ حُو‪ٞ‬س ‪ٌٛ ،‬ح ر‪ٍٜٞ‬س ػخٓش ‪ ٌُٖ ،‬ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س ‪ٓ ٌٕٞ٣‬خ ‪٣‬طِذ ٖٓ‬ ‫أكي‪ٔٛ‬خ أًؼَ ٓٔخ ‪٣‬طِذ ٖٓ ح‪٥‬هَ ؛ كخُؼ‪ٞ‬حد ‪٣‬ظؼِن رخ‪٩‬ه‪ ٙ٬‬أًؼَ ٖٓ طؼِو‪ ٚ‬رخُ‪ٜٞ‬حد ‪ ،‬كخُٔـظ‪ٜ‬ي حُٔئ‪٘٣ َٛ‬خٍ‬ ‫أؿَحً اًح حٓظلَؽ ‪ٓٝ‬ؼ‪ٝ ٚ‬إ ًخٕ حؿظ‪ٜ‬خى‪ ٙ‬هخ‪١‬جخ ً ‪ ٫ ٌُٖ ،‬ػ‪ٞ‬حد أُزظش ػِ‪ ٠‬ػَٔ ‪َ٣ ٫‬حى ر‪ٝ ٚ‬ؿ‪َّ ٚ‬للا طؼخُ‪ ، ٠‬أٓخ حُ٘ـخف‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪195‬‬

‫‪ٝ‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬ح‪ٛ٧‬يحف حَُٔٓ‪ٓٞ‬ش ك‪ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ كبٗ‪َٓ ٚ‬طز‪ ٢‬رخُ‪ٜٞ‬حد أًؼَ ٖٓ حٍطزخ‪ ٚ١‬رخ‪٩‬ه‪ ، ٙ٬‬كٌْ ٖٓ ٓئٓٔش‬ ‫‪٣‬ي‪َٛ٣‬خ أًلخء ُ‪ ْ٤‬ػ٘ي‪٢ٗ ْٛ‬ء ٖٓ ح‪ٓ٧‬خٗش ‪ ،‬ػْ كووض أ‪ٛ‬يحك‪ٜ‬خ حُٔخى‪٣‬ش ًخِٓش ‪ٓ ٖٓ ًْٝ‬ئٓٔش أىحٍ‪ٛ‬خ أه‪٤‬خٍ ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓئ‪ ، ٖ٤ِٛ‬كؤػِ٘ض اك‪ٜٓ٬‬خ !‬ ‫‪ٝ‬هي ً​ًَ حرٖ هِي‪ ٕٝ‬إٔ ُِ٘خّ ٌٓ‪ٛ‬ز‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حٓظويحّ ح‪ً٧‬لخء ؿ‪ َ٤‬حُؼوخص ‪ٝ‬طوي‪ ْٜٔ٣‬ػِ‪ ٠‬حُؼوخص ؿ‪ َ٤‬ح‪ً٧‬لخء ‪ٝ ،‬حهظخٍ‬ ‫‪ ٞٛ‬حٓظويحّ ؿ‪ َ٤‬حُؼوخص اًح ًخٗ‪ٞ‬ح ٓئ‪ ٖ٤ِٛ‬؛ ‪ ٕ٧‬رخ‪ٌٓ٩‬خٕ ‪ٟٝ‬غ رؼ‪ ٞ‬حُظيحر‪ َ٤‬حُظ‪ ٢‬طلي ٖٓ َٓهخط‪ ْٜ‬أٓخ اًح ًخٕ‬ ‫حُٔ​ٔظويّ ‪٣ ٫‬لٖٔ ٗ‪٤‬جخ ً كٔخًح ٗؼَٔ ر‪ ٚ‬؟ ! [‪]6‬‬ ‫‪ٝ‬هي ‪ ٠ُٝ‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪-ِْٓٝ ٚ٤‬أ‪ َٛ‬حٌُلخ‪٣‬ش حُلَر‪٤‬ش ٓغ إٔ ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬لخرش ٖٓ ‪ ْٛ‬أطو‪ٝ ْٜ٘ٓ ٠‬أ‪ٍٝ‬ع ؛ ‪ ٕ٧‬حُو‪ٞ‬س‬ ‫(حُزٔخُش ‪ٝ‬كٖٔ حُظوط‪ )٢٤‬ططِذ ك‪ ٢‬ه‪٤‬خىس حُـ‪ ٖ٤‬أًؼَ ٖٓ ح‪ٓ٧‬خٗش ‪ٓ ،‬غ أٗ‪ً ْٜ‬خٗ‪ٞ‬ح رٌَ حُٔوخ‪ ٖٓ ْ٤٣‬ح‪٘ٓ٧‬خء ح‪٧‬ه‪٤‬خٍ‬ ‫‪ِ١ٝ‬ذ رؼ‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬لخرش ٖٓٔ ػَك‪ٞ‬ح رخُِ‪ٛ‬خىس ‪ٝ‬حُ‪ٍٞ‬ع حُ‪٣٫ٞ‬ش ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬أٓ‪ ٍٞ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬كلـز‪ٜ‬خ ػ٘‪٠ُ ْٜ‬ؼل‪. ْٜ‬‬ ‫‪ٗ -5‬لٖ ك‪َٓ ٢‬حؿؼش أهطخث٘خ ًَِٗ ػِ‪ ٠‬ؿخٗذ ح‪ٓ٧‬خٗش ‪ َٜٔٗٝ ،‬ؿخٗذ حُو‪ٞ‬س كبًح ٓخ أهلو٘خ ك‪ ٢‬ػَٔ ٓخ هِ٘خ ٗلٖ‬ ‫رلخؿش اُ‪ ٠‬طو‪ٝ ٟٞ‬اه‪ٝ ، ٙ٬‬إ حطزخع ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ ٞٛ‬حُٔزذ ك‪ًُ ٢‬ي ‪٣ٍ ٫ٝ ،‬ذ إٔ ح‪٩‬ه‪ٓ ٙ٬‬لظخف حُوز‪ٝ ٍٞ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‬ ‫‪ٝ‬إٔ حُظو‪ ٟٞ‬طٔظٍِ٘ حُلَؽ ‪ٓ ٌُٖ ،‬خ ‪ ٢ٛ‬حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘​٘خ ٖٓ ه‪٤‬خّ ىٍؿش حُظو‪ٓٝ ٟٞ‬ويحٍ ح‪٩‬ه‪ ٙ٬‬حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى اًح‬ ‫ٓخ أٍىٗخ حُظلون ٓ٘‪٤ًٝ ٚ‬ق ٗٔظط‪٤‬غ حُظلَ‪٣‬ن ر‪ ٖ٤‬ػَٔ ىكغ اُ‪ ٚ٤‬حُ‪ٝ ٟٜٞ‬آهَ ىكغ اُ‪ ٚ٤‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ؟ ! ًَ ًُي ٓٔخ‬ ‫‪ٔ٣‬ظل‪ َ٤‬ه‪٤‬خٓش ‪ٝ ،‬رخُظخُ‪ ٢‬كبٗ‪ ٌٖٔ٣ ٫ ٚ‬طلي‪٣‬ي‪ٓٝ ٙ‬خ ‪ ٌٖٔ٣ ٫‬طلي‪٣‬ي‪ِٜ٣ ٫ ٙ‬ق ‪ٛ ٌٕٞ٣ ٕ٧‬يكخ ً ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ربٌٓخٕ حُ٘خّ إٔ ‪٣‬و‪ُٞٞ‬ح ‪ :‬اُ‪ٓ ٠‬خ ٗخء َّللا ٗلٖ أطزخع ‪ ٟٞٛ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ طٔظط‪٤‬غ إٔ طَى ػِ‪ ٠‬أكي ٓ٘‪ٍ ْٜ‬ىحً ٗخك‪٤‬خ ً هخ‪١‬ؼخ ً !‬ ‫ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ ه‪٤‬خّ حُو‪ٞ‬س ٌٖٓٔ ‪ٝ ،‬اىٍحى حُوَِ ك‪ٜ٤‬خ ‪ ٌٕٞ٣‬ػخىس ظخ‪َٛ‬حً ‪ٟٝ ٌٖٔ٣‬غ ح‪ٛ٩‬زغ ػِ‪ ٚ٤‬كل‪٣ ٖ٤‬ؤط‪ ٢‬هط‪٤‬ذ‬ ‫ُ‪٤‬ظ‪ ٠ُٞ‬اىحٍس ؿ‪ ، ٖ٤‬أ‪ ٝ‬حُظوط‪ُٔ ٢٤‬ؼًَش ‪ٝ ،‬ك‪٣ ٖ٤‬ظ‪٤ٓ ٍْٓ ٠ُٞ‬خٓخص حُؼَٔ ٍؿ ٌتَ ‪٣ ٫‬ؼَف حُ‪ٞ‬حهغ ‪ ،‬ك‪٣ ٬‬وَأ ؿَ‪٣‬يس‬ ‫‪ٔ٣ ٫ٝ‬ظٔغ اُ‪َ٘ٗ ٠‬س أهزخٍ ‪٣ ٫ٝ ،‬لٖٔ هَحءس أ‪٢ٗ ١‬ء ‪٣‬ل‪ ٢٤‬ر‪ ، ٚ‬كبٕ حُوَِ ‪٣ ٫‬لظخؽ اً ًحى اُ‪َٗ ٠‬ف ك‪٤‬غ طظ‪٠ُٞ‬‬ ‫َٗك‪ ٚ‬حُ٘ظخثؾ ! ‪ٝ .‬ك‪٣ ٖ٤‬ظ‪ٜ‬ي‪٬ُ ٟ‬ؿظ‪ٜ‬خى ك‪ ٢‬أٓ‪ ٍٞ‬هط‪َ٤‬س أٗوخ‪ ٌِٕٞٔ٣ ٫ ٙ‬حُلي ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ك‪ُٜٞ‬خ ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬طظَطذ ػِ‪ ٠‬حؿظ‪ٜ‬خىحط‪ ْٜ‬ك‪ٞ‬حؿغ أًزَ ٖٓ أ‪ ١‬ؿَ‪ٔ٣‬ش ٓخًح طٌ‪ ٕٞ‬حُلخٍ ؟ !‬ ‫ُوي إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُ‪ٟٞ‬غ ح‪ ٍٞٓ٧‬ك‪ٜٗ ٢‬خر‪ٜ‬خ ‪ ،‬رظؤ‪ َ٤ٛ‬حُ٘و‪ ٚ‬هزَ ا‪٣‬ـخى حُؼَٔ حٌُ‪٤ٓ ١‬ؼِٔ‪ ، ٚ‬ري‪ ً٫‬إٔ ‪ٞ٣‬ؿي حُٔ٘‪ٜ‬ذ ػْ‬ ‫‪٣‬زلغ ػٖٔ ‪ٔ٣‬ي حُلَحؽ ُ‪ ْ٤‬أًؼَ !‬ ‫‪ -6‬ػخُٔ٘خ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ حُٔؼخُ‪ُِ ٢‬و‪ ٟٞ‬حٌُخٓ٘ش ‪ ،‬كٌَ ٓخ ػ٘يٗخ (هخّ) ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حُطز‪٤‬ؼش ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حٍى ‪ُٝ ،‬ؼَ هلل ك‪٢‬‬ ‫ًُي كٌٔش رخُـش ؛ اً إٔ طٌ٘‪ َ٤‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ​ِْٔ ُ‪ ٞ‬طْ هزَ رِ‪ٝ‬ؽ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س حُٔزخًٍش ٌُخٕ أًؼَ ‪ٍَٟ‬حً ٖٓ روخث‪ ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫كخُ‪. ٚ‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُو‪ ٟٞ‬حٌُخٓ٘ش ٓظظَ ػـَحص ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ أ‪٣‬خ ً ًخٕ ٓ‪ٞ‬هؼ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ظَ حُظٌخُذ حُؼخُٔ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُؼوخك‪ٝ ٢‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪١‬‬ ‫‪ ٌٙٛٝ ،‬حُو‪ ٟٞ‬حٌُخٓ٘ش طلظخؽ اُ‪ ٠‬طلـ‪ٝ َ٤‬اُ‪ ٠‬اهَحؽ ك‪ ٌَٗ ٢‬ؿي‪٣‬ي ‪٘ٔ٣‬ل‪ٜ‬خ ‪ُٜٗٝ‬خ حُلو‪٤‬و‪ٝ ٢‬اهَحؽ حُو‪ٞ‬س ٓ‪ٜٔ‬ش حُي‪ُٝ‬ش‬ ‫أ‪ ً٫ٝ‬؛ ك‪ ٢ٜ‬حُٔ​ٔئ‪ُٝ‬ش ػٖ طلـ‪ َ٤‬حُطخهخص ًخكش ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ٤‬خ ‪ٜٔٓٝ ،‬ش ‪ٛ‬ل‪ٞ‬س حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ٖٓ ‪ٛ‬خٗؼ‪ ٢‬حُٔزخىٍحص حُو‪َّ٤‬س ‪،‬‬ ‫حٌُ‪ٔ٣ ٖ٣‬ظي ر‪ َْٜٛ‬ىحثٔخ ً اُ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬أػِ‪ ٖٓ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حٌُ‪ ١‬طؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٚ٤‬أٓظ‪ ْٜ‬ك‪ٞ٤‬ؿي‪ ٕٝ‬رخٓظَٔحٍ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪َ١٧‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬حء ‪ٝ‬ح‪٤ُ٥‬خص حُظ‪ ٢‬طُلَؼَّ حُو‪ ٟٞ‬حُوخٓيس حُٔـ‪ُٜٞ‬ش ُِ٘خّ كظ‪ ٠‬كخِٓ‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٜٞ٤‬ى ‪ ٖٓ ْٛ‬أٓخطٌس حُؼخُْ ك‪( ٢‬اهَحؽ حُو‪ٞ‬س) ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٓظـ‪ُٜ٬‬خ ‪ٛٝ‬ل‪٤‬ق إٔ ى‪٘​٘٣‬خ ‪٣‬ل‪ ٍٞ‬ر‪٘​٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ٓٝ ٖ٤‬خثَ ًؼ‪َ٤‬س‬ ‫حٓظويٓ‪ٛٞ‬خ كظ‪ِٞٛٝ ٠‬ح اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ِٞٛٝ‬ح اُ‪ ٢٘​ٌُ٘ ، ٚ٤‬أػظوي أٗ‪ٓ ٚ‬خُحٍ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُؼخُْ ٌٓخٕ كٔ‪٤‬ق ُِٔ​ِْٔ حُٔز‪َٜ‬‬ ‫ح‪٣ٍ٧‬ذ ‪..‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪196‬‬

‫‪ٝ‬هي ريأص ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬حٓظ‪٬‬ى حُو‪ٞ‬س ‪ٝ ،‬ريأ حُٔخٍى حٌُ‪ٗ ١‬خّ هَ‪ٗٝ‬خ ً ‪ٜ٣‬ل‪ ٞٛٝ ٞ‬ح‪٣ ٕ٥‬ظلوي أػ‪٠‬خء‪ٝ ٙ‬ك‪ٞ‬حٓ‪٣ٝ ، ٚ‬لخ‪ ٍٝ‬إٔ‬ ‫‪٣‬ظؼِْ حُٔ٘‪ ٢‬ك‪( ٢‬كخٍس) حٌَُس ح‪٤ٍٟ٧‬ش ‪ ٌُٖ ،‬رؼ‪٠‬خ ً ٓ٘خ ريإ‪ٝ‬ح ‪٣‬وزط‪٘ٔ٣ ٕٞ‬ش ‪َٔ٣ٝ‬س هزَ إٔ ‪٣‬لظل‪ٞ‬ح ػ‪ٝ ْٜٗٞ٤‬هزَ إٔ‬ ‫‪٣‬ؼوِ‪ٞ‬ح ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬حء حُظ‪ٜ٣ ٢‬ل‪ ٕٞ‬ك‪ٜ٤‬خ ؛ ُ‪٤‬ـَ‪ٝ‬ح حُؼي‪ ٝ‬رظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حَُ‪ٛ‬خ‪ٛ‬ش حُوخطِش هزَ إٔ ‪٣‬ول‪ٞ‬ح ػِ‪ ٠‬أهيحٓ‪. ! ْٜ‬‬ ‫إ ك‪ ْٜ‬حُل‪٤‬خس حُٔؼخ‪َٛ‬س َٗ‪ ١‬أٓخٓ‪٣ ٢‬ـذ ط‪ٞ‬ك‪ َٙ٤‬ػ٘ي ًَ أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣َ٣ ٖ٣‬ي‪ ٕٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ٤‬خ ‪ٝ‬حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ٌٕٞ٣ ُٖٝ ،‬‬ ‫ًُي ٌٓٔ٘خ ً ٓخ ُْ ٌٖٗ ٗلٖ ٖٓ ‪ٛ‬خٗؼ‪ ٢‬هَحٍحط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ه‪٤‬خٍحط‪ٜ‬خ ‪..‬‬ ‫‪ -7‬ح‪ٓ٧‬خٗش ه‪٤‬ي ػِ‪ ٠‬حُو‪ٞ‬س ‪ ،‬ك‪ ٢ٜ‬حُظ‪ ٢‬طليى ٓـخ‪٫‬ص حٓظويحٓ‪ٜ‬خ ‪٤ًٝ‬ل‪٤‬خط‪ٝ ٚ‬حُو‪ٞ‬س ح‪ ٕ٥‬ك‪٣ ٢‬ي ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ٗؼَف ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُو‪ٞ٤‬ى ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ػ٘ي‪ ْٛ‬آهٌس ك‪ ٢‬حُ‪٠‬ؼق ‪ٓٞ٣‬خ ً رؼي ‪ ّٞ٣‬؛ ‪ٜٗ٧‬خ ‪ ٫‬طؼظٔي ػِ‪ ٠‬ا‪١‬خٍ َٓؿؼ‪ ٢‬أػِ‪٘ٔ٣ ٠‬ل‪ٜ‬خ حُؼزخص‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ػْ كبٕ حُو‪ٞ‬س ُ‪ٔ٤‬ض ك‪٣َ١ ٢‬و‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬ط‪٬‬م ٖٓ أ‪ٟ ١‬خر‪ ٢‬أ‪ ٝ‬كٔ‪٤‬ذ ‪ٌُٜ٘ ،‬خ ك‪٣َ١ ٢‬و‪ٜ‬خ اُ‪٘ٛ ٠‬غ ه‪ٞ٤‬ى‪ٛ‬خ‬ ‫ر٘لٔ‪ٜ‬خ حُ‪ٜ٘‬خػش حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘‪ٜ‬خ ٖٓ ِٓ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٗ٫‬ط‪٬‬م ‪ ٢ٛٝ ،‬رٌُي طـؼَ ح‪٥‬هَ‪٣ ٖ٣‬ظ‪ ٕٞٔٛٞ‬أٗ‪ٜ‬خ ه‪ٞ٤‬ى ؛ كظ‪٘٣ ٫ ٠‬ؼَ‬ ‫أكي إٔ ‪٘ٛ‬خى كَحؿخ ً أه‪٬‬ه‪٤‬خ ً ‪٣‬ـذ ِٓئ‪ٓٝ ! ٙ‬خ حُ٘ظخّ حُؼخُٔ‪ ٢‬حُـي‪٣‬ي ٓ‪ ٟٞ‬ح‪٧‬كَف ح‪ ٠ُٝ٧‬ك‪ ٢‬أرـي‪٣‬خص حُو‪ٞ٤‬ى حُـي‪٣‬يس‬ ‫!‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪ٞ٣‬ؿذ ػِ‪٘٤‬خ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُظلٌ‪ٝ َ٤‬حُظؤَٓ ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ـذ ػِٔ‪ٗٝ ، ٚ‬لٖ ٓغ ‪ٟ‬ؼل٘خ هخىٍ‪ ٕٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪ٔ٠‬خٍ ػِ‪ ٠‬ػَٔ‬ ‫حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ َ٤‬اًح ك‪ٜ٘ٔ‬خ ُـش حُؼ‪ٝ ، َٜ‬أكٔ٘خ اىحٍس حُ‪َٜ‬حع ؛ اٗ٘خ ِٗٔي حُو‪ٞ٤‬ى (ح‪ٓ٧‬خٗش) ‪ ٌِٕٞٔ٣ ْٛٝ ،‬حُو‪ٞ‬س ‪ ،‬ك‪َٜ‬‬ ‫ٗٔؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬حٓظ‪٬‬ى حُو‪ٞ‬س حُٔو‪٤‬يس كظ‪ٜ٣ ٠‬طِ‪ ٢‬حُؼخُْ رخُ٘خٍ ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬لظَم ؟ ؟‬ ‫________________________‬ ‫(‪ٍٞٓ )1‬س ‪ٓٞ٣‬ق ‪. 21 :‬‬ ‫(‪ )2‬حٌُ٘خف ‪. 163 : 3‬‬ ‫(‪ )3‬ح‪٧‬كِحد ‪. 72 :‬‬ ‫(‪ )4‬حٗظَ حُزلَ حُٔل‪. 253 : 7 ٢٤‬‬ ‫(‪ٍٞٓ )5‬س كخ‪. 28 : َ١‬‬ ‫(‪ )6‬حٗظَ ٓويٓش حرٖ هِي‪. 279 : 2 ٕٝ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪197‬‬

‫سا ُم ُه ْم }‬ ‫ج ُب َك أَ ْج َ‬ ‫‪ { - 56‬وإ َذا َرأَ ٌْ َت ُه ْم ُت ْع ِ‬

‫أٍِٗ َّللا ‪ -‬ؿ ََّ ‪ٝ‬ػ‪ - ٬‬ك‪ ٢‬حُٔ٘خكو‪ٍٞٓ ٖ٤‬س ُٓٔ‪٤‬ض رخٓٔ‪ ، ْٜ‬طل‪٠‬ق رؼ‪ٞٓ ٞ‬حهل‪ٝ ، ْٜ‬طُوزَ ػٖ رؼ‪ٛ ٞ‬لخط‪، ْٜ‬‬ ‫ْـزُيَ أَؿْ َٔخ ُٓ‪ٝ ْ​ْ ُٜ‬إ ‪َ٣‬وُ‪ُٞ​ُٞ‬ح طَ ْٔ َٔ ْغ ُِوَ‪ًَ ْ​ْ ِٜ ُِ ْٞ‬ؤََّٗ‪ُ ْ​ْ ُٜ‬ه ُ٘ذٌت‬ ‫‪ًٝ‬خٕ ٖٓ ؿِٔش ٓخ َٗ َؼظَ‪َّ ْ​ْ ُٜ‬للا طؼخُ‪ ٠‬ر‪ ٚ‬ه‪ٝ { : ُٚٞ‬ا ًَح ٍَأَ ْ‪٣‬ظَ‪ ْ​ْ ُٜ‬طُؼ ِ‬ ‫‪َْ ٤ٛ‬ل ٍش َػَِ ْ‪ ُْ ُٛ ْ​ْ ِٜ ٤‬حُ َؼ ُي ُّ‪ ٝ‬كَخكْ ٌٍَْ ‪ ْ​ْ ُٛ‬هَخطََِ‪َّ ُْ ُٜ‬‬ ‫َّللاُ أََّٗ‪ُْ ٣ ٠‬ئكَ ٌُ‪. ]1[ } َٕٞ‬‬ ‫ُّٓ ََّٔ٘ َيسٌت ‪َ٣‬لْ َٔزُ‪َ ََّ ًُ َٕٞ‬‬ ‫كوي ‪ٛٝ‬ل‪َّ ْٜ‬للا ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬رؤٕ حُ٘خظَ اُ‪ُ٣ ْٜ٤‬ؼـذُ رـٔخٍ أؿٔخٓ‪ٔ​ٔ٣ ٖٓٝ ، ْٜ‬ؼ‪ُ٣ ْٜ‬ئهٌ رل‪ٜ‬خكش أُٔ٘ظ‪ٌُْٜ٘ ، ْٜ‬‬ ‫ًخُ‪٤ٜ‬خًَ حُلخٍؿش ‪ ،‬أٗزخف ر‪ ٬‬أٍ‪ٝ‬حف ‪ٝ ،‬أؿٔخّ ر‪ ٬‬أك‪... ّ٬‬‬ ‫‪ ٌٙٛٝ‬حُ‪ٜ‬لخص طظ٘خٓذ ٓغ كخُش حُ٘لخم ‪ ،‬اً إ ظخ‪ َٛ‬حُٔ٘خكن ىحثٔخ ً ه‪ ٖٓ َ٤‬رخ‪ ، ٚ٘١‬كظخ‪ َٙٛ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ ،‬رخ‪ ٚ٘١‬حٌُلَ ‪،‬‬ ‫‪ًُ ٞٛٝ‬ن حُِٔخٕ ‪٣ ٌُٚ٘ ،‬و‪ ٍٞ‬ؿ‪ٓ َ٤‬خ ‪٣‬ؼظوي ؛ ك‪ًٌ ٜٞ‬حد ‪ ٞٛٝ ،‬ؿٔ‪ َ٤‬حُ‪ٍٜٞ‬س ‪ ٌُٚ٘ ،‬ػخ‪ ٖٓ َ١‬حُ‪ٜ‬لخص حُ٘ز‪ِ٤‬ش‬ ‫ًخ‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬حَُٔ‪ٝ‬ءس ‪ٝ‬حَُؿ‪ُٞ‬ش ‪ٓ ًَٝ ،‬خ ‪ ٖ٣ِ٣‬حُزخ‪. ٖ١‬‬ ‫‪ٝ‬هي ٍ‪ ١ٝ‬ػٖ حرٖ ػزخّ ‪َّ ٢ٍٟ -‬للا ػ٘‪ٜٔ‬خ ‪ -‬أٗ‪ ٚ‬هخٍ ‪ً » :‬خٕ ػزي َّللا حرٖ أُر‪ٍ( ٢‬أُّ حُ٘لخم) ‪ٔ٤ٓٝ‬خ ً ؿٔ‪ٔ٤‬خ ‪ٛ‬ل‪٤‬لخ ً‬ ‫‪ٛ‬ز‪٤‬لخ ً ًُن حُِٔخٕ ‪ ،‬كبًح هخٍ ٓٔغ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ - ٢‬للا ػِ‪ٓ -ِْٓٝ ٚ٤‬وخُظ‪. ]2[ « ٚ‬‬ ‫‪ّٔ ُٝ‬خ ًخٕ ُِظخ‪ِٓ َٛ‬طخٗ‪ ٚ‬حُو‪ ١ٞ‬ك‪ ٢‬حُظؤػ‪ٝ ، َ٤‬حٗظِحع ح‪٩‬ػـخد ػَِّْ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ - ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬أ‪ٛ‬لخر‪ٍَٟٝ ٚ‬س‬ ‫طـخ‪ ُٙٝ‬اُ‪ ٠‬حُٔؼخٗ‪ ٢‬حُزخ‪٤٘١‬ش ؛ ‪ٜٗ٧‬خ ‪ ٢ٛ‬حُل‪ َٜ٤‬حُلو‪٤‬و‪ ٢‬ك‪ ٢‬طو‪ ْ٤٤‬حَُؿخٍ ؛ ‪ٝ‬هي ‪ٍٝ‬ى ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ :‬إٔ‬ ‫ٍؿ‪ ََّ ٓ ً٬‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬كوخٍ ‪ٓ :‬خ طو‪ ُٕٞٞ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ؟ « هخُ‪ٞ‬ح ‪ :‬كَ‪ ١‬إ هطذ إٔ ‪ٌ٘٣‬ق ‪ٝ ،‬إ ٗلغ‬ ‫‪ُ٘٣‬لغ ‪ٝ ،‬إ هخٍ إٔ ‪ُٔ٣‬ظٔغ اُ‪ « ٚ٤‬هخُ‪ٞ‬ح ‪ » :‬كَ‪ ٌّ١‬إ هطذ أ‪ٌُ٘٣ ٫‬ق ‪ٝ ،‬إ ٗلغ أ‪ُ٘٣ ٫‬لَّغ ‪ٝ ،‬إ هخٍ أ‪ُٔ٣ ٫‬ظٔغ اُ‪« ٚ٤‬‬ ‫ػْ َٓ ٍؿَ آهَ ‪ ،‬كوخٍ ‪ٓ » :‬خ طو‪ ُٕٞٞ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح « ‪ .‬كوخٍ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ٌٛ » : ِْٓٝ ٚ٤‬ح ه‪َٓ ٖٓ َ٤‬ء‬ ‫ح‪ٓ ٍٝ٧‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح [ ‪ ]3‬كل‪ ََّ٠‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ ٢‬للا ػِ‪ ِْٓٝ ٚ٤‬حُلو‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُـ٘‪ًُٝ ، ٢‬ي ‪ ٚ٘ٓ ِّ​ِ٣ ٫‬طل‪ ًَ َ٤٠‬كو‪ َ٤‬ػِ‪٠‬‬ ‫ًَ ؿ٘‪ ، ٢‬اٗٔخ أٍحى إٔ ‪٣‬ؼِٔ‪ ْٜ‬إٔ حُظلخ‪٣ ٫ َٟ‬و‪ ّٞ‬أريحً ا‪ ٫‬ػِ‪ ٠‬حُٔؼخٗ‪ ٢‬حُزخ‪٤٘١‬ش ‪ٓٝ ،‬خ ‪٣‬ظزؼ‪ٜ‬خ ٖٓ أػٔخٍ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ططَف ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش حٌَُ‪ٔ٣‬ش ٓٔؤُش هط‪َ٤‬س ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش رؼخٓش ‪ٝ‬ك‪٤‬خس حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬روخ‪ٛ‬ش ‪ ٢ٛ ،‬ه‪٤٠‬ش حُؼ‪٬‬هش ر‪ٖ٤‬‬ ‫حٌَُ٘ ‪ٝ‬حُٔ‪ ، ٕٞٔ٠‬أ‪ ٝ‬حُـ‪ٝ َٛٞ‬حُٔظ‪. ]4[ َٜ‬‬ ‫‪ٗٝ‬ؼ٘‪ ٢‬رخُـ‪ َٛٞ‬حرظيح ًء ‪ٓ :‬ـٔ‪ٞ‬ع حُو‪ٜ‬خث‪ ٚ‬حُ ُوُِوِ‪َّ٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ .‬حُ‪ ٍٜٞ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ ،‬حُوزَحص ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حُٗخص حُؼٔ‪٤‬وش‬ ‫ُِلَى ‪.‬‬ ‫أٓخ حُٔظ‪ : َٜ‬كبٗ‪ٓ ٚ‬ـٔ‪ٞ‬ع ٓخ ‪٣‬لِٔ‪ ٚ‬حُلَى ٖٓ حُ‪ٜ‬لخص حُـٔ​ٔ‪٤‬ش ‪ٓٝ ،‬خ ‪ٔ٣‬ظٌِ‪ ٖٓ ٚ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٓٝ ،‬خ ‪٣‬ظلِٔ‪ٝ ٖٓ ٚ‬ظخثق ‪،‬‬ ‫ٓٔخ ‪٣ ٫‬ؼي ػِ‪ِٛ ٠‬ش ٓزخَٗس رٌ‪ٗٞ٘٤‬ظ‪ ٚ‬حٌُحط‪٤‬ش ‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش ُ‪ ْ٤‬حُـ‪ٝ َٛٞ‬حُٔظ‪٤ٗ َٜ‬ج‪٘ٓ ٖ٤‬ل‪ ٖ٤ِٜ‬حٗل‪ٜ‬خ‪ ً٫‬طخٓخ ً ‪ ،‬رَ ر‪ٜٔ٘٤‬خ ػ‪٬‬هش طؤػَ ‪ٝ‬طؤػ‪ٝ َ٤‬أهٌ ‪ٝ‬ػطخء ‪ٝ ،‬هي‬ ‫‪ٍٝ‬ى ٓخ ‪٣‬يٍ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح كوي ًخٕ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ً -ِْٓٝ ٚ٤‬خٕ ‪ٔ​ٔ٣‬ق ٓ٘خًذ أ‪ٛ‬لخر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ‪٬ٜ‬س ‪٣ٝ ،‬و‪» : ٍٞ‬‬ ‫حٓظ‪ٝٞ‬ح ‪ ٫ٝ ،‬طوظِل‪ٞ‬ح كظوظِق هِ‪ٞ‬رٌْ « [ ‪ٝ . ]5‬حَُٔء ك‪َ٘​٘٣ ٖ٤‬ف ‪ٛ‬يٍ‪٣ ٙ‬ظ‪ًُ َٜ‬ي ػِ‪ُٓ ٠‬ل‪ّ٤‬خ‪ ٖٓٝ ، ٙ‬ػْ ه‪» : َ٤‬‬ ‫ٖٓ ًؼَص ‪٬ٛ‬ط‪ ٚ‬رخُِ‪ٟ َ٤‬خء ‪ٝ‬ؿ‪ ٜٚ‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خٍ « ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اًح ًخٕ ر‪ ٖ٤‬حُظخ‪ٝ َٛ‬حُزخ‪ٓ ٖ١‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح حُظـخًد ‪ٝ‬حُظ‪ ُّ٬‬كبٕ ٖٓ حُزي‪ ٢ٛ‬أ‪ِِّٛ٣ ٫‬ي ح‪ ّ٬ٓ٩‬حُ٘خّ ك‪ ٢‬حٌَُ٘ ؛‬ ‫كخُ‪٬ٜ‬س ٓ‪ٞ‬هق ٍ‪ٝ‬ك‪ ٢‬رلض ‪ٓٝ ،‬غ ًُي كَ‪ ٙ‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬حٗظظخّ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬ف ك‪ٜ٤‬خ ‪ٝ ،‬ح‪َٓ٧‬‬ ‫هَ‪٣‬ذ ٖٓ ًُي ك‪ٛ ٢‬ل‪ٞ‬ف حُوظخٍ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬كغ ح‪ ّ٬ٓ٩‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ظخكش ‪ًٔ ،‬خ َّ‬ ‫ؿي‪ ٝ‬ح‪ٗ٧‬ؼخّ ‪ٍٝٝ‬حك‪ٜ‬خ ‪ًٔ ،‬خ‬ ‫حٓظٖ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬ػِ‪٘٤‬خ رٔخ ٗ٘ؼَ ر‪ ٖٓ ٚ‬حُظؤٗن ػ٘ي ِّ‬ ‫‪ٝ‬ك‪ َٖ٤‬طَٔ ََْكُ‪ٝ ، ]6 [ } َٕٞ‬طِي ٓٔؤُش ٌِٗ‪٤‬ش ‪ٝ .‬ح‪ٓ٧‬ؼِش ػِ‪ٌٛ ٠‬ح أًؼَ‬ ‫هخٍ ٓزلخٗ‪ ْ​ْ ٌُ َُٝ { : ٚ‬كِ‪َٜ٤‬خ َؿ َٔخ ٌتٍ ِك‪ َٖ٤‬طُ َِ‪٣‬لُ‪ِ َٕٞ‬‬ ‫ٖٓ إٔ طُل‪. ٠ٜ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪198‬‬

‫إً ٓخ ‪ ٢ٛ‬حٌُِٔ٘ش ؟‬ ‫طٌٖٔ حٌُِٔ٘ش ك‪ ٢‬حهظ‪ ٍ٬‬حُظ‪ٞ‬حُٕ ر‪ ٖ٤‬حُـ‪ٝ َٛٞ‬حُٔظ‪ ، َٜ‬أ‪ ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔ‪ٝ ٕٞٔ٠‬حٌَُ٘ ؛ كخُزَ٘ ٓظلو‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬إٔ حُِزخد‬ ‫‪ ٞٛ‬ح‪ٝ ، َٛ٧‬أٗ‪٘٣ ٚ‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ُ٣‬ؼط‪ ٖٓ ٢‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ‪ٝ‬حُؼ٘خ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُزِ‪ٍٞ‬س حُؤ‪ ٢‬ح‪ً٧‬زَ ‪ ًَ ٕ٧‬ح‪ٗ٩‬ـخُحص حُلو‪٤‬و‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طظْ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔطق ٗخرؼش أٓخٓخ ً ٖٓ اٗـخُحص طٔض ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حٌُ‪ٗٞ٘٤‬ش ‪ٝ‬حُـ‪ٌٛٝ . َٛٞ‬ح ‪٣‬ظ٘خٓذ ٓغ كو‪٤‬وش طٔو‪ َ٤‬حٌُ‪ٕٞ‬‬ ‫حٌُ‪ ١‬كزخ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬ر‪ ٚ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ؛ ً‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ظَ كَحً ‪٤ِ١‬وخ ً ‪٣‬لٌْ ‪٣ٝ‬ؤَٓ ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪ٌَ ُ٣‬زََّ ! ر٘‪٢‬ء ٖٓ ‪٘ٛ‬غ ‪٣‬ي‪! ٚ٣‬‬ ‫ٌت‬ ‫ِٓطخٕ ًز‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُ٘خّ ‪ُٔٝ ،‬خ ًخٕ حُلٌْ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٜ٘ٓ ٢‬زخ ً ػِ‪ ٠‬حٌَُ٘ ًخٕ‬ ‫‪ُِٔٝ‬ـظٔغ ‪ٓٝ‬خ ‪٣‬وَ‪ ٖٓ ٙ‬أػَحف‬ ‫ح‪ٗ٫‬ليحٍ ٗل‪ ٞ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخٌَُ٘ ‪ ٞٛ‬ح‪ َٓ٧‬حُطز‪٤‬ؼ‪ ٢‬حُٔظزخىٍ اُ‪ ، ٚ٤‬أٓخ حُؼ٘خ‪٣‬ش رخُـ‪ َٛٞ‬ك‪ ٌٖٔ٤‬إٔ ط٘ٔ‪ ٞ‬ػٖ ‪٣َ١‬ن‬ ‫حُظَر‪٤‬ش حُوخ‪ٛ‬ش ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س أ‪ ٝ‬حُٔيٍٓش ‪ًُ ٌُٖ ،‬ي ٓ‪٤‬ظَ ‪ٟ‬ؼ‪٤‬ق حُظؤػ‪ٓ َ٤‬خ ُْ ‪ ٌٖ٣‬حُٔـظٔغ ًِ‪ ٚ‬هخ‪ٟ‬ؼخ ً ُٔزخىة ػِ‪٤‬خ‬ ‫هخٍؿش ػٖ اٗظخؿ‪ٜٓ ٌٕٞ٣ ُٖٝ ، ٚ‬يٍ طِي حُٔزخىة ك‪٘٤‬جٌ ح‪ٝ ، ٍٝ٧‬اٗٔخ حُٔ​ٔخء ! ٌُٖ ك‪ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬حُي‪ ٖ٣‬ػزخٍس ػٖ‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حَُإ‪ ٟ‬حُـ‪٤‬ز‪٤‬ش ‪ ،‬أ‪ ٝ‬حُيؿيؿخص حُؼخ‪١‬ل‪٤‬ش ‪ًٔ -‬خ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ػ٘ي رؼ‪ ٞ‬حَُِٔ ‪ -‬كبٗ‪٠٣ ٫ ٚ‬غ ٗ‪٤‬جخ ً ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش‬ ‫حُظ‪٤‬خٍحص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُؼخط‪٤‬ش ؛ ‪٣ ٫ ٚٗ٧‬ؼي‪ ٝ‬آٌٗحى إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػ٘‪َٜ‬حً ٍه‪ٞ‬حً ٖٓ ػ٘خ‪ َٛ‬حُؼوخكش !‬ ‫‪ٝ‬إ حٌُ‪ ٖ٣‬حٌُ‪ٞ٣ ١‬ؿِّ ‪٣ٝ ٚ‬وخ‪ ٞٛ ّٝ‬حٌُ‪ُٔٗ ١‬لِّ‪ ٚ‬ك‪٤‬خط٘خ ٖٓ أؿِ‪! ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٔ٘٤‬خ ‪٠٣‬ؼق حُ‪ٞ‬حُع حُي‪ُ ٢٘٣‬ي‪ ٟ‬حُٔ​ِْٔ كبٕ حُٔ‪ِ٤‬حٕ ‪ٓ َ٤ٔ٣‬زخَٗس ُ‪ٜ‬خُق حُٔظ‪ٝ . َٜ‬رٔخ أٗ٘خ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ػ‪ٗ َٜ‬ظؤػَ‬ ‫ك‪ ٚ٤‬أًؼَ ٓٔخ ٗئػَ كوي أ‪٤ٟ‬ق اُ‪ٟ ٠‬ؼق حُ‪ٞ‬حُع حُي‪ ٢٘٣‬ػ٘ي أًؼَ حُ٘خّ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع طلض طؤػ‪ َ٤‬حُلِٔلش حُـَر‪٤‬ش ك‪٢‬‬ ‫ؿ‪ٞ‬حٗذ حُل‪٤‬خس حُٔوظِلش ‪ ،‬طِي حُلِٔلش حُظ‪ٌَِّ ٗ ٢‬ض ٖٓ ح‪ٗ٩‬ظخؽ ؿ‪ َ٤‬حُٔلي‪ٝ‬ى ‪ٝ‬حُلَ‪٣‬ش ؿ‪ َ٤‬حُٔلي‪ٝ‬ىس ‪ٝ‬حُٔؼخىس ؿ‪َ٤‬‬ ‫حُٔظ٘خ‪٤ٛ‬ش ى‪٘٣‬خ ً ؿي‪٣‬يحً حٓٔ‪ ٚ‬حُظويّ ! ‪ٝ‬حهظ‪ًُ ٠٠‬ي ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خ ً ًِ‪٤‬خ ً ٗل‪ ٞ‬حُطز‪٤‬ؼش ‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ًَ ٗ‪٢‬ء ك‪ٜ٤‬خ ! ػْ حٓظ‪ًٚ٬ٜ‬‬ ‫ر‪ٍٜٞ‬س ؿ٘ؼش ُْ ‪ٔ٣‬زن ُ‪ٜ‬خ ٓؼ‪ٗ َ٤‬خٓ‪ ٖ٤‬إٔ ٓ‪ٞ‬حٍى حُطز‪٤‬ؼش ٓلي‪ٝ‬ىس ‪ٝ ،‬إٔ حُطز‪٤‬ؼش ‪ٞٓ .‬ف طَى ػِ‪ًُ ٠‬ي ‪ ،‬رَ اٗ‪ٜ‬خ‬ ‫ريأص رخَُى كؼ‪! ً٬‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حَُِٓ كوي ًخٕ حُزطَ حُٔ​ٔ‪٤‬ل‪ٔ٣ ٢‬ظ‪ٞ‬ك‪ٗ ٢‬و‪٤ٜ‬ش حُ٘‪٤ٜ‬ي ‪ ٞٛٝ ،‬ػ‪ - ٠ٔ٤‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ - ّ٬‬ك‪٤‬غ ‪ٛٝ‬ذ‬ ‫ك‪٤‬خط‪ ٖٓ ٚ‬أؿَ ؿ‪ - َٙ٤‬ك‪ِٛ ٖ٤‬ذ ًٔخ ‪ِ٣‬ػٔ‪ ، - ٕٞ‬ػْ حٗوِزض ح‪ٍ ٍٞٓ٧‬أٓخ ً ػِ‪ ٠‬ػوذ ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ٛ‬خٍ حُؼخُْ حُـَر‪٢‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظ‪ٞ‬ك‪ٗ ٢‬و‪٤ٜ‬ش حُزطَ حُ‪ٞ‬ػ٘‪ًٔ ، ٢‬خ ‪٣‬ظـٔي ك‪ ٢‬أرطخٍ ح‪٩‬ؿَ‪٣‬ن ‪ٝ‬حَُ‪ٓٝ‬خٕ ‪ًُ ،‬ي حُزطَ حٌُ‪٣ ١‬ـِ‪٘٣ٝ ، ٝ‬ظ‪، َٜ‬‬ ‫‪٣ٝ‬يَٓ ‪َٔ٣ٝ ،‬م ‪ٜ٘٣ٝ ،‬ذ ‪ٗٝ .‬ظخٕ ٓخ ر‪ٗ ٖ٤‬و‪٤ٜ‬ش حُ٘‪٤ٜ‬ي حٌُ‪ٜ٣ ١‬ذ ك‪٤‬خط‪ ٖٓ ٚ‬أؿَ ؿ‪ٝ ، َٙ٤‬ر‪ ٖ٤‬حُٔوخطَ حٌُ‪١‬‬ ‫ؿخ‪٣‬ظ‪ ٚ‬حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬ح‪٥‬هَ‪ٝ ٖ٣‬ط‪٠‬و‪ ْ٤‬حُل‪٤‬خس حُ٘و‪٤ٜ‬ش ! ! ‪12‬‬ ‫‪ًٝ‬خٗض حُ٘ظ‪٤‬ـش ‪٫ٝ‬ىس ٓـظٔؼخص طؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬حُ‪ٞ‬كيس ‪ٝ ،‬حُوِن ‪ٝ ،‬ح‪ً٫‬ظجخد ‪ٝ ،‬حُِ٘‪ٝ‬ع حُظيٓ‪ٝ ، ١َ٤‬حُو‪ٞ‬ف ٖٓ حُٔ​ٔظوزَ‬ ‫‪ٝ ،‬ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ ،‬حُظلٌي ح‪...١َٓ٧‬‬ ‫طؤػَٗخ ‪ٗ -‬لٖ حُٔ​ِٔٔ‪ - ٖ٤‬ر‪ٌٜ‬ح ًِ‪ ٖٓ ٚ‬ك‪٤‬غ ٗيٍ‪ٗ ٫ٝ ، ١‬يٍ‪ٝ ، ١‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ض ه‪ٞ‬حٗخ حُلخػِش ٗل‪ ٞ‬حُوخٍؽ ‪ٝ ،‬أ‪ِ٘ٔٛ‬خ‬ ‫حُـ‪ًٝ ، َٛٞ‬خٗض كخُظ٘خ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘‪ٞ‬حك‪ ٢‬أٓ‪ٞ‬أ ٖٓٔ طؤػَٗخ ر‪ ْٜ‬؛ ‪ ٕ٧‬حُو‪ٛ ّٞ‬خٍ‪ٝ‬ح اُ‪ ٠‬حٌَُ٘ رؼي إٔ كوو‪ٞ‬ح ً‪ٝ‬حط‪ْٜ‬‬ ‫رطَ‪٣‬وش كؼَّخُش ‪ٝ‬إ ًخٕ حٗلَحك‪ٜ‬خ ‪٣‬لَٔ ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش رٌٍس ٓ‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ ؛ أٓخ ٗلٖ كوي ؿخىٍٗخ حُـ‪ُ َٛٞ‬ـَٔ أٗلٔ٘خ رخٌُِ٘‪٤‬خص !‬ ‫‪ٝ‬حُ٘خظَ ك‪َ٤ٓ ٢‬س حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ٝ -ِْٓٝ ٚ٤‬حُل‪٤‬خس حُؼخٓش ُ‪ٜ‬لخرظ‪ٍٟٞ - ٚ‬حٕ َّللا ػِ‪٣ - ْٜ٤‬ـي إٔ حُٔ‪٤‬طَس ًخٗض‬ ‫ٌُِ‪ٗٞ٘٤‬ش حُيحهِ‪٤‬ش ‪ُٔ ْ٤ُٝ ،‬خ ‪ٔ٣‬ظٌِ‪ ٚ‬حُ٘خّ ٖٓ أٗ‪٤‬خء ؛ ‪ ٕ٧‬حُٔل‪ ٍٞ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪ُِ ٢‬ل‪٤‬خس ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ًخٕ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ْ٤ُٝ ،‬‬ ‫ح‪٤ٗ٧‬خء ؛ أٓخ ح‪ ٕ٥‬كوي ‪ٛ‬خٍص (حٌُِٔ‪٤‬ش) ‪ ٢ٛ‬حُٔل‪٣ٝ ، ٍٞ‬ظـِ‪ًُ ٠‬ي ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لخ ً ك‪ ٢‬أٓ‪ ٍٞ‬ػي‪٣‬يس ٓ٘‪ٜ‬خ ‪:‬‬ ‫‪ - 1‬ط٘خه‪ٜ‬ض ح‪ُ٧‬لخظ حُٔ​ٔظؼِٔش ك‪ ٢‬حُي‪ُ٫‬ش ػِ‪ ٠‬حُـ‪ ، َٛٞ‬ك‪ ٢‬ك‪ُ ٖ٤‬حى طيح‪ ٍٝ‬ح‪ُ٧‬لخظ حُيحُش ػِ‪ ٠‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ ،‬كلي‪٣‬غ‬ ‫حُٔـخُْ ُْ ‪٣‬ؼي ‪٣‬ظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ٍٞ‬حُزط‪٫ٞ‬ص ‪ٝ ،‬ح‪ٗ٩‬ـخُحص ‪ٝ ،‬حُٔ‪ٞ‬حهق حٌَُ‪ٔ٣‬ش ‪ٝ ،‬حُ‪ٜ‬لخص حُلٔ‪٤‬يس ‪ٝ ،‬اٗٔخ ك‪ٍٞ‬‬ ‫حُؼوخٍحص ‪ٝ ،‬حُٔ‪٤‬خٍحص ‪ٝ ،‬أٓؼخٍ حُِٔغ ‪ٝ ،‬أػخع حُز‪ٞ٤‬ص ‪ٝ ،‬ح‪ٍٛ٧‬يس حُٔخُ‪٤‬ش ‪...‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪199‬‬

‫‪ - 2‬حَُؿزش ك‪٣ِٓ ٢‬ي ٖٓ ح‪ٗ٩‬ظخؽ ُظلو‪٤‬ن ِٓ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظ‪٬ٜ‬ى ؿؼَ حػظٔخى حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬ح‪ُ٥‬ش ‪٣‬ظِح‪٣‬ي ‪ٓٞ٣‬خ ً رؼي ‪، ّٞ٣‬‬ ‫‪ٛٝ‬خٍ ح‪ٔٗ٩‬خٕ طَٓخ ً ٖٓ طَ‪ٜٓٝ‬خ ‪ٛٝ ،‬خٍ ى‪ُ ً٬ٌٔٓ ٍٙٝ‬ي‪ٍٛٝ‬خ ؛ ‪١ ٖٓٝ‬ز‪٤‬ؼش ‪ٌٛ‬ح حُ٘ؤٕ إٔ ‪٣ِ٣‬ي ح‪ٛ‬ظٔخٓ٘خ رخُٔظخ‪َٛ‬‬ ‫‪٘٣ٝ ،‬ـِ٘خ ػٖ حُلوخثن ‪.‬‬ ‫‪ً - 3‬خٗض ه‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٓٔظٔيس ٓٔخ ‪ُ٣‬لٖٔ ‪٣ٝ‬ظوٖ ‪ٛٝ ،‬خٍص حُٔؼخىُش حُـي‪٣‬يس ‪ :‬ه‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٔٓ ١‬ظٔيس ٖٓ‬ ‫ٓويحٍ ٓخ أِٓي ‪ٓٝ ،‬ويحٍ ٓخ أٓظ‪ُ ِٜ‬‬ ‫ي ! ‪ٌٛٝ‬ح ‪َُّٝ‬ي حُو‪ٞ‬ف حُيحثْ ٖٓ ً‪ٛ‬خد حٌُِٔ‪٤‬ش ؛ ‪ًٛ ٕ٧‬خر‪ٜ‬خ ً‪ٛ‬خد ُٔخٌُ‪ٜ‬خ ؛ ‪ٝ‬حهظ‪٠٠‬‬ ‫ًُي ِٓ‪٣‬يحً ٖٓ حُ٘ق ‪ٝ‬ح‪٧‬ػَس ‪ٝ‬حُظوخ‪١‬غ ‪...‬‬ ‫‪ - 4‬ػ‪٬‬هظ٘خ رخُٔؼَكش طزيُض ؛ كوي ًخٕ كذ حُؼِْ ‪ٝ‬حًظٔخد حُٔؼَكش ٖٓ أؿَ حُلو‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُي‪ٝ ٖ٣‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٓٝ‬ؼَكش‬ ‫حُل‪٤‬خس ‪ًٝ ...‬خٗض حُؼِٔ‪٤‬ش حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ػزخٍس ػٖ حٗيٓخؽ ر‪ ٖ٤‬حُؼِْ ‪١ٝ‬خُز‪ ، ٚ‬أٓخ ح‪ ٕ٥‬كوي ‪ٛ‬خٍص ػ‪٬‬هش ‪١‬خُذ حُؼِْ رٔخ‬ ‫‪٣‬طِذ ػ‪٬‬هش طـخٍ‪٣‬ش رلظش ‪ ،‬ك‪٣ ٜٞ‬ظؼِْ ُ‪٘٤‬خٍ حُ٘‪ٜ‬خىس ؛ ‪ٝ‬كلظ‪ُِٔ ٚ‬ؼِ‪ٓٞ‬خص ظخ‪٘٣ ١َٛ‬ظ‪ ٢ٜ‬ػ٘ي اكَحؿ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٍٞ‬م ك‪٢‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظلخٕ !‬ ‫‪ - 5‬حُٔ​ٔخص ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ُِـ‪ : ٢ٛ َٛٞ‬ح‪ٓ٫‬ظو‪٤ُ٬‬ش ‪ٝ ،‬حُلَ‪٣‬ش ‪ٝ ،‬ك‪ ٍٞ٠‬حُؼوَ حُ٘وي‪ٝ ، ١‬ح‪ٓ٫‬ظويحّ حُٔؼَٔ ُِطخهش‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬حُ٘ٔ‪ٝ ، ٞ‬حُظيكن ‪ ٌُٖ ،‬حُؼ‪٬‬هخص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش حُـي‪٣‬يس ؿؼِض أٗ٘طش ح‪ٔٗ٩‬خٕ‬ ‫ػزخٍس ػٖ حٗ٘ـخٍ ىحثْ ٓل‪ ٍٜٞ‬طٔخٓخ ً ػٖ ه‪ٞ‬ح‪ ٙ‬حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ ،‬رَ ‪٣‬وق ‪ٟ‬ي‪ٛ‬خ ‪٣ٝ ،‬لي ٖٓ كخػِ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ؛‬ ‫ٓٔخ أى‪ ٟ‬اُ‪ ٠‬ح‪٫‬طٌخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔؤّ ‪ٝ‬حُظٌَٓ ‪ٝ ،‬ؿؼَ حُل‪٤‬خس طلوي ‪١‬ؼٔ‪ٜ‬خ حُلو‪٤‬و‪ ٢‬رٌَ٘ ػخّ ‪.‬‬ ‫ًؼَس حٌُِحثٌ ‪ٝ‬حٗؼيحّ حُٔؼخىس ! ‪ٝ‬حٌُِس اٗزخع حَُؿزش ػِ‪٠‬‬ ‫‪ً - 6‬خٗض ػ‪ٞ‬حهذ ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬اُ‪ ٠‬حٌَُ٘ ‪ٝ‬حُظـخكَ ػٖ حُٔ‪َ ٕٞٔ٠‬‬ ‫ٗل‪٣ ٫ ٞ‬ظطِذ ٗ٘خ‪١‬خ ً ‪ٓ ،‬ؼَ ٌُس حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪٣ِٓ ٠‬ي ٖٓ حَُرق ‪ ،‬أ‪ : ٢ٛ ٝ‬طـَرش ُلظش ٖٓ ُلظخص حٌٍُ‪ٝ‬س ‪٣‬ؼوز‪ٜ‬خ ك‪٢‬‬ ‫حُـخُذ ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حٌُآرش ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ ،‬خ ك‪ ٖ٤‬طٌ‪ ٕٞ‬ؿ‪َٝ٘ٓ َ٤‬ػش ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬زيأ حُظوَ‪٣‬غ حُيحهِ‪. ٢‬‬ ‫أٓخ حُٔؼخىس ك‪ٗ : ٢ٜ‬ؼ‪ٜٓ ٍٞ‬خكذ ُِ٘​٘خ‪ ١‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ ٢‬؛ ‪ ٢ٛٝ‬أهَد اُ‪ ٠‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬كخُش ٖٓ حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى حُٔظ‪ َٜ‬ػِ‪ٍ ٠‬ر‪ٞ‬س‬ ‫ٍكزش ؛ ‪ٜٗ٧‬خ ‪ٌ ٛٝ‬تؾ ٌُ‪ٗٞ٘٤‬ش ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪٘ٗٝ ،‬خ‪ ٚ١‬حُيحهِ‪. ٢‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣ٝ‬حُو‪ : ٍٞ‬إ حُٔؼخىس ك‪ٓ ٢‬و‪٤‬خٓ٘خ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬طظؼخظْ ًِٔخ ٍىّ حُٔ​ِْٔ ٖٓ حُلـ‪ٞ‬س حُوخثٔش ر‪ٓ ٖ٤‬ؼظويحط‪٤ًِٞٓٝ ٚ‬خط‪، ٚ‬‬ ‫ك‪٤‬غ ‪ ٠َٟ٣‬حُٔ​ِْٔ ػٖ أىحث‪ٔ٣ٝ ، ٚ‬ظَ٘ف ػخهزش حُٔظو‪. ٖ٤‬‬ ‫ًَ ‪ ٌٙٛ‬حُظل‪٫ٞ‬ص رخطـخ‪ ٙ‬حٌُِ٘‪٤‬خص ؿؼِض ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ أٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬ه‪ٞ‬س ػيى‪٣‬ش ُ‪ ْ٤‬ا‪ ٫‬؛ ‪ ٕ٧‬حٌُ‪٣ ١‬لوي حُ‪ِٜ‬ش رٌٔ‪ٗٞ‬خط‪ٚ‬‬ ‫ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ‪٫‬ري إٔ ‪ٜ٣‬زق ٌِٗ‪٤‬خ ً ‪ .‬ك‪ َٜ‬طؼ‪٤‬ي حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س حُٔزخًٍش ح‪ َٓ٧‬اُ‪ٜٗ ٠‬خر‪ ٚ‬ربػخىس حُظ‪ٞ‬حُٕ ٖٓ ؿي‪٣‬ي ر‪ ٖ٤‬حٌَُ٘‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪ٝ ، ٕٞٔ٠‬حُـ‪ٝ َٛٞ‬حُٔظ‪ُٔ٘ َٜ‬ظؤٗق ٍٓخُظ٘خ حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ؟ ! ‪ٌٛ‬ح ٓخ َٗؿ‪ٝ . ٙٞ‬ػِ‪َّ ٠‬للا ه‪ٜ‬ي حُٔز‪. َ٤‬‬ ‫________________________‬ ‫(‪ )1‬حُٔ٘خكو‪. 4 : ٕٞ‬‬ ‫(‪ )2‬طلٔ‪ َ٤‬حُوَ‪١‬ز‪. 124 / 18 ٢‬‬ ‫(‪ )3‬أهَؿ‪ ٚ‬حُزوخٍ‪. ١‬‬ ‫(‪ٜ٘ٗ )4‬ق رخَُؿ‪ٞ‬ع اُ‪ً ٠‬ظخد ح‪ٔٗ٩‬خٕ ر‪ ٖ٤‬حُـ‪ٝ َٛٞ‬حُٔظ‪ َٜ‬حُ‪ٜ‬خىٍ ‪ِِٔٓ ٖٟٔ‬ش ػخُْ حُٔؼَكش ك‪ ٢‬حٌُ‪٣ٞ‬ض ‪ٝ‬هي‬ ‫أكيص ٓ٘‪٘ٛ ٚ‬خ ك‪ ٢‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ ًظزض ‪.‬‬ ‫(‪ )5‬أهَؿ‪ٝ ِْٔٓ ٚ‬ؿ‪. َٙ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬ ‫َخٍ ْ‬ ‫‪ٝ‬حُوَ ‪ْ ََْ ٤‬‬ ‫(‪ )6‬حُ٘لَ ‪ٓٝ 6 :‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح ه‪ٓ ُٚٞ‬زلخٗ‪ْ [ : ٚ‬‬ ‫‪َ٘٣ُٝ‬شً ] ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُ َل ِٔ َ‬ ‫‪ٝ‬حُزِـ َ‬ ‫‪ُِ َ٤‬ظَ​َْ ًَزُ‪َٛٞ‬خ ِ‬

‫‪200‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪201‬‬

‫وجدْ َنا آ َبا َء َنا َدلَى أ ُ هم ٍة }‬ ‫‪ { - 57‬إ هنا َ‬

‫أًَّ َّللا ‪ٓ -‬زلخٗ‪ٝ ٚ‬طؼخُ‪ - ٠‬حُوِن ‪ ،‬كؤٍَٓ ُ‪ ْٜ‬حََُٓ طظَ‪ ٟ‬كظ‪ ٠‬طظَ أػ‪ ّ٬‬حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش ٓ٘​٘‪ٍٞ‬س ‪ٝ ،‬كظ‪ٌٕٞ٣ ٫ ٠‬‬ ‫‪٧‬كي ػِ‪َّ ٠‬للا كـش رؼي آٍخٍ حََُٓ ‪٘٣ٝ .‬ؤْ حُ٘خّ أُحء ًَ ٍٓخُش ك‪ ٢‬حُؼخىس اُ‪ ٠‬كَ‪٣‬و‪ ٖ٤‬كَ‪٣‬ن ‪ٜ٣‬يم ‪ٝ ،‬كَ‪٣‬ن‬ ‫خٍ‬ ‫‪ َ٣‬ا‪ َّ٫‬هَ َ‬ ‫‪ٌِّ ٌ٣‬د ‪ًٝ ،‬خٗض كـش حٌُٔ​ٌر‪ ٖ٤‬حُـخكي‪ٓ ٖ٣‬خ كٌ‪َّ ٠‬للا ػ٘‪ٌَُِ ًَ ٝ { : ْٜ‬يَ َٓخ أٍَْ َٓ َِْ٘خ ِٖٓ هَ ْزِ​ِيَ كِ‪ ٢‬هَ​َْ ‪ٍ َ٣‬ش ِّٖٓ َّٗ ٌِ ٍ‬ ‫ُ‬ ‫‪ٝ‬ؿيطُّ ْ​ْ َػَِ ْ‪ ِٚ ٤‬آرَخ َء ًُ ْ​ْ هَخُ​ُ‪ٞ‬ح اَّٗخ‬ ‫خٍ أَ َ‪ِ َُْٞ ٝ‬ؿ ْجظُ ٌُْ رِؤ َ ْ‪ٛ‬يَ‪َّٔ ِٓ ٟ‬خ َ‬ ‫خٍ ِ‪ْ ُّٓ ْٛ‬وظَ ُي‪ * َٕٝ‬هَ َ‬ ‫ُٓ ْظ َ​َكُ‪َٛٞ‬خ اَّٗخ َ‬ ‫‪ٝ‬ؿ ْيَٗخ آرَخ َءَٗخ َػَِ‪ ٠‬أ َّٓ ٍش ‪ٝ‬اَّٗخ َػَِ‪ ٠‬آػَ ِ‬ ‫رِ َٔخ أٍُْ ِٓ ِْظُْ رِ ِ‪ًَ ٚ‬خكَُِ‪[ } َٕٝ‬حُِهَف ‪. ]24 -23‬‬ ‫‪ٝ‬ظخ‪ ٌٙٛ َٛ‬ح‪٣٥‬ش إٔ حَُإٓخء ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خء ‪ٝ‬حُٔظَك‪ - ْٛ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُـخُذ ‪ -‬حٌُ‪ ٖ٣‬هخ‪ٞٓٝ‬ح ىػ‪ٞ‬حص حََُٓ ؛ ‪ ٕ٧‬أ‪٣‬ش ٍٓخُش‬ ‫ٓظليع طـ‪َ٤٤‬حً ك‪ ٢‬حُو‪ ْ٤‬حُٔخثيس ‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ حُٔؼخٗش ‪ٌٛٝ ،‬ح حُظـ‪ٜٓ ْٔ٤ٓ َ٤٤‬خُل‪ٌٓٝ ْٜ‬خٓز‪ ٖٓٝ ، ْٜ‬ػَ َّْ كبٕ ٓ‪ٞ‬هل‪ْٜ‬‬ ‫‪ ٞٛ‬حُظؤر‪ٝ ٢‬حُٔؼخٗيس ‪ٝ .‬رٔخ إٔ حُل‪٤‬خس حُـٔؼ‪٤‬ش ‪ ٌٖٔ٣ ٫‬إٔ طٔظو‪ٝ ، ْ٤‬ط٘ظظْ ٖٓ ؿ‪ٟٞ َ٤‬حر‪ ٢‬ػَك‪٤‬ش طئ ِّٖٓ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ‬ ‫حُظؼخ‪ٝ ، ٕٝ‬طَلُ‪ ٍ ْٞ‬ى‪ ٕٝ‬رـ‪ ٢‬حُوِطخء ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ْٜ٠‬رؼ‪٠‬خ ً ًخٕ حُـ‪ٞ‬حد ىحثٔخ ً ‪ :‬إٔ ٓخ طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬ك‪٤‬خط‪ ْٜ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٞٛ‬‬ ‫ٓخ َ‪ٍِ ٝ‬ػ‪ ٙٞ‬ػٖ آرخث‪ٝ ْٜ‬أؿيحى‪ ٖٓ ْٛ‬ح‪٧‬ػَحف ‪ٝ‬حُؼخىحص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي ‪ٓٝ ،‬خ ك‪٤‬خط‪ ْٜ‬ا‪ ٫‬حٓظَٔحٍحً ُل‪٤‬خس ِٓل‪ ْٜ‬حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪٣‬لخهَ‪ ٕٝ‬ر‪. ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬حُوِق ‪ٌ٣ ٫‬ظل‪ ٢‬ػخىس رخُظِو‪ ٢‬ح‪ ّْ ٛ٧‬ػٖ حُِٔق ٌُ٘‪٘​٘٣ ٚ‬ت ٖٓ حُلِٔلخص ‪ٝ‬حُٔو‪٫ٞ‬ص ‪ٝ‬حُوَحكخص ٓخ ‪٘ٔ٣‬ق ٓخ ‪ٍٝ‬ػ‪- ٚ‬‬ ‫ٖٓ طوخُ‪٤‬ي ‪ -‬حُويحٓش ‪ٝ‬ح‪٫‬كظَحّ ٓٔخ ‪٣‬ـؼِ‪ٜ‬خ ٓل‪ٍٞ‬حً ُِٔ٘ظ‪ٓٞ‬خص حُؼوي‪٣‬ش ‪ٝ‬حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حَُِٓ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ! ‪ٌٛٝ‬ح ًِ‪ٚ‬‬ ‫‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ ٢‬؛ ‪ ٚٗ٧‬ك‪ ٢‬كخُش حٗيٍحّ ٓؼخُْ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ط‪ٜ‬زق حُٔ‪ٞ‬حرن حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ‪ ٢ٛ‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ ًخٕ ٖٓ ٓ‪ٜٔ‬خص‬ ‫حُٔ‪ِٜ‬ل‪ٟٝ ٖ٤‬غ حُٔ‪ٞ‬حرن حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ‪ٛ‬خ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪.‬‬ ‫ٓخًح طؼ٘‪ ٢‬ح‪٥‬رخث‪٤‬ش ؟‬ ‫ُ‪ٓ ًَ ْ٤‬خ ‪َ٣‬ػ‪ ٚ‬حَُٔء ػٖ آرخث‪ٝ ٚ‬أؿيحى‪ٍ ٙ‬ى‪٣‬جخ ً ‪ٞ٣ ٫ ٚٗ٧ -‬ؿي ؿ‪ٓ َ٤‬وظ‪ ٚ‬رخًَُحثَ ‪ ٌُٖ -‬حَُى‪١‬ء ‪ ٞٛ‬إٔ ٗلوي‬ ‫حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُلٌْ ػِ‪ ٠‬طِي حُٔ‪ٍٝٞ‬ػخص ‪ُٗٝ ،‬لِ‪ٜ‬خ ٓل ََّ حُوز‪ٝ ٍٞ‬ح‪٫‬هظيحء ! ‪ٝ‬اًح طؤِٓ٘خ ه‪٤٠‬ش حُظوخُ‪٤‬ي حُٔ‪ٍٝٞ‬ػش ‪ٝ‬هز‪ُٜٞ‬خ‬ ‫ى‪ ٕٝ‬طز‪ ٫ٝ َ ُّٜ‬طٔ‪ٝ ِ٤٤‬ؿيٗخ أٗ‪ٜ‬خ طؼ٘‪ ٢‬أٓ‪ٍٞ‬حً ػي‪٣‬يس ٓ٘‪ٜ‬خ ‪:‬‬ ‫ إ ح‪ٔٗ٩‬خٕ هخىٍ ػِ‪ ٠‬حٓظ‪٬‬ى ٓ٘‪ٜ‬ؾ ‪ َِّ٤َٔ ُ٣‬ك‪٤‬خط‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ ٍ٬‬هزَط‪ ٚ‬حُظَحػ‪٤‬ش ى‪َٗٓ ٕٝ‬ي هخٍؽ ػٖ كي‪ٝ‬ى ًحط‪ٌٛٝ ، ٚ‬ح‬‫‪ٝ‬ؿيطُّ ْ​ْ َػَِ ْ‪ ِٚ ٤‬آرَخ َء ًُ ْ​ْ ؟ }‬ ‫ٓخ ٗـي‪ٝ ٙ‬ح‪ٟ‬لخ ً ك‪ ٢‬ؿ‪ٞ‬حد حُٔظَك‪ ََُِٓ ٖ٤‬ك‪ ٖ٤‬هخُ‪ٞ‬ح ُ‪ { : ْٜ‬أَ َ‪ِ َُْٞ ٝ‬ؿ ْجظُ ٌُْ رِؤ َ ْ‪ٛ‬يَ‪َّٔ ِٓ ٟ‬خ َ‬ ‫[حُِهَف ‪ًٝ ، ]24‬خٕ حُـ‪ٞ‬حد ‪ { :‬اَّٗخ رِ َٔخ أٍُْ ِٓ ِْظُْ رِ ِ‪ًَ ٚ‬خكَُِ‪[ } َٕٝ‬حُِهَف ‪ٝ . ]24‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُـ‪ٞ‬حد حُوخ‪١‬غ حُوخُ‪٢‬‬ ‫ٖٓ أ‪ ١‬طيُ‪ َ٤‬أ‪ ٝ‬رَ‪ٛ‬خٕ ط‪٤ٛٞ‬ق آهَ ُ‪٦‬رخث‪٤‬ش ‪ ٞٛ‬إٔ حُظوِ‪٤‬ي ‪ٝ‬إ ر٘‪ ٠‬ك‪ ُٚٞ‬رؼ‪ ٞ‬حُلِٔلخص حُظٔ‪٣ٞ‬ـ‪٤‬ش ا‪ ٫‬أٗ‪٣ ٚ‬ظَ ٓغ‬ ‫حُيُ‪ٝ َ٤‬حُزَ‪ٛ‬خٕ ػِ‪َ١ ٠‬ك‪ٗ ٢‬و‪ ، ٞ٤‬ك‪ ٜٞ‬ظخ‪َٛ‬س ‪ ٫‬ىُ‪ُٜ َ٤‬خ ٓ‪ٝ ٟٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٛ‬خ كلٔذ !‬ ‫‪ٔٓٝ‬خ طؼ٘‪ ٚ٤‬ح‪٥‬رخث‪٤‬ش إٔ حُزَ٘ حٓظٌِ‪ٞ‬ح ٗخ‪٤ٛ‬ش حُلو‪٤‬وش ًخِٓش ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ظؼِن ر٘ئ‪ ٕٝ‬ك‪٤‬خط‪ ْٜ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ .‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخٓظ‪٬‬ى‬ ‫حُلو‪٤‬وش ٓغ أٗ‪ ٚ‬ؿ‪ٛ َ٤‬ل‪٤‬ق ا‪ ٫‬أٗ‪٣ ٚ‬يكغ اُ‪ ٠‬حُـٔ‪ٞ‬ى ؛ ‪ ٕ٧‬كًَش حُلٌَ ‪ٝ‬حُؼِْ ‪ ٫‬ط٘​٘‪ ٢‬ا‪ ٫‬ػ٘ي ح‪٩‬كٔخّ رؤٕ ‪٘ٛ‬خى‬ ‫كوخثن هخك‪٤‬ش أ‪٬ٌ٘ٓ ٝ‬ص طلظخؽ اُ‪ ٠‬كَ ‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ ًخٗض ٓظخرؼش ح‪٥‬رخء ‪ٝ‬ح‪٧‬ؿيحى ٖٓ ؿ‪ِ٤ٓ َ٤‬حٕ ػزخٍس ػٖ كًَش‬ ‫اُ‪ ٠‬حُ‪ٍٞ‬حء ط‪ٜ‬خىّ ٓ٘طن حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٝ ،‬طـؼَ أ‪ٛ‬لخر‪ٜ‬خ ٓوِل‪ ٖ٤‬رٌَ ٓخ طلِٔ‪ ٌٙٛ ٚ‬حٌُِٔش ٖٓ ٓؼ٘‪ٝ ! ٠‬اًح ًخٕ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ‬ ‫حُلن ‪ٔ٣‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬طـي‪٣‬ي ً‪ٝ‬حص ٓؼظ٘و‪ٗٝ ٚ٤‬وي‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حٓظ‪٤‬ؼخد حُؼظخص ‪ٝ‬حُؼزَ ٖٓ ك‪٤‬خس ح‪ ٖ٤ُٝ٧‬كبٕ ح‪٥‬رخث‪٤‬ش طؼ٘‪ ٢‬طؼط‪َ٤‬‬ ‫طَحًْ حُوزَس حُزَ٘‪٣‬ش ‪ٝ‬طو‪ٜٔ٣ٞ‬خ ؛ ‪ًُ ٕ٧‬ي ‪٣‬وَُّ رخٌُٔخٗش حُظ‪ ٢‬أُِٗ‪ٞ‬ح آرخء‪ ْٛ‬ك‪ٜ٤‬خ !‬ ‫‪ٝ‬طؼ٘‪ ٢‬ح‪٥‬رخث‪٤‬ش أ‪٠٣‬خ ً اكخُش حُؼخىحص ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬م اُ‪ ٠‬ا‪١‬خٍ َٓؿؼ‪٘ٓ ٫ ٢‬طو‪ٓٝ ٢‬ظلـَّ ‪٣ ،‬لٌْ حُ٘خّ ك‪ ٢‬كخ‪٫‬ص‬ ‫حؿظٔخػ‪٣ٝ ، ْٜ‬ظ‪٤‬ق ُ‪ ْٜ‬ح‪ٗ٫‬ط‪٬‬م حُلَ ك‪ ٢‬هِ‪ٞ‬حط‪ ، ْٜ‬أ‪٣ : ١‬ئِّْٓ حُل‪٤‬خس ػِ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ ح‪ُ٫‬ى‪ٝ‬حؿ‪٤‬ش ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ‬ ‫حُي‪٣ ٖ٣‬ـؼَ حُ‪ٞ‬حُع حُيحهِ‪ ٢‬أٓخٓخ ً ُ‪٠ٗ٬‬زخ‪ ١‬حُلَى‪ٝ ١‬حُـٔخػ‪ٝ . ٢‬إ حُظلٔ‪ َ٤‬حُٔ​ٔظَٔ ك‪ٗ ًَ ٢‬ئ‪ ٕٝ‬حُل‪٤‬خس ‪٣‬ـؼَ‬ ‫طوِ‪٤‬ي ح‪٥‬رخء كخٍؿخ ً ٖٓ ٓ‪٠‬خٓ‪ ٚ٘٤‬ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س ‪ ،‬كبًح ًخٕ ح‪٥‬رخء ‪٣‬ظوِي‪ ٕٝ‬حُٔ‪٤‬ق ‪ٓ -‬ؼ‪ُٞٔ - ً٬‬حؿش ك‪ٞ٤‬حٕ ٓلظَّ ‪،‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪202‬‬

‫كٔخ ٓؼ٘‪ ٠‬كَٔ ح‪٧‬ر٘خء ُ‪ًَ٣ ْٛٝ ٚ‬ز‪ ٕٞ‬حُطخثَس ؟ ! ‪ٝ‬إ ح‪٥‬رخث‪٤‬ش رؼي ‪ٌٛ‬ح أ‪ً ٝ‬حى ط‪ٞ‬ؿي ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ ح‪ٗ٫‬لزخّ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٢‬‬ ‫حُٔ‪ٜ‬خىّ ُّٔ٘ش حُظـ‪ َ٤٤‬حُظ‪ ٢‬رؼ‪ٜ‬خ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬ك‪ ٢‬حٌُ‪ ٖٓٝ ، ٕٞ‬ػَ َّْ كبٕ ح‪ٗ٫‬ـ‪٬‬م ػِ‪ٞٓ ٠‬حٍ‪٣‬غ رخُ‪٤‬ش ‪٫‬ري إٔ ‪٣‬ؼوز‪ٚ‬‬ ‫حٗل‪٬‬ص ؿ‪ٓ َ٤‬ظِٕ ‪٣‬ط‪٤‬ق ر‪ٜ‬خُق حُٔ‪ٍٝٞ‬ػخص ‪١ٝ‬خُل‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫حُٔ‪ِٜ‬ل‪ٝ ٕٞ‬ح‪٥‬رخث‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ٗ ٫‬زؼي حُ٘ـؼش اًح هِ٘خ ‪ :‬إ ح‪٥‬رخث‪٤‬ش ‪ ٢ٛ‬أهطَ ٌِٓ٘ش ‪ٝ‬حؿ‪ٜ‬ض ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪ -‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ - ّ٬‬ط‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬أطزخػ‪ٖٓ ْٜ‬‬ ‫حُٔ‪ِٜ‬ل‪ ٖ٤‬ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ك‪٤‬غ طٔظِت حُٔخكش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش رظًَش ح‪٥‬رخء ‪ٓٝ‬وِلخص ح‪٧‬ؿيحى ٓٔخ ‪٣‬ـؼِ‪٣ ْٜ‬لظخؿ‪ٕٞ‬‬ ‫اُ‪ ٠‬طِ‪٤٣‬ق حُٔ‪ٍٝٞ‬ػخص أ‪ ، ً٫ٝ‬ػْ اك‪ ٍ٬‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ٓ ٢‬لِ‪ٜ‬خ ‪ٝ .‬إ كِٔش حُ‪ٜ‬ي‪ ٟ‬حَُرخٗ‪ٜ٣ ٢‬طيٓ‪ ٕٞ‬رخ‪٥‬رخث‪ٖ٤٤‬‬ ‫‪ٛ‬يحٓخ ً ٓزخَٗحً ك‪٤‬غ ‪ َٕٝ٣‬إٔ ٓخ رؤ‪٣‬ي‪ ٖٓ ْٜ٣‬حُ‪ٜ‬ي‪٣ ٟ‬ـؼَ حُظَحع ِٓٔ‪ًٞ‬خ ً هخ‪ٟ‬ؼخ ً ُِٔلخًٔش ػِ‪ ٠‬ك‪ َٟ٣ ٖ٤‬ح‪٥‬رخث‪ٕٞ٤‬‬ ‫إٔ حُظَحع ‪ٓ ٞٛ‬خٌُ‪ٝ ْٜ‬حُوخ‪ ٢ٟ‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ ٫ ْٜ‬حُٔظ‪! ْٜ‬‬ ‫ٌُٖ حُٔئحٍ حٌُ‪٣ ١‬طَف ٗلٔ‪ َٛ ٞٛ ٚ‬ربٌٓخٕ حُزَ٘ حُلَحٍ ٖٓ ح‪ٍ٫‬ط‪ٜ‬خٕ ُِٔخ‪ ٢ٟ‬ري‪ٜ٘ٓ ٕٝ‬ؾ ٓ٘ل‪ َٜ‬ػٖ هزَس‬ ‫رخػظزخٍ ٓخ ؿِء ٖٓ حُٔخ‪ٌٗٞٓٝ ٢ٟ‬خط٘خ حُؼوخك‪٤‬ش أًؼَ‪ٛ‬خ‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ ،‬أ‪ُٓ ٫ : ١‬خٗ‪ ٢‬؟ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ ًُي ؿ‪ ٌٖٔٓ َ٤‬؛ ‪٘ٗ٧‬خ‬ ‫ٍ‬ ‫ٓ‪ٍٝٞ‬ع ‪ ،‬ك٘وي‪ٝ ٙ‬طـخ‪ ُٙٝ‬رٔزخىة ‪ٝ‬أى‪ٝ‬حص ٓ٘‪ ٚ‬ؿ‪ٗٝ . ٌٖٔٓ َ٤‬لٖ ك‪٘٤‬جٌ ًخُـَ​َّحف حٌُ‪ٜٔٓ ١‬خ ًخٕ ٓخ‪َٛ‬حً كبٗ‪ ٚ‬ػخؿِ‬ ‫ػٖ حٓظج‪ٜ‬خٍ ُحثيط‪ ٚ‬أ‪َٓ ٝ‬حٍط‪ ٚ‬ر٘لٔ‪ٝ ! ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ٜ‬ظٔ‪ ٖ٤‬ر‪٬ٜ‬ف ح‪ٓ٧‬ش حُـ‪ ٖ٣ٍٞ٤‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظوزِ‪ٜ‬خ إٔ ‪٣‬و‪ٟٞٞ‬ح‬ ‫ٓؼًَظ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي ‪ٓ :‬ؼًَش حُل‪٤‬خس حُؼخٓش ‪ٝ‬ط٘و‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ٖٓ حَُ‪ٝ‬حٓذ ‪ٝ‬حُ٘‪ٞ‬حثذ حُظ‪ ٢‬ط‪ُٞ‬ي‪ٛ‬خ كًَش ح‪٣٧‬خّ ‪ٓٝ ،‬ؼًَش‬ ‫ىحهِ‪٤‬ش ك‪ٓ ٢‬ـخٍ حُل‪٤‬خس حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٓٝ ،‬خ ك‪ٜ٤‬خ ٖٓ ٌٓ٘‪٬‬ص حُظـي‪٣‬ي ‪ٝ‬حُظوِ‪٤‬ي ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬كي‪ٝ‬ى ِٓطخٕ حُؼوَ ‪ٝ‬حُ٘وَ حُن ‪..‬‬ ‫إ ٓؼخُْ حُٔؼًَش ح‪ ٠ُٝ٧‬طظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ٓ( ٍٞ‬لخ‪ )َٛ‬حُظوخُ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُٖٔ٘ ‪ٝ‬حُظ‪٣ُٞ‬غ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ُ‪ٛ٬‬ظٔخّ رٔلَحىص حُظٌخُ‪٤‬ق‬ ‫حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٓٝ ،‬خ ‪٣‬ظ‪ َٜ‬ر‪ٜ‬خ ٓٔخ ‪٣‬للع ً‪٤‬خٕ ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ .‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي ٗ‪٬‬كع إٔ حُٔ​ِٔٔ‪٘ٓ ٖ٤‬ظَ٘‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬روخع ح‪ٍٝ٧‬‬ ‫؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٗ‪٣ ْٜ‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف ٗي‪٣‬يس ح‪٫‬هظ‪٬‬ف طئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬طلخ‪ٝ‬ص ػظ‪ ْ٤‬ك‪ٓ ٢‬ؼَكظ‪ ْٜ‬رخُي‪ًٔ ، ٖ٣‬خ إٔ حُؼوخكخص‬ ‫ح‪٧‬ؿ٘ز‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طؤػَ‪ٝ‬ح ر‪ٜ‬خ ٓوظِلش أ‪٠٣‬خ ً ‪ٝ ،‬حُٔئػَحص حُٔيٍٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ٘خ‪ٛ‬ـ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طؼَ‪ٟٞ‬ح ُ‪ٜ‬خ ٓظلخ‪ٝ‬طش ‪ٌٛٝ ،‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ـؼَ‬ ‫آٌخٗخص اهخٓش حُظ‪ٞ‬حُٕ ر‪ٓ ٖ٤‬ظطِزخص حُي‪ٓٝ ٖ٣‬ظطِزخص حُيٗ‪٤‬خ ٓوظِلش ‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ طلَ‪ َ٣‬حُو‪٬‬ف ‪ٝ‬طَؿ‪٤‬ق حُ‪ٜٞ‬حد‬ ‫ٓوظِلخ ً أ‪٠٣‬خ ً ! ‪ ٠ٔ٘ٗ ٫ٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم ح‪٥‬ػخٍ حٌُؼ‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬طظًَ‪ٜ‬خ ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خص حُلٌ‪ٓٞ‬خص حُٔوظِلش ك‪ ٢‬ارَحُ أؿِحء ٖٓ‬ ‫حُي‪ ٍٟٞٔٝ ٖ٣‬أؿِحء أهَ‪ ٟ‬رلٔذ حُٔ‪ِٜ‬لش !‬ ‫‪ٔٗٝ‬ظط‪٤‬غ حُو‪ : ٍٞ‬اٗ‪ًِٔ ٚ‬خ هٔيص كًَش حُلو‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ى‪َّ ٖ٣‬للا ‪ُ ،‬كلض حُؼخىحص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُزيع ُظلَ ٌٓخٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس‬ ‫حُ٘خّ ‪ًُ ،‬ي ‪ٗ ٖٓ ٕ٧‬ؤٕ حُزَ٘ إٔ ‪٣‬ـؼِ‪ٞ‬ح حُي‪ - ٖ٣‬حٌُ‪ٜ٘ٓ ٞٛ ١‬ؾ ٍرخٗ‪ٓ ٢‬طِن ك‪ٞ‬م حُِٓخٕ ‪ٝ‬حٌُٔخٕ ‪ٝ -‬حكيحً ٖٓ‬ ‫ػ٘خ‪ َٛ‬ػوخكظ‪ ْٜ‬ريٍ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬حُٔ‪ٞ‬ؿّ‪ُ ٚ‬ظِي حُؼوخكش ‪ٝ‬حُلخًْ ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ًُٝ ،‬ي ٓ‪ ٍٞٔ٤‬ػِ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ ْٜ٤‬خ ك‪ ٖ٤‬طٌ‪٘ٛ ٕٞ‬خى‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪٬‬رٔخص ر‪ ٖ٤‬حُؼخىحص ‪ٝ‬كوخثن حُي‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬حُ ٌُ ْ٘ ِ‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬حُٔظ‪ٝ ، َٜ‬هي ً​ًَ حرٖ حُـ‪ٍ - ١ُٞ‬كٔ‪َّ ٚ‬للا ‪ " -‬إٔ ٖٓ‬ ‫حُ٘خّ ٖٓ ُ‪ ٞ‬ؿِيط‪ ٚ‬كظ‪ٓ ٢ِٜ٣ ٠‬خ كؼَ ‪ ُٞٝ ،‬ؿِيط‪ ٚ‬كظ‪٣ ٠‬لطَ ٍٓ‪٠‬خٕ ٓخ كؼَ ! " ٓغ إٔ أ‪٤ٔٛ‬ش حُ‪٬ٜ‬س أػظْ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪٘​ُ٘ٓ ٢‬خ ‪ٛ‬خٍ اٌٗخٍ حُ٘خّ ُظؼيى حُِ‪ٝ‬ؿخص ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ر‪٬‬ى حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬أػظْ ٖٓ اٌٗخٍ‪ِٗ​ُِ ْٛ‬خ ! ًٔخ ‪ٛ‬خٍ ‪٘ٛ‬خى‬ ‫حٓظـَحد ٖٓ اهزخٍ حُ٘زخد ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔخؿي ‪ ٕ٧‬حُٔ​ٔخؿي ُهِوض ُٖٔ أًَ حُي‪ َٛ‬ػِ‪َٗٝ ْٜ٤‬د ‪ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬خ طؼ‪ٞ‬ى‪ ٙٝ‬ك‪٢‬‬ ‫ػو‪ٞ‬ى ٓ‪٠‬ض ‪ٝ .‬ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ طُ ْ٘ظَ ْ٘ ٌَ َُ حُلخك٘ش ٖٓ حُز٘خص ‪٣ٝ‬ـ‪ ُّٞ‬حُ٘خّ حُطَف ػ٘‪ٜ‬خ اًح ‪ٝ‬هؼض ٖٓ حَُؿخٍ ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ‬خ‬ ‫حُ٘زخد ! !‬ ‫‪ٝ‬ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ ‪ُ٣‬ظَّوٌ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رِ‪ِ٤‬ش حُويٍ ‪ٝ‬حُٔ‪ُٞ‬ي حُ٘ز‪ِ٤ُٝ ١ٞ‬ش حُ٘‪ٜ‬ق ٖٓ ٗؼزخٕ ‪ٝ‬اؿَحم ح‪ٞٓ٧‬حم رخُِٔغ ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ‬ ‫ه٘خػخ ً ‪ٓٝ‬ظخٍحً ٓ٘‪ٜٞ‬ىحً ‪ ٖٓٝ‬هِق حُٔظخٍ ُ‪َ٠‬د ًٍخثِ ح‪ٓٝ ّ٬ٓ٩‬زخىث‪ ٚ‬حٌُزَ‪ٝ ٟ‬ؿؼَ حُيحػ‪ ٖ٤‬اُ‪ٜ٤‬خ ؿ‪٬‬س ٓظ٘يى‪ٖ٣‬‬ ‫اٍ‪ٛ‬خر‪! ! ٖ٤٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪203‬‬

‫‪ِ٣ٝ‬ىحى حُط‪ ٖ٤‬رِش ك‪ ُْٜٔ٣ ٖ٤‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُوَِ أٗوخ‪ ٙ‬طؼن ر‪ ْٜ‬حُؼخٓش ُٔخ ػ٘ي‪ ٖٓ ْٛ‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُظو‪ٝ . ٟٞ‬حُؼخٓش ؿ‪َ٤‬‬ ‫هخىٍ‪ ٖ٣‬ػِ‪٘ٓ ٠‬خه٘ش ح‪٧‬كٌخٍ ‪ ٫ٝ‬حُظٔ‪ ِ٤٤‬ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬ىُش ؛ ٓٔخ ‪٣‬ـؼِ‪ ْٜ‬طزؼخ ُ‪٨‬ػِ‪ٞٛ ٠‬طخ ً ‪ٝ‬ح‪ً٧‬ؼَ طخرؼخ ً ‪ٌٛٝ .‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ـؼَ‬ ‫ٓٔؤُش طلـ‪ ْ٤‬ح‪٥‬رخث‪٤‬ش أًؼَ ‪ٛ‬ؼ‪ٞ‬رش ‪ٝ‬طٌِلش ‪ ٫ ٌُٖ .‬ه‪٤‬خٍ ‪ :‬كبٓخ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬آخ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ ،‬ا‪ ٫‬كٌ‪٤‬ق ‪ ٌٕٞ٣‬هِ‪ٞ‬ى حَُٓخُش‬ ‫‪٤ًٝ ،‬ق طٔظَٔ أٗ‪ٞ‬حٍ حُ٘ز‪ٞ‬س ك‪ ٢‬حُؼخُٔ‪ ٖ٤‬؟ !‬ ‫حُٔؼًَش حُؼخٗ‪٤‬ش ‪ ٫‬طزظؼي ك‪٘ٓ ٢‬طِوخط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػوخر‪ِٜ٤‬خ [*] ػٖ حُٔؼًَش ح‪ ٠ُٝ٧‬؛ اً ّ‬ ‫إٔ طوي‪ ْ٣‬حُوي‪ُٔ ْ٣‬ـَى أٗ‪ ٚ‬هي‪ٞٛ ْ٣‬‬ ‫حُطخهش حُٔلًَش ‪٧‬رطخُ‪ٜٔ‬خ ‪ ٌُٖ ،‬حُو‪٣ ّٜٞ‬وظِل‪ ٕٞ‬كبًح ًخٕ حُو‪ ّٜٞ‬ك‪ٓ ٢‬ؼًَش حُل‪٤‬خس ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ٖٓ حُؼخٓش‬ ‫‪ٝ‬حُي‪ٔٛ‬خء ‪ٝ‬أٗ‪ٜ‬خف حُٔظ٘‪ ٖ٣ٍٞ‬ك‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُؼخٗ‪٤‬ش ٖٓٔ ‪٣‬لَٔ حُؼِْ ‪٣ٝ ،‬لٔذ ٗلٔ‪ ٖٓ ٚ‬حُٔ‪ِٜ‬ل‪ٝ - ٖ٤‬هي ‪ًٌُ ٌٕٞ٣‬ي ‪-‬‬ ‫ٌُٖ رَُ٘‪ ٠‬ػوخكظ ِ‪ ٚ‬حُؼٔ‪٤‬وش ‪ ٫‬طوظِق ًؼ‪َ٤‬حً ػٔخ ُي‪ ٟ‬حُؼخٓش !‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُٔؼًَش ‪ٓ ٢ٛ‬ؼًَش ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظوِ‪٤‬ي ‪ٝ ،‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ ٞٛ‬رٌٍ حُـ‪ٜ‬ي ُٔي ِٓطخٕ حُ٘‪ ٜٙٞ‬اُ‪ َّ ً ٠‬حُل‪ٞ‬حىع ‪ٝ‬حُلخُش‬ ‫حُٔ​ٔظـيس حُٔ٘خر‪ٜ‬ش ك‪ ٢‬ػِش حُلٌْ ُلخ‪٫‬ص ‪ٍٝٝ‬ى حُ٘‪ٝ ٚ‬ططز‪٤‬وخط‪ُ ٚ‬ي‪ ٟ‬حُِٔق ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُظوِ‪٤‬ي ‪٣‬لـْ ٖٓ كخػِ‪٤‬ش‬ ‫حُ٘‪٣ٝ ، ٜٙٞ‬ـؼَ ٓـخ‪٫‬ص ح‪ٛ٫‬ظيحء ر‪ٜ‬خ طظ‪٠‬خءٍ ‪ٓٞ٣‬خ ً رؼي ‪ ّٞ٣‬؟ ًُي ‪ ٕ٧‬أ‪٣‬ش َٓكِش ٓخروش ‪ ٫‬طَظَّ ِٔغ ك‪ ٢‬ط٘ظ‪ٔ٤‬خط‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬آُ‪٤‬خط‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خط‪ٜ‬خ حُـِث‪٤‬ش َُٔكِش ‪٫‬كوش ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ىػخ حُ‪ٜ‬لخرش ‪ٝ‬حُظخرؼ‪ ٖٓ ٖ٤‬رؼي‪ ْٛ‬اُ‪ ٠‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٓ ٞٛٝ ،‬خ ‪٣‬يػ‪ٗٞ‬خ‬ ‫أ‪٠٣‬خ ً اُ‪. ٚ٤‬‬ ‫ُؼَ ٗوطش حُو‪٬‬ف ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ُ‪ٔ٤‬ض ك‪ ٢‬طـ‪ ِ٣ٞ‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظوِ‪٤‬ي َُ٘حثق ٓليىس ٖٓ ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ ،‬اٗٔخ طٌ ُٔ ُٖ ك‪ِٗ ٢‬ع (‪ٛ‬لش‬ ‫ُ‪ َِّٜ‬ك‪ ٕٞ‬رؤٕ حُٔـظ‪ٜ‬ي ‪ُ٣‬وطت ‪٤ُٜ٣ٝ‬ذ ‪ ،‬ا‪ ٫‬أٗ٘خ ٗـي ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخٍٓش‬ ‫ى‪ٝ‬حّ حُ‪ٜٞ‬حد) ػٖ حُٔـظ‪ٜ‬ي ‪ٓٝ ،‬غ إٔ حُـٔ‪٤‬غ ‪َ ٣‬‬ ‫حُؼِٔ‪٤‬ش ٓ‪ٞ‬حهق ‪ ٫‬طل‪ ٫ ٠ٜ‬طي ٍّ ا‪ ٫‬ػِ‪ ٠‬حػظوخى أ‪ٛ‬لخر‪ٜ‬خ حُؼ‪ٜٔ‬ش ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ثٔش ‪ٝ‬حُٔـظ‪ٜ‬ي‪٫ ٖ٣‬ػظوخى‪ ْٛ‬إٔ اكخ‪١‬ش‬ ‫أ‪ُٝ‬جي ح‪٧‬ثٔش رخ‪٧‬ىُش َ‪ِ ٝ‬ك َّي ِس ً​ًخث‪ٝ ْٜ‬ك‪ٓ ْٜٜٔ‬غ ٓخ أًَٓ‪َّ ْٜ‬للا ر‪ ٖٓ ٚ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن ‪٣‬ـؼَ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬ع حُوطؤ ٓ٘‪ٗ ْٜ‬خىٍحً أ‪ٓ ٝ‬ؼي‪ٓٝ‬خ ً‬ ‫! ‪ٝ‬هي ٍأ‪٘٣‬خ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ‪٬١‬د حُؼِْ ‪ِ٣‬ظِّ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ٌٛٓ ْٜ‬زخ ً ‪ٝ‬حكيحً ك‪ ًَ ٢‬ىهخثو‪٣ٝ ، ٚ‬لخ‪ ٍٝ‬حُيكخع ػٖ ًُي رٌَ ٓخ‬ ‫أ‪ٝ‬ط‪ ٖٓ ٢‬ه‪ٞ‬س ‪ٞ٣ٝ ،‬حُ‪ُ٣ٝ ٢‬ؼخى‪ ١‬ك‪ًُ ٢‬ي ‪٣ٝ ،‬ؤَ اه‪ٞ‬س ك‪َّ ٢‬للا ‪ّ ٞٛٝ ،‬‬ ‫‪٣‬ظٖ أٗ‪٣ ٚ‬و‪ٓ ٝٞ‬ؼًَشً ُُِ٘‪َٜ‬س ى‪َّ ٖ٣‬للا !‬ ‫ؿ‪ َٜ‬كخ‪ٟ‬ق ك‪ ٢‬حُؼِٔ‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش حُٔؼوَّيس ‪ٝ ،‬حُظ‪ ٢‬طِظلْ ك‪ٜ٤‬خ ػ٘خ‪ َٛ‬أٍرؼش ‪ٓ ٢ٛ ،‬ـخٍ ٍكذ ‪،‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬يٍ ػِ‪٠‬‬ ‫ٍ‬ ‫ُ‪٬‬هظ‪٬‬ف ر‪ ٖ٤‬حُٔـظ‪ٜ‬ي‪ ٌٙٛ ، ٖ٣‬حُؼ٘خ‪: ٢ٛ َٛ‬‬ ‫ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُظ‪ ٢‬أًَٓ٘خ َّللا ر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُ٘‪ٝ ٜٙٞ‬ح‪٧‬ىُش حُٔظؼِوش رخُو‪٤٠‬ش ٓ‪ٟٞ‬غ ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُوِل‪٤‬ش حُؼوخك‪٤‬ش ُِٔـظ‪ٜ‬ي‬ ‫(‪ٓ ٢ٛٝ‬خ ًخٕ ‪ ٠ّٔ ْٔ ُ٣‬رخ‪٤ِٛ٧‬ش) رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهؼش ٗلٔ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُوِل‪٤‬خص حُٔل‪٤‬طش ر‪ٜ‬خ ‪ٝ .‬طَ َٔ ٌُّ ُٖ حُٔـظ‪ٜ‬ي‪ٖٓ ٖ٣‬‬ ‫ًَ ًُي ٓظلخ‪ٝ‬ص اُ‪ ٠‬ك ًّي رؼ‪٤‬ي ‪ٌٛٝ ،‬ح ًِ‪٘٣ ٚ‬ل‪ ٢‬ػٖ حُٔـظ‪ٜ‬ي ى‪ٝ‬حّ حُ‪ٜٞ‬حد ك‪ٓ َّ ً ٢‬خ ‪٘٣‬ظَ ك‪ٝ . ٚ٤‬إٔ ٖٓ حُٔل‪٤‬ي إٔ‬ ‫ٗ٘ظَ اُ‪ ٠‬حُٔـظ‪ٜ‬ي رؼ‪ ٕٞ٤‬أر٘خء ُٓخٗ‪ ٚ‬ك‪٤‬غ طوِ‪ٜٞ‬ح ٖٓ َ‪ ِْ ْٛ ٝ‬حُظوي‪ ْ٣‬رٔزذ ٖٓ حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪ٝ‬حُٔؼخَٗس ‪ٓٝ‬ؼَكش‬ ‫حُولخ‪٣‬خ ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ُزؼ‪ ْٜ٠‬رؼ‪٠‬خ ً ‪.‬‬ ‫ّ ىحهِ‪٣ ٢‬ؼوز‪ ٚ‬حٗلـخٍ ‪٘٣ ٫‬زغ‬ ‫اٗ٘خ اًح ُْ ٗظٌٖٔ ٖٓ حُظـي‪٣‬ي حٌُحط‪ ٢‬كٔ٘ؼَِّ‪ ٝ‬أٗلٔ٘خ اُ‪ ٠‬ؿِ‪ ٖٓ ٝ‬حُوخٍؽ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬حٗلزخ ٍ‬ ‫ا‪١‬خٍ ٖٓ ٓوخ‪ٛ‬ي حَُ٘‪٣‬ؼش‬ ‫ٓؼ‪ ٚ‬حُظَه‪٤‬غ ! ‪ٝ‬إ طـخ‪ُٗٝ‬خ حُٔؼط‪٤‬خص َٓحكَ ػي‪٣‬يس ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس حُٔظويٓ‪ُِ٘ ٖ٤‬ظ‪ٜ‬ن رخ‪٫‬ىُش ك‪٢‬‬ ‫ٍ‬ ‫حُؼخٓش أَٓ ك‪ُِ ١ٞ٤‬ـخ‪٣‬ش ؛ كظ‪ٗ ٫ ٠‬و َغ ‪ٟ‬ل‪٤‬شً ُِـَم ك‪َٓ ٢‬حكَ ح‪ٗ٫‬لطخ‪ٝ ١‬حُظي‪ ٍٞٛ‬حُظ‪َٓ ٢‬ص ر‪ٜ‬خ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش ك‪٢‬‬ ‫هَ‪ٜٗٝ‬خ حُٔظؤهَس ! ‪ٝ‬ػِ‪َّ ٠‬للا ه‪ٜ‬ي حُٔز‪. َ٤‬‬ ‫‪-------‬‬‫(*) حُؼوخر‪ : َ٤‬حُي‪ٝ‬ح‪. ٢ٛ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪204‬‬

‫ص ِب ُر َدلَى َما لَ ْم ُتح ِْط ِب ِه ُخ ْبراً}‬ ‫ف َت ْ‬ ‫‪ { - 58‬و َك ٌْ َ‬

‫ه‪َّ ّٚ‬للا ‪ -‬طؼخُ‪ -٠‬ػِ‪٘٤‬خ ك‪ً ٢‬ظخر‪ ٚ‬حُؼِ‪ٗ ِ٣‬زؤ ُوخء ٓ‪ ٠ٓٞ‬رخُؼزي حُ‪ٜ‬خُق حُو‪- َ٠‬ػِ‪ٜٔ٤‬خ حُٔ‪ٓٝ ، -ّ٬‬خ ؿَ‪ ٟ‬ر‪ٜٔ٘٤‬خ‬ ‫ٖٓ اهزخٍ حُو‪ ٠ُٓٞٔ َ٠‬رؼيّ ‪ٛ‬زَ‪ ٙ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ٓ‪َ٤‬ح‪ ٖٓ ٙ‬أػٔخُ‪ٝ ، ٚ‬طؼ‪ٜ‬ي ٓ‪ ٠ٓٞ‬رخُٔ​ٔغ ‪ٝ‬حُطخػش ‪ٝ‬ػيّ حُؼـِش كظ‪٠‬‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬حُو‪ ٞٛ َ٠‬حٌُ‪٣ ١‬وزَ‪ ٙ‬رٌ٘‪ٓ ٚ‬خ ‪َ٣‬ح‪ٝ ٙ‬ػ‪ٞ‬حهز‪ًٔ ، ٚ‬خ ط‪٘ٔ٠‬ض حُو‪ٜ‬ش ػيّ طٌٖٔ ٓ‪- ٠ٓٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ٖٓ -ّ٬‬‬ ‫حُ‪ٜ‬زَ حٌُ‪ ١‬حُظِّ رٌٔخريط‪ٝ . ٚ‬ك‪ ٢‬ػ٘خ‪٣‬خ ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٞ‬حهؼش ػزَ ‪ٝ‬ىٍ‪ ّٝ‬ػي‪٣‬يس ٗـِ‪ٛٞ‬خ ك‪ ٢‬حُ٘وخ‪ ١‬حُظخُ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬أٍحى َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬إٔ ‪ُ٣‬ؼِّْ ٓ‪ٝ ٠ٓٞ‬ؿ‪ٞ‬د طل‪ٓ ٞ٣ٞ‬خ ‪٣ ٫‬ؼِٔ‪ ٚ‬اُ‪ ٚ٤‬؛ كوي ‪ٍٝ‬ى ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق إٔ ٍؿ‪ٓ ً٬‬ؤٍ ٓ‪٠ٓٞ‬‬ ‫ػِ‪ ٖٓ ٨ٓ ٠‬ر٘‪ ٢‬آَحث‪ َٛ : َ٤‬طؼِْ أكيحً أػِْ ٓ٘ي ؟ هخٍ ‪ . ٫ :‬كؤ‪ٝ‬ك‪َّ ٠‬للا اُ‪ : ٚ٤‬رَ ػزيٗخ ه‪ َ٠‬أػِْ ٓ٘ي [ ‪. ]1‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح اٍٗخى ‪ ٢ُٝ٧‬حُ٘‪ ٢ٜ‬إٔ ‪٣‬ول‪ٞ‬ح حُٔ‪ٞ‬هق حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ٔٓ ٢‬خ ‪٣ ٫‬ؼَك‪ ٚٗٞ‬؛ ك٘ز‪َّ ٢‬للا ٓ‪ً ٠ٓٞ‬خٕ ٍٓ‪ ٖٓ ً٫ٞ‬أ‪ ٢ُٝ‬حُؼِّ‬ ‫‪َّ ْ٤ًِ ٞٛٝ ،‬للا ‪ٓٝ‬زِؾ ٍٓخُظ‪ٓٝ ، ٚ‬غ ‪ٌٛ‬ح ر‪َّ ٖ٤‬للا ُ‪ٝ ٚ‬ؿ‪ٞ‬د طل‪ٓ ٞ٣ٞ‬خ ‪٣ ٫‬ؼِٔ‪ ٚ‬اُ‪ ٚ٤‬؛ ك‪٣ ُْ ٜٞ‬ـظٔغ رٌَ حُزَ٘ ‪ُْٝ ،‬‬ ‫‪٣‬ؼَف ٓوخى‪ٓ َ٣‬خ ه‪َّ َّٚ‬للا ر‪ٗ ٖٓ ٚ‬خء ٖٓ ػزخى‪. ٙ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُِٓخٕ ط٘ؼزض حُؼِ‪ٝ ، ّٞ‬طلَؿض كظ‪ٛ ٠‬خٍ ٖٓ حُؼٔ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ إٔ ‪٣‬ل‪ ٢٤‬رلَع ٖٓ كَ‪ٝ‬ع حُٔؼَكش‬ ‫ك‪ ً٬٠‬إٔ ‪٣‬ل‪ ٢٤‬ر‪ٜ‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ‪ٝ .‬أٓخٗش حُؼِْ طوظ‪ ٢٠‬حُظَ‪٣‬غ رخُلظ‪ٝ ٟٞ‬حُظلَُ ٖٓ حُظطخ‪ ٍٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ٗ ٫‬لٖٔ كظ‪٫ ٠‬‬ ‫طـظخك٘خ حُل‪ ٠ٟٞ‬حُؼِٔ‪٤‬ش ‪..‬‬ ‫‪ -2‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حَُكِش حُٔزخًٍش ‪ٝ‬هق ٓ‪ٞٓ ٠ٓٞ‬هق حُٔظؼِْ ‪ٝ​ٝ ،‬هق حُو‪ َ٠‬ك‪ٞٓ ٢‬هق ح‪ٓ٧‬ظخً ‪ٓ ،‬غ أٗ‪ ٫ ٚ‬ه‪٬‬ف ك‪ ٢‬إٔ‬ ‫ٓ‪ ٠ٓٞ‬أك‪ ٖٓ َ٠‬حُو‪ٌٛٝ ، َ٠‬ح ‪٣‬يٍ ػِ‪ ٠‬إٔ ح‪٧‬ك‪٤ِ٠‬ش حُؼخٓش ‪ ٫‬طوظ‪ ٢٠‬حُظل‪ٞ‬م ك‪ ٢‬حُؼِْ ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬لؼ٘خ ػِ‪ ٠‬إٔ‬ ‫َٗؿغ ‪ َٛ٧‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حهظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬خط‪ٝ ، ْٜ‬أ‪َٛٗ ٫‬ن أ‪ َٛ‬حُل‪ َ٠‬رخُٔئحٍ ػٔخ ‪٣ ٫‬ؼَك‪٣ ٫ٝ ، ٚٗٞ‬لٔ٘‪ٚٗٞ‬‬ ‫ك‪ٔ٤‬وط‪ ٖٓ ٕٞ‬أػ‪٘​٘٤‬خ ُؼيّ ٓؼَكظ‪ ، ْٜ‬أ‪ٔ٣ ٝ‬وط‪ُٔ٣ٝ ٕٞ‬وط‪٘ٗٞ‬خ ٓؼ‪ ْٜ‬اًح ٓخ ‪ ْٛ‬هخُ‪ٞ‬ح رـ‪ َ٤‬ػِْ ! ‪ٍٝ‬كْ َّللا ح‪ٓ٩‬خّ ٓخٌُخ ً‬ ‫ك‪ً ٖ٤‬خٕ ‪٣‬و‪ ( : ٍٞ‬إ ٖٓ ٗ‪ٞ٤‬ه‪ ٖٓ ٢‬أ‪ِ١‬ذ ٓ٘‪ ٚ‬حُيػخء ‪ ٫ٝ ،‬أهزَ ٍ‪ٝ‬ح‪٣‬ظ‪. ) ٚ‬‬ ‫‪ -3‬حُظِّ ٓ‪ - ٠ٓٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ - ّ٬‬ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش رخُ‪ٜ‬زَ ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪َ٣‬ح‪ٝ ٙ‬ػيّ حُؼ‪٤ٜ‬خٕ ك‪ ٖ٤‬هخٍ ‪َٓ { :‬ظ َِـ ُيِٗ‪ ٢‬إ َٗخ َء َّ‬ ‫َّللاُ‬ ‫‪َُ ٢ٜ‬يَ أَ َْٓحً } [حٌُ‪ٜ‬ق ‪ٌٛٝ . ]69‬ح ح‪ُ٫‬ظِحّ ًخٕ ر٘خء ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬ؼَك‪ٗ ٖٓ ٚ‬لٔ‪ ٖٓ ٚ‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ِ١ ٠‬ذ‬ ‫َ‬ ‫‪ٛ‬خرَِحً ‪ ٫ٝ‬أَ ْػ ِ‬ ‫حُؼِْ ‪ٓٝ‬ؼَكش حُو‪ًٝ . َ٤‬خٕ طؤً‪٤‬ي حُو‪ ُٚ َ٠‬أٗ‪ٜ٣ ُٖ ٚ‬زَ ٓؼ‪ ٚ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪َ٣‬ح‪ُٔ ٙ‬خ ‪٣‬ؼَف ػ٘‪ ٖٓ ٚ‬حُلَ‪ٝ ٙ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ‬ ‫رٔخ َٗع َّللا ٖٓ كَٓش ح‪ٗ٧‬لْ ‪ٝ‬ح‪ٞٓ٧‬حٍ ‪ًٝ ،‬خٗض حُ٘ظ‪٤‬ـش اٌٗخٍ ٓ‪ ٠ٓٞ‬ػِ‪ ٠‬حُو‪ًٔ ، َ٠‬خ ط‪ٞ‬هغ حُو‪ٞٓٝ . َ٠‬هق‬ ‫ٓ‪ً ٠ٓٞ‬خٕ ػِ‪ ٠‬حُ٘‪ٜ‬ؾ حُؼخّ حٌُ‪٘٣ ١‬زـ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ِْٔ ِٓ‪ ٞٛٝ ، ًٚٞ‬اٌٗخٍ ٓخ هخُق حَُ٘ع ‪ٝ‬ػيّ حٌُٔ‪ٞ‬ص ػِ‪ٓ ٚ٤‬خ ىحّ‬ ‫ًُي ٌٓٔ٘خ ً ‪٣ ٫ٝ ،‬ؼٌَ ‪ٛ‬ل‪ٌٛ ٞ‬ح ه‪٤ٜٛٞ‬ش حُٔ‪ٞ‬هق ‪ٝ‬حُلخىػش [‪. ]2‬‬ ‫‪ٝ‬هي أٌَٗ ٓ‪ ٠ٓٞ‬ػِ‪ ٠‬حُو‪ٓ َ٠‬غ ػِٔ‪ ٚ‬رويٍ‪ٝ ٙ‬ػِٔ‪ ٕ٧ ٚ‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ك‪ٞ‬م ح‪ٗ٧‬وخ‪ ٙ‬أ‪٣‬خ ً ًخٗ‪ٞ‬ح ‪ٝ .‬هي حرظِ‪٤‬ض ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش ك‪٢‬‬ ‫طخٍ‪٣‬و‪ٜ‬خ حُٔي‪٣‬ي رؤه‪ٞ‬حّ أ‪٤ٛ‬ز‪ٞ‬ح ريحء طوي‪ ْ٣‬ح‪ٗ٧‬وخ‪ٝ ٙ‬اهخٓش حُزَح‪ ٖ٤ٛ‬ػِ‪ ٠‬ه‪٣َ٤‬ش ٓخ ‪٣‬لؼِ‪ٝ ٚٗٞ‬طٔ‪٣ٞ‬ؾ ٓخ ‪َ٣‬طٌز‪ٖٓ ٚٗٞ‬‬ ‫ٓ٘خًَ ‪ٓٝ‬وخُلخص هطؼ‪٤‬ش حُظلَ‪ُٔ ْ٣‬خ ‪٣‬ؼظوي‪ ٚٗٝ‬ك‪ ٖٓ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬ف ! ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أى‪ًُ ٟ‬ي اُ‪ ٠‬ؿزٖ ػظ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ ،‬هي كط‪ٞ‬ح ٖٓ هيٍ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حُٔؼ‪ ّٜٞ‬ػِ‪ ٠‬هيٍ ٓخ ٍكؼ‪ٞ‬ح ٖٓ ٗؤٕ ٖٓ‬ ‫‪٣‬ؼظٔ‪ٓٝ ! ٕٞ‬خ ُحٍ ‪ٌٛ‬ح ٓٔظَٔحً اُ‪ ّٞ٣ ٠‬حُ٘خّ ‪ٌٛ‬ح ‪َّٝ‬للا حُٔ​ٔظؼخٕ ‪.‬‬ ‫‪ً -4‬خٕ حُو‪ٞٓ َ٠‬ه٘خ ً رؼيّ ‪ٛ‬زَ ٓ‪ ٠ٓٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪َ٣‬ح‪ٝ ، ٚ٘ٓ ٙ‬ػَِ ٌُُي رو‪٤ْ ًَ ٝ { : ُٚٞ‬قَ طَ‪ ْٜ‬زِ َُ َػَِ‪َٓ ٠‬خ َُ ْ​ْ طُ ِل ْ‬ ‫‪ ٢‬رِ ِ‪ٚ‬‬ ‫ُهزَْحً } [حٌُ‪ٜ‬ق ‪ٌٛٝ . ]68‬ح ‪ َ٤٘٣‬اُ‪ ٠‬ظخ‪َٛ‬س ػخرظش ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس حُزَ٘ ‪ ٢ٛ ،‬ػيّ حُ‪ٜ‬زَ ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش أكيحع ‪ٝ‬أػٔخٍ‬ ‫طوخُق ٓخ حٓظوَ ػ٘ي‪ ٖٓ ْٛ‬ح‪٧‬ػَحف ‪ٝ‬حُٔؼخ‪ ، َ٤٣‬أ‪ ٝ‬ػِ‪ ٠‬رٌٍ ؿ‪ٜٞ‬ى ‪ُٜ َٕٝ٣ ٫‬خ ٗظخثؾ ط٘ٔـْ ٓؼ‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ‪ٝ‬هق حُ‪ٜ‬لخرش ‪ٍٟٞ -‬حٕ َّللا ػِ‪ٞٓ - ْٜ٤‬هلخ ً ٓ٘‪ٍٜٞ‬حً ٖٓ َٗ‪ِٛ ١ٝ‬ق حُلي‪٣‬ز‪٤‬ش حُظ‪ً ٢‬خٗض ك‪ ٢‬ظخ‪َٛٛ‬خ ٓوخُلش‬ ‫ُٔ‪ٜ‬خُق حُٔ​ِٔٔ‪ ٫ُٞٝ ، ٖ٤‬إٔ حٌُ‪ ١‬حٍط‪ ٠٠‬طِي حَُ٘‪ ١ٝ‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬حُٔئ‪٣‬ي رخُ‪ٞ‬ك‪ٌُ ٢‬خٕ ‪٘ٛ‬خى ٗؤٕ‬ ‫آهَ ‪َّ ٌُٖ .‬للا ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬ؿؼَ ك‪ٜ٤‬خ ٖٓ حُو‪ٝ َ٤‬حُزًَش ٓخ كَٔ أًؼَ حُٔلَٔ‪ ٖ٣‬ػِ‪ ٠‬حُو‪ : ٍٞ‬إ حَُٔحى رخُلظق ك‪ ٢‬ه‪ُٚٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪205‬‬

‫ ٓزلخٗ‪ { : - ٚ‬اَّٗخ كَظَلْ َ٘خ َُيَ كَ ْظلخ ً ُّٓزِ‪٘٤‬خ ً } [حُلظق ‪ِٛ ]1‬ق حُلي‪٣‬ز‪٤‬ش [ ‪ٓٝ . ]3‬زذ ًُي حُٔ‪ٞ‬هق إٔ حُ‪ٜ‬لخرش ٓخ ًخٗ‪ٞ‬ح‬‫هخىٍ‪ ٖ٣‬ػِ‪ ٠‬ار‪ٜ‬خٍ ٓآ‪٫‬ص طِي حُٔؼخ‪ٛ‬يس ‪ٜٗٝ‬خ‪٣‬خط‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٗ ّٞ٤‬ـي ٍؿزش ؿخٓلش ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُيػخس ‪ٝ‬حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬كَم حَُٔحكَ ‪ٝ‬حُولِ ك‪ٞ‬م حُل‪ٞ‬حؿِ ريحكغ ٖٓ حُ‪ٜ‬يم‬ ‫‪ٝ‬ح‪٩‬ه‪ٝ ، ٙ٬‬حُٔزذ ك‪ًُ ٢‬ي أٗ‪ٓ ْٜ‬خ أكخ‪ٞ١‬ح ُهزَْحً رـ‪ٞ‬حٗذ حُؼِٔ‪٤‬ش حُظـ‪٣َ٤٤‬ش حٌُزَ‪ ٟ‬حُظ‪٣ ٢‬ظ‪ٜ‬ي‪ُِ ٕٝ‬و‪٤‬خّ ر‪ٜ‬خ ‪ٗٝ .‬ـي‬ ‫ًُي رٌَ٘ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق ُي‪ ٟ‬حُ٘زخد حٌُ‪٣ ٖ٣‬ـِ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ىٓخث‪ ْٜ‬كذ ‪ٌٛ‬ح حُي‪ٝ ٖ٣‬حُـ‪َ٤‬س ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش ‪.‬‬ ‫‪ٓٝ‬زذ ح‪ٓ٫‬ظؼـخٍ ػ٘ي حُ٘زخد ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ‪ -‬ك‪ ٢‬أًؼَ ح‪ - َٓ٧‬اُ‪ ٠‬إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ هخىس حُيػ‪ٞ‬حص ‪ ٕٞٔٛٞ٣‬حُ٘زخد رؤٕ حُظٌٔ‪ٖ٤‬‬ ‫ك‪ ٢‬ح‪ٝ ٍٝ٧‬رٔ‪ِٓ ٢‬طخٕ حُي‪ ٞٛ ٖ٣‬هخد ه‪ ٖ٤ٓٞ‬أ‪ ٝ‬أىٗ‪ًُٝ ، ٠‬ي ٍؿزش ك‪ًٔ ٢‬ز‪ٝ ْٜ‬اؿَحث‪ ْٜ‬رخُؼَٔ حُيػ‪ ، ١ٞ‬كظ‪٠‬‬ ‫اًح َٓص حُٔ٘‪ ٖ٤‬طِ‪ ٞ‬حُٔ٘‪ ٖ٤‬أىٍى أ‪ُٝ‬جي حُ٘زخد إٔ حُطَ‪٣‬ن أ‪ ٍٞ١‬رٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ه‪ ، ُْٜ َ٤‬ك‪٤‬ئى‪ًُ ١‬ي ‪ -‬ػ٘ي أ‪٣‬ش ‪ِٛ‬س ‪-‬‬ ‫اُ‪ ٠‬ح‪٩‬كزخ‪ٝ ١‬ح‪ِٝٗ٫‬حء ‪ٝ‬حُِٔز‪٤‬ش أ‪ ٝ‬اُ‪ ٠‬طٔل‪ ٚ٤‬حُو‪٤‬خىحص ‪ٝ‬حط‪ٜ‬خٓ‪ٜ‬خ رخُو‪ٝ ٍٜٞ‬طـخ‪ ُٝ‬حَُٔكِش ُ‪ٜ‬خ ػْ ح‪ٗ٫‬يكخع هِق‬ ‫ه‪٤‬خىحص ٗخرش طلظوَ ك‪ ٢‬أًؼَ ح‪ٝ٧‬هخص اُ‪ ٠‬حُلٌٔش ‪ٝ‬حُوزَس ‪ٝ‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُ٘ظ‪٤‬ـش ٓؼَ‪ٝ‬كش !‬ ‫‪ٓٝ‬زذ ًُي إٔ حُ٘‪ٞ٤‬م ٓخ ر‪ََّٜٝ‬ح حُ٘زخد رطز‪٤‬ؼش ‪٣َ١‬ن حُيػ‪ٞ‬س ‪ٝ‬طٌخُ‪٤‬ل‪٘ٓٝ ٚ‬خه‪ٓ ، ٚ‬غ إٔ حُ٘‪ ، ٜٙٞ‬حُ‪ٞ‬حٍىس ك‪٢‬‬ ‫ًُي ًؼ‪َ٤‬س ؿيحً ‪.‬‬ ‫أٓخ حُـ‪ٞ‬حٗذ حُظ‪ٗ ُْ ٢‬ل‪ ٢‬ر‪ٜ‬خ ُهزَْحً ك‪ ٢ٜ‬ػي‪٣‬يس ‪ٜ٘ٓ ًٌَٗ ،‬خ ٓخ ‪: ٢ِ٣‬‬ ‫أ‪ -‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ ٢‬حٌُ‪ٗ ١‬لِٔ‪ٜ٘ٓ ، ٚ‬ؾ ٓ٘ظَٔ ػِ‪ ٠‬أؿِحء ‪ِٛ‬زش ٍحٓوش ‪٣ ٫‬ـ‪ ُٞ‬إٔ طظط‪ ٍٞ‬أ‪ُ٣ ٝ‬ـ‪ ٞ‬حُطَف ػٖ‬ ‫ٗ‪٢‬ء ٓ٘‪ٜ‬خ ً‪ ٢‬طئى‪ٝ ١‬ظخثل‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ ،‬ك‪ ٚ٤‬أؿِحء َٓٗش طوزَ ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ حُٔ‪ٞ‬حُٗش ُظلو‪٤‬ن ه‪ َ٤‬حُو‪ٖ٣َ٤‬‬ ‫‪ٝ‬ىكغ َٗ حَُ٘‪ ٖ٣‬؛ ‪ ًَٝ‬أؿِحء حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ه‪ٓٝ ، َ٤‬طِ‪ٞ‬د حُظلون ر‪ٜ‬خ ؛ ٌُٖ حُظَف ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼط‪ ٢‬ح‪٣ُٞٝ٧‬ش ُزؼ‪ٜ٠‬خ‬ ‫ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬؛ كؤػٔخٍ حُو‪ً َ٤‬ؼ‪َ٤‬س ؿيحَ ٌُٖ حُلخٍ حُٔؼخٕ ‪َ٣‬ؿق ٗ‪٤‬جخ ً ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ‪ ،‬كبًح ًخٗض ك‪ ٢‬حُٔ​ِٔٔ‪ٓ ٖ٤‬ـخػش‬ ‫ًخٕ ٓـخٍ ا‪١‬ؼخّ حُطؼخّ أ‪ ٠ُٝ‬رخُزٌٍ ٖٓ ٓـخٍ حُظ٘لَ رخُلؾ ‪ٝ‬حُؼَٔس ‪ٝ ،‬اًح حؿظخف حُؼي‪ ٝ‬ر‪٬‬ى حُٔ​ِٔٔ‪ً ٖ٤‬خٕ طـ‪ِ٤ٜ‬‬ ‫حُٔوخطِ‪ ٖ٤‬أ‪ ٖٓ ٠ُٝ‬ر٘خء ٓٔـي أ‪ ٝ‬طؤػ‪٤‬غ ٌٓظزش ػخٓش ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪ٝ ..‬اًح ًخٕ حَُٔ‪ ٞ٣‬حٌُ‪ٗ ١‬ؼخُـ‪ ٖٓ ٌٞ٘٣ ٚ‬أَٓح‪ٝ‬‬ ‫ػي‪٣‬يس ‪ٝ‬ؿذ إٔ ٗزيأ رخ‪٧‬هطَ ٓ٘‪ٜ‬خ ًخُِ٘‪٣‬ق ٓؼ‪. ً٬‬‬ ‫د ‪ٔٓٝ -‬خ ُْ ٗل‪ ٢‬ر‪ُ ٚ‬هزَْحً ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُٔطِ‪ٞ‬د حُ‪ٞ‬حهغ حٌُ‪ٗ ١‬ظلَى ك‪ٝ ٞٛٝ ، ٚ٤‬حهغ ٓلؼْ رخُٔئػَحص حُٔوظِلش ك‪٤‬غ‬ ‫‪ٛ‬خٍ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ ٓؼخُـش أ‪٣‬ش ه‪٤٠‬ش ٖٓ ه‪٠‬خ‪٣‬خٗخ حٌُزَ‪ ٟ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ٗؤٕ ٓلِ‪ ٢‬هخ‪ ، ٙ‬ك‪ٓٞ‬خثَ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ حُؼـ‪٤‬زش‬ ‫حُٔظخكش ‪ٝ‬ط٘خري حُٔ‪ٜ‬خُق ‪ٝ‬طيحهِ‪ٜ‬خ ‪ٗٝ‬ل‪ ًٞ‬حُؼوخكش حُؼخُٔ‪٤‬ش ‪ ًَ ،‬أ‪ُٝ‬جي ‪٣‬ـؼَ ٓخ ٗظ٘‪ ٚ‬ىحهِ‪٤‬خ ً هخ‪ٟ‬ؼخ ً ‪٫‬ػظزخٍحص ى‪٤ُٝ‬ش‬ ‫‪ٝ‬اهِ‪٤ٔ٤‬ش اُ‪ ٢‬ؿخٗذ ح‪٫‬ػظزخٍحص حُٔلِ‪٤‬ش ‪ٝ .‬ك‪ ْٜ‬طِي ح‪٫‬ػظزخٍحص ٓخ ػخى ٌٓٔ٘خ ً ػٖ ‪٣َ١‬ن حُظؤَٓ ‪ٝ‬حُ٘لخك‪٤‬ش ‪ٝ ،‬اٗٔخ ػٖ‬ ‫‪٣َ١‬ن حُيٍحٓخص حُٔظو٘ش ‪ٝ‬حُ‪٬ٜ‬ص ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص ‪ٝ‬حُٔؼخ‪٘٣‬خص حُيحهِ‪٤‬ش ‪ٝ ..‬ك‪٣َ١ ْٜ‬وش حُظلٌ‪ُٜ َ٤‬خٗؼ‪ ٢‬حُو‪٤‬خٍحص‬ ‫‪ٝ‬حُوَحٍحص ‪.‬‬ ‫ؽ ‪ٔٓٝ -‬خ ُْ ٗل‪ ٢‬ر‪ُ ٚ‬هزَْحً ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٓ‪ٟٞ‬غ حُيػ‪ٞ‬س ‪ٌٛٝ ،‬ح ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٛ‬خٍ ‪٣‬و‪٠‬غ ُِٔ‪٣‬ؾ ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُٔئػَحص حُؼوخك‪٤‬ش‬ ‫حُٔظ‪٠‬خىس ‪ -‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ٔٓ -‬خ ‪٣‬ـؼَ طلٌ‪ٓ َٙ٤‬وظِلخ ً ػٖ طلٌ‪ َٙ٤‬ك‪ ٢‬حُوَٕ حُٔخ‪ٓٝ ، ٢ٟ‬لخط‪٤‬ق ح‪ٛ‬ظٔخٓ‪ ٚ‬أ‪٠٣‬خ ً‬ ‫طزيُض ‪ٝ ،‬حُطَ‪٣‬ن اُ‪ ٠‬كلِ ٓ٘خػَ‪ٛ ٙ‬خٍص أًؼَ حُظ‪ٞ‬حء ‪ٜ٣ ُْٝ .‬خكذ ًُي حُظؼو‪٤‬ي ًِ‪ٓ ٚ‬خ ‪٣‬لظخؿ‪ ٖٓ ٚ‬حُل‪ ْٜ‬حُؼٔ‪٤‬ن‬ ‫حُوخثْ ػِ‪ٓ ٠‬ؼَكش حُ٘لْ حُزَ٘‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٖٔ٘ ح‪٤ُٜ٩‬ش حُظ‪ ٢‬طلٌٔ‪ٜ‬خ ‪ٝ .‬آ‪٣‬ش ًُي ؿٔ‪ٞ‬ى هطخد ًؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ى‪ ٕٝ‬أىٗ‪ ٠‬طلٔ‪ٖ٤‬‬ ‫أ‪ ٝ‬طل‪. َ٣ٞ‬‬ ‫ى‪ٔٓٝ -‬خ ُْ ٗل‪ ٢‬ر‪ُ ٚ‬هزَْحً ٖٓ٘ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬ك‪ ٢‬طـ‪ َ٤‬حُٔـظٔؼخص ‪ًُ ،‬ي حُظـ‪ َ٤‬حٌُ‪٣ ٫ ١‬ظ‪ٞ‬هق أريحً ٌُ٘‪٣ ٫ ٚ‬وَؽ ػٖ‬ ‫ح‪٧‬كٌخّ ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬ظٔش ح‪٤ُٜ٩‬ش حُظ‪ ٢‬طٔ‪ ٞٛٝ ، َٙ٤‬طـ‪ َ٤‬أٓخٓ‪ ٚ‬حُلًَش حُزط‪٤‬جش حُظ‪ ٢‬إ طٔخٍػض ُْ ط‪ َٜ‬أريحً اُ‪ ٠‬كي‬ ‫حُطلَس حُٔ٘خه‪٠‬ش ُِلطَس ‪ٝ .‬رٔخ إٔ ػَٔ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ه‪ َ٤ٜ‬ك‪ٓ ٜٞ‬ظ٘‪ٞ‬م أريحً اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش ٗظخثؾ أػٔخُ‪ٓٝ ٚ‬ـ‪ٜٞ‬ىحط‪ ٚ‬هزَ إٔ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪206‬‬

‫‪َ٣‬كَ ػٖ ‪ ٌٙٛ‬حُيٗ‪٤‬خ ٌُٖ ٖٓ٘ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ ٫ - ٠‬طو‪٠‬غ َُِؿزخص ‪ٝ‬ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٕ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬هخٍ ُ٘ز‪{ : ٚ٤‬‬ ‫ْ‪ ٞ‬حَُ ٌِ‪ِ َٗ ١‬ؼ ُي‪ ْ​ْ ُٛ‬أَ‪َٗ ْٝ‬ظ َ​َ‪ٞ‬كَّ‪ََّ٘٤‬يَ كَبَّٗ َٔخ َػَِ ْ‪٤‬يَ حُزَ‪ُ ٬‬‬ ‫حُل َٔخدُ } [حَُػي ‪]40‬‬ ‫‪ٝ‬ا َّٓخ ُٗ َِ‪ََّ٘٣‬يَ رَؼ َ‬ ‫ؽ ‪َ ٝ‬ػَِ ْ‪َ٘٤‬خ ِ‬ ‫‪ٝ‬اًح ًخٕ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ٓ ٠‬لخط‪٤‬ق ٗو‪٤ٜ‬ش حُلَى ‪ٛ‬خٍ ٓؼويحً ‪ ،‬كبٕ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ٓ ٠‬لخط‪٤‬ق ٗو‪٤ٜ‬ش حُٔـظٔغ أًؼَ طؼو‪٤‬يحً ؛‬ ‫‪ ٕ٧‬أر٘خء‪٘٣ ٙ‬ظٔ‪ ٕٞ‬اُ‪َٗ ٠‬حثق ٓظؼيىس ‪٣َٗ ًَٝ‬لش ٓ٘‪ٜ‬خ طو‪٠‬غ ُٔئػَحص ٓـخ‪َ٣‬س ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ـؼَ حُظؼخَٓ ٓؼ‪ ٚ‬ؿخ‪٣‬ش ك‪٢‬‬ ‫حُظؼو‪٤‬ي !‬ ‫إ حُلَ حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ُلخ‪٫‬ص ح‪ٓ٫‬ظؼـخٍ ػِ‪ ٠‬ه‪ٜ‬ق حُؼٔخٍ هزَ ٗ‪٠‬ـ‪ٜ‬خ ‪ ٞٛ‬ح‪٩‬كخ‪١‬ش حُٔز‪َٜ‬س رٌَ ؿ‪ٞ‬حٗذ حُظـ‪َ٤٤‬‬ ‫حُٔ٘​٘‪ٞ‬ى ‪ٝ‬آُ‪٤‬خط‪ٝ ، ٚ‬ا‪ ٫‬كبٕ ًؼ‪َ٤‬ح ٖٓ حُـ‪ٜٞ‬ى ٓظٌ‪ ٕٞ‬ؿ‪ٜ‬خىحً ك‪ ٢‬ؿ‪ َ٤‬ػي‪ ، ٝ‬رَ ٓظٌ‪ ٕٞ‬أهطَ ػِ‪ ٠‬حُيػ‪ٞ‬س ٖٓ أػيحث‪ٜ‬خ‬ ‫!‬ ‫إ كو‪ ٚ‬حُظلَى رخُٔ٘‪ٜ‬ؾ أٗن ٖٓ كو‪ ٚ‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ٗلٔ‪ ٚ‬؛ ‪٣ ٚٗ٧‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ًٍ ٠‬خثِ ػخثٔش ‪ٝ ،‬طَحًْ حُوزَس ك‪ٟ ٚ٤‬ؼ‪٤‬ق ُظ٘‪ٞ‬ع‬ ‫أك‪ٞ‬حُ‪ًٝ ٚ‬ؼَس ه‪٤ٜٛٞ‬خط‪ٝ . ٚ‬هلل ح‪ ٖٓ َٓ٧‬هزَ ‪ ٖٓٝ‬رؼي ‪.‬‬ ‫‪-----------‬‬‫(‪ )1‬أهَؿ‪ ٚ‬حُزوخٍ‪ ١‬ك‪ ٢‬أكخى‪٣‬غ ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪.‬‬ ‫(‪ٍٝ )2‬ى ك‪ ٢‬حُزوخٍ‪ ١‬إٔ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ - ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬هخٍ ‪َ٣ :‬كْ َّللا ٓ‪ً ُٞ ٠ٓٞ‬خٕ ‪ٛ‬زَ ُو‪َّ ّٚ‬للا ػِ‪٘٤‬خ ٖٓ‬ ‫أَٓ‪ٔٛ‬خ ‪.‬‬ ‫(‪ )3‬كظق حُوي‪. َ٣‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪207‬‬

‫هللا }‬ ‫ٌِر ًة ِب ْإذ ِن ه ِ‬ ‫‪َ { - 59‬كم ِّمن فِ َئ ٍة َقلٌِلَ ٍة َغلَ َب ْت فِ َئ ًة َكث َ‬

‫خٍ حَُ ٌِ‪َٖ٣‬‬ ‫خ‪ٝ َٞ ُٛ ُٙ َُٝ‬حَُّ ٌِ‪ َٖ٣‬آ َُٓ٘‪ٞ‬ح َٓ َؼ‪ ُٚ‬هَخُ​ُ‪ٞ‬ح ‪َ١ ٫‬خهَشَ ََُ٘خ حُ‪ َّ َْٞ٤‬رِ َـخُ​ُ‪ٞ‬صَ ‪ُ ٝ‬ؿُ٘‪ِ ٞ‬ى ِ‪ ٙ‬هَ َ‬ ‫‪٣‬و‪َّ ٍٞ‬للا ٓزلخٗ‪ٝ ٚ‬طؼخُ‪ { : ٠‬كََِ َّٔخ َؿ َ‬ ‫َّللاِ َّ‬ ‫‪َ٤‬سً رِ ْبً ِٕ َّ‬ ‫‪َ٣‬ظُُّ٘‪ َٕٞ‬أََّٗ‪٬ُّٓ ُْٜ‬هُ‪ٞ‬ح َّ‬ ‫َّللاِ ًَْ ِّٖٓ كِجَ ٍش هَِ​ِ‪ٍ َِ٤‬ش َؿَِزَ ْ‬ ‫‪َّٝ‬للاُ َٓ َغ حُ‪َّٜ‬خرِ َِ‪ [ } َٖ٣‬حُزوَس ‪ ، ]249‬طِٔ‪ ٢‬ح‪٣٥‬ش‬ ‫ض كِجَشً ًَؼِ َ‬ ‫حٌَُ‪ٔ٣‬ش حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪ ٠‬ه‪٤٠‬ش ٓ‪ٜٔ‬ش ٖٓ ك‪٤‬خط٘خ ‪ ٢ٛ ،‬ه‪٤٠‬ش (حٌُْ ‪ٝ‬حٌُ‪٤‬ق) ‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬حُؼ‪٬‬هش حُـيُ‪٤‬ش ر‪ٜٔ٘٤‬خ ؛ كل‪ ٖ٤‬هَؽ‬ ‫‪١‬خُ‪ٞ‬ص ُلَد ؿخُ‪ٞ‬ص هَؿض ٓؼ‪ ٚ‬ح‪ُٞ٧‬ف حُٔئُلش ٖٓ حُـ٘ي (ًْ) كؤٍحى إٔ ‪٣‬ؼَف ػٖ ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حَُؿخٍ حٌُ‪٤ٓ ٖ٣‬وخطَ‬ ‫ر‪ ْٜ‬كخرظ‪ ْٛ٬‬رخَُ٘د ٖٓ حُ٘‪ ، َٜ‬كَ٘د ٓ٘‪ ٚ‬حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػظْ ٓ٘‪٘٣ ُْٝ ، ْٜ‬ـق ك‪ًُ ٢‬ي ح‪ٓ٫‬ظلخٕ ٓ‪ ٟٞ‬ػ‪٬‬ػٔخثش ‪ٝ‬ر‪٠‬غ‬ ‫ػَ٘ ٍؿ‪ً - ً٬‬ؼيس أ‪ٛ‬لخد ريٍ ‪ًٝ -‬خٕ ٓ‪ٞ‬هق ‪ ٌٙٛ‬حُوِش حُوِ‪ِ٤‬ش ٖٓ ؿ‪ ٖ٤‬ؿخُ‪ٞ‬ص حُٔ‪ٞ‬هق حٌُ‪٣ ١‬ظ٘خٓذ ٓغ ً‪٤‬ل‪، ْٜ‬‬ ‫‪َ٤‬سً رِ ْبً ِٕ َّ‬ ‫كوخُ‪ٞ‬ح ‪ ِّٖٓ ًَْ { :‬كِجَ ٍش هَِ​ِ‪ٍ َِ٤‬ش َؿَِزَ ْ‬ ‫َّللاِ } ‪ ٌٙٛ ،‬حُلجش حُوِ‪ِ٤‬ش ‪ ٢ٛ‬حُـخُزش ُٔخ ٗخُض ٖٓ طؤ‪٤٣‬ي َّللا ‪ َٜٙٗٝ‬؛‬ ‫ض كِجَشً ًَؼِ َ‬ ‫ُ٘‪َٜٛ‬خ ى‪ٝ ٚ٘٣‬حٓظل‪ٞ‬حً‪ٛ‬خ ػِ‪ ١َٝٗ ٠‬حُ٘‪. َٜ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬هظْ ح‪٣٥‬ش ‪َّ ] :‬‬ ‫‪َّٝ‬للاُ َٓ َغ حُ‪َّٜ‬خرِ َِ‪ [ َٖ٣‬اٗخٍس اُ‪ ٠‬إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُلجش ًخٗض طظلِ‪ - ٠‬ك‪ ٢‬ؿِٔش ٓخ طظلِ‪ ٠‬ر‪ - ٚ‬رخُ‪ٜ‬زَ‬ ‫حُ‪ُٔ ١ٍَٝ٠‬ـخُيس حُؼي‪. ٝ‬‬ ‫إ ٌُِ‪٤‬ق ٗؤٗخ ً ‪ٝ‬أ‪ٗ ١‬ؤٕ ك‪ ٢‬أ‪ٝ‬هخص ح‪ُٓ٧‬خص ػخٓش ‪ٜٓٝ‬خٍػش ح‪٧‬ػيحء هخ‪ٛ‬ش ؛ كظ‪ ٠‬إ حَُؿَ ُ‪٤‬ـخُذ حُؼَ٘س ٖٓ‬ ‫‪ٛ‬خرَُِ‪ْ َ٣ َٕٝ‬ـِ​ِزُ‪ٞ‬ح ِٓخثَظَ‪[ } ِْٖ ٤‬ح‪ٗ٧‬لخٍ ‪ ٌٙٛٝ . ]65‬حُيٗ‪٤‬خ ىحٍ حرظ‪٬‬ء ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٕ ر٘‪٢‬‬ ‫حَُؿخٍ { إ ‪ِ ْ​ْ ٌُ ِّ٘ٓ ٌُٖ َ٣‬ػ َُْ٘‪َ َٕٝ‬‬ ‫حُزَ٘ ٓلخ‪ ٕٞ١‬رٌَ ٓخ ٖٓ ٗؤٗ‪ ٚ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬حرظ‪ً ٬‬ء ُ‪ ، ْٜ‬حُِٓخٕ ‪ٝ‬حٌُٔخٕ ‪ٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪٧‬ػَح‪ٓ ًَٝ ، ٝ‬خ‬ ‫ٗظًَ‪ ٚ‬ؿل‪ ً٬‬ػِ‪ ٠‬كخُظ‪ ٚ‬حُلطَ‪٣‬ش ك‪٣ )ًْ( ٜٞ‬ظلي‪٠٣ٝ ، ٟ‬خ‪٣‬ن ‪ٝ ،‬هي ‪٣ٝ ، ٙٞ٘٣‬وظَ ! ! ‪ ٖٓٝ‬ػْ كبٗ٘خ ٗٔظِي ٖٓ حُويٍس‬ ‫‪ٝ‬حُلَ‪٣‬ش ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ٌٗ‪٤‬ل‪ ٖٓ ٚ‬طِي حُلطَ‪٣‬خص ‪.‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ ر٘‪ ٢‬حُزَ٘ ٓلي‪ٝ‬ى‪ ٝ‬حُطخهخص ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٕ ط‪ٓٞ‬ؼ٘خ ك‪ ٢‬حٌُْ ‪ ٫‬ري إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػِ‪ ٠‬كٔخد حٌُ‪٤‬ق ‪،‬‬ ‫ًٔخ إٔ حُظ‪ٓٞ‬غ ك‪ ٢‬حٌُ‪٤‬ق ‪ ٫‬ري إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػِ‪ ٠‬كٔخد حُظ‪ٓٞ‬غ ك‪ ٢‬حٌُْ ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ٞ٣‬ؿذ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظؼِْ ً‪٤‬ق ًَِٗ ػِ‪٠‬‬ ‫حٌُْ ‪٤ًٝ ،‬ق ًَِٗ ػِ‪ ٠‬حٌُ‪٤‬ق ‪ٓٝ ،‬ظ‪ٌٛ ٌٕٞ٣ ٠‬ح ‪ٓٝ ،‬ظ‪ً ٌٕٞ٣ ٠‬حى ؟ ‪ٝ‬ا‪ ٫‬كَرٔخ ً‪ٛ‬ذ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ؿ‪ٜ‬يٗخ ‪ٛ‬زخ ًء !‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش طظٌ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُظيٍؽ ‪ٝ ،‬اًح ٓخ حٓظوَص ‪ٛٝ ،‬خٍص ػَكخ ً ‪ٟ‬ـطخ ً‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُ٘خّ ‪ٟ‬ـطخ ً ٗي‪٣‬يحً ‪ ٫ ٢ٛٝ ،‬طؼظٔي ك‪ٍَٝ٤ٓ ٢‬ط‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حٌُ‪٤‬ق ‪ ٌُٖ ،‬ػِ‪ ٠‬حٌُْ ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٕ حُو‪ ٍٞ‬حُٔخثَ ك‪٢‬‬ ‫‪ٛ‬يى‪ٛ‬خ ‪ ٌٕٞ٣‬رخٓظَٔحٍ ‪ :‬حُ٘خّ ‪٣‬ؼ‪٤‬ز‪ٌٛ ٕٞ‬ح ‪ٝ ،‬حُ٘خّ ‪٣‬لز‪ٌٛ ٕٞ‬ح ‪ ،‬روطغ حُ٘ظَ ػٖ ط‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُوخثِ‪٘ٛ ٖٓٝ ، ٖ٤‬خ ؿخء‬ ‫حُلي‪٣‬غ حَُ٘‪٣‬ق ‪ً ٖٓ ( :‬ؼَ ٓ‪ٞ‬حى ه‪ ّٞ‬ك‪ ]1 [ ) ْٜ٘ٓ ٜٞ‬ك‪٤‬غ إ طٌؼ‪ َ٤‬حُٔ‪ٞ‬حى ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٞ‬حهق ‪ً ،‬خُٔئطَٔحص‬ ‫‪ٝ‬حُظظخ‪َٛ‬حص ‪ٓ -‬ؼ‪ ٞٛ ٌٕٞ٣ - ً٬‬حُ‪ٜ‬يف ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ حُو‪ٜ‬ي ! ‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ؿ‪ٜ‬يحً ًز‪َ٤‬حً ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬زٌٍ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬ؿؼَ‬ ‫حُي‪ ٖ٣‬ػوخكش ػخٓش ُِ٘خّ ‪٣‬ئ‪ ِٕٞٛ‬أػَحك‪ ْٜ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ؛ ك‪ٜ٣ ٬‬زق حُٔؼَ‪ٝ‬ف ٌَٓ٘حً ‪ ٫ٝ‬حٌَُٔ٘ ٓؼَ‪ٝ‬كخ ً ‪..‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حٌُ‪٤‬ق كبٕ رخكؼخ ً ‪ٝ‬حكيحً ‪٣‬ؼي َٓؿؼخ ً ك‪ ٢‬كَع ٖٓ كَ‪ٝ‬ع حُٔؼَكش أؿي‪ ٟ‬ػِ‪ ٠‬حُظويّ حُؼِٔ‪ ٖٓ ٢‬أُ‪ٞ‬ف‬ ‫حُِٔو٘‪ ٖ٤‬حُٔيٍٓ‪ٗٝ . ٖ٤٤‬ل‪ ٌٙٛ ٖٓ ٞ‬حُ‪ٞ‬ظخثق ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُو‪٤‬خى‪٣‬ش حُؼِ‪٤‬خ ‪ ،‬كبٕ ٗو‪ٜ‬خ ً ٓ‪ٞٛٞ‬رخ ً ٓئ‪ٝ ً٬ٛ‬حكيحً أٗلغ ٖٓ‬ ‫ٓجخص ح‪ٗ٧‬وخ‪( ٙ‬حُوخّ) حٌُ‪٣ ٖ٣‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪َٜ٣ ٖٓ ٠‬ف أٓ‪.. ٍْٛٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ حُلٌَ ‪ٝ‬حَُأ‪ٝ ١‬ح‪ُ٫‬ظِحّ هي ٗ٘ظَ ٌُِْ طخٍس ‪ٝ‬هي ٗ٘ظَ ٌُِ‪٤‬ق طخٍس أهَ‪ ٟ‬؛ كبًح ًخٕ حُلن حٌُ‪ٗ ١‬ظزؼ‪ ٚ‬هطؼ‪٤‬خ ً‬ ‫ أ‪٘ٓ ْ٤ُ ١‬خ‪١‬خ ً ُ‪٬‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ -‬كبٕ حٌُْ ٓ‪ٜ‬ي‪ ٍٝ‬ك‪٘٤‬جٌ ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓؼ٘‪ ٠‬ه‪ ٍٞ‬رؼ‪ ٞ‬حُِٔق ‪ :‬حُـٔخػش إٔ طٌ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬حُلن ‪،‬‬‫‪ً٘ ُٞٝ‬ض ‪ٝ‬كيى ‪ٝ .‬ك‪ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬حُلن حؿظ‪ٜ‬خى‪٣‬خ ً كبٕ حٌُْ ك‪٘٤‬جٌ ٓؼظزَ ‪٘ٛ ٖٓٝ ،‬خ ٗ٘ؤص أ‪٤ٔٛ‬ش ًِٔش (ؿٔ‪ )ٍٜٞ‬ػ٘ي‬ ‫حُلو‪ٜ‬خء ‪ٝ‬ؿ‪. َْٛ٤‬‬ ‫إ أٓظ٘خ حُ‪ ٫ ّٞ٤‬طؼخٗ‪ ٢‬حُ‪ٗ ٖٓ ّٞ٤‬و‪ ٚ‬ك‪( ٢‬حٌُْ) ػِ‪ ٠‬أ‪ٛ ١‬ؼ‪٤‬ي ٖٓ حُ‪ٜ‬ؼي ‪ٌُٜ٘ ،‬خ طؼخٗ‪ٗ ٖٓ ٢‬و‪ٗ ٚ‬ي‪٣‬ي ك‪٢‬‬ ‫(حٌُ‪٤‬ق) ؛ ك٘لٖ حُ‪ ّٞ٤‬أًؼَ ٖٓ هْٔ حُؼخُْ ‪ٝ ،‬أٍح‪٘٤ٟ‬خ ‪ٝ‬حٓؼش ٗخٓؼش ‪ٝ‬ه‪َ٤‬حط٘خ ًؼ‪َ٤‬س ‪ٝ‬ك‪َ٤‬س ‪٘​ٌُ٘ ،‬خ اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح‬ ‫ك‪ ٢‬كخُش ٓؼ‪٤٘٤‬ش ٓؤٓخ‪٣ٝ‬ش ػِ‪ ٠‬أًؼَ ح‪ٛ٧‬ؼيس ‪ ،‬كؤًؼَ رِيحٕ حُؼخُْ ح‪ٜ٘ٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬لش ٓغ حُزِيحٕ حُلو‪َ٤‬س ‪ًٝ ،‬ؼ‪ٖٓ َ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪208‬‬

‫ٗؼ‪ٞ‬ر٘خ ‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬طلض ٓٔظ‪ ٟٞ‬حُلوَ ! ‪ٝ‬أػِ‪ٔٗ ٠‬زش ُ‪٤ٓ٨‬ش ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ػ٘يٗخ ! أٓخ حُ‪ ُٕٞ‬حُي‪ ٢ُٝ‬ك٘لٖ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬خٖٓ‬ ‫ٓ‪ُٞ‬ػ‪ٓ ٕٞ‬خ ر‪َٗ ٖ٤‬م أ‪ٝ ٢ٓٝ‬أه‪ٝ ٠ٜ‬أىٗ‪ ، ٠‬أ‪ ١‬أٗ٘خ ُٗ‪ٜ٘‬ق رخٓظَٔحٍ طزؼخ ً ُٔ‪ٞ‬هؼ٘خ ك‪ ٢‬حًَُِٔ ! !‬ ‫‪ٓٝ‬غ إٔ حُ‪ٞ‬كيس ظِض حُٔل‪ ٍٞ‬حٌُ‪٣ ١‬ـٌد ٓ٘خػَٗخ ‪ٝ‬أىر‪٤‬خط٘خ ‪ ،‬ا‪ ٫‬إٔ كخُظ٘خ حَُح‪٘ٛ‬ش طظـ‪ ٚ‬رخٓظَٔحٍ اُ‪٣ِٓ ٠‬ي ٖٓ‬ ‫حُظِٔم ‪ٝ‬حُظلٌي ‪ٓ ،‬غ إٔ حُؼخُْ ٖٓ ك‪ُ٘ٞ‬خ ‪ َ٤ٔ٣‬اُ‪ ٠‬حُظ‪ٞ‬كي ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬يٓخؽ ! أٓخ كو‪ٞ‬ه٘خ ‪ًَٝ‬حٓظ٘خ ‪ٝ‬أٍح‪٘٤ٟ‬خ ك‪ٟٞ‬ؼ٘خ‬ ‫‪ٟٝ​ٝ‬غ حُؼخُْ ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ِ٣‬و‪ ٜٚ‬حُٔؼَ حُؼَر‪ ٢‬حُوي‪ ( : ْ٣‬أ‪ٓٝ‬ؼظ‪ٓ ْٜ‬زخ ً ‪ٝ‬أ‪ٝ‬ى‪ٝ‬ح رخ‪٩‬رَ ) !!‬ ‫‪ ٫ٝ‬أٍ‪٣‬ي إٔ أطٔخى‪ ٟ‬ك‪( ٢‬حُ٘زٖ) ‪ٝ‬طظزغ حُٔ‪ٞ‬حؿغ كظ‪ٗ ٫ ٠‬وغ كَ‪ٔ٣‬ش حُ‪٤‬ؤّ حُوخطَ ٌُٖ ٓخ أٍ‪٣‬ي إٔ أه‪ ٞٛ ُٚٞ‬إٔ ‪ٟٝ‬ؼ٘خ‬ ‫حُلخُ‪ ٢‬هي ؿخءص ر‪ ٚ‬حٌُ٘حٍس ك‪ً ٜٙٞٗ ٢‬ؼ‪َ٤‬س ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ :‬كي‪٣‬غ [ ‪ ]2‬حُو‪ٜ‬ؼش حُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ٝ ،‬حٌُ‪ٛٝ ١‬ق كخُش ح‪ٓ٧‬ش‬ ‫رخُـؼخث‪٤‬ش ‪ٝ ،‬حُظ‪٠‬خإٍ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُظخ‪ : ١َٛ‬ؿؼخء ًـؼخء حُٔ‪ٝ ، َ٤‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُٔ‪ ( ٕٞٔ٠‬حُ‪ ( : ) ٖٛٞ‬كذ‬ ‫حُيٗ‪٤‬خ ‪ًَٝ‬ح‪٤ٛ‬ش حُٔ‪ٞ‬ص ) ‪.‬‬ ‫‪ُِٝ‬ـؼخء ٓٔظخٕ أٓخٓ‪٤‬ظخٕ ‪ :‬هلش حُ‪ٝ ُٕٞ‬ػيّ حُظَحر‪٣ٝ ، ٢‬ظَطذ ػِ‪ٜٔ٤‬خ ٗظ‪٤‬ـش ٓو‪٤‬لش ‪ ٢ٛ ،‬كوي ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حُلَ ‪ ،‬كخُـؼخء‬ ‫‪ٔ٣‬خم ىحثٔخ ً اُ‪ ٠‬ك‪٤‬غ ‪٣َ٣‬ي ‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬ك‪٤‬غ ‪٣َ٣ ٫‬ي ؛ ‪ٝ‬ك‪ٞٓ ٢‬حُ‪ ٖ٣‬ػي‪٣‬يس ‪٣‬ؼي كوي ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬كويحً ُِ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ًحط‪! ! ٚ‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ أك‪ٞ‬حُ٘خ حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُِٔ‪٤ًٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش اًح ظِض ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٢ٛ‬ػِ‪ ٚ٤‬كِٖ طلَُ ا‪ ٫‬حُظزؼ‪٤‬ش ُ‪٦‬هَ‪، ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬حُظ‪ٓ ٢‬ظلَُ ٖٓ ؿ‪ٜ‬ظ‪ٜ‬خ رخٓظَٔحٍ ‪َٛ‬حػخص ك‪ ٢‬رُ٘خٗخ حُؼٔ‪٤‬وش طئًي حُـؼخث‪٤‬ش ‪ٝ‬طئ‪ِٜٛ‬خ ! !‬ ‫ً‪٤‬ق ٗل‪ ٍٞ‬حٌُْ اُ‪٤ً ٠‬ق ؟‬ ‫ٗلٖ ك‪ ٢‬كًَظ٘خ حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ٗو‪ ّٞ‬رخٓظَٔحٍ رظل‪( َ٣ٞ‬حٌُْ) اُ‪٤ً( ٠‬ق) ك‪ٌِ٘ٓ ٬‬ش ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخٍٓش حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ ٌُٖ ،‬ح‪ٌٗ٩‬خٍ‬ ‫‪ ٌٖ٣‬ك‪ ٢‬كوي حُظ‪ٞ‬حُٕ ر‪ ٖ٤‬حٌُْ ‪ٝ‬حٌُ‪٤‬ق ‪ ،‬أ‪ ٝ‬رؼزخٍس أهَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬حٌُْ حُ‪ٜ‬خثَ حٌُ‪ٔٗ ١‬ظط‪٤‬غ طٌ‪٤٤‬ل‪ ٚ‬؛ ٓٔخ ‪٣‬ل‪ ُٚٞ‬اُ‪ ٠‬ػذء‬ ‫ػو‪ٝ َ٤‬ػوزش ًؤىحء ك‪٣َ١ ٢‬ن ٗـخك٘خ ؛ كخ‪ٝ ٢ٓ٧‬حُـخثغ ‪ٝ‬حَُٔ‪ٝ ٞ٣‬حُٔ٘لَف ‪ٝ‬حُل‪ٝ ١ٟٞٞ‬حٌُٔ‪ ًَ ، ٍٞ‬أ‪ُٝ‬جي‬ ‫‪٘٣‬ي‪ ٕٝ‬ح‪ٓ٧‬ش رؼ٘ق ٗل‪ ٞ‬حُ‪ٍٞ‬حء ‪٣ٝ ،‬ول‪ ٕٞ‬ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ ‪ ٢ٛٝ ،‬طوط‪ٗ ٞ‬ل‪ ٞ‬حُو‪ ٖٓ ٙ٬‬حُـؼخث‪٤‬ش ‪ٌٛ ْ٤ُٝ ،‬ح كلٔذ رَ‬ ‫إ ‪ ٌٙٛ‬حُ‪٤ٓ٬ٜ‬خص طٔظط‪٤‬غ إٔ طظؤر‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬أ‪ ١‬هخُذ طٌ٘‪ َ٤‬ط‪ٜ‬خىك‪ٔٓ ، ٚ‬خ ‪٣‬ـؼِ‪ٜ‬خ ىحثٔخ ً ٗوخ‪ٟ ١‬ؼق ك‪ ٢‬ؿْٔ ح‪ٓ٧‬ش‬ ‫‪ٗٝ‬وخ‪ ١‬حٍطٌخُ ‪ٍٝ‬إ‪ ّٝ‬ؿٔ‪ُِٔ ٍٞ‬ظَر‪ ٖ٤ٜ‬ر‪ٜ‬خ حُي‪ٝ‬حثَ ! !‬ ‫‪ ٌٕٞ٣ٝ‬حُٔئحٍ ك‪٘٤‬جٌ ‪٤ً :‬ق ٗلي ٖٓ ٗٔزش ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ُظٌ‪ ٕٞ‬هَ‪٣‬زش ٖٓ حُطز‪٤‬ؼ‪٤‬ش ؟ ؟ إ ‪٘ٛ‬خى ً‪ٓ٬‬خ ً ًؼ‪َ٤‬حً ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗو‪ُٚٞ‬‬ ‫ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ‪ ٢٘​ٌُ٘ ،‬أ‪ٝ‬ى إٔ أٗ‪ َ٤‬اٗخٍس ػخرَس اُ‪ٓ ٠‬لخ‪ ٍٝ‬أٍرؼش أكٔز‪ٜ‬خ ٓ٘طِوخص ٓ‪ٜٔ‬ش ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔز‪: َ٤‬‬ ‫‪ -1‬إٔ ٗ٘‪٤‬غ ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش ٍ‪ٝ‬ف حُظ‪ٞ‬كي ػِ‪ ٠‬ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُلن حُوطؼ‪ًُٝ ، ٢‬ي ‪ٔ٣‬ظِ​ِّ ؿ‪ٜٞ‬ىحً ىحثٔش ك‪ ٢‬رِ‪ٍٞ‬س ًُي ؛ ‪ٝ‬إٔ‬ ‫ٗ٘‪٤‬غ اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي ٍ‪ٝ‬ف حُظؼخًٍ ك‪ ٢‬حُلَ‪ٝ‬ع ‪ٝ‬حُلن ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى‪َ٠ٗٝ ، ١‬د ُِ٘خّ ح‪ٓ٧‬ؼِش حُؼِٔ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬ط٘‪ُْٜ َ٤‬‬ ‫حُٔز‪ٝ ، َ٤‬إٔ ٗزو‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُلخُظ‪ٛ ٖ٤‬خٓ٘خ ً ُِظ‪ٞ‬ح‪ٝ َٛ‬حُظز٘‪ٝ َ٤‬ح‪ٌٗ٩‬حٍ ‪.‬‬ ‫‪ -2‬إٔ ٗ‪ٓٞ‬غ ك‪ ٢‬طَر‪٤‬ظ٘خ ‪ٝ‬ك‪٤‬خط٘خ حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ٖٓ ٓلخ‪ ْ٤ٛ‬حُؼزخىس ُظَ٘ٔ ٓـخ‪٫‬ص حُ٘لغ حُؼخّ ‪ً ،‬خ‪٧‬هٌ ر‪٤‬ي أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ ٖ٣‬هؼيص‬ ‫ر‪ ْٜ‬ظَ‪ٝ‬ك‪ٝ ْٜ‬آٌخٗخط‪ ْٜ‬ػٖ إٔ ‪٣‬ؼ‪ٞ٘٤‬ح ك‪٤‬خس ًَ‪ٔ٣‬ش ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪٤‬ش ( حُٔخػ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٍِٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُٔ​ٌٔ‪ً ٖ٤‬خُٔـخ‪ٛ‬ي ك‪ٓ ٢‬ز‪َّ َ٤‬للا‬ ‫أ‪ ٝ‬حُوخثْ حُِ‪ َ٤‬حُ‪ٜ‬خثْ حُ٘‪ٜ‬خٍ ) [‪ًُٝ ]3‬ي رـ‪٤‬ش حُظول‪٤‬ق ٖٓ حُٔؼخٗخس حُظ‪ٌ٣ ٢‬خري‪ٛ‬خ ًؼ‪ ٖٓ َٕٝ٤‬أكَحى ح‪ٓ٧‬ش ‪.‬‬ ‫‪ٍ -3‬ػخ‪٣‬ش حُ٘خر‪ٝ ٖ٤ٜ‬اػطخإ‪ٓ ْٛ‬خ ‪ٔ٣‬ظلو‪ ٖٓ ٚٗٞ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ‪ٝ‬حُٔظخرؼش ‪ٝ‬حُزٌٍ ‪ٝ ،‬حُ٘خر‪ ْٛ ٕٜٞ‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ ٖ٣‬آطخ‪َّ ْٛ‬للا ‪-‬‬ ‫ٓزلخٗ‪ ٖٓ - ٚ‬حٌُٔ٘ش ٓخ ؿؼِ‪ٓ ْٜ‬لخ‪٣ ٍٝ‬ي‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬كٌِ‪ ْٜ‬ح‪٥‬هَ‪ٝ ، ٕٝ‬حُ٘خر‪ ٚ‬هي ‪١ ٌٕٞ٣‬خُزخ ً ػزوَ‪٣‬خ ً ‪ٝ ،‬هي ‪ٝ ٌٕٞ٣‬ؿ‪ٜ٤‬خ ً‬ ‫‪٣‬ؤطَٔ رؤَٓ‪ً ٙ‬ؼ‪ٝ ، َٕٝ٤‬هي ‪ٝ ٌٕٞ٣‬حكيحً ٖٓ ً‪ٍ ١ٝ‬إ‪ ّٝ‬ح‪ٞٓ٧‬حٍ حُطخثِش ‪ٝ ،‬هي ‪ٌٛٝ ، ... ٌٕٞ٣ٝ ٌٕٞ٣‬ح ٖٓ رخد‬ ‫اِٗحٍ حُ٘خّ ٓ٘خُ​ُ‪. ْٜ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪209‬‬

‫‪ -4‬اهخٓش حُٔئٓٔخص حٌُزَ‪ ٟ‬ػِ‪ٓ ٠‬وظِق حُ‪ٜ‬ؼي ‪ٝ ،‬طِي حُٔئٓٔخص طئ‪ َٛ‬ك‪٘٤‬خ ٍ‪ٝ‬ف حُلَ‪٣‬ن ‪ًٔ ،‬خ ط‪ٞ‬كَ ح‪َ١٧‬‬ ‫ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُل٘‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ُٝ٧‬جي حٌُ‪ٍٝ ٌِٕٞٔ٣ ٖ٣‬ف ح‪٩‬ه‪ٝ ٙ٬‬حُؼطخء ‪ .‬إ حُٔئٓٔخص طٔؼَ ٓ‪ٜٔ‬ش حُٔلَى ُِٔل‪٘٤‬ش‬ ‫طخٍس ‪ٜٔٓٝ‬ش حَُٔحٓ‪ ٢‬طخٍس أهَ‪ ، ٟ‬أ‪ : ١‬طئٖٓ كًَش ٍحٗيس ٓظِٗش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اًح ٓخ كؼِ٘خ ًُي أ‪ ٝ‬رؼ‪ ٌٕٞٗ ٚ٠‬هي ٓخػيٗخ ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ ٗلن (حُـؼخث‪٤‬ش حٌُٔ‪٤‬ش) حُٔظِْ ‪ٝ ،‬ىكؼ٘خ‪ٛ‬خ ٗل‪ٞ‬‬ ‫حٓظ‪٬‬ى أ‪٤ِٛ‬ش ه‪٤‬خىس حُؼخُْ ‪ٛٝ‬يح‪٣‬ظ‪ٝ . ٚ‬ػِ‪َّ ٠‬للا ه‪ٜ‬ي حُٔز‪. َ٤‬‬ ‫________________________‬ ‫(‪ ٖٓ )1‬كي‪٣‬غ ‪٫‬رٖ ٓٔؼ‪ٞ‬ى ‪َ٣‬كؼ‪ ٚ‬حٗظَ كظق حُزخٍ‪. 37 /13 ١‬‬ ‫(‪ )2‬أهَؿ‪ ٚ‬أكٔي ‪ٝ‬أر‪ ٞ‬ىح‪ٝ‬ى ‪.‬‬ ‫(‪ )3‬أهَؿ‪ ٚ‬حُ٘‪٤‬وخٕ ‪ٝ‬ؿ‪َٔٛ٤‬خ ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪210‬‬

‫‪ { - 60‬إنه َم َع ال ُع ْس ِر ٌُ ْسراً }‬

‫ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٣٥‬ش ه‪ َ٤‬ػظ‪ ، ْ٤‬اً ك‪ٜ٤‬خ حُز٘خٍس ‪ َٛ٧‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ رؤٕ ٌَُِد ٗ‪ٜ‬خ‪٣‬ش ٓ‪ٜٔ‬خ ‪١‬خٍ أٓي‪ٝ ، ٙ‬إٔ حُظِٔش طلَٔ ك‪٢‬‬ ‫أك٘خث‪ٜ‬خ حُلـَ حُٔ٘ظظَ ‪ٝ .‬طِي حُلخُش ٖٓ حُظؼخهذ ر‪ ٖ٤‬ح‪ٞ١٧‬حٍ ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُٔوظِلش ط٘ٔـْ ٓغ ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ حُ٘لٔ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔخى‪٣‬ش ُز٘‪ ٢‬حُزَ٘ ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬طظؤٍؿق ر‪ ٖ٤‬حُ٘ـخف ‪ٝ‬ح‪ٌٔٗ٫‬خٍ ‪ٝ‬ح‪٩‬هزخٍ ‪ٝ‬ح‪٩‬ىرخٍ ‪ًٔ ،‬خ ط٘ٔـْ ٓغ ‪ٞ٘ٛ‬ف ح‪٫‬رظ‪٬‬ء حٌُ‪١‬‬ ‫‪َٗ ٞٛ‬ػش حُل‪٤‬خس ‪ٜٔ​ٔ٤ٓٝ‬خ حُؼخّ ‪ٝ .‬هي رؼض ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش ح‪ َٓ٧‬ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُ‪ٜ‬لخرش ‪ٍٟٞ -‬حٕ َّللا ػِ‪ -ْٜ٤‬ك‪٤‬غ ٍأ‪ٝ‬ح ك‪٢‬‬ ‫طٌَحٍ‪ٛ‬خ ط‪٤ًٞ‬يحً ُ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬ى َّللا ‪ -‬ػِ ‪ٝ‬ؿَ ‪ -‬رظلٖٔ ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ ،‬كوخٍ حرٖ ٓٔؼ‪ٞ‬ى ‪ً ُٞ :‬خٕ حُؼَٔ ك‪ ٢‬ؿلَ ُطِز‪ ٚ‬حُ‪َٔ٤‬‬ ‫كظ‪٣ ٠‬يهَ ػِ‪ ًَ​ًٝ . ٚ٤‬رؼ‪ ٞ‬أ‪ َٛ‬حُِـش إٔ (حُؼَٔ) ٓؼَّف رؤٍ ‪َٔ٣( ٝ ،‬حً) ٌَٓ٘ ‪ٝ ،‬إٔ حُؼَد اًح أػخىص ً​ًَ‬ ‫حُٔؼَكش ًخٗض ػ‪ ٖ٤‬ح‪ٝ ، ٠ُٝ٧‬اًح أػخىص حٌَُ٘س كٌخٗض حُؼخٗ‪٤‬ش ؿ‪ َ٤‬ح‪ٝ . ]1 [ ٠ُٝ٧‬هَؿ‪ٞ‬ح ػِ‪ٌٛ ٠‬ح ه‪ ٍٞ‬حرٖ ػزخّ ‪:‬‬ ‫ُٖ ‪٣‬ـِذ ػَٔ ‪. ]2[ ٖ٣َٔ٣‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬ح‪٣٥‬ش اٗخٍس ري‪٣‬ؼش اُ‪ ٠‬حؿظ٘خٕ حُلَؽ ك‪ ٢‬حُ٘يس ‪ٝ‬حٌَُرش ٓغ إٔ حُظخ‪ َٛ‬إٔ حَُهخء ‪ِ٣ ٫‬حٖٓ حُ٘يس ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪٣‬ؼوز‪ٜ‬خ ‪،‬‬ ‫‪ًُٝ‬ي ُظطٔ‪ ١ًٝ ٖ٤‬حُؼَٔس ‪ٝ‬طز٘‪ َْٛ٤‬روَد حٗـ‪٬‬ء حٌَُد ‪.‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ حُ‪ ّٞ٤‬أك‪ٞ‬ؽ ٓخ ٌٗ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظز٘خٍ ر‪ ٌٜٙ‬ح‪٣٥‬ش ك‪٤‬غ ‪ َٟ٣‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬حٌُؼ‪ٞ٘ٛ ٖٓ َ٤‬ف ح‪٩‬كزخ‪١‬خص ‪ٝ‬حُ‪ِٜ‬حثْ‬ ‫‪ٝ‬أُ‪ٞ‬حٕ حُو‪ٝ َٜ‬حٌُ٘ي ؛ ٓٔخ أى‪ ٟ‬اُ‪٤ٓ ٠‬خىس ٍ‪ٝ‬ف ‪ -‬حُظ٘خإّ ‪ٝ‬حُ‪٤‬ؤّ ‪ٛٝ ،‬خٍ حٌُؼ‪٘٣ َٕٝ٤‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخٗوطخع حُل‪ِ٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظٔ‪ُِ ّ٬‬ظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُٔظـ‪َ٤‬حص ‪ٝ .‬أكَُ ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٟٞ‬غ ٓو‪٫ٞ‬ص ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪ٜ٤‬خ رـ ( أىر‪٤‬خص حُطَ‪٣‬ن حُٔ​ٔي‪ٝ‬ى ) !‬ ‫‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬خص طظٔؼَ رخٌُ٘‪ ٟٞ‬حُيحثزش ٖٓ ًَ ٗ‪٢‬ء ‪ ٖٓ ،‬هٌ‪ ٕ٫‬ح‪ٛ٧‬يهخء ‪ ٖٓٝ ،‬طآَٓ ح‪٧‬ػيحء ‪ ٖٓ ،‬طًَش ح‪٥‬رخء‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ؿيحى ‪ ٖٓٝ ،‬ط‪َٜ‬كخص ح‪٧‬ر٘خء ‪ٝ‬ح‪٧‬كلخى !‬ ‫‪ٛٝ‬ئ‪٫‬ء حُٔظؤُٓ‪ِٔ٣ ٕٞ‬ط‪ ٕٞ‬أٗؼش حُ٘وي ىحثٔخ ً ٗل‪ ٞ‬حُوخٍؽ ؛ ك‪ ْٜ‬ك‪ً ٢‬حص أٗلٔ‪ ْٜ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ‪َ٣‬حّ ‪ٝ ،‬ؿ‪ ٞٛ َْٛ٤‬حٌُ‪١‬‬ ‫‪٣‬لؼَ ًَ ٓخ ‪٣‬ليع ُ‪ٝ ! ْٜ‬اًح ٍأ‪ٝ‬ح ٖٓ ‪٣‬ظـ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُ‪٤ٜ‬ؾ حُؼِٔ‪٤‬ش رؼ‪٤‬يحً ػٖ حَُْٓ ك‪ ٢‬حُلَحؽ أ‪١‬لئ‪ٝ‬ح كٔخٓظ‪ ٚ‬رخُو‪: ٍٞ‬‬ ‫ُٖ ‪٣‬يػ‪ٞ‬ى طؼِْ ‪٣ ُٖٝ ،‬يػ‪ٞ‬ى طَر‪٣ ُٖٝ ، ٢‬يػ‪ٞ‬ى طٔ​ٔ‪ ٢‬ػٔ‪٬‬هخ ً ‪٣ ُٖٝ ،‬يػ‪ٞ‬ى ‪...‬‬ ‫‪ًُ ًَٝ‬ي ‪٣‬ل‪ ٢٠‬اُ‪ٓ ٠‬ظلخٍؿش (ًٌح) ط٘طن رخُ‪ٍَٝ٤ٜ‬س اُ‪ ٠‬حُؼطخُش ‪ٝ‬حُزطخُش ‪ ،‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬حُٔ‪ٜ‬ي‪ ، ١‬ك‪ٖٓ ٌٕٞٗٞ٤‬‬ ‫أٗ‪ٜ‬خٍ‪ ٙ‬أ‪٣ ٝ‬ليع َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ ٖٓ ُْٜ - ٠‬أَٓ‪ ٙ‬كَؿخ ً ‪ٓٝ‬وَؿخ ً !‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ٘خ ِٗو‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬زخد حُيحكؼش اُ‪ ٠‬طِي حُلخُش حُزخثٔش ك‪ٔ٤‬خ ‪: ٢ِ٣‬‬ ‫‪ -1‬حُظَر‪٤‬ش حُوخ‪ٛ‬ش ح‪ ٠ُٝ٧‬حُظ‪٣ ٢‬و‪٠‬غ ُ‪ٜ‬خ حُلَى ‪:‬‬ ‫‪ٝ‬طِي حُظَر‪٤‬ش هي طو‪ ّٞ‬رزغ ٍ‪ٝ‬ف حُظ٘خإّ ‪ٝ‬حُ‪٤‬ؤّ ٖٓ ‪٬ٛ‬ف حُِٓخٕ ‪ٝ‬أ‪ًٔ ، ِٚٛ‬خ طو‪ ّٞ‬رزغ ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُؼيحء ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪ٖ٤‬‬ ‫حُز‪٤‬جش حُظ‪٘٣ ٢‬ظٔ‪ ٢‬اُ‪ٜ٤‬خ كبًح ٓخ هطغ أٓزخر‪ ٚ‬ر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٗؼٍِ ٗؼ‪٣ٍٞ‬خ ً رلغ ػٖ ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ ح‪ٗ٫‬ظٔخء حُوخ‪ ٙ‬اُ‪ ٠‬أَٓس أ‪ ٝ‬رِيس‬ ‫أ‪ ٝ‬ؿٔخػش كظ‪٘٣ ٠‬ل‪ ٢‬ػ٘‪ ٚ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخ‪٫‬ؿظَحد ‪ٌ٣ ٌُٖ .‬ظ٘ق إٔ ٓخ ًخٕ ‪٣‬ؼظوي ك‪ ٚ٤‬حُٔؼخُ‪٤‬ش ‪٣ٝ ،‬ظ٘‪ٞ‬م اُ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن أٓخُ‪ٚ‬‬ ‫ٖٓ ه‪٣ ٫ ُٚ٬‬وظِق ػٖ ؿ‪ً َٙ٤‬ؼ‪َ٤‬حً ‪ٔٓ ،‬خ ‪ٍٞ٣‬ػ‪ ٚ‬ح‪٩‬كزخ‪ٝ ١‬حُ‪٤‬ؤّ ك‪٤‬غ ‪٣‬لوي حُؼوش رٌَ ٓخ ك‪ٝ ُٚٞ‬طٌ‪ ٕٞ‬حُ٘ظ‪٤‬ـش حُزَّ‬ ‫‪ٝ‬حُظؤكق ٖٓ ًَ ٗ‪٢‬ء ‪ٍٝ‬ى‪ٝ‬ى ح‪٧‬كؼخٍ حُِٔز‪٤‬ش طـخ‪ ٙ‬حُظلي‪٣‬خص حُٔوظِلش ‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُظؼخَٓ ٓغ حُ‪ٞ‬حهغ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ً ٚ‬ظِش ‪ِٛ‬يس ‪:‬‬ ‫‪ َ٤ٔ٣‬أًؼَ حُ٘خّ اُ‪ ٠‬حُ٘ظَس حُظزٔ‪٤‬ط‪٤‬ش حُظ‪ ٫ ٢‬طَ‪ ٌَُ ٟ‬ظخ‪َٛ‬س ا‪ٓ ٫‬ززخ ً ‪ٝ‬حكيحً ‪ ٫ٝ ،‬طَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬طًَ‪٤‬ز‪ٜ‬خ ا‪ ٫‬ػ٘‪َٜ‬حً‬ ‫‪ٝ‬حكيحً ‪ ٌٙٛٝ .‬حُ٘ظَس حُوخ‪١‬جش طل‪ ٢٠‬اُ‪ٓ ٠‬ؼ‪ِ٠‬ش ٓ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش ًزَ‪ ٢ٛ ، ٟ‬ػيّ حُويٍس ػِ‪ ٠‬طؤ‪ ْ٤‬حٌُِٔ٘ش ٓ‪ٟٞ‬غ‬ ‫حُٔؼخٗخس اُ‪ ٠‬أؿِحء ٍث‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬أهَ‪ ٟ‬ػخٗ‪٣ٞ‬ش ‪ًٔ ،‬خ طئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ػيّ حُويٍس ػِ‪ ٠‬اىٍحى ػ‪٬‬هخص حُٔ‪٤‬طَس ك‪ ٢‬حُظخ‪َٛ‬س‬ ‫حُ‪ٞ‬حكيس ‪ٝ ،‬ػيّ حُويٍس رخُظخُ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬طـ‪َٛ٤٤‬خ أ‪ ٝ‬طزي‪ٞٓ َ٣‬حهؼ‪ٜ‬خ ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪211‬‬

‫‪ٝ‬حُ٘ظ‪٤‬ـش حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ‪ ٢ٛ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ٓ٘ي‪ ٖ٤ٛٝ‬أٓخّ ٌِٓ٘ش ٓظٌِٔش ٓٔظز‪ٜٔ‬ش ‪ُٜ َٟٗ ٫‬خ ريح‪٣‬ش ‪ٜٗ ٫ٝ‬خ‪٣‬ش ‪ٝ ،‬حُٔل‪ِٜ‬ش حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش‬ ‫‪ ٢ٛ‬ح‪ٓ٫‬ظٔ‪٠ُِ ّ٬‬ـ‪ٝ ١ٞ‬حٗظظخٍ حُٔلخؿآص ‪ٓ ،‬غ أٗ٘خ ُ‪ ٞ‬رخَٗٗخ حُؼَٔ حُٔ​ٌٖٔ حُ‪ُٜ ّٞ٤‬خٍ ٓخ ‪ٔٓ ٞٛ‬ظل‪ َ٤‬حُ‪ٌ٘ٔٓ ّٞ٤‬خ‬ ‫ؿيحً ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ػيّ ح‪ٗ٫‬ظزخ‪ُِ ٙ‬ؼ‪ٞ‬حَٓ حُيحهِ‪٤‬ش ٌُِِٔ٘ش ‪:‬‬ ‫‪٘٣‬يٍ إٔ َٗ‪ ٟ‬حُ‪ ّٞ٤‬ظخ‪َٛ‬س ًزَ‪ ٫ ٟ‬طو‪٠‬غ ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حٗظيحى‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حطـخ‪ٜٛ‬خ ُؼيى ٖٓ حُؼ‪ٞ‬حَٓ حُيحهِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُوخٍؿ‪٤‬ش ‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬ظَ حُؼخَٓ حُوخٍؿ‪ٓ ٢‬لي‪ٝ‬ى حُظؤػ‪ٓ َ٤‬خ ُْ ‪ٔ٣‬ظطغ اُحكش أكي حُؼ‪ٞ‬حَٓ حُيحهِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُلِ‪ٓ ٍٞ‬لِ‪ٔٗٝ . ٚ‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗطزن‬ ‫ًُي ػِ‪ ٠‬أ‪٣‬ش ٌِٓ٘ش ًزَ‪ٞٗ ٟ‬حؿ‪ٜ​ٜ‬خ حُ‪ٝ . ّٞ٤‬هي أٗخٍ حُوَإٓ حٌَُ‪ ْ٣‬اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُلو‪٤‬وش حُزخ‪َٛ‬س ك‪ ٖ٤‬هخٍ ‪ٝ ] :‬إ‬ ‫طَ‪ ْٜ‬زَُِ‪ٝ‬ح ‪ٝ‬طَظَّوُ‪ٞ‬ح ‪ُ ٤ْ ًَ ْ​ْ ًُ َُُّ٠َ٣ ٫‬ي‪ْ٤َٗ ْ​ْ ُٛ‬جخ ً [ [آٍ ػَٔحٕ ‪. ]120‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُ‪٣ ١‬ليع أٗ٘خ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗز‪ َٜ‬حُٔئػَحص حُوخٍؿ‪٤‬ش ‪ٓ ٢ٛٝ -‬ئػَحص هخ‪َٛ‬س كوخ ً ‪ٗٝ -‬ـ‪ ٞ‬حُطَف ػٖ حُؼ‪ٞ‬حَٓ‬ ‫حُيحهِ‪٤‬ش ؛ ك٘لٖ ٓؼ‪ِٔٗ ٫ ً٬‬ي اه٘خع ح‪٧‬ػيحء رؤٕ ‪٣‬ولل‪ٞ‬ح ٖٓ ؿِ‪ٞ‬حث‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ػيحث٘خ ‪ًٔ ،‬خ ‪ِٔ٣ ٫‬ي ر٘‪ ٞ‬حُزَ٘ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً إٔ‬ ‫‪٘ٔ٣‬ؼ‪ٞ‬ح حُؼِ‪ٞ‬ؽ ٖٓ حُظٔخه‪ ٢‬؛ ٌُٖ حٌُ‪ٔٗ ١‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٞٛ ٚ‬طو‪٣ٞ‬ش أٗلٔ٘خ كظ‪ُ ٌٕٞٗ ٫ ٠‬ؤش ٓخثـش ‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬لؼَ حُ٘خّ ك‪٢‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش ظَ‪ٝ‬ف حُٔ٘خم ‪ ٌُٖ .‬حٌُِٔ٘ش إٔ أ‪ٛ‬ؼذ أٗ‪ٞ‬حع حُٔ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬خص ‪ٞٓ ٢ٛ‬حؿ‪ٜ‬ش حٌُحص ‪ٝ ،‬إٔ أٍه‪ ٠‬أٗ‪ٞ‬حع ح‪ً٫‬ظ٘خف‬ ‫‪ ٢ٛ‬حًظ٘خف حٌُحص !‬ ‫‪ -4‬ػيّ اىٍحى كًَش حُـيٍ ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪:‬‬ ‫طظؼخهذ ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ًٔخ ‪٣‬ظؼخهذ حُِ‪ٝ َ٤‬حُ٘‪ٜ‬خٍ ‪ٓٝ ،‬خ رؼي ٍأّ حُؤش ا‪ ٫‬حُٔلق ‪ٓٝ‬خ رؼي حُٔلق ا‪ ٫‬حُوخع ‪ٝ .‬إ ىكغ أ‪٣‬ش‬ ‫ه‪٤٠‬ش اُ‪ ٠‬كي‪ٝ‬ى‪ٛ‬خ حُو‪٤ٓ ٟٜٞ‬ئى‪ ١‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش اُ‪ ًَٔ ٠‬ػ‪ٍٞ‬ط‪ٜ‬خ أ‪ ٝ‬اٗ‪ٜ‬خث‪ٜ‬خ ر‪ٍٜٞ‬س طخٓش ‪ٝ .‬ك‪ ٖ٤‬ط‪ َٜ‬طـَرش أ‪ٝ‬‬ ‫ٗظَ‪٣‬ش أ‪ٜ٘ٓ ٝ‬ؾ اُ‪٣َ١ ٠‬ن ٓٔي‪ٝ‬ى كبٕ حُ٘خّ ُٖ ‪٣‬ظِزؼ‪ٞ‬ح ا‪ ٫‬هِ‪ ً٬٤‬كظ‪٣ ٠‬ـي‪ٝ‬ح حُٔوَؽ حٌُ‪ ١‬هي ‪٘ٓ ٌٕٞ٣‬خٓزخ ً ‪ٝ ،‬هي ‪٫‬‬ ‫‪. ٌٕٞ٣‬‬ ‫‪٘ٛٝ‬خ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬ى‪ ٍٝ‬حُؼ‪٬‬ػ‪ ٢‬حٌُ٘ي ٖٓ ح‪٤ً​ً٧‬خء ‪ٝ‬حُؼٔ‪٬‬ء ‪ٝ‬حُزِ‪ٜ‬خء حٌُ‪٣ ٖ٣‬لخ‪ - ُٕٞٝ‬ػِ‪ ٠‬حهظ‪٬‬ف حُو‪ٜٞ‬ى ‪ -‬ػيّ ‪ ٍٞٛٝ‬أ‪١‬‬ ‫ٌِٓ٘ش اُ‪َٓ ٠‬كِش ح‪ٗ٫‬لـخٍ كظ‪ ٠‬طظَ ٓٔظَٔس اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ٜٗ ٫‬خ‪٣‬ش ! ‪ٝ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ك‪ ٢‬ػخُٔ٘خ ح‪ ُْ ٢ٓ٬ٓ٩‬طيّ طِي حُوَ‪ٕٝ‬‬ ‫حُٔظطخ‪ُٝ‬ش ا‪ٗ ٫‬ظ‪٤‬ـش حُ‪ٜ٘‬يٓش ح‪٩‬هَحؿ‪٤‬ش ٌُُي حُؼ‪٬‬ػ‪٘ٛٝ ! ! ٢‬خ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬أ‪٠٣‬خ ً ى‪ ٍٝ‬حُٔلٌَ‪ ٖ٣‬حٌُ‪ٔ٣ ٖ٣‬ظٌِ‪ٍ ٕٞ‬إ‪٣‬ش ٗوي‪٣‬ش‬ ‫ٗخِٓش ‪٘٣‬وِ‪ ٖٓ ٕٞ‬ه‪ُٜ٬‬خ ٌٓ٘‪٬‬ص ٓـظٔؼخط‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬كْ حُ٘خّ ‪ٝ‬أػ‪ٜ‬خر‪ ْٜ‬كظ‪٣ ٫ ٠‬ظٌ‪٤‬ق حُ٘خّ ٓؼ‪ٜ‬خ ِٓز‪٤‬خ ً ‪ٝ ،‬كظ‪٠‬‬ ‫‪٣‬ظخف رخُظخُ‪ ٢‬طـخ‪ُٛٝ‬خ ‪.‬‬ ‫َْ ‪َُْٔ٣‬حً * َّ‬ ‫{ َّ‬ ‫َْ ‪َُْٔ٣‬حً } ‪ٝ ،‬إ حُ٘‪ٓ َٜ‬غ حُ‪ٜ‬زَ ‪ٝ‬إ حُلَؽ ٓغ حٌَُد ‪ٝ ،‬إ ك‪ٍ ٢‬كْ ًَ‬ ‫إ َٓ َغ حُ ُؼٔ ِ‬ ‫كبٕ َٓ َغ حُ ُؼٔ ِ‬ ‫‪ٟ‬خثوش أؿ٘ش حٗلَحؿ‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬لظخف كِ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬إ ُـٔ‪٤‬غ ٓخ ٗؼخٗ‪ ٖٓ ٚ٤‬أُٓخص كِ‪٘ٓ ً٫ٞ‬خٓزش اًح ٓخ ط‪ٞ‬كَ ُ‪ٜ‬خ ػوَ حُٔ‪ٜ٘‬يّ‬ ‫‪ٓٝ‬ز‪٠‬غ حُـَحف ‪ٝ‬كَهش حُ‪ٞ‬حُيس ‪ٝ ..‬ػِ‪َّ ٠‬للا ه‪ٜ‬ي حُٔز‪. َ٤‬‬ ‫________________________‬ ‫(‪ )1‬حٗظَ حُزلَ حُٔل‪. 488 /8 ٢٤‬‬ ‫(‪ )2‬حُٔخرن ‪ٝ ،‬رؼ‪ ٞ‬حُٔليػ‪َ٣ ٖ٤‬كؼ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪. -ِْٓٝ ٚ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪212‬‬

‫س هن ِ‬ ‫هللا َت ْح ِوٌالً }‬ ‫ت هِ‬ ‫ج َد لِ ُ‬ ‫‪ { - 61‬ولَن َت ِ‬

‫ًخٕ ٖٓ ؿِٔش طٔو‪َّ َ٤‬للا ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬حٌُ‪ٌُٜ ٕٞ‬ح ح‪ٔٗ٩‬خٕ إٔ ّ‬ ‫رغ ك‪٘​٘ٓ ٚ٤‬خ ً طظْٔ رخ‪َ١٫‬حى ‪ٝ‬حُؼزخص ‪ٝ‬حُ٘ٔ‪ٌٙٛٝ . ٍٞ‬‬ ‫حُٖٔ٘ ٓزؼ‪ٞ‬ػش ك‪ ٢‬حٌُ‪ٝ ٕٞ‬ح‪ٗ٧‬لْ ‪ٝ‬حُٔـظٔؼخص ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُٖٔ٘ ٍكٔش ٖٓ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬ر٘خ ؛ اً أٗ٘خ طٌٔ٘خ رٔزز‪ٜ‬خ ٖٓ حهظ‪ٜ‬خٍ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـ‪ٜٞ‬ى حُظ‪ً ٢‬خٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ‬ ‫ٗزٌُ‪ٜ‬خ ُل‪ٓ ْٜ‬خ ك‪ُ٘ٞ‬خ ‪ٝ‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪ُ٘ٝ . ٚ‬ظ‪ ٍٜٞ‬إٔ هخٗ‪ ٕٞ‬اكَحم حُ٘خٍ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬هخٗ‪ ٕٞ‬حُـخًر‪٤‬ش ‪ ،‬أ‪ ٝ‬هخٗ‪ ٕٞ‬طـ‪ َ٤‬حُلخٍ اُ‪٠‬‬ ‫ح‪٧‬كٖٔ أ‪ ٝ‬ح‪ٞٓ٧‬أ طزؼخ ً ُـ‪ٜ‬ي ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ ٌٖ٣ ُْ ًِٚٞٓٝ‬ػخرظخ ً ‪ٓ ٫ٝ‬طَىحً كٌ‪٤‬ق ٓظٌ‪ ٕٞ‬حُلخٍ إً ؟ !‬ ‫‪ٓٝ‬ظ‪ َٜ‬آهَ َُِكٔش ك‪ ٢‬ح‪َ١‬حى حُٔ٘‪ ٞٛ ٖ٤‬إٔ حُظل‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬أًؼَ حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪٣‬ظْ رزط‪٠‬ء ؛ ‪ٝ‬ػَٔ ح‪ٔٗ٩‬خٕ‬ ‫ه‪ َ٤ٜ‬اًح ٓخ ه‪ ْ٤‬رؼَٔ حُل‪٠‬خٍحص ؛ ٓٔخ ‪٣‬ـؼِ‪٣ ٚ‬ز‪ٓ َٜ‬ويٓخص حُليع ى‪ٗ ٕٝ‬ظخثـ‪ٗٝ ، ٚ‬ظخثـ‪ ٚ‬ى‪ٓ ٕٝ‬ويٓخط‪ٝ ٚ‬أٓزخر‪. ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪٘٤‬جٌ كبٕ ٖٓ حُٔ‪ُٜٞ‬ش رٌٔخٕ إٔ ‪ٜ٣‬خد حَُٔء رـزٖ حَُإ‪٣‬ش ‪ ٍ٬ٟٝ‬ح‪٧‬كٌخّ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔ٘ش رظـٔ‪َٛ٤‬خ ُِؼ‪٬‬هش ر‪ ٖ٤‬حُٔخ‪ٝ ٢ٟ‬حُلخ‪ٝ َٟ‬حُٔ​ٔظوزَ ؿؼِض ك‪ ٢‬آٌخٕ حُٔ​ِْٔ إٔ ‪٣‬ؼَف حُ٘ظخثؾ ٖٓ ه‪ٍ٬‬‬ ‫حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ ،‬حُٔويٓخص ٖٓ ه‪ٍ ٍ٬‬إ‪٣‬ش ٗظخثـ‪ٜ‬خ ‪ ،‬أ‪ ١‬ؿؼِض ح‪ُ٘ٓ٧‬ش ًظِش ‪ٝ‬حكيس ‪ ٢ٛٝ ،‬ر‪ٌٜ‬ح ح‪٫‬ػظزخٍ‬ ‫طٌ‪ ٕٞ‬هي أّٓ٘ض ُِٔ​ِْٔ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ػزَ كوذ حُِٓخٕ حُٔوظِلش ‪ ،‬كخُٔخ‪٣ ُْ ٢ٟ‬ـخىٍٗخ كظ‪ ٠‬طَى ك‪ ٢‬كخ‪َٟٗ‬خ‬ ‫ػوخكش ػ‪َٜٗ‬خ ‪ٛٝ‬لخص ‪ٍٝ‬حػ‪٤‬ش ٓليىس ‪ٝ‬ظَ‪ٝ‬كخ ً طئ‪ٔٓ َ١‬خكخص كًَظ٘خ حُ‪ . ّٞ٤‬إ حُٔخ‪٤ٓ ٢ٟ‬ظَ ‪٣‬ظ‪ َٜ‬ك‪ ٢‬حُلخ‪َٟ‬‬ ‫ر‪ٍٜٞ‬س ٓخ ‪ٝ ،‬إ حُلخ‪٤ٓ َٟ‬ظَ ‪٣‬ظ‪ َٜ‬ك‪ ٢‬حُوخرَ ر‪ٍٜٞ‬س ٓخ ‪ٝ ،‬إ ك‪٣ِ٤‬خء حُظويّ ػزخٍس ػٖ كي‪٣‬غ حُلخ‪ٓ َٟ‬غ‬ ‫حُٔخ‪ ٢ٟ‬ػٖ حُٔ​ٔظوزَ ‪.‬‬ ‫حُ َُّٔ٘ش ‪ :‬اُظلخّ رٌَ ح‪٧‬رؼخى ‪..‬‬ ‫اًح ًخٗض حُٔ٘ش ‪ ٢ٛ‬حُ٘خٓ‪ ّٞ‬حُؼخّ حٌُ‪٣ ١‬ئٖٓ ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٫‬ـخّ ر‪ ٖ٤‬ؿِث‪٤‬خص حُظخ‪ َٛ‬حُ‪ٞ‬حكيس اًح ٓخ ط‪ٞ‬كَص رؼ‪ٞ‬‬ ‫حَُ٘‪ ١ٝ‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش كبٕ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حُٔ​ِْٔ ٓؤٓ‪ ٍٞ‬رؼز‪ ٍٞ‬حُٔخ‪٤ُ ٢ٟ‬ل‪ ْٜ‬ؿٌ‪ ٍٝ‬كخ‪ٓٝ ، َٟٙ‬ؤٓ‪ ٍٞ‬رظـخ‪ُٝ‬‬ ‫حُلخ‪ٔ٤ُ َٟ‬ي حُ٘ظَ ٗل‪ ٞ‬حُٔ​ٔظوزَ ؛ ً‪ٔ٤‬خ ‪٣‬لو‪ ٚ‬حُوط‪ٞ‬س حُٔ٘خٓزش ‪ٗٝ .‬ـي ٗ‪ٜٛٞ‬خ ً ًؼ‪َ٤‬س ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪ً ، َٓ٧‬و‪ٓ ُٚٞ‬زلخٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ { :‬هَ ْي هَ َِ ْ‬ ‫‪ ٝ‬كَخٗظَُُ‪ٝ‬ح ًَ ْ‪٤‬قَ ًَخَٕ ػَخهِزَشُ حُ ُٔ ٌَ ٌِّرِ‪[ } َٖ٤‬آٍ ػَٔحٕ ‪ٝ . ]137 :‬ه‪ُٚٞ‬‬ ‫ض ِٖٓ هَ ْزِ​ِ ٌُ ْ​ْ ُٓ٘ ٌتَٖ كَ ِٔ‪َُٝ٤‬ح كِ‪ ٢‬ح‪ِ ٍَْ٧‬‬ ‫إ َّ‬ ‫ن ػُ َّْ َّ‬ ‫ح‪٥‬ه َ​َسَ َّ‬ ‫َّللاَ َػَِ‪ٍ ٢ْ َٗ ًَُِّ ٠‬ء هَ ِي‪ٌ ٣‬تَ }‬ ‫‪ ٝ‬كَخٗظَُُ‪ٝ‬ح ًَ ْ‪٤‬قَ رَيَأَ حُوَ ِْ َ‬ ‫ُ٘​٘ ُت حَُّ٘ ْ٘ؤَسَ ِ‬ ‫َّللاُ ‪ِ ٣‬‬ ‫ٓزلخٗ‪ { : ٚ‬هَُْ ِٓ‪َُٝ٤‬ح كِ‪ ٢‬ح‪ِ ٍَْ٧‬‬ ‫[حُؼٌ٘ز‪ٞ‬ص ‪ . ]20 :‬اٗ‪ٜ‬خ ىػ‪ٞ‬س ُِٔ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ح‪ٝ ٍٝ٧‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ ٓـٖ حٌُٔخٕ حُٔؤُ‪ٞ‬ف َُإ‪٣‬ش هِن َّللا ‪ٝ‬ار‪ٜ‬خٍ ٓ٘​٘‪ٚ‬‬ ‫ك‪ٝ . ٚ٤‬رٔخ إٔ حٌُٔخٕ ‪َ٣‬ع ىحثٔخ ً حُِٓخٕ كبٗ٘خ ٓ‪ٞ‬ف ٗز‪ ٖٓ َٜ‬ه‪ ٍ٬‬حُٔ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ح‪ٌ٘ٓ٧‬ش حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ُ٘ٓ٧‬ش حُٔخ‪٤ٟ‬ش‬ ‫‪ٓٝ‬خ هِلظ‪ُ٘ ٚ‬خ ٖٓ آػخٍ هِن َّللا طؼخُ‪. ٠‬‬ ‫‪ٝ‬هي ًخٗض ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش طلظَ ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ ٌٓخٕ حُ‪ٜ‬يحٍس ر‪ ٖ٤‬ح‪ ْٓ٧‬؛ كبًح ر‪ٜ‬خ طزلغ ػٖ ٌٓخٕ ك‪ ٢‬حٌُ‪ ، َ٣‬ك‪ ٬‬طـي !‬ ‫‪ٝ‬حُوط‪ٞ‬س ح‪ٗ ٠ُٝ٧‬ل‪ ٞ‬حٓظؼخىس رؼ‪ٓ ٞ‬خ كخص طظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ٍٞ‬رلغ ح‪ٓ٧‬زخد حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬أىص ر٘خ اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُلخُش‬ ‫حٌُٔ٘‪ٍٞ‬س ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗؼخرَ ك‪ ٢‬هَحءس حُظخٍ‪٣‬ن حَُٔس طِ‪ ٞ‬حَُٔس كظ‪ٗ ٠‬وق ػِ‪ ٠‬ؿٌ‪ ٍٝ‬حُ‪ٞ‬حهغ حٌُ‪ٗ ١‬ؼ‪ٚ٘٤‬‬ ‫اًح ٓخ ً٘خ ؿخى‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬طـ‪ٗ َٙ٤٤‬ل‪ ٞ‬ح‪٧‬كٖٔ ‪.‬‬ ‫إ ظ‪ٞ‬ح‪ً َٛ‬ؼ‪َ٤‬س ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ ٓظظَ ؿ‪ٓ َ٤‬ل‪ٜٓٞ‬ش ٓخ ُْ ٗؼي اُ‪ ٠‬ؿٌ‪ٍٛٝ‬خ حُؼٔ‪٤‬وش حُ‪٠‬خٍرش ك‪ ٢‬حُويّ ؛ كبًح ٓخ ٗظَٗخ ‪-‬‬ ‫‪ٞٔ٣‬ؽ‬ ‫ٓؼ‪ - ً٬‬ك‪ ٢‬ظخ‪َٛ‬س » ًٍ حُٔ​ِْٔ ‪ٝ‬ه‪ٞ٠‬ػ‪ٔٗ ُْ « ٚ‬ظطغ إٔ ٗل‪ٜٜٔ‬خ ٓخ ُْ ٗؼي اُ‪ ٠‬حُٔخ‪ ، ٢ٟ‬كبًح ػيٗخ ٍأ‪٘٣‬خ ٓخ ِّ‬ ‫ًُي ‪ ،‬كوي ‪ُٛ‬ذ ػِ‪ٞ٘ٛ ٖٓ ٚ٤‬ف حُظؼٌ‪٣‬ذ حُ٘لٔ‪ٝ ٢‬حُـٔي‪ٞ٘ٛ ٖٓٝ ، ١‬ف ح‪ٝ ٍ٫ً٩‬ح‪ٛ٩‬خٗش ‪٤ٓٝ‬خٓش » حٓلن‬ ‫حٌُرخرش رخُٔطَهش « ٓخ ‪٣ ٫‬لَُ ا‪ ِْٔٓ ٫‬حُ‪! ّٞ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪213‬‬

‫ًُي رخٓظَٔحٍ رخْٓ حُٔ‪ِٜ‬لش حُؼخٓش ‪ٝ‬أٖٓ ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ حُؼخّ ! ! ٌُٖ ‪ ٫‬ري ٖٓ حُو‪ ٍٞ‬إ حٗلظخف حُؼخُْ ػِ‪٠‬‬ ‫رؼ‪ ٚ٠‬كظ‪ ٠‬طل‪ ٍٞ‬اُ‪ » ٠‬هَ‪٣‬ش اػ‪٤ٓ٬‬ش « ‪ًٔ -‬خ ‪٣‬و‪ - ُٕٞٞ‬هي ؿؼَ ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ حُ‪ ّٞ٤‬أًؼَ طؼو‪٤‬يحً ‪ٝ .‬حُٔزذ إٔ ؿِءحً‬ ‫ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٞ‬حهغ ‪ ٞٛ‬حٌُ‪ ، ُّٚٔٓ ٌٖٔ٣ ١‬أٓخ حُزخه‪ ٢‬كـٌ‪ٝ ٍٙٝ‬ه‪ٍ ٚ١ٞ٤‬رٔخ ًخٗض هخٍؽ أٍ‪ ٢ٟ‬حُٔ​ِٔٔ‪ًِٜ ٖ٤‬خ ! !‬ ‫ٌُٖ ٓ‪ٜٔ‬خ ‪ ٖٓ ٌٖ٣‬أَٓ كبٕ حُٔ٘ش طَْٓ ُ٘خ حُٔ​ٔخٍ حُؼخّ إ ُْ طظلل٘خ رخُظلخ‪. َ٤ٛ‬‬ ‫حُٔ٘ش ‪ٝ‬ػِ‪ ّٞ‬حُٔ​ٔظوزَ ‪:‬‬ ‫‪٘ٛ‬خى حُ‪ ّٞ٤‬كًَش ٓلٔ‪ٓٞ‬ش ك‪ ٢‬حُـَد ُيٍحٓش حُٔ​ٔظوزَ ‪ ،‬كظ‪ٛ ٠‬خٍ ُي‪ ْٜ٣‬ػِْ حٓٔ‪ » ٚ‬ػِْ حُٔ​ٔظوزَ « ‪ْٛٝ .‬‬ ‫‪ٜ٘٣‬ل‪ ٕٞ‬حُٔ​ٔظوزَ اُ‪ٓ ٠‬زخَٗ ‪٣ ٞٛٝ ،‬ـط‪ٔٓ ٢‬خكش ُٓ٘‪٤‬ش هيٍ‪ٛ‬خ ػخّ ‪ٔٓٝ ،‬ظوزَ أهَد ‪٣ ٞٛٝ‬ـط‪ٔٓ ٢‬خكش هيٍ‪ٛ‬خ‬ ‫هٔ​ٔش أػ‪ٞ‬حّ ‪ٔٓٝ ،‬ظوزَ هَ‪٣‬ذ ‪٣‬ـط‪ٔٓ ٢‬خكش هيٍ‪ٛ‬خ ػَ٘‪ ٕٝ‬ػخٓخ ً ‪ٔٓٝ ،‬ظوزَ رؼ‪٤‬ي ‪ٔ٣‬ظي اُ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬هٔ​ٔ‪ ٖ٤‬ػخٓخ ً ‪،‬‬ ‫‪ٔٓٝ‬ظوزَ أرؼي ‪٣‬ظـخ‪ ُٝ‬حُؤ​ٔ‪ُ ْٛٝ . ٖ٤‬وزَط‪ ْٜ‬حُلٔ٘ش رخُ‪ٞ‬حهغ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬ؼ‪ٓ ٕٞ‬ي حُز‪ٗ َٜ‬ل‪ ٞ‬حُٔ​ٔظوزَ ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص‬ ‫حُظو٘‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظ٘ٔ‪٣ٞ‬ش حُٔخى‪٣‬ش ر‪ٍٜٞ‬س هخ‪ٛ‬ش ‪٫ ٌُٖ .‬ػظوخى‪ ْٛ‬إٔ حُؼِْ ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٤ٌ٣ ١‬ق ِٓ‪ٞ‬ى حُزَ٘ ‪ ْ٤ُٝ ،‬حُي‪ ٖ٣‬كبٕ‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ط‪ٞ‬هؼخط‪ٞٓ ْٜ‬ف طٌ‪ٓ ٕٞ‬و‪٤‬زش ُ‪ٓ٦‬خٍ ‪ٝ .‬طخٍ‪٣‬ن حُزَ٘‪٣‬ش ‪ ٞٛ‬طخٍ‪٣‬ن حَُٓخ‪٫‬ص ‪ٝ‬حَُ٘حثغ ‪ٓٝ‬خ طليػ‪ ٖٓ ٚ‬ى‪ٝ‬حثَ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظـخرش ‪ٍٝ‬ى‪ٝ‬ى حُلؼَ ؛ ‪٤ٓٝ‬ظَ ٓٔظـِن حُل‪ ْٜ‬ػِ‪ٗ ٖٓ ٠‬ظَ اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اًح ًخٗض ‪ٝ‬ظ‪٤‬لش ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪ ٢ٛ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رَ٘ع َّللا ‪ٝ‬حُو‪٤‬خّ ربػٔخٍ ح‪ ٍٝ٧‬كبٕ حُوَإٓ حٌَُ‪٣ ْ٣‬ليػ٘خ إٔ ‪٬ٛ‬ى‬ ‫ح‪ ْٓ٧‬حُٔخ‪٤ٟ‬ش ُْ ‪ ٌٖ٣‬أريحً رٔزذ حُو‪ ٍٜٞ‬حُؼَٔحٗ‪ٝ ، ٢‬اٗٔخ رٔزذ حُظو‪ َ٤ٜ‬ك‪ ٢‬ؿخٗذ حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش هلل طؼخُ‪ٝ ٠‬ح‪ٗ٫‬لَحف‬ ‫ػٖ ٓ٘‪ٜ‬ـ‪ٌٛٝ . ٚ‬ح ٓخ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ حُـَر‪ ٕٞ٤‬حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ ٜٚٔ‬؛ ‪ ٖٓٝ‬ػْ كبٕ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ىٍحٓخص حُٔ​ٔظوزَ ُي‪٤ٓ ْٜ٣‬ظَ ؿ‪ٜ‬خىحً‬ ‫ك‪ ٢‬ؿ‪ َ٤‬ػي‪! ٝ‬‬ ‫‪ٔٗٝ‬ظط‪٤‬غ حُو‪ : ٍٞ‬إ ح‪َ٣ ّ٬ٓ٩‬ر‪ ٢‬حُٔ​ِْٔ ػِ‪ ٠‬حُ٘ظَ ىحثٔخ ً ٗل‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬خّ ؛ ك‪ ٌ٘ٓ ٜٞ‬حُزِ‪ٞ‬ؽ اُ‪ ٠‬إٔ ‪ِ٣‬و‪َّ ٠‬للا ‪ -‬طؼخُ‪- ٠‬‬ ‫‪ٗ َٞٗ٣‬ل‪ ٞ‬حُٔ​ٔظوزَ رخ‪٥‬هَس ‪ -‬رَ ‪٣‬ـؼِ‪ ٚ‬كٌٔخ ً ك‪ ٢‬كخ‪ َٟٙ‬رٌَ كًَخط‪ٌ٘ٓٝ ٚ‬خط‪٘ٛٝ . ٚ‬خى ٗ‪ً ٜٙٞ‬ؼ‪َ٤‬س طظليع ػٖ‬ ‫إ َّ‬ ‫حُٔ​ٔظوزَ ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُ٘‪ٜ٘ٓ ٜٙٞ‬خ ٓخ ‪٣‬ويّ ح‪١٩‬خٍ حُؼخّ ًو‪ٓ - ُٚٞ‬زلخٗ‪َّ { : - ٚ‬‬ ‫َّللاَ ‪َ ُ٣ ٫‬ـ‪َٓ َُ ِّ٤‬خ رِوَ‪َ ٍّ ْٞ‬كظَّ‪َ ُ٣ ٠‬ـ‪َُِّٝ٤‬ح َٓخ‬ ‫رِؤَٗلُ ِٔ ِ‪[ } ْ​ْ ٜ‬حَُػي ‪ًٝ . ]11 :‬و‪ٓ - ُٚٞ‬زلخٗ‪َ { : - ٚ‬هُ ِْ ُ‬ ‫ض ح ْٓظَ ْـلَُِ‪ٝ‬ح ٍَرَّ ٌُ ْ​ْ اَّٗ‪ًَ ُٚ‬خَٕ َؿلَّخٍحً ( ‪ َِ ِٓ َُْ٣ )10‬حُ َّٔ َٔخ َء َػَِ ْ‪ٌُْ ٤‬‬ ‫ص ‪َ٣ٝ‬ـْ َؼَ َُّ ٌُ ْ​ْ أَ ْٗ‪َٜ‬خٍحً } [ٗ‪ٞ‬ف ‪. ]12 -10 :‬‬ ‫حٍ ‪ٝ‬رَِ٘‪َ٣ٝ َٖ٤‬ـْ َؼَ َُّ ٌُ ْ​ْ َؿَّ٘خ ٍ‬ ‫ِّٓ ْي ٍَحٍحً ( ‪ِ ْٔ ُ٣ٝ )11‬ي ْى ًُْ رِؤ َ ْٓ َ‪ٍ ٞ‬‬ ‫‪ٜ٘ٓٝ‬خ ٓخ ‪٣‬ويّ رؼ‪ ٞ‬حُظل‪٬٤ٜ‬ص ًبهزخٍ‪َّ ٠ِٛ- ٙ‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬ػٖ إٔ حُل٘ظش ٓظؤط‪ ٖٓ ٢‬هزَ حَُٔ٘م ‪ٝ ،‬اهزخٍ‪ ٙ‬ػٖ‬ ‫ك٘‪ ٞ‬ح‪َٓ٧‬ح‪ ٝ‬حُـَ‪٣‬زش ك‪ ٢‬حٌُ‪ ٖ٣‬طل٘‪ ٞ‬ك‪ ْٜ٤‬حُلخك٘ش [ ‪ ]1‬اُن ‪ٝ ..‬هي أ‪ٝ‬ؿيص ٓؼَكش حُٖٔ٘ ػ٘ي حُِٔق كٔخ ً هخ‪ٛ‬خ ً‬ ‫رخُظؼخَٓ ٓغ حُ‪ٞ‬حهغ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬اكَحُحط‪ ٚ‬حُٔ​ٔظوزِ‪٤‬ش ؛ ك‪ٌٜ‬ح أر‪ ٞ‬رٌَ ‪َّ ٢ٍٟ -‬للا ػ٘‪٣ - ٚ‬و‪: ٍٞ‬‬ ‫» ‪ ٫‬طـزط‪ٞ‬ح ح‪٧‬ك‪٤‬خء ا‪ ٫‬ػِ‪ٓ ٠‬خ طـزط‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬ح‪ٞٓ٧‬حص « ‪ٌٛٝ‬ح طؼز‪ ُّْ ٘٣ ًَِٓ َ٤‬ػٖ ٍإ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء حُٔخى‪٣‬ش ‪ٜٗٝ‬خ‪٣‬خط‪ٜ‬خ‬ ‫ك‪ُ ٢‬لظش ‪ٝ‬حكيس ! !‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ػَٔ ‪َّ ٢ٍٟ -‬للا ػ٘‪٣ - ٚ‬ؤط‪ ٚ٤‬هزَ كظق هَحٓخٕ ‪ ،‬ك‪٤‬و‪ُِ٘ ٍٞ‬خّ ك‪ ٢‬حُٔي‪٘٣‬ش ‪ ٫ » :‬طزيُ‪ٞ‬ح ‪ ٫ٝ ،‬طـ‪َٝ٤‬ح ‪ ،‬ك‪ٔ٤‬ظزيٍ‬ ‫َّللا رٌْ ؿ‪ ، ًَْ٤‬كبٗ‪ ٫ ٢‬أهخف ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش ا‪ ٫‬إٔ طئط‪ ٖٓ ٠‬هزٌِْ « [ ‪ٌٛٝ . ]2‬ح ‪٣ ٞٛ‬ئط‪ ٠‬اُ‪ ٚ٤‬رـ٘خثْ » ؿِ‪٫ٞ‬ء «‬ ‫‪،‬‬ ‫ك‪٣ َٟ٤‬خه‪ٞ‬ط‪ٝ ٚ‬ؿ‪ ، َٙٛٞ‬ك‪٤‬زٌ‪ ، ٢‬ك‪٤‬و‪ ُٚ ٍٞ‬ػزي حَُكٖٔ رٖ ػ‪ٞ‬ف ‪َّ ٢ٍٟ -‬للا ػ٘‪ٓ : - ٚ‬خ ‪٣‬زٌ‪٤‬ي ‪٣‬خ أٓ‪ َ٤‬حُٔئٓ٘‪ٖ٤‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ٓ‪ ٌَٗ ٖ١ٞ‬؟! ك‪٤‬و‪ ٍٞ‬ػَٔ ‪َّٝ » :‬للا ٓخ ًحى ‪٣‬زٌ‪ٝ ، ٢٘٤‬طخَّللا ٓخ أػ‪َّ ٠ٜ‬للا ‪ٌٛ‬ح أه‪ٞ‬حٓخ ً ا‪ ٫‬طلخٓي‪ٝ‬ح ‪ٝ‬طزخؿ‪ٞ٠‬ح ‪،‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬طلخٓي‪ٝ‬ح ا‪ ٫‬أُو‪َّ ٠‬للا رؤٓ‪ ْٜ‬ر‪ٝ ! ]3[ « ْٜ٘٤‬هي ًخٕ ٓخ هخك‪ٍ ٚ‬كٔ‪َّ ٚ‬للا !‬ ‫ُٔخًح حُظؼَف ػِ‪ ٠‬حُٖٔ٘ ‪:‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪214‬‬

‫حُٖٔ٘ ٓخ‪٤ٟ‬ش هخ‪َٛ‬س ‪ٗٝ ،‬لٖ ‪ٗ ٫‬ظؼِٔ‪ٜ‬خ ٖٓ أؿَ طـ‪َٛ٤٤‬خ أ‪ ٝ‬طل‪٤٤‬ي‪ٛ‬خ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ أؿَ ح‪ٔٗ٫‬ـخّ ٓؼ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُؼَٔ‬ ‫رٔوظ‪٠‬خ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬ط‪٬‬ك‪ ٢‬ح‪ٛ٫‬طيحّ ر‪ٜ‬خ ‪ٝ .‬حُٖٔ٘ ٓغ ؿزَ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طٔ٘ؼ٘خ ٖٓ حُلًَش ؛ اً إ ر‪ ٖ٤‬ؿزَ‪٣‬ش حُٖٔ٘ ‪ٓٝ​ٝ‬غ حُٔ​ِْٔ‬ ‫‪ٞ١ٝ‬ه‪ٔٓ ٚ‬خكخص ‪ٝ‬حٓؼش ط‪ِٜ‬ق ُِظلَى ‪ٝ‬حُؼَٔ ؛ كخُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُل‪٣ِ٤‬خث‪٤‬ش ‪ٝ‬حٌُ‪٤ٔ٤‬خث‪٤‬ش ػخرظش ‪٘​ٌُ٘ ،‬خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ك‪ٜٜٔ‬خ‬ ‫حٓظطؼ٘خ ا‪٣‬ـخى ح‪ُٞ٧‬ف ٖٓ حُ‪ٜ٘‬خػخص حٌُ‪٤ٔ٤‬خث‪٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪٣ِ٤‬خث‪٤‬ش ٓٔظـِ‪ٓ ٖ٤‬خ ر‪ٜ٘٤‬خ ٖٓ ه‪٬‬ف ‪ٝ‬ط٘‪ٞ‬ع ‪.‬‬ ‫‪ٌِ٘ٓٝ‬ظ٘خ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُو‪٤٠‬ش ًحص ٍإ‪ٓ ّٝ‬ظؼيىس ‪:‬‬ ‫ك‪ٜ٘‬خى ٖٓ ‪ ٞٛ‬ؿخٍم ك‪ ٢‬حُٔخ‪ ٢ٟ‬ؿَ‪٣‬ذ ػٖ حُلخ‪ ، َٟ‬ك‪ٓ َٟ٣ ٜٞ‬ويٓخص ح‪٧‬كيحع ‪ٝ‬ؿٌ‪ٍٛٝ‬خ ‪ ،‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪ َٟ٣‬حُ٘ظخثؾ‬ ‫‪ ،‬ك‪ٓ ٜٞ‬ـظَد أريحً ‪.‬‬ ‫‪٘ٓٝ‬خ ٖٓ ؿَم ك‪ ٢‬حُلخ‪ َٟ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬ؼَف ػٖ ريح‪٣‬خص حُوِن ‪ُٓ٧‬خط‪٬ٌ٘ٓٝ ٚ‬ط‪٤ٗ ٚ‬جخ ً ؛ ك‪٣ ٜٞ‬ي‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬كِوش ٓلَؿش ‪٫‬‬ ‫‪ٓ َٟ٣‬وَؿخ ً ‪ٜ٣ ٫ٝ ،‬ظي‪ٓ ١‬ز‪. ً٬٤‬‬ ‫‪٘ٓٝ‬خ ٖٓ ٗ‪ٜ‬ي ؿزَ‪٣‬ش حُٖٔ٘ ‪ٜ٘٣ ُْٝ ،‬ي ٓٔخكخص حُظٌِ‪٤‬ق ‪ٝ‬آٌخٗخص حُلًَش ‪ ،‬ك‪ٞ‬هق ػخ‪ ً٬١‬ػٖ حُؼَٔ ‪ٛ‬خؿؼخ ً ك‪٢‬‬ ‫اؿخُس ٓلظ‪ٞ‬كش ‪ ٌُٚ٘ ،‬أػَ‪ ٟ‬أىد حٌُ٘‪ ٖٓ ٟٞ‬حُِٓخٕ ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ح‪١‬ئ ح‪٧‬ػيحء رٔخ ‪٣ِٓ ٫‬ي ػِ‪! ! ٚ٤‬‬ ‫‪٘ٓٝ‬خ ٖٓ ؿَم ك‪ ٢‬ح‪٧‬ك‪ ّ٬‬حُ‪ٍٞ‬ى‪٣‬ش ؛ ك‪ٓ َٟ٣ ٫ ٜٞ‬خ ‪ً ٞٛ‬خثٖ ُ‪٘٤‬طِن ر‪ ٚ‬اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬؛ ك‪ٌٜ‬ح ٗخم ‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬وظ‪ ٢٠‬ػٔ‪ ، ً٬‬ك‪ٞ‬ؿي إٔ حُظؼخَٓ ٓغ ٓخ ك‪ ُٚٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬أٓ‪ٝ َٜ‬أؿَٔ ك‪ٜ‬خٍ اُ‪! ٚ٤‬‬ ‫‪٘ٓٝ‬خ ٖٓ ُْ ‪ٔ​ٔ٣‬غ رخُٖٔ٘ كظلٌ‪ َٙ٤‬اُ‪ ٠‬حُوَحكش أهَد ‪ٝ ،‬ػِٔ‪ ٚ‬رخ‪ٍ٩‬حىس حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٍ٩‬حىس حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٛ‬زخء ‪ٝ ،‬حُل‪٤‬خس أٓخٓ‪ٚ‬‬ ‫رؼي ‪ٝ‬حكي ‪٘٣‬ظ‪ ٢ٜ‬رطَ‪٣‬ن ٓٔي‪ٝ‬ى !‬ ‫‪ٝ‬حؿز٘خ حُ‪: ّٞ٤‬‬ ‫‪ - 1‬حُظًَ‪ ِ٤‬ك‪ٓ ٢‬ؼخٍك٘خ حُؼخٓش ػِ‪ ٠‬حُيٍحٓخص حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظَر‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ؛ ُ٘ظٌٖٔ ٖٓ حٓظـ‪٬‬ء أًزَ‬ ‫ػيى ٌٖٓٔ ٖٓ ٖٓ٘ َّللا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬لْ ‪ٝ‬حُٔـظٔؼخص ‪.‬‬ ‫‪ -2‬رِ‪ٍٞ‬س ٓ٘خ‪ٛ‬ؾ ُِؼَٔ حُيػ‪ ١ٞ‬طظ٘خٓذ ٓغ طِي حُٖٔ٘ ك‪ ٢‬أٓخُ‪٤‬ز‪ٜ‬خ ‪ٝ‬أى‪ٝ‬حط‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ -3‬طَر‪٤‬ش أر٘خث٘خ ‪٬١ٝ‬ر٘خ ػِ‪ ٠‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔ٘​٘‪ ٢‬؛ ُ‪٤‬لَ ٓلَ ح‪ٛٝ٧‬خّ ‪ٝ‬حُوَحكخص حُظ‪ ٢‬ػ٘​٘ض ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٕ ًؼ‪. ْٜ٘ٓ َ٤‬‬ ‫‪ٓ - 4‬لخ‪ُٝ‬ش حُو‪٤‬خّ رظو‪٨ُ ٢٘​٘ٓ ْ٣ٞ‬كيحع حٌُزَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬و٘خ ‪ٝ‬حُٔؼخُْ حُزخٍُس ك‪ٝ ٢‬حهؼ٘خ حُٔؼخٕ ‪.‬‬ ‫‪ -5‬حُو‪٤‬خّ ريٍحٓخص ػِٔ‪٤‬ش ٓٔظوزِ‪٤‬ش طؼظٔي ػِ‪ٓ ٠‬خ كو‪ٜ٘‬خ‪َّ ٖ٘ٓ ٖٓ ٙ‬للا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ٢‬كًَش حُلَى ‪ٝ‬حُٔـظٔغ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اًح ٓخ كؼِ٘خ ًُي كٔ‪ٞ‬ف ٗـي حُو‪ً ٖٓ ٙ٬‬ؼ‪٬ٌ٘ٓ ٖٓ َ٤‬ط٘خ ‪ًٔ ،‬خ ٓ٘ـي ٓخكخص ‪ٝ‬ىٍ‪ٝ‬رخ ً ُِلًَش ‪ٝ‬حُؼطخء ‪ٝ .‬ػِ‪٠‬‬ ‫َّللا ه‪ٜ‬ي حُٔز‪. َ٤‬‬ ‫________________________‬ ‫(‪ )1‬حٗظَ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬هزخٍ ‪ًٝ‬ؼ‪َ٤‬حً ٗل‪ٛٞ‬خ ك‪ً ٢‬ظخد حُلظٖ ٖٓ ‪ٛ‬ل‪٤‬ق حُزوخٍ‪. ١‬‬ ‫(‪ )2‬حُطزَ‪. 173 /4 ١‬‬ ‫(‪ )3‬حُٔخرن ‪. 30/4‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪215‬‬

‫‪ { - 62‬وقل ادملوا ‪} ..‬‬

‫هِن َّللا طؼخُ‪ ٠‬حُـ٘ش ىحٍحً ُظٌَ‪ ْ٣‬أ‪٤ُٝ‬خث‪ ، ٚ‬ك‪ٞ‬كَ ك‪ٜ٤‬خ ًَ َٗ‪ ١ٝ‬حُظٌَ‪ ْ٣‬؛ ‪ٝ‬هِن حُ٘خٍ ىحٍحً ‪ٛ٩‬خٗش أػيحث‪ ، ٚ‬ك‪ٞ‬كَ ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫ًَ َٗ‪ ١ٝ‬ح‪ٛ٩‬خٗش ؛ ‪ٝ‬هِن حُيٗ‪٤‬خ ىحٍحً ‪٫‬رظ‪٬‬ء حُلَ‪٣‬و‪ ، ٖ٤‬ك‪ٞ‬كَ ك‪ٜ٤‬خ ًَ َٗ‪ ١ٝ‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ‪.‬‬ ‫إ ‪ٌٛ‬ح حُي‪٣ ٖ٣‬ؼِٔ٘خ إٔ ًَ ٓخ ‪٣‬ل‪ ٢٤‬ر٘خ ك‪ ٢‬ىحثَط‪ ٢‬حُِٓخٕ ‪ٝ‬حٌُٔخٕ ‪ٔ٣‬ؼَ رخُ٘ٔزش ُ٘خ ‪ٍَٟٝ‬س طظليحٗخ ‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗؼ‪ٚ٤‬‬ ‫‪ٗٝ ،‬ظ‪َٜ‬ف ٓؼ‪ ٚ‬حُظ‪َٜ‬ف حُ‪٬‬ثن رخ‪ٔٗ٩‬خٕ حٌَُّٔ حُٔزظِ‪. ٠‬‬ ‫إ ًَ ُلظش طَٔ ػِ‪ ٠‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪ُ ٢ٛ‬لظش حهظزخٍ ‪ ٢ٛٝ ،‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ًحط‪ٍَٟٝ ٚ‬س طظلي‪)ًْ( ٢ٛٝ ، ٟ‬‬ ‫‪٣‬ظطِذ ٓ٘خ طٌ‪٤٤‬لخ ً ٓ٘خٓزخ ً ‪ ،‬كبًح ُْ ٗٔظطغ طٌ‪٤‬ق طِي حُِلظش ٓ‪٠‬ض طخًٍش ‪ٍٝ‬حء‪ٛ‬خ ه‪٤‬يحً ػِ‪ ٠‬كَ‪٣‬خط٘خ ‪ٝ​ٝ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ! ‪ٝ‬إ‬ ‫حُظٌ‪٤٤‬ق ك‪ٞٓ ٢‬حُ‪ٌٛ ٖ٣‬ح حُي‪ ٖ٣‬حُٔ​ٔق هي ‪٣‬ؤهٌ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ٍٞٛ‬س حػظزخٍ‪٣‬ش ٓل‪٠‬ش ‪ًٔ ،‬خ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ٓغ حٌُ‪١‬‬ ‫‪٣‬زخىٍ اُ‪ ٠‬كَحٗ‪ ٚ‬ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ظٌٖٔ ٖٓ ك‪٬ٛ ٍٞ٠‬س حُلـَ ٓغ حُـٔخػش ؛ كبٗ‪ ٚ‬هي ً‪٤‬ق ًَ ُلظ‪ ّٞٗ ٚ‬رٔخ حٗط‪ٞ‬ص ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫َٓ‪َ٣‬ط‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ٜ‬ي ‪ٝ .‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح كبٕ حُزطخُش ‪ٝ‬حُ٘‪ - ّٞ‬ؿ‪ َ٤‬حٌُٔ‪٤‬ق ‪َٟ -‬رخٕ ٖٓ ‪َٟٝ‬د حُل٘خء ‪ٝ‬حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش حٌُٔزِش‬ ‫رخ‪٧‬ؿ‪! ٍ٬‬‬ ‫إ ًَ ٓخ ك‪ُ٘ٞ‬خ ٖٓ كٌَ ‪ٓٝ‬خىس ‪ٍَٟٝٝ‬حص ‪ ٢ٛ‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ط٘خى‪ ١‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔزظِ‪٣ ٢ً ٠‬ظلٍَ ٖٓ ه‪ٞ٤‬ى‪ٛ‬خ رظٌ‪٤٤‬ل‪ٜ‬خ ؟ إ‬ ‫حُلٌَس حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش طظليحٗخ ً‪ٗ ٢‬ؼٔ​ٔ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬إ حُلٌَس حُوخ‪١‬جش طظليحٗخ ً‪ٗ ٢‬ل٘ي‪ٛ‬خ ‪ٗٝ‬لـٔ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬إ حُلٌَس حُـخٓ‪٠‬ش‬ ‫طظليحٗخ ؛ ُ٘​٘لٌ اُ‪ ٠‬ؿ‪َٛٛٞ‬خ ‪ًٔ ،‬خ إٔ حُلٌَس حُوخ‪َٛ‬س طظليحٗخ ُ٘ط‪ٍٛٞ‬خ ‪.‬‬ ‫إ ح‪ ٍٝ٧‬طظليحٗخ ٍُِ٘ػ‪ٜ‬خ ‪ ،‬كبًح هز‪٘٠‬خ ػِ‪٘ٓ ٠‬ظ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خ طليحٗخ ‪ ٞٛ‬ح‪٥‬هَ ً‪ٜ٘ٗ ٢‬ؼ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬ؼَ ‪ .‬إ ٗي‪٣‬ق‬ ‫حُوطٖ ‪٣‬ظلي‪ ٟ‬حُ٘ٔخؿ‪ ، ٖ٤‬كبًح ٓخ ‪ٛ‬خٍ هٔخٗخ ً ىهَ ك‪ ٖٓ ٍٞ١ ٢‬حُظلي‪ ١‬ؿي‪٣‬ي ‪ ،‬كِجٖ ًخٕ حُ٘ٔخؿ‪ ٕٞ‬هي طلٍَ‪ٝ‬ح ٖٓ‬ ‫ه‪ٞ٤‬ى حُ٘ي‪٣‬ق كوي ‪ٝ‬هغ حُو‪٤‬خ‪ ٕٞ١‬ك‪ٍَٟٝ ٢‬س حُ٘ٔ‪٤‬ؾ اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ل‪ ِٙٞ٤‬ػ‪ٞ‬رخ ً ؿٔ‪ . ً٬٤‬كبًح ٓخ ػـِص أٓش ػٖ إٔ طو‪٢٤‬‬ ‫ٗٔ‪٤‬ـ‪ٜ‬خ ر‪٣ ٖ٤‬ي‪ٜ٣‬خ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬طٍِع أٍ‪ٟ‬خ ً ه‪ٜ‬زش طٌِٔ‪ٜ‬خ طل‪ً ٍٞ‬حى ‪ٌٛٝ‬ح اُ‪ ٠‬ه‪ٞ٤‬ى ػِ‪ ٠‬كَ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ​ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٛ‬خ ‪ٝ ،‬إ ٖٓ حُو‪ٞ٤‬ى‬ ‫ٓخ ‪٣‬وظَ ‪ٜ٘ٓٝ ،‬خ ٓخ ‪ٜ٘ٓٝ ، َ٘٣‬خ ٓخ ‪... ٙٞ٘٣‬‬ ‫‪ ْ٤ُٝ‬حٗظوخٍ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٖٓ ‪ٍَٟٝ‬س اُ‪ ٠‬أهَ‪ ٟ‬حٗظٌخٓخ ً أ‪ُ ٝ‬ؿخ ً ُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ىحثَس ٓـِوش ‪ًٔ -‬خ هي ‪٣‬ظ‪ - ْٛٞ‬ك٘لٖ اً ٗظَىى ر‪ٖ٤‬‬ ‫ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ ‪ٝ‬كِ‪ُٜٞ‬خ اٗٔخ ٗٔ‪ ٢٠‬ك‪ ٢‬كًَش ُ‪ُٞ‬ز‪٤‬ش ‪ٛ‬خػيس طٔ٘ل٘خ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُلَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُويٍس ‪ٝ‬حُظؤٗن ‪.‬‬ ‫إ ًَ ِٓؼش ٓ‪ٜ٘‬ؼش ٗٔظ‪ٍٞ‬ى‪ٛ‬خ ‪ ٢ٛ‬ػزخٍس ػٖ ‪ٍَٟٝ‬س ٗط‪ٞ‬م ر‪ٜ‬خ أػ٘خه٘خ ‪ٝ ،‬إ أٗي حُٔ​ٔظ‪ٍٞ‬ىحص هطَحً ػِ‪٠‬‬ ‫كَ‪٣‬ظ٘خ طِي حُظ‪ ٢‬طٌ‪ ٕٞ‬أًؼَ اُـخء ُِؼَٔ ػ٘ي ٓٔظ‪ٍٞ‬ى‪ٛ‬خ ؛ ‪ ٕ٧‬حُؼَٔ ‪ ٞٛ‬حُلَ‪٣‬ش ‪ٝ ،‬حٌُ‪ِ٣ ١‬ـ‪ِ٣ ٚ٤‬ـ‪ ٢‬حُلَ‪٣‬ش ‪ًُ .‬ي‬ ‫‪ ٕ٧‬حُِٔؼش حُٔ‪ٜ٘‬ؼش ًخٗض ٖٓ هزَ ٓخىس ؿل‪ًٝ ً٬‬خٕ ‪ٌٓ٩‬خٗ٘خ إٔ ٗٔخٍّ كَ‪٣‬ظ٘خ ك‪ ٢‬ط‪٤ٜ٘‬ؼ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طل‪ِٜ٣ٞ‬خ ‪ٝ ،‬هي‬ ‫‪ٞٛ‬ىٍص ‪ ٌٙٛ‬حُلَ‪٣‬ش ك‪ ٖ٤‬هخّ رظٌ٘‪ِٜ٤‬خ ؿ‪َٗ٤‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي أىًٍض ح‪ ْٓ٧‬حُٔظويٓش ‪ ٌٙٛ‬حُلو‪٤‬وش كظٔخروض اُ‪ ٠‬حٓظ‪َ٤‬حى حُٔ‪ٞ‬حى حُوخّ ‪ٟٝ​ٝ ،‬ؼض حُو‪ٞ٤‬ى ػِ‪ ٠‬حٓظ‪َ٤‬حى حُِٔغ‬ ‫حُٔ‪ٜ٘‬ؼش ؛ ك‪ ٫ ٢ٜ‬طزخىٍ حُي‪ ٍٝ‬ح‪٧‬هَ‪ٜ٘ٓ ٟ‬خ ا‪ ٫‬هيٍحً رويٍ كظ‪ ٠‬طٔخٍّ كَ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ًخِٓش ؛ ‪ٝ‬طَ‪ ٟ‬ػٔخٍ ٓخ ػِٔظ‪ ٚ‬أ‪٣‬ي‪ٜ٣‬خ‬ ‫‪..‬‬ ‫إ كَ‪٣‬ش حُلَى ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ ػِ‪ ٠‬هيٍ ػِٔ‪ ، ٚ‬كبًح ٓخ أهٌ ٖٓ ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬أًؼَ ٓٔخ ‪٣‬ؼط‪ ْٜ٤‬كوي ٖٓ كَ‪٣‬ظ‪ٓ ٚ‬ويحٍ ٓخ ‪٣ِ٣‬ي‬ ‫ُ‪ ْٜ‬ػ٘ي‪ٝ . ٙ‬إ أهٔ‪ٓ ٠‬خ ‪ٞ٣‬حؿ‪ ٜٚ‬حُلَ حٌَُ‪ ْ٣‬إٔ ‪ٗ َٟ٣‬لٔ‪ ٚ‬ؿخٍهخ ً ك‪ ٢‬ػطخء ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪ُ ٌٕٞ٣‬ي‪ٓ ٚ٣‬خ ‪٣‬ؼط‪ ْٜ٤‬؛‬ ‫ُ٘ؼ‪ ٍٙٞ‬رؤٕ ًُي ػِ‪ ٠‬كٔخد كَ‪٣‬ظ‪ ، ٚ‬أ‪ : ١‬ػِ‪ ٠‬كٔخد ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪! ! ٙ‬‬ ‫إ حُؼَٔ ‪٣َ١ ٞٛ‬ن حُو‪٣َ١ ٞٛٝ ، ٙ٬‬ن طلو‪٤‬ن حٌُحص ؛ ‪ ًَ َٛ ٌُٖٝ‬كًَش رًَش ‪ ًَ َٛٝ ،‬ػَٔ ‪ًَٔ ٞٛ‬‬ ‫ُِو‪ٞ٤‬ى ‪ٝ‬اػظخم َُِهخد ؟ ؟‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪216‬‬

‫‪٣ٍ٫‬ذ إٔ ح‪ًٌُ ْ٤ُ َٓ٧‬ي ‪ ،‬كخٌُٔ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬أ‪٣‬خّ حُلظٖ ‪ٓ -‬ؼ‪ - ً٬‬ه‪ ٖٓ َ٤‬حُلًَش ‪ٍٝ ،‬د كًَش ٓظؼـِش ه‪ٜ‬ي ٓ٘‪ٜ‬خ‬ ‫ًٔذ حُلَ‪٣‬ش أىص اُ‪ ٠‬حَُٓق ك‪ ٢‬أؿ‪ ٍ٬‬حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش ٓ٘‪ِ٣ٞ١ ٖ٤‬ش ‪ًُ ،‬ي ‪ ٕ٧‬حُؼَٔ ػزخٍس ػٖ ؿِ‪ ٝ‬حُ‪ٍٜٞ‬س ُِٔخىس ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬اًح ٓخ ٌِٗض ٓخىس ٓخ ػِ‪ٍٞٛ ٠‬س هخ‪١‬جش كبٕ ‪ٌٛ‬ح هي ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬حُلَٓخٕ ٓ٘‪ٜ‬خ رخػظزخٍ‪ٛ‬خ ًٔخ ً ‪ٝ ،‬رخػظزخٍ‪ٛ‬خ ً‪٤‬لخ ً ؛ ‪ٕ٧‬‬ ‫أٗ‪٤‬خء ًؼ‪َ٤‬س هي ‪ ٫‬طوزَ إٔ طظٌَ٘ ا‪َٓ ٫‬س ‪ٝ‬حكيس ! ! اٗ‪ ٫ ٚ‬ري ٖٓ ط‪ٞ‬كَ َٗ‪ ٖ٤١‬أٓخٓ‪ ٖ٤٤‬ك‪ ٢‬حُؼَٔ حٌَُ‪ٔٛ ، ْ٣‬خ‬ ‫حُ‪ٜٞ‬حد ‪ٝ‬ح‪٩‬ه‪ ، ٙ٬‬أ‪ ١‬حُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خٗش ‪ ،‬أ‪ ٝ‬حُويٍس ‪ٝ‬ح‪ٍ٩‬حىس ‪ٝ ،‬إ ًخٕ رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ػٔخٍ ‪٣‬ؼظٔي ػِ‪ ٠‬أكي‪ٔٛ‬خ أًؼَ ٖٓ‬ ‫حػظٔخى‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬ح‪٥‬هَ ؛ كؤػٔخٍ ح‪٥‬هَس طؼظٔي ػِ‪ ٠‬ح‪٩‬ه‪ ٙ٬‬أًؼَ ٖٓ حػظٔخى‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜٞ‬حد ‪ٝ ،‬إ ‪ ٌٖ٣‬حُ‪ٜٞ‬حد‬ ‫أٓخٓ‪٤‬خ ً ‪ٝ .‬أػٔخٍ حُيٗ‪٤‬خ طؼظٔي ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜٞ‬حد أًؼَ ٖٓ حػظٔخى‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬ح‪٩‬ه‪ ، ٙ٬‬كٌِٔخ ًخٕ ح‪٩‬ه‪ ٙ٬‬أػظْ ًخٗض‬ ‫حُٔؼ‪ٞ‬رش أًزَ ‪ًِٔٝ ،‬خ ًخٕ حُ‪ٜٞ‬حد أًزَ ًخٕ حُ٘ـخف أًؼَ ‪ ،‬طِي ‪٘ٓ ٢ٛ‬ش َّللا ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬طوخّ ك‪٣ٞ٤‬ش حُٔـظٔغ رويٍ ٓخ ‪ ٍٞٔ٣‬ر‪ ٖٓ ٚ‬كًَش حُلٌَ ‪ٝ‬حُ‪٤‬ي ؛ ‪ٝ‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي كوي كـَ ح‪١ ّ٬ٓ٩‬خهخص حُٔ​ِْٔ‬ ‫ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُو‪ٝ ، ْ٤‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬ح‪٧‬ىحء ر‪ٍٜٞ‬س هَ ٗظ‪َٛ٤‬خ ك‪ ٢‬حُظخٍ‪٣‬ن ‪ ،‬ك٘‪٤‬ي حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬هَٕ ٖٓ حُِٓخٕ‬ ‫ك‪٠‬خٍس ُح‪َٛ‬س ظِض طؼط‪ٝ ٢‬طوخ‪ ّٝ‬ػ‪ٞ‬حَٓ حُل٘خء ٗل‪ٞ‬حً ٖٓ ػَ٘س هَ‪ ، ٕٝ‬ػْ ‪ٛ‬خٍص حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ ٖٓ ،‬أهَ‬ ‫ٓـظٔؼخص ح‪ ٍٝ٧‬كَحًخ ً ‪ٝ‬ػطخء ‪ ،‬كٔخ ‪ ٞٛ‬حُٔزذ حٌُ‪ ١‬أك‪ ٠٠‬اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُلخُش حٌُٔ٘‪ٍٞ‬س ؟‬ ‫ك‪ٓ ٢‬وخٍرش أ‪٤ُٝ‬ش ُِ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬ؿ‪ٞ‬حد ‪ٌٛ‬ح حُظٔخإٍ حٌُز‪ ٌٖٔ٣ ، َ٤‬إٔ ٗو‪ ٍٞ‬أ‪ : ً٫ٝ‬إ ظخ‪َٛ‬س ًزَ‪ً ٟ‬ظخ‪َٛ‬س حًَُ‪ٞ‬ى‬ ‫حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬أًزَ ٖٓ إٔ طلَٔ رؼخَٓ ‪ٝ‬حكي ؛ ‪ ٌُٖٝ‬ربٌٓخٗ٘خ إٔ ِٗٔ‪ ٢‬حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪ ٠‬ػخَٓ ٗلٔذ أٗ‪ً ٚ‬خٕ ػِ‪ ٠‬ؿخٗذ‬ ‫ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُظخ‪َٛ‬س ‪ٌٛ ،‬ح حُؼخَٓ ‪ ٞٛ‬حٗولخ‪ٔٓ ٝ‬ظ‪ ٟٞ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ رخهلل ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬أ‪ ٝ‬حٗولخ‪ ٝ‬ؿ‪ًُ َٛٞ‬ي‬ ‫ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ ،‬أػ٘‪( ٢‬حُ‪ِٜ‬ش رخهلل طؼخُ‪ . )٠‬كوخ ً ُوي ظِض ه‪ٔ٤‬ش ح‪ٔ٣٩‬خٕ ك‪ ٢‬أػِ‪ ٠‬حُِْٔ حُو‪ًُ ٌُٖٝ ، ٖ٤ِٔٔ​ُِٔ ٢ٔ٤‬ي ‪ٝ‬كي‪ٙ‬‬ ‫ؿ‪ً َ٤‬خف ‪٬١٩‬م حُطخهخص ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ٤‬خ ٗل‪ ٞ‬رئٍس ٓليىس ٓخ ُْ طظ‪ٞ‬كَ َٗ‪ٟٞٞٓ ١ٝ‬ػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ ٗلٔ‪ٝ ، ٚ‬ك‪ ٢‬حُز‪٤‬جش‬ ‫حُظ‪٣ ٢‬ؼَٔ ك‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اٗٔخ ًخٕ ًُي ‪ ٞٛ‬حُٔزذ ك‪ ٢‬ط‪ٍٜٗٞ‬خ ‪ ٕ٧ ،‬ر٘‪٤‬ش حُؼوخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طظٔل‪ ٍٞ‬ىحهِ‪ٜ‬خ حُؼ‪٬‬هخص ك‪ ٍٞ‬ػ‪٬‬ػش أهطخد ‪: ٢ٛ‬‬ ‫َّللا ‪ٓ -‬زلخٗ‪ ، - ٚ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ ،‬حُطز‪٤‬ؼش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اًح أٍىٗخ طٌؼ‪٤‬ق ‪ ٌٙٛ‬حُؼ‪٬‬هخص ك‪ ٍٞ‬هطز‪ ٖ٤‬حػ٘‪ٌُ ٖ٤‬خٗخ ‪َّ ( :‬للا ‪ ،‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ) ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أٓخ حُطز‪٤‬ؼش كبٗ‪ٜ‬خ ‪ٛ‬خٓ٘‪٤‬ش ٗٔز‪٤‬خ ً ٓخ إٔ ‪ٝ‬ظ‪٤‬لظ‪ٜ‬خ طظًَِ ك‪ًٜٗٞ ٢‬خ اكي‪ ٟ‬حُي‪٫‬ثَ ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى َّللا ‪ًٜٗٞٝ ،‬خ ٓـخ‪ً٫‬‬ ‫ُ‪٬‬رظ‪٬‬ء ؛ كخُٔ​ِْٔ ‪ٌ٣‬ظ٘ل‪ٜ‬خ ‪٣ٝ‬ؼَٔ‪ٛ‬خ حٓظؼخ‪َّ َٓ٧ ً٫‬للا طؼخُ‪ٌٛٝ ، ٠‬ح ػِ‪ ٠‬ه‪٬‬ف ٓخ ‪ٔٓ ٞٛ‬ظوَ ك‪ ٢‬حُؼوَ حُ‪ٗٞ٤‬خٗ‪٢‬‬ ‫ح‪ٍٝ٧‬ر‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬طظٔل‪ ٍٞ‬حُؼ‪٬‬هخص ك‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حُطز‪٤‬ؼش ‪ .‬أٓخ كٌَس (ح‪ )ُٚ٩‬ك‪ ٚ٤‬ك‪ ٢ٜ‬ػ‪ ٕٞ‬ػِ‪ً٘ ٠‬ق حُطز‪٤‬ؼش ‪،‬‬ ‫أ‪ ١‬اٗ‪ٜ‬خ طو‪ ّٞ‬رخُ‪ٞ‬ظ‪٤‬لش ٗلٔ‪ٜ‬خ حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬ر‪ٜ‬خ حُطز‪٤‬ؼش ك‪ ٢‬حُؼوخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪.‬‬ ‫‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ كبٕ طؼخَٓ حُٔ​ِْٔ ٓغ حُطز‪٤‬ؼش ُ‪ٓ ْ٤‬زخَٗحً ‪ٗٝ ،‬ظَط‪ ٚ‬اُ‪ٜ٤‬خ ٓؼ‪٤‬خٍ‪٣‬ش ه‪ٔ٤‬ش ؛ كؼِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪٣‬ظ‪ٛٞ‬ؾ ح‪ٔ٣٩‬خٕ ك‪٢‬‬ ‫‪ٛ‬يٍ‪ ٌٕٞ٣ ٙ‬طلخػِ‪ٓ ٚ‬غ حُطز‪٤‬ؼش ‪ ٌٕٞ٣ٝ‬ػطخإ‪ ٙ‬حُل‪٠‬خٍ‪ ، ١‬كبًح ٓخ هزخ ح‪ٔ٣٩‬خٕ ك‪ٛ ٢‬يٍ‪ُٔ - ٙ‬زذ ٖٓ ح‪ٓ٧‬زخد ‪-‬‬ ‫حٗلزْ ؿ‪ٜ‬ي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُز٘خء حُل‪٠‬خٍ‪ ، ١‬أ‪ ٝ‬كظَ ‪ًٌُ ْ٤ُٝ .‬ي حُ٘ؤٕ ػ٘ي أ‪ َٛ‬حُل‪٠‬خٍس حُٔخى‪٣‬ش ‪ٌ٣ ٫ٝ .‬ل‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظ‪ٛٞ‬ؾ‬ ‫ح‪ٔ٣٩‬خٕ ك‪ٛ ٢‬ي‪ ٍٝ‬أكَحى هِ‪ ٖ٤ِ٤‬ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ ح‪ٓ٫ ٢ٓ٬ٓ٩‬ظج٘خف ٓٔ‪َ٤‬س حُل‪٠‬خٍس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ؛ ‪ ٕ٧‬حُل‪٠‬خٍس ظخ‪َٛ‬س‬ ‫حؿظٔخػ‪ ٫ ٚ٤‬ظخ‪َٛ‬س كَى‪٣‬ش ‪.‬‬ ‫‪ِٔٗٝ‬ق ‪ٌٛ‬ح حُٔؼ٘‪ٗ ٠‬خثؼخ ً ك‪ ٢‬حُوطخد حُوَآٗ‪ ًِٚ ٢‬؛ كٌؼ‪َ٤‬حً ٓخ طلظظق آ‪٣‬خص ح‪ٝ٧‬حَٓ ‪ٝ‬حُ٘‪ٞ‬ح‪ ٢ٛ‬رـ { ‪َ٣‬خ أَ‪َُّٜ٣‬خ حَُ ٌِ‪ َٖ٣‬آ َُٓ٘‪ٞ‬ح ‪..‬‬ ‫} ‪ًٝ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ طوظظْ رـ { إ ًُ٘ظُْ ُّٓ ْئ ِِٓ٘‪َ َُ { } .. َٖ٤‬ؼَِّ ٌُ ْ​ْ طَظَّوُ‪ } .. َٕٞ‬؛ طًٌ‪َ٤‬حً رؤٕ ح‪ٔ٣٫‬خٕ حُٔظؤُن ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬طِن ‪١‬خهخص‬ ‫حُٔ​ِْٔ ‪٣ٝ ،‬لؼَ حُو‪ُ ْ٤‬ي‪ ُْٝ . ٚ٣‬طٌ٘ ح‪٣٥‬ش حٌَُ‪ٔ٣‬ش حُظ‪ٗ ٢‬لٖ ر‪ٜ‬يى‪ٛ‬خ ػٖ ‪ٌٛ‬ح حُ٘ٔن ك‪٤‬غ ‪٣‬و‪ٓ ٍٞ‬زلخٗ‪ٝ { : ٚ‬هُ َِ‬ ‫‪ْ ُُٚ​ٍُُٞٓٝ‬‬ ‫ح ْػ َُِٔ‪ٞ‬ح كَ َٔ‪َّ َٟ​َ َ٤‬‬ ‫ذ ‪ٝ‬حُ َّ٘‪َٜ‬خ َى ِس كَ‪َُ٘٤‬زِّجُ ٌُْ رِ َٔخ ًُ٘ظُ ْ​ْ طَ ْؼ َُِٔ‪ } َٕٞ‬كوي‬ ‫َّللاُ َػ ََِٔ ٌُ ْ​ْ َ‬ ‫‪ٝ‬حُ ُٔ ْئ ُِٓ٘‪َٓ ٝ َٕٞ‬ظُ َ​َ ُّى‪ َٕٝ‬اَُ‪ ٠‬ػَخُِ ِْ حُ َـ ْ‪ِ ٤‬‬ ‫ٍرطض حُؼَٔ رَإ‪٣‬ش َّللا طؼخُ‪ٌُٜ ٠‬ح حُؼَٔ ‪ٓٝ‬ـخُحط‪ ٚ‬ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬ح‪٥‬هَس ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪217‬‬

‫‪ٝ‬هي أى‪ ٟ‬حُ‪٠‬ؼق ك‪ ٢‬كخػِ‪٤‬ش حُٔ​ِْٔ ‪ٝ‬كًَظ‪ ٚ‬حُ‪٤ٓٞ٤‬ش اُ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى هَِ ًز‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ‬خٍص ر‪٬‬ى‪ ْٛ‬أكوَ‬ ‫ر‪٬‬ى َّللا ‪ًٔ ،‬خ إٔ ٗظخٓ‪ ْٜ‬حَُِٓ‪ ١‬حٌُ‪ً ١‬خٕ ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ أؿ٘‪ٗ ٠‬ظْ حُؼخُْ رخ‪٧‬رطخٍ حُؼظخّ ‪ٛ‬خٍ حُ‪ٓ ّٞ٤‬ـيرخ ً‬ ‫ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حٌُْ ‪ٝ‬حٌُ‪٤‬ق ! !‬ ‫‪٣ ُْٝ‬وظ‪ َٜ‬ح‪ َٓ٧‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح ‪ ،‬رَ إ ح‪ُٓ٧‬ش ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُلؼَ أىص اُ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى أُٓش هط‪َ٤‬س ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي (حُلٌَ) ؛ ًُي‬ ‫‪ ٕ٧‬حُؼوَ ػو‪ ٕ٬‬ػِ‪ ٠‬كي طؼز‪ٗ٫٫( َ٤‬ي) ػوَ كخػَ ‪ٝ ،‬ػوَ ٓخثي ‪ .‬أٓخ حُؼوَ حُلخػَ ك‪ ٜٞ‬حُ٘​٘خ‪ ١‬حٌُ‪ ٢٘ٛ‬حٌُ‪٣ ١‬و‪ ّٞ‬ر‪ٚ‬‬ ‫حُلٌَ ك‪ ٖ٤‬حُزلغ ‪ٝ‬حُيٍحٓش ‪ ٞٛٝ ،‬حٌُ‪ٜٞ٣ ١‬ؽ حُٔلخ‪٣ٝ ْ٤ٛ‬وٍَ حُٔزخىة ‪ٝ .‬أٓخ حُؼوَ حُٔخثي ك‪ٓ ٜٞ‬ـٔ‪ٞ‬ع حُو‪ٞ‬حػي‬ ‫‪ٝ‬حُٔزخىة حُظ‪ٔٗ ٢‬ظويٓ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حٓظي‪٫٫‬ط٘خ ‪ .‬كِ‪ ْ٤‬حُؼوَ حُٔخثي ٗ‪٤‬جخ ً ؿ‪ َ٤‬حُؼوخكش ‪ٝ .‬حُؼوَ حُلخػَ أٗز‪٢ٗ ٚ‬ء رخَُك‪، ٠‬‬ ‫‪ٝ‬حُؼوَ حُٔخثي أٗز‪٢ٗ ٚ‬ء رخُؤق ‪ِ٣‬و‪ ٠‬ك‪ٜ٤‬خ ؛ ‪ٓٝ‬خًح ط‪ٜ٘‬غ ٍك‪ ٫ ٠‬هٔق ك‪ٜ٤‬خ ؟ ! ‪ ٖٓٝ‬أ‪ٓ ٖ٣‬ظؤط‪ ٢‬حُؼوخكش ‪ٓ٧‬ش ‪ ٫‬طلَى‬ ‫‪٣‬يحً ‪ ٫ٝ ،‬طز٘‪ًٞٔٗ ٢‬ؿخ ً ا‪ ٫‬ك‪ٗ ٢‬طخم حُ‪ٍَٝ٠‬حص إ ًَ حٗلزخّ ك‪ ٢‬كًَش حُ‪٤‬ي ٓ‪٤‬ئى‪ ١‬حُ‪ ٠‬حٗلزخّ ك‪ ٢‬كًَش حُلٌَ ‪،‬‬ ‫‪ ًَٝ‬حٗولخ‪ ٝ‬ك‪ٝ ٢‬ط‪َ٤‬س ح‪ٔ٣٩‬خٕ ٓ‪٤‬ئى‪ُ - ١‬ي‪ ٟ‬حُٔ​ِْٔ ‪ -‬اُ‪ ٠‬حٗولخ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬طَىى حُ‪٤‬ي ‪ .‬ك‪ً َٜ‬ظز٘خ حُلَف ح‪ ٍٝ٧‬ك‪٢‬‬ ‫أرـي‪٣‬ش حُزيح‪٣‬ش ؟‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪218‬‬

‫‪ { - 63‬و َق هط ْعنَ أَ ٌْ ِد ٌَ ُهنه ‪}..‬‬

‫‪٣‬وٍَ حُٔظو‪ ٕٜٞ​ٜ‬ك‪ ٢‬ػِ‪ ّٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خء ‪ٝ‬حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ٝ​ٝ‬ظخثق ح‪٧‬ػ‪٠‬خء أٗ‪ٝ - ٚ‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خء ‪٣ -‬ل‪ٞ‬م ح‪٩‬كٔخّ‬ ‫رخ‪ ُْ٧‬ؿٔ‪٤‬غ ح‪٧‬كخٓ‪ ْ٤‬ح‪٧‬هَ‪ٓ ، ٟ‬ؼَ ح‪٩‬كٔخّ رخُـ‪ٞ‬ع ‪ٝ‬حُؼطٖ ‪ٝ‬حُٔظطِزخص حُؼ‪٣ٞ٠‬ش ح‪٧‬هَ‪. ٟ‬‬ ‫رٔؼ٘‪ ٠‬آهَ ‪ ،‬إٔ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خء هي ‪ٞ٣‬هل‪ٜ‬خ ح‪ ُْ٧‬ػٖ ‪ِ١‬ذ ٓخ طٔي ر‪ ٚ‬ؿ‪ٞ‬ػ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػط٘‪ٜ‬خ كظ‪ ٠‬ػ٘ي حُ‪ٍَٝ٠‬س ‪٣ ،‬وٍَ‪ٕٝ‬‬ ‫ًُي ر٘خ ًء ػِ‪ ٠‬ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُظـخٍد ػِ‪ ٠‬ك‪ٞ٤‬حٗخص ٓوظِلش ‪ٝ‬كظ‪ ٠‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ .‬ػخىس ٓخ طظْ ‪ ٌٙٛ‬حُظـخٍد ر‪ٟٞ‬غ‬ ‫كخؿِ ‪ٔ٣‬زذ أُٔخ ً ٗي‪٣‬يحً ٌُِخثٖ حُل‪ ٢‬ػ٘ي ٓلخ‪ُٝ‬ش حؿظ‪٤‬خُ‪ٛ‬خ ُِ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬حُطؼخّ ‪ٝ‬حَُ٘حد ‪ .‬كوي ُ‪ٞ‬كع إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ‬ ‫‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خء طظَىى ًؼ‪َ٤‬حً هزَ حؿظ‪٤‬خُ ‪ ٌٙٛ‬حُل‪ٞ‬حؿِ ‪ٝ ،‬هْٔ ًز‪ٜ٘ٓ َ٤‬خ أى‪ ٟ‬ر‪ ٚ‬حُـ‪ٞ‬ع ‪ٝ‬حُؼطٖ اُ‪ٓ ٠‬لخ‪ُٝ‬ش ‪ٛ‬ـَ‬ ‫حٌُٔخٕ طوِ‪ٜ‬خ ً ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُ‪٠‬ـ‪ ٢‬حُؼ‪ٝ ، ١ٞ٠‬ػ٘ي حُلَ٘ رٔـخىٍس حٌُٔخٕ ‪ ،‬هي ‪٣‬وٍَ حٌُخثٖ حُل‪ ٢‬حؿظ‪٤‬خُ حُلخؿِ ‪ٝ‬طلَٔ‬ ‫ح‪ ُْ٧‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ٓ َ٤‬ي ‪ ٌٙٛ‬حُلخؿش حُؼ‪٣ٞ٠‬ش حُٔ‪ٜٔ‬ش ‪ .‬ك‪ ٢‬ك‪ ٖ٤‬إٔ ‪٘ٛ‬خى هٔ​ٔخ ً ٖٓ ح‪٧‬ك‪٤‬خء ط‪ َٜ‬ر‪ ٚ‬ػيّ حُويٍس ػِ‪ ٠‬طلَٔ‬ ‫ح‪ ُْ٧‬اُ‪ ٠‬حُٔ‪ٞ‬ص ‪.‬‬ ‫ٗل‪ٌٛ ٖٓ ْٜ‬ح حُِٔ‪ٞ‬ى أَٓحً ٓ‪ٜٔ‬خ ً ‪ ٞٛ‬إٔ أ‪ٓ ١‬طِذ أ‪ ٝ‬كخُش ػ‪٣ٞ٠‬ش طئى‪ ١‬رخٌُخثٖ حُل‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طـخ‪ َٛ‬أ‪ ٝ‬طلَٔ ح‪٩‬كٔخّ‬ ‫رخ‪ ُْ٧‬ك‪٬‬ري ‪ٝ‬إٔ ‪ًُ ٌٕٞ٣‬ي حُٔطِذ أ‪ ٝ‬طِي حُلخُش حُؼ‪٣ٞ٠‬ش ٖٓ حُو‪ٞ‬س رل‪٤‬غ طؼطَ ‪ٓ ُٞٝ ،‬ئهظخ ً ‪ ،‬أ‪ ٝ‬طوَِ ‪ -‬ػِ‪ ٠‬أك‪َ٠‬‬ ‫طوي‪ - َ٣‬اكٔخّ حٌُخثٖ حُل‪ ٢‬رخ‪. ُْ٧‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬طـَرش ٗو‪٤ٜ‬ش ػِ‪ ٠‬ػيى ٖٓ ح‪٧‬ك‪٤‬خء حُزلَ‪٣‬ش ‪ُٝ ،‬ؿي أٗ‪ٜ‬خ طظ‪ٞ‬هق طٔخٓخ ً ػٖ ط٘خ‪ ٍٝ‬حُـٌحء ك‪ ٢‬كخُش ك‪ ٍٜٞ‬ػطذ‬ ‫ٗي‪٣‬ي ‪ .‬أ‪ ٫ ٝ‬ػخى‪ ١‬ك‪ ٢‬حُظَ‪ٝ‬ف حُٔل‪٤‬طش رخ‪٧‬ك‪٤‬خء ‪ٝ .‬هي ‪٣‬ظ‪ٞ‬هق حٌُخثٖ حُل‪ ٢‬ػٖ حُو‪٤‬خّ رؼيى ؿ‪ َ٤‬هِ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪ٞ‬ظخثق‬ ‫حُؼ‪٣ٞ٠‬ش طئى‪ ١‬ر‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُٔ‪ٞ‬ص حُظيٍ‪٣‬ـ‪ ٢‬اًح ُحى حُؼطذ ‪ٝ‬حُلٔخى ك‪ ٢‬حُٔل‪ ٖٓ ٢٤‬ك‪. ُٚٞ‬‬ ‫‪ٗٝ‬ظَس طلٌَ ك‪ٔ٤‬خ طويّ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ه‪ - ُٚٞ‬طؼخُ‪ٜ٣ - ٠‬ق كخ‪٘ٓ ً٫‬خر‪ٜ‬خ ً ُلخٍ ح‪٧‬ك‪٤‬خء حُظ‪ ٢‬طظـخ‪َٓ ُٝ‬كِش ح‪٩‬كٔخّ رخ‪ُْ٧‬‬ ‫ُِل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪٢ٗ ٠‬ء أًؼَ أ‪٤ٔٛ‬ش ‪ ،‬أ‪ ٝ‬هَ أًؼَ اُلخكخ ُ ‪ ٞٛ ،‬ه‪ - ُٚٞ‬ػِ ٖٓ هخثَ ‪ { : -‬كََِ َّٔخ ٍَأَ ْ‪ َُٚ٘٣‬أَ ًْزَ​َْ َٗ‪ٝ ُٚ‬هَطَّ ْؼَٖ‬ ‫أَ ْ‪ِ ٣‬ي‪ٓٞ٣[ } َُّٖ َٜ٣‬ق ‪ ]31 :‬؛ اً ط٘‪ َ٤‬ح‪٣٥‬ش اُ‪ٝ ٠‬حهغ كخٍ طـخ‪ ُٝ‬ك‪ ٚ٤‬ح‪٩‬كٔخّ رٔطِذ ٓؼ‪٘ٛ ٞٛٝ( ٖ٤‬خ ح‪ٗ٫‬ز‪ٜ‬خٍ رَإ‪٣‬ش‬ ‫حُ٘ز‪ٓٞ٣ ٢‬ق ‪ -‬ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ )- ّ٬‬ح‪٩‬كٔخّ رؤُْ هطغ حُ‪٤‬ي ‪ٌٛ ،‬ح ح‪ ُْ٧‬حٌُ‪٣ ١‬ؼَف حُـٔ‪٤‬غ ‪ٍَٟٝ‬س ٗيط‪ ٚ‬رٔزذ‬ ‫طًَِ ه‪٣٬‬خ حُلْ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُـِء ٖٓ حُـْٔ ‪ .‬اًحً كوي أى‪ًُ ٟ‬ي حُٔئػَ اُ‪ ٠‬طؼط‪ َ٤‬اكٔخّ حُ٘ٔ‪ٞ‬س رؤُْ هطغ حٌُٔ‪ٖ٤‬‬ ‫‪ ُٞٝ‬ؿِث‪٤‬خ ً ‪..‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حهؼش ‪ًٔ -‬خ ‪ٓ ٢ٛ‬ؼَ‪ٝ‬كش ٖٓ حُوَإٓ ك‪ٍٞٓ ٢‬س ‪ٓٞ٣‬ق ‪ -‬طوزَ ػٖ َٓح‪ٝ‬ىس حَٓأس حُؼِ‪ُ ِ٣‬لظخ‪ٛ‬خ حُٔ​ِٔ‪ٞ‬ى ػٖ ٗلٔ‪. ٚ‬‬ ‫حد‬ ‫ض ح‪َ٧‬ر َْ‪َ ٞ‬‬ ‫طِي حَُٔح‪ٝ‬ىس حُظ‪ ٢‬هط‪ُٜ ٢‬خ أكٖٔ طوط‪ٝ ٢٤‬طلَُ ُ‪ٜ‬خ ًَ حُلَُ ػِ‪ ٠‬إٔ طظْ ري‪ ٕٝ‬ػِْ رَ٘ { ‪َ ٝ‬ؿَِّوَ ِ‬ ‫‪ٝ‬هَخَُ ْ‬ ‫ض ‪ْ٤َٛ‬ضَ َُيَ } [ ‪ ٌُٖٝ ]23‬هزَ حَُٔح‪ٝ‬ىس ‪ٝ‬حُٔلخ‪ُٝ‬ش حٌٗ٘ق ربٍحىس َّللا ‪ٝ‬ح‪ِ١‬غ ػِ‪ َٖٓ ٚ٤‬ح‪ِ١‬غ ىحهَ حُز‪٤‬ض ‪ٝ‬هخٍؿ‪ٚ‬‬ ‫‪ .‬كطخٍ حُوزَ ُِوخٍؽ ‪ ٖٓ -‬ؿ‪ َ٤‬ؿ‪ٜ‬ش ‪ٓٞ٣‬ق ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ - ّ٬‬رَٔػش كظ‪ ٠‬إٔ ٗٔخء حُٔي‪٘٣‬ش أ‪ٛ‬زلٖ ‪٘٣ٝ ٌُِٖ٣‬وِٖ حُوزَ‬ ‫ح‪ُ ٝ‬ى كَظَخ‪َٛ‬خ ػَٖ َّٗ ْل ِٔ ِ‪ ٚ‬هَ ْي َٗ َـلَ‪َٜ‬خ كُزخ ً } [ ‪ ]30‬؛ كظ‪٠‬‬ ‫ك‪ٌٓ ًَ ٢‬خٕ ‪ٓٝ‬ـِْ { ‪ٝ‬هَ َ‬ ‫‪ ِ٣‬طُ َ​َ ِ‬ ‫خٍ ِٗٔ َْ‪ٞ‬سٌت كِ‪ ٢‬حُ َٔ ِي‪ِ َ٘٣‬ش ح ْٓ َ​َأَسُ حُ َؼ ِ​ِ ِ‬ ‫ٍؿغ حُوزَ اُ‪ٜٓ ٠‬يٍ‪ ٙ‬ح‪ ٠ِٛ٧‬حٌُ‪ ١‬رُ‪ٜ‬ض ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬زي‪ ٖٓ ٝ‬ػظْ ٓخ ‪ُ٣‬لخى ٖٓ ٌَٓ ك‪ ٢‬حُوخٍؽ { كََِ َّٔخ َٓ ِٔ َؼ ْ‬ ‫ض رِ َٔ ٌْ َِ ِ‪َّٖ ٛ‬‬ ‫} [ ‪ًٝ ، ]31‬ؤٕ كخٍ ُٔخٕ ٗٔ‪ٞ‬س حُٔي‪٘٣‬ش ‪٣‬و‪ ٍٞ‬اٗ٘خ ‪ٗ ٫‬ـي ُ‪ٜ‬خ ػٌٍحً ؛ ك‪ًَِٓ ٢ٛ َٖٓ ٢ٜ‬حً ‪ٓٝ‬وخٓخ ً ‪ٝ‬ؿخ‪ٛ‬خ ً ‪ٝ ،‬أٗ‪٫ ٚ‬ري‬ ‫‪ ، ]30 [ } ٖ٤‬أ‪ ١‬أٗ٘خ ُ٘ٔظوزق ٓ٘‪ٜ‬خ ًُي حُلؼَ ‪ ،‬كٔخ‬ ‫‪ٝ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬هي أ‪ٛ‬خر‪ٜ‬خ ٗ‪٢‬ء اً طلؼَ ًُي { اَّٗخ َُ٘ َ​َ​َح‪َٛ‬خ كِ‪َ ٢‬‬ ‫‪ٍ ٟ‬‬ ‫‪ُّٓ ٍ٬‬زِ ٍ‬ ‫ًخٕ ٖٓ حَٓأس حُؼِ‪ ِ٣‬ا‪ ٫‬إٔ ‪ٔ​ٔٛ‬ض إٔ طـَد ر‪ٗ ٖٜ‬لْ حُٔ‪٬‬ف حٌُ‪ ٟ‬ػطَ ػ٘ي‪ٛ‬خ أ‪ ٝ‬أكوي‪ٛ‬خ ح‪٩‬كٔخّ رٌَ حُو‪ْ٤‬‬ ‫حُؼِ‪٤‬خ ‪ٝ .‬ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬زي‪٤ٓ ٖٓ ٝ‬خم ح‪٣٥‬خص حٌَُ‪ٔ٣‬ش إٔ حَٓأس حُؼِ‪ ُْ ِ٣‬طٍِ هخىٍس ػِ‪َٓ ٠‬ح‪ٝ‬ىس ‪ٓٞ٣‬ق ‪ -‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪- ّ٬‬‬ ‫‪ٝ‬حُوِ‪ٞ‬س ر‪ٓ ٚ‬غ ػِْ ُ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬خ ‪ ،‬حٌُ‪ً ١‬خٕ هِ‪ َ٤‬حُـ‪َ٤‬س أ‪ ٝ‬ػي‪ٜٔ٣‬خ ‪ٌُٜٝ ،‬ح ُٔخ ح‪ِ١‬غ ػِ‪َٓ ٠‬ح‪ٝ‬ىط‪ٜ‬خ أ‪َٓ ٍٝ‬س هخٍ { ‪ُ ُٓٞ٣‬‬ ‫ُق‬ ‫خ‪١‬جِ‪ ، ]29 [ } َٖ٤‬كِْ ‪٣‬ؼخهز‪ٜ‬خ ‪٣ ُْٝ‬لَم ر‪ٜٔ٘٤‬خ ‪ً ٞٛٝ ،‬خٕ ُ‪ ٚ‬ى‪ٍٝ‬‬ ‫ض َِٖٓ حُوَ ِ‬ ‫أَ ْػ َِ‪ ْٝ‬ػ َْٖ ‪ٌَ َٛ‬ح ‪ٝ‬ح ْٓظَ ْـلِ َِ‪ْٗ ٌَ ُِ ١‬زِ ِي اَّٗ ِي ًُ٘ ِ‬ ‫ك‪ ٢‬ط‪ َ٤ٔ٤‬ىػ‪ٞ‬س ‪ٓٞ٣‬ق ُِلخك٘ش ٖٓ هزَ ٗٔ‪ٞ‬س حُٔي‪٘٣‬ش ‪ًٝ .‬خٕ إٔ ًخٗض ٗظ‪٤‬ـش حُظـَرش أٗ‪ ٖٜ‬هطؼٖ أ‪٣‬ي‪ ٖٜ٣‬رٔزذ‬ ‫حَُؿزش حُـ٘ٔ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬كخهض اكٔخٓ‪ ٖٜ‬رخ‪ ، ُْ٧‬طِي حَُؿزش حُـٔخػ‪٤‬ش ٓ٘‪ ٖٜ‬ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬ر‪َّٜ٘٤‬خ ‪ٓٞ٣‬ق ‪ -‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪- ّ٬‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪219‬‬

‫ك‪ ٢‬ه‪( ُٚٞ‬طؼخُ‪َٝ { )٠‬ا‪ َّ٫‬طَ‪ْ َِ ْٜ‬‬ ‫ف َػِّ٘‪َ ٤ْ ًَ ٢‬ي‪ َّٖ ُٛ‬أَ‪ ْٛ‬ذُ اَُ ْ‪ٝ ، ]33 [ } َّٖ ِٜ ٤‬ه‪ { ُٚٞ‬حٍْ ِؿ ْغ اَُ‪ٍَ ٠‬رِّيَ كَخْٓؤ َ ُْ‪َٓ ُٚ‬خ رَخ ٍُ حُِّ٘ٔ َْ‪ِ ٞ‬س‬ ‫حُ‪َّ٬‬طِ‪ ٢‬هَطَّ ْؼَٖ أَ ْ‪ِ ٣‬ي‪َّ َُّٖ َٜ٣‬‬ ‫إ ٍَرِّ‪ ٢‬رِ ٌَ ْ‪ِ ٤‬ي ِ‪َ َّٖ ٛ‬ػِ​ِ‪ٌ ٤‬تْ } [‪ ، ]50‬ك‪ ٖٜ‬هي ٍح‪ٝ‬ىٗ‪ ٚ‬ػٖ ٗلٔ‪ٗ٧ ٚ‬لٔ‪َٓ٫ٝ ٖٜ‬أس حُؼِ‪! ِ٣‬‬ ‫ٓزلخٕ َّللا ! ‪ ،‬إ ٍإ‪٣‬ش حَُؿَ حُلٖٔ ٓئػَ ػظ‪ ْ٤‬حُو‪ٞ‬س ػطَ ُي‪ ٟ‬حَُٔأس ح‪٩‬كٔخّ رخُط‪ٝ َٜ‬حُؼلخف ‪ٓ ًَٝ‬ؼخ‪َ٤٣‬‬ ‫اًَحّ حُٔؼ‪ٝ ٟٞ‬كٖٔ حُ‪٤٠‬خكش ‪ٝ‬كلع حُِ‪ٝ‬ؽ ‪ٝ‬كو‪ٞ‬ه‪٣ َٛ . ٚ‬زو‪ٗ ٠‬ي رؼي ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬خص روط‪ٍٞ‬س ح‪٫‬هظ‪ٝ ١٬‬ػيّ ؿ‪ٞ‬‬ ‫خٍ ِ‪[ } َّٖ ٛ‬‬ ‫ص ‪ْ َ٣‬ـ‪ ْٖ ِٓ َٖ ْ٠ُ٠‬أَر َ‬ ‫حُز‪ َٜ‬؟ ‪٣ َٛ‬زو‪ ٠‬رؼي ‪ٌٛ‬ح طٔخإٍ ػٖ حُٔو‪ٜٞ‬ى ٖٓ ه‪ - ُٚٞ‬طؼخُ‪ٝ { : - ٠‬هَُ ُِّ ِْ ُٔ ْئ ِٓ٘خ ِ‬ ‫ْ‪ِ ٜ‬‬ ‫خٍ ِ‪[ } ْ​ْ ٛ‬حُ٘‪ ، ]30 : ٍٞ‬أ‪ ٝ‬ه‪ - ُٚٞ‬ػِ ٖٓ هخثَ ػِ‪َ٣ { : - ْ٤‬خ‬ ‫حُ٘‪ ، ]31 : ٍٞ‬أ‪ ٝ‬ه‪ { ُٚٞ‬هَُ ُِّ ِْ ُٔ ْئ ِِٓ٘‪ُ َ٣ َٖ٤‬ـ‪ٞ ُّ٠‬ح ِٓ ْٖ أَر َ‬ ‫ْ‪ِ ٜ‬‬ ‫حؿيَ ‪ٝ‬رََ٘خطِيَ ‪َٔ ِٗٝ‬خ ِء حُ ُٔ ْئ ِِٓ٘‪ْ ُ٣ َٖ٤‬يِٗ‪َ َٖ٤‬ػَِ ْ‪َ ِٖٓ َّٖ ِٜ ٤‬ؿ‪٬‬رِ‪٤‬زِ ِ‪ًَُِ َّٖ ٜ‬يَ أَ ْىَٗ‪ ٠‬إَٔ ‪ُ٣‬ؼ ََْ ْكَٖ كَ‪ُْ ٣ ٬‬ئ ًَ ْ‪} َٖ٣‬‬ ‫أَ‪َُّٜ٣‬خ حَُّ٘زِ ُّ‪ ٢‬هَُ ‪ِ َٝ ُْ َ٧‬‬ ‫[ح‪٧‬كِحد ‪. ]59 :‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ك‪ٞ‬حثي ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬خص ٖٓ ٓ‪ٍٞ‬س ‪ٓٞ٣‬ق إٔ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ٓ٨ُ ١َٝ٣ - ٠‬ش طلخ‪ َ٤ٛ‬ه‪ٜ‬ش ك‪ِٜ‬ض ك‪ ٢‬حَُٔ أ‪ٌ​ٌٛ ٝ‬ح ُهط‪٢‬‬ ‫ُ‪ٜ‬خ ر‪ٍٜٞ‬س كَى‪٣‬ش أػوز‪ٜ‬خ كظ٘ش ػظ‪ٔ٤‬ش ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ٔٗ ٟٞ‬خء حُٔي‪٘٣‬ش ‪ٝ‬ر‪ٍٜٞ‬س ػِ٘‪٤‬ش ‪ٝ‬ػخٓش ‪ٝ .‬هي رِـض حَُٔ‪٣‬ش ًٔخُ‪ٜ‬خ‬ ‫ػ٘ي اؿ‪٬‬م ح‪٧‬ر‪ٞ‬حد ‪ٝ‬حُظ‪ً ٢‬خٗض ٓزؼش أر‪ٞ‬حد (حُوَ‪١‬ز‪ ، )٢‬ك‪٤‬غ ح‪ٍ٩‬حىس إٔ ‪٣‬ظْ حٌَُٔ٘ ٓؼ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬كي‪ٛ‬خ ‪ ٌُٖ ،‬اٍحىس َّللا‬ ‫ٗخءص إٔ ‪٣‬طِغ ػِ‪ًُ ٠‬ي حُ٘‪ٜٞ‬ى ‪ُٝٝ‬ؿ‪ٜ‬خ ‪ٔٗٝ‬خء حُٔي‪٘٣‬ش ‪ًٝ‬ؤٗ‪ - ٚ‬طؼخُ‪ - ٠‬أٍحى ُ‪ٌٜ‬ح حُيٍّ ػ٘‪ٞ‬حٗخ ً آهَ ‪ ٞٛ‬إٔ َٖٓ‬ ‫‪٣‬ظن َّللا ‪٣‬ـؼَ ُ‪ٓ ٚ‬وَؿخ ً ‪.‬‬ ‫‪ٜ٣‬ظي حُٔظَ حٌُ‪ ١‬ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪َّ ٖ٤‬للا ‪ٜ٣‬ظي َّللا حَُٔ حٌُ‪ ١‬ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬حُ٘خّ ‪ٝ‬إٔ ٖٓ ِ‬ ‫‪ٌٛ‬ح ُ‪٤‬ؼِْ إٔ حُلظ٘ش ‪ٝ‬حٌَُٔ هي ‪٣‬زيأ ر‪ٍٜٞ‬س كَى‪٣‬ش أ‪ ٝ‬كخُش َٓ‪٣‬ش ‪٘ٛ‬خ ‪ٝ‬أهَ‪٘ٛ ٟ‬خى أ‪ ٝ‬طٔخ‪ َٛ‬ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش ‪ٔٓٝ‬خٓلش ك‪٢‬‬ ‫أهَ‪ َٗ ٌُٖٝ ، ٟ‬حُلظ٘ش ‪٫‬ري إٔ ‪٣‬ؼْ حُٔـظٔغ ؿُِ‪ ٚ‬آخ ر‪ٍٜٞ‬ط‪ ٚ‬حُٔزخَٗس ‪ًٔ ،‬خ ‪ ٞٛ‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔـظٔؼخص ٓظٔؼِش‬ ‫رخٗظ٘خٍ ح‪َٓ٧‬ح‪ ٝ‬حُظ‪٣ ٢‬ؼْ َٗ‪ٛ‬خ حُ‪ٜ‬خُق ‪ٝ‬حُطخُق ‪ًُ ،‬ي اًح ُْ ‪٣‬ئهٌ ػِ‪٣ ٠‬ي حُلظ٘ش ‪ٝ‬حٌَُٔ ٖٓ أ‪ٝ ُٚٝ‬كخٍ كي‪ٝ‬ػ‪، ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪٠‬خر‪ ٢‬ك‪ًُ ٢‬ي ًِ‪ ٚ‬حَُ٘ع ح‪. ٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُل‪ٞ‬حثي ح‪٧‬هَ‪٬ٓ ٟ‬كظش هط‪ٍٞ‬س ا‪ٔٛ‬خٍ حُز‪ٞ٤‬ص ‪ٝ‬حُٔـظٔؼخص ٓٔخ ‪٣‬ـِز‪ ٚ‬ح‪٫‬هظ‪ٝ ١٬‬حُٔل‪ٝ ٍٞ‬حُظزَؽ ٖٓ كظٖ‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طؼ‪ٜ‬ق رخُٔـظٔؼخص حُٔ​ِٔٔش ‪ ،‬كبٗ‪ ٖٓ ٚ‬رخد ط٘خر‪ ٚ‬حُٔ‪ٝ ٍٞ٤‬حُطزغ ر‪ ٖ٤‬حُ٘ٔخء ًٔخ كطَ‪ ٖٛ‬حُوخُن ًٌُي ‪،‬‬ ‫كبٕ طَى رخد ح‪٫‬هظ‪ٝ ١٬‬حُلظ٘ش ٓلظ‪ٞ‬كخ ً ػِ‪َٜٓ ٠‬حػ‪ٝ ٚ٤‬ا‪ٔٛ‬خٍ حُ‪ٞ٠‬حر‪ ٢‬حَُ٘ػ‪٤‬ش ك‪ًُ ٢‬ي ٓ‪ًٔ - ُٚ ٌٕٞ٤‬خ ًخٕ‬ ‫حُلخٍ ٓغ حَٓأس حُؼِ‪ٍ - ِ٣‬ى‪ٝ‬ى كؼَ هي ‪ٜ٘ٓ ِْٔ٣ ٫‬خ ًؼ‪ٔٗ ٖٓ َ٤‬خء ‪ٍٝ‬ؿخٍ حُٔـظٔغ حُٔ​ِْٔ ٓٔخ ‪ٞ٣‬ى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حٗظ٘خٍ ٓخ‬ ‫‪٣ ٫‬لٔي ػوزخ‪ ٖٓ ٙ‬أٓ‪ ٍٞ‬ط‪٤٠‬غ حُي‪ٝ ٖ٣‬طوَ رز٘‪٤‬خٕ ‪ٝ‬كيحص ر٘خء حُٔـظٔغ ‪.‬‬ ‫‪ًٝ‬طزخع حُ‪ٜ‬خُل‪ ٖ٤‬حٌُ‪ٝ ٖ٣‬هخ‪َّ ْٛ‬للا حُٔ‪٤‬جخص ‪ ،‬كبٕ ‪ٓٞ٣‬ق ‪ -‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ - ّ٬‬ػ٘يٓخ طؼَ‪ُِ ٝ‬لظ٘ش ‪ ،‬كبٗ‪ ٚ‬حٗيكغ ُ‪ٜ٤‬ـَ‬ ‫ٌٓخٕ حُلظ٘ش ُ‪٘٤‬ـ‪ ٞ‬ري‪ٝ ٚ٘٣‬ػلظ‪ٔٗٝ . ٚ‬ظل‪٤‬ي ٖٓ ًُي ىٍٓخ ً ػظ‪ٔ٤‬خ ً ‪ ٞٛ‬إٔ ‪ٛ‬ـَ حٌُٔخٕ حٌُ‪٘٣ ١‬خع ‪٣ٝ‬ظ‪ َٜ‬ك‪ ٚ٤‬حُلٔخى ‪-‬‬ ‫ه‪ٜٛٞ‬خ ً ػ٘ي ػيّ حُويٍس ػِ‪ٍ ٠‬ى‪ٛ‬خ أ‪ ٝ‬ح‪٬ٛ‬ك‪ٜ‬خ أ‪ ٝ‬اٌٗخٍ‪ٛ‬خ ػِٔ‪٤‬خ ً ‪ -‬هي ‪ٝ ٌٕٞ٣‬حؿزخ ً رلن حٌُؼ‪٘ٓ َ٤‬خ ‪ .‬ػِ‪ ٠‬إٔ ‪ٛ‬ـَ‬ ‫حٌَُٔ٘ ‪ٝ‬ىحٍ‪ ْ٤ُ ٙ‬ىحثٔخ ً ٓٔظطخػخ ً ُِـٔ‪٤‬غ ؛ كبٕ حُط‪ٞ‬حؿ‪٤‬ض ؿخُزخ ً ٓخ طِـؤ اُ‪ٓ ٠‬ي حُٔ٘خكٌ { هَخَُ ْ‬ ‫ض َٓخ َؿَِ ح ُء َٓ ْٖ أَ ٍَح َى‬ ‫ْـَٖ أَ‪َ ْٝ‬ػ ٌَحدٌت أَُِ‪ٌ ٤‬تْ } [‪. ]25‬‬ ‫رِؤ َ ْ‪ِ​ِٛ‬يَ ُٓ‪ٞ‬ءحً ا‪ َّ٫‬إَٔ ‪َ ُٔ٣‬‬ ‫أُ‪ٌٛ ْ٤‬ح ٓخ ‪٣‬ؼِٔ‪ٞ١ ٚ‬حؿ‪٤‬ض حُ‪ ّٞ٤‬رخُ‪ٜ‬خُل‪ٓ ٖٓ ٖ٤‬ي ٓ٘خكٌ حُ‪ٜ‬ـَس ‪ٝ‬كظق أر‪ٞ‬حد حُٔـ‪ٓٝ ٕٞ‬ي ح‪٧‬ك‪ٞ‬ح‪ٝ ٙ‬حُؼ‪ٕٞ٤‬‬ ‫رخ‪ٞٓ٧‬حٍ ‪ٝ‬ح‪ٓ٥‬خٍ ‪ٝ .‬أٓخ َٖٓ ُْ ‪ٔ٣‬ظزن حُزخد ‪ ٞٛٝ -‬هخىٍ ػِ‪ًُ ٠‬ي ‪ ٢ٍٟٝ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ٌٓ ٢‬خٕ حُٔ‪ٞ‬ء ‪ٝ‬حُلل٘خء‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٔ١‬جٖ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬إٔ ‪٣‬لَى ٓخً٘خ ً ‪ ٞٛٝ‬هخىٍ ػِ‪ًُ ٠‬ي ‪ -‬كؤه٘‪ ٠‬إٔ ‪ ٖٔٓ ٌٕٞ٣‬هخٍ ك‪ ْٜ٤‬هخُو‪َّ { ْٜ‬‬ ‫إ حَُ ٌِ‪ َٖ٣‬ط َ​َ‪ٞ‬كَّخ‪ُْ ُٛ‬‬ ‫‪ ٝ‬هَخُ​ُ‪ٞ‬ح أََُ ْ​ْ طَ ٌُ ْٖ أٍَْ ‪َّ ُٝ‬‬ ‫خؿَُ‪ٝ‬ح كِ‪َٜ٤‬خ‬ ‫َّللاِ ِ‬ ‫‪ٝ‬حٓظ َؼشً كَظُ‪ِ َٜ‬‬ ‫حُ َٔ‪٬‬ثِ ٌَشُ ظَخُِ ِٔ‪ ٢‬أَٗلُ ِٔ ِ‪ ْ​ْ ٜ‬هَخُ​ُ‪ٞ‬ح كِ‪ًُ٘ َْ ٤‬ظُ ْ​ْ هَخُ​ُ‪ٞ‬ح ًَُّ٘خ ُٓ ْٔظَ‪َ ْ٠‬ؼلِ‪ َٖ٤‬كِ‪ ٢‬ح‪ِ ٍَْ٧‬‬ ‫كَؤُ‪َُ ْٝ‬جِيَ َٓؤْ َ‪ٝ‬ح‪َ ْ​ْ ُٛ‬ؿ‪َٓ ٝ ُْ ََّٜ٘‬خ َء ْ‬ ‫‪َ٤ٜ‬حً } [حُ٘ٔخء ‪ ٌُٖٝ . ]97 :‬كٔز٘خ َّللا ‪ ،‬كلظ‪ِٔ٣ ٖٓ ٠‬ي حُو‪ٞ‬س ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ـَس هي ٓي‬ ‫ص َٓ ِ‬ ‫حُطـخس ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬خًٖ ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬أر‪ٞ‬حد أٍ‪َّ ٝ‬للا حُ‪ٞ‬حٓؼش كُٔو‪ ٢‬ك‪ ٢‬أ‪٣‬ي‪ ١‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪ٜ‬خُل‪ٝ ٖ٤‬اهلل حُٔ​ٔظؼخٕ ‪.‬‬ ‫ػْ إ أٓخُ‪٤‬ذ حُطـخس طظـيى ‪ ٫ٝ‬طظزيٍ ‪ .‬كبٕ ٗز‪َّ ٢‬للا ‪ٓٞ٣‬ق ‪ -‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ُٔ - ّ٬‬خ أٗـخ‪َّ ٙ‬للا ٖٓ حُلظ٘ش ح‪ٝ ٠ُٝ٧‬أظ‪َٜ‬‬ ‫‪ٝ َٜٙ١‬رَحءط‪ٜٗ ٚ‬ز‪ٞ‬ح ُ‪ ٚ‬كوخ ً آهَ أٗي ه‪ٞ‬س ‪ٓٝ‬ؼ‪ ٚ‬حُظ‪ٜ‬ي‪٣‬ي رؤٕ ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬حُ‪ٜ‬خؿَ‪ ، ٖ٣‬كٔخ ًخٕ ٓ٘‪- ٚ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ - ّ٬‬ا‪٫‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪220‬‬

‫‪َّٔ ِٓ ٢‬خ ‪ْ َ٣‬ي ُػ‪ ٢َِ٘ٗٞ‬اَُ ْ‪ًٝ . ]33 [ } ِٚ ٤‬خٗض ُ‪ ٚ‬حٌُٔخكؤس ‪٘ٛ‬خى ك‪ ٢‬حُٔـٖ ك‪٤‬غ‬ ‫إٔ هيّ ٗلٔ‪ُِٔ ٚ‬ـٖ { ٍَدِّ حُِّٔـْ ُٖ أَ َكذُّ اَُ َّ‬ ‫ه‪َّ ٞ٤‬للا ‪ -‬طؼخُ‪ ُٚ - ٠‬ؿ‪ٞ‬حً ٓ٘خٓزخ ً ُِيػ‪ٞ‬س ‪ٝ‬ا‪ٜ٣‬خٍ ى‪َّ ٖ٣‬للا ُٖٔ ُْ ‪ ٫ُٞ - ُٚ ٌٖٔ٣‬حُٔـٖ ‪٣َ١ -‬وخ ً ُِ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ًُ . ٚ٤‬ي‬ ‫ُ‪٤‬ؼِْ ‪ٞ١‬حؿ‪٤‬ض حُ‪ ّٞ٤‬إٔ طٌٔ‪ ْ٤‬أك‪ٞ‬ح‪ ٙ‬حُيػخس أَٓ ٓٔظل‪ َ٤‬كظ‪ ٠‬ىحهَ حُِِٗحٗخص ‪ٝ‬حُلي‪٣‬ي ‪ُ٘ٝ .‬خ ك‪ ٢‬أثٔش ح‪ - ّ٬ٓ٩‬رؼي‬ ‫ٍَٓ َّللا ‪ -‬أٓ‪ٞ‬س كٔ٘ش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػ‪ٞ‬ىس اُ‪ٗ ٠‬ز‪َّ ٢‬للا ‪ٓٞ٣‬ق ٗ‪٬‬كع أٗ‪ - ٚ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ - ّ٬‬هي كون ًَ َٓحكَ حُ‪ٜ‬ـَس ‪ ،‬كوي ‪ٛ‬ـَ حٌُلَ { اِّٗ‪٢‬‬ ‫خٍ َٓ َؼخ ًَ َّ‬ ‫ض َِِّٓشَ هَ‪ُْ ٣ َّ٫ ٍّ ْٞ‬ئ ُِٓ٘‪ َٕٞ‬رِ َّ‬ ‫ط َ​َ​َ ًْ ُ‬ ‫ح‪١‬‬ ‫َّللاِ اَّٗ‪ٍَ ُٚ‬رِّ‪ ٢‬أَكْ ََٖٔ َٓ ْؼ َ‪َ ٞ‬‬ ‫خ‪٥‬ه َ​َ ِس ‪ًَ ْ​ْ ُٛ‬خكَُِ‪ٛٝ ]37[ } َٕٝ‬ـَ حٌُزخثَ { هَ َ‬ ‫خهللِ ‪ ُْٛٝ‬رِ ِ‬ ‫‪٣‬ذ َػَِ ْ‪ ُْ ٌُ ٤‬حُ‪ْ َ٣ َّ َْٞ٤‬ـلِ َُ َّ‬ ‫َّحك ِٔ‪} َٖ٤‬‬ ‫خٍ ‪ ٫‬ط َْؼ َِ َ‬ ‫اَّٗ‪ْ ُ٣ ٫ ُٚ‬لِ​ِ ُق حُظَّخُِ ُٔ‪ٛٝ ]23 [ } َٕٞ‬ـَ حُ‪ٜ‬ـخثَ { هَ َ‬ ‫َّللاُ َُ ٌُ ْ​ْ ‪ َٞ ُٛٝ‬أٍَْ َك ُْ حَُ ِ‬ ‫[ ‪. ]92‬‬ ‫‪ٝ‬كخثيس ػظ‪ٔ٤‬ش أهَ‪ ٟ‬إٔ ‪ٝ‬ػي َّللا ٓظلون رؤٕ ‪٣‬ـؼَ ُٖٔ ‪٣‬ظو‪ٍُ ٚ٤‬هخ ً ٖٓ ك‪٤‬غ ‪٣ ٫‬لظٔذ ؛ ك‪ ٌٜٙ‬رَحءس ‪ٓٞ٣‬ق ‪ -‬ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫حُٔ‪ - ّ٬‬طؤط‪ ٖٓ ٢‬ػيس ‪ٝ‬ؿ‪َ١ٝ ٙٞ‬م ‪:‬‬ ‫ك‪ٜ٘٤‬ي ُ‪ ٚ‬هخُو‪ ٚ‬أ‪ ً٫ٝ‬أٗ‪ ٖٓ ٚ‬ػزخى‪ ٙ‬حُٔوَِ‪ٝ ٖ٤ٜ‬أٗ‪َٛ ٚ‬ف ػ٘‪ ٚ‬حُٔ‪ٞ‬ء ‪ٜ٘٣ٝ ،‬ي ٗخ‪ٛ‬ي ٖٓ أ‪ِٜٛ‬خ ‪ٝ ،‬ط٘‪ٜ‬ي ٗٔ‪ٞ‬س حُٔي‪٘٣‬ش‬ ‫‪ٜ٘٣ٝ ،‬ي حُِٔي ك‪ٔ٤‬خ رؼي ‪ٝ‬ك‪ٔ٤‬خ هزَ ‪ ،‬ػْ ‪ ٢ٛ‬ط٘‪ٜ‬ي رزَحءس ‪ِٗٝ‬ح‪ٛ‬ش ٗز‪َّ ٢‬للا ‪ .‬كوي ٓوَ َّللا ‪ ٌٙٛ‬حُـ٘‪ٞ‬ى ُظويّ ىُ‪ ً٬٤‬طِ‪ٞ‬‬ ‫ح‪٥‬هَ ػِ‪ ٠‬كلع َّللا ُ٘ز‪ٝ ٚ٤‬ػزخى‪ ٙ‬حُ‪ٜ‬خُل‪ ٖ٤‬ػٔ‪ٓٞ‬خ ً { ‪َٓ ٝ‬خ ‪ْ َ٣‬ؼَِ ُْ ُؿُ٘‪َ ٞ‬ى ٍَرِّيَ ا‪[ } َٞ ُٛ َّ٫‬حُٔيػَ ‪ًُ ، ]31 :‬ي اًح ػِْ َّللا‬ ‫ٓ٘‪ٛ ْٜ‬يم حُوِ‪ٞ‬د ػْ ًخٕ حُظٌٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ح‪ُ ٍٝ٧‬ي‪َّ ٖ٣‬للا ‪ٝ‬ػزخى‪ ٢ٛٝ ٙ‬حُـخثِس حُظ‪َ٣ ٢‬ؿ‪ٛٞ‬خ ًَ َٖٓ ‪َٟٓ ١َ٘٣‬خس‬ ‫َّللا ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪221‬‬

‫اس َت َط ْع ُت ْم }‬ ‫هللا َما ْ‬ ‫‪َ { - 64‬فا هتقُوا ه َ‬

‫‪١‬خُٔخ ‪ٝ‬هلض هخٗؼخ ً ك‪ٓ ٢‬لَحد ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش ‪١ٝ‬خُٔخ ؿَٔٗ‪٤ٟ ٢‬خإ‪ٛ‬خ رؤٗؼظ‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ك‪٤‬غ أ‪ٝ‬ىع حَُكٖٔ ػِ ‪ٝ‬ؿَ ك‪٢‬‬ ‫ًِٔخص هِ‪ِ٤‬ش ٖٓ حُٔؼخٗ‪ ٢‬حٌَُ‪ٔ٣‬ش حُل‪٤‬خ‪ٟ‬ش ٓخ ‪ٔ٣‬يٗخ رخُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُ٘‪َ٤‬س ًِٔخ حطٔؼض ٓٔخكخص حُ‪ٞ‬ػ‪ُ ٢‬ي‪٘٣‬خ ‪ًِٔٝ‬خ طؼخظْ‬ ‫ٍ‪٤ٛ‬يٗخ ٖٓ حُظـخٍد ‪.‬‬ ‫‪ٓٝ‬ؤهق ٓغ حُوخٍة حٌَُ‪ٝ ْ٣‬هلخص ػيس ك‪ ٢‬اَٗحهش ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش ٗـَف ٖٓ ٓؼ‪ٜ٘٤‬خ حُ٘ٔ‪. َ٤‬‬ ‫حُ‪ٞ‬هلش ح‪: ٠ُٝ٧‬‬ ‫طٔؼَ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش ٓظ‪َٜ‬حً ٖٓ ٓظخ‪ٍ َٛ‬كٔش َّللا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ْٜ٘ٓ ٢ٍٟ ٖ٤‬إٔ ‪٣‬ط‪٤‬ؼ‪ ٙٞ‬ػِ‪ ٠‬هيٍ ‪ٞ١‬ه‪ٝ ْٜ‬هيٍط‪ ْٜ‬؛ ‪ٌٛٝ‬ح‬ ‫ح‪ َٓ٧‬أكي أ‪ ْٛ‬ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪َ٣ ٢‬طٌِ ػِ‪ٜ٤‬خ حُظَ٘‪٣‬غ ح‪ ٞٛٝ ، ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ًحط‪ ٚ‬أكي ىػخثْ هِ‪ٞ‬ى حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء اً‬ ‫إٔ ط‪َٜ‬ف ح‪٣٧‬خّ ‪ٝ‬حُِ‪٤‬خُ‪٣ ٢‬ؤط‪ ٢‬رٔخ ‪٣ ٫‬ل‪ ٖٓ ٠ٜ‬حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٝ ،‬ك‪٘٤‬جٌ كبٕ هيٍحص حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حُو‪٤‬خّ رؤَٓ َّللا‬ ‫طظلخ‪ٝ‬ص طلخ‪ٝ‬طخ ً ًز‪َ٤‬حً ‪ ،‬هخ‪ٛ‬ش ‪٣ ٫‬ـي حُٔلظ‪ُٜ ٢‬خ كٌٔخ ً طل‪٤ِ٤ٜ‬خ ً ‪٣‬ـط‪ٜ٤‬خ ‪ٝ ،‬طؤط‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٣٥‬ش ُظٔؼَ حُٔ٘طِن حَُكذ‬ ‫‪ٝ‬حُ٘خٓ‪ ّٞ‬ح‪٧‬ػِ‪ ٠‬حٌُ‪٣ ١‬لٌْ كو‪ ٚ‬حُ‪ٍَٝ٠‬حص ‪ٝ ،‬كو‪ ٚ‬حٍطٌخد أهق حُ‪ٝ ٖ٣ٍَ٠‬ىكغ َٗ حَُ٘‪ٝ ، ٖ٣‬ط٘ؼَ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش‬ ‫حٌَُ‪ٔ٣‬ش حُٔ​ِْٔ حٌُ‪ٝ ١‬هغ ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف كَؿش ‪ٟ‬خؿطش رخُطٔؤٗ‪٘٤‬ش رخُٔ‪ٓ٬‬ش ٖٓ ح‪٩‬ػْ ٓخ ىحّ حطو‪َّ ٠‬للا ٓخ حٓظطخع ‪ًٔ ،‬خ‬ ‫أٗ‪ٜ‬خ طٔظ٘‪ُٔ ٚ٠ٜ‬وخ‪ٓٝ‬ش حُظَف حُطخٍة ‪ٝ‬رٌٍ حُ‪ٓٞ‬غ ك‪ ٢‬ح‪٫‬هظَحد ٖٓ حًَُِٔ أًؼَ كؤًؼَ ‪ٛٝ ،‬ظ‪ ٞ‬اً ‪٣‬لؼَ ًَ ًُي‬ ‫‪٘٣‬ؼَ رَه‪٤‬ذ ًحط‪٘ٓ ٢‬زؼ‪ ٚ‬ه٘‪٤‬ش َّللا ٓزلخٗ‪ٝ ٚ‬طؼخُ‪. ٠‬‬ ‫حُ‪ٞ‬هلش حُؼخٗ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫إ ى‪ٝ‬حثَ ح‪ٓ٫‬ظطخػش طظٔغ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي‪ ١‬حُو‪٤‬خّ ‪ٝ‬حُؼَٔ ًِٔخ حٓظطخػض ح‪ٓ٧‬ش إٔ طَه‪ٛ ٠‬ؼيحً ك‪ ِْٓ ٢‬حُل‪٠‬خٍس ‪ .‬أٓخ‬ ‫ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُو‪ ْ٤‬كبٕ حُظويّ حُٔخى‪ٝ ١‬حُظو٘‪٤ٜ٣ ٢‬ت حُظَ‪ٝ‬ف حُٔ٘خٓزش ُ٘​َ٘ حُو‪ٝ ْ٤‬كِٔ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬اًح أهٌٗخ ه‪ٔ٤‬ش (حُلَ‪٣‬ش)‬ ‫رخػظزخٍ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حكيس ٖٓ أهطَ حُو‪ ْ٤‬حُٔظلن ػِ‪ٜ٤‬خ رٌَ٘ ػخّ ُ‪ٞ‬ؿيٗخ إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُو‪ٔ٤‬ش ُ‪ٔ٤‬ض كخُش ‪٣‬ظ‪ٜ‬ق ر‪ٜ‬خ حُلَى أ‪ ٝ‬ىػ‪ٟٞ‬‬ ‫‪٣‬طِو‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ ٢ٛ‬ػِٔ‪٤‬ش ٓ‪ٞ‬حًزش ُ‪ٌٓ٪‬خٗخص حُظ‪٣ ٢‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ؛ كبًح ٓخ حٓظِي حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ػَ‪ٝ‬س ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُٔلَىحص‬ ‫حُِـ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ؿي ٗلٔ‪ ٚ‬كَحً ك‪ ٢‬حهظ‪٤‬خٍ ح‪ُ٧‬لخظ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ حُٔظؼيىس حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘‪ٗ ٖٓ ٚ‬وَ حُٔؼِ‪ٓٞ‬ش حُظ‪٣َ٣ ٢‬ي ا‪ٜ٣‬خُ‪ٜ‬خ‬ ‫ُٔوخ‪١‬ز‪ٜٔٓ ٚ٤‬خ طلخ‪ٝ‬طض ٓٔظ‪٣ٞ‬خط‪ ْٜ‬حُؼوخك‪٤‬ش ‪ ٖٓٝ .‬ط‪ٞ‬كَص ك‪ ٢‬ر‪٬‬ى‪ ٙ‬كَ‪ً ٙ‬ز‪ُِ َ٤‬ؼَٔ رَ٘‪َٔ٤ٓ ١ٝ‬س ‪ٝ‬ؿي ٗلٔ‪ ٚ‬هخىٍحً‬ ‫ػِ‪ٍ ٠‬ك‪ٓ ٞ‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬ظؼَ‪ ٖٓ ُٚ ٝ‬ظِْ أ‪ ٝ‬ك‪٤‬ق ٖٓ أٍرخد حُؼَٔ ‪ٝ‬ػِ‪ٍ ٠‬ك‪ٓ ٞ‬خ ‪٣‬ؼي‪ٜ٘ٓ ٙ‬ش ٗخهش أ‪ ٝ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓ٘خٓزش ‪ ٞٛٝ ،‬رٌُي ‪٣‬ـي أٓخٓ‪ٓ ٚ‬ـخ‪٫‬ص ‪ٝ‬حٓؼش ُِلًَش ‪ٝ‬هيٍحً أًزَ ٖٓ حُو‪٤‬خٍحص حَُٔ‪٣‬لش ‪ٝ ،‬هي ػزَ حُؼَد هي‪ٔ٣‬خ ً‬ ‫ػٖ ‪ ٌٙٛ‬حُلخُش رٔؼَ ٗخثغ ك‪ ٖ٤‬هخُ‪ٞ‬ح ‪ ٖٓ( :‬أهل‪ ٞ‬طو‪. )َّ٤‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُٔوخرَ كٌ‪٤‬ق ‪ ُٖٔ ٌٖٔ٣‬رلغ ػٖ كَ‪ٛ‬ش ُِؼَٔ ٓ٘‪ٞ‬حص ػيس كظ‪ ٠‬ػؼَ ػِ‪ٜ٤‬خ إٔ ‪٣‬ظ‪َٜ‬ف ًٔخ ط‪َٜ‬ف ح‪، ٍٝ٧‬‬ ‫‪ٝ‬إٔ ‪٘٣‬ؼَ رؤٗ‪ ٚ‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬كَحً ‪٣‬ؤر‪ ٠‬حُظِْ ‪٣ٝ‬ؼ‪ ٖ٤‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُؤَ ‪ٝ‬حُو‪ َٜ‬؟ ! !‬ ‫‪ٝ‬أٓخ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُؼِٔ‪ ٢‬كبٕ أًؼَ حُٔوظَػخص أػطض ؿ‪ٞ‬حٍف ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظيحى ك‪ِٓ ٢‬طخٗ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬هيٍحط‪ٜ‬خ ؛‬ ‫كخ‪ُ٥‬ش ٓيص ك‪ِٓ ٢‬طخٕ حُ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُطخثَس ك‪ِٓ ٢‬طخٕ حَُؿَ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬خطق ك‪ِٓ ٢‬طخٕ حُٔ​ٔغ ‪(ٝ‬حَُحث‪ )٢‬ك‪ِٓ ٢‬طخٕ حُؼ‪ٖ٤‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪..‬‬ ‫‪٣ٝ‬ظَطذ ػِ‪ ٠‬حطٔخع ى‪ٝ‬حثَ ح‪ٓ٫‬ظطخػش طؼخظْ حُٔ​ٔج‪٤ُٞ‬ش ‪ٝ​ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى آٌخٗخص ؿي‪٣‬يس ُِِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُظو‪ٝ ٟٞ‬ر‪ٌٜ‬ح ح‪٫‬ػظزخٍ كبٕ‬ ‫حُؼَٔ ُظلٔ‪ ٖ٤‬حُٔ٘خم حُؼخّ حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٚ٤‬حُٔ​ِْٔ ػزخىس هلل طؼخُ‪ ٠‬ط‪٤ٜ‬ت حُ٘خّ ُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُطخػخص ‪ٝ‬حُؼزخىحص ‪ٝ ،‬اًح ٓخ‬ ‫كيع هَِ ك‪ ٢‬ح‪ٍ٫‬طزخ‪ ١‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ٓ٫‬ظطخػش ‪ٝ‬حُظو‪ ٟٞ‬كبٕ ًُي ‪٣‬ؼ٘‪ٞٗ ٢‬ػخ ً ٖٓ حُزـ‪ ٢‬حُٔ​ٔو‪ٞ‬ص حٌُ‪٣ ١‬وَ رخُظ‪ٞ‬حُٗخص‬ ‫حُؼٔ‪٤‬وش رخُلَى ًٔخ ‪ٔ٣‬ظٍِ٘ حُٔلٖ ‪ٝ‬حُؼو‪ٞ‬رخص ُ‪. ٚ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪222‬‬

‫‪ٝ‬هي أٗخٍ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬اُ‪ ٠‬ػو‪ٞ‬رش ٗ‪٢‬ء ٖٓ ًُي حُوَِ ك‪ ًَ​ً ٖ٤‬حُِٔي حٌُ​ٌحد ك‪ ٢‬ؿِٔش ٖٓ ‪ٌِْٜٔ٣ ٫‬‬ ‫َّللا ‪ ّٞ٣‬حُو‪٤‬خٓش ‪٘٣ ٫ٝ ، ْٜ٤ًِ٣ ٫ٝ‬ظَ اُ‪ ْٜ٤‬اً إٔ حُِٔطخٕ ً‪ ٝ‬هيٍحص ًز‪َ٤‬س كبًح ُْ ‪ٞ٣‬حًز‪ٜ‬خ حُ‪ٜ‬يم أكيع ٖٓ‬ ‫حُ‪ٓ ٍَ٠‬خ ‪ ٫‬ط٘لغ ٓؼ‪ٍ ٚ‬هخرش حَُهزخء ! ‪ٌُُٝ‬ي حٓظلن حُؼو‪ٞ‬رش حُظ‪ ٢‬طظ٘خٓذ ٓغ كؼِ‪. ٚ‬‬ ‫حُ‪ٞ‬هلش حُؼخُؼش ‪:‬‬ ‫ٌَُ ٓ٘خ ‪١‬خهخص ٓلي‪ٝ‬ىس ‪٘ٓ ٌَُٝ ،‬خ ‪ٞٔ١‬كخط‪ٝ ٚ‬أ‪ٛ‬يحك‪ ٚ‬حُظ‪ ٢َٓ٣ ٢‬اُ‪ ٠‬طلو‪٤‬و‪ٜ‬خ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس هزَ إٔ ‪َ٣‬كَ ‪ٝ‬ط٘‪٢ٜ‬‬ ‫ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬حُطٔ‪ٞ‬كخص ؛ ‪ٜٔٓٝ‬خ ًخٗض هيٍحص ح‪ٔٗ٩‬خٕ ًز‪َ٤‬س ك‪ٓ ٢ٜ‬لي‪ٝ‬ىس ‪٘ٗٝ ،‬خ‪ٛ‬ي ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ إٔ‬ ‫‪ٞٔ١‬كخط٘خ أًزَ ٖٓ ‪١‬خهخط٘خ ‪ًٝ ،‬ؼ‪٘ٓ َ٤‬خ ‪ٜ٣‬خد ك‪ٌ٘٤‬حى رخُؼـِ ‪ٝ‬ح‪٩‬كزخ‪٣ٝ ١‬ئى‪ ١‬ر٘خ ‪ٌٛ‬ح اُ‪ ٠‬حُزوخء ك‪ ٢‬اؿخُس ٓلظ‪ٞ‬كش‬ ‫!!‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ٓغ ػِٔ٘خ إٔ حُظٌِ‪٤‬ق ػِ‪ ٠‬هيٍ حُ‪ٓٞ‬غ ‪ ُٞٝ ،‬أٗ٘خ رخَٗٗخ ٓخ ‪ ٌٖٔٓ ٞٛ‬حُ‪ُٜ ّٞ٤‬خٍ ٓخ ‪ٔٓ ٞٛ‬ظل‪ َ٤‬حُ‪ٌ٘ٔٓ ّٞ٤‬خ ً‬ ‫ؿيحً ‪ُٟٞ٘ٝ ،‬ق ‪ٌٛ‬ح رٔؼخٍ ‪ٛ‬ـ‪ ، َ٤‬كِ‪ ٞ‬أٗ٘خ ػٔيٗخ اُ‪١ ٠‬لَ ك‪ ٢‬حُوخٓٔش ٖٓ ػَٔ‪٣ ُْ ٙ‬يهَ حُٔيٍٓش ‪ِ١ٝ ،‬ز٘خ ٓ٘‪ٚ‬‬ ‫ًظخرش حٓٔ‪ُٞ ٚ‬ؿي إٔ ًُي رخُ٘ٔزش ُ‪ٔٓ ٚ‬ظل‪ ، َ٤‬كبًح ػِٔ٘خ‪ً ٙ‬ظخرش كَ‪ٝ‬ف حٓٔ‪ ٚ‬كَكخ ً كَكخ ً ‪ ،‬ػْ ػِٔ٘خ‪ ٙ‬حُ‪ َٛٞ‬ر‪ٜٔ٘٤‬خ‬ ‫ُ‪ٞ‬ؿي إٔ ٓخ ًخٕ ٓٔظل‪ ً٬٤‬هزَ ٓخػش ‪ٛ‬خٍ ح‪ٌ٘ٔٓ ٕ٥‬خ ً ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪...‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٗط‪ٞ‬ف ك‪ ٢‬حُٔـِْ حُ‪ٞ‬حكي ك‪ ٢‬أٗلخء حُؼخُْ ح‪ٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬ظؤُٔ‪ُٔ ٖ٤‬خ ‪٣‬ليع ُِٔ​ِٔٔ‪، ٖ٤‬‬ ‫‪ٗٝ‬خً‪ ٖٓ ٖ٤‬حُظآَٓ ػِ‪ ، ٚ٤‬ػْ ‪٘٣‬ل‪ ٞ‬حُٔـِْ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ حٗؼوي ػِ‪ ٚ٤‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪ٔ٣‬ظل‪٤‬ي ِْٓٔ ٖٓ ٗ‪٢‬ء ٓٔخ هِ٘خ‪ًُٝ ، ٙ‬ي‬ ‫‪٘ٗ٧‬خ ُْ ٗزخَٗ حُٔ​ٌٖٔ ‪ٝ ،‬اٗٔخ أً‪ٛ‬ز٘خ أ‪ٝ‬هخط٘خ ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ػٖ أٓ‪ ٫ ٍٞ‬ك‪ُ٘ ٍٞ‬خ ‪ ٍٞ١ ٫ٝ‬ك‪ ٢‬حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ! !‬ ‫‪ ُٞٝ‬أٗ٘خ طليػ٘خ رٔخ ‪ِٜ٣‬ق أَٓحً ٖٓ أٓ‪ ٍٞ‬حُل‪ ٢‬أ‪ ٝ‬ك‪٤ً ٢‬ل‪٤‬ش ؿؼَ ك‪ ٖٓ ٕ٬‬حُ٘خّ ‪َ٣‬طخى حُٔ​ٔـي ٌُخٕ ًُي أٗلغ‬ ‫ُِٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬أرَأ ٌُِٓش ٖٓ ٗ‪٢‬ء ٓ٘ـ‪ُٞ‬ش ر‪. ٚ‬‬ ‫حُ‪ٞ‬هلش حَُحرؼش ‪:‬‬ ‫إ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬طًَ٘خ ػِ‪ ٠‬حُٔلـش حُز‪٠٤‬خء ‪ٝ​ٝ ،‬هغ حُظٌِ‪٤‬ق ٖٓ َّللا طؼخُ‪ ٢‬رخطزخع ًُي حُٔ٘‪ٜ‬ؾ‬ ‫‪ٝ‬حُظِحٓ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬هيٍ حُ‪ٓٞ‬غ ‪ٝ‬حُطخهش ‪ٌٛٝ ،‬ح حُظٌِ‪٤‬ق ٓ٘ش َّللا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪-‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُٔ‪٘ٓٝ -ّ٬‬ش أٓٔ‪ ْٜ‬؛ كوي ٌٓغ‬ ‫ٗ‪ٞ‬ف ‪-‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪٣ -ّ٬‬يػ‪ ٞ‬ه‪ ٚٓٞ‬أُق ٓ٘ش ا‪ ٫‬هٔ​ٔ‪ًٝ ، ٖ٤‬خٗض ك‪ِ٤ٜ‬ظ‪ ٚ‬ك‪ًُ ٢‬ي ‪ٛٝ‬ق َّللا طؼخُ‪َٓ َٝ ] : ٠‬خ آ ََٖٓ َٓ َؼ‪ ُٚ‬اِ‪َّ٫‬‬ ‫هَِ​ِ‪ٌ ٤‬تَ [ [‪ٞٛ‬ى ‪ٗ ]40‬ؼْ اٗ‪ ْٜ‬هِ‪ َ٤‬كِٔظ‪ٓ ْٜ‬ل‪٘٤‬ش ‪ٝ‬حكيس ‪ٓٝ‬غ ًُي كبٕ ٗ‪ٞ‬كخ ً ظَ ٍٓ‪ ٖٓ ً٫ٞ‬أ‪ ٢ُٝ‬حُؼِّ ح‪٧‬رَحٍ ‪ًُ ،‬ي‬ ‫‪ ٕ٧‬حُُِٔ٘ش ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ حُـ‪ٜ‬ي حُٔ‪ٞ‬حكن ُِٔ٘‪ٜ‬ؾ حٍُِٔ٘ ‪ ْ٤ُٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪٣‬لون ٖٓ ٗـخف ‪ٝ‬ك‪٬‬ف ‪.‬‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬حٌُ‪٣ ١‬ليع ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ أٗ٘خ ٗ‪٠‬غ أ‪ٛ‬يحكخ ً ٓؼ‪٘٤‬ش َٗ‪٣‬ي حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ ػخؿ‪ً ُٞٝ ، ً٬‬خٗض ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٛ٧‬يحف‬ ‫طٔظيػ‪ ٢‬حُ‪٠‬ـ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ أ‪ ٝ‬حُولِ ػِ‪ ٚ٤‬أ‪ ٝ‬ح‪ٗ٫‬لَحف ػ٘‪ٝ ، ٚ‬ك‪٣ ٖ٤‬ليع ًُي طلوي حُيػ‪ٞ‬س حٗٔـخٓ‪ٜ‬خ حٌُحط‪ًٔ ٢‬خ‬ ‫ط‪ٜ‬ظِ حُلِٔلش حُ٘ظَ‪٣‬ش حُظ‪ ٢‬طٔظ٘ي اُ‪ٜ٤‬خ ؛ ‪ٍٝ‬رٔخ أى‪ًُ ٟ‬ي اُ‪ ٠‬حٓظؼٔخٍ ‪ٓٝ‬خثَ ؿ‪َٝ٘ٓ َ٤‬ػش ‪.‬‬ ‫‪٣ ٫ٝ‬ؼ٘‪ٌٛ ٢‬ح إٔ ٗؼل‪ ٢‬أٗلٔ٘خ ٖٓ ػِٔ‪٤‬خص حَُٔحؿؼش ‪ ،‬رَ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حَُٔحؿؼش حُٔطِ‪ٞ‬رش ‪ ٢ٛ‬حُظؤًي ٖٓ ٓ‪ٞ‬حكوش أٓخُ‪٤‬ز٘خ‬ ‫‪ٓٝ​ٝ‬خثِ٘خ ُِٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬طؼزيٗخ َّللا طؼخُ‪ ٠‬رخطزخػ‪ٝ ٚ‬حُلًَش ػِ‪ٛ ٠‬ي‪. ٚ٣‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪223‬‬

‫اب ٌت‬ ‫اء}‬ ‫س َم ِ‬ ‫ت و َف ْر ُد َها فًِ ال ه‬ ‫‪{ - 65‬أَ ْ‬ ‫صل ُ َها َث ِ‬

‫ٓ‪٤‬ظَ ٌُِِٔش أػَ‪ٛ‬خ حُلؼخٍ ك‪ ٢‬طـ‪ َ٤٤‬أكٌخٍ حُ٘خّ ‪ٝ‬أِٓؿظ‪٘ٓٝ ْٜ‬خػَ‪ٝ​ٝ ْٛ‬حهؼ‪ًُٝ ، ْٜ‬ي اًح حٓظ‪ٞ‬كض َٗ‪١ٝ‬خ ً ٓؼ‪٘٤‬ش ‪.‬‬ ‫‪ ْ٤ُٝ‬أىٍ ػِ‪ٍ ٠‬كؼش ٌٓخٗش حٌُِٔش ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس حُزَ٘ ٖٓ إٔ ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء‪ -‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ً- ّ٬‬خٗ‪ٞ‬ح ‪٣‬ـ‪٤‬ي‪ ٕٝ‬حٓظويحٓ‪ٜ‬خ‬ ‫ك‪ ٢‬حُظؼز‪ َ٤‬ػٖ حُلوخثن حَُحٓوش ‪ٝ‬حَُر‪ ٢‬ر‪ٜ٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ٝ ٖ٤‬حهغ حُزَ٘ ‪٤ٍٛٝ‬ي حُلطَس حُٔظزو‪ُ ٢‬ي‪. ْٜ٣‬‬ ‫ك‪ٌٜ‬ح ٗ‪ٞ‬ف ‪-‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪٣ - ّ٬‬ـخىٍ ه‪ ٚٓٞ‬رخٓظلخ‪ٟ‬ش ‪ ،‬كظ‪ٟ ٠‬ؾ ه‪ًُ ٖٓ ٚٓٞ‬ي ك‪ ٖ٤‬هخُ‪ٞ‬ح ‪ { :‬هَخُ​ُ‪ٞ‬ح ‪َ٣‬خ ُٗ‪ُ ٞ‬ف هَ ْي َؿخى َُْظََ٘خ‬ ‫كَؤ َ ًْؼَ​َْ صَ ِؿيَحََُ٘خ } [ ‪ٞٛ‬ى ‪ٌٛٝ ، ]32 :‬ح ارَح‪ - ْ٤ٛ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪َّ ٌَٚٓ٣ -ّ٬‬للا طؼخُ‪ ، ٠‬ك‪ٜ٤‬ز‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ٞ‬س حُلـش ٓخ ‪٣‬للْ ه‪: ٚٓٞ‬‬ ‫ص َّٖٓ َّٗ َ٘خ ُء َّ‬ ‫إ ٍَرَّيَ َك ٌِ‪ٌ ٤‬تْ َػِ​ِ‪ٌ ٤‬تْ [ [ ح‪ٗ٧‬ؼخّ ‪ٌٛٝ . ]83 :‬ح ٓ‪٠ٓٞ‬‬ ‫] ‪ٝ‬طِ ِْيَ ُك َّـظَُ٘خ آطَ ْ‪َ٘٤‬خ‪َٛ‬خ ار ََْح ِ‪َ َْ ٤ٛ‬ػَِ‪ ٠‬هَ‪ َْ​َٗ ِٚ ِٓ ْٞ‬كَ ُغ ى َ​ٍَ َؿخ ٍ‬ ‫ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪٣ -ّ٬‬و‪ٝ { : ٍٞ‬حكْ َُِْ ُػ ْو َيسً ِّٖٓ ُِّ َٔخِٗ‪ْ َ٣ * ٢‬لوَ‪ُٜٞ‬ح هَ‪ ، ]28 ، 27 : ٚ١[ } ٢ُِ ْٞ‬ػْ ‪٣‬طِذ ٖٓ َّللا طؼخُ‪ ٠‬إٔ‬‫‪٣‬ظل‪ َ٠‬ػِ‪ ٚ٤‬ربَٗحى ‪ٛ‬خٍ‪ٓ ٕٝ‬ؼ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُظزِ‪٤‬ؾ ُل‪ٜ‬خكش ُٔخٗ‪ ٚ‬ك‪٣ ٖ٤‬و‪ٝ { : ٍٞ‬أَ ِه‪ُ َ​َٛ ٢‬‬ ‫‪ُ ٜ‬ق ِِّٓ٘‪َٔ ُِ ٢‬خٗخ ً كَؤٍَْ ِٓ ِْ‪ُٚ‬‬ ‫ُ‪ َٞ ُٛ ٕٝ‬أَ ْك َ‬ ‫ُ‪ِّ ٜ‬يهُِ٘‪ ٢‬اِّٗ‪ ٢‬أَهَ ُ‬ ‫ُ‪ [ } ٕٞ‬حُو‪َّٝ . ] 34 : ٜٚ‬للا طؼخُ‪٣ ٠‬و‪ُ ّٞ‬وخطْ أٗز‪٤‬خث‪ٝ { : ٚ‬هَُ َُّ‪ ْ​ْ ُٜ‬كِ‪٢‬‬ ‫َٓ ِؼ َ‪ْ ٍِ ٢‬ىءحً ‪َ ٣‬‬ ‫خف إَٔ ‪ٌِّ ٌَ ُ٣‬ر ِ‬ ‫أَٗلُ ِٔ ِ‪ ْ​ْ ٜ‬هَ‪ ً٫ ْٞ‬رَِ​ِ‪٤‬ـخ ً } [ حُ٘ٔخء ‪ٌٛ ًَٝ . ] 63 :‬ح هزْ ٓٔخ ٗٔز‪ ٚ‬حُزخٍ‪- ١‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ُ٘ -٬‬لٔ‪ ٚ‬ك‪ ٖ٤‬هخٍ ‪ ] :‬هَُْ كَِ​ِ​َِّ ِ‪ ٚ‬حُ ُل َّـشُ‬ ‫حُزَخُِ َـشُ كََِ‪َٗ ْٞ‬خ َء َُ‪َٜ‬يَح ًُ ْ​ْ أَؿْ َٔ ِؼ‪ [ [ َٖ٤‬ح‪ٗ٧‬ؼخّ ‪ٝ ]149 :‬كـؾ حُ٘ز‪٠ٓٝ ٖ٤٤‬خٓ‪ ٖ٤‬هطخر‪ُِ ْٜ‬وِن ‪-‬ك‪ ٢‬ح‪ٝ - ٍٞٛ٧‬حكيس أ‪ٝ‬‬ ‫طٌخى ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ ؿٌ‪ ٍٝ‬حٌُِٔش حُط‪٤‬زش ‪ٟ‬خٍرش ك‪ ٢‬أػٔخم حُِٖٓ ٖٓ ُيٕ ٗ‪ٞ‬ف ‪-‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ -ّ٬‬اُ‪ ٠‬هخطٔ‪ٓ ْٜ‬لٔي ‪٠ِٛ-‬‬ ‫ػخّ ‪ٝ‬حك ٍي ‪ : ٞٛ ،‬حُظؤً‪٤‬ي ػِ‪ ٠‬أ‪٤ٔٛ‬ش حٌُِٔش حُط‪٤‬زش ك‪ ٢‬اٗوخً‬ ‫م ٍ‬ ‫َّللا ػِ‪ٌٛٝ ، -ِْٓٝ ٚ٤‬ح ‪٣‬ـؼَ كًَش حُظخٍ‪٣‬ن ًِ‪ٜ‬خ ك‪٤ٓ ٢‬خ ٍ‬ ‫حُزَ٘‪٣‬ش ٖٓ حُ‪ُ٬٠‬ش ‪.‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٗٔظوق رو‪ٔ٤‬ش حٌُِٔش ‪ٓٝ ،‬غ أ‪٤ٔٛ‬ش حُؼَٔ ا‪ ٫‬إٔ ٌَُ ٓ٘‪ٜٔ‬خ ٓـخُ‪ ٚ‬حٌُ‪ِٜ٣ ٫ ١‬ق ك‪ ٚ٤‬ؿ‪َٙ٤‬‬ ‫‪ٝ ،‬ك‪ ٠‬طخٍ‪٣‬و٘خ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬أٓؼِش ًؼ‪َ٤‬س ؿيحً ؿ‪ََّ٤‬ص ك‪ٜ٤‬خ حٌُِٔش ٓٔخٍ ٗو‪ ٚ‬أ‪ٓ ٝ‬ي‪٘٣‬ش ‪ ،‬رَ هخٍس ‪ ،‬كٔ​ٔخ ‪ ًٌَٕٝ٣‬ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫حُ‪ٜ‬يى إٔ ‪ٝ‬كيحً ٖٓ رؼ‪ ٞ‬ر‪٬‬ى أكَ‪٣‬و‪٤‬ش ‪ٝ‬كي كخؿخ ً ‪ ،‬كخُظو‪ ٠‬رخ‪ٓ٩‬خّ ٓخُي رٖ أْٗ ‪ٛ‬خكذ حٌُٔ‪ٛ‬ذ ؛ كؤػ٘‪ٓ ٠‬خُي ػِ‪٠‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ًُ ٢‬ي حُزِي ه‪َ٤‬حً ‪ٝ ،‬طٔ٘‪ٍُ ُٞ ٠‬هض حُٔي‪٘٣‬ش ٓؼِ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ػيُ‪٬ٛٝ ٚ‬ك‪ . ٚ‬كزِؾ ًُي ‪ٝ‬حُ‪ًُ ٢‬ي حُزِي ح‪٩‬كَ‪٣‬و‪ ، ٢‬كؤَٓ‬ ‫رظيٍ‪ً ْ٣‬ظذ ٓخُي ك‪ ٢‬رِي‪ٝ ، ٙ‬أى‪ًُ ٟ‬ي اُ‪ ٠‬حٗظ٘خٍ حٌُٔ‪ٛ‬ذ حُٔخٌُ‪ ٢‬ك‪ ٢‬أٍؿخء أكَ‪٣‬و‪٤‬ش ! ‪ٓٝ .‬خ أظٖ إٔ ٓخ كيع ًخٕ‬ ‫‪٣‬وطَ ُ‪ٓ٪‬خّ ػِ‪ ٠‬رخٍ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي طـ٘‪ ٢‬حٌُِٔش حُ‪ٞ‬حكيس ؿ٘خء ؿ‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬ؿ‪ًٔ ، ٕٞ٤‬خ كيع ك‪ ٢‬ؿِ‪ٝ‬س ح‪٧‬كِحد ك‪ ٖ٤‬أِْٓ ٗؼ‪ ْ٤‬رٖ ٓٔؼ‪ٞ‬ى ‪ٝ ،‬حٓظويّ‬ ‫ػيّ ػِْ حًَُٔ٘‪ ٖ٤‬رٌُي ك‪ ٢‬طزي‪٣‬ي حُؼوش ر‪ ٖ٤‬هَ‪ٝ ٖ٣‬حُ‪ٜٞ٤‬ى ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ٝ . ٍٜٞ٘ٓ ٞٛ‬هي أىًٍض حًَُ٘خص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص‬ ‫حُظـخٍ‪٣‬ش ه‪ٔ٤‬ش حٌُِٔش ك‪ ٢‬حُظؤػ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُٔ٘ظَ‪ٝ ١‬ىكؼ‪ ٚ‬اُ‪َٗ ٠‬حء ٓخ ‪٣ ٫‬لظخؽ ُ‪ ، ٚ‬هخٍ أكي‪: ْٛ‬‬ ‫ُ‬ ‫‪٘ٛٝ‬ؼض ىػخ‪٣‬ش رخُظٔؼش حُزخه‪٤‬ش ‪.‬‬ ‫ُ‪ً ٞ‬خٕ ُ‪ ٠‬ػَ٘س ى‪ٍ٫ٝ‬حص ُظخؿَص ر‪ٞ‬حك ٍي‬ ‫‪ٝ‬اًح أٍىص إٔ طَ٘ كخػِ‪٤‬ش ٗو‪ٓ ٚ‬خ ‪ ،‬ك‪ٌ٤‬ل‪ ٠‬إٔ طو٘ؼ‪ : ٚ‬إٔ ػِٔ‪ ٚ‬ؿ‪ ١ً َ٤‬كخثيس ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٣٥‬ش حُظ‪ٗ ٢‬لٖ ر‪ٜ‬يى‪ٛ‬خ ُحهَس رخُٔؼخٗ‪ٝ ٢‬حُ‪ ٍٜٞ‬حُظ‪ ٢‬طـؼَ حٌُِٔش ك‪ ٢‬أٍه‪ ٠‬كخٍ ؿٔخ‪ًٔٝ ً٫‬خ‪ٗٝ ً٫‬لؼخ ً ‪ُ٘ٝ .‬وَأ‬ ‫د َّ‬ ‫َّللاُ َٓؼَ‪َٔ ِ​ًَِ ً٬‬شً ‪ِّ٤َ١‬زَشً ًَ َ٘ َـ َ​َ ٍس‬ ‫‪َ َ​َ ٟ‬‬ ‫ح‪٣٥‬ش ‪ٓٝ‬خ ط‪ٛ٬‬خ ُ٘وظزْ ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ ٗ‪ٍٛٞ‬خ ‪ ،‬هخٍ َّللا ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ { : -٬‬أََُ ْ​ْ ط َ​َ​َ ًَ ْ‪٤‬قَ َ‬ ‫‪ ٖ٤‬رِ ْبً ِٕ ٍَرِّ‪َٜ‬خ ‪َِ ْ٠َ٣ٝ‬دُ َّ‬ ‫‪ِّ٤َ١‬زَ ٍش أَ‪َُِٜ ْٛ‬خ ػَخرِ ٌت‬ ‫خّ َُ َؼَِّ‪َ٣ ْ​ْ ُٜ‬ظَ ٌَ ًََُّ‪} َٕٝ‬‬ ‫َّللاُ ح‪ْٓ َ٧‬ؼَ َ‬ ‫ض ‪ٝ‬كَ​َْ ُػ‪َٜ‬خ كِ‪ ٢‬حُ َّٔ َٔخ ِء * طُ ْئطِ‪ ٢‬أُ ًَُِ‪َٜ‬خ ًُ ََّ ِك ٍ‬ ‫خٍ ُِ​َِّ٘ ِ‬ ‫[ارَح‪ُ ، ]25 -24 : ْ٤ٛ‬وي ٗز‪ ٚ‬حُزخٍ‪- ١‬ػِ حٓٔ‪ - ٚ‬حٌُِٔش حُط‪٤‬زش ر٘ـَس ‪٤١‬زش ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُ٘ـَس حُط‪٤‬زش طظ‪ٜ‬ق رؼ‪٬‬ع‬ ‫‪ٛ‬لخص أٓخٓ‪٤‬ش ‪ :‬ػزخص أ‪ِٜٛ‬خ ‪ٝ‬ػٔن ؿٌ‪ٍٛٝ‬خ ‪ ،‬ػْ ً‪ٛ‬خد كَ‪ٝ‬ػ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬أك٘خٗ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخء ‪ ،‬ػْ ٗلؼ‪ٜ‬خ حُيحثْ ُِوِن‬ ‫رخٓظَٔحٍ أًِ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػٔخٍ‪ٛ‬خ ‪ُ٘ٝ .‬ل‪ َٜ‬حُو‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬طِ٘‪ ٌٙٛ َ٣‬حُ‪ٜ‬لخص ػِ‪ ٠‬حٌُِٔش حُط‪٤‬زش ‪.‬‬ ‫‪ - 1‬ػزخص ح‪: ٍٞٛ٧‬‬ ‫ك‪ٗ ٖ٤‬ؼَف إٔ أ‪ ٍٞٛ‬ىػ‪ٞ‬حص ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪-‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُٔ‪ٝ -ّ٬‬حكيس ‪ ،‬طًَِص ك‪ ٢‬حُيػ‪ٞ‬س اُ‪ ٠‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُوخُ‪ٝ ٚ‬ػزخىس َّللا‬ ‫طؼخُ‪ٝ ٠‬اهخٓش حُلن ‪ٝ‬حُؼيٍ ك‪ ٢‬ح‪ٝ ٍٝ٧‬اػٔخٍ‪ٛ‬خ رٔخ ‪ٔ​ٔ٣‬ق ربهخٓش ٓـظٔغ حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ؛ ٗيٍى أ‪ ١‬ؿٌ‪ٟ ٍٝ‬خٍرش طٔظٌِ‪ٜ‬خ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪224‬‬

‫حٌُِٔش حُط‪٤‬زش ػِ‪ ٠‬حطٔخع أٓيحء حُِٓخٕ ‪ٝ‬حٌُٔخٕ ‪ٗٝ ،‬يٍى أ‪٤ٍٛ ١‬ي ٖٓ حُٔ٘طن حُؼخّ حٌُ‪ ١‬ر٘خ‪ ٙ‬ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء طٔظ٘ي اُ‪، ٚ٤‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪٤ٍٛ ١‬ي ‪ٟ‬وْ ٖٓ حُلطَس ‪٣‬ئحٍُ‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬ػِٔ‪٤‬ش حُز‪٬‬ؽ حُٔز‪. ٖ٤‬‬ ‫‪ٝ‬هي أهَؽ حُزوخٍ‪ ١‬ػٖ أر‪َ٣َٛ ٢‬س ‪َّ ٢ٍٟ-‬للا ػ٘‪ -ٚ‬هخٍ ‪ :‬هخٍ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ -‬للا ػِ‪ » : -ِْٓٝ ٚ٤‬أٗخ أ‪ ٠ُٝ‬حُ٘خّ‬ ‫رؼ‪ ٠ٔ٤‬حرٖ َٓ‪ ْ٣‬ك‪ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هَس ‪ٝ ،‬ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء اه‪ٞ‬س ُؼ‪٬‬ص ‪ ،‬أٓ‪ٜ‬خط‪ٗ ْٜ‬ظ‪ٝ ٠‬ى‪ٝ ْٜ٘٣‬حكي « ‪ .‬هخٍ حرٖ كـَ ‪ٓٝ :‬ؼ٘‪٠‬‬ ‫حُلي‪٣‬غ إٔ أ‪ َٛ‬ى‪ٝ ْٜ٘٣‬حكي ‪ ٞٛٝ ،‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ‪ٝ‬إ حهظِلض كَ‪ٝ‬ع حَُ٘حثغ ‪ [-‬كظق حُزخٍ‪]6/489 ١‬‬ ‫كخٌُِٔش حُط‪٤‬زش اٍع ٓ‪ٍٝٞ‬ع ٓظ‪ َٜ‬رخ‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪-‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ٌُٖٝ . -ّ٬‬حٌُِٔ٘ش إٔ حُظلَ‪٣‬ن ر‪ ٖ٤‬ح‪ٍٞٛ٧‬‬ ‫‪ٝ‬حُلَ‪ٝ‬ع هي ‪٣ ٫‬ظ‪٤ٜ‬ؤ ٌَُ حُ٘خّ ٓٔخ ‪٣‬ـؼَ حُوِ‪ ٢‬ر‪ٜٔ٘٤‬خ ‪ٝ‬حٍىحً ‪ٝ ،‬ك‪٘٤‬جٌ كوي ‪٣‬ـٔي ٓخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظط‪ٝ ، ٍٞ‬هي ‪٣‬ظط‪ٓ ٍٞ‬خ‬ ‫‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ؼزض ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٗ ّٞ٤‬ظ‪٤‬ـش ُؼِٔ‪٤‬خص حُ‪٠‬ـ‪ ٢‬حُلٌَ‪ ١‬حُظ‪ ٢‬طٔخٍٓ‪ٜ‬خ حُظ‪٤‬خٍحص حُٔخى‪٣‬ش ‪ٗ ،‬ـي إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حٌُظخد ‪ٝ‬حُٔلٌَ‪ ٖ٣‬حٌُ‪ُْٜ ٖ٣‬‬ ‫‪ٛ‬زـش آ‪٤ٓ٬‬ش ريأ‪ٝ‬ح ‪٣‬ظِكِك‪ ٕٞ‬ػٖ ًؼ‪ٞٓ ٖٓ َ٤‬حهؼ‪ٜٓ ، ْٜ‬طلز‪ٓ ٖ٤‬ؼ‪ ْٜ‬أكٌخٍحً أ‪ ٝ‬أكٌخٓخ ً ػِ‪ٜ٤‬خ ح‪٩‬ؿٔخع ‪ ،‬أ‪ٝ‬‬ ‫حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػظْ ٖٓ‬ ‫ػِٔخء حُٔ​ِٔٔ‪ ، ٖ٤‬رَ رؼ‪ ٞ‬ح‪ ٍٞٛ٧‬حُظ‪ٔ٤ُ ٢‬ض ٓ‪ٟٞ‬غ ِٗحع ‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬ل‪٘ٛ ٢َٗ٠‬خ ٓخ ًظز‪ ٚ‬أكي حٌُ‪ٗ ُْٜ ٖ٣‬لْ آ‪ ٢ٓ٬‬ػٖ ُوخث‪ٓ ٚ‬غ حُؤْ حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬رِيحٕ حُؼخُْ‬ ‫ح‪ ، ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪٤‬غ أػ٘‪ٞ‬ح ػِ‪ً ٠‬ظخرخط‪ٓٝ ، ٚ‬ؤُ‪ ٙٞ‬ػٖ حُ‪ٟٞ‬غ حٌُ‪٘٣ ١‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ٌٞٗٞ٣‬ح ػِ‪٣ ْٛٝ ٚ٤‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬؟‬ ‫‪ٝ‬هي أؿخر‪ ْٜ‬رو‪: ُٚٞ‬‬ ‫أ‪ٓ ٍٝ‬خ ٗطِز‪ ٖٓ ٚ‬حُ٘‪َٜ‬حٗ‪ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬ر‪٘​٘٤‬خ إٔ ‪٣‬ظٔ​ٔي ر٘‪َٜ‬حٗ‪٤‬ظ‪ٌٛٝ ! ! …ٚ‬ح حُٔطِذ ػـ‪٤‬ذ ؿَ‪٣‬ذ ‪ ٞٛٝ ،‬ؿ٘‪٢‬‬ ‫ػٖ ًَ طؼِ‪٤‬ن ‪ .‬ك‪ٜ٣ َٜ‬ق ُ‪ٌٜ‬ح ‪ ٝ‬أ‪َٟ‬حر‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬يػ‪ ٢‬أٗ‪ٜٔٓ ٌَٔ٣ ٚ‬ش ٗز‪َّ ٠ِٛ - ٚ٤‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬ك‪ ٢‬طزِ‪٤‬ؾ حَُٓخُش‬ ‫‪ٛٝ‬يح‪٣‬ش حُوِن ؟ ! ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هَ‪٣‬ذ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُلظخ‪ ٟٝ‬حُظ‪ٛ ٢‬لن ُ‪ٜ‬خ ًؼ‪َ٤‬حً حٌُ‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬هِ‪ٞ‬ر‪ ٖٓ ، َٝٓ ْٜ‬أٓؼخٍ ‪ :‬ارخكش حَُرخ حٌُ‪ ١‬طظؼخَٓ ر‪ ٚ‬حُز٘‪ٞ‬ى‬ ‫حُ‪ٓ ٖٓٝ ، ّٞ٤‬ؼَ ‪ :‬حُو‪ ٍٞ‬رؼيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى كي َُِىس ك‪ ٢‬حَُ٘‪٣‬ؼش… ‪ .‬حُن ‪ٝ .‬اًح حٓظَٔ ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪ٜ‬ؾ ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪ّٞ٤‬‬ ‫كٔ٘ـي أٗلٔ٘خ أٓخّ ى‪٣ ٖ٣‬وزَ ًَ ا‪ٟ‬خكش ًٔخ ‪٣‬وزَ أ‪ ١‬كٌف ‪ٜ٣ٝ ،‬زق هخر‪ُِ ً٬‬ظٌ٘‪ َ٤‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٘٣‬ظ‪ ٢ٜ‬أ‪ َٛ‬ح‪ٞٛ٧‬حء‬ ‫‪ٝ‬حُ٘‪ٜٞ‬حص ‪ٛ ٚٗ٧ ،‬خٍ ٗ‪٤‬جخ ً ُ‪ ْ٤‬رٌ‪١ ١‬ؼْ ‪ٍ ٫ٝ ُٕٞ ٫ٝ‬حثلش… ‪ًُ ٌُٖٝ‬ي ُٖ ‪- ٌٕٞ٣‬ربًٕ َّللا‪ٓ -‬خ ٗ٘‪ ٢‬أ‪ َٛ‬حُلن‬ ‫ك‪ ٢‬ط‪٤ٟٞ‬ل‪ٝ ٚ‬حٌُ‪ٝ‬ى ػٖ ك‪٤‬خ‪. ٟٚ‬‬ ‫‪َٗٝٓ - 2‬ش ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٝ‬ط٘‪ٞ‬ػ‪ٜ‬خ ‪:‬‬ ‫ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ طٌ‪ ٕٞ‬ؿٌ‪ ٍٝ‬حٌُِٔش حُط‪٤‬زش ‪ٝ‬أ‪ُٜٞٛ‬خ ٍحٓوش ػخرظش طٌ‪ ٕٞ‬أٓخُ‪٤‬ز‪ٜ‬خ َٓٗش ٗخٓ‪٤‬ش ٓ٘‪ٞ‬ػش ‪ٌٛٝ ،‬ح ك‪ ٢‬كي ًحط‪ٚ‬‬ ‫أكي ٓوظ‪٤٠‬خص ػزخص ح‪ ٍٞٛ٧‬؛ كؤك‪ٞ‬حٍ حُزَ٘ ‪ٝ‬أك‪ٜ‬خٓ‪ٓ ْٜ‬وظِلش ‪ٌُُٝ ،‬ي طؼيى ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪-‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪-ّ٬‬‬ ‫خٕ هَ‪ُ٤ُِ ِٚ ِٓ ْٞ‬زَ‪[ } ْ​ْ َُُٜ َِّٖ٤‬ارَح‪: ْ٤ٛ‬‬ ‫‪ٝ‬ط٘‪ٞ‬ػض َٗحثؼ‪ٛٝ ، ْٜ‬يم َّللا حُؼظ‪ ْ٤‬اً ‪٣‬و‪َٓ ٝ { : ٍٞ‬خ أٍَْ َٓ َِْ٘خ ِٖٓ ٍَّٓ ٍ‬ ‫ُ‪ ٍٞ‬ا‪ َّ٫‬رِ​ِ​ِ َٔ ِ‬ ‫‪ ، ]14‬كخَُٓ‪ ٌِْ٣ ٍٞ‬حُ٘خّ رِـظ‪ ْٜ‬حُظ‪٣ ٢‬ظٌِٔ‪ ٕٞ‬ر‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬أ‪ٓٝ‬غ ٓخ طلِٔ‪ ٌٙٛ ٚ‬حٌُِٔش ٖٓ ى‪٫٫‬ص ‪ٝ ،‬حُ‪ٜ‬يف ‪ : ٞٛ‬إٔ‬ ‫‪٣‬ز‪ٓ ُْٜ ٖ٤‬خ ‪٣‬يػ‪ ٞ‬اُ‪ٝ ، ٚ٤‬هي أهٌ ح‪ِٞٓ٧‬د حُوَآٗ‪ ٖٓ ٢‬حُؼَد ًَ ٓؤه ٌٍ ‪ٝ ،‬طليح‪١ٝ ْٛ‬خ‪ ُْٜٝ‬ك‪ ٢‬حُظلي‪ٝ ، ١‬أهخّ ػِ‪ْٜ٤‬‬ ‫حُلـؾ حُيحٓـش حُظ‪ ٢‬ط٘خٓذ أ‪ٟٝ‬خػ‪ ْٜ‬حُلٌَ‪٣‬ش آٌٗحى ‪ٝ .‬حُِـش ك‪ ٢‬أرٔ‪ ٢‬طؼخٍ‪٣‬ل‪ٜ‬خ ‪: ٢ٛ‬‬ ‫ٓـٔ‪ٞ‬ػش ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُظؼز‪٣َ٤‬ش ك‪ ٢‬ر‪٤‬جش ٖٓ حُز‪٤‬جخص ‪ ٌٙٛٝ ،‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُظؼز‪٣َ٤‬ش طظٔغ رخطٔخع ك‪٠‬خٍس حُ‪٬‬ؿ‪ ٖ٤‬ر‪ٜ‬خ ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حطٔخع ؿ٘‪ ٠‬حُوِل‪٤‬خص حُؼوخك‪٤‬ش ُي‪ ٌٙٛٝ ، ْٜ٣‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ىحثٔش حُظـ‪ٝ َ٤٤‬حُظٌَ٘ طَٔ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪ٞ١٧‬حٍ حُظ‪ َٔ٣ ٢‬ر‪ٜ‬خ حٌُخثٖ‬ ‫حُل‪ ٖٓ ٠‬حُ‪٫ٞ‬ىس اُ‪ ٠‬حُٔ‪ٞ‬ص ‪ٓٝ‬خ ر‪ٜٔ٘٤‬خ ٖٓ َٓحكَ ‪ُٝ .‬ـظ٘خ حُل‪ٜ‬ل‪ ٠‬ط٘ٔ‪ ٖٟٔ ٞ‬أ‪ٛ َ١‬خٍٓش ‪ ،‬كخُلخػَ ُٖ ‪ٞٔ٘٣‬‬ ‫ُ‪ٜ٤‬زق ٓـَ‪ٍٝ‬حً ‪ٝ ،‬حُٔ‪٠‬خف اُ‪َٓ ٌٕٞ٤ُ ٞٔ٘٣ ُٖ ٚ٤‬ك‪ٞ‬ػخ ً ‪ ٌُٖٝ ،‬ر‪ ٖ٤‬طِي ح‪ٔٓ َ١٧‬خكخص ‪ٝ‬حٓؼش ٗخٓؼش طظلَى‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪225‬‬

‫ك‪ٜ٤‬خ حُِـش ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُظَحً‪٤‬ذ ‪ٝ‬حُي‪٫٫‬ص ‪ٝ‬ح‪ٞٛ٧‬حص ‪ٝ ،‬طِي حُلًَش طٔخ‪ٝ َ٣‬ط٘خؿْ ٗ‪٫٬‬ص حُؼوخكش ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش ك‪٢‬‬ ‫ط٘‪ٞ‬ػ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ىٍؿش ػ٘ل‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫ُـش حُؼ‪: َٜ‬‬ ‫ٖٓ ٓٔخص كًَش حُظخٍ‪٣‬ن إٔ ى‪ ٍٝ‬حُؼزخىس طظَ ً‪ٜٞ‬كخ ً‬ ‫‪ٞٗ٧‬حع ٖٓ حُؼِْ ٓ‪ٜٔ‬خ ٓخءص أك‪ٞ‬حٍ ح‪ٓ٧‬ش حُؼوخك‪٤‬ش ‪،‬‬ ‫ُ٘‪ٞ‬ع أ‪ٝ‬‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حٓظيحى طخٍ‪٣‬و٘خ ح‪ً ٢ٓ٬ٓ٩‬خٕ ػِٔخء حَُ٘ع ‪ ٌِٕٞ٘٣‬حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػظْ ٖٓ حٌُظخد ‪ٝ‬حُزخكؼ‪ٝ ٖ٤‬حُٔلٌَ‪ٔٓ ، ٖ٣‬خ‬ ‫ؿؼَ حُِـش حُظ‪٣ ٢‬ظٌِْ ر‪ٜ‬خ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ٖٓ حُ٘خّ ‪ ٢ٛ‬ػ‪ ٖ٤‬حُِـش حُظ‪٣ ٢‬ظليع ر‪ٜ‬خ حُيػخس ‪ ْٛ ْٜٗ٧ ،‬حٌُ‪ٌِٛٞٗ ٖ٣‬خ ‪ٝ ،‬ػِ‪٠‬‬ ‫أُٔ٘ظ‪ ْٜ‬طط‪ٍٞ‬ص ‪ٔٗٝ‬ض ‪ ٌُٖٝ ...‬حُِٓخٕ هي حهظِق ‪ ،‬ك‪٤‬غ إ حُِـش حُظ‪٣ ٢‬ظٌِْ ر‪ٜ‬خ حُ٘وزش حُ‪ ّٞ٤‬طٌ‪ٗٞ‬ض ٖٓ ؿ‪ٜ‬ي ػوخك‪٢‬‬ ‫ٓظ٘‪ٞ‬ع ‪ ،‬كؤؿ‪ِٜ‬س ح‪٩‬ػ‪ٝ ّ٬‬حُـَحثي ‪ٝ‬حُٔـ‪٬‬ص ‪ٝ‬حُو‪ٝ ٜٚ‬حَُ‪ٝ‬ح‪٣‬خص ‪ٝ‬حٌُظذ حُظ‪٘ٛ ٢‬ل‪ٜ‬خ رخكؼ‪ ٕٞ‬ط٘‪ٞ‬ػض ػوخكخط‪ْٜ‬‬ ‫ٓ‪٠‬خٓ‪ٝ ٖ٤‬أٓخُ‪٤‬ذ ‪ٝ ،‬رلؼَ ‪ٓٝ‬خثَ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خ‪٫‬ص حُلي‪٣‬ؼش ‪ٛ‬خٍ حُؼخُْ رٔؼخرش هَ‪٣‬ش ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س طٌؼلض ك‪ٜ٤‬خ ح‪ٍ٥‬حء‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص ‪ٝ‬حُؼوخكخص ‪...‬‬ ‫‪ًٝ‬خٕ ك‪ٌٛ ٢‬ح طل ٍي ػظ‪٣َ٣ ٖٓ ٌَُ ْ٤‬ي ٓوخ‪١‬زش حُ٘خّ ‪ٝ‬حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ ، ْٜ٤‬اً إٔ حُوِل‪٤‬ش حُؼوخك‪٤‬ش ُِٔوخ‪١‬ز‪ٛ ٖ٤‬خٍص أًؼَ‬ ‫طؼو‪٤‬يحً رٔزذ ػَحء حُٔخكش حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬ط٘‪ٞ‬ػ‪ٜ‬خ ‪ٔٓ ،‬خ أٓلَ ػٖ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ك‪ٞ‬حؿِ ًؼ‪َ٤‬س ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬حٌُِٔش إٔ طظـخ‪ُٛٝ‬خ هزَ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ك‪ ٢‬حٌُ‪ ٖٛ‬أ‪ ٝ‬حُؼخ‪١‬لش ‪ًٔ ،‬خ ‪ٛ‬خٍ حُظِحّ حُيهش ك‪ ٢‬أىحء حٌُِٔش َٗ‪١‬خ أٓخٓ‪٤‬خ ُِل‪ُِٞ٤‬ش ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪ٔ٣‬خء ك‪ٜٜٔ‬خ ‪،‬‬ ‫ًٔخ ‪ٛ‬خٍ حهظ‪٤‬خٍ حُؼزخٍحص حُٔ٘خٓزش ُِلو‪٤‬وش حُظ‪َُ٣ ٢‬حى ا‪ٜ٣‬خُ‪ٜ‬خ ُِٔوخ‪١‬ذ أَٓحً ‪٣ٍَٟٝ‬خ ً ؿيحً ‪.‬‬ ‫كبًح ًخٗض حُلو‪٤‬وش حُظ‪٣َٗ ٢‬ي ط‪ِٜ٤ٛٞ‬خ أىر‪٤‬ش أ‪ ٝ‬ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش كبٕ حُؼزخٍس حُوخىٍس ػِ‪ ٠‬حهظَحم حُلـذ ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طلَٔ ك‪٢‬‬ ‫طًَ‪٤‬ز‪ٜ‬خ هخرِ‪٤‬ش طؼيى حُٔؼخٗ‪ ٢‬ػ٘ي ٓوظِق حُيحٍٓ‪ ، ٖ٤‬رل‪٤‬غ ‪ ْٜ٘ٓ ٌَُ ٌٕٞ٣‬ك‪ٜ٤‬خ هطش ٖٓ حُظلٔ‪ ٝ َ٤‬حُظؤ‪ ، َ٣ٝ‬رَ٘‪١‬‬ ‫إٔ ‪ًُ ٌٕٞ٣‬ي ‪١ ٖٟٔ‬خهش حُظًَ‪٤‬ذ حُِـ‪ ١ٞ‬حٌُ‪ ١‬ر‪٣ ٖ٤‬ي‪ . ٚ٣‬أٓخ حُلو‪٤‬وش حُؼِٔ‪٤‬ش حٌُ‪٤ٗٞ‬ش أ‪ ٝ‬حُؼوي‪٣‬ش أ‪ ٝ‬حُلو‪٤ٜ‬ش ‪ :‬ك‪٘٤‬زـ‪٢‬‬ ‫إٔ ط‪ٜ‬خؽ رؼزخٍس ؿخ‪٣‬ش ك‪ ٢‬حُيهش ‪ ٫‬طيع ٓـخ‪ ً٫‬ا‪ُٔ ٫‬ؼ٘‪ٝ ٠‬حكي ‪ًٔ ،‬خ إٔ ك‪ ٢‬طِي حُٔؼ٘‪٣ ٫ ٠‬ـي ىهش ‪٤ٛ‬خؿظ‪ ٚ‬ا‪ ٫‬ك‪٢‬‬ ‫طِي حُؼزخٍس ‪.‬‬ ‫كبًح ُْ ‪َ٣‬حع حُٔظليع أ‪ ٝ‬حٌُخطذ ‪ٌٛ‬ح أكيػض ػزخٍحط‪ُِ٘ ٚ‬خّ كظ٘خ ً ‪ٝ ،‬أ‪ٝ‬هؼظ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حَُ‪٣‬زش ٓغ ٓ‪ٓ٬‬ش ه‪ٜ‬ي‪ٝ ، ٙ‬كظلض ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫ٖٓ ٗ‪ٞ‬حكٌ حُ٘وي ٓخ ‪ ٫‬هزَ ُ‪ ٚ‬ر‪. ٚ‬‬ ‫ٖٓ ه‪ٜ‬خث‪ُ ٚ‬ـش حُؼ‪: َٜ‬‬ ‫‪٣‬ظٔو‪ ٞ‬ػٖ ط‪ ْ١٬‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُؼوخكخص حُٔوظِلش ه٘خػخص ‪ٓٝ‬لخ‪ ْ٤ٛ‬ػ٘ي حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػظْ ٖٓ حُ٘خّ ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬هي‬ ‫طٌ‪ٛ ٕٞ‬ل‪٤‬لش ‪ٝ ،‬هي ‪ ٫‬طٌ‪ٜٗ٧ ٕٞ‬خ ‪ ٫‬طَطٌِ ك‪ ٢‬أًؼَ ح‪ َٓ٧‬ػِ‪ ٠‬كوخثن ٓ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش رويٍ ٓخ ط٘زغ ٖٓ ه‪ٞ‬س حُلؼخُ‪٤‬خص‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔخكخص حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُلٌَ‪٣‬ش ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُو٘خػخص طٌَ٘ ٓلَىحص حُظًَ‪٤‬ذ حٌُ‪ُ ٢٘ٛ‬ي‪ ٟ‬حُ٘خّ ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ حٓظ‪ٜ‬خ‪ْٜٛ‬‬ ‫ُِٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُظ‪٣ ٢‬طِؼ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ًح ٓٔخص هخ‪ٛ‬ش ط٘ٔـْ ٓغ ًُي حُظًَ‪٤‬ذ ‪ٝ .‬ك‪٘٤‬جٌ كبٕ حُيحػ‪٤‬ش ٓطخُذ رٔؼَكش طِي‬ ‫حُو٘خػخص ‪ٝ‬حُٔلخ‪ًٔ ، ْ٤ٛ‬خ أٗ‪ٓ ٚ‬طخُذ رظلْٔ حُظًَ‪٤‬ذ حٌُ‪ ٢٘ٛ‬حُٔخثي ك‪ ٢‬ػ‪ َٜٙ‬كظ‪٣ ٠‬وخ‪١‬ذ حُ٘خّ رِٔخٗ‪ٖٓٝ ، ْٜ‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُو‪ٜ‬خث‪: ٚ‬‬ ‫أ‪ -‬حػظٔخى ح‪٩‬ك‪ٜ‬خء ري‪ ً٫‬ػٖ حُلِٔلش ‪:‬‬ ‫ًخٗض حُلِٔلش طٔ​ٔ‪ٌِٓ ٠‬ش حُؼِ‪ًُٝ ، ّٞ‬ي رٔزذ طؤػ‪ٜ٘ٓ َ٤‬ؾ أٍٓط‪ ٞ‬ك‪٘ٓ ٢‬ل٘‪٤‬خص حُلٌَ حُزَ٘‪ٔٓٝ ١‬خٍحط‪ٝ ، ٚ‬هي ًخٕ‬ ‫حُ٘خّ اُ‪ ٠‬ػ‪ٜ‬ي هَ‪٣‬ذ ‪ ٖٓ ٕٞٔ​ٔ٣‬أ‪ٝ‬ط‪ ٢‬ك‪ٓ ْٜ٤‬ويٍس هخ‪ٛ‬ش ػِ‪ ٠‬حُظؼز‪ َ٤‬رـ (حُل‪ِٞٔ٤‬ف) ‪ ،‬رَ إ رِيحً ٓؼَ رَ‪٣‬طخٗ‪٤‬خ‬ ‫ٓخُحٍ ‪ٔ٣‬ظويّ ًِٔش (كِٔلش) ك‪ٜٗ ٢‬خىحص حُظو‪ٜ​ٜ‬خص حُؼِ‪٤‬خ ُي‪ٝ . ٚ٣‬هي طؤػَ حُلٌَ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬هي‪ٔ٣‬خ ً رخُٔ٘طن‬ ‫ح‪ٍٓ٧‬طخُ‪ٝ ، ٢ٔ٤‬طَٔرض ٓو‪٫ٞ‬ط‪ٝ ٚ‬أه‪ٔ٤‬ظ‪ ٚ‬اُ‪ً ٠‬ؼ‪ً ٖٓ َ٤‬ظذ ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُلو‪ٝ ٚ‬حُؼَر‪٤‬ش ‪ ،‬رَ ‪ٝ‬حُؼو‪٤‬يس ‪ًُ .‬ي حُلٌَ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪226‬‬

‫حٌُ‪٣ ٫ ١‬و‪ُِ ْ٤‬ظـَرش أىٗ‪ ٖٓٝ ، ُٕٝ ٠‬حُطَحثق حُٔظ٘خهِش ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪ :‬إٔ أٍٓط‪ً ٞ‬خٕ ‪ِ٣‬ػْ إٔ أٓ٘خٕ حَُؿَ أًؼَ ٖٓ‬ ‫أٓ٘خٕ حَُٔأس ! ‪ ُٞٝ‬إٔ ُ‪ٝ‬ؿظ‪ ٚ‬كظلض كٔ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػ َّي أٓ٘خٗ‪ٜ‬خ ُؼَف إٔ ُػٔ‪ ٚ‬كي‪٣‬غ هَحكش ‪..‬‬ ‫‪ٝ‬هي أىًٍض أ‪ٍٝ‬رش ك‪ ٢‬أ‪ٝ‬حثَ ػ‪٠ٜٗ َٜ‬ظ‪ٜ‬خ أ‪٠ٜٗ ٫‬ش ‪ ٫ٝ‬طويّ هزَ ٗزٌ حُلٌَ ح‪ٍٓ٧‬ط‪ ٢‬حُو‪٤‬خٓ‪ ، ٢‬ػْ ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬اُ‪٠‬‬ ‫حُظـَ‪٣‬ذ ُظظ‪٣ٞ‬ـ‪ٌِٓ ٚ‬خ ً ػِ‪ ٠‬حُؼِ‪ ّٞ‬حُٔخى‪٣‬ش ‪ًُ ٖٓٝ ،‬ي حُ‪ ّٞ٤‬ريأص ه٘خػخص حُ٘خّ ط٘ل‪٘ٓ ٞ‬ل‪ُ ٠‬ـش حَُهْ ‪ٓ٫‬ظلظخث‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬حُز٘خء ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٗ ٌٙٛٝ ،‬وطش ا‪٣‬ـخر‪٤‬ش اًح أكٔ٘خ حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ ‪ً ٌُٖٝ ،‬ؼ‪َّ٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ٓخُحُ‪ٞ‬ح ؿ‪ٝ َ٤‬حػ‪ ٌُٜٙ ٖ٤‬حُلو‪٤‬وش ‪ٔٓ ،‬خ‬ ‫‪٣‬ـؼِ‪ٔ٣ ْٜ‬ظَٔ‪ ٕٝ‬ك‪ٞٓ ٢‬م حُلـؾ حُؼوِ‪٤‬ش ٓغ ط‪ٞ‬كَ أٍهخّ ‪ٝ‬حهؼ‪٤‬ش طيػْ ه‪ٝ ، ُٚٞ‬طئ‪٣‬ي‪ ، ٙ‬كؼِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ ‪ :‬كبٕ طوي‪ْ٣‬‬ ‫ٗٔخًؽ ‪ٝ‬حهؼ‪٤‬ش ًحص أٍهخّ ٓليىس ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٌٖ٣‬إٔ ‪٘٣‬ظؾ ٖٓ ح‪ٝ ٖٓ٧‬حَُهخء ٗظ‪٤‬ـش ططز‪٤‬ن حُلي‪ٝ‬ى ‪ٝ‬حُ٘ظخّ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪١‬‬ ‫ح‪ - ٢ٓ٬ٓ٩‬أؿي‪ٝ ٟ‬أٗـغ رٌؼ‪َٓ ٖٓ َ٤‬ى ٓـِيحص ٖٓ حُؼَِ ‪ٝ‬حُلـؾ حُؼوِ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طَ٘ف ك‪ٞ‬حثي ح‪ُ٫‬ظِحّ رخ‪ ، ّ٬ٓ٩‬أ‪ٝ‬‬ ‫طِي حُظ‪ ٢‬ط‪ٟٞ‬ق ِٓز‪٤‬خص حَُرخ ‪ٝ‬ططز‪٤‬ن حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُٔل‪٤‬ي ‪٘ٛ‬خ إٔ ٗو‪ : ٍٞ‬إ أٍٓط‪ ٞ‬أٗ٘ؤ كٖ حُـيٍ ُ‪ٔ٤‬ي حُؼـَحص حُظ‪٣ ٢‬ظًَ‪ٜ‬خ ح‪ٓ٫‬ظوَحء حُ٘خه‪٨ُ ٚ‬كيحع ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ‬ ‫؛ ًٔخ أٗ٘جض كِٔلش حُظخٍ‪٣‬ن ك‪ٔ٤‬خ رؼي ُظٔي حُ٘و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُظلخ‪ َ٤ٛ‬حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ‪ ،‬أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كوي أ‪ٟ‬ل‪ ٠‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خء اكي‪ ٟ‬أ‪ْٛ‬‬ ‫ٓٔخص ػ‪َٜٗ‬خ حُزخٍُس ‪ٔٓ ،‬خ ‪ َٜٔ٣‬حٓظويحٓ‪ ٚ‬كظ‪ٗ ٠‬ولق ٖٓ حُـيٍ ‪ٝ‬حُٔ​ٔخكٌخص حُِلظ‪٤‬ش حُؼو‪ٔ٤‬ش ‪.‬‬ ‫د‪ٍ -‬ك‪ ٞ‬حُظؼٔ‪: ْ٤‬‬ ‫ُوي طؼويص حُل‪٤‬خس ‪ًٝ‬ؼَص حُظلخ‪ َ٤ٛ‬ك‪ٜ٤‬خ اُ‪ ٠‬ىٍؿش ؿؼِض طؼٔ‪ ْ٤‬ح‪٧‬كٌخّ ك‪ ٢‬أًؼَ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ أَٓحً رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُلو‪٤‬وش ؛‬ ‫‪ٛٝ‬خٍ حُظؼٔ‪ ْ٤‬ك‪ُ ٢‬ـظ٘خ ك‪ ٢‬اكي‪ ٟ‬أ‪ ْٛ‬حُؼـَحص حُظ‪٘٣ ٢‬لٌ ٓ٘‪ٜ‬خ ُ‪ٜ‬يّ ٓخ ٗو‪ٝ ُٚٞ‬طٔ‪٤٤‬غ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُظ‪ٗ ٢‬ؼَ‪ٜٟ‬خ ‪.‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬إٔ حُظؼٔ‪َٓ ْ٤‬ك‪ ٝٞ‬ك‪ ٢‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ر‪ٍٜٞ‬س ػخٓش ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ ًؼَص ح‪٣٥‬خص ك‪ ٢‬حٌُظخد حُؼِ‪ ِ٣‬حُظ‪ ٢‬طَى‬ ‫ك‪ٜ٤‬خ ًِٔش (أًؼَ) ‪ًِٔٝ ،‬ش (ًؼ‪ )َ٤‬رٔؼ٘‪ ٠‬أًؼَ ‪ًٔ ،‬خ إٔ ك‪ ٢‬حُٔ٘ش ٓخ ‪ٔ٘٣‬ـْ ٓغ ‪ٌٛ‬ح ٖٓ ٓؼَ ه‪َّ ٠ِٛ - ُٚٞ‬للا ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫‪ ( : - ِْٓٝ‬إ أػظْ حُ٘خّ كَ‪٣‬ش َُؿ ٌتَ ‪ٛ‬خؿ‪ٍ ٠‬ؿ‪ ً٬‬ك‪ٜ‬ـخ حُوز‪ِ٤‬ش رؤَٓ‪ٛ‬خ ) [‪. ]1‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔليػ‪ ٕٞ‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ظْٔ ػِٔ‪ ْٜ‬رخُيهش ‪ٝ‬ح‪٩‬طوخٕ ًخٗض ُ‪ ْٜ‬طلَ‪٣‬وخص ٍحثؼش ك‪ ٢‬أر‪ٞ‬حد ٗوي حَُؿخٍ ‪ٝ‬حُلٌْ ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬كخى‪٣‬غ‬ ‫ٖٓ ٓؼَ ه‪ٓ ٍٞ‬خُي ‪ٍ -‬كٔ‪َّ ٚ‬للا ‪ » : -‬إ ٖٓ ٗ‪ٞ٤‬ه‪ ٖٓ ٢‬أطزَى ريػخث‪ ٫ ٌُٖٝ ، ٚ‬أهزَ ٍ‪ٝ‬ح‪٣‬ظ‪ٓ ٖٓٝ ، « ٚ‬ؼَ ه‪: ُْٜٞ‬‬ ‫ك‪ٛ ٕ٬‬ي‪ٝ‬م ا‪ ٫‬أٗ‪ ٚ‬ؿ‪ٟ َ٤‬خر‪.. ٢‬‬ ‫كخُظؼز‪ َ٤‬رـ ( ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حُؼخّ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ح‪ٗ٫‬طزخع حُؼخّ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ح‪٧‬هَد أ‪ ٝ‬ح‪ً٧‬ؼَ ) ‪ ٞٛ‬ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬حُلن ‪ٝ‬ح‪ً٧‬ؼَ حٗٔـخٓخ ً ٓغ ُـش‬ ‫حُؼ‪. َٜ‬‬ ‫ؽ ‪ -‬حُ٘ل‪ ٖٓ ٍٞ‬حُ‪ٞ‬ػع حُٔزخَٗ ‪:‬‬ ‫ػٌَ حُ٘ٔ‪٤‬ؾ حُؼوخك‪ ٢‬حُوخثْ حُ‪ ّٞ٤‬حَُإ‪٣‬ش ػ٘ي ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ‪ًٔ ،‬خ أكٔي حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلطَ حُِٔ‪ٔ٤‬ش ‪ًٔ ،‬خ أى‪ٞٔٗ ٟ‬‬ ‫حُو‪ٜ‬خث‪ ٚ‬ح حُلَى‪٣‬ش ك‪ٍٞٛ ٢‬س َٓ‪٤ٟ‬ش ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ًٔ ،‬خ أى‪ ٟ‬اُ‪ ٠‬ط‪٠‬و‪ ْ٤‬حُو‪٤ٜٛٞ‬خص ُظ٘ٔلذ ػِ‪ً ٠‬ؼ‪َ٤‬‬ ‫ٖٓ ٗئ‪ ٕٝ‬حُل‪٤‬خس حُؼخٓش حُظ‪ ٢ٛ ٢‬أهَد اُ‪ ٠‬حُؼٔ‪٤ٓٞ‬خص ‪ٝ ،‬هي أى‪ًُ ٟ‬ي ًِظ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬طٌ‪ِٓ ٖ٣ٞ‬حؽ ‪َ٣ ٫‬طخف ُِ‪ٞ‬ػع‬ ‫حُٔزخَٗ ‪ٛٝ ،‬خٍ ‪٘٣‬ظَ اُ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬هَ‪ٝ‬ؽ ػٖ حُِزخهش ‪ٝ‬ح‪٥‬ىحد ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حَُٔػ‪٤‬ش ‪ ،‬أ‪ٟ‬ق اُ‪٠‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح إٔ حٗولخ‪ٞٗ ٝ‬ػ‪٤‬ش حُيػخس ‪ًٔ-‬خ ‪ٗ ٞٛ‬ؤٕ أًؼَ ح‪ٓ٧‬ش‪ -‬ك‪ ٢‬ؿخٗذ ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪٣‬ـؼَ هز‪ ٍٞ‬حُ٘خّ ُِٔ‪ٞ‬ػظش أَٓحً ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓ‪. َٜ‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ػْ ك‪٬‬ري ٖٓ ح‪٫‬ػظٔخى ػِ‪ ٠‬ح‪٣٩‬لخء ‪ٝ‬حُظِٔ‪٤‬ق ‪َٟٝ‬د ح‪ٓ٧‬ؼخٍ ‪ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬خ أِٓ‪ٞ‬رخ ً ُِوطخد ‪ًُٝ‬خٗش حُيحػ‪٤‬ش طلظق ُ‪ ٚ‬ك‪٢‬‬ ‫ًَ ‪ ّٞ٣‬آكخهخ ً ؿي‪٣‬يس ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪.‬‬ ‫ى ‪ -‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خٍ ‪:‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪227‬‬

‫حُ٘خّ حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ ٢‬ػـِش ٖٓ أَٓ‪ ْٛ‬؛ ك‪٤‬غ إ حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔخى‪ ١‬حٌُ‪٣ ١‬طٔل‪ ٕٞ‬اُ‪ ٚ٤‬ؿؼَ حُ‪ٞ‬هض ‪٤٠٣‬ن ػٖ حَُ٘‪ٝ‬ف‬ ‫حُط‪ِ٣ٞ‬ش ‪ٝ‬طٌَحٍ حُزي‪٤ٜ٣‬خص ‪ٝ‬حٓظويحّ حُٔظَحىكخص ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬وظ‪ ٢٠‬ح‪٣٩‬ـخُ ‪ -‬ؿ‪ َ٤‬حُٔوَ ‪ -‬ك‪ ٢‬ا‪ٜ٣‬خٍ ح‪٧‬كٌخٍ‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص اُ‪ٛٝ ، ْٜ٤‬خٍ ح‪٘١٩‬خد ٖٓ ك‪ ٍٞ٠‬حُو‪. ٍٞ‬‬ ‫‪ٛ‬ـ ‪ -‬حُ‪٤٠‬ن رخُٔزخُـخص ‪:‬‬ ‫َٓص ػِ‪ ٠‬أٓظ٘خ رؼ‪ ٞ‬حُلظَحص حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش حُظ‪ٓ ٢‬خىص ك‪ٜ٤‬خ حُٔلٔ٘خص حُزي‪٣‬ؼ‪٤‬ش ‪ٛٝ ،‬خٍ ا‪٬١‬م ح‪ُ٧‬وخد حُلؤش ‪٣‬ـَ‪١‬‬ ‫ى‪ ٕٝ‬أ‪ ١‬حػظزخٍ أ‪ ٝ‬طلخًْ اُ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪٣ٝ ،‬وق حَُٔء ػِ‪ٌٛ ٠‬ح ك‪ٓ ٢‬ويٓخص رؼ‪ ٞ‬حٌُظذ ‪ٓٝ ،‬خ ‪٣‬طَُ ر‪ ٚ‬أٓٔخء ٓئُل‪ٜ٤‬خ‬ ‫ٖٓ حُ‪ٜ‬لخص حُظ‪ ٢‬طزظؼي ػٖ حُلو‪٤‬وش هِ‪ ً٬٤‬أ‪ً ٝ‬ؼ‪َ٤‬حً ؛ ‪ٜٗ٧‬خ ‪ ٫‬طٔظ٘ي اُ‪ ٠‬هخػيس ٖٓ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش ًٔخ ك‪ ٢‬ه‪ُْٜٞ‬‬ ‫‪:‬‬ ‫حُزلَ حُؼِْ حُٔـيى ؿٔخٍ حُي‪ ٖ٣‬كَ‪٣‬ي ػ‪ٝ​ٝ َٜٙ‬ك‪٤‬ي ى‪ َٙٛ‬حٌُ‪ ُْ ١‬طوغ حُؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٓ ٠‬ؼِ‪ٝ ... ٚ‬ططِن ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٛٝ٧‬خف ػِ‪٠‬‬ ‫ػَ٘حص ٖٓ حُؼِٔخء حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ ٢‬ػ‪ٝ َٜ‬حكي أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬رِي ‪ٝ‬حكي ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ًٝ .‬خٗض ‪ ٌٙٛ‬ح‪٬١٩‬هخص‬ ‫ٓـخك‪٤‬ش ُٔخ ػَف ػٖ ِٓق ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ ،‬رَ ُٔخ ػَف ػٖ ٓ٘‪ٜ‬ـ‪َّ ٠ِٛ - ٚ‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬ك‪٤‬غ أػ٘‪ ٠‬ػِ‪ً ٠‬ؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫أ‪ٛ‬لخر‪ٛٝ​ٝ ، ٚ‬ل‪ ْٜ‬ر‪ٜ‬لخص ٓليىس ‪ ،‬ك‪ٞ‬حكي أػِٔ‪ ْٜ‬رخُوَحءس ‪ٝ ،‬آهَ رخُو‪٠‬خء ‪ٝ ،‬ػخُغ رخُ‪ٜ‬يم ‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح ‪..‬‬ ‫‪ ُْٝ‬طوظ‪ َٜ‬حُٔزخُـش ػِ‪ ٠‬ا‪٬١‬م ح‪ُ٧‬وخد ‪ ،‬رَ طـخ‪ُٝ‬ص ًُي اُ‪ ٠‬إٔ أ‪ٛ‬زلض ؿِءح ٖٓ ح‪٫‬ػظزخٍحص حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ‬حُؼِٔ‪٤‬ش‬ ‫ػ٘ي ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ‪ٝ ،‬هي ػخى ح‪ َٓ٧‬اُ‪ٜٗ ٠‬خر‪ ٚ‬ك‪ُ ٢‬ـش حُؼ‪ٛٝ ، َٜ‬خٍص حُٔزخُـش ِٓٔ‪ُٞ‬ش ٓٔـ‪ٞ‬ؿش ‪.‬‬ ‫‪ - ٝ‬حُظـي‪٣‬ي ‪:‬‬ ‫ًخٕ ٖٓ هِن ر٘‪ ٢‬آَحث‪ َ٤‬أٗ‪ٜ٣ ٫ ْٜ‬زَ‪ ٕٝ‬ػِ‪١ ٠‬ؼخّ ‪ٝ‬حكي ‪ٝ ،‬هي حٗٔلذ ‪ٌٛ‬ح حُوِن حُ‪ ّٞ٤‬ػِ‪ً ٠‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ؿ‪ٞ‬حٗذ‬ ‫حُل‪٤‬خس ك‪ ٢‬حُٔ​ٌٖٔ ‪ٝ‬طَط‪٤‬ذ أػخػ‪ٝ ، ٚ‬حُٔ‪٬‬رْ ‪ٝ‬أٌٗخٍ طل‪ِٜ٤ٜ‬خ ‪ٝ ،‬حَُٔحًذ ‪ٝ‬أٗ‪ٞ‬حػ‪ٜ‬خ ‪ٗٝ ،‬ؤٗ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُٔؼ٘‪٣ٞ‬ش‬ ‫ٗل‪ٞ‬حً ٖٓ ًُي ‪ ،‬ك‪ ْٜ‬ط‪ٞ‬حه‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬حُـي‪٣‬ي ٖٓ حُٔؼخٗ‪ٝ ٢‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٛٝ ،‬خٍ‪ٝ‬ح ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬رـٔ‪ٞ‬ى ٖٓ ‪ٞ٣ ٫‬حًز‪ْٜ‬‬ ‫ك‪ًُ ٢‬ي ‪ٝ‬ه‪ ْ٤ُٝ ، ٍٜٙٞ‬ك‪ ٢‬حُظـي‪٣‬ي ٓخ ‪ ٌّ٣‬اًح طْ ٓغ حُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُؼ‪ٞ‬حرض ‪ ،‬رَ هي ‪ ٫‬طظْ حُٔلخكظش‬ ‫ػِ‪ ٠‬ح‪ ٍٞٛ٧‬ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬حُظـي‪٣‬ي ك‪ ٢‬حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ ،‬ك‪٤‬غ طؼَ‪ ٝ‬رؤٌٗخٍ ط٘ٔـْ ٓغ ٍ‪ٝ‬ف حُؼ‪. َٜ‬‬ ‫ُ‪ -‬حُٔؼخُـش حُؼِٔ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫طويّ حُؼِ‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼي حُؼِٔ‪٤‬ش ٌَٗ كْ حُ٘خّ ‪٘ٓٝ‬طو‪ ْٜ‬حُؼخّ ‪ ،‬ك‪ ٢‬حُٔ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬ط‪٤‬خف ك‪ ٢‬حُ‪٤ٜ‬ؾ حُؼِٔ‪٤‬ش‬ ‫‪ٗٝ ،‬ظخّ حُوط‪ٞ‬حص حُٔظظخرؼش ‪ ،‬حُظ‪ ٢‬طِْٔ ًَ ‪ٝ‬حكيس ٓ٘‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٛ ٠‬يف أ‪ ٝ‬كَ ٌِٓ٘ش ‪،‬‬ ‫‪ٛٝ‬خٍص حُلخؿش ِٓلش اُ‪٤ً( ٠‬ق) ‪٣ ُْٝ ،‬ؼي ‪َ١‬ف حُٔزخىة ًخك‪٤‬خ ً ‪ٝ‬كي‪ ، ٙ‬كٔخ ػخى ًخك‪٤‬خ ً حُظَى‪٣‬ي ُ٘ل‪: ٞ‬‬ ‫‪٫‬ري ٖٓ ٍكغ حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُوِو‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬حُلَى ‪ ،‬أ‪٫ ٝ‬ري ُ٘​َ٘ حُيػ‪ٞ‬س ر‪ ٖ٤‬حُ٘خّ ‪ ،‬رَ أٗض ٓطخُذ رؤًؼَ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ‪ٓ ،‬طخُذ‬ ‫رز‪٤‬خٕ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔظخكش ‪ ،‬ػْ ر‪٤‬خٕ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬حُوط‪ٝ ٢‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬حٓظويحٓ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ طِي ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ؛‬ ‫‪ًُٝ‬ي ‪ ٕ٧‬طؼوي ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬ط٘خرٌ‪ٜ‬خ ‪٣‬لظخؽ اُ‪ٞٗ ٠‬ع ٌٓخكت ٖٓ طؼوي حُلخػِ‪٤‬ش ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُوط‪ٝ ٢‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص ‪.‬‬ ‫ف ‪-‬ػيّ هز‪ ٍٞ‬طلٔ‪ َ٤‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش رؼخَٓ ‪ٝ‬حكي ‪:‬‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ً‪ ٝ‬أرؼخى كٔ‪٤‬لش ‪ٝ‬أؿ‪ٞ‬حٍ ػٔ‪٤‬وش ‪ ًَٝ ،‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حُظ‪ ٢‬طظ‪ َٜ‬ر‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُظؼو‪٤‬ي ك‪ ٢‬ح‪٧‬كٌخٍ‬ ‫‪ٝ‬حُٔزخىة ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حهق ‪ٝ‬حُؼخىحص ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخع ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ ًَ ...‬أ‪ُٝ‬جي ‪٣‬ظٌَ٘ ‪٣ٝ‬ظزِ‪ٗ ٍٞ‬ظ‪٤‬ـش ٗٔ‪٤‬ؾ ٓؼوي ٖٓ حُؼ‪ٞ‬حَٓ‬ ‫‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪228‬‬

‫‪ٝ‬اًح ًخٕ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٞٛ‬حُ‪ٞ‬حهغ كبٕ طلٔ‪ َ٤‬أ‪٣‬ش ظخ‪َٛ‬س اٗٔخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬طؼِ‪ِٜ٤‬خ رؼِش ٓلَىس ؿ‪ٛ َ٤‬ل‪٤‬ق ‪ ٫ٝ‬ىه‪٤‬ن ؟ ك‪ ٌٖٔ٣ ٬‬إٔ ‪٣‬وخٍ‬ ‫ٓؼ‪ ً٬‬إ حُ٘ؼذ ح‪٧‬كـخٗ‪ٔٛ ٢‬ي ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬حُٔلظِ‪ ٖ٤‬رٔزذ ا‪ٔ٣‬خٗ‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬رٔزذ ‪ٛ‬ؼ‪ٞ‬رش ط‪٠‬خٍ‪ ْ٣‬أٍ‪ ٖٓ ٟٚ‬ؿزخٍ ‪ًٜٞٝ‬ف‬ ‫‪ ،‬أ‪ ٝ‬رٔزذ ٍ‪٤ٛ‬ي حُلطَس ُي‪ ، ٚ٣‬أ‪ ٝ‬رٔزذ حُؼ‪ ٕٞ‬حُوخٍؿ‪.. ٢‬‬ ‫اٗ‪٘٣ ُْ ٚ‬لَى ٓزذ ‪ٝ‬حكي ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬زخد ر‪٫ٞ‬ىس ظخ‪َٛ‬س حُ‪ٜٞٔ‬ى ‪ ،‬رَ اٗ‪ٜ‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ٓغ أٓزخد أهَ‪ ٟ‬أٓ‪ٜٔ‬ض ك‪ ٢‬ا‪٣‬ـخى‬ ‫‪ٟٝ‬غ ٓظٔ‪ٔ٣ ِ٤‬ظٔي طٔ‪ ٖٓ ِٙ٤‬ه‪٤ٜٛٞ‬ش َٗ‪ٝ ٚ١ٝ‬أٓزخر‪ٌ​ٌٛٝ . ٚ‬ح ‪...‬‬ ‫ً‪٤‬ق ٗٔظِي ُـش حُؼ‪ َٜ‬؟‬ ‫ك‪ ٢‬حُؼخُْ حُ‪ٓ ّٞ٤‬خ ‪ ٠ٔ​ٔ٣‬رؼ‪ٍٞ‬س حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ٓٔخ ‪٣‬لَ‪ ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُٔؼوق حُٔ​ِْٔ إٔ ‪ُ٘ َْٓ٣‬لٔ‪ ٚ‬هطش طؼو‪٤‬ل‪٤‬ش هخ‪ٛ‬ش ط٘خٓذ‬ ‫ٍؿزخط‪ٝ ٚ‬حهظ‪ٜ‬خ‪ ٚٛ‬حُؼِٔ‪ٝ ، ٢‬حُٔ‪ٜٔ‬ش حُظ‪ٗ ٢‬يد ٗلٔ‪ُٜ ٚ‬خ ‪ٝ .‬حٌُِٔ٘ش حٌُزَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬ػِ‪ٝ‬ف ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ػٖ حُوَحءس‬ ‫كؤٓش (حهَأ) ٓخ ػخىص طوَأ ٓٔخ هِن ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُوِوِش حُؼوخك‪٤‬ش ك‪ٓ ٢‬خكظ٘خ حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ ،‬ؿؼَ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ أ‪ َٛ‬حُو‪َ٤‬‬ ‫ػخؿِ‪ ٖ٣‬ػٖ ك‪ُ ْٜ‬ـش حُؼ‪ٝ ، َٜ‬اًح ػِّ حَُٔء ػِ‪ ٠‬حُوَحءس ك‪٬‬ري ُ‪ ٖٓ ٚ‬حُوَحءس حُ‪ٞ‬حٓؼش ك‪ٗ ٢‬ظ‪ ٠‬أٗ‪ٞ‬حع حُٔطز‪ٞ‬ػخص‬ ‫‪ٝ ،‬ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬وَأ ٌَُ حُٔيحٍّ كظ‪٣ ٫ ٠‬وغ كَ‪ٔ٣‬ش ُ‪ٗ٬‬ـ‪٬‬م حُلٌَ‪ ١‬أ‪ٟ ٝ‬ل‪٤‬ش ُ‪٨‬كٌخٍ حُلو‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬طظ‪ َٜ‬ك‪ ٢‬أٓخُ‪٤‬ذ‬ ‫ٗظ‪. ٠‬‬ ‫‪٫ٝ‬ري ُٖٔ ‪٣َ٣‬ي إٔ ‪ َ٤ٔ٣‬ك‪٣َ١ ٢‬ن ح‪ٗ٫‬لظخف حُؼوخك‪ ٖٓ ٢‬ػوخكش َٗػ‪٤‬ش أٓخٓ‪٤‬ش ‪٣‬ظٌٖٔ ر‪ٜ‬خ ٖٓ طلي‪٣‬ي حُؼ‪ٞ‬حرض حُظ‪ ٢‬أًزَ‬ ‫ك‪٠‬خثِ‪ٜ‬خ ى‪ٝ‬حٓ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٓظوَحٍ‪ٛ‬خ ‪ ،‬كظ‪٘٣ ٫ ٠‬ـَف ٓغ ٗظخؽ حُٔيحٍّ ‪ٝ‬حُظ‪٤‬خٍحص حُظ‪٣ ٢‬وَأ ُ‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫ًٔخ ‪٫‬ري ُ‪ٓ ٖٓ ٚ‬لخ‪ُٝ‬ش حٓظ‪٬‬ى ٓ٘‪ٜ‬ؾ ك‪ ٢‬حُظلٌ‪ٔ٣ َ٤‬ظ٘ي اُ‪ٝ ٠‬ػ‪ٛ ٢‬ل‪٤‬ق رؤكيحع حُٔخ‪ٝ​ٝ ، ٢ٟ‬ػ‪ ٢‬ؿ‪٤‬ي ُظَ‪ٝ‬ف‬ ‫حُلخ‪ ، َٟ‬كظ‪٣ ٠‬ظٌٖٔ ٖٓ حٓظ‪٬‬ى ٍإ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ٌُ‪٤‬ل‪٤‬ش ػَٔ ٖٓ٘ َّللا ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬لْ ‪ٝ‬ح‪٥‬كخم ‪ .‬إ حٌُ‪ِٔ٣ ١‬ي ٌٍٗحص‬ ‫ٖٓ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ًٖٔ ‪ِٔ٣‬ي هطؼخ ً ٖٓ حٌُ‪ٛ‬ذ ‪ ،‬أٓخ حٌُ‪ِٔ٣ ١‬ي ٓ٘‪ٜ‬ـخ ً ًح ٗٔخًؽ هخ‪ٛ‬ش ‪ ،‬كبٗ‪ٔ٣ ٚ‬ظِي ٓلظخف ٓ٘ـْ ٖٓ‬ ‫حٌُ‪ٛ‬ذ ‪ ،‬كبًح ك‪ َٜ‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح ‪ًٝ‬حى كبٕ ح‪ٗ٫‬لظخف ك‪ ٢‬ح‪٬١٫‬ع ‪ ٌٕٞ٣‬ه‪َ٤‬حً ًِ‪ٝ ، ٚ‬ك‪٘٤‬جٌ ‪٣‬ظـخ‪ ُٝ‬حُيحػ‪٤‬ش َٓكِش‬ ‫حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬حُِـش ُ‪ٜ٤‬زق ٖٓ ٓ‪ٞ‬ؿي‪ٜ٣‬خ ‪ٓٝ‬ئ‪ٜ٤ِٛ‬خ ‪٫ ٌُٖٝ ،‬ري هزَ ح‪ٜٔٗ٫‬خى ك‪ ٢‬حُوَحءس ٖٓ حهظ‪٤‬خٍ ٓخ ٗوَأ ‪ ،‬كِ٘وَأ‬ ‫ُِؼزخهَس ‪ُٝ٧ٝ ،‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬ويٍ‪ٔٓ ٕٝ‬ئ‪٤ُٝ‬ش حٌُِٔش ‪ٝ ،‬حٌُ‪٣ ٫ ٖ٣‬يكؼ‪ ٕٞ‬رٌظخر‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُٔطزؼش ا‪ ٫‬رؼي ح‪٫‬ػظوخى رؤٗ‪ٌَ٘٣ ٚ‬‬ ‫ا‪ٟ‬خكش ؿي‪٣‬يس ُِلٌَ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪. ٢‬‬ ‫‪ - 3‬ى‪ٝ‬حّ ٗلؼ‪ٜ‬خ ‪:‬‬ ‫إ حُ٘ـَس حُط‪٤‬زش حُظ‪َٟ ٢‬ر‪ٜ‬خ َّللا طؼخُ‪ٓ ٠‬ؼ‪ٌُِِٔ ً٬‬ش حُط‪٤‬زش ىحثٔش حُؼٔخٍ ‪ٝ ،‬ى‪ٓٞٔ٣‬ش ػطخث‪ٜ‬خ ٗخرؼش ٖٓ ط٘خٓن‬ ‫حُ‪ٜ‬لظ‪ ٖ٤‬حُٔخروظ‪ : ٖ٤‬ػزخص حُـٌ‪ٝ ، ٍٝ‬رٔ‪ٞ‬م كَ‪ٝ‬ػ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ؿ‪ ٞ‬حُٔ​ٔخء ‪ٝ ،‬حٌُِٔش حُظ‪ ٫ ٢‬ؿٌ‪ُٜ ٍٝ‬خ ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ إٔ ط‪ٜ٘‬غ‬ ‫ٗ‪٤‬جخ ً ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪ ٢‬طزؼ‪ٜ‬خ ه‪َ٤ٜ‬س حُؼَٔ ًِ‪ ٍٞٛ‬حَُر‪٤‬غ ؛ ‪ٝ‬حٌُِٔش حُظ‪ ٫ ٢‬ط٘ٔـْ ٓغ ُـش حُؼ‪ ٫ َٜ‬طٔظط‪٤‬غ ٓ‪ٔٓ٬‬ش أػٔخم‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ حٌُ‪ ١‬طوَع ٓٔؼ‪ٝ ، ٚ‬حٌُ‪ٛٝ ١‬ل٘خ‪ ٙ‬رؤٗ‪ ٚ‬رخُؾ حُظؼو‪٤‬ي ‪ٝ .‬هي ٌِٓظ٘خ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬خص حٌَُ‪ٔ٣‬ش حُٔو‪٤‬خّ حٌُ‪ٗ ١‬ظؼَف ر‪ٚ‬‬ ‫‪ ، [ ٖ٤‬ك٘لٖ اًح أٍىٗخ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُٔ٘ظ‪ ٍٞ‬إٔ ٗو‪ ْ٤‬أىحء‬ ‫ػِ‪ ٠‬حٌُِٔش حُط‪٤‬زش ‪ٌٛٝ ،‬ح حُٔو‪٤‬خّ ‪ ] : ٞٛ‬طُ ْئطِ‪ ٢‬أُ ًَُِ‪َٜ‬خ ًُ ََّ ِك ٍ‬ ‫هطذ حُـٔؼش ك‪ ٢‬ػخُٔ٘خ ح‪ٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬آػخٍ‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬طَه‪٤‬ش ك‪ ْٜ‬حُ٘خّ ُ‪ٝ ّ٬ٓ٪‬حُظِحٓ‪ ْٜ‬ر‪ٝ ٚ‬ؿيٗخ إٔ أ‪٘١‬خٗخ ً ٖٓ حُ‪ٍٞ‬م‬ ‫طٌظذ أٓز‪ٞ‬ػ‪٤‬خ ً ى‪ ٕٝ‬إٔ طئط‪ ٢‬حُؼٔخٍ حُظ‪ ٢‬طظ٘خٓذ ٓغ كـْ ًُي حُـ‪ٜ‬ي حُٔزٌ‪ٗٝ ، ٍٝ‬ؼ٘‪ ٢‬ر‪ ٚ‬هطؤ ح‪ِٞٓ٧‬د ‪.‬‬ ‫إ ٓ‪ٜٔ‬ش حُٔ​ِْٔ إٔ ‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬ػ‪ٓ ٌٕٞ٣ٝ َٜٙ‬ئػَحً ‪ٓ ٫‬ظؤػَحً ‪ٝ ،‬إٔ ‪ ُٚ ٌٕٞ٣‬ى‪ ٍٝ‬ك‪٤ٛ ٢‬خؿش ُـش حُؼ‪. َٜ‬‬ ‫‪--------‬‬‫(‪ )1‬أهَؿ‪ ٚ‬حرٖ ٓخؿ‪ٝ ٚ‬حُز‪ٜ٤‬و‪ ٢‬هخٍ حُ‪٤ٜ‬ؼٔ‪ٍ : ٢‬ؿخُ‪ ٚ‬ػوخص ‪ٝ‬آ٘خى‪ٛ ٙ‬ل‪٤‬ق ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪229‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪230‬‬

‫‪ { - 66‬فادتبروا ٌا أولً األبصار}‬ ‫‪ ٌٙٛ‬آ‪٣‬ش ؿِ‪ِ٤‬ش حُ٘ؤٕ ك‪ ٢‬حٌُظخد حُؼِ‪َٓ ِ٣‬ص َٓٔ‪ ٟ‬حُٔؼَ ‪ًٝ ،‬حػض ػِ‪ ٠‬ح‪ُ٘ٔ٧‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪ ّ٬‬؛ ‪ٜٗ٧‬خ طؼ٘‪ٝ ٢‬ؿ‪ٞ‬د‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ طَحًْ حُوزَحص حُزَ٘‪٣‬ش ‪ٝ ،‬أهٌ حُؼظش ‪ٝ‬حُؼزَس ٖٓ أك‪ٞ‬حٍ ح‪ ْٓ٧‬حُٔخروش ‪ٝ ،‬حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬ك‪َ٤‬حً ُِـ‪ٜ‬ي ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حهظ‪ٜ‬خٍحً ُِطَ‪٣‬ن ‪ٝ ،‬كَحٍحً ٖٓ ػٌحد َّللا طؼخُ‪... ٠‬‬ ‫‪ٝ‬هي ه‪َّ ٚ‬للا طؼخُ‪ ٠‬ػِ‪٘٤‬خ ك‪ٍٞٓ ٢‬س حُلَ٘ ه‪ٜ‬ش ؿ‪٬‬ء ر٘‪ ٢‬حُ٘‪ ٖٓ َ٤٠‬حُٔي‪٘٣‬ش اُ‪ ٠‬ه‪٤‬زَ ‪ٝ‬حُ٘خّ ٓز‪٘٤‬خ ً ‪ٝ‬ه‪ٞ‬ع ٓخ ُ‪ْ٤‬‬ ‫حُل ْ٘ َِ َٓخ‬ ‫خٍ ِ‪َ ٍِ َّٝ َ٧ ْ​ْ ٛ‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُلٔزخٕ ‪ ،‬كوخٍ طزخًٍض أٓٔخإ‪ َٞ ُٛ { : ٙ‬حَُ ٌِ‪ ١‬أَ ْه َ​َ َؽ حَُ ٌِ‪ًَ َٖ٣‬لَ​َُ‪ٝ‬ح ِٓ ْٖ أَ ْ‪ َِ ٛ‬حُ ٌِظَخ ِ‬ ‫د ِٖٓ ِى‪ِ َ٣‬‬ ‫َّللاِ كَؤَطَخ‪َّ ُْ ُٛ‬‬ ‫ظََ٘٘ظُ ْ​ْ إَٔ ‪ْ َ٣‬و َُؿُ‪ٞ‬ح ‪ٝ‬ظَُّ٘‪ٞ‬ح أََّٗ‪َّٓ ُْٜ‬خِٗ َؼظُ‪ُ ْ​ْ ُٜ‬ك‪َّ َِّٖٓ ُُُْٜٜٗٞ‬‬ ‫َّللاُ ِٓ ْٖ َك‪ُ ٤‬‬ ‫ذ‬ ‫ْغ َُ ْ​ْ ‪َ٣‬لْ ظ َِٔزُ‪ٞ‬ح ‪ٝ‬هَ ٌَفَ كِ‪ ٢‬هُُِ‪ٞ‬رِ ِ‪ ُْ ٜ‬حَُُّ ْػ َ‬ ‫خٍ } [حُلَ٘ ‪. ]2 :‬‬ ‫‪ُْ ٣‬و َِرُ‪ َٕٞ‬رُ‪ُٞ٤‬طَ‪ ُْٜ‬رِؤ َ ْ‪ِ ٣‬ي‪ٝ ْ​ْ ِٜ ٣‬أَ ْ‪ِ ٣‬ي‪ ١‬حُ ُٔ ْئ ِِٓ٘‪ َٖ٤‬كَخ ْػظَزَُِ‪ٝ‬ح ‪َ٣‬خ أُ‪ ٢ُِ ْٝ‬ح‪َ٧‬ر َ‬ ‫ْ‪ِ ٜ‬‬ ‫ُوي ًخٕ هَ‪ٝ‬ؽ ر٘‪ ٢‬حُ٘‪ َ٤٠‬ك‪ ٢‬طِي حُ‪ٍٜٞ‬س حُٔ‪٘٤ٜ‬ش حٌُُ‪ِ٤‬ش كيػخ ً رؼ‪٤‬يحً ػٖ أً‪ٛ‬خٕ ر٘‪ ٢‬حُ٘‪ٝ َ٤٠‬أً‪ٛ‬خٕ حُٔ​ِٔٔ‪ٕ٧ ٖ٤‬‬ ‫ح‪ٓ٧‬زخد حُٔخى‪٣‬ش حُظ‪ ٢‬أهٌ ر‪ٜ‬خ حُو‪ً ّٞ‬خٗض ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ٖٓ ح‪٩‬طوخٕ ‪ٝ‬ح‪٩‬كٌخّ طل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬ط‪ٓ ٍٜٞ‬خ ‪ٝ‬هغ ‪..‬‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬حُؼِ‪ ِ٣‬حُـزخٍ حٌُ‪ٍ ٫ ١‬ح َّى ‪ٓ ٫ٝ ، َٙٓ٧‬ؼوذ ُلٌٔ‪ ٚ‬أطخ‪ ٖٓ ْٛ‬ك‪٤‬غ ُْ ‪٣‬لظٔز‪ٞ‬ح أطخ‪ ٖٓ ْٛ‬حُيحهَ ‪ ،‬كؤُو‪ ٠‬ك‪٢‬‬ ‫هِ‪ٞ‬ر‪ ْٜ‬حَُػذ ‪ ،‬كوخٍص ػِحثٔ‪ٝ ، ْٜ‬أىًٍ‪ٞ‬ح إٔ ه‪ٞ‬ط‪ٓ ْٜ‬خ ػخىص طـ٘‪ ٢‬ػ٘‪٤ٗ ْٜ‬جخ ً ‪.‬‬ ‫‪ٓٝ‬خ أٗز‪ ٚ‬حُِ‪ِ٤‬ش رخُزخٍكش ! !‬ ‫ك‪ ٢ٛ ٌٜٙ‬حُ٘ظَ‪٣‬ش حُ٘‪ٞ٤‬ػ‪٤‬ش ط٘‪ٜ‬خٍ حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ ٢‬أَٓع ٓٔخ ًخٕ ‪٣‬ي‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬هِي حُزَ٘ ‪ٓ ٢ٛ ٌٙٛٝ ،‬جخص ح‪ُٞ٧‬ف ٖٓ حٌُظذ‬ ‫‪ٝ‬حُٔـِيحص حُظ‪ٓ ٢‬طَص ك‪ ٢‬كِٔلش حُ٘ظَ‪٣‬ش ‪ٝ‬طَ‪٣ٝ‬ـ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طٌ‪٤٤‬ق حُزَ٘ ٓؼ‪ٜ‬خ طـي‪ٍٓ ٝ‬خىحً طٔل‪٣ٍ ٙٞ‬خف حُظـ‪ َ٤٤‬حُؼخط‪٤‬ش ك‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ ٙٞ‬حُٔيٗش ‪ٝ‬حٌُ‪ٜ٘‬ش ‪ٝ‬حَُٔطِهش ‪ٝ‬ح‪ًٗ٧‬خد ‪ٝ‬أٗزخ‪ ٙ‬ح‪ًٗ٧‬خد ‪..‬‬ ‫ُوي ًخٕ ٓو‪ ١ٞ‬حُ٘ظَ‪٣‬ش حُ٘‪ٞ٤‬ػ‪٤‬ش أَٓحً ‪ٓ ٫‬لَ ٓ٘‪ ٌُٖٝ ، ٚ‬حٌُٔ‪ ٞٛ َٛ‬حٗ‪٤ٜ‬خٍ حُز٘خء حٌُ‪ ١‬أٗلن ك‪ ٚ٤‬ػ‪٬‬ػش أٍرخع حُوَٕ‬ ‫ٖٓ حُِٖٓ ٓغ ٓ‪ ٖ٤٣٬‬ح‪ٗ٧‬لْ ‪ٓٝ‬خ ‪٣ ٫‬ل‪ ٖٓ ٠ٜ‬ح‪ٝ ّ٫٥‬حُؼٌحرخص ‪ٞ٘ٛٝ‬ف حُٔؼخٗخس ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ك‪ ٢‬أَٓع ٖٓ ُٔق‬ ‫حُز‪. َٜ‬‬ ‫هي ًخٗض أكٌخٍ (ًخٍ​ٍ ٓخًٍْ) ٍى كؼَ ُلَٓخٕ ‪ٓٝ َ٣ٞ١‬ؼخٗخس ٗو‪٤ٜ‬ش هخٓ‪٤‬ش ‪ٝ .‬حُ٘خٓ‪ ّٞ‬حُؼخّ َُى‪ٝ‬ى ح‪٧‬كؼخٍ حُزؼي‬ ‫ػٖ حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬كويحٕ ح‪٫‬طِحٕ ‪ٝ .‬هي هزَ أكٌخٍ (ًخٍ​ٍ ٓخًٍْ) ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش ‪٘ٛ‬لخٕ ٖٓ حُزَ٘ ‪:‬‬ ‫‪٘ٛ‬ق ‪١‬ل٘‪ ٚ‬حُظِْ ‪ٝ‬حُلَٓخٕ ‪ٝ ،‬طوِذ ى‪َٛ‬حً ك‪ ٢‬حُظؼخٓش ‪َ١ٝ ،‬م ًَ رخد ُِوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ ٗلن حُظِٔخص حٌُ‪ُٝ ١‬ي ك‪ٚ٤‬‬ ‫كبًح ر٘ظَ‪٣‬ش طؼي‪ ٙ‬رـ٘ش ػِ‪ ٠‬ح‪ ٍٝ٧‬ط٘ٔ‪١ ٚ٤‬ؼْ ًَ ٓخ ٓ‪ ٖٓ ٠٠‬حُؼ٘خء ‪ٝ‬حُز‪٬‬ء ‪ ،‬ك‪ٜ‬ذَّ اُ‪ ٠‬حػظ٘خه‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُظَ‪٣ٝ‬ؾ ُ‪ٜ‬خ‬ ‫ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ حُلَ ح‪٧‬ه‪ٝ َ٤‬حُٔوَؽ حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬ق ح‪٥‬هَ ‪ ْٛٝ -‬حٌُؼَس ٖٓ ح‪٤ٗ٧‬خع ‪ٝ -‬ؿي ك‪ ٢‬حُِٔطخص حُٔطِوش حُظ‪ ٢‬طًَِ‪ٛ‬خ حُ٘ظَ‪٣‬ش ك‪ ٢‬هز‪٠‬ش حُلِد‬ ‫حُ٘‪ٞ٤‬ػ‪ٝ ٢‬حُي‪ُٝ‬ش حُٔخًٍٔ‪٤‬ش ٓخ ‪ِ٣‬ز‪ ٖٓ ٢‬ه‪ٞٔ١ ًَ ُٚ٬‬كخط‪ ٚ‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش ٖٓ حُـخ‪ٝ ٙ‬حُٔخٍ ‪ٝ‬حُظِٔ‪ٓٝ ، ٢‬خ ‪٣‬ظلَع ػٖ‬ ‫ًُي ٖٓ ٗ‪ٜٞ‬حص‬ ‫‪ٌِٓٝ‬حص ‪ٜٓٝ‬خُق ‪..‬‬ ‫‪ٝ ٞٔ٣ ُْٝ‬هض ‪ َ٣ٞ١‬كظ‪ ٠‬أىٍى حٌُ‪ً ٖ٣‬خٗ‪ٞ‬ح ‪٣‬لِٔ‪ ٕٞ‬رخُلَى‪ ّٝ‬إٔ حُوزَ ؿ‪ َ٤‬حُوزَ ‪ٝ‬إٔ حُٔل‪ ٍٜٞ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔؤٓ‪ٍٞ‬‬ ‫‪..‬‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬اىٍحى حُ٘ؼ‪ٞ‬د ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ؤط‪ٓ ٢‬ظؤهَحً رؼي ك‪ٞ‬حص ح‪ٝ٧‬حٕ ‪..‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪231‬‬

‫كوي ًٍِص حُلٌ‪ٓٞ‬خص حُزِ٘ل‪٤‬ش حُٔظؼخهزش ػِ‪٘ٛ ٠‬خػش حُٔ‪٬‬ف ى‪ ٕٝ‬رخه‪ ٢‬حُ‪ٜ٘‬خػخص كظ‪ ٠‬طظٌٖٔ ٖٓ ًَٔ ٗ‪ًٞ‬ش أ‪١‬‬ ‫ٓؼخٍ‪ٟ‬ش ٓلظِٔش ُِؼ‪ٍٞ‬س ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬أٗ‪ٜ‬خ ُْ ط‪ٞ‬كَ ُ٘ؼ‪ٞ‬ر‪ٜ‬خ أكٌ‪٣‬ش ؿ‪٤‬يس ط٘ظؼِ‪ٜ‬خ ‪..‬‬ ‫‪ٝ‬ؿٔؼض اُ‪ًُ ٠‬ي طـ٘‪٤‬ي ػَ٘حص ح‪ُٞ٧‬ف ٖٓ حُٔوزَ‪ ٖ٣‬حَُٔ‪ ٖ٤٣‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ل‪ ٕٜٞ‬أٗلخّ حُ٘ؼ‪ٞ‬د ‪٣ٝ‬ؼي‪ٗ ٕٝ‬ز‪٠‬خص‬ ‫هِ‪ٞ‬ر‪. ْٜ‬‬ ‫‪ُٝ‬ـؤص حُ٘ؼ‪ٞ‬د اُ‪٬ٓ ٠‬ك‪ٜ‬خ حُٔخ‪ٝ ٢ٟ‬ك‪ِ٤‬ظ‪ٜ‬خ ح‪٧‬ه‪َ٤‬س ‪ ،‬كَ٘ػض ك‪ ٢‬حُٔوخ‪ٓٝ‬ش حُِٔز‪٤‬ش ‪ٝ ،‬أىحٍص ظ‪َٜٛ‬خ ُوط‪٢‬‬ ‫حُظ٘ٔ‪٤‬ش حُٔظؼخهزش حُظ‪ً ٢‬خٗض ط‪٠‬ؼ‪ٜ‬خ حُلٌ‪ٓٞ‬خص حُ٘‪ٞ٤‬ػ‪٤‬ش ‪ ٖٓٝ .‬حُزي‪ ٢ٛ‬إٔ حُلٌ‪ٓٞ‬ش طوط‪ٝ ٢‬إٔ حُ٘ؼذ ‪٘٣‬لٌ كبًح ُْ‬ ‫‪٘٣‬لٌ حُ٘ؼذ ًخٗض حُوط‪ ٢‬كزَحً ػِ‪ٍٝ ٠‬م أ‪َٛ ٝ‬هش ك‪ٝ ٢‬حى ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ؿَ‪ُ ٟ‬وي ًخٕ ًَ ػخّ ‪٣ َٔ٣‬ؼ٘‪٣ِٓ ٠‬يحً ٖٓ‬ ‫حُلَ‪ٝ‬م حُٔؼ‪٤٘٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ر‪ ٖ٤‬أطزخع حُ٘‪ٞ٤‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬أطزخع حَُأٓٔخُ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬ك‪ ٖ٤‬حٗ‪ٜ‬خٍ ؿيحٍ (رَُ‪ )ٖ٤‬أىٍى ح‪ُٔ٧‬خٕ‬ ‫حَُ٘ه‪ - ٕٞ٤‬حٌُ‪ً ٖ٣‬خٗ‪ٞ‬ح ‪ُ٣‬يُ​ُّ‪ ٕٞ‬رؤٗلٔ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪٤‬خػ‪ ٖٓ ْٜ‬أر٘خء أ‪ٍٝ‬رخ حَُ٘ه‪٤‬ش‪ -‬حُلـ‪ٞ‬س حُ‪٠‬ؤش حُظ‪ ٢‬طل‪ ِْٜٜ‬ػن‬ ‫ح‪ُٔ٧‬خٕ حُـَر‪ ، ٖ٤٤‬كخُيهَ ػ٘ي حُـَر‪ ٖ٤٤‬ػَ٘س أ‪ٟ‬ؼخف حُيهَ ػ٘ي حَُ٘ه‪ٝ ، ٖ٤٤‬حُ‪ٜٞ‬حطق ػَ٘س أ‪ٟ‬ؼخف ‪ٝ‬أػيحى‬ ‫حُٔ‪٤‬خٍحص ٓ‪٠‬خػلش ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حُ‪ُٓ٬‬ش ‪..‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٠‬حػظوخى‪ ١‬إٔ ح‪٧‬كِحد حُ٘‪ٞ٤‬ػ‪٤‬ش حٗ‪ٜ‬خٍص ر‪ ٌٜٙ‬حُ‪ٍٜٞ‬س ؛ ‪ٜٗ٧‬خ ػـِص ػٖ ر٘خء ك‪٠‬خٍس ٓ٘خٓزش ُِؼ‪ َٜ‬طـ٘‪٢‬‬ ‫ٗؼ‪ٞ‬ر‪ٜ‬خ ػٖ طٌلق ح‪٥‬هَ‪ٝ ٖ٣‬ط‪ٞ‬ؿي حُؼوش رخ‪ ْٓ٧‬حُ٘ظَ‪٣‬ش حُظ‪ ٢‬هخٓض ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ ،‬أٓزخد أهَ‪ٌٛ ٖٓ ٟ‬ح حُوز‪ٗ ٫ َ٤‬و‪ٜ‬ي‬ ‫‪٘ٛ‬خ اُ‪ ٠‬طؼيحى‪ٛ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٓ ٖٓ َٛ‬ؼظزَ ؟‬ ‫ًخٗض ح‪٧‬كِحد حُ٘‪ٞ٤‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُلٌ‪ٓٞ‬خص حُظخرؼش ُ‪ٜ‬خ رلخؿش اُ‪ٞٗ ٠‬ػ‪ ٖٓ ٖ٤‬حَُٔحؿؼش ‪:‬‬ ‫ح‪َٓ : ٍٝ٧‬حؿؼش أ‪ ٍٞٛ‬حُ٘ظَ‪٣‬ش ‪ٝ‬ه‪ٞ‬حػي‪ٛ‬خ ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬أػزظض حُٔ٘‪ ٖ٤‬أٗ‪ٜ‬خ ه‪٤‬خُ‪٤‬ش ‪ٓٝ‬ظ٘خه‪٠‬ش ‪.‬‬ ‫حُؼخٗ‪ : ٢‬ه‪٤‬خّ آٍحء حُ٘ظَ‪٣‬ش ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُ‪ٞ‬حهغ حٌُ‪ ١‬أكَُط‪ ٚ‬حُظـَرش حُط‪ِ٣ٞ‬ش ‪ُٔ ،‬ؼَكش ٌٓخٖٓ حُوَِ ‪ٞٓٝ‬ح‪ٟ‬غ حُيحء ك‪٢‬‬ ‫حُ٘ظَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظطز‪٤‬ن ‪ٓٝ .‬غ إٔ (رَؿ٘‪٤‬ق) ًخٕ ‪٣‬و‪ : ٍٞ‬اًح ُْ ٗٔظطغ ً٘ق ح‪٧‬هطخء هظِظ٘خ ‪ ،‬كبٕ ٓيٗش ح‪٧‬كِحد‬ ‫حُ٘‪ٞ٤‬ػ‪٤‬ش ريءحً روخثَ ‪ ٌٙٛ‬حُلٌٔش ُْ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬ؼ‪ٞ‬ح حٌُ٘ق ػٖ أ‪ ١‬هطؤ ً‪ٗ ١‬ؤٕ ك‪ ً٬٠‬ػٖ حُويٍس ػِ‪ ٠‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ًٝ .‬خٕ‬ ‫حُ٘ـَ حُ٘خؿَ ‪ ٞٛ‬حُظزَ‪ٝ َ٣‬حُيكخع ‪ٝ‬حُؼ٘خء رخُـِٔش ػِ‪ ٠‬حُ‪ٟٞ‬غ حُوخثْ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٠‬ػخُٔ٘خ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُ‪ ّٞ٤‬حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬هطخء ‪ٝ‬أ‪٘ٛ‬خف حُو‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص ًخكش ‪ٝ​ٝ .‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪٧‬هطخء‬ ‫أَٓ ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ ٢‬؛ ًُي ‪ ٕ٧‬كًَش حُِٖٓ طيع حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـي‪٣‬ي رخُ‪٤‬خ ً ‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬ؿذ حٓظَٔحٍ ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظٌ‪٤٤‬ق ر‪ ٖ٤‬حُٔزيأ‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪ِٜ‬لش ‪ٝ ،‬ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ٝ‬حُـخ‪٣‬خص ‪ٝ ،‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٝ‬ح‪ٛ٧‬يحف ‪ٝ .‬ه‪ ٍ٬‬ػِٔ‪٤‬خص حُظٌ‪٤٤‬ق ‪ ٌٙٛ‬طل‪ٓ َٜ‬لخٍهخص‬ ‫طلٔذ ُ‪ٓ٨‬ش طخٍس ‪ٝ‬ػِ‪ٜ٤‬خ طخٍس أهَ ‪. ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ش حُل‪٤‬ش حُ‪٤‬وظش ‪ ٫‬طٌق أريحً ػٖ ػِٔ‪٤‬خص حَُٔحؿؼش ‪ٝ‬ه‪٤‬خّ أىحء حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٝ‬ح‪ًٔ ، ٍٞٛ٧‬خ ‪ ٫‬طَٔ ٖٓ‬ ‫رلغ حُٔؼ‪ٞ‬هخص ‪َ١ٝ‬ف حُلِ‪ُٜ ٍٞ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اًح ًخٕ ح‪٥‬هَ‪٣ ٕٝ‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪ٞٗ ٠‬ػ‪ ٖٓ ٖ٤‬حَُٔحؿؼش كبٗ٘خ رلٔي َّللا ٗٔ‪ َ٤‬ك‪٣َ١ ٢‬ن ‪٫‬كزش ٍٓٔ‪ٜ‬خ ح‪ٛ٧‬ل‪٤‬خء‬ ‫ح‪َّ ٍَٓ ٖٓ ُٕٞٝ٧‬للا ‪ٝ‬أ‪٤ُٝ‬خث‪ ٖٓٝ ، ٚ‬ػْ كبٗ٘خ رلخؿش اُ‪ٞٗ ٠‬ع ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ ٞٛٝ ،‬حُظؤًي ٖٓ ٓ‪ٞ‬حكوش هطخٗخ َُ‪ٝ‬ف‬ ‫حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ‪ٜٜٛٞٗٝ‬خ ‪ٓٝ‬ي‪ ٟ‬ط‪ٞ‬كَ حَُ٘‪ ١ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬ـذ ط‪ٞ‬كَ‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ه‪ َ٤‬أٓش أهَؿض‬ ‫ُِ٘خّ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬طظ٘و‪ ٌٙٛ ٚ‬حَُٔحؿؼش ك‪ ٢‬حُٔلَىحص حُظخُ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ - 1‬حٓظ‪٬‬ى حُ٘ـخػش حٌُخك‪٤‬ش ُ‪٬‬ػظَحف رخ‪٧‬هطخء ‪ٝ‬أٗ‪ٞ‬حع حُظو‪ َ٤ٜ‬ك‪َ٤ٔٓ ٢‬ط٘خ حُل‪٤‬خط‪٤‬ش ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪232‬‬

‫‪ - 2‬حُظلَ‪٣‬ن حُيه‪٤‬ن ر‪ ٖ٤‬ح‪َٓ٧‬ح‪ٝ ٝ‬أػَح‪ٜٟ‬خ كظ‪ٗ ٫ ٠‬ؼخُؾ ٓظخ‪ َٛ‬حَُٔ‪ٝ ٝ‬أػَح‪ٗٝ ٟٚ‬ظَى كو‪٤‬وظ‪ ، ٚ‬ك‪ٌٕٞ٤‬‬ ‫حُؼ‪٬‬ؽ ٓئهظخ ً ‪.‬‬ ‫‪ -3‬حُزلغ ك‪ ٢‬حُز٘‪ ٠‬حُظلظ‪٤‬ش ُظِي ح‪٧‬هطخء ُِ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬ػِ​ِ‪ٜ‬خ ح‪ٝ ٠ُٝ٧‬أٓزخر‪ٜ‬خ حُلو‪٤‬و‪٤‬ش ح‪ٛ‬ظيحء رو‪ ُٚٞ‬طؼخُ‪ { : ٠‬هَُْ‬ ‫ن } [حُؼٌ٘ز‪ٞ‬ص ‪]20 :‬‬ ‫‪ ٝ‬كَخٗظَُُ‪ٝ‬ح ًَ ْ‪٤‬قَ رَيَأَ حُوَ ِْ َ‬ ‫ِٓ‪َُٝ٤‬ح كِ‪ ٢‬ح‪ِ ٍَْ٧‬‬ ‫‪ -4‬حُظـ‪ َ٤٤‬ك‪ ٢‬رَحٓـ٘خ ‪ٝ‬أٓخُ‪٤‬ز٘خ رٔخ ‪٣‬ظ٘خٓذ ٓغ ٗظخثؾ طِي حَُٔحؿؼخص ‪.‬‬ ‫‪ٟٝ -5‬غ ‪ٔٛ‬خّ ح‪ٓ٧‬خٕ حٌُ‪٣ ١‬ل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬طٌَحٍ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬طِي ح‪٧‬هطخء ‪.‬‬ ‫‪ -6‬ؿَّ ٍ‪ٝ‬ف طلَٔ حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش ك‪ ٢‬أكَحى ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُظَر‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬حُ٘ـخػش ح‪٧‬ىر‪٤‬ش حُزخػؼش ػِ‪ٓ ٠‬لخ‪َٛ‬س حُوطؤ ‪ٝ‬حُ٘وي‬ ‫حُز٘خء ‪ٝ ،‬ط٘ٔ‪٤‬ش ٍ‪ٝ‬ف حُٔزخىٍس حُلَى‪٣‬ش ُي‪. ْٜ٣‬‬ ‫‪ٝ‬اًح كؼِ٘خ ‪ٌٛ‬ح كبٗخ ٌٗ‪ ٕٞ‬هي ‪ّٟ٘ٔ‬خ حٓظَٔحٍ حُؼوش رؤ‪ُ٘ٞٛ‬خ ح‪٫‬ػظوخى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ ،‬أ‪٘٣ٝ‬خ اُ‪ٗ ًٍٖ ٠‬ي‪٣‬ي ‪٣‬ؼ‪ٜ٘ٔ‬خ ٖٓ‬ ‫ح‪٧‬ػخ‪ َ٤ٛ‬حُؼخط‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٤ٜٗ٫‬خٍحص حُٔيَٓس ‪.‬‬ ‫‪ٌٛ ْ٤ُٝ‬ح ػِ‪ٝ ٠‬حٍػش طَحع ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪ٝ‬حٌُِٔلش رظزِ‪٤‬ؾ حٌُِٔش ح‪٧‬ه‪َ٤‬س رؼِ‪. ِ٣‬‬ ‫‪ٝ‬هلل ح‪ ٖٓ َٓ٧‬هزَ ‪ ٖٓٝ‬رؼي ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪233‬‬

‫‪َ { - 67‬كا ُنوا الَ ٌَ َت َناه َْونَ َدن ُّمن َك ٍر َف َعلُوهُ }‬

‫‪ ٌَ٘٣‬حٗ‪٤ٜ‬خٍ حُؼ‪٬‬هخص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش اكي‪ ٟ‬أ‪ ْٛ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪ ٢‬طؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٠‬خ حُٔـظٔؼخص حُلي‪٣‬ؼش ك‪٤‬غ ٗٔخ حُ٘ؼ‪ٍٞ‬‬ ‫رخُلَى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬كي ‪ٝ ،‬كٌُٔض حُٔ‪ٜ‬خُق حُوخ‪ٛ‬ش ك‪ً ٢‬ؼ‪ٗ ٖٓ َ٤‬ج‪ ٕٞ‬حُل‪٤‬خس ‪ٝ ،‬هي أ‪ٛ‬خد أٓش ح‪٢ٗ ّ٬ٓ٩‬ء ٖٓ ًُي ‪،‬‬ ‫كخ‪ٟٔ‬لِض ‪ٟٞ‬حر‪ ٢‬حُظَر‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طٌَ٘ حُلْ حُـٔخػ‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬حُلَى حُٔ​ِْٔ ٓٔخ أٗخع حُل‪ ٠ٟٞ‬حُلٌَ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٟٝ ،‬وْ ٓ٘خًَ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ ٕ٧‬ػِٔ‪٤‬خص حُظ٘ٔ‪٤‬ش ‪ ٫‬طظْ ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬ك‪ٓ ٢‬ـظٔغ ‪ٝ‬ح‪٢ٛ‬‬ ‫حَُ‪ٝ‬حر‪ٓ ٢‬وظِق ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔلخ‪. ْ٤ٛ‬‬ ‫‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ ٗيىص طؼخُ‪ ْ٤‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬ػِ‪ٍَٟٝ ٠‬س حُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬حُؼ‪٬‬هخص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬اهخٓظ‪ٜ‬خ رخٓظَٔحٍ ػِ‪ٛ ٠‬ي‪١‬‬ ‫حَُٓخُش حُوخطٔش حُظ‪ ٢‬طؼي حٓظَٔحٍحً ُيػ‪ٞ‬حص ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪. ّ٬‬‬ ‫‪ٝ‬طلو‪٤‬وخ ً ٌُُي حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ه‪َّ َّٚ‬للا طؼخُ‪ ٠‬ػِ‪٘٤‬خ أهزخٍ ح‪ ْٓ٧‬حُٔخروش ‪ٝ‬حُؼ‪ٞ‬حهذ حُ‪ٞ‬ه‪ٔ٤‬ش حُظ‪ ٢‬حٗظ‪ٜٞ‬ح اُ‪ٜ٤‬خ ك‪ٗ ٖ٤‬خػض ك‪ْٜ٤‬‬ ‫ح‪ٗ٫‬لَحكخص ‪ٝ‬حُٔوخُلخص ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪َ٣‬كغ أكي ٓ٘‪ٍ ْٜ‬أٓخ ً أ‪٣ ٝ‬و‪ًِٔ ٍٞ‬ش ‪ُٝ٧‬جي حٌُ‪ٔ٣ ٖ٣‬ظؼـِ‪ ٕٞ‬أ‪٣‬خّ َّللا ‪ٗ٧‬لٔ‪ْٜٔٓ٧ٝ ْٜ‬‬ ‫َ‪ ْٜٞ‬ح َ‪ًَ ٝ‬خُٗ‪ٞ‬ح ‪ْ َ٣‬ؼظَ ُي‪َٕٝ‬‬ ‫خٕ ىَح ُ‪َ ٝ​ٝ‬ى َ‪ِ ٝ‬ػ‪ ٠َٔ ٤‬حر ِْٖ ََْٓ ‪ًَُِ َْ َ٣‬يَ رِ َٔخ ػ َ‬ ‫كوخٍ طؼخُ‪ِ ُ​ُ { : ٠‬ؼَٖ حَُّ ٌِ‪ًَ َٖ٣‬لَ​َُ‪ٝ‬ح ِٓ ْٖ رَِ٘‪ ٢‬آِ ََْحثِ َ‬ ‫‪َ َ٤‬ػَِ‪ِ َٔ ُِ ٠‬‬ ‫ْ َٓخ ًَخُٗ‪ٞ‬ح ‪ْ َ٣‬ل َؼُِ‪[ } َٕٞ‬حُٔخثيس ‪. ]79 -78 :‬‬ ‫‪ًَ ،‬خُٗ‪ٞ‬ح ‪َ٣ َ٫‬ظََ٘خ‪ َٕ َْٞٛ‬ػَٖ ُّٓ٘ ٌَ ٍَ كَ َؼُِ‪َُ ُٙٞ‬زِ ْج َ‬ ‫كوي أؿَّ حُو‪َٓ ّٞ‬ط‪َٓ : ٖ٤‬س ك‪ٝ ٖ٤‬هؼ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬ح‪٥‬ػخّ ‪ٝ ،‬أهَ‪ ٟ‬ك‪ ٖ٤‬طًَ‪ٞ‬ح حُٔؼخ‪ ٢ٛ‬ط٘‪٤‬غ ك‪ ْٜ٤‬ى‪ ٕٝ‬إٔ طٔ‪ٞ‬ى ك‪ْٜ٤‬‬ ‫ٍ‪ٝ‬ف حُظ٘خ‪ ٢ٛ‬ػ٘‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ؿخء ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ٓخ ‪٣‬لَٔ طيٍؿ‪ٗ ْٜ‬ل‪ ٞ‬حُلخٍ حُظ‪ ٢‬حٓظ‪ٞ‬ؿزض ُ‪ ْٜ‬حُِؼٖ ‪ ،‬كوي ٍ‪ ٟٝ‬حرٖ ٓٔؼ‪ٞ‬ى ػٖ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪-‬‬ ‫‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬أٗ‪ ٚ‬هخٍ ‪ » :‬إ أ‪ٓ ٍٝ‬خ ىهَ حُ٘و‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ر٘‪ ٢‬آَحث‪ َ٤‬أٗ‪ً ٚ‬خٕ حَُؿَ ‪ِ٣‬و‪ ٠‬حَُؿَ ك‪٤‬و‪٣ : ٍٞ‬خ‬ ‫‪ٌٛ‬ح حطن َّللا ‪ٝ‬ىع ٓخ ط‪ٜ٘‬غ كبٗ‪٣ ٫ ٚ‬لَ ُي ‪ ،‬ػْ ‪ِ٣‬وخ‪ ٖٓ ٙ‬حُـي ‪ ٞٛٝ‬ػِ‪ ٠‬كخُ‪ ٚ‬ك‪٘ٔ٣ ٬‬ؼ‪ًُ ٚ‬ي إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬أً‪٣َٗٝ ِٚ٤‬ز‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬هؼ‪٤‬ي‪ ، ٙ‬كِٔخ كؼِ‪ٞ‬ح ًُي ‪َٟ‬د َّللا هِ‪ٞ‬د رؼ‪ ْٜ٠‬رزؼ‪ ٞ‬ػْ هخٍ ‪ِ ُ​ُ { :‬ؼَٖ حَُّ ٌِ‪ًَ َٖ٣‬لَ​َُ‪ٝ‬ح ‪]1[ « } ..‬‬ ‫ُوي ‪١‬خٍ حُؼ‪ٜ‬ي ر‪ٜ‬خُل‪ ٢‬ر٘‪ ٢‬آَحث‪ َ٤‬كزيأص حُٔ٘خًَ طِكق اُ‪ ٠‬ك‪٤‬خط‪ ْٜ‬ػٖ ‪٣َ١‬ن أ‪ َٛ‬ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬حُ٘‪ٜٞ‬حص ‪ًٝ ،‬خٕ‬ ‫ك‪ٛ ْٜ٤‬خُل‪ ٕٞ‬كوخٓ‪ٞ‬ح ‪ٜٞٗٝ‬ح أ‪ٛ‬لخد حُٔؼخ‪ٝ​ٝ ٢ٛ‬ػظ‪ٛ ٌُٖٝ ْٛٞ‬ئ‪٫‬ء طؤ‪ َٛ‬ك‪ ْٜ٤‬حٌَُٔ٘ ‪ٛٝ‬خٍ حُِ٘‪ٝ‬ع ػ٘‪ ٚ‬أَٓحً‬ ‫ػٔ‪َ٤‬حً ‪ًٝ ،‬خٕ ح‪٣ َٓ٧‬ظطِذ ٖٓ ‪ٛ‬خُل‪ ْٜ٤‬ؿِيحً ‪ٛٝ‬زَحً ‪ٓٝ‬لخ‪ِٛ‬ش ا‪ ٫‬إٔ ىٍؿش حُظ‪ٞ‬طَ حُل‪ ١ٞ٤‬ػ٘ي أ‪ُٝ‬جي حُ‪ٜ‬خُل‪ٖ٤‬‬ ‫ُْ طٌٖ ًخك‪٤‬ش رل‪٤‬غ ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخُظٔ‪ ٌِٕٞ٘٣ٝ ِ٤‬ط‪٤‬خٍحً ٗ٘طخ ً ‪٣‬لخ‪ َٛ‬أ‪ُٝ‬جي حُؼ‪ٜ‬خس ‪٘٣ٝ‬ؼَ‪ ْٛ‬رخٌُ٘‪ٝ ًٝ‬ح‪٩‬ػْ ‪...‬‬ ‫‪ًٝ‬خٗض حَُٔكِش حُظخُ‪٤‬ش ٓ‪٤‬طَس ٗؼ‪ ٍٞ‬حُؼـِ ‪ٝ‬حُ‪٠‬ؼق ػِ‪ ٠‬أ‪ُٝ‬جي حُ‪ٜ‬خُل‪ٔٓ ٖ٤‬خ ؿؼِ‪٣ ْٜ‬وخُط‪ ٕٞ‬أ‪ َٛ‬حُٔؼخ‪٢ٛ‬‬ ‫‪ َٕٟٞ٣ٝ‬ػٖ أػٔخُ‪ ْٜ‬أ‪٣ ٝ‬ظ‪ُِ٘ َٜ‬خظَ أٗ‪ًٌُ ْٜ‬ي ك‪٠‬خػض ٓؼخُْ حُلن ‪ٝ‬ؿخءص أؿ‪٤‬خٍ طخُ‪٤‬ش ك٘​٘ؤص ك‪ ٢‬ح‪ٗ٫‬لَحف‬ ‫‪ٗٝ‬زض ك‪ٛٝ ٚ٤‬خٍ حُظلَ‪٣‬ن ر‪ ٖ٤‬حُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حٌَُٔ٘ أَٓحً ؿ‪ٓ َ٤‬ظ‪ ٌَُ َٔ٤‬حُ٘خّ ‪.‬‬ ‫‪ًٝ‬خٗض حُؼخهزش إٔ ‪َٟ‬د َّللا هِ‪ٞ‬ر‪ ْٜ‬رؼ‪ٜ٠‬خ ً رزؼ‪ ٌٙٛٝ ، ٞ‬حُؼزخٍس ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ حُ٘ز‪ ١ٞ‬طَِٓ اُ‪ ٠‬كخُش ٖٓ حُل‪٠ٟٞ‬‬ ‫حُٔ‪ٜ‬ل‪ٞ‬رش رخُؼٌحد ك‪٤‬غ كويص طـٔؼخط‪ ْٜ‬حَُ٘‪ ١ٝ‬حُ‪٣ٍَٝ٠‬ش ُزوخث‪ٝ ْٜ‬حٓظَٔحٍ‪ ْٛ‬حُٔخى‪ٝ ١‬حُٔؼ٘‪ ١ٞ‬كٌخٗض أ‪٣‬خّ َّللا‬ ‫ك‪ ٢‬هخطٔش حُٔطخف ؿِحء ٓخ كؼِ‪ٞ‬ح ‪.‬‬ ‫إ ًَ ٓـظٔغ ٓ‪ٜٔ‬خ رِؾ ٖٓ حُل‪ٝ َ٠‬حَُه‪ٔ٣ ٫ ٢‬ظـ٘‪ ٠‬ػٖ َٗ‪٣‬لش ك‪ ٚ٤‬طظٔؼَ ك‪ٜ٤‬خ حُٔؼَ حُؼِ‪٤‬خ ٌُُي حُٔـظٔغ طللع‬ ‫ػِ‪ٝ ٚ٤‬ؿ‪ٞ‬ى‪ ٙ‬حُٔؼ٘‪ ١ٞ‬حُٔظٔؼَ ك‪ ٢‬ػو‪٤‬يط‪ٝ ٚ‬أه‪٬‬ه‪ٟٞٝ ٚ‬حر‪ ٢‬ػ‪٬‬هخط‪ٛٝ ٚ‬ئ‪٫‬ء ‪ٔ٣‬ؼِ‪ ٕٞ‬حُو‪٣َ٤‬ش ك‪ًُ ٢‬ي حُٔـظٔغ ًٔخ‬ ‫هخٍ ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ٓ » : ّ٬‬خ ٖٓ ٗز‪ ٢‬رؼؼ‪َّ ٚ‬للا ك‪ ٢‬أٓش هزِ‪ ٢‬ا‪ً ٫‬خٕ ُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أٓظ‪ ٚ‬ك‪ٞ‬حٍ‪ٝ ٕٞ٣‬أ‪ٛ‬لخد ‪٣‬ؤهٌ‪ ٕٝ‬رٔ٘ظ‪ٚ‬‬ ‫‪٣ٝ‬وظي‪ ٕٝ‬رؤَٓ‪ ، ٙ‬ػْ اٗ‪ٜ‬خ طوِق ٖٓ رؼي‪ ْٛ‬هِ‪ٞ‬ف ‪٣‬و‪ٓ ُٕٞٞ‬خ‪٣ ٫‬لؼِ‪ٍٝ[ « ... ٕٞ‬ح‪. ] ِْٔٓ ٙ‬‬ ‫إ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ح‪ ٖ٣َٓ٥‬رخُٔؼَ‪ٝ‬ف حُ٘خ‪ ٖ٤ٛ‬ػٖ حٌَُٔ٘ ‪ ٖٓ ٌِٕٞٔ٣‬حُظ‪ٛٞ‬ؾ ك‪ ٢‬أٍ‪ٝ‬حك‪ٝ ْٜ‬حُل‪٣ٞ٤‬ش ك‪ٗ ٢‬ل‪ٓ ْٜٓٞ‬خ ‪٣‬ـؼَ ‪َّْ ٛ‬‬ ‫ٓـظٔؼ‪ ْٜٔٛ ْٜ‬ح‪ً٧‬زَ ‪ ،‬ك‪ٔ٤‬ؼي ر‪ًُ ْٜ‬ي حُٔـظٔغ اً ‪٣‬للظ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬ط‪ٞ‬حُٗ‪ٝ ٚ‬حٓظوخٓظ‪ ١َٝٗٝ ٚ‬حٓظَٔحٍ‪ًٔٝ ، ٙ‬خ ‪٫‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪234‬‬

‫‪٘٣‬ظَ‪ُٜ ١‬لش حُٔـظٔغ ؿٔ​ٔ‪٤‬خ ً ‪ٝ‬ر‪٤‬ج‪٤‬خ ً إٔ ‪ ًَ ٌٕٞ٣‬أكَحى‪ ٖٓ ٙ‬ح‪١٧‬زخء ًٌُي ‪٘٣ ٫‬ظَ‪ ١‬ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ حُٔ​ِْٔ إٔ ‪ٌٕٞ٣‬‬ ‫ًَ أكَحى‪ ٖٓ ٙ‬حُيػخس حُ٘خ‪ٛ‬ل‪٘٣ ٌُٖٝ ٖ٤‬زـ‪ ٢‬إٔ طظ‪ٞ‬كَ ٗٔزش ًخك‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ ٓٔ​ٔ‪ٞ‬ػش حُ‪ٜٞ‬ص ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش حُظؤػ‪ َ٤‬طٔ‪٨‬‬ ‫حُلَحؽ حُؼوخك‪ٝ ٢‬طِٔي ٖٓ حُ‪ٓٞ‬خثَ حُٔئػَس ٓخ ‪ٔ​ٔ٣‬ق رخٓظَٔحٍ ‪ٟٞٝ‬ف ؿخىس حُلن ‪ٝ‬حُو‪ٝ َ٤‬حُ‪ٜٞ‬حد ‪ٔ​ٔ٣ٝ‬ق‬ ‫ُ‬ ‫رخٓظَٔحٍ ٓ٘ش حُٔيحكؼش ر‪ ٖ٤‬حُلن ‪ٝ‬حُزخ‪ َ١‬ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٌٓ ٚ‬خك‪٠‬ء ‪ٌٛٝ‬ح ٓخ ‪ َ٤٘٣‬اُ‪ ٚ٤‬ه‪ ُٚٞ‬ػِ حٓٔ‪ُْ َٝ { : ٚ‬ظَ ٌُٖ ِّٓ٘ ٌُ ْ​ْ أ َّٓشٌت‬ ‫ُ‪ٝ‬ف َ‪ َٕ َْْٜٞ٘ َ٣ٝ‬ػ َِٖ حُ ُٔ٘ ٌَ َِ َ‪ٝ‬أُ‪َُ ْٝ‬جِيَ ‪ ُْ ُٛ‬حُ ُٔ ْلِ​ِلُ‪[ } َٕٞ‬آٍ ػَٔحٕ ‪. ]104 :‬‬ ‫‪ْ َ٣‬ي ُػ‪ َٕٞ‬اَُِ‪ ٠‬حُوَ ‪َ٣َٝ َِْ ٤‬ؤْ َُُٓ‪ َٕٝ‬رِخُ َٔ ْؼَ ِ‬ ‫خٍرش ىحثٔخ ً ‪ٝ‬طِو‪ ٠‬ح‪٣ً٧‬ش ‪ٝ‬حُؼ٘ض ‪ٓٝ‬خ ًُي ا‪ٜٗ٧ ٫‬خ‬ ‫‪ٝ‬هي ؿَص ٓ٘ش َّللا ك‪ ٢‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء إٔ طِو‪ ٌٙٛ ٠‬حُلجش حُط‪٤‬زش حُو‪َ٤‬س حُ ُٔ َل َ‬ ‫طٔ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حُٔ‪٠‬خى ‪ َٛ٧‬حُ٘‪ٜٞ‬حص ‪ٝ‬ح‪ٞٛ٧‬حء حٌُ‪ ٌٖٔ٣ ٖ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪ ْٜ٤‬رـ ( حُٔوظُِش ) ك‪٤‬غ ‪ٌ٣‬ؼل‪ ّٞٔٛ ٕٞ‬حُزَ٘‪٣‬ش‬ ‫ًِ‪ٜ‬خ ك‪ٝ ْٛ ٢‬حكي ‪٣ٝ ، ْٜٔٛ ٞٛ‬ظـخ‪ٍ ُٕٝٝ‬ؿزخص حُوِن ‪ٜٓٝ‬خُل‪ٜٔٓ ْٜ‬خ ػظٔض اُ‪ٍ ٠‬ؿزخط‪ٜٓٝ ْٜ‬خُل‪، ْٛ ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ ًَ ٠‬كخٍ كبٕ حٌُ‪٣ ١‬ظٖ أٗ‪ ٚ‬رخٓظطخػظ‪ ٚ‬إٔ ‪ َ٤ٔ٣‬ك‪ ٢‬ىٍ‪ٝ‬د ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ٓ ّ٬‬و‪ٓٞ‬خ ً ُِٔؼ‪ٞ‬ؽ‬ ‫‪ٓٝ‬لخٍرخ ً ُ‪ٞٛ٨‬حء ‪ٝ‬حُ٘‪ٜٞ‬حص ‪ٗٝ‬خ‪َٛ‬حً ُِٔظِ‪ ّٞ‬ػْ ‪ِ٣ ٫‬لو‪٢ٗ ٚ‬ء ٓٔخ ُلن ر‪ ْٜ‬ك‪ٝ ٜٞ‬ح‪ ْٛ‬ك‪ًُ ٢‬ي ‪ٝ‬اُ‪ٌٛ ٠‬ح أٗخٍ ُؤخٕ‬ ‫‪ٛ‬خرَيَ اِ َّٕ ًَُِيَ ِٓ ْٖ‬ ‫ُ‪ٝ‬ف َ‪ٝ‬ح ْٗ‪ َٚ‬ػ َِٖ حُ ُٔ٘ ٌَ َِ َ‪ٝ‬ح‪ ْٛ‬زَِْ َػَِ‪َٓ ٠‬خ أَ َ‬ ‫‪ ٢‬أَهِ ِْ حُ‪٬َّٜ‬سَ َ‪ْ ٝ‬أ َُْٓ رِ ْخُ َٔ ْؼَ ِ‬ ‫‪٣ ٞٛٝ‬ؼع حر٘‪ ٚ‬ك‪ ٖ٤‬هخٍ ‪َ٣ { :‬خ رَُ٘ َّ‬ ‫ُ‬ ‫‪ُ[ } ٍٞ‬ؤخٕ ‪ ]17 :‬كوي أٗؼَ حر٘‪ ٚ‬رٔخ ‪ِ٣‬لو‪ ٖٓ ٚ‬ح‪٣ً٧‬ش اًح ‪ ٞٛ‬هخّ ر‪ٞ‬حؿذ ح‪ َٓ٧‬رخُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُ٘‪ ٢ٜ‬ػٖ‬ ‫ػ َِْ ِّ ح‪ِ ُٓ ٧‬‬ ‫حٌَُٔ٘ ‪.‬‬ ‫روِ‪ٛٞ‬خ ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حَُ٘‪٣‬لش حُٔزخًٍش حُظ‪ ٢‬طؼي هِز‪ٜ‬خ حُ٘خر‪ٝ ٞ‬ر‪َ٤ٜ‬ط‪ٜ‬خ حُ٘خكٌس كبٕ‬ ‫‪ٗ ٌُٖٝ‬ظَحً ُ‪٨‬هطخٍ حُظ‪ ٢‬ط‪ٜ‬يى ح‪ٓ٧‬ش‬ ‫ِّ‬ ‫ص َّ‬ ‫َّللاِ َ‪ْ َ٣ٝ‬وظُُِ‪َٕٞ‬‬ ‫َّللا طؼخُ‪ ٠‬هَٕ ٓلخٍرش ‪ ٌٙٛ‬حُلجش رخٌُلَ ر‪ٝ ٚ‬هظَ ٍِٓ‪ ٚ‬ك‪٤‬غ هخٍ ؿ ََّ ‪ٝ‬ػ‪ ] : ٬‬اِ َّٕ حَُّ ٌِ‪ٌْ َ٣ َٖ٣‬لَُُ‪ َٕٝ‬رِآ‪َ٣‬خ ِ‬ ‫ط ْ‬ ‫د أَُِ ٍ‪ . ْ٤‬أُ‪َُ ْٝ‬جِيَ حَُّ ٌِ‪َ َٖ٣‬كزِ َ‬ ‫حَُّ٘زِ‪ َٖ٤ِّ٤‬رِ َـ‪َ َِْ ٤‬ك ٍّ‬ ‫ض أَ ْػ َٔخُ​ُ‪ ْ​ْ ُٜ‬كِ‪ ٢‬حُ ُّي ْٗ‪َ٤‬خ‬ ‫خّ كَزَ َِّْ٘ ‪ ُْٛ‬رِ َؼ ٌَح ٍ‬ ‫ن َ‪ْ َ٣ٝ‬وظُُِ‪ َٕٞ‬حَُّ ٌِ‪َ٣ َٖ٣‬ؤْ َُُٓ‪ َٕٝ‬رِ ْخُؤِ ِ‬ ‫ْ‪ َِٖٓ ٢‬حَُّ٘ ِ‬ ‫خ‪[ [ َٖ٣َِ ٛ‬آٍ ػَٔحٕ ‪. ]22 -21 :‬‬ ‫ح‪٥‬ه َ​َ ِس َ‪َٓ ٝ‬خ َُ‪ِ َّٗ ِّٖٓ ُْٜ‬‬ ‫َ‪ِ ٝ‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٝ ّٞ٤‬ح‪ٓ٧‬ش طٔؼ‪ ٠‬ؿخ‪ٛ‬يس اُ‪ ٠‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ ٗلن حُظِٔخص ٗخك‪٠‬ش ػ٘‪ٜ‬خ ؿزخٍ حُ‪٠‬ؼق ‪ٝ‬حُلَهش ‪ٝ‬حُظزؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظوِق ؛‬ ‫طٌؼَ حُٔ٘خٍ‪٣‬غ حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُٔطَ‪ٝ‬كش ك‪ ٢‬حُز‪٬‬ى ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٖٓ هزَ أ‪ َٛ‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُلٌَ ‪ًٔ ،‬خ ‪ٌ٣‬ؼَ حُ‪َ٠‬د ك‪ ٢‬ح‪ٍٝ٧‬‬ ‫ُيٍحٓش حُظـخٍد حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُلي‪٣‬ؼش ‪ٝ‬حُٔؼخ‪َٛ‬س ُ‪ ْٓ٨‬ح‪٧‬هَ‪ٝ ، ٟ‬حُ٘ظ‪٤‬ـش حُِٔٔ‪ٓٞ‬ش اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُٔخػش ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ًَ‬ ‫ًُي ِٓز‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔزذ ك‪ًُ ٢‬ي ‪َّٝ -‬للا أػِْ ‪ -‬أٗ٘خ ٗؤط‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص ٖٓ ؿ‪ َ٤‬أر‪ٞ‬حر‪ٜ‬خ ًُي ‪ ٕ٧‬حُظوِق حُٔخى‪ ١‬حٌُ‪٣ ١‬ؼخٗ‪ٚ٘ٓ ٢‬‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪ ٞٛ ْ٤ُ ٕٞ‬حَُٔ‪ ٖٓ ٌُٚ٘ٝ ٝ‬أػَح‪ ٝ‬حَُٔ‪ٝ ، ٝ‬حُٔؼخُـش حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش طٌ‪ ٕٞ‬رظلل‪ ٚ‬حَُٔ‪ٝ ٝ‬أٓزخر‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ؿٌ‪ ٍٙٝ‬كبًح ػخُـ٘خ حَُٔ‪ًٛ ٝ‬زض ًَ أػَح‪ ، ٟٚ‬أٓخ حَُٔ‪ ٝ‬ك‪ً ٜٞ‬خٖٓ ك‪ ٢‬حُوَِ حٌُ‪ ١‬أ‪ٛ‬خد ٍإ‪٣‬ش حُٔ​ِٔٔ‪ٖ٤‬‬ ‫ُِيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هَس ‪ٝ ،‬حُوَِ حٌُ‪ ١‬أ‪ٛ‬خد أه‪٬‬ه‪ٓٝ ْٜ‬وخ‪ٛ‬ي‪ٝ ْٛ‬ػ‪٬‬هخط‪ ْٜ‬رزؼ‪ ْٜ٠‬رؼ‪٠‬خ ً ‪ٔٓ ،‬خ طَطذ ػِ‪ٓ ٚ٤‬لخٓي ؿٔش‬ ‫ٓظٔ‪ٝ ، ِ٤‬ؿخد ػ٘خ ٍ‪ٝ‬ف‬ ‫ص ‪ٛ‬خُلش ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ر٘خء ك‪٠‬خٍ‪ ١‬ك ٌٍ‬ ‫هؼيص رخُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػـْ ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ػٖ إٔ ‪ٌٞٗٞ٣‬ح َُزَِ٘خ ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫حُلَ‪٣‬ن ك‪ ٖ٤‬حُظلض ًٌَّ اُ‪ِٜٓ ٠‬لظ‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش ‪ٟ‬خٍرخ ً ػَ‪ ٝ‬حُلخث‪ ٢‬رٌَ ٗ‪٢‬ء ‪ٍٝ‬حء‪ٛ‬خ ‪٫ٝ .‬ري ٖٓ ‪ٝ‬هلش ٓظؤٗ‪٤‬ش ػ٘ي‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُ٘وطش ٗظَحً ُوط‪ٍٞ‬ط‪ٜ‬خ ‪ًٝ‬ؼَس حٌُٔ٘‪٬‬ص حُ٘خٗجش ػ٘‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ٓـظٔؼخص حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬حُ‪٣ ٫ ّٞ٤‬ظ‪ٞ‬كَ ك‪ٓ ٚ٤‬خ ‪٣‬ـؼِ‪ٛ ٚ‬خُلخ ً ‪٬١٩‬م حْٓ (ٓـظٔغ) ػِ‪ ٕ٧ ٚ٤‬حُظلِض ٖٓ‬ ‫حُ‪ٞ‬حؿزخص حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حُٔلظ‪ٍٞ‬حص ‪ٝ -‬حُظ‪ ٢‬ك‪ٓ ٢‬ـِٔ‪ٜ‬خ طٌَ٘ حُلْ حُـٔخػ‪ ٢‬ػ٘ي حُٔ​ِٔٔ‪٣ -ٖ٤‬ـؼَ ‪ٛ‬لش‬ ‫حُلَى‪٣‬ش ‪١‬خؿ‪٤‬ش ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حُظـٔؼخص ‪ٝ‬إ ريص كٔذ حُظخ‪ َٛ‬ك‪ٍٞٛ ٢‬س ٓـظٔؼخص ٓ٘ظٔش ٓظليس ‪..‬‬ ‫إ حُٔـظٔغ ‪ًٔ -‬خ ‪٣‬و‪ٓ ٍٞ‬خُي رٖ ٗز‪ - ٢‬حٌُ‪٣ ١‬ؼَٔ ك‪ ًَ ٚ٤‬كَى ٓخ ‪٣‬لِ‪ٓ ْ٤ُ ُٚ ٞ‬ـظٔؼخ ً ‪ ٌُٚ٘ٝ‬آخ ٓـظٔغ ك‪ ٢‬ريح‪٣‬ش‬ ‫طٌ‪ٝ ٚٗٞ‬آخ ٓـظٔغ ريأ كًَش ح‪ٔٗ٫‬لخد ٖٓ حُظخٍ‪٣‬ن ك‪ ٜٞ‬رو‪٤‬ش ٓـظٔغ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٜٞ٤‬ى ك‪ ٖ٤‬أٍحى‪ٝ‬ح طيٓ‪ َ٤‬حُٔـظٔؼخص حُـَر‪٤‬ش هطط‪ٞ‬ح ُظ‪٠‬و‪ ْ٤‬ؿخٗذ حُلَى‪٣‬ش ػِ‪ ٠‬كٔخد حُلْ حُـٔخػ‪ ٢‬كظ‪٠‬‬ ‫ًؼَص حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُظ‪٣ ٢‬ؼي‪ٛ‬خ حُؼَف ‪٘ٛ‬خى ه‪٤ٜٛٞ‬خص طو‪٠‬غ رِٔحؽ حُلَى ‪ِٜٓٝ‬لظ‪ًٝ ، ٚ‬خٗض حُ٘ظ‪٤‬ـش حُظ‪ ٢‬حٗظ‪ٜٞ‬ح‬ ‫اُ‪ٜ٤‬خ طلٌي طِي حُٔـظٔؼخص ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬و‪٤‬ق ً‪ٛ‬ذ رؤٖٓ حُل‪٤‬خس ‪ٍٝٝ‬حث‪ٜ‬خ ‪٤ٓٝ‬ؼ‪ٜ‬ق رٌَ حُـ‪ٜٞ‬ى حُؼِ‪ِ٣‬س حُظ‪ ٢‬رٌُض ك‪٢‬‬ ‫ر٘خء حُل‪٠‬خٍس حُلي‪٣‬ؼش ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪235‬‬

‫‪ٝ‬هي حٗظوِض ‪ ٌٙٛ‬حُؼي‪ ٟٝ‬اُ‪ ٠‬ر‪٬‬ى حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ‬خٍ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ؿ‪ٔٓ َ٤‬ظؼي ُوز‪٤ٜٗ ٍٞ‬لش ٖٓ أكي رلـش إٔ ٓخ‬ ‫‪٬٣‬كع ػِ‪٣ ٚ٤‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ه‪٤ٜٛٞ‬خط‪ ٚ‬حُظ‪ ٫ ٢‬طوزَ أ‪ٞٗ ١‬ع ٖٓ حُظيهَ ‪ٌٛٝ .‬ح حُ‪ٜ٘‬ق ٖٓ حُ٘خّ ‪ٔ٣ ٞٛٝ -‬ؼَ حُ‪ ّٞ٤‬ك‪٢‬‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ح‪ً٧‬ؼَ‪٣‬ش ‪ -‬ػِ‪ ٠‬ؿ‪ َ٤‬ىٍح‪٣‬ش رلِٔلش ‪ٌٛ‬ح حُي‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬اهخٓش حُٔـظٔؼخص ‪ٝ‬اٗ٘خء حُل‪٠‬خٍحص ٓٔخ ‪٣‬ـؼَ ٍإ‪٣‬ظ‪ْٜ‬‬ ‫ُِل‪٤‬خس ًؼ‪ٞ‬د ‪ٓ ْٟ‬زؼ‪ٍ ٖ٤‬هؼش ٓوظِلش ح‪ٌٗ٧‬خٍ ‪ٝ‬ح‪ُٞ٧‬حٕ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ربٌٓخٕ حُٔ​ِْٔ ٖٓ ه‪ٗ ٍ٬‬ظَس َٓ‪٣‬ؼش ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬إٔ ‪٣‬ظؼَف ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش حَُ٘‪٣‬ؼش ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪ٝ ،‬اُ‪٤‬ي كي‪٣‬غ‬ ‫حُٔل‪٘٤‬ش حٌُ‪ٟٝ ١‬غ حُ٘وخ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬حُلَ‪ٝ‬ف ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔ​ٔؤُش ر‪ٍٜٞ‬س ٓي‪٘ٛ‬ش ‪ ،‬كوي ٍ‪ ٟٝ‬حُ٘ؼٔخٕ رٖ ر٘‪َّ ٢ٍٟ َ٤‬للا ػ٘‪ٚ‬‬ ‫ػٖ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ ٢‬للا ػِ‪ٓ » : ِْٓٝ ٚ٤‬ؼَ حُوخثْ ك‪ ٢‬كي‪ٝ‬ى َّللا ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حهغ ك‪ٜ٤‬خ ًٔؼَ ه‪ ّٞ‬حٓظ‪ٜٞٔ‬ح ػِ‪ٓ ٠‬ل‪٘٤‬ش ك‪ٜ‬خٍ رؼ‪ْٜ٠‬‬ ‫أػ‪ٛ٬‬خ ‪ٝ‬رؼ‪ ْٜ٠‬أٓلِ‪ٜ‬خ ‪ًٝ ،‬خٕ حٌُ‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬أٓلِ‪ٜ‬خ اًح حٓظو‪ٞ‬ح ٖٓ حُٔخء َٓ‪ٝ‬ح ػِ‪ ٖٓ ٠‬ك‪ٞ‬ه‪ . ْٜ‬كوخُ‪ٞ‬ح ‪ ُٞ :‬أٗخ هَه٘خ ك‪٢‬‬ ‫ٗ‪٤ٜ‬ز٘خ هَهخ ً ‪ٗ ُْٝ‬ئً ٖٓ ك‪ٞ‬ه٘خ ‪ .‬كبٕ طًَ‪ٓٝ ْٛٞ‬خ أٍحى‪ٝ‬ح ‪ٌِٞٛ‬ح ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ‪ٝ ،‬إ حهٌ‪ٝ‬ح ػِ‪ ٠‬أ‪٣‬ي‪ٗ ْٜ٣‬ـ‪ٞ‬ح ‪ٗٝ‬ـ‪ٞ‬ح ؿٔ‪٤‬ؼخ ً «‬ ‫[ٍ‪ٝ‬ح‪ ٙ‬حُزوخٍ‪. ] ١‬‬ ‫إ ‪ ٌٙٛ‬حُٔل‪٘٤‬ش طٔؼَ حُٔـظٔغ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حٌُ‪ ١‬ط‪ٞ‬كيص ػوخثي‪ٝ ٙ‬ط‪ٞ‬كي حطـخ‪ٝ َٙ٤ٓ ٙ‬ط‪ٞ‬كيص ؿخ‪٣‬خط‪ٝ ٚ‬حُٔوخ‪َ١‬‬ ‫‪ٝ‬حُظلي‪٣‬خص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حؿ‪ٝ ، ٜٚ‬إ حُوخثْ ك‪ ٢‬كي‪ٝ‬ى َّللا طؼخُ‪ ٞٛ ٠‬طِي حُلجش حُ‪ٜ‬خُلش حُِٔظِٓش رَ٘ع َّللا ح‪َٓ٥‬س رخُٔؼَ‪ٝ‬ف‬ ‫حُ٘خ‪٤ٛ‬ش ػٖ حٌَُٔ٘ ‪ٝ ،‬إ حُ‪ٞ‬حهؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ ْٛ‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬ظ‪ ٌٕٜٞ‬كَٓخص َّللا ٖٓ طَى حُ‪ٞ‬حؿزخص ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪٢‬‬ ‫حُٔلَٓخص ‪ٝ ،‬حُلي‪٣‬غ ‪٣‬وٍَ إٔ ٓخ ‪٣‬ظ‪ ٚٔٛٞ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ٖٓ ه‪٤ٜٛٞ‬خط‪ًٌُ ْ٤ُ ٚ‬ي ًٔخ إٔ حٌُ‪ ٖ٣‬حكظِ‪ٞ‬ح أٓلَ حُٔل‪٘٤‬ش‬ ‫ًخٗ‪ٞ‬ح ‪ٝ‬ح‪ ٖ٤ٔٛ‬ه‪ ٢‬ظ٘‪ ْٜ‬إٔ ُ‪ ْٜ‬حُلَ‪٣‬ش حٌُخِٓش ك‪ ٢‬حُظ‪َٜ‬ف ك‪ ٢‬أٍ‪ ٝ‬حُٔل‪٘٤‬ش ‪.‬‬ ‫‪ًُٝ‬ي ‪ ٕ٧‬ط‪َٜ‬ك‪ ْٜ‬ك‪ٜ٤‬خ روَه‪ٜ‬خ ‪ٜٓ ْٔ٣‬خُق حٌُ‪ ٖ٣‬ك‪ٞ‬ه‪ ْٜ‬رَ ٓ‪ٜ‬خثَ‪. ْٛ‬‬ ‫‪َ٠ُ٘ٝ‬د ُٔخ ‪٣‬ظ‪ ٚٔٛٞ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ٖٓ ه‪٤ٜٛٞ‬خط‪ٓ ْٜ‬ؼ‪ ٖٓ ً٬‬ك‪٤‬خط٘خ حُٔؼخٗش ك‪٤‬غ ‪ٝ‬هغ ك‪ ٢‬هِي ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ إٔ‬ ‫حُ‪٬ٜ‬س ػزخىس ريٗ‪٤‬ش طؼزَ ػٖ ‪ِٛ‬ش هخ‪ٛ‬ش ر‪ ٖ٤‬حُؼزي ‪ٍٝ‬ر‪ٝ ، ٚ‬إٔ حُٔو‪ َٜ‬ك‪ ٢‬أىحث‪ٜ‬خ ‪٣ ٫‬ئً‪ ١‬ؿخٍحً ‪٘٣ ٫ٝ‬ظ‪ٜ‬ي ُٔـظٔؼ‪ٚ‬‬ ‫كَٓش ‪ٝ ،‬رٌح طٌ‪ ٕٞ‬حُ‪٬ٜ‬س ٖٓ حُٔ​ٔخثَ حُوخ‪ٛ‬ش رخَُٔء ‪٣ ،‬ئى‪ٜ٣‬خ ًِٔخ ك‪ًُ ُٚ ٬‬ي ‪٣ٝ ،‬ظًَ‪ٜ‬خ ًِٔخ َّ‬ ‫ػٖ ُ‪ًُ ٚ‬ي ‪ٖٓٝ ،‬‬ ‫ػَ َّْ كبٕ ٓٔخءُش حُ٘خّ ُ‪ ٚ‬ػ٘‪ٜ‬خ ‪٣‬ؼي ‪َٟ‬رخ ً ٖٓ حُل‪ ٍٞ٠‬حٌُ‪٘٣ ١‬لَ ٓ٘‪ًٝ ٚ‬م ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔؼخ‪ ١ً َٛ‬ح‪٩‬كٔخّ حَُٔ‪ٛ‬ق‬ ‫‪ٝ‬حَُٓ‪ ّٞ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُيه‪٤‬وش ‪.‬‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬ح‪ َٓ٧‬ك‪ٗ ٢‬ظَ حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ُ‪ًٌُ ْ٤‬ي اً إ كو‪ٜ‬خء ح‪ٓ٧‬ش ٓـٔؼ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬إٔ حُ‪٬ٜ‬س ُ‪ٔ٤‬ض ٖٓ ه‪٤ٜٛٞ‬خص‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُظ‪٣ ٢‬وق حُٔـظٔغ حُٔ​ِْٔ طـخ‪ ٙ‬طخًٍ‪ٜ‬خ ‪ٛ‬خٓظخ ً ؿ‪ٓ َ٤‬زخٍ ‪ٓ ٫ٝ‬ئحهٌ ‪ٌُُ ،‬ي ٍأ‪ ٟ‬رؼ‪ ٞ‬حُلو‪ٜ‬خء إٔ طخًٍ‪ٜ‬خ‬ ‫(ًٔ‪ٓ )ً٬‬وَحً رلَ‪٤ٟ‬ظ‪ٜ‬خ ‪٣‬وظَ ًلَحً ‪ٝ ،‬رؼ‪ ْٜ٠‬هخٍ ‪٣‬وظَ كيحً ‪ٝ ،‬رؼ‪ًٛ ْٜ٠‬ذ اُ‪ ٠‬أٗ‪ٔ٣ ٚ‬ـٖ اُ‪ ٠‬إٔ ‪ ْٛٝ ، ٢ِٜ٣‬ك‪٢‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح ‪ٜ٣‬يٍ‪ ٕٝ‬ػٖ ك‪ٛ ْٜ‬ل‪٤‬ق ُطز‪٤‬ؼش ػَٔ ‪ٌٛ‬ح حُي‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬طٔ‪ َ٤٤‬ىكش حُل‪٤‬خس ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ ٕ٧ ،‬حُٔؼ‪٤ٜ‬ش ك‪ ٖ٤‬ط٘‪٤‬غ ك‪٢‬‬ ‫حُ٘خّ ‪ٔ٣‬ظ‪ٞ‬ؿز‪ ٍِٝٗ ٕٞ‬حُؼو‪ٞ‬رش ‪ًٛٝ‬خد حَُ‪٣‬ق ‪ ٫ٝ ،‬ط٘‪٤‬غ حُلخك٘ش ا‪ ٫‬ك‪٣ ٖ٤‬ـ‪ ٞ‬حُٔـظٔغ حُطَف ػ٘‪ٜ‬خ ‪١ٝ‬خُٔخ‬ ‫أؿ‪ ٜٞ‬حُـ‪ٜ‬ي ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ ٢‬حُ‪٠‬وْ ك‪ ٢‬اػٔخٍ ح‪ ٍٝ٧‬رٔزذ حُظو‪ َ٤ٜ‬ك‪ ٢‬ؿخٗذ حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش هلل طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪ٞٗٝ ٠‬ح‪ٛ‬ي‬ ‫‪ٛ‬ش ً‬ ‫‪٤ٜ‬زَ َّٖ حَُّ ٌِ‪ َٖ٣‬ظََِ ُٔ‪ٞ‬ح ِٓ٘ ٌُ ْ​ْ هَ خ َّ‬ ‫حُٔخ‪ٝ ٢ٟ‬حُلخ‪ٗ َٟ‬خ‪١‬وش رٌُي ‪٤ًٝ ،‬ق ‪َّٝ ٫‬للا طؼخُ‪٣ ٠‬و‪َٝ { : ٍٞ‬حطَّوُ‪ٞ‬ح كِ ْظَ٘شً ‪ َّ٫‬طُ ِ‬ ‫َ‪ٝ‬ح ْػَِ ُٔ‪ٞ‬ح أَ َّٕ َّ‬ ‫د } [ح‪ٗ٧‬لخٍ ‪٤ًٝ . ]50 /‬ق ‪ٝ ٫‬حَُٓ‪َّ ٠ِٛ- ٍٞ‬للا ػِ‪٣ -ِْٓٝ ٚ٤‬و‪ٓ ٍٞ‬ـ‪٤‬زخ ً ُٖٔ ٓؤُ‪: ٚ‬‬ ‫َّللاَ َٗ ِي‪ُ ٣‬ي حُ ِؼوَخ ِ‬ ‫أٗ‪ِٜ‬ي ‪ٝ‬ك‪٘٤‬خ حُ‪ٜ‬خُل‪ ٕٞ‬؟ ‪ٗ » :‬ؼْ اًح ًؼَ حُوزغ « [أهَؿ‪ ٚ‬حُ٘‪٤‬وخٕ ] ‪.‬‬ ‫ٗؼْ إ ح‪ ٖٓ٧‬ك‪٠٣ ٖ٤‬طَد كزِ‪٠٣ ٫ ٚ‬طَد ػِ‪ ٠‬حُطخُل‪ٝ ٖ٤‬كي‪ٝ ، ْٛ‬إ ح‪ٓ٧‬ؼخٍ ك‪ ٖ٤‬طـِ‪ُ ٞ‬ظل‪ٞ‬م ‪١‬خهش حُ٘خّ ‪٫‬‬ ‫طَطلغ رخُ٘ٔزش ُِطخُل‪ ٖ٤‬كو‪ٝ ، ٢‬إ حُؼي‪ ٝ‬ك‪ٔ٣ ٖ٤‬ظز‪٤‬ق حُلٔ‪ٔ٣ ٫ ٠‬ظؼ٘‪ ٠‬أكيحً ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪...‬‬ ‫‪ٝ‬اًح ًخٕ أ‪ٛ‬لخد ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬حُ٘‪ٜٞ‬حص ‪٣ ٫‬ز‪ َٕٜٝ‬أًؼَ ٖٓ ٓ‪ٞ‬حهغ أهيحٓ‪٣ ٫ٝ ْٜ‬ؼزؤ‪ ٕٝ‬رلخ‪ٔٓ ٫ٝ َٟ‬ظوزَ كبٕ ػِ‪٠‬‬ ‫حُٔـظٔغ إٔ ‪٣‬ظلَٔ حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش طـخ‪ ٙ‬كخ‪ٔٓٝ َٟٙ‬ظوزِ‪ٝ ٚ‬آهَط‪. ٚ‬‬ ‫‪-----------------‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬ ‫(‪ )1‬أهَؿ‪ ٚ‬حُظٌَٓ‪ٝ ١‬كٔ٘‪. ٚ‬‬

‫‪236‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪237‬‬

‫اح أَ ْ‬ ‫ش ٌَاء ُه ْم }‬ ‫سوا ال هن َ‬ ‫‪ { - 68‬وال َت ْب َخ ُ‬

‫‪ ٌٙٛ‬آ‪٣‬ش ػظ‪ٔ٤‬ش حُويٍ ك‪ً ٢‬ظخد َّللا ‪ -‬ػِ ‪ٝ‬ؿَ ‪-‬ك‪٤‬غ اٗ‪ٜ‬خ طٔ‪ ْٜ‬آ‪ٜ‬خٓخ ً ًز‪َ٤‬حً ك‪ ٢‬طٌ٘‪ٍ َ٤‬إ‪٣‬ش حُٔ​ِْٔ اُ‪ ٠‬أٗ‪٤‬خء ًؼ‪َ٤‬س‬ ‫ك‪ ٢‬ػخُْ ح‪٧‬ك‪٤‬خء ‪ٝ‬طَطذ ػِ‪ ٠‬ػيّ ح‪ٛ٫‬ظيحء ر‪ٜ‬ي‪ ٌٙٛ ١‬ح‪٣٥‬ش ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُوَِ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪.‬‬ ‫‪ٓٝ‬خ حهظَٗخ‪ ٌٕٞ٤ُ ٙ‬ػ٘‪ٞ‬حٗخ ُ‪ ٌٜٙ‬حُٔوخُش ؿِء ٖٓ آ‪٣‬ش ‪ ٢ٛ‬ه‪ٗ ٍٞ‬ؼ‪٤‬ذ ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ُ ّ٬‬و‪َ٣ ] ٚٓٞ‬خ هَ‪ ِّ ْٞ‬ح ْػزُ ُي‪ٝ‬ح َّ‬ ‫َّللاَ َٓخ َُ ٌُْ ِّٓ ْٖ‬ ‫اَُ ٍ‪َ ٚ‬ؿ ْ‪ َُُٙ ٤‬هَ ْي َؿخ َء ْط ٌُْ رَ‪َِّ٘٤‬شٌت ِّٖٓ ٍَّرِّ ٌُ ْ​ْ كَؤَ‪ ْٝ‬كُ‪ٞ‬ح حُ ٌَ‪ْ ََْ ٤‬‬ ‫‪ ٝ‬رَ ْؼ َي‬ ‫‪ٝ‬حُ ِٔ‪ َِ٤‬حَٕ ‪ ٫ٝ‬طَزْوَ ُٔ‪ٞ‬ح حَُّ٘ َ‬ ‫خّ أَ ْٗ‪َ٤‬خ َء‪ ٫ٝ ْ​ْ ُٛ‬طُ ْل ِٔ ُي‪ٝ‬ح كِ‪ ٢‬ح‪ِ ٍَْ٧‬‬ ‫‪٬‬ك‪َٜ‬خ ًَُِ ٌُ ْ​ْ هَ ْ‪ٌ ٤‬تَ َُّ ٌُ ْ​ْ إ ًُ٘ظُْ ُّٓ ْئ ِِٓ٘‪ [ [ َٖ٤‬ح‪٧‬ػَحف ‪. ]85 :‬‬ ‫ا‪ِ ْٛ‬‬ ‫‪٤ٓٝ‬خم ح‪٣٥‬ش ‪ٝ‬إ ًخٕ ‪٣‬يٍ ك‪ ٢‬ظخ‪ َٙٛ‬ػِ‪ ٠‬إٔ حُٔو‪ٜٞ‬ى حُٔزخَٗ رـ (أٗ‪٤‬خء‪٘ٛ )ْٛ‬خ ٓخ ‪٣‬ظزخىُ‪ ٚ‬حُ٘خّ ك‪ٓ ٢‬ؼخٓ‪٬‬ص ‪ْٛ‬‬ ‫ٖٓ حُٔظخع ‪ ،‬ا‪ ٫‬إٔ ٓخ ‪ ٌِٚٔ٣‬حُ٘خّ ‪٣ٝ‬ظٔظؼ‪ ٕٞ‬ر‪ ٖٓ ٚ‬أه‪٬‬م ‪ٝ‬أكٌخٍ ‪ٝ‬طخٍ‪٣‬ن ‪ ...‬أ‪ ٠ُٝ‬ربهخٓش حُؼيٍ ‪ٝ‬اِٗحُ‪ ٚ‬ك‪٘ٓ ٢‬خُ​ُ‪ٚ‬‬ ‫ٖٓ ؿ‪ ٫ٝ ًْٝ َ٤‬روْ ‪ٗ ٫ٝ‬ط‪ُٔ ٢‬خ ‪٣‬ظَطذ ػِ‪ ٠‬ح‪٩‬ه‪ ٍ٬‬رٌُي ٖٓ حُلوي ‪ٝ‬حُوط‪٤‬ؼش ‪ٝ‬حُلَهش ‪ًٛٝ‬خد حَُ‪٣‬ق ‪...‬‬ ‫‪ُٔٝ‬خ ًخٗض أ‪ ٍٞٛ‬ىػ‪ٞ‬حص ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪ -‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُٔ‪ٝ - ّ٬‬حكيس كبٕ ح‪ َٓ٧‬ربهخٓش حُٔ‪ٞ‬حُ‪ٝ ٖ٣‬حُلٌْ رخُؼيٍ ‪ٝ‬ح‪ٜٗ٩‬خف ظَ‬ ‫حُ‪٤ٛٞ‬ش حُوخُيس حُظ‪ٞ٣ ٢‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ ًَ ٗز‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ه‪ ٚٓٞ‬؛ ‪ ٚٗ٧‬رخُؼيٍ هخٓض حُٔ​ٔخ‪ٝ‬حص ‪ٝ‬ح‪... ٍٝ٧‬‬ ‫‪ٝ‬هي أ‪َّ ٠ٛٝ‬للا طؼخُ‪ٓ ٍُٚٞٓ ٠‬لٔيحً ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ؼِٖ ‪ٓ٧‬ظ‪ ٚ‬أَٓ َّللا ُ‪ ٚ‬ربهخٓش حُؼيٍ ك‪ٜ٤‬خ ‪ ،‬كوخٍ ‪ٝ ] :‬هَُْ‬ ‫٘ض رِ َٔخ أََِٗ ٍَ َّ‬ ‫د ‪ٝ‬أُ َِْٓ ُ‬ ‫آ َٓ ُ‬ ‫ص ‪ْ َ٧‬ػ ِي ٍَ رَ ْ‪[ [ ُْ ٌُ َ٘٤‬حُ٘‪. ]15 : ٍٟٞ‬‬ ‫َّللاُ ِٖٓ ًِظَخ ٍ‬ ‫‪ٝ‬أ‪ ٠ٛٝ‬حُٔئٓ٘‪ ٖ٤‬ربهخٓش حُؼيٍ ٓغ حُ٘خّ ًخكش كظ‪ ٠‬ح‪٧‬ػيحء حٌُ‪٣ ٖ٣‬زـ‪٣ٝ ْٜٗٞ٠‬لخٍر‪ ، ْٜٗٞ‬كوخٍ طؼخُ‪َ٣ ] : ٠‬خ أَ‪َُّٜ٣‬خ‬ ‫َإٓ هَ‪َ ٍّ ْٞ‬ػَِ‪ ٠‬أَ‪ َّ٫‬طَ ْؼ ِيُ​ُ‪ٞ‬ح ح ْػ ِيُ​ُ‪ٞ‬ح ‪ َٞ ُٛ‬أَ ْه َ​َدُ ُِ​ِظَّ ْو َ‪ٝ ٟٞ‬حطَّوُ‪ٞ‬ح َّ‬ ‫ْ‪َ٣ ٫ٝ ٢‬ـْ َِ ََّٓ٘ ٌُ ْ​ْ َٗ٘ ُ‬ ‫حَُ ٌِ‪ َٖ٣‬آ َُٓ٘‪ٞ‬ح ًُ‪ُٞٗٞ‬ح هَ َّ‪ٞ‬ح ِٓ‪َّ ِ َٖ٤‬هللِ ُٗ‪َٜ‬يَح َء رِ ْخُؤِ ِ‬ ‫َّللاَ‬ ‫إ َّ‬ ‫َّ‬ ‫َّللاَ هَ زِ‪ٌ ٤‬تَ رِ َٔخ طَ ْؼ َُِٔ‪[ [ َٕٞ‬حُٔخثيس ‪. ]8 :‬‬ ‫‪ٝ‬هي ًخٕ ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪٣ -ِْٓٝ ٚ٤‬و‪ ّٞ‬هلل رخُ٘‪ٜ‬خىس ك‪٤‬ؼط‪ ١ً ًَ ٢‬كن كو‪ٝ ، ٚ‬ك‪َ٤ٓ ٢‬ط‪ ٚ‬حُؼطَس ٓجخص حُ٘‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي حُظ‪٢‬‬ ‫طل‪٤‬ي حُظِحٓ‪ ٚ‬حُٔطِن ربِٗحٍ حُ٘خّ ٓ٘خُ​ُ‪ٓ ًَ​ًٝ ، ْٜ‬لخٓ٘‪ِ٤ٓٝ ْٜ‬حط‪ٜٔٓ ، ْٜ‬خ ًخٕ حٗظٔخإ‪ٝ ْٛ‬ك‪٤‬غ ًخٕ ٓ‪ٞ‬هؼ‪ ْٜ‬ك‪ٌٜ‬ح‬ ‫‪٣ ٞٛ‬و‪ » : ٍٞ‬أ‪ٛ‬يم ًِٔش هخُ‪ٜ‬خ ٗخػَ ًِٔش ُز‪٤‬ي ‪ :‬أ‪٢ٗ ًَ ٫‬ء ٓخ ه‪َّ ٬‬للا رخ‪. « َ١‬‬ ‫ٓغ إٔ ُز‪٤‬ي ‪ٝ‬هظ‪ٜ‬خ ًخٕ ًخكَحً [ ‪ًٝ ،]1‬خٕ ربٌٓخٗ‪ ٚ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬إٔ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ػِ‪ٗ ٠‬ؼَ رؼ‪ ٞ‬أ‪ٛ‬لخر‪ ٚ‬حُٔ​ِٔ‪ٞ‬ء‬ ‫كٌٔش ‪ٛٝ‬ي‪ ٟ‬ريحكغ ك‪ َٜ‬حُو‪ َ٤‬ك‪ ٌُٖٝ ، ْٜ٤‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رخُلن ‪ٝ‬ح‪ٜٗ٩‬خف ‪ٝ‬ػيّ روْ أكي كو‪٣ ٚ‬ؤر‪ًُ ٠‬ي كؤػ٘‪ ٠‬ػِ‪٠‬‬ ‫ً‪ٍ ّ٬‬ؿَ ًخكَ ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُـي‪ َ٣‬رخًٌَُ ‪٘ٛ‬خ إٔ ػؼٔخٕ رٖ ٓظؼ‪َّ ٢ٍٟ ٕٞ‬للا ػ٘‪ٔٓ ٚ‬غ ُز‪٤‬يحً ‪٘​٘٣‬ي حُز‪٤‬ض كِٔخ هخٍ ‪:‬‬ ‫أ‪٢ٗ ًَ ٫‬ء ٓخه‪َّ ٬‬للا رخ‪َ١‬‬ ‫هخٍ ُ‪ ٚ‬ػؼٔخٕ ‪ٛ :‬يهض ‪ ،‬كِٔخ هخٍ ‪:‬‬ ‫‪ٗ ًَٝ‬ؼ‪ٓ ٫ ْ٤‬لخُش ُحثَ‬ ‫هخٍ ُ‪ ٚ‬ػؼٔخٕ ‪ًٌ :‬رض ٗؼ‪ ْ٤‬حُـ٘ش ُ‪ ْ٤‬رِحثَ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ حَُٔء ُ‪٤‬ؼـذ ُ‪ٌٜ‬ح ح‪ٜٗ٩‬خف أ‪٠٣‬خ ً ٖٓ ػؼٔخٕ حُٔوظزْ ٖٓ ٓيٍٓش حُ٘ز‪ٞ‬س ك‪٤‬غ أػ٘‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬ق ح‪ ٍٝ٧‬ػِ‪ُ ٠‬ز‪٤‬ي‬ ‫‪ٌ​ٌ٣ٝ ،‬ر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬ق حُؼخٗ‪. ! ! ٢‬‬ ‫‪ٝ‬ؿخء حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬رٔلخٗش ر٘ض كخطْ حُطخث‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُٔز‪ ، ٢‬كًٌَص َُٓ‪َّ ٠ِٛ- ٍٞ‬للا ػِ‪ ٖٓ -ِْٓٝ ٚ٤‬أه‪٬‬م أر‪ٜ٤‬خ ‪ٗٝ‬زِ‪ٚ‬‬ ‫كوخٍ ُ‪ٜ‬خ ‪:‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪238‬‬

‫» ‪٣‬خ ؿخٍ‪٣‬ش ‪ٛ ٌٙٛ‬لش حُٔئٓ٘‪ ٖ٤‬كوخ ً ُ‪ً ٞ‬خٕ أر‪ٞ‬ى ٓئٓ٘خ ً ُظَكٔ٘خ ػِ‪ ، ٚ٤‬هِ‪ٞ‬ح ػ٘‪ٜ‬خ كبٕ أرخ‪ٛ‬خ ًخٕ ‪٣‬لذ ٌٓخٍّ‬ ‫ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪َّٝ‬للا طؼخُ‪٣ ٠‬لذ ٌٓخٍّ ح‪٧‬ه‪٬‬م « [‪]2‬‬ ‫ُوي ‪ٝ‬هق ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ ٖٓ -ِْٓٝ ٚ٤‬كخطْ حُٔ‪ٞ‬هق حٌُ‪ ١‬طِٔ‪٣َٗ ٚ٤‬ؼظ‪ ٚ‬حُـَحء حُظ‪ ٢‬ؿخء ر‪ٜ‬خ كؤػ٘‪ ٠‬ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪ِ١‬ن َٓحف حر٘ظ‪ٝ ٚ‬أًَٓ‪ٜ‬خ ‪٣ ُْ ٌُٚ٘ٝ‬ظَكْ ػِ‪ُ ٚ٤‬ؼيّ ا‪ٔ٣‬خٗ‪ُ ٚ‬ظ‪ٜ‬ظي‪ ١‬ح‪ٓ٧‬ش ر‪ٌٜ‬ح حُ‪ٜ‬ي‪ ١‬حُ٘ز‪ ١ٞ‬حُؼظ‪. ! ! ْ٤‬‬ ‫‪ٗٝ‬ز‪َّ ٠ِٛ- ٚ‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬حُ٘ٔخء ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬ـَ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬أُٔ٘ظ‪ ٖٓ ٖٜ‬حٗظوخ‪ ٙ‬أُ‪ٝ‬حؿ‪ٝ ٖٜ‬ؿلي ٓؼَ‪ٝ‬ك‪ ْٜ‬ػ٘ي أىٗ‪٠‬‬ ‫ُ‬ ‫أٍ‪٣‬ض حُ٘خٍ كبًح أًؼَ أ‪ِٜٛ‬خ حُ٘ٔخء ‪ٌ٣‬لَٕ ‪ ،‬ه‪ : َ٤‬أ‪ٌ٣‬لَٕ رخهلل ؟ هخٍ ‪ٌ٣ :‬لَٕ حُؼ٘‪ٌ٣ٝ ، َ٤‬لَٕ‬ ‫ه‪٬‬ف كوخٍ ‪» :‬‬ ‫ح‪٩‬كٔخٕ ‪ ُٞ ،‬أكٔ٘ض اُ‪ ٠‬اكيح‪ ٖٛ‬حُي‪ َٛ‬ػْ ٍأص ٓ٘ي ٗ‪٤‬جخ هخُض ‪ٓ :‬خ ٍأ‪٣‬ض ٓ٘ي ه‪َ٤‬ح ه‪. ]3[ « ٢‬‬ ‫‪ٝ‬إ ‪ٌٛ‬ح حُلي‪٣‬غ ‪٣‬زَُ ه‪٤٠‬ش حُؼيٍ ارَحُحً ‪٣‬وَ ٗظ‪ َٙ٤‬ك‪٤‬غ ؿؼَ ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ؿل‪ٞ‬ى‪ٓ ٙ‬ززخ ً ًز‪َ٤‬حً ٌُؼَس‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُ٘ٔخء ك‪ ٢‬حُ٘خٍ ‪ًٝ ،‬ؤٕ ًلَحٕ حُؼ٘‪٣ َ٤‬ليع ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش ٖٓ حَُ٘‪ٝ‬م ‪ٝ‬حُ٘ي‪ٝ‬د ٓخ ‪ٞ٣‬حُ‪ ١‬حُـَحثْ‬ ‫ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حٌُزَ‪. ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُٔ٘‪ٞ‬حٍ ٗٔؾ حُ‪ٜ‬لذ حٌَُحّ ٍ‪ٟٞ‬حٕ َّللا ػِ‪ ْٜ٤‬ك‪ ٖ٤‬ا‪ٛ‬يحٍ ح‪٧‬كٌخّ ػِ‪ ٠‬حُو‪ ّٜٞ‬ك‪ ً٬٠‬ػٖ ح‪٩‬ه‪ٞ‬س‬ ‫‪ٝ‬حَُكخم ‪ ،‬كوي هخطَ ػِ‪َّ ٢ٍٟ ٢‬للا ػ٘‪ ٚ‬حُو‪ٞ‬حٍؽ ‪ٝ‬هخطِ‪ ٙٞ‬ػْ هظِ‪ُٔٝ ، ٙٞ‬خ ٓجَ ٖٓ هزَ رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ػ٘‪ ْٜ‬أًَٓ٘‪ٕٞ‬‬ ‫‪ ْٛ‬؟ هخٍ ‪ ٖٓ :‬حَُ٘ى كَ‪ٝ‬ح ‪ ،‬كوخُ‪ٞ‬ح ‪ :‬أكٔ٘خكو‪ ٕٞ‬؟ هخٍ ‪ :‬إ حُٔ٘خكو‪َّ ًٌَٕٝ٣ ٫ ٖ٤‬للا ا‪ ٫‬هِ‪ - ً٬٤‬أ‪ٛ ١‬ئ‪٫‬ء ‪َّ ًٌَٕٝ٣‬للا‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ‪ -‬ه‪ : َ٤‬كٔخ ‪٣ ْٛ‬خ أٓ‪ َ٤‬أُٔئٓ٘‪ ٖ٤‬؟ هخٍ ‪ :‬اه‪ٞ‬حٗ٘خ رـ‪ٞ‬ح ػِ‪٘٤‬خ كوخطِ٘خ‪ ْٛ‬رزـ‪ ْٜ٤‬ػِ‪٘٤‬خ ! ! [‪. ]4‬‬ ‫ك‪ َٜ‬رؼ‪ ٞ‬اٗ‪ٜ‬خف أر‪ ٢‬حُلٖٔ ٖٓ اٗ‪ٜ‬خف ؟ ‪٘ٛ َٛٝ‬خُي ً‪٣ ّ٬‬و‪ٗ ُٚٞ‬خ‪٤ٓ َٛ‬ق أٍم ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حٌُ‪ ّ٬‬؟ ! ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ظَ ٍ‪ٝ‬ف حُؼيٍ ‪ٝ‬ح‪ٜٗ٩‬خف ٓخٍ‪٣‬خ ً ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش هَ‪ٗٝ‬خ ً ػي‪٣‬يس ‪ٝ ،‬طـِ‪ًُ ٠‬ي رٌَ٘ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق ؿيحً ك‪ ٢‬حُو‪ٞ‬حػي حُظ‪ٛ ٢‬خؿ‪ٜ‬خ‬ ‫حُٔليػ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُـَف ‪ٝ‬حُظؼي‪ َ٣‬ك‪٤‬غ ‪ٟٝ‬ل‪ٞ‬ح حُـ‪ٞ‬حٗذ حُٔوظِلش ُ٘و‪٤ٜ‬ش حَُح‪ٝ ، ١ٝ‬كٌٔ‪ٞ‬ح ػِ‪ُ ًَ ٠‬ح‪٣ٝ‬ش ػِ‪ ٠‬كيس‬ ‫‪ ،‬ػْ حٗظ‪ٜٞ‬ح اُ‪ ٠‬كٌْ ػخّ ك‪ٛٝ ، ُٚٞ‬خٍ ػ٘ي‪ ٖٓ ْٛ‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حُٔؤُ‪ٞ‬كش إٔ ‪٣‬طِذ أكي‪ ْٛ‬حُيػخء ٖٓ ٍؿَ كبًح ؿخء‪ٙ‬‬ ‫كي‪٣‬غ ػٖ ‪٣َ١‬و‪ ٚ‬كٌْ ػِ‪ ٠‬حُلي‪٣‬غ رخُ‪٠‬ؼق ‪ِ١ ٕ٧‬ذ حُيػخء ٓز٘‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حػظوخى حُ‪٬ٜ‬ف ‪ ،‬أٓخ هز‪ٍٝ ُٚٞ‬ح‪٣‬ظ‪ ٚ‬ك‪٤‬ؼظٔي‬ ‫ػِ‪٢ٗ ٠‬ء آهَ ً‪٠‬ز‪ ٢‬حَُح‪ٝ ١ٝ‬ػِٔ‪ٗٝ ٚ‬زخ‪ٛ‬ظ‪ٝ ، ٚ‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي ‪...‬‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬طَحؿؼض ‪ ٌٙٛ‬حَُإ‪٣‬ش حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش حُلٌس ك‪ٔ٤‬خ طَحؿغ ٖٓ حُـ‪ٞ‬حٗذ حُٔوظِلش ٖٓ ك‪٤‬خس حُٔ​ِٔٔ‪ٛٝ ٖ٤‬خٍ حُٔ٘‪ٜ‬ل‪ٕٞ‬‬ ‫حٌُ‪٣ ٖ٣‬ـَى‪ ٕٝ‬حُ٘‪ٜ‬خىس هلل ‪٠٣ٝ ،‬ؼ‪ ٕٞ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬ك‪ٞٓ ٢‬ح‪ٟ‬ؼ‪ٜ‬خ ى‪ ٕٝ‬روْ أ‪ ٝ‬طِ‪٣‬ي ٖٓ حُوِش حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬خٍ اُ‪ ْٜ٤‬رخُز٘خٕ ‪،‬‬ ‫‪ ًٌَُ٘ٝ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘ٔخًؽ حُظ‪َٟ ٢‬رض رـٌ‪ٍٛٝ‬خ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬حُ‪ٛٝ ، ّٞ٤‬خٍص ط٘ ٌَّ ظخ‪َٛ‬س َٓ‪٤ٟ‬ش ِٓٓ٘ش ‪،‬‬ ‫‪ًُٝ‬ي ٗظ‪٤‬ـش حُظطل‪٤‬ق ك‪ ٢‬حٌُٔخ‪ٝ َ٤٣‬روْ حُ٘خّ أٗ‪٤‬خء‪: ْٛ‬‬ ‫‪٣ -1‬و‪ٗ ّٞ‬خػَ ٓخؿٖ أ‪ِٓ ٝ‬لي ر٘ظْ ه‪٤ٜ‬يس ػ‪ٜٔ‬خء طظ‪ٞ‬كَ ك‪ٜ٤‬خ ًَ حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُل٘‪٤‬ش حُٔـٔغ ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ ،‬ك‪٤‬ظ‪ٜ‬ي‪ُ٘ ٟ‬وي‪ٙ‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬أ‪ َٛ‬حُو‪ ، َ٤‬ك‪ٔ٤‬وط‪٘​٘٣ٝ ٚ‬غ ػِ‪ ٚ٤‬ؿخ‪ٟ‬خ ً حُطَف ػٖ ًَ اريحػ‪ ٚ‬حُل٘‪ٓٝ ، ٢‬خ ًحى ا‪ ٕ٧ ٫‬حطـخ‪ًُ ٙ‬ي حُ٘خػَ ‪٫‬‬ ‫‪َٝ٣‬ه‪ ٚ‬كخطوٌ ٓ٘‪ٞٓ ٚ‬هلخ ً ػخرظخ ً ‪ ،‬كظ‪ً ُٞ ٠‬خٕ ٓ‪ ٕٞٔ٠‬طِي حُو‪٤ٜ‬يس ‪ ْٔ٣ ٫‬أ‪ُ٘ٞٛ‬خ ح‪٫‬ػظوخى‪٣‬ش ‪ِٔٔٓ ٫ٝ ،‬خط٘خ حٌُٔ‪ٛ‬ز‪٤‬ش ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حؿذ ك‪ٓ ٢‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح إٔ ‪٣‬ؼ٘‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬ؿ‪ٞ‬حٗذ ح‪٩‬ريحع ك‪ ٢‬حُو‪٤ٜ‬يس ‪٘٣ٝ ،‬ظوي حُٔ‪ ٕٞٔ٠‬إ ًخٕ كخٓيحً ٗويحً أ‪٤ُٞٛ‬خ ً ‪ٛ‬خىثخ ً‬ ‫ػل‪٤‬لخ ً ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُ‪ٞ‬حؿذ ًٌُي إٔ ‪٣‬لَم ر‪ ٖ٤‬اٗظخؽ حَُؿَ حُ‪ٞ‬حكي ك‪٤‬ؼ٘‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬خُق ٓ٘‪٘٣ٝ ٚ‬ظوي ٓخ ك‪ ٚ٤‬ىهٖ ‪٣ ،‬ويّ أكي حٌُظخد أ‪ٝ‬‬ ‫حُ٘ؼَحء هيٓش ؿِ‪ ٖ٤ِٔٔ​ُِٔ ٠‬ك‪ً ٢‬ظخد أ‪ ٝ‬ه‪٤ٜ‬يس ‪٣ٝ‬ظؼؼَ ك‪ً ٢‬ظخد أ‪ً ٝ‬ظذ أهَ‪ ٟ‬ك‪٤‬ؼط‪ ٠‬كو‪ ٚ‬ك‪ٜ٘ٓ ًَ ٢‬خ ى‪ٕٝ‬‬ ‫روْ أ‪ٗ ٝ‬ط‪ٝ ، ٢‬ك‪ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬حُ٘وي أ‪ ٝ‬حُو‪٬‬ف ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ٜ‬خص حُ٘ظَ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُٔ٘‪ٜ‬خؽ ‪ ٌٕٞ٣‬آٌخٕ ح‪٬ٛ٩‬ف أه‪، ٟٞ‬‬ ‫‪ ٌٕٞٗٝ‬أهَد ٖٓ حُ‪ٜٞ‬حد ‪ٝ ،‬أهَد ُِظو‪. ٟٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪239‬‬

‫‪ٝ‬حَُإ‪٣‬ش حُظ‪ٌِٜ٘٣ ٢‬خ ح‪ُ ّ٬ٓ٩‬ي‪ ٟ‬حُٔ​ِْٔ حُٔ‪ ١ٞ‬ك‪ٓ ٢‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح إٔ ‪٘٣‬ـغ ح‪٧‬ػٔخٍ ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ‪٣ٝ ،‬ؼ٘‪ ٢‬ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٌٕٞ٣ٝ ،‬‬ ‫ػ‪ٗٞ‬خ ً ك‪ٜ٤‬خ ‪ ،‬كبًح ٍأ‪ ٟ‬هِ‪ٗ ٬‬ز‪ ٚ‬ػِ‪ٝ ، ٚ٤‬كٌٍ ٓ٘‪ٝ ٚ‬هخّ رخُز‪٬‬ؽ حُٔز‪ ُٞٝ ، ٖ٤‬ؿَ‪ٓ ٟ‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ ُٔخى ح‪ٗ٫‬طزخع‬ ‫رخ‪ٜٗ٩‬خف ُي‪ ٟ‬حُلَ‪٣‬و‪ َٖٓ ٝ ٖ٤‬ر‪ٜٔ٘٤‬خ ٖٓ حُ٘خّ ‪٧ٝ‬ى‪ًُ ٟ‬ي اُ‪ ٠‬طلظ‪٤‬ض ًظَ حُٔظ٘​٘ـ‪ٝ ٖ٤‬حُٔظلخٍر‪ ٖ٤‬حٌُ‪َٕٝ٣ ٫ ٖ٣‬‬ ‫ُـ‪ َْٛ٤‬ك‪٣ ٫ٝ ، ٬٠‬ظ٘‪ ٕٞ‬ك‪ ٖٔ٤‬هخُل‪ ْٜ‬ا‪ٞٓ ٫‬ءح ‪.‬‬ ‫‪٣ - 2‬ظآه‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬أ‪ َٛ‬حُو‪ َ٤‬ك‪َّ ٢‬للا ‪ٔ٣ٝ‬ؼ‪ ٕٞ‬ؿ‪ٜ‬ي‪ُ ْٛ‬ويٓش ‪ٌٛ‬ح حُي‪ٝ ٖ٣‬أ‪ٛ ِٚٛ‬لخ ً ‪ٝ‬حكيحً ‪ ،‬ػْ طليع حؿظ‪ٜ‬خىحص أ‪ٝ‬‬ ‫أهطخء طئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬طزخ‪ٝ ٖ٣‬ؿ‪ٜ‬خص حُ٘ظَ ‪ ،‬كظ٘​٘ؤ ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬ق حُ‪ٞ‬حكي ط‪٤‬خٍحص ‪ٓٝ‬يحٍّ ‪ٝ ،‬هي ‪٣‬ظط‪ ٍٞ‬ح‪ َٓ٧‬ك‪٤‬ـي رؼ‪ْٜ٠‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ٓٔظل‪ٔٓ ٬٤‬خ ‪٣‬ـؼِ‪٣ ٚ‬وؼي أ‪٘٣ ٝ‬ل‪٘ٓ ٞ‬ل‪ ٠‬آهَ ‪٣‬ـي‪ ٙ‬أؿي‪ٝ ٟ‬أٗلغ ‪.‬‬ ‫‪َٓٝ‬ػخٕ ٓخ ‪٣‬وظِق حطـخ‪ ٙ‬حَُ‪٣‬خف ‪ ،‬ك‪ٜ٤‬زق ح‪٧‬م حُ٘خ‪ٛ‬ق أ‪ ٝ‬حُوخثي حُٔل٘ي أ‪ ٝ‬حُ‪ٜ‬خىم حُٔوِ‪ ٚ‬ؿزخٗخ ً ‪ ،‬أ‪ ٝ‬رو‪ ً٬٤‬أ‪ٝ‬‬ ‫‪ٛ‬خكذ ٓ‪ٜ‬خُق رَ هي ‪ٜ٣‬زق ػٔ‪ ً٬٤‬أ‪٘ٓ ٝ‬خكوخ ً ‪ ...‬اُ‪ ٠‬آهَ ٓخ ‪٣‬ـ‪ٞ‬ى ر‪ ٚ‬هخٓ‪( ّٞ‬ػٔ‪ ٠‬ح‪ُٞ٧‬حٕ ) ٖٓ ح‪ٛٝ٧‬خف حُ٘​٘‪٤‬ؼش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٓخص حُٔوٌػش ‪ٜ٣ٝ ،‬زق حُِوخء ر‪ ٖ٤‬حُلٔ‪ ٖ٤ٔ٤‬حُؼي‪َٟ ٖ٣ٝ‬رخ ٖٓ حُٔ​ٔظل‪ٓ َ٤‬غ إٔ ٗظَس ٓظؤٗ‪٤‬ش ٓ٘‪ٜ‬لش ك‪٢‬‬ ‫ٓخػش اٗخرش هلل ؿَ ‪ٝ‬ػِ ًل‪ِ٤‬ش رظزي‪٣‬ي حُـ‪ٝ ّٞ٤‬اًحرش حُؼِ‪ٞ‬ؽ ‪ٝ .‬اٗٔخ ‪٣‬ليع ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح ُوَِ ك‪ ٢‬حُظَر‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬أِٓ‪ٞ‬د‬ ‫حُظِو‪ٝ ٢‬ؿ‪٤‬خد حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ ‪ٝ‬حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُيه‪٤‬وش حُظ‪٣ ٢‬ظلخًْ اُ‪ٜ٤‬خ حُٔظ٘خُػ‪ٓٝ ، ٕٞ‬خ ؿخرض حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ حُ٘‪َ٤‬س ا‪ً ٫‬خٕ حُزي‪ٞٛ َ٣‬‬ ‫ح‪٫‬ط‪ٜ‬خّ ‪ٞٓٝ‬ء حُظٖ ‪ ْٔ١ٝ‬حُلو‪ٞ‬م ‪.‬‬ ‫‪ -3‬هي ‪٣‬ليع إٔ ‪ٞٔ٣‬م َّللا ‪١‬خُذ ػِْ اُ‪ ٠‬أكي حُٔيٍٓ‪ ٖ٤‬ك‪٤‬ؤهٌ ػ٘‪ ٚ‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ ػ٘ي‪ ٖٓ ٙ‬حُؼِْ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُل٘‪، ٕٞ‬‬ ‫‪٘٣ٝ‬ؼَ حُطخُذ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ إٔ ٓخ ػ٘ي ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪٤‬ن ك‪ ٢‬طو‪ٓ ٜٚ‬خ ‪٘٣ ٫‬وغ حُـِش ‪ ١َٝ٣ ٫ٝ ،‬حُ‪ٜ‬خى‪ ١‬ك‪٤‬ظـ‪ ٚ‬اُ‪٠‬‬ ‫ٗ‪٤‬ن آهَ ‪ِ٣‬ظْٔ ٓخ ػ٘ي‪٘ٛٝ ، ٙ‬خ ‪٘٣‬ؼَ ح‪ٓ٧‬ظخً ح‪ ٍٝ٧‬إٔ ٓخ كؼِ‪ٌٛ ٚ‬ح حُطخُذ ك‪ٞٗ ٚ٤‬ع ٖٓ آخءس ح‪٧‬ىد ‪ٝ‬ػيّ حُ‪ٞ‬كخء‬ ‫رَ هي ‪٘٣‬ؼَ إٔ ‪ٌٛ‬ح حُطخُذ ‪ٞ٣‬ك‪ ٢‬رؤٕ ٓخ ػ٘ي حُ٘‪٤‬ن ك‪ٌٛ ٢‬ح حُلٖ ‪ٟ‬ج‪ َ٤‬حُلخثيس ‪ٝ‬ك‪٘٤‬جٌ ‪٣‬زيأ طوط‪٤‬ذ حُ‪ٞ‬ؿ‪، ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬حُظ‪٣َٜ‬ق ‪ٝ‬حُظِٔ‪٤‬ق ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬خىس رؤهَحٕ ًُي حُطخُذ حٌُ‪ٔ٣ ٖ٣‬ؼِ‪ ٕٞ‬ح‪٧‬ىد ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬كخء ‪ٝ‬حُؼزوَ‪٣‬ش ‪ ،‬ػْ طٌ‪ ٕٞ‬حُـل‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُوط‪٤‬ؼش‬ ‫‪....‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ ح‪ ٕ٥‬ك‪ُٓ ٢‬خٕ طَى ك‪ ٚ٤‬حُل‪٬‬م حُلـخٓش ‪ٝ ،‬هِغ ح‪َٟ٧‬حّ ‪ٝ ،‬طَى ك‪ ٚ٤‬حُطز‪٤‬ذ حُلِي ‪ٝ‬حُلٔخد رَ إ اكخ‪١‬ش‬ ‫حَُٔء رٌَ كٖ ٖٓ حُل٘‪ٛ ٕٞ‬خٍ ٓظؼٌٍحً ٗظَحً ُِظَحًْ حُؼوخك‪ ٢‬حُؼظ‪ٝ ، ْ٤‬ح‪ٗ٫‬لـخٍ حُ‪ٜ‬خثَ ك‪ ٢‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح حُيحء هي‪ ْ٣‬ػ٘يٗخ ‪ٓٝ ،‬خ ُْ طلٍَ حُ٘‪٤‬خص هلل طؼخُ‪ ٠‬كٔظوطغ ٍكْ حُؼِْ ‪٣ٝ ،‬لَ حُـلخء ٓ‪ٟٞ‬غ حُيػخء ‪ٝ ،‬ح‪ٍُٝ٩‬حٍ‬ ‫ٓ‪ٟٞ‬غ حُظِح‪ ًْٝ . ٍٝ‬طوظِق حُ‪ٍٜٞ‬س ُ‪ ٞ‬إٔ ‪ٌٛ‬ح ح‪ٓ٧‬ظخً أٍٗي ط‪ ٌٙ٤ٓ٬‬اُ‪ ٠‬أ‪ ٠ُٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪٤ُ ٙ‬ل‪٤‬ي‪ٝ‬ح ٓ٘‪ ْٜ‬اًح‬ ‫ُوخٍ‪ ٟٚ‬حُؼ٘خء ح‪ٓ٧‬ظخً ح‪٥‬هَ ‪٫ٝ‬ط‪ِٜ‬ض ح‪ٔٗ٧‬خد حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬أػَ‪٣‬ض حُل‪٤‬خس حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ ،‬هزَ ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى ك‪ ٍٜٞ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ‬ ‫رٔ٘‪ٜ‬ؾ هلل طؼخُ‪ ٠‬حٌُ‪ُ ٠َٟ٣ ٫ ١‬ؼزخى‪ ٙ‬حُظزخؿ‪ٝ ٞ‬حُظلخٓي ‪ٝ‬روْ حُلو‪ٞ‬م ‪...‬‬ ‫‪ٝ‬حُو‪ٛ٬‬ش إٔ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش حٌَُ‪ٔ٣‬ش ٓٔخ ػطَ ر‪ ٚ‬حُؼَٔ ػ٘ي ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪٘ٗٝ ، ٖ٤‬ؤ ػٖ ‪ٌٛ‬ح حُظؼط‪ َٝٓ َ٤‬حٓٔ‪: ٚ‬‬ ‫(ػٔ‪ ٠‬ح‪ُٞ٧‬حٕ) ‪ ٌُٚ٘ٝ‬ك‪ ٢‬حُز‪َ٤ٜ‬س ى‪ ٕٝ‬حُز‪ ، َٜ‬كؤ‪١‬لجض أُ‪ٞ‬حٕ ًؼ‪َ٤‬س ‪ ٫‬طٌخى طل‪ً ٠ٜ‬خٗض طظ‪ٛٞ‬ؾ ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬ر‪ٞ٤‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٞٓ٧‬ى ‪ًٝ ،‬ؼَ حُ٘ٔ‪ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬وَظ د ‪ٝ( :‬ك‪٤‬ي ى‪ٝ َٙٛ‬كَ‪٣‬ي ػ‪ٝ )َٜٙ‬حُ٘ٔ‪ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬و‪ ٍٞ‬ك‪( ٚ٤‬حَُؿخٍ) ٓخ ٍأ‪٘٣‬خ ٓ٘‪ٚ‬‬ ‫ه‪َ٤‬ح ه‪... ٢‬‬ ‫‪---------------‬‬‫(‪ )1‬كظق حُزخٍ‪. 1530 /7 ١‬‬ ‫(‪ )2‬حُزيح‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش ‪. 198 /2‬‬ ‫(‪ٛ )3‬ل‪٤‬ق حُزوخٍ‪. 24/1 ١‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬ ‫(‪ )4‬حُزيح‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش ‪. 300 /7‬‬

‫‪240‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪241‬‬

‫‪ - 69‬حول تنمٌة الشخصٌة ‪ -‬نبض العصر (‪)1‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1428 /7/5‬‬ ‫‪2007 /07/19‬‬ ‫‪ ٫‬أٓظط‪٤‬غ ك‪ٓ ٢‬وخٍ أ‪ٓ ٝ‬وخُ‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬كظ‪ ٠‬ػَ٘س ٓوخ‪٫‬ص ‪ًٌُٝ-‬ي ؿ‪ٍٛ -١َ٤‬ي حُظط‪ٍٞ‬حص حُظ‪ ٢‬رخطض طٌَ٘ ٗز‪ ٞ‬حُلوزش‬ ‫حُِٓ٘‪٤‬ش حَُح‪٘ٛ‬ش‪ ،‬كخُٔ‪ٟٞٞ‬ع ًز‪ َ٤‬ؿيًح‪ٓ ٌُٖ ،‬ؤًٍِ كي‪٣‬ؼ‪ ٢‬ػٖ ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُٔ​ٔظـيحص حُظ‪ ٢‬طظؼِن رظ٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ك‪٢‬‬ ‫ٓـخٍ حُ‪ٞ‬ظخثق ‪ٝ‬ح‪٧‬ػٔخٍ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس حُؼخٓش أ‪ً٠٣‬خ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓٔخ ‪ ْٜ٣‬حُ٘زخد حُطخٓق ‪ٝ‬حُٔخػ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طـ‪ٝ َ٤٤‬طلٔ‪ٖ٤‬‬ ‫‪ٟٝ‬ؼ‪ ٚ‬حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ُٝ ،٢‬ؼِ‪ ٢‬أٗ‪ َ٤‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم اُ‪ ٠‬حُٔ‪٬‬كظخص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ٗ -1‬لٖ ح‪ ٕ٥‬هي ؿخىٍٗخ ح‪٧‬ىر‪٤‬خص حُظ‪ً ٢‬خٗض ٓخثيس ك‪ ٢‬حُؼ‪ َٜ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪ٓ ،٢‬غ إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬ؿ‪ُْ َْٛ٤‬‬ ‫‪٣‬يهِ‪ٞ‬ح ًُي حُؼ‪ٌٛٝ ،َٜ‬ح ٓٔخ ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬حُلِٕ! ‪ٝ‬حُؼ‪ َٜ‬حُـي‪٣‬ي ‪ ٞٛ‬ػ‪ َٜ‬حُٔؼَكش ‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬ػ‪ َٜ‬حُويٓخص‪ ،‬ك‪٤‬غ‬ ‫طلَ حُويٓخص ‪ٝ‬حُٔ٘ظـخص ؿ‪ َ٤‬حُِٔٔ‪ٓٞ‬ش ٓلَ حُٔ٘ظـخص ‪ٝ‬حُِٔغ‪ٔٓ ،‬خ ‪ َ٤٘٣‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ حُظل ّ‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬كخؿخص حُ٘خّ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬أٗض طَ‪٤ً ٟ‬ق إٔ حُلَى حُ‪ٞ‬حكي ‪٘٣‬لن ٓ٘‪ً٣ٞ‬خ ػِ‪ ٠‬طـي‪٣‬ي كخٓز‪ ٚ‬حُ٘و‪ٝ ٢ٜ‬ػِ‪ ٠‬ؿ‪ٞ‬حُ‪ ٚ‬ح‪ُٞ٧‬ف‪ٓ ،‬غ إٔ ٓخ ‪٣‬ل‪َٜ‬‬ ‫ػِ‪ٍٝ ٖٓ ٚ٤‬حء حٓظويحّ ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى ٗ‪٢‬ء ‪ٜ٣ٝ ،َٟ٣ ٫‬ؼذ طو‪ٝ ٚٔ٣ٞ‬طؼٔ‪ ًٕٞ ٚ٘٤‬هطخع حُويٓخص أ‪ٛ‬زق ‪ ٞٛ‬حُوطخع‬ ‫حُٔ‪ ٖٔ٤ٜ‬ػِ‪ ٠‬كًَش ح‪ٗ٩‬ظخؽ ك‪ ًَ ٢‬حُي‪ ٍٝ‬حُٔظويٓش‪ٝ ،‬حُٔظـيى ‪ٝ‬حُ٘خٓ‪ ٢‬رَٔػش ك‪ ٢‬رخه‪ ٢‬ى‪ ٍٝ‬حُؼخُْ ‪٣-‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ح‪ٔٗ٩‬خٕ‬ ‫حُ‪ ّٞ٤‬رخص ػِ‪ ٠‬حٍطزخ‪ٝ ١‬ػ‪٤‬ن ُ‪ ْ٤‬رخ‪٫٥‬ص ‪ ٫ٝ‬رخُٔ‪ٞ‬حى ح‪٤ُٝ٧‬ش‪ٝ ،‬اٗٔخ رخُ٘خّ ٖٓ ك‪ُٚٞ‬؛ اً ٓ‪٤‬ـي ًَ ‪ٝ‬حكي ٗلٔ‪ ٚ‬ك‪٢‬‬ ‫حُٔ​ٔظوزَ ؿ‪ َ٤‬حُزؼ‪٤‬ي آخ ك‪ٞٓ ٢‬هق ٓويّ حُويٓش‪ٝ ،‬آخ ك‪ٞٓ ٢‬هق حُٔظِو‪ُٜ ٢‬خ‪ٌُٜٝ ،‬ح َٗف ‪ُ٘ٔ َ٣ٞ١‬خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ٚ٤‬‬ ‫ح‪ ٌُٖ ،ٕ٥‬حٌُ‪ ١‬طؼ٘‪ ٌٙٛ ٚ٤‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ‪ ٞٛ‬إٔ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘خ ‪ٛ‬خٍ ٓلظخؿًخ اُ‪ٝ ٠‬هلش ‪ِ٣ٞ١‬ش ‪٣‬ظلل‪ ٚ‬ك‪ٜ٤‬خ ًحط‪َ٣ٝ ،ٚ‬حؿغ‬ ‫ٓي‪ٓ ٟ‬خ ‪٣‬ظٔظغ ر‪٤ُ ٖٓ ٚ‬خهش ً‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ‬أه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ٗٝ‬ؼ‪٣ٍٞ‬ش ‪ٝ‬حؿظٔخػ‪٤‬ش‪ ،‬كخُظؼخَٓ حٌُٔؼق ٓغ حُ٘خّ ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُظ‪ٞ‬طَحص‪٣ٝ ،‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘لخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظ‪٣ٌٜ‬ذ ‪ٝ‬ح‪٠ٗ٫‬زخ‪ ١‬حٌُحط‪ٌٛٝ ،٢‬ح ًِ‪٣ ٫ ٚ‬ظْ ا‪ ّ٫‬اًح حٓظطخع حَُٔء ‪ٟٝ‬غ‬ ‫‪٣‬ي‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُِ‪ٝ‬حثي حُ‪ّ٠‬خٍس ‪ٝ‬حُِٔز‪٤‬ش ك‪ٗ ٢‬و‪ّ٤ٜ‬ظ‪ّ ٢ً ٚ‬‬ ‫‪ ٌ٘٣‬ر‪ٜ‬خ‪٣ٝ ،‬ظوِّ‪ٜ٘ٓ ٚ‬خ‪ ٖٓٝ ،‬حُٔؼَ‪ٝ‬ف إٔ حُ٘خّ ًِّٔخ ىٍؿ‪ٞ‬ح‬ ‫ك‪ َُِّْٓ ٢‬حُظل‪ٛ َ٠‬خٍ‪ٝ‬ح ‪٣‬ظ‪ٞ‬هّؼ‪٣ ٖٔٓ ٕٞ‬وخُط‪٣ ٖٔٓٝ ،ْٜٗٞ‬ويٓ‪ ٕٞ‬حُويٓخص ُ‪ ْٜ‬ىٍؿش أًزَ ٖٓ حُِطق ‪ٝ‬حُلٔخٓ‪٤‬ش‬ ‫ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش‪ٝ ،‬ىٍؿش أًزَ ٖٓ حُظوي‪ُ َ٣‬ظَ‪ٝ‬ك‪ ْٜ‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ٓٔؤُش ح‪ٍ٫‬طوخء رخٌُحص ُ‪ٔ٤‬ض ٗ‪٤‬جًخ ٗظل ٌّ‪ ٚ‬ر‪،ٚ‬‬ ‫أ‪٤ٗ ٝ‬جًخ طَك‪ًّ٤ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪٢ٗ ٞٛ‬ء ؿ‪٣َ٣ ٖٓ ٌَُ ١َٛٞ‬ي حُ٘ـخف ك‪ ٢‬ػِٔ‪ٝ ٚ‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ ٚ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ك‪ٔ٤‬خ ٓ‪ً٘ ٠٠‬خ ٗظليع ػٖ ٓٔؤُش حُظِحّ حُٔ‪ٞ‬ظق رخُل‪ ٍٞ٠‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حُٔل َّيى ‪ٝ‬حٗ‪َٜ‬حك‪ًٌُ ٚ‬ي ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض‬ ‫حُٔليى‪ًٔ ،‬خ ً٘خ ٗظليع ػٖ ‪ٍَٟٝ‬س ػيّ حُظ٘خؿَ رؤ‪٢ٗ ١‬ء هخٍؽ ػٖ ‪١‬ز‪٤‬ؼش ػِٔ‪ ٚ‬أػ٘خء ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ ٙ‬ك‪ًُ ٢‬ي حُؼَٔ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُلي‪٣‬غ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ٓخُحٍ ٓٔظًَٔح ُي‪ ٟ‬حٌُؼ‪٬ُ٣ ٌُٖ ،ٖ٣َ٤‬كع إٔ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُـي‪٣‬يس ُِ‪ٞ‬ظخثق رخطض طظطِذ ٗ‪٤‬جًخ‬ ‫أًؼَ ٖٓ ٓـَى حُل‪ٝ ٍٞ٠‬ح‪َٜٗ٫‬حف‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ طظطِذ أ‪٣ ّ٫‬لٌَ حُٔ‪ٞ‬ظق ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش حُي‪ٝ‬حّ ‪ٝ‬حُؼَٔ ػخٓش ػِ‪ ٠‬أٗ‪َ١ ٚ‬ف‬ ‫ٓظؼخهي ٓغ ؿ‪ٜ‬ش ُ‪ٜ‬خ ٓ‪ِٜ‬لش ٓوظِلش‪ ،‬إ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ؼَٔ ًٔخ ُ‪ً ٞ‬خٕ ‪ٛ ٞٛ‬خكذ حُؼَٔ أ‪ًٌ ٣َٗ ٝ‬خ ك‪٘ٛٝ ،ٚ٤‬خى ؿ‪ٜٞ‬ى‬ ‫ًؼ‪َ٤‬س طُزٌٍ ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬أًؼَ ٖٓ ‪ٛ‬ؼ‪٤‬ي ٖٓ أؿَ طَٓ‪٤‬ن ٗؼ‪ ٍٞ‬ؿي‪٣‬ي رخُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش ُي‪ ٟ‬حُؼٔخٍ ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬ظل‪ ٖ٤‬طـخ‪ ٙ‬أػٔخُ‪ٌٛ ،ْٜ‬ح‬ ‫حُ٘ؼ‪ٔ٣ ٍٞ‬ظ‪ٜ‬يف ِٓ‪ً​ً ٞ‬خ ‪ٝ‬ظ‪٤‬ل‪ً٤‬خ ؿي‪٣‬يًح ‪٣‬ظؼخَٓ ٓغ حُؼَٔ ‪ًٝ‬ؤٗ‪٢ٗ ٚ‬ء ٓ‪ ،١َ٤ٜ‬ك‪ٗ ٢‬ـخك‪ٗ ٚ‬ـخف حُـٔ‪٤‬غ ‪ٗٝ‬ـخط‪،ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬اهلخه‪ ٚ‬اهلخم حُـٔ‪٤‬غ ‪ٝ‬ؿَه‪ْٜ‬؛ اً ٖٓ حُٔ‪ َٜ‬ؿيًح إٔ ‪٣‬ـي حَُٔء ٗلٔ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُؼَحء ٖٓ ؿ‪ َ٤‬أ‪ ١‬ىهَ‪ ،‬كخُل‪َٜ‬‬ ‫حُ‪٣ ّٞ٤‬ظْ ػٖ ‪٣َ١‬ن حٌُٔز‪ٞ٤‬طَ ‪ٝ‬كٔخرخط‪ًٔ ،ٚ‬خ إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬حًَُ٘خص رخطض طُـَم ٓ‪ٞ‬ظل‪ٜ٤‬خ رخَُ‪ٝ‬حطذ‬ ‫حُؼخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬حٌُٔخكآص ‪ٝ‬حُٔ‪ِ٤‬حص حُٔو‪٤‬ش‪ٝ ،‬رؼ‪ٜ٠‬خ ‪٣‬و‪ُِ ٜٚ‬ؼخِٓ‪ُ ٖ٤‬ي‪ٜ٣‬خ ؿِ ًءح ٖٓ ح‪ٍ٧‬رخف‪ٌٛٝ ،‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ظطِذ ٖٓ‬ ‫حُ٘خد حٌُ‪٣َ٣ ١‬ي ر٘خء ٓ‪َ٤‬س ًحط‪٤‬ش ؿ‪٤‬يس‪٣َ٣ٝ ،‬ي ح‪ٍ٫‬طوخء ك‪ ٢‬حُِْٔ حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ـ‪ ّٞ‬حُطَف ػٖ ٓٔؤُش حُي‪ٝ‬حّ ‪ٝ‬حُؼَٔ‬ ‫ٓخػخص ٓليىس ك‪ ٢‬حُ‪ٝ ،ّٞ٤‬إٔ ‪٣‬ـ‪ ّٞ‬حُطَف ػٖ حُٔ٘خٓزخص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طؼ ّ‪ٞ‬ى ك‪ٍٛٞ٠‬خ‪ ،‬كظ‪ٗ ٠‬ئ‪ ٕٝ‬أَٓط‪،ٚ‬‬ ‫كوي ‪ ٌٕٞ٣‬ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬زلغ ػ ّٖٔ ‪ٔ٣‬خػي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬طير‪ َ٤‬رؼ‪ٜ٠‬خ‪ٌٛ ...‬ح ‪ ٞٛ‬حُٔ٘طن حُـي‪٣‬ي‪ٞٓٝ ،‬حء أًخٕ ػخى‪ ً٫‬أ‪ ٝ‬ظخُ ًٔخ‪،‬‬ ‫‪ٛ‬ل‪٤‬لًخ أ‪ ٝ‬هخ‪١‬جًخ‪ّ ،‬‬ ‫كبٕ ػِ‪ ١ًٝ ٠‬حُطٔ‪ٞ‬كخص حُؼخُ‪٤‬ش إٔ ‪َ٣‬حػ‪٣ٝ ،ٙٞ‬ظؼخِٓ‪ٞ‬ح ٓؼ‪ ٚ‬رخ‪ٛ‬ظٔخّ رخُؾ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪242‬‬

‫‪ -3‬حُظَر‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طِو‪٘٤‬خ‪ٛ‬خ ًخٗض طئًي ٖٓ ؿ‪ َِٓ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُزط‪ُٞ‬ش حُلَى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ٘ـخف حُ٘و‪ٓٝ ،٢ٜ‬غ إٔ ًُي ‪٘٣‬خك‪ ٢‬حَُ‪ٝ‬ف‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ا‪ ّ٫‬إٔ حُ٘ـخف ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪ٝ‬ح‪٧‬ػٔخٍ ُْ ‪٣ ٌٖ٣‬ظطِذ طؤ‪ َّٛ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ُِؼَٔ ‪ ٖٟٔ‬كَ‪٣‬ن أ‪ ٝ‬ر‪ٛٞ‬ل‪ ٚ‬ؿِ ًءح ٖٓ‬ ‫ٓ٘ظ‪ٓٞ‬ش ٓظٌخِٓش‪ ،‬أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كبٕ ح‪ٓ َٓ٧‬وظِق ؿيًح؛ اً إ هطخع حُويٓخص ‪-‬حٌُ‪ًٔ ٌَ٘٣ ١‬خ أَٗٗخ حُوطخع حُل‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬حَُث‪ ْ٤‬ر‪ ٖ٤‬هطخػخص ح‪ٗ٩‬ظخؽ ‪-‬كٔخّ ؿيًح ُِو‪٬‬كخص ‪ٝ‬حُِ٘حػخص حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ طوغ ر‪ ٖ٤‬أكَحى حُٔـٔ‪ٞ‬ػش حُ‪ٞ‬حكيس‪،‬‬ ‫ًٔخ إٔ طوي‪ ْ٣‬أك‪ َ٠‬هيٓش ‪٣‬ظطِذ ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ ح‪ٔٗ٫‬ـخّ حَُ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬أكَحى حُلَ‪٣‬ن حُ‪ٞ‬حكي ‪ٝ‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ‬ ‫حُ‪ٜ‬زَ ‪ٝ‬حُظؼخ‪ٝ ٕٝ‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش ؿ‪ َ٤‬حَُٔ٘‪١ٝ‬ش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ حًَُ٘ش أ‪ ٝ‬حُٔئٓٔش حُٔ​ٔظخُس طلخٍد ر‪ٞٛ ٬‬حىس حٌُٔخ‪٣‬يحص‬ ‫‪ٝ‬حُٔ٘خًلخص حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ ط٘​٘ؤ ر‪ ٖ٤‬رؼ‪ ٞ‬حُؼخِٓ‪ُ ٖ٤‬ي‪ٜ٣‬خ‪ُٝ ،‬ؼَ ٖٓ أ‪ٔٓ ْٛ‬خص حُ٘و‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬خُق ُِؼَٔ ‪ ٖٟٔ‬كَ‪٣‬ن‬ ‫‪ ٢ٛ‬حُٔ​ٔخص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬هيٍس ػخُ‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬ح‪ٛ٩‬ـخء ‪ٔٓٝ‬خع حُ٘‪ٜ‬ق‪.‬‬ ‫‪ٔٓ -2‬خػيس رؼ‪ ٞ‬أػ‪٠‬خء حُلَ‪٣‬ن ك‪ ٢‬رؼ‪ٜٓ ٞ‬خٓ‪.ْٜ‬‬ ‫‪ -3‬حُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬أَٓحٍ حُؼَٔ‪.‬‬ ‫‪ -4‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رؤٕ حُلَ‪٣‬ن ًِ‪ ٚ‬ك‪ًَٓ ٢‬ذ ‪ٝ‬حكي‪.‬‬ ‫‪ -5‬ؿ‪ ّٞ‬حُطَف ػٖ ح‪٧‬هطخء ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬حص‪.‬‬ ‫‪ -6‬حُـي‪٣‬ش ك‪ٓ ٢‬ؼخُـش ح‪٧‬هطخء‪.‬‬ ‫‪ -7‬حُزؼي ػٖ حُظلِرخص ‪ٝ‬حُِ٘​ِ‪٤‬ش ىحهَ حُطَ‪٣‬ن‪.‬‬ ‫‪ -8‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬هِل‪٤‬ش ػوخك‪٤‬ش ؿ‪٤‬يس ػٖ ؿٔ‪٤‬غ أػ‪٠‬خء حُلَ‪٣‬ن‪.‬‬ ‫حُؼ‪ َٜ‬حُـي‪٣‬ي ‪٣‬ظ‪٤‬ق حٌُؼ‪٣ٝ ،َ٤‬ظطِذ حٌُؼ‪ٝ ،َ٤‬ػِ‪ ٖٓ ٠‬أٍحى إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬ؼخ‪ًَٛ‬ح إٔ ‪٣‬ؼ‪ًُ ًَ ٢‬ي‪ٝ ،‬إٔ ‪ٔٓ ٌٕٞ٣‬ظؼيًح‬ ‫ُ‪.ٚ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪243‬‬

‫‪ - 70‬حول تنمٌة الشخصٌة ‪ -‬نبض العصر ( ‪)2‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1428 /7/26‬‬ ‫‪2007 /08/09‬‬ ‫ً٘ض هي طل ّيػض ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن إٔ حُلوزش حُظ‪ٗ ٢‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ طظٔ‪ ِ٤‬طٔ‪ًِ ٤‬ح ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لًخ رخُظًَ‪ ِ٤‬ػِ‪ ٠‬حُٔؼَكش ‪ٝ‬حُويٓش‪ًٔ ،‬خ‬ ‫ً​ًَص إٔ حُلخػِ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػٔخٍ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ظخثق ‪ٛ‬خٍص َٓطزطش رٔخ ‪٣‬ظْ اٗـخُ‪ ْ٤ُٝ ،ٙ‬رٔ​ٔؤُش حُيهش ك‪ ٢‬حُل‪ٍٞ٠‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪َٜٗ٫‬حف‪ًٔ ،‬خ ًخٕ ػِ‪ ٚ٤‬ح‪ َٓ٧‬ك‪ ٢‬حُٔخرن‪ًَ​ًٝ ،‬ص أ‪ً٠٣‬خ أ‪٤ٔٛ‬ش اػيحى حَُٔء ٗلٔ‪ُِ ٚ‬ؼَٔ ‪ٓ ٖٟٔ‬ـٔ‪ٞ‬ػش؛ ‪ٝ‬حُ‪ّٞ٤‬‬ ‫أطليع ػٖ ٓلَىحص ‪ٓ٬ٓٝ‬ق أهَ‪ ،ٟ‬أػظوي أٗ‪ٜ‬خ طٌَ٘ ٗز‪ ٞ‬ػ‪َٜٗ‬خ‪ًُٝ ،‬ي ػزَ حُ٘وخ‪ ١‬حُظخُ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ٔٗ -1‬ظط‪٤‬غ حُو‪ :ٍٞ‬إ حُلَ‪ ٙ‬حُ٘ي‪٣‬ي ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٩‬ـخُ حُؼخُ‪ٝ ٢‬ػِ‪ٞٓ ٠‬حؿ‪ٜ‬ش حُٔ٘خكٔش حُٔظ‪ٜ‬خػيس ك‪ٞٓ ٢‬م حُؼَٔ ‪ٝ‬ك‪٢‬‬ ‫ح‪ٗ٩‬ظخؽ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ‪ ،‬هي ؿؼَ حُ٘خّ ػِٔ‪ ٖ٤٤‬أًؼَ‪ٝ ،‬ىكؼ‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬طل‪٤٤‬ي هيٍ ًز‪ ٖٓ َ٤‬ػ‪ٞ‬ح‪١‬ل‪ٝ ْٜ‬حػظزخٍحط‪ْٜ‬‬ ‫حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ًُٝ ،‬ي ُ‪ٜ‬خُق حٌُلخءس حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُظل‪ٞ‬م ك‪ ٢‬حُؼَٔ ‪ٝ‬أىحء حُٔ‪ٜ‬خّ‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ‬ ‫ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق ح‪٧‬هخٍد ًخٕ أًَٓح أه‪٬‬ه‪ً٤‬خ ك‪ ٢‬حُيٍؿش ح‪٠ُٝ٧‬؛ اً ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔل‪ ّٜٞ‬إٔ ‪ٍ ٌٕٞ٣‬د حُؼَٔ ٓلظخؿًخ اُ‪ٞٓ ٠‬ظق‪،‬‬ ‫‪ ُٚٝ‬أم أ‪ ٝ‬حرٖ ػْ ‪ِٜ٣‬ق ٓزيث‪ً٤‬خ أ‪ ٝ‬طوَ‪٣‬ز‪ً٤‬خ ‪ًُ ٌٕٞ٣ ٕ٧‬ي حُٔ‪ٞ‬ظق‪ ،‬ػْ ‪٣ ٫‬و‪ٍ ّٞ‬د حُؼَٔ رظ‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ ،ٚ‬إ ًُي ‪٣‬ؼزَِّ ػٖ‬ ‫ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُؼو‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُـلخء حٌُ‪٣ ١‬طِن أُٔ٘ش ح‪٧‬هَرخء رخٌُّ ‪ٝ‬حُِ‪.ّٞ‬‬ ‫ح‪ َٓ٧‬حُ‪ٛ ّٞ٤‬خٍ ٓوظِلًخ ؿيًح‪ ،‬كٔ‪ِٜ‬لش حُؼَٔ ك‪ٞ‬م حُـٔ‪٤‬غ‪٘ٛٝ ،‬خى ػِ‪ٝ‬ف ػخّ ػٖ ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق ح‪٧‬هَرخء‪ ،‬رَ إ رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُٔئٓٔخص حٌُزَ‪ ٟ‬طَك‪ ٞ‬إٔ ‪ُ ٌٕٞ٣‬ي‪ٜ٣‬خ ٓ‪ٞ‬ظلخٕ ‪َ٣‬ر‪ ٢‬ر‪ٜٔ٘٤‬خ ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُوَحرش‪ًُٝ ،‬ي ٓ٘ؼًخ ُِظٌظ‪٬‬ص حُ‪٠‬خٍس رٔ‪َ٤‬‬ ‫حُؼَٔ‪٘ٓٝ ،‬ؼًخ ُ‪ٓ٬‬ظـ‪ ٍ٬‬ؿ‪ َ٤‬حَُٔ٘‪ٝ‬ع‪٘ٛ ٖٓٝ ،‬خ كبٕ ػِ‪ ٠‬حَُٔء أ‪٣ ّ٫‬يهَ ك‪ ٢‬كٔخرخط‪ ٚ‬حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪٤‬ش ً‪ ٕٞ‬أكي أهَرخث‪ٚ‬‬ ‫‪ِٔ٣‬ي ٓئٓٔش ًزَ‪ ،ٟ‬أ‪٣ ٝ‬ي‪ًَٗ َ٣‬ش ػٔ‪٬‬هش؛ كظ‪ُٜ٣ ٫ ٠‬يّ ‪٣ٝ‬ؼخطذ ى‪ْ ُٓ ٕٝ‬ؼظِذ‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔخ‪ ٢ٟ‬أ‪ً٠٣‬خ ًخٕ رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٞ‬ظل‪ٝ ٖ٤‬حُؼٔخٍ ‪٣‬ؼظٔي‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬حُزوخء ك‪ٝ ٢‬ظخثل‪ٝ ْٜ‬أػٔخُ‪ٝ ،ْٜ‬ك‪ ٢‬حُظَه‪ ٢‬ك‪ ٢‬طِي‬ ‫حُ‪ٞ‬ظخثق ػِ‪ ٠‬حُظِٔن ‪ٝ‬حُٔي‪٣‬ق‪ٝ ،‬طوي‪ ْ٣‬حُويٓخص حُوخ‪ٛ‬ش‪ ،‬أ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬أٗ٘طش ؿ‪ٟٞٞٓ َ٤‬ػ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ئ‪٬ٛ‬ص ‪ٌٖٔ٣ ٫‬‬ ‫حُلي‪٣‬غ ػ٘‪ٜ‬خ‪ ٫ٝ ،‬طؼ‪ٞ‬ى ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ رؤ‪ ١‬كخثيس‪ٝ ،‬هي ػزَّ ػٖ ‪ ٌٙٛ‬حُلخُش ‪ٝ‬حكي ٖٓ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ك‪ ٖ٤‬ريأص حُي‪ٝ‬حثَ حُلٌ‪٤ٓٞ‬ش‬ ‫ربىهخٍ حُلخٓذ ح‪ٝ ٢ُ٥‬حٓظويحٓ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أػٔخُ‪ٜ‬خ‪ ،‬كوخٍ‪ٌٛ :‬ح حُـ‪ٜ‬خُ حُـي‪٣‬ي ‪٘٣‬ـِ أًؼَ ٓٔخ ‪٘٣‬ـِ‪ ٙ‬ػَ٘س ٖٓ أٓؼخُ‪،٢‬‬ ‫‪ٝ‬أه٘‪ٓ ٠‬غ ح‪٣٧‬خّ إٔ ‪٣‬لَ ٓلِ‪ٝ ،٢‬أرو‪ ٖٓ ٠‬ؿ‪ َ٤‬أ‪ ١‬ػَٔ‪ ،‬كؤؿخر‪ ُٚ َ٤ُٓ ٚ‬رو‪ٓ ًٖ :ُٚٞ‬طٔجً٘خ كِٖ ‪٣‬ـي‪ٝ‬ح كخٓزًخ ٓ٘خكوًخ‬ ‫ٓؼِي‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪ٔ٣ ُٖ ْٜ‬ظـ٘‪ٞ‬ح ػ٘ي!‬ ‫‪ٗ ٫‬ي إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُلخُش ك‪٣َ١ ٢‬و‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬وَح‪ْ ،ٝ‬‬ ‫ٌُٖ ُ‪ٜ‬خ ً‪ٌ ٣‬تَ ‪ َ٣ٞ١‬ؿيًح‪٤ٓٝ ،‬ظَ ُِ٘لخم ‪ٝ‬حُظِّٔن ى‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬طؼخَٓ‬ ‫حُ٘خّ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق حُٔ‪ٞ‬ظل‪ٌٛ ٌُٖ ،ٖ٤‬ح ٓ‪٤‬ظ‪٠‬خءٍ ك‪ ٢‬حًَُ٘خص حٌُزَ‪ٝ ٟ‬حُٔئٓٔخص حُٔلظَٓش‪٤ٓٝ ،‬ظَ ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىًح ك‪٢‬‬ ‫حُي‪ٝ‬حثَ حُلٌ‪٤ٓٞ‬ش ك‪٤‬غ ‪ ٫‬طـي ٖٓ ‪٣‬ظؤُْ ‪ٗ٫‬ولخ‪ ٝ‬ح‪ٗ٩‬ظخؿ‪٤‬ش أ‪ ٝ‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق ؿ‪ َ٤‬ح‪ً٧‬لخء‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٤ٓ ٚ‬ظَ ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىًح ك‪٢‬‬ ‫حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬حًَُ٘خص حُٔ‪ٜ‬ظَثش حُظ‪ ٢‬طؼ‪ ٖ٤‬هخٍؽ حُؼ‪ٝ ،َٜ‬هخٍؽ ٓ‪٤‬خم أ‪٘ٓ ١‬خكٔش‪ٓ ٌُٖ ،‬غ ‪ٌٛ‬ح كبٕ حُ٘لخم ‪ٝ‬حُظِٔن‬ ‫ٓ‪٤‬ظَحؿغ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ‪ٌٗٞ٣ ُٖٝ ،‬خ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ رخرًخ ‪ ١٧‬حٍطوخء ًز‪ َ٤‬أ‪ ٝ‬طويّ كو‪٤‬و‪ ٌٕٞ٤ٓٝ ،٢‬حُي‪ ٍٝ‬حُلو‪٤‬و‪ ٢‬ك‪٢‬‬ ‫حُ٘ـخف ‪:ٖ٤ٜٔٓ ٖ٣َٓ٧‬‬ ‫أ – حُٔزخىة ‪ٝ‬حُو‪ ْ٤‬حُظ‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬حُٔ‪ٞ‬ظق‪ًُٝ ،‬ي ٖٓ ٗل‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬يم‪ٝ ،‬ح‪ٓ٧‬خٗش‪ٝ ،‬حُيهش ك‪ ٢‬حُؼَٔ‪ٝ ،‬اٗـخُ ح‪٤ٗ٧‬خء ك‪٢‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬ػي‪ٛ‬خ‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حَُهش‪ٝ ،‬حُِطق‪ٝ ،‬حُيٓخػش‪ٝ ،‬حٓظ‪٤‬ؼخد ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٔٓ ٞ‬ظخُ‪.‬‬ ‫د – حُويٍس حٌُز‪َ٤‬س ػِ‪ ٠‬حٓظؼٔخٍ حُطخهش ‪ٝ‬حُويٍس ػِ‪ٓ ٠‬ظخرؼش حُٔ‪ٜ‬خّ ٖٓ ؿ‪.َِٓ ٫ٝ ًَِ َ٤‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬حٕ ح‪َٓ٧‬حٕ ا‪٣‬ـخر‪٤‬خٕ ؿيًح‪ ٕ٬ٌ٘٣ٝ ،‬حُؼ‪ٞ‬ىس اُ‪ ٠‬حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش ك‪ٗ ٢‬ـَ حُ‪ٞ‬ظخثق‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪244‬‬

‫‪ -2‬ك‪ ٢‬حُٔخ‪ً ٢ٟ‬خٗض ح‪ ٍٞٓ٧‬ك‪ ٢‬حُؼَٔ ‪ٝ‬ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬كظ‪ ٠‬حُؼ‪٬‬هخص حُؼخٓش –طُيحٍ ػِ‪ ٠‬أٓخّ حُظَؿ‪٤‬ذ ‪ٝ‬حُظَ‪٤ٛ‬ذ‬ ‫‪ٝ‬حػظٔخى ٓ‪٤‬خٓش (حُؼ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُـٍِس)‪ٝ ،‬هي ًخٗض طِي حُٔ‪٤‬خٓخص ٓز٘‪٤‬ش ػِ‪ٓ ٠‬ؼط‪٤‬خص طخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ‪ٝ‬طـخٍد ؿ‪ٌٓ َ٤‬ظِٔش‪،‬‬ ‫‪ ٢ٛٝ‬ؿِء ٖٓ كِٔلش هي‪ٔ٣‬ش طؼظٔي حُظلٌْ حُٔطِن رٌَ ر٘‪٢‬ء‪ًُٝ ،‬ي ‪٣‬ؤهٌ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ ‪ٞٛ‬حؿْ حُطزخثغ ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خُق‬ ‫حُٔظ٘خكَس‪ .‬أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كبٕ ح‪ َٓ٧‬ريأ ‪٣‬وظِق ٗ‪٤‬جًخ ك٘‪٤‬جًخ؛ ‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش إٔ ٗظخّ حٌُٔخكآص ‪ٝ‬حُؼو‪ٞ‬رخص ٓ‪٤‬ظَ ٓخٍ‪ ١‬حُٔلؼ‪ٍٞ‬‬ ‫ُي‪ ٟ‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ٝ َٓ٧‬حُٔئٓٔخص ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪٬ُ٣ ٌُٖ ،‬كع ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬ؿي‪٣‬ي ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ظ‪٤‬ق‪ٌٛٝ ،‬ح‬ ‫حُظ‪ٞ‬ؿ‪٣ ٚ‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬أٓخّ حُؼوش رخُ٘خّ ‪ٝ‬ا‪٬١‬م آٌخٗخط‪ ْٜ‬حُيحهِ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ا‪٣‬ـخى ‪٤ٛ‬ؾ ؿي‪٣‬يس طئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُٔ‪ٜ‬خُق‬ ‫ػ‪ًٟٞ‬خ ػٖ ط٘خكَ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬ط‪ٜ‬خىٓ‪ٜ‬خ‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح كبٕ ػِ‪ٍ ٠‬د ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ًٌُ ّ٧‬ي حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬طؼِ‪ ِ٣‬ػوش ح‪٧‬ر٘خء رؤٗلٔ‪،ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬طيػ‪ ْ٤‬حُ‪ٞ‬حُع حُيحهِ‪ُ ٢‬ي‪ٝ ْٜ٣‬كلِ‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬أىحء ‪ٝ‬حؿزخط‪ ْٜ‬ى‪ ٕٝ‬حُلخؿش اُ‪ ٠‬حُٔظخرؼش ‪ٝ‬حَُهخرش‪ٝ ،‬ه َّ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح ك‪٢‬‬ ‫هطخع ح‪٧‬ػٔخٍ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ظخثق‪ٌٛٝ ،‬ح أ‪ً٠٣‬خ طط ّ‪ ٍٞ‬ا‪٣‬ـخر ّ‪٣ ٞٛٝ ،٢‬ظ٘خٓذ ٓغ طٌَ‪َّ ْ٣‬للا –طؼخُ‪ٔٗ٪ُ -٠‬خٕ ‪ٓٝ‬غ ‪١‬ز‪٤‬ؼش‬ ‫ّ‬ ‫‪ٝ‬حٌُق ػٖ ًَ ٓخ ‪ّ٤ٓ ٞٛ‬ت ‪ٝ ،َ٣َٗٝ‬إ‬ ‫ح‪ٔ٣٩‬خٕ حٌُ‪ٗ ٖٓ ١‬ؤٗ‪ ٚ‬ىحث ًٔخ كلِ حُٔ​ِْٔ ػِ‪ ٠‬كؼَ ٓخ ‪ ٞٛ‬أكٖٔ ‪ٝ‬أك‪،َ٠‬‬ ‫ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗط ّ‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬أكٌخٍٗخ ‪ٝ‬أٓخُ‪٤‬ذ طَر‪٤‬ظ٘خ ‪ٝ‬اٍحىط٘خ رٔخ ‪ٔ٣‬ظـ‪٤‬ذ ُ‪ٌٜ‬ح حُِ‪ٗ ٖٓ ٕٞ‬ز‪ ٞ‬حُؼ‪ ،َٜ‬اًح ٓخ أٍىٗخ إٔ ٗظَ‬ ‫هَ‪٣‬ز‪ ٖٓ ٖ٤‬حُظط‪ٍٞ‬حص حُلي‪٣‬ؼش حُٔظظخرؼش‪ٝ ،‬أٍىٗخ أ‪ً٠٣‬خ إٔ ٗٔظل‪٤‬ي ٓ٘‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪245‬‬

‫‪ - 71‬حول تنمٌة الشخصٌة ‪ -‬مزٌد من الودً ( ‪)3‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1428 /3/27‬‬ ‫‪2007 /04/15‬‬ ‫ط٘طِن ؿ‪ٜٞ‬ى ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ٖٓ ٗوطش ؿ‪٣َٛٞ‬ش‪ ٢ٛ ،‬حُظؼَف ػِ‪ ٠‬حٌُحص ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ر‪ٜ‬خ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُٔ‪ٜٔ‬ش طزي‪ًٝ ٢ُ ٝ‬ؤٗ‪ٜ‬خ‬ ‫ٖٓ حُٔ‪ َٜ‬حُٔ​ٔظ٘غ‪ًُٝ ،‬ي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى أٓخٓخ ً اُ‪٘ٛ ٠‬خٗش حُٔؼخ‪ٝ َ٤٣‬حُٔوخ‪ ْ٤٣‬حُظ‪ٗ ٢‬ظؼَف ػِ‪ ٠‬أٗلٔ٘خ ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ؛اً إ ًَ‬ ‫‪ٝ‬حكي ٓ٘خ ‪٣‬ظَ هخىٍحً ػِ‪ ٠‬حُو‪ :ٍٞ‬اٗ‪ ٚ‬أىٍ‪ ٟ‬ر٘لٔ‪ٝ ،ٚ‬أػِْ رؼِ​ِ‪ٗٝ ٚ‬وخ‪ٟ ١‬ؼل‪ٌٛٝ ،ٚ‬ح ‪ٛ‬ل‪٤‬ق اُ‪ ٠‬كي ٓخ‪ ٌُٖ ،‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫ٗؼَف إٔ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ‪٣ ٫‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ؿِ‪َ٣‬س ٓؼِ‪ُٝ‬ش‪ٝ ،‬إٔ اٗـخُحط‪ٝ ٚ‬ػ‪٬‬هخط‪ ٚ‬طظؼَ‪ُِ ٝ‬ظو‪ٝ ْ٤٤‬حُ٘وي ٖٓ هزَ ح‪٥‬هَ‪،ٖ٣‬‬ ‫‪ٗٝ‬ؼَف إٔ ‪٘ٛ‬خى ٓؼخ‪ َ٤٣‬ىه‪٤‬وش ُِظؼَف ػِ‪ً ٠‬لخءس حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٝ ،‬طِي حُٔؼخ‪ َ٤٣‬هي ‪ ٫‬طٌ‪ٓ ٕٞ‬ؼَ‪ٝ‬كش ُي‪٘٣‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي‪،‬‬ ‫ك‪ٗ ٖ٤‬ؼَف ًَ ًُي ‪٣‬زيأ حًظ٘خك٘خ ُظؼو‪٤‬يحص حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حٌُحط‪ٝ ٢‬حُظز‪ َٜ‬حُ٘و‪ .٢ٜ‬حُٔئحٍ حٌُ‪٣ ١‬طَف ٗلٔ‪ ٚ‬رو‪ٞ‬س‪:ٞٛ ،‬‬ ‫أ‪ ٖ٣‬ريح‪٣‬ش ٍكِش حُظؼَف ػِ‪ ٠‬حٌُحص‪ٓٝ ،‬خ ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ ٗٔظويٓ‪ٜ‬خ ك‪ًُ ٢‬ي؟‬ ‫‪ٝ‬أه‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬ح‪٩‬ؿخرش ػٖ حُ٘ن ح‪ ٖٓ ٍٝ٧‬حُٔئحٍ ٓخ ‪:٢ِ٣‬‬ ‫(‪ ٖٓ )1‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى إٔ حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬أًزَ هيٍ ٖٓ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حٌُحط‪٤ٗ ٌَ٘٣ ٢‬جخ ً ٓ‪ٜٔ‬خ ً ػِ‪٣َ١ ٠‬ن حُو‪٤‬خّ رؤَٓ َّللا‬ ‫طؼخُ‪ٝ ٠‬ػِ‪٣َ١ ٠‬ن ا‪٬ٛ‬ف حُ٘لْ‪ ٖٓٝ ،‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ ٖٓ ‪٣‬ـِذ ػِ‪ ٚ٤‬حُـ‪ٝ َٜ‬حُط‪٣ ،ٖ٤‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬كوَ ٓيهغ ك‪ ٢‬حُويٍس‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬وي حٌُحص ‪ٝ‬ر‪٤‬خٕ ٓلخٓ٘‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػ‪ٞ٤‬ر‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ك‪ ٖ٤‬ططِذ ٖٓ أكي ح‪ ٖ٤٤ٓ٧‬إٔ ‪٣‬ليػي ػٖ ٗلٔ‪ ،ٚ‬كبٗ‪٣ ٚ‬طِذ ٓ٘ي إٔ‬ ‫طظليع ػٔخ طَح‪ ٙ‬ك‪ ،ٚ٤‬أ‪٣ ٝ‬ظليع رلي‪٣‬غ ‪٣ ٫‬وِ‪ ٖٓ ٞ‬حُٔطل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظل‪ٝ ِ٤‬حُظلخ‪ٛ‬ش‪ .‬اًحً ‪ َٛ‬أٓظط‪٤‬غ حُو‪ :ٍٞ‬إ ٓخ ُي‪ٟ‬‬ ‫حَُٔء ٖٓ ٓٔظ‪ٓ ٟٞ‬ؼَك‪ ٖٓٝ ٢‬طل‪ َ٤ٜ‬ػِٔ‪ ٞٛ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬ظلٌْ رويٍط‪ ٚ‬ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ًحط‪ٚ‬؟ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٞٛ‬حُظخ‪ٝ ،َٛ‬حُوَإٓ‬ ‫حٌَُ‪٣ ْ٣‬ئٗذ ك‪ ٢‬ؿ‪ٟٞٓ َ٤‬غ أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ ٖ٣‬كوي‪ٝ‬ح ح‪٩‬كٔخّ ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رؤ‪ٟٝ‬خػ‪ٝ ْٜ‬رٔخ ‪٣‬ي‪ ٍٝ‬ك‪ٝ ،ُْٜٞ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪٣‬و‪ٍٞ‬‬ ‫‪ ٝ‬هَخُ​ُ‪ٞ‬ح اَِّٗ َٔخ َٗلْ ُٖ ُٓ‪ِ​ِ ْٜ‬لُ‪ َٕٞ‬أَ‪ ٫‬اَِّٗ‪ْ ُْ ُٛ ْ​ْ ُٜ‬حُ ُٔ ْل ِٔ ُي‪ُ ْ٘ َ٣ ٫ ْٖ ٌِ ََُٝ َٕٝ‬ؼَُ‪.) َٕٝ‬‬ ‫ٓزلخٗ‪َٝ ( :ٚ‬اِ ًَح هِ َ‬ ‫‪ ٫ ْ​ْ َُُٜ َ٤‬طُ ْل ِٔ ُي‪ٝ‬ح كِ‪ْ ٢‬ح‪ِ ٍَْ٧‬‬ ‫[ٓ‪ٍٞ‬س حُزوَس‪.]12 -11:‬‬ ‫‪٣ٝ‬و‪ٓ ٍٞ‬زلخٗ‪ُ٣(:ٚ‬وَ خ ِى ُػ‪َّ َٕٞ‬‬ ‫َّللاَ َ‪ٝ‬حَُّ ٌِ‪ َٖ٣‬آ َُٓ٘‪ٞ‬ح َ‪َٓ ٝ‬خ ‪ْ َ٣‬و َي ُػ‪ َٕٞ‬اِ َّ‪ ٫‬أَ ْٗلُ َٔ‪َٓ َٝ ْ​ْ ُٜ‬خ ‪ُ ْ٘ َ٣‬ؼَُ‪ٍٞٓ[ ) َٕٝ‬س حُزوَس‪ٝ ،]19:‬هخٍ‪َٝ ( :‬حَُّ ٌِ‪َٖ٣‬‬ ‫‪َّ ٕٝ‬‬ ‫َّللاِ ‪ْ َ٣ ٫‬وُِوُ‪ْ٤َٗ َٕٞ‬جخ ً َ‪ُْ ٣ ْ​ْ ُٛٝ‬وَِوُ‪ َٕٞ‬أَ ْٓ َ‪ٌ ٞ‬ت‬ ‫حص َؿ ْ‪ َُ ٤‬أَكْ ‪َ٤‬خ ٍء َ‪َٓ ٝ‬خ ‪ُ ْ٘ َ٣‬ؼَُ‪ َٕٝ‬أَ‪َّ٣‬خَٕ ‪ْ ُ٣‬ز َؼؼُ‪ٍٞٓ[ ) َٕٞ‬س حُ٘لَ‪-20 :‬‬ ‫‪ْ َ٣‬ي ُػ‪ُ ْٖ ِٓ َٕٞ‬ى ِ‬ ‫‪.]21‬‬ ‫ٗلٖ ٗظ‪ٞ‬هغ إٔ ‪٣‬ظلٖٔ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ رؤٗلٔ‪ ْٜ‬رٔزذ حُل‪ٞ‬حٍحص ‪ٝ‬حُ٘وخٗخص حٌُؼ‪َ٤‬س حُظ‪َٗ ٢‬ح‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬حُل‪٠‬خث‪٤‬خص ‪ٝ‬رٔزذ‬ ‫طَحؿغ ٗٔزش ح‪٤ٓ٧‬ش ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُزِيحٕ‪.‬‬ ‫(‪ )2‬إ حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حٌُحط‪ً ٢‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ظطِذ ٓ٘خ ح‪٫‬ػظَحف رؤٕ ٓخ ٗـ‪ ِٜٚ‬ػٖ أٗلٔ٘خ أًؼَ ٓٔخ ٗؼَك‪،ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬حُـَ‪ٝ ٍٝ‬حُؼـذ ‪ ٞٛ‬حٌُ‪َٜ٣ ١‬ك٘خ ػٖ ‪ٌٛ‬ح ح‪٫‬ػظَحف‪ٝ ،‬كظ‪ٗ ٠‬ظؤًي أٗ٘خ ‪ٗ ٫‬ؼَف ػٖ أٗلٔ٘خ ا‪ ّ٫‬حُوِ‪ ،َ٤‬كِ‪٤‬لخ‪ًَ ٍٝ‬‬ ‫‪ٝ‬حكي ٓ٘خ إٔ ‪٣‬ظٔخءٍ ػٖ ٗوخ‪ ١‬حُو‪ٞ‬س ك‪ٗ ٢‬و‪٤ٜ‬ظ‪ٝ ٚ‬ػٖ ٗوخ‪ ١‬حُ‪٠‬ؼق‪٤ُٝ ،‬لخ‪ ٍٝ‬حُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬هْٔ ٗوخ‪ ١‬ك‪ًَ ٢‬‬ ‫ؿخٗذ‪٤ٓٝ ،‬ـي إٔ ٓخ ٓ‪٤‬و‪ ُٚٞ‬ؿ‪ٝ َ٤‬ح‪ٟ‬ق ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬هطؼ‪٣ٝ ،٢‬وزَ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـيٍ ‪ٝ‬ح‪٧‬هٌ ‪ٝ‬حَُى‪.‬‬ ‫(‪ )3‬ر٘خء ػِ‪ٌٛ ٠‬ح كبٗ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬حػظٔخى أِٓ‪ٞ‬د حُظيٍؽ ك‪ ٢‬حًظ٘خف أٗلٔ٘خ‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ًُ ٢‬ي‪ٌٛٝ ،‬ح‬ ‫‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬إٔ ٗ٘ٔ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ىحهَ أٗلٔ٘خ ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُ٘ل‪ ٖٓ ٍٞ‬حُـٔ‪ٝ ٝٞ‬حُؼٔخء‪ٝ ،‬إٔ ٌٗخكق رؼ٘خى ٖٓ أؿَ ٍإ‪٣‬ش‬ ‫أٗلٔ٘خ ‪ٍٝ‬إ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ ك‪ُ٘ٞ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ٝ .‬أه‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬ح‪٩‬ؿخرش ػٖ حُظٔخإٍ ك‪ ٍٞ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪ٌٖٔ٣ ٢‬‬ ‫حٓظويحٓ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حٌُحط‪ٓ ٢‬خ ‪:٢ِ٣‬‬ ‫‪ -1‬ػِ‪ ٠‬حَُٔء إٔ ‪ٜٞ٣‬ؽ ٓخ ُي‪ ٖٓ ٚ٣‬أكٌخٍ ‪٘ٓٝ‬خػَ ‪ٝ‬حٗطزخػخص ‪٬ٓٝ‬كظخص ‪٘ٓٝ‬خػَ ك‪ ٢‬طؼز‪َ٤‬حص ‪ٝ‬ؿَٔ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش‬ ‫‪٘ٓٝ‬ظٔش ‪ِِٔٔٓٝ‬ش‪ًُٝ ،‬ي رـ‪٤‬ش حَُؿ‪ٞ‬ع اُ‪ٜ٤‬خ ػ٘ي اٍحىس حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُ٘ؤٕ حُ٘و‪ ٢ٜ‬طٔخٓخً‪ًٔ ،‬خ طلؼَ ٓئٓٔش طـخٍ‪٣‬ش‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪246‬‬

‫ك‪ ٖ٤‬طؼي طوَ‪َ٣‬حً ػٖ أ‪ٟٝ‬خػ‪ٜ‬خ حُؼخٓش ٖٓ أؿَ ٓ٘خه٘ظ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حؿظٔخع ٖٓ ح‪٫‬ؿظٔخػخص حُٔ‪ٜٔ‬ش‪ٝ .‬هي ًخٕ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد‬ ‫‪ٔ٣‬ـِ‪٣ًَ​ً ٕٞ‬خط‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ىكخطَ ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ُ‪ٔ٤‬ظٔظؼ‪ٞ‬ح روَحءط‪ٜ‬خ ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ‪ٗٝ ،‬لٖ َٗ‪٣‬ي أًؼَ ٖٓ ًُي ‪ٝ‬أٗلغ‪٣َٗ ،‬ي ر‪٤‬خٗخ ً‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٟ‬لخ ً ػٖ حٗطزخػخط٘خ ‪ٞٔ١ٝ‬كخط٘خ ‪ٝ‬ػٖ ٓ٘خػَٗخ طـخ‪ ٙ‬أٗلٔ٘خ ‪ٝ‬طـخ‪ ٙ‬ح‪٥‬هَ‪ُ٘ ،ٖ٣‬ـؼَ ٖٓ ًُي حُز‪٤‬خٕ ىُ‪ُِ ً٬٤‬ؼَٔ‬ ‫حُ٘و‪ٌٛٝ ،٢ٜ‬ح ُ‪ ْ٤‬رخُؼٔ‪ ٌُٖٝ ،َ٤‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗؼظوي إٔ حُز‪٤‬خٕ حٌُ‪ٜٞ٘ٓ ١‬ؿ‪ ٞٛ ٚ‬ر‪٤‬خٕ حؿظ‪ٜ‬خى‪ ١‬طْ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٚ٤‬‬ ‫رخٓظويحّ أى‪ٝ‬حص هخ‪َٛ‬س‪ٌُٜٝ ،‬ح ك‪ ٜٞ‬هخرَ ُِظؼي‪ٝ َ٣‬حَُٔحؿؼش ‪ٝ‬حُظط‪.َ٣ٞ‬‬ ‫‪ٞٗ -2‬ع حُِ‪ ّٞ‬حٌُ‪٣ ١‬ظِوخ‪ ٙ‬حَُٔء ٖٓ ٗلٔ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬أػٔخُ‪٣ ٚ‬ئَٗ ر‪ٟٞٞ‬ف اُ‪ ٠‬أك‪ٞ‬حُ‪ٝ ٚ‬أ‪ٟٝ‬خػ‪ ،ٚ‬ك‪ٜ٘‬خى ِْٓٔ طِ‪ٗ ٚٓٞ‬لٔ‪ٚ‬‬ ‫‪٘٣ ٞٛٝ ،٢ِٜ٣ ٫ ٚٗ٧‬ؼَ رخُظو‪ َ٤ٜ‬حُ٘ي‪٣‬ي‪٘ٛٝ ،‬خى ِْٓٔ طِ‪ٗ ٚٓٞ‬لٔ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬هِش ً‪ٛ‬خر‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔـي‪٘ٛٝ ،‬خى ٖٓ طِ‪ٚٓٞ‬‬ ‫ٗلٔ‪٣ ُْ ٚٗ٧ ٚ‬يٍى طٌز‪َ٤‬س ح‪٩‬كَحّ‪ ..‬أ‪٠٣‬خ ً ‪٘ٛ‬خى ‪١‬خُذ ‪٣‬ؼّ٘ق ٗلٔ‪ٍٓ ٚٗ٧ ٚ‬ذ‪١ٝ ،‬خُذ ‪٣‬ؼ٘ق ٗلٔ‪٘٣ ُْ ٚٗ٧ ٚ‬ـق‬ ‫رظوي‪ٔٓ َ٣‬ظخُ‪١ٝ ،‬خُذ ‪٣‬ؼ٘ق ٗلٔ‪ٜٗ َ٘٣ ُْ ٚٗ٧ ٚ‬خىس طوي‪ َ٣‬ك‪ ٢‬آهَ حُؼخّ ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪ٝ ..‬ك‪ ٢‬آٌخٕ حَُٔء إٔ ‪٣‬ظؼَف ػِ‪٠‬‬ ‫ٓي‪ٓ ٟ‬خ ‪٣‬لَُ‪ ٖٓ ٙ‬طويّ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي‪ ٙ‬حُ٘و‪ ٖٓ ٢ٜ‬ه‪ ٍ٬‬كل‪ ٚ‬كًَش ُ‪ٗ ّٞ‬لٔ‪ ،ُٚ ٚ‬كبٕ ‪ٝ‬ؿي أٗ‪ٜ‬خ طظـ‪ٗ ٚ‬ل‪ ٞ‬حُظ‪ٞ‬ر‪٤‬ن‬ ‫ػِ‪ ٠‬أٗ‪٤‬خء ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬ىه‪٤‬وش كِ‪٤‬لٔي َّللا طؼخُ‪ٝ ،٠‬إ ‪ٝ‬ؿي أٗ‪ٜ‬خ طظـ‪ٗ ٚ‬ل‪ ٞ‬حُظ‪ٞ‬ر‪٤‬ن ػِ‪ ٠‬حُظو‪ َ٤ٜ‬ك‪ ٢‬كَحث‪ٝ​ٝ ٞ‬حؿزخص‬ ‫‪ٗٝ‬ل‪ ٞ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ً ٢‬زخثَ ‪ٞٓٝ‬روخص كِ‪٤‬ظ‪ٞ‬هق ك‪ٍٞ‬حً ‪٤ُٝ‬ؼَٔ ػِ‪ ٠‬اٗوخً ٗلٔ‪ ٖٓ ٚ‬ؿ‪٠‬ذ َّللا ‪ٓٝ‬وظ‪.ٚ‬‬ ‫‪ -3‬طٌَ٘ حُٔوخٍٗش ‪ِ٤ٓٝ‬ش أٓخٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ػخٓش ‪ٝ‬ك‪ ْٜ‬حٌُحص هخ‪ٛ‬ش؛ اً إ ك‪ ٢‬آٌخٕ حَُٔء إٔ ‪٣‬وخٍٕ أ‪ٟٝ‬خػ‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬اٗـخُحط‪ ٚ‬رؤ‪ٟٝ‬خع ‪ٝ‬اٗـخُحص أٗوخ‪ ٙ‬آهَ‪٣ ٖ٣‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف ٓ٘خر‪ٜ‬ش ُظَ‪ٝ‬ك‪ُٝ ،ٚ‬ي‪ٓ ْٜ٣‬ؼط‪٤‬خص هَ‪٣‬زش ٖٓ‬ ‫حُٔؼط‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ك‪ُٞ‬ط‪١ :ٚ‬خُذ ٖٓ أَٓس كو‪َ٤‬س ‪٣‬وخٍٕ ٗظخثؾ حهظزخٍحط‪ ٚ‬رطخُذ ٖٓ أَٓس كو‪َ٤‬س – ٓؼ‪ٓ -ً٬‬غ ٓ‪٬‬كظش‬ ‫ٓٔظ‪ ٟٞ‬حًٌُخء ‪ٝ‬حُوِل‪٤‬ش حُؼوخك‪٤‬ش‪ٞٓٝ ،‬ظق ك‪ٓ ٢‬ئٓٔش ‪٣‬وخٍٕ اٗـخُحط‪ٟٝ​ٝ ٚ‬ؼ‪ ٚ‬حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ٓٝ ٢‬ي‪ٗ ٟ‬ـخك‪ٍٟٝ ٚ‬خ‬ ‫ٍإٓخث‪ ٚ‬ػ٘‪ ..ٚ‬رٔخ ُي‪ ُٚ َ٤ُٓ ٟ‬ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف ٓ٘خر‪ٜ‬ش ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪..‬‬ ‫إ ُ‪٣‬خىس حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حٌُحط‪ ٢‬طظطِذ إٔ ٗط‪ ٍٞ‬كٔخٓ‪٤‬ظ٘خ طـخ‪ًِ٘ٞٓ ٙ‬خ حُ‪ُ٘ ٢ٓٞ٤‬ؼَف ٓخ ك‪ ٖٓ ٚ٤‬ػَٔ ‪٣‬يػ‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬حُلٔي‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬ػظِحُ‪ٓٝ ،‬خ ك‪ ٖٓ ٚ٤‬ػَٔ ‪٣‬ظطِذ حَُٔحؿؼش ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬رش ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ف‪ .‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ‪ٝ‬حُٔ‪٬‬كظش ‪ٝ‬حُ‪٤‬وظش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪٣ٍٞ‬ش‬ ‫أى‪ٝ‬حص ٓ‪ٜٔ‬ش ك‪ ٢‬ك‪ ْٜ‬أٗلٔ٘خ ‪ٝ‬ك‪ ْٜ‬حُؼخُْ‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ٘ٔ‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص‪ٔٗٝ ،‬ظويٓ‪ٜ‬خ ٖٓ أؿَ حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬أػِ‪٠‬‬ ‫ىٍؿش ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظز‪ٜ‬خٍ حٌُحط‪َّٝ ،٢‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪247‬‬

‫‪ - 72‬حول تنمٌة الشخصٌة ‪ -‬مقاومة التهمٌش ( ‪)4‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1428 /4/16‬‬ ‫‪2007 /05/03‬‬ ‫ٗلٖ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ػ‪ َٜ‬حُٔؼخى‪٫‬ص حُ‪ٜ‬ؼزش؛ اً اٗ٘خ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗـي أٗلٔ٘خ ٓو‪ ٖ٣َ٤‬ر‪ ٖ٤‬أَٓ‪ ،ٖ٣‬أك‪ٔٛ٬‬خ َٓ‪ٌٛٝ ،‬ح رٔزذ‬ ‫حُظـ‪ َ٤‬حَُٔ‪٣‬غ حٌُ‪٣ ١‬لظخؽ ًَ ٗ‪٢‬ء‪ٝ ،‬رٔزذ ًؼَس حُؼ‪ٞ‬حَٓ حُٔئػَس ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ حُؼخٓش‪.‬‬ ‫ك‪ً ٖ٤‬خٕ حُ٘خّ ‪٣‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬لخٍ‪ٝ ٟ‬حُوَ‪ ٟ‬حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س‪ً ،‬خٗ‪ٞ‬ح ٓـٔ‪ ٖ٣ٍٞ‬رٔ٘خػَ حُؼُِش‪ ٌُٖ ،‬طِي حُؼُِش ًخٗض‬ ‫طٔ٘ل‪ٗ ْٜ‬ؼ‪ٍٞ‬حً ه‪٣ٞ‬خ ً رخ‪ٓ٫‬ظو‪ٝ ٍ٬‬حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬حُز‪٤‬جش حُٔلِ‪٤‬ش‪ًٔ ،‬خ إٔ حُؼُِش ًخٗض ط‪ٞ‬كَ كٔخ‪٣‬ش ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪٤‬ش ٌَُ حُؼ٘خ‪َٛ‬‬ ‫حُ‪٠‬ؼ‪٤‬لش‪ .‬حُ‪ ّٞ٤‬حهظِق ًَ ٗ‪٢‬ء؛ اً إ ػ‪ٍٞ‬س ح‪٫‬ط‪ٜ‬خ‪٫‬ص ؿؼِض حُؼخُْ أًؼَ طَحرطخً‪ٛٝ ،‬خٍ ٖٓ حُٔ​ٌٖٔ إٔ ‪٣‬ـ‪ٞ‬ع‬ ‫اٗٔخٕ ك‪ ٢‬أه‪ ٠ٜ‬حَُ٘م رٔزذ هَحٍ حطوٌ‪ ٙ‬اٗٔخٕ ك‪ ٢‬أه‪ ٠ٜ‬حُـَد! ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى أٗ٘خ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ػخُْ ِٓٔ‪ٞ‬ء‬ ‫رخ‪٧‬هطخٍ‪٘ٛ ْ٤ُٝ ،‬خى ‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬ش آٓ٘ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ً ٞ‬خَٓ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٘ٛ ْ٤ُ ٚ‬خى هَحٍ ُ‪ِٓ ُٚ ْ٤‬ز‪٤‬خص‪ٝ ،‬حُظلي‪ ٌٖٔ٣ ١‬ك‪ ٢‬إٔ‬ ‫ٗظوٌ حُوَحٍ ح‪ً٧‬ؼَ ا‪٣‬ـخر‪٤‬ش ‪ٗٝ‬لؼخ ً ‪ٝ‬ح‪٧‬هَ ‪ٍَٟ‬حً‪.‬‬ ‫اًح حطوٌٗخ هَحٍحً رخ‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ ٠‬حُؼخُْ ‪ٝ‬رخ‪ٗ٫‬يٓخؽ ٓغ أكٌخٍ حُؼ‪ٝ َٜ‬ططِؼخط‪ ٚ‬كبٗ٘خ ٗ‪ٞ‬حؿ‪ٓ ٚ‬وخ‪ َ١‬حٌُ‪ٝ‬رخٕ ‪ٝ‬كوي حُ‪٣ٜٞ‬ش‬ ‫‪ٝ‬ا‪ٟ‬خػش ح‪٫‬طـخ‪ٝ ٙ‬ح‪ٛ٧‬يحف حٌُزَ‪ًٔ ،ٟ‬خ أٗ٘خ ٌٗ‪ ٕٞ‬هي أِٓٔ٘خ ه‪٤‬خىٗخ ُو‪ ٟٞ‬ؿخٗٔش ُ‪ُ ْ٤‬زـ‪ٜ٤‬خ ‪ٍَٛٝٗٝ‬خ كي‪ٝ‬ى‪ٝ ،‬اًح‬ ‫َٓٗخ ك‪٣َ١ ٢‬ن ح‪ٗ٫‬ؼِحٍ‪ًٍِٗٝ ،‬خ أًؼَ ػِ‪ ٠‬حُو‪٤ٜٛٞ‬ش‪٤ٓٝ ،‬طَص ػِ‪٘٤‬خ ‪ٞٛ‬حؿْ حُو‪ٞ‬ف ٖٓ ح‪٤ٗ٧‬خء حُـي‪٣‬يس‪،‬‬ ‫كبٗ٘خ ٗؼَ‪ ٝ‬أٗلٔ٘خ ُٔوخ‪ َ١‬حُظ‪ ،ٖ٤ٜٔ‬ك٘‪ٜ‬زق أٗز‪ ٚ‬رٌٔخٕ هَ‪٣‬ش ػِ‪٣َ١ ٠‬ن َٓ‪٣‬غ‪ِٗ ،‬ك‪ٞ‬ح ٓ٘‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬حٌُٔ٘‪ ٠‬ك‪٢‬‬ ‫ٌٓخٕ رؼ‪٤‬ي ‪ َٕٝ٣ ٫‬ك‪ ٚ٤‬ؿَ‪٣‬زخ ً ‪َ٣ ٫ٝ‬ح‪ ْٛ‬أكي‪ٗ .‬لٖ ‪ٗ ٫‬ئٖٓ رخ‪ٗ٫‬لظخف حُٔطِن؛ ‪٣ ٚٗ٧‬ؼَ‪ٗ ٝ‬زخر٘خ ‪ٜٓٝ‬خُل٘خ ُٔوخ‪َ١‬‬ ‫‪ٛ‬خثِش‪ٓ ٌٖٔ٣ ٫ ،‬وخ‪ٓٝ‬ظ‪ٜ‬خ‪ٗ ٫ٝ ،‬ئٖٓ رخُؼُِش؛ ‪ٜٗ٧‬خ ٓظوَؿ٘خ ٖٓ ٓ‪٤‬خم حُؼ‪ٝ ،َٜ‬طئى‪ ١‬ر٘خ اُ‪ ٠‬حُ‪٠‬ؼق حٌُ‪٣ ١‬ؤط‪٢‬‬ ‫رٔوخ‪ َ١‬حٌٍُ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظؼزخى ٖٓ هزَ ٖٓ ‪ٍٝ ٌِٕٞٔ٣‬ف حُؼ‪ٝ َٜ‬أى‪ٝ‬حط‪.ٚ‬‬ ‫اًحً ٓخ حٌُ‪ ١‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗؼِٔ‪ٚ‬؟ ‪ٓٝ‬خ حُٔ‪ٞ‬هق حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔ​ٔؤُش حُ٘خثٌش؟‬ ‫حُـ‪ٞ‬حد ‪ ٌٖٔ٣‬ك‪ٍَٟٝ ٢‬س ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬اُ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬لظخف حُٔلي‪ٝ‬ى ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬هز‪ ٍٞ‬طلي‪٣‬خص حُؼ‪ٝ َٜ‬حُظلخػَ ٓؼ‪ٜ‬خ ػزَ ك‪ ْٜ‬ىه‪٤‬ن ُٔخ‬ ‫‪٣‬ـَ‪ ١‬ك‪ُ٘ٞ‬خ ‪ٝ‬ػزَ ٓلخ‪ُٝ‬ش حٓظ‪٬‬ى ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘​٘خ ٖٓ إٔ ٗؼ‪ُٓ ٖ٤‬خٗ٘خ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ٓزخىث٘خ‪ ٌٙٛٝ ،‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُٔ‪٬‬كظخص حَُٔ‪٣‬ؼش‪:‬‬ ‫(‪ )1‬هخُض حُؼَد هي‪ٔ٣‬خ ً‪ :‬إ حُٔلخ‪٣ ٫ َٛ‬ؤط‪ ٢‬رو‪ ،َ٤‬أ‪ ١‬إ حٌُ‪ِٔ٣ ٫ ١‬ي ٓ‪ ٟٞ‬حُيكخع ػٖ ٗلٔ‪ ٖٓ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬أ‪ ١‬هيٍس‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُلًَش ‪ٝ‬حُٔ٘خ‪ٍٝ‬س ‪ٝ‬حُٔزخىٍس ‪ُ٣ ٫‬ظ‪ٞ‬هغ ٓ٘‪٢ٗ ٚ‬ء ػظ‪ ْ٤‬أ‪ ٝ‬حٓظؼ٘خث‪ٓ ًَٝ ،٢‬خػش طَٔ ػِ‪ٓ ٞٛٝ ٚ٤‬لخ‪ َٛ‬طوَِ ٖٓ‬ ‫هيٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حُيكخع ‪ٛٝ‬ي حُو‪ٝ ّٜٞ‬ح‪٧‬ػيحء‪ ..‬أ‪٠٣‬خ ً حُٔ‪ٝ ٖٜٔ‬حٌُ‪ ١‬أىٖٓ حُٔ‪ٞ‬حهق حُيكخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔظظَّ‬ ‫هِق ٗظخّ ‪ َٟ٣ ٫‬إٔ ك‪ ٢‬آٌخٕ حُؼوَ حُزَ٘‪ ١‬اريحع أك‪ٛ ًَ ٚ٘ٓ َ٠‬ئ‪٫‬ء ٓ‪٤‬ـي‪ ٕٝ‬أٗلٔ‪ ْٜ‬ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش حُٔطخف أٗز‪ٚ‬‬ ‫رخُٔلخ‪ٌٛٝ ،َٛ‬ح ٓخ حٓظ‪ٞ‬ػز‪ ٚ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬ح‪ٝ٧‬حثَ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي‪ ،‬كخطوٌ‪ٝ‬ح ٖٓ َٗ٘ ح‪ ّ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬ح‪ِ٤ٓٝ ٍٝ٧‬ش ُـؼِ‪ْٜ‬‬ ‫ك‪ٞٓ ٢‬هق حُٔزخىٍ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬هِذ ح‪٧‬كيحع حُؼخُٔ‪٤‬ش‪ٝ ،‬رٌُي طـخ‪ُٝٝ‬ح ٓ‪ٞ‬هق حُـخٓي ‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ َٛ‬حُٔ‪ٝ ٖٜٔ‬حُوخثق ٖٓ‬ ‫حُـي‪٣‬ي‪.‬‬ ‫(‪ٓ )2‬وخ‪ٓٝ‬ش حُظ‪ ٖ٤ٜٔ‬طظْ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ح‪٫‬ػظوخى رؤٕ ٓخ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ أ‪ٟٝ‬خع ‪ٗٝ‬ظْ ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص ُ‪ً ْ٤‬خٓ‪ٌُٜٝ ،ً٬‬ح كبٗ٘خ ٗ٘ؼَ إٔ‬ ‫ك‪ ٢‬آٌخٗ٘خ إٔ ٗظؼِْ ٖٓ ؿ‪َٗ٤‬خ‪ٝ ،‬إٔ ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪٤ٗ ٖ٣‬جخ ً ٓل‪٤‬يحً ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗظؼِٔ‪ٌٛٝ ،ٚ‬ح ح‪٫‬ػظوخى ‪ٗ ٌَ٘٣‬وطش حُزيح‪٣‬ش‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬ؤط‪ ٢‬رؼي ًُي طؤ‪ َ٤ٛ‬حُ٘لْ ُِٔزخكش ك‪ ٢‬ط‪٤‬خٍ ه‪٣َٓٝ ١ٞ‬غ‪ٌٛٝ ،‬ح حُظؤ‪٣ َ٤ٛ‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫؟ طؼِْ ؿ‪٤‬ي ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬لخم رٔوخء ػِ‪ ٠‬حُيٍحٓش ك‪ٓ ٢‬يحٍّ ‪ٝ‬ؿخٓؼخص ؿ‪٤‬يس ‪ٝ‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬أػِ‪ ٠‬حُ٘‪ٜ‬خىحص حُٔظخكش‪.‬‬ ‫؟ حٓظوخٓش هِو‪٤‬ش ػخُ‪٤‬ش‪ ،‬طـؼَ ٖٓ ‪ٛ‬خكز‪ٜ‬خ ٗٔ‪ًٞ‬ؿخ ً ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬خٗش‪ٝ ،‬أ‪ُِ ً٬ٛ‬ؼوش‪ٓٝ ،‬ؼخ‪ُِٜٔ ً٫‬يحه‪٤‬ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪248‬‬

‫؟ ٓلخ‪ُٝ‬ش حُؼَٔ ك‪ٓ ٢‬ئٓٔخص ‪ًَٗٝ‬خص (ٓظؼِٔش) ‪ًٝ‬حص ط٘ظ‪ٔٓ ْ٤‬ظخُ؛ اً اٗ‪ٜ‬خ طٌ‪ ٕٞ‬أٗز‪ ٚ‬رخُـخٓؼخص حُظ‪ ٢‬طٔ٘لي‬ ‫طيٍ‪٣‬زخ ً ػخُ‪٤‬خً‪ٝ ،‬إ حُؼَٔ ك‪ ٢‬ر‪٤‬جخص ٓ‪ٜ‬ظَثش ‪ٓٝ‬ظوِلش ‪٠٣‬غ ‪ٛ‬خكز‪ ٚ‬ك‪ ٢‬هخٗش حُٔلخ‪ٝ َٛ‬حُٔ‪ٞٓ ٖٜٔ‬حء رٔ‪ٞ‬حء‪.‬‬ ‫؟ حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬ك‪ٍٝ ْٜ‬ف حُؼ‪َٜ‬؛ اً إ ًَ كوزش ُٓ٘‪٤‬ش طؼي ٓـخ‪ُ ً٫‬لًَش أكٌخٍ ‪ٝ‬ه‪ٝ ْ٤‬ه‪ٓ ٟٞ‬ؼ‪٘٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪ٔ٣ ٖ٤‬ظ‪ٞ‬ػذ‬ ‫حَُٔء ًُي ‪ ُٞٝ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٘ٓ ٞ‬و‪ ٙٞ‬كبٗ‪٣ ٚ‬يكغ ػٖ ٗلٔ‪٤ٗ ٚ‬جخ ً ٖٓ حُظ‪ ٖ٤ٜٔ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٢‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُٔؼَكش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أػظوي إٔ (ح‪٩‬ػ‪ )ّ٬‬حٌُٔظ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُٔ٘ظ‪ٝ ٍٞ‬حُٔ​ٔ​ٔ‪ٞ‬ع ‪ ٌَ٘٣‬حُو‪ٞ‬س حَُث‪ٔ٤‬ش حُ‪٠‬خٍرش حُ‪ّٞ٤‬؛ ‪ٝ‬هي ًخٕ حُ‪ٜٞ٤‬ى ‪٣‬و‪ ُٕٞٞ‬هزَ‬ ‫هَٕ‪ِٔ٣ ٖٓ :‬ي حُٔخٍ ‪ِٔ٣‬ي حُؼخُْ‪٣ ْٛٝ ،‬و‪ ُٕٞٞ‬حُ‪ِٔ٣ ٖٓ :ّٞ٤‬ي ح‪٩‬ػ‪ِٔ٣ ّ٬‬ي حُؼخُْ‪٘ٛ ٖٓٝ ،‬خ كبٕ حُٔ​ِْٔ حُٔؼخ‪َٛ‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬كؼ‪ ً٬‬ىحهَ ط‪٤‬خٍ حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬إٔ ‪ٔ٣‬ظويّ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬ػِ‪ ٠‬أك‪ٝ َ٠‬ؿ‪ٝ ،ٌٖٔٓ ٚ‬اًح ُْ ‪ٔ٣‬ظطغ‪ ،‬كبٗ‪ٚ‬‬ ‫‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس حُ٘و‪٤ٜ‬ش ٖٓ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬ػِ‪ ٠‬هيٍ حُ‪ٓٞ‬غ ‪ٝ‬حُطخهش‪.‬‬ ‫؟ حُلخػِ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ظخؿ‪٤‬ش حُؼخُ‪٤‬ش َٗ‪١‬خٕ ٓ‪ٜٔ‬خٕ ُظلخى‪ ١‬حُظ‪ ٖ٤ٜٔ‬ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ؛ اً اٗ٘خ ٗؼ‪ٓ ٖ٤‬ؼًَش َٗٓش ػِ‪ٛ ًَ ٠‬ؼ‪٤‬ي‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٞٓ ٢‬م حُؼَٔ ‪٘ٛ‬خى ػَ‪ً ٝ‬ز‪ِ١ٝ َ٤‬ذ هِ‪ٝ ،َ٤‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُلؼّخٍ ؿيحً ‪ ًٝٝ‬ح‪ٗ٩‬ظخؿ‪٤‬ش حُؼخُ‪٤‬ش ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ػَٔ ؿ‪٤‬ي‪ ،‬أٓخ حُؼخى‪ ٕٞ٣‬كٔ‪٤‬ـي‪ٝ ٕٝ‬ظخثق ‪ٛ‬خٓ٘‪٤‬ش ُ‪٤‬ـي‪ٝ‬ح أٗلٔ‪ ْٜ‬ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش حُٔطخف ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُل‪٤‬خس‪.‬‬ ‫؟ حُؼ‪٬‬هخص حُلٔ٘ش ٓغ حُ٘خّ ٓ‪ٜ‬يٍ ٍُم ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬م حُلٔ٘ش أ‪٠٣‬خ ً ٓ‪ٜ‬يٍ ٍُم‪ٝ ،‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ ‪ ٖٟٔ‬كَ‪٣‬ن‬ ‫‪ٛ‬لش ٓ‪ٜٔ‬ش حُ‪ٛ ٖٓ ّٞ٤‬لخص ً‪ ١ٝ‬ح‪ٗ٩‬ـخُ حُؼخُ‪ ٫ٝ ،٢‬ري ٖٓ ك‪ٌٛ ًَ ْٜ‬ح ‪ٝ‬حُؼَٔ رٔوظ‪٠‬خ‪.ٙ‬‬ ‫‪َّٝ‬للا حُٔ‪ٞ‬كن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪249‬‬

‫‪ - 73‬حول تنمٌة الشخصٌة ‪ -‬الفكاك من األسر ( ‪)5‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1428 /5/2‬‬ ‫‪2007 /05/19‬‬ ‫ح‪ٍ٫‬طوخء رخٌُحص أَٓ ٌٖٓٔ ُـٔ‪٤‬غ حُ٘خّ ى‪ ٕٝ‬حٓظؼ٘خء‪ًُٝ ،‬ي ‪ ٕ٧‬حٌُٔخٍ ‪ٝ‬حُظويّ حُؼوِ‪ٝ ٢‬حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٫ ٢‬‬ ‫ٓ٘ظ‪ ُٚ ْ٤ُٝ ،ُٚ ٠ٜ‬كي‪ٝ‬ى ‪ٛ‬خٍٓش ط‪ٞ‬هل‪ ٚ‬ػ٘ي ‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش‪ .‬اًحَ ًَ ُٔخًح ٗـي إٔ ٓؼظْ حُ٘خّ ؿخكِ‪ ٕٞ‬ػٖ ط٘ٔ‪٤‬ش‬ ‫ٗو‪٤ٜ‬خط‪ ،ْٜ‬رَ إ رؼ‪٣ ْٜ٠‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬طي‪ ٍٞٛ‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ؿ‪ٞ‬حٗذ ك‪٤‬خط‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش؟!‬ ‫حُـ‪ٞ‬حد رزٔخ‪١‬ش ‪ :ٞٛ‬إٔ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُل‪٤‬خس ‪ِٔ٣ ٞٛٝ‬ي ػيىحً ًز‪َ٤‬حً ٖٓ (حُوخرِ‪٤‬خص) ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُِٔز‪٤‬ش‪،‬‬ ‫‪ ٞٛٝ‬ك‪٘ٗ ٢‬ؤط‪ٝ ٚ‬حٗظوخُ‪ ٍٞ١ ٖٓ ٚ‬اُ‪ ٍٞ١ ٠‬أٗز‪ ٚ‬رٖٔ ‪ ٢٘ٔ٣‬ك‪ٛ ٢‬لَحء ٓظَحٓ‪٤‬ش ح‪َ١٧‬حف ٗي‪٣‬يس حُظِٔش‪َ١ٝ ،‬ه‪ٜ‬خ‬ ‫ِٓٔ‪ٞ‬ءس رخُللَ ‪ٝ‬ح‪ٞٗ٧‬حى ‪ٝ‬حُلـخٍس ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ك‪ ٖٓٝ ..ٕٞ‬ه‪ ٍ٬‬ح‪ٞٛ٧‬حٍ ‪ٝ‬حُٔ٘خم حُظ‪ َٔ٣ ٢‬ر‪ٜ‬خ طظل‪ ٍٞ‬حُوخرِ‪٤‬خص اُ‪٠‬‬ ‫حٗطزخػخص ‪ٝ‬ط‪ٍّٞ ٜ‬حص ‪ًِٞٓٝ‬خص طٌَ٘ ٗو‪٤ٜ‬ظ‪ٝ ،ٚ‬طليى ٗظَط‪ ٚ‬اُ‪ٗ ٠‬لٔ‪ٝ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُؼخُْ ٖٓ ك‪ٝ ،ُٚٞ‬طِي حُ٘ظَس ًؼ‪َ٤‬حً‬ ‫ٓخ طٔ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حُِٔز‪٤‬ش‪ٓ ٌُٖ ،‬غ ‪ٌٛ‬ح ‪٣ ٫‬لوي ح‪ٔٗ٩‬خٕ َٓ‪ٗٝ‬ظ‪ٝ ٚ‬حٓظؼيحىحط‪٬ُ ٚ‬طـخ‪ٗ ٙ‬ل‪ٓ ٞ‬خ ‪ ٞٛ‬أكٖٔ ‪ٝ‬أًَّ ‪ٝ‬ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬اُ‪٠‬‬ ‫ٓخ ‪ ٞٛ‬أٓ‪ٞ‬أ‪ ٌُٖ ،‬حُِٖٓ ‪ َ٤ٔ٣ ٫‬ك‪ٛ ٢‬خُل‪ ٚ‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي‪ ،‬ك‪ًِٔ ٜٞ‬خ طويّ ك‪ ٢‬حُٖٔ ُحىص ‪٬ٛ‬رظ‪ ٚ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش‬ ‫‪ٝ‬طل‪ُٞ‬ض حُوخرِ‪٤‬خص ُي‪ ٚ٣‬اُ‪ ٠‬حٗطزخػخص ‪ٝ‬ػخىحص ‪ٛٝ‬خٍ طوِ‪ ٖٓ ٜٚ‬ػخىحط‪ ٚ‬حُِٔز‪٤‬ش أٗي ‪ٛ‬ؼ‪ٞ‬رش‪ ،‬إ ك‪ ٢‬آٌخٗ‪ ٢‬إٔ‬ ‫أه‪ :ٍٞ‬إ ٌَُ ‪ٝ‬حكي ٓ٘خ ٗلٔ‪ٗ :ٖ٤‬لٔخ ً ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ٗخؿِس ٌُ٘‪ٜ‬خ ٌٓزِش رخ‪ٛٝ٧‬خّ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬ف ‪ٝ‬حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬حُؼـِ‪ٗٝ ...‬لٔخ ً ًز‪َ٤‬س‬ ‫طلض حُظؤٓ‪ ٫ ،ْ٤‬طظ‪٘ٗ ٫ٝ َٜ‬ؼْ ر‪ٜ‬خ ا‪ ّ٫‬اًح هٔ٘خ ربػخٍس ػخ‪ٛ‬لش ًزَ‪ ٖٓ ٟ‬ه‪ٞٔ١ ٍ٬‬كخط٘خ حٌُز‪َ٤‬س ‪ ٖٓٝ‬ه‪ٓ ٍ٬‬خ‬ ‫ٌِٗٔ‪ ٖٓ ٚ‬ؿي‪٣‬ش ‪ٝ‬ػِ‪ٔ٣‬ش ‪ٝ‬ا‪َٛ‬حٍ ‪ٝ‬ط‪ٝ ..ْ٤ٜٔ‬حُٔطِ‪ٞ‬د ‪ ٞٛ‬إٔ ٗزؼي ٗل‪٘ٓٞ‬خ حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ػٖ ‪٣َ١‬ن ٗل‪٘ٓٞ‬خ حٌُز‪َ٤‬س؛ اً‬ ‫إ ًُي ح‪٩‬رؼخى ‪١َٗ ٌَ٘٣‬خ ً ُظ‪ ٍٜٞ‬آٌخٗخط٘خ حٌُزَ‪ ٟ‬حُٔظ‪ٞ‬حٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔظَر‪ٜ‬ش ‪ٝ‬حُٔظ‪ٞ‬ػزش ٗل‪ ٞ‬حُظـٔي ك‪ ٢‬أٗ‪٤‬خء ػظ‪ٔ٤‬ش‬ ‫ِٓٔ‪ٓٞ‬ش ‪٘ٓٝ‬ظ‪ٍٞ‬س‪ .‬حُٔئحٍ حٌُ‪٣ ١‬طَف ٗلٔ‪ ٚ‬ح‪ٓ :ٞٛ ٕ٥‬خ ٓٔخص حُ٘ل‪ ّٞ‬حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظوِ‪ٜ٘ٓ ٚ‬خ؟‬ ‫إ ٓٔخص ٗل‪٘ٓٞ‬خ حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س طظِو‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫(‪ )1‬حكظوخٍ حٌُحص ‪ٝ‬حُ٘ظَس حُي‪٤ٗٝ‬ش اُ‪ ٠‬حُ٘لْ‪ ٖٓٝ ،‬حُؼـ‪٤‬ذ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ إٔ ًؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ‪٘٣ ٫‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ٓ ٠‬خ ٓظؼ‪ْٜ‬‬ ‫َّللا ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ -٬‬ر‪ٛ ٖٓ ٚ‬لش ‪ٓٝ‬خٍ ‪ٝ​ٝ‬هض ‪ً​ًٝ‬خء‪٣ ٫ٝ ..‬و‪ُٗٝ ُٚ ٕٞٔ٤‬خً‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪٘٣ ٫ ْٜ‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخ‪ٓ٫‬ظ٘خٕ هلل طؼخُ‪،٠‬‬ ‫‪٣ ٫ٝ‬ظوٌ‪٘ٓ ٚ٘ٓ ٕٝ‬طِوخ ً ُظلٔ‪ ٖ٤‬أك‪ٞ‬حُ‪ٌٛٝ ،ْٜ‬ح ‪ٔ٣‬زذ اٌٗخُ‪٤‬ش ًز‪َ٤‬س ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش‪ .‬اًح طؤِٓ٘خ ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬ن ًَ حُؼظٔخء‬ ‫حٌُ‪ ٖ٣‬ر٘‪ٞ‬ح أٓـخى‪ ْٛ‬رـ‪ٜٞ‬ى‪ٝ ،ْٛ‬هيٓ‪ٞ‬ح ُِؼخُْ أك‪ َ٠‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص ‪ٝ‬حُويٓخص‪ ،‬كبٗ٘خ ٗـي ٗ‪٤‬جخ ً ٓ٘ظًَخ ً ر‪ٞٛ ْٜ٘٤‬‬ ‫حُؼوش رخ‪ٌٓ٩‬خٗخص حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬أ‪٣‬ي‪ٝ ْٜ٣‬حٓظؼٔخٍ‪ٛ‬خ رلؼخُ‪٤‬ش ػخُ‪٤‬ش‪ٔٓ ،‬خ ؿؼَ حُظ‪ٓٞ‬غ ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظوخٍ اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬أًزَ‬ ‫ٌٓٔ٘خ ً‪ .‬إ حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬جخص ؿخ‪ِٛ‬ش ‪ٓٝ‬لطٔش ‪ٝ‬رخثٔش ‪٣‬ؼي‪ٓ ٕٝ‬ظو‪ ٖ٤ٜ​ٜ‬رَ رخٍػ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬طِو‪ٓ ٖ٤‬لخ‪ ْ٤ٛ‬حكظوخٍ‬ ‫حٌُحص‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ حُـي‪٣‬يس حُظ‪ ٢‬طؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬طِي حُز‪٤‬جخص ط‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬طلي‪٣‬خ ً ‪ٟ‬ؤخً‪ ٫ ،‬طٔظط‪٤‬غ ح‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خٍ ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٍإ‪٣‬ش ٗٔخًؽ ٓٔظخُس طٔظِ‪٘ٓ ْٜ‬خ ٓؼخٗ‪ ٢‬حُؼوش ‪ٝ‬حٌُلخف ‪ٝ‬حُٔزخكش ‪ٟ‬ي حُظ‪٤‬خٍ‪ٝ ،‬حُٔظؼِٔ‪ٝ ٕٞ‬حُيػخس ‪ٝ‬حُ٘زخد حُو‪ َ٤‬حُ٘خؿق‬ ‫‪ ْٛ‬حُٔ​ٔئ‪ ُٕٞٝ‬ػٖ طوي‪ ْ٣‬طِي حُ٘ٔخًؽ‪.‬‬ ‫(‪ )2‬حُطٔ‪ٞ‬كخص حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬حَُ‪ٟ‬خ رخُلظخص ‪ٝ‬حُؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُل‪٤‬خس‪ٔٓ ،‬ش أهَ‪ٔٓ ٖٓ ٟ‬خص حُ٘ل‪ ّٞ‬حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س‪ ،‬رَ‬ ‫اٗ‪ ٢‬أه‪ :ٍٞ‬إ حُطٔ‪ٞ‬كخص حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س طؼ٘‪ٗ ٢‬ل‪ٓٞ‬خ ً ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س‪ٗٝ ،‬ظخثؾ ٓظ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ؼش ‪ٔٓٝ‬ظوز‪ ً٬‬ػخى‪٣‬خ ً‪ .‬إ ػِ‪ ٠‬ح‪َٓ٧‬س إٔ طؼَٔ‬ ‫ؿخ‪ٛ‬يس ك‪ ٢‬ى‪ُ٫‬ش أر٘خث‪ٜ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬وخ‪ ١‬حُو‪ٞ‬س ُي‪ٝ ْٜ٣‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔ‪ِ٤‬حص حُظ‪٣ ٢‬ظٔظؼ‪ ٕٞ‬ر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف حُلٔ٘ش حُظ‪٣ ٢‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ٜ٤‬خ‪،‬‬ ‫‪ًُٝ‬ي ٖٓ أؿَ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬هيٍ ؿ‪٤‬ي ٖٓ حُؼوش رخُ٘لْ‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي إٔ ٗويّ ُ‪ ًَ ْٜ‬حُيػْ حُٔ​ٌٖٔ ك‪ ٢‬أًخٍ‬ ‫ىٍحٓخط‪ٝ ْٜ‬اهخٓش َٓ٘‪ٝ‬ػخط‪ٝ ْٜ‬طٔ‪ َ٣ٞ‬حهظَحػخط‪ٝ ،ْٜ‬طوي‪ ْ٣‬حُؼ‪ُٔ ٕٞ‬خ ‪٣‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٖٓ ٚ٤‬ى‪ٍٝ‬حص ‪ًٝ‬ظذ ‪ٝ‬أٓلخٍ‬ ‫‪ٛ‬خىكش‪٣ٝ ...‬ؤط‪ ٢‬رؼي ًُي ى‪ ٍٝ‬حُٔيٍٓش‪ ٢ٛٝ ،‬رٔخ طِٔي ٖٓ ٍإ‪٣‬ش ‪ٝ​ٝ‬ػ‪ٝ ٢‬هزَس طٔظط‪٤‬غ طوي‪ ْ٣‬حُزَحٓؾ ‪ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ‬ ‫‪ٝ‬حُظلخ‪ َ٤ٛ‬حُظ‪ ٢‬طلظق حُٔـخ‪٫‬ص ‪ٝ‬ح‪٥‬كخم أٓخّ حُط‪٬‬د ً‪ ١ٝ‬حُطٔ‪ٞ‬ف حُؼخُ‪ ٖٓ ٢‬أؿَ طٌ٘‪ َ٤‬ر‪٤‬جش ؿي‪٣‬يس ك‪ٔ٤‬خ رؼي‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪250‬‬

‫حُ٘خّ اًحً ٖٓ ؿْ٘ ‪ٞٔ١‬كخط‪ ٖٓٝ ْٜ‬ؿْ٘ ح‪ٛ‬ظٔخٓخط‪ ْٜ‬أ‪٠٣‬خً‪ٝ ،‬إ ك‪ ٢‬آٌخٕ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘خ إٔ ‪٣‬ظؼَف ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪َٛٝ ٚ‬‬ ‫‪ٛ ٢ٛ‬ـ‪َ٤‬س أ‪ً ٝ‬ز‪َ٤‬س‪ ٖٓ ،‬ه‪ ٍ٬‬طؼَك‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪ ٢‬طؼ‪ َ٤‬ح‪ٛ‬ظٔخٓ‪ٝ ٚ‬طٌَ٘ ٓ‪ٜ‬يٍ ‪ ،ٚٓٞٔٛ‬كبًح ًخٗض ًز‪َ٤‬س‬ ‫‪ٓٝ‬ظ‪ِٜ‬ش رخ‪٥‬هَس ‪ٗٝ‬لغ ح‪ٓ٧‬ش كبٗ‪ٗ ًٝ ٚ‬لْ ًز‪َ٤‬س‪ٝ ،‬اًح ًخٗض ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬أٗخٗ‪٤‬ش ‪ٓٝ‬خى‪٣‬ش‪ ،‬ك‪ٗ ًٝ ٜٞ‬لْ ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س‪ٝ ،‬أظٖ‬ ‫أٗ٘‪ُٔ ٢‬ض رلخؿش اُ‪ ٠‬حُو‪ :ٍٞ‬إ حُيٗ‪٤‬خ ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٓ ًَٝ‬خ ك‪ٜ٤‬خ ‪ٛ‬ـ‪ٝ ،َ٤‬اًح ًخٗض ‪ٞٔ١‬كخط٘خ ىٗ‪٣ٞ٤‬ش ٓل‪٠‬ش ‪ٓٝ‬خى‪٣‬ش‬ ‫هخُ‪ٜ‬ش‪ ،‬كبٗ‪ٜ‬خ ُٖ طٌ‪ ٕٞ‬أريحً ًز‪َ٤‬س؛ اً ‪ُ ٌٖٔ٣ ٫‬ـِي حُ٘خس إٔ ‪٣‬ظٔغ ُ٘خهش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬ؿيحً إٔ َٗحؿغ حُ٘‪٤‬خص‪،‬‬ ‫‪ٗٝ‬يهن ك‪ ٢‬حُٔؼخ‪ َ٤٣‬كظ‪ٔ٘ٗ ٫ ٠‬خم هِق ح‪ٛٝ٧‬خّ‪ َ٤ٔٗٝ ،‬ك‪٣َ١ ٢‬ن ح‪٧‬هِحّ!‬ ‫(‪ٛ )3‬خكذ حُ٘لْ حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪٣‬زي‪ ٝ‬ىحثٔخ ً ‪ًٝ‬ؤٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ػـِش ٖٓ أَٓ‪ ،ٙ‬هطط‪ ٚ‬ه‪َ٤ٜ‬س حُٔي‪ٗٝ ،ٟ‬لٔ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُؼَٔ أ‪٠٣‬خ ً‬ ‫ه‪َ٤ٜ‬س‪٣َ٣ ٞٛٝ ،‬ي إٔ ‪ ًَ َٟ٣‬آٓخُ‪ٝ ٚ‬هي طلووض ر‪ ٖ٤‬ػ٘‪٤‬ش ‪ٟٝ‬لخ‪ٛ‬خ‪ٝ ،‬اًح ‪ٛ‬خىك‪ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬حُؼوزخص‪ ،‬كبٗ‪٣ ٚ‬ـ‪٣َ١ َ٤‬و‪،ٚ‬‬ ‫‪٘٣ٝ‬ظوَ اُ‪َٝ٘ٓ ٠‬ع ؿي‪٣‬ي‪ٝ ،‬هي ‪٣‬ـ‪ َ٤‬رؼ‪ ٞ‬أ‪ٛ‬يحك‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حٌُزَ‪ ..ٟ‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ ‪ٛ‬خكذ حُ٘لْ حٌُز‪َ٤‬س ‪٣‬ؼَف إٔ‬ ‫‪٣َ١‬ن حٌُٔخٍ ‪ٝ‬ح‪ٓ٩‬خٓش ‪ٝ‬حُٔؼخُ‪٣َ١ ٢‬ن ‪ َ٣ٞ١‬أ‪ِٞٔٓٝ ،ً٫ٝ‬ء رخُؼوزخص ‪ٝ‬ح‪ٞٗ٧‬حى ‪ٝ‬حُٔ٘ـ‪ٜ‬خص ػخٗ‪٤‬خً‪ٝ ،‬ا‪ُٜ ّ٫‬خٍ ًَ‬ ‫حُ٘خّ ػظٔخء‪ ٫ .‬أٓظط‪٤‬غ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخٍ إٔ أطليع ػٖ ًَ ٓٔخص حُ٘ل‪ ّٞ‬حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س‪ ٌُٖ ،‬أؿيى حُيػ‪ ٟٞ‬اُ‪ٔٓ ٠‬خػيس‬ ‫ٗل‪٘ٓٞ‬خ حٌُز‪َ٤‬س ػِ‪ ٠‬حُظ‪ٝ ٍٜٞ‬حُظؤُن ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ارؼخىٗخ ُ٘ل‪٘ٓٞ‬خ حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س رٌَ ٓخ ك‪ٜ٤‬خ ٖٓ ٗو‪ٝ ٚ‬ػَِ ػٖ ‪٣َ١‬و‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪251‬‬

‫‪ - 74‬حول تنمٌة الشخصٌة ‪)6( -‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1428 /5/17‬‬ ‫‪2007 /06/03‬‬ ‫ك‪٣ ٖ٤‬لخ‪ ٍٝ‬حَُٔء ‪٤ٛ‬خٗش ًحط‪ٝ ٚ‬طط‪َٛ٣ٞ‬خ‪ ،‬كبٕ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ‪٣‬ؼَف حُطز‪٤‬ؼش حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ُِؼ‪ َٜ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ٖ٤‬‬ ‫ك‪١ ٢ٛٝ ،ٚ٤‬ز‪٤‬ؼش ٓوظِلش ػٖ ‪١‬زخثغ ًَ حُؼ‪ ٍٜٞ‬حُٔخ‪٤ٟ‬ش‪ ْ٤ُٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حٌُ‪ ّ٬‬أ‪ٞٗ ١‬ع ٖٓ حُٔزخُـش‪ ،‬ك‪ ٢‬حُٔخ‪٢ٟ‬‬ ‫ًخٕ حُ٘خّ ك‪ ٢‬رِيحٗ‪ٝ ْٜ‬أٓخً٘‪ ْٜ‬حُٔوظِلش ‪٣‬ؼ‪ٝ ٕٞ٘٤‬كن ٓؼط‪٤‬خص ػوي‪٣‬ش ‪ٝ‬ػوخك‪٤‬ش ٓلِ‪٤‬ش ‪ٍٝٞٓٝ‬ػش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪ً ْٜ‬خٗ‪ٞ‬ح‬ ‫‪ِّ٤ٌ٣‬ل‪٢ٗ ًَ ٕٞ‬ء ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ٝ ْٜ‬كن طِي حُٔؼط‪٤‬خص‪ٜ٘ٓٝ ،‬خ ِٓ‪ًٞ‬خط‪ٞٓٝ ْٜ‬حهل‪ ْٜ‬حُٔوظِلش؛ أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كبٕ ػِ‪ٓ ٠‬ؼظْ حُ٘خّ‬ ‫–‪ٝ‬رؼي ػ‪٬‬ػش ػو‪ٞ‬ى‪ ًَ ..‬حُ٘خّ‪ -‬أ‪٣ ١‬ظٌ‪٤‬ل‪ٞ‬ح ٓغ أكٌخٍ ‪ٓٝ‬لخ‪ٓٝ ْ٤ٛ‬ؼظويحص هخىٓش ٖٓ هخٍحص أهَ‪ ،ٟ‬أ‪ ٖٓ ٝ‬أٓخًٖ رؼ‪٤‬يس‬ ‫ىحهَ هخٍط‪ٌٛٝ ،ْٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظ‪ٞ‬هغ ىحث ًٔخ إٔ ٗ‪ٞ‬حؿ‪ٓ ٚ‬خ ‪ٜ٣‬يٓ٘خ‪ ،‬أ‪ ٌَّ ٘٣ ٝ‬حٓظلخًٗخ كو‪٤‬و‪ً٤‬خ ُ٘خ؛ ‪ٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪َ٤‬‬ ‫حُٔؼخٍ كبٕ حُٔ‪ٞ‬حى حُؼوخك‪٤‬ش حُ‪ٞ‬حٍىس ٖٓ حُـَد ٓؼَ ح‪٧‬ك‪ٝ ّ٬‬حُزَحٓؾ حُظِلخُ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُو‪ٝ ٜٚ‬حَُ‪ٝ‬ح‪٣‬خص ‪ٝ‬حٌُظذ ‪ٝ‬حُٔـ‪٬‬ص‬ ‫‪ٝ‬حُي‪٣ٍٝ‬خص حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش‪ ....‬ط٘​َ٘ أكٌخٍ ‪ٓٝ‬لخ‪ٓ( ْ٤ٛ‬خ رؼي حُليحػش) ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬طؼ٘‪ ٢‬ك‪ ٢‬ؿِٔش ٓخ طؼ٘‪ ٚ٤‬ط٘ـ‪٤‬غ‬ ‫ح‪ٗ٫‬ل‪٬‬ص حُؼخّ ٖٓ أ‪ ١‬أ‪ ٍٞٛ‬أ‪ ٝ‬ػ‪ٞ‬حرض أ‪٤ًِ ٝ‬خص أ‪َٓ ٝ‬ؿؼ‪٤‬خص‪ٝ ،‬حُظ٘ظ‪ُِ َ٤‬لٌَ حُٔخثَ ‪ٝ‬حُ٘ٔز‪ ،٢‬كخُظط‪ ٍٞ‬ك‪ًَ ٢‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء ‪ٝ‬ى‪ ٕٝ‬كي‪ٝ‬ى‪َٗ ٞٛ ،‬ػش حُل‪٤‬خس‪ًٔ .‬خ إٔ كٌَ ػ‪ٓ( َٜ‬خ رؼي حُليحػش) ‪٣‬ـ٘ق اُ‪( ٠‬حُظلٌ‪٤‬ي) كٌَِ ٓـخٍ ه‪ٚٔ٤‬‬ ‫حُوخ‪ٛ‬ش ر‪ٓ ٫ٝ ،ٚ‬ـخٍ ُِو‪ ْ٤‬حُؼخٓش‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ (ػخُْ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى) ‪٣‬لٌْ رو‪ ٖٓ ْ٤‬ىحهِ‪ ٢ٛٝ ،ٚ‬حُو‪ ْ٤‬حُظ‪٢‬‬ ‫طئى‪ ١‬اُ‪ٝ ٙٞٔٗ ٠‬طؼخَٓ حُ٘خّ ك‪ٓ ٚ٤‬غ رؼ‪ ْٜ٠‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٫ ٞ‬ؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُِ٘حع‪ ،‬أٓخ ه‪ ْ٤‬حُل‪ٝ ٍ٬‬حُلَحّ ‪ٓٝ‬خ ‪٣‬ظ‪َٜ‬‬ ‫رخَُرخ ‪ٝ‬حُـ٘غ ‪ٝ‬حُؼو‪ٞ‬ى حُلخٓيس ‪ٓ ًَٝ‬خ ٗخًَ ًُي‪ ،‬ك‪ ٢ٜ‬ه‪ٝ ْ٤‬حكيس ٖٓ ٓـخٍ حُٔؼظويحص حُـ‪٤‬ز‪٤‬ش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪ٜ‬خ ؿ‪ً َ٤‬حص‬ ‫ه‪ٔ٤‬ش‪ٝ .‬ك‪ٓ ٢‬ـخٍ حُـٔخٍ ‪ٝ‬اظ‪ٜ‬خٍ‪ٝ ٙ‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ٝ ٚ‬ح‪ٓ٫‬ظٔظخع ر‪ٓ ٫ ...ٚ‬ؼ٘‪ُ ٠‬و‪ٔ٤‬ش (حُٔظَ) ‪ٝ‬ح‪٫‬كظ٘خّ ‪ٜٗ٧‬خ ‪ٍٝ‬حىس ٖٓ ٓـخٍ‬ ‫آهَ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ ح‪٣ ّ٬ٓ٩‬ؼِٔ٘خ ػِ‪ ٠‬إٔ حُٔظَ ‪ ٌَ٘٣‬أ‪٣ُٞٝ‬ش أ‪ ٝ‬ا‪١‬خًٍح ُِـٔخٍ كخَُٔأس حُٔ​ِٔٔش طظِ‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ‬ ‫حُٔظَ ‪ٝ‬ػيّ اػخٍس ح‪٥‬هَ‪ ٫ٝ ،ٖ٣‬أٍ‪٣‬ي إٔ أٓظطَى ك‪َٗ ٢‬ف ٓلَىحص ػ‪ٓ( َٜ‬خ رؼي حُليحػش) ‪ٝ‬حٓظؼَح‪ ٝ‬حُظلي‪٣‬خص‬ ‫حُظ‪ ٢‬طٔزز‪ٜ‬خ ُ٘خ‪ ٌُٖ ،‬أه‪ :ٍٞ‬إ حُٔ​ِْٔ ُْ ‪ َٔ٣‬ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬و‪ ٚ‬حُط‪ َ٣ٞ‬رظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬أ‪ٟٝ‬خع ػوخك‪٤‬ش طٔظيػ‪ ٚ٘ٓ ٢‬حُ‪٤‬وظش حُلٌَ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ؼ‪٣ٍٞ‬ش‪ً ...‬خُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُظ‪ َّ ٔ٣ ٢‬ر‪ٜ‬خ حُ‪٣ ٞٛٝ ،ّٞ٤‬لظخؽ اُ‪ ٠‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُ‪٤‬و‪ ٖ٤‬ر‪ٜٞ‬حد ٓ٘‪ٜ‬ـ‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُ‪٬ٜ‬رش ك‪ ٢‬حُظٔ​ٔي رو‪ٓٝ ٚٔ٤‬زخىث‪ ٚ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ٌٙٛٝ ،‬حُ‪٬ٜ‬رش طظ‪ٞ‬كَ ُ‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ ٍ٬‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ -1‬حُظ‪ٝ ْ٤ٜٔ‬حُؼِّ ح‪٤ً٧‬ي ػِ‪ ٠‬أ‪٣ ٫‬وزَ أ‪ٞٗ ١‬ع ٖٓ حُٔ​ٔخ‪ٓٝ‬ش ػِ‪ٓ ٠‬زخىث‪ٔ٤ٓ٫ٝ ،ٚ‬خ ك‪ٓ ٢‬ـخٍ حُٔخٍ ‪ٝ‬ح‪٧‬ػٔخٍ‪ ،‬ك‪٤‬غ‬ ‫إ ػ‪ٓ َٜ‬خ رؼي حُليحػش ‪ ٞٛ‬ػ‪ٓ َٜ‬ل‪ ٞ‬حُٔلَٓخص ‪ٝ‬حُٔويٓخص‪ٝ ،‬حُٔ​ٔظل‪٤‬ي‪ُِ ٕٝ‬ؼ‪ُٔٞ‬ش ‪َٝ٣‬ؿ‪ٌُُ ٕٞ‬ي رـ‪٤‬ش طـَ‪٣‬ي‬ ‫حُ٘خّ ٖٓ أ‪ ١‬ه‪ ٌٖٔ٣ ْ٤‬إٔ طٔ٘ل‪ ْٜ‬حُظؤر‪ٝ ٢‬حُظٔ٘غ ك‪ٝ ٢‬ؿ‪٣ُ ٚ‬خىس ح‪ٍ٧‬رخف ‪٣ُٝ‬خىس ح‪ٓ٫‬ظ‪٬ٜ‬ى ‪ٝ‬حُلَحى حُٔخُ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ ١‬ػخٓش‪ .‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ُْ ‪ ٌٖ٣‬اٗٔخًٗخ رٌٔ‪ٗٞ‬خط‪ ٚ‬حُـٔ​ٔ‪٤‬ش أ‪ ٝ‬ر‪ٍٜٞ‬ط‪ٝ ،ٚ‬اٗٔخ رَ‪ٝ‬ك‪ٝ​ٝ ٚ‬ؿيحٗ‪ُ ٝ ٚ‬هُِو‪ ٖٓٝ ،ٚ‬ػْ كبٗ‪ٚ‬‬ ‫‪٣ ٫‬ؼخىٍ هٔخٍس حَُٔء ُ٘لٔ‪ٌ ٢ٗ ٚ‬تء ٓ‪ ٟٞ‬هَٔحٗ‪ُِٔ ٚ‬زخىة حُظ‪٣ ٢‬ئٖٓ ر‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬إ حٌُ‪٣ ١‬ز‪٤‬غ ى‪٣ٝ ،ٚ٘٣‬ؼَٔ ‪ٟ‬ي ػو‪٤‬يط‪ٚ‬‬ ‫‪ٍٝ‬إح‪ٝ ٙ‬ه‪ٜ٣ ٫ ،ٚٔ٤‬ق إٔ ‪٣‬وخٍ ك‪ :ٚ٤‬اٗ‪ ٚ‬كون أ‪ٌٓ ١‬خٓذ أ‪ٗ ٝ‬ـخكخص‪ ٌٖٔ٣ ،‬إٔ ‪٣‬ـز‪ ٢‬ػِ‪ٜ٤‬خ‪ٝ .‬كظ‪٣ ٫ ٠‬يهَ ك‪٢‬‬ ‫حهظزخٍ أ‪ٔٓ ١‬خ‪ٓٝ‬ش‪ ،‬كبٕ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬زظؼي ػٖ حُٔـخ‪٫‬ص ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حهق حُٔ٘ز‪ٛٞ‬ش‪ٝ ،‬حُٔ٘خ‪١‬ن حَُٓخى‪٣‬ش حُظ‪٣ ٢‬وظِ‪ ٢‬ك‪ٜ٤‬خ حُو‪َ٤‬‬ ‫رخَُ٘ ‪ٝ‬حُلن رخُزخ‪ًٔ ،َ١‬خ ‪ٍٝ‬ى ٖٓ ه‪َّ ٠ِٛ– ُٚٞ‬للا ػِ‪" :-ِْٓٝ ٚ٤‬كٖٔ حطو‪ ٠‬حُ٘ز‪ٜ‬خص كوي حٓظزَأ ُي‪ٝ ٚ٘٣‬ػَ‪،ٟٚ‬‬ ‫‪ٝ ٖٓٝ‬هغ ك‪ ٢‬حُ٘ز‪ٜ‬خص ‪ٝ‬هغ ك‪ ٢‬حُلَحّ‪ً ،‬خَُحػ‪َ٣ ٢‬ػ‪ ٠‬ك‪ ٍٞ‬حُلٔ‪ٗٞ٣ ٠‬ي إٔ ‪َ٣‬طغ ك‪ٓ( "ٚ٤‬ظلن ػِ‪.)ٚ٤‬‬ ‫‪ -2‬حُ‪٬ٜ‬رش حُيحهِ‪٤‬ش طؼ٘‪ًٌُ ٢‬ي إٔ ‪٣‬ظوٌ حُٔ​ِْٔ ٖٓ ٓزخىث‪ًٔ ِٜٓ ٚ‬خ ُ‪ٓٝ ٚ‬لَِّ ً​ًخ ػِ‪َٔٓ ٠‬ف حُل‪٤‬خس ‪ٝ‬ك‪ٗ ٢‬ؤٗ‪ًٔ ،ًِٚ ٚ‬خ‬ ‫‪٣‬ظوٌ ٓ٘‪ٜ‬خ َٓٗيًح ‪ٞٓٝ‬ؿ‪ًٜ‬خ‪ ،‬ك‪ْ ُ٣ ٜٞ‬و ِيّ ‪٣ٝ‬زٌٍ ‪٠٣ٝ‬ل‪ ٢‬ك‪ٛ ٢‬ي‪ ١‬طِي حُٔزخىة‪ًٌُ ٞٛٝ ،‬ي ‪٣‬لـْ ‪٣ٝ‬ظؤر‪٣ٝ ٢‬وخ‪ ّٝ‬ك‪٢‬‬ ‫‪ٟٞ‬ث‪ٜ‬خ ‪ٝ‬رلٔذ ٓيُ‪٫ٞ‬ط‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حُلو‪٤‬وش أٗ‪٣ ٫ ٚ‬ؼخىٍ ‪ٛ‬لخء حُؼو‪٤‬يس ٓ‪٤ٛ ٟٞ‬خؿظ‪ٜ‬خ ُِٔ‪ٞ‬ى ‪ٛ‬خكز‪ٜ‬خ‪ .‬إ حُٔزخىة طظَ‬ ‫‪٘ٛ‬ش ‪ٝ‬ؿخثٔش ‪ٝ‬حكظٔخُ‪٤‬ش ٓخ ُْ طُي َّػْ رخُٔ‪ٞ‬حهق حُ‪ِٜ‬زش‪ٝ ،‬حُلخؿش اُ‪ٌٛ ٠‬ح ٗي‪٣‬يس حُ‪ً ٕ٧ ّٞ٤‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ٛ ٖ٤‬خٍ‬ ‫‪٣‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬حُى‪ٝ‬حؿ‪٤‬ش رـ‪٠٤‬ش ك‪ ٢‬أػٔخم ٗو‪٤ٜ‬ظ‪ ،ٚ‬ك‪٣ ٜٞ‬ؼظوي إٔ حُ‪ٜٞ‬حد ك‪ًٌ ٢‬ح ‪ًٌٝ‬ح‪ ٌُٖ ،‬ططِؼخط‪ٞٔ١ٝ ٚ‬كخط‪ٚ‬‬ ‫‪ٔٓٝ‬خػ‪ ٚ٤‬طٔ‪ ٢٠‬ك‪٤ٓ ٢‬خم ٓ‪٠‬خى! ك‪٣ ٖ٤‬ظوخػْ حُ٘خّ ػٖ حُٔزخىٍس ٗل‪ ٞ‬أٗ‪ٞ‬حع ٖٓ حُو‪ ،َ٤‬كبٕ حُٔزخىة طٔظلغ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪252‬‬

‫‪ٛ‬خكز‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٘٣‬طِن ‪ً ُٞٝ‬خٕ ‪ٝ‬كي‪ٝ ،ٙ‬ك‪٣ ٖ٤‬ظيحكغ حُ٘خّ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬ح‪ٓ٫‬ظل‪ٞ‬حً ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ ٓظخع حُيٗ‪٤‬خ‪ ،‬كبٕ‬ ‫حُٔزخىة طيكغ ر‪ٜ‬خكز‪ٜ‬خ ٗل‪ ٞ‬ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ ر٘‪٢‬ء ٓوظِق؛ كخُٔزخىة طِ‪ٝ ْٜ‬طَٗي ‪ٝ‬طللِِّ‪ٝ ،‬طٌزق‪ ...‬اٗ‪ٜ‬خ كؼ‪ٗ ً٬‬ظخٍس ‪َٟ٣‬‬ ‫حَُٔء ٖٓ ‪ٍٝ‬حث‪ٜ‬خ حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٝ ،‬ه‪ٞ‬س طلًَ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن ٓخ ‪َ٣‬ح‪!ٙ‬‬ ‫‪ٍ -3‬ؿَ حُٔزخىة ‪٣‬زَ‪ ٖٛ‬ػِ‪ ٠‬طٔ​ٌٔ‪ ٚ‬رٔزخىث‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ ٍ٬‬طٔل‪ ٍٙٞ‬ك‪ُٜٞ‬خ‪ٝ ،‬حػظِحُ‪ ٙ‬ر‪ٜ‬خ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حٌُ‪ ٫ ٖ٣‬طٌَ٘‬ ‫حُٔزخىة رخُ٘ٔزش اُ‪ ْٜ٤‬أًؼَ ٖٓ طٌٔ‪ ٢ٌِٗ َ٤‬أ‪ ٝ‬ظخ‪( ١َٛ‬ى‪ٌٛ٣ )ٌٍٞ٣‬ز‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُظٔل‪ٌٓ ٍٞ‬ح‪ٛ‬ذ ٗظ‪ ،٠‬ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ظٔل‪ٍٞ‬‬ ‫ك‪ ٍٞ‬حُٔ٘‪ٜ‬ذ حٌُ‪ ١‬حكظَِّ‪ًٝ ،ٚ‬حى ‪٣‬ظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ٍٞ‬ح‪َٓ٧‬س حُظ‪٘٣ ٢‬ظٔذ اُ‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬آهَ ‪٣‬ظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ٍٞ‬حُؼَ‪ٝ‬س ؿٔؼ‪ٜ‬خ‪ ...‬اٗ‪ْٜ‬‬ ‫ؿٔ‪٤‬ؼًخ ‪٣‬ؼظِ‪ ٕٝ‬رؤٗ‪٤‬خء ‪٘ٛ‬ؼ‪ٜ‬خ ؿ‪ َْٛ٤‬أ‪ ٝ‬أٗ‪٤‬خء ‪ٔ٣‬ظؼِٔ‪ٜٗٞ‬خ رؤ‪٣‬ي‪ ...ْٜ٣‬أٓخ حٌُ‪٣ ٖ٣‬ظٔل‪ ٍٕٝٞ‬ك‪ٓ ٍٞ‬زخىث‪ ْٜ‬كبٕ ٓ‪ٜ‬يٍ‬ ‫حػظِحُ‪ ٞٛ ْٛ‬طِي ح‪٤ٗ٧‬خء حُؼظ‪ٔ٤‬ش حُظ‪٘ٛ ٢‬ؼ‪ٛٞ‬خ ‪ٗ٧‬لٔ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬أٗلٔ‪ !ْٜ‬إ حُل‪٤‬خس ‪ ٫‬طٌ‪ ٕٞ‬ػَ‪٣‬ش ‪ٓٝ‬ؼ‪٤‬يس ‪ٝ‬ه‪ِّٔ٤‬ش ا‪ ٫‬اًح‬ ‫ًخٕ ك‪ ٢‬هِ‪ٞ‬د حٌُ‪٣ ٖ٣‬ل‪ٜٗٞ٤‬خ ٓؼخٕ ‪٣ٍِٓٝ‬خص ‪٠ُ٣‬لّ‪ ٠‬رخُل‪٤‬خس ٗلٔ‪ٜ‬خ ٖٓ أؿِ‪ٜ‬خ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ ٞٛ‬حُيٍّ حُزِ‪٤‬ؾ حٌُ‪ِ٣ ١‬و‪ ٚ٤‬ػِ‪٘٤‬خ‬ ‫حُ٘‪٤ٜ‬ي!‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪253‬‬

‫‪ - 75‬حول تنمٌة الشخصٌة ‪ -‬فشل النجاا (‪)7‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1428 /6/4‬‬ ‫‪2007 /06/19‬‬ ‫ًؼ‪ َٕٝ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ ٌِٕٞٔ٣ ٖ٣‬حُٔو‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حٌُخك‪٤‬ش ‪ٌٞٗٞ٣ ٕ٧‬ح ٍؿخ‪ ً٫‬ػظٔخء‪ٜ٣ ُْ ٌُْٜ٘ ،‬زل‪ٞ‬ح ػظٔخء‪،‬‬ ‫‪ ْٜ٘ٓ ٌَُٝ‬أٓزخر‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪٣ .‬و‪( ٍٞ‬أٍٗ‪ُٞ‬ي ط‪٘٣ٞ‬ز‪ )٢‬أٗ‪ٓ َٜ‬ئٍه‪ ٢‬رَ‪٣‬طخٗ‪٤‬خ ك‪ ٢‬حُؼ‪ َٜ‬حُلي‪٣‬غ‪" :‬إ ك‪ ٢‬آٌخٗي إٔ‬ ‫طِو‪ ٚ‬رٌَ٘ ؿ‪٤‬ي طخٍ‪٣‬ن حُٔـظٔغ ‪ٓٝ‬ئٓٔخط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أٍرغ ًِٔخص‪٢ٗ ٫" :‬ء ‪٣‬لَ٘ ٓؼَ حُ٘ـخف"‪ٌٛ .‬ح حُو‪ًُ ٖٓ ٍٞ‬ي‬ ‫حُٔئٍم حُٔلٌَ ‪ّ ِ٣‬و‪ٌِ٘ٓ ٚ‬ش ًزَ‪ٝ ٟ‬ػخٓش ‪٣‬وغ ك‪ٜ٤‬خ ػخىسً ه‪ٞ‬ح‪ ٙ‬حُ٘خّ ‪ٝ‬حُزخٍػ‪ ٢ٛٝ ،ْٜ٘ٓ ٕٞ‬طٔظلن كؼ‪ ً٬‬إٔ‬ ‫ِٗٔ​ِّ‪ ٢‬حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪ٜ٤‬خ ُؼِ٘خ ٗـي ٓيه‪ُِ ً٬‬ظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ‪ٓ ٌٙٛٝ .‬وخٍرش أ‪٤ُٝ‬ش ُ‪ٜ‬خ‪:‬‬ ‫‪ٓ -1‬ؼظْ أٗ٘طظ٘خ ُ‪ ْ٤‬ػزخٍس ػٖ ٓزخىٍحص ًحط‪٤‬ش ٗطِو‪ٜ‬خ ر٘خء ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ٗخِٓش ‪ٝ​ٝ‬ح‪ٟ‬لش ُٔخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ٗو‪ ّٞ‬ر‪ٝ ،ٚ‬اٗٔخ‬ ‫‪ٍ ٢ٛ‬ى‪ٝ‬ى أكؼخٍ ػِ‪ ٠‬حُظلي‪٣‬خص حُٔل‪٤‬طش ر٘خ‪ٌٛ .‬ح ٍؿَ ُي‪ ٚ٣‬ػ‪٬‬ػش ٖٓ ح‪٫ٝ٧‬ى‪ ،‬ػِّ ك‪ٝ ٢‬هض ٓزٌَ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ؼِٔ‪ْٜ‬‬ ‫حُظؼِ‪ ْ٤‬حُـ‪٤‬ي‪ٝ ،‬رٔخ إٔ ًُي حَُؿَ ًخٕ ‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪٘ٓ ٢‬طوش ٗخث‪٤‬ش‪ٔٓٝ ،‬ظ‪ ٟٞ‬حُظؼِ‪ ْ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ٓ٘ول‪ ،ٞ‬كبٕ أػِ‪ٜٗ ٠‬خىس ٓٔغ‬ ‫ر‪ٜ‬خ‪ًٝ ،‬خٕ ‪٣‬طٔق اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ٜ٤‬خ أر٘خإ‪ ٙ‬حُؼ‪٬‬ػش ‪( ٢ٛ‬حُؼخٗ‪٣ٞ‬ش)‪ٝ ،‬هي رٌٍ حَُؿَ ؿ‪ٜ‬يًح ٌٓ٘‪ًٍٞ‬ح ك‪ ٢‬طٌٔ‪ ٖ٤‬حر٘‪ٚ‬‬ ‫حُزٌَ ٖٓ حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬طِي حُ٘‪ٜ‬خىس‪ٝ ،‬هي ٗـق كؼ‪ ً٬‬ك‪ًُ ٢‬ي‪ٝ ،‬أكيع حٓظـخرش ؿ‪٤‬يس ُِظلي‪ ١‬حٌُ‪ً ١‬خٕ أٓخٓ‪ .ٚ‬رؼي‬ ‫هْٔ ٓ٘‪ٞ‬حص حٗظوَ حَُؿَ اُ‪ ٠‬حٌُٖٔ ك‪ ٢‬حُؼخ‪ٔٛ‬ش ك‪٤‬غ حُـخٓؼخص ‪ٝ‬حُٔؼخ‪ٛ‬ي حُؼِ‪٤‬خ‪ٝ ،‬ك‪٤‬غ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد‬ ‫‪ٝ‬حَُؿخٍ حُلخ‪ ٖ٤ِٛ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٩‬ؿخُحص حُـخٓؼ‪٤‬ش ‪ٓٝ‬خ ك‪ٞ‬ه‪ٜ‬خ‪ٛ ٌُٖ ،‬خكز٘خ ُْ ‪ِ٣‬ظلض اُ‪ًُ ٠‬ي‪ٝ ،‬ظِض أٓ٘‪٤‬ظ‪ ٚ‬حُؼظٔ‪ ٠‬إٔ‬ ‫‪٣‬ل‪ َٜ‬أ‪٫ٝ‬ى‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُؼخٗ‪٣ٞ‬ش‪ٝ ،‬هي كيع ًُي كؼ‪ًٛٝ ،ً٬‬ذ حُؼ‪٬‬ػش ُِزلغ ػٖ ‪ٝ‬ظخثق‪ًٝ ،‬خٗض حُٔلخؿؤس حُٔئٓلش؛‬ ‫ك٘‪ٜ‬خىس حُؼخٗ‪٣ٞ‬ش طؼ٘‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُزخى‪٣‬ش إٔ ‪ٛ‬خكز‪ٜ‬خ ‪ٔ٣‬ظِي ٗ‪ٞ‬ػًخ ٖٓ حَُ‪٣‬خىس حُؼوخك‪٤‬ش‪ ٞٛٝ ،‬أًزَ ٖٓ ًَ حُلَ‪ٝ ٙ‬حُ‪ٞ‬ظخثق‬ ‫حُٔظخكش ‪٘ٛ‬خى‪ْ ،‬‬ ‫ٌُٖ ك‪ ٢‬حُؼخ‪ٔٛ‬ش ح‪ٓ َٓ٧‬وظِق ؿيًح‪ٝ ،‬أهٌ حُؼ‪٬‬ػش ‪٣‬زلؼ‪ ٕٞ‬ػٖ ػَٔ ‪ ٖٓ ٌِّْٜ٘ ٔ٣‬حُؼ‪ ٖ٤‬حٌَُ‪ ْ٣‬ػ٘ي‬ ‫كي‪ٝ‬ى‪ ٙ‬حُيٗ‪٤‬خ‪ ،‬كِْ ‪٣‬ـي‪ٝ‬ح‪ٛٝ ،‬خٍ‪ٝ‬ح ػخُش ػِ‪ ٠‬أر‪ٌ​ٌٛٝ !ْٜ٤‬ح كبٕ حٌُٔ٘‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُؼخ‪ٔٛ‬ش طظطِذ ٖٓ ح‪٧‬د ‪ٝ‬أر٘خث‪ ٚ‬ا‪٬١‬م‬ ‫حٓظـخرش ؿي‪٣‬يس ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ َ٤ٗ ٠‬أػِ‪ ٠‬حُ٘‪ٜ‬خىحص حُٔظخكش ك‪ ٢‬حُؼخ‪ٔٛ‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ُ‪ ٖٓ ْ٤‬رخد حٌُٔخُ‪٤‬خص‪،‬‬ ‫‪ٝ‬اٗٔخ ‪ ١ٍَٟٝ ٞٛ‬ؿيًح ٖٓ أؿَ حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪َٓ ٠‬طذ ‪ٌ٣‬ل‪ُٔ ٢‬ي ٗلوخص حُؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُؼخ‪ٔٛ‬ش‪.‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حُلَ٘ ‪ُٞ٣‬ي ٖٓ ٍكْ حُ٘ـخف‪ًُٝ ،‬ي ك‪٣ ٖ٤‬وق ٗـخك٘خ ػ٘ي ٓٔظ‪ٓ ٟٞ‬ؼ‪ٝ ،ٖ٤‬ك‪٘٤‬جٌ كبٕ حُ٘خؿق ‪٣‬ظل‪ ٍٞ‬اُ‪٠‬‬ ‫كخَٗ أ‪ٓ ٝ‬ولن!‬ ‫‪ -2‬هي ٍأ‪٘٣‬خ ك‪ ٢‬حُـخٓؼخص ٗزخرًخ ٓٔظخُ‪ ٖ٣‬ؿيًح‪ٝ ،‬ػ‪ٓ٬‬خص حُ٘زخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬حُ٘ز‪ٞ‬ؽ ظخ‪َٛ‬س ػِ‪ٝ ،ْٜ٤‬هي طوَّؿ‪ٞ‬ح كؼ‪ ً٬‬رظوي‪َ٣‬حص‬ ‫ػخُ‪٤‬ش‪ٗٝ ،‬خُ‪ٞ‬ح ح‪ٔٓٝ٧‬ش ‪ٝ‬حُيٍ‪ٝ‬ع‪ ٌُٖ ...‬رؼي حُظلخه‪ ْٜ‬ر‪ٞ‬ظخثل‪ ْٜ‬أكَ ٗـٔ‪ٗ ُْٝ ،ْٜ‬ؼي ٗٔ​ٔغ ػ٘‪ ْٜ‬أ‪٢ٗ ١‬ء‪ٝ ،‬رؼ‪ْٜ٠‬‬ ‫‪ٛ‬خٍ أهَ ٖٓ ػخى‪٘ٛٝ !١‬خى هطزخء ‪ٓ٫‬ؼ‪ ٕٞ‬أػَّ‪ٝ‬ح ك‪َٓ ٢‬كِش ٖٓ حَُٔحكَ ك‪ ٢‬أػيحى ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُ٘خّ‪ ،‬ػْ حٗطلئ‪ٝ‬ح‬ ‫ًٔخ ط٘طلت حُ٘ٔؼش‪ٛٝ ،‬خٍ‪ٝ‬ح ك‪ ٢‬كٌْ حُٔ٘ٔ‪ٞ‬م‪ ،‬رٔزذ هي‪ ّٝ‬ؿ‪ َ٤‬ؿي‪٣‬ي ٖٓ حُوطزخء حُ٘زخد‪٘ٛٝ ،‬خى ٓئُل‪ ٕٞ‬أطلل‪ٗٞ‬خ‬ ‫رٌظذ ٓٔظخُس‪ ،‬طٌ٘ق ػٖ ٓ‪ٛٞ‬زش ‪ٝ‬هيٍس ػخُ‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬حُل‪ٝ ْٜ‬حُظلِ‪ ،َ٤‬ػْ ؿخر‪ٞ‬ح ػٖ حُٔخكش ٖٓ ػَ٘حص حُٔ٘‪ ،ٖ٤‬كِْ ٗؼي‬ ‫ٗطِّغ ػِ‪ ٠‬أ‪ ١‬ؿي‪٣‬ي ٗظ‪٤‬ـش هَحثل‪ ...ْٜ‬أٓؼِش ًؼ‪َ٤‬س طل‪ٞ‬م حُل‪ ٢ٛٝ ،َٜ‬طيػ‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬ح‪٠ٓ٧‬؛ ‪ ٕ٧‬ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬أْٓ حُلخؿش‬ ‫اُ‪ٛ ٠‬ئ‪٫‬ء ‪ٝ‬أ‪ُٝ‬جي ‪....ٌُٖٝ‬‬ ‫‪ -3‬هخُ‪ٞ‬ح هي‪ًٔ ٣‬خ‪ ْ٤ُ :‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ط‪ٜ‬ؼي اُ‪ ٠‬حُؤش‪ ٌُٖ ،‬حُٔ‪ ًْ ْٜ‬طٔظط‪٤‬غ إٔ طٌٔغ ‪٘ٛ‬خى‪ .‬حُ‪ٛ ّٞ٤‬خٍ حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬حُؤش‬ ‫أًَٓح ػخُ‪ ٢‬حُظٌخُ‪٤‬ق رٔزذ ًؼَس حُٔ٘خكٔ‪ٝ ٖ٤‬ط٘ؼذ حُٔـخ‪٫‬ص ‪ًٝ‬ؼَس حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص‪ ٌُٖ ،‬حُلَ‪ ٙ‬أ‪ً٠٣‬خ ُحىص ‪ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ‬ ‫حُٔ​ٔخػيس ػِ‪ ٠‬ح‪ٍ٫‬طوخء ‪ٝ‬حُظويّ ك‪٣ُ ٢‬خىس ٓٔظَٔس‪ ،‬أٓخ حُزوخء ك‪ ٢‬حُٔويٓش حُٔلِ‪٤‬ش أ‪ ٝ‬ح‪٩‬هِ‪٤ٔ٤‬ش ك‪٣ ُٖٔ ٌٖٔٓ ٜٞ‬يكغ‬ ‫ػٔ٘‪ٍٝ ،ٚ‬رٔخ ًخٕ ٖٓ ؿِٔش حُؼٖٔ ح‪٥‬ط‪:٢‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪254‬‬

‫أ – حُظٔ‪ ِ٤٤‬ر‪ ٖ٤‬حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُويٍحص حُ٘و‪٤ٜ‬ش؛ اً إ ٓؼظْ حُ٘خّ ‪٣‬و‪٠‬ؼ‪ُ ٕٞ‬ظَ‪ٝ‬ك‪ ٢ٛٝ ،ْٜ‬ك‪ ٢‬أًؼَ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ُ‪ٔ٤‬ض‬ ‫ٓؼخُ‪٤‬ش أ‪ٞٓ ٝ‬حط‪٤‬ش‪ ،‬أٓخ حٌُ‪٣َ٣ ٖ٣‬ي‪ ٕٝ‬حُزوخء ك‪ ٢‬حُؤش‪ ،‬كبٕ ُ‪ٗ ْٜ‬ؤًٗخ ٓوظِلًخ‪ ،‬اٗ‪٣ ْٜ‬لخ‪ ُٕٞٝ‬ىحث ًٔخ حًظ٘خف ‪١‬خهخط‪ ْٜ‬حٌُخٓ٘ش‬ ‫‪ٝ‬حٓظؼٔخٍ‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬أكٖٔ ‪ٝ‬ؿ‪٣ٝ ،ٚ‬لخ‪ ُٕٞٝ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ٔٓ ٚ‬خٍٓش ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُظَٔى ‪ٟ‬ي حُظَ‪ٝ‬ف حُ‪ٜ‬ؼزش‪ٗٝ ،‬ـي ‪ٌٛ‬ح‬ ‫حُٔؼ٘‪ٝ ٠‬ح‪ٟ‬لًخ ك‪َ٤ٓ ٢‬س ٗز‪٘٤‬خ –‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪َ٤ٓٝ -ِْٓٝ ٚ٤‬س اه‪ٞ‬حٗ‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪ٝ‬حَُِٔٓ‪ ٖٓٝ ،ٖ٤‬ؿخء رؼي‪ٖٓ ْٛ‬‬ ‫ػظٔخء ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ػظٔخء ًَ ح‪ ،ْٓ٧‬إ حُٔ‪ ْٜ‬ىحث ًٔخ ُ‪ ْ٤‬ح‪ٓ٫‬ظ‪ٜ‬خٗش رخُؼوزخص حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس‪ٝ ،‬اٗٔخ ً‪٤‬ل‪٤‬ش حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ‬ ‫‪٤ًٝ‬ل‪٤‬ش حُي‪ٍٝ‬حٕ ك‪ُٜٞ‬خ‪ٝ ،‬اٗ‪ ٢‬أػظوي حٕ أ‪ٝ ١‬حكي ٓ٘خ ٓ‪ٗ ٌٕٞ٤‬و‪ًٜ‬خ ٓوظِلًخ ؿيًح اًح هطغ ٗ‪ٜ‬ق حُٔ​ٔخكش ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪٣‬لؼِ‪ٚ‬‬ ‫ح‪ٝ ٕ٥‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ ك‪ٓ ٢‬وي‪ ٍٙٝ‬إٔ ‪٣‬لؼِ‪ٓ .ٚ‬خ ‪ً ٞٛ‬خٖٓ ٖٓ ح ‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف حُـ‪٤‬يس ‪ٝ‬حُلَ‪ ٙ‬حُؼظ‪ٔ٤‬ش‪ ٞٛ ...‬ىحث ًٔخ أًؼَ‬ ‫‪ٝ‬أًزَ ٓٔخ ‪ ٞٛ‬ظخ‪ ٌٙٛٝ ،َٛ‬كؼ‪ ً٬‬كو‪٤‬وش ٌٓ‪ِٛ‬ش!!‬ ‫د‪ ُٞ -‬طؤِٓ٘خ ك‪َ٤ٓ ٢‬س ًَ أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ً ٖ٣‬رِ‪ٞ‬ح هزَ ح‪ٝ٧‬حٕ أ‪ ٖٓ ٝ‬ؿ‪ َ٤‬أٓزخد ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ُ‪ٞ‬ؿيٗخ إٔ ٓخ كوو‪ٗ ٖٓ ٙٞ‬ـخف‬ ‫‪ٝ‬طؤُن ‪ ٞٛ‬حُٔزذ‪ًُٝ ،‬ي ‪ ٕ٧‬حُ٘ـخف ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪ُّٞ٣‬ي ُي‪ ٟ‬أ‪ٛ‬لخر‪ ٚ‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُؼوش رخُ٘لْ‪ٝ ،‬حُظ‪ ٢‬هي ط‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬كي‬ ‫حُـَ‪ٌٛٝ ،ٍٝ‬ح ‪٣‬ـؼِ‪ِ٣ ٫ ْٜ‬ظلظ‪ ،ٕٞ‬أ‪ٜ٣ ٫ ٝ‬ظٔ‪ ٕٞ‬رخُظـ‪َ٤‬حص حَُٔ‪٣‬ؼش حُظ‪ ٢‬طل‪ ٢٤‬ر‪ٝ ،ْٜ‬حُظ‪ ٢‬طظطِذ ٓ٘‪ ْٜ‬طط‪َ٣ٞ‬‬ ‫أٗلٔ‪ ْٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٬ٓ ٞ‬ثْ‪ .‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح إٔ حُ٘خؿل‪٣ ٖ٤‬ظٔ​ٌٔ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُؼخىس رخ‪ٓ٧‬زخد حُظ‪ٓ ٢‬خػيط‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ـخف –‪ٌٙٛٝ‬‬ ‫ح‪ٓ٧‬زخد هي طٌ‪ ٕٞ‬أكٌخًٍح ‪ٝ‬هي طٌ‪ ٕٞ‬ػخىحص ‪ٝ‬ػ‪٬‬هخص‪٣ٝ -‬ظ٘‪ ٕٞ‬إٔ ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حُ٘ـخف ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣ ٫‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي‪ٌٛٝ .‬ح‬ ‫ُ‪ ْ٤‬ر‪ٜ‬ل‪٤‬ق؛ ك٘لٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬حُظوِ‪ ٢‬ػٖ ح‪٧‬كٌخٍ حُ٘خؿلش ٓؼَ كخؿظ٘خ ُِظوِ‪ ٢‬ػٖ ح‪٧‬كٌخٍ حُلخِٗش؛ ك‪َٓ ٢‬كِش‬ ‫ٖٓ حَُٔحكَ هي ‪ ٌٕٞ٣‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُظؼوق ‪ٝ‬ح‪٬١٫‬ع ‪ٝ‬ؿٔغ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ ٞٛ‬أٓخّ حُ٘ـخف‪ ٌُٖ ،‬ك‪َٓ ٢‬كِش أهَ‪ ٟ‬هي‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬حُل‪ٝ ْٜ‬حُظلِ‪ٝ َ٤‬رِ‪ٍٞ‬س حُ٘ٔخًؽ ‪ٝ‬حًظ٘خف أى‪ٝ‬حص ؿي‪٣‬يس ُِظلٔ‪ ٞٛ ...َ٤‬حُٔطِ‪ٞ‬د ُظلو‪٤‬ن ٗـخف ؿي‪٣‬ي أ‪ ٝ‬حُل‪ٍٜٞ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬طٔ‪ ِّ٤‬كَ‪٣‬ي‪ .‬إ ٓٔخ ‪٘ٗ ٫‬ظز‪ ٚ‬اُ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س ً‪ ٕٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٓوِ‪ٞ‬هًخ ٓٔظ‪ًٌ ِٜ‬خ ‪ٔ٣‬ظ‪ِٜ‬ي ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬حُ٘ظْ ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي‪ًٝ ،‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓٔخ ‪ُ٣‬لٔذ ك‪ ٢‬ػيحى حُٔو‪٫ٞ‬ص حُلٌ‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘‪َ٤‬س‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ حُظط‪ َ٣ٞ‬حُٔ​ٔظَٔ ‪ ٞٛ‬أ‪ْٛ‬‬ ‫َٗ‪ُِ٘ ١‬ـخف حُٔ​ٔظَٔ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪255‬‬

‫‪ - 76‬حول تنمٌة الشخصٌة ‪ -‬الحٌاة لٌست ورطة ( ‪)8‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1428 /6/20‬‬ ‫‪2007 /07/05‬‬ ‫حُل‪٤‬خس ٗؼٔش ٖٓ َّللا –طؼخُ‪ٝ -٠‬ك‪٤‬خط٘خ ٗلٖ حُزَ٘ ٗؼٔش ٓ‪٠‬خػلش؛ اً ًَّٓ٘خ َّللا –ؿَ ‪ٝ‬ػِ‪ٓٝ -‬وَ ُ٘خ ٓخ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخ‪ٝ‬حص‬ ‫‪ٓٝ‬خ ك‪ ٢‬ح‪ ٍٝ٧‬كظ‪ٔٗ ٠‬ؼي ‪ٗٝ‬ؼَٔ ‪ٗٝ‬ظٔظغ ‪ٗٝ ٌَ٘ٗٝ‬ؼزي‪ٗٝ ،‬لٖ ك‪ًُ ًَ ٢‬ي ٓزظِ‪ٝ ،ٕٞ‬اًح ٗـل٘خ ك‪ ٢‬ح‪٫‬هظزخٍ‪ ،‬كبٕ ٓخ‬ ‫ٗ٘ظظَ‪ًَ ٖٓ ٙ‬حٓش َّللا –طؼخُ‪٢ٗ -٠‬ء ‪٣‬ل‪ٞ‬م ًَ ه‪٤‬خٍ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪ٜٔٓ ٚ‬خ ٓخءص حُظَ‪ٝ‬ف‪ٝ ،‬حٗظيص حٌَُ‪ٝ‬د‪ ،‬كبٗ٘خ ِٗٔي‬ ‫ٓخ ٗـظز‪ ٢‬ر‪ ٌٖٔ٣ٝ ،ٚ‬إٔ ٗ‪ٞ‬ؿ‪٘ٓ ٚ‬خػَٗخ رطَ‪٣‬وش‪ ،‬طؼ‪ٞ‬ى ػِ‪٘٤‬خ رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٝ َٓ٧‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٍ٫‬ط‪٤‬خف‪ٓ ٌُٖ ،‬غ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٫‬ري‬ ‫ٖٓ حُو‪ :ٍٞ‬إ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ر‪ٛٞ‬ل‪ً ٚ‬خثً٘خ ٓلظخؿًخ ‪ٔٓٝ‬ظ‪ًٌ ِٜ‬خ ‪ٓٝ‬ظـيىًح‪ ،‬كبٕ حُٔؼط‪٤‬خص حُِٔٔ‪ٓٞ‬ش‪ ،‬طظَ ًحص ٓؼ٘‪ًٝ ٠‬حص‬ ‫ه‪ٔ٤‬ش‪ ،‬كخَُٔء ك‪٣ ٖ٤‬ـ‪ٞ‬ع‪٣ٝ ،‬ؼَ‪٣ٝ ،ٟ‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬ح‪َٓ٧‬ح‪ٝ ٝ‬ح‪ ّ٫٥‬حُٔزَّكش ‪ٜ٣‬ؼذ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٘٣‬ؼَ رخُٔؼخىس ا‪ ّ٫‬اًح ًخٕ‬ ‫‪ٛ‬خكذ ٗلخك‪٤‬ش ٍ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ػخُ‪٤‬ش ؿيًح‪ٌٛٝ ،‬ح ك‪ ٢‬حُ٘خّ ٗخىٍ‪ٝ ٖٓٝ ،‬ؿ‪ ٚ‬آهَ كبٕ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪٣‬ـي ٗلٔ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س‬ ‫ػخؿ ًِح ػٖ اىٍحى أ‪ٟٝ‬خػ‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ ٖٓ ،‬أكن ٓٔظوَ ‪٘ٓٝ‬ل‪ٔٓ ،َٜ‬خ ‪٣‬لِٔ‪ ٚ‬ػِ‪ٓ ٠‬وخٍٗش ٗلٔ‪ ٚ‬رـ‪ ٌٙٛٝ ،َٙ٤‬حُٔوخٍٗش‬ ‫ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ طـِذ حُىٍحء حُ٘ؼْ حُظ‪ ٢‬أٓزـ‪ٜ‬خ َّللا –طؼخُ‪ -٠‬ػِ‪٘ٛ ٖٓٝ ،ٚ٤‬خ ‪ٍٝ‬ى حُظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حٌَُ‪ ٖٓ ْ٣‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ– ٢‬للا ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫‪ -ِْٓٝ‬رؤٕ ‪٘٣‬ظَ حُٔ​ِْٔ ك‪ ٢‬أٓ‪ ٍٞ‬حُيٗ‪٤‬خ اُ‪ ْٛ ٖٓ ٠‬ى‪ ٚٗٝ‬كظ‪٘٣ ٠‬ؼَ رٔخ طل‪َّ َ٠‬للا ر‪ ٚ‬ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬حُو‪ٝ َ٤‬حُزًَش‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ؼٔش‪ .‬حُٔئحٍ حٌُ‪٣ ١‬طَف ٗلٔ‪٤ً :ٞٛ ٚ‬ق ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ إٔ ‪٣‬لٔ‪ٗ ٢‬لٔ‪٘ٓ ٖٓ ٚ‬خػَ حُزئّ ‪ٝ‬حُلَٓخٕ‪٤ًٝ ،‬ق‬ ‫‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ رِ‪ٍٞ‬س ٍإ‪٣‬ش ٗو‪٤ٜ‬ش‪ ،‬ه‪ٛ٬‬ظ‪ٜ‬خ‪ :‬إٔ حُل‪٤‬خس كَ‪ٛ‬ش‪ٓٝ ،‬ويٓش ُو‪ َ٤‬ػظ‪ْ٤‬؟‬ ‫حُـ‪ٞ‬حد ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُظٔخإٍ ‪ٝ ٍٞ٣ً ُٚٝ ،َ٣ٞ١‬حٓظيحىحص ًؼ‪َ٤‬س‪ ٌُٖ ،‬أ‪ٝ‬ى إٔ أٗ‪ َ٤‬اٗخٍس َٓ‪٣‬ؼش اُ‪ ٠‬ػ‪٬‬ع ٗوخ‪١‬‬ ‫ؿ‪٣َٛٞ‬ش‪:‬‬ ‫‪ )1‬إ ك‪ ٢‬آٌخٕ حُٔ​ِْٔ إٔ ‪ٔ٣‬ظظَ رؤٓخٕ َّللا ‪ٍٝ‬كٔظ‪ُٝ ٚ‬طل‪ٝ ٚ‬إٔ ‪٘٣‬ظظَ كٖٔ ٓ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬ى‪ ٖٓ ٙ‬ه‪ ٍ٬‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُظ٘لَ‬ ‫‪ٝ‬حُظوَد ‪ٝ‬حُظٌَُ ‪ٝ‬ح‪٩‬هزخص ‪ٝ‬حُٔ٘خؿخس‪ٝ ،‬ك‪ِٔ٣ ٖ٤‬ي حُٔئٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُٔ​ِٔي ك‪ ٢‬اؿ٘خء حَُ‪ٝ‬ف كٔ‪ٞ‬ف ‪ُ٣‬لخؿؤ رلـْ حُٔ​َٔحص‬ ‫حُظ‪ٓ ٢‬ظـَٔ‪ٓٝ ،ٙ‬خ أػظْ ه‪َّ ٍٞ‬للا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ حُويٓ‪ٓٝ":٢‬خ طوَد اُ ّ‪ ٢‬ػزي‪ ١‬ر٘‪٢‬ء أكذ اُ‪ٔٓ ٢‬خ حكظَ‪ٟ‬ظ‪ٚ‬‬ ‫ػِ‪ِ٣ ٫ٝ ،ٚ٤‬حٍ ػزي‪٣ ١‬ظوَد اُ ّ‪ ٢‬رخُ٘‪ٞ‬حكَ كظ‪ ٠‬أكز‪ ،ٚ‬كبًح أكززظ‪ً٘ ٚ‬ض ٓٔؼ‪ ٚ‬حٌُ‪ٔ​ٔ٣ ١‬غ ر‪ٝ ٚ‬ر‪ َٜٙ‬حٌُ‪٣ ١‬ز‪ َٜ‬ر‪ٚ‬‬ ‫‪٣ٝ‬ي‪ ٙ‬حُظ‪٣ ٢‬زطٖ ر‪ٜ‬خ ‪ٍٝ‬ؿِ‪ ٚ‬حُظ‪ ٢٘ٔ٣ ٢‬ر‪ٜ‬خ‪ُٝ ،‬جٖ ٓؤُ٘‪٧ ٢‬ػط‪ُٝ ،ّٚ٘٤‬جٖ حٓظؼخًٗ‪٧ ٢‬ػ‪ٍٝ "ٌّٚٗ٤‬ح‪ ٙ‬حُزوخٍ‪ .١‬إ‬ ‫حُؼزخٍحص ُظؼـِ كؼ‪ ً٬‬ػٖ ‪ٛٝ‬ق ًَّ َّللا ‪-‬ػِ ‪ٝ‬ؿَ‪ٍٝ -‬كٔظ‪ ٚ‬رؼزخى‪ ْ٤ُٝ ،ٙ‬ػِ‪٘٤‬خ ا‪ ّ٫‬إٔ ٗزخَٗ حُؼَٔ ُ٘وطق حُؼَٔ‪.‬‬ ‫‪ٗ )2‬لٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬أ‪ٗ ّ٫‬وغ أَٓ‪ ٟ‬ح‪ٛٝ٧‬خّ‪ :‬أ‪ٛٝ‬خّ حُ٘‪َٜ‬س ‪ٝ‬حُؼَحء ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُٔؼش ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬طَس‪ ٕ٧ ...‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ اًح‬ ‫‪ٝ‬هغ ك‪٤ٜٓ ٢‬يس ٗ‪٢‬ء ٖٓ ‪ٌٛ‬ح‪ ،‬كبٗ‪ٞٓ ٚ‬ف ‪٣‬وغ ‪ِ٣ٝ‬و‪ ٠‬كظل‪ ًَٞ٣ ٞٛٝ ٚ‬هِق حَُٔحد‪ُ٘ .‬زيأ ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٗ٘خ‪،‬‬ ‫‪ٜٗ ٢ٛٝ‬خ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش‪ٗ ٫ٝ ،‬لظخؽ اُ‪ً​ً ٠‬خء ًز‪ٗ ٢ً َ٤‬يًٍ‪ٜ‬خ‪ ،‬حُيٗ‪٤‬خ ٓلي‪ٝ‬ىس‪ٓٝ ،‬لي‪ٝ‬ى ًَ ٓخ ك‪ٜ٤‬خ ٖٓ َٓٔحص ‪ٝ‬آ‪ّ٫‬‬ ‫‪ٝ‬أٓـخى ‪ٝ‬أُٓخص‪ًُ ًَ ..‬ي ٓلي‪ٝ‬ى ‪ٓٝ‬ئهض ‪ُٝ‬حثَ‪ٝ ،‬إ اىٍحً٘خ ُ‪ ٌٜٙ‬حُلو‪٤‬وش ٓ‪٤‬ولق ٖٓ حُـِع حٌُ‪٤ٔ٣ ١‬طَ ػِ‪٠‬‬ ‫رؼ‪٘ٓ ٞ‬خ‪ًٔ ،‬خ ٓ‪٤‬ولق ٖٓ ح‪ٝ َٗ٧‬حُزطَ حٌُ‪٤ٔ٣ ١‬طَ ػِ‪ً ٠‬ؼ‪ُ٘ٝ ،ٖ٣َ٤‬ظؤَٓ ه‪َّ ٍٞ‬للا طؼخُ‪ٓ( :٠‬خ أ‪ٛ‬خد ٖٓ ٓ‪٤ٜ‬زش‬ ‫ك‪ ٢‬ح‪ ٫ٝ ٍٝ٧‬ك‪ ٢‬أٗلٌْٔ ا‪ ٫‬ك‪ً ٢‬ظخد ٖٓ هزَ إٔ ٗزَأ‪ٛ‬خ إ ًُي ػِ‪َّ ٠‬للا ‪ ٬٤ٌُ *َ٤ٔ٣‬طؤٓ‪ٞ‬ح ػِ‪ٓ ٠‬خ كخطٌْ ‪٫ٝ‬‬ ‫طلَك‪ٞ‬ح رٔخ آطخًْ ‪َّٝ‬للا ‪٣ ٫‬لذ ًَ ٓوظخٍ كو‪[ )ٍٞ‬حُلي‪٣‬ي‪ .]23 -22 :‬حُظ‪ٞ‬حُٕ ٓ‪ٜ‬يٍ ُو‪ َ٤‬ػظ‪٣ ٌُٚ٘ ،ْ٤‬لظخؽ اُ‪٠‬‬ ‫‪ٝ‬ػ‪ٝ ٢‬حؿظ‪ٜ‬خى ‪٢ٗٝ‬ء ٖٓ حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬حَُػ‪ٗٞ‬خص حُ٘لٔ‪٤‬ش‪ ،‬حُظ‪ٞ‬حُٕ ك‪ِ٤٠‬ش ٖٓ أػظْ حُل‪٠‬خثَ؛ ‪ٕ٧‬‬ ‫حُ٘و‪ ٚ‬حُٔظ‪ٞ‬حُٕ ٗو‪ٗ ٚ‬ـق ك‪ ٢‬ا‪٣‬وخف ك‪٠‬خثِ‪ ٚ‬ػ٘ي كي‪ٝ‬ى ٓؼ‪٘٤‬ش‪ ،‬كِْ ط٘وِذ اُ‪ًٍ ٠‬حثَ‪ ،‬اٗ‪ًَٓ ْ٣ًَ ٚ‬خ ً ‪َٜ٣ ٫‬‬ ‫اُ‪ ٠‬كي حُظزٌ‪ٓٝ ،َ٣‬يرَ ‪ ٍٙٞٓ٧‬طير‪َ٤‬حً ‪ َٜ٣ ٫‬اُ‪ ٠‬كي ح‪ٔٓ٩‬خى‪ٓٝ ،‬وزَ ػِ‪ ٠‬ح‪٥‬هَس اهزخ‪ ٚ٤ٔ٘٣ ٫ ً٫‬حُيٗ‪٤‬خ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ٌٔ٣‬ذ ٍُه‪٣ٝ ٚ‬لّٖٔ أ‪ٟٝ‬خػ‪ ٚ‬حُٔؼ‪٤٘٤‬ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪َٜ٣ ٫ ٞ‬ك‪ ٚ‬ػٖ آهَط‪..ٚ‬‬ ‫‪ٌٛ )3‬ح حُِٓخٕ ‪ُٓ ٞٛ‬خٕ ح‪٩‬ريحع ‪ٝ‬حُلٌَ ‪ٝ‬ح‪٫‬رظٌخٍ ‪ٝ‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش ‪ٝ‬حُظٌ‪٤‬ق ‪ٝ‬اىحٍس حُٔ‪ٞ‬حٍى ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص‪ ٞٛ ،‬ػ‪ َٜ‬ػخى ك‪ٚ٤‬‬ ‫ح‪٫‬ػظزخٍ ُ‪ٔٗ٪‬خٕ ‪ٝ‬آٌخٗخط‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬خثِش رؼي إٔ طْ حٓظؼزخى‪ ٙ‬ك‪ ٢‬ػ‪ َٜ‬حُ‪٠‬ؼخكش‪ٌ٣ٝ ،‬ل‪ُ ٢‬ظؤً‪٤‬ي ‪ٌٛ‬ح ٓخ ً​ًَ‪ ٙ‬رؼ‪ ٞ‬حُزخكؼ‪ٖ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪256‬‬

‫ٖٓ إٔ طٌِلش حُٔ٘ظـخص هي حهظِق ط‪٣ُٞ‬ؼ‪ٜ‬خ حُ‪ ّٞ٤‬ػٔخ ًخٕ هزَ ػ‪٬‬ػ‪٘ٓ ٖ٤‬ش‪ ،‬كوي ًخٕ ‪ ٖٓ %20‬حُظٌِلش ‪ٌٛ٣‬ذ ُ‪٪‬ريحع‬ ‫‪ ٖٓ %70‬حُظٌِلش ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ُِٔؼَكش ‪ٝ‬ح‪٩‬ريحع‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬رظٌخٍ ‪ُِٞٔ %80 ٝ‬حى ح‪٤ُٝ٧‬ش‪ ،‬أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كوي حهظِق ح‪َٓ٧‬؛ اً إ‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ُِٞٔ %30 ٝ ٢‬حى ح‪٤ُٝ٧‬ش ‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حٌُ‪٣ ُٖ ٖ٣‬ؼِّٔ‪ٞ‬ح ‪٣ ُٖٝ‬ظؼِٔ‪ٞ‬ح رطَ‪٣‬وش ٓٔظخُس ٓ‪٤‬ـي‪ ٕٝ‬أٗلٔ‪ ْٜ‬كؼ‪ ً٬‬ك‪٢‬‬ ‫‪١ٍٝ‬ش ًز‪َ٤‬س ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ‪ٝ‬كَس حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٤ُٝ٧‬ش ُي‪ً ْٜ٣‬ز‪َ٤‬س‪ًُٝ ،‬ي ‪ ٕ٧‬ى‪ٍٛٝ‬خ ك‪٘ٛ ٢‬خػخص حُٔ​ٔظوزَ ‪ٝ‬ك‪ًٔ ٢‬ذ‬ ‫حُٔ٘خكٔش حُؼخُٔ‪٤‬ش ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ظَحؿغ ‪ٓٞ٣‬خ ً رؼي ‪!ّٞ٣‬‬ ‫ٓخًح ‪٣‬ؼ٘‪ٌٛ ٢‬ح رخُ٘ٔزش اُ‪٘٤‬خ؟‬ ‫اٗ‪٣ ٚ‬ؼ٘‪ ٢‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫أ‪ -‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬طِو‪ ٢‬حُؼِْ ك‪ ٢‬ؿخٓؼخص َٓٓ‪ٞ‬هش‪.‬‬ ‫د ‪ -‬حػظٔخى حُظؼِْ ٓي‪ ٟ‬حُل‪٤‬خس ٓزيأ ك‪ ٢‬حًظٔخد حُٔؼَكش‪.‬‬ ‫ؿـ ‪ -‬حًظٔخد حُٔ‪ٜ‬خٍحص حُٔظـيىس‪ٝ ،‬حُٔوخء ك‪ ٢‬ىكغ طٌخُ‪٤‬ق ًُي‪.‬‬ ‫ى ‪ -‬طؤ‪ َ٤ٛ‬حُ٘لْ ُِؼَٔ ‪ ٖٟٔ‬كَ‪٣‬ن‪.‬‬ ‫‪ٛ‬ـ‪ -‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس حُو‪ ٖٓ ٟٜٞ‬حُ‪ٞ‬هض‪.‬‬ ‫‪ -ٝ‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬حُ٘لْ حُط‪ٝ ،َ٣ٞ‬حٓظ‪٬‬ى حَُإ‪٣‬ش ح‪ٓ٩‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫ًَ ٗ‪٢‬ء ك‪ ٢‬حُؼخُْ ‪٣‬ظـ‪٣ٝ َ٤‬ظـيى رَٔػش ًز‪َ٤‬س‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلظق أػ‪٘​٘٤‬خ ػِ‪ًُ ٠‬ي ؿ‪٤‬يًح كظ‪ٗ ٫ ٠‬ـي أٗلٔ٘خ ك‪ ٢‬أُٓخص‬ ‫هخٗوش‪ٗ ٫ ،‬ؼَف حُٔز‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ٓ٘‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪َّ ٠‬للا ه‪ٜ‬ي حُٔز‪..َ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪257‬‬

‫‪ - 77‬مكافحة العماء (‪)1‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /11 /27‬‬ ‫‪2006 /12/18‬‬ ‫‪٣‬ؤط‪ ٢‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ اُ‪ ٠‬حُيٗ‪٤‬خ ‪٣ ٫ ٞٛٝ‬ؼِْ ٗ‪٤‬جًخ‪٣ٝ ،‬وَؽ ٓ٘‪ٜ‬خ رؼي ػَٔ ٓي‪٣‬ي‪٣ ٫ ٞٛٝ ،‬ؼَف ا‪ ّ٫‬حُوِ‪٣ٝ ،َ٤‬ـ‪ َٜ‬حٌُؼ‪َ٤‬‬ ‫حٌُؼ‪ ٞٛٝ ،َ٤‬ر‪ ٖ٤‬حُوي‪ ّٝ‬حُ٘‪ َ٠‬حُٔظلظق‪ٝ ،‬ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬ك‪ ٍٞ‬حٌُحرَ حُ‪ٞ‬ح‪٣ٝ ،٢ٛ‬زٌٍ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـ‪ٜ‬ي‪٬٣ٝ ،‬ه‪ ٢‬حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُؼ٘خء ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬حٓظ‪٬‬ى ٍإ‪٣‬ش كٔ٘ش ُٔل‪٤‬ط‪ٍٝ ٚ‬إ‪٣‬ش حُـي‪٣‬ي حُٔئػَّ ك‪ٓ ٢‬ؼ‪٘٤‬ظ‪ٝ ،ٚ‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ٌٓ َ٤‬خكلش حُؼٔخء (حُ‪٬‬طٌ ّ‪.)ٕٞ‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔلي‪ٝ‬ى‪ٞ٣ ،‬حؿ‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ىحثْ ٌِٓ٘ش اىٍحى ح‪٤ٗ٧‬خء ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٢ٛ‬ػِ‪ٌِ٘ٓٝ ،ٚ٤‬ش حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ ػِ‪٠‬‬ ‫حُ٘ل‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ٝ .‬حٌُِٔ٘ش ح‪ً٧‬ؼَ طؼو‪٤‬يًح طٌٖٔ ك‪ ٢‬ؿ‪ ِٜٚ‬رو‪ٟٝ ٍٜٙٞ‬ؼق آٌخٗخط‪ٔٓ ،ٚ‬خ ؿؼِ‪ ٚ‬حُٔوِ‪ٞ‬م ح‪ً٧‬ؼَ آَحكًخ‬ ‫ك‪ ٢‬ح‪٫‬ىػخء ‪ٝ‬حُظزـّق ك‪ٌٛ ٢‬ح حٌُ‪!ٕٞ‬‬ ‫ٗلٖ ك‪ ٢‬كخؿش كو‪٤‬وش اُ‪ ٠‬اٗ٘خء (ػِْ حُطَم حُٔ​ٔي‪ٝ‬ىس) أ‪ٓ ٝ‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪ ٠ّٔ ُٔ٣‬رـ (ػِْ حُو‪ ٍٜٞ‬حٌُحط‪ )٢‬أ‪( ٝ‬ػِْ‬ ‫حُـ‪ ،)َٜ‬أ‪ٗ ١‬لظخؽ اُ‪ ٠‬ط٘ظ‪ٓ ْ٤‬ؼَكش طٌٔ٘​٘خ ٖٓ إٔ ٗظليع ًؼ‪ًَ٤‬ح ػٖ ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪ٗ ٫ ٢‬ؼَك‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُـ‪ٞ‬حٓ‪ ٞ‬حُظ‪٫ ٢‬‬ ‫ٗلو‪ٜ​ٜ‬خ‪ٝ ،‬حُل٘‪ٝ ٕٞ‬حُٔ‪ٜ‬خٍحص حُظ‪ٗ ٫ ٢‬ظو٘‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ طٌٔ٘​٘خ ٖٓ طِْٔ حُلي‪ٝ‬ى حُلخ‪ِٛ‬ش ‪-‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬وز‪ -ٍٞ‬ر‪ ٖ٤‬حُوَ‪٣‬ذ‬ ‫‪ٝ‬حُزؼ‪٤‬ي‪ٝ ،‬حُ‪ٜ‬ؼذ ‪ٝ‬حُٔ‪ٓٝ ،َٜ‬خ ٗٔظط‪٤‬غ طـ‪ٓٝ ،َٙ٤٤‬خ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ‪ٓٝ ،‬خ ٌِٗٔ‪ٓٝ ٚ‬خ ‪ٗٝ ...ٌِٚٔٗ ٫‬لٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ٌٛ ٠‬ح‬ ‫حُؼِْ كظ‪ٗ ٠‬وَِ ٖٓ آٌخٗخص حُوطؤ‪ٝ ،‬كظ‪ٗ ٠‬وَِ ٖٓ حُِ٘حع ‪ٝ‬حُـيحٍ حُؼو‪ًٔ ،ْ٤‬خ أٗ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٖٓ ٚ٤‬أؿَ ط‪ٞ‬ك‪َ٤‬‬ ‫حُـ‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬هض‪ ،‬ك٘لٖ ك‪ٗ ٖ٤‬ؼَف حُطَم حُٔ​ٔي‪ٝ‬ىس‪ ٢٠ٔٗ ،‬ك‪ ٢‬حُطَ‪٣‬ن حُٔلظ‪ٞ‬ف رؼوش ‪ٔ١ٝ‬ؤٗ‪٘٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪ٗ ٖ٤‬ؼَف ٓخ ‪٫‬‬ ‫ٗٔظط‪٤‬غ كؼِ‪ُٗ ،ٚ‬ؼَ‪ ٝ‬ػ٘‪ٝ ،ٚ‬ك‪ٗ ٖ٤‬يٍى ٓخ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ ىكؼ‪ ِّْ​ِٔٗ ،ٚ‬هلل ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬ر‪ٗٝ ،ٚ‬لظٔذ ك‪ُ .ٚ٤‬ي‪٘٣‬خ ٓجخص ح‪٫٥‬ف‬ ‫رَ ػَ٘حص حُٔ‪ ٖٓ ٖ٤٣٬‬حُؼِٔخء ‪ٝ‬حُزخكؼ‪ ٖ٤‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ظليػ‪ ٕٞ‬ػٔخ ‪٣‬ؼَك‪ُ ْ٤ُٝ ٕٞ‬ي‪٘٣‬خ ا‪ ّ٫‬حٍُِ٘ حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ظليػ‪ٕٞ‬‬ ‫ػٖ حٌُٔ٘‪٬‬ص ؿ‪ َ٤‬حُٔلِ‪ُٞ‬ش ‪ٝ‬ػٖ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُ٘خه‪ٜ‬ش ‪ٝ‬حُوزَحص حُلـش‪ٝ ،‬هي أى‪ٌٛ ٟ‬ح اُ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٟ‬ؼق ٗي‪٣‬ي ك‪٢‬‬ ‫طَحًْ حُوزَحص حُٔظؼِوش رخُٔ‪ٟٞٞ‬ػخص حُ٘خثٌش ‪ٝ‬حُٔ​ٔخثَ حُٔ​ٔظؼ‪٤ٜ‬ش‪ًٔ ،‬خ أى‪ ٟ‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬زيأ حُزخكؼ‪ ٕٞ‬حُـيى ٖٓ ٗوطش‬ ‫حُ‪ٜ‬لَ‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬زيأ حُطلَ ٍكِش حُٔؼَكش رظؼِْ ًظخرش حٓٔ‪ٌُٜ !ٚ‬ح ك٘لٖ ك‪ ٢‬أْٓ حُلخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ٗ٘​َ٘ ًَ حُٔلخ‪ْ٤ٛ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼخٍف ‪ٝ‬حُوزَحص ًحص حُ‪ِٜ‬ش رٔخ ٗـ‪ٝ ،ِٜٚ‬رٔخ أػ‪٤‬خٕ أػ‪٤‬خٗخ ك‪ٝ ،ٜٚٔ‬أطؼزظ٘خ ح‪٩‬كخ‪١‬ش ر‪.ٚ‬‬ ‫ىػ‪ٗٞ‬خ ٗظٔخءٍ ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش ػٖ ح‪ٓ٧‬زخد حُـ‪٣َٛٞ‬ش ُو‪ٍٜٗٞ‬خ ك‪ ٢‬حُل‪ٝ ْٜ‬حٍطزخً٘خ ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ حُٔؼَك‪ٓ ٢‬غ حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ‪ٝ‬حُٔ​ٔخثَ حُٔظ٘‪ٞ‬ػش‪ ،‬ػْ ٗظليع رؼي ًُي ػٔخ ‪٣‬لَ‪ ٟٚ‬ػِ‪٘٤‬خ ًُي حُو‪ٞٓ ٖٓ ٍٜٞ‬حهق ‪ًِٞٓٝ‬خص‪.‬‬ ‫‪ -1‬حُزَ٘ رٔـِٔ‪٣ ٫ ْٜ‬ؼَك‪ ٕٞ‬طلخ‪ٓ ًَ َ٤ٛ‬خ ‪٣‬ـَ‪ ،١‬كؤٗخ ‪ ٫‬أػَف ٓخًح ‪٣‬ـَ‪ ١‬ح‪ ٕ٥‬ك‪ ٢‬أ‪ٍٝٝ‬رخ أ‪ ٝ‬اكَ‪٣‬و‪٤‬ش‪ٝ ،‬حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪٘ٛ‬خى ‪٣ ٫‬ؼَك‪ ٕٞ‬طلخ‪ٓ َ٤ٛ‬خ ‪٣‬ـَ‪ ١‬ك‪ ٢‬آٓ‪٤‬خ‪ ،‬رَ إ أر٘خء حُوَ‪٣‬ش حُ‪ٞ‬حكيس ‪٣ ٫‬ؼَك‪ ٕٞ‬طلخ‪ٓ ًَ َ٤ٛ‬خ ‪٣‬ـَ‪ ١‬ك‪ ٢‬هَ‪٣‬ظ‪ْٜ‬‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬زخَٗ‪ٗ ٖ٣‬وَ ‪ٝ‬اهزخٍ ٖٓ رؼ‪ ْٜ٠‬اُ‪ ٠‬رؼ‪ ْٜ٠‬ح‪٥‬هَ‪ .‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح إٔ حُؼِْ حٌُ‪ ١‬طَحًْ ُي‪ ٟ‬حُزَ٘‪٣‬ش ُْ‬ ‫‪٣‬ظ‪ َٛٞ‬اُ‪ً٘ ٠‬ق ًَ حُؼ٘خ‪ َٛ‬حٌُٔ‪ٗٞ‬ش ُِز‪٤‬جش‪ ٫ٝ ،‬اُ‪ً٘ ٠‬ق حُؼ‪٬‬هخص حُظ‪ ٢‬طَرط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُظلخػ‪٬‬ص حُظ‪ ٢‬طـَ‪ ١‬ر‪ٜ٘٤‬خ‪،‬‬ ‫ًٔخ إٔ حُزَ٘ ‪٣ ٫‬ؼَك‪ ٕٞ‬أٓزخد ٓخ ‪٣‬ـَ‪ ١‬أ‪ٓ ًَ ٝ‬خ ‪٣‬ـَ‪ ١‬ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ ٚ‬ىه‪٤‬ن‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ ‪٘ٛ‬خى كِٓش‬ ‫ًز‪َ٤‬س ٖٓ ح‪َٓ٧‬ح‪ ٝ‬حُظ‪ ٢‬ط‪٤ٜ‬ذ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حُل‪ٞ٤‬حٕ‪٘ٛ ْ٤ُٝ ،‬خى ٖٓ ‪٣‬ؼَف أٓزخر‪ٜ‬خ‪٣ ٖٓ ٫ٝ ،‬ؼَف حُؼ‪٬‬هخص حُظ‪٢‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طَر‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬ػَ٘س أػ٘خد ٗخىٍس ك‪ ٢‬حُ‪ٗ َٝٓٝ ٖ٤ٜ‬خىٍ ‪ٝ‬ؿخٓ‪ ٞ‬ك‪ ٢‬اكَ‪٣‬و‪٤‬ش‪ .‬إ حُـ‪ َٜ‬رٔخ ‪٣‬ـَ‪ٝ ١‬رزؼ‪ٞ‬‬ ‫أؿِحء ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ٝ ٍٝ٧‬رخُؼ‪٬‬هخص حُظ‪ ٢‬طظزخىُ‪ٜ‬خ ح‪٤ٗ٧‬خء‪ ...‬ؿؼَ ٓـخٍ حُظٖ ‪ٝ‬حُ٘ي ‪ٝ‬حُ‪ٝ ْٛٞ‬حُظوَ‪ٙ‬‬ ‫ًخف ُـؼَ ٍإ‪ ٟ‬أك‪ َ٠‬حُ٘خّ ػو‪ ً٫ٞ‬ط‪٠‬طَد‪ٝ ،‬طلخٍ ك‪٤‬خٍ أػيحى‬ ‫‪ٝ‬ح‪٩‬ىػخء ‪ٝ‬حُظو‪ٝ ٍٞ‬حٓؼًخ ُِـخ‪٣‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ٝ‬كي‪ٙ‬‬ ‫ٍ‬ ‫ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُظ‪ٞ‬ح‪ٝ َٛ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُطز‪٤‬ؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ -2‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ حُو‪ ٍٜٞ‬حٌُحط‪ ٞٛ ٢‬حُطخرغ ح‪ٓ٧‬خٓ‪ُِٞ ٢‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ٔٓٝ ،٢‬ش حُو‪ ٍٜٞ‬حٌُحط‪ ٌٙٛ ٢‬ىكؼض حُ٘خّ‬ ‫ىكؼًخ اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ؼظٔي‪ٝ‬ح ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ْٜ٠‬ك‪ ٢‬ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى؛ ك‪ٜ٘‬خى ٖٓ ‪٣‬ؼِ​ِّْ‪٣ ٖٓٝ ،‬ظؼِْ‪٘ٛٝ ،‬خى ٖٓ ‪ٔ٣‬ظ٘‪ٖٓٝ ،َ٤ُ٘٣ ٖٓٝ ،َ٤‬‬ ‫‪ َٟ٣‬حُ٘‪٢‬ء‪ ،‬ك‪٤‬ليِّع ر‪٣ ٖٓٝ ،َٙ٣ ُْ ٖٓ ٚ‬ؼوَ حُ٘‪٢‬ء‪٣ٝ ،‬يٍى طلخ‪ٝ ِٚ٤ٛ‬هلخ‪٣‬خ‪ ،ٙ‬ك‪َ٘٤‬ك‪ٔ​ٔ٣ ُْ ُٖٔ ٚ‬غ ػ٘‪ ٚ‬ا‪ّ٫‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪258‬‬

‫حُوِ‪ ٌٙٛ .َ٤‬حُؼ‪٬‬هخص ح‪٫‬ػظٔخى‪٣‬ش طو‪ ّٞ‬أٓخًٓخ ػِ‪( ٠‬حُِـش) حُٔ٘ط‪ٞ‬هش ‪ٝ‬حٌُٔظ‪ٞ‬رش‪ ،‬كظ‪ ٠‬حَُٓ‪ٝ ُٞ‬ح‪ٗ٩‬خٍحص ‪ٓ-‬ؼَ ُ‪ٞ‬كخص‬ ‫حُظلٌ‪ٝ َ٣‬اٗخٍحص حَُٔ‪ -ٍٝ‬طؼظٔي ك‪ ٢‬ى‪ُ٫‬ظ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُِـش‪٘ٛٝ ،‬خ طيهَ حُزَ٘‪٣‬ش ك‪ ٢‬طؼو‪٤‬ي ؿي‪٣‬ي؛ اً إ حُِـش ٓ٘ظؾ رَ٘‪،١‬‬ ‫‪ٓٝ‬خ أٗظـ‪ ٚ‬حُزَ٘ ‪٣‬ظَ هخ‪ًَٛ‬ح‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ُي‪ ٟ‬ػِٔخء حُِـخص ك‪ ٢‬أٗلخء حُؼخُْ اؿٔخػًخ رؤٕ حُ٘ظْ حُِـ‪٣ٞ‬ش ٗظْ هخ‪َٛ‬س ك‪٢‬‬ ‫حُظؼز‪ َ٤‬ػٖ كخؿخص حُزَ٘‪ٝ ،‬هخ‪َٛ‬س ػٖ طلو‪٤‬ن حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حٌُخَٓ ر‪ٌٛٝ ،ْٜ٘٤‬ح حُو‪٣ ٍٜٞ‬ؤط‪ ٖٓ ٢‬ه‪ٗ ٍٜٞ‬ظْ حٌُ‪ّ٬‬؛‬ ‫ك‪٤‬غ اٗ٘خ ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س ‪ٗ ٫‬ـي حٌُِٔخص ‪ٝ‬حُظؼز‪َ٤‬حص حُظ‪ ٢‬طظَؿْ أكٌخٍٗخ ‪٘ٓٝ‬خػَٗخ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ىه‪٤‬ن‪ًٔٝ ،‬خ َٗ‪٣‬ي‬ ‫رخُ‪٠‬ز‪ًٝ ،٢‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ٗو‪ ٍٞ‬ك‪َٗ ٖ٤‬حؿغ ك‪ ٢‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ ٗطو٘خ‪ :ٙ‬اٗ٘خ ُْ َٗى ‪ٌٛ‬ح‪ٝ ،‬اٗٔخ أٍىٗخ ًٌح‪ ٌُٖٝ ،‬هخٗ٘خ حُظؼز‪َ٤‬؛ ًٔخ‬ ‫إٔ ه‪ ٍٜٞ‬حُِـش ‪٣‬ظـِ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ه‪ٗ ٍٜٞ‬ظْ حُل‪ٝ ْٜ‬حُظؼز‪ٝ َ٤‬حُظؤ‪ُٔ َ٣ٝ‬خ ٗٔ​ٔغ‪ٗٝ ،‬وَأ ‪ٝ​ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ػَ٘حص حُظلخٓ‪ َ٤‬حُٔط‪ُٞ‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔوظ‪َٜ‬س ٌُ‪َّ ّ٬‬للا حُؼِ‪ ِ٣‬ىُ‪ٝ َ٤‬ح‪ٟ‬ق ػِ‪ٓ ٠‬خ ٗو‪ٝ ،ٍٞ‬حُو‪٬‬كخص حٌُحثؼش ر‪ ٖ٤‬حُلو‪ٜ‬خء حُيٓظ‪ ٖ٤٣ٍٞ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ٟٞ‬‬ ‫حُؼخُْ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُو‪٠‬خس ‪ٝ‬حُٔلخٓ‪ ،ٖ٤‬طويّ أىُش ا‪ٟ‬خك‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬كو‪٤‬وش ٓخ ٗو‪٢ٗٝ .ٍٞ‬ء ٖٓ اٌٗخٍ حٓظويحّ حُِـش ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪٠‬‬ ‫‪١‬ز‪٤‬ؼش طًَ‪٤‬ذ (حُٔن حُزَ٘‪)١‬؛ اً اٗ‪٣ ٚ‬ظؼخَٓ ٓغ حُِـش حٌُٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُي‪٫٫‬ص حَُه‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خث‪٤‬ش رٌلخءس ػخُ‪٤‬ش‪ُ٣ ٌُٚ٘ ،‬زي‪١‬‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٍ٫‬طزخى ك‪٣ ٖ٤‬ظؼخَٓ ٓغ ٓخ ‪ ٖٓ ٞٛ‬هز‪ َ٤‬حُِـش حٌُ‪٤‬ل‪٤‬ش‪ ،‬ك٘لٖ ٗؼزَ ػٖ حُ‪ٜ‬يم ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خٗش ‪ٝ‬حُ٘ـخػش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُؤ‪ٝ ٍٞ‬حُلَع ‪ٝ‬حَُ‪ٟ‬خ‪ ...‬رظؼز‪َ٤‬حص ًؼ‪َ٤‬س‪٣ ،‬ظِول‪ٜ‬خ حُيٓخؽ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ طؼز‪َ٤‬حص ؿ‪ َ٤‬ىه‪٤‬وش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬ؿخىس‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٝ َ٤‬حك‪٤‬ش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪ٔ​ٔ٣ ٚ‬ق ُ٘لٔ‪ ٚ‬رظؤ‪ِٜ٣ٝ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٗ ٞ‬ز‪ ٚ‬حكظ‪٤‬خ‪ٔٓ ،٢١‬خ ‪٣‬ـؼَ حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حُؼوِ‪ٝ ٢‬حُ٘ؼ‪ُ ١ٍٞ‬ي‪٘٣‬خ‬ ‫‪ٝ‬ح‪ً٤ٛ‬خ ‪ٟٞٓٝ‬غ طٔخإٍ‪ ٫ٝ .‬أػَف أ‪ ١‬ى‪ٝ‬حء كخْٓ ُٔؼخُـش ‪ ٌٙٛ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص‪ ٌٖٔ٣ ٌُٖ ،‬ػٖ ‪٣َ١‬ن اػخىس طٌ‪ٖ٣ٞ‬‬ ‫حُؼخىحص حٌُ‪٤ٓ٬‬ش ُي‪ ٟ‬حُ٘خّ إٔ ٗلَُ رؼ‪ ٞ‬حُظويّ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪259‬‬

‫‪ - 78‬مكافحة العماء (‪)2‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /12 /21‬‬ ‫‪2007 /01/11‬‬ ‫طليػض ك‪ ٢‬حُٔوخٍ ح‪ ٍٝ٧‬ػٖ إٔ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪٣‬ظَ ‪ِ٤١‬ش ػَٔ‪ٌ٣ ٙ‬خكق ٖٓ أؿَ ٍإ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٢ٛ‬ػِ‪ ٖٓٝ ،ٚ٤‬أؿَ‬ ‫ح‪ٛ٫‬ظيحء اُ‪ ٠‬ح‪ِٞٓ٧‬د ح‪ٓ٧‬ؼَ ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حُ‪ ّٞ٤‬أًَٔ حُلي‪٣‬غ ػٖ أٓزخد ‪ ٌٙٛ‬حُٔؼ‪ِ٠‬ش ‪ٝ‬ػٖ رؼ‪ٓ ٞ‬خ ‪٣‬لِّٖٔ‬ ‫ٖٓ ٓ‪٣ٞ‬ش حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ ػزَ حُٔلَىحص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬ػو‪ُ٘ٞ‬خ ‪ ٫‬طظؼخَٓ ٓغ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ‪ٝ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ ًَٝ‬أٌٗخٍ حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىحص ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬زخَٗ ‪ٝ‬اٗٔخ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬طـٔ‪٤‬ي‪ٛ‬خ ك‪٢‬‬ ‫ٓـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ حُ‪ ٍٜٞ‬حُٔظَحرطش ‪ٝ‬حُ٘خٗجش ػٖ حَُٓ‪ٝ ُٞ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص ‪ٝ‬حُظؼَ‪٣‬لخص ‪ٝ‬حُظؤ‪ٔ٤‬خص ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخّ ًحص حُ‪ِٜ‬ش‬ ‫رٌَ ه‪٤٠‬ش ٖٓ طِي حُو‪٠‬خ‪٣‬خ‪ ...‬إ ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ ٗيس حًٌُخء ‪ٟٝ‬وخٓش حُظل‪ َ٤ٜ‬حُؼِٔ‪ٝ ٢‬ح‪٫‬كظَحف حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ ٢‬ك‪٢‬‬ ‫حُزلغ‪ ُْ -‬طٌٖ ًخك‪٤‬ش ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ ُوطغ ىحرَ حُِ٘حع ك‪ ٍٞ‬أ‪ٔٓ ١‬خ ً​ًَٗخ‪ٝ ،ٙ‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ حهظ‪٬‬ف حُ٘خّ‬ ‫ك‪ ٍٞ‬حٌُؼ‪( ٖٓ َ٤‬حُظؼَ‪٣‬لخص) ؿؼِ‪٣ ْٜ‬ول‪ ٕٞ‬ػخؿِ‪ ٖ٣‬أٓخّ كْٔ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حَُٔطزطش ر‪ٜ‬خ‪ٓٝ ،‬ؤً​ًَ ‪٘ٛ‬خ ٓؼخ‪٣َٓ ً٫‬ؼًخ ٌُُي‬ ‫ٖٓ ه‪ ًَ​ً ٍ٬‬حُظٔخإ‪٫‬ص حُظ‪ ٢‬طي‪ ٍٝ‬ك‪ ٍٞ‬طؼَ‪٣‬ق (ح‪ُ٫‬ظِحّ) ‪ٝ‬طؼَ‪٣‬ق حُ٘و‪( ٚ‬حُِٔظِّ)‪ :‬ك‪ٗ ٖ٤‬و‪ٌٛ :ٍٞ‬ح ِْٓٔ‬ ‫ِٓظِّ‪ ،‬كٔخًح ‪٣‬ؼ٘‪ًُ ٢‬ي؟ ‪٣ َٛ‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ‪٣ ٚ‬ئى‪ ١‬حُ‪ٞ‬حؿزخص ‪ٝ‬حُلَحث‪٣ٝ ٞ‬ظـ٘ذ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حٌُزخثَ ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬روخص‪ ،‬أّ أٗ‪٣ ٚ‬ؼ٘‪٢‬‬ ‫أ‪ً٠٣‬خ أىحء حُ٘‪ٞ‬حكَ ‪ٝ‬كؼَ حُٖٔ٘ ‪ٝ‬حُٔ​ٔظلزخص‪ٝ ،‬حؿظ٘خد ٓخ ‪ ٖٓ ٞٛ‬هز‪ َ٤‬حٌَُٔ‪ٝ ٙٝ‬حَُٔؿ‪ٞ‬د ػ٘‪ٝ ٚ‬ه‪٬‬ف ح‪٠ُٝ٧‬؟ ‪ٝ‬اًح‬ ‫‪ٝ‬هغ حُِٔظِّ ك‪ً ٢‬ز‪َ٤‬س‪ ،‬ك‪٣ َٜ‬وَؿ‪ًُ ٚ‬ي ٖٓ ىحثَس ح‪ُ٫‬ظِحّ؟ ‪ٝ‬اًح ًخٗض حُظ‪ٞ‬رش ٖٓ حٌُز‪َ٤‬س طؼ‪٤‬ي ‪ٛ‬خكز‪ٜ‬خ اُ‪ٜٓ ٠‬خف‬ ‫حُِٔظِٓ‪ ،ٖ٤‬كٔخ حُٔ‪ٞ‬هق ٖٓ حٌُ‪٣ ١‬وغ ًَ أٓز‪ٞ‬ع ك‪ً ٢‬ز‪َ٤‬س ‪ِ٣ ٫ٝ‬زغ إٔ ‪ُ٣‬ظزؼ‪ٜ‬خ رظ‪ٞ‬رش؟ ‪ٌٛ ًَٝ‬ح ٓز٘‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬إٔ طؼَ‪٣‬ق‬ ‫حٌُز‪َ٤‬س ٓظلن ػِ‪ ْ٤ُٝ ،ٚ٤‬ح‪ًٌُ َٓ٧‬ي ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ٓ ٞٛ‬ؼَ‪ٝ‬ف ‪ٗٝ !ٍٜٞ٘ٓٝ‬ظًَح ُـٔ‪ًُ ًَ ٝٞ‬ي‪ ،‬كبٕ حُ٘خّ ‪٣‬لخ‪ُٕٞٝ‬‬ ‫ىحثٔخ ً حُظ٘زغ رؤ‪٢ٗ ١‬ء ٖٓ أؿَ حُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬ؼ‪٤‬خٍ ‪ٔ٣‬ظؼ‪ ٕٞ٘٤‬ر‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ا‪ٛ‬يحٍ حُلٌْ حُٔ‪٬‬ثْ‪ٝ .‬أٗخ أً​ًَ ً‪٤‬ق إٔ‬ ‫حُ٘خّ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ٛ‬وخع حُؼخُْ ح‪٘٣ ٢ٓ٬ٓ٩‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ ٖٓ ٠‬أى‪ ٟ‬كَ‪٠٣‬ش حُلؾ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬هي رِؾ َٓطزش ػخُ‪٤‬ش ؿيحً ك‪٢‬‬ ‫حُظٔ​ٔي ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪٣ ْٜ‬ظِ‪ٔ٣ ٕٞ‬ظ‪ٜ‬ـ٘‪ ٚ٘ٓ ٕٞ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬وخُلش َٗػ‪٤‬ش‪ُٝ ،‬طخُٔخ ٓٔؼ٘خ ٖٓ ‪٣‬و‪ :ٍٞ‬كخؽ‪،‬‬ ‫‪ٌ​ٌ٣ٝ‬د! كخؽ ‪٣ٝ‬ؤًَ كو‪ٞ‬م حُ٘خّ! كخؽ ‪ٔ​ٔ٣ٝ‬غ ح‪٧‬ؿخٗ‪ُٝ ..!٢‬طخُٔخ ٍأ‪٘٣‬خ ٖٓ ‪٣‬ـ‪٠‬ذ اًح ُْ طوَٕ حٓٔ‪ ٚ‬رِوذ كخؽ‪،‬‬ ‫‪ٗ٧‬ي رٌُي طِ٘ع ٓ٘‪ٓٝ ٚ‬خٓخ ً ػظخٓخً‪ ،‬أ‪ ٝ‬طزي‪ ٝ‬ك‪ٍٞٛ ٢‬س حُٔ​ٔظوق ر‪ٌٛٝ !ٚ‬ح ًِ‪ٓ ٚ‬غ إٔ ٗؼ‪َ٤‬س حُ‪٬ٜ‬س أػظْ كَٓش‬ ‫ػ٘ي َّللا طؼخُ‪ٗ ٖٓ ٠‬ؼ‪َ٤‬س حُلؾ أ‪ ٝ‬حًُِخس‪ٓٝ ..‬غ إٔ حُٔلخكع ػِ‪ ٠‬حُ‪٬ٜ‬س ‪٣‬و‪ ّٞ‬رؼَٔ ػظ‪٣ٝ ،ْ٤‬زٌٍ ؿ‪ٜ‬يحً ٓٔظَٔحً أًزَ‬ ‫رٔخ ‪٣ ٫‬وخٍٕ ٖٓ حُـ‪ٜ‬ي حٌُ‪٣ ١‬زٌُ‪ ٚ‬حُلخؽ‪ ٌُٖ ،‬حُ٘خّ ٗظَ‪ٝ‬ح –رلٔذ أِٓؿظ‪ٝ ْٜ‬حؿظ‪ٜ‬خىحط‪ -ْٜ‬اُ‪ ٠‬إٔ حُلؾ ‪ٌَ٘٣‬‬ ‫كخ‪ً ً٬ٛ‬ز‪َ٤‬حً ؿيحً ر‪ ٖ٤‬طخٍ‪٣‬و‪ ٖ٤‬أ‪َٓ ٝ‬كِظ‪َٓ ٖٓ ٖ٤‬حكَ حُؼَٔ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ حُ٘و‪ ٚ‬رؼي حُلؾ ‪٣‬ـذ إٔ ‪ٗ ٌٕٞ٣‬و‪ٜ‬خ ً‬ ‫ٓوظِلخ ً ؿيحً ػٔخ ًخٕ ػِ‪ ٚ٤‬هزِ‪!ٚ‬‬ ‫‪٣ٝ‬وظِق حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُِٔظِّ ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ ك‪٤‬غ ‪٘٣‬ؼظ‪ ٚ‬رؼ‪ ْٜ٠‬رؤٗ‪ٓ ٚ‬ظؼ‪ٜ‬ذ‪٘٣ٝ ،‬ؼظ‪ ٚ‬آهَ‪ ٕٝ‬رؤٗ‪ٓ ٚ‬ظ٘يى‪٘٣ٝ ،‬ؼظ‪ ٚ‬كَ‪٣‬ن‬ ‫ػخُغ رؤٗ‪٘ٓ ٚ‬ـِن‪ٝ ،‬أ‪ٟ‬خف حُـَد ك‪ ٢‬حُٔ٘‪ٞ‬حص ح‪٧‬ه‪َ٤‬س ‪ٝ‬حُلخ‪١‬ز‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬كزخُ‪ ٖٓ ٚ‬ه‪٘ٓٞ‬خ‪ٗ ،‬ؼ‪ٞ‬طخ ً ؿي‪٣‬يس ُٖٔ ػِ‪ْٜ٤‬‬ ‫ٓ‪ٓ٬‬ق ح‪ُ٫‬ظِحّ‪ ٖٓٝ ،‬طِي حُ٘ؼ‪ٞ‬ص‪( :‬اٍ‪ٛ‬خر‪ٓ( ،)٢‬ظطَف)‪( ،‬أ‪( ،)٢ُٞٛ‬ظ‪ٍ( ،)٢ٓ٬‬ؿؼ‪ٓ( ،)٢‬ظوِق)‪ٝ ...‬حُؼـ‪٤‬ذ‬ ‫إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓٔ ‪٣‬طِو‪ ٌٙٛ ٕٞ‬ح‪ُ٧‬وخد ػِ‪ ٠‬حُٔظي‪ٔ٣ ،ٖ٤٘٣‬ظ٘ؼ‪ ٕٞ‬ػٖ ٓ٘خه٘ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُظيح‪ ٍٝ‬ك‪ٓ ٢‬ي‪ ٟ‬حٗطزخه‪ٜ‬خ ػِ‪ٌٖٔ٣ ٖٓ ٠‬‬ ‫إٔ ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬حُٔ​ِْٔ حُ‪ٜ‬خُق) أ‪( ٝ‬حُٔ​ِْٔ حُِٔظِّ)‪ٝ .‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ حُ‪٣٫ٞ‬خص حُٔظليس طَك‪ٍ ٞ‬ك‪٠‬خ ً رخطخ ً ػوي‬ ‫ٓئطَٔ ى‪ ٖٓ ٢ُٝ‬أؿَ طلي‪٣‬ي ٓل‪( ّٜٞ‬ح‪ٍٛ٩‬خد) كظ‪٣ ٠‬ؼَف حُؼخُْ‪ٓ َٛ :‬خ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬حُلِٔط‪ٟ ٕٞ٤٘٤‬ي حُ‪ٜٞ٤‬ى ‪ٖٓ ٞٛ‬‬ ‫رخد ٓوخ‪ٓٝ‬ش حُٔلظَ أ‪ ٖٓ ٝ‬رخد ح‪ٍٛ٩‬خد ‪ٝ‬حُؼي‪ٝ‬حٕ ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬رَ‪٣‬خء؟!‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬رزٔخ‪١‬ش إٔ حُو‪ ٟٞ‬حُ٘خكٌس ط‪ ٖٓ َ٠‬ىكغ ‪٣َٟ‬زش ‪ٟٞٝ‬ف حُٔ‪ٜ‬طِلخص ‪ٝ‬حُظؼَ‪٣‬لخص‪ٝ ،‬طٔظـَ ؿٔ‪ٜٟٞ‬خ‬ ‫ُِزطٖ رؤػيحث‪ٜ‬خ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُو‪ ٟٞ‬هي طٌ‪ ٕٞ‬ىحهَ حُزِيحٕ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٝ ،‬هي طٌ‪ ٕٞ‬ه‪٘ٓ ٟٞ‬خ‪ٝ‬ثش ‪ٓٝ‬ؼخى‪٣‬ش ُ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫هي طو‪ :٢ُ ٍٞ‬هي ػَك٘خ حُيحء‪ٝ ،‬ػَك٘خ كـْ حُؼٔخء حَُحر‪ ٞ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُظؼَ‪٣‬ق‪ ،‬كٔخ حُؼَٔ؟‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪260‬‬

‫حُـ‪ٞ‬حد ‪٣‬ظٔؼَ ك‪ ٢‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫أ ‪ -‬ك‪٠ٗ ٖ٤‬غ طؼَ‪٣‬لخ ً ‪٢ٗ ١٧‬ء‪ ،‬كبٕ ٖٓ حُٔظ‪ٞ‬هغ إٔ ‪٣‬ؼزَ ًُي حُظؼَ‪٣‬ق ػٖ ٓي‪ ٟ‬اكخ‪١‬ظ٘خ رٔخ ٗؼَِّك‪ٝ ،ٚ‬ػٖ حػظوخىٗخ‬ ‫ك‪ٍٝ ٚ٤‬إ‪٣‬ظ٘خ ُ‪ٝ ٚ‬رٔخ إٔ ًَ ًُي ‪٣‬ظلخ‪ٝ‬ص ر‪ ٖ٤‬أٓش ‪ٝ‬أٓش ‪ٝ‬أك‪٤‬خٗخ ً ر‪ٗ ٖ٤‬و‪ٝ ٚ‬آهَ‪ ،‬كبٕ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٔظـَد إٔ ٗـي‬ ‫ٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ػيىحً ٖٓ حُظؼَ‪٣‬لخص حُٔظزخ‪٘٣‬ش‪ٝ .‬ك‪ٞ٣ ٖ٤‬ؿي ُِ٘‪٢‬ء‬ ‫حُ‪ٞ‬حكي أًؼَ ٖٓ طؼَ‪٣‬ق كبٕ حُٔـخٍ ‪ٜ٣‬زق ٓلظ‪ٞ‬كخ ً أٓخّ ح‪ٗ٫‬ظوخء ‪ٝ‬حُظل‪ٓٝ ِ٤‬ظخرؼش ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬طَٔ‪ َ٣‬حُٔ‪ٜ‬خُق‬ ‫حَُٔ٘‪ٝ‬ػش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػش‪ .‬حُو‪ٛ٬‬ش حُٔ​ٔظلخىس ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٢ٛ‬إٔ حُلْٔ حٌُخَٓ ُِو‪٬‬ف ك‪ ٢‬حُظؼَ‪٣‬لخص ٓ‪٤‬ظَ ٓلو‪ٞ‬ىحً‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إٔ ح‪ٓ٫‬ظـ‪ ٍ٬‬حُٔ‪٤‬ت ٌُُي ٓ‪٤‬ظَ ٓٔظَٔحً‪.‬‬ ‫د ‪ٜٓ -‬طِق (ح‪ُ٫‬ظِحّ) ‪( ٝ‬حُِٔظِّ) ٓ‪ٜ‬طِق ؿي‪٣‬ي‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ ٫‬أػَف إٔ أكيحً ٖٓ حُِٔق حٓظويٓ‪ًٔ ٚ‬خ ٗٔظويٓ‪ٚ‬‬ ‫حُ‪ٌٛٝ ،ّٞ٤‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ طؼَ‪٣‬ق ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ ٞٛ‬أ‪٠٣‬خ ً ؿي‪٣‬ي ك‪ٌٛ ٢‬ح حُلوَ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظٔخءٍ ٓخ حُٔ‪ٜ‬طِق حُوي‪ْ٣‬‬ ‫حٌُ‪ ١‬حٓظويٓ‪ ٚ‬حُٔخرو‪ ٕٞ‬ك‪٤ٓ ٢‬خم حُي‪ُ٫‬ش ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش حُي‪٤٘٣‬ش‪ٜٓ ٞٛ َٛ .‬طِق (‪ٛ‬خُق) أ‪( ٝ‬طو‪ )٢‬أ‪ٍٝ( ٝ‬ع)؟ أ‪ٝ‬‬ ‫ٓخًح؟ ‪ٝ‬اًح حٓظطؼ٘خ اُلخم ٓ‪ٜ‬طِق (ِٓظِّ) ر‪ٞ‬حكي ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص ك‪ٔٗ َٜ‬ظط‪٤‬غ ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ ٓيُ‪ ٍٞ‬حُٔ‪ٜ‬طِق‬ ‫حُوي‪ ْ٣‬ك‪ ٢‬ط‪٤ٟٞ‬ق حُٔ‪ٜ‬طِق حُـي‪٣‬ي؟ أ‪ ٌٕٞ٣ ٝ‬حُو‪٤‬خٍ ‪ ٞٛ‬اُـخء حُٔ‪ٜ‬طِق حُـي‪٣‬ي؟ أ‪ٓ ٝ‬خًح؟‬ ‫ؽ ‪ -‬أك‪٤‬خٗخ ً هي ٗٔظط‪٤‬غ حُظـِذ ػِ‪ٌِ٘ٓ ٠‬ش ؿٔ‪ ٝٞ‬حُظؼَ‪٣‬لخص ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص ٖٓ ه‪ٟٝ ٍ٬‬غ حُظؤ‪ٔ٤‬خص ‪ٝ‬حُظ٘‪٣ٞ‬ؼخص‪،‬‬ ‫ًٔخ كؼَ رؼ‪ٗ ٞ‬خر‪ ٢ٜ‬ػِٔخء حُؼو‪٤‬يس ‪ٝ‬ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُلو‪ ٚ‬ك‪ ٖ٤‬هخُ‪ٞ‬ح‪٘ٛ :‬خى‪ٗ :‬لخم ػوي‪ٗٝ ١‬لخم ػِٔ‪٘ٛٝ ،٢‬خى ا‪ٔ٣‬خٕ ى‪ٕٝ‬‬ ‫ا‪ٔ٣‬خٕ‪ًٝ ،‬لَ ى‪ً ٕٝ‬لَ‪ٝ ،‬كٔن ى‪ ٕٝ‬كٔن‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٗ٘خ ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗو‪ :ٍٞ‬إ ح‪ُ٫‬ظِحّ ىٍؿخص‪ٝ ،‬رٌُي ٌَٗٔ كيس‬ ‫حُـٔ‪ٝ ٝٞ‬حُو‪٬‬ف‪.‬‬ ‫ى ‪ -‬طلظ‪٤‬ق حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ػِ‪ ٠‬أ‪٤ٔٛ‬ش حُ‪ٟٞٞ‬ف ك‪ ًَ ٢‬حُٔ​ٔخثَ حُظ‪ٗ ٢‬زلغ ك‪ٜ٤‬خ ك٘ظؼِْ ً‪٤‬ق ٗ‪ٜ‬زَ ػِ‪ ٠‬رٌٍ حُـ‪ٜ‬ي‬ ‫ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي حُٔ‪ٜ‬طِلخص ‪ٝ‬حُظؼَ‪٣‬لخص‪ٝ ،‬طلَ‪ٞٓ َ٣‬ح‪ٟ‬غ حُِ٘حع‪ٓ ًَ​ًٝ ،‬خ ُ‪ٓ ْ٤‬وظِلخ ً ك‪ٝ .ٚ٤‬هي ًخٕ رؼ‪ ٞ‬ػِٔخث٘خ‬ ‫حُويحٓ‪ ًٌَٕٝ٣ ٠‬ػوخثي‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬ريح‪٣‬خص ًظز‪ ،ْٜ‬كِ‪٤‬ظ٘خ ٗلؼَ ٗل‪ٞ‬حً ٖٓ ًُي رًٌَ أًزَ ػيى ٌٖٓٔ ٖٓ ح‪ٝ َ١٧‬حُٔ٘طِوخص‬ ‫‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص ‪ٝ‬حُظؼَ‪٣‬لخص ‪ٝ‬ح‪٫‬كظَحُحص حُظ‪ ٢‬طٔخػيٗخ ػِ‪ ٠‬ك‪ َٜ‬ى‪ٝ‬حثَ حُ٘وخٕ ك‪ ٢‬كي‪ٝ‬ى ‪٤ٟ‬وش‪ًٔ ،‬خ‬ ‫طٔخػي ٖٓ ‪ٔ​ٔ٣‬ؼ٘خ ‪٣ٝ‬وَأ ُ٘خ ػِ‪ ٠‬ك‪ ْٜ‬طؼز‪َ٤‬حط٘خ رؤهَ هيٍ ٌٖٓٔ ٖٓ حُ‪ٝ ْٛٞ‬ح‪ُ٫‬ظزخّ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪261‬‬

‫‪ - 79‬مكافحة العماء (‪)3‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1428 /1/6‬‬ ‫‪2007 /01/25‬‬ ‫ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى إٔ ح‪ َٛ٧‬ك‪ ٢‬حُ٘خّ ‪ ٞٛ‬حُـ‪ َٜ‬كظ‪٣ ٠‬ظؼِٔ‪ٞ‬ح‪ًٔ ،‬خ إٔ ح‪ َٛ٧‬ك‪ ٢‬أٗٔخ‪ ١‬طلٌ‪ ٞٛ َْٛ٤‬ح‪٫‬ػ‪ٞ‬ؿخؽ‬ ‫‪ٝ‬حُلـخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬يٍّر‪ٞ‬ح أٗلٔ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُو‪ٝ ،ْ٣ٞ‬هي ‪َّٛ‬ف حُوَإٓ ر‪ ٌٜٙ‬حُلو‪٤‬وش حُ٘خ‪ٛ‬ؼش ك‪٤‬غ هخٍ –ٓزلخٗ‪:-ٚ‬‬ ‫( َ‪َّ ٝ‬‬ ‫خٍ َ‪ْ ٝ‬ح‪ْ َ٧‬كجِ َيسَ َُ َؼَِّ ٌُ ْ​ْ طَ ْ٘ ٌَُُ‪ٍٞٓ[ ) َٕٝ‬س‬ ‫ْ‪َ ٜ‬‬ ‫‪ ٕٞ‬أُ َّٓ‪َٜ‬خطِ ٌُ ْ​ْ ‪ ٫‬طَ ْؼَِ ُٔ‪ْ٤َٗ َٕٞ‬جخ ً َ‪َ ٝ‬ؿ َؼ َ​َ َُ ٌُ ُْ حُ َّٔ ْٔ َغ َ‪ْ ٝ‬ح‪َ٧‬ر َ‬ ‫َّللاُ أَ ْه َ​َ َؿ ٌُ ْ​ْ ِٓ ْٖ رُطُ ِ‬ ‫حُ٘لَ‪.]78 :‬‬ ‫إ ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق ؿيًح إٔ حُ٘خّ ‪ ٌَٕٞٛ٣‬حُؼٔخء‪ ٌَٕٞٛ٣ٝ ،‬حُـ‪ َٜ‬رٔخ ‪٣‬ـَ‪ ١‬ك‪ًٔ ،ُْٜٞ‬خ طٌَ‪ ٙ‬حُطز‪٤‬ؼش حُلَحؽ‪ٌُٜٝ ،‬ح‬ ‫كبٗ‪ٔ٣ ْٜ‬خٍػ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬ا‪ٛ‬يحٍ ح‪٧‬كٌخّ ‪ٝ‬طوَ‪ َ٣‬حُٔ​ٔخثَ ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض َٓطٌِحط‪ ْٜ‬حُٔؼَك‪٤‬ش ‪ٟ‬ج‪ِ٤‬ش‪ٓٝ ،‬طل‪٤‬ش‪ ْٛٝ ،‬رٌُي‬ ‫‪٣ِ٣‬ي‪ ٕٝ‬حُط‪ ٖ٤‬رِش‪٣ٝ ،‬لخهٔ‪ ٕٞ‬حٌُِٔ٘ش‪.‬‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ‪٣ ٫‬ؼَك‪ ٕٞ‬إٔ (حُؼوَ) ٖٓ ؿ‪ٓ َ٤‬ؼَكش ‪ٛ‬زخء‪ٝ ،‬إٔ حًٌُخء ٖٓ ؿ‪ٓ َ٤‬ؼَكش ؿ‪٤‬يس ‪ً ٌٕٞ٣ ٫‬خك‪ً٤‬خ ُظٌ٘‪َ٤‬‬ ‫حُظ‪ٍّٞ ٜ‬حص حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش ‪ٝ‬ا‪ٛ‬يحٍ ح‪٧‬كٌخّ حَُٗ‪٤‬يس‪ٌٛٝ ...‬ح حُظ‪٣ ّْٛٞ‬لَِّٔ ؿِث‪ًّ٤‬خ طوخػْ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ر٘‪ ٢‬ؿِيط٘خ ػٖ حُوَحءس‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٛ‬طلخد حٌُظخد‪ٝ ،‬ػٖ حُزٌٍ حُٔو‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُظؼِْ ‪ٝ‬حًظٔخد حُٔؼَكش‪ ٌٙٛٝ .‬اٗخٍحص َٓ‪٣‬ؼش ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔ​ٔؤُش‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ ٖٓ ٓؼخ‪ َ٤٣‬حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ٓ ١‬ي‪ٓ ٟ‬خ ‪٣‬ظ‪ٞ‬كَ ُي‪ ٟ‬حُزِي ٖٓ ٓؼط‪٤‬خص ‪ٓٝ‬ؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬أٍهخّ ‪ٝ‬اك‪ٜ‬خءحص‪ً ...‬حص ‪ِٛ‬ش‬ ‫رخُل‪٤‬خس حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ُِ٘خّ‪ًٝ ،‬حص ‪ِٛ‬ش رخ‪ٛ‬ظٔخٓخط‪َٝ٘ٓٝ ْٜ‬ػخط‪ ْٜ‬حُٔ​ٔظوزِ‪٤‬ش‪ّ .‬‬ ‫إ ط‪ٞ‬كَّ حُويٍ حٌُخك‪ ٖٓ ٢‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٍ٧‬هخّ ‪٣‬لِّٖٔ ىٍؿش حُ‪ٞ‬ػ‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬حُ٘خّ‪ٔ٣ٝ ،‬خ‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬حٍطوخء ٓٔظ‪ ٟٞ‬طلٌ‪ ٞٛٝ ،َْٛ٤‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي ‪ٞ٣‬كَ ُ‪ ْٜ‬هيًٍح‬ ‫ٖٓ ح‪ٓ٧‬خٕ ‪ٟ‬ي حُـٖ ‪ٝ‬حُظِ‪ٝ َ٣ٝ‬حُظِ‪٤٣‬ق حٌُ‪٘٣ ١‬ظَ٘ حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ٓ ًَ ٢‬ـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس‪ٝ ،‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٔ٣ ُْ ٞ‬زن ُ‪ٓ ٚ‬ؼ‪!َ٤‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُي‪ ٍٝ‬حُلو‪َ٤‬س ‪ٝ‬حُ٘خٓ‪٤‬ش ٗق ًز‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص‪ًُٝ ،‬ي ‪ ٕ٧‬ر٘خء حُ‪٤ٜ‬خًَ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خط‪٤‬ش ٌِٓق ؿيًح‪٣ٝ ،‬لظخؽ اُ‪ ٠‬ىٍؿش‬ ‫ٖٓ حُظ٘ظ‪ٔ٤ُ ْ٤‬ض ٓظ‪ٞ‬كَس ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُي‪ٝ‬حثَ ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬خص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص حُلٌ‪٤ٓٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٤ِٛ٧‬ش‪ٌٛٝ .‬ح حُلوَ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خط‪٢‬‬ ‫‪٘٣‬ـِّ غ حٌُؼ‪ ٖ٣َ٤‬ػِ‪ ٠‬حٌُ​ٌد ‪ٝ‬حُِؼذ رؼو‪ ٍٞ‬حُ٘خّ ‪ٝ‬هيحػ‪ٝ ،ْٜ‬ك‪ ٢‬رِيحٕ آ‪٤ٓ٬‬ش ًؼ‪َ٤‬س طظلٌْ حُلٌ‪ٓٞ‬خص ‪ٞٓٝ‬ظل‪ٛٞ‬خ‬ ‫ربىحٍس حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خءحص‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ظَ ‪ٟ‬ؼق حُٔ​ٔؤُش ‪ٝ‬حُٔلخٓزش حُ٘ؼز‪٤‬ش كبٕ ٓ‪ٞ‬ظل‪ ٢‬حُي‪ُٝ‬ش ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬ؼ‪ٓ َ٘ٗ ٕٞ‬خ‬ ‫‪٣َ٣‬ي‪ ٖٓ ٕٝ‬أٍهخّ‪ٝ ،‬كـذ ٓخ ‪٣َ٣ ٫‬ي‪ َٙ٘ٗ ٕٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬وظ‪ِٜٓ ٠٠‬لش حُلٌ‪ٓٞ‬ش ‪ٜٓٝ‬خُل‪ ْٜ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ؿؼَ حُؼوش‬ ‫رٔخ ‪ٟ َ٘​ُ٘٣‬ؼ‪٤‬لش‪ٝ ،‬أك‪٤‬خًٗخ ٓؼي‪ٓٝ‬ش‪ٝ ،‬هي هخٍ أكي حٌُظخد ‪ًٓ ٞ٣‬خ‪ :‬اٗ٘خ ‪ٗ ٫‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ ١‬أٍهخّ ‪ٛ‬ل‪٤‬لش؛ كظ‪ ٠‬ىٍؿخص‬ ‫كَحٍس حُطوْ ‪٘ٛ‬خى َٖٓ ‪٣‬ظ‪٬‬ػذ ر‪ٜ‬خ! ‪ٌٛٝ‬ح حٌُ‪ٓ ّ٬‬غ أٗ‪٣ ٫ ٚ‬وِ‪ ٖٓ ٞ‬حُٔزخُـش ا‪ ّ٫‬أٗ‪ َ٤٘٣ ٚ‬اُ‪ ٠‬ح‪٩‬كزخ‪ ١‬حٌُ‪٣ ١‬ؼخٗ‪٢‬‬ ‫ٓ٘‪ً ٚ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ كبٗ‪٣ ُْ ٚ‬ؼي ٖٓ حُٔ​ٔظـَد ٓخ ‪٬ُ٣‬كع ٖٓ ًُي ح‪ٍ٫‬طزخ‪ ١‬حُ‪ٞ‬ػ‪٤‬ن ر‪ٖ٤‬‬ ‫طيٗ‪ٔٓ ٢‬ظ‪ ٟٞ‬حُ٘لخك‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خف ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حَُٗ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُلٔخى ح‪٩‬ىحٍ‪ٝ ١‬حُٔخُ‪ٝ ٢‬هَحد ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حٌُْٓ‪ٝ ،‬إ حُظوخٍ‪َ٣‬‬ ‫حُٔ٘‪٣ٞ‬ش ُٔ٘ظٔش حُ٘خك‪٤‬ش حُي‪٤ُٝ‬ش‪ ،‬ط‪٠‬غ ٓؼظْ حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ َ٣ً ٢‬حُي‪ ٍٝ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُِ٘ح‪ٛ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش‬ ‫ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔخُ‪٤‬ش؛ ‪ٌٛٝ‬ح ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪ٓ ٞٛ‬وـَ‪ٓ ،‬للِّ ُ٘خ ػِ‪ ٠‬حُظلَى ٖٓ أؿَ ك‪ ْٜ‬ح‪ٓ٧‬زخد حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُظل‪٤ِ٤ٜ‬ش ٌُُي‪ٓٝ ،‬لخ‪ُٝ‬ش ٓؼخُـش طِي ح‪ٓ٧‬زخد‪.‬‬ ‫‪ٔ٣ ُْ -2‬ظطغ ػِٔخء ح‪ٓ٧‬ش ‪ٓٝ‬ؼوّل‪ٛٞ‬خ حَُ٘ػ‪ٝ ٕٞ٤‬ىػخط‪ٜ‬خ ٗوَ ح‪ٗ٩‬ـخُحص حُ‪٠‬ؤش ُؼِٔخء حُلي‪٣‬غ ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُظؼزّض‬ ‫‪ٝ‬حُظيه‪٤‬ن ك‪ ٢‬ح‪٧‬هزخٍ ‪ٝ‬ح‪٥‬ػخٍ حَُٔ‪٣ٝ‬ش‪ٔ٣ ُْ ،‬ظط‪٤‬ؼ‪ٞ‬ح ٗوِ‪ٜ‬خ ٖٓ ح‪١٩‬خٍ (ح‪ً٧‬خى‪ٝ )٢ٔ٣‬حُظ٘ظ‪ ١َ٤‬اُ‪ ٠‬حُؼوخكش حُـٔخ‪٣َ٤ٛ‬ش‬ ‫حُؼخٓش؛ اً ‪ٗ ٫‬ـي ا‪ ّ٫‬حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُظلَُّ طـخ‪ ٙ‬طيح‪ ٍٝ‬حُ٘خثؼخص ‪ٝ‬ح‪٧‬هزخٍ حٌُخًرش‪ٝ ،‬ا‪ ّ٫‬حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُظز‪ َ ُّٜ‬ك‪ٕٞٔ٠ٓ ٢‬‬ ‫ٓخ ‪٣‬ظْ طيح‪ٓٝ ُٚٝ‬ي‪ٝ ٟ‬ػخهظ‪ٛٝ ٚ‬لّش ٗٔزظ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬هخثِ‪ٌُٜٝ ،ٚ‬ح كبٕ ُي‪٘٣‬خ حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُوَحكخص‪ٝ ،‬حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُٔؼط‪٤‬خص حُِ‪٘٤‬ش حُظ‪ ٫ ٢‬ط‪ٜٔ‬ي ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬أ‪ ١‬طٔل‪ ٚ٤‬أ‪ ٝ‬حهظزخٍ‪ .‬إ حُؼوَ حُزَ٘‪ ١‬ك‪ ٢‬ر٘‪٤‬ظ‪ ٚ‬حُؼٔ‪٤‬وش ‪٣‬وزَ حُويحع‬ ‫‪ٝ‬حُظ‪ َ٤ِ٠‬ػِ‪ٗ ٠‬طخم ‪ٝ‬حٓغ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ح‪ً٧‬خً‪٣‬ذ حُظ‪٣ ٢‬ظْ َٗ٘‪ٛ‬خ طئػَ ك‪ ٢‬أكٌخٓ٘خ ‪َٝ١ٝ‬كخط٘خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞٛ ٞ‬أًزَ ٓٔخ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪262‬‬

‫ٗظٖ‪٘ٛٝ ،‬خى َٗ‪٣‬لش ‪ٝ‬حٓؼش ٖٓ حُ٘خّ ‪ٛٝ ٌٖٔ٣‬ل‪ٜ‬خ رؤٗ‪ٜ‬خ ‪ٟ‬ل‪٤‬ش كو‪٤‬و‪٤‬ش َُِٔح‪ٝ‬ؿش حُِـ‪٣ٞ‬ش ‪٘ٛٝ‬خػش حٌُ​ٌد‬ ‫حُٔظؼخظٔش!‬ ‫ُ‪٘ٛ ْ٤‬خى ٖٓ كَ ُ‪ ٌٜٙ‬حُٔؼ‪ِ٠‬ش ٓ‪ ٟٞ‬ا‪٣‬ـخى ػوخكش ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخ‪ٍ٧‬هخّ ‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خءحص‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص‬ ‫‪ٝ‬حُـخٓؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش إٔ طـؼَ ٖٓ ٗلٔ‪ٜ‬خ هي‪ٝ‬س ك‪ ٢‬حُ٘لخك‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خف ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يم‪ ،‬كظئْٓ أهٔخ ًٓخ ُ‪٪‬ك‪ٜ‬خء‬ ‫ِ​ِّ حُي‪ٝ‬حثَ‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص طخرؼش ُ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬طٌ‪ٔٓ ٕٞ‬ظؼيس ُٔ٘خه٘ش ٓخ ‪ُ٣‬وخٍ ك‪ ٍٞ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُظ‪ ٢‬ط٘​َ٘‪ٛ‬خ‪ٝ .‬ػِ‪ ٠‬حُي‪ ٍٝ‬إٔ طُ ِ‬ ‫حُلٌ‪٤ٓٞ‬ش ‪ٝ‬حًَُ٘خص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص حُوخ‪ٛ‬ش رخُو‪٤‬خّ ر٘ل‪ًُ ٖٓ ٞ‬ي‪ .‬إ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ٓؼَ حُٔ‪٤‬خٓش أًزَ ٖٓ إٔ طَُٔ٘ي اُ‪٠‬‬ ‫ؿ‪ٜ‬ش ‪ٝ‬حكيس‪ٝ ،‬إ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ٓؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬أٍهخّ ‪ٝ‬حٍىس ٖٓ ؿ‪ٜ‬خص ٓوظِلش‪ٔ٣ ،‬خػي حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬طٌ٘‪ٍ َ٤‬إ‪ٓ ٟ‬ؼظيُش ُِو‪٠‬خ‪٣‬خ‬ ‫حُل‪٤‬خط‪٤‬ش حُٔوظِلش‪ٔ٣ٝ ،‬خػي‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ًحط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ـخس ٖٓ ٓآٓ‪ ٢‬ح‪ٍ٧‬هخّ حُٔـِ‪١ٞ‬ش‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ -3‬أٖٓ حُؼو‪ٞ‬رش أٓخء ح‪٧‬ىد‪ ٖٓٝ ،‬أٖٓ حُل‪٤٠‬لش طٔخى‪ ٟ‬ك‪ ٢‬حُٔ‪ٞ‬ء ‪ٝ‬حًَُ‪ِ٣‬ش‪١ ٢ٛ ٌٙٛ ،‬ز‪٤‬ؼش حُ٘خّ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ ٞٛ‬كخٍ‬ ‫ًَ حٌُ‪٣ ٫ ٖ٣‬ـي‪ٍ ٕٝ‬حىػًخ ٖٓ ى‪ ٖ٣‬أ‪ ٝ‬هِن ٓظ‪ ٖٓٝ .ٖ٤‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ ‪ٟ‬ؼق حُ٘وي حُؼوخك‪ٝ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُ٘ؼ‪ٞ‬د هي ؿَّأ ٖٓ ‪٣ ٫‬ؼَف ػِ‪ ٠‬ه‪ ٍٞ‬حُوطؤ ‪ٝ‬حُزخ‪ٗٝ ،َ١‬ـغ حُٔ٘لَك‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ ٢٠‬ك‪٣َ١ ٢‬ن ح‪ٗ٫‬لَحف‪ٖٓٝ .‬‬ ‫‪٘ٛ‬خ كبٕ ط٘​٘‪ٞٓ ٢٤‬م حُ٘وي ‪ٝ‬ط‪٤ٓٞ‬غ ٓـخٍ كَ‪٣‬ش حُظؼز‪ٗ ٕ٬ٌ٘٣ َ٤‬وطظ‪ٜٔٓ ٖ٤‬ظ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ٌٓخكلش طِ‪َ٣ٝ‬‬ ‫حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص‪ٝ ،‬حُلي ٖٓ حُ٘خثؼخص ‪٤ٓٝ‬طَس حَُإ‪ ٟ‬ح‪٧‬كخى‪٣‬ش‪ .‬إ ح‪ٓ٫‬ظوخٓش حُٔؼَك‪٤‬ش طلظخؽ اُ‪ ٠‬حػظٔخى أِٓ‪ٞ‬د ٗوي‬ ‫حُلٌَس رخُلٌَس‪ٓٝ ،‬وخٍػش حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص رخُٔؼِ‪ٓٞ‬ش‪ٝ ،‬طٔل‪ ٚ٤‬حُزلغ رخُزلغ‪ٞٓٝ ،‬حؿ‪ٜ‬ش ح‪٫‬هظَحف رخهظَحف آهَ‪ٓٝ ....‬خ ُْ‬ ‫‪٣‬ظْ حػظٔخى ‪ٌٛ‬ح ح‪ِٞٓ٧‬د‪ ،‬كبٕ ٖٓ حُٔظ‪ٞ‬هغ إٔ ‪ٔ٣‬ظَٔ ح‪ٗ٩‬ظخؽ حُؼوخك‪ ٢‬حَُى‪١‬ء‪ٝ ،‬حُوخىٍ ػِ‪َ١ ٠‬ى ح‪ٗ٩‬ظخؽ حُـ‪٤‬ي‪،‬‬ ‫‪ٓٝ‬لخ‪َٛ‬ط‪ًٔ ٚ‬خ طلؼَ حُؼِٔش حَُى‪٣‬جش رخُؼِٔش حُـ‪٤‬يس!‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪263‬‬

‫‪ - 80‬مكافحة العماء (‪)4‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1428 /1/24‬‬ ‫‪2007 /02/12‬‬ ‫حُٔئحٍ حٌُ‪٣ ١‬طَف ٗلٔ‪ ٚ‬رؼي ًَ ٓخ ً​ًَٗخ‪ٓ :ٞٛ ٙ‬خ حٌُ‪ٌُٜ ٌٖٔ٣ ١‬ح ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ​َٔرَ رخُ٘و‪ٝ ٚ‬حُو‪ ٍٜٞ‬إٔ ‪٣‬لؼِ‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫أؿَ ك‪ ْٜ‬ح‪٧‬كيحع ‪ٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع‪ ٖٓٝ ،‬أؿَ طلٔ‪ٝ َ٤‬هخثغ حُٔخ‪ٝ ،٢ٟ‬حٓظَ٘حف حطـخ‪ٛ‬خص حُٔ​ٔظوزَ؟‬ ‫‪ٗ ٫‬ي ك‪ ٢‬أٗ٘خ ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗلؼَ حٌُؼ‪ًٔ ،َ٤‬خ أٗ٘خ ٓ٘ـي أٗلٔ٘خ ػخؿِ‪ ٖ٣‬ػٖ ك‪ ْٜ‬حٌُؼ‪ٌٛٝ ،َ٤‬ح ٓٔخ ‪ ٫‬ؿيحٍ ك‪ٚ٤‬؛ كخَُٗي‬ ‫حُٔطِن ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حٌُخَٓ ‪ٝ‬حَُإ‪٣‬ش حُٔل‪٤‬طش ُ‪ٗ ٖٓ ْ٤‬ؤٕ ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُظلَ ر‪ٜ‬خ‪ًُٝ ،‬ي رزٔخ‪١‬ش ‪ٓ ْ٤ُ ٚٗ٧‬ئ‪ٌُُ ً٬ٛ‬ي ك‪٢‬‬ ‫طًَ‪٤‬ز‪ ٚ‬حُؼوِ‪ٝ ٢‬حٓظؼيحى‪ ٙ‬حُلطَ‪ ،١‬كٔخ حٌُ‪ ٌٖٔ٣ ١‬إٔ ٗلؼِ‪ ،ٚ‬أ‪ٓ ٝ‬خ ٓ‪ٓ٬‬ق ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗلؼِ‪ٚ‬؟‬ ‫ُؼِ‪ ٢‬أٗ‪ َ٤‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٞٓ ٞ‬ؿِ اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ ْٓ٧‬حُٔ‪ٜٔ‬ش ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ )1‬هي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬حُٔل‪٤‬ي إٔ ٗ٘ظَ اُ‪ٓ ٠‬ؼخٍف حُ٘خّ ‪ٝ‬هزَحط‪ ْٜ‬حُٔظؼِوش رؤ‪ ١‬ه‪٤٠‬ش ٖٓ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ٗخه‪ٜ‬ش ‪ٝ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٗخ‪ٟ‬ـش‪ ْ٤ُٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح أ‪ ١‬ؿٔ‪٧ ٢‬كي‪ ،‬أ‪ ٝ‬حٓظولخف رؤ‪ ١‬هزَس؛ كٔخ ٖٓ أكي ‪٣‬ؼَف ٗ‪٤‬جخ ً أ‪ّ ٣ ٝ‬يػ‪ ٢‬ح‪ُٔ٩‬خّ ر٘‪٢‬ء ا‪ّ٫‬‬ ‫م ًَُِّ ًِ‪ِ ١‬ػ ِْ ٍْ َػِ​ِ‪ٌ ٤‬تْ) [ٓ‪ٍٞ‬س ‪ٓٞ٣‬ق‪:‬‬ ‫ص َٓ ْٖ َٗ َ٘خ ُء َ‪ٝ‬كَ‪َ ْٞ‬‬ ‫‪٘ٛٝ‬خى ٖٓ ‪ ٞٛ‬أىٍ‪ٝ ٟ‬أػِْ ٓ٘‪ًٔ ،ٚ‬خ هخٍ ؿَ ٗؤٗ‪ َْ​َٗ (:ٚ‬كَ ُغ ى َ​ٍَ َؿخ ٍ‬ ‫ٖٓ ح‪٣٥‬ش ‪ ٌٙٛ .]76‬حُ٘ظَس حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش ‪ َٛ٧‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُوزَس طز‪٤‬ق ُ٘خ إٔ ٗظٔخءٍ ‪٘ٗٝ‬خهٖ ًَ ًخطذ ‪ٓٝ‬ظليع‪ٝ ،‬طز‪٤‬ق ُ٘خ‬ ‫إٔ ٗ‪٠‬غ أكٌخٍ‪ٝ ٙ‬أ‪َٝ١‬كخط‪ٝ ٚ‬حؿظ‪ٜ‬خىحط‪ ٚ‬ػِ‪١ ٠‬خ‪ُٝ‬ش حُظَ٘‪٣‬ق‪ٝ ٫ َْ ُِٝ ،‬حُٔلٌَ‪ٝ ٕٝ‬حُزخكؼ‪ ٕٞ‬حُٔظو‪ ٕٜٞ​ٜ‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬وَؿ‪ ٕٞ‬ػِ‪٘٤‬خ ر٘‪٢‬ء ؿي‪٣‬ي‪ ،‬كبٗ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ‪٣‬ؼزَ‪ ٕٝ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ ػٖ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش ٗظَ ٗو‪٤ٜ‬ش أ‪ ٝ‬كج‪٣ٞ‬ش‪ ٖٓٝ ،‬كو٘خ إٔ‬ ‫ٗزلغ ًُي ‪ٗٝ‬ويّ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش ٗظَٗخ ك‪ ٌٙٛ .ٚ٤‬حَُإ‪٣‬ش حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش ُِٔؼَكش طٔخػيٗخ ػِ‪ ٠‬إٔ ٌٗ‪ًَٗ ٕٞ‬خء ك‪ ٢‬طط‪ َ٣ٞ‬حُلٌَ‬ ‫‪ٝ‬حُؼِْ ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ى‪ٍٗٝ‬خ ٓـَى حُظِو‪ٝ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظٔ‪ُِ ّ٬‬زخكؼ‪ٝ ٖ٤‬حُوزَحء‪ ٌٙٛٝ ،‬حُ٘ظَس ‪ٗ ٢ٛ‬ظَس حَُحٓو‪ٖٓ ٖ٤‬‬ ‫حُؼِٔخء ‪ٝ‬أ‪ َٛ‬حُز‪َ٤ٜ‬س حُؼخٍك‪ ٖ٤‬رؼِٔ‪٤‬خص طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حَُأ‪ٍٝ ،١‬كْ َّللا طؼخُ‪ ٠‬ح‪ٓ٩‬خّ ٓخُي رٖ أْٗ ك‪ً ٖ٤‬خٕ ‪٣‬وَأ ه‪ُٚٞ‬‬ ‫طؼخُ‪(:٠‬اِ ْٕ َٗظُ ُّٖ اِ َّ‪ ٫‬ظََّ٘خ ً َ‪َٓ ٝ‬خ َٗلْ ُٖ رِ ُٔ ْٔظَ ْ‪٤‬وِِ٘‪ٍٞٓ( ) َٖ٤‬س حُـخػ‪٤‬ش‪ ٖٓ :‬ح‪٣٥‬ش ‪ :)32‬ػ٘يٓخ ‪٣‬لظ‪ ٢‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُٔ​ٔخثَ حُؼ‪ٜ٣ٞ‬ش‪.‬‬ ‫‪ٗ )2‬لٖ ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٗلظخؽ ٖٓ أؿَ ٌٓخكلش حُؼٔخء اُ‪ ٠‬إٔ ٗ‪ٜ‬ـ‪ ٢‬رظًَ‪ٗ ِ٤‬ي‪٣‬ي اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬و‪ ُٚٞ‬ػ٘خ‬ ‫حُٔوخُل‪ُ٘ ٕٞ‬خ‪ ْٛ ٖٓٝ ،‬هخٍؽ ىحثَس حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض حطـخ‪ٛ‬خط‪٘ٓٝ ْٜ‬طِوخط‪ًُٝ ،ْٜ‬ي ‪ ٕ٧‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ أ‪ ١‬اٗٔخٕ ‪َٟ٣‬‬ ‫ح‪٤ٗ٧‬خء ‪٣ٝ‬لَٔ ح‪٧‬كيحع ٖٓ أكن ػوخثي‪ِّٔٔٓٝ ٙ‬خط‪ٝ ٚ‬أكٌخٍ‪ٝ ٙ‬هِل‪٤‬ظ‪ ٚ‬حُؼوخك‪٤‬ش‪ٗٝ ..‬لٖ ك‪ٔٗ ٖ٤‬ظويّ ًَ ًُي ك‪٤ٛ ٢‬خؿش‬ ‫حَُإ‪ ٟ‬حُـي‪٣‬يس ُٔ٘خ ٓؼ‪ُ٘ٔٝ ،ٖ٤ٜٓٞ‬خ ىحثٔخ ً ك‪ ٢‬أكٖٔ أك‪ٞ‬حُ٘خ‪ ،‬رَ ‪٘ٛ‬خى ه‪ٜ٘ٓ ٍٜٞ‬ـ‪ٓٝ ٢‬ؼَك‪ٝ ٢‬ح‪ٟ‬ق ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ٖ٣َ٤‬‬ ‫ٓ٘خ‪ ،‬حٓظٔخػ٘خ رخ‪ٛ‬ظٔخّ ُٔخ ‪ُ٣‬وخٍ ك‪٘٤‬خ ‪ٝ‬ػّ٘خ‪ ْ٤ُ ،‬رٔزذ أٗ٘خ ؿ‪ٝ َ٤‬حػو‪٘ٓ ٖٓ ٖ٤‬طِوخط٘خ‪٘ٗ٧ ٌُٖٝ ،‬خ َٗ‪٣‬ي إٔ ٗ‪ٓٞ‬غ ى‪ٝ‬حثَ‬ ‫حَُإ‪٣‬ش ُي‪٘٣‬خ‪٣َٗٝ ،‬ي إٔ ٗٔظل‪٤‬ي ٖٓ أى‪ٝ‬حص حُ٘وي ‪ٝ‬حُظلِ‪ َ٤‬حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظويٓ‪ٜ‬خ ح‪٥‬هَ‪ ٖٓٝ ،ٕٝ‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ‬ ‫ًؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ك‪َٜٝ‬ح ح‪٬١‬ػ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ىحثَس حُؼوخكش حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظَحػ‪٤‬ش ػخٓش‪٣ ُْٝ ،‬وَإ‪ٝ‬ح ٗ‪٤‬جخ ً ًح ه‪ٔ٤‬ش ك‪ ٢‬ػِ‪ ّٞ‬حُل‪٠‬خٍس‬ ‫‪ٝ‬حُٔ​ٔظوزِ‪٤‬خص‪٣ ُْٝ ،‬طِؼ‪ٞ‬ح ػِ‪ً ٠‬ظذ حُٔ٘طن حُلي‪٣‬غ ‪ ٫ٝ‬ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ ًظذ حُلِٔلش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪،‬‬ ‫‪ٌُٜٝ‬ح كبٕ ‪َٝ١‬كخط‪ ْٜ‬طٌ‪ٓ ٕٞ‬لي‪ٝ‬ىس رٔزذ حٍطٌخُ‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬أُ‪ٞ‬حٕ ٓليىس ٖٓ حُٔؼَكش‪ ،‬اٗ‪٣ ْٜ‬لٌَ‪ ٕٝ‬ىحهَ حُ‪ٜ٘‬ي‪ٝ‬م‪،‬‬ ‫‪٣ ٫ٝ‬ؼَك‪٤ٗ ٕٞ‬جخ ً ٓ‪ٜٔ‬خ ً ػٔخ ‪٣‬ـَ‪ ١‬هخٍؿ‪ٓ ،ٚ‬غ إٔ ح‪٧‬كيحع حُـخٍ‪٣‬ش طظؤػَ اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي حُ‪ ّٞ٤‬رظ‪ٞ‬ؿّ‪ٜ‬خص حُو‪ ٟٞ‬حُ٘خكٌس‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُٔ‪٤‬خٓ‪ٝ ٢‬ح‪٩‬ػ‪ٝ ٢ٓ٬‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ًٝ ،١‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬طِي حُو‪٘٣ ٫ ٟٞ‬ظٔ‪ ٫ ٢‬اُ‪ ٠‬حُؼَ‪ٝ‬رش ‪ ٫ٝ‬اُ‪ ٠‬ح‪ٗ ،ّ٬ٓ٩‬لٖ‬ ‫ٗؼظزَ ٓؼَكش حُلو‪٤‬وش ‪ ٢ٛ‬ح‪ٓ٧‬خّ ك‪ ًَ ٢‬ؿ‪ٜ‬ي ا‪٬ٛ‬ك‪٣ٝ ،١ٞ٠ٜٗٝ ٢‬ـذ إٔ ٗلَ‪ ٙ‬ػِ‪ٜ٤‬خ كظ‪ٔٗ ٠‬ظط‪٤‬غ ‪ٛٝ‬ق‬ ‫حُؼ‪٬‬ؽ حُ٘خؿق حُ٘خؿغ ُِ‪ٞ‬حهغ ح‪.٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ )3‬ػٔش ٗ‪٢‬ء أٓخٓ‪ ٢‬ػِ‪٣َ١ ٠‬ن ‪ٟٞٝ‬ف حَُإ‪٣‬ش‪ ٞٛٝ ،‬حُزلغ حُٔوِ‪ٝ ٚ‬حُ‪ٜ‬خىم ػٖ حُوط‪ ١ٞ‬حُؼَ‪٠٣‬ش حُظ‪٢‬‬ ‫‪٣‬ظلَى ك‪ٞ‬ه‪ٜ‬خ حُ٘خّ‪ٓٝ ،‬لخ‪ُٝ‬ش ك‪ ْٜ‬أًزَ هيٍ ٌٖٓٔ ٖٓ ٖٓ٘ َّللا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُوِن‪ٓٝ ،‬لخ‪ُٝ‬ش ك‪١ ْٜ‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪٢‬‬ ‫كطَ‪ٛ‬خ حُوخُن ٓزلخٗ‪ ٚ‬ػِ‪ٜ٤‬خ‪ ،‬إ ٌَُ ٓـخٍ ٖٓ ٓـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس ٓ٘​٘‪ٝ ٚ‬ه‪ٞ‬حٗ‪ ٚ٘٤‬حُظ‪ ٢‬طلٌٔ‪ ُٚٝ ،ٚ‬ه‪ٝ ٚٔ٤‬أه‪٬‬ه‪٤‬خط‪ًٔ ،ٚ‬خ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪264‬‬

‫إٔ ُ‪ ٚ‬طيحػ‪٤‬خط‪ٍَٟٝٝ ٚ‬حط‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش ر‪ٝ ..ٚ‬ك‪ًُ ًَ ْٜ‬ي‪ٔ٣ ،‬خػيٗخ ٓٔخػيس ًزَ‪ ٟ‬ػِ‪ ٠‬طل‪ ٖ٤ٜ‬أٗلٔ٘خ ‪ٝ‬ػو‪ُ٘ٞ‬خ ٖٓ‬ ‫ٓ‪٤‬طَس حَُإ‪ ٟ‬حُٔزظَٔس ‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُِٔ‪٣‬لش ‪ٝ‬حُِٔ‪ٍٝ‬س ‪٤ٓٝ‬طَس حَُؿزخص ‪ٝ‬ح‪ٞٛ٧‬حء حُٔ‪ِ٠‬ش حُٔ‪ِ​ِ٠‬ش‪ٝ ،‬هي ًخٕ ػِ‪٢‬‬ ‫ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪٣ ٚ‬و‪ٍ":ٍٞ‬أ‪ ١‬حُ٘‪٤‬ن ‪ٍ ٫ٝ‬إ‪٣‬ش حُ‪ٜ‬ز‪ "٢‬أ‪ ١‬إٔ كيّ ًزخٍ حُٖٔ ‪ٝ‬طؤ‪ٝ ْٜ٘٤‬حؿظ‪ٜ‬خىحط‪ ْٜ‬أ‪ ٠ُٝ‬رخُ‪ٜٞ‬حد‬ ‫‪ٝ‬حُوز‪ٍ ٖٓ ٍٞ‬إ‪٣‬ش حُ‪ٜ‬ز‪٤ٗ٨ُ ٢‬خء رؼ‪ٓٝ ،ٚ٘٤‬خ ًُي ا‪ ٕ٧ ّ٫‬حُوزَس حُظ‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬حُ٘‪ٞ٤‬م طٌٔ٘‪ ٖٓ ْٜ‬حٓظ‪٬‬ى ك‪ ْٜ‬أػٔن‬ ‫ُِ٘ظْ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حٌُ‪٤ٗٞ‬ش‪ٝ ،‬ك‪ ْٜ‬أػٔن ُِ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬أ‪ٝ‬ؿي َّللا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ٜ٤‬خ ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ حٌُ‪١‬‬ ‫ٗوخك‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حًَُ٘خء ‪ ٞٛ‬حُزـ‪ٝ ٢‬حُؼي‪ٝ‬حٕ‪ٝ ،‬حٌُ‪ٗ ١‬وخك‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُلوَحء ‪ ٞٛ‬حٌٍُ ‪ٝ‬حُ‪ٜٞ‬حٕ‪ ،‬أٓخ حٌُ‪ٗ ١‬وخك‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬ؿ٘‪٤‬خء‪،‬‬ ‫ك‪ ٜٞ‬حُطـ‪٤‬خٕ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظؼ‪٬‬ء‪ًٔ ،‬خ أٗ٘خ ٗوخف ػِ‪ ٠‬حُ ُ‪ّ ٞ‬ػخظ ٖٓ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حٌُ​ٌد ‪ٝ‬حُٔزخُـش‪ٗٝ ،‬وخف ػِ‪ ٠‬حُؼٌَٔ‪ٖٓ ٖ٤٣‬‬ ‫حُظلٌ‪ َ٤‬حُلَك‪ٗٝ ،٢‬وخف ػِ‪ ٠‬حُٔلٌَ‪ ٖٓ ٖ٣‬حُـلخف حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُؼزخى ٖٓ حُظلٌ‪ َ٤‬حُوَحك‪ ..٢‬اٗ٘خ ٗوخف ػِ‪٠‬‬ ‫‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ٖٓ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٌٙٛ ٢‬حٌُٔ٘‪٬‬ص؛ ‪٘ٗ٧‬خ ٗؼَف ‪١‬ز‪٤‬ؼش ‪ ٌٙٛ‬حُٔـخ‪٫‬ص ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬خص ‪ٝ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬خص‪ٔٓٝ ،‬خ ‪٣‬ئٓل٘‪٢‬‬ ‫ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي إٔ أه‪ :ٍٞ‬اٗ٘خ ُْ ٗزٌٍ ا‪ ّ٫‬حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُـ‪ٜ‬ي حُٔطِ‪ٞ‬د ُل‪ ٌٙٛ ْٜ‬ح‪ٔٓ ،ٍٞٓ٧‬خ أ‪ٝ‬ؿي ُي‪٘٣‬خ هيٍحً ؿ‪ َ٤‬هِ‪َ٤‬‬ ‫ٖٓ ح‪ٟ٫‬طَحد حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ٓ ،٢‬غ إٔ حُٔظؤَٓ ك‪ ٢‬آ‪٣‬خص حًٌَُ حُلٌ‪٣ ْ٤‬ـي حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٞٗ٧‬حٍ حُ‪ٜ‬خى‪٣‬ش اُ‪ ٠‬حُٖٔ٘‬ ‫‪ٝ‬حُيحُّش ػِ‪ٜ٤‬خ!‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪265‬‬

‫‪ - 81‬مكافحة العماء (‪)5‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1428 /2/4‬‬ ‫‪2007 /02/22‬‬ ‫ُي‪٘٣‬خ حُ‪ ّٞ٤‬ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُٔئَٗحص حُٔؼَك‪٤‬ش‪ٟ ًْٝ ،‬وْ ٖٓ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُٔظؼِوش رٌَ ؿخٗذ ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗذ حُل‪٤‬خس‪ٌٙٛٝ ،‬‬ ‫ٓيع إٔ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬حٌُؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ‪٣َ٣‬ي ه‪ٔٓ ،ُٚٞ‬خ ؿؼَ ٓؼَكش حُ‪ٜٞ‬حد ‪ٝ‬حُلن ػِ‪ ٠‬ؿخٗذ ًز‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش طٌٖٔ ًَ‬ ‫ٍ‬ ‫حُظؼو‪٤‬ي‪ُ ْ٤ُٝ ،‬ي‪ ٟ‬أكي ٖٓ حُ٘خّ كِ‪ً ٍٞ‬خِٓش ٌُُي‪٘ٛ ٌُٖ ،‬خى ٓلخ‪٫ٝ‬ص ‪ٓٝ‬وخٍرخص ؿ‪٤‬يس‪ ٖٓٝ ،‬طِي حُٔوخٍرخص‬ ‫حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ك‪ ْٜ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬ػٖ ‪٣َ١‬ن(حُ٘ٔخًؽ)‪ٝ ،‬حُلو‪٤‬وش إٔ ٓخ ٓ٘‪َّ ٚ‬للا ‪-‬طؼخُ‪ ٖ٘ٓ ٖٓ -٠‬ك‪ ٢‬حُوِ‪٤‬وش رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ٓ ٠‬خ‬ ‫كطَ ػِ‪ٜ٤‬خ ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ ‪١‬زخثغ‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ط٘خر‪ً ٚ‬ؼ‪ٍ ٖٓ َ٤‬ى‪ٝ‬ى أكؼخٍ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حُظلي‪٣‬خص حُظ‪ٞ٣ ٢‬حؿ‪ٜٜٗٞ‬خ‪ ،‬إ ًَ‬ ‫ًُي ‪٣‬ظ‪٤‬ق ُ٘خ ر٘خء(‪ ٖٓ )ٌَ٤ٛ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔ٘خػَ ‪ٝ‬حُ‪ ٍٜٞ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬طزخػخص ‪ٗ ...‬ظٌٖٔ ٖٓ ه‪ ُٚ٬‬ك‪ ْٜ‬ح‪ٟٝ٧‬خع‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ك‪ ٢‬رِي ٖٓ حُزِيحٕ أ‪ٓ ٝ‬ئٓٔش ٖٓ حُٔئٓٔخص‪ ...‬اٗ٘خ ك‪ ٢‬ر٘خء ًُي حُ‪ ٌَ٤ٜ‬أ‪ ٝ‬حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ ٗٔظؼَٔ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص‬ ‫حُٔظخكش ك‪ ٢‬طٌ‪ٍ ٖ٣ٞ‬إ‪٣‬ش ُلو‪٤‬وش ٓخ ‪٣‬ـَ‪ ١‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬حٓظَ٘حك‪ٓ ٢‬ـَٔ ‪ٝ‬كٌٍ‪ ،‬ك‪ٗ ٬‬ـ‪ ٙٞ‬ك‪ ٢‬حُظلخ‪٢٠ٔٗ ٫ٝ ،َ٤ٛ‬‬ ‫ٓغ ح‪٧‬هخ‪ٝ َ٣ٝ‬حُ٘خثؼخص‪ٗٝ ،‬ؼَف ً‪٤‬ق ٗظؼخَٓ ٓغ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُِحثلش ‪ٝ‬حُٔـخُكش‪ ٌٙٛٝ .‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬ؼِش حُ٘خٍكش ُٔخ‬ ‫َٗ‪٣‬ي حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪:ٚ٤‬‬ ‫حُِٔ‪ٞ‬ى حُٔ​ٔظؼَٔ‪:‬‬ ‫ك‪ ٖ٤‬طو‪ ّٞ‬ى‪ُٝ‬ش رـِ‪ ٝ‬ى‪ُٝ‬ش أهَ‪ٝ ٟ‬حكظ‪ ٍ٬‬أٍح‪ٜ٤ٟ‬خ‪ ،‬كٔخ حُٔليىحص حُؼخٓش ُِٔ‪ٞ‬ى حُي‪ُٝ‬ش حُـخُ‪٣‬ش؟‬ ‫حُـ‪ٞ‬حد رخٓظويحّ (حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ) ‪ ٞٛٝ‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫طو‪ ّٞ‬حُي‪ُٝ‬ش حُـخُ‪٣‬ش رلِٔش اػ‪٤ٓ٬‬ش ط‪٤ٜ‬ت حُ٘ل‪ٝ ّٞ‬حُؼو‪ُ ٍٞ‬وز‪ ٍٞ‬ح‪٫‬كظ‪ٌُٜٝ ،ٍ٬‬ح كبٕ ًَ حُلٔ‪٬‬ص ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ‪٣‬ش طزي‪ٝ‬‬ ‫ك‪ٗ ٢‬ظَ حُوخثٔ‪ ٖ٤‬ر‪ٜ‬خ َٓ٘‪ٝ‬ػش؛ ك‪ ٢ٜ‬آخ ‪ٓ٫‬ظَىحى كو‪ٞ‬م ٓـظ‪ٜ‬زش‪ٝ ،‬آخ ُ٘‪َٜ‬س كِ‪٤‬ق‪ٝ ،‬آخ ُِ‪ٞ‬هخ‪٣‬ش ٖٓ هطَ‬ ‫ٓلظَٔ‪ٝ ،‬آخ حٓظـخرش ُ٘يحء حٓظـخػش ٖٓ رؼ‪ ٞ‬أ‪ َٛ‬حُزِي حُٔـِ ّ‪ ....ٝ‬أػٌحٍ ًؼ‪َ٤‬س طُٔظويّ رـ‪٤‬ش ؿؼَ َٗ‪٣‬لش ٖٓ حُ٘خّ‬ ‫ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪ -‬طوظ٘غ رٔ٘طو‪٤‬ش حُـِ‪ ٝ‬أ‪ ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ‪ٌٛٝ .‬ح ‪ٜ٣‬يف اُ‪ ٠‬اكيحع ؿيٍ ىحهِ‪ٝ ٢‬هخٍؿ‪٣ ٢‬ولق ٖٓ ‪ٝ‬كيس‬‫حُٔؼخٍ‪ٟ‬ش ‪ٟ‬ي حُٔ​ٔظؼ َِٔ‪.‬‬ ‫‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬حُٔ​ٔظؼ َِٔ حُظلخُق ٓغ رؼ‪ ٞ‬أ‪ َٛ‬حُزِي حُٔ​ٔظؼ ََٔ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬هيٓظ‪ ٖٓٝ ،ٚ‬ه‪٘ٓ ٍ٬‬ل‪ ْٜ‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظ‪٤‬خُحص‪ ،‬أ‪ ١‬طل‪ ٖٓ ِْٜ٣ٞ‬أٗخّ ‪٣‬لِٔ‪ٍٝ ٕٞ‬ف حُٔوخ‪ٓٝ‬ش اُ‪ ٠‬أٗخّ ‪٣‬ـي‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬حٓظَٔحٍ حُٔ​ٔظؼ َِٔ كخثيس ُ‪ٖٓٝ .ْٜ‬‬ ‫‪ٛ‬ئ‪٫‬ء حُلِلخء ‪ ٌٕٞ٣‬حُلٌخّ حُٔلِ‪ٝ ٕٞ٤‬حَُٔطِهش ‪ٝ‬حُـ‪ٞ‬حٓ‪ ًَٝ ،ْ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬و‪ ٕٞٓٞ‬رظِٔ‪٤‬غ ‪ٍٞٛ‬س حُٔ​ٔظؼ َِٔ‪.‬‬ ‫‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬حُٔ​ٔظؼ َِٔ ا‪٣‬ـخى ٓخىس ‪٣‬ظليع ػ٘‪ٜ‬خ ح‪٩‬ػ‪٣ٝ ،ّ٬‬ظليع ر‪ٜ‬خ أ‪ َٛ‬حُزِي حُٔ​ٔظؼ ََٔ‪ٝ ،‬طِي حُٔخىس ط٘ظَٔ ك‪ ٢‬حُؼخىس‬ ‫ػِ‪ٍ ٖٓ ٍٞٛ ٠‬كٔش حُٔ​ٔظؼ َِٔ ‪ٝ‬ػيُ‪ٝ ٚ‬اٗ‪ٜ‬خك‪ٝ ٚ‬طٔ ّيٗ‪ٍٝ ٚ‬ه‪ًٔ ،ّٚ٤‬خ ط٘ظَٔ ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُٔ٘ـِحص حُؼَٔحٗ‪٤‬ش‪ٓ ،‬ؼَ‬ ‫حُطَم ‪ٝ‬حُـٔ‪ٝ ٍٞ‬حُٔي‪ٝ‬ى ‪ٓٝ‬خ ٗخر‪ًُ ٚ‬ي‪.‬‬ ‫‪ٔ٣‬ؼ‪ ٠‬حُٔ​ٔظؼ َِٔ اُ‪ ٠‬حُظ‪ٞ‬حٍ‪ ١‬هِق رؼ‪ ٞ‬ػٔ‪٬‬ث‪ ٚ‬حُٔلِ‪ ٖ٤٤‬ك‪ ٢‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔ٘‪٘٤‬ش‪ ،‬ك‪ ًَٞ٤‬اُ‪ ْٜ٤‬ا‪ٛ‬يحٍ رؼ‪ ٞ‬حُوَحٍحص‬ ‫حُٔ‪٤‬جش حُظ‪ ٢‬طؼ‪ َ٤‬كل‪٤‬ظش حُ٘خّ‪ ،‬ك‪ ًَٞ٤‬اُ‪ً ْٜ٤‬ؼ‪َ٤‬حً ٖٓ أػٔخٍ حُظؼٌ‪٣‬ذ ‪ٝ‬كَ‪ ٝ‬حُ‪َ٠‬حثذ‪ًُٝ ،‬ي ُوِن ٗؼ‪َٟ٤ُ ٍٞ‬‬ ‫حُ٘خّ رؤٕ ٌِٓ٘ظ‪ ْٜ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ُ‪ٔ٤‬ض ٓغ حُٔ​ٔظؼ َِٔ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٓغ رؼ‪ ٞ‬ر٘‪ ٢‬ؿِيط‪ٌٛٝ ،ْٜ‬ح ‪٣‬ـؼَ أ‪ َٛ‬حُزِي ٓ‪٤ٜ‬ج‪ُ ٖ٤‬و‪ٝٞ‬‬ ‫كَد أ‪٤ِٛ‬ش‪ ،‬ط‪٠‬ؼق حُـٔ‪٤‬غ‪ٝ ،‬طـؼَ حُزؼ‪٣ ٞ‬طِذ حُ٘‪َٜ‬س ٖٓ حُٔ​ٔظؼ َِٔ ػِ‪ ٠‬أر٘خء رِي‪ٝ ٙ‬اه‪ٞ‬حٗ‪ٔ٣ٝ .ٚ‬ظل‪٤‬ي‬ ‫حُٔ​ٔظؼ َِٔ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح كخثيس ؿُِّ‪ ٠‬طظٔؼَ ك‪ ٢‬طَحؿغ كيس حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٝ ،ٙ‬ك‪ٗ ٢‬ؼ‪ ٍٞ‬رؼ‪ ٞ‬أ‪ َٛ‬حُزِي ر‪ٍَٝ٠‬س روخث‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫أؿَ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُلٔخ‪٣‬ش ُ‪ ،ْٜ‬أ‪ ٖٓ ٝ‬أؿَ حُل‪ُِٞ٤‬ش ى‪٣ِٓ ٕٝ‬ي ٖٓ حُظي‪ ٍٞٛ‬ك‪ ٢‬ح‪ٝ ٖٓ٧‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪266‬‬

‫‪َ٣‬ر‪ ٢‬حُٔ​ٔظؼ َِٔ حُـخُ‪ ١‬ر‪ ٖ٤‬أر٘خء حُ٘وذ ك‪ ٢‬حُزِي حُٔ​ٔظؼ ََٔ ‪ٝ‬ر‪ٓ ٖ٤‬ئٓٔخط‪ ٚ‬حُؼوخك‪٤‬ش؛ ك‪ٞ٤‬كي حُزؼؼخص اُ‪ ٠‬ؿخٓؼخط‪ُ ٚ‬ظٌ‪ٕٞ‬‬ ‫ػزخٍس ػٖ ك‪ٞ‬حَٓ ػوخك‪٤‬ش ٖٓ ر‪٬‬ى‪ ٙ‬اُ‪ ٠‬ر‪٬‬ى‪ًُٝ ،ْٛ‬ي ٖٓ أؿَ طؼِ‪ ِ٣‬حٍطزخ‪ ١‬حُٔ​ٔظؼ ََٔ‪ ٖ٣‬رخُٔ​ٔظؼ َِٔ‪ ٖٓٝ ،ٖ٣‬أؿَ‬ ‫‪ٟٔ‬خٕ حٓظَٔحٍ ٗل‪ ًٙٞ‬حُؼوخك‪ ٢‬كظ‪ ٠‬رؼي ٍك‪ ِٚ٤‬ػٖ حُز‪٬‬ى حُٔ​ٔظؼ ََٔس‪ٌٛٝ ،‬ح ظخ‪ َٛ‬ؿيحً حُ‪ ،ّٞ٤‬كزؼي َٓ‪ٓ ٍٝ‬خ ‪٣ِ٣‬ي ػِ‪٠‬‬ ‫ٗ‪ٜ‬ق هَٕ ػِ‪ٍ ٠‬ك‪ َ٤‬حُٔ​ٔظؼ َِٔ‪ٓ ٖ٣‬خُحُض حُ٘وذ حُؼوخك‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُز‪٬‬ى حُٔ​ٔظؼَٔس هزَ ٍك‪)......( ِٚ٤‬رظـ‪ٓ َ٤٤‬خ ‪ٌٖٔ٣‬‬ ‫طـ‪٘ٓ ٖٓ َٙ٤٤‬خ‪ٛ‬ؾ حُظؼِ‪ُ٣ٝ ،ْ٤‬ؼِ‪ٓ ٖٓ ٢‬وخّ ُـظ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُٔيحٍّ ‪ٝ‬حُـخٓؼخص‪ًٔ ،‬خ أٗ‪َ٣ ٚ‬ر‪ ٢‬أ‪ َٛ‬حُزِي حُٔ​ٔظؼ ََٔ رؼو‪ٞ‬ى‬ ‫‪ٝ‬حطلخه‪٤‬خص ‪ِ٣ٞ١‬ش ح‪٧‬ؿَ ط‪ ُٚ ٖٔ٠‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬أ‪ٟٝ‬خع حُز‪٬‬ى حُظ‪ ٢‬حٗٔلذ ٓ٘‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫هي ‪٣‬و‪ ٍٞ‬هخثَ‪ٓ :‬خ ٓ‪ِ٤‬حص (ٌٓخكلش حُؼِٔخء حُؼٔخء) ػٖ ‪٣َ١‬ن ر٘خء حُ٘ٔخًؽ؟‬ ‫أه‪ ٍٞ‬حُٔ‪ِ٤‬حص ًؼ‪َ٤‬س ‪ٝ‬ػي‪٣‬يس كل‪ٓ ٢‬ؼخُ٘خ ‪ٌٛ‬ح ٗـي ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫أ‪-‬كْٔ ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٘​٘٣‬ؤ ٖٓ ه‪٬‬ف ك‪ ٍٞ‬طلي‪٣‬ي ٓخ‪٤ٛ‬ش طيهَ ى‪ُٝ‬ش ك‪ٗ ٢‬ئ‪ ٕٝ‬ى‪ُٝ‬ش أهَ‪ًٔ ،ٟ‬خ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ك‪ ٢‬حُؼَحم‬ ‫‪ٝ‬كِٔط‪ ٖ٤‬ك‪٤‬غ طَك‪ ٞ‬أَٓ‪ٌ٣‬خ ‪ٝ‬آَحث‪ٛٝ َ٤‬ل‪ٜٔ‬خ رخُٔ​ٔظؼَٔط‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬حُٔلظِظ‪ٝ ،ٖ٤‬ك‪ٗ ٖ٤‬ل‪ ْٜ‬حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ ‪ٗٝ‬طزو‪ ٚ‬ػِ‪ٜٔ٤‬خ‬ ‫ٗـي أٗ‪ٜٔ‬خ ى‪ُٝ‬ظخٕ ٓٔظؼ َِٔطخٕ رظ‪ٞ‬كٖ‪.‬‬ ‫د‪-‬ك‪ٝ ْٜ‬طلٔ‪ َ٤‬أٗ٘طش حُٔ​ٔظؼ َِٔ‪ ،‬ك٘لٖ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ك‪ ْٜ‬حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ ٗٔظط‪٤‬غ ك‪ٗٝ ْٜ‬وي ‪ٝ‬طلِ‪ِٞٓ َ٤‬ى حُٔ​ٔظؼ َِٔ‪ ،‬رَ اٗ٘خ‬ ‫ٗٔظط‪٤‬غ ط‪ٞ‬هؼ‪ٝ ٚ‬حُظ٘زئ ر‪ٌٛٝ ،ٚ‬ح ‪ٔ٣‬خػي أ‪ َٛ‬حُزِي حُٔ​ٔظؼ ََٔ ػِ‪ ٠‬ػيّ ح‪ٗ٫‬ـَحٍ هِق حُٔ​ٔظؼ َِٔ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٞ٣ ٚ‬كّي‬ ‫‪ٛ‬ل‪ٞ‬ك‪ ْٜ‬ك‪ٓ ٢‬وخ‪ٓٝ‬ظ‪.ٚ‬‬ ‫ؽ‪-‬ح‪ٛ٫‬ظيحء اُ‪ ٠‬أِٓ‪ٞ‬د ٓؼخُـش ظخ‪َٛ‬س ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ‪ٓٝ‬ؼخُـش أٓزخر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُ٘ظخثؾ حُظ‪ ٢‬طظَطذ ػِ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫ى‪-‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬طل‪ ٖ٤ٜ‬حُز‪٬‬ى ٖٓ ىه‪ ٍٞ‬ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ‪ ،‬أ‪ ١‬طلٔ‪ ٖ٤‬أ‪ٟٝ‬خػ‪ ٚ‬كظ‪ ٌٕٞ٣ ٫ ٠‬هخر‪ٓ٬ُ ً٬‬ظؼٔخٍ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪267‬‬

‫‪ - 82‬مكافحة العماء (‪)6‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1428 /2/18‬‬ ‫‪2007 /03/08‬‬ ‫ً​ًَص ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن ‪ٍَٟٝ‬س ٌٓخكلش حُؼٔخء ػٖ ‪٣َ١‬ن ر٘خء ‪ ٖٓ ٌَ٤ٛ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُظ‪ٍٜٞ‬حص ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُٔظ‪ِٜ‬ش‬ ‫رٖٔ٘ َّللا –طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬حُوِن ‪ٓٝ‬خ ٗؼَك‪١ ٖٓ ٚ‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٝ ،‬هِض‪ :‬اٗ‪ ٌٖٔ٣ ٚ‬إٔ ٗٔ​ٔ‪ ٌٙٛ ٢‬حُطَ‪٣‬وش ك‪ٌٓ ٢‬خكلش حُؼٔخء‬ ‫رطَ‪٣‬وش حُل‪ ْٜ‬ر‪ٓٞ‬خ‪١‬ش (حُ٘ٔخًؽ)‪ًَ​ًٝ ،‬ص ٓؼخ‪ٌُُ ً٫‬ي ‪٣‬ظؼِن رِٔ‪ٞ‬ى حُٔ​ٔظؼَٔ‪ٝ​ٝ ،‬ػيص رًٌَ ٓؼخٍ أ‪ٓ ٝ‬ؼخُ‪ ٖٓ ٖ٤‬أؿَ‬ ‫ط‪٤ٟٞ‬ق حُلٌَس‪ٝ ،‬أٗخ ح‪ ٕ٥‬أٗـِ ٓخ ‪ٝ‬ػيص ر‪:ٚ‬‬ ‫ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُِٔ‪ًٞ‬خص حُ٘خؿٔش ػٖ حُِكخّ‪:‬‬ ‫ً‪٤‬ق ‪٣‬ظ‪َٜ‬ف حُ٘خّ ك‪٣ ٖ٤‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ٌٓ ٢‬خٕ ‪٤ٟ‬ن ‪ِٓٝ‬ىكْ ٓيسً ‪ِ٣ٞ١‬ش ٖٓ حُِٓخٕ؟‬ ‫‪ٌٛ‬ح حُٔئحٍ ‪٣‬ظؼِن ربكي‪ ٟ‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُٔ‪ٜٔ‬ش؛ اً إ ٖٓ حُٔ‪٬‬كع إٔ ٌُِٔخٕ طؤػ‪ًَ٤‬ح ًز‪ًَ٤‬ح ك‪ ٢‬ارَحُ أٗ‪ٞ‬حع‬ ‫ٓؼ‪٘٤‬ش ٖٓ حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ٝ‬اػخٍس أٗٔخ‪ٓ ١‬ليىس ٖٓ حُٔ٘خػَ‪ ٖٓ ٌٕٞ٤ٓٝ ،‬حُٔل‪٤‬ي ؿيًح ك‪ًُ ْٜ‬ي ػٖ ‪٣َ١‬ن (ٗٔ‪ًٞ‬ؽ) ‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق‬ ‫حُٔؼخُْ‪ٓ ٌٙٛٝ .‬لخ‪ُٝ‬ش ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي‪:‬‬ ‫‪ -1‬كطَ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬كذ حُظِٔي ‪ٝ‬كذ ح‪ٓ٫‬ظو‪ٌُٜٝ ،ٍ٬‬ح كبٗ‪٣ ْٜ‬لخ‪ ُٕٞٝ‬ح‪ٓ٫‬ظل‪ٞ‬حً ػِ‪ ٠‬أ‪ٓٝ‬غ ٓٔخكش‬ ‫ٌٓٔ٘ش ٖٓ حُل‪٠‬خءحص حُٔؼ٘‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُٔخى‪٣‬ش‪ ،‬ك‪ ٬‬طٌخى طَ‪ٗ ٟ‬و‪ًٜ‬خ ٓ‪ً٣ٞ‬خ ‪٣‬زلغ ػٖ حُي‪٤ٗٝ‬ش ‪ٝ‬حٌُٔخٗش حُٔ٘ول‪٠‬ش‪ًٔ ،‬خ أٗي‬ ‫‪ ٫‬طٌخى طـي ٗو‪ًٜ‬خ ٓ‪ً٣ٞ‬خ ‪٣‬زلغ ػٖ ٌٓخٕ ‪٤ٟ‬ن ‪٣‬و‪ ْ٤‬ك‪ ،ٚ٤‬أ‪٣ ٝ‬زلغ ػٖ ٗو‪٘٣ ٚ‬خًٍ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخكش حُٔ​ِٔ‪ًٞ‬ش ُ‪.ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُ‪٣ ١‬زي‪ ٝ‬إٔ ‪ٌٛ‬ح حُٔ‪ ْ٤ُ َ٤‬هخ‪ًٛ‬خ رخ‪ٔٗ٩‬خٕ؛ ك‪ٜ٘‬خى ى‪٫‬ثَ ػيس‪ ،‬ط٘‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حٌُخث٘خص حُل‪٤‬ش‪ٔ٣ ،‬ؼ‪ ٠‬اُ‪٠‬‬ ‫حٓظ‪٬‬ى ك‪ ِ٤‬هخ‪ ٙ‬ر‪٘٣ٝ ،ٚ‬ظَ اُ‪٣ ٖٓ ٠‬ظـخ‪ ُٙٝ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬ػي‪ ،ٝ‬طـذ ٓوخ‪ٓٝ‬ظ‪ٝ .ٚ‬هي ً​ًَ رؼ‪ ٞ‬حُزخكؼ‪ ٖ٤‬إٔ رؼ‪ٞ‬‬ ‫ح‪ٔٓ٧‬خى ‪٣‬طِن ٍحثلش ًَ‪ٜ٣‬ش ٖٓ أؿَ ٓ٘غ أ‪ً ١‬خثٖ ٖٓ ح‪٫‬هظَحد ٖٓ حُٔ​ٔخكش حُظ‪٣ ٢‬ؼي‪ٛ‬خ ٓـخ‪ ً٫‬ك‪ً٣ٞ٤‬خ ُ‪!ٚ‬‬ ‫‪ٌٛ -2‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ٘خ ك‪٠ٗ ٖ٤‬غ ػَ٘س ٖٓ حَُؿخٍ أ‪ ٝ‬ح‪٫ٝ٧‬ى ك‪ ٢‬كـَس ‪٤ٟ‬وش ‪ٌٜ٘ٔ٣‬خ ك‪ ٢‬حُؼخىس ٗو‪ ٚ‬أ‪ٗ ٝ‬و‪ٜ‬خٕ‪،‬‬ ‫كبٗ٘خ ٗؼَ‪ُٜ ْٜٟ‬ؼ‪ٞ‬رخص ‪٘ٓٝ‬خًٔخص‪ ،‬ط٘ز‪ٓ ٚ‬خ ‪٣‬ظؼَ‪ ٝ‬اُ‪ ٚ٤‬حُٔ​ٔخؿ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ى‪ُٝ‬ش ٓظوِلش! ٓخ حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ حٌُ‪٣ ١‬ويٓ‪ٚ‬‬ ‫‪ٛ‬ئ‪٫‬ء حُؼَ٘س ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُوِو‪ٝ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٢‬؟ ك‪ٔٓ٬ٓ ٢‬ش حُـ‪ٞ‬حد ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗو‪ ٍٞ‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫أ ‪٘٤ٓ -‬ؼَ ًَ ٖٓ ك‪ ٢‬حٌُٔخٕ رخُ‪٤٠‬ن ‪٢ٗٝ‬ء ٖٓ ح‪ً٫‬ظجخد ‪ٝ‬حَُِٔ‪ًُٝ ،‬ي ‪ ٌٙٛ ٕ٧‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ٓوخُلش ُٔخ كُطَ ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٖٓ رٔ‪ِٓ ٢‬طخٗ‪ٗٝ ٚ‬ل‪ ًٙٞ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ٓٝ‬غ ٓٔخكش ٌٓٔ٘ش‪ٝ .‬هي ىٍ حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُيٍحٓخص ػِ‪ ٠‬إٔ حُ٘خّ ك‪٣ ٖ٤‬ؼ‪ٕٞ٘٤‬‬ ‫ك‪ٌٓ ٢‬خٕ ‪ٝ‬حٓغ ‪ٝ‬أٗ‪٤‬ن ‪٣‬ظزخىُ‪ ٕٞ‬ك‪ٔ٤‬خ ر‪٘ٓ ْٜ٘٤‬خػَ أًؼَ كٔ‪٤ٔ٤‬ش‪ ٌٕٞٗٞ٣ٝ ،‬أٗي طؼخ‪١‬لًخ‪ٝ .‬ك‪٣ ٖ٤‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ٌٓ ٢‬خٕ ‪٤ٟ‬ن‬ ‫أ‪ ٝ‬هٌٍ أ‪ ٝ‬ك‪ ١ٟٞٞ‬هي رُؼؼَص ٓلظ‪٣ٞ‬خط‪ ،ٚ‬كبٗ‪٣ ْٜ‬ظزخىُ‪٘ٓ ٕٞ‬خػَ حُ‪٠‬ـَ ‪ٝ‬حُظوُِ ‪ٝ‬حُ‪٤٠‬ن‪.‬‬ ‫د ‪٘٤ٓ -‬ؼَ ًَ ‪ٝ‬حكي ٖٓ ٌٓخٕ حٌُٔخٕ إٔ حٌُ‪ٔ٣ ٖ٣‬خً٘‪٣ِ٣ ٚٗٞ‬ي‪ ٕٝ‬ك‪٤ٟ ٢‬ن حٌُٔخٕ‪ٟ ٌِٕٞ٘٣ٝ ،‬ـطًخ ػِ‪ ،ٚ٤‬أ‪ ١‬إٔ‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ ْٛ‬ؿ‪ َ٤‬ا‪٣‬ـخر‪٣ٝ ،٢‬ظٔ٘‪ً ُٞ ٠‬خٕ ػيى‪ ْٛ‬أهَ‪ ،‬كظ‪ً ُٞ ٠‬خٕ أ‪ُٝ‬جي حُٔخً٘‪ ٕٞ‬أه‪٤‬خًٍح ‪٤١ٝ‬ز‪ ٖ٤‬أ‪ً ٝ‬خٗ‪ٞ‬ح اه‪ٞ‬س‬ ‫‪ٝ‬أهَرخء‪ ،‬كخُ٘خّ ػ٘ي حُىكخّ حُٔ‪ٜ‬خُق ‪٣‬ويٓ‪ٜٓ ٕٞ‬خُل‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػْ ح‪٧‬ؿِذ‪ٝ ،‬ح‪٣٩‬ؼخٍ ‪ ٞٛ‬حُ٘‪٢‬ء حُوِ‪ َ٤‬حٌُ‪٘٣ ١‬ز‪ٚ‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظؼ٘خء ‪ٝ‬حٌُ٘‪.ًٝ‬‬ ‫ؽ ‪ -‬حٍُِٔ٘ حٌُ‪ ٌٖٔ٣ ١‬ك‪ ٚ٤‬أ‪ُٝ‬جي حُ َؼ ََ٘س ٓ‪٤‬لوي هيٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُو‪٤‬خّ ر‪ٞ‬ظخثل‪ٚ‬؛ كخٌُٔخٕ ًٌَ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪٣‬لوي حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫ٓ‪ِ٤‬حط‪ٝ​ٝ ٚ‬ظخثل‪ ٚ‬اًح ك ِّٔظ‪ ٚ‬ك‪ٞ‬م ‪١‬خهظ‪ :ٚ‬حُـِ‪ ّٞ‬ك‪ًُ ٢‬ي حٌُٔخٕ ‪ٝ‬حُ٘‪ٝ ّٞ‬حُلًَش‪ًُ ًَ ...‬ي ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ؿ‪ َ٤‬ؿ‪٤‬ي ‪٫ٝ‬‬ ‫َٓ‪٣‬ق‪ٝ ،‬أٓخًٖ حُويٓش حُِٔلوش رخٍُِٔ٘ ٓظٌ‪ ٕٞ‬أ‪ً٠٣‬خ ك‪ ٢‬كخُش ٓ‪٤‬جش‪...‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪268‬‬

‫ى ‪٤ٓ -‬ظؼَ‪ َٖٓ ًَ ٝ‬ك‪ ٢‬حٌُٔخٕ حُٔ٘خٍ اُ‪ ٚ٤‬اُ‪ ٠‬حٓظلخٕ ‪ٛ‬ؼذ؛ اً إ حُٔطِ‪ٞ‬د ٓ٘‪ ْٜ‬ؿٔ‪٤‬ؼًخ إٔ ‪٣‬ظ‪َٜٝ‬ح رٔظ‪َٜ‬‬ ‫حُٔ​َٔ‪ ٍٝ‬حُٔطٔجٖ ‪ٝ‬حَُح‪ ٢ٟ‬رٔخ ‪ ٞٛ‬ك‪ٓ ،ٚ٤‬غ إٔ ‪ٝ‬حهغ حُلخٍ ُ‪ًٌُ ْ٤‬ي‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ٓؼظٔ‪٤ٓ ْٜ‬ولن ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظلخٕ‪ٓٝ ،‬ظـي ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ػَس ‪ٝ‬حُٔلخ‪ّٛ‬ش ‪ٝ‬حُظزَّ‪ٓٝ ،‬ظـي حُظ‪ٞ‬طَ ‪ٝ‬حُِ٘م‪ٝ ...‬حُٔزذ ‪ٍٝ‬حء ًَ ًُي أٗ‪٫ ْٜ‬‬ ‫‪٣‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ٟٝ ٢‬غ ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ ٢‬رٔزذ ػيّ أ‪٤ِٛ‬ش حٌُٔخٕ ‪ٓ٫‬ظ‪٤‬ؼخر‪.ْٜ‬‬ ‫‪ٛ‬ـ‪ -‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حٌُٔخٕ حُ‪٤٠‬ن ‪٣‬ليع ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ ح‪ٌ٘ٗ٫‬خف حُؼوخك‪ ٢‬حُٔئً‪ ،١‬ك٘لٖ ٗويٍِّ رؼ‪٘٠‬خ‪ٗٝ ،‬ظؼخًٍ ُؼيى ٖٓ ح‪ٓ٧‬زخد‪،‬‬ ‫ٖٓ أ‪ٜٔٛ‬خ أٗ٘خ ٗٔظط‪٤‬غ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬هِش ح‪٫‬كظٌخى ر‪٘​٘٤‬خ إٔ ٗلـذ ػٖ رؼ‪٘٠‬خ رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٞ‬حهق ‪ٝ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬خص ‪ٝ‬حُظ‪َٜ‬كخص‬ ‫حُظ‪ ٢‬طؼٌَ حُ‪ٍٜٞ‬س حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُظ‪ٍٜٔٓ ٢‬خ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘خ ػٖ ٓؼخٍك‪ٝ ٚ‬اه‪ٞ‬حٗ‪٬ُٓٝ ٚ‬ث‪ ...ٚ‬أٓخ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔؼخ‪٘٣‬ش حُ‪ٜ‬ؼزش‬ ‫كبٕ هيٍس حٌُٔخٕ ػِ‪ ٠‬حُظ‪ ٍٜٞ‬رخُٔظ‪ َٜ‬حُ‪٬‬ثن ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٔٓ ٞ‬ظَٔ ٓظٌ‪ٓ ٕٞ‬لي‪ٝ‬ىس؛ اً اٗ‪٤ٓ ْٜ‬لوي‪ ٕٝ‬حٌُؼ‪١ ٖٓ َ٤‬خهظ‪ْٜ‬‬ ‫حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬حُظ‪ٜ٘‬غ ‪ٝ‬حُظـَٔ‪ٌُٜٝ .‬ح كبٕ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ٌٛٝ- ْٜ‬ح ك‪ ٢‬حُـخُذ‪٘٤ٓ -‬ؼَ إٔ حُظوي‪ َ٣‬حُٔظزخىٍ ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪َٖٓ ٖ٤‬‬ ‫ك‪ ٞٛ ُٚٞ‬أهَ ٖٓ حُٔؼظخى ‪ٝ‬حُٔؤُ‪ٞ‬ف‪ٍٝ .‬رٔخ طوغ ر‪ ْٜ٘٤‬ػيح‪ٝ‬حص ‪ٜ٣‬ؼذ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ طـخ‪ُٛٝ‬خ‪.‬‬ ‫‪ -ٝ‬هَ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح ك‪ٗ ٢‬ؤٕ حُىكخّ حُٔ‪٤‬خٍحص ك‪ ٢‬حُ٘‪ٞ‬حٍع ‪ٔ٤ٓ٫ٝ‬خ ك‪ ٢‬أ‪ٝ‬هخص حٍطلخع ىٍؿخص حُلَحٍس؛ اً ‪٘٣‬ظي ِٗم‬ ‫حُ٘خّ ك‪ ٖ٤‬حٗو‪٠‬خء ح‪ٗ٩‬خٍس حُو‪َ٠‬حء َٓحص ػي‪٣‬يس ‪ ْٛٝ‬ك‪ ٢‬أٓخً٘‪٣ ُْ ْٜ‬ظلًَ‪ٞ‬ح ا‪ٔٓ ّ٫‬خكخص ه‪َ٤ٜ‬س‪ٌُٝ ،‬ح كبٕ ٖٓ‬ ‫حُ‪ٜ‬ؼذ ح‪ُ٫‬ظِحّ رؤٗظٔش حَُٔ‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬كخ‪٫‬ص حُِكخّ حُ٘ي‪٣‬ي‪ ،‬ك‪٘٣ ٖ٤‬ؼَ حُ٘خّ أٗ‪ ْٜ‬ك‪ٔ٤‬خ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬كخُش حُط‪ٞ‬حٍة‪ٌُٝ ،‬ح‬ ‫كخٍطٌخد حُٔوخُلخص ُ‪٤٘ٗ ْ٤‬ؼًخ!‬ ‫‪ُٝ‬ي إٔ طو‪ٓ ٍٞ‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح ك‪ ٢‬كخُش ح‪ُ٫‬ىكخّ ػِ‪ ٠‬حُويٓخص حُؼخٓش؛ اً إ ٖٓ حُٔئً‪ ١‬ؿيًح َُِٔء إٔ ‪٣‬ـِْ ػِ‪ ٠‬رخد‬ ‫ػ‪٤‬خىس ‪١‬ز‪٤‬ذ أٍرغ ٓخػخص ‪٣ ٞٛٝ‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬ح‪ ُْ٧‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬لظ‪ ٠‬رخُيه‪ .ٍٞ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلخٍ ‪ُِ٘ ٌٖٔ٣‬خّ إٔ ‪ٔ٣‬ظٔ‪٤‬ـ‪ٞ‬ح ىكغ‬ ‫حَُٗ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حٓظويحّ حُ‪ٓٞ‬خ‪١‬ش ‪ٝ‬حُظلخ‪ َ٣‬ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٖٓ ْٜ٠‬أؿَ حُيه‪ ٍٞ‬ك‪ٝ ٢‬هض ٓزٌَ‪...‬‬ ‫إ ك‪ٌٛ ْٜ‬ح حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي ‪ٔ٣‬خػيٗخ ػِ‪ ٠‬طوي‪ٓ َ٣‬وخ‪( َ١‬حُِكخّ) ‪ٝ‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬ط‪٬‬ك‪ٜ٤‬خ‪ًٔ ،‬خ ‪ٔ٣‬خػي ح‪٥‬رخء‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٜٓ٧‬خص ػِ‪ ٠‬حُو‪٤‬خّ ري‪ ٍْٛٝ‬حُظَر‪ ١ٞ‬ك‪ ٢‬كخُش حُىكخّ ٌٓٔ٘‪ ْٜ‬حُ‪٤٠‬ن رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ر٘خء ‪ٝ‬حُز٘خص‪.‬‬ ‫إ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُل‪٣ ْٜ‬ؼ٘‪ ٢‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ك‪ ٢‬حُـ‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُظويّ‪َّٝ ،‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُٔظو‪.ٖ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪269‬‬

‫‪ - 83‬صٌاغة القوة (‪)1‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /7/2‬‬ ‫‪2006 /07/27‬‬ ‫‪ٗ٫‬ي إٔ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُٔ​ِْٔ ‪ َٔ٣‬رَٔكِش ػ‪٤ٜ‬زش ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٣٧‬خّ ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪ٓ َٟ٣‬ز‪ ً٬٤‬ػِٔ‪ً٤‬خ ُِوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ ح‪ُٓ٧‬ش‪ .‬ك‪٢‬‬ ‫كِٔط‪ٗ ٖ٤‬ؼذ رؤًِٔ‪٣ ٚ‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬حُـ‪ٞ‬ع ‪ٝ‬حٌُ‪ٝ ١‬حُو‪ٝ َٜ‬حُوظَ حُ‪ٛٝ ٢ٓٞ٤‬ؼ‪ٞ‬رش حُلًَش ‪ًٔٝ‬ذ حَُُم‪٣ٝ ..‬ظؼَ‪ٝ‬‬ ‫ُز٘خٕ ُِظيٓ‪ َ٤‬حُ٘خَٓ ك‪٤‬غ ‪٣‬ظْ كَم ًَ ٗ‪٢‬ء ‪ٝ‬ط‪ٜ‬ـ‪ َ٤‬حُ٘خّ‪ٝ ،‬طؼَ‪ ْٜ٠٣‬أ‪ً٠٣‬خ ُِـ‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬رِي طؼ ّ‪ٞ‬ى ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُؼَد‬ ‫إٔ ‪٣‬ؤًِ‪ٞ‬ح ٖٓ ه‪٠‬خٍ‪ٝ ٙ‬كخً‪ٜ‬ظ‪ٛ !ٚ‬ذَّ حُٔ​ِٔٔ‪ًٔ ٕٞ‬خ ‪٣‬لؼِ‪ ٕٞ‬ك‪َٓ ًَ ٢‬س‪ٓ :‬ظخ‪َٛ‬حص ك‪ٌٓ ًَ ٢‬خٕ‪ٛٝ ،‬ظخكخص‬ ‫‪ٝ‬حكظـخؿخص ‪ٝ‬حط‪ٜ‬خٓخص‪ٝ ،‬ك‪٠‬خث‪٤‬خص طؼ ّؾ رٌ‪ ّ٬‬حُٔلِ​ِ‪ ٖ٤‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ٝ ...ٖ٤٤‬حُ٘ظ‪٤‬ـش‪ :‬ؿٔغ ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُٔخٍ ُٔ‪ٞ‬حٓخس رؼ‪ٞ‬‬ ‫حٌُٔ٘‪ٞ‬ر‪ ٌُٖ .ٖ٤‬حُ‪ٜٞ٤‬ى كخ‪َٝٛ‬ح حُ٘ؼز‪٘ٓٝ ،ٖ٤‬ؼ‪ٞ‬ح ىه‪ ٍٞ‬أ‪٢ٗ ١‬ء‪ٝ .‬هي حؿظٔؼض أٓ‪ٞ‬حٍ ؿ‪٤‬يس ُي‪ ٟ‬ؿخٓؼش حُي‪ٍٝ‬‬ ‫حُؼَر‪٤‬ش‪ ٢ٛٝ ،‬ػخؿِس ػٖ اىهخُ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬حُٔلظخؿ‪ ٖ٤‬اُ‪ٜ٤‬خ ىحهَ كِٔط‪ٟٝ !!ٖ٤‬غ ‪ٛ‬ؼْذ ُِـخ‪٣‬ش‪ٓٝ ،‬ؼظْ حُ٘خّ ػخؿِ‪ٕٝ‬‬ ‫ػٖ ك‪ٝ ٜٚٔ‬حٓظ‪٤‬ؼخر‪ٝ ،ٚ‬ػخؿِ‪ ٕٝ‬ػٖ ػَٔ ٗ‪٢‬ء ‪٘٣‬ل‪ ٢‬حُ‪ٜ‬ي‪٣ٝ ،ٍٝ‬ولق ٖٓ حٌَُ‪ٝ‬د‪ُ .‬ؼِ‪٘ٛ ٢‬خ أ‪ٟ‬غ رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُؼ‪ٓ٬‬خص ك‪ٓ ٢‬ل‪ ٌٙٛ ٢٤‬حُلخُش حُٔؤٓخ‪٣ٝ‬ش‪ًُٝ ،‬ي ػزَ حُ٘وخ‪ ١‬ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪٘ٛ )1‬خى كو‪٤‬وش هي‪ٔ٣‬ش ‪ٍٝ‬حٓوش‪ٗ ،‬و‪ :ٍٞ‬ك‪ٜ٣ ٖ٤‬طيّ ‪َ١‬كخٕ‪ ،‬كبٕ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ٜٔ‬خ ‪ٔ٣‬ظويّ أػظْ ٓخ ُي‪ ٖٓ ٚ٣‬ه‪ٞ‬س‬ ‫‪ٗٝ‬ل‪ ًٞ‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬طلو‪٤‬ن حُـِزش‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ظَ طلخُق حُـَد ٓغ حُ‪ٜٞ٤‬ى ‪ٌٞٓٝ‬ص هْٔ ٖٓ حُؼخُْ ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬ـَ‪٣ ١‬ـي حُؤْ‬ ‫حُؼخُغ ‪ ْٛٝ-‬حُؼَد ‪ٝ‬حُٔ​ِٔٔ‪ -ٕٞ‬أٗلٔ‪ ْٜ‬ػخؿِ‪ ٖ٣‬ػٖ ػَٔ أ‪٢ٗ ١‬ء‪ ٌٙٛ .‬حُلو‪٤‬وش ‪٣‬ـذ إٔ طٌ‪ٝ ٕٞ‬ح‪ٟ‬لش طٔخّ‬ ‫حُ‪ٟٞٞ‬ف‪ ،‬كخَُحىع ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ ٢‬حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ ٢‬أ‪ٟ‬ؼق كخ‪٫‬ط‪ٝ ،ٚ‬حُ‪ٜٞ٤‬ى ‪٣‬وخك‪ ٖٓ ٕٞ‬إٔ ‪ٔ٣‬ـَ أػيحإ‪ ْٛ‬أ‪ َٜٗ ١‬كو‪٤‬و‪٢‬‬ ‫ػِ‪ْٜ٤‬؛ ‪ٌٛ ٕ٧‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ط‪ٜ‬يع حُٔـظٔغ حُ‪ٜٞ٤‬ى‪ٍٝ ،١‬رٔخ حٗ‪٤ٜ‬خٍ‪ٓ ٕ٧ ،ٙ‬ؼظْ أر٘خء ًُي حُٔـظٔغ ٖٓ ؿ٘ٔ‪٤‬خص أهَ‪،ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬رخٓظطخػظ‪ ْٜ‬حُؼ‪ٞ‬ىس اُ‪ ٠‬أ‪١ٝ‬خٗ‪ ْٜ‬ح‪٤ِٛ٧‬ش ك‪ ٢‬أ‪ٝ ١‬هض‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ هخىس حُ‪ٜٞ٤‬ى ك‪ ٢‬كِٔط‪٣ ٖ٤‬ظزؼ‪ٓ ٕٞ‬غ أػيحث‪ْٜ‬‬ ‫ٓ‪٤‬خٓش‪" :‬حٓلن حٌُرخرش رخُٔطَهش"‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ‪٣‬لؼِ‪ ٚٗٞ‬حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ ٢‬كِٔط‪ُٝ ٖ٤‬ز٘خٕ‪.‬‬ ‫‪ )2‬ح‪ُٓ٧‬خص ‪ ٫‬ط‪ٞ‬ؿي ٌٓ٘‪٬‬ص ؿي‪٣‬يس‪ ،‬رٔويحٍ ٓخ طؼزَِّ ػٖ ٌٓ٘‪٬‬ص هي‪ٔ٣‬ش‪ ،‬أ‪ٗ ١‬ظ‪٤‬ـش ٌٓ٘‪٬‬ص ٓظَحًٔش‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٜ‬خ‬ ‫طـِ‪ُِ٘ ٞ‬خظَ‪ٓ ٖ٣‬خ ًخٕ هخك‪ً٤‬خ ػِ‪ ٖٓ ْٜ٤‬أَٓ‪ ،ْٛ‬ك‪ ٖ٤‬طؤط‪ٞٓ ٢‬ؿش ٗي‪٣‬يس ٖٓ حُلَ‪ ،‬كبٕ رؼ‪ ٠َٟٓ ٞ‬حُوِذ ‪ٞٔ٣‬ط‪ٕٞ‬؛‬ ‫‪٣ ٫ ْٜٗ٧‬ظلِٔ‪ ٕٞ‬طِي حُٔ‪ٞ‬ؿش‪ٜٗ٧ ْ٤ُٝ ،‬خ أ‪ٝ‬ؿيص ُي‪ٌِ٘ٓ ْٜ٣‬ش ؿي‪٣‬يس‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح ٗلٖ حُ‪ .ّٞ٤‬ك‪َ٘ٗ ٖ٤‬ص رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُ‪ٜ‬لق ك‪ ٢‬حُيٗٔخٍى ‪ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬خ ٍٓ‪ًٓ ٞ‬خ طٔ‪٢‬ء اُ‪ ٠‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ٛ -ِْٓٝ ٚ٤‬ذّ حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ػٖ رٌَس أر‪،ٚ٤‬‬ ‫‪ٝ‬أظ‪ٗ ٖٓ َٜ‬زَ حُٔ٘خػَ ‪ ٖٓٝ‬حُ‪٫ٞ‬ء ٗ‪٤‬جًخ َٓ٘كًخ ‪ٝ‬رخ‪ًَٛ‬ح‪ٝ ،‬كيػض ٓوخ‪١‬ؼش ‪ٝ‬حٓؼش ُِيٗٔخٍى‪ٝ ،‬ح‪ٛ ٕ٥‬يأص حُؼخ‪ٛ‬لش ‪-‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪٣ ُْٝ -٢‬زن ٓ٘‪ٜ‬خ ا‪ ٫‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُظ‪ ٢‬طْ طؤٓ‪ٜٔ٤‬خ ٖٓ أؿَ حُٔ​ٔظوزَ أ‪ ٖٓ ٝ‬أؿَ ٓ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش أُٓش ؿي‪٣‬يس ك‪ٖ٤‬‬ ‫ٗظؼَ‪ُٓ٧ ٝ‬ش هط‪َ٤‬س ٗظٔخءٍ‪ :‬أٗلٖ كوَحء أّ أؿ٘‪٤‬خء؟ أٗلٖ ٓظَحرط‪ ٕٞ‬أّ ٓظلَه‪ٕٞ‬؟ أٗلٖ أه‪٣ٞ‬خء أّ ‪ٟ‬ؼلخء؟ أٗلٖ‬ ‫أػِس أّ أًُش؟‪ٝ ....‬طؤط‪ ٢‬أؿ‪ٞ‬رش ‪ ٫‬ك‪ُٜ َٜ‬خ‪ًٝ ،‬ؼ‪ٜ٘ٓ َ٤‬خ ٓظ٘خه‪ٝ .ٞ‬حُـ‪ٞ‬حد ‪ :ٞٛ‬أٗ٘خ كوَحء ‪ٝ‬أؿ٘‪٤‬خء ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي‪،‬‬ ‫ًٔخ أٗ٘خ أه‪٣ٞ‬خء ‪ٟٝ‬ؼلخء أ‪ً٠٣‬خ‪٘ٛٝ ...‬خ طوطَ ك‪ ٢‬رخُ‪ ٢‬حُٔو‪ُٞ‬ش حٌُحثؼش ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ٓٝ٧‬خ‪ ١‬حُ٘ؼز‪٤‬ش‪ ،‬ػٖ حُِٔحٍع‬ ‫‪ٝ‬حُل‪٬‬ف‪ٝ ،‬كخُ‪ٜٔ‬خ ك‪ ٢‬حُلوَ ‪ٝ‬حُـ٘‪٣ ،٠‬و‪ ٍٞ‬حُ٘خّ‪ :‬حُل‪٬‬ف ‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬كو‪ًَ٤‬ح‪ٞٔ٣ٝ ،‬ص ؿ٘‪ً٤‬خ‪ َٕٝ٤٘٣ ْٛٝ .‬رٌُي اُ‪ ٠‬إٔ حُل‪٬‬ف‬ ‫‪ٔ٣‬ظِي أٍ‪ًٟ‬خ‪ ،‬هي طٔخ‪ ١ٝ‬حُٔ‪٣ ٌُٚ٘ ،ٖ٤٣٬‬ؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬حٌُلخف رٔزذ إٔ ح‪ ٫ ٍٝ٧‬طؼط‪ ٖٓ ٢‬ح‪ٗ٩‬ظخؽ ٓخ ‪٣‬ظ٘خٓذ ٓغ‬ ‫ه‪ٔ٤‬ظ‪ٜ‬خ حَُٔطلؼش‪ًُ َٛ .‬ي حُل‪٬‬ف كو‪َ٤‬؟ ٗؼْ ‪- ٚٗ٧‬كٔذ حُظخ‪َٓ -َٛ‬طزي ك‪ ٢‬طير‪ َ٤‬ه‪ٞ‬ص ‪ ٞٛ َٛ .ٚٓٞ٣‬ؿ٘‪٢‬؟ ٗؼْ ‪ٚٗ٧‬‬ ‫‪ِٔ٣‬ي أٍ‪ًٟ‬خ طٔخ‪ ١ٝ‬حٌُؼ‪ّ ٜ٣ َٛ .َ٤‬ق اػطخإ‪ ٖٓ ٙ‬حًُِخس؟ هي ‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُلو‪ٓ :ٚ٤‬خىحّ ‪ِٔ٣ ٫‬ي حُ٘‪ٜ‬خد‪ ،‬كبٗ‪ٜ٣ ٚ‬ق اػطخإ‪ٙ‬‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬خ‪ٝ .‬ح‪ ٍٝ٧‬حُظ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ك‪ُٞ‬ط‪ ٢ٛ ٚ‬رٔؼخرش حُٔ‪ٜ٘‬غ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ػظخى حُٔ‪ٌٛ ...ٖ٤٤ٜ٘‬ح ‪ٟٝ ٞٛ‬ؼ٘خ طٔخ ًٓخ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ٟٝ ٞٛ‬غ حٌُؼ‪َ٤‬‬ ‫ٖٓ ى‪ ٍٝ‬حُؼخُْ حُ٘خٓ‪ٝ .٢‬ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ًخٗض حُي‪ ٍٝ‬حُظ‪ ٢‬طؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬حُظوِق طِٔي ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬حُؼَ‪ٝ‬حص ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حى‬ ‫حُوخّ‪ٌُٜ٘ ،‬خ طـي ٗلٔ‪ٜ‬خ ػخؿِس ػٖ حٓظـ‪ُٜ٬‬خ ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬ؼَ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪270‬‬

‫‪ٔٗ َٛ )3‬ظط‪٤‬غ رؼي ‪ٌٛ‬ح إٔ ٗو‪ :ٍٞ‬إ حٌُِٔ٘ش حُظ‪ ٢‬طؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ أٓش ح‪ ٫ ّ٬ٓ٩‬طظٔؼَ ك‪ ٢‬أٗ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طِٔي حُٔؼط‪٤‬خص‪ ،‬رَ‬ ‫طظٔؼَ ك‪ ٢‬أٗ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طِٔي اىحٍس حُٔؼط‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ك‪ُٞ‬ط‪ٜ‬خ؟ ‪ٔٗ َٛٝ‬ظط‪٤‬غ حُو‪ :ٍٞ‬إ ُٓخٗ٘خ ‪٣ ٫‬ؼزؤ ًؼ‪ًَ٤‬ح رخُو‪ٞ‬س حٌُخٓ٘ش‪،‬‬ ‫‪ُ٣ ٫ٝ‬ؼ ّي ًُي ٗ‪٤‬جًخ هط‪ًَ٤‬ح‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ٜ٣‬ظْ رٔخ طٌِٔ‪ ٚ‬ح‪ ٖٓ ْٓ٧‬أى‪ٝ‬حص ‪ٝ‬أٓخُ‪٤‬ذ طٔظويٓ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬اهَحؽ طِي حُو‪ٞ‬س ٖٓ ٌٓٔ٘‪ٜ‬خ‬ ‫ُظ‪ٜ‬زق ٗ‪٤‬جًخ ِٓٔ‪ًٓٞ‬خ‪ًُٝ ،‬ي ‪ ٕ٧‬حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪٣ ١‬ظٔؼَ أٓخًٓخ ُ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬ا‪٣‬ـخى ٓخ ُ‪ٞٓ ْ٤‬ؿ‪ٞ‬ىًح‪ٝ ،‬اٗٔخ ك‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ‬ ‫حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ػٖ ‪٣َ١‬ن حُظ‪٤ٜ٘‬غ ‪ٝ‬حُظط‪ٝ َ٣ٞ‬حُظ‪ٞ‬ؿ‪ٝ ٚ٤‬حُظًَ‪ٝ ...ِ٤‬إ هخٍس اكَ‪٣‬و‪٤‬ش طويّ أُق ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ٛ ٠‬لش ٓخ ٗو‪،ٍٞ‬‬ ‫ًٔخ طويّ ى‪ٓ ٍٝ‬لي‪ٝ‬ىس حُؼَ‪ٝ‬حص ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ٓؼَ حُ‪٤‬خرخٕ ‪٘ٓٝ‬ـخك‪ٍٞ‬س ‪ٝ‬حُ‪ٜٞ٤‬ى ك‪ ٢‬كِٔط‪ ٖ٤‬أُلًخ آهَ ٖٓ ح‪٧‬ىُش ػِ‪ًُ ٠‬ي‪.‬‬ ‫ّ‬ ‫ٌٗق ‪ٝ‬هزَ ًَ ٗ‪٢‬ء ػ٘ي حُظليع ػٖ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُ‪ٜ‬خثِش حُظ‪ٗ ٫ ٢‬ؼَف ً‪٤‬ق ٗٔظل‪٤‬ي ٓ٘‪ٜ‬خ‪،‬‬ ‫إً ٗلٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬إٔ‬ ‫‪ٗٝ‬ظّـ‪ ٚ‬ػ‪ًٟٞ‬خ ػٖ ًُي اُ‪ ٠‬حُلي‪٣‬غ ػٖ ً‪٤‬ل‪٤‬ش ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ طِي ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ك‪ ٢‬هيٓش ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ‪ٝ‬ه‪٠‬خ‪٣‬خٗخ ‪ٝ‬كَ‬ ‫ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ‪ٝ ،‬اًح ُْ ٗلؼَ ًُي‪ٔٗ ،‬ظ٘ؼَ رخُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ه‪٤‬زش ح‪ٝ َٓ٧‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ َٓحٍس حٌٍُ ‪ٝ‬ح‪ٌٔٗ٩‬خٍ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪271‬‬

‫‪ - 84‬صٌاغة القوة (‪)2‬‬ ‫ى‪ .‬ػزيحٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /7/16‬‬ ‫‪2006 /08/10‬‬ ‫إٔ ٖٓ ٖٓ٘ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬حُوِن ّ‬ ‫ٗ‪٢‬ء ٓ‪ ْٜ‬إٔ ٗؼظوي ّ‬ ‫إٔ ‪٘ٛ‬خى أٗ‪٤‬خء ‪ ٫‬طُل‪ ٠ٜ‬طلظخؽ اُ‪٤ٛ ٠‬خؿش‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬اػخىس‬ ‫‪٤ٛ‬خؿش‪ٝ ،‬أٗ‪٤‬خء ًؼ‪َ٤‬س أ‪ً٠٣‬خ ‪ ٫‬طُل‪ ٠ٜ‬طلظخؽ اُ‪ ٠‬طؤ‪ٝ َ٤ٛ‬اُ‪ ٠‬اػخىس طؤ‪ٓ ًَ .َ٤ٛ‬خىس هخّ طظل ّيحٗخ ً‪ٗ ٢‬وَؿ‪ٜ‬خ ك‪٢‬‬ ‫‪٣‬ل‪ُٜٞ‬خ اُ‪٠‬‬ ‫‪٣‬ل‪ ُٚٞ‬اُ‪ ٠‬ه‪ ،١ٞ٤‬كبًح ‪ٛ‬خٍ ه‪ً١ٞ٤‬خ‪ ،‬أهٌص حُو‪ ١ٞ٤‬طظل ّي‪ِّ ٖٓ ٟ‬‬ ‫ٌَٗ ‪٘٣‬ظلغ ر‪ ٚ‬حُ٘خّ‪ .‬حُوطٖ ‪٣‬ظل ّي‪ِّ ٖٓ ٟ‬‬ ‫هٔخٕ‪ ،‬كبًح هزِ٘خ حُظل ّي‪ٔٗٝ ،١‬ـ٘خ‪ٛ‬خ‪ٛٝ ،‬خٍص هٔخ ًٗخ‪ٛ ،‬خٍ حُؤخٕ ‪٣‬ظل ّي‪ ٟ‬حُو‪٤‬خ‪٤ُ ٖ٤١‬ل ّ‪ ُٙٞٞ‬اُ‪ ٠‬ػ‪٤‬خد طيكغ ػ٘خ‬ ‫حُلَ ‪ٝ‬حُزَى‪ٝ ،‬طلِّٖٔ ٓظ‪َٜٗ‬خ‪ًٔ ،‬خ طٔظَ ػ‪ٍٞ‬حط٘خ‪ٌ​ٌٛ ،‬ح ًِٔخ ٗـل٘خ ك‪ ٢‬طل ٍّي‪ٝ ،‬ؿيٗخ طل ّي‪ً٣‬خ آهَ ‪٘٣‬ظظَٗخ‪ٓٝ ،‬غ ًَ‬ ‫ٗـخف َٗطو‪ٗٝ ،٢‬ظويّ‪ٗٝ ،‬ظوِ‪ ٖٓ ٚ‬ػذء حُٔ‪ٞ‬حى حُوخّ حُظ‪ ٢‬ط٘ ٌَّ ٓ‪ٜ‬يٍ حٓظلِحُ ‪ ٢ُٝ٧‬ح‪ُ٧‬زخد‪ َٛ .‬طَ‪٣‬ي إٔ طؼَف‬ ‫حُلخٍم ر‪ ٖ٤‬ح‪ ْٓ٧‬حُو‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪ ْٓ٧‬حُ‪٠‬ؼ‪٤‬لش؟ اًح ً٘ض طَ‪٣‬ي ًُي‪ ،‬كخٗظَ اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ّ ٜ٣‬يٍ‪ٔ٣ٝ ٚٗٝ‬ظ‪ٍٞ‬ى‪ :ٚٗٝ‬ح‪ ْٓ٧‬حُو‪٣ٞ‬ش‬ ‫طٔظ‪ٍٞ‬ى حُٔ‪ٞ‬حى حُوخّ‪ٝ ،‬ط‪ّٜ٘‬ؼ‪ٜ‬خ‪ ،‬ػْ ط‪ّ ٜ‬يٍ‪ٛ‬خ ك‪ِٓ ٌَٗ ٢‬غ ‪٘ٓٝ‬ظـخص رخ‪ٛ‬ظش حُؼٖٔ‪٘٣ ،‬ظَ‪ ٕٝ‬حُٔ‪ٞ‬حى حُوخّ رخُو٘طخٍ‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬ز‪٤‬ؼ‪ٜٗٞ‬خ ك‪ ٌَٗ ٢‬كز‪ٞ‬د ‪ٓٝ‬ؼِزخص ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬هطغ ىه‪٤‬وش ‪ٓٝ‬ظو٘ش‪ ...‬أٓخ حُي‪ ٍٝ‬حُ‪٠‬ؼ‪٤‬لش ‪ٝ‬ح‪٥‬هٌس ك‪ ٢‬حُ٘ٔ‪ ،ٞ‬كبٗ‪ٜ‬خ ػِ‪٠‬‬ ‫حُؼٌْ ٖٓ ًُي؛ اٗ‪ٜ‬خ ط‪ّ ٜ‬يٍ حُٔ‪ٞ‬حى حُوخّ‪ٝ ،‬طٔظ‪ٍٞ‬ى حُِٔغ ‪ٝ‬ح‪٫٥‬ص ‪ٝ‬حُظـ‪ِ٤ٜ‬حص‪ ...‬أ‪ ١‬أٗ‪ٜ‬خ طٔظ‪ٍٞ‬ى ٓخ ‪َّ ٛ‬يٍط‪ ٚ‬رٔزذ‬ ‫ػـِ‪ٛ‬خ ػٖ ط‪٤ٜ٘‬ؼ‪.ٚ‬‬ ‫حُلَى حُٔ​ِْٔ ‪ ٞٛ‬حُو‪ٞ‬س حُ‪ٜ‬خثِش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طلظخؽ اُ‪ ٠‬اػخىس ‪٤ٛ‬خؿش‪ ،‬أ‪٣ ١‬لظخؽ اُ‪ ٠‬طل‪ ٖٓ َ٣ٞ‬ه‪ٞ‬س ًخٓ٘ش اُ‪ ٠‬ه‪ٞ‬س‬ ‫ِٓٔ‪ٓٞ‬ش ‪ٝ‬كخػِش ‪ٓٝ‬ئػَس‪ ،‬اػخىس ‪٤ٛ‬خؿش حُلَى طٔظِ​ِّ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُؼَٔ‪ ٌٖٔ٣ ٌُٖ ،‬إٔ ًٌَٗ رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٓ٬‬ق ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش‬ ‫ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُلَ ‪ ٞٛ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُو‪١ٞ‬؛ ‪ ٕ٧‬حُلَ‪٣‬ش طٔ​ٔق ُ‪ ٚ‬رؤٕ ‪٣‬زَع ‪٘٣ٝ‬طِن ‪٣ٝ‬ظؼِْ‪٣ٝ ،‬ؼزَ‪٣ٝ ،‬ظلَٔ حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش‪،‬‬ ‫‪ٓٝ‬غ إٔ ٓؼظْ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ح‪٣ ٍٝ٧‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٕٞ‬هيٍ ٖٓ حُو‪ٝ َٜ‬ح‪ٝ ٍ٫ً٩‬حٌُزض ‪-‬ػِ‪ ٠‬ىٍؿخص ٓوظِلش‪ -‬ا‪ ٫‬إٔ ًِٔش‬ ‫(حُلَ‪٣‬ش) طو‪٤‬ل٘خ أًؼَ ٓٔخ طو‪٤‬ل٘خ ًِٔخص (حُظِْ) ‪(ٝ‬حُؼٔق) ‪( ٝ‬ح‪ًَ٩‬ح‪(ٝ )ٙ‬ح‪ٓ٫‬ظزيحى) ُٔخًح ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش؟ ‪ ٫‬أٍ‪٣‬ي إٔ‬ ‫أىهَ ك‪ٓ ٢‬ظخ‪ٛ‬خص ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬ك‪ ٢‬طلِ‪٬٤‬ص ؿِث‪٤‬ش؛ ٌُٖ ٍرٔخ ًخٕ ًُي؛ ‪ً ٕ٧‬ؼ‪ ٖٓ ٖ٣َ٤‬أ‪ َٛ‬حُـ‪َ٤‬س ‪٣‬و٘‪ ٖٓ ٕٞ‬إٔ‬ ‫طئى‪ ١‬حُلَ‪٣‬ش اُ‪ ٠‬حُل‪ٝ ٠ٟٞ‬حٗظ٘خٍ ح‪ُ٩‬لخى ‪ٝ‬حُلٔخى ‪ٝ‬حُؼَ‪ ًَٝ ١‬أٌٗخٍ ح‪ٗ٫‬ل‪ٌٛٝ .ٍ٬‬ح حػظَحف ‪٣َٛ‬ق أ‪ ٝ‬ح‪ٛ‬ظٔخّ‬ ‫رؤٕ حُز‪ٞ٤‬ص ‪ٝ‬حُٔيحٍّ ‪ ٫‬طَر‪ٝ ،٢‬رؤٕ حُ‪ٝ َ٤ٔ٠‬حُ‪ٞ‬حُع حُ٘و‪ُ ٢ٜ‬ي‪ ٟ‬حُ٘زخد‪ٓ ٞٛ ،‬خ ر‪ٟ ٖ٤‬ؼ‪٤‬ق ‪ٓٝ‬ؼي‪ٝ ،ّٝ‬إٔ ٓخ‬ ‫َٗح‪ ٖٓ ٙ‬ح‪٠ٗ٫‬زخ‪ ١‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٞ‬حٍع ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خًٖ حُؼخٓش ‪٣ ٫‬ؼي‪ ٝ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُـ‪٤‬ي ٖٓ حُؼِٔ‪٤‬ش‪ ،‬أٓخ حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حَُى‪١‬ء‪ ،‬ك‪ٜٞ‬‬ ‫هخرغ ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ ٫‬ه‪ٞ‬ف ٖٓ ٗوي حُ٘خّ ‪ ٖٓ ٫ٝ‬ػوخد َّللا ‪-‬طؼخُ‪ٝ -٠‬اًح ًخٕ ‪ٌٛ‬ح ‪ٛ‬ل‪٤‬لًخ‪ ،‬ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ٘خ ٗؼخٗ‪٢‬‬ ‫ٖٓ ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حَُٔ‪١‬خٕ حُوخطَ حٌُ‪٣ ١‬يكغ ر‪ٜ‬خكز‪ ٚ‬اُ‪َٓ ٠‬كِش (حُ‪٬‬ػ‪ٞ‬ىس) ٖٓ ؿ‪ َ٤‬إٔ ‪٘٣‬ؼَ رؤ‪ ١‬أُْ!! ‪ ٫‬أكي ‪ٔ٣‬ؼي رؤٕ‬ ‫‪٣‬ل‪ ْٜ‬حُ٘خّ حُلَ‪٣‬ش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ حُل‪ ،٠ٟٞ‬أ‪ ٝ‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُو‪ٝ ْ٤‬حُل‪٠‬خثَ ‪ٝ‬حُؼ‪ٞ‬حرض‪ ،‬اٗٔخ حَُٔحى رؤٕ ‪ٌٕٞ٣‬‬ ‫ح‪ َٛ٧‬ك‪ًِٞٓ ٢‬خص حُ٘خّ ‪ٝ‬ط‪َّٜ‬كخط‪ٝ ْٜ‬ػ‪٬‬هخط‪ٝ ْٜ‬طؼز‪َ٤‬حط‪ٞٓٝ ْٜ‬حهل‪ٝ ْٜ‬حهظ‪٤‬خٍحط‪ ٞٛ ْٜ‬حُـ‪ٞ‬حُ‪ًٔ ،‬خ هخُض حُوخػيس‬ ‫حُلو‪٤ٜ‬ش حُ٘‪َ٤ٜ‬س‪" :‬ح‪ َٛ٧‬ك‪ ٢‬ح‪٤ٗ٧‬خء ح‪٩‬رخكش"‪ ،‬كبًح ٓ٘غ ٓخٗغ َٗػ‪ٝ ٢‬ح‪ٟ‬ق ‪ٓٝ‬ظلن ػِ‪ ،ٚ٤‬أ‪ً ٝ‬خٕ ط‪َٜ‬ف حُ٘خّ‬ ‫‪ َ٠٣‬رٔ‪ِٜ‬لش ‪٤٘١ٝ‬ش ػِ‪٤‬خ ‪ٝ​ٝ‬ح‪ٟ‬لش‪ ،‬كبٕ ػِ‪ ٠‬حُي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬حُٔـظٔغ إٔ ‪٣‬ظؼخ‪ٗٝ‬خ ػِ‪٘ٓ ٠‬غ ًُي حُظ‪َٜ‬ف‪ٗ ٫ .‬ي إٔ‬ ‫حػظٔخى ‪ٌٛ‬ح حُظ‪ٞ‬ؿُّ ‪ٔ٣ ٚ‬ظِ​ِّ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُظطز‪٤‬وخص حُـي‪٣‬يس ‪ٝ‬حُظـ‪َ٤٤‬حص حُٔ‪ٜٔ‬ش‪ٗ ٫ٝ ،‬ي إٔ رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ٓ‪ٞ‬ف ‪ٔ٣‬ظـِ‪ٕٞ‬‬ ‫ٓ٘خم حُلَ‪٣‬ش حٓظـ‪٤ٓ ً٫٬‬جخً‪ ٌُٖ ،‬ح‪َٟ٧‬حٍ ٓظظَ أهَ رٌؼ‪ٗ ٖٓ َ٤‬ؼ‪ ٍٞ‬حُ٘خّ رخ‪٫‬هظ٘خم ‪ٝ‬رخُو‪ٞ٤‬ى حُؼو‪ِ٤‬ش‪ ،‬حُظ‪٢‬‬ ‫طـَّى‪ٍٝ ٖٓ ْٛ‬ف حُٔزخىٍس ‪ٝ‬طل َّٔ حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش‪ٝ ،‬ط‪٠‬ؼق ُي‪ ْٜ٣‬حَُهخرش حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٝ ،‬طل ّ‪ ُْٜٞ‬اُ‪ ٠‬أٗخّ هخثل‪ ٖ٤‬كٌٍ‪،ٖ٣‬‬ ‫‪٣‬ظـَّػ‪ ٕٞ‬حُ‪ًٔ ،ّٜٞٔ‬خ ‪ٜ٣‬زل‪ ٕٞ‬ػزخٍس ػٖ ًخث٘خص حٓظ‪٤ً٬ٜ‬ش رخٓظ‪٤‬خُ! ‪ٝ‬حُ٘ظ‪٤‬ـش ‪١‬زؼخ ً ٓـظٔؼخص ‪ٟ‬ؼ‪٤‬لش ‪ٝ‬أٓش‬ ‫ٓٔظوٌ‪٣‬ش! اٗي كؼ‪ ٫ ً٬‬طٔظط‪٤‬غ إٔ طز٘‪ٓ ٢‬ـظٔؼخ ً أه‪ٓ ٖٓ ٟٞ‬ـٔ‪ٞ‬ع أكَحى‪ ،ٙ‬طٔخٓخ ً ًٔخ أٗي ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ إٔ طز٘‪ُ ٖٓ ٢‬ز٘خص‬ ‫‪ّ٘ ٛ‬ش ؿيحٍحً ‪ِٛ‬زخ ً‪ُ٘ .‬ؼي اُ‪ ٠‬حُظَر‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص ٖٓ أؿَ طؤٓ‪ٗ ْ٤‬و‪٤ٜ‬ش (حُطلَ حُلَ) ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حػظٔخى أِٓ‪ٞ‬د‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪272‬‬

‫حَُكن ‪ٝ‬حُِطق ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ ك‪ ٢‬حُظَر‪٤‬ش‪ ٖٓٝ ،‬ه‪ٓ ٍ٬‬ؼخِٓش حُطلَ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ً ٚ‬خثٖ ٓلظَّ‪ٝ ،‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪ٍ ٌٕٞ٣‬ؿ‪ً٬‬‬ ‫ًَ‪ٔ٣‬خ ً ‪ٔٓٝ‬ئ‪ٝ ً٫ٝ‬ػِ‪ِ٣‬حً ‪ٛٝ‬خىهخ ً ‪ٝ‬أر‪٤‬خ ً‪ ..‬ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ‪.‬‬ ‫‪ُِ ٌٖٔ٣ ٫ -2‬لَى إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ه‪٣ٞ‬خ ً أ‪ ٝ‬ريح‪٣‬ش َٓ٘‪ٝ‬ع ‪ٓ٧‬ش ه‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ػِ‪ِ٣‬س اًح ًخٕ ؿخ‪ٗ .ً٬ٛ‬ؼْ ٖٓ ُي‪ ٚ٣‬ػِْ هي ‪ ٌٕٞ٣‬ه‪٣ٞ‬خً‪،‬‬ ‫‪ٝ‬هي ‪ٟ ٌٕٞ٣‬ؼ‪٤‬لخً‪ ٌُٖ ،‬حُـخ‪ ٌٕٞ٣ ٫ َٛ‬ا‪ٟ ٫‬ؼ‪٤‬لخ ً‪ٗ .‬لٖ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔ​ٔؤُش ٗؼخٗ‪ٌِ٘ٓ ٖٓ ٢‬ش ًحص ٍإ‪ ّٝ‬ػ‪٬‬ػش ‪:٢ٛ‬‬ ‫أ‪ -‬اػَح‪ٓ ٝ‬ؼظْ حُ٘خٗجش ػٖ حُوَحءس‪ٗٝ ،‬ل‪ ٖٓ ٍْٛٞ‬حٌُظخد‪ٝ ،‬حٗ‪َٜ‬حك‪ ْٜ‬ػٖ ًَ ٓخ ‪ ٌَّ ٘٣‬ح‪ٛ‬ظٔخٓخ ً ٓؼَك‪٤‬خ ً‪.‬‬ ‫د‪ٟ -‬ؼق أًؼَ حُٔئٓٔخص حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ك‪ ًَ ٢‬حَُٔحكَ؛ ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ‬خ حُـخٓؼ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫ؽ‪ -‬ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُظ٘ ّ‪ٞ‬ع حٌُخك‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُٔؼخ‪ٛ‬ي ‪ٝ‬حٌُِ‪٤‬خص حُؼِ‪٤‬خ رٔخ ‪ ٢ِ٣‬كخؿخص حُ٘زخد حَُحؿذ ك‪ ٢‬أًخٍ ىٍحٓظ‪ٝ ،ٚ‬رٔخ‬ ‫‪٣‬ظ‪٬‬ءّ ٓغ ٍؿزخط‪ٝ ْٜ‬ظَ‪ٝ‬ك‪.ْٜ‬‬ ‫‪ ٌٙٛٝ‬حٌُِٔ٘ش ؿؼِض ح‪ٍ٫‬طوخء ر٘‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُ‪ٞ‬ظخثق ‪ٝ‬حُٔ‪ ٖٜ‬حُظ‪٘٣ ٢‬ـِ‪ٜ‬خ حُـ‪ َ٤‬حُـي‪٣‬ي أَٓحً ‪ٛ‬ؼزخً‪ٓ ،‬غ إٔ ٖٓ حُ‪ٜ‬ؼذ‬ ‫حُ‪ ّٞ٤‬ح‪ٍ٫‬طوخء رؤٓش ٖٓ ح‪ ٖٓ ْٓ٧‬ؿ‪ َ٤‬ؿؼَ ٗٔزش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُ‪ٞ‬ظخثق ػِ‪ِٛ ٠‬ش رخُٔؼخٍف حُٔظويٓش ‪ٝ‬حُظو٘‪٤‬ش حُيه‪٤‬وش‪.‬‬ ‫حُلَى حُو‪ ١ٞ‬كَى ك َّ ِٓظِّ ‪ٓٝ‬ظؼِْ ‪ٓٝ‬ظيٍد‪ٝ ،‬اًح حٓظطؼ٘خ إٔ ٗليع حهظَحهخ ً ػِ‪ ٖ٣ٌٛ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي‪ ،ٖ٣‬كبٕ ُ٘خ إٔ‬ ‫ٗظلخءٍ ر‪٫ٞ‬ىس أٓش ه‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ػِ‪ِ٣‬س‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪273‬‬

‫القوة (‪)3‬‬ ‫‪ - 85‬صِ ٌاغة ّ‬

‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /7/30‬‬ ‫‪2006 /08/24‬‬

‫حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ذ حُلطَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُويٍحص ْ‬ ‫حُوِو‪٤‬ش حُظ‪َّٝ ُ ٢‬ى ر‪ٜ‬خ حُزخٍة ‪-‬ػِ ‪ٝ‬ؿَ‪ -‬ر٘‪ ٢‬حُزَ٘ طٌخى طٌ‪ ٕٞ‬ػخرظش ػِ‪ٓ ٠‬ي‪ ٟ‬حُظخٍ‪٣‬ن‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ظَ حُ٘خّ ك‪ُٓ ًَ ٢‬خٕ ‪ٌٓٝ‬خٕ ‪٣‬لخ‪ ُٕٞٝ‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ طِي حُويٍحص ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ٜ‬خ ‪ٛٝ‬وِ‪ٜ‬خ‪٣ ٌُٖ ...‬زي‪ ٝ‬إٔ ٓلخ‪٫ٝ‬ط‪ْٜ‬‬ ‫ًخٗض ىحث ًٔخ طلون ٗ‪ٞ‬ػًخ ٖٓ حُ٘ـخف حُ٘ٔز‪ٝ ٢‬حُٔلي‪ٝ‬ى‪ٍٝ .‬رٔخ أٌٓ٘​٘خ حُو‪ :ٍٞ‬إ حُ٘خّ ًخٗ‪ٞ‬ح ‪ٔ٣‬ظل‪٤‬ي‪ ٖٓ ٕٝ‬هيٍحط‪ْٜ‬‬ ‫حٌُخٓ٘ش ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ كخؿظ‪ٝ ْٜ‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ طط‪ٝ ٍٞ‬ػ‪ٓٝ ْٜ٤‬ؼخٍك‪ْٜ‬؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٕ حٓظـ‪ُ٘٬‬خ حُ‪ُ ّٞ٤‬طخهخط٘خ ‪ُ٣‬ؼ ّي –ك‪ ٢‬حُـِٔش‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ‪ٔٓ -‬ظخ ًُح اًح ٓخ هٔ٘خ‪ ٙ‬اُ‪ٓ ٠‬خ ًخٕ حُٔخرو‪٣ ٕٞ‬لؼِ‪ٌٛٝ ،ٚٗٞ‬ح ‪٣ ٫‬لظخؽ اُ‪ ٠‬رَ‪ٛ‬خٕ‪ .‬حُٔئحٍ حٌُ‪ ١‬أ‪َ١‬ك‪،ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬أكخ‪ ٍٝ‬ح‪٩‬ؿخرش ػ٘‪:ٞٛ ٚ‬‬ ‫ٓخ أًؼَ ح‪٤ٗ٧‬خء طؤػ‪ًَ٤‬ح ك‪ ٢‬طل‪ َ٣ٞ‬حُو‪ٝ ٟٞ‬حُويٍحص حٌُخٓ٘ش ُظ‪ٜ‬زق ٌٓ‪ٗٞ‬خص ه‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ظخ‪َٛ‬س ك‪ ٢‬أِٓ‪ٞ‬د ك‪٤‬خس ؿي‪٣‬يس؟‬ ‫حُـ‪ٞ‬حد ك‪ٔ٤‬خ أظٖ ‪ ٌٖٔ٣‬ك‪٤ٗ ٢‬ج‪ :ٖ٤‬حٌُٔخٕ حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٚ٤‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ٝ ،‬حُٔ‪ٜ٘‬ش أ‪ ٝ‬حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬لش حُظ‪ٌٔ٣ ٢‬ذ ٓ٘‪ٜ‬خ ٍُه‪ٝ .ٚ‬هزَ‬ ‫إٔ أَٗع ك‪َٗ ٢‬ف ‪ ٖ٣ٌٛ‬ح‪ ٖ٣َٓ٧‬أ‪ٝ‬ى إٔ أه‪ :ٍٞ‬اٗ٘خ ‪٘ٛ‬خ ‪ٗ ٫‬ظٌِْ ػٖ كخ‪٫‬ص كَى‪٣‬ش أ‪ٗ ٝ‬خًس‪ٝ ،‬اٗٔخ ٗظٌِْ ػٖ ظ‪ٞ‬ح‪َٛ‬‬ ‫‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص ‪ٟٝ​ٝ‬ؼ‪٤‬خص ػخٓش كوي ٗـي ك‪ ٢‬حُز‪٤‬جش حُٔؼولش ‪ٝ‬حَُحه‪٤‬ش ػ٘خ‪ َٛ‬ك‪٘ٓ ٢‬ظ‪ ٠ٜ‬حُٔ‪ٞ‬ء‪ًٔ ،‬خ أٗ٘خ هي ٗـي ك‪ ٢‬أٓخًٖ‬ ‫حُؼَٔ حُٔؼويس أٗوخ‪ًٛ‬خ ؿ‪ٓ َ٤‬ئ‪ ،ٖ٤ِٛ‬أ‪٣ ٝ‬لٌَ‪ ٕٝ‬رطَ‪٣‬وش ٍى‪٣‬جش‪ ،‬أ‪٣ ٝ‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬طوَ‪٣‬ز‪...٢‬‬ ‫ٌٓخٕ حُؼ‪:ٖ٤‬‬ ‫ٗؼ٘‪ ٢‬رٌٔخٕ حُؼ‪٘ٛ ٖ٤‬خ طِي حُِِٔٔش ٖٓ حُي‪ٝ‬حثَ حُظ‪٘٣ ٢‬لظق رؼ‪ٜ٠‬خ ػِ‪ ٠‬رؼ‪ٝ ،ٞ‬طئػَ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ ك‪٤ٛ ٢‬خؿش ٍ‪ٝ‬ف‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪٘ٓٝ‬خػَ‪ٝ ٙ‬أكٌخٍ‪ٝ ٙ‬أه‪٬‬ه‪ٝ ٚ‬ػخىحط‪ٝ ...ٚ‬حُظ‪ ٢‬طظٔؼَ ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬حُل‪ٝ ٢‬حُوَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔي‪٘٣‬ش ‪ٝ‬حُي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬هِ‪ .ْ٤‬إ‬ ‫أ‪٤ٟ‬ن حُي‪ٝ‬حثَ ‪ ٢ٛ‬ح‪٧‬ه‪ ٟٞ‬طؤػ‪ًَ٤‬ح‪ ٢ٛٝ ،‬ح‪َٓ٧‬س ػْ ح‪ٓٝ٧‬غ‪ ،‬كخ‪ٓٝ٧‬غ‪٘٣ ٌُٖ .‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ُ٣‬وخٍ أ‪ً٠٣‬خ‪ :‬إ حَُٔء ‪٣‬ظؤػَ ك‪٢‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬ؿ‪ٞ‬حٗذ ك‪٤‬خط‪ ٚ‬رخُٔيٍٓش ‪ٝ‬حُـخٓؼش حُظ‪٣ ٢‬يٍّ ك‪ٜ٤‬خ‪ًُٝ ،‬ي ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪َ١ ٟٞ‬م حُظلٌ‪ٝ َ٤‬ك‪ ْٜ‬حُل‪٤‬خس ‪ٝ‬حُظطِغ اُ‪٠‬‬ ‫حُٔ​ٔظوزَ‪ .‬إ ُ‪َٓ٨‬س حُي‪ ٍٝ‬ح‪ً٧‬زَ ك‪ ٍْٓ ٢‬حُوط‪ ١ٞ‬حُؼٔ‪٤‬وش ك‪ٗ ٢‬و‪٤ٜ‬ش حُطلَ‪ ٌُٖ ،‬ه‪٤‬خٓ‪ٜ‬خ رٌُي حُي‪ ٍٝ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٞ‬‬ ‫‪٣‬ـؼَ ٓ٘‪ٗ ٚ‬و‪ًٜ‬خ ٓظٔ‪ًِ ٤‬ح‪٣ ،‬لظخؽ ٓ٘‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬إٔ ط‪ٞ‬كَ ؿ ً‪ٞ‬ح طَر‪ً٣ٞ‬خ ‪٣‬وظِق ًؼ‪ًَ٤‬ح ػٖ ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬حء حُٔخثيس ُي‪ٓ ٟ‬ؼظْ ح‪َٓ٧‬‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُ‪ٝ .ّٞ٤‬أ‪ّ ٝ‬ى ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ أري‪ ١‬حُِٔل‪ٞ‬ظخص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ أ‪ٓ ٍٝ‬خ طلظخؿ‪ ٚ‬ح‪َٓ٧‬س حُٔ​ِٔٔش ٖٓ أؿَ ط٘​٘جش ؿ‪ َ٤‬ؿي‪٣‬ي ‪ ٞٛ‬ح‪٫‬ػظوخى رؤٕ حُظَر‪٤‬ش حُ٘خؿلش ‪ ٫‬طظلون ٖٓ ؿ‪َ٤‬‬ ‫حًظٔخد ٓؼَكش طَر‪٣ٞ‬ش ؿ‪٤‬يس‪ ،‬كوي أُ‪ٛ‬زْ٘خ ك‪ ٢‬ح‪ُ٘ٓ٧‬ش حُـخرَس رؤكيف ح‪َٟ٧‬حٍ ك‪ ٖ٤‬حػظويٗخ إٔ طَر‪٤‬ش ح‪ٔٗ٩‬خٕ طظْ ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪ ٞ‬طِوخث‪ٝ ٢‬كطَ‪ًٔ ١‬خ طظْ طَر‪٤‬ش حُل‪ٞ٤‬حٕ ك‪ ٢‬حُزَحٍ‪ٌُُٝ ،١‬ي كبٕ ٓؼظْ ح‪٥‬رخء ‪ٝ‬ح‪ٜٓ٧‬خص ‪٣‬زٌُ‪ ٕٞ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔخٍ‬ ‫‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬ي ٖٓ أؿَ ط‪٤ٜ‬جش أٗلٔ‪ٓ٫ ْٜ‬ظوزخٍ حُٔ‪ٞ‬حُ‪٤‬ي حُـيى‪ِٔ٣ٝ ،‬ي حٌُؼ‪ ْٜ٘ٓ َٕٝ٤‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش ‪ٗ٩‬ـخد ػَ٘س ٖٓ حُ‪ُٞ‬ي ى‪ٕٝ‬‬ ‫إٔ ‪٣‬وطَ ك‪ ٢‬رخُ‪َٗ ْٜ‬حء ًظخد ك‪ ٢‬حُظَر‪٤‬ش‪ ،‬أ‪ٔٓ ٝ‬خع ٓلخ‪َٟ‬س أ‪ً( ٢٣َٗ ٝ‬خٓ‪٤‬ض)‪ ،‬أ‪ٓ ٝ‬ئحٍ هز‪ ٖٓ َ٤‬أؿَ ٓؼَكش‬ ‫حُطَم ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ حُظَر‪٣ٞ‬ش حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش‪ٓٝ ،‬ؼَكش ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُو‪ٝ ْ٤‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪٘٣ ٢‬زـ‪ٍُ ٢‬ػ‪ٜ‬خ ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬ح‪١٧‬لخٍ‬ ‫‪ٝ‬ػو‪ٌُٜ !ُْٜٞ‬ح كبٕ َٗ٘ حُؼوخكش حُظَر‪٣ٞ‬ش حُـ‪٤‬يس ‪ ٌَ٘٣‬أ‪٣ُٞٝ‬ش ًزَ‪ ٟ‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ‪٤ٛ‬خؿش ه‪ٞ‬س ح‪ٓ٧‬ش‪.‬‬ ‫‪٘٣ -2‬ظَ ًؼ‪٘ٓ َٕٝ٤‬خ اُ‪ ٠‬حُظَر‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ػِٔ‪٤‬ش طؼِ‪٤ٔ٤‬ش‪ ،‬ك‪٣ ْٜ‬ؼظوي‪ ٕٝ‬أٗ‪ ْٜ‬اًح ‪ّٟٝ‬ل‪ٞ‬ح ُِطلَ حُوطؤ ٖٓ حُ‪ٜٞ‬حد‪،‬‬ ‫كبٕ ِٓ‪ٞٓ ًٚٞ‬ف ‪٣‬ظـ‪َ٤‬؛ ‪ٌِ٘ٓ ٕ٧‬ظ‪ً ٚ‬خٗض حُـ‪ َٜ‬رٌُي‪ٌٛٝ ،‬ح ؿ‪ٛ َ٤‬ل‪٤‬ق؛ كخُظَر‪٤‬ش ك‪ ٢‬ؿ‪َٛٛٞ‬خ ػزخٍس ػٖ طلخػَ‬ ‫حُ‪ٜ‬ـخٍ ٓغ حُٔؼط‪٤‬خص حَُحٓوش ك‪ ٢‬ر‪٤‬جظ‪ٔ٤ُٝ ،ْٜ‬ض ػِٔ‪٤‬ش طِو‪٣ ٖ٤‬و‪ ّٞ‬ر‪ٜ‬خ حٌُزخٍ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ػِٔ‪٤‬ش حٓظلخىس ٓؼَك‪٤‬ش ‪٘٣‬ـِ‪ٛ‬خ‬ ‫حُ‪ٜ‬ـخٍ‪ .‬ح‪١٧‬لخٍ ‪٣‬ظلخػِ‪ٓ ٕٞ‬غ حطـخ‪ٛ‬خط٘خ ‪٘ٓٝ‬خػَٗخ ‪ًِٞٓٝ‬خط٘خ‪ٓٝ ،‬غ أِٓ‪ٞ‬ر٘خ ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس‪ُٝ .‬ؼِ‪ ٢‬أهَّد حُٔ​ٔؤُش ػٖ‬ ‫‪٣َ١‬ن ‪ٌٛ‬ح حُٔؼخٍ‪ً ُٞ :‬خٕ أٓخٓ‪ٗ ٢‬زظظخٕ ٓلظخؿظخٕ اُ‪ ٠‬حُٔخء‪ٝ ،‬ه ْٔض رٔو‪ ٢‬اكيح‪ٔٛ‬خ ى‪ ٕٝ‬إٔ أطٌِْ‪ ،‬أٓخ حُؼخٗ‪٤‬ش ك٘خٗيط‪ٜ‬خ‬ ‫إٔ طَط‪ٝ ،١ٞ‬إٔ طٌزَ ‪ٝ‬ط٘ٔ‪ٝ ،ٞ‬كيػظ‪ٜ‬خ ػٖ ك‪ٞ‬حثي حُٔخء ‪ٍَٟٝٝ‬س ح‪ٗ٫‬ظؼخٕ‪ٓ ...‬خ حُ٘ظ‪٤‬ـش حُٔظ‪ٞ‬هؼش ٌُُي؟ حُ٘ظ‪٤‬ـش‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪274‬‬

‫ٓؼَ‪ٝ‬كش‪ ٞٔٗ ٢ٛٝ ،‬ح‪ًٝ ٠ُٝ٧‬ر‪ ٍٞ‬حُؼخٗ‪٤‬ش‪ًُٝ .‬ي ‪ ٕ٧‬ح‪ٗ٧‬ـخٍ ‪ ٫‬طظلخػَ ٓغ حُ٘‪ٜ‬خثق ً‪ ٬٤‬ط‪٤‬زْ ‪ٝ‬طٔ‪ٞ‬ص‪ٝ ،‬اٗٔخ طظلخػَ‬ ‫ٓغ حُٔخء حُؼٌد‪ٌ​ٌٛ .‬ح ح‪١٧‬لخٍ ‪٣‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬ر‪٤‬جش ‪٣‬ظَ٘ر‪ٓ ٕٞ‬لخ‪ٜٔ٤ٛ‬خ ‪ٝ‬ه‪ٜٔ٤‬خ ‪ٝ‬ػخىحط‪ٜ‬خ حٌَُ‪ٔ٣‬ش ‪ٝ‬حُؼظ‪ٔ٤‬ش‪٣ ٫ٝ ،‬ـ٘‪٢‬‬ ‫ػ٘‪ٜ‬خ ك‪ٜ‬خكش حُل‪ٜ‬لخء ‪ ٫ٝ‬ػِْ حُؼِٔخء‪ٓ .‬خًح ‪٣‬ؼ٘‪ٌٛ ٢‬ح حٌُ‪ّ٬‬؟ اٗ‪٣ ٫ ٚ‬ؼ٘‪٢ٗ ٟٞٓ ٢‬ء ‪ٝ‬حكي ‪ :ٞٛ‬إٔ حُظَر‪٤‬ش حُـ‪٤‬يس‬ ‫طلظخؽ اُ‪ ٠‬ر‪٤‬جش ؿ‪٤‬يس‪ٝ ،‬حُز‪٤‬جش حُـ‪٤‬يس طظطِذ َٓر‪ ٖ٤‬ؿ‪٤‬ي‪ٝ .ٖ٣‬أػظوي إٔ ػِ‪٘٤‬خ ا‪٣‬وخف حُظيحػ‪٤‬خص ‪ٝ‬ح‪٩‬كخ‪٫‬ص حُٔظَطزش ػِ‪٠‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬ء أ‪ٟٝ‬خػ٘خ حُِٔ‪٤ًٞ‬ش ػٖ ‪٣َ١‬ن ػوي حُؼِّ ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ؿ‪ٝ ١َٛٞ‬ػظ‪ ٞٛ ،ْ٤‬إٔ ٗـظ‪ٜ‬ي ‪ٗٝ‬لٖ َٗر‪ ٢‬أر٘خءٗخ ك‪٢‬‬ ‫ط‪٣ٌٜ‬ذ أٗلٔ٘خ ‪ٝ‬ا‪٬ٛ‬ف أ‪ٟٝ‬خػ٘خ ح‪٣َٓ٧‬ش‪ .‬إ حٌُ‪ٗ ١‬لظخؿ‪ ْ٤ُ ٚ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رآىحد حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػ٘ي كي‪ٝ‬ى‬ ‫َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬كلٔذ‪ٝ ،‬اٗٔخ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُز‪٤‬جش ح‪٣َٓ٧‬ش حُٔيٍٓ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طٔخػي حُ‪ٜ‬ـخٍ ػِ‪ ٠‬حًظ٘خف أٗلٔ‪ٝ ْٜ‬حٓظؼٔخٍ ٗوخ‪١‬‬ ‫حُظل‪ٞ‬م ُي‪ًٔ،ْٜ٣‬خ ط‪ُّٞ‬ي ك‪ٗ ٢‬ل‪ٍٝ ْٜٓٞ‬ف ح‪ٝ َٓ٧‬حُٔزخىٍس ‪ُ ٝ‬هُِن حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼطخء ‪ٝ‬حُٔؼخرَس‪.‬‬ ‫إ حُطَ‪٣‬ن اُ‪ ٠‬اهَحؽ ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ كخُش (حُ‪ )ٖٛٞ‬حُظ‪ ٢‬أٗخٍ اُ‪ٜ٤‬خ كي‪٣‬غ (حُو‪ٜ‬ؼش) ‪ٛ‬خٍ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لًخ‪ٗ ٌُٖ ،‬لظخؽ ٖٓ أؿَ‬ ‫حُٔ​ٔ‪ َ٤‬ك‪ ٚ٤‬اُ‪ ٠‬ح‪٩‬ه‪ٝ ٙ٬‬حُ‪ٜ‬يم ‪ٝ‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش‪ٝ ،‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ حُٔؼَكش رٔظطِزخص حُؼ‪ ٖ٤‬ك‪ُٓ ٢‬خٕ ًِٓخٗ٘خ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪275‬‬

‫‪ - 86‬صٌاغة القوة (‪)4‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /8/18‬‬ ‫‪2006 /09/11‬‬ ‫حٌُٔخٕ حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٚ٤‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ ٞٛ‬أَٓط‪ ٚ‬أ‪ٝ ،ً٫ٝ‬حُٔيٍٓش ‪ٝ‬حُـخٓؼش حُظ‪٣ ٢‬يٍّ ك‪ٜ٤‬خ ػخٗ‪ً٤‬خ؛ اً اٗ‪٣ ٚ‬و‪ ٢٠‬ك‪٢‬‬ ‫حُٔئٓٔخص حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ؿِ ًءح ٓ‪ًٔ ٜ‬خ ٖٓ ك‪٤‬خط‪ٝ ،ٚ‬هي ً٘ض أَٗص ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن اُ‪ ٠‬أ‪٤ٔٛ‬ش ح‪َٓ٧‬س ك‪٤ٛ ٢‬خؿش ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬أطليع حُ‪– ّٞ٤‬رل‪َّ ٍٞ‬للا‪ -‬ػٖ حُٔئٓٔش حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٞٓ ٞ‬ؿِ ػزَ حُ٘وخ‪ ١‬ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ ٖٓ -1‬حُٔ‪ ْٜ‬أ‪ٗ ّ٫‬ل‪ َٜ‬ر‪ ٖ٤‬حُؼَٔ حُظَر‪ ١ٞ‬حٌُ‪ ١‬طو‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬ح‪ َٓ٧‬ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُؼَٔ حُظؼِ‪ٝ ٢ٔ٤‬حُظَر‪ ١ٞ‬حٌُ‪٣ ١‬و‪ّٞ‬‬ ‫ر‪ ٚ‬حُٔؼِٔ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُٔيحٍّ‪ٓ ،‬خىحّ حُـٔ‪٤‬غ ‪٣‬ؼَٔ ػِ‪ ٠‬ا‪ٜ٣‬خٍ ٍٓخُش ‪ٝ‬حكيس‪ٔ٣ٝ ،‬ظ‪ٜ‬يف ‪٤ٛ‬خؿش ؿ‪ َ٤‬ؿي‪٣‬ي ‪ٝ‬كن‬ ‫ٓ‪ٞ‬ح‪ٛ‬لخص ٓ‪ٞ‬كيس‪ .‬إ ٓيحٍٓ٘خ ُٖ طؼَٔ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي اًح ُْ طظِن حُيػْ ٖٓ ح‪ ٖٓ ،َٓ٧‬ه‪ًِٜٞٓ ٍ٬‬خ حُظَر‪ٝ .١ٞ‬ك‪٢‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح حُٔ‪٤‬خم أ‪ٝ‬ى إٔ أٗ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬إٔ حُو‪٠‬خء ػِ‪ ٠‬ح‪ُ٫‬ى‪ٝ‬حؿ‪٤‬ش ك‪ٗ ٢‬و‪٤ٜ‬خص حُ٘خٗجش‪٣ ،‬ظطِذ حُؼَٔ حُـخى ‪ٝ‬حُٔ​ٔظَٔ ػِ‪٠‬‬ ‫‪ٛ‬ؼ‪٤‬ي طٌ‪( ٖ٣ٞ‬حُٔـظٔغ حُؼِٔ‪ .)٢‬حُٔـظٔغ حُؼِٔ‪ ٞٛ ْ٤ُ ٢‬حُٔـظٔغ حٌُ‪٣ ١‬ز٘‪ ٢‬حُٔيحٍّ ‪ٝ‬حُـخٓؼخص؛ اً إ ًَ‬ ‫حُٔـظٔؼخص حُ‪ ّٞ٤‬طلؼَ ًُي‪ ،‬اٗٔخ حُٔـظٔغ حُؼِٔ‪ ٞٛ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬لخ‪ ٍٝ‬ؿؼَ ِٓ‪ًٞ‬خط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كًَظ‪ ٚ‬حُ‪٤ٓٞ٤‬ش هَ‪٣‬زش ٓٔخ ‪ِ٣‬و٘‪ٚ‬‬ ‫ُ‪ٜ‬ـخٍ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُٔيحٍّ‪ ،‬كبًح ًخٕ ‪٣‬ؼِ​ِّٔ‪ ْٜ‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬يم ‪ٝ‬حُؼيٍ ‪ٝ‬حُ٘ظخّ ‪ٝ‬حُ٘ظخكش ‪ٝ‬حُـي‪٣‬ش‪ ...‬كبٗ‪٣ ٚ‬لخ‪ٖٓ ٍٝ‬‬ ‫ه‪ ٍ٬‬حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُظ‪ّٜ٘ٔ٣ ٢‬خ‪ ٖٓٝ ،‬ه‪ ٍ٬‬حُؼخىحص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي حُظ‪٣ ٢‬ظٔ​ٔي ر‪ٜ‬خ‪٣ -‬لخ‪ ٍٝ‬طٔؼَّ طِي حُو‪ٝ ْ٤‬طـٔ‪٤‬ي‪ٛ‬خ ك‪٢‬‬ ‫ِٓ‪ًٞ‬خط‪ٝ ٚ‬ػ‪٬‬هخط‪ًٔ .ٚ‬خ إٔ حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ حُؼِٔ‪٣ ٢‬ظـخ‪ٝ‬ر‪ٓ ٕٞ‬غ ٓخ ‪ِ٣‬وّ٘‪١٧ ٚٗٞ‬لخُ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُٔيحٍّ ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ظؼِن‬ ‫رخًَُحثَ ‪ٝ‬حُٔؼخ‪ٝ ٢ٛ‬حُِٔز‪٤‬خص‪ ،‬ك‪٤‬غ حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬طـ٘ذ حٌُ​ٌد ‪ٝ‬حُظِْ ‪ٝ‬حُل‪ٝ ٠ٟٞ‬حٌَُٔ ‪ٝ‬حُظٔ‪٣ٞ‬ق ‪ٝ‬هِق‬ ‫حُ‪ٞ‬ػي‪ٝ ...‬أػظوي إٔ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٞٛ‬حُظلي‪ ١‬ح‪ً٧‬زَ حٌُ‪ٞ٣ ١‬حؿ‪ٓ ٚ‬ـظٔؼخط٘خ حُ‪.ّٞ٤‬‬ ‫‪٣ -2‬ظليع حُٔ‪ِٜ‬ل‪ٓٝ ٕٞ‬لٌَ‪ ٝ‬حُ٘‪٠ٜ‬ش حُ‪ ّٞ٤‬ػٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬حُٔـخٍ حُوخثي) أ‪ ١‬حُٔـخٍ ح‪ً٧‬ؼَ ؿيحٍس رخُظًَ‪ِ٤‬‬ ‫‪ٝ‬رخٓظؼٔخٍ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔظخكش ك‪ ٚ٤‬رٔزذ ٓل‪٣ٍٞ‬ظ‪ٝ ،ٚ‬هيٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ه‪٤‬خىس رخه‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص ػِ‪٣َ١ ٠‬ن حُظويّ ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ى‪ٛ‬خٍ‪،‬‬ ‫‪ً َٟ٣ٝ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُزخكؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُٔـخٍ حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬إٔ هطخع (حُظؼِ‪ )ْ٤‬رٌَ َٓحكِ‪ ٞٛ ٚ‬أ‪ ٠ُٝ‬حُوطخػخص رؤٕ ‪ٗ ٌٕٞ٣‬وطش‬ ‫ح‪ٗ٫‬ط‪٬‬م‪ٓٝ ،‬لَ حُظًَ‪ٝ ِ٤‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ‪ ٌٙٛٝ .‬حَُإ‪٣‬ش ‪ٛ‬ل‪٤‬لش؛ ‪ٌٛ ٕ٧‬ح حٌُ ّْ حُ‪٠‬وْ ٖٓ حُٔؼَكش حُٔ٘ظٔش هي أطخف ُِظؼِ‪ْ٤‬‬ ‫ٌٓخٗش كَ‪٣‬يس ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُظـ‪ٝ َ٤٤‬ح‪٬ٛ٩‬ف‪ ،‬رَ إ ًَ ٓـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس ٖٓ حُٔ‪٤‬خٓش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى اُ‪ ٠‬حُ‪ٜ٘‬خػش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬هظَحع‪ ،‬اُ‪ ٠‬حُؼ‪٬‬هخص حُي‪٤ُٝ‬ش‪ ...‬إ ًَ ‪ ٌٙٛ‬حُٔـخ‪٫‬ص ‪ ٌٖٔ٣ ٫‬حُ‪ ّٞ٤‬اىهخٍ طلٔ‪٘٤‬خص ٓ‪ٜٔ‬ش ػِ‪ٜ٤‬خ ٖٓ ؿ‪َ٤‬‬ ‫أٗوخ‪ٓ ٙ‬ظؼِٔ‪ ٖ٤‬طؼِ‪ًٔ ٤‬خ ٓٔظخ ًُح‪٣ ،‬و‪ ٕٞٓٞ‬رظلي‪٣‬ي ٗظٔ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬رؼغ حَُ‪ٝ‬ف ك‪ٜ٤‬خ‪ ،‬هي ػزض حُ‪ ّٞ٤‬رٔخ ‪٣ ٫‬يع ٓـخ‪ُِ٘ ً٫‬ي إٔ‬ ‫حُظويّ حُٔخى‪ ١‬رٌَ أٌٗخُ‪٤ٓ ٚ‬وق ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش حُٔطخف ػ٘ي كي‪ٝ‬ى ‪٣ ٫‬ظؼيح‪ٛ‬خ‪ ،‬ػْ ‪ َ٤ٜ٣‬اُ‪ ٠‬حُظَحؿغ‪ ،‬طٔخ ًٓخ‪ًٔ ،‬خ ‪ٗ ٞٛ‬ؤٕ‬ ‫أؿٔخٓ٘خ‪ .‬أٓخ حُظويّ حُؼوِ‪ٝ ٢‬حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حُلٌَ‪ٝ ١‬حُوِو‪ ،٢‬ك‪ ٬‬كي‪ٝ‬ى ُ‪٣ ٚ‬ظ‪ٞ‬هق ػ٘ي‪ٛ‬خ‪٘ٛ ْ٤ُٝ ،‬خى ه‪ٞ٤‬ى طل ّيى ا‪٣‬وخػ‪،ٚ‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ٓخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ؼَٔ ػِ‪ ٚ٤‬حُظؼِ‪ ْ٤‬ك‪َٓ ٢‬حكِ‪ ٚ‬حُٔوظِلش‪ .‬إ ‪٘ٛ‬خى ٖٓ حُيٍحٓخص ٓخ ‪ َ٤٘٣‬اُ‪ ٠‬إٔ حُزَ٘‪٣‬ش ُْ طٔظويّ‬ ‫ٖٓ ‪١‬خهخط‪ٜ‬خ حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُظ‪ّٝ ُ ٢‬ى‪ٛ‬خ حُوخُن –ؿَ ‪ٝ‬ػِ‪ -‬ر‪ٜ‬خ ٓ‪ٗ ٫ٝ ! %1 ٟٞ‬ي إٔ رؼ‪ ٞ‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د ُْ طٔظويّ ٖٓ طِي‬ ‫حُطخهخص ٓ‪ٝ ٟٞ‬حكي ك‪ ٢‬ح‪ُ٧‬ق أ‪ٝ ٝ‬حكي ك‪ ٢‬حُؼَ٘س آ‪٫‬ف!‬ ‫‪ُ -3‬ي‪٘٣‬خ اؿٔخع رؤٗ٘خ ‪ٗ ٫‬ؼِ​ِّْ رخُطَ‪٣‬وش حُظ‪٘٣ ٢‬زـ‪ ٢‬إٔ ٗؼِْ ر‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬أٓزخد ًُي ٓظ٘‪ٞ‬ػش ط٘‪ٞ‬ػًخ ًز‪ًَ٤‬ح‪ ٫ٝ ،‬أٍ‪٣‬ي حُو‪ٝٞ‬‬ ‫ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪ َٓ٧‬ح‪ ٌُٖ ،ٕ٥‬أ‪ٝ‬ى إٔ َٗ ًِِّ ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٩‬ؿَحءحص ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حٌُزَ‪ ٟ‬حُظ‪ ٢‬طٔخػي ػِ‪ ٠‬طط‪ َ٣ٞ‬حُٔ٘خم حُؼخّ‬ ‫ُِظؼِ‪.ْ٤‬‬ ‫ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٩‬ؿَحءحص ط٘ـ‪٤‬غ حُوطخع حُوخ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ك‪ ٢‬حُظؼِ‪ٝ ،ْ٤‬طوي‪ ْ٣‬ح‪٩‬ؿَحءحص ُ‪ٓ ،ٚ‬ؼَ طوي‪ ْ٣‬هطغ ًز‪َ٤‬س‬ ‫ٖٓ ح‪ ٖٓ ٍٝ٧‬أؿَ ط٘‪٤٤‬ي حُٔيحٍّ ‪ٝ‬حُـخٓؼخص –ٓـخًٗخ‪ٓٝ ،‬ؼَ طوي‪ ْ٣‬هَ‪ٍ ٫ ٝ​ٝ‬ر‪٣ٞ‬ش‪ٝ ،‬طوي‪ ْ٣‬حُٔ٘‪ٍٞ‬س حُل٘‪٤‬ش‪ٌُٖ ...‬‬ ‫‪٫‬ري ٓغ ‪ٌٛ‬ح ٖٓ إٔ طو‪ ّٞ‬حُلٌ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬خص حُٔخٗلش ٖٓ ‪ٟٝ‬غ ٓؼخ‪ٛ َ٤٣‬خٍٓش ‪ٝ​ٝ‬ح‪ٟ‬لش ُِـ‪ٞ‬ىس‪ٓ ،‬غ ٓٔخٍٓش‬ ‫‪ٝ‬حُِٔ‪ ًَٝ ٖ٣ٍٝ‬أٌٗخٍ‬ ‫حَُهخرش حُٔ​ٔظَٔس‪ٝ ،‬ا‪ ّ٫‬طل ّ‪ُٞ‬ض ‪ ٌٙٛ‬حُٔ‪ٜ٘‬ش ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش حُؼظ‪ٔ٤‬ش اُ‪ٓ ٠‬ـخٍ ‪٣‬ـٌد حُـ٘ؼ‪ٖ٤‬‬ ‫ِّ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪276‬‬

‫حُطل‪ِ٤‬ز‪ًٔ ،ٖ٤‬خ ‪ ٞٛ‬كخ‪ َٛ‬ح‪ ٕ٥‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُزِيحٕ؛ ٓغ ح‪ٓ٧‬ق حُ٘ي‪٣‬ي! ُٔخًح ‪ٗ ٫‬و‪ ّٞ‬ر‪ٟٞ‬غ ٓؼخ‪ٞٓٝ َ٤٣‬ح‪ٛ‬لخص‬ ‫‪٧‬ىحء حُـخٓؼخص ‪ٝ‬حُؼخٗ‪٣ٞ‬خص ‪ٝ‬حُٔؼخ‪ٛ‬ي ك‪ ٢‬حَُٔكِش ح‪ٝ ،٠ُٝ٧‬ػِ‪ ٠‬أٓخٓ‪ٜ‬خ ‪٣‬ؼَف حُ٘خّ إٔ حُـخٓؼش حُظ‪٣ ٢‬يٍّ ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫أر٘خإ‪ ٢ٛ ْٛ‬حُؼخُؼش ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُزِي أ‪ ٝ‬ح‪ ٠ُٝ٧‬أ‪ ٝ‬حُؼخَٗس‪ٝ ...‬هَُْ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح ك‪ ٢‬حُؼخٗ‪٣ٞ‬خص ‪ٝ‬حُٔؼخ‪ٛ‬ي‪ .‬إ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح‬ ‫حُظ‪٤ٜ٘‬ق ٓ‪ٞ٤‬ؿي كخك ًِح ه‪ً٣ٞ‬خ َُِه‪٤ٓٝ ،٢‬لٔ‪ ٢‬ح‪ٛ٧‬خُ‪ٝ ٢‬حُط‪٬‬د ٖٓ أُ‪ٞ‬حٕ حُويحع حُظ‪ ٢‬طٔخٍٓ‪ٜ‬خ رؼ‪ ٞ‬حُٔئٓٔخص‬ ‫حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش‪ًٔ .‬خ ٗـل٘خ ك‪ ٢‬ط‪٤ٜ٘‬ق حُل٘خىم ‪ٝ‬حُ٘‪ٞ‬حى‪ ١‬حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬ش‪ ،‬كبٕ ٖٓ حُٔ​ٌٖٔ إٔ ٗ٘ـق ك‪ٌٛ ٢‬ح‪ٝ .‬هي ٓزوظ٘خ أْٓ ًؼ‪َ٤‬س‬ ‫اُ‪ٌٛ ٠‬ح‪ٝ ،‬هي أػزض ٗـخػظ‪ٝ ،ٚ‬اًح ً٘خ ٓ٘ ٌَِ ططز‪٤‬ن ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح حُؼَٔ ُزؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٞ‬ظل‪ ٖ٤‬حُ‪ٞ‬حُـ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حَُٗ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُٔخٍ‬ ‫حُلَحّ‪ ،‬كِ٘ٔظ ِؼٖ رزؼ‪ ٞ‬حُٔ٘ظٔخص ‪ٝ‬حُ‪٤ٜ‬جخص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص حُؼخُٔ‪٤‬ش ًحص حُوزَس حُؼَ‪٣‬وش‪ٓٝ ،‬غ ٓخ ك‪ٌٛ ٢‬ح ٖٓ حط‪ٜ‬خّ‬ ‫حٌُحص ا‪ ّ٫‬أٗ‪٣ ٚ‬ظَ أك‪ ٖٓ َ٠‬ح‪ٗ٫‬ظوخٍ ٖٓ ٓٔظ٘وغ اُ‪ٔٓ ٠‬ظ٘وغ آهَ!‬ ‫‪ ٫ -4‬ط‪ٜ‬زق حُٔئٓٔخص حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ٌٓخًٗخ ؿ‪٤‬يًح ُ‪٤ٜ‬خؿش حُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬طلَ‪ َ٣‬حُطخهخص حٌُخٓ٘ش ٖٓ ؿ‪ َ٤‬طؼِ‪ ِ٣‬حُظيٍ‪٣‬ذ ‪ٍٕٝ​ٝ‬‬ ‫حُؼَٔ ‪ٝ‬طلٔ‪ٔٓ ٖ٤‬ظ‪ ٟٞ‬حُظلخػَ ر‪ ٖ٤‬ح‪ٓ٧‬خطٌس ‪ٝ‬حُط‪٬‬د‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُٔئٓٔخص حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش حُظ‪ ٢‬طويّ طيٍ‪٣‬زًخ طؼِ‪ً٤ٔ٤‬خ ُي‪٘٣‬خ‬ ‫‪ٟ‬ج‪ِ٤‬ش ؿيًح‪ٝ ،‬حُظ‪ ٢‬طويّ طيٍ‪٣‬زًخ ٓٔظخ ًُح ٗز‪ٓ ٚ‬ؼي‪ٓٝ‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى أك‪٤‬خًٗخ اُ‪ ٠‬حُظٌخُ‪٤‬ق حُزخ‪ٛ‬ظش ُِظيٍ‪٣‬ذ‪ٝ ،‬أك‪٤‬خًٗخ اُ‪٠‬‬ ‫حُل‪ ْٜ‬حُوخ‪١‬ت ُ‪ِٞٓ٨‬د ح‪ٗ٧‬ـغ ك‪ ٢‬حُظٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُؼِٔ‪ .٢‬ك‪َ٘٣ ٖ٤‬ف ‪١‬ز‪٤‬ذ كخُش أكي حَُٔ‪ُ ٠ٟ‬ؤ​ٔ‪٬١ ٖٓ ٖ٤‬ر‪ ،ٚ‬كبٕ‬ ‫ُي إٔ طو‪ :ٍٞ‬إ حٌُ‪ٔ٣ ٖ٣‬ظل‪٤‬ي‪ًُ ٖٓ ٕٝ‬ي حَُ٘ف ‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬كي‪ٝ‬ى حُؼَ٘س‪ ،‬أٓخ حُزخه‪ ،ٕٞ‬ك‪ ْٜ‬أٗز‪ ٚ‬رخُٔظلَؿ‪ٝ !ٖ٤‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬ظوَؽ ‪١‬خُذ ح‪٩‬ػ‪ٝ ،ّ٬‬هي هَأ حٌُؼ‪ َ٤‬ػٖ حُ٘ظَ‪٣‬خص ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش ٌُٖ ُْ ‪ٔ٣‬خٍّ حٌُظخرش حُ‪ٜ‬لل‪٤‬ش‪٣ ُْٝ ،‬ظيٍد ك‪ ٢‬أ‪١‬‬ ‫ٓئٓٔش اػ‪٤ٓ٬‬ش‪ ،‬كبٗ‪ ٌٕٞ٣ ٚ‬حُ٘ز‪ ٚ‬رٖٔ هَأ ػَ٘‪ً ٖ٣‬ظخرًخ ك‪ ٢‬ح‪٩‬ػ‪ ٞٛٝ ،ّ٬‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬ض أ‪ِ٤ٓ ُٚ ٌُٖ ،ِٚٛ‬س حُ٘‪ٜ‬خىس حُظ‪٢‬‬ ‫‪٣‬لِٔ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬إ ًخٗض ٓ‪ّٗ ٞ‬خ‪ ٙ‬رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪٩‬كزخ‪ !١‬اًح ً٘خ ؿ‪ َ٤‬هخىٍ‪ ٖ٣‬ػِ‪ ٠‬ح‪٩‬ريحع‪ ،‬كٔ‪ ٖٓ ٌٕٞ٤‬ك‪٠‬خثِ‪ٜ‬خ‬ ‫ح‪٫‬ػظوخى رؤٕ ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪٤ٗ ٖ٣‬جًخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗظؼِٔ‪ ،ٚ‬ك‪ٗ َٜ‬لؼَ ًُي؟‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪277‬‬

‫القوة (‪)5‬‬ ‫‪ - 87‬صٌاغة ّ‬

‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /9/12‬‬ ‫‪2006 /10/05‬‬

‫اًح طؤِٓ٘خ ك‪ٝ ٢‬حهؼ٘خ ‪ٝ‬ؿيٗخ أٗ٘خ ِٗٔي ػيىًح ؿ‪٤‬يًح ٖٓ ح‪ٗ٧‬وخ‪ ٙ‬حُٔظل‪ٞ‬ه‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُلَى‪ًُٝ ،١‬ي ‪ ٕ٧‬حُظَر‪٤‬ش ك‪٢‬‬ ‫ح‪ٝ َٓ٧‬ك‪ ٢‬حُٔيحٍّ طًَِ ػِ‪ ٠‬حُ٘ـخف حُلَى‪ ْ٤ُٝ ،١‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ـخف حُـٔخػ‪ٌٛٝ ،٢‬ح ‪ٓ ٌَ٘٣‬ؼ‪ِ٠‬ش ًزَ‪ ٟ‬ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ؛‬ ‫‪ ٕ٧‬حُ٘ظْ حُٔؼ‪٤٘٤‬ش حُظ‪ ٢‬طَِّٓو‪ٜ‬خ حُؼ‪ُٔٞ‬ش‪ ،‬طٔخػي ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪٠‬ؼلخء ‪ٝ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔظِ‪ٖ٤ٓٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪ ،ٖ٤ّ٘ٔ ٜ‬أ‪ٌ٣ ١‬ؼَ ُي‪٘٣‬خ أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ ٫ ٖ٣‬ط‪ٜ‬ظْ ر‪ ْٜ‬أ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ش كٌ‪٤ٓٞ‬ش‪٣ ٫ٝ ،‬ؼَف ح‪٧‬كَحى حُـ‪٤ً ٍٕٝٞ٤‬ق ‪ٔ٣‬خػي‪،ْٜٗٝ‬‬ ‫‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ كبٕ ‪٤ٛ‬خؿش حُو‪ٞ‬س حُظ‪ ٢‬أكخء َّللا –طؼخُ‪ -٠‬ر‪ٜ‬خ ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش طظطِذ ٓخ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حُؼ‪ٍٞ‬س حٌُزَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬اٗ٘خء ح‪َ١٧‬‬ ‫‪ٝ‬حُـٔؼ‪٤‬خص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬ح‪٫‬طلخىحص ‪ٝ‬حُٔ٘ظٔخص حُط‪ٞ‬ػ‪٤‬ش ‪(ٝ‬حُ‪ٍ٬‬رل‪٤‬ش) حُظ‪ ٢‬ط‪ٜ‬ظْ رخ‪ٍ٫‬طوخء رٔوظِق ؿ‪ٞ‬حٗذ حُل‪٤‬خس‪،‬‬ ‫‪َ٣‬طن ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬ح‪٧‬كَحى اُ‪ ٠‬اىٍحً‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُؼَٔ ٖٓ أؿِ‪ٜ‬خ؛‬ ‫ًٔخ ط‪ٜ‬ظْ رٔ​ٔخػيس حُ٘خّ حٌُ‪ ْٜ٤ٔٗ ٖ٣‬حُ٘خّ‪ٝ ،‬رخ‪ ٍٞٓ٧‬حُظ‪ُْ ٢‬‬ ‫ِ‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ‪ ٢‬أٗ‪ َ٤‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔ​ٔؤُش حُٔ‪ٜٔ‬ش اُ‪ ٠‬حُ٘وخ‪ ١‬حُظخُ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ ٖٓ -1‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى إٔ حُو‪ ٙ٬‬حُلَى‪ ١‬ر‪ ٖ٤‬أٓ‪ٞ‬حؽ حُزَ٘ حُـخٍه‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُ‪ٝ ّٜٞٔ‬ح‪ُٓ٧‬خص‪ٝ ،‬إٔ حُؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ؿِ‪َ٣‬س‬ ‫ٓؼِ‪ُٝ‬ش ك‪ٓ ٢ٓٝ ٢‬ل‪ ٖٓ ٢٤‬حُزخثٔ‪ٝ ٖ٤‬حُٔلَ‪ ٞٛ– ٖ٤ٓٝ‬أَٓ ؿ‪ ٌٖٔٓ َ٤‬ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ ‪ٝ‬ك‪ُٓ ًَ ٢‬خٕ؛ كخُ‪ٜ٘‬خء‬ ‫‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ى‪ٛ‬خٍ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خٕ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ آخ إٔ طٌ‪ ٕٞ‬ؿٔخػ‪٤‬ش أ‪ ٫ ٝ‬طٌ‪ٌُٜٝ ،ٕٞ‬ح ٗـي إٔ حُوَإٓ حٌَُ‪ّ ٘٣ ْ٣‬يى ك‪٣ ٖ٤‬ؼَ‪ٝ‬‬ ‫ًٌَُ حُ٘ؼ‪ ْ٤‬ح‪٧‬هَ‪ ١ٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ؼ٘‪ ٠‬حُل‪٤‬خس حُـٔخػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُـ٘ش‪ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ٝ ٞٛ‬ح‪ٟ‬ق ِٓٔ‪ٝ ،ّٞ‬إ حٌُ‪٣ ٖ٣‬لِٔ‪ ٕٞ‬رخُظلَّى‬ ‫رخَُهخء ‪ٝ‬حَُٔ‪ ٍٝ‬ػِ‪ ٠‬كٔخد ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى أػيحى ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُ‪٠‬ؼلخء ‪ٝ‬حُٔـظ‪ٜ‬ي‪ ٠َٟٓ ٖٓ ْٛ -ٖ٣‬حُوِ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُ٘ل‪ٖٓٝ ،ّٞ‬‬ ‫ً‪ ١ٝ‬ح‪ٟ٫‬طَحد حُؼوِ‪٢‬؛ ‪ٓ ٕ٧‬خ ‪٣‬لِٔ‪ ٕٞ‬ر‪ ٚ‬ؿ‪ ٌٖٔٓ َ٤‬حُظلون‪ ٖٓٝ ،‬حُٔئٓق حُو‪ :ٍٞ‬إ حُ‪ٍَٝ٤ٜ‬س اُ‪ٌٙٛ ٠‬‬ ‫حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش طٌخى طٌ‪ ٕٞ‬كظٔ‪٤‬ش رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬حُؼَ‪٠٣‬ش‪ٓ ،‬خ ىحٓض ح‪ َ١٧‬حُظ‪ ٢‬طٔخػي‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬حُظوِ‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫حُظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ٍٞ‬حٌُحص‪ ،‬ؿ‪ٞٓ َ٤‬ؿ‪ٞ‬ىس‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُٔـخ‪٫‬ص ؿ‪ً َ٤‬خك‪٤‬ش‪ ٖٓٝ .‬حُٔئٓق َٓس أهَ‪ ٟ‬إٔ حُو‪ٞ‬ف ‪ِ٣ ٫‬حٍ‬ ‫‪٤ٔ٣‬طَ ػِ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖ٣َ٤‬طـخ‪ ٙ‬ط٘ٔ‪٤‬ن أ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ي ؿٔخػ‪ ،٢‬ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـخٍ ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ٛ ١‬ؼ‪٤‬ي‪ًٝ ،‬ؤٕ أر٘خء ح‪ٓ٧‬ش ػزخٍس ػٖ‬ ‫ُ‪ ٜٙٞ‬أ‪ٓ ٝ‬ـَٓ‪ ٌٕٞ٣ ٫ ،ٖ٤‬حؿظٔخػ‪ ْٜ‬ا‪ًَ٣َٗ ٫‬ح ‪ٓٝ‬ئً‪ً٣‬خ ‪ٓٝ‬غ إٔ رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ‪ًٌُ ْٛ‬ي ا‪ ّ٫‬إٔ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ‪ ْٛ‬حٌُ٘‪ًٝ‬‬ ‫حٌُ‪٣ ١‬ئًي حُوخػيس‪ ،‬أٓخ ٓؼظْ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬كبٗ‪ ْٜ‬ط ّ‪ٞ‬حه‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬رٌٍ حُـ‪ٜ‬ي ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬طلو‪٤‬ن حُ٘لغ حُؼخّ‪َ٘ٗٝ ،‬‬ ‫حُو‪ٝ ،َ٤‬اػخٗش حُ‪٠‬ؼلخء‪.‬‬ ‫‪ -2‬اٗ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬لٔ‪ ٢‬أٗلٔ٘خ ٖٓ أٗلٔ٘خ؛ اً إ حُلَحؽ حٌُ‪٘٣ ١‬ؼَ ر‪ً ٚ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد‪ٜٓ ٞٛ ،‬يٍ أٓخٓ‪٢‬‬ ‫ُلي‪ٝ‬ع حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٗ٫‬لَحكخص ‪ٝ‬حُـَحثْ‪ ،‬كخُطخهش حُـخث‪٠‬ش حُظ‪ ٫ ٢‬طُ‪ٞ‬ظّق رطَ‪٣‬وش ‪ٛ‬ل‪٤‬لش طظل ّ‪ ٍٞ‬اُ‪١ ٠‬خهش ٓيَٓس‬ ‫ُ‪ٜ‬خكز‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ط‪ٜ‬زق ٓززًخ أٓخٓ‪ً٤‬خ ُِ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُظلخ‪ٛ‬ش‪ًٔ ،‬خ إٔ حُؼطخُش ‪ٝ‬حُزطخُش ط‪ُٞ‬ي حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخكظوخٍ حٌُحص‪ٌُٜٝ ..‬ح كبٕ‬ ‫كخؿظ٘خ اُ‪ ٠‬حُٔئٓٔخص حُو‪٣َ٤‬ش ‪ ٫‬طٌٖٔ ك‪ٓ ٢‬ي حُو‪٬‬ص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش كلٔذ‪ٝ ،‬اٗٔخ طٌٖٔ هزَ ًُي ك‪ ٢‬كٔخ‪٣‬ش حُٔ٘ظٔ‪ٖ٤‬‬ ‫اُ‪ٜ٤‬خ ٖٓ ىحء ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪ٔٓ ٢‬خػيط‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن ً‪ٝ‬حط‪ٝ ،ْٜ‬طِز‪٤‬ش كخؿخط‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔ‪ ٞ‬حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حُوِو‪.٢‬‬ ‫‪ -3‬إ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلَِّ م ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪ٔ٣‬ظلن ُوذ (ٓـظٔغ) ‪ٝ‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪ ٞٛ‬ػزخٍس ػٖ ك٘ي أؿٔخى‪ُٝ ،‬ؿي رٔزذ حُ‪ٍَٝ٠‬س ٖٓ‬ ‫ؿ‪ َ٤‬ه‪ٓ ٫ٝ ْ٤‬زخىة ‪ٓ ٫ٝ‬وخ‪ٛ‬ي‪ٝ ...‬حُٔؼ ّ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُظلَ‪٣‬ن ‪ ٞٛ‬كـْ حَُ٘‪٣‬لش حُظ‪ ٢‬ط‪ٜ‬ظْ رخُ٘ؤٕ حُؼخّ‪ٝ ،‬طوظطغ‬ ‫ٖٓ ‪ٝ‬هظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ي‪ٛ‬خ ‪ٓٝ‬خُ‪ٜ‬خ ‪ٍٝ‬كخ‪٤ٛ‬ظ‪ٜ‬خ ؿِ ًءح‪ ،‬طٔظويٓ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬طول‪٤‬ق ‪ٝ٧‬حء حُؼ‪ ٖ٤‬ػٖ ح‪٥‬هَ‪ٝ ،ٖ٣‬ك‪ ٢‬ح‪ٍ٫‬طوخء ر‪ٖٓٝ ،ْٜ‬‬ ‫‪٘ٛ‬خ ‪ٍٝ‬ى حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حُٔللِِّس ػِ‪ ٠‬كؼَ حُو‪ٝ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُزٌٍ ‪ٝ‬حُؼطخء ‪ٝ‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش‪ٝ ،‬هي ٓؼِّض ظخ‪َٛ‬س (حُ‪ٞ‬هق‬ ‫ح‪ )٢ٓ٬ٓ٩‬ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ٓؼ‪٤‬خٍ طلخػَ ح‪ٓ٧‬ش ٓغ طِي حُ٘‪ًٔ ،ٜٙٞ‬خ إٔ طلخػَ أ‪ٓ ١‬ـظٔغ آ‪ٓ ٢ٓ٬‬غ ح‪ٍٗ٩‬خى‬ ‫حَُرخٗ‪ُ ٢‬ؼَٔ حُو‪ً َ٤‬خٕ ‪ٓ ٌَ٘٣‬ؼ‪٤‬خًٍح ُو‪٣َ٤‬ش ًُي حُٔـظٔغ ‪ٝ‬حٓظوخٓظ‪٘ٛ ٖٓٝ ،ٚ‬خ كبٗ‪ٍٝ ٚ‬ى ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٥‬ػخٍ أٗ‪ٓ ٚ‬خ ٖٓ‬ ‫‪ٛ‬لخر‪ ٢‬ا‪ٝ ٫‬هي ‪ٝ‬هق ٗ‪٤‬جًخ ك‪ٓ ٢‬ز‪َّ َ٤‬للا‪ ٌٙٛ :‬حَٓأس ‪ٝ‬هلض ٗ‪٤‬جًخ ٖٓ كِ‪ٜ٤‬خ ُظِزٔ‪ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬حُٔ​ِٔٔخص حُلو‪َ٤‬حص ك‪٢‬‬ ‫حُٔ٘خٓزخص‪ٌٛٝ ،‬ح ٍؿَ ‪٣‬وق ػ‪ٞ‬رًخ‪ ،‬أ‪٣ ٝ‬وق كؤًٓخ أ‪ًٔ ُِٓ ٝ‬خ أ‪ ٝ‬ىحًٍح أ‪ ٝ‬أٍ‪ًٟ‬خ‪ ..‬إ ٓـظٔغ حُ‪ٜ‬لخرش –ٍ‪ٟٞ‬حٕ َّللا ػِ‪-ْٜ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪278‬‬

‫‪ ٞٛ‬أًَّ ٓـظٔغ آ‪ ٞٛٝ ،٢ٓ٬‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ ٚ‬أًؼَ حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ح‪ٛ‬ظٔخ ًٓخ رخُ‪ٜ‬يهش ‪ٝ‬حُظط ّ‪ٞ‬ع ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬هق‬ ‫‪ٔٓٝ‬خػيس حُ‪٠‬ؼلخء ‪ ٞٛٝ‬رخُظخُ‪ ٢‬أؿيٍ‪ٛ‬خ رخْٓ (ٓـظٔغ)‪.‬‬ ‫‪ -4‬حَُٔكِش حُظ‪ ٢‬طٔزن ‪٫ٝ‬ىس حُٔـظٔغ حُـي‪ َ٣‬رِوذ (آ‪ ٢ٛ )٢ٓ٬‬حَُٔكِش حُظ‪ُٞ٣ ٢‬ي ك‪ٜ٤‬خ ًُي حُؼيى حُ‪٠‬وْ ٖٓ‬ ‫حُٔئٓٔخص ًحص حُ٘لغ حُؼخّ‪ٝ ،‬أ‪ ْٛ‬طِي حُٔئٓٔخص ػِ‪ ٠‬ح‪٬١٩‬م طِي حُٔئٓٔخص حُظ‪ ٢‬طٔخػي ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ​ِْٔ ػِ‪٠‬‬ ‫ح‪ٍ٫‬طوخء رَ‪ٝ‬ك‪ٝ ٚ‬كٌَ‪ٝ ٙ‬ػوخكظ‪ٓ ٢ٛٝ ،ٚ‬ئٓٔخص ٓلي‪ٝ‬ىس ؿيًح ك‪ٓ ٢‬ؼظْ حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٗٝ ،‬لٖ ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش‬ ‫ٗظ٘‪ٞ‬ف اُ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ٓئٓٔخص ه‪٣ٞ‬ش ط‪ٜ‬ظْ ربٗؼخٕ حُـخٗذ حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حُوِو‪ ٢‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ؛ ‪ٌٛ ٕ٧‬ح حُـخٗذ ‪ ٞٛ‬أًؼَ ؿ‪ٞ‬حٗذ‬ ‫حُل‪٤‬خس ط‪ًٍَ٠‬ح ٖٓ ػِٔ‪٤‬خص حُؼ‪ُٔٞ‬ش‪ًٔ ،‬خ أٗ٘خ ٗطٔق اُ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص حُ‪٤٘١ٞ‬ش حُؼٔ‪٬‬هش حُظ‪ ٢‬طللِ حُ٘خّ ػِ‪٠‬‬ ‫حُوَحءس ‪ٝ‬حُزلغ ‪ٝ‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُ٘ظَس حُؼِٔ‪٤‬ش ُِل‪٤‬خس ‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خء‪ٗٝ .‬لٖ ًٌُي ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬اهخٓش حُٔئٓٔخص حُظ‪ ٢‬طٔخػي‬ ‫ح‪ َٓ٧‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػِ‪ ٠‬كَ ٌٓ٘‪٬‬ط‪ٜ‬خ حُظَر‪٣ٞ‬ش حُٔظ‪ٜ‬خػيس‪ُٔٝ .‬ض أٍ‪٣‬ي إٔ أػيى ‪٘ٛ‬خ ٓخ ٗلٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ٖٓ ٚ٤‬‬ ‫حُٔ٘ظٔخص ‪ٝ‬حُـٔؼ‪٤‬خص حُو‪٣َ٤‬ش‪ ٌُٖ ،‬أ‪ٝ‬ى إٔ أإًي ػِ‪ ٠‬إٔ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬أْٓ حُلخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ‪ٌٞٗٞ٣‬ح ك‪ٟٝ ٢‬ؼ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬حٗظٔخء حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬ػ‪٬‬ع أ‪ ٝ‬أٍرغ ٓئٓٔخص ‪٘ٓٝ‬ظٔخص ه‪٣َ٤‬ش ‪ ٞٛ‬حُوخػيس‪ ٞٛٝ ،‬ح‪ٝ َٛ٧‬حُٔؤُ‪ٞ‬ف‪ًٔ ،‬خ‬ ‫‪ٝ ٌٕٞ٣‬ؿ‪ٞ‬ى أكَحى ؿ‪٘ٓ َ٤‬ظٔ‪ ٖ٤‬اُ‪ ٠‬أ‪ٜ٘ٓ ١‬خ ‪ ٞٛ‬حُ٘‪٢‬ء حُ٘خً ‪ٝ‬حُـَ‪٣‬ذ ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔل‪ٌٛٝ ...ّٜٞ‬ح ‪٣‬ظطِذ ٖٓ حُي‪ ٍٝ‬إٔ‬ ‫طللِ حُ٘خّ‪ٝ ،‬طٔخػي‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش ك‪ ٢‬ح‪ٍ٫‬طوخء رخُ٘ؤٕ حُؼخّ‪ٓ ،‬غ ح‪٫‬كظلخظ رلو‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ح‪َٗ٩‬حف ‪ٝ‬حَُهخرش‬ ‫‪ٝ‬حُظ٘ظ‪ ُٖٝ ،ْ٤‬طَ‪ٓ ٟ‬ؼَ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٤٘ٓ٧‬ش حُ٘‪ ٍٞ‬اًح ُْ ‪ُ ٌٖ٣‬ي‪٘٣‬خ ػيى ٖٓ حَُ‪ٝ‬حى حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُظَ‪ٝ‬ف حُ‪ٜ‬ؼزش‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬لظل‪ ٕٞ‬ح‪٧‬ر‪ٞ‬حد حُٔـِوش‪ُِ٘ َٕٞٔٓ٣ٝ ،‬خّ ٓ‪ٓ٬‬ق حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ ‪َٝ٤ٜ٣‬ح اُ‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬أػظوي إٔ ًؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ‬ ‫‪ٔ٣‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬إٔ ‪ٌٞٗٞ٣‬ح ٖٓ أ‪ُٝ‬جي حَُ‪ ٢ٛ‬حُؼظ‪ٝ ْ٤‬حُٔ٘وٌِ‪ ٌُٖ ،‬رَ٘‪ ١‬حٓظ‪٬‬ى ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُظلظق حٌُ‪ٝ ٢٘ٛ‬حٌُقِّ ػٖ حكظوخٍ‬ ‫حٌُحص‪َّٝ .‬للا حُٔ‪ٞ‬كن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪279‬‬

‫‪ - 88‬صٌاغة القوة (‪)6‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /10 /12‬‬ ‫‪2006 /11/03‬‬ ‫إ ؿِ ًءح ٓ‪ًٔ ٜ‬خ ٖٓ ‪٤ٛ‬خؿش ه‪ٞ‬س ح‪ٓ٧‬ش ‪٣‬ظؼِن رظوِ‪ َ٤‬حُ‪ٜ‬يٍ ٖٓ حُطخهش حُٔظ‪ٞ‬كَس ح‪ٝ ،ٕ٥‬حُلو‪٤‬وش إٔ أٓش ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٓيحٍ طخٍ‪٣‬و‪ٜ‬خ حُط‪ً َ٣ٞ‬خٗض طزي‪ٞٗ ١‬ػًخ ٖٓ ح‪ٍ٫‬طزخى ك‪٤‬خٍ ٓ٘غ ح‪ٗ٫‬ؤخّ حُؼوخك‪ٝ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬حٌُ‪٘٣ ١‬ظؾ ػٖ أ‪ ١‬كًَش‬ ‫كَس ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـظٔغ؛ ‪ٝ‬هي ًخٕ ح‪٩‬هلخم ك‪ ٢‬طول‪٤‬ق حُظ‪ٞ‬طَ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٣ ٢‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ح‪٫‬هظظخٍ حُيحهِ‪ٝ ٢‬ح‪٫‬كظَحد ح‪٢ِٛ٧‬‬ ‫ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‪ ،‬أٓخ ك‪ ٢‬أًؼَ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ كبٕ ‪٘ٛ‬خى ٗ‪ٞ‬ػًخ ٖٓ حُلَد حُزخٍىس حُظ‪ ٫ ٢‬طٌخى طظ‪ٞ‬هق ػِ‪ ٠‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ‬ ‫ح‪ٛ٧‬ؼيس‪ ٌٙٛٝ ،‬رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪٬‬كظخص حَُٔ‪٣‬ؼش ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪.‬‬ ‫‪ً -1‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٝ٧‬هخص ‪ٝ‬حُـ‪ٜٞ‬ى ‪٤٠٣‬غ ‪ٛ‬زخء ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬أر٘خء حُيػ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س رٔزذ ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ رؤهطخء ح‪٥‬هَ‪،ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬طل٘‪٤‬ي ٓو‪٫ٞ‬ط‪ٓٝ ،ْٜ‬لخ‪َٛ‬س ٗل‪ٝ ،ًْٛٞ‬حٌَُ ‪ّ ٣‬يػ‪ ٢‬أٗ‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ ٍ٬‬ؿ‪ٜٞ‬ى‪٣ ،ٙ‬لخكع ػِ‪ٗ ٠‬وخء ح‪ٓ٬ٓٝ ّ٬ٓ٩‬ش حُ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ش‬ ‫حُؼخٓش ُِيػ‪ٞ‬س‪ٗٝ ...‬لٖ ‪ٗ ٫‬لخٓذ حُ٘خّ ػِ‪ٞٗ ٠‬ح‪٣‬خ‪ٗٝ ،ْٛ‬ؼظوي إٔ ٓؼظْ ٖٓ ‪٘​٘٣‬ـَ رخَُى ػِ‪ ٠‬اه‪ٞ‬حٗ‪ٓ ٚ‬وِ‪ ٚ‬ك‪٢‬‬ ‫ٓٔخػ‪ ٫ٝ ،ٚ٤‬ط٘و‪ ٜٚ‬حُـ‪َ٤‬س‪ ٌُٖ ،‬حٌَُٔ٘ ‪ ٌٖٔ٣‬ك‪ٜ٘ٓ ٢‬ؾ حُظؼخَٓ ٓغ طؼيى‪٣‬ش حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪٬‬ف حُؼوخكش ‪ٝ‬حُز‪٤‬جش‬ ‫‪ٝ‬حُوِل‪٤‬ش‪.‬‬ ‫إ أر٘خء حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـظٔغ ِْٓٔ رخط‪ٞ‬ح ‪ ٌِِّٕٞ ٘٣‬ط‪٤‬خٍحً ػَ‪٠٣‬خ ً ُِـخ‪٣‬ش‪ٛٝ ،‬خٍ ُي‪ ْٜ٣‬ر٘‪ ٠‬حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬طؼِ‪٤ٔ٤‬ش ‪ ٫‬رؤّ ر‪ٜ‬خ‪ ٌُٖ ،‬طؤػ‪ َْٛ٤‬ك‪ٓ ٜٝٞٗ ٢‬ـظٔؼخط‪ِ٣ ٫ ،ْٜ‬حٍ ٓلي‪ٝ‬ىًح ‪٢ٗٝ‬ء ٖٓ ًُي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬كَهظ‪ ْٜ‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُؼوخك‪٤‬ش‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬حٌُٔخ‪٣‬يحص ‪ٝ‬حُٔ٘خًلخص حُظ‪ ٢‬طـَ‪ ١‬ر‪ٝ ،ْٜ٘٤‬اُ‪ ٠‬حٓظـ‪ ٍ٬‬حُو‪ًُ ٌَُ ّٜٞ‬ي ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ط٘‪ٚ٣ٞ‬‬ ‫‪ٍٞٛ‬ط‪ٝ ْٜ‬طلَ‪٣‬ن حُ٘خّ ػ٘‪ٝ ْٜ‬أػظوي أٗ٘خ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ٗظَ٘د حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظخُ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫أ ‪ -‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗؼظَف رؤٗ٘خ ٗؼ‪ ٖ٤‬كخُش ٖٓ حُ‪ٜ‬يحّ ر‪ ٖ٤‬أر٘خء حُيػ‪ٞ‬حص ‪ٝ‬حُلًَخص ‪ٝ‬حُظ‪٤‬خٍحص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٝ ،‬إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُلخُش‬ ‫‪ ٌٖٔ٣ ٫‬حُظوِ‪ٜ٘ٓ ٚ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ً ٞ‬خَٓ‪ ٌٖٔ٣ ٌُٖ ،‬إٔ ٗولق حٌُؼ‪ٝ٧ ٖٓ َ٤‬حث‪ٜ‬خ ‪ٍَٛٝٗٝ‬خ‪.‬‬ ‫د‪ -‬حُو‪٬‬ف ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ٜ‬خص حُ٘ظَ ُ‪٤ٗ ْ٤‬جًخ ٓوز‪ ً٫ٞ‬كلٔذ‪٢ٗ ٌُٚ٘ ،‬ء ٓطِ‪ٞ‬د‪٘ٗ٧ ،‬خ ك‪ٗ ٖ٤‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬هٔ​ٔش كِ‪ٍٞ‬‬ ‫ٌُِٔ٘ش ٖٓ حٌُٔ٘‪٬‬ص ٌٗ‪ ٕٞ‬هي ٌِٓ٘خ ه‪٤‬خٍحص أًؼَ ُٔؼخُـظ‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ إٔ حهظ‪٬‬ف حُيػخس ك‪ ٢‬طو‪ ْ٣ٞ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬ط٘و‪ٚ٤‬‬ ‫حُؼَِ ‪ٛٝ​ٝ‬ق حُؼ‪٬‬ؽ‪٘٣ ،‬ز‪ ٚ‬ػَٔ ح‪١٧‬زخء‪ًٔ ،‬خ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬ػَٔ حُلو‪ٜ‬خء‪ًٔٝ ،‬خ إٔ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ ؿٔغ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ‪ٝ‬أ‪ُٝ‬جي‬ ‫ػِ‪ٍ ٠‬أ‪ٝ ١‬حكي ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلخ‪٫‬ص ‪ٝ‬حُٔ​ٔخثَ‪ ،‬كبٕ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ ًٌُي ؿؼَ حُٔ‪ِٜ‬ل‪ٝ ٖ٤‬حُيػخس ‪ٝ‬حُـٔخػخص‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪٣ ،‬ظلو‪ ٕٞ‬ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ‪ٝ‬حكيس ‪ٟٝ٧‬خع ح‪ٓ٧‬ش‪ٝ ،‬ػِ‪ٍ ٠‬أ‪ٝ ١‬حكي ‪٧‬ك‪ َ٠‬حُطَم ُظلٔ‪ٜ٘٤‬خ‪.‬‬ ‫ؿـ‪ -‬إ أٓ‪ٞ‬أ ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬ـؼَ ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ر‪ ٖ٤‬أ‪ َٛ‬حُو‪- َ٤‬ظخُ ًٔخ ‪ٝ‬ؿ‪ٟٞٞٓ َ٤‬ػ‪ ٞٛ -٢‬حط‪ٜ‬خّ حُ٘‪٤‬خص‪ٓٝ ،‬لخٓزش حُ٘خّ‬ ‫ػِ‪ٓ ٠‬وخ‪ٛ‬ي‪ٝ ْٛ‬هلخ‪٣‬خ‪ .ْٛ‬إ َّللا –ٓزلخٗ‪ٝ ٚ‬طؼخُ‪ٝ -٠‬كي‪ ٞٛ ٙ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼَف ٗ‪ٞ‬ح‪٣‬خ حُؼزخى ‪ٝ‬ى‪ٝ‬حكؼ‪ٝ ،ْٜ‬ك‪ٗ ٖ٤‬يػ‪ًُ ٢‬ي‬ ‫ٌٗ‪ ٕٞ‬هي طـخ‪ُٗٝ‬خ كي‪ٝ‬ىٗخ اُ‪ ٠‬حُزـ‪ٝ ٢‬حُؼي‪ٝ‬حٕ‪ ٖٓٝ .‬حُٔئٓق إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ ٓـخُْ أر٘خء حُيػ‪ٞ‬حص‪ٌ٣ ٫ ،‬خى ‪٣‬وِ‪ٖٓ ٞ‬‬ ‫حط‪ٜ‬خّ حُ٘‪٤‬ن حُل‪ ٢ٗ٬‬أ‪ ٝ‬حُـٔخػش حُل‪٤ٗ٬‬ش رخُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ٓ ٢‬لظ‪ ،ٍٞ‬أ‪ ٝ‬كؼَ ٓخ ‪٤ِ٣ ٫‬ن ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٘ٛ ٌٕٞ٣‬خى أ‪ ١‬ىُ‪ َ٤‬أ‪ٝ‬‬ ‫رَ‪ٛ‬خٕ أ‪ٔٓ ٝ‬ظ٘ي! ‪ٌٛٝ‬ح إ ىٍ ػِ‪٢ٗ ٠‬ء كبٗ‪٣ ٚ‬يٍ ػِ‪ٗ ٠‬و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُي‪٣‬خٗش ‪ٝ‬هِش ك‪ ٢‬حُ‪ٍٞ‬ع‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬لؼِ‪ًُ ٕٞ‬ي إٔ‬ ‫‪٣‬ظًٌَ‪ٝ‬ح إٔ َّللا –طؼخُ‪ٔ٤ٓ -٠‬ؤُ‪ ْٜ‬ػٖ ًُي ‪ٝ‬ػٖ ح‪٥‬ػخٍ حُٔ‪٤‬جش ‪ٝ‬أك‪٤‬خًٗخ حُٔيَٓس –حُظ‪ ٢‬طَطزض ػِ‪١ ٠‬ؼ٘‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫حَُٓ‪ٝ ُٞ‬حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُيػ‪ٞ‬س‪.-‬‬ ‫ى – ٗ‪٢‬ء آهَ ٓ‪ِّ٤‬ت ‪ٝ‬حٓغ ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ٞٛ ،‬ح‪َٓ٩‬حف ك‪( ٢‬حُظ‪٤ٜ٘‬ق)؛ ك‪ٌٜ‬ح حٌُخطذ‬ ‫ِٓل‪ًٝ ،٢‬حى ‪ٞٛ‬ك‪ٝ ،٢‬حُؼخُغ اه‪ٞ‬حٗ‪ٝ ،٢‬حَُحرغ طلَ‪ٝ ،١َ٣‬حُوخْٓ ٓ‪ٞ‬حُ‪ُِِٔ ٢‬طش‪ٝ ،‬حُٔخىّ ٓظؼخ‪١‬ق ٓغ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء أ‪ٝ‬‬ ‫أ‪ُٝ‬جي‪٣ٝ ...‬لؼِ‪ٓ ٕٞ‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح ٓغ أثٔش حُٔ​ٔخؿي ‪ٝ‬حُوطزخء ‪ٝ‬أر٘خء حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬حُٔ٘ظٔخص‬ ‫‪ٍٞٛ ٌٕٞٗٞ٣‬س ً‪٤٘ٛ‬ش ِٓز‪٤‬ش ػٖ حُـٔخػش حُٔ٘خكٔش‪ٝ ،‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫حُو‪٣َ٤‬ش ‪ٝ‬حُيػ‪٣ٞ‬ش‪ٝ ...‬حٌَُٔ٘ ‪٘ٛ‬خ إٔ ًَ أر٘خء ؿٔخػش ِّ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪280‬‬

‫‪٣َ٣‬ي‪ ٕٝ‬ط٘‪ٍٞٛ ٚ٣ٞ‬س أ‪ ١‬اٗٔخٕ‪ ،‬ك‪ٌ٤‬ل‪ ٢‬إٔ ‪٣‬و‪ُٞٞ‬ح‪ :‬اٗ‪ ٖٓ ٚ‬ؿٔخػش ًٌح‪ٝ ،‬رؼي‪ٛ‬خ ‪٣‬لَِّٔ ًَ ً‪ ًَٝ ٚٓ٬‬طلًَخط‪ ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ًُي ح‪ٗ٫‬ظٔخء حُِٔػ‪ٝ !ّٞ‬حُٔظَر‪ ٕٜٞ‬رٌَ أر٘خء حُيػ‪ٞ‬حص ‪ٜ٣‬ز‪ ٕٞ‬حُِ‪٣‬ض ػِ‪ ٠‬حُ٘خٍ‪ٔ٣ٝ ،‬خػي‪ ًَ ٕٝ‬ؿٔخػش ػِ‪٠‬‬ ‫ط٘‪ٔٓ ٚ٣ٞ‬ؼش حُـٔخػخص ح‪٧‬هَ‪ ،ٟ‬كظ‪٣ ٫ ٠‬زو‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُٔخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش َٓؿؼ‪٤‬ش ٓ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬هش‪٣ ٫ٝ ،‬زو‪ ٠‬ىحػ‪٤‬ش‪ ٌٖٔ٣ ،‬إٔ‬ ‫‪٣‬و‪ٞ‬ى أػٔخ‪ ً٫‬ا‪٬ٛ‬ك‪٤‬ش ًزَ‪٘ٛ .ٟ‬خى أٗوخ‪ً ٙ‬خٗ‪ٞ‬ح ‪٘٣‬ظٔ‪ ٕٞ‬ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ اُ‪ ٠‬ؿٔخػش ٖٓ حُـٔخػخص‪ٌ٘ٓٝ ،‬‬ ‫ػَ٘‪٘ٓ ٖ٣‬ش حهظِل‪ٞ‬ح ٓؼ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬طًَ‪ٛٞ‬خ‪٘ٛٝ .‬خى أٗوخ‪ٓ ٙ‬خُحٍ ػِ‪ ٠‬ػ‪٬‬هش ٓغ رؼ‪ ٞ‬حُـٔخػخص‪ ٌُٖ ،‬ػ‪٬‬هخط‪٤ٌِٗ ْٜ‬ش‪،‬‬ ‫‪ ْٛٝ‬ػِ‪ ٠‬ه‪٬‬ف ‪ٝ‬حٓغ ٓغ ؿٔخػخط‪ ،ْٜ‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح إٔ رؼ‪ ٞ‬حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حٌُزَ‪ ٟ‬ط٘ظَٔ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍّ‬ ‫‪ٝ‬ط‪٤‬خٍحص‪ٝ ،‬ر‪ٜ٘٤‬خ حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُظزخ‪٘٣‬خص ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُظ٘ظ‪ٝ ١َ٤‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُلًَش ‪ٝ‬حُٔ​ٔخٍٓش؛ ‪ ٖٓ ْ٤ُٝ‬حُ‪ٜٞ‬حد‬ ‫طـخ‪ًُ َٛ‬ي‪ .‬كخٓز‪ٞ‬ح حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬أه‪ٞ‬حُ‪ٝ ْٜ‬أػٔخُ‪ٞٓٝ ْٜ‬حهل‪ ْ٤ُٝ ،ْٜ‬ػِ‪ ٠‬حٗظٔخءحط‪ ،ْٜ‬كٌُي أهَد ُِٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬أهَد‬ ‫ُِظو‪ٝ ،ٟٞ‬أٗلغ ُِـٔ‪٤‬غ‪.‬‬ ‫‪ٛ‬ـ‪ٗ -‬لٖ رَ٘‪ٗٝ ،‬ل‪٘ٓٞ‬خ ُ‪ٔ٤‬ض ًُ‪٤‬ش رخُويٍ حٌُخك‪ٌُُ ،٢‬ي كوي ‪٣‬لٔي رؼ‪٘٠‬خ رؼ‪ً٠‬خ‪ٝ ،‬هي ٗلَٔ ػِ‪ ٠‬رؼ‪٘٠‬خ رؼ‪ٞ‬‬ ‫حَُ‪ٝ‬حٓذ حُوي‪ٔ٣‬ش‪ٝ ،‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬كوخى‪ٝ ،‬هي ٗظلْٔ ٖٓ رؼ‪ ٞ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظ‪ ٫ ٢‬طٔظلن حُظلْٔ‪ٝ ،‬هي ٗٔ‪٢‬ء ك‪ ْٜ‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُؼزخٍحص‪ٝ ،‬طلٔ‪ َ٤‬رؼ‪ ٞ‬حُظ‪َٜ‬كخص ًٔخ إٔ ‪ٝ‬ػ‪٘٤‬خ رخُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ حُيػ‪٣ٞ‬ش حُظ‪ ٢‬طٔ‪ِٗ٤‬خ ػٖ رؼ‪٘٠‬خ ُ‪ً ْ٤‬خٓ‪ً٬‬؛ ‪ٌٛٝ‬ح ًِ‪ٚ‬‬ ‫‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حُـلخء ‪ٝ‬حُوط‪٤‬ؼش ‪ٝ‬حُلَهش‪ٝ ،‬حُٔطِ‪ٞ‬د إٔ ٗؼظَف ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ًَ ًُي‪ٝ ،‬أ‪ُِٗ ٫‬زْ ط‪٠‬خٍد حُٔ‪ٜ‬خُق ‪ٝ‬حُٔ٘خكٔش‬ ‫ػِ‪٘ٓ ٠‬خ‪١‬ن حُ٘ل‪ ًٞ‬ػ‪ٞ‬د حُو‪٬‬ف حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ ٝ ،٢‬أ‪ٗ ٫‬زخُؾ ك‪ ٢‬ح‪ ،َٓ٧‬ك٘ـؼَ ُ​ُش حُٔ٘خكْ ػزخٍس ػٖ ٌٗزش طل‪٤‬ن رخ‪ّ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪.ِٚٛ‬‬ ‫‪ -ٝ‬كظ‪ٗ ٠‬ولق حُظ‪ٞ‬طَ‪ ،‬ك٘لٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ٗؼٔن ُي‪ ٟ‬ح‪٧‬طزخع ػوخك‪٤‬ش حُظؼخًٍ ‪ٝ‬حُظٔخٓق ‪ٝ‬حُل‪ ْٜ‬حُٔظزخىٍ‪ُ٘ٝ ،‬ؼِْ إٔ‬ ‫ٓ٘خ‪ٛ‬ـ٘خ ٓ‪ٜٔ‬خ طزخ‪٘٣‬ض كِٖ طـي أكيًح ٖٓ هخٍؽ ٓخكش حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س أهَد اُ‪٘٤‬خ ٖٓ رؼ‪٘٠‬خ ُزؼ‪ٌُٜٝ ،ٞ‬ح كِ٘ظن َّللا ك‪٢‬‬ ‫ح‪ٓ٧‬خٗش حُٔ٘‪١ٞ‬ش ر٘خ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬أػَح‪ ٝ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٌُٖ٘ٝ ،ٖ٤‬ىحث ًٔخ ٖٓٔ ‪٣‬ـٔغ‪٣ ٫ٝ ،‬لَِّ م‪٣ٝ ،‬وَِّد‪٣ ٫ٝ ،‬زخػي ‪ٜ٣ٝ‬يِّة ‪٫ٝ‬‬ ‫‪٣‬ؼ‪ ،َ٤‬كٌحى ه‪ٝ َ٤‬أرو‪.٠‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪281‬‬

‫‪ - 89‬صٌاغة القوة (‪)7‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /10 /29‬‬ ‫‪2006 /11/20‬‬ ‫طليػض ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن ػٖ رؼ‪ ٞ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظ‪ ٢‬طؼ‪ َ٤‬حُظ‪ٞ‬طَ ىحهَ حُظـٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٓٝ ،‬ؤًٍِ حُلي‪٣‬غ حُ‪ ّٞ٤‬ػٖ‬ ‫رؼ‪ٓ ٞ‬خ ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬حُظ‪ٞ‬طَ ك‪ ٢‬حُٔخكخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػخٓش‪ٝ ،‬ػٖ رؼ‪ٓ ٞ‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طٔخػي ػِ‪ ٠‬هل‪ًُ ٞ‬ي حُظ‪ٞ‬طَ‪ٝ .‬أ‪ٝ‬ى إٔ‬ ‫أه‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش إ طخٍ‪٣‬و٘خ ح‪ِٞٔٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬ء رخُظ‪ٞ‬طَحص ‪ٝ‬حُؼ‪ٍٞ‬حص ‪ٝ‬حُٔ٘خ‪ٝ‬ءحص حُوط‪َ٤‬س‪ًُ ٌٖ٣ ُْٝ ،‬ي ٖٓ ؿَ أٓزخد‬ ‫‪ٓٝ‬ويٓخص‪ٗ٫ٝ ،‬ي ك‪ ٢‬إٔ حُ‪ٟٞ‬غ ح‪ ٕ٥‬أك‪٘​ٌُ٘ ،َ٠‬خ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ُٓ ٢‬خٕ ‪٣‬ظطِذ حُظويّ ك‪ ٚ٤‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ ح‪ٝ ٖٓ٧‬حُٔ‪ّ٬‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٔ١٫‬ج٘خٕ ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬حإّ ‪ٝ‬حُ٘ظخّ‪ ٫ ٌٙٛٝ ،‬طظ‪ٞ‬كَ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬ا‪٬ٛ‬ف ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٓٝ ،ٍٞٓ٧‬ؼخُـش حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ك‪ٖ٤‬‬ ‫ٗظليع ػٖ حُ‪٣ٍَٝ٠‬خص ‪ٝ‬حُل‪٤‬خس ػِ‪ ٠‬أ‪ٝ ١‬ؿ ٍ‪ً ٚ‬خٕ‪ ،‬كبٕ ٓخ ‪٣‬طِذ ٖٓ َٗ‪ٌ ٤ٔ٣ ١ٝ‬تَ ‪ٓٝ‬لي‪ٝ‬ى ٓخ ىحٓض حُز‪ٜ‬خثْ طـي‬ ‫ٓز‪ُِ ً٬٤‬ؼ‪ ٌُٖ ،ٖ٤‬ك‪ٗ ٖ٤‬ظليع ػٖ أٓش ػِ‪ِ٣‬س ٓ٘‪٤‬ؼش ‪ٝ‬ك‪٤‬خس ‪ٛ‬خٗجش ِٓى‪َٛ‬س ‪ٗ ِْٔٓٝ‬خؿق ٓزيع ٓئػَّ‪ ،‬كبٕ ٓخ ٗلظخؽ‬ ‫اُ‪ ٖٓ ٚ٤‬حَُ٘‪ٝ ١ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬زخد ٓ‪٤ٗ ٌٕٞ٤‬جًخ ًز‪ًَ٤‬ح‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬لِٔ٘‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حٌُظخرش ‪ٝ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ٓ ٢‬لخ‪ُٝ‬ش رِ‪ٍٞ‬س حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُل‪٤‬خط‪٤‬ش حُٔوظِلش‪ُٝ .‬ؼِ‪ ٢‬أُْٔ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم حُٔؼخٗ‪ ٢‬ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪-1‬إ حؿظٔخع حُ٘خّ رؼ‪ٓ ْٜ٠‬غ رؼ‪ٜٓ ٌَ٘٣ ٞ‬يًٍح ًز‪ًَ٤‬ح ُِٔئحٗٔش ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خٕ ‪ٝ‬حُظؼِْ‪ ٌُٚ٘ ..‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ٜٓ ،ٚ‬يٍ‬ ‫ُِظ‪ٞ‬طَ ‪ٝ‬حُِ٘حع ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يحّ‪ٓٝ ،‬خ ًُي ا‪ ٫‬رٔزذ ٓخ ر‪ ٖ٤‬حُؼزخى ٖٓ ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ك‪ ٢‬حُؼو‪ ٍٞ‬ح‪ِٓ٧‬ؿش ‪ٝ‬ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬حَُإ‪ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬حُؼخىحص ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظٔخءحص ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خُق‪ٝ ..‬ر‪ٌٜ‬ح ‪ ٌٕٞ٣‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ ٞٛ‬أًؼَ ٖٓ ‪ُٔ٣‬ؼي أهخ‪ ٙ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ٝ ،‬أًؼَ ٖٓ ‪٣‬و‪٤‬ل‪ِ٣ٝ ٚ‬ػـ‪.ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬اًح ‪ٛ‬ق ‪ٌٛ‬ح –‪ٛ ٞٛٝ‬ل‪٤‬ق إ ٗخء َّللا‪ -‬كبٗ‪٣ ٚ‬ظطِذ إٔ ٗؼَٔ رـي ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬أٍ‪٤ٟ‬ش ػَ‪٠٣‬ش ُِظلخ‪ٝ ْٛ‬حُٔلخطلش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬أٍ‪٤ٟ‬ش ػَ‪٠٣‬ش ُِؼيٍ ‪ٝ‬حُِ٘ح‪ٛ‬ش ‪ٝ‬حُ٘لخك‪٤‬ش ‪ٝ‬اكوخم حُلن ‪ٓٝ‬وخ‪ٓٝ‬ش حُزخ‪.َ١‬‬ ‫‪-2‬اًح أٍىٗخ إٔ ٗلخكع ػِ‪ ٠‬ه‪ٞ‬س ٓـظٔؼخط٘خ‪ٝ ،‬حٕ ٗ‪ٜٞ‬ؿ‪ٜ‬خ ‪٤ٛ‬خؿش ؿي‪٣‬يس ك‪٬‬ري ٖٓ إٔ ٗئْٓ ك‪ ٢‬طَر‪٤‬ظ٘خ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬طؼِ‪٘ٔ٤‬خ‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬ػ‪٬‬هخط٘خ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ُٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬حُِٔ‪ٞ‬ى ح‪٤ٗ٧‬ن) ‪ ٞٛٝ‬حُِٔ‪ٞ‬ى حٌُ‪ِٔ٣ ١‬ي ‪ٛ‬خكز‪ ٚ‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ‬ ‫ٍ‪ٛ‬خكش ح‪٩‬كٔخّ ٗل‪ ٞ‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬لظي ر‪ ،ْٜ‬اٗ‪٣ ٚ‬لٔذ كٔخد حٌُِٔش ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬خٍس ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬هق‪٣ٝ ..‬لخ‪ ٍٝ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ىحث ًٔخ ك‪٢‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬هغ حُٔؼط‪ٝ ٢‬حُٔلٖٔ ‪ٝ‬حُٔ​ٔخٓق ‪ٝ‬حُٔظـخ‪ ..٢ٟ‬اٗ‪٣ ٚ‬ظ٘خٍُ ػٖ رؼ‪ ٞ‬كو‪ٞ‬ه‪ٔ٣ٝ ،ٚ‬خٍّ ٗ‪٤‬جًخ ٖٓ حُ‪٠‬ـ‪ ٢‬ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪ٚ‬‬ ‫ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬ط‪ٞ‬ك‪٢ٗ َ٤‬ء ٖٓ حَُحكش ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خٕ ‪ُٝ٧‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬وظِ‪ ٢‬ر‪٣ٝ ،ْٜ‬ؼخِٓ‪ٝ ْٜ‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حٌَُ‪ٔ٣‬ش حُظ‪ ٢‬ط٘‪ َ٤‬اُ‪ٌٛ ٠‬ح‬ ‫حُٔؼ٘‪ً ٠‬ؼ‪َ٤‬س ‪ٓٝ‬ؼَ‪ٝ‬كش‪.‬‬ ‫‪-3‬حُ‪ٟٞٞ‬ف ٗ‪٢‬ء أٓخٓ‪ ٢‬ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش هل‪ ٞ‬حُظ‪ٞ‬كَ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ى‪ٛ‬خٍ؛ ‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُـٔ‪ٝ ٝٞ‬ح‪ُ٫‬ظزخّ‬ ‫‪ ٌَ٘٣‬هخٓ ًٔخ ٓ٘ظَ ً​ًخ ر‪ ٖ٤‬ؿٔ‪٤‬غ حُي‪ ٍٝ‬حُ٘خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬طظطِغ اُ‪ ٠‬حُ٘ٔ‪٘ٛ ،ٞ‬خى ؿٔ‪ ٝٞ‬ك‪ٓ ٢‬لخ‪ ْ٤ٛ‬أٓخٓ‪٤‬ش ٓؼَ‪ :‬ح‪ُ٫‬ظِحّ‬ ‫‪ٝ‬حُلَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ‪٤٘١ٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظٔخء ‪ٝ‬حٌَُحٓش ‪ٝ‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼخ‪٘ٛٝ ..ٕٝ‬خى اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح ه‪ٞ‬حٗ‪ً ٖ٤‬ؼ‪َ٤‬س ٌٓظ‪ٞ‬رش ٌُ٘‪ٜ‬خ ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓطزوش‪ ،‬رَ اُ‪ ٠‬ؿخٗز‪ٜ‬خ ه‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬ػَك‪٤‬ش‪ُ٣ ،‬ؼَٔ ر‪ٜ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬طخم ‪ٝ‬حٓغ‪ٜ٘ٓٝ ...‬خ كبٕ حُٔطِ‪ٞ‬د أًزَ هيٍ ٌٖٓٔ ٖٓ‬ ‫حُ‪ٟٞٞ‬ف ك‪٢ٗ ًَ ٢‬ء‪ٓ ،‬ظ‪٣ ٠‬ظز‪ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬خُق ٖٓ حُلخٓي ‪ٝ‬حُٔلٖٔ ٖٓ حُٔ​ٔ‪٢‬ء‪ .‬إ حُـٔ‪ ٝٞ‬حٌُ‪ٗ ١‬ؼخٗ‪ ٌٕٞ٣ ٢‬ك‪٢‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ أكي ٗ‪ٞ‬حطؾ حُظوِق‪ ٌٕٞ٣ٝ ،‬ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ أهَ‪ٓ ٟ‬و‪ٜٞ‬ىًح كظ‪٣ ٠‬ظٌٖٔ أ‪ٛ‬لخد حُو‪ٞ‬س حُـخٗٔش ‪ٝ‬ح‪ٔ١٧‬خع‬ ‫ؿ‪ َ٤‬حُٔلي‪ٝ‬ىس ٖٓ حُظلَى رلَ‪٣‬ش طخٓش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ٞ٣‬ؿَ حُ‪ٜ‬ي‪ ٖٛٞ٣ٝ ،ٍٝ‬حُِلٔش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪٣ٝ ،‬ـؼَ حؿظ‪ٜ‬خد حُلو‪ٞ‬م‬ ‫أًَٓح ٓ‪ًٍٞٔ٤‬ح‪.‬‬ ‫‪-4‬إ حُ٘خّ ‪ٜ٣‬زَ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬حُوِش‪٘ٓ ًَ ٌّٕٞ٘٣ٝ ،‬خػَ حُ‪٫ٞ‬ء ‪١ٝ٧‬خٗ‪ٜٔٓ ْٜ‬خ ًخٗض ٓ‪ٞ‬حٍى‪ٛ‬خ ٗل‪٤‬لش‪ٝ ،‬ظَ‪ٝ‬ك‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٛ‬ؼزش‪ َٕٟٞ٣ ٫ ٌُْٜ٘ ،‬ػٖ حُلٔخى حُٔظؼٔي‪ٜ٘٣ ٫ٝ ،‬ؤ ُ‪ ْٜ‬ػ‪ َٕٝ٣ ْٛٝ ٖ٤‬حُظِْ حُلخىف ‪ٝ‬حُؼي‪ٝ‬حٕ حُٔخكَ ػِ‪٠‬‬ ‫حُلَٓخص ‪ٝ‬حُلو‪ٞ‬م؛ ‪ ٖٓٝ‬حُٔئٓق ؿيًح إٔ طوخٍ‪٘ٓ َ٣‬ظٔش حُ٘لخك‪٤‬ش حُي‪٤ُٝ‬ش ط‪٠‬غ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُي‪ ٍٝ‬حُؼَر‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‬ ‫ر‪ ٖ٤‬حُي‪ ٍٝ‬ح‪ً٧‬ؼَ كٔخىًح ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬أٗ‪ٜ‬خ ط‪٠‬غ أٓخطٌس حُـ٘غ ك‪ ٢‬حُؼخُْ (حُ‪ٜٞ٤‬ى) ‪ٝ‬ػزخى حُزوَ ك‪ ٢‬حُ‪ٜ٘‬ي ك‪َٓ ٢‬طزش أك‪َ٠‬‬ ‫رٌؼ‪ ٌٙٛٝ ،َ٤‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش كلـِش‪ٝ ،‬طٌ٘ق ػٖ ه‪ٛ ٍٜٞ‬خثَ ك‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش حُوِو‪٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬حُِ٘ح‪ٛ‬ش ‪ٝ‬حُ‪٠‬ز‪ ٢‬ح‪٩‬ىحٍ‪ٌُٜٝ ،١‬ح‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪282‬‬

‫كبٕ ٌٓخكلش حُلٔخى ‪ٝ‬ط‪٤٤٠‬ن ٓ‪ٞ‬حٍى‪ٓٝ ٙ‬خٌُ‪ ٚ‬ػٖ ‪٣َ١‬ن كَ‪٣‬ش حُ‪ٜ‬لخكش ‪ٝ‬حٓظو‪٤ُ٬‬ش حُو‪٠‬خء ‪ٝ‬حهظ‪٤‬خٍ أ‪ َٛ‬حُ‪٬ٜ‬ف‬ ‫ُِٔ٘خ‪ٛ‬ذ حُؼِ‪٤‬خ‪ ،‬طٌَ٘ ػ‪ٞ‬حَٓ ٓ‪ٜٔ‬ش ػِ‪٣َ١ ٠‬ن طول‪٤‬ق حُظ‪ٞ‬طَ ىحهَ حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣ ٫‬ليع حُلَحى‬ ‫ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ ٫ٝ ،١‬ح‪ ٖٓ٧‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬ك‪ ٢‬رِي ط‪٤٠‬غ ك‪ ٚ٤‬كو‪ٞ‬م أه‪ٞ‬حّ ؿ‪ٜ‬خًٍح ‪ٜٗٝ‬خًٍح‪٣ٝ ،‬ؤهٌ ك‪ ٚ٤‬أه‪ٞ‬حّ ٓخ ُ‪ ٖٓ ُْٜ ْ٤‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ه‪ٞ‬ف ٖٓ أكي؛ ‪ٝ‬هي هخٍ –ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪" :-ّ٬‬اٗ‪ ٫ ٚ‬هُيِّٓض أٓش ‪٣ ٫‬ؤهٌ حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق ك‪ٜ٤‬خ كوّ‪ ٚ‬ؿ‪ٓ َ٤‬ظؼظغ"‪( .‬كي‪٣‬غ‬ ‫‪ٛ‬ل‪٤‬ق أهَؿ‪ ٚ‬حرٖ ٓخؿش)‪.‬‬ ‫‪ٗ-5‬لٖ ٗو٘‪ ٖٓ ٠‬حُ٘وي ظً٘خ ٓ٘خ أٗ‪٣ ٚ‬ؼ‪ َ٤‬حُلظٖ ‪ٝ‬حُوخثَ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ٛ‬ل‪٤‬ق ك‪ ٢‬ظَ ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ٗظْ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ُٔلخٓزش‬ ‫حُٔلظَ‪ٓٝ ٖ٣‬يٓ٘‪ ٢‬حُوٌف ‪ٝ‬حُـِٔ ‪ٝ‬حُِِٔ‪ ٌُٖ ،‬ك‪٘ٛ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬خى ٗظخّ ُٔلخٓزش حُٔظليع ػٖ كي‪٣‬ؼ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ح‪٧‬كٌخّ‬ ‫حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ػَحف حُ‪ٜ‬لل‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش حُٔؼظزَس‪ ،‬كبٕ حُ٘وي ‪٣ ٫‬ؤط‪ ٢‬رخُلظٖ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ُٜ٣‬زق ٓ‪٤‬لًخ ِٓٔطًخ ك‪ٞ‬م ٍإ‪ّٝ‬‬ ‫حُلخٓي‪ٝ ٖ٣‬حَُٔط٘‪ٝ ٖ٤‬حُٔـَٓ‪ٖ٤‬؛ ‪ٝ‬إ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حٓظوخٓش حُل‪٤‬خس حُٔخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش ك‪ ٢‬حُي‪ ٍٝ‬حُٔظويٓش ٓي‪ُ ٖ٣‬لَ‪٣‬ش‬ ‫حُظؼز‪ٝ َ٤‬كَ‪٣‬ش حُ‪ٜ‬لخكش ٓغ ٓخ ‪ٜ٣‬خكذ ًُي ٖٓ ٌٓ٘‪٬‬ص ‪ ٫‬طول‪ ٠‬إ حُ٘خّ ‪٣‬وخك‪ ٖٓ ٕٞ‬حُل‪٤٠‬لش‪٣ٝ ،‬ـذ إٔ ‪٣‬ظَ‬ ‫حُ٘ؼ‪ ٖٓ ٍٞ‬حُظِ‪ٞ‬ع ر‪ٜ‬خ ٗ‪٤‬جًخ كخ‪ًَٟ‬ح ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٗ‪ٝ ،ْٜ‬ا‪ ٫‬كبٕ حٌُ‪٘​٘ٓ ١‬خ‪ٛ‬ي‪ ٌٕٞ٤ٓ ٙ‬هَ‪٣‬زًخ ٓٔخ طؼخٗ‪َٗ ٚ٘ٓ ٢‬حثق ‪ٝ‬حٓؼش‬ ‫ٖٓ ٓـظٔؼخص حُؼخُْ؛ ‪َّٝ‬للا حُٔ​ٔظؼخٕ ك‪ ًَ ٢‬كخٍ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪283‬‬

‫‪ - 90‬صٌاغة القوة (‪)8‬‬ ‫ى‪.‬ػزيحٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /11 /11‬‬ ‫‪2006 /12/02‬‬ ‫‪٣‬وخ‪ً َ١‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُظّخد ‪ٝ‬حُيػخس حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬رٔخ طٌِٔ‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ ٓ‪ٞ‬حى هخّ ‪ٝ‬ػَ‪ٝ‬حص ‪ٞٓٝ‬حٍى ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪٤‬ش‪٘٣ٝ ،‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ٜ٤‬خ‬ ‫ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ٖٓ ٌٓخٖٓ حُو‪ٞ‬س حٌُزَ‪ُ ٟ‬ي‪٘٣‬خ؛ ‪ٌٛٝ‬ح حٌُ‪ ّ٬‬كن‪ٝ ،‬إ ًخٕ ‪٣ ٫‬وِ‪ ٖٓ ٞ‬حُٔزخُـش‪ٝ ٝ ،‬ؿ‪ ٚ‬حُٔزخُـش ك‪ ٚ٤‬أٗ‪ٚ‬‬ ‫‪٣‬ظـخ‪ َٛ‬رؼ‪ ٞ‬حُلوخثن حُٔئػَس ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪ ٖٓٝ ،‬طِي حُلوخثن طَحؿغ ى‪ ٍٝ‬حُٔ‪ٞ‬حى حُوخّ ك‪ ٢‬ػَحء ح‪ ْٓ٧‬رٔزذ‬ ‫حُزيحثَ حُظ‪ ٢‬طؤط‪ ٢‬ر‪ٜ‬خ حُظو٘‪٤‬ش حُٔظويٓش‪ٝ ،‬رٔزذ طؼَّ‪ ٝ‬طِي حُؼَ‪ٝ‬حص ُِ٘لخى ػزَ ػو‪ٞ‬ى ٓلي‪ٝ‬ىس‪ٝ ،‬طُو ّيّ (اٗي‪٤ٔ٤ٗٝ‬خ ٓؼخ‪ً٫‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٟ‬لًخ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم ك‪٤‬غ أ ّى‪ ٟ‬حُى‪٣‬خى كخؿظ‪ٜ‬خ اُ‪( ٠‬حُ٘ل‪ٝ )٢‬طَحؿغ اٗظخؿ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬ا‪٣‬وخف ط‪ٜ‬ي‪َٛ٣‬خ ُ‪ ٌٜٙ‬حُٔخىس حُٔ‪ٜٔ‬ش‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬طِي حُلوخثن ًُي حُؼـِ حُظخ‪ُ َٛ‬ي‪ٓ ٟ‬ؼظْ حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػٖ حٓظـ‪ ٍ٬‬حُٔ‪ٞ‬حى حُوخّ حُظ‪ ٢‬كزخ‪ٛ‬خ َّللا –طؼخُ‪-٠‬‬ ‫ر‪ٜ‬خ ك‪ ٢ٜ‬رٔزذ طوِل‪ٜ‬خ حُ‪ٜ٘‬خػ‪ ،٢‬طؼظٔي حػظٔخىًح ًز‪ًَ٤‬ح ػِ‪ ٠‬حُي‪ ٍٝ‬حُٔظويٓش ك‪ ٢‬حٓظوَحؽ حُٔ‪ٞ‬حى حُوخّ حُظ‪ُ ٢‬ي‪ٜ٣‬خ ‪ٝ‬ك‪٢‬‬ ‫ط‪٤ٜ٘‬ؼ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٓظؼٔخٍ‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬ؼَ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ـؼِ٘خ ٗظليع ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخٍ ػٖ حُ‪ٜ٘‬خػش ‪ٝ‬أ‪٤ٔٛ‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ه‪ٞ‬س ح‪ٓ٧‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش إٔ ٓٔؤُش حُظوِق حُ‪ٜ٘‬خػ‪ٔٓ ٢‬ؤُش رخُـش حُلٔخٓ‪٤‬ش ُ‪ٔٗ٪‬خٕ حُٔ​ِْٔ؛ اً اٗ‪٘٣ ٚ‬ظَ ك‪ ُٚٞ‬ك‪٤‬ـي إٔ ًَ أ‪ٓ ٝ‬ؼظْ‬ ‫ٓخ ر‪٣ ٖ٤‬ي‪ٜٞ٘ٓ ٖٓ ٚ٣‬ػخص ‪ ٖٓ ٞٛ‬اٗظخؽ أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ً ٖ٣‬خٗ‪ٞ‬ح ‪ٔ٣‬ظؼَٔ‪ ٚٗٝ‬ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ‪ ،‬أ‪ٗ ٖٓ ٝ‬ظخؽ ٗؼ‪ٞ‬د ‪ٝ‬ى‪ٍٝ‬‬ ‫ُ‪ ٚ‬اٌٗخُ‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش ٓؼ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬هي ‪ٛ‬خٍ ‪٘٣‬ؼَ رخُ‪٠‬آُش ‪ٝ‬حُؼـِ‪ ،‬رَ ‪ َٛٝ‬ر‪ ٚ‬حُلخٍ اُ‪ ٠‬حط‪ٜ‬خّ ٗلٔ‪ ٚ‬رخُـزخء أ‪ ٝ‬ح‪٩‬ػخهش‬ ‫حُؼوِ‪٤‬ش؛ ‪٣ ٫ ٚٗ٧‬ـي أ‪ ١‬طلٔ‪ُِ َ٤‬لخُش حٍُِٔ‪٣‬ش حُظ‪ ٢‬طؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ حُي‪ٝ ٍٝ‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬أُ‪ ٖٓ ْ٤‬حُٔئٓق أ‪ّ٫‬‬ ‫‪ُ ٌٕٞ٣‬ي‪٘٣‬خ اُ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪٤ٓ ّٞ٤‬خٍس ػَر‪٤‬ش هخُ‪ٜ‬ش ٓغ إٔ حُؼَد ‪ ٌِٕٞٔ٣‬حُؼو‪ٝ ٍٞ‬ح‪ٞٓ٧‬حٍ ‪ٝ‬ح‪٣٧‬ي‪ ١‬حُؼخِٓش‪ٓٝ ،‬غ إٔ ى‪ً٫ٝ‬‬ ‫‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ٗٔز‪ً٤‬خ ٓؼَ ً‪٣ٍٞ‬خ ط‪ٜ٘‬غ حُ‪ ّٞ٤‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ أٗ‪ٞ‬حع حُٔ‪٤‬خٍحص اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ػَ٘حص ح‪٫٥‬ف ٖٓ أٗ‪ٞ‬حع حُٔؼيحص‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫٥‬ص حُٔوظِلش؟!‬ ‫‪ٝ‬ح‪٣ َٓ٧‬ظـخ‪ٌٛ ُٝ‬ح ًِ‪ ٚ‬ك٘لٖ اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُِلظش ٗؼظٔي ػِ‪ ٠‬ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬ك‪١ ٢‬زخػش حُٔ‪ٜ‬خكق ‪ٝ‬ط٘‪٤٤‬ي حُٔإًٓ؛ اً ‪ٜ٘ٗ ٫‬غ‬ ‫آ‪٫‬ص حُطزخػش ‪ ٫ٝ‬حَُحكؼخص حُٔ​ٔظويٓش ك‪ ٢‬حُز٘خء‪ .‬حُؼخُْ ح‪ُ ٢ٓ٬ٓ٩‬ي‪٣ُ ٚ٣‬خىس ٌٓخٗ‪٤‬ش ػخُ‪٤‬ش‪ ٖ٤٣٬ٓٝ ،‬حُ٘زخد رَ‬ ‫ػَ٘حص حُٔ‪٣ ،ٖ٤٣٬‬زلؼ‪ ٕٞ‬حُ‪ ّٞ٤‬ػٖ أ‪ ١‬كَ‪ٛ‬ش ُِؼَٔ‪ ،‬ك‪٣ ٬‬ـي‪ٝ ،ٕٝ‬حُلَ ُٖ ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص حُٔ‪٤‬خك‪٤‬ش حُظ‪٢‬‬ ‫‪٣‬ظ‪ٜ‬خكض ػِ‪ٜ٤‬خ ٍؿخٍ ح‪٧‬ػٔخٍ حُ‪ ٫ٝ ،ّٞ٤‬ك‪ ٢‬حٍُِحػش أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬حُٔ‪ٞ‬حى حُوخّ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ ٢ٛ‬حُظو٘‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػش‪ٝ .‬طظز‪ٞ‬أ‬ ‫حُ‪ٜ٘‬خػخص حُٔؼيٗ‪٤‬ش حُ‪ ّٞ٤‬هٔش حُ‪ َّٜ‬ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٜ٘‬خػخص حُٔوظِلش‪ٝ ،‬طُؼ ّي ٓو‪٤‬خًٓخ ٍث‪ًٔ٤‬خ ُِظويّ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ٝ ١‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪ُ ٢‬ي‪ٟ‬‬ ‫حُي‪ٝ ،ٍٝ‬هي أػزظض رؼ‪ ٞ‬حُيٍحٓخص حُٔ​ٔل‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬هخٓض ر‪ٜ‬خ ٓؼخ‪ٛ‬ي ٓظو‪ٜ​ٜ‬ش إٔ ًَ ٌٓخٕ ػَٔ ك‪٘ٛ ٢‬خػش حُلي‪٣‬ي‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ِٜ‬ذ ‪٘ٛٝ‬خػش حُٔؼخىٕ ؿ‪ َ٤‬حُلي‪٣‬ي‪٣‬ش ‪ٞ٣-‬كَ ػٔخٗ‪٤‬ش أٓخًٖ ػَٔ ؿي‪٣‬يس ك‪٘ٛ ٢‬خػخص ُْ طٌٖ ُظ‪ٞ‬ؿي ُ‪ ٫ٞ‬إٔ ‪ٌٙٛ‬‬ ‫حُ‪ٜ٘‬خػش طٔي‪ٛ‬خ رخكظ‪٤‬خؿخط‪ٜ‬خ ٖٓ حُٔؼخىٕ‪ٝ .‬أٗخ ‪ ٫‬أىٍ‪ٓ َٖٓ ١‬ؤهخ‪١‬ذ رٌ‪ ٢ٓ٬‬ك‪ ٍٞ‬حُ٘‪٠ٜ‬ش حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش؛ اً إ ٓؼظْ‬ ‫هَحث‪ ٖٓ ٢‬حُ٘زخد حٌُ‪ ٌِٕٞٔ٣ ٫ ٖ٣‬هَحٍحص حُظل ّ‪ ٍٞ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ ٖٓٝ ،١‬ػْ كبٗ‪ٓ ٢‬ؤٗ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬أَٓ‪ ٌٖٔ٣ ،ٖ٣‬إٔ ‪٣‬ؼ‪َ٤‬ح‬ ‫ح‪ٛ‬ظٔخّ حُ٘زخد‪:‬‬ ‫ح‪ :ٍٝ٧‬إ حُظو٘‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬ط٘خٓذ حُؼخُْ ح‪ٔ٤ُ ٢ٓ٬ٓ٩‬ض حُظو٘‪٤‬ش حُٔظط‪ٍٞ‬س ؿيًح‪ ٫ٝ ،‬حُٔ‪ٞ‬حكوش ‪ٍ٧‬ه‪ ٠‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬لخص حُؼخُٔ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خٗغ حُٔـ‪ِٜ‬س رؤكيع ح‪٫٥‬ص‪ًُٝ ،‬ي ‪ ٕ٧‬ح‪٣٧‬ي‪ ١‬حُؼخِٓش ُي‪٘٣‬خ ‪ٝ‬ك‪َ٤‬س‪ٗٝ ،‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬كَ‪ ٙ‬حُؼَٔ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خٗغ حُٔظويٓش ؿيًح ػخُ‪٤‬ش (ح‪٧‬طٔظش)‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪ٜ‬خ طلظخؽ اُ‪ ٠‬حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٣٧‬ي‪ ١‬حُؼخِٓش‪ ٢ٛٝ ،‬رخ‪ٛ‬ظش ح‪٧‬ػٔخٕ‪،‬‬ ‫‪٤ٛٝ‬خٗظ‪ٜ‬خ ٓؼويس‪ٝ ،‬هطغ ؿ‪٤‬خٍ‪ٛ‬خ ػخُ‪٤‬ش حُظٌِلش‪ٗ .‬لٖ ُي‪٘٣‬خ حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔخٍ ‪ٝ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٣٧‬ي‪ًٔ ،١‬خ أٗ٘خ ٗلظخؽ اُ‪٠‬‬ ‫ٓ‪ٜ‬خٗغ أهَ طؼو‪٤‬يًح كظ‪٣ ٠‬ظيٍد ٗزخر٘خ ػِ‪٤ٛ ٠‬خٗظ‪ٜ‬خ‪٘ٛ ٖٓٝ ،‬خ هخٓض ىػ‪ٞ‬حص ك‪ ٢‬حُزِيحٕ حُ٘خٓ‪٤‬ش اُ‪ ٠‬حٓظويحّ حُظو٘‪٤‬ش‬ ‫حُٔ٘خٓزش‪ ٢ٛٝ ،‬هي طوظ‪ ٢٠‬حٓظ‪َ٤‬حى ٓؼيحص ٓٔظؼِٔش ‪ٝ‬اٗ٘خء ‪ ٍٕٝ‬ؿ‪٤‬يس ُ‪٤ٜ‬خٗظ‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ طوظ‪ٟ ٢٠‬ـطًخ ًز‪ًَ٤‬ح ُ‪ٗ٪‬لخم‬ ‫ػِ‪ ٠‬أٌٗخٍ حُٔزخٗ‪ٝ ٢‬أػخػ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٍحص حُٔ​ٔظويٓش‪ٝ ،‬ؿؼِ‪ٜ‬خ أهَ ؿ‪ٞ‬ىس ‪ٝ‬أٗخهش‪ ،‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح حُو‪٤‬خّ ربٗظخؽ ِٓغ ؿ‪َ٤‬‬ ‫ًحص ؿ‪ٞ‬ىس ػخُ‪٤‬ش؛ ‪ ٕ٧‬حُـ‪ٞ‬ىس حُؼخُ‪٤‬ش طلظخؽ اُ‪ٓ ٠‬خٍ أًؼَ ‪ٝ‬طو٘‪٤‬ش أػِ‪ٝ ...٠‬حُ‪ٜ‬يف ٖٓ ًَ ‪ٌٛ‬ح ط٘ـ‪٤‬غ حُ٘زخد ػِ‪٠‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪284‬‬

‫اٗ٘خء رؼ‪ ٞ‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش ًحص حٌُِلش حُٔ٘ول‪٠‬ش ٖٓ أؿَ ‪ٟٝ‬غ ر‪٬‬ىٗخ ػِ‪٣َ١ ٠‬ن حُظ‪٤ٜ٘‬غ ‪ٔٓٝ‬خػيس‬ ‫ح‪٧‬ك‪ٞ‬ح‪ ٙ‬حُـخثؼش ػِ‪ ٠‬إٔ طـي ٗ‪٤‬جًخ طؤًِ‪ .ٚ‬إ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُ٘زخد ‪٣‬ؼِك‪ ٕٞ‬ػٖ حٓظويّ ح‪٫٥‬ص حُٔ​ٔظؼِٔش رٔزذ ٗو‪ٚ‬‬ ‫حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬ف ٖٓ حُظ‪ ١ٍّٞ‬ك‪َٗ ٢‬حء ٓؼيحص طخُلش‪٘ٛٝ ،‬خ ‪٣‬زَُ ى‪ ٍٝ‬حُي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬ى‪ٓ ٍٝ‬ـخُْ طط‪ َ٣ٞ‬حُ‪ٜ٘‬خػش؛ اً إ‬ ‫ربٌٓخٗ‪ٜ‬خ ط‪ٞ‬ك‪ٓ َ٤‬ؼِ‪ٓٞ‬خص ؿ‪٤‬يس ػٖ ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬خص حُٔؼيحص حُٔ​ٔظؼِٔش ‪ٝ‬ػٖ ‪٤ٛ‬خٗظ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حُز‪٬‬ى حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬حٓظ‪َ٤‬حى أ‪٘ٛ‬خف‬ ‫ٓؼ‪٘٤‬ش ٓ٘‪ٜ‬خ‪ُِ ٌٖٔ٣ٝ ،‬ي‪ُٝ‬ش ًٌُي إٔ طـؼَ ٓ‪ٞ‬م ح‪٫٥‬ص حُٔ​ٔظؼِٔش أًؼَ ك‪٣ٞ٤‬ش ‪ٝ‬ط٘ظ‪ًٔ ٤‬خ‪٫ .‬ري ٖٓ حػظٔخى ػوِ‪٤‬ش (حُزيح‪٣‬ش‬ ‫حُٔظ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ؼش) ػْ حُظط‪ َ٣ٞ‬حُٔ​ٔظَٔ ٖٓ أؿَ ط‪ ٖ٤١ٞ‬حُظو٘‪٤‬ش‪ٝ ،‬إ ًَ حُي‪ ٍٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُي‪ ٍٝ‬حُظ‪ ٢‬طٔ‪ َ٤‬ك‪٣َ١ ٢‬ن‬ ‫حُ٘ٔ‪ ٞ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪ ٢‬ريأص ريح‪٣‬خص ٓظ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ؼش‪ ،‬ػْ طلّٖٔ ٓٔظ‪ٞ‬ح‪ٛ‬خ ٗ‪٤‬جًخ ك٘‪٤‬جخ ً‪.‬‬ ‫حُؼخٗ‪ ٞٛ :٢‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ر‪ٜ‬خ حُ٘زخد‪ٝ ،‬ى‪ٍٗٝ‬خ ٗلٖ حٌُزخٍ إٔ ٗ٘​٘ت ح‪ٝ َ١٧‬حُٔئٓٔخص‬ ‫حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬كَ أًزَ هيٍ ٌٖٓٔ ٖٓ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظ٘خٍحص ػٖ حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُ‪ٜ٘‬خى‪٣‬ن ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص‬ ‫حُٔخُ‪٤‬ش حُظ‪ٌٜ٘ٔ٣ ٢‬خ ٓ٘خًٍش حُ٘زخد ك‪َٝ٘ٓ ٢‬ػخط‪ ْٜ‬أ‪ ٝ‬طوي‪ ْ٣‬حُوَ‪ ٝ​ٝ‬حُ‪ٍ٬‬ر‪٣ٞ‬ش ُ‪ٝ ،ْٜ‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗؼظَف أٗ٘خ ُْ ٗزٌٍ‬ ‫أ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ي ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔز‪ٝ !َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُ٘زخد إٔ ‪٣‬ظؼِٔ‪ٞ‬ح ك‪ِ٤٠‬ش ح‪٫‬ىهخٍ ٖٓ أؿَ ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬ح‪ َٓ٧‬إٔ ط٘ٔ‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫حُٔؼ٘‪ ٠‬ك‪ٗ ٢‬ل‪ٛ ّٞ‬ـخٍ‪ٛ‬خ‪ٝ ،‬هي ً​ًَ حرٖ ح‪٧‬ػ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش إٔ ػَٔ رٖ حُوطخد ‪َّ ٢ٍٟ-‬للا ػ٘‪ٓ -ٚ‬ؤٍ أكي أكَحى‬ ‫ٍػ‪٤‬ظ‪ ٚ‬ػٖ كخٍ حُ٘خّ ك‪ ٢‬ح‪٩‬هِ‪ ْ٤‬حٌُ‪ ١‬ؿخء ٓ٘‪ ،ٚ‬كل ّيػ‪ ٚ‬ػٖ ؿِحُش ػطخء حُ‪ٞ‬حُ‪ ،ُْٜ ٢‬كظ‪ ٠‬إ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪َٜ٣ ْٜ‬ف‬ ‫حُٔخٍ ك‪ٔ٤‬خ ‪٘٣‬زـ‪٘٣ ٫ ٝ ،٢‬زـ‪٢‬؛ ‪ًٝ‬خٕ ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬ػَٔ ُ‪" :ْٜ‬كِ‪ ٞ‬أٗ‪ ٚ‬اًح هَؽ ػطخء أكي ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء‪ ،‬حرظخع ٓ٘‪ ٚ‬ؿ٘ ًٔخ‪ ،‬كـؼِ‪ٜ‬خ‬ ‫رٔ‪ٞ‬حى‪ ،ْٛ‬كبًح هَؽ ػطخإ‪ ٙ‬حُؼخٗ‪٤‬ش حرظخع حَُأّ ‪ٝ‬حَُأٓ‪ ٖ٤‬كـؼِ‪ٜٔ‬خ ك‪ ،ٚ٤‬كبٗ‪ ٢‬أهخف ػِ‪ ٌْ٤‬إٔ ‪ ٌْ٤ِ٣‬رؼ ُي ‪٫ٝ‬سٌت‪ُ٣ ٫ ،‬ؼ ّي‬ ‫حُؼطخء ك‪ُٓ ٢‬خٗ‪ٓ ْٜ‬خ‪ .ً٫‬كبٕ رو‪ ٢‬أكي ٓ٘‪ ْٜ‬أ‪ ٝ‬أكي ٖٓ ‪ُٝ‬ي‪ً ،ٙ‬خٕ ُ‪٢ٗ ْٜ‬ء هي حػظوي‪ ،ٙٝ‬ك‪٤‬ظٌج‪ ٕٞ‬ػِ‪ ،ٚ٤‬كبٕ ٗ‪٤ٜ‬لظ‪٢‬‬ ‫ُي ‪ٝ‬أٗض ػ٘ي‪ ١‬ؿخُْ‪٤ٜٗ ،‬لظ‪ ٞٛ ُٖٔ ٢‬رؤه‪ ٠ٜ‬ػـَ ٖٓ ػـ‪ ٍٞ‬حُٔ​ِٔٔ‪."ٖ٤‬‬ ‫أ‪ٓ ٫‬خ أٗز‪ ٚ‬حُِ‪ِ٤‬ش رخُزخٍكش‪ٓٝ ،‬خ أؿيٍٗخ رؤٕ ٗ٘ظلغ رٌ‪ ّ٬‬أػظْ ٍؿَ آظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ح‪.ّ٬ٓ٩‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪285‬‬

‫‪ - 91‬البنٌة العقلٌة‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /9/26‬‬ ‫‪2006 /10/19‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُز٘‪٤‬ش حُؼوِ‪٤‬ش حُؼٔ‪٤‬وش ُز٘‪ ٢‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ أٓ‪ ٍٞ‬ؿ‪ٞٓ َ٤‬حط‪٤‬ش‪ٗٝ .‬ظَحً ُؼيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬ر‪ٜ‬خ كبٗ٘خ ٗٔظـ‪٤‬ذ ُ‪ٜ‬خ‪ ٖٓٝ ،‬ه‪ٍ٬‬‬ ‫طِي ح‪ٓ٫‬ظـخرش ٗل‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘ظخثؾ حُٔ‪٤‬جش‪ًُ ٖٓٝ .‬ي ‪-‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ‪ -‬حُٔ‪ َ٤‬اُ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش حُِٔز‪٤‬خص‬ ‫‪ٝ‬حُؼِ‪ٝ‬ف ػٖ ٍإ‪٣‬ش ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص‪ًٝ .‬ؤٕ ‪ٌٛ‬ح ٗخرغ ٖٓ حَُؿزش حُيك‪٘٤‬ش ك‪ ٢‬حُ٘وي‪ ،‬أ‪ٗ ٞٛ ٝ‬خرغ ٖٓ ػـِ ر٘‪ ١ٞ٤‬ك‪ٍ ٢‬إ‪٣‬ش‬ ‫ح‪٤ٗ٧‬خء حُـ‪٤‬يس‪ٜٔٓٝ .‬خ ‪ ٌٖ٣‬حُٔزذ‪ ،‬كبٗ‪ ٚ‬هي طَطّذ ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُٔوظِش هَِ آهَ ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُٔؼخُـش‪ٌٙٛٝ .‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬ؼِش حُظ‪٤ٟٞ‬ل‪ّ٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص طؼ َّ‪ٞ‬ى ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٥‬رخء حُ‪ّٜٔ‬ض حُٔطزن‪ ،‬ك‪٣ ٫ ْٜ‬و‪ ٕٞٓٞ‬رخُظلخىع ٓغ أر٘خث‪ ٫ٝ ،ْٜ‬رزٌٍ رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬كٌخٍ‬ ‫حُـ‪٤‬يس ك‪ ٢‬ػو‪ ٫ٝ ،ُْٜٞ‬رظ‪٤ٟٞ‬ق حُو‪ٝ ْ٤‬حُٔؼَ حُٔخٓ‪٤‬ش حُظ‪٘٣ ٢‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظَ٘ر‪ٛٞ‬خ‪ٍٝ .‬رٔخ ًخٕ ًُي ٓ٘‪ ْٜ‬رٔزذ ح‪٫‬ػظوخى‬ ‫رؤٕ أٓ‪ ٍٞ‬أر٘خث‪ ْٜ‬طٔ‪ ٢٠‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪َُ٣‬حّ‪ٝ ،‬أٗ‪٘ٛ ْ٤ُ ٚ‬خى ٗ‪٢‬ء ؿي‪٣‬ي أ‪ُ ٝ‬حثي ‪ ٌٖٔ٣‬ا‪ٜ٣‬خُ‪ ٚ‬اُ‪ٔ٣ٝ .ْٜ٤‬ظَٔ ح‪ َٓ٧‬ػِ‪٠‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُلخٍ اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬وغ أكي ح‪٫ٝ٧‬ى ك‪ٌِ٘ٓ ٢‬ش ًزَ‪ ،ٟ‬أ‪ٔ٣ ٝ‬زذ ‪َٓ٧‬ط‪ٓ ٚ‬خ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حُل‪٤٠‬لش‪.‬‬ ‫ك‪٘٤‬جٌ طظلـَ ‪٘٣‬خر‪٤‬غ حُلٌٔش ػِ‪ُٔ ٠‬خٕ ح‪٧‬د‪٣ٝ ،‬زيأ كِٔش ًزَ‪ ٖٓ ٟ‬حُظوَ‪٣‬غ ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ر‪٤‬ن ‪ٝ‬حُِ‪٣ٝ ،ّٞ‬ظٔخى‪ ٟ‬ك‪ًُ ٢‬ي اُ‪٠‬‬ ‫حُ‪َ٠‬د ‪ٝ‬حُطَى ٖٓ حٍُِٔ٘‪..‬‬ ‫ُ‪ً ٞ‬خٗض حُز٘‪٤‬ش حُؼوِ‪٤‬ش ُ‪٨‬د ر٘‪٤‬ش ا‪٣‬ـخر‪٤‬ش كَِرٔخ كيع حُؼٌْ‪ ٞٛٝ ،‬إٔ ‪٣‬ظليع ك‪ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ حُؼخى‪٣‬ش ‪-‬أ‪ٝ‬هخص حَُهخء‪-‬‬ ‫رٔخ ‪٣‬ز٘‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص حُـ‪٤‬يس‪ٝ ،‬رٔخ ‪َّٓ٣‬ن ك‪ٗ ٢‬لٔ‪ ٚ‬حُو‪ ْ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬حُ ُٔؼَ حُٔخٓ‪٤‬ش‪ .‬اّٗ‪٣ ٚ‬لخ‪ْ ٍٝ‬‬ ‫إٔ ‪َّ ٔ٣‬ي ؿٔ‪ ٍٞ‬حُؼوش ر‪ٚ٘٤‬‬ ‫‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حر٘‪ ٖٓٝ .ٚ‬ه‪ٝ ٌٙٛ ٍ٬‬طِي ‪ ٞٔ٘٣‬حُ‪ٞ‬حُع حُيحهِ ّ‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬ح‪٧‬ر٘خء‪ٝ ،‬طٔ‪ َُٜ‬حُٔلخطلش ر‪ٝ ْٜ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬آرخث‪ٝ ،ْٜ‬رٌُي ‪٣‬ظ ّْ كلَ‬ ‫هط‪ٓ ١ٞ‬ظويٓش طل‪ ٍٞ‬ى‪ٝ ٕٝ‬ه‪ٞ‬ػ‪ ْٜ‬ك‪٬ٌ٘ٓ ٢‬ص ًزَ‪ٝ .ٟ‬اًح كيػض ٌِٓ٘ش كبٕ ػ‪٬‬ؿ‪ٜ‬خ ‪٣َ١ ٌٕٞ٣ٝ ،ً٬ٜٓ ٌٕٞ٣‬ن‬ ‫ح‪ٝ٧‬رش ٓؼزّيحً‪٣ٝ ،‬ـي ح‪٧‬د ك‪ٜ٘٤‬خ أٗ‪٣ ٫ ٚ‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪٤ٜ‬خؽ ‪ ٫ٝ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪٤ٜ‬خف‪.‬‬ ‫‪ -2‬رخص ٖٓ حُٔؼَ‪ٝ‬ف ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔيحٍّ إٔ حُٔي‪ َ٣‬حُـ‪٤‬ي ‪ ٞٛ‬حُٔي‪ َ٣‬حُلخُّ حٌُ‪٠٣ ١‬ز‪ ٢‬ا‪٣‬وخع حُلًَش ك‪٢‬‬ ‫ٓيٍٓظ‪٣ٝ ،ٚ‬و‪ ٢٠‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬ظ‪ًٌٝٗ ٖٓ َٜ‬حص ك‪٬ٓ ٢‬رْ حُط‪٬‬د ‪٤ٛٝ‬جخط‪ٓٝ .ْٜ‬غ أٗ٘خ ُٔ٘خ ٓغ حُظٔخ‪ َٛ‬ك‪٤‬خٍ‬ ‫‪ ٌٙٛ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ا‪ ٫‬إٔ حُـ‪ٜ‬ي ح‪ٓ٧‬خّ ‪٘٣ ٫‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ُ٣‬زٌٍ ك‪ٜ٤‬خ؛ ‪ٜٗ٧‬خ ُ‪ٔ٤‬ض أًؼَ ٖٓ أػَح‪ٔ٤ُٝ ،َُِٝٔ ٝ‬ض حَُٔ‪ٝ‬‬ ‫ًحط‪ .ٚ‬إ حُـ‪ٜ‬ي ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ٜ٘٣‬ذّ ػِ‪ ٠‬ر٘خء ػو‪ ٍٞ‬حُط‪٬‬د ‪ٝ‬ر٘خء ػ‪ٞ‬ح‪١‬ل‪٘ٓٝ ْٜ‬خػَ‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼ ّٔن ٓؼ٘‪٠‬‬ ‫ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ٝ‬حُل‪ِ٤٠‬ش ك‪ٗ ٢‬ل‪٬ٛ ٌٕٞ٤ُ ْٜٓٞ‬ف حُٔظ‪٤ٗ َٜ‬جخ ً ‪٣‬ؼٌٔ‪ ٚ‬ؿٔخٍ حُٔوزَ‪.‬‬ ‫إ ٖٓ حُٔ‪ْ ْٜ‬‬ ‫ّ‬ ‫إٔ ٗيٍى إٔ ح‪٧‬ػٔخٍ حُل‪٠‬خٍ‪ّ٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪ّ٤‬ش حٌُزَ‪ ٫ ٟ‬طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ٘غ ‪ٝ‬حُلـَ ‪ٝ‬حُظ‪٤٤٠‬ن‪ٝ ،‬اٗٔخ طو‪ّٞ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُؼطخء ‪ٝ‬حُزٌٍ ‪ٝ‬ح‪٩‬ريحع ‪ٝ‬حُٔزخىٍس‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ظَ ًُي طظْ ٓؼخُـش حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪ ٢‬ط٘​٘ؤ ٗظ‪٤‬ـش حُلًَش ‪ٝ‬حُظويّ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حٗلَحكخص ح‪٧‬ر٘خء ‪ٝ‬حُط‪٬‬د ٓخ ‪ ٞٛ‬ا‪ٛ ٫‬ي‪ُ٘ ٟ‬و‪ ٚ‬حُز٘خء‪ٛٝ ،‬ي‪ُِ ٟ‬لَحؽ حَُ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حَُ‪٤ٛ‬ذ حٌُ‪١‬‬ ‫‪٣‬ـظخك‪ .ْٜ‬ح‪٧‬ػٔخٍ ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش طيكغ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُظلظق حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حٌُ‪ ،٢٘ٛ‬ػِ‪ ٠‬ك‪٣ ٖ٤‬يكغ حُلظَ ‪ٝ‬كَ‪ ٝ‬حُو‪ٞ٤‬ى ك‪ ٢‬حطـخ‪ٙ‬‬ ‫ح‪٫‬هظ٘خم ‪ٝ‬حٌُر‪ٝ ،ٍٞ‬ر‪ٜٔ٘٤‬خ ٖٓ حُلَم ٓخ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حُلَم ر‪ ٖ٤‬حُل‪٤‬خس ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬ص‪.‬‬ ‫حُٔلخ‪٣ ٫ َٛ‬لظخؽ اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٣ِ٣‬ي‪ٟ ٙ‬ؼلخً‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪٣‬لظخؽ اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬لٍَّ ‪١‬خهخط‪٣ٝ ،ٚ‬لَّى حُٔؼخٗ‪٢‬‬ ‫إ حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق حُ‪٤‬خثْ‬ ‫َ‬ ‫حَُحًيس ك‪ً ٢‬حط‪ٝ .ٚ‬حُٔئٖٓ حُو‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ ١‬ه‪ ٖٓ َ٤‬حُٔئٖٓ حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق ‪ٝ‬ك‪ ًٍَّ ٢‬ه‪َ٤‬؛ ًٔخ هخٍ حُ‪ٜ‬خىم حُٔ‪ٜ‬ي‪ٝ‬م‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪286‬‬

‫‪ - 92‬رمضان‪ :‬فرصة للتجدٌد‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /8/28‬‬ ‫‪2006 /09/21‬‬ ‫كظ‪٠ٍٓ ٢‬خٕ رخ‪ٛ‬ظٔخّ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُوي‪ٝ ْ٣‬حُلي‪٣‬غ ‪ٝ‬ك‪ ًَ ٢‬أٍ‪ ٖٓ ٝ‬أٍ‪ ٝ‬ح‪ٝ ،ّ٬ٓ٩‬هي طـخ‪ ُٝ‬حٓظؼيحى حُٔ​ِٔٔ‪ٖ٤‬‬ ‫‪ٓ٫‬ظوزخُ‪ٓ َّ ً ٚ‬خ ‪ٓ ٞٛ‬ؤُ‪ٞ‬ف ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ حُؼزخىحص؛ رَ إ ُي‪ ٟ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ى‪ٝ‬حكغ هل‪٤‬ش ُـؼَ ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪ َٜ‬ػزخٍس ػٖ‬ ‫حكظلخُ‪٤‬ش ًخِٓش‪ ،‬طُظ ّ‪ٞ‬ؽ رؤكَحف حُؼ‪٤‬ي؛ ‪ٝ‬هي ً​ًَ حرٖ حُـ‪ ١ُٞ‬إٔ ك‪ُٓ ٢ِٔٔٓ ٢‬خٗ‪ َٖٓ ٚ‬اًح ؿِ ْيطَ‪ ٚ‬كظ‪٣ ٠‬لطَ ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ‬ ‫ٓخ أكطَ‪ ٖٓٝ ،‬اًح ؿِ ْيطَ‪ٓ ٢ِٜ٤ُ ٚ‬خ ‪ !٠ِّٛ‬اٗ‪ٜ‬خ كؼ‪ٓ ً٬‬لخٍهش ػـ‪٤‬زش؛ ٌُٖ ‪٣‬زي‪ ٢ُ ٝ‬إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُ٘خّ ‪٘٣‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪٠‬‬ ‫حُلطَ ك‪ٜٗ ٢‬خٍ ٍٓ‪٠‬خٕ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٗ ٚ‬و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حَُؿ‪ُٞ‬ش ‪ٟٝ‬ؼق ك‪ ٢‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪٣ ْٜ‬لَ‪ ٕٞٛ‬ػِ‪ٌٛ ٚ٤‬ح حُلَ‪ٙ‬‬ ‫حُٔ​ٔ‪ ٌٙٛٝ .ِ٤‬رؼ‪ ٞ‬حُو‪ٞ‬ح‪ َ١‬حُظ‪ ٢‬طظؼِّن ر‪ ٌٜٙ‬حُ٘ؼ‪َ٤‬س حُؼظ‪ٔ٤‬ش‪.‬‬ ‫‪َٗ -1‬ع َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬حُؼزخىحص ك‪ ٢‬ح‪ ٖٓ ّ٬ٓ٩‬أؿَ ‪ٛ‬وَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ​ِْٔ ‪ٝ‬ط‪٣ٌٜ‬ز‪ ٖٓٝ ،ٚ‬أؿَ طيػ‪ِٛ ْ٤‬ظ‪ ٚ‬رخهلل ‪-‬‬ ‫طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ً٬٠‬ػٖ أٗ‪ٜ‬خ أى‪ٝ‬حص حرظ‪٬‬ء ‪ٝ‬حهظزخٍ‪ ،‬ك َٔ ْٖ أ ّىح‪ٛ‬خ ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ ‪ٝ‬رآىحر‪ٜ‬خ ٗـق ‪ٝ‬أكِق‪ّ٤ٟ ٖٓٝ ،‬ؼ‪ٜ‬خ أ‪ٟ‬خع ٗلٔ‪،ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ػَّ‪ٜٟ‬خ ‪ٗ٧‬ي حُؼو‪ٞ‬رخص‪ٌٛ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظِ ّْٔ ٓخ طظًَ‪ ٚ‬ػزخىس حُ‪٤ٜ‬خّ ٖٓ طؤػ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ؿ‪ َٛٞ‬حُظي‪ٝ ،ّٖ٣‬حٌُ‪١‬‬ ‫‪٣‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٩‬ه‪ٝ ٙ٬‬كذِّ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ٍٝ -٠‬ؿخث‪ٝ ٚ‬حُ٘‪ٞ‬م اُ‪ٝ ٚ٤‬حُل‪٤‬خء ٓ٘‪ٝ ،ٚ‬حُٔؼ‪ ٢‬حُ‪ٜ‬خىم ‪ٝ‬حُيإ‪ٝ‬د ك‪ ٢‬طِ ّْٔ‬ ‫َٓح‪ٝ ،ٚ٤ٟ‬إ حٌُ‪ٛ ١‬خّ ٍٓ‪٠‬خٕ‪ٝ ،‬هخّ ُ‪ٝ ،ِٚ٤‬حػظخى حٍط‪٤‬خى حُٔ​ٔخؿي ك‪ ،ٚ٤‬ؿي‪ َ٣‬رؤٕ ‪٘٣‬ؼَ رؤٕ طـ‪ًَ٤٤‬ح ؿ‪٤‬يًح هي ‪َ١‬أ‬ ‫ػِ‪ً ٠‬حط‪ٝ ،ٚ‬أٗ‪ ٚ‬هي أػخى ٗلٖ ‪١‬خهخط‪ ٚ‬حَُ‪ٝ‬ك‪ّ٤‬ش حُظ‪ ٢‬حٓظ٘لي ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُلظَس حُ‪ٞ‬حهؼش ر‪٠ٍٓ ٖ٤‬خٕ ‪٠ٍٓٝ‬خٕ‪ .‬حٌُ‪١‬‬ ‫أٍ‪٣‬ي إٔ أه‪٘ٛ ُٚٞ‬خ ‪ :ٞٛ‬إٔ ػَٔس حُ‪٤ٜ‬خّ ‪٣‬ـذ إٔ طظ‪ َٜ‬ك‪ ٢‬كٖٔ ػز‪ٞ‬ى‪٣‬ش حُٔ​ِْٔ هلل ‪-‬ػِ ‪ٝ‬ؿَ‪ -‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حَُؿخء‬ ‫‪ٝ‬حُو‪ٞ‬ف ‪ٝ‬حُؼوش ‪ٝ‬حُظٌَُّ ‪ٝ‬حُلذ ‪ٝ‬حُ‪٫ٞ‬ء‪ ...‬اٗ‪٘٣ ٚ‬ؼَ رٔ٘خػَ ٖٓ ًخٕ طخث‪ًٜ‬خ ػٖ أ‪ٝ ِٚٛ‬ر‪٤‬ظ‪ ،ٚ‬ػْ ‪ٝ‬ؿي‪ٝ​ٝ ٙ‬ؿي‪٣ٝ !ْٛ‬ـذ‬ ‫إٔ طظ‪ َٜ‬ػَٔس حُ‪٤ٜ‬خّ أ‪ً٠٣‬خ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُِٔ‪ٞ‬ى حُؼِٔ‪ ٖٓ ٢‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رلي‪ٝ‬ى َّللا ‪-‬طؼخُ‪ٝ -٠‬حُؼَٔ رآىحد حَُ٘‪٣‬ؼش‬ ‫حُـَحء‪ ...‬اٗ٘خ َٗ‪٣‬ي إٔ َٗ‪ ٟ‬رؼي ٍٓ‪٠‬خٕ طلًٔ٘خ ‪٣‬طَأ ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ظ٘خ ُِيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬ح‪٥‬هَس‪ ،‬أ‪ ١‬إٔ طظَؿْ كًَظ٘خ حُ‪٤ٓٞ٤‬ش‬ ‫حػظوخىٗخ رؤٕ حُيٗ‪٤‬خ ٍِٓػش ح‪٥‬هَس‪.‬‬ ‫‪٣ -2‬ئٓل٘‪ ٢‬حُو‪ :ٍٞ‬إ ٓؼظْ حُ‪ٓٞ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش‪ ،‬طو‪ ّٞ‬رظ٘‪ ٚ٣ٞ‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُلو‪٤‬و‪٠َُٓ ٢‬خٕ‪ٝ ،‬طـ‪ٓ٬ٓ َ٤٤‬ق ٍٓخُظ‪ٓ٨ُ ٚ‬ش‪،‬‬ ‫ٌت‬ ‫‪٤ٟ‬ق ػو‪٣ ،َ٤‬لظخؽ ٓٔظ‪٤٠‬ل‪ ٙٞ‬اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُظَ‪٣ٝ‬ق ػٖ حُ٘لْ كظ‪٠‬‬ ‫‪ًُٝ‬ي ػٖ ‪٣َ١‬ن ط‪ُِ٘ َٙ٣ٜٞ‬خّ رؤٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظط‪٤‬ؼ‪ٞ‬ح طل َّٔ ‪١ٝ‬ؤط‪ٝ ،ٚ‬كظ‪ َٔ٣ ٠‬رٔ‪ٓ ،ّ٬‬غ إٔ حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ح‪ِ٤ٛ٧‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪ٍٝٞ‬ػش ٗٔز‪ًّ٤‬خ‪ ٢ٛ ،‬إٔ ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪َٜ‬‬ ‫حٌَُ‪ ٞٛ ْ٣‬كَ‪ٛ‬ش ػظ‪ٔ٤‬ش ُٖٔ ‪ٞ٣‬كو‪َّ ٚ‬للا ‪-‬طؼخُ‪٤ُٜ -٠‬خٓ‪ٝ ٚ‬ه‪٤‬خٓ‪ٚ‬؛ ‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ ًخٕ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُِٔق ‪٣‬يػ‪َّ ٕٞ‬للا ‪-‬طؼخُ‪-٠‬‬ ‫ٓظش أٗ‪ َٜ‬هزَ هي‪٠ٍٓ ّٝ‬خٕ إٔ ‪٣‬زِ​ِّـ‪٠ٍٓ ْٜ‬خٕ‪ ،‬كبًح حٗظ‪٠ٍٓ ٠ٜ‬خٕ ىػ‪ٞ‬ح َّللا ‪-‬طؼخُ‪ٓ -٠‬ظش أٗ‪ َٜ‬إٔ ‪٣‬ظوزَ ٓ٘‪ْٜ‬‬ ‫‪٤ٛ‬خٓ‪ٝ .ٚ‬حُظ٘‪ ٚ٣ٞ‬حُؼخٗ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬طو‪ ّٞ‬ر‪ٓٝ ٚ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ ٞٛ ّ٬‬ط‪٠ٍٓ َ٣ٜٞ‬خٕ ػِ‪ ٠‬أٗ‪٘ٓ ٚ‬خٓزش ًزَ‪ِ٣ٞ١ٝ ٟ‬ش ُِ‪ٜٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُظٔظّغ رؤ‪٘ٛ‬خف ح‪١٧‬ؼٔش ‪ٝ‬حُٔ‪ُٝ َٜ‬ؼذ حُ‪ٍٞ‬م ‪ٝ‬طـٔؼخص حَُٔح‪ٛ‬و‪ٝ ٖ٤‬حُ٘زخد ك‪ ٢‬حُ٘‪ٞ‬حٍع‪ٓ ..‬غ إٔ حٌُ‪ٗ ١‬ؼَك‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫أَٓحٍ َٓ٘‪ٝ‬ػ‪٤‬ش حُ‪ ٞٛ ّٜٞ‬إٔ حُٔ​ِْٔ ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ ‪ٌِّ ٜ٣‬د ٗلٔ‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ ٍ٬‬كَٓخٗ‪ٜ‬خ ٖٓ ٌِٓحط‪ٜ‬خ ‪ٜٞٗٝ‬حط‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ إٔ‬ ‫حُـ‪ٞ‬ع حٌُ‪٣ ١‬ؼخٗ‪٣ ،ٚ٤‬ـؼِ‪٣ ٚ‬ظًٌَ حُـ‪٤‬خع‪ ،‬ك‪٤‬زٔ‪٣ ٢‬ي‪ ٙ‬رخ‪٩‬كٔخٕ ُِلوَحء‪ ،‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح إٔ حُ٘خّ ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ‬ ‫‪٣‬ظ٘خ‪ٝ ُٕٞٝ‬ؿزظ‪ ٖ٤‬ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ ػ‪ًٟٞ‬خ ػٖ ػ‪٬‬ع ‪ٝ‬ؿزخص‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ٝ ٢‬ؿ‪ٞ‬ى ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُظ‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ك‪ٔ٤‬خ ‪ُ٘٣‬لن ػِ‪ ٠‬حُطؼخّ‪،‬‬ ‫ٓٔخ ‪ٔ٣‬خػي ػِ‪ ٠‬حُظ‪ّ ٜ‬يم‪ٔٓٝ ،‬خ ‪٘٣‬ؼٖ ٍأّ حُٔخٍ حُ‪ ٌُٖ ...٢٘١ٞ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٜ٘٣‬ي إٔ ٓخ ‪٘٣‬لو‪ ٚ‬حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حُٔؤًَ ك‪٢‬‬ ‫ٍٓ‪٠‬خٕ‪٣ ،‬ظـخ‪ٓ ُٝ‬خ ‪٘٣‬لو‪ ٚٗٞ‬ك‪ ٢‬أ‪ َٜٗ ١‬آهَ! ‪ٌ​ٌٛ‬ح ‪٣‬ظْ اؿ‪ٜ‬خ‪ ٝ‬حُ٘ؼخثَ حُؼظ‪ٔ٤‬ش‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ظْ ‪َٛ‬ف حُٔزخىة ػٖ‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ظ‪ٜ‬خ حَُ٘‪٣‬لش!‬ ‫اٗ٘‪ ٢‬أىػ‪ٗ ٞ‬لٔ‪ٝ ٢‬اه‪ٞ‬حٗ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طوِ‪٘ٓ َ٤‬خ‪ٛ‬يس حُظِلخُ ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ اُ‪ ٠‬أىٗ‪ ٠‬كي ٌٖٓٔ كظ‪٣ ٠‬ؼ‪ٞ‬ى َُٓ‪٠‬خٕ أَُوُ‪ٝ ،ٚ‬كظ‪٠‬‬ ‫‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ًٔخ ًخٕ كَ‪ٛ‬ش ُِظ٘لَّ ‪ٝ‬حًٌَُ ‪ٝ‬هَحءس حُوَإٓ ‪ٝ‬رٌٍ حُٔؼَ‪ٝ‬ف‪...‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪287‬‬

‫‪٠ٍٓ -3‬خٕ ‪ِّ​ِٜ٣‬ذ ُي‪٘٣‬خ ٍ‪ٝ‬ف حُٔوخ‪ٓٝ‬ش‪٣ٝ ،‬و ّ‪ ١ٞ‬ح‪ٍ٩‬حىس ‪ٝ‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش‪٘٣ٝ ،‬زـ‪ ٢‬إٔ ٗٔظل‪٤‬ي ٖٓ ًُي ك‪ ٢‬ؿؼَ ٗ‪ َٜ‬حُ‪٤ٜ‬خّ‬ ‫ٓ٘خٓزش ُظـ‪ َ٤٤‬رؼ‪ ٞ‬حُؼخىحص ؿ‪ َ٤‬حَُْٔ ‪ّ٤ٟ‬ش ‪ٝ‬حًظٔخد رؼ‪ ٞ‬حُؼخىحص حُلٔ‪٤‬يس؛ ‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش إٔ حٌُ‪٣ ١‬ـؼَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ‬ ‫ِٓظِ ًٓخ ‪ٓٝ‬ظل‪ٞ‬هًخ ُ‪ٛ ٟٞٓ ْ٤‬لخص هِ‪ِ٤‬ش‪ًٔ ،‬خ إٔ ٓخ ‪٣‬ـؼَ ِٓ‪ٞ‬ى ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ٛٞ٣ ،‬ق رخُٔ‪ّ٤‬ت أ‪ً٠٣‬خ ُ‪ ْ٤‬رخٌُؼ‪ ،َ٤‬اٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ٌ٣‬ل‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظوِ‪ ٚ‬حَُٔء ك‪٠ٍٓ ًَ ٢‬خٕ ٖٓ ػخىس ‪ٝ‬حكيس ٓ‪٤‬جش ‪ٝ‬اك‪ ٍ٬‬ػخىس كٔ٘ش ٌٓخٗ‪ٜ‬خ كظ‪٣ ٠‬ـي ٗلٔ‪ ٚ‬رؼي هْٔ‬ ‫ٓ٘‪ٞ‬حص ‪ٝ‬هي حٗظوَ ٖٓ ٗو‪ّ٤ٓ ٚ‬ت اُ‪ٗ ٠‬و‪ ٚ‬ػخى‪ ،١‬أ‪ٗ ٖٓ ٝ‬و‪ ٚ‬ػخى‪ ١‬اُ‪ٗ ٠‬و‪ ٚ‬ؿ‪٤‬ي أ‪ٔٓ ٝ‬ظخُ‪ ،‬ط‪ٓ ٍّٞ ٜ‬ؼ‪٢‬‬ ‫ٗو‪ًٜ‬خ طَى ك‪٘ٓ ٢‬ش ػخىس حُظٔ‪٣ٞ‬ق‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬حُظ‪ ٢‬رؼي‪ٛ‬خ ػخىس حُل‪ ٠ٟٞ‬ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ حُ‪ٞ‬هض‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ػخُؼش ػخىس حُٔزخُـش‬ ‫ك‪ ٢‬حٌُ‪ٝ ،ّ٬‬ك‪ٍ ٢‬حرؼش ػخىس حُظؤ ّهَ ػٖ ‪٬ٛ‬س حُـٔخػش‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬هخٓٔش ػخىس ؿلخء ح‪ٝ َٛ٧‬ح‪ٍ٧‬كخّ‪٤ً ..‬ق ٓ‪ٌٕٞ٤‬‬ ‫كخُ‪ٚ‬؟!‬ ‫‪ٗ -4‬لٖ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٟٝ ٢‬ؼ‪ّ٤‬ش ً‪٤ٗٞ‬ش ؿي‪٣‬يس آهٌس ك‪ ٢‬حُظٌَ٘ ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش‪ ،‬طُؼط‪ ٠‬ك‪ٜ٤‬خ ح‪٣ُٞٝ٧‬شُ ُِٔلٔ‪ّٞ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔؼ٘‪ُِٔٝ ،١ٞ‬زخَٗ ػِ‪ ٠‬ؿ‪ َ٤‬حُٔزخَٗ‪ ٢ٗ٦ُٝ ،‬ػِ‪ ٠‬ح‪٥‬ؿَ‪ُِٝ ،‬و‪ٞ‬س ػِ‪ ٠‬حَُكٔش‪ُِ٘ٝ ،‬ـخف ػِ‪ ٠‬حُل‪٬‬ف‪،‬‬ ‫‪ُِٔٝ‬ظـ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُؼخرض‪ .‬اٗ‪ٜ‬خ ‪ٟٝ‬ؼ‪ّ٤‬ش ٓو‪٤‬لش ‪ٓٝ‬وِوش كوًخ‪ٝ ،‬اًح ٓخ حٓظَٔ حُ‪ٟٞ‬غ ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬ػِ‪ ٚ٤‬ح‪ ،ٕ٥‬ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ‬ ‫ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ حُوخىٓش ٓظ٘ظَ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪ٓ٫‬ظولخف اُ‪ً ٠‬ؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ٗؼ ّي‪ ٙ‬ح‪٤ٗ ٕ٥‬جًخ ػِ‪ًِ ٣‬ح ‪ٝ‬ػظ‪ًٔ ٤‬خ‪ٝ ،‬حُلَ ُ‪ ٌٜٙ‬حُٔؼ‪ِ٠‬ش ُٖ ‪ٌٕٞ٣‬‬ ‫كِٔل‪ً٤‬خ أ‪ ٝ‬اٍٗخى‪ً٣‬خ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ ٞٛ‬كٌَّ ػِٔ‪٣ ٢‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬إٔ ٗل‪٤‬خ ٍٓ‪٠‬خٕ ًٔخ ًخٕ حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬ح‪ٝ٧‬حثَ ‪٣‬ل‪٤ٛ :ٚٗٞ٤‬خ ٌتّ ػٖ‬ ‫حُطؼخّ ‪ٝ‬حَُ٘حد ‪ٝ‬ػٖ حُٔؼخ‪ٝ ٢ٛ‬حٌُٗ‪ٞ‬د‪ٝ ،‬اك‪٤‬خ ٌتء ُِ‪٤‬خُ‪ ٢‬حُٔزخًٍش ‪ٍٝ٨ُٝ‬حف ‪ٝ‬حُوِ‪ٞ‬د‪ٝ ،‬طوَّدٌت اُ‪َّ ٠‬للا ‪-‬طؼخُ‪-٠‬‬ ‫رؤ‪٘ٛ‬خف حُوَرخص‪ ،‬إ ‪ٌٛ‬ح ‪ٝ‬كي‪ ٞٛ ٙ‬حُظؼز‪ َ٤‬حُلو‪٤‬و‪ ٢‬ػٖ ٍك‪٘٠‬خ ُِظلَِّ حُيحهِ‪ٝ ٢‬حُـِ‪ ٝ‬حُؼوخك ّ‪ ٢‬حُوخىّ ٖٓ ًَ ٌٓخٕ‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا حُٔ‪ٞ‬كن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪288‬‬

‫صب (‪)1‬‬ ‫‪ - 93‬التع ّ‬

‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /5/5‬‬ ‫‪2006 /06/01‬‬

‫ك‪ ٢‬حُٔخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُؼخٓش ىػ‪ٞ‬س ػَ‪٠٣‬ش ُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ح‪ٓ٧‬ش ك‪٤ً ٢‬خٕ ٓ‪٤‬خٓ‪ٝ ٢‬حكي‪ٝ ،‬ك‪ٓ ٢‬خكش حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُيػ‪ٞ‬س ‪٘ٛ‬خى‬ ‫ىػ‪ٞ‬س ٓٔخػِش ُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُؼَٔ ح‪ ،٢ٓ٬ٓ٩‬أ‪ ٝ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬طوَ‪٣‬ذ ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خط‪٘ٓٝ ٚ‬خ‪ٛ‬ـ‪ ٌُٖٝ ،ٚ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٜ٘٣‬ي إٔ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظـخرش ٌُِظخ حُيػ‪ٞ‬ط‪ ٖ٤‬طوظَد ٖٓ حُؼيّ‪ٓ ،‬غ إٔ ‪٫ٝ‬ء حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬هخ‪١‬زش ًخٕ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ُ‪ٓ٨‬ش‪ُِ ْ٤ُٝ ،‬ي‪ُٝ‬ش‬ ‫حُوطَ‪٣‬ش‪ٓٝ ،‬غ إٔ ُي‪ ٟ‬ح‪ ٖ٤٤ٓ٬ٓ٩‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘‪ٝ ٜٙٞ‬حُٔو‪٫ٞ‬ص حُظ‪ ٢‬طئًي ػِ‪ٝ ٠‬كيس حٌُِٔش ‪ٗٝ‬زٌ حُو‪٬‬ف‬ ‫‪ٝ‬حُلَهش‪ ،‬كِٔخًح ُْ طظلون ‪ ٌٙٛ‬حُظطِّؼخص؟‬ ‫ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش ‪ ٫‬ري ٖٓ حُو‪ :ٍٞ‬اٗ٘‪ ٫ ٢‬أكٌْ ‪٘ٛ‬خ ػِ‪ٓ ٠‬ي‪ٝ ٟ‬حهؼ‪٤‬ش حُيػ‪ٞ‬س اُ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي ح‪ٓ٧‬ش طلض ُ‪ٞ‬حء ٓ‪٤‬خٓ‪ٝ ٢‬حكي‪٫ٝ ،‬‬ ‫ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ ٢‬أ‪ ١‬رِي ٖٓ حُزِيحٕ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طلض آَس ه‪٤‬خىس ‪ٝ‬حكيس‪ ،‬ك‪ٔٓ ٌٜٙ‬ؤُش طلظخؽ اُ‪ٗ ٠‬وخٕ‬ ‫ٓؼ َّٔن‪ ٌُٖ ،‬أ‪ٝ‬ى ‪٘ٛ‬خ إٔ أٗ‪ َ٤‬اُ‪ َٝٓ ٠‬حؿظٔخػ‪ٝ ٢‬حٓغ ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ح‪ٓ٧‬ش رٌَ٘ ػخّ‪ٝ ،‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي‬ ‫حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬هخ‪.ٙ‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح حَُٔ‪ٝ ٝ‬حٌُ‪( ٞٛ ١‬حُظؼ‪ٜ‬ذ) ‪ ٌَّ ٘٣‬ػخثوخ ً أٓخٓ‪٤‬خ ً أٓخّ ًَ أٌٗخٍ حُظوخٍد ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬كَحى ‪ٝ‬حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د‬ ‫‪ٝ‬حُٔئٓٔخص‪ًُٝ ..‬ي ‪ ّ ٌَِّ٣ ٚٗ٧‬أٓزخد حُلَهش‪ٜ٣ٝ ،‬يّ ٓخ ‪ٞٓ ٞٛ‬ؿ‪ٞ‬ى ٖٓ أًٍخٕ حُِوخء ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬كيس ‪ٝ‬حُظؼخ‪ ٌٙٛٝ .ٕٝ‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُٔ‪٬‬كظخص حُـ‪٣َٛٞ‬ش ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪:‬‬ ‫ُِظؼ‪ّٜ‬ذ ػ‪٬‬هش ُـ‪٣ٞ‬ش رـ (حُؼ‪ٜ‬ز‪ّ٤‬ش)‪ٓٝ ،‬ؼ٘خ‪ٛ‬خ إٔ ‪٣‬يػ‪ ٞ‬حَُؿَ اُ‪َٜٗ ٠‬س ( ُػ‪ٜ‬زظ‪- )ٚ‬أ‪ ١‬هَحرظ‪ ٖٓ ٚ‬ؿ‪ٜ‬ش أر‪ ٚ٤‬حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪٣‬ظؼ‪ّٜ‬ز‪ٝ -َٜٚٗٝ٘٣ٝ ُٚ ٕٞ‬حُظؤُّذ ٓؼ‪ ْٜ‬ػِ‪٘٣ ٖٓ ٠‬خ‪ٝ‬ث‪ ْٜ‬ظخُٔ‪ً ٖ٤‬خٗ‪ٞ‬ح أ‪ٓ ٝ‬ظِ‪.ٖ٤ٓٞ‬‬ ‫إ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ُ٘‪٢‬ء أ‪ٟ ٝ‬ي‪٣ ٙ‬ظْٔ رخُؼخ‪١‬لش حُ٘ي‪٣‬يس ‪ٝ‬حُٔ‪ َ٤‬حُو‪ ،١ٞ‬ك‪ ٜٞ‬ك‪ ٢‬كخُش حُظؼ‪ٜ‬ذ ُو‪ ٚٓٞ‬أ‪ ٝ‬ؿٔخػظ‪ ٚ‬أ‪ٚ٘١ٝ ٝ‬‬ ‫أ‪ ٝ‬أكٌخٍ‪ َٟ٣ ٫ ..ٙ‬ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ظؼ‪ّٜ‬ذ ُ‪ ٚ‬ا‪ ٫‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص ‪ٝ‬حُٔلخٖٓ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬كخُش حُظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ٟ‬ي ٗ‪٢‬ء ٓٔخ ً​ًَٗخ‪ ،ٙ‬كبٗ‪٫ ٚ‬‬ ‫‪ َٟ٣‬حُٔؼخ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُِٔز‪٤‬خص‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ٓ‪ٜ‬خد رـ (ػٔ‪ ٠‬ح‪ُٞ٧‬حٕ)‪ٝ .‬حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ اٗٔخٕ ؿخٍم ك‪ ٢‬أ‪ٞٛ‬حث‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ػ‪ٞ‬ح‪١‬ل‪ ،ٚ‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ‪ٟ‬ؼل‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حٓظويحّ ػوِ‪٣ ٫ٝ ،ٚ‬ؼ٘‪ًُ ٢‬ي أٗ‪٣ ٫ ٚ‬لٌَ‪ ،‬اٗ‪٣ ٚ‬لٌَ‪ ٌُٖٝ ،‬ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪ ٢‬طظٔل‪ٞ‬‬ ‫طظٔو‪ ٞ‬ػٖ ط٘ـ‪ َ٤‬ػوِ‪٣ ،ٚ‬ظْ اٗظخؿ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ حُؼ‪ٞ‬ح‪١‬ق حُـخٓلش حُظ‪ُ ٢‬ي‪ٝ ،ٚ٣‬طٌ‪ٜٔٓ ٕٞ‬ظ‪ٜ‬خ ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ُ‪ ْ٤‬طَٓ‪٤‬ن‬ ‫ح‪٫‬ػظيحٍ ‪ٝ‬ح‪ٜٗ٩‬خف‪ٝ ،‬اٗٔخ حُظٔ‪٣ٞ‬ؾ ُِٔ‪ٝ ٍٞ٤‬حُؼ‪ٞ‬ح‪١‬ق حُؼٔ‪٤‬خء حُظ‪ ٢‬طـِ‪ ٢‬ك‪ٛ ٢‬يٍ ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ!‬ ‫‪٣ ٫‬لذّ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ حُٔ٘خظَس؛ ‪ ٕ٧‬حُظؼ‪ّٜ‬ذ حٌُ‪ُ ١‬ي‪ٞ٣ ٚ٣‬ك‪ ٢‬اُ‪ ٚ٤‬رؤٗ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُلن حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق حٌُ‪٣ ٫ ١‬وزَ حُ٘وخٕ‪ٌُٖ ،‬‬ ‫حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ‪٣‬لذ حُـيحٍ رخُزخ‪ َ١‬حٌُ‪٣ ١‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬أْٓ ؿ‪ٟٞٞٓ َ٤‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬ػو‪٤ٗ٬‬ش‪ٝ .‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ رؼي ‪ٌٛ‬ح‬ ‫‪ًٝ‬حى اٗٔخٕ ػـ‪ُٜ٣ ،ٍٞ‬يٍ ح‪٧‬كٌخّ ػِ‪ ٠‬حُ٘خّ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬كل‪٨ُ ٚ‬ىُش ‪ٝ‬حُزَح‪ٝ ٖ٤ٛ‬ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ طِي‬ ‫ح‪٧‬كٌخّ‪ ،‬اٗ‪ٓ ٚ‬غ ه‪ ٚٓٞ‬ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬لز‪ٓٝ ،ٌَٕٞٛ٣ٝ ٕٞ‬غ ؿٔخػظ‪ ٚ‬ك‪ٔ٤‬خ طويّ ػِ‪ٝ ،ٚ٤‬ك‪ٔ٤‬خ طلـْ ػ٘‪ ْٛٝ ،ٚ‬ك‪ًُ ًَ ٢‬ي ػِ‪٠‬‬ ‫‪ٞٛ‬حد‪٣ ٫ٝ ،‬لظخؽ ًُي اُ‪ ٠‬أىُش‪ ،‬ػِ‪ ٠‬كي ه‪ ٍٞ‬حُ٘خػَ‪:‬‬ ‫‪ٔ٣ ٫‬ؤُ‪ ٕٞ‬أهخ‪ ْٛ‬ك‪٘٣ ٖ٤‬يرُ‪… … ْٜ‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُ٘خثزخص ػِ‪ٓ ٠‬خ هخٍ رَ‪ٛ‬خٗخ‬ ‫‪ُٞ ٖٓٝ‬حُّ حُظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ٌٗٞٓٝ‬خط‪- ٚ‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ٓ ٠‬خ أَٗٗخ اُ‪ -ٚ٤‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫حُـٔ‪ٞ‬ى؛ اً إ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ ُّ٬٣‬ح‪٧‬كٌخٍ حُٔ‪ٍٝٞ‬ػش ك‪ٓ ٍٞ‬خ ‪٣‬ظؼ‪ّٜ‬ذ ُ‪ ،ٚ‬كبًح ًخٕ ‪٣‬ظؼ‪ّٜ‬ذ ُزِي‪ ،ٙ‬كبٗ‪٣ ٚ‬للع ًَ ٓخ ه‪َ٤‬‬ ‫ك‪ ٢‬ك‪٠‬خثِ‪ ٚ‬روطغ حُ٘ظَ ػٖ ‪ٛ‬لظ‪٣ ٫ٝ ،ٚ‬لظق ػوِ‪ُِ ٚ‬ظؼخَٓ ٓغ حُٔو‪٫ٞ‬ص حُـي‪٣‬يس ك‪ًُ ٍٞ‬ي حُزِي؛ ك‪ ٜٞ‬رِي حُ‪ٜ‬يم‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪289‬‬

‫‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خٗش ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬خٓش ‪ٝ‬حٌَُّ‪ٝ ..‬إ ًخٕ حُ٘خّ ٖٓ ك‪٬٣ ُٚٞ‬كظ‪ ٕٞ‬إٔ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ ٌٙٛ‬حُل‪٠‬خثَ ٗٔز‪ٝ ،٢‬إٔ ر‪ ٖ٤‬أر٘خء رِي‪ٖٓ ٙ‬‬ ‫ُ‪ٛ ْ٤‬خىهخ ً ‪ ٫ٝ‬أٓ‪٘٤‬خ ً ‪ٔ٣ًَ ٫ٝ‬خ ً‪...‬‬ ‫ٖٓ ٌٓ‪ٗٞ‬خص حُظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ُٞٝ‬حُٓ‪ ٚ‬حُظلٌ‪ َ٤‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ٘طو‪٢‬؛ اً ط٘طْٔ ح‪ٓ٧‬زخد ػ٘ي حُلي‪٣‬غ ػٖ حٌُٔ٘‪٬‬ص‪٣ٝ ،‬وظَ حَُر‪٢‬‬ ‫ر‪ ٖ٤‬حُٔويٓخص ‪ٝ‬حُ٘ظخثؾ‪ ،‬كبًح كيػض ٓل٘ش ػظ‪ٔ٤‬ش ُـٔخػش حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ كبٕ طِي حُٔل٘ش ُ‪ٔ٤‬ض رٔزذ ٓ‪ٞ‬ء طوي‪َٛ٣‬خ‬ ‫ُ‪ ،ٍٞٓ٨‬أ‪ ٝ‬رٔزذ أهطخء طَر‪٣ٞ‬ش أ‪ ٝ‬ط٘ظ‪٤ٔ٤‬ش أ‪ ٝ‬رٔزذ أهطخء آظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫إ ًَ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬هطخء ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ٍإ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ‪ٌُٜٝ ،‬ح كخُٔل٘ش حُظ‪ٝ ٢‬هؼض ‪ ٢ٛ‬رٔزذ ٓئحَٓس ًزَ‪ ٟ‬طؼَّ‪ٟ‬ض ُ‪ٜ‬خ‬ ‫حُـٔخػش أ‪ ٝ‬رٔزذ ‪ٗٝ‬خ‪٣‬ش ٖٓ ؿٔخػش ٓ٘خكٔش‪ ،‬أ‪ ٝ‬رٔزذ ػيّ حُظِحّ رؼ‪ ٞ‬أر٘خث‪ٜ‬خ رخُظؼِ‪ٔ٤‬خص‪ٝ ..‬ك‪ُ٘٣ ٖ٤‬زَّ‪ ٚ‬حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ‬ ‫اُ‪ ٠‬إٔ حُِٔ‪ٞ‬ى حُل‪٤ٓ ٢ٗ٬‬ئى‪ ١‬اُ‪ًٌ ٠‬ح ‪ًٌٝ‬ح‪ ،‬كبٕ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ‪٣‬لَٔ ًُي رخُلٔي ‪ٝ‬حُلوي ‪ٝ‬حُـ‪َٜ‬؛ ‪ًُٝ‬ي ‪ ٕ٧‬ك‪ِِٔٓ ٢‬ش‬ ‫حُٔؼو‪٫ٞ‬ص ُي‪ ٚ٣‬كِوخص ٓلو‪ٞ‬ىس‪ٌُٜ ،‬ح كبٗ‪ٔ٣ ٫ ٚ‬ظط‪٤‬غ ٍإ‪٣‬ش حُظيحػ‪٤‬خص حُٔ٘طو‪٤‬ش ر‪ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪.‬‬ ‫حُظؼٔ‪ ْ٤‬حُٔلَ‪ ١‬ىحء ‪ٝ‬ر‪ُ٣ َ٤‬زظِ‪ ٠‬ر‪ ٚ‬حُٔظؼ‪ٜ‬ز‪ ٕٞ‬ػخىس‪ٗٝ ،‬لٖ ٗو‪ ٍٞ‬ىحثٔخ ً‪ :‬إ حُظؼٔ‪ ْ٤‬حُٔلَ‪ ٖٓ ١‬أًؼَ أهطخء حُظلٌ‪َ٤‬‬ ‫ٗ‪ٞ٤‬ػخً‪ًُٝ ،‬ي رٔزذ ػـِ ٓؼظْ حُ٘خّ ػٖ ا‪ٛ‬يحٍ أكٌخّ ٓز٘‪٤‬ش ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش طل‪٤ِ٤ٜ‬ش ٓ٘‪ٜ‬لش‪ ،‬إ أ‪ ١‬ك‪ِ٤٠‬ش طؼزض‬ ‫ُ‪ٞ‬حكي ٖٓ أكَحى هز‪ِ٤‬ش حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ‪٣ ،‬ؼ ّٔ​ٔ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬رخه‪ ٢‬أر٘خء حُوز‪ِ٤‬ش‪ٝ ،‬إ أ‪ِ٣ًٍ ١‬ش طؼزض ػٖ هز‪ِ٤‬ش ٓ٘خكٔش ‪٣‬و‪ ّٞ‬رظؼٔ‪ٜٔ٤‬خ‬ ‫ػِ‪ ٠‬ؿٔ‪٤‬غ أر٘خء ًَ طِي حُوز‪ِ٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ٖٓ حُظِْ ٓخ ‪٣ ٫‬ول‪ٌ​ٌٛٝ .٠‬ح كخُٔلخرخس ‪ٝ‬حُظلخَٓ ‪ٛ‬لظخٕ أٓخٓ‪٤‬ظخٕ ُي‪ٟ‬‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ‪ٛٝ ،‬خطخٕ حُ‪ٜ‬لظخٕ ط‪ٞ‬ؿيحٕ هِ‪ً ً٬‬ز‪َ٤‬حً ك‪ ٢‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬حُـخُذ‬ ‫ٓلَ‪ٓٝ‬خ ً ٖٓ حُظ‪ٞ‬حُٕ حُؼوِ‪ٝ ٢‬ح‪ٗ٫‬لؼخُ‪ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬ظٔظغ ر‪ ٚ‬ح‪٣ٞٓ٧‬خء‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪290‬‬

‫صب (‪)2‬‬ ‫‪ - 94‬التع ّ‬

‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /5/19‬‬ ‫‪2006 /06/15‬‬ ‫ٗظخرغ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخٍ حُلي‪٣‬غ ػٖ حُظؼ‪ّٜ‬ذ حٌُ‪ ١‬ريأٗخ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُظؼ‪ّٜ‬ذ ك‪٣ ٖ٤‬ط‪ ٍٞ‬أٓي‪ ،ٙ‬كبٗ‪٣ ٚ‬ئػَ ك‪ ٢‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش طؤػ‪ًَ٤‬ح رخُ ًـخ‪ ،‬اٗ‪ٜ٣ ٚ‬زق ػزخٍس ػٖ ٓ‪ٜ٘‬غ ُِ٘ظخٍحص حُظ‪َٟ٣ ٢‬‬ ‫حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ‪ ،‬ك‪ ٜٞ‬ك‪ٞٓ ًَ ٢‬هق ‪٣‬ظؼِن رٖٔ ‪ٞ٣‬ؿ‪ ٚ‬حُظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ٟ‬ي‪٣ ،ْٛ‬لٌَ‪٣ٝ ،‬ل‪٣ٝ ،ْٜ‬يٍى‪٣ٝ ،‬ؼ‪،٢‬‬ ‫‪٘٣ٝ‬ؼَ‪ِٔ٣ٝ ،‬ي ‪٣ٝ‬ظ‪َٜ‬ف ‪٣ٝ‬لٌْ ‪ٝ‬كوًخ ُِ‪ٍٜٞ‬س حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُظ‪ٌِّٜ ٗ ٢‬خ ػ٘‪ْٜ‬؛ ‪ٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ك‪ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬ؼظوي إٔ حُوز‪ِ٤‬ش حُل‪٤ٗ٬‬ش هز‪ِ٤‬ش ٓ٘لطّش ك‪ٔٗ ٢‬ز‪ٜ‬خ أ‪ٓ ٝ‬ـِ‪ٜ‬خ حُظخٍ‪٣‬و‪ ٢‬أ‪ٌٓ ٝ‬خٗظ‪ٜ‬خ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُلخ‪َٟ‬س‪ ،‬كبٕ ٗظَط‪ ٚ‬اُ‪٠‬‬ ‫ط‪َٜ‬كخص أكَحى‪ٛ‬خ ‪ٝ‬أكٌخٓ‪ ٚ‬ػِ‪٘ٓٝ ْٜ٤‬خػَ‪ٗ ٙ‬ل‪ ،ْٛٞ‬طظـٔي ك‪ ٢‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ o‬اًح ٍأ‪ٝ ٟ‬حكيًح ٖٓ أكَحى حُوز‪ِ٤‬ش‪ ،‬كبٗ‪٘٣ ٚ‬ظَ اُ‪ٗ ٚ٤‬ظَس ى‪٤ٗٝ‬ش‪ ،‬ك‪ ٜٞ‬ؿ‪ َ٤‬ؿي‪ َ٣‬رخُظل‪ٞ‬م حُظخ‪ٝ ،َٛ‬اًح حكظَ ٓ٘‪ٜ‬زًخ‬ ‫ًز‪ًَ٤‬ح ٗظَ اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬أ‪ٛ‬ـَ ٖٓ إٔ ‪٣‬لظَ ًُي حُٔ٘‪ٜ‬ذ‪ٝ ،‬اًح ‪١‬خُذ رلن ػخرض ُ‪ٍ ،ٚ‬أ‪ ٟ‬أٗ‪٣ ٚ‬زخُؾ ك‪ِ١ ٢‬ذ ًُي‬ ‫حُلن‪.‬‬ ‫‪ o‬اًح كيػض َٓهش أ‪ ٝ‬ؿ٘خ‪٣‬ش‪ ،‬أ‪ٝ ٝ‬هؼض كؼِش ٗ٘‪٤‬ؼش‪ُ٣ ُْٝ ،‬ؼَف َٓطٌز‪ٜ‬خ كبٕ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ‪٣‬ظ‪ٝ ْٜ‬حكيًح ٖٓ أر٘خء طِي‬ ‫حُوز‪ِ٤‬ش ‪ ٫-‬ػِ‪ ٠‬حُظؼ‪ -ٖ٤٤‬رلؼَ ًُي‪٣ٝ ،‬زؼي حُظ‪ٜٔ‬ش ػٖ أر٘خء حُوزخثَ حَُ٘‪٣‬لش ‪ٝ‬حَُك‪٤‬ؼش‪.‬‬ ‫‪ o‬ك‪٣ ٖ٤‬وغ ظِْ ػِ‪ٍ ٠‬ؿَ ‪٘٣‬ظٔ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬هز‪ِ٤‬ش ‪٤ٟٝ‬ؼش كبٕ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ‪٣ ٫‬ـي ك‪ٗ ٢‬لٔ‪ ٚ‬حُلٔخٓش ُِيكخع ػ٘‪٘ٓٝ ٚ‬خ‪َٛ‬ط‪،ٚ‬‬ ‫ٍرٔخ ‪٣ ٚٗ٧‬ؼظوي أٗ‪ُ٣ ٫ ٚ‬ؼوَ إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬ظِ‪ًٓ ٞ‬خ‪ ،‬أ‪٣ ٝ‬ؼظوي إٔ ٖٓ حُٔئًي أٗ‪ ٞٛ ٚ‬حٌُ‪ ١‬طٔزّذ ك‪ ٢‬ا‪٣‬وخع حُظِْ ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪.ٚ‬‬ ‫‪٣ o‬لخ‪ ٍٝ‬حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ح‪٫‬رظؼخى ك‪ٓ ٢‬ؼخٓ‪٬‬ط‪ٝ ٚ‬ػ‪٬‬هخط‪ ٚ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ػٖ أكَحى حُوز‪ِ٤‬ش حُٔ٘لطش ‪ًُٝ‬ي ه‪ٞ‬كًخ ٖٓ حُؼخٍ أ‪ٝ‬‬ ‫ح‪ ًٟ٧‬أ‪ ٝ‬حُو‪٤‬خٗش‪.‬‬ ‫‪٘٣ o‬ظَ اُ‪ ٠‬حرٖ حُوز‪ِ٤‬ش حُٔ٘لطش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬ؿ‪ٞٓ َ٤‬ػ‪ٞ‬م ك‪٣ٝ ،ٚٓ٬ً ٢‬لَٔ حُـخٓ‪ ٚ٘ٓ ٞ‬طلٔ‪ًَ٤‬ح ٓ‪٤‬جًخ‪.‬‬ ‫إ ًَ ٓخ ً​ًَٗخ‪٣ ٙ‬ظْ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حَُإ‪٣‬ش ح‪٫‬ؿٔخُ‪٤‬ش‪ ٖٓٝ ،‬ؿ‪ َ٤‬أىُش ‪ٝ‬رَح‪ ٌٖٔ٣ ٖ٤ٛ‬ح‪٫‬ػظٔخى ػِ‪ٜ٤‬خ‪ٝ .‬أٗض طَ‪ ٟ‬أٗٔخ‬ ‫أَٗٗخ اُ‪ ٌَ٘٣ ٚ٤‬ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ٗ‪ٞ‬ػًخ ٖٓ حُظٔ‪ ِ٤٤‬حُ٘ز‪ ٚ٤‬رخُظٔ‪ ِ٤٤‬حُؼ٘‪ ١َٜ‬حٌُ‪ٓ ١‬خٍٓ‪ ٚ‬حُز‪ ٞ٤‬ك‪ ٢‬ؿ٘‪ٞ‬د اكَ‪٣‬و‪٤‬ش‪،‬‬ ‫‪ٔ٣ٝ‬خٍٓ‪ ٚ‬حُ‪ٜٞ٤‬ى حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ ٢‬كِٔط‪ ٖ٤‬حُِٔ‪٤‬زش‪ .‬إ حُظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ٝ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼُِ حُظٔ‪ ِ٤٤‬رخُ‪ٍٜٞ‬س حُظ‪ٍ ٢‬أ‪٘٣‬خ‪ٛ‬خ ‪٣‬ؤِّْ أر٘خء حُِٔش‬ ‫حُ‪ٞ‬حكيس اُ‪١ ٠‬زوظ‪ٓ ٖ٤‬ظٔخ‪ِ٣‬ط‪١ :ٖ٤‬زوش حُوزخثَ حُ٘ز‪ِ٤‬ش ًحص حُلٔذ ‪ٝ‬حُ٘ٔذ ‪ٝ‬حُظل‪ٞ‬م ‪ٝ‬حَُ٘ف ‪١ٝ‬زوش حُوزخثَ حُيٗ‪٤‬جش‬ ‫حُ‪٤ٟٞ‬ؼش حُظ‪ ٫ ٢‬طٔض اُ‪ ٠‬حٌَُٔٓخص رؤ‪ِٛ ١‬ش!‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ٖٓ حُل‪٤‬ق ‪ٝ‬حُظِْ ‪ٝ‬حُ٘ـْ حٌُ‪ ١‬طٔوظ‪ ٚ‬حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَّحء‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬و‪َّ ٍٞ‬للا ‪-‬طؼخُ‪ ٫ٝ( :-٠‬طزؤ‪ٞ‬ح حُ٘خّ‬ ‫أٗ‪٤‬خء‪ ٫ٝ ،ْٛ‬طلٔي‪ٝ‬ح ك‪ ٢‬ح‪ ٍٝ٧‬رؼي ا‪٬ٛ‬ك‪ٜ‬خ) [ح‪٧‬ػَحف‪ٝ ،]85 :‬هخٍ ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪" :-ِْٓٝ ٚ٤‬إ أػظْ حُ٘خّ‬ ‫ؿَ ًٓخ اٗٔخٕ ‪ٜ٣‬ـ‪ ٞ‬حُوز‪ِ٤‬ش ٖٓ أَٓ‪ٛ‬خ‪ٍٝ ،‬ؿَ ط٘لَّ‪ ٖٓ ٠‬أر‪ٍٝ( "ٚ٤‬ح‪ ٙ‬حرٖ ٓخؿش)‪ٝ .‬هخٍ‪ُ٣ ٫" :‬ئهٌ حَُؿَ رـَ‪َ٣‬س أر‪،ٚ٤‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬رـَ‪َ٣‬س أه‪ٍٝ( "ٚ٤‬ح‪ ٙ‬حُ٘ٔخث‪.)٢‬‬ ‫‪ ٖٓ – 3‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق ٖٓ ه‪ٓ ٍ٬‬خ ً​ًَٗخ‪ ٙ‬ػٖ حُظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ٟ‬ي (حُوز‪ِ٤‬ش حُٔ٘لطش) إٔ حُٔظؼ‪ّٜ‬ذ ‪٣‬و‪ ّٞ‬رؼِٔ‪٤‬ش (ط٘ٔ‪ُ )٢٤‬ـٔ‪٤‬غ‬ ‫أكَحى حُوز‪ِ٤‬ش؛ ك‪ ْٜ‬ؿٔ‪٤‬ؼًخ ُي‪٣ ٚ٣‬ظوِو‪ ٕٞ‬رؤه‪٬‬م ‪ٝ‬حكيس‪٣ٝ ،‬لٌَ‪ ٕٝ‬رطَ‪٣‬وش ‪ٝ‬حكيس‪ ُْٜٝ ،‬ططِؼخص ‪ٝ‬حكيس‪ ٌٙٛٝ ...‬حُؼِٔ‪٤‬ش‬ ‫(حُظ٘ٔ‪ ٢ٛ )٢٤‬حُ٘ظ‪٤‬ـش حُلظٔ‪٤‬ش ُؼـِٗخ ػٖ حُؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ػخُْ ‪ٝ‬حٓغ ح‪ٍ٧‬ؿخء ًؼ‪ َ٤‬حُظؼو‪٤‬يحص‪ ،‬ك٘لٖ ؿ‪٤ٜٓ َ٤‬ج‪ُِ ٖ٤‬ظؼخَٓ‬ ‫ٓغ ًَ ح‪٧‬كيحع حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس رٌَ٘ ٓزخَٗ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ٘خ ٗؼ‪٤‬ي ر٘خء‪ٛ‬خ ك‪ٔٗ ٢‬خًؽ رٔ‪٤‬طش ً‪ ٢‬ط‪ٜ‬زق ٓ‪ِٜ‬ش ح‪٩‬ىٍحى‪ٖٓٝ .‬‬ ‫حُٔ٘خ‪َٛ‬ي إٔ (حُظ٘ٔ‪٣ )٢٤‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خٍ ‪ٝ‬حُظؼٔ‪ ،ْ٤‬كخُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش –ٓؼ‪ -ً٬‬ك‪ ٖ٤‬طلخ‪ٓ٬ٓ ٍٝ‬ق رؼ‪ٜ٠‬خ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪291‬‬

‫رؼ‪ً٠‬خ‪ ،‬طؼٔي اُ‪( ٠‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خٍ)‪ ٌٙٛ :‬حُـٔخػش ط٘ظـَ رخُيػ‪ٞ‬س‪ٝ ،‬ح‪ٛ‬ظٔخٓ‪ٜ‬خ رخُؼِْ حَُ٘ػ‪ٓ ٢‬لي‪ٝ‬ى‪ ،‬حُٔؼول‪ ٕٞ‬ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫هِ‪ ٫ ٢ٛٝ ،ِٕٞ٤‬ط٘ظـَ رخُٔ‪٤‬خٓش‪ ٫ٝ ،‬ط‪ٜ‬ظْ رخُـ‪ٜ‬خى (هظخٍ ح‪٧‬ػيحء) ‪ُٝ‬ي‪ٜ٣‬خ ريع ًؼ‪َ٤‬س‪ ٌٙٛ .‬حُٔ​ٔخص ‪ٓ ٢ٛ‬خ ط‪ٛٞ‬ق ر‪ٚ‬‬ ‫اكي‪ ٟ‬حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُؼخِٓش ػِ‪ ٠‬حُٔخكش ‪ٝ‬حُٔ٘ظَ٘س ك‪ٗ ٢‬ز‪ ٚ‬حُوخٍس حُ‪ٜ٘‬ي‪٣‬ش ػِ‪ٗ ٠‬طخم ‪ٝ‬حٓغ‪ .‬حُ‪ٜ‬لخص‬ ‫حًٌُٔ‪ٍٞ‬س ‪ٓ ًَ ٢ٛ‬خ طظ‪ٜ‬ق ر‪ ٚ‬ك‪ٗ ٢‬ظَ حُـٔخػخص حُٔظؼ‪ّٜ‬زش ‪ٟ‬ي‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حُٔ٘خ‪ٝ‬ثش ُ‪ٜ‬خ‪ ًٌَُ٣ ٫ٝ .‬ك‪ ٢‬حُؼخىس ٓخ ُي‪ٜ٣‬خ ٖٓ‬ ‫أػٔخٍ ػظ‪ٔ٤‬ش ك‪ ٢‬حُيػ‪ٞ‬س‪ً ًٌَ٣ ٫ٝ ،‬حى حُؼيى حُ‪٠‬وْ ٖٓ حُ٘خّ حٌُ‪ ٖ٣‬طـ‪َّ٤‬ص أك‪ٞ‬حُ‪ ْٜ‬ا‪٣‬ـخرًخ رٔزذ ىػ‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ ُ‪.ْٜ‬‬ ‫رؼي ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خٍ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬حُظؼٔ‪ ،ْ٤‬كٌَ ٖٓ ‪٘٣‬ظٔ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طِي حُـٔخػش ‪ٞٓٝ‬حء أًخٕ ٖٓ أػٔيط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬أًٍخٗ‪ٜ‬خ‪ ،‬أ‪ً ٝ‬خٕ ‪٣‬ظلَى ك‪٢‬‬ ‫‪ٛ‬خٓ٘‪ٜ‬خ –ًَ أ‪ُٝ‬جي ‪٣‬ظٔ​ٔ‪ ٕٞ‬رخُٔ​ٔخص حُؼخٓش ُظِي حُـٔخػش‪ٝ ،‬ػ٘ي ٓؼخِٓظ‪٘ٓٝ ٚ‬خظَط‪ٝ ٚ‬طو‪ُ٣ ...ٚٔ٣ٞ‬ؼخَٓ ‪ًٝ‬ؤٗ‪ ٚ‬كؼ‪ً٬‬‬ ‫ٓظٔؼَ ٌَُ ‪ٛ‬لخص ؿٔخػظ‪ٓٝ ،ٚ‬ظَ٘د ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ً ٞ‬خَٓ ٌَُ ٓزخىث‪ٜ‬خ ‪ ٝ‬أه‪٬‬ه‪ٜ‬خ‪٣ٝ ،‬لَٔ ًَ ػ‪ٞ٤‬ر‪ٜ‬خ ‪ٗٝ‬وخث‪ٜ​ٜ‬خ‪ٝ ...‬اًح‬ ‫ٗظَٗخ اُ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬ؿيٗخ إٔ ك‪ ٢‬أكَحى طِي حُـٔخػش‪ٓ ٢٠ٔ٣ ٖٓ ،‬ؼ‪ٜ‬خ‪٣ ٫ ٞٛٝ ،‬ؼَف ا‪ ّ٫‬حُوِ‪ َ٤‬ػٖ ا‪٣‬ـخر‪٤‬خط‪ٜ‬خ‬ ‫‪ِٓٝ‬ز‪٤‬خط‪ٜ‬خ‪ٓ ٢٠ٔ٣ ٖٓ ْٜ٘ٓٝ ،‬ؼ‪ٜ‬خ‪٘٣ ٞٛٝ ،‬خه٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ ‪ُ٣‬ئهٌ ػِ‪ٜ٤‬خ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ُي‪ًَ ٟ‬‬ ‫حُظـٔؼخص ‪ٝ‬حُـٔخػخص ‪ٝ‬ح‪٧‬كِحد‪ ،‬رَ ‪ٞٓ ٞٛ‬ؿ‪ٞ‬ى ر‪ ٖ٤‬أكَحى ح‪َٓ٧‬س حُ‪ٞ‬حكيس‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظ‪ َٜ‬أر٘خء ح‪َٓ٧‬س أٓخّ حُ٘خّ‪،‬‬ ‫‪ًٝ‬ؤٗ‪٢ٗ ْٜ‬ء ‪ٝ‬حكي‪ٓ ،‬غ إٔ ر‪ ْٜ٘٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُظزخ‪ٝ ٖ٣‬ح‪٫‬هظ‪٬‬ف‪ .‬حُظؼ‪ّٜ‬ذ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خٍ حُٔو َّ ‪ٝ‬حُظؼٔ‪ْ٤‬‬ ‫حُٔلـق‪ ،‬أ‪ُٞٞٓ ٞٛ ١‬ى ‪٧‬ر‪ ٖ٣ٞ‬ؿ‪َٗ َ٤‬ػ‪ٌُٝ ،ٖ٤٤‬ح كبٗ‪ ٌّٞٓٓ ٚ‬رٔؼخ‪ َ٤٣‬حَُ٘ع ‪ٝ‬حُٔ٘طن ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪292‬‬

‫صب (‪)3‬‬ ‫‪ - 95‬التع ّ‬

‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /6/3‬‬ ‫‪2006 /06/29‬‬

‫ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخٍ ٖٓ كي‪٣‬ؼ٘خ ػٖ حُظؼ‪ٜ‬ذ ٓ٘ظليع رل‪َّ ٍٞ‬للا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬ػٖ ح‪ٓ٧‬زخد حُظ‪ ٢‬طيكغ ح‪ٗ٧‬وخ‪ٝ ٙ‬حُـٔخػخص ك‪٢‬‬ ‫حطـخ‪( ٙ‬حُظؼ‪ّٜ‬ذ) ػِ‪ ٠‬أَٓ طٌ‪ ٖ٣ٞ‬ػوخكش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ك‪ ٌٙٛ ٍٞ‬حُؼِش ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُٔ٘ظَ٘س ػِ‪ٗ ٠‬طخم ‪ٝ‬حٓغ؛‬ ‫‪ُٝ‬ؼَ ٖٓ أ‪ ْٛ‬طِي ح‪ٓ٧‬زخد ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ -1‬حُـ‪ٓ َٜ‬زذ ٍث‪ ْ٤‬ر‪ ٖ٤‬أٓزخد حُظؼ‪ٜ‬ذ؛ اً إ حُ٘و‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬حُـٔخػش أ‪ ٝ‬حُوز‪ِ٤‬ش أ‪ ٝ‬حُلِد ك‪٣ ٖ٤‬ـ‪ َٜ‬كو‪٤‬وش ٓخ‬ ‫ػِ‪ ٚ٤‬ح‪٥‬هَ‪ ٕٝ‬كبٗ‪٣ ٚ‬وغ رٔ‪ُٜٞ‬ش كَ‪ٔ٣‬ش ‪٧‬كخى‪٣‬غ حُٔـخُْ ؿ‪ َ٤‬حُٔ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬هش ‪ٝ‬حُٔظلخِٓش‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬وغ كَ‪ٔ٣‬ش ُِيػخ‪٣‬ش‬ ‫حُٔ‪٠‬خىس‪ٝ ،‬طيٍ رؼ‪ ٞ‬حُيٍحٓخص ػِ‪ ٠‬إٔ حُ٘خّ ًِّٔخ ػَك‪ٞ‬ح أًؼَ ‪ٝ‬أًؼَ ػٖ رؼ‪ ْٜ٠‬هلّض كيس حُظؼ‪ٜ‬ذ ُي‪ًُٝ ،ْٜ٣‬ي‬ ‫‪ ٕ٧‬طِي حُٔؼَكش طظ‪٣ُ ُْٜ َٜ‬ق حُ٘خثؼخص حُٔـَ‪ٟ‬ش حُظ‪٣ ٢‬ظيح‪ُٜٗٞٝ‬خ ػٖ رؼ‪ ٖٓ ْٜ٠‬ؿ‪ َ٤‬أ‪ ١‬طؼزّض؛ ‪ٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫ح‪١٩‬خٍ ٗل‪ ْٜ‬كٌٔش حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُظَ٘‪٣‬ؼخص ‪ٝ‬حُؼزخىحص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ًحص حُ‪ٜ‬زـش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ٓ ،‬ؼَ‪ :‬حُلؾ ‪٬ٛٝ‬س حُؼ‪٤‬ي‪ٖ٣‬‬ ‫ّ‬ ‫حُلغ ػِ‪ ٠‬حُظِح‪ٝ ٍٝ‬ػ‪٤‬خىس حَُٔ‪ِٛٝ ،ٞ٣‬ش ح‪ٍ٧‬كخّ‪ٝ ،‬حُظؼخ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬حُزَ ‪ٝ‬حُظو‪....ٟٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُـٔؼش ‪ٝ‬حُـٔخػش‪ٓٝ ،‬ؼَ‬ ‫‪َّٝ‬للا –طؼخُ‪٣ -٠‬لؼ٘خ رطَ‪٣‬وش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ػِ‪ ٠‬حُظؼخٍف ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ك‪٣ ٖ٤‬و‪َ٣( :ٍٞ‬خ أَ‪َُّٜ٣‬خ حَُّ٘خُّ اَِّٗخ هَ َِ ْوَ٘خ ًُ ْ​ْ ِٓ ْٖ ًَ ًَ ٍَ َ‪ٝ‬أُ ْٗؼَ‪٠‬‬ ‫َّللاِ أَ ْطوَخ ًُ ْ​ْ اِ َّٕ َّ‬ ‫خٍكُ‪ٞ‬ح اِ َّٕ أَ ًْ َ​َ َٓ ٌُ ْ​ْ ِػ ْ٘ َي َّ‬ ‫َّللاَ َػِ​ِ‪ٌ ٤‬تْ هَ زِ‪ٌ ٤‬تَ)‪[ .‬حُلـَحص‪ .]13 :‬إ حٗظ٘خٍ حٌٍُ‪٣‬ش‬ ‫َ‪َ ٝ‬ؿ َؼ َِْ٘خ ًُ ْ​ْ ُٗؼُ‪ٞ‬رخ ً َ‪ٝ‬هَزَخثِ َ​َ ُِظَ َؼ َ‬ ‫‪ٝ‬ط٘‪ٞ‬ع ح‪ٗ٫‬ظٔخء حُوزِ‪ ٖٓ ٢‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظ‪ ٢‬طزؼغ ػِ‪ ٠‬حُلَهش ‪ٝ‬حُظ٘خكَ ‪ٝ‬حُظؼ‪ٜ‬ذ‪ ٌُٖ ،‬حُوَإٓ حٌَُ‪ًَّٗ ٌ٣ ْ٣‬خ رؼ‪٬‬ػش أٓ‪ٍٞ‬‬ ‫أٓخٓ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫أ – حُ٘خّ ٓ‪ٜٔ‬خ حهظِل‪ٞ‬ح ‪ٝ‬طزخػي‪ٝ‬ح‪ ،‬كبٕ ػِ‪ ْٜ٤‬إٔ ‪٣‬ظٌ ًَّ‪ٝ‬ح أٗ‪ ْٜ‬ؿٔ‪٤‬ؼًخ ٖٓ أد ‪ٝ‬حكي ‪ٝ‬أّ ‪ٝ‬حكيس‪ ،‬ك‪ٜ٘‬خى ىحث ًٔخ ٗ‪٢‬ء‬ ‫ٓ٘ظَى‪.‬‬ ‫د‪ٌٛ -‬ح حُظ٘‪ٞ‬ع هي ‪ُٔ٣‬ظـ َّ ُِؼيحء ‪ٝ‬حُظـخك‪َّ ٌُٖ ،٢‬للا –طؼخُ‪٣َ٣ -٠‬ي ٖٓ ػزخى‪ ٙ‬إٔ ‪٣‬ظوٌ‪ٝ‬ح ٓ٘‪ ٚ‬أىحس ُِظ‪ٞ‬ح‪ٝ َٛ‬حُظآُق‬ ‫‪ٝ‬حُظؼخٍف ػِ‪ ٠‬هخػيس "ٗوظِق ُ٘ؤطِق"‪.‬‬ ‫ؿـ‪٘٣ ٫ -‬زـ‪ٌُٜ ٢‬ح حُظ٘‪ٞ‬ع إٔ ‪ُ٣‬ظّوٌ ‪٣َ١‬وًخ ٌُِزَ ‪ ْ٠ٛٝ‬حُلو‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُ٘وخم‪ ،‬كخ‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ ٌٕٞ٣‬أك‪ ٖٓ َ٠‬ؿ‪ َٙ٤‬ر٘‪٢‬ء ٖٓ‬ ‫‪ٝ‬حكي‪( ٞٛ ،‬حُظو‪ ٖٓٝ .)ٟٞ‬حُظو‪ٍ ٟٞ‬كٔشُ حُؼزخى ‪ٝ‬حَُكن ر‪ٝ ْٜ‬ؿِذ حُ٘لغ ُ‪.ْٜ‬‬ ‫‪٣ -2‬ـي حُؼ٘‪ٝ ٕٞ٣َٜ‬ح‪ٗ٧‬خٗ‪ٓٝ ٕٞ٤‬لي‪ٝ‬ى‪ ٝ‬ح‪٧‬كن ك‪ ٢‬حُظزخ‪ ٖ٣‬حُلٌَ‪ٝ ١‬حُؼوخك‪ٝ ٢‬حُؼَه‪َٓ ...٢‬طؼًخ ه‪ٜ‬زًخ ‪ٗ٩‬ؼخٕ‬ ‫حُظؼ‪ٜ‬ذ ‪٣ُٝ‬خىس كيس ح‪٫‬هظ‪٬‬ف‪ .‬إ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ‪٣‬ـؼِ‪ ٖٓ ٕٞ‬أٗلٔ‪ٓ ٖٓٝ ْٜ‬ـٔ‪ٞ‬ػخط‪ٓ ْٜ‬ل‪ًٍٞ‬ح أ‪ٝ‬كي‪ ،‬كٌَ ٓخ ُي‪ٞٛ ْٜ٣‬‬ ‫ح‪ٓ ًَٝ ،َٛ٧‬خ ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪٘٣ ٖ٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ٍٞٛ ٌٕٞ٣‬س‪ٝ ،‬ا‪ ّ٫‬طؼَ‪ٟٞ‬ح ُِ٘زٌ ‪ٝ‬حُؼي‪ٝ‬حٕ ‪ٝ‬ح‪ٟ٫‬ط‪ٜ‬خى‪ٓ ،‬غ إٔ حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٜ٘٣‬ي‬ ‫أٗ‪٘ٛ ْ٤ُ ٚ‬خى هز‪ِ٤‬ش ً‪ٛ‬زض رٌَ حٌَُٔٓخص‪ ٫ٝ ،‬ؿٔخػش ً‪ٛ‬زض رٌَ حُ٘ـخف‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٘ٛ ْ٤ُ ٚ‬خى ط‪٤‬خٍ أ‪ٌٛٓ ٝ‬ذ ً‪ٛ‬ذ‬ ‫رٌَ حُ‪ٜٞ‬حد‪ٗٝ ،‬لٖ ٗؼَف إٔ أكي كو‪ٜ‬خث٘خ حُويحٓ‪ ٠‬أ‪ِ١‬ن هخػيس ً‪ٛ‬ز‪٤‬ش ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ك‪ ٖ٤‬هخٍ‪ٌٛٓ" :‬ز٘خ ‪ٞٛ‬حد‪،‬‬ ‫‪٣‬لظَٔ حُوطؤ‪ٌٛٓٝ ،‬ذ ؿ‪َٗ٤‬خ هطؤ‪٣ ،‬لظَٔ حُ‪ٜٞ‬حد" ٌُٖ حٌُ‪ً ١‬خٕ ‪٣‬ـَ‪ٓٝ – ١‬خُحٍ ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ – ‪ ٞٛ‬إٔ‬ ‫ٓيٍٓ‪ٌٛٓ ًَ ٢‬ذ ًخٗ‪ٞ‬ح ٓ٘ـ‪ ٖ٤ُٞ‬رخٓظَٔحٍ رز‪٤‬خٕ ك‪٠‬خثَ ٌٓ‪ٛ‬ز‪ٝ ْٜ‬حُيكخع ػٖ أ‪ٝ ُٚٞٛ‬كَ‪ٝ‬ػ‪ ٚ‬ى‪ٔٓ ٕٝ‬خٍٓش ٗ‪٢‬ء‬ ‫ً‪ ١‬ه‪ٔ٤‬ش ٖٓ حُ٘وي ‪ٝ‬حَُٔحؿؼش ‪ٝ‬حُظٔل‪ٝ​ٝ .ٚ٤‬هغ ك‪ٓ ٢‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح حُـٔخػخص ‪ٝ‬أكِحد ‪ٝ‬ط‪٤‬خٍحص ػي‪٣‬يس‪ .‬إ حُ٘وي حٌُحط‪٢‬‬ ‫‪٣‬ولق ٖٓ كيس حُظؼ‪ٜ‬ذ‪٣ٝ ،‬وَِ ٖٓ آٌخٗ‪٤‬ش حٓظـ‪ ٍ٬‬حُؼ‪ٞ‬ح‪١‬ق حُٔظخؿَس ر‪ٜ‬خ‪ّ ،‬‬ ‫ٌُٖ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬هيٍ ًز‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫ح‪٩‬ه‪ٝ ٙ٬‬حُ٘ـخػش ح‪٧‬ىر‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُإ‪٣‬ش حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ -3‬ط٘ظي كيس حُظؼ‪ٜ‬ذ ك‪ ٢‬حُٔـظٔؼخص حُظ‪ ٢‬ك‪ٜ٤‬خ ه‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬ؿ‪ٜ٘ٓ َ٤‬لش‪ًُٝ ،‬ي ًؤٕ ط٘خٍ ‪١‬زوش أ‪ ٝ‬كجش أ‪ٓ ٝ‬ـٔ‪ٞ‬ػش‬ ‫حٓظ‪٤‬خُحص هخ‪ٛ‬ش‪ ،‬ى‪ ٕٝ‬رو‪٤‬ش حُ٘خّ؛ ‪ ٌٙٛ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬طؼَٔ ػِ‪ ٠‬ط‪٤ُٞ‬ي ػوخكش حُظؼ‪ٜ‬ذ ٖٓ أؿَ ا‪٣‬ـخى ٓ٘طِن ‪٩‬ه٘خع‬ ‫حُٔلظ‪ٞ‬ظ‪ ٖ٤‬رخٓظلوخه‪ٓ٬ُ ْٜ‬ظ‪٤‬خُ‪ٝ ،‬اه٘خع حُٔظِ‪ ٖ٤ٓٞ‬رؤٕ ٓخ ‪٣‬ـَ‪٢ٗ ٞٛ ُْٜ ١‬ء ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪٘ٛ ٖٓٝ ،٢‬خ كبٕ حَُ٘‪٣‬ؼش‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪293‬‬

‫ٗ ّيىص ًؼ‪ًَ٤‬ح ػِ‪ٔٓ ٠‬ؤُش حُؼيٍ ‪ٓٝ‬وخ‪ٓٝ‬ش حُظِْ‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُلجش حُظ‪ ٢‬ط٘خٍ ٓخ ُ‪ُٜ ْ٤‬خ طُ‪ٜ‬خد ر٘‪ٞ‬ع ٖٓ حُظ٘ ّ‪ ٙٞ‬ك‪٢‬‬ ‫أٍ‪ٝ‬حك‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػو‪ُٜٞ‬خ ‪ٝ‬أه‪٬‬ه‪ٜ‬خ‪ٌٛٝ ،‬ح ٖٓ ػيٍ َّللا –طؼخُ‪ -٠‬ر‪ ٖ٤‬ػزخىس!‬ ‫‪ -4‬حُٔ٘خكٔش ػِ‪ِ١ ٠‬ذ حَُُم طًٌ‪ٗ ٢‬خٍ حُظؼ‪ٜ‬ذ‪ ،‬كل‪٣ ٖ٤‬ـي حٌُٔخٕ ح‪ ٕٞ٤ِٛ٧‬إٔ حُ‪ٞ‬حكي‪ ٖ٣‬اُ‪ ٠‬ر‪٬‬ى‪ٛ ْٛ‬خٍ‪ٝ‬ح‬ ‫‪ِ٣‬حكٔ‪ ْٜٗٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬ػٔخٍ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ظخثق‪ ،‬كبٗ‪ٔ٣ ْٜ‬ؼ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬ا‪٣‬ـخى آُ‪٤‬ش ٌَُٔ كيس ٓ٘خكٔظ‪٣ٝ ،ْٜ‬ـي‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬حُظؼ‪ٜ‬ذ ‪ِ٤ٓٝ‬ش‬ ‫ؿ‪٤‬يس ٌُُي‪ٝ ،‬حُٔلَ‪ُ ٝ​ٝ‬لَ ٓؼَ ‪ ٌٙٛ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص حُ٘ظَ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪ٜٗ٩‬خف ُ‪٣٪‬ـخر‪٤‬خص ‪ٝ‬حُِٔز‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬طظَطذ ػِ‪٠‬‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى أ‪ُٝ‬جي حُٔ٘خكٔ‪ٝ ،ٖ٤‬حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ا‪٣‬ـخى ٗظْ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬ػخىُش ‪٣َٓٝ‬لش طلٌْ ‪ٝ‬ط٘ظْ حُؼ‪٬‬هخص ر‪ ٖ٤‬حُـٔ‪٤‬غ‪ٔ٤ٓ٫ٝ ،‬خ‬ ‫أٗ٘خ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ػ‪ َٜ‬حُؼ‪ُٔٞ‬ش ك‪٤‬غ ًَ ٗ‪٢‬ء ‪٣‬ظيحهَ ‪٣ٝ‬ظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ر‪ٞ‬ط‪َ٤‬س ٓظ‪ٜ‬خػيس‪.‬‬ ‫‪ -5‬أك‪٤‬خًٗخ طظؼ‪ٜ‬ذ ؿٔخػش أ‪ ٝ‬هز‪ِ٤‬ش ‪ٟ‬ي ؿٔخػش أ‪ ٝ‬هز‪ِ٤‬ش أهَ‪ ٖٓ ٟ‬أؿَ طو‪٣ٞ‬ش ٗٔ‪٤‬ـ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طو‪٣ٞ‬ش ‪ٛ‬ل‪ٞ‬ك‪ٜ‬خ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ‪٣‬لؼِ‪ٚ‬‬ ‫حُ‪ٜٞ٤‬ى ك‪ ٢‬كِٔط‪ ٖ٤‬حُٔلظِش‪ ،‬ك‪٣ ْٜ‬لظوَ‪ ٕٝ‬حُؼَد ‪ٝ‬حُلِٔط‪ ٖ٤٘٤‬هخ‪ٛ‬ش‪ ٕٞ٘​٘٣ٝ ،‬حُلَ‪ٝ‬د حُٔظظخرؼش ٖٓ أؿَ طو‪٣ٞ‬ش‬ ‫حَُ‪ٝ‬حر‪ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٣٧‬يُ‪ٞ‬ؿ‪٤‬ش حُوخثٔش ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٜٞ٤‬ى‪ٗ٫ٝ ،‬ي إٔ حُِـ‪ٞ‬ء اُ‪ ٠‬حُظؼ‪ٜ‬ذ ر‪ٛٞ‬لش ٓ‪ٍٞ‬ى ط‪٠‬خٖٓ ‪٘٣‬ط‪١ٞ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حٗلطخ‪ ١‬أه‪٬‬ه‪٣ٝ ،٢‬ي ٍّ ػِ‪ ٠‬كٔخى ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪ ٢‬هخّ ػِ‪ٜ٤‬خ حٌُ‪٤‬خٕ أ‪ ٝ‬حُظـ ّٔغ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪294‬‬

‫صب (‪)4‬‬ ‫‪ - 96‬ال ّتع ُّ‬

‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /6/17‬‬ ‫‪2006 /07/13‬‬ ‫رؼي إٔ طليػ٘خ ػٖ ظخ‪َٛ‬س حُظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ٝ‬ػٖ أٓزخر‪ ،ٚ‬إٓ ُ٘خ إٔ ٗظليع ػٖ ٓزَ ٓوخ‪ٓٝ‬ش ‪ ٌٙٛ‬حُظخ‪َٛ‬س حُٔ‪٤‬جش ‪ٝ‬حُٔ٘لطش‪،‬‬ ‫‪ًُٝ‬ي ػزَ حُٔلَىحص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫(‪ )1‬حُظؼ‪ّٜ‬ذ ُ‪٤ٗ ْ٤‬جخ ً ‪ٍٝ‬حػ‪٤‬خً‪ٌُ٣ ٌُٚ٘ ،‬ظٔذ‪ُ٣ٝ ،‬ظؼِْ ٖٓ حُز‪٤‬جش حُٔل‪٤‬طش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ًٔخ ‪٣‬ظؼِْ حُظؼ‪ّٜ‬ذ‪،‬‬ ‫‪ ٌٚ٘ٔ٣‬إٔ ‪٣‬ظؼِْ حُظٔخ‪ٝ َٛ‬حُظٔخٓق‪ٝ .‬هي ىُض حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُزل‪ٞ‬ع ‪ٝ‬حُيٍحٓخص ػِ‪ ٠‬إٔ حُ٘ؼ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُـٔخػخص طظـ‪َ٤‬‬ ‫حطـخ‪ٛ‬خط‪ٜ‬خ ػزَ ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ‪ًٔ ،‬خ طظـ‪ َ٤‬أٗٔخ‪ ١‬حُظلٌ‪ُ َ٤‬ي‪ٜ٣‬خ‪ ،‬كخ‪ٔٗ٩‬خٕ ًخثٖ ‪٣‬ظؼِْ رخٓظَٔحٍ‪ ٌُٖ ،‬حُو‪ ٖٓ ٙ٬‬حُؼ‪ٞ٤‬د ‪٫‬‬ ‫‪٣‬ظْ ػٖ ‪٣َ١‬ن حُٔ‪ٜ‬خىكش‪ٝ ،‬اٗٔخ ػٖ ‪٣َ١‬ن حُو‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُظوط‪ٝ ٢٤‬حُٔـخ‪ٛ‬يس‪.‬‬ ‫(‪ُِ )2‬ظوِ‪ ٖٓ ٚ‬أ‪ ١‬ظخ‪َٛ‬س ٗلظخؽ اُ‪ ٠‬طًَ‪ ِ٤‬حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪ٜ٤‬خ‪ ،‬رَ ٗلظخؽ ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش اُ‪ ٠‬طَ٘‪٣‬ل‪ٜ‬خ‪ٝ .‬ظخ‪َٛ‬س حُظؼ‪ّٜ‬ذ‬ ‫ٖٓ حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حُ٘ي‪٣‬يس حُظؼو‪٤‬ي؛ ‪ٜٗ٧‬خ طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬ػوخثي ‪ٝ‬أكٌخٍ ‪ٓٝ‬لخ‪ٍ ْ٤ٛ‬حٓوش ‪ٓٝ‬ظَحرطش‪ًٝ ،‬حص ٓٔلش ٓ٘طو‪٤‬ش أ‪ٝ‬‬ ‫ٗ‪ٜ‬ق ٓ٘طو‪٤‬ش‪ ٖٓٝ .‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ حُظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ٞٗ ٌَ٘٣‬ػخ ً ٖٓ كذ حٌُحص‪٘٣ٝ ،‬ظَٔ ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ًز‪َ٤‬س ٖٓ ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ٍٞ‬حُ٘لْ‪ًُٝ ،‬ي ‪ ٕ٧‬حَُٔء ‪٣‬لذ حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬ز‪٘٣ٝ ،ٜٚٗٞ‬لَ ٖٓ حٌُ‪٣ ٖ٣‬ظز‪ ُٚ ٖ٤‬أٗ‪ٓ ْٜ‬ـخ‪ٌٛٝ ،ُٚ َٕٝ٣‬ح ‪ْ٘٣‬‬ ‫ػٖ ؿلِش ٗي‪٣‬يس أ‪ٝ ٝ‬ػ‪ُ ٢‬حثق‪ ،‬أ‪ٗ ٝ‬لْ َٓ‪٠٣‬ش!‬ ‫(‪ )3‬حٗظ‪ٜ‬ض ٗظَ‪٣‬خص حُظل ّ‪ٞ‬م حُؼَه‪ٝ ٢‬حُظ‪ٓ ٢‬خىص كظَس ‪ِ٣ٞ١‬ش ٖٓ حُِٓخٕ‪ٝ ،‬ػخىص ح‪ ْٓ٧‬حُٔظل‪َ٠‬س اُ‪ ٠‬حُٔؼ‪٤‬خٍ‬ ‫ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬حُظلخ‪ ٞٛٝ ،َٟ‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ‬حُ٘لغ حُؼخّ ‪ٝ‬حُظل ّ‪ٞ‬م ك‪ ٢‬ح‪٧‬ىحء‪ٛٝ ،‬خٍ ٖٓ حُ‪ٞ‬حؿذ ػِ‪٘٤‬خ َٗ٘ ‪ٌٛ‬ح حُٔؼ٘‪٠‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬أ‪ٓٝ‬غ ٗطخم‪.‬‬ ‫(‪ً )4‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬و‪ ّٞ‬حُظؼ‪ّٜ‬ذ ػِ‪ ٠‬حُظؼٔ‪ ْ٤‬حُوخ‪١‬ت‪ ،‬ك٘لٖ ك‪ٗ ٖ٤‬لٌْ ػِ‪ٗ ٠‬ؼذ رؤٗ‪ ٚ‬أكٔن أ‪ ًٍٞٔ ٝ‬أ‪ ٝ‬ؿ ّيحٍ أ‪ٝ‬‬ ‫ؿز ّ‪ٗ ..٢‬و‪ ّٞ‬رظؼٔ‪٬ٓ ْ٤‬كظش أ‪ٓ ٝ‬ؼِ‪ٓٞ‬ش ؿِث‪٤‬ش ػٖ أكَحى هِ‪ُ٘ ٖ٤ِ٤‬ـؼِ‪ٜ‬خ ٗخِٓش ‪٧‬ػيحى ًز‪َ٤‬س هي طزِؾ ٓجخص حُٔ‪ٖٓ ٖ٤٣٬‬‬ ‫حُزَ٘‪ٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ٖٓ حُظِْ ‪ٝ‬حُظـ٘‪ٓ ٢‬خ ‪َّ ٠َٟ٣ ٫‬للا طؼخُ‪ ٠‬ر‪ٓٝ ،ٚ‬خ ‪٤ِ٣ ٫‬ن رخ‪ٔٗ٩‬خٕ حُؼخهَ ‪ٝ‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ ٢‬حُلَ‪ٚ٣‬‬ ‫ػِ‪ٟٝ ٠‬غ ح‪ ٍٞٓ٧‬ك‪ٜٗ ٢‬خر‪ٜ‬خ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ٓوخ‪ٓٝ‬ش حُظؼ‪ّٜ‬ذ طلظخؽ اُ‪ ٠‬طو‪٣ٞ‬ش حُ‪ٞ‬حُع حُي‪ٝ ،٢٘٣‬حٌُ‪٣ ١‬يػ‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬حُظ‪ٞ‬ه‪٢‬‬ ‫ٖٓ ظِْ حُ٘خّ‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬طيػ‪ ْ٤‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ٝ ٢‬حُٔلخًٔش حُؼوِ‪٤‬ش حُؼخىُش ُي‪ ٟ‬حُ٘خٗجش‪ٌٛٝ ،‬ح ٖٓ ٓٔئ‪٤ُٝ‬خص ح‪َٓ٧‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص‪ٔٓ ٖٓٝ ،‬ئ‪٤ُٝ‬خص حُٔيحٍّ ‪ٓٝ​ٝ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪.ّ٬‬‬ ‫(‪٣ )5‬يكغ حُظؼ‪ّٜ‬ذ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُؼيح‪ٝ‬س ‪ٝ‬حُؼُِش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُظؼ‪ّٜ‬ذ ٓزز‪ ٚ‬حُـ‪ٟٝ َٜ‬ؼق ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ‪٘ٛ ٖٓٝ ،‬خ‬ ‫كبٕ ػِ‪٘٤‬خ حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُ‪ٓٞ‬خثَ حُظ‪ ٢‬طٔخػي ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ حُلؼخٍ‪ٝ ،‬حُ‪ٓٞ‬خثَ ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ًؼ‪َ٤‬س ٓ٘‪ٜ‬خ‪:‬‬ ‫أ ‪ -‬حُل‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬طزخىٍ ح‪٧‬كٌخٍ‪٘ٓٝ ،‬خه٘ش حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ‪ٝ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪ ٢‬طؼ‪ َ٤‬حُظؼ‪ّٜ‬ذ‪ٝ ،‬طِي حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ًؼ‪َ٤‬س‪ ،‬كوي طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫حُٔؼظويحص ‪ٝ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُوخ‪١‬جش ػٖ أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬ـَ‪ ١‬حُظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ٟ‬ي‪ٝ ،ْٛ‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬حُظ٘خكْ ػِ‪ِ١ ٠‬ذ حَُُم‪ٝ ،‬هي‬ ‫‪٤ٓ ٌٕٞ٣‬طَس كجش ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُوطخػخص أ‪ ٝ‬رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٞ‬حٍى‪ ..‬إ حُل‪ٞ‬حٍ ‪ ٌٕٞ٣‬أٗز‪ ٚ‬رلظق ؿَف حُظؤّ ػِ‪ ٠‬كٔخى‪ ،‬كظق‬ ‫حُـَف ٓئُْ‪ ٌُٖٝ ،‬كظ‪ٗ ٠‬ط‪ ٫ َّٜٙ‬ري ٖٓ طلَٔ ح‪.ُْ٧‬‬ ‫د ‪ -‬كِ َ​َم حُِؼذ طٔخػي ك‪ ٢‬طؼَ‪٣‬ق حُ٘زخد ػِ‪ ٠‬رؼ‪ٌٛٝ ،ْٜ٠‬ح ‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق ؿيحً ك‪ ٢‬ح‪ُ٧‬ؼخد ًحص حُ‪ٜ‬زـش حُؼخُٔ‪٤‬ش؛ اً ‪٣‬ظْ‬ ‫حهظ‪٤‬خٍ ح‪ً٧‬لؤ ُظٔؼ‪ َ٤‬حُز‪٬‬ى روطغ حُ٘ظَ ػٖ ُ‪ٝ ٚٗٞ‬ى‪ٝ ٚ٘٣‬ػَه‪ٍ ًْٝ ،ٚ‬أ‪٘٣‬خ ٖٓ ٓ٘خػَ حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُلٔ‪ٔ٤‬ش‬ ‫طـخ‪٫ ٙ‬ػز‪٘٣ ٖ٤‬ظٔ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬كجخص ُ‪ٜ‬خ ٌِٓ٘ش ٓغ طِي حُـٔخ‪!!َ٤ٛ‬‬ ‫ؽ ‪ُِ -‬ظؼِ‪ ْ٤‬ى‪ ٍٝ‬أٓخٓ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُظول‪٤‬ق ٖٓ ٓ٘خػَ حُظؼ‪ّٜ‬ذ ػٖ ‪٣َ١‬ن ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ حُلؼّخٍ‪ٝ ،‬هي هخٓض رؼ‪ ٞ‬حُي‪ ٍٝ‬حُظ‪٢‬‬ ‫طؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬حُؼ٘‪٣َٜ‬ش رخطزخع ٓ‪٤‬خٓخص طؼِ‪٤ٔ٤‬ش رّ٘خءس ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔـخٍ‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كوي ًُِّق حُط‪٬‬د ربؿَحء‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪295‬‬

‫رل‪ٞ‬ع ٓظ٘‪ٞ‬ػش ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬رؼ‪ ٞ‬حُط‪٬‬د حُٔ‪ٞ‬ى رٌظخرش ؿِء ٖٓ حُزلغ‪٣ٝ ،‬و‪ ّٞ‬حُط‪٬‬د حُز‪ ٞ٤‬ربًٔخُ‪ ٚ‬أ‪ٌ٣ ٫ ١‬ظَٔ‬ ‫حُزلغ ا‪ ٖٓ ّ٫‬ه‪ ٍ٬‬طزخىٍ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُظليع ك‪ٜ٘ٓ ٍٞ‬ؾ حُزلغ ر‪ ٖ٤‬حُطَك‪.ٖ٤‬‬ ‫ى ‪ -‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ حُلؼّخٍ حُٔئػَ‪ ٞٛ ،‬حط‪ٜ‬خٍ ػل‪ ١ٞ‬كَ رؼ‪٤‬ي ػٖ حَُٓٔ‪٤‬خص‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ظلون ه‪ ٍ٬‬حُِؼذ ‪ٝ‬حُزلغ ‪ٝ‬حُظٔ ّ‪ٞ‬م‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ ١٬‬ر‪ ٖ٤‬حُـ‪ٞ‬حٍ‪ ٫ ٌُٖ ..‬ري ٓغ ‪ٌٛ‬ح ٖٓ ٗ‪٢‬ء ٓ‪ ْٜ‬ؿيحً ‪ ٞٛ‬ػيحُش حُو‪ٞ‬حٗ‪ٖ٤‬؛ اً ّ‬ ‫إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُل‪ٞ‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُ٘ؿٔ‪ّ٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُظٔ‪ ِّ٤‬ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬ف ‪٣‬ؤط‪ٍٝ ٖٓ ٢‬حء حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُظخُٔش حُظ‪ ٢‬طٔ٘ق كجش أ‪ ٝ‬كجخص ٖٓ حُ٘ؼذ حٓظ‪٤‬خُحص ‪ ٫‬طٔظلو‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬هي ػزض‬ ‫إٔ ُِو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬هيٍس كخثوش ػِ‪ ٠‬ط‪٤ُٞ‬ي حُؼوخكش حُظ‪ ٢‬طٔ٘ل‪ٜ‬خ حَُ٘ػ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ط‪٠‬ل‪ ٢‬ػِ‪ٜ٤‬خ حُٔ٘طو‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٫‬ـخّ‪ .‬حُؼيٍ ‪٣‬يكغ ك‪٢‬‬ ‫حطـخ‪ ٙ‬ح‪٩‬هخء‪ٝ ،‬حُظِْ ‪٣‬يكغ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ٝ‬حُظ٘خرٌ ‪ٝ‬حُؼي‪ٝ‬حٕ‪ ٌٙٛ .‬كو‪٤‬وش ٍحٓوش‪٣ ،‬ـذ أهٌ‪ٛ‬خ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ‪.‬‬ ‫(‪ )6‬طِٔ‪ٝ ٢٤‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حُظ٘خه‪٠‬خص ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش حُظ‪ٓ ٢‬زّز‪ٜ‬خ ُ‪ ْٜ‬حُظؼ‪ّٜ‬ذ؛ اً إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حٌُ‪٣ ٖ٣‬ظؼ‪ّٜ‬ز‪ٟ ٕٞ‬ي‬ ‫ؿ‪٣ َْٛ٤‬ئٓ٘‪ ٕٞ‬رخُؼيٍ ‪ٝ‬حُٔ​ٔخ‪ٝ‬حس ‪ًَٝ‬حٓش ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪٣ٝ ،‬للظ‪ ٕٞ‬ح‪٣٥‬خص ‪ٝ‬ح‪٧‬كخى‪٣‬غ ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪ٞ‬حٍ حُظ‪ ٢‬طيٍ ػِ‪ًُ ٠‬ي‪ٌُْٜ٘ ،‬‬ ‫‪ٔ٣ ٫‬ظل‪٤‬ي‪ٜ٘ٓ ٕٝ‬خ ٗ‪٤‬جخً‪ٝ ٖٓ ْٛٝ ،‬ؿ‪ ٚ‬آهَ‪٣ ،‬لز‪ ٖٓ ٕٞ‬ؿ‪ َْٛ٤‬إٔ ‪٣‬ؼخِٓ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ْٜ‬رَ٘ أٓ‪٣ٞ‬خء ٓلظَٓ‪٫ ٌُْٜ٘ ،ٕٞ‬‬ ‫‪٣‬لؼِ‪ًُ ٕٞ‬ي ٓغ ح‪٥‬هَ‪ .ٖ٣‬إ ط‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُ٘خّ ر‪ ٌٜٙ‬حُٔؼخٗ‪ ٢‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٔٓ ٞ‬ظَٔ‪ ،‬هي طٔخػي كؼ‪ ً٬‬ك‪ ٢‬طول‪٤‬ق ؿِ‪ٞ‬حء‬ ‫حُظؼ‪ّٜ‬ذ‪.‬‬ ‫(‪ َ٘ٗ )7‬حَُ‪ٝ‬ف ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظلٌ‪ َ٤‬ح‪٣٩‬ـخر‪ ْٜٓ ٢‬أ‪٠٣‬خ ً ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي؛ اً إ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ِْٔ إٔ ‪ ًَِ٣‬ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش‬ ‫ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ُي‪ ٟ‬حُ٘خّ ٖٓ ك‪ٝ َ٠‬ه‪٣ٝ ،َ٤‬ظؼِْ ؿ‪ ّٞ‬حُطَف ػٖ حُ٘وخث‪ٝ ٚ‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬حص‪ ،‬كٌُي أِْٓ ُوِز‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬أك‪ُ َ٠‬ي‪ٝ ،ٚ٘٣‬أػ‪ ُٚ ٕٞ‬ػِ‪ٞٓ ٠‬حؿ‪ٜ‬ش ٓ٘خم حُل‪٤‬خس‪.‬‬ ‫إ حُظؼ‪ّٜ‬ذ َٓ‪ُ ٝ‬ػ‪٠‬خٍ ِٖٓٓ‪ ،‬ػخٗض ٓ٘‪ ٚ‬حُزَ٘‪٣‬ش ػِ‪ ٠‬حٓظيحى طخٍ‪٣‬و‪ٜ‬خ حُط‪ٓٝ ،َ٣ٞ‬خ ُحُض طؼخٗ‪ٓٝ ،٢‬ظظَ‬ ‫طؼخٗ‪ٌُٜٝ ،٢‬ح كبٕ حُٔطِ‪ٞ‬د ُ‪ ْ٤‬حٓظج‪ٜ‬خٍ ٗؤكش حُظؼ‪ّٜ‬ذ ‪ٝ‬اٗٔخ حُظول‪٤‬ق ٖٓ ‪ٝ٧‬حث‪ٌٛٝ ،ٚ‬ح ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬ػ‪٬‬ؿخص ًَٓزش‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘لْ حُط‪.َ٣ٞ‬‬ ‫‪َّٝ‬للا حُٔ‪ٞ‬كن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪296‬‬

‫‪ - 97‬جزء من كل (‪)1‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /4/6‬‬ ‫‪2006 /05/04‬‬ ‫‪٣‬لٌْ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ‪ٗٝ‬ئ‪٘ٗٝ‬خ ٓـٔ‪ٞ‬ػش ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُ٘ظْ حُٔظ٘خرٌش ‪ٝ‬حُٔظيحهِش‪ٝ ،‬طِي حُ٘ظْ طٔ٘ق ك‪ ٢‬حُظلِ‪ َ٤‬حُ٘‪ٜ‬خث‪ ٢‬حُل‪٤‬خس‬ ‫حُزَ٘‪٣‬ش ‪١‬ز‪٤‬ؼظ‪ٜ‬خ حُؼخٓش‪ .‬إ ٖٓ حُٔ‪ٗٝ ْٜ‬لٖ ٗليى حُٔ‪ٞ‬حهق ‪ٝ‬آُ‪٤‬خص حُؼَٔ ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـخٍ ٖٓ حُٔـخ‪٫‬ص أ‪َٝ٘ٓ ٝ‬ع ٖٓ‬ ‫حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص إٔ ٗيٍ‪ ١‬إٔ ٓخ َٗ‪٣‬ي ٓؼخُـظ‪٣ ٚ‬و‪٠‬غ ُ٘‪ٞ‬ػ‪ ٖٓ ٖ٤‬حُ٘ظْ‪ٗ :‬ظْ طلٌٔ‪ ٚ‬ر‪ٟٞ‬ؼ‪٤ٗ ٚ‬جًخ ًح ٓ‪ٞ‬ح‪ٛ‬لخص ٓليىس‬ ‫‪ٗٝ‬و‪٤ٜ‬ش ٓٔظوِش‪ٗٝ ،‬ظْ طلٌٔ‪ ٚ‬ر‪ٛٞ‬ل‪ ٚ‬ؿِ ًءح ٖٓ ظخ‪َٛ‬س أًزَ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ر‪ٛٞ‬ل‪٤ٗ ٚ‬جًخ ٓ‪٤‬ظؤػَ رز‪٤‬جظ‪ٝ ٚ‬رؼ‪ٞ‬حَٓ أهَ‪ٟ‬‬ ‫هخٍؿش ػٖ ‪١‬ز‪٤‬ؼظ‪ .ٚ‬اٗ٘خ ك‪ٔٗ ٖ٤‬ظِي ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح حُٔيهَ ُل‪ ْٜ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬ر‪ٟٞٞ‬ف‪ ٌٕٞٗ ،‬هي ريأٗخ رخٓظ‪٬‬ى ٓخ ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬حَُإ‪٣‬ش‬ ‫حُ٘خِٓش ُِ‪ٞ‬حهغ) ‪ ٌٙٛٝ‬حَُإ‪٣‬ش ‪٣ٍَٟٝ‬ش ُِـخ‪٣‬ش‪ ،‬اًح ٓخ أٍىٗخ إٔ ٗل‪ ْٜ‬حُٔللِحص ‪ٝ‬حُٔ​ٔخػيحص ح‪ٟ٩‬خك‪٤‬ش حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ‬ ‫طؤط‪٘٤‬خ ٖٓ ‪٘ٛ‬خ ‪٘ٛٝ‬خى‪ٝ ،‬إٔ ٗل‪ ْٜ‬ح‪ٔٗ٫‬يحىحص ‪ٝ‬حُظؤُٓخص حُول‪ّ٤‬ش حُظ‪ ٢‬طؼظَ‪ٓ ٝ‬ز‪ِ٘٤‬خ‪ُٝ ،‬ؼِ‪ ٢‬أ‪َٟ‬د رؼ‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬ؼِش حُظ‪٢‬‬ ‫ط‪ٟٞ‬ق ‪ ٌٙٛ‬حُو‪٤٠‬ش‪.‬‬ ‫‪٘ٛ -1‬خى حطلخم ر‪ ٖ٤‬أْٓ ح‪ ٍٝ٧‬ػِ‪ ٠‬أ‪٤ٔٛ‬ش حُوَحءس ‪ٓٝ‬ـخُٔش حٌُظخد‪ ٌُٖ ،‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٌ٘٣‬ق طزخ‪ً٘٣‬خ ًز‪ًَ٤‬ح ر‪ٗ ٖ٤‬ؼذ‬ ‫‪ٗٝ‬ؼذ؛ كوي ً​ًَص رؼ‪ ٞ‬حُيٍحٓخص إٔ ٓظ‪ ٢ٓٞ‬حُوَحءس ك‪ ٢‬حُ‪ُ ّٞ٤‬ي‪ ٟ‬حُؼَر‪ ٞٛ ،٢‬ك‪ ٢‬كي‪ٝ‬ى ٓض ىهخثن‪ .‬ػِ‪ ٠‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫ػٔخٕ ‪ٝ‬ػ‪٬‬ػ‪ ٖ٤‬ىه‪٤‬وش‪ٌٛ .‬ح ٓغ أٗ٘خ أٓش (حهَأ) ‪ٝ‬أٓش حُظَحع حٌُ‪ ١‬ىػخ اُ‪٠‬‬ ‫إٔ ح‪ٍٝٝ٧‬ر‪٣ ٢‬وَأ ‪ٓٝ‬ط‪ً٤‬خ ك‪ ٢‬حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ٞ‬حُ‪٢‬‬ ‫ٍ‬ ‫ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخٌُظخد ‪ٝ‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُؼِٔخء‪ُٔ .‬خًح ‪٣‬ليع ‪ٌٛ‬ح؟‬ ‫اًح ٗظَٗخ اُ‪ ٠‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُيحهِ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طلٌْ ه‪٤٠‬ش حُوَحءس‪ ،‬كوي ‪ٗ ٫‬ـي ك‪ٞ‬حٍم طًٌَ ر‪ ٖ٤‬حُؼَر‪ٝ ٢‬ح‪ٍٝٝ٧‬ر‪ ،٢‬حٌَُ‬ ‫‪٣‬يٍى أ‪٤ٔٛ‬ش حُوَحءس‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬حُـٔ‪٤‬غ رٌٍ ؿ‪ٜ‬ي ٓؼ‪ ٖٓ ٖ٤‬أؿَ ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ٜ٤‬خ‪ ٌُٖ ،‬حٌُ‪ٜ٘٣ ١‬غ حُلَم‪ ٞٛ ،‬حُز‪٤‬جش‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ظْ حُوخٍؿ‪٤‬ش‪ .‬إ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ُْ ‪٣‬ـي ٌِٓ٘ش ك‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُِٔللِحص ‪ٝ‬حُي‪ٝ‬حكغ ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش‪ ،‬كخٌَُ‬ ‫‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬لٔ‪٣ٝ ،ٚ٤‬ئ ِّٖٓ ُ‪ ٚ‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى؛ ٌُٖ حٌُِٔ٘ش حُظ‪١ ٢‬خُٔخ ‪ٝ‬حؿ‪ٜ​ٜ‬خ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪٢ٛ‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُِي‪ٝ‬حكغ ‪ٝ‬حُلخؿخص حُؼخٗ‪٣ٞ‬ش‪ٓ ،‬ؼَ حُوَحءس ‪ٝ‬طيػ‪ ْ٤‬حٌُحص ‪ٝ‬حُظل‪ٞ‬م ‪ٝ‬ط‪٣ٌٜ‬ذ حُ٘لْ‪ٓٝ ،‬خ ٗخًَ ًُي‪ٗ ،‬لٖ‬ ‫ٗؼَف إٔ حُـِ‪ٓ ّٞ‬خػش ٖٓ ُٓخٕ ٖٓ أؿَ هَحءس ًظخد ‪٣‬لظخؽ اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ ٍحكش حُ٘لْ ‪ٍٝ‬حكش حُـٔي‪ ،‬أ‪ ١‬اُ‪٠‬‬ ‫ص ‪ٓ٫‬ظويحّ حُؼوَ ‪ٝ‬رٌٍ حُـ‪ٜ‬ي ٖٓ أؿَ حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬ؼَكش‪ ،‬هي ‪ٗ ٫‬ؼَف ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س ٓخًح ٗ‪ٜ٘‬غ‬ ‫(ِٓحؽ) ٓ‪ٞ‬ح ٍ‬ ‫ى‪ٝ‬حع ‪ٓٝ‬للِحص هخٍؿ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ك‪٢‬‬ ‫ر‪ٜ‬خ‪٤ً ٫ٝ ،‬ق ٗٔظؼَٔ‪ٛ‬خ‪ ٖٓٝ .‬ػَ ّْ كبٕ حُ٘خّ ُٖ ‪٣‬وزِ‪ٞ‬ح ػِ‪ ٠‬حٌُظخد ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ٝ ٍ٬‬ؿ‪ٞ‬ى‬ ‫ٍ‬ ‫‪ٌٛ‬ح حُٔ‪٤‬خم ٗـي ٗ‪٤‬جًخ ‪ٔ٣‬ظلن ح‪ٛ٫‬ظٔخّ‪ ٞٛٝ ،‬إٔ حُي‪ ٍٝ‬حُظ‪ٓ ٢‬ـَ أر٘خإ‪ٛ‬خ ٓخػخص ‪ِ٣ٞ١‬ش ٖٓ حُوَحءس ٓ٘‪ً٣ٞ‬خ‪ ٢ٛ ،‬ى‪ٍٝ‬‬ ‫‪ٝ‬كَص ػيىًح ًز‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُ‪ٞ‬ظخثق حُظ‪ ٢‬طظ‪ َٜ‬رخُـ‪ٜ‬ي حُؼوِ‪ٝ ،٢‬ط‪ٞ‬كَ حُـ‪ٜ‬ي حُل‪ ،٢ِٜ‬أ‪ ١‬إٔ ؿِ ًءح ٓ‪ًٔ ٜ‬خ ٖٓ حهظ‪ٜ‬خى‪ٛ‬خ‪،‬‬ ‫‪٣‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔؼَكش ‪ٝ‬حُزلغ ‪ٝ‬حُظط‪ٝ َ٣ٞ‬حُظؼِ‪ .ْ٤‬إ حٌُ‪ٌٔ٣ ١‬ذ ٍُه‪ ٚ‬ػٖ ‪٣َ١‬ن ػَٔ ؿ‪ٓ َ٤‬ـ‪ٜ‬ي ري‪ً٘٣‬خ‪ ٖٓ ،‬ؿ‪ٜ‬ش‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬ـؼِ‪ ٚ‬ػِ‪ِٛ ٠‬ش رخُٔؼَكش ٖٓ ؿ‪ٜ‬ش أهَ‪ٝ ،ٟ‬طٌ‪ُ ٕٞ‬ي‪ ٚ٣‬أُلش ‪ٝ‬ػ‪٬‬هش كٔ‪ٔ٤‬ش ٓغ حٌُظخد اُ‪ ٠‬ىٍؿش إٔ ‪ٜ٣‬زق حُؼِْ‬ ‫ؿِ ًءح ٖٓ ‪ٞٛ‬حؿٔ‪ ٚ‬حُ‪٤ٓٞ٤‬ش‪ٓٝ ،‬ـٌ‪ً٣‬خ أٓخٓ‪ً٤‬خ ُ٘​٘خ‪ ٚ١‬حُؼوِ‪ ٢‬ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُٔخػش‪ .‬ك‪ ٢‬حُٔوخرَ كبٕ حُ٘ؼ‪ٞ‬د حُٔؼَ‪ٟ‬ش ػٖ‬ ‫حُوَحءس ‪ً-‬ؤًؼَ ٗؼ‪ٞ‬ر٘خ‪ٗ ٢ٛ -‬ؼ‪ٞ‬د طؼَٔ ك‪ ٢‬حٍُِحػش ‪ٝ‬حُلَف حُ‪٤‬ي‪٣ٝ‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُويٓ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طلظخؽ حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُـ‪ٜ‬ي حُزيٗ‪ٝ ،٢‬ػ‪٬‬هظ‪ٜ‬خ رخُظلٌ‪ٝ َ٤‬حُزلغ ‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ٓلي‪ٝ‬ىس ُِـخ‪٣‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ئػَ ك‪ ٢‬حُظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حٌُظخد ٖٓ ٗخك‪٤‬ظ‪ٖ٤‬‬ ‫ؿ‪٣َٛٞ‬ظ‪:ٖ٤‬‬ ‫أ‪ -‬ػيّ حُٔ​ٔخػيس ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ك‪( َ٤‬حُِٔحؽ) حٌُ‪ ١‬طظطِز‪ ٚ‬حُوَحءس ‪ٝ‬حٌُ‪٣ ١‬لظخؽ اُ‪ ٠‬ريٕ ؿ‪ٓ َ٤‬ـظ‪ٜ‬ي‪.‬‬ ‫د ‪ -‬ػيّ ه‪٤‬خّ أُلش ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُوَحءس ‪ٝ‬أؿ‪ٞ‬حث‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حٌُظخد ‪ٝ‬ا‪٣‬لخءحط‪َّٔٓٝ ٚ‬حط‪.ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬كظ‪ ٠‬طظـ‪ ٌٙٛ َ٤‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش كبٕ ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش إٔ طظوٌ هَحٍحص كخٓٔش ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي طـ‪ٝ َ٤٤‬ؿ‪ٜ‬ش ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ‪ًُٝ ،‬ي‬ ‫رخُظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬اٗ٘خء حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُز٘‪ ٢‬حُٔؼَك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬ظطِذ حُؼَٔ ك‪ٜ٤‬خ ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُظؤ‪ َ٤ٛ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ٟٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪297‬‬

‫حُظؼِ‪ٝ ْ٤‬حُظيٍ‪٣‬ذ‪ٌٛٝ .‬ح ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬حُظ‪ٓٞ‬غ ك‪ ٢‬اٗ٘خء حُـخٓؼخص ‪ٝ‬حُٔؼخ‪ٛ‬ي ‪ٝ‬ح‪ً٧‬خى‪٤ٔ٣‬خص ‪َٓٝ‬حًِ حُزل‪ٞ‬ع ‪ٝ‬حُيٍحٓخص‬ ‫ُظٔظ‪ٞ‬ػذ أػيحىًح ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُط‪٬‬د‪ًٔ ،‬خ إٔ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي ا‪٣‬ـخى ؿخٓؼخص ‪ٓٝ‬ؼخ‪ٛ‬ي ٍحثيس‪ ،‬طوَؽ ه‪٤‬خىحص‬ ‫‪ًٝ‬لخءحص ػِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬اىحٍ‪٣‬ش ػخُ‪٤‬ش‪ ،‬طظ‪ ٠ُٞ‬ه‪٤‬خىس كًَش حُظ٘ٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظط‪ .َ٣ٞ‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ٌٛ ٠‬ح ك‪٬‬ري ٖٓ حُظ‪ٓٞ‬غ ك‪ ٢‬حُ‪ٜ٘‬خػش‬ ‫ح‪ٌُ٩‬ظَ‪٤ٗٝ‬ش‪٘ٛٝ ،‬خػش حُلخٓزخص ‪ٝ‬حُزَٓـ‪٤‬خص‪ٝ ،‬حُظ‪ّٓٞ‬غ ك‪ ٢‬حُ‪ٜ٘‬خػخص حُيه‪٤‬وش ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص ح‪ٗ٧‬ؼش ‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪٣ٝ‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ؿ‪ِٜ‬س حُطز‪٤‬ش‪ٓٝ ،‬خ ٗخًِ‪ٜ‬خ ٓٔخ ‪٣‬ظطِذ حط‪ٜ‬خ‪ ً٫‬ه‪ً٣ٞ‬خ رخُزلغ ‪ٝ‬حُٔؼَكش‪ٌٛ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ٗٔظ‪ٜ‬يف إٔ ‪ُ ٌٕٞ٣‬ي‪٘٣‬خ ه‪ٍ٬‬‬ ‫ٍرغ هَٕ ٗل‪ ٖٓ %40 ٖٓ ٞ‬حُ‪ٞ‬ظخثق حُظ‪٣ ٢‬لظخؽ أىحإ‪ٛ‬خ اُ‪ ٠‬ح‪ُ٫‬ى‪٣‬خى ٖٓ حُؼِْ ‪ٝ‬ه‪ ٝٞ‬ؿٔخٍ حُزلغ ‪ٝ‬حُظـَ‪٣‬ذ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ر‪ٌٜ‬ح ‪ٝ‬كي‪٤ٓ ٙ‬وَأ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ‪ٓٝ ،‬ظظ‪٠‬خػق ُي‪٘٣‬خ أػيحى حُٔ٘ظـ‪ُِٔ ٖ٤‬ؼَكش ٓغ حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُلغ ػِ‪ ٠‬حُوَحءس‪.‬‬ ‫ٌُٖ حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ َ٤‬ح‪ٓ٧‬ق إٔ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ى‪ ٍٝ‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬طٔ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حُٔؼخًْ‪ ،‬رٔؼ٘‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬ط‪ٜ٘‬غ ٗ‪٤‬جًخ ًح‬ ‫ه‪ٔ٤‬ش ا‪ ٫‬أٗ‪ٜ‬خ طظ‪ٓٞ‬غ ك‪ ٢‬اهخٓش حُٔطخػْ ‪ٝ‬حُل٘خىم حُظَك‪٤‬ش حُلؤش ‪ٝ‬حُٔ٘ظـؼخص حُٔ‪٤‬خك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ ...٢ٛ٬‬حُظ‪ ٢‬طظطِذ‬ ‫حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ٘زخد ؿ‪ َ٤‬حُٔئ‪ ٢ٛٝ ،َٛ‬ر‪ٌٜ‬ح ط٘ـغ ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى ٓٔظ‪٣ٞ‬خص ٓظيٗ‪٤‬ش ٖٓ حُظؼِ‪ٝ ْ٤‬حُظؤ‪ ،َ٤ٛ‬كخُٔ‪ٞ‬م ؿ‪ّ٬‬د‪،‬‬ ‫‪ُ٣‬ـِذ اُ‪ٓ ٚ٤‬خ ‪٘٣‬لن ك‪.ٚ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪298‬‬

‫‪ - 98‬جزء من كل (‪)2‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /4/20‬‬ ‫‪2006 /05/18‬‬ ‫ً٘ض هي طل ّيػض ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن ػٖ إٔ ًَ ٗ‪٢‬ء ‪٣‬و‪٠‬غ ُ٘‪ٞ‬ػ‪ ٖٓ ٖ٤‬حُ٘ظْ‪ٗ :‬ظْ ىحهِ‪٤‬ش ‪ٗٝ‬ظْ هخٍؿ‪٤‬ش‪َٟٝ ،‬رض‬ ‫ػخٕ ‪ٓٝ‬ؼخٍ ػخُغ إ أٌٖٓ‪:‬‬ ‫ٌُُي ٓؼخ‪ ً٫‬رـ (حُوَحءس)‪ٝ ،‬حُ‪ ّٞ٤‬أكخ‪ ٍٝ‬طوي‪ٓ ْ٣‬ؼخٍ ٍ‬ ‫أ‪ -‬حُظَر‪٤‬ش ػَٔ ًز‪ٝ َ٤‬هط‪ ،َ٤‬طلٌٔ‪ ١َٝٗ ٚ‬ىحهِ‪٤‬ش ‪ ١َٝٗٝ‬هخٍؿ‪٤‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ‪٣‬ـؼِ‪ٜ‬خ ػزخٍس ػٖ ؿ‪ٜ‬ي ؿِث ّ‪ ٢‬ك‪٢‬‬ ‫ٓل‪ .٢ّ ًِّ ٢٤‬أٓخ حَُ٘‪ ١ٝ‬حُيحهِ‪٤‬ش‪ ،‬ك‪ ٢ٜ‬طؼ‪ٞ‬ى اُ‪ٗ ٠‬و‪٤ٜ‬ش حَُٔر‪ٝ ٢‬أِٓ‪ٞ‬ر‪ ٚ‬حُظَر‪ٓٝ ١ٞ‬ي‪ ٟ‬هيٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ٖٓ ٢‬‬ ‫‪َ٣‬ر‪ٚ٤‬؛ ًٔخ طؼ‪ٞ‬ى اُ‪ٗ ٠‬و‪٤ٜ‬ش حُٔظِو‪ُِ ٢‬ظَر‪٤‬ش ‪ٓٝ‬ي‪ ٟ‬هخرِ‪٤‬ظ‪ُِ ٚ‬ظلخػَ ٓغ حَُٔر‪ٓٝ ٢‬ي‪ ٟ‬حٗٔـخٓ‪ٓ ٚ‬ؼ‪١َٝٗ ٢ٛٝ ،ٚ‬‬ ‫ُ‪ٔ٤‬ض رخٌُؼ‪َ٤‬س‪ٝ .‬اًح ًخٕ حُظـ‪ َ٤٤‬ك‪ ٢‬ه‪ٜ‬خث‪ٓ ٚ‬ظِو‪ ٢‬حُظَر‪٤‬ش ُ‪ ْ٤‬رخ‪ َٓ٧‬حُ‪ ،َ٤ٔ٤‬كبٕ ح‪٣ ًِٚ َٓ٧‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ٗ ٠‬و‪٤ٜ‬ش‬ ‫حَُٔر‪ٝ ٢‬رَحػش أِٓ‪ٞ‬ر‪ٝ ٚ‬كٖٔ طؤطّ‪...ٚ٤‬‬ ‫أٓخ حَُ٘‪ ١ٝ‬حُوخٍؿ‪٤‬ش حُٔئػَس ك‪ٗ ٢‬ـخف حُؼَٔ حُظَر‪ ،١ٞ‬ك‪ ٢ٜ‬ػي‪٣‬يس ٓ٘‪ٜ‬خ‪:‬‬ ‫أ ‪ٟٝ -‬غ ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬ح‪٧‬هَرخء ‪ٝ‬حُـ‪َ٤‬حٕ ‪ٝ‬ح‪ٛ٧‬يهخء ‪ٝ‬حُِٓ‪٬‬ء حٌُ‪٣ ٖ٣‬لظي ر‪ ْٜ‬حُطلَ ‪ٝ‬حُلظ‪ ٠‬حٌُ‪٣ ١‬ظؼَ‪ُِ ٝ‬ظَر‪٤‬ش‪،‬؛ اً‬ ‫إ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ‪٣‬و‪ ٕٞٓٞ‬ربٍٓخٍ ٍٓخثَ ٓٔظَٔس ًحص ٓ‪ ٕٞٔ٠‬طَر‪ٌٛٝ ،١ٞ‬ح حُٔ‪ٍ ٌَ٘٣ ٕٞٔ٠‬حكيًح ٓ‪ًٔ ٜ‬خ ر‪ ٖ٤‬حَُ‪ٝ‬حكي حُظ‪٢‬‬ ‫ط‪ٜ‬ذّ ك‪ ٢‬حُـ‪ٜ‬ي حُظَر‪٨ُ ١ٞ‬ر‪ٝ ،ٖ٣ٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ ح‪٧‬ر‪ ٖ٣ٞ‬اًح ًخٗخ ‪ٛ‬خُل‪ ٖ٤‬ؿخ ّى‪ٝ ٖ٣‬ػخٍك‪ ٖ٤‬رخ‪ِٞٓ٧‬د‬ ‫حُظَر‪ ١ٞ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق حٌُ‪ ١‬ػِ‪ٜٔ٤‬خ حطزخػ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬طَر‪٤‬ش حر٘‪ٜٔ‬خ‪ ،‬كبٕ حُٔظ‪ٞ‬هغ إٔ ‪٣‬ظؤػَ ح‪٫‬رٖ ر‪ٜٔ‬خ طؤػًَح ًز‪ًَ٤‬ح‪ ٌُٖ ،‬حٌُ‪٣ ١‬ـ‪َّ٤‬‬ ‫‪١‬ز‪٤‬ؼش ‪ٌٛ‬ح حُظ‪ٞ‬هغ طِي حَُٓخثَ حُظ‪َِٜٓ٣ ٢‬خ ح‪٧‬هَرخء ٖٓ اه‪ٞ‬س ‪ٝ‬أػٔخّ ‪ٝ‬أه‪ٞ‬حٍ‪ٝ ...‬حَُٓخثَ حُظ‪َِٜٓ٣ ٢‬خ ح‪ٛ٧‬يهخء‬ ‫‪ٝ‬حُـ‪َ٤‬حٕ ‪ٝ‬حُِٓ‪٬‬ء‪ ...‬كبًح ًخٗض ٓ٘خظَس أ‪ٓ ٝ‬وخٍرش ُِٔ‪ ٕٞٔ٠‬حُظَر‪ ١ٞ‬حٌُ‪٣ ١‬ويٓ‪ ٚ‬ح‪٧‬ر‪ٞ‬حٕ‪ ،‬كبٕ حُٔؤٓ‪ ٍٞ‬إٔ طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫ٗظخثؾ ؿ‪ٜ‬ي‪ٔٛ‬خ حُظَر‪ ١ٞ‬رخ‪َٛ‬س‪ْ ،‬‬ ‫ٌُٖ ‪٣‬ليع ٗ‪٢‬ء ٓ‪٤‬ت اًح ًخٗض ٍٓخثَ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء طلغ حُ‪ٜ‬ـ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُظٔخ‪ َٛ‬طـخ‪ٙ‬‬ ‫‪ٝ‬ط‪ ٕٜٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حُٔ‪ٞ‬روخص‪ْ ...‬اً إ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ‪٘٣‬ظَ اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬و‪ ُٚ ُٚٞ‬أر‪ٞ‬ح‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪٣ ٫ ٚ‬وِ‪ٖٓ ٞ‬‬ ‫حُؼزخىحص‪،‬‬ ‫ِّ‬ ‫ط٘ ّيى ‪ٝ‬طِ ّٓض‪ ،‬أ‪ ٝ‬أٗ‪ ٚ‬ؿ‪٬ٓ َ٤‬ثْ َُ‪ٝ‬ف حُؼ‪ ٖٓٝ ..َٜ‬ػْ كبٕ حُطلَ ‪ٝ-‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪ٗ َ٤‬ؼ‪ُ٣ -١ٍٞ‬ليع حٓظـخرخص‬ ‫ٓوظِطش‪ ،‬ك‪ٜ٤‬خ ٓخ ‪ِ٣‬ز‪ٍ ٢‬ؿزش حُ‪ٞ‬حُي‪ًٔ ،ٖ٣‬خ إٔ ك‪ٜ٤‬خ ‪ٛ‬ي‪ُٔ ٟ‬خ ‪َ٣‬ح‪ ٙ‬ح‪ٛ٧‬يهخء ‪ٝ‬ح‪٧‬هَرخء‪ ..‬أ‪ ١‬إٔ ِٓ‪ ًٚٞ‬ه‪٠‬غ َُ٘‪١ٝ‬‬ ‫ىحهِ‪٤‬ش ‪ٝ‬هخٍؿ‪٤‬ش ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي‪.‬‬ ‫د ‪ -‬ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬حُٔ٘خ‪ٛ‬ي ‪ٝ‬حُٔوَ‪ٝ‬ء ‪ٝ‬حُٔ​ٔ​ٔ‪ٞ‬ع ٓئػَ ‪ٛ‬خثَ ك‪ ٢‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬ح‪٧‬ر٘خء‪ُٔ ،‬خ ‪٣‬ظٔظغ ر‪ ٖٓ ٚ‬ك‪ٝ ٍٞ٠‬ؿخًر‪٤‬ش ‪ٝ‬حطوخٕ‪...‬‬ ‫‪ٝ‬حٌَُٔ٘ حُ‪ ّٞ٤‬إٔ ح‪١٧‬لخٍ ‪٣ ٫‬ظؼَ‪ُ ٕٟٞ‬ظؤػ‪ َ٤‬اػ‪ٝ ّ٬‬حكي ‪ٛ‬خىٍ ػٖ ؿ‪ٜ‬ش ‪ٝ‬حكيس‪ ٌٖٔ٣ ،‬حُظلخ‪ٓ ْٛ‬ؼ‪ٜ‬خ ٖٓ أؿَ‬ ‫حُظوَ‪٣‬ذ ر‪ٓ ٖ٤‬لَىحص حَُٓخثَ حُظ‪ٞ٣ ٢‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ ُ‪١٨‬لخٍ‪ٓٝ ،‬لَىحص حَُٓخثَ حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ ح‪ٝ َٓ٧‬حُٔيحٍّ‪ .‬إ حُ‪ٓٞ‬خثَ‬ ‫ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش ط٘ظٔ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬أًؼَ ٖٓ ( ‪ )130‬رِيًح ك‪ ٢‬حُؼخُْ‪ ٢ٛٝ ،‬طؼٌْ ػوخكخص ‪ٝ‬ى‪٣‬خٗخص ‪ٝ‬ططِّؼخص ٓظزخ‪٘٣‬ش أٗ ّي حُظزخ‪ٝ .ٖ٣‬إ‬ ‫ٗٔزش ؿ‪ َ٤‬هِ‪ِ٤‬ش ٖٓ حُ٘خّ هي أِٓٔض أر٘خء‪ٛ‬خ ُِل‪٠‬خث‪٤‬خص ٖٓ ؿ‪ َ٤‬ه‪ٞ٤‬ى طًٌَُ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ٓخ ‪٣‬و‪ ُٚٞ‬ح‪٧‬ر‪ٞ‬حٕ رخص ‪ُ٣‬ل‪ُ ْٜ‬ي‪ٟ‬‬ ‫‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ح‪٧‬ر٘خء ك‪ٟٞ ٢‬ء حُوِل‪٤‬ش حُؼوخك‪٤‬ش حُؼٔ‪٤‬وش ‪ٝ‬حُٔظٔخٌٓش حُظ‪ ٢‬ر٘خ‪ٛ‬خ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬ر٘ظ‪ّٗٞ ٌٓٝ ٍٙٞٛ ٠‬خط‪ٝ ،ٚ‬ر‪ٌٜ‬ح كؼ‪ً٬‬‬ ‫‪ٜ٣‬زق ٓخ ‪٣‬و‪ ُٚٞ‬ح‪٧‬ر‪ٞ‬حٕ ؿِ ًءح َٓط‪ًٜ٘‬خ ٌَُِ أًؼَ ٖٓ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬رؼ‪ً٠‬خ ٓ٘‪.ٚ‬‬ ‫ؿـ ‪ٗٝ ٌٖٔ٣ ٫ -‬لٖ ٗظليع ػٖ حُٔئػَحص ك‪ ٢‬ط٘​٘جش حُ‪ٜ‬ـخٍ إٔ ٗظـخ‪ ُٝ‬حُي‪ ٍٝ‬حٌُ‪٣ ١‬و‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬حُٔيٍّ​ّ‪ ٞٛٝ ،‬ى‪ٍٝ‬‬ ‫‪ٔ٣‬خٗي ‪-‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ‪ -‬ى‪ ٍٝ‬ح‪َٓ٧‬س‪ٝ ،‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ أٓٔ‪ٝ ٠‬أٍه‪ ٌُٚ٘ ،ٚ٘ٓ ٠‬ػِ‪ ًَ ٠‬كخٍ ُ‪ٓ ْ٤‬طخروًخ‬ ‫ُ‪ .ٚ‬إ ح‪١٧‬لخٍ ‪٣‬ظؤػَ‪ ٕٝ‬أٓخطٌط‪ ْٜ‬أًؼَ ٖٓ طؤػَ‪ ْٛ‬آرخء‪ْٛ‬؛ ‪ َٕٝ٣ ْٜٗ٧‬آرخء‪ ْٛ‬ك‪ ًَ ٢‬أك‪ٞ‬حُ‪- ْٜ‬حُـ‪٤‬يس ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬جش‪٫ٝ -‬‬ ‫‪ َٕٝ٣‬أٓخطٌط‪ ْٜ‬ا‪ ٫‬ك‪ ٢‬أًَٔ أك‪ٞ‬حُ‪ ٖٓ ٌُٖ ،ْٜ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق أ‪ً٠٣‬خ إٔ رؼ‪ ٞ‬حُٔيحٍّ‪ ،‬طويّ طؼِ‪ًٔ ٤‬خ ٓظ‪ٜ‬خُ ًٌخ ‪ٓٝ‬ظيٗ‪٢‬‬ ‫حُٔ​ٔظ‪ٝ ،ٟٞ‬رٌُي كبٗ‪ٜ‬خ طٍِع حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪٩‬كزخ‪ ١‬ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُط‪٬‬د؛ ‪ٝ‬طولِّ‪ٔٓ ٖٓ ٞ‬ظ‪ٞٔ١ ٟٞ‬كخط‪ٝ .ْٜ‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُٔؼِٔ‪٣ ،ٖ٤‬ـؼِ‪ ٕٞ‬حُطخُذ ‪٘٣‬ؼَ رخُظِْ أ‪ ٝ‬حُظٔ‪ ِ٤٤‬حُؼ٘‪ٝ ١َٜ‬حُطزو‪ٝ ،٢‬رٌُي ‪ ّٕٞٗٞ ٘٣‬ػِ‪ ٠‬حُـ‪ٜ‬ي حُظَر‪ ١ٞ‬حُٔزٌ‪ٍٝ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪299‬‬

‫ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص‪١ ٖٓ ًْٝ ،‬لَ ًخٕ ٓظ‪ٞ‬هي حًٌُخء ٗي‪٣‬ي حُظطِغ ‪ٝ‬حُظـخ‪ٝ‬د!! ‪ٝ‬رؼي إٔ ىهَ حُٔيٍٓش‪ ،‬أهٌ ‪٣‬وز‪٤ٗ ٞ‬جًخ ك٘‪٤‬جًخ‬ ‫اُ‪ ٠‬إٔ أ‪ٛ‬زق أهَ ٖٓ ػخى‪ًُٝ ،ّ١‬ي رٔزذ ٍىحءس حُظؼِ‪ ْ٤‬حٌُ‪ ١‬طِوخ‪ٛٝ ،ٙ‬ز‪ّ٣ٞٓ ١ٞ‬ش حُٔؼِٔ‪ ٖ٤‬حٌُ‪ ٖ٣‬أهٌ ػ٘‪ٌٙٛٝ .ْٜ‬‬ ‫ٓؼ‪ِ٠‬ش ٖٓ حُٔؼ‪٬٠‬ص حٌُز‪َ٤‬س‪.‬‬ ‫‪٣ - 3‬ويّ حُؼَٔ حُيػ‪ًٞٔٗ ١ٞ‬ؿًخ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لًخ ُؼ‪٬‬هش حُـِء رخٌَُ‪ًُٝ ،‬ي ‪ ٕ٧‬حُيحػ‪٤‬ش ‪٣َ٣‬ي ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬ػو‪ ٍٞ‬حُٔيػ‪ٝ ٖ٣ٞ‬هِ‪ٞ‬ر‪ْٜ‬‬ ‫ٗل‪ ٞ‬ه‪ٓٝ ْ٤‬ؼَ ‪ًِٞٓٝ‬خص ‪ٓٝ‬لخ‪ٓ ْ٤ٛ‬ؼ‪٘٤‬ش‪٣ ٞٛٝ ،‬وخ‪١‬ذ أه‪ٞ‬ح ًٓخ طِوّ‪ٞ‬ح حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حَُٓخثَ حُٔوظِلش‪ٍٓٝ ،‬خثَ ٖٓ‬ ‫ح‪ ٖٓٝ ،َٛ٧‬حُٔيٍٓش‪ ٖٓٝ ،‬ح‪٩‬ػ‪ ٖٓٝ ّ٬‬أٓخًٖ حُؼَٔ‪ ٖٓٝ ،‬حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُٔخثيس‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬حَُٓخثَ حُظ‪٢‬‬ ‫طَِٓ‪ٜ‬خ حُظلي‪٣‬خص حُٔؼ‪٤٘٤‬ش حُٔ​ٔخػِش‪ٝ ،‬طٌخُ‪٤‬ق ٍػخ‪٣‬ش ح‪٧‬ر٘خء ‪ٝ‬ح‪٩‬ه‪ٞ‬س‪ ...‬اٗ٘خ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ٌٗ٘‪ٟ ٖٓ ٞ‬ؼق حٓظـخرش حُ٘خّ‪،‬‬ ‫‪ًُٝ‬ي ‪٘ٗ٧‬خ ‪ٗ ٫‬يٍى أٗ٘خ ‪ٗٝ‬لٖ ٗوخ‪١‬ذ ٗو‪ًٜ‬خ‪ٗٝ ،‬يػ‪ ٙٞ‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٓخ‪ٓ ٌٕٞ٣ ،‬خ ٗو‪ ُٚ ُٚٞ‬رٔؼخرش ُ‪ ٕٞ‬ك‪ُٞ ٢‬كش أ‪ٓ ٝ‬خىس‬ ‫ك‪١ ٢‬زوش ٌٓ‪ٗٞ‬ش ٖٓ ػيى ٖٓ حُٔ‪ٞ‬حى‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٕ طؤػ‪َٗ٤‬خ ‪٫‬ري إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش ؿِث‪ً٤‬خ‪.‬‬ ‫حَُٓخُش حُظ‪ ٢‬أ‪ّ ٝ‬ى ا‪ٜ٣‬خُ‪ٜ‬خ ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ًَ ‪ٌٛ‬ح حٌُ‪ ٢ٛ ،ّ٬‬إٔ ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ِٜ‬ق ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬ظْ رظلٔ‪ ٖ٤‬أ‪ٟٝ‬خع ح‪ٓ٧‬ش أ‪ ٝ‬أ‪ٟٝ‬خع‬ ‫أَٓط‪ ٚ‬أ‪ٓ ٝ‬ئٓٔظ‪ ،ٚ‬إٔ ‪ ُٚ ٌٕٞ٣‬ػ‪٘٤‬خٕ ٓلظ‪ٞ‬كظخٕ رو‪ٞ‬س‪ :‬ػ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬حُـ‪ٜ‬ي حٌُ‪٣ ١‬زٌُ‪ٝ ٚ‬حُٔوط‪ ٢‬حٌُ‪٠٣ ١‬ؼ‪ٝ ،ٚ‬ػ‪ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬ط‪ ٍٞ‬أىحء‪،ٙ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔئػَحص حُز‪٤‬ج‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬خص حُوخٍؿ‪٤‬ش حُزؼ‪٤‬يس ػٖ ٓظ٘خ‪٣ ٍٝ‬ي‪ٙ‬؛ اٗ‪ ٚ‬ر‪ٌٜ‬ح ‪ٝ‬ر‪ٌٜ‬ح ‪ٝ‬كي‪ٔ٣ ٙ‬ظط‪٤‬غ إٔ ِّ‬ ‫‪٣ٝ‬لِّْ ٓ‪٣ٞ‬ش ط‪ٞ‬هؼخط‪.ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ َٓ٧‬حُؼخٗ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬أ‪ّ ٝ‬ى حُظًٌ‪ َ٤‬ر‪ ٞٛ ،ٚ‬ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ك‪ ٢‬حُز‪٤‬جش حُظ‪ ٢‬طئػَ ك‪ ًَ ٢‬ؿ‪ٜٞ‬ىٗخ حُوخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬ك‪ ًَ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص‪ .‬إ‬ ‫أ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ي ا‪٣‬ـخر‪ ٢‬رّ٘خء ‪ُ٣‬زٌٍ ك‪ ٢‬طلٔ‪ ٖ٤‬ك‪٤‬خط٘خ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظَر‪٣ٞ‬ش‪٣ ...‬لِّٖٔ ك‪٢‬‬ ‫ٗظخثؾ ؿ‪ٜٞ‬ىٗخ حُ٘و‪٤ٜ‬ش ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُظَر‪ٝ ١ٞ‬حُظؼِ‪ٝ ٢ٔ٤‬حُيػ‪..١ٞ‬‬ ‫إ حُؼَٔ ‪ٝ‬كن ‪ٌٛ‬ح حُٔ٘طن ‪ُّٞ٣‬ي ُي‪٘٣‬خ حَُ‪ٝ‬ف حُـٔخػ‪٤‬ش‪٣ٝ ،‬ـؼِ٘خ ٗ‪ٜ‬ظْ رٌَ ٗ‪٢‬ء‪ِٛٗ ٫ٝ ،‬ي رؤ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ي ‪ُ٣‬زٌٍ ك‪ ٢‬أ‪١‬‬ ‫ٓـخٍ ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ هيٍ‪.ٙ‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪...‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪300‬‬

‫صعبة (‪)1‬‬ ‫‪ - 99‬المعادالت ال ّ‬

‫ى‪ .‬ػزيحٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /3/8‬‬ ‫‪2006 /04/06‬‬

‫ٗلٖ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ػخُْ ‪ِ٣‬ىحى حُىكخ ًٓخ‪ ،‬ك‪٤‬غ طظٌخػَ ح‪٤ٗ٧‬خء ؿ‪ َ٤‬حُٔطِ‪ٞ‬رش‪ٝ ،‬أٗخ حُ‪ ٫ ّٞ٤‬أٍ‪٣‬ي إٔ أطليع ػٖ حُٔيٕ‬ ‫حُِٔ‪٤ٗٞ٤‬ش‪ ٫ٝ ،‬ػٖ ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬حء حُِٔىكٔش رخُطخثَحص ‪ٝ‬ح‪٧‬هٔخٍ حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش‪ًٔ ،‬خ ‪ ٫‬أٍ‪٣‬ي إٔ أطليع ػٖ حُٔل‪٬‬ص حُظـخٍ‪٣‬ش‬ ‫حُِٔىكٔش رخُِٔغ ‪ٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪ ،‬اٗٔخ أٍ‪٣‬ي إٔ أطليع ػٖ حُىكخّ حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُٔؼخى‪٫‬ص‪ًِٔ .‬خ ُحىص ٓؼَكظ٘خ رٖٔ٘‬ ‫َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬حُوِن‪ٝ ،‬طلٔ٘ض ر‪َ٤ٜ‬ط٘خ ك‪ ٢‬ك‪١ ْٜ‬زخثغ حُزَ٘ ‪ٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء أىًٍ٘خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬أػٔن أٗ٘خ ك‪ ٢‬كًَظ٘خ‬ ‫‪ٝ‬حهظ‪٤‬خٍحط٘خ ‪ٞٓٝ‬حهل٘خ ٓلٌ‪ ٕٞٓٞ‬رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٖٔ٘ ‪ٝ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔؼخى‪٫‬ص حُ‪ٜ‬ؼزش‪ٝ .‬ك‪ُٗ ٖ٤‬لَّ ٖٓ حُظؤَٓ ٗـي أٗلٔ٘خ‬ ‫ٓ٘طِوش ك‪ ٢‬هطط٘خ ‪ٍٝ‬ؿزخط٘خ ى‪ ٕٝ‬كٌٍ ‪ ٫ٝ‬حٓظؼيحى ُٔؼَكش حُؼٖٔ حٌُ‪ ١‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗيكؼ‪ ٚ‬ك‪ٗ ٖ٤‬ظـ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حهظ‪٤‬خٍ ‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬ش‬ ‫ٖٓ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬خص‪ٓٝ .‬ؤ‪َٟ‬د ٓؤُو‪ ٢‬ػيىًح ٖٓ ح‪ٓ٧‬جِش ُظ‪٤ٟٞ‬ق ‪ ٌٙٛ‬حُلو‪٤‬وش حُٔ‪ٜٔ‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬حُ٘خّ ى‪ ٕٝ‬حٓظؼ٘خء ‪ ِٕٞ٤ٔ٣ ًٌَُ٣‬اُ‪ٓ ٠‬ؼش حُؼ‪ٝ ٖ٤‬حَُكخ‪٤ٛ‬ش ‪ٝ‬حُيػش‪ ،‬اٗ‪ ٖٓ ْٜ‬ه‪ٝ ٍ٬‬كَس ح‪٤ٗ٧‬خء ر‪ ٖ٤‬أ‪٣‬ي‪ْٜ٣‬‬ ‫‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخ‪ٓ٧‬خٕ ٖٓ حُلوَ ‪ٝ‬حُؼ‪٘٣ٝ ،ُٞ‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخُويٍس ػِ‪ ٠‬رِ‪ٞ‬ؽ حَُؿزخص ‪ٝ‬حُظٔظغ رخَُٔك‪ٜ‬خص ‪ٝ‬حُٔ٘ظ‪٤ٜ‬خص‪ٌُٖ ،‬‬ ‫حُ٘خّ ‪٣‬ـلِ‪- ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُؼخىس‪ -‬ػٖ حُٔ٘ش حُظ‪ ٢‬طلٌْ ك‪٤‬خس حَُٔك‪ ٢ٛٝ ،ٖ٤ٜ‬حُظؼَ‪ٛ٪ُ ٝ‬خرش ريحء حُظَ‪ٝ َٛ‬حٌَُٔ‪،‬‬ ‫‪ٟٝ‬ؼق ٍ‪ٝ‬ف حُٔوخ‪ٓٝ‬ش‪ٝ ،‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬أَٓ ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪٣ ٢‬لز‪ٜٗٞ‬خ‪ .‬اٗي ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ إٔ طٔظٔظغ رخ‪٤ٗ٧‬خء ى‪ ٕٝ‬حُ٘ؼ‪ٍٞ‬‬ ‫رخُ‪٠‬ؼق أٓخّ ِٓطخٗ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حُ٘ظَ اُ‪ٜ٤‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ هي طل ّ‪ُٞ‬ض ٖٓ أٗ‪٤‬خء ػخٗ‪٣ٞ‬ش ‪ٌِ٘ٓ ٫‬ش ٓغ كوي‪ٛ‬خ‪ ،‬اُ‪ ٠‬أٗ‪٤‬خء أٓخٓ‪٤‬ش‬ ‫‪ٜ٣‬ؼذ ح‪ٓ٫‬ظـ٘خء ػ٘‪ٜ‬خ‪ٝ .‬حُ٘ل‪ ًٞ‬حُٔظِح‪٣‬ي َُِٔأس ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ح‪٣َٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُل‪٤‬خس حُؼخٓش ٗخرغ ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُٔؼخىُش؛ كخُ٘خّ ك‪ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬يٍؿ‪ ٕٞ‬ك‪ ِْٓ ٢‬حُل‪٠‬خٍس ‪٣‬ظٌ‪ٝ‬ه‪١ ٕٞ‬ؼْ حَُكخ‪٤ٛ‬ش ‪ٗٞ٤ُٝ‬ش حُؼ‪ٝ ،ٖ٤‬حَُٔأس رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬حَُؿَ ٓ‪ٜ‬يٍ أٖٓ ‪ٝ‬ح‪ٔ١‬ج٘خٕ‬ ‫‪ٝ‬طَك‪ٝ ،ٚ٤‬رٔخ إٔ حَُٔأس ط٘ظَ اُ‪ ٠‬حَُؿَ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬أ‪ً٠٣‬خ ٓ‪ٜ‬يٍ أٖٓ ‪ٝ‬طَك‪ ٚ٤‬رخُ٘ٔزش اُ‪ٜ٤‬خ‪ ،‬كبٕ حَُؿَ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ إٔ‬ ‫‪٣‬ظَكّ‪ ٚ‬ر‪ٜ‬خ ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪َ٣‬كّ‪ٜ​ٜ‬خ‪ ٖٓٝ ،‬ؿِٔش طَك‪ٜ​ٜ٤‬خ ح‪٤ٜٗ٫‬خع ُ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حُٔؼ‪ ٢‬ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن ٍؿزخط‪ٜ‬خ‪ٝ .‬أٗخ ‪ ٫‬أٓ‪ٞ‬م ‪ ٌٙٛ‬حُلٌَس‬ ‫ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬ح‪٫‬كظـخؽ أ‪ ٝ‬ح‪ِٗ٫‬ػخؽ‪ٝ ،‬اٗٔخ أٓ‪ٞ‬ه‪ٜ‬خ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ٘ل‪َ٘​ُ٘ ٞ‬ف ٌُِ‪ ٌَٕٝ٘٣ ٖ٣‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُـي‪٣‬يس َُِٔأس‪،‬‬ ‫‪ٟٞٗٝ‬ق أٓزخر‪ٜ‬خ‪٤ًٝ ،‬ل‪٤‬ش حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫ك‪٣ ٖ٤‬وظخٍ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪٤‬خس حُِ‪ٛ‬ي ‪ٝ‬حُظٌ٘ق حُظو٘ق ‪ٝ‬حُظوَِ ٖٓ ٓظخع حُيٗ‪٤‬خ‪ ،‬كبٗ‪ ٌٕٞ٣ ٚ‬ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ٓ٘ٔـ ًٔخ ‪-‬رلٔذ‬ ‫حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ُٝ٧‬ش‪ٓ -‬غ حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ حُل‪٤‬خس حُيٗ‪٤‬خ ‪٘٣ُٝ‬ظ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ أٗز‪ ٚ‬رخُٔ٘خظَ حُـٔ‪ِ٤‬ش حُظ‪َ٣ ٢‬ح‪ٛ‬خ‬ ‫حُٔ​ٔخكَ ك‪٣َ١ ٢‬و‪ ،ٚ‬اٗ‪٣ ٚ‬ظـخ‪ُٛٝ‬خ هخ‪ٛ‬يًح ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ظ‪ ٚ‬حُظ‪ ٢‬أٗ٘ؤ ٓٔلَ‪ ٖٓ ٙ‬أؿَ رِ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خ‪ٌٛ ٌُٖ ...‬ح ح‪٫‬هظ‪٤‬خٍ ػِ‪ٓ ٠‬خ ك‪ٚ٤‬‬ ‫ٖٓ ٍٗي‪ ُٚ ،‬ػٖٔ ‪٣‬ـذ ىكؼ‪ ٚ‬ػٖ ‪٤١‬ذ هخ‪ .َ١‬حُلو‪ٞ٣ َ٤‬حؿ‪٬ٌ٘ٓ ٚ‬ص ٓـخ‪َ٣‬س ‪١-‬زؼًخ‪٬ٌُِ٘ٔ -‬ص حُظ‪ٞ٣ ٢‬حؿ‪ٜ​ٜ‬خ‬ ‫حُٔ‪ٍ ٌُٖ ،َٓٞ‬رٔخ ًخٗض أٗي‪ .‬إ حُلو‪ َ٤‬حُٔوَّ‪ٔ٣ ٫ ،‬ظط‪٤‬غ ‪ َٛٝ‬أٍكخٓ‪ٝ ٚ‬ؿ‪َ٤‬حٗ‪ٝ ٚ‬أ‪ٛ‬يهخث‪ ٚ‬رخُٔخٍ؛ ‪،ٌِٚٔ٣ ٫ ٚٗ٧‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ٓخ ‪٣‬ـؼِ‪- ٚ‬ك‪ ٢‬حُـخُذ‪ٟٞٓ -‬ؼًخ ‪ٗ٩‬لخم حُ٘خّ‪َٜٓٝ ،‬كًخ ٖٓ ٓ‪ٜ‬خٍف حًُِخس‪ًٔ- ٢ٛٝ ،‬خ ‪ٍٝ‬ى‪ -‬أ‪ٓٝ‬خم حُ٘خّ‪،‬‬ ‫ٌُُي ُْ ‪َّ ٍَُٞٓ ٌٖ٣‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ ُٚ٥ ٫ٝ -ِْٓٝ ٚ٤‬هز‪ُٜٞ‬خ‪ٝ .‬حُلو‪ٓ َ٤‬غ ‪ٌٛ‬ح هي ‪ُٜ٣‬خد ريحء حُلٔي ‪ٝ‬حُظطِغ ُٔخ ك‪٢‬‬ ‫أ‪٣‬ي‪ ١‬حُ٘خّ‪ٝ ،‬هي ‪٣‬يكؼ‪ ٚ‬حُلوَ اُ‪ ٠‬هز‪ ٍٞ‬حَُٗ‪ٞ‬س رلـش ‪ٍَٟٝ‬حص حُؼ‪ٝ ٖ٤‬اُلخف ٓطخُذ حُل‪٤‬خس‪٣ٝ .‬ـي حُلو‪ٗ َ٤‬لٔ‪- ٚ‬ك‪٢‬‬ ‫أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س‪ٓ -‬و‪ٞ‬ىًح ‪ٓٝ‬يك‪ٞ‬ػًخ اُ‪ٝ ٠‬ه‪ٞ‬ف ٓ‪ٞ‬حهق ‪َ٣ ٫‬ط‪ٜ٤٠‬خ ُ٘لٔ‪ٔ٣ ٫ ٌُٖ ،ٚ‬ظط‪٤‬غ كؼَ ٗ‪٢‬ء رٔزذ ‪ٟ‬ؼق‬ ‫آٌخٗخط‪ٝ .ٚ‬هي هخٍ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ٓ -٠‬وًٍَح ه‪٤٠‬ش ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ك‪ ٢‬حَُٔحء ‪ٝ‬حُ‪َ٠‬حء‪ْ ََٗٝ ( :‬زُِ‪ ْ​ْ ًُ ٞ‬رِخُ ََِّّ٘ َ‪ْ ٝ‬حُوَ ‪ َِْ ٤‬كِ ْظَ٘شً َ‪ٝ‬اَُِ ْ‪َ٘٤‬خ‬ ‫طَُْ َؿؼُ‪ٍٞٓ[ .) َٕٞ‬س ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء‪ ٖٓ :‬ح‪٣٥‬ش ‪ٝ .]35‬اػلخف حُلو‪َٓ٧ َ٤‬ط‪ٝ ٚ‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٗ ٠‬ؼ‪ ٍٞ‬أ‪٫ٝ‬ى‪ ٙ‬رخَُ‪ٟ‬خ ػٖ‬ ‫‪ٟٝ‬ؼ‪ ْٜ‬حُؼخّ‪ ٌٕٞ٣ ٫ ،‬ك‪ ٢‬حُؼخىس ؿ‪٤‬يًح ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ٓ ٞٛ‬ؼَ‪ٝ‬ف ‪٬ٓٝ‬كع‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬حُو‪٤ٜ٣ :ٍٞ‬ذ ‪٣‬ط‪٤‬ذ إٔ ‪٣‬ؼ‪ٖ٤‬‬ ‫حَُٔء ‪ًٔ-‬خ ‪٣‬و‪ -ُٕٞٞ‬رخُط‪ٝ ٍٞ‬حُؼَ‪٣ ،ٝ‬ؼط‪ٗ ٢‬لٔ‪ٓ ًَ ٚ‬خ ط٘ظ‪ٝ ٚ٤ٜ‬طظ‪ٞ‬م اُ‪ٓٝ ،ٚ٤‬غ ًُي ‪٣‬لخكع ػِ‪٤ُ ٠‬خهش ‪ٓ٬ٓٝ‬ش‬ ‫ؿٔ​ٔ‪ ٖٓ ٚ‬ح‪َٓ٧‬ح‪ٝ ٝ‬حُؼَِ‪ ،‬كبٓخ إٔ ‪٣‬وظخٍ ‪ٌٛ‬ح أ‪ً ٝ‬حى‪ٝ ،‬ػِْ حُ‪ٜ‬لش ًِ‪ ٚ‬هخثْ ػِ‪َٗ ٠‬ف ‪ ٌٙٛ‬حُٔؼخىُش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪301‬‬

‫‪ َ٤ٔ٣ -2‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ اُ‪ ٠‬حُ‪٠‬ز‪ ٢‬حُ٘ي‪٣‬ي ك‪ ٢‬طَر‪٤‬ظ‪٫ٝ٧ ٚ‬ى‪ٝ ٙ‬اىحٍط‪ُٞٔ ٚ‬ظل‪ َٟ٣ٝ ،ٚ٤‬إٔ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٞٛ‬ح‪ِٞٓ٧‬د ح‪ٓ٧‬ؼَ‬ ‫ُللظ‪ ٖٓ ْٜ‬ح‪ٗ٫‬لَحف‪ٝ ،‬ح‪ِٞٓ٧‬د ح‪ٓ٧‬ؼَ ُـؼَ حُؼَٔ ‪ َ٤ٔ٣‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ٝ‬رخٌُلخءس حُٔطِ‪ٞ‬رش‪ٛ .‬ئ‪٫‬ء حُ٘خّ‬ ‫‪٣‬ظوٌ‪ ٖٓ ٕٝ‬حَُهخرش ‪ٝ‬حُٔظخرؼش ‪ٝ‬حُٔ٘غ ‪ٝ‬حُِؿَ ح‪٧‬ىحس حُظ‪٠٣ ٢‬زط‪ ٕٞ‬ر‪ٜ‬خ ٓخ ‪٣َ٣‬ي‪ٟ ٕٝ‬زط‪ٝ .ٚ‬حُلو‪٤‬وش أٗ٘خ ك‪ٗ ٖ٤‬ل‪ِّ٤‬ي‬ ‫‪ٝ‬ػ‪٘٤‬خ ػٖ ك‪١ ْٜ‬ز‪٤‬ؼش حُؼَٔ حُظَر‪ٝ ١ٞ‬ح‪٩‬ىحٍ‪ .١‬كبٗ٘خ ٗ٘يكغ اُ‪ٔٓ ٠‬خُش ٓٔؤُش حُ٘يس ‪ٝ‬حُٔ٘غ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ري‪ٝ ٢ٛ‬ؿَ‪،١ِ٣‬‬ ‫‪ٌُٜٝ‬ح كبٕ ‪ٌٛ‬ح ح‪ِٞٓ٧‬د ‪ ٞٛ‬ح‪ً٧‬ؼَ ٗ‪ٞ٤‬ػًخ ك‪ ٢‬حُز‪٤‬جخص حُظ‪٣ ٢‬ـِذ ػِ‪ٜ٤‬خ ح‪ٗ٫‬لٔخٍ حُٔؼَك‪ٝ ٢‬حُل‪٠‬خٍ‪ .١‬حُؼٖٔ حٌُ‪١‬‬ ‫‪ُ٣‬يكغ ٗظ‪٤‬ـش حطزخع ‪ٌٛ‬ح ح‪ِٞٓ٧‬د ‪ٟ ٞٛ‬ؼق حُؼوش ر‪ ٖ٤‬حُطَك‪ٝ ،ٖ٤‬ػيّ حُٔ​ٔخف ُِ‪ٞ‬حُع حُيحهِ‪( ٢‬حُ‪ )َ٤ٔ٠‬رخُ٘ٔ‪ ٞ‬حٌُخك‪٢‬؛‬ ‫‪ٌٛ ٕ٧‬ح حُ‪ٞ‬حُع ‪ ٞٔ٘٣ ٫‬ا‪ ٫‬ك‪٘ٔ٣ ٖ٤‬ق ‪ٛ‬خكز‪ ٚ‬حُلَ‪٣‬ش‪ُ٣ٝ ،‬ل َّٔ حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش‪ .‬أ‪ٟ‬ؼق أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح ٗ‪ٞ٤‬ع حُ٘لخم ُي‪ٟ‬‬ ‫ٖٓ ‪٣‬طزن ٓؼ‪ٌٛ ٚ‬ح ح‪ِٞٓ٧‬د؛ اً ‪ٜ٣‬زق ُ‪ًِٞٓ ٚ‬خٕ‪ ،‬ه‪َٔٛ٤‬خ حٌُ‪٣ ١‬ظ‪ُ٘ َٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ إٔ حُٔ‪ٞ‬ظق ‪٣‬ؼَٔ ك‪٘٤‬جٌ رخُلي‪ٝ‬ى‬ ‫حُيٗ‪٤‬خ ٖٓ ‪١‬خهظ‪ ،ٚ‬أٓخ ح‪٩‬ريحع ك‪ ٬‬طٔؤٍ ػ٘‪ٚ‬؛ ‪ٞٓ ٌٕٞ٣ ُٖ ٚٗ٧‬ؿ‪ٞ‬ىًح‪٘ٛ .‬خى أٗخّ آهَ‪ ِٕٞ٤ٔ٣ ٕٝ‬اُ‪٘ٓ ٠‬ق حُؼوش‪ٝ ،‬اُ‪٠‬‬ ‫حُظيُ‪ٝ َ٤‬حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬ح‪٫‬رٖ ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬ظق ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜٔ‬خ هخىٍحٕ ػِ‪ ٠‬حًظ٘خف أهطخث‪ٜٔ‬خ ‪ٝ‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ل‪ٜٔ‬خ‪٘٣ٝ ،‬ظَحٕ اُ‪ ٠‬حُ‪٠‬ز‪٢‬‬ ‫حُظَر‪ٝ ١ٞ‬ح‪٩‬ىحٍ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬أِٓ‪ٞ‬د ػو‪ٟٝ ْ٤‬خ ٍّ‪ .‬حُؼٖٔ حٌُ‪ُ٣ ١‬يكغ ػ٘ي حُـ٘‪ٞ‬ف ُ‪ٌٜ‬ح ح‪ِٞٓ٧‬د ‪ ٞٛ‬حُظِٔم ‪ٝ‬حُظَٔى‬ ‫‪ٟٝ‬ؼق حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش؛ ‪٘ٛ ْ٤ُ ٚٗ٧‬خى ٖٓ ‪ٔ٣‬ؤٍ‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حُظٔخى‪ ١‬ك‪ ٢‬حُوطؤ أك‪٤‬خًٗخ ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٘٣‬ؼَ أكي؛ ‪ٚٗ٧‬‬ ‫ُ‪٘ٛ ْ٤‬خى ٖٓ ‪٣‬ظخرغ ‪٣ٝ‬لخٓذ‪.‬‬ ‫ُؼِ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُوخىّ –ربٕ َّللا‪ -‬أٓ‪ٞ‬م حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٓ٧‬ؼِش‪ٝ ،‬أ‪ٟٝ‬ق كو‪ ٚ‬حُظؼخَٓ ٓغ ‪ ٌٙٛ‬حُلخ‪٫‬ص‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا حُٔ‪ٞ‬كن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪302‬‬

‫‪- 100‬المعادالت الصعبة (‪)2‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /3/22‬‬ ‫‪2006 /04/20‬‬ ‫طل ّي ْػ ُ‬ ‫ض ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن ػٖ ٓؼخىُظ‪ ٖٓ ٖ٤‬حُٔؼخى‪٫‬ص حُ‪ٜ‬ؼزش‪ٓٝ ،‬ؤكخ‪ ٍٝ‬حُ‪ ّٞ٤‬اُوخء حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪ ٠‬حػ٘ظ‪ٜ٘ٓ ٖ٤‬خ‪:‬‬ ‫‪ ٫ -3‬طٔظط‪٤‬غ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬إٔ ط٘خٍ ٓ‪ِ٤‬حص ح‪ٗ٫‬لظخف ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ـ‪٬‬م ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي؛ اً ‪٫‬ري ُي ٖٓ إٔ طوظخٍ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ط‪ٞ‬حُٕ ‪ٝ‬طيكغ حُؼٖٔ‪ٝ ،‬طظل َّٔ حُظّزؼخص‪ .‬اًح ؿ٘ل٘خ اُ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬ـ‪٬‬م ‪ٟٝ​ٝ‬غ حُلي‪ٝ‬ى ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حؿِ ر‪٘​٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪،ٟ‬‬ ‫ك‪ٞ‬هل٘خ ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬ىه‪ ٍٞ‬حُٔطز‪ٞ‬ػخص‪ ًَٝ ،‬حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش حُٔ‪٤‬جش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ‪٬‬ثٔش‪ٝ ،‬ه‪٘٠‬خ ٓخ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حُلَد حُزخٍىس‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُؼوخك‪ٓ ٢‬غ حُٔوخُل‪ ،ٖ٤‬كِ‪ّٛ‬يٗخ حُ٘خّ ك‪٘ٓ ٢‬ظـخط‪ ْٜ‬حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼوخك‪٤‬ش‪ٝ ،‬أػَٗخ حٌُ٘‪ٞ‬ى ‪ٝ‬حُ٘ز‪ٜ‬خص ك‪ٍٞ‬‬ ‫ٍٓ‪ٝ ُْٛٞ‬أػ‪ ...ْٜٓ٬‬اًح كؼِ٘خ ‪ٌٛ‬ح‪ ،‬كٔخًح ٌٗٔذ؟‬ ‫هي ٌٗٔذ ٗ‪٤‬جًخ ٖٓ طٔخٓي ٓ‪ٞ‬هل٘خ حُؼوخك‪ٝ ٢‬حُٔؼَك‪ٝ ٢‬حُلٌَ‪ٝ ،١‬هي ٗٔظط‪٤‬غ حُٔلخكظش ػِ‪ٌٗٞٓ ٠‬خط٘خ حُؼوخك‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُؼوي‪ّ٣‬ش‬ ‫ٖٓ حٌُ‪ٝ‬رخٕ‪ٝ ،‬هي ٗٔظط‪٤‬غ ط٘​٘جش ؿ‪٣ َ٤‬لوَ رخ‪ٗ٫‬ظٔخء اُ‪ ٠‬ح‪٘٣ٝ ،ّ٬ٓ٩‬ظَ رلٌٍ اُ‪ ٠‬ح‪٧‬ى‪٣‬خٕ ‪ٝ‬ح‪٣٧‬يُ‪ٞ‬ؿ‪٤‬خص ح‪٧‬هَ‪،ٟ‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حٌُٔخٓذ ٓ‪ٜٔ‬ش ‪ٗٝ‬لٔ‪٤‬ش‪ ،‬كخُظـخْٗ حُؼوخك‪ٝ​ٝ ٢‬كيس حُٔؼظوي ‪ٝ‬حَُإ‪٣‬ش ٖٓ أْٓ ‪ٝ‬كيس ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬أ‪ ٍٞٛ‬ه‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ ‪٠ٜٗٝ‬ظ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫ٌُٖ ٓخًح ٗؤَ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلخٍ؟‬ ‫إ ح‪ٗ٫‬ـ‪٬‬م ‪ٟٝ​ٝ‬غ حُل‪ٞ‬حؿِ ‪٣‬لَّ ػوخكظ٘خ ٖٓ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ رخُؼوخكخص حُل‪٤‬ش حُٔظـيىس ‪ٝ‬حُٔزيػش‪ ٖٓٝ .‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق أٗ٘خ ك‪ٌٙٛ ٢‬‬ ‫حُلوزش ٖٓ حُظخٍ‪٣‬ن ُٔ٘خ حٌُ‪٣ ٖ٣‬زيػ‪٣ٝ ٕٞ‬ـ ّيى‪ُ٘ٔٝ ،ٕٝ‬خ حٌُ‪٣ ٖ٣‬وظَػ‪ٝ ،ٕٞ‬اًح ً٘خ ‪ٗ ٫‬زيع‪ّ ٔٗٝ ،‬ي حُٔزَ أٓخّ ح‪٫‬هظزخّ‬ ‫ٖٓ حُٔزيػ‪ ،ٖ٤‬ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ٘خ ٗؼَٔ ػِ‪٣ُ ٠‬خىس حُلـ‪ٞ‬س ر‪٘​٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ .ٟ‬إ حُظخٍ‪٣‬ن ‪٣‬ؼِٔ٘خ إٔ ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪٢‬‬ ‫ط٘ؼٍِ ػٖ ط‪٤‬خٍ حُل‪٠‬خٍس طؼَّ‪ٗ ٝ‬لٔ‪ٜ‬خ ُِظؼلٖ حُيحهِ‪ٝ ،٢‬ط‪ٜ‬خد ريحء ح‪٫‬ؿظَحٍ رٔزذ كوي حُٔلَ‪ ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُظ٘‪٣ٞ‬غ‬ ‫‪ٝ‬حُظـي‪٣‬ي‪ٝ ..‬طويّ حُي‪ ٍٝ‬ح‪٩‬كَ‪٣‬و‪٤‬ش حُلو‪َ٤‬س‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ويّ حٌُٔخٕ ح‪( ٕٞ٤ِٛ٧‬حُ‪ٜٞ٘‬ى حُلَٔ) ُِ‪٣٫ٞ‬خص حُٔظليس ح‪٤ٌ٣َٓ٧‬ش‬ ‫ٗٔ‪ًٞ‬ؿًخ ك‪ً٤‬خ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح‪ .‬إ حُؼوخكش طو‪ ٖٓ ٟٞ‬ه‪ ٍ٬‬حُظزخىٍ‪ٝ ،‬طلٔ‪ٗ ٢‬لٔ‪ٜ‬خ ٖٓ ‪٬٣ٝ‬ص حُو‪ ٍٜٞ‬حٌُحط‪ ٖٓ ٢‬ه‪ ٍ٬‬حًظٔخد‬ ‫رؼ‪ ٞ‬ػ٘خ‪ َٛ‬حُو‪ٞ‬س ٖٓ حُؼوخكخص حُو‪ّ٣ٞ‬ش‪.‬‬ ‫حُو‪ٛ٬‬ش ُ‪ٌٜ‬ح ًِ‪ :٢ٛ ٚ‬إٔ ح‪ٗ٫‬لظخف ‪٘٣‬لغ‪ّ ٜ٣ ٌُٖ ،‬يى رظ٘‪ ٖ٣ٞ‬حَُإ‪٣‬ش ‪ٛٝ‬يّ ٌٓ‪ٗٞ‬خص حُ‪ّ٣ٜٞ‬ش ‪ٝ‬حُو‪ّ٤ٜٛٞ‬ش حُؼوخك‪ّ٤‬ش‪ ،‬أٓخ‬ ‫ح‪ٗ٫‬ـ‪٬‬م كبٗ‪ٔ٣ ٚ‬خػي ػِ‪ ٠‬حُظٔ‪ٝ ِ٤‬حُظَحر‪ٝ ٢‬حُ‪ٟٞٞ‬ف‪ّ ٜ٣ ٌُٚ٘ ،‬يى رخُظوِق ‪ٝ‬ح‪٫‬هظظخٍ حُيحهِ‪ٝ ٢‬حُؼوْ ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظَحٍ‪ ،‬كٔخ‬ ‫حُؼَٔ؟‬ ‫‪ً -4‬ؼَ حُ٘خهي‪ُِ ٕٝ‬ؼَٔ حُـٔخػ‪ ٢‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُيػ‪ٞ‬س اُ‪َّ ٠‬للا –طؼخُ‪ٝ -٠‬هيٓش ح‪ٝ ،ّ٬ٓ٩‬أُ​ُِّق حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُظذ حُظ‪٢‬‬ ‫ط‪ّٟٞ‬ق ػ‪ٞ٤‬د رؼ‪ ٞ‬حُـٔخػخص‪ٝ ،‬ط٘​ّ٘غ ػِ‪ ٠‬ح‪ٔ٠ٗ٫‬خّ اُ‪ ٠‬أ‪ ١‬ؿٔخػش آ‪٤ٓ٬‬ش‪ .‬ك‪ ٢‬حُٔوخرَ كبٕ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ أطزخع‬ ‫حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪٘٣‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ ٠‬حُيػخس ‪ٝ‬حُ٘خٗط‪ ٖ٤‬ح‪ ٖ٤٤ٓ٬ٓ٩‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬كَحى‪ ٟ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪٣ ُْ ْٜ‬يًٍ‪ٞ‬ح ك‪ٞ‬حثي‬ ‫حُؼَٔ حُـٔخػ‪٣ ُْٝ ،٢‬يًٍ‪ٞ‬ح ح‪٧‬هطخٍ حُظ‪ ٢‬طظ‪ٜ‬يى ح‪ٓ٧‬ش‪ٝ ،‬حُظ‪ ٢‬طوظ‪ ٖٓ ٢٠‬حُـٔ‪٤‬غ ٍ‪ ٙ‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬ف ‪ٝ​ٝ‬كيس حٌُِٔش‪،‬‬ ‫‪ٜ٣ٝ‬خكذ ًُي ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ ح‪ُ٩‬ىٍحء ُِٔ٘ـِحص‪ٝ ،‬هي ‪ َٜ٣‬ح‪ َٓ٧‬اُ‪ ٠‬كي ح‪٫‬ط‪ٜ‬خّ رخُظوٌ‪ٝ َ٣‬اً‪ٛ‬خد حَُ‪٣‬ق‪.‬‬ ‫ك‪٣ ٖ٤‬ؼَٔ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٓغ ؿٔخػش‪ ،‬كبٗ‪ٌٔ٣ ٚ‬ذ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪ ،‬ك‪ٜ٘‬خى ٖٓ ‪٣‬وط‪٘٣ٝ ،ُٚ ٢‬ـؼ‪ٞ٣ٝ ،ٚ‬كَ ُ‪ ٚ‬ح‪١٩‬خٍ‬ ‫ُِؼَٔ‪ًٔ ،‬خ ‪ٞ٣‬كَ ُ‪ ٚ‬ىٍؿش ٖٓ ح‪ٗ٫‬ظٔخء حُِٔٔ‪ٝ ّٞ‬حُٔليى‪ًٝ ،‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪ ٌٕٞ٣‬حُؼَٔ حُـٔخػ‪ ٢‬كَ ًُح ُِ٘زخد ٖٓ‬ ‫ح‪ٗ٫‬لَحف ‪ٝ‬حُؼطخُش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪٣ ٖ٤‬ؼَٔ ح‪ٔٗ٩‬خٕ رٔلَى‪ ،ٙ‬كبٗ‪٘٣ ٚ‬ؼَ رخُلَ‪٣‬ش‪٣ ٫ٝ ،‬ـي ٗلٔ‪ًٓ ِ​ِٓ ٚ‬خ رٔ‪٤‬خٓخص ‪ٝ‬هط‪ٞ‬حص ُ‪ٓ ْ٤‬وظ٘ؼًخ ر‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٚ‬‬ ‫‪٣‬ظلَٔ ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش أػٔخُ‪٣ٝ ،ٚ‬وظخٍ هَحٍحط‪ٝ .ٚ‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ٌٛ ٠‬ح كبٗ‪ ٖٓ ِْٔ٣ ٚ‬ىحء حُظل ِّد ‪ٝ‬حُظؼ‪ّٜ‬ذ حٌُ‪ ١‬حرظُِ‪ ٢‬ر‪ٚ‬‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬أطزخع حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ِْٔ٣ٝ ،‬رٌُي ٖٓ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـ‪٤‬زش ‪ٝ‬حُ٘ٔ‪ٔ٤‬ش‪...‬حُن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪303‬‬

‫ً‪٤‬ق ٗظؼخَٓ ٓغ حُٔؼخى‪٫‬ص حُ‪ٜ‬ؼزش؟‬ ‫‪٣ -1‬ـذ إٔ ٗؼظَف إٔ حُظؼخَٓ ٓغ ٓؼَ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٗ ٍٞٓ٧‬خم ‪ٛٝ‬ؼذ‪ٌٛٝ ،‬ح ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪ ٌٕٞ٣‬رٔزذ ػيّ حًظ٘خك٘خ ُـٔ‪٤‬غ‬ ‫حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُظ‪ ٢‬طيهَ ك‪ ٢‬طًَ‪٤‬ذ ‪ ٌٙٛ‬حُٔؼخى‪٫‬ص‪ ،‬ك٘لٖ ‪ ًَ َٟٗ ٫‬أؿِحء حُ‪ٍٜٞ‬س‪ٌُٝ ،‬ح ك‪ٜ٘‬خى ىحث ًٔخ ا‪٣‬ـخر‪٤‬خص‬ ‫‪ِٓٝ‬ز‪٤‬خص ‪َٗ ٫‬ح‪ٛ‬خ‪ٗ ٫ٝ ،‬لٔذ كٔخر‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ -2‬اًح ًخٕ ح‪ًٌُ َٓ٧‬ي‪ ،‬ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ طؼخِٓ٘خ ٓغ حُٔؼخى‪٫‬ص حُ‪ٜ‬ؼزش‪٣ ،‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ٞ‬حُٗش ر‪ٓ ٖ٤‬خ ٗؤهٌ‪ٗٝ ٙ‬يكؼ‪،ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حُٗش ‪ ٫‬طو‪ ّٞ‬ىحث ًٔخ ػِ‪ٓ ٠‬ؼط‪٤‬خص ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش‪ٌُٜٝ ،‬ح كٔظظَ ٓ‪ٞ‬حُٗخط٘خ ٓ‪ٟٞ‬غ ؿيحٍ ‪ٝ‬أهٌ ‪ّ ٍ ٝ‬ى‪ٝ ،‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلخٍ‬ ‫كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظؼخًٍ ٓخىٓ٘خ ٗظٖ إٔ ٓ‪ٞ‬حهل٘خ طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حؿظ‪ٜ‬خى‪ ،‬كخ‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ُ٣ ٫‬لْٔ رخؿظ‪ٜ‬خى آهَ‪.‬‬ ‫‪ -3‬أ‪٢ٗ ْٛ‬ء ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ حُٔؼخى‪٫‬ص حُ‪ٜ‬ؼزش ‪ٓ ٞٛ‬ؼَكش حٌُٔخٓذ ‪ٝ‬حُؤخثَ حُظ‪ٓ ٢‬ظ٘​٘ؤ ػٖ حهظ‪٤‬خٍ ‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬ش ٖٓ‬ ‫حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬خص‪ٌُٜٝ ،‬ح ك‪٤‬ـذ ٍ‪ٛ‬ي‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حػظزخٍ‪ٛ‬خ ريهش‪٣ٝ ،‬ـذ إٔ ٗلخ‪ٟ ٍٝ‬زط‪ٜ‬خ ر‪٠‬خر‪َٗ ٢‬ػ‪ٟٝ ٢‬خر‪ِٜٓ ٢‬ل‪٢‬‬ ‫ٓؼظزَ‪.‬‬ ‫‪ -4‬اًح حهظَٗخ ‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬ش ٖٓ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬خص‪ ،‬كؼِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلظق ػ‪ً٘٤‬خ ػِ‪ ٠‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬حهظَٗخ‪ٛ‬خ‪ٝ ،‬ػ‪ً٘٤‬خ ػِ‪ٓ ٠‬خ ػِك٘خ ػ٘‪،ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ‪ ،‬كبٕ ػِ‪ ٖٓ ٠‬حهظخٍ حُؼَٔ حُلَى‪ ١‬إٔ ‪٣‬يٍى إٔ أٓ‪ًٍٞ‬ح ًؼ‪َ٤‬س ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ حُو‪٤‬خّ ر‪ٜ‬خ ر٘لٔ‪ ٖٓٝ ،ٚ‬ػْ‬ ‫كبٕ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪ٔٓ ٌٕٞ٣‬ظؼيحً ُطِذ حُٔؼ‪ٗٞ‬ش ٖٓٔ ‪ٔ٣‬خػي‪ ٙ‬ك‪ٜ٤‬خ‪ًٔ ،‬خ إٔ ػِ‪ ٚ٤‬رزٌٍ حُ٘‪ٜ‬ق ‪ٝ‬حُٔ٘‪ٍٞ‬س ُٖٔ ‪٣‬لظخؿ‪ٜ‬خ ٖٓ‬ ‫حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُٔـٔ‪ٞ‬ػخص حُيػ‪٣ٞ‬ش‪ٝ .‬ػِ‪ ٚ٤‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح إٔ ‪٣‬لٌٍ ٖٓ إٔ ط‪ٜ‬زق حُلَى‪٣‬ش ُي‪ ٚ٣‬كَى‪٣‬ش َٓ‪٤ٟ‬ش‪ ،‬طؼزَ‬ ‫ػٖ ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼـِ ػٖ حُظ‪٬‬إّ ‪ٝ‬حَُإ‪٣‬ش حُ‪٤٠‬وش‪ٝ .‬ػِ‪ ٖٓ ٠‬حهظخٍ حُؼَٔ ٓغ ؿٔخػش إٔ ‪٣‬لخكع ػِ‪ ٠‬هيٍ ٖٓ كَ‪٣‬ش‬ ‫حَُأ‪ٝ ١‬ح‪٫‬هظ‪٤‬خٍ ‪ٝ‬حُٔزخىٍس‪ًٔ ،‬خ إٔ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬ظٔخٓلًخ ٓغ حٌُ‪٣ ٖ٣‬وخُل‪ ٚٗٞ‬ك‪ ٢‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ‪ٝ ،‬رؼ‪٤‬يًح ػٖ حُظل ِّد‬ ‫‪ٝ‬حُظؼ‪ٜ‬ذ‪ٔٓٝ ،‬ظؼيًح ُٔ​ٔخع حُ٘‪ٜ‬ق ٖٓ هخٍؽ ؿٔخػظ‪ ،ٚ‬كوي ‪ُ ٌٕٞ٣‬ي‪ ٟ‬كَى ٖٓ ح‪٧‬كَحى ٖٓ ٓيحى حَُأ‪ٗٝ ١‬لخً حُز‪َ٤ٜ‬س‬ ‫ٓخ ‪٘٣‬لغ ر‪ ٚ‬ؿٔخػش ًز‪َ٤‬س‪.‬‬ ‫ٓ‪٤‬ظَ حُظؼخَٓ ٓغ حُٔؼخى‪٫‬ص حُ‪ٜ‬ؼزش ‪ٛ‬ؼزًخ‪ٓٝ ،‬ظظَ حُ٘ظخثؾ ٓ‪ٟٞ‬غ ٗي أ‪ ٝ‬ؿيٍ‪٫ ٌُٖٝ ،‬ري ٖٓ إٔ ٗلخ‪َُٜ٘ ٍٝ‬‬ ‫اُ‪ ٠‬أك‪ٓ َ٠‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪.ٚ٤‬‬ ‫‪ٝ‬هلل ح‪ ٖٓ َٓ٧‬هزَ ‪ ٖٓٝ‬رؼي‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪304‬‬

‫‪- 101‬اإلنسان الحكٌم‬ ‫ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /2/23‬‬ ‫‪2006 /03/23‬‬ ‫هخُ‪ٞ‬ح ًؼ‪ًَ٤‬ح ك‪ ٢‬حُلٌٔش‪ٝ ،‬حهظِل‪ٞ‬ح ك‪ٗ ٢‬ؤٗ‪ٜ‬خ حهظ‪٬‬كًخ ‪ٝ‬حٓؼًخ؛ ‪ًُٝ‬ي رٔزذ حط‪ٜ‬خٍ حُلٌٔش رؼيى ٖٓ حُؼِ‪ٝ ّٞ‬حُو‪ٟٞ‬‬ ‫حُوِو‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼوِ‪٤‬ش‪ٝ .‬ك‪٣ ٖ٤‬وق ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ‪ٞ‬هق حٌُ‪ ١‬ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ول‪ ،ٚ‬كبٗ‪ ٌٕٞ٣ ٚ‬هي أٗـِ اٗـخ ًُح ُ‪ ْ٤‬رخُوِ‪ .َ٤‬ك‪ ٢‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪٘ٛ ٌٕٞ٣‬خى ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُـٔ‪ٝ ٝٞ‬ح‪ُ٫‬ظزخّ أ‪ٞٗ ٝ‬ع ٖٓ حُظوخ‪١‬غ ر‪ ٖ٤‬حُٔؼط‪٤‬خص حُٔؼَك‪٤‬ش‪ ،‬أ‪ٞٗ ٝ‬ع ٖٓ ‪ٟ‬ؼق‬ ‫ح‪٩‬ىٍحى ُِٔ٘خكغ ‪ٝ‬حُٔ‪٠‬خٍ‪ٝ ،‬ك‪٘٤‬جٌ كبٕ هِّش هِ‪ِ٤‬ش ٖٓ حُ٘خّ ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طظٌٖٔ ٖٓ ك‪ ْٜ‬حُٔل‪ٝ ٢٤‬حطوخً حُوَحٍ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪.‬‬ ‫هزَ إٔ أطليع ػٖ رؼ‪ًِٞٓ ٞ‬خص حَُؿَ حُلٌ‪ٞٓٝ ْ٤‬حهل‪ ٚ‬أ‪ٝ‬ى إٔ أ‪ٟٝ‬ق ٌٓ‪ٗٞ‬خص حُلٌٔش‪ٓٝ ،‬خ ‪٣‬لظخؿ‪ ٚ‬حُٔ‪ٞ‬هق‬ ‫حُلٌ‪ُ .ْ٤‬ؼَ أ‪ٛ‬ق طؼَ‪٣‬ق ُِلٌٔش ‪ًُ ٞٛ‬ي حُظؼَ‪٣‬ق حٌُ‪٣ ١‬و‪ :ٍٞ‬إ حُلٌٔش ‪ٟٝ ٢ٛ‬غ حُ٘‪٢‬ء ك‪ٟٞٓ ٢‬ؼ‪ٝ .ٚ‬كظ‪٠‬‬ ‫ٗ‪٠‬غ حُ٘‪٢‬ء ك‪ٟٞٓ ٢‬ؼ‪ ،ٚ‬كبٗ٘خ ٗلظخؽ اُ‪ ٠‬أَٓ‪ ٖ٣‬أٓخٓ‪:ٖ٤٤‬‬ ‫ح‪ٓ ٞٛ :ٍٝ٧‬ؼَكش ٓخ ‪٣‬ـذ ػِ‪٘٤‬خ ه‪ ُٚٞ‬أ‪ ٝ‬كؼِ‪ٓٝ ،ٚ‬خ ‪٣‬ـذ ػِ‪٘٤‬خ طًَ‪ ٚ‬أ‪ٍ ٝ‬ك‪ ٚ٠‬أ‪ ٝ‬طـخ‪ٌٛٝ ...ِٚٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ٘خ ٗلظخؽ اُ‪٠‬‬ ‫ٓؼَكش ؿ‪٤‬يس ‪ٝ‬هزَس ٓٔظخُس رٔخ ٗلٖ ٓويٓ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪.ٚ‬‬ ‫حُؼخٗ‪ ٞٛ :٢‬ح‪ٍ٩‬حىس ‪ٝ‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش حُظ‪ٗ ٢‬لظخؿ‪ٜ‬خ ً‪ٗ ٢‬وخ‪ٍ ّٝ‬ؿزخط٘خ ‪ٜٞٗٝ‬حط٘خ‪ٓٝ ،‬خ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ ‪ٞٔ١‬كخص ؿ‪َٝ٘ٓ َ٤‬ػش ‪ٝ‬أٓ‪ٍٞ‬‬ ‫ؿ‪٫ َ٤‬ثوش‪ٗ ٢ًٝ ،‬ظـخ‪ٓ ُٝ‬خ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ ه‪ً ٍٜٞ‬حط‪ٝ .٢‬هي ٗلظخؽ كظ‪ ٌٕٞٗ ٠‬كٌٔخء كؼ‪ ً٬‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ػخُغ ‪ ٞٛ‬حَُ‪ٟ‬خ‬ ‫‪ٝ‬حُو٘خػش رٔخ هٔ​ٔ‪َّ ٚ‬للا ‪-‬طؼخُ‪ٝ ،-٠‬حُ٘ظَ اُ‪ٓ ًَ ٠‬خ ُْ ٗٔظطغ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٚ٤‬رؼي رٌٍ حُـ‪ٜ‬ي ػِ‪ ٠‬أٗ‪٢ٗ ٚ‬ء ُ‪ُ٘ ْ٤‬خ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬رخُظخُ‪ ٢‬كبٗ٘خ ‪ٗ ٫‬ظلَٔ ػِ‪ٗ ٫ٝ ،ٚ٤‬لٔي ٖٓ ظلَ ر‪٘ٗٝ ،ٚ‬ؼَ إٔ ٓخ ؿَ‪ُ٘ ٟ‬خ ٗ‪٢‬ء ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ٝ ٢‬ؿ‪٤‬ي‪.‬‬ ‫ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗظًٌَ ىحث ًٔخ إٔ ٓخ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ ٓؼَكش‪٣ ،‬ظَ ىحث ًٔخ أهَ ٓٔخ ‪ٓ ٞٛ‬طِ‪ٞ‬د‪ ،‬أ‪ ١‬إٔ ٓ‪ٞ‬حهل٘خ ٓظظَ طلظوي ك‪ ٢‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ اُ‪ ٠‬حُٔؼَكش‪ ،‬حُظ‪ٗ ٫ ٢‬ؼَف ً‪٤‬ق ٓ٘ل‪ َٜ‬ػِ‪ٜ٤‬خ‪ٝ ٖٓٝ .‬ؿ‪ ٚ‬آهَ كبٕ ٓ‪٤‬طَط٘خ ػِ‪ٍ ٠‬ؿزخط٘خ ‪٘ٓٝ‬ظ‪٤ٜ‬خط٘خ‪،‬‬ ‫طظَ ‪ ٢ٛ‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ؿ‪ً َ٤‬خِٓش‪ ،‬أ‪ ١‬أٗ٘خ َٗ‪ ٟ‬حُ‪ٜٞ‬حد ك‪ٞٓ ٢‬هق ٓخ‪٘​ٌُ٘ ،‬خ ‪ٗ ٫‬لؼَ ٓخ َٗح‪ ٙ‬رٔزذ ػيّ حٓظ‪ً٘٬‬خ ُِطخهش‬ ‫حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش حُٔطِ‪ٞ‬رش ٌُُي‪ٝ .‬حُو‪ٛ٬‬ش ٌَُ ‪ٌٛ‬ح‪ :٢ٛ ،‬أٗي ‪ ٫‬طـي كٌ‪ًٔ ٤‬خ ‪ ٞٛ‬كٌ‪ ْ٤‬ك‪ ًَ ٢‬حُٔ‪ٞ‬حهق ‪ ًَٝ‬حُظ‪َٜ‬كخص‪،‬‬ ‫كخُ٘و‪ُ ُّ٬ٓ ٚ‬ز٘‪ ٢‬حُزَ٘ ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ ٗؤٕ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪.ْٜ‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬حهق ‪ًِٞٓٝ‬خص كٌ‪ٔ٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬حُٔ​ِْٔ حُلٌ‪ ٞٛ ْ٤‬حُٔ​ِْٔ حُظو‪ ٢‬حُِٔظِّ حٌُ‪٣ ١‬ظلَّؽ أٗي حُظلَّؽ ٖٓ حُظو‪ َ٤ٜ‬ك‪ٝ ٢‬حؿذ أ‪ ٝ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ٓ ٢‬لَّ​ّ‪ .‬اٗ‪ٚ‬‬ ‫‪٣‬ؼَف ‪ٝ‬حؿز‪ ٚ‬طـخ‪ ٙ‬هخُو‪- ٚ‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ِٔ٣ٝ ،-٬‬ي ح‪ٍ٩‬حىس ‪ٝ‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظؼخٍ ٌُُي حُ‪ٞ‬حؿذ‪ .‬إ حُٔ​ِْٔ حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ٖ٤‬‬ ‫أُٓش ٓلخٍهش ر‪ٓ ٖ٤‬ؼظوي‪ ٌٖٔ٣ ٫ ًِٚٞٓٝ ٙ‬حػظزخٍ‪ ٙ‬كٌ‪ًٔ ٤‬خ ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض رَحػظ‪ ٚ‬حُٔؼَك‪٤‬ش‪ٜٔٓٝ ،‬خ ًخٗض ٓويٍط‪ ٚ‬ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش‬ ‫‪ٜٓٝ‬خٍط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُو‪٤‬خىس ‪ٝ‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ‪ ٚٗ٧ ...‬رؼيّ حُظِحٓ‪ ٚ‬هَٔ أًزَ ٓ‪٤‬يحٕ ‪ُِ ٌٖٔ٣‬لٌٔش إٔ طظـٔي ك‪ًِٔ .ٚ٤‬خ حُىحى حُٔ​ِْٔ‬ ‫ٗلخك‪٤‬ش‪ًٝ ،‬خٗض ٓؼخ‪ َٙ٤٣‬ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬ح‪٧‬كيحع‪.‬‬ ‫‪ ٌٕٞ٣ ٫ -2‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ كٌ‪ًٔ ٤‬خ اًح ُْ ‪٣‬ؼَف حُلي‪ٝ‬ى حُلخ‪ِٛ‬ش ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪٣‬ؼِٔ‪ٝ ،ٚ‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪٣‬ـ‪ .ِٜٚ‬إ ‪ ٌٙٛ‬حُٔؼَكش ‪٣ٍَٟٝ‬ش‬ ‫ؿيًح ُظـِ‪ ٢‬حُلٌٔش ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ‪ .‬اٗ٘خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬طِي حُٔؼَكش ٗٔظط‪٤‬غ حُظ‪ٞ‬هق ػٖ حٌُ‪ٝ ّ٬‬حُـيحٍ ‪ٝ‬ح‪٩‬ػ‪ ٕ٬‬رؤٗ٘خ ‪ٗ ٫‬ؼَف‬ ‫أًؼَ ٓٔخ هِ٘خ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ح‪٩‬ػ‪ ٕ٬‬رؤٕ حٌُ‪٣ ُْ ّ٬‬ؼي ٓل‪٤‬يًح؛ ‪ٛ ٚٗ٧‬خٍ ػزخٍس ػٖ َٓحء‪ُ٣ ،‬ظ‪ َٜ‬أَٓح‪ ٝ‬حُ٘ل‪ ّٞ‬أًؼَ ٓٔخ‬ ‫‪ُ٣‬ظ‪ َٜ‬اَٗحهخص حُؼو‪.ٍٞ‬‬ ‫‪ ٖٓ -3‬ػ‪ٓ٬‬خص كٌٔش حَُٔء ٓؼَكظ‪ ٚ‬رويٍ ٗلٔ‪ ،ٚ‬ك‪َ٣ ٬‬كؼ‪ٜ‬خ ك‪ٞ‬م ٓخ ‪ ٢ٛ‬ػِ‪ ٚ٤‬كو‪٤‬وش‪ ٍِ٘٣ ٫ٝ ،‬ر‪ٜ‬خ ػٖ ًُي‪ .‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫ّ‬ ‫‪ٔ٣‬ظوق ر‪ٜ‬خ‪،‬‬ ‫‪َ٣‬كغ حَُٔء ٗلٔ‪ ٚ‬ك‪ٞ‬م هيٍ‪ٛ‬خ كبٗ‪٣ ٚ‬وغ ك‪ ٢‬حٌُزَ ‪ٝ‬حُـَ‪ٝ ٍٝ‬حُ‪ٝ ،ْٛٞ‬طؤط‪ ٚ٤‬حُ‪ٜ‬يٓخص ٖٓ ًَ ٌٓخٕ‪ٝ ،‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫‪٘٣ٝ‬ظَ اُ‪ٜ٤‬خ ٗظَس حكظوخٍ كبٗ‪ٌُّٜ٣ ٚ‬خ‪٣ٝ ،‬لَٓ‪ٜ‬خ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُو‪ٌ٣ ٫ .َ٤‬ل‪ ٌٕٞ٣ ٢ً ٢‬حَُٔء كٌ‪ًٔ ٤‬خ إٔ ‪٣‬ؼَف ٓخ ‪ٞٛ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪305‬‬

‫ٗخؿِ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ٝ ٚ‬ك‪ٗ ٢‬و‪٤ٜ‬ظ‪ٝ ،ٚ‬اٗٔخ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ؼَف أ‪ً٠٣‬خ حُطخهخص حٌُخٓ٘ش ُي‪ ،ٚ٣‬أ‪ ١‬حُ‪ٍٜٞ‬س حُؼوِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼوخك‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪٤ٜ٘‬ش حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػِ‪ٜ٤‬خ اًح رٌٍ ؿ‪ٜ‬ي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ر٘لٔ‪ٝ .ٚ‬طِي حُٔؼَكش‪ ٫ ،‬طٌ‪ً ٕٞ‬خك‪٤‬ش اًح‬ ‫ُْ ‪ٜ٣‬خكز‪ٜ‬خ طلظّق ػوِ ّ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُـي‪٣‬ي‪ٝ ،‬ػَٔ ٓظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٍ٫‬طوخء‪ٝ .‬اًح ًخٕ ‪ٌٛ‬ح حُٔؼ‪٤‬خٍ ‪ٛ‬ل‪٤‬لًخ ‪ٛ ٞٛٝ-‬ل‪٤‬ق إ‬ ‫ٗخء َّللا‪ -‬كبٕ ٓؼظْ حُ٘خّ ُ‪ٞٔ٤‬ح كٌٔخء؛ ‪ٍ ْٜٗ٧‬ح‪ ٕٟٞ‬رؤ‪ٟٝ‬خػ‪ًٝ ،ْٜ‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪ ٌٕٞٗٞ٣‬هخثل‪ ٖٓ ٖ٤‬حُظـ‪ٓ ،َ٤٤‬ظ‪ّ٤ٜ‬ز‪ٖ٤‬‬ ‫ُظٌخُ‪٤‬ق ح‪٬ٛ٩‬ف‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ -4‬حُلٌٔش إٔ ٗظؼَف ػِ‪ ٠‬حطـخ‪ٛ‬خص حُ٘خّ‪ٝ ،‬إٔ ٗؤهٌ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ ظَ‪ٝ‬ك‪ٝ ْٜ‬أٌٗخٍ ٓؼخٗخط‪ .ْٜ‬إ أػوَ حُ٘خّ‬ ‫أػٌٍ‪ُِ٘ ْٛ‬خّ ‪ًٔ-‬خ ًخٕ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬ػَٔ رٖ حُوطخد ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ٝ -ٚ‬إ حُٔؼَكش حٌُخِٓش ‪ٛ‬لق ًخَٓ‪ .‬إ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ‬ ‫ٗيٍى إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ ػزخى َّللا ‪٣‬ؼخٗ‪٬ٌ٘ٓ ٖٓ ٕٞ‬ص ُْ ‪ٜ٘٣‬ؼ‪ٛٞ‬خ رؤ‪٣‬ي‪٣ٝ ،ْٜ٣‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬جخص ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف ُْ ‪٣‬وظخٍ‪ٛٝ‬خ‬ ‫‪ٗ٧‬لٔ‪ْٜ‬؛ ‪ ٖٓٝ‬ػْ كبٕ اػٌحٍ‪ٝ ْٛ‬ح‪ٗ٩‬لخم ػِ‪ٓٝ ْٜ٤‬ئحٍُط‪ ْٜ‬إ ًَ ًُي ‪٣‬يٍ ػِ‪ ٠‬كٔخٓ‪٤‬ش أه‪٬‬ه‪٤‬ش ػخُ‪٤‬ش‪٣ٝ ،‬يٍ ػِ‪٠‬‬ ‫ٍإ‪٣‬ش ‪ٝ‬حٓؼش ‪ٝ‬كٌ‪ٔ٤‬ش‪.‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُلٌٔش ‪ ٞٛ‬ك‪٣ ٞ٤‬ـ‪ٞ‬ى ر‪َّ ٚ‬للا ‪-‬طزخًٍض أٓٔخإ‪ -ٙ‬ػِ‪ ٠‬ػزخى‪٢ٗٝ ،ٙ‬ء آهَ ٗ‪ َٜ‬اُ‪ ٚ٤‬ػٖ ‪٣َ١‬ن حُٔؼَكش‬ ‫حُٔيهوش ‪ٝ‬حُٔـخ‪ٛ‬يس حُلٔ٘ش ُ٘ل‪٘ٓٞ‬خ‪ٝ ،‬ريح‪٣‬ش ًَ ه‪ً َ٤‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ طٌ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬ػظَحف رخُو‪ٝ ٍٜٞ‬حُظو‪ٝ َ٤ٜ‬حُٔؼ‪ ٢‬ك‪٢‬‬ ‫ٓيحٍؽ حٌُٔخٍ ػِ‪ ٠‬هيٍ حُٔ​ٔظطخع‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪306‬‬

‫‪- 102‬االختراق القٌمً‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /2/9‬‬ ‫‪2006 /03/09‬‬ ‫ًخٕ ‪ٟ‬ؼق ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ ر‪ ٖ٤‬أؿِحء حُؼخُْ ك‪ ٢‬حُٔخ‪ٞ٣ ٢ٟ‬كَ كٔخ‪٣‬ش ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪٤‬ش ُِؼوخكخص حُ‪٠‬ؼ‪٤‬لش ٖٓ حؿظ‪٤‬خف حُؼوخكخص حُو‪٣ٞ‬ش؛‬ ‫ٌُٖ ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٟٞ‬غ آهٌ ك‪ ٢‬حُظـ‪ َ٤‬حُ‪ ّٞ٤‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ي‪ٓٝ ٖٛ‬ظٔخٍع‪ ،‬كؼ‪ٍٞ‬س ح‪٫‬ط‪ٜ‬خ‪٫‬ص ‪ٝ‬حُزغ حُل‪٠‬خث‪ٝ ٢‬طيحهَ ٓ‪ٜ‬خُق‬ ‫ح‪ٝ ْٓ٧‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د‪٣ ،‬يكغ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬ا‪٣‬ـخى طـ٘‪ٝ ْ٤‬حٓغ حُ٘طخم ُ‪ٛ٬‬ظٔخٓخص ‪ٝ‬حُو‪ٝ ْ٤‬حَُإ‪ٝ ٟ‬حُؼ‪٬‬هخص‪٘ٛ ٖٓٝ ،‬خ كبٕ ػِ‪٠‬‬ ‫حٌُؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ‪ ٖٓٝ‬ؿ‪َٗ٤‬خ إٔ ‪٣‬وزِ‪ٞ‬ح رؤٗ‪٤‬خء ًؼ‪َ٤‬س ًخٗ‪ٞ‬ح ‪ٔ٣‬ظٌَ٘‪ٜٗٝ‬خ ٖٓ هزَ‪ًٔ ،‬خ إٔ ػِ‪ ْٜ٤‬إٔ ‪٤ٜ٣‬ج‪ٞ‬ح أٗلٔ‪٣ُِِٔ ْٜ‬ي ٖٓ‬ ‫حُظـ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُ٘ظَ اُ‪ً ٠‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪.ٍٞٓ٧‬‬ ‫حُو‪ٓ ًَ ٢ٛ ْ٤‬خُ‪ ٚ‬ه‪ٔ٤‬ش ٓخى‪٣‬ش أ‪ٓ ٝ‬ؼ٘‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حػظزخٍ‪٣‬ش‪ٝ ،‬طٌَ٘ حُو‪ُ ْ٤‬ي‪ ٟ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حَُٔٗي ح‪ً٧‬زَ ُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ىٍ‪ٝ‬د حُل‪٤‬خس‬ ‫حُِٔظ‪٣ٞ‬ش‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٜ‬خ طؼِٔ‪٤ً ٚ‬ق ‪٘٣‬ظّْ ٍى‪ٝ‬ى أكؼخُ‪ ٚ‬طـخ‪ ٙ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬ح‪٧‬كيحع حُٔوظِلش‪.‬‬ ‫طو‪ ٍٞ‬اكي‪ ٟ‬ه‪ٞ‬حػي حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ح‪ :٢ٔٓ٧‬اٗ‪ ٚ‬اًح حُظو‪ ٠‬ه‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ٟٝ ١‬ؼ‪٤‬ق كبٕ حُِوخء ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػْ ح‪٧‬ؿِذ ُ‪ٜ‬خُق حُو‪ ،ّ١ٞ‬اً‬ ‫‪ ٌّٚ٘ ٔ٣‬حُِوخء ٖٓ ارَحُ ؿخًر‪٤‬ظ‪ٝ ٚ‬كَ‪ّ .ٚ١َٝٗ ٝ‬‬ ‫‪ٝ‬إ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُو‪ٔ٣ ٫ ْ٤‬ظٔي ه‪ٞ‬ط‪َٝ٘ٓ ٖٓ ٚ‬ػ‪٤‬ظ‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ػظٔظ‪ ٚ‬أ‪ٝ‬‬ ‫ٓٔخكظ‪ٝ ،ٚ‬اٗٔخ ‪ٔ٣‬ظٔ ّي‪ٛ‬خ ٖٓ ه‪ٞ‬س ك‪ًُٝ .ٍٙٞ٠‬ي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬إٔ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ رؼظٔش حُو‪ ْ٤‬حُظ‪ُ ٢‬ي‪ٝ​ٝ ٚ٣‬ػ‪ ٚ٤‬رٔخ ‪٣‬لظخؿ‪ٚ‬‬ ‫ٖٓ ه‪٣ ،ْ٤‬ظَ ٗخه‪ًٜ‬خ ‪٤ٓٝ‬خ‪ ً٫‬اُ‪ ٠‬حُـٔ‪٘ٛ ٖٓٝ .ٝٞ‬خ كبٕ حُ٘خّ ‪٣‬طَر‪ ٕٞ‬ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش ح‪ُِٜٞ َٓ٧‬ص حُوخىٍ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٍٞٛٞ‬‬ ‫اُ‪ ٠‬آًحٗ‪.ْٜ‬‬ ‫ٗو‪ٜ‬ي رخ‪٫‬هظَحم ‪٘ٛ‬خ اؿزخٍ ٓ٘ظ‪ٍ ٓٞ‬ش ه‪٤ٔ٤‬ش ٓ٘ظ‪ٓٞ‬شً ه‪٤ٔ٤‬شً أهَ‪ ٟ‬ػِ‪ ٠‬حُظؼَّف ػِ‪ً ٠‬حط‪ٜ‬خ ٖٓ ؿي‪٣‬ي ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬اػخىس‬ ‫طَط‪٤‬ذ ىٍؿخص ِّٓٔ‪ٜ‬خ حُوخ‪ًٔ ،ٙ‬خ طـزَ‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬اكيحع رؼ‪ ٞ‬حُظـ‪َ٤٤‬حص ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ‪ٛ‬خ حَُٔؿؼ‪ .٢‬حُؼوخكش حُٔخثيس ك‪٢‬‬ ‫ى‪٣‬خٍ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬طو‪ ّٞ‬ك‪ ٢‬ؿ‪َٛٛٞ‬خ ػِ‪ ٠‬طؼخُ‪ ْ٤‬ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬أىر‪٤‬خط‪ ٢ٛٝ ،ٚ‬طظؼَّ‪ ٝ‬حُ‪٠ُ ّٞ٤‬ـ‪ٓ ١ٞ‬ظ٘‪ٞ‬ػش ٖٓ حُؼوخكخص‬ ‫حُٔخثيس ك‪ ٢‬حُي‪ ٍٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طو‪ٞ‬ى ٓٔ‪َ٤‬س حُظط ّ‪ ٍٞ‬حُظو٘‪ٝ ٢‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ ٌٙٛٝ ،١‬حُ‪٠‬ـ‪ ٫ ١ٞ‬طُٔخٍّ ػِ‪ ٠‬ػوخكظ٘خ‬ ‫كلٔذ‪ ،‬رَ طُٔخٍّ ػِ‪ ًَ ٠‬حُؼوخكخص حُظ‪٣ ٫ ٢‬ظٔظغ أ‪ٛ‬لخر‪ٜ‬خ رٔ‪ٞ‬هغ ك‪ ٢‬ؿَكش حُو‪٤‬خىس ح‪٤ٔٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُي‪٤ُٝ‬ش‪ُٝ ،‬ؼِ‪ ٢‬أ‪ٟٝ‬ق‬ ‫ٓؼخُْ ‪ٌٛ‬ح ح‪٫‬هظَحم ػزَ حُٔلَىحص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬طٌ‪ ٕٞ‬حُو‪ ْ٤‬حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬كٖٔ؛ اً إ طـٔ‪٤‬ي حُو‪ُٜ ٌَ٘٣ ْ٤‬خ َٗ‪٣‬خٕ حُل‪٤‬خس حٌُ‪ ٫ ١‬طٔظط‪٤‬غ حُزوخء ٖٓ ؿ‪.َٙ٤‬‬ ‫ًٔخ إٔ حُو‪ ْ٤‬طٌ‪ٟ ٕٞ‬ؼ‪٤‬لش اًح ُْ طظٌٖٔ ٖٓ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬هيٍ ٖٓ ح‪٩‬ه٘خع ‪ٝ‬ح‪ٍٟ٩‬خء ُ‪٨‬ؿ‪٤‬خٍ حُـي‪٣‬يس حُٔظطِؼش اُ‪ ٠‬حُـي‪٣‬ي‬ ‫‪ٝ‬حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حَُٔ‪٣‬ق‪.‬‬ ‫‪٣ -2‬ظوٌ ح‪٫‬هظَحم حُؼوخك‪ٝ ٢‬حُو‪ ٢ٔ٤‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ اؿزخٍ حُ٘ؼ‪ٞ‬د حُٔوظَهش ػِ‪ٟٝ ٠‬غ ه‪ٜٔ٤‬خ أ‪ ٝ‬رؼ‪ ٞ‬ه‪ٜٔ٤‬خ‬ ‫ٓ‪ٟٞ‬غ طٔخإٍ ‪ٝ‬حٓظل‪ٜ‬خّ ‪َٗٝ‬ف؛ رـ‪٤‬ش طؤ‪ِٜ٣ٝ‬خ أ‪ ٝ‬طـخ‪ُٛٝ‬خ‪ .‬إ حُو‪ ْ٤‬أٗز‪٢ٗ ٚ‬ء رخُ‪ٜ‬لش‪ٔٗ ،‬ؤٍ ػ٘‪ٜ‬خ ‪ٗٝ‬ظلّٔٔ‪ٜ‬خ ك‪ٖ٤‬‬ ‫ٗ٘ؼَ أٗ‪ٜ‬خ رخطض ك‪ ٢‬هطَ‪ٗٝ ،‬لٖ حُ‪ٗ ّٞ٤‬طَف ػِ‪ ٠‬أٗلٔ٘خ حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُظٔخإ‪٫‬ص حُٔظؼِوش رؼيى ٖٓ حُو‪ًُٝ ،ْ٤‬ي ٓؼَ‪:‬‬ ‫ ‪ٗ َٛ‬لٖ ػخ‪١‬ل‪ ٕٞ٤‬أًؼَ ٓٔخ ‪٘٣‬زـ‪٢‬؟‬‫ ‪ُ َٛ‬ي‪٘٣‬خ ٗظخّ كٌْ آ‪ً ٢ٓ٬‬خَٓ أ‪ٓ ٝ‬زخىة ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُلخًْ حُٔ​ِْٔ؟‬‫ ٓخ أٓزخد حٗظ٘خٍ ح‪ٓ٫‬ظزيحى ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬رِيحٕ حُؼخُْ ح‪٢ٓ٬ٓ٩‬؟‬‫ ٓخ أٓزخد ٓخ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ ٗو‪ ٖٓ ٚ‬ؿي‪٣‬ش ‪ٝ‬ىهش ‪ٜٓٝ‬يحه‪٤‬ش ك‪ٓ ٢‬ـخٍ ح‪٧‬ػٔخٍ؟‬‫‪ٓ -‬خ أٓزخد ‪ٟ‬ؼل٘خ حُؼخّ‪ٝ ،‬طٔ ِّم ٗؼ‪ٞ‬ر٘خ ‪ٝ‬ى‪ُ٘ٝ‬خ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ٘ل‪ٞ‬؟‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪307‬‬

‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح كبٕ ُي‪٘٣‬خ ػَ٘حص ح‪ٓ٧‬جِش ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُوز‪ٝ ،َ٤‬حُظ‪٘ٓ ٢‬وظِق ك‪ ٢‬ح‪٩‬ؿخرش ػ٘‪ٜ‬خ‪ٌٛٝ ،‬ح ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ‪ ٌَ٘٣‬حُيُ‪َ٤‬‬ ‫حُِٔٔ‪ ّٞ‬ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪٫‬هظَحم حُو‪.٢ٔ٤‬‬ ‫‪ -3‬اًح طؤ ِّٓ٘خ ك‪ ٢‬حُو‪ ْ٤‬حُٔخثيس ك‪ ٢‬حُؼخُْ ُٔخ ‪ٝ‬ؿيٗخ ًز‪ َ٤‬حهظ‪٬‬ف ك‪ٔ٤‬خ ر‪ٜ٘٤‬خ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬حُظزخ‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬طَط‪٤‬ذ حُُِّْٔ‬ ‫حُو‪ٝ ،٢ٔ٤‬ك‪ٓ ٢‬ويحٍ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ حٌُ‪ٗ ٚ٤ُٞ٣ ١‬ؼذ ٓخ ُو‪ٔ٤‬ش ٖٓ حُو‪ٝ .ْ٤‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ اًَحّ حُـخٍ ‪ٝ‬رَ حُ‪ٞ‬حُي‪ٖ٣‬‬ ‫‪ِٛٝ‬ش ح‪ٍ٧‬كخّ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يم ك‪ ٢‬حُو‪ٝ ٍٞ‬حُ‪ٞ‬كخء رخُؼ‪ٜ‬ي ٖٓ حُو‪ ْ٤‬حُؼخُٔ‪٤‬ش حُٔؼظَف ر‪ٜ‬خ ك‪ٌٓ ًَ ٢‬خٕ‪ٝ .‬حٌُ‪ُ٣ ١‬ظ‪َٜ‬‬ ‫حُو‪٤ٜٛٞ‬خص حُو‪٤ٔ٤‬ش ‪ ٞٛ‬طؼخٍ‪ ٌٙٛ ٝ‬حُو‪ٓ ْ٤‬غ ه‪ ْ٤‬أهَ‪ ،ٟ‬كبًح ًخٗض ‪ٓ-‬ؼ‪ٍ -ً٬‬ؿزش حُِ‪ٝ‬ؿش ك‪ ٢‬إٔ طٌٖٔ ك‪ ٢‬ر‪٤‬ض‬ ‫ٓ٘لَى‪ًٝ ،‬خٗض ٍؿزش ح‪٧‬ر‪ ٖ٣ٞ‬إٔ ‪٣‬و‪ ْ٤‬حر٘‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ٓغ أَٓط‪ٓ ٚ‬ؼ‪ ْٜ‬كبٕ ٓي‪ ٟ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رو‪ٔ٤‬ش حُ‪ٞ‬حُي‪ ٞٛ ٖ٣‬حٌُ‪٤ٓ ١‬ظلٌْ‬ ‫ك‪ ٢‬هَحٍ حُِ‪ٝ‬ؽ‪ٗٝ .‬لٖ ٗؼَف ً‪٤‬ق ‪٣‬ليع حُظز ّيٍ ح‪ ٕ٥‬رخُ٘ٔزش اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُو‪ٔ٤‬ش‪ ،‬كوي ًخٕ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔوز‪ ٍٞ‬هزَ هٔ​ٔ‪ٖ٤‬‬ ‫ٓ٘ش إٔ ‪٣‬ظَى حُ٘خد ر‪٤‬ض أر‪ ٚ٣ٞ‬اًح طِ ّ‪ٝ‬ؽ‪ ،‬ػْ ‪ٛ‬خٍ ًُي ٓوز‪ٛٝ .ً٫ٞ‬خٍص اهخٓش ح‪٧‬ر‪ ٖ٣ٞ‬ػ٘ي‪٤ٗ ٙ‬جخ ً ٓؼو‪ٝ .ً٫ٞ‬ح‪ّ ٕ٥‬‬ ‫كبٕ‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪٧‬ر٘خء ‪٣‬ل‪ ِٕٞ٠‬آٌخٕ آرخث‪ٝ ْٜ‬أٓ‪ٜ‬خط‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ى‪٘ٓ ٍٝ‬ل‪ِٜ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬لخم ػِ‪ ،ْٜ٤‬أ‪ ٝ‬حُظوِّ‪ ْٜ٘ٓ ٚ‬ربُـخث‪ ْٜ‬اُ‪٠‬‬ ‫حٌُ‪ٛ‬خد اُ‪ ٠‬ر‪ٞ٤‬ص ًزخٍ حُٖٔ‪!...‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ٘خ ٗ‪٬‬كع حُ‪ ّٞ٤‬أٗ٘خ ًَِٗ ك‪ ٢‬طؼو‪٤‬ل٘خ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬طَر‪٤‬ظ٘خ ػِ‪ ٠‬حٓظ‪٬‬ى حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ (حُو‪ٞ‬س) ػِ‪ ٠‬كٔخد ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رو‪ٔ٤‬ش‬ ‫(حَُكٔش)‪ًٔ ،‬خ ‪ٛ‬خٍ ُِ٘ـخف ‪ٝ‬حُؼَحء ٓٔخكش ٓظٔؼش ػِ‪ ٠‬كٔخد ٓٔخكش حُظو‪ٝ ٟٞ‬حُ‪ٍٞ‬ع؟ حُ‪ٔٓ ّٞ٤‬خكش ح‪ٛ٫‬ظٔخّ‬ ‫رويٓش حٌُحص ػِ‪ ٠‬كٔخد ه‪ٔ٤‬ش هيٓش حُ٘خّ‪ٔٓٝ ،‬خكش حُِ‪( ٝ ٜٞ‬حُلَك٘ش) ‪ٝ‬حُٔظؼش ‪ٝ‬اٍ‪ٝ‬حء كخؿخص حُـٔي ػِ‪ ٠‬كٔخد‬ ‫ٓٔخكش ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخُٔ​ٔ‪ ٞ‬حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حُظؤّٗن حُ ُوُِو‪ٛٝ ،٢‬خٍ حُلي‪٣‬غ ػٖ حُل‪ِ٤٠‬ش ‪ٝ‬حَُٔ‪ٝ‬ءس ‪ِ٣‬و‪ٞٗ ٠‬ػخ ً ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظ‪ٜ‬ـخٕ‬ ‫ُي‪ ٟ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ‪ٌ​ٌٛٝ ...‬ح‪.‬‬ ‫إ ‪ ٌٙٛ‬حُو‪٤٠‬ش ُ‪ٔ٤‬ض ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ك‪ ٢ً٘ٛ ٢‬رخُويٍ حٌُخك‪ ٌُٖ ،٢‬أكززض اػخٍس ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ك‪ُٜٞ‬خ رـ‪٤‬ش ط‪٤ُٞ‬ي ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬ؿي‪٣‬ي‬ ‫رٔ​ٔؤُش حُظز ّيٍ حُو‪ ٢ٔ٤‬كظ‪ٔٗ ٠‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬طـي‪٣‬ي ه‪٘ٔ٤‬خ ‪ٝ‬طل‪ٜ٘٤ٜ‬خ رخُطَ‪٣‬وش حُظ‪ ٢‬طظ‪٬‬ءّ ٓغ ٓزخىث٘خ ‪ٓٝ‬ؼِ٘خ حُؼِ‪٤‬خ‪َّٝ .‬للا‬ ‫حُٔ‪ٞ‬كن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪308‬‬

‫شباب حائِر (‪)1‬‬ ‫‪ٌ - 103‬ت‬

‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /12 /26‬‬ ‫‪2006 /01/26‬‬

‫ُ‪ٔ٤‬ض حُل‪َ٤‬س ًَٗح ٓل‪ً٠‬خ؛ كخُـِّ ك‪ ٢‬كخ‪٫‬ص حُـٔ‪ٝ ٝٞ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُٔظ٘خُع ك‪ٗ ٢‬ؤٗ‪ٜ‬خ ‪٣‬ؼزَ ػٖ حُـ‪ٟٝ َٜ‬ؼق‬ ‫حُ‪ٞ‬ػ‪ًُ ٌُٖ ،٢‬ي ‪٣‬ـذ إٔ ‪٣‬ظَ ٓلي‪ٝ‬ىًح رٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص ٓؼ‪٘٤‬ش‪ٝ ،‬ا‪ ٫‬أ‪ٛ‬زق ػخَٓ َِٗ ‪ٜٓٝ‬يٍ ‪٣‬ؤّ ‪ٝ‬اكزخ‪.١‬‬ ‫ُي‪ ٟ‬حُ٘زخد ‪ٔٛ‬ش ‪ٝ‬ططِّغ ‪ٞٔ١ٝ‬ف ‪ٍٝ‬إ‪ٝ ٟ‬أك‪ٌٛ ًَٝ ...ّ٬‬ح أٓخٓ‪ ٢‬ك‪ ًَ ٢‬حَُٔحكَ حُؼَٔ‪٣‬ش؛ ٌُٖ ٓلي‪ٝ‬ى‪٣‬ش حُوزَس‬ ‫‪ٟٝ‬ؼق حُٔؼَكش رلي‪ٝ‬ى حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٓٝ‬ي‪ٔٓ ٟ‬خٗؼش حُٔـخ‪٫‬ص حُٔظخكش‪ ...‬طـؼَ حُل‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔ​ٌٖٔ ‪ٝ‬حُٔ​ٔظل‪ َ٤‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓيًٍش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حُٔو‪ ١ٞ‬ك‪ ٢‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٛٝ٧‬خّ‪ُ٣ٝ ،‬ليع رخُظخُ‪ ٢‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪ٜ‬يٓخص حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ؼٌخٓخص‬ ‫حُِٔز‪٤‬ش‪ٌٛ ًَ َٛ .‬ح ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪٢ٗٝ ،٢‬ء ‪٫‬ري ٓ٘‪ ،ٚ‬أّ إٔ ‪٘ٛ‬خى هِ‪ٓ ً٬‬خ ‪٣‬ـؼَ ًُي ٗ‪٤‬جًخ هخٍؿًخ ػٔخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ٌٕٞ٣‬؟ ‪ٓٝ‬خ‬ ‫أٓزخد ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُ‪ٜ‬ؼزش؟ ‪٤ًٝ‬ق ‪ ٌٖٔ٣‬حُظول‪٤‬ق ٖٓ ‪ٝ٧‬حث‪ٜ‬خ؟ ‪ٌٛ‬ح ٓخ أٍ‪٣‬ي إٔ أطليع ػ٘‪ٚ‬؛ ‪ ٌُٖٝ‬ىػ‪ ٢ٗٞ‬أَٗف‬ ‫أ‪ٓ ً٫ٝ‬خ ه‪ٜ‬يط‪ ٖٓ ٚ‬ك‪َ٤‬س حُ٘زخد ػزَ حُٔلَىحص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫ًؼ‪ٗ ٖٓ َ٤‬زخر٘خ كخثَ ر‪ ٖ٤‬حُٔخ‪ٝ ٢ٟ‬حُلخ‪ ،َٟ‬ك‪ ٜٞ‬ىحثْ حُٔوخٍٗش ر‪ٓ ٖ٤‬خ ػَك‪ ٚ‬ػٖ حُٔخ‪ ٢ٟ‬حُٔـ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُل‪٠‬خٍس‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُِح‪٤ٛ‬ش‪ٝ ،‬ر‪ٝ ٖ٤‬حهغ ٓلؼْ رخُٔـَ‪٣‬خص ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ـخُحص حُظو٘‪٤‬ش ‪ٝ‬أُ‪ٞ‬حٕ حَُٔك‪ٜ‬خص‪ًٞٗ ٌُٖ ،‬ش ح‪ٓ٧‬ش ك‪ٓ ٚ٤‬و‪ٞ٠‬ىس‪،‬‬ ‫‪ٍٝ‬ح‪٣‬خط‪ٜ‬خ ٌٓ٘ٔش‪ ٢ٛٝ ،‬ػخُش ػِ‪ ٠‬أػيحث‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ؿ َّ ٓخ طٔظ‪ٝ ،ٌِٜٚ‬طظ٘ؼْ ر‪ ٚ‬كظ‪١ ٠‬زخػش حُٔ‪ٜ‬خكق ‪ٝ‬ط٘‪٤٤‬ي حُٔإًٓ‪ ،‬كبٕ‬ ‫ٓخ‪ٔ٣ ٝ‬ي‪ ٙ‬رخ‪٫‬ػظِحُ‬ ‫ح‪ٓ٧‬ش طؼظٔي ك‪ٜٔ٤‬خ ػِ‪ ٠‬حُؼظخى حٌُ‪٘ٛ ١‬ؼ‪ ٚ‬أػيحإ‪ٛ‬خ أ‪٘ٓ ٝ‬خكٔ‪ٛٞ‬خ‪ٗ ،‬زخر٘خ كخثَ ر‪ ٖ٤‬حًَُ‪ ٕٞ‬اُ‪٠‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪ٝ‬حٌُزَ‪٣‬خء ‪ٝ‬رخُطٔؤٗ‪٘٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظٔخء‪ٔ٣ ٫ ٌُٚ٘ ،‬خػي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٝ ٠‬ظ‪٤‬لش َٓٓ‪ٞ‬هش‪ًٔ ،‬خ ‪ٔ٣ ٫‬خػي ح‪ٓ٧‬ش ػِ‪ ٠‬ر٘خء‬ ‫كخِٓش ‪١‬خثَحص أ‪٘ٛ ٝ‬خػش كخٓ‪ٞ‬د ‪ٛ‬ـ‪ٝ ،َ٤‬ر‪ ٖ٤‬كخ‪٣ َٟ‬ـخك‪- ٢‬أ‪ٌ​ٌٛ ٝ‬ح ‪٘٣‬ؼَ حُ٘زخد ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪٠ٓ -‬خٓ‪ٖ٤‬‬ ‫ح‪ٔ٣٩‬خٕ‪٣ٝ ،‬زظؼي ًؼ‪ًَ٤‬ح ػٖ ٓظطِزخص حُظو‪ٝ ٟٞ‬حُ‪٬ٜ‬ف ‪ٝ‬حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ح‪٥‬هَس‪ ٌُٖ ،‬حُو‪ ٟٞ‬حُظ‪ ٢‬ط٘ ٌَّ ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٞ‬حهغ ‪ ٢ٛ‬حُظ‪٢‬‬ ‫طؤط‪ ٢‬رخُـي‪٣‬ي‪ٝ ،‬طط ّ‪ ٍٞ‬حُوي‪ٝ ،ْ٣‬طٔ٘ل‪ ٚ‬حُظ‪٣َٜ‬ق "رخُ‪ُٞٞ‬ؽ اُ‪ٓ ٠‬خكخص حُ٘‪َٜ‬س ‪ٝ‬حُٔخٍ ‪ٝ‬حُ٘ل‪ٝ ًٞ‬حَُٔ‪ ."ٍٝ‬حُ٘زخد‬ ‫ط٘خه‪ ٞ‬ر‪ ٖ٤‬حُ‪٫ٞ‬ء ُِٔخ‪٢ٟ‬‬ ‫كخثَ ك‪ ٢‬أَٓ‪ ٙ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔ‪ٓ ٢٠‬غ هِز‪ٝ ٚ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ٓ٫‬ظٔ‪ُٜٔ ّ٬‬خُل‪٘ٛٝ ،ٚ‬خ ‪٣‬ؤط‪٣ ٖٓ ٢‬و‪٫ :ُٚ ٍٞ‬‬ ‫َ‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظلخع رخُلخ‪٣ ٞٛٝ ،َٟ‬وظ٘غ ر‪ٌٜ‬ح ٌُ٘‪ ٚ‬ػ٘ي حُظ٘ل‪ ٌ٤‬حُؼِٔ‪٣ ٢‬ـي ٗلٔ‪ٓ ٚ‬ؼَ حٌُ‪ ٢٘ٔ٣ ١‬ػِ‪ ٠‬كزَ ٓ٘ي‪ٝ‬ى‪٣ ،‬و٘‪ ٠‬إٔ‬ ‫‪ٔ٣‬و‪ً ٢‬حص حُ‪ ٖ٤ٔ٤‬أ‪ً ٝ‬حص حُ٘ٔخٍ‪ًِٔٝ ،‬خ ٓ‪ ٠٠‬ك‪َ٤ٔٓ ٢‬ط‪ٝ ٚ‬ؿي إٔ حٌُ‪ٝ ،َٜٓ ّ٬‬إٔ حُٔ​ٔخٍٓش ‪ٝ‬كي‪ٛ‬خ ‪ ٢ٛ‬حُظ‪٢‬‬ ‫طٌ٘ق ػٖ حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص ‪ٝ‬حُظلي‪٣‬خص‪.‬‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد حُ‪ٜ‬خُق كخثَ ك‪ ٢‬حهظ‪٤‬خٍ حُظو‪ٝ ٜٚ‬حُؼَٔ حٌُ‪٘٣ ١‬زغ ٖٓ ه‪ٍ ُٚ٬‬ؿزخط‪ٝ ٚ‬كخؿخط‪٣ٝ ،ٚ‬لون‬ ‫ٓ‪ٜ‬خُل‪ٝ ،ٚ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪٣ ٚ‬ويّ ٖٓ ه‪ ُٚ٬‬ى‪ٝ ٚ٘٣‬أٓظ‪ٝ ٚ‬ىػ‪ٞ‬ط‪ .ٚ‬ك‪ ٢‬ح‪٩‬ؿَحم ك‪ ٢‬حُظو‪٣ ٜٚ‬ـي ِٓ‪٣‬ش ح‪٩‬طوخٕ‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ـخف‪٣ٝ ،‬ـ٘‪ ٢‬حُؼَ‪ٝ‬س‪٘٣ٝ ،‬ؼَ رخُظل‪ٞ‬م‪ٝ .‬ك‪ ٢‬حُظو‪ ٜٚ‬حَُ٘ػ‪ٔٓٝ ٢‬خٍٓش حُؼَٔ حُيػ‪٣ ١ٞ‬ـي أٗ‪٣ ٚ‬ؼَٔ ‪٥‬هَط‪،ٚ‬‬ ‫‪ٔ٣ٝ‬ظـ‪٤‬ذ ‪ٞٗ٧‬حم ٍ‪ٝ‬ك‪ٝ ٚ‬ططِؼخص هِز‪ًٔ ،ٚ‬خ إٔ حُ٘ـخف ك‪ ٢‬حُؼَٔ حُيػ‪ ١ٞ‬هي ‪٣‬ـؼَ ٓ٘‪ٗ ٚ‬و‪٤ٜ‬ش ػخٓش‪ُ٘٣ ،‬خٍ اُ‪ٜ٤‬خ‬ ‫رخُز٘خٕ‪ٝ ،‬طولن هِل‪ٜ‬خ حُ٘ؼخٍ‪ً ،‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد ‪٘٣‬ؼَ رخُ٘يّ ‪٢ٗٝ‬ء ٖٓ ح‪٩‬كزخ‪ ٚٗ٧ ١‬ىٍّ طو‪ًٜ​ٜ‬خ‪٣ ٫ ،‬لز‪٫ٝ ،ٚ‬‬ ‫‪٣‬ـي ٗلٔ‪ ٚ‬ك‪ًٝ .ٚ٤‬ؼ‪٣ ْٜ٘ٓ َ٤‬ـزط‪ ٕٞ‬ؿ‪ َْٛ٤‬ػِ‪ ٠‬طو‪ٜ​ٜ‬خط‪ ،ْٜ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حٌُ‪ ٌٕٞٗٞ٣ ١‬ك‪ٟٞٓ ٚ٤‬غ ؿزطش ‪ٝ‬كٔي ٖٓ‬ ‫ٓـخٍ‪ٔ٣ ٫ ،‬ض اُ‪ ٚ٤‬رؤ‪ِٛ ١‬ش‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ كبٕ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ‬ ‫ؿ‪ٝ .َْٛ٤‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘زخد ىٍّ ٗ‪٤‬جًخ‪ ،‬ػْ طًَ‪ٛٝ ،ٚ‬خٍ ‪٣‬ؼَٔ ك‪٢‬‬ ‫ٍ‬ ‫حُ٘زخد ‪٣‬ظٔ٘‪ ُٞ ٠‬أٗ‪ٔ٣ ٚ‬ظط‪٤‬غ حُظو‪ ٜٚ‬ك‪ ٢‬أًؼَ ٖٓ ٓـخٍ‪ٝ ،‬حُٔؼ‪ ٢‬ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ؼَٔ ىٗ‪٤‬خ‪ٝ ٙ‬آهَط‪.ٚ‬‬ ‫ٗزخد ًؼ‪ َٕٝ٤‬كخثَ‪ٓٝ ٕٝ‬ظَىى‪ ٕٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُؼَٔ حُلَى‪ٝ ١‬حُؼَٔ حُـٔخػ‪ٔٓ ْٜ٘ٓٝ ،٢‬ؼ‪ٞ‬ح ًؼ‪ًَ٤‬ح ػٖ اٗـخُحص حُـٔخػخص‬ ‫‪ٝ‬حُٔـٔ‪ٞ‬ػخص‪ًٔ ،‬خ ٓٔؼ‪ٞ‬ح ًؼ‪ًَ٤‬ح ػٖ ػوْ ح‪٧‬ػٔخٍ حُلَى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬هِش ؿي‪ٝ‬ح‪ٛ‬خ ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش حُطـ‪٤‬خٕ حُؼخُٔ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص ‪ٝ‬حُٔوططخص ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُؼٔ‪٬‬هش؛ ًٔخ أٗ‪ٔٓ ْٜ‬ؼ‪ٞ‬ح ػٖ أهطخء حُـٔخػخص ‪ِٓٝ‬ز‪٤‬خط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬أَٓح‪ٜٟ‬خ‬ ‫‪ٝ‬حٗ٘وخهخط‪ٜ‬خ‪ٔٓ ...‬خ ‪٠٣‬ؼق حَُؿزش ك‪ ٢‬حُؼَٔ ٓؼ‪ٜ‬خ‪ ْٛٝ .‬أ‪ً٠٣‬خ ‪ َٕٝ٣‬أكَحىًح ًؼ‪٘٣ ٖ٣َ٤‬ـِ‪ٓ٨ُ ٕٝ‬ش حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ػٔخٍ‬ ‫حُؼظ‪ٔ٤‬ش ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪ ُْٜ ٌٕٞ٣‬حٍطزخ‪ ١‬رؤ‪ ١‬ؿٔخػش أ‪ ٝ‬ط٘ظ‪ ٖٓٝ .ْ٤‬حُٔئٓق إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ط٘​َ٘ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُز‪٤‬جخص‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪309‬‬

‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓؼخىُش ح‪ٓ٫‬ظ‪ٜ‬ـخٕ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظولخف حُٔظزخىٍ‪ ،‬كؤر٘خء حُـٔخػخص ‪٘٣‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ ٠‬حُ٘خد حٌُ‪٣ ١‬ؼَٔ رٔلَى‪ٗ ٙ‬ظَس‬ ‫ٓ٘‪ٞ‬رش رخ‪ٓ٫‬ظـَحد‪٤ً :‬ق ؿخرض ػ٘‪ ٚ‬ك‪٠‬خثَ حُؼَٔ حُـٔخػ‪٢‬؟ ‪٤ًٝ‬ق ٗٔ‪ ٢‬ح‪٥‬ػخٍ حُ‪ٞ‬حٍىس ك‪ ٢‬حُظلٌ‪ ٖٓ َ٣‬حُلَهش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬رظؼخى ػٖ حُـٔخػش؟ ‪ٝ‬حُ٘خد حٌُ‪٣ ١‬ؼَٔ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٘ٓ ٞ‬لَى‪٘٣ ،‬ظَ ك‪ًٛ َٟ٤‬خرًخ ‪ٝ‬ا‪٣‬خرًخ ُ٘زخد ًؼ‪ ٖ٣َ٤‬ك‪َٟ٣ٝ ،ُٚٞ‬‬ ‫‪٫ٞٛ‬ص ‪ٝ‬ؿ‪٫ٞ‬ص‪ ،‬ػْ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬ك‪ٗ ٢‬لٔ‪ٓ ٚ‬خ هخُ‪ ٚ‬ح‪" :ٍٝ٧‬أٓٔغ ؿؼـؼش ‪ ٫ٝ‬أٍ‪١ ٟ‬لً٘خ"‪ .‬كٖٔ ‪٣ ٞٛ‬خ طَ‪ ٟ‬حُٔ‪٤ٜ‬ذ ‪ٖٓٝ‬‬ ‫‪ ٞٛ‬حُٔوطت؟!‬ ‫ك‪َ٤‬س ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد ٖٓ ٗ‪ٞ‬ع آهَ‪ :‬أٗ‪ٔٓ ْٜ‬ؼ‪ٞ‬ح ٖٓ ‪٣‬و‪ٗ :ٍٞ‬لٖ ٗؼ‪ٛ ٖ٤‬ل‪ٞ‬س آ‪٤ٓ٬‬ش كو‪٤‬و‪٤‬ش ‪ٗٝ‬خِٓش‪ٝ ،‬حُ٘‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي‬ ‫ه‪ٞ٘٣ ،َ٤‬ر‪ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬حَُ٘‪ٔٓٝ .‬ؼ‪ٞ‬ح أ‪ً٠٣‬خ ٖٓ ‪٣‬و‪ َٔٗ ُْ :ٍٞ‬ك‪َٓ ٢‬كِش أٓ‪ٞ‬أ‬ ‫ػِ‪ٜ٤‬خ ًؼ‪َ٤‬س ‪ًٝ‬ؼ‪َ٤‬س ؿيًح‪ٌُٜٝ .‬ح ك٘لٖ ك‪ٍ ٢‬‬ ‫ٖٓ حَُٔكِش حُظ‪ٗ ٢‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ حُ‪ٝ ،ّٞ٤‬هي ‪ ٫‬ط٘ز‪ٜ​ٜ‬خ ا‪َٓ ٫‬كِش حكظ‪ ٍ٬‬حُظظخٍ ٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ر‪٬‬ى حُٔ​ِٔٔ‪ٌُٜٝ ،ٖ٤‬ح ك٘لٖ ك‪٢‬‬ ‫َٗ‪ٞ٘٣ ،‬ر‪ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬حُو‪ٝ ،َ٤‬حُؼ‪ُٔٞ‬ش كؼِض كؼِ‪ٜ‬خ ك‪٘٤‬خ؛ اً ك ٌّ​ٌض ػَ‪ٝ ٟ‬كيط٘خ‪ّ٤ٟٝ ،‬ؼض ٗزخر٘خ‪ٝ ،‬أؿ‪ٞ‬ص ر٘خط٘خ ‪ٔٗٝ‬خءٗخ‪،‬‬ ‫‪ ْ٤ُٝ‬أٓخٓ٘خ ٓ‪ ٟٞ‬ح‪ٗ٫‬ط‪ٞ‬حء ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظِحٍ ‪ٝ‬اؿ‪٬‬م حُ٘‪ٞ‬حكٌ ‪ٝ‬ح‪٧‬ر‪ٞ‬حد‪ٗٝ ،‬ظ‪٤‬ـش ًَ ‪ٌٛ‬ح ح‪ٟ‬طَد ػَ‪ ٞ٣‬ك‪ ٢‬طو‪ ْ٤٤‬حُ‪ٞ‬حهغ‪،‬‬ ‫كظ‪ ٠‬اٗي ُظَ‪ ٟ‬أ‪ َٛ‬حُٔـِْ حُ‪ٞ‬حكي‪ٝ ،‬هي حٗظوِ‪ٞ‬ح ٖٓ حُٔزخُـش ك‪ُٓ ًّ ٢‬خٗ٘خ ‪ٝ‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ اُ‪ٓ ٠‬ي‪٣‬ل‪ٓٝ ٚ‬ي‪٣‬ل‪ٜ‬خ ى‪ٕٝ‬‬ ‫حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ط٘خه‪!ٞ‬‬ ‫ٓخ أٓزخد ‪ ٌٙٛ‬حُل‪َ٤‬س‪٤ًٝ ،‬ق ٗؼخُـ‪ٜ‬خ؟‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪310‬‬

‫‪- 104‬شباب حائر (‪)2‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /1/10‬‬ ‫‪2006 /02/09‬‬ ‫حُ٘زخد كخثَ ك‪ ٢‬أٗ‪٤‬خء ًؼ‪َ٤‬س ؿيًح‪ ٌٙٛٝ ،‬كو‪٤‬وش‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش حُؼخٗ‪٤‬ش ‪ ٢ٛ‬إٔ هيًٍح ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُلو‪٤‬وش ‪ُ٣‬ؼ ّي ٗ‪٤‬جًخ ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ً٤‬خ‪ ،‬ك٘لٖ‬ ‫حُزَ٘ ٓ‪ٜٔ‬خ رِـ٘خ ٖٓ حُؼِْ طظَ ٓؼخٍك٘خ ‪ٓٝ‬يًٍخط٘خ ٓلي‪ٝ‬ىس‪ًٔ ،‬خ إٔ ٓويٍط٘خ ػِ‪ ٠‬حُـٔغ ر‪ ٖ٤‬حُلوخثن حُٔظوخ‪١‬ؼش ‪ُٕٝ​ٝ‬‬ ‫حُٔؼط‪٤‬خص حُٔظزخ‪٘٣‬ش أ‪ً٠٣‬خ ٓلي‪ٝ‬ىس‪٘٣ٝ ،‬ظؾ ٖٓ ًَ ‪ٌٛ‬ح ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُو‪ٞ‬ف ٖٓ حُوَحٍحص حُظ‪ ٢‬طظؼِن رخُٔ​ٔظوزَ‪ٓٝ ،‬غ‬ ‫حُو‪ٞ‬ف ‪ ٌٕٞ٣‬حُظَ ّىى ‪ٝ‬طٌ‪ ٕٞ‬حُل‪َ٤‬س‪.‬‬ ‫ٓخ أٓزخد ك‪َ٤‬س حُ٘زخد ك‪ ٢‬طو‪ ْ٣ٞ‬حُٔخ‪ٝ ٢ٟ‬طو‪ ْ٣ٞ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُلخ‪َٟ‬س؟ ‪٤ًٝ‬ق ‪ ٌٖٔ٣‬حُظول‪٤‬ق ٖٓ كيس ‪ ٌٙٛ‬حُل‪َ٤‬س؟‬ ‫‪ٌٛ‬ح ٓخ ٓ٘لخ‪ ٍٝ‬ح‪٩‬ؿخرش ػ٘‪.ٚ‬‬ ‫‪ ًَ -1‬ط‪ٍٜٞ‬حط٘خ‪ ًَٝ ،‬ح‪٧‬كٌخّ حُظ‪ٜٗ ٢‬يٍ‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬أ‪ٔٓ ١‬ؤُش ٖٓ حُٔ​ٔخثَ‪ٝ ،‬ك‪ ٍٞ‬أ‪ ١‬ه‪٤٠‬ش ٖٓ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ‪ ،‬طؼظٔي ػِ‪٠‬‬ ‫حُظؼَ‪٣‬لخص ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص حُظ‪ٔٗ ٢‬ظويٓ‪ٜ‬خ أػ٘خء ػِٔ‪٤‬خص حُظلٌ‪ٝ .َ٤‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ‪ ،‬كبٗ٘خ ك‪ٗ ٖ٤‬و‪ :ٍٞ‬اٗ٘خ ك‪ ٢‬كخٍ‬ ‫َٗ ؿخُذ ‪ٞ٘٣‬ر‪ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬حُو‪ّ ،َ٤‬‬ ‫كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظٔخءٍ‪ٓ :‬خ حٌُ‪ٗ ١‬و‪ٜ‬ي‪ ٙ‬رخُ‪ٔ٣ِٜ‬ش ‪ٝ‬حُ‪٠‬ؼق‬ ‫‪ٔ٣ِٛ‬ش ‪ٟٝ‬ؼق‪ ،‬أ‪ ٝ‬ك‪ٍ ٢‬‬ ‫رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬أٓش ح‪ّ٬ٓ٩‬؟ ‪ٗ َٛ‬و‪ٜ‬ي أٗ٘خ ‪٤ٔٗ ٫‬طَ ػِ‪ ٠‬حُؼخُْ كٌُِي ٗلٖ ‪ٟ‬ؼلخء؟ أ‪ٗ ٝ‬و‪ٜ‬ي ّ‬ ‫إٔ ُ٘خ أٍ‪ًٟ‬خ ٓـظ‪ٜ‬زش ك‪٢‬‬ ‫كِٔط‪ٔٗ ٫ ٖ٤‬ظط‪٤‬غ طلَ‪َٛ٣‬خ‪ ،‬كِ‪ٌٜ‬ح ٗ٘ؼَ رخُ‪٠‬ؼق؟ أ‪ٗ ٝ‬و‪ٜ‬ي إٔ ‪ٞٛ‬ط٘خ ك‪ ٢‬حُٔلخكَ حُي‪٤ُٝ‬ش هخكض؟ أّ ٗو‪ٜ‬ي إٔ‬ ‫ِٓ‪ٞ‬ى ٓؼظْ حُٔ​ِٔٔ‪٣ ٫ ٖ٤‬ظطخرن ٓغ طؼخُ‪ ْ٤‬ح‪٘ٛ ٖٓٝ ،ّ٬ٓ٩‬خ طؤط‪ ٢‬ؿِزش حَُ٘؟ أّ ٓخًح َٗ‪٣‬ي؟‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُظٔخإ‪٫‬ص ٗخرؼش ٖٓ ط‪ٍٜٗٞ‬خ ‪ٟ٧‬يحى‪ٛ‬خ‪ ،‬أ‪ ١‬إٔ حٌُ‪٣ ١‬طَف ‪ ٌٙٛ‬حُظٔخإ‪٫‬ص ‪٣‬ظ‪ ٍٜٞ‬إٔ ؿِزش حُو‪َ٤‬‬ ‫ػِ‪٘٤‬خ‪ٝ ،‬إٔ كٌٔ٘خ ‪ٗ٧‬لٔ٘خ رخُ٘‪ٝ َٜ‬حُـِزش‪ ،‬اٗٔخ ‪ٌٗٞ٣‬خٕ اًح ططخروض ِٓ‪ًٞ‬خص ٓؼظْ حُٔ​ِٔٔ‪ٓ ٖ٤‬غ طؼخُ‪ ْ٤‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪ً ٞ‬خَٓ‪ٝ ،‬اًح طل ٌّٔ٘خ ك‪ ٢‬حُوَحٍحص حُؼخُٔ‪٤‬ش‪ٝ ،‬رٔط٘خ ٗل‪ًٗٞ‬خ ػِ‪ ٠‬أٍح‪٘٤ٟ‬خ ‪ٝ‬ػَ‪ٝ‬حط٘خ‪ٝ ،‬حُلو‪٤‬وش إٔ ًَ ط‪ٖٓ ٍّٞ ٜ‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُظ‪ٍٜٞ‬حص ‪َ٣‬طز‪ ٢‬رؼيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُظؼَ‪٣‬لخص ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص حُظ‪ ٢‬طلظخؽ اُ‪ ٠‬طلَ‪ٝ َ٣‬اُ‪َٓ ٠‬حؿؼش ‪ٝ‬طيه‪٤‬ن‪ٗ .‬ل‪ٞ‬‬ ‫ٓؼ‪ ً٬‬ك‪ٗ ٖ٤‬و‪ :ٍٞ‬اٗ٘خ ك‪ ٢‬ػ‪ ٖٓ َٜ‬أُ‪ ٠ٛ‬ػ‪ ٍٜٞ‬ح‪ٗ ّ٬ٓ٩‬وخٍٗ‪ٓ ٚ‬غ ػ‪ِٓ ٍٜٞ‬لض‪ٓ ،‬خى ك‪ٜ٤‬خ حُـ‪ٝ َٜ‬حُظوِ‪٤‬ي‪ٝ ،‬حٗظَ٘‬ ‫ك‪ٜ٤‬خ حُلوَ‪ًٔ ،‬خ حٗظَ٘ص حُوَحكش ‪ٝ‬حُؼوخثي حُلخٓيس‪ٓٝ ،‬غ ًَ ‪ٌٛ‬ح ‪٘٣‬ظَ٘ ح‪ٗ٫‬لَحف حُِٔ‪ٝ ٢ًٞ‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ػِ‪ ٠‬طؼخُ‪ْ٤‬‬ ‫ح‪ ّ٬ٓ٩‬رخُـِٔش ‪ٝ‬حُٔلَم‪ .‬أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كخ‪ َٓ٧‬هي طلّٖٔ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٌٙٛ ٖٓ َ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪ .‬أٓخ ٓٔؤُش حُـِزش ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬طَس‪ ،‬كخُؼخُْ‬ ‫حُ‪ ْ٤ُ ّٞ٤‬ػزخٍس ػٖ هِؼش ًزَ‪ٝ ،ٟ‬حُٔ٘ظ‪ ٞٛ َٜ‬حٌُ‪ٔ٣ ١‬ظ‪ ٢ُٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬لخط‪٤‬ل‪ٜ‬خ‪ ،‬ح‪ًٌُ ْ٤ُ َٓ٧‬ي‪ ،‬حُ‪٤‬خرخٕ ‪ٝ‬أُٔخٗ‪٤‬خ‬ ‫ٓو‪٤‬يطخٕ ك‪ٔٓ ٢‬خثَ اٗظخؽ حُٔ‪٬‬ف رٔزذ ‪ٔ٣ِٛ‬ظ‪ٜٔ‬خ حُؼٌَٔ‪٣‬ش ك‪ ٢‬حُلَد حُؼخُٔ‪٤‬ش حُؼخٗ‪٤‬ش‪ٔٛٝ ،‬خ ‪ ٫‬ط٘ؼَحٕ رخٌُُش‬ ‫‪ٝ‬حُظزؼ‪٤‬ش؛ ‪ٜٔٗ٧‬خ طٔ‪٤‬طَحٕ ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص أهَ‪ٓ ،ٟ‬ؼَ‪ :‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظو٘‪٤‬ش‪ ..‬حُي‪ ٍٝ‬حُـَر‪٤‬ش ًخكش َٓطزٌش حٍطزخًخ ً ػظ‪ٔ٤‬خ ً‬ ‫ك‪ ٢‬حُ٘ؤٕ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ،٢‬ك‪٤‬غ حُٔؼخٗخس حُ٘ي‪٣‬يس ٖٓ حُظلٌي ح‪ ٖٓٝ ،١َٓ٧‬حٗظ٘خٍ حُـَ‪ٔ٣‬ش حُلَى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔ٘ظٔش‪٢ٛٝ ،‬‬ ‫طؼخٗ‪ ٢‬أًؼَ ‪ٝ‬أًؼَ ٖٓ كويحٕ ح‪ٛ٧‬يحف حٌُزَ‪ٝ ٟ‬حُـخ‪٣‬خص حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ُِل‪٤‬خس‪ٝ .‬حُ‪ٜ٘‬ي –ٓؼ‪٣ -ً٬‬زِؾ ػيى ٌٓخٗ‪ٜ‬خ هَ‪٣‬زخ ً ٖٓ‬ ‫هْٔ ٌٓخٕ حُؼخُْ‪ُٜ ْ٤ُٝ ،‬خ ٗل‪ ًٞ‬ى‪ُٜ ٌُٖ ،٢ُٝ‬خ ٗل‪ ًٞ‬حهظ‪ٜ‬خى‪ٓ ١‬ظ‪ٜ‬خػي‪ .‬حُؼخُْ ح‪ ٖٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬ؿ‪ٜ‬ظ‪٣ ٚ‬ظٔظغ رٔ‪ٞ‬حهغ‬ ‫آظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش ًؼ‪َ٤‬س‪٣ٝ ،‬ظلٌْ رخُطخهش‪ُٝ ،‬ي‪٬ٌ٘ٓ ٚ٣‬ص حؿظٔخػ‪٤‬ش أهَ ٓٔخ ُي‪ ٟ‬ؿ‪ٝ ،َٙ٤‬ح‪ًُ ًَ ٖٓ ْٛ٧‬ي أٗ‪ِٔ٣ ٚ‬ي‬ ‫َٓؿؼ‪٤‬ش ُِظو٘‪ٝ ٖ٤‬حُظَ٘‪٣‬غ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُو‪ًٔ ،ْ٤‬خ ‪ِٔ٣‬ي ٓؼخ‪ٝ َ٤٣‬ح‪ٟ‬لش ُِو‪ٝ َ٤‬حَُ٘ ‪ٝ‬حُلن ‪ٝ‬حُزخ‪ًٔ ،َ١‬خ ‪ِٔ٣‬ي ٍإ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ُٔخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬ػ‪٬‬هش ح‪ٔٗ٩‬خٕ رخهلل ٓزلخٗ‪ٝ ٚ‬ػ‪٬‬هش ح‪ٔٗ٩‬خٕ رؤه‪ ٚ٤‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ٝ ،‬اًح ًخٕ ُي‪٘٣‬خ ؿَف‬ ‫ٗخُف ك‪ ٢‬كِٔط‪ ٖ٤‬حُؼِ‪ِ٣‬س‪ ،‬ك‪ٜ٘‬خى ػَ٘حص حُٔ‪ ٖٓ ٖ٤٣٬‬ح‪٤ٓ٧‬خٍ حَُٔرؼش حُظ‪ ٢‬طلض ٓ‪٤‬طَس حُٔ​ِٔٔ‪ ...ٖ٤‬اًحً ػِ‪٘٤‬خ إٔ‬ ‫ٗيٍى إٔ ٓٔؤُش حُظؼَ‪٣‬ق ‪ٔٓ ٢ٛ‬ؤُش ك‪ ٢‬ؿخ‪٣‬ش ح‪٤ٔٛ٧‬ش‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬حُ٘زخد هزَ إٔ ‪٘٣‬يكؼ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬ا‪٬١‬م ح‪٧‬كٌخّ حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش‬ ‫حٌُزَ‪ ٟ‬إٔ ‪٣‬ظؤِٓ‪ٞ‬ح ‪ٝ‬إٔ ‪ٔ​ٔ٣‬ؼ‪ٞ‬ح ٖٓ أ‪ َٛ‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُوزَس ‪ٝ‬حُل‪ ْٜ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ ًَ .‬أْٓ ح‪ُ ٍٝ٧‬ي‪ٜ٣‬خ ٓ‪ِ٤‬حٕ‪ُٝ ،‬ي‪ٜ٣‬خ‬ ‫ٌٓ٘‪٬‬ص‪٘٣ٝ ،‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬حطـخ‪ ٙ‬طلٌ‪َٗ٤‬خ ُ‪ٗ ْ٤‬ل‪ ٞ‬حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪٩‬كزخ‪ٗ ٌُٖٝ ،١‬ل‪ ٞ‬حُظؼِْ ٖٓ ح‪٥‬هَ‪ ٖٓ ٖ٣‬أؿَ طٌؼ‪َ٤‬‬ ‫حُو‪ َ٤‬حٌُ‪ُ ١‬ي‪٘٣‬خ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪311‬‬

‫‪ -2‬حٗؤخّ حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٝ ،ٖ٤ٜ‬ؿِ ّ‪ ٞ‬رؼ‪ ْٜ٠‬ك‪ ٢‬ح‪ٗ٫‬ل‪٤‬خُ اُ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش حؿظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ٓلي‪ٝ‬ىس ٖٓ أ‪ ْٛ‬ح‪ٓ٧‬زخد حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬هغ حُ٘زخد ك‪٢‬‬ ‫حُل‪َ٤‬س ‪ٝ‬ح‪ٟ٫‬طَحد‪ ٖٓٝ ،‬حُٔئٓق ‪٘ٛ‬خ إٔ أه‪ :ٍٞ‬إ ًؼ‪٣ ٖٔٓ ٖ٣َ٤‬ظ‪ ُٕٞٞ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُ٘زخد ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ػ‪٤‬ظ‪٘٣ ،ْٜ‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪٠‬‬ ‫ٍإح‪ٝ ْٛ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خط‪ ْٜ‬حُوخ‪ٛ‬ش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ هطؼ‪٤‬ش ‪ٛٝ‬خثزش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬كخْٓ‪ ،‬أ‪٘٣ ٫ ١‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪ٜ٤‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ٗخرؼش ٖٓ حؿظ‪ٜ‬خى‬ ‫‪ٝ‬هزَس هخ‪ٛ‬ش‪ ،‬كبًح ًخٕ حُٔ‪ٞ‬ؿّ‪ٞٓ ٚ‬ىح‪ّ ٝ‬‬ ‫‪ ١‬حُِٔحؽ ٓظ٘خثٔخ ً أ‪ٓ ٝ‬ؤُ‪ٓٝ‬خً‪ ،‬كبٗ‪ِٔ٣ ٚ‬ي ًَ ٓز‪ َ٤‬كظ‪ِ٣ ٠‬و‪ ٢‬ك‪ٍٝ ٢‬ع‬ ‫حُ٘زخد رؤٕ ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬أٓ‪ٞ‬أ كخٍ‪ ٖٓ ْ٤ُٝ ،‬ك‪ِ٤‬ش ٓ‪ ٟٞ‬حٗظظخٍ حُٔ‪ٜ‬ي‪ٝ !١‬اًح ًخٕ ‪٘٣‬ظٔ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ؿٔخػش ٓؼ‪٘٤‬ش كبٗ‪ِّٛ٣ ٚ‬ن‬ ‫حُ٘زخد ك‪ ٢‬حُؼَٔ حُلَى‪٣ٝ ،١‬ـؼَ حُؼَٔ حُـٔخػ‪ٓ ٞٛ ٢‬ل‪٘٤‬ش ٗ‪ٞ‬ف ‪ٓ٧‬ش َٓ٘كش ػِ‪ ٠‬حُـَم! ‪ٝ‬اًح ًخٕ حُٔ‪ٞ‬ؿّ‪ٓ ٚ‬ظ٘زؼخ ً‬ ‫رٔ٘‪ٜ‬ؾ ا‪٬ٛ‬ك‪ٓ ٢‬ؼ‪ً ،ٖ٤‬خ‪٬ٛ٩‬ف ػٖ ‪٣َ١‬ن حُظَر‪٤‬ش حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش أ‪ َ٘ٗ ٝ‬حُؼِْ حَُ٘ػ‪ ،٢‬أ‪ ٝ‬حُؼَٔ ك‪ ٢‬حُٔ‪٤‬يحٕ‬ ‫حُٔ‪٤‬خٓ‪ ..٢‬كبٗ‪٣ ٚ‬ـٔ‪ ٢‬رخه‪ ٢‬حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ كو‪ٜ‬خ‪٣ٝ ،‬لَٔ حُ٘زخد ػِ‪ ٠‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ٓ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬حكي ُ‪٬ٛ٪‬ف ‪ٜ٘ٓ ٞٛ‬ـ‪!ٚ‬‬ ‫‪ًٝ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد ‪ٓ-‬غ ح‪ٓ٧‬ق‪ِٔ٣ ٫ -‬ي حُٔؼ‪٤‬خٍ حٌُ‪٣ ١‬لَم ٖٓ ه‪ ُٚ٬‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪ ٞٛ‬كو‪٤‬وش ٓظلن ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪ٍ ٞٛ‬إ‪٣‬ش‬ ‫ٗو‪٤ٜ‬ش‪ٝ ،‬هخ‪ٛ‬ش إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٓ٘‪ِٔ٣ ٫ ْٜ‬ي ه‪ٞ‬س حُلٌَ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬س حَُ‪ٝ‬ف حُظ‪٣ ٢‬ظٌٖٔ ر‪ٜ‬خ ٖٓ حُ٘ظَ حُؼوخك‪ٝ ٢‬حُظَر‪١ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ ٢‬حٌُ‪٘ٗ ١‬ؤ ك‪ٓ ،ٚ٤‬غ أٗ‪ َٟ٣ ٚ‬ك‪٘ٛ ٢‬ي‪ٝ‬ه‪ ٚ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪ ٫ ٢‬طؼـز‪٣ ٌُٚ٘ ،ٚ‬وخف ٖٓ حُوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ‬ ‫حُ‪ٜ٘‬ي‪ٝ‬م أ‪ ٝ‬حُزلغ ػٖ ري‪ َ٣‬أ‪ ٝ‬حُٔطخُزش رخ‪٬ٛ٩‬ف؛ ‪ ٕ٧‬حٌُ‪ ٖ٣‬أَٗك‪ٞ‬ح ػِ‪ ٠‬طَر‪٤‬ظ‪ ٚ‬ؿؼِ‪ٞ‬ح ٓ٘‪ٓ ٚ‬وِيحً ‪ٝ‬طخرؼخ ً ٖٓ‬ ‫حُطَحُ حَُك‪٤‬غ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪312‬‬

‫‪- 105‬شباب حائر (‪)3‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1427 /1/24‬‬ ‫‪2006 /02/23‬‬ ‫إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ رؼي إٔ حٓظؼَ‪ٟ٘‬خ ٗٔخًؽ ٖٓ ك‪َ٤‬س حُ٘زخد ‪ ٝ‬أٓزخر‪ٜ‬خ ‪ٗ ٕ٧‬ظليع ػٖ أٓ‪ ٍٞ‬طٔخػي ػِ‪ ٠‬طول‪٤‬ق طِي‬ ‫حُل‪َ٤‬س‪ ٢ٛٝ ،‬ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ًؼ‪َ٤‬س‪ُ ،‬ؼَ ٖٓ أ‪ٜٔٛ‬خ‪:‬‬ ‫‪ -1‬حُ‪ٞ‬حهغ أ‪ٓٝ‬غ ٖٓ حُوزَس ‪ٝ‬أ‪ٓٝ‬غ ٖٓ حُظـَرش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ًَ ٓخ ‪ُ٣‬وخٍ ُ٘خ ‪٣‬ؼزَ ػٖ رؼ‪ ٞ‬أؿِحء حُ‪ٍٜٞ‬س‪٣ٝ ،‬ـذ إٔ‬ ‫ٗظوزِ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٗ ٚ‬خطؾ حؿظ‪ٜ‬خى‪ٗ ٫ .‬ي إٔ ‪٘ٛ‬خى أٗ‪٤‬خء هطؼ‪٤‬ش ًؼ‪َ٤‬س ‪ٝ‬هط‪ً١ٞ‬خ ٓظّلوًخ ػِ‪ٜ٤‬خ‪ ٌٙٛ ٌُٖ ،‬حُوط‪ ١ٞ‬ك‪ٔٓ ٢‬خثَ‬ ‫طلٔ‪ َ٤‬حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٝ‬ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬حُظوط‪ٔ​ُِٔ ٢٤‬ظوزَ ‪ٓ َ٤ٔ٣‬ؼظٔ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ظ٘‪ً٤‬خ طوي‪ًَ٣‬ح‪.‬‬ ‫‪ -2‬كخ‪ ٍٝ‬ىحث ًٔخ إٔ طٔظ٘‪ٝ ،َ٤‬طٔؤٍ ‪ٝ‬ط٘خهٖ‪ٝ ،‬طٔظل‪٤‬ي ٖٓ ًَ حُوزَحص حُٔظخكش‪ ٌُٖ ،‬حطوٌ حُوَحٍ رَٔء اٍحىطي ‪ٖٓٝ‬‬ ‫ؿ‪ َ٤‬طزؼ‪ّ٤‬ش ‪٧‬كي‪ٝ ،‬ىٍِّد ٗلٔي ػِ‪َٟ ٠‬د ح‪ٍ٥‬حء رزؼ‪ٜ٠‬خ ُظٔظوَؽ ٓ٘‪ٜ‬خ حَُأ‪ ١‬حُٔؼظيٍ ‪ٝ‬حُٔظِٕ‪ٝ ،‬كخًٍ ٖٓ‬ ‫ح‪ٗ٫‬لَحف ٓغ حُـ‪٬‬س ك‪ ٢‬أ‪ ١‬حطـخ‪ٝ ٙ‬ك‪ٗ ًَ ٢‬ؤٕ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش حهظ‪٤‬خٍ حُظو‪ ٜٚ‬كخ‪ ٍٝ‬إٔ طظو‪ ّٜٚ‬ك‪ ٢‬ػِْ أ‪ ٝ‬كٖ أ‪ٓ ٝ‬ـخٍ ‪٣‬ظ٘خٓذ ٓغ ٓ‪ُٞ٤‬ي ‪ٝ‬هيٍحطي‪ُ .‬ي إٔ‬ ‫طظًٌَ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ حُٔ‪ً ْٜ‬ؼ‪ًَ٤‬ح ُ‪ ْ٤‬حُظو‪ٞٗٝ ٜٚ‬ػ‪٤‬ظ‪ٝ ،ٚ‬اٗٔخ ٓ‪ٞ‬هؼي ك‪ًُ ٢‬ي حُظو‪ .ٜٚ‬اًح ً٘ض ٖٓ ح‪ٝ٧‬حثَ‬ ‫حُٔزَُ‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬طو‪ ٜٚ‬ؿ‪ ،ْٜٓ َ٤‬كوي ‪ًُ ٌٕٞ٣‬ي أٗلغ ُي ‪ُِ٘ٝ‬خّ ٖٓ إٔ طٌ‪ٗ ٕٞ‬و‪ًٜ‬خ ػخى‪ً٣‬خ أ‪ ٝ‬أهَ ٖٓ ػخى‪ ١‬ك‪٢‬‬ ‫ػخٍ أك‪ٝ َ٠‬أ‪ٝ ْٛ‬أٗلغ ٖٓ ‪١‬ز‪٤‬ذ هخَٓ ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪...‬‬ ‫طو‪ْٜٓ ٜٚ‬؛ ؿـَحك‪ ٢‬أ‪ٓ ٝ‬ئٍم ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ٍ ٟٞ‬‬ ‫‪ -4‬هيٓش حُيػ‪ٞ‬س اُ‪َّ ٠‬للا –طؼخُ‪ٝ -٠‬حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش ك‪ ٢‬ح‪٬ٛ٩‬ف حُؼخّ هي ‪٣‬ظ ّٔخٕ رطَ‪٣‬وش ٓزخَٗس‪ًٔ ،‬خ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ك‪ ٢‬هط‪٤‬ذ‬ ‫حُـٔؼش ‪ٝ‬حٌُ‪ٞ٣ ١‬ؿ‪ ٚ‬حُ٘زخد ك‪ ٢‬كِوش ىػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ ..‬هي ‪٣‬ظٔخٕ رطَ‪٣‬وش ؿ‪ٓ َ٤‬زخَٗس ٖٓ ه‪ ٍ٬‬اطوخٕ حُظو‪ٝ ٜٚ‬طوي‪ْ٣‬‬ ‫هيٓش ٓظٔ‪ِ٤‬س ُِ٘خّ ‪ٝ‬طلٔ‪ ٖ٤‬حهظ‪ٜ‬خى حُزِي حُٔ​ِْٔ‪ٝ ،‬طوي‪ ْ٣‬هي‪ٝ‬س كٔ٘ش ُِ٘خٗجش‪ٝ ،‬ه‪ًِٔ ٍٞ‬ش حُلن ك‪ ٢‬حُٔ٘​٘‪ٝ ٢‬حٌَُٔ‪ٙ‬‬ ‫‪ٝ‬طَر‪٤‬ش ح‪٫ٝ٧‬ى طَر‪٤‬ش كٔ٘ش ‪ٔٓٝ‬خػيس حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُ‪٠‬ؼ‪٤‬لش ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ‪ٌٛ ًَ ...‬ح ٖٓ ػَٔ حُزَ ‪ٝ‬حُو‪َ٤‬؛ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ش‬ ‫ٓلظخؿش اُ‪ ٌٙٛ ًَ ٠‬ح‪ُٞ٧‬حٕ ٖٓ ح‪٘ٗ٧‬طش‪ٗٝ .‬لٖ ٗؼَف ٓخ ‪ ٠ٔ​ُٔ٣‬رـ (حُلَ‪ ٝ​ٝ‬حٌُلخث‪٤‬ش)‪ٝ ،‬حُو‪٤‬خّ ر‪ُٔ٣ ٌٜٙ‬و‪ ٢‬ح‪٩‬ػْ ػٖ‬ ‫ٓـٔ‪ٞ‬ع ح‪ٓ٧‬ش‪ُِ٘ٔ ٌٕٞ٣ٝ ،‬خٍى ك‪ ٢‬حُو‪٤‬خّ ر‪ٜ‬خ حُؼ‪ٞ‬حد ‪ٝ‬حُل‪ َ٠‬حُؼظ‪ .ْ٤‬ط‪ٓ ٍٜٞ‬ؼ‪ٓ ٢‬ـظٔؼًخ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬أ‪١‬زخء أ‪ٝ‬‬ ‫ٓ‪ٜ٘‬يٓ‪ ٖ٤‬أ‪ ٖ٤َٟٔٓ ٝ‬أ‪ٓ ٝ‬ؼِٔ‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬طو٘‪ ...ٖ٤٤‬اٗ‪ٓ ٚ‬ـظٔغ َٓطزي ك‪ٗ ٢‬ئ‪ٓٝ ٚٗٝ‬لظوَ اُ‪ٓ ٠‬ؼ‪ٗٞ‬ش ؿ‪ ٖٓٝ ،َٙ٤‬ه‪ٍ٬‬‬ ‫حُلخؿش اُ‪ ٠‬حُٔؼ‪ٗٞ‬ش ‪ ٌٕٞ٣‬حُ‪٠‬ؼق ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوٌحء‪ٓٝ ،‬ؼ‪ٜٔ‬خ ‪٣‬ظ‪ُٞ‬ي حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُي‪٤ٗٝ‬ش ‪ٝ‬حُظوِق‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ حُل‪ٝ َ٠‬ح‪٧‬ؿَ‬ ‫‪ٌٗٞ٣ ٫‬خٕ ك‪ٗ ٢‬لْ ح‪ٗ٫‬ظٔخء اُ‪ ٠‬طو‪ ٜٚ‬أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬ػ‪ ٖ٤‬حُو‪٤‬خّ رؼَٔ ٓؼ‪ٝ ،ٖ٤‬اٗٔخ ‪ٌٗٞ٣‬خٕ ك‪ٓ ٢‬ي‪ٗ ٟ‬لغ ٓخ ‪ُ٣‬و َّيّ ‪ٓٝ‬ي‪ٟ‬‬ ‫كخؿش حُ٘خّ اُ‪ٚ٤‬؛ ‪ٝ‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظوِ‪ ْٛٝ ٖٓ ٚ‬ح‪ُ٧‬وخد ‪ٟٝ‬ـ‪٤‬ؾ ح‪ٔٓ٧‬خء ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬خىحص‪.‬‬ ‫‪ -5‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘زخد ُي‪ ٚ٣‬ططِؼخص ‪ٝ‬حٓؼش‪ٍٝ ،‬ؿزش ه‪٣ٞ‬ش ك‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء؛ ك‪٣َ٣ ٜٞ‬ي إٔ‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬ىحػ‪٤‬ش ‪ٝ‬طخؿًَح ‪ٓٝ‬لٌَحً ‪ًٝ‬خطزًخ‪٣ ٫ٝ ...‬ؼَف ً‪٤‬ق ‪٣‬ـٔغ ر‪ ٌٙٛ ًَ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٝ .‬أػظوي إٔ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى أٗ٘خ‬ ‫‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪٢ٗ ًَ ٠‬ء‪ٗ ٕ٧ٝ ،‬ظوٖ رؼ‪ ٞ‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٗٝ ،‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ٜ٤‬خ رـيحٍس أك‪ ٖٓ َ٠‬إٔ ٗظ٘خٍُ ػٖ‬ ‫أٗ‪٤‬خء أهَ‪ُٓ .ٟ‬خٗ٘خ ‪ٌٛ‬ح ُٓخٕ حُظو‪ ٖٓٝ ،ٜٚ‬حُ‪ٜ‬ؼذ إٔ ‪ٜ٣‬زق حَُٔء رخٍػًخ ؿيًح ك‪ ٢‬أٗ‪٤‬خء ػي‪٣‬يس‪ٝ .‬أ‪ٝ‬ى ‪٘ٛ‬خ إٔ‬ ‫أٗ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُ٘زخد ‪٣ ٫‬لون ٗظخثؾ ػخُ‪٤‬ش‪ِٔ٣ ٫ٝ ،‬غ ٗـٔ‪ ٚ‬رٔزذ حكظوخٍ‪ ٙ‬اُ‪ ٠‬حُظًَ‪ .ِ٤‬حُظًَ‪ ٞٛ ِ٤‬أًزَ‬ ‫ٓلظخف ُ‪٪‬طوخٕ حُ‪ٗ ٫ٝ .ّٞ٤‬ي إٔ حُظًَ‪٤ٓ ِ٤‬لَٓ٘خ ٖٓ ٓ‪ِ٤‬حص حُ٘ٔ‪ ٌُٖ ،ٍٞ‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظوزَ ًُي؛ ‪ٓ ٕ٧‬خ ٓ٘ل‪َٜ‬‬ ‫ػِ‪ٍٝ ٖٓ ٚ٤‬حء حُظًَ‪ ِ٤‬أًزَ رٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ٗلوي‪ .ٙ‬حُٔ‪ ْٜ‬ىحث ًٔخ إٔ ‪ٜ٣‬ذ حُظل‪ٞ‬م حُزخ‪ َٛ‬ك‪ٓ ٢‬ل‪ ٢٤‬طلو‪٤‬ن حُـخ‪٣‬ش حُؼظٔ‪٠‬‬ ‫حُظ‪ٔٗ ٢‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ٜ٤‬خ‪ ٢ٛٝ ،‬حُل‪ ُٞ‬رَ‪ٟٞ‬حٕ َّللا طؼخُ‪.٠‬‬ ‫‪ٓ -6‬خ ٖٓ ‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬ش ٖٓ أ‪ٟٝ‬خػ٘خ حُلَى‪٣‬ش ‪ٝ‬أ‪ٟٝ‬خع أٓظ٘خ ا‪ُٜٝ ٫‬خ ا‪٣‬ـخر‪٤‬خص ًٔخ إٔ ُ‪ٜ‬خ رؼ‪ ٞ‬حُِٔز‪٤‬خص‪ٌٛٝ ،‬ح ٖٓ ٖٓ٘‬ ‫َّللا –طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬حُوِن‪ٝ .‬حٓظ‪٤‬ؼخر٘خ ُ‪ ٌٜٙ‬حُٔ٘ش حُؼظ‪ٔ٤‬ش ‪٣‬ولق ٖٓ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخَُٔحٍس حٌُ‪٘٣ ١‬ظخد حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘زخد‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪313‬‬

‫ُِلوَ رؼ‪ ٞ‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص؛ اً طظؼُِ ٍ‪ٝ‬ف حُظ‪ٞ‬ح‪ٝ َٛ‬ح‪٫‬ػظٔخى حُٔظزخىٍ ر‪ ٖ٤‬حُ٘خّ‪ ُٚٝ ،‬رؼ‪ ٞ‬حُِٔز‪٤‬خص؛ ك‪٣ ٜٞ‬ؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪َ٤‬‬ ‫ٖٓ حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ٝ‬حُلِحُحص‪ُِٝ .‬ؼَحء ‪ٝ‬حَُهخء ا‪٣‬ـخر‪٤‬خص أ‪ً٠٣‬خ‪ ،‬ك‪ٔ٣ ٜٞ‬خػي ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬هيٍ ٖٓ حُ‪ٜ٘‬خء‪ًٔ ،‬خ ‪ٔ٣‬خػي ػِ‪٠‬‬ ‫كَ حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حٌُٔ٘‪٬‬ص‪٠٣ ٌُٚ٘ ،‬ؼق ٍ‪ٝ‬ف حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘ؼز‪ َ٘​٘٣ٝ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظو‪ ٍ٬‬حَُٔ‪َٜ٣ٝ ،٢ٟ‬ف‬ ‫حُ٘خّ ػٖ طط‪ َ٣ٞ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ‪ٜ‬خٍحص‪ .‬ػِس ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬طٌٔ٘‪ٜ‬خ ‪٤ٓٝ‬طَط‪ٜ‬خ حُؼخُٔ‪٤‬ش‪٣ ،‬لظق ػِ‪ٜ٤‬خ رخد ح‪٫‬رظ‪٬‬ء رخُظَ‪َٛ‬‬ ‫حٌُحط‪ٝ ٢‬حُِ٘حػخص حُيحهِ‪٤‬ش‪ ،‬أٓخ حُ‪٠‬ـ‪ ١ٞ‬حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حؿ‪ٜ​ٜ‬خ أ‪ ١‬أٓش‪ ،‬كبٗ‪ٜ‬خ طؼ‪ َ٤‬حُو‪ٞ‬ف ‪ٝ‬ح‪ِٗ٫‬ػخؽ ٌُ٘‪ٜ‬خ طو ّ‪ٗ ٟٞ‬زٌش‬ ‫حُؼ‪٬‬هخص حُيحهِ‪٤‬ش‪ٝ ،‬طٔخػي ػِ‪ ٍّٙ ٠‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬ف‪ٝ ،‬طٔظ٘لَ ٍ‪ٝ‬ف حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ‪ٝ‬حُٔ​ٔخٗؼش‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح‪ ....‬حُٔ‪ ٞٛ ْٜ‬إٔ ٗزلغ‬ ‫ػٖ َُٓحىحص َّللا –طؼخُ‪٘ٓ -٠‬خ ك‪ ٢‬حُلخُش حُظ‪ ٌٕٞٗ ٢‬ػِ‪ٜ٤‬خ كظ‪٘ٗ ٠‬ـق ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش حرظ‪٬‬ءحص حَُٔحء ‪ٝ‬حرظ‪٬‬ءحص حُ‪َ٠‬حء‪.‬‬ ‫‪ُٔ -7‬ضَ ٓٔئ‪ ً٫ٝ‬ػٖ ‪٬ٛ‬ف ح‪ٓ٧‬ش ‪ ٫ٝ‬ػٖ طو ّيٓ‪ٜ‬خ‪ ،‬ك‪ ٬‬ط٘ـَ ٗلٔي ًؼ‪ًَ٤‬ح ر‪ٌٜ‬ح ح‪ٌُ٘ ،َٓ٧‬ي ٓٔئ‪ ٍٝ‬ػٖ ‪٬ٛ‬ف‬ ‫ٗلٔي ‪ٝ‬أَٓطي‪ٌِٓٝ ،‬ق ر٘‪ٜ‬ق ؿ‪َ٤‬حٗي ‪ٝ‬اطوخٕ ػِٔي‪ٝ .‬ك‪ ٖ٤‬طو‪ ّٞ‬ر‪ ٌٜٙ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي‪ ،‬كؤٗض ٖٓٔ ‪ٔ٣‬خ‪ْٛ‬‬ ‫ػِٔ‪ً٤‬خ ك‪ ٢‬طو ّيّ ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُى‪ٛ‬خٍ‪ٛ‬خ‪ .‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘زخد ‪٘٣‬ـَ ٗلٔ‪ٝ ٚ‬طلٌ‪ َٙ٤‬رخ‪٤ٗ٧‬خء حُ‪ٜ‬ؼزش ‪٣ٝ‬لَ‪ ١‬ك‪ ٢‬ػَٔ ح‪٤ٗ٧‬خء‬ ‫حُٔ‪ِٜ‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ٖٓ هِش حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪.‬‬ ‫‪ٓ -8‬ظِش (أ‪ َٛ‬حُٔ٘ش ‪ٝ‬حُـٔخػش) طظٔغ ُ٘خ ؿٔ‪٤‬ؼًخ‪ :‬حٌُ‪٣ ١‬ؼَٔ ‪ ٖٟٔ‬ؿٔخػش ‪ٝ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼَٔ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬لَى‪ٝ .‬حُؼَٔ‬ ‫حُـٔخػ‪ ْ٤ُ ٢‬ؿخ‪٣‬ش ك‪ ٢‬كي ًحط‪ِ٤ٓٝ ٌُٚ٘ ،ٚ‬ش ‪ٗ٩‬ـخُ ٓخ ‪ ٌٖٔ٣ ٫‬اٗـخُ‪ ٙ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٘ٓ ٞ‬لَى‪ٝ .‬حُٔ‪ ْٜ‬ىحث ًٔخ ‪ ٞٛ‬حُ٘ظخثؾ‪.‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ‪٤٠٣‬غ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪ٞ‬حؿزخص ‪ٝ‬طلظَ ‪ٔٛ‬ظ‪ ٚ‬اًح ػَٔ رٔلَى‪ ،ٙ‬ك‪ٌٜ‬ح ‪ٔ٣‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬حُظؼخ‪ٓ ٕٝ‬غ ؿ‪ٓ ،َٙ٤‬غ إٔ ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫إٔ ‪٣ ٌٕٞ٣‬وظًخ ‪َٓ٧‬ح‪ ٝ‬حُؼَٔ حُـٔخػ‪ ٖٓ ٢‬حُظل ِّد ‪ٝ‬حُؼ‪ٜ‬ز‪٤‬ش ‪ٓٝ‬ي‪٣‬ق حٌُحص ‪ٝ‬اػخٍس حُِ٘حػخص ٓغ حُـٔخػخص‬ ‫ح‪٧‬هَ‪ٝ ...ٟ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬زيع اًح ًخٕ رٔلَى‪ ،ٙ‬ك‪ ٬‬كَؽ ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ًُ ٢‬ي‪ٔٓ ٌٖ٤ُ ٌُٖ ،‬ظؼيًح ُِظؼخ‪ٓ ٕٝ‬غ‬ ‫ؿ‪ َٙ٤‬ػ٘ي حُلخؿش ‪ٝ‬رٌٍ حُ٘‪ٜ‬ق ُٖٔ ‪٣‬لظخؿ‪ٓ ٫ٝ .ٚ‬خٗغ ٖٓ إٔ ‪٣‬ظؼخ‪ ٕٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٓغ ػيى ٖٓ حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬خص ك‪ ٢‬إٓ‬ ‫‪ٝ‬حكي؛ ‪ ٕ٧‬حُٔطِ‪ٞ‬د ُ‪ ْ٤‬حٍطزخ‪ً١‬خ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬ح‪ٍ٫‬طزخ‪ ١‬ح‪ ٌُٖ ،١َٓ٧‬حُٔطِ‪ٞ‬د ‪ ٞٛ‬طلو‪٤‬ن أك‪ َ٠‬حُ٘ظخثؾ ‪ٝ‬حُؼَٔ رلخػِ‪ّ٤‬ش‬ ‫‪ّٔ ٛٝ‬ش ‪٘ٗٝ‬خ‪.١‬‬ ‫ُ٘ـؼَ ٖٓ حًظ٘خف أٗلٔ٘خ ‪ٝ‬حًظ٘خف ٓل‪٤‬ط٘خ حُؼَٔ حٌُ‪٣ ٫ ١‬ظ‪ٞ‬هق‪ ٖٓٝ ،ٚ٘ٓ َّ ٔٗ ٫ٝ ،‬ه‪ًُ ٍ٬‬ي ٓ‪ٞ‬ف ٗظوِ‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬أٌٗخٍ حُل‪َ٤‬س‪َّٝ .‬للا حُٔ‪ٞ‬كّن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪314‬‬

‫‪- 106‬المراجعة الشخصٌة (‪)1‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /11 /27‬‬ ‫‪2005 /12/29‬‬ ‫ٓ‪٤‬ظَ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ر٘لٔ‪٘ٓ ٚ‬و‪ًٛٞ‬خ ‪ٓٝ‬لي‪ٝ‬ىًح رلٔذ ؿٔ‪ ٝٞ‬حُظؼَ‪٣‬لخص‪ٔٗٝ ،‬ز‪٤‬ش حُٔؼخ‪ٟٝ ،َ٤٣‬ؼق هيٍس حُ٘خّ‬ ‫ػِ‪ٞٓ ٠‬حؿ‪ٜ‬ش أٗلٔ‪ ْٜ‬ر‪َٜ‬حٓش ‪َٛٝ‬حكش‪ٓ ٌُٖٝ ،‬غ ‪ٌٛ‬ح ك‪ ٬‬ري ٖٓ حُٔؼ‪ ٢‬حُٔ​ٔظَٔ اُ‪َٓ ٠‬حؿؼش حُ‪ٍٜٞ‬س حُظ‪َّٗٞ ً ٢‬خ‪ٛ‬خ‬ ‫‪ٗ٧‬لٔ٘خ ػٖ أٗلٔ٘خ‪ٝ ،‬طِي حُظ‪ّٜٗٞ ً ٢‬خ ح‪٥‬هَ‪ُ٘ ٕٝ‬خ‪ ،‬ػْ طِول٘خ‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ‪ٍٞٛ‬س ‪ٛ‬ل‪٤‬لش ‪ٛٝ‬خىهش‪ٝ .‬طٔظٔي ‪ٌٙٛ‬‬ ‫حَُٔحؿؼش َٓ٘‪ٝ‬ػ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ٖٓ ً‪ ٕٞ‬ػو‪ُ٘ٞ‬خ ‪ ٫‬طيٍى أرؼخى حُلوخثن ا‪ ٫‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُظيٍّؽ‪ٝ .‬اًح كخ‪ُ٘ٝ‬خ حُظز‪ َّٜ‬رخ‪ٍٞٓ٧‬‬ ‫حُظ‪ٗ ٢‬لظخؽ اُ‪ ٠‬طيه‪٤‬و‪ٜ‬خ ُ‪ٞ‬ؿيٗخ حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬حُظ‪ٞ‬هق ػ٘ي‪ٝ ٙ‬اػخىس طو‪ٝ .ٚٔ٤٤‬كٔز‪٘ٛ ٢‬خ إٔ أهيّ ٗٔخًؽ ُٔخ‬ ‫ٓظ‪ٞ‬حٍ ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬ظخ‪:َٛ‬‬ ‫أػي‪ًٔ ٜٓ ٙ‬خ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔز‪ٝ ،َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُوخٍة حُلطٖ إٔ ‪٣‬و‪ٓ ْ٤‬خ ُْ ‪ُ٣‬وَ ػِ‪ٓ ٠‬خ ه‪ٓٝ ،َ٤‬خ ‪ٞٛ‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪ً -1‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪ِ٣‬ظو‪ ٢‬حَُٔء رؤٗخّ ٓلزط‪ٓ ٖ٤‬ظ٘خثٔ‪ٟ ،ٖ٤‬خهض ر‪ ْٜ‬ح‪ٝ ،ٍٝ٧‬ظ٘‪ٞ‬ح إٔ ٓخ ‪ ٞٛ‬هخىّ ٖٓ ح‪٣٧‬خّ ُٖ ‪ٌٕٞ٣‬‬ ‫رلخٍ أك‪ٔٓ َ٠‬خ ٓ‪ٝ .٠٠‬اًح ىهن ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪ ٢‬أٓزخد ٓخ ‪ ْٛ‬ك‪ ٚ٤‬كٔ‪٤‬ـي إٔ ٌِٓ٘ش (حُظؼٔ‪ )ْ٤‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ٝ ٢‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٍ‬ ‫حَُٗ‪٤‬ي ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬أ‪ٝ‬هؼظ‪ ْٜ‬ك‪ًُ ٢‬ي‪ .‬هي ‪٣‬ولن حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬ك‪َٝ٘ٓ ٢‬ع طـخٍ‪ ،١‬ك‪٤‬ؼْٔ ح‪٩‬هلخم ػِ‪ً ًَ ٠‬حط‪ٝ ،ٚ‬طظٌ‪ٕٞ‬‬ ‫ُي‪ ٚ٣‬ه٘خػش رؤٗ‪ِٜ٣ ٫ ٚ‬ق ُِ٘ـخف ك‪ ٢‬أ‪٢ٗ ١‬ء؛ ‪٣ٝ‬زيأ ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬هغ ح‪٩‬هلخم ك‪ٓ ًَ ٢‬ـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس؛ ٓٔخ ‪٣‬يكؼ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حطـخ‪ٙ‬‬ ‫حُو‪ٞ‬ف ‪ٝ‬حُؤ‪ٝ ٍٞ‬حكظوخٍ حُ٘لْ‪ٝ ...‬رؼ‪ٛ ٞ‬ئ‪٫‬ء حُٔظ٘خثٔ‪ َٟ٣ ٖ٤‬حػ٘‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬ػ‪٬‬ػش ك‪ٓ ٢‬ل‪٤‬طش‪ٝ ،‬هي أهلو‪ٞ‬ح ك‪٢‬‬ ‫ٓٔخػ‪ ْٜ٤‬ك‪ٓ ٢‬ـخٍ ٖٓ حُٔـخ‪٫‬ص‪ ،‬ك‪٤‬يكؼ‪ًُ ٚ‬ي اُ‪ ٠‬حُو‪ :ٍٞ‬إ ًُي حُٔـخٍ ٓ‪ِّ٤‬ت‪ ٫ٝ ،‬ه‪ َ٤‬ك‪٣ٝ ،ٚ٤‬زيأ ك‪ ٢‬حُظيُ‪ َ٤‬ػِ‪٠‬‬ ‫ًُي ربهلخم ك‪ٝ ٕ٬‬ك‪ٌ​ٌٛٝ ٕ٬‬ح‪..‬‬ ‫حَُٔحؿؼش ُ‪ ٌٜٙ‬حُلخُش ‪ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬خ طؼظٔي ػِ‪ٓ ٠‬لخ‪ُٝ‬ش ط‪٤ٓٞ‬غ هخػيس حُل‪ٝ ْٜ‬حُظوِ‪ ٖٓ ٚ‬أَْٓ حُ‪ ٍٜٞ‬حُـِث‪٤‬ش‪ٓٝ ،‬لخ‪ُٝ‬ش‬ ‫ٍإ‪٣‬ش حُ‪ٞ‬هخثغ ػزَ ٓلخ‪ ْ٤ٛ‬ؿي‪٣‬يس ‪ٓٝ‬ـخ‪َ٣‬س ُِٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُٔخروش‪ٝ .‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ ح‪٫‬ػظوخى رؤٕ ُي‪ٝ ًَ ٟ‬حكي ٓ٘خ ٗوخ‪١‬‬ ‫ه‪ٞ‬س ‪ٗٝ‬وخ‪ٟ ١‬ؼق‪٣ ،‬زؼغ ‪ٛ‬خكز‪ ٚ‬ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ح‪٩‬هلخم ك‪ٓ ٢‬ـخٍ ٖٓ حُٔـخ‪٫‬ص ر‪ٛٞ‬ل‪ٗ ٚ‬ظ‪٤‬ـش ُ‪٠‬ؼق ح‪٤ِٛ٧‬ش ك‪ًُ ٢‬ي‬ ‫حُٔـخٍ أ‪ ٝ‬هِش ح‪ٓ٫‬ظؼيحى ‪ٝ‬ػيّ اكٌخّ ح‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ‬حُٔويٓخص‪ٝ .‬ػِ‪ ٚ٤‬ػ‪ًٟٞ‬خ ػٖ حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬حُظ٘خإّ إٔ ‪ٌ٣‬ظ٘ق ٗوخ‪ ١‬حُو‪ٞ‬س‬ ‫ُي‪٣ٝ ،ٚ٣‬لخ‪ ٍٝ‬ح‪ٗ٫‬وَح‪ ١‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُظ‪ ٢‬ط٘ٔـْ ٓغ طِي حُ٘وخ‪ٝ .١‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٜ٘٣‬يحٕ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬أُ‪ٞ‬ف ح‪ٓ٧‬ؼِش‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ٞ‬هخثغ ػِ‪ٛ ٠‬لش ‪ٌٛ‬ح حُٔل‪ ،ّٜٞ‬كٌْ ٖٓ ٍؿَ ؿ‪ٓ َّ٤‬ـخٍ ػِٔ‪ ،ٚ‬كؤ‪ٛ‬خد ٗـلًخ ٓ٘وطغ حُ٘ظ‪ َ٤‬رؼي ح‪٩‬هلخم حٌٍُ‪٣‬غ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هَُ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح ك‪ ٢‬حُ٘ظَ اُ‪ٓ ٠‬ـخٍ ٖٓ حُٔـخ‪٫‬ص ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٓ ٚ‬ـخٍ ‪ٛ‬ؼذ أ‪ٟ ٝ‬ؼ‪٤‬ق أ‪ ٝ‬هِ‪ َ٤‬حُـي‪ ٟٝ‬أ‪ ٝ‬هطَ‪ ...‬ك‪٤‬غ‬ ‫‪٣‬ي ٍّ ػيى ؿ‪ٓ َ٤‬ظ٘خ ٍ‪ ٖٓ ٙ‬حُ٘ٔخًؽ ػِ‪ ٠‬إٔ حُ٘خؿل‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـخٍ ٖٓ حُٔـخ‪٫‬ص حُ‪ ْٛ ّٞ٤‬أًؼَ رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔولو‪ٝ ،ٖ٤‬ك‪٢‬‬ ‫آٌخٕ حَُٔء إٔ ‪٣‬طِغ ػِ‪ ٠‬ه‪ٗ ٜٚ‬ـخف ٓؼ‪َ٤‬س ك‪ ًَ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص حُظ‪٣ ٢‬ظٖ حُٔظ٘خثٔ‪ ٕٞ‬أٗ‪ٜ‬خ ٓـخ‪٫‬ص ٓ‪٤‬ظش‪ٝ .‬هي هخٍ‬ ‫أكي‪٘ٛ ْ٤ُ :ْٛ‬خى َٓ٘‪ٝ‬ع ٓولن‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪٘ٛ‬خى اىحٍس ٓولوش‪ٝ .‬هخٍ آهَ‪٘ٛ ْ٤ُ :‬خى اهلخم رٔؼ٘‪ ٠‬حٌُِٔش‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪٘ٛ‬خى‬ ‫ٗظخثؾ ؿ‪ َ٤‬ؿ‪٤‬يس رٔزذ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ٓويٓخص ‪ٝ‬حٓظؼيحىحص ٓ‪٤‬جش‪ٌٛٝ .‬ح كن‪.‬‬ ‫إ ػِ‪ٝ ًَ ٠‬حكي ٖٓ أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ ٖ٣‬أ‪ٛ‬يٍ‪ٝ‬ح ػِ‪ ٠‬أٗلٔ‪ ْٜ‬أكٌخ ًٓخ هخٓ‪٤‬ش ‪ٗٝ‬خكٌس رؼيّ ح‪٤ِٛ٧‬ش ‪ٗ٩‬ـخُ ح‪٤ٗ٧‬خء حُؼظ‪ٔ٤‬ش إٔ‬ ‫‪٣‬ول‪ٞ‬ح ُ‪٤‬ظِٔ​ٔ‪ٞ‬ح هط‪٤‬جش (حُظؼٔ‪ )ْ٤‬حُظ‪ٝ ٢‬هؼ‪ٞ‬ح ك‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬ك‪٘٤‬جٌ ٓ‪٤‬ـي‪ ٕٝ‬آكخهًخ ؿي‪٣‬يس طظٔغ‪ٝ ،‬أر‪ٞ‬حرًخ ٓ‪ٛٞ‬يس ط٘لظق‪ُٖٝ .‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظل‪٤‬ي أ‪ٛ ٖٓ ١‬ئ‪٫‬ء ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُ٘‪٤ٜ‬لش اًح ًخٕ حطوٌ ٖٓ ٓ‪ٞ‬ء ظ٘‪ ٚ‬ر٘لٔ‪ٓ ٚ‬ظٌؤ ُِ‪َٜٝ‬د ٖٓ طلَٔ حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش‪ ،‬أ‪ٝ ٝ‬ؿي‬ ‫ك‪ً​ً ٬ٓ ٚ٤‬ح ٖٓ حُظؼذ ‪ٝ‬رٌٍ حُـ‪ٜ‬ي!‬ ‫‪ -2‬طؼ٘‪ ٢‬حَُٔحؿؼش حُ٘و‪٤ٜ‬ش أٗ٘خ ٗؤَٓ ٖٓ ىٍأ حٓظؼَح‪ ٝ‬طخٍ‪٣‬و٘خ حُوخ‪ ٙ‬إٔ ٗظؼِْ ‪٠٘ٗٝ‬ؾ أًؼَ ٓٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ‬ ‫ٗل‪ َٜ‬ػِ‪ًُ ٖٓ ٚ٤‬ي اًح ٓخ ٗظَٗخ ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬ن ح‪٥‬هَ‪ َْٛ٤ٓٝ ٖ٣‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ .‬إ ٓـَ ك‪٤‬خس ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘خ ِٓٔ‪ٞ‬ء‬ ‫رخُٔئَٗحص ًحص حُي‪٫٫‬ص حٌُز‪َ٤‬س ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬لش‪ .‬اًح طؤَٓ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ك‪ٓ ٢‬ـٔ‪ٞ‬ػش حَُإ‪ ٟ‬حُظ‪ً ٢‬خٗض طٌَ٘ ٗظَط‪ٚ‬‬ ‫ُِل‪٤‬خس ‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خء‪ ،‬كٔ‪٤‬ـي إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ طِي حَُإ‪ ٟ‬حٗظ‪ ٠ٜ‬اُ‪ ٠‬ؿ‪ٍ َ٤‬ؿؼش رٔزذ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬ك‪ِٜ٘‬خ ػِ‪ ٚ٤‬ػزَ ٓؼخٗخس‬ ‫ٗئ‪ ٕٝ‬حُل‪٤‬خس؛ ًٔخ أٗ‪٤ٓ ٚ‬ـي إٔ رؼ‪ٜ٠‬خ هي طزِ‪ ٍٞ‬أًؼَ ‪ٝ‬طؼٔن‪ ،‬رَ طل ّ‪ ٍٞ‬اُ‪ٓ ٠‬ؼظويحص ‪ِّٔٔٓٝ‬خص ٍحٓوش‪٤ٓٝ .‬ـي‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪315‬‬

‫هٔ ًٔخ ػخُؼًخ ٓخُحٍ ٓ‪ٟٞ‬غ ٗظَ ‪ٝ‬طٔل‪ٝ .ٚ٤‬إ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬هٔخّ حُؼ‪٬‬ػش ػِ‪ٓ ٠‬خ ر‪ٜ٘٤‬خ ٖٓ طزخ‪ ٖ٣‬طؼَٔ ػِ‪ ٠‬ه‪ٝ ٢‬حكي‪ٞٛ ،‬‬ ‫ؿؼَ حَُٔء ‪٣‬ؼظوي أٗ‪ٓ ٚ‬خُحٍ ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُ٘ٔ‪ٝ ٞ‬حُ‪ٍَٝ٤ٜ‬س ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظوخٍ ٖٓ كخٍ اُ‪ ٠‬كخٍ‪ٌٛٝ .‬ح ح‪٫‬ػظوخى ‪ ٞٛ‬حٌُ‪١‬‬ ‫‪٣‬للِٗخ ػِ‪ ٠‬إٔ ٗظلْٔ ٓآ‪٫‬ص أ‪ٟٝ‬خػ٘خ ‪ٝ‬طِٔ‪ ٍٞٗ ٢٤‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ػِ‪ٜ٤‬خ؛ ً‪٘ٗ ٢‬ؼَ أٗ٘خ ٗظويّ ك‪ٓ ٢‬يحٍؽ حُ‪٬ٜ‬ف‬ ‫‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ى‪ٛ‬خٍ‪ٝ ،‬أٗ٘خ ٗلَُ ٗ‪ٞ‬ػًخ ٖٓ حُظل‪ٞ‬م حُٔ​ٔظَٔ ػِ‪ ٠‬أٗلٔ٘خ‪ٝ ٖٓٝ .‬ؿ‪ ٚ‬آهَ كبٕ ٖٓ حُ‪ٜ‬ؼذ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ إٔ‬ ‫‪٣‬و‪ ّٞ‬ري‪ ٍٙٝ‬حُظَر‪ ١ٞ‬طـخ‪ ٙ‬أر٘خث‪ ٖٓ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬إٔ ‪٣‬ظًٌَ حُ‪ٟٞ‬غ حُِٔ‪ٝ ٢ًٞ‬حُؼوِ‪ٝ ٢‬حَُ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حٌُ‪ً ١‬خٕ ك‪ ٚ٤‬ك‪َٓ ٢‬كِش‬ ‫حُطل‪ُٞ‬ش ‪ٝ‬حَُٔح‪ٛ‬وش‪ .‬إ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ ح‪ َٓ٧‬حُٔ​ِٔٔش ‪ٜ٘٣‬ي ٗ‪ٞ‬ػًخ ٖٓ (‪َٛ‬حع ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ) رٔزذ كويحٕ حُ‪ ٢٤ٓٞ‬حُؼوخك‪ ٢‬حٌُ‪١‬‬ ‫‪٘٣‬وَ ػزَ‪ ٙ‬ح‪٥‬رخء أكٌخٍ‪٘ٓٝ ْٛ‬خػَ‪ٝ ْٛ‬ه‪ ْٜٔ٤‬اُ‪ ٠‬ح‪٧‬ر٘خء‪ٝ ،‬رٔزذ حُـ‪ َٜ‬رطز‪٤‬ؼش حَُٔح‪ٛ‬ن‪ٓٝ ،‬خ ‪٣‬ظؼَ‪ٖٓ ُٚ ٝ‬‬ ‫‪ٟ‬ـ‪ٓٝ ،١ٞ‬خ ‪ٞ٣‬حؿ‪ ٖٓ ٜٚ‬أُٓخص ‪٬ٌ٘ٓٝ‬ص‪ .‬حَُٔحؿؼش حُ٘و‪٤ٜ‬ش طظ‪٤‬ق حُلَ‪ٛ‬ش ُٔوخٍٗش ٓخ ػِ‪ ٚ٤‬أر٘خإٗخ حُ‪ ّٞ٤‬رٔخ ً٘خ‬ ‫ػِ‪ً٘ ّٞ٣ ٚ٤‬خ ك‪ٓ ٢‬ؼَ أػٔخٍ‪ ٖٓٝ ،ْٛ‬ه‪ ٍ٬‬حُٔوخٍٗش ٗيٍى ًُ ْ٘‪ ٚ‬حُٔ‪ٞ‬حهق حُظ‪ ٢‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗول‪ٜ‬خ طـخ‪ ٙ‬أ‪ٟٝ‬خػ‪ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬ط‪َٜ‬كخط‪ ْٜ‬حُٔوظِلش‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ - 3‬ه‪ ٍ٬‬حُظز‪ َٜ‬حٌُحط‪٘ٓ ٢‬يٍى إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ ح‪٧‬هطخء حُظ‪ٝ ٢‬هؼ٘خ ك‪ٜ٤‬خ ًخٕ رٔزذ حُـ‪ :َٜ‬ؿ‪ َٜ‬رؼظٔش ٖٓ‬ ‫ٗؼ‪ٝ ،ٚ٤ٜ‬ؿ‪ َٜ‬رخُطَ‪٣‬وش حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش حُظ‪ ٢‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗؼخُؾ ر‪ٜ‬خ ح‪ٝ ،ٍٞٓ٧‬ؿ‪ َٜ‬رؤٗ‪ٞ‬حع ه‪ٍٜٗٞ‬خ ‪ٟٝ‬ؼل٘خ‪ٗٝ .‬لٖ َٗ‪٣‬ي ٖٓ‬ ‫ه‪ٓ ٍ٬‬ؼَكش ًَ ‪ٌٛ‬ح إٔ ٗظؼِْ ً‪٤‬ق ٗلٔ‪ ٢‬أٗلٔ٘خ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ ٖٓ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ٓ ٢‬ؼَ ٓخ ‪ٝ‬هؼ٘خ ك‪ٌٛٝ .ٚ٤‬ح حُـَ‪ ٝ‬حُ٘ز‪َ٤‬‬ ‫‪٣ ٫‬ظلون ٖٓ ؿ‪ َ٤‬طلِ‪ َ٤‬ػٔ‪٤‬ن ُطز‪٤‬ؼش حُطٔ‪ٞ‬كخص ‪ٝ‬حُظطِؼخص حُظ‪ ٢‬طلًَ٘خ‪١ٝ ،‬ز‪٤‬ؼش حُل‪ٞ‬حكِ ‪ٝ‬حُٔلطخص حُظ‪ ٢‬ط٘ظْ‬ ‫ٍى‪ٝ‬ى أكؼخُ٘خ طـخ‪ ٙ‬ح‪٧‬كيحع حُٔوظِلش‪٤ٓٝ .‬ظَ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح حُظلِ‪ًٌ٘ٔٓ َ٤‬خ اًح طلِّ‪٘٤‬خ رخُ‪ٜ‬ي‪ٝ‬ء‪٘ٓٝ ،‬ل٘خ أٗلٔ٘خ حُلَ‪ٛ‬ش حٌُخك‪٤‬ش‬ ‫ُِو‪٤‬خّ رٌُي‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حٓظ‪٬‬ى ٓخ ‪ٌ٣‬ل‪ ٖٓ ٢‬ح‪ٍ٩‬حىس ‪ٝ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪316‬‬

‫‪- 107‬المراجعة الشخص ٌّة (‪)2‬‬

‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /12 /14‬‬ ‫‪2006 /01/14‬‬

‫طليػض ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن ػٖ ػ‪٬‬ع ٗوخ‪ ١‬طظؼِن رٔ​ٔؤُش حَُٔحؿؼش حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخٍ أػَ‪ُ ٝ‬زخه‪ٓ ٢‬خ ُي ّ‬ ‫‪١‬‬ ‫ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪:‬‬ ‫‪٤ٓ -4‬ظَ ٖٓ ٓ‪ٜ‬خٓ٘خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬اىٍحى حُلَم ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪ً ٞٛ‬خثٖ ك‪ ٢‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٝ ،‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ‬ ‫‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ٌٗ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٝ .ٚ٤‬ط٘زغ أ‪٤ٔٛ‬ش ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔؤُش ٖٓ ً‪ٜٗٞ‬خ حُٔ‪ٜ‬يٍ ح‪ٓ٧‬خّ ُزِ‪ٍٞ‬س ‪ٝ‬ػ‪٘٤‬خ رخُطٔ‪ٞ‬كخص ‪ٝ‬حُظطِؼخص‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪ ّ٬‬حُظ‪ ٢‬طلًَ٘خ‪ٝ ،‬طليى حطـخ‪ٛ‬خط٘خ‪ .‬حُزيح‪٣‬ش ٓظٌ‪ ٕٞ‬ك‪ٓ ٢‬لخ‪ُٝ‬ش طلي‪٣‬ي حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُوخثٔش ح‪ًُٝ ،ٕ٥‬ي ٖٓ ه‪ٍ٬‬‬ ‫‪َ١‬ف ػيى ٖٓ ح‪ٓ٧‬جِش‪ٓ ٖٓ ،‬ؼَ‪٤ً :‬ق أه‪ ّْ٤‬ىٍؿش حُظِحٓ‪ ٢‬رؤٓ‪ ٍٞ‬ى‪٢٘٣‬؟ ‪ َٛ‬أٗخ ٖٓٔ ‪ٔ٣‬ظل‪٤‬ي‪ ٖٓ ٕٝ‬أ‪ٝ‬هخط‪ ْٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٞ‬‬ ‫ؿ‪٤‬ي؟ ‪ٍ َٛ‬إ‪٣‬ظ‪ٔ​ُِٔ ٢‬ظوزَ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش؟ ‪ َٛ‬أ‪ٝ‬ظق ‪١‬خهخط‪ ٢‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي؟ ‪ َٛ‬أػط‪ ٢‬ػ‪٬‬هخط‪ٓ ٢‬غ حُ٘خّ كو‪ٜ‬خ ٖٓ‬ ‫حَُػخ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ‪...‬؟ ‪... َٛ‬؟‬ ‫ُ‪ٔ٤‬ض ػِٔ‪٤‬ش طو‪ ْ٤٤‬حُلخُش حَُح‪٘ٛ‬ش ‪ٝ ١٧‬حكي ٓ٘خ رخ‪ َٓ٧‬حُٔ‪ًٔ َٜ‬خ َٗؿذ إٔ طظ‪ َٜ‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‪ ٌُٖ ،‬أػظوي إٔ‬ ‫حَُٔء ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ٓؼخ‪ َٙ٤٣‬ؿخٓ‪٠‬ش‪٣ ،‬ظَ ‪ٔ٣‬ظِي ٖٓ ح‪٧‬كخٓ‪ٝ ْ٤‬حُٔ٘خػَ ‪ٝ‬حُٔئَٗحص ٓخ ‪ ٌّٚ٘ ٔ٣‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش ٖٓ‬ ‫ح‪ُ َٔ ْٗ ٧‬‬ ‫‪)َُٙ٣‬‬ ‫‪َ٤‬سٌت َ‪ َُْٞٝ‬أَ ُْوَ‪َ َٓ ٠‬ؼخ ًِ َ‬ ‫‪َ ٜ‬‬ ‫خٕ َػَِ‪ْ َٗ ٠‬ل ِٔ ِ‪ ٚ‬رَ ِ‬ ‫حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪٤‬خء ًحص ه‪ٔ٤‬ش؛ ‪َّٝ‬للا ‪-‬ػِ ‪ٝ‬ؿَ‪٣ -‬و‪( :ٍٞ‬رَ َِ ْ ِ‬ ‫(حُو‪٤‬خٓش‪ .)15 -14:‬رؼي ‪ٌٛ‬ح ٗ٘ظوَ اُ‪ ٠‬طلي‪٣‬ي ٓ‪ٓ٬‬ق حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُظ‪ٗ ٢‬ظطِغ إٔ ٌٗ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ك‪ٓ ٢‬وظِق ٗئ‪ٜٗٝ‬خ ‪ٖٓٝ‬‬ ‫حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق ؿيًح ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ ٓؼظْ حُ٘خّ ‪٣ ٫‬ؼَك‪ٓ ٕٞ‬خًح ‪٣َ٣‬ي‪ٕٝ‬؛ إ ُي‪ ْٜ٣‬أك‪ًٓ ٬‬خ ‪ٝ‬ططِؼخص‪ٌُٜ٘ ،‬خ ؿ‪ٓ َ٤‬ليىس‪،‬‬ ‫‪ ٍُِٞٛٞ ٌِٕٞٔ٣ ٫ٝ‬اُ‪ٜ٤‬خ أ‪ ١‬رَحٓؾ أ‪ ٝ‬ط‪ٞ‬ه‪٤‬ظخص ُٓ٘‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ ٞٛ‬حُٔزذ حٌُ‪٣ ١‬يكؼ‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُظليع ػٔخ ‪٫‬‬ ‫‪٣َ٣‬ي‪ٝ ،ٕٝ‬ػٖ ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪ ٫ ٢‬طؼـز‪َ٣ ٫ٝ ،ْٜ‬طخك‪ ٕٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ‪ .‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼَك‪ٓ ٕٞ‬خًح ‪٣َ٣‬ي‪ ٕٝ‬طٌَ٘ ‪ٞٔ١‬كخط‪ٓ ْٜ‬خ ‪٘٣‬ز‪ٚ‬‬ ‫حُ‪ٜ‬خؿْ‪ ْٛٝ ،‬رخٓظَٔحٍ ‪ٔ٣‬ؤُ‪ٔ٣ٝ ،ٕٞ‬ظ٘‪٣ٝ ،َٕٝ٤‬ظؼِٔ‪ .ٕٞ‬هي ‪ٔٓ ٌٕٞ٣‬خ ‪ٔ٣‬خػي ػِ‪ ٠‬طلي‪٣‬ي حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُظ‪ٗ ٢‬ظطِغ اُ‪ٜ٤‬خ‬ ‫حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طلي‪٣‬ي ػيى ٖٓ حُٔـخ‪٫‬ص حُٔظؼِوش رل‪٤‬خط٘خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٓ ،‬ـخٍ حُِٔ‪ٞ‬ى حُ٘و‪ٓ ،٢ٜ‬ـخٍ حُل‪٤‬خس ح‪٣َٓ٧‬ش‪،‬‬‫ٓـخٍ حُؼَٔ‪ٓ ،‬ـخٍ حُل‪٤‬خس ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ٓ ،‬ـخٍ حُ‪ٜ‬لش حُـٔ​ٔ‪٤‬ش‪ٓ ،‬ـخٍ حُؼوخكش ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬لش حُؼوِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش حُن‪ٝ ...‬ك‪٢‬‬ ‫ًَ ٓـخٍ ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُٔـخ‪٫‬ص ‪ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬خ ٗلخ‪ ٍٝ‬إٔ ٗليى ٓخ حٌُ‪٣َٗ ١‬ي حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٖٓ .ٚ٤‬ه‪ٓ ٍ٬‬ؼَكش ٓخ ‪ً ٞٛ‬خثٖ‬ ‫‪ٓٝ‬ؼَكش حٌُ‪٣َٗ ١‬ي‪ ٙ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬طظ‪٠‬ق ُ٘خ حُٔ​ٔخكش حُلخ‪ِٛ‬ش ر‪ٜٔ٘٤‬خ‪ٔٓ ٢ٛٝ .‬خكش ط٘ز‪ ٚ‬حُٔ​ٔخكش حُلخ‪ِٛ‬ش ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬لش‬ ‫‪ٝ‬حَُٔ‪.ٝ‬‬ ‫‪ -5‬طظ‪ ٖٔ٠‬ػِٔ‪٤‬ش َٓحؿؼش حُلخُش حُ٘و‪٤ٜ‬ش حُؼَٔ ػِ‪ٓ ٠‬لخ‪ُٝ‬ش ك‪ ْٜ‬حُو٘خػخص حُظ‪٣ ٢‬لِٔ‪ٜ‬خ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘خ ‪َٓٝ‬حؿؼظ‪ٜ‬خ‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ىه‪٤‬ن‪ .‬ك‪ ٌٕٞٗ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حَُٔكِش حُؼَٔ‪٣‬ش ح‪ ٠ُٝ٧‬كبٗ٘خ ٌٗ‪ٔٓ ٕٞ‬ظؼي‪ُ ٖ٣‬ظ‪ٜ‬ي‪٣‬ن ًَ ٓخ َٗ‪ٓ ًَٝ ،ٟ‬خ ٗٔ​ٔغ‪،‬‬ ‫‪ٓٝ‬غ ح‪٣٧‬خّ طظَحًْ ُي‪٘٣‬خ حُوزَحص‪ٗٝ ،‬زيأ رظٌ٘‪ َ٤‬ه٘خػخط٘خ ك‪ٓ ٍٞ‬وظِق حُٔ​ٔخثَ حُٔطَ‪ٝ‬كش‪ٝ .‬حٌُ‪ ١‬أ‪ٝ‬ى حُظؤً‪٤‬ي ػِ‪،ٚ٤‬‬ ‫‪ ٞٛ‬أٗ‪٘ٛ ْ٤ُ ٚ‬خى أ‪ٟٔ ١‬خٗش ُ‪ٜ‬لش ‪ٞٛٝ‬حد ٓخ ط٘ ٌَّ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ ه٘خػخص ‪ِّٔٔٓٝ‬خص ك‪ ٍٞ‬أٓخُ‪٤‬ذ حُؼَٔ‪ٝ ،‬ك‪ٍٞ‬‬ ‫حُٔـي‪ ٖٓ ١‬ؿ‪ َ٤‬حُٔـي‪ٓ ٖٓ ١‬لخ‪٫ٝ‬ص حُظـي‪٣‬ي ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ف؛ ‪ًُٝ‬ي ‪ ٕ٧‬ح‪ٓ٧‬خّ حٌُ‪ٗ ١‬ز٘‪ ٢‬ػِ‪ ٚ٤‬ه٘خػخط٘خ ك‪ٌٙٛ ٢‬‬ ‫حُو‪٠‬خ‪٣‬خ‪٣ ،‬ظَ ‪٣‬ظْٔ رخُ٘ٔزش ‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬خٗش‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ٗؼظوي إٔ حَُٔحؿؼش ىحث ًٔخ ٌٓٔ٘ش‪ٝ ،‬هي طٌ‪ٓ ٕٞ‬ل‪٤‬يس‪ٝ .‬حٌُ‪ٜ٘ٔ٣ ١‬خ‬ ‫‪َٓ ٞٛ‬حؿؼش حُو٘خػخص حُظ‪ ٢‬طٔزذ ُ٘خ حُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُو٘خػخص حُظ‪ ٢‬طٔزِّذ ُ٘خ حُ‪٠‬ؼق‪ .‬إ ػو‪ُ٘ٞ‬خ ‪ ٢ٛٝ‬طلخ‪ ٍٝ‬اٗظخؽ حُٔلخ‪ْ٤ٛ‬‬ ‫حُظ‪ ٢‬طٔخػي‪ٛ‬خ ػِ‪ٓ ٠‬ؼخُـش ح‪٤ٗ٧‬خء‪ً ،‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ط٘ظؾ ح‪ٛٝ٧‬خّ ‪ٝ‬حُٔو‪٫ٞ‬ص حُِحثلش‪ٌٛٝ ،‬ح ٖٓ حُو‪ ٍٜٞ‬حُٔ​ٔظ‪ ٢ُٞ‬ػِ‪ ٠‬ؿِٔش‬ ‫حُزَ٘‪ٝ ٖٓٝ .‬حؿز٘خ حُظلٍَ ٖٓ ح‪ٛٝ٧‬خّ ‪ٝ‬حٓظ‪٬‬ى حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪ٗ ٢‬لخًْ اُ‪ٜ٤‬خ حُو٘خػخص‪ ٖٓ .‬حُو٘خػخص حُظ‪ ٢‬طٔزِّذُ ُ٘خ حُو‪ٞ‬س‬ ‫ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ ُْ -‬أٓظويّ رؼ ُي ًَ آٌخٗخط‪ ُْٝ ،٢‬أٓظؼَٔ ًَ ‪١‬خهخط‪ ٢‬حٌُخٓ٘ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪317‬‬

‫ ٓخ ٖٓ كخُش ‪ٟٝ ٫ٝ‬ؼ‪٤‬ش ا‪ ٢ٛٝ ٫‬ىٍؿش ٖٓ حُظلٔ‪.ٖ٤‬‬‫ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُٔؼخرَس ك‪ ٢‬حُؼَٔ أٓظيٍى ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ُ ٌٕٞ٣‬ي ّ‬‫‪ٗ ٖٓ ١‬و‪.ٚ‬‬ ‫ حُؼ‪٬‬هخص حُلٔ٘ش ٓغ حُ٘خّ رخد ٖٓ أر‪ٞ‬حد حَُُم‪.‬‬‫ ك‪ ٢‬ك‪َّ َ٠‬للا ‪-‬طؼخُ‪ٓ -٠‬خ ‪ٌ٣‬ل‪ ٢‬حُـٔ‪٤‬غ‪ٌُُٝ ،‬ي ك‪ ٬‬ىحػ‪ُِ ٢‬لٔي‪.‬‬‫ ٓخ أًظٔز‪ٓ ٖٓ ٚ‬ؼخٍف ‪ٝ‬هزَحص أ‪ٔٓ ْٛ‬خ ‪ٍٝ‬ػظ‪ ٚ‬ػٖ آرخث‪ ٖٓ ٢‬آٌخٗخص‪.‬‬‫ ٓخ ػ٘ي َّللا ‪-‬طؼخُ‪ُ٘٣ -٠‬خٍ رطخػظ‪ ْ٤ُٝ ،ٚ‬رٔؼ‪٤ٜ‬ظ‪.ٚ‬‬‫ ٓخ ‪ُ٣‬ـِن رخد ا‪ُ٣ٝ ٫‬لظق رخد آهَ‪.‬‬‫‪ ٖٓٝ‬حُو٘خػخص حُظ‪ ٢‬طٔزذ حُ‪٠‬ؼق‪:‬‬ ‫ ُٔض ٓئ‪٫ ً٬ّٛ‬كظ‪٘ٓ ٍ٬‬خ‪ٛ‬ذ ه‪٤‬خى‪٣‬ش‪.‬‬‫ ‪ ٫‬كخثيس ٖٓ ًؼَس حُٔلخ‪ُٝ‬ش ٓغ ٓؼظْ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حؿ‪.٢ٜ٘‬‬‫ حٌُ‪ ٖ٣‬ك‪ ٖٓ ٢ٌَ٘ٗٞٛ٣ ٢ُٞ‬ؿ‪ٓ َ٤‬زذ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق‪.‬‬‫ حُؼَٔ ٓغ حُ٘خّ ٓظؼذ ‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪ َ٠‬ح‪ٓ٫‬ظو‪٤ُ٬‬ش‪.‬‬‫ أٗخ ‪ ٫‬أك‪ ْٜ‬ا‪ ٫‬ك‪ ٢‬حُٔـخٍ حُل‪ ٖٓٝ ،٢ٗ٬‬حُ‪ٜ‬ؼذ طؼِّْ ٗ‪٢‬ء ك‪ ٢‬ؿ‪.َٙ٤‬‬‫ ُْ ‪٣‬زن ك‪ ٢‬حُؼَٔ ٓخ ‪ٔ٣‬ظلن حُزيء رَٔ٘‪ٝ‬ع ؿي‪٣‬ي‪.‬‬‫‪ٌ٣ ٫ -6‬ظَٔ ‪ٝ‬ػ‪٘٤‬خ رؤٗلٔ٘خ‪ٔٗ ٫ٝ ،‬ظط‪٤‬غ َٓحؿؼظ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬د اًح ُْ ٗو‪ ّْ٤‬ح‪ٓ٧‬خّ حٌُ‪ ١‬طو‪ ّٞ‬ػِ‪ًِٞٓ ٚ٤‬خط٘خ‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ‪ًُٝ .‬ي ح‪ٓ٧‬خّ هي ‪ٍ ٌٕٞ٣‬حٗيًح‪ٝ ،‬هي ‪٤ٓ ٌٕٞ٣‬جًخ‪٣ ،‬ؼزَ ػٖ حُ‪٤٠‬خع ‪ٝ‬حُ‪٠‬ؼق‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ كبٕ ػِ‪٠‬‬ ‫حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ إٔ ‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬اىٍحى ٓخ ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬ط‪َٜ‬كخط‪ ٚ‬ػزخٍس ػٖ حٓظـخرش ‪٧‬كٌخّ حَُ٘ع ‪ٝ‬حُؼوَ‪ٓٝ ،‬خ ‪ٜ٘ٓ ٌٕٞ٣‬خ ػزخٍس‬ ‫ػٖ حٓظـخرش ‪٧‬كٌخّ حُـَ‪ِ٣‬س ‪ٝ‬حُ٘‪ٜٞ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ِٜ‬لش‪ .‬ر‪ٌٜ‬ح حُظٔخإٍ حُ‪ٝ ٢ٓٞ٤‬حُٔ​ٔظَٔ ط٘ظؼٖ حَُهخرش حٌُحط‪٤‬ش ُي‪ ٟ‬حُ‪ٞ‬حكي‬ ‫ٓ٘خ‪ًٔ ،‬خ طو‪ ٟٞ‬كخّٓش حُ٘وي حٌُحط‪ٝ .٢‬اًح حٓظـز٘خ ُ‪ٌٜ‬ح حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُـي‪٣‬ي‪ٝ ،‬ريأٗخ ك‪ ٢‬طٌؼ‪ َ٤‬ح‪ٓ٫‬ظـخرخص حَُحٗيس‪ٝ ،‬طوِ‪َ٤‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظـخرخص حُـَ‪٣ِ٣‬ش‪ ،‬كبٗ٘خ ٌٗ‪ ٕٞ‬هي ‪ٟٝ‬ؼ٘خ أٗلٔ٘خ ك‪٤ٓ ٢‬خم ح‪ٍ٫‬طوخء حٌُحط‪ٝ ٢‬ا‪٬ٛ‬ف ح‪٧‬هطخء حُ٘و‪٤ٜ‬ش حُظ‪١ ٢‬خٍ‬ ‫أٓي‪ٛ‬خ‪.‬‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٢‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش ‪ٝ‬حُٔؼخرَس ‪ ٖٓٝ‬ه‪ ٍ٬‬حُٔلخٓزش ‪ٝ‬حُظيه‪٤‬ن ‪ٝ‬حَُٔحؿؼش ٗل‪- َٜ‬ربًٕ َّللا طؼخُ‪ -٠‬ػِ‪ ٠‬ػَٔحص‬ ‫ً٘خ ٗؼي‪ٛ‬خ ٖٓ ؿِٔش ح‪٧‬ك‪ٝ ّ٬‬ح‪٤٘ٓ٧‬خص؛ رل‪َّ َ٠‬للا‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي أػ‪ٞ‬ى اُ‪ٌٛ ٠‬ح حُٔ‪ٟٞٞ‬ع ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪318‬‬

‫‪- 108‬ولكن ‪)1( ...‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /10 /15‬‬ ‫‪2005 /11/17‬‬ ‫اًح طؤِٓ٘خ ك‪ ٢‬ر٘‪٤‬ش حُوطخد ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُلخُ‪ٝ ٢‬ؿيٗخ أٗ‪٣ ٚ‬ظـ‪٤ٗ ٚ‬جًخ ك٘‪٤‬جًخ ٗل‪ ٞ‬حُظؼو‪٤‬ي ‪ٝ‬حُظًَ‪٤‬ذ‪ ،‬ك‪٤‬غ حُو‪ ٝٞ‬ك‪٢‬‬ ‫حُظلخ‪ٝ ،َ٤ٛ‬ك‪٤‬غ حٓظويحّ ح‪ٓ٫‬ظيٍحًخص ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظؼ٘خءحص ‪ٝ‬ح‪٫‬كظَحُحص ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٝ ٞ‬حٓغ ‪ٓٝ‬ظٔغ‪ٌٛٝ .‬ح ‪ ٌَ٘٣‬ػ‪ٓ٬‬ش‬ ‫ا‪٣‬ـخر‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬طط‪ ٍٞ‬حُلٌَ ح‪ٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬حًظٔخر‪ ٚ‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُلٔخٓ‪٤‬ش ك‪٤‬خٍ حُظ٘‪ٞ‬ع حُؼظ‪ ْ٤‬حٌُ‪ ١‬كطَ َّللا ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪-٬‬‬ ‫ػِ‪ ٚ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬ح‪٧‬كيحع‪ًٔ .‬خ أٗ‪٣ ٚ‬ؼزَ ػٖ ٗؼ‪ ٍٞ‬أػظْ رخُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش طـخ‪ ٙ‬حُظلخ‪ َ٤ٛ‬حُل‪٤‬خط‪٤‬ش حٌُؼ‪َ٤‬س‪ٌٛ .‬ح ًِ‪٘٣ ٫ ٚ‬ل‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى َٗ‪٣‬لش آ‪٤ٓ٬‬ش ُ‪ٔ٤‬ض هِ‪ِ٤‬ش‪ ٖٓ ،‬حٌُظخد ‪ٝ‬حُٔظليػ‪ٓ ،ٖ٤‬خُحُض ٓلظ‪ٗٞ‬ش رخُظوَ‪َ٣‬حص حُـخُٓش ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخّ حُ‪ٜ‬خٍٓش؛‬ ‫ظً٘خ ٓ٘‪ٜ‬خ إٔ ًُي ‪٣‬ؼزَ ػٖ حُظٌٖٔ حُؼِٔ‪ًٔ ،٢‬خ أٗ‪٣ ٚ‬للِ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ حُ‪ٜ‬خُق؛ اً ‪٣‬لَ٘‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬حُِح‪٣ٝ‬ش حُ‪٤٠‬وش!‬ ‫‪ٝ‬حُوزَ حُٔخ ٍّ ‪٘ٛ‬خ ‪ ٞٛ‬إٔ ‪ ٌٙٛ‬حَُ٘‪٣‬لش طٔ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُظوِ‪ ْ٤ُٝ ٚ‬ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُظٔ ّيى ‪ٝ‬ح‪٫‬طٔخع‪ُٝ .‬ؼِ٘خ ِٗو‪ ٢‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫ح‪ٟٞ٧‬حء ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حُٔ​ٔؤُش ػزَ حُٔلَىحص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬اٗ٘خ ك‪ٔٗ ٖ٤‬ظويّ أى‪ٝ‬حص ٓؼَ (ٌُٖ) ‪( ٝ‬ا‪ٍ(ٝ )٫‬رٔخ) كبٗ٘خ ٗؼزَِّ ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ػٖ ػيى ٖٓ حُٔؼخٗ‪ ،٢‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬أ‪ٜٔٛ‬خ‬ ‫حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رو‪ ٍٜٞ‬حُ٘ظخّ حُِـ‪ ١ٞ‬حٌُ‪ٔٗ ١‬ظويٓ‪ٗٝ .ٚ‬لٖ ٗؼَف أٗ‪٘ٛ ْ٤ُ ٚ‬خى ٗظخّ ُـ‪ً ١ٞ‬خَٓ‪ًُٝ ،‬ي حُو‪ً ٍٜٞ‬ؼ‪ًَ٤‬ح‬ ‫ٓخ ‪٣‬ظـِ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ه‪ ٍٜٞ‬حُو‪ٞ‬حػي حُظ‪ٗ ٢‬ؼزَ ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ ػٖ حُظ‪ٞ‬ح‪ٔٓ ،َٛ‬خ ‪ِ٣‬ـج٘خ ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش اُ‪ ٠‬حٓظويحّ أى‪ٝ‬حص طيٍ ػِ‪٠‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظؼ٘خء‪ٗٝ ،‬لٖ ٗؼزَ ػٖ ًُي حُو‪ ٍٜٞ‬رو‪ُ٘ٞ‬خ‪ ٌَُ" :‬هخػيس ٗ‪ٞ‬حً"‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رؼيّ ًلخءس حُ٘ظخّ حُِـ‪١ٞ‬‬ ‫ٗ٘ؼَ أٗ٘خ ٗظليع ػٖ ظ‪ٞ‬ح‪ًَٓ َٛ‬زش‪ٜ٣ ،‬ؼذ حُظؼز‪ َ٤‬ػ٘‪ٜ‬خ رـَٔ ؿخٓؼش أ‪ ٝ‬رـَٔ رٔ‪٤‬طش ‪ٓٝ‬وظ‪َٜ‬س‪ٌُٜٝ ،‬ح حُ٘ؼ‪ٍٞ‬‬ ‫ى‪ُ٫‬ش ػِ‪ ٠‬حُ٘‪٠‬ؾ حُلٌَ‪ ١‬حٌُ‪٣ ١‬ظـٔي ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حٓظ‪٬‬ى حَُإ‪ ٟ‬حًَُٔزش ًحص ح‪٧‬رؼخى حُٔظؼيىس‪ .‬إ ح‪١٧‬لخٍ ‪َٖٓ ٝ‬‬ ‫ك‪ ٢‬كٌٔ‪ ٖٔٓ ْٜ‬كَُّ ٖٓ حُظِ ّ‪ٝ‬ى رخُٔؼَكش حُـ‪٤‬يس ‪٣‬و٘ؼ‪ ٕٞ‬رؤ‪ ١‬طؼز‪ٔ٣ٝ ،َ٤‬خٍػ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬ط‪ٜ‬ي‪٣‬ن أ‪ٓ ١‬و‪ُٞ‬ش؛ ‪٫ ْٜٗ٧‬‬ ‫‪ ٖٓ ٌِٕٞٔ٣‬حُ٘‪٠‬ؾ حُؼوِ‪ٝ ٢‬حُؼَحء حُٔؼَك‪ٓ ٢‬خ ‪٣‬ـؼِ‪٣ ْٜ‬زلؼ‪ ٕٞ‬ػٖ حُٔ‪ٝ َٜٔ‬حُٔ​ٌٔ‪ٞ‬ص ػ٘‪ٝ ٚ‬حُ٘خً ‪ٝ‬حُوِ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حُٔطَ‪ٝ‬كش ُِزلغ ‪ٝ‬حُظيح‪ُٝ .ٍٝ‬ي إٔ طظوٌ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ٓؼ‪٤‬خًٍح ُِظويّ حُؼوِ‪ ،٢‬كخٌُ‪ٌ٣ ٖ٣‬ؼَ‪ ٖٓ ٕٝ‬ح‪ٓ٫‬ظيٍحى‬ ‫‪ٝ‬حُظلَُ ك‪٣ٝ ْٜٓ٬ً ٢‬لخ‪ٗ ُٕٞٝ‬وي حُٔو‪٫ٞ‬ص ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حػي حُؼخٓش ‪ٌ٘٣‬ل‪ ٕٞ‬ػٖ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬رخُطز‪٤‬ؼش حًَُٔزش ُٔؼظْ ظ‪ٞ‬ح‪َٛ‬‬ ‫حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٝ ،‬حٌُ‪٣ ١‬للِ‪ ٖٓ ْٛ‬ؿ‪ٜ‬ظ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٧‬خس ك‪ ٢‬ا‪ٛ‬يحٍ ح‪٧‬كٌخّ ‪ٝ‬حهظَحف ‪َ١‬م حُٔؼخُـش‪ .‬أٓخ حٌُ‪ٓ ٖ٣‬خ ُحُ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬أ‪ٍٝ‬‬ ‫‪٣َ١‬ن حُ٘‪٠‬ؾ‪ ،‬كبٗ‪٣ ْٜ‬لَك‪ ٕٞ‬رللع حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُؼخٓش ‪ٝ‬حُـَٔ ًحص حُي‪٫٫‬ص حُٔطِوش‪٣ٝ ،‬ظ‪٠‬خ‪٣‬و‪٣ ٖٔٓ ٕٞ‬ـخىُ‪ ْٜ‬ك‪٢‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء ٓ٘‪ٜ‬خ‪ٝ .‬إ حُٔظؼٔن ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلٌْ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ؼخٍ حُٔ‪ٍٝٞ‬ػش ‪ٝ‬حُلي‪٣‬ؼش ‪٣‬ـي أٗ‪ٜ‬خ طِ٘ع اُ‪ ٠‬حُظؼٔن ‪ٝ‬حُظؼز‪ َ٤‬حُٔزّٔ‪٢‬‬ ‫ػٖ ه‪٠‬خ‪٣‬خ ًزَ‪ٌُٜ٘ ،ٟ‬خ طُظَِوّ‪ُ ٖٓ ٠‬يٕ ًؼ‪ ٖ٣َ٤‬ر٘‪٢‬ء ٖٓ حُل‪ ْٜ‬حُلَك‪ٓ ،٢‬غ أٗ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ح‪ٍ َٛ٧‬إ‪ٝ ٟ‬هزَحص ‪ٗ٧‬وخ‪ٙ‬‬ ‫ٓؼ‪ ،ٖ٤٘٤‬أ‪ ١‬أٗ‪ٜ‬خ ٗخرؼش ٖٓ ٗظَس هخ‪ٛ‬ش أ‪ ٝ‬ؿِث‪٤‬ش‪ٝ .‬أطٔ٘‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظلَّؽ ‪٩‬ػخىس حُ٘ظَ ك‪ٜ٤‬خ رؼ‪ ٞ‬حُزخكؼ‪ ٖ٤‬حُ٘خر‪ ٖ٤ٜ‬رـ‪٤‬ش‬ ‫‪ٟٝ‬غ ح‪ ٍٞٓ٧‬ك‪ٜٗ ٢‬خر‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ -2‬حَُٗي حُلٌَ‪٣ ١‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ‪٤‬خء ػي‪٣‬يس‪ ٖٓٝ ،‬أ‪ٓ ْٛ‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ٟٞٝ ٚ٤‬ف حَُإ‪٣‬ش‪٘٣ٝ ،‬زـ‪ ٢‬إٔ ٗلظَ‪ ٝ‬حرظيحء إٔ حُٔؼَكش حُ٘خٓ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُوزَس حُٔظَحًٔش طظ‪٤‬ق ُِٔظؤهَ إٔ ‪ِ٤ٓ َٟ٣‬حص ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ِٓٝ‬ز‪٤‬خط‪ٜ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬أك‪ٍ ٖٓ َ٠‬إ‪٣‬ش حُٔظويّ ُ‪ٜ‬خ‪ .‬إ حُٔظؤهَ‬ ‫أٗز‪ ٚ‬رٖٔ ‪٣‬وق ػِ‪ً ٠‬ظل‪ ٢‬ػٔ‪٬‬م‪ ،‬ك‪ٓ َٟ٣ ٜٞ‬خ ‪َ٣‬ح‪ ٙ‬حُؼٔ‪٬‬م‪ٓٝ ،‬خ ‪َ٣ ٫‬ح‪ٌٛ ٌُٖ .ٙ‬ح ‪٣ ٫‬ظْ اًح حػظويٗخ أٗ٘خ ٓلَ‪ٕٞٓٝ‬‬ ‫ٖٓ حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ذ حُظ‪ ٢‬كزخ َّللا ر‪ٜ‬خ حُٔخرو‪ ،ٖ٤‬أ‪ ٝ‬حػظويٗخ إٔ ًَ ٓخ هخُ‪ ٚ‬حُٔخرو‪٣ ٕٞ‬ظَ أهَد اُ‪ ٠‬حُ‪ٜٞ‬حد؛ ػِ‪ ٠‬ك‪٣ ٖ٤‬ظَ‬ ‫ٓخ ٗو‪ٗ ُٚٞ‬لٖ ‪٣‬ظَ أهَد اُ‪ ٠‬حُوطؤ‪ .‬إ َّللا ‪ٓ-‬زلخٗ‪ -ٚ‬أطخف ُِٔظؤهَ‪ ٖٓ ٖ٣‬ح‪٬١٫‬ع ػِ‪ ٠‬ه‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حٌُ‪ ٕٞ‬أ‪ٟ‬ؼخف‬ ‫أ‪ٟ‬ؼخف ٓخ أطخك‪ُِٔ ٚ‬خرو‪ٖ٤‬؛ ‪ٓ ٫ٝ‬خٗغ ‪٘ٔ٣‬غ ٖٓ إٔ ٗظٌٖٔ ٖٓ ً٘ق ٖٓ٘ ٗلٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ا‪٬ٛ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬طَر‪٣ٞ‬ش ًخٗض‬ ‫ؿخثزش ػٖ حٓظ‪٤‬ؼخد ٓؼظْ ٖٓ ٓزو٘خ؛ كخُٔؼط‪ ٢‬حُ‪ّٛٞ‬خد ٍد حُٔخرو‪ٝ ٖ٤‬حُ‪٬‬كو‪ ٫ٝ ،ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬كخؿَ ػِ‪ ٠‬ك‪ .ِٚ٠‬إ ‪ٌٛ‬ح‬ ‫حٌُ‪ ّ٬‬هي ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬حُ‪ٞ‬ك٘ش ُي‪ ٟ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ‪ٓ ،‬غ إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ِٖٓ طو ّيٓ٘خ حُ‪ٍ ّٞ٤‬رٔخ ًخٕ َٓطزطًخ رخُؼَٔ ‪ٝ‬كن ٓؼط‪٤‬خط‪ٚ‬‬ ‫‪ُٞٝ‬حُٓ‪.ٚ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪319‬‬

‫‪ -3‬حَُإ‪٣‬ش حُٔطل‪٤‬ش طظٌَ٘ ٖٓ ٓـٔ‪ٞ‬ػش ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُٔ​ِٔٔخص ‪ٝ‬حُٔو‪٫ٞ‬ص حُزٔ‪٤‬طش ‪ٝ‬حُٔ​ٔظؼـِش ‪ًٝ‬حص حُطخرغ‬ ‫حُ٘و‪ .٢ٜ‬أٓخ حَُإ‪٣‬ش حُٔظؼٔوش حُٔيهوش ك‪ٍ ٢ٜ‬إ‪٣‬ش ًَٓزش‪ٝ .‬حَُإ‪٣‬ش حًَُٔزش ‪ٍ ٢ٛ‬إ‪٣‬ش طل‪٤ِ٤ٜ‬ش رخٓظ‪٤‬خُ‪ٝ ،‬حُٔظؤَٓ ك‪٢‬‬ ‫حًٌَُ حُلٌ‪٣ ْ٤‬ـي ط‪ٞ‬ؿ‪ًٜ٤‬خ ه‪ً٣ٞ‬خ ٗل‪ ٞ‬طؼٔ‪ ٌٙٛ ْ٤‬حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬طَٓ‪٤‬و‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُؼوِ‪٤‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٌٛٝ .‬ح حُظ‪ٞ‬ؿ‪٣ ٚ‬ظـِّ‪ ٠‬طخٍس ك‪٢‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظؼ٘خء‪ٝ ،‬طخٍس ك‪ ٢‬ا‪٬١‬م طؼز‪َ٤‬حص ؿ‪ َ٤‬كخٓٔش‪ٝ ،‬طخٍس ك‪ ٢‬طؼز‪َ٤‬حص طئْٓ اُ‪ ٠‬حُٔلخٓزش ‪ٝ‬ح‪٫‬كظِحُ ٖٓ حُظؼٔ‪ْ٤‬‬ ‫َْ اِ َّ‪ ٫‬حَُّ ٌِ‪ َٖ٣‬آ َُٓ٘‪ٞ‬ح‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ٔ‪ ٌٙٛٝ .ٍٞ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘ٔخًؽ ُٔخ ‪٣‬يٍ ػِ‪ًُ ٠‬ي‪٣ .‬و‪َّ ٍٞ‬للا –ٓزلخٗ‪ْ َٝ ( :-ٚ‬حُ َؼ‪ َِ ْٜ‬اِ َّٕ ْ ِ‬ ‫ح‪َٔ ٗ٩‬خَٕ َُلِ‪ُ ٢‬هٔ ٍ‬ ‫ح‪ ْٞٛ‬ح رِ ْخُ َل ِّ‬ ‫‪ٜ‬ز َِْ) [ٓ‪ٍٞ‬س حُؼ‪ٝ .]َٜ‬هي طِو‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ح‪ٓ٫‬ظؼ٘خء ك‪٢‬‬ ‫ح‪ ْٞٛ‬ح رِخُ َّ‬ ‫ن َ‪ٝ‬ط َ​َ‪َ ٞ‬‬ ‫ص َ‪ٝ‬ط َ​َ‪َ ٞ‬‬ ‫َ‪َ ٝ‬ػ ُِِٔ‪ٞ‬ح حُ‪َّٜ‬خُِ َلخ ِ‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُٔ‪ٍٞ‬س ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٓ ٚ‬ل‪ٍٛٞ‬خ ‪ٝ‬حُٔو‪ٜٞ‬ى ح‪ً٧‬زَ ٓ٘‪ٜ‬خ؛ ك‪٤‬غ اٗ٘خ ٗٔظ٘‪ٜ‬ي ر‪ٜ‬خ ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ُِي‪ُ٫‬ش ػِ‪ ٠‬ح‪٤ٔٛ٧‬ش‬ ‫ْ‬ ‫خٍ ‪ُ٣‬ئَ ِّى ِ‪ ٙ‬اَُِ ْ‪٤‬يَ َ‪ُْْٜ٘ ِٓ ٝ‬‬ ‫حٌُزَ‪ُِ ٟ‬ظ‪ٞ‬ح‪ ٢ٛ‬رِ​ِ‪ ّٝ‬حُلن ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬زَ‪٣ٝ .‬و‪– ٍٞ‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ْٖ ِٓ َٝ ( :-٬‬أَ ْ‪ْ َِ ٛ‬حُ ٌِظَخ ِ‬ ‫د َٓ ْٖ إِ طَؤ َٓ ْ٘‪ ُٚ‬رِوِ٘طَ ٍ‬ ‫ْ‬ ‫َخٍ ‪ُ٣ َّ٫‬ئَ ِّى ِ‪ ٙ‬اَُِ ْ‪٤‬يَ اِ‪َٓ َّ٫‬خ ُى ْٓضَ َػَِ ْ‪ ِٚ ٤‬هَآثِٔخ ً) [آٍ ػَٔحٕ‪ .]75 :‬إ أ‪ َٛ‬حٌُظخد ٓظلخ‪ٝ‬ط‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬أٓخٗظ‪ًٔ ،ْٜ‬خ‬ ‫َّٓ ْٖ إِ طَؤ َٓ ْ٘‪ ُٚ‬رِ ِي‪ٍ ٘٣‬‬ ‫أٗ‪ٓ ْٜ‬ظلخ‪ٝ‬ط‪ ٕٞ‬ك‪ٛ ٢‬يه‪ٝ ْٜ‬ك‪ ٢‬ىٍؿخص حٗلَحك‪ٝ ،ْٜ‬ك‪ٓ ٢‬ي‪ ٟ‬ػيح‪ٝ‬ط‪ٝ .ٖ٤ِٔٔ​ُِٔ ْٜ‬حَُإ‪٣‬ش حُظل‪٤ِ٤ٜ‬ش ‪٘ٛ‬خ طلَ‪ٟ٘‬خ‬ ‫ػِ‪ ٠‬إٔ ٗ٘ظْ طـخ‪ٍ ْٜٛ‬ى‪ٝ‬ى أكؼخٍ ٓوظِلش‪ٗٝ ،‬ظ‪ٞ‬هغ ٓ٘‪ٞٓ ْٜ‬حهق ‪ًِٞٓٝ‬خص ٓظزخ‪٘٣‬ش‪ٝ .‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ٗلغ ‪ِٜٓٝ‬لش ُِـٔ‪٤‬غ‪.‬‬ ‫آٍ ىَح ُ‪َ ٝ​ٝ‬ى ُٗ ٌَْحً َ‪ٝ‬هَِ​ِ‪ٌ ٤‬تَ ِّٓ ْٖ‬ ‫خّ َ‪َ َُْٞٝ‬ك َ​َ‪ ْٛ‬ضَ رِ ُٔ ْئ ِِٓ٘‪ٓٞ٣[ ) َٖ٤‬ق‪ٝ .]103 :‬هخٍ‪( :‬ح ْػ َُِٔ‪ٞ‬ح َ‬ ‫‪٣ٝ‬و‪ٓ ٍٞ‬زلخٗ‪َٓ َٝ ( :ٚ‬خ أَ ًْؼَ َُ حَُّ٘ ِ‬ ‫‪ ١‬حُ َّ٘ ٌُ‪ٓ[ )ٍُ ٞ‬زؤ‪ٜٔٓ .]13 :‬خ رٌُ٘خ ٖٓ حُـ‪ٜٞ‬ى حُيػ‪٣ٞ‬ش‪ٜٔٓٝ ،‬خ ًخٗض حُـِزش ُِٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ح‪ ٍٝ٧‬كبٕ أ‪ِٓ َٛ‬ش‬ ‫ِػزَخ ِى َ‬ ‫ح‪٤ٓ ّ٬ٓ٩‬ظِ‪ ٕٞ‬أهِ‪٤‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ط٘‪ٜ‬ي ر‪َٓ ًَ ٚ‬حكَ حُظخٍ‪٣‬ن‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ‪ٜ٘٣‬ي ر‪ ٚ‬حُ‪ٞ‬حهغ حُٔؼ‪ٌٛٝ .ٖ٤‬ح حُ٘ؤٕ ك‪ ٢‬حُ٘خًَ‪ٖ٣‬‬ ‫حُوخثٔ‪ ٖ٤‬رلو‪ٞ‬م حُ٘ؼٔش‪ .‬اٗ٘خ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ طؼٔ‪ ْ٤‬كٌْ ح‪ٔ٣٩‬خٕ أ‪ ٝ‬حٌُلَ أ‪ ٝ‬حٌَُ٘ أ‪ ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ػ‪ٖٓ َٜ‬‬ ‫حُؼ‪ٝ .ٍٜٞ‬ػِ‪٘٤‬خ هزَ ا‪ٛ‬يحٍ ح‪٧‬كٌخّ إٔ ٗيهن ‪ٗٝ‬ظلون‪ .‬ػْ إ ؿ‪ٜٞ‬ى ح‪ٓ٧‬ش حُٔ​ِٔٔش ر٘خء ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حٓظ‪ٜ‬يف ُ‪٣‬خىس ػيى‬ ‫حُٔئٓ٘‪ٝ ٖ٤‬حُ٘خًَ‪ٝ ٖ٣‬طوِ‪ َ٤‬أػيحى حٌُخكَ‪ٝ ٖ٣‬حُـخكي‪ ْ٤ُ ،ٖ٣‬أًؼَ ٖٓ ًُي‪ٝ .‬ح‪ٗ٫‬ط‪٬‬م ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُٔو‪ٜ‬ي ‪٣‬ؼَ‪ ٝ‬ػِ‪٘٤‬خ‬ ‫حُظلِّ‪ ٢‬رزؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬ح‪٥‬ىحد‪ٝ ،‬حٓظويحّ رؼ‪ ٞ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ حُوخ‪ٛ‬ش‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪320‬‬

‫‪- 109‬ولكن ‪)2( ...‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /10 /29‬‬ ‫‪2005 /12/01‬‬ ‫ً​ًَص ك‪ ٢‬حُلِوش حُٔخروش ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رٔ​ٔؤُش حُظل‪ٝ َ٤ٜ‬ح‪ٓ٫‬ظؼ٘خء ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظيٍحى ك‪ ٢‬حُوطخد ح‪ٝ ،٢ٓ٬ٓ٩‬أٗ‪٣ ٚ‬ؼزَ ػٖ‬ ‫ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حطٔخع حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬طو ّيّ حُوزَس‪ٓٝ .‬ؤًَٔ ‪ٌٛ‬ح حُٔ‪ٟٞٞ‬ع حُ‪ ّٞ٤‬ػزَ حُٔلَىحص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬ك‪ٗ ٖ٤‬ظليع ػٖ ظ‪ٞ‬ح‪ً َٛ‬زَ‪ ٟ‬أ‪ ٝ‬أ‪ٟٝ‬خع ػخٓش‪ ،‬كبٕ حٌُِٔ٘ش حُظ‪ ٢‬هي ط‪ٞ‬حؿ‪ٜ٘‬خ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ طظٔؼَ ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي حُٔ​ٔظؼ٘‪٠‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔ​ٔظؼ٘‪ ٚ٘ٓ ٠‬أ‪ ٝ‬حُو‪ ٢‬حُؼخّ‪ٓٝ ،‬خ ‪ٗ ٞٛ‬خً ػ٘‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ىه‪ َ٤‬ػِ‪ َٛ :ٚ٤‬ح‪ٓ٧‬ش ح‪ ٕ٥‬ك‪ ٢‬كخُش ‪ٛ‬ل‪ٞ‬س‪٣ ،‬ظوِ​ِ‪ٜ‬خ رؼ‪ٞ‬‬ ‫ح‪ٌٗ٩‬خ‪٫‬ص ‪ٝ‬حُِٔز‪٤‬خص؟ أ‪ ٝ‬إٔ ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬ؿل‪ٞ‬س ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٓٔخ ٗ٘خ‪ٛ‬ي‪ ٖٓ ٙ‬رؼ‪ ٞ‬ح‪َٗ٩‬حهخص ‪ٝ‬حُٔز َِّ٘حص ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ـخُحص؟‬ ‫‪ َٛ‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ طٔ‪ٗ َ٤‬ل‪ ٞ‬ح‪٧‬كٖٔ أ‪ ٝ‬أٗ‪ٜ‬خ طٔ‪ٗ َ٤‬ل‪ ٞ‬ح‪ٞٓ٧‬أ؟‬ ‫ػَ٘حص ح‪ٓ٧‬جِش حُظ‪ٗ ٢‬طِو‪ٜ‬خ ‪٘ٛ‬خ ‪٘ٛٝ‬خى ٖٓ أؿَ ط‪ٞ‬ك‪ٗ َ٤‬وطش حٍطٌخُ ُِل‪ ْٜ‬أ‪ ٝ‬ط‪ٞ‬ك‪ٓ َ٤‬يهَ ُِ‪ٞ‬ػ‪ ٌٕٞ٣ٝ .٢‬حُـ‪ٞ‬حد‬ ‫ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٓظؼيىًح ‪ٓٝ‬ظزخ‪ً٘٣‬خ‪ٝ .‬ك‪ َٜ٣ ٖ٤‬ح‪ َٓ٧‬اُ‪ٌٛ ٠‬ح حُلي ٖٓ حُظ٘‪ ٖ٣ٞ‬كبٕ ًَ أٌٗخٍ حُزلغ ‪ٝ‬حُ٘وخٕ‬ ‫ط‪ٜ‬زق ٖٓ ؿ‪ٓ َ٤‬ؼ٘‪ ٖٓٝ ،٠‬ؿ‪ َ٤‬ؿي‪٤ً ،ٟٝ‬ق ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬آٌخٗ٘خ حُظـِذ ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حٌُِٔ٘ش ‪ٝ‬حُ‪ٍَٝ٤ٜ‬س اُ‪ ٠‬ىٍؿش ٖٓ‬ ‫حُ‪ٟٞٞ‬ف طٔ​ٔق رخُٔؼخُـش حُـ‪٤‬يس؟‬ ‫ك‪ ٢‬حػظوخى‪ ١‬إٔ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٟٝ ٠‬ؼ‪٤‬ش ٓظؤُوش ‪٘٣‬وطغ ٓؼ‪ٜ‬خ حُـيٍ‪ ْ٤ُ ،‬ك‪ ٢‬ك‪ ِ٤‬حُٔ​ٌٖٔ؛ ‪ٓ٧‬زخد ٓؼَ‪ٝ‬كش‪ٌٖٔ٣ ٌُٖ ،‬‬ ‫إٔ ٗل‪ َٜ‬ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ؿ‪٤‬ي اًح هط‪ٗٞ‬خ حُوط‪ٞ‬حص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫أ – طلي‪٣‬ي حُظؼَ‪٣‬لخص ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص حَُٔحى حٓظويحٓ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ػِٔ‪٤‬ش (حُظو‪ٓٝ ،)ْ٤٤‬لخ‪ُٝ‬ش ح‪٫‬طلخم ػِ‪ٜ٤‬خ هيٍ ح‪ٌٓ٩‬خٕ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أً​ًَ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم أٗ٘‪١ ٢‬خُٔخ ٓٔؼض ٖٓ حُ٘زخد حُـ‪ ٍٞ٤‬حُو‪٣ ٖٓ َّ٤‬و‪ٓ :ٍٞ‬ظ‪ ٠‬حُ٘‪َٜ‬؟ ٓظ‪ٍ َٟٗ ٠‬ح‪٣‬خص ح‪ّ٬ٓ٩‬‬ ‫هلخهش ك‪ٌٓ ًَ ٢‬خٕ؟‬ ‫‪ٝ‬أً​ًَ أٗ٘‪ ٢‬ك‪ ٢‬اكي‪ ٟ‬حَُٔحص ٍ َى ْىص ػِ‪ٓ ٠‬ئحٍ أكي‪ ْٛ‬رٔئحٍ ؿي‪٣‬ي‪ٓ :ٞٛ ،‬خ حٌُ‪ ١‬طؼ٘‪ ٚ٤‬رخُ٘‪َٜ‬؟ ‪٘ٛ‬خى ٗ‪َٜ‬‬ ‫ػٌَٔ‪٘ٛٝ ،١‬خى ٗ‪٤ٓ َٜ‬خٓ‪ٝ ٢‬آهَ طَر‪ٍٝ ١ٞ‬حرغ طؼِ‪ٝ ٢ٔ٤‬هخْٓ حهظ‪ٜ‬خى‪ ....١‬كؼٖ أ ّ‬ ‫‪ َٜٗ ١‬طٔؤٍ؟ ‪٣ ُْٝ‬ـي ًُي‬ ‫حُ٘خد ٓخ ‪٣‬ـ‪٤‬ذ ر‪.ٚ‬‬ ‫ك‪٣ ٖ٤‬و‪ ٍٞ‬هخثَ‪ٓ :‬خ أٓزخد ٓو‪ ١ٞ‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُ‪ّٞ٤‬؟ كِ٘وَ هزَ إٔ ٗظليع ػٖ أٓزخد حُٔو‪ٓ :١ٞ‬خ حُٔو‪ٜٞ‬ى‬ ‫رخُٔو‪١ٞ‬؟ ‪ٓٝ‬خ حٌُٔخٕ حُ٘خ‪ٛ‬ن حٌُ‪ً ١‬خٗض طلظِ‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص حُظ‪ ٢‬أَٗٗخ اُ‪ٜ٤‬خ؟ ‪ٓٝ‬خ حُ٘‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي ‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خءحص حُظ‪٢‬‬ ‫طيٍ ػِ‪ ٠‬طَحؿغ ح‪ٓ٧‬ش ك‪ًُ ًَ ٢‬ي؟‬ ‫ُ‪ ٞ‬أٗ٘خ حطوٌٗخ ‪ٌٛ‬ح حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ك‪ ٢‬ط٘خ‪ ٍٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪ ،‬كٔ‪ٞ‬ف ٗـي إٔ ٓؼظْ حُ٘خّ ‪٣‬ظليػ‪ ٕٞ‬ػٖ أٗ‪٤‬خء ًؼ‪َ٤‬س‪٣ ٫ ،‬ؼَك‪ ٕٞ‬ػ٘‪ٜ‬خ‬ ‫ا‪ ٫‬حُوِ‪ًٝ .َ٤‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ‪٣‬و‪ٓ ٍٞ‬خ ‪٣‬و‪ ٖٓ ُٚٞ‬رخد حُظوِ‪٤‬ي رؼ‪٤‬يًح ػٖ أ‪٘ٓ ١‬خه٘ش أ‪ٓ ٝ‬لخًٔش!‬ ‫د ‪ -‬طؤ‪ ْ٤‬حُظ‪ٞ‬ح‪ٟٞٓ َٛ‬غ حُزلغ اُ‪ ٠‬أ‪ٛ‬ـَ أؿِحء ٌٓٔ٘ش‪ .‬إ ٖٓ حُ‪ٜ‬ؼذ ‪ ٖٓٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ ٢‬إٔ طو‪ :ٍٞ‬إ‬ ‫حُظؼِ‪ُ ْ٤‬ي‪٘٣‬خ ‪٘٣‬ظوَ ٖٓ ٓ‪٤‬ت اُ‪ ٠‬أٓ‪ٞ‬أ‪ ،‬أ‪ ٖٓ ٝ‬كٖٔ اُ‪ ٠‬أكٖٔ؛ اً إ ‪ٌٛ‬ح حُلٌْ ‪ َٔ٘٣‬ػَ٘حص ح‪ُٞ٧‬ف ٖٓ حُٔيحٍّ‬ ‫‪ٝ‬حُٔئٓٔخص حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش‪ٝ .‬اًح ٗظَٗخ رظؤَٓ اُ‪ٝ ٠‬حهغ حُٔيحٍّ‪ ،‬كبٗ٘خ ٓ٘ـي هطؼًخ إٔ رؼ‪ٜ٠‬خ ‪٣‬ويّ طؼِ‪ًٔ ٤‬خ ٓظٔ‪ًِ ٤‬ح ؿيًح‪،‬‬ ‫ٍرٔخ ًخٕ أك‪ٔٓ َ٠‬خ طويٓ‪ ٚ‬حُٔيحٍّ حُٔ٘خظَس ك‪ ٢‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُي‪ ٍٝ‬حُٔظويٓش‪ًٔ .‬خ أٗ٘خ ٓ٘ـي إٔ رؼ‪ٜ٠‬خ ‪٢ٔ٣‬ء اُ‪٠‬‬ ‫ػو‪ ٍٞ‬حُط‪٬‬د ‪ٗٝ‬ل‪ ْٜٓٞ‬أًؼَ ٓٔخ طلؼِ‪ٓ ٚ‬يحٍّ ٓ٘خظَس ك‪ ٢‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ى‪ ٍٝ‬حُؼخُْ‪ ٌُٖ .‬حُٔئحٍ حٌُ‪ُ٣ ١‬طَف رؼي ‪ٌٛ‬ح‬ ‫‪ٓ :ٞٛ‬خ حٌُ‪٘ٔ٣ ١‬ق ُِظؼِ‪ ْ٤‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُزِي ٓٔلظ‪ ٚ‬حُؼخٓش أ‪ٟٝ ٝ‬ؼ‪ ٚ‬حُطز‪٤‬ؼ‪ :٢‬أ‪ ٢ٛ‬حُٔيحٍّ حُٔ‪٤‬جش أّ حُٔ​ٔظخُس؟ ‪ٓٝ‬خ حٌُ‪١‬‬ ‫‪ ٌَ٘٣‬حُ٘خًس ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظؼ٘خث‪٢‬؟ ‪٪ُٝ‬ؿخرش ػٖ ‪ٌٛ‬ح حُٔئحٍ كبٗ‪٘ٓ ٫ ٚ‬خ‪ ٖٓ ٙ‬حُو‪ ٝٞ‬ك‪ ٢‬حُظلخ‪ٝ َ٤ٛ‬حُو‪٤‬خّ ربؿَحء حُٔ​ٔ‪ٞ‬ف‬ ‫‪ٝ‬حُيٍحٓخص حُٔ​ٔخػيس‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪321‬‬

‫إ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٜ٣‬يٍ ىحث ًٔخ ػٖ ٍإ‪٣‬ش ٓلي‪ٝ‬ىس ‪ٝ‬ؿِث‪٤‬ش‪ٝ ،‬إ ح‪٩‬ك‪ٜ‬خء حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ ٞٛ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬ل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬حُلَم ك‪ًُ ٢‬ي‪.‬‬ ‫ؿـ ‪ -‬حُٔوخٍٗش ٓٔخػي آهَ ػِ‪ً٘ ٠‬ق حُٔطَِّى ٖٓ حُ٘خً ‪ٝ‬حُٔ​ٔظؼ٘‪ ٖٓ ٠‬حُٔ​ٔظؼ٘‪ُ٘ ٌٖٔ٣ .ٚ٘ٓ ٠‬خ كظ‪ٗ ٠‬ظؼَف ػِ‪٠‬‬ ‫حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُلو‪٤‬و‪٤‬ش ُٔئٓٔش أ‪ ٝ‬ؿٔخػش أ‪٤ٛ ٝ‬جش‪ ...‬إٔ ٗو‪ ّٞ‬رٔوخٍٗظ‪ٜ‬خ ر٘ظ‪َ٤‬حط‪ٜ‬خ حُٔؼخ‪َٛ‬س‪ ،‬أ‪ ٝ‬حُظ‪ً ٢‬خٗض ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ك‪٢‬‬ ‫َٓكِش طخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش‪ ٌُٖٝ .‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلٌٍ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم ٖٓ حُٔوخٍٗخص حُوخ‪١‬جش؛ اً طؼ ّ‪ٞ‬ى ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ إٔ‬ ‫‪٣‬وخٍٗ‪ٞ‬ح أٗ‪٤‬خء رؤٗ‪٤‬خء ‪ ٫‬ط٘خظَ‪ٛ‬خ ‪ ٫ٝ‬طٔخػِ‪ٜ‬خ‪ ٖٓ .‬ه‪ ٍ٬‬حُٔوخٍٗش ٗ‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُظلي‪٣‬ي‪ٞٗٝ ،‬كَ أٓخًٓخ ‪ٛ٩‬يحٍ‬ ‫ح‪٧‬كٌخّ‪ .‬إ ٓوخٍٗش ح‪٤ٗ٧‬خء حُٔلٔ‪ٓٞ‬ش رؤهَ‪ٓ ٟ‬ؼِ‪ٜ‬خ طؤط‪ ٢‬ر٘ظخثؾ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش؛ ‪ ٕ٧‬ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ حُٔوخٍٗش طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫ٓليىس رٌَ٘ ؿ‪٤‬ي؛ ك٘لٖ حُ‪ٗ ّٞ٤‬وخٍٕ ٓؼ‪ ً٬‬رٔ‪ُٜٞ‬ش حُ٘خطؾ حُو‪ ١٧ ٢ٓٞ‬رِي آ‪ٓ ٢ٓ٬‬غ أ‪ ١‬رِي آهَ‪ٗٝ ،‬ل‪ َٜ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٗظخثؾ ًحص ٓـِ‪ًُٝ ،ٟ‬ي ‪ ٕ٧‬كٔخد حُ٘خطؾ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬أٓخّ ٓظّلن ػِ‪ ٞٛٝ ،ٚ٤‬ؿٔغ ه‪ ْ٤‬حُِٔغ ‪ٝ‬حُويٓخص حُظ‪٘٣ ٢‬ظـ‪ٜ‬خ‬ ‫حُوطَ‪ٝ ،‬طؤ‪ ْ٤‬كخ‪ َٛ‬حُـٔغ ػِ‪ ٠‬ػيى حٌُٔخٕ‪ ٖٓ ٌُٖ ،‬حُ‪ٜ‬ؼذ إٔ ٗوخٍٕ ٓوخٍٗش ؿ‪٤‬يس ر‪ ٖ٤‬حُ٘خطؾ ح‪٧‬ىر‪ٝ ٢‬حُيػ‪١ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُظَر‪ُ ١ٞ‬ـٔخػش آ‪٤ٓ٬‬ش ‪ٝ‬ؿٔخػش ٓٔ‪٤‬ل‪٤‬ش‪- ٌٖٔ٣ .‬رخُطزغ‪ -‬إٔ ٗوخٍٕ ط٘ظ‪ ْ٤‬اكيح‪ٛ‬خ رظ٘ظ‪ ْ٤‬ح‪٧‬هَ‪ ،ٟ‬أ‪ٗ ٝ‬وخٍٕ‬ ‫ح‪٩‬طوخٕ ك‪ ٢‬ح‪٧‬ىحء أ‪َٓ ٝ‬ػش حُلًَش ُٔؼخُـش ح‪٧‬هطخء‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُوطخد حُ‪ٞ‬ػظ‪ٝ ٢‬حُظؼِ‪ ْ٤‬حُظِو‪ٔٓ ٢٘٤‬ئ‪ ٕ٫ٝ‬اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي ػٖ طٌ٘‪( َ٤‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُليِّ‪ )١‬حٌُ‪٣ ١‬طَد ُِٔطِوخص‬ ‫‪ٝ‬حٌُِٔخص حٌُز‪َ٤‬س‪٘٣ٝ ،‬لَ ٖٓ حُظو‪٤٤‬ي ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظؼ٘خء ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظيٍحى‪ .‬إ ً‪ ٖٓ ً٬‬حُ‪ٞ‬حػع ‪ٝ‬حُٔؼِْ حُِٔوِّٖ ‪٣‬ظٖ إٔ َٖٓ أٓخٓ‪ٚ‬‬ ‫ؿ‪ٛ َ٤‬خُق ُِ٘وخٕ ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ‪ٝ ،‬ؿ‪ٛ َ٤‬خُق ‪ٓ٫‬ظ‪٤‬ؼخد حُظلخ‪َ٤ٛ‬؛ ًٔخ إٔ حَُؿزش حُـخٓلش ك‪ ٢‬هَ‪ٝ‬ؽ حُٔظِو‪ ٢‬ر٘‪٢‬ء‬ ‫ٓل ّيى ‪ٛٝ‬خٍّ طيكغ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬ط٘خٓ‪ ٢‬حٌُ٘‪ًٝ‬حص ‪ٝ-‬حُظ‪ ٢‬هي طٌَ٘ ظ‪ٞ‬ح‪ً َٛ‬زَ‪ٝ -ٟ‬ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ ح‪ٓ٫‬ظؼ٘خءحص‪.‬‬ ‫أٓخ حُوطخد حُٔ٘‪ٞ‬د رخُ٘وي ‪ٝ‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬ر‪٤‬خٕ حُؼَِ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬زخد ‪ً٘ٝ‬ق حُؼ‪٬‬هخص كبٗ‪ٔ٣ ٚ‬خػي ػِ‪ ٠‬ر٘خء حُؼوَ‬ ‫حَُٔ ًّذ حُوخىٍ ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ ُ‪ٝ‬ح‪٣‬خ ٓوظِلش‪ٝ ،‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪٣ٞ‬خص ٓظزخ‪٘٣‬ش‪ٗ ٖٓٝ ،‬ؤٕ حُظؼِ‪ ْ٤‬حُوخثْ ػِ‪ ٠‬حُل‪ٞ‬حٍ‬ ‫‪ٝ‬حُظٔخإٍ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظ٘ظخؽ اٗخػش ػوخكش ط‪ ّٖٔ ٜ‬ح‪ٓ٫‬ظزيحى حُلٌَ‪ٝ ،١‬طلزٌّ حُزلغ ‪ٝ‬حُظؤَٓ ‪ٝ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخُٔ​ٔظؼ٘‪ٝ ٠‬حُٔ‪َٜٔ‬‬ ‫‪ٝ‬حُِٔ٘‪.١ٝ‬‬ ‫‪٤ٓ -3‬ظَ ُِوطخد حُليِّ‪ ١‬حُؼخ‪١‬ل‪ ٢‬حُـخٗق اُ‪ ٠‬حُظؼٔ‪(ٝ ْ٤‬حُز‪٤‬غ رخُـِٔش) طؤػ‪ٝ َ٤‬حٓغ ك‪ ٢‬حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬حُؼَ‪٠٣‬ش‪٤ٓٝ ،‬ظَ‬ ‫‪َ٣‬طن حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔؼَك‪ُِ٘ ٢‬خّ‪ٓٝ ،‬خ ُْ ط٘ظَ٘ ك‪ ْٜ٤‬حُٔلخ‪ْ٤ٛ‬‬ ‫ًَ ٓخ ‪٣‬وَؽ ػٖ حُو‪ٞ‬حػي حُؼخٓش ٓ‪ٜ‬يًٍح ُِٔ‪٠‬خ‪٣‬وش‪ٓ ،‬خ ُْ‬ ‫ِ‬ ‫حُيه‪٤‬وش ‪ٝ‬حُٔؼزَِّس ػٖ كٔخٓ‪٤‬ش كٌَ‪٣‬ش ػخُ‪٤‬ش‪ .‬إ أ‪ٛ‬لخد حُؼوخكش حُ٘ل‪٤ٜ‬ش ‪٣‬ؼظٔي‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬حٌُحًَس ك‪ ٢‬كلع ٓخ ‪٣‬ل‪ِٕٜٞ‬‬ ‫ػِ‪ٓ ٖٓ ٚ٤‬ؼَكش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪ ِٕٞ٤ٔ٣ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُٔوظ‪َٜ‬حص ‪ٝ‬حُؼزخٍحص حُٔو٘​٘ش ه‪ٞ‬كًخ ٖٓ حُ٘ٔ‪٤‬خٕ‪ٓ .‬غ حُظزلَّ ك‪ ٢‬حُٔؼَكش‬ ‫‪ٝ‬حٗظ٘خٍ حُؼوخكش حٌُظخر‪٤‬ش ط٘لظق ٗ‪٤ٜ‬ش حُ٘خّ اُ‪ ٠‬حَُ٘ف ‪ٝ‬حُظ‪٤ٟٞ‬ق ‪ٝ‬حُظلخ‪ َ٤ٛ‬حُٔ​ِّٔش‪ٝ .‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ليع ‪ٌٛ‬ح ُي‪ٟ‬‬ ‫حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬حُٔ​ِٔٔش‪ ،‬كبٕ ػِ‪٘٤‬خ َٓحهزش طؼز‪َ٤‬حط٘خ ‪ٝ َ٘ٗٝ‬ػ‪ ٢‬ؿي‪٣‬ي رؤ‪٤ٔٛ‬ش (ٌُٖ ‪ٝ‬أه‪ٞ‬حط‪ٜ‬خ)‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪322‬‬

‫‪ِ- 110‬ب ْن ُ‬ ‫ٌة التخلّف‬

‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /11 /13‬‬ ‫‪2005 /12/15‬‬ ‫ُ‪ ْ٤‬ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ ٚ‬ح‪ ٍٝ٧‬أٓش طٔظط‪٤‬غ إٔ ط ّيػ‪ ٢‬إٔ ًَ ٓخ ُي‪ٜ٣‬خ كٖٔ ؿٔ‪ َ٤‬أ‪ٓ ٝ‬ظو ّيّ ٓظل ّ‪ٞ‬م؛ ًٔخ أٗ‪ ْ٤ُ ٚ‬ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٚ‬‬ ‫ح‪ ٍٝ٧‬أٓش ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طُ‪ ْٛٞ‬رؤٕ ًَ ٓخ ُي‪ٜ٣‬خ ٓ‪ّ٤‬ت أ‪ٜ٘ٓ ٝ‬خٍ‪ ٌٙٛٝ .‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش طؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬طؼو‪٤‬ي ٗٔ‪٤‬ؾ حُظو ّيّ ‪ٝ‬حُظوِّق‬ ‫‪ًٝ‬ؼَس حُؼ‪ٞ‬حَٓ ‪ٝ‬حُٔظخ‪ َٛ‬حٌُٔ‪ٗٞ‬ش ٌَُ ٓ٘‪ٜٔ‬خ‪ٗ .‬لٖ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخٍ ‪ٓٝ‬وخ‪٫‬ص أهَ‪ ٟ‬طِ‪- ٚ٤‬رل‪َّ ٍٞ‬للا‪ ًِِّ َ٘ٓ -‬ػِ‪ٌٙٛ ٠‬‬ ‫حُٔ​ٔؤُش ٓ‪َ٤‬حً هِق حُ‪ٜ‬لخر‪ ٢‬حُـِ‪ َ٤‬كٌ‪٣‬لش رٖ حُ‪ٔ٤‬خٕ ‪َّ ٢ٍٟ-‬للا ػ٘‪ٝ -ٚ‬حٌُ‪ً ١‬خٕ ‪ٔ٣‬ؤٍ حَُٓ‪َّ ٠ِٛ- ٍٞ‬للا ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫‪ -ِْٓٝ‬ػٖ حَُ٘‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ً ٖ٤‬خٕ ؿ‪ ٖٓ َٙ٤‬حُ٘خّ ‪ٔ٣‬ؤُ‪ ٚٗٞ‬ػٖ حُو‪ًٝ ،َ٤‬ؤٗ‪ ٢‬ر‪ ٚ‬أٍحى طٌٔ‪ َ٤‬حُِ‪ٞ‬كش ‪ٝ‬حٓظٌٔخٍ حُٔ٘‪ٜ‬ي؛‬ ‫اً إ حُو‪ َ٤‬حُٔ٘​٘‪ٞ‬ى ‪ ٫‬طظْ حُٔؼَكش ر‪ ٖٓ ٚ‬ؿ‪ٓ َ٤‬ؼَكش حَُ٘‪ ،‬اً ‪ُ٣‬ظ‪ َٜ‬حُ‪ّ ٠‬ي كٖٔ حُ‪ّ ٠‬ي أ‪ ٝ‬هزل‪ٝ ،ٚ‬أ‪ّ ٝ‬ى هزَ حُو‪ٝٞ‬‬ ‫ك‪ ٢‬ؿٔخٍ ‪ٌٛ‬ح حُٔ‪ٟٞٞ‬ع إٔ أ‪ٟٝ‬ق ػيىحً ٖٓ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔ‪ٜٔ‬ش‪.‬‬ ‫‪ٗ -1‬لٖ حُٔ​ِٔٔ‪٘ٗ ٖ٤‬ظَ اُ‪ ٠‬ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ أكن ػو‪٤‬يط٘خ ‪ٝ‬أكن حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ ٢‬ح‪٧‬ه‪ ّٞ‬حٌُ‪ٗ ١‬ئٖٓ ر‪ٔٗٝ ،ٚ‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬طٌ‪٤٤‬ق‬ ‫ك‪٤‬خط٘خ ٓغ ٓو‪٫ٞ‬ط‪ٓٝ ٚ‬يُ‪٫ٞ‬ط‪٘ٛ ٖٓٝ ،ٚ‬خ كبٗ٘خ هي َٗ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ٓ ٍٞٓ٧‬خ ‪َ٣ ٫‬ح‪ ٙ‬ؿ‪َٗ٤‬خ‪ .‬إ ػزخىس حُزوَ ‪ٓ-‬ؼ‪ -ً٬‬طٌَ٘‬ ‫ٓئَٗحً ه‪٣ٞ‬خ ً اُ‪ ٠‬طوِّق ٖٓ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ر‪ٜ‬خ‪ً ُٞٝ ،‬خٕ ‪٣‬ظَّرغ ػِ‪ٍ ٢ًَٓ ٠‬ثخٓش ى‪ُٝ‬ش ػظٔ‪ ٠‬أ‪ ًَِٓ ٝ‬أرلخع ٓظويّ‪.‬‬ ‫‪ -2‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ٓخ ٗـي‪ ٙ‬ك‪ٓ ٢‬ؼخ‪َٗ٤٣‬خ ٖٓ ه‪٤ٜٛٞ‬ش‪ ،‬كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗوٍَ إٔ ٓخ ‪٘ٓ ٞٛ‬ظَى ر‪ ٖ٤‬ح‪ ْٓ٧‬ك‪ ٢‬طؤٓ‪ ْ٤‬حُ٘ظَ‬ ‫اُ‪ ٠‬حُظوِّق ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬هق ٓ٘‪ُ٣ ٚ‬ؼ ّي ‪ٝ‬حٓؼخ ً ‪ًٝ‬ز‪َ٤‬حً‪ٌٛٝ ،‬ح ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ٓ ٠‬خ كطَ َّللا ٓزلخٗ‪ ٚ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُؼزخى ٖٓ‬ ‫حُطٔ‪ٞ‬كخص ‪ٝ‬حُلخؿخص‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُظل ّي‪٣‬خص حُٔظ٘خر‪ٜ‬ش‪ٝ ،‬حُظ‪٣ ٢‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ٓؼظْ حُ٘خّ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ -3‬ه‪ٓ ٍ٬‬خ ‪ ٞٛ‬ػخّ ‪ٓٝ‬خ ‪ ٞٛ‬هخ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُ٘ظَس اُ‪ ٠‬حُظوِّق ‪٣‬زَُ ٗ‪٢‬ء ٓ‪ ِْٓ ٞٛ ،ْٜ‬ح‪٣ُٞٝ٧‬خص ُي‪ًَ ٟ‬‬ ‫أٓش‪ٗ .‬لٖ حُٔ​ِٔٔ‪٘ٗ ٖ٤‬ظَ اُ‪ ٠‬اٗؼخٕ حُظي‪ٝ ٖ٣‬ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ َ٤‬كن َٓح‪َّ ٢ٟ‬للا طؼخُ‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٌَ٘٣ ٚ‬أ‪٣ُٞٝ‬ش‬ ‫ح‪٣ُٞٝ٧‬خص ‪ٝ‬ؿخ‪٣‬ش ًَ ح‪٬ٛ٩‬كخص حُظ‪ُٗ ٢‬يهِ‪ٜ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ظٔ٘خ حُل‪٤‬خط‪٤‬ش حُٔوظِلش‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ أْٓ ح‪ٍٝ٧‬‬ ‫‪ٗٝ‬ؼ‪ٞ‬ر‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬لٌَ‪ٜ٣‬خ ‪٣ ٫‬ؼط‪ ٌُٜٙ ٕٞ‬حُو‪٤٠‬ش أ‪ ١‬ح‪ٛ‬ظٔخّ؛ اً ‪٤ٔ٣‬طَ ػِ‪ ٠‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ىكغ ػـِش ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ٌٓٝ ،‬خكلش‬ ‫ح‪َٓ٧‬ح‪ٝ ،ٝ‬طلٔ‪ ٖ٤‬حُظؼِ‪ٝ ،ْ٤‬طلو‪٤‬ن حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حَُكخ‪٤ٛ‬ش‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ -4‬حُٔ‪ٗٝ- ْٜ‬لٖ ٗظليع ػٖ ر٘‪٤‬ش حُظوِّق‪ -‬أ‪ّ٤ٔٗ ّ٫‬غ حُو‪٤٠‬ش ‪ ٖٓ ّٕٞ ٜٗٝ‬هط‪ٍٞ‬س ٓخ ٗلٖ ك‪ ٚ٤‬ريػ‪ ٟٞ‬حُو‪٤ٜٛٞ‬ش‪،‬‬ ‫ٓٔخ ‪٣‬يكؼ٘خ اُ‪ ٠‬ؿ‪ ّٞ‬حُطَف ػٖ حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُؼخُٔ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ػٖ ططِؼخص حُٔ​ِْٔ ُِٔ٘خًٍش ك‪٤ٛ ٢‬خؿش ػ‪ٝ َٜٙ‬حُؼ‪ ٖ٤‬ك‪٢‬‬ ‫ظ‪.ُٚ٬‬‬ ‫إ حُلٔخى ‪ٝ‬حُظؼٌ‪٣‬ذ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظزيحى ‪ٝ‬أًَ حُلو‪ٞ‬م ‪ٝ‬حٌَُٔ ‪ٝ‬حُل‪ٝ ،٠ٟٞ‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ػٖ حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ،ٖ٤‬ط٘ـ‪ َ٤‬ح‪١٧‬لخٍ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُظَٔد ٖٓ حُٔيحٍّ‪ٝ ،‬ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ حُوَحءس‪ٝ ،‬حُؤ‪ٞ‬س ك‪ ٢‬طَر‪٤‬ش ح‪٧‬ر٘خء‪ٝ ،‬طلٌي ح‪َٓ٧‬س‪ٝ ،‬حٗظ٘خٍ حُٔويٍحص‪ ،‬اُ‪٠‬‬ ‫ؿخٗذ حُلوَ ‪ٝ‬حُظوِّق حُظو٘‪ ..٢‬إ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٌَٛٝٓ ٍٞٓ٧‬ش ك‪ٓ ًَ ٢‬ؼ‪٤‬خٍ ‪ُٝ‬ي‪ ًَ ٟ‬ح‪٣ٝ ،ْٓ٧‬ـذ إٔ ٗظؼخ‪ٓ ٕٝ‬غ حُؼخُْ ك‪٢‬‬ ‫حُو‪٠‬خء ػِ‪ٜ٤‬خ‪ .‬إ حُظويّ ك‪ ٢‬طوِ‪ ٌٙٛ َ٤‬حَُ٘‪ُ٣ ٍٝ‬ؼ ّي ٓطِزخ ً ػخُٔ‪٤‬خً‪٘٣ٝ ،‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬طِزخ ً ‪ٓ٧‬ش ح‪ٜ٣ ٫ٝ ،ّ٬ٓ٩‬ق‬ ‫حُظ‪ٜ‬خ‪ ٕٝ‬ك‪٤‬خُ‪ٜ‬خ ‪ٓ ١٧‬زذ ٖٓ ح‪ٓ٧‬زخد‪.‬‬ ‫ك‪ٗ ٖ٤‬و‪ :ٍٞ‬إ ‪ٌٛ‬ح حُ٘ؼذ ٓظوِّق أ‪ٌٛ ٝ‬ح حُ٘ظخّ ؿ‪ٓ َ٤‬ظو ّيّ‪ ،‬كؼِ‪ ٠‬أ‪ ١‬أٓخّ ٗز٘‪ٌٛ ٢‬ح حُلٌْ؟‬ ‫ٗلٖ حُٔ​ِٔٔ‪٘ٗ ٖ٤‬طِن ك‪ ٢‬كٌٔ٘خ ٖٓ حػظزخٍ‪:ٖ٣‬‬ ‫ح‪ٓ ٞٛ :ٍٝ٧‬ي‪ ٟ‬حُوَد ‪ٝ‬حُزؼي ٓٔخ ٗؼظوي ‪ٗٝ‬ئٖٓ أٗ‪ٟٝ ٚ‬غ ‪ٛ‬ل‪٤‬ق أ‪ ٝ‬هخ‪١‬ت‪ ،‬أ‪ ١‬حُو‪ٞ٠‬ع ‪٧‬ىر‪٤‬خص ح‪ّ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ٝ‬طوَ‪َ٣‬حص حُلو‪ٜ‬خء‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪323‬‬

‫حُؼخٗ‪ٓ :٢‬خ ٗؼظوي أٗ‪ٔ٣ ٚ‬خػي حُٔ​ِْٔ ػِ‪ ٠‬ػ‪ُٓ ٖ٤‬خٗ‪ ٚ‬رٌَحٓش ‪ًٝ‬لخءس ‪ٝ‬كخػِ‪٤‬ش‪ٓٝ ،‬خ ٗؼظوي أٗ‪٣ ٚ‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ح‪ٔٗ٫‬ـخّ ٓغ‬ ‫حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُي‪٤ُٝ‬ش حُٔظلن ػِ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ كبٕ ٓؼظْ ٓلَىحص حُظوِّق طؼ‪ٞ‬ى اُ‪ٞٗ ٠‬ػ‪:ٚ٘ٓ ٖ٤‬‬ ‫‪ -1‬طوِّق ػٖ حُٔ‪ّ٣ٞ‬ش حُظ‪٣ ٢‬ظطِز‪ٜ‬خ ح‪ُ٫‬ظِحّ رخُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرّخٗ‪ ٢‬ح‪٧‬ه‪.ّٞ‬‬ ‫‪ -2‬طوِّق ػٖ ًٍذ حُل‪٠‬خٍس حُٔؼخ‪ٓٝ ،َٛ‬وظ‪٤٠‬خص ٍ‪٣‬خىط‪ٝ ٚ‬حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪ ٖٓٝ .ٚ٤‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ أإًي ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ؿ‪١َٛٞ‬‬ ‫ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪ ٞٛٝ ،‬إٔ حُظوِّق حٌُ‪ٗ ١‬ؼخٗ‪٘ٔ٣ ٚ٘ٓ ٢‬ؼ٘خ ٖٓ رِ‪ٍٞ‬س ٍإ‪٣‬ش ؿ‪٤‬يس ‪ٝ‬ىه‪٤‬وش ك‪ ٍٞ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُؼخٓش ُِٔ​ِٔٔ‪ٖ٤‬‬ ‫‪ٝ‬كو‪٤‬وش حُٔؼخٗخس حُظ‪٣ ٢‬ؼ‪ٜٗٞ٘٤‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٌٛٝ ،٢ٓٞ٣ ٞ‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬أٗي كظ‪ ٠‬طظؼَف ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهغ كبٗي رلخؿش اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش‬ ‫‪ٓٝ‬ؼِ‪ٓٞ‬ش ؿ‪٤‬يس‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُؼخُْ ح‪٣ ٢ٓ٬ٓ٩‬ؼخٗ‪ٗ ٖٓ ٢‬ق ح‪ٍ٧‬هخّ حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظيٍ ر‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬ك‪ٓ ْٜ‬خ ‪ ٞٛ‬ك‪ًٔ ،ٚ٤‬خ إٔ‬ ‫ح‪ٍ٧‬هخّ حُٔظ‪ٞ‬كَس ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طٌ‪ ٕٞ‬ؿ‪ َ٤‬ىه‪٤‬وش‪ ،‬رٔزذ ػيّ ِٗح‪ٛ‬ش حُٔ‪ٜ‬يٍ‪ ،‬أ‪ ٝ‬رٔزذ ‪ٟ‬ؼق ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔطِ‪ٞ‬رش ُِو‪٤‬خّ‬ ‫رٔ​ٔ‪ٞ‬كخص اك‪ٜ‬خث‪٤‬ش ؿ‪٤‬يس!‬ ‫‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ٓخ ٓ٘و‪ ُٚٞ‬ػٖ حُظوِّق ‪ٝ‬ر٘‪٤‬ظ‪ٓٝ ٚ‬ظخ‪٤ٓ َٙٛ‬ظَ هخثٔخ ً ػِ‪ ٠‬حُظٖ ‪ٝ‬حُٔوخٍرش‪ .‬اٗ٘خ كظ‪ٗ ٠‬وَِ ٖٓ حُظل‪ِّ٤‬‬ ‫حُ٘خٗت ٖٓ ‪١‬ز‪٤‬ؼش ‪٤ٛ‬خؿش حُظؼَ‪٣‬لخص ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬طِلخص ٗلظخؽ اُ‪ ٠‬حُٔؼخٍف حٌُٔ‪٤‬ش‪ ٌٙٛٝ ،‬رؼ‪ٜ٠‬خ ٓظوخىّ ‪ٝ‬رؼ‪ٜ٠‬خ ٓز٘ ّ‪٢‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬أْٓ ‪ ٫‬طٔخػي ك‪ ٢‬حٌُ٘ق ػٖ ظخ‪َٛ‬س حُظوِّق ُي‪ ٟ‬ح‪ٓ٧‬ش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ حُلي‪٣‬غ ػٖ حُظوِّق ‪٣‬ظَ ِٓػـخ ً ٌُؼ‪َ٤‬‬ ‫ٖٓ حُ٘خّ‪ًُٝ ،‬ي رٔزذ ٓخ ‪ ٖٓ َٙ٘​٘٣‬ط٘خإّ أ‪ٝ ،ً٫ٝ‬رٔزذ ‪ٟ‬ؼق هيٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُلْٔ ‪ٟٝ​ٝ‬غ حُ٘وخ‪ ١‬ك‪ٞ‬م حُلَ‪ٝ‬ف أ‪ٝ‬‬ ‫طلظ‪ٜ‬خ ػخٗ‪٤‬خ ً‪ٓ ٌُٖ .‬غ ًَ ‪ٌٛ‬ح كبٕ ٖٓ حُؼخرض إٔ حُلي‪٣‬غ ػٖ حَُٔ‪ٔ٣ ٝ‬زن ىحثٔخ ً حُلي‪٣‬غ ػٖ حُؼ‪٬‬ؽ‪ٝ .‬اًح أٍحى‬ ‫حُٔلٌَ‪ٝ ٕٝ‬حُٔ‪ِٜ‬ل‪ ٕٞ‬اؿَحء حُ٘خّ رخُلِ‪ ٍٞ‬حُظ‪٣ ٢‬ويٓ‪ٜٗٞ‬خ اُ‪ ْٜ٤‬ك‪ ٬‬ري ٖٓ ؿؼِ‪ٔ٣ ْٜ‬ظ‪٤‬و٘‪ ٕٞ‬إٔ أك‪ٞ‬حُ‪ٔ٤ُ ْٜ‬ض ػِ‪٠‬‬ ‫ٓخ ‪َُ٣‬حّ‪ٝ ،‬أٗ‪ ْٜ‬كؼ‪ ً٬‬رلخؿش اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٜٞ٘٣‬ر‪٣ٝ ،ْٜ‬لّٖٔ أ‪ٟٝ‬خػ‪.ْٜ‬‬ ‫اًح طِو‪٘٤‬خ حُلي‪٣‬غ ػٖ حُٔآٓ‪ ٢‬رؼ‪ٞ‬ح‪١‬ل٘خ ‪٘ٓٝ‬خػَٗخ‪ ،‬كبٗ٘خ ٓ٘​ِ٘ػؾ ًٔخ ‪ِ٘٣‬ػؾ حَُٔ‪ ٞ٣‬ك‪ٔ​ٔ٣ ٖ٤‬غ ٖٓ ‪١‬ز‪٤‬ز‪ ٚ‬ػٖ‬ ‫ط٘و‪ َٝٓ ٚ٤‬هط‪ُ َ٤‬ي‪ ٌُٖ ،ٚ٣‬اًح طِو‪٘٤‬خ‪ ٙ‬رؼو‪ُ٘ٞ‬خ ‪ٓٝ‬خ ٗلِٔ‪ ٖٓ ٚ‬ط٘ ّ‪ٞ‬م اُ‪ ٠‬حُٔؼ‪ٗ ٢‬ل‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪ٝ َ٠‬ح‪٧‬كٖٔ‪ ،‬كبٕ‬ ‫ح‪ٓ ٌٕٞ٤ٓ َٓ٧‬وظِلخً؛ اً ٌٓ٘‪ٓ ٕٞ‬ؼَ حَُٔ‪ ٞ٣‬حٌُ‪٘٣ ١‬ظظَ رؼي ٓٔخع ح‪٧‬هزخٍ حُٔ‪٤‬جش ٓخ ٓ‪٤‬ل‪ ٢٠‬ر‪ ٚ‬حُطز‪٤‬ذ ػٖ‬ ‫آٌخٗخص حُؼ‪٬‬ؽ ‪ٝ‬حُٔؼخٗخس‪.‬‬ ‫حُٔلٌ‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ػٖ حُظوِّق ‪ ٞٛ‬إٔ ٗزخُؾ ك‪ ٢‬ؿِي أٗلٔ٘خ اُ‪ ٠‬ىٍؿش حُ‪٤‬ؤّ‪ٗٝ ،‬ل‪ ٞ‬حُ‪٤‬ي ٖٓ ًَ ٓؼخُـش‪ٝ ،‬حُلو‪٤‬وش‬ ‫إٔ حُٔؼخىُش ‪ٛ‬ؼزش ُِـخ‪٣‬ش؛ اً اٗ‪ ٌٖٔ٣ ٫ ٚ‬حُلي‪٣‬غ ػٖ حُظوِّق ٖٓ ؿ‪ٗ َ٤‬وي ٌُِحص‪ٗ ٌٖٔ٣ ٫ٝ ،‬وي حٌُحص ٖٓ ؿ‪ َ٤‬ظٖ‬ ‫حُزؼ‪ ٞ‬أٗ٘خ ٗو‪ ّٞ‬رـِي‪ٛ‬خ!‬ ‫ٓخ حُلَّ؟‬ ‫ُ‪٘ٛ ْ٤‬خى كَ كخْٓ؛ ‪ ٌُٖٝ‬هِ‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ػٖ حُ ّيحء رخُلي‪٣‬غ ػٖ حُ ّي‪ٝ‬حء هي ‪ّ١َ٣‬ذ ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬حء‪٣ٝ ،‬زؼغ ػِ‪ ٠‬حُظلخإٍ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪324‬‬

‫‪- 111‬بداٌة تقدّم‬ ‫ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /10/1‬‬ ‫‪2005 /11/03‬‬ ‫حٗظ‪٠ٍٓ ٠ٜ‬خٕ (ًَ ػخّ ‪ٝ‬أٗظْ رو‪ٛٝ ،)َ٤‬خٍ ؿِ ًءح ٖٓ حُٔخ‪ٗٝ ،٢ٟ‬لٖ ٗ٘ؼَ ؿٔ‪٤‬ؼًخ إٔ ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪ َٜ‬حُٔزخٍى ًخٕ‬ ‫‪ ٌَ٘٣‬حكظلخُ‪٤‬ش ٍ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٟ‬ؤش ٗخٍى ك‪ٜ٤‬خ حُٔ​ِٔٔ‪ٛ :ٕٞ‬ـخٍ‪ًٝ ْٛ‬زخٍ‪ ْٛ‬ك‪ٓ ٢‬خثَ أٗلخء حُٔؼٔ‪ٍٞ‬س‪ .‬اٗ٘خ ‪ٗ ٫‬ؼَف‬ ‫ػزخىس ٖٓ حُؼزخىحص طٔظل‪ ًٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٛ‬ظٔخّ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حٌُ‪ٗ ١‬ـي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬ػزخىس حُ‪٤ٜ‬خّ‪ُ .‬وي طؼ‪ٞ‬ى حُٔ​ِٔٔ‪ٕٞ‬‬ ‫حُظؼخَٓ ٓغ ٗ‪٠ٍٓ َٜ‬خٕ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ َٜٗ ٚ‬حٓظؼ٘خث‪ٌٛٝ ،٢‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬خّ اُ‪ٓ ٠‬خ ُٔ​ٔ‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬لخرش ‪ٍٟٞ-‬حٕ َّللا ػِ‪-ْٜ٤‬‬ ‫ٖٓ اهزخٍ ٗز‪- ْٜ٤‬ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ -ّ٬‬ػِ‪ ٠‬حُؼزخىس ك‪٠ٍٓ ًَ ٢‬خٕ‪ٔ٤ٓ٫ٝ ،‬خ حُؼَ٘ ح‪ٝ٧‬حهَ ٓ٘‪ ،ٚ‬كوي ًخٕ ‪٣‬ؼظٌق‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔ​ٔـي‪٣ٝ ،‬ؼظٍِ ٗٔخء‪٘٣ٝ ،ٙ‬ي ٓجٍِ‪ ٙ‬ا‪ٌ٣‬حًٗخ رخ‪َٜٗ٫‬حف حٌُِ‪ ٢‬اُ‪٘ٓ ٠‬خؿخس َّللا ‪-‬طؼخُ‪ٝ -٠‬حُظوَد اُ‪ُٝ .ٚ٤‬ي‪ً ٟ‬ؼ‪َ٤‬‬ ‫ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬حُ‪ٗ ّٞ٤‬ؼ‪ ٍٞ‬رؤٕ ٍٓ‪٠‬خٕ ٓ٘خٓزش ٓ‪ٜٔ‬ش ُظو‪ ٜٚ‬كًَش حُٔ​ٔخػ‪ ٢‬حُيٗ‪٣ٞ٤‬ش ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ‬ ‫حُ‪ٞ‬هض ُ‪٪‬هزخٍ ػِ‪َّ ٠‬للا ‪ٓ-‬زلخٗ‪-ٚ‬؛ ‪ ٖٓٝ‬ػْ كبٕ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ ح‪٧‬ػٔخٍ ‪ُ٣‬ئهَ اُ‪ٓ ٠‬خ رؼي ٍٓ‪٠‬خٕ‪ٌُٜٝ ،‬ح ى‪٫‬ثِ‪ ٚ‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش‬ ‫حٌُؼ‪َ٤‬س!‬ ‫إ حُٔظظزغ ُلِٔش ح‪٥‬ىحد ‪ٝ‬حُٖٔ٘ ‪ٝ‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص ك‪٠ٍٓ َٜٗ ٢‬خٕ حُٔزخٍى ‪٣-‬ـي أٗ‪ٜ‬خ ٓـظٔؼش ط‪ٞ‬ؿي ر‪٤‬جش ٍ‪ٝ‬ك‪٤‬ش‬ ‫كَ‪٣‬يس‪ ،‬كل‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘‪ َٜ‬حُٔزخٍى ‪َ٣‬طخى حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬حُٔ​ٔخؿي رٌؼَس‪ٝ ،‬ط٘‪ٜ‬ي ‪٬ٛ‬س حُلـَ ك‪ٍٞ٠‬حً ‪٫‬كظخ ً ٓغ أٗ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٍٓ‪٠‬خٕ ٗز‪ِٜٔٓ ٚ‬ش ٖٓ ٓؼظْ حُٔ​ِٔٔ‪ٗٝ .ٖ٤‬ـي اهزخٍ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬هَحءس حُوَإٓ كظ‪ ٠‬إ رؼ‪٤ُ ْٜ٠‬وظْ ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫حُ٘‪ َٜ‬هْٔ هظٔخص أ‪ٓ ٝ‬ظًخ‪ٝ .‬ط٘زٔ‪ ٢‬ح‪ً٧‬ق رخُ‪ٜ‬يهش ‪ٝ‬حُؼطخء‪ٝ ،‬طٌؼَ حُٔ‪ٞ‬حثي حُظ‪٣ ٢‬ـظٔغ ػِ‪ٜ٤‬خ حُلوَحء‪ٌٛٝ ..‬ح ًِ‪ٚ‬‬ ‫‪٣‬ـؼَ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُ‪ٞ‬ؿيحٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ُي‪ٓ ٟ‬ؼظْ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬كخُش ٓٔظخُس‪.‬‬ ‫‪ ٫‬أٍ‪٣‬ي إٔ أٓظََٓ ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ػٖ ك‪٠‬خثَ ٍٓ‪٠‬خٕ ‪ٝ‬رًَخط‪ ٌُٖٝ ،ٚ‬أ‪ٝ‬ى إٔ أه‪ُٔ :ٍٞ‬خًح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػظْ ٖٓ‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬رؼي ٍٓ‪٠‬خٕ اُ‪ٓ ٠‬خ ًخٗ‪ٞ‬ح ػِ‪ ٚ٤‬هزِ‪ ٖٓ ٚ‬طو‪ َ٤ٜ‬ك‪ ٢‬أىحء حُلَحث‪ٛٝ ٞ‬ـَ ُِٔ​ٔخؿي ‪ٝ‬ؿ‪ ٙٞ‬ك‪ ٢‬حُ٘ؤٕ‬ ‫حُيٗ‪..١ٞ٤‬؟!‬ ‫‪٣ َٛ‬ليع ‪ٌٛ‬ح ‪ ٕ٧‬حُٔ​ِٔٔ‪٘٣ ٖ٤‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪٠ٍٓ ٠‬خٕ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٝ ،)ْٓٞٓ( ٚ‬ىحث ًٔخ طٌ‪ ٕٞ‬حُٔ‪ٞ‬حْٓ ‪١‬خٍثش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬ػخى‪٣‬ش‪،‬‬ ‫‪ٓ ٌٕٞ٣ٝ‬خ رؼي‪ٛ‬خ ٓؼَ ٓخ هزِ‪ٜ‬خ؟‬ ‫أ‪ ٝ‬إٔ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ليع ‪ ٕ٧‬طؤػ‪٠ٍٓ َ٤‬خٕ ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٌٖ٣ ُْ ٖ٤‬ؿٌٍ‪ً٣‬خ اُ‪ ٠‬ىٍؿش اؿَحث‪ ْٜ‬رخُظٔ​ٔي رخُٔ​َٔحص‬ ‫حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬هزَ‪ٛٝ‬خ ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ ‪ٝ‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬حٓظَٔحٍ‪ٛ‬خ؟‬ ‫‪ ٌٕٞ٣ َٛ‬حُٔزذ ‪ً ٞٛ‬ؼَس حُٔ٘خؿَ حُيٗ‪٣ٞ٤‬ش حُظ‪ ٢‬طـٌد حُ٘خّ رؼ‪٤‬يًح ػٖ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخُٔؼ٘‪ٝ ٠‬حُٔ٘خػَ ‪ٝ‬حَُكخ‪ٙ‬‬ ‫حَُ‪ٝ‬ك‪٢‬؟‬ ‫أػظوي إٔ ٓزذ ًُي ‪ ٞٛ‬هِ‪ٌٛ ًَ ٖٓ ٢٤‬ح‪٘ٛٝ ،‬خى أٓزخد أهَ‪ٍ ٟ‬رٔخ طؼ‪ٞ‬ى اُ‪١ ٠‬ز‪٤‬ؼش حُ٘لْ حُزَ٘‪٣‬ش ‪ِٜ٤ٓٝ‬خ اُ‪٠‬‬ ‫حَُِٔ‪ٝ ،‬حُظ٘‪ ٖٓ َٜ‬حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خص‪.‬‬ ‫اٗ٘خ ‪ٗٝ‬لٖ ٓ‪ ٕٜٞٓٞٔ‬ر٘ـ‪ ٕٞ‬ح‪٬ٛ٩‬ف‪ٝ ،‬ؿخٍه‪ ٕٞ‬ك‪ٗ ٢‬ئ‪ ٕٝ‬حُظ٘ظ‪ َ٤‬حُؼوِ‪٘٤ٔٗ ،٢‬خ ٗ‪٤‬جًخ ؿ‪ً٣َٛٞ‬خ ‪ ٞٛ‬إٔ حٌُٖٔٔ‬ ‫حُلو‪٤‬و‪ٌُ ٢‬حص ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٍٝ ٞٛ‬ك‪ ْ٤ُٝ ٚ‬ػوِ‪٘٤ٔٗٝ .ٚ‬خ ًٌُي إٔ ػ‪٬‬هظ٘خ حُ٘ل‪٤‬لش رخهلل ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ٜٓ ٢ٛ -٬‬يٍ حُٔؼخىس‬ ‫حُلو‪٤‬و‪٤‬ش ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ‪ٜٓ ٢ٛٝ ،‬يٍ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ى حُل‪ ١ٞ٤‬حٌُ‪ٗ ١‬لظخؿ‪ ٖٓ ٚ‬أؿَ ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حُؼطخء ‪ ٖٓٝ‬أؿَ ٓوخ‪ٓٝ‬ش‬ ‫حُ‪٠‬ـ‪ ١ٞ‬حُ‪ٜ‬خثِش حُظ‪ ٢‬طظ‪ٞ‬حٍى ػِ‪٘٤‬خ ٖٓ ًَ حطـخ‪ .ٙ‬إ كذ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ٍٝ -٠‬ؿخء‪ٝ ٙ‬ه‪ٞ‬ك‪ٝ ٚ‬حٓظل‪٠‬خٍ ػظٔظ‪ٝ ٚ‬ك‪ِٚ٠‬‬ ‫ػِ‪٘٤‬خ ‪ُٝ‬طل‪ ٚ‬ر٘خ‪ ٢ٛ ..‬حُٔل‪ِٜ‬ش حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ٌَُ هَرش ٖٓ حُوَد‪ ًَٝ ،‬ػزخىس ٖٓ حُؼزخىحص‪ٝ .‬إ حُٔطِ‪ٞ‬د إٔ ط٘ ٌَّ ‪ٌٙٛ‬‬ ‫حُٔؼخٗ‪ ٢‬حُ‪ٜ‬زـش حُؼخٓش ٌَُ ‪ٞٛ‬حؿٔ٘خ‪ٝ ،‬إٔ ط‪ٜٞ‬ؽ ِٓ‪ًٞ‬خط٘خ ‪ٝ‬هزَ ًُي أٓخٗ‪٘٤‬خ ‪ٝ‬ططِؼخط٘خ‪ .‬إ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗو‪ ّٞ‬رلًَش‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪325‬‬

‫ط‪ٞ‬ػ‪ّ٣ٞ‬ش ًزَ‪ ٟ‬طٔظ‪ٜ‬يف طؼِ‪ ْ٤‬حُ٘خّ حُطَ‪٣‬وش حُظ‪ ٢‬طٔ ٌّ٘‪ ٖٓ ْٜ‬ؿؼَ ٍٓ‪٠‬خٕ ٗوطش ُزيح‪٣‬ش طـ‪ َ٤٤‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي‬ ‫حُ٘و‪ُ .٢ٜ‬ؼَ ٓٔخ ‪ َِٓ٣‬اُ‪ٌٛ ٠‬ح ٓخ ّٓ٘‪ ٚ‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ ٖٓ -ِْٓٝ ٚ٤‬ا ْطزخع ‪٤ٛ‬خّ ٍٓ‪٠‬خٕ ر‪٤ٜ‬خّ ٓظش أ‪٣‬خّ ٖٓ‬ ‫ٗ‪ٞ‬حٍ؛ اً حُٔلخ‪ُٝ‬ش حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬لش ُِظ٘زغ رخُ‪٤ٜ‬خّ ‪ٗٝ‬وَ رؼ‪ ٞ‬هَد ٍٓ‪٠‬خٕ اُ‪ٞٗ ٠‬حٍ‪.‬‬ ‫ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ طؼ ّ‪ٞ‬ى حُ٘خّ ح‪ٓ٫‬ظ‪٤‬وخظ هزَ حُلـَ ٖٓ أؿَ حُٔل‪ ٖٓٝ ،ٍٞ‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ‪٣‬لخ‪ُٞٝ‬ح ح‪ٓ٫‬ظ‪٤‬وخظ ٓي‪ ٟ‬حُل‪٤‬خس ك‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬هض حُٔلَ‪َٓ ُٞٝ ،‬س ‪ٝ‬حكيس ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ز‪ٞ‬ع‪ٝ .‬ك‪٠ٍٓ ٢‬خٕ ًحم حُ٘خّ ٓؼ٘‪ ٠‬حُظ‪ٝ٬‬س حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ٌُظخد هلل ‪-‬طؼخُ‪ٖٓٝ -٠‬‬ ‫حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ‪َ٣‬طّذ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪ٍٝ ٚ‬ىًح أ‪ ٝ‬كِرخ ً ‪ً٤ٓٞ٣‬خ ٖٓ حُظ‪ٝ٬‬س كظ‪٣ ٠‬ظَ ػِ‪ِٛ ٠‬ش رٌ‪َّ ّ٬‬للا‪ٝ .‬ك‪٢‬‬ ‫ٍٓ‪٠‬خٕ طؼ ّ‪ٞ‬ى حُ٘خّ حُزٌٍ‪ ٖٓ ٌٕٞ٤ٓٝ ،‬حُل‪ّ ٞ٤‬‬ ‫‪ ١‬إٔ ‪ّٞ٘١ٞ٣‬ح أٗلٔ‪ ْٜ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬خػيس ؿ‪ َْٛ٤‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ُٞٝ ٢ٓٞ٣ ٞ‬ر٘‪٢‬ء‬ ‫ُ‪٤ٛ‬ي‪.‬‬ ‫ٓ٘ؼَف هيٍ ٍٓ‪٠‬خٕ‪٘ٓٝ ،‬و‪ ّٞ‬رلن ػزخىس حُ‪٤ٜ‬خّ ك‪ٗ ٖ٤‬لخ‪ ٍٝ‬حٓظ‪ٜ‬لخد ظ‪ ٍ٬‬حُ‪٤ٜ‬خّ ‪ٝ‬ا‪٣‬لخءحط‪ٝ ٚ‬اَٗحهخط‪ُ ٚ‬ظٌ‪ٕٞ‬‬ ‫ؿِ ًءح ٖٓ حُِٔ‪ٞ‬ى حُؼخّ ‪ٝ‬ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬حء حُؼخٓش ‪ٓ٧‬ش ح‪ .ّ٬ٓ٩‬رخُظؼو‪٤‬ق ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُوي‪ٝ‬س ‪٣ُٝ‬خىس حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬هي ٗٔظط‪٤‬غ حُ‪ٍٞٛٞ‬‬ ‫اُ‪ً ٠‬ؼ‪ٔٓ َ٤‬خ َٗ‪٣‬ي ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪326‬‬

‫‪- 112‬من أجل المثاقفة (‪)1‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /9/3‬‬ ‫‪2005 /10/06‬‬ ‫ك‪٘٣ ٖ٤‬ظزي حُ٘خّ رخ‪٣٧‬ي‪ٝ ،١‬ك‪ َٜ٘٣ ٖ٤‬رؼ‪ ْٜ٠‬حُٔ‪٬‬ف ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٙٞ‬رؼ‪ ٞ‬كبٕ ًُي ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ح‪ٛ‬طيحّ رُ٘‪ ٠‬ػوخك‪٤‬ش ٓظ٘خه‪٠‬ش‬ ‫‪ٝ‬ػوِ‪٤‬خص ٓظزخ‪٘٣‬ش‪٣ٝ .‬زي‪ ٝ‬إٔ حُ٘خّ ‪ َٕٝ٣‬ك‪ ٢‬كْٔ ح‪ ٍٞٓ٧‬ػٖ ‪٣َ١‬ن حُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُو‪ َٜ‬حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش ح‪َٓ٧‬ع ُِظوِ‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫حُ٘وخم حُلٌَ‪ٝ ١‬حُؼوخك‪ٓٝ .٢‬غ إٔ طٌخُ‪٤‬ق حٓظويحّ حُو‪ٞ‬س ىحثٔخ ً رخ‪ٛ‬ظش ا‪ ٫‬إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُ٘خّ ‪َ٣‬ح‪ٛ‬خ أٓ‪٘ٓ ٖٓ َٜ‬خه٘ش‬ ‫ه‪ ْٜ‬ػَ٘‪٘ٓ ٖ٣‬ش ى‪ ٕٝ‬إٔ طٌ‪ٓ ٕٞ‬ظؤًيحً ٖٓ اه٘خػ‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬طـ‪ َ٤٤‬رؼ‪ ٞ‬أكٌخٍ‪ٗ ٫ٝ .ٙ‬ي إٔ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٌَ٘٣‬هطؤ كخىكخ ً ك‪٢‬‬ ‫حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حَُإ‪٣‬ش حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُٔؼخ‪َٛ‬س‪.‬‬ ‫ك‪ ٖ٤‬طَ‪ ٟ‬حٗـ‪٬‬هخ ً ك‪ ٢‬حُل‪ٝ ْٜ‬حػظِحُحً رخ‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حَُأ‪ ،١‬كلظٖ ػٖ ر٘‪٤‬ش حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬أِٓ‪ٞ‬د حُظؼِ‪ْ٤‬؛ اً إ ٖٓ ٗؤٕ‬ ‫حُظَر‪٤‬ش حُٔظِٔطش إٔ طيكغ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُظِٔ‪ٝ ،٢‬حٌُ‪٣ ١‬ؼ٘‪ٍ ٢‬إ‪٣‬ش َٓ‪٠٣‬ش ٌُِحص ‪ُِٝ‬ـ‪ًٔ .َ٤‬خ إٔ أِٓ‪ٞ‬د حُظؼِ‪ ْ٤‬حُوخثْ‬ ‫ػِ‪ ٠‬كَ‪ ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬اُـخء ى‪ ٍٝ‬حُطخُذ‪٣ ،‬ئْٓ ُؼوِ‪٤‬ش طَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬حُـيٍ ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ ٓيه‪ُٜ ً٬‬يّ حُٔؼظويحص ‪ٝ‬طو‪ٞ٣ٞ‬‬ ‫ًٍخثِ حُٔؼَكش‪ٓ .‬غ إٔ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حُوَآٗ‪٣ ٢‬ئًي إٔ ًَ ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬حطوٌ‪ٝ‬ح ٖٓ حُٔـخىُش أىحس ُ٘​َ٘‬ ‫حُي‪ٝ ٖ٣‬حَُ٘حثغ ‪ٝ‬طَٓ‪٤‬و‪ٜ‬خ ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُ٘خّ ‪ٝ‬ػو‪.ُْٜٞ‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ‪ ٢‬أٓ‪ٞ‬م ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ حُِٔل‪ٞ‬ظخص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ ػو‪ُ٘ٞ‬خ ‪ ٫‬طيٍى حُلوخثن ىكؼش ‪ٝ‬حكيس‪ٝ ،‬اٗٔخ ػِ‪ ٠‬ىكؼخص ٓظؼيىس‪ٝ ،‬هي ط٘و‪ ٢٠‬ح‪٧‬ػٔخٍ‪ ،‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ٗ٘ؼَ أٗ٘خ‬ ‫حٓظل‪ًٗٞ‬خ ػِ‪ ًَ ٠‬أرؼخى كو‪٤‬وش ٖٓ حُلوخثن أ‪ ٝ‬أىًٍ٘خ ًَ ٓ‪ِ٤‬حص ٗ‪٢‬ء ٖٓ ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ أر‪ٞ‬حد حُظط‪َ٣ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُظل‪ٍ٥ َ٣ٞ‬حث٘خ ‪ٍٝ‬إحٗخ ٓظظَ َٓ٘ػش‪ٝ .‬حُيُ‪ َ٤‬ػِ‪ٛ ٠‬لش ٓخ ٗو‪ ٍٞ‬حٓظَٔحٍ حُؼخُْ ك‪ ٢‬اٗظخؽ أٌٗخٍ ؿي‪٣‬يس ٖٓ ًَ‬ ‫حُٔ‪ٜٞ٘‬ػخص حُظ‪ ٢‬طٔ ٌّٖ ٖٓ اٗـخُ‪ٛ‬خ ػزَ حُوَ‪٣ ُْٝ ،ٕٝ‬وَ أكي‪ :‬إ ‪ٌٛ‬ح حٌَُ٘ أ‪ٌٛ ٝ‬ح حُطَحُ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪٢‬ء ‪ ٞٛ‬آهَ‬ ‫ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬اريحػ‪ ،ٚ‬رَ إ حُلخ‪ ٞٛ َٛ‬حُؼٌْ ٖٓ ًُي طٔخٓخً؛ اً ‪٣‬لغ ًَ هزَحء حُظو٘‪٤‬ش ػِ‪ٍٛ ٠‬ي حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُٔخٍ ٖٓ‬ ‫أؿَ ىكغ ػـِش حُظط‪ٝ ،َ٣ٞ‬حٌُ‪ً ١‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬طول‪ ٞ٤‬حُظٌخُ‪٤‬ق ‪ٝ‬طلو‪٤‬ن ٓٔظ‪ ٟٞ‬أػِ‪ ٖٓ ٠‬حُـ‪ٞ‬ىس ‪ٝ‬ط‪٤ٓٞ‬غ حُ‪ٞ‬ظخثق‪.‬‬ ‫‪ًٝ‬ؼ‪ٌٛ ٖٓ َ٤‬ح ‪٣‬ظ‪ٞ‬هق ػِ‪ ٠‬حًظ٘خف حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُو‪ٜ‬خث‪ ٚ‬حُظ‪ّٝ ُ ٢‬ى َّللا طؼخُ‪ ٠‬ح‪٤ٗ٧‬خء ر‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬ؼَكش‬ ‫حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُؼ‪٬‬هخص حُظ‪ ٢‬طَر‪ ٢‬ر‪ٜ٘٤‬خ‪ٝ .‬طوِ‪٤‬ي ٓخ ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪ٝ ٖ٣‬حٓظؼخٍس رؼ‪ٓ ٞ‬خ ُي‪ ٖٓ ْٜ٣‬أكٌخٍ ‪ٝ‬أٓخُ‪٤‬ذ‪ٖٓ ،‬‬ ‫حُطَم حُ‪٬‬كزش حُٔطَ‪ٝ‬هش ك‪ًُ ًَ ٢‬ي‪ٌٛ .‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ٗؼ ّي حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حؿظ‪ٜ‬خىحط٘خ ٗ‪٤‬جخ ً ٓئهظخ ً ‪ٝ‬هخر‪ُِ ً٬‬ظـ‪ َ٤٤‬ك‪ ٢‬أ‪١‬‬ ‫‪ٝ‬هض‪ٓٝ .‬ؼَ ‪ٌٛ‬ح ح‪٫‬ػظوخى ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬لٔ‪٘٤‬خ ٖٓ َٗ‪ ٍٝ‬حُظ‪ِٜ‬ذ حٌُ‪ٝ ٢٘ٛ‬حُظٌِْ حُؼوخك‪٣ٝ ،٢‬يكغ ر٘خ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬ح‪ٗ٫‬لظخف‬ ‫ػِ‪ٓ ٠‬خ ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪ٓٝ ،ٖ٣‬لخ‪ُٝ‬ش حهظزخّ ٗ‪٢‬ء ٓٔخ ُي‪ٌٛٝ .ْٜ٣‬ح ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش أكي ح‪ ْٓ٧‬حُٔ‪ٜٔ‬ش ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش حُٔؼخهلش‪.‬‬ ‫ٓؼظْ ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ‪٘ٛ ٖٓ ،‬غ أ‪٣‬ي‪٘٣‬خ‪ٝ ،‬رؼ‪ٜ٠‬خ ٓٔخ ‪٘ٛ‬ؼ‪ ٚ‬ح‪٥‬هَ‪ُ٘ ٕٝ‬خ‪٤ٓ ٌُٖ ،‬ظَ ُي‪ ٟ‬أ‪ُٝ‬جي ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬ؿِء ٖٓ حُلَ‬ ‫ُٔخ ‪٘ٛ‬ؼ‪ُ٘ ٙٞ‬خ ‪ٔٓٝ‬خ ‪٘ٛ‬ؼ٘خ‪ٗ٧ ٙ‬لٔ٘خ‪ٝ ،‬اٌٗخٍ ‪ ٌٙٛ‬حُلو‪٤‬وش‪ ،‬أ‪ ٝ‬حُظوِ‪ٗ ٖٓ َ٤‬ؤٗ‪ٜ‬خ‪٣ ،‬يكغ ر٘خ ٗل‪ ٞ‬حُؼ٘‪٣َٜ‬ش حُؼوخك‪٤‬ش‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬يهِ٘خ ك‪ٗ ٢‬لن ح‪ٍ٫‬طزخى ‪ٝ‬حًَُ‪ٞ‬ى‪.‬‬ ‫‪ً -2‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗ٘ٔ‪ ٠‬أٗ٘خ ٓلي‪ٝ‬ى‪ٟٝ ٕٝ‬ؼلخء‪ًٝ ،‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٌٗ‪ َٛ‬ػٖ ً‪ ٕٞ‬أى‪ٝ‬حط٘خ حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔؼَك‪٤‬ش ؿ‪ً َ٤‬خِٓش‪ٔٓ ،‬خ‬ ‫‪٣‬ـؼَ ٓخ ٗزِ‪ ٖٓ ٍٙٞ‬آٍحء ‪٠٘ٗٝ‬ـ‪ ٖٓ ٚ‬أكٌخٍ ‪ٞٓٝ‬حهق ٓ‪ٓٞٓٞ‬خ ً رخُوَِ ‪ٝ‬حُو‪ .ٍٜٞ‬إ حُٔ‪ٜ‬طِلخص ‪ٝ‬حُظؼَ‪٣‬لخص حُظ‪٢‬‬ ‫ٗٔظويٓ‪ٜ‬خ ك‪٤ٛ ٢‬خؿخط٘خ حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼوخك‪٤‬ش ؿ‪ َ٤‬كخٓٔش‪ٓٝ ،‬ؼَ‪ٟ‬ش ىحثٔخ ً ُ‪ٛ٪‬خرش ر‪ٞ‬رخء حُظل‪ٝ ِ٤‬ح‪ٗ٫‬ظوخء‪ًٔ ،‬خ إٔ‬ ‫حُ٘ظخّ حُِـ‪ – ١ٞ‬أ‪ٗ ١‬ظخّ ُـ‪ -١ٞ‬حٌُ‪ٗ ١‬ؼ ّ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬طؤٓ‪ ْ٤‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬رخٌُحص ‪ٝ‬رخ‪٤ٗ٧‬خء ‪ٗ ٞٛ‬ظخّ ؿ‪ٌٓ َ٤‬ظَٔ‪ٝ ،‬ػِ‪٠‬‬ ‫حَُؿْ ٖٓ ػيّ حًظٔخُ‪ٗٝ ٚ‬و‪ٜ‬خٕ ًلخءط‪ ،ٚ‬كبٕ ٓ‪٤‬طَط٘خ ػِ‪ ٚ٤‬طظَ ٓلي‪ٝ‬ىس!‬ ‫حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُ٘خطـش ػٖ ًَ ‪ ٌٙٛ‬حُٔؼط‪٤‬خص ‪ ٢ٛ‬أٗ٘خ ٓ٘ظَ ٗزلغ ػٖ حُلوخثن‪٘ٓٝ ،‬ظَ ُٗ‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬رؤٓجِش ‪ ٫‬اؿخرخص ػ٘‪ٜ‬خ؛‬ ‫‪ ٕ٧‬حُلو‪٤‬وش ًحص ‪١‬زوخص ػي‪٣‬يس‪ًِٔٝ ،‬خ حهظَهض ‪١‬زوش ‪ٝ‬هلض أٓخٓي ‪١‬زوش ؿي‪٣‬يس طظليحى‪ُ ،‬ظ٘ؼَ رخُظخُ‪ ٢‬إٔ ‪٣َ١‬ن‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪327‬‬

‫ح‪ً٫‬ظ٘خف ‪٣‬زيأ ‪٘٣ ٫ٝ‬ظ‪ ٌٙٛ ،٢ٜ‬حُلخُش حُ‪ٜ‬ؼزش طـؼَ ٗظخثؾ رل‪ٞ‬ػ٘خ ‪ٝ‬ىٍحٓخط٘خ ُِظخ‪َٛ‬س حُ‪ٞ‬حكيس طظزخ‪ٝ ٖ٣‬طظوخ‪١‬غ ك‪ً ٢‬ؼ‪َ٤‬‬ ‫ٖٓ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ؛ ٓٔخ ‪٣‬ـؼِ٘خ هخىٍ‪ ٖ٣‬ػِ‪ ٠‬حُو‪ُ :ٍٞ‬ي‪٘٣‬خ ؿِء ٖٓ حُلو‪٤‬وش ‪ُٝ‬ي‪ ٌْ٣‬ؿِء آهَ‪ ،‬كٌ‪٤‬ق حُٔز‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حُِٔؽ‬ ‫ر‪ٜٔ٘٤‬خ؟ أ‪٤ً ٝ‬ق حُٔز‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬ؿؼَ ٓخ ُي‪ ٖٓ ١‬هزَس ‪ٓٝ‬ؼَكش ‪ٓ ٌَ٘٣‬غ ٓخ ُي‪٣‬ي ٓ٘‪ٜٔ‬خ ‪٣َ١‬وخ ً اُ‪ ٠‬حُيٗ‪ٓ ٞ‬ؼخ ً ٖٓ حُلوخثن‬ ‫حُؼخرظش ‪ٝ‬حُٔؼخٍف حُوطؼ‪٤‬ش؟‬ ‫هي ‪ ٌٕٞ٣‬حُيه‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬ك‪ٞ‬حٍ ػِ‪ ٠‬أٓخّ ٓخ أ‪ِٓ ِّٚٛ‬ل٘خ ‪ٝ‬أثٔظ٘خ ك‪ ٖ٤‬هخُ‪ٞ‬ح‪ٌٛٓ ":‬ز٘خ ‪ٞٛ‬حد ‪٣‬لظَٔ حُوطؤ‪ٌٛٓٝ ،‬ذ‬ ‫ؿ‪َٗ٤‬خ هطؤ ‪٣‬لظَٔ حُ‪ٜٞ‬حد" ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬ـؼَ ٖٓ حُٔؼخهلش ٗ‪٤‬جخ ً ‪ ٫‬ري‪ َ٣‬ػ٘‪ُ ٚ‬ظ‪٤٤٠‬ن ى‪ٝ‬حثَ حُـ‪ٝ َٜ‬ط‪٤ٓٞ‬غ ى‪ٝ‬حثَ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظ٘خٍس ‪ٝ‬حُل‪.ْٜ‬‬ ‫إ ُي‪ ٟ‬حُ٘خّ ٗؼ‪ٍٞ‬حً ؿَ‪٣ِ٣‬خ ً ‪٣‬يكؼ‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬ح‪٫‬ػظوخى رؤٗ‪ ْٜ‬ىحثٔخ ً ػِ‪ٞٛ ٠‬حد‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظؼِْ ً‪٤‬ق ٗوخ‪ٌٛ ّٝ‬ح حُ٘ؼ‪،ٍٞ‬‬ ‫‪ٗٝ‬ظوِ‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ٞ٤‬ى‪ٝ ٙ‬ػوخر‪ًِٔٝ ،ِٚ٤‬خ ًخٕ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬ه‪٣ٞ‬خ ً ‪ٍٝ‬حٓوخ ً ُي‪ ٟ‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ًخٕ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رو‪٤‬زظ‪ ٚ‬ر٘لٔ‪ ٚ‬أًزَ ‪ٝ‬أٗي‪،‬‬ ‫ٌُٖ اىٍحى ‪ٌٛ‬ح هي ‪٣ ٫‬ظْ ا‪ ٫‬رؼي ك‪ٞ‬حص ح‪ٝ٧‬حٕ!‬ ‫‪٘٣ ٫ -3‬زـ‪ُِ ٢‬ظؼخهق إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػزخٍس ػٖ حهظزخّ ‪ٝ‬حٓظؼخٍس كلٔذ‪ ،‬رَ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ٞ٣‬كَ ٓٔخٍحً ُ٘وي حٌُحص‪ .‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ‬ ‫ٗوق ٖٓ رؼ‪٘٠‬خ حُٔ‪ٞ‬هق حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق حُوخثْ ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬كظَحّ حُٔظزخىٍ حُٔ‪ٜ‬ل‪ٞ‬د ر٘​٘خ‪ٓ ١‬لٔ‪ ٖٓ ّٞ‬أؿَ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬رخٌُحص‬ ‫‪ٝ‬ح‪٥‬هَ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬رؼغ كًَش ٗوي‪٣‬ش ٗخِٓش طٔظ‪ٜ‬يف ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حٌُؼ‪ٝ ٖٓ َ٤‬ؿ‪ٜ‬خص حُ٘ظَ حُٔوظِلش ك‪٢‬‬ ‫حُٔ​ٔخثَ ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش حٌُزَ‪ٗٝ ،ٟ‬لٖ ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ٗ ٠‬ظَس ؿي‪٣‬يس ُِ٘وي؛ اً حٍطزطض حُ٘ظَس حُوي‪ٔ٣‬ش اُ‪ٚ٤‬‬ ‫رخُِ٘حع ‪ٝ‬حُ٘وخم ‪ٝ‬حُظٔل‪ٝ ٚ٤‬حُؼي‪ٝ‬حٕ‪ ..‬حُ٘ظَس حُـي‪٣‬يس ‪ ٫‬طو‪ ّٞ‬ر‪ٛٞ‬ق حُ٘وي ‪ِ٤ٓٝ‬ش ‪٩‬رَحُ حُؼ‪ٞ٤‬د ‪ٝ‬حُٔ​ٔخ‪ٝ‬ة كلٔذ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬اٗٔخ طو‪ ّٞ‬ر‪ٛٞ‬ل‪ ٚ‬أىحس ٌُِ٘ق ػٖ ٓٔخكخص حُ‪ٜٞ‬حد ‪ٝ‬حُـٔخٍ ‪ٝ‬حُو‪ َ٤‬أ‪٠٣‬خً‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬ػي‪ٜٓ ٙ‬يٍحً ‪ٟ٩‬خءس حُ‪ٞ‬حهغ ٖٓ‬ ‫أؿَ حُ٘‪ ٜٝٞ‬ر‪ .ٚ‬اٗي ك‪ ٖ٤‬ط٘ويٗ‪ ٢‬ط‪ٞ‬كَ ُ‪ٓ ٢‬خىس طٔخػيٗ‪ ٢‬ػِ‪ٗ ٠‬وي ًحط‪ ٖٓ ٢‬ه‪٘ٓ ٍ٬‬ظخٍ ؿي‪٣‬ي‪ٝ ،‬ك‪ ٖ٤‬أٗويى أكؼَ‬ ‫ٓؼَ ًُي‪ٌٛٝ .‬ح َٓ٘‪ ١ٝ‬رِ​ِ‪ ّٝ‬حُلن ‪ٝ‬ح‪ٜٗ٩‬خف ‪ٝ‬حُظلِ‪ ٢‬رخ‪٧‬ىد ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حَُك‪٤‬غ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ك‪٣ ٖ٤‬ؼِٔ٘‪ٗ ٢‬و‪ٚ‬‬ ‫ً‪٤‬ق أٗوي ًحط‪ ،٢‬كبٗ‪٣ ٚ‬ويّ ُ‪ٛ ٢‬ي‪٣‬ش هي ‪ ٫‬أػَف حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬أ‪٣َ١ ١‬ن آهَ‪٘ٛ ٖٓٝ ،‬خ كبٕ ٓؼخهلش حُ٘وي‬ ‫طٌظٔذ أ‪٤ٔٛ‬ش كَ‪٣‬يس‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪328‬‬

‫‪- 113‬من أجل المثقافة (‪)2‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /9/17‬‬ ‫‪2005 /10/20‬‬ ‫ً٘ض هي طليػض ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُٔخرن ػٖ رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪ ٢‬طظؼِن رٔ​ٔؤُش حُٔؼخهلش ‪ٝ‬حُظزخىٍ حُلٌَ‪ٝ ١‬حُٔؼَك‪ٝ ،٢‬ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫حُٔوخٍ ٓؤطليع ػٖ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ٘وخ‪ ١‬حٌُِٔٔش رـ‪٤‬ش حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُزِ‪ٍٞ‬س ُ‪ ٌٜٙ‬حُٔ​ٔؤُش حُٔ‪ٜٔ‬ش‪.‬‬ ‫‪٤ٓ -4‬ظَ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُلخؿش اُ‪ ٠‬حُٔؼخهلش ‪ٝ‬ح‪٤ٛ‬خ ً ٓخ ُْ ٗؼظوي ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٍ ٞ‬حٓن إٔ ٓٔخػ‪٘٤‬خ اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش حُلوخثن ‪ ٫‬طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫أريحً ٓ٘ظـش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ً ٞ‬خَٓ‪ ،‬رٔؼ٘‪ ٠‬أٗ٘خ ُٖ ٗل‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪٤‬و‪ ٖ٤‬حٌُخَٓ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُظ‪ٗ ٢‬ظيح‪ ٍٝ‬ك‪ٜ٤‬خ حَُأ‪.١‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى أٓخٓخ ً اُ‪ ٠‬إٔ َّللا – ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ -٬‬ؿؼَ ك‪ ًَ ٢‬ظخ‪َٛ‬س ٖٓ حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ػ٘‪َٜ‬حً ؿ‪٤‬ز‪٤‬خ ً حٓظؤػَ رؼِٔ‪ُِ ْ٤ُٝ ،ٚ‬زَ٘‬ ‫ٓز‪ َ٤‬اُ‪ٓ ٠‬ؼَكظ‪ٌٛٝ .ٚ‬ح حُؼ٘‪ َٜ‬ك‪ٌُ٣ ٖ٤‬ظ٘ق ‪٣‬ئػَ ك‪ ٢‬ك‪ٜ٘ٔ‬خ ُِظخ‪َٛ‬س ‪ٝ‬ك‪ٞٓ ٢‬هل٘خ ٓ٘‪ٜ‬خ‪ .‬ك‪ٗ ٖ٤‬ظليع ػٖ حُٔوخ‪َ١‬‬ ‫حُٔليهش ‪ٝ‬ػٖ حُلَ‪ ٙ‬حُٔظخكش ‪ٝ‬ح‪٧‬كيحع حُٔظ‪ٞ‬هؼش‪ ،‬كبٗ٘خ ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ٗظليع ‪ٗٝ‬لٖ ك‪٘ٓ ٢‬طوش ر‪ ٖ٤‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُظٖ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ر‪ٖ٤‬‬ ‫حُظٖ ‪ٝ‬حُ٘ي أ‪ ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُ٘ي ‪ٝ‬حُ‪ٝ .ْٛٞ‬إ ٗظَس كخك‪ٜ‬ش ػِ‪ ٠‬طلِ‪٬٤‬ط٘خ ُ‪٨‬كيحع حٌُزَ‪ ٌ٘ٓ ٟ‬ػَ٘‪٘ٓ ٖ٣‬ش اُ‪ ٠‬حُ‪ّٞ٤‬‬ ‫طٌ٘ق ‪-‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿِ ّ‪ -٢‬ػٖ ىهش ‪ ٌٙٛ‬حَُإ‪٣‬ش‪ٝ .‬اًح ًخٕ ‪ٝ‬حهغ حُلخٍ ػِ‪ٓ ٠‬خ ٗ‪ ٞٛٝ- ٍّٙٞ ٜ‬إ ٗخء َّللا ًٌُي‪ -‬كبٕ ٖٓ‬ ‫حُٔظ‪ٞ‬هغ إٔ ‪٣‬ؼَف ٗو‪ٓ ٚ‬ظو‪ ٜٚ‬أ‪ ٝ‬رخكغ ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش ٖٓ حُٔ​ٔخثَ ًخُلوَ أ‪ ٝ‬حُزطخُش أ‪ ٝ‬حُظ‪٬‬كْ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٓ ٢‬خ ‪٫‬‬ ‫‪٣‬ؼَك‪ ٚ‬رخكغ ٓظو‪ ٜٚ‬ك‪ ٢‬حُٔ​ٔؤُش ٗلٔ‪ٜ‬خ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُٔؼَكش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ك‪ ٖ٤‬طٔظِؽ روِل‪٤‬ش كٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬ػوخك‪٤‬ش هخ‪ٛ‬ش‪ ،‬كبٗ‪ٜ‬خ‬ ‫طٔلَ ٖٓ ؿ‪٣ٍ َ٤‬ذ ػٖ ٍإ‪٣‬ش ٓـخ‪َ٣‬س ‪ٝ‬طلِ‪ٓ َ٤‬وظِق‪ٌٛٝ .‬ح ًِ‪٣ ٚ‬يػ‪ٗٞ‬خ اُ‪ ٠‬ػيّ حُظ‪ِٜ‬ذ ك‪ ٢‬حؿظ‪ٜ‬خىحط٘خ ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬ػيّ‬ ‫حُٔزخُـش ك‪ ٢‬ح‪٫‬ػظِحُ رٔخ طزِ‪ُ ٍٞ‬ي‪٘٣‬خ ٖٓ أكٌخٍ ‪ٝ‬حطـخ‪ٛ‬خص‪ ،‬رَ إ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ظطِذ ٓ٘خ إٔ ٗ٘ظظَ ٖٓ رؼ‪٘٠‬خ ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪٢‬‬ ‫طٔخػيٗخ ػِ‪ ٠‬حًظ٘خف ؿ‪ٞ‬حٗذ حُوطؤ ك‪ٗ ٢‬ظَ‪٣‬خط٘خ‪.‬‬ ‫طؼخُ‪ٞ‬ح ك‪ ٌٙٛ ٢‬حَُٔكِش ُ٘ؼَٔ ػِ‪ ٠‬رِ‪ٍٞ‬س ح‪٧‬هطخء ك‪َ١ ٢‬م طلٌ‪َٗ٤‬خ‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬اػطخء ‪ ٌٙٛ‬حُزِ‪ٍٞ‬س ح‪٣ُٞٝ٧‬ش ػِ‪٠‬‬ ‫ط‪ٜ‬ل‪٤‬ق ٓخ ٗؼظوي أٗ‪ ٚ‬هخ‪١‬ت‪ٝ ،‬أٗخ أػظوي إٔ حُزخكؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُلٌَ ح‪ٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُ٘خٗط‪ ٖ٤‬ك‪ٓ ٢‬خكخص حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ٓلظخؿ‪ٕٞ‬‬ ‫حُ‪ ّٞ٤‬اُ‪ ٠‬اػ‪٬‬ء ٗؤٕ طلي‪٣‬ي ٗوخ‪ ١‬حُوَِ ك‪َٝ١ ٢‬كخط‪ْٜ‬؛ كخٌُ‪ٌ٣ ١‬ظ٘ق أٗ‪ٝ ٚ‬هغ ه‪َ٤ٔٓ ٍ٬‬ط‪ ٚ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش ك‪ ٢‬ػَ٘‪ٖ٣‬‬ ‫هطؤ أٍكغ ٓوخٓخ ً ‪ٝ‬أ‪ ٠ُٝ‬رخُظوي‪ ٖٓ َ٣‬حٌُ‪ٌ٣ ُْ ١‬ظ٘ق ا‪ ٫‬هٔ​ٔش أ‪ ٝ‬ػَ٘س أهطخء؛ ‪ًُٝ‬ي روطغ حُ٘ظَ ػ ّٔخ هخّ ر‪ًَ ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ٜٔ‬خ ٖٓ طـ‪ٝ َ٤٤‬طـي‪٣‬ي ك‪َ٤ٔٓ ٢‬ط‪ ٚ‬حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼِٔ‪٤‬ش‪ٝ ،‬اٗٔخ ٗو‪ٌٛ ٍٞ‬ح ‪ ٕ٧‬حًظ٘خف حُوطؤ ك‪ ٢‬حُٔـخٍ حُلٌَ‪١‬‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ٗ ٌٕٞ٣‬خطـخ ً ػٖ ا‪٬ٛ‬ف ‪٣َ١‬وش حُظلٌ‪ٝ ،َ٤‬ػٖ حٓظ‪٬‬ى ٍإ‪٣‬ش ؿي‪٣‬يس ُِظؼخَٓ ٓغ حُٔؼط‪٤‬خص حُٔوظِلش‪ .‬إ‬ ‫حُ‪٠‬ؼق ‪٣‬ل‪ ٢٤‬ر٘خ اكخ‪١‬ش حُؼ‪ٞ‬د رخُزيٕ‪ٝ ،‬إ ٓؼِ‪ٓٞ‬خط٘خ ٓلي‪ٝ‬ىس‪ ٌُٖ ،‬ؿ‪ِٜ٘‬خ ؿ‪ٓ َ٤‬لي‪ٝ‬ى‪ ،‬كظ‪ ٠‬اٗ‪ ٖٓ ٚ‬حُو‪ :ٍٞ‬إ حُؼِْ‬ ‫حٌُ‪ُ ١‬ي‪ً ٟ‬زخٍ حُزخكؼ‪ٝ ٖ٤‬حُٔظو‪ ٞٛ ٖ٤ٜ​ٜ‬ػِْ ظَك‪ٝ​ٝ ٢‬هظ‪ٝ​ٝ ،٢‬ػخهظ‪َٓ ٚ‬ط‪ٜ٘‬ش رخُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُٔـ‪ٍٜٞ‬‬ ‫ٓ٘‪ٝ ،ٚ‬أٗخ أػظوي ‪-‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿخُّ‪ -‬أٗ‪ ُٞ ٚ‬هُ ّيٍ ُ٘خ إٔ ٗطِغ ػِ‪ ًَ ٠‬حُلوخثن ‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُٔظؼِوش رو‪٤٠‬ش‬ ‫ٖٓ حُو‪٠‬خ‪٣‬خ‪ ،‬كبٕ أكٌخٓ٘خ ػِ‪ٜ٤‬خ ٓ‪ٞ‬ف طظـ‪ٝ ،َ٤‬هي ط٘وِذ ٍأٓخ ً ػِ‪ ٠‬ػوذ!‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُل‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُظلخ‪ ْٛ‬حُؼو‪ ٖٓٝ ٢ٗ٬‬ه‪ ٍ٬‬ح‪٩‬كٔخّ رؼيّ حٌُٔخٍ‪ ،‬هي ٗ‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ق أهطخث٘خ أ‪٣ُ ٝ‬خىس حُ‪ٞ‬ػ‪٢‬‬ ‫ر‪ٜ‬خ – ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪ٝ -‬رٌُي ٗوظَد ٓؼخ ً ػِ‪ٓ ٠‬خ ر‪٘​٘٤‬خ ٖٓ طزخ‪ٓ ٖٓ ٖ٣‬ؼَكش حُلو‪٤‬وش‪.‬‬ ‫‪ٗ -5‬لٖ ‪ٜٗ ٫‬ظْ رخُزلغ ػٖ أ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬حُو‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬طلٌ‪َٗ٤‬خ‪ًٔ ،‬خ أٗ٘خ ‪ٜٗ ٫‬ظْ ًؼ‪َ٤‬حً رخُـَّ حٌُ‪َ٣ ١‬طٌز‪ ٚ‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪٣‬ظٔظَ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هطخء‪ ٫ٝ ،‬أىٍ‪ُٔ ١‬خًح ‪٣‬ليع ‪ٌٛ‬ح‪ٍ .‬رٔخ ًخٕ حػظوخىٗخ رٔ‪ٓ٬‬ش ٗ‪٤‬خط٘خ ‪ٝ‬كٖٔ ٓوخ‪ٛ‬يٗخ ‪٣‬يكؼ٘خ اُ‪٠‬‬ ‫حُظٖ رؤٗ٘خ ٓـظ‪ٜ‬ي‪ٓٝ ،ٕٝ‬خ ىٓ٘خ ٓـظ‪ٜ‬ي‪ ٖ٣‬كبٗ٘خ ٓؤؿ‪ ٍٕٝٞ‬ػِ‪ ٠‬حؿظ‪ٜ‬خىٗخ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٗ٘خ ُٔ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬حَُٔحؿؼش‬ ‫‪ٝ‬حُزلغ ػٖ ح‪٧‬هطخء‪ٗ ٫ٝ ،‬ي إٔ ‪ٌٛ‬ح هخ‪١‬ت؛ اً إ حٌُ‪٣ ٖ٣‬لِٔ‪ٞٗ ٕٞ‬ح‪٣‬خ ٓ‪٤‬جش ‪ٟ‬ي ٓ‪ِٜ‬لش ح‪ ّ٬ٓ٩‬أ‪ٟ ٝ‬ي ٓ‪ِٜ‬لش‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬أ‪ٟ ٝ‬ي ٓ‪ِٜ‬لش أ‪١ٝ‬خٗ‪ٗ ْٛ ْٜ‬خىٍ‪ ٕٝ‬ؿيحً‪ ٌُٖ ،‬حٌُ‪٤ٔ٣ ٖ٣‬ج‪ ٕٞ‬اُ‪ٓ ًَ ٠‬خ ً​ًَٗخ‪٣ ٙ‬ل‪ٞ‬ه‪ ٕٞ‬حُل‪!َٜ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪329‬‬

‫إ ٓؼظْ ٓخ ٗوغ ك‪ ٖٓ ٚ٤‬أهطخء ُ‪ٗ ْ٤‬خٗجخ ً ػٖ كذ ح‪ ًٟ٧‬أ‪ ٝ‬ح‪ٓ٩‬خءس ‪ٝ‬اٗٔخ ٗخٗت ٖٓ حُو‪ :ٍٜٞ‬حُو‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حُل‪ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬حُو‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُو‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬أى‪ٝ‬حص حُزلغ ‪ٌِٓٝ‬خص ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ حٓظٔخػ٘خ اُ‪ ٠‬رؼ‪٘٠‬خ رؼ‪٠‬خ ً رخكظَحّ‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٛ‬ظٔخّ ‪ ٞٛ‬حٌُ‪ٔ٣ ١‬خػيٗخ ػِ‪ ٠‬طوِ‪ َ٤‬حُ‪ ٍَ٠‬حُ٘خٗت ػٖ ح‪٧‬هطخء ؿ‪ َ٤‬حُٔو‪ٜٞ‬ىس‪.‬‬ ‫‪ٗ -6‬لٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬آٍخء طوخُ‪٤‬ي ػوخك‪٤‬ش طٔ‪ َّٜ‬ػِ‪٘٤‬خ ح‪٫‬ػظَحف رخُوطؤ‪ٝ ،‬طٔ‪ َّٜ‬ػِ‪٘٤‬خ رخُظخُ‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ هزَحص‬ ‫رؼ‪٘٠‬خ‪ٝ ،‬أظٖ إٔ ٖٓ أ‪ٓ ْٛ‬خ ‪٣‬ل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬آٍخء طِي حُظوخُ‪٤‬ي ًُي حُظٔخرن حُٔلٔ‪ٗ ّٞ‬ل‪ ٞ‬حٓظؼَح‪ٓ ٝ‬خ ٗؼَف‪ٓٝ ،‬خ‬ ‫ٗظوٖ‪ ،‬حٌَُ ‪٣َ٣‬ي إٔ ‪٣‬ؼزض أٗ‪ِٔ٣ ٚ‬ي ٖٓ حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُل‪ٝ ْٜ‬حُٔؼَكش ٓخ ُ‪ُ ْ٤‬ي‪ ٟ‬ؿ‪ً ٖٓٝ ،َٙ٤‬خٕ ‪ٌٛ‬ح ٗؤٗ‪ ،ٚ‬كبٗ‪٣ ٚ‬ـي‬ ‫‪ٛ‬ؼ‪ٞ‬رش رخُـش ك‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ ؿ‪ َٙ٤‬أ‪ ٝ‬ح‪٫‬ػظَحف رؤهطخث‪ٗ ،ٚ‬لٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ٗظؼ ّ‪ٞ‬ى حُظل ّيع ػٔخ ‪ٗ ٫‬ؼَف‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ػٖ حٌُٔ٘‪٬‬ص ؿ‪ َ٤‬حُٔلِ‪ُٞ‬ش‪ٝ​ٝ ،‬ؿ‪ٜ‬خص ٗظَٗخ حُوخ‪َٛ‬س ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُ٘خ‪ٟ‬ـش‪ُ٘ ،‬ظليع ػٖ ‪٘ٛ‬خٗش ٓؼَكظ٘خ رزؼ‪ٞ‬‬ ‫حُٔ​ٔخثَ‪ٝ ،‬ػٖ ػـِٗخ ػٖ طوِ‪٤‬ذ حُ٘ظَ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ‪٘ٓٝ ،‬ـي أٗ٘خ ر‪ٌٜ‬ح ح‪ِٞٓ٧‬د ٖٓ حكظَحّ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬حكظَحّ‬ ‫ػو‪ ٍٞ‬حُ٘خّ ٌٗ‪ ٕٞ‬هي ‪ٟٝ‬ؼ٘خ أٗلٔ٘خ ػِ‪ ٠‬ريح‪٣‬ش ‪٣َ١‬ن حُٔؼخهلش ‪ٝ‬طِو‪٤‬ق حُلٌَ‪ٓٝ ،‬خ أؿَٔ ه‪َّ ٍٞ‬للا ‪ -‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ (:-٬‬هَُْ ‪٫‬‬ ‫أَهُ‪ِ ْ​ْ ٌُ َُ ٍُ ٞ‬ػ ْ٘ ِي‪ ١‬هَ َِ حثِ ُٖ َّ‬ ‫ْذ َ‪ْٓ ٫‬ظَ ٌْؼَ​َْ ُ‬ ‫ْذ‪[)...‬ح‪ٗ٧‬ؼخّ‪ ٖٓ :‬ح‪٣٥‬ش ‪ٝ ، ]50‬ه‪ُ ْ٘ ًُ ََُْٞٝ ...(:ُٚٞ‬‬ ‫ص َِٖٓ‬ ‫ض أَ ْػَِ ُْ ْحُ َـ‪َ ٤‬‬ ‫َّللاِ َ‪ ٫ٝ‬أَ ْػَِ ُْ ْحُ َـ‪َ ٤‬‬ ‫ْحُوَ ‪َٓ َٝ َِْ ٤‬خ َٓ َِّٔ٘ َ‪ ٢‬حُُّٔ‪ُ ٞ‬ء اِ ْٕ أََٗخ اِ َّ‪ٌ ٣ٌِ َٗ ٫‬تَ َ‪ٝ‬رَ ِ٘‪ٌ ٤‬تَ ُِوَ‪ُْ ٣ ٍّ ْٞ‬ئ ُِٓ٘‪[) َٕٞ‬ح‪٧‬ػَحف‪ ٖٓ :‬ح‪٣٥‬ش ‪ .]188‬اٗ‪ ٚ‬حُظؤٓ‪ُ ْ٤‬ظوِ‪٤‬ي ح‪٧‬ػَحف‬ ‫رٔلي‪ٝ‬ى‪٣‬ش حُؼِْ ‪ٝ‬حُويٍس‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ٗلظخؽ اُ‪ ٚ٤‬ك‪٤ٓ ٢‬خم حٓظؼَح‪ ٝ‬ط٘و‪ٜ٤‬خط٘خ ‪ٝ‬ػ‪٬‬ؿخط٘خ ٌُِٔ٘‪٬‬ص حُؼخُوش‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪330‬‬

‫‪- 114‬التفكٌر الشبابً‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /8/18‬‬ ‫‪2005 /09/22‬‬ ‫‪٣‬ظ‪٠‬ق ُ٘خ ‪ٓٞ٣‬خ ً رؼي ‪ ّٞ٣‬إٔ ٓؼظْ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪٣ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ حُ٘خّ‪٣ ٫ ،‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ٞٓ ٞٛ‬ؿ‪ٞ‬ى ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬حهغ‪ ٫ٝ ،‬اُ‪٠‬‬ ‫‪ٟ‬ؼق ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُٔخى‪٣‬ش‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ه‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬هَِ ك‪ٍ ٢‬إ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬هَِ ك‪٢‬‬ ‫آُ‪٤‬ش حُظلٌ‪ٝ َ٤‬ػظخى حُؼوَ‪ ُٞٝ .‬أٗ٘خ طؤِٓ٘خ ك‪٣َ١ ٢‬وش طلٌ‪ َ٤‬حُ٘زخد ُ‪ٞ‬ؿيٗخ إٔ ُ‪ٜ‬خ ‪١‬خرؼخ ً هخ‪ٛ‬خ ً ‪ِٛ٤ٔ٣‬خ ػٖ ‪٣َ١‬وش طلٌ‪َ٤‬‬ ‫حُ٘‪ٞ٤‬م‪ٝ .‬رٔخ إٔ حُظؼٔ‪ ْ٤‬ك‪٢ٗ ًَ ٢‬ء ‪ ٌَ٘٣‬هطؤ ك‪ ٢‬حُلٌْ‪ ،‬كبٗ‪ ٌٖٔ٣ ٚ‬حُو‪ :ٍٞ‬إ ‪٘ٛ‬خى ٖٓ حٌُ‪ٝ ٍٜٞ‬حُ٘‪ٞ٤‬م ٖٓ‬ ‫‪٣‬لٌَ ر٘لْ ‪٣َ١‬وش حُ٘زخد؛ ‪ِٔ٣ ٚٗ٧‬ي ٍ‪ٝ‬ف حُ٘زخد ‪ٝ‬ك‪٣ٞ٤‬ظ‪ٝ ٚ‬ط‪ٞ‬هّي ً‪ّ٤٘ٛ‬ظ‪٘ٛٝ .ٚ‬خى أ‪٠٣‬خ ً ٖٓ حُ٘زخد ٖٓ ‪٣ ٫‬لٌَ ًٔخ‬ ‫‪٣‬لٌَ حُ٘خد حًٌُ ّ‪ًُٝ ،٢‬ي ُ‪٣ ٚٗ٧ ْ٤‬لٌَ رِ‪ ٕٞ‬آهَ ٖٓ ٓ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش حُظلٌ‪ٝ ،َ٤‬اٗٔخ ‪٣ ٫ ٚٗ٧‬لٌَ أريحً! كٔخ ٓؼخُْ طلٌ‪َ٤‬‬ ‫حُ٘زخد؟ ‪ٓٝ‬خ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬حُٔلخٍهش ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬طلٌ‪ َ٤‬حُ٘‪ٞ٤‬م؟‬ ‫‪ -1‬طظؼخظْ حُوزَس ُي‪ ٟ‬حٌُزخٍ ك‪ ٢‬حُٖٔ‪ٝ ،‬ط٘‪٠‬ؾ حُظـَرش ‪ٝ‬حَُإ‪ٝ ،ٟ‬طٌظَٔ حُو٘خػخص‪ٌُٜٝ .‬ح ‪ٗ ٫ٝ-‬ي‪ِ٤ٓ -‬ط‪ٚ‬‬ ‫حٌُزَ‪ ،ٟ‬رَ ‪ ٞٛ‬اكي‪ ٟ‬حُؼٔخٍ حُ‪٤‬خٗؼش ُِٔؼخٗخس حُط‪ِ٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬هطخء حُٔظٌٍَس‪ٌُٜ ٌُٖ ،‬ح أ‪٠٣‬خ ً ٌٓ٘‪٬‬ط‪ٝ ٚ‬ػوخر‪ ِٚ٤‬حُؼي‪٣‬يس‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُظ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ ًؼَس حُلي‪٣‬غ ػٖ حُٔخ‪ٝ ،٢ٟ‬ح‪٩‬ؿَحم ك‪ ٢‬طلِ‪ٝ ِٚ٤‬ر‪٤‬خٕ أُٓخط‪ٔٓٝ ٚ‬خٗؼخط‪ .ٚ‬رٔؼ٘‪ ٠‬آهَ ‪٣‬ـي حٌُز‪ َ٤‬ك‪٢‬‬ ‫حُٖٔ ٗلٔ‪ًٝ ٚ‬ؤٗ‪ٛ ٚ‬خٍ ٌٓز‪َٓ ً٬‬طزٌخ ً رؤػوخٍ حُظـَرش حٌُز‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬هخ‪ٜٟ‬خ‪.‬‬ ‫إ حُو‪٤‬خٍ ‪٘٣‬وَ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٖٓ ٢‬رئٍس حُوزَس ‪٣ٝ‬ـؼِ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ك‪ٞ‬حك‪ٜ‬خ؛ ُ‪ٓ ٌٕٞ٤‬ظ‪ ً٬ٜ‬رخُٔظ٘‪ٝ ٕٞ‬حُٔـ‪ٝ ٍٜٞ‬حُٔظ‪ْٛٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔلظَٔ‪ٝ .‬ك‪ ٖ٤‬طٌ‪ ٕٞ‬حُوزَس ػَ‪٠٣‬ش ‪ٝ‬ػٔ‪٤‬وش‪ ،‬كبٕ ٓـخىٍس حُو‪٤‬خٍ ُلي‪ٝ‬ى‪ٛ‬خ ط‪ٜ‬زق أَٓحً ٗخهخ ً‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ـؼَ حَُٔء‬ ‫‪٣‬زي‪ًٝ ٝ‬ؤٗ‪٣ ٚ‬ي‪ ٍٝ‬ك‪ٗ ٍٞ‬لٔ‪.ٚ‬‬ ‫أٓخ حُ٘زخد‪ ،‬كبٕ ُي‪ ْٜ٣‬حُوِ‪ٝ َ٤‬حُوِ‪ َ٤‬ؿيحً ٓٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬ظليػ‪ٞ‬ح ػ٘‪ٌُٜٝ ،ٚ‬ح ٓ‪ِ٤‬حط‪ِٓٝ ٚ‬ز‪٤‬خط‪ .ٚ‬ك‪٣ ٖ٤‬لٌَ حَُٔء ٖٓ ؿ‪َ٤‬‬ ‫هزَس ‪٣‬ظٌت ػِ‪ٜ٤‬خ كبٗ‪ٜٓ ٌٕٞ٣ ٚ‬يىحً رخُظ‪ٝ ٍٜٞ‬رخُزؼي ػٖ حُلي‪ٝ‬ى حُظ‪َٜٔٓ٣ ٢‬خ حُ‪ٞ‬حهغ‪ٝ ،‬هط‪ٍٞ‬س ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح حُظلٌ‪ َ٤‬طظٔؼَ‬ ‫ك‪ ٢‬حطوخً هَحٍحص ؿ‪ َ٤‬ػِٔ‪٤‬ش‪ٝ ،‬حُظطِغ اُ‪ ٠‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪٤‬خء ‪ ٌٖٔ٣ ٫‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ حُ٘خد ‪٣‬ظؼَ‪ٝ‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش اُ‪ٞٓ ٠‬ؿخص ٖٓ حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪٩‬كزخ‪ ٌُٖ ،١‬حُظلٌ‪ َ٤‬ح‪٩‬ريحػ‪٣ ٢‬ظطِذ ٖٓ حَُٔء إٔ ‪ٔٓ ٌٕٞ٣‬ظؼيحً َُإ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء‬ ‫هخٍؽ ح‪ٔٗ٧‬خ‪ ١‬حُٔؤُ‪ٞ‬كش‪ٝ ،‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ ح‪ٍ٫‬طزخ‪١‬خص حُٔزز‪٤‬ش حُٔؼ‪ٜٞ‬ىس ‪ٝ‬حُٔؼٔ‪ ٍٞ‬ر‪ٜ‬خ‪٘ٛ ٖٓٝ ،‬خ كبٕ ٓؼظْ حُٔزيػ‪ٖٓ ْٛ ٖ٤‬‬ ‫حُ٘زخد‪ٌ٣ ٖٓٝ ،‬زَ‪ ْٛ‬هِ‪.ً٬٤‬‬ ‫إ حٌُٔحؿش ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طٌ‪ ٕٞ‬ػزخٍس ػٖ ٓلَّ‪ُ ٝ‬زٌٍ أػظْ حُـ‪ٜٞ‬ى ‪ٝ‬طل َّٔ أًزَ حُٔ٘خم‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ٗـي‪ُ ٙ‬ي‪ ٟ‬حُ٘زخد‬ ‫‪ٗٝ‬ـي‪ ٙ‬أ‪٠٣‬خ ً ُي‪ ٟ‬حٌُظخد‪ ،‬اٗ٘خ ‪ٓ-‬ؼَ٘ حٌُظخد‪ٗ -‬ظٔظغ رٌٔحؿش ًٌٔحؿش ح‪١٧‬لخٍ؛ اً ٗؼظوي إٔ ٓخ ٌٗظز‪٣ ٚ‬ئػَ طؤػ‪َ٤‬حً رخُـخ ً‬ ‫ك‪ ٢‬كًَش حُٔـظٔغ‪ٓٝ ،‬غ إٔ ‪ٌٛ‬ح هي ‪ٛ ٌٕٞ٣ ٫‬ل‪٤‬لخ ً ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‪ٓ ٞٛٝ ،‬زخُؾ ك‪ ٚ٤‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ح‪ٝ٧‬هخص ا‪ ٫‬أٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ ٌَ٘٣‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ى حُل‪ٓ٬ُ ١ٞ٤‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حٌُظخرش ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ػٔ‪ ً٬‬ػظ‪ ْ٤‬حُظٌخُ‪٤‬ق ‪ٝ‬هِ‪ َ٤‬حُـي‪.ٟٝ‬‬ ‫‪٣ -2‬لِْ حُ٘زخد رخ‪٧‬ك‪ ّ٬‬حُؼَ‪٠٣‬ش حُط‪ِ٣ٞ‬ش‪ٔ٣ٝ ،‬ي‪ ٕٝ‬أر‪ٜ‬خٍ‪ٗ ْٛ‬ل‪ ٞ‬ح‪٥‬كخم حُزؼ‪٤‬يس؛ ‪ ٕ٧‬حػظوخى‪ ْٛ‬رط‪ ٍٞ‬حُٔيس‬ ‫حُٔظخكش ُ‪ ْٜ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس‪٣ ،‬لِٔ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬حُظلٌ‪ٝ َ٤‬ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ك‪ ٢‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ ‪َٝ٘ٓٝ‬ػخص رؼ‪٤‬يس ح‪ٓ٧‬ي ‪ًٝ‬حص رؼي‬ ‫آظَحط‪٤‬ـ‪ِ٤ٓ ٌٙٛٝ ،٢‬س ًزَ‪ ٟ‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي طط‪ َ٣ٞ‬ح‪ٝ ْٓ٧‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د؛ ‪ٝ‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي طؤٓ‪ٔٓ ٖ٤‬خهخص ُِؼَٔ ‪ٝ‬حُؼطخء ػِ‪٠‬‬ ‫‪ٛ‬ؼ‪٤‬ي ح‪٧‬كَحى‪ ،‬أٓخ حُ٘‪ٞ٤‬م كبٕ اكٔخٓ‪ ْٜ‬ريٗ‪ ٞ‬ح‪٧‬ؿَ ‪ٗٝ‬لخى حُطخهش ‪٣‬ـؼِ‪٣ ْٜ‬لٌَ‪ ٕٝ‬ك‪ٔ٤‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬ليع ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ٟ‬‬ ‫حُو‪ًٔ ،َ٤ٜ‬خ ‪٣‬يكؼ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُظوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُلي‪٣‬غ ػٖ حُظـ‪ٝ َ٤٤‬حُظط‪ٓ ،َ٣ٞ‬غ إٔ َّللا طؼخُ‪ ٠‬هي ‪ٔ٘٣‬ؤ ك‪ ٢‬ح‪٧‬ؿَ‪ّ ٔ٣ٝ ،‬ي ك‪٢‬‬ ‫حُطخهش‪ٔٓ ،‬خ ‪ ٌّٖ ٔ٣‬حَُٔء ٖٓ حُو‪٤‬خّ رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُؼظ‪ٔ٤‬ش‪ٝ .‬اٗ‪ُ ٚ‬يٍّ رِ‪٤‬ؾ ًُي حٌُ‪ٔٗ ١‬ظوِ‪ ٖٓ ٜٚ‬ه‪ ُٚٞ‬ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪":ّ٬‬اًح هخٓض حُٔخػش ػِ‪ ٠‬أكيًْ ‪ٝ‬ك‪٣ ٢‬ي‪ ٙ‬كٔ‪ِ٤‬ش كِ‪٤‬ـَٓ‪ٜ‬خ"‪ .‬إ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلٌَ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ حُزؼ‪٤‬ي‪ٝ ،‬إٔ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪331‬‬

‫ٗئْٓ ح‪٧‬ػٔخٍ حُـ‪٤‬يس ‪ٝ‬حُٔطِ‪ٞ‬رش روطغ حُ٘ظَ ػٔخ اًح ً٘خ ٗلٖ ٓ٘وطق ػٔخٍ‪ٛ‬خ‪ ،‬أ‪ً ٝ‬خٕ ٖٓ ‪٣‬لؼَ ًُي ٖٓ ح‪٧‬ر٘خء‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬كلخى‪.‬‬ ‫‪٣ -3‬ظْٔ طلٌ‪ً َ٤‬ؼ‪ً ٖٓ َ٤‬زخٍ حُٖٔ رخُظ٘خإّ‪٣ٝ ،‬ظّ٘ق رخُٔ‪ٞ‬حى‪ٗ ٫ٝ ،‬يٍ‪ ١‬طٔخٓخ ً ُٔخًح ‪ًُ ٌٕٞ٣‬ي؟ ‪ ٞٛ َٛ‬رٔزذ طَحؿغ‬ ‫حُو‪ٝ ٟٞ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُ‪٠‬ؼق ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُو‪ٞ‬ف ٖٓ حُٔ‪ٞ‬ص ‪ٓٝ‬خ رؼي‪ٙ‬؟ أ‪ ٝ‬إٔ ًُي ‪ ٌٕٞ٣‬رٔزذ حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُز‪٤‬جش حُ‪٤‬خثٔش‬ ‫‪ٝ‬حُٔلزطش ك‪٤‬غ رِؾ حُظ٘زغ رٔؼط‪٤‬خط‪ٜ‬خ أه‪ٓ ٠ٜ‬يح‪ٙ‬؟‬ ‫أٓخ حُ٘زخد كِ‪ٗ ٚ‬ؤٕ ٓوظِق ك‪٤‬غ ح‪ٓ٥‬خٍ حُـ‪٠‬ش ‪ٝ‬حُ٘ل‪ ّٞ‬حُٔظطِؼش اُ‪ ٠‬ح‪٧‬كن حُزؼ‪٤‬ي‪ٝ ،‬ك‪٤‬غ حُظَهذ ُ‪٤ٗ٨‬خء حُٔخٍس‬ ‫‪ٝ‬حُٔي‪٘ٛ‬ش‪ ،‬طلٌ‪ َ٤‬حُ٘زخد طلٌ‪٣ َ٤‬ظْٔ رٔ​ٔظ‪ٔٛ ٖ٤ٜٔٓ ٖ٤‬خ حُظلخإٍ ‪ٝ‬حَُٔف‪.‬‬ ‫‪ٟ‬ؼق حُوزَس رظَ‪ٝ‬ف حُل‪٤‬خس ‪ٝ‬ه‪ٞ٤‬ى‪ٛ‬خ ‪ٔ٣‬خػي حُ٘زخد ػِ‪ ٠‬حُظلخإٍ ‪٣ٝ‬يكؼ‪ ْٜ‬ىكؼخ ً ك‪ ٢‬حٗظظخٍ ٓزخ‪ٛ‬ؾ حُل‪٤‬خس ‪َٔٓٝ‬حط‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حَُٔف ٗ‪٢‬ء ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُ٘لْ حُزَ٘‪٣‬ش ك‪ ٖ٤‬طِْٔ ٖٓ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬ر‪١ٞ‬ؤس حُظٌخُ‪٤‬ق ‪ٝ‬ػوَ ح‪٧‬ػزخء‪ٌٛٝ ،‬ح ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ُي‪ٟ‬‬ ‫حُ٘زخد؛ اً طٌ‪ٔٓ ٕٞ‬ئ‪٤ُٝ‬ش اػخُظ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ٝ ،ِْٜٛ‬أػظوي إٔ ك‪ ٢‬آٌخٕ حُ٘‪ٞ٤‬م إٔ ‪ٔ٣‬ظل‪٤‬ي‪ٝ‬ح ٖٓ حُ٘زخد‪٣ٝ ،‬ظؼِٔ‪ٞ‬ح ٓ٘‪ْٜ‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُٔ‪ِ٤‬س‪ًُٝ ،‬ي ر٘‪٢‬ء ٖٓ اىحٍس ح‪٩‬ىٍحى ‪ٓٝ‬لخ‪ُٝ‬ش ٍإ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء رطَ‪٣‬وش ؿي‪٣‬يس‪.‬‬ ‫‪-4‬حُ٘زخد أًؼَ ٓ‪ٞ‬حًزش ُِـي‪٣‬ي ‪ٝ‬أهيٍ ػِ‪ ٠‬حُظ‪٬‬إّ ٓؼ‪ٌٛٝ ،ٚ‬ح ‪٣‬ـؼِ‪٣ ْٜ‬ؼظوي‪ ٕٝ‬إٔ ‪٘ٛ‬خى ٓؼط‪٤‬خص ؿي‪٣‬يس ك‪ٓ ًَ ٢‬ـخٍ‬ ‫ٖٓ حُٔـخ‪٫‬ص‪ٝ​ٝ ،‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٛ‬خ ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ٓٝ ٢‬ؤُ‪ٞ‬ف‪ٝ ،‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طلظخؽ اُ‪ ٠‬طلَ‪٣‬ؾ حٌُ‪ٓ ٖٓ ٖٛ‬ؼط‪٤‬خص هي‪ٔ٣‬ش ‪ٓٝ‬ظوخىٓش؛‬ ‫اً ‪ ٫‬هي‪ُ ًٌَ٣ ْ٣‬ي‪ ٟ‬حُ٘زخد ‪ٌُٜٝ‬ح كبٕ حُ٘زخد ‪٣‬ؼِٔ‪ٝ ٕٞ‬كن هخػيس (حُـي‪٣‬ي ‪ٛ‬ل‪٤‬ق كظ‪٣ ٠‬ؼزض هطئ‪ )ٙ‬أٓخ حُ٘‪ٞ٤‬م‬ ‫ك‪٤‬ؼِٔ‪ٝ ٕٞ‬كن ٓو‪ُٞ‬ش (حُـي‪٣‬ي ‪ُ٣‬ؼخَٓ رظَ‪ّ٣‬غ ‪ٝ‬كٌٍ اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ؼزض ‪ٞٛ‬حر‪ٓٝ .)ٚ‬غ إٔ أ‪٣‬خ ً ٖٓ حُٔ‪ٞ‬هل‪٘ٓ ٌٕٞ٣ ٫ ٖ٤‬خٓزخ ً ك‪٢‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ا‪ ٫‬إٔ ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ ٠‬حُـي‪٣‬ي ‪٣‬ظَ أهَد اُ‪ ٠‬حُ‪ٜٞ‬حد ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‪.‬‬ ‫‪ٗ -5‬زخر٘خ ‪ َٕٝ٣‬حُ‪ ّٞ٤‬رؤّ أػ‪ ْٜ٘٤‬حُطلَحص حُٔظظخرؼش ك‪ٓ ٢‬ـخٍ حُظو٘‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ ‪ٝ‬حٌُٔخُ‪٤‬خص ‪ٝ‬حَُٔ‪ٛ‬لخص‪ٌٛٝ ،‬ح‬ ‫‪٣‬يػ‪ ْٛٞ‬اُ‪ ٠‬حُظلٌ‪ٝ َ٤‬كن حُٔو‪ُٞ‬ش (ًْ طَى حُٔخرن ُ‪٬‬كن)‪ ،‬أٓخ ًزخٍ حُٖٔ كبٕ حٓظ‪٬‬ء‪ ٖٓ ْٛ‬حُوي‪ٝ ْ٣‬ػيّ طلظّل‪ ْٜ‬ػِ‪٠‬‬ ‫حُـي‪٣‬ي‪٣ ..‬ـؼِ‪٣ ْٜ‬لٌَ‪ٝ ٕٝ‬كن حُٔو‪ُٞ‬ش حٌُحثؼش (ُ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬ح‪ٌٓ٩‬خٕ أريع ٓٔخ ًخٕ) ‪ٝ​ٝ‬كن ٓو‪ُٞ‬ش (ٓخ طَى ح‪٦ُ ٍٝ٧‬هَ‬ ‫ٗ‪٤‬جخ ً)‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼزَ ػٖ حُظ‪ٞ‬ؿّْ ٖٓ حُـي‪٣‬ي‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ؼزَ ػٖ حُظؼِّن رخُوي‪.ْ٣‬‬ ‫ٗلٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬حُؼَٔ ‪ٝ‬كن ٓؼخىُش ‪ٛ‬ؼزش‪ ،‬طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬أك‪ٓ َ٠‬خ ُي‪ ٟ‬حُ٘‪ٞ٤‬م ٖٓ ح‪ٗ٧‬خس ‪ٝ‬حُوزَس ‪ٝ‬ػٔن حُظـَرش‪،‬‬ ‫ًٔخ طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬أك‪ٓ َ٠‬خ ُي‪ ٟ‬حُ٘زخد ٖٓ ط‪ٞ‬ػّذ ً‪ٝ ٢ّ ٘ٛ‬طلظق ػوِ ّ‪ٝ ٢‬حٗط‪٬‬م ٍ‪ٝ‬ك ّ‪ٔ٣ ٖٓٝ ،٢‬ظط‪٤‬غ حُـٔغ ر‪ٛ ٖ٤‬خط‪ٖ٤‬‬ ‫حُل‪ِ٤٠‬ظ‪ ٖ٤‬كبٗ‪ٔ٣ ٚ‬ظلن رـيحٍس ُوذ (ٗ‪٤‬ن حُ٘زخد)‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪332‬‬

‫‪- 115‬التارٌخ والتجدٌد‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /8/4‬‬ ‫‪2005 /09/08‬‬ ‫ٖٓ حُٔ٘‪ ٍٜٞ‬ر‪ ٖ٤‬حُ٘خّ أٗ٘خ ٗوَأ حُظخٍ‪٣‬ن ٖٓ أؿَ ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ ػظخط‪ٝ ٚ‬ىٍ‪ٝ ،ٚٓٝ‬كظ‪ٗ ٠‬ظٌٖٔ ٖٓ ٓوخٍٗش أك‪ٞ‬حُ٘خ‬ ‫رؤك‪ٞ‬حٍ ٖٓ ٓزو٘خ‪ ،‬كِ٘ىحى ر‪َ٤ٜ‬س ‪ٝ‬هزَس رٔخ ‪٣‬ـذ إٔ ٗلؼِ‪ٝ ،ٚ‬رٔخ ‪٣‬ـذ إٔ ٗظًَ‪ٌٛٝ ٚ‬ح حُٔ٘‪ّ ٗ ٫ ٍٜٞ‬‬ ‫ي ك‪ٛ ٢‬لظ‪،ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬إ ًخٕ ٖٓ ‪ٔ٣‬ظل‪٤‬ي ٖٓ ػزَ حُظخٍ‪٣‬ن ىحثٔخ ً هِش ٌُٖ ‪٘ٛ‬خى ُل‪ ْٜ‬حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٝ​ٝ‬ػ‪ٓ ٢‬ؼط‪٤‬خط‪ ٚ‬ك‪ٞ‬حثي أهَ‪ٜٔٓ ٟ‬ش‪ ،‬ك‪ٔٓ ٢‬خثَ‬ ‫حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ريحع ‪ٝ‬حُظـي‪٣‬ي ‪ٝ‬حٓظَ٘حف حُٔ​ٔظوزَ ‪ٝ‬حُظؼٔن ك‪ ٢‬ك‪ ْٜ‬حُؼِ‪...ّٞ‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ‪ ٢‬أٗ‪ َ٤‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ػزَ حُِٔل‪ٞ‬ظخص ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫ ح‪ ْٓ٧‬حُؼظ‪ٔ٤‬ش طٔظويّ حُظخٍ‪٣‬ن أىحس ُِظ‪ٞ‬ؿ‪ٝ ٚ٤‬أىحس ُِظَر‪٤‬ش؛ اً طظوٌ ٖٓ اٗـخُحص ح‪٥‬رخء ‪ٝ‬ح‪٧‬ؿيحى ‪ َ٤ٓ ٖٓٝ‬حُؼظٔخء‬‫ٓللِّحص ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔ‪ٝ ٞ‬حُؼطخء ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪-‬اًح ِْٓ ٖٓ حُٔزخُـش ‪ٝ‬حُظ‪ٝ َ٣ٜٞ‬حُوَحءس حُٔ٘لخُس‪ُ٣ -‬ؼ ّي ٗ‪٤‬جخ ً ٓل‪٤‬يحً‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪٤‬يحً‪ .‬حَُٔر‪ٝ ٕٞ‬حُٔؼِٔ‪ٝ ٕٞ‬حُيػخس ‪٣‬وظِل‪ ٕٞ‬حهظ‪٬‬كخ ً ‪ٝ‬حٓؼخ ً ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق ٓخ ‪ُ٣‬ؼي ٓ‪ِٜ‬لش ٓؼَك‪٤‬ش ‪ٝ‬أه‪٬‬ه‪٤‬ش‪ ،‬كٔ٘‪ٖٓ ْٜ‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظويّ طِي حُل‪ِ٤ٜ‬ش ُِزَ‪٘ٛ‬ش ػِ‪ ٠‬ك‪ َ٠‬حُِٔق ‪ٝ‬حٗلطخ‪ ١‬حُوِق! ‪ٔ٣ ٖٓ ْٜ٘ٓٝ‬ظويٓ‪ٜ‬خ ٖٓ أؿَ طؼِ‪ ْ٤‬حُ٘خٗجش‬ ‫ح‪ً٩‬ػخٕ ُِٔـظٔغ ‪ٝ‬حُظٌ‪٤‬ق ٓغ حُظَ‪ٝ‬ف حُلخ‪َٟ‬س‪ٝ ،‬هِ‪ ِٕٞ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٞ٣ ٖ٣‬ظل‪ ٕٞ‬حُٔ​ٔظوِ‪ٜ‬خص حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ك‪ ٢‬ا‪٣‬وخظ‬ ‫حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٢‬طيػ‪ ْ٤‬حُلْ حُ٘وي‪ٝ ١‬حُللِ ػِ‪ ٠‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ؿي‪٣‬ي‪ٓٝ ،‬زذ ‪ٟ‬آُش ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪ٞ‬ع ٖٓ حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪٣ ْ٤‬ؼ‪ٞ‬ى‬ ‫اُ‪ ٠‬أٗ٘خ ك‪ٗ ٖ٤‬وَأ حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٗ ٫‬ظ‪ٞ‬هغ ٓ٘‪ ٚ‬إٔ ‪ٔ٣‬خػيٗخ ك‪ ٢‬ك‪ٝ ْٜ‬حهؼ٘خ ‪ٝ‬طط‪ٌٛ َ٣ٞ‬ح حُ‪ٞ‬حهغ‪ ،‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ٗزخر٘خ ٓ٘ـٔ​ٔ‪ٕٞ‬‬ ‫ك‪ ٢‬طِز‪٤‬ش حَُؿزخص ح‪٤ٗ٥‬ش أ‪ ٝ‬ؿخٍه‪ ٕٞ‬ك‪ ّٞٔٛ ٢‬طؤٓ‪ ٖ٤‬حُلخؿخص حُ‪٣ٍَٝ٠‬ش‪ٝ ،‬رؼ‪ ْٜ٘ٓ ٞ‬كخثَ ك‪ ٢‬أَٓ‪ٔٓٝ ٙ‬ظوزِ‪!ٚ‬‬ ‫‪ٜٓ ٖٓٝ‬خّ حُظخٍ‪٣‬ن ك‪ُ٣ ٖ٤‬يٍّ​ّ رطَ‪٣‬وش ‪ٛ‬ل‪٤‬لش إٔ ‪ٔ٣‬خػي حُ٘خٗجش ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬ل‪ٜ‬خٍ ػٖ حُ‪ٞ‬حهغ‪ٝ ،‬إٔ ‪٘٣‬وٌ‪ ٖٓ ْٛ‬حُ‪٤٠‬خع‬ ‫ك‪ٓ ٢‬ؼط‪٤‬خط‪ .ٚ‬إ حُظخٍ‪٣‬ن ‪٣‬يٍّ ح‪ ٕ٥‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ِِٔٓ ٚ‬ش أكيحع حُظخٍ‪٣‬ن ػزَ َٓى ٓظٔخٓي‪َ٣ ،‬ر‪ ٢‬حُٔؼخ‪ ٖ٣َٛ‬رؤٓ‪٬‬ك‪،ْٜ‬‬ ‫‪ ٢ِٔ٣ٝ‬حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪ِِٔٓ ٠‬ش حُظط‪ٍٞ‬حص ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُِٔز‪٤‬ش حُظ‪٘ٛ ٢‬ؼض حُلَم ر‪َٓ ٖ٤‬كِش ‪َٓٝ‬كِش‪ٝ ،‬ر‪ ٖ٤‬ؿ‪ٝ َ٤‬ؿ‪.َ٤‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ظطِذ إٔ ٗيٍّ ٓغ حُظخٍ‪٣‬ن كِٔلظ‪ٝ ٚ‬كو‪ٝ ،ٜٚ‬إٔ ٗؼ‪ َ٤‬ح‪ٓ٧‬جِش ك‪ ٍٞ‬أٓزخد ‪ٝ‬هخثؼ‪ٝ ٚ‬أكيحػ‪ٗٝ ،ٚ‬زلغ ػٖ حُؼَِ‬ ‫‪ٝ‬حُٔويٓخص ‪ٝ‬حُـٌ‪ٌٗٝ ،ٍٝ‬ظ٘ق ٖٓ٘ َّللا ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ -٬‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخع حُزَ٘‪ٗٝ ،١‬ـِ‪١ ٞ‬ز‪٤‬ؼش حُ٘لْ حُزَ٘‪٣‬ش ك‪ ٢‬اهزخُ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬اىرخٍ‪ٛ‬خ‪ ،‬إ حُظخٍ‪٣‬ن ك‪ُ٣ ٖ٤‬يٍّ ر‪ ٌٜٙ‬حُطَ‪٣‬وش‪٣ ،‬لّٖٔ ٓٔظ‪ ٟٞ‬حُز‪َ٤ٜ‬س ُي‪ ٟ‬حُٔظؼِٔ‪ ٖٓ ٌْٜ٘ٔ٣ٝ ،ٖ٤‬حٓظ‪٬‬ى‬ ‫ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪٘٣ ٢‬وي‪ ٕٝ‬ر‪ٜ‬خ حُ‪ٞ‬حهغ حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ ٚ٤‬ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ إٔ ‪٘٣‬ـَك‪ٞ‬ح ٓغ ط‪٤‬خٍحط‪ ٚ‬حُؼخط‪٤‬ش ٖٓ ؿ‪ َ٤‬أ‪ ١‬هيٍس ػِ‪٠‬‬ ‫حُظؤرّ‪ٝ ٢‬حُٔ​ٔخٗؼش‪ ،‬إ ٗوي حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٔ٣‬خػيٗخ ػِ‪ ٠‬رِ‪ٍٞ‬س ٓ‪ٓ٬‬ق حُ‪٣ٜٞ‬ش حُظ‪ ٢‬طٔ‪ِّٗ٤‬خ ػٖ ؿ‪َٗ٤‬خ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٣ ٚ‬لظق حُٔز‪ َ٤‬أٓخّ‬ ‫طط‪ٌٛ َ٣ٞ‬ح حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬اهَحؿ‪٤ٓ ٖٓ ٚ‬خم حُظيحػ‪٤‬خص ‪ٝ‬حُظل ّ‪٫ٞ‬ص حُؼٔ‪٤‬خء حُظ‪ ٢‬ط‪ٜ٘‬ؼ‪ٜ‬خ حُؼ‪ُٔٞ‬ش ربٌٓخٗخط‪ٜ‬خ حُ‪ٜ‬خثِش‪.‬‬ ‫ إ حُ‪ ْٜ‬حٌُ‪٤ٔ٣ ١‬طَ ػِ‪ ٠‬حُٔيحٍّ ‪ٝ‬حُـخٓؼخص حُ‪ ٞٛ ّٞ٤‬اػيحى هَّ‪٣‬ـ‪ٜ٤‬خ ُٔ‪ٞ‬م حُؼَٔ‪ ،‬أ‪ٔٓ ١‬خػيط‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬إٔ‬‫‪ٌَّٞٓ٣‬ح ػو‪١ٝ ُْٜٞ‬خهخط‪ٝ ،ْٜ‬إٔ ‪ّ٤ٌ٣‬ل‪ٞ‬ح حطـخ‪ٛ‬خط‪ٓ ُْٜٞ٤ٓٝ ْٜ‬غ ٓخ ‪ٔ٣‬خػي‪ ْٛ‬ػِ‪ًٔ ٠‬ذ ُؤش حُؼ‪ ،ٖ٤‬أ‪ ٝ‬رؼزخٍس أهَ‪ٟ‬‬ ‫طؼ ّي‪ٌٞٗٞ٣ ٕ٧ ْٛ‬ح ٓٔ​ٔخٍحً ‪ٛ‬خُلخ ً ك‪ ٢‬ح‪ُ٥‬ش حٌُزَ‪ ٟ‬حُظ‪٣ ٢‬ي‪َٛ٣‬خ ٍؿخٍ حُٔخٍ ‪ٝ‬ح‪٧‬ػٔخٍ‪ٌٛٝ ،‬ح ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُظؼِ‪ْ٤‬‬ ‫ٓطِ‪ٞ‬د ‪ٝ‬ا‪٣‬ـخر‪٘٣ ٌُٖ ،٢‬زـ‪ ٢‬إٔ ٌٗ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٝ ٠‬ػ‪ ٢‬رخُظؤػ‪َ٤‬حص حُـخٗز‪٤‬ش حُٔ‪٤‬جش ُ‪ٌٜ‬ح حُظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬حُظؼِ‪ٝ ْ٤‬ك‪ ٢‬اػيحى‬ ‫حُ٘خٗجش ُِل‪٤‬خس‪ .‬اٗ٘خ ك‪ٗ ٖ٤‬ؼ ّي ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ ُِظٌ‪٤‬ق ٓغ ٓ‪ٞ‬م حُؼَٔ ػٖ ‪٣َ١‬ن طِو‪ٓ ْٜ٘٤‬ؼِ‪ٓٞ‬خص طـؼَ ٓ٘‪ ْٜ‬أٗوخ‪ٛ‬خ ً طو٘‪ٖ٤٤‬‬ ‫ط٘ل‪ًٔ ٖ٤٣ٌ٤‬خ ‪٣‬ـَ‪ ١‬ح‪ ،ٕ٥‬كبٗ٘خ ٗـؼَ ٓ٘‪ ْٜ‬أٗوخ‪ٛ‬خ ً ػخؿِ‪ ٖ٣‬ػٖ حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش ك‪ ٢‬ا‪٣‬وخف حُظي‪ ٍٞٛ‬حٌُ‪ ١‬طظؼَ‪ُٚ ٝ‬‬ ‫ٓـظٔؼخط‪ .ْٜ‬إ حُظط‪ ٍٞ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٣ ٢‬ظْ رطَ‪٣‬وش ؿ‪ٝ َ٤‬حػ‪٤‬ش‪ٜٓ ٖٓٝ ،‬خّ حُٔؼول‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬حهظ‪٬‬ف ىٍؿخط‪ ْٜ‬إٔ ‪ٔ٣‬خػي‪ٝ‬ح‬ ‫ح‪ٓ٧‬ش ػِ‪ ٠‬طـخ‪ ُٝ‬ح‪ُٓ٧‬خص حٌُزَ‪ ٟ‬حُظ‪ ٢‬طظؼَ‪ُٜ ٝ‬خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬طَحًْ ح‪٧‬هطخء ‪ٝ‬حُوطخ‪٣‬خ حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬حٌُز‪َ٤‬س ُ‪٨‬ؿ‪٤‬خٍ‬ ‫حُٔظؼخهزش‪ٔ٣ ٫ٝ ،‬ظط‪٤‬غ حُٔؼول‪ٝ ٕٞ‬حُٔظؼِٔ‪ ٕٞ‬ػخٓش حُو‪٤‬خّ ر‪ٌٜ‬ح حُي‪ ٍٝ‬ا‪ ٫‬اًح طِوّ‪ ْٞ‬ح حُؼِْ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬طلَ‪ٝ َ٣‬ػظن ٖٓ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظٌخٗش ُِو‪ ٟٞ‬حُـخٗٔش‪ ٖٓٝ ،‬حُظوِ‪٤‬ي ح‪٧‬ػٔ‪٦ُ ٠‬رخء ‪ٝ‬ح‪٧‬ؿيحى‪ٝ ،‬ا‪ ٫‬اًح طِوّ‪ ٙ ْٞ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ِ٤ٓٝ ٚ‬ش ُِظٌ‪٤‬ق ٓغ حُ‪ٞ‬حهغ‬ ‫‪ِ٤ٓٝ​ٝ‬ش ُظَٗ‪٤‬ي‪ٝ ٙ‬طلٔ‪ ٚ٘٤‬أ‪٠٣‬خً‪ٔٓٝ ،‬خ ‪ٔ٣‬خػي ك‪ ٢‬رِ‪ٞ‬ؽ ‪ٌٛ‬ح حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬ا‪ٟ‬لخء حُطخرغ ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ٝ ٢‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ ٢‬ػِ‪٠‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪333‬‬

‫حُٔؼَكش ‪ٝ‬حُظو٘‪٤‬ش‪ ،‬كخُؼِْ ُِؼَٔ ‪ُٝ‬ويٓش حُ٘خّ ‪ٜٗٝ‬ل‪ٝ ْٜ‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ق أ‪ٟٝ‬خػ‪٣ .ْٜ‬ـذ إٔ ٗؼِْ حُ٘خٗجش حُي‪ ٍٝ‬حُظخٍ‪٣‬و‪٢‬‬ ‫حٌُ‪ ١‬هخّ ر‪ ٚ‬حُؼِْ ك‪ ٢‬ر٘خء ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ط٘‪٤٤‬ي حُل‪٠‬خٍس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬ط‪٤ٟٞ‬ق ى‪ ٍٝ‬حُؼِْ ك‪ ٢‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حَُؿخٍ‬ ‫حُؼظخّ ػِ‪ ٠‬حٓظيحى حُظخٍ‪٣‬ن ح‪٣ .٢ٓ٬ٓ٩‬ـذ إٔ ‪٣‬طِغ حُ٘خٗجش ػِ‪ ٠‬طخٍ‪٣‬ن حُلًَخص ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش حٌُزَ‪ٝ ٟ‬ػِ‪ ٠‬حُؼ‪ٞ‬حَٓ‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬زخد حُظ‪ ٢‬طٔخػي ػِ‪ٞ٘ٗ ٠‬ء ح‪٧‬كٌخٍ حُؼظ‪ٔ٤‬ش ًحص حُطز‪٤‬ؼش ح‪٫‬هظَحه‪٤‬ش‪ ،‬اًح ٓخ ً٘خ َٗ‪٣‬ي ُِظخٍ‪٣‬ن ‪ُِٝ‬ؼِْ إٔ ‪ٔ٣‬خ‪ٔٛ‬خ‬ ‫ك‪ ٢‬طـي‪٣‬ي ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ىكؼ‪ٜ‬خ ٗل‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬خّ‪.‬‬ ‫ ك‪ ٢‬ر٘خث٘خ حُٔؼَك‪ ٢‬ػـَحص ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش‪ ٫ ،‬طوطج‪ٜ‬خ ػ‪ ٖ٤‬حُ٘خهي‪ٝ ،‬طِي حُؼـَحص ًؼ‪َ٤‬س‪ُٝ ،‬ؼَ ٖٓ أ‪ٜٔٛ‬خ ا‪ٔٛ‬خٍ طخٍ‪٣‬ن‬‫حُؼِ‪ٝ ،ّٞ‬ا‪ٔٛ‬خٍ حًظ٘خف ٓوخ‪ٛ‬ي حُظَ٘‪٣‬غ رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬حُظو‪ َ٤ٜ‬حُظخ‪ َٛ‬ك‪ ٢‬حُظؼَف ػِ‪َّ ٖ٘ٓ ٠‬للا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُوِن‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُظو‪ َ٤ٜ‬ك‪ٓ ٢‬ؼَكش ‪١‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ‬خ حُطز‪٤‬ؼش حُزَ٘‪٣‬ش‪ ،‬إ حُؼِ‪ ّٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼِ‪ ّٞ‬حُزلظش ًٌُي طُو ّيّ ُِ٘خٗجش‬ ‫ٓزظ‪ٍٞ‬س ٖٓ رؼي‪ٛ‬خ حُظخٍ‪٣‬و‪٢‬؛ كظزي‪ًٝ ٝ‬ؤٗ‪ٜ‬خ طٌ‪ٗٞ‬ض ٌٓ٘ حُزيح‪٣‬ش ػِ‪ ٠‬حُ‪ٍٜٞ‬س حُظ‪ ٢‬ػِ‪ٜ٤‬خ ح‪ ٕ٥‬ك‪٤‬غ ‪٣ ٫‬ؼَف حُيحٍٓ‪ٕٞ‬‬ ‫طخٍ‪٣‬ن ٗ٘‪ٞ‬ث‪ٜ‬خ ‪ ٫ٝ‬ح‪ٞ١٧‬حٍ حُظ‪َٓ ٢‬ص ر‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ ‪٣ ٫‬ؼَك‪٤ٗ ٕٞ‬جخ ً ًح ه‪ٔ٤‬ش ػٖ حُؼِٔخء حٌُزخٍ حٌُ‪ ٖ٣‬طًَ‪ٞ‬ح ر‪ٜٔ‬خط‪ْٜ‬‬ ‫ػِ‪ٜ٤‬خ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗي ‪ ٫‬ط٘ؼَ إٔ ٓخ ٗويٓ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُٔيحٍّ ‪ٝ‬حُـخٓؼخص ‪٣‬ز٘‪ ٢‬ػو‪ٜ٘ٓ ً٫ٞ‬ـ‪٤‬ش‪ ،‬أ‪٣ ٝ‬ز٘‪ٗ ٢‬و‪٤ٜ‬خص طظٔظغ‬ ‫رخ‪ٓ٫‬ظو‪ ٍ٬‬حُلٌَ‪ٝ ١‬حُٔؼَك‪ٓٝ ،٢‬خ ًُي ا‪ ٫‬رٔزذ ٗؼ‪ ٍْٛٞ‬ر‪٠‬آُش ٓخ ‪٣‬ظِو‪ٝ ٚٗٞ‬ؿٔ‪ .ٟٚٞ‬اٗ٘خ ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ‬ ‫إٔ ٗل‪ ْٜ‬أ‪ ١‬ػِْ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػٔ‪٤‬ن ا‪ ٫‬اًح ك‪ٜ٘ٔ‬خ طخٍ‪٣‬و‪ٝ ٚ‬هخٍ‪١‬ش طٌ‪ٝ ٚ٘٣ٞ‬طل ّ‪٫ٞ‬ط‪ ٖٓٝ ،ٚ‬حُٔئٓق أٗ٘خ ‪ٗ ٫‬زٌٍ ؿ‪ٜ‬يحً‬ ‫‪ ًٌَ٣‬ك‪َٗ ٢‬ف ً‪٤‬ل‪٤‬ش طل ّيٍ حُـي‪٣‬ي ٖٓ حُوي‪ُ ْ٤ُٝ ،ْ٣‬ي‪٘٣‬خ أ‪ ١‬ؿخٓؼش أ‪٤ًِ ٝ‬ش أ‪ٓ ٝ‬ؼ‪ٜ‬ي ‪٣‬ويّ ٗ‪٤‬جخ ً ٓظٔ‪ِ٤‬حً ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬ن أ‪١‬‬ ‫ػِْ ٖٓ حُؼِ‪!ّٞ‬‬ ‫إ حُظـي‪٣‬ي حُٔؼَك‪ٝ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٛ ٌٕٞ٤ٓ ٢‬ؼزخ ً ٖٓ ؿ‪ َ٤‬ح‪٬١٫‬ع ػِ‪ ٠‬ح‪ٞ١٧‬حٍ حُٔخروش ُؼِ‪٘ٓٞ‬خ ‪ٝ‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ‪ ،‬اٗ٘خ ٖٓ‬ ‫ه‪ ٍ٬‬هَحءس طخٍ‪٣‬ن حُؼِ‪ٗ ّٞ‬ظؼَف ػِ‪ ٠‬ر‪ٞ‬حػغ ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬ر‪٤‬جخط‪ٝ ٚ‬حُؼوزخص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حؿ‪ًٔ ،ٜٚ‬خ أٗ٘خ ٗ٘ٔ‪ُ ٢‬ي‪٘٣‬خ كخٓش‬ ‫حُٔوخٍٗش‪ٌٗٝ ،‬ظٔذ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حَُٔ‪ٗٝ‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش‪ٝ ،‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُويٍس ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ ُ‪ٝ‬ح‪٣‬خ ٓوظِلش‪ٝ ،‬هي ‪ٛ‬يم‬ ‫ٖٓ هخٍ‪":‬اًح أٍىص إٔ طؼَف حُٔ​ٔظوزَ كخٗظَ اُ‪ ٠‬حُٔخ‪"٢ٟ‬؛ اً طٌٔ٘​٘خ ٓؼَكش حُٔخ‪ ٖٓ ٢ٟ‬حًظ٘خف حُٖٔ٘ حُظ‪ ٢‬طـٔي‬ ‫حُؼ‪٬‬هش ر‪ٓ ٖ٤‬خ كخص ‪ٝ‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪ ٞٛ‬آص‪ ٖٓٝ ،‬ه‪ٌٛ ٍ٬‬ح ‪ًٝ‬حى ٌٗظ٘ق آكخهخ ً ؿي‪٣‬يس ُِظط‪ٗٝ ،َ٣ٞ‬لظق كو‪ ً٫ٞ‬ؿي‪٣‬يس‬ ‫ُِٔ​ٔخٍٓش‪ٝ ،‬هي إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُِؼَٔ ػِ‪ ٠‬حٓظيٍحى رؼ‪ٓ ٞ‬خ كخص‪ٝ ،‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق حُظخٍ‪٣‬ن ك‪ ٢‬طـ‪ٞٗ َ٤٤‬ػ‪٤‬ش حُل‪٤‬خس‬ ‫ُٔجخص حُٔ‪ ٖٓ ٖ٤٣٬‬حُٔ​ِٔٔ‪.ٖ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪334‬‬

‫‪- 116‬نود ٌّة الحٌاة‬

‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /7/20‬‬ ‫‪2005 /08/25‬‬ ‫‪ٛٝ‬ل‪ٞ‬ح حُوَٕ حُظخٓغ ػَ٘ رؤٗ‪ً ٚ‬خٕ هَٕ (حُظلخإٍ) رٔزذ ًؼَس حُلظ‪ٞ‬كخص حُؼِٔ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬كيػض ك‪ٛٝ​ٝ .ٚ٤‬ل‪ٞ‬ح حُوَٕ‬ ‫حُؼَ٘‪ ٖ٣‬رؤٗ‪ً ٚ‬خٕ هَٕ (حُظ٘خإّ) رٔزذ حٗظٔخُ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬كَر‪ ٖ٤‬ػخُٔ‪٤‬ظ‪ٝ ٖ٤‬أًؼَ ٖٓ ٓجش كَد اهِ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٓٝ‬لِ‪٤‬ش‪ .‬أٓخ‬ ‫حُوَٕ حُلخى‪ٝ ١‬حُؼَ٘‪ٝ- ٕٝ‬حٌُ‪ٓ ١‬خ ُ​ُ٘خ ك‪ ٢‬ريح‪٣‬ظ‪ -ٚ‬ك‪ٗ ٬‬يٍ‪ ١‬ح‪ ْٓ٫‬حٌُ‪٫ ٌٕٞ٤ٓ ١‬ثوًخ ر‪ ٚ‬ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش حُٔطخف‪ٌُٖ ،‬‬ ‫رؼ‪ ٞ‬أ‪ٛ‬لخد حَُإ‪ ٟ‬ح‪ٓ٩‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش ‪ ٖٓ َٕٝ٣‬ح‪ ٕ٥‬حُٔ​ٔخٍػش اُ‪ ٠‬طٔ​ٔ‪٤‬ظ‪ ٚ‬روَٕ (حُظؼو‪٤‬ي)‪ٝ .‬أػظوي أٗ‪ٓ ْٜ‬لو‪ ٕٞ‬ك‪٢‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُظٔ​ٔ‪٤‬ش‪ٝ .‬حُٔزذ ك‪ٝ ٢‬ؿخ‪ٛ‬ش ‪ٌٛ‬ح ح‪ ٞٛ ْٓ٫‬إٔ أرَُ ٓ‪ٓ٬‬ق حُظط‪ٍٞ‬حص حُٔظٔخٍػش حُظ‪٘ٗ ٢‬خ‪ٛ‬ي‪ٛ‬خ ػِ‪ٛ ًَ ٠‬ؼ‪٤‬ي‬ ‫‪( ٞٛ‬حُظ٘ ّ‪ٞ‬ع)‪ :‬ط٘ ّ‪ٞ‬ع ك‪ُّ ٢‬‬ ‫حُطَُ ‪ٝ‬ط٘ ّ‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حُؼ٘خ‪ َٛ‬حٌُٔ‪ٗٞ‬ش ُِٔ‪ٜٞ٘‬ػخص‪ٝ ،‬ط٘ ّ‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حُل‪ٝ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُظلٔ‪ُِٜٙٞ٘ َ٤‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬كيحع‪ٝ ،‬ط٘ ّ‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬ح‪ٝ ٝ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ٝ‬ح‪ُٓ٧‬خص‪ٜ٣ ،‬لز‪ ٚ‬ط٘ ّ‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حُلِ‪ٝ ٍٞ‬ح‪٧‬ى‪٣ٝ‬ش ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬ؿخص‪ٝ ...‬اًح‬ ‫طٔخءُ٘خ ػٖ أًؼَ ح‪٤ٗ٧‬خء ٓ‪ُٓ٬‬ش ُِظ٘‪ٞ‬ع كٔ٘ـي أٗ‪( ٚ‬حُظؼو‪٤‬ي)‪ٝ .‬اًح طٔخءُ٘خ َٓس ػخٗ‪٤‬ش‪ٓ :‬خ حٌُ‪٣ ١‬ظَطذ ػِ‪ ٠‬حُظؼو‪٤‬ي أ‪ٝ‬‬ ‫ٓخ حٌُ‪ُٚٓ٬٣ ١‬؟ ُ‪ٞ‬ؿيٗخ حُؼي‪٣‬ي ٖٓ ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ ٗظليع ػ٘‪ٜ‬خ؛ ٌُٖ ُؼَ ٓخ ‪ٜ٘ٔ٣‬خ ٓ٘‪ٜ‬خ ػ‪٬‬ػش‪:٢ٛ ،‬‬ ‫‪ -1‬حٍطزخى حُ‪ٞ‬ػ‪٢‬؛ اً إ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ح‪ً٧‬ؼَ هيٍس ػِ‪ ٠‬حٓظ‪٤‬ؼخد ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔؼويس ‪ ٞٛ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬طٌَ٘ ‪ٔٗٝ‬خ ك‪ ٢‬ر‪٤‬جش‬ ‫‪٘ٛ‬خػ‪٤‬ش‪ .‬أٓخ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬طٌَ٘ ك‪ ٢‬ر‪٤‬جش ٍػ‪٣ٞ‬ش أ‪ٍُ ٝ‬حػ‪٤‬ش‪ ،‬كبٗ‪٣ ٚ‬ـي ‪ٛ‬ؼ‪ٞ‬رش رخُـش ك‪ ٢‬كي ٍٓ‪ ُٞ‬حُظًَ‪٤‬زخص حُ٘ي‪٣‬يس‬ ‫حُظؼو‪٤‬ي‪ٌٛٝ .‬ح ‪ ٞٛ‬كخٍ حُ‪ٞ‬ػ‪ُ ٢‬ي‪ٓ ٟ‬ؼظْ حُٔ​ِٔٔ‪ٖ٤‬؛ اً اٗ‪٘ٛ ْ٤ُ ٚ‬خى أ‪ ١‬ى‪ُٝ‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ط‪ٛٞ‬ق رؤٗ‪ٜ‬خ (ى‪ُٝ‬ش‬ ‫‪٘ٛ‬خػ‪٤‬ش) رٔؼ٘‪ ٠‬حٌُِٔش!‬ ‫‪ٛ -2‬ؼ‪ٞ‬رش حُؼـِ ػٖ اىحٍس ح‪٤ٗ٧‬خء حُٔؼويس ‪ٝ‬حُظلٌْ حُظخّ ر‪ٜ‬خ‪ .‬هٌ ٓؼخ‪ ً٫‬ػِ‪ًُ ٠‬ي حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬حُظيكن حُؼوخك‪٢‬‬ ‫ح‪٧‬ؿ٘ز‪ٝ .٢‬هٌ حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ٟٞٞٓ ٠‬ع (ح‪ٓ٫‬ظ٘ٔخم)‪ٌٛ ،‬ح حُؼَٔ حُزخُؾ حُوط‪ٍٞ‬س ‪ٝ‬حٌُ‪ ٌٖٔ٣ ١‬إٔ ‪٣‬ظْ ك‪ٗ ٢‬وش‬ ‫ٓٔظؤؿَس! ‪ٝ‬هٌ حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬طِ‪ٞ‬ع حُز‪٤‬جش ‪ٝ‬حٍطلخع كَحٍس ح‪ .ٍٝ٧‬إ ًَ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٓٝ‬جخص ح‪٤ٗ٧‬خء ػِ‪ٗ ٠‬خًِظ‪ٜ‬خ‬ ‫رخطض هخٍؽ حُٔ‪٤‬طَس‪ٌٛٝ ،‬ح ٗ‪٢‬ء ٓوِن ‪ٓٝ‬و‪٤‬ق‪.‬‬ ‫‪ -3‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش؛ اً إ ٖٓ ٗؤٕ ًؼَس حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُظ‪ ٢‬أ ّىص اُ‪ ٠‬حُظؼو‪٤‬ي إٔ طظ‪٤‬ق هيًٍح ًز‪ًَ٤‬ح ٖٓ حَُٔ‪ٗٝ‬ش ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ‬ ‫ح‪٤ٗ٧‬خء ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ا‪٣‬ـخى طٌ‪٘٣ٞ‬خص ؿي‪٣‬يس‪ٝ ،‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ا‪٣‬ـخى كِ‪٬ٌُِ٘ٔ ٍٞ‬ص حُوخثٔش‪ .‬إ رؼ‪ ٞ‬حُؼط‪ ٍٞ‬حُ‪ّٞ٤‬‬ ‫ٌٓ ّ‪ٔٓ ٕٞ‬خ ‪٣ِ٣‬ي ػِ‪ٓ ٠‬ظ‪ ٖ٤‬ػ٘‪ًَٜ‬ح ً‪٤ٔ٤‬خث‪ً٤‬خ‪ٌٛٝ ،‬ح حُظؼو‪٤‬ي ‪ٝ‬حُظ٘ ّ‪ٞ‬ع ‪٣‬ظ‪٤‬ق حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬جخص حَُ‪ٝ‬حثق ٖٓ ه‪ٍ٬‬‬ ‫حُظـ‪ َ٤٤‬ك‪٤ًٔ ٢‬خص حُؼ٘خ‪ َٛ‬حٌُٔ ّ‪ٗٞ‬ش‪ٌُٜٝ .‬ح كخُظ٘‪ٞ‬ع ‪٣‬ؤط‪ ٢‬رخُظؼو‪٤‬ي ‪٣ٝ‬ؤط‪ ٢‬رخَُٔ‪ٗٝ‬ش ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي‪ٓ ٌٙٛٝ ،‬ؼخىُش ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓؤُ‪ٞ‬كش‪.‬‬ ‫حٌُ‪ٗ ١‬وِ‪ ٚ‬اُ‪ٍٝ ٖٓ ٚ٤‬حء ‪ ٌٙٛ‬حُٔويٓش ‪ ٞٛ‬إٔ حُؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ػ‪ِٔٓ َٜ‬ظ‪( ٚ‬حُظؼو‪٤‬ي) ‪٣‬ظطِذ ٓ٘خ إٔ ٗط ّ‪ٜ٘ٓ ٍٞ‬ـ‪٤‬خص ٓؼويس‬ ‫اًح أٍىٗخ حُو‪٤‬خّ رٔ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش ٗخؿلش ٌُِٔ٘‪٬‬ص حُظ‪ ٢‬أهٌص طـ‪ٓ٬ٓ َ٤‬ق ك‪٤‬خس ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ​ِْٔ‪ٝ ،‬طٔزذ ُ‪ ٚ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ُْ٧‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ .ًٟ٧‬إ ٓخ ٗ‪ٞ‬حؿ‪٬ٌ٘ٓ ٖٓ ٜٚ‬ص ُْ ‪٣‬ليع رٔل‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬يكش‪ ٫ٝ ،‬ر‪ٛٞ‬ل‪ٗ ٚ‬خطـًخ ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ً٤‬خ ُظلخػ‪٬‬ص رَ‪٣‬جش ‪ ٢ٛ‬ؿِء‬ ‫ٖٓ ػٖٔ حُظل‪ ...َ٠‬إ ‪٘ٛ‬خى ؿ‪ٜ‬خص ًؼ‪َ٤‬س طٔؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن ٓ‪ٜ‬خُق هخ‪ٛ‬ش‪١ٝ ،‬ز‪٤‬ؼش طِي حُٔ‪ٜ‬خُق طوظ‪ ٢٠‬اىهخٍ‬ ‫طـ‪َ٤٤‬حص ٓ‪٤‬جش ػِ‪ ٠‬حُل‪٤‬خس حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪٧‬ػيحى ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُزَ٘‪ٝ .‬طِي حُـ‪ٜ‬خص طٔظؼَٔ أٓ‪ٞ‬ح‪ٝ ً٫‬هزَحص ػظ‪ٔ٤‬ش ‪ٛٝ‬خثِش‬ ‫ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬أ‪ٛ‬يحك‪ٜ‬خ‪ ٖٓٝ ،‬ػ ّْ كبٕ ٍى‪ٝ‬ى حُلؼَ حُؼ٘‪ٞ‬حث‪٤‬ش ‪ٝ‬حُوـ‪ُٞ‬ش حُظ‪ ٢‬ط‪ٜ‬يٍ ٖٓ ‪٘ٛ‬خ ‪٘ٛٝ‬خى‪ٓ ،‬ظٌ‪ٕٞ‬‬ ‫هِ‪ِ٤‬ش حُـي‪ .ٟٝ‬إ حُظوَ‪٣‬ذ حُ‪ٞ‬حػ‪ٝ ٢‬حُٔ٘ظْ ‪٣‬ـذ إٔ ‪ُ٣‬وخرَ رب‪٬ٛ‬ف ػِ‪ٗ ٠‬خًِظ‪ٝ ،ٚ‬ا‪ً٘ ٫‬خ ًٖٔ ‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬ػ‪٬‬ؽ‬ ‫حَُٔ‪١‬خٕ رـ (ح‪ٓ٩‬زَ‪ )ٖ٣‬أ‪ ٝ‬آوخ‪١ ١‬خثَس رٔ​ٔيّ‪ٗ .‬لٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬ه‪٤‬خّ َٓ٘‪ٝ‬ع ‪ ٢٘١ٝ‬ك‪ ًَ ٢‬هطَ آ‪ٌٕٞ٣ ٢ٓ٬‬‬ ‫‪ ٚٔٛ‬ح‪ً٧‬زَ َٓحهزش (ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُل‪٤‬خس) ‪ٍٛٝ‬ي حُظط‪ٍٞ‬حص ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُِٔز‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬ططَأ ػِ‪ًِٞٓ ٠‬خص حُ٘خّ ‪ٝ‬ػخىحط‪ْٜ‬‬ ‫‪ٞٓٝ‬حهل‪ ْٜ‬حُٔوظِلش‪ٌٛ .‬ح حَُٔ٘‪ٝ‬ع ‪٣‬لظخؽ كظ‪٣ ٠‬ويّ ح‪٧‬ؿَح‪ ٝ‬حُظ‪ ٢‬أُٗ٘ت ٖٓ أؿِ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬طٌ٘‪ َ٤‬ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪٤ٜ‬جخص‬ ‫‪ٝ‬حُـٔؼ‪٤‬خص ‪ٝ‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُٔظو‪ٜ​ٜ‬ش‪ٓٝ .‬ظٌ‪ ٕٞ‬حُٔ‪ٜٔ‬ش ٓلخ‪ُٝ‬ش رِ‪ٍٞ‬س ٓؼخ‪ٞٓٝ َ٤٣‬ح‪ٛ‬لخص ُِل‪٤‬خس حُط‪٤‬زش حُظ‪ ٢‬طِ‪٤‬ن‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪335‬‬

‫رخُٔ​ِْٔ حُٔؼخ‪ َٛ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حُوِو‪ٝ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٝ ٢‬حُ‪ٜ‬ل‪ٝ ٢‬حُٔؼ٘‪ ...١ٞ‬ػْ حُؼَٔ ػِ‪ َ٘ٗ ٠‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ر‪ٜ‬خ‬ ‫ك‪ ٢‬أ‪ٓٝ‬خ‪ ١‬حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬ر٘ظ‪ ٠‬حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ٝ‬حُٔزَ حُٔظخكش‪ .‬أٓخ حُٔ‪ٜٔ‬ش حُؼخٗ‪٤‬ش ك‪ ٢ٜ‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬ط٘ظ‪ ْ٤‬كٔ‪٬‬ص ٓظظخرؼش‬ ‫‪ٝ‬أٗ٘طش ٓٔظَٔس ُٔوخ‪ٓٝ‬ش أٗ‪ٞ‬حع ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُِٔ‪ًٞ‬خص حُٔ‪٤‬جش حُظ‪ٔ٣ ٢‬زز‪ٜ‬خ حُؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُِٓخٕ؛ اً حُٔلَى ح‪ٓ٧‬خٓ‪٢‬‬ ‫ُِٔ‪ٞ‬ى حُزَ٘ ‪ ٞٛ‬حُٔخىس ‪ٝ‬حُٔظؼش ‪ٝ‬حُِ‪ٝ ٜٞ‬ح‪ٍٝ٩‬حء حُٔزخَٗ َُِؿزخص‪ ٌٕٞ٤ٓٝ ،‬ػِ‪ ٠‬طِي حُِـخٕ أ‪ً٠٣‬خ ٓظخرؼش حُظو‪َ٤ٜ‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬حؿزخص حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُوَِ ك‪ ٢‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٓٝ ٢‬خ ٗخر‪ًُ ٚ‬ي ٓٔخ ‪٘ٓ ٞٛ‬خ‪ٛ‬ي حُ‪.ّٞ٤‬‬ ‫ٗلٖ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬ؿٔؼ‪٤‬خص طظخرغ اػَح‪ ٝ‬حُ٘زخد ػٖ حٌُ‪ٛ‬خد اُ‪٬ٛ ٠‬س حُـٔخػش ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخؿي‪ٝ ،‬ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ‬ ‫حُوَحءس ‪ٝ‬حهظ٘خء حٌُظخد‪ٝ ،‬ؿٔؼ‪٤‬خص طظخرغ حُظـ‪َ٤‬حص حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُِٔ‪٤ًٞ‬ش ٓؼَ‪ :‬ح‪٩‬ىٓخٕ ػِ‪ ٠‬حُظيه‪ٝ ٖ٤‬حُؤ‪ٝ ٍٞ‬حُٔويٍحص‬ ‫‪ٝ‬ح‪َٓ٩‬حف ك‪ ٢‬ح‪ٗ٩‬لخم ‪ٞٓٝ‬ء حٓظويحّ حُٔ‪ٞ‬حٍى ٓؼَ‪ :‬حُٔخء ‪ٝ‬حٌُ‪َٜ‬رخء رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬حُؼخىحص حُ٘و‪٤ٜ‬ش حُِٔز‪٤‬ش ٓؼَ‪:‬‬ ‫حُٔ‪ٝ َٜ‬حُ٘‪ ّٞ‬حُٔظؤهَ ‪ٝ‬ح‪ ًَ٧‬ك‪ ٢‬حُٔطخػْ ‪ٝ‬حُزيحٗش ‪ٝ‬حٓظويحّ حُٔ٘ز‪ٜ‬خص ‪ٝ‬حُٔ٘​٘طخص‪ .....‬إ ‪ٌٛ‬ح ٓخ ‪ ٞٛ‬ا‪ ٫‬ػخىس‬ ‫ٓلي‪ٝ‬ىس ُ‪٤ٗ٨‬خء حٌُؼ‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬طل ّيى ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُل‪٤‬خس ُي‪ ٟ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬طلظخؽ اُ‪ ٠‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ‪.‬‬ ‫حُٔئحٍ حُٔطَ‪ٝ‬ف ‪٘ٛ‬خ ‪ٗ ُٖٔ :ٞٛ‬و‪ ّٞ‬رظ‪ٞ‬ؿ‪ٌٛ ٚ٤‬ح حٌُ‪ّ٬‬؟‬ ‫حُلو‪٤‬وش أٗ٘‪ ٢‬أ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬حٌُ‪ ٌَُ ّ٬‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ ٌِٕٞٔ٣ ٖ٣‬حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٢‬حُـ‪َ٤‬س ػِ‪ٔٓ ٠‬ظوزَ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش‪ ْٛٝ ،‬رلٔي َّللا ًؼَ‪ .‬ح‪ٓ٧‬ش‬ ‫طظِٔي حُ‪ ٖ٤٣٬ٓ ّٞ٤‬حُ٘زخد حُظ ّ‪ٞ‬حه‪ُ ٖ٤‬ؼَٔ ٗ‪٢‬ء ا‪٣‬ـخر‪ٜ٣ ٢‬ذ ك‪ ٢‬حُٔ‪ِٜ‬لش حُؼخٓش‪ٝ ،‬إ ػِ‪ ٠‬حٌُ‪ٝ ٍٜٞ‬حُ٘‪ٞ٤‬م إٔ‬ ‫‪ٞ٣‬كَ‪ٝ‬ح ُ‪ ْٜ‬ح‪ٝ َ١٧‬حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬حُـٔؼ‪٤‬خص حُظ‪٣ ٢‬ظٌٔ٘‪ ٖٓ ٕٞ‬ه‪ُٜ٬‬خ ٖٓ ػَٔ ٗ‪٢‬ء ؿ‪٤‬ي‪ .‬إ ٍ‪ٛ‬ي حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬هَحءط‪ٚ‬‬ ‫ػٖ ‪٣َ١‬ن حُٔ​ٔق ‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خء ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظز‪٤‬خٕ ػَٔ ًز‪ٝ َ٤‬ك‪ ١ٞ٤‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حَُٔ٘‪ٝ‬ع‪ٝ ،‬إ ك‪ ٢‬آٌخٕ ٓـٔ‪ٞ‬ػش ٌٓ‪ٗٞ‬ش ٖٓ‬ ‫هٔ​ٔش ٗزخد إٔ طو‪ ّٞ‬رؼَٔ ٓٔل‪٘ٓ ٢‬ظْ ‪ٜ٘ٓٝ‬ـ‪ُ ٢‬ظخ‪َٛ‬س ٖٓ حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬طلض اَٗحف أٓظخً ٓظو‪ ،ٜٚ‬ػْ طو‪ ّٞ‬ر٘​َ٘‬ ‫ٗظخثؾ ًُي حُٔ​ٔق ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٩‬ظَٗض ‪ٝ‬ؿ‪ ٖٓ َٙ٤‬أؿَ ا‪٣‬وخظ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ ‪ٍٝ‬كؼ‪ٛ٬ُ ْٜ‬ظٔخّ رظِي حُظخ‪َٛ‬س ‪ٝ‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ رٔخ‬ ‫‪٬٣‬ثْ‪٫ٝ .‬ري ٖٓ حُظ٘ٔ‪٤‬ن ٓغ حُـ‪ٜ‬خص ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش ‪ٝ‬حُظَر‪٣ٞ‬ش ك‪ ًَ ٢‬هط‪ٞ‬س ٖٓ هط‪ٞ‬حص َٓ٘‪ٝ‬ع (ٗ‪ٞ‬ػ‪ّ٤‬ش حُل‪٤‬خس)‪ .‬إ‬ ‫ح‪٬ٛ٩‬ف حٌُ‪ ١‬طلظخؽ اُ‪ ٚ٤‬ح‪ٓ٧‬ش ُ‪ ٚ‬أُق ٍأّ ‪ٝ‬أُق ًٍحع ‪ٝ‬أُق ً‪ٝ ،َ٣‬إ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗٔظِي حُو٘خػش رؤٕ حُظويّ‬ ‫حُ٘خَٓ ‪٣ ٫‬ظْ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ػَٔ ًز‪٣ َ٤‬و‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬ك‪ ٕ٬‬أ‪ ٝ‬ك‪ ٕ٬‬أ‪ ٌٙٛ ٝ‬حُي‪ُٝ‬ش أ‪ ٝ‬طِي‪ٝ ،...‬اٗٔخ ‪٣‬ظْ ٖٓ ه‪ٖ٤٣٬ٓ ٍ٬‬‬ ‫حُٔزخىٍحص حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬ط‪ٜ‬يٍ ػٖ ٓ‪ ٖ٤٣٬‬ح‪٧‬رطخٍ حُ‪ٜ‬ـخٍ‪ٝ ،‬أػظوي أٗ٘خ ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗظؼِْ ٖٓ حُـَد ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُيٍ‪ ّٝ‬حُزِ‪٤‬ـش ‪ٝ‬حُٔل‪٤‬يس‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪336‬‬

‫‪- 117‬إدارة الثقافة‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /2/28‬‬ ‫‪2005 /04/07‬‬ ‫ُ‪ ٞ‬ػيٗخ اُ‪ ٠‬أىر‪ّ٤‬خط٘خ ػزَ حُوَ‪ ٕٝ‬حُٔخ‪٤ٟ‬ش ُ‪ٞ‬ؿيٗخ إٔ ٓؼظْ ط٘ظ‪َٗ٤‬خ ُِ٘ئ‪ ٕٝ‬حُؼوخك‪٤‬ش ًخٕ ‪ٜ٘٣‬ذّ ػِ‪ٜ٤‬خ ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ػِ‪ٓٞ‬خ ً‬ ‫‪ٝ‬حهظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬خص ٓؼَك‪ّ٤‬ش ٓ٘ظٔش‪.‬‬ ‫‪ٍٝ‬رٔخ ٓخىص طِي حُ٘ظَس رٔزذ هِش ٓخ ك‪ ٢‬أ‪٣‬ي‪٘٣‬خ ٖٓ حُٔؼخٍف ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُٔظؼِوش رخ‪ٔٗ٩‬خٕ رخػظزخٍ‪ً ٙ‬خث٘خ ً ٓظؼ ّيى‬ ‫حُـ‪ٞ‬حٗذ ‪ٓٝ‬ظؼ ّيى ح‪٫‬كظ‪٤‬خؿخص‪.‬‬ ‫أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كبٕ حُٔل‪( ّٜٞ‬ح‪ٗ٧‬ؼَ‪ٝ‬ر‪ُٞٞ‬ؿ‪ُِ )٢‬ؼوخكش آهٌ ك‪ ٢‬ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ ‪ٝ‬حَُٓ‪ٞ‬م؛ ك‪٤‬غ إ ‪٘ٛ‬خى حػظوخىحً ٓظِح‪٣‬يحً رٔلي‪ٝ‬ى‪ّ٣‬ش‬ ‫طؤػ‪( َ٤‬حُؼِْ حُٔـَّى) ك‪٤ٛ ٢‬خؿش حُِٔ‪ٞ‬ى ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ٝ ،٢‬ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬كًَش حُل‪٤‬خس حُ‪٤ٓٞ٤‬ش‪ .‬حُؼوخكش ًٔخ رِ‪ٍٛٞ‬خ ػِٔخء‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ًُ ٢ٛ‬ي حُ٘ٔ‪٤‬ؾ حٌُٔ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُؼوخثي ‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُؼخىحص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي ‪ ُ​َُُ١ٝ‬حُل‪٤‬خس حُٔخثيس ك‪ ٢‬روؼش ٓل ّيىس‬ ‫ٖٓ ح‪ .ٍٝ٧‬اٗ‪ٜ‬خ ‪٣َ١‬وش ػ‪ٗ ٖ٤‬ؼذ رؼ‪ ،ٚ٘٤‬أ‪ٓ ٢ٛ ٝ‬خ ‪٣‬ـؼَ حُل‪٤‬خس ؿي‪َ٣‬س رخُؼ‪ًٝ ،ٖ٤‬ؼ‪ٌٗٞٓ ٖٓ َ٤‬خص حُؼوخكش‬ ‫‪ٔ٣‬ظؼ‪ ٢ٜ‬ػِ‪ ٠‬حُظوط‪ٝ ٢٤‬حُظ٘ظ‪ْ٤‬؛ ‪ٜٗ٧‬خ طٌَ٘ حُوِل‪ّ٤‬ش (حُ‪ٝ٬‬حػ‪٤‬ش) ٌَُ طوط‪ٝ ٢٤‬ط٘ظ‪ .ْ٤‬إ ط٘‪ٞ‬ع حُؼ٘خ‪ َٛ‬حٌُٔ‪ٗٞ‬ش‬ ‫ُِؼوخكش ‪٘ٔ٣‬ل‪ٜ‬خ ه‪ٞ‬س ‪ٛ‬خثِش ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش حُ‪ٞ‬حكيحص ح‪٧‬ؿ٘ز‪ّ٤‬ش‪ٓٝ ،‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طظؼَ‪ُٜ ٝ‬خ ٖٓ ‪ٟ‬ـ‪١ٞ‬خص ىحهِ‪ّ٤‬ش‪ .‬اٗ‪ ٚ‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬ظؼَ‪ ٝ‬أكي أٗٔخم حُؼوخكش ُِ‪ٜ‬ـ‪ ّٞ‬أ‪ ٝ‬حُ‪ ،ٕٜٞ‬كبٗ‪ٜ‬خ طؼظٔي ك‪ ٢‬حٓظَٔحٍ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حٓظؼخىس ك‪ّ٣ٞ٤‬ظ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬رخه‪ ٢‬أٗٔخه‪ٜ‬خ‪ٌُٖ ،‬‬ ‫ٗوطش ه‪ٞ‬س حُؼوخكش ‪ ٢ٛ ٌٙٛ‬أ‪٠٣‬خ ً ٗوطش ‪ٟ‬ؼل‪ٜ‬خ؛ ك‪٤‬غ ‪٣‬ؼَّ‪ٜٟ‬خ ط٘ ّ‪ٞ‬ع ٌٓ ّ‪ٗٞ‬خط‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬ح‪ٗ٫‬ؤخّ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حٌُحص رٔزذ حُظ‪ٜ‬خىّ ر‪ ٖ٤‬رؼ‪ ٞ‬أٗٔخه‪ٜ‬خ؛ ‪ٌٛٝ‬ح ٓخ ‪٣‬ـؼِ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ٓ ٠‬خ ٓٔ‪٘٤‬خ‪( ٙ‬اىحٍس حُؼوخكش)‪.‬‬ ‫أ‪ّ ٝ‬ى ‪٘ٛ‬خ إٔ أىُ‪ ٢‬رخُٔ‪٬‬كظظ‪ ٖ٤‬ح‪٥‬ط‪٤‬ظ‪ ٖ٤‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُو‪٤٠‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬ك‪ٓ ًَ ٢‬ـظٔغ ٗ‪ٞ‬ػخٕ ٖٓ حُؼوخكش‪ :‬ػوخكش ػِ‪٤‬خ‪ٝ ،‬ػوخكش ٗؼز‪ّ٤‬ش أ‪ ٝ‬ػوخكش ٗوزش ‪ٝ‬ػوخكش ؿٔخ‪ّ٣َ٤ٛ‬ش‪ .‬حُؼوخكش حُؼِ‪٤‬خ طظٌ‪ٕٞ‬‬ ‫رطَ‪٣‬وش ‪ٝ‬حػ‪٤‬ش ‪ٝ‬طٌ‪ ٕٞ‬أًؼَ ىٍح‪٣‬ش رز٘‪٤‬ظ‪ٜ‬خ حُؼٔ‪٤‬وش‪ًُٝ ،‬ي ‪٘ٗ٧‬خ ٗظٌِٔ‪ٜ‬خ ػٖ ‪٣َ١‬ن حُوَحءس ‪ٝ‬حُظؤَٓ ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ حَُك‪٤‬غ‬ ‫‪ٝ‬حُٔوخٍٗش ‪َ١ٝ‬ف ح‪ٓ٧‬جِش‪ ..‬أٓخ حُؼوخكش حُ٘ؼز‪ّ٤‬ش كبٗ‪ٜ‬خ ُ‪ٔ٤‬ض ًٌُي‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ طظٌ‪ ٕٞ‬رطَ‪٣‬وش ؿ‪ٝ َ٤‬حػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ٓ َ٤‬و‪ٜٞ‬ىس‪،‬‬ ‫ك‪٤‬غ ‪٣‬ظَ٘ر‪ٜ‬خ أر٘خء حُٔـظٔغ ‪٣ٝ‬ظ٘زؼ‪ ٕٞ‬ر‪ٜ‬خ ًٔخ ‪٣‬ظ٘لٔ‪ ٕٞ‬حُ‪ٜٞ‬حء‪ٗٝ .‬وطش ‪ٟ‬ؼل‪ٜ‬خ ‪ٗ ٢ٛ ٌٙٛ‬وطش ه‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ؛ ك‪٤‬غ إ‬ ‫حهظَحه‪ٜ‬خ ٖٓ هزَ حُؼوخكخص ح‪٧‬ؿ٘ز‪٤‬ش ‪ ٌٕٞ٣‬ػٔ‪َ٤‬حً رٔزذ ػ٘‪ٞ‬حث‪ّ٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ًٝ‬ظخٓظ‪ٜ‬خ ‪ٍٝ‬هخرش حُٔـظٔغ حُٔ٘ ّيىس ػِ‪ٜ٤‬خ‪ .‬أٓخ حُؼوخكش‬ ‫حُؼِ‪٤‬خ ‪ٝ‬حُظ‪ٗ ٢‬زيأ ر٘​َ٘‪ٛ‬خ ٌٓ٘ حُ‪ٜ‬ق ح‪ ٍٝ٧‬ح‪٫‬رظيحث‪ ٢‬اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ٜٗ ٫‬خ‪٣‬ش‪ ٌٙٛ .‬حُؼوخكش ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طٔؼَ ح‪ٓ٧‬ش أٓخّ ح‪ْٓ٧‬‬ ‫ح‪٧‬هَ‪ٌٛٝ ،ٟ‬ح ٓخ ‪٣‬ـؼِ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬ىٍؿش كٔ٘ش ٖٓ حَُٔ‪ٗٝ‬ش ‪ٝ‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُظٌ‪٤‬ق ‪ٝ‬طٔؼَ حَُٓ‪ ُٞ‬حُؼوخك‪٤‬ش ح‪٧‬ؿ٘ز‪٤‬ش‪ ،‬أ‪ ١‬إٔ‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪٫‬هظزخّ ‪ٝ‬حُظط‪٣ َ٣ٞ‬ؤط‪ ٢‬ػٖ ‪٣َ١‬و‪ٜ‬خ‪ .‬ط٘ظ‪ٜٔ٤‬خ ‪ٝ‬طٔؼ‪ِٜ٤‬خ حُوخٍؿ‪ُ ٢‬ؼوخكش ح‪ٓ٧‬ش ‪٣‬ؼَّ‪ٜٟ‬خ ‪ِٓ ٖ٣َٓ٧‬ػـ‪:ٖ٤‬‬ ‫ح‪ُٜٞٓ:ٍٝ٧‬ش حهظَحه‪ٜ‬خ؛ ك‪٤‬غ إ ‪٣َ١‬وش حًظٔخر‪ٜ‬خ حُ‪ٞ‬حػ‪٤‬ش طلظق حُطَ‪٣‬ن ُـِ‪ٛٝ‬خ ‪ٝ‬رخُظخُ‪ ٢‬طل‪َٛ٣ٞ‬خ ‪ٝ‬ط‪ٜ‬ـ‪ٜ٘٤‬خ‪.‬‬ ‫حُؼخٗ‪:٢‬ؿل‪ ٍٞ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُ٘ؼز‪ ٖٓ ٢‬أ‪ٛ‬لخر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رؤٗ‪٣ ْٜ‬ظـخ‪ ُٕٝٝ‬كي‪ٝ‬ى‪ ْٛ‬اُ‪ ٠‬ىٍؿش ‪ٞٔ٣‬ؽ ٓؼ‪ٜ‬خ حط‪ٜ‬خٓ‪ ْٜ‬رو‪٤‬خٗش‬ ‫ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ر‪٤‬ؼ‪ٜ‬خ ُِـَرخء‪ٓٝ .‬غ إٔ ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ‪٘٣‬طزن كؼ‪ ً٬‬ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُٔؼول‪ ٖ٤‬ا‪ ٫‬إٔ حٌُِٔ٘ش إٔ حُؼوخكش حُ٘ؼز‪ّ٤‬ش ‪ ٫‬طِٔي‬ ‫حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ّ٤‬ش‪ ٫ٝ ،‬ح‪ ْٓ٧‬حُٔ٘طو‪ّ٤‬ش حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘‪ٜ‬خ ٖٓ حُلٌْ حَُحٗي ػِ‪ ٠‬ط‪َٜ‬كخص حُ٘وزش‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ ٓ‪ٞ‬هل‪ٜ‬خ‬ ‫ٗخػَ‪٣‬خ ً أًؼَ ٖٓ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػو‪٤ٗ٬‬خ ً‪ ٢ٛٝ .‬ريحكغ ٖٓ حُو‪ٞ‬ف ٖٓ ح‪ٗ٫‬وطخع طِـؤ ك‪ًٔ ٢‬ذ ه‪٤٠‬ظ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬حُظ‪٤‬خٍحص حُ٘وز‪ّ٣ٞ‬ش‬ ‫ح‪ً٧‬ؼَ ٓلخكظش ‪ٝ‬طوِ‪٤‬ي‪ّ٣‬ش ُظويّ ُ‪ٜ‬خ حُؼ‪ ٕٞ‬ك‪ً ٢‬زق حٗيكخع حُظ‪٤‬خٍحص حُٔظلٍَّس ‪ٝ‬حُٔظطِؼش اُ‪ ٠‬حُظلي‪٣‬غ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ـؼَ ٖٓ‬ ‫حُؼوخكش حُ٘ؼز‪ّ٤‬ش ػخٓ‪ٜٔٓ ً٬‬خ ً ك‪٣ُ ٢‬خىس ح‪ٗ٫‬ؤخّ ر‪ ٖ٤‬ط‪٤‬خٍحص حُؼوخكش حُؼِ‪٤‬خ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪337‬‬

‫‪ ٌٖٔ٣‬حُو‪ :ٍٞ‬إ طط‪ َ٣ٞ‬حُؼوخكش حُ٘ؼز‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬طوِ‪ٜ​ٜ٤‬خ ٖٓ حُؼخىحص ‪ٝ‬حُِٔ‪ًٞ‬خص حُوخ‪١‬جش ‪٣‬وغ ػِ‪ ٠‬ػخطن حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س أ‪ٛ‬لخد‬ ‫حُؼوخكش حُؼِ‪٤‬خ‪ ٖٓ ٌُٖ ،‬حُ‪ٜ‬ؼذ إٔ ‪٣‬ل‪ِٜٞ‬ح ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُٔ٘خٗيحط‪َٝ١ٝ ْٜ‬كخط‪ٓ ْٜ‬خ ىحٓ‪ٞ‬ح ٓ‪ٟٞ‬غ ٗي ‪٣ٍٝ‬زش ٖٓ‬ ‫أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬لظخؿ‪ُ ٕٞ‬ويٓخط‪.ْٜ‬‬ ‫ّ‬ ‫ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬هخٓض حُؼوخكخص حُ‪٤٘١ٞ‬ش ‪ٝ‬حُٔلِ‪٤‬ش ٌٓ٘ أٓي رؼ‪٤‬ي ربكَحؽ ‪١‬خهخط‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُل‪ّٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُق ك‪ ٢‬حُؼوخكش‬ ‫ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔ​ٔظ٘يس اُ‪ ٠‬حٌُظخد ‪ٝ‬حُٔ٘ش‪ٝ ،‬حؿظ‪ٜ‬خىحص حُلو‪ٜ‬خء‪ٛٝ ،‬خٍ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ حُٔ‪ ٢٠‬هيٓخ ً ك‪ ٢‬طط‪ َ٣ٞ‬أ ّ‬ ‫‪ٗ ١‬ؤٕ‬ ‫ٓلِ‪ ٢‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ ٓيُ‪٫ٞ‬ص ‪ ٌٙٛ‬حُؼوخكش ‪ّ٣ٍِٓٝ‬خط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طلي‪٣‬يحط‪ٜ‬خ‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػوخكش حُ٘وزش ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ إٔ ط‪ٜ‬زق ه‪ٞ‬س‬ ‫ٓلًَّش ُِ٘خّ ٓخ ُْ طظَ٘د ٍ‪ٝ‬ف حُي‪ٓٝ ،ٖ٣‬خ ُْ طِظِّ روطؼ‪٤‬خط‪ٝ ٚ‬أُ‪ َُٙ١‬حُؼخٓش‪ .‬اٗ٘خ ك‪َٓ ٢‬كِش كَؿش ‪٣‬لظخؽ ك‪ٜ٤‬خ ًَ‬ ‫ٖٓ ‪ َّٝ٣‬ح‪٬ٛ٩‬ف اُ‪٫ٝ ٠‬ء حُ٘خّ ‪ٝ‬كٔخٓظ‪ٝ ْٜ‬ط‪٠‬ل‪٤‬خط‪ْٜ‬؛ ‪ ٕ٧‬حُٔلٌَ ‪ِٔ٣ ٫‬ي أًؼَ ٖٓ ٗخ‪٤ٛ‬ش حُظ٘ظ‪ٝ ،َ٤‬حُـٔخ‪َ٤ٛ‬‬ ‫حُظ‪ٓ ٢‬ظظلَٔ ػذء حُظ٘ل‪ٌ٤‬؛ ‪ٌُٜٝ‬ح ك‪ ٬‬ر ّي ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظل‪ٞ‬حً ػِ‪ٍٟ ٠‬خ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬اػـخر‪ٜ‬خ‪ٓٝ .‬ظٌ‪ ٕٞ‬حُ٘وزش ك‪ً ْٛٝ ٢‬ز‪ َ٤‬اًح‬ ‫ظّ٘ض أٗ‪ٜ‬خ طٔظط‪٤‬غ اكيحع طـ‪َ٤٤‬حص ًزَ‪ ٖٓ ٟ‬ؿ‪ٔٓ َ٤‬خٗيس كو‪٤‬و‪٤‬ش ٖٓ ‪٤١‬ق ‪ٝ‬حٓغ ٖٓ أر٘خء ح‪ٓ٧‬ش‪ٝ .‬هي أػزظض حُظـخٍد‬ ‫حٌُؼ‪َ٤‬س ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش إٔ ًَ كَٔ ‪٣‬ظْ هخٍؽ ٍكْ ح‪ٓ٧‬ش ‪ ٞٛ‬أٗز‪ ٚ‬رخُلَٔ حٌُخًد‪ٝ .‬ك‪٣ ٖ٤‬ـخك‪ ٢‬أ‪َٛ‬‬ ‫حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُوزَس ٍ‪ٝ‬ف حُي‪ ٖ٣‬كبٗ‪ُٓ ِٕٞٔٔ٣ ْٜ‬خّ ح‪ٓ٧‬ش اُ‪ ٠‬ػ٘خ‪ َٛ‬طِٔي حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلٔخٓش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬يكخع ‪ٝ‬حُوِ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُز‪َ٤ٜ‬س ‪ٝ‬حُل‪ُٔ ْٜ‬ظطِزخص حَُٔكِش‪.‬‬ ‫إ ‪١‬خهش ػوخكش ح‪ٓ٧‬ش طٌٖٔ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘ؼز‪ٜ٘ٓ ٢‬خ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ ػوِ‪ٜ‬خ ‪ٍٗٝ‬ي‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ‪ٜ‬ل‪ٌٛٝ .١ٞ‬ح‬ ‫حُظلخ‪ٝ‬ص ‪ ٞٛ‬ىحثٔخ ً ٓ‪ٜ‬يٍ ُِظ‪ٞ‬طَ ‪ٝ‬حُِ٘حع‪ ٌُٖ ،‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ًحط‪ ٌٖٔ٣ ٚ‬إٔ ‪ٜٓ ٌٕٞ٣‬يٍحً ُِظط‪ٗ َ٣ٞ‬ل‪ ٞ‬ح‪٧‬كٖٔ ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪ّٞ‬‬ ‫اًح أىٍٗخ حُؼ‪٬‬هش ر‪ٜٔ٘٤‬خ رٔخ ‪ٓ ٞٛ‬طِ‪ٞ‬د ٖٓ حًٌُخء ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ػ‪.٢‬‬ ‫‪ -2‬إ ط٘‪ٞ‬ع ح‪ٔٗ٧‬خم حٌُٔ‪ٗٞ‬ش ُِؼوخكش ‪٣‬ل‪ َ٤‬ىحثٔخ ً ػِ‪ ٠‬آٌخٗ‪٤‬ش كي‪ٝ‬ع حُ‪ٜ‬يحّ ‪ٝ‬حُِ٘حع‪ًٔ ،‬خ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ك‪ ٢‬حُظ٘ ّ‪ٞ‬ع‬ ‫‪ٝ‬حُظؼ ّيى‪٣ٝ .‬زي‪ ٝ‬إٔ أٗي أٗ‪ٞ‬حع حُظ‪ٞ‬طَ طِي حُظ‪ ٢‬طوغ ر‪ ٖ٤‬حُؼوخكش ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ (‪ّ٣ِٞ ُٛ‬ش) ‪ٔٓٝ‬خص هخ‪ٛ‬ش رخ‪ٓ٧‬ش‪ٝ ،‬ر‪ ٖ٤‬حُؼوخكش‬ ‫ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ طؼز‪َ٤‬حص ػٖ ََِٗ ػخص حٓظ‪٤ً٬ٜ‬ش أ‪ ٝ‬طؼز‪َ٤‬حص ػٖ طلًَّخص ُظِز‪٤‬ش كخؿخص حُـٔي‪ ،‬أ‪ ٝ‬طؼز‪َ٤‬حص ػٖ حُظٌ‪٤‬ق ٓغ‬ ‫ظَ‪ٝ‬ف ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص ٗي‪٣‬يس حُؤ‪ٞ‬س‪ًِّٔٝ .‬خ أ‪ٝ‬ؿَ حُ٘خّ ك‪ٓ ٢‬يحٍؽ حُل‪٠‬خٍس حٗظي أُ‪ٝ‬حٍ حُ‪َٜ‬حع ر‪ ٖ٣ٌٛ ٖ٤‬حُ٘ٔو‪ٖٓ ٖ٤‬‬ ‫أٗٔخم حُؼوخكش؛ ًُي ‪ ٕ٧‬ػوخكش حُ‪ّ٣ُٜٞ‬ش طظْٔ رخُظؼخُ‪ ٢‬ػٖ ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ رخُ‪ٞ‬حهغ‪ٝ ،‬طِ٘ع ٗل‪ ٞ‬حُٔطِن‪ .‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُظل‪َ٠‬‬ ‫‪٣ِ٣‬ي ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ ٗل‪ٜٓ ٞ‬خُل‪٣ٝ ،ْٜ‬لظق ٗ‪ّ٤ٜ‬ظ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظ‪٬ٜ‬ى‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ل‪ ٢٠‬ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش حُٔطخف اُ‪ ٠‬ط‪٠‬وْ حُؼوخكش‬ ‫حُٔظؼِّوش رظٔ‪ َ٤٤‬حُل‪٤‬خس حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ‪ٝ‬طلو‪٤‬ن حُٔ٘خكغ حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ـؼَ حُ٘خّ ‪٘٣‬ؼَ‪٣ٝ ٕٝ‬ظ‪ َٕٜٝ‬رؤٗ‪ ْٜ‬أًؼَ ىٗ‪ّ٣ٞ٤‬ش‪،‬‬ ‫‪ٓ ٞٛٝ‬خ ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬كٔخٓ‪ّ٤‬ش حُظَٓ‪ِ٤‬حص حُؼٔ‪٤‬وش ُِ‪ّ٣ُٜٞ‬ش ك‪ ٢‬حُؼوخكش ح‪ّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق حُ‪ ّٞ٤‬إٔ ػوخكش ٓخ رؼي حُليحػش ط٘ـغ ػِ‪ ٠‬حٗزؼخع حُ‪ّ٣ُٜٞ‬خص ك‪ ًَ ٢‬أٗلخء حُؼخُْ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ػَٔ ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓو‪ٜٞ‬ى‪ ٞٛٝ ،‬حُٔ٘خىحس رخُ٘ٔز‪ّ٤‬ش حُؼوخك‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُظؤً‪٤‬ي ػِ‪ ٠‬حٗؼيحّ ح‪ٝ َ١٧‬حَُٔؿؼ‪ّ٤‬خص‪ٝ ،‬ؿؼَ حُلو‪٤‬وش ٗ‪٤‬جخ ً طخرؼخ ً ُِؼوخكش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬طٌ َّٔ حُؼ‪ُٔٞ‬ش حُٔ‪ٜٔ‬ش ك‪ٗ ٖ٤‬ؼظٔي ٗظخّ حُظـخٍس أىحس أٓخٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬طِٔ‪٤‬غ ًؼ‪ٓ ٖٓ َ٤‬ظخ‪ َٛ‬حُل‪٤‬خس‪ٝ ،‬ؿؼِ‪ٜ‬خ أٓ‪ٍٞ‬حً ؿخ‪ِٛ‬س‬ ‫ُِٔظخؿَس ‪ٝ‬حُٔ​ٔخ‪ٓٝ‬ش‪ .‬إ ‪ٌٛ‬ح حُيكن حُ‪ٜ‬خثَ ٖٓ حَُٓ‪ٝ ُٞ‬حُ‪ ٍٜٞ‬ح‪ٓ٫‬ظ‪ّ٤ً٬ٜ‬ش ‪ٔ٣‬خػي ‪-‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬حٓظؼ٘خث‪ -٢‬ػِ‪ ٠‬حٗظ٘خٍ‬ ‫حُ‪ّ٣ُٜٞ‬خص حُٔوخطِش ىكخػخ ً ػٖ حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٝ ،‬هي ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬أٓخٓ٘خ ‪٩‬ىحٍس حُ‪َٜ‬حع حُٔلظيّ ك‪ ٢‬ػٔن حُؼوخكش ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي ا‪٫‬‬ ‫إٔ ٗيػْ ح‪٘ٗ٧‬طش حَُ‪ٝ‬ك‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش ًحص حُ٘لغ حُؼخّ‪ٝ ،‬إٔ ٗلخ‪ ٍٝ‬ا‪ٟ‬لخء حُٔؼ٘‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُيٗ‪ّ٣ٞ٤‬ش‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪َٗ ٠‬ػ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‪َٗٝ ،‬ف ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬ـؼِ‪ٜ‬خ ٓ‪ُٞٛٞ‬ش رخ‪٧‬ػٔخٍ ح‪٧‬هَ‪ّ٣ٝ‬ش‪ٓٝ .‬خ ُْ ٗلؼَ ًُي كبٗ٘خ‬ ‫ٓ٘ؼخٗ‪ ٖٓ ٢‬ح‪ٗ٫‬ؤخّ ‪ٝ‬حُظِٔم ك‪ ٢‬أػٔخم ػوخكظ٘خ‪٘​٘ٓٝ ،‬ؼَ رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ط٘ظض حُـٌ‪٤ٟٝ ٍٝ‬خع ح‪ٛ٧‬يحف حٌُزَ‪ٟ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪338‬‬

‫‪- 118‬هداٌا الغرباء (‪)1‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /1/1‬‬ ‫‪2005 /02/10‬‬ ‫حُ٘خؿَ ح‪ُِ ٍٝ٧‬ؼوخكش حُ٘ؼز‪ّ٤‬ش رٔخ ‪ ٢ٛ‬ػخىحص ‪ٝ‬طوخُ‪٤‬ي ‪ٗٝ‬ظْ ‪ّ٣ٍِٓٝ‬خص ‪٣‬ظٔؼَ ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن أًزَ هيٍ ٌٖٓٔ ٖٓ حُظ‪٬‬كْ‬ ‫ح‪ٝ ٢ّ ِٛ٧‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ح‪٧‬ه‪ّ ٞ‬‬ ‫‪ ٢ٛٝ ١‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬طلو‪٤‬ن ًُي طـي ٗلٔ‪ٜ‬خ ٓ‪٠‬طَّس اُ‪ ٠‬حُظـخ‪ ٢ٟ‬ػٖ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬هطخء‬ ‫ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ٝ ،‬حُوز‪ ٍٞ‬رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٟٝ٧‬خع ‪ٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُٔ‪٤‬جش ‪ٝ‬حُ‪٠‬خٍس‪ .‬اٗ‪ٜ‬خ طـؼَ ٖٓ ٗ٘خ‪ٜ١‬خ ًَِٓحً ُِظٔ‪٣ٞ‬خص‪،‬‬ ‫‪ٝ‬طزي‪ ١‬رَحػش ٗخىٍس ك‪ ٢‬اريحع أٗ‪ٜ‬خف حُلِ‪ٝ ٍٞ‬آٔخى حُؼ‪ٜ‬خ ٖٓ حُ‪.٢ٓٞ‬‬ ‫إ حُ٘خّ ‪ ًِٞ٣‬رؼ‪ ْٜ٠‬رزؼ‪ ٞ‬ك‪ ٢‬حَُأ‪ٝ ١‬حُٔ‪ٞ‬هق ًٔخ طِ‪ ًٞ‬حُط‪ َ٤‬رزؼ‪ٜ٠‬خ أ‪٣‬خّ حُ‪ٜ‬و‪٤‬غ‪.‬‬ ‫إ حُظوِ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُلَ‪ ٙ‬حُيحثْ ػِ‪ ٠‬حُظ‪ٞ‬حكن ‪ٝ‬حُظطخرن‪٣ ،‬ؼط‪ ٢‬ىحثٔخ ً اٗخٍحص حَُّ‪ٟ‬خ ػٖ ح‪ٟٝ٧‬خع حُٔخثيس؛ ‪ٔ٣ ٚٗ٧‬خػي‬ ‫ػِ‪ً ٠‬ر‪ٌِٓ ٍٞ‬ش حُظٔ‪ٝ ِ٤٤‬حُظلَ‪٣‬ن ر‪ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪٣ٝ ،‬ـؼَ حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُ٘وي ك‪ ٢‬أ‪ ٠َٛ ْٝ‬كخ‪٫‬ط‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫إ حُؼوخكش حُ٘ؼز‪٤‬ش حُٔخثيس ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـظٔغ طيكغ رخُ٘خّ ٗل‪ ٞ‬حُظ‪ٞ‬كّي حٌُِ٘‪ ٢‬رٔزذ حُ‪ٜ٘‬ي‪ٝ‬م حٌُ‪ ١‬ط‪٠‬ؼ‪ ْٜ‬ك‪ًُٝ .ٚ٤‬ي‬ ‫حُ‪ٜ٘‬ي‪ٝ‬م ِٓٔ‪ٞ‬ء رخُظّل‪ِّ٤‬حص ‪ٝ‬ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬حَُإ‪ ٟ‬حُـِث‪ّ٤‬ش حُٔزظَٔس‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ِٞٔٓ ٚ‬ء رخُٔؼخ‪ٝ َ٤٣‬حُٔوخ‪ ْ٤٣‬ؿ‪ َ٤‬حُؼِ ّٔ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ّ٤‬ش‪ٝ .‬ك‪ ًَ ٢‬حُلخ‪٫‬ص ‪ ٌٕٞ٣‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ ًُي حُ‪ٜ٘‬ي‪ٝ‬م أ‪ٓ ٝ‬لخ‪ُٝ‬ش حُ٘ظَ اُ‪ٓ ٠‬خ ك‪ ٢‬هخٍؿ‪- ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫أهَ طوي‪١َٗ -َ٣‬خ ً أٓخٓ‪٤‬خ ً ‪ٓ٫‬ظ‪٬‬ى ٍإ‪٣‬ش أ‪ِ٤ٛ‬ش ‪ٗٝ‬ظَس ؿي‪٣‬يس ٌُِحص ‪ُِٝ‬ؼخُْ‪.‬‬ ‫إ حُ‪ٞ‬ك‪ ٢‬رٔخ ‪٢ٗ ٞٛ‬ء ٓ٘ل‪ َٜ‬ػٖ اٗـخُحص حُزَ٘‪ُ٣ ،‬وَؽ أكٌحًحً ٖٓ حُ٘خّ ٖٓ ‪٘ٛ‬خى‪٣‬و‪ ْٜ‬حُؼوخك‪ّ٤‬ش‪٤ُ ،‬و‪ٞٓٞ‬ح رؼي ًُي‬ ‫‪ٝ ْٛ‬أطزخػ‪ ْٜ‬رٌَٔ ح‪٫‬طّٔخم ‪ٝ‬حُٔ٘طن حٌُِ٘ ّ‪ ٢‬حٌُ‪٘٣ ١‬ؼَ ر‪ٌٓ ٚ‬خٕ حُ‪ٜ٘‬ي‪ٝ‬م؛ ٌُٖ ًُي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣ ٫‬ؿ‪ َ٤‬ػٖٔ‪٣ ،‬و‪ٍٞ‬‬ ‫َّللا ‪ -‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪(:-٬‬اِ َّٕ حُ ِّي‪ِ َٖ٣‬ػ ْ٘ َي َّ‬ ‫ح‪َٓ َٝ ُّ ٬ْٓ٧‬خ ْ‬ ‫َخد اِ َّ‪ ْٖ ِٓ ٫‬رَ ْؼ ِي َٓخ َؿخ َء‪ْ ُْ ُٛ‬حُ ِؼ ِْ ُْ رَ ْـ‪٤‬خ ً رَ ْ‪ْٖ َٓ َٝ ْ​ْ َُٜ٘٤‬‬ ‫حهظََِقَ حَُّ ٌِ‪ َٖ٣‬أُ‪ٝ‬طُ‪ٞ‬ح ْحُ ٌِظ َ‬ ‫َّللاِ ْ ِ‬ ‫َّللاِ كَب ِ َّٕ َّ‬ ‫ص َّ‬ ‫د) [آٍ ػَٔحٕ‪.]19:‬‬ ‫َّللاَ َٓ َِ‪ُ ٣‬غ ْحُ ِل َٔخ ِ‬ ‫‪ٌْ َ٣‬لَُْ رِآ‪َ٣‬خ ِ‬ ‫ض اِِّٗ‪ ٢‬هَ ْي َؿخ َءِٗ‪ْ َِٖٓ ٢‬حُ ِؼ ِْ ِْ‬ ‫حُؼِْ ‪ ٞٛ‬حٌُ‪ ١‬أهَؽ ارَح‪- ْ٤ٛ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ ٖٓ -ّ٬‬حُظّزؼ‪ّ٤‬ش ‪٧‬ر‪ٜ٤ُ ٚ٤‬زق ‪ٛ‬خى‪٣‬خ ً ُ‪َٗٓٝ ٚ‬يحً (‪َ٣‬خ أَرَ ِ‬ ‫‪َ​َ ٛ‬ح‪١‬خ ً َٓ ِ‪ّ٣ٞ‬خ ً) [َٓ‪ٝ .]43 :ْ٣‬حُؼٖٔ حٌُ‪٣ ١‬يكؼ‪ ٚ‬ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪-‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُٔ‪ ًَٝ -ّ٬‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫َٓخ َُ ْ​ْ ‪َ٣‬ؤْطِيَ كَخطَّزِ ْؼِ٘‪ ٢‬أَ ْ‪ِ ٛ‬يىَ ِ‬ ‫‪ َٕٝ٤ٔ٣‬ػِ‪ٜ٘ٓ ٠‬ـ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُوَ‪ٝ‬ؽ ػِ‪ ٠‬حُٔؤُ‪ٞ‬ف ‪ٝ‬آٍخء ه‪ٞ‬حػي ؿي‪٣‬يس ُِل‪٤‬خس ‪-‬إ حُؼٖٔ حٌُ‪٣ ١‬يكؼ‪ ٞٛ ٚٗٞ‬حُوظَ‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٌ٣٩‬حء ‪ٝ‬ح‪ٟ٫‬ط‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُطَّى ٖٓ حُي‪٣‬خٍ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُظلٌ‪ َ٤‬حُؼٔ‪٤‬ن ‪ٝ‬حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ ٞٛ ٢‬ح‪٥‬هَ ‪٣‬و‪ ّٞ‬روِوِش ٓخ ‪٣‬زي‪ٓ ٝ‬ظ‪ٔ٘ٓٝ ً٬ٜ‬ـٔخً‪٣ٝ ،‬و‪ ّٞ‬رب‪٣‬ـخى حُلَحؿخص ‪ٝ‬كظق‬ ‫حُلـ‪ٞ‬حص ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬زي‪ٔٓ ٝ‬ظِجخ ً ‪ٓٝ‬ظٔخٌٓخً‪ ،‬اٗ‪ٍِ٣ ٚ‬ع ٍ‪ٝ‬ف حُظلي‪٣‬غ ك‪ ٢‬ؿٔي حُظوِ‪٤‬ي ّ‬ ‫‪ٝ ١‬حُٔ​ٔظَٔ‪ٝ .‬رٌُي ‪ِ٣‬ظو‪ٗ ٢‬ظخؽ حُلٌَ‬ ‫رؼ‪ٞ‬حرض حُ‪ٞ‬ك‪ٝ ٢‬كوخثن حُؼِْ‪ ،‬أ‪ ٝ‬هَ‪٣ :‬ؼَٔ حُؼوَ‪٘٣ٝ ،‬ظـَ ػِ‪ ٠‬هطؼ‪ّ٤‬خص حُ‪ٞ‬ك‪ِٔٔٓٝ ٢‬خص حُؼِْ‪.‬‬ ‫ك‪٤‬غ طـخىٍ رِيى رـٔيى‪ ،‬كبٗي طٌ‪ ٕٞ‬أٓخّ كَ‪ٛ‬ش كو‪٤‬و‪ّ٤‬ش ُِظوِ‪ ًَ ٖٓ ٚ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُزخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪٠‬ـ‪ ١ٞ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ّ٤‬ش‬ ‫حُوخ‪١‬جش‪ ًَ ٖٓٝ ،‬ح‪ٞٛ٧‬حء حُظ‪ ٢‬طُ٘زغ ر‪ٜ‬خ أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٓ ٖ٣‬خ ُحُ‪ٞ‬ح ‪٣‬و‪ ٕٞٔ٤‬ك‪ًُ ٢‬ي حُ‪ٝ ،ٖ١ٞ‬طُظخف ُي كَ‪ٛ‬ش أهَ ٖٓ ‪ٌٙٛ‬‬ ‫حُلَ‪ٛ‬ش ك‪ ٖ٤‬طِٔي ك‪ِ٤٠‬ش حُظؤر‪ٝ ٢‬ك‪ِ٤٠‬ش حُظٔ‪ ِ٤٤‬ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٜٞ‬حد ‪ٝ‬حُوطؤ ‪ٝ‬حُلٖٔ ‪ٝ‬حُوز‪٤‬ق‪ً٘ ُٞٝ ،‬ض طؼ‪ ٖ٤‬ر‪ ٖ٤‬أ‪ِٛ‬ي‬ ‫‪ٛ‬زخى‪ .‬اٗ‪ ٚ‬ح‪ٗ٫‬ل‪ٜ‬خٍ حُؼوِ ّ‪ٝ ٢‬حَُ‪ٝ‬ك ّ‪ ٢‬حُ٘خطؾ ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظ‪٬‬ء رخُ‪ٜ‬ي‪ ١‬حَُّرخٗ ّ‪ :٢‬ك‪ًِ ٢‬ظخ حُلخُظ‪٘٤ٓ ٖ٤‬ؼَ‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٓ ٢‬يحٍؽ ِ‬ ‫حَُٔء رخُـَرش‪ٝ ،‬ر٘‪٢‬ء ٖٓ حُؼُُِش ‪ٝ‬حُظلَّى‪ٞ٤ٓٝ ،‬حؿ‪ٟ ٚ‬ـ‪١ٞ‬خ ً ‪ٝ‬أَُ ٓخص ‪٣ ٫‬ـي‪ٛ‬خ أ‪ُٝ‬جي حُٔو‪ ٕٞٔ٤‬ك‪ ٢‬أ‪١ٝ‬خٗ‪،ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪ُٝ‬جي حُٔ٘ظـِ‪ ٕٞ‬رِؤش ‪ ،ْٜٓٞ٣‬حَُح‪ ٕٟٞ‬رخُلُظخص ‪ٝ‬حُلخهي‪ُِ ٕٝ‬ظّٔ‪ٝ .ِ٤٤‬هي هخٍ ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪" :ّ٬‬ريأ حُي‪ٖ٣‬‬ ‫ؿَ‪٣‬زخ ً ‪٤ٓٝ‬ؼ‪ٞ‬ى ؿَ‪٣‬زخ ً ًٔخ ريأ‪ ،‬كط‪ٞ‬ر‪ُِ ٠‬ـَرخء"‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪339‬‬

‫ى‪ٝ ٖ٣‬حكي رٔلَى‪٣ ٙ‬لظلع ر٘وخث‪ٝ ٚ‬حطـخ‪ٝ ٚٛ‬أ‪ٛ‬يحك‪ ٚ‬ر‪ ٖ٤‬ػَ٘حص ح‪٧‬ى‪٣‬خٕ ‪ٝ‬حٌُٔح‪ٛ‬ذ ‪ٝ‬حُظ‪٤‬خٍحص؛ اٗ‪َُ٘ ٚ‬ف ػظ‪ٜٔٓٝ ْ٤‬ش‬ ‫‪ٛ‬ؼزش‪ ِٕٞٔٔٓٝ .‬ؿَرخء‪٣ ،‬لخ‪ ُٕٞٝ‬ح‪٫‬كظلخظ ر٘وخث‪- ْٜ‬أ‪٠٣‬خ ً‪٣ٝ -‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬ا‪٬ٛ‬ف ٓخ طلٔي‪ ٙ‬حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬حُؼَ‪٠٣‬ش‪.‬‬ ‫‪ٛ‬ئ‪٫‬ء حُٔ​ِٔٔ‪ٞ١ ٕٞ‬ر‪ ُْٜ ٠‬ػْ ‪ٞ١‬ر‪!!٠‬‬ ‫ك‪ ٖ٤‬طـظَد رزيٗي أ‪ ٝ‬رؼوِي ‪٘ٓٝ‬خػَى كبٗي ط‪٠‬غ ٗلٔي ػِ‪ٍ ٠‬أّ ‪٣َ١‬و‪ :ٖ٤‬إٔ طؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬خٖٓ طـظ َّ آ‪ّ٫‬‬ ‫حُـَرش‪ٝ ،‬طزٌ‪ ٖٓ ٢‬حُ‪ٞ‬كيس‪ٝ ،‬طزٌٍ ًَ ؿ‪ٜ‬يى ٖٓ أؿَ ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حُلي ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬حُؼ‪ ٖ٤‬طؤًَ ‪ٝ‬طَ٘د ‪ٝ‬طظٌخػَ‬ ‫‪ٝ‬طظ٘لْ‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي طـَم ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ػٖ ٓلخٖٓ ‪٘١ٝ‬ي حٌُ‪ ١‬كويط‪ٔٓٝ ٚ‬خ‪ٝ‬ة حُزِي حٌُ‪ ١‬كَِ ِْظ‪ ،ٚ‬أ‪ ٝ‬طـَم ك‪٢‬‬ ‫ً​ًَ ٓؼخُذ حُ٘خّ حٌُ‪٣ ٖ٣‬وخُل‪ٗٞ‬ي ك‪ ٢‬حطـخ‪ٛ‬ي ‪ٝ‬حٗظٔخثي ‪ٍٝ‬إ‪٣‬ظي ُِل‪٤‬خس‪ٝ .‬طـَم ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ ػٖ حُؼخٓش ‪ٝ‬حُي‪ٔٛ‬خء‬ ‫‪ٝ‬حُـ‪ٞ‬ؿخء‪ٓٝ ،‬خ أٗؼْ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬ػِ‪٤‬ي ر‪ ٚ‬اً ُْ طٌٖ ‪ٝ‬حكيحً ٓ٘‪.ْٜ‬‬ ‫‪١ٝ‬خؽ‪.‬‬ ‫أٓخ حُطَ‪٣‬ن حُؼخٗ‪ :٢‬ك‪ ٜٞ‬إٔ ط٘طِن ٖٓ ٗؼٔش حُوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ حُ‪ٜ٘‬ي‪ٝ‬م ‪ٝ‬حُظلٍَّ ٖٓ ه‪ٞ٤‬ى ح‪ٓ٫‬ظٌخٗش ُٔخ ‪ٓ ٞٛ‬خث ٌتي‬ ‫ٍ‬ ‫‪ٝ‬ك‪٘٤‬جٌ كٔظ٘ؼَ أٗي طِٔي ٓخ ‪ ٌِٚٔ٣ ٫‬ؿ‪َ٤‬ى ٖٓ ػو‪ٞ‬د حُ٘ظَ ‪ٝ‬حُويٍس ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ ُ‪ٝ‬ح‪٣‬خ ٓوظِلش‪ٓٝ .‬ظ٘ؼَ‬ ‫إٔ ك‪ ٢‬آٌخٗي إٔ طٌ‪ٛ ٕٞ‬خكذ ٍٓخُش‪ ،‬طؼ‪ ٖٓ ٖ٤‬أؿِ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬طؼ‪ ٖ٤‬ر‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ر‪ٌٜ‬ح ‪ٝ‬كي‪ُِ ٌٕٞ٣ ٙ‬ـَرش ‪-‬ر٘وّ‪ٜ٤‬خ‪ٓ -‬ؼ٘‪،٠‬‬ ‫‪ٝ‬طٌ‪ُٜ ٕٞ‬خ ٓ‪ِ٤‬س‪.‬‬ ‫إ حُٔ​ِْٔ حُِٔظِّ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حػ‪ ٢‬ر٘ـ‪ ٕٞ‬ػ‪ٞ٤ٓ َٜٙ‬حؿ‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ ٕ٥‬ك‪ٜ‬خػيحً حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُـَرش‪ٝ ،‬إ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ؼ ّي‬ ‫ٗلٔ‪ٓ٬ُ ٚ‬ظلخىس ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُ٘ؼ‪٣ ٢ً ٍٞ‬ـؼَ ٓ٘‪ٝ ٚ‬ه‪ٞ‬ىحً ٍ‪ٝ‬ك‪٤‬خ ً ك‪ ٢‬كًَش حُظلَ‪ :َ٣‬طلَ‪ َ٣‬حٌُحص ‪ٝ‬طلَ‪ َ٣‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ر٘خء‬ ‫حُٔ​ٔظوزَ‪.‬‬ ‫أ ّٓش ح‪- ّ٬ٓ٩‬ػِ‪ً ٠‬ؼَس ػيى‪ٛ‬خ‪ -‬ؿَ‪٣‬زش ر‪ ٖ٤‬ح‪ٝ ،ْٓ٧‬أ‪ٛ‬خُظ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ؿَرظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ى‪ٍٛٝ‬خ حُٔ​ٔظوزِ‪ ٢‬ك‪ ٢‬طوي‪٢ٗ ْ٣‬ء ُِؼخُْ‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُـَرش‪ .‬كٌ‪٤‬ق ‪ُٜ ٌٖٔ٣‬خ إٔ طو ّيّ ‪ٛ‬يح‪٣‬خ‪ٛ‬خ ُِ٘خّ‪ٓٝ ،‬خ ‪١‬ز‪٤‬ؼش طِي حُ‪ٜ‬يح‪٣‬خ؟‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪340‬‬

‫‪- 119‬هداٌا الغرباء (‪)2‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1426 /1/15‬‬ ‫‪2005 /02/24‬‬ ‫ك‪ ٢‬ظَ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ حُؼخُٔ‪ٝ ،٢‬ك‪ ٢‬ظَ ٓ‪٤‬طَس حُؼ‪ُٔٞ‬ش ‪ٝ‬حٗظ٘خٍ ٓلخ‪ٜٔ٤ٛ‬خ أهٌص ٌٓ٘‪٬‬ص حُؼخُْ َٗهخ ً ‪ٝ‬ؿَرخ ً ك‪٢‬‬ ‫حُظـخْٗ ‪ٝ‬حُظ٘خر‪ ،ٚ‬أ‪ ٌٖٔ٣ ١‬حُو‪ :ٍٞ‬إ كخؿش ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪ ٢‬حُـَد ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حُؼوِ‪ٝ ٢‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ ٫ ٢‬طزظؼي‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ػٖ كخؿخص ِْٓٔ ‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حَُ٘م‪ٟ ٌُٚ٘ ،‬ؼ‪٤‬ق ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ٝ‬ؿخٍم ك‪ٗ ٢‬ئ‪ ٚٗٝ‬حُ‪٤ٓٞ٤‬ش‪ٝ .‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح كبٗ٘خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ‬ ‫ٗو‪ٓ- ٍٞ‬غ ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُظـخ‪ٝ ُٝ‬حُظؼٔ‪ : -ْ٤‬إ ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬ويٓ‪ ٚ‬حُيحػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔلٌَ حُٔ​ِْٔ ‪٩‬ه‪ٞ‬حٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ى‪٣‬خٍ ح‪ّ٬ٓ٩‬‬ ‫‪٣‬وظَد ٗ‪٤‬جخ ً ك٘‪٤‬جخ ً ٓٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طويٓ‪ ٚ‬أٓش ح‪ ْٓ٨ُ ّ٬ٓ٩‬ح‪٧‬هَ‪ٓ ٟ‬غ رؼ‪ ٞ‬حُو‪٤ٜٛٞ‬خص ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظؼ٘خءحص‪ٝ .‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح‬ ‫كبٕ ‪ٛ‬يح‪٣‬خ حُـَ‪٣‬ذ حُٔ​ِْٔ طظوخٍد ٓغ ‪ٛ‬يح‪٣‬خ ح‪ٓ٧‬ش حُٔ​ِٔٔش‪٢ٗ .‬ء ٓ‪ ْٜ‬إٔ ٗؼَف ٓخًح ٗ‪ٜ‬ي‪ ٌُٖ ،١‬كظ‪ٗ ٠‬ؼَف ًُي كبٕ‬ ‫ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗؼَف ٗ‪٤‬ج‪ٓ :ٖ٤‬خ حٌُ‪ٔٗ ٫ ١‬ظط‪٤‬غ ا‪ٛ‬يحء‪ٓٝ ،ٙ‬خ حٌُ‪٣ ١‬لظخؿ‪ ٚ‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٘ٓ ٖ٣‬ويّ اُ‪ٛ ْٜ٤‬يح‪٣‬خٗخ ‪ ٖٓٝ‬كٖٔ‬ ‫حُطخُغ إٔ ‪- ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬أؿِذ ح‪ٓ -َٓ٧‬خ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ ا‪ٛ‬يحء‪ٓ ٞٛ ٙ‬خ ‪٣ ٫‬لظخؿ‪ ٚ‬ح‪٥‬هَ‪.ٕٝ‬‬ ‫ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق أٗ٘خ ‪ِٔٗ ٫‬ي ربٌٓخٗخط٘خ ‪ٝ‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ حُلخُ‪٤‬ش إٔ ٗ٘​٘ت ى‪ٍٝ‬س ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش ػخُٔ‪٤‬ش ًحص ‪ٛ‬زـش آ‪٤ٓ٬‬ش طؼوذ‬ ‫حُي‪ٍٝ‬س حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُـَر‪٤‬ش حُٔخثيس ح‪ٝ ،ٕ٥‬طؼٌْ ‪٘ٔ٤ٛ‬ش حُو‪ٝ ْ٤‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظوخىحص ‪٘ٓٝ‬خ‪ٛ‬ؾ حُؼَٔ ‪ٝ‬حُظلٌ‪ َ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫ٗلٖ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ ‪ٌٛ‬ح ح‪٘ٗ٧ ٕ٥‬خ ‪ِٔٗ ٫‬ي حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ٝ‬حُو‪ ٟٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬رش ٌُُي‪.‬‬ ‫أ‪٠٣‬خ ً ٗلٖ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ ح‪ ٕ٥‬إٔ ُٗليع ‪١‬لَس ػِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬طو٘‪٤‬ش ‪ٝ‬رلؼ‪٤‬ش طيكغ رٔخ ‪ٓ ٞٛ‬ظ‪ٞ‬كَ ػخُٔ‪٤‬خ ً ٗل‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬خّ‪ٔٗٝ ،‬ي‪ ١‬رٌُي‬ ‫ُ‪ٔٗ٪‬خٗ‪٤‬ش هيٓش طلِّٖٔ ك‪ٍ ٢‬كخ‪٤ٛ‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٓظـ‪ُٜ٬‬خ ُو‪َ٤‬حص ح‪ٍٝ٧‬؛ ‪٘ٗ٧‬خ ُْ ٗٔظ‪ٞ‬ػذ اُ‪ ٠‬ح‪ٓ ٕ٥‬خ ‪ٞٓ ٞٛ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ْٜٔٗ ٫ٝ‬‬ ‫ا‪ ٫‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬لي‪ٝ‬ى ؿيحً ك‪ ٢‬طط‪.َٙ٣ٞ‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ حُ‪ٔٗ ٫ ّٞ٤‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗويّ ٗظخٓخ ً طَر‪٣ٞ‬خ ً أ‪ ٝ‬طؼِ‪٤ٔ٤‬خ ً أ‪ ٝ‬اىحٍ‪٣‬خ ً ‪٣‬ظل‪ٞ‬م ػِ‪ ٠‬حُ٘ظْ حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس كخُ‪٤‬خً‪٘ٗ٧ ،‬خ ُْ ٗط‪ٍٞ‬‬ ‫ٗظٔ٘خ حُوي‪ٔ٣‬ش‪ ٫ٝ ،‬حٓظويٓ٘خ حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى رٌلخءس‪ ٌُٖ .‬ك‪ ٢‬آٌخٕ حُلَى حُٔ​ِْٔ حُٔظٔ‪ ِ٤‬إٔ ‪٣‬ويّ ‪ٓ٧‬ش ح‪ ّ٬ٓ٩‬أٗ‪٤‬خء ٓ‪ٜٔ‬ش‬ ‫ك‪ٓ ًَ ٢‬خ ً​ًَٗخ‪ ،ٙ‬اًح ػَف إٔ (حُـَرش) طؼ٘‪ ٢‬حُظل‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُظويّ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬ف‪ ْ٤ُٝ ،‬حُ‪٠‬ؼق ‪ٝ‬حُؼُِش‪.‬‬ ‫حُؼخُْ حٌُ‪ ١‬طز٘‪ ٚ٤‬حُؼ‪ُٔٞ‬ش حُ‪ٝ ،ّٞ٤‬طزَ٘ ر‪ ٚ‬حَُأٓٔخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُِ‪٤‬زَحُ‪٤‬ش ‪٣‬لظوَ اُ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش طًَ‪٤‬ز‪٤‬ش ط‪٤ُٞ‬ل‪٤‬ش‪٘٣ ،‬ؼَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٖٓ‬ ‫ه‪ُٜ٬‬خ رخ‪ٔ١٫‬ج٘خٕ اُ‪ َٙ٤ٜٓ ٠‬رؼي حُٔ‪ٞ‬ص‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬كَ ُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ ٚ‬ح‪١٩‬خٍ حُظ‪ٞ‬ؿ‪ ٢ٜ٤‬ك‪ ٢‬كًَظ‪ ٚ‬حُ‪٤ٓٞ٤‬ش‪ٗٝ .‬لٖ‬ ‫حٌُ‪ِٔٗ ٖ٣‬ي ‪ ٌٙٛ‬حَُإ‪٣‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػخُْ حُ‪٘ٓ ّٞ٤‬زغ رخُ‪ٞ‬ك٘ش ‪ٝ‬حُ٘ل‪ٝ ٍٞ‬حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظو‪ ٍ٬‬حٌُحط‪ ٢‬حُؼيحث‪ٝ ٢‬حُؼ٘ـ‪٤ٜ‬ش‪٣ ٞٛٝ .‬لظخؽ كظ‪٣ ٠‬ظوِ‪ٌٙٛ ٖٓ ٚ‬‬ ‫حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُزخثٔش اُ‪٣ ٖٓ ٠‬ويّ ُ‪ ٚ‬ه‪ ْ٤‬ح‪٧‬ه‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُٔزخَٗس ‪ٝ‬حُٔئحٗٔش ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ح‪ٟ‬غ ‪ٝ‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼخ‪ٌٛٝ .ٕٝ‬ح ٓخ طئًي‪ٙ‬‬ ‫حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫ػخُْ حُ‪ٔ٣ ّٞ٤‬ظؼَٔ أٓ‪ٞ‬ح‪ٛ ً٫‬خثِش ك‪ ٢‬حُٔ‪٤‬خكش ‪ٝ‬حُظَك‪ٝ ٚ٤‬حُِ‪ٓ ًَٝ ٜٞ‬خ ٖٓ ٗؤٗ‪ ٚ‬هيٓش حُزيٕ‪٣ ُْٝ .‬وطَ ك‪ ٢‬رخُ‪ ٚ‬إٔ ‪٘٣‬لن‬ ‫أ‪٢ٗ ١‬ء ك‪ ٢‬هيٓش (حَُ‪ٝ‬ف) ‪ًُٝ‬ي ‪ ٚٗ٧‬أِْٓ ه‪٤‬خى‪ُ ٙ‬ؼوخكش ‪ ٫‬طؼَف ػٖ حَُ‪ٝ‬ف ٗ‪٤‬جخً‪ ٟٞٓ ،‬أٗ‪٣ ْٜ‬ؼي‪( ٕٝ‬حُؤَ)‬ ‫َٓ٘‪ٝ‬رخ ً ٍ‪ٝ‬ك‪٤‬خ ً!! ‪ٝ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬حُِٔظِٓ‪ ْٛ ٕٞ‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼَك‪٤ً ٕٞ‬ق ‪ ٌٕٞ٣‬ؿٌحء حَُ‪ٝ‬ف‪٤ًٝ ،‬ق ‪ُ٣‬ز٘‪ ٠‬ح‪َٗ٩‬حم حَُ‪ٝ‬ك‪٢‬‬ ‫حُٔ​ِٔٔ‪٘ٓ ٕٞ‬ـ‪ ُٕٞٞ‬رؤىحء كو‪ٞ‬م َّللا طؼخُ‪ٝ ٠‬حُزلغ ػٖ َٓح‪٣ٝ ،ٚ٤ٟ‬ل‪ ٕٜٞٔ‬كو‪ٞ‬م ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حُل‪ٞ٤‬حٕ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ك‪ْٜٜٔ‬‬ ‫ُلو‪ٞ‬م هخُن ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حُل‪ٞ٤‬حٕ ‪ٝ‬ػِ‪ٛ ٠‬ي‪ ١‬طؼخُ‪ .ٚٔ٤‬أٓخ ك‪٠‬خٍس حُ‪ ّٞ٤‬كبٗ‪ٜ‬خ طظليع ػٖ كو‪ٞ‬م حَُٔأس ‪ٝ‬حُطلَ‬ ‫‪ٝ‬حُؼخَٓ ‪ٝ‬حُٔـ‪ًٔ ،ٖ٤‬خ طظليع ػٖ كو‪ٞ‬م حٌُ‪٬‬د ‪ٝ‬حُوط‪ٗٝ ٢‬ظخكش حُز‪٤‬جش‪ٌُٜ٘ ،‬خ ‪ ٫‬طظليع أريحً ػٖ كو‪ٞ‬م َّللا طؼخُ‪٠‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬طو‪ُٜ ْ٤‬خ أ‪ٗٝ .ُٕٝ ١‬لٖ ِٗٔي حَُإ‪٣‬ش حٌُخِٓش ُظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُل‪٠‬خٍس ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪ .‬حُؼخُْ حٌُ‪ ١‬حطوٌ ٖٓ حُ‪َٜ‬حع‬ ‫ٗخٓ‪ٓٞ‬خ ً ُِزوخء ‪ِٔ٣‬ي ‪ٌ٣ٝ‬ظٔذ حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪( ٖٓ َ٤‬حُؼِْ)‪٣ٝ ،‬لوي ٓغ ح‪٣٧‬خّ ٓخ طزو‪ُ ٠‬ي‪( ٖٓ ٚ٣‬كٌٔش) ػخُْ ًؼ‪ َ٤‬ػِٔخإ‪ٙ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪341‬‬

‫هِ‪ َ٤‬كٌٔخإ‪ٓٝ .ٙ‬خ ًُي ا‪٣ ٫ ٚٗ٧ ٫‬ؼخىٍ ؿ٘خ‪ ٙ‬رخُ‪ٓٞ‬خثَ ٓ‪ ٟٞ‬كوَ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُـخ‪٣‬خص‪ٝ .‬أٓش ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬كي‪ٛ‬خ ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طؼَف‬ ‫حُـخ‪٣‬ش ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُزَ٘ ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ًٔ ،ٍٝ٧‬خ ‪٣‬ـذ إٔ طٌ‪ ٕٞ‬حُٔؼَكش‪.‬‬ ‫إ هخٍس (أ‪ٍٝٝ‬رخ) أٓٔض حُل‪٠‬خٍس حُلي‪٣‬ؼش‪ٓٝ ،‬خ ُحٍ ُ‪ٜ‬خ ٓ‪ٞ‬هغ ٓظويّ ك‪ ٢‬ه‪٤‬خىط‪ٜ‬خ‪ ٢ٛٝ ،‬طويّ حُيُ‪ َ٤‬طِ‪ ٞ‬حُيُ‪ َ٤‬ػِ‪٠‬‬ ‫ه‪ ٍٜٞ‬حُز٘خء حٌُ‪ٟٝ ١‬ؼض ه‪ٞ‬حػي‪٤ٗٝ ،ٙ‬يص أًٍخٗ‪٘ٛ َٛٝ .ٚ‬خى ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ًُ ٠‬ي أه‪ ٖٓ ٟٞ‬إٔ ‪ٔ٣‬ظل‪ ٢‬أ‪ُ ١‬ػ‪ٖٓ ْ٤‬‬ ‫ُػٔخث‪ٜ‬خ ‪ٝ‬أ‪ٍ ١‬ث‪ٍ ٖٓ ْ٤‬إٓخث‪ٜ‬خ ٖٓ إٔ ‪٣‬ـَ‪ ١‬حْٓ (َّللا) ػِ‪ُٔ ٠‬خٗ‪ٚ‬؟!‬ ‫إ ػخُْ حُ‪٣ ٫ ّٞ٤‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حُظٔخٓق كلٔذ‪٣ ٌُٚ٘ ،‬لظخؽ أ‪٠٣‬خ ً اُ‪٣ ٖٓ ٠‬يُ‪ ٚ‬ػِ‪٣َ١ ٠‬ن حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش‪ٔ٣ٝ ،‬خػي‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬إٔ‬ ‫‪٣‬وظَد ٖٓ َّللا طؼخُ‪ٗ ٠‬زَحً أ‪ًٍ ٝ‬حػخً‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ِٗٔي حُو‪٤‬خّ ر‪.ٚ‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش طلِٔ٘خ ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش ًزَ‪٘ٗ٧ ٟ‬خ ِٗٔي كؼ‪ٓ ً٬‬خ حُؼخُْ ك‪ ٢‬أْٓ حُلخؿش اُ‪.ٚ٤‬‬ ‫ٌُٖ ‪٣‬ـذ إٔ ٌٗ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٝ ٠‬ػ‪ ٢‬رؤٗ٘خ ُٖ ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗويّ ُِؼخُْ ػِ‪١ ٠‬زن ٖٓ ً‪ٛ‬ذ ٗ‪٤‬جخ ً ٗٔظوَؿ‪ ٖٓ ٚ‬حٌُظذ‪،‬‬ ‫‪ٔٗٝ‬طَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٍٞ‬م‪ ،‬ػْ ٌٗ‪٣‬ؼ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ك‪٠‬خث‪٤‬ش أ‪ َٙ٘​٘ٗ ٝ‬ػِ‪ٗ ٠‬زٌش (ح‪ٗ٩‬ظَٗض)‪ ،‬اٗ٘خ ُ‪ ٞ‬كؼِ٘خ ًُي كلٔذ كبٗ٘خ ٌٗ‪ًٖٔ ٕٞ‬‬ ‫ُْ ‪٣‬لؼَ أ‪٢ٗ ١‬ء‪.‬‬ ‫إ حُو‪ٝ ْ٤‬ح‪ٝ ْٓ٧‬حُٔزخىة ‪ٝ‬حُٔؼخٗ‪ ٢‬حُظ‪ُ ٢‬ي‪٘٣‬خ‪ٜٔٓ ،‬خ ًخٗض ػظ‪ٔ٤‬ش ‪ٓٝ‬خٓ‪٤‬ش كبٕ حُؼخُْ ُٖ ‪٣‬ظوزِ‪ٜ‬خ ا‪ ٫‬اًح طلخػِ٘خ ٗلٖ‬ ‫ٓؼ‪ٜ‬خ أ‪ٝ ،ً٫ٝ‬هيٓ٘خ حُزَ‪ٛ‬خٕ طِ‪ ٞ‬حُزَ‪ٛ‬خٕ ػِ‪ ٠‬إٔ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حٌُ‪ ١‬حٓظطخع اٗوخً أٓش ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬حٍطو‪ ٠‬كؼ‪ ً٬‬ر‪ٜ‬خ‪ ،‬هخىٍ ػِ‪٠‬‬ ‫إٔ ‪٣‬لؼَ ًُي ٓغ ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ .ٟ‬إ حُؼخُْ ‪٣‬لذ إٔ ‪٤ٗ َٟ٣‬جخ ً ػِ‪ ٠‬ح‪٣ ٫ٝ ،ٍٝ٧‬ؤر‪ً ٚ‬ؼ‪َ٤‬حً ٌُِ‪ ،ّ٬‬كِ٘ٔخػي‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬إٔ‬ ‫‪.َٟ٣‬‬ ‫‪٘ٛ‬خ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬ى‪ ٍٝ‬حُـَرخء‪٘ٛٝ ،‬خ ‪٣‬ظـٔي ؿ‪ٜ‬خى‪ ْٛ‬حُؼوِ‪ٝ ٢‬حَُ‪ٝ‬ك‪ٝ ٢‬حُِٔ‪ ٢ًٞ‬ك‪ٔٗ َٜ‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗـؼَ ٖٓ (حُـَرش) ‪٣ٞٛ‬ش‬ ‫هخىٍس ػِ‪ ٠‬رؼغ كًَش ٍ‪٣‬خى‪٣‬ش ىحهَ أٓش ح‪ّ٬ٓ٩‬؛ ً‪ َٟٗ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬هي أ‪ٛ‬زلض حُو‪ٞ‬س حُؼظٔ‪ ٠‬حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬رخُي‪ٗ ٍٝ‬لٔ‪ٚ‬‬ ‫ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُؼخُْ؟ ‪ٌٛ‬ح ٓخ َٗؿ‪ٗٝ ٙٞ‬طٔق اُ‪.ٚ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪342‬‬

‫‪- 120‬الكرامة الجرٌحة‬ ‫ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1424 /8/20‬‬ ‫‪2003 /10/16‬‬ ‫حُلٔي هلل ٍد حُؼخُٔ‪ٝ ٖ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٗ ٠‬ز‪٘٤‬خ ٓلٔي ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬آُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ ٚ‬أؿٔؼ‪ٝ ٖ٤‬رؼي‪.‬‬ ‫ٗلٖ أ‪ًَ َٛ‬حٓش ؿَ‪٣‬لش‪ٌٛٝ ،‬ح حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رٌُي ‪٣‬ؤط‪٘٤‬خ ٖٓ ٓ‪ٜ‬يٍ‪:ٖ٣‬‬ ‫ٖٓ حُظخٍ‪٣‬ن أ‪ً٫ٝ‬؛ اً اٗ٘خ أٓش ظِض ‪ٛ‬خكزش ك‪٠‬خٍس ٓ‪٘ٔ٤ٜ‬ش ٓيس ‪ ٫‬طوَ ػٖ ٓزؼش هَ‪ٝ ،ٕٝ‬حٓظَٔص اٗؼخػخص‬ ‫ػطخءحط‪ٜ‬خ ػ‪٬‬ػش هَ‪ ٕٝ‬ا‪ٟ‬خك‪٤‬ش‪٣ِ٣ٝ ،‬ي ك‪ ٢‬اكٔخٓ٘خ رخ‪ٛ٩‬خٗش أٗ٘خ ك‪٘ٓ ٢‬ظ‪ٜ‬ق حُوَٕ حَُحرغ ػَ٘ حُ‪ٜ‬ـَ‪ٝ ١‬حؿ‪ٜ٘‬خ ‪-‬‬ ‫ر‪ٛٞ‬ل٘خ "أٓش ًحص ٓ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٍٓٝ‬خُش"‪ -‬ط‪٤‬خٍحص ػي‪٣‬يس‪ ٢َٓ٣ ،‬ؿٔ‪٤‬ؼ‪ٜ‬خ اُ‪ٌٛ ْٔ١ ٠‬ح حُٔؼ٘‪ٝ ،٠‬ؿؼَ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش ‪٘٣‬لظق‬ ‫ػِ‪ٓ ٠‬ؼخٕ ‪٤٘١ٝ‬ش ‪ٝ‬اهِ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬ه‪٤ٓٞ‬ش ‪ٝ‬ػِٔخٗ‪٤‬ش ‪ ،....‬ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ري‪ ً٬٣‬ػٖ ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ ٠‬أه‪ ٚ‬ه‪ٜ‬خث‪ٜ٘‬خ‪ ٞٛٝ ،‬حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش‬ ‫هلل ‪ -‬طؼخُ‪ٝ - ٠‬ح‪٫‬كظٌخّ اُ‪ ٠‬حَُ٘‪٣‬ؼش ك‪ ٢‬حُ٘ئ‪ ٕٝ‬حُؼخٓش ‪ٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ٝ ،‬ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش ‪ٌٛ‬ح ح‪ٓ٫‬ظ‪٬‬د حؿظ‪ٜ‬ي حُٔؼول‪ٕٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُـ‪ ٍٕٝٞ٤‬ك‪ ٢‬طِي حَُٔكِش ‪ًٝ -‬خٗ‪ٞ‬ح ك‪ٔ٤‬خ ً‪ٛ‬ز‪ٞ‬ح اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ٞٛ ٠‬حد اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي ‪ -‬ك‪٤ً ٢‬ل‪٤‬ش ٓ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش ًُي‪ٝ ،‬حٗظ‪ٜٞ‬ح اُ‪٠‬‬ ‫هَحٍ رخٌُ‪ٛ‬خد اُ‪ ٠‬حُظخٍ‪٣‬ن ػِ‪ ٠‬حػظزخٍ أٗ‪ ٚ‬حٌُحًَس حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ُ‪ٓ٨‬ش ‪ٝ‬حُوِحٕ ح‪ٓ٧‬خٓ‪ٓ٧ ٢‬ـخى‪ٛ‬خ ‪ٝ‬رط‪٫ٞ‬ط‪ٜ‬خ‪ًٌَٗٝ .‬‬ ‫ً‪٤‬ق ٗ٘طض ك‪ ٢‬طِي حَُٔكِش حٌُظذ حُظ‪ ٢‬طظليع ػٖ حُؼزوَ‪٣‬خص ‪ٝ‬ػٖ ٓ‪ َ٤‬حَُؿخٍ حُؼظٔخء ‪ٝ‬حُ٘ٔخًؽ حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش حُلٌس‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼخٍى حُٔظلَس‪ٝ ،‬ح‪ٗ٩‬ـخُحص حُؼِٔ‪٤‬ش حُزخ‪َٛ‬س‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬رِ‪ٍٞ‬س ٗ‪٢‬ء ٖٓ كٌٔش حُظَ٘‪٣‬غ ‪ ًٕٞٝ‬ح‪٫ ّ٬ٓ٩‬‬ ‫‪٣‬ظ٘خه‪ٓ ٞ‬غ حُؼِْ‪ٝ ...‬أٓيٍ حُٔظخٍ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٗ ٞ‬ز‪ ٚ‬طخّ ػِ‪ ًَ ٠‬ح‪ُٞ٧‬حٕ حَُٓخى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُزخ‪ٛ‬ظش حُظ‪ً ٢‬خٗض ؿِءحً ٖٓ أُ‪ٞ‬حٕ‬ ‫ًُي حُظخٍ‪٣‬ن‪ًٔ ،‬خ طْ ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٖ حُلي‪٣‬غ ػٖ ح‪ٓ٧‬زخد حُظ‪ ٢‬أىص اُ‪ ٠‬ط‪ٞ‬هق حُل‪٠‬خٍس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػٖ حُؼطخء؛ ‪ٕ٧‬‬ ‫حٌُ٘ق ػ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬طِي حَُٔكِش ًخٕ ٓ‪٤‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ح‪٩‬كزخ‪٣ٝ ،١‬ـؼَ حُ٘خّ ٗز‪ٓ ٚ‬ـَى‪ ٖٓ ٖ٣‬أِٓلش حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ُِظ‪٤‬خٍحص‬ ‫حُظ‪ ٢‬أَٗص اُ‪ٜ٤‬خ‪ٝ .‬هي أىص طِي حُوَحءحص حُٔزظَٔس ‪ٝ‬حُـِث‪٤‬ش ى‪ٍٛٝ‬خ رٌلخءس ‪ٝ‬حهظيحٍ ك‪ ٢‬اٗوخً حٌُحص ُٔ​ِٔٔش ‪ٝ‬حُؼوخكش‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٖٓ ‪ٔ٣ِٛ‬ش ٌَٗحء‪ٌ​ٌٛٝ .‬ح كوي طَٓن ك‪ٝ ٢‬ػ‪ ٢‬ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ حُلخ‪َٟ‬س ‪ٝ‬ك‪ ٢‬كَّٔ‪ٜ‬خ ٓ٘خػَ ػٔ‪٤‬وش رخُظِْ حٌُ‪١‬‬ ‫‪ِ٣‬لو‪ ٚ‬ر٘خ ح‪٥‬هَ‪ ٕٝ‬حُ‪ٝ ،ّٞ٤‬رخُ‪ٜٞ‬حٕ اً هَٔٗخ ٓؼظْ ح‪ٗ٩‬ـخُحص حُظ‪ً٘ ٢‬خ ٗلخهَ ر‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ح‪٣٧‬خّ حُوخُ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أػظوي إٔ ٗ‪٤‬جخ ً ٖٓ حُؼ‪٬‬ؽ ُ‪ٌٜ‬ح ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ك‪ ٢‬اػخىس هَحءس حُظخٍ‪٣‬ن ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ظ‪ٞ‬حُٕ ‪ٝ‬رٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش ٓزز‪٤‬ش ‪ٝ‬حٓظو‪ٜ‬خث‪٤‬ش ً​ً‪٤‬ش‬ ‫‪ٓٝ‬ظو٘ش‪.‬‬ ‫حُٔ‪ٜ‬يٍ حُؼخٗ‪٩ ٢‬كٔخٓ٘خ رـَف ًَحٓظ٘خ؛ ‪ ٞٛ‬حُ‪ٞ‬حهغ حٌُ‪ٗ ١‬ؼ‪ ،ٚ٘٤‬ك٘لٖ أٓش طِٔي أك‪ٜ٘ٓ َ٠‬ؾ ‪ -‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ٟٞ‬‬ ‫ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬ح‪ٝ ْٓ٧‬حُٔ٘طِوخص حٌُزَ‪ ٟ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪٬ٛ٩ -‬ف حُؼخُْ‪٘​ٌُ٘ ،‬خ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬أ‪ٟٝ‬خع ٓ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حؿظٔخػ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ػِ‪ِ٤‬ش ‪ٓٝ‬ظوِلش ػٖ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حٌُ‪ٗ ١‬ئٖٓ ر‪ٝ ،ٚ‬ػٖ ٓظ‪ ٢ٓٞ‬حُٔخثي ٖٓ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ٟٝ‬خع ػ‪َٜٗ‬خ‪ٗٝ ،‬لظخؽ اُ‪٠‬‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلٌَ ‪ٝ‬حُؼَٔ ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬ي كظ‪ٗ ٠‬ظـخ‪ ٌٙٛ ُٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع‪.‬‬ ‫حُٔ​ِْٔ حُ‪٘٣ ّٞ٤‬ؼَ أ‪ ً٫ٝ‬أٗ‪٣ ٚ‬ؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُل‪٠‬خٍس‪ ،‬ك‪٤‬غ اٗ٘خ ىهِ٘خ‪ٛ‬خ ٖٓ رخد ح‪ٓ٫‬ظ‪٬ٜ‬ى ‪ٝ‬حُظٔظغ ُ‪ ْ٤‬أًؼَ‪،‬‬ ‫‪٘٣ٝ‬و‪ ٢٠‬ػ‪٘ٛ َٜ‬خػ‪ ٢‬رؼي ػ‪ َٜ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ِٗؾ أ‪٣‬خ ً ٓ٘‪ٜ‬خ‪ٓٝ ،‬ؼظْ حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓخُحٍ ٓخ ُي‪ٜ٣‬خ ٖٓ آٌخٗخص‬ ‫‪٘ٛ‬خػ‪٤‬ش ‪ٝ‬طو٘‪٤‬ش أهَ ٓٔخ ًخٕ ٓظ‪ٞ‬كَحً ُي‪ ٟ‬أ‪ٍٝٝ‬رخ ك‪ ٢‬حُوَٕ حُظخٓغ ػَ٘‪٘٣ٝ .‬ؼَ ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ أٗ‪ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬هخىٍ ػِ‪٠‬‬ ‫كٔخ‪٣‬ش أٍ‪ٝ ٟٚ‬كو‪ٞ‬ه‪ٝ ،ٚ‬ؿ‪ َ٤‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬طلخى‪ ١‬حُ‪ٜ‬لؼش حُظ‪ٞ٣ ٢‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ ح‪٥‬هَ‪ ٕٝ‬اُ‪ ٫ٝ ٚ٤‬ػِ‪ٍ ٠‬ى‪ٛ‬خ‪ ،‬رَ ‪٘٣‬ؼَ أك‪٤‬خٗخ ً‬ ‫أٗ‪ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬حٌُ٘‪ ٖٓ ٟٞ‬ح‪ ُْ٧‬حٌُ‪٘٣ ١‬ؼَ ر‪ ،ٚ‬أ‪ ٝ‬ؿ‪ َ٤‬هخىٍ ػِ‪ ٠‬ؿؼَ طِي حٌُ٘‪ٞٔ​ٔٓ ٟٞ‬ػش ُظٌ‪ً ٕٞ‬حص‬ ‫ٓؼ٘‪!!٠‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح؛ كخ‪٩‬كٔخّ حُٔظ‪٠‬وْ رخ‪ٓ٧‬ـخى حُـخرَس ؿؼَ اكٔخٓ٘خ رخ‪ٛ٩‬خٗش حُظ‪ٗ ٢‬ظِوخ‪ٛ‬خ ‪ ٢ٛٝ -‬أٌٗخٍ ‪ٝ‬أُ‪ٞ‬حٕ‪ٗ -‬ي‪٣‬يحً أ‪ٝ‬‬ ‫ٓظلـَحً‪ٓ ٌُٚ٘ ،‬ز‪ٝ ْٜ‬ؿخٓ‪ ٞ‬ك‪٤‬غ ‪ ٫‬طؼَف ح‪ً٧‬ؼَ‪٣‬ش حُ‪ٜ‬خٓظش ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش أ‪ ١‬طلي‪٣‬يحص ‪ٓ٧‬زخد ٓخ ٗلٖ ك‪ ٚ٤‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪٘ٓ ٞ‬طو‪ ،٢‬ك‪ ً٬٠‬ػٖ إٔ طؼَف ٓزَ حُو‪.ٚ٘ٓ ٙ٬‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪343‬‬

‫‪ٝ‬أ‪ٝ‬ى ‪٘ٛ‬خ إٔ أري‪ ١‬حُِٔل‪ٞ‬ظظ‪ ٖ٤‬حُظخُ‪٤‬ظ‪:ٖ٤‬‬ ‫‪٢ٗ-1‬ء أٓخٓ‪ ٢‬إٔ ٗ٘ؼَ رخ‪ٛ٩‬خٗش ‪ٝ‬حُي‪٤ٗٝ‬ش؛ ‪٘ٗ٧‬خ اًح كويٗخ ‪ٌٛ‬ح ح‪٩‬كٔخّ كبٕ ًُي ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬هِ‪ ً٬‬ر٘‪٣ٞ٤‬خ ً ك‪ٍ ٢‬إ‪٣‬ظ٘خ ‪ٗ٧‬لٔ٘خ‬ ‫‪ُِٞٝ‬حهغ ‪ُِٝ‬ؼخُْ ٖٓ ك‪ُ٘ٞ‬خ‪ٝ .‬رؼ‪ ٞ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ َٜ‬ػِ‪ٞٓ ٠‬حهغ حؿظٔخػ‪٤‬ش أ‪ ٝ‬حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ؿ‪٤‬يس‪ ،‬ك‪ٓ ٜٞ‬ـظز‪ ٢‬رخُظٔظغ‬ ‫رؼَٔحص حُل‪٠‬خٍس ‪ٝ‬ػوي حُ‪ٜ‬لوخص ‪ٝ‬ك‪ٜ‬ي حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُٔ٘خكغ‪٘٣ٝ .‬ظَ اُ‪ ٠‬حٌُ‪ٞٓ ٖٓ ٌٕٞ٘٣ ٖ٣‬ء ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ٗظَس‬ ‫حٓظـَحد‪ ،‬كخ‪ ٍٞٓ٧‬طٔ‪ ٢٠‬ػِ‪ ٠‬أكٖٔ ٓخ ‪َ٣‬حّ‪ٝ ،‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ر‪٘٤‬ي ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُـَد ٓزذ أ‪ ٝ‬ط‪ٞ‬ح‪ٓ َٛ‬خ‪ ،‬ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬حٗلظخف‬ ‫أر‪ٞ‬حد ا‪ٟ‬خك‪٤‬ش ُِ٘ؼ‪ٝ ْ٤‬حُ٘ـخف‪ ٌٙٛ .‬حُلجش ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ٟ ٖ٤‬ؼُق ُي‪ٜ٣‬خ ح‪٩‬كٔخّ حُـٔخػ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬كي حُظ‪ ٢ٛٝ ،٢ٗ٬‬ط٘ؼَ‬ ‫ك‪ ٢‬أػٔخه‪ٜ‬خ رخُي‪٤ٗٝ‬ش‪ٌُٜ٘ ،‬خ طـي ىحثٔخ ً ٓخ ‪ٞ٣‬ؿ‪ٝ ٚ‬ػ‪ٜ٤‬خ ٗل‪ٜٓٞٔٛ ٞ‬خ ‪ٌٓٝ‬خٓز‪ٜ‬خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ ٌٙٛٝ .‬حُلجش ك‪ ٢‬ظَ ٓ‪ٞ‬ؿخص‬ ‫حُِ‪ٝ ٜٞ‬حُٔظؼش ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طزؼغ ر‪ٜ‬خ حُؼ‪ُٔٞ‬ش ‪َٗٓ -‬لش ُ‪٬‬طٔخع ‪ٗ ٫ٝ -‬يٍ‪٤ً ١‬ق ٓ‪ ٌٕٞ٤‬حُلخٍ رؼي ػَ٘ ٓ٘‪ٞ‬حص‬ ‫ٖٓ ح‪ ٕ٥‬؟!‬ ‫‪ ٖٓ-2‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗظوٌ ٖٓ ًَحٓظ٘خ حُـَ‪٣‬لش ٓللِحً ػِ‪ ٠‬حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ‪ٝ‬حًظٔخد حُٔ٘ؼش ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء ‪ٝ‬حُلٌخى ٖٓ أَٓ حُظوِق‬ ‫‪ ٫‬إٔ ٗـؼَ ٓ٘‪ٜ‬خ ٓ٘‪ٜ‬ـخ ً ُِؼَٔ‪ ٌٙٛٝ .‬حُو‪٤٠‬ش ‪ ٫‬طوِ‪٢ٗ ٕٞ‬ء ٖٓ حُيهش‪ٝ ،‬طلظخؽ اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ حُظ‪٤ٟٞ‬ق‪.‬‬ ‫ك‪٘٣ ٖ٤‬ظؼَ اكٔخٓ٘خ رخُ‪ٜٞ‬حٕ‪ٔٗٝ ،‬ظـ‪٤‬ذ ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خط٘خ ‪ٝ‬حٓظويحّ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُظ‪ُ ٢‬ي‪٘٣‬خ ُظِي ح‪٧‬كخٓ‪ٝ ْ٤‬حُٔ٘خػَ ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪ ٞ‬ريحث‪ٓٝ ٢‬ظَٔع ‪ٝ​ٝ‬كن ٍإ‪٣‬ش ؿِث‪٤‬ش ‪ٓٝ‬زظَٔس –؛ كبٗ٘خ ٌٗ‪ ٕٞ‬آٌٗحى ؿ‪ٓ َ٤‬ئ‪ُٔ ٖ٤ِٛ‬يح‪ٝ‬حس حٌَُحٓش حُٔـَ‪ٝ‬كش‪٫ٝ ،‬‬ ‫حٓظَؿخع حُلو‪ٞ‬م حُٔ​ِٔ‪ٞ‬رش؛ رَ إ ح‪ٓ٫‬ظـخرش ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُ٘ل‪ٓ ٞ‬ظـؼَ ؿَ‪ٝ‬ك٘خ طِىحى طوَكخً‪ٝ ،‬طـؼَ كو‪ٞ‬ه٘خ أًؼَ‬ ‫طؼَ‪ٟ‬خ ً ُ‪٬‬ؿظ‪ٜ‬خد ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬ذ‪ُ٘ٝ .‬خ ك‪ٔ٤‬خ ؿَ‪ ٟ‬ه‪ ٍ٬‬حُؼخٓ‪ ٖ٤‬حُٔخ‪ ٖٓ ٖ٤٤ٟ‬حُٔ‪٠‬خ‪٣‬وش ‪ٝ‬حُظلـ‪ُِ ْ٤‬يػ‪ٞ‬س ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔلخٍرش ُِٔئٓٔخص حُو‪٣َ٤‬ش ‪ٝ‬حُٔطخٍىس ُِيػخس‪ ...‬ػزَس إ ً٘خ هخىٍ‪ ٖ٣‬ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬ػظزخٍ!‬ ‫‪ٝ‬أ‪٢ٗ ١‬ء أٓ‪ٞ‬أ ٖٓ إٔ ‪ٜ٣‬زق ً​ًَ ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬حُٔ​ِٔٔ‪٤ٗ ٖ٤‬جخ ً ‪٣‬ؼ‪٘ٓ َ٤‬خػَ حُو‪ٞ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٫‬جِحُ ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ ٖ٣َ٤‬أر٘خء‬ ‫أَٓ‪ٌ٣‬خ ‪ٝ‬أ‪ٍٝٝ‬رخ ‪ٝ‬ؿ‪َٔٛ٤‬خ؟!‬ ‫إ أَٓ‪ٌ٣‬خ أكَّٔض رـَؽ ػٔ‪٤‬ن ك‪ً ٢‬زَ‪٣‬خث‪ٜ‬خ ك‪ ٖ٤‬طؼَ‪ٟ‬ض ٍٓ‪ُٛٞ‬خ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼٌَٔ‪٣‬ش ُِ‪ٜ‬ـ‪ٍٝ ،ّٞ‬ىص ػِ‪ًُ ٠‬ي‬ ‫حُـَف حُـخثَ ك‪ًَ ٢‬حٓظ‪ٜ‬خ رخطوخً‪ٜ٘ٓ ٙ‬ـخ ً َُِى‪ ،‬كوخرِض حُ‪ٜ‬لؼش ر‪ٜ‬لؼخص ك‪ ٢‬أٓخًٖ ػيس ٖٓ حُؼخُْ‪ٓٝ ،‬خ ُحُض ٓٔظَٔس‬ ‫ك‪ًُ ٢‬ي اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُِلظش‪ ،‬كٔخًح ؿَ‪ٟ‬؟‬ ‫اٗ‪ٜ‬خ ط٘ظوْ ٖٓ رؼ‪ ٞ‬ه‪ٜٜٓٞ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خكن‪ٌُٜ٘ ،‬خ ُٖ طٔظط‪٤‬غ إٔ طل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬طٌَحٍ ًُي حُ‪ٜ‬ـ‪ ّٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ َٓس‬ ‫أهَ‪ٟ‬؛ ‪ٜٗ٧‬خ ُْ طٔظطغ حُظ‪ٞ‬هق ُوَحءس ح‪ٓ٧‬زخد حُـ‪٣َٛٞ‬ش حُظ‪ ٢‬أىص اُ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ـ‪ ّٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ‪ .‬اٗ‪ٜ‬خ طَرق ٓؼًَش ‪٘ٛ‬خ‬ ‫‪ٓٝ‬ؼًَش ‪٘ٛ‬خى ا‪ ٫‬أٗ‪ٜ‬خ طؤَ ؿخًر‪٤‬ظ‪ٜ‬خ حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ػي‪ٝ‬حٗ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ حٌُ‪ً ١‬خٗض طويٓ‪ُِ ٚ‬ؼخُْ‪ٝ ،‬طؤَ‬ ‫ٓغ ًَ ًُي ح‪ٔٗ٫‬ـخّ حُيحهِ‪ٓ ٢‬غ حُو‪ ْ٤‬حُظ‪ ٢‬طَ‪ٝ‬ؽ ُ‪ٜ‬خ‪ٌٛٝ.‬ح ٓخ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗٔظل‪٤‬ي ٓ٘‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي‪.‬‬ ‫أٓخ اًح حطوٌٗخ ٖٓ ؿَف حٌَُحٓش ‪ًٝ‬ئ‪ ّٝ‬ح‪ٛ٩‬خٗش كخكِحً ػِ‪ ٠‬حُو‪ٙ٬‬؛ كبٕ ِٓ‪ً٘ٞ‬خ آٌٗحى ٓ‪ٓ ٌٕٞ٤‬وظِلخ ً‪ٝ .‬أط‪ٍٜٞ‬‬ ‫أٗ٘خ آٌٗحى ٓ٘لٌَ ‪ٗٝ‬ظ‪َٜ‬ف ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫إ كخُش حٍطزخى حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُظ‪ٗ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ ُ‪ٔ٤‬ض ؿي‪٣‬يس‪ ُْٝ ،‬طظٌ‪ ٕٞ‬ك‪َٓ ٢‬كِش ‪ٝ‬حكيس‪ٝ ،‬ؿَك٘خ حُـخثَ ُْ ‪٣‬ليع رٔزذ‬‫ٓخ كؼِ‪٣ٝ ٚ‬لؼِ‪ ٚ‬ر٘خ حُـَد‪ٝ ،‬اٗٔخ ريأ ح‪ َٓ٧‬هزَ ًُي روَ‪ ٕٝ‬ػيس‪ٝ .‬ك‪ ٖ٤‬حٗلَ‪ ١‬ػوي حُي‪ُٝ‬ش حُؼزخٓ‪٤‬ش ُْ ‪ًُ ٌٖ٣‬ي رٔزذ‬ ‫ؿَد أ‪َٗ ٝ‬م‪ٝ ،‬اٗٔخ رٔزذ ح‪ٗ٫‬لَحف ػٖ حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حَُرخٗ‪ ٢‬ح‪٧‬ه‪ ّٞ‬حٌُ‪ ١‬أًَٓ٘خ َّللا ر‪ٝ ،ٚ‬رٔزذ ػيّ حُويٍس ػِ‪٠‬‬ ‫حُظـيى ‪ٝ‬كَ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُٔظؤٓ٘ش ‪.‬‬ ‫‪ٌُٜٝ‬ح كبٕ ٓخ ِٗوخ‪ ٙ‬حُ‪ ٖٓ ّٞ٤‬حُىٍحء ‪٣ ٫‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬أك‪ٞ‬حٍ ‪ٌٛ‬ح حُـ‪ٝ ،َ٤‬اٗٔخ رٔزذ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُؼخٓش ُ‪ٓ٨‬ش‪ٟٝ ٢ٛٝ ،‬ؼ‪٤‬ش‬ ‫‪٘ٛ‬ؼظ‪ٜ‬خ أهطخء ‪ٝ‬هطخ‪٣‬خ حُوَ‪.ٕٝ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪344‬‬

‫ًٔخ إٔ ػِ‪ ٠‬أَٓ‪ٌ٣‬خ إٔ طٔؤٍ ر‪ٜ‬يم ‪ٝ‬ح‪ٛ‬ظٔخّ ‪ُٔ :‬خًح ‪ٌَٜٛ٣‬خ ح‪٥‬هَ‪ٕٝ‬؟ ‪ُٔٝ‬خًح ‪٘ٛ ٌٕٞ٣‬خى ٗزخد ك‪ ٢‬ػَٔ حُ‪ٍٝٞ‬ى‬‫ٓٔظؼي‪ُِٞٔ ٖ٣‬ص ٖٓ أؿَ اُلخم ح‪ ًٟ٧‬ر‪ٜ‬خ؟‪ .‬كبٕ ػِ‪٘٤‬خ أ‪٠٣‬خ ً إٔ ٗٔؤٍ‪ُٔ :‬خًح ‪٣‬ـَ‪ٌٛ ًَ ١‬ح ُ٘خ؟ ‪ُٔٝ‬خًح ٗلٖ ػخؿِ‪ٕٝ‬‬ ‫ػٖ حُيكخع ػٖ أٗلٔ٘خ؟ ‪ُٔٝ‬خًح ‪ٔٗ ٫‬خ‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُل‪٠‬خٍس حُلخُ‪٤‬ش‪ٗ ٫ٝ ،‬ئػَ ك‪ٞٓ ٢‬حُ‪ ٖ٣‬حُو‪ ٟٞ‬ك‪ٜ٤‬خ؟‪.‬‬ ‫اًح ٗلٖ ط‪َٜ‬ك٘خ ‪ٟ‬ي أػيث٘خ ‪ٟٝ‬ي أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٞ٣ ٖ٣‬هؼ‪ ٕٞ‬حُظِْ ػِ‪٘٤‬خ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪ِٞٓ٧‬د حٌُ‪ٔ٣ ١‬ظويٓ‪ٓ ٚٗٞ‬ؼ٘خ‪ ،‬كٔخ حُٔ‪ِ٤‬س‬ ‫حُظ‪ ٢‬طـؼِ٘خ أًؼَ أ‪٤ِٛ‬ش ُ‪ٟٞ‬غ أْٓ ُل‪٠‬خٍس ؿي‪٣‬يس ‪ٓٝ‬وظِلش ػٖ حُل‪٠‬خٍس حُٔخثيس؟‬ ‫اٗ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ٗؼَٔ ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُط‪ َ٣ٞ‬كظ‪ ٌٕٞٗ ٠‬ك‪ٟٝ ٢‬ؼ‪٤‬ش ‪٣ ٫‬لٌَ ٓؼ‪ٜ‬خ أكي ك‪ ٢‬ا‪ٛ‬خٗظ٘خ ‪ٝ‬حُؼي‪ٝ‬حٕ ػِ‪٘٤‬خ؛‬ ‫‪ًُ ٕ٧‬ي ٓ‪ ٌٕٞ٤‬رخُ٘ٔزش اُ‪ٌِٓ ٚ٤‬لخ ً ؿيحً‪ٝ .‬ح‪ٍ٧‬ه‪ًُ ٖٓ ٠‬ي إٔ ‪٣‬لظَٓ٘خ ح‪٥‬هَ‪ُِ ٕٝ‬و‪ٝ ْ٤‬حُٔ٘ـِحص حُظ‪ُ ٢‬ي‪٘٣‬خ‪ ،‬ك‪٘​٘٤‬ـِ‪ٕٞ‬‬ ‫رٌ‪٤‬ل‪٤‬ش ح‪٫‬هظزخّ ‪ٝ‬حُظؼِْ ٓ٘خ‪ ،‬ريٍ ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ رب‪ٌ٣‬حث٘خ ‪ٝ‬ظِٔ٘خ‪ٝ .‬ح‪ٍ٧‬ه‪ٌٛ ٖٓ ٠‬ح ‪ًٝ‬حى إٔ ٗلٌَ ‪ٗٝ‬يػ‪ٗٝ ٞ‬ؼَٔ ػِ‪ ٠‬طل‪َ٣ٞ‬‬ ‫أػيحث٘خ اُ‪ ٠‬أ‪٤ُٝ‬خء ‪٣‬يهِ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬ى‪٘​٘٣‬خ‪ٓ َٕ٘​٘٣ٝ ،‬زخىث٘خ ‪ٝ‬ه‪٘ٔ٤‬خ‪ٌٛٝ .‬ح ٓخ هخّ ر‪ ٚ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬ح‪ٝ٧‬حثَ ك‪ ٖ٤‬حٗظ‪ٜٞ‬ح ٖٓ ٌِٓ٘ش‬ ‫ح‪٥‬هَ حُ‪ٞ‬ػ٘‪ ٢‬ك‪ ٢‬ؿ٘‪ٞ‬د َٗم آٓ‪٤‬خ ػٖ ‪٣َ١‬ن َٗ٘ ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬ؿٌد حُ٘خّ اُ‪ٝ .ٚ٤‬إ حُـَد ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘ؼز‪– ٢‬‬ ‫‪٘٣‬ظظَ ٓ٘خ ‪ٌٛ‬ح ح‪٧‬ىحء‪ ٞٛٝ ،‬ك‪ ٢‬أْٓ حُلخؿش اُ‪.ٚ٤‬‬ ‫‪ٝ‬أٗخ ‪٘ٛ‬خ ‪ ٫‬أٍٓ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طٔ‪٤٤‬غ ح‪ ٫ٝ ،ٍٞٓ٧‬اُ‪ ٠‬اهٔخى ٍ‪ٝ‬ف حُٔوخ‪ٓٝ‬ش؛ ٌُ٘​٘‪ ٢‬أٍ‪٣‬ي ‪٧‬ػٔخُ٘خ ‪ٝ‬ؿ‪ٜٞ‬ىٗخ إٔ طٌ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُٔ‪٤‬خم‬ ‫حُٔ٘ظؾ‪ٝ ،‬إٔ طؼزَ هزَ ًُي ػٖ ٍإ‪٣‬ظ٘خ حٌُ‪٤ٗٞ‬ش ُِؼخُْ‪ ْ٤ُٝ ،‬ػٖ حٗلؼخ‪٫‬ط٘خ ‪٘ٓٝ‬خػَٗخ‪.‬‬ ‫حُ‪َٜ‬حع ر‪٘​٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬ـَك‪ًَ ٕٞ‬حٓظ٘خ ُ‪َٛ ْ٤‬حػخ ً ػٌَٔ‪٣‬خً‪ُِ ٌٖٔ٣ ٫ٝ ،‬و‪ٞ‬س حُ‪ ّٞ٤‬إٔ طلْٔ أ‪٣‬ش ه‪٤٠‬ش‬‫ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٜٗ ٞ‬خث‪. ٢‬‬ ‫‪ٝ‬إ أ‪ َٜٗ ١‬ػٌَٔ‪ٓ ٌٕٞ٤ٓ ١‬ئهظخ ً ‪ٓٝ‬ـ ّ‪ٞ‬كخ ً اًح ُْ ‪َ٣‬طٌِ ػِ‪ ٠‬طل‪ٞ‬م ك‪٠‬خٍ‪ٝ .١‬إ َٗ‪ ١ٝ‬ح‪٫‬كظَحّ ‪ٞٗٝ‬ػ‪٤‬ش حَُى‬ ‫حُٔطِ‪ٞ‬د ػِ‪ ٠‬ح‪ٛ٩‬خٗش – ‪ ٫‬طٔظٔي ٖٓ أىر‪٤‬خص كوزش طخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ٓخ‪٤ٟ‬ش‪٠٣ ٫ٝ ،‬ؼ‪ٜ‬خ حُ٘خّ رلٔذ أ‪ٞٛ‬حث‪ٝ ْٜ‬أِٓؿظ‪،ْٜ‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬رلٔذ ٓؼظويحط‪ٓٝ ْٜ‬زخىث‪ٝ ،ْٜ‬اٗٔخ ‪ٜٞ٣‬ؽ ًُي ‪٣ٝ‬ليى‪ ٙ‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٠٣ ٖ٣‬ؼ‪ ٕٞ‬ر‪ٜٔ‬خط‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬حُل‪٠‬خٍس حَُح‪٘ٛ‬ش‪،‬‬ ‫ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ‪ ٌٙٛ‬حُل‪٠‬خٍس ‪ٟ‬خُش أ‪ٗ ٝ‬خه‪ٜ‬ش أ‪ ٝ‬هخ‪٣ٝ‬ش ‪ٗ ٌٙٛٝ‬وطش ؿ‪٣َٛٞ‬ش‪.‬‬ ‫إ ًَحٓظ٘خ ُْ طٔظ‪ ٖٜ‬رٔزذ حٓظ‪٬‬د كو‪ٞ‬ه٘خ أ‪ٜٗ ٝ‬ذ ػَ‪ٝ‬حط٘خ كلٔذ؛ ‪ٝ‬اٗٔخ ‪٘ٛ‬خى أٓ‪ ٍٞ‬أهَ‪ ٫ ٟ‬طوَ أ‪٤ٔٛ‬ش‪ ،‬كخُظوِق‬‫حٌُ‪٣ ١‬و‪ ّْ٤‬ػِ‪ ٠‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗذ ك‪٤‬خط٘خ أ‪ٝ‬ؿي ٗي‪ٝ‬رخ ً ٗخطجش ك‪ٗ ٢‬لْ ًَ ِْٓٔ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ٛ‬خٍ ‪٘ٛ‬خى ٓخ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬ح‪٫‬ػظوخى رؤٗ٘خ‬ ‫ؿ‪ٓ َ٤‬ئ‪ٗ٩ ٖ٤ِٛ‬ظخؽ حُظو٘‪٤‬خص حُٔظويٓش ‪ُ ٫ٝ‬ظ‪ ْ٤ٜٔ‬حُ٘ظْ حُٔؼويس‪ٝ .‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُؼٔخٍ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُـَد ‪٣ ٫‬ـي‪ٕٝ‬‬ ‫كَ‪ٛ‬خ ً ٌُٔذ أٍُحه‪ ْٜ‬ا‪ ٫‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُ‪٤ٟٞ‬ؼش أ‪ ٝ‬حُ٘خهش أ‪ ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔـِ‪٣‬ش‪ٝ ،‬حُظ‪٣ ٢‬ظَكغ ػ٘‪ٜ‬خ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ٛ‬خُ‪ ٢‬طِي‬ ‫حُز‪٬‬ى‪ٝ ،‬إ ِْٓٔ حُ‪٘٣ ّٞ٤‬ؼَ إٔ ح‪ٓ٧‬ش ػخُش ػِ‪ ٠‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ك‪٢ٗ ًَ ٢‬ء كظ‪١ ٠‬زخػش حُٔ‪ٜ‬خكق ‪ٝ‬ط٘‪٤‬ي حُٔإًٓ!‬ ‫‪ٝ‬إ حُ٘وِش حُ٘‪ٞ‬ػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُظو٘‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػش ‪ٝ‬كي‪ٛ‬خ ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طـؼَ حُٔ​ِْٔ ‪٘٣‬ؼَ رؤٗ‪٣ ٫ ٚ‬ؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُؼ‪ًٔ ،َٜ‬خ‬ ‫أٗ‪ٓ ْ٤ُ ٚ‬لَ‪ٓٝ‬خ ً ٖٓ حًٌُخء ‪ ٫ٝ‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ذ حُظ‪٣ ٢‬وَ ُ‪٦‬هَ‪ ٖ٣‬رخٓظ‪ًٜ٬‬خ‪.‬‬ ‫ٓ‪٤‬ظَ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬ىحثٔخ ً إٔ ٗيٍى إٔ ػ‪٬‬هظ٘خ رخ‪٧‬ػيحء ‪ٝ‬حُٔ٘خكٔ‪ٝ ٖ٤‬ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ ٓظظَ كَػخ ً ػٖ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُؼخٓش حُظ‪٢‬‬‫ٗئٓٔ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ر‪٬‬ىٗخ‪ٝ ،‬إ حُؼ‪٬‬هخص حُي‪٤ُٝ‬ش أٗز‪ ٚ‬رٔ‪ٞ‬م ‪٣‬ؼَ‪ ٝ‬حُ٘خّ ك‪ ٚ٤‬ر‪٠‬خثؼ‪٣ٝ ،ْٜ‬ؤهٌ‪ ٚ٘ٓ ٕٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ك‪٢‬‬ ‫ؿ‪ٞ٤‬ر‪ٔٗ ُٖٝ ،ْٜ‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗيحكغ ػٖ كو‪ٞ‬ه٘خ ‪ ٫ٝ‬إٔ َٗٓن ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُؼخُٔ‪ ٢‬ػٖ ‪٣َ١‬ن (حُل‪ِٜٞ‬س) ‪ٝ‬ح‪٩‬ىػخء‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ؼخٍحص‪ ،‬ك‪ٜ‬خٖٓ حُٔ٘خ‪ٍٝ‬س أٓخٓ٘خ ‪٤ٟ‬ن ؿيحً؛ ‪ٝ‬إ حُ٘خّ ‪٣‬لز‪ ٕٞ‬إٔ ‪َٝ٣‬ح؛ كِ٘ـؼِ‪ َٕٝ٣ ْٜ‬اًح ٓخ ً٘خ َٗ‪٣‬ي ُٔ‪ٞ‬هؼ٘خ‬ ‫‪٣‬ظلَّٖٔ‪.‬‬ ‫حُؼخُٔ‪ ٢‬إٔ َ‬ ‫ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗيٍى ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ ٚ‬ؿ‪٤‬ي ٗوطش حُ‪٠‬ؼق ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ػ‪٬‬هظ٘خ ٓغ ح‪٥‬هَ‪ٖ٣‬؛ ‪٘ٗ٧‬خ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬اىٍحً‪ٜ‬خ ٌٓ٘‪ًٖٔ ٕٞ‬‬‫‪َٜ٣‬م ك‪ٝ ٢‬حى‪ ،‬أ‪٘٣ ٝ‬لن ك‪ٍٓ ٢‬خى‪ٝ .‬أظٖ إٔ طِي حُ٘وطش ‪ ٫‬طظـٔي ك‪ٗ ٢‬و‪ ٚ‬آٌخٗخط٘خ ‪ٝ‬هيٍحط٘خ ٓغ أٗ‪ٜ‬خ ٓلي‪ٝ‬ىس‪ٝ ،‬اٗٔخ‬ ‫ك‪ ٢‬طٌز‪ َ٤‬اٍحىط٘خ؛ ‪ ٕ٧‬أ‪ٛ‬لخد ح‪ٍ٩‬حىس حُٔ​ِٔ‪ٞ‬رش ‪٣‬ظِ‪٘٣ ٕٞ‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخُؼـَ ‪ٝ‬ح‪ِٜٗ٫‬حّ ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ه‪ٞ‬س ح‪ٍٝ٧‬حم حُظ‪ ٢‬ر‪ٖ٤‬‬ ‫أ‪٣‬ي‪.ْٜ٣‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪345‬‬

‫إ طلَ‪ َ٣‬ح‪ٍ٩‬حىس ٖٓ حُو‪ٞ‬ف ‪ٝ‬حُظزؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوٌحء أٓخّ ح‪٧‬ؿ٘ز‪٤ٓ ٢‬ظَ َٗ‪١‬خ ً ؿ‪٣َٛٞ‬خ ً ُظلَ‪٣‬ي آٌخٗخط٘خ ك‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ٙ‬‬ ‫حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪١َٗٝ ،‬خ ً ؿ‪٣َٛٞ‬خ ً ‪٫‬طوخً هَحٍحص طخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ‪٣َ٤ٜٓٝ‬ش ‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪346‬‬

‫‪- 121‬تجنب ردات الفعل غٌر المدروسة‬ ‫‪1428 /1/9‬‬ ‫‪2007 /01/28‬‬ ‫‪ َٛ‬طَر‪٤‬ش حُ٘زخد طَر‪٤‬ش ‪ٛ‬خُلش ‪ ٢ٛ‬أه‪٠‬خػ‪ُِ ْٜ‬لٌ‪ٓٞ‬ش ىحثٔخ ً ؟‬ ‫• ‪ َٛ‬هَٔص حُلٌ‪ٓٞ‬خص ٍ‪ٛ‬خٕ حُٔ‪ٜ‬خُلش ٓغ ٗزخر‪ٜ‬خ ‪ُٔٝ‬خًح ؟‬ ‫• ‪ٞ١‬كخٕ حُـ‪٠‬ذ ُي‪ ٟ‬حُ٘زخد ‪ َٛ‬طٌل‪ٓ ٚ٤‬ظخ‪َٛ‬س طٔؼ‪٤ِ٤‬ش ؟‬ ‫هِل‪٤‬ش حُٔزخىٍس‬ ‫‪ َٟ٣‬حُيًظ‪ٗ ٍٞ‬خ‪ َٛ‬حُؼَٔ إٔ كٔخّ حُ٘زخد طـخ‪ ٙ‬حُٔ‪ٞ‬حهق حُظ‪ ٢‬طظوٌ‪ٛ‬خ حُلٌ‪ٓٞ‬خص‪٣ ،‬ظزغ ُٔ‪ٞ‬حهق طِي حُلٌ‪ٓٞ‬خص ٖٓ‬ ‫حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُٔ‪٣َ٤ٜ‬ش حُيحهِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُوخٍؿ‪٤‬ش‪ ،‬كل‪ ٢‬كخُش ػَٔ حُلٌ‪ٓٞ‬خص حُؼَر‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػِ‪ ٠‬ططز‪٤‬ن ح‪ ّ٬ٓ٩‬حُظطز‪٤‬ن‬ ‫حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ًٔ ،‬خ أُِٗ‪َّ ٚ‬للا طؼخُ‪ ٠‬ػِ‪ ٍُٚٞٓ ٠‬حٌَُ‪ٓ ْ٣‬لٔي ‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪ٝ ،ِْٓٝ ٚ٤‬اطزخع ٓ٘ش حُٔ‪ٜ‬طل‪ ٠‬ػِ‪ ٚ٤‬أك‪َ٠‬‬ ‫حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ،ّ٬‬طَ‪ ٟ‬حُ٘زخد ‪٣‬و‪٠‬غ ُلٌ‪ٓٞ‬خط‪٣ٝ ،ٚ‬ظلخٗ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ح‪٩‬ه‪ُٜ ٙ٬‬خ‪ ،‬أٓخ ك‪ ٢‬كخُش ػيّ ططز‪٤‬ن حَُ٘‪٣‬ؼش‬ ‫ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ ٢‬حُلٌْ‪ٓٝ ،‬وخُلش حَُ٘ع‪ ،‬كبٕ حُ٘زخد ‪٘٣‬يكؼ‪ُِٞ ٕٞ‬ه‪ٞ‬ف ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬كٌ‪ٓٞ‬خط‪ .ْٜ‬إ حُٔ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬خص حُلٔخٓ‪٤‬ش‬ ‫ُزؼ‪ ٞ‬حُ٘زخد ٗخطـش ػٖ هَِ ٓخ‪ٝ ،‬أٍ‪ ٟ‬إٔ حُوَِ ػخثي آخ اُ‪:٠‬‬ ‫• ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُظطز‪٤‬ن ح‪ ٖٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬هزَ حُلٌ‪ٓٞ‬خص‪.‬‬ ‫• ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش طَر‪٤‬ش حُ٘زخد‪.‬‬ ‫• ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش ٖٓ ‪َُ٣‬ر‪ ٢‬حُ٘زخد ‪٣ٝ‬و‪ٞ‬ى‪.ْٛ‬‬ ‫• ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ٓؼ‪٬٠‬ص ُي‪ ٟ‬حُلٌ‪ٓٞ‬خص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ُْ ‪ٔ٣‬ظ‪ٞ‬ػز‪ٜ‬خ حُ٘زخد‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬ئًي ك‪ِ٤٠‬ش حُ٘‪٤‬ن حُيًظ‪ ٍٞ‬ػخث‪ ٞ‬حُوَٗ‪ ٢‬ػِ‪ٍَٟٝ ٠‬س طَر‪٤‬ش حُ٘زخد ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظو‪٤ُ٬‬ش ك‪ ٢‬حُظلٌ‪ِ١ٝ ،َ٤‬ذ حُيُ‪،َ٤‬‬ ‫‪ٝ‬ػيّ حُظلِد ‪ٝ‬حُظزؼ‪٤‬ش‪ٝ ،‬حَُؿ‪ٞ‬ع اُ‪ ٠‬أ‪ َٛ‬حَُأ‪ٝ ١‬حُوزَس ‪ٝ‬حُظـَرش‪ ،‬اً إ طَر‪٤‬ش حُ٘زخد ػِ‪ ٠‬حُظزؼ‪٤‬ش حُٔطِوش ُِلخًْ‬ ‫طوظَ ٗو‪٤ٜ‬ظ‪ٝ ،ٚ‬طِـ‪ٝ ٢‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٙ‬؛ ًٔخ إٔ حُظَر‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬حُؼيحء ‪ٝ‬حُٔؼخٍ‪ٟ‬ش طـؼَ ٖٓ حُ٘خد اٗٔخٗخ ً ٗخهٔخ ً ‪٠َٟ٣ ٫‬‬ ‫رخُلن‪٣ ٫ٝ ،‬لٖٔ ٍإ‪٣‬ش حُـخٗذ حَُٔ٘م ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي هخٍ ػِ‪َّ ٢ٍٟ- ٢‬للا ػ٘‪ ( :-ٚ‬حػَف حُلن طؼَف أ‪ ٫ٝ ،ِٚٛ‬طؼَف حُلن رخَُؿخٍ)‪.‬‬ ‫أٓخ حُ٘‪٤‬ن ؿ‪ٞ‬ىص ٓؼ‪٤‬ي ك‪٤‬ؼوي ٓوخٍٗش ر‪ ٖ٤‬كٔخّ ‪ٝ‬اه‪ ٙ٬‬حُ٘زخد كخُ‪٤‬خ ً ‪ ْٜٓ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ٝ ،٢ٓ٬ٓ٩‬ر‪ ٖ٤‬كٔخّ‬ ‫‪ٝ‬اه‪ ٙ٬‬حُو‪ٞ‬حٍؽ حٌُ‪ ٖ٣‬هَؿ‪ٞ‬ح ػٖ ؿٔخػش حُوِ‪٤‬لش ػِ‪ ٢‬رٖ أر‪١ ٢‬خُذ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪.ٚ‬‬ ‫كؼِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ هَ‪ٝ‬ؿ‪ ْٜ‬ػِ‪َّ ٢ٍٟ - ٚ٤‬للا ػ٘‪ - ٚ‬ك‪ٌ٣ ُْ ٜٞ‬لَ‪ ،ْٛ‬رَ هخٍ ػ٘‪ :ْٜ‬إ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء ُ‪ٞٔ٤‬ح ٓ٘خكو‪ْٜٗ٧ ،ٖ٤‬‬ ‫‪َّ ًٌَٕٝ٣‬للا ًؼ‪َ٤‬ح‪ ْٛٝ ،‬هي أهطج‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬حُل‪ ْٜ‬كو‪ ْ٤ُٝ ،٢‬ك‪ ٢‬ح‪٩‬ه‪ٓ .ّ٬ٓ٪ُ ٙ٬‬ـٔ‪ًُ ً٬‬ي رو‪ٍٟٞ - ُٚٞ‬حٕ َّللا ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫‪ِ١ ٖٓ ْ٤ُ " :‬ذ حُلن كؤهطؤ‪ِ١ ًٖٔ ،ٙ‬ذ حُزخ‪ َ١‬كؤىًٍ‪"ٚ‬‬‫‪٣ٝ‬ؤط‪ ٢‬حُ٘‪٤‬ن رؤٓؼِش ك‪٤‬ش ‪ٗ٫‬يكخع ‪ٝ‬كٔخّ حُ٘زخد طيٍ ػِ‪ ٠‬اه‪ ٙ٬‬حُ٘زخد ‪ٝ‬كٔخٓ‪ٝ ،ْٜ‬ػيّ طؤ‪٤٣‬ي‪ ْٛ‬كٌ‪ٓٞ‬خط‪ ْٜ‬ك‪٢‬‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ‪ٞ‬حهق حُظ‪ ٢‬طٔ‪٢‬ء اُ‪ ٠‬أ‪١ٝ‬خٗ‪ٓ ،ْٜ‬ؼَ حٗيكخػ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬كِٔط‪ ٖ٤‬حُٔلظِش اُ‪ ٠‬طلـ‪ َ٤‬أٗلٔ‪ ٢ٓٝ ْٜ‬حُ‪ٜ​ٜ‬خ‪٘٣‬ش‪،‬‬ ‫حُٔلظِ‪ٍ٧ ٖ٤‬ح‪ٛ ، ْٜ٤ٟ‬خىك‪ ٖ٤‬رٌُي حُ٘‪ٜ‬خىس ‪َ١ٝ‬ى حُـخ‪ٛ‬ز‪ٔ٣ٝ .ٖ٤‬ظيٍى حُ٘‪٤‬ن ك‪ ٢‬طؼِ‪٤‬و‪ ٚ‬ػِ‪ًُ ٠‬ي رخُو‪ ٍٞ‬رؤٗ‪ٓ ٚ‬غ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪347‬‬

‫ًُي "‪٣ ٫‬لن ُِ٘زخد‪ُ ٫ٝ ،‬ـ‪ َْٛ٤‬طلـ‪ َ٤‬أٗلٔ‪ٝ ْٜ‬حٓظويحٓ‪ ْٜ‬حُو‪ٞ‬س ك‪ ٢‬طـ‪ َ٤٤‬حُلٌْ ك‪ ٢‬ر‪٬‬ى‪ٝ ،ْٛ‬اؿزخٍ‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬حُوظخٍ‬ ‫‪ٟ‬ي ٖٓ ُْ ‪٣‬لٖ ح‪ٝ٧‬حٕ ُوظخُ‪ٓ٧ ٚ‬زخد ٓوظِلش"‪.‬‬ ‫حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪ َٟ٣‬رؤٕ كٌَس حُزط‪ُٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظوخّ ٖٓ حُٔؼظي‪ ١‬طزَُ ُي‪ ٟ‬حُ٘زخد ًِٔخ ‪ٟ‬ؼلض اٗـخُحص‬ ‫أٓظ‪ ،ْٜ‬ك‪ َٕٝ٣ ْٜ‬إٔ ‪َٟ‬د حُٔؼظي‪ ٖٓ ١‬ه‪ ٍ٬‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُلٔخٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظوخٓ‪٤‬ش حَُٔ‪٣‬ؼش ػزخٍس ػٖ طؼ‪٣َٓ ٞ٣ٞ‬غ ػٖ‬ ‫ٗو‪ ٚ‬ح‪ٗ٩‬ـخُ‪ٝ ،‬طوخًٍ حُلٌ‪ٓٞ‬خص ػٖ حُو‪٤‬خّ ر‪ٞ‬حؿز‪ٜ‬خ‪ٟٞ٣ٝ .‬ق إٔ ٓوخ‪ٓٝ‬ش حُٔؼظي‪ ١‬ظخ‪َٛ‬س أٓٔ‪٤‬ش ػخ َّٓش‪ٔ٤ُ ٝ ،‬ض‬ ‫هخ‪ٛ‬ش رخُٔ​ِٔٔ‪ٌُٜ٘ٝ ،ٖ٤‬خ طظ‪ َٜ‬رط‪٫ٞ‬ط‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬رخُظخُ‪ ٢‬أػَ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬هٔ‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ ػ٘يٗخ أًؼَ ٖٓ ؿ‪َٗ٤‬خ‪٘ٗ٧ ،‬خ أٓش ًز‪َ٤‬س ‪ٝ‬حُظلخَٓ‬ ‫ػِ‪ٜ٤‬خ ٗي‪٣‬ي‪ٝ ،‬كٌ‪ٓٞ‬خط‪ٜ‬خ ٗي‪٣‬يس حُظو‪.َ٤ٜ‬‬ ‫إ ‪ ٌٙٛ‬حَُإ‪٣ ٫ ٟ‬ل‪ٜ٘ٓ ْٜ‬خ اػٌحٍحً ُٖٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬رظَ‪٣ٝ‬غ ح‪ ، ٖ٤٘ٓ٥‬أ‪ ٝ‬ح‪٫‬ػظيحء ػِ‪ ٠‬حٌُٓ‪ٝ ٖ٤٤‬حُٔؼخ‪ٛ‬ي‪ٝ، ٖ٣‬اٗٔخ ‪٣‬ؼ٘‪٢‬‬ ‫‪ٍَٟٝ‬س ك‪ ْٜ‬ح‪ٌٗ٩‬خُ‪٤‬ش ر‪ٍٜٞ‬س ‪ٛ‬ل‪٤‬لش طٌٖٔ ٖٓ حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ رَٗخى ‪ٟٞٞٓٝ‬ػ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫حُٔلخ‪ ٍٝ‬حَُث‪٤ٔ٤‬ش ُِٔزخىٍس‬ ‫ حُـ‪ٜ‬ي حُظَر‪ ١ٞ‬ك‪ ٢‬حُؼ‪٬‬هش ٓغ حُ٘زخد‬‫ طلؼ‪ َ٤‬حُل‪ٞ‬حٍ حُزّ٘خء ٓغ ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص حُلٌَ‪٣‬ش حُٔوظِلش‬‫ ا‪٬ٛ‬ف ح‪ٟٝ٧‬خع حُيحهِ‪٤‬ش ‪ٝ‬اٗخػش حُظؼيى‪٣‬ش حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظؼز‪٣َ٤‬ش‬‫ل‪ ٍٞ‬ح‪ُِٔ ٍٝ٧‬زخىٍس ػٔش حُؼي‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬خص ٓ٘‪ٜ‬خ‪:‬‬ ‫‪ ٖٟٔ‬حُ ِٔ َ‬ ‫‪ َٟ٣‬حُيًظ‪ٗ ٍٞ‬خ‪ َٛ‬حُؼَٔ حُظؤً‪٤‬ي ػِ‪ ٠‬حُـ‪ٜ‬ي حُظخُ‪:٢‬‬ ‫‪ .1‬طَر‪٤‬ش حُ٘زخد طَر‪٤‬ش ‪ٛ‬خُلش‪ٝ ،‬ػِٔ‪ّ٤‬ش ‪ ٖٟٔٝ‬ر‪٤‬جش ٌٓ٘‪ٞ‬كش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش‪ُِ ،‬ظؼَف ػِ‪٣ ٖٓ ٠‬و‪ٞ‬ى‪ٝ ،ْٛ‬حُظلخ‪ٓ ٍٝ‬ؼ‪ْٜ‬‬ ‫رٌَ٘ ٓزخَٗ‪ٌٛ .‬ح ‪٣‬وظ‪ ٢٠‬حُظٔخٓق ٓغ ٓوظِق ح‪٧‬كٌخٍ كظ‪ ٫ ٠‬ط٘ٔ‪ ٞ‬ك‪ ٢‬حُولخء ‪ٝ‬طؤهٌ أًزَ ٖٓ أػَ‪ٛ‬خ حُطز‪٤‬ؼ‪.٢‬‬ ‫‪ .2‬ا‪٣‬ـخى (‪ٝ‬ىػْ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى) حُوخىس حُلٌٔخء ٖٓ حُؼِٔخء‪ٝ ،‬حُٔ‪ِٜ‬ل‪ٓٝ ،ٖ٤‬ؼول‪ ٢‬حُٔـظٔغ (ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حَُٓٔ‪ ،)ٖ٤٤‬حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪ٟٞ٣‬ل‪ُِ٘ ٕٞ‬زخد كو‪٤‬وش ططز‪٤‬ن َٗ‪٣‬ؼش َّللا‪ ،‬أ‪ " ١‬إٔ ح‪ ٫ ٍٞٓ٧‬طؼخُؾ ا‪ ٫‬رظلٌ‪َٗ ْ٤‬ع َّللا "‪٣ٝ .‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬حُظز‪َ٤ٜ‬‬ ‫ر٘ظخثؾ ح‪ُ ٍٞٓ٧‬ي‪ ٟ‬حُ٘زخد‪ٝ ،‬ػيّ حُظَٔع ك‪ ٢‬حُلٌْ‪ ،‬كخُؼـِش هي طؼطَ ػٔ‪ ً٬‬آ‪٤ٓ٬‬خ ً ٗخؿلخ ً‪.‬‬ ‫‪ .3‬حُظ‪٤‬وٖ رؤٗ٘خ ‪ٔٗ ٫‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ِٗ ٠‬ع هخ‪٤ٛ‬ش حُؼيح‪ٝ‬س ٖٓ أكجيس رؼ‪ ٞ‬حُوخىس حُـَر‪ٝ ،ٖ٤٤‬إٔ ػي‪ ٝ‬حُٔزخىة ‪٣ ٫‬ظل‪ ٍٞ‬اُ‪٠‬‬ ‫‪ٛ‬ي‪٣‬ن‪٣ ٌُٖٝ ،‬ـذ إٔ ٗؼَٔ ػِ‪ ٠‬طل‪٤٤‬ي‪ٜٓٝ ٙ‬خىٗظ‪ٝ ،ٚ‬اكَحؿ‪ ٚ‬أٓخّ حُٔ٘‪ٜ‬ل‪ ٖٓ ٖ٤‬هخىس حُلٌَ ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓش ك‪ ٢‬حُي‪ٍٝ‬‬ ‫حُـَر‪٤‬ش ‪ٝ ،‬حُي‪ٝ ٍٝ‬حُو‪ ٟٞ‬ح‪٧‬هَ‪. ٟ‬‬ ‫‪ .4‬طَر‪٤‬ش حُ٘زخد ػِ‪ ٠‬طَٗ‪٤‬ي ٍى‪ٝ‬ى ح‪٧‬كؼخٍ ػِ‪ ٠‬آخءحص حُـَد‪ٝ ،‬اىٍحى إٔ حُٔ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬خص حُؼ٘‪٤‬لش ٓغ حُـَد ٓظؼط‪٢‬‬ ‫حُلٌ‪ٓٞ‬خص حُـَر‪َّ٤‬ش ‪ٝ‬اػ‪ٜٓ٬‬خ كَ‪ٛ‬ش ُظ٘‪ٍٞٛ ٚ٣ٞ‬س ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬حُٔ​ِٔٔ‪ًٔ .ٖ٤‬خ إٔ حُٔ‪ٞ‬حهق حُٔظ٘يىس ٓغ حُـَد ٓظؼط‪ٚ٤‬‬ ‫كَ‪ٛ‬ش ٓخٗلش‪٣ًٍٝ ،‬ؼش ُظلَ‪ ٞ٣‬حُلٌ‪ٓٞ‬خص ‪ٟ‬ي حُ٘ؼ‪ٞ‬د حُٔ​ِٔٔش‪ ٖٓٝ ،‬ػْ ٓٔخٍٓش ِٓ‪٣‬ي ٖٓ حُ‪٠‬ـ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُي‪ٍٝ‬‬ ‫ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٌُ ،‬ح ‪٫‬ري ٖٓ ح‪ٗ٫‬وَح‪ ١‬ك‪ " ٢‬هط‪ ٢‬ػَٔ رؼ‪٤‬يس حُٔي‪ٌُٔ " ٟ‬ذ حَُأ‪ ١‬حُؼخّ حُـَر‪ُٜ ٢‬خُق ه‪٠‬خ‪٣‬خٗخ‪.‬‬ ‫‪ .5‬حُظَر‪٤‬ش ػِ‪ ٍٞ١ ٠‬حُ٘لْ ك‪ ٢‬حُؼ‪٬‬هش ٓغ ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬أٓخّ ٓ‪ًٌُ ْٜ‬ي‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ـذ إٔ ‪٣‬ظَر‪ ٠‬ػِ‪ ٚ٤‬حُؼخِٓ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُلوَ‬ ‫حُيػ‪ ٟٞ‬رٌَ٘ ػخّ‪ ،‬اً ‪ َٟ٣‬ؿ‪ٞ‬ىص ٓؼ‪٤‬ي أٗ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ إٔ كٌْ حُلٌ‪ٓٞ‬خص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ْ٤ُ ،‬كٌٔخ ً آ‪٤ٓ٬‬خ ً‬ ‫‪ٛ‬ل‪٤‬لخً‪ ،‬كبٕ طـ‪ َ٤٤‬حُلٌْ ‪٣‬زيأ كخُ‪٤‬خ رخُٔ‪ٜ‬خُلش ٓغ ح‪٥‬هَ‪( ٖ٣‬أ‪٣‬خ ًخٕ ح‪٥‬هَ‪ )ٕٝ‬كظ‪ٞ٣ ٠‬ؿي ح‪٫‬كظَحّ‪ ،‬ك‪٤‬لخكع ًَ‬ ‫كَ‪٣‬ن ػِ‪ ٠‬كي‪ٝ‬ى‪ٝ ٙ‬كو‪ٞ‬ه‪٣ٝ .ٚ‬ئًي ػِ‪ ٠‬إٔ ‪ٗ ٫‬لخ‪ ٍٝ‬كَ ؿٔ‪٤‬غ ح‪ٌٗ٩‬خ‪٫‬ص رؤٗلٔ٘خ ‪-‬ك‪ٟٞ ٢‬ء ػَٔٗخ حُو‪ٝ -َ٤ٜ‬اٗٔخ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪348‬‬

‫ٗؼَٔ ر‪ٜ‬ي‪ٝ‬ء ‪ٝ‬رخ‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش‪ ،‬كٔذ أَٓ َّللا رخُ‪ٜ‬زَ ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خرَس‪ُ٘ٝ ،‬ظَى حٌُٔ٘‪٬‬ص حُؼخُوش حُلٔخٓش ُ‪٣٨‬خّ‪،‬‬ ‫كخٌُ‪٤ٓ ٖ٣‬ؤط‪ٔٓ ٕٞ‬ظوز‪ٝ ْٛ ،٬‬كي‪٤ٓ ْٛ‬لِ‪ ٕٞ‬طِي حٌُٔ٘‪٬‬ص‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ً ٢‬حص حُٔ‪٤‬خم ‪٣‬ؼظزَ حُيًظ‪ ٍٞ‬ػخث‪ ٞ‬حُوَٗ‪ ٢‬إٔ حُظَر‪٤‬ش ٓٔج‪٤ُٝٞ‬ش ٓ٘ظًَش ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬د ‪ٝ‬حُيحػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔظخً ك‪٢‬‬ ‫حُٔيٍٓ‪٤‬ش ‪ ًَُّٝ ،‬ػِ‪ ٚ٤‬كٔض ٖٓ ‪ٌٛ‬ح رلٔذ آٌخٗ‪ُ٣ ٫ٝ ،ٚ‬ؼل‪ ٠‬أكي ٖٓ حُٔ​ٔج‪٤ُٞ‬ش حُزظش ‪ ،‬كظ‪ ٠‬حُ٘خد ‪ٔٓ ٞٛ‬ج‪ ٍٞ‬ػٖ‬ ‫ٍحع ‪ٔٓ ًٌِْٝ‬ج‪ ٍٞ‬ػٖ‬ ‫ٗلٔ‪ًٔ ، ٚ‬خ هخٍ ٓزلخٗ‪(:ٚ‬هُ‪ٞ‬ح أَٗلُ َٔ ٌُْ َ‪ٝ‬أَ‪ٗ ٌُْ ٤ِ​ِٛ‬خٍحً ) ‪ًٔٝ ،‬خ هخٍ ‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪ٍ ًٌِْ" ِْٓٝ ٚ٤‬‬ ‫ٍػ‪٤‬ظ‪ٝ "ٚ‬حُلي‪٣‬غ ح‪٥‬هَ " َٓ‪ٝ‬ح أ‪٫ٝ‬ىًْ رخُ‪٬ٜ‬س ‪ ْٛٝ‬أر٘خء ٓزغ ٓ٘‪٣ٝ ،".... ٖ٤‬يهَ ك‪ًُ ٢‬ي ‪ٔٓ:‬ج‪٤ُٞ‬ش حُلخًْ ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حَُث‪ٍٝ ، ْ٤‬ؿَ ح‪٩‬ػ‪ٝ ، ّ٬‬ؿ‪.) َْٛ٤‬‬ ‫‪ ٖٟٔٝ‬حُٔل‪ ٍٞ‬حُؼخٗ‪ُِٔ ٢‬زخىٍس طو‪ٍ ّٞ‬إ‪٣‬ش حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُزخكؼ‪ ٖٓ ،ٖ٤‬أٓؼخٍ حُيًظ‪ ٍٞ‬كٖٔ حُ‪ٝ َٔ٣ٜٞ‬حُ٘‪٤‬ن ِٓٔخٕ‬ ‫حُؼ‪ٞ‬ىس ‪ُ ،‬ظـ٘‪٤‬ذ حُ٘ؼ‪ٞ‬د ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش (ه‪ٜٛٞ‬خ ً كجخص حُ٘زخد) ٍىحص حُلؼَ حُلٔخٓ‪َّ٤‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔيٍ‪ٓٝ‬ش ػِ‪ ٠‬حُظخُ‪:٢‬‬ ‫‪ .1‬ا‪٣‬ـخى حَُٔ٘‪ٝ‬ػ‪٤‬ش ُِـ‪ٜ‬خص ‪ٝ‬حُ‪٤ٜ‬جخص حَُ٘ػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُز‪٬‬ى ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬طيػ‪ٜٔ٤‬خ‪ُ ،‬ظو‪ ّٞ‬ري‪ٍٛٝ‬خ حَُحٗي ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي‬ ‫حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش‪ُٝ ،‬ظ‪٤ٜ‬جش كَ‪ ٙ‬حُوز‪ُٜ ٍٞ‬خ ُي‪ ٟ‬حُ٘زخد حُٔظلْٔ‪ٌٛ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ٍَٟٝ ٢‬س حٗؼظخم حُٔئٓٔخص حُي‪٤٘٣‬ش ٖٓ‬ ‫ح‪ٍ٫‬طزخ‪ ١‬حُٔزخَٗ رخُظ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خص حُلٌ‪٤ٓٞ‬ش ‪ٝ‬حُوَحٍ حُٔ‪٤‬خٓ‪ُِ ٢‬ي‪ُٝ‬ش‪ٝ ،‬طٌٔ‪ ٖ٤‬طِي حُٔئٓٔخص ٖٓ حطوخً ه٘خػخط‪ٜ‬خ رٌحط‪ٜ‬خ‪،‬‬ ‫ى‪ ٕٝ‬آ‪٬‬ء أ‪ ٝ‬طيهَ ٓزخَٗ ٖٓ ح‪ٍ٩‬حىس حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش‪ٌٛ .‬ح ح‪٤ٓ َٓ٧‬ؼط‪ ٢‬حُٔئٓٔخص حُي‪٤٘٣‬ش حُوخرِ‪٤‬ش حٌُخك‪٤‬ش ُي‪ ٟ‬حُٔـظٔغ‪،‬‬ ‫‪ٌٜ٘ٔ٣ٝ‬خ ٖٓ كظق هط‪ ١ٞ‬ك‪ٞ‬حٍ ٓـي‪٣‬ش ٓغ كجخص حُ٘زخد‪ٝ ،‬رخُظخُ‪ ٢‬حُظؤػ‪ َ٤‬ح‪٣٩‬ـخر ّ‪ ٢‬ك‪.ْٜ٤‬‬ ‫‪ .2‬ح‪٫‬ػظَحف رؤٕ ػٔش ٌِٓ٘ش ‪ ٫‬ري ٖٓ حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ رٌَ أرؼخى‪ٛ‬خ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ٔ٣‬ظِ​ِّ ح‪٫‬ػظَحف‪ ٖٓٝ ،‬ػْ ٓلخ‪ُٝ‬ش حُظؼَف‪،‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬أ‪َ١‬حك‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُظؼخَٓ ٓغ طِي ح‪َ١٧‬حف رؤٍ‪٣‬ل‪٤‬ش ‪ٛٝ‬ي‪ٝ‬ء‪.‬‬ ‫‪ .3‬حُل‪ٞ‬حٍ حُٔظٌخكت‪ٝ ،‬حُ‪٣َٜ‬ق ‪ٝ‬حُٔزخَٗ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظٔخع ح‪٣٩‬ـخر ّ‪ُِ٘ ٢‬زخد حُٔظلْٔ‪ ،‬ر‪ٍٜٞ‬س ٓؼخىُش ‪ٝ‬رٌَ كَ‪٣‬ش‪،‬‬ ‫ُظٌٔ‪ٔٓ ٖٓ ٚ٘٤‬خع حُوطخد ٖٓ ح‪٥‬هَ‪ٝ ،ٖ٣‬رخُظخُ‪ ٢‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُو٘خػخص حَُحٓوش ُي‪ٓ ،ْٜ٣‬غ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ح‪ُِ ٖٓ٧‬طَف ح‪٥‬هَ‬ ‫(حُ٘زخد حُٔظلْٔ)‪ ٝ ،‬ار‪٬‬ؿ‪ٓ ٚ‬ؤٓ٘‪.ٚ‬‬ ‫‪ .4‬اطخكش حُلَ‪ٛ‬ش ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش ُ‪٬‬طـخ‪ٛ‬خص حُلٌَ‪٣‬ش حُٔـخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ٘لَكش ‪ ،‬ك‪٤‬غ إٔ ظ‪ٍٜٛٞ‬خ ٓ‪ٌ٘٤‬ق حٗلَحك‪ٜ‬خ ‪ٝ‬هطؤ‪ٛ‬خ‬ ‫‪٧‬طزخػ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُٔوخّ ح‪ُِٝ ، ٍٝ٧‬ـٔ‪ ٍٜٞ‬رٌَ٘ ػخّ ‪ .‬رٔخ ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬طلـ‪ٜٔ٤‬خ ‪ٝ ،‬حُو‪٠‬خء ػِ‪ٜ٤‬خ ربًٕ َّللا ‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬ؼظزَ حُيًظ‪ ٍٞ‬ػخث‪ ٞ‬حُوَٗ‪ ٢‬حُل‪ٞ‬حٍ كن َٓ٘‪ٝ‬ع ُِـٔ‪٤‬غ ‪ ،‬كظ‪ ٠‬حُطلَ حُ‪ٜ‬ـ‪ ، ٢‬ك‪ ً٬٠‬ػٖ حَُحٗي ‪٣ ،‬زظي‪ٟ‬ء‬ ‫رلي‪٣‬غ حُـخٍ‪٣‬ش حُظ‪ٓ ٢‬ؤُ‪ٜ‬خ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ ٢‬للا ػِ‪": ِْٓٝ ٚ٤‬أ‪َّ ٖ٣‬للا ؟" ‪٘٣ٝ‬ظ‪ ٢ٜ‬رلي‪٣‬غ حُ‪ٜٞ٤‬ى‪ ١‬حٌُ‪ ١‬هخٍ ُ‪ ٚ‬حُ٘ز‪ ٢‬ك‪٢‬‬ ‫َٓ‪ ٝ‬حُٔ‪ٞ‬ص‪":‬هَ ‪ ٫‬اُ‪ ٚ‬ا‪َّ ٫‬للا " ‪ٝ ،‬حُل‪ٞ‬حٍ ‪٘٣‬ؼَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ رو‪ٔ٤‬ظ‪ٌٓٝ ٚ‬خٗظ‪ِ٣ ٫ٝ ،ٚ‬ـ‪ ٢‬ػوِ‪٣ٝ ،ٚ‬ؼل‪٘٤‬خ ٖٓ ٓؤٓخس حُظوِ‪٤‬ي‬ ‫ح‪٧‬ػٔ‪ٝ ،٠‬هظَ حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ذ ‪ٝ‬حُويٍحص‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُوَإٓ كلَ رخُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُٔلخ‪ٍٝ‬حص‪ٍُ٘ٞٓٝ ،‬خ ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬أْٓ حُل‪ٞ‬حٍ رٌٔش ك‪ ٢‬ه‪ٜ‬ظ‪ٓ ٚ‬غ حُ‪٤ُٞ‬ي رٖ‬ ‫حُٔـ‪َ٤‬س‪ُٔ ،‬خ حٗظ‪٤ٓ ٖٓ ٠ٜ‬خم ً‪ٚٓ٬‬؛ كوخٍ ‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪ :ِْٓٝ ٚ٤‬حٗظ‪٤ٜ‬ض ‪٣‬خ أرخ حُٔـ‪َ٤‬س ؟ ًٔخ ك‪ً ٢‬ظذ حُٔ‪َ٤‬س)‪.‬‬ ‫ل‪ ٍٞ‬حُؼخُغ ‪ٝ‬حُٔظؼِن رب‪٬ٛ‬ف ح‪ٟٝ٧‬خع حُيحهِ‪٤‬ش ‪ٝ‬اٗخػش حُظؼيى‪٣‬ش حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ،‬ػٔش حُؼي‪٣‬ي ٖٓ‬ ‫‪ ٖٟٔ‬حُ ِٔ َ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬خص‪ ،‬أ‪ٜٔٛ‬خ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ط‪ٞ‬كَ حُو٘خػش ر‪ٍَٝ٠‬س ح‪٬ٛ٩‬ف حُيحهِ‪ٟٝ٧ ٢‬خع حُي‪ ٍٝ‬ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬حُؼَر‪٤‬ش رٌَ٘ هخ‪ ٞٛ ٙ‬أٓخّ ٓزخىٍس‬ ‫حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ حُوخثٔش ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬رؤْٓ "حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ُ " ٢‬لو‪٤‬وش حُ‪َٜ‬حع ر‪ ٖ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬حُـَد‪.‬‬ ‫ك‪ َٟ٣ ٜٞ‬إٔ ‪ٌٛ‬ح حُ‪َٜ‬حع " ‪َٛ‬حع ك‪٠‬خٍ‪ " ١‬ك‪ٓ ٢‬وخٓ‪ ٚ‬ح‪َ٣ٝ ،ٍٝ٧‬طز‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪َٜ‬حع رؤ‪ٟٝ‬خػ٘خ حُيحهِ‪٤‬ش‪ " ،‬كبًح‬ ‫طلٖٔ ٓ‪ٞ‬هق حُلٌ‪ٓٞ‬خص ك‪ ٢‬حُيحهَ‪ ،‬طلٔ٘ض ‪ٍٞٛ‬س حُلٌ‪ٓٞ‬خص ك‪ ٢‬حُوخٍؽ"‪ٝ ،‬أ‪ٛ‬زق ‪٘ٛ‬خى ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُظٌخكئ ك‪٢‬‬ ‫حُؼ‪٬‬هش ٓغ حُـَد ٓٔخ ٓ‪٤‬وَِ رٌَ٘ ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪ٛٝ ٢‬خىة ٖٓ ح‪٧‬ػٔخٍ حُلٔخٓ‪٤‬ش‪ ٖٓٝ ،‬حُٔ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬خص ؿ‪ َ٤‬حُٔيٍ‪ٓٝ‬ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪349‬‬

‫‪ .2‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬اٗخػش حُظؼيى‪٣‬ش حُلٌَ‪٣‬ش اُحء حُ٘‪ٞ‬حٍُ‪ٝ ،‬طلؼ‪ َ٤‬ح‪٧‬ىحء ‪ٝ‬حُؼَٔ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ حُٔ​ٌٖٔ ُٔئٓٔخص حُؼَٔ‬ ‫ح‪ٝ ،٢ٓ٬ٓ٩‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ٝ ،٢‬ح‪٩‬ػ‪ ،٢ٓ٬‬ك‪ ٢‬حُز‪٬‬ى ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ٖٓ ،‬أؿَ هَ‪ٝ‬ؽ ح‪٧‬كٌخٍ اُ‪ ٠‬حُ٘‪ٝ ،ٍٞ‬رخُظخُ‪ ٢‬طَٗ‪٤‬ي‪ٛ‬خ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ رٌَ٘ ٗخ‪ٟ‬ؾ‪.‬‬ ‫‪ .3‬اطخكش حُلَ‪ٛ‬ش حٌُخك‪٤‬ش ُ‪٨‬ػٔخٍ ح‪٫‬كظـخؿ‪٤‬ش ‪ٝ‬هز‪ ٍٞ‬ح‪ٌٗ٧‬خٍ حُٔوظِلش ُِظؼز‪ ،َ٤‬رٔخ ك‪ٜ٤‬خ ط٘ظ‪ ْ٤‬ح‪٫‬كظـخؿخص حُؼِ٘‪٤‬ش‬ ‫ٓؼَ حُٔظخ‪َٛ‬حص ‪ٝ‬حُٔ​ٔ‪َ٤‬حص‪ٓ ،‬غ حُظَ‪٣‬غ ‪ٝ‬حٗظظخٍ حُ‪ٞ‬هض حُٔ٘خٓذ ‪ ١٧‬ػَٔ حكظـخؿ‪ .٢‬اٗ٘خ اً ٗيػ‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬حُظَ‪٣‬غ‬ ‫رخٗيكخع حُ٘زخد ‪ٓٝ‬طخُزظ‪ ْٜ‬كٌ‪ٓٞ‬خط‪ ْٜ‬رخُظطز‪٤‬ن حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق َُِ٘‪٣‬ؼش ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪٘​ٌُ٘ٝ ،‬خ ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ٗ ٫ ٚ‬يػ‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬اُـخء‬ ‫ح‪٫‬كظـخؽ‪ ،‬أ‪ ٝ‬طٌٔ‪ ْ٤‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬ح‪ ،ٙ‬كظ‪٣ ٫ ٢‬زؼغ ًُي ػِ‪ ٠‬حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬رخُظخُ‪ ٢‬ظ‪ ٍٜٞ‬أٗ‪ٞ‬حع ٖٓ ح‪٧‬ػٔخٍ حُؼ٘‪٤‬لش ‪ٝ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫حُٔيٍ‪ٓٝ‬ش ُي‪ ٟ‬حُ٘زخد‪.‬‬ ‫‪ .4‬إ أًؼَ ح‪٫‬كظوخٗخص حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ُي‪ ٟ‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د حُؼَر‪٤‬ش ٗخرؼش ٖٓ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُو‪ ٖٓ َٜ‬ؿ‪ٜ‬ش‪ٝ ،‬ح‪٩‬كزخ‪ ٖٓ ١‬حُـ‪ٜ‬ش‬ ‫ح‪٧‬هَ‪ٌٛ . ٟ‬ح ح‪َٓ٧‬حٕ ‪ٔٛ‬خ حُٔ​ٔش حُـخُزش ك‪٣ ٖٓ ٢‬ظـ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُؼ٘‪٤‬لش ‪٘ٛٝ ،‬خ أ‪٠٣‬خ ً ح‪ ٍٝ٧‬حُو‪ٜ‬زش حُظ‪ ٢‬ط٘زض‬ ‫ك‪ٜ٤‬خ أػٔخٍ حُؼ٘ق ‪ٝ‬حُظطَف حُلٌَ‪ ١‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪. ٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ً ٢‬حص حُٔ‪٤‬خم ‪ َ٤٘٣‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػخث‪ ٞ‬حُوَٗ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬كخؿظ٘خ ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬رلخؿش ػِٔ‪٤‬ش ا‪٬ٛ‬ف ٗخِٓش؛ ك‪٢‬‬ ‫حُٔ‪٤‬خٓش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظؼِ‪ٝ ْ٤‬ح‪٩‬ػ‪ٝ ّ٬‬حُلٌَ ‪ٝ‬حُٔـظٔغ؛ ‪ ٕ٧‬حُـٔ‪ٞ‬ى ‪ٝ‬حُظوِق حٌُ‪َٟ ١‬د حُؼخُْ ح‪ٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬زز‪ٚ‬‬ ‫ؿ‪٤‬خد ٍ‪ٝ‬ف ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬حُظـي‪٣‬ي؛ كؼؤض ح‪ٓ٧‬ش ػٖ اٗـخد حُويٍحص ‪ٞٓٝ‬حًزش ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬ػٔخٍس ح‪ٍٝ٧‬‬ ‫‪ٝ‬حٓظؼٔخٍ حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ذ ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ش ح‪٩‬ريحع‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٣ ّ٬ٓ٩‬لظَّ حَُأ‪ ١‬حُ٘خ‪ٟ‬ؾ‪ًٝ ،‬خٕ ٍٓ‪ُ٘ٞ‬خ ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪َ٣ -ِْٓٝ ٚ٤‬ر‪ ٢‬حُ٘خّ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح‪ ،‬كٌخٕ ‪ٔ​ٔ٣‬غ آٍحء‪،ْٛ‬‬ ‫‪ ٞٛٝ » ٠‬حُٔؼ‪ٍٝ ،ّٜٞ‬رٔخ طَى ٍأ‪َُ ٚ٣‬أ‪ ١‬ؿ‪َٙ٤‬؛ ًٔخ ك‪ ٢‬ريٍ‪ ،‬ك‪ ٢‬ه‪ٜ‬ش حُلزخد رٖ‬ ‫‪٣ٝ‬و‪ « :ٍٞ‬أَ ِٗ‪َُٝ٤‬ح أَ‪َُّٜ٣‬خ حَُّ٘خُّ َػَِ َّ‬ ‫حٌٍُٔ٘‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ًّ حُوَإٓ حُظلَى رخَُأ‪ٝ ١‬ح‪ٓ٫‬ظزيحى رخ‪ٝ ،َٓ٧‬كٌ‪ ٠‬ػٖ كَػ‪ ٕٞ‬ه‪ُٞ‬ظ‪ ٚ‬حُٔ٘‪ٍٜٞ‬س ( َٓخ أُ ٍِ‪ ْ​ْ ٌُ ٣‬اِ َّ‪َٓ ٫‬خ أَ ٍَ‪( ) ٟ‬ؿخكَ‪:‬‬ ‫ٖٓ ح‪٣٥‬ش‪)29‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪350‬‬

‫‪(- 122‬كٌف نوحد الصف بٌن الدداة والجمادات اإلسالم هٌة ؟)‬

‫* ىحثَس ح‪ ّ٬ٓ٩‬أ‪ٓٝ‬غ ٖٓ ه‪٬‬ف ‪.‬‬

‫* ‪٘ٛ َٛ‬خى أُٓش ػوش ر‪ ٖ٤‬ح‪ ٖ٤٤ٓ٬ٓ٩‬أّ أُٓش ك‪ٞ‬حٍ ؟؟‬ ‫* ٓظ‪ ٠‬طَحؿغ حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓ٘خ‪ٛ‬ـ‪ٜ‬خ ‪ٞٓٝ‬حهل‪ٜ‬خ حُيػ‪٣ٞ‬ش ؟؟ هزَ ح‪٤ٜٗ٫‬خٍ أّ رؼي‪ ٙ‬؟؟‬ ‫هِل‪٤‬ش حُٔزخىٍس‬ ‫ُؼَ ٓٔخ ‪ ِّْ​ِٔ٣‬ر‪ ٚ‬حُـٔ‪٤‬غ ح‪٧‬ػَ حُِٔٔ‪ُٔ ّٞ‬خ هخٓض ر‪ ٚ‬حُـٔخػخص ‪ٝ‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص حُلٌَ‪٣‬ش حُيػ‪٣ٞ‬ش‪ ٖٓ ،‬ؿ‪ٜ‬ي ًز‪ َ٤‬ك‪٢‬‬ ‫طٌ‪ٛ ٖ٣ٞ‬ل‪ٞ‬س آ‪٤ٓ٬‬ش ه‪٣ٞ‬ش ه‪ ٍ٬‬حُوَٕ حُٔخ‪ٝ ،٢ٟ‬حُؤ​ٔ‪٘ٓ ٖ٤‬ش حُٔخ‪٤ٟ‬ش رٌَ٘ هخ‪ .ٙ‬رَ ‪ٝ‬كٔذ طؼز‪ َ٤‬حُيًظ‪ٍٞ‬‬ ‫هخُي حُطَح‪ ٚٗٝ‬كوي ٌِٗض "‪ٛ‬ل‪ٞ‬س طـ‪٣َ٤٤‬ش ٗخِٓش ٓخ‪ٔٛ‬ض ك‪ٜ٤‬خ أ‪َ١‬حف ٓوظِلش‪٘ٓٝ ،‬خٍد ٓظ٘‪ٞ‬ػش‪ٝ ،‬أ‪٣‬ي‪ُٞٞ٣‬ؿ‪٤‬خص‬ ‫ٓظؼيىس ‪ٛ‬يك‪ٜ‬خ " حُظٌٔ‪ٝ ،" ٖ٤‬اهَحؽ رِيحٗ‪ٜ‬خ ٖٓ " ٍروش ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ‪" ٝ‬حُظوِق ‪ٝ‬حُظزؼ‪٤‬ش" ‪" ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظزيحى "‪ ،‬اُ‪ ٠‬أك‪٠‬خٕ‬ ‫حُلَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼيٍ ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ى‪ٛ‬خٍ‪ٓ .‬غ ًُي ك‪٣ ٬‬ول‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬أكي حُ‪ٞ‬حهغ ح‪ ْ٤ُ٧‬حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ ٚ٘٤‬حُؼَٔ حُيػ‪ ١ٞ‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫كخُ‪٤‬خ‪ٗ ،‬ظ‪٤‬ـش ُظؼيى حُـٔخػخص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔظ٘خكَس‪ٝ ،‬ح‪٥‬ػخٍ حُٔ‪٤‬جش حُظ‪ ٢‬طـِز‪ٜ‬خ ُِ٘خّ‪ٝ ،‬حُظ‪ٍ ٢‬رٔخ ط‪ُٞ‬ي ٗ‪ٞ‬ػخ ٖٓ‬ ‫ح‪٩‬كزخ‪ ١‬ر‪ٛ ٖ٤‬ل‪ٞ‬ف حُٔ​ِٔٔ‪ًٔ ،ٖ٤‬خ ‪٣‬ليع كخُ‪٤‬خ ك‪ ٢‬رخًٔظخٕ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ا‪َ٣‬حٕ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬حُيػ‪َّ٣ٞ‬ش ك‪٢‬‬ ‫حُؼَحم‪ُٝ .‬ؼِ‪٣ ٚ‬ـِذ ح‪ ٠ٓ٧‬ك‪ ٍٞ‬طًٌَٗخ إٔ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ر‪٬‬ى حٌُلَ ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ هِظ‪ٟٝ ،ْٜ‬ؼق ك‪ِ٤‬ظ‪ ،ْٜ‬طٌؼَ‬ ‫ػ٘ي‪ ْٛ‬حُـٔخػخص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔظ٘خكَس‪ ،‬اً ‪ ًٌَ٣‬أكي حُيػخس كخٍ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬أ‪َُ٘٣‬يح‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬زِؾ ػيى حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫ٓخ ر‪ ِْٔٓ )1000 - 850 ( ٖ٤‬كو‪ٓٝ ،٢‬غ ًُي ‪ٞ٣‬ؿي ػ‪٬‬ع ؿٔخػخص آ‪٤ٓ٬‬ش ٓظ٘خكَس‪ٔٓ ،‬خ ‪ُٞ٣‬ي اكزخ‪١‬خ ً ُ‪ٍٝ ،ْٜ‬رٔخ‬ ‫‪ٛ‬يح ػٖ حُي‪ُ ٖ٣‬ي‪ ٟ‬ؿ‪.َْٛ٤‬‬ ‫ٓغ ًُي ‪٣‬ئًي حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزيحٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ أٗ‪٣ ٚ‬ـذ ح‪٩‬ىٍحى ٌٓ٘ حُزيح‪٣‬ش إٔ " ٓ٘خ‪ ١‬حُو‪٬‬ف " ر‪ ٖ٤‬حُـٔخػخص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‬ ‫‪ ٢ٛ‬حُلَ‪ٝ‬ع‪ٔ٤ُٝ ،‬ض ح‪ -ٍٞٛ٧‬ك‪ ٢‬أًؼَ ح‪٧‬كخ‪ٗٝ ،- ٖ٤٣‬ظَحً ٌُُي كبٕ ًَ ؿٔخػش ط٘ؼَ أٗ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُلن‪ٝ ،‬رخُظخُ‪ ٢‬ك‪٢ٜ‬‬ ‫ط٘ؼَ أٗ‪ٜ‬خ ٖٓ ًَِٓ حُيحثَس‪ٝ ،‬أٗ‪ٓ ٫ ٚ‬ؼ٘‪ ٠‬رؤٕ ‪٣‬طِذ ٓ٘‪ٜ‬خ إٔ طظزغ ؿ‪َٛ٤‬خ (ًٔخ ‪ٗ ٞٛ‬ؤٕ حٌُٔح‪ٛ‬ذ حُلو‪٤ٜ‬ش طٔخٓخ ً)‪ ،‬أ‪ٝ‬‬ ‫كظ‪ ٠‬حُظ٘ٔ‪٤‬ن ٓؼ‪ٜ‬خ‪ٌٛٝ ،‬ح َٓ اهلخم ٓؼظْ حُٔلخ‪٫ٝ‬ص حُظ‪ ٢‬طزٌٍ ُـٔغ ًِٔش ح‪.ٖ٤٤ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ َٟ٣‬حُ٘‪٤‬ن ٓلٔي حُؼزي‪ ٙ‬إٔ ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُيػخس ط‪ٞ‬ك‪٤‬يحً حٗيٓخؿ‪٤‬خ ً ‪ ٖٓ ٞٛ‬حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رش رٌٔخٕ‪ ،‬إ ُْ ‪ٔٓ ٌٖ٣‬ظل‪.٬٤‬‬ ‫‪٣ٝ‬ـذ إٔ ٌٗ‪ ٕٞ‬أًؼَ ‪ٝ‬حهؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬ػِٔ‪ّ٤‬ش‪ ،‬اً إٔ ػيّ هيٍط٘خ ػِ‪" ٠‬ؿٔغ حٌُِٔش" أَٓ ٓؼَ‪ٝ‬ف ‪ٓٝ‬ظ‪ٞ‬هغ‪" ،‬كٌِٔش ح‪ٔٗ٩‬خٕ‬ ‫‪ٞٓٝ‬هل‪ٝ ٚ‬أ‪٣ُٞٝ‬خط‪ ٢ٛ "ٚ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬حهغ ؿِء ٖٓ "ٗو‪٤ٜ‬ظ‪ٝ ،"ٚ‬حٗؼٌخّ ٓزخَٗ ُظلَى‪ٝ ٙ‬ه‪٤ٜٛٞ‬ظ‪ٝ ،ٚ‬حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظل‪ َ٤‬إٔ‬ ‫‪٣‬ظلن ػِ‪ٜ٤‬خ حُزَ٘‪ٌُُ .‬ي كبٕ حُٔزخىٍس حُلخُ‪٤‬ش طؼظٔي حُ‪ٞ‬حهؼ‪٤‬ش ٓ٘‪ٜ‬ـخ‪ٌُٝ ،‬ح ‪ ٫‬ططٔق اُ‪ ٠‬ؿٔغ حٌُِٔش‪ ،‬ر‪ ٖ٤‬حُيػخس‬ ‫‪ٝ‬حُـٔخػخص‪ٝ ،‬اٗٔخ طٔظ‪ٜ‬يف "ؿٔغ حُ‪ٜ‬ق" ر‪ ٖ٤‬ح‪٘ٛ ٖٓ .ٖ٤٤ٓ٬ٓ٩‬خ ‪٣‬ئٖٓ حُ٘‪٤‬ن ِٓٔخٕ حُؼ‪ٞ‬ىس ر‪ٍَٝ٠‬س ‪ٝ‬آٌخٗ‪٤‬ش‬ ‫"ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُ‪ٜ‬ق"‪ ،‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حُلخُ‪ ،٢‬ك‪٤‬غ ‪٣ ٫‬و‪ٜ‬ي ر‪ ٚ‬إٔ ‪ٔ٘٣‬زي حُـٔ‪٤‬غ ك‪ٝ ٢‬كيس أ‪ٓ ٝ‬ـٔ‪ٞ‬ػش ‪ٝ‬حكيس‪٘ٗ٧ ،‬خ ٗيػ‪ ٞ‬اُ‪٠‬‬ ‫حُظؼيى‪٣‬ش ح‪ٞٓ ،ٕ٥‬حء ىحهَ حُ‪ٜ‬ق ح‪ ،٢ٓ٬ٓ٩‬أ‪ ٝ‬هخٍؿ‪ٝ .ٚ‬اٗٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬حطوخً هط‪ٞ‬حص ػِٔ‪ّ٤‬ش طوَد ‪ٝ‬طٔخػي ػِ‪٠‬‬ ‫حُ‪ٞ‬كيس ‪ٝ‬حُؼَٔ ك‪ ٢‬حُٔخكش رؤ‪ٛ‬يحف رؼ‪٤‬يس حُٔي‪ٓ ،ٟ‬غ ح‪٩‬هَحٍ ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى حُو‪٬‬ف ‪ٝ‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪ ٚ‬رؤٍ‪٣‬ل‪٤‬ش ‪ٝ‬ا‪٣‬ـخر‪ّ٤‬ش‪ٌٛ .‬ح ٓخ‬ ‫‪٣‬لَ‪ ٟٚ‬حُ‪ٞ‬حهغ ح‪ٝ ،ٕ٥‬طِٔ‪ ٚ٤‬حُظَ‪ٝ‬ف حُؼِٔ‪ّ٤‬ش ‪ٝ‬حُو٘خػخص حَُحٓوش كخُ‪٤‬خ‪ .‬رٔؼ٘‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬ػ٘يٗخ ا‪١‬خٍ َٗػ‪ ٢‬ػخّ‪ٓٝ ،‬خ‬ ‫ٓ‪ًُ ٟٞ‬ي ‪٣ ٫‬لَ‪ ٝ‬أكي ػِ‪ ٠‬أكي ً‪ٝ‬ه‪ ٚ‬حُوخ‪ ،ٙ‬أ‪ٍ ٝ‬إ‪٣‬ظ‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ ،‬كخُ٘خّ ُْ ‪ُ٣‬ظؼزي‪ٝ‬ح ا‪ ٫‬رٔلٌٔخص حٌُظخد ‪ٝ‬حُٔ٘ش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬هطؼ‪٤‬خص ح‪٩‬ؿٔخع حُظ‪٠ٓ ٢‬ض ػِ‪ٜ٤‬خ ح‪ٓ٧‬ش‪ٓٝ ،‬خ ‪ٍٝ‬حء ًُي ك‪ٓ ٚ٤‬ـخٍ ‪ٝ‬حٓغ ‪ٝ‬ه‪ٜ‬ذ ‪٣ ٕ٧‬ظلن حُ٘خّ ‪ٝ‬إٔ ‪٣‬وظِل‪ٞ‬ح‪،‬‬ ‫‪ٝ‬إٔ ‪٣‬ظؼخًٍ‪ٝ‬ح ك‪ٔ٤‬خ ر‪.ْٜ٘٤‬‬ ‫ػٔش ٓٔؤُش ‪ٛ‬خٓش‪ ،‬اً ‪ َ٤٘٣‬رؼ‪ ٞ‬حُيػخس اُ‪ ٠‬أٗ‪ٞ٣ ٫ ٚ‬ؿي ك‪ ٢‬ح‪" َٛ٧‬أُٓش ك‪ٞ‬حٍ"‪" ٫ٝ ،‬أُٓش ٓزخىة" ر‪ ٖ٤‬حُيػخس‬ ‫‪ٝ‬حُـٔخػخص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬رَ إٔ حٌُِٔ٘ش حَُث‪ٔ٤‬ش إٔ ػٔش "أُٓش ػوش" ر‪٘ٛ ٖٓ .ْٜ٘٤‬خ ‪ٝ‬ك‪٤‬غ إٔ حُيػخس ‪ٛ‬خىه‪ ٕٞ‬ؿٔ‪٤‬ؼ‪،ْٜ‬‬ ‫‪ٓٝ‬وِ‪ُ ٕٜٞ‬ي‪ًٔ ،ْٜ٘٣‬خ ٗلٔز‪َّٝ ْٜ‬للا كٔ‪٤‬ز‪ ،ْٜ‬كبٕ ح‪٣ ٫ ًِٚ َٓ٧‬لظخؽ ا‪ ٫‬اُ‪ٝ ٠‬حهؼ‪َّ٤‬ش كو‪٤‬و‪َّ٤‬ش ك‪ ٢‬حُ٘ظَس ‪ٝ‬حُظ‪ ،ٍٜٞ‬ػْ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪351‬‬

‫اُ‪ٍ ٠‬ؿخٍ ٓوِ‪ٜٔٓ ٖ٤ٜ‬ظ‪ ْٜ‬حُظوَ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن ر‪ٞٓ ٖ٤‬حهق حُيػخس ‪ٝ‬حُؼِٔخء‪ٝ ،‬ؿٔغ حُ‪ٜ‬ق ػِ‪ًِٔ ٠‬ش ٓ‪ٞ‬حء‪ٌٛ .‬ح‬ ‫ح‪ٔٓ ْ٤ُ َٓ٧‬ظل‪ ً٬٤‬رَ ٓ‪٤‬ظلون ػٖ ه٘خػش‪ ،‬اًح ‪ٛ‬يهض حُؼِحثْ ‪ٝ‬حُ٘‪ٞ‬ح‪٣‬خ ربًٕ َّللا طؼخُ‪.٠‬‬ ‫حُٔلخ‪ ٍٝ‬حَُث‪٤ٔ٤‬ش ُِٔزخىٍس‬ ‫طؼظٔي ‪ ٌٙٛ‬حُٔزخىٍس ػِ‪ ٠‬ػيى ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬خص ‪ٟٔ‬خٕ حُٔلخ‪ ٍٝ‬حُظخُ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫* اىٍحى ‪ َ٘ٗٝ‬حُٔل‪ ّٜٞ‬حُلو‪٤‬و ّ‪ُٞ ٢‬كيس حُ‪ٜ‬ق ح‪٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫* طؼظ‪ ْ٤‬حٓظويحّ ح‪٤ُ٥‬خص ح‪٣٩‬ـخر‪ّ٤‬ش ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ ح‪٥‬هَ‪ٖ٣‬‬ ‫* حٓظويحّ ‪ٓٝ‬خثَ ‪ٝ‬آُ‪٤‬خص ‪ٝ‬حكيس ‪ٝ‬ط٘ل‪َٝ٘ٓ ٌ٤‬ػخص ٓ٘ظًَش‬ ‫* َٓحؿؼش حُـخ‪٣‬ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُـٔخػخص ‪ٝ‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‬ ‫‪ ٖٟٔ‬حُٔل‪ ٍٞ‬ح‪ ٍٝ٧‬ػٔش حُؼي‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬خص كٔذ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش ٗظَ حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حٌُظخد ‪ٝ‬حُٔؼول‪ ،ٖ٤‬أرَُ‪ٛ‬خ ٓخ ‪:٢ِ٣‬‬ ‫‪ .1‬اىٍحى إٔ حُٔو‪ٜٞ‬ى ر‪ٞ‬كيس حُ‪ٜ‬ق أ‪ ٫‬طظل‪ ٍٞ‬ح‪٫‬هظ‪٬‬كخص حُـِث‪٤‬ش ر‪ ٖ٤‬حُـٔخػخص‪ ،‬اُ‪ ٠‬أُ‪ٞ‬حٕ ٖٓ حُ‪َٜ‬حػخص حُظ‪٢‬‬ ‫طٔظِ٘ف حُـ‪ٜ‬ي ح‪ ٌٙٛ .٢ٓ٬ٓ٩‬ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش ‪٣‬طَك‪ٜ‬خ حُ٘‪٤‬ن ِٓٔخٕ حُؼ‪ٞ‬ىس ٓؼظويح إٔ حُٔ‪ ٞٛ ْٜ‬طٌ‪٠ٗ ٖ٣ٞ‬ؾ ‪ٝ‬طَر‪٤‬ش‪:‬‬ ‫طظلخ‪ٓ ْٛ‬غ ح‪٥‬هَ‪ٝ ،ٖ٣‬طوزَ ػٌٍ‪ٝ ،ْٛ‬طظلن ٓؼ‪ٝ ،ْٜ‬طوظِق ٓؼ‪ ْٜ‬أ‪٠٣‬خ‪ ٫ ٌُٖ ،‬طـؼَ ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٫‬هظ‪٬‬كخص ٓـخٍ‬ ‫ُِظو٘يم‪ٝ ،‬حُظزخػي‪ٝ ،‬حُ‪َٜ‬حع‪ .‬إ حٌُِٔ٘ش ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ إٔ ‪ٔ٣‬ظ٘ؼَ ًَ كَ‪٣‬ن أٗ‪٣ ٚ‬ـذ إٔ ‪٣‬زيأ رخ‪٧‬هَر‪ٖ٤‬‬ ‫حٌُ‪٣ ٖ٣‬و٘‪ ٠‬إٔ ‪ٌٞٗٞ٣‬ح ٓ٘ٔ‪ٞ‬ر‪ ٖ٤‬اُ‪ٌُُ ،ٚ٤‬ي ‪٫‬ري إٔ ‪٘٣‬ل‪ ْٜ٤‬ػ٘‪ُ .ٚ‬وي ٓٔؼ٘خ ٖٓ ‪٣‬و‪" :ٍٞ‬حُزؼ‪٤‬ي ٓؼَ‪ٝ‬ف أٗ‪ ٚ‬رؼ‪٤‬ي‪،‬‬ ‫حٌُِٔ٘ش ك‪ ٢‬حُوَ‪٣‬ذ حٌُ‪٣ ١‬ظِزْ ر‪ٍٝ ،"ٚ‬أ‪٘٣‬خ رؼ‪ ٞ‬ح‪٣ ٖ٤٤ٓ٬ٓ٩‬ظل‪ ُٕٞٞ‬اُ‪ً ٠‬خث٘خص ٓ٘ـ‪ٞ‬كش رخكظؼخٍ حُ‪َٜ‬حع ٓغ‬ ‫ح‪٧‬هَد كخ‪٧‬هَد‪.‬‬ ‫‪ .2‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪٣‬ئًي ػِ‪ ٠‬إٔ كو‪٤‬وش ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ك‪ ٢‬حٌُِٔش ر‪ ٖ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬كو‪٤‬وش َٗػ‪٤‬ش ‪ٝ‬طخٍ‪٣‬و‪٤‬ش‪.‬‬ ‫ٌُح ‪٣‬ـذ أ‪٣ ٫‬يػ‪ًُ ٞ‬ي اُ‪ ٠‬حُ‪٤‬ؤّ ك‪" ٢‬ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي ‪ٛ‬ل‪ٞ‬ف حُٔ​ِٔٔ‪ ،"ٖ٤‬رَ ‪٣‬ـذ ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حٓظ‪ٜ‬يحف ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُطَف‬ ‫ح‪٬ٛ٩‬ك‪ ٢‬أ‪ ٝ‬طوَ‪٣‬ز‪ ،ٚ‬كظ‪ٝ ٠‬إ حهظِلض ٍإحٗخ حُـِث‪٤‬ش‪ٝ ،‬ط٘‪ٞ‬ػض أ‪٣ُٞٝ‬خط٘خ حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُؼِٔ‪ّ٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ .3‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ حُـخُّ رؤٕ ؿَُ حُو‪٬‬كخص ر‪ ٖ٤‬حُـٔخػخص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش حؿظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح هي ‪٣‬وَر‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬حُوِذ ‪ ْ٤ُٝ‬اُ‪ ٠‬حُؼوَ‬ ‫كلٔذ‪.‬‬ ‫‪ .4‬حػظزخٍ إٔ حُو‪٬‬ف ك‪ ٢‬أ‪َٟ ِٚٛ‬د ٖٓ حُظ٘‪ٞ‬ع‪ٝ ،‬حُظو‪ٝ ٜٚ‬طَط‪٤‬ذ ح‪٤ُٝ٧‬خص ٌَُ ؿٔخػش أ‪ ٝ‬حطـخ‪ٌٛٝ .ٙ‬ح ٓخ ‪َ٣‬ح‪ٙ‬‬ ‫حُ٘‪٤‬ن ٓلٔي ٓ‪ٜ‬طل‪ ٠‬حُٔوَة ‪ُ٘ /‬يٕ‪٣ٝ ،‬يػْ ٍإ‪٣‬خ‪ ٙ‬رؤٗي طـي ك‪ ًَ ٢‬ؿٔخػش آ‪٤ٓ٬‬ش هخثٔش‪ ،‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُظؤ‪ٔ٤‬خص‬ ‫حُظو‪٤ٜ​ٜ‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حهظ٘خػ‪ٜ‬خ رؤٕ ‪ ٌٙٛ‬حُظؤ‪ٔ٤‬خص طلون حُظٌخَٓ ك‪ٔ٤‬خ ر‪ٜ٘٤‬خ‪ٌٛٝ ،‬ح – ‪٣ٍ ٫‬ذ – أ‪ ٫ َٛ‬ؿ٘‪٠‬‬ ‫ػ٘‪ ٚ‬ك‪ ٢‬طؼخَٓ حُـٔخػخص ٓغ رؼ‪ٜ٠‬خ؛ ً‪ ٢‬طظٌٖٔ ٖٓ أىحء ٍٓخُظ‪ٜ‬خ‪ ،‬رـ‪ ٞ‬حُ٘ظَ ػٖ ‪١‬ز‪٤‬ؼش ٓ٘‪ٜ‬ـ‪ٜ‬خ حُلًَ‪،٢‬‬ ‫‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ حُلٌَ‪ ،١‬كخٌَُ ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪ٞٓ َٛ٧‬حء‪.‬‬ ‫ٔ‪ٞ‬ؽ حػظٔخى حُظوخٍد ٓغ‬ ‫‪ .5‬حُظِحّ حَُ٘ع ك‪ ٢‬حُؼ‪٬‬هخص حُظؼخ‪٤ٗٝ‬ش ‪ٝ‬حُظٌخِٓ‪٤‬ش‪َٓ ،‬حػ‪ ٖ٤‬إٔ حُي‪ٝ‬حػ‪ ٢‬حُٔ‪ِٜ‬ل‪٤‬ش طُ ِّ‬ ‫حُٔوظِل‪ ٖ٤‬أ‪٤ُٞٛ‬خ ً‪ .‬كٖٔ رخد أ‪ ٠ُٝ‬حُظـخ‪ٝ‬د ٓغ حُي‪ٝ‬حػ‪ ٢‬حَُ٘ػ‪٤‬ش حُِٔ​ِٓش رخُظوخٍد ٓغ حُٔوظِل‪ ٖ٤‬كَ‪ٝ‬ػ‪٤‬خ ً‪.‬‬ ‫‪ ٖٟٔ‬حُٔل‪ ٍٞ‬حُؼخٗ‪( ٢‬طؼظ‪ ْ٤‬حٓظويحّ ح‪٤ُ٥‬خص ح‪٣٩‬ـخر‪ّ٤‬ش ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ ح‪٥‬هَ‪ٓ َٟ٣ )ٖ٣‬ـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ حُؼِٔخء ‪ٝ‬حُيػخس‬ ‫حُظؤً‪٤‬ي ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬خص حُظخُ‪٤‬ش‪:‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪352‬‬

‫‪ َ٘ٗ .1‬حُ‪ٜ‬يم ٓغ َّللا طؼخُ‪ُ ٠‬ي‪ ٟ‬ح‪٧‬كَحى ‪ٝ‬حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُؼِٔخء ‪٬١ٝ‬د حُؼِْ ‪ٝ ،‬طـ٘‪٤‬ي ‪٫ٝ‬ء حُ٘خّ هلل ٓزلخٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬طؼخُ‪َُٜ٘ ْ٤ُٝ ،٠‬س حُـٔخػش ‪ٍٝ‬كؼظ‪ٜ‬خ‪ٔٓٝ ،‬ؼظ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ .2‬حُظَر‪٤‬ش ح‪٣٩‬ـخر‪ّ٤‬ش ػِ‪ ٠‬حُزؼي ػٖ حُظؼ‪ٜ‬ذ‪ٝ ،‬ح‪َٛ٩‬حٍ ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ٞ‬هق‪ٜٔٓ ،‬خ ًخٕ حُٔزذ أ‪ ٝ‬حُزخػغ‪ٜٔٓٝ ،‬خ رِـض‬ ‫ه‪ٞ‬س حُو٘خػش ُي‪ ٟ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ .‬كخُظؼ‪ٜ‬ذ ٌٓٓ‪ ّٞ‬ك‪ ًَ ٢‬كخٍ ٖٓ ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‪ ،‬كظ‪ً ُٞ ٠‬خٕ ُ‪ٜٞ‬حد ر‪ٝ​ٝ ِّٖ٤‬ح‪ٟ‬ق‪ ،‬كٌ‪٤‬ق‬ ‫ك‪ٔ٘٤‬خ ‪ ٌٕٞ٣‬حُظؼ‪ٜ‬ذ ُوطخ‪ ،‬أ‪ُٔ ٝ‬خ ‪٣‬لظَٔ حُوطؤ‪ .‬إ ٓزؼغ حُظؼ‪ٜ‬ذ ُي‪ ٟ‬حٌُؼ‪ ٌٕٞ٣ ٖ٣َ٤‬رٔزذ طـٔ‪٤‬ي رؼ‪ ٞ‬ح‪٤ٗ٧‬خء‬ ‫حُٔظلًَش‪ ،‬أ‪ ٝ‬طلَ‪٣‬ي رؼ‪ ٞ‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُؼخرظش حُظ‪ ٢ٛ ٢‬ك‪ ٢‬حُلخُ‪ ٖ٤‬طوزَ ح‪٧‬هٌ ‪ٝ‬حَُى‪ ٌُٚ٘ ،‬أهٌ‪ٛ‬خ ر٘‪ٞ‬ع ٖٓ حُ‪َٜ‬حٓش‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ظَس حُلخىس ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش ‪ٝ‬حكيس‪.‬‬ ‫‪ .3‬طـ٘‪٤‬ي حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬هلل ٓزلخٗ‪ٝ ٚ‬طؼخُ‪ ٠‬كو‪ٝ ،٢‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬أ‪٣ُٞٝ‬خص حَُأ‪ ١‬حُؼخّ ح‪ ،٢ٓ٬ٓ٩‬حٌُ‪٣ ١‬ـظٔغ ػِ‪ًِٔ ٠‬ش‬ ‫ٓ‪ٞ‬حء‪.‬‬ ‫‪ .4‬حُظؼخَٓ حُلخُّ ٓغ "ٓظخ‪ َٛ‬حُظلَ‪٣‬ن "‪"ٝ ،‬اػخٍس حُ٘ؼَحص"‪ٍٝ ،‬ك‪ ٞ‬أىر‪٤‬خص "حُظـَ‪٣‬ق حُ٘و‪."٢ٜ‬‬ ‫‪ .5‬طؤٓ‪ٜ٘ٓ ْ٤‬ؾ "كو‪ ٚ‬ح‪٫‬ثظ‪٬‬ف"‪ٝ ،‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬ططز‪٤‬و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪٢ٓ٬ٓ٩‬؛ ٖٓ أؿَ اٗخػش ػوخكش ح‪ُ٧‬لش ‪ٝ‬حُظآه‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬ق ر‪ ٖ٤‬أ‪ٛ‬لخد حٌُٔح‪ٛ‬ذ حُٔوظِلش‪ ،‬ري‪ ٖٓ ٫‬ػوخكش حُزـ‪ٝ ٞ‬حُظـ‪ٝ َ٤ٜ‬ح‪٧‬كٌخّ حُٔ​ٔزوش ػِ‪ ٠‬ح‪٥‬هَ‪.ٖ٣‬‬ ‫‪ .6‬حُؼَٔ ػِ‪َٛ ٠‬ف حُ‪ٞ‬هض ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬ي ٖٓ ‪َ١‬ف ًَ ؿٔخػش ٓظ٘خكَس ٓغ ؿ‪َٛ٤‬خ ُويٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ ،‬ري‪ٖٓ ً٫‬‬ ‫حُظ٘خكَ ‪ٛ٧‬يحف ٗو‪٤ٜ‬ش ‪ ٫‬طٔض – ك‪ ٢‬أًؼَ ح‪٧‬كخ‪ – ٖ٤٣‬اُ‪ ٠‬ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ر‪ِٜ‬ش‪.‬‬ ‫‪ .7‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪٣‬ئًي ػِ‪ ٠‬حٓظَحط‪٤‬ـ‪٤‬خص حُظؼخَٓ ح‪٣٩‬ـخر‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬حُؼِٔخء ‪ٍٝ‬إ‪ ّٝ‬حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‬ ‫‪ٝ‬كن حُظخُ‪:٢‬‬ ‫• حٌُق ػٖ حُ٘وي حُـخٍف ‪ٝ‬حُـِٔ ‪ٝ‬حُِِٔ حُؼِ٘‪ٝ ،٢‬ح‪ٓ٫‬ظؼخ‪ٟ‬ش ػ٘‪ ٚ‬رخَُٔحٓ‪٬‬ص ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬ق ك‪ ٢‬حَُٔ‪.‬‬ ‫• آٍخٍ ًَ ؿٔخػش اٗخٍحص ى‪٣ٍٝ‬ش اُ‪ ٠‬حُـٔخػخص ح‪٧‬هَ‪ ،ٟ‬ػٖ ‪٣َ١‬ن ُ‪٣‬خٍس حُٔ​ٔئ‪ ٖ٤ُٝ‬حٌُزخٍ ك‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬حُؼ٘خء ػِ‪ٜ٤‬خ‬ ‫ك‪ٓ ٢‬ـِْ ػخّ‪ٞٓٝ ،‬حٓخط‪ٜ‬خ ك‪ٗ ٢‬يس‪ٝ ،‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف اُ‪ ٠‬ؿخٗز‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬أُٓش‪.‬‬ ‫• حُل‪ٞ‬حٍ حُٔ​ٔظَٔ حُٔز٘‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬كن ح‪٥‬هَ ك‪ ٢‬حُو‪٬‬ف ‪ٝ‬حَُإ‪٣‬ش‪ًُٝ ،‬ي ُزِ‪ٍٞ‬س ٍإ‪ٞٓٝ ٟ‬حهق ا‪٬ٛ‬ك‪٤‬ش ٓ٘ظًَش‪.‬‬ ‫• ‪ٟٝ‬غ هط‪ ١ٞ‬كَٔحء ‪ٜ٣ ٫‬ق طـخ‪ُٛٝ‬خ‪ٝ ،‬إ كيع ه‪٬‬ف ‪٣ ٫‬ـ‪ ُٞ‬حُظ٘‪ َ٤ٜ‬ر‪ٜ‬خ أ‪ ٝ‬حُظـْٔ ػِ‪ٜ٤‬خ‪ ،‬أ‪٘ٓ ٝ‬خكٔظ‪ٜ‬خ ك‪٢‬‬ ‫ٓـخُ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ .8‬حُ٘‪٤‬ن ٓلٔي ٓ‪ٜ‬طل‪ ٠‬حُٔوَة ‪ُ٘ /‬يٕ ‪٣‬يػْ حػظٔخى حُـخٗذ ح‪٩‬ه٘خػ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ط٘ٔ‪٤‬ش ٍ‪ٝ‬ف حُـٔخػش ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ‪ٌُٝ ،‬ح‬ ‫‪٣‬ئًي ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬خص حُظخُ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫• اىٍحى ح‪٧‬هطخٍ حُٔل‪٤‬طش رخُؼخُْ ح‪ٝ ،٢ٓ٬ٓ٩‬حػظٔخى حُـٔخػخص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪٤ٛ‬ـش حُظؼخ‪ ٕٝ‬ك‪ٔ٤‬خ ر‪ٜ٘٤‬خ (ػ‪٬‬هخص‬ ‫طٌخِٓ‪٤‬ش ‪ ٫‬ط‪ٜ‬خىٓ‪٤‬ش)‪ٝ ،‬حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ٗ ٠‬زٌ حُؼ‪٬‬هخص حُظ‪ٜ‬خىٓ‪٤‬ش ‪ًٝ‬ق حُ‪َٜ‬حع – ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ‬خ – ‪ٗٝ‬لٖ ٗؼ‪ ٖ٤‬ػ‪َٜ‬‬ ‫حُظٌظ‪٬‬ص‪ ،‬طِي حُظ‪ ُْ ٢‬طـظٔغ ػِ‪٢ٗ ٠‬ء هيٍ حؿظٔخػ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬كَد ح‪.ّ٬ٓ٩‬‬ ‫• حُؼَٔ ػِ‪ٗ ٠‬زٌ حُلَهش ‪ٝ‬حُٔ٘خرٌحص حُلِر‪٤‬ش ر‪ ٖ٤‬حُـٔخػخص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش – ك‪٤‬غ ػزض رخُيُ‪ َ٤‬حُوخ‪١‬غ – أٗ‪ٜ‬خ طُـ‪٤‬ذ حُ‪ٞ‬ػ‪٢‬‬ ‫حُظَر‪ ١ٞ‬ر‪ ٖ٤‬حُـٔخػخص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٝ ،‬طئى‪ ١‬ر‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬أُ‪ٞ‬حٕ ٖٓ حُلظٖ ‪ٝ‬حُ‪َٜ‬حػخص ‪ٝ‬حُٔزخد‪ ،‬كظ‪ِٛٝ ٠‬ض ك‪ ٢‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ اُ‪ َٜٗ ٠‬حُٔ٘خٕ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪353‬‬

‫أٓخ أ‪ ْٛ‬ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬خص ‪ ٖٟٔ‬حُٔل‪ ٍٞ‬حُؼخُغ (حٓظويحّ ‪ٓٝ‬خثَ ‪ٝ‬آُ‪٤‬خص ‪ٝ‬حكيس ‪ٝ‬ط٘ل‪َٝ٘ٓ ٌ٤‬ػخص ٓ٘ظًَش) ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش‬ ‫ٗظَ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔو‪ٜٞ‬ى‪ ٖ٣‬رخُيٍحٓش ك‪:٢ٜ‬‬ ‫‪ٗ .1‬ظَ ًَ ؿٔخػش اُ‪ٗ ٠‬ـخف ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٗ ٚ‬ـخف ُ‪ٜ‬خ‪ٝ .‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ رؤٕ حُٔخكش طظٔغ ُِـٔ‪٤‬غ‪ٝ ،‬طلظخؽ اُ‪ ٠‬ؿ‪ٜٞ‬ى‪ْٛ‬‬ ‫ؿٔ‪٤‬ؼخ‪ٝ ،‬حٍطزخ‪ ١‬حُٔ​ِْٔ ٓغ أ‪ ١‬ؿٔخػش ‪ ٞٛ‬حُظِحّ رخُي‪.ٖ٣‬‬ ‫‪ .2‬رِ‪ٍٞ‬س أػٔخٍ طؼخ‪٤ٗٝ‬ش ٓ٘ظًَش ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص حُيػ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُظؼِ‪ٝ ْ٤‬ح‪٩‬ؿخػش ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ف ػخ َّٓش‪ٝ .‬ػيّ ح‪ُ٫‬ظلخص ٓطِوخ ً اُ‪٠‬‬ ‫حُوِل‪٤‬خص حُلٌَ‪٣‬ش أ‪ ٝ‬حُيػ‪٣ٞ‬ش ك‪ ٢‬ط٘ل‪ٌٛ٤‬خ أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي حُوخثٔ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫‪ .3‬حُيًظ‪ٗ ٍٞ‬خ‪ َٛ‬حُؼَٔ ‪ ًَِ٣‬ػِ‪ ٠‬طوَ‪٣‬ذ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ك‪٤‬ي حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ٝ‬ح‪٤ُ٥‬خص؛ ُـٔغ ٓ‪ٞ‬هق حُؼِٔخء ‪ٝ‬حُـٔخػخص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش‬ ‫ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪٣ٝ ،٢ٓ٬ٓ٩‬ئًي أ‪٤ٔٛ‬ش طوي‪َٝ٘ٓ ْ٣‬ػخص حٓظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش ٗخؿلش‪ ٫ ،‬طويّ ٗظَ‪٣‬خص حكظَح‪٤ٟ‬ش‪٘٣ٝ ،‬ظَ‪ُ ١‬ظِي‬ ‫حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص إٔ ططزن ػِٔ‪ّ٤‬خ‪ ،‬رل‪٤‬غ طظ‪ٞ‬حكن ح‪٧‬ه‪ٞ‬حٍ ٓغ ح‪٧‬كؼخٍ‪.‬‬ ‫أٓخ حُٔل‪ ٍٞ‬حَُحرغ ُِٔزخىٍس حُلخُ‪٤‬ش ك‪٤‬ظ‪ ٖٔ٠‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬خص حُٔظؼِوش رَٔحؿؼش حُـخ‪٣‬ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‬ ‫حُـٔخػخص ‪ٝ‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٝ ،‬أ‪ٜٔٛ‬خ كٔذ ٓخ ط‪ َٛٞ‬اُ‪ ٚ٤‬كَ‪٣‬ن حُزلغ ٖٓ ٍإ‪٘ٓٝ ٟ‬خًٍخص‪ُِ ،‬ؼي‪٣‬ي ٖٓ‬ ‫حُؼِٔخء ‪ٝ‬حُيػخس ‪ٝ‬حُزخكؼ‪ٓ ٖ٤‬خ ‪:٢ِ٣‬‬ ‫‪َٓ .1‬حؿؼش ًَ ؿٔخػش ‪٧‬ىر‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪٘ٓٝ‬خ‪ٛ‬ـ‪ٜ‬خ ‪ٞٓٝ‬حهل‪ٜ‬خ حُيػ‪٣ٞ‬ش‪ ،‬رل‪٤‬غ طوق حُـٔخػخص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓغ ٗلٔ‪ٜ‬خ‪ ٝ ،‬طلظٖ‬ ‫ػٖ ٌٓخٖٓ حُوَِ ك‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬طزلغ ػٖ ح‪ٗ٧‬و‪ٜ٘ٓ ٠‬ـخ ً ‪ٝ‬ح‪ ًَٔ٧‬طـَرش‪ ٝ ،‬طوزَ " رلو‪ ٚ‬حَُٔحؿؼخص "‪ٝ ،‬طـؼِ‪ ٚ‬ه‪٤‬ي حُظطز‪٤‬ن‬ ‫رٌَ٘ ‪٣َٛ‬ق ‪ٓٝ‬زخَٗ ‪ٝ‬ػِٔ ّ‪.٢‬‬ ‫‪ .2‬ح‪٩‬هظيحء رٔ٘ش حُ٘ز‪ ٢‬؟‪ ،‬حُيحػ‪٤‬ش اُ‪ ٠‬ح‪٫‬رظؼخى ػٖ ىػ‪ ٟٞ‬حُـخ‪٤ِٛ‬ش‪ٝ ،‬إٔ ‪٣‬ظيحػ‪ ٠‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬ك‪ٔ٤‬خ ر‪ " ْٜ٘٤‬رخُٔ​ِٔٔ‪ٝ "ٖ٤‬‬ ‫"حُٔئٓ٘‪" ٝ "ٖ٤‬ػزخى َّللا "‪ ،‬رل‪٤‬غ ‪ٜ٣‬ـَ‪ٝ‬ح ح‪ٗ٫‬ظٔخرخص حُٔليػش‪ ،‬حُظ‪٘٣ ُْ ٢‬ظٔذ اُ‪ٜ٤‬خ حَُٓ‪ ٍٞ‬؟‪ ٫ٝ ،‬حَُػ‪ َ٤‬ح‪ ٍٝ٧‬رٔخ‬ ‫ك‪ٜ٤‬خ ٓخ ‪٣‬ل‪ ٚ٘ٓ ْٜ‬طًِ‪٤‬ش ُِٔ٘‪ٜ‬ؾ‪ ،‬أ‪ ٝ‬حىػخء ٗٔ‪٤ُٞ‬ش أ‪ ٝ‬أٓزو‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش‪ ،‬أ‪ ٝ‬حٗظٔخد اُ‪ ٠‬ؿ‪ َ٤‬أ‪ ٝ‬كجش ٍحٗيس‪ .‬إ َّللا ٓزلخٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬طؼخُ‪ٔٓ ٠‬خٗخ حُٔ​ِٔٔ‪ٔٓ ٞٛ " ٖ٤‬خًْ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖٓ ٖ٤‬هزَ ‪ٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح " ‪ٝ‬كٔز٘خ ٓخ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ُ٘خ ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ػِ‪ ٠‬حُل‪ٜ‬خثَ ‪ٝ‬حُـٔخػخص ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش إٔ طؼظزَ ٗلٔ‪ٜ‬خ ٍ‪ٝ‬حكي ط‪ٜ‬ذ ك‪ َٜٗ ٢‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬حُؼظ‪َٓ ،ْ٤‬حػ‪ ٖ٤‬ه‪ ُٚٞ‬طؼخُ‪ :٠‬؟‬ ‫‪ ٫ٝ‬ط٘خُػ‪ٞ‬ح كظلِ٘‪ٞ‬ح ‪ٝ‬طٌ‪ٛ‬ذ ٍ‪٣‬لٌْ ‪ٝ‬ح‪ٛ‬زَ‪ٝ‬ح؟( )‪ٝ ،‬ه‪ٓ ُٚٞ‬زلخٗ‪ ٚ‬أ‪٠٣‬خ ً‪ :‬؟ ‪ُٝ‬ظٌٖ ٌْٓ٘ أٓش ‪٣‬يػ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬حُو‪َ٤‬‬ ‫‪٣ٝ‬ؤَٓ‪ ٕٝ‬رخُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ ٕٜٞ٘٣ٝ‬ػٖ حٌَُٔ٘ ‪ٝ‬أ‪ُٝ‬جي ‪ ْٛ‬حُٔلِل‪ٕٞ‬؟ ( )‪.‬‬ ‫‪ .4‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬طوِ‪ َ٤‬أ‪٤ٔٛ‬ش ح‪٫‬ػظٔخى ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص حُلٌَ‪٣‬ش‪ٝ ،‬حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُظـٔؼخص ‪ٝ‬حُٔلخ‪ ٖٟ‬ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُلخُ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪ٜ‬يى ‪٣‬ـذ إٔ ‪ٓ ٠ٔ٘ٗ ٫‬خ هخٓض ر‪ ٚ‬طِي حُـٔخػخص ٖٓ ؿ‪ٜٞ‬ى ػظ‪ٔ٤‬ش‪ٗٝ ،‬ـخكخص ٍحثؼش ‪٘ٔ٤ٛ‬ض ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ‬ ‫ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬كظَس ٖٓ حُِٖٓ‪ٓ .‬غ ًَ ‪ٌٛ‬ح كل‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪ٞ‬هض رخٌُحص‪ ٖٓٝ ،‬كو‪ ٚ‬حَُٔكِش إٔ ٗٔؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬طوِ‪ َ٤‬ح‪٫‬ػظٔخى ػِ‪٠‬‬ ‫آُ‪٤‬خص ‪ٝ‬أ‪ َ١‬طِي حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُظـٔؼخص ‪ٝ ،‬حُظ‪٤‬خٍحص حُلًَ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُلٌَ‪٣‬ش‪ ،‬رل‪٤‬غ ٗؼظزَ‪ٛ‬خ رٔؼخرش ر‪ٞ٤‬ص ٓلٔ‪٤‬ش ( ‪Green‬‬ ‫‪ٗ ،)Houses‬ـلض ك‪ ٢‬ط٘‪٤٠‬ؾ حُوطخد ح‪ ٖٓٝ .٢ٓ٬ٓ٩‬حٓظٌٔخٍ ٗـخك‪ٜ‬خ‪ ،‬إٔ طظ‪٤‬ق حُلَ‪ٛ‬ش ُ‪ٓ٨‬ش رٔـٔ‪ٞ‬ػ‪ٜ‬خ ُِؼَٔ‬ ‫‪ٝ‬حُظوخٍد ‪ٝ‬حُظط‪ .َ٣ٞ‬اٗ٘خ رؤْٓ حُلخؿش إٔ ٗؼظزَ إٔ حُلًَش ح‪َّ٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ ٢ٛ‬ح‪ٓ٧‬ش‪ ،‬رـٔ​ٔ‪ٜ‬خ حُلخػَ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حٓظيحى‪ٛ‬خ‬ ‫‪ٝ‬ط٘‪ٞ‬ػ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ا‪ٔ٣‬خٗ‪ٜ‬خ ‪ٝ​ٝ‬ػ‪ٜ٤‬خ‪ ،‬هخٍ طؼخُ‪ :٠‬؟إ حٌُ‪ ٖ٣‬كَه‪ٞ‬ح ى‪ُٔ ْٜ٘٣‬ض ٓ٘‪ ْٜ‬ك‪٢ٗ ٢‬ء‪ ،‬اٗٔخ أَٓ‪ ْٛ‬اُ‪َّ ٠‬للا ػْ ‪٘٣‬زج‪ ْٜ‬رٔخ‬ ‫ًخٗ‪ٞ‬ح ‪٣‬لؼِ‪ٕٞ‬؟( )‪ٌٛ .‬ح ‪٣ ٫‬ؼ٘‪ ٢‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬اُـخء رؼ‪ ٞ‬حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬كخُـٔخػخص حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ٍرٔخ ط٘ظظْ‬ ‫ٓ‪ ٖ٤٣٬‬ح‪٧‬كَحى‪ً ،‬ـٔخػش حُظزِ‪٤‬ؾ ٓؼ‪ٝ ،٬‬ؿٔخػش ح‪٩‬ه‪ٞ‬حٕ‪ٝ ،‬حُـٔخػخص حُِٔل‪٤‬ش‪ٌُُ .‬ي ‪ َٟ٣‬حُ٘‪٤‬ن ِٓٔخٕ حُؼ‪ٞ‬ىس إٔ كٌَس‬ ‫حُٔؼ‪ ٢‬ك‪ ٢‬اُـخء ‪ ٌٙٛ‬حُـٔخػخص أ‪ ٝ‬طلٌ‪ٌٜ٤‬خ‪- ،‬ه‪ٜٛٞ‬خ ً إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُلٌَس طٔؼ‪ ٠‬اُ‪ٜ٤‬خ ٓـٔ‪ٞ‬ػخص ىحهَ حُؼخُْ ح‪٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ٝ‬هخٍؿ‪٧ ،ٚ‬ؿَح‪ ٝ‬أهَ‪ٔ٤ُ -ٟ‬ض ٖٓ ح‪٣ُٞٝ٧‬خص كخُ‪٤‬خ‪ ،‬رَ ‪٣ ٫ٝ‬لزٌ ًُي‪ .‬اً ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ أٗ٘خ ‪٣‬ـذ إٔ ٗ‪٠‬وْ‬ ‫ى‪ٍٛٝ‬خ‪ ،‬ك‪ٝ ٢ٜ‬حهغ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٓٝ ،ٚ‬لخ‪ُٝ‬ش حٓظؼٔخٍ حُـ‪ٞ‬حٗذ ح‪٣٩‬ـخر‪ّ٤‬ش ك‪ٝ ،ٚ٤‬حُٔؼ‪ُِ ٢‬ظ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪ٝ‬حُظ٘ٔ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُظيحٍى رويٍ حُٔ​ٔظطخع‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪354‬‬

‫‪ .5‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪١٩‬خٍ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُ٘‪٤‬ن ِٓٔخٕ حُؼ‪ٞ‬ىس‪ " :‬إ حُوطؤ إٔ ٗوظ‪ َٜ‬ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬ؿٔخػش أ‪ ٝ‬كظ‪ ٠‬ؿٔخػخص حُيػخس‪.‬‬ ‫ؿٔ‪ ٍٜٞ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ْٛ ،ٖ٤‬ػَ‪ٝ‬س ‪ٛ‬خثِش ُ‪ٝ ،ّ٬ٓ٪‬رخُظخُ‪٘٣ ٢‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظْ اػخىس ح‪٫‬ػظزخٍ ُ‪ ٌٜٙ‬ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬أٗلْ ًؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُيػخس‪ ،‬رل‪٤‬غ ‪٣ ٫‬ظْ حُظؼخَٓ ٓؼ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٖٓ ِٕٞٔٔٓ ْٜ‬حُيٍؿش حُؼخٗ‪٤‬ش‪ ،٫ ،‬كٌؼ‪ٛ ٖٓ َ٤‬ئ‪٫‬ء ػ٘ي‪ ْٛ‬آٌخٗ‪٤‬خص‬ ‫‪ٝ‬حٓظؼيحىحص ًز‪َ٤‬س ؿيح‪ ،‬طل‪ٞ‬م ؿ‪ ٖٓ َْٛ٤‬حُٔ٘ظٔ‪ ٖ٤‬اُ‪ ٠‬ط‪٤‬خٍحص كٌَ‪٣‬ش أ‪ ٝ‬كًَ‪٤‬ش‪ .‬إ ٓٔخ ‪٘٣‬ي‪ ُٚ ٟ‬حُـز‪ ٖ٤‬إٔ حُٔ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش‬ ‫طٌ‪ ٕٞ‬أك‪٤‬خٗخ ً ر‪ ٖ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ٌٛٝ ،ٖ٤٤ٓ٬ٓ٩‬ح هطؤ ًز‪ٝ َ٤‬هط‪ َ٤‬ؿيحً‪ٌُ .‬ح ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬اػخىس أ‪ ٝ‬طـٔ‪ َ٤‬حُؼ‪٬‬هش ر‪ٓ ٖ٤‬خ‬ ‫ٗٔ​ٔ‪ ْٜ٤‬رخ‪ٝ ٖ٤٤ٓ٬ٓ٩‬ر‪ ٖ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪.ٖ٤‬‬ ‫‪ .6‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬أ‪ ٫‬طويّ حُـٔخػخص ٗلٔ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ‪ ٢ٛ‬ح‪ٝ ،ّ٬ٓ٩‬اٗٔخ ‪ٍ ٢ٛ‬إ‪٣‬ش ىحهَ حُٔـظٔغ ح‪ٝ ،٢ٓ٬ٓ٩‬رخُظخُ‪٢‬‬ ‫ُ‪ ٖٓ ْ٤‬حُٔ‪ ٌَُ ْٜ‬أكي إٔ ‪٘٣‬ظٔ‪ ٢‬اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُـٔخػخص ٓ‪ٜٔ‬خ ًؼَص‪ .‬اً ٍؿْ ٓخ ُِـٔخػخص ٖٓ ؿ‪ٜٞ‬ى ‪ٝ‬أطزخع‪ ،‬كبٗ٘خ ‪٘٣‬زـ‪٢‬‬ ‫إٔ ٗيٍى إٔ حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬رلخؿش اُ‪ً ٠‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـ‪ٜٞ‬ى حُٔئٓٔ‪٤‬ش‪ٝ ،‬حُلٌَ‪٣‬ش حُظ‪ ٫ ٢‬طٌ‪َٓ ٕٞ‬طزطش أ‪٠٣‬خ ً رظ٘ظ‪ْ٤‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬رخؿظ‪ٜ‬خى ٓلي‪ٝ‬ى‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪355‬‬

‫‪- 123‬قراءة فً وقائع مأساة‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ُ‪ٔ٤‬ض هَحءس حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬كوخثو‪ ٚ‬ريهش رخ‪ َٓ٧‬حُ‪ ْ٤ُٝ .ٖ٤ٜ‬طلي‪٣‬ي ػ‪ٞ‬حَٓ ٓو‪ ١ٞ‬أٓش أ‪ ٝ‬ك‪٠‬خٍس ٗ‪٤‬جخ ً ك‪٢‬‬ ‫ٓظ٘خ‪ ٍٝ‬حُ‪٤‬ي؛ كخ‪ َٓ٧‬ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش أٗن رٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ٗظٖ‪ ٫ٝ .‬طؤط‪ٛ ٢‬ؼ‪ٞ‬رش ‪ٌٛ‬ح ح‪ٓ ٖٓ َٓ٧‬ي‪ ٟ‬آٌخٗ‪٤‬ش حُظلون ٖٓ كي‪ٝ‬ع‬ ‫حُ‪ٞ‬هخثغ حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش كلٔذ‪ ٖٓ ٌُٖٝ ،‬آٌخٗ‪٤‬ش هَحءط‪ٜ‬خ هَحءس ٍحٗيس ىه‪٤‬وش؛ كخُ٘خّ ك‪٣ ٖ٤‬وَإ‪ ٕٝ‬حُظخٍ‪٣‬ن ‪٣ ٫‬وَإ‪ٚٗٝ‬‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬زخَٗ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ ه‪( ٍ٬‬اٌٗخُ‪٤‬ش) ً ّ‪ٛٞٗٞ‬خ ‪ٗ٧‬لٔ‪ٌُٝ ،ْٜ‬ح كبٕ طلٔ‪ َ٤‬حُلوخثن ‪٣‬ظ‪ٞ‬هق اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي ػِ‪٠‬‬ ‫حُٔؼظويحص ‪ٝ‬حُٔزخىة ‪ٝ‬حُوِل‪٤‬خص حُؼوخك‪٤‬ش ُِٔلَٔ‪ٌٛٝ .ٖ٣‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ َٗ‪ ٠ٟ‬رٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش ٗخه‪ٜ‬ش ‪ٗٝ‬ظخثؾ ٗٔز‪٤‬ش‬ ‫حُ‪ٜٞ‬حد‪ٌِ٘ٓٝ .‬ش حُظخٍ‪٣‬ن أٗ‪٣ ٚ‬ظؤر‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬حُو‪ٞ٠‬ع ُِظـَرش‪ ،‬ك٘لٖ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗـِّ ‪ ُٞ َٛ‬إٔ أ‪ َٛ‬ح‪ٗ٧‬يُْ ُْ‬ ‫‪٣‬ـَه‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬حُ٘ؼ‪ ْ٤‬أ‪٘٣ ُْ ٝ‬ؤ​ٔ‪ٞ‬ح ػِ‪ ٠‬أٗلٔ‪ ،ْٜ‬أ‪َٝ٤ٜ٣ ُْ ٝ‬ح ٖٓ حُ‪ٜ‬ـ‪ ّٞ‬اُ‪ ٠‬حُيكخع‪ً َٛ ...‬خٗض أػٔخٍ ى‪ٓ ُْٜٝ‬ظط‪ٍٞ‬‬ ‫أًؼَ ٓٔخ ًخٗض ػِ‪ٚ٤‬؟‬ ‫‪ًُٝ‬ي ‪ ٕ٧‬أٓزخد حُٔو‪ ١ٞ‬ػي‪٣‬يس‪ٗ ٫ٝ ،‬ؼَف ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ ٚ‬حُظلي‪٣‬ي ٌَٗ حُ٘ظخثؾ اًح طوَِّق ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬طيٍ ٗ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي حُٔخ‪ٝ ٢ٟ‬حُلخ‪ َٟ‬ػِ‪ ٠‬إٔ هَحءس حُظخٍ‪٣‬ن ػو‪ٔ٤‬ش رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػظْ ٖٓ حُ٘خّ‪ ،‬كظ‪ ٠‬إ رؼ‪ٞ‬‬ ‫حٌُظخد حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬حُـَر‪ َٕٝ٣ ٖ٤٤‬إٔ أهٌ حُؼزَس ٖٓ أكيحع حُظخٍ‪٣‬ن ػزخٍس ػٖ هَحكش ًز‪َ٤‬س‪ٌٛ ٌُٖ .‬ح حُو‪٣ ٫ ٍٞ‬وِ‪ٞ‬‬ ‫ٖٓ حُٔزخُـش‪ٝ .‬حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ك‪ٜ٘‬خى كجش هِ‪ِ٤‬ش ٖٓ حُ٘خّ ‪٣‬ظؼظ‪ ٕٞ‬ر‪ٞ‬هخثغ حُظخٍ‪٣‬ن‪٣ٝ ،‬ؤهٌ‪ٕٝ‬‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬خ حُؼزَس‪ًٔ ،‬خ هخٍ ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ُ":-٬‬وي ًخٕ ك‪ ٢‬ه‪ ْٜ​ٜ​ٜ‬ػزَس ‪ ٢ُٝ٧‬ح‪ُ٧‬زخد"‪ٝ .‬أ‪ ُٞٝ‬ح‪ُ٧‬زخد حُٔؼ٘‪ ْٛ ٕٞ٤‬أ‪ُٝ‬جي‬ ‫حٌُ‪ ٖ٣‬حٓظطخػ‪ٞ‬ح حُطل‪ ٞ‬ك‪ٞ‬م أٓ‪ٞ‬حؽ ح‪ٗ٫‬لطخ‪ٝ ١‬ح‪٫‬كظلخظ رخَُإ‪٣‬ش حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش ك‪ ٍٞٔ٣ ٢ٓٝ ٢‬رخُ‪ٛ٬‬ؼ‪ ٖ٤‬هِق‬ ‫حُ٘‪ٜٞ‬حص ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خُق حُ‪٤٠‬وش‪.‬‬ ‫إ حُو‪٤‬خٍ حُو‪ٜ‬ذ ُ‪٤‬ـَ‪٘٣‬خ رظؼيحى حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٓ٧‬زخد حُظ‪ ٢‬أ َّىص اُ‪ ٠‬هَ‪ٝ‬ؽ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖٓ ٖ٤‬ح‪ٗ٧‬يُْ‪ًُ ٌُٖ ،‬ي ‪٫‬‬ ‫‪٣‬ظل‪ً ٚ٘ٓ َٜ‬ز‪ َ٤‬كخثيس‪ًٔ ،‬خ ‪ ٫‬طظل‪ َٜ‬كخثيس ؿ‪٤‬يس ٖٓ هخػيس رِـض حٓظؼ٘خءحط‪ٜ‬خ حُؼ‪٬‬ػ‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬ح‪ٍ٧‬رؼ‪ٌُٝ ،ٖ٤‬ح كبٕ ٖٓ‬ ‫ح‪ ٠ُٝ٧‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خٍ ػِ‪ ٠‬أ‪ٓ ْٛ‬خ ‪َ٣‬ح‪ ٙ‬حَُٔء ٖٓ أٓزخد‪.‬‬ ‫إ ٓو‪ ١ٞ‬ح‪ٗ٧‬يُْ ‪ٓ ٌَ٘٣‬ؤٓخس ًزَ‪ٓ ٕ٧ ،ٟ‬و‪ٜ١ٞ‬خ ُْ ‪ٓ ٌٖ٣‬و‪ ١ٞ‬ى‪ُٝ‬ش‪ٝ ،‬اٗٔخ ٓو‪ ١ٞ‬ك‪٠‬خٍس ًخٕ ‪ُٜ ٌٖٔ٣‬خ إٔ طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫ٗوطش حٗط‪٬‬م ُظٔي‪ ٖ٣‬حُؼخُْ ك‪ ٢‬طِي حُلوزش‪ًٔ ،‬خ إٔ ٓو‪ٜ١ٞ‬خ هِغ ٗؼزخ ً ِٓٔٔخ ً ٖٓ ؿٌ‪ٝ ٍٙٝ‬ػَ​َّ‪٤٠ُِ ٟٚ‬خع حٌُخَٓ؛‬ ‫‪٘ٛ ٖٓٝ‬خ طؤط‪ ٢‬كَحىس حٌُ٘زش حُظ‪ ٢‬كِض رخ‪ٝ ّ٬ٓ٩‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬يُْ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ٍأ‪٣‬ض ‪٘ٛ‬خ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خٍ ػِ‪ ًَ​ً ٠‬هٔ​ٔش أٓزخد ؿ‪٣َٛٞ‬ش ٓخ‪ٔٛ‬ض ك‪ ٢‬ك‪ٓ ٍٜٞ‬خ ك‪ ،َٜ‬أٓ‪ٞ‬ه‪ٜ‬خ ٓ‪ٞ‬ؿِس ك‪ ٢‬حُٔط‪ٍٞ‬‬ ‫ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ حُظويّ حُؼَٔحٗ‪ ٢‬حٌُٔ‪ َٛ‬حٌُ‪ ١‬كيع ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬يُْ ‪٣‬يٍ ػِ‪ ٠‬إٔ حُٔ​ِٔٔ‪٘ٛ ٖ٤‬خى ًخٗ‪ٞ‬ح ‪ٔ٣‬ظٌِ‪ ٕٞ‬حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُٔؼخٍف ‪ٝ‬حُؼِ‪ٝ ّٞ‬حُوزَحص حُٔظويٓش رخُ٘ٔزش اُ‪ٓ ٠‬خ ًخٕ ٓخثيحً ك‪ٓ ٢‬ل‪٤‬ط‪- ْٜ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪ٌٛٝ -‬ح ُ‪ٟٞٓ ْ٤‬غ ؿيحٍ‪.‬‬ ‫ٌُٖ ‪ ًَ َٛ‬طويّ ػَٔحٗ‪٣ ٢‬ؼي طٔيٗخ ً ‪ٝ‬طل‪َ٠‬حً‪ ٖٓ َٛٝ ،‬حُ‪٬‬ثن إٔ ٗوظ‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬حُي‪٫٫‬ص حُٔزخَٗس ُ‪ٗ٪‬ـخُحص‬ ‫حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش‪ ،‬أّ ‪ ٫‬ري ٖٓ حُزلغ ػٖ ى‪٫٫‬ص أهَ‪ ٟ‬هي طٌ‪ً ٕٞ‬حص ٗؤٕ ك‪ٔ٤‬خ ٗلٖ ر‪ٜ‬يى‪ٙ‬؟‬ ‫إ حُوَإٓ حٌَُ‪٣ ْ٣‬ؼِٔ٘خ أٗ‪ٓ ٚ‬خ ٖٓ أٓش ٖٓ ح‪ ْٓ٧‬حُٔخروش ‪ٌِٛ‬ض رٔزذ ه‪ ٍٜٞ‬ػَٔحٗ‪ٝ ،٢‬اٗٔخ رٔزذ حُل‪٤‬يس ػٖ ٓ٘‪ٜ‬ؾ‬ ‫َّللا ‪-‬طؼخُ‪ٝ -٠‬حٓظيرخٍ ٍٓخ‪٫‬ص ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪-‬ػِ‪ ْٜ٤‬حُٔ‪ٝ .-ّ٬‬ر٘خء ح‪٧‬ر٘‪٤‬ش حُلؤش ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬يُْ هي طـخ‪ ُٝ‬كي‪ٝ‬ى حُو‪٤‬خٍ‬ ‫رٔزذ ح‪ٞٓ٧‬حٍ حُ‪ٜ‬خثِش حُظ‪ ٢‬أٗلوض ك‪ٜ٤‬خ‪ًٝ ،‬خٕ ًُي ٓ‪ٜ‬خىٓخ ً ُِز٘‪٤‬ش حُؼٔ‪٤‬وش ُِظي‪ ٖ٣‬حُلن‪ٓٝ ،‬وخُلخ ً ٌَُ ح‪٧‬ىر‪٤‬خص حُظ‪٢‬‬ ‫ط‪ٗ ٖٓ ٕٜٞ‬ؤٕ حُيٗ‪٤‬خ ‪ٝ‬طَ ِّؿذ ك‪ ٢‬ح‪٥‬هَس‪ُ٘ٝ .‬خ إٔ ٗٔؤٍ ػٖ أػيحى حُلوَحء حٌُ‪ ٖ٣‬طْ حهظطخع طٌخُ‪٤‬ق أٌٗخٍ حَُكخ‪٤ٛ‬ش ٖٓ‬ ‫ِّ‬ ‫ه‪ٞ‬ط‪ ْٜ‬حُ‪ ٖٓٝ ،٢ٓٞ٤‬ك‪ٜ‬ظ‪ٗ ٖٓ ْٜ‬خطؾ حُز‪٬‬ى ح‪ٗ٧‬ئُ‪٤‬ش ‪ٝ‬ه‪َ٤‬حط‪ٜ‬خ؟!‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪356‬‬

‫‪٣ٍ ٫‬ذ إٔ أػيحىحً ‪ٟ‬ؤش ٖٓ حُ٘خّ ًخٗ‪ٞ‬ح ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخُظِْ ‪ٝ‬حُـ‪ٌٛٝ ،ٍٞ‬ح ٖٓ ػ‪ٞ‬حَٓ طلٌ‪٤‬ي حُٔـظٔغ ‪ًٛٝ‬خد حَُ‪٣‬ق‪،‬‬ ‫‪ٝ‬طؼـ‪ َ٤‬حُ‪ٔ٣ِٜ‬ش‪ .‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ًَ ٠‬ح إٔ حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ُِٔ٘ـِحص حُؼَٔحٗ‪٤‬ش طِق ىحثٔخ ً ػِ‪ ٠‬حُٔ‪٤‬خم حٌُ‪ ١‬طٔض ك‪ٚ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔوخ‪ٛ‬ي حُظ‪ ٢‬ىكؼض اُ‪ٜ٤‬خ‪ٔٗٝ .‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗوٍَ ‪٘ٛ‬خ إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪٧‬ر٘‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص حُؼَٔحٗ‪٤‬ش‪ ،‬طٔض ك‪٤ٓ ٢‬خم‬ ‫حُظ٘خكْ ك‪ ٢‬اػزخص حٌُحص ‪ٝ‬حُـِزش ػِ‪ ٠‬حُ٘ظَحء ‪٤ٓٝ‬خم حُظلخهَ ‪ٝ‬حُظٌخػَ‪ ،‬ك‪ ٢ٜ‬رخُظخُ‪ٞٗ ٢‬ح‪ٛ‬ي طَحؿغ ك‪٠‬خٍ‪ ١‬أًؼَ‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬خ أٓخٍحص ٗ‪ٝ ٜٝٞ‬طويّ؛ كو‪ َٜ‬حُِ‪َٛ‬حء ‪ٓ-‬ؼ‪ٝ -ً٬‬حٌُ‪ ١‬حٗظـَ ك‪ ٚ٤‬ػَ٘س آ‪٫‬ف ٍؿَ ‪ٝ‬ػ‪٬‬ػ‪ ٕٞ‬أُق ىحرش‪ٝ ،‬حُظ‪٢‬‬ ‫ًخٗض ٓ‪ٞ‬حٍ‪ًٔ- ٚ٣‬خ ُػٔ‪ٞ‬ح‪ ٖٓ -‬حََُٔٓ ‪ٝ‬حُلـَ حُ٘لخف‪ًٝ ،‬خٗض ٍإ‪ٜٓٝ‬خ َٓ‪ٛ‬ؼش رخُِئُئ ‪ٝ‬حُ‪٤‬خه‪ٞ‬ص‪ٌٛ ،‬ح حُو‪َٜ‬‬ ‫ٓ٘ٔ‪ٞ‬د اُ‪ ٠‬حُِ‪َٛ‬حء كظ‪٤‬ش ػزيحَُكٖٔ حُ٘خ‪ .َٛ‬اٗ‪ ٚ‬آ‪٣‬ش ك‪ ٢‬ح‪٩‬طوخٕ‪ٝ ،‬حُـٔخٍ ٌُٖ ‪ِٛ ٫‬ش ُ‪ ٚ‬رظي‪ ٖ٣‬أ‪ٍ ٝ‬ؿ‪ُٞ‬ش أ‪ٝ‬‬ ‫ا‪٬ٛ‬ف‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُٔخٍ حٌُ‪ ١‬طيكن ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٧‬يُْ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ؿِ‪ٝ‬حص حُلخطل‪ ٖ٤‬ح‪ ٖٓٝ ،ٖ٤ُٝ٧‬ه‪َ٤‬حط‪ ٚ‬حٌُحط‪٤‬ش‪ ،‬ؿؼَ آٌخٗ‪٤‬ش ؿَم أػيحى‬ ‫ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُ٘ؼ‪ ْ٤‬حُ‪ٞ‬حٓغ أَٓحً ٓ‪ٍٞٔ٤‬حً‪ًُٝ .‬ي حُ٘ؼ‪َِّ ٓ ْ٤‬م حُ‪ٞ‬كيس حُ٘ؼ‪٣ٍٞ‬ش حُؼٔ‪٤‬وش ‪٧‬كَحى حُٔـظٔغ‪ ،‬ك‪٤‬غ‬ ‫إ كوخٓش حُو‪ٝ ٍٜٞ‬حُٔزخٗ‪ًٝ ٢‬ؼَط‪ٜ‬خ أطخكض ٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬أر٘خء حُ٘وزش ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س إٔ ‪ٌِٞ٘٣‬ح ػوخكظ‪ ْٜ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ٝ ،‬إٔ ‪ٜ٘٣‬ؼ‪ٞ‬ح‬ ‫ػخُٔ‪ ْٜ‬حُوخ‪ ٙ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼؾ رخُ٘ٔخء ‪ٝ‬حُـِٔخٕ ‪ٝ‬حُؤ‪ٝ ٍٞ‬حُٔـ٘‪٘ٛٝ ٖ٤‬خى ‪ ْٛ ٌٕٞ٣ ٫‬آ‪ٔٓ ٫ٝ ّ٬‬ظوزَ ‪ ٫ٝ‬أٗيُْ ‪٫ٝ‬‬ ‫أػيحء!‬ ‫‪ٝ‬ظَ حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػظْ ٖٓ حُ٘خّ ر‪ٓ ٖ٤‬ظ٘‪ٞ‬م اُ‪ ٠‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬ؼَ ًُي ‪ٝ‬رخكغ ػٖ ػـَس ُِيه‪ ٍٞ‬اُ‪ًُ ٠‬ي حُؼخُْ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ر‪ ٫ ٖٜٔٓ ٖ٤‬ك‪ٝ .ٍٞ١ ٫ٝ ُٚ ٍٞ‬ك‪ٓ ٢‬ؼَ ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ‪٤٠٣‬غ ح‪٩‬كٔخّ رَ٘ف ح‪ٗ٫‬ظٔخء ُِ‪ٝ ٖ١ٞ‬ط‪٤٠‬غ حُلٔخٓش‬ ‫حُٔطِ‪ٞ‬رش ُٔ٘خ‪٠ٛ‬ش أػيحث‪ٝ ،ٚ‬حُيكخع ػ٘‪ٝ .ٚ‬طؼِٔ٘خ طـخٍد ح‪ٞٗٝ ْٓ٧‬ح‪ٛ‬ي ح‪٣٧‬خّ إٔ ًَ ه‪٤٠‬ش ‪ُ٣‬ؼٍِ ػ٘‪ٜ‬خ حُٔ‪ٞ‬حى‬ ‫ح‪٧‬ػظْ ٖٓ حُ٘خّ ‪ ٢ٛ‬ه‪٤٠‬ش هخَٓس‪ٝ ،‬إٔ ًَ كَٔ ‪٣‬ظْ هخٍؽ ٍكْ ح‪ٓ٧‬ش ‪ً ٞٛ‬خُلَٔ حٌُخًد‪ٝ .‬آٌٗحى ‪ َٜٔ٣‬ر‪٤‬غ‬ ‫حُ٘ؼ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُٔظخؿَس رو‪٠‬خ‪٣‬خ‪ٛ‬خ ‪َٛ٤ٜٓٝ‬خ ٖٓ ُيٕ كل٘ش ٖٓ حُو‪ٗٞ‬ش (‪ٝ‬حُو‪٤‬خٗش ك٘‪ )ٕٞ‬حٌُ‪٣ ٫ ٖ٣‬ـي‪ ٕٝ‬أ‪ٍ ١‬حىع ‪٣‬ل‪ٍٞ‬‬ ‫ر‪ٝ ْٜ٘٤‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ ‪٘٣‬ظ‪.ٕٜٞ‬‬ ‫‪ٝ‬طَ‪٘٣‬خ رؼ‪ ٞ‬حُ‪ٞ‬ػخثن إٔ حُ‪ ٖ٣َ٣ُٞ‬أرخ حُوخْٓ حُِٔ‪٤‬ق ‪ٓٞ٣ٝ‬ق ر‪ًٔ ٖ٤‬خٗش ًخٗخ ػٔ‪٨ُ ٖ٤ِ٤‬ػيحء‪ٓٝ ،‬غ ًُي كبٗ‪ٜٔ‬خ ًخٗخ‬ ‫‪٣‬لخ‪ٟٝ‬خٕ ػٖ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖٓ ٖ٤‬هزَ أر‪ ٢‬ػزيَّللا حُ‪ٜ‬ـ‪ َ٤‬آهَ ِٓ‪ٞ‬ى ح‪ٗ٧‬يُْ‪ٝ .‬هي ً​ًَ‪ٝ‬ح إٔ أرخ حُوخْٓ حُِٔ‪٤‬ق هخ‪١‬ذ‬ ‫حٌُِٔ‪ ٖ٤‬حٌُخػ‪( ٖ٤ٌ٤ُٞ‬ا‪َٗ٣‬خٗي‪ٗ ١ٍٝ‬خكَح) رو‪ :ُٚٞ‬أهْٔ رخهلل ‪ٝ‬رخَُ٘‪٣‬ؼش أٗ٘‪ ٢‬اًح حٓظطؼض إٔ أكَٔ ؿَٗخ‪١‬ش ػِ‪ً ٠‬ظل‪٢‬‬ ‫ُلِٔظ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬أ‪ٛ‬لخد حُـ‪ُ٬‬ش؛ ‪ٌٛٝ‬ح رَؿزظ‪٤ُٝ ٢‬و‪َّ ٞ‬للا ػِ ّ‪ ٢‬اًح ً٘ض ًخًرخ ً ًٔخ أطٔ٘‪ ٠‬إٔ ‪٘٣‬ظ‪ٌٛ ٢ٜ‬ح ح‪( َٓ٧‬أ‪ ١‬طِٔ‪ْ٤‬‬ ‫ؿَٗخ‪١‬ش ُ‪ٓ٨‬زخٕ) ػِ‪ ٠‬ه‪ٝ .َ٤‬أٍؿ‪ ٞ‬إٔ طٌ‪ٞٗٞ‬ح ػِ‪٣ ٠‬و‪ ٖ٤‬رؤٗ٘‪ ٢‬هخىّ َٗ‪٣‬ق ‪ٓٝ‬وِ‪ٛ٧ ٚ‬لخد حُـ‪ُ٬‬ش!!‬ ‫‪ٔٓ -3‬خ ً‪ٛ‬ذ رَ‪٣‬ق ح‪ٗ٧‬ئُ‪ ٖ٤٤‬أٗ‪ ْٜ‬هَر‪ٞ‬ح رؤ‪٣‬ي‪ ْٜ٣‬ح‪٤ٍٟ٧‬ش حُٔ٘ظًَش حُظ‪ً ٢‬خٗض طٌٔ٘‪ ٖٓ ْٜ‬طـخ‪ ُٝ‬ح‪ٗ٫‬ؤخٓخص‬ ‫حُؼ٘‪٣َٜ‬ش ‪ٝ‬حُوزِ‪٤‬ش‪ٝ .‬إ روخء ٗ‪ًٞ‬ش حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬يُْ ًخٕ ٓظ‪ٞ‬هلخ ً ػِ‪ ٠‬حطوخً ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رٔزخىث‪ٝ ٚ‬ه‪ٚٔ٤‬‬ ‫هخٓٔخ ً ٓ٘ظًَخ ً أػظْ ر‪ ٖ٤‬ػ٘خ‪ٝ َْٛٛ‬هزخثِ‪ ْٜ‬حُٔوظِلش‪ٝ ،‬هي ًخٕ ًُي ك‪ ٢‬ريح‪٣‬خص ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪٘ٛ ْٛ‬خى ك‪٤‬غ ًخٕ حُوخثي‬ ‫حُزَرَ‪ ١‬أ‪ ٝ‬حُؼَر‪٣ ٢‬و‪ٞ‬ى ؿ‪٘٤‬خ ً ؿَحٍحً هِ‪٤‬طخ ً ٖٓ حُزَرَ ‪ٝ‬حُؼَد‪ًٝ ،‬خٗض ٓظِش ح‪ ّ٬ٓ٩‬طظٔغ ُِـٔ‪٤‬غ‪ٝ ،‬طـ٘‪ ْٜ٤‬رخُظخُ‪٢‬‬ ‫ػٖ ح‪٫‬كظٔخء رخُظ٘‪ٞ‬ػخص حُؼَه‪٤‬ش‪ُٔ ٌُٖ .‬خ ‪ٟ‬ؼق حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُ‪ٞ‬كيس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػخٍص حُ٘ؼَحص حُؼ٘‪٣َٜ‬ش ‪ٝ‬حُوزِ‪٤‬ش (ًٔخ‬ ‫كيع ك‪ ٢‬حَُٔ٘م طٔخٓخ ً) اُ‪ ٠‬كي ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬ح‪ٔٗ٫‬جِحُ‪ٝ ،‬هي رِؾ ح‪ٗ٫‬ؤخّ كيحً ىكغ رؼ‪ِٞٓ ٞ‬ى ‪ٝ‬أَٓحء حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬إٔ ‪٣‬ؼوي‪ٝ‬ح‬ ‫ٓغ حُ٘‪ٜ‬خٍ‪ ٟ‬أك‪٬‬كخ ً ‪ٓٝ‬ؼخ‪ٛ‬يحص ‪ٟ‬ي اه‪ٞ‬حٗ‪ ْٜ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ،ٖ٤‬رَ رِؾ ح‪ٗ٫‬ؤخّ اُ‪ ٠‬ىٍؿش آٍخٍ حٌُظخثذ ُٔ​ٔخػيس ح‪ٓ٧‬زخٕ‬ ‫‪ٟ‬ي رؼ‪ ٞ‬ح‪ٓ٩‬خٍحص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ كيع ك‪َٓ ٢‬هٔطش ك‪ ٢‬ػ‪ٜ‬ي حرٖ ‪ٞٛ‬ى ‪ٓٝ‬خ كؼِ‪ ٚ‬أر‪٣ُ ٞ‬ي ِٓي رِ٘ٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حرٖ‬ ‫ح‪٧‬كَٔ ك‪ ٢‬ؿَٗخ‪١‬ش‪ ...‬رَ إ حُِ٘حع ر‪ ٖ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬أهٌ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٌَٗ حُظ‪ٜ‬ل‪٤‬خص حُ٘خِٓش‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪َ٤‬‬ ‫حُٔؼخٍ كوي ‪ٓ ٢ُٝ‬لٔي رٖ ‪٘ٛ‬خّ أَٓ هَ‪١‬زش ػخّ ‪ٝ ّ 399‬هي ٍكَّذ ر‪ ٚ‬أ‪ َٛ‬هَ‪١‬زش‪ٝ ،‬أهخٓ‪ٞ‬ح حُ‪٫ٞ‬ثْ حكظلخء ر‪٣٫ٞ‬ظ‪ٚ‬؛ ‪ٝ‬هي‬ ‫ًخٕ حَُؿَ ‪٣‬زـ‪ ٞ‬حُزَرَ رـ‪٠‬خ ً ٗي‪٣‬يحً‪ ،‬كؤَٓ إٔ ‪ُ٘٣‬خى‪ ٟ‬ك‪ ٢‬حُ٘خّ‪ ٖٓ :‬أط‪ ٠‬رَأّ رَرَ‪ ١‬كِ‪ًٌ ٚ‬ح؛ كظٔخٍع أ‪َٛ‬‬ ‫هَ‪١‬زش ك‪ ٢‬هظَ ٖٓ هيٍ‪ٝ‬ح ػِ‪٣ ُْٝ ،ٚ٤‬زن طخؿَ ‪ ٫ٝ‬ؿ٘ي‪ ١‬ا‪ ٫‬حؿظ‪ٜ‬ي ك‪ ٢‬حُوظَ ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬ذ‪ٝ .‬هي ُٗ‪ٜ‬زض ى‪٣‬خٍ حُزَرَ ‪ُٛٝ‬ظٌض‬ ‫كَ‪ٓٝ ،ْٜٔ٣‬ز‪٤‬ض ٗٔخإ‪ٝ ْٛ‬ر‪٤‬ؼض ك‪ ٢‬حُٔ‪ٞ‬م‪ٝ ،‬رُوَص رط‪ ٕٞ‬رؼ‪ ٞ‬حُل‪ٞ‬حَٓ!!‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪357‬‬

‫ٓغ ‪ٌٛ‬ح حُِٔ‪ٞ‬ى ح‪٩‬ؿَحٓ‪ٓٝ ٢‬غ ‪ ٌٙٛ‬حَُ‪ٝ‬ف حُؼ٘‪٣َٜ‬ش ‪٣ ٫‬زو‪ ٠‬أ‪٢ٗ ١‬ء ٓويّ‪ًٔ ،‬خ ‪ُِٞ ٌٖٔ٣ ٫‬كيس حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ا‪ ٫‬إٔ‬ ‫طٌ‪ ٕٞ‬ك‪ٜٓ ٢‬ذ حَُ‪٣‬ق‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ كيع كوي طلِ​ِض حُي‪ُٝ‬ش ح‪٣ٞٓ٧‬ش ‪٘ٛ‬خى اُ‪ ٠‬حػ٘ظ‪ٝ ٖ٤‬ػَ٘‪ ٖ٣‬ى‪ُٝ‬ش‪٣ ،‬لخٍد ك‪ً ٢‬ؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ رؼ‪ٜ٠‬خ رؼ‪ً٠‬خ (‪ٌٛ َٛ‬ح ‪ ٞٛ‬ػيى ى‪ ٍٝ‬ؿخٓؼش حُي‪ ٍٝ‬حُؼَر‪٤‬ش؟!) ‪٣ٝ‬زلغ ًَ ٓ٘‪ٜ‬خ ػٖ ٓ‪ٜ‬خُل‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬حُ٘ـخس‬ ‫ر٘لٔ‪.ٚ‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ؼزض حُظخٍ‪٣‬ن حَُٔس طِ‪ ٞ‬حَُٔس إٔ حُؼ‪ٜ‬ز‪٤‬خص حُؼ٘‪٣َٜ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬خص حُ‪ٜ‬خٍهش ًخٗض طٌَ٘ ىحثٔخ ً ٓؼ‪ٛ ٍٞ‬يّ ك‪٢‬‬ ‫ؿٔي ح‪ٓ٩‬زَح‪٣ٍٞ١‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ ٢‬حُٔـَد ًٔخ ك‪ ٢‬حَُٔ٘م ػِ‪ ٠‬كي ٓ‪ٞ‬حء‪.‬‬ ‫‪ً -4‬خٕ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬ئُ‪َٓ ٢‬طزٌخً؛ ك‪ٜ٘‬خى ٓخ ‪٣ ٫‬ل‪ ٖٓ ٠ٜ‬حُ٘‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي ػِ‪ ٠‬إٔ حُظويّ حُؼَٔحٗ‪ٝ ٢‬حَُهخء ك‪ ٢‬حُؼ‪ ٖ٤‬ك‪٢‬‬ ‫ح‪ٗ٧‬يُْ ًخٕ ‪ ُٚٓ٬٣‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٗ ٞ‬ز‪ٔٓ ٚ‬ظَٔ حٗولخ‪ ٝ‬ك‪ٔٓ ٢‬ظ‪ ٟٞ‬حُظي‪ٝ ٖ٣‬ح‪ُ٫‬ظِحّ؛ ‪ٝ‬كظ‪ٗ ٫ ٠‬ـ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬حُو‪ ّٞ‬كبٕ‬ ‫ح‪ٗ٧‬ئُ‪ٌٞٗٞ٣ ُْ ٖ٤٤‬ح حٓظؼ٘خء ٖٓ حُوخػيس‪ ،‬كظخٍ‪٣‬ن ح‪٧‬ى‪٣‬خٕ ك‪ ٢‬حُؼخُْ ًِ‪ٗ ٚ‬خ‪١‬ن –ٓغ ح‪ٓ٧‬ق‪ -‬ر‪ ٌٜٙ‬حُلو‪٤‬وش‪ .‬أ‪٤ٛ‬ذ‬ ‫ح‪ٗ٧‬ئُ‪ ٕٞ٤‬رَٔ‪( ٝ‬ح‪٤ٜٗ٫‬خٍ حُزط‪٢‬ء) ك‪٤‬غ ًخٗض ‪ٍٞٛ‬س حُظي‪ُ ٖ٣‬ي‪ ْٜ٣‬طزظؼي ٍ‪٣ٝ‬يحً ٍ‪٣ٝ‬يحً ػٖ ؿ‪ َٛٞ‬حُظي‪ ٖ٣‬حُلن‪،‬‬ ‫‪ٛٝ‬خٍص حُز‪٤‬جش حُؼخٓش أٗز‪ ٚ‬رلزَ ؿِ‪٤‬ع ؿُٔؼض ه‪ ٚ١ٞ٤‬اُ‪ ٠‬رؼ‪ٜ٠‬خ ه‪٤‬طخ ً ‪ٍٝ‬حء ه‪ ٢٤‬اُ‪ ٠‬إٔ حٓظلخٍ هطؼ‪ٛٝ ،ٚ‬خٍ‬ ‫أ‪ َٛ‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬حُ‪٬ٜ‬ف ‪ٝ‬حُـ‪َ٤‬س ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخطٔخع حُوَم ػِ‪ٝ .ْٜ٤‬هي كخ‪ ٍٝ‬رؼ‪ً ٞ‬زخٍ ػِٔخث‪ٓ ْٜ‬ؼَ حٌٍُٔ٘ رٖ ٓؼ‪٤‬ي‬ ‫‪ٝ‬حرٖ كِّ ‪ٝ‬حرٖ ػزي حُزَ ‪ٝ‬أر‪ ٢‬حُ‪٤ُٞ‬ي حُزخؿ‪ ٢‬هي كخ‪ُٞٝ‬ح ا‪٣‬وخف حُظي‪ٍٝ ،ٍٞٛ‬ى ‪١‬زوش حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س اُ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حَُٗخى‪ٌُٖ ،‬‬ ‫ح‪ً َٓ٧‬خٕ أًزَ ٓ٘‪.ْٜ‬‬ ‫إ ٌِٓ٘ش حُٔظَك‪ ٖ٤‬أٗ‪ًِٔ ْٜ‬خ ك‪ِٜٞ‬ح ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ٖٓ ىٍؿخص حُظَف ٗؼَ‪ٝ‬ح أٗ‪ٜ‬خ كن ٌٓظٔذ ُ‪ٝ ،ْٜ‬ػي‪ٝ‬ح حُظ٘خٍُ‬ ‫ػ٘‪ٜ‬خ ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُلوَ ‪ٝ‬حُؼ‪ٌ​ٌٛٝ ،ُٞ‬ح ًخٕ ح‪ٗ٧‬ئُ‪ ٕٞ٤‬ػخؿِ‪ ٖ٣‬ػٖ إٔ ‪٣‬وط‪ٞ‬ح هط‪ٞ‬س ‪ٝ‬حكيس اُ‪ ٠‬حُ‪ٍٞ‬حء‪ٓ ،‬غ إٔ حُؼي‪ٝ‬‬ ‫‪٣‬ظل‪ ٖ٤‬حُلَ‪ٗ٬ُ ٙ‬و‪٠‬خ‪ ٝ‬ػِ‪ ،ْٜ٤‬كؤىًٍظ‪ ْٜ‬أ‪٣‬خّ َّللا‪.‬‬ ‫هي حٗظَ٘ص ر‪ ْٜ٘٤‬حٌُٗ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُٔؼخ‪ٛٝ ،٢ٛ‬خٍص حُٔزخىة حُٔخٓ‪٤‬ش ػزخٍس ػٖ ٗؼخٍحص كخٍؿش ‪ ٫‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُِٔ‪ٞ‬ى‪ ،‬رَ‬ ‫طظوٌ ُِظِ‪ٝ ٖ٤٣‬حُظٌٔ‪ َ٤‬حٌُِ٘‪ٝ ،٢‬هي ًخٕ حرٖ كِّ ‪٣‬ؤْ رؤٕ ِٓ‪ٞ‬ى حُط‪ٞ‬حثق ُ‪ ٞ‬ػِٔ‪ٞ‬ح إٔ ك‪ ٢‬ػزخىس حُ‪ِٜ‬زخٕ طٔ٘‪٤‬ش‬ ‫‪ُ ٍْٛٞٓ٧‬ؼزي‪ٛٝ‬خ! ‪ٝ‬حٗؼيٓض حُـ‪َ٤‬س حُي‪٤٘٣‬ش ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُؼخٓش‪ ،‬ك‪ٜ‬خٍ اٌٗخٍ حٌَُٔ٘حص ٖٓ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔ٘ٔ‪٤‬ش‪ٝ ،‬هي ً​ًَ‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُٔئٍه‪ ٖ٤‬إٔ ٍؿ‪َٜٗ ً٬‬حٗ‪٤‬خ ً ‪ٝ‬هق ك‪ٗ ٢‬خٍع ػخّ ك‪ ٢‬هَ‪١‬زش أ‪٣‬خّ حرٖ ػزيحُـزخٍ‪ٗٝ ،‬ظْ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫‪ -ِْٓٝ‬رؤُلخظ ٗخر‪٤‬ش‪ ،‬كِْ ‪ ٌِٚٔ٣‬أكي ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬رٌِٔش! ‪ٝ‬هي طلًَض ؿ‪َ٤‬س أكي حُٔ​ِٔٔ‪ ،ٖ٤‬كوخٍ ٓٔظ٘‪٠ٜ‬خ ً ُٖٔ ك‪:ُٚٞ‬‬ ‫أ‪ ٫‬طٌَ٘‪ٓ ٕٝ‬خ طٔ​ٔؼ‪ !ٕٞ‬أٓخ أٗظْ ِٓٔٔ‪ٕٞ‬؟ كوخٍ ؿٔخػش ٓ٘‪ :ْٜ‬حٓ‪ُ٘ ٞ‬ـِي!‬ ‫‪ٝ‬حٗظَ٘ص ك‪ ٢‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُٔيٕ ح‪ٗ٧‬ئُ‪٤‬ش أٗ‪٤‬خء طويٕ ‪ٛ‬لخء حُؼو‪٤‬يس‪ ،‬كوي ًخٗض هَ‪١‬خؿش ‪ًٔ-‬خ ‪ٛٝ‬ق رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُٔئٍه‪ِٞٔٓ -ٖ٤‬ءس رؤه‪ٞ‬حّ ٖٓ حُلـخٍس حُِٔهَكش رخُ‪ٝ ٍٜٞ‬حُظٔخػ‪ٝ َ٤‬أٌٗخٍ حُ٘خّ ‪ ٍٞٛٝ‬حُل‪ٞ٤‬حٗخص‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ي‪ٖٛ‬‬ ‫ح‪٧‬ر‪ٜ‬خٍ‪.‬‬ ‫إ ًَ ٌَٗ ٖٓ أٌٗخٍ حُٔؼ‪٤ٜ‬ش ٓ‪ ٍٞٛٞ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ٓ ٟٞ‬خ رٌَ٘ ٖٓ أٌٗخٍ حُ‪ٔ٣ِٜ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٌٔٗ٫‬خٍ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ ُْ ‪ٌٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٟ‬لخ ً ُي‪ ٟ‬حُو‪!ّٞ‬‬ ‫‪ -5‬إ ٓ‪ َ٤ٜ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ح‪ٗ٧‬يُْ ًخٕ َٓطزطخ ً رخُوطش حُظ‪٘٣ ٢‬ظ‪ٜ‬ـ‪ٜٗٞ‬خ ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ أػيحث‪ٝ ،ْٜ‬ك‪ٟٝ ٢‬غ‬ ‫ً‪ٟٞ‬ؼ‪ً ْٜ‬خٕ حُو‪٤‬خٍ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق رخُ٘ٔزش اُ‪ ٞٛ ْٜ٤‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حُـ‪ٜ‬خى كظ‪ٞ٣ ٠‬ؿ‪ٜٞ‬ح كخث‪ ٞ‬حُو‪ٞ‬س ٗل‪ ٞ‬حُوخٍؽ‪ٝ ،‬كظ‪٠‬‬ ‫‪٣‬لخكظ‪ٞ‬ح ػِ‪ٝ ٠‬كيط‪ ْٜ‬حُيحهِ‪٤‬ش‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬إٔ ًُي ‪ ٖٓ ٌْٜ٘ٔ٣‬كظق هط‪ٓ ١ٞ‬ظويٓش ك‪ ٢‬أٍ‪ ٝ‬أػيحث‪ ْٜ‬كظ‪٣ ٠‬ظٌٔ٘‪ٞ‬ح‬ ‫ٖٓ حُللخظ ػِ‪ ٠‬أٍ‪ًٔ( ْٜٟ‬خ كؼَ حُ‪ٜٞ٤‬ى) ‪ٝ‬هي ًخٕ ربٌٓخٗ‪ ْٜ‬كؼَ ًُي؛ ‪ٍٝ‬رغ ح‪ٞٓ٧‬حٍ حُظ‪ ٢‬أٗلوض ػِ‪ ٠‬أٌٗخٍ حُظَف‬ ‫‪ٝ‬حَُٔف ًخٕ ًخك‪٤‬خ ً ُظِ‪٣ٝ‬ي حُلًَش حُـ‪ٜ‬خى‪٣‬ش رٔخ طلظخؿ‪ٗ ٖٓ ٚ‬لوخص؛ ٌُٖ حُو‪ ّٞ‬حٍط‪ٞ٠‬ح ‪ٗ٧‬لٔ‪ ْٜ‬حُوطش حُيكخػ‪٤‬ش ك‪٢‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش ػي‪ ُٚ ٝ‬ػٔن حٓظَحط‪٤‬ـ‪ٟ ٢‬وْ ‪ ٞٛ‬أ‪ٍٝ‬رخ ًِ‪ٜ‬خ‪٤ُٝ .‬ض حُو‪ ّٞ‬أكٔ٘‪ٞ‬ح حُيكخع إً ُوَؿ‪ٞ‬ح ر٘‪٢‬ء ٓخ‪ٌُْٜ٘ ،‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪358‬‬

‫ًخٗ‪ٞ‬ح ‪ٞ١‬حثق ‪٤ٗٝ‬ؼخ ً كِْ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬ؼ‪ٞ‬ح حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ‪ٛ‬لخ ً ‪ٝ‬حكيحً‪ٝ ،‬هي ًخٕ كْٔ حُٔ‪ٞ‬حهق ‪ٝ‬طلي‪٣‬ي حُ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ش ‪ ٞٛ‬أ‪ٓ ْٛ‬خ ‪٘٣‬و‪،ْٜ​ٜ‬‬ ‫ًٔخ ‪ٗ ٞٛ‬ؤٕ ًَ حُٔوٌ‪.ٖ٤ُٝ‬‬ ‫إ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ربػَح‪ ْٜٟ‬ػٖ حُـ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬اىحٓش حُ‪ٜ‬ـ‪ٟٝ ّٞ‬ؼ‪ٞ‬ح أٗلٔ‪ ْٜ‬ك‪ٟٝ ٢‬ؼ‪٤‬ش حُٔيحكغ حُٔلخ‪ٝ َٛ‬هي هخُض حُؼَد‬ ‫هي‪ٔ٣‬خ ً‪ :‬حُٔلخ‪٣ ٫ َٛ‬ؤط‪ ٢‬رو‪ٝ .َ٤‬ػِ‪ ًَ ٠‬كخٍ كي‪ ُْٜٝ‬حٌُؼ‪َ٤‬س حُظ‪ً ٢‬خٗض طظطخكٖ ك‪ٔٓ ٢‬خكش ٓلي‪ٝ‬ىس ٖٓ ح‪ُْ- ٍٝ٧‬‬ ‫طٌٖ ٓ‪٤ٜ‬ؤس ‪ً٧‬ؼَ ٓٔخ كؼِض‪ ،‬كوي ًخٕ ر‪ٓ ٖ٤‬ؼظٔ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُلٌْ رٔخ أٍِٗ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬كـ‪ٞ‬س ًز‪َ٤‬س‪ًٔ ٢ٛٝ ،‬خ ‪ٛٝ‬ل‪ٜ‬خ‬ ‫حرٖ كِّ ‪ٍ-‬كٔ‪َّ ٚ‬للا‪ٗ": -‬ظْ ٓٔظزيس ٓٔظ‪٘٤ٜ‬ش رخُيٓخء ٌٓؼَس ٖٓ أٓزخد حُظَف ‪َٟٝٝ‬د حُؼَٔحٕ ‪ٝ‬حٓظـ‪٬‬د‬ ‫حُٔ٘خكو‪ ٖٓ ٖ٤‬حٌُظخد ‪ٝ‬حُ‪ٍُٞ‬حء ‪ٝ‬حُ٘ؼَحء‪ٝ ،‬هي ٗ٘ؤ ر‪ٜ٘٤‬خ ٖٓ حُٔلخٓي ٓخ أػ‪ ُٞ‬ىكؼ‪ٝ ،ٚ‬حٓظلٌْ ‪ًِٔ "ٍَٟٙ‬خ هَأص ك‪٢‬‬ ‫طخٍ‪٣‬ن ح‪ٗ٧‬يُْ حُِٔ‪٤‬زش طًٌَص ‪َٛ‬حػ٘خ ٓغ حُ‪ٜٞ٤‬ى‪ٝ ،‬أر‪َٜ‬ص ٖٓ أٓزخد حُ‪ٔ٣ِٜ‬ش ‪٘ٛ‬خ ٓخ أر‪َٜ‬ط‪٘ٛ ٚ‬خى! ‪ٝ‬هلل ح‪َٓ٧‬‬ ‫ٖٓ هزَ ‪ ٖٓٝ‬رؼي‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪359‬‬

‫‪- 124‬شًء شخصً‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ُ‪٘ٛ ْ٤‬خى ٖٓ ٗي ك‪ ٢‬أٗ٘خ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ظَ ك‪٠‬خٍس طٔخٍّ أًزَ ػِٔ‪٤‬ش ط٘ٔ‪ًٝ٨ُ ٢٤‬حم ‪ٝ‬حَُؿزخص ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حَُإ‪ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٔٓ ٞ‬ظز ٍي ‪١ٝ‬خؽ‪ ٖٓ ،‬أؿَ طؼز‪٤‬ي حُطَ‪٣‬ن أٓخّ ح‪ٗ٩‬ظخؽ حُؼظ‪ٝ ْ٤‬حُظٔ‪٣ٞ‬ن حٌُز‪ ٖٓٝ ،َ٤‬أؿَ اُحكش ًَ‬ ‫حُو‪٤ٜٛٞ‬خص ‪ٝ‬حُظ٘‪ٞ‬ػخص حُي‪٤٘٣‬ش ‪ٝ‬حُؼَه‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طؼ‪ٞ‬م كًَش حُؼِ‪ُٔٞ‬ش‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬ظَ حُل‪٠‬خٍس حُلي‪٣‬ؼش ‪٣‬ظْ َٗ٘ حَُ٘‪ ١ٝ‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش حُٔطِ‪ٞ‬رش ُِل‪٤‬خس حُط‪٤‬زش؛ ‪ٓٝ‬ؼظْ طِي حَُ٘‪ - ١ٝ‬إ ُْ ٗوَ‬ ‫ؿٔ‪٤‬ؼ‪ٜ‬خ‪٣ ٫ -‬ظلون ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔخٍ‪ٝ .‬رٔخ إٔ حُٔؼَ‪ ٚ٘ٓ ٝ​ٝ‬ىحث ًٔخ ى‪ٓ ٕٝ‬خ ‪ٓ ٞٛ‬طِ‪ٞ‬د‪ ،‬كوي حٗظؼِض ٓ٘خكٔش ‪ٟ‬خٍ‪٣‬ش ٖٓ‬ ‫رٌَ٘ ٖٓ أٌٗخٍ حٗلطخ‪ ١‬حُٔيٗ‪٤‬ش‪ٝ .‬رٔخ إٔ حُل‪٠‬خٍس‬ ‫أؿَ حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٝ .ٚ٤‬حُٔ٘خكٔش حُلخٓ‪٤‬ش طظ‪ َٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل ٍ‪ٓ ٞ‬خ‬ ‫ٍ‬ ‫حُٔؼخ‪َٛ‬س ٍّٓوض ك‪ٝ ٢‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ إٔ حُٔخٍ ‪٢ٗ ًَ ٞٛ‬ء‪ ،‬كوي ‪ٛ‬خٍص ًَ ‪َ١‬م طلو‪٤‬ن حٌُحص طٔ َّ ػزَ حٓظ‪٬‬ى أًزَ‬ ‫هيٍ ٌٖٓٔ ٓ٘‪ٗ ٖٓٝ ،ٚ‬يس طؼٔن ‪ٌٛ‬ح حُل‪ٛ ْٜ‬خٍ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ٓٔظؼي‪ُ ٖ٣‬ؼَٔ أ‪٢ٗ ١‬ء ٖٓ أؿَ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظل‪ٞ‬حُ ػِ‪ ،ٚ٤‬اُ‪ ٠‬ىٍؿش إٔ ‪ٛ‬خٍ حُ‪ٜ‬خٖٓ حُلخ‪ َٛ‬ر‪ ٖ٤‬حُ٘ـخف ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُٔخُ‪ٝ ٢‬ر‪ ٖ٤‬حُِ‪٤ٜٛٞ‬ش ‪٤ٟ‬وًخ ‪ٌ٣ ٫‬خى‬ ‫‪!َٟ٣‬‬ ‫حُل‪٠‬خٍس حُلي‪٣‬ؼش طئًي أ‪ً٠٣‬خ ػِ‪ ٠‬حُلوخثن ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ح‪ٓ٧‬خٓ‪ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ًَ ٚ٤‬طط‪َٓ ًَٝ َ٣ٞ‬حؿؼش‪ٝ ،‬ط‪ٔٓ َٜٔ‬ؤُش‬ ‫(حُو‪ٓٝ )ْ٤‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪ُٜ ٌٕٞ٣‬خ ٖٓ ى‪ ٍٝ‬اٍٗخى‪ ١‬ك‪ ٢‬حٓظويحّ حُلوخثن ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُِٔ‪ٞ‬ى‪.‬‬ ‫‪َٓ ٢ٛٝ‬س ػخُؼش طئًي ػِ‪ ٠‬حُؼِْ ر‪ٛٞ‬ل‪ ٚ‬كوخثن طْ حهظزخٍ‪ٛ‬خ‪ٝ ،‬أػزظض ‪٬ٛ‬ك‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ر٘خء حُظويّ‪ ،‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حٌُ‪ ١‬أ‪ِٔٛ‬ض‬ ‫ك‪ ٚ٤‬ى‪( ٍٝ‬حُلٌٔش) ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ٗ‪٤‬جًخ هخ‪ًٛ‬خ ‪ٝ‬ه‪٤‬خًٍح ٗو‪ً٤ٜ‬خ؛ ‪ٌُٜٝ‬ح كوي ‪ٛ‬خٍ ُي‪٘٣‬خ حُ‪ ّٞ٤‬ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُؼِٔخء‪ٝ ،‬ػيى هِ‪َ٤‬‬ ‫ٖٓ حُلٌٔخء!‬ ‫‪ٝ‬أه‪ًَ٤‬ح كبٕ حُل‪٠‬خٍس حُلي‪٣‬ؼش طَ ّ‪ٝ‬ؽ ُؼوخكش حُ‪ٍٜٞ‬س ‪ٝ‬ػوخكش حٌَُ٘‪ٝ ،‬أهٌ ‪ٔ٣‬ظوَ ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٕ حُ٘خّ ٗ‪٤‬جًخ ك٘‪٤‬جًخ إٔ حَُؿَ‬ ‫حُٔؼ‪٤‬ي ‪ ٞٛ‬ىحث ًٔخ ٗخد‪ٝ ،‬حَُٔأس حُٔؼ‪٤‬يس ‪ ٢ٛ‬ىحث ًٔخ ؿٔ‪ِ٤‬ش‪٣ٝ ،‬ظْ ؿ‪ ٞ‬حُطَف ػٖ ًَ ٓ‪ٍٝٞ‬ع حُزَ٘‪٣‬ش حٌُ‪٣ ١‬ئًي‬ ‫ػِ‪ ٠‬ى‪ ٍٝ‬حُل‪ِ٤٠‬ش ‪ٝ‬ح‪٣٩‬ؼخٍ ‪ٝ‬حُظو‪ٝ ٟٞ‬حُو٘خػش ‪ٝ‬حُؼزخص ػِ‪ ٠‬حُٔزيأ ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس حُ‪ٜ‬خٗجش ‪ٝ‬حُِ‪٤‬خهش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش!‬ ‫ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق ك‪ٟٞ ٢‬ء ًَ ‪ٌٛ‬ح إٔ ػِ‪ ٠‬حٌُ‪َ٣ ٖ٣‬ؿز‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬اػخىس ح‪ ٍٞٓ٧‬اُ‪ٜٗ ٠‬خر‪ٜ‬خ إٔ ‪٣‬ؼ‪٤‬ي‪ٝ‬ح حًظ٘خف ‪ٌٛ‬ح حُٔ‪َٜٔ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪ٝ ّٖٔ ٜ‬حٌُٔ‪ٞ‬ص ػ٘‪ ،ٚ‬أ‪ ١‬حُو‪ٝ ْ٤‬حُلٌٔش ‪ٝ‬حُـ‪ٝ َٛٞ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬ح‪٩‬ىٍحى ٗل‪ ٞ‬طِْٔ ٓ‪ٞ‬حٍى ؿ‪ٓ َ٤‬خى‪٣‬ش ُ‪ٝ ٖٓ٨‬حُٔؼخىس‬ ‫‪ٝ‬حُطٔؤٗ‪٘٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘‪.ٜٝٞ‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪ٝ‬ى ‪٘ٛ‬خ إٔ أًٍِ ػِ‪ٗ ٠‬وطش ‪ ٢ٛ‬إٔ ك‪ ٢‬آٌخٗ٘خ ٖٓ ه‪ٍ ٍ٬‬إ‪٣‬ش ٓـخ‪َ٣‬س ُزؼ‪ ٞ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬طلٔ‪ َ٤‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬كيحع ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪ٔ٣ ٞ‬ظـ‪٤‬ذ َُِإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ُِل‪٤‬خس ‪-‬إٔ ٗولق ٖٓ حُطِذ ػِ‪ ٠‬حُٔخٍ ‪ٝ‬حُ٘‪َٜ‬س ‪ٝ‬حُ٘ل‪ًٞ‬؛ ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ أى‪ٝ‬حص ُظلو‪٤‬ن‬ ‫حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى حُٔؼ٘‪ٝ ،١ٞ‬حُٔخى‪ٝ ١‬إٔ ٗولق ٖٓ ‪١ٝ‬ؤس ٓ٘ـ‪ٜ‬خص حُل‪٤‬خس أ‪ً٠٣‬خ‪.‬‬ ‫‪ ْ٤ُٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح أ‪ ١‬هلِ ػِ‪ ٠‬حَُ٘‪ ١ٝ‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش ُِل‪٤‬خس حُٔ ّ‪٣ٞ‬ش ‪ ٫ٝ‬أ‪ ١‬طـخ‪ُِ ُٝ‬لوخثن حُؼخرظش‪ ،‬رَ اٗ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُؼٌْ ٖٓ‬ ‫ًُي ‪ ٌَ٘٣‬حُظ‪ٜ‬خهخ ً رخُلوخثن ح‪ٗ٧‬ي ػٔوًخ ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪ً ٍٞٓ ٟٞ‬هخ‪.‬‬ ‫إ حُؼخُْ ُ‪ ْ٤‬ا‪ٓ ٫‬خ َٗح‪ٝ ،ٙ‬إ ؿ‪ َٛٞ‬ح‪٧‬كيحع ‪ ٌٖٔ٣‬ك‪ ٢‬طلٔ‪َٗ٤‬خ ُ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬طلي‪٣‬يٗخ ُؼ‪٬‬هظ‪ٜ‬خ ر٘خ‪ٝ ،‬إ ُِلو‪٤‬وش حُ‪ٞ‬حكيس‬ ‫ػَ٘‪ ٖ٣‬ظ‪ ٍْٓٝ ،ً٬‬طِي حُظ‪ٗ ٖٓ ٍ٬‬ؤٗ٘خ ٗلٖ ر٘‪ ٢‬آىّ‪ًٔٝ ،‬خ ‪٣‬ظْ طِ‪ ٖ٣ٞ‬حُٔخثَ رِ‪ ٕٞ‬ح‪ٗ٩‬خء حٌُ‪٠ٗ ١‬ؼ‪ ٚ‬ك‪ًٌُ ٚ٤‬ي‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طظلخػَ ٓغ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬كن حُظ‪ ٍ٬‬حُظ‪َٜٔٓٗ ٢‬خ ُ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ح‪ٛ٧‬يحء حُظ‪٠ٗ ٢‬ؼ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٔ٣‬خػي ك‪ٌٛ ٢‬ح إٔ ػخُٔ٘خ حُيحهِ‪٣ ٫ ٢‬ظؤػَ رخَُ٘‪ ١ٝ‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش حُوخٍؿ‪٤‬ش‪ ٫ٝ ،‬رخُلوخثن حُِٔٔ‪ٓٞ‬ش كلٔذ‪ ،‬كخ‪ٛٝ٧‬خّ‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪ٝ ّ٬‬حًٌَُ‪٣‬خص ‪ٝ‬حُٔوخ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪٤٘ٓ٧‬خص ‪ٝ‬حُو‪٤‬خ‪٫‬ص طئػَ ك‪ًُ ٢‬ي حُؼخُْ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬أٗي ‪ٝ‬أػٔن ٖٓ طؤػ‪َ٤‬‬ ‫حُلوخثن حُ‪ِٜ‬زش‪ٝ .‬ك‪٣ ٖ٤‬و‪ ٍٞ‬اٗٔخٕ‪ :‬اٗ‪ٓ ٚ‬ؼ‪٤‬ي‪ ،‬ك‪٘٤‬زـ‪ ٢‬إٔ ٗ‪ٜ‬يه‪٣ٝ ،ٚ‬ـذ ػِ‪ ٞٛ ٚ٤‬أ‪٣ ٫‬ظٔخءٍ ػٖ أٓزخد ٓؼخىط‪،ٚ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪360‬‬

‫‪ٔ٤ُٝ‬ض حُيػ‪ٞ‬س اُ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬ح‪٩‬ىٍحى ٗ‪٤‬جًخ ؿي‪٣‬يًح ٗزظيػ‪ ،ٚ‬ك‪ٜ٘‬خى ٗ‪ٝ ٜٙٞ‬آػخٍ ‪ٝ‬أه‪ٞ‬حٍ طئًي ػِ‪ٗ ٠‬ـخػش ‪ٌٛ‬ح ح‪َٓ٧‬‬ ‫‪َٝ٘ٓٝ‬ػ‪٤‬ظ‪٘ٛٝ ،ٚ‬خى ٓٔخٍٓش ‪٤ٓٞ٣‬ش ُ‪ً ٖٓ ٚ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ُ٘ظؤَٓ ك‪ ٢‬ه‪ٓ- ُٚٞ‬زلخٗ‪ًُ " :-ٚ‬ظِ َ‬ ‫ذ َػَِ ْ‪ْ ُْ ٌُ ٤‬حُوِظَخ ٍُ َ‪ٌٙ ًَُْ َٞ ُٛٝ‬ت‬ ‫َُ ٌُ ْ​ْ َ‪َ ٝ‬ػ َٔ‪ ٠‬أَ ْٕ طَ ٌْ َ​َ‪ُٞٛ‬ح َٗ‪ْ٤‬جخ ً َ‪ َٞ ُٛٝ‬هَ ْ‪ٌ ٤‬تَ َُ ٌُ ْ​ْ َ‪َ ٝ‬ػ َٔ‪ ٠‬أَ ْٕ طُ ِلزُّ‪ٞ‬ح َٗ‪ْ٤‬جخ ً َ‪َّ َٝ ْ​ْ ٌُ َُ ٌََّٗ َٞ ُٛٝ‬‬ ‫َّللاُ ‪ْ َ٣‬ؼَِ ُْ َ‪ٝ‬أَ ْٗظُ ْ​ْ ‪ ٫‬طَ ْؼَِ ُٔ‪" َٕٞ‬‬ ‫ُ‪ٝ‬ف كَب ِ ْٕ ًَ َِ ْ‪ٛ‬ظُ ُٔ‪ َّٖ ُٛٞ‬كَ َؼ َٔ‪ ٠‬أَ ْٕ طَ ٌْ َ​َ‪ُٞٛ‬ح َٗ‪ْ٤‬جخ ً َ‪َ٣ٝ‬ـْ َؼ َ​َ َّ‬ ‫َّللاُ كِ‪ ِٚ ٤‬هَ ‪َْ٤‬حً ًَؼِ‪َ٤‬حً"‬ ‫َخَُٗ‪ َّٖ ُٛٝ‬رِ ْخُ َٔ ْؼَ ِ‬ ‫[حُزوَس‪ٝ .]216 :‬ه‪َٝ " :ُٚٞ‬ػ ِ‬ ‫[حُ٘ٔخء‪ ٖٓ :‬ح‪٣٥‬ش ‪ .]19‬اٗ‪ٜ‬خ ىػ‪ٞ‬س اُ‪ ٠‬ػيّ حُلٌْ ػِ‪ ٠‬ح‪ ٍٞٓ٧‬ر٘خء ػِ‪ ٠‬ػ‪ٞ‬ح‪١‬ل٘خ ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ِٞ٣‬ف ُ٘خ ٖٓ ظ‪ٞ‬ح‪َٛٛ‬خ أ‪ٝ‬‬ ‫ريح‪٣‬خط‪ٜ‬خ؛ ‪ًُ ٕ٧‬ي ‪٘٣‬ط‪ ١ٞ‬ػِ‪ ٠‬حُؼـِش ‪ٝ‬حُٔطل‪٤‬ش‪ ،‬كٔؼَكش ٓآ‪٫‬ص ح‪٤ٗ٧‬خء طلظخؽ اُ‪ ٠‬ػِْ ٓطِن‪ ٞٛٝ ،‬ؿ‪ٓ َ٤‬ظخف ُ٘خ‪،‬‬ ‫‪ٌُٜٝ‬ح كبٕ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ِْٔ أ‪٣ ٫‬ـخُ‪ ٢‬ك‪ ٢‬كذ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ًَٜٛٝ‬خ؛ ‪٣ ٫ ٚٗ٧‬ؼَف ً‪٤‬ق ٓظٌ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُلخٍ ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش‪ًٝ .‬خٕ‬ ‫أر‪ ٞ‬رٌَ ‪َّ ٢ٍٟ-‬للا ػ٘‪٣ -ٚ‬و‪ ٫" :ٍٞ‬طـزط‪ٞ‬ح ح‪٧‬ك‪٤‬خء ا‪ ٫‬ػِ‪ٓ ٠‬خ طـزط‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬ح‪ٞٓ٧‬حص" كٔخ ىٓ٘خ ٗلٖ ‪ٓٝ-‬خ ِٗٔي‪-‬‬ ‫ٗ‪٤‬جًخ ػخرًَح ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ كبٕ ٓخ ‪ٔ٣‬ظلن حُـزطش كؼ‪ٓ ٞٛ ً٬‬خ ‪ٌٛ٣‬ذ ٓؼ٘خ ‪ٓ ْ٤ُٝ‬خ ‪٣‬زو‪٘ٛ ٠‬خ‪٢ٗ ٞٛٝ ،‬ء ‪ٝ‬ك‪٤‬ي ‪ ٫‬أٗ‪٤‬خء‪،‬‬ ‫اٗ‪ ٚ‬رخهظ‪ٜ‬خٍ حُؼَٔ حُ‪ٜ‬خُق‪.‬‬ ‫إ حَُٔء ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬اىٍحً‪ٔ٣ ٚ‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪ٔ٣‬ظوَؽ ٖٓ ػٔن ح‪ُٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪٤ٜ‬زش ٗ‪٤‬جًخ ‪ٔ٣‬ظيػ‪ ٢‬حُلٔي ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪ٍٞ‬‬ ‫رخَُ‪ٟ‬خ‪ًٔ ،‬خ ًخٕ ‪٣‬لؼَ ػَٔ رٖ حُوطخد ‪َّ ٢ٍٟ-‬للا ػ٘‪ -ٚ‬ك‪٤‬غ ػزَّ ػٖ ًُي رو‪ٓ" :ُٚٞ‬خ أ‪ٛ‬زض رٔ‪٤ٜ‬زش ا‪ ٫‬طًٌَص‬ ‫ك‪ٜ٤‬خ ػ‪٬‬ػش أٓ‪ :ٍٞ‬أٗ‪ٜ‬خ ُْ طٌٖ ك‪ ٢‬ى‪ ُْٝ ،٢٘٣‬طٌٖ أًزَ ٓٔخ ‪ ٢ٛ‬ػِ‪ًَ​ًٝ ،ٚ٤‬ص ٓؼ‪ٞ‬رش َّللا ك‪ٜ٤‬خ"‪.‬‬ ‫إ حُٔ‪ٞ‬ص حٌُ‪ٛ ٌَ٘٣ ١‬خؿًٔخ ٓوِوًخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٘٣‬ظَ اُ‪ٗ ٚ٤‬ظَس‪٘٣ٝ ،‬ظَ اُ‪ ٠‬حُؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬ػخثن ‪٣‬ل‪ٍٞ‬‬ ‫ر‪٘​٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُل‪٤‬خس حُلو‪٤‬و‪٤‬ش حُٔ٘ظظَس‪ٝ ،‬هي هخٍ أكي كو‪ٜ‬خء حُ٘لْ ‪ٝ‬حَُ٘ع‪" :‬إ حُٔ​ِْٔ اًح أى‪ٓ ٟ‬خ حكظَ‪َّ ٟٚ‬للا ‪-‬طؼخُ‪-٠‬‬ ‫ػِ‪ٝ ،ٚ٤‬حٗظ‪ ٠ٜ‬ػٔخ ٗ‪ٜ‬خ‪ ٙ‬ػ٘‪ ٌٖ٣ ُْ ٚ‬ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬إٔ ‪٣‬يهَ حُـ٘ش ا‪ ٫‬إٔ ‪ٞٔ٣‬ص" ر‪ ٌٜٙ‬حُِلظش ‪ٝ‬حَُإ‪٣‬ش حُٔوظِلش ط‪ٜ‬زق حُل‪٤‬خس‬ ‫ٓؼ‪ٞ‬هًخ‪ٜ٣ٝ ،‬زق حُٔ‪ٞ‬ص ؿًَٔح اُ‪ٓ ٠‬ؤٓ‪ ٍٞ‬ػظ‪!ْ٤‬‬ ‫ٗ‪٤‬جًخ ِّ‬ ‫‪ًٝ‬ظذ ٍؿَ ك‪ ٢‬حُؼٔخٗ‪ ٖ٤‬اُ‪ٍ ٠‬ؿَ ك‪ ٢‬حُٔظ‪ٜ٘ٓ ٖ٤‬جًخ ُ‪ ٚ‬رزِ‪ٞ‬ؽ طِي حُٖٔ‪ً ،‬ظذ ‪٣‬و‪" :ٍٞ‬هي ريأص طؼ‪ ٖ٤‬رؼي ٓظ‪٘ٓ ٖ٤‬ش‬ ‫ٖٓ حُظؤ‪ٛ‬ذ‪ٝ ،‬أٗض ح‪ ٖٓ ٕ٥‬حُلٌٔش رل‪٤‬غ ‪ٌ٘ٔ٣‬ي إٔ ط‪ٞ‬ؿ‪ٗ ٚ‬لٔي‪ٝ ،‬طٔخػي ح‪٥‬هَ‪ٌُٜٝ ،ٖ٣‬ح كؤٗض ٓو ّيٍ ُي إٔ طٌظ٘ق‬ ‫ًٔخ حًظ٘لض أٗخ ٖٓ هزِي إٔ أك‪ٗ َ٠‬طَ ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪ ٞٛ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔظ‪ٝ ٖ٤‬حُؼٔخٗ‪ ٫ .ٖ٤‬طظ‪ ٍٜٞ‬أريًح أٗي طوظَد ٖٓ حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش‪،‬‬ ‫رَ ٖٓ ريح‪٣‬ش ؿي‪٣‬يس‪ٝ ،‬إ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح حُٔ‪ٞ‬هق ٓ‪٤‬ـ‪ً٤ًِ َ٤‬خ حٓظَ٘حكي ُِٔ​ٔظوزَ؛ ‪ٝ‬إ ‪ ٌٙٛ‬حُل‪٤‬خس ‪ٝ‬إ ًخٗض طلظخؽ اُ‪ ٠‬إٔ‬ ‫ٗظلِٔ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ا‪ ٫‬أٗ‪ٜ‬خ طويّ أٓخًٓخ ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬ح‪٧‬ري حُ‪ٞ‬ػي رل‪٤‬خس أٓٔ‪ٝ ٠‬أؿَٔ"‪.‬‬ ‫اٗ‪٢ُ٘ ٚ‬ء ٓي‪ ٖٛ‬إٔ ٗٔظِي ٖٓ ٗلخً حُز‪َ٤ٜ‬س ٓخ ‪٣‬ـؼِ٘خ ٗز‪ َٜ‬ه‪ ّ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش ‪ٗٝ‬لٖ ػ٘ي ه‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش‪ ،‬ك٘‪ٞ‬كَ ػِ‪ ٠‬أٗلٔ٘خ‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـ‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُؼ٘خء‪ٝ ،‬حٌُؼ‪ٛ ٖٓ َ٤‬يٓخص حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٢‬ظِٔخص حُطَم حُٔ​ٔي‪ٝ‬ىس!‬ ‫حُٔ٘ـ‪ٜ‬خص ‪ٝ‬حُٔظخػذ ‪ ٢ّ ٠ٓٝ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬ػِ‪ ٠‬ؿ‪ٓ َ٤‬خ ٗ٘ظ‪ُٜ ٢ٜ‬خ ىحث ًٔخ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ ‪٣‬ظـِ‪ ٠‬ك‪ًٜٗٞ ٢‬خ ؿِ ًءح ٖٓ ط‪ٞ‬حُٕ‬ ‫حُل‪٤‬خس‪ٝ ،‬رل‪ِٜ٠‬خ طظؤُّق حُٔ​َّٔحص ‪ٝ‬حٌُِٔحص؛ اً إ ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ ‪ٓ ٫‬ز‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رٌٔخٍ حُ‪ٜ٘‬خء إ ُْ ‪ٔ٣‬زو‪ٚ‬‬ ‫ٗؼ‪ ٍٞ‬ر٘‪٢‬ء ٖٓ حُؼ‪ٝ ُٞ‬حُ٘وخء؛ كؤٌُ حُطؼخّ ٓخ ًخٕ رؼي ؿ‪ٞ‬ع‪ٝ ،‬أ‪٘ٛ‬ؤ حَُ٘حد ٓخ ًخٕ رؼي ػطٖ‪...‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪٣ ٖ٤‬ؤط‪ٓ ٢‬خ ‪٣‬وطغ ر‪ٜ‬ـش ٖٓ ٓزخ‪ٛ‬ؾ حُ٘لْ‪ ،‬كبٕ طِي حُز‪ٜ‬ـش طظل‪ ٍٞ‬اُ‪ٝ ،ًَٟ​ً ٠‬رٌُي حُظل‪ ٍٞ‬ط‪ٜ‬زق ٓ‪ٜ‬يًٍح‬ ‫‪ٓ٫‬ظٔظخع ٗو‪ٔٗ ٢‬ظيػ‪ٓ ٚ٤‬ظ‪ٓ ٠‬خ ٗج٘خ!‬ ‫حُٔؤّ حٌُ‪ ٌَ٘٣ ١‬أُي أػيحء حُل‪٤‬خس حُ‪ٜ‬خٗجش‪ ٞٛ ُٚ ،‬ح‪٥‬هَ ‪ٝ‬ؿ‪ ٜٚ‬حَُٔ٘م‪ ،‬ك‪٤‬غ اٗ‪ ٌَ٘٣ ٚ‬أك‪ َ٠‬ػخٍُ ُ٘ل‪٘ٓٞ‬خ ػٖ‬ ‫حُظلخػَ ٓغ ح‪٤ٗ٧‬خء حُٔ‪٤‬جش حُظ‪ ٢‬ط‪ َ٠‬ر‪ٜ‬لظ٘خ حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼوِ‪٤‬ش‪ٝ .‬حٌَُٔ حٌُ‪ِ٣ ٫ ١‬و‪ ٠‬أ‪ٓ ١‬ي‪٣‬ق ٖٓ أ‪ ١‬أكي ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ‬ ‫‪ٜٔ٣‬ي ‪ٗ٫‬ط‪٬‬هش ٍ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬كًَ‪٤‬ش ػظ‪ٔ٤‬ش‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٣ ٚ‬ؼ‪٤‬ي ُِل‪٤‬خس ط‪ٞ‬حُٗ‪ٜ‬خ ٖٓ ه‪َٛ ٍ٬‬ك٘خ ػٖ حُ٘​٘خ‪ ١‬حُٔ​َٔف ‪ٝ‬حُـي‪٣‬ش‬ ‫حُٔزخُؾ ك‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫حُٔخٍ حٌُ‪ ١‬ك‪ ٢‬أ‪٣‬ي‪٘٣‬خ ‪ِ٤ٓٝ ٞٛ‬ش طلَ‪ُ٘ َ٣‬خ ٖٓ ًٍ حُلخؿش‪ِ٤ٓٝ​ٝ ،‬ش طلَ‪ ٖٓ َ٣‬ػخُْ حُ‪ٍَٝ٠‬حص‪ٞٓ ٌُٖ ،‬ح‪ِٛ‬ش حَُكِش‬ ‫‪ً٫‬ظٔخد حُِٔ‪٣‬ي ٓ٘‪ ٚ‬ى‪ ٕٝ‬أ‪ ١‬كي‪ٝ‬ى هي طل‪ ُٚٞ‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ‪ٔ٣‬ظؼزيٗخ ‪ٌٜ٘٘٣ٝ‬خ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪361‬‬

‫‪ٌ​ٌٛ‬ح رخُظلٌ‪ َ٤‬حُ‪ٔٗ٬‬ط‪ ٢‬رخُزَحػش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ك‪ ٢‬حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ ٓ٘طِن ٗو‪ٝ ٢ٜ‬هخٍؽ ه‪ٞ‬حػي ٓخ ط٘‪٤‬ؼ‪ٚ‬‬ ‫حُؼ‪ُٔٞ‬ش ُِل‪٤‬خس حَُٔك‪ٜ‬ش ‪ُ٘ ٌٖٔ٣‬خ إٔ ٗٔظِ‪ ْٜ‬حُلوخثن حٌُزَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى؛ ُ‪٤‬زيأ ك‪ َٜ‬ؿي‪٣‬ي ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ‪ ٞٛ‬أًؼَ ؿ٘‪٠‬‬ ‫‪ٝ‬آظخػًخ ‪ٝ‬أًٓ٘خ ٖٓ ًَ ٓخ ػ‪ٜ‬يٗخ‪ٝ ٙ‬هزَٗخ‪.ٙ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪362‬‬

‫‪- 125‬مدى (‪)1‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ُ‪ ٞ‬طؤِٓض ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ُ‪ٞ‬ؿيص إٔ أ‪ٓ ْٛ‬لو‪ٞ‬ى ُي‪ ٞٛ ْٜ٣‬حُظ‪ٞ‬حُٕ ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظيحٍ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ‪ًٔ-‬خ أَٗص ك‪٢‬‬ ‫حُٔوخٍ حُٔخرن‪ -‬اُ‪ ٠‬إٔ حُٔ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حُظطَف ‪ ٞٛ‬ح‪ .َٛ٧‬أٓخ حُظ‪ٞ‬حُٕ ك٘‪٢‬ء ‪ٌ٣‬ظٔذ‪٣ٝ ،‬زلغ ػ٘‪ ،ٚ‬اٗ‪ٓ ٚ‬ؼَ حُؼِْ ٖٓ‬ ‫‪ِ١‬ز‪ ٚ‬ظلَ ر‪ٝ ٚ‬ا‪ ٫‬ظَ ػِ‪ ٠‬حُـ‪ َٜ‬حٌُ‪ ٞٛ ١‬حُ‪ٟٞ‬غ ح‪ُ ٢ِٛ٧‬ز٘‪ ٢‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ٝ ،‬حُٔئحٍ حُِٔ ّق ‪ٝ‬حُٔ‪ ْٜ‬ىحث ًٔخ ‪٤ً ٞٛ‬ق ‪ٝ‬رْ‬ ‫ٗل‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬حُظ‪ٞ‬حُٕ؟‬ ‫ك‪ ٢‬ط‪ ١ٍٜٞ‬إٔ ٖٓ أ‪ٓ ْٛ‬خ ‪٣‬ل‪٤‬ي ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ -1‬حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬أ‪ٟٝ ١‬ؼ‪٤‬ش ٓظ‪ٞ‬حُٗش ٗ‪ َٜ‬اُ‪ٜ٤‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ حؿظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ٔٗٝ‬ز‪٤‬ش ‪ٓٝ‬ئهظش‪ .‬اٗ٘خ ك‪ٔٗ ٖ٤‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬ح‪٫‬طِحٕ ك‪٢‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬هق ٖٓ حُٔ‪ٞ‬حهق أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬طؼز‪ ٖٓ َ٤‬حُظؼز‪َ٤‬حص أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬ػ‪٬‬هش ٖٓ حُؼ‪٬‬هخص ٗظو‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُؼخىس ‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬ظ‪ ٢‬ح‪٩‬كَح‪١‬‬ ‫‪ٝ‬حُظلَ‪ٗٝ ،٢٣‬لخ‪ ٍٝ‬إٔ ٗظوٌ ر‪ٜٔ٘٤‬خ ِٓٔ ًٌخ ‪ٓٝ‬طًخ‪ٗٝ ،‬لٖ ك‪ٌٛ ٢‬ح ػِ‪ٞٛ ٠‬حد‪ ٖٓ ٌُٖ ،‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى إٔ طو‪ِ٘٤‬خ‬ ‫ُ‪٪‬كَح‪ٝ ١‬حُظلَ‪ٝ ٢٣‬حُ٘وطش حُظ‪ ٢‬طظ‪ٓٞ‬ط‪ٜٔ‬خ ‪ ٞٛ‬طو‪ٗ َ٤‬خه‪ٝ ٚ‬اىٍحً٘خ اىٍحى ٗٔز‪ ،٢‬رٔؼ٘‪ ٠‬هي ‪٘٣‬ظَ ؿ‪َٗ٤‬خ اُ‪ٓ ٠‬خ ٗؼي‪ٙ‬‬ ‫‪ٓٝ‬طًخ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ َ٤ٔ٣ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُظ٘يى أ‪ ٝ‬حُظٔخ‪ٝ .َٛ‬ك‪ ٢‬ػ‪ َٜ‬حُظلٔ‪ َ٤‬حَُٔ‪٣‬غ ‪ٛ‬خٍ ًَ ط‪ٞ‬حُٕ ‪٣‬ؤهٌ ‪١‬خرغ حُٔئهض؛ ‪ًُٝ‬ي‬ ‫‪٘ٗ٧‬خ ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬حُٗ٘خ ٗؼظٔي ػِ‪ ٠‬اىٍحى أٗ‪٤‬خء ٓظـ‪َ٤‬س‪ٝ ،‬حٌُحثوش حُؼوخك‪٤‬ش ُِ٘خّ ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُظـ‪ َ٤‬حُٔ​ٔظَٔ ‪ٝ‬حُٔظٔخٍع‪،‬‬ ‫‪ ٌٙٛٝ‬حَُإ‪٣‬ش ُِظ‪ٞ‬حُٕ طللِٗخ ػِ‪ ٠‬اػخىس حُ٘ظَ ك‪ ًَ ٢‬أٌٗخٍ حُظ‪ٞ‬حُٕ ُي‪٘٣‬خ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ح‪٣٩‬ـخٍ ك‪ ٢‬أ‪٢ٗ ١‬ء ‪ٜٔٓ-‬خ ‪ ٌٖ٣‬ؿ‪٤‬يحً ‪ٝ‬كٔ‪٤‬يحً ‪٣ٍَٟٝٝ‬خ ً‪٣ -‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ط‪٤٤٠‬غ أٗ‪٤‬خء ٓ‪ٜٔ‬ش ‪٣ٍَٟٝٝ‬ش‪ٝ .‬هي أًي ‪-‬‬ ‫‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪ٞٛ -ِْٓٝ ٚ٤‬حد ٍإ‪٣‬ش ِٓٔخٕ حُلخٍٓ‪ ٢‬ك‪ ٖ٤‬هخٍ ‪٧‬ر‪ ٢‬حُيٍىحء ‪َّ ٢ٍٟ-‬للا ػ٘‪ٜٔ‬خ‪":-‬إ َُري ػِ‪٤‬ي كوخ ً‬ ‫‪ٝ‬إ ُ٘لٔي ػِ‪٤‬ي كوخ ً ‪ِٛ٧ٝ‬ي ػِ‪٤‬ي كوخ ً كؤػ‪ ١ً ًَ ٢‬كن كو‪ ."ٚ‬إ ٌَُ ٗ‪٢‬ء ػٔ٘خ ً ‪ ٌَُٝ‬ح‪ٛ‬ظٔخّ ُحثي رؤ‪٢ٗ ١‬ء‬ ‫ِٓز‪٤‬ش هط‪َ٤‬س ‪٤ٔٗ ٢ٛ‬خٕ أٗ‪٤‬خء أهَ‪ٜٔٓ ٟ‬ش‪ٝ .‬حُظ‪ٞ‬حُٕ ك‪ًُ ًَ ٢‬ي ؿِء ٖٓ ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس‪ .‬حُـ‪ٞ‬ى ؿ‪٤‬ي‪ٌُٖ ،‬‬ ‫ح‪٣٩‬ـخٍ ك‪٣ ٚ٤‬ظ‪ َٜ‬رخُٔل‪ٝ ٚ‬حُظزٌ‪ .َ٣‬حُـَأس ؿ‪٤‬يس ٌُ٘‪ٜ‬خ طظ‪ َٜ‬رخُ‪ٞ‬هخكش‪ .‬حُلٌٍ ؿ‪٤‬ي ٌُ٘‪ ٚ‬اًح طـخ‪ ُٝ‬كي‪ٝ‬ىحً ٓؼ‪٘٤‬ش ‪ٛ‬خٍ‬ ‫ه‪ٍٞ‬حً ‪ٝ‬ؿز٘خ ً‪ .‬حُ٘ـخػش ؿ‪٤‬يس‪ٌُٜ٘ ،‬خ اًح ُْ طو‪٤‬ي رزؼ‪ ٞ‬حُلٔخرخص حُؼوِ‪٤‬ش طل‪ُٞ‬ض اُ‪ ٠‬ط‪ٌ​ٌٛٝ ٍٜٞ‬ح‪ٌُٝ ...‬ح هخُ‪ٞ‬ح‪ :‬حُل‪ِ٤٠‬ش‬ ‫‪ ٢ٓٝ‬ر‪ِ٣ًٍ ٖ٤‬ظ‪.ٖ٤‬‬ ‫‪ ٖٓ -3‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ َٗحهذ ٍى‪ٝ‬ى أكؼخُ٘خ؛ اً إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُ٘ط‪٘​٘٣ ٢‬ؤ ك‪ٗ ٖ٤‬ظوٌ ٓ‪ٞ‬هلخ ً أ‪ِٔٗ ٝ‬ي ٌِٓٔخ ً ر٘خ ًء ػِ‪٠‬‬ ‫ح‪ٗ٫‬لؼخ‪٫‬ص حُظ‪ ٢‬طؼظَٔ ك‪ٛ ٢‬ي‪ٍٗٝ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش إٔ أًؼَ ٖٓ ‪ ٖٓ %70‬أٗ٘طظ٘خ حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ‪ ٞٛ‬ك‪ ٢‬ؿ‪ٍ َٙٛٞ‬ى‪ٝ‬ى أكؼخٍ ػِ‪ٓ ٠‬ؼ‪َ٤‬حص ٓظ٘‪ٞ‬ػش‪ٝ ،‬ك‪ ٖ٤‬طوق‬ ‫ٍهخرش ‪ٝ‬ػ‪٘٤‬خ ػِ‪ ٠‬ػ‪ٞ‬ح‪١‬ل٘خ كبٗ٘خ ٗوخرَ حُوطؤ رخُوطؤ ‪ٝ‬حُظطَف رظطَف ٓٔخػَ؛ ٌُٖ ك‪ ْ٤ُ ًَِٗ ٖ٤‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ه‪ُ٘ َ٤‬خ‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٤ِ٣‬ن ر٘خ إٔ ٗلؼِ‪ ٚ‬أ‪ٗ ٝ‬و‪ ،ُٚٞ‬كبٗ٘خ ٌٗ‪ ٕٞ‬هي طلٍَٗخ ٖٓ ‪١ٝ‬ؤس ٍى حُلؼَ حُؼ٘‪ٞ‬حث‪ٝ ٢‬حُل‪ٓٝ ،١ٟٞٞ‬خ أؿَٔ‬ ‫َح‪ٝ‬سٌت ًَؤََّٗ‪٢ٌّ َُِٝ ُٚ‬‬ ‫ه‪َّ ٍٞ‬للا ‪ -‬ػِ ‪ٝ‬ؿَ‪ ٫َٝ ":-‬طَ ْٔظ َِ‪ْ ١ٞ‬حُ َل ََٔ٘شُ َ‪ ٫ٝ‬حُ َّٔ‪ِّ٤‬جَشُ ح ْىكَ ْغ رِخَُّظِ‪ ٢َ ِٛ ٢‬أَكْ َٔ ُٖ كَب ِ ًَح حَُّ ٌِ‪ ١‬رَ ْ‪َ٘٤‬يَ َ‪ٝ‬رَ ْ‪َ َُٚ٘٤‬ػي َ‬ ‫َك ِٔ‪ٌ ٤‬تْ" [ك‪ِٜ‬ض‪.]34 :‬‬ ‫‪ً -4‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ ٌٕٞ٣‬حُ٘ط‪ٝ ٢‬حُزؼي ػٖ حُو‪ٜ‬ي ٗخطـخ ً ػٖ كوَ حُو‪٤‬خٍ ‪ٝ‬ه‪ َٜ‬حُ٘ظَ‪ ،‬ك٘لٖ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٗؼِ​ِّن‬ ‫ًَ ط‪ٞ‬حُٗ٘خ ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ ح‪٤ٗ٧‬خء ظخٗ‪ ٖ٤‬أٗ‪ ٌَ٘٣ ٚ‬رخُ٘ٔزش اُ‪٘٤‬خ ٗ‪٤‬جخ ً ٓ‪٣َ٤ٜ‬خً‪ٝ ،‬اًح كويٗخ‪ ٙ‬ك‪ٓ ٬‬ؼ٘‪ُِ ٠‬ل‪٤‬خس ري‪،ٚٗٝ‬‬ ‫‪٤٠ٗٝ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح ح‪٫‬ػظوخى رؤٕ ًُي حُ٘‪٢‬ء ٓ‪٤‬ظَ ٗ‪٤‬جخ ً حٓظؼ٘خث‪٤‬خ ً ك‪ٗ ٢‬ظَٗخ ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ ًَٝ‬ح‪ُ٘ٓ٧‬ش؛ ‪ٌُٜٝ‬ح كبٗ٘خ‬ ‫ٗلؼَ ٖٓ أؿِ‪ٓ ٚ‬خ ‪ٜ٣ ٫‬ق كؼِ‪ َٜٔٗٝ ،ٚ‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬حُٔلخكظش ػِ‪ٓ ٚ٤‬خ ‪ٜ٣ ٫‬ق ا‪ٔٛ‬خُ‪ٌ٣ٝ .ٚ‬ل‪ ٢‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ُل‪ٌٛ ْٜ‬ح ح‪َٓ٧‬‬ ‫إٔ ‪٣‬ظؤَٓ ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬و‪ ٚ‬حُ٘و‪٤ًٝ ،٢ٜ‬ق ًخٕ ‪٘٣‬ل‪٣ ٞ‬ي‪ ٖٓ ٙ‬أٗ‪٤‬خء ‪ٛٝ‬يحهخص ‪ٝ‬ػ‪٬‬هخص ًخٗض رخُ٘ٔزش اُ‪٤ٗ ٚ٤‬جخ ً أػ‪َ٤‬حً‬ ‫‪ٝ‬هط‪َ٤‬حً‪ُ٘ٝ .‬ظؤَٓ ِٓ‪٤‬خ ً ك‪ ٢‬ه‪- ُٚٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪":-ّ٬‬أكزذ كز‪٤‬زي ‪ٗٞٛ‬خ ً ٓخ‪ ،‬ػٔ‪ ٠‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬رـ‪٠٤‬ي ‪ٓٞ٣‬خ ً ٓخ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬أرـ‪ ٞ‬رـ‪٠٤‬ي ‪ٓٞ٣‬خ ً ٓخ‪ ،‬ػٔ‪ ٠‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬كز‪٤‬زي ‪ٗٞٛ‬خ ً ٓخ"‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪363‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪364‬‬

‫‪- 126‬مدى (‪)2‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫اًح ًخٕ (حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔ‪ٞ‬هل‪٣ )٢‬ؼزَ ػٖ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُٔظؤهَ ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬ي ح‪ٓ٫‬ظيٍحً‪ ،٢‬كبٕ (حُظلٌ‪ َ٤‬حُ‪ٞ‬هخث‪(ٝ )٢‬حُظلٌ‪َ٤‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٣ )٢‬ؼزَ ػٖ حَُإ‪٣‬ش حُ٘خِٓش ُِ‪ٞ‬حهغ رطز‪٤‬ؼظ‪ٓٝ ٚ‬ؼط‪٤‬خط‪ُ٘ٔٝ ،ٚ‬طن ح‪٤ٗ٧‬خء ٓٔظيس ك‪ ٢‬حُٔخ‪ٝ ٢ٟ‬حُٔ​ٔظوزَ‪.‬‬ ‫ك‪ٌٗ ٖ٤‬ق ػٖ حُظلٌ‪ٝ َ٤‬ػٖ رٌٍ حُـ‪ٜ‬ي حُٔطِ‪ٞ‬د ك‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق كبٕ أُٓخط٘خ ‪٬ٌ٘ٓٝ‬ط٘خ طؤهٌ ك‪ ٢‬حُظ‪ٜ‬خػي‪ ،‬ك‪٤‬غ‬ ‫إ ًؼ‪َ٤‬حً ٓ٘‪ٜ‬خ ً‪١ ٝ‬ز‪٤‬ؼش طلخػِ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬آٌٗحى ٗـي أٗلٔ٘خ ‪ٝ‬هي أك‪ ٢٤‬ر٘خ‪ٝ ،‬ىهِ٘خ ك‪ٗ ٢‬لن ٓظِْ‪ٗ ٫ ،‬ؼَف ً‪٤‬ق ٗوَؽ ٓ٘‪.ٚ‬‬ ‫إ حٓظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش ًَ ِْٓٔ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُل‪٤‬خس ٖٓ أؿَ ح‪ ،ّ٬ٓ٩‬أٓ‪ ً٬‬ك‪ ٢‬حُل‪ ُٞ‬رَ‪ٟٞ‬حٕ َّللا ‪-‬طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪.-٠‬‬ ‫‪ٝ‬هي هخٍ ‪-‬ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪":-ّ٬‬ه‪٤‬خًٍْ أ‪ ٌُْٞ١‬أػٔخٍحً ‪ٝ‬أكٌْٔ٘ أػٔخ‪ٝ ،"ً٫‬هخٍ‪ ٫":‬طظٔ٘‪ٞ‬ح ُوخء حُؼي‪ٝ ٝ‬اًح ُو‪٤‬ظٔ‪ْٛٞ‬‬ ‫كخ‪ٛ‬زَ‪ٝ‬ح" ‪ٝ‬إ ٖٓ ح‪ٗ٩‬ـخُحص حٌُز‪َ٤‬س ‪٬ٓ٧‬ك٘خ أٗ‪ ْٜ‬حٓظطخػ‪ٞ‬ح رِ‪ٍٞ‬س حُٔ​ٔخثَ حٌُِ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طي‪ ٍٝ‬ك‪ُٜٞ‬خ كَ‪ٝ‬ع حُظَ٘‪٣‬غ‪،‬‬ ‫‪ ٢ٛٝ‬كلع حُي‪ٝ ٖ٣‬كلع حُ٘لْ ‪ٝ‬كلع حُؼوَ ‪ٝ‬كلع حُؼَ‪ٝ ٝ‬كلع حُٔخٍ‪ٝ .‬هي ً​ًَ‪ٝ‬ح إٔ (حُي‪ )ٖ٣‬أػ‪ٛ٬‬خ كظخ ً رخَُػخ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُ‪٤ٜ‬خٗش اُ‪ ٠‬ىٍؿش حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش رخ‪ٗ٧‬لْ ‪ٝ‬ح‪ٞٓ٧‬حٍ ٖٓ أؿِ‪ٌُٜٝ .ٚ‬ح َٗع حُـ‪ٜ‬خى رخُ٘لْ ‪ٝ‬حُٔخٍ‪ًٔ ،‬خ إٔ حُٔخٍ ‪ُ٣‬زٌٍ ٖٓ‬ ‫أؿَ كلع حُ٘ل‪ٌُٜٝ ،ّٞ‬ح ‪٣‬ـ‪ ُٞ‬ىكغ حُٔخٍ ُِؼي‪ ٖٓ ٝ‬أؿَ طوِ‪ ٚ٤‬أَٓ‪ ٟ‬حُٔ​ِٔٔ‪.ٖ٤‬‬ ‫إ ً‪ ٕٞ‬كلع حُ٘ل‪ٝ ّٞ‬ح‪ٞٓ٧‬حٍ ‪ٝ‬ح‪٧‬ػَح‪ٝ ٝ‬حُؼو‪ٓ ٍٞ‬و‪ٜ‬يحً ػظ‪ٔ٤‬خ ً ٖٓ ٓوخ‪ٛ‬ي حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ‪٘ٔ٣‬ق ٍإ‪٣‬ظ٘خ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش ط‪ٞ‬حُٗخ ً ‪ٝ‬ػٔوخ ً ؿي‪ ٖ٣َ٣‬رخُظؤَٓ‪.‬‬ ‫إ روخء حُي‪ ٖ٣‬ػِ‪ِ٣‬حً ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٘٣‬ظَ‪ٝ ١‬ؿ‪ٞ‬ى أ‪١ٝ‬خٕ ػِ‪ِ٣‬س‪ٝ ،‬ػِس ح‪١ٝ٧‬خٕ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طظ‪ٞ‬هق ػِ‪ٝ ٠‬كَس حَُؿخٍ‬ ‫حُٔوِ‪ ٖ٤ٜ‬حَُ٘كخء‪ٝ ،‬ػِ‪ٝ ٠‬كَس ح‪ٞٓ٧‬حٍ ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ح‪٧‬ىحس حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٫ ٢‬حُل‪ ٖٓ ٍٜٞ‬ؿ‪َٛ٤‬خ ػِ‪ ٠‬أ‪ ١‬أىحس‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح كبٕ‬ ‫حُللخظ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ّٞ‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬أٓ‪ٞ‬حُ‪ ٞٛ ْٜ‬رٔؼ٘‪ٓ ٠‬خ ‪ٞٗ ٌَ٘٣‬ػخ ً ٖٓ حُللخظ ػِ‪ ٠‬حُي‪ٌُٜٝ ،ٖ٣‬ح كبٕ رٌُ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬أ‪ ١‬حطـخ‪ٙ‬‬ ‫ ‪ً ُٞٝ‬خٕ ٗ‪َٜ‬س حُي‪٤ٛٝ ٖ٣‬خٗش ح‪١ٝ٧‬خٕ‪٣ -‬ظَ هخ‪ٟ‬ؼخ ً ُِٔ‪ٞ‬حُٗش ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظزخٍ ‪ٝ‬حُ٘ظَ‪.‬‬‫ُ‪ ٞ‬حؿظخف حُؼي‪ ٝ‬رِيحً ِٓٔٔخً‪ٍٝ ،‬أص كٌ‪ٓٞ‬ظ‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬أ‪ َٛ‬حُلَ ‪ٝ‬حُؼوي ك‪ٝ ٚ٤‬ؿ‪ٞ‬ى آٌخٗ‪٤‬ش ُيكؼ‪ ٚ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ طٔظؤ‪ٗ َٛ‬ؤكش‬ ‫حُٔيحكؼ‪ ٖ٤‬ػ٘‪ ،ٚ‬كبٗ‪٘ٓ ٫ ٚ‬خ‪ ٖٓ ٙ‬حُو‪٤‬خّ رٌُي‪ ،‬أٓخ اًح ؿِذ ػِ‪ ٠‬ظ٘‪ ْٜ‬أ‪ ٝ‬ط‪٤‬و٘‪ٞ‬ح رؤٕ ٓيحكؼش حُؼي‪ٓ ٝ‬ظئى‪ ١‬اُ‪ًٛ ٠‬خد‬ ‫حُ٘ل‪ٝ ّٞ‬ح‪ٞٓ٧‬حٍ ى‪ ٕٝ‬أَٓ ك‪ ٢‬حُ٘ـخف كبٕ حُٔ‪ٜ‬خىٗش ؿخثِس‪ًُٝ ،‬ي ‪ ٕ٧‬حُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬آٌخٗخص حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ٝ ٢‬هض‬ ‫حُ‪٠‬ؼق طٌَ٘ حُٔويٓش ‪ٓ٫‬ظويحٓ‪ٜ‬خ ك‪َٜٗ ٢‬س حُي‪ٝ ،ٖ٣‬حُيكغ ػٖ ح‪١ٝ٧‬خٕ ك‪ٝ ٢‬هض ‪٫‬كن‪.‬‬ ‫حُؼ‪ ٖٓ ٖ٤‬أؿَ ح‪ ٞٛ ّ٬ٓ٩‬حُو‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬ظٔغ ٌَُ حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ،ٖ٤‬حُٔ‪ٞ‬ص ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬ح‪( ٞٛ ّ٬ٓ٩‬حُٔ٘خ‪ٍٝ‬س أ‪ٝ‬‬ ‫حُظٌظ‪٤‬ي) حٌُ‪٣ ١‬ظَّٔغ ُلجش ٖٓ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ٝ٧‬هخص‪ٝ ،‬إ (حُظٌظ‪٤‬ي) اًح ُْ ‪ ٌٖ٣‬ك‪٤ٓ ٢‬خم ػَٔ (حٓظَحط‪٤‬ـ‪ً )٢‬خٕ‬ ‫ػزخٍس ػٖ حٗظلخ‪ٟ‬ش ٓئهظش طؼوز‪ٜ‬خ كَٔس ‪ٗٝ‬يحٓش‪.‬‬ ‫إ ٓ‪ٜٔ‬ش حُؼَٔ ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪ ٢‬طظًَِ ك‪ ٢‬إٔ ٗلَ ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ حُيحهِ‪٤‬ش رؤهَ هيٍ ٖٓ حُؼ٘ق‪ ٖٓٝ ،‬ؿ‪ َ٤‬اٍحهش ىٓخء‪ٌٛٝ ،‬ح‬ ‫‪٣‬وظ‪ ٢٠‬إٔ ٗظَ٘د ٍ‪ٝ‬ف حُِْٔ ‪ٝ‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬حُ٘لْ حُط‪ٝ ،َ٣ٞ‬ا‪ ٫‬كبٗ٘خ ٓ٘ظَ ٗـي أٗلٔ٘خ ؿخٍه‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُيٓخء ى‪ ٕٝ‬إٔ‬ ‫ٗلَ أ‪ٌِ٘ٓ ١‬ش‪.‬‬ ‫إ ًؼَس حُط‪ٞ‬حٍة ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ػ‪٬‬هخط٘خ ٓغ أػيحث٘خ طيٍ ػِ‪ٟ ٠‬ؼق أر٘‪٤‬ظ٘خ حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬حهظ‪ٗ ٍ٬‬ظٔ٘خ ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ك‪٢‬‬ ‫حُظلٌ‪ٝ َ٤‬حُؼَٔ‪.‬‬ ‫حُٔ‪ٞ‬ص ٖٓ أؿَ ح‪ٝ ،َٜٓ ّ٬ٓ٩‬ك‪ٓ ٚ٤‬ـَ‪٣‬خص‪ٝ .‬حُ٘خم كوخ ً ‪ ٞٛ‬إٔ ٗؼَف طٔخٓخ ً ٓظ‪ًُ ٌٕٞ٣ ٠‬ي ٓز‪ ً٬٤‬اُ‪ ٠‬اٗؼخٕ‬ ‫ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬ػِس حُٔ​ِْٔ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪365‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪366‬‬

‫‪- 127‬مدى (‪)3‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫إ حُظط‪ٍٞ‬حص حَُٔ‪٣‬ؼش حُظ‪ِٔٗ ٢‬ض ًَ حُٔـخ‪٫‬ص ‪ٝ‬حُظ‪ٔ٣ ُْ ٢‬زن ُ‪ٜ‬خ ٓؼ‪ٝ ،َ٤‬كَص ‪ٗ ٫ٝ-‬ي‪ -‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلَ‪ٙ‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٟٝ٧‬خع ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش‪ ٌُٖ ،‬حُ٘خّ ُ‪ٞٔ٤‬ح ٓ‪٤ٜ‬ج‪ُِ ٖ٤‬ظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪.‬‬ ‫إ ؿِٔظ٘خ حُؼ‪ٜ‬ز‪٤‬ش ‪َٗٝٓٝ‬ظ٘خ حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ‬هيٍط٘خ ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظ‪٤‬ؼخد‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً طظؼخَٓ ىحثٔخ ً ٓغ حُٔظـ‪َ٤‬حص حُزط‪٤‬جش ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪ ٞ‬أك‪ ٖٓ َ٠‬طؼخِٓ‪ٜ‬خ ٓغ حُظـ‪َ٤‬حص حَُٔ‪٣‬ؼش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ُ٘خ إٔ ٗو‪ًِٔ :ٍٞ‬خ ُحىص َٓػش حُظـ‪ً َ٤‬خٕ ُ٘خ إٔ ٗظ‪ٞ‬هغ‬ ‫طِح‪٣‬يحً ك‪ ٢‬حهظ‪٘ٓ ٍ٬‬ظ‪ٓٞ‬ش ح‪ٔٗ٧‬خم حُظ‪ ٢‬طٌَ٘ ك‪٤‬خط٘خ حُؼخٓش ‪ٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ ٖٓٝ .‬ػْ كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلظق ػ‪٘٤‬خ ً ػِ‪ ٠‬حُظط‪ٍٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٞ‬حثي‪ٌٓٝ ٙ‬خٓز‪ٝ ،ٚ‬ػ‪٘٤‬خ ً ػِ‪ ٠‬ح‪َٟ٧‬حٍ حُظ‪ٔ٣ ٢‬زز‪ٜ‬خ ُ٘خ ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُظ‪ٞ‬حُٕ ر‪ ٖ٤‬ؿ‪ٞ‬حٗذ ك‪٤‬خط٘خ حُٔوظِلش‪.‬‬ ‫هزَ حُؼ‪ٍٞ‬س حُٔؼِ‪ٓٞ‬خط‪٤‬ش ‪ٝ‬ػ‪ٍٞ‬س حُلخٓ‪ٞ‬د ً٘خ ٌٗ٘‪ ٖٓ ٞ‬حُوَِ حٌُ‪ َّٖٔ ٛ ١‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ُ‪ٜ‬خُق ح‪ُ٥‬ش‪ ٌُٖ ،‬حػظٔخى طويّ‬ ‫ٓ٘ـِحص حُلخٓزخص ػِ‪ ٠‬حُزَٓـش ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬طؼظٔي ري‪ٍٛٝ‬خ ػِ‪ ٠‬حًٌُخء ‪ٝ‬حُٔـ‪ٜٞ‬ى حٌُ‪ ٢٘ٛ‬حًَُِٔ أػخى ح‪٫‬ػظزخٍ ُِؼ٘‪َٜ‬‬ ‫حُزَ٘‪ ١‬ك‪ ٢‬حُظ٘ٔ‪٤‬ش ٌُٖ ًُي ًخٕ ُِؼوَ ‪َُِٝ ٫‬ف‪ٌُٜٝ .‬ح كبٕ ٖٓ حُٔ‪٬‬كع أٗ٘خ ٓ٘ـ‪ ُٕٞٞ‬حُ‪ ّٞ٤‬رخُلي‪٣‬غ ػٖ حًٌُخء‬ ‫‪ٝ‬ح‪٩‬ريحع ‪ٝ‬حُظل‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُ٘ـخف ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬كظٔخٍ‪ٓٝ ،‬خ ٗخر‪ًُ ٚ‬ي ٓٔخ ‪َ٣‬طز‪ ٢‬رخُؼوَ ‪ٝ‬حُي‪ ٍٝ‬حٌُ‪ ٌٖٔ٣ ١‬إٔ‬ ‫‪٣‬ئى‪ ٚ٣‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬حُؼخّ‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حُظًَ‪ ِ٤‬ػِ‪ ٠‬حُ٘​٘خ‪ ١‬حُؼوِ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬كَ‪ٟ‬ظ‪ ٚ‬ػ‪ٍٞ‬س حُلخٓ‪ٞ‬د‪٣ ،‬ظْ حُظًَ‪ ِ٤‬ػِ‪٠‬‬ ‫حُ٘​٘خ‪ ١‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ ١‬حٌُ‪ ١‬طلَ‪ ٟٚ‬حُؼ‪ُٔٞ‬ش رو‪ٞ‬س‪ٌ​ٌٛٝ .‬ح كوي ؿيح (حُٔخٍ) حُٔل‪ ٍٞ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس‪ٛٝ ،‬خٍ حُل‪ٍٜٞ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُِٔ‪٣‬ي ٓ٘‪ ٌَ٘٣ ٚ‬حُ‪ٜ‬خؿْ ح‪٧‬ه‪ ٟٞ‬حٌُ‪٣ ١‬ـظخف حُو‪ٞ‬ح‪ٝ .َ١‬رٔخ إٔ حُٔؼَ‪ ٝ​ٝ‬ىحثٔخ ً ٖٓ حُٔخٍ ‪ ٞٛ‬أهَ ٖٓ‬ ‫حُٔطِ‪ٞ‬د‪ ،‬كوي أػخٍص ٗيس حُطِذ ػِ‪ٓ ٚ٤‬خ ‪٣ ٫‬ل‪ ٖٓ ٠ٜ‬حُظ‪ٞ‬طَحص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ٝ ،‬كٔي رٔزز‪ ٚ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُْٓ‪.‬‬ ‫‪ٛٝ‬خكذ ًَ ًُي ‪ٝ ٍٟٞٔ‬طَحؿغ ك‪ ٢‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش‪ًٝ ،‬خٗض ك‪ِ٤ٜ‬ش ًُي ًر‪ ٍٞ‬ك‪٢‬‬ ‫ػخُْ حُٔؼ٘‪ٝ ٠‬هٔ‪ٞ‬ى ُظؤُن حَُ‪ٝ‬ف‪ٝ ،‬حؿظخك٘خ ٗؼ‪ ٍٞ‬رخُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬حٗٔيحى ح‪٥‬كخم‪ٝ ،‬رخُـَرش ر‪ ٖ٤‬ح‪ٝ َٛ٧‬ح‪٧‬كزخد!‬ ‫إ حُزَ٘ ػزخٍس ػٖ ٓوِ‪ٞ‬هخص ػخ‪١‬ل‪٤‬ش‪ٝ ٌٖٔٓٝ ،‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ حُلو‪٤‬و‪ ٞٛ ٢‬حَُ‪ٝ‬ف ‪ ْ٤ُٝ‬حُؼوَ‪ٓٝ .‬ؼخىط٘خ ‪ ٫‬طظ‪ٞ‬هق ػِ‪٠‬‬ ‫حٓظ‪٬‬ى حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُٔخٍ – ًٔخ ٗظ‪ -ْٛٞ‬كخُٔخٍ ٓوِ‪ٞ‬م ُو‪٠‬خء حُلخؿخص‪ُ ْ٤ُٝ ،‬ظلـ‪٘٣ َ٤‬خر‪٤‬غ حَُٔ‪ ٍٝ‬حُؼٔ‪٤‬ن‪.‬‬ ‫إ ٍٓ‪٠‬خٕ ‪ ٌَ٘٣‬كَ‪ٛ‬ش ‪ٓ٫‬ظؼخىس ٗ‪٢‬ء ٖٓ أٓـخى حَُ‪ٝ‬ف حُِٔ‪٤‬زش‪ ٞٛٝ ،‬كَ‪ٛ‬ش ُظَٓ‪ٓ ْ٤‬خ ‪َ١‬أ ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬حُٗ٘خ‬ ‫حُ٘و‪ ٖٓ ٢ٜ‬حهظ‪.ٍ٬‬‬ ‫إ ك‪ ٢‬آٌخٗ٘خ حُ‪ ّٞ٤‬إٔ ٗٔو‪ٗ ٢‬ـَس ح‪ٔ٣٩‬خٕ رٔخء حُٔ٘خؿخس ‪ٝ‬حُظٌَُ ر‪٣ ٖ٤‬ي‪َّ ١‬للا –طؼخُ‪ًٔ -٠‬خ إٔ ك‪ ٢‬آٌخٗ٘خ إٔ ٗظؤَٓ‬ ‫ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬يف حُ٘‪ٜ‬خث‪ُ ٢‬وط‪ٞ‬حط٘خ حُ‪ٛ٬‬ؼش‪ .‬إ حُٔ​ٔظوزَ حُلو‪٤‬و‪ ٌٕٞ٣ ٫ ٢‬أريحً ٓئهظخً‪ٌُُٝ ،‬ي كبٗ‪ ٚ‬أًزَ ‪ٝ‬أ‪ٓٝ‬غ ٖٓ إٔ ‪٣‬ظلون‬ ‫ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ حُلخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔلي‪ٝ‬ىس‪ ،‬إ طَى ٗل‪٘ٓٞ‬خ ط٘​٘ـَ رٔخ ط‪ٜ‬خىك‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُٔـ‪٤‬ش ى‪ ٕٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪٤ٓ ٚ٤‬ؼ٘‪ ٢‬ىحثٔخ ً ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ رٌَ‬ ‫ٓخ ‪ٛ ٞٛ‬ـ‪ٓٝ َ٤‬ئهض‪ٌٛٝ ،‬ح ٓخ طلؼِ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش حُؼ‪ُٔٞ‬ش ك‪ ٖ٤‬طـَم ‪ٝ‬ػ‪٘٤‬خ رظلخ‪ٜٗ ٫ َ٤ٛ‬خ‪٣‬ش ُ‪ٜ‬خ‪ ٢ٛٝ ،‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض‬ ‫ٗلٔ‪ ٚ‬ططْٔ ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ظ٘خ ُ‪ٝ ٍٞٛ٨‬حٌُِ‪٤‬خص‪ٝ ،‬أػظوي أٗ‪ ٚ‬هي كخٗض حُٔخػش حُظ‪٣ ٢‬ؼخى ك‪ٜ٤‬خ ٍْٓ ح‪٣ُٞٝ٧‬خص ‪ٝ‬طلَ‪َ٣‬‬ ‫حُ‪ٞ‬ػ‪ ٖٓ ٢‬ؿِٔش ح‪ٍ٫‬طزخًخص ‪ٝ‬حُظوزطخص‪ٝ ،‬ك‪ٗ ٖ٤‬ؤهٌ رخُؼَٔ ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪٫‬طـخ‪ ،ٙ‬كٌٔ٘‪ ٕٞ‬هي ريأٗخ رٌظخرش طخٍ‪٣‬ن ؿي‪٣‬ي‬ ‫‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خٍ حُلو‪٤‬وش ػِ‪ ٠‬حُ‪ْٛٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪367‬‬

‫‪- 128‬مدى (‪)4‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ٗٔظط‪٤‬غ حُو‪ :ٍٞ‬إ أٓخٓ٘خ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُؼوخك‪ ٢‬طلي‪ً٣‬خ ر‪ ٖ٤‬أٓخٓ‪ :ٖ٤‬حُظلي‪ ١‬ح‪٣ ٞٛٝ ،ٍٝ٧‬ظٔؼَ ك‪ ٢‬ط‪٤ُٞ‬ي أًزَ ػيى‬ ‫ٌٖٓٔ ٖٓ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُٔطِ‪ٞ‬رش ‪٬١٩‬م ٗ‪٠ٜ‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش ٗخِٓش‪ .‬إ حُٔؼَ ‪ٝ‬حُٔزخىة ‪ٝ‬حُو‪ ْ٤‬حُؼِ‪٤‬خ ‪ ٢ٛ‬أٓخّ ًَ‬ ‫ٗ‪٠ٜ‬ش؛ ‪ٝ‬اٗ٘خ اًح طؤِٓ٘خ رؼٔن ك‪ٔ٤‬خ ‪٘ٓ ٞٛ‬ظَى اٗٔخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ‪ٓٝ ،‬خ ‪ ٞٛ‬هخ‪ ٙ‬رؤٓش ى‪ ٕٝ‬أٓش ُ‪ٞ‬ؿيٗخ إٔ حُٔ٘ظَى أًزَ ٖٓ‬ ‫حُوخ‪ٙ‬؛ ٌُٖ حُٔزخىة حٌُزَ‪ ٫ ٟ‬طٔظط‪٤‬غ ا‪٣‬ـخى ‪ٝ‬حهغ ٗخ‪ ٖٓ ٞٛ‬ؿ‪ ٢٤ٓٝ َ٤‬أ‪ ٝ‬أىحس طٔظؼ‪ ٖ٤‬ر‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬طِي ح‪٧‬ىحس ‪٢ٛ‬‬ ‫ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُ‪ٜ‬ـَ‪ً ٟ‬حص حُزؼي حُظو٘‪.٢‬‬ ‫إ حَُؿزش ك‪ ٢‬طلٔ‪ ٖ٤‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪ٓ– ٢‬ؼ‪ٞٓ -ً٬‬ؿ‪ٞ‬ىس ك‪ٌٓ ًَ ٢‬خٕ ٖٓ ح‪ ٌُٖ ،ٍٝ٧‬أٓٔخ ً رؼ‪ٜ٘٤‬خ ‪ ٢ٛ‬حُظ‪٢‬‬ ‫حٓظطخػض اٗـخُ ًُي رٔزذ حٌُْ حُ‪ٜ‬خثَ ٖٓ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪ٝ َ١٧‬حُ٘ظْ حُظ‪ ٢‬طَحًٔض ُي‪ٜ٣‬خ‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش –‪١‬زؼخ ً‪ -‬اُ‪ ٠‬اٍحىس‬ ‫‪ِٛ‬زش ك‪ ٢‬حُظل‪ ٖٓ ٍٞ‬حُظـخٍس اُ‪ ٠‬حُ‪ٜ٘‬خػش ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ حُوخػيس ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ُِظ٘ٔ‪٤‬ش حُلي‪٣‬ؼش‪ٓٝ .‬خ ‪٘٣‬ظـ‪ ٚ‬حُٔـخٍ حُ‪ٜ٘‬خػ‪٢‬‬ ‫ٖٓ أكٌخٍ ًخٕ ك‪ ٢‬حُٔخ‪ ٞٛ ٢ٟ‬ػٔخى حُظويّ حُظو٘‪ ،٢‬ػْ ‪ٛ‬خٍ ُِـخٓؼخص ‪َٓٝ‬حًِ حُزلغ حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُظط‪ٝ َ٣ٞ‬أهٔخّ‬ ‫حُـ‪ٞ‬ىس ك‪ ٢‬حًَُ٘خص ى‪ ٍٝ‬رخٍُ ك‪ًُ ٢‬ي‪ ٖٓٝ .‬حُٔئٓق حُو‪ :ٍٞ‬اٗ٘خ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ‪ٌٛ‬ح حُظلي‪ٔٗ ُْ ١‬ـَ ا‪ ٫‬حُوِ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُ٘ـخكخص!‬ ‫أٓخ حُظلي‪ ١‬حُؼخٗ‪ ٢‬كبٗ‪٣ ٚ‬ظٔؼَ ك‪ ٢‬طؼٔ‪ ْ٤‬حُٔزخىة ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُو‪ ْ٤‬ػِ‪ ٠‬حُ٘خّ‪ ٖٓ ،‬أؿَ ا‪٣‬ـخى ‪ٛ‬زـش ػوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حكيس طـْ٘‬ ‫حَُؿزخص ‪ٝ‬حُظطِؼخص ‪ٝ‬حُٔؼخ‪ َ٤٣‬ىحهَ حُٔـظٔغ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُ‪ٞ‬حكي‪ٝ .‬أػظوي ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ حُيػ‪ٞ‬س اُ‪َّ ٠‬للا طؼخُ‪٠‬‬ ‫طٌَ٘ أ‪ٓٝ‬غ ح‪ َ١٧‬حُٔطِ‪ٞ‬رش ُلًَش طؼٔ‪ ْ٤‬حُؼوخكش ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُٔ​ٔخص حُؼخٓش حُ‪٣ٍَٝ٠‬ش ُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ح‪ٓ٧‬ش‪٬٣ٝ ،‬كع ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫حُ٘ؤٕ طَحؿغ حُ‪ ْٜ‬حُيػ‪ُ ١ٞ‬ي‪ً ٟ‬ؼ‪٬١ ٖٓ َ٤‬د حُؼِْ‪ ،‬اُ‪ ٠‬ىٍؿش أٗ‪ُ٘ ٌٖٔ٣ ٚ‬خ إٔ ٗو‪ :ٍٞ‬اٗ‪ٓ ٚ‬غ َٓ‪ ٍٝ‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ‬ ‫حُ‪ٞ‬هض ‪ٜ٣‬زق ُي‪٘٣‬خ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُزخكؼ‪ٝ ٖ٤‬حُٔظو‪ٝ ٖ٤ٜ​ٜ‬حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُيػخس ‪ٝ‬حُلَ‪ ٖ٤ٜ٣‬ػِ‪ َ٘ٗ ٠‬حُؼِْ ر‪ ٖ٤‬حُ٘خّ‪،‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ‪ ٌَ٘٣‬هط‪ٍٞ‬س ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س حُٔؼولش ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘خّ حُؼخى‪ ،ٖ٤٣‬إ ه‪ٔ٤‬ش حُٔؼَكش َٓطزطش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٞ‬‬ ‫أٓخٓ‪ ٢‬رخُظلخٓ‪ٜ‬خ رؤًزَ ػيى ٖٓ حُ٘خّ ‪َٓٝ‬طزطش رٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طويٓ‪ ٖٓ ٚ‬كِ‪٬ٌُِ٘ٔ ٍٞ‬ص حُٔخثيس‪ٝ ،‬رٔخ طلظل‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫كو‪ُِٔ ٍٞ‬خٍٓش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣ ٫‬ظؤط‪ ٖٓ ٠‬ؿ‪ َ٘ٗ َ٤‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔؼخٍف ػِ‪ ٠‬أ‪ٓٝ‬غ ٗطخم ٌٖٓٔ‪.‬‬ ‫إ حُٔخٍ ك‪َ٣ ٖ٤‬طٌِ ك‪٣ ٢‬ي كجش ٓلي‪ٝ‬ىس طظيح‪ ُٚٝ‬ر‪ٜ٘٤‬خ رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُي‪ٝ‬حثَ حُ٘ؼز‪٤‬ش‪٣ ،‬ظل‪ ٍٞ‬اُ‪ ٠‬أىحس اكٔخى ‪ٛ٧‬لخر‪ٚ‬‬ ‫‪ُِٔٝ‬ـظٔغ أ‪٠٣‬خ‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح حُؼِْ كبٗ‪ ٚ‬ك‪٣ ٖ٤‬ظ‪٠‬خءٍ َٗ٘‪ ٙ‬ر‪ ٖ٤‬حُ٘خّ ‪٣‬لٔي أ‪ٛ‬لخر‪٣ٝ ٚ‬ل‪ ُْٜٞ‬اُ‪١ ٠‬زوش طٔظـَ ػَٔحط‪ٚ‬‬ ‫ُٔ‪ٜ‬خُل‪ٜ‬خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪٣ٝ ،‬ؼُِ‪ ْٜ‬ػٖ حُوخػيس حُ٘ؼز‪٤‬ش حُؼَ‪٠٣‬ش رٔخ ‪ٞ٣‬كَ ُ‪ٓ ٖٓ ْٜ‬لخ‪ ْ٤ٛ‬حُظٔ‪ٝ ِ٤‬ح‪ٓ٫‬ظؼ‪٬‬ء ػِ‪ٖٓ ٠‬‬ ‫‪ ٕٞٔ​ٔ٣‬أك‪٤‬خٗخ ً رخُؼخٓش ‪ٝ‬حُي‪ٔٛ‬خء! ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ ٓٔخٍٓش حُيػ‪ٞ‬س ط‪ٞ‬كَ ُطخُذ حُؼِْ ٍ‪ٝ‬ف حُظلخ‪ٝ ٝ​ٝ‬أه‪٬‬م حُظ‪٬‬إّ ٓغ‬ ‫ؿ‪ ،َٙ٤‬أ‪ ١‬إٔ حُيػ‪ٞ‬س ط‪ٞ‬كَ ط‪ٞ‬ح‪ ً٬ٛ‬حؿظٔخػ‪٤‬خ ً ‪٣‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ‪٤‬خٓش ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ ٗ‪ٞ٤‬ع حُ‪َٜ‬حع حُوخثْ ػِ‪ ٠‬حٓظويحّ حُو‪ٞ‬س‪.‬‬ ‫إ ه‪َّ ٠ِٛ– ُٚٞ‬للا ػِ‪":-ِْٓٝ ٚ٤‬رِـ‪ٞ‬ح ػ٘‪ ُٞٝ ٢‬آ‪٣‬ش"‪ٝ .‬ه‪َّ َ٠ٗ":ُٚٞ‬للا حَٓأ ٓٔغ ٓوخُظ‪ ٌٙٛ ٢‬ك‪ٞ‬ػخ‪ٛ‬خ كؤىح‪ٛ‬خ ًٔخ‬ ‫ٓٔؼ‪ٜ‬خ كَد ٓزِؾ أ‪ٝ‬ػ‪ٓ ٖٓ ٠‬خٓغ" ‪ٔ٣‬ظ‪ٜ‬يف طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حٓظ٘خٍس ػخٓش ُي‪ ٟ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ا‪٣‬ـخى ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬ػخّ رٔخ ‪٣‬ـذ إٔ ط‪َ٤ٜ‬‬ ‫اُ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬أَٓ ى‪ٜ٘٣‬خ ‪ٝ‬ىٗ‪٤‬خ‪ٛ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي أػزظض حُظـَرش حُلخؿش حُٔخٓش اُ‪ًُ ٠‬ي‪ ،‬ك‪٤‬غ إ حُو‪٤‬خىس حُؼوخك‪٤‬ش حُٔ​ٔظ٘‪َ٤‬س ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ حٓظؼٔخٍ ٓؼخٍك‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬حٓظويحٓ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬طَٗ‪٤‬ي حُلًَش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش اًح ُْ طظٌٖٔ ٖٓ ا‪٣‬ـخى هخػيس ٗؼز‪٤‬ش ػَ‪٠٣‬ش ٓظ٘ؼزش رؤكٌخٍ‪ٛ‬خ‬ ‫‪َٝ١ٝ‬كخط‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫إ حُؼِْ ُِؼَٔ‪ٝ ،‬إ ػَٔ حُٔؼوق ‪٣ ٫‬وظ‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬حٗٔـخّ ِٓ‪ٓ ًٚٞ‬غ ٓؼخٍك‪ٝ ،ٚ‬اٗٔخ ‪٣‬ظـخ‪ًُ ُٝ‬ي اُ‪ ٠‬ؿؼَ طِي‬ ‫حُٔؼخٍف ٗٔ‪ٞ‬ػخ ً ‪ٜ٣‬ظي‪ ١‬ر‪ٜ‬خ حُٔخٍ‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬ػ‪ٗ َٜ‬ي‪٣‬ي ح‪ٟ٫‬طَحد‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪368‬‬

‫‪- 129‬مدى (‪)5‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ُ‪ ٞ‬طٔخءُ٘خ‪ٓ :‬خ أ‪ٓ ْٛ‬خ طلوي‪ٓ ٙ‬ـظٔؼخط٘خ حُ‪٘​ٌ٘ٓ٧ ّٞ٤‬خ إٔ ًٌَٗ حُؼي‪٣‬ي ٖٓ ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٝ ،‬أظٖ أٗ‪ ٌٕٞ٤ٓ ٚ‬ك‪ٓ ٢‬ويٓظ‪ٜ‬خ ٗ‪٢‬ء‬ ‫هط‪( ٞٛ َ٤‬حُؼوش)‪ ،‬حُؼوش ؿِء ٓ‪ٍ ٖٓ ْٜ‬أٓٔخٍ حُٔـظٔغ‪ٝ ،‬ك‪ ٖ٤‬طلوي ٖٓ ٓـظٔغ ٖٓ حُٔـظٔؼخص كوي ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ ًُي‬ ‫حُٔـظٔغ حٓظؼخىط‪ٜ‬خ ا‪ ٫‬ػزَ هَ‪ ٖٓ ٕٝ‬حُؼَٔ‪ٌٛ ،‬ح اًح ًخٗض حٓظؼخىط‪ٜ‬خ ٌٓٔ٘ش‪ٝ .‬إ حُؼ‪ُٔٞ‬ش طِؼذ ى‪ًٍٝ‬ح ؿ‪ً٣َٛٞ‬خ ك‪٢‬‬ ‫ًُي‪ ،‬ك‪٤‬غ اٗ‪ٜ‬خ ط٘​َ٘ أه‪٬‬ه‪٤‬خص (حُ‪ٜ‬لوش) رٔخ ط٘ط‪ ١ٞ‬ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬حُٔ​ٔخ‪ٓٝ‬ش ‪ٝ‬حُٔزخُـش ‪ٝ‬حُوي‪٣‬ؼش‪ٝ ،‬إ ح‪٧‬ىحس حَُث‪٤ٔ٤‬ش‬ ‫حُظ‪ ٢‬طٔظويٓ‪ٜ‬خ حُؼ‪ُٔٞ‬ش ك‪ًُ ٢‬ي ‪ ٢ٛ‬كٖ حُيػخ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ػ‪ ،ٕ٬‬ك‪٤‬غ رخطض حُي‪ ٍٝ‬حُٔوظِلش ط٘لن ٖٓ أؿَ حُظَ‪٣ٝ‬ؾ ُِِٔغ ٓخ‬ ‫‪٣ِ٣‬ي ػِ‪ ٠‬أٍرؼٔخثش ِٓ‪٤‬خٍ ى‪ً٣ٞ٘ٓ ٍ٫ٝ‬خ! حُؼوش طؼ٘‪ٝ ٢‬ؿ‪ٞ‬ى ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُطٔؤٗ‪٘٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬طَطٌِ أٓخًٓخ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ٜ‬يحه‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘لخك‪٤‬ش ‪ٓٝ‬ظخٗش حُوِن‪ٝ .‬أػظوي إٔ ٖٓ حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خص ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ُِوطخد ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُ‪ ،ّٞ٤‬حُو‪٤‬خّ رظوي‪ْ٣‬‬ ‫ٗٔ‪ًٞ‬ؽ ططز‪٤‬و‪ ٢‬ك‪ ٢‬اٗخػش حُؼوش ‪ٝ‬ر٘خء حُٔ‪ٜ‬يحه‪٤‬ش‪ٌٛ ،‬ح حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬حُظِحّ حُ‪ٜ‬يم ‪ٝ‬هيٓش حُلو‪٤‬وش‬ ‫‪ٝ‬طوي‪ ْ٣‬حُ٘‪ٜ‬ق حُوخُ‪ُِ٘ ٚ‬خّ ك‪ٔ٤‬خ ‪ِٜ٣‬ق أٓ‪ ٍٞ‬ى‪ٝ ْٜ٘٣‬ىٗ‪٤‬خ‪.ْٛ‬‬ ‫أىٗ‪ ٠‬ىٍؿخص حُ‪ٜ‬يم ‪٣‬ظٔؼَ ك‪ٞٓ ٢‬حكوش ً‪ ّ٬‬حَُٔء ُٔؼظوي‪ٙ‬؛ كبًح ًخٕ ‪ٛ‬خٗغ حُوطخد ‪٣‬ؼظوي –ٓؼ‪ -ً٬‬إٔ ح‪ٓ٧‬ش طَٔ‬ ‫رَٔكِش كَؿش ؿيًح ‪ٝ‬ؿذ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪َٜ٣‬ف ر‪ٌٜ‬ح ‪ً ُٞٝ‬خٕ رٌُي ‪٣‬ؼَّ‪ٗ ٝ‬لٔ‪ ْٛٞ٣ ٕ٧ ٚ‬رؤٗ‪ٓ ٚ‬ظ٘خثْ‪ٝ ،‬اًح ًخٕ ‪٣‬ؼظوي‬ ‫إٔ حُـخٗذ حَُ‪ٝ‬ك‪ ٖٓ ٢‬ك‪٤‬خس ح‪ٓ٧‬ش ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬ػ٘خ‪٣‬ش هخ‪ٛ‬ش ًخٕ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ـ‪ َٜ‬رٌُي‪ً ُٞٝ ،‬خٕ ر‪ٌٜ‬ح ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫رؼ‪ َٟ٣ ٖٓ ٞ‬إٔ حُلي‪٣‬غ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخثَ حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ ‪ ّْ ٘٣‬ػٖ حٗلَحف ػوي‪ٌ​ٌٛٝ ١‬ح‪...‬‬ ‫أٓخ ىٍؿخص حُ‪ٜ‬يم ح‪ً٧‬ؼَ ٓٔ ً‪ٞ‬ح ‪ٍٝ‬ه‪ً٤‬خ كبٗ‪ٜ‬خ ػي‪٣‬يس‪ُٝ ،‬ؼَ ٖٓ أ‪ٜٔٛ‬خ‪:‬‬ ‫‪ -1‬طلَ‪ٓ ١‬ي‪ٓ ٟ‬طخروش حٌُ‪ُِٞ ّ٬‬حهغ‪ ،‬اً إ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓٔخ ٗؼظوي ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ ٙ‬هي ‪ٞٓ ٌٕٞ٣ ٫‬ؿ‪ٞ‬ىًح ك‪ٝ ٢‬حهغ ح‪ ،َٓ٧‬ك‪٤‬غ إ‬ ‫آٍحءٗخ ‪ٓٝ‬ؼظويحط٘خ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ طٌ‪ٗ ٕٞ‬ظ‪٤‬ـش هَحءحص ٗخه‪ٜ‬ش ُِ‪ٞ‬حهغ أ‪ُِ ٝ‬ظخٍ‪٣‬ن‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ٓ‪٬‬ثٔش ٖٓ حُظٌخكئ ر‪ ٖ٤‬حُِلع ‪ٝ‬حُٔؼ٘‪٠‬؛ ك‪٤‬غ إ ٖٓ حُٔ‪٬‬كع حُ‪ ّٞ٤‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رؤٗخهش حٌُِٔخص‬ ‫‪ٜ٘٤ٍٗٝ‬خ ػِ‪ ٠‬كٔخد ػٔن حُٔ‪ٔٓ ،ٕٞٔ٠‬خ ‪٣‬ـؼَ ‪ٛٝ‬ق حُٔخٓؼ‪ٌُ ٖ٤‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُ‪ ّ٬‬رؤٗ‪ ّ٬ً( ٚ‬كخٍؽ) ٗ‪٤‬جًخ ‪ٛ‬خىهًخ‬ ‫‪ٝ‬ىه‪٤‬وًخ‪.‬‬ ‫إ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخ‪٫‬طٔخم حٌُِ٘‪ُِ ٢‬ظؼز‪ َ٤‬رؤٕ ٗ‪٤‬جًخ ِٓٔ‪ًٓٞ‬خ‪ ،‬اً اٗ‪ ٚ‬ؿِء ٖٓ (ػوخكش حُ‪ٍٜٞ‬س) حٌُ‪ ١‬طَٓو‪ ٚ‬حُل‪٠‬خٍس‬ ‫حُلي‪٣‬ؼش‪٣ ٫ٝ .‬ؼ٘‪ٌٛ ٢‬ح رخُطزغ إٔ ٗٔ ّ‪ٞ‬ؽ ‪ٗ٧‬لٔ٘خ حٓظويحّ حُظؼز‪َ٤‬حص حُٔزظٌُش‪٣ ٌُٚ٘ ،‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ٗـؼَ ط‪٤ٟٞ‬ق حُلو‪٤‬وش ػِ‪٠‬‬ ‫ٓخ ‪ ٢ٛ‬ػِ‪ ٚ٤‬رخُ‪٠‬ز‪٘ٔٛ ٢‬خ ح‪ٓ٧‬خٓ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُظزِ‪٤‬ؾ‪.‬‬ ‫‪ -3‬حٌُٔ‪ٞ‬ص ػ٘ي حُؼـِ ػٖ ه‪ ٍٞ‬حُلن ‪ٝ‬اًحػش حُلو‪٤‬وش‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ٔ٘٣ ٫‬ذ ُٔخًض ه‪ٝ .ٍٞ‬إ ٓخ ‪٣‬ـؼَ حَُٔء ٓ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬هًخ‬ ‫كَ‪ ٚٛ‬ػِ‪ ٠‬حهظ‪٤‬خٍ حُٔـخٍ حٌُ‪ٔ٣ ١‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ظليع ك‪ ٚ٤‬ػٖ ًَ أ‪ ٝ‬ؿَ ٓخ ‪٣‬ؼظوي‪.‬‬ ‫‪ -4‬حٓظويحّ حُِـش حٌُٔ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُظؼز‪َ٤‬؛ ‪ٜٗ٧‬خ أًؼَ ىهش ‪ ٕ٧ٝ‬حُؼوَ حُزَ٘‪٣ ١‬ظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ رٌلخءس ػخُ‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬ه‪٬‬ف‬ ‫حُظؼخَٓ ٓغ حٌُ‪٤‬ق أ‪ٓ ٝ‬خ ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬حُ‪ٜ‬لخص)‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬زي‪ ١‬حُؼوَ ك‪ ٢‬حٓظ‪٤‬ؼخر‪ٜ‬خ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٍ٫‬طزخى‪.‬‬ ‫إ ر‪٬‬ؿش حَُهْ ‪ ٢ٛ‬ر‪٬‬ؿش حُؼ‪ َٜ‬حُلي‪٣‬غ‪ ٌُٖ ،‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ٘ظز‪ ٚ‬اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬حُٔظخؿَس رخ‪ٍ٧‬هخّ) ك‪٤‬غ‬ ‫هخرِ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ حُ٘ي‪٣‬يس ُِظِ‪ٝ َ٣ٝ‬حُظِ‪٣‬ي ‪ٝ‬حُٔزخُـش‪.‬‬ ‫هخٍ حُ‪ٜ‬خىم حُٔ‪ٜ‬ي‪ٝ‬م‪" :‬إ حُ‪ٜ‬يم ‪ٜ٣‬ي‪ ١‬اُ‪ ٠‬حُزَ‪ٝ ،‬إ حُزَ ‪ٜ٣‬ي‪ ١‬اُ‪ ٠‬حُـ٘ش‪ٝ ،‬إ حَُؿَ ُ‪ٜ٤‬يم كظ‪ٌ٣ ٠‬ظذ ػ٘ي‬ ‫َّللا ‪ٛ‬ي‪٣‬وًخ‪ٝ ،‬إ حٌُ​ٌد ‪ٜ٣‬ي‪ ١‬اُ‪ ٠‬حُلـ‪ٝ ،ٍٞ‬إ حُلـ‪ٜ٣ ٍٞ‬ي‪ ١‬اُ‪ ٠‬حُ٘خٍ‪ٝ ،‬إ حَُؿَ ُ‪ٌ​ٌ٤‬د كظ‪ٌ٣ ٠‬ظذ ػ٘ي َّللا‬ ‫ًٌحرًخ"‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪369‬‬

‫رخُ‪ٜ‬يم ‪ٓٝ‬ـخ‪ٛ‬يس ح‪ٞٛ٧‬حء ‪ٗٝ‬زَ حُٔوخ‪ٛ‬ي ٗز٘‪ ٢‬حُؼوش‪ٗٝ ،‬لخكع ػِ‪ٓ ٠‬خ طزو‪ٓ ٖٓ ٠‬ؼخٗ‪ ٢‬حُطٔؤٗ‪٘٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ حُ٘و‪٢‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪370‬‬

‫‪- 130‬مدى (‪)6‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫اًح طؤِٓ٘خ رؼٔن ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس حُؼخٓش ُ‪ٓ٨‬ش كبٗ‪ٞٓ ٚ‬ف ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬حٗظزخ‪٘ٛ‬خ ٗ‪٤‬جخٕ ٓ‪ٜٔ‬خٕ‪:‬‬ ‫ح‪ٌٛ :ٍٝ٧‬ح حُؼيى حُ‪ٜ‬خثَ ٖٓ حُ٘زخد حُـ‪ٝ ٍٞ٤‬حُٔ‪ٜ‬ظْ رظلو‪٤‬ن ٗ‪٢‬ء ؿ‪٤‬ي ‪ٜ٣‬ذ ك‪٤ٍٛ ٢‬ي ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش‪ٝ .‬أػظوي ‪ ٖٓ-‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫طَىى‪ -‬أٗ‪ ْ٤ُ ٚ‬ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ ٚ‬ح‪ ٍٝ٧‬أٓش ٖٓ ح‪ ْٓ٧‬طِٔي ٖٓ حُ٘زخد حَُحؿز‪- ٖ٤‬ك‪َٜٗ ٢‬س ه‪٠‬خ‪٣‬خ‪ٛ‬خ حُؼخٓش ‪ٝ‬حُوخىٍ‪ٖ٣‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش ك‪ٓ ٢‬ز‪ِٜ٤‬خ رخُ٘لْ ‪ٝ‬حُ٘ل‪ٓ -ْ٤‬ؼَ ٓخ طِٔي أٓظ٘خ‪.‬‬ ‫حُؼخٗ‪ ٞٛ :٢‬ح‪ٍ٫‬طزخى ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق ‪ ٌٙٛ‬حَُؿزخص ‪ٝ‬حُويٍحص ‪ٝ‬حٓظؼٔخٍ‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُٔـي‪.١‬‬ ‫إ ٓ‪ٞ‬هق حُـَد حُٔ٘لخُ ُِ‪ٜٞ٤‬ى‪ٝ ،‬إ ٓلخ‪ُٝ‬ظ‪ ٚ‬حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬رخٌَُ٘ حُل ّؾ ‪ٝ‬حُزؼ‪٤‬ي ػٖ ح‪ُ٫‬ظِحّ‬ ‫حُٔزيث‪ٝ ٢‬حُٔ​ٔلوش ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش –هي ‪ُّٝ‬ي ُي‪ٗ ٟ‬زخد ح‪٤ٗ ّ٬ٓ٩‬ج‪ً ٖ٤‬ز‪ٍٝ :ٖ٣َ٤‬ف ح‪ٗ٫‬ظوخّ ‪ٝ‬حُؼؤٍ ٖٓ حُظخُْ حُٔؼظي‪،١‬‬ ‫‪ٝ‬حُِـ‪ٞ‬ء اُ‪ ٠‬ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رظؼِ‪ٔ٤‬خط‪ ٚ‬ر‪ٛٞ‬ل‪ ٚ‬أًزَ ٓ‪ٜ‬يٍ ُظؤٓ‪ ٖ٤‬حُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬حُ‪٣ٜٞ‬ش‪ٝ ،‬ر‪ٛٞ‬ل‪ ٚ‬حُوخىٍ ػِ‪٠‬‬ ‫ا‪٣‬ـخى هخػيس ٓ٘ظًَش ُٔوخ‪ٓٝ‬ش حُؼي‪ٝ‬حٕ‪.‬‬ ‫ٍ‪ٝ‬ف حُؼؤٍ ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ ر‪َٜ‬حٓش رظؼخُ‪ ْ٤‬ح‪ ٕ٬ٌ٘٣ ّ٬ٓ٩‬حَُ٘حٍس حُظ‪ ٢‬ط٘ؼَ حُطخهخص حُ‪ٜ‬خثِش حٌُٔه‪ٍٞ‬س ك‪ ٢‬ىٓخء ٗزخر٘خ‬ ‫حُ‪ٗٝ .ّٞ٤‬ظًَح ُؼيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى (ٍإ‪٣‬ش ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش) هخىٍس ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق ‪ ٌٙٛ‬حُطخهخص كوي ٗٔخ ُي‪٘٣‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣َٓ ٞ‬غ ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ‬ ‫ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔ‪ٞ‬هل‪ٝ ،)٢‬حٌُ‪٣ ١‬ؼ٘‪ ٢‬ك٘ي ًَ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ ًَٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ٖٓ أؿَ ٓي ػـَس أ‪ ٝ‬هيٓش ه‪٤٠‬ش ٓلي‪ٝ‬ىس‪.‬‬ ‫حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔ‪ٞ‬هل‪ ٞٛ ٢‬طلٌ‪ٞ١ َ٤‬حٍة ‪ٜ٣ ٫‬ظْ ًؼ‪ًَ٤‬ح رؤٓزخد حُو‪٤٠‬ش ٓ‪ٟٞ‬غ حُل٘ي‪ًٔ ،‬خ ‪ٜ٣ ٫‬ظْ رٔخ ‪٣‬ظَطذ ػِ‪ ٠‬حُ٘ـخف‬ ‫أ‪ ٝ‬ح‪٩‬هلخم حٌُ‪ ٌٖٔ٣ ١‬إٔ ‪٘​٘٣‬ؤ ٖٓ حُـ‪ٜٞ‬ى حُؼِ‪ِ٣‬س حُٔزٌ‪ُٝ‬ش‪ٌٛٝ .‬ح ٓ‪ٍٝٞ‬ع ػٖ هَ‪ِٓ ٕٝ‬لض‪ ،‬ك‪٤‬غ ًخٕ ٓل‪ّٜٞ‬‬ ‫(حُ٘‪ٗ )َٜ‬ز‪ٓ ٚ‬ل‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ َٜ‬حُؼٌَٔ‪ٝ ،١‬ك‪٤‬غ ًخٕ طلو‪٤‬ن حُـِزش ك‪ٓ ٢‬ؼًَش ٖٓ حُٔؼخٍى ‪ ٌَ٘٣‬كيػًخ كخ‪ً٬ٛ‬‬ ‫‪ٝ​ٝ‬حٓغ حُظؤػ‪ َ٤‬ك‪َ٤ٔٓ ٢‬س ح‪ٓ٧‬ش‪ًٔ ،‬خ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ك‪ٓ ٢‬ؼَ ؿِ‪ٝ‬س ريٍ أ‪ ٝ‬ح‪٧‬كِحد أ‪ ٝ‬ك٘‪ًٝ ...ٖ٤‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٓخ أٓؤٍ ػٖ‬ ‫َٗ‪ ١ٝ‬طلو‪٤‬ن حُ٘‪ ،َٜ‬أ‪٣ ٝ‬وخٍ ُ‪ُٔ :٢‬خًح أرطؤ حُ٘‪ َٜ‬ػِ‪٘٤‬خ؟ أ‪٣ ٝ‬وخٍ‪ :‬إ ‪ٌٛ‬ح حُظ‪َٜ‬ف ‪٣‬ئهَ حُ٘‪ٌٙٛٝ ...َٜ‬‬ ‫حُظٔخإ‪٫‬ص‪ٓٝ ،‬خ ‪ٜ٘ٓ َٔ٘٣‬خ طيٍ ػِ‪ ٠‬إٔ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُ٘خّ ‪٘٣‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪َ٤ٔٓ ٠‬س أٓش حُِٔ‪٤‬خٍ ‪ٓٝ‬جظ‪ٗ ٕٞ٤ِٓ ٢‬لْ‪ًٔ ،‬خ‬ ‫‪٘٣‬ظَ‪ ٕٝ‬اُ‪َ٤ٔٓ ٠‬س هخكِش ٌٓ ّ‪ٗٞ‬ش ٖٓ ٓجش ٗلْ‪ ،‬طؼَ‪ٟ‬ض ُ‪ٜ‬ـٔش ٖٓ حُِ‪ٝ ٜٙٞ‬هطخع حُطَم؛ كٌٔخ إٔ حُظـِذ ػِ‪ْٜ٤‬‬ ‫‪ًَٜٗ ٌَ٘٣‬ح ‪ٓ٧‬ش ح‪ ٌٖٔ٣ ،ّ٬ٓ٩‬إٔ ‪َٓ ٌَ٘٣‬كِش ؿي‪٣‬يس ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬و‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٗ ٫ٝ‬ي إٔ ح‪ًٌُ ْ٤ُ َٓ٧‬ي‪ .‬هِض َٓس ُ‪ٞ‬حكي ٖٓٔ ٓؤُ‪ ٢ٗٞ‬ػٖ (َٗ‪ ١ٝ‬حُ٘‪ )َٜ‬هزَ إٔ ٗظليع ػٖ حَُ٘‪١ٝ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ‬حُؼوزخص ػَّف ُ‪ ٢‬حُ٘‪ َٜ‬حٌُ‪ ١‬طَ‪٣‬ي‪ٗٝ ،ٙ‬زلغ ػ٘‪١ٝ ،ٚ‬زؼًخ ُْ ‪ٔ٣‬ظطغ ً​ًَ طؼَ‪٣‬ق ُ‪ٚ‬؛ ‪ ٕ٧‬طؼَ‪٣‬ق ٗ‪َٜ‬‬ ‫أٓش ‪٣‬وظِق ًؼ‪ًَ٤‬ح ػٖ طؼَ‪٣‬ق ح‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خٍ ك‪ٓ ٢‬ؼًَش‪.‬‬ ‫إ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى إٔ حُ‪َٜ‬حع ر‪ ٖ٤‬ح‪٘ٓ ْٓ٧‬ش ٖٓ ٖٓ٘ َّللا –طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬حُوِن‪ٓ ٞٛٝ ،‬ظ‪ٓ ٖٓ ْٜٓ َٜ‬ظخ‪َٛ‬‬ ‫(ح‪٫‬رظ‪٬‬ء) ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس‪ٌُٜٝ ،‬ح كٔ‪٤‬ظَ ٌَُ ػ‪َٛ َٜ‬حػ‪َٛ ٌَُٝ ،ٚ‬حع ٓ٘طوش ‪ٝ‬أى‪ٝ‬حط‪ٝ ٚ‬أٓخُ‪٤‬ز‪ٝ ٚ‬طلي‪٣‬خط‪ٝ .ٚ‬إ‬ ‫أ‪ ٍٝ‬هط‪ٞ‬س ػِ‪٣َ١ ٠‬ن حُل‪ ُٞ‬ك‪ ٢‬أ‪َٛ ١‬حع طظٔؼَ ك‪ ٢‬ك‪ ٌٙٛ ْٜ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي‪.‬‬ ‫ك‪ُٓ ٢‬خٕ ًؼ‪ َ٤‬حُظؼو‪٤‬ي‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ ٓؼويس حُظٌ‪ ٌٕٞ٣ ٖ٣ٞ‬طلو‪٤‬ن حُ٘‪ َٜ‬حُ٘‪ٜ‬خث‪٤ٗ ٢‬جًخ ؿ‪ٝ َ٤‬حٍى‪ ٌٕٞ٣ٝ ،‬حُؼَٔ‬ ‫حُٔظَحر‪ٝ ٢‬حُٔ​ٔظي ػِ‪ٓ ٠‬خ ك‪٘ٓ ٖٓ ٚ٤‬خم ‪ٟ ٖٓٝ‬ؼق حُـخًر‪٤‬ش ‪ ٞٛ‬حُٔ‪ٍٞ‬ى حٌُ‪ٔ٣ ١‬خػيٗخ ػِ‪ ٠‬إٔ َٗحًْ حُ٘ـخكخص‬ ‫حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س‪ ٞٛٝ ،‬حُٔي حٌُ‪ ١‬ك‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬حٗظ٘خٍ ح‪٩‬كزخ‪ ١‬حٌُ‪ٔ٣ ١‬زز‪ ٚ‬حُظلٌ‪ َ٤‬حٌٍُ‪ٝ ١‬حُل٘ي ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬ي حُٔؼِ‪.ٍٝ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪371‬‬

‫‪- 131‬مدى (‪)7‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ً٘ض ىحثٔخ ً أطٔخءٍ‪ُٔ :‬خًح ‪ ِْٔٗ ٫‬ا‪ ٫‬حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُظويّ حُؼوِ‪ٓ ٢‬غ ًؼَس ٓخ ‪٣ٝ َ٘​٘٣‬طزغ ٖٓ ًظذ ‪ٓٝ‬ـ‪٬‬ص‪ٓٝ ،‬غ ًؼَس‬ ‫ٓخ ‪ٌ٣‬حع ٖٓ رَحٓؾ ك‪ ٢‬حُ‪ٓٞ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش حُٔوظِلش؟‬ ‫‪ٝ‬هي طز‪ ٢ُ ٖ٤‬إٔ ًُي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ك‪ ٢‬أًؼَ ح‪ َٓ٧‬اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ٔ٣‬ظ‪ٜ‬يك‪ ٚ‬حُ٘خّ ٖٓ ‪ٍٝ‬حء حُوَحءس ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظٔخع ‪ٝ‬حُٔ٘خ‪ٛ‬يس‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى‬ ‫اُ‪٣َ١ ٠‬وش حُوَحءس ‪٣َ١ٝ‬وش حُظِو‪ٝ ،٢‬اُ‪٤ً ٠‬ل‪٤‬ش حُظؼخَٓ ٓغ ٓخ ‪٣‬ظل‪ٓ ٖٓ ََّٜ‬ؼَكش ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ًُي‪.‬‬ ‫اًح طٔخءُ٘خ‪ُٔ :‬خًح ‪٣‬وَأ حُ٘خّ ‪ُٔٝ‬خًح ‪ٔ٣‬ظٔؼ‪٘٣ٝ ٕٞ‬خ‪ٛ‬ي‪ ٕٝ‬حُزَحٓؾ حُؼوخك‪٤‬ش‪ ،‬كبٗ٘خ ٓ٘ـي إٔ حُ٘خّ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ػ‪٬‬ػش‬ ‫أ‪٘ٛ‬خف‪:‬‬ ‫‪٘ٛ‬ق ‪٣‬وَأ ٖٓ أؿَ حُظِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظوِ‪١ٝ ٖٓ ٚ‬ؤس ح‪٩‬كٔخّ رخُلَحؽ‪ٌٛٝ .‬ح حُ‪ٜ٘‬ق ‪ ٖٓ ٌَ٘٣‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُؼخُٔ‪ٓ ٢‬خ‬ ‫‪٣ِ٣‬ي ػِ‪ ٖٓ %60 ٠‬حُوَحء‪٣ ٫ٝ .‬وِ‪ٌٛ ٞ‬ح حُ٘‪ٞ‬ع ٖٓ حُوَحءس ٖٓ رؼ‪ ٞ‬حُلخثيس‪.‬‬ ‫ػخٕ ‪٣‬وَأ ٖٓ أؿَ ح‪٬١٫‬ع ‪ٝ‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص‪٣ ًٖٔ ،‬زلغ ػٖ كٌْ كو‪ٔ​ُٔ ٢ٜ‬ؤُش ٖٓ حُٔ​ٔخثَ‪،‬‬ ‫‪٘ٛ‬ق ٍ‬ ‫أ‪٘٣ ٝ‬ظَ ك‪ ٢‬حُٔؼـْ ُٔؼَكش ٓؼ٘‪ًِٔ ٠‬ش ٖٓ حٌُِٔخص‪ٝ .‬كخثيس ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪ٞ‬ع ٖٓ حُوَحءس أًزَ ٖٓ كخثيس حُ٘‪ٞ‬ع ح‪ًٝ .ٍٝ٧‬ؼ‪َ٤‬‬ ‫ٖٓ حُوَحء ‪٣ ٫‬ؼَف ُِوَحءس كخثيس ٓ‪ًُ ٟٞ‬ي‪.‬‬ ‫‪٘ٛ‬ق ػخُغ –‪ ٞٛٝ‬هِ‪ َ٤‬ؿيحً‪٣ -‬ظطِغ ٖٓ ‪ٍٝ‬حء حُوَحءس اُ‪ ٠‬طلٔ‪ ٖ٤‬هخػيس حُل‪ُ ْٜ‬ي‪ٝ ،ٚ٣‬ح‪ٍ٫‬طوخء رٔ​ٔظ‪ٞ‬ح‪ ٙ‬حٌُ‪،٢٘ٛ‬‬ ‫‪ٝ‬اكيحع طؼي‪ٔٓ َ٣‬ظَٔ ك‪ٍ ٢‬إح‪َٝ١ٝ ٙ‬كخط‪ٜ٘ٓٝ ٚ‬ـ‪٤‬ش طؼخِٓ‪ٓ ٚ‬غ ح‪٧‬كيحع ‪ٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٌٛ ،‬ح حُ‪ٜ٘‬ق ٖٓ حُ٘خّ ‪ ٞٛ‬حٌُ‪١‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظل‪٤‬ي أكٖٔ كخثيس ٌٓٔ٘ش ٖٓ ‪ٍٝ‬حء حُوَحءس ‪ٍٝ ٖٓٝ‬حء ح‪ٓ٫‬ظٔخع ‪ٝ‬حُٔ٘خ‪ٛ‬يس أ‪٠٣‬خ ً‪.‬‬ ‫ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ك‪ ٢‬آٌخٕ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘خ إٔ ‪ٌٛ ٖٓ ٌٕٞ٣‬ح حُ‪ٜ٘‬ق اًح هخّ ر٘‪٤‬ج‪ ٖ٤‬أٓخٓ‪:ٖ٤٤‬‬ ‫ح‪ :ٍٝ٧‬إٔ ‪٣‬وَأ حٌُظخد رطَ‪٣‬وش ؿخىس ‪ٝ​ٝ‬حػ‪٤‬ش‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُوَحء حُٔ​ٔظخُ‪٣ ٫ ٖ٣‬وَأ‪ً ٕٝ‬ظخرًخ ًؼ‪َ٤‬س‪ ٌُٖ ،‬ك‪٣ ٖ٤‬وَأ‪ٕٝ‬‬ ‫ًظخرخ ً كبٗ‪٣ ْٜ‬وَأ‪ ٚٗٝ‬رطَ‪٣‬وش ؿ‪٤‬يس‪.‬‬ ‫حُوَحءس حُـ‪٤‬يس طؼ٘‪ٞٗ ٢‬ػخ ً ٖٓ حُظلِ‪٤‬ش ٌُِظخد‪ ،‬أ‪ٞٗ ٝ‬ػخ ً ٖٓ حُلَع ُ‪ٝ .ٚ‬حُوخٍة حُـ‪٤‬ي ‪٣‬لخ‪ٓ ٍٝ‬ؼَكش حُوِل‪٤‬ش حُؼوخك‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظٔخء حُلٌَ‪ٌُِ ١‬خطذ‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬طٌ٘‪ٍ َ٤‬إ‪٣‬ش ؿ‪٤‬يس ك‪ ٍٞ‬ه‪ٔ٤‬ش حُٔ‪ٜ‬خىٍ حُظ‪ ٢‬حػظٔي ػِ‪ٜ٤‬خ ك‪ ٢‬طؤُ‪٤‬ل‪ ٞٛٝ .ٚ‬اُ‪٠‬‬ ‫ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬طَف حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٓ٧‬جِش ك‪ٓ ٍٞ‬ؼخُـش حٌُخطذ ‪ٓٝ‬ي‪ٝ ٟ‬كخث‪ ٚ‬رخُـَ‪ ٝ‬حٌُ‪ ١‬أهَؽ حٌُظخد ٖٓ أؿِ‪ًٔ ،ٚ‬خ أٗ‪ٚ‬‬ ‫‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬طٌ‪ٍ ٖ٣ٞ‬إ‪٣‬ش هخ‪ٛ‬ش ك‪ ٍٞ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُظ‪ ٢‬ػخُـ‪ٜ‬خ حٌُظخد‪.‬‬ ‫حُؼخٗ‪ :٢‬حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪ ٕٞٔ٠ٓ ٢‬حٌُظخد‪ٓٝ ،‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪ُ٣‬ليػ‪( ٖٓ ٚ‬هِوِش) ك‪ ٢‬أٗٔخه‪ ٚ‬حُلٌَ‪٣‬ش حُٔوظِلش‪ .‬إ حٌُظخد حُـ‪٤‬ي‬ ‫‪٣‬ظطِذ ٖٓ هخٍث‪ ٚ‬ػِغ ٓخػش طلٌ‪– َ٤‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪ -‬رؼي ًَ ٓخػش هَحءس‪َ٘ٓٝ .‬طٌذ هطؤ كخك٘خ ً اًح كٌَٗخ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬هَحءس‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ؿ‪ٓ َ٤‬ؼِ‪ٓٞ‬خص‪ًٔ .‬خ َٓ٘طٌذ هطؤ ٓٔخػ‪ ُٚ ً٬‬اًح حٓظـ٘‪٘٤‬خ رخُوَحءس ػٖ حُظلٌ‪ َ٤‬أ‪ٝ ٝ‬ؿيٗخ ك‪ ٢‬حُوَحءس ٓ‪َٜ‬رخ ً ٖٓ‬ ‫ػ٘خء حُظلٌ‪.َ٤‬‬ ‫ُ‪ ٌٖ٤‬طلٌ‪َٗ٤‬خ رؼي ًَ هَحءس ك‪ ٢‬حُٔل‪٬ٜ‬ص حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ طـ‪ َ٤‬ك‪ٜ٘ٓ ٢‬ـ‪٤‬ش حُظلٌ‪ُ َ٤‬ي‪٘٣‬خ‪ ٌٙٛ :‬كٌَس طيػْ‬ ‫‪ ٢‬إٔ أً‪ ٕٞ‬أًؼَ كٌٍحً ك‪٤‬خٍ حُظؼٔ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬حُلٌْ ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حُل‪ ٌٙٛٝ .٢ٗ٬‬كٌَس‬ ‫ٍإ‪٣‬ظ٘خ ُِ‪ٞ‬حهغ‪ٝ .‬طِي كٌَس ط‪ٞ‬ؿذ ػِ َّ‬ ‫ػخُؼش طُظ‪ٓ َٜ‬طل‪٤‬ظ‪ ٢‬ك‪ٍ ٢‬إ‪٣‬ش حُو‪٤٠‬ش حُل‪٤ٗ٬‬ش ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪...‬‬ ‫إ حٌُ‪ِٔ٣ ١‬ي ٓؼِ‪ٓٞ‬ش أٗز‪ ٚ‬رٖٔ ‪ِٔ٣‬ي هطؼش ً‪ٛ‬ز‪٤‬ش‪ .‬أٓخ حٌُ‪ِٔ٣ ١‬ي ٓ٘‪ٜ‬ـخ ً ك‪ٍ ٢‬إ‪٣‬ش حُؼخُْ‪ ،‬كبٗ‪ ٚ‬أٗز‪ ٚ‬رٖٔ ‪ِٔ٣‬ي ٓلظخف‬ ‫ٓ٘ـْ ٖٓ حٌُ‪ٛ‬ذ‪ُٝ .‬ي إٔ طظو‪ َ٤‬حُلَم ر‪ٜٔ٘٤‬خ!‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪372‬‬

‫‪- 132‬الوطنٌة‪ :‬انتقال من الغرٌزة إلى العقل‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ٓل‪ ّٜٞ‬حُ‪ ٖٓ ٖ١ٞ‬أًزَ حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪ ٢‬طظـِـَ ك‪١ ٢‬زوخص ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ؿ‪ َ٤‬حُ‪ٞ‬حػ‪٣ٝ .٢‬زي‪ ٝ‬أٗ‪ٍ ٚ‬حٓن ك‪ ٢‬حُظَحع حُـ‪٢٘٤‬‬ ‫ُِزَ٘‪٣‬ش‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ًٌُ ٚ‬ي رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬حُل‪ٞ٤‬حٕ‪.‬‬ ‫حُٔـخٍ حُل‪ ١ٞ٤‬حٌُ‪ٝ ًَ َٚٔٓ٣ ١‬حكي ٓ٘خ ُ٘لٔ‪٣ ،ٚ‬ؼٔن ٓل‪ ّٜٞ‬حُ‪ٝ ٖ١ٞ‬حهظلخّ ًُي حُٔـخٍ ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬ك‪٘٤‬خ ٓ٘خػَ ػي‪ٝ‬حٗ‪٤‬ش‬ ‫‪٣ ٫‬ؼ‪َٛ٤‬خ أ‪ ١‬ط‪َٜ‬ف آهَ‪ .‬ح‪٧‬ػ‪ٝ ّ٬‬حَُح‪٣‬خص حُظ‪ ٢‬طَكؼ‪ٜ‬خ حُي‪ ٍٝ‬ك‪ٞ‬م أٍح‪ٜ٤ٟ‬خ طلَٔ ٓؼ٘‪ ٠‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خ‪ ٙ‬رٌٔخٕ‬ ‫‪ٝ‬حُظٔ​ٔي ر‪ٝ ٚ‬حٌُ‪ٝ‬ى ػ٘‪ٌُِٔٝ .ٚ‬خٕ ػزوَ‪٣‬ظ‪ ٚ‬حُلٌس حُوخىٍس ػِ‪ ٠‬ط‪٤ُٞ‬ي ٓخ ‪٣ ٫‬ل‪ ٖٓ ٠ٜ‬حُٔ٘خػَ ‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُوِل‪٤‬خص‬ ‫حُٔ٘ظًَش ر‪ ًَ ٖ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬وط٘‪ ٕٞ‬ك‪ٜ٘ٓٝ ،ٚ٤‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً طظ٘ ٌَّ ٓؼخٗ‪( ٢‬حُٔ‪ٞ‬ح‪٘١‬ش) ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ز‪ٝ ْٜ‬ؿ‪َٓ َ٤‬ث‪.٢‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ‪ ٢‬أهق ٓغ ٓٔؤُش حُ‪٤٘١ٞ‬ش حُ‪ٞ‬هلخص حُظخُ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬حُ‪٤٘١ٞ‬ش ًُي حُٔؼ٘‪ ٠‬حُ٘ز‪٢ٗ َ٤‬ء أٓٔ‪ ٖٓ ٠‬حُل‪ ٍٞ٠‬ك‪ٌٓ ٢‬خٕ ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظٔخء اُ‪ٚ٤‬؛ اٗ‪ٜ‬خ ً‪٤‬خٕ ٓؼ٘‪٣ ١ٞ‬ز٘‪ٜ٤‬خ ح‪٧‬كَحى‬ ‫حُ‪ٜ‬خُل‪ ٖٓ ٕٞ‬ه‪ ٍ٬‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬خص حُظ‪٣ ٢‬ويٓ‪ٜٗٞ‬خ ٖٓ أؿَ ‪٬ٛ‬ف حُٔـٔ‪ٞ‬ع ‪ٓ٬ٓٝ‬ظ‪ًَٝ ْٜ‬حٓظ‪ ٌٙٛٝ .ْٜ‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬خص‬ ‫طظؼخظْ ُظزِؾ كي حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش رخُل‪٤‬خس ٗلٔ‪ٜ‬خ؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٕ (حُ٘‪٤ٜ‬ي) ‪ٔ٣‬ؼَ ٍأّ حُ‪ َّٜ‬ك‪ ٢‬حُز٘خء حُ‪ ٌٕٞ٣ ُٖٝ ،٢٘١ٞ‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ٖ١‬‬ ‫‪ٛ‬خُلخ ً ا‪ ٫‬اًح كَٔ ر‪ ٖ٤‬ؿ‪ٞ‬حٗل‪ٓ ٚ‬ؼ٘‪ٓ ٖٓ ٠‬ؼخٗ‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خىس‪ٝ ،‬حُظ‪ ٢‬طٔؼَ هٔش حُؼطخء ؿ‪ َ٤‬حُٔلي‪ٝ‬ى‪ٝ ،‬ؿ‪ َ٤‬حَُٔ٘‪.١ٝ‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُ‪ ٫ ٖ٣‬ط‪ٞ‬ك‪ ٢‬اُ‪( ْٜ٤‬حُ‪٤٘١ٞ‬ش) رٔؼ٘‪ٌٛ ٖٓ ٠‬ح حُوز‪ ٌِٕٞ٘٣ َ٤‬ػزجخ ً ػِ‪ ٠‬أ‪١ٝ‬خٗ‪.ْٜ‬‬ ‫‪ -2‬كذ حُ‪ٝ ٖ١ٞ‬حُٔخً٘‪ ٖ٤‬ك‪٘ٓٝ ٚ٤‬خ‪َٛ‬ط‪ ،ْٜ‬ؿَ‪ِ٣‬س ُي‪ ٟ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪٘٣ ،‬يكغ ُِؼَٔ رٔوظ‪٠‬خ‪ٛ‬خ ى‪ٝ ٕٝ‬ػ‪ٚ٘ٓ ٢‬؛ ٌُٖ ٖٓ‬ ‫حُؼخرض أ‪٠٣‬خ ً إٔ حؿظٔخع حُ٘خّ رؼ‪ٓ ْٜ٠‬غ رؼ‪ُِّٞ٣ ،ٞ‬ي ك‪ ٢‬كي ًحط‪ ٚ‬ط‪ٞ‬طَحص ًؼ‪َ٤‬س رٔزذ ‪ٟ‬ؼق حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُـخٓؼش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ط‪ٜ‬خىّ حُٔ‪ٜ‬خُق ‪ٝ‬حٗظ‪ٜ‬خى حُل‪٠‬خءحص حُوخ‪ٛ‬ش‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػِ‪ ٠‬أر٘خء ًَ ‪ ٖ١ٝ‬إٔ ‪٣‬زلؼ‪ٞ‬ح ػٖ ‪٤ٛ‬ـش ُِظؼخ‪ ٖ٣‬اًح‬ ‫ٓخ أٍحى‪ٝ‬ح طلو‪٤‬ن ىٍؿش ٖٓ حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ ٌٙٛٝ .١‬حُ‪٤ٜ‬ـش ‪ُٜ ٌٖٔ٣ ٫‬خ إٔ ط٘​٘ؤ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُلي ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬حُو‪ْ٤‬‬ ‫حُٔ٘ظًَش ‪ٝ‬حُل‪ ْٜ‬حُٔظزخىٍ‪ٌٛٝ .‬ح ٖٓ ؿ‪ٜ‬ظ‪٣ ٚ‬ظطِذ إٔ ٗ٘ٔ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُؼوِ‪٤‬ش حُـٔخػ‪٤‬ش ٍإ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ُٔؼط‪٤‬خص حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬آكخم‬ ‫حُٔ​ٔظوزَ‪ .‬إ ٓخ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ ؿَحثِ ‪ٝ‬ى‪ٝ‬حكغ كطَ‪٣‬ش‪٣ ،‬ظَ ًخك‪٤‬خ ً ُظ‪ٞ‬ؿ‪ٝ ٚ٤‬ط٘ظ‪ ْ٤‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ حُزيحث‪٤‬ش‪ٔٓ ،‬خ ‪ ٞٛ‬ػِ‪ٗ ٠‬خًِش‬ ‫حُ٘ٔ‪ٝ ٞ‬حُظٌخػَ ‪ٝ‬حُلي ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬حُزوخء؛ ٌُٖ ح‪ٔٗ٩‬خٕ حٌُ‪َّ ًَّٚٓ ١‬للا ‪-‬طؼخُ‪ٝ -٠‬ؿؼَ ٓ٘‪ ٚ‬هِ‪٤‬لش ‪ٓٝ‬ظؼ‪ ٚ‬رخُو‪٤‬خٍ‬ ‫‪ٝ‬حُطٔ‪ٞ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٍ٩‬حىس حُلَس ‪ٔ٣ ٫-‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ل‪٤‬خ رٌخَٓ ه‪ٜ‬خث‪ًٔ ،ٜٚ‬خ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ ط‪ٞ‬ك‪ ًَ َ٤‬كخؿخط‪ ٚ‬اًح ٓخ ه‪٠‬غ‬ ‫ُِي‪ٝ‬حكغ حُـَ‪٣ِ٣‬ش‪ ،‬رَ ػِ‪ ٚ٤‬ىحثٔخ ً إٔ ‪٣‬ظوٌ هَحٍحص ‪ٛ‬ؼزش ‪ٗٝ‬خهش‪ ٖٓٝ ،‬طِي حُوَحٍحص ط٘زؼن اٗٔخٗ‪٤‬ظ‪ ٚ‬ك‪٤‬غ ط٘​٘‪٢‬‬ ‫ى‪ٝ‬حكؼ‪ ٚ‬حُؼي‪ٝ‬حٗ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ظَ ٗظْ ه‪٤ٔ٤‬ش طٌَٔ كيط‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬طـؼِ‪ٜ‬خ ؿِءحً ٖٓ ك‪٤‬خس ‪٤١‬زش ٓظ‪ٞ‬حُٗش طُِز‪ ٢‬ك‪ٜ٤‬خ حَُؿزخص ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ‬ ‫ٖٓ حَُٔ٘‪ٝ‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼخ‪ٝ ٕٝ‬حُظ‪٠‬خٖٓ ح‪.٢ِٛ٧‬‬ ‫‪ -3‬ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن‪ٝ ،‬ك‪ٌٓ ًَ ٢‬خٕ ٖٓ ح‪ ٍٝ٧‬ظَِّض (حُ‪٤٘١ٞ‬ش) طؼخٗ‪ٓ ٖٓ ٢‬ؼ‪ِ٠‬ظ‪ ٖ٤‬حػ٘ظ‪ٔٛ ،ٖ٤‬خ‪ :‬ك‪٠ٟٞ‬‬ ‫حُٔ٘خػَ‪ٝ ،‬ػي‪ٝ‬حٕ حُطٔ‪ٞ‬كخص ؿ‪ َ٤‬حُٔلي‪ٝ‬ىس‪ٗٝ .‬ـي ك‪٤ٓ ٢‬خم حُٔؼ‪ِ٠‬ش ح‪ ٠ُٝ٧‬إٔ ٓؼ‪ ٢‬حٌُخث٘خص حُل‪٤‬ش ‪-‬ريءحً‬ ‫رخُل‪ٝ َّٝ٤‬حٗظ‪ٜ‬خء رخ‪ٔٗ٩‬خٕ اُ‪ ٠‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظو‪ -ٍ٬‬هي أؿَّؾ ٓ٘خػَ ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش‪ٝ .‬حُزلغ ػٖ حُو‪ ٙ٬‬حُ٘و‪ُ ٢ٜ‬ي‪ٟ‬‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪ٗ ٢‬ـ‪ ٕٞ‬ح‪٥‬هَ‪ٝ .ٖ٣‬ؿخءص (حُؼ‪ُٔٞ‬ش) ُظؼُِ ‪ ٌٙٛ‬حُِ٘ػش‪ ،‬ك‪ ٢ٜ‬طِ‪٣‬ي ك‪٘ٓ ٢‬خػَ‬ ‫حُلَى‪٣‬ش‪ٝ ،‬طيَٓ أكخٓ‪ ْ٤‬حُظؼخ‪ٝ ٕٝ‬ح‪ٗ٫‬ظٔخء رٔخ طٔخٍٓ‪ ٖٓ ٚ‬هِغ ُِلَى ٖٓ أَٓط‪َٓ٨ُٝ ،ٚ‬س ٖٓ حُٔـظٔغ‪ُِٔٝ ،‬ـظٔغ‬ ‫ٖٓ أٓظ‪ ٚ‬حٌُزَ‪ٌٛٝ .ٟ‬ح ٓخ أٗخع ك‪ ٢‬حُ٘خّ ‪ٞٛ‬حؿْ حُو‪ٞ‬ف ٖٓ حُٔ​ٔظوزَ‪.‬‬ ‫‪ٗٝ‬ـي اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح ٓ٘خػَ حُ‪٫ٞ‬ء حُٔظطَف ُِ‪ٝ ٖ١ٞ‬حُظؼِن رٌَ ٓخ ك‪ٝ ،ٚ٤‬حُلَ‪ ٙ‬حُ٘ي‪٣‬ي ػِ‪ ٠‬ػيّ ٓـخىٍط‪ٜٔٓ ٚ‬خ‬ ‫ًخٕ حُؼٖٔ‪٘ٓٝ ،‬خ‪٣‬ؼش أ‪ ِٚٛ‬ػِ‪ ٠‬حُلن ‪ٝ‬حُزخ‪ٝ .َ١‬هي ط‪٠‬وْ ًُي ػ٘ي رؼ‪ ٞ‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د‪ ،‬كظ‪ ٠‬أكَُ كًَخص ه‪٤ٓٞ‬ش‬ ‫‪ٝ‬ػ٘‪٣َٜ‬ش (حُ٘خُ‪٣‬ش ٗٔ‪ًٞ‬ؿخ ً) ؿخ‪٣‬ش ك‪ ٢‬حُظطَف ‪ٝ‬طٔـ‪٤‬ي حٌُحص ‪ٝ‬حكظوخٍ ح‪٥‬هَ‪ ٢ٛٝ .ٖ٣‬ططَ رَأٓ‪ٜ‬خ ٖٓ ؿي‪٣‬ي حُ‪ ّٞ٤‬ك‪٢‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪373‬‬

‫أًؼَ ى‪ ٍٝ‬حُؼخُْ اكَحُحً ُِظويّ حُظو٘‪ٌٛٝ .٢‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ظْ ريحكغ ٖٓ حُـَ‪ِ٣‬س‪ ،‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ ٓ‪ٞ‬حُ‪ ٖ٣‬حُلن ‪ٝ‬حُؼوَ‪ٝ .‬هي هخٍ‬ ‫حُ٘خػَ حُؼَر‪ ٢‬هي‪ٔ٣‬خ ً‪:‬‬ ‫‪ َٛٝ‬أٗخ ا‪ُ ٖٓ ٫‬ؿِ‪َّ٣‬ش إ ؿ‪ٞ‬ص …ؿ‪٣ٞ‬ض ‪ٝ‬إ طَٗي ؿِ‪٣‬ش أٍٗ ِي‬ ‫‪ٝ‬هخٍ ح‪٥‬هَ‪:‬‬ ‫اًح أٗخ ُْ أٗ‪ َٜ‬أه‪ ٞٛٝ ٢‬ظخُْ …ػِ‪ ٠‬حُو‪ ُْ ّٞ‬أٗ‪ َٜ‬أه‪ ٢‬ك‪ُ٣ ٖ٤‬ظِْ‬ ‫إ ٓـخٍ حُ‪ٞ‬ؿيحٕ ‪ٔ٣‬ظؼ‪ ٢ٜ‬أًؼَ ٖٓ أ‪ٓ ١‬ـخٍ آهَ ػِ‪ِٓ ٠‬طخٕ حُؼوَ؛ ٓٔخ ‪٣‬ـؼَ حُل‪ٝ ٠ٟٞ‬ح‪٫‬هظ‪ٔٓ ٖٓ ٍ٬‬خط‪ٚ‬‬ ‫ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫ك‪ ٖ٤‬ؿخء ح‪ّٗ ٍ ّ٬ٓ٩‬ي ه‪٤٠‬ش حُ‪٫ٞ‬ء ُِ‪٘ٓٝ ٖ١ٞ‬خ‪٣‬ؼش أ‪ ِٚٛ‬ك‪ ٢‬ؿِٔش ٓخ ٍ ّٗي ٖٓ ٗئ‪ ٕٝ‬حُل‪٤‬خس‪ٗٝ .‬ـي ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪ٜ‬يى‬ ‫إٔ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬أهٌ ػِ‪ ٠‬حُٔ٘خكو‪ ٖ٤‬أٗ‪ٓ ْٜ‬ظ٘زؼ‪ ٕٞ‬رخ‪٩‬هخٓش ك‪ ٢‬أ‪١ٝ‬خٗ‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬كي ػ‪٤ٜ‬خٕ أَٓ َّللا‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬و‪ ََُْٞٝ " :ٍٞ‬أََّٗخ‬ ‫خٍ ًُ ْ​ْ َٓخ كَ َؼُِ‪ ُٙٞ‬اِ َّ‪ ٫‬هَِ​ِ‪ٌ ٤‬تَ ِٓ ْ٘‪ ََُْٞٝ ْ​ْ ُٜ‬أََّٗ‪ ْ​ْ ُٜ‬كَ َؼُِ‪ٞ‬ح َٓخ ‪َ ُٞ٣‬ػظُ‪ َٕٞ‬رِ ِ‪ٌَ َُ ٚ‬خَٕ هَ ‪َْ٤‬حً‬ ‫ًَظَ ْزَ٘خ َػَِ ْ‪ ْ​ْ ِٜ ٤‬أَ ِٕ ح ْهظُُِ‪ٞ‬ح أَ ْٗلُ َٔ ٌُ ْ​ْ أَ ِ‪ْ ٝ‬‬ ‫حه َُؿُ‪ٞ‬ح ِٓ ْٖ ِى‪ِ َ٣‬‬ ‫َُ‪َٝ ْ​ْ ُٜ‬أَ َٗ َّي ط َْؼزِ‪٤‬ظخ ً" [حُ٘ٔخء‪ ًَ​ًٝ ،]66:‬أٗ‪ ٚ‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ٓ ٢‬ـخىٍس ح‪١ٝ٧‬خٕ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ـَس ك‪ٓ ٢‬ز‪َّ َ٤‬للا ٓؼش ك‪ ٢‬حَُُم ‪ٝ‬اٍؿخّ‬ ‫‪َّ َ٤‬‬ ‫‪َ​َ ُٓ ٝ‬حؿَٔخ ً ًَؼِ‪َ٤‬حً َ‪َ َٓ ٝ‬ؼشً" [حُ٘ٔخء‪ ٖٓ :‬ح‪٣٥‬ش‪.]100‬‬ ‫خؿَْ كِ‪َٓ ٢‬زِ ِ‬ ‫ُِؼي‪ِ َُٜ٣ ْٖ َٓ َٝ " :ٝ‬‬ ‫َّللاِ ‪ِ َ٣‬ـ ْي كِ‪ْ ٢‬ح‪ِ ٍَْ٧‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪" :‬أٗ‪ َٜ‬أهخى ظخُ ًٔخ أ‪ٓ ٝ‬ظِ‪ًٓ ٞ‬خ"‪ .‬كوخٍ ٍؿَ‪٣ :‬خ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا أٗ‪ َٜٙ‬اًح ًخٕ ٓظِ‪ًٓ ٞ‬خ؛ أكَأ‪٣‬ض‬ ‫اًح ًخٕ ظخُ ًٔخ ً‪٤‬ق أٗ‪َٜٙ‬؟ هخٍ‪" :‬طلـِ‪ ٙ‬ػٖ حُظِْ كبٕ ًُي ٗ‪ٝ ."َٜٙ‬هي ًخٕ ٖٓ ؿِٔش ر٘‪ٞ‬ى حُ‪ٞ‬ػ‪٤‬وش حُظ‪ ٢‬أٗـِ‪ٛ‬خ‬ ‫حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ُ -ِْٓٝ ٚ٤‬ظ٘ظ‪ ْ٤‬حُؼ‪٬‬هش ٓغ حُ‪ٜٞ٤‬ى ك‪ ٢‬حُٔي‪٘٣‬ش ٗ‪َٜ‬س حُٔظِ‪ٝ ّٞ‬ح‪٧‬هٌ ػِ‪٣ ٠‬ي حُظخُْ‪ .‬اٗ‪ٜ‬خ ‪٤ٛ‬خؿش‬ ‫ؿي‪٣‬يس ُِٔ٘خػَ ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حهق ‪ٍٝ‬ى‪ٝ‬ى ح‪٧‬كؼخٍ‪.‬‬ ‫حُٔؼ‪ِ٠‬ش حُؼخٗ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬أ‪َٟ‬ص رخُٔ٘خػَ حُ‪٤٘١ٞ‬ش ‪ ٢ٛ‬حُطٔ‪ٞ‬كخص حُـخٓلش ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ‪ٝ ،‬حُظ‪ ٢‬طيكغ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٞ‬‬ ‫‪ٛ‬خٍم اُ‪ ٠‬حهظَحم حُٔـخٍ حُوخ‪٦ُ ٙ‬هَ‪ٝ ٖ٣‬حُؼي‪ٝ‬حٕ ػِ‪ ٠‬كو‪ٞ‬ه‪ٝ ْٜ‬كَٓخٗ‪ ٖٓ ْٜ‬كَ‪ ٙ‬حُظَه‪ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ .١‬إ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُ‪ٞ‬حؿذ طـخ‪ ٙ‬كو‪ٞ‬م حُ‪ٝ ٖ١ٞ‬حُٔ‪ٞ‬ح‪٣ ٫ ،ٖ٤٘١‬ظ‪ُٞ‬ي ُي‪ ٟ‬حَُٔء ا‪ ٫‬اًح ٗؼَ رَ٘ف ح‪ٗ٫‬ظٔخء‬ ‫ٌُُي حُ‪ٌٛٝ ،ٖ١ٞ‬ح ٖٓ ؿ‪ٜ‬ظ‪٣ ٫ ٚ‬ظ‪ٞ‬كَ ا‪ ٫‬اًح أكَّْ حُ٘خّ رؤٗ‪٘٣ ْٜ‬خُ‪ٓ ٕٞ‬خ ‪ٔ٣‬ظلو‪ ٚٗٞ‬ى‪ ٕٝ‬ػ٘خء‪ٝ .‬هي هخٍ أكي‪ُٔ :ْٛ‬خًح‬ ‫أىحكغ ػٖ ‪٣ ُْ ٖ١ٝ‬طؼٔ٘‪ ٖٓ ٢‬ؿ‪ٞ‬ع‪٣ ُْٝ ،‬ئ ِّٓ٘‪ ٖٓ ٢‬ه‪ٞ‬ف"؟!‬ ‫حٗولخ‪٣ٞٓ ٝ‬ش ح‪ُ٫‬ظِحّ ُي‪ً ٟ‬ؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬أُٓش (ه‪ ٍٜٞ‬حُٔلخ‪ )ْ٤ٛ‬حُظ‪ٗ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ ػِ‪ ٠‬أًؼَ ٖٓ ‪ٛ‬ؼ‪٤‬ي ‪-‬‬ ‫‪٣‬ـؼَ حُ٘ؤٕ حُؼخّ رؼ‪٤‬يًح ػٖ رئٍس ح‪ٛ٫‬ظٔخّ‪.-‬‬ ‫‪٣ٝ‬زي‪ ٝ‬إٔ ٓخ أكَُ‪ ٙ‬حُلَى ٖٓ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬أػِ‪ ٠‬رٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ أكَُ‪ ٙ‬حُٔـظٔغ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ـؼِ‪٘٣ ٚ‬يكغ ٗل‪ ٞ‬أ‪ٛ‬يحف ‪ٝ‬ؿخ‪٣‬خص ؿخٓ‪٠‬ش‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬ـؼَ ٗٔ‪ ٞ‬حُٔؼخٗ‪ٝ ٢‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُـٔؼ‪٤‬ش رط‪٤‬جًخ‪.‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣ ٫‬ط‪٤ُٞ‬ي ٓ٘خػَ ‪٤٘١ٝ‬ش ‪ٛ‬خىهش ٖٓ ؿ‪ َ٤‬ط‪ٞ‬كَ ًظِش كَؿش ٖٓ حُ٘ٔخًؽ حُو‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬طؼِْ حُ٘خّ رِٔ‪ًٜٞ‬خ ٓؼخٗ‪٢‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش‪ ٖٓٝ ،‬ؿ‪ َ٤‬حٓظ‪٬‬ى ٗلخك‪٤‬ش ؿي‪٣‬يس ٗل‪ ٞ‬حُؼيٍ (رٌَ ٓٔظ‪٣ٞ‬خط‪ٓٝ ٚ‬ظخ‪ ٖٓٝ )َٙٛ‬ؿ‪َٓ َ٤‬حهزش ؿ‪٤‬يس‬ ‫‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ حُظل‪ٞ‬م كظ‪٣ ٠‬ظَ ‪ ٖٟٔ‬أ‪َٝ٘ٓ َ١‬ػش‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظْ ًُي‪ ،‬كبٕ ُ٘خ إٔ ٗظ‪ٞ‬هغ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬أٗٔخ‪ ١‬ح‪ٓ٩‬خءس‬ ‫ُِٔؼخٗ‪ ٢‬حُ‪٤٘١ٞ‬ش‪ٝ ،‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظـ‪ ٍ٬‬حُـخثَ ُ‪ٜ‬خ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪374‬‬

‫‪- 133‬القلٌل الدائم‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫طيػ‪ ْ٤‬حٌُحص ػَٔ ًز‪٘٣ ٞٛٝ .َ٤‬زغ أٓخًٓخ ٖٓ حػظوخى حَُٔء إٔ ًحط‪ٔ٤ُ ٚ‬ض ٓؼط‪ٜٗ ٠‬خث‪ً٤‬خ ؿخٓيًح ‪ًٔ-‬خ ًخٕ ٓخثيًح ُي‪ٟ‬‬ ‫حُلٌَ حُظوِ‪٤‬ي‪ ١‬حُوي‪ٝ -ْ٣‬اٗٔخ ‪ٓ ٢ٛ‬لخ‪٘ٓٝ ْ٤ٛ‬خػَ ‪ٝ‬حطـخ‪ٛ‬خص ‪ٝ‬ػِحثْ ‪ٝ‬ػخىحص ‪ٞٓٝ‬حهق‪ٝ .‬ك‪٘ٗ ٖ٤‬ظَ اُ‪ًٝ ٠‬حط٘خ ػِ‪٠‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح حُ٘ل‪ ٞ‬كبٗ٘خ ٓ٘ظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ٗ‪٢‬ء هخرَ ُِ٘ٔ‪ًٔ ،ٞ‬خ أٗ‪ ٚ‬هخرَ ٌُِر‪ٝ ٍٞ‬ح‪ٟٔ٫‬ل‪.ٍ٬‬‬ ‫ح‪ٗ٩‬ـخُ حُٔظظخرغ ‪ٜٔٓ-‬خ ًخٕ ٓلي‪ٝ‬ىًح‪٣ -‬ؼُِ ػوش ح‪ٔٗ٩‬خٕ ر٘لٔ‪٣ٝ ٚ‬وِ‪٘ٓ ٖٓ ٜٚ‬خػَ ح‪٩‬كزخ‪ٝ ١‬حُوٌ‪ٝ .ٕ٫‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح كبٕ‬ ‫ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُ٘خّ ‪ ٌِٕٞٔ٣‬حُٔئ‪٬ٛ‬ص ‪ٌٞٗٞ٣ ٕ٧‬ح ػظٔخء‪ٓ ٌُٖ ،‬ئ‪٬ٛ‬ط‪ً ْٜ‬خٓ٘ش‪٣ ٫ٝ ،‬زَُ‪ٛ‬خ ٓ‪ ٟٞ‬حُؼَٔ ‪ٝ‬حُؼطخء ؿ‪َ٤‬‬ ‫حَُٔ٘‪ .١ٝ‬هطَص ُ‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬أٗخ أطخرغ رؼ‪ ٞ‬حُلٔ‪٬‬ص حُو‪َ٤‬س ُظوي‪ ْ٣‬حُٔؼ‪ٗٞ‬ش ‪٩‬ه‪ٞ‬حٗ٘خ ك‪ ٢‬كِٔط‪ ٖ٤‬حُِٔ‪٤‬زش‪ٝ .‬هي‬ ‫ٍأ‪٣‬ض ك‪ ٢‬طِي حُلٔ‪٬‬ص ٖٓ ٓ٘خػَ حُ٘زَ ‪ٝ‬حٌَُّ ‪ٝ‬حُو‪ٝ َ٤‬حَُٔ‪ٝ‬ءس ٓخ ‪٣‬يٍ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش طلظلع ريٍؿش ػخُ‪٤‬ش‬ ‫ؿيًح ٖٓ حُل‪٣ٞ٤‬ش ‪ٝ‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش! ٌِٓ٘ظ٘خ حُظ‪ ٢‬طلظخؽ اُ‪ ٠‬ط٘ظ‪ٝ َ٤‬اُ‪ ٠‬كِ‪ ٍٞ‬ػِٔ‪٤‬ش‪٤ً ٢ٛ ،‬ق ٗل ّ‪ ٍٞ‬حُل‪ٍٞ‬حص‬ ‫حُؼخ‪١‬ل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ٘خػَ حُ٘ز‪ِ٤‬ش حُل‪٤‬خ‪ٟ‬ش اُ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ ح‪ُ٫‬ظِحّ حُٔ​ٔظَٔ ريػْ ه‪٠‬خ‪٣‬خٗخ حٌُزَ‪ٝ ،ٟ‬ػِ‪ٍ ٠‬أٓ‪ٜ‬خ حُو‪٤٠‬ش‬ ‫حُلِٔط‪٤٘٤‬ش‪ .‬أػظوي إٔ حٌُِٔ٘ش طظٔؼَ أٓخٓخ ً ك‪ ٢‬طؼٔ‪ ْ٤‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬رخ‪٤ٔٛ٧‬ش حُلخثوش ُِؼطخء حُٔ​ٔظَٔ حُيحثْ حٌُ‪َٛ٣ ٫ ١‬ن‬ ‫أكيًح‪ ٌَ٘٣ ٌُٚ٘ ،‬رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬ه‪٠‬خ‪٣‬خٗخ حٌُزَ‪ٗ- ٟ‬ظًَح ٌُؼَس ػيى حُٔ​ِٔٔ‪٤ٗ -ٖ٤‬جًخ ػظ‪ًٔ ٤‬خ‪ -‬إ َّللا ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪٣ -٬‬لذ ٖٓ‬ ‫ػزي‪ ٙ‬حُؼزخص ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪٣َ١ ٢‬ن حُو‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬هيٍ حُ‪ٓٞ‬غ ‪ٝ‬حُطخهش؛ ‪ٝ‬هي هخٍ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪:-ِْٓٝ ٚ٤‬‬ ‫"ػِ‪ ٌْ٤‬رٔخ طط‪٤‬و‪ ٕٞ‬ك‪َّٞ‬للا ‪َّ َٔ٣ ٫‬للا كظ‪ ٠‬طِٔ‪ٞ‬ح‪ًٝ .‬خٕ أكذ حُي‪ ٖ٣‬اُ‪ٓ ٚ٤‬خ ىح‪ ّٝ‬ػِ‪ٛ ٚ٤‬خكز‪."ٚ‬‬ ‫إ حُؼخُْ ح‪٢ِٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬ء رلٔي َّللا رخُـٔؼ‪٤‬خص حُو‪٣َ٤‬ش ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص ح‪٩‬ؿخػ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬ري‪ٟ ٍٝ‬وْ ؿيًح ك‪ٓ ٢‬ي‬ ‫كخؿخص حُٔلظخؿ‪ٝ ،ٖ٤‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُويٓخص حُٔوظِلش ُِلوَحء ‪ٝ‬حُٔ​ٔخً‪ٓٝ .ٖ٤‬غ إٔ رؼ‪ٜ٠‬خ ‪٣‬و‪ ّٞ‬رزَحٓؾ ٍحثؼش طظْٔ رخُي‪ٓٞٔ٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬ؿٔغ حُٔخٍ ‪ٝ‬اٗلخه‪ ٚ‬ا‪ ٫‬إٔ ‪٘ٛ‬خى أٓ‪ٍٞ‬حً ًؼ‪َ٤‬س ا‪ٟ‬خك‪٤‬ش ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طو‪ ّٞ‬ر‪ٜ‬خ‪ٝ .‬أ‪ٝ‬ى ‪٘ٛ‬خ إٔ أهظَف رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُٔوظَكخص حُظ‪ ٢‬طلؼَّ (حُؼطخء حُيحثْ) رخُ٘ٔزش ‪٩‬ه‪ٞ‬حٗ٘خ ك‪ ٢‬كِٔط‪ ٢ٛٝ ،ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ -1‬ه‪٤‬خّ ‪ٓٝ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬حُٔوظِلش رزغ حُ‪ٞ‬ػ‪ُ ٢‬ي‪ً ٟ‬خكش َٗحثق حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ر‪ٍَٝ٠‬س ح‪ُ٫‬ظِحّ ر٘‪٢‬ء ٓخ ‪ٜٔٓ-‬خ ًخٕ‬ ‫‪ًَ٤ٔ٣‬ح‪٣ -‬و‪ُ ٜٚ‬يػْ ‪ٞٔٛ‬ى اه‪ٞ‬حٗ٘خ ك‪ ٢‬كِٔط‪ٔٓٝ ،ٖ٤‬خػيط‪ ْٜ‬ػِ‪ٓ ٠‬وخ‪ٓٝ‬ش ػي‪ٝ ْٛٝ‬اػٔخٍ ر‪٬‬ى‪.ْٛ‬‬ ‫‪ -2‬ىػ‪ٞ‬س حُـٔؼ‪٤‬خص حُو‪٣َ٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪٤ٜ‬جخص ح‪٩‬ؿخػ‪٤‬ش حُٔ‪ٞ‬ظل‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ ُٚ ٖٓ ًَٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬ىهَ ػخرض ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظزَػ‪ٞ‬ح‬ ‫رـ ½‪ ٖٓ %‬ىه‪ ُْٜٞ‬حُ٘‪٣َٜ‬ش أ‪ ٝ‬حُٔ٘‪٣ٞ‬ش ُ‪ٜ‬خُق أَٓس ٗ‪٤ٜ‬ي أ‪ ٝ‬أٓ‪ َ٤‬أ‪ُٜ ٝ‬خُق أٍِٓش أ‪٣ ٝ‬ظ‪ ْ٤‬أ‪ ٝ‬ػخ‪ َ١‬ػٖ حُؼَٔ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ه‪٤‬خّ حُزِي‪٣‬خص رخُظزَع رـ ½‪ِ٤ٓ ٖٓ %‬حٗ‪٤‬خط‪ٜ‬خ ُيػْ حُزِي‪٣‬خص ك‪ ٢‬كِٔط‪ ٌٖٔ٣ٝ ،ٖ٤‬ػوي ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ (حُظ‪ٞ‬أٓش) ر‪ًَ ٖ٤‬‬ ‫رِي‪٣‬ش ك‪ ٢‬كِٔط‪ٝ ٖ٤‬ر‪ ٖ٤‬ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُزِي‪٣‬خص ك‪ ٢‬حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫‪ -4‬ه‪٤‬خّ حُـخٓؼخص ‪ٝ‬حُٔيحٍّ ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬رخُظزَع رـ ½‪ِ٤ٓ ٖٓ %‬حٗ‪٤‬خط‪ٜ‬خ أ‪ ٝ‬ىه‪ُٜٞ‬خ ُ‪ٜ‬خُق حُـخٓؼخص‬ ‫‪ٝ‬حُٔيحٍّ حُلِٔط‪٤٘٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ -5‬كغ حُظـخٍ ‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪ٝ ٖ٤٤‬حُٔ​ٔظؼَٔ‪ ٖ٣‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ػخٓش ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ـؼَ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ْٜ‬‬ ‫‪َٝ٘ٓٝ‬ػخط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كِٔط‪ ٖ٤‬حُٔلظِش؛ كظ‪٠٣ ٫ ٠‬طَ حُ٘خّ ‪٘ٛ‬خى ُِؼَٔ ػ٘ي حُ‪ٜٞ٤‬ى‪.‬‬

‫‪ ٖٓ %2‬حٓظؼٔخٍحط‪ٚ‬‬

‫‪ -6‬ه‪٤‬خّ حُـٔؼ‪٤‬خص حُو‪٣َ٤‬ش رب‪٣‬ـخى ىحثَس هخ‪ٛ‬ش ك‪ٜ٤‬خ حٓٔ‪ٜ‬خ (‪ٝ‬هق ح‪ ٍٝ٧‬حُٔزخًٍش) طو‪ ّٞ‬طِي حُيحثَس رخٓظوطخد‬ ‫ح‪ٝ٧‬هخف حُٔوظِلش ُ‪ٜ‬خُق ر٘خء حُٔ​ٔخؿي ‪ٝ‬حُٔيحٍّ ك‪ ٢‬كِٔط‪ٝ ،ٖ٤‬طو‪ ّٞ‬طِي حُيحثَس رخ‪َٗ٩‬حف ػِ‪ ٠‬ح‪ٝ٧‬هخف ‪ٝ‬اىحٍط‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٓ -7‬ظخرؼش حُـٔؼ‪٤‬خص حُو‪٣َ٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪٤ٜ‬جخص ح‪٩‬ؿخػ‪٤‬ش حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ًَُِ٘خص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص ُظو‪ ّٞ‬رظو‪ ٚ٤ٜ‬أٓز‪ٞ‬ع ٖٓ‬ ‫أٍرخك‪ٜ‬خ أ‪ ٖٓ ّٞ٣ ٝ‬ىهِ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُٔ٘ش ُ‪ٜ‬خُق ىػْ حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬كِٔط‪ ٖ٤‬حُٔلظِش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪375‬‬

‫إ ‪٘ٛ‬خى حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٝ َ١٧‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ حُظ‪ٔٗ ٢‬ظط‪٤‬غ ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ اٗـخف كٌَس (حُوِ‪ َ٤‬حُيحثْ)‪ٝ .‬أٗخ أػَف إٔ ‪ٌٙٛ‬‬ ‫ح‪٧‬ػٔخٍ ٓظ‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص ‪ٝ‬حُؼوزخص‪ٍٝ ،‬رٔخ طظؼَ‪ُ ٝ‬زؼ‪ ٞ‬أٌٗخٍ آخءس حُظ‪َٜ‬ف‪ ٖٓ ٌُٖ ،‬ه‪ٍ٬‬‬ ‫حُؼَٔ ‪ٝ‬حُٔظخرؼش طِ‪ ٍٝ‬حُؼوزخص ‪ٝ‬ط‪ٜ‬لق حُٔ​ٔخٍحص‪ٝ ،‬طئط‪ ٢‬حُـ‪ٜٞ‬ى حُو‪َ٤‬س ػَٔحط‪ٜ‬خ حَُٔؿ‪ٞ‬س‪.‬‬ ‫اٗ٘خ ٖٓ ه‪ ٌٙٛ ٍ٬‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُٔزخًٍش ‪٘ٗ ٫‬لغ اه‪ٞ‬حٗ٘خ كلٔذ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٗ٘لغ أٗلٔ٘خ أ‪ ٖٓ ً٫ٝ‬ه‪ٓ ٍ٬‬خ َٗؿ‪ٓ ٖٓ ٙٞ‬ؼ‪ٞ‬رش َّللا‪،‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ه‪ ٍ٬‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رؤٗ٘خ أٓش هخىٍس ػِ‪ ٠‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬رٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خط‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬هخىٍس ػِ‪ ٠‬حُظ‪ٜ‬ي‪ُِٜٔ ١‬خّ حُ‪ٜ‬ؼزش‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪376‬‬

‫‪- 134‬بالعلم ال بالذكاء‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬ن ح‪ ْٓ٧‬ؿيٍ هي‪ ْ٣‬ك‪ ٍٞ‬ػ‪٬‬هش حُؼوَ رخُؼِْ‪ٝ ،‬ك‪ ٍٞ‬حُويٍ حُٔطِ‪ٞ‬د ٖٓ ًَ ٓ٘‪ٜٔ‬خ ُ‪٪‬ريحع ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ـخُ حُٔظل‪ٞ‬م‪.‬‬ ‫‪ًٝ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ًخٗض طَؿق ًلش حٌُ‪٣ ٖ٣‬ويٓ‪ ٕٞ‬حُؼوَ ػِ‪ ٠‬حُؼِْ‪ٍٝ ،‬رٔخ ًخٕ ًُي رٔزذ ح‪٫‬ػظوخى ربٌٓخٗ‪٤‬ش حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪٠‬‬ ‫حُؼِْ ‪ًُ َٔ٣ٝ‬ي‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُٔ‪ٛٞ‬زش ‪ٝ‬حًٌُخء ٖٓ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٫ ٢‬حًظٔخر‪ٜ‬خ‪ٝ .‬ػُِ ٖٓ ٌٓخٗش حُٔويٓ‪ُِ ٖ٤‬ؼوَ‬ ‫طؼخظْ ٗل‪ ًٞ‬حُٔ٘طن حُ‪ٗٞ٤‬خٗ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ ػِ‪ ّٞ‬حُؼوخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٝ ،‬حٌُ‪ُ٘٣ ١‬ظَ اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬اٗـخُ ػوِ‪ٓ ٢‬ل‪.ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬هي ‪ َٛٝ‬ح‪ َٓ٧‬اُ‪ ٠‬حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬طل‪ َ٤٠‬حُؼِْ ػِ‪ ٠‬حُؼوَ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬حطـخ‪ٞٓ ٙ‬ه‪٤ِ٣ ٫ ٢‬ن رٔؼوق ٍ‪ٝ !ٖ٤ٛ‬أػظوي إٔ ًُي‬ ‫حُـيٍ ٓ‪٤‬ظَ هخثٔخً‪٤ٓٝ ،‬ظَ كٔ​ٔ‪ٛ ٚ‬ؼزخ ً ٓخ ىحّ حُـٔ‪ٝ ٝٞ‬ح‪ُ٫‬ظزخّ ‪ِ٣‬ق ٗظَط٘خ ُطز‪٤‬ؼش حُؼوَ ‪١ٝ‬ز‪٤‬ؼش ػِٔ‪١ٝ ٚ‬ز‪٤‬ؼش‬ ‫ػ‪٬‬هظ‪ ٚ‬رخُوزَس ‪ٝ‬حُٔؼَكش‪ٓٝ .‬غ إٔ ًَ ‪ٌٛ‬ح ُْ ‪٣‬ظ‪٠‬ق رخُويٍ حٌُخك‪ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬ظ‪٤‬ق ُ٘خ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رؤٗ٘خ ٗوق ػِ‪ ٠‬أٍ‪ُِٛ ٝ‬زش‬ ‫ا‪ ٫‬أٗ‪ ٖٓ ٚ‬حُٔ​ٌٖٔ إٔ ٗزِ‪ ٍٞ‬رؼ‪ ٞ‬حُؼ‪ٓ٬‬خص حُظ‪ ٢‬طٔخػيٗخ ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ َ٤‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُطَ‪٣‬ن حُ٘خثي‪ُٝ .‬ؼَ ٓ٘‪ٜ‬خ ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪٘ٛ ْ٤ُ -1‬خى ه‪٬‬ف ٓؼظزَ ك‪ ٢‬إٔ ح‪ٗ٩‬ـخُ حُؼخُ‪ٝ ٢‬حُٔظويّ ؿيحً ‪٣‬لظوَ اُ‪ ٖٓ ًَ ٠‬حًٌُخء ‪ٝ‬حُؼِْ‪ .‬حُو‪٤‬خٍ حُو‪ٜ‬ذ ‪٘٣‬وِ٘خ‬ ‫اُ‪ ٠‬هخٍؽ كي‪ٝ‬ى حُوزَس‪ ،‬أ‪٠٣ ٝ‬ؼ٘خ ‪-‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪ -‬ػِ‪ ٠‬كخكظ‪ٜ‬خ‪ٝ .‬حُويٍس حُؼخُ‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬حُظلِ‪ٝ َ٤‬حُظًَ‪٤‬ذ طٌٔ٘​٘خ ٖٓ حُو‪٤‬خّ‬ ‫رؼِٔ‪٤‬ش (ه‪ٝ )ٞ‬حٓؼش حُ٘طخم ُِٔؼَكش حُٔظل‪ِٜ‬ش ُي‪٘٣‬خ‪ًُٝ .‬ي حُو‪ ٞٛ ٞ‬حٌُ‪٘​ٌ٘ٔ٣ ١‬خ ٖٓ ط٘ظ‪ ْ٤‬طِي حُٔؼَكش‬ ‫‪ٝ‬حٓظؼٔخٍ‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ؿي‪٣‬ي‪.‬‬ ‫حًٌُخء حُؼخُ‪ٝ ٢‬حُؼوَ حُٔظ‪ٛٞ‬ؾ ‪ٜ٣‬يٍ ‪٠ٓٝ‬خص اريحػ‪٤‬ش كٌس‪ ،‬طٌٔ٘​٘خ ٖٓ حُظؼَف ػِ‪ ٠‬ريح‪٣‬ش ‪٣َ١‬ن ُْ ‪ُِٔ٣‬ي ٖٓ هزَ‪،‬‬ ‫ٌُٖ حُٔ‪ َ٤‬حُٔظلَ كظ‪ ٠‬رِ‪ٞ‬ؽ حُـخ‪٣‬ش ‪ ٌٖٔ٣ ٫‬إٔ ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬ؿ‪ َ٤‬رلغ ‪ٝ‬ػِْ رخُيهخثن ‪ٝ‬حُظلخ‪ٌٛٝ .َ٤ٛ‬ح ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬لَٔ‬ ‫حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُؼخُٔ‪٤‬ش حُٔخثيس حُ‪ ،ّٞ٤‬كٔغ إٔ حُزخٍة ‪-‬ػِ ‪ٝ‬ؿَ‪ُٝ -‬ع حًٌُخء ػِ‪ ٠‬ح‪ٝ ْٓ٧‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د ‪ ْ٤ُٝ-‬ح‪٧‬كَحى‪-‬‬ ‫رخُظٔخ‪ ١ٝ‬ا‪ ٫‬إٔ ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪ ٢‬حٓظطخػض ط‪٤ُٞ‬ي حُٔؼَكش حُؼَس ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طزيع‪ٝ ،‬طوظَع حُ‪.ّٞ٤‬‬ ‫حًٌُخء ٖٓ ؿ‪ٓ َ٤‬ؼَكش ٓ‪٬‬ثٔش هِ‪ َ٤‬حُـي‪ٝ .ٟٝ‬ػوَ ٓظ‪ ٢ٓٞ‬ك‪ ٢‬آٌخٗخط‪ٓ ٚ‬غ ٓؼَكش ؿ‪٤‬يس ‪ٝ‬ر‪٤‬جش ػِٔ‪٤‬ش ٓ٘خٓزش ‪ٌٖٔ٣-‬‬ ‫ٖٓ ؿ‪ٗ َ٤‬ي‪ٛ -‬خكز‪ ٖٓ ٚ‬حُظل‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُ٘ـخف ‪ٝ‬حُظٔ‪.ِ٤‬‬ ‫‪ -2‬إ ح‪٫‬ػظِحُ رخُي‪ ٍٝ‬حٌُ‪ُِ ٌٖٔ٣ ١‬ؼوَ إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ر‪ٗ ٚ‬خرغ ك‪ ٢‬ؿِء ٓ٘‪ ٖٓ ٚ‬حٗظ٘خٍ ح‪٤ٓ٧‬ش ‪ٟٝ‬آُش حُٔؼخٍف حُٔطِ‪ٞ‬رش‬ ‫ُِظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ ،١‬كل‪٣ ٖ٤‬ظوخٍد حُ٘خّ ك‪ٓ ٢‬ل‪٬ٜ‬ط‪ ْٜ‬حُؼِٔ‪٤‬ش كبٕ حٌُ‪ِ٣ ١‬لض حُ٘ظَ آٌٗحى ‪ ٞٛ‬حًٌُخء حُلطَ‪٫ٝ ،١‬‬ ‫ٓ‪ٔ٤‬خ َٓػش حُزي‪ٜ٣‬ش ‪ٝ‬حُو‪٤‬خٍ حُو‪٤ٜ‬ذ؛ ٌُٖ ح‪٣ َٓ٧‬وظِق ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ً ٞ‬ز‪ َ٤‬ك‪ ٖ٤‬طظَحًْ حُٔؼخٍف ‪ٝ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬ط٘​٘‪٢‬‬ ‫آُ‪٤‬خص ‪٘ٛ‬خػظ‪ٜ‬خ‪ٝ .‬حُوخػيس حُؼخٓش ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ‪ٝ‬ك‪ٗ ًَ ٢‬ؤٕ ‪ ٢ٛ‬أٗ‪ًِٔ ٚ‬خ أ‪ٝ‬ؿَ حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُل‪٠‬خٍس ‪ٛ‬خٍص ه‪ٔ٤‬ش ٓخ‬ ‫‪ٌٓ ٞٛ‬ظٔذ أ‪ٔٓ ْٛ‬خ ‪ ٞٛ‬كطَ‪ ١‬كظ‪ ٠‬حُٔ‪ٞ‬حى حُوخّ ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حٍى حُطز‪٤‬ؼ‪٤‬ش حُٔوظِلش طظَحؿغ ه‪ٔ٤‬ظ‪ٜ‬خ حُلؼِ‪٤‬ش ُ‪ٜ‬خُق حُظو٘‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُظ‪٤ٜ٘‬غ ‪ٝ‬حُظيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ‬ح‪٩‬ىحٍس‪ٔٓٝ ،‬خ ‪ ًٌَ٣‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ حُ‪٤‬خرخٕ طٔظ‪ٍٞ‬ى ٖٓ رؼ‪ ٞ‬حُي‪ ٍٝ‬حُؼَر‪٤‬ش (‪ )ٖ١‬ح‪ّٞ٤ُ٘ٔ٧‬‬ ‫رٔخ ‪٣‬ؼخىٍ ( ‪ )800‬ى‪ٝ .ٍ٫ٝ‬رؼي ط‪٤ٜ٘‬ؼ‪ٝ ٚ‬اىهخٍ حُوزَس حَُٔٓ‪ٞ‬هش ك‪ ٢‬اػخىس طٌ٘‪ ِٚ٤‬طز‪٤‬غ حُطٖ حُ‪ٞ‬حكي رٔخ ه‪ٔ٤‬ظ‪ٓ( ٚ‬خثش‬ ‫أُق ى‪ٌ​ٌٛٝ .)ٍ٫ٝ‬ح ٓغ َٓ‪ ٍٝ‬ح‪٣٧‬خّ ٓظظَحؿغ ه‪ٔ٤‬ش حًٌُخء حُٔل‪ٜ٤ُ ٞ‬زق أكي ػ٘خ‪ َٛ‬حُظل‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُ٘ـخف ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ‬ ‫ً‪ ٚٗٞ‬حُؼ٘‪ َٜ‬ح‪ ْٛ٧‬ك‪ ٖٓٝ .ٚ٤‬حُٔ‪ ْٜ‬ؿيحً ُ٘خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً إٔ ٗيٍى ‪١‬ز‪٤‬ؼش ‪ ٌٙٛ‬حُظل‪٫ٞ‬ص‪ٔ٘ٗٝ ،‬ـْ ٓؼ‪ٜ‬خ‪ٝ .‬إ ح‪٫‬ػظوخى‬ ‫حُ٘ؼز‪ ٢‬حُٔخثي رٔطخروش حًٌُخء ُ‪٪‬ريحع ُ‪ّٛ‬ي حُ٘خّ رخًظٔخد حُؼِ‪ٝ ّٞ‬حُٔؼخٍف‪ٝ .‬هي ‪ٍٝ‬ػ٘خ طوخُ‪٤‬ي ػوخك‪٤‬ش ٓ‪٤‬جش‪٣ ،‬و‪ّٞ‬‬ ‫حُؼي‪٣‬ي ٓ٘‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬اػطخء ى‪ٓ ٍٝ‬زخُؾ ك‪ُِ ٚ٤‬ؼوَ ك‪ ٢‬ط‪ ٍٜٞ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ٝ‬ا‪٣‬ـخى كِ‪ُٜ ٍٞ‬خ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رؤ‪ ١‬كخؿش‬ ‫‪ٓ٫‬ظوَحء حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬حُزلغ ك‪ٓ ٢‬ؼط‪٤‬خط‪.ٚ‬‬ ‫‪ُ ْ٤ُٝ‬ي‪٘٣‬خ اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُِلظش ٓخ ‪ َ٤٘٣‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬كخْٓ اُ‪ ٠‬أٗ٘خ حػظٔيٗخ حُٔؼَكش حُٔ٘ظٔش ‪ٝ‬حُيه‪٤‬وش ٓيه‪٣ٍَٟٝ ً٬‬خ ً ُِل‪ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬حُظويّ ‪ٝ‬حُؼَحء‪ ،‬كوطخع حُظؼِ‪ٝ ْ٤‬هطخع حُزلغ حُؼِٔ‪ٔٛ ٢‬خ ك‪ٗ ٢‬ظَ حٌُؼ‪ ٖٓ ٖ٣َ٤‬حُوطخػخص حُويٓ‪٤‬ش‪ ،‬حُظ‪ ٢‬طؤهٌ ‪٫ٝ‬‬ ‫طؼط‪ .٢‬إ حُزِيحٕ حُٔظويٓش ط٘لن ػِ‪ ٠‬حُزلغ حُؼِٔ‪ٓ ٢‬خ ‪٣ِ٣‬ي ػِ‪ٗ ٖٓ %2 ٠‬خطـ‪ٜ‬خ حُو‪ ٢ٓٞ‬حُ‪٠‬وْ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬أٗ٘خ ٗ٘لن‬ ‫ٖٓ حُ٘‪ٞ‬حطؾ حُو‪٤ٓٞ‬ش ُي‪٘٣‬خ ٓخ ‪٣ِ٣ ٫‬ي ػِ‪ 2 ٠‬أ‪ 3 ٝ‬رخ‪ُ٧‬ق ٓغ ‪ٟ‬آُش طِي حُ٘‪ٞ‬حطؾ! ‪ ْ٤ُٝ‬حُٔزذ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔلخٍهش أٗ٘خ ‪٫‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪377‬‬

‫ِٗٔي حُويٍس ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٩‬لخم –ًٔخ ٗيػ‪ ٢‬ىحثٔخ ً‪ٝ -‬اٗٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬حُٔزذ ك‪ ٢‬أٗ٘خ ‪ِٔٗ ٫‬ي ح‪ٍ٩‬حىس‪ٗٝ .‬لٖ ‪ِٔٗ ٫‬ي ح‪ٍ٩‬حىس ‪٘ٗ٧‬خ ‪٫‬‬ ‫ٗؼَف ه‪ٔ٤‬ش ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُٔخٍ اُ‪ ٠‬حُلو‪ ٍٞ‬حُٔؼَك‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ -3‬هي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬حُٔل‪٤‬ي إٔ ٗؼٔن حُ٘ظَ اُ‪ٓ ٠‬ـخٍ ػَٔ حُؼوَ ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬حُٔـخٍ حٌُ‪ ١‬طؼي ك‪ٔٓ ٚ٤‬خٗيس حُٔؼَكش ٗ‪٤‬جخ ً‬ ‫ؿ‪٣َٛٞ‬خ ً‪ٓٝ .‬غ إٔ حُٔ٘‪ٜ‬ي ‪٣ ٫‬وِ‪٢ٗ ٖٓ ٞ‬ء ٖٓ حُـٔ‪ٝ ٝٞ‬حُظؼو‪٤‬ي رٔزذ حُؼ‪٬‬هخص حُٔظيٍؿش ر‪ ٖ٤‬حُٔـخ‪٫‬ص حُٔوظِلش‬ ‫ا‪ ٫‬أٗ‪ ٌٖٔ٣ ٚ‬حُو‪ ٍٞ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ـَٔ‪ :‬إ حُؼوَ ‪َ٣‬طزي حٍطزخًخ ً ػظ‪ٔ٤‬خ ً ك‪ُ٣ ٖ٤‬طِذ ٓ٘‪ ٚ‬طلي‪٣‬ي ٓزخىة ًزَ‪ ٟ‬أ‪ ٝ‬ؿخ‪٣‬خص‬ ‫ٗ‪ٜ‬خث‪٤‬ش‪ ،‬كؼِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن حٗظـِض ػو‪ ٍٞ‬ػٔ‪٬‬هش ػِ‪ ٠‬طلي‪٣‬ي أٓزخد ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ًٔ ،ٍٝ٧‬خ حٗظـِض رخُـخ‪٣‬ش‬ ‫حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ُِوِن‪ ُْٝ ،‬طوَؽ ٖٓ ًَ ًُي ا‪ ٫‬رخُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪٧‬ه‪ٞ‬حٍ حُٔظ‪٠‬خٍرش ‪ٝ‬حُـخٍهش ك‪ ٢‬حُظٖ ‪ٝ‬حُ‪ .ْٛٞ‬رَ إ حُؼوَ‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ُ٣‬زي‪ ١‬حُؼـِ ػٖ طلي‪٣‬ي رؼ‪ٓ ٞ‬لَىحص حُو‪ٝ َ٤‬حَُ٘‪ٝ ،‬حُ٘خكغ ‪ٝ‬حُ‪٠‬خٍ‪ٝ ،‬ح‪ٝ ٖٓ٥‬حُوطَ‪ٝ ،‬حُٔ‪ٝ ْٜ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫حُٔ‪ٝ ...ْٜ‬حُٔزذ ك‪ًُ ًَ ٢‬ي إٔ حُزخٍة –ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ -٬‬كطَ حُؼوَ ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ ‪ ٖٟٔ‬أ‪ٓٝ َ١‬ليِّىحص ٓؼ‪٘٤‬ش‪ًٔ .‬خ أٗ‪ٚ‬‬ ‫ُ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬حُيٓخؽ (هخٗش) طويّ ُ‪ ٚ‬حُٔؼ‪ٗٞ‬ش ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪ ٢‬أَٗص اُ‪ٜ٤‬خ‪ .‬إ حُ‪ٞ‬ك‪ ٞٛ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬ليى ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ًُي‪.‬‬ ‫‪ٓٝ‬خ ‪ ٞٛ‬ك‪٘ٓ ٢‬طوش (حُؼل‪ )ٞ‬أ‪ ٝ‬حُلَحؽ حُوخٗ‪ ٢ٗٞ‬طليى‪ ٙ‬حُؼوخكش ‪ٝ‬ح‪٧‬ػَحف ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي‪ٝ .‬ػو‪ُ٘ٞ‬خ طَطزي ًؼ‪َ٤‬حً ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ‬ ‫(حٌُ‪٤‬ق) أ‪ٓ ٝ‬خ ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬حُ‪ٜ‬لخص) ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬أٗ‪ٜ‬خ ط٘ـِ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬رخ‪ َٛ‬ك‪ ٢‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حٌُٔ‪٤‬ش‪ٓ ًَٝ ،‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٚ‬‬ ‫ػٖ ‪٣َ١‬ن حُو‪ ْ٤‬حَُهٔ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ ٫‬أٍ‪٣‬ي إٔ أػط‪ ٢‬حٗطزخػخ ً رخٗؼيحّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ه‪ٔ٤‬ش كو‪٤‬و‪٤‬ش ُِظؤَٓ ‪ٝ‬حُ٘ظَ حُٔـَى‪ ،‬ك‪ٌٜ‬ح ؿ‪ٛ َ٤‬ل‪٤‬ق؛ ك‪٤‬غ إ ُِظلٌ‪َ٤‬‬ ‫حُظـَ‪٣‬ي‪ ١‬ى‪ ٍٙٝ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حًظ٘خف ؿٔ‪٤‬غ حُلوخثن ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬ش‪ ُٚٝ ،‬ى‪ ْٜٓ ٍٝ‬ك‪ ٢‬ك‪ ْٜ‬ح‪٧‬كيحع حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٣٩‬لخء ربٌٓخٗخص ‪ٝ‬حكظٔخ‪٫‬ص ؿي‪٣‬يس‪ًُ ٌُٖ ،‬ي ‪٣‬ظْ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظ٘‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔئًيس‪ ٌُٖ .‬حُؼوَ حُزَ٘‪٫ ١‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬وط‪ ٞ‬هط‪ٞ‬س ‪ٝ‬حكيس ‪ٝ‬حػوش ك‪( ٢‬ػِْ ح‪٫‬ؿظٔخع) ى‪ ٕٝ‬إٔ طُـٔغ ُ‪ ٚ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُٔ‪٬‬ثٔش ك‪ ٍٞ‬أٓ‪ٓ ٍٞ‬ؼَ‬ ‫‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬ش حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬جش ٓخ‪ٓٝ ،‬ؼَ ى‪ ٍٝ‬حُؼوخكش حُ٘ؼز‪٤‬ش ك‪ ٢‬حٓظَٔحٍ حُٔـظٔغ ‪ٝ‬حُؼ‪ٞ‬حَٓ ح‪ً٧‬ؼَ طؤػ‪َ٤‬حً ك‪٢‬‬ ‫طط‪ًٔ ...ٍٙٞ‬خ أٗ‪ٔ٣ ٫ ٚ‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬لَُ أ‪ ١‬طويّ ك‪( ٢‬ػِْ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى) ى‪ ٕٝ‬حُزلغ ك‪ٔٓ ٢‬خثَ ٓؼَ اٗظخؽ حُِٔغ ‪ٝ‬ط‪٣ُٞ‬ؼ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٓٝ‬ؼَ حُ٘يٍس ‪ٝ‬حُزطخُش ‪ٝ‬حُظ‪٠‬وْ‪ ٞٛٝ .‬ك‪ٌٛ ًَ ٢‬ح ‪٣‬لظوَ حكظوخٍحً ًِ‪٤‬خ ً اُ‪ ٠‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خءحص حُل٘‪٤‬ش ‪ٝ‬حُيه‪٤‬وش‪.‬‬ ‫اٗ‪ ٢‬أػظوي أٗ‪ ٚ‬هي إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُظوَ‪ٞٓ َ٣‬حى ىٍحٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حَُٔكِش حُؼخٗ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حَُٔكِش حُـخٓؼ‪٤‬ش‪ ،‬طظ‪٤‬ق ‪٧‬ر٘خث٘خ حُط‪٬‬د‬ ‫حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪ ٢‬طٔخػي‪ ْٛ‬ػِ‪ٓ ٠‬ؼَكش حُي‪ ٍٝ‬حُلو‪٤‬و‪ُِ ٢‬ؼوَ ك‪ ٢‬ح‪ً٫‬ظ٘خف‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ آ‪ٜ‬خٓخص حُٔؼخٍف ‪ٝ‬حُظـخٍد ك‪٢‬‬ ‫ًُي‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬ح‪٧‬هطخء ‪ٝ‬ح‪ٛٝ٧‬خّ حُظ‪ ٢‬طوغ ٗظ‪٤‬ـش اػٔخٍ حُؼوَ ‪ٝ‬ط٘ـ‪ٝ ،ِٚ٤‬ح‪٧‬هطخء حُظ‪ ٢‬طوغ رٔزذ ط٘ـ‪ َ٤‬حُؼوَ‬ ‫ٖٓ ؿ‪ُ َ٤‬حى ًخف ٖٓ حُٔؼَكش ‪ٝ‬حُوزَس‪.‬‬ ‫اٗ٘خ ٗوق ػِ‪ ٠‬أػظخد ػ‪ َٜ‬ؿي‪٣‬ي ‪٣‬لظَ ك‪ ٚ٤‬حُل‪ ُِٖ٘ٔ ْٜ‬حَُرخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪ُ ْٜ‬طزخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬حٗلظخف حٌُحص ػِ‪ ٠‬حُؼ‪٬‬هخص –‬ ‫ٌٓخٗش هط‪َ٤‬س ‪ٝ‬كخٓٔش‪٣ٝ -‬ـذ أ‪ٗ ٫‬وق ٓظلَؿ‪ ٖ٤‬اُ‪ ٠‬إٔ ٗـي أٗلٔ٘خ ك‪ُ ٢‬ح‪٣ٝ‬ش أًؼَ كَؿخ ً ‪ٝ‬أٗي ‪٤ٟ‬وخ ً‪َّٝ .‬للا حُٔ‪ٞ‬كن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪378‬‬

‫‪- 135‬االمتحان الصعب‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫‪٣‬لٌْ ٗئ‪٘ٗٝ‬خ حُؼخٓش ‪ٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش ٗ‪ٞ‬ػخٕ ٖٓ حُ٘ظْ‪ٗ :‬ظْ ػوخك‪٤‬ش طو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُؼوخثي ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُو‪ٝ ْ٤‬حَُِٓ‪٣‬خص ‪ٝ‬حُؼخىحص‬ ‫‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي‪ٗٝ ،‬ظْ ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش‪ ،‬ط٘زؼن ٖٓ ٓزخىة ‪ٝ‬كخؿخص ح‪ٗ٩‬ظخؽ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظ‪٬ٜ‬ى ‪ٝ‬حُظزخىٍ حُٔخى‪ٓٝ ،١‬خ ‪٣‬ي‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬كِي ًُي‬ ‫‪٣ٝ‬وظ‪ .ٚ٤٠‬حُ٘ظْ حُؼوخك‪٤‬ش‪ ،‬طٌَ٘ ٍ‪ٝ‬ف حُل‪٠‬خٍس ‪ٝ‬ػوِ‪ٜ‬خ حُٔيرَ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬ط‪ٞ‬كَ حُ٘ظْ حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ًَ ٓخ ٖٓ ٗؤٗ‪ٚ‬‬ ‫ح‪ٍ٫‬طوخء رخُ‪٤ٜ‬خًَ ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُٔؼ‪٤٘٤‬ش‪ٝ .‬ر‪ٝ ٌٙٛ ٖ٤‬طِي ٖٓ حُـٌد ‪ٝ‬حُ٘ل‪ٝ ٍٞ‬حُظؤػ‪ٝ َ٤‬حُظؤػَ ٓخ ر‪ ٖ٤‬حٌَُ٘ ‪ٝ‬حُٔ‪ٕٞٔ٠‬‬ ‫‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُـْٔ‪ٗٝ .‬لٖ ٗ٘‪ٜ‬ي حُ‪ ّٞ٤‬ىكوخ ً ػوخك‪٤‬خ ً ‪ٛ‬خث‪ٔ٣ ُْ ،ً٬‬زن ُِزَ٘‪٣‬ش ػ‪ٜ‬ي رٔؼِ‪ٌٛٝ ،ٚ‬ح حُيكن ٓغ أٗ‪٤ٓ ٚ‬ظَ ‪ٝ‬ػ‪٤‬ن‬ ‫حُ‪ِٜ‬ش رخُلِٔلش حُؼٔ‪٤‬وش ُ‪ ْٓ٨‬حُظ‪ ٢‬طو‪ٞ‬ى حُل‪٠‬خٍس حُ‪ ّٞ٤‬ا‪ ٫‬أٗ٘خ ػ٘ي حُظؤَٓ ٗـي أٗ‪ٓ ٌَ٘٣ ٚ‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗؼي‪٘ٓ ٙ‬ظـخ ً ػوخك‪٤‬خ ً‬ ‫ػخٗ‪٣ٞ‬خ ً ُِظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬حُٔخى‪ ١‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ح‪ٗ٩‬ظخؽ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظ‪٬ٜ‬ى ‪ٝ‬حُظزخىٍ‪ٝ .‬هي أٗخٍ اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ٓي‪ًَٗ َ٣‬ش‬ ‫(ٓ‪ )٢ٗٞ‬ك‪ٓ ٖ٤‬جَ‪ :‬أ‪ ٫‬طَحػ‪ ٕٞ‬ك‪٘ٓ ٢‬ظـخطٌْ حُو‪٤ٜٛٞ‬خص حُؼوخك‪٤‬ش ُِي‪ٝ ٍٝ‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د حُظ‪ ٢‬ط‪ٜ‬يٍ‪ ٕٝ‬اُ‪ٜ٤‬خ؟ أٗخٍ‬ ‫رو‪ٗ :ُٚٞ‬لٖ ‪٘ٛ‬خ ٗ‪ٜ٘‬غ ػوخكخص‪ٗ ٫ٝ ،‬ـي كخؿش اُ‪َٓ ٠‬حػخس ه‪٤ٜٛٞ‬خص أ‪ ٝ‬ط٘‪ٞ‬ػخص ػوخك‪٤‬ش!‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش طٌخى طٌ‪ ٕٞ‬كَ‪٣‬يس ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬ن حُزَ٘‪٣‬ش؛ اً إ ر‪٢‬ء حُظط‪ ٍٞ‬حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬ك‪ ٢‬حُٔخ‪ً ٢ٟ‬خٕ ‪ٔ​ٔ٣‬ق ري‪ٓ ٍٝ‬ئػَ‬ ‫ُِؼوخكش ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُ٘ٔ‪ ٞ‬حُٔخى‪ ،١‬أ‪ٔ​ٔ٣ ٝ‬ق ‪-‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪ -‬ريٍؿش ٖٓ حُظٌ‪٤‬ق ‪ٝ‬حُظ‪٬‬إّ ر‪ٜٔ٘٤‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬حػظوخى‪ ١‬إٔ ًَ ح‪٣٧‬يُ‪ٞ‬ؿ‪٤‬خص ‪ٝ‬حُو‪ٓ ًَٝ ،ْ٤‬خ ًخٕ ٓظ‪ ً٬ٜ‬رخَُِٓ ‪ٝ‬حُٔؼ٘‪ٝ ٠‬حُؼخىس ‪٣‬ظؼَ‪ٓ٫ ٝ‬ظلخٕ ‪ٞٛ‬‬ ‫ح‪ٛ٧‬ؼذ ٖٓ ٗ‪ٞ‬ػ‪ ،ٚ‬ك‪٤‬غ ‪٘٣‬لظق ‪ٝ‬ػ‪٘٤‬خ حُ‪ًٔ- ّٞ٤‬خ ُْ ‪٣‬ليع ٖٓ هزَ‪ -‬ػِ‪ ٠‬طِْٔ ٓخ ‪ ٖٓ ٞٛ‬هز‪ َ٤‬حٌُِس ‪ٝ‬حُٔظؼش ‪ٝ‬حَُحكش‬ ‫‪ٝ‬حُٔ٘لؼش‪ٓٝ ،‬خ ‪ ٖٓ ٞٛ‬هز‪ َ٤‬حُٔلٔ‪ٝ ،ّٞ‬حُؼخؿَ ‪ٝ‬حُٔطل‪٢‬؛ ‪ٝ‬طظويّ ك٘‪ ٕٞ‬حُظٔ‪٣ٞ‬خص حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُلِ‪ ٍٞ‬حُ‪ٓٞ‬ط‪٠‬‬ ‫‪ٝ‬طٌ‪٣ٝ‬ذ حُؼ٘خث‪٤‬خص ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ي‪ٓٝ ٖٛ‬و‪٤‬ق‪ٛٝ .‬خٍ ٓخ ًخٕ ‪ُ٣‬ؼي ٖٓ هز‪ َ٤‬حُٔلَٓخص ‪ٝ‬حُٔ​ٔ٘‪ٞ‬ػخص حُؼوخك‪٤‬ش ‪٣‬ظ‪٠‬خءٍ‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٔٓ ٞ‬ظَٔ ‪ٓٝ‬ظ‪ٜ‬خػي‪ٔٓ ،‬خ هي ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش حُٔطخف ‪٤ٟ‬خع حَُٔٗيحص حُؼِ‪٤‬خ ُلًَش حُل‪٤‬خس! ‪ٝ‬هي ىُض حُ٘‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي‬ ‫ُ‬ ‫حٌُٔخٕ حُِٓخَٕ ‪ًٔٝ ،‬خ ‪٣‬وظَ ح‪ٓ٫‬ظيح ُى ح‪٫‬طـخ‪٫ٝ .ٙ‬‬ ‫حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬إٔ حُل‪٠‬خٍس طـِذ حُؼوخكش‪ٝ ،‬أك‪٤‬خٗخ ً طوظِ‪ٜ‬خ ًٔخ ‪٣‬وظَ‬ ‫أىٍ‪ُٔ ١‬خًح ‪٣‬ليع ًُي؟ ‪ ٕ٧ َٛ‬حُل‪٠‬خٍس طؼزَ ػٖ ًحط‪ٜ‬خ رِـش أ‪ٟٝ‬ق ٖٓ حُِـش حُظ‪ ٢‬طؼزَ ر‪ٜ‬خ حُؼوخكش؟ أ‪ٕ٧ ٝ‬‬ ‫حُٔ٘ظـخص حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ػِ‪ِٛ ٠‬ش رخُِٔٔ‪ٝ ّٞ‬ػِ‪ِٛ ٠‬ش رخ‪ٞٛ٧‬حء ‪ٝ‬حَُؿزخص ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬طِ٘ع حُؼوخكخص اُ‪ ٠‬حُٔـَى‬ ‫‪ٝ‬حُٔظؼخُ‪٢‬؟ أ‪ ٝ‬إٔ ًُي ‪٣‬ليع ‪ ٕ٧‬طؼٔ‪ ْ٤‬حُٔ٘ظـخص حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش أٓ‪ ٖٓ َٜ‬طؼٔ‪ ْ٤‬حَُٓ‪ ُٞ‬حُؼوخك‪٤‬ش؟ أ‪ ٕ٧ ٝ‬حُٔ٘ظـِ‪ٖ٤‬‬ ‫رظ٘ٔ‪٤‬ش حُل‪٠‬خٍس ‪ ٌِٕٞ٘٣‬أ‪ٟ‬ؼخف حُٔ٘ظـِ‪ ٖ٤‬رظ٘ٔ‪٤‬ش حُؼوخكش؟ أ‪ ٌُٜٙ ٝ‬ح‪ٓ٧‬زخد ًِ‪ٜ‬خ‪ٝ .‬ػِ‪ ًَ ٠‬كخٍ كبٕ طـَرظ٘خ‬ ‫حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُوخ‪ٛ‬ش طيٍ ػِ‪ ٠‬إٔ حُظويّ حُؼَٔحٗ‪ً ٢‬خٕ ‪٣‬وظَٕ ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ رظَحؿغ ك‪٣ٞٓ ٢‬ش حُظي‪ٝ ٖ٣‬ح‪ُ٫‬ظِحّ‬ ‫حُوِو‪ ٢‬حُؼٔ‪٤‬ن‪ًٝ ،‬ؤٕ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُزَ٘‪َ٣ ١‬طزي ك‪ٌِ٣ ٖ٤‬ق ربىحٍس ٓ٘ظـخص ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش ‪ٟ‬ؤش ٖٓ أكن أ‪ٝ ُٚٞٛ‬ػ‪ٞ‬حرظ‪ٚ‬‬ ‫‪٣ٍِٓٝ‬خط‪ٌٛٝ .ٚ‬ح ‪٣‬ـؼَ حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ ٌَ٘٣ ١‬هط‪ٍٞ‬س ًوط‪ٍٞ‬س ‪ٟٝ ٌَ٤ٛ‬ؼ٘خ ُ‪ٓ ٚ‬لَى ٓ‪٤‬خٍس ‪ًٞٝ‬حرق ىٍحؿش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اٗ‪ٜ‬خ ُٔـخَٓس ًزَ‪ ٟ‬طِي حُظ‪ٗ ٢‬و‪ ّٞ‬ر‪ٜ‬خ حُ‪ ّٞ٤‬ك‪ٗ ٖ٤‬للِ ػِ‪ ٠‬حُ٘ـخف رٌَ ‪ِ٤ٓٝ‬ش اُ‪ ٠‬ىٍؿش ؿؼِ‪ ٚ‬ؿخ‪٣‬ش ك‪ ٢‬كي ًحط‪،ٚ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬ك‪٣ ٖ٤‬ولض حُ‪ٜٞ‬ص ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ٝ ٢‬حُو‪ ٢ٔ٤‬اُ‪ ٠‬ىٍؿش ح‪ٓ٫‬ظل‪٤‬خء ٖٓ ٍكؼ‪!ٚ‬‬ ‫حُؼَر‪٤‬ش حُظ‪ٓ ٢‬طَٗخ ك‪ ٢‬ر‪٤‬خٕ ك‪٠‬خثِ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػظٔظ‪ٜ‬خ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪ٜ‬للخص طظَحؿغ ك‪ ّٞ٣ ًَ ٢‬ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ٗ‪٤‬جخ ً ‪٣‬ظ‪ َٜ‬رخُؼوخكش‬ ‫ُ‪ٜ‬خُق حُِـخص ح‪٧‬ؿ٘ز‪٤‬ش ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ٗ‪٤‬جخ ً ‪٣‬ظ‪ َٜ‬رخُل‪٠‬خٍس‪ٝ .‬حُظَر‪٤‬ش ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ٗخه‪ُِ ً٬‬و‪ٝ ْ٤‬حُؼخىحص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي طظَحؿغ ‪٢ٛ‬‬ ‫ح‪٧‬هَ‪٣ٝ ،ٟ‬ظَٓن (حُظيٍ‪٣‬ذ) ر‪ٛٞ‬ل‪ٓ ٚ‬ظطِزخ ً ُ‪ٗ٬‬وَح‪ ١‬ك‪ٞٓ ٢‬م حُؼَٔ‪ .‬حُظـخٍس ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ‪٘ٛ‬يٓش حُظزخىٍ حُٔخى‪١‬‬ ‫طٌٔذ ك‪ ّٞ٣ ًَ ٢‬أٍ‪ٟ‬خ ً ػخرظش ػِ‪ ٠‬كٔخد ه‪ ْ٤‬حُِ٘ح‪ٛ‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يم ‪ٝ‬حُ٘وخء ‪ٝ‬حُ٘لخك‪٤‬ش ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ٓئَٗحص أه‪٬‬ه‪٤‬ش‪...‬‬ ‫حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬حُ٘ظْ حُٔخٍ‪٣‬ش طٌَ٘ ك‪ ٢‬ح‪٘ٓ َٛ٧‬ظـخص ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش طٔظ‪ٜ‬يف حُظوِ‪ ٖٓ َ٤‬حرظؼخى حُٔ​ٔخٍ حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬ػٖ ٓٔخٍ‬ ‫حُٔيُ‪٫ٞ‬ص حُؼوخك‪٤‬ش؛ ‪ٝ‬ط٘‪ٜ‬ي ‪ًِٜ ٌٙٛ‬خ ك‪ ٢‬روخع ًؼ‪َ٤‬س ٖٓ ػخُٔ٘خ ح‪ٞٗ ٢ٓ٬ٓ٩‬ػخ ً ٖٓ ح‪٤ٜٗ٫‬خٍ رٔزذ حٗظ٘خٍ ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُلٔخى ‪ٝ‬حَُٗ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُظ‪َٜ‬د ٖٓ حُ‪َ٠‬حثذ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ؿٔ‪ٞ‬ى حُو‪ٝ ْ٤‬حٗلٔخٍ كخػِ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ػٖ ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُٔ٘خٗ‪ ٢‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش‬ ‫ًخكش!‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪379‬‬

‫ٓغ ا‪ٔ٣‬خٗ‪ ٢‬حُؼٔ‪٤‬ن رؤٕ ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬أٗ‪٤‬خء ًؼ‪َ٤‬س ‪٣‬ـذ إٔ ٗظؼِٔ‪ٜ‬خ ٓ٘‪ ،ْٜ‬ا‪ ٫‬أٗ٘‪ ٢‬أإٖٓ أ‪٠٣‬خ ً إٔ حُؼوَ حُـَر‪٣ ٢‬و‪ٞ‬ى‬ ‫حُؼخُْ اُ‪ ٠‬حُيٓخٍ‪ ،‬ك‪٤‬غ ك‪ٗ َٜ‬لٔ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُزلغ ػٖ حُ‪ٓٞ‬خثَ ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ؿخ‪٣‬خص ك‪ ٢‬كي ًحط‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أهٌص كٌٔش حُـَد ‪-‬رٔخ ‪ ٢ٛ‬رلغ ك‪ ٢‬حُـخ‪٣‬خص‪ -‬طظَحؿغ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬و‪٤‬ق؛ رَ إ كٌٔش حُـَد طظَ‬ ‫ٓلي‪ٝ‬ىس حُ٘ـخػش؛ ‪ٜٗ٧‬خ ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ ر‪ٛٞ‬ل‪ٜ‬خ ٓ٘ظـخ ً ػوِ‪٤‬خ ً رؼ‪٤‬يحً ػٖ ح‪ٛ٫‬ظيحء ر٘‪ ٍٞ‬حُ‪ٞ‬ك‪- ٢‬إٔ ط‪ٜ‬ظي‪ ١‬اُ‪ ٠‬ػِش أ‪ ٠ُٝ‬أ‪ٝ‬‬ ‫اُ‪ ٠‬ؿخ‪٣‬ش ٗ‪ٜ‬خث‪٤‬ش‪ .‬حُؼِْ ‪٣‬زلغ ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ‬حُلٌٔش طزلغ ك‪ ٢‬حُـخ‪٣‬خص‪ٔٛٝ ،‬خ ٓؼخ ً ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬رؼي ػخُغ ‪( ٞٛ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ)‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪٣‬زيأ ػ٘ي حٗظزخ‪ ٙ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُزَ٘‪ ١‬اُ‪ٓ ٠‬لي‪ٝ‬ى‪٣‬ش ًَ ٖٓ حُؼِْ ‪ٝ‬حُلٌٔش‪ ٕ٧ ،‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ ػوَ ر‪ ٬‬كي‪ٝ‬ى‪ٖٓ َٜ٘٣ ،‬‬ ‫ػِْ ؿ‪ٓ َ٤‬لي‪ٝ‬ى‪.‬‬ ‫ُ‪ ٖٓ ْ٤‬حُ‪٬‬ثن اًح ًخٗض ُي‪٘٣‬خ ػ‪ٞ٤‬د ‪ٝ‬أهطخء ‪ٝ‬حٌٗٔخٍحص‪ٝ ،‬اًح ً٘خ ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ً ٠‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حَُٔحؿؼخص ‪ٖٓ ْ٤ُ-‬‬ ‫حُ‪٬‬ثن إٔ ٗٔظِْٔ طـخ‪ ٙ‬طَحؿغ حُؼوخكش أٓخّ حُل‪٠‬خٍس؛ ‪ ٕ٧‬ح‪ٓ٫‬ظٔ‪ٞٓ ّ٬‬ف ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬هٔخٍس َُأٓٔخٍ كٌَ‪ٓٝ ١‬ؼ٘‪ ،١ٞ‬هي‬ ‫‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ طؼ‪ ٚ٠٣ٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬ي‪ ٟ‬هَ‪ٝ !ٕٝ‬طزيأ حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ك‪ٗ ٖ٤‬ظٌٖٔ ٖٓ رِ‪ٍٞ‬س َٓؿؼ‪٤‬ش كٌَ‪٣‬ش ‪ٓٝ‬ؼَك‪٤‬ش ‪ٝ‬أه‪٬‬ه‪٤‬ش‬ ‫ٓٔظ٘زطش ٖٓ ٓـٔ‪ٞ‬ع أ‪ٛ‬يحك٘خ حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ‪ٝ​ٝ‬حؿزخط٘خ حٌُزَ‪.ٟ‬‬ ‫‪َّٝ‬للا حُٔ‪ٞ‬كن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪380‬‬

‫‪- 136‬لمن هذه الخٌمة؟‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ك‪ ٢‬ػو‪ً ٍٞ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ أكٌخٍ ‪٧‬ػٔخٍ ه‪٣َ٤‬ش ‪ٝ‬ا‪٬ٛ‬ك‪٤‬ش ًؼ‪َ٤‬س‪ ٌُٖ ،‬حٌُ‪ َٟ٣ ١‬حُ٘‪ٜ٘ٓ ٍٞ‬خ هِ‪ َ٤‬ؿيحً‪ٝ .‬ح‪٧‬هَ ٖٓ‬ ‫حُوِ‪ً ٞٛ َ٤‬حى حٌُ‪٣ ١‬لون ٗـخكخ ً ِٓل‪ٞ‬ظخ ً! ًِٔخ ٗ٘زض أُٓش حًظ٘ق ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔلٌَ‪ٝ ٖ٣‬حُيػخس إٔ ُي‪ ٟ‬ح‪ٓ٧‬ش ه‪ٍٜٞ‬حً‬ ‫أ‪ ٝ‬حٗلزخٓخ ً أ‪ٌِ٘ٓ ٝ‬ش ك‪ ٢‬ؿخٗذ ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗذ ك‪٤‬خط‪ٜ‬خ‪٣ٝ .‬زيأ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬رخُظؼخَٓ ٓغ ًُي ػِ‪٣َ١ ٠‬وظ‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ٝ :‬حكي‬ ‫‪ِ٣‬و‪ٓ ٢‬لخ‪َٟ‬س ‪ٝ‬ػخٕ ‪ٜ٣‬يٍ كظ‪ٝ ،ٟٞ‬ػخُغ ‪٣‬ئُق ًظخرخً‪ٍٝ ،‬حرغ ‪ُ ٌَِّ ٘٣‬ـ٘ش ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪ ...‬أ‪ٛ‬لخد حُلظخ‪ٝ ٟٝ‬حٌُظذ ‪ٝ‬حُوطذ‬ ‫‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬إٔ ٓ‪ٜٔ‬ظ‪ ْٜ‬حٗظ‪ٜ‬ض‪ٝ ،‬كؼِ‪ٞ‬ح ٓخ ػِ‪ ْٜ٤‬إٔ ‪٣‬لؼِ‪.ٙٞ‬‬ ‫‪٣ٝ‬زو‪ ٠‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ ٌِٕٞ٘٣ ٖ٣‬حُِـخٕ ‪ٝ‬حُٔـٔ‪ٞ‬ػخص ُِزلغ ‪ٝ‬حُظ٘ظ‪ ٍْٓٝ َ٤‬حُوط‪ ..٢‬اٗ‪ً ْٜ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬إٔ ٓ‪ٜٔ‬ظ‪ْٜ‬‬ ‫ًز‪َ٤‬س‪ٝ ،‬إٔ حَُى ػِ‪ ٠‬طِي ح‪ُٓ٧‬ش‪ ،‬أ‪ٓ ٝ‬ؼخُـش ًُي حُو‪ ٍٜٞ‬هي ‪٣‬ظطِذ ٓخ ‪ ٞٛ‬أًؼَ ٖٓ كظ‪ ٟٞ‬أ‪ ٝ‬هطزش‪.‬‬ ‫‪ ٢٠ٔ٣ٝ‬حُو‪ ّٞ‬ك‪ ٢‬حؿظٔخػخط‪ ْٜ‬ح‪ٓ٧‬ز‪ٞ‬ػ‪٤‬ش أ‪ ٝ‬حُ٘‪٣َٜ‬ش أ‪ ٝ‬حُل‪٤ِٜ‬ش‪ٔ٣ٝ ،‬ظلَؿ‪ ٕٞ‬ؿ‪ٜ‬ي‪١ٝ ْٛ‬خهظ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬اؿَحء حُيٍحٓخص‬ ‫حُٔطِ‪ٞ‬رش‪ًِٔٝ ،‬خ كَؿ‪ٞ‬ح ٖٓ ىٍحٓش ؿِث‪٤‬ش‪ َٔٗ ،‬حُزلغ ؿِث‪٤‬ش أهَ‪ٝ .ٟ‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ ٠ُٔ٘٣‬حُ‪ٜ‬يف ح‪ٓ٧‬خٓ‪٢‬‬ ‫حٌُ‪ ١‬حؿظٔؼ‪ٞ‬ح ٖٓ أؿِ‪ٝ ،ٚ‬طـي ُي‪ ْٜ٣‬أ‪ٛ‬يحف ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س ‪٣‬زلؼ‪ ٕٞ‬ػٖ ‪ٓٝ‬خثَ ‪ٝ‬أ‪ُ َ١‬زِ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خ ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪ٓٝ ..‬غ َٓ‪ ٍٝ‬ح‪٣٧‬خّ‬ ‫طؤط‪ ٢‬حُ‪ٜٞ‬حٍف ‪ٝ‬حُ٘‪ٞ‬حؿَ‪ٝ ،‬طلظَ حُؼِحثْ‪ٞٔ٣ٝ ،‬ى ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخٗٔيحى ح‪٥‬كخم ‪ٝ‬رؼيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪٤ِٛ٧‬ش ُٔؼخُـش ٓخ‬ ‫ط‪ٜ‬ي‪ٝ‬ح ُٔؼخُـظ‪ٍٝ .ٚ‬رٔخ ؿخءص أُٓش ؿي‪٣‬يس‪ ،‬أٗٔظ‪ ْٜ‬حُوي‪ٔ٣‬ش‪ٝ ،‬ىكؼظ‪٘ٗ٬ُ ْٜ‬ـخٍ ر‪ٜ‬خ! ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ُٝ‬جي حُٔـظٔؼ‪ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬زلؼ‪ ٕٞ‬ك‪ٔٓ ٢‬خثَ هخٍؽ حهظ‪ٜ‬خ‪ٌُُٝ ،ْٜٛ‬ي كبٗ‪٣ ْٜ‬زٌُ‪ ٕٞ‬ؿ‪ٜ‬يحً ‪ٛ‬خث‪ٝ​ٝ ً٬‬هظخ ً ‪ ً٬٣ٞ١‬كظ‪ٔ٣ ٠‬زَ‪ٝ‬ح أؿ‪ٞ‬حٍ ح‪ُٓ٧‬ش أ‪ٝ‬‬ ‫حُو‪٤٠‬ش حُظ‪ ٢‬ط‪ٜ‬ي‪ٝ‬ح ُ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬كظ‪ٞ٣ ٠‬ؿي‪ٝ‬ح هخػيس ُِل‪ ْٜ‬حُٔ٘ظَى ر‪ًٝ .ْٜ٘٤‬ؼ‪٘٣ ْٜ٘ٓ َٕٝ٤‬ؼَ‪ ٕٝ‬رؤٗ‪٣ ْٜ‬لِٔ‪ ٕٞ‬حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫ح‪٧‬ػزخء‪ٝ ،‬أٗ‪ُ ْ٤ُ ٚ‬ي‪ ْٜ٣‬أ‪١ ١‬خهش ُظلَٔ أػزخء ؿي‪٣‬يس‪ٌُٝ ،‬ح كبٗ‪٣ ْٜ‬ل‪٣ٝ ٕٞ٠٤‬ط‪ ُٕٞٞ‬ك‪ ٢‬حُٔ٘خه٘خص حُ٘ظَ‪٣‬ش‪ٝ ،‬ك‪٢‬‬ ‫ٗلْ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬ط‪ٞ‬ؿْ هل‪ ٖٓ ٢‬إٔ ‪٘٣‬ظ‪ ٢ٜ‬حُزلغ اُ‪ ٠‬طٌِ‪٤‬ل‪ ٚ‬ر٘‪٢‬ء ػِٔ‪ٌُٝ .٢‬ح كبٕ طِي حُٔ٘خه٘خص ط٘يكغ‬ ‫رخُـَ‪ِ٣‬س رؼ‪٤‬يحً ػٖ ٓ‪٤‬خى‪ ٖ٣‬حُؼَٔ‪ٝ .‬اًح أك‪٠‬ض اُ‪٢ٗ ٠‬ء ػِٔ‪ ،٢‬ك‪٘٤‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬أٗوخ‪ ٖٓ ٙ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔـظٔؼ‪،ٖ٤‬‬ ‫كخُٔـظٔؼ‪ ٕٞ‬هِو‪ٞ‬ح ُِظ٘ظ‪ٝ ،َ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗوخ‪ ٙ‬أهَ ٓ‪٣ٞ‬ش إٔ ‪٣‬ظ‪ُٞٞ‬ح حُظ٘ل‪!ٌ٤‬‬ ‫ػْ ‪٣ ٫‬ـي‪ ٕٝ‬أ‪ُٝ‬جي حُٔ٘لٌ‪ٝ ،ٖ٣‬ط٘ظ‪ ٢ٜ‬حُؼخ‪ٛ‬لش رٔـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ ح‪٤٘ٓ٧‬خص ‪ٝ‬حُٔوظَكخص حُظ‪ٓ ٢‬خ طلظؤ إٔ طٔو‪ ٢‬رخُظوخىّ‪.‬‬ ‫هي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬حُٔل‪٤‬ي إٔ ٗ‪ٟٞ‬ق إٔ أ‪ٓ ْٛ‬خ ‪ُ٣‬طِذ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔزخىٍحص حُو‪َ٤‬س‪ ٞٛ ،‬إٔ ‪٣‬ؼظوي ك‪ٓ ًَ ٢‬ـٔ‪ٞ‬ػش أ‪ُ ٝ‬ـ٘ش‬ ‫ٗو‪ٝ ٚ‬حكي ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ إٔ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ػِٔ‪ُ٣ ٢‬ؼي أ‪٣ُٞٝ‬ش ٓطِوش رخُ٘ٔزش اُ‪ًٝ ،ٚ٤‬ؤٗ‪٣ ٚ‬و‪ :ٍٞ‬أٗخ ‪ٛ‬خكذ ‪ٌٙٛ‬‬ ‫حُو‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ​ٔئ‪ ٍٝ‬ػ٘‪ٜ‬خ ‪ٝ‬كخٓ‪ٜ٤‬خ‪ ٖٓٝ ،‬أٍحى حُظؼخ‪ٓ ٕٝ‬ؼ‪ ٢‬كؤٗخ ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٝ ،‬إ ُْ أؿي كٔؤطخرغ حُؼَٔ ‪ٝ‬كي‪ .١‬اٗ‪ ٚ‬رٌُي‬ ‫‪٣‬ـؼَ ٖٓ ٗلٔ‪ٓ ٚ‬ل‪ٍٞ‬حً ‪٣‬ـٌد اُ‪ ًَ ٚ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬خًٍ‪ٓ ّٞٔٛ ٚٗٞ‬خ ط‪ٜ‬ي‪ ٟ‬اُ‪ .ٚ٤‬أ‪٣ُٞٝ‬ش ‪ٝ‬حكيس طُويّ رٌَ٘ ؿ‪٤‬ي‬ ‫ه‪ ٖٓ َ٤‬أ‪٣ُٞٝ‬خص ًؼ‪َ٤‬س‪٣ ٫ ،‬ـي ‪ٛ‬خكز‪ٜ‬خ أ‪١ ١‬خهش ًخك‪٤‬ش ُويٓش أ‪ٜ٘ٓ ١‬خ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪َّٝ .‬للا حُٔ‪ٞ‬كن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪381‬‬

‫‪"- 137‬المرأة‪ :‬نقطة مفصلٌة"‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ًِٔخ طلظق ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ ػِ‪ٝ ٠‬حهؼ‪ًِٔٝ ،ْٜ‬خ طلظق ‪ٝ‬ػ‪ ْٜ٤‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ر‪ ٖٓ ْٜ٘٤‬طزخ‪٘٣‬خص ‪ٝ‬ط٘‪ٞ‬ػخص هلِص (ه‪٤٠‬ش حَُٔأس)‬ ‫ُظٌ‪ ٕٞ‬أكي حُٔلخ‪ ٍٝ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ك‪ٗ ًَ ٢‬وخٕ‪ ،‬رَ إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص ‪ٝ‬ح‪٧‬كِحد ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‬ ‫‪٣‬ـؼِ‪ٞٓ ٖٓ ٕٞ‬هل‪ ٖٓ ْٜ‬حَُٔأس أكي أ‪ ْٛ‬حُي‪٫٫‬ص ػِ‪١ ٠‬ز‪٤‬ؼش حطـخ‪١ٝ ْٜٛ‬ز‪٤‬ؼش ٗظَط‪ٔ​ُِٔ ْٜ‬خثَ حُ‪٤٘١ٞ‬ش حٌُزَ‪،ٟ‬‬ ‫‪ٌُٜٝ‬ح كبٕ ط٘خ‪ٔٓ ٍٝ‬خثَ ا‪٬ٛ‬ف حَُٔأس‪٣ ،‬ظْٔ رلٔخٓ‪٤‬ش هخ‪ٛ‬ش ُي‪ ٟ‬حُـٔ‪٤‬غ‪ٌ٣ ٫ٝ ،‬خى ‪٣‬طَف كظ‪٣ ٠‬ؼ‪ َ٤‬حُؼ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ق‬ ‫‪ٝ‬حُِ‪ٝ‬حرغ ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش ك‪ ًَ ٢‬حطـخ‪ٝ ٙ‬ػِ‪ٔٓ ًَ ٠‬ظ‪ٌُٜٝ ،ٟٞ‬ح كبٕ حُظ٘خ‪٣ ُٚ ٍٝ‬ظْٔ ىحثٔخ ً رخُل‪٤‬طش ‪ٝ‬حُلٌٍ‪٣ٝ ،‬لظخؽ اُ‪٠‬‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٫‬كظَحُحص‪.‬‬ ‫‪ٝ ٖٓٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ كبٕ ًَ ح‪- ْٓ٧‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬زي‪ -ٝ‬طـؼَ ٖٓ حَُٔأس حُٔ٘خ‪ ١‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪َُ٘ ٢‬ك‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ طـؼَ ٓ٘‪ٜ‬خ ٓخ ‪٘٣‬ز‪ٚ‬‬ ‫حُٔئطٖٔ ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬ح‪ًٝ ،١َٓ٧‬ؤٕ ‪ ِّ ٛ‬حَُٔأس ُِٔ‪ٜ‬ي ؿؼَ ٓ٘‪ٜ‬خ حُو‪ ّْ٤‬ح‪ ٍٝ٧‬ػِ‪ ٠‬ػِٔ‪٤‬ش ٗوَ‬ ‫حُظوخُ‪٤‬ي حُ٘ؼز‪٤‬ش ‪ٝ‬حٓظَٔحٍ‪ٛ‬خ ػزَ حُؼ‪.ٍٜٞ‬‬ ‫‪ ٫‬أٓظط‪٤‬غ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخٍ إٔ أه‪ٓ ًَ ٍٞ‬خ ‪٣‬ـذ ه‪ ُٚٞ‬ك‪٨‬هظ‪ َٜ‬اًحً ػِ‪ٓ ٠‬خ أٍح‪ ٙ‬أًؼَ أ‪٤ٔٛ‬ش‪ًُٝ ،‬ي ػزَ حُلَ‪ٝ‬ف‬ ‫حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ٔ٣ ٫ )1‬ظط‪٤‬غ أكي ك‪٘٤‬خ إٔ ‪ِ٣‬ػْ إٔ أك‪ٞ‬حٍ حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش ػِ‪ ٠‬ه‪ٓ َ٤‬خ ‪َ٣‬حّ ك٘لٖ ٌٗ٘‪ٞٓ ٖٓ ٞ‬ء كخٍ حَُٔأس‬ ‫حُٔ​ِٔٔش‪ًٔ ،‬خ ٌٗ٘‪ٞٓ ٖٓ ٞ‬ء كخٍ حَُؿَ حُٔ​ِْٔ؛ رَ اٗ‪ ْ٤ُ ٚ‬ك‪ ٢‬حُـَد أ‪ ٝ‬حَُ٘م ٖٓ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬يػ‪ ٢‬إٔ أك‪ٞ‬حٍ‬ ‫ٗٔخث‪ٍٝ ٚ‬ؿخُ‪ٔٓ ٚ‬ظـ٘‪٤‬ش ػٖ ح‪٬ٛ٩‬ف‪ٝ ،‬اًح ًخٕ ك‪ ٢‬حُي‪ ٍٝ‬حُـَر‪٤‬ش ٖٓ ‪٣‬ظوٌ ٖٓ حُلي‪٣‬غ ػٖ أ‪ٟٝ‬خع حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش‬ ‫ػخٓش ‪ٝ‬حَُٔأس حُؼَر‪٤‬ش هخ‪ٛ‬ش ‪ِ٤ٓٝ‬ش ُِ‪٠‬ـ‪ ٢‬ػِ‪٘٤‬خ ‪ِ٤ٓٝ​ٝ‬ش ُِظيهَ ك‪ٗ ٢‬ئ‪٘ٗٝ‬خ‪ ،‬كبٕ ‪ٌٛ‬ح ‪٘٣ ٫‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬يكؼ٘خ اُ‪ ٠‬حُظزخ‪١‬ئ‬ ‫ك‪ ٢‬ط٘ٔ‪٤‬ش حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش ‪ٝ‬ىكؼ‪ٜ‬خ ٗل‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬خّ‪.‬‬ ‫ٗلٖ ٖٓ ك‪٤‬غ حُٔزيأ ٓغ ًَ ٖٓ ‪٣‬يػ‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬ح‪٬ٛ٩‬ف ًخث٘خ ً ٖٓ ًخٕ‪ٔ٣ ٖٓ ٌَُٝ ،‬خػيٗخ ػِ‪ ٚ٤‬حٌَُ٘ ‪ٝ‬حُؼَكخٕ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ )2‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗؼظَف أٗ‪ ٚ‬ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُؼو‪ٞ‬ى حُؤ​ٔش حُٔخ‪٤ٟ‬ش ‪ُٝ-‬ي إٔ طو‪ ٍٞ‬حُوَ‪ً -ٕٝ‬خٕ ؿَ ح‪ٛ‬ظٔخٓ٘خ ٓ‪َٜٝ‬كخ ً‬ ‫اُ‪٤ٛ ٠‬خٗش حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش ‪ٝ‬حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُٔلخكظش ػِ‪ٜ٤‬خ ‪٘ٓٝ‬ؼ‪ٜ‬خ ٖٓ ح‪٫‬هظ‪ ١٬‬رخَُؿخٍ‪ .‬هي ‪َٛ‬ك٘خ ‪ ٖٓ %80‬ؿ‪ٜٞ‬ىٗخ‬ ‫ك‪ًُ ٢‬ي‪َٛٝ ،‬ك٘خ ‪ٜ٘ٓ %20‬خ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ط٘ٔ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬اػيحى‪ٛ‬خ ُِٔ‪ٜٔ‬خص حُِٔوخس ػِ‪ً ٠‬خ‪ِٜٛ‬خ‪.‬‬ ‫‪ًٝ‬خٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلؼَ حُؼٌْ ٖٓ ًُي‪ .‬اٗ٘خ ‪ٗ ٫‬وظِق ك‪ ٢‬أ‪٤ٔٛ‬ش كـخد حَُٔأس ‪ٝ‬أ‪٤ٔٛ‬ش ارؼخى‪ٛ‬خ ػٖ ٓ‪ٞ‬ح‪ ٖ١‬حُلظٖ ‪ٝ‬ارؼخى‬ ‫ٓ‪ٞ‬ح‪ ٖ١‬حُلظٖ ػ٘‪ٜ‬خ‪ٌٛ ٌُٖ ،‬ح ‪٣‬ـذ إٔ ‪٣‬ظٔخ‪ٝ‬م ٓغ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُزَحٓؾ ‪ٝ‬ح‪ٝ َ١٧‬ح‪٤ُ٥‬خص حُظ‪ ٢‬طٔخػي‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬إٔ طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫حُِ‪ٝ‬ؿش ‪ٝ‬حَُٔر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُيحػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬ح‪٘١‬ش حُ‪ٜ‬خُلش ‪ٝ‬حُٔ٘ظـش‪ ُٞٝ ،‬أٗ٘خ طٔخءُ٘خ ػٖ حُٔئٓٔخص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬كَ ًُي ُْ ٗـي ا‪٫‬‬ ‫حُوِ‪ٝ َ٤‬حُوِ‪ َ٤‬ؿيحً ٓٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗظليع ػ٘‪.ٚ‬‬ ‫‪ )3‬إ حُـَد ك‪٣ ٖ٤‬طخُذ رب‪٬ٛ‬ف أ‪ٟٝ‬خع حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش ‪ًٌُٝ-‬ي حٌُ‪٣ ٖ٣‬لظطز‪ ٕٞ‬رلزخُ‪٘٣ -ٚ‬ظَ اُ‪ٝ ٠‬حهغ حَُٔأس‬ ‫ُي‪٘٣‬خ‪ٝ ،‬اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬ـذ إٔ طٌ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬أكن ػوخكظ‪ٍٝ ٚ‬إح‪ ٙ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش‪ٝ ،‬رٔخ إٔ حُـَر‪٣ ٖ٤٤‬ـؼِ‪ ٖٓ ٕٞ‬ػوخكظ‪ٖٓٝ ْٜ‬‬ ‫ٓ٘ـِحط‪َٓ ْٜ‬ؿؼ‪٤‬ش ً‪٤ٗٞ‬ش ٗخِٓش ‪ٓٝ‬ظلَىس‪ ،‬كبٗ‪ٔ٣ ٫ ْٜ‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬إٔ ‪٣‬يًٍ‪ٞ‬ح إٔ حُؼخُْ ‪ٝ‬إ ًخٕ ‪ٔ٣‬ظظَ رل‪٠‬خٍس ‪ٝ‬حكيس‪،‬‬ ‫‪ ٢ٛ‬ك‪٠‬خٍط‪ ْٜ‬ا‪ ٫‬أٗ‪٣ ٚ‬لظلع ُ٘لٔ‪ ٚ‬رظ٘‪ٞ‬ع ػوخك‪ٛ ٢‬خثَ‪ٗٝ .‬لٖ حُٔ​ِٔٔ‪ُ٘ٔ ٖ٤‬خ ٍح‪ ٖ٤ٟ‬ػٖ ‪ٟٝ‬غ حَُٔأس حُـَر‪٤‬ش‪ًٔ ،‬خ‬ ‫إٔ ٓخ حهظزٔظ‪ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٖٓ حُـَد ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حَُٔأس ٓزَّذ ُ٘خ ٌٓ٘‪٬‬ص ًؼ‪َ٤‬س‪٘ٗ ُْٝ ،‬ظلغ ٓ٘‪ ٚ‬ر٘‪٢‬ء‬ ‫ً‪ ١‬ه‪ٔ٤‬ش؛ ‪ ٖٓٝ‬ػْ كبٗ٘خ ‪ٗ ٫‬ـي ُي‪ ٟ‬حُـَد حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ حُٔ٘​٘‪َُِٔ ٍٞ‬أس حُٔ​ِٔٔش‪.‬‬ ‫إ أٓش ح‪ ٢ٛٝ ّ٬ٓ٩‬طلخ‪ ٍٝ‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬رؤ‪ٟٝ‬خع حَُٔأس ُي‪ٜ٣‬خ ‪ ٫‬ط٘طِن ٖٓ كَحؽ طَ٘‪٣‬ؼ‪ ٢‬أ‪ٓ ٝ‬ؼَك‪ًٔ ،٢‬خ أٗ‪ٜ‬خ ُ‪ٔ٤‬ض‬ ‫ح‪ٓ٧‬ش حُطخٍثش ػِ‪ ٠‬حُظخٍ‪٣‬ن‪ ٫ٝ ،‬ح‪ٓ٧‬ش حُظ‪ ٢‬طٌ٘‪ ٞ‬حُؼ‪ ُٞ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬ح‪٧‬ػَحف ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُي‪٫٫‬ص حَُِٓ‪٣‬ش‪ .‬اٗ٘خ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪382‬‬

‫رٔؼ٘‪ ٠‬آهَ ِٗٔي ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُلِٔلش ‪ٝ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُظَ٘‪٣‬غ ٓ٘ظ‪ٓٞ‬ش ٖٓ حُو‪ٝ ْ٤‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬ح‪٧‬كٌخّ حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ًَ ٚ‬‬ ‫كًَخص حُ٘‪ٝ ٜٝٞ‬حُظويّ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼي ًخكش رٔخ ك‪ٜ٤‬خ ‪ٛ‬ؼ‪٤‬ي حَُٔأس‪ٝ .‬اٗ٘خ رخُظخُ‪ٗ ٢‬ؼظوي إٔ ح‪٬ٛ٩‬ف حٌُ‪ ٢َٓ٣ ١‬اُ‪٠‬‬ ‫ِٗع ه‪٤٠‬ش حَُٔأس ٖٓ طِي حُٔ٘ظ‪ٓٞ‬ش ُ‪ ْ٤‬رب‪٬ٛ‬ف‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ ٞٛ‬طوَ‪٣‬ذ‪ .‬طلَ‪َّ ْ٣‬للا ‪-‬طؼخُ‪ِٗ​ُِ -٠‬خ ‪ٔ٣‬ظِ​ِّ ريح‪ٛ‬ش طؤٓ‪ْ٤‬‬ ‫أ‪ٟٝ‬خع‪ ،‬طٔخػي حَُؿخٍ ‪ٝ‬حُ٘ٔخء ػِ‪ ٠‬حُؼلخف ٖٓ ٗل‪ ٞ‬حُزؼي ػٖ حهظ‪ ١٬‬حُـ٘ٔ‪ٓٝ ٖ٤‬ظَ حَُٔأس ُٔلخط٘‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حُزؼي ػٖ‬ ‫ًَ ٓخ ‪٤ٜ٣‬ؾ حُـَحثِ‪ٝ .‬إ ً‪ ٕٞ‬حَُٔأس طَع ٗ‪ٜ‬ق ٗ‪٤ٜ‬ذ حَُؿَ ٖٓ حُٔ‪َ٤‬حع ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُلخ‪٫‬ص ‪َٓ-‬طز‪ ٢‬رظَ٘‪٣‬ؼخص‬ ‫أهَ‪ٓ ٟ‬ؼَ ً‪ ٕٞ‬حَُؿَ ‪ ٞٛ‬حٌُِٔق رخ‪ٗ٩‬لخم ػِ‪ ٠‬ح‪َٓ٧‬س‪ٓٝ ،‬ؼَ ً‪ ٞٛ ٚٗٞ‬حٌُ‪٣ ١‬يكغ حُٔ‪ٌ​ٌٛٝ َٜ‬ح‪ ،...‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ‬ ‫حٌُ‪٣ ٖ٣‬طخُز‪ ٕٞ‬رب‪٬ٛ‬ف ٗئ‪ ٕٝ‬حَُٔأس ‪ٝ‬كن ٓخ ‪ٓ ٞٛ‬خثي ُي‪ ٟ‬حُؼخُْ حُ‪ٜ٘‬خػ‪٣ ٫ ٢‬ؼ‪ َٕٝ٤‬أ‪ ١‬حٗظزخ‪ٔ​ُٔ ٙ‬ؤُش ٓ‪ٜٔ‬ش‪٢ٛ ،‬‬ ‫إٔ حُظويّ ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُٔ​ٔظخُ ‪٣‬ظَ َٓط‪ٜ٘‬خ ً ُ‪ٔٗ٬‬ـخّ ر‪ٓ ٖ٤‬ؼظويحص حَُٔء ‪ًِٞٓٝ‬خط‪ٝ ٚ‬أ‪ٟٝ‬خػ‪ ٚ‬حُؼخٓش‪ًٔ .‬خ إٔ‬ ‫حُظ‪ٞ‬ؿ‪ٜ٤‬خص ‪ٝ‬حُظَ٘‪٣‬ؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طؼَٔ ٓـظٔؼش ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ٓ٘ظ‪ٓٞ‬ش ‪ٝ‬حكيس‪ٝ ،‬إ اىهخٍ أ‪ ١‬طؼي‪٬٣‬ص ؿ‪٣َٛٞ‬ش ػِ‪٠‬‬ ‫أ‪ ١‬ؿِء ٖٓ أؿِحء حُٔ٘ظ‪ٓٞ‬ش ‪٣‬ؼ‪ٞ‬م آىحء‪ٛ‬خ حٌُِ‪.٢‬‬ ‫‪ )4‬اًح طًَ٘خ حُؼ‪ٞ‬حرض حُظ‪ُ ٢‬ي‪٘٣‬خ ك‪ ٢‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُٔظؼِوش ر٘ئ‪ ٕٝ‬حَُٔأس‪ ،‬كبٗ٘خ ٓ٘ـخىٍ‪ٛ‬خ اُ‪ ٠‬حؿظ‪ٜ‬خىحص ‪ٝ‬طـخٍد رَ٘‪٣‬ش‬ ‫هخ‪َٛ‬س ‪ٛٝ‬خىٍس ٖٓ ٍإ‪ ٟ‬اهِ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬ؿخٗز‪٤‬ش ٓلي‪ٝ‬ىس (‪ٝ‬حُؼوَ ‪ٜ٣ ٫‬يٍ ىحثٔخ ً ا‪ ٫‬ػٖ ٍإ‪ ٟ‬ؿِث‪٤‬ش)‪ٝ ،‬طِي ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خىحص‬ ‫ٓظـ‪َ٤‬س ‪ٓٝ‬ظـيىس ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طزخ‪ ١‬ر‪ٜ‬خ ‪٣ ٫‬ؼ٘‪ ٢‬حُظزؼ‪٤‬ش ُٔخ ‪َٓ ٞٛ‬كِ‪ٓٝ ٢‬ظط‪ ٍٞ‬كلٔذ‪٣ ٌُٚ٘ ،‬ؼ٘‪ ٢‬أ‪٠٣‬خ ً اكيحع ط‪ٜ‬يػخص‬ ‫ك‪ ٢‬حُز٘‪ ٠‬حُؼٔ‪٤‬وش ىحهَ ٓـظٔؼخط٘خ ‪ٝ‬ط٘ظ‪٤‬ض حُو‪ ٟٞ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ر‪ٓ ٖ٤‬ظٔ​ٔي رخُوي‪ٛ٫ٝ ْ٣‬غ هِق حُـي‪٣‬ي‪ ْ٤ُٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫ٓ‪ِٜ‬لش ‪ ١٧‬أكي ك‪٘٤‬خ‪.‬‬ ‫ك‪ ٖ٤‬ؿِح ح‪ٍٝ٧‬ر‪ ٕٞ٤‬أكَ‪٣‬و‪٤‬خ ك‪ ٢‬حُوَٕ حُظخٓغ ػَ٘ أري‪ٝ‬ح حٓظ‪ٜ‬ـخٗ‪ُ ْٜ‬ظٌ٘ق حَُٔأس ح‪٧‬كَ‪٣‬و‪٤‬ش ‪ٝ‬ػيّ ح‪ٛ‬ظٔخٓ‪ٜ‬خ رٔظَ‬ ‫ؿٔي‪ٛ‬خ‪ ،‬ك‪٤‬غ ًخٗض حَُٔأس ح‪ٍٝ٧‬ر‪٤‬ش آٌٗحى طِزْ ػ‪٤‬خرخ ً ‪ِ٣ٞ١‬ش ٓخرـش‪ًٔ ،‬خ ًخٗض ط‪٠‬غ ٗ‪٤‬جخ ً ػِ‪ٍ ٠‬أٓ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حُ‪ ّٞ٤‬طـخ‪ُٝ‬‬ ‫حُؼَ‪ ١‬ح‪ٍٝ٧‬ر‪ٓ ًَ ٢‬وخ‪ ْ٤٣‬حُل٘ٔش‪ٛٝ ،‬خٍ ٓخ ‪ ٞٛ‬ىحٍؽ كـش أه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬هخٗ‪٤ٗٞ‬ش ‪ ٌٖٔ٣‬ح‪٫‬طٌخء ػِ‪ٜ٤‬خ رؼ‪٤‬يحً ػٖ أ‪١‬‬ ‫ٗ‪ ٜٙٞ‬ى‪٤٘٣‬ش أ‪ٍٝٞٓ ٝ‬ػخص ػوخك‪٤‬ش‪ٝ .‬طـخ‪ ُٝ‬ح‪ًُ َٓ٧‬ي أ‪٠٣‬خ ً اُ‪ ٠‬أٗ‪٤٠٣ ٚ‬ن رِي ًٍػخ ً روطؼش هٔخٕ ط‪٠‬ؼ‪ٜ‬خ ِٓٔٔش‬ ‫ػِ‪ٍ ٠‬أٓ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ط‪ٜ‬يٍ حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُلخظَس ٌُُي‪ٓ ،‬غ إٔ ًُي حُزِي ‪ٛٞ٣‬ق رؤٗ‪ ًَِٓ ٚ‬حُظ٘‪ٝ َ٣ٞ‬ح‪ٗ٩‬ؼخع حُل‪٠‬خٍ‪١‬‬ ‫‪ٝ‬حُي‪ٞٔ٣‬هَح‪ ٢١‬ح‪!!ٍٝ٧‬‬ ‫‪ )5‬إ ح‪٫‬هظ‪٬‬ف حُظَ٘‪٣‬ل‪ٝ ٢‬حُلِ‪ُٞٞ٣‬ؿ‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬حَُؿَ ‪ٝ‬حَُٔأس‪ ،‬كيى ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش اُ‪ٓ ٠‬ي‪ ٟ‬رؼ‪٤‬ي حُي‪ ٍٝ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪ٌَُ ٢‬‬ ‫ٓ٘‪ٜٔ‬خ ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس‪ ،‬كٌ‪ ٕٞ‬حَُٔأس ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طلَٔ ‪ٝ‬طِي ‪ٝ‬طَُ‪ٟ‬غ‪ ،‬ؿؼَ ٖٓ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُطز‪٤‬ؼ‪٤‬ش إٔ ط‪ٜ‬ظْ ‪ ٢ٛ‬ر٘ئ‪ ٕٝ‬ح‪َٓ٧‬س‬ ‫‪ ْ٤ُٝ‬حَُؿَ‪ًٔ ،‬خ ؿؼَ ٖٓ حُطز‪٤‬ؼ‪ ٢‬أ‪٠٣‬خ ً إٔ طٌٔغ ك‪ ٢‬حُز‪٤‬ض أًؼَ ٖٓ ٌٓ‪ٞ‬ع حَُؿَ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ئػَ ػِ‪ٓ ٠‬ـَٔ‬ ‫هزَحط‪ٜ‬خ حُل‪٤‬خط‪٤‬ش‪٣ٝ ،‬ـؼَ آٍحء‪ٛ‬خ ٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ػٔخٍ هخٍؽ حٍُِٔ٘ ‪٣ ٫‬ظْ رخٌُلخءس حُظ‪ ٢‬طزي‪ ٝ‬ك‪ ٢‬أىحء حَُؿَ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ‬ ‫حَُٔأس ُْ طٔظلي ٖٓ طَ٘‪٣‬ؼخص حُٔ​ٔخ‪ٝ‬حس حُٔطِوش ٓغ حَُؿخٍ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬رِيحٕ حُؼخُْ ٓ‪ ٟٞ‬حُوِ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ ،َ٤‬خ ػِ‪٠‬‬ ‫‪ٛ‬ؼ‪٤‬ي حُ‪ٞ‬ظخثق حُؼِ‪٤‬خ؛ ك٘ٔزظ‪ ٖٜ‬ر‪ٍ ٖ٤‬إٓخء حُي‪ٝ ٍٝ‬حُ‪ٍُٞ‬حء ‪ٝ‬ح‪٘ٓ٧‬خء ‪ٝ‬حُٔيٍحء حُؼخٓ‪ٓ ٖ٤‬ظيٗ‪٤‬ش ؿيحً‪ ٫ٝ ،‬طويّ حُي‪ٍٝ‬‬ ‫حُٔظويٓش ٗ‪٤‬جخ ً ُحثيحً ك‪ٌٛ ٢‬ح ػٔخ طويٓ‪ ٚ‬حُي‪ ٍٝ‬حُ٘خٓ‪٤‬ش‪ .‬ػْ إ ً‪ ٕٞ‬حَُٔأس أهق ‪ُٗٝ‬خ ً ٖٓ حَُؿَ ‪ٝ‬أ‪ٛ‬ـَ كـٔخ ً ٓ٘‪،ٚ‬‬ ‫ؿؼِ‪ٜ‬خ ؿ‪ َ٤‬هخىٍس ػِ‪ٓ ٠‬زخَٗس ح‪٧‬ػٔخٍ حُظ‪ ٢‬طظطِذ ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُو‪ٞ‬س حُزيٗ‪٤‬ش‪ٌ​ٌٛٝ .‬ح كخُي‪ ٍٝ‬حُظ‪ ٢‬ؿ٘يص حُ٘ٔخء‬ ‫ك‪ ٢‬ؿ‪ٜٗٞ٤‬خ طٌَ اُ‪ٜ٤‬خ حُو‪٤‬خّ رزؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ػٔخٍ ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش‪ ٫ٝ ،‬طٌِل‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُـخُذ رٔزخَٗس حُوظخٍ‪ٝ .‬ك‪ ٢‬حُ‪٣٫ٞ‬خص حُٔظليس‬ ‫حٗظ‪ٜ‬ض رؼ‪ ٞ‬حُيٍحٓخص ‪ٝ‬ح‪٩‬ك‪ٜ‬خءحص اُ‪ ٠‬إٔ حَُ٘‪٤١‬ش ح‪٤ٌ٣َٓ٧‬ش طٔظويّ حُٔ‪٬‬ف‪ٝ ،‬طوظَ ٖٓ حُٔطخٍى‪ ٖ٣‬أًؼَ ٓٔخ‬ ‫‪٣‬لؼِ‪ ٚ‬حَُ٘‪١‬ش حًٌُ‪ ٍٞ‬رٔزذ ‪ٟ‬ؼق حُو‪ٞ‬س حُزيٗ‪٤‬ش ُي‪ ٟ‬حُ٘ٔخء ‪ٝ‬ط‪ٞ‬كَ‪ٛ‬خ ُي‪ ٟ‬حًٌُ‪٣ ٫ٝ .ٍٞ‬ول‪ ٠‬إٔ رؼ‪٠‬خ ً ٖٓ ٓ‪ٞ‬ء‬ ‫ٓؼخِٓش حَُٔأس ‪ٝ‬رؼ‪٠‬خ ً ٖٓ حُظِْ حٌُ‪٣ ١‬وغ ػِ‪ٜ٤‬خ ك‪ ًَ ٢‬أٗلخء حُٔؼٔ‪ٍٞ‬س‪٣ ،‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ٟ ٠‬ؼل‪ٜ‬خ حُزيٗ‪ٓ ٢‬وخٍٗش رخَُؿَ‪ٝ .‬إ‬ ‫طؤؿؾ حُؼخ‪١‬لش ُي‪ ٟ‬حَُٔأس اُ‪ ٠‬كي حُٔ‪٤‬طَس ٗز‪ ٚ‬حٌُخِٓش ػِ‪ ٠‬حُوَحٍ حُ٘و‪ٝ ٢ٜ‬ػِ‪ ٠‬حُٔلخًٔش حُؼوِ‪٤‬ش –‪ٔ٤ٓ ٫‬خ ك‪٢‬‬ ‫أ‪ٝ‬هخص حُـ‪٠‬ذ‪٣ -‬لَٔ كٌٔش اػطخء اىحٍس ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٓش َُِؿَ‪ٝ ،‬ؿؼَ حُط‪٬‬م ك‪٣ ٢‬ي‪ ٙ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ ‪ ْ٤ُٝ‬ك‪٢‬‬ ‫‪٣‬ي‪ٛ‬خ‪ .‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُوي‪٣‬ؼش ُِ٘ٔخء ‪ٝ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُظ‪٬‬ػذ ر‪ٝ ٖٜ‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ ٖٓ ٖٜ‬هزَ رؼ‪ ٞ‬حَُؿخٍ ك‪ ٢‬أػٔخٍ ‪ ٫‬أه‪٬‬ه‪٤‬ش‪،‬‬ ‫‪٣‬ظْ ر‪ٛٞ‬ل‪ ٚ‬ك‪ِ٤ٜ‬ش ٗ‪ٜ‬خث‪٤‬ش ٌَُ حُؼ‪ٞ‬حَٓ حُظ‪ ٢‬أَٗص اُ‪ٜ٤‬خ‪ٝ .‬هي أٗخٍص أك‪ٜ‬خث‪٤‬ش كي‪٣‬ؼش اُ‪ ٠‬أٗ‪َُِٔ ٚ‬س ح‪ ٠ُٝ٧‬ك‪٢‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪383‬‬

‫حُظخٍ‪٣‬ن طظـخ‪ٔٗ ُٝ‬زش حُٔ‪ٞ‬حُ‪٤‬ي ؿ‪ َ٤‬حَُ٘ػ‪ ٖ٤٤‬ك‪ ٢‬رَ‪٣‬طخٗ‪٤‬خ ٗٔزش حُٔ‪ٞ‬حُ‪٤‬ي حٌُ‪ُٝ ٖ٣‬ي‪ٝ‬ح ىحهَ ٓئٓٔش حُِ‪ٝ‬حؽ‪ٝ .‬ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫ػزَس ُٖٔ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ؼظزَ!‬ ‫‪ٗ )6‬لٖ ٗ٘ظَ اُ‪ ٠‬ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ر‪ ٖ٤‬حَُؿَ ‪ٝ‬حَُٔأس ػِ‪ ًَ ٠‬حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص‪ٝ ،‬ك‪ ًَ ٢‬حُٔ‪ٓ٬‬ق ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬ؿِء ٖٓ ػِٔ‪٤‬ش‬ ‫حُظ٘خٓن حٌُزَ‪ ٟ‬حُظ‪ ٢‬رؼ‪ٜ‬خ حُزخٍة –ٓزلخٗ‪ -ٚ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حٌُ‪ ،ٕٞ‬كٌ‪ ٕٞ‬ه‪٤‬خّ ح‪َٓ٧‬س ‪ ٌَ٘٣‬أكي أرَُ ٓؼخُْ حُل‪٤‬خس‬ ‫ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش –حهظ‪ٝ ٠٠‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ر‪ ٖ٤‬حَُؿَ ‪ٝ‬حَُٔأس‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬ح‪ٔٗ٫‬ـخّ ‪٘ٛ‬خ ٖٓ حُظزخ‪،ٖ٣‬‬ ‫‪ ٖٓ ْ٤ُٝ‬حُظ٘خظَ ػِ‪ ٠‬هخػيس‪ٗ":‬وظِق ُ٘ؤطِق" كِ‪٣‬خىس حُؼخ‪١‬لش ُي‪ ٟ‬حَُٔأس طَ‪١‬ذ أؿ‪ٞ‬حء ح‪َٓ٧‬س‪ٝ ،‬طِطق حُؼ‪٬‬هخص‬ ‫ىحهِ‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٜ‬خ ‪٣ٍَٟٝ‬ش ؿيحً ‪٥‬ىحء حُويٓش حُ٘خهش ك‪ ٢‬طَر‪٤‬ش ح‪١٧‬لخٍ‪٣ُٝ .‬خىس ىٍؿش حُٔلخًٔش حُؼوِ‪٤‬ش ُي‪ ٟ‬حَُؿَ‬ ‫طٔخػي ػِ‪ ٠‬طَٗ‪٤‬ي هَحٍحص ح‪َٓ٧‬س‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ حُ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ش حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش‪٣ٝ .‬ليع حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُوَِ ك‪ ٖ٤‬طظَحؿغ حُؼخ‪١‬لش ُي‪ٟ‬‬ ‫حَُٔأس‪ٝ ،‬ك‪ ٖ٤‬ططـ‪ُ ٠‬ي‪ ٟ‬حَُؿَ‪.‬‬ ‫ًٔخ أٗ٘خ ٗ٘ظَ ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ اُ‪ ٠‬ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ر‪ ٖ٤‬حُـ٘ٔ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٓ ٚ‬ؼوي ح‪٫‬رظ‪٬‬ء ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ ،‬اً ػِ‪ ٠‬حَُؿَ‬ ‫إٔ ‪٘٣‬ظَ اُ‪ ٠‬حُظزخ‪ ٖ٣‬ر‪ٝ ٚ٘٤‬ر‪ ٖ٤‬حَُٔأس ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬أىحس حهظزخٍ ُ‪ٝ ،ٚ‬ػِ‪ ٠‬حَُٔأس إٔ طلؼَ ٓؼَ ًُي‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ ٞٛ‬حُزي‪ َ٣‬حُـ‪٤‬ي‬ ‫ػٖ إٔ ‪٘٣‬ظَ ًَ ٓ٘‪ٜٔ‬خ ُ٘لٔ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٓ ٚ‬ل‪ٝ ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٥‬هَ حُي‪ٍٝ‬حٕ ك‪ ٢‬كٌِ‪.ٚ‬‬ ‫‪ )7‬إ أكي أ‪ ْٛ‬حُٔ٘طِوخص ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش حُ٘‪ ٜٝٞ‬رخَُٔأس حُٔ​ِٔٔش ‪٣‬ظـٔي ك‪ ٢‬حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬إٔ ح‪ َٛ٧‬ك‪ٝ ٢‬حؿزخص حَُؿخٍ‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ٔخء ‪ٝ‬حكظ‪٤‬خؿخط‪ٝ ْٜ‬كو‪ٞ‬ه‪ٝ ْٜ‬آكخم ٗٔ‪ٝ ْٛٞ‬حُلَ‪ ٙ‬حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ طظخف ُ‪ ٞٛ ْٜ‬حُظ‪ٞ‬كي ‪ٝ‬حُظ٘خر‪ ْ٤ُٝ ،ٚ‬حُو‪٤ٜٛٞ‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُظزخ‪ ٖ٣‬ا‪ٓ ٫‬خ ىُض حُ٘‪ ٜٙٞ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش حُ‪٣َٜ‬لش ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخّ حُٔؼظٔيس ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ك‪ ٌٙٛٝ .ٚ٤‬حُ٘ظَس ٓوخُلش ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪ ٞ‬ؿٌٍ‪ُِ٘ ١‬ظَس حُظ‪ ٢‬طـؼَ ٖٓ حُظزخ‪ ٖ٣‬ر‪ ٖ٤‬حُـ٘ٔ‪ ٖ٤‬أ‪ ٖٓٝ ،ً٬ٛ‬ػْ كبٕ ػِ‪٣ ٖٓ ٠‬يػ‪ ٢‬حُظٔخػَ ح‪٩‬ػزخص رخ‪٧‬ىُش‬ ‫ص ِٓ ْٖ ًَ ًَ ٍَ أَ‪ ْٝ‬أُ ْٗؼَ‪ْ ُٓ َٞ َُٛٝ ٠‬ئ ِٓ ٌتٖ كَؤُ‪َُٝ‬جِيَ ‪ْ َ٣‬ي ُهُِ‪ْ َٕٞ‬حُ َـَّ٘شَ َ‪٫ٝ‬‬ ‫‪ٝ‬حُزَح‪٣ .ٖ٤ٛ‬و‪َّ ٍٞ‬للا طؼخُ‪ْ َ٣ ْٖ َٓ َٝ ":٠‬ؼ ََْٔ َِٖٓ حُ‪َّٜ‬خُِ َلخ ِ‬ ‫‪ْ ٣‬‬ ‫‪َّ ٠٠‬‬ ‫َّللاُ َ‪ ُُٚ​ٍَُُٞٓ ٝ‬أَ َْٓحً أَ ْٕ ‪ْ ُْ َُُٜ ٌَُٕٞ َ٣‬حُ ِو‪َ​َ َ٤‬سُ‬ ‫ُظَِ ُٔ‪َٗ َٕٞ‬وِ‪َ٤‬حً" [حُ٘ٔخء‪ٝ ،]124 :‬هخٍ‪َٓ َٝ ":‬خ ًَخَٕ ُِ ُٔ ْئ ِٓ ٍٖ َ‪ْ ُٓ ٫ٝ‬ئ َِٓ٘ ٍش اِ ًَح هَ َ‬ ‫ص‬ ‫ص َ‪ْ ٝ‬حُوَخِٗظِ‪ْ َٝ َٖ٤‬حُوَخِٗظَخ ِ‬ ‫ص َ‪ْ ٝ‬حُ ُٔ ْئ ِِٓ٘‪ْ َٝ َٖ٤‬حُ ُٔ ْئ َِٓ٘خ ِ‬ ‫ِٓ ْٖ أَ ْٓ َِ ِ‪[ "ْ​ْ ٛ‬ح‪٧‬كِحد‪ٝ ،]36 :‬هخٍ ٓزلخٗ‪":ٚ‬اِ َّٕ ْحُ ُٔ ِْٔ​ِ ِٔ‪ْ َٝ َٖ٤‬حُ ُٔ ِْٔ​ِ َٔخ ِ‬ ‫ص َ‪ٝ‬حُ‪َّٜ‬خثِ ِٔ‪َٖ٤‬‬ ‫َ‪ِّ ٜ‬يهِ‪ْ َٝ َٖ٤‬حُ ُٔظ َ‬ ‫ص َ‪ْ ٝ‬حُ ُٔظ َ‬ ‫َ‪ِّ ٜ‬يهَخ ِ‬ ‫خٗ َؼخ ِ‬ ‫خٗ ِؼ‪ْ َٝ َٖ٤‬حُوَ ِ‬ ‫ص َ‪ْ ٝ‬حُوَ ِ‬ ‫ص َ‪ٝ‬حُ‪َّٜ‬خرِ َِ‪َٝ َٖ٣‬حُ‪َّٜ‬خرِ َ​َح ِ‬ ‫َ‪ٝ‬حُ‪َّٜ‬خ ِىهِ‪َٝ َٖ٤‬حُ‪َّٜ‬خ ِىهَخ ِ‬ ‫ص أَ َػ َّي َّ‬ ‫ص َ‪ٝ‬حُ ٌَّح ًِ َِ‪َّ َٖ٣‬‬ ‫َظ‪ٔ٤‬خ ً"‬ ‫ص َ‪ْ ٝ‬حُ َلخكِ ِظ‪ َٖ٤‬كَُ َ‬ ‫َّللاُ َُ‪ْ َٓ ْ​ْ ُٜ‬ـلِ َ​َسً َ‪ٝ‬أَؿْ َحً ػ ِ‬ ‫َّللاَ ًَؼِ‪َ٤‬حً َ‪ٝ‬حُ ٌَّح ًِ َ​َح ِ‬ ‫ُ‪ٝ‬ؿ‪ْ َٝ ْ​ْ ُٜ‬حُ َلخكِظَخ ِ‬ ‫َ‪ٝ‬حُ‪َّٜ‬خثِ َٔخ ِ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫[ح‪٧‬كِحد‪ٝ ]35 :‬هخٍ‪َٝ ":‬حُ ُٔ ْئ ُِٓ٘‪َٝ َٕٞ‬حُ ُٔ ْئ ِٓ٘ ُ‬ ‫َخص رَ ْؼ ُ‬ ‫ُ‪ٝ‬ف َ‪ َٕ َْْٜٞ٘ َ٣ٝ‬ػ َِٖ حُ ُٔ ْ٘ ٌَ َِ َ‪ُ٣ٝ‬وِ‪َُٕٞٔ ٤‬‬ ‫ْ‪َ٣ ٞ‬ؤ َُُٓ‪ َٕٝ‬رِخُ َٔ ْؼَ ِ‬ ‫‪ ْ​ْ ُٜ٠‬أَ‪َ٤ُِ ْٝ‬خ ُء رَؼ ٍ‬ ‫َّللاُ اِ َّٕ َّ‬ ‫َّللاَ َ‪ ٍََُُُٚٞٓ ٝ‬أُ‪َُٝ‬جِيَ َٓ‪َ َْ​َ٤‬ك ُٔ‪َّ ُْ ُٜ‬‬ ‫حُ‪٬َّٜ‬سَ َ‪ُْ ٣ٝ‬ئطُ‪ َٕٞ‬حُ َِّ ًَخسَ َ‪ُِ ٣ٝ‬ط‪٤‬ؼُ‪َّ َٕٞ‬‬ ‫َِ‪ٌ ٣‬تِ َك ٌِ‪ٌ ٤‬تْ" [حُظ‪ٞ‬رش‪.]71:‬‬ ‫َّللاَ ػ ِ‬ ‫إ كخؿخص حَُٔأس حُزيٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظَ‪٣ٝ‬ل‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔؼ‪٤٘٤‬ش ‪ ٫‬طوظِق ػٖ كخؿخص حَُؿَ‪٘٣ٝ ،‬زـ‪٢‬‬ ‫حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬طِز‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ه‪٤ٜٛٞ‬ش حَُٔأس ‪ٝ​ٝ‬كن كي‪ٝ‬ى حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء‪َُِٔٝ .‬أس ػِ‪ ٠‬حَُؿَ كو‪ٞ‬م ًٔخ إٔ َُِٔأس‬ ‫ػِ‪ ٠‬حَُؿَ كو‪ٞ‬هخً‪ٝ ،‬هي هخٍ –ٓزلخٗ‪ٓ ُٖٜٝ":-ٚ‬ؼَ حٌُ‪ ١‬ػِ‪ ٖٜ٤‬رخُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪َُِٝ‬ؿخٍ ػِ‪ ٖٜ٤‬ىٍؿش" [حُزوَس‪.]228 :‬‬ ‫‪ٝ‬هي ًخٕ طَؿٔخٕ حُوَإٓ حرٖ ػزخّ –ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ٜٔ‬خ‪٣ -‬و‪ ٍٞ‬حٗط‪٬‬هخ ً ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٣٥‬ش‪":‬اٗ‪٧ ٢‬كذ إٔ أطِ‪ُِٝ ٖ٣‬ؿظ‪٢‬‬ ‫ًٔخ أكذ إٔ طظِ‪ ًَ​ًُ ٝ ."٢ُ ٖ٣‬أٗ‪ ٚ‬هخٍ ك‪ ٢‬طلٔ‪ َ٤‬ح‪٣٥‬ش‪":‬أ‪ ٖٓ ُٖٜ ١‬كٖٔ حُ‪ٜ‬لزش ‪ٝ‬حُؼَ٘س رخُٔؼَ‪ٝ‬ف ػِ‪٠‬‬ ‫أُ‪ٝ‬حؿ‪ٓ ٖٜ‬ؼَ حٌُ‪ ١‬ػِ‪ ٖٓ ٖٜ٤‬حُطخػش ك‪ٔ٤‬خ أ‪ٝ‬ؿز‪َّ ٚ‬للا ػِ‪ُٝ٧ ٖٜ٤‬حؿ‪ٝ ."ٖٜ‬هي حهظِق حُٔلَٔ‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬طلٔ‪ًِٔ َ٤‬ش‬ ‫(حُيٍؿش) ػِ‪ ٠‬أه‪ٞ‬حٍ‪ٝ ،‬هي ً‪ٛ‬ذ حرٖ ػزخّ اُ‪ ٠‬إٔ حُيٍؿش اٗخٍس اُ‪ ٠‬ك‪ ٞ‬حَُؿخٍ ػِ‪ ٠‬كٖٔ حُؼَ٘س‪ٝ ،‬حُظ‪ٓٞ‬غ‬ ‫ُِ٘ٔخء ك‪ ٢‬حُٔخٍ ‪ٝ‬حُ ُوُِن‪ ،‬أ‪ ١‬إٔ ح‪٧‬ك‪٘٣ َ٠‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظلخَٓ ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪ .ٚ‬هخٍ حرٖ ػط‪٤‬ش ‪ٌٛٝ‬ح ه‪ ٍٞ‬كٖٔ رخٍع‪.‬‬ ‫إ َُِٔأس حُٔ​ِٔٔش حُلن ك‪ ٢‬إٔ طظطِغ اُ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن ًحط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬اػزخص ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حُو‪٤‬خّ ري‪٣ٍ ٍٝ‬خى‪ ١‬ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ ػٖ ‪٣َ١‬ن‬ ‫حُيػ‪ٞ‬س اُ‪َّ ٠‬للا –طؼخُ‪ٝ -٠‬طؼو‪٤‬ق حُـ‪ٝ ،َ٤‬حُٔ٘خًٍش ك‪ ٢‬حُلًَش ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش ك‪ ٢‬ط٘ٔ‪٤‬ش ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪ٝ ،‬ىكغ‬ ‫ػـِش حُظويّ رٔخ ‪٣ ٫‬ئػَ ػِ‪ٝ ٠‬ظخثل‪ٜ‬خ حُوخثٔش ر‪ٜ‬خ كؼ‪ٍ ٖٓ ً٬‬ػخ‪٣‬ش ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬ط٘​٘جش حُطل‪ُٞ‬ش‪ٝ ،‬رٔخ ‪٣ ٫‬ظؼخٍ‪ٓ ٝ‬غ ح‪َ١٧‬‬ ‫حَُ٘ػ‪٤‬ش حُٔؼَ‪ٝ‬كش ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪ .‬اٗ٘خ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ –ًٔخ ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ ؿ‪َٗ٤‬خ‪ -‬إٔ ٗل‪ُِٔ٘ َٜ‬خء ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظ‪ ٢‬طظطِغ اُ‪ٜ٤‬خ‪،‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪384‬‬

‫أ‪ ٝ‬طلون ًحط‪ٜ‬خ ػٖ ‪٣َ١‬و‪ٜ‬خ‪ ،‬ك‪ٌٜ‬ح ٗ‪٢‬ء ‪ ٚ١َ٘٣‬حُِٓخٕ حُلخ‪ٞٗٝ َٟ‬ػ‪٤‬ش حُلخُش حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُٔخثيس‪ ٫ٝ .‬طوظِق حَُٔأس‬ ‫ك‪ٌٛ ٢‬ح ػٖ حَُؿَ‪ ،‬حُٔ‪ ْٜ‬ىحثٔخ ً َٓ٘‪ٝ‬ػ‪٤‬ش ح‪ٛ٧‬يحف ‪َٝ٘ٓٝ‬ػ‪٤‬ش حُ‪ٓٞ‬خثَ رخُ٘ٔزش اُ‪ٜٔ٘ٓ ًَ ٠‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش إٔ ح‪ٓ٧‬ش حُ‪- ّٞ٤‬رٔخ طؼخٗ‪ٟ ٖٓ ٚ٤‬ؼق ك‪ ًَ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص‪ -‬رلخؿش ٓخٓش اُ‪ ٠‬ؿ‪ٜٞ‬ى ًَ أر٘خث‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ر٘خط‪ٜ‬خ‪ٔٓ ،‬خ‬ ‫‪٣‬ـؼَ ًؼ‪َ٤‬حً ٓٔخ أَٗص اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬كو‪ٞ‬م ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُ‪ٞ‬حؿزخص حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُظ‪٘٣ ٢‬زـ‪ ٢‬اػيحى حَُٔأس ُِو‪٤‬خّ ر‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫‪٣ )8‬و‪ ٍٞ‬ػِٔخإٗخ‪ :‬حُو‪ َ٤‬حُٔل‪ٗ ٞ‬خىٍ ‪ٝ‬حَُ٘ حُٔل‪ٗ ٞ‬خىٍ‪ٓٝ ،‬ؼظْ ح‪ ٍٞٓ٧‬ػزخٍس ػٖ ه‪ٞ٘٣ َ٤‬ر‪ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬حَُ٘‪،‬‬ ‫‪ٞ٘٣ َٗٝ‬ر‪ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬حُو‪ٝ .َ٤‬اٗ٘خ حٗط‪٬‬هخ ً ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ٓ٘ـيى ىحثٔخ ً رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ِ٤‬حص ‪ٝ‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص ٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُ٘ٔخث‪٤‬ش‪،‬‬ ‫ًٔخ ٓ٘ـي أ‪٠٣‬خ ً رؼ‪ ٞ‬حُٔؼخُذ ‪ٝ‬حُِٔز‪٤‬خص ٌُؼ‪ًُ ٖٓ َ٤‬ي‪ٝ .‬ػِ‪٘٤‬خ ٖٓ ه‪ٓ ٍ٬‬ؼَكظ٘خ رٔ‪ٞ‬حُ‪ ٖ٣‬حَُ٘‪٣‬ؼش حُٔ​ٔلش‬ ‫‪ٓٝ‬ؼَكظ٘خ رٖٔ٘ َّللا –طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬حُوِن رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬ك‪ٜ٘ٔ‬خ ُطزخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪٘ٓٝ‬طو‪ٜ‬خ إٔ ٗو‪ ّٞ‬رـ (طو‪ )ْ٤٤‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص‬ ‫‪ٝ‬حُِٔز‪٤‬خص ٌَُ ػَٔ ٖٓ ح‪٧‬ػٔخٍ ‪٘ٗ ًَٝ‬خ‪ ٖٓ ١‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُظ‪ ٢‬طلظخؽ اُ‪ٜ٤‬خ حَُٔأس‪٘٣ٝ ،‬زـ‪ ٢‬إٔ طٔخ‪ ٢ٛ ْٛ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٞ‬‬ ‫كخػَ ‪ٝ​ٝ‬حٓغ ك‪ ٢‬ط‪٤ٟٞ‬ق حُلخؿخص ‪ٝ‬طو‪ ْ٤٤‬ح‪٘ٗ٧‬طش‪ ،‬كٔخ ؿِزض ا‪٣‬ـخر‪٤‬خط‪ ٚ‬ػِ‪ِٓ ٠‬ز‪٤‬خط‪ٛ ٚ‬خٍص ِٓز‪٤‬خط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كٌْ حُؼيّ‪،‬‬ ‫‪ٓٝ‬خ ؿِزض ِٓز‪٤‬خط‪ ٚ‬ا‪٣‬ـخر‪٤‬خط‪ٛ ،ٚ‬خٍص ا‪٣‬ـخر‪٤‬خط‪ًٌُ ٚ‬ي ٓغ ح‪٧‬هٌ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ إٔ طوي‪َٗ٣‬خ ُِِٔح‪٣‬خ ‪ٝ‬حُ٘وخث‪ً ٚ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬حؿظ‪ٜ‬خى‪٣‬خ ً ‪٣‬وزَ حُو‪٬‬ف ‪ٝ‬حُـيٍ ‪ٝ‬حَُإ‪٣‬ش حُٔظؼيىس‪ٝ .‬اًح ًخٕ ‪ٌٛ‬ح ‪ٛ‬ل‪٤‬لخ ً كبٕ ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش إٔ ط‪ٞ‬كي ًِٔظ‪ٜ‬خ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬طظؼخ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬طط‪ َ٤ٜ‬حُٔـظٔغ ٖٓ حُِٔ‪ًٞ‬خص ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُٔظلن ػِ‪ ٠‬طـَ‪ٜٔ٣‬خ ‪ٝ‬حُٔظلن ػِ‪ِٓ ٠‬ز‪٤‬خط‪ٜ‬خ ‪ٟٝ‬آُش‬ ‫ا‪٣‬ـخر‪٤‬خط‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ إٔ ػِ‪ٜ٤‬خ إٔ طُزو‪ ٢‬حُزخد ٓلظ‪ٞ‬كخ ً ُِل‪ٞ‬حٍ ك‪ ٢‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔوظِق ك‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬إٔ طظؼِْ ٓغ ًُي ً‪٤‬ق طظٔخٓق ك‪ٔ٤‬خ‬ ‫‪٣‬لظَٔ طؼيى حَُإ‪٣‬ش ‪ٝ‬طزخ‪ ٖ٣‬حُ٘ظَ ‪ٝ‬حُظوي‪ ٖٓ َ٣‬أكن حُلٌْ حَُ٘ػ‪ ٢‬أ‪ ٖٓٝ ً٫ٝ‬أكن حُ٘ظَ حُؼوِ‪ٝ ٢‬حُوزَس حُٔظَحًٔش‬ ‫ػخٗ‪٤‬خ ً‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُٔ‪٬‬كع ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪١٩‬خٍ إٔ ًؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ‪ُ٣ ٫‬ظ‪ َٕٜٝ‬أ‪ ١‬حٓظؼيحى ُِٔ٘خه٘ش ك‪ ٢‬حُِٔح‪٣‬خ ‪ٝ‬حُؼ‪ٞ٤‬د‪٘٣ ٫ٝ ،‬لظل‪ٕٞ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬أ‪ٍ ١‬أ‪ٓ ١‬ـخ‪ٍ٥ َ٣‬حث‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ (حَُٔأس) ‪ٝ‬هي حٓظٔ‪ِٜٞ‬ح كظَ أ‪٘ٗ ١‬خ‪ ١‬أ‪ ٝ‬ػَٔ أ‪ ٝ‬ا‪١‬خٍ ُٔل‪ٞ‬ح ك‪ِٓ ٚ٤‬ز‪٤‬ش ٖٓ‬ ‫حُِٔز‪٤‬خص ؿ‪ٓ َ٤‬يًٍ‪َٟ٨ُ ٖ٤‬حٍ حُوِو‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طظؼَ‪ُٜ ٝ‬خ حَُٔأس رٔزذ ًزق ٍ‪ٝ‬ف حُٔزخىٍس‬ ‫ُي‪ٜ٣‬خ ‪ٝ‬ط‪٤٤٠‬ن حُٔـخٍ حُل‪٘​ُ٘ ١ٞ٤‬خ‪ٜ١‬خ ‪ٝ‬كًَظ‪ٜ‬خ‪ .‬إ ػِ‪ ٠‬أ‪ َٛ‬حُو‪ٝ َ٤‬حُـ‪َ٤‬س ػِ‪ ٠‬حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش إٔ ‪٣‬يًٍ‪ٞ‬ح إٔ‬ ‫حُِٓخٕ ُ‪ٔٓ ْ٤‬ظيحً أٓخٓ‪ ْٜ‬اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ٜٗ٫‬خ‪٣‬ش‪ٝ ،‬أٗ‪ ْٜ‬اًح ُْ ‪ٔ٣‬ؼ‪ٞ‬ح ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿخى ‪٬ٛ٩‬ف ٗؤٕ حَُٔأس ٖٓ أكن ٓزخىث‪ْٜ‬‬ ‫‪٘ٓٝ‬طِوخط‪ٍٝ ْٜ‬إح‪ ،ْٛ‬كبٕ ؿ‪٘٤ٓ َْٛ٤‬ـِ حُٔ‪ٜٔ‬ش ‪ٝ‬كن ٓخ ‪َ٣‬ح‪ٝ ،ٙ‬ػِ‪ ْٜ٤‬آٌٗحى أ‪ِٞٓٞ٣ ٫‬ح ا‪ ٫‬أٗلٔ‪.ْٜ‬‬ ‫‪ ٖٓ )9‬حُٔ‪ ْٜ‬ك‪َٝ٘ٓ ًَ ٢‬ػخص ح‪٬ٛ٩‬ف حُؼخٓش ‪ٝ‬طِي حُوخ‪ٛ‬ش رخَُٔأس إٔ ًَِٗ ػِ‪ ٠‬حُظؼو‪٤‬ق ‪ٝ‬حُظَر‪٤‬ش ر‪ٛٞ‬ل‪ٜٔ‬خ‬ ‫حُٔ‪ٍٞ‬ى ح‪ً٧‬زَ ُز٘خء ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٖٓ حُيحهَ‪ٝ ،‬ر‪ٛٞ‬ل‪ٜٔ‬خ ح‪٧‬ىحس ح‪ً٧‬ؼَ كخػِ‪٤‬ش ُظؤٓ‪ً ْ٤‬حص كَس ًَ‪ٔ٣‬ش‪ ،‬طلًَ‪ٜ‬خ حُٔزخىة‬ ‫‪ٝ‬حُو٘خػخص حٌُحط‪٤‬ش‪ٌ٣ٝ ،‬زق ؿٔخك‪ٜ‬خ حُ‪ٞ‬ؿيحٕ ‪ٝ‬حُ‪ٝ َ٤ٔ٠‬حُ‪ٞ‬حُع حُيحهِ‪ٝ .٢‬هي رخص ‪ٌٛ‬ح ح‪ َٓ٧‬حُ‪ ّٞ٤‬أًؼَ اُلخكخً؛ ك‪٤‬غ‬ ‫أهٌص حُؼ‪ُٔٞ‬ش ط‪ ًَ ٖٜٔ‬حُِٔطخص‪ِٓ :‬طش حُي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬حُٔـظٔغ ‪ٝ‬ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬حُٔيٍٓش‪٘٤ٓٝ ،‬ظؾ ػٖ ًَ ًُي طي‪ ٍٞٛ‬ك‪٢‬‬ ‫ِٓطش ح‪٧‬ػَحف ‪ٝ‬حُؼخىحص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أ‪٤ٔٛ‬ش حٓظؼ٘خث‪٤‬ش َُِهخرش حٌُحط‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔزخىٍس حُوخ‪ٛ‬ش‪ٝ ،‬حُظؼو‪٤‬ق حُـ‪٤‬ي حُوخثْ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُل‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬ط‪٤ٓٞ‬غ ح‪٧‬كن ‪ٝ‬هز‪ ٍٞ‬حُ٘وي ‪ٝ‬حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ ُ‪ٝ‬ح‪٣‬خ ٓظؼيىس‪ٔ٣ ،‬خػي ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ حُـي‪٣‬يس ػِ‪ ٠‬حُ٘ؼ‪ٍٞ‬‬ ‫رخُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش ٖٓ ه‪ٗ ٍ٬‬ؼ‪ٍٛٞ‬خ رلَ‪٣‬ش ح‪٫‬هظ‪٤‬خٍ‪ ٖٓٝ .‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش ط٘زؼن حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪٣ٝ ،‬زِؽ كـَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ‬ ‫حُٔزخىٍ ‪ٝ‬حُٔ٘‪٠‬ز‪ً ٢‬حط‪٤‬خ ً‪ٝ .‬إ ٖٓ حُٔئٓق أٗ٘خ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ُْ ٌٖٗ ٗ‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬حٗلَحكخص حُٔـظٔغ ‪ٝ‬أَٓح‪ٝ ٟٚ‬أٌٗخٍ‬ ‫ه‪ ٍٜٙٞ‬رظلٔ‪ٔٓ ٖ٤‬ظ‪ ٟٞ‬حُظؼو‪٤‬ق أ‪ ٝ‬طط‪ َ٣ٞ‬حُز٘‪٤‬ش حُظَر‪٣ٞ‬ش‪ٝ ،‬اٗٔخ ً٘خ ٗ‪ٞ‬حؿ‪ًُ ٚ‬ي رخ‪٩‬كَح‪ ١‬ك‪ ٢‬حٓظويحّ حُو‪ٞ‬س ‪ٖٓٝ‬‬ ‫حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حٌُخرظش ُِ٘​٘خ‪ٝ ١‬حُٔو‪٤‬يس ُِلًَش‪ٝ ،‬هي ػزَ ػٖ ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ػَٔ رٖ ػزيحُؼِ‪ٍ– ِ٣‬كٔ‪ٚ‬‬ ‫َّللا‪ -‬ك‪ ٖ٤‬هخٍ‪٣":‬ليع ُِ٘خّ ٖٓ ح‪٧‬ه‪٤٠‬ش ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪ُ٣‬ليػ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُلـ‪ٗ ُْٝ ."ٍٞ‬ل‪ٍٝ ٖٓ َٜ‬حء ًَ ًُي اُ‪٠‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬أهَ حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪٬ٜ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ‬حُظويّ‪٘​ٌُ٘ ،‬خ هَؿ٘خ أؿ‪٤‬خ‪ ٖٓ ً٫‬ح‪ٓ٩‬ؼخص ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ ٖ٤ٜ٘ٔ‬أؿ‪٤‬خ‪١ًٝ ٖٓ ً٫‬‬ ‫حُِٔ‪ًٞ‬خص حُٔظ٘خه‪٠‬ش ‪ٝ‬حُ٘ل‪ ّٞ‬حُ٘خهٔش ‪ٝ‬حُظطِؼخص حَُٔطزٌش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪385‬‬

‫إ حُظؼو‪٤‬ق حُـ‪٤‬ي ‪٣‬لظخؽ اُ‪ٝ ٠‬هض ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬ؿ‪ٜ‬ي ‪ٛٝ‬زَ ٌُٖ ٗظخثـ‪ٌِٛٓ ٚ‬ش! ‪ٝ‬إ ‪١‬ز‪٤‬ؼش حُظي‪ ٖ٣‬حُلن ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‬ ‫طظؤر‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬حُؤَ ‪ٝ‬ح‪ًَ٩‬ح‪ٝ ،ٙ‬ط٘ٔ‪ٝ ٞ‬ط٘ظؼٖ ٓغ حُظلل‪ٝ ِ٤‬حُظ٘ـ‪٤‬غ ‪ٝ‬حُؼ٘خ‪٣‬ش حُلخثوش‪.‬‬ ‫‪ )10‬ط‪ٞ‬حؿ‪ ٚ‬حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش‪ ٌٙٛٝ ،‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ٓ٘‪ٜ‬خ ٓخ ‪ٞٛ‬‬ ‫هخ‪ ٙ‬ر‪ٜ‬خ‪ٜ٘ٓٝ ،‬خ ٓخ ‪٘ٓ ٞٛ‬ظَى ر‪ ٖ٤‬حُ٘ٔخء ؿٔ‪٤‬ؼخ ً‪ٝ .‬إ ٖٓ ٓ٘ش َّللا –طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬رظ‪٬‬ء إٔ حٌُ‪٣ ١‬ظلَى ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ‬ ‫ٓزخىث‪ٝ ٚ‬ه‪٣ ٚٔ٤‬ـي ٗلٔ‪ ٚ‬طظلَى ك‪ٓ ٢‬ي‪ ٟ‬أ‪٤ٟ‬ن ٖٓ حُٔي‪ ٟ‬حٌُ‪٣ ١‬ظلَى ك‪ٝ ٢٠ٔ٣ ٖٓ ٚ٤‬كن ٍؿزخط‪ٜٞٗٝ ٚ‬حط‪ٚ‬‬ ‫حُٔطِوش‪ ٌٙٛٝ .‬حُو‪ٞ٤‬ى ‪ٝ‬حُظٌخُ‪٤‬ق طؼوَ ًخ‪ َٛ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ؛ ٌُ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ ٚ‬طٌَ٘ ‪ٓٝ‬خثِ‪ٓٝ ٚ‬زِ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حَُه‪ٝ ٠‬حُٔ​ٔ‪ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ـخس‪ٓٝ .‬ؼِ‪ٜ‬خ ك‪ًُ ٢‬ي ٓؼَ ؿ٘خك‪ ٢‬حَُ٘ٔ ‪٣‬ؼو‪ ٚٗ٬‬ك‪ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬ح‪ ٌُٖ ،ٍٝ٧‬ر‪ٜٔ‬خ ‪٣‬زِؾ ‪١‬زوخص حُـ‪ ٞ‬حُؼِ‪٤‬خ‪ٝ .‬أٗخ‬ ‫أٗؼَ إٔ اكٔخّ حَُؿخٍ رلـْ ٓؼخٗخس حُ٘ٔخء ‪ٟ‬ؼ‪٤‬ق؛ ‪ٝ‬هي طؼ‪ٞ‬ىٗخ ا‪ٛ‬يحٍ ح‪٧‬كٌخّ حُؼخٓش ى‪ ٕٝ‬حُيه‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬حُظلخ‪،َ٤ٛ‬‬ ‫ٓغ إٔ حُ٘‪٤‬خ‪ًٔ– ٖ٤١‬خ ‪٣‬و‪ -ُٕٞٞ‬طٌٖٔ ك‪ ٢‬حُظلخ‪ٌٛٝ ،َ٤ٛ‬ح رؼ‪ٓ ٞ‬خ أػظوي أٗ‪ ٌَ٘٣ ٚ‬أُٓخص ػخٓش َُِٔأس حُٔ​ِٔٔش؛‬ ‫ػِ‪ٔٗ ٠‬ذ ٓظلخ‪ٝ‬طش‪:‬‬ ‫ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘ٔخء ‪٣‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٖ٤‬حُٔؤّ ‪ٝ‬حَُِٔ ‪ٝ‬حُلَحؽ رٔزذ إٔ ُي‪ ٖٜ٣‬ك‪ ٢‬حُز‪٤‬ض ٖٓ ‪٣‬ويٓ‪٣ٝ ٖٜ‬لَٔ ػ٘‪ ٖٜ‬ػ٘خء ٍػخ‪٣‬ش‬‫حٍُِٔ٘‪٘ٛٝ .‬خى ػيى ًز‪ َ٤‬آهَ ٖٓ ٗٔخء حُٔيٕ ‪ٝ‬ح‪٣ٍ٧‬خف ‪٣‬ـيٕ أ‪ٝ‬هخطخ ً ًؼ‪َ٤‬س ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخء ‪٣ ٫‬ؼَكٖ ً‪٤‬ق ‪ٜٗ٨ٔ٣‬خ‪.‬‬ ‫‪ٗٝ‬ظَص حَُٔأس اُ‪ٗ ٠‬لٔ‪ٜ‬خ ك‪ٞ‬ؿيص أٗ‪ُ ْ٤ُ ٚ‬ي‪ٜ٣‬خ ٍٓخُش ٓخٓ‪٤‬ش طٔؼ‪ ٠‬اُ‪َٛ٘ٗ ٠‬خ ‪ُٜ ْ٤ُٝ‬خ ح‪ٛ‬ظٔخّ رويٓش حؿظٔخػ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫طو‪ ّٞ‬رظؤى‪٣‬ظ‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ُٜ ْ٤ُ ٚ‬خ ‪ٞٛ‬ح‪٣‬ش ٗخكؼش طو‪ ّٞ‬رٔ​ٔخٍٓظ‪ٜ‬خ‪ًٝ ..‬خٗض حُ٘ظ‪٤‬ـش ‪٤ٟ‬ن حُ‪ٜ‬يٍ ‪ٝ‬طَحًْ حُ‪ًٝ .ْٜ‬خٕ حُٔ‪ً٬‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُو‪ ٖٓ ٙ٬‬حُلَحؽ ‪ ٞٛ‬حُـِ‪ ّٞ‬أٓخّ حُل‪٠‬خث‪٤‬خص ‪ٓٝ‬ظخرؼش ٓخ ك‪ٜ٤‬خ ٖٓ ؿغ ‪ٝ ،ٖ٤ٔٓٝ‬حُِـ‪ٞ‬ء اُ‪ ٠‬حُظٔ‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُظـ‪ٍٞ‬‬ ‫ك‪ ٢‬ح‪ٞٓ٧‬حم ‪ٝ‬هي ٗٔض حُِ٘ػش ح‪ٓ٫‬ظ‪٤ً٬ٜ‬ش ُي‪ ٟ‬حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش ‪ٝ‬حُِ٘ػش ٗل‪ ٞ‬حُظِ‪ ٖ٣‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬زوض ر‪ ٚ‬حَُٔأس‬ ‫ح‪ٍٝ٧‬ر‪٤‬ش! إ حَُٔأس ػ٘يٗخ طظؼخَٓ ٓغ حُٔ٘ظـخص ح‪ٓ٫‬ظ‪٤ً٬ٜ‬ش ًٔخ ‪٣‬ظؼخَٓ حُٔـ‪ٓ ٖ٤‬غ حُطؼخّ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣ ٫‬ـي ٓخ ‪ٔ٣‬خٍّ‬ ‫كَ‪٣‬ظ‪ ٚ‬طـخ‪ٞٓ ٚٛ‬ح‪!ٙ‬‬ ‫ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗو‪ :ٍٞ‬إ حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬لش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش َُِٔأس ‪ٍ ٞٛ‬ػخ‪٣‬ش ٗئ‪ ٕٝ‬ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬طَر‪٤‬ش ح‪١٧‬لخٍ‪ٌٛٝ .‬ح كن ‪ ٫‬ؿيحٍ ك‪ٌُٖ ،ٚ٤‬‬‫ٓخًح طؼَٔ حُؼ‪ٞ‬حْٗ حُِ‪ٞ‬حط‪٣ ُْ ٢‬ظِ‪ٝ‬ؿٖ؟ ‪ٓٝ‬خًح طؼَٔ حَٓأس ُْ ط٘ـذ؟ ‪ٓٝ‬خًح طؼَٔ حَٓأس ًزَ أ‪٫ٝ‬ى‪ٛ‬خ ‪ٝ​ٝ‬ؿيص ٗلٔ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬ك‪٤‬يس ر‪ ٖ٤‬أٍرؼش ؿيٍحٕ؟ ‪ٓٝ‬خًح طؼَٔ حَٓأس طِ‪ٝ‬ؿض ‪ِ١ٝ‬وض؟ إ ‪ ٌٙٛ‬حُلجخص طٌَ٘ ٗٔزش ‪ٔ٣ ٫‬ظ‪ٜ‬خٕ ر‪ٜ‬خ ر‪ ٖ٤‬حُ٘ٔخء‪.‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش طلظخؽ اُ‪ ٠‬كِ‪ًَٓ ٍٞ‬زش‪ ،‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬أ‪ُٜٝ‬خ كلِ حَُٔأس ػِ‪ ٠‬طٌ‪ٍٓ ٖ٣ٞ‬خُش ىػ‪٣ٞ‬ش أ‪ ٝ‬حؿظٔخػ‪٤‬ش أ‪ ٝ‬هيٓ‪٤‬ش‬ ‫طلخ‪ ٍٝ‬طؤى‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُؼَٔ ٖٓ أؿِ‪ٜ‬خ‪ٜٔٓ ٌٙٛٝ .‬ش ‪ٓٝ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬ك‪ ٢‬حُٔوخّ ح‪.ٍٝ٧‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬طِي حُلِ‪ ٍٞ‬ا‪٣‬ـخى أٓخًٖ ُِظٔ‪ٞ‬م هخ‪ٛ‬ش رخُ٘ٔخء‪ ٌٖٔ٣ٝ ،‬ىحهَ طِي ح‪ٓ٧‬خًٖ ا‪٣‬ـخى أٗ٘طش طَر‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬طؼِ‪٤ٔ٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬طَك‪٤ٜ٤‬ش ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ حُٔزخف‪ ،‬كٌُي ‪ٔ٣‬خػي ػِ‪ٗ ٠‬ـَ حُ‪ٞ‬هض ر٘‪٢‬ء ٗخكغ رؼ‪٤‬يحً ػٖ ٓ‪ٞ‬ح‪ ٖ١‬حُلظٖ‪٣ٝ .‬ظَ حُلَ ح‪ً٧‬ؼَ‬ ‫ٗلؼخً‪ٝ ،‬ح‪ً٧‬ؼَ آٌخٗخ ً ‪ ٞٛ‬اٗ٘خء ٓخ ‪٣ ٫‬ل‪ ٖٓ ٠ٜ‬حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬ح‪ َ١٧‬حُو‪٣َ٤‬ش ‪ٝ‬حُظيٍ‪٣‬ز‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش حُظ‪ ٢‬طٔخػي حَُٔأس‬ ‫ػِ‪ ٠‬ط٘ٔ‪٤‬ش ًحط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬أىحء ى‪ٍٛٝ‬خ ك‪ ٢‬هيٓش ح‪ٓ٧‬ش‪ٗٝ .‬لٖ ٓو‪ َٕٜٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح طو‪َ٤ٜ‬حً ًز‪َ٤‬حً‪ٝ ،‬إ ٖٓ حُٔئٓق إٔ‬ ‫حَُٔأس طٌخى طٌ‪ ٕٞ‬حَُٔأس حُ‪ٞ‬ك‪٤‬يس ر‪ٔٗ ٖ٤‬خء حُي‪٣‬خٗخص حُٔوظِلش حُظ‪ ٫ ٢‬طٌ‪ٛ‬ذ اُ‪ٌٓ ٠‬خٕ حُؼزخىس ٓغ ‪٣َٛ‬ق ه‪٠ِٛ– ُٚٞ‬‬ ‫َّللا ػِ‪ ٫":-ِْٓٝ ٚ٤‬طٔ٘ؼ‪ٞ‬ح آخء َّللا ٓٔخؿي َّللا" ‪ٝ‬ه‪":ُٚٞ‬اًح حٓظؤًٗض أكيًْ حَٓأط‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔـي ك‪٘ٔ٣ ٬‬ؼ‪ٜ‬خ" أهَؽ‬ ‫حُلي‪٣‬ؼ‪ ِْٔٓ ٖ٤‬ك‪ٛ ٢‬ل‪٤‬ل‪ ٫ٝ .ٚ‬ه‪٬‬ف ك‪ ٢‬إٔ ػِ‪ ٠‬حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش اًح هَؿض اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔـي إٔ طظَى حُظِ‪ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬حُظط‪٤‬ذ‪ٝ ،‬إٔ طِزْ حُِزخّ حُٔخطَ‪ .‬إ ٓؼظْ ٓٔخؿيٗخ ُ‪ ْ٤‬ك‪ٜ٤‬خ أ‪ٌٓ ١‬خٕ ٓو‪ُِٔ٘ ٜٚ‬خء‪ٝ ،‬ح‪ٓ٧‬خًٖ حُٔو‪ٜ​ٜ‬ش‬ ‫ك‪ ٢‬رؼ‪ٜ٠‬خ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طٌ‪٤ٟ ٕٞ‬وش ‪ِٜٔٓٝ‬ش‪ٝ .‬حُؼـ‪٤‬ذ إٔ ًؼ‪٣ ٖٔٓ ٖ٣َ٤‬و٘‪ٝ ٖٓ ٕٞ‬ه‪ٞ‬ع ٗٔخث‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُلظ٘ش اًح ً‪ٛ‬زض‬ ‫اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔـي ‪٣ ٫‬ـي‪ ٕٝ‬كَؿخ ً ك‪ ٢‬طـ‪ٔٗ ٍٞ‬خث‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ح‪ٞٓ٧‬حم حُٔخػخص حُط‪ٞ‬حٍ ٖٓ ؿ‪ٍ َ٤‬ؿَ ‪َ٣‬حكو‪٣ ٫ٝ ،ٖٜ‬ـي‪ٕٝ‬‬ ‫كَؿخ ً ك‪ ٢‬حٌُ‪ٛ‬خد ٓغ أ‪ ْٜ٤ِٛ‬اُ‪ ٠‬حُليحثن حُؼخٓش ‪ٝ‬حُٔلَ ر‪ ٖٜ‬اُ‪ ٠‬حُز‪٬‬ى ح‪٧‬ؿ٘ز‪٤‬ش!!‬ ‫إ ك‪ ٍٞ٠‬حَُٔأس اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔـي ُ‪ ٖٓ ْ٤‬أؿَ حُ‪٬ٜ‬س كلٔذ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ أؿَ ح‪ٗ٫‬ظلخع رخُٔ‪ٞ‬ػظش ‪ٔٓٝ‬خٍٓش ٗ٘خ‪١‬‬ ‫ىػ‪ٝ ١ٞ‬طَر‪ٝ ١ٞ‬طؼِ‪ ٌٖٔ٣ ،٢ٔ٤‬إٔ ‪٘​٘٣‬ؤ ك‪ ٢‬ى‪ٝ‬حثَ حُ٘ٔخء اًح ٓخ ٗلٖ ٌِٓ٘خ حَُإ‪٣‬ش حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش ُظ٘ٔ‪٤‬ش حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪386‬‬

‫ إ ًؼ‪َ٤‬حص ٖٓ حُ٘ٔخء ‪٣‬ؼخٗ‪ ٖ٤‬ح‪ٌِ٘ٓ ٖٓ ٖ٣َٓ٧‬ش ح‪٫‬هظ‪ ١٬‬ك‪ ٢‬حُي‪ٝ‬حثَ ‪ٝ‬حًَُ٘خص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص‪٣ٝ ،‬ظؼَ‪ٌُِ ٖٟ‬ؼ‪َ٤‬‬‫ٖٓ ح‪ٝ ًٟ٧‬حُظلَٕ حُـ٘ٔ‪ ٫ٝ ،٢‬أكي ‪ٜ٣‬ظْ ر‪ٌٜ‬ح‪ ٢ِٔ٣ ٫ٝ ،‬حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪ٝ .ٚ٤‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘ٔخء ‪٣‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٖ٤‬حٗلَحف‬ ‫أُ‪ٝ‬حؿ‪٣َ١ ًِْٜٞٓٝ ٖٜ‬ن حًَُ‪ِ٣‬ش ‪ٝ‬حٓظٔ‪ٜ‬خٍ حُو‪٤‬خٗش حُِ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش‪ًٔ ،‬خ إٔ رؼ‪٣ ٖٜ٠‬ؼخٗ‪ُٝ ٖٓ ٖ٤‬ؽ ٓيٖٓ ػِ‪٠‬‬ ‫حُٔ​ٌَٔحص أ‪ ٝ‬حُٔويٍحص‪ٝ .‬رؼ‪٣ ٖٜ٠‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٖ٤‬حُِ‪ٝ‬ؽ حٌُ‪ٓ َٜٔ٣ ١‬غ ِٗظ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُلـَ‪ ،‬ػْ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬حُز‪٤‬ض ُ‪٘٤‬خّ‬ ‫ٓ‪٣ٞ‬ؼخص ػْ ‪ٌٛ٣‬ذ رؼي‪ٛ‬خ اُ‪ ٠‬ػِٔ‪ ،ٚ‬ػْ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ُ‪٘٤‬خّ ‪٣ٝ‬ؤًَ‪ ،‬ػْ ‪َٜ٘٣‬ف اُ‪ ٠‬أ‪ٛ‬يهخث‪ٌ​ٌٛٝ ٚ‬ح‪!..‬‬ ‫‪٘ٛ‬خى ٗٔخء ًؼ‪َ٤‬حص ‪٣‬ؼخٗ‪َٟ ٖٓ ٖ٤‬د أُ‪ٝ‬حؿ‪ٝ ،ُٖٜ ٖٜ‬ح‪٫‬ػظيحء ػِ‪ ٠‬أٓ‪ٞ‬حُ‪ٍٝٝ ٖٜ‬حطز‪٘ٛٝ ،ٖٜ‬خى ‪٘ٛٝ‬خى‪ ..‬إ ًؼ‪َ٤‬حً‬ ‫ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ؿخءص ر‪ ٚ‬أ‪ُ ٝ‬حىص ك‪ ٢‬طلخهٔ‪ ٚ‬حُظَ‪ٝ‬ف حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حَُح‪٘ٛ‬ش‪ٝ ،‬إ ًَ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬لظخؽ اُ‪ٞٓ ٠‬حؿ‪ٜ‬ش‬ ‫ٗـخػش ‪ٝ‬كِ‪ٗ ٍٞ‬خؿؼش‪ٝ .‬أط‪ ٍٜٞ‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗوَِ ٖٓ ح‪٫‬هظ‪ ١٬‬اُ‪ ٠‬حُلي ح‪٧‬ىٗ‪ٝ ٠‬إٔ ٗ٘​٘ت أػيحىحً ًز‪َ٤‬س ٖٓ‬ ‫حُـٔؼ‪٤‬خص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬حُِـخٕ حُظ‪ ٢‬طٔؼ‪ ٠‬اُ‪ ٠‬طؼو‪٤‬ق حَُؿخٍ ‪ٝ‬حُ٘ٔخء رؤ‪ ٍٞٛ‬حُل‪٤‬خس ح‪٣َٓ٧‬ش ‪ٝ‬آىحر‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ طو‪ّٞ‬‬ ‫رب‪٬ٛ‬ف ًحص حُز‪ٝ ٖ٤‬كَ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُٔظلخهٔش ر‪ ٖ٤‬حُِ‪ٝ‬ؿ‪ًٔ .ٖ٤‬خ إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ٘​٘ت ٓلخًْ ٓٔظؼـِش ؿيحً أ‪ً ٝ‬حص‬ ‫ٗلخك‪٤‬ش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ أؿَ ح‪٧‬هٌ ػِ‪ ٠‬أ‪٣‬ي‪ ١‬ح‪ُٝ٧‬حؽ حُظخُٔ‪ٝ ٖ٤‬حُلخٓي‪ٝ ٖ٣‬حُٔ‪.ٖ٤ِٜٔ‬‬ ‫ ‪ ٫‬ري إٔ ٗ٘​٘ت حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ُ َ١٧‬ظ‪ٞ‬ظ‪٤‬ق حَُٔأس ُ‪ٓ٬‬ظلخىس ٖٓ ٓئ‪٬ٛ‬ط‪ٜ‬خ‪ٗٝ .‬لٖ ٗو‪ ٌ٘ٓ ٍٞ‬حُزيح‪٣‬ش‪ :‬إ حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬لش‬‫ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش َُِٔأس ‪ ٢ٛ‬ح‪ٓٞٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُو‪٤‬خّ رؤػزخء حُز‪٤‬ض ‪ٝ‬ح‪َٓ٧‬س‪٘ٛ ٌُٖ ،‬خى ٗٔخء طؼِٖٔ ‪ ِٖٗٝ‬أػِ‪ ٠‬حُ٘‪ٜ‬خىحص ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ش ك‪٢‬‬ ‫كخؿش اُ‪ ٠‬ػِٔ‪ٝ ٖٜ‬هزَحط‪٘ٛٝ ،ٖٜ‬خى ٗٔخء ُْ ‪٣‬ظِ‪ٝ‬ؿٖ ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬لش رخُ٘ٔزش اُ‪ ٖٜ٤‬رخد َُُِم ‪َٓٝ‬ء ُِلَحؽ‪ٝ .‬ك‪ ٢‬ظَ‬ ‫طَحؿغ ىهَ حُلَى ك‪ٓ ٢‬ؼظْ حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ٛ‬خٍ ٓؼظْ حُٔ‪ٞ‬ظل‪ ٖ٤‬ؿ‪ َ٤‬هخىٍ‪ ٖ٣‬ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُٔخٍ حُٔطِ‪ٞ‬د ُل‪٤‬خس‬ ‫أَٓ‪٣‬ش ًَ‪ٔ٣‬ش‪٣ٝ ،‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪٘ٓ ٠‬خًٍش ُ‪ٝ‬ؿخط‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬طـط‪٤‬ش ٗلوخص ح‪َٓ٧‬س ‪٘ٛٝ‬خى ‪٘ٛٝ‬خى‪ ..‬إ ح‪ٍ٫‬طوخء رخُل‪٤‬خس ‪ٞ٣‬كَ‬ ‫ىحثٔخ ً حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ كَ‪ ٙ‬حُؼَٔ‪ٝ ،‬إ رؼ‪ ٞ‬حُي‪ ٍٝ‬هخ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬طـخٍد ٗخؿلش ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬أػٔخٍ ًَ‪ٔ٣‬ش ٖٓ ه‪ٍ٬‬‬ ‫َٓ٘‪ٝ‬ػخص (ح‪ َٓ٧‬حُٔ٘ظـش) ًٔخ إٔ رؼ‪ ٞ‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طظزغ طوِ‪٤‬يحً كٔ‪٤‬يحً ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪ٓ َ٤‬ؼِٔ‪ٓٝ ٖ٤‬ؼِٔخص ‪ٓٝ‬ئىر‪ٖ٤‬‬ ‫ػخٍ ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ‬حُٔؼَكش؛ ٖٓ أؿَ ط‪٣ٌٜ‬ذ ‪ٝ‬اٍٗخى ح‪٫ٝ٧‬ى ‪ٝ‬حُز٘خص ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص‪ٝ .‬أط‪ٍٜٞ‬‬ ‫‪ٓٝ‬ئىرخص ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ٍ ٟٞ‬‬ ‫إٔ ٖٓ طَ٘‪٣‬ؼخص ‪-‬ك‪ ٢‬حُٔيٕ ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ‪ُ -‬ـؼَ حٌُ‪ٛ‬خد اُ‪٣ٍ ٠‬خ‪ ٝ‬ح‪١٧‬لخٍ ٌٓ٘ ٖٓ حَُحرؼش اُِحٓ‪٤‬خ ً ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ويّ هيٓش‬ ‫ًز‪َ٤‬س ُ‪ُِٔ٘ٝ َٓ٨‬خء حُزخكؼخص ػٖ ػَٔ‪.‬‬ ‫اٗ٘خ ك‪ِٔٗ ٖ٤‬ي ٓخ ‪ٌ٣‬ل‪ ٖٓ ٢‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ،٢‬كٔ٘ـي حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلِ‪٘​٘ٓٝ ،ٍٞ‬ـِ اٗـخُحص ‪ٟ‬ؤش َُِٔأس حُٔ​ِٔٔش‬ ‫‪ٝ‬حُٔـظٔغ حُٔ​ِْٔ‪َّ ٖٓٝ ،‬للا حُل‪ٝ ٍٞ‬حُط‪.ٍٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪387‬‬

‫‪- 138‬فً كل األحوال (‪)2/1‬‬ ‫أ‪.‬ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1424 /9/5‬‬ ‫‪2003 /10/30‬‬ ‫حُلٔي هلل ٍد حُؼخُٔ‪ٝ ،ٖ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٗ ٠‬ز‪٘٤‬خ ٓلٔي ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬آُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ ٚ‬أؿٔؼ‪ٝ ،ٖ٤‬رؼي‪:‬‬ ‫كبٕ اٗـخُحط٘خ ‪ٝ‬ػطخءحط٘خ طو‪٠‬غ ُؼ‪٬‬ػش ػ‪ٞ‬حَٓ أٓخٓ‪٤‬ش‪:٢ٛ ،‬‬ ‫‪ٓ -1‬خ ‪ٍٝ‬ػ٘خ‪ ٙ‬ػٖ آرخث٘خ ‪ٝ‬أؿيحىٗخ ٖٓ ه‪ٜ‬خث‪ ٚ‬ػوِ‪٤‬ش ‪ٗٝ‬لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿٔ​ٔ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُز‪٤‬جش حُظ‪ٗ ٢‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ رٔخ ط٘ظَٔ ػِ‪ٓ ٖٓ ٚ٤‬لخ‪ٝ ْ٤ٛ‬أػَحف ‪ٝ‬طوخُ‪٤‬ي ‪ٝ‬ر٘‪ ٠‬طلظ‪٤‬ش ‪َٓٝ‬حكن ػخٓش‪...‬‬ ‫‪ -3‬حُـ‪ٜٞ‬ى حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش حُظ‪ٗ ٢‬زٌُ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬طؼو‪٤‬ق ػو‪ُ٘ٞ‬خ‪ٝ ،‬طًِ‪٤‬ش ٗل‪٘ٓٞ‬خ ‪ٛٝ‬وَ ٓ‪ٜ‬خٍحط٘خ‪ٝ ،‬حٓظؼٔخٍ حُلَ‪ٙ‬‬ ‫حُٔظخكش ُ٘خ‪.‬‬ ‫‪٣ ٫ٝ‬ول‪ ٠‬إٔ ر‪ ٌٙٛ ٖ٤‬حُؼ‪ٞ‬حَٓ حُؼ‪٬‬ػش ػ‪٬‬هش ؿيُ‪٤‬ش ٓٔظَٔس‪ ،‬كخًٌُخء حُٔظل‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُويٍحص حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُٔ​ٔظخُس طٔخػي حَُٔء‬ ‫ػِ‪ ٠‬إٔ ‪ٔ٣‬ظل‪٤‬ي ػِ‪ ٠‬أكٖٔ ‪ٝ‬ؿ‪ ٖٓ ٚ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬كَ‪ٛ‬خ حُز‪٤‬جش‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٜ‬خ طـؼِ‪٣ ٚ‬يٍى رَٔػش كي‪ٝ‬ى آٌخٗخط‪ٚ‬‬ ‫حُلو‪٤‬و‪٤‬ش ‪١ٝ‬ز‪٤‬ؼش حُظلي‪٣‬خص حُظ‪٬٣ ٢‬ه‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬حُطَ‪٣‬وش حُٔؼِ‪ُٞٔ ٠‬حؿ‪ٜ‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُظ‪َٜ‬ف ك‪٤‬خُ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫حُز‪٤‬جش حُـ‪٤‬يس طـؼَ ػَٔ حُ٘خّ أٓ‪ٝ ،َٜ‬ط‪ٞ‬كَ ُ‪ ْٜ‬حُظَ‪ٝ‬ف حُظ‪ ٢‬طٔخػي‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬حُظل‪ٞ‬م ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪..‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُ‪ٔٗ ١‬ظل‪٤‬ي‪ٌٛ ٖٓ ٙ‬ح ‪ ٞٛ‬إٔ حُظل‪ٞ‬م ك‪ ٢‬حُـ‪ٜ‬ي أ‪ ٝ‬حُز‪٤‬جش أ‪ ٝ‬حُٔ‪ٍٝٞ‬ع حُـ‪ٞٓ ،٢٘٤‬ف ‪٣‬ولق ٖٓ أ‪َٟ‬حٍ حُو‪ ٍٜٞ‬ك‪٢‬‬ ‫حُـخٗز‪ ٖ٤‬ح‪٥‬هَ‪ٝ .ٖ٣‬إٔ أ‪ ١‬ه‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ؿخٗذ أ‪ ٝ‬ػخَٓ ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُؼ‪٬‬ػش ٓ‪٤‬ئػَ ِٓزخ ً ك‪ ٢‬أىحء حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ح‪٥‬هَ‪،ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬أػظوي إٔ حُظٌخَٓ ‪ٝ‬حُظلخػَ ر‪ٓ ٖ٤‬خ ً​ًَٗخ ‪ٓ ٌَّ ٘٣‬ظ‪َٜ‬حً ٖٓ ٓظخ‪ َٛ‬حرظ‪٬‬ء َّللا –ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ُ٘ -٬‬خ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُل‪٤‬خس؛ ك‪٤‬غ‬ ‫إ آٌخٗخص ح‪ٍ٫‬طوخء ‪ٝ‬حُظويّ ٓظظَ ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ حُٔ‪ٍٝٞ‬ع حُـ‪ِٓ ٢٘٤‬ز‪٤‬خ ً ‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬لخً‪ ،‬أ‪ً ٝ‬خٗض حُز‪٤‬جش ‪ٛ‬ؼزش ‪ٝ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬حط‪٤‬ش؛ ‪ًُٝ‬ي ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ط٘ٔ‪٤‬ش ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬رَٓـش حُ‪ٞ‬هض ‪ٝ‬طلي‪٣‬ي ح‪ٛ٧‬يحف ‪ٝ‬حًظٔخد حُٔ‪ٜ‬خٍحص‪ٝ ،‬هزَ ًُي‬ ‫ًِ‪ ٚ‬حُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش حُلوش هلل –طؼخُ‪ٝ -٠‬ح‪ٓ٫‬ظؼخٗش ر‪ٝ ،ٚ‬حُظؤ‪ُ َٛ‬ظ‪ٞ‬ك‪٤‬و‪ٝ ٚ‬ك‪ٟٞ٤‬خط‪ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔلي‪ٝ‬ىس‪.‬‬ ‫‪ ُٞٝ‬أٗ٘خ طؤِٓ٘خ ك‪ َ٤ٓ ٢‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٛ ٖ٣‬خؿ‪ٞ‬ح أٓـخى ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش‪ّ٤ٗٝ ،‬ي‪ٝ‬ح ‪َٛ‬ف ك‪٠‬خٍط‪ٜ‬خ ُ‪ٞ‬ؿيٗخ ‪ٛ‬يم ٓخ ٗو‪.ٍٞ‬‬ ‫‪ٝ‬أكذ ‪٘ٛ‬خ إٔ أرِ‪ ٍٞ‬حُٔل‪ٜٓٞ‬خص حُؼ‪٬‬ع ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫أ‪ٓ :ً٫ٝ‬خ ىحٓض حُٔل‪٬ٜ‬ص حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ٌَُ ؿ‪ٜٞ‬ىٗخ حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش هخ‪ٟ‬ؼش ُٔ‪ٍٝٞ‬ػخط٘خ ػٖ ح‪٥‬رخء‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ؿيحى‪ٝ ،‬هخ‪ٟ‬ؼش ُِز‪٤‬جش حُظ‪ٗ ٢‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ُِٝ‬ـ‪ٜ‬ي حُ‪ ٢ٓٞ٤‬حٌُ‪ٗ ١‬زٌُ‪ٓٝ ،ٚ‬خ ىحٓض ًَ ‪ ٌٙٛ‬ح‪ ٫ ٍٞٓ٧‬طٌ‪ ٕٞ‬أريحً كيِّ‪٣‬ش‬ ‫‪ًٝ‬خِٓش؛ كبٕ حُٔظ‪ٞ‬هغ آٌٗحى إٔ طٌ‪ ٕٞ‬حُ٘ظخثؾ حُظ‪ٗ ٢‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ٓ٘‪ٞ‬رش ىحثٔخ ً رخُ٘و‪ٝ ٚ‬حُو‪ٓٝ ،ٍٜٞ‬ظظَ ىحثٔخ ً أهَ ٓٔخ‬ ‫َٗ‪٣‬ي؛ كؤٗض ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ إٔ ط‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬كِ‪ً ٍٞ‬خِٓش ك‪ ٢ٓٝ ٢‬ؿ‪ً َ٤‬خَٓ‪ٓٝ ،‬ظظَ ‪٘ٛ‬خى كـ‪ٞ‬س ر‪ٞٔ١ ٖ٤‬كخط٘خ ‪ٝ‬ر‪ٓ ٖ٤‬خ‬ ‫‪٣‬ظلون ػِ‪ ٠‬ح‪ٌٛ .ٍٝ٧‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أ‪٠٣‬خ ً أٗ٘خ ٓ٘ظَ ٌٗ٘‪ًٝ ،ٌٞ٘ٗٝ ٞ‬ؤٕ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُزَ٘‪ ١‬حهظَع حٌُ٘‪ٞٓ ٖٓ ٟٞ‬ء‬ ‫ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‪٤ُ ،‬ظوٌ ٓ٘‪ٜ‬خ ٓلَ‪ٟ‬خ ً ػِ‪ ٠‬حُظويّ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اًح طظزؼ٘خ ‪ ٌٙٛ‬حُِِٔٔش ٖٓ ح‪٩‬كخ‪٫‬ص ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظ٘ظخؿخص كٔ٘‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬ح‪٫‬ػظوخى رؤٗ‪ ٌٕٞ٣ ُٖ ٚ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ ١٧‬أٓش ٖٓ‬ ‫ح‪ ْٓ٧‬أ‪ ٝ‬ؿٔخػش ٖٓ حُـٔخػخص أ‪ ٝ‬كَى ٖٓ ح‪٧‬كَحى – ٗ‪ َٜ‬كخْٓ ‪ٜٗٝ‬خث‪٣ ٫ -٢‬وزَ حُـيٍ ‪ ٫ٝ‬حُ٘ي ‪ٝ‬حُ٘وي‪ٌُٜٝ .‬ح كبٕ‬ ‫حٌُ‪٣ ٖ٣‬لِٔ‪ ٕٞ‬رخٗظ‪ٜ‬خٍحص ٗو‪٤‬ش ‪ٝ‬طخٓش ٓ‪٤‬ظِ‪ٜ٣ ٕٞ‬خر‪ ٕٞ‬ر‪ٜ‬يٓخص ح‪٩‬كزخ‪ٝ ١‬ه‪٤‬زخص ح‪ٓ٥‬خٍ!‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪388‬‬

‫ػخٗ‪٤‬خ ً‪ :‬اًح ًخٕ ح‪ َٓ٧‬ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حُ‪ٍٜٞ‬س؛ ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ٘خ ُٖ ٗ‪ َٜ‬أريحً اُ‪ ٠‬حُ‪ ّٞ٤‬حٌُ‪ٗ ١‬ؼظوي ك‪ ٚ٤‬أٗ٘خ هي ك‪ِٜ٘‬خ ػِ‪ ٠‬حُز‪٤‬جش‬ ‫حُٔؼِ‪ُِ ٠‬ؼَٔ ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ـخُ‪ ٫ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪ٗ ٢‬لظخؿ‪ٜ‬خ ُظلو‪٤‬ن أه‪ ٠ٜ‬حُطٔ‪ٞ‬كخص‪٘ٓٝ ،‬ظَ ٗ٘ؼَ ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ىٍؿش ٖٓ‬ ‫حُٔـخُكش ‪ٝ‬حُٔوخ‪َ١‬س ػ٘ي حطوخً أ‪ ١‬هَحٍ كخْٓ ك‪ ٢‬أ‪ ١‬حطـخ‪ٌٛٝ .ٙ‬ح ‪٣‬ـؼِ٘خ ٗزِ‪ٓ ٍٞ‬ل‪ٜٓٞ‬خ ً ؿ‪٣َٛٞ‬خً‪ ":ٞٛ ،‬حػَٔ ٓخ ‪ٞٛ‬‬ ‫ٌٖٓٔ ح‪ ٫ٝ ،ٕ٥‬ط٘ظظَ طلٖٔ حُظَ‪ٝ‬ف"‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح حُٔل‪٣ ّٜٞ‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ِّٔٔٓ ٠‬ظ‪ٔٛ ٖ٤‬خ‪:‬‬ ‫‪٘ٛ -1‬خى ىحثٔخ ً آٌخٗ‪٤‬ش ُؼَٔ ٗ‪٢‬ء ؿ‪٤‬ي ‪ٗ٧‬لٔ٘خ ‪ٝ‬ى‪٘​٘٣‬خ ‪ٝ‬حُ٘خّ ٖٓ ك‪ُ٘ٞ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٜٔٓ -2‬خ طلٔ٘ض حُظَ‪ٝ‬ف؛ كبٗ‪٤ٓ ٚ‬ظَ ‪٘ٛ‬خى ٖٓ ‪ ٌٚ٘ٔ٣‬إٔ ‪٣‬ظٖ إٔ حُظَف حُٔطِ‪ٞ‬د ط‪ٞ‬كَ‪ ٖٓ ٙ‬أؿَ ح‪ٗ٩‬ـخُ ُْ ‪٣‬ظ‪٤ٜ‬ؤ‬ ‫رؼي‪.‬‬ ‫ػخُؼخ ً‪٘ٛ :‬خى ِٓٔٔ‪ً ٕٞ‬ؼ‪ٜٓ َٕٝ٤‬خر‪ ٕٞ‬رلوَ ٗي‪٣‬ي ك‪ ٢‬حُو‪٤‬خٍ‪ ،‬ك‪ ْٜ‬هخ‪ٟ‬ؼ‪ُٔ ٕٞ‬و‪٫ٞ‬ص ٓٔظؼـِش أ‪ِ١‬و‪ٜ‬خ أػ‪ّ٬‬‬ ‫‪٘ٓٝ‬خ‪ ُْ َ٤ٛ‬ط٘‪٠‬ؾ ٍإ‪٣‬ظ‪ُ ْٜ‬ل‪٣ِ٤‬خء حُظويّ ‪ُ ٫ٝ‬طز‪٤‬ؼش حُؼ‪٬‬هخص حُظ‪ ٢‬طلٌْ ه‪ ٟٞ‬حُظلي‪ٝ ١‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٗ‪ ْٜ‬هي‬ ‫‪ٛ‬خٍ‪ٝ‬ح أٗز‪ ٚ‬رٖٔ ‪ٟٝ‬غ حُو‪٤‬ي ر٘لٔ‪ ٚ‬ك‪ٍ ٢‬ؿِ‪ ٚ٤‬ك‪ ٢‬أؿ‪ٞ‬حء ػخ‪ٛ‬لش ‪ٝ‬هطَس!‪.‬‬ ‫إ حُو‪٤‬خٍ ٗؼٔش ًزَ‪َّ ٖٓ ٟ‬للا –ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ٝ ،-٬‬هي ًخٕ ٗخرِ‪٣ ٕٞ٤‬و‪" :ٍٞ‬إ ٓئٓٔخط٘خ ٓ‪ٜ‬خرش رٔلي‪ٝ‬ى‪٣‬ش حُو‪٤‬خٍ‪٫ُٞٝ ،‬‬ ‫حُو‪٤‬خٍ ٌُخٕ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ر‪ٔ٤ٜ‬ش"‪ٌ٣ٝ .‬ل‪٘ٛ ٢٘٤‬خ ُلض حُ٘ظَ اُ‪ٔٓ ٠‬ؤُش طظـِ‪ ٠‬ك‪ٜ٤‬خ ٓلي‪ٝ‬ى‪٣‬ش حُو‪٤‬خٍ ‪ٝ‬ػؤ‪ ٚ‬حُ٘ي‪٣‬ي‪:‬‬ ‫ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ ؿٔ‪َٜ‬س ؿ‪ َ٤‬هِ‪ِ٤‬ش ٖٓ أر٘خء حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُيػ‪ٞ‬حص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪٣‬ؼظوي‪ ٕٝ‬إٔ طط‪ٍٞ‬حص ٌٓ‪ِٛ‬ش ٓ‪ٞ‬ف ططَأ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُل‪٤‬خس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش اًح هخٓض حُي‪ُٝ‬ش (حُلِْ) حُظ‪ ٢‬طٔ‪ٗ َّ٤‬ئ‪ ٕٝ‬حُ٘خّ‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٗ‪ ْٜ‬ػطِ‪ٞ‬ح حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـ‪ٜٞ‬ى‪،‬‬ ‫‪ٝ‬أ‪ٟ‬خػ‪ٞ‬ح حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلَ‪ٝ ،ٙ‬ػِّو‪ٞ‬ح ط‪ٞ‬حُٕ أػيحى ‪ٛ‬خثِش ٖٓ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن ٓخ ‪٣‬ظطِّؼ‪ ٕٞ‬اُ‪!ٚ٤‬؛ رَ إ ح‪َٓ٧‬‬ ‫طـخ‪ًُ ُٝ‬ي اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬أٓ‪ٞ‬أ‪ ٞٛٝ ،‬ح‪٫‬ػظوخى رؤٗ‪ٔ٣ ٫ ْٜ‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬اٗـخُ أ‪٢ٗ ١‬ء ً‪ ١‬ه‪ٔ٤‬ش ا‪ ٫‬ك‪ ٢‬ظَ ى‪ُٝ‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش‬ ‫ٍحٗيس‪ٝ .‬طِي حُي‪ُٝ‬ش ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ طٌ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُطَحُ حُؼَٔ‪ ،١‬كبًح ًخٗض ٖٓ ٓٔظ‪ ٟٞ‬حُلٌ‪ٓٞ‬خص ح‪٣ٞٓ٧‬ش أ‪ ٝ‬حُؼزخٓ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫كَرٔخ ًخٗض ‪ ٫‬طٔظلن أهَ ٖٓ حُؼ‪ٍٞ‬س!‪.‬‬ ‫‪ٛ‬ئ‪٫‬ء حُ٘خّ ‪٣‬ظو‪ ِٕٞ٤‬إٔ حُلٌ‪ٓٞ‬ش حَُحٗيس حُظ‪٣ ٢‬لِٔ‪ ٕٞ‬ر‪ٜ‬خ ٓ‪ٞ‬ف طٌ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ ح‪٩‬ه‪ٝ ٙ٬‬حُوِن‬ ‫‪ٝ‬حُؼِْ ‪ٝ‬كٖٔ حُظير‪ٝ َ٤‬حُلٌ٘ش ك‪ ٢‬طلل‪ ِ٤‬حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬ػِ‪ ٠‬حٌُيف ‪ٝ‬حُؼطخء‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬ىٍؿش ػخُ‪٤‬ش ٖٓ حُوزَس ك‪ ٢‬كَ‬ ‫حٌُٔ٘‪٬‬ص حُيحهِ‪٤‬ش ‪ٞٓٝ‬حؿ‪ٜ‬ش حُظلي‪٣‬خص حُوخٍؿ‪٤‬ش‪ٓ ،‬غ أٗ‪٣ ٫ ْٜ‬و‪ُ٘ ُٕٞٞ‬خ‪ :‬أ‪ٓ ٖ٣‬ظٌظٔذ (حُي‪ُٝ‬ش حُلِْ) ‪ ٌٙٛ‬حُوزَحص‬ ‫حُوط‪َ٤‬س؟ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ر‪٤‬جش ٓظظٌ‪ُ ٕٞ‬ي‪ ٟ‬أػٔيط‪ٜ‬خ ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٜ‬لخص ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خٍحص حُلٌس ‪ٝ‬حُؼـ‪٤‬زش؟ ‪ٓ ْٛٝ‬خ كظج‪ٞ‬ح‬ ‫‪ٞٓ ٖٓ ٌٕٞ٘٣‬ء ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬طي‪ ٍٞٛ‬حُِٓخٕ!‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬ظَ ‪ ٌٙٛ‬حُي‪ُٝ‬ش ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ليع ٓخ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حُُِِحٍ ك‪ ٢‬حُ٘ل‪ٝ ّٞ‬حُٔـظٔؼخص ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خص حُٔخثيس‪ :‬ك‪ ٢‬ظَ‬ ‫طِي حُي‪ُٝ‬ش حُؼـ‪٤‬زش ٓ‪ٞ‬ف ‪ ٢٘​٘٣‬حٌُٔ‪٣ٝ ٍٞ‬ظؼِْ حُـخ‪٣ٝ ،َٛ‬زٌٍ حُ٘ل‪٤‬ق‪٣ٝ ،‬وِغ رٌ‪١‬ء حُِٔخٕ ػٖ حُظل‪ ٙٞ‬رخ‪ُ٧‬لخظ‬ ‫ّ‬ ‫‪ٌ٣ٝ‬ق ٓيٓ٘‪ ٞ‬حُٔويٍحص ‪ٝ‬حٌُٔ‪٤‬لخص ػٖ ط٘خ‪ُٜٝ‬خ‪ٞٓٝ ،‬ف ‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬حُٔيٍّ ؿ‪ َ٤‬حٌُقء ‪ٛ‬وَ ٓ‪ٜ‬خٍحط‪ٝ ٚ‬اػَحء‬ ‫حُوز‪٤‬لش‪،‬‬ ‫ػوخكظ‪ًٔ ...ٚ‬خ إٔ حُؼِٔخٗ‪ٝ ٖ٤٤‬حُِ‪٤‬زَحُ‪ٝ ٖ٤٤‬أ‪ٛ‬لخد حُٔ‪ٜ‬خُق حُٔ‪٠‬خىس ٓ‪ٞ‬ف ‪ُ ِٕٞٔٔ٣‬ظِي حُي‪ُٝ‬ش (حُٔؼـِس) رخُِ٘ح‪ٛ‬ش‬ ‫‪ٝ‬حٌُلخءس ٓؼخً‪ٌُٝ ،‬ح كبٗ‪ٞٓ ْٜ‬ف ‪ُٜ ِٕٞٔٔ٣‬خ حُو‪٤‬خىس‪ٝ .‬حُي‪ ٍٝ‬حُٔ٘خ‪ٝ‬ثش ك‪ ٢‬حُوخٍؽ ٓظَ‪ ٟ‬أٗ‪ ٫ ٚ‬كخثيس طَطـ‪ٍٝ ٖٓ ٠‬حء‬ ‫ٓوخٍػش طِي حُي‪ُٝ‬ش؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٗ‪ٜ‬خ ٓ‪ٞ‬ف طظـخ‪ِٜٛ‬خ أ‪ ٝ‬ط‪ٜ‬خىٗ‪ٜ‬خ‪...‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ٓظليع طـ‪َ٤‬حص ً‪٤ٗٞ‬ش ‪ٛ‬خثِش ُْ طليع ك‪ ٢‬أ‪َٓ ١‬كِش ٖٓ َٓحكَ حُظخٍ‪٣‬ن! ‪ٝ‬كظ‪٣ ٠‬ليع ًَ ًُي؛ كبٕ ٓٔخ ‪٫‬‬ ‫ٗي ك‪ ٚ٤‬إٔ ‪٘٤١‬ش طِي حُي‪ُٝ‬ش ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬هخ‪ٛ‬ش‪ٓ ٫ٝ ،‬ؼ‪ُٜ َ٤‬خ ٓخ ىحٓض ٓظلون اٗـخُحص ػي‪ٔ٣‬ش حُٔؼ‪.!َ٤‬‬ ‫‪ٝ‬أٗخ أؿِّ إٔ طِي حُـٔ‪َٜ‬س ٖٓ حُلخُٔ‪ٓ ٖ٤‬ظ٘ؤْ طـخ‪ ٙ‬أك‪ َ٠‬ى‪ُٝ‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طو‪ ّٞ‬ك‪ ٢‬أ‪ٌٓ ١‬خٕ ٖٓ ح‪ٍٝ٧‬‬ ‫اُ‪ ٠‬أهٔخّ ػيس‪ :‬هْٔ ‪٣‬ؼَٔ ٓؼ‪ٜ‬خ رٌلخءس ‪ٝ‬اه‪ٙ٬‬؛ ‪ٌٛٝ‬ح حُؤْ هِ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬أ‪ُٓ ١‬خٕ ‪ٝ‬أ‪ٌٓ ١‬خٕ‪ٝ .‬هْٔ ‪٣‬ظٔظغ رخٌُلخءس؛ ٌُٖ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪389‬‬

‫‪٘٣‬و‪ ٜٚ‬ح‪٩‬ه‪ٝ ٙ٬‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش‪ٝ .‬هْٔ ػخُغ ‪٣‬وِ‪ٚ‬؛ ٌُ٘‪ٗ٫ ٚ‬ؼيحّ هزَط‪٣ ٫ ٚ‬ؼَف ً‪٤‬ق ‪٣‬ويّ حُي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ش‪ .‬أٓخ حُؤْ‬ ‫حَُحرغ؛ ك‪ ٜٞ‬هْٔ ٓ٘ظلغ ‪ٛ ٖٓ ْ٤ُ ،٢ُٞٛٝ‬ئ‪٫‬ء ‪ ٫ٝ‬أ‪ُٝ‬جي‪ٝ .‬حُؤْ حُوخْٓ هْٔ ٓؼخٍ‪ َٟ٣ ٝ‬إٔ حُي‪ُٝ‬ش حُظ‪ٓ ٢‬ؼ‪٠‬‬ ‫اُ‪ ٠‬اهخٓظ‪ٜ‬خ هي هخٗض ٍٓخُظ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حٗلَكض ػٖ ٓزخىث‪ٜ‬خ؛ ك‪ٜٔ٘ٓ ٜٞ‬ي ك‪ٍ ٢‬ى‪ٛ‬خ اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔخٍ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪.‬‬ ‫أٓخ حُؤْ ح‪٧‬ه‪َ٤‬؛ ك‪ ٜٞ‬حُؤْ حُؼخثَ حٌُ‪ٛ ١‬خٍص أٓ٘‪٤‬ظ‪ ٚ‬حُظوِ‪ ٖٓ ٚ‬طِي حُي‪ُٝ‬ش رؤ‪ِ٤ٓٝ ١‬ش ٖٓ حُ‪ٓٞ‬خثَ‪ً ُٞٝ ،‬خٗض‬ ‫حٓظويحّ حُ‪ٜ٘‬ق ‪ٝ‬اٗؼخٍ حُلَد ح‪٤ِٛ٧‬ش!!‪.‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬هٔخّ ُْ ٗؤص ر‪ٜ‬خ ٖٓ ٗٔؾ حُو‪٤‬خٍ؛ رَ ‪ٔٓ ٢ٛ‬خ ػَك٘خ‪َّ ٖ٘ٓ ٖٓ ٙ‬للا ‪-‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ -٬‬ك‪ ٢‬حُوِن‪ٔٓٝ ،‬خ ك‪ٜ٘ٔ‬خ‪ٖٓ ٙ‬‬ ‫‪١‬زخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٓٝ ،‬خ ‪ٝ‬ؿيٗخ‪ٗٝ ٙ‬ـي‪ ٙ‬ػ٘ي هَحءس أ‪ ١‬ػ‪ٍٞ‬س ٖٓ حُؼ‪ٍٞ‬حص حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘ض ٖٓ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬حُلٌْ ك‪ ٢‬ر‪٬‬ى‬ ‫آ‪٤ٓ٬‬ش أ‪ ٝ‬ؿ‪ َ٤‬آ‪٤ٓ٬‬ش‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُٔوخٍ حُوخىّ أَٗف ٗ‪٤‬جخ ً ٓٔخ ‪ ٌٖٔ٣‬حُو‪٤‬خّ ر‪" ٚ‬ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ"‪َّ ٖٓٝ ،‬للا طؼخُ‪ ٠‬حُل‪ٝ ٍٞ‬حُط‪ٍٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪390‬‬

‫‪- 139‬دلى المدى البعٌد (‪)1‬‬ ‫أ‪.‬ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1424 /10/10‬‬ ‫‪2003 /12/04‬‬ ‫ً٘ض هي طليػض ك‪ٓ ٢‬وخُ‪ٓ ٖ٤‬خرو‪ ٖ٤‬ػٔخ ‪٣‬ـذ ػِٔ‪ ٚ‬ك‪ ًَ ٢‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف ا‪ٔ٣‬خٗخ ً ٓ٘‪ ٢‬رؤٕ ‪٘ٛ‬خى ٗ‪٤‬جخ ً ٓخ ‪ٌٖٔ٣‬‬ ‫حُو‪٤‬خّ ر‪ ٖٓ ٚ‬أؿَ ٗـخف حُؼزي ‪ٝ‬ك‪٬‬ك‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أٓ‪ ٍٞ‬ىٗ‪٤‬خ‪ٝ ٙ‬آهَط‪ٝ .ٚ‬أ‪ٝ‬ى ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخٍ ‪ٓٝ‬خ ‪ٓ ٖٓ ٚ٤ِ٣‬وخ‪٫‬ص إٔ أطليع ػٖ‬ ‫ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُ‪ ٢ٓٞ‬أ‪ ٝ‬حُز‪٤‬جش حُظ‪٣ ٢‬ـذ حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُط‪ ٖٓ َ٣ٞ‬أؿَ ر٘خث‪ٜ‬خ؛ ً‪٣ ٢‬ظ‪ٞ‬كَ ُ‪ٔٗ٪‬خٕ حُٔ​ِْٔ حُـ‪ ٞ‬حُٔ‪٬‬ثْ‬ ‫‪٧‬ك‪ َ٠‬ػطخء ‪ٝ‬أك‪ َ٠‬اٗـخُ ٌٖٓٔ‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ أ‪٣‬ش أٓش ‪ ٫‬طٔظط‪٤‬غ حٓظ٘لخٍ ‪١‬خهخط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬أ‪ٝ‬هخط‪ٜ‬خ ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٚ‬‬ ‫ٓوز‪ ٖٓ ٍٞ‬ؿ‪ٍ َ٤‬إ‪٣‬ش (حٓظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش) ُٔخ‪٤ٛ‬ش حُز‪٤‬جش حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ طل‪٤‬خ ك‪ٜ٤‬خ أؿ‪٤‬خُ‪ٜ‬خ حُوخىٓش‪ٗٝ .‬لٖ ر‪ٛٞ‬ل٘خ أٓش ِٓٔٔش ُ‪ٜ‬خ‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٍٝ‬إ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ططِؼخط‪ٜ‬خ حُوخ‪ٛ‬ش‪ٗ ،‬ؼظوي ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿخُّ إٔ ًَ أٌٗخٍ حُظ٘ٔ‪٤‬ش ‪ ًَٝ‬أٌٗخٍ حُظـ‪ٝ َ٤٤‬حُظط‪َ٣ٞ‬‬ ‫‪٣‬ـذ إٔ طٔظ‪ٜ‬يف ٗ‪٤‬جخ ً ‪ٝ‬حكيحً ‪ ٞٛ‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ر‪٤‬جش طٔخػي ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ​ِْٔ ػِ‪ ٠‬حُو‪٤‬خّ رؤَٓ َّللا ‪-‬طؼخُ‪ -٠‬ػِ‪ ٠‬أك‪ٝ َ٠‬ؿ‪ٚ‬‬ ‫ٌٖٓٔ‪ ٌٙٛٝ ،‬حَُإ‪٣‬ش ٗ‪ٜ‬خث‪٤‬ش ‪ٝ​ٝ‬ح‪ٟ‬لش‪ٔٓ ٢ٛٝ ،‬ظٔيس ٖٓ ٓـٔ‪ٞ‬ػش حُؼوخثي ‪ٝ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حٌُزَ‪ ٟ‬حُظ‪ٗ ٢‬لِٔ‪ٜ‬خ‪ٍ ٢ٛٝ ،‬إ‪٣‬ش‬ ‫ٓظلَىس‪ٔ٤ُ ،‬ض ‪ ١٧‬أٓش ٖٓ أْٓ ح‪ ٍٝ٧‬حُ‪ ٢ٛٝ ،ّٞ٤‬اكي‪َّ ٖ٘ٓ ٟ‬للا ػِ‪٘٤‬خ‪.‬‬ ‫اًح ًخٕ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٌٖٔ ‪-‬ك‪ ٢‬ػخُْ ح‪ٓ٧‬زخد‪ -‬ط‪ٞ‬هغ ك‪ٔٓ ٍٜٞ‬ظوزَ ٓـخ‪ٓ َ٣‬ـخ‪َ٣‬س ًز‪َ٤‬س ُِ‪ٞ‬حهغ؛ كبٕ ػِ٘خ ‪ -‬اًح ٓخ‬ ‫أٍىٗخ طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُز‪٤‬جش حُظ‪٣َٗ ٢‬ي ‪ -‬إٔ ٗلَّٖٔ ‪َّٗ َٗٝ‬ي حُوَحٍحص حُ‪٤ٓٞ٤‬ش حُظ‪ٗ ٢‬ظوٌ‪ٛ‬خ ك‪ٛ ًَ ٢‬ؼ‪٤‬ي ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص ًخكش؛‬ ‫اً إ ط٘‪٤٤‬ي حُز٘‪٤‬خص حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬أُٓ٘ش ٓظطخ‪ُٝ‬ش ‪٣ ٫ ٞٛٝ‬ظْ ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ا‪ٖٓ ٫‬‬ ‫ه‪ ٍ٬‬حُؼَٔ حُلٌ‪ٝ ْ٤‬حُـٌٍ‪ٝ ١‬حُٔظيٍؽ‪.‬‬ ‫حُز‪٤‬جش طؼ٘‪ٓ ٢‬ـٔ‪ٞ‬ػش حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬خص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص ‪ٝ‬حُ٘ظْ حُٔظ‪ٞ‬كَس ‪ٝ‬حُٔخثيس ك‪ ٢‬رِي ٖٓ‬ ‫حُزِيحٕ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ حُز‪٤‬جش ًحص ى‪ٝ‬حثَ ٓظٔؼش ٓ٘لظلش‪ٝ ،‬حُيحثَس ح‪٤ٟ٧‬ن رخُ٘ٔزش اُ‪ٝ ًَ ٠‬حكي ٓ٘خ ‪ ٢ٛ‬ح‪ً٧‬ؼَ طؤػ‪َ٤‬حً ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ٚ‬؛ كخ‪ّ٧‬‬ ‫‪ ٢ٛ‬أًؼَ ٖٓ ‪٣‬ئػَ ك‪ ٢‬حُطلَ ػْ ح‪َٓ٧‬س ػخٓش‪ ،‬ػْ ح‪٧‬هَرخء ‪ٝ‬أ‪ َٛ‬حُل‪ٌ​ٌٛٝ ٢‬ح‪...‬‬ ‫‪ٝ‬حُز‪٤‬جش ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ أٗز‪ ٚ‬رلزَ ؿِ‪٤‬ع ٌٓ َّ‪ ٖٓ ٕٞ‬أُ‪ٞ‬ف حُو‪ٝ ١ٞ٤‬حُ٘ؼ‪َ٤‬حص حُيه‪٤‬وش‪ ًَٝ ،‬ػيى ٖٓ طِي حُو‪١ٞ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ؼ‪َ٤‬حص ‪٘٣‬ظٔ‪ ٢‬اُ‪ٓ ٠‬ـخٍ ٖٓ حُٔـخ‪٫‬ص حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔؼ٘‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُٔخى‪٣‬ش‪ٝ .‬هي ىهَ ك‪٤ٔٗ ٢‬ؾ ًُي حُلزَ ك‪َٓ ٢‬كِش ٖٓ‬ ‫َٓحكَ طٌ ّ‪ ٕٞ‬ػوخكش ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُؼخٓش حُظ‪ ٢‬طل‪٤‬خ ك‪ٜ٤‬خ‪٘ٛٝ .‬خى طوَ‪٣‬ذ ُِلٌَس ‪ٝ‬اٗخٍس اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬طِي حُو‪١ٞ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ؼ‪َ٤‬حص ك‪ ٢‬ػيى ٖٓ ح‪٧‬كخى‪٣‬غ حُ٘ز‪٣ٞ‬ش‪ٜ٘ٓ ،‬خ ه‪َّ ٠ِٛ ُٚٞ‬للا ػِ‪ ٖٓ ٠ٓ٬ُٓ ًَ" :ِْٓٝ ٚ٤‬حُ٘خّ ػِ‪ٛ ٚ٤‬يهش‪ًَ ،‬‬ ‫‪ ّٞ٣‬ططِغ ك‪ ٢‬حُْ٘ٔ طؼيٍ ر‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػ٘‪ٛ ٖ٤‬يهش‪ ٝ ،‬طؼ‪ ٖ٤‬حَُؿَ ك‪ ٢‬ىحرظ‪ ٚ‬كظلِٔ‪ ٚ‬ػِ‪ٜ٤‬خ أ‪ ٝ‬طَكغ ُ‪ ٚ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ٓظخػ‪ٛ ٚ‬يهش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُِٔش حُط‪٤‬زش ‪ٛ‬يهش‪ٝ ،‬رٌَ هط‪ٞ‬س طٔ٘‪ٜ٤‬خ اُ‪ ٠‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٛ‬يهش‪ٝ ،‬طٔ‪ ٢٤‬ح‪ ًٟ٧‬ػٖ حُطَ‪٣‬ن ‪ٛ‬يهش"‪ٝ ،‬ه‪ " : ُٚٞ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ‬ ‫ر‪٠‬غ ‪ٓٝ‬زؼ‪ ٕٞ‬أ‪ ٝ‬ر‪٠‬غ ‪ٓٝ‬ظ‪ٗ ٕٞ‬ؼزش‪ ،‬كؤك‪ِٜ٠‬خ ه‪ ٫ :ٍٞ‬اُ‪ ٚ‬ا‪َّ ٫‬للا‪ٝ ،‬أىٗخ‪ٛ‬خ آخ‪١‬ش ح‪ ًٟ٧‬ػٖ حُطَ‪٣‬ن‪ٝ ،‬حُل‪٤‬خء ٗؼزش‬ ‫ٖٓ ح‪ٔ٣٩‬خٕ" ‪ٝ‬ه‪ٓ ًَ" :ُٚٞ‬ؼَ‪ٝ‬ف ‪ٛ‬يهش"‪.‬‬ ‫إ ه‪َّ ٍٞ‬للا ‪ -‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪( :- ٬‬كٖٔ ‪٣‬ؼَٔ ٓؼوخٍ ًٍس ه‪َ٤‬حً ‪٣ ٖٓٝ * َٙ٣‬ؼَٔ ٓؼوخٍ ًٍس َٗحً ‪٣ )َٙ٣‬يٍ ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش حُ٘خّ‬ ‫ُـِحء أػٔخُ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ح‪٥‬هَس‪ ٌٖٔ٣ٝ ،‬إٔ ٗ‪ٜ‬ظي‪ ١‬ر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُو‪ :ٍٞ‬إ ٓخ ‪٣‬لؼِ‪ ٚ‬حُ٘خّ ٖٓ ه‪٬ٛٝ َ٤‬ف ‪ٓٝ‬ؼَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ش‬ ‫ؿ‪٤‬يس ‪ -‬إ ًَ ًُي ‪ َٚٗٝ٣‬ك‪ٞٗ ٢‬ػ‪٤‬ش ح‪ٟٝ٧‬خع ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف حُؼخٓش حُظ‪٣ ٢‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬حُظ‪ٓ ٢‬ظؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ًٍحٍ‪ٖٓ ْٜ٣‬‬ ‫رؼي‪ْٛ‬؛ ًٔخ أٗ‪ ْٜ‬ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ٓ‪ َٕٝ٤‬آػخٍ ٓخ ‪ٜ٣‬يٍ ػ٘‪ٝ ٍَٝٗ ٖٓ ْٜ‬آػخّ ‪ٝ‬أهطخء ‪ٝ‬هطخ‪٣‬خ ػِ‪ٛ ٌَٗ ٠‬ؼ‪ٞ‬رخص‬ ‫‪٬ٌ٘ٓٝ‬ص ‪ٓٝ‬ؼ‪ٞ‬هخص ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬حُل‪٤‬خس حُط‪٤‬زش حُظ‪ٔ٣ ٢‬ؼ‪ ٕٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪391‬‬

‫‪ٝ‬اٗ‪ ٢‬أػظَف ‪٘ٛ‬خ ‪ٝ-‬هزَ ًَ ٗ‪٢‬ء‪ -‬أٗ٘‪ ٫ ٢‬أِٓي ح‪ٌٓ٩‬خٗ‪٤‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ ٫ٝ‬حُٔؼَكش حٌُخك‪٤‬ش َُْٓ ٓ‪ٓ٬‬ق هطش ٗخِٓش‬ ‫‪ٝ‬رؼ‪٤‬يس حُٔي‪ ٟ‬طٔظ‪ٜ‬يف ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ر‪٤‬جش طٔخػي حُلَى حُٔ​ِْٔ ‪ٝ‬حُي‪ُٝ‬ش حُٔ​ِٔٔش ػِ‪ ٠‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬رؤػزخء ح‪ٓ٫‬ظو‪٬‬ف ك‪ ٢‬ح‪،ٍٝ٧‬‬ ‫ٌُ٘‪ٓ ٢‬ؤرٌٍ ؿ‪ٜ‬ي‪ ١‬ك‪ٟٝ ٢‬غ رؼ‪ ٞ‬حُ٘وخ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُلَ‪ٝ‬ف حٌُز‪َ٤‬س‪َّ ٖٓٝ ،‬للا ‪ -‬طؼخُ‪ -٠‬حُل‪ٝ ٍٞ‬حُط‪.ٍٞ‬‬ ‫‪-1‬هِٔخ ‪ٝ‬ؿّ‪ ٚ‬حُيػخس ‪ٝ‬حُٔ‪ِٜ‬ل‪ُ ٕٞ‬ي‪٘٣‬خ ح‪ٛ‬ظٔخٓ‪ ْٜ‬اُ‪ٞٗ ٠‬ػ‪٤‬ش حُز‪٤‬جش حُظ‪٣ ٢‬لظخؽ اُ‪ٜ٤‬خ حُٔ​ِْٔ ً‪٣ ٢‬ل‪٤‬خ ُٓخٗ‪ ٚ‬رلخػِ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ىٍؿش ٖٓ حَُحكش ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ حُؼو‪٤‬يس ‪ٝ‬حُو‪ٝ ْ٤‬ح‪٥‬ىحد حُظ‪٣ ٢‬ئٖٓ ر‪ٜ‬خ‪ ،‬كوي ًخٕ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ‪ٓٝ -‬خ ُحٍ‪ -‬رٔخ ‪٣‬ـذ ه‪ ُٚٞ‬أ‪ٝ‬‬ ‫رَ٘‪ ١ٝ‬حُيحػ‪٤‬ش حُ٘خؿق ى‪ ٕٝ‬حُ٘ظَ اُ‪ ٠‬حَُ٘‪ ١ٝ‬حُظ‪ ٢‬طـؼَ حُٔيػ‪ ٖ٣ٞ‬أهَد اُ‪ ٠‬حُظلخػَ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ٓغ إٔ طؤػ‪َ٤‬‬ ‫حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُٔخثيس ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ه‪٤‬خٍحص حُلًَش‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬كلِ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬طلي‪٣‬ي حطـخ‪ٛ‬خط‪ٞٓٝ ْٜ‬حهل‪ ْٜ‬طؤػ‪َ٤‬‬ ‫‪ٛ‬خثَ‪ٝ ،‬أًزَ رٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ٗظٖ‪.‬‬ ‫إ حُلَم ر‪ ٖ٤‬حُز‪٤‬جش حُٔؼخًٔش ‪ٝ‬حُز‪٤‬جش حُٔ‪ٞ‬حط‪٤‬ش ُ‪ٓ٬‬ظوخٓش ‪ٝ‬حَُٗخى ‪ٝ‬حُؼطخء ًخُلَم ر‪ٔ٣ ٖٓ ٖ٤‬زق ػٌْ حُظ‪٤‬خٍ‪ٖٓٝ ،‬‬ ‫‪ٔ٣‬زق ٓغ حُظ‪٤‬خٍ؛ ك‪ٗ ٖ٤‬طِذ ٖٓ ٗخد إٔ ‪٣‬زيع ‪ٜ٣ٝ‬زق رخكؼخ ً ٓظٔ‪ِ٤‬حً ك‪ ٢‬كَع ٖٓ كَ‪ٝ‬ع حُؼِْ‪ٗٝ ،‬ـي أٗ‪٣ ٚ‬ؼ‪ٓ ٖ٤‬غ‬ ‫هٔ​ٔش ٖٓ اه‪ٞ‬ط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كـَس ‪ٝ‬حكيس‪ٓ ْ٤ُٝ ،‬ؼ‪ ٚ‬ػٖٔ َٓؿغ ‪٘٣‬ظَ‪ ٫ٝ ،ٚ٣‬طٌخُ‪٤‬ق طـَر‪٣ ٚ‬ـَ‪ٜ٣‬خ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ ْ٤ُ ٚ‬ك‪ ٢‬حُزِي‬ ‫حٌُ‪٣ ١‬و‪ ْ٤‬ك‪ٌٓ ٚ٤‬ظزش ػخٓش ‪ ًَِٓ ٫ٝ‬طيٍ‪٣‬ذ ‪ ٫ٝ‬ؿٔؼ‪٤‬ش ه‪٣َ٤‬ش طٔي ‪٣‬ي حُؼ‪ ٕٞ‬ك‪٢ٗ ٢‬ء‪ ..‬ك‪ٗ ٖ٤‬طِذ ًُي؛ كبٕ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظـخرش ٓظٌ‪ ٕٞ‬ك‪٘ٓ ٢‬ظ‪ ٠ٜ‬حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رش‪ٓٝ ،‬ظٌ‪ ٕٞ‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ِ٣ِٛ‬ش‪ ٌٕٞ٤ٓٝ ،‬حُٔ​ٔظـ‪٤‬ز‪ ٖٓ ٕٞ‬حُ٘زخد ُِظلل‪ِ٤‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُزلغ ‪ٝ‬ح‪٩‬ريحع هِش هِ‪ِ٤‬ش‪ ،‬أٓخ حُزخه‪ ٕٞ‬كبٗ‪َٟ٤ٓ ْٜ‬و‪ُِ ٕٞ‬ظَ‪ٝ‬ف ‪ َٕٟٞ٤ٓٝ‬رؤهَ حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٗ٩‬ـخُ‪ٌٛٝ .‬ح ٓخ‬ ‫‪ ٞٛ‬كخ‪ َٛ‬كؼ‪ ً٬‬ح‪ ٕ٥‬ك‪ ًَ ٢‬أٗلخء حُؼخُْ‪ٝ ،‬ك‪ٓ ًَ ٢‬ـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس‪ .‬حُز‪٤‬جخص حُٔلطَّٔش ‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬ش ‪ٝ‬حُـخ‪ِٛ‬ش طلطْ ه‪ٟٞ‬‬ ‫ٖٓ ‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬طلطْ ططِؼخط‪ٞٔ١ٝ ٚ‬كخط‪ٝ ،ٚ‬طـؼَ آكخه‪ٓ ٚ‬لي‪ٝ‬ىس‪ ٌُٜٙٝ .‬حُوخػيس ٌٗ‪ًٝ‬حص ِٓٔ‪ٓٞ‬ش ‪ ٌُٖ ،‬حٌُ‪٘ٔ٣ ١‬ق‬ ‫حُل‪٤‬خس ٓ‪ٓ٬‬ل‪ٜ‬خ ُ‪ٔ٤‬ض ح‪ ٍٞٓ٧‬حُ٘خًس ‪ٝ‬حُ٘خىٍس ‪ٝ‬اٗٔخ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُـخُزش ‪ٝ‬حٌُؼ‪َ٤‬س‪.‬‬ ‫إ رِيحً ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬حً ٓؼَ ‪ُ٘ٞٛ‬يح أ‪ ٝ‬رِـ‪ٌ٤‬خ ‪ٔ٣‬ـَ ٖٓ رَحءحص ح‪٫‬هظَحع ٓخ ‪٣‬ؼخىٍ ٗ‪ٜ‬ق ٓخ ‪ٔ٣‬ـِ‪ ٚ‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬رط‪ُٚٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ػَ‪ٝ ،!ٟٚ‬إ رَحءحص ح‪٫‬هظَحع حُظ‪ ٢‬طٔـَ ك‪( ٢‬آَحث‪٣ٞ٘ٓ )َ٤‬خ ً ‪٣ِ٣‬ي ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ٔ٣‬ـَ ك‪ ٢‬حُ‪ ٖ١ٞ‬حُؼَر‪١ً ٢‬‬ ‫حُؼ‪٬‬ػٔخثش ِٓ‪ٝ ،!!ٕٞ٤‬إ ٓخ ط٘​َ٘‪ ٙ‬ؿخٓؼش (‪ٛ‬خٍكخٍى) ٖٓ رل‪ٞ‬ع ٓ٘‪٣ٞ‬خ ً ‪٣‬ؼخىٍ ٓخ ط٘​َ٘‪ ًَ ٙ‬حُـخٓؼخص حُؼَر‪٤‬ش‬ ‫ٓـظٔؼش!!‪.‬‬ ‫‪-2‬اًح طؤِٓ٘خ ك‪ٍ ٢‬ى‪ٝ‬ى أكؼخٍ ح‪ٓ٧‬ش ػِ‪ ٠‬ؿِٔش ح‪ٗ٫‬لَحكخص حُظ‪ً ٢‬خٗض طليع ك‪ٜ٤‬خ ُ‪ٞ‬ؿيٗخ أٗ٘خ ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٓ -‬غ‬ ‫حٓظؼ٘خءحص ٓو َّيٍس ‪ً٘ -‬خ ٗؼخُؾ ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ ر‪ِ٤ٓٞ‬ظ‪ٖ٤‬؛ ‪ٔٛ‬خ‪ّ :‬‬ ‫ٖٓ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُظ‪ ٢‬طو‪ّ٤‬ي كًَش حُ٘خّ ‪ٝ‬طل ّي‬ ‫ٖٓ حٗيكخػخط‪ٝ ،ْٜ‬هي ػزَّ ػٖ ‪ٌٛ‬ح ػَٔ رٖ ػزي حُؼِ‪ٍ- ِ٣‬كٔ‪َّ ٚ‬للا‪ -‬ك‪ ٖ٤‬هخٍ‪٣ " :‬ليع ُِ٘خّ ٖٓ ح‪٧‬ه‪٤٠‬ش ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ‬ ‫ٓخ ‪ُ٣‬ليػ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُلـ‪ "ٍٞ‬أ‪٣ ١‬ليع ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُظ٘ي‪٣‬ي ك‪ ٢‬ح‪٧‬ه‪٤٠‬ش ‪ٝ‬حُـِحءحص ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪ٜ٣‬يٍ ٓ٘‪ ٖٓ ْٜ‬ط‪ٜ‬خػي‬ ‫ك‪ ٢‬ح‪ٗ٫‬لَحف‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش حُؼخٗ‪٤‬ش ‪( :٢ٛ‬حُو‪ٞ‬س) رٌَ ٓخ طؼ٘‪ ٌٙٛ ٚ٤‬حٌُِٔش ٖٓ ٓؼ٘‪ٝ ،٠‬هي أٗخٍ اُ‪ًُ ٠‬ي ػؼٔخٕ ‪َّ ٢ٍٟ -‬للا ػ٘‪ - ٚ‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫أ‪ِ١‬ن ٓو‪ُٞ‬ظ‪ ٚ‬حُ٘‪َ٤ٜ‬س‪" :‬إ َّللا ‪ِ٣‬ع رخُِٔطخٕ ٓخ ‪ِ٣ ٫‬ع رخُوَإٓ"‪ ُٞٝ ،‬إٔ أرخ رٌَ ‪َّ ٢ٍٟ -‬للا ػ٘‪ -ٚ‬هخٍ ًُي ُٔخ هُزَ‬ ‫ٓ٘‪ُٔٝ ٚ‬خ ًخٕ ىه‪٤‬وخً؛ ‪ ٕ٧‬حَُىع ك‪ُٓ ٢‬خٗ‪ً ٚ‬خٕ رخُوَإٓ (‪ٓ ٞٛٝ‬خ ٗؼزَ ػ٘‪ ٚ‬حُ‪ ّٞ٤‬رخُؼوخكش) أًؼَ ٖٓ حَُىع رخُِٔطخٕ‬ ‫(‪ٓ ٞٛٝ‬خ ٗؼزَ ػ٘‪ ٚ‬حُو‪ٞ‬س)‪ٓٝ ،‬غ ح‪ٟٔ‬ل‪ ٍ٬‬ى‪ ٍٝ‬حُؼوخكش ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حُع حُيحهِ‪ً ٢‬خٕ حُِـ‪ٞ‬ء اُ‪ ٠‬حٓظويحّ حُ٘يس ك‪ ٢‬اىحٍس‬ ‫حُل‪٤‬خس حُؼخٓش ‪٣‬ظؼخظْ ‪٘٣ٝ‬ظَ٘‪ٝ ،‬هي ٗوَ حرٖ كـَ ك‪ ٢‬كظق حُزخٍ‪ ١‬ػٖ حُ٘ؼز‪ ٢‬ه‪ً " :ُٚٞ‬خٕ ػَٔ كٖٔ رؼي‪ ٙ‬اًح أهٌ‪ٝ‬ح‬ ‫حُؼخ‪ ٢ٛ‬أهخٓ‪ُِ٘ ٙٞ‬خّ ‪ِٗٝ‬ػ‪ٞ‬ح ػٔخٓظ‪ ،ٚ‬كِٔخ ًخٕ ُ‪٣‬خى ‪َٟ‬د ك‪ ٢‬حُـ٘خ‪٣‬خص رخُٔ‪٤‬خ‪ ،١‬ػْ ُحى ٓ‪ٜ‬ؼذ رٖ حُِر‪ َ٤‬كِن‬ ‫حُِل‪٤‬ش‪ ،‬كِٔخ ًخٕ رَ٘ رٖ َٓ‪ٝ‬حٕ َٓٔ َّ‬ ‫ًق حُـخٗ‪ ٢‬رٔ​ٔ​ٔخٍ‪ ،‬كِٔخ هيّ حُلـخؽ هخٍ‪ٌٛ :‬ح ًِ‪ُ ٚ‬ؼذ كوظَ رخُٔ‪٤‬ق"‪.‬‬ ‫حُ٘ظ‪٤‬ـش حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ُ‪ٝ ٌٜٙ‬طِي ‪ ٢ٛ‬اهَحؽ حُٔ​ِْٔ حُوخثق ‪ٝ‬حُوخٗغ ‪ٝ‬حُِٔز‪ٝ ٢‬ح‪ٓ٩‬ؼش ‪ٝ‬اهَحؽ حُٔـظٔغ حٌُ‪ُ٣ ١‬ظ‪َٟٝ َٜ‬رخ ً‬ ‫ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظؼخٍ ُِ٘ظْ حُٔخٍ‪٣‬ش ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حٌُ‪ َٔ٠٣ ١‬ك‪ٜ٤‬خ ٍ‪ٝ‬ف حُظَٔى ‪ٝ‬حُظزَّ‪ًٔ ،‬خ ‪ َٔ٠٣‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُِٔ‪ًٞ‬خص‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُٔ‪٤‬جش‪ٓٝ .‬غ ا‪ٔ٣‬خٗ٘خ رؤٗ‪ُٔ ٌٖٔ٣ ٫ ٚ‬ـظٔغ إٔ ‪٣‬ؼ‪ ٖٓ ٖ٤‬ؿ‪ٗ َ٤‬ظْ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُلًَش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬طٌَ٘‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪392‬‬

‫حَُٔؿؼ‪٤‬ش ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظ٘ظ‪٤ٔ٤‬ش ُِ٘خّ‪ٓٝ ،‬غ ا‪ٔ٣‬خٗ٘خ رؤٕ حُي‪ُٝ‬ش ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ػخىُش ‪ٝ‬كخ‪ِٟ‬ش ‪ٗٝ‬خؿلش ‪ ٫‬طٔظـ٘‪ ٢‬ػٖ‬ ‫حٓظويحّ ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُِٔطش ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬س؛ ا‪ ٫‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗيٍى إٔ ‪ٌٛ‬ح ح‪ِٞٓ٧‬د ك‪ٓ ٢‬ؼخُـش ح‪٧‬هطخء ُ‪ ٞٛ ْ٤‬ح‪ِٞٓ٧‬د‬ ‫حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش حُ٘ظَ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ٞٛ ٫ٝ ،‬رخ‪ِٞٓ٧‬د حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُٔ٘ظؾ ‪ٝ‬حُٔ‪٬‬ثْ ُزِ‪ٞ‬ؽ ح‪ٛ٧‬يحف حُظ‪ٔٗ ٢‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُزؼ‪٤‬ي ‪٫‬ري ٖٓ حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬ط‪٤ٓٞ‬غ ٓـخٍ ػَٔ (حُؼوخكش) ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي ٓٔخٍحص حُٔـظٔغ ‪ٝ‬ك‪ً ٢‬زل‪ ٚ‬ػٖ‬ ‫ح‪ٗ٫‬لَحف ‪ٝ‬حًَُ‪ِ٣‬ش ‪ .‬كـ‪ َٛٞ‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬ح‪٣ ٫ ّ٬ٓ٩‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ًَ٩‬ح‪ ٫ٝ ٙ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظؼخٍ ُِ‪٠‬ـ‪ ٢‬حُوخٍؿ‪ٝ ،٢‬اٗٔخ ‪٣‬و‪ّٞ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬هظ‪٤‬خٍ ‪ٝ‬حُٔزخىٍس حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش‪ٝ .‬حُي‪ُٝ‬ش حُلخ‪ِٟ‬ش ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طي‪ٗ َ٣‬ئ‪ٓ ٕٝ‬ـظٔؼ‪ٜ‬خ رؤهَ هيٍ‬ ‫ٖٓ حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖٓٝ ٖ٤‬أى‪ٝ‬حص حُو‪ٝ َٜ‬ح‪ًَ٩‬ح‪ٝ ،ٙ‬حُل‪ِ٤٠‬ش ‪ ٫‬طٌ‪ٌُُ ٕٞ‬ي ا‪ ٫‬رظؼ٘ن حُ٘خّ ُ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٓظؼيحى‪ُِ ْٛ‬ظ‪٠‬ل‪٤‬ش ٖٓ‬ ‫أؿِ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫إ ًؼَس حُٔـ‪ٝ ٕٞ‬ط‪ٜ‬خػي حَُهخرش حُ‪ٜ‬خٍٓش‪ ٖٓٝ ،‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُو‪ٞ‬حٗ‪ٖ٤‬؛ ‪ ٞٛ‬ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬ه‪ ٍٜٞ‬حُظ٘​٘جش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫ًٔخ أٗ‪ ٚ‬ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ٟ ٠‬ؼق ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬أىر‪٤‬خص حُظي‪ ٖ٣‬حُٔخثي ك‪ ٢‬طٌ٘‪ٞٓ َ٤‬حهق حُ٘خّ ‪ًِٞٓٝ‬خط‪ٝ ،ْٜ‬ىُ‪ َ٤‬ػِ‪ٟ ٠‬ؼق‬ ‫ؿخًر‪٤‬ش حُي‪ُٝ‬ش ك‪ًٔ ٢‬ذ ‪٫ٝ‬ء حُ٘خّ ‪ٝ‬طـخ‪ٝ‬ر‪ٝ .ْٜ‬هي إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُِظلٌ‪ َ٤‬حُؼٔ‪٤‬ن ‪ٝ‬حُؼَٔ حُـخى ٖٓ أؿَ طٌ٘‪ َ٤‬ر‪٤‬جش ‪ٔ٣‬ظ٘غ‬ ‫ك‪ٜ٤‬خ حُ٘خّ ػٖ ح‪ٗ٫‬لَحف ‪ٝ‬حُلٔخى ريحكغ ٖٓ ا‪ٔ٣‬خٗ‪ٝ ْٜ‬ه‪ٞ‬ك‪َّ ٖٓ ْٜ‬للا –طؼخُ‪ ْ٤ُٝ -٠‬ريحكغ ٖٓ ه‪ٞ‬ف حُي‪ُٝ‬ش أ‪ّ٬ً ٝ‬‬ ‫حُ٘خّ‪ٓٝ .‬يحهَ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح ح‪٫‬طـخ‪ٝ ٙ‬ح‪ٟ‬لش ُي‪ ٟ‬أ‪ َٛ‬حُز‪َ٤ٜ‬س ‪ٝ‬حُوزَس‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪393‬‬

‫‪- 140‬دلى المدى البعٌد (‪)2‬‬ ‫أ‪.‬ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1424 /10/24‬‬ ‫‪2003 /12/18‬‬ ‫حُلٔي هلل ٍد حُؼخُٔ‪ٝ ،ٖ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٗ ٠‬ز‪٘٤‬خ ٓلٔي ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬آُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ ٚ‬أؿٔؼ‪ٝ ،ٖ٤‬رؼي‪:‬‬ ‫كبٕ ‪ٟٝ‬غ ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬ر‪٤‬جش طٔخػي‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬طلٔ‪ ٖ٤‬اٗظخؿ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طلَ‪١ َ٣‬خهخط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حًظ٘خف آٌخٗخط‪ٜ‬خ حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حٌُخٓ٘ش؛‬ ‫‪٣‬ظطِذ إٔ ٗؼط‪ٔ​ُٔ ٢‬خثَ ح‪ٝ ٖٓ٧‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ ّ٬‬حُ‪ٞ‬ثخّ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬ؿ ََّ ح‪ٛ‬ظٔخٓ٘خ ‪ٝ‬ػ٘خ‪٣‬ظ٘خ‪.‬‬ ‫ك‪٠٣ ٖ٤‬طَد كزَ ح‪ ٖٓ٧‬كبٕ حُلَ‪ٛ‬ش ط‪ٜ‬زق ٓظخكش ُظ‪ ًَ ٍٜٞ‬أٌٗخٍ حُظ‪ٞ‬كٖ ‪ٝ‬حُ‪ٜٔ‬ـ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬حهظلض طلض هَ٘س‬ ‫ٍه‪٤‬وش ٖٓ ‪٬١‬ء حُل‪٠‬خٍس‪ٝ .‬هي ىُض ٗ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي حُظخٍ‪٣‬ن ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص حُ‪ٞ‬حهغ إٔ أٗي حُلخؿخص اُلخكخ ً طظٔؼَ ك‪ ٢‬ح‪ٛ‬ظيحء حُ٘خّ‬ ‫اُ‪٣َ١ ٠‬وش ٗخؿؼش ‪٩‬ىحٍس حُؼ٘ق ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬طَ حٌُ‪٘​٘٣ ١‬ؤ ٗظ‪٤‬ـش ط‪ٜ‬خىّ ٍؿزخط‪ٜٓٝ ْٜ‬خُل‪ْٜ‬؛ ك‪٤‬غ إ حؿظٔخع حُ٘خّ‬ ‫رؼ‪ٓ ْٜ٠‬غ رؼ‪ ٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪ٞ٣‬كَ ٖٓ حُٔزخ‪ٛ‬ؾ ‪ٝ‬حُٔ​َٔحص ‪ٝ‬حُٔ٘خػَ حُلٔ‪ٔ٤‬ش ‪ٞ٣‬كَ آٌخٗخص حُظ٘خكَ ‪ٝ‬حُظلخٍد‪.‬‬ ‫كخؿش حُ٘خّ اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظؼخ‪ٞ٘٣‬ح ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ٗظْ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬ط‪ٟٞ‬ق ٓزخىة كو‪ٞ‬ه‪ٝ​ٝ ْٜ‬حؿزخط‪ ْٜ‬كخؿش ٓخَّٓش؛ ٌُٖ ‪ ٌٙٛ‬حُلخؿش‬ ‫‪ ٌٖٔ٣ ٫‬طِز‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬أؿ‪ٞ‬حء حُلَد ح‪٤ِٛ٧‬ش ‪ٝ‬حُظطخكٖ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪.٢‬‬ ‫إ حُوخٗ‪ ٕٞ‬حُٔخثي ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ ؿ‪ َ٤‬ػخىٍ ‪ٝ‬ؿ‪ٌٓ َ٤‬ظَٔ كبٗ‪٣ ٚ‬ظَ ه‪َ٤‬حً ٖٓ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬خص حُظ‪٣ ٫ ٢‬لٌْ ك‪ٜ٤‬خ أ‪ ١‬هخٗ‪ ٕٞ‬ك‪٤‬غ‬ ‫‪ٓٝ‬لظَّ ‪ٝ‬ظخُْ ‪ٓٝ‬ظِ‪.!ّٞ‬‬ ‫ٓلظَّ‬ ‫‪٣‬ظل‪ ٍٞ‬حُٔـظٔغ اُ‪ ٠‬ؿخرش ُ‪ ْ٤‬ك‪ٜ٤‬خ ا‪٫‬‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ُ‪ٔ٤‬ض اىحٍس حُؼ٘ق ىحهَ حُٔـظٔؼخص رخ‪ َٓ٧‬حُِْٔ ‪ٝ‬حُ‪ ،َ٤ٔ٤‬ك‪ ٌٜٙ‬حُو‪٤٠‬ش ى َّ‪ٝ‬هض حُؼخُْ ٖٓ أىٗخ‪ ٙ‬اُ‪ ٠‬أه‪ٜ‬خ‪ٝ ،ٙ‬حُظويّ‬ ‫َٓ‪ ٝ‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ حُلخ‪٫‬ص‪ُٝ ،‬ؼِ‪ ٢‬أهق ٓغ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔؤُش حُ‪ٞ‬هلخص حُظخُ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫حٌُ‪ ١‬طلون ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي‪ٛ‬خ ٗٔز‪ٝ ٢‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪٘ٛ-1‬خى ط٘‪ٞ‬م اٗٔخٗ‪ ٢‬ػٔ‪٤‬ن اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬طلو‪٤‬ن حٌُحص) ك‪٤‬غ ‪٣‬ظطِغ ح‪ٔٗ٩‬خٕ اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ئًي ُ٘لٔ‪ٚ‬‬ ‫‪٦ُٝ‬هَ‪ ٖ٣‬هيٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُو‪٤‬خىس ‪ٝ‬حُظؤػ‪ٝ َ٤‬حٓظلوخه‪٣َُِ ٚ‬خىس ‪ٝ‬حُظٔخٓ‪ٗ ٢‬ل‪ ٞ‬حُٔؼخُ‪ ٞٛٝ .٢‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ًُ َ٤‬ي ٓٔظؼي ُِظ‪٠‬ل‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُزٌٍ ًٔخ أٗ‪ٔٓ ٚ‬ظؼي ػ٘ي حُلخؿش ُظـخ‪ ًَ ُٝ‬حُٔزخىة ‪ٝ‬حُو‪ْ٤‬؛ رَ حٍطٌخد حُـَحثْ اًح حهظ‪٠‬ض حُ‪ٍَٝ٠‬س ًُي!‪.‬‬ ‫ح‪٘ٗ٧‬طش حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظط‪ٞ‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش طٔخػي حَُٔء ػِ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن ًحط‪ٝ ٚ‬حٌُ٘ق ػٖ آٌخٗخط‪ٚ‬؛ ك‪ٌٜ‬ح ‪٣‬لون‬ ‫ٓخ ‪٣‬ظطِغ اُ‪ ٚ٤‬ػٖ ‪٣َ١‬ن طؤٓ‪ٍ ْ٤‬حرطش‪ًٝ ،‬حى ‪٣‬لوو‪ ٚ‬ػٖ ‪٣َ١‬ن ٍثخٓش ؿٔؼ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ػخُغ ‪٣‬لوو‪ ٚ‬ػٖ ‪٣َ١‬ن ح‪ٗ٫‬وَح‪١‬‬ ‫ك‪ ٢‬كًَش ُلٔخ‪٣‬ش حُز‪٤‬جش ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪ ٌُٖ ،..‬رٔخ إٔ ًَ ؿٔخػ‪٣ ٢‬ئْٓ ُِٔطش ؿي‪٣‬يس‪٣ٝ ،‬ؼ‪ َ٤‬كٔخٓ‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش ُي‪ ٟ‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُـ‪ٜ‬خص؛ كبٕ ‪٘ٛ‬خى ٍؿزش ه‪٣ٞ‬ش ك‪ ٢‬حرظؼخى حُ٘خّ ػٖ ًَ ح‪٘ٗ٧‬طش حُـٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُلَس ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ٗز‪ِ٤‬ش ح‪ٛ٧‬يحف ‪ٝ‬ػظ‪ٔ٤‬ش‬ ‫حُل‪ٞ‬حثي ‪ٝ‬حُ٘ظخثؾ‪٘ٛ ٖٓٝ .‬خ كبٕ حٗٔيحى ح‪٥‬كخم أٓخّ ح‪٘ٗ٧‬طش حُٔ٘خٍ اُ‪ٜ٤‬خ أ‪ ٝ‬ط‪٤٤٠‬و‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٗلٔخٍ‪ٛ‬خ اُ‪ ٠‬كي ًز‪َ٤‬؛ ىكغ‬ ‫رخُ٘خّ اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ـؼِ‪ٞ‬ح طلو‪٤‬ن ً‪ٝ‬حط‪٣ ْٜ‬ظْ ػٖ ‪٣َ١‬ن ؿٔغ ح‪ٞٓ٧‬حٍ ‪ٝ‬حُؼَ‪ٝ‬حص ‪ٝ‬حهظ٘خ‪ ٙ‬حُ‪ٞ‬ؿخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬اظ‪ٜ‬خٍ حُٔ‪٤‬طَس ػٖ‬ ‫‪٣َ١‬ن حُظلٖ٘ ك‪ ٢‬اٗلخه‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٓظويحٓ‪ٜ‬خ‪ٝ .‬رٔخ إٔ حُٔؼَ‪( ٖٓ ٝ​ٝ‬حُٔخٍ) ‪ ٞٛ‬ىحثٔخ ً أهَ ٖٓ حُٔطِ‪ٞ‬د –ك‪٤‬غ ‪ ٨ٔ٣ ٫‬كْ‬ ‫حرٖ آىّ ا‪ ٫‬حُظَحد‪ -‬كبٕ ٓ٘خكٔش ‪ٟ‬خٍ‪٣‬ش هي حٗظؼِض ك‪ٌٓ ًَ ٢‬خٕ ٖٓ ى‪٣‬خٍ حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٖ٤‬ػِ‪ ًَ ٠‬حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص‪ٝ ،‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٓيحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ًخٗض حُٔ٘خكٔش ٓظ‪ِٜ‬ش رخٗلطخ‪ ١‬حُٔيٗ‪٤‬ش ‪ٞٓٝ‬ء ح‪٧‬ه‪٬‬م‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬يكغ حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬ؿٔغ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُٔخٍ‬ ‫ٗل‪ ٞ‬حٌُ​ٌد ‪ٝ‬حُـٖ ‪ٝ‬حُويحع ‪ٝ‬حَُٗ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُظ‪٠‬ل‪٤‬ش رخٌَُحٓش ‪ٝ‬حٍط‪ٜ‬خٕ حٌُحص‪ٝ ..‬هي ‪َٛ‬صَ طِظو‪ ٢‬رؤٗوخ‪ً ٙ‬ؼ‪٫ ٖ٣َ٤‬‬ ‫طَ‪ ٟ‬ك‪ ْٜ٤‬أريحً ٓخ ‪٣‬يٍ ػِ‪ ٠‬أٗ‪َ٣ ْٜ‬ؿ‪َّ ٕٞ‬للا ‪ٝ‬حُيحٍ ح‪٥‬هَس‪ ،‬أ‪٣ ٝ‬و‪ ٕٞٔ٤‬أ‪ ١‬حػظزخٍ ُٔزخىة ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬ه‪ٝ !ٚٔ٤‬كويص‬ ‫حُل‪٤‬خس رٌُي أؿَٔ ٓؼخٗ‪ٜ٤‬خ!‪ .‬إ ا‪٬١‬م ح‪٘ٗ٧‬طش حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظط‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُٔوظِلش ‪ٝ‬حُظلل‪ ِ٤‬ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬ط‪ٓ َ٤ٔ٤‬زِ‪ٜ‬خ‪،‬‬ ‫‪٣‬ولق اُ‪ ٠‬كي ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُطِذ ػِ‪ ٠‬حُٔخٍ‪٣ٝ ،‬ولق رخُظخُ‪ ٖٓ ٢‬كيس حُظؼخٗق ح‪ٝ ٢ِٛ٧‬حُظ‪ٞ‬طَ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪.٢‬‬ ‫‪ٝ‬أػظوي إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗزظٌَ ك‪ ٢‬ا‪٣‬ـخى ح‪ٝ َ١٧‬ح‪ٝ٧‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘ظْ حُظ‪ ٢‬طظ‪٤‬ق ُِ٘خّ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رظلو‪٤‬ن حٌُحص ‪ٝ‬اٗزخع حُظطِؼخص‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٫ ٞ‬ظ‪ َٜ‬رخُٔخٍ أ‪ ٝ‬أ‪ ١‬حػظزخٍ آهَ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪394‬‬

‫‪٣ ُٖ-2‬ظلون حُٔ‪ ّ٬‬ك‪ٓ ٢‬ـظٔؼخط٘خ ‪ ٫ٝ‬ح‪ ٫ٝ ٖٓ٧‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ‪ ٫ٝ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخ‪ٗ٫‬ظٔخء ُِ‪ٓ ٖ١ٞ‬خ ُْ ‪ٔ٣‬ي حُؼيٍ ‪ٝ‬طٌخكئ‬ ‫حُلَ‪ٗٝ ٙ‬لخً حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬ػَ حُ٘خّ ى‪ ٕٝ‬حٓظؼ٘خء ‪ٝ‬ى‪ ٕٝ‬حػظزخٍ ه‪٤ٜٛٞ‬ش ‪ً ١٧‬خٕ‪ٝ .‬حُلو‪٤‬وش إٔ ح‪ ّ٬ٓ٩‬ػخٗ‪ً٬٣ٞ١ ٠‬‬ ‫ٓغ حُؼَد ‪ٓٝ‬غ ًَ حُٔـظٔؼخص حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬ك‪ٜ٤‬خ حَُ‪ٝ‬حر‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬أٓخّ حُؼَف ‪ٝ‬حُ٘ٔذ؛ ‪ًٝ‬خٕ حُ‪ ُّْ ٜ‬حُٔ​ٔ‪٤‬طَ ه‪ٍ٬‬‬ ‫طخٍ‪٣‬و٘خ حُط‪ – َ٣ٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ٝ ٢‬حُوخٗ‪ٗ ٞٛ -٢ٗٞ‬وَ حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٖٓ َٓكِش حُوز‪ِ٤‬ش اُ‪َٓ ٠‬كِش‬ ‫حُي‪ُٝ‬ش‪ ،‬أ‪َٓ ٖٓ ١‬كِش حُ‪٫ٞ‬ءحص ‪ٝ‬حُظٌظ‪٬‬ص ‪ٝ‬طزخىٍ حُٔ٘خكغ ػِ‪ ٠‬أٓخّ حُ‪٫ٞ‬ىس ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص حُظخٍ‪٣‬ن اُ‪َٓ ٠‬كِش‬ ‫حُو‪ٞ٠‬ع ُ‪٨‬كٌخّ حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬حُ٘ظْ حُٔخٍ‪٣‬ش‪٣ٝ .‬ـذ إٔ ٗؼظَف أٗ‪ ُْ ٚ‬طٔـَ حهظَحهخص ًحص ٗؤٕ ػِ‪ٌٛ ٠‬ح‬ ‫حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي‪ٝ .‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػخّ كبٕ حُ٘ـخكخص ًخٗض ٓلي‪ٝ‬ىس ؿيحً ‪ٌٛٝ‬ح ح‪٩‬هلخم ك‪ ٢‬ح‪ٗ٫‬ظوخٍ ٖٓ َٓكِش حُي‪ُٝ‬ش ًخٕ حُٔزذ‬ ‫حُـ‪ٍٝ ١َٛٞ‬حء ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلظٖ ‪ٝ‬حُؼ‪ٍٞ‬حص حُظ‪ً ٢‬خٗض طـظخف ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ كظَحط‪ٜ‬خ حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش‪ٗ ٞٛٝ .‬لٔ‪ ٚ‬حُٔزذ‬ ‫حٌُخٖٓ هِق ِٓز‪٤‬ش ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ​ِْٔ ػخٓش ‪ٝ‬حُؼَر‪ ٢‬هخ‪ٛ‬ش طـخ‪ ٙ‬حُٔوخ‪ َ١‬حُٔليهش حُظ‪ ٢‬طظؼَ‪ُٜ ٝ‬خ رؼ‪ ٞ‬ح‪١ٝ٧‬خٕ‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش اُ‪ ٠‬ىٍؿش إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬حُ٘خّ ‪٣ٝ‬لظـ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬حُـَد ‪ٟ‬ي ٓٔخٍٓش كٌ‪ٓٞ‬خط‪ ْٜ‬طـخ‪٘ٛ‬خ‪ٗٝ ،‬لٖ ٓخىٍ‪ ٕٝ‬ؿخكِ‪ٕٞ‬‬ ‫‪ ٌٕٜٞٔ٘ٓٝ‬ك‪٘ٓٞٔٛ ٢‬خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ًٝ ،‬ؤٕ ح‪٣ ٫ َٓ٧‬ؼ٘‪٘٤‬خ ٖٓ هَ‪٣‬ذ أ‪ ٝ‬رؼ‪٤‬ي!!‪.‬‬ ‫ك‪َٓ ٖ٤‬هض حَٓأس ٖٓ ر٘‪ٓ ٢‬وِ‪ – ّٝ‬كو ٌتٌ ٖٓ أٗزَ أكوخً هَ‪ -ٖ٣‬أ‪ًُ ّْ ٛ‬ي هَ‪٘٣‬خ ً‪٤ً :‬ق طُوطغ ‪ُ ٣‬ي ٓوِ‪٤ٓٝ‬ش ؟! ‪ٝ‬هخُ‪ٞ‬ح‪:‬‬ ‫ٖٓ ‪َّ ٍٍٞٓ ٌَِّْ٣‬للا – ‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪ – ِْٓٝ ٚ٤‬ا‪ ٫‬أٓخٓش رٖ ُ‪٣‬ي كذُّ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا؟ كٌِّٔ‪ ٚ‬أٓخٓش ك‪ًُ ٢‬ي‪ ،‬كوخٍ حَُٓ‪:ٍٞ‬‬ ‫" أط٘لغ ك‪ ٢‬كي ٖٓ كي‪ٝ‬ى َّللا ؟! ػْ هخّ – ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ – ّ٬‬هط‪٤‬زخ ً ك‪ ٢‬حُ٘خّ ُ‪٤‬ؼِٖ ُ‪ٓ ْٜ‬زيأ ٖٓ أ‪ ْٛ‬حُٔزخىة‬ ‫حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ح‪ٝ ْٓ٧‬حُل‪٠‬خٍحص حُؼظ‪ٔ٤‬ش ك‪٤‬غ هخٍ‪ " :‬اٗٔخ أ‪ِٛ‬ي ٖٓ هزٌِْ أٗ‪ً ْٜ‬خٗ‪ٞ‬ح اًح َٓم ك‪ ْٜ٤‬حَُ٘‪٣‬ق‬ ‫طًَ‪ٝ ،ٙٞ‬اًح َٓم ك‪ ْٜ٤‬حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق أهخٓ‪ٞ‬ح ػِ‪ ٚ٤‬حُلي!‪ٝ .‬أ‪َّ ْ٣‬للا ُ‪ ٞ‬إٔ كخ‪ٔ١‬ش ر٘ض ٓلٔي َٓهض ُوطؼض ‪٣‬ي‪ٛ‬خ"‪.‬‬ ‫ٍرٔخ ٌٗ‪ ٕٞ‬هي ه َّيٓ٘خ ٗٔ‪ًٞ‬ؿخ ً ‪ٝ‬حكيحً ػخرظخ ً ‪ٗٝ‬خٓ‪ ً٬‬ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش طٌخكئ حُلَ‪ٝ ٙ‬اٗخػش حُؼيٍ ‪ٝ‬حُظؼخَٓ ػِ‪ ٠‬أٓخّ حٌُلخءس‬ ‫حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ ْ٤ُٝ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ ١‬أٓخّ آهَ؛ ًُي حُ٘ٔ‪ًٞ‬ؽ ‪ٓ ٞٛ‬خ ‪٣‬ظْ ك‪ ٢‬طٌ٘‪ َ٤‬حُٔ٘ظوزخص حُ‪٤٘١ٞ‬ش حُظ‪ ٢‬طٔؼَ ر‪٬‬ى حُٔ​ِٔٔ‪ٖ٤‬‬ ‫ك‪ ٢‬ح‪ُ٧‬ؼخد حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬ش حُي‪٤ُٝ‬ش‪٘ٛ .‬خ ‪٣‬ظْ طلَ‪ ١‬ح‪ً٧‬لؤ ‪ٝ‬ح‪٤ُ٧‬ن ى‪ ٕٝ‬كٔخٓ‪٤‬خص ‪ٝ‬ى‪ ٕٝ‬كٔخرخص هخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬ى‪ ٕٝ‬حػظزخٍ‬ ‫ُٔ٘خكغ ؿخٗز‪٤‬ش؛ ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػْ ح‪٧‬ؿِذ‪ٝ .‬أٗض ط‪٬‬كع ٓخ ‪٣‬ؼ‪ٌٛ َٙ٤‬ح حُِٔ‪ٞ‬ى حُـ‪٤‬ي ٖٓ كٔ‪٤‬ش حُ٘خّ ‪ٝ‬كٔخٓظ‪ٝ ْٜ‬طؼخ‪١‬ل‪ ْٜ‬ك‪٤‬غ‬ ‫‪٘٣‬وِذ حُ٘و‪ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬حٌُٔظَع رٌ‪ٛ‬خد ‪ ٖ١ٝ‬اُ‪ ٠‬اٗٔخٕ ٓ٘ظؼَ كٔخٓخ ً اُ‪ ٠‬ىٍؿش ‪ ٫‬طُ‪َّ ٜ‬يم رٔزذ ىه‪ًَ ٍٞ‬س كَ‪٣‬و‪ٚ‬‬ ‫حُ‪ ٢٘١ٞ‬ك‪ٗ ٢‬زخى َٓٓ‪ ٠‬حُٔ٘خكْ!‪ٝ ،‬اٗ‪ ٫ ٢‬أٗي إٔ حُ٘خّ ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ظلخػِ‪٣ٝ ٕٞ‬زٌُ‪ٜ٣ٝ ٕٞ‬زّ‪ ٕٞ‬طـخ‪ ًَ ٙ‬حُٔ​ٔخثَ‬ ‫حٌُزَ‪ ٟ‬اًح ٗؼَ‪ٝ‬ح إٔ ح‪ ٍٞٓ٧‬طـَ‪ ١‬ك‪ٜ٤‬خ ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٘٣‬زـ‪ٝ​ٝ ،٢‬ؿي‪ٝ‬ح ح‪١٩‬خٍ حٌُ‪٣ ١‬ؼزَ‪ ٖٓ ٕٝ‬ه‪ ُٚ٬‬ػٖ ًُي؛ كخُو‪َ٤‬‬ ‫ٓظؤ‪ َٛ‬ك‪ ٢‬حُ٘ل‪ٝ ّٞ‬حُ‪٫ٞ‬ء ‪ٓ٧‬ش ح‪ُِٔٝ ّ٬ٓ٩‬ـظٔغ ح‪ٟ ٢ٓ٬ٓ٩‬خٍد أ‪٘١‬خر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أػٔخم ٗو‪٤ٜ‬ش حُٔ​ِْٔ‪.‬‬ ‫حُ‪٤٘١ٞ‬ش ك‪ ٢‬ؿ‪َٛٛٞ‬خ ٗؼ‪ ٍٞ‬رَ٘ف ح‪ٗ٫‬ظٔخء ُزوؼش ٖٓ ح‪ ٍٝ٧‬طلٌٔ‪ٜ‬خ ٗظْ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬حكيس‪٣ٝ ،‬ـٔغ حُ٘خّ حٌُ‪ٖ٣‬‬ ‫‪٣‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ػِ‪ٜ٤‬خ ح‪ُ٫‬ظِحّ رٔزخىة ‪ٝ‬ه‪ٞٓ ْ٤‬كيس‪ٝ ،‬حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬أ‪ٛ‬يحف ٓظوخٍرش ‪ٓ ٫ٝ‬ؼ٘‪ٗ٬ُ ٠‬ظٔخء اُ‪ ٠‬أٍ‪ ٫ ٝ‬طظ‪ٞ‬كَ ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُٔؼخٗ‪ٝ .٢‬هي هخٍ أكي‪ُٔ : ْٛ‬خًح أىحكغ ػٖ ‪٣ ُْ ٖ١ٝ‬ئ ّٓ٘‪ ٖٓ ٢‬ه‪ٞ‬ف‪ُ٣ ُْٝ ،‬طؼٔ٘‪ ٖٓ ٢‬ؿ‪ٞ‬ع‪ٔ٣ ُْٝ ،‬خػيٗ‪ ٢‬ػِ‪٠‬‬ ‫حٍطـخع كو‪ ٢‬حُٔـظ‪ٜ‬ذ؟!‪.‬‬ ‫‪٣-3‬ظطِذ حٓظظزخد ح‪ٝ ٖٓ٧‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُٔ‪ٝ ّ٬‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ اكٔخّ حُ٘خّ رؤٕ ُ‪ٞٗ ْٜ‬ػخ ً ٖٓ حُٔ٘خًٍش ك‪ ٢‬اىحٍس حُ٘ؤٕ‬ ‫حُؼخّ‪ .‬أٓخ ك‪ ٢‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُِ‪٤ٜ‬وش ر‪ْٜ‬؛ ك‪ُ٣ ٬‬ظوٌ هَحٍ ى‪ٞٓ ٕٝ‬حكوش أؿِز‪٤‬ظ‪ ْٜ‬ػِ‪ٝ .ٚ٤‬إ ه‪ ٍٞ‬ح هلل – ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ٝ ( -٬‬أَٓ‪ْٛ‬‬ ‫ٗ‪ ٍٟٞ‬ر‪ٟٞ٣ )ْٜ٘٤‬ق إٔ رؼي حُ٘‪٤ٓ ْ٤ُ ٍٟٞ‬خٓ‪٤‬خ ً كلٔذ؛ ‪ٝ‬اٗٔخ ُ‪ٜ‬خ أرؼخى أهَ‪ :ٟ‬أه‪٬‬ه‪٤‬ش ‪ٝ‬طَر‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حؿظٔخػ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ ٖٓ ٢‬حُٔ‪ ْٜ‬ؿيحً إٔ ‪٣‬ؼَف حُ٘خّ أٗ‪ ٖٓ ْٜ‬ه‪ ٍ٬‬حُ٘‪ٔ٣ ٍٟٞ‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬طلو‪٤‬ن ‪٣٫ٝ‬ظ‪ ْٜ‬ػِ‪٠‬‬ ‫أٗلٔ‪ٔ٣ٝ ، ْٜ‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬إٔ ‪٣‬ؼو‪ٞ‬ح أٗ‪ ْٜ‬اًح حرظِ‪ٞ‬ح رلٌ‪ٓٞ‬ش ٓ‪٤‬جش‪ ،‬كبٗ‪ ْٜ‬هخىٍ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬حُظوِ‪ٜ٘ٓ ٚ‬خ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬اٍحهش ىٓخء أ‪ٝ‬‬ ‫طوَ‪٣‬ذ َُِٔحكن ‪ٝ‬حُٔ​ٔظٌِخص حُؼخٓش؛ كخُِْٔ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٣ ٫ ٢‬ؤط‪ ٖٓ ٢‬ه‪ ٍ٬‬حُيػ‪ٞ‬س اُ‪ٝ ،ٚ٤‬اٗٔخ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬كظق ‪َ١‬م‬ ‫ُِظـ‪ٝ َ٤٤‬حُظط‪ٝ َ٣ٞ‬حُظلٔ‪ ،ٖ٤‬طزظؼي ػٖ حُظآَٓ ‪ٝ‬حُوظَ ‪ٝ‬حُظوَ‪٣‬ذ‪ .‬اٗ٘خ أك‪٤‬خٗخ ً ٗٔظ٘غ ػٖ حٓظ٘خٍس حُ٘خّ ه‪ٞ‬كخ ً ٖٓ إٔ‬ ‫‪٣‬ؤط‪ٞ‬ح رؼ٘خ‪٤ٓ َٛ‬جش طٔ‪٢‬ء ُِي‪ٝ ٖ٣‬حُٔ‪ِٜ‬لش حُؼخٓش‪ٌٛٝ ،‬ح حُو‪ٞ‬ف ٓو َّيٍ ‪ٓٝ‬ؼظزَ ‪ٝ‬هي ‪٣‬ليع ‪ٌٛ‬ح كؼ‪ ً٬‬ك‪ ٢‬رؼ‪ٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪395‬‬

‫ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ٔ٤ٓ٫ٝ‬خ ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬خص أ‪ ٝ‬ػ٘ي كٔخى حُظَر‪٤‬ش‪ٌٛ ٌُٖ ،‬ح ‪ ٌَ٘٣ ٫‬حُوخػيس‪ ،‬كخُ‪٫ٞ‬ء ُِي‪٬ُِٜٝ ٖ٣‬ف ‪ٝ‬حٌُلخءس ه‪١ٞ‬‬ ‫ؿيحً ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش؛ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ح‪ٌٓ٩‬خٕ ‪ٟٝ‬غ ‪ٟٞ‬حر‪ ٢‬طلي ٖٓ ٓوخ‪ٌٛ َ١‬ح ح‪ٝ .َٓ٧‬ػِ‪ ًَ ٠‬كخٍ كِٖ ٗٔظط‪٤‬غ أريحً حُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪٠‬‬ ‫‪٤ٛ‬ـش ك‪ ٢‬اىحٍس حُؼ٘ق ‪ٝ‬طٔ‪ َ٤٤‬حُ٘ؤٕ حُؼخّ‪ ،‬طوِ‪ ٖٓ ٞ‬حُِٔز‪٤‬خص أ‪ ٝ‬ح‪٧‬هطخء‪ ٫ٝ .‬ري ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬إٔ ط٘خٍ رؼ‪ ٞ‬ح‪٤ٗ٧‬خء‬ ‫ٖٓ إٔ طؤَ أٗ‪٤‬خء أهَ‪ٌٛ .ٟ‬ح ‪ ٞٛ‬كخٍ ح‪ٔٗ٩‬خٕ حٌُ‪٣ ١‬ـي ٗلٔ‪ ٚ‬أريحً ػخؿِحً ػٖ حُ‪ٜ‬ي‪ ٍٝ‬ػٖ ٍإ‪٤ًِ ٟ‬ش ‪ٝ‬ر٘خء‬ ‫ط٘ظ‪ٔ٤‬خص ‪ٝ‬طَط‪٤‬زخص ًخِٓش‪.‬‬ ‫اٗ٘خ ك‪ ٢‬كخؿش ٓخَّٓش كظ‪ٗٝ ٜٞ٘ٗ ٠‬ظوِ‪ ٖٓ ٚ‬أٌٗخٍ حُؼ٘ق اُ‪ ٠‬إٔ ٗـؼَ حُ٘‪ ٍٟٞ‬طوِ‪٤‬يحً ٓلظَٓخ ً ك‪ ٢‬ر‪ٞ٤‬ط٘خ ‪ٓٝ‬يحٍٓ٘خ‬ ‫‪ٝ‬ى‪ٝ‬حثَٗخ ‪ٓٝ‬ئٓٔخط٘خ ‪٘ٓ ًَٝ‬خٗ‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ؛ كخُو‪٠‬خ‪٣‬خ حٌُزَ‪ ٟ‬طظَ ه‪٠‬خ‪٣‬خ هخَٓس ٓخ ُْ طظ‪ٜ‬ي ح‪ٓ٧‬ش ُلِٔ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش‬ ‫ك‪ ٢‬اٗـخك‪ٜ‬خ‪ ًَٝ .‬كَٔ ‪٣‬ظْ هخٍؽ ٍكْ ح‪ٓ٧‬ش ‪ ٞٛ‬أٗز‪ ٚ‬رخُلَٔ حٌُخًد‪ ٌُٖ .‬ح‪ٓ٧‬ش ؿ‪ٔٓ َ٤‬ظؼيس ُِظ‪٠‬ل‪٤‬ش ٓخ ُْ ط٘ؼَ‬ ‫أٗ‪ٜ‬خ ط٘خٍى ك‪٘ٛ ٢‬غ حُوَحٍ‪ٝ ،‬أٗ‪ٜ‬خ ُ‪ٔ٤‬ض ػزخٍس ػٖ أى‪ٝ‬حص ُِظ٘ل‪ ٌ٤‬كو‪ٝ .٢‬ػِ‪ ٠‬ػِٔخث٘خ ‪ٓٝ‬لٌَ‪٘٣‬خ ‪ٝ‬هزَحء حُظَ٘‪٣‬غ‬ ‫‪ٝ‬حُوخٗ‪ ٕٞ‬ك‪٘٤‬خ إٔ ‪٣‬زيػ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬ا‪٣‬ـخى ‪٤ٛ‬ؾ ط٘ظ‪٤ٔ٤‬ش طـؼَ حُ٘‪ ٍٟٞ‬أِٓ‪ٞ‬د ك‪٤‬خس‪ًٔ ،‬خ طـؼَ ٓ٘‪ٜ‬خ أىحس ُ‪٬ٛ٪‬ف ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء‬ ‫ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُؼ‪ٞ‬حرض حُظ‪ٗ ٢‬ئٖٓ ر‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪-4‬اٗ٘‪ ٢‬أطٔخءٍ ىحثٔخ ً‪ٝ ٖٓ٨ُ ٌٖٔ٣ َٛ :‬حُ٘ظخّ ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ ّ٬‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ‪ٝ‬حُظؼخ‪ ٖ٣‬حُِٔٔ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظْ ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ـظٔغ ٖٓ‬ ‫حُٔـظٔؼخص ى‪ٝ ٕٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ط٘ظ‪ ْ٤‬ؿ‪٤‬ي ُِ٘وي ‪ٝ‬حُٔؼخٍ‪ٟ‬ش ‪ٝ‬ط‪٠‬خٍد حَُإ‪ٝ ٟ‬ح‪ٍ٥‬حء ‪ٝ‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص؟‬ ‫ُ‪ ٖٓ ْ٤‬حُٔوز‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬حػظزخٍ حُؼوَ ‪ٝ‬حَُ٘ع إٔ ‪٣‬و‪ٗ ٖٓ ٍٞ‬خء ٓخ ٗخء ى‪ ٕٝ‬ه‪ٞ‬ف حُٔ​ٔخءُش حُو‪٠‬خث‪٤‬ش ػٖ ‪ٛ‬لش ٓخ‬ ‫‪٣‬و‪ ٫ٝ ،ٍٞ‬إٔ ‪٣‬لؼَ حُ٘خّ ٓخ ّ‬ ‫‪٣‬ؼٖ ُ‪ً ُٞٝ ْٜ‬خٕ ‪ٟ‬خٍحً رخُٔ‪ِٜ‬لش حُؼخٓش‪ًٔ .‬خ أٗ‪ ٖٓ ْ٤ُ ٚ‬حُٔوز‪ ٍٞ‬إٔ طٌْٔ ح‪٧‬ك‪ٞ‬ح‪ ،ٙ‬ك‪٬‬‬ ‫‪٣‬ظٌٖٔ أ‪ ١‬أكي ٖٓ اريحء ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش ٗظَ‪ ٙ‬ك‪ٗ ٢‬ؤٕ ػخّ‪ٜٔٓ ،‬خ ًخٕ ٍأ‪ٓ ٚ٣‬ي‪٣‬يحً ‪٤ٍٗٝ‬يحً‪ ،‬كخُوَإٓ حٌَُ‪ٗ ْ٣‬ـّغ حُ٘خّ ػِ‪٠‬‬ ‫ٓٔخٍٓش حُ٘وي ٖٓ ه‪ٓ ٍ٬‬ؼخطزش حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ – ٢‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حؿظ‪ٜ‬خىحط‪ٓٝ ٚ‬ؼخطزش حُ‪ٜ‬لخرش – ٍ‪ٟٞ‬حٕ َّللا‬ ‫ػِ‪ -ْٜ٤‬ػِ‪ ٠‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ ‪ٝ‬هغ ٓ٘‪ْٜ‬؛ ك‪٤‬غ ‪ُ٣‬ؼي حُظٔظَ ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هطخء أًزَ ٓ٘ـغ ػِ‪ ٠‬طٌَحٍ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حٓظَٔحٍ‪ٛ‬خ‪ٝ ،‬ك‪٤‬غ ‪ُ٣‬ؼ ّي‬ ‫حُ٘وي ‪ٝ‬حُزلغ ػٖ أٌٗخٍ حُو‪ٝ ٍٜٞ‬أٗ‪ٞ‬حع ح‪٧‬هطخء ‪ٝ‬حُوطخ‪٣‬خ ٖٓ أك‪ َ٠‬حُ‪ٓٞ‬خثَ حُٔ​ٔخػيس ػِ‪ ٠‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬طوِ‪ٚ٤‬‬ ‫حُ٘خّ ٖٓ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ٝ‬ح‪ُٓ٧‬خص ‪ٓٝ‬لخ‪َٛ‬س حُٔلخٓي ‪ٝ‬حَُ٘‪.ٍٝ‬‬ ‫إ طَحػ٘خ حُلو‪ٔ٣ ُْ ٢ٜ‬ظ‪ٞ‬ف حُظ٘ظ‪ٝ َ٤‬حُظؼو‪٤‬ي ُ‪ٞ٠‬حر‪ ٢‬حُ٘وي ‪ٝ‬حُٔؼخٍ‪ٟ‬ش ‪ٝ‬ط‪٠‬خٍد ح‪ٍ٥‬حء ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٞ‬ـ٘‪٘٤‬خ ػٖ حُ٘ظَ‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى‪ ،‬رَ إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُظلخ‪ٝ َ٤ٛ‬حُل‪٤‬ؼ‪٤‬خص ٓخ ُحُض ؿخٓ‪٠‬ش‪ٝ ،‬أػظوي إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪ٟ٫‬طَحرخص حُ‪ٜٞ‬ؿخء‬ ‫‪ٝ‬ح‪ُٓ٧‬خص حُوخٗوش حُظ‪َٓ ٢‬ص ر‪ٜ‬خ ح‪ٓ٧‬ش ًخٕ رٔزذ حُظطَف ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔؤُش؛ كخُلَ‪ ٕٜٞ٣‬ػِ‪ ٠‬روخء ًَ‬ ‫ٗ‪٢‬ء ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬ػِ‪ٜٔٓ ٚ٤‬خ ًخٕ ؿ‪٬ٓ َ٤‬ثْ ‪ٝ‬ؿ‪ٛ َ٤‬ل‪٤‬ق ‪٤ٟ‬و‪ٞ‬ح أر‪ٞ‬حد حُ٘وي اُ‪ ٠‬كي آٌخص حُ٘خّ ػٖ ه‪ ٍٞ‬أ‪١‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء‪ٝ .‬حٌُ‪ً ٖ٣‬خٗ‪ٞ‬ح ‪ٞٓ ٖٓ ٌٕٞ٘٣‬ء ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ ًخٗ‪ٞ‬ح ‪٣َ٣‬ي‪ ٕٝ‬هِذ ًَ ٗ‪٢‬ء ٍأٓخ ً ػِ‪ ٠‬ػوذ رؼ‪٤‬يحً ػٖ حَُكن ‪ٝ‬حُظيٍؽ‬ ‫‪ٝ‬حُٔـخىُش رخُظ‪ ٢ٛ ٢‬أكٖٔ‪ٝ .‬هي إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ‪ ٕ٧‬طظ‪٬‬كْ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬ف‪ٝ ،‬طظ٘خري ح‪٣٧‬ي‪ ١‬ر‪ ٖ٤‬حُـٔ‪٤‬غ ‪ ًَ ٖٓٝ‬حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص‬ ‫ّ‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬ط٘‪٤٤‬ي حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬اريحع ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪ ٢‬ط٘​َ٘‬ ‫‪ٝ‬حُٔـخ‪٫‬ص ٖٓ أؿَ حُؼَٔ حُيإ‪ٝ‬د ػِ‪ ٠‬آٍخء حُظوخُ‪٤‬ي‬ ‫ح‪ٝ ٖٓ٧‬حُٔ‪ٝ ّ٬‬كذ حُ٘ظخّ ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رخ‪٧‬كٌخّ حَُ٘ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ػَحف حُ‪ٜ‬خُلش ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُٔخٍ‪٣‬ش‪ٝ ،‬طٔخػي ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض‬ ‫ٗلٔ‪ ٚ‬ػِ‪ٗ ٠‬زٌ حُظؼخٗق ‪ٝ‬حُظوخطَ ‪ٝ‬حُِـ‪ٞ‬ء اُ‪ ٠‬حُو‪ٞ‬س رٌَ ٓخ طؼ٘‪ ٌٙٛ ٚ٤‬حٌُِٔش ٖٓ ٓؼ٘‪.٠‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪396‬‬

‫‪- 141‬دلى المدى البعٌد (‪)3‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1424 /11 /9‬‬ ‫‪2004 /01/01‬‬ ‫كبٕ ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ َٛ‬حُو‪ َ٤‬كٔخٓ‪٤‬ش هخ‪ٛ‬ش ٗل‪ ٞ‬حُلي‪٣‬غ ػٖ ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظ٘ٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُِ‪٣‬خىس حٌُٔخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُزطخُش؛ ك‪ْٜ‬‬ ‫‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬إٔ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ر‪ ٌٜٙ‬ح‪٣ ٫ ٍٞٓ٧‬وِ‪ِٝٗ ٖٓ ٞ‬ع ٗل‪ ٞ‬حُيٗ‪٣ٞ٤‬ش ‪ٝ‬حُٔخى‪٣‬ش‪ٝ ،‬اػطخء ح‪٫‬ػظزخٍحص حُٔؼ‪٤٘٤‬ش أًؼَ ٓٔخ‬ ‫طٔظلن ٖٓ حُؼ٘خ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظزخ‪ٝ .ٙ‬ك‪ ٢‬ط‪ ١ٍٜٞ‬إٔ ‪ ٌٙٛ‬حُلٔخٓ‪٤‬ش ُْ طؼي ٓخثـش حُ‪ ،ّٞ٤‬كؤٗخ ٓغ حػظوخى‪ ١‬ر‪ٍَٝ٠‬س ط‪ٞ‬ه‪٢‬‬ ‫حُلٌٍ ٖٓ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪َٗ ٢‬ى حُلٔخرخص ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظزخٍحص حُٔخى‪٣‬ش حُزلظش رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُٔزخىة ‪ٝ‬ح‪ٛ٧‬يحف ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ا‪ ٫‬أٗ٘‪٢‬‬ ‫أػظوي إٔ ٖٓ ٗؤٕ حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬إٔ ‪٠٣‬ؼق اٍحىس حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ُي‪ ٟ‬حُ٘خّ طـخ‪ ٙ‬حُٔـَ‪٣‬خص‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٗ‪ُ٣ ْٜ‬ظ‪َٕٜٝ‬‬ ‫حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُ‪٠‬ـ‪ ١ٞ‬حُز‪٤‬جش ‪ٓٝ‬ظطِزخص حُؼ‪ًٝ ،ٖ٤‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ًُ ٌٕٞ٣‬ي ػِ‪ ٠‬كٔخد ٓزخىث‪ٝ ْٜ‬ه‪ْٜٔ٤‬؛ ٓٔخ ‪٣‬ؼ٘‪٢‬‬ ‫إٔ طلٔ‪ ١َٝٗ ٖ٤‬حُؼ‪ ٖ٤‬اُ‪ ٠‬كي‪ٝ‬ى ٓوز‪ُٞ‬ش‪ٔ٤ٓ ،‬خػي حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬لوو‪ٞ‬ح ٓ‪ٜ‬خُل‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ٓزخىث‪ٝ ْٜ‬أه‪٬‬ه‪٤‬خط‪ْٜ‬؛‬ ‫‪ٝ‬حُؼٌْ ‪ٛ‬ل‪٤‬ق‪.‬‬ ‫إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ٓوْ حُظلٌ‪ٝ َ٤‬طوِق حُوط‪ٝ ٢‬حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش ‪٣‬ؤط‪ ٖٓ ٢‬ه‪ ٍ٬‬ح‪ٗ٫‬ـ‪٬‬م ‪َٛٝ‬ف ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ػٖ‬ ‫حُظط‪ٍٞ‬حص حُٔظٔخٍػش ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ظؼِن رلخؿخص حُ٘خّ ‪ٍَٟٝٝ‬حص ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ ٖٓٝ ،ْٛ‬ه‪ ٍ٬‬ػيّ ح‪ً٫‬ظَحع رخُظل‪٫ٞ‬ص ك‪٢‬‬ ‫ًحثوظ‪ ْٜ‬حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٗٝ‬ظَط‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُ‪٠‬ـ‪ٝ ١ٞ‬حَُٔك‪ٜ‬خص ‪ٝ‬حُلو‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حؿزخص‪ٝ ،‬إ ٓلظخف ك‪ًُ ًَ ْٜ‬ي ‪ ٌٖٔ٣‬ك‪٢ٗ ٢‬ء ‪ٝ‬حكي‬ ‫‪ ٞٛ‬ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬حُظؤَٓ ك‪ ٢‬طيحػ‪٤‬خط‪ٝ ٚ‬اكخ‪٫‬ط‪ٝ ٚ‬حطـخ‪ٛ‬خط‪ٚ‬؛ اً ٓخ كظت ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪ٝ‬حٓظٌ٘خك‪ ٚ‬رب‪٣‬ـخر‪٤‬ش ٓ‪ٜ‬يٍحً‬ ‫ُظط‪ َ٣ٞ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُٔؼَكش ‪ٜٓٝ‬يٍحً ‪٩‬ػخىس طَط‪٤‬ذ ح‪٣ُٞٝ٧‬خص‪.‬‬ ‫‪ ٫‬ري ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُِلظش ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُٔي‪ ٟ‬حُزؼ‪٤‬ي ٖٓ حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬ا‪٣‬ـخى ط٘ٔ‪٤‬ش حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش طٌخكت حُِ‪٣‬خىس حٌُٔخٗ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُؼخُْ‬ ‫ح‪ ٖٓٝ .٢ٓ٬ٓ٩‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى إٔ ًَ ح‪ ْٓ٧‬حُظ‪ ٢‬حػظٔيص ك‪ٓ ٢‬ؼ‪٘٤‬ظ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حٍُِحػش ‪ٝ‬حَُػ‪ ٢‬ه‪ ٍ٬‬حُوَٗ‪ٖ٤‬‬ ‫حُٔخ‪ ٖ٤٤ٟ‬ط‪ٞ‬حؿ‪٬ٌ٘ٓ ٚ‬ص حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ٓظلخهٔش؛ كخُ٘خّ ‪٣ِ٣‬ي‪ ٌُٖ ،ٕٝ‬ح‪ ٫ ٍٝ٧‬طِ‪٣‬ي‪ ،‬ك‪ٓ ٢ٜ‬غ ًَ ؿ‪ َ٤‬ط٘‪ٜ‬ي ٗوِش ك‪٢‬‬ ‫حُظلظض ‪ٝ‬حُظ‪٠‬خإٍ؛ ‪ٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبًح هِ٘خ‪ :‬إ ُ‪٣‬يحً ٖٓ حُ٘خّ ‪ِٔ٣‬ي ٓجش كيحٕ ٖٓ ح‪ ُٚٝ ،ٍٝ٧‬هٔ​ٔش ٖٓ حُ‪ُٞ‬ي‪،‬‬ ‫كبٗ‪ ٚ‬رؼي ‪ٝ‬كخط‪ٓ ٚ‬ظؤّْ ُ‪ٝ ٌَُ ٌٕٞ٤‬حكي ػَ٘‪ ٕٝ‬كيحٗخ ً‪ .‬كبًح ط‪ٞ‬ك‪ ٢‬أ‪ُٝ‬جي حُؤ​ٔش‪ٝ ،‬طَى ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬أ‪٠٣‬خ ً هٔ​ٔش‬ ‫(ك‪ ٌٕٞ٤‬حُٔـٔ‪ٞ‬ع هٔ​ٔش ‪ٝ‬ػَ٘‪ُٝ ٖ٣‬يحً) كبٕ ٗ‪٤ٜ‬ذ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ ٌٕٞ٤ٓ ْٜ‬أٍرؼش أكيٗش‪ .‬كبًح هِ٘خ إ أ‪ُٝ‬جي حُؤ​ٔش‬ ‫‪ٝ‬حُؼَ٘‪ ٖٓ ٖ٣‬ح‪٧‬كلخى ط‪ٞ‬ك‪ٞ‬ح‪ٝ ،‬طَى ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬أ‪٠٣‬خ ً هٔ​ٔش ٖٓ حُ‪ُٞ‬ي‪ ،‬كبٕ ػيى‪ٓ ٌٕٞ٤ٓ ْٛ‬جش ‪ٝ‬هٔ​ٔش ‪ٝ‬ػَ٘‪،ٖ٣‬‬ ‫‪٤ٜٗ ٌٕٞ٤ٓٝ‬ذ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ ٖٓ ْٜ‬طِي ح‪ ٖٓ %80 ٍٝ٧‬حُليحٕ‪ٝ .‬ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ؤًَ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُويٍ حُ‪٠‬ج‪ٝ َ٤‬إٔ ‪٣‬ز‪٤‬غ ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪َٗ ٖٓ ٌٚ٘ٔ٣ ٞ‬حء ًَ كخؿخط‪ ٚ‬حُٔظٔؼش ‪ٝ‬ىكغ طٌخُ‪٤‬ق طؼِ‪ ْ٤‬أر٘خث‪ٝ ٚ‬ططز‪٤‬ز‪ًٞٔٝ ْٜ‬ط‪ ،ْٜ‬ك‪٤‬غ إ حُؼ‪ُٔٞ‬ش طيكغ‬ ‫حُلٌ‪ٓٞ‬خص ٗل‪ ٞ‬حُظوِ‪ ًَ ٖٓ ٚ‬حُويٓخص حُٔـخٗ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طويٓ‪ٜ‬خ؛ ُ‪ٞ٤‬حؿ‪ٝ ًَ ٚ‬حكي ٓ‪ َٙ٤ٜ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٘ٓ ٞ‬لَى!‪.‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح كؼزَ هَٕ ٖٓ حُِٓخٕ ط٘ول‪ ٞ‬ك‪ٜ‬ش حُ٘و‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ ٍٝ٧‬اُ‪ ٠‬أهَ ٖٓ ‪ٌٛ ْ٤ُٝ !%1‬ح ٖٓ ‪٘ٛ‬غ حُو‪٤‬خٍ‪ ،‬رَ‬ ‫‪ ٞٛ‬حُ‪ٞ‬حهغ حُٔ٘‪ٝ ٍٜٞ‬حُِٔٔ‪ ْ٤ُٝ ّٞ‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼِٔ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حَُػ‪ ٢‬رؤكٖٔ كخ‪ً٫‬؛ كخ‪ ٢ٍٟ٧‬حُٔو‪ٜ​ٜ‬ش َُِػ‪٢ٛ ٢‬‬ ‫ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬طظلظض ‪ٝ‬طِىكْ ك‪ٜ٤‬خ حُٔخٗ‪٤‬ش‪ِ٣ٝ ،‬كق ػِ‪ٜ٤‬خ حُؼَٔحٕ‪٣ٝ ،‬وَ ػطخإ‪ٛ‬خ رٔزذ طَحؿغ ًٔ‪٤‬ش ح‪ٓ٧‬طخٍ ك‪ٓ ٢‬ؼظْ‬ ‫أٗلخء حُ‪ ٖ١ٞ‬حُؼَر‪.٢‬‬ ‫إ ٗٔزش حُِ‪٣‬خىس حٌُٔخٗ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬رٌَ٘ ػخّ َٓطلؼش اًح ٓخ هٔ٘خ‪ٛ‬خ رٔخ ُي‪ ٟ‬حُي‪ ٍٝ‬ح‪٧‬هَ‪ ،ٟ‬كؼِ‪ٓ ٠‬ز‪َ٤‬‬ ‫حُٔؼخٍ ‪٣ِ٣‬ي حٌُٔخٕ ك‪ ٢‬حُي‪ ٍٝ‬حُؼَر‪٤‬ش ٓ٘‪٣ٞ‬خ ً ر٘ٔزش ‪ %3‬ك‪ ٢‬حُلي ح‪ ٢ٓٝ٧‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُِ‪٣‬خىس ك‪ ٢‬رَ‪٣‬طخٗ‪٤‬خ طزِؾ ‪%.1‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬كَٗٔخ ‪ . %.6‬أٓخ رِي ٓؼَ ٍ‪٤ٓٝ‬خ؛ كبٗ‪٣ ٚ‬ؼخٗ‪ٗ ٖٓ ٢‬و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حٌُٔخٕ ‪ َٜ٣‬اُ‪ٗ ٠‬ل‪ ٕٞ٤ِٓ ٞ‬اٗٔخٕ ك‪ ٢‬حُٔ٘ش‪،‬‬ ‫‪٘٣ٝ‬و‪ ٚ‬ػيى ٌٓخٕ أُٔخٗ‪٤‬خ ٗل‪ٞ‬حً ٖٓ ٓجش أُق ٗو‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُٔ٘ش‪ٝ .‬كظ‪ٗ ٠‬ؼَف كـْ حُِ‪٣‬خىس حٌُٔخٗ‪٤‬ش‪ٝ ،‬طط‪ٍٛٞ‬خ‬ ‫‪ٛ1400‬ـ ٗل‪ٔ​ٔٗ ٕٞ٤ِٓ 160 ٖٓ ٞ‬ش‪.‬‬ ‫حَُٔ‪٣‬غ؛ كبٕ ٖٓ حُٔل‪٤‬ي إٔ ٗؼِْ إٔ اؿٔخُ‪ٌٓ ٢‬خٕ حُ‪ ٖ١ٞ‬حُؼَر‪ً ٢‬خٕ ػخّ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪397‬‬

‫‪٣ٝ‬ظ‪ٞ‬هغ إٔ ‪ َٛٝ ٌٕٞ٣‬ػخّ ‪ٛ1420‬ـ اُ‪ٔ​ٔٗ ٕٞ٤ِٓ 300 ٠‬ش‪ٝ ،‬إ رِيحً ٓؼَ حُـِحثَ ‪٣‬ظ‪٠‬خػق ٌٓخٗ‪٘ٓ 25 ًَ ٚ‬ش‪،‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُٔظ‪ٞ‬هغ إٔ ‪َ٣‬طلغ اُ‪ٔ​ٔٗ ٕٞ٤ِٓ 285 ٠‬ش ه‪ ٍ٬‬هَٕ!‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬ـذ إٔ ٗؤهٌ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ إٔ حُ٘ؼ‪ٞ‬د ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٗؼ‪ٞ‬د كظ‪ّ٤‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ إ ك‪ٞ‬حُ‪ٜٗ ٢‬ق حٌُٔخٕ ‪ ٖٓ ْٛ‬ح‪١٧‬لخٍ‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬زخٍ ى‪ ٖٓ ٕٝ‬حُوخٓٔش ػَ٘س‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ُي‪٘٣‬خ أػيحىحً ‪ٛ‬خثِش طلظخؽ اُ‪ ٠‬طَر‪٤‬ش ‪ٝ‬طؼِ‪ٝ ْ٤‬حٓظ‪٤‬ؼخد ٗلٔ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬حؿظٔخػ‪ ،٢‬ػْ اُ‪ ٠‬كَ‪ ٙ‬ػَٔ ‪ٝ‬هيٓخص ػخٓش ًؼ‪َ٤‬س‪.‬‬ ‫ُ‪ٔ٤‬ض حُِ‪٣‬خىس حٌُٔخٗ‪٤‬ش ك‪ ٢‬كي ًحط‪ٜ‬خ ٌِٓ٘ش ‪ ..‬ػِ‪ ٠‬حُؼٌْ اٗ‪ٜ‬خ ٓ‪ِ٤‬س؛ ك‪٤‬غ ‪ ٌٖٔ٣ ٫‬حُ‪ُ ّٞ٤‬ي‪ُٝ‬ش إٔ ط‪ٜ‬زق ى‪ُٝ‬ش‬ ‫ػظٔ‪ ٠‬اًح ُْ ‪ٌٓ َٜ٣‬خٗ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬حُؤ​ٔ‪ٗٞ٤ِٓ ٖ٤‬خ ً ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ ‪ ٌُٖ .‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗيٍى ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ إٔ ح‪ُ٫‬ىكخّ ػِ‪٠‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬حٍى ٓلي‪ٝ‬ىس ‪ٝ‬ػيّ حُويٍس ػِ‪ ٠‬طؤٓ‪ ٖ٤‬حُلي ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬حُلخؿخص حُ‪٣ٍَٝ٠‬ش‪ٝ ،‬طؤٓ‪ ٖ٤‬طؼِ‪ٝ ْ٤‬طيٍ‪٣‬ذ ؿ‪٤‬ي‪ٖ٣‬؛ ٓ‪٤‬ـؼَ‬ ‫ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬ػيحى حُـل‪َ٤‬س ٖٓ حُلظ‪٤‬خٕ ‪ٝ‬حُ٘زخد أٗز‪ ٚ‬رـ‪ ٖ٤‬ؿَحٍ ُْ ‪٣‬ظِ َّ‬ ‫ن ٖٓ حُظيٍ‪٣‬ذ ‪٣ ُْٝ‬ـي ٖٓ حُظ٘ظ‪ٖٓ ٫ٝ ْ٤‬‬ ‫حُظِٔ‪٤‬ق ٓخ ‪ٌ٣‬ل‪ٚ٤‬؛ اٗ‪ ٚ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلخُش ‪ٜ٣‬زق ‪ٛ‬يكخ ً ٓ‪ُِ ً٬ٜ‬ؼي‪ ،ٝ‬اٗ‪ٜ٣ ٚ‬زق أٍهخٓخ ً ؿ‪ً َ٤‬حص ٓؼ٘‪ٝ ،٠‬رؼ‪ ٞ‬حُؼ٘‪ٖ٤٣َٜ‬‬ ‫ٖٓ حُـَر‪٣ ٖ٤٤‬و‪ ُٕٞٞ‬رخٓظولخف‪ :‬إ ك‪ ٢‬حُؼخُْ هٔ​ٔش ِٓ‪٤‬خٍحص ٖٓ حُزَ٘‪٤ِٓ ْٜ٘ٓ ،‬خٍ – أ‪ ١‬أر٘خء حُؼخُْ حُ‪ٜ٘‬خػ‪-٢‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬ح‪ٝ ٕٞ٘١‬حُزخه‪ٌٓ ٕٞ‬خٕ‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬كي‪٣‬غ حُو‪ٜ‬ؼش ‪ٛٝ‬ق ‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق ٌُِؼَس حُؼيى‪٣‬ش حُلخهيس ٌُِ‪٤‬ق ‪ٝ‬حُٔ‪ .ٕٞٔ٠‬كوي هخٍ ‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪ٗٞ٣" :ِْٓٝ ٚ٤‬ي إٔ‬ ‫طيحػ‪ ٠‬ػِ‪ ٌْ٤‬ح‪ًٔ ْٓ٧‬خ طيحػ‪ ٠‬ح‪ًِ٧‬ش اُ‪ ٠‬ه‪ٜ‬ؼظ‪ٜ‬خ‪ .‬هخُ‪ٞ‬ح‪ :‬أ‪ ٖٓ ٝ‬هِش ٗلٖ ‪ٓٞ٣‬ج ٌٍ ‪٣‬خ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا؟! هخٍ‪ .٫ :‬أٗظْ ‪ٓٞ٣‬ج ٌٍ‬ ‫ًؼ‪ ٌٌُْ٘ٝ َٕٝ٤‬ؿؼخء ًـؼخء حُٔ‪."...َ٤‬‬ ‫اًحً ٌِٓ٘ش حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬آهَ حُِٓخٕ ُ‪ٔ٤‬ض ٌِٓ٘ش (ًْ) ‪ٌِ٘ٓ ٌُٖٝ‬ش (ً‪٤‬ق) ‪ٞٗ( ٝ‬ػ‪٤‬ش)‪.‬‬ ‫ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ط٘ٔ‪٤‬ش ؿ‪٤‬يس ك‪ٓ ٢‬ؼظْ أٗلخء حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ىكغ رؤر٘خث٘خ ‪ٝ‬اه‪ٞ‬حٗ٘خ اُ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ـَس اُ‪ ٠‬حُـَد‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٘٣‬ظـَ‬ ‫ٓؼظٔ‪ ْٜ‬ك‪٤ٟٝ ٖٜٓ ٢‬ؼش ‪٣‬ظَكغ ح‪ٍٝٝ٧‬ر‪ ٢‬ػٖ حُؼَٔ ك‪ٜ٤‬خ‪٘ٛٝ .‬خى ‪٤٠٣‬غ ٗ‪ٜ‬ق حُـ‪ َ٤‬حُؼخٗ‪ٓٝ ٢‬ؼظْ حُـ‪ َ٤‬حُؼخُغ‪،‬‬ ‫ك‪٤‬غ ح‪٬ٔٗ٫‬م ٗز‪ ٚ‬حٌُخَٓ ػٖ حُؼو‪٤‬يس ‪ٝ‬حُ‪٣ٜٞ‬ش‪ٝ .‬ػ‪ ٖ٤‬أر٘خث‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُـَد ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُٔـظٔغ‪ ،‬ىكغ ر‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬حُـَ‪ٔ٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حًَُ‪ِ٣‬ش ‪ٝ‬اىٓخٕ حُٔويٍحص‪ ،‬ك‪ٜ‬خٍ‪ٝ‬ح ‪ٔٗ ٌِٕٞ٘٣‬زش ٓو‪٤‬لش ٖٓ ِٗ‪٫‬ء حُٔـ‪٘ٛ ٕٞ‬خى!‬ ‫‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿُّ ‪ ٚ‬كَٗٔخ اُ‪٘ٓ ٠‬غ حُلـخد ‪ٞٗ ٌَّ ٘٣‬ػخ ً ٖٓ حُظؼز‪ َ٤‬حُوخٗ‪ ٢ٗٞ‬ػٖ حُ‪٤٠‬ن ٖٓ ؿخُ‪٤‬خص رخطض طٌَ٘ ػزجخ ً ػِ‪٠‬‬ ‫حُٔـظٔغ‪ ٢ٛٝ ،‬رخىٍس هط‪َ٤‬س‪ٍٝ ،‬رٔخ طلي‪ ٝ‬ى‪ ٍٝ‬ؿَر‪٤‬ش أهَ‪ ٟ‬كٌ‪ٛٝ‬خ‪ٜ٣ٝ ،‬زق حُِٔظِٓ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُـَد‬ ‫ك‪ٟٝ ٢‬ؼ‪٤‬ش أٗز‪ ٚ‬ر‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ٖٓ ‪ٝ‬ؿي ٗلٔ‪ ٚ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔطَهش ‪ٝ‬حُٔ٘يحٕ‪.‬‬ ‫‪ٝ ٖٓٝ‬حؿز٘خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً إٔ ٗل‪ ٍٞ‬ى‪ًُ ٕٝ‬ي رٌَ ‪ِ٤ٓٝ‬ش ٌٓٔ٘ش‪.‬‬ ‫‪ ٫‬أٍ‪٣‬ي إٔ أطليع أًؼَ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ػٖ حُلخؿش اُ‪ ٠‬ط٘ٔ‪٤‬ش حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش طؼظٔي ػِ‪ ٠‬أْٓ ‪٘ٓٝ‬طِوخص ؿي‪٣‬يس‪ٝ ،‬اٗٔخ أكذ إٔ‬ ‫أٍ ًِّ ػِ‪ٗ ٠‬وطظ‪٘ٛ ٖ٤‬خ‪:‬‬ ‫ح‪:٠ُٝ٧‬كظ‪٣ ٠‬ظلٖٔ ‪ٟٝ‬غ كَ‪ ٙ‬حُؼَٔ‪ٝ ،‬كظ‪ ٠‬طلظق كو‪ ٍٞ‬ؿي‪٣‬يس ٌُٔذ حَُُم‪ ،‬كبٗ‪ ٫ ٚ‬ري ٖٓ ح‪ٍ٫‬طوخء رخُظؼِ‪ْ٤‬‬ ‫‪ٝ‬ط٘ـ‪٤‬غ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظوٌ‪ٝ‬ح ٖٓ حُظيٍ‪٣‬ذ حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ٓ ٢‬يه‪ً٫ ً٬‬ظٔخد حُٔ‪ٜ‬خٍحص ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪.‬‬ ‫إ حُظؼِ‪ ْ٤‬ك‪ٓ ٢‬ؼظْ أٗلخء حُؼخُْ ح‪٣ ٢ٓ٬ٓ٩‬ؼي رخُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُؼخُٔ‪٤‬ش هخ‪َٛ‬حً ػٖ حُ‪ٞ‬كخء رلخؿخص حُؼ‪َٜ‬؛ كخُل‪ٍٜٞ‬‬ ‫ٌٓيّٓش رخُط‪٬‬د‪ٝ ،‬أِٓ‪ٞ‬د حُظيٍ‪ٓ ْ٣‬ز٘‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬و‪ ّٞ‬حُٔيٍّ رٌَ ٗ‪٢‬ء‪٣ٝ ،‬ظَ حُطخُذ ك‪ٞٓ ٢‬هغ حُٔظلَؽ ‪ْ٤ُٝ‬‬ ‫حُٔ٘خٍى ‪ٝ‬حُٔظلخػَ‪ٝ .‬حُظـ‪ِ٤ٜ‬حص حُٔيٍٓ‪٤‬ش ٓؼي‪ٓٝ‬ش أ‪ ٝ‬ػ٘ي كي‪ٛ‬خ ح‪٧‬ىٗ‪ٝ .٠‬ح‪ٌٛ ٖٓ ْٛ٧‬ح ‪ًٝ‬حى كوي حُٔيٍٓ‪ٖ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حُط‪٬‬د ُِلٔخٓش حُٔطِ‪ٞ‬رش ُ٘ـخف حُؼَٔ حُظؼِ‪٣ ٫ٝ . ٢ٔ٤‬وظِق حُظؼِ‪ ْ٤‬حُـخٓؼ‪ ٢‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ًؼ‪َ٤‬حً ػٖ حُظؼِ‪ ْ٤‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪،٢‬‬ ‫ٓغ حٓظؼ٘خءحص هِ‪ِ٤‬ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪398‬‬

‫‪ٗ ٫ٝ‬ي إٔ ‪٘ٛ‬خى حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٫‬هظَحكخص ‪ٝ‬حُلِ‪ ٍٞ‬حُٔطَ‪ٝ‬كش ُِ٘‪ ٜٝٞ‬رخُظؼِ‪ٓ ٌُٖ ،ْ٤‬ظظَ ح‪ ٍٞٓ٧‬طِىحى ٓ‪ً ٞ‬ءح ٓخ ُْ‬ ‫طليع طل‪٫ٞ‬ص ؿٌٍ‪٣‬ش ك‪ ٢‬أ‪ٟٝ‬خع حُٔيحٍّ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُؼ‪٬‬هش ر‪ ٖ٤‬حُز‪٤‬ض ‪ٝ‬حُٔيٍٓش‪ٝ .‬هي إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُ‪ٔ٤‬خ‪ ْٛ‬ح‪٥‬رخء ك‪ ٢‬طؤٓ‪ٖ٤‬‬ ‫طؼِ‪ ْ٤‬ؿ‪٤‬ي ‪٧‬ر٘خث‪ ٖٓ ْٜ‬ه‪ ٍ٬‬طٌ٘‪ َ٤‬ػيى ًز‪ٓ ٖٓ َ٤‬ـخُْ حُظؼِ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬ك‪٤‬خء ‪ٝ‬حُوَ‪ُٜ ٌٕٞ٣ٝ ،ٟ‬خ ‪٬ٛ‬ك‪٤‬خص ‪ٝ‬حٓؼش‬ ‫ؿيحً ك‪ ٢‬رلغ أ‪ٟٝ‬خع حُٔيحٍّ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ٤‬خ ‪ٓٝ‬لخ‪ُٝ‬ش حُ٘‪ ٜٝٞ‬ر‪ٜ‬خ‪ ٫ٝ ،‬ري ٖٓ ح‪ ٕ٥‬ك‪ٜ‬خػيحً ٖٓ إٔ ‪٣‬و‪ٝ ًَ ٜٚ‬حكي‬ ‫ٓ٘خ ؿِءحً ٖٓ ٓ‪ِ٤‬حٗ‪٤‬ظ‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش ُٔئحٍُس حُٔيحٍّ ك‪ ٢‬حُو‪٤‬خّ رَٓخُظ‪ٜ‬خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُظ‪ٓٞ‬غ ك‪ٓ ٢‬زخٗ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬طيػ‪ٓ ْ٤‬وظزَحط‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬طـ‪ِ٤ٜ‬حط‪ٜ‬خ حُٔوظِلش‪.‬‬ ‫حُظؼِ‪ ْ٤‬حُـ‪٤‬ي ‪ٝ‬كي‪ ٞٛ ٙ‬حٌُ‪ٞ٣ ١‬ؿي ك‪ٗ ٢‬لْ حُطخُذ حُ‪٫ٞ‬ء ُٔيٍٓظ‪ ٖٓٝ ٚ‬ه‪ُٜ٬‬خ ُ‪ٝ ٚ٘١ٞ‬أٓظ‪ٝ .ٚ‬حُظؼِ‪ ْ٤‬حُٔ‪٤‬ت ‪٣‬ـؼَ‬ ‫حُطخُذ ُح‪ٛ‬يحً ك‪ًُ ًَ ٢‬ي‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ طط‪ َ٣ٞ‬حُظؼِ‪ ٫ ْ٤‬ري ٖٓ آٍخء طوخُ‪٤‬ي ػوخك‪٤‬ش طٔـي حُظيٍ‪٣‬ذ ػِ‪ ٠‬حًظٔخد‬ ‫حُٔ‪ٜ‬خٍحص ‪ٝ‬حُطَم حُـي‪٣‬يس ك‪ ٢‬اىحٍس ح‪٧‬ػٔخٍ ‪ٝ‬ط٘ل‪ ٌ٤‬حُٔ‪ٜ‬خّ‪ ،‬كخُظط‪ ٍٞ‬حَُٔ‪٣‬غ حُلخ‪ َٛ‬ح‪ ٕ٥‬ك‪ٓ ًَ ٢‬ـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس‬ ‫ٓ‪٤‬ـؼَ ًَ ٓخ ُي‪ ٟ‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ٖٓ ٓلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬هزَحص ‪ٜٓٝ‬خٍحص ٓلي‪ٝ‬ى ٓيس حُ‪٬ٜ‬ك‪٤‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ طظٔخٍع اُ‪ ٚ٤‬حُ٘‪٤‬و‪ٞ‬هش‪،‬‬ ‫‪ٓ ٞٛٝ‬خ ‪ِ٣‬حٍ ك‪ ٍٞ١ ٢‬حُ‪ٜ‬زخ‪ٝ .‬هي أىًٍض ح‪ ْٓ٧‬حُٔظويٓش‪ٛٝ ،‬خٍص ط٘لن رٔوخء رخُؾ ػِ‪ ٠‬حُظيٍ‪٣‬ذ حٗط‪٬‬هخ ً ٖٓ ‪ٌٙٛ‬‬ ‫حُلو‪٤‬وش‪ .‬إ ٓـَٔ ٓخ ط٘لو‪ ٚ‬حُ‪٤‬خرخٕ ػِ‪ ٠‬حُظيٍ‪٣‬ذ ‪٣ِ٣‬ي ػِ‪٤ِٓ 80 ٠‬خٍ ى‪ ٍ٫ٝ‬ك‪ ٢‬حُٔ٘ش ‪ .‬أٓخ حُ‪٣٫ٞ‬خص حُٔظليس كبٗ‪ٜ‬خ‬ ‫ط٘لن ٓخ ‪٣‬ظَح‪ٝ‬ف ر‪٤ِٓ 120 ٖ٤‬خٍ ى‪٤ِٓ 180 ٝ ٍ٫ٝ‬خٍ‪ ٫ٝ .‬ري ٖٓ ح‪ ٕ٥‬ك‪ٜ‬خػيحً ٖٓ إٔ ِٗٔي ًَ ٓز‪٩ َ٤‬ه٘خع حُ٘خّ‬ ‫رؤ‪٤ٔٛ‬ش حُظيٍ‪٣‬ذ ُيه‪ٞٓ ٍٞ‬م حُؼَٔ ػْ ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٫ٝ .ٚ٤‬ري إٔ ‪ٝ ٌٕٞ٣‬ح‪ٟ‬لخ ً ك‪ ٢‬حُؼو‪ٞ‬ى حُـي‪٣‬يس طلي‪٣‬ي ٓخ ٓظويٓ‪ٚ‬‬ ‫حُٔئٓٔش أ‪ ٝ‬حًَُ٘ش أ‪ ٝ‬حُٔ‪ٜ٘‬غ أ‪ ٝ‬حُـخٓؼش ٖٓ طيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ‬طؼِ‪٤ٓ ُٖٔ ْ٤‬ؼَٔ ك‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫حُؼخٗ‪٤‬ش‪ ٖٓ :‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗيٍى أٗ٘خ ك‪ُٓ ٢‬خٕ كَ‪٣‬ي‪ ،‬رخص حٍطوخء ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪١ٞ٘ٓ ٚ٤‬خ ً اُ‪ ٠‬كي رؼ‪٤‬ي ر٘‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُٔ‪ٜ٘‬ش حُظ‪٣ ٢‬ؼَٔ‬ ‫‪ٝ‬حُظو‪ ٜٚ‬حٌُ‪ ١‬طؼٔن ك‪ ،ٚ٤‬ك٘ظَحً ُِظ٘ظ‪ٝ ْ٤‬حُظ‪٤ٜ٘‬ق حُٔظ٘خٓ‪٨ُ ٢‬ػٔخٍ ‪ٝ‬حُٔ‪ٗٝ ،ٖٜ‬ظَحً ُظلّٖٔ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ‬ ‫ر‪ٞ‬حؿزخط‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪٤‬ش‪ٛ ،‬خٍ حُ٘خّ ‪٣‬زٌُ‪ ٕٞ‬ؿ‪ٜٞ‬ىحً ًزَ‪ُِٞ ٟ‬كخء رٔظطِزخص حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬لش ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ٘‬ش‪ٓٝ ،‬خ طلَ‪ ٖٓ ٟٚ‬طؼِ‪ْ٤‬‬ ‫‪ٝ‬طيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ‬ط٘ظ‪ُِ ْ٤‬ل‪٤‬خس حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٔٗٝ .‬ظل‪٤‬ي ٖٓ ‪ٌٛ‬ح إٔ طلٔ‪ ٖ٤‬حُز‪٤‬جش ‪ٍٝ‬كغ ٓٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘خّ ‪٣‬ظطِذ طؤٓ‪ ْ٤‬ط‪ٞ‬ؿ ٍ‪ ٚ‬اُ‪٠‬‬ ‫ح‪٧‬ػٔخٍ حُٔظ‪ِٜ‬ش رخُٔؼَكش حَُك‪٤‬ؼش ‪ٝ‬حُـ‪ٜ‬ي حٌُ‪ ٢٘ٛ‬حَُٔ ًِّ‪ُٝ .‬ي إٔ طوخٍٕ ر‪ ٖ٤‬حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُوطخػخص حُٔ‪٤ٜ٘‬ش حُظ‪٫ ٢‬‬ ‫طظطِذ أ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ي ً‪ ٢٘ٛ‬أ‪ٓ ٝ‬ؼَكش ٍحه‪٤‬ش ٓؼَ هطخع ر‪٤‬غ حُظـِثش ‪ٝ‬هطخع حٍُِحػش ‪ٝ‬هطخع ح‪٘ٗ٩‬خء‪ٝ ...‬ر‪ ٖ٤‬حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ك‪٢‬‬ ‫هطخع حُظؼِ‪ ْ٤‬حُـخٓؼ‪ٝ ٢‬حُزلغ حُؼِٔ‪ٝ ٢‬طو٘‪٤‬ش حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُظيٍ‪٣‬ذ‪ٓٝ ...‬ظـي ‪ٛ‬يم ٓخ أٍ‪٣‬ي ط‪٤ٟٞ‬ل‪.ٚ‬‬ ‫إ حُٔـخٍ حُ‪ٞ‬حػي حُ‪ٓ ٞٛ ّٞ٤‬ـخٍ (طو٘‪٤‬ش حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص) ‪ٓ ًَٝ‬خ ‪٣‬ظ‪ َٜ‬رٔـخٍ حُلخٓذ ح‪ٝ ٢ُ٥‬ططز‪٤‬وخط‪ ٚ‬حُٔظٔؼش‪ٌٛٝ ،‬ح‬ ‫حُٔـخٍ رخص حُ‪ ّٞ٤‬حُوطخع حُ‪ٜ٘‬خػ‪ ٢‬ح‪ ٍٝ٧‬ك‪٤‬غ طِ‪٣‬ي ه‪ٔ٤‬ش ح‪٧‬ػٔخٍ ك‪ ٚ٤‬ػِ‪( ٠‬حُظَ‪ )ٕٞ٤ِ٣‬ى‪ٗٝ .ٍ٫ٝ‬لٖ أٓش ؿ٘‪٤‬ش‬ ‫رخُٔ‪ٞ‬حٍى حُزَ٘‪٣‬ش‪ٌٛٝ .‬ح حُٔـخٍ ‪٣‬لظخؽ أٓخٓخ ً اُ‪ ٠‬حُؼ٘‪ َٜ‬حُزَ٘‪ ١‬حُٔظؼِْ ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬حُز‪٤‬جش حُٔ٘ظٔش ط٘ظ‪ٔ٤‬خ ً ؿ‪٤‬يحً‪٫ٝ .‬‬ ‫‪٣‬لظخؽ ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى اُ‪ ٠‬أٓ‪ٞ‬حٍ ‪١‬خثِش‪.‬‬ ‫إ حُؼخُْ ًِ‪ ٚ‬حُ‪٣ ّٞ٤‬و‪ٓ ٝٞ‬زخهخ ً ٓلٔ‪ٓٞ‬خ ً ٗل‪ ٞ‬طَٓ‪٤‬ن أهيحٓ‪ ٚ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔـخٍ‪ٝ ،‬هي ‪ٟٝ‬ؼض رَ‪٣‬طخٗ‪٤‬خ هطش ُظط‪َ٣ٞ‬‬ ‫حُزِي طو٘‪٤‬خً‪ ،‬ه‪ٔ٤‬ظ‪ٜ‬خ هٔ​ٔ‪٤ِٓ ٕٞ‬خٍ ؿ٘‪ٜ٤‬خ ً‪ٝ .‬ػِ‪ٟ ٠‬وخٓظ‪ٜ‬خ كوي ً​ًَ أكي حُزخكؼ‪ ٖ٤‬أٗ‪ٜ‬خ ؿ‪ً َ٤‬خك‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿخءص ٓظؤهَس !‪.‬‬ ‫‪ٛٝ​ٝ‬لض اكي‪ ٟ‬حُٔ٘ظٔخص حُي‪٤ُٝ‬ش حُي‪ ٍٝ‬حُؼَر‪٤‬ش رؤٗ‪ٜ‬خ ؿخثؼش ٓؼِ‪ٓٞ‬خط‪ً٤‬خ ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬أٗ‪ٜ‬خ ‪ٛٝ‬لض (آَحث‪ )َ٤‬رؤٗ‪ٜ‬خ ى‪ُٝ‬ش‬ ‫َٗ ِ‪َٔ ٜ‬ش ٓؼِ‪ٓٞ‬خط‪ً٤‬خ‪ٝ .‬هي أ‪ٟ‬لض (آَحث‪ )َ٤‬حُ‪ ّٞ٤‬حُي‪ُٝ‬ش ح‪ ٠ُٝ٧‬ك‪ ٢‬أٖٓ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص‪ ٢ٛٝ ،‬ط‪ٜ‬يٍ ٓ٘ظـخص ٓؼِ‪ٓٞ‬خط‪٤‬ش اُ‪٠‬‬ ‫أ‪ٍٝٝ‬رخ ‪ٝ‬أَٓ‪ٌ٣‬خ ‪ٝ‬حُ‪ ٖ٤ٜ‬ك‪ ٢‬ؿخ‪٣‬ش حُظط‪ٝ ٍٞ‬حُظؼو‪٤‬ي‪ٝ ،‬طوز‪ ٞ‬أػٔخٗخ ً ػخُ‪٤‬ش ُ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫إ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬ؿيحً أ‪ٗ ٫‬ظؤهَ أًؼَ ٓٔخ كيع ػٖ ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍ ك‪ ٢‬هطخع حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُظو٘‪٤‬ش حُٔظويٓش ٖٓ أؿَ ح‪ٍ٫‬طوخء‬ ‫رخُٔ​ِْٔ حُٔؼخ‪ ٖٓٝ َٛ‬أؿَ ا‪٣‬ـخى كَ‪ ٙ‬ػَٔ ُ‪٨‬ؿ‪٤‬خٍ حُـي‪٣‬يس ك‪ٓ ٢‬ـخٍ ‪ ٞٛ‬ح‪َٓ٧‬ع ٗٔ‪ٞ‬حً ر‪ٓ ٖ٤‬ـخ‪٫‬ص حُؼَٔ‬ ‫حُٔوظِلش‪ٝ .‬اًح ُْ ٗلؼَ ًُي كبٕ ح‪٧‬ػيحى حُٔظِح‪٣‬يس ٖٓ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء حٌُ‪ ٖ٣‬طيكغ ر‪ ْٜ‬ح‪ٍ٧‬كخّ ٓ‪ٞ‬ف طظل‪ ٍٞ‬اُ‪ ٠‬ه٘خرَ ٓ‪ٞ‬ه‪ٞ‬طش‬ ‫طيَٓ ٗلٔ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ر‪٤‬جظ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬إٓ ‪ٝ‬حكي‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪399‬‬

‫‪ٔٓٝ‬ئ‪٤ُٝ‬ش حُظويّ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ ِٓوخس ػِ‪ ٠‬ػخطن ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬حُٔيٍٓش ‪ٝ‬حُي‪ُٝ‬ش ‪ٍٝ‬ؿخٍ ح‪٧‬ػٔخٍ‪ٝ .‬ػِ‪ٍ ًَ ٠‬حٗي ك‪٘٤‬خ إٔ‬ ‫‪٣‬لخ‪ٔٓ ٍٝ‬خػيس ٗلٔ‪ٝ ٚ‬ح‪ٍ٫‬طوخء رٌحط‪ ٚ‬ك‪٤‬غ أػَ‪ ٝ‬ح‪٥‬هَ‪ ٕٝ‬ػٖ ٓٔخػيط‪ٚ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪400‬‬

‫‪- 142‬دلى المدى البعٌد (‪)4‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪1424 /11 /23‬‬ ‫‪2004 /01/15‬‬ ‫كوي ًخٕ ٓخُي رٖ ٗز‪ٍ – ٢‬كٔ‪َّ ٚ‬للا‪٫ -‬كع إٔ حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش طؼخٗ‪( ٖٓ ٢‬كَ‪ ١‬طٔ‪ ،)ْ٤٤‬ك‪٤‬غ إ ‪٘ٛ‬خى ٓ‪ً٬٤‬‬ ‫ػخٍٓخ ً اُ‪ٓ ٠‬طخُزش حُي‪ ٍٝ‬رؤٕ طو‪ ّٞ‬رٌَ ٗ‪٢‬ء ػِ‪ ٠‬ك‪٣ ٖ٤‬ظَ ٓؼظْ حُ٘خّ ؿخكِ‪ ٖ٤‬ػخ‪٬ٓٝ .ٖ٤ِ١‬كظظ‪ – ٚ‬ك‪ ٢‬ظ٘‪-٢‬‬ ‫ك‪ٌٓ ٢‬خٗ‪ٜ‬خ ك‪٤‬غ إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪٬ٛ٩‬ك‪ ٖ٤٤‬ػِ‪ ٠‬حهظ‪٬‬ف ٓ٘خٍر‪ ًَِٕٝ٣ ْٜ‬رخٓظَٔحٍ ػِ‪ٓ ٠‬خ ػِ‪ ٠‬حُلٌ‪ٓٞ‬خص إٔ‬ ‫طو‪ ّٞ‬ر‪ ٖٓ ٚ‬ا‪٬ٛ‬ف ٗلٔ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ا‪٬ٛ‬ف ؿ‪َٛ٤‬خ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٓ٘‪ٔ٣ ُْ ْٜ‬ظط‪٤‬ؼ‪ٞ‬ح حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش حُؼِٔ‪٤‬ش ك‪٠ٜٗ ٢‬ش‬ ‫ح‪ٓ٧‬ش؛ ‪ًٝ‬ؤٕ حػظوخىٗخ رؤٕ ً‪ ّ٬‬حَُٔء ؿِء ٖٓ ػِٔ‪ ،ٚ‬ؿؼِ٘خ ٗظٖ أٗ٘خ رخُوطذ حَُٗخٗش ‪ٝ‬حُٔوخ‪٫‬ص حُزِ‪٤‬ـش ‪ٝ‬حٌُظذ ً‪ٝ‬حص‬ ‫حُٔج‪ ٖٓ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬للخص ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗلَ ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ حُٔ​ٔظط‪ِ٤‬ش ك‪ ٢‬حُِٓخٕ ‪ٝ‬حُٔ​ٔظؼَ‪ٟ‬ش ك‪ ٢‬حٌُٔخٕ!‪.‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش أكذ إٔ أإًي إٔ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ‪٘٣‬ظـَ رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُؼَٔ حُٔ‪٤‬خٓ‪ ٖٓ ٢‬ه‪ َ٘ٗ ٍ٬‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬رطز‪٤‬ؼش ‪ٌٛ‬ح‬ ‫حُٔـخٍ ‪ ٖٓٝ‬ه‪ٔٓ ٍ٬‬خٍٓش حُ٘وي ‪ٝ‬ىه‪ ٍٞ‬ح‪ٗ٫‬ظوخرخص ‪ٝ‬طٌ٘‪ َ٤‬ح‪٧‬كِحد؛ اٗ٘‪ُٔ ٢‬ض ‪ٟ‬ي ‪ٌٛ‬ح‪ ٫ٝ ،‬أ‪ ّٕٞ ٛ‬أريحً ٖٓ ٗؤٗ‪،ٚ‬‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬حُ٘‪٢‬ء حٌُ‪ ٫ ١‬أٍ‪ ٟ‬أٗ‪ٞٛ ٚ‬حد ‪ ٞٛ‬حُظٖ رؤٗ‪ ٚ‬ك‪ ٖ٤‬طو‪ ّٞ‬ى‪ُٝ‬ش كٔذ حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬لخص حُٔطِ‪ٞ‬رش ٓ‪ٞ‬ف ٗظوِ‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫ًؼ‪ َ٤‬ح‪ُٓ٧‬خص ‪ٝ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس‪.‬‬ ‫إ ‪ٌٛ‬ح أكي أًؼَ ح‪ٛٝ٧‬خّ حٗظ٘خٍحً‪ًٝ .‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔ٘ظـِش رخُٔ‪٤‬خٓش ػِوض ًَ ط‪ٞ‬حُٗ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُلٌ‪ٓٞ‬ش‬ ‫حُؼظ‪ٔ٤‬ش حُظ‪ٓ ٢‬ظٌِ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ ك‪ ٖ٤‬ط‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬حُلٌْ‪ٝ .‬رٔخ إٔ حُٔـخٍ حُٔ‪٤‬خٓ‪٣ ٫ ،٢‬ظٔغ ٌَُ حُ٘خّ‪٫ٝ ،‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ ًؼ‪ َٕٝ٤‬حُؼَٔ ك‪ ،ٚ٤‬كبٕ أػيحىحً ًز‪َ٤‬س ٖٓ ٗزخر‪ٜ‬خ ػخ‪ ِٕٞ١‬ػٖ أ‪ ١‬ػَٔ ىػ‪ ١ٞ‬أ‪ ٝ‬حؿظٔخػ‪ٗ ٢‬خكغ!‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُي‪ُٝ‬ش ك‪ ٢‬ح‪٢ٗ َٛ٧‬ء ٌَٓ‪ ٖٓ ٙٝ‬حُ٘ل‪ّٞ‬؛ ‪ٜٗ٧‬خ طٔؼَ ِٓطش ‪ٝ‬ه‪ٞ‬س‪ - ٢ٛٝ ،‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ – ٢‬أٓ‪َ٤‬‬ ‫اُ‪ ٠‬إٔ طٌ‪ً ٕٞ‬خرلش ‪ٟٝ‬خرطش أًؼَ ٖٓ إٔ طٌ‪ ٕٞ‬رخٗ‪٤‬ش أ‪ِ ُْٜٓ ٝ‬لش‪ٝ .‬اًح حٓظطخػض حُي‪ُٝ‬ش كٔخ‪٣‬ش حُ٘ظْ حُٔخٍ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬ططز‪٤‬و‪ٜ‬خ ى‪ ٕٝ‬طل‪ ِ٤‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ىػْ حٓظو‪٤ُ٬‬ش حُو‪٠‬خء ‪ٝ‬طٔ‪ َ٤ٜ‬كًَش حُلَى ٓغ كي ٓوز‪ ٖٓ ٍٞ‬حَُٔحكن حُؼخٓش؛ كبٗ‪ٜ‬خ‬ ‫طٌ‪ ٕٞ‬هي هخٓض رؤٗ‪٤‬خء ػظ‪ٔ٤‬ش ؿيحً‪ٓٝ .‬ؼظْ ى‪ ٍٝ‬حُؼخُْ ٓخ ُحُض طولن ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن ًُي‪.‬‬ ‫حُؼَٔ ح‪ٓ٧‬خٓ‪ ٢‬حٌُ‪ْ٘ ُ٣ ١‬ظَظَ ٖٓ حُـٔ‪٤‬غ حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش ك‪ ٞٛ ٚ٤‬حُؼَٔ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ - ٢‬رؤ‪ٓٝ‬غ ٓخ طلِٔ‪ ٌٙٛ ٚ‬حٌُِٔش ٖٓ ى‪ُ٫‬ش –‬ ‫‪ .‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ حُ‪ ّٞ٤‬هطخع ‪( ٚٗٞٔ​ٔ٣‬حُوطخع حُؼخُغ) أ‪( ٝ‬حُوطخع حُ‪ٍ٬‬رل‪ )٢‬اٗ‪٢ٗ ٚ‬ء ؿ‪ َ٤‬حُوطخع حُؼخّ حٌُ‪ ١‬طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫ٓئٓٔخط‪ٌِٓ ٚ‬خ ً ُِي‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُوطخع حُوخ‪ ٙ‬حُٔ​ِٔ‪ٞ‬ى ُ‪٨‬كَحى‪ ،‬اٗ‪ ٚ‬حُوطخع حٌُ‪ ١‬طٌِٔ‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬ش‪ٜٓ .‬خّ ‪ٌٛ‬ح حُوطخع أ‪ٓٝ‬غ‬ ‫رٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ٗظ‪ٝ ٍٜٙٞ‬إ ح‪ ٖٓ ْٓ٧‬ه‪ ُٚ٬‬طٔظيٍى ػِ‪ ٠‬ه‪ ٍٜٞ‬حُ٘ظْ حُٔوظِلش‪ ،‬اٗ‪ًَ ٌَّ ٘٣ ٚ‬س أهَ‪ ٟ‬ػِ‪٣َ١ ٠‬ن‬ ‫حُؼيحُش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ا‪ٜ٣‬خٍ حُلو‪ٞ‬م ‪ٛ٧‬لخر‪ٜ‬خ‪ .‬إ أٗ٘طظ‪ ٚ‬طـط‪ ٢‬كخؿخص أ‪ُٝ‬جي حُ٘خّ حٌُ‪٣ ٫ ٖ٣‬وغ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ر‪ْٜ‬‬ ‫طلض ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش أ‪ُٝ ١‬حٍس أ‪ٓ ٝ‬ئٓٔش كٌ‪٤ٓٞ‬ش‪ٝ ،‬اٗ‪ٜ٣ ٚ‬ظْ رخُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُظ‪ ٫ ٢‬ط‪ٜ‬ظْ ر‪ٜ‬خ أ‪ ١‬ؿ‪ٜ‬ش كٌ‪٤ٓٞ‬ش‪ٝ .‬أٓظط‪٤‬غ إٔ‬ ‫أه‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ أٗؼَ رخُلَؽ‪ :‬إ حطٔخع ‪ٌٛ‬ح حُوطخع ‪٣‬يٍ ػِ‪ٗ ٠‬ل ٍ‪ ٞ‬هخ‪١‬غ ػِ‪ ٠‬ه‪٣َ٤‬ش حُٔـظٔغ ‪ٝ‬ط‪٠‬خٓ٘‪ٝ ٚ‬كخػِ‪٤‬ظ‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬حٓظلوخه‪ ٚ‬رخْٓ (ٓـظٔغ)‪ٝ .‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ‪٤ٟ‬ن ‪ٌٛ‬ح حُوطخع ‪ٟٝ‬ؼل‪ٟ ٌٕٞ٣ ٚ‬ؼق حُٔـظٔغ ‪ٝ‬طلٌ​ٌ‪ٝ ٚ‬هٔ‪ٝ .ُٚٞ‬هي ‪٫‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظلن ‪ٓ( ْٓ٫‬ـظٔغ) ‪ ٌٕٞ٣ٝ‬ؿي‪َ٣‬حً رخْٓ (طـٔغ)!‬ ‫إ ٓخ ‪ ٖٓ َ٘​٘٣‬اك‪ٜ‬خءحص ػٖ ‪ٌٛ‬ح حُوطخع ‪٣‬يٍ ى‪ُ٫‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ػِ‪ ٠‬إٔ حُؼخُْ حُ‪ٜ٘‬خػ‪٣ ٢‬ظٔظغ رٔـظٔؼخص ؿ٘‪٤‬ش‬ ‫رخُٔئٓٔخص ‪ٝ‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُ‪ٍ٬‬رل‪٤‬ش‪ٝ .‬هي حٓظطخع ‪ٌٛ‬ح حُوطخع إٔ ‪٣‬ـٔغ ٖٓ حُ٘خّ ك‪ ٢‬حُ‪٣٫ٞ‬خص حُٔظليس ح‪٤ٌ٣َٓ٧‬ش ػخّ‬ ‫( ‪ٓ )2002‬زِـخ ً هيٍ‪٤ِٓ )212 ( ٙ‬خٍ ى‪ٍ ٞٛٝ .ٍ٫ٝ‬هْ كٌِ‪ ٌٖٔ٣ ٫ ٢‬ؿٔغ ٗ‪ٜ‬ل‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ػِؼ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أ‪ ١‬ى‪ُٝ‬ش ٖٓ حُؼخُْ‪ .‬ك‪٢‬‬ ‫أَٓ‪ٌ٣‬خ ِٓ‪ٜٗٝ ٕٞ٤‬ق ٓئٓٔش ‪ٍ٫‬رل‪٤‬ش ‪ٝ‬ػ‪٬‬ػش ‪ٝ‬ػَ٘‪ ٕٝ‬أُق ٓئٓٔش ‪ٝ‬هل‪٤‬ش‪ٝ .‬ك‪ ٢‬كَٗٔخ ٓظٔجش أُق ٓئٓٔش‬ ‫‪ٍ٫‬رل‪٤‬ش‪ٝ .‬ك‪( ٢‬آَحث‪ )َ٤‬ػ‪٬‬ػ‪ ٕٞ‬أُق ٓئٓٔش ‪ٍ ٫‬رل‪٤‬ش ‪ٔ٣ٝ‬ظ‪ٞ‬ػذ حُوطخع حُ‪ٍ٬‬رل‪ ٖٓ %11 ٢‬حُو‪ٞ‬س حُؼخِٓش ‪٘ٛ‬خى‬ ‫ك‪ ٢‬حُؼخُْ حُـَر‪ ٌَُ ٢‬ػ‪٬‬ػٔخثش ٗو‪ ٚ‬طوَ‪٣‬زخ ً ٓئٓٔش ‪ٍ٫‬رل‪٤‬ش ٖٓ ٗ‪ٞ‬ع ٓخ ‪ٝ‬ػ٘يٗخ ك‪ ٢‬حُؼخُْ حُؼَر‪٣ ٫ ٢‬ل‪ َٜ‬حُـ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪401‬‬

‫( ‪ٗ )5000‬و‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬أًؼَ ٖٓ ٓئٓٔش‪ ،‬أ‪ ١‬إ حُلخٍم ‪٣‬ظٔؼَ ك‪ ٢‬هٔ​ٔش ػَ٘ ‪ٟ‬ؼلخ ً‪٣ٝ .‬ـذ إٔ ٗؤهٌ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ‬ ‫اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح إٔ حٌُ‪٣ ٖ٣‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬حُؼ‪ ٕٞ‬ك‪ٓ ٢‬ـظٔؼخط٘خ أًؼَ رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔلظخؿ‪ ٖ٤‬ك‪ٓ ٢‬ـظٔؼخط‪.ْٜ‬‬ ‫إ ‪٘ٛ‬خى أٗ‪٤‬خء ٓ٘ظًَش ر‪ ٖ٤‬ح‪٘ٛٝ ،ْٓ٧‬خى أ‪٠٣‬خ ً ه‪٤ٜٛٞ‬خص ٌَُ أٓش‪ .‬إ حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش رلخؿش اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪َ٤‬‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔئٓٔخص حُ‪ٍ٬‬رل‪٤‬ش ‪ٓٝ‬ؤً​ًَ ٓ٘‪ٜ‬خ ‪٘ٛ‬خ ٗٔخًؽ كو‪:٢‬‬ ‫ ٓئٓٔخص ‪َٝ٘ٓٝ‬ػخص ُيػْ ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ٝ‬حُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ ٚ‬حُظلَِ حُوِو‪ ٢‬ػٖ ‪٣َ١‬ن‬‫ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ حُٔزخَٗ ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ ٓغ حُ٘خّ ‪ٟٝ​ٝ‬غ ُ‪ٞ‬كخص ك‪ ٢‬حُطَم ‪ٝ‬اػ‪ٗ٬‬خص ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬لق‪ .‬رَ إ حُوطخع حُ‪ٍ٬‬رل‪٢‬‬ ‫‪٣‬لظخؽ ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬و‪٤‬ش اُ‪ ٠‬ك‪٠‬خث‪٤‬ش ‪ٝ‬اًحػخص هخ‪ٛ‬ش كظ‪ٗ ٠‬ئ‪ َٛ‬كذ حُؼَٔ حُو‪ ١َ٤‬ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُ٘خّ‪ .‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح‬ ‫طؤٓ‪ ْ٤‬ؿٔؼ‪٤‬خص ُٔلخٍرش حُؼخىحص حُٔ‪٤‬جش ٓؼَ ح‪٩‬ىٓخٕ ػِ‪ ٠‬حُظيه‪ٝ ٖ٤‬حُؤ‪ٝ ٍٞ‬حُٔويٍحص ‪ٓٝ‬ؼَ ػخىحص ح‪َٓ٩‬حف‬ ‫‪ٝ‬حُظزٌ‪ َ٣‬ك‪ ٢‬حُٔؤًَ ‪ٝ‬حَُٔ٘د ‪ٝ‬حُِٔزْ ‪ٝ‬حُٔ​ٌٖٔ ‪ٝ‬اٍٗخى حُ٘خّ اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُطَم ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ك‪ًُ ًَ ٢‬ي‪ًٔ ،‬خ ‪ٞٛ‬‬ ‫حُ٘ؤٕ ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُي‪.ٍٝ‬‬ ‫ ٓئٓٔخص ُ‪ٛ٬‬ظٔخّ رخ‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ٤‬خ ك‪ٔٓ ٢‬خثَ حُظَر‪٤‬ش ‪ٔٓٝ‬خػيط‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬كَ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬حؿ‪ٜ​ٜ‬خ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ك‪َ٤‬‬‫َٓٗي‪ ٖ٣‬طَر‪َٗٓٝ ٖ٤٣ٞ‬يحص طَر‪٣ٞ‬خص ‪٬ٛ٩‬ف حُؼ‪٬‬هخص ح‪٣َٓ٧‬ش ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ رؤ‪٤ٔٛ‬ش حُظ‪٠‬خٖٓ ح‪،١َٓ٧‬‬ ‫‪ٝ‬ط‪٤ٟٞ‬ق ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش ًَ ‪َ١‬ف ك‪ًُ ٢‬ي‪ َ٘ٗٝ ،‬ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حٌُظ‪٤‬زخص ‪ٝ‬حُ٘​َ٘حص حُظ‪ ٢‬طؼِْ حُ٘خّ أ‪ ٍٞٛ‬حُظَر‪٤‬ش‬ ‫حُـ‪٤‬يس‪ًٔ ،‬خ ط‪ٟٞ‬ق ُ‪ ْٜ‬ح‪٧‬هطخء حُظَر‪٣ٞ‬ش حُظ‪٣ ٢‬وؼ‪ ٕٞ‬ك‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫ ٓئٓٔخص ‪ٝ‬ؿٔؼ‪٤‬خص ‪ٍٝٝ‬حر‪ُ ٢‬يػْ حُؼِْ ‪ٝ‬حُظؼِ‪ ،ْ٤‬ك‪٤‬غ إ حُي‪ٓ ٍٝ‬خ ػخىص طٔظط‪٤‬غ ط‪ٞ‬ك‪ٓ َ٤‬خ ‪ٌ٣‬ل‪ ٖٓ ٢‬حُٔيحٍّ‬‫‪ٝ‬حُظـ‪ِ٤ٜ‬حص حُٔيٍٓ‪٤‬ش ُ‪ ٌٜٙ‬ح‪٧‬ػيحى حُٔظيكوش ٖٓ ح‪١٧‬لخٍ ‪ٝ‬حُلظ‪٤‬خٕ‪ٝ .‬حُظؼِ‪ ْ٤‬حُوخ‪ ٙ‬حُلخُ‪ ٞٛ ٢‬أهَ ك‪ً ٢‬ؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٖٓ حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬د‪ ٞٛٝ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي ‪ َ٘​٘٣‬حُطزو‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔؼَك‪٤‬ش‪ ،‬كؤر٘خء ح‪٧‬ؿ٘‪٤‬خء ‪٣‬ـي‪ٕٝ‬‬ ‫ٓيحٍّ ٓٔظخُس ‪ ْٜٗ٧‬هخىٍ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬حُيكغ‪ٝ ،‬أر٘خء حُلوَحء ‪٣ ٫‬ـي‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ كظ‪ ٠‬حُٔيحٍّ حُٔ‪٤‬جش‪ٝ .‬رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش – ٓؼَ رخًٔظخٕ‪ ُْ -‬طٔظطغ اُ‪ ٠‬ح‪ ٕ٥‬ا‪ٛ‬يحٍ طَ٘‪٣‬ؼخص ُـؼَ حُظؼِ‪ ْ٤‬ح‪٫‬رظيحث‪ ٢‬اُِحٓ‪٤‬خ ً رٔزذ ػيّ‬ ‫هيٍس حُي‪ُٝ‬ش ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُٔيحٍّ حٌُخك‪٤‬ش‪٘ٛٝ .‬خى ى‪ ٫ ٍٝ‬طٔظط‪٤‬غ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حٌُظذ حُٔيٍٓ‪٤‬ش ‪٧‬ر٘خث‪ٜ‬خ – ًٔخ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ك‪٢‬‬ ‫ر‪٬‬ى ػي‪٣‬يس ٓؼَ اٗي‪٤ٔ٤ٗٝ‬خ – ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪..‬‬ ‫هي إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُ‪٤‬و‪ ّٞ‬حُ٘خّ ريػْ حُظؼِ‪ ْ٤‬حُلٌ‪ٝ ٢ٓٞ‬حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬أٗ٘طظ‪ٔٓٝ ٚ‬خٍٓش ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حَُهخرش ػِ‪ ٚ٤‬رٔخ‬ ‫‪٣‬ويّ حُظويّ حُؼِٔ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُزِي‪ًٔ .‬خ إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ُظؤٓ‪ ْ٤‬ػيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُٔيحٍّ حُو‪٣َ٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬ـي ك‪ٜ٤‬خ أر٘خء حُلوَحء كَ‪ٛ‬خ ً‬ ‫ُِظؼِْ‪ٝ .‬ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُي‪ٓ – ٍٝ‬ؼَ طًَ‪٤‬خ‪ -‬أٗ٘جض ٓـخُْ ًؼ‪َ٤‬س ؿيحً ُيػْ حُظؼِ‪ ْ٤‬حُـخٓؼ‪ٝ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪٘ٓ َ٤‬ق ُِط‪٬‬د حُلوَحء‪،‬‬ ‫ك‪٤‬غ إ حُـخٓؼخص حُلٌ‪٤ٓٞ‬ش ‪ ٫‬طٔظ‪ٞ‬ػذ ٓ‪ ٖٓ %10 ٟٞ‬حُٔلظخؿ‪ُِ ٖ٤‬ظؼِ‪ ْ٤‬حُـخٓؼ‪.٢‬‬ ‫إ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ط٘ظْ كٔ‪٬‬ص ‪ٝ‬حٓؼش ٖٓ أؿَ ه‪٤‬خّ ح‪٧‬ػَ‪٣‬خء رظؤٓ‪ٗ ْ٤‬زٌخص ٖٓ حُٔيحٍّ ‪ٝ‬حُٔؼخ‪ٛ‬ي حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظو٘‪٤‬ش‬ ‫‪٧‬ر٘خء حُلوَحء ‪ٝ‬حُٔؼيٓ‪ٝ ٖ٤‬ح‪ٗ٩‬لخم ػِ‪ٜ٤‬خ ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ طزٌ‪ َ٣‬حُٔخٍ ك‪ ٢‬حُٔ‪٤‬خكش ك‪ ٢‬حُـَد أ‪ ٝ‬اٗلخه‪ ٚ‬ػِ‪ٓ ٠‬ظخ‪ً َٛ‬خًرش‬ ‫‪ ٫‬طِ‪٣‬ي ‪ٛ‬خكز‪ٜ‬خ ا‪ ٫‬هزخ‪ٓٝ ً٫‬ؤٓخ ً!‪.‬‬ ‫ ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش حُ‪ٓ ّٞ٤‬ظخُْ ًؼ‪َ٤‬س‪ٌ٣ ٫ٝ ،‬خى ‪٣‬وِ‪ٓ ٞ‬ـِْ ٖٓ حُٔـخُْ ٖٓ ً​ًَ ٓظِٔش ٖٓ حُٔظخُْ! ‪ٝ‬هي ‪ٛ‬خٍص ٓ‪ٜٔ‬ش‬‫حُٔلخٓ‪ ٖ٤‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُي‪ ٍٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٓ -‬غ ح‪ٓ٧‬ق حُ٘ي‪٣‬ي‪ ْٔ١ -‬حُلو‪٤‬وش ‪ٝ‬ا‪ٟ‬خػش حُلو‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬طؤؿ‪َ٤‬‬ ‫حُٔلخًٔخص اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ٜٗ ٫‬خ‪٣‬ش ‪ٝ‬طَٔرض حَُٗ‪ٞ‬س اُ‪ِٓ ٠‬ي حُو‪٠‬خء ٓغ حٓظؼ٘خءحص ٓويٍس! إ ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش طٔظِ​ِّ ه‪٤‬خّ‬ ‫ٓئٓٔخص ‪ٍٝٝ‬حر‪٘ٓٝ ٢‬ظٔخص ُ٘‪َٜ‬س حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق ‪ٍٝ‬كغ حُظِْ ػٖ حُٔظِ‪ٓٝ ّٞ‬ئحٍُس حُٔ‪٠‬ط‪ٜ‬ي ‪ٝ‬ك‪٠‬ق أٌٗخٍ حُل‪٤‬ق‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي أػ٘‪َّ ٠ِٛ - ٠‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬كِق حُل‪ ٍٞ٠‬حٌُ‪ ١‬أهخٓظ‪ ٚ‬هَ‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬حُـخ‪٤ِٛ‬ش‪ٝ ،‬ك‪ - َٙ٠‬ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪ٝ -ّ٬‬هخٍ‪ ُٞٝ " :‬ىػ‪٤‬ض اُ‪ٓ ٠‬ؼِ‪٧ ٚ‬ؿزض"‪ٝ .‬هخٍ أ‪٠٣‬خ ً ك‪ ٢‬كي‪٣‬غ ‪ٛ‬ل‪٤‬ق‪ " :‬اٗ‪ ٫ ٚ‬هُ َّيٓض أٓش ‪٣ ٫‬ؤهٌ حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق‬ ‫كو‪ ٚ‬ك‪ٜ٤‬خ ؿ‪ٓ َ٤‬ظؼظغ"‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪402‬‬

‫إ حُظؼِ‪ٝ ْ٤‬حُو‪٠‬خء ‪ٓ ٕ٬ٌ٘٣‬ل‪ ٖ٣ٍٞ‬أٓخٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس أ‪ ١‬أٓش ‪ٝ‬إ ك‪ ٢‬كٔخى‪ٔٛ‬خ كٔخى حُل‪٤‬خس ًِ‪ٜ‬خ‪ ،‬كؼِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ‪ِٜ‬ق ٖٓ‬ ‫ٗؤٗ‪ٜٔ‬خ هيٍ ح‪ٓ٫‬ظطخػش ‪ًُ ٌٕٞ٣ ُٖٝ‬ي ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬ط‪ٞ‬ك‪ٍ َ٤‬هخرش ٗؼز‪٤‬ش ‪ٝ‬حٓؼش‪ ُٖٝ ،‬طٌ‪ ٕٞ‬طِي حَُهخرش كؼخُش اًح ُْ‬ ‫ط٘ظْ ‪ٝ‬طئ‪ َ١‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ )%40‬ح ٗ‪٢‬ء‬ ‫ ح‪٤ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ٟ ٢ٓ٬ٓ٩‬خٍرش أ‪٘١‬خر‪ٜ‬خ‪ٓٝ ،‬خُحٍ حُٔؼيٍ حُ‪ٓٞ‬ط‪ُٜ ٢‬خ ‪٣‬ي‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬كِي حُـ(‬‫ٓو‪٤‬ق ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ كوي حكظلِض حُ‪٤‬خرخٕ رظؼِ‪ ْ٤‬آهَ أٓ‪ ٢‬ك‪ ٢‬أ‪ٝ‬حهَ حُوَٕ حُظخٓغ ػَ٘‪ُٝ .‬ي‪٘٣‬خ أٗخّ ‪٣‬ؼَك‪ ٕٞ‬حُوَحءس‬ ‫‪ٝ‬حٌُظخرش ٌُ٘‪٣ ٫ ْٜ‬وَإ‪ًٔٝ .ٕٝ‬خ هخٍ أكي‪ٓ :ْٛ‬خ حُلَم ر‪ ٖ٤‬ح‪ٝ ٢ٓ٧‬ر‪٣ ٖٓ ٖ٤‬لٖٔ حُوَحءس ‪ٝ‬حٌُظخرش ٌُ٘‪٣ ٫ ٚ‬وَأ؟! إ‬ ‫كخُش حُوَحءس ‪ِ١ٝ‬ذ حُؼِْ ‪ٝ‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ٓ ٠‬ؼَكش حُـي‪٣‬ي ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُظَى‪ ١‬حُٔ​ٔظَٔ ك‪ ٢‬ػخُٔ٘خ ح‪ٝ .٢ٓ٬ٓ٩‬حٌُظخد‬ ‫‪٣‬لوي ك‪ ّٞ٣ ًَ ٢‬ؿِءحً ٖٓ أٍ‪ُٜ ٟٚ‬خُق ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪( ٚ٤‬حُِ‪ ٜٞ‬حُٔطِ‪ ٢‬رخُٔؼَكش) ‪ٌٛٝ‬ح ‪ِ٣‬و‪ ٢‬ػِ‪٘٤‬خ ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش ‪ٛ‬خثِش‪.‬‬ ‫اٗ‪ ٢‬أكظَ‪ ٝ‬إٔ ‪ُ ٌٕٞ٣‬ي‪٘٣‬خ ك‪ ًَ ٢‬ك‪ ٖٓ ٢‬ح‪٧‬ك‪٤‬خء ٌٓظزش ػخٓش ‪٠٣‬ؼ‪ٜ‬خ أكي ح‪٧‬ػَ‪٣‬خء ك‪ُ ٢‬ح‪٣ٝ‬ش ٖٓ ىحٍ‪َ٤ُ ٙ‬طخى‪ٛ‬خ أ‪َٛ‬‬ ‫حُل‪ٝ ٢‬طٌ‪ٌٓ ٕٞ‬خٗخ ً ‪ُ٫‬ظوخث‪٘ٓٝ ْٜ‬خه٘ش أٓ‪ ٍٞ‬ك‪ٝ .ْٜ٤‬أطؼْ٘ إٔ ‪٘ٛ ٌٕٞ٣‬خى رَحٓؾ ُيػْ حٌُظخد حُـ‪٤‬ي ‪ٝ‬إٔ ‪٘ٛ ٌٕٞ٣‬خى‬ ‫ٖٓ كخٗخص ُِوَحءس ‪ٌٓٝ‬ظزخص ٓظ٘وِش ُ٘​َ٘ حُؼِْ ‪ٝ‬اػخٍس حٌُظخد‪ٝ .‬هي ٓزوظ٘خ ى‪ً ٍٝ‬ؼ‪َ٤‬س اُ‪ٌٛ ٠‬ح‪٣ ُْٝ ،‬ؼي ُي‪٘٣‬خ ‪ٝ‬هض‬ ‫‪ٟ٩‬خػظ‪ .ٚ‬إ ٖٓ ؿ‪ٗ َ٤‬ـق كو‪٤‬و‪ ٢‬رخُؼِْ ‪ٝ‬حطوخً‪ ٙ‬أٓخٓخ ً ُِظط‪ٔٗ ُٖ َ٣ٞ‬ظط‪٤‬غ إٔ ٗظـخ‪ ُٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُ‪ٜ‬ؼزش حُظ‪٢‬‬ ‫ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬خ‪.‬‬ ‫ حُؼ‪ُٔٞ‬ش ط٘ـغ حُلٌ‪ٓٞ‬خص ػِ‪ ٠‬إٔ ط٘ل‪٣ ٞ‬ي‪ٜ٣‬خ ٖٓ ًَ حُويٓخص حُٔـخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُه‪ٜ٤‬ش حُظ‪ ٢‬طويٓ‪ٜ‬خ‪ٜ٘ٓٝ ،‬خ (حُؼ‪٬‬ؽ‬‫حُ‪ٜ‬ل‪ٝ .)٢‬حُويٓخص حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ش حُلٌ‪٤ٓٞ‬ش ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬رِيحٕ حُؼخُْ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُظي‪ ٍٞٛ‬ك‪٤‬غ ‪ِ٣‬ـؤ حُ٘خّ‬ ‫اُ‪ ٠‬حُطذ حُوخ‪٘ٛٝ ،ٙ‬خى طـي أٌٗخ‪ ٖٓ ً٫‬حُظلخ‪ٝ َ٣‬ح‪٫‬رظِحُ ٓٔخ ‪ٞ٣‬ؿذ ه‪٤‬خّ ٓئٓٔخص ‪١‬ز‪٤‬ش ‪ٍ ٫‬رل‪٤‬ش ‪٣‬ؼَٔ ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫ح‪٧‬ه‪٤‬خٍ ٖٓ ح‪١٧‬زخء ‪ٝ‬طظوخ‪ ٠ٟ‬أؿ‪ٍٞ‬حً طٌل‪ ٢‬كو‪ُ ٢‬ظ٘ـ‪ِٜ٤‬خ‪ٝ .‬هي هخٓض طـخٍد ٍحثيس ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُزِيحٕ ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪٢‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح حُٔـخٍ‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ طويّ أك‪ َ٠‬ػ‪٬‬ؽ‪ ٌُٖ ،‬رٔؼَ ‪٣ِ٣ ٫‬ي ػِ‪ٔٓ %30 ٠‬خ ُي‪ ٟ‬ؿ‪َٛ٤‬خ‪ .‬اٗ‪ ٢‬أط‪ ٍٜٞ‬إٔ ‪٘ٛ ٌٕٞ٣‬خى‬ ‫ؿٔؼ‪٤‬خص ُِؼ٘خ‪٣‬ش رؤ‪ٛ‬لخد ح‪َٓ٧‬ح‪ ٝ‬حُِٔٓ٘ش ‪ٝ‬حُٔ​ٔظؼ‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬ؿٔؼ‪٤‬خص ُظ‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُي‪ٝ‬حء ُٖٔ ‪٣ ٫‬ـي ػٔ٘‪ٝ ٚ‬ؿٔؼ‪٤‬خص ُيػْ‬ ‫حُٔ​ٔظ٘ل‪٤‬خص حُلٌ‪٤ٓٞ‬ش رخ‪٧‬ؿ‪ِٜ‬س ‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪.‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬أٍ‪٣‬ي ‪٘ٛ‬خ إٔ أطليع ػٖ ه‪٤٠‬ش حُلوَ ‪ٓ ٢٘ٗ٧‬ؤكَى ُ‪ٜ‬خ كي‪٣‬ؼخ ً هخ‪ٛ‬خ ً ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ ربًٕ َّللا‪.‬‬ ‫إ حُؼَٔ حُو‪ ١َ٤‬حُظط‪ٞ‬ػ‪ٔ٣ ٢‬ظ‪ٜ‬يف أ‪ ً٫ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء ر٘ل‪ ّٞ‬كجش ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُٔـظٔغ ‪ٍٝ‬رط‪ ْٜ‬رخهلل ‪ -‬طؼخُ‪ ٌٙٛٝ -٠‬حُلجش‬ ‫‪ ٢ٛ‬حُؼخِٓ‪ٝ ٕٞ‬حُٔلظٔز‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُٔـخٍ حُ‪ٍ٬‬رل‪ٔ٣ٝ .٢‬ظ‪ٜ‬يف ػخٗ‪٤‬خ ً ٓي كخؿخص حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُ‪٠‬ؼ‪٤‬لش ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ‪٢ٛٝ ،‬‬ ‫ك‪ ٢‬ػخُٔ٘خ ح‪ً ٢ٓ٬ٓ٩‬ؼ‪َ٤‬س ؿيحً رَ طٌَ٘ حُ٘ٔزش ح‪ً٧‬زَ ٖٓ حُ٘خّ‪٘ٓٝ .‬ظَ ٗؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُؼخُْ ٓخ ُْ ٗزيع ك‪٢‬‬ ‫ا‪٣‬ـخى حُلِ‪٬ٌُِ٘ٔ ٍٞ‬ص حُظ‪ ٢‬ؿخءص ر‪ٜ‬خ حُل‪٠‬خٍس حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪َّٝ .‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪403‬‬

‫‪- 143‬مقابلة مع مجلة المنار‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫*‬ ‫ػٔش هط‪٤‬ؼش ٓؼَك‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُز٘‪٤‬خٕ حُؼوخك‪ُِ ٢‬ؼوِ‪٤‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ر‪ٞٓ ٖ٤‬حى طٌ‪ٜ٘٣ٞ‬خ ‪ٝ‬حَُح‪ ٖٛ‬حُٔؼخٕ‪٤ً .‬ق ٗئْٓ ُؼوخكش ‪ٝ‬حػ‪٤‬ش‬ ‫ٗخ‪ٟ‬ـش ط‪ٜ‬ظْ رخُظَحع ‪ ٫ٝ‬طوخ‪ ْٛ‬حُؼ‪ٝ َٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ؟‬ ‫*‬ ‫ىػ٘خ ك‪ ٢‬حُزيح‪٣‬ش ٗلخ‪ ٍٝ‬حُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬طؼَ‪٣‬ق ُِؼوِ‪٤‬ش كظ‪ٞٗ ٠‬ؿي ٓل‪ٍٞ‬حً ُِلي‪٣‬غ ػ٘‪ٜ‬خ‪ .‬ك‪ ٢‬ط‪ ١ٍٜٞ‬أٗ‪ ٌٖٔ٣ ٚ‬طؼَ‪٣‬ق‬ ‫حُؼوِ‪٤‬ش رؤٗ‪ٜ‬خ "ٓـٔ‪ٞ‬ػش حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُٔظَحرطش حُظ‪ٗ ٢‬يٍى ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ حُ‪ٞ‬حهغ‪ٗٝ ،‬ظؼخَٓ ك‪ٟٞ ٢‬ث‪ٜ‬خ ٓغ ح‪٧‬كيحع‪ًٔ ،‬خ‬ ‫طظزِ‪ ٖٓ ٍٞ‬ه‪ُٜ٬‬خ ٍى‪ٝ‬ى أكؼخُ٘خ ػِ‪ ٠‬حُظلي‪٣‬خص حُٔوظِلش‪ ٌٙٛٝ .‬حُٔلخ‪َٓ ْ٤ٛ‬طزطش رٔـٔ‪ٞ‬ػش حُٔزخىة حُظ‪ ٢‬طٌَ٘ حُؼوَ‬ ‫حُلطَ‪ ١‬أ‪ ٝ‬ح‪ُ ٍٝ٧‬ي‪ ٟ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪٣ ٫ٝ .‬ول‪ ٠‬إٔ ؿ‪ َٛٞ‬حُؼوِ‪٤‬ش ‪٣‬ظٌ‪ ٖٓ ٕٞ‬أٓ‪ٌٓ ٍٞ‬ظٔزش‪ ،‬طلي اُ‪ ٠‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػٖ ‪٣َ١‬ن‬ ‫حُظَر‪٤‬ش ح‪٣َٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُٔؼخ‪٘٣‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ػٖ ‪٣َ١‬ن حُظؼِ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬حُٔيحٍّ ‪ٝ‬حُٔطخُؼش حُوخ‪ٛ‬ش‪ٓٝ ،‬خ طزؼ‪ٓٝ ٚ‬خثَ‬ ‫ح‪٩‬ػ‪ ّ٬‬حُٔوظِلش‪...‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼو‪٤‬ق ‪ ٕ٬ٌ٘٣‬حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ُز٘خء حُؼوِ‪٤‬ش‪ .‬أٓخ ً‪٤‬ق ٗل‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬حُؼوِ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طـٔغ ر‪ٖ٤‬‬ ‫ح‪ٛ٧‬خُش ‪ٝ‬حُٔؼخ‪َٛ‬س‪ ،‬كلي‪٣‬غ ‪ٌٛ‬ح حُٔ‪ٟٞٞ‬ع ‪٣‬ط‪ ٌٖٔ٣ ٌُٖ ،ٍٞ‬إٔ ًٌَٗ ر‪ٜ‬يى‪ ٙ‬ػيىحً ٖٓ حُٔ‪٬‬كظخص‪:‬‬ ‫‪ -1‬رٔـَى إٔ طظليع ػٖ حُـٔغ ر‪ ٖ٤‬أَٓ‪ٓ ٖ٣‬وظِل‪ ،ٖ٤‬كبٕ ػِ‪٤‬ي إٔ طظ‪ٞ‬هغ كي‪ٝ‬ع هَِ رخُٔ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬أكي‪ٔٛ‬خ ػِ‪٠‬‬ ‫كٔخد ح‪٥‬هَ‪ًٝ .‬ؤٗ‪ ٢‬أٗؼَ إٔ حُظطَف ٗ‪٢‬ء ٍحٓن ك‪ ٢‬حُظَحع حُـ‪ُِ ٢٘٤‬زَ٘‪٣‬ش‪ٝ .‬ك‪ٟٞ ٢‬ء ‪ٌٛ‬ح كبٗ٘خ ٗـي حُ‪ٖٓ ّٞ٤‬‬ ‫ؿؼَ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُظَحػ‪٤‬ش حٌُٔ‪ ٕٞ‬حَُث‪ُ ْ٤‬ؼوِ‪٤‬ظ‪ٝ .ٚ‬ح‪٬١‬ػ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ط‪٤‬خٍحص حُؼوخكش حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪ٟ‬لَ ‪ٓٝ‬لي‪ٝ‬ى ؿيحً‪.‬‬ ‫‪ َٟٗٝ‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٜ٘‬ق ٖٓ ط٘زغ رخُؼوخكش ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ حُٔؼخ‪َٛ‬س‪ ٌُٖ ،‬كظ‪ ٖٓ ٚ‬حُؼوخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ح‪ِ٤ٛ٧‬ش ‪ٟ‬ؼ‪٤‬ق‬ ‫أ‪ٗ ٝ‬ز‪ٓ ٚ‬ؼي‪ٝ .ّٝ‬هِ‪ َ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬ـٔؼ‪ ٕٞ‬ر‪ٜٔ٘٤‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ظ‪ٞ‬حُٕ‪.‬‬ ‫‪ -2‬أػظوي إٔ حُظؼوق رطَ‪٣‬وش ٓ٘‪ٛٞ‬ش ‪ ٞٛ‬حٌُ‪ُِّٞ٣ ١‬ي حُوط‪٤‬ؼش ر‪ ٖ٤‬ح‪ٛ٧‬خُش ‪ٝ‬حُٔؼخ‪َٛ‬س‪ٝ .‬هَ ٓؼَ ًُي ك‪ ٢‬أٓخُ‪٤‬ذ‬ ‫حُظَر‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طٔظويّ ك‪ ٢‬ط٘​٘جش ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ‪.‬‬ ‫إ طِو‪ ٢‬حَُٔء ٌَُ ٓلَىحص حُؼوخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ٓٔخثَ هطؼ‪٤‬ش ‪٣‬و‪٤٘٤‬ش حٗوطغ ك‪ُٜٞ‬خ حُـيٍ‪ُ ٢ٔ٘٣ ،‬ي‪ ٚ٣‬ػوِ‪٤‬ش‬ ‫حُزؼي حُ‪ٞ‬حكي‪ٝ .‬ك‪ ٢‬حُٔوخرَ كبٕ حٌُ‪ُ٣ ١‬لظٖ رخُٔؼخٍف ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ حُٔؼخ‪َٛ‬س‪٣ٝ ،‬ظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ِّٓٔٔخص ‪ٔ٣ ٫‬ؼ‪ ٚ‬ا‪٫‬‬ ‫ح‪٤ٜٗ٫‬خع ُ‪ٜ‬خ‪ٞٓ ،‬ف ‪ِٛ٣‬ي رٌَ ٓخ ‪ ٞٛ‬هي‪َٜ٘٣ٝ ،ْ٣‬ف رخُظخُ‪ ٢‬ػ٘‪.ٚ‬‬ ‫‪ ٖٓ ْ٤ُ -3‬حُٔ‪ َٜ‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬ػوِ‪٤‬ش طـٔغ ر‪ ٖ٤‬ح‪ٛ٧‬خُش ‪ٝ‬حُٔؼخ‪َٛ‬س ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ؼظيٍ ‪ٓٝ‬ظ‪ٞ‬حُٕ‪٘ٛ ٌٕٞ٣ ُٖٝ ،‬خى ًٔخٍ‬ ‫ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪ٔٗ ،‬ظل‪ ًٞ‬ػِ‪ ،ٚ٤‬ػْ َٗطخف‪ٝ ،‬اٗٔخ ٗلظخؽ اُ‪ٞٗ ٠‬ع ٖٓ حُٔـخ‪ٛ‬يس حُيحثٔش‪.‬‬ ‫اًح ػَك٘خ ٓخ َٗ‪٣‬ي ٖٓ حُؼوخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش رخُ‪٠‬ز‪ٓٝ ،٢‬خ َٗ‪٣‬ي‪ ٖٓ ٙ‬ػِ‪ ّٞ‬حُؼ‪ َٜ‬رخُظلي‪٣‬ي أٌٓ٘​٘خ حُـٔغ ر‪ٜٔ٘٤‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٞ‬‬ ‫ؿ‪٤‬ي‪ٝ .‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪١٩‬خٍ أظٖ إٔ ٓٔخ‪ٔٛ‬ش حُؼوخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓ‪ٞ‬ف طٌ‪ ٕٞ‬كخٓٔش ك‪ ٢‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُلي‪٣‬ؼش ك‪ٓ ٢‬ـخٍ‬ ‫حُؼوخثي ‪ٝ‬حُٔزخىة حٌُزَ‪ ٟ‬حُظ‪ ٢‬طٌَ٘ ٍإ‪٣‬ش حُٔ​ِْٔ ُِل‪٤‬خس‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٜ‬خ كخٓٔش ك‪ٔٓ ٢‬خثَ حُل‪ٝ ٍ٬‬حُلَحّ ‪ٝ‬حُٖٔ٘ ‪ٝ‬ح‪٥‬ىحد‬ ‫حُلَى‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫أٓخ حُؼوخكش حُٔؼخ‪َٛ‬س كبٗ٘خ رلخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ٗظِ‪ٝ‬ى ٓ٘‪ٜ‬خ رٔخ ‪ٔ٣‬خػيٗخ ػِ‪ ٠‬ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ حٌُ‪ٗ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٝ ٚ٤‬ك‪ ْٜ‬حُلَ‪ٙ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔظخكش‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬حُظلي‪٣‬خص حُظ‪٣ ٢‬ـخر‪ٜ​ٜ‬خ ًَ ٖٓ ‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ػ‪ َٜ‬رخُؾ حُظؼو‪٤‬ي ًؼ‪َٜٗ‬خ‪ .‬حُظ٘زغ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪404‬‬

‫رخُؼوخكش حُٔؼخ‪َٛ‬س‪ٔ٣ ،‬خػيٗخ ػِ‪ ٠‬ك‪ٓ ْٜ‬لخ‪ ٍٝ‬حُ‪َٜ‬حع ‪ٝ‬حُٔ٘خكٔش ر‪ ٖ٤‬ح‪ًٔ ،ْٓ٧‬خ ‪ٔ٣‬خػيٗخ ػِ‪ ٠‬حُظِٔق رخ‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪ ٢‬طٔخػيٗخ ػِ‪ًٔ ٠‬ذ ُؤش حُؼ‪ٝ ،ٖ٤‬كَ حٌُٔ٘‪٬‬ص ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طـخر‪ٜ٘‬خ‪.‬‬ ‫‪ -4‬إ ػِ‪٘٤‬خ إٔ َٗ٘ف ُ‪٨‬ؿ‪٤‬خٍ ر‪ٟٞٞ‬ف إٔ ٓخ‪٘٤ٟ‬خ ُ‪ٓ ْ٤‬ـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ ح‪ٓ٧‬ـخى ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خٍحص‪ٝ ،‬إٔ طَحػ٘خ ُ‪ْ٤‬‬ ‫ٓـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ ح‪٧‬ه‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُ٘ظَ‪٣‬خص حُٔؼ‪ٜٓٞ‬ش‪.‬‬ ‫اٗ‪ ٚ‬ك‪ ٚ٤‬ح‪ٓ٧‬ـخى ‪ٝ‬ح‪ٌٔٗ٫‬خٍحص‪ٝ ،‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ك‪ ٖٓ ٚ٤‬أػٔخٍ ‪ٞٓٝ‬حهق طـٔي أ‪ٝ‬حَٓ حَُ٘‪٣‬ؼش حُٔ​ٔلش‪ ،‬ك‪ ٚ٤‬أػٔخٍ‬ ‫‪ٞٓٝ‬حهق أٓ‪ٛ٬‬خ حُ‪ ،ٟٜٞ‬أ‪ ٝ‬هخٓض ػِ‪ ٠‬حؿظ‪ٜ‬خى هخ‪١‬ت‪ .‬ك‪ٗ ٖ٤‬ظـخ‪ ُٝ‬حٌُظخد ‪ٝ‬حُٔ٘ش اُ‪ ٠‬رخه‪ ٢‬حُٔؼط‪٤‬خص حُظَحػ‪٤‬ش كبٗ٘خ‬ ‫ٓ٘ـي أه‪ٞ‬ح‪ٝ ً٫‬آٍحء َُؿخٍ رٌُ‪ٞ‬ح ؿ‪ٜ‬ي‪ ْٛ‬ك‪ ٢‬اىٍحى حُلن‪٘ٛ ْ٤ُ ٌُٖ ،‬خى أ‪ٟٔ ١‬خٕ ‪ٛ٩‬خرظ‪ ٚ‬ك‪َٓ ًَ ٢‬س‪ٝ .‬ك‪٢‬‬ ‫حُٔوخرَ كبٕ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُٔؼخ‪َٛ‬س‪ ٢ٛ ،‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ػزخٍس ػٖ حؿظ‪ٜ‬خىحص ‪٘ٗ ٫‬ي ك‪ ٢‬إٔ رؼ‪ٜ٠‬خ ‪ٛ‬ل‪٤‬ق‪ًٔ ،‬خ‬ ‫أٗ٘خ ‪٘ٗ ٫‬ي إٔ رؼ‪ٜ٠‬خ كخٓي أ‪ ٝ‬هخ‪١‬ت‪ٝ ،‬رؼ‪ٜ٠‬خ ؿخٓ‪ٔ٣ ُْ ٞ‬ظزٖ ‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬حُلن ك‪ٝ .ٚ٤‬رؼ‪ٜ٠‬خ رؼ‪٤‬ي ػٖ حُلن ُيه‪ٍٞ‬‬ ‫ػ٘‪ َٜ‬حُظـخٍس ك‪ ٢‬طَ‪٣ٝ‬ـ‪ٝ ٚ‬اٗخػظ‪٘ٛ ٖٓٝ .ٚ‬خ كبٗ‪٘٣ ٫ ٚ‬زـ‪ ٢‬إٔ ِٗ‪ٛ‬ي ك‪٢ٗ ٢‬ء رٔزذ هيحٓظ‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬كيحػظ‪ ٫ٝ .ٚ‬إٔ‬ ‫ٗلظَّ ٗ‪٤‬جخ ً رٔزذ ٗ‪٢‬ء ٖٓ ًُي‪ٓ .‬خ ‪ٝ‬حكن هطؼ‪٤‬خص حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء أهٌٗخ ر‪ٓٝ ،ٚ‬خ كون ٓ‪ِٜ‬لش ُ‪ٓ٨‬ش ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬وخُق‬ ‫ٓزخىث‪ٜ‬خ أهٌٗخ ر‪ٞٓ ٚ‬حء أًخٕ هي‪ٔ٣‬خ ً أّ كي‪٣‬ؼخ ً‪ٝ .‬ػِ‪٘٤‬خ رؼي ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى إٔ ٗزي‪َٗٝٓ ١‬ش ‪ٝ‬طٔخٓلخ ً ك‪ ٢‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُو‪٬‬ك‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُظ٘‪٤‬ش‪ ،‬كخُوطؼ‪٤‬خص ‪ ٢ٛ‬حُظ‪ ٢‬طٌَ٘ ػ‪ٞ‬حرض حُل‪٤‬خس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ ٓغ ًَ ًُي ٗؼَف أٗ٘خ ٗؼ‪ ٖ٤‬ك‪َٓ ٢‬كِش طوِق ‪ٟٝ‬ؼق‪ٝ ،‬أٗ٘خ رلخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ٗٔظل‪٤‬ي ٓٔخ ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ‪٫ٝ ،ٖ٣‬‬ ‫ؿ‪٠‬خ‪ٟ‬ش ك‪ًُ ٢‬ي ٓخ ىحّ ٓخ ٗوظزٔ‪ٔ٘٣ ٚ‬ـْ ٓغ حُز٘‪٤‬ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ُِ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬حُل‪٤‬خس ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫*‬ ‫ح‪٩‬كوخٍ حَُ‪ٝ‬ك‪ُِٔ ٢‬ـٔ‪ٞ‬ع ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٣ ٢‬ظطِذ ِٓطلخص ‪ٝ‬ؿيحٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬طَر‪٣ٞ‬ش ‪٤ًِٞٓٝ‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش ٓؼخ‪َٛ‬س‪ٓ .‬خ أ‪٣ُٞٝ‬خط‪ ٚ‬كٔذ‬ ‫ٍإ‪٣‬ظي؟‬ ‫*‬ ‫‪٣‬طَف ‪ٌٛ‬ح حُٔئحٍ ه‪٤٠‬ش ك‪ ٢‬ؿخ‪٣‬ش ح‪٤ٔٛ٧‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ اٗ٘خ ك‪ ٢‬ػخُٔ٘خ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ريأٗخ ك‪ ٢‬حُٔ٘‪ٞ‬حص حُؼَ٘ ح‪٧‬ه‪َ٤‬س ٗ٘ـٌد‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣َٓ ٞ‬غ ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُـَر‪٤‬ش ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ‪ٝ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪١٩‬خٍ إٔ ُي‪٘٣‬خ حُ‪ ً٬٤ٓ ّٞ٤‬ػخٓخ ً اُ‪ ٠‬حُظ٘ظ‪ َ٤‬حُؼو‪ٝ ٢ٗ٬‬ح‪ٗ٫‬ظـخٍ رٔ​ٔخثَ حُلٌَ‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ‬ ‫ٓ‪٤‬طَس ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ر٘ئ‪ ٕٝ‬حُٔخٍ ‪ٝ‬حُظَك‪ٝ ،ٚ٤‬حُؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬أكخى‪٣‬ؼ٘خ ك‪ ٢‬حُز‪٤‬ض ‪ٝ‬حُ٘خٍع ‪ٝ‬حُٔيٍٓش‪ ٖٓٝ ...‬حُٔئٓق إٔ‬ ‫حُلي‪٣‬غ ػٖ حًٌَُ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظـلخٍ ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬رش ‪ٗٝ‬وخء حَُٔحثَ ‪ٛ‬خٍ ٓٔظـَرخ ً ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٓٝ٧‬خ‪ُ ١‬ي‪٘٣‬خ‪ٍٝ .‬رٔخ أػخٍ ح‪ٗ٩‬لخم‬ ‫ػِ‪ٛ ٠‬خكز‪ٌٛٝ .ٚ‬ح طـ‪٤ٓ َ٤٤‬ت ؿيحً ك‪ ٢‬كٔخٓ‪٤‬خص حُٔ​ِْٔ ٗل‪ ٞ‬ػخُْ حَُ‪ٝ‬ف‪ٝ ،‬حُو‪٤٠‬ش ك‪ٗ ٢‬ظَ‪ ١‬طلظخؽ اُ‪ ٠‬أًؼَ ٓٔخ‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗٔ​ٔ‪ ٚ٤‬رخُٔ٘ؼ٘خص ‪ٝ‬حُِٔطلخص‪ ...‬كظ‪ٜ‬لَ حَُ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬هٔ‪ٞ‬س حُوِذ ‪ٝ‬طزِي حُٔ٘خػَ ‪ٝ‬طيٗ‪ٔٓ ٢‬ظ‪ ٟٞ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخٓخص‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ـٔخّ ك‪ ٢‬حُٔخىس‪ٔ٤ُ ،‬ض أٓ‪ٍٞ‬حً ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪ ٖٓ ٢ٛ‬حُٔ​ٔخثَ حٌُزَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪.‬‬ ‫حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬أَٗٗخ اُ‪ٜ٤‬خ ‪ٗ ٢ٛ‬ظ‪٤‬ـش ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪٤‬ش ُِ٘ل‪ ًٞ‬حُ‪ٜ‬خثَ حٌُ‪ ١‬طٔخٍٓ‪ ٚ‬حُل‪٠‬خٍس حُـَر‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪٢ٛٝ .٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫ك‪٠‬خٍس ‪ ٫‬طو‪ ْ٤‬أ‪ُِ ُٕٝ ١‬ل‪٤‬خس حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬ؿيحٗ‪٤‬ش ٖٓ حُٔ٘ظ‪ ٍٞ‬ح‪ًٔ .٢ٓ٬ٓ٩‬خ أٗ‪ٜ‬خ طٔخ‪ ١ٝ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ظِح‪٣‬ي ر‪ٖ٤‬‬ ‫حُؼَ‪ٝ‬س حُٔخى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُو‪ٔ٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ُ‪ٔٗ٪‬خٕ‪ٝ .‬ط‪ ْٛٞ‬حُ‪ٜ‬ـخٍ ‪ٝ‬حٌُزخٍ رؤٕ حُٔؼخىس ٗ‪٢‬ء ‪ ٌٖٔ٣‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬ه‪ٍ٬‬‬ ‫حُٔخٍ‪.‬‬ ‫أٓخ ػ‪٬‬ؽ ‪ ٌٙٛ‬حٌُِٔ٘ش حٌُزَ‪ ،ٟ‬كبٗ‪٣ ٚ‬ـذ إٔ ‪٣‬ظْ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘ظَ‪ٝ ١‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُؼِٔ‪.٢‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪405‬‬

‫أٓخ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُ٘ظَ‪ ١‬كبٕ ػِ‪ ٠‬حَُٔر‪ٝ ٖ٤‬حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٝ ٖ٤ٜ‬ح‪٩‬ػ‪ ٖ٤٤ٓ٬‬إٔ ‪٣‬ؼَ‪ٝ‬ح حُٔخكش رخ‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪ ٢‬ط٘ـغ‬ ‫ػِ‪ ٠‬اػَحء حٌُحص ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ ،‬ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪ ٢‬طلغ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حُظِٔي ‪ٝ‬حُظٔظغ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظ‪٬ٜ‬ى ‪ٝ‬حُظَك‪.ٚ٤‬‬ ‫‪٣ٝ‬ؤط‪ ٢‬ك‪ ٢‬هٔش طِي حُٔلخ‪ٓ ْ٤ٛ‬ل‪ ّٜٞ‬ح‪ٍ٫‬طزخ‪ ١‬رخُ‪ٜ‬يف ح‪ ٠ٔٓ٧‬حٌُ‪ٗ ١‬ؼ‪ ٖٓ ٖ٤‬أؿِ‪ٚ‬؛ اً إ ًؼَس ٓ٘خؿِ٘خ هي ط٘ٔ‪٘٤‬خ‬ ‫حُٔ‪ٝ ،ْٜ‬طـؼِ٘خ ٗ٘‪ٜٔ‬ي ك‪ ٢‬كخؿخص ٓئهظش ‪ٝ‬طخك‪ٜ‬ش‪ٝ .‬حُ‪ٜ‬يف ح‪ُٞ ٠ٔٓ٧‬ؿ‪ٞ‬ى ًَ ِْٓٔ ‪ ٞٛ‬حُل‪ ُٞ‬رَ‪ٟٞ‬حٕ َّللا –طؼخُ‪-٠‬‬ ‫‪ٝ‬إ ًَ طلًَخط٘خ ‪ٝ‬أٗ٘طظ٘خ حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ‪ٝ‬أ‪ٛ‬يحك٘خ حَُٔكِ‪٤‬ش ‪٣‬ـذ إٔ طٔخػي ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ ػِ‪ ٠‬رِ‪ٞ‬ؽ ًُي حُ‪ٜ‬يف‪ٝ .‬آٌٗحى‬ ‫كو‪ٞٓ ٢‬ف ٗ٘ؼَ إٔ ُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ه‪ٔ٤‬ش ‪ٓٝ‬ؼ٘‪٠‬؛ ًٔخ إٔ ‪١‬خهخص ا‪ٟ‬خك‪٤‬ش ٓ‪ٞ‬ف ط٘لـَ ك‪ ٢‬أػٔخه٘خ ٓغ ح‪ َٓ٧‬رزِ‪ٞ‬ؽ حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش‬ ‫رؤٓخٕ ‪.ّ٬ٓٝ‬‬ ‫‪ٔٓٝ‬خ ‪٘٣‬لغ ك‪ ٢‬طَٓ‪٤‬ن ٓلخ‪ ْ٤ٛ‬اٗؼخٕ حَُ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ق ٓٔخٍ حُٔ٘خػَ –‪ٛ‬لزش حُ‪ٜ‬خُل‪ ٖ٤‬حٌُ‪ ٫ ٖ٣‬طٔ‪٤‬طَ ػِ‪٠‬‬ ‫ٓـخُٔ‪ ْٜ‬ح‪٧‬كخى‪٣‬غ حُيٗ‪٣ٞ٤‬ش ‪ ّٞٔٛٝ‬حُؼ‪.ٖ٤‬‬ ‫ًٔخ إٔ ٖٓ حُٔل‪٤‬ي ك‪ٌٛ ٢‬ح حُيه‪ ٍٞ‬اُ‪ ٠‬ػخُْ ػظٔخء ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ حُؼِٔخء حَُرخٗ‪ٝ ٖ٤٤‬حُؼخري‪ ٖ٣‬حُٔظزظِ‪ ٖٓ ٖ٤‬ه‪ٍ٬‬‬ ‫هَحءس ٓ‪ٝ َْٛ٤‬أهزخٍ‪ٝ ْٛ‬حُظؤٓ‪ ٢‬ر‪ٝ ،ْٜ‬حُظلخػَ ٓغ حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪ً ٢‬خٗض ط‪ٞ‬ؿ‪.ًِْٜٞٓ ٚ‬‬ ‫أٓخ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُؼِٔ‪ ٢‬كبٗ‪ٔٓ ٚ‬خ ‪ ٫‬ه‪٬‬ف ك‪ ٚ٤‬أٗ‪٢ٗ ٫ ٚ‬ء ‪٘٣‬ؼٖ حَُ‪ٝ‬ف‪٘ٓ ٢ٔ٘٣ٝ ،‬خػَ ح‪ٗ٩‬خرش ‪ٝ‬حُ‪ٍٞ‬ع ‪ٝ‬ح‪٩‬هزخٍ‬ ‫ػِ‪َّ ٠‬للا –ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ٓ -٬‬ؼَ ح‪٘ٗ٧‬طش حُظؼزي‪٣‬ش‪ٝ .‬حُٔ​ِْٔ ك‪ٌ٣ ٖ٤‬ؼَ ٖٓ حُ٘‪ٞ‬حكَ رؤٗ‪ٞ‬حػ‪ٜ‬خ ‪٣ ٫‬يػْ حُ٘خك‪٤‬ش حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ُي‪ٚ٣‬‬ ‫كلٔذ‪ٝ ،‬اٗٔخ ‪َ٣‬طو‪ ٢‬رٌ‪٤‬خٗ‪ًِٚ ٚ‬؛ كخُ‪ِٜ‬ش رخهلل –طؼخُ‪ٝ -٠‬حُظ‪ ٢ٛ ٢‬حُؼَٔس حُٔزخَٗس ُِؼزخىس ‪ ٫‬طـ‪ِٓ ٖٓ َ٤‬حؽ ح‪ٔٗ٩‬خٕ‬ ‫كلٔذ‪ٝ ،‬اٗٔخ ط٘‪٣َ١ ُٚ َ٤‬ن حُ‪ٜ‬يح‪٣‬ش أ‪٠٣‬خ ً‪ٝ .‬حَُ٘‪ ١‬حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي حٌُ‪ ٫ ١‬ري ٓ٘‪ ٞٛ ٚ‬حٗ‪٠‬زخ‪ ًَ ١‬أٌٗخٍ حُوَرخص ر‪ٜ‬ي‪١‬‬ ‫حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ– ٢‬للا ػِ‪-ِْٓٝ ٚ٤‬؛ اً ٖٓ ‪١‬ز‪٤‬ؼش ح‪٘ٗ٧‬طش حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش أٗ‪ٜ‬خ طـَ‪ٛ ١‬خكز‪ٜ‬خ ر٘‪ٞ‬ع ٖٓ ح‪ٗ٫‬يكخع ‪ٝ‬حُلٔخٓش‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪٘٤‬خٕ حُؼخ‪١‬لش حٌُ‪ ١‬هي ‪٣‬لَك‪ٜ‬خ ػٖ ٓ٘‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‪٣ٝ ،‬يهِ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬رخد ح‪٫‬رظيحع‪ٝ ،‬أك‪٤‬خٗخ ً ك‪ٔ٤‬خ ‪ ٞٛ‬أٓ‪ٞ‬أ!‬ ‫ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ‪٣‬ؼَ‪٘ٓ ١‬خػَٗخ ‪ٝ​ٝ‬ؿيحٗ٘خ‪٣ٝ ،‬لٍَ حُطخهخص حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش حٌُخٓ٘ش‪ً ،‬ؼ‪ ٚ٘ٓ َ٤‬حُيػخء ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظ‪٤‬وخظ ك‪ ٢‬حُٔلَ‬ ‫ٗؼخٍ حُ‪ٜ‬خُل‪ٝ .ٖ٤‬هي ‪ٍٝ‬ى ك‪ ٢‬كي‪٣‬غ حُ٘‪٤‬و‪ ٖ٤‬أٗ‪ ٚ‬اًح ًخٕ حُؼِغ ح‪٧‬ه‪ ٖٓ َ٤‬حُِ‪ َ٤‬هخٍ َّللا –ؿَ ‪ٝ‬ػ‪٣ ٖٓ -٬‬يػ‪٢ٗٞ‬‬ ‫كؤٓظـ‪٤‬ذ ُ‪ٔ٣ ٖٓ،ٚ‬ؤُ٘‪ ٢‬كؤػط‪ٔ٣ ٖٓ ،ٚ٤‬ظـلَ ُ‪ ٢‬كؤؿلَ ُ‪ ٌٙٛٝ .ٚ‬حُلَ‪ٛ‬ش حُؼظ‪ٔ٤‬ش ‪٤٠٣ ٫‬ؼ‪ٜ‬خ ا‪ٓ ٫‬لَ‪.ّٝ‬‬ ‫‪ ٚ٘ٓٝ‬حًٌَُ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظـلخٍ ‪ٝ‬حُظ‪ٝ َ٤ِٜ‬حُظلٔ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُظٌز‪ ،َ٤‬ك‪٤‬غ إ أػَ حًٌَُ ك‪ ٢‬ؿ‪٬‬ء حُوِ‪ٞ‬د ػظ‪ ْ٤‬ؿيحً‪ٝ .‬هي كظق َّللا –‬ ‫طؼخُ‪ٌُِ -٠‬حًَ‪ ٖ٣‬أر‪ٞ‬حرخ ً ٖٓ حُو‪ َ٤‬حُؼظ‪ ْ٤‬طَؿ‪٤‬زخ ً ُِ٘خّ ك‪ ٢‬ح‪ً٩‬ؼخٍ ٖٓ ً​ًَ‪ٙ‬؛ كوي أهَؽ ِْٓٔ ك‪ٛ ٢‬ل‪٤‬ل‪ ٚ‬ػٖ ٍٓ‪ٍٞ‬‬ ‫َّللا –‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪ -ِْٓٝ ٚ٤‬أٗ‪ ٚ‬هَؽ ٖٓ ػ٘ي ؿ‪٣َ٣ٞ‬ش رٌَس ك‪ ٠ِٛ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬زق‪ ٢ٛٝ ،‬ك‪ٔٓ ٢‬ـي‪ٛ‬خ‪ ،‬ػْ ٍؿغ رؼي إٔ‬ ‫أ‪ٟ‬ل‪ ٢ٛٝ ٠‬ؿخُٔش‪ ،‬كوخٍ‪ٓ ":‬خ ُ​ُض ػِ‪ ٠‬حُلخٍ حُظ‪ ٢‬كخٍهظي ػِ‪ٜ٤‬خ؟ هخُض‪ٗ :‬ؼْ‪ .‬كوخٍ‪َّٝ :‬للا ُوي هِض رؼيى ًِٔخص‬ ‫ػ‪٬‬ع َٓحص‪ُٗٝ ُٞٝ ،‬ض رٔخ هِض ٌٓ٘ حُ‪ُُٗٞ ّٞ٤‬ظ‪ٓ :ٖٜ‬زلخٕ َّللا ‪ٝ‬رلٔي‪ ٙ‬ػيى هِو‪ٍٟٝ ٚ‬خ ٗلٔ‪ُٗٝ ٚ‬ش ػَٗ‪ٓٝ ٚ‬يحى‬ ‫ًِٔخط‪."ٚ‬‬ ‫‪٘ٛٝ‬خى اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٜ‬يهش ‪٬ٛٝ‬س حُ٘خكِش ‪ٝ‬هيٓش حُٔ​ِٔٔ‪ِ١ٝ ٖ٤‬ذ حُؼِْ ‪ٜٗٝ‬ق حُ٘خّ ‪ٝ‬طؼِ‪ٝ ...ْٜٔ٤‬حُٔ‪ ْٜ‬ىحثٔخ ً ‪ٞٛ‬‬ ‫ح‪ٗ٫‬ظظخّ ك‪ًُ ٢‬ي ‪ٗٝ‬ؼ‪ ٍٞ‬حَُٔء أٗ‪ ٖٓ ٌٞ٘٣ ٫ ٚ‬ؿلخف ٍ‪ٝ‬ك‪ ٖٓ ٫ٝ ،٢‬رؼي ػٖ هخُو‪ٚ‬؛ ٓزلخٗ‪.ٚ‬‬ ‫إ ٖٓ ‪ٝ‬حؿذ حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُٔـٔ‪ٞ‬ػخص إٔ ط‪ٌٛ ٢ُٞ‬ح حُـخٗذ حُل‪ٗ ٖٓ ٢‬و‪٤ٜ‬ش حُٔ​ِْٔ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ حٌُ‪ٔ٣ ١‬ظلو‪ٝ ،ٚ‬إٔ‬ ‫طٔخػي أكَحى‪ٛ‬خ رٌَ ‪ِ٤ٓٝ‬ش ػِ‪ٛ ٠‬وِ‪ٝ ٚ‬ط٘ٔ‪٤‬ظ‪ ،ٚ‬كظ‪٣ ٠‬ـي‪ٝ‬ح ٓ‪ٞ‬حٍى ٖٓ حُطخهش ‪ٝ‬حُؼِ‪ٔ٣‬ش ‪٧‬ىحء حُ‪ٞ‬حؿزخص ‪ٝ‬حٌُق ػٖ‬ ‫حُٔلخٍّ ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬يكخع ك‪ ٢‬أػٔخٍ حُو‪ٝ َ٤‬ح‪٩‬كٔخٕ‪.‬‬ ‫*‬ ‫ػٔش ػ‪٬‬ػ‪٤‬ش هخىػش طٔ‪٤‬طَ ػِ‪٘ٓ ٠‬خك‪ٔٓٝ ٢‬خكخص ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُوخٍ‪١‬ش حُلٌَ‪٣‬ش حُؼَر‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ٗ( ٢ٛٝ ،‬خكن‪،‬‬ ‫كخٍم‪ٝ ،‬حكن)‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪406‬‬

‫ً‪٤‬ق ٗئْٓ ُؼوِ‪٤‬ش طٔظ‪ٞ‬ػذ ح‪٥‬هَ ى‪ ٕٝ‬ط‪ٝ ٚ٘٤ٜٔ‬ى‪ ٕٝ‬ح‪ٗ٫‬يٓخؽ ك‪ٚ٤‬؟‬ ‫*‬ ‫ٓ‪ٞ‬هق حُ٘خّ رؼ‪ ٖٓ ْٜ٠‬رؼ‪ ٞ‬أٗوخ‪ٛ‬خ ً ‪ٝ‬أكٌخٍحً‪ ،‬طليى‪ ٙ‬حُز٘‪٤‬ش حُؼوخك‪٤‬ش حُٔخثيس ‪ ٢٘​ٌ٘ٔ٣ٝ‬إٔ أه‪ :ٍٞ‬إ حُؼ‪٬‬ػ‪٤‬ش حُظ‪٢‬‬ ‫ً​ًَط‪ٜ‬خ –‪ ٢ٛٝ‬رخُطزغ ػ‪٬‬ػ‪٤‬ش َٓ‪٠٣‬ش‪ٔٓ ٢ٛ -‬ش ػخٓش ٌَُ ح‪ٝ ْٓ٧‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د حُ٘خٓ‪٤‬ش‪ ،‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪،‬‬ ‫‪ًُٝ‬ي ‪ٓ٧‬زخد ؿِ‪٤‬ش ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٕ ػِٔخء ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬ظٔ‪ ٖ٤‬رخُ٘ؤٕ حُؼوخك‪.٢‬‬ ‫كل‪ ٖ٤‬طٌَ٘ ح‪٤ٓ٧‬ش ظخ‪َٛ‬س ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ك‪ٓ ٢‬ـظٔغ ٓخ أ‪ ٝ‬ك‪ٔٓ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬ظ‪ ٟٞ‬حُظؼو‪٤‬ق ٓظيٗ‪٤‬خً‪ًٔ ،‬خ ‪ ٞٛ‬حُ٘ؤٕ ك‪ٓ ٢‬ؼظْ‬ ‫حُي‪ ٍٝ‬حُ٘خٓ‪٤‬ش‪ ،‬كبٕ حٌُ‪ٞ٣ ١‬ؿ‪ٞٓ ٚ‬حهق حُ٘خّ ‪ًِٞٓٝ‬خط‪ ْٜ‬آٌٗحى ‪ ٞٛ‬ػ‪ٞ‬ح‪١‬ل‪ ْ٤ُٝ ،ْٜ‬أكٌخٍ‪ ْٛ‬رٔزذ إٔ حُؼخ‪١‬لش‬ ‫ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ُي‪ ٟ‬حُـٔ‪٤‬غ‪ًٌُ ْ٤ُٝ ،‬ي حُلٌَ‪ .‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح إٔ ‪٘ٔ٤ٛ‬ش (حُؼوخكش حُ٘ؼز‪٤‬ش) طظٔيى ك‪٤‬غ ط٘لَٔ حُؼوخكش حُؼِ‪٤‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُؼوخكش حُؼِ‪٤‬خ ُي‪ ًَ ٟ‬أٓش ط‪٠‬غ حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُؼو‪٤ٗ٬‬ش حُظ‪ ٢‬طليى ٓ‪ٞ‬حهق حُ٘خّ رؼ‪ ٖٓ ْٜ٠‬رؼ‪ ،ٞ‬كبٕ‬ ‫حُؼوخكش حُ٘ؼز‪٤‬ش طٔظ‪ٜ‬يف أٓخٓخ ً ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُظ‪٠‬خٖٓ ح‪ٝ ٢ِٛ٧‬حُظ‪٬‬كْ حُوزِ‪ٝ ٢‬حُ‪ٜٔٓ ٢٘١ٞ‬خ ًخٕ رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُلن ‪ٝ‬حُ‪ٜٞ‬حد‪.‬‬ ‫‪ٗ ٫ٝ‬وظِق إٔ ٓٔخكخص حُٔ‪٤‬طَس ُِؼوخكش حُؼِ‪٤‬خ ك‪ٓ ٢‬ـظٔؼخط٘خ ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حُلخ‪٤ٟ َٟ‬وش‪ٝ .‬ى‪ ٍٝ‬حُٔؼول‪ ٖ٤‬حٌُزخٍ ك‪٢‬‬ ‫ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُل‪٤‬خس حُؼخٓش ‪ٛ‬خٓ٘‪ٔٗ ٫ٝ .٢‬ظط‪٤‬غ ‪٘ٛ‬خ إٔ ٗـلَ ٓخ ‪ٔ٣‬زز‪ ٚ‬حُـ‪( ٖٓ َٜ‬ػٔ‪ ٠‬ح‪ُٞ٧‬حٕ) ك‪٤‬غ إ حُؼِْ ‪ٓٞ٣‬غ ٓي‪ٟ‬‬ ‫حَُإ‪٣‬ش‪ٔ​ٔ٣ٝ ،‬ق ربٌٓخٗ‪٤‬ش حُل‪ ْٜ‬حُٔظؼيى ُ‪٤ٗ٨‬خء ‪ٝ‬ح‪٧‬كيحع‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ حُـ‪ُٞ٣ َٜ‬ي حُظ‪ِٜ‬ذ حٌُ‪ٝ ٢٘ٛ‬حَُإ‪٣‬ش‬ ‫حُؼٔ٘خء‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظٖ ٓلي‪ٝ‬ى حُٔؼَكش إٔ حُ٘خّ ‪٘٣‬ؤ​ٔ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬كَ‪٣‬و‪ :ٖ٤‬كَ‪٣‬ن ٓؼ‪ٝ ٚ‬كَ‪٣‬ن ‪ٟ‬ي‪ٙ‬؛ ‪ٝ‬رٔخ أٗ‪ِٔ٣ ٫ ٚ‬ي‬ ‫حُٔويٍس حٌُخك‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬حُظلَ‪٣‬ن ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٜٞ‬حد ‪ٝ‬حُوطؤ‪ ،‬كبٗ‪٣ ٚ‬ظـ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬ؿؼَ حٌُ‪ٓ ٖ٣‬ؼ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُلن ‪ٝ‬حٌُ‪ٞٔ٤ُ ٖ٣‬ح ٓؼ‪ ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫حُزخ‪ٝ .َ١‬كخُش حُ٘لخم حُظ‪ ٢‬أَٗص اُ‪ٜ٤‬خ ‪ٗ ٢ٛ‬ظ‪٤‬ـش ‪ ٍٟٞٔ‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ‪ٟٔ‬خٗخص ًخك‪٤‬ش ‪ٜ٣٩‬خٍ حُلن اُ‪٠‬‬ ‫أ‪ٝ ِٚٛ‬ا‪٣‬وخف حُٔزطِ‪ ٖ٤‬ػ٘ي كي‪ٝ‬ى ٓؼ‪٘٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ا‪٣‬ـخى كَ ُ‪ ٌٜٙ‬حُو‪٤٠‬ش ‪ٛ‬ؼذ ؿيحً ك‪ ٢‬ظَ حُظ‪ٞ‬طَ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪ٝ ،ٕ٥‬ك‪ ٢‬ظَ حُظوِق حُؼِٔ‪ ٢‬حٌُ‪ٗ ١‬ؼ‪ٚ٘٤‬؛‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ؼول‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش إٔ ‪٣‬لخ‪ُٞٝ‬ح ارَحُ ٓظخ‪ َٛ‬حُؼ‪ٜ‬ز‪٤‬ش َُِأ‪ٝ ،١‬حُٔ‪ٞ‬حهق حُظ‪٣ ٢‬ظـِ‪ ٠‬ك‪ٜ٤‬خ حُظل‪٤ٟٝ ِ٤‬ن ح‪٧‬كن‬ ‫‪ٝ‬طـخ‪ ُٝ‬حُلن ‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش‪ٝ ،‬إٔ ‪٘٣‬ـؼ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬حُ٘خّ ٍ‪ٝ‬ف حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خٍكش ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬ه‪ ٍٞ‬حُلن‪ٝ .‬أػظوي أٗ‪ ٚ‬هي‬ ‫إٓ ح‪ٝ٧‬حٕ ‪ ٕ٧‬طو‪ٓ ّٞ‬يحٍٓ٘خ ‪ٝ‬ؿخٓؼخط٘خ ري‪ٍٛٝ‬خ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ٘ؤٕ‪ ،‬كظوٍَ رؼ‪ ٞ‬حُٔ‪ٞ‬حى حُيٍحٓ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طؼَ‪ ١‬ػوخكش حُط‪٬‬د‬ ‫رٔزخىة حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔ​ٔظو‪ٝ ،ْ٤‬طل‪٠‬ق أٌٗخٍ حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔؼ‪ٞ‬ؽ حٌُ‪٤ٔ٣ ١‬طَ ػِ‪ً ٠‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ‪.‬‬ ‫*‬ ‫ػزَ حُظخٍ‪٣‬ن ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حهظِ‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ حُٔويّ (حُوَإٓ ‪ٝ‬حُٔ٘ش) رخُظخٍ‪٣‬و‪( ٢‬أه‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬آٍحء حَُ٘حف) ٓٔخ أى‪ٟ‬‬ ‫اُ‪ ٠‬ظ‪ ٍٜٞ‬أَٓح‪ ٝ‬كٌَ‪٣‬ش هط‪َ٤‬س‪ ،‬طـخ‪ُٝ‬ص حُي‪٫٫‬ص حُوَآٗ‪٤‬ش ‪ٛٝ‬ل‪٤‬ق حُٔ٘ش اُ‪ ٠‬آٍحء ‪ٝ‬أه‪ٞ‬حٍ ٓؼ‪٘٤‬ش‪ٓ .‬خ ‪٢ٛ‬‬ ‫حُ‪ٞ٠‬حر‪ ٢‬حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼوِ‪٤‬ش ُِظؼخَٓ رٔ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش ٓغ حُوَإٓ حٌَُ‪ٝ ْ٣‬حُٔ٘ش حُ٘ز‪٣ٞ‬ش حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش‪ٓٝ ،‬غ حؿظ‪ٜ‬خىحص ‪ٝ‬آٍحء‬ ‫حُٔخرو‪ٖ٤‬؟‬ ‫*‬ ‫‪ ٫‬أػظوي إٔ حُو‪٤٠‬ش حُظ‪ ٢‬أَٗص اُ‪ٜ٤‬خ ‪ ٢ٛ‬ه‪٤٠‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ ه‪٤٠‬ش رَ٘‪٣‬ش ػخٓش‪ ،‬ػخٗض ٓ٘‪ٜ‬خ ح‪ ْٓ٧‬ك‪ ٢‬حُٔخ‪،٢ٟ‬‬ ‫‪ٓٝ‬خ ُحُض طؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ ك‪ ٢‬حُلخ‪٣ ٫ٝ .َٟ‬ول‪ ٠‬إٔ حُٔ٘ظـِ‪ ٖ٤‬رخُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظَ٘‪٣‬ؼ‪٤‬ش ‪٣‬وظِل‪ ٕٞ‬حهظ‪٬‬كخ ً ‪ٝ‬حٓؼخ ً طـخ‪ٙ‬‬ ‫طلٔ‪ً َ٤‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ‪ٞ‬حى حُيٓظ‪٣ٍٞ‬ش ‪ٝ‬حُوخٗ‪٤ٗٞ‬ش‪ٓ ،‬غ أٗ‪ ٚ‬أهٌ ػ٘ي ‪٤ٛ‬خؿظ‪ٜ‬خ حكظ‪٤‬خ‪١‬خص ًؼ‪َ٤‬س ُٔ٘غ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬حُِزْ‬ ‫‪ٝ‬حُل‪ ْٜ‬حُٔظؼيى ‪ٝ‬حُٔظ٘خه‪ٌٛٝ .ٞ‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى أٓخٓخ ً اُ‪ ٠‬إٔ حُِـش ٗخهَ ؿ‪ً َ٤‬قء ‪ٝ‬ؿ‪ٗ َ٤‬لخف‪ٝ ،‬ى‪ُ٫‬ش ح‪ُ٧‬لخظ ػِ‪ٓ ٠‬ؼخٗ‪ٜ٤‬خ‬ ‫ؿ‪ َ٤‬كخٓٔش ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‪ٝ .‬ك‪ ٖ٤‬طيهَ حُِلظش ك‪ ٢‬طًَ‪٤‬ذ طؼز‪ ،١َ٤‬كبٗ‪ٜ‬خ طظ‪٤‬ق ٓـخ‪ ً٫‬أ‪ٓٝ‬غ ُِوخٍة ‪ٝ‬حُٔخٓغ‬ ‫ً‪٣ ٢‬ل‪ ْٜ‬حُٔؼ٘‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬ؿ‪ٓ َ٤‬خ أٍحى ‪ٛ‬خكذ حُ٘‪ٝ .ٚ‬ك‪ ٜٙٞٗ ٢‬حُ‪ٞ‬ك‪ِ٣ ٢‬ىحى ح‪ َٓ٧‬طؼو‪٤‬يحً ػ٘ي اٍحىس حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪٠‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪407‬‬

‫كٌْ ٖٓ ح‪٧‬كٌخّ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ ْٜٔ٣‬ك‪ ٢‬طوَ‪ًُ َ٣‬ي حُلٌْ ػيى ٖٓ حُ٘‪ ،ٜٙٞ‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬كؼَ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ– ٢‬للا ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫‪ٝ -ِْٓٝ‬اؿٔخع ح‪ٓ٧‬ش‪ٌٛٝ ...‬ح ًِ‪ٔ​ٔ٣ ٚ‬ق رخُظـخ‪ٝ ُٝ‬حُوِ‪.٢‬‬ ‫‪ٔٗ ٫ٝ‬ظط‪٤‬غ ‪٘ٛ‬خ اؿلخٍ ى‪ ٍٝ‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُـخٗز‪٤‬ش حُوخٍؿش ػٖ ٗظخّ حُِـش ك‪ ٢‬اكيحع حُوِ‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬أَٗص اُ‪ٝ ،ٚ٤‬حُظ‪٢‬‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬خ‪:‬‬ ‫‪ -1‬كٔخٓش حُؼخُْ أ‪ ٝ‬حٌُخطذ ُِٔ‪ٟٞٞ‬ع حٌُ‪٣ ١‬ؼخُـ‪ ،ٚ‬طيكؼ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظـخ‪١ ُٝ‬خهش حُ٘‪ ٚ‬حُِـ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُي‪٤ُ٫‬ش اُ‪ ٠‬طوَ‪َ٣‬‬ ‫ٓؼخٕ ‪ٝ‬أكٌخّ‪٣ ٫ ،‬وٍَ‪ٛ‬خ ؿ‪ ٖٓ َٙ٤‬أ‪ َٛ‬حُؼِْ حٌُ‪٣ ٖ٣‬لوي‪ ٕٝ‬طِي حُلٔخٓش‪ ٖٓ ًْٝ .‬ػخُْ هٍَ رلؼَ حُلٔخٓش ه‪٠‬خ‪٣‬خ‬ ‫ه‪٬‬ك‪٤‬ش ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٘٣ ٞ‬ؼَ حُوخٍة رؤٗ‪ٜ‬خ ٓٔخ حٗوطغ ك‪ ٚ٤‬حُو‪٬‬ف ‪ٝ‬حُـيٍ‪ٝ .‬هي ًخٕ ح‪ٓ٩‬خّ حُـ‪ ٢٘٣ٞ‬هي ػظذ ك‪ً ٢‬ظخر‪ٚ‬‬ ‫(ؿ‪٤‬خع ح‪ )ْٓ٧‬ػِ‪ ٠‬حُٔخ‪ٍٝ‬ى‪ ١‬أٗ‪ ٚ‬أ‪ٍٝ‬ى ك‪ً ٢‬ظخر‪( ٚ‬ح‪٧‬كٌخّ حُِٔطخٗ‪٤‬ش) حُٔ​ٔخثَ حُظ٘‪٤‬ش ك‪ٞٓ ٢‬حٍى حُٔ​ٔخثَ حُوطؼ‪٤‬ش‪ٓ ،‬غ‬ ‫إٔ أًؼَ حُٔ​ٔخثَ حُظ‪٣ ٢‬ـَ‪ ١‬ط٘خ‪ُٜٝ‬خ ك‪ ٢‬رخد (حُٔ‪٤‬خٓش حَُ٘ػ‪٤‬ش) ٓٔخثَ حؿظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ٗظَحً ُوِش حُ٘‪ ٜٙٞ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُزخد‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حٌُ‪ ١‬ه‪ ُٚ ٜٚ‬حُٔخ‪ٍٝ‬ى‪ً ١‬ظخر‪.ٚ‬‬ ‫‪ -2‬حُظؼ‪ٜ‬ذ حٌُٔ‪ٛ‬ز‪ ٢‬حٌُ‪ ١‬حرظِ‪ ٢‬ر‪ ٚ‬ػيى ؿ‪ َ٤‬هِ‪٬١ ٖٓ َ٤‬د حُؼِْ؛ كوي ىكؼ‪ ْٜ‬اُ‪َٛ ٠‬ف حُ٘ظَ ػٖ حُ‪ ٖٛٞ‬حٌُ‪ ١‬هي‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬أىُظ‪ًٔ ،ْٜ‬خ ؿؼِ‪٣ ْٜ‬ـ‪ ٕٞ٠‬حُطَف ػٖ كـؾ حُو‪ٌٛٝ ،ّٜٞ‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ظْ ػِ‪ ٠‬كٔخد حُل‪ ْٜ‬ح‪ٝ َ٤ٛ٧‬حُيه‪٤‬ن‬ ‫‪ٝ‬حُٔظ‪ٞ‬حُٕ ُِ٘‪.ٜٙٞ‬‬ ‫‪ٝ‬هي أىٍى ػِٔخء حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ٌ٘ٓ ٖ٤‬هض ٓزٌَ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪٤ٓ ٢‬وغ ك‪ٜ٤‬خ حُ٘خّ ك‪٤‬خٍ ك‪ ْٜ‬حُ٘‪ ٚ‬حُوَآٗ‪ٝ ٢‬حُ٘‪ ٚ‬حُ٘ز‪،١ٞ‬‬ ‫ك‪ٟٞ‬ؼ‪ٞ‬ح ػِٔخ ً ًخٓ‪ ٞٛ ً٬‬ػِْ (أ‪ ٍٞٛ‬حُلو‪ ٖٓ )ٚ‬أؿَ طؤٓ‪ٓ ْ٤‬ؼو‪٤ُٞ‬ش ُـ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ػوخك‪٤‬ش‪ ،‬طٔخػي ػِ‪ ٠‬اٗخٍس ‪َ١‬م حُظؼخَٓ‬ ‫ٓغ حُ٘‪ ٜٙٞ‬حَُ٘ػ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ط‪٠‬غ ٓخ ‪٣‬لظخؿ‪ًُ ٚ‬ي ٖٓ حُ‪٠‬ز‪ٝ ٢‬حُظوؼ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُظؤ‪.َ٤١‬‬ ‫‪ٝ‬هي ح‪ٛ‬ظْ ػِٔخء ح‪ ٍٞٛ٧‬رظ‪٤ٟٞ‬ق ٓؼخٗ‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ‪ٝ‬حُٔـخُ ‪ٝ‬حُٔطِن ‪ٝ‬حُٔو‪٤‬ي ‪ٝ‬حُٔظ‪ٞ‬حطَ ‪ٝ‬ح‪٥‬كخى‪ٓٝ ،‬خ طل‪٤‬ي‪٤ٛ ٙ‬ؾ ح‪َٓ٧‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘‪ٝ ٢ٜ‬ح‪ٓ٫‬ظل‪ٜ‬خّ ٖٓ ٓؼخٕ ‪ٝ‬ى‪٫٫‬ص‪ٝ ...‬ك‪ ٢‬حػظوخى‪ ١‬إٔ حُـ‪ٜٞ‬ى حُظ‪ ٢‬رٌُ‪ٜ‬خ ػِٔخء حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ َ٤‬طَٗ‪٤‬ي ك‪ْٜ‬‬ ‫ٗ‪ ٜٙٞ‬حُ‪ٞ‬ك‪ ُْ ٢‬طزٌُ‪ٜ‬خ أ‪ ١‬أٓش ٖٓ ح‪ ٢ٛٝ ،ْٓ٧‬كو‪٤‬وش ٓيػخس ُِلوَ ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظِحُ‪ٓٝ .‬غ ًُي كبٕ حُظخٍ‪٣‬ن ‪٣‬ليػ٘خ ػٖ‬ ‫أٗوخ‪ً ٙ‬ؼ‪ٍ ٖ٣َ٤‬ك‪ٞ٠‬ح ح‪ُ٫‬ظِحّ رؤ‪ ١‬ه‪ٞ‬حػي ُِل‪ٝ ،ْٜ‬ؿؼِ‪ٞ‬ح هخثي‪ٌُُ ْٛ‬ي حُ‪ ٟٜٞ‬حُ٘و‪ٝ ٢ٜ‬حُٔؼط‪ ٠‬حُؼوخك‪ ٢‬حُوخ‪ٙ‬‬ ‫حٌُ‪٣ ٫ ١‬لظَٔ أ‪ٗ ١‬وخٕ ؿخى‪ٝ ،‬ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ ‪ٌٛ‬ح ط‪َّ ٜ‬ي‪ُ ٟ‬ظلٔ‪ َ٤‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حَُ٘ػ‪٤‬ش أ‪١‬زخء ‪ٜ٘ٓٝ‬يٓ‪ٓٝ ٕٞ‬لخٓ‪ٕٞ‬‬ ‫رؼ‪٤‬ي‪ ٕٝ‬ػٖ ٓؼخٗخس حُِـش ‪ٝ‬أ‪ ٍٞٛ‬حُلو‪ٓ ،ٚ‬ظـخ‪ ٖ٤ِٛ‬حُؼَٔ ‪ٝ‬كن أ‪ ١‬أ‪ ٍٞٛ‬حٓظي‪٤ُ٫‬ش؛ رَ ٓظـخ‪ ٖ٤ِٛ‬حُطخهش حُِـ‪٣ٞ‬ش‬ ‫ُِ٘‪ ،ٜٙٞ‬كـخء‪ٝ‬ح رخُؼـخثذ‪ٓٝ ،‬خٍٓ‪ٞ‬ح ى‪ٍٝ‬حً ط‪٤ِ٤ِ٠‬خ ً ‪ٝ‬طوَ‪٣‬ز‪٤‬خ ً ٓئً‪٣‬خً‪٣ ْٛٝ ،‬لٔز‪ ٕٞ‬أٗ‪٣ ْٜ‬لٔ٘‪٘ٛ ٕٞ‬ؼخً‪٣ ٫ٝ ،‬ول‪٠‬‬ ‫اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ أىرخث٘خ طؤػَ‪ٝ‬ح رخ‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص حُ٘وي‪٣‬ش حُٔخثيس ك‪ ٢‬حُـَد‪ ،‬كؤٗخػ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬حُز‪٤‬جش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٓلخ‪ْ٤ٛ‬‬ ‫طوَِ ٖٓ ٗؤٕ ‪ٛ‬خكذ حُ٘‪ ٚ‬ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي ٓ‪٠‬خٓ‪ٝ ٚ٘٤‬ى‪٫٫‬ط‪ًٔ ،ٚ‬خ طوَِ ٖٓ ٗؤٕ أ‪ٟٞ ١‬حر‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ طئ‪ َ١‬حُو‪٬‬ف ك‪٢‬‬ ‫ك‪ٛٝ .ٜٚٔ‬خٍص طِي حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬طؼط‪ ٢‬ى‪ٍٝ‬حً أًزَ ُِوخٍة ‪ٝ‬حُٔـظ‪ٜ‬ي ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي ٓؼخٗ‪ ٢‬حُ٘‪َٓٝ ٚ‬حٓ‪ٓٝ ،ٚ٤‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ‬ ‫‪ُٔ٣‬ظ٘ز‪ .ٚ٘ٓ ٢‬إ ٖٓ ٗؤٕ ‪ٟٝ‬غ ً‪ٌٜ‬ح إٔ ‪٤ٜ٣‬ت ُِيه‪ ٍٞ‬ك‪َٓ ٢‬كِش ٖٓ حُل‪ ٠ٟٞ‬حُلٌَ‪٣‬ش ‪َٓٝ‬كِش ٖٓ حُظَ‪ٝ َٛ‬ح‪ٗ٫‬ل‪٬‬ص‬ ‫ك‪ٟٝ ٢‬ؼ‪٤‬ش حُؼ‪٬‬هش ر‪ ٖ٤‬حُ٘‪ ٚ‬حَُ٘ػ‪ ٢‬حُٔؼ‪ٝ ،ّٜٞ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔؼ٘‪ ٖ٤٤‬رل‪ٝ ٜٚٔ‬حٓظوَحؽ ح‪٧‬كٌخّ ‪ٝ‬حُي‪٫٫‬ص ٓ٘‪ٝ .ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ًَ كخٍ كبٕ ٌِٓ٘ظ٘خ ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ حُ٘‪ٓ ٜٙٞ‬ظظَ هخثٔش ٓغ كجظ‪ ٖٓ ٖ٤‬حُ٘خّ‪ :‬حُـ‪ِٜ‬ش ‪ٝ‬أ‪ َٛ‬ح‪ٞٛ٧‬حء‪ .‬أٓخ‬ ‫اًح طـخ‪ُٗٝ‬خ ‪ٛ‬خط‪ ٖ٤‬حُلجظ‪ ٖ٤‬كبٕ حُو‪٬‬ف ر‪ ٖ٤‬ػِٔخء حَُ٘‪٣‬ؼش ك‪ ٢‬ه‪٤٠‬ش حُظؼخَٓ ٓغ حُ٘‪ ْ٤ُ ٜٙٞ‬رؼ‪٤‬ي حُ٘وش‪ٓٝ ،‬خ‬ ‫‪٣‬ـَ‪ ١‬ر‪ِٗ ٖٓ ْٜ٘٤‬حع ك‪ًُ ٢‬ي ‪٣‬ـَ‪ ١‬ر‪ ًَ ٖ٤‬حُٔوظ‪ٝ ٖ٤ٜ‬ك‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬غ حُؼِ‪ٝ .ّٞ‬أٗخ ٓطٔجٖ اُ‪ٓ ٠‬ظخٗش ٓ‪ٞ‬هق ػِٔخث٘خ‪،‬‬ ‫ك‪٤‬غ اٗ‪ً ْٜ‬خٗ‪ٞ‬ح ػِ‪ ٠‬ىٍح‪٣‬ش ؿ‪٤‬يس رطز‪٤‬ؼش ح‪٧‬كٌخّ حُظ‪٣ ٢‬ظ‪ ِٕٞٛٞ‬اُ‪ٜ٤‬خ ػزَ ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى‪ٌُٝ ،‬ح هخُ‪ٞ‬ح‪ٌٛٓ :‬ز٘خ ‪ٞٛ‬حد‬ ‫‪٣‬لظَٔ حُوطؤ‪ٌٛٓٝ ،‬ذ ؿ‪َٗ٤‬خ هطؤ ‪٣‬لظَٔ حُ‪ٜٞ‬حد‪ ٖٓٝ .‬حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ َّللا حُِط‪٤‬ق حُوز‪ َ٤‬ر٘ئ‪ ٕٝ‬ػزخى‪ ٙ‬هي ٓ‪ٜ‬ي ٓز‪َ٤‬‬ ‫ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظلخػَ ٓغ حُ٘‪ ،ٜٙٞ‬اً إ ٓخ ًخٕ ٖٓ ٓٔخثَ حَُ٘‪٣‬ؼش ػخرظخ ً ‪٣ ٫‬ظـ‪ َ٤‬رظـ‪ َ٤‬حُِٓخٕ ‪ٝ‬حٌُٔخٕ –ًخُؼوخثي‬ ‫‪ٝ‬حُؼزخىحص‪ -‬ؿخء ٓل‪ ً٬ٜ‬ك‪ ٢‬حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ؿخ‪٣‬ش حُظل‪َ٤ٜ‬؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٕ ٓ٘خ‪ ١‬ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ك‪ ٚ٤‬ر‪ ٖ٤‬حُلو‪ٜ‬خء ‪ ٞٛ‬حُلَ‪ٝ‬ع‪،‬‬ ‫‪ ْ٤ُٝ‬ح‪ٓٝ .ٍٞٛ٧‬خ ًخٕ ‪٣‬وظِق رخهظ‪٬‬ف ح‪ُ٘ٓ٧‬ش ‪ٝ‬ح‪ٌ٘ٓ٧‬ش ؿخء ك‪ ٢‬حَُ٘‪٣‬ؼش ٓـٔ‪ ْ٤ُٝ ،ً٬‬ك‪ ٚ٤‬أًؼَ ٖٓ هط‪١ٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪408‬‬

‫ط‪ٞ‬ؿ‪٤ٜ٤‬ش ػَ‪٠٣‬ش‪ٝ ،‬حُوِ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪ٞ٠‬حر‪ ٢‬حُؼخٓش –‪ًُٝ‬ي ٓؼَ ‪َ١‬م اهخٓش حُؼيٍ ‪ٝ‬حُ٘‪ٝ ٍٟٞ‬اىحٍس حُل‪٤‬خس حُؼخٓش ُ‪ٓ٨‬ش‪-‬‬ ‫‪ٌُٝ‬ح كبٕ ٓـخٍ ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظـي‪٣‬ي ك‪ٝ ٚ٤‬حٓغ ؿيحً‪ٝ ،‬حُو‪٬‬ف ك‪ٓ َ٠٣ ٫ ٚ٤‬خ ىحّ ك‪ ٢‬ىحثَس ٓوخ‪ٛ‬ي حَُ٘‪٣‬ؼش ‪ٝ​ٝ‬كن‬ ‫ح‪ٍٗ٩‬خىحص حُؼخٓش‪ٓٝ ،‬خ ىحّ ‪٣‬لون حُٔ‪ٜ‬خُق حَُٔؿ‪ٞ‬س‪ٓٝ .‬غ ًَ ًُي كبٕ ػِ‪ ٠‬ػِٔخء حَُ٘‪٣‬ؼش أ‪٣ ٫‬ول‪ٞ‬ح ٌٓظ‪ٞ‬ك‪ ٢‬ح‪٣٧‬ي‪١‬‬ ‫ك‪٤‬خٍ ٓخ ‪٣‬ليع‪ٝ ،‬إٔ ‪٣‬و‪ٞٓٞ‬ح رخُٔزخىٍس حُٔ٘خٓزش‪ٍٝ .‬رٔخ ًخٕ ٓٔخ ‪٣‬ل‪٤‬ي ك‪ًُ ٢‬ي اؿ٘خء ػِْ أ‪ ٍٞٛ‬حُلو‪ ٚ‬رخ‪ٓ٧‬ؼِش حُلي‪٣‬ؼش‪،‬‬ ‫اُ‪ ٠‬ؿخٗذ اػَحث‪ ٚ‬رخُٔئُلخص حُٔ‪ِٜ‬ش‪ ،‬كظ‪٣ ٠‬ظ‪ َٔ٤‬ك‪ُ ٜٚٔ‬ؼيى ًز‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ٓ ٠‬لخ‪ُٝ‬ش كْٔ رؼ‪ٞ‬‬ ‫حُو‪٬‬كخص حٌُِ٘‪٤‬ش أ‪ ٝ‬حُِلظ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬ط٘ظض ً‪ ٖٛ‬حُٔطِغ ػِ‪ٝ .ٚ٤‬أػظوي أٗ‪ ٖٓ ٌٖٔ٣ ٚ‬ه‪ ٍ٬‬ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ ٠‬ح‪ِٞٓ٧‬ر‪٤‬ش‬ ‫حُلي‪٣‬ؼش ‪ ٖٓٝ‬ه‪ ٍ٬‬ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ٓ ٠‬ل‪ِٜ‬ش حُزل‪ٞ‬ع حُِـ‪٣ٞ‬ش حُلي‪٣‬ؼش‪ ،‬طؼِ‪ ِ٣‬ؿ‪ٜٞ‬ى حُٔخرو‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬طٌ٘‪ َ٤‬آُ‪٤‬خص ؿ‪٤‬يس ُِل‪ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬حُظؼخَٓ ٓغ حُ٘‪ ٜٙٞ‬ػخٓش‪ ٜٙٞٗٝ ،‬حٌُظخد ‪ٝ‬حُٔ٘ش هخ‪ٛ‬ش‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٓخ ٓؼخُْ حُؼوخكش ‪ٝ‬حُلٌَ حُ‪ٞ‬حػ‪ ٢‬حُ٘خ‪ٟ‬ؾ حُظ‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ ٗوظلْ ر‪ٜ‬خ ح‪ُ٧‬ل‪٤‬ش حُٔ‪٬٤‬ى‪٣‬ش حُؼخُؼش؟‬ ‫*‬ ‫‪ٌٛ‬ح ٓئحٍ هط‪ٝ ،َ٤‬حُـ‪ٞ‬حد حُٔؼٔن ػِ‪ ٚ٤‬هي ‪٣‬لظخؽ اُ‪ً ٠‬ظخد‪ُ ٌُٖٝ .‬ؼِ‪ ٢‬أٗ‪٘ٛ َ٤‬خ اٗخٍحص َٓ‪٣‬ؼش اُ‪ٞٗ ٠‬ػ‪٤‬ش‬ ‫حُؼوخكش ‪ٞٗٝ‬ػ‪٤‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُظ‪ٗ ٢‬ـخر‪ ٚ‬ر‪ٜ‬خ حُٔ​ٔظوزَ‪ .‬إ ٖٓ حُٔئَٓ كوخ ً إٔ أٓش (حهَأ) ُْ طؼي طوَأ‪ ،‬ك٘لٖ ك‪ ٢‬حُؼخُْ‬ ‫ح‪ٗ ٫ ٢ٓ٬ٓ٩‬ؼخٗ‪ٓ ٖٓ ٢‬ظ‪ ٢ٓٞ‬أٓ‪٤‬ش ‪٣‬ظـخ‪ٔٗ ُٝ‬زش حُـ ‪ %40‬كلٔذ‪ٗ ٌُٖٝ ،‬ؼخٗ‪ ٢‬أ‪٠٣‬خ ً ٖٓ إٔ حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼَك‪ ٕٞ‬حُوَحءس‬ ‫‪٣ ٫‬وَأ‪ٝ ،ٕٝ‬ك‪٘٤‬جٌ كبٕ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظٔخءٍ‪ٓ :‬خ حُلَم ر‪ ٖ٤‬ح‪ٝ ،٢ٓ٧‬ر‪ٗ ٖ٤‬و‪٣ ٚ‬ؼَف حُوَحءس ٌُ٘‪٣ ٫ ٚ‬وَأ؟‬ ‫ٗؼخٗ‪ٛ ٖٓ ٢‬ـَ حٌُظخد ك‪ُٓ ٢‬خٕ طِىحى ك‪ ٚ٤‬أ‪٤ٔٛ‬ش حُٔؼَكش حَُحه‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ٘ظٔش‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظَحؿغ ى‪ ٍٝ‬حًٌُخء ك‪ ٢‬حُظويّ‬ ‫حُل‪٠‬خٍ‪ًٔ ،١‬خ ‪٣‬ظَحؿغ ى‪ ٍٝ‬حُٔخٍ ‪ٝ‬حُؼَ‪ٝ‬حص حُطز‪٤‬ؼ‪٤‬ش ُلٔخد ٓخ ‪ ٌِٚٔ٣‬ح‪٧‬كَحى‪ًٌُٝ ،‬ي ح‪ ٖٓ ْٓ٧‬ى‪ٝ‬حكغ ‪ٝ‬ح‪ٛ‬ظٔخٓخص‬ ‫‪ٝ‬أكٌخٍ ‪ٗٝ‬ظْ ‪ٓٝ‬ؼِ‪ٓٞ‬خص‪٤ٓٝ .‬ظَ ٓؼظْ حُٔ​ِٔٔ‪٣ ٖ٤‬ؼخٗ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُلوَ ‪ٝ‬حُ‪٘٠‬ي ‪ ًٍٝ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬أر‪ٞ‬حد ح‪٥‬هَ‪ٓ ٖ٣‬خ ُْ‬ ‫‪٣‬ـ‪َٝ٤‬ح ٗظَط‪ُِٔ ْٜ‬ؼَكش‪ٓٝ ،‬خ ُْ ‪ٔ٣‬ظؼ‪٤‬ي‪ٝ‬ح ٓخ كوي‪ ٖٓ ٙٝ‬كذ حُوَحءس ‪ٝ‬حُزلغ ‪ٝ‬ح‪ً٫‬ظ٘خف‪ٝ .‬ػِ‪٘٤‬خ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخّ إٔ‬ ‫ٗؼظَف إٔ ٓئٓٔخط٘خ حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش رٌَ ٓو‪ٓٞ‬خط‪ٜ‬خ أهلوض اهلخهخ ً َٓ‪َ٣‬حً ك‪ ٢‬آٍخء طوخُ‪٤‬ي حُؼوخكش‪ ،‬طٔـي حٌُظخد‪ٝ ،‬طيكغ‬ ‫حُ٘خٗجش اُ‪ ٠‬حػظزخٍ حُؼِْ حُٔ‪٬‬ف ح‪ ٠٠ٓ٧‬ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش طلي‪٣‬خص حُل‪٤‬خس‪.‬‬ ‫ىػ٘خ ح‪ّٛٞٗ ٕ٥‬ق رب‪٣‬ـخُ ٗي‪٣‬ي ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُؼوخكش حُظ‪ٗ ٢‬لظخؽ اُ‪ٜ٤‬خ –ًٔخ هِض‪ -‬ك‪ ٢‬حهظلخّ ح‪ُ٧‬ل‪٤‬ش حُؼخُؼش‪ ،‬ػْ ٗ‪ َ٤ٜ‬اُ‪٠‬‬ ‫ط‪٤ٛٞ‬ق ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش حُؼوِ‪٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ طظٔؼَ طِي حُؼوخكش ‪ٝ‬طظلخػَ ٓؼ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫ٓ‪٤‬ظَ حَُه‪ ٢‬حُٔؼَك‪٤ٗ ٢‬جخ ً ٗٔز‪٤‬خً‪ٓٝ ،‬خ ىٓ٘خ ك‪ُٓ ٢‬خٕ ‪ٜ٘٣‬ي حٗلـخٍحً ٓؼَك‪٤‬خ ً ‪ٛ‬خث‪ ،ً٬‬كبٕ حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظِحىس ٖٓ حُؼِْ‬ ‫‪٣‬ـذ أ‪٣ ٫‬ظ‪ٞ‬هق ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ؛ اً إ ٖٓ ٗؤٕ حُز٘‪ ٠‬حُٔؼَك‪٤‬ش حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ىس ُي‪ ٟ‬أ‪ ١‬أٓش إٔ طلَُ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ىحثْ‬ ‫ٗوخث‪ٜ​ٜ‬خ ‪ٝ‬ػوخر‪ِٜ٤‬خ‪ًٔ ،‬خ طلَُ ح‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ‬حُٔلَ‪ٟ‬خص حُظ‪ ٢‬طللِ‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬طٔخع ‪ٝ‬حُ٘ٔ‪.ٞ‬‬ ‫‪٣ ٫‬ول‪ ٠‬إٔ ‪٘ٛ‬خى هيٍحً ٖٓ حُٔؼَكش ‪٣‬ؼي ‪٣ٍَٟٝ‬خ ً ُ‪ٜ‬لش ا‪ٔ٣‬خٕ ًَ ِْٓٔ‪ًٔ ،‬خ إٔ ‪٘ٛ‬خى هيٍحً ‪٣ٍَٟٝ‬خ ً ٖٓ حُؼِْ‬ ‫‪ٓ٫‬ظوخٓش ػزخىحط‪ٓٝ ٚ‬ؼخٓ‪٬‬ط‪ٝ ٚ‬ػ‪٬‬هخط‪ٝ ٚ‬طلي‪٣‬ي أ‪ٛ‬يحك‪ ٚ‬حٌُزَ‪ٌٛٝ .ٟ‬ح حُويٍ ‪ٜٔٓ ِْٔٓ ٌَُ ١ٍَٟٝ‬خ ًخٕ طو‪ٜٚ​ٜ‬‬ ‫‪ٜٔٓٝ‬خ ًخٕ ػِٔ‪ٝ .ٚ‬حُٔلظَ‪ ٝ‬إٔ ط‪ٞ‬كَ حُظَر‪٤‬ش حُز‪٤‬ظ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ حُٔيٍٓ‪٤‬ش ‪ٌٛ‬ح حُِ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُٔؼَكش ك‪ ٢‬حَُٔكِش ح‪٫‬رظيحث‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔظ‪ٓٞ‬طش‪.‬‬ ‫إ ح‪ ٍٞٛ٧‬حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ طي‪ٓ ٍٝ‬ؼَكظ٘خ ك‪ ٢‬كٌِ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طوظ‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ ٍٞٛ٧‬حُؼوي‪٣‬ش ‪ٝ‬حُظَ٘‪٣‬ؼ‪٤‬ش‪ٝ ،‬اٗٔخ طظٔغ ُظَ٘ٔ‬ ‫ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬حُلَ‪ ٝ​ٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُظ‪ ٢‬طٔخػي أٓش ح‪ ّ٬ٓ٩‬ػِ‪ ٠‬ح‪ُ٫‬ظِحّ ري‪ٜ٘٣‬خ ‪ٝ‬ػ‪ ٖ٤‬ػ‪َٜٛ‬خ رٌَحٓش ‪ًٝ‬لخءس‪ٗ ٖٓ ،‬ل‪ٞ‬‬ ‫حُؼيٍ ‪ٝ‬حُلَ‪٣‬ش ‪ًَٝ‬حٓش ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٝ‬كو‪ٞ‬ه‪ٝ ،ٚ‬طٌخكئ حُلَ‪ٝ ٙ‬ح‪٩‬ريحع ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظِحُ رخ‪ٗ٫‬ظٔخء ح‪ٝ ،٢ٓ٬ٓ٩‬حُظل‪ٟ ٖٜ‬ي‬ ‫حٓظ‪٬‬د حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٓٝ‬خ ٗخًَ ًُي ٓٔخ ‪ ٞٛ‬أٓخٓ‪ٓٝ ٢‬ل‪ ١ٍٞ‬ك‪ ٢‬طزِ‪ً ٍٞ‬حط‪٤‬ش ح‪ٓ٧‬ش ‪ٝ‬طلو‪٤‬ن ‪٣٫ٝ‬ظ‪ٜ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪ٜ‬خ‪ .‬ػْ اٗ٘خ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪409‬‬

‫ر‪ٛٞ‬ل٘خ أٓش ِٓٔٔش طي‪ ٖ٣‬هلل رخُؼز‪ٞ‬ى‪٣‬ش‪ ،‬كبٕ ٖٓ حُٔ‪ ْٜ‬أ‪ٞٔ٣ ٫‬ى ك‪٘٤‬خ أ‪ ٖٓ ُٕٞ ١‬أُ‪ٞ‬حٕ حُٔؼَكش حُظ‪ ٢‬طويٕ ح‪ٗ٫‬ظٔخء‬ ‫ُ‪ٌٜ‬ح حُي‪ ،ٖ٣‬أ‪ ٝ‬ط‪ٜ‬طيّ رب‪١‬خٍ ٖٓ أ‪ َٙ١‬حُؼخٓش‪ ،‬أ‪ ٝ‬ط٘‪ ٙٞ‬حَُإ‪٣‬ش حُؼخٓش ُ‪ٓ٨‬ش ك‪ ٢‬طؼخِٓ‪ٜ‬خ رؼ‪ٜ٠‬خ ٓغ رؼ‪ ،ٞ‬أ‪ ٝ‬ك‪٢‬‬ ‫اىٍحً‪ٜ‬خ ‪ٛ٧‬يحك‪ٜ‬خ ‪ٝ​ٝ‬حؿزخط‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫ٖٓ ه‪ٜ‬خث‪ ٚ‬حُٔؼَكش حُٔطِ‪ٞ‬رش ‪٫‬هظلخّ ح‪ُ٧‬ل‪٤‬ش حُؼخُؼش (حُظ‪ٞ‬حُٕ)‪ٝ ،‬حٌُ‪ٗ ١‬ؼ٘‪ ٢‬ر‪ ٚ‬ػيّ حُظًَ‪ ِ٤‬ػِ‪ ٠‬ؿخٗذ ٖٓ ؿ‪ٞ‬حٗذ‬ ‫حُٔؼَكش‪ٝ ،‬ا‪ٔٛ‬خٍ حُـ‪ٞ‬حٗذ ح‪٧‬هَ‪ٗٝ ،ٟ‬ـي ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪١٩‬خٍ أٗٔخ‪١‬خ ً ػي‪٣‬يس‪٣ ٫ٝ ،‬وِ‪ٜ٘ٓ ٢ٔٗ ًَ ٞ‬خ ٖٓ ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُوَِ‪.‬‬ ‫ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ليع إٔ ‪ ًَِ٣‬رؼ‪٬١ ٞ‬د حُؼِْ ػِ‪ ٠‬حُ٘وَ حُٔل‪ٝ ،ٞ‬طٌي‪ ْ٣‬حُؼِ‪ٝ ّٞ‬ح‪٧‬هزخٍ ى‪ ٕٝ‬أ‪ٓ ١‬لخ‪ُٝ‬ش ُلو‪ٜ​ٜ‬خ أ‪ٝ‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظ٘زخ‪ٜ٘ٓ ١‬خ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ل‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬رِ‪ٍٞ‬س ٍإ‪٣‬ش ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش ٓؼخ‪َٛ‬س‪ .‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ٗ ٚ‬ـي ٖٓ ‪٣‬ؼظٔي ػِ‪ ٠‬حُؼوَ ‪ٝ‬حُظـَرش‬ ‫‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص حُيٍحٓخص حُلي‪٣‬ؼش ك‪ ٢‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حَُإ‪ٝ ٟ‬ح‪٧‬كٌخّ ى‪ ٕٝ‬أ‪ٓ ١‬لخ‪ُٝ‬ش ُيػٔ‪ٜ‬خ رخُ٘‪ٝ ،ٜٙٞ‬ى‪ ٕٝ‬حُٔئحٍ ػٖ‬ ‫ٓي‪٬ٓ ٟ‬ءٓظ‪ٜ‬خ ‪ َ١٧‬حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء ‪ٓٝ‬زخىث‪ٜ‬خ ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش‪ .‬رؼ‪٬١ ٞ‬د حُؼِْ ‪٣‬ؼظٔي ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٜٚ‬حُؼوخك‪ٝ ٢‬ر٘خء ‪ٌِٚ٤ٛ‬‬ ‫حُٔؼَك‪ٓ ٢‬ؼط‪٤‬خص ٓلِ‪٤‬ش رلظش‪٣ ٫ٝ ،‬لخ‪ ٍٝ‬ططؼ‪ٜٔ٤‬خ روزَحص ح‪٥‬هَ‪ٓٝ ٖ٣‬ؼخٍك‪ ،ْٜ‬ك‪٤٠٤‬ن ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪ٝ ٚ‬حٓؼخً‪٣ٝ ،‬لَّ‬ ‫كٌَ‪ً ٖٓ ٙ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُظلظق ‪ٝ‬حُظـيى‪ٗٝ .‬ـي ك‪ ٢‬ؿ‪ٞ‬حٍ ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٜ٘‬ق ٖٓ حٗـْٔ ك‪ ٢‬حُؼوخكش حُـَر‪٤‬ش‪ٝ ،‬ظٖ أٗ‪ٞٓ ٚ‬ف‬ ‫‪ٔ٣‬ظوَؽ ٓ٘‪ٜ‬خ حُيٍ​ٍ ‪ٞٗٝ‬حىٍ ح‪٧‬كٌخٍ‪ٓ ،‬غ إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ًُي ٓ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ر‪ٍٜٞ‬س ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ‪ٓٝ‬ئ‪ِٛ‬ش ك‪ ٢‬طَحػ٘خ ‪ٝ‬أىر‪٤‬خط٘خ‪.‬‬ ‫ٗلٖ رلخؿش اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش طٔظل‪٤‬ي ٖٓ حُوزَس ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ًخِٓش‪ٓ ،‬غ ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ ح‪ٗ٫‬لظخف ‪ٔٓٝ‬خٍٓش حُ٘وي حٌُحط‪ ٢‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ‬ ‫أ‪ُ٘ٞٛ‬خ ‪ٓٝ‬زخىث٘خ ‪ٍٝ‬إحٗخ حٌُِ‪٤‬ش‪ٗٝ .‬لٖ ٓغ ‪ٌٛ‬ح ٓطخُز‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬إٔ ٌٗ‪َٛ ٕٞ‬كخء ك‪ٔٗ ٢‬زش حُل‪ً ُٞٝ ِٚٛ٧ َ٠‬خٕ ػي‪ٝ‬حً‬ ‫ُ٘خ؛ ‪ً ُٞٝ‬خٕ ًُي ٓ‪٠٤‬ؼق ٓ‪ٞ‬هل٘خ أٓخٓ‪٘٣ ٫ٝ .ٚ‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٘ٔ٣‬ؼ٘خ ؿل‪ٞ‬ى حُـخكي‪ ٖٓ- ٖ٣‬حُـَر‪ٝ ٖ٤٤‬ؿ‪ ٖٓ -َْٛ٤‬إٔ ٗ٘‪٤‬ي‬ ‫رخ‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪ٜٓ٩‬خٓخص حُٔ​ٔظخُس ًخث٘خ ً ٖٓ ًخٕ ٓ‪ٜ‬يٍ‪ٛ‬خ؛ كخُٔ​ٔؤُش ُ‪ٔ٤‬ض ٓٔؤُش ٓ‪ِٜ‬لش ‪ٝ‬اٗٔخ ٓٔؤُش ٓزيأ‪ًٔ ،‬خ هخٍ َّللا‬ ‫–ؿَ ‪ٝ‬ػ‪٣":-٬‬خ أ‪ٜ٣‬خ حٌُ‪ ٖ٣‬آٓ٘‪ٞ‬ح ً‪ٞٗٞ‬ح ه‪ٞ‬حٓ‪ ٖ٤‬هلل ٗ‪ٜ‬يحء رخُؤ‪٣ ٫ٝ ٢‬ـٌَْٓ٘ ٗ٘إٓ ه‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ ٫‬طؼيُ‪ٞ‬ح حػيُ‪ٞ‬ح ‪ٞٛ‬‬ ‫أهَد ُِظو‪[ "ٟٞ‬حُٔخثيس‪.]8:‬‬ ‫‪٘ٛ‬خى ٓٔش ٓ‪ٜٔ‬ش ُِٔؼَكش حُٔ٘​٘‪ٞ‬ىس ‪ٔٓ ٢ٛ‬ش (حُظـَ‪٣‬ذ) ‪ٝ‬حُِ٘‪ٝ‬ع ٗل‪ٓ ٞ‬لخ‪ٍٝ‬س حُطز‪٤‬ؼش‪ ٌٙٛٝ .‬حُٔ​ٔش ؿِء أ‪ٖٓ َ٤ٛ‬‬ ‫حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حُؼِٔ‪ ٢‬ح‪.٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٖ٤‬أهٌٗخ رٌُي حُٔ٘‪ٜ‬ؾ كوو٘خ طويٓخ ً ػِٔ‪٤‬خ ً ‪ٟ‬ؤخ ً ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص حٌُ‪٤ٔ٤‬خء ‪ٝ‬حُل‪٣ِ٤‬خء ‪ٝ‬حُلِي ‪ٝ‬حُطذ ‪ٝ‬حُــَحك‪٤‬خ‪ٌُٖٝ ...‬‬ ‫‪٣‬زي‪ ٝ‬إٔ حُٔخرو‪ٔ٣ ُْ ٖ٤‬ظ‪ٞ‬ػز‪ٞ‬ح رٌَ٘ ؿ‪٤‬ي َٓحٓ‪ ٢‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ك‪ ٢‬حُلغ ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ح‪ٝ ،ٍٝ٧‬اؿَحء‬ ‫حُظـخٍد ‪ٝ‬حٓظو‪ ٙ٬‬حُٔؼَكش ٓ٘‪ٜ‬خ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ ًخٕ حُظَحؿغ ػٖ ًُي حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ٓ‪ٝ .ً٬ٜ‬هي أى‪ ٟ‬حُظَحؿغ ػٖ حُظـَ‪٣‬ذ ك‪٢‬‬ ‫حُزلغ –ٓغ أٓزخد أهَ‪ -ٟ‬اُ‪ ٠‬ؿٔ‪ٞ‬ى حُ‪ٞ‬حهغ حُل‪٠‬خٍ‪ ،١‬ػْ طي‪ٛٝ ،ٍٙٞٛ‬ؼ‪ٞ‬رش حُ٘‪ ٜٝٞ‬ر‪ ٚ‬رؼي ًُي‪ُٔٝ .‬ض أػَف‬ ‫حُ‪ٓ ّٞ٤‬ز‪ُ ً٬٤‬ظلَ‪٣‬ي حُٔؼَكش ُي‪٘٣‬خ ‪ٝ‬كظق ٗ‪ٞ‬حكٌ‪ٛ‬خ ُِظـي‪٣‬ي ٓ‪ ٟٞ‬ح‪٫‬طـخ‪ٗ ٙ‬ل‪ ٞ‬حُظـَرش ‪ٝ‬حٓظوَحء حُ‪ٞ‬حهغ ػٖ ‪٣َ١‬ن‬ ‫ح‪٩‬ك‪ٜ‬خء ‪ٝ‬حُٔوخٍٗش ‪ٝ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رـِث‪٤‬خص حُ‪ٞ‬هخثغ ‪ٍٝ‬رط‪ٜ‬خ رؤ‪ُٜٞٛ‬خ‪ ،‬ػْ حٓظو‪ ٙ٬‬ح‪٧‬كٌخّ ‪ٝ‬حُ٘ظخثؾ ٓ٘‪ٜ‬خ‪ًُٝ ،‬ي‬ ‫‪ٔ٣‬خػيٗخ ػِ‪ ٠‬ك‪ ْٜ‬أك‪َّ ُٖ٘ٔ َ٠‬للا ك‪ ٢‬حُوِن‪ٝ ،‬طِْٔ ‪ٝ‬ؿ‪ ٙٞ‬ح‪ٔٗ٫‬ـخّ ر‪ ٖ٤‬حٌُظخد حُٔوَ‪ٝ‬ء (حُوَإٓ) ‪ٝ‬حٌُظخد حُٔلظ‪ٞ‬ف‬ ‫(حٌُ‪ )ٕٞ‬رٌَ ٓخ ك‪.ٚ٤‬‬ ‫ُٖ ‪٣‬ليع ٗ‪٢‬ء ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ا‪ ٫‬اًح أىًٍ٘خ إٔ حُظويّ حُظو٘‪ ٢‬رخص ‪ٓ ٌَ٘٣‬ل‪ٜٔٓ ً٬ٜ‬خ ً ٖٓ ٓلخ‪ َٛ‬ك‪٤‬خس ح‪٣ ُٖٝ .ْٓ٧‬ل‪َٜ‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء ٖٓ ًُي حُظويّ ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬حُزل‪ٞ‬ع ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظطز‪٤‬و‪٤‬ش ‪ ٖٓٝ‬ه‪ ٍ٬‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخُ‪ٞ‬حهغ‪ٌِ٘ٓٝ .‬ش ح‪ٓ٧‬ش ك‪٢‬‬ ‫حُظؼخَٓ ٓغ ًَ أٌٗخٍ حُٔؼَكش إٔ ٖٓ ‪١‬ز‪٤‬ؼش حُظوِق أٗ‪ٔ٣ ٚ‬ي حُ٘خّ ػخىس رؤؿ‪ٞ‬رش ‪٤ٔٛٝ‬ش‪٠٣ٝ ،‬ؼق ٗ‪٤ٜ‬ظ‪ٗ ْٜ‬ل‪ٞ‬‬ ‫حُظٔخإٍ ٓٔخ ‪٣‬ـؼِ‪٘٣ ْٜ‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخ‪ٓ٫‬ظ‪٬‬ء حٌُخًد‪٣ٝ ،‬ظـ٘ؤ‪ ٖٓ ٕٝ‬ؿ‪ٗ َ٤‬زغ‬ ‫‪ُِٔ ٌٖٔ٣ ٫‬ؼَكش إٔ طظَ ٓؼخ‪َٛ‬س ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬كخػِش اًح ُْ طٌٖ ٓظـيىس ‪ٞٓٝ‬حًزش ُ‪ٗ٪‬ظخؽ حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُؼوخك‪ ٢‬حُٔظـيى؛‬ ‫كخُظـ‪َ٤‬حص حُٔظٔخٍػش ك‪ ٢‬حُز٘‪ ٠‬حُؼوخك‪٤‬ش حُٔوظِلش‪ ،‬ؿؼِض حُ٘‪٤‬و‪ٞ‬هش طيٍى حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ ٢ٛٝ‬ك‪ ٢‬ػِ ‪ٛ‬زخ‪ٛ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬طل‪٤‬ي رؼ‪ ٞ‬حُظوي‪َ٣‬حص إٔ ٗل‪ٞ‬حً ٖٓ ‪ ٖٓ %90‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص هي طْ طلي‪٣‬ؼ‪ ٚ‬ه‪ ٍ٬‬حُؼو‪ٞ‬ى حُؼ‪٬‬ػش حُٔخ‪٤ٟ‬ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪410‬‬

‫إ طوخىّ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪٣‬ظـِ‪ ٠‬ك‪ ٢‬أٌٗخٍ ٓظؼيىس‪ ،‬كظخٍس ‪٣‬ظـِ‪ ٠‬ك‪٣ُ ٢‬ق حُٔؼِ‪ٓٞ‬ش أ‪ ٝ‬ػيّ ىهظ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬طخٍس ك‪ ٢‬ػيّ ٓ‪٬‬ءٓظ‪ٜ‬خ‬ ‫ُِوط‪ ٢‬حُـي‪٣‬يس‪ٝ ،‬أك‪٤‬خٗخ ً رظل‪ ٍٞ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ػ٘‪ٜ‬خ‪ٜٗ٧ ،‬خ ُْ ط‪ٜ‬زق ًحص ه‪ٔ٤‬ش ك‪ ٢‬حُز٘خء حُٔؼَك‪ ٢‬حُـي‪٣‬ي‪٣ٍ ٫ٝ ...‬ذ إٔ‬ ‫حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ك‪ ًَ ٢‬كٖ طٔظؼ‪ ٢ٜ‬ػِ‪ ٠‬حُظـ‪ َ٤٤‬حَُٔ‪٣‬غ‪٘ٛ ْ٤ُ ٌُٖ ،‬خى أ‪ِ٤ٓٝ ١‬ش ُ‪ٜٜٗٞ‬خ ٖٓ حُوَحءس‬ ‫حُـي‪٣‬يس ‪ٝ‬حُظ‪ ٢‬هي طـ‪ َ٤‬رخُظخُ‪ ٢‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ى‪٫٫‬ط‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خط‪ٜ‬خ‪ًٔ .‬خ إٔ ط‪ٞ‬ظ‪٤‬لخ ً ؿي‪٣‬يحً ُِٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُوي‪ٔ٣‬ش هي ‪٣‬ـ‪ َ٤‬ك‪٢‬‬ ‫حُ٘ظخثؾ حُٔ​ٔظوخس ٓ٘‪ٜ‬خ‪ٌٛ .‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ٖٓ حُ‪ٞ‬حؿذ ػِ‪ٝ ًَ ٠‬حكي ٓ٘خ إٔ ‪٣‬ظخرغ ح‪٬١٫‬ع ‪ٝ‬حُوَحءس حُٔ٘ظٔش حُ‪ٞ‬حػ‪٤‬ش؛ كظ‪٠‬‬ ‫‪٘٣ ٫‬ؼَ ك‪ ٖٓ ّٞ٣ ٢‬ح‪٣٧‬خّ إٔ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُظ‪ُ ٢‬ي‪ٛ ٚ٣‬خٍص رٔؼخرش ٗو‪ٞ‬ى ُٓلزض ٖٓ ح‪ٞٓ٧‬حم‪ ُْٝ ،‬طؼي ‪ٛ‬خُلش ُِظيح‪.ٍٝ‬‬ ‫‪ ٫‬أٍ‪٣‬ي إٔ أط‪ٓٞ‬غ أًؼَ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُ٘وطش؛ ‪ ٌُٖٝ‬أكذ إٔ أه‪ :ٍٞ‬إ ٓٔخٍٓش ح‪٬١٫‬ع ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي ٓ‪ٞ‬ف‬ ‫طٔخػي ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘خ ػِ‪ ٠‬طؼَ‪٣‬ل‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬كخؿخط‪ ٚ‬حُٔؼَك‪٤‬ش؛ ‪ٗ ُٖ ٌُٖٝ‬وَأ رلٔخٓش ‪ٝ‬ػٔن ‪ٝ‬ؿي‪٣‬ش ا‪ ٫‬اًح هَأٗخ ر٘‪٤‬ش‬ ‫ح‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬حُٔؼَكش ‪ٝ‬اػَحث‪ٜ‬خ‪ ،‬أ‪ ١‬ا‪ ٫‬اًح ًخٗض حُوَحءس ُي‪ ٟ‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ؿِءحً ٖٓ َٓ٘‪ٝ‬ع ًظخرش‪.‬‬ ‫أٓخ ط‪٤ٛٞ‬ل‪ُِ ٢‬ؼوَ حُ‪ٞ‬حػ‪ ٢‬حُ٘خ‪ٟ‬ؾ حٌُ‪ٍٝ ١‬ى ك‪ٓ ٢‬ئحُي كبٗ‪٣ ٚ‬ظِو‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ٘وخ‪ ١‬ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬حُؼوَ حُ٘خ‪ٟ‬ؾ ‪ ٞٛ‬حُؼوَ حٌُ‪ َٓ ١‬رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬كخ‪٫‬ص حُظيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُظـَ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬وَ؛ ٓٔخ ؿؼِ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش ‪ٔ٣‬ظِي‬ ‫ػيىحً ٖٓ حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُٔظَحرطش ‪ٝ‬حُٔ​ٔظخُس حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘‪ ٖٓ ٚ‬حُظؼخَٓ حَُحٗي ٓغ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬ح‪٧‬كيحع ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬وخ‪.ٙ‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘‪٠‬ؾ حُؼوِ‪٣ ٫ ٢‬ؤط‪ ٢‬ك‪ ٢‬كو‪٤‬وش ح‪ً ٖٓ َٓ٧‬ؼَس حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظٌِ‪ٜ‬خ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش طِي حُٔلخ‪.ْ٤ٛ‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُٔئٓق كوخ ً إٔ ٓيحٍٓ٘خ ‪ٝ‬ؿخٓؼخط٘خ‪ ٫ ،‬ط‪ٔٓ ٢ُٞ‬خثَ طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٔٓٝ ،‬خثَ طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُؼو‪ ٍٞ‬حُ‪ٞ‬حػ‪٤‬ش أ‪١‬‬ ‫ح‪ٛ‬ظٔخّ ‪ًٔ .ًٌَ٣‬خ إٔ ٓؼظْ ح‪ َٓ٧‬ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ؿ‪ٓ َ٤‬ئ‪ِٛ‬ش ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬د ُِو‪٤‬خّ ري‪ٍٛٝ‬خ حُظَر‪ٔ٤ٓ ٫ٝ ،١ٞ‬خ ٓخ‬ ‫‪٣‬و‪ ٚ‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُؼوِ‪٤‬ش ‪ٝ‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ق حُظ‪ٍٜٞ‬حص ُي‪ ٟ‬ح‪١٧‬لخٍ ‪ٝ‬حُلظ‪٤‬خٕ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ ْ٤ُ -2‬حُٔزخُـش حُو‪ :ٍٞ‬إ اٗٔخٕ حُؼ‪ َٜ‬حُلي‪٣‬غ َٓ٘م حُ‪ٞ‬ؿ‪ٓ ٚ‬ظِْ حَُ‪ٝ‬ف‪ً ،‬ؼ‪ َ٤‬حًٌُخء هِ‪ َ٤‬حُؼوَ‪ٌٙٛٝ .‬‬ ‫ٓلخٍهخص ِٓػـش‪ ٫ ،‬طْ٘ ػٖ ٗ‪٠‬ؾ ٓظِح‪٣‬ي ًٔخ هي ‪٣‬ظٖ‪ًٔ -‬خ ‪ ٫‬طيٍ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪ٝ‬ػ‪٘٤‬خ رخُ‪ٍٜٞ‬س حٌُِ‪٤‬ش ُِ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى هي رخص‬ ‫ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪َ٣‬حّ‪ .‬حُؼوَ ك‪ ٢‬ػٔن ػوخكظ٘خ ‪٣ ٫‬ؼ٘‪ ٢‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬ح‪ً٫‬ظ٘خف رٔويحٍ ٓخ ‪٣‬ؼ٘‪١ ٢‬خهش ؿ‪٤‬يس ػِ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن حُظ‪ٞ‬حُٕ‬ ‫حُ٘و‪ٝ ٢ٜ‬ط‪ٞ‬حُٕ حَُٔء ٓغ ر‪٤‬جظ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حٗٔـخّ ِٓ‪ٓ ًٚٞ‬غ ٓزخىث‪ٝ ٚ‬أ‪ٛ‬يحك‪ٝ .ٚ‬ر‪ٌٜ‬ح ح‪٫‬ػظزخٍ كبٕ حُظويّ حُظو٘‪٢‬‬ ‫حٌُٔ‪ َٛ‬حٌُ‪٘ٗ ١‬خ‪ٛ‬ي‪ ٙ‬حُ‪٣ ٫ ّٞ٤‬زَ‪ ٖٛ‬ػِ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى طويّ كو‪٤‬و‪ٓ ٢‬ئ‪ َ١‬رخُؼوَ ‪ٝ‬حُلٌٔش؛ ًُي ‪ ٕ٧‬طـٔ‪٤‬يحص حًٌُخء‬ ‫حُزَ٘‪٘ٓٝ ١‬ظـخط‪ ٫ ٚ‬طظ‪ َٜ‬رٔلخ‪ ْ٤ٛ‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬لَحف ‪ٝ‬حُٔؼخىس ‪ٝ‬حُ٘وخء‪ٝ ،‬حُل‪٤‬خس ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬ص‪ .‬رَ إ ح‪ٛ َٓ٧‬خٍ‬ ‫أًؼَ ٓ‪ٞ‬ءحً‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظْ طل‪٤٤‬ي حُؼوَ ‪ٝ‬حُٔ٘طن ٖٓ حػظزخٍحص هز‪ً ٍٞ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔزخىة ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ‪ٛٝ .‬خٍ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ٓ٘‪ٜ‬زخ ً‬ ‫ػِ‪ٓ ٠‬ي‪ٓ ٟ‬خ طلوو‪ٓ ٖٓ ٚ‬ي ُِلخؿخص ‪ٝ‬طِز‪٤‬ش َُِؿزخص‪ٌٛٝ .‬ح ‪٣ ٫‬وِ‪ ٖٓ ٞ‬ح‪٫ِٗ٫‬م اُ‪ ٠‬حُ‪ٜٔ‬ـ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُزَرَ‪٣‬ش‪ٛٝ ،‬خٍ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُيػخس ‪ٝ‬حُٔؼول‪ ٖ٤‬إٔ ‪٘٣‬ز‪ٜٞ‬ح حُ٘خّ اُ‪ ٠‬ح‪٧‬هطخٍ حُظ‪ ٢‬طل‪٤‬ن ر‪ ٖٓ ْٜ‬ه‪ ٍ٬‬حُ‪ٜ‬ي‪ٝ‬ع ‪ٝ‬حَُ٘‪ٝ‬م ر‪ ٖ٤‬حًٌُخء‬ ‫‪َٝ١ٝ‬كخط‪ٝ ،ٚ‬حُؼوَ ‪ٓٝ‬وظ‪٤٠‬خط‪ٚ‬؛ أ‪ ٖٓ ١‬ه‪ ٍ٬‬حٗل‪٬‬ص حًٌُخء ٖٓ ‪ٟٞ‬حر‪ ٢‬حُؼوَ ‪ٓٝ‬وظ‪٤٠‬خص حُظ٘خٓن حُؼخّ‪.‬‬ ‫‪ ٫ -3‬ري إٔ ٗزلغ ػٖ ح‪٤ُ٥‬خص حُظ‪ ٢‬طٌٖٔ حُٔ​ِْٔ حُٔؼخ‪ ٖٓ َٛ‬حٓظ‪٬‬ى حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪ ٢‬طٔخػي‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬لٌَ طلٌ‪َ٤‬حً‬ ‫‪ِ٣‬ظ‪ٜ‬ن رخُلوخثن رؼ‪٤‬يحً ػٖ ح‪ٞٛ٧‬حء حُيحهِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ‪٠‬ـ‪١ٞ‬خص حُوخٍؿ‪٤‬ش‪ٓ ٞٛٝ ،‬خ ٗٔ​ٔ‪ ٚ٤‬رـ (حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ٖٓٝ )٢‬‬ ‫أ‪ ْٛ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪٘٣ ٢‬ظَٔ ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٌٛ‬ح حُ٘‪ٞ‬ع ٖٓ حُظلٌ‪ :َ٤‬حُظلٍَ ٖٓ ٓ‪٤‬طَس ح‪ٞٛ٧‬حء‪ٝ ،‬ػيّ حُظؼخَٓ ٓغ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظ٘‪٤‬ش‬ ‫ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ أٓ‪ ٍٞ‬هطؼ‪٤‬ش‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬اٗ‪ٜ‬خف حُ٘خّ‪ٝ ،‬ػيّ ‪ ْٜٔ٠ٛ‬كو‪ٞ‬ه‪ٗٝ ،ْٜ‬زٌ حُظوِ‪٤‬ي ‪ٝ‬ح‪٩‬رخث‪٤‬ش‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حكظَحّ‬ ‫حُظو‪َٓٝ ٜٚ‬حػخس حُيهش ك‪ ٢‬ا‪٬١‬م ح‪٧‬كٌخّ‪ٝ ،‬حُزؼي ػٖ حُظؼ‪ٜ‬ذ ٌُِٔ‪ٛ‬ذ أ‪ ٝ‬حُـٔخػش‪ٍٝ ،‬ك‪ ٞ‬حُظِ‪٣‬ي ‪ٝ‬حُٔزخُـش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ػيّ حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬كن طلٔ‪ َ٤‬أكيحع حٌُ‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ أؿِحء ٖٓ ٓئحَٓس ًزَ‪ ٟ‬طٔظ‪ٜ‬يف ح‪ٝ ّ٬ٓ٩‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ،ٖ٤‬ػيّ‬ ‫آوخ‪ ١‬حُوخػيس رخُٔؼخٍ حُ٘خً‪ ٫ٝ ...‬ري إٔ ٗؼِْ إٔ حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش حُٔطِوش ٗ‪٢‬ء ؿ‪ٞٓ َ٤‬ؿ‪ٞ‬ى‪ًُٝ ،‬ي ‪ٓ٧‬زخد اٗٔخٗ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬ك٘‪٤‬ش‪ٓ ًَٝ .‬خ ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗلؼِ‪ ٞٛ ٚ‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ ٢‬حُٔـخ‪ٛ‬يس كظ‪ٗ ٠‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬أًزَ هيٍ ٖٓ حُل‪ ْٜ‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ٝ ،٢‬أهَ‬ ‫هيٍ ٖٓ ح‪٤ٜٗ٫‬خع ‪ٞٛ٧‬حء حٌُحص‪ٗٝ .‬لٖ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ح‪٫‬ػظَحف رخُظو‪ ٖٓٝ ،َ٤ٜ‬ه‪ ٍ٬‬ح‪ٗ٫‬لظخف ‪ٝ‬ح‪ٜٗ٩‬خف ‪ٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪411‬‬

‫‪ٍٝ‬إ‪٣‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء رؼ‪ ٕٞ٤‬ػي‪٣‬يس‪ُٝ ٖٓٝ ،‬ح‪٣‬خ ٓوظِلش ٗٔظط‪٤‬غ –رٔؼ‪ٗٞ‬ش َّللا طؼخُ‪ -٠‬إٔ ٗز‪ٞٓ َٜ‬حهغ أهيحٓ٘خ‪ٝ ،‬إٔ ٗؼَف‬ ‫ٓي‪ٟٞٞٓ ٟ‬ػ‪٤‬ش ٍإحٗخ ‪ٝ‬أكٌخٓ٘خ ‪ٞٓٝ‬حهل٘خ‪.‬‬ ‫‪ٗ -4‬لٖ ٗوخف ٖٓ حُـي‪٣‬ي‪ٗٝ ،‬لخٍ ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪٘ٗٝ ،ٚ‬ؤْ طـخ‪ٗٝ ٚٛ‬ظًَّ٘‪ٌٛٝ .‬ح ًِ‪١ ٚ‬ز‪٤‬ؼ‪ ٌُٖ ،٢‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗيٍى‬ ‫إٔ ٖٓ حُوطؤ إٔ ٗلَف رٌَ ؿي‪٣‬يس‪٘ٔٗٝ ،‬ل‪ ٚ‬طؤٗ‪َ٤‬س ىه‪ٗ ٍٞ‬ظَحً ُليحػظ‪ًٔ .ٚ‬خ إٔ ٖٓ حُوطؤ طوي‪ ْ٣‬حُوي‪٢ُ٘ ٫ ْ٣‬ء ا‪٫‬‬ ‫ُويحٓظ‪ٚ‬؛ ك٘لٖ ِٓٔٔ‪ٗ ٕٞ‬لٌْ ػٖ ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ ‪ٝ‬حهغ حٗٔـخٓ‪ٜ‬خ ٓغ ٓزخىث٘خ ‪ٍٝ‬إ‪٣‬ظ٘خ حُؼخٓش ُِل‪٤‬خس روطغ حُ٘ظَ ػٖ‬ ‫طخٍ‪٣‬و‪ٜ‬خ‪ٝ .‬ػِ‪٘٤‬خ رؼي ‪ٌٛ‬ح إٔ ٗلخ‪ ٍٝ‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ٍ ٠‬إ‪٣‬ش ًَٓزش ُ‪٨‬كيحع ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُـي‪٣‬يس؛ كَ٘‪ٝ ٟ‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ حَُٔ٘م‪،‬‬ ‫ًٔخ َٗ‪ٝ ٟ‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ حُٔظِْ‪ٝ .‬ك‪ ٢‬ط‪ ١ٍٜٞ‬إٔ حُـي‪٣‬ي ‪ ٞٛ‬ىحثٔخ ً ِٓ‪٣‬ؾ ٖٓ حُو‪ٝ َ٤‬حَُ٘‪٣ِٓٝ ،‬ؾ ٖٓ حُلَ‪ٝ ٙ‬حُظلي‪٣‬خص‬ ‫‪ٝ‬حُظؼو‪٤‬ي ‪ٝ‬حُزيحثَ‪ ،‬كوزَس حُزَ٘‪٣‬ش طو‪ :ٍٞ‬إ ًَ أُٓش طٔ٘ق كَ‪ٛ‬ش ُٖٔ ًخٕ ك‪ ٢‬حُٔ‪ٞ‬هغ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ٝ .‬اٗ‪ٓ ٚ‬خ ‪٣‬ـِن رخد ا‪٫‬‬ ‫‪٣ٝ‬لظق رخد آهَ‪ ٌُٖ ،‬ه‪ٍٜٗٞ‬خ حُؼوخك‪ٝ ٢‬حُظَر‪٣ ،١ٞ‬ـؼِ٘خ ٗ٘​٘ـَ رخُزخد حٌُ‪ ١‬أؿِن ػٖ حُزخد حٌُ‪ ١‬كظق‪ٜٓٝ ،‬يحم ‪ٌٛ‬ح‬ ‫ك‪ ٢‬ه‪َّ ٍٞ‬للا –ؿَ ‪ٝ‬ػ‪":-٬‬كبٕ ٓغ حُؼَٔ ‪َٔ٣‬حً إ ٓغ حُؼَٔ ‪َٔ٣‬حً" ‪ٌُٝ‬ح كبٗ‪ ٢‬أٍ‪ ٟ‬إٔ كَ‪ ٙ‬حُؼَٔ أٓخّ حُ٘زخد ‪٫‬‬ ‫طظ‪ُِ َٜ‬ؼ‪٤‬خٕ‪ُ ،‬ؼيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُ٘خّ حُٔئ‪ُ٘ ٖ٤ِٛ‬ـِ‪ٜ‬خ‪ٝ .‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح كبٕ ٓؼخٗخس حُ٘خّ ٖٓ حُزطخُش ‪ ٫‬طؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ػ‪ٞ‬حَٓ‬ ‫حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش‪ ،‬كلٔذ‪ٝ ،‬اٗٔخ طؼ‪ٞ‬ى أ‪٠٣‬خ ً اُ‪ ٠‬طوخػْ حُ٘خّ ػٖ حُ٘‪ُِ ٜٝٞ‬ظٌ‪٤‬ق ٓغ حُلَ‪ ٙ‬حُـي‪٣‬يس‪.‬‬ ‫ُ‪ ٖٓ ْ٤‬حُٔ‪ َٜ‬إٔ ٗل‪ ٢٤‬رٌَ ٓ‪ٓ٬‬ق حُؼوَ حُـ‪٤‬ي ‪ٌُٝ ،ٚ١َٝٗٝ‬ح كبٗ‪ ٢‬أٗ‪ٜ‬ق رظٌؼ‪٤‬ق حُوَحءس ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔـخٍ؛ كخُ‪ٜٞ‬س‬ ‫حُظ‪ ٢‬ر‪٘​٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬طظٔغ‪ٝ ،‬إ ٖٓ َٗ‪ٓ ١ٝ‬ي‪ٛ‬خ طٌ‪ ٖ٣ٞ‬ر٘‪٤‬ش ػوِ‪٤‬ش ٓٔظخُس‪ ،‬طيٍى َٗ‪ ١ٝ‬حُؼ‪ ٖ٤‬ك‪ُٓ ٢‬خٗ٘خ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬طؼَف ً‪٤‬ق طٔظـ‪٤‬ذ ُظلي‪٣‬خط‪.ٚ‬‬ ‫*‬ ‫ًؼَ حُلي‪٣‬غ حُ‪ ّٞ٤‬ػٖ ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ح‪٣٩‬ـخر‪ ،٢‬كٔخ ٍإ‪٣‬ظٌْ ُ‪ ٌٜٙ‬حُو‪٤٠‬ش؟‬ ‫*‬ ‫ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ٔ٤ٓ ٫ٝ– ٖ٤‬خ حُٔؼول‪٘٣ -ْٜ٘ٓ ٖ٤‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخٗٔيحى ح‪٥‬كخم‪٤ٔ٣ٝ ،‬طَ ػِ‪ ْٜ٤‬ح‪٩‬كزخ‪ٝ ١‬ح‪٩‬كٔخّ رخُو‪،َٜ‬‬ ‫‪ًُٝ‬ي ٗظ‪٤‬ـش ٓ‪ٞ‬ء ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش‪ٗٝ ...‬ظ‪٤‬ـش طي‪ٌٓ ٍٞٛ‬خٗش ح‪ٓ٧‬ش ر‪ ٖ٤‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ٌُٝ .ٟ‬ح‬ ‫كبٕ أًؼَ أكخى‪٣‬غ حُ٘خّ ك‪ٓ ٢‬ـخُْ حُٔ​َٔ ‪ٝ‬أ‪ٝ‬هخص حُلَحؽ ‪٣‬ظٔل‪ ٍٞ‬ك‪ ٍٞ‬حٌُ٘‪ٞٓ ٖٓ ٟٞ‬ء ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‪ٝ ،‬ك‪ ٍٞ‬ؿَحثذ‬ ‫‪ٝ‬ػـخثذ ٓخ ‪٣‬لؼِ‪ ٚ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ‪ٔٓ ،‬خ ‪ٔ٣ ٫‬ض اُ‪ ٠‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬أ‪ ٝ‬حُؼَ‪ٝ‬رش أ‪ ٝ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش رؤ‪ِٛ ١‬ش‪٣ ٫ٝ .‬وطَ ك‪ ٢‬رخٍ أكي‬ ‫ٓ٘خ إٔ ‪َ٣‬حؿغ ك‪ِ٤ٜ‬ش ًُي‪ َٛٝ ،‬ىكؼض رخ‪ٓ٧‬ش أ‪ ١‬هط‪ٞ‬س ٗل‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬خّ؟‬ ‫‪ٛ‬ل‪٤‬ق أٗ‪ ٫ ٚ‬ري ُِٔ‪ٜ‬ي‪ ٍٝ‬إٔ ‪٘٣‬لغ –ًٔخ هخُ‪ٞ‬ح‪ ٖٓ ٌٕٞ٤ٓ ٌُٖٝ -‬حُو‪ُِٜٔ َ٤‬ي‪ ٍٝ‬إٔ ‪٣‬زلغ ػٖ ػ‪٬‬ؽ ُؼِظ‪ ٚ‬أ‪٠٣‬خ ً‬ ‫ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ٍ ٢‬كغ حُؼو‪َ٤‬س رخُظؤ‪ٝ ٙٝ‬حُظ‪ٞ‬ؿغ‪ٜٔٓ .‬خ ٓخءص ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ‪ ،‬كٔظظَ ‪٘ٛ‬خى ‪ٞٛ‬حٖٓ ُِظلٖٔ ‪ٝ‬حُظويّ‪.‬‬ ‫‪ٝ ٖٓٝ‬حؿذ حُيػخس ‪ٝ‬حُٔؼول‪ ٖ٤‬ػخٓش إٔ ‪٘٣‬ظـِ‪ٞ‬ح رظ‪٤ُٞ‬ي ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُ٘ظَ‪٣‬خص حُظ‪ ٢‬طيٍ حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حُطَم حُٔلظ‪ٞ‬كش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬طٔخػي‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬طـخ‪ ُٝ‬حُ‪٤‬ؤّ حٌُ‪٤ٔ٣ ١‬طَ ػِ‪ٝ .ْٜ٤‬أػظوي إٔ ًَ ٗظَ‪٣‬ش ط‪ َٛٞ‬حُ٘خّ اُ‪٣َ١ ٠‬ن ٓٔي‪ٝ‬ى ‪ٗ ٢ٛ‬ظَ‪٣‬ش‬ ‫هخ‪١‬جش‪ ،‬أ‪ٜ٣ ٫ ٝ‬ق إٔ طٔ​ٔ‪ ٠‬أ‪ٗ ً٬ٛ‬ظَ‪٣‬ش؛ ك٘لٖ ٗؼظوي إٔ َّللا –ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ٓ -٬‬خ أٍِٗ ىحء ا‪ ٫‬أٍِٗ ُ‪ ٚ‬ى‪ٝ‬حء؛ ًٔخ ‪ٍٝ‬ى‬ ‫ك‪ ٢‬حُلي‪٣‬غ حَُ٘‪٣‬ق‪.‬‬ ‫ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ‪ٛ‬لش ٓـخ‪َ٣‬س ُِِٔز‪٤‬ش‪ٝ .‬إ ٖٓ حُٔئٓق كوخ ً إٔ ‪٣‬ل‪ ْٜ‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ طؼ٘‪ٞٗ ٢‬ػخ ً ٖٓ‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظٔ‪ُِ ّ٬‬و‪ ّٜٞ‬أ‪ ٝ‬حُظ٘خٍُ ػٖ حُٔزخىة‪ ،‬أ‪ ٝ‬حُظَحه‪ ٢‬ك‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظٔ​ٔخى رخُلن‪ .‬إ ‪ٌٛ‬ح ط٘‪ ٚ٣ٞ‬ؿ‪ٓ َ٤‬و‪ٜٞ‬ى ُ‪ٌٜ‬ح‬ ‫حُٔؼ٘‪ ٠‬حُؼظ‪!ْ٤‬‬ ‫ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ك‪ٗ ٢‬ظَ‪ ١‬طؼ٘‪ ٢‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪412‬‬

‫‪ -1‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُظلٌْ رخُؼ‪ٞ‬ح‪١‬ق‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ح‪٣٩‬ـخر‪ ٖٓ ٢‬ه‪ ٍ٬‬طلٌٔ‪ ٚ‬رؼ‪ٞ‬ح‪١‬ل‪ ٚ‬طـخ‪ ُٝ‬هط‪ ١ٞ‬حُـَ‪ِ٣‬س‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح حُظـخ‪٣ ُٝ‬ؼزَ ك‪ ٢‬حطٔخع ٓيح‪ ٙ‬ػٖ ٓي‪ ٟ‬حٓظطخػش ‪ٛ‬خكز‪ ٚ‬طلو‪٤‬ن اٗٔخٗ‪٤‬ظ‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ ٍ٬‬رؼي‪ ٙ‬ػٖ (حُل‪ٞ٤‬حٕ) حٌُ‪٫ ١‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬ؿَحثِ‪ ٫ٝ ،ٙ‬طؤؿ‪ٍ َ٤‬ؿزخط‪ٝ ،ٚ‬حٌُ‪٣ ٫ ١‬و‪ ٟٞ‬أ‪٠٣‬خ ً ػِ‪ ٠‬حُٔوخ‪َ١‬س‪ٗٝ ...‬ؼ٘‪ ٢‬رخُٔ‪٤‬طَس ػِ‪٠‬‬ ‫حُؼ‪ٞ‬ح‪١‬ق إٔ ‪ِ٣‬زْ حُٔ​ِْٔ ٌَُ كخُش ُز‪ٜٓٞ‬خ؛ اً ُ‪ ٖٓ ْ٤‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش إٔ ‪٣‬لَٔ حُٔ‪ٞ‬ظق ‪ ّٞٔٛ‬ر‪٤‬ظ‪٬ٌ٘ٓٝ ٚ‬ط‪ ٚ‬حُوخ‪ٛ‬ش‬ ‫اُ‪ٌٓ ٠‬ظز‪ ٚ‬أ‪ٓ ٝ‬يٍٓظ‪ٚ‬؛ كخ‪٧‬ىحء حٌُقء ‪٣‬ظطِذ ٓ‪ٞ‬ظلخ ً ك‪ ٢‬أكٖٔ أك‪ٞ‬حُ‪ٝ ٚ‬أػِ‪ ٠‬ىٍؿخص ُ‪٤‬خهظ‪ ٚ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُزيٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼٌْ‬ ‫‪ٛ‬ل‪٤‬ق‪ٝ .‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش ‪٣‬ظطِذ طيٍ‪٣‬ذ حُؼخ‪١‬لش‪ٝ ،‬طو‪٣ٞ‬ش آُ‪٤‬ش حُ‪٠‬ز‪ ٢‬حُيحهِ‪.٢‬‬ ‫‪ -2‬حُل‪ ْٜ‬حُؼٔ‪٤‬ن ُظلي‪٣‬خص حُؼ‪ٓٝ َٜ‬طخُز‪ٝ ٚ‬أٌٗخٍ ح‪ٓ٫‬ظـخرش حُٔطِ‪ٞ‬رش ُِؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ،ٚ٤‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُويٍس ػِ‪٠‬‬ ‫حُظـ‪ .َ٤٤‬طـ‪ َ٤٤‬حُ٘لْ ‪ٝ‬طـ‪ َ٤٤‬حُٔل‪ٝ ٢٤‬طـ‪ َ٤٤‬حَُإ‪٣‬ش ُ‪٤ٗ٨‬خء‪٘٣ٝ .‬طِن حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬ربٌٓخٗ‪٤‬ش حُظـ‪ٍَٟٝٝ َ٤٤‬ط‪ ٖٓ ٚ‬ه‪ٍ٬‬‬ ‫اىٍحى إٔ َّللا –طؼخُ‪ -٠‬ه‪ ٠٠‬ػِ‪ ٠‬حٌُ‪ ٕٞ‬رخُظوِذ ‪ٝ‬حُظل‪ٝ ،ٍٞ‬إٔ ‪٣‬ظَ ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُ‪ٍَٝ٤ٜ‬س حُٔ​ٔظَٔس‪ًٔ ،‬خ ‪٘٣‬طِن‬ ‫أ‪٠٣‬خًَ​َ ٖٓ ٓزيأ ‪ٍَٟٝ‬س ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ حُظـخٍد حُٔخروش كِ‪ٛٞ‬خ ‪َٛٓٝ‬خ‪ٓ ٖٓٝ ،‬زيأ ‪ٍَٟٝ‬س ح‪ٗ٫‬ظوخٍ ٖٓ حُؼَٔ حُوخٍؽ‬ ‫ػٖ ىحثَس حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬اُ‪َٓ ٠‬كِش حٓظِ‪ٜ‬خّ حُلن ‪ٝ‬حُو‪ٝ َ٤‬حُل‪ِ٤٠‬ش‪ٝ ،‬طٔؼِ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُِٔ‪ٞ‬ى حُـي‪٣‬ي‪.‬‬ ‫إ حَُطخرش ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُؼيّ‪ٝ ،‬إ ح‪ٓ٫‬ظٔ‪٨ُ ّ٬‬هطخء ‪ٝ‬حُو٘‪ٞ‬ع رخُلخُش حُلخ‪َٟ‬س ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُوَ‪ٝ‬ؽ ٖٓ حُٔل‪ ٢٤‬حُل‪ ٢‬اُ‪٠‬‬ ‫ٓل‪ ٢٤‬حُـٔخى‪.‬‬ ‫‪ -3‬حُ‪ٜ‬لش حُ٘لٔ‪٤‬ش ًٍٖ أٓخٓ‪ ٖٓ ٢‬أًٍخٕ ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش؛ اً ‪َُِٔ ٌٖٔ٣ ٫‬ء إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ٟٝ ٢‬غ ا‪٣‬ـخر‪٘٣ ٞٛٝ ٢‬ؼَ ر٘‪ٞ‬ع‬ ‫ٖٓ (حُٔؤّ حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ ٖٓٝ )١‬ػْ ًخٕ ُظًِ‪٤‬ش حُ٘لْ ‪ٝ‬ط٘و‪٤‬ش حَُٔحثَ حٌُٔخٗش حُؼظٔ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ح‪.ّ٬ٓ٩‬‬ ‫ٓخ ٖٓ اٗٔخٕ ا‪٣ ٫‬ؼظَ‪ ٚ٣‬أ‪ٟٝ‬خع ‪٣‬لوي ك‪ٜ٤‬خ ُ‪٤‬خهظ‪ ٚ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش‪ ٌُٖ ،‬حُٔ‪ ْٜ‬أ‪ٔ٣ ٫‬ظَٔ ًُي‪ٜ٣ٝ ،‬زق ‪ٛ‬لش ٓ‪ُٓ٬‬ش ُ‪.ٚ‬‬ ‫‪ُِٝ‬و‪ ٖٓ ٙ٬‬طِي حُلخُش َٗع َّللا –طؼخُ‪ -٠‬حُظ‪ٞ‬رش ُـَٔ حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخٌُٗذ‪َٗٝ ،‬ع ًٌُي حُ٘‪ٞ‬حكَ ‪ٝ‬أػٔخٍ حُو‪ٝ َ٤‬حُزَ‬ ‫ٖٓ أؿَ طـخ‪ ُٝ‬حُٔ‪ٜ‬خُق حُ‪٤٠‬وش اُ‪ ٠‬أكن أٍكذ‪ ٖٓٝ ،‬أؿَ طـي‪٣‬ي حُٔؼخٗ‪ ٢‬حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش‪ٗٝ ،‬ل‪ ٞ‬ؿزخٍ حُظوخػْ ‪ٝ‬حُؤ‪ٍٞ‬‬ ‫ػٖ ٗلْ حُٔ​ِْٔ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ح‪٣٩‬ـخر‪٣ ٢‬ظٔظغ رَإ‪٣‬ش ؿ‪٤‬يس ُِلَ‪ ٙ‬حُٔظخكش ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٗض ٓلي‪ٝ‬ىس‪ٌُٝ ،‬ح كبٕ ٗؼخٍ‪ ٙ‬حُيحثْ‪ :‬أػَٔ ٓخ ‪ٞٛ‬‬ ‫ٌٖٓٔ ح‪ ٫ٝ ،ٕ٥‬أٗظظَ طلٖٔ حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص‪ .‬إ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ح‪٣٩‬ـخر‪٣ ٢‬ؼظوي إٔ ٓزخَٗس حُٔ​ٌٖٔ ط‪ِّٓٞ‬غ ىحثَس حُؼَٔ‬ ‫‪ٝ‬طٌَُ ػوزخط‪ ٖٓٝ .ٚ‬ه‪ٓ ٍ٬‬زخَٗس حُٔ​ٌٖٔ ‪ٜ٣‬زق ٓخ ‪ٔٓ ٞٛ‬ظل‪ٝ َ٤‬ػٔ‪ٌ ٤‬تَ حُ‪ٌ٘ٔٓ َّ ٞ٤‬خ ً ‪ ً٬ٜٓٝ‬ؿيحً‪.‬‬ ‫‪ ٌٕٞ٣ ٫ -5‬حُٔ​ِْٔ ا‪٣‬ـخر‪٤‬خ ً اًح ُْ ‪ِٔ٣‬ي ٍ‪ٝ‬ف حُٔزخىٍس حُلَى‪٣‬ش‪ٝ .‬ك‪ٗ ٢‬ظَ‪ ١‬إٔ حُٔزخىٍس حُلَى‪٣‬ش ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طٌ‪ ٕٞ‬ك‪٢‬‬ ‫ُِٓ٘ش ٓل‪٘٤‬ش حُ٘ـخس ك‪ ٢‬كخُش حٗلطخ‪ ١‬ح‪ .ْٓ٧‬طؼ٘‪ ٢‬حُٔزخىٍس حُلَى‪٣‬ش طـخ‪ ُٝ‬أكَحى ٖٓ ح‪ٓ٧‬ش ُٔ​ٔظ‪ٞ‬ح‪ٛ‬خ حُؼخّ ‪ُٔٝ‬وق‬ ‫ك‪٣ٞ٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حٗيكخػ‪ٗ ْٜ‬ل‪ ٞ‬طلو‪٤‬ن ٓخ ‪٣‬ظٔ٘‪ ٠‬حُ٘خّ ك‪٣ ٌُْٜ٘ ،ُٜٚٞ‬لوي‪ ٕٝ‬حُؼِّ ‪ٝ‬ح‪ٍ٩‬حىس ُِزيء ر‪ٝ .ٚ‬هي ػِٔظ٘خ حُظـَرش‬ ‫إٔ ٓؼظْ حُ٘خّ ‪٣‬لز‪ ٕٞ‬حُو‪٣ٝ ،َ٤‬ويٍ‪ ٕٝ‬كخػِ‪ ْٛٝ ،ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬حٓظؼيحى ُِٔ٘خًٍش ك‪٘ٓ ٢‬خٍ‪٣‬ؼ‪ ٌُٖ ،ٚ‬حٌُِٔ٘ش حٌُزَ‪٢ٛ ٟ‬‬ ‫إٔ حُٔ​ٔظؼي‪ُ ْٜ٘ٓ ٖ٣‬وط‪ ٞ‬حُوط‪ٞ‬س ح‪ٟٝ​ٝ ،٠ُٝ٧‬غ أ‪ُ ٍٝ‬ز٘ش هِش هِ‪ِ٤‬ش‪ ٌٙٛٝ .‬حُوِش ‪ِٓ ٢ٛ‬ق حُٔـظٔغ ‪ٝ‬رًَظ‪.ٚ‬‬ ‫حُٔزخىٍ‪ ْٛ ٕٝ‬أٗخّ ‪٣‬لز‪ ٕٞ‬حُو‪٣ٝ ،َ٤‬ؼو‪ ٕٞ‬رؤٗلٔ‪٣ٝ ،ْٜ‬لز‪ ٕٞ‬هيٓش ؿٔخػظ‪ ْٛٝ .ْٜ‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي ٓٔظؼي‪ُ ٕٝ‬ظلَٔ‬ ‫ٗظخثؾ ٓزخىٍحط‪ٓٝ ،ْٜ‬خ هي طـَ‪ ٙ‬ػِ‪٬ٌ٘ٓ ٖٓ ْٜ٤‬ص ‪ٓٝ‬ظخػذ‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬إٔ رخه‪ ٢‬حُ٘خّ ‪َ٣‬كؼ‪ٗ ٕٞ‬ؼخٍ‪٤ُ(:‬زيأ ؿ‪)١َ٤‬‬ ‫‪ٗٝ‬ؼخٍ‪(:‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ٘ظظَ حُ٘ظخثؾ)! ُ‪ٔ٤‬ؤٍ ًَ ‪ٝ‬حكي ٓ٘خ ٗلٔ‪ٓ ًْ :ٚ‬زخىٍس ه‪َ٤‬س ك‪٤ٍٛ ٢‬ي‪٤ُٝ ،ٙ‬لخ‪ ٍٝ‬طز‪ٞٓ ٖ٤‬هؼ‪ ٚ‬ك‪٢‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔؤُش‪.‬‬ ‫*‬ ‫حُٔ‪٬‬كع ك‪ً ٢‬ظخرخطٌْ حُظًَ‪ ِ٤‬ػِ‪ ٠‬كٌَس ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُِظلي‪٣‬خص ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ ح‪ِٜٗ٫‬حّ أٓخٓ‪ٜ‬خ‪ .‬كٔخ حٌُ‪ ١‬طلز‪ ٕٞ‬إٔ طو‪ُٙٞٞ‬‬ ‫ُوخٍة حُٔ٘خٍ ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُو‪٤٠‬ش؟‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪413‬‬

‫*‬ ‫ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُؼٔ‪٤‬ن رطز‪٤‬ؼش حُل‪٤‬خس‪ ٖٓٝ ،‬ؿ‪ٓ َ٤‬ؼَكش ؿ‪٤‬يس رٖٔ٘ َّللا –طؼخُ‪ -٠‬ك‪ ٢‬حُوِن كبٕ حُ٘خّ ‪٘٣‬يكؼ‪ٕٞ‬‬ ‫رلطَط‪ٗ ْٜ‬ل‪ ٞ‬حُظٌ‪٤‬ق ٓغ حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص حُظ‪ٞ٣ ٢‬حؿ‪ٜٜٗٞ‬خ‪ًُٝ .‬ي حُظٌ‪٤‬ق ؿخُزخ ً ٓخ ‪ِٓ ٌٕٞ٣‬ز‪٤‬خ ً ك‪٤‬غ ‪٣‬ظَحؿغ ٓؼظْ حُ٘خّ‬ ‫طـخ‪ ٙ‬حُظلي‪٣‬خص‪٣ٝ ،‬ظوٌ‪ٜ٘ٓ ٕٝ‬خ ًٍ‪٣‬ؼش ُِظٌخَٓ ‪ٝ‬حُظوخػْ‪ٝ .‬هي ًخٕ ‪ٌٛ‬ح ك‪ ٢‬حُٔخ‪ٓٝ ،٢ٟ‬خ ُحٍ ٓٔظَٔحً ُي‪ ٟ‬أٗخّ‬ ‫ًؼ‪ ٌُٖ .ٖ٣َ٤‬ريأ حُ‪٣ ّٞ٤‬ظزِ‪ُ ٍٞ‬ي‪ ٟ‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ٓ ْٓ٧‬ل‪( ّٜٞ‬حُظلي‪ٝ ١‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش)‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ٛ‬خٍ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬أر٘خث‪ٜ‬خ ‪٣‬ظِْٔ ك‪ْٜ‬‬ ‫ه‪ٞ‬حٗ‪ٍ ٖ٤‬ى‪ٝ‬ى حُلؼَ ًٔخ ‪٣‬ظِْٔ ه‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬حُلؼَ‪ٝ .‬طل‪ُٞ‬ض حَُإ‪٣‬ش ُِ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص ‪ٝ‬حُٔلٖ‪ ،‬كِْ طؼي ٓ‪ٜ‬يٍحً ُ٘وخء ‪٘٣ ٫‬ظ‪،٢ٜ‬‬ ‫‪ٝ‬اٗٔخ ‪ٛ‬خٍ ‪٘٣‬ظَ اُ‪ٜ٤‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ٍرٔخ ًخٗض ٗؼٔخ ً ‪٣‬ئى‪ ١‬كويحٗ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬حُظَ‪ٝ َٛ‬حُٔ‪ٞ‬ص ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬يػخٍ‪ٝ .‬هي هخٍ أكي ًزخٍ‬ ‫حُٖٔ‪ً٘ :‬ض أكِْ رخُ‪ ّٞ٤‬حٌُ‪ ١‬أطَى ك‪ٝ ٚ٤‬ظ‪٤‬لظ‪ٝ ،٢‬أهِي ك‪ ٚ٤‬اُ‪ ٠‬حَُحكش حُظ‪٣ ٫ ٢‬ؼٌَ ‪ٛ‬ل‪ٛٞ‬خ حُـيٍ ٓغ حُ٘خّ‬ ‫‪ٝ‬حُـِ‪ ّٞ‬حُط‪ َ٣ٞ‬هِق حٌُٔظذ ك‪ ٢‬حُؼَٔ‪ٝ .‬ك‪ِٗ ٖ٤‬ض ًُي أىًٍض ه‪ٔ٤‬ش ٓخ كويط‪ ،ٚ‬ك‪٤‬غ ‪َٛ‬ص أػخٗ‪ٗ ٖٓ ٢‬لٔ‪٤‬ش‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظَهخء ‪ٝ‬ح‪ٔٛ٩‬خٍ‪ٝ ،‬طزيى حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ػ‪٬‬هخص حُِٓخُش ‪ٝ‬ػ‪٬‬هظ‪ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪َٛٝ ،‬ص أٗؼَ أًؼَ كؤًؼَ إٔ حُل‪٤‬خس‬ ‫ُ‪ٔ٤‬ض رلخؿش اُ ّ‪ !٢‬إ ‪ٌٛ‬ح حَُؿَ رؼي إٔ طَى ػِٔ‪ ٚ‬كوي حُل‪٠‬خثَ حُظ‪ً ٢‬خٕ ‪٣‬ظٔظغ ر‪ٜ‬خ ٖٓ ‪ٍٝ‬حء حُؼ٘خء حٌُ‪ً ١‬خٕ ‪٣‬ـي‪ٙ‬‬ ‫ك‪ ٢‬ػِٔ‪ ٚ‬حُ‪ .٢ٓٞ٤‬ك‪٤‬خس حَُهخء ‪ٝ‬حُؼ‪ ٖ٤‬حُٔ‪ً َٜ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ طو‪ ٕٞ‬أ‪ٛ‬لخر‪ٜ‬خ؛ ‪ٜٗ٧‬خ ‪ ٫‬ط‪ُِّٞ‬ي حُٔؼ‪ َ٤‬حٌُ‪٣ ١‬للِ‪ ْٛ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ح‪٩‬ريحع ‪ٝ‬حُظط‪ٌٛ٣ٝ .َ٣ٞ‬ذ رؼ‪ ٞ‬حُزخكؼ‪ ٖ٤‬اُ‪ ٠‬إٔ ٖٓ ح‪ٓ٧‬زخد حُٔ‪ٜٔ‬ش ُظوِق أكَ‪٣‬و‪٤‬خ ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى طلي‪٣‬خص طيكغ‬ ‫ح‪٧‬كخٍهش اُ‪ ٠‬حُؼَٔ‪ ،‬كوي ًخٕ حُٔخء ‪ٝ‬حُـٌحء ٓظ‪ٞ‬كَ‪ٓٝ ،ٖ٣‬غ حػظيحٍ حُٔ٘خم ُْ ‪ ٌٖ٣‬حُ٘خّ ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخُلخؿش اُ‪ٝ ٠‬ه‪ٞ‬ى‬ ‫ُِظيكجش‪.‬‬ ‫‪ٝ​ٝ‬كَص ُ‪ ْٜ‬حُـخرخص ٓ‪ُٜٞ‬ش ٓ٘وطؼش حُ٘ظ‪ُ َ٤‬ز٘خء حُٔ​ٔخًٖ ‪ٝ‬حُؼٖ٘ ‪ٝ‬ح‪ًٞ٧‬حم‪ٌٛ .‬ح ًِ‪ ٚ‬ؿؼَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ح‪٧‬كَ‪٣‬و‪٘٣ ٢‬ؼَ‬ ‫أ‪٢ٗ ٫‬ء ‪٣‬يػ‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬حُؼـِش‪ ٫ٝ ،‬اُ‪ ٠‬حٌُي ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬ذ ٓخ ىحّ حُلي ح‪٧‬ىٗ‪ ٖٓ ٠‬حُل‪٤‬خس ٓظ‪ٞ‬كَحً‪.‬‬ ‫حُؼ‪٬‬هخص حُـيُ‪٤‬ش طوظ‪ ٢٠‬ىحثٔخ ً حُظ٘خكْ ‪ٝ‬حُظؼخ‪ ،ٕٝ‬كل‪ ٖ٤‬ط‪ٜ‬طيّ كٌَس رلٌَس ‪٣‬ظ‪ُٞ‬ي ػ٘‪ٜ‬خ كٌَس ػخُؼش ‪ ٢ٛ‬أػِ‪ٜٔ٘ٓ ٠‬خ‬ ‫ٓٔظ‪ ،ٟٞ‬ك‪٤‬غ طٌ‪ ٕٞ‬هي طـخ‪ُٝ‬ط‪ٜٔ‬خ ٓؼخً‪ٛٝ ،‬خٍص ه‪ٛ٬‬ش ‪٧‬ؿَٔ ٓخ ك‪ٜٔ٤‬خ‪ .‬ػ‪٬‬هخص حُظ٘خكْ ‪ٝ‬حُظؼخ‪ ٌٙٛ ٕٝ‬طظْ ك‪٢‬‬ ‫ٗطخم ط‪ٞ‬حُٗخص ٓٔظَٔس ‪ ٫‬ؿ٘‪ُِ ٠‬ل‪٤‬خس ػ٘‪ٜ‬خ‪ٜ٘ٓٝ ،‬خ ط‪ُٞ‬يص ٓلخ‪ً ْ٤ٛ‬ؼ‪َ٤‬س ك‪ ٢‬حُوَٕ حُظخٓغ ػَ٘‪ٜ٘ٓ ،‬خ‪ :‬حُظٌ‪٤‬ق‬ ‫‪ٝ‬حُ‪َٜ‬حع ٖٓ أؿَ حُل‪٤‬خس‪ٝ ،‬حُظ‪ٞ‬طَ ‪ٝ‬حُٔوخ‪ٓٝ‬ش ‪ٝ‬حُٔـخر‪ٜ‬ش ‪ٝ‬ح‪ُٓ٧‬ش ‪ٝ‬حٓظ‪٤‬ؼخد ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش ٗظَ ح‪٥‬هَ ‪ٝ‬حٌُٔ‪ٝ ٕٞ‬حُظـخ‪ُٝ‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪َٜٝ‬د ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪٤‬خٍ ‪ٝ‬حُظ٘خٍُ‪ٝ .‬هي حٓظطخع (ط‪٘٣ٞ‬ز‪ )٢‬حُٔئٍم ح‪ٗ٩‬ـِ‪ ١ِ٤‬حُٔ٘‪ ٍٜٞ‬إٔ ‪ٔ٣‬ظؼَٔ حُٔل‪ِٜ‬ش حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬كَص‬ ‫ُي‪ ٟ‬حُزَ٘‪٣‬ش ٗظ‪٤‬ـش ٗظَ‪٣‬ش حُظلي‪ٝ ١‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ك‪ ٢‬طلٔ‪ٞ٘ٗ َ٤‬ء حُل‪٠‬خٍحص ‪ٝ‬طلِ​ِ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أىٍى ط‪٘٣ٞ‬ز‪ ٢‬إٔ حُظلي‪ ١‬حُ٘ي‪٣‬ي ‪ ٌٕٞ٣‬ػٔ‪٤‬وخً؛ ‪٣ ٚٗ٧‬وَؽ ٖٓ ً‪ ٚٗٞ‬طلي‪٣‬خ ً اُ‪٤ٗ ًٚٗٞ ٠‬جخ ً ٓؼـِحً أ‪ٓ ٝ‬لزطخ ً‪ًٔ .‬خ إٔ‬ ‫كوي حُظلي‪٣ ١‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حٌُر‪ٝ ٍٞ‬حُظَ‪ ٖٓٝ .َٛ‬ػْ ٗ٘ؤص كٌَس (حُ‪ ٢ٓٞ‬حٌُ‪ٛ‬ز‪ ٞٛٝ )٢‬ػزخٍس ػٖ ٓـٔ‪ٞ‬ػش حُظَ‪ٝ‬ف حُظ‪٢‬‬ ‫طلَ‪ ٝ‬حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ ى‪ ٕٝ‬إٔ طٌَ٘ ػخثوخ ً ًز‪َ٤‬حً ك‪ٓ ٢‬ز‪ ُْٜٞٛٝ َ٤‬اُ‪ٓ ٠‬خ ‪٣َ٣‬ي‪٘ٛ ٖٓٝ .ٕٝ‬خ أ‪٠٣‬خ ً ٗ٘ؤص كٌَس‬ ‫‪ٍَٟٝ‬س ه‪٤‬خّ حُي‪ُٝ‬ش رز٘خء حَُٔحكن حُؼخٓش ٖٓ ‪َ١‬م ‪ٓٝ‬طخٍحص ‪ٓٝ‬يحٍّ ‪٘ٓٝ‬خف‪ ...‬كظ‪ ٠‬طئٖٓ ُِ٘خّ حُٔ٘خم حٌُ‪١‬‬ ‫‪ٔ٣‬خػي‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬ط‪٬‬هش حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش‪ٓ ٌُٖ .‬غ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٫‬ري ٖٓ حُو‪ :ٍٞ‬اٗ٘خ ك‪ ٢‬حُِلظش حُظ‪ٌٗ ٢‬ظ٘ق ك‪ٜ٤‬خ طلي‪٣‬خ ً ٖٓ‬ ‫حُظلي‪٣‬خص ٗـي أٗلٔ٘خ ٗز‪ ٚ‬ػخؿِ‪ ٖ٣‬ػٖ حُو‪٤‬خّ رؤ‪٢ٗ ١‬ء‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ـي ‪١‬لَ ك‪ ٢‬حُوخٓٔش ٖٓ ػَٔ‪ٗ ٙ‬لٔ‪ ٚ‬ػخؿِحً ػٖ ًظخرش‬ ‫حٓٔ‪ ٚ‬هزَ إٔ ‪٣‬يهَ حَُ‪ٟٝ‬ش‪ ٌُٖ .‬ك‪ٔٗ ٖ٤‬ظويّ ٓخ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ كٌَ‪ٗٝ ،‬لَى ‪٘ٗٝ‬ظْ ٓخ ُي‪٘٣‬خ ٖٓ آٌخٗخص كبٕ ‪ٛ‬ؼ‪ٞ‬رش‬ ‫حُٔ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش طظَحؿغ‪ٜ٣ٝ ،‬زق طـخ‪ ُٝ‬حُظلي‪ ١‬أٓ‪٤ٗ َٜ‬جخ ً ك٘‪٤‬جخ ً‪.‬‬ ‫ٖٓ ‪٘ٛ‬خ كبٕ حُٔطِ‪ٞ‬د ٓ٘خ إٔ ٗلٔي َّللا –طؼخُ‪ -٠‬ػِ‪ ٠‬حُ٘يحثي‪ٜٗ٧ ،‬خ طلظق ُ٘خ ىٍ‪ٝ‬رخ ً َُِه‪ٝ ٢‬حُظويّ ‪ٝ‬حُؼَٔ هي ‪ٗ ٫‬ـي‪ٛ‬خ‬ ‫ك‪ ٢‬كخُش حُ‪ٝ .َٔ٤‬اًح ػٔو٘خ حُ٘ظَ ك‪ ٢‬طخٍ‪٣‬ن حُزَ٘‪٣‬ش ‪ٝ‬ؿيٗخ أٗ‪ٜ‬خ ًخٗض طظويّ ػٖ ‪٣َ١‬ن ح‪ُٓ٧‬خص ‪ٝ‬حُ٘يحثي أًؼَ ٖٓ‬ ‫طويٓ‪ٜ‬خ ػٖ ‪٣َ١‬ن حَُهخء ‪ُٜٞٓٝ‬ش حُل‪٤‬خس‪َٓ ًَٝ .‬حى‪ٌٛ ٖٓ ١‬ح إٔ ٗلخ‪ ٍٝ‬طؤٓ‪ ْ٤‬ػوِ‪٤‬ش حُٔ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش ُِ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص‪ٝ ،‬إٔ‬ ‫ٗطَى ٍ‪ٝ‬ف ح‪ٓ٫‬ظوٌحء ‪ٝ‬حُ‪ٔ٣ِٜ‬ش حُظ‪ ٢‬طٔ‪٤‬طَ ػِ‪ً ٠‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ رٔـَى إٔ ‪٣‬ـي‪ٝ‬ح أٗلٔ‪ٛ ٢ٓٝ ْٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص ٗي‪٣‬يس‪ُٞ .‬‬ ‫إٔ ٗز‪٘٤‬خ –ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ -ّ٬‬حٓظِْٔ ُِ‪٠‬ـ‪ ١ٞ‬حُ٘ي‪٣‬يس ‪ٝ‬حُٔـَ‪٣‬خص حٌُز‪َ٤‬س حُظ‪٫ ٢‬هخ‪ٛ‬خ ك‪ٌٓ ٢‬ش إً ُ‪ٞ‬ثيص حُيػ‪ٞ‬س‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪414‬‬

‫ك‪ٜٓ ٢‬ي‪ٛ‬خ‪٬ٛ ٌُٖٝ ،‬رظ‪ ٚ‬حُ٘ي‪٣‬يس ‪ٝ‬حٓظٔ​ٔخً‪ ٚ‬حُٔطِن رٔزخىث‪ٛٝ ٚ‬زَ‪ ٙ‬حُٔ٘وطغ حُ٘ظ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُز‪٬‬ء‪ ...‬كظق ُ‪ٌُٜٙٝ ٚ‬‬ ‫ح‪ٓ٧‬ش أر‪ٞ‬حرخ ً ٖٓ حُو‪ٓ َ٤‬ظٔظَٔ –إ ٗخء َّللا طؼخُ‪ -٠‬اُ‪ ّٞ٣ ٠‬حُو‪٤‬خٓش‪.‬‬ ‫اٗ‪ ٢‬أٗ‪ٜ‬ق ٗلٔ‪ٝ ٢‬اه‪ٞ‬حٗ‪ ٢‬رٔلخ‪ُٝ‬ش حُظوِ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُ٘‪ٝ ٟٞ‬حُظؤكق هيٍ ح‪ٌٓ٩‬خٕ‪ٝ ،‬ح‪َٜٗ٫‬حف اُ‪ ٠‬حُؼَٔ ح‪٣٩‬ـخر‪٢‬‬ ‫حُٔؼَٔ ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬حً؛ ‪ ٖٓٝ‬ه‪ ٍ٬‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س حُٔظَحًٔش ط٘‪ ٜٞ‬ح‪ٓ٧‬ش‪٣ٝ ،‬ظـ‪ٝ َ٤‬ؿ‪ ٚ‬حُل‪٤‬خس‪ًُ ٌُٖ ،‬ي ‪٣‬لظخؽ‬ ‫اُ‪ٝ ٠‬هض‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظؼِْ ً‪٤‬ق ٗؼَٔ ػِ‪ ٠‬حُ٘لْ حُط‪.َ٣ٞ‬‬ ‫*‬ ‫‪ َٛ‬ط‪ٞ‬حكو‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬إٔ ٓؼظْ ًظذ حُظَر‪٤‬ش ُْ طظؼي ً‪ٜٗٞ‬خ ك٘يحً ٌٓؼلخ ً ٖٓ حُي‪٫‬ثَ ‪ٝ‬حُ٘‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي ‪ٝ‬حُ٘و‪ٝ ،ٍٞ‬طلظوَ اُ‪ ٠‬حُزَحٓؾ‬ ‫حُ‪ٞ‬حػ‪٤‬ش‪ٝ ،‬حُو٘‪ٞ‬حص حُ٘خهِش ‪ُٓ َٛ٧‬خٗ٘خ؟‬ ‫*‬ ‫ػِ‪ ّٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪ ٢‬حُؼخُْ ػخٓش –‪ُٝ‬ي‪٘٣‬خ هخ‪ٛ‬ش‪ ُْ -‬طظويّ رخٌَُ٘ حُٔطِ‪ٞ‬د؛ ٗظَحً ُِظؼو‪٤‬ي حُزخُؾ حٌُ‪ٞ٣ ١‬حؿ‪ٖٓ ًَ ٜٚ‬‬ ‫‪٘٣‬ظـَ ر‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬أ‪٠٣‬خ ً ُوِش ح‪ٓ٫‬ظؼٔخٍحص ك‪ ٢‬حُزلغ حُؼِٔ‪ ٢‬حُٔظؼِن ر‪ٜ‬خ‪ٝ .‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُلخٍ كبٕ حُظلِ‪ َ٤‬حُؼٔ‪٤‬ن ‪ٌٕٞ٣‬‬ ‫‪ٟ‬ؼ‪٤‬لخً‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬يػ‪ ٞ‬حُ٘خّ اُ‪ ٠‬ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬اُ‪ ٠‬ك٘ي حُو‪ٝ ٜٚ‬حُلٌخ‪٣‬خص ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ؼِش حُظ‪ ٢‬ط٘‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُٔؼخٗ‪ ٢‬حُظَر‪٣ٞ‬ش‪،‬‬ ‫ٌُٖ ؿي‪ًُ ٟٝ‬ي ٓغ ‪ٟ‬ؼق حُز٘‪٤‬ش حُٔلخ‪٤ٔٛ‬ش ٓظٌ‪ ٕٞ‬هِ‪ِ٤‬ش‪ .‬حُظَر‪٤‬ش ك‪ٗ ٢‬ظَ‪ ١‬طؼ٘‪ ٢‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُـ‪ٞ‬حٗذ حُٔوظِلش ك‪٢‬‬ ‫ٗو‪٤ٜ‬ش حُطلَ ٖٓ أؿَ طؤ‪٤ُ ِٚ٤ٛ‬ل‪٤‬خ حُل‪٤‬خس حُط‪٤‬زش حُظ‪ ٢‬طِ‪٤‬ن رخُٔ​ِْٔ حُلن‪ٌُٝ .‬ح كبٕ ػِ‪ ٠‬حُزخكغ حُظَر‪ ١ٞ‬إٔ ‪٣‬ؤهٌ‬ ‫ك‪ ٢‬طلي‪٣‬ي‪ٛ٨ُ ٙ‬يحف حُظَر‪٣ٞ‬ش‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ط‪٤ُٞ‬ي‪ُِٔ ٙ‬لخ‪ٝ ْ٤ٛ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ حُظَر‪٣ٞ‬ش رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ حُٔؼط‪٤‬خص حُـي‪٣‬يس ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص‬ ‫حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔؼ‪٤٘٤‬ش‪ٔ٣ ٚٗ٧ ...‬ؼ‪ ٠‬أٓخٓخ ً ُظ‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ر٘‪٤‬ش ٓؼَك‪٤‬ش ‪٣‬ؼظٔي‪ٛ‬خ حَُٔر‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص ‪ٝ‬حُٔيحٍّ ك‪٢‬‬ ‫طَر‪٤‬ش ؿ‪٘​٘٣ َ٤‬ؤ ‪٣ٝ‬ؼَٔ ك‪ ٢‬أؿ‪ٞ‬حء طِي حُٔؼط‪٤‬خص‪.‬‬ ‫حُلو‪٤‬وش إٔ ٓؼخٗخط٘خ حُظَر‪٣ٞ‬ش ًحص ٍإ‪ ّٝ‬ػي‪٣‬يس‪ ٌُٖ ،‬أ‪ٜٔٛ‬خ ػ‪٬‬ػش‪:‬‬ ‫‪ٟ )1‬ؼق ٓخ ‪٘٣‬لن ػِ‪ ٠‬حُزلغ حُظَر‪ٝ ،١ٞ‬هِش أػيحى حُزخكؼ‪ ٖ٤‬ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص حُظَر‪٤‬ش‪ٌٛٝ .‬ح ‪ ٌَ٘٣ ٫‬حٓظؼ٘خء ٖٓ‬ ‫‪ٔٓ %5‬خ ‪٘٣‬لن ك‪٢‬‬ ‫‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬ظ٘خ حُؼخٓش‪ ،‬ك‪٤‬غ إ ٓخ ‪٘٣‬لن ػِ‪ ٠‬حُزلغ حُؼِٔ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪ ٌَ٘٣ ٫ ،٢ٓ٬ٓ٩‬أًؼَ ٖٓ‬ ‫حُي‪ ٍٝ‬حُٔظويٓش! ‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬إٔ ٗؼظٔي ػِ‪ ٠‬حُزلغ حُظَر‪ ١ٞ‬حٌُ‪٣ ١‬و‪ ّٞ‬ر‪ ٚ‬ح‪٥‬هَ‪ًُٝ ،ٕٝ‬ي ‪ٔ٣‬زذ ُ٘خ ٌٓ٘‪٬‬ص‬ ‫ًؼ‪َ٤‬س رٔزذ حهظ‪٬‬ف ًؼ‪٘ٓ ٖٓ َ٤‬طِوخط٘خ ‪ٓٝ‬لخ‪٘ٔ٤ٛ‬خ حٌُزَ‪ ٟ‬ػٔخ ‪ٓ ٞٛ‬خثي ك‪ ٢‬حُـَد‪ٝ ،‬رٔزذ حهظ‪٬‬ف حُز‪٤‬جش أ‪٠٣‬خً‪،‬‬ ‫ٓٔخ ‪٣‬ئى‪ ١‬رخُظخُ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬حهظ‪٬‬ف ٗ‪ٞ‬ػ‪٤‬ش ح‪٧‬ى‪ٝ‬حء ‪ٞٗٝ‬ػ‪٤‬ش حُؼ‪٬‬ؽ أ‪٠٣‬خ ً‪.‬‬ ‫‪ٝ )2‬ؿ‪ٞ‬ى كـ‪ٞ‬س ًز‪َ٤‬س ر‪ ٖ٤‬حُزخكؼ‪ ٖ٤‬حُظَر‪ٝ ٖ٤٣ٞ‬ر‪ ٖ٤‬حَُٔر‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص ‪ٝ‬حُٔيحٍّ؛ ك٘لٖ ‪ِٔٗ ٫‬ي ح‪ٝ َ١٧‬ح‪٤ُ٥‬خص‬ ‫حُظ‪ ٢‬طل‪ ٍٞ‬حُزل‪ٞ‬ع حُظَر‪٣ٞ‬ش اُ‪َٝ٘ٓ ٠‬ػخص ‪ٝ‬رَحٓؾ‪ ،‬طؼَٔ ػِ‪ٜ٤‬خ ح‪ٝ َٓ٧‬حُٔيحٍّ‪.‬‬ ‫‪٘ٛ )3‬خى اػَح‪ ٝ‬ػخّ ٖٓ هزَ ٓؼظْ ح‪٥‬رخء ‪ٝ‬ح‪ٜٓ٧‬خص ػٖ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخُؼوخكش حُظَر‪٣ٞ‬ش ظ٘خ ً ٓ٘‪ ْٜ‬أٗ‪ٔ٣ ْٜ‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬حُو‪٤‬خّ‬ ‫ر‪ٞ‬حؿزخط‪ ْٜ‬حُظَر‪٣ٞ‬ش رخ‪ِٞٓ٧‬د ٗلٔ‪ ٚ‬حٌُ‪ٓ ١‬خٍٓ‪ ٚ‬آرخإ‪ ٖٓ ْٛ‬هزَ‪.‬‬ ‫‪ٌُٝ‬ح كبٕ ح‪٧‬هطخء حُظَر‪٣ٞ‬ش ٓخ ُحُض طظٌٍَ ػزَ هَ‪ً ٕٝ‬ؼ‪َ٤‬س؛ ‪ ٕ٧‬حُـ‪ َ٤‬حُ‪٬‬كن ‪ٍٝ‬ػ‪ٜ‬خ ػٖ حُـ‪ َ٤‬حُٔخرن‪ٝ .‬اٗ‪ٜ‬خ‬ ‫ُٔلخٍهش ٓئُٔش إٔ طَ‪ ٟ‬حَُؿَ ك‪ ٢‬ى‪ُٝ‬ش ٓظويٓش اًح حٗظَ‪١ ٟ‬خثَحً أ‪ ٝ‬هطخ ً حٗظَ‪ٓ ٟ‬ؼ‪ً ٚ‬ظ‪٤‬زخ ً ‪َٗ٣‬ي‪ِٞٓ٨ُ ٙ‬د ح‪ٓ٧‬ؼَ ك‪٢‬‬ ‫طَر‪٤‬ظ‪ٝ ٚ‬طـٌ‪٣‬ظ‪ ...ٚ‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬أٗي طـي ُي‪٘٣‬خ ٖٓ أٗـذ ػَ٘س ٖٓ حُ‪ُٞ‬ي ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬وَأ أ‪ً ١‬ظخد ك‪ ٢‬حُظَر‪٤‬ش‪ ،‬أ‪ٔ٣ ٝ‬ظٔغ اُ‪٠‬‬ ‫أ‪٣‬ش ٓلخ‪َٟ‬س‪ ،‬أ‪ٔ٣ ٝ‬ؤٍ أ‪ٓ ١‬ظو‪ ٜٚ‬ك‪ ٢‬حُظَر‪٤‬ش‪ٓ ،‬غ ‪ٟ‬وخٓش حُؼَٔ حُظَر‪ ١ٞ‬حٌُ‪ ١‬ط‪ٜ‬ي‪!!ُٚ ٟ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪415‬‬

‫إ ٖٓ ‪ٝ‬حؿذ حُزخكؼ‪ ٖ٤‬حُظَر‪ ٖ٤٣ٞ‬إٔ ‪٣‬ؼَ‪ٝ‬ح حُٔخكش رخٌُظذ حُظ‪ ٢‬طؼخُؾ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظَر‪٣ٞ‬ش حُٔظلخهٔش‪ٝ ،‬حٌُظذ حُظ‪٢‬‬ ‫ط‪ َٔ٤‬حُؼوخكش حُظَر‪٣ٞ‬ش‪ٝ ،‬ط٘​َ٘‪ٛ‬خ‪ٝ ٖٓٝ .‬حؿذ ح‪٥‬رخء إٔ ‪٣‬ـ‪َٝ٤‬ح ٗظَط‪ُِ ْٜ‬ؼَٔ حُظَر‪ ،١ٞ‬ك‪٤‬ـؼِ‪ ٙٞ‬هخثٔخ ً ػِ‪ ٠‬حُؼِْ‬ ‫‪ٝ‬حُٔؼَكش ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ إٔ ‪٣‬ظَ أٓ‪َ٤‬حً ُؼخىحص ‪ٝ‬طوخُ‪٤‬ي ِٓٔ‪ٞ‬ءس رخ‪٧‬هطخء حُـٔ‪ٔ٤‬ش‪.‬‬ ‫*‬ ‫ٖٓ أؿَ ط٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٛٝ‬وَ حُٔ‪ٜ‬خٍحص ‪ ٫‬ري ٖٓ ٗوي ًحط‪٣ ٢‬ظـخ‪ ُٝ‬حُؼؼَحص ‪٣ٝ‬ظطِغ اُ‪ ٠‬ح‪ٍ٫‬طوخء‪ .‬ك‪ُ َٜ‬ي‪ ٌْ٣‬أكٌخٍ‬ ‫ؿ‪٣َٛٞ‬ش ‪َ٣‬طٌِ ػِ‪ٜ٤‬خ اك‪٤‬خء ٍ‪ٝ‬ف حُ٘وي ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش؟‬ ‫*‬ ‫حُ٘وي ٓظ‪ٓ ٖٓ َٜ‬ظخ‪ َٛ‬حٓظ‪٤‬وخظ حُ‪ٞ‬ػ‪ ،٢‬كخُل‪٠‬خٍحص ك‪ ٖ٤‬طيهَ ك‪َٓ ٢‬كِش حُظَحؿغ ‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪٤ٔ٣ ٍٞ‬طَ ػِ‪ٓ ٠‬ؼول‪ٜ٤‬خ‬ ‫ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ رز‪٤‬خٕ ح‪ٗ٩‬ـخُحص حُظ‪ ٢‬كوو‪ٜ‬خ ػظٔخإ‪ٛ‬خ ريٍ حُزلغ ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش حٓظؼخىس ٓخ كوي‪ٝ ٙٝ‬طؼ‪ٓ ٞ٣ٞ‬خ كخص‪٣ .‬ؼ٘‪ ٢‬حُ٘وي‬ ‫‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬رٌحط‪ٝ ٚ‬هيٍط‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬طـخ‪ ُٝ‬حُ٘ٔخًؽ حُ٘خثؼش‪ٝ ،‬حُؼ‪ٞ‬ىس اُ‪ ٠‬ح‪ٝ ٍٞٛ٧‬ح‪ٛ٧‬يحف حٌُزَ‪ ٟ‬ك‪ ًَ ٢‬حُٔ​ٔخثَ حُظ‪٢‬‬ ‫طلظخؽ اُ‪ ٠‬اػخىس ٗظَ‪٣ٝ .‬ؼ٘‪ ٢‬حُ٘وي ًٌُي إٔ حُ‪ٞ‬ػ‪ٓ ٢‬خ ُحٍ ‪٣‬لظلع رطخهش حُظٔ٘غ ػِ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬يٓخؽ ك‪ ٢‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ع‪ًٔ ،‬خ‬ ‫‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ‪ٓ ٚ‬ظلٍَ اُ‪ ٠‬كي ٓخ ٖٓ أَٓ حُزَٓـش حُظ‪٤ٜ٣ ٢‬ج‪ٜ‬خ ح‪٧‬ػيحء ‪ٝ‬حُؼٔ‪٬‬ء ‪ٝ‬حُٔ٘ظلؼ‪ٍٝ ٖٓ ٕٞ‬حء حٗظ٘خٍ حُلٔخى‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪٤‬خد ٓ‪ٞ‬حُ‪ ٖ٣‬حُلن ‪ٝ‬حُؼيٍ‪.‬‬ ‫‪ ٌَ٘٣ ٫‬حُ٘وي أَٓحً ػخٗ‪٣ٞ‬خ ً أ‪ ٝ‬طَك‪٤ٜ٤‬خ ً ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ح‪ ْ٤ُٝ ،ْٓ٧‬ؿ‪٤‬خر‪٤ٗ ٚ‬جخ ً ‪ ٌٖٔ٣‬ح‪ٓ٫‬ظؼخ‪ٟ‬ش ػ٘‪ ٚ‬رؤػٔخٍ أهَ‪ٟ‬؛ إ حُ٘وي‬ ‫‪ ٞٛ‬ؿِء أ‪ ٖٓ َ٤ٛ‬أ‪ ١‬ػَٔ ػظ‪َ٣ ْ٤‬حى ُ‪ ٚ‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء؛ ك٘لٖ رَ٘ ٗ‪٤ٜ‬ذ ‪ٗٝ‬وطت‪ٝ ،‬حُظوِ‪ ٖٓ ٚ‬ح‪٧‬هطخء‬ ‫ُٖ ‪٣‬زيأ ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬طِٔ‪ ٢٤‬أٗؼش حُ٘وي ػِ‪ٜ٤‬خ‪ٔٓ ٌُٖ ،‬خ ‪٣‬ئٓق ُ‪ ٚ‬إٔ حٌُ‪ٔ٣ ٖ٣‬خٍٓ‪ ٕٞ‬حُ٘وي ‪ِ٣‬و‪ ٕٞ‬حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حٌُٔ٘‪٬‬ص‪ٔٓ ،‬خ ىكغ ؿَ حُ٘خّ اُ‪ ٠‬ا‪٣‬ؼخٍ حُ‪ٜٔ‬ض‪ٝ .‬طـخ‪ ُٙٝ‬رؼ‪ ْٜ٠‬اُ‪ ٠‬طِ‪ ٖ٤٣‬حُوطؤ ‪ٝ‬طِٔ‪٤‬ؼ‪ٔٓ ،ٚ‬خ ؿؼَ حٌُٔ٘‪٬‬ص‬ ‫ك‪ ٢‬ػخُٔ٘خ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬طظَحًْ ‪ٝ‬طظ٘خَٓ‪ُ ،‬ظ‪ٜ‬زق رٔؼخرش أ‪ٝ‬رجش ٓٔظ‪٘١ٞ‬ش‪ ،‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪٧‬هطخء ‪ٝ‬حُوطخ‪٣‬خ حُظ‪ٗ ٢‬وغ ك‪ٜ٤‬خ‬ ‫ُ‪ٜٓ ْ٤‬يٍ‪ ٙ‬حُـ‪ٝ َٜ‬هِش حُوزَس‪ٝ ،‬اٗٔخ ٓ‪ٜ‬يٍ‪ ٙ‬حُ‪ٝ ٟٜٞ‬حَُؿزش حُـخٓلش ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن حُٔ‪ٜ‬خُق حُوخ‪ٛ‬ش‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ‬ ‫طٌَحٍ‪ٛ‬خ ‪ ٞٛ‬حُٔظ‪ٞ‬هغ ٗظَحً ُي‪ٓٞٔ٣‬ش أٓزخر‪ٜ‬خ‪ٝ .‬حٌُ‪ٔ٣ ١‬خػي ػِ‪ ٠‬طلـ‪ٜٔ٤‬خ ‪ ٞٛ‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ٗ ٢‬وي‪ٛ‬خ ر٘ظ‪ ٠‬حُ‪ٓٞ‬خثَ‬ ‫‪ٗٝ‬ظ‪ ٠‬حُطَم؛ كخ‪٧‬هطخء ‪ ٫‬طظزي‪ ٟ‬ىحثٔخ ً ُِؼ‪٤‬خٕ‪ ٫ٝ ،‬طظِزْ رِز‪ٝ ّٞ‬حكي؛ ٓٔخ ‪٣‬ؼ٘‪ٍَٟٝ ٢‬س ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ً٘ ٢‬ل‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٞٓٝ‬حؿ‪ٜ‬ظ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ ٖٓٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ كبٕ أر٘‪٤‬ظ٘خ حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٓٝ‬و‪٫ٞ‬ط٘خ ‪٬ٓٝ‬كظخط٘خ حُ٘وي‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش ‪ ٫‬طلظلع رو‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ ‪١ٝ‬ل‪ٛٞ‬خ ػِ‪ٓ ٠‬طق‬ ‫حُ‪ٞ‬ػ‪ ٖٓ ٢‬ؿ‪ٍ َ٤‬ػخ‪٣‬ش ‪ٝ‬ك‪٤‬خ‪١‬ش ‪ٝ‬طيػ‪ْ٤‬؛ كخُظـخٍد حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ُ‪ ْٓ٨‬طيٍ ر‪ٟٞٞ‬ف ػِ‪ ٠‬إٔ حُز٘خء حُلٌَ‪– ١‬ػِ‪٠‬‬ ‫ه‪٬‬ف ٓخ ‪٣‬زي‪ُٔ ٌٖٔ٣ٝ ،ٖٛ -ٝ‬خ طًَٔ‪ ٚ‬كًَش حُِٓخٕ ٖٓ طوخُ‪٤‬ي ‪ٝ‬ػخىحص‪ٓٝ ،‬خ طط‪ ٖٓ ٍٙٞ‬ػوخكخص إٔ ‪ ٙٞ٘٣‬أ‪ ١‬ر٘خء‬ ‫كٌَ‪ٜٔٓ ١‬خ ًخٕ ك‪ ٢‬ح‪ٍ َٛ٧‬حٓوخ ً ‪ٗٝ‬خٓوخً؛ ‪ٝ‬حُ٘وي ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬ـيى ح‪٧‬ر٘‪٤‬ش حُلٌَ‪٣‬ش ك‪ٜ٣ ٖ٤‬وِ‪ٜ‬خ‪٣ٝ ،‬ـؼِ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ‬ ‫حُظ‪ُّٛٞ‬ؾ ‪ٝ‬حُِٔؼخٕ‪ُ٘ٝ .‬خ إٔ ًٌَٗ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم أك‪ ٍٞ‬ح‪َٗ٩‬حهخص حُلٌَ‪٣‬ش حَُحثؼش حُظ‪ً ٢‬خٗض ط‪٢٠‬ء ٓٔخء حُل‪٤‬خس‬ ‫ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ ٢‬حُوَ‪ ٕٝ‬حُؤ​ٔش ح‪ ٖٓ ٠ُٝ٧‬طخٍ‪٣‬ن ح‪ّ٬ٓ٩‬؛ ‪ُٔٝ‬خ ٓخى حُظوِ‪٤‬ي ‪ٝ‬ك‪ٍٞ‬د حُظـي‪٣‬ي ‪ًٍٝ‬يص ٓ‪ٞ‬م حُ٘وي أهٌص‬ ‫ح‪٤ٓ٧‬ش حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش طٔظؼ‪٤‬ي ٓخ كويط‪ ٖٓ ٚ‬أٍ‪ٗٝ ٝ‬ل‪.ًٞ‬‬ ‫ىػ٘‪ ٢‬ح‪ ٕ٥‬أٗ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬حُـ‪ٞ‬حٗذ حُظ‪ ُْ ٢‬طَ٘ كظ‪ٜ‬خ ٖٓ حُ٘وي ك‪ ٢‬حُٔخكش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪٣ ٫ٝ .‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ٓخ ًٌَٓ٘‪ٞٛ ٙ‬‬ ‫أ‪ ْٛ‬حُـ‪ٞ‬حٗذ‪ ٖٓ ٌُٚ٘ ،‬أ‪ٜٔٛ‬خ‪:‬‬ ‫‪ً .1‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗ٘ؼَ إٔ حُٔـخٍ حُل‪ ١ٞ٤‬حُ‪ٜ‬خُق ُلًَظ٘خ ‪٤ٟ‬ن ‪ِٞٔٓٝ‬ء رخُؼوزخص‪ٝ ...‬حُلو‪٤‬وش إٔ ‪ٌٛ‬ح حُ٘ؼ‪٣ ٫ ٍٞ‬لٌ‪٢‬‬ ‫حُ‪ٞ‬حهغ رٔويحٍ ٓخ ‪٣‬لٌ‪ ٢‬حٗطزخػخط٘خ‪ ٌٙٛٝ ،‬ح‪ٗ٫‬طزخػخص ٓزز‪ٜ‬خ ‪ٟ‬ؼق (حَُ‪ٝ‬ف حُؼِٔ‪٤‬ش) ُي‪٘٣‬خ‪ ،‬ك٘لٖ ِٗٔي هيٍس ػِ‪٠‬‬ ‫حُظ٘ظ‪٤ٜٗٝ َ٤‬ش ُِظٔ٘‪ ٢‬ؿ‪ َ٤‬هخرِش ُ‪ٓ٬‬ظ٘لخى‪ .‬حُو‪٤‬خٍ هي ‪٣‬ظ‪٤‬ق ُ٘خ حٍط‪٤‬خى آكخم حُٔ​ٌٖٔ‪ ٌُٖ ،‬حٌُ‪ٌ٘٣ ١‬ق حكظ‪٤‬خؿخص حُؼَٔ‬ ‫‪ٝ‬حُلًَش ‪ٝ‬حُؼوزخص حُظ‪ ٢‬طوق ك‪٣َ١ ٢‬و٘خ‪ٓٝ ،‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗئِٓ‪ ٖٓ ٚ‬طلًَ٘خ ‪ ٞٛ‬حُؼَٔ ٗلٔ‪ٝ ٚ‬حُلًَش ًحط‪ٜ‬خ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪416‬‬

‫إ حُؼَٔ ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼوَ ؿٔ‪ٞ‬ف حُو‪٤‬خٍ‪ ٞٛٝ ،‬حٌُ‪٣ ١‬يُ٘خ ػِ‪ ٠‬حُطَم حُٔ​ٔي‪ٝ‬ىس‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ أٗ‪٣ ٚ‬لطْ أؿ‪ ٍ٬‬ح‪ٛٝ٧‬خّ‪.‬‬ ‫‪ ٞٛٝ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ ٚ‬حٌُ‪٣ ١‬لظق أر‪ٞ‬حرخ ً ُِ٘ٔ‪ٝ ٞ‬حُظـ‪ً٘ َ٤٤‬خ ٗظٖ أٗ‪ٜ‬خ ٓـِوش‪٣ٝ .‬وظَد ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ٓخ ٗـي‪ُ ٙ‬ي‪ ٟ‬حٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫ح‪٧‬ه‪٤‬خٍ ٖٓ حُلٔخٓش حُٔ٘ظؼِش ُِو‪٤‬خّ رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ػٔخٍ‪ ٌُٖ ،‬ى‪ٓ ٕٝ‬لخ‪ُٝ‬ش حُظؤ‪٧ َٛ‬ىحء حُوِ‪ٜ٘ٓ َ٤‬خ‪ًٝ .‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ـ‪٤‬ذ‬ ‫ػٖ أً‪ٛ‬خٗ٘خ إٔ ٌَُ ػَٔ أِٓ‪ٞ‬ر‪ ٚ‬حُل٘‪ ٢‬حٌُ‪٣ ١‬ـذ إٔ ‪٣‬ظزغ ك‪ ٢‬أىحث‪ٝ ٚ‬ط٘ل‪ .ٌٙ٤‬إ ٌِٓ٘ش ًؼ‪٘ٓ َ٤‬خ أٗ‪٣ ُْ ٚ‬يٍى ٓخ ‪َ١‬أ‬ ‫ٖٓ طؼو‪٤‬ي ‪ٛٝ‬ؼ‪ٞ‬رش ػِ‪ ١َٝٗ ٠‬ح‪٧‬ىحء حُ٘خؿق ك‪ ٢‬أؿ‪ٞ‬حء حُٔ٘خكٔش حُؼخُٔ‪٤‬ش حُٔلٔ‪ٓٞ‬ش‪ٌُٝ ،‬ح كبٗ‪٣ ٚ‬ظ‪ ٍٜٞ‬إٔ ٓخ ًخٕ‬ ‫ًخك‪٤‬خ ً ٖٓ ًلخءس ‪ٝ‬أ‪٤ِٛ‬ش ‪ٓٝ​ٝ‬خثَ هزَ ٍرغ هَٕ ‪ً ٞٛ‬خف ح‪!ٕ٥‬‬ ‫ٍرٔخ ً٘خ رلخؿش اُ‪ ٠‬طوخُ‪٤‬ي ػوخك‪٤‬ش طئًي ػِ‪ ٠‬إٔ ه‪ٔ٤‬ش حُلٌَس ‪ٞٛٝ‬حر‪ٜ‬خ ‪٘٣ ٫‬زؼخٕ ٖٓ ط٘خٓو‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬ي‪ ٟ‬اه٘خػ‪ٜ‬خ كلٔذ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬اٗٔخ ٖٓ ٓي‪ ٟ‬ط‪ٞ‬كَ ح‪ِٞٓ٧‬د ‪ٝ‬ح‪١٩‬خٍ ‪ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ حُٔطِ‪ٞ‬رش ُظ٘ل‪ٌٛ٤‬خ‪ٌٛٝ .‬ح ٖٓ ٓ‪ٜٔ‬ش حُ٘وي ح‪٫‬ؿظٔخػ‪.٢‬‬ ‫‪ .2‬هي ٗـي رؼ‪ ٞ‬حَُٓخثَ حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُ٘وي اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ٗ٫‬لَحكخص حُؼوي‪٣‬ش أ‪ ٝ‬حُوِو‪٤‬ش‪ ٖٓ ٌُٖ ،‬حُ٘خىٍ إٔ ٗـي ًظخرخ ً‬ ‫ٓٔظخُحً ‪٠٣‬غ أ‪ٛ‬زؼ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُؼَِ ‪ٝ‬ح‪٧‬هطخء حُول‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬أىص اُ‪ ٠‬ط٘‪ ٚ٣ٞ‬حًَُٔذ حُؼوِ‪ٌُ ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬كَحى ‪ٝ‬حُـٔخػخص‪،‬‬ ‫‪ٝ‬كَٓض ح‪ٓ٧‬ش رخُظخُ‪ ٖٓ ٢‬ػطخث‪ٝ ْٜ‬ك‪٣ٞ٤‬ظ‪ٝ .ْٜ‬هِٔخ طـي ًظخرخ ً ‪٘٣‬ظَِّ ٌُ٘ق حُلٔخى حُٔظؤ‪ َٛ‬ك‪ ٢‬حُِٔ‪ٞ‬ى‪ٝ ،‬حُزلغ ػٖ‬ ‫ؿٌ‪ٝ ٍٙٝ‬ه‪ٞ‬حػي‪ ٙ‬حُلٌَ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪٤‬ش‪ً٘ٝ ،‬ق حُو‪ ٟٞ‬حُيحػٔش ُ‪ٝ ٚ‬حُٔ​ٔظل‪٤‬يس ٓ٘‪.ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬أػظوي إٔ كـْ حٗظ٘خٍ حُلٔخى ح‪٩‬ىحٍ‪ٝ ١‬حُٔ‪٤‬خٓ‪ٝ ٢‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ٝ ٢‬حُٔ‪ ٢ٜ٘‬ك‪ ٢‬حُؼخُْ ح‪٣ ٢ٓ٬ٓ٩‬لظخؽ اُ‪ٓ ٠‬جخص حٌُظذ‬ ‫‪ٝ‬حُزَحٓؾ ‪ٝ‬حُٔوٍَحص حُيٍحٓ‪٤‬ش كظ‪ ٌٖٔ٣ ٠‬حُلي ٓ٘‪ٝ ٚ‬ا‪٣‬وخك‪ ٚ‬ػ٘ي كي‪ٝ‬ى ٓؼ‪٘٤‬ش!‬ ‫‪ .3‬حُؼو‪٤ٗ٬‬ش ٗ‪٢‬ء ٗٔز‪َُِٝ ،٢‬ؿَ حُؼو‪ ٢ٗ٬‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُٔ​ٔخص‪٘ٛ ٌُٖ ،‬خى ٓٔش ٓ‪ٜٔ‬ش ؿيحً‪ ٢ٛ ،‬إٔ حَُؿَ حُؼو‪٢ٗ٬‬‬ ‫‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬ىحثٔخ ً إٔ ‪ٞ٣‬كن ر‪ ٖ٤‬ىٍؿش حُ٘يس حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظٔ​ٔي ر‪ٜ‬خ ك‪٘ٓ ٢‬طِوخط‪ٝ ٚ‬أكٌخٍ‪ ٙ‬حُٔوظِلش‪ٝ ،‬ر‪ ٖ٤‬كـْ حُزَح‪ٝ ٖ٤ٛ‬ح‪٧‬ىُش‬ ‫حُٔظ‪ٞ‬كَس ٌَُ ٓ٘طِن ‪ ًَٝ‬كٌَس‪ٝ .‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح كبٕ (حُ‪ ٬‬ػو‪٤ٗ٬‬ش) طؼ٘‪ ٢‬حُظٔ​ٔي رؤكٌخٍ ‪ ٫‬طٔ٘ي‪ٛ‬خ حُز٘‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص‬ ‫حُٔؼَك‪٤‬ش حُوخثٔش‪ٝ .‬اًح ِٓط٘خ حُ‪ٞ٠‬ء ػِ‪ٝ ٠‬حهؼ٘خ ‪ٝ‬ؿيٗخ إٔ ؿِزش حُؼخ‪١‬لش ػِ‪٘٤‬خ ‪٤ٓٝ‬طَس َٓػش حُظ‪ٜ‬ي‪٣‬ن ‪٤ٟٝ‬ن‬ ‫ٓٔخكخص حُٔلخطلش ‪ٝ‬حُٔ‪ٜ‬خٍكش‪ًُ ًَ ...‬ي ؿؼَ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ‪٘٣‬يكؼ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬ؼ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬حٓظوَحؽ ٗظخثؾ ػخٓش‬ ‫ٖٓ ٓؼط‪٤‬خص ؿِث‪٤‬ش‪ ،‬ػْ حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طؼٔ‪ٜٔ٤‬خ ‪ٝ‬اه٘خع حُ٘خّ ر‪ٜ‬خ‪ٗٝ .‬لٖ اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح ٓ‪ُٞ‬ؼ‪ ٕٞ‬رٖٔ حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ،ٖ٤‬ا‪٬١‬م‬ ‫حُظؼَ‪٣‬لخص حُـخٓؼش حُٔخٗؼش ‪ًٔ-‬خ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُٔ٘خ‪١‬وش‪ -‬ى‪ ٕٝ‬حٓظوَحء ؿ‪٤‬ي‪ٝ ،‬ى‪ٝ ٕٝ‬ػ‪ ٢‬روط‪ٍٞ‬س ًُي ػِ‪٬١ ٠‬هش حُو‪٤‬خٍ‬ ‫‪ٝ‬أػَ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬اؿ‪٬‬م ح‪٧‬ر‪ٞ‬حد حُٔلظ‪ٞ‬كش‪ .‬حُ٘وي حٌُحط‪٣ ٢‬ـذ إٔ ‪ٞ٣‬ؿ‪ ٚ‬اُ‪ٌٛ ٠‬ح حُ٘‪ٞ‬ع ٖٓ حُوطغ ك‪ ٢‬ح‪ٍ٥‬حء ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخّ ى‪ٕٝ‬‬ ‫ح‪٩‬كٔخّ رخُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬أٍ‪ِٛ ٝ‬زش‪.‬‬ ‫حٌُِٔش حُ٘وي‪٣‬ش طلظخؽ اُ‪ ٠‬كٔخ‪٣‬ش‪ٝ ،‬ه‪ َ٤‬كٔخ‪٣‬ش ُ‪ٜ‬خ طٌٖٔ ك‪ٔٓ ٢‬خٍٓش حُ٘وي ‪ٝ‬ح‪٫‬كظلخٍ ر‪ .ٚ‬إ حُ٘وي ‪٣ ٫‬ل‪٤‬خ ا‪ ٫‬رخُ٘وي‬ ‫‪ٓٝ‬ـخىُش حُلٌَس رخُلٌَس ‪ٝ‬حُطَ‪٣‬وش رخُطَ‪٣‬وش‪ًٔ ،‬خ إٔ ح‪٧‬هطخء حُ٘وي‪٣‬ش ط‪ٜ‬لَّق ٖٓ ه‪ٔٓ ٍ٬‬خٍٓش حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ٘وي‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪417‬‬

‫‪- 144‬الرسالة ‪ -‬حول أداء الصحوة فً المرحلة الماضٌة‪.‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫*‬ ‫ك‪ ٍٞ‬أىحء حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ك‪ ٢‬حَُٔكِش حُٔخ‪٤ٟ‬ش‪.‬‬ ‫*‬ ‫إ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔزخًٍش أ‪ ٝ‬كًَش ح‪٩‬ك‪٤‬خء ح‪ًٔ- ٢ٓ٬ٓ٩‬خ ‪٣‬لِ‪ُِ ٞ‬زؼ‪ ٞ‬إٔ ‪ٜ٤ٔ​ٔ٣‬خ‪ٍ -‬كٔش ػظٔ‪َّ ٖٓ ٠‬للا ‪-‬‬ ‫طؼخُ‪ ٌُٜٙ -٠‬ح‪ٓ٧‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ حٗزؼؼض ٓؼخٗ‪ ٢‬حُظي‪ ٖ٣‬ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُ٘خّ رؼي هٔ‪ٞ‬ى ىحّ هَ‪ًٗٝ‬خ‪٘ٗٝ ،‬ؤ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬ػٔ‪٤‬ن رؤ‪٤ٔٛ‬ش‬ ‫ح‪ٔ٣٩‬خٕ ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ ‪ٝ‬حُؼَٔ ُ‪٦‬هَس‪ٝ .‬اًح أٍىصَ إٔ طظؼَف ػِ‪ ٠‬أ‪٤ٔٛ‬ش ٗ‪٢‬ء كوْ رلٌف ‪ٝ‬ظخثل‪٘ٓٝ ٚ‬ـِحط‪ ٚ‬كظ‪٣ ٠‬ظز‪ٖ٤‬‬ ‫ُي كـْ حُلَحؿخص حُظ‪ً ٢‬خٕ ‪ِٔ٣‬ئ‪ٛ‬خ ًُي حُ٘‪٢‬ء‪ ُٞٝ .‬أٗي أٓوطض ٖٓ ‪ ٌَ٤ٛ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ ٌٙٛ‬حُٔ‪ ٖٓ ٖ٤٣٬‬حُ٘زخد حُِٔظِّ‬ ‫حُ٘و‪ٝ ٢‬حُـخى‪ٝ ،‬أٓوطض ٓ٘‪ ٚ‬حُؼَٔ حُو‪ٝ ١َ٤‬حُيػ‪ٝ ١ٞ‬ح‪٩‬ؿخػ‪ٝ ،٢‬طو‪ِ٤‬ض طي‪ً٘٣‬خ أهَ ػٔوًخ ‪ٝ‬حٗظ٘خًٍح ك‪ ٢‬ح‪ٓ٧‬ش‪ ُٞ ..‬أٗي‬ ‫كؼِض ًُي ‪٧‬ىًٍض كـْ ح‪ٟ٩‬خكش حٌُ‪ ١‬طٔؼِ‪ ٚ‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ُ‪ ٌٜٙ‬ح‪ٓ٧‬ش‪ٌٛ .‬ح ‪٣ ٫‬ؼ٘‪- ٢‬رخُطزغ‪ -‬إٔ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪َ٣‬حّ‪،‬‬ ‫ًٔخ ‪٣ ٫‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ‪ٜ‬خ كؼِض ًَ ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬كؼِ‪ ،ٚ‬كخُ٘و‪ُِ ُّ٬ٓ ٚ‬زَ٘‪ٍٟٝ ،‬خٗخ ػٖ أىحء كَى أ‪ٝ‬ؿٔخػش أ‪ٗ ٝ‬ؼذ ‪٣‬ـذ إٔ‬ ‫‪٣‬ظٌَ٘ ك‪ٟٞ ٢‬ء حُظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُٔظخكش‪ٝ.‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ٗ٘ؤص‪ٝ ،‬حٓظَٔص ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف ىحهِ‪٤‬ش ‪ٝ‬هخٍؿ‪٤‬ش‬ ‫‪ٛ‬ؼزش‪ٓٝ ،‬غ ‪ٌٛ‬ح كبٕ ػطخءحط‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طؼي هِ‪ِ٤‬ش ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬ؼ‪٤‬خٍ ٖٓ حُٔؼخ‪ٝ .َ٤٣‬هي كخكظض حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ػِ‪ً ٠‬حط‪٤‬ش ح‪ٓ٧‬ش ك‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ ٚ‬حُلٌَ حُِ‪٤‬زَحُ‪ٝ ٢‬حُلٌَ حُ٘‪ٞ٤‬ػ‪ ،٢‬ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ ‪ٟ‬ؼق ‪ٓٝ‬خثِ‪ٜ‬خ ‪ًٝ‬ؼَس حُٔؼ‪ٞ‬هخص حُظ‪ ٢‬طوق ك‪٣َ١ ٢‬و‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫*‬ ‫ك‪ ٍٞ‬طـي‪٣‬ي هطخد حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س‪:‬‬ ‫*‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬حُو‪ : ٍٞ‬إ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔؼخ‪َٛ‬س ريأص رؼي ‪ٔ٣ِٛ‬ش ( ‪ )ّ1967‬أٓخّ حُ‪ٜٞ٤‬ى‪ ،‬كزظِي حُ‪ٔ٣ِٜ‬ش حٌَُ٘حء ٗل‪ٞ‬‬ ‫حُ٘خّ أ‪٣‬ي‪ ٖٓ ْٜ٣‬حُظ‪٤‬خٍحص حُؼِٔخٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظَحً‪٤‬ش ‪ٝ‬حُو‪٤ٓٞ‬ش‪ٝ ،‬حطـ‪ٜٞ‬ح اُ‪ ٠‬ح‪ ّ٬ٓ٩‬ر‪ٛٞ‬لش حُٔ‪ٝ ً٬‬حُو‪٤‬خٍ ح‪٧‬ه‪َ٤‬؛ ‪ٌٛٝ‬ح‬ ‫‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ َٓ٘‪ٝ‬ػ‪٤‬ش حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ‪ٝ‬ؿخًر‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ٗ ٢‬ظَ حُ٘خّ ٓظظَ َٓ‪ٗٞٛ‬ش ربٗـخُحط‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ا‪ ٫‬حٗ‪َٜ‬ف حُ٘خّ ػ٘‪ٜ‬خ اُ‪٠‬‬ ‫ؿ‪َٛ٤‬خ‪ٌٛٝ .‬ح ٗ‪٢‬ء ‪٣‬ـذ إٔ ‪ُّٞ٣‬ي ك‪٘٤‬خ حُلٌٍ ‪ٝ‬حُلَ‪ٝ ٙ‬حُـ‪َ٤‬س‪.‬‬ ‫طـي‪٣‬ي حُوطخد ح‪٣ ٢ٓ٬ٓ٩‬ؼ٘‪ ٢‬طـي‪٣‬ي حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حَُإ‪ٝ ٟ‬حُٔو‪٫ٞ‬ص حُظ‪٣ ٢‬ؼزَ ػ٘‪ٜ‬خ حُوطخد حُيػ‪ٝ ١ٞ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪،٢‬‬ ‫كظ‪ ٠‬حُـ‪ٞ‬حٗذ حٌُِ٘‪٤‬ش ٖٓ ًُي حُوطخد ‪ ٫‬طظط‪ ٍٞ‬ا‪ ٫‬اًح ‪ٍّٗٞ ١‬خ ٍإ‪٣‬ظ٘خ ُ‪ِٞٓ٨‬د حُيػ‪ٝ ،١ٞ‬حًظ٘ل٘خ حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُظ‪٢‬‬ ‫طـؼِ‪ ٚ‬أٗي طؤػ‪ًَ٤‬ح ‪ٝ‬أًؼَ كخػِ‪٤‬ش‪٣ٝ .‬ئٓل٘‪ ٢‬حُو‪٘ٛ ٍٞ‬خ‪ :‬إ ُي‪٘٣‬خ كوًَح ‪٫‬كظًخ ك‪ ٢‬أػيحى ‪ٔٓٝ‬ظ‪٣ٞ‬خص حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬ظـِ‪ ٕٞ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ط‪٤ُٞ‬ي حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬طؼٔ‪٤‬و‪ٜ‬خ‪ٝ .‬ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف رخُـش حُظؼو‪٤‬ي ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظزخّ ‪ ٌٕٞ٣‬اريحع حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬ػٖ ‪٣َ١‬ن حُظؤَٓ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظز‪ٜ‬خٍ‬ ‫حٌُحط‪ ٢‬رؼ‪٤‬يًح ػٖ حُزلغ حُٔ٘‪ٜ‬ـ‪ ٢‬حُٔلظَف ‪ٝ‬ح‪ - َ٤ٛ٧‬ػخٓ‪ ً٬‬ك‪ ٢‬رِزِش حُوطخد ‪٬ٌ٘ٓ ْٔ١ٝ‬ط‪ ٚ‬حُـ‪٣َٛٞ‬ش ػ‪ٟٞ‬خ ً‬ ‫ػٖ حٌُ٘ق ػٖ آكخم ٗٔ‪ٝ ٙٞ‬طط‪ٝ .َٙ٣ٞ‬اًح طٔخءُ٘خ ػٖ َٓحًِ حُزل‪ٞ‬ع ‪ٝ‬حُيٍحٓخص حُظ‪٣ ٢‬ظْ ٖٓ ه‪ُٜ٬‬خ ك‪ ْٜ‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س‬ ‫‪ٝ‬آٌخٗخط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬كَ‪ٜٛ‬خ ‪ٝ‬أُٓخط‪ٜ‬خ ُٔخ حٓظطؼ٘خ ‪ٟٝ‬غ حُ‪٤‬ي ا‪ ٫‬ػِ‪ ٠‬حُوِ‪ٜ٘ٓ َ٤‬خ‪ٌٛٝ .‬ح ‪ ٌَ٘٣‬ك‪ ٢‬كي ًحط‪ ٚ‬ه‪٤٠‬ش ٓ‪ٜٔ‬ش‬ ‫طٔظلن حُظ‪ٞ‬هق ‪ٝ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ‪.‬‬ ‫ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ك‪ ٢‬آٌخٗ٘خ حُظليع ػٖ هطخر‪ُِٜ ٖ٤‬ل‪ٞ‬س‪:‬‬ ‫ح‪ :ٍٝ٧‬هطخد ىحهِ‪ٞٓ ٢‬ؿّش ‪٧‬ر٘خء حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س‪٣ٝ ،‬ؼ٘‪ ٠‬ر٘ئ‪ٜٗٝ‬خ ‪ٗٝ‬ـ‪ٜٗٞ‬خ حُوخ‪ٛ‬ش‪ٝ .‬أط‪ ٍٜٞ‬إٔ ‪ٌٛ‬ح حُوطخد ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ‬ ‫‪٣‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ ْٓ٧‬حُظخُ‪٤‬ش‪:‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪418‬‬

‫‪ -1‬حػظٔخى حُ٘وي حٌُحط‪ ٢‬ر‪ٛٞ‬لش حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ‪٬ٛ٩‬ف ػ‪ٞ٤‬د حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ‪ٝ‬طـي‪٣‬ي أر٘‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ -2‬طِْٔ أٓزخد حُلظ‪ ٍٞ‬حٌُ‪ ١‬حػظَ‪ً ٟ‬ؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ حُيػخس أػ٘خء حُؼوي حُٔ٘‪ٝ َّٜ‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬ػ‪٬‬ؿ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ -3‬حُ٘ظَ اُ‪ٞٓ ٠‬ء حُل‪ ْٜ‬حُٔظزخىٍ ر‪ ٖ٤‬حُـٔخػخص حُظ‪ ٢‬ط٘ ٌَّ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬طؼز‪ َ٤‬ػٖ ػـِ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ػٖ ك‪ْٜ‬‬ ‫حٌُٔ٘‪٬‬ص حُ‪ٞ‬حهؼ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬ط‪ٜ‬يى ح‪ٓ٧‬ش‪ٝ ،‬ػٖ ػـِ‪ٛ‬خ ػٖ طوي‪ ْ٣‬حُلِ‪ ٍٞ‬حُ٘خؿؼش ُ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬ح‪٧‬ه‪٬‬ه‪ٝ ٢‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪.٢‬‬ ‫‪ -4‬حُؼَٔ ػِ‪ٓ ٠‬ؼخُـش طَحؿغ ًَِٓ حَُ‪ٝ‬ف ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس أر٘خء حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬لظخف أًؼَ كؤًؼَ ػِ‪ ٠‬ا‪٣‬وخع حُٔ‪ٜ‬خُق‬ ‫حُوخ‪ٛ‬ش‪ٔٓ ،‬خ ‪ ٌَ٘٣‬ط‪ٜ‬ي‪٣‬يًح كو‪٤‬و‪ً٤‬خ ُِ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ى حُٔؼ٘‪ ١ٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬د ُزٌٍ حُـ‪ٜ‬ي ح‪٬ٛ٩‬ك‪.٢‬‬ ‫‪ -5‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬رخُـخٗذ حُلٌَ‪ٝ ١‬حُؼوِ‪ٝ ،٢‬طل٘‪٤‬ي حُٔو‪٫ٞ‬ص حُٔظيح‪ُٝ‬ش ر‪ ٖ٤‬أر٘خء حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ‪ٝ‬اه‪٠‬خػ‪ٜ‬خ ُِظٔل‪ٝ ٚ٤‬حُ٘ظَ‬ ‫حُٔظؼٔن‪.‬‬ ‫‪ ٌٞ٘٣ -6‬أر٘خء حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ٖٓ ٓٔخٍٓش ح‪ٍٛ٩‬خد حُلٌَ‪ٟ ١‬ي رؼ‪ٝ ،ْٜ٠‬حُٔ​ٔخٍػش اُ‪ ٠‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خّ حٌُ‪ َٜ٣ ١‬اُ‪ ٠‬كي‬ ‫حُظٌل‪ٔٓ ،َ٤‬خ ؿؼَ ًؼ‪٣ ٖ٣َ٤‬لـٔ‪ ٕٞ‬ػٖ ه‪ ٍٞ‬حُلن‪ٝ ،‬ؿؼَ ًؼ‪ًَ٤‬ح ٖٓ َٓٗي‪ ١‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ‪ٓٝ‬لٌَ‪ٜ٣‬خ ‪ َٕٝ٣‬ك‪ ٢‬حُِٔ‪٣‬ي‬ ‫ٖٓ حُظ٘يى ‪ٝ‬ح‪٫‬كظ‪٤‬خ‪ٝ ١‬ؿٔ‪ ٝٞ‬حُطَف ‪ٔٛ‬خّ أٓخٕ ٖٓ ‪١‬ؼ‪ ٕٞ‬حُٔ٘​٘ؼ‪ ٖٓ ٖ٤‬أر٘خء حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ‪ٔ٤ٓ٫ٝ‬خ حُ٘زخد‪ٌُٝ ،‬ح‬ ‫كبٗ‪٫ ٚ‬ري ُِوطخد حُيػ‪ ٖٓ ١ٞ‬حُظ٘ـ‪٤‬غ ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٝ‬حُظـي‪٣‬ي ‪ٝ‬طٔ​ٔ‪٤‬ش ح‪٤ٗ٧‬خء رؤٓٔخث‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ً -7‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬أر٘خء حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ٓ٘ـِو‪ ٕٞ‬ػوخك‪ً٤‬خ‪ ،‬ك‪٣ ٫ ْٜ‬وَإ‪ ٕٝ‬ا‪ ٫‬ك‪ ٢‬حٌُظذ حُظ‪ ٢‬طئ‪٣‬ي ٓخ ‪٣‬ظؼظوي‪ٌٛ٣ٝ ،ٚٗٝ‬ز‪ ٕٞ‬اُ‪ٌٛٝ ،ٚ٤‬ح‬ ‫ؿؼَ ػوخكظ‪ٝ ْٜ‬آكخم حَُإ‪٣‬ش ُي‪ٓ ْٜ٣‬لي‪ٝ‬ىس‪ٝ ،‬هي حٗؼٌْ ًُي ػِ‪ ٠‬هطخر‪ٝ ،ْٜ‬ؿؼِ‪٣ ٚ‬زي‪ ٝ‬ؿ‪ٓ َ٤‬ظل‪٨ُ ْٜ‬كيحع حُـخٍ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔظٔخٍػش؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٕ حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ٓ ٠‬خ ُي‪ ٟ‬ح‪٥‬هَ ٖٓ أؿَ ِٓ‪٣‬ي ٖٓ حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٢‬حُل‪٣ ْٜ‬ؼي ٗ‪٤‬جًخ ٓ‪ًٔ ٜ‬خ ُِـخ‪٣‬ش‪،‬‬ ‫ًٔخ إٔ ح‪ٗ٫‬لظخف ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهغ ‪٣‬ؼي ٓ‪ٜ‬يًٍح ٓ‪ًٔ ٜ‬خ ٌَُ طـي‪٣‬ي ‪ٝ‬طط‪ٌٛٝ ،َ٣ٞ‬ح ٓخ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗو‪ ّٞ‬ر‪.ٚ‬‬ ‫حُؼخٗ‪٘​ٌ٘ٔ٣ :٢‬خ إٔ ٗظ‪ٓ ٍٜٞ‬و‪ٓٞ‬خص حُظـي‪٣‬ي ك‪ ٢‬حُوطخد حُوخٍؿ‪ُِٜ ٢‬ل‪ٞ‬س (أ‪ ١‬حُوطخد حُٔ‪ٞ‬ؿّ‪٧ ٚ‬ر٘خء ح‪ٓ٧‬ش حُٔ​ِٔٔش‬ ‫هخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ػخٓش) ك‪ ٢‬حُ٘وخ‪ ١‬ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -1‬هطخر٘خ ك‪ ٢‬كخؿش ٓخّٓش اُ‪ ٠‬حُظوِ‪ ٖٓ ٚ‬حُٔزخُـش ‪ٝ‬حُظ‪ َ٣ٜٞ‬ك‪ٛٝ ٢‬ق حُو‪ٝ َ٤‬حَُ٘‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪٠‬‬ ‫حُظوِ‪ ٖٓ ٚ‬حُظلِ‪٬٤‬ص حُٔطل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪٬٤‬ص حُلخٓيس‪ًُٝ ،‬ي ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُظ‪ٜ‬خم أٗي رخُلٌْ حُلو‪ٝ ٢ٜ‬رخُظلٌ‪َ٤‬‬ ‫حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ٝ ٢‬حُؼِٔ‪.٢‬‬ ‫‪ -2‬إ حَُٔح‪٘ٛ‬ش ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ حُيػ‪ٝ ١ٞ‬حُوطخد حُ‪ٞ‬ػظ‪ ٖٓ ٢‬ؿ‪ َ٤‬طلٔ‪ ٖ٤‬حُز‪٤‬جش حُظ‪٣ ٢‬ل‪٤‬خ ك‪ٜ٤‬خ حُ٘خّ‪ٝ ،‬ؿؼَ َٗ‪١ٝ‬‬ ‫ك‪٤‬خط‪ ْٜ‬أًؼَ ‪ًَٔ٣‬ح ػٖ ‪٣َ١‬ن حُلِ‪ ٍٞ‬حًٌُ‪٤‬ش ‪َٓ ٢ٛ-‬ح‪٘ٛ‬ش هخَٓس اً ٓغ حٗظ٘خٍ حُزطخُش ‪ٝ‬حُلٔخى ح‪٩‬ىحٍ‪ٟٝ ١‬ؼق‬ ‫َٓحهزش حٓظؼٔخٍ حُظل‪ٞ‬م‪ٟٝ ،‬ؼق أىحء حُظؼِ‪ٝ ْ٤‬أىحء ح‪ َٓ٧‬ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣ -‬حُ‪ٜ‬ؼذ ط‪ٞ‬هغ حٓظـخرش ؿ‪٤‬يس ُِـ‪ٜٞ‬ى‬ ‫حُيػ‪٣ٞ‬ش ٖٓ هزَ حُ٘خّ‪.‬‬ ‫‪ٓ -3‬غ ا‪ٔ٣‬خٗ٘خ ر‪ٍَٝ٠‬س كي‪ٝ‬ع ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ ح‪٬ٛ٩‬ف ك‪ ًَ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص ا‪ ٫‬إٔ حُظ‪ٞ‬ظ‪٤‬ق ح‪ٓ٧‬خٓ‪ُِ ٢‬ـ‪ٜ‬ي حُيػ‪٣ ١ٞ‬ـذ‬ ‫إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬رخُلَى حُٔ​ِْٔ‪ ٖٓ ،‬أؿَ ُ‪٣‬خىس ىٍؿش حٓظوخٓظ‪ٍٝ ٚ‬كغ ٓٔظ‪ً ٟٞ‬لخءط‪ٝ ٚ‬اٗظخؿ‪٤‬ظ‪ٝ .ٚ‬حُوطخد‬ ‫حُيػ‪ ١ٞ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪ٜ‬يى ٓطخُذ رظلل‪ ِ٤‬حُلَى حُٔ​ِْٔ رٌَ٘ ىحثْ ػِ‪ ٠‬حُو‪٤‬خّ رؤًزَ ػيى ٖٓ حُٔزخىٍحص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬رظلل‪ ِ٤‬حُٔـظٔغ ػِ‪ ٠‬طُِّْٔ ُٓخّ حُٔزخىٍس طـخ‪ ٙ‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ‪ ٙ‬حُٔ‪٣َ٤ٜ‬ش ‪ٝ‬حُل‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ -4‬ػِ‪ ٠‬حُـٔخػخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش إٔ طيٍى إٔ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س رخطض أ‪ٓٝ‬غ ٓ٘‪ٜ‬خ رٌؼ‪ٝ ،َ٤‬هي ًخٕ ُظِي حُـٔخػخص ك‪ً َ٠‬ز‪ َ٤‬ك‪٢‬‬ ‫حٗط‪٬‬م ػَرش حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س‪ ٌُٖ ،‬آٌخٗخص حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س حُ‪ ّٞ٤‬رخطض أًزَ رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬آٌخٗخص طِي حُـٔخػخص‪٣ٝ ،‬ـذ إٔ ط٘ؼٌْ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪419‬‬

‫‪ ٌٙٛ‬حُلو‪٤‬وش ػِ‪ ٠‬حُوطخد حُيػ‪ ١ٞ‬ط‪ٞ‬ح‪ٟ‬ؼًخ ‪ٝ‬حػظَحكًخ ‪ َٛ٧‬حُو‪ٝ َ٤‬حُل‪ٝ َ٠‬حُؼطخء‪ً ُٞٝ ،‬خٗ‪ٞ‬ح ؿ‪ِٓ َ٤‬ظِٓ‪ ٖ٤‬رؤ‪١‬‬ ‫ا‪١‬خٍ ؿٔخػ‪.٢‬‬ ‫‪ -5‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗؼظَف إٔ هطخد حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ك‪ ًَ ٢‬أٗلخء حُؼخُْ ح‪ٜٓ ٢ٓ٬ٓ٩‬خد رخٍطزخى ٗي‪٣‬ي طـخ‪ٞٗ ٙ‬ػ‪٤‬ش ح‪٬ٛ٩‬ف‬ ‫حُٔ‪٤‬خٓ‪ ٢‬حُٔطِ‪ٞ‬د‪ٞٗٝ ،‬ػ‪٤‬ش حُو‪٤‬خٍ ح‪ً٧‬ؼَ ٓ‪٬‬ءٓش ُظ٘ظ‪ ْ٤‬حُؼ‪٬‬هش ر‪ ٖ٤‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د ‪ٝ‬حُلٌ‪ٓٞ‬خص‪ ٖٓٝ .‬حُٔ‪ ْٜ‬طِٔ‪ ٢٤‬حُ‪ٞ٠‬ء‬ ‫ػِ‪ًُ ٠‬ي ح‪ٍ٫‬طزخى ‪ٓٝ‬ؼخُـظ‪ ٚ‬ػ‪ًٟٞ‬خ ػٖ طـخ‪ٝ ُٙٝ‬حُولِ ػِ‪ ٚ٤‬أ‪ٝ ٚٔ​ٔ١ ٝ‬طـخ‪.ِٚٛ‬‬ ‫‪ ٖٓ -6‬حُٔ‪ُِ ْٜ‬وطخد حُيػ‪ ١ٞ‬إٔ ‪ ًَِ٣‬ػِ‪ٍَٟٝ ٠‬س حػظٔخى حُظـ‪ َ٤٤‬حُِٔٔ‪ٝ ٢‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪ ٢‬حُٔظيٍؽ‪ٝ ،‬اٗخػش أىر‪٤‬خص‬ ‫حُ‪ٞ‬ثخّ ح‪ٝ ٢ِٛ٧‬حُٔ‪ٝ ّ٬‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ىحهَ حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ًٔ ،‬خ إٔ ػِ‪ًُ ٠‬ي حُوطخد إٔ ‪٣‬وق رو‪ٞ‬س ‪ٝ‬ر‪ٟٞٞ‬ف‬ ‫ٗي‪٣‬ي ‪ٟ‬ي أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼَّ‪ٔٓ ٕٟٞ‬ؼش ح‪ ّ٬ٓ٩‬حُي‪٤ُٝ‬ش ُِوطَ‪٣ٝ ،‬يكؼ‪ ٕٞ‬رز‪٬‬ى‪ ْٛ‬طـخ‪ ٙ‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬كظٖ ىحهِ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬كَ‪ٝ‬د أ‪٤ِٛ‬ش‪ ٌٙٛٝ ،‬حُٔ​ٔؤُش ٖٓ حُٔ​ٔخثَ ًحص ح‪٣ُٞٝ٧‬ش ك‪ ٢‬حُٔؼخُـش‪.‬‬ ‫‪ -7‬ك‪ ٢‬ظَ حُؼ‪ُٔٞ‬ش‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ظَ ‪٤ٟ‬خع ح‪ٛ٧‬يحف حٌُزَ‪ ٖٓ ٟ‬أ‪٣‬ي‪ ١‬حُ٘ؼ‪ٞ‬د‪ٝ ،‬ح‪ ،ْٓ٧‬رخص ػِ‪ ٠‬هطخر٘خ حُيػ‪ ١ٞ‬إٔ ‪٣‬ئًي‬ ‫ػِ‪ٓ ٠‬ؼخٗ‪ ٢‬حَُكٔش ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش حُو‪ٞ‬س‪ٝ ،‬حُٔزيأ ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش‪ٝ ،‬حُـ‪ َٛٞ‬ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش حُٔظ‪ٝ ،َٜ‬ح‪٥‬ؿَ ك‪٢‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش حُؼخؿَ‪ٝ ،‬حُؼطخء ك‪ٞٓ ٢‬حؿ‪ٜ‬ش ح‪ٓ٫‬ظل‪ٞ‬حً‪ ٌٕٞ٤ٓٝ .‬حٌُ‪ ّ٬‬ك‪ٌٛ ٢‬ح هِ‪ َ٤‬حُـي‪ٓ ٟٝ‬خ ُْ ‪٣‬و ّيّ أر٘خء حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س‬ ‫ٗٔخًؽ ػِٔ‪٤‬ش ٖٓ ك‪٤‬خط‪ ْٜ‬حُ‪٤ٓٞ٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ -8‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ‪٣‬ئًي هطخر٘خ حُيػ‪ ١ٞ‬ػِ‪ ٠‬حُو‪ٝ ْ٤‬حُٔؼَ حُظ‪ ٢‬طـؼَ ‪-‬ك‪ ٢‬حُؼخىس‪ -‬ػوخكش أٗي ؿخًر‪٤‬ش ٖٓ ػوخكش أهَ‪،ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬طِي حُو‪ٓ ْ٤‬ؼَ‪ :‬حَُكٔش ‪ٝ‬حُؼيٍ ‪ٝ‬ح‪٩‬كٔخٕ ‪ٝ‬حُظؼخ‪ٝ ٕٝ‬حُظٔخٓق ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬كخء ‪ٝ‬حُـي‪٣‬ش ‪ٝ‬حُيهش ‪ٝ‬حُ٘‪ٝ ٍٟٞ‬ح‪ٗ٫‬لظخف‬ ‫‪ًٝ‬خف‪ ،‬كبٕ أر٘خء‪ٛ‬خ ٓ‪٤‬ظِ‪ٓ ٕٞ‬ؼَ‪ُِٞ ٖ٤ٟ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٢‬أ‪ٝ‬كخٍ‬ ‫‪ٝ‬حٌُلخءس‪ٓٝ ...‬خ ُْ طظٔؼَ ح‪ٓ٧‬ش ‪ ٌٙٛ‬حُو‪ ْ٤‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٬ٓ ٞ‬ثْ‬ ‫ٍ‬ ‫حُلظٖ حُؼوخك‪٤‬ش‪ٝ ،‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ٜٓ ٢‬خ‪٣‬ي اؿَحءحص حُؼ‪ُٔٞ‬ش ‪ٝ‬حُِ‪٤‬زَحُ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫*‬ ‫ك‪ ٍٞ‬طؤ‪ َ٤١‬حُوطخد حُيػ‪ ١ٞ‬رخُؼ‪ٞ‬حرض‪:‬‬ ‫*‬ ‫إ حُوطخد حُيػ‪ٝ ١ٞ‬ح‪٬ٛ٩‬ك‪٣ ٢‬ـذ إٔ ‪٣‬ويّ حُؼ‪ٞ‬حرض‪٣ٝ ،‬و‪ ّٞ‬رظَٓ‪٤‬و‪ٜ‬خ ‪ ٫‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬كو‪ ٢‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ‪ٛ‬خ‪ٝ .‬حُوخثٔ‪ٕٞ‬‬ ‫ػِ‪٤ٛ ٠‬خؿش ًُي حُوطخد ‪٣‬يًٍ‪ ٖٓ ٕٞ‬ه‪ ٍ٬‬ك‪ ْٜٜٔ‬حُؼٔ‪٤‬ن إٔ حُٔلخكظش ػِ‪ ٠‬حُؼ‪ٞ‬حرض هي ‪ ٫‬طظْ ا‪ ٖٓ ٫‬ه‪ ٍ٬‬حُظؼخَٓ‬ ‫رَٔ‪ٗٝ‬ش ٓغ حُٔظـ‪َ٤‬حص ‪ٝ‬حُلَػ‪٤‬خص ‪ٝ‬حُو‪٬‬ك‪٤‬خص ‪ٝ‬حٌُِ٘‪٤‬خص‪ٝ .‬إ حُوطخد حٌُ‪٣ ١‬وَؽ ػٖ ػ‪ٞ‬حرض ح‪ٓ٧‬ش ‪٣‬ؼَّ‪ٗ ٝ‬لٔ‪ٚ‬‬ ‫ُِظ‪ ٢ٗ٬‬حُظخّ‪ٞ٣ٝ ،‬هغ ح‪ٓ٧‬ش ك‪ ٢‬رِزِش‪ٝ ،‬هي ‪٣‬لَك‪ٜ‬خ ػٖ ٓٔخٍ‪ٛ‬خ ح‪ٝ ٢ِٛ٧‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ٝ .‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٌٗ‪ ٕٞ‬كٌٍ‪ ٖ٣‬أٗي‬ ‫حُلٌٍ ٖٓ إٔ ٗٔ‪ٓ ٢٠‬غ اؿَحءحص حُظـي‪٣‬ي ‪ٝ‬حُظلي‪٣‬غ رؼ‪٤‬يًح ػٖ أ‪ ٍٞٛ‬حَُ٘‪٣‬ؼش ‪ٝ‬ػٖ هطؼ‪٤‬خص حُ٘‪ٞٓٝ ٜٙٞ‬ح‪ٖ١‬‬ ‫ح‪٩‬ؿٔخع‪ٝ ،‬ا‪ ٫‬كبٗ٘خ ٓ٘ؤَ حُؼ‪ٞ‬حرض ى‪ ٕٝ‬إٔ ٗل‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬أ‪٢ٗ ١‬ء‪.‬‬ ‫‪ٓ ٌُٖٝ‬غ ‪ٌٛ‬ح ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗيٍى إٔ حُؼ‪٬‬هش ر‪ ٖ٤‬حُؼ‪ٞ‬حرض ‪ٝ‬حُٔظـ‪َ٤‬حص ُ‪ٔ٤‬ض ‪ِٛ‬زش ‪ٝ ٫ٝ‬ح‪ٟ‬لش ىحث ًٔخ رخُويٍ حٌُخك‪ ،٢‬ك‪ٜ٘‬خى‬ ‫أٓ‪ٝ ٍٞ‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ ًحص ُ‪ٍٓ ٕٞ‬خى‪١ٝ ١‬ز‪٤‬ؼش ٍؿَحؿش ‪ٞٔ٣ٝ ،‬ى‪ٛ‬خ ح‪ُ٫‬ظزخّ‪٫ٝ ،‬ري آٌٗحى ٖٓ حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ رلّْ حُٔـظ‪ٜ‬ي‬ ‫حُٔ‪ٞ‬ػ‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُوز‪.َ٤‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ‪ ٢ُٝ‬حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪420‬‬

‫‪- 145‬أنا والفشل‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ٌَٗحً ُٔـٔغ حُِـش حُؼَر‪٤‬ش رخُوخ‪َٛ‬س حٌُ‪ ١‬أٗوٌ حُـٔخ‪ َ٤ٛ‬حُؼَ‪٠٣‬ش ٖٓ ٓؼول‪ ٢‬حُؼَد ‪ٝ‬ػخٓظ‪ ٖٓ ْٜ‬حُِ‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع‬ ‫ك‪ ٢‬حُِلٖ ك‪ٝ ٖ٤‬حكن ػِ‪ ٠‬حٓظويحّ ًِٔش (كَ٘) رٔؼ٘‪ ٠‬أهلن‪ ،‬أ‪٣ ُْ ٝ‬زِؾ َٓحى‪ ،ٙ‬ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ ٗ‪ ٚ‬حُٔؼخؿْ حُِـ‪٣ٞ‬ش‬ ‫حُوي‪ٔ٣‬ش ػِ‪ ٠‬إٔ (حُلَ٘) ‪ ٞٛ‬حُـزٖ أ‪ ٝ‬حٌَُٔ أ‪ ٝ‬حُو‪ٞ‬ف أ‪ ٝ‬حُ‪٠‬ؼق‪ ْ٤ُٝ ،‬ح‪٩‬هلخم أ‪ ٝ‬ػيّ حُ٘ـخف‪ًٔ ،‬خ ‪ٗ ٞٛ‬خثغ‬ ‫حُ‪.ّٞ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حٌَُ٘ ػخٗ‪٤‬ش ُٔـِش (حُٔؼَكش) حُظ‪ ٢‬طلخ‪ ٍٝ‬إٔ طٔخػي حُوَحء ػِ‪ٍٞٛ ٍْٓ ٠‬س أًؼَ حًظٔخ‪ٗ٧ ً٫‬وخ‪٣ ٫ ٙ‬ؼَك‪ٕٞ‬‬ ‫ػ٘‪ ٟٞٓ ْٜ‬ؿِء ‪ٛ‬ـ‪ ٖٓ َ٤‬ك‪٤‬خط‪ ْٜ‬أ‪ ٖٓ ٝ‬أٌٗخٍ ٓؼخٗخط‪.ْٜ‬‬ ‫أهلوض ك‪ ٢‬طؼِْ حُؼَ‪ٝ​ٝ‬؛ ‪ٝ‬ك‪ً٘ ٖ٤‬ض ‪١‬خُزخ ً ك‪ٓ ٢‬ؼ‪ٜ‬ي حُلظق ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ريٓ٘ن ٍٓزض ك‪ ٢‬طِي حُٔخىس‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬حُي‪ٍٝ‬‬‫حُؼخٗ‪ ٢‬ىهِض ح‪٫‬هظزخٍ ‪ٗٝ‬ـلض‪ٓٝ .‬خ ُ​ُض أػظوي إٔ أٓظخً حُٔخىس هي ٗـّل٘‪ ٢‬رـ‪ َ٤‬كن؛ ‪ ٫ ٢٘ٗ٧‬أٗؼَ أٗ٘‪ ٢‬أٓظلن‬ ‫أًؼَ ٖٓ ‪ ٖٓ %20‬حُؼ‪ٓ٬‬ش حٌُزَ‪ ٌُٖ ،ٟ‬أٓظخً‪– ١‬كلظ‪َّ ٚ‬للا‪ -‬أٍحى إٔ ‪٣‬ولق ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬زي‪ ٖٓ ٝ‬هٔ‪ٞ‬س ٗظخّ‬ ‫ح‪٫‬هظزخٍحص‪ ،‬كخَُٓ‪ٞ‬د ك‪ ٢‬حُي‪ ٍٝ‬حُؼخٗ‪ ٢‬ك‪ ٢‬أ‪ٓ ١‬خىس –‪ً ُٞٝ‬خٗض حُؼَ‪٣ -ٝ​ٝ‬ؼ٘‪ ٢‬اػخىس حُٔ٘ش ًخِٓش‪ٝ ،‬أظٖ أٗ‪ٝ ٚ‬ؿي‬ ‫ٖٓ حُ‪ٜ‬ؼذ أ‪ ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔوز‪ ٍٞ‬إٔ ‪٤٠٣‬غ ‪١‬خُذ ‪ ٞٛ-‬ح‪ ٍٝ٧‬ػِ‪٬ُٓ ٠‬ث‪٘ٓ -ٚ‬ش ًخِٓش ٖٓ أؿَ ٓخىس ‪١‬خُٔخ هخٍ ػ٘‪ٜ‬خ ًُي‬ ‫ح‪ٓ٧‬ظخً أٓخّ ‪٬١‬ر‪ :ٚ‬اٗ‪ٜ‬خ ػِْ ٗ‪ٝ َٜ‬ػ‪٬‬ى ى‪!َٛ‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح طٌ‪ ٕٞ‬هٔ‪ٞ‬س حُ٘ظخّ ٓززخ ً ك‪ ٢‬طـخ‪ًُ ُٝ‬ي حُ٘ظخّ‪ٝ ،‬ك‪ًُ ٢‬ي ػظش رخُـش ‪ ٌٖٔ٣‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٓ٘‪ٜ‬خ ك‪ٓ ًَ ٢‬ـخ‪٫‬ص‬ ‫حُل‪٤‬خس‪.‬‬ ‫ أهلوض ك‪ ٢‬اٗوخ‪ٓ ٌٕٞ٤ُ ٢ُٗٝ ٙ‬ؼخُ‪٤‬خ ً أ‪ ٝ‬هَ‪٣‬زخ ً ٖٓ حُٔؼخُ‪ٝ ،٢‬اٗ‪ ٢‬أػظوي إٔ ٓؼًَش (حُؤؤش) ػِ‪ُٕٝ ٠‬‬‫(حُو‪ٜ‬و‪ٜ‬ش) ‪ ٢ٛ‬أهٔ‪ٝ ٠‬أ‪ٓ ٍٞ١‬ؼًَش ‪٣‬و‪ٜٟٞ‬خ حُٔزظِ‪ ٕٞ‬رِ‪٣‬خىس حُ‪ ُٕٞ‬أ‪ ٝ‬حُزيحٗش‪ٝ ،‬حُٔ‪ ِٕٜٞٓٝ‬ك‪ ٢‬طِي حُٔؼًَش‬ ‫أًؼَ رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ٘ظ‪ٝ .ٖ٣َٜ‬أًؼَ حٌُ‪ ٖ٣‬طَح‪ ْٛ‬ك‪ٟٝ ٢‬غ ؿ‪٤‬ي ُ‪ٞٔ٤‬ح ٓ٘ظ‪ٝ ،ٖ٣َٜ‬اٗٔخ ُْ ‪٣‬ويٍ ُ‪ ْٜ‬ىه‪ ٍٞ‬حُلَد‪ُٞٝ ،‬‬ ‫ىهِ‪ٛٞ‬خ ُٔخ حهظِق ٗؤٗ‪ً ْٜ‬ؼ‪َ٤‬حً‪ .‬هَأص َٓس إٔ ٓؼظْ حٌُ‪ِ٣ ٖ٣‬ظِٓ‪ ٕٞ‬حُلٔ‪٤‬ش ‪٘٣‬ـل‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُظوِ‪ ٖٓ ٚ‬أكٔخٍ حُ٘لْ‬ ‫‪ٝ‬حُِلْ حُظ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬أًظخك‪ .ْٜ‬كلَكض رٌُي‪ٝ ،‬هِض‪ٛ" :‬خٗض" ػْ هَأص إٔ ٓؼظْ أ‪ُٝ‬جي حُٔ‪ٜ‬خرَ‪٣ ٖ٣‬ؼ‪ٞ‬ى‪ُٔ ٕٝ‬خ ًخٗ‪ٞ‬ح ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫ٖٓ هزَ‪ ،‬رؼي ٓيس ٖٓ حُِٖٓ ك‪ٞ٣ ٖ٤‬حؿ‪ ٕٜٞ‬ربؿَحءحص حُط‪٤‬زخص ‪( ٝ‬ػِ‪ٓٝ‬خص) ح‪ٛ٧‬يهخء؛ كلِٗض ٌُُي‪ٝ ،‬أ‪ٛ‬خر٘‪ٓ ٢‬خ‬ ‫‪٘٣‬ز‪ ٚ‬حُ‪٤‬ؤّ‪ .‬ػْ هَأص إٔ ٓؼظْ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء حُؼخثي‪٣ ٖ٣‬لخ‪َٓ ُٕٞٝ‬س أهَ‪ ٟ‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬حَُٗخهش‪ ،‬كخٗزؼغ ك‪ٗ ٢‬لٔ‪٢ٗ ٢‬ء‬ ‫ٖٓ ح‪ٝ ،َٓ٧‬حٌُ‪٤ٓ ١‬ؼ٘‪ ٢‬طٌَحٍ حُٔلخ‪ُٝ‬ش ‪ٝ‬طٌَحٍ حُ‪ِٜ‬حثْ‪ًُ ٌُٖ ،‬ي ٓ‪٤‬ظَ ه‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظٔ‪.ّ٬‬‬ ‫‪ٝ‬أػظوي إٔ رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ٖٓ أ‪ٝ َٛ‬أ‪ٛ‬يهخء ‪٣‬ظلِٔ‪ ٕٞ‬ؿِءحً ٖٓ حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪٩‬هلخم‪ ،‬كوي هخٍ ُ‪١ ٢‬ز‪٤‬ذ ٖٓ‬ ‫أ‪ٛ‬يهخث‪ .٢‬حُزي‪ ٖ٣‬أكٖٔ ٖٓ حُ٘ل‪٤‬ق ‪ٝ‬أ‪ٝ‬كَ كظخ ً‪ .‬كوِض‪٤ً :‬ق ‪َ٣‬كٔي َّللا؟ هخٍ‪ ٕ٧ :‬حُزي‪ٔ٣ ٖ٣‬ظط‪٤‬غ اٗوخ‪ ،ُٚٗٝ ٙ‬أٓخ‬ ‫حُ‪ َ٣ِٜ‬ك‪ٔ٣ ٬‬ظط‪٤‬غ ُ‪٣‬خىس ‪ ،ُٚٗٝ‬كؤٗؼَٗ‪ ٢‬إٔ ح‪ ٍٞٓ٧‬اُ‪ ٠‬ه‪ٝ ،َ٤‬إٔ ‪٘ٛ‬خى ٓخ ‪ ٞٛ‬أٓ‪ٞ‬أ‪ٛ ٌُٖ ،‬خكز‪٣ ٫ ٢‬ؼَف ًَ‬ ‫حُلٌخ‪٣‬ش!‬ ‫أٗؼَ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ أٗ٘‪ ٢‬أًؼَ ٖٓ حٌُ‪ ّ٬‬ك‪ ٢‬حُٔـخُْ حُؼخٓش ‪ٝ‬ك‪َٓ ًَ ٢‬س أه‪ٌٛ :ٍٞ‬ح ؿ‪٬ٓ َ٤‬ثْ‪ٝ ،‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ٚ٤‬‬‫ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُ‪ُ ْ٠ٜ‬لو‪ٞ‬م ح‪٥‬هَ‪ ْٛ ٖٔٓ ٖ٣‬هخىٍ‪ ٕٝ‬ػِ‪ ٠‬حٌُ‪ٍٝ .ّ٬‬رٔخ ًخٕ ًُي ٗظ‪٤‬ـش اؿَحء رؼ‪ ٞ‬حُلخ‪ ٢ُ ٖ٣َٟ‬رؤٕ‬ ‫أطٌِْ أًؼَ ‪ٝ‬أًؼَ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ط٘ـ‪٤‬ؼ‪ٝ ْٜ‬طلخػِ‪ٛ ٌُٖٝ ،ْٜ‬ئ‪٫‬ء ىحثٔخ ً هِش ‪ٝ‬أؿِز‪٤‬ش حُوِن ػ٘يٗخ ‪ٛ‬خٓظ‪ٍٝ ،ٕٞ‬رٔخ ًخٕ ُ‪ْٜ‬‬ ‫ٍأ‪ ١‬آهَ‪ٝ ،‬أك‪٤‬خٗخ ً أطٌِْ رٌ‪ ٌٕٞ٣ ّ٬‬ك‪ٞ‬م ٓٔظ‪ ٟٞ‬حُلخ‪ ،ٖ٣َٟ‬كظ‪٤٠‬ن ػِ‪ ْٜ٤‬ح‪ ٍٝ٧‬رٔخ ٍكزض‪٣ٝ ،‬ظِٔ​ٔ‪ٓ ٕٞ‬وَؿخ ً‬ ‫ٓٔخ ‪ ْٛ‬ك‪ٝ ،ٚ٤‬أػظوي إٔ أك‪ٞ‬حُ‪ ْٜ‬رخطض أكٖٔ ٖٓ حُٔخرن‪ٝ ،‬حُزًَش ك‪ ٢‬حُـ‪ٞ‬حٍ!‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪421‬‬

‫ أهلوض ك‪ ٢‬طؼِْ حُِـش ح‪ٗ٩‬ـِ‪٣ِ٤‬ش ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ ٓلخ‪٫ٝ‬ط‪ ٢‬حُٔظٌٍَس‪٣ٝ ،‬زي‪ ٝ‬إٔ ًُي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬ػيّ اىٍحً‪ ٢‬ك‪٢‬‬‫ٓوظزَ حُؼَٔ (‪ٝ ٞٛٝ‬هض طؼِْ حُِـخص) ‪٤ٔٛ٧‬ش ٓؼَكش ُـش ك‪٤‬ش ‪ٜٔٓٝ‬ش ُِـخ‪٣‬ش ك‪ ٢‬حُظ‪ِ٠‬غ ٖٓ حُٔؼَكش‪ٍٝ .‬رٔخ ًخٕ ًُي‬ ‫‪ ٢٘ٗ٧‬ىٍٓض ٓ٘‪ٞ‬حص ‪ِ٣ٞ١‬ش ك‪ٓ ٢‬ؼخ‪ٛ‬ي َٗػ‪٤‬ش‪ ٢ٛٝ ،‬ك‪ ٢‬طِي ح‪٣٧‬خّ ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬هَ ‪ ٫‬ط٘ـغ ػِ‪ ٠‬طؼِْ حُِـخص ح‪٧‬ؿ٘ز‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪٠٣ٝ‬خف اُ‪ًُ ٠‬ي أٗ٘‪ٍ ٢‬ؿَ ‪٣‬لظوَ اُ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬زَ ‪ٝ‬حُـِي ػِ‪ٓ ٠‬ؼخٗخس حُللع ‪ٝ‬حُ‪ ْٜ‬ػٖ ظ‪ َٜ‬هِذ (‪ٓ ٞٛٝ‬خ ‪٣‬ظطِز‪ ٚ‬طؼِْ‬ ‫أ‪ُ ١‬ـش) كوي طؼ‪ٞ‬ىص ه‪َ٤ٔٓ ٍ٬‬ط‪ ٢‬حُؼِٔ‪٤‬ش إٔ أُظو‪ ٢‬حُلٌَس حُؼٔ‪٤‬وش‪ ،‬ػْ أىهِ‪ٜ‬خ اُ‪ٜ٘ٓ ٠‬ؼ‪ ٢‬حُوخ‪ٙ‬؛ ‪٧‬ؿؼَ ٓ٘‪ٜ‬خ‬ ‫ٗٔ‪ًٞ‬ؿخ ً ك‪ ٢‬هطخد أ‪ ٝ‬ػ٘‪َٜ‬حً ك‪ ٢‬طٌ٘‪ٍ َ٤‬إ‪٣‬ش‪ٍٝ .‬رٔخ ًخٕ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٞٛ‬حُٔزذ أ‪٠٣‬خ ً ك‪ ٢‬اهلخه‪ ٢‬ك‪ ٢‬كلع حُوَإٓ حٌَُ‪.ْ٣‬‬ ‫‪ٝ‬اٗ‪ ٢‬اُ‪ ٌٙٛ ٠‬حُِلظش أٗؼَ ر٘يّ ٗي‪٣‬ي رٔزذ اهلخه‪ ٢‬ك‪ٌٛ ٢‬ح أ‪ً ٝ‬حى (‪ٝ‬ػِ‪َّ ٠‬للا حُؼ‪.)ٝٞ‬‬ ‫ أهلوض ك‪ ٢‬إٔ أكذ هَحءس ًظز‪ ،٢‬رَ ك‪ ٢‬حَُؿ‪ٞ‬ع اُ‪ٜ٤‬خ ‪ٓ٧‬ظوَؽ ٓ٘‪ٜ‬خ ٗ‪٤‬جخ ً أٓظويٓ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ أًظذ ا‪ ٫‬اًح‬‫أُـؤط٘‪ ٢‬حُلخؿش‪ٝ ،‬ح‪ٟ‬طٍَص اُ‪ًُ ٠‬ي ح‪ٟ‬طَحٍحً ‪ُٔٝ‬ض أىٍ‪ٌُُ ١‬ي ٓززًخ ٓ‪ ٟٞ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رؤٕ ٓخ ك‪ٜ٤‬خ ‪ٛ‬خٍ ٖٓ ح‪ْٓ٧‬‬ ‫حُيحرَ‪ٝ ،‬أٗ‪ ٌٖٔ٣ ٚ‬حُؼؼ‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬حُـي‪٣‬ي ٖٓ حُ٘ظخؽ حُؼوخك‪٦ُ ٢‬هَ‪ ٖ٣‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬أٗلغ ‪ٝ‬أؿ‪ٞ‬ى‪ ،‬كؤٗخ ٍؿَ ٓ٘ـ‪ٞ‬ف رٔؼَكش‬ ‫حُـي‪٣‬ي اُ‪ ٠‬كي حُ‪ٝ .ُٚٞ‬أظٖ إٔ ٖٓ حُ‪ٜ‬ؼذ ػِ‪ ٢‬إٔ أ‪١‬خُغ ك‪ً ٢‬ظز‪ٓ ُٞٝ ٢‬ـ٘‪ٓ ٢ٗٞ‬ؼ‪ٜ‬خ!‬ ‫ أهلوض ك‪ ٢‬ح‪ٗ٫‬ظظخّ ك‪ٔٓ ٢‬خٍٓش حَُ‪٣‬خ‪ٟ‬ش‪ٓٝ ،‬غ أٗ٘‪ ٢‬أؿ‪٤‬ي رؼ‪ ٞ‬ك٘‪ٜٗٞ‬خ ا‪ ٫‬أٗ٘‪ ُْ ٢‬أطٌٖٔ ٖٓ ح‪ُ٫‬ظِحّ رؤ‪ٜ٘ٓ ١‬خ ٓيس‬‫‪ِ٣ٞ١‬ش ٖٓ حُِٖٓ ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ ٗؼ‪ ١ٍٞ‬رؤ‪٤ٔٛ‬ظ‪ٜ‬خ حُو‪ُٜ ٟٜٞ‬لش حُزيٕ‪ٍٝ .‬رٔخ ًخٕ ًُي ػخثيحً اُ‪ ٠‬حٌَُٔ طخٍس‪،‬‬ ‫‪ٝ‬اُ‪ ٠‬ح‪٫‬ػظوخى رؤٕ ‪٘ٛ‬خى أٗ‪٤‬خء أ‪ ٌٖٔ٣ ْٛ‬رٌٍ حُـ‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬هض ك‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬أٗخ ك‪ٌٛ ٢‬ح ٓوطت ‪!...ٌُٖٝ‬‬ ‫ أٗؼَ أٗ٘‪ ٢‬أهلوض إٔ أً‪ٓ ٕٞ‬لخ‪ٍٝ‬حً ٗخؿلخً‪ ،‬كؤٗخ ٓغ ٓؼش ‪ٛ‬يٍ‪ٓ ١‬غ ٓلخ‪ ،١ٍٝ‬ا‪ ٫‬أٗ٘‪ ٫ ٢‬أٓ‪ٞ‬م كــ‪ ٢‬ك‪ً ٢‬ؼ‪َ٤‬‬‫ٖٓ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ رٌَ٘ ؿ‪٤‬ي‪ٓ ،‬غ حػظوخى‪ ١‬إٔ حُلن اُ‪ ٠‬ؿخٗز‪ .٢‬كؤٗخ أك‪٤‬خٗخ ً أىُ‪ ٢‬ر‪ٜ‬خ ىكؼش ‪ٝ‬حكيس‪ ،‬ك‪٤‬ؤهٌ ٓلخ‪ ١ٍٝ‬أ‪ٟ‬ؼق‬ ‫طِي حُلـؾ‪َ٣ٝ ،‬ى ػِ‪ ،ٚ٤‬ػْ ‪٘٣‬وِذ حُلي‪٣‬غ اُ‪ ٠‬ه‪٤٠‬ش كَػ‪٤‬ش أ‪ٔٓ ٝ‬ؤُش أهَ‪ ٟ‬ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬ـ‪٤‬ذ ػِ‪ ٠‬أىُظ‪ ٢‬حُو‪٣ٞ‬ش‪ٝ ،‬هي‬ ‫‪٣‬ظيهَ ك‪ ٢‬حُل‪ٞ‬حٍ أكي حُلخ‪٤ُ ٖ٣َٟ‬وِذ ح‪ٍ ٍٞٓ٧‬أٓخ ً ػِ‪ ٠‬ػوذ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أك‪٤‬خٗخ ً أه‪ ٍٞ‬ك‪ٗ ٢‬لٔ‪ :٢‬ح‪٧‬ك‪ َ٠‬إٔ أطَى أه‪ ٟٞ‬حُزَح‪ُ ٖ٤ٛ‬ي‪ ١‬اُ‪ ٠‬آهَ حُ٘وخٕ؛ كظ‪ ٠‬طٌ‪ ٕٞ‬أٗز‪ ٚ‬رخُ‪َ٠‬رش حُوخ‪٤ٟ‬ش!‬ ‫ٌُٖ ‪٣‬وٌُ٘‪ ٢‬أكي ‪ٛ‬ـخٍ حُٔلخ‪٤ُ ٍٝ‬و‪( :ُٚ ٍٞ‬أٓ‪ ٢‬طو‪٘٤٘ٓ ٍٞ‬خ)‪ ،‬كؤٗؼَ آٌٗحى ر٘‪ٞ‬ع ٖٓ ح‪٩‬كزخ‪ٝ ١‬حُ‪ٔ٣ِٜ‬ش ؿ‪َ٤‬‬ ‫حُٔ​ٔ‪ٞ‬ؿش‪.‬‬ ‫ ً٘ض أكِْ ٖٓ ٓيس رؼ‪٤‬يس ك‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظخف ُ‪ ٢‬كَحؽ ٓـط‪ ٠‬ريهَ ًخف‪ ،‬كظ‪ ٠‬أٓ‪ًُ ٨‬ي حُلَحؽ رٔخ أٍح‪ ٙ‬أ‪ٝ ْٛ‬أٗلغ‪ٝ ،‬كظ‪٠‬‬‫‪ ٫‬أ‪ٟ‬طَ اُ‪ ٠‬حُؼَٔ ٖٓ أؿَ حَُُم ك‪ٓ ٢‬ـخٍ ‪ٔ٣ ٫‬ظ‪ ٖٓٝ .٢٘٣ٜٞ‬أؿَ طلو‪٤‬ن ًُي ً٘ض ًِٔخ ط‪ٞ‬كَ ُي‪٢ٗ ١‬ء ٖٓ‬ ‫حُٔخٍ ‪ٟٝ‬ؼظ‪ٓ ٚ‬غ ٗو‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش ٖٓ أؿَ طؼٔ‪ُ َٙ٤‬ؼِ‪ ٢‬أرِؾ ٓخ أٍؿ‪ ٌُٖ ،ٙٞ‬رؼي ٓيس أًظ٘ق أٗ‪ ٢‬حرظؼيص ػٖ حُ‪ٜ‬يف‬ ‫هط‪ٞ‬حص ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ إٔ أهظَد ٓ٘‪ ٚ‬هط‪ٞ‬س‪َٛٝ ،‬ص ٓغ ح‪٣٧‬خّ أٗؼَ رؤٗ٘‪ٝ ٢‬حكي ٖٓٔ ط‪ٜ‬ق ك‪ ْٜ٤‬حُٔو‪ُٞ‬ش حُلٌ‪ٔ٤‬ش حُظ‪٢‬‬ ‫أ‪ِ١‬و‪ٜ‬خ أكي هزَحء حُٔ‪ٞ‬م‪":‬ك‪ ًَ ٢‬ىه‪٤‬وش ‪ُٞ٣‬ي ٓـلَ‪ُٞ٣ٝ ،‬ي حػ٘خٕ ُِٔظخؿَس ر‪."ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪َٓ ًَ ٢‬س أه‪ ٌٙٛ ٍٞ‬آهَ ٓلخ‪ُٝ‬ش‪ ،‬كبًح ُْ ط٘ـق كِٖ أكخ‪َٓ ٍٝ‬س ػخٗ‪٤‬ش‪ٝ ،‬طولن حُٔلخ‪ُٝ‬ش‪٣ ٌُٖ ،‬زو‪ ٠‬حُطٔ‪ٞ‬ف اُ‪٠‬‬ ‫حُ٘ـخف ك‪ٓ ٢‬لخ‪ُٝ‬ش ػخٗ‪٤‬ش‪ٝ .‬اًح أٍىص إٔ أكيّ رخُٔ​ٔظوزَ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬هزَط‪ ٢‬رخُٔخ‪ ،٢ٟ‬كِ‪٘ٛ ْ٤‬خى ٓخ ‪٘٣‬ـغ ػِ‪٠‬‬ ‫حُظلخإٍ!‬ ‫ أهلوض ك‪ٓ ٢‬وخ‪ٓٝ‬ش (حُظٔ‪٣ٞ‬ق) ‪ٝ‬طؤؿ‪ َ٤‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔ‪ٜٔ‬ش‪ ،‬ك‪ٜ٘‬خى ىحثٔخ ً أٓ‪٘٣ ٍٞ‬زـ‪ ٢‬اٗـخُ‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬أ‪ٝ‬هخص ٓليىس‬‫‪ٝ‬ا‪ ٫‬كخص حَُٔء ه‪ً َ٤‬ؼ‪ٓ ٢ٌُ٘ ،َ٤‬غ ‪ٌٛ‬ح أإؿِ‪ٜ‬خ‪ُٝ ،‬ي‪ ١‬ر‪ٍٜٞ‬س ٓٔظَٔس حُلـؾ حُظ‪ ٢‬أه٘غ ر‪ٜ‬خ ٗلٔ‪ ٢‬رؤٗ٘‪٘ٓ ٢‬ـ‪ ٍٞ‬رٔخ‬ ‫‪ ٞٛ‬أ‪ٌٛٝ .ْٛ‬ح ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ‪ٛ‬ل‪٤‬لخ ً‪ٓ .‬خ ٖٓ َٓس ٗؼَص ك‪ٜ٤‬خ رخُ‪ ٍَ٠‬حٌُ‪ُ ١‬لو٘‪ٍٝ ٖٓ ٢‬حء طؤؿ‪َ٤‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء ٓ‪ ْٜ‬ا‪ ٫‬ػويص حُؼِّ ػِ‪ ٠‬أ‪ ٫‬أػ‪ٞ‬ى اُ‪ًُ ٠‬ي‪ ٌُٖ ،‬رؼي ٓيس ‪٣‬ظٌٍَ حُٔ٘‪ٜ‬ي َٓس أهَ‪ًٝ ،ٟ‬ؤٕ حُ٘‪ٓ َٜ‬ؼو‪ٞ‬ى ىحثٔخ ً‬ ‫ُِطزغ ػِ‪ ٠‬حُظطزغ!‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪422‬‬

‫‪٘ٛ‬خى ‪٣ٍ ٫‬ذ اهلخهخص أهَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ ٫ ٢‬أً​ًَ‪ٛ‬خ ح‪ ،ٕ٥‬أ‪ ٫ ٝ‬أٍ‪ ٟ‬كخثيس ك‪ًَٛ​ً ٢‬خ‪ٓ ًَ ٌُٖ ،‬خ ً​ًَط‪ٓ ًَٝ ،ٚ‬خ ُْ‬ ‫أً​ًَ‪ ٖٓ ٞٛ ٙ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُؼخى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ٘خثؼش‪ٝ ،‬حُظ‪ ٢‬هي ‪ ٫‬طٔظ‪ٞ‬هق أكيحً‪ ٫ٝ ،‬طِلض ٗظَحً؛ ‪ًُٝ‬ي ‪ٗ ٕ٧‬ـخف حُ٘و‪ ٚ‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬ػخى‪٣‬خً‪ ،‬كبٕ اهلخهخط‪ ٫ ٚ‬طٌ‪ ٕٞ‬ا‪ًٌُ ٫‬ي‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أٓؤٍ َّللا حُظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن ُٔخ ‪ ٞٛ‬ه‪ٝ َ٤‬أرو‪.٠‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪423‬‬

‫‪- 146‬إدارة التعانف (‪)2/1‬‬ ‫ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫إ َّللا ـ ٓزلخٗ‪ ٚ‬ـ هي كطَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظج٘خّ رؤه‪ ٚ٤‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ًٔخ كطَ حُوِن ‪ٍٝ‬طّذ ٗئ‪ ْٜٗٝ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬كظ‪٤‬خؽ حُؼخّ‬ ‫رؼ‪ُ ْٜ٠‬زؼ‪ ٖٓ ٌُٖ ،ٞ‬حُؼخرض أ‪٠٣‬خ ً إٔ حؿظٔخع حُ٘خّ ‪ُّٞ٣‬ي حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُظ‪ٞ‬طَحص ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬يحٓخص؛ ‪ًُٝ‬ي رٔزذ حهظ‪٬‬ف‬ ‫أِٓؿظ‪ٝ ْٜ‬أك‪ٜ‬خٓ‪ٝ ْٜ‬أ‪ٞٛ‬حث‪ٜٓٝ ْٜ‬خُل‪ٝ ٖٓٝ ...ْٜ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ كبٕ ٖٓ حُؼخرض أ‪٠٣‬خ ً إٔ حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ ١‬حٌُ‪ٜ٘٣ ١‬ي‪ٙ‬‬ ‫حُؼخُْ حُ‪ٌِّ ٜ٣ ُْ ّٞ٤‬د حُطزخع ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬حُٔؤٓ‪٣ ُْٝ ،ٍٞ‬وَِّد حُٔ​ٔخكخص حُؼوِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش حُلخ‪ِٛ‬ش ر‪ ٖ٤‬حُ٘خّ؛‬ ‫كظ‪ ٠‬إ أكي حُزخكؼ‪ َٟ٣ ٖ٤‬إٔ حُظويّ حُل‪٠‬خٍ‪ ٞٛ ١‬طويّ ك‪ ٢‬حُط‪٬‬ء ‪ٝ‬حٌَُ٘ أٓخ ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػٔخم كبٕ ‪٘ٛ‬خى ‪ٝ‬ك٘خ ً ًخَٓحً‬ ‫‪٣‬ظَر‪٘٣ٝ ٚ‬ظظَ ُِلظي ‪ٝ‬ح‪٫‬كظَحّ‪ٝ ،‬حُلوـ‪٤‬وش إٔ ُـي‪٣‬ـ٘خ ٗـ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ي ‪ ٫‬طل‪ٝ ٠ٜ‬ك‪ٌٓ ًَ ٢‬خٕ ٖٓ حُؼخُْ ػِ‪ٛ ٠‬لش ًُي‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬زي‪ ٢ُ ٝ‬إٔ حُ٘خّ ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُؼخٓش ًخٗ‪ٞ‬ح ‪٣‬يًٍ‪ ٌٙٛ ٕٞ‬حُلو‪٤‬وش أك‪ ٖٓ َ٠‬اىٍحى رؼ‪ ٞ‬حُوخ‪ٛ‬ش ُ‪ٜ‬خ؛ ك‪٤‬غ اٗ٘خ‬ ‫ٗـي إٔ حُ‪ ّْ ٜ‬حٌُ‪٤ٔ٣ ١‬طَ ػِ‪( ٠‬حُؼوخكش حُ٘ؼز‪٤‬ش) ُ‪ ْ٤‬ح‪ٗ٩‬ـخُ ‪ ٫ٝ‬حَُإ‪٣‬ش أ‪ ٝ‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش أ‪ٟٝ ٝ‬غ ح‪ ٍٞٓ٧‬ك‪٢‬‬ ‫ٗ‪ٜ‬خر‪ٜ‬خ‪ٝ ...‬اٗٔخ طلو‪٤‬ن أػِ‪ ٠‬ىٍؿش ٖٓ حُظ‪٠‬خٖٓ ح‪ٝ ٢ِٛ٧‬حُظ‪٬‬كْ ح‪٧‬ه‪١ٞ‬؛ ‪ًُٝ‬ي رـ‪٤‬ش ٓي حُطَم ‪ٝ‬ح‪٧‬ر‪ٞ‬حد ك‪ٝ ٢‬ؿ‪ٚ‬‬ ‫حُ‪ٜ‬يحّ ‪ٝ‬حُظؼخٗق ‪ٝ‬حُؼي‪ٝ‬حٕ‪.‬‬ ‫حٗط‪٬‬هخ ً ٖٓ ًَ ٓخ ٓزن ّ‬ ‫كبٕ ٓ‪ٜ‬طِق (اىحٍس حُؼ٘ق) ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ح‪٫‬ػظَحف ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ً ٙ‬خٓ٘خ ً ‪ٝ‬ظخ‪َٛ‬حً‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ٞٗ ٢‬ػخ ً ٖٓ‬ ‫ح‪٫‬ػظَحف رخُؼـِ ػٖ ٓل‪ٝ ٙٞ‬حُو‪٠‬خء ػِ‪ٚ٤‬؛ ك‪٤‬غ ‪ٓ ٫‬ز‪ ٟٞٓ َ٤‬اىحٍط‪ٝ ٚ‬حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٝ ،ٚ‬حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬حُظول‪٤‬ق ٓ٘‪ٚ‬‬ ‫هيٍ ح‪ٌٓ٩‬خٕ ‪ٝ‬اُ‪ ٠‬اروخث‪ ٚ‬طلض حُٔ‪٤‬طَس‪ٝ .‬اًح أٍىٗخ إٔ ٗٔظو‪ ٢ٜ‬حُظَ٘‪٣‬ؼخص ‪ٝ‬ح‪٥‬ىحد ‪ٝ‬ح‪٩‬ؿَحءحص حُظ‪ ٢‬أهَ‪ٛ‬خ ح‪ّ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ٝ‬كلَِّ ػِ‪ٜ٤‬خ ٖٓ أؿَ اىحٍس حُؼ٘ق ـ كبٗ٘خ ٓ٘ـي أٓخٓ٘خ حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗظليع ػ٘‪ٚ‬؛ ك‪ ٬‬رؤّ اًحً إٔ أٗ‪َ٤‬‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬هخ‪١‬ق اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ًُٝ ،ٚ٘ٓ ْٜٓ ٞٛ‬ي ػزَ حُ٘وخ‪ ١‬ح‪٥‬ط‪٤‬ش‪:‬‬ ‫ـ َّ‬ ‫‪٬٣٩‬ف‬ ‫حٓظٖ َّللا ـ طؼخُ‪ ٠‬ـ ػِ‪ ٠‬هَ‪ ٖ٣‬رٔخ كزخ‪ٛ‬خ ر‪ ٖٓ ٚ‬ح‪ ٖٓ٧‬رٔزذ ٓـخ‪ٍٝ‬ط‪ٜ‬خ ُز‪٤‬ظ‪ ٚ‬حُؼظ‪٤‬ن؛ كوخٍ ـ ٓزلخٗ‪ ٚ‬ـ‪{ :‬‬ ‫ِ‬ ‫ض * حَُّ ٌِ‪ ١‬أَ ْ‬ ‫ف *}‬ ‫ٖ * ا‪٬٣‬كِ ِ‪ٍِ ْ​ْ ٜ‬كْ َِشَ حُ ِّ٘ظَخ ِء َ‪ٝ‬حُ َّ‬ ‫ُ‪ٞ‬ع َ‪ٝ‬آ ََٓ٘‪ ْٖ ِّٓ ُْٜ‬هَ ‪ٍ ْٞ‬‬ ‫ْق * كَ ِْ‪ْ َ٤‬ؼزُ ُي‪ٝ‬ح ٍَدَّ ‪ٌَ َٛ‬ح ْحُزَ ْ‪ِ ٤‬‬ ‫‪ِ ٤ٜ‬‬ ‫هُ َ​َ ْ‪ٍ ٣‬‬ ‫‪َ ١‬ؼ َٔ‪ ِّٖٓ ُْٜ‬ؿ ٍ‬ ‫[هَ‪.]4 - 1 :ٖ٣‬‬ ‫ـل ََٔ٘ ِش كََِ‪ ُٚ‬هَ ْ‪ٌ ٤‬تَ ِّٓ ْ٘‪َٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ـٖ ‪ ّٞ٣‬حُوـ‪٤‬خٓش ‪ٝ‬كـ‪ ٢‬حُــ٘ش أكــي ٓـ‪ٞ‬ػـ‪ٞ‬ىحص حُـِ‪ ٚ‬ـ طؼخُ‪ ٠‬ـ ُؼزخى‪ ٙ‬حُٔئٓ٘‪َ َٖٓ { :ٖ٤‬ؿخ َء رِ ْخُ َ‬ ‫ع ‪َٓ َْٞ٣‬جِ ٌٍ آ ُِٓ٘‪[ } َٕٞ‬حَُ٘ٔ‪.]89 :‬‬ ‫َ‪ ِّٖٓ ُْٛٝ‬كََِ ٍ‬ ‫إ َٗف ه‪ٔ٤‬ش ح‪ٝ ٖٓ٧‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ ‪ٝ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُ‪ٜ‬ي‪ٝ‬ء ‪ٝ‬حٌُٔ‪٘٤‬ش ‪٣‬لظق ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬حُ٘خّ ػِ‪ٜ٤‬خ ‪٣ٝ‬للِِّ‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬حُٔلخكظش ػِ‪ٜ٤‬خ‪،‬‬ ‫‪٣ٝ‬ل ِِّٔ‪ٔٓ ْٜ‬ئ‪٤ُٝ‬ش ٍػخ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ػِ‪ ٠‬أَٓ َّللا ـ طؼخُ‪ ٠‬ـ ‪ٝ‬حُظؤىد رآىحد حَُ٘‪٣‬ؼش حُـَحء‪.‬‬ ‫ـ ٓيف حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ - ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬حَُكنَ؛ ‪ٝ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼ٘‪ :٢‬حُِطق ‪ُٜٞٓٝ‬ش حُوِن ‪ َٔ٣ٝ‬حُظؼخَٓ؛ كوخٍ ‪َّ ٠ِٛ -‬للا‬ ‫ػِ‪ٓ« : - ِْٓٝ ٚ٤‬خ ًخٕ حَُكن ك‪٢ٗ ٢‬ء ا‪ُ ٫‬حٗ‪ٓٝ ،ٚ‬خ ُِٗع ٖٓ ٗ‪٢‬ء ا‪ٗ ٫‬خٗ‪ٝ .)1 (»ٚ‬حُِط‪٤‬ق حْٓ ٖٓ أٓٔخء َّللا ـ‬ ‫طؼخُ‪ ٠‬ـ ‪ٝ‬حَُكن ٖٓ ٓلخرِّ‪ٚ‬؛ هخٍ ـ ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ـ‪« :‬إ َّللا ٍك‪٤‬ن ‪٣‬لذ حَُكن ‪َٟ٣ٝ‬خ‪٣ٝ ،ٙ‬ؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٓ ٚ٤‬خ ‪٣ ٫‬ؼ‪ٖ٤‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُؼ٘ق»( ‪ .)2‬إ ًَ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ طئ َّى‪ ٟ‬رطَ‪٣‬وـش ه٘ـ٘ش ‪ٝ‬ػـَٔس ‪ٝ‬ؿخكش‪ ٌٖٔ٣ٝ ،‬إٔ طئ َّى‪ ٟ‬رطَ‪٣‬وش ُ‪٘٤‬ش‬ ‫‪ِٜٓٝ‬ـش ‪ٝ‬ؿٔ‪ِ٤‬ش‪ٝ ،‬إ ػـِ‪ ٠‬حُٔ​ِٔـْ إٔ ‪٣‬ــ٘ق اُ‪ ٠‬حُؼخٗ‪٤‬ـش؛ ‪ٜٗ٧‬خ ‪ ٢ٛ‬حُظـ‪ ٢‬طَ‪َّ ٢ٟ‬للا ٓزـلخٗ‪ٛٝ ،ٚ‬ـ‪ ٢‬حُظ‪ ٢‬طيٍ ػِ‪٠‬‬ ‫ُٔ‪ ٞ‬حُوِن ‪ٍُٝ‬ه‪ ٢‬حُ٘لْ‪ٝ .‬ىػخ ـ ػِ‪ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ـ ‪ٛ٧‬لخد ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُٔؼخٓ‪٬‬ص ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حهق حُٔ‪ِٜ‬ش ‪ٝ‬حُٔ​ٔلش‬ ‫ٓ ِّ‬ ‫رـو‪ٍ« :ُٚٞ‬كـْ حُِـ‪ ٚ‬ػزـيحً؛ ٓٔـلخ ً اًح رخع‪ٔٓ ،‬لخ ً اًح حٗظَ‪ٔٓ ،ٟ‬لخ ً اًح ه‪ٔٓ ،٠٠‬لخ ً اًح حهظ‪.)3(»٠٠‬‬ ‫ـ إ ٖٓ حُٔظ‪ٞ‬هغ ىحثٔخ ً إٔ ‪٣‬وغ حُ٘خّ ك‪ ٢‬ح‪٧‬هطخء ‪ٝ‬حُظـخ‪ُٝ‬حص ٖٓ ًَ ح‪ٌٗ٧‬خٍ ‪ٝ‬ح‪ٞٗ٧‬حع‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬للِِّ‪ ْٛ‬ػِ‪ٓ ٠‬وخرِش‬ ‫ح‪ٓ٩‬خءس رخ‪ٓ٩‬خءس ‪ٝ‬حُؼي‪ٝ‬حٕ رخُؼي‪ٝ‬حٕ‪..‬؛ ٌُٖ َّللا ـ ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ٬‬ـ ‪٣َ٣‬ي ٖٓ ػزخى‪ ٙ‬إٔ ‪ٌَٝٔ٣‬ح ‪ ٌٙٛ‬حُٔؼخىُش حَُى‪٣‬جش كظ‪٫ ٠‬‬ ‫‪٣‬يهِ‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬ى‪ٝ‬حثَ حُؼ٘ق؛ حُظ‪ ٢‬هي ‪٣ ٫‬ؼَك‪٤ً ٕٞ‬ق ‪٣‬وَؿ‪ٜ٘ٓ ٕٞ‬خ‪٘ٛ ٖٓٝ ،‬خ ؿخء ه‪ ُٚٞ‬ـ طؼخُ‪ ٠‬ـ‪َ٣ ٫َٝ { :‬ؤْط َِ​َ أُ‪ُٞ​ُ ْٝ‬ح‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪424‬‬

‫‪َّ َ٤‬‬ ‫َّللاِ َ‪ْ َ٤ُْ ٝ‬ؼلُ‪ٞ‬ح َ‪ َْٜ٤ُْ ٝ‬لَلُ‪ٞ‬ح أَ‪ ٫‬طُ ِلزـُّ‪ َٕٞ‬إَٔ‬ ‫خؿ َِ‪ َٖ٣‬كِ‪َٓ ٢‬زِ ِ‬ ‫ْحُلَ‪َٝ ْ​ْ ٌُ ِ٘ٓ َِ ْ٠‬حُ َّٔ َؼ ِش إَٔ ‪ُْ ٣‬ئطُ‪ٞ‬ح أُ‪ْ ٢ُِ ْٝ‬حُوَُْ رَ‪ْ َٝ ٠‬حُـ َٔ َٔخ ًِ‪ْ َٝ َٖ٤‬حُـ ُٔ‪ِ َٜ‬‬ ‫َّللاُ َُ ٌُ ْ​ْ َ‪َّ ٝ‬‬ ‫‪ْ َ٣‬ـلِ َ​َ َّ‬ ‫َّك‪ٌ ٤‬تْ} [حُ٘‪.]22 :ٍٞ‬‬ ‫َّللاُ َؿلُ‪ٌ ٞ‬تٍ ٍ ِ‬ ‫‪ٝ‬هخٍ ـ ٓزلخٗ‪ ٚ‬ـ‪َ٣{ :‬خ أَ‪َُّٜ٣‬خ حَُّ ٌِ‪ َٖ٣‬آ َُٓ٘‪ٞ‬ح َّ‬ ‫حؿ ٌُ ْ​ْ َ‪ٝ‬أَ‪ِ ٫ ْٝ‬ى ًُ ْ​ْ َػ ُي ًّ‪ٝ‬ح َُّ ٌُ ْ​ْ كَخكْ ٌٍَُ‪َٝ ْ​ْ ُٛٝ‬إ طَ ْؼلُ‪ٞ‬ح َ‪ٝ‬طَ‪ ْٜ‬لَلُ‪ٞ‬ح َ‪ٝ‬طَ ْـلَُِ‪ٝ‬ح‬ ‫إ ِٓ ْٖ أَ ُْ َ‪ِ ٝ‬‬ ‫بٕ َّ‬ ‫كَ َّ‬ ‫َّك‪ٌ ٤‬تْ} [حُظـخرٖ‪.]14 :‬‬ ‫َّللاَ َؿلُ‪ٌ ٞ‬تٍ ٍ ِ‬ ‫ـ إ حُِكخّ ‪٣‬ؼ‪ َ٤‬كـلخثـع حُ٘ـخّ‪ِ٣ٝ ،‬ػـ‪ٜ‬ـْ‪ُ٣ٝ ،‬ظـ‪ٓ َٜ‬خ ُي‪ٞٓ ٖٓ ْٜ٣‬ء ًخٖٓ؛ ‪ٌٛٝ‬ح رٔزذ إٔ ًَ ‪ٝ‬حكي ِّٓ٘خ ‪َْٓ٣‬‬ ‫ك‪٠‬خ ًء ‪٤ٔٛٝ‬خ ً ُ٘لٔ‪ ٚ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُ٘ظَ ‪ٝ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُِْٔ؛ كبًح حػظي‪ ٟ‬أكي ػِ‪ًُ ٠‬ي حُل‪٠‬خء كبٗ‪٘٣ ٚ‬ؼَ رخُوطـَ‪،‬‬ ‫‪ُٜٝ‬ـٌح كـبٗ‪٣ ٚ‬ـِ٘ػؾ ‪٣ٝ‬ـظؤ‪ٛ‬ذ ُِـيكغ؛ حٌُ‪ َٜ٣ ١‬اُ‪ ٠‬حُوظَ ػ٘ي حُلخؿش‪٣ٝ .‬زي‪ ٝ‬إٔ ٍْٓ حُل‪٠‬خء حُوخ‪ٝ ٙ‬حُلـ‪ِِّ٤‬‬ ‫حُ٘و‪٤ُ ٢ٜ‬ـْ هـخ‪ٛ‬ـخ ً رخ‪ٔٗ٩‬خٕ‪ ،‬رَ إ حُل‪ٞ٤‬حٕ ـ أ‪ ٝ‬رؼ‪ ٚ٠‬ـ ‪٣‬لؼَ ًُي؛ كوي ىُّض رؼ‪ ٞ‬حُيٍحٓخص ػِ‪ ٠‬إٔ رؼ‪ٞ‬‬ ‫أٗ‪ٞ‬حع ح‪ٔٓ٧‬خى ططِن ٍ‪ٝ‬حثق ًَ‪ٜ٣‬ش ٖٓ أؿَ ‪َ١‬ى ح‪ٔٓ٧‬خى حُظ‪ ٢‬طيهَ ػِ‪ٓ ٠‬خ طؼي‪ٓ ٙ‬ـخ‪ ً٫‬ك‪٣ٞ٤‬خ ً ُ‪ٜ‬خ!‬ ‫ق‬ ‫‪ٌٛ ٖٓٝ‬ح ح‪٧‬كن ٗلو‪ٓ ٚ‬ـِ‪ ٟ‬ه‪َّ ٍٞ‬للا ـ ػ َِّ ‪ٝ‬ؿ ََّ ـ‪َ٣{ :‬خ أَ‪َُّٜ٣‬خ حَُّ ٌِ‪ َٖ٣‬آ َُٓ٘‪ٞ‬ح ا ًَح هِ َ‬ ‫‪ ْ​ْ ٌُ َُ َ٤‬طَلَ َّٔلُ‪ٞ‬ح كِ‪ْ ٢‬حُـ َٔ َـخُِ ِ‬ ‫ْ كَخ ْك َٔلُ‪ٞ‬ح ‪ْ َ٣‬ل َٔ ِ‬ ‫ص َ‪َّ ٝ‬‬ ‫‪ َ٤‬حٗ ُ٘ ُِ‪ٝ‬ح كَخٗ ُ٘ ُِ‪ٝ‬ح ‪ َْ​َ٣‬كَ ِغ َّ‬ ‫َّ‬ ‫َّللاُ رِ َٔخ طَ ْؼ َُِٔ‪ َٕٞ‬هَ زِ‪ٌ ٤‬تَ}‬ ‫َّللاُ حَُّ ٌِ‪ َٖ٣‬آ َُٓ٘‪ٞ‬ح ِٓ٘ ٌُ ْ​ْ َ‪ٝ‬حَُّ ٌِ‪ َٖ٣‬أُ‪ٝ‬طُ‪ٞ‬ح ْحُ ِؼ ِْ َْ ى َ​ٍَ َؿخ ٍ‬ ‫َّللاُ َُ ٌُ ْ​ْ َ‪ٝ‬ا ًَح هِ َ‬ ‫[حُٔـخىُش‪.]11 :‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪425‬‬

‫‪- 147‬الفكر طبٌعته وأهمٌته‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظ٘خٍحص ‪ -‬حٓظ٘خٍحص ىػ‪٣ٞ‬ش‬ ‫حٌُخطذ‪ :‬ى ‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ | ‪2006 /01/16‬‬ ‫ًِٔش (حُلٌَ) ‪ٝ‬حُظلٌ‪ٝ َ٤‬ح‪٧‬كٌخٍ ٖٓ حٌُِٔخص حُ٘خثؼش ؿيحً ػِ‪ ٠‬أُٔ٘ش حُؼخٓش‪ٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش حُ‪ ّٞ٤‬؛ ‪ٝ‬ػ٘ي ػ‪ٞ‬ىط٘خ اُ‪ٓ ٠‬ؼخؿْ‬ ‫حُِـش ٗـي أٗ‪ٜ‬خ طؼَف حُلٌَ رؤٗ‪( : ٚ‬اػٔخٍ حُؼوَ ك‪ ٢‬حُٔؼِ‪ ٍُِٞٛٞ ّٞ‬اُ‪ٓ ٠‬ؼَكش ٓـ‪. )ٍٜٞ‬‬ ‫‪٣ٝ‬و‪ : ُٕٞٞ‬ك ٌَّ ك‪ٌِ٘ٓ ٢‬ش ‪ :‬أػَٔ ػوِ‪ ٚ‬ك‪ٜ٤‬خ ُ‪٤‬ظ‪ َٛٞ‬اُ‪ ٠‬كِ‪ٜ‬خ [‪. ]1‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ٘خ ٗؼَف حُظلٌ‪ َ٤‬رؤٗ‪( ٚ‬اػٔخٍ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٌٓ٩‬خٗخط‪ ٚ‬حُؼوِ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُٔل‪ ٍٜٞ‬حُؼوخك‪ ٢‬حُٔظ‪ٞ‬كَ ُي‪ ٚ٣‬رـ‪٤‬ش ا‪٣‬ـخى ريحثَ أ‪ٝ‬‬ ‫كَ ٌٓ٘‪٬‬ص أ‪ً٘ ٝ‬ق حُؼ‪٬‬هخص ‪ٝ‬حُ٘ٔذ ر‪ ٖ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء) [‪. ]2‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ه‪ٌٛ ٍ٬‬ح حُظؼَ‪٣‬ق ٗيٍى إٔ حُلٌَ ُ‪٤ٗ ْ٤‬جخ ً ٓطخروخ ً ُ‪٨‬كٌخّ ‪ٝ‬حُٔزخىة ‪ٓ ٫ٝ ،‬طخروخ ً ُِؼوخكش أ‪ ٝ‬حُؼوَ أ‪ ٝ‬حُؼِْ ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬اٗٔخ ‪ ٞٛ‬حٓظويحّ ٗ٘‪ًُ ٌَُ ٢‬ي رـ‪٤‬ش حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ‪ ٍٜٞ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ػٔخ ‪٣‬ل‪ ٢٤‬ر٘خ ٖٓ أٗ‪٤‬خء ‪ٝ‬أكيحع‬ ‫‪ٓٝ‬ؼط‪٤‬خص كخ‪َٟ‬س ‪ٓٝ‬خ‪٤ٟ‬ش ‪ٝ‬ط‪٤ٓٞ‬غ ٓـخٍ حَُإ‪٣‬ش ‪٥‬كخم حُٔ​ٔظوزَ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ر٘خء ػِ‪ٌٛ ٠‬ح كبٕ حُؼخُْ ؿ‪ َ٤‬حُٔلٌَ ‪ ،‬كوي ‪ ٌٕٞ٣‬حَُٔء ػخُٔخ ً ‪ٓ ٌٕٞ٣٫ٝ‬لٌَحً ‪ٝ .‬هي ‪ٓ ٌٕٞ٣‬لٌَحً ‪ ٌٕٞ٣٫ٝ‬ػخُٔخ ً ‪،‬‬ ‫‪ًُٝ‬ي ‪ ٕ٧‬حُٔ‪٤‬يحٕ ح‪ٓ٧‬خّ ُِؼِْ ‪ ٞٛ‬ح‪ُٔ٩‬خّ رخُـِث‪٤‬خص ؛ أٓخ ٓ‪٤‬يحٕ حُلٌَ ك‪ ٜٞ‬ار‪ٜ‬خٍ (حٌُِ‪٤‬خص) ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظـخٍ ػِ‪ٜ٤‬خ ؛‬ ‫‪ٝ‬هِ‪ َ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ٔ​ٔ٣ ٖ٣‬ق ُ‪ ْٜ‬ح‪ٗ٫‬ظـخٍ رخُـِث‪٤‬خص رخُظ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُ٘ظَ حٌُِ‪ًٔ ، ٢‬خ إٔ ‪١‬ز‪٤‬ؼش ح‪ٗ٫‬ظـخٍ رخُو‪٠‬خ‪٣‬خ‬ ‫حٌُزَ‪( ٟ‬طِ‪ٛ‬ي) حُٔلٌَ‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخُٔ​ٔخثَ حُـِث‪٤‬ش ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ َٕٝ٣‬أٗ‪ٜ‬خ ٓ٘يٍؿش ك‪ ٢‬أٗظٔش أَٗٔ طظلٌْ ك‪ٜ٤‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٓٝ‬غ حكظَحم حُطز‪٤‬ؼظ‪ ٖ٤‬ا‪ ٫‬إٔ ‪٘ٛ‬خى هط‪١ٞ‬خ ً ػَ‪٠٣‬ش طـٔغ ر‪ٜٔ٘٤‬خ أ‪ٜٔٛ‬خ ‪ :‬إٔ ً‪ ٖٓ ً٬‬حُٔؼط‪٤‬خص حُلٌَ‪٣‬ش حُؼخٓش‬ ‫‪ٝ‬حُـِث‪٤‬خص حُؼِٔ‪٤‬ش حُ‪ٜ‬ـ‪َ٤‬س ‪ َ٤ٔ٣‬اُ‪ ٠‬حُظٖ ‪ٝ‬حُظؤ‪ٝ ٖ٤‬حُزؼي ػٖ حُ‪٤‬و‪ ٖ٤‬؛ ‪ًُٝ‬ي رٔزذ إٔ حُـِث‪٤‬خص ‪٘ٓ ٢ٛ‬خ‪١‬‬ ‫ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ‪ٗٝ ،‬ظخثؾ ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى طٌ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُـخُذ ظ٘‪٤‬ش ‪ًٔ ،‬خ إٔ ‪ٝ‬كَس حُؼ٘خ‪ٝ َٛ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬طٔخػي ك‪ ٢‬طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حَُإ‪ٟ‬‬ ‫حٌُِ‪٤‬ش طـؼِ‪ٜ‬خ رؼ‪٤‬يس أ‪٠٣‬خ ً ػٖ حُ‪٬ٜ‬رش ‪ٝ‬حُـِّ ؛ ٌُٖ (ح‪٩‬كخ‪٫‬ص حُؼوخك‪٤‬ش) ‪ٝ‬حُوزَحص حُٔظَحًٔش ط٘وِ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬ك‪ ِ٤‬حُ‪٤‬و‪ٖ٤‬‬ ‫أ‪ ٝ‬حَُك‪ ٞ‬أ‪ ٝ‬حُظؼي‪ َ٣‬رؼي ٓيس ُٓ٘‪٤‬ش ٓؼ‪٘٤‬ش ‪.‬‬ ‫ٌُٖ ‪ٌٛ‬ح ‪ ّٕٞ ٜ٣٫‬أريحً ٖٓ ٗؤٕ حُٔؼط‪٤‬خص حُلٌَ‪٣‬ش ؛ كوي أػزظض حُظـَرش حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش أٗ‪٢ٗ٫( ٚ‬ء ‪٤٠٣‬غ) ؛ كخُلٌَس ٓ‪ٜٔ‬خ‬ ‫ًخٗض ‪ ،‬طظَى حٗطزخػخ ٓؼ‪٘٤‬خ ً ِٓز‪٤‬خ ً أ‪ ٝ‬ح‪٣‬ـخر‪٤‬خ ً ؛ كوي طٌ٘ي ك‪ِٔٔٓ ٢‬ش ٖٓ حُ ُٔ​ِّٔٔخص ‪ٝ ،‬هي طؼُِ ظ٘خ ً ٖٓ حُظ٘‪ٝ ، ٕٞ‬هي‬ ‫ط٘ز‪ ٚ‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٓ٘ٔ‪ٝ ، ٢‬هي ط٘وٌ أٓش ٖٓ ًخٍػش ٓلووش ! !‬ ‫‪ًٝ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ليع إٔ طؤط‪ ٢‬حُلٌَس هزَ أ‪ٝ‬حٗ‪ٜ‬خ أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬ؿ‪ٓ َ٤‬ل‪٤‬ط‪ٜ‬خ ؛ ك‪ ٬‬طليع ح‪ٟ‬طَحرخ ً ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬حهغ حُؼِٔ‪ ٢ٛٝ ، ٢‬أ‪٠٣‬خ ً‬ ‫‪ ٫‬ط‪٤٠‬غ ‪ٜٗ٧‬خ ٓظٌَ٘ حُؤ‪َ٤‬س حُظ‪ٞٓ ٢‬ف ط٘زض ‪ٓٞ٣‬خ ً ٓخ أكٌخٍحً أ‪ ٝ‬كِ‪ ً٫ٞ‬ك‪ ٖ٤‬طـي حُٔ٘خم حُٔ٘خٓذ [‪. ]3‬‬ ‫‪٘ٛٝ‬خى اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح ٓٔش أهَ‪ ٟ‬أٓخٓ‪٤‬ش ُ‪٨‬كٌخٍ ‪ ٢ٛٝ ،‬إٔ ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪ٔٗ ٢‬ظويٓ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬كًَظ٘خ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش طٌ‪ ٕٞ‬ك‪٢‬‬ ‫حُؼخىس ٓ‪٬‬ثٔش ُِظَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪٧‬ك‪ٞ‬حٍ حُٔل‪٤‬طش ر‪ٜ‬خ ‪ٜٔٓٝ ،‬ش ح‪٧‬كٌخٍ اكيحع طـ‪ٗ َ٤٤‬خؿق ك‪ ٢‬طِي حُظَ‪ٝ‬ف ٗل‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪َ٠‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٌٛٝ ، ٠ٔٓ٧‬ح حُظـ‪ َ٤٤‬حٌُ‪٣ ١‬ليع ‪ٞ٣‬ؿذ ػِ‪٘٤‬خ طـ‪ َ٤٤‬ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪ٗ ٢‬لـض ًٔخ طـ‪ َ٤‬ح‪٧‬كٌخٍ حُظ‪ ٢‬أهلوض ‪ًُٝ ،‬ي‬ ‫‪ ٕ٧‬طـ‪ َ٤٤‬ح‪٧‬كٌخٍ ُِظَ‪ٝ‬ف ‪ٞ٣‬ؿي‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف ؿي‪٣‬يس ؿ‪٬ٓ َ٤‬ثٔش ُ‪ٜ‬خ ‪ٌٛٝ ،‬ح ٓ٘خ‪ٛ‬ي ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػٔخٍ ح‪٬ٛ٩‬ك‪٤‬ش‬ ‫حٌُؼ‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬كيػض ك‪ ٢‬حُؼخُْ ؛ كل‪ ٖ٤‬ططَف أكٌخٍ ‪ٝ‬أٓخُ‪٤‬ذ ُظلو‪٤‬ن حُ٘ظخكش حُؼخٓش ٓؼ‪ ً٬‬كبٕ طِي ح‪٧‬كٌخٍ طلوي ‪ٝ‬ظ‪٤‬لظ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬أ‪٤ٔٛ‬ظ‪ٜ‬خ ك‪ ٖ٤‬ط‪ٜ‬زق حُ٘ظخكش ػخىس ُِ٘خّ ‪ٜ٣ٝ ،‬زق حُلغ ػِ‪ٜ٤‬خ ؿ‪ٓ ١ً َ٤‬ؼ٘‪ٝ ، ٠‬ك‪ ٖ٤‬طزِ‪ ٍٞ‬أكٌخٍ ك‪ٍَٟٝ ٢‬س‬ ‫آٍخٍ ح‪٫ٝ٧‬ى اُ‪ ٠‬حُظؼِ‪ ْ٤‬حُـخٓؼ‪ ، ٢‬ػْ ط٘ـق طِي ك‪ ٢‬طلو‪٤‬ن ٓو‪ٜ‬ي‪ٛ‬خ ‪ٜ٣‬زق حُلي‪٣‬غ ػٖ طِي حُ‪ٍَٝ٠‬س ؿ‪ٓ َ٤‬ل‪ّٜٞ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪426‬‬

‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ‪ٌٛٝ ..‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ح‪٧‬كٌخٍ ط٘ظ‪٬ٛ ٢ٜ‬ك‪٤‬ظ‪ ْ٤ُ ٚ‬ك‪ ٢‬كخُش اهلخه‪ ٚ‬كو‪ٝ ٢‬اٗٔخ ك‪ ٢‬كخُش ٗـخك‪ ٚ‬أ‪٠٣‬خ ‪..‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ٓـخ‪ َ٣‬رخُطزغ ُلو‪٤‬وش حُٔزخىة ‪ٝ‬حُو‪ ْ٤‬حُؼِ‪٤‬خ حُظ‪ ٢‬طظؤر‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬حُظلون حٌُخَٓ ‪٣ٝ ،‬ظَ ر‪ٜ٘٤‬خ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُظٔؼَ حُ‪ٞ‬حهؼ‪ٞٛ ٢‬س‬ ‫ىحثٔش ٓٔخ ‪ ٖٓ ٜٚٗٞ٣‬ح‪ٓ٫‬ظ٘لخى ‪٣ٝ ،‬ـؼَ حُلخؿش اُ‪ٜ٤‬خ ٓٔظَٔس ‪ٓ ٌٖٔ٣ٝ ،‬وظَ حُ٘‪٠ٜ‬ش حُلٌَ‪٣‬ش ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‬ ‫ك‪٢‬‬ ‫حُظ٘زض رؤكٌخٍ كووض ؿخ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬كويص ‪ٝ‬ظ‪٤‬لظ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬حُِ‪ٛ‬خىس ك‪ٓ ٢‬زخىة ط‪ٞ‬ؿذ ‪١‬ز‪٤‬ؼظ‪ٜ‬خ حُوخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬د حُٔلخكظش ػِ‪ٜ٤‬خ‬ ‫؛ ‪ٜٗ٧‬خ طٔؼَ ٓل‪ ٍٞ‬حُل‪٤‬خس حُلٌَ‪٣‬ش حُظ‪٫ ٢‬ه‪ٞ‬حّ ُ‪ٜ‬خ ري‪. ٚٗٝ‬‬ ‫أ‪٤ٔٛ‬ش حُلٌَ ‪:‬‬ ‫‪ّ ٛ‬ي طؤً‪٤‬ي ًؼ‪ٓ ٖٓ َ٤‬لٌَ‪ ١‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬أ‪٤ٔٛ‬ش حُلٌَ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُ٘‪ٞ٤‬م ‪ٝ‬حُ٘زخد ػٖ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رٔ٘خ‪ٛ‬ؾ حُلٌَ‬ ‫‪ٝ‬ه‪٠‬خ‪٣‬خ‪ ٙ‬ظ٘خ ً ٓ٘‪ ْٜ‬إٔ ًُي ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ٓ‪ ٌٕٞ٤‬ػِ‪ ٠‬كٔخد حُؼَٔ ‪ٝ‬حُظَر‪٤‬ش‪ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ٝ‬حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ٓٝ ..‬زذ ‪ٌٛ‬ح حُظٖ أٗ٘خ‬ ‫ك‪ٗ ٖ٤‬ظز٘‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خ ً ٓؼ‪٘٤‬خ ً ك‪ ٢‬ح‪٬ٛ٩‬ف ِٗق ػِ‪ ٚ٤‬اُلخكخ ً ‪ ْٛٞ٣‬ح‪٧‬هَ‪ ٖ٣‬رؤٗ٘خ ‪ٞٓ َٟٗ٫‬ح‪ٝ ، . ٙ‬أٗ٘خ ٗ‪ٓ َٜٔ‬خػيح‪ ٙ‬؛ ‪ٖٓٝ‬‬ ‫ػْ كبٗ٘‪ ٢‬أرخىٍ اُ‪ ٠‬حُو‪ : ٍٞ‬إ حٓظوخٓش حُلٌَ ‪ٗٝ‬وخء‪ ْ٤ُ ٙ‬ري‪ ً٬٣‬ػٖ حُظَر‪٤‬ش ‪ ٫ٝ‬ح‪٧‬ه‪٬‬م ‪ ٫ٝ‬أػٔخٍ حُو‪ ٫ٝ َ٤‬حُلًَش‬ ‫حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ ٌُٚ٘ٝ ،‬حَُ٘‪ ١‬ح‪ٓ٧‬خّ ُ‪ٜٞ‬حر‪ٜ‬خ ‪ٍٗٝ‬ي‪ٛ‬خ ‪ ،‬كٔ‪ٜٔ‬ش حُلٌَ ٍْٓ ٓوط‪ ٢‬حُلًَش ‪ٝ‬ؿؼِ‪ٜ‬خ حهظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ ،‬رل‪٤‬غ‬ ‫طظٌخكؤ ٗظخثـ‪ٜ‬خ ٓغ حُـ‪ٜ‬ي ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬هض حُٔزٌ‪ ٍٝ‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٣ ٚ‬ل‪ّ٤‬ي ًَ حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ حُظ‪ ٢‬ػزض ه‪ٍٜٛٞ‬خ ‪ٌ٣ٝ‬ؼق‬ ‫حُوزَحص ‪ٝ‬حُظـخٍد حٌُٔظٔزش ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬حُٔو‪٫ٞ‬ص ‪ٝ‬حُٔلٌخص حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ‪ٔ٣ٝ ،‬خػي ػِ‪َ١ ٠‬ف حُزيحثَ ‪ٝ‬حُو‪٤‬خٍحص ك‪ًَ ٢‬‬ ‫كوَ ٖٓ كو‪ ٍٞ‬حُؼَٔ ‪ٌٛٝ ،‬ح ًِ‪٣٫ ٚ‬ظؤط‪ ٠‬ػٖ ؿ‪٣َ١ َ٤‬ن حُلٌَ ‪٘​ٌ٘ٔ٣ٝ .‬خ اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح إٔ ٗٔظـِ‪٢‬‬ ‫ٓٔ‪ٞ‬ؿخص أهَ‪ٛ٬ُ ٟ‬ظٔخّ رخُلٌَ ك‪ ٢‬حُٔلَىحص حُظخُ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬إ حُل‪٠‬خٍس حُـَر‪٤‬ش ًحص ٓ٘ظ‪ٓٞ‬خص ٓظٌخِٓش ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص حُؼوخك‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش ‪ُٜٝ ،‬خ ط‪ٍٜٛٞ‬خ حُوخ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬ؿٔ‪٤‬غ ٗئ‪ ٕٝ‬حُل‪٤‬خس ‪( ٢ٛٝ ،‬ح‪٥‬هَ) رخُ٘ٔزش ُ٘خ ‪،‬‬ ‫‪٬ٓٝ‬كظخط٘خ ػِ‪ ٠‬أٗٔخه‪ٜ‬خ حُٔوظِلش ٓظظَ ٓلي‪ٝ‬ىس ح‪٤ٔٛ٧‬ش ٓخُْ ٗزِ‪ ٍٞ‬حُزي‪ َ٣‬ح‪ِٛ٧‬ق ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬لغ ‪ٝ‬ح‪ ًَٔ٧‬ك‪ ٢‬طِي‬ ‫حُٔـخ‪٫‬ص ًخكش ٖٓ ٓ٘ظ‪ٍٗٞ‬خ حُوخ‪ُ٘ ٙ‬خ [ ‪ٔ٤ٓ٫ٝ ، ]4‬خ أٗ‪ ٚ‬ح‪٧‬ؿ‪ٞٛ َٜ‬طخ ً ‪ٝ‬ح‪ً٧‬ؼَ ػظخىحً ‪ٝ‬ػيس ‪ٝ ،‬اًح ً٘خ ِٗٔي ه‪ٞ‬س‬ ‫حُلن كبٗ‪ٔ٣ ْٜ‬ظٌِ‪ ٕٞ‬كن حُو‪ٞ‬س ‪٣ٝ ،‬طخُز‪ ٕٞ‬ريكغ حٓظلوخهخط‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ربٌٓخٗ٘خ إٔ ٌٗ‪ٓ ٕٞ‬ل٘ش ‪ٝ‬طلي‪٣‬خ ً كو‪٤‬و‪٤‬خ ً ُ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬كخُش ‪ٝ‬حكيس ‪ ٢ٛ ،‬إٔ ٗٔظط‪٤‬غ طوي‪ٍ ْ٣‬إ‪٣‬ظ٘خ حٌُ‪٤ٗٞ‬ش رٌَ٘ ‪ٝ‬ح‪ٟ‬ق ‪ٝ ،‬إٔ‬ ‫ٗطَف رؼ‪ ٞ‬حُلِ‪ ٍٞ‬حُـٌٍ‪٣‬ش حُٔظٔ‪ِ٤‬س ُزؼ‪ ٞ‬ح‪٫‬هظ٘خهخص حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش حُظ‪٣ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٢‬خ ر٘‪ ٞ‬حُزَ٘ حُ‪ٌٛٝ ، ّٞ٤‬ح ‪٣٫‬ظْ ا‪٫‬‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ك‪ ٖٓ ٞ٤‬حُوط‪ٝ ٢‬حُيٍحٓخص ‪ٝ‬حُ٘ٔخًؽ حُٔظو٘ش ؛ ‪ٌٛٝ‬ح ًِ‪ٓ ٚ‬ز‪ ِٚ٤‬حَُإ‪٣‬ش حُلٌَ‪٣‬ش حُ٘خ‪ٟ‬لش ‪ٝ‬حُ٘خِٓش ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ -2‬حُٔ​ٌٖٔ ٌَُ ح‪٘ٗ٧‬طش حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش إٔ طٔ‪ ٢٠‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ِٜ٤‬خ اُ‪ ٠‬كي ٓؼ‪ ٖ٤‬؛ كخ‪٫‬هظ‪ٜ‬خى ك‪ ٢‬أَٓس ‪ٝ ،‬حُ٘​٘خ‪١‬‬ ‫حٍُِحػ‪ ٢‬ك‪ ٢‬كوَ ‪ٔٓٝ ،‬خػيس ‪ٟ‬ؼ‪٤‬ق ك‪ٓ ٢‬ـظٔغ ‪ًُ ًَ ،‬ي ٖٓ ح‪٘ٗ٧‬طش حُظ‪٣ ٢‬ظ‪ َٔ٤‬حُو‪٤‬خّ ر‪ٜ‬خ ى‪ ٕٝ‬حُلخؿش اُ‪ ٠‬ػ٘خء‬ ‫حُظلٌ‪ ٌُٖ ، َ٤‬ػ٘يٓخ ‪ َٜ٣‬ح‪ َٓ٧‬اُ‪ ٢‬ط٘​٘‪ ٢٤‬حهظ‪ٜ‬خى ى‪ُٝ‬ش أ‪ ٝ‬حُظوط‪ُٔ ٢٤‬ـظٔغ ًز‪ َ٤‬أ‪ ٝ‬كَ أُٓخص كًَش أ‪ ٝ‬ؿٔخػش‬ ‫ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف كخٓٔش ‪ ،‬كبٕ حُظلٌ‪ َ٤‬حًَُِٔ ‪ٝ‬حُٔؼوي ‪ ٞٛ ٌٕٞ٣‬ح‪٤ُ٥‬ش حُظ‪٘٣ ٢‬زـ‪ ٢‬حٓظويحٓ‪ٜ‬خ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اٗ‪ ٢‬أػظوي إٔ ٓؼخٗخس ح‪ٓ٧‬ش ٖٓ رؼ‪ ٞ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ُٔيى ط‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬هَ‪ً ٕٝ‬خٗض رٔزذ ا‪ٔٛ‬خُ‪ٜ‬خ ُِلٌَ ‪ٝ‬حُ٘وي ‪ٝ‬حُٔظخرؼش‬ ‫‪ٝ‬حَُٔحؿؼش رخػظزخٍ‪ٛ‬خ ٓزخىة أٓخٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُظـ‪ٝ َ٤٤‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ‬ح‪ٍ٫‬طوخء ‪.‬‬ ‫إ ٖٓ حُٔئٓق كوخ ً إٔ رؼ‪ ٞ‬ح‪٘٣ ٖ٤٤ٓ٬ٓ٩‬ؼض حُلي‪٣‬غ ػٖ حُلٌَ رخُلي‪٣‬غ حُزخٍى ؛ كظ‪ ٠‬اًح ‪َ١‬كض ٌِٓ٘ش ‪ِ١ٝ‬زض‬ ‫ك‪ُٜ ً٬‬خ ُْ طـي ا‪ ٫‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ّٞ‬أ‪ ٝ‬حُ‪َٜٝ‬د ! !‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪427‬‬

‫‪ -3‬إ حُؼخُْ ح‪٣٫ ٢ٓ٬ٓ٩‬ؼخٗ‪ٗ ٖٓ ٢‬و‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ ٫ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ ‪ ،‬كٔخ ‪ٓ ٞٛ‬ظ‪ٞ‬كَ ُي‪ ٚ٣‬إ ُْ ‪ ٌٖ٣‬أًؼَ ٓٔخ ػ٘ي‬ ‫ًؼ‪ ٌٖ٣ ُْ ٖ٣َ٤‬أهَ ‪ٌِ٘ٓ ٌُٖ ،‬ظ‪ ٚ‬طٌٖٔ ك‪ ٢‬إٔ كخػِ‪٤‬ش ‪ٓٝ‬خثِ‪ٗٝ ٚ‬ـخػظ‪ٜ‬خ َٓطٌِس ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٝ‬حُطَم حُظ‪ ٢‬طٔظويّ‬ ‫طِي حُ‪ٓٞ‬خثَ ؛ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ طظَ ٓلي‪ٝ‬ىس حٌُلخءس ٓخُْ طٔظ٘ي اُ‪ ٠‬هخػيس كٌَ‪٣‬ش ‪ٛ‬ل‪٤‬لش ‪ ،‬طَْٓ هطش‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ُِؼ‪٬‬ؽ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظطزخد ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ط٘و‪ ٚ٤‬حُيحء ‪ٝ‬طؼ‪ ٖ٤٤‬ح‪ِٞٓ٧‬د ح‪ٓ٧‬ؼَ ‪ٓٝ‬ويحٍ حُظيحهَ حُـَحك‪ ٢‬حُٔطِ‪ٞ‬د‬ ‫اُ‪ ٠‬ؿخٗذ طلي‪٣‬ي أ‪٣ُٞٝ‬خص حُؼ‪٬‬ؽ ‪ٝ‬طٌخُ‪٤‬ل‪ٝ ٚ‬اكَحُحط‪ٝ ، ٚ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخّ ٗـي إٔ ح‪ٍ٧‬ح‪ ٢ٟ‬حُظ‪ ٢‬طٌل‪ٗ٩ ٢‬زخع هخٍس‬ ‫‪٫‬ط٘زغ رِيحً ‪ٝ ،‬إٔ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حُطخهش حُزَ٘‪٣‬ش حُ‪ٜ‬خثِش ‪ٛ‬خٍص ػزجخ ريٍ إٔ طٌ‪ِ٤ٓ ٕٞ‬س طٔخٓخ ً ًـ‪ٟ ٖ٤‬وْ ُْ ‪ِ٣‬ن حُظيٍ‪٣‬ذ ‪،‬‬ ‫‪٣ ُْٝ‬ـي حُٔ‪٬‬ف ‪ ٫ٝ ،‬حُوطش حُوظخُ‪٤‬ش حُ٘خؿؼش ك‪ ٜٞ‬أً‪ٞ‬حّ ٖٓ حٌُظَ حُزَ٘‪٣‬ش حُٔ​ٔظ‪ٜ‬يكش ُِؼي‪! ٝ‬‬ ‫إ هِ‪ ٖٓ ٬٤‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ ٓغ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلٌَ ‪ٝ‬حُظوط‪ٝ ٢٤‬حُلخػِ‪٤‬ش حُظ٘ظ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حُلًَ‪٤‬ش أػ‪ٞ‬ى ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش رخُو‪َ٤‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘لغ ٖٓ أًيحّ ح‪٤ٗ٧‬خء حُ‪٠‬خثؼش ‪ٝ‬حُٔ‪ِٜٔ‬ش ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ػ‪َٜٗ‬خ ‪ٌٛ‬ح ‪ ٞٛ‬ػ‪ َٜ‬ح‪ً٫‬ظ٘خف ‪ٝ ،‬هي حًظ٘ق ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٖٓ حُلظٔ‪٤‬خص ‪ٝ‬حُٖٔ٘ ٓخُْ ‪ٌ٣‬ظ٘ل‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أ‪ٖٓ ُٖٓ ١‬‬ ‫ح‪ُ٘ٓ٧‬ش ‪ ٌُٚ٘ٝ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي حًظ٘ق ٖٓ حُلَ‪ٝ ٙ‬حُو‪٤‬خٍحص حُ٘‪٢‬ء حٌُؼ‪ٝ ، َ٤‬إ ًؼ‪َ٤‬حً ٓٔخ ًخٕ ‪٣‬لَ‪ ٝ‬كَ‪ٟ‬خ‬ ‫‪ٛ‬خٍ حُ‪ٟٞٓ ّٞ٤‬غ ه‪٤‬خٍ ‪ٝ ،‬إ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى كظٔ‪٤‬خص ‪ٟٝ‬ـ‪ٝ ١ٞ‬ه‪٤‬خٍحص ًؼ‪َ٤‬س ‪ِ٘ٓ​ِ٣‬خ رخُِـ‪ٞ‬ء اُ‪ ٠‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُلؼخٍ ؛ كظ‪٠‬‬ ‫‪ َٜٗ٫‬اُ‪َ١ ٠‬م ٓٔي‪ٝ‬ىس ‪ٝ ،‬كظ‪ّ٤٠ٗ ٫ ٠‬غ كَ‪ٛ‬خ ً ٓظخكش ‪ ،‬اً إ ًَ كَ‪ٛ‬ش رلخؿش اُ‪ ٠‬هَحٍ ‪ٛٝ ،‬خكذ ًُي‬ ‫ُ‬ ‫‪ٟ‬ؼق ‪ٓ ٍُ ٟٞٔٝ‬خًخٕ ‪ٔ٣‬ظويّ ك‪ ٢‬ح‪ َٛ٧‬ري‪ ً٬٣‬ػٖ حُظلٌ‪ٓ َ٤‬ؼَ حُؼخىحص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي ‪ٝ‬حٌُٔح‪ٛ‬ذ حُظ‪ ٢‬ط‪ٞ‬كَ ك‪ ٢‬حُؼخىس‬ ‫حٓظويحّ حُؼوَ [‪. ]5‬‬ ‫‪ -5‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ حُ٘ٔز‪ً ٢‬خٕ ٓ‪٤‬ي حُٔ‪ٞ‬هق ك‪ ٢‬حُؼ‪ ٍٜٞ‬حُٔخ‪٤ٟ‬ش ‪ٝ ،‬رٔخ إٔ ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ ٫‬طظـ‪ً َ٤‬ؼ‪َ٤‬حً كبٕ حُظٌَحٍ ًخٕ‬ ‫حُزي‪ َ٣‬حُ‪ٜ‬خُق ػٖ حُظلٌ‪ًٔ ، َ٤‬خ إٔ هِش هِ‪ِ٤‬ش ٖٓ حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س ًخٗض طِٔي حطوخً حُوَحٍحص ‪ًٝ ،‬خٗض طو‪ ّٞ‬رخُظلٌ‪ َ٤‬ػٖ‬ ‫حُزخه‪ًٝ ، ٖ٤‬خٕ ‪٘ٛ‬غ حُوَحٍحص حُ٘و‪٤ٜ‬ش ٓ‪ٍٞٔ٤‬حً ‪ٓٝ‬لي‪ٝ‬ىحً ٌُٖ حُٔـظٔغ حُ‪٘٣٫ ّٞ٤‬ؼْ رخ‪ٓ٫‬ظوَحٍ رٔزذ ٓؼيٍ حُظـ‪َ٤٤‬‬ ‫حٌُ‪ ١‬طـٌ‪( ٚ٣‬حُظٌ٘‪ُٞٞ‬ؿ‪٤‬خ (‪ٝ‬حُطٔ‪ٞ‬كخص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش [‪. ]6‬‬ ‫‪ -6‬ك‪ٔ٘٤‬خ ط‪ٜ‬خد أٓش ريٓخٍ ٗي‪٣‬ي أ‪ُِ​ُ ٝ‬حٍ ٓخكن كبٗ‪٣ ٚ‬زو‪ُٜ ٠‬خ رؼي حٗ‪٤ٜ‬خٍ ر٘‪٤‬خٗ‪ٜ‬خ ٗ‪٤‬جخٕ ‪ٓ :‬زخىث‪ٜ‬خ حُٔخٓ‪٤‬ش حٌُخٓ٘ش ك‪٢‬‬ ‫ٗو‪٤ٜ‬ظ‪ٜ‬خ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ ،‬أكٌخٍ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬هزَحط‪ٜ‬خ حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ‪ٝ‬حُل‪٠‬خٍ‪٣‬ش ‪ ٢ٛٝ ،‬طٔظط‪٤‬غ ٖٓ ه‪ُٜٔ٬‬خ حٓظؼخىس ًَ ٓخ كويط‪ٚ‬‬ ‫ػ٘يٓخ طظ‪ٞ‬كَ اٍحىس طـخ‪ ُٝ‬حُٔل٘ش ‪ ،‬كوي ىَٓص حُلَد ًَ ٗ‪٢‬ء ك‪ ٢‬أُٔخٗ‪٤‬خ ‪٣ ُْٝ ،‬زن ُي‪ٜ٣‬خ ا‪ٓ ٫‬وِ‪ ٕٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ٔ٣‬ش ح‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خٍ ‪ ،‬كظٌٔ٘ض ٖٓ اػخىس ر٘خء ٓ‪ٜ‬خٗؼ‪ٜ‬خ ػِ‪ٟٞ ٠‬ء حُ٘ٔ‪ٞ‬ع رؼي حٗيكخٍ حُ‪ٜ‬ظَِ‪٣‬ش [ ‪ٌ​ٌٛٝ ]7‬ح كبٕ أٓش‬ ‫ًؤٓظ٘خ طٔظط‪٤‬غ رظ‪ٞ‬ك‪٤‬ن َّللا إٔ ط٘ـِ حٌُؼ‪ٝ ، َ٤‬طٔظؼ‪٤‬ي حٌُؼ‪ َ٤‬اًح ٓخ حٓظطخػض ‪٤ٛ‬خؿش أكٌخٍ‪ٛ‬خ ٖٓ ؿي‪٣‬ي ‪ٝ ،‬طِْٔ‬ ‫ٓزَ حُ٘ـخس ‪ٝ‬حُل‪٬‬ف ‪.‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ٗٔظط‪٤‬غ حُو‪ ٍٞ‬رؼي ًَ ٓخ ٓ‪ : ٠٠‬إ ط‪٤ٓٞ‬غ آكخم حُلٌَ ُي‪ ٟ‬حُٔ​ِْٔ ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ط‪٤ٓٞ‬غ ٓـخُ‪ ٚ‬حُل‪، ١ٞ٤‬‬ ‫‪٣ٝ‬وَِ ٖٓ ‪ٍَٟٝ‬حص كًَظ‪. ٚ‬‬ ‫________________________________________‬ ‫(‪ )1‬حُٔؼـْ حُ‪ٓ ، ٢٤ٓٞ‬خىس كٌَ ‪.‬‬ ‫(‪ )2‬حٗظَ طؼَ‪٣‬لخ آهَ ك‪ : ٢‬ح‪ُٓ٧‬ش حُلٌَ‪٣‬ش حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪. 27 :‬‬ ‫(‪ً )3‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬أكٌخٍ حرٖ ط‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حرٖ هِي‪ ٕٝ‬ؿخء ك‪ ٢‬ؿ‪ َ٤‬أ‪ٝ‬حٗ‪ٝ ٚ‬ك‪ ٢‬ؿ‪ٓ َ٤‬ل‪٤‬ط‪ٝ ، ٚ‬هي ‪ٝ‬ؿي ح‪ً ٕ٥‬ؼ‪َ٤‬ح ٓٔخ حكظوي‪، ٙ‬‬ ‫أ‪ٛ‬زق ‪٣‬ئط‪ ٢‬أًِ‪ ٚ‬أٌٗخ‪ٝ ً٫‬أُ‪ٞ‬حٗخ ً ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬ ‫(‪ٓ )4‬خط‪ٜ‬خىٓض ك‪٠‬خٍطخٕ ا‪ً ٫‬خٗض ًَ ٓ٘‪ٜٔ‬خ ٓل٘ش ُ‪٨‬هَ‪. ٟ‬‬ ‫(‪ )5‬حٗظَ طؼِ‪ ْ٤‬حُظلٌ‪. 28 : َ٤‬‬ ‫(‪ )6‬حُٔخرن ‪. 28 :‬‬ ‫(‪ٌِ٘ٓ )7‬ش حُؼوخكش ‪. 61 :‬‬

‫‪428‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪429‬‬

‫‪- 148‬بناء المرأة الدادٌة وتكوٌنها‬ ‫ٓغ حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‪ٛٝ .‬ق حُل‪ٞ‬حٍ‪:‬‬ ‫‪٤ٟ‬ق حُل‪ٞ‬حٍ‪ :‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪.‬‬ ‫‪.................................................‬‬ ‫إ ٓزذ ه‪ ٍٜٞ‬حُي‪ ٍٝ‬حُيػ‪َُِٔ ١ٞ‬أس ‪ ٞٛ‬ػيّ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ربػيحى‪ٛ‬خ‪ٝ ،‬ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى طوخُ‪٤‬ي ػِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حؿظٔخػ‪٤‬ش طيكغ رخَُٔأس‬ ‫اُ‪ ٠‬حُو‪٤‬خّ ر٘​َ٘ حُؼِْ حَُ٘ػ‪ ٢‬ػِ‪ٗ ٠‬طخم ‪ٝ‬حٓغ ر‪ ٖ٤‬ر٘خص ؿ٘ٔ‪ٜ‬خ‪ ،‬ك‪٤‬غ إ ‪٘ٛ‬خى طو‪ٞ‬كخ ً ٓٔظزط٘خ ً ‪ٝ‬ؿ‪ٓ َ٤‬زٍَ ٖٓ إٔ‬ ‫‪٣‬ئى‪ ١‬ه‪٤‬خّ حَُٔأس ري‪ ٍٝ‬حؿظٔخػ‪ٝ ٢‬ػوخك‪ٝ ٢‬حٓغ اُ‪ ٠‬ا‪ٔٛ‬خُ‪ٜ‬خ ُ‪ٞ‬حؿزخط‪ٜ‬خ ح‪٣َٓ٧‬ش‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬طـخ‪ ُٝ‬حُ‪ٞ٠‬حر‪ ٢‬حَُ٘ػ‪٤‬ش‬ ‫حُوخ‪ٛ‬ش رلًَش حَُٔأس ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ‪...‬‬ ‫ك‪ٍ ٍٞ‬أ‪ ١‬حُيًظ‪ ٍٞ‬رٌخٍ ك‪ٓ ٢‬زذ ه‪ ٍٜٞ‬حُي‪ ٍٝ‬حُيػ‪َُِٔ ١ٞ‬أس حُٔ​ِٔٔش ‪َ١ٝ ...‬م ػ‪٬‬ؿ‪٤ًٝ .. ٚ‬ل‪٤‬ش طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حَُٔأس‬ ‫حُٔ​ِٔٔش كٌَ‪٣‬خ ً ‪ٝ‬حؿظٔخػ‪٤‬خ ً ُظٌ‪ ٕٞ‬ىحػ‪٤‬ش ربًٕ َّللا طؼخُ‪ً...٠‬خٕ ‪ٌٛ‬ح حُل‪ٞ‬حٍ ‪...‬‬ ‫حُٔئحٍ ح‪ :ٍٝ٧‬ريح‪٣‬ش أٓظخًٗخ حُلخ‪:َٟ‬‬ ‫َّ‬ ‫‪ ٬ٛ‬كيػظ٘خ ػٖ رطخهظي حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٝ ،‬حُٔئ‪٬ٛ‬ص حُؼِٔ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬ك‪ِٜ‬ض ػِ‪ٜ٤‬خ‪ ،‬رخ‪ٟ٩‬خكش ُِٔئُلخص‪ٝ ،‬ح‪٘ٗ٧‬طش حُلٌَ‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪.‬‬ ‫ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٖ ٓلٔي حُلٖٔ ر ٌّخٍ ‪ ١ٍٞٓ -‬حُـ٘ٔ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫رخُ٘ٔزش ُِيٍحٓش ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬خىحص حُؼِٔ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬ك‪ِٜ‬ض ػِ‪ٜ٤‬خ ‪:‬‬ ‫ اؿخُس ك‪ ٢‬حُِـش حُؼَر‪٤‬ش ‪ -‬ىٍؿش حُزٌخُ‪٤ًِ ،ّٞ٣ٍٞ‬ش حُِـش حُؼَر‪٤‬ش رـخٓؼش ح‪.َُٛ٧‬‬‫ ىٍؿش حُٔخؿٔظ‪ ،َ٤‬هْٔ "أ‪ ٍٞٛ‬حُِـش"‪٤ًِ ،‬ش حُِـش حُؼَر‪٤‬ش رـخٓؼش ح‪.َُٛ٧‬‬‫ ىٍؿش حُيًظ‪ٍٞ‬ح‪ ٙ‬رَٔطزش حَُ٘ف ح‪ ،٠ُٝ٧‬هْٔ "أ‪ ٍٞٛ‬حُِـش"‪٤ًِ ،‬ش حُِـش حُؼَر‪٤‬ش رـخٓؼش ح‪ًٝ ،َُٛ٧‬خٕ ػ٘‪ٞ‬حٕ‬‫حَُٓخُش‪" :‬ح‪ٞٛ٧‬حص ‪ٝ‬حُِ‪ٜ‬ـخص ك‪ ٢‬هَحءس حٌُٔخث‪." ٢‬‬ ‫حُظيٍؽ ح‪ً٧‬خى‪: ٢ٔ٣‬‬ ‫ ٓلخ‪ ،َٟ‬ؿخٓؼش ح‪ٓ٩‬خّ ٓلٔي رٖ ٓؼ‪ٞ‬ى ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬رَ‪٣‬يس – حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش‪.‬‬‫ أٓظخً ٓٔخػي‪ ،‬ؿخٓؼش ح‪ٓ٩‬خّ ٓلٔي رٖ ٓؼ‪ٞ‬ى ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬رَ‪٣‬يس – حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش‪.‬‬‫ أٓظخً ٓ٘خٍى‪ ،‬ؿخٓؼش ح‪ٓ٩‬خّ ٓلٔي رٖ ٓؼ‪ٞ‬ى ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬رَ‪٣‬يس – حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش ‪.‬‬‫ أٓظخً ٓ٘خٍى‪ ،‬ؿخٓؼش حُِٔي هخُي‪ ،‬أر‪ٜ‬خ – حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش ‪.‬‬‫ أٓظخً‪ ،‬ؿخٓؼش حُِٔي هخُي‪ ،‬أر‪ٜ‬خ – حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش ‪.‬‬‫ أٓظخً‪ ،‬حُـخٓؼش حُؼَر‪٤‬ش حُٔلظ‪ٞ‬كش‪ ،‬حَُ‪٣‬خ‪ – ٝ‬حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش‪.‬‬‫ٓوخ‪٫‬ص ‪ٝ‬كؼخُ‪٤‬خص ػوخك‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ -‬أًؼَ ٖٓ ‪ٓ 150‬وخُش ػِٔ‪٤‬ش ‪ٓٝ‬وخُش ٍأ‪ ١‬ك‪ٓ ٢‬ـ‪ ٬‬ص ‪ٛٝ‬لق ػَر‪٤‬ش ‪ٜ٘ٓ،‬خ‪:‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪430‬‬

‫ٓـِش حُل‪( َٜ٤‬حَُ‪٣‬خ‪ ،)ٝ‬حُٔـِش حُؼَر‪٤‬ش (حَُ‪٣‬خ‪ٓ ،)ٝ‬ـِش حُز‪٤‬خٕ (ُ٘يٕ)‪ٓ ،‬ـِش حُٔؼَكش (حَُ‪٣‬خ‪ٓ ،)ٝ‬ـِش‬ ‫حُيػ‪ٞ‬س(حَُ‪٣‬خ‪ ،)ٝ‬ؿَ‪٣‬يس حُٔ​ِٔٔ‪ُ٘( ٕٞ‬يٕ)‪.‬‬ ‫ أًؼَ ٖٓ ‪ٓ 50‬لخ‪َٟ‬س ػخٓش ‪ٓٝ‬ظو‪ٜ​ٜ‬ش ك‪ ٢‬ػيى ٖٓ حُـخٓؼخص ‪ٝ‬حَُٔحًِ حُؼوخك‪٤‬ش‪ٜ٘ٓٝ ،‬خ‪:‬‬‫ؿخٓؼش أّ حُوَ‪ٌٓ( ٟ‬ش حٌَُٔٓش)‪ ،‬ؿخٓؼش ح‪ٓ٩‬خّ ٓلٔي رٖ ٓؼ‪ٞ‬ى ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش (رَ‪٣‬يس ‪ٝ‬أر‪ٜ‬خ)‪٤ًِ ،‬ش حُٔؼِٔ‪( ٖ٤‬حُٔي‪٘٣‬ش‬ ‫حُٔ٘‪ٍٞ‬س)‪ ،‬ؿخٓؼش حُِٔي هخُي (أر‪ٜ‬خ)‪ ،‬ؿٔؼ‪٤‬ش ح‪٬ٛ٩‬ف ح‪٫‬ؿظٔخػ‪( ٢‬حٌُ‪٣ٞ‬ض)‪ ،‬حَُٔحًِ حُ‪٤ٜ‬ل‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش‬ ‫حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش‪ ،‬حُ٘ي‪ٝ‬س حُؼخُٔ‪٤‬ش ُِ٘زخد ح‪( ٢ٓ٬ٓ٩‬حَُ‪٣‬خ‪٘ٛ ،)ٝ‬ي‪ٝ‬م حُلؾ (ٓخُ‪٣ِ٤‬خ)‪ٗ ،‬خى‪ ١‬أر‪ٜ‬خ ح‪٧‬ىر‪( ٢‬أر‪ٜ‬خ)‪ ،‬حُـَكش‬ ‫حُظـخٍ‪٣‬ش حُ‪ٜ٘‬خػ‪٤‬ش رخُو‪( ْ٤ٜ‬رَ‪٣‬يس)‪.‬‬ ‫ أًؼَ ٖٓ ‪ 80‬كِوش طِلخُ‪٣‬ش ‪ٝ‬اًحػ‪٤‬ش رؼض ك‪:ٖٓ ًَ ٢‬‬‫حُٔ​ٌِٔش حُؼَر‪٤‬ش حُٔؼ‪ٞ‬ى‪٣‬ش‪ :‬حُظِلِ‪ ٕٞ٣‬حُٔؼ‪ٞ‬ى‪( ١‬رَ‪٣‬يس)‪ ،‬اًحػش حُوَإٓ حٌَُ‪( ْ٣‬حَُ‪٣‬خ‪ ،)ٝ‬ه٘خس حُٔـي (حَُ‪٣‬خ‪.)ٝ‬‬ ‫ٓ‪ :َٜ‬ه٘خس حُٔـي (حُوخ‪َٛ‬س)‪.‬‬ ‫طًَ‪٤‬خ‪ :‬اًحػش ر‪ٍٛٞ‬ش (ر‪ٍٛٞ‬ش)‪.‬‬ ‫رخ‪ٟ٩‬خكش اُ‪ ٠‬حٌُظذ ‪ٝ‬حُيٍحٓخص حُٔظو‪ٜ​ٜ‬ش حُظ‪ ٢‬ط‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬ػ‪٬‬ػ‪ ٖ٤‬ا‪ٛ‬يحٍ ‪.‬‬ ‫حُ‪٤ٜ‬جخص ‪ٝ‬حُـٔؼ‪٤‬خص‪:‬‬ ‫ ػ‪ ٞ٠‬حُٔـِْ حُظؤٓ‪٤ُِٜ ٢ٔ٤‬جش حُؼخُٔ‪٤‬ش ُ‪٪‬ػ‪ ّ٬‬ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُظخرؼش َُحرطش حُؼخُْ ح‪( ٢ٓ٬ٓ٩‬حَُ‪٣‬خ‪.)ٝ‬‬‫ ػ‪ ٞ٠‬حُ‪٤ٜ‬جش ح‪ٓ٫‬ظ٘خٍ‪٣‬ش رٔـِش "ح‪ ّ٬ٓ٩‬حُ‪( "ّٞ٤‬حَُ‪٣‬خ‪.)ٝ‬‬‫ٗ‪ٜ‬خىحص حُظوي‪:َ٣‬‬ ‫‪ٝ‬هي ك‪ِٜ‬ض ػِ‪ ٠‬ػيى ٖٓ ٗ‪ٜ‬خىحص حُظوي‪ ٖٓ َ٣‬ػيى ٖٓ حُـ‪ٜ‬خص ػِ‪٘ٓ ٠‬خًٍظ‪ ٢‬ك‪ٓ ٢‬وظِق ح‪٘ٗ٧‬طش‪ِٗٝ ،‬ض ُوذ‬ ‫(ح‪ٓ٧‬ظخً حُٔؼخُ‪ ) ٢‬ػخّ ‪ٛ1415 /ّ1995‬ـ ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪٤ًِ ٟٞ‬ش حُِـش حُؼَر‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼِ‪ ّٞ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش رـخٓؼش حُِٔي هخُي(‬ ‫أر‪ٜ‬خ)‪ ٖٓٝ ،‬حُـ‪ٜ‬خص حُٔ‪ٜ‬يٍس ُ٘‪ٜ‬خىحص حُظوي‪ :َ٣‬ؿخٓؼش ح‪ٓ٩‬خّ ٓلٔي رٖ ٓؼ‪ٞ‬ى ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬ؿخٓؼش حُِٔي هخُي‪ ،‬ؿخٓؼش‬ ‫أّ حُوَ‪.ٟ‬‬ ‫حُٔئحٍ حُؼخٗ‪ :٢‬ه‪٤٠‬ش ر٘خء حُيحػ‪٤‬ش ‪ٝ‬طٌ‪ٜ٘٣ٞ‬خ‪ َٛ ،‬أهٌص أ‪٤ٔٛ‬ش ِؿي‪َّ٣‬ش ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ ؟‬ ‫ٗلٖ ‪ٗ ٫‬وظِق إٔ حَُٔأس حُٔ​ِٔٔش ُْ طَ٘ ٖٓ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رظ‪ٞ‬ػ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ط‪٤ٜ‬جظ‪ٜ‬خ ُِٔـخٍ حُيػ‪ٓ -١ٞ‬خ طٔظلو‪ٌٛٝ ،ٚ‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪٠‬‬ ‫ط‪ ٖ٤ٜٔ‬ى‪ ٍٝ‬حَُٔأس ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس حُؼخٓش‪ٝ ،‬حُو‪ٞ‬ف ٖٓ طؼِ‪ٜٔ٤‬خ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪٤ٓ ٠‬طَس حُؼخىحص ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي‬ ‫رؼ‪٤‬يحً ػٖ ‪ٛ‬ي‪ ١‬حُي‪ ٖ٣‬حُل٘‪٤‬ق‪.‬‬ ‫‪ ٠ٔ٘ٗ ٫ٝ‬إٔ ح‪ٓ٧‬ش كي‪٣‬ؼش ػ‪ٜ‬ي رؤٓ‪٤‬ش‪ًٝ ،‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ ‪ َ٤ٔ٣‬اُ‪ ٠‬حُظوِق‪ٌٛٝ ،‬ح ًِ‪٣ ٚ‬ئػَ ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش اػيحى حَُؿخٍ‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ٔخء ٓؼخ ً ُِو‪٤‬خّ رخُيػ‪ٞ‬س اُ‪َّ ٠‬للا طؼخُ‪. ٠‬‬ ‫حُٔئحٍ حُؼخُغ ‪ٓ :‬خ أ‪٤ٔٛ‬ش حُظٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُؼوخك‪ُِ ٢‬يحػ‪٤‬ش‪٣ َٛٝ ،‬ظْ ‪ٌٛ‬ح حُظٌ‪ ٖ٣ٞ‬ك‪ ٢‬حُـخٓؼخص ؟‬ ‫‪ٗ ٫‬ي إٔ حُٔيحٍّ ‪ٝ‬حُـخٓؼخص طويّ ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُيحػ‪٤‬ش حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُؼوخكش‪ٝ ،‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔؼَكش ‪ٝ‬أى‪ٝ‬حص حُل‪،ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ٘ظَ اُ‪ ٠‬حُيػ‪ٞ‬س ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ حهظ‪ٜ‬خ‪٣ ٙ‬ـذ إٔ ‪ُ٣‬يٍّ‪ُ٣ٝ ،‬ظؼِْ ًٔخ طيٍّ رخه‪ ٢‬حُظو‪ٜ​ٜ‬خص‪ٌُٖ ،‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪431‬‬

‫حُـخٓؼخص ‪ ٫‬طويّ ًَ ٗ‪٢‬ء‪ ،‬كظ‪٤ًِ ٠‬خص حَُ٘‪٣‬ؼش ‪ٝ‬حُيػ‪ٞ‬س‪٫ٝ ،‬ري ٖٓ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ حُوخ‪ ٙ‬هزَ حُظوَؽ ‪ٝ‬رؼي‪ٌٛٝ ،ٙ‬ح‬ ‫ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ‪٣‬ـذ إٔ ‪ٜ٘٣‬ذ ػِ‪٤ٗ ٠‬ج‪:ٖ٤‬‬ ‫‪ -1‬حُٔؼَكش حُ٘ظَ‪٣‬ش‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُظيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُلٔخٓش‪.‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬كخؿش اُ‪َٗ ٠‬ف أ‪٤ٔٛ‬ش حُظٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُؼوخك‪ُِ ٢‬يحػ‪٤‬ش‪ ٕ٧ ،‬حُيحػ‪٤‬ش ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ـي ٗلٔ‪َٗٓ ٚ‬يحً ‪ِٜٓٝ‬لخ ً حؿظٔخػ‪٤‬خ ً ‪ٓٝ‬لظ‪٤‬خ‪،‬‬ ‫‪ٌُٜٝ‬ح كبٕ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ؼي ٗلٔ‪ ٚ‬اػيحىحً ؿ‪٤‬يحً ُِو‪٤‬خّ ر‪ ٌٜٙ‬حُٔ‪ٜ‬خّ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أٗخ ٗو‪٤ٜ‬خ أك‪ُِ َ٠‬يحػ‪٤‬ش رؼي ح‪٬١٫‬ع حُؼخّ ػِ‪ ٠‬ػِ‪ ّٞ‬حُيػ‪ٞ‬س ‪ٝ‬رؼي طل‪ َ٤ٜ‬كي ٓوز‪ ٖٓ ٍٞ‬حُٔؼَكش رخ‪ِٞٓ٧‬د‬ ‫حُيػ‪ٝ ١ٞ‬ػٔ‪٤ٓٞ‬خص ح‪ ...ّ٬ٓ٩‬إٔ ‪٣‬ظو‪ ٜٚ‬ك‪٢ٗ ٢‬ء ‪ٜ٣‬ظْ ر‪:ٚ‬‬ ‫ك‪ٌٜ‬ح ‪ٜ٣‬ظْ ريػ‪ٞ‬س حُ٘ٔخء‪ٌٛٝ ،‬ح ريػ‪ٞ‬س ‪٬١‬د حُـخٓؼخص‪ٌٛٝ ،‬ح ريػ‪ٞ‬س ح‪١٧‬لخٍ‪ٌٛٝ ،‬ح ريػ‪ٞ‬س حُظـخٍ ‪ٝ‬حُ‪ٜ٘‬خػ‪ٖ٤٤‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح‪...‬‬ ‫كخ‪٩‬طوخٕ ‪ٝ‬حُظٔ‪٣ ِ٤‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حُظًَ‪ٝ ،ِ٤‬حُظًَ‪٣ ِ٤‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حُظو‪ٔ٤ٓ٫ٝ ،ٜٚ‬خ ك‪ ٢‬ظَ ح‪٫‬طٔخع حُٔ​ٔظَٔ ُِؼِ‪ّٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُوزَحص‪.‬‬ ‫حُٔئحٍ حَُحرغ‪٬ُ٣ :‬كع حٗولخ‪ ٝ‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُؼِٔ‪ ٢‬ػخٓش ُوَ‪٣‬ـ‪ ٢‬حُـخٓؼخص ‪ٝ‬هَ‪٣‬ـخط‪ٜ‬خ ‪ٓ ..‬خ‪ ٢ٛ‬ح‪ٓ٧‬زخد؟ ‪ٝ‬أ‪٫‬‬ ‫‪٘٣‬ؼٌْ ‪ٌٛ‬ح ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬حُيحػ‪٤‬ش حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُؼوخك‪ ٢‬؟‬ ‫هي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣ ٫‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗظليع ‪٘ٛ‬خ ػٖ أٓزخد حٗولخ‪ ٝ‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُؼِٔ‪ٌُ ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ؿخٓؼخط٘خ‪ ،‬ك‪ٌٜ‬ح كي‪٣‬غ ‪،َ٣ٞ١‬‬ ‫ٌُٖ ‪ٗ ٫‬وظِق إٔ حٗولخ‪ٔٓ ٝ‬ظ‪ ٟٞ‬حُـخٓؼخص‪٣ ،‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حٗولخ‪ٔٓ ٝ‬ظ‪ ٟٞ‬هَ‪٣‬ـ‪ٜ٤‬خ‪ٌٛ ،‬ح ٗ‪٢‬ء ِٓٔ‪ٓٝ ّٞ‬ل‪.ّٜٞ‬‬ ‫‪ ٫ ٝ‬ري ٖٓ إٔ ‪٣‬و‪٠‬غ حُٔ٘ظـِ‪ ٕٞ‬رخُيػ‪ٞ‬س ‪ٝ‬حٌُ‪٣ ٖ٣‬ظْ اػيحى‪ٔ​ُٔ ْٛ‬خٍٓظ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬رَحٓؾ هخ‪ٛ‬ش‪ ،‬اً إ حُـخٓؼخص ‪ ٫‬طويّ‬ ‫ًَ ٗ‪٢‬ء‪٫ٝ ،‬ري ٖٓ طيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ‬طؼِ‪ُٔ ٌَٔٓ ْ٤‬خ طلؼِ‪ ٚ‬حُـخٓؼخص‪.‬‬ ‫حُٔئحٍ حُوخْٓ‪ :‬ططَهظْ ك‪ً ٢‬ظخرٌْ ( طـي‪٣‬ي حُ‪ٞ‬ػ‪ ) ٢‬اُ‪ ٠‬ط٘ٔ‪٤‬ش حَُٔأس‪ ٌٖٔ٣ َٛ ،‬اػطخء حُوَحء كٌَس ٓ‪ٞ‬ؿِس ػٔخ‬ ‫طو‪ٜ‬ي رظ٘ٔ‪٤‬ش حَُٔأس ؟‬ ‫ُ‬ ‫أَٗص ك‪ً ٢‬ظخر‪ ٢‬طـي‪٣‬ي حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬أٗ٘خ ه‪َٜٗ‬خ ك‪ٔٓ ٢‬خػيس حَُٔأس ػِ‪ٔٓ ٠‬خٍٓش ‪ٝ‬حؿزخط‪ٜ‬خ حَُ٘ػ‪٤‬ش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُو‪٤‬خّ ري‪ ٍٝ‬كؼخٍ ك‪ ٢‬طويّ حُٔـظٔغ‪ٝ ،‬حُٔو‪ٜٞ‬ى رظ٘ٔ‪٤‬ش حَُٔأس‪:‬‬ ‫ػَٔ ًَ ٓخ ٖٓ ٗؤٗ‪ ٚ‬ح‪٧‬هٌ ر‪٤‬ي‪ٛ‬خ ُظٌ‪ُٝ ٕٞ‬ؿش ‪ٛ‬خُلش ‪ٝ‬أٓخ ً كخ‪ِٟ‬ش‪ٝ ،‬ىحػ‪٤‬ش ٗخؿلش‪ٓٝ ،‬خػ‪٤‬ش ك‪٬ٛ ٢‬ف حُٔـظٔغ ‪.‬‬ ‫إ ػِ‪ ٠‬حَُٔأس إٔ طويّ ح‪ٓ٧‬ش‪ٝ ،‬طويّ حُِٔش ‪ٝ‬حُي‪ًٔ ،ٖ٣‬خ ‪٣‬لؼَ حَُؿَ‪ ٖٟٔ ٌُٖٝ ،‬حُ‪ٞ٠‬حر‪ ٢‬حَُ٘ػ‪٤‬ش حُٔؼَ‪ٝ‬كش ك‪٢‬‬ ‫ٓـخٍ حُلـخد‪ٝ ،‬ح‪٫‬هظ‪ ١٬‬رخَُؿخٍ‪ٝ ،‬ك‪ٗ ٢‬طخم ٓٔئ‪٤ُٝ‬خط‪ٜ‬خ ح‪٣َٓ٧‬ش‪ٝ ...‬حُٔ​ٔؤُش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش‪.‬‬ ‫حُٔئحٍ حُٔخىّ‪ :‬أ‪ ٫‬طَ‪ٗٝ ،ٟ‬لٖ ك‪ ٢‬ػ‪ َٜ‬حُؼ‪ُٔٞ‬ش‪ٝ ،‬حُـِ‪ ٝ‬حُلٌَ‪ ،١‬أٗ‪ ٖٓ ٚ‬حُٔ‪ ْٜ‬إٔ طٌ‪ ٕٞ‬حُيحػ‪٤‬ش ػِ‪ٝ ٠‬ػ‪٢‬‬ ‫ًخَٓ رٔخ ‪٣‬ـَ‪ ١‬ك‪ُٜٞ‬خ ؟‬ ‫‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ أريحً إٔ ‪ٝ ٌٕٞ٣‬ػ‪٘٤‬خ ًخٓ‪ ً٬‬رٔخ ‪٣‬ـَ‪ ١‬ك‪ُ٘ٞ‬خ‪ ،‬كٔؼَكش حُزَ٘ رخُ‪ٞ‬حهغ ٓظظَ ٓ٘و‪ٛٞ‬ش‪ ٌُٖ ،‬طلٔ‪ٝ ٖ٤‬ػ‪٢‬‬ ‫حُيحػ‪٤‬ش رٔخ ‪٣‬ـَ‪ ١‬ك‪٢ٗ ُٚٞ‬ء ٓ‪ ْٜ‬ؿيحً ‪ ٕ٧‬حُظط‪ٍٞ‬حص حٌُؼ‪َ٤‬س حُظ‪ ٢‬طـَ‪ ١‬ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص حُٔوظِلش ـ طـ‪ َِّ٤‬ك‪ ٢‬طَط‪٤‬ذ‬ ‫ح‪٣ُٞٝ٧‬خص ‪ٝ‬ط‪٣ُٞ‬غ ح‪ٛ٫‬ظٔخٓخص ُي‪ ٟ‬حُيػخس ‪ُٝ‬ي‪ ٟ‬ؿ‪.َْٛ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪432‬‬

‫‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ـؼِ٘‪ ٢‬أإًي ػِ‪ٟٞٞٓ ٠‬ع حُظو‪ ،ٜٚ‬ك‪٤‬غ إ ٖٓ حُ‪ٜ‬ؼذ ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ ٖٓ ؿ‪ َ٤‬طو‪.ٜٚ‬‬ ‫‪ٝ‬أػ٘‪٘ٛ ٢‬خ رل‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪:ًَِّ َٓ ٞ‬‬ ‫ك‪ٝ ْٜ‬حهغ حُٔيػ‪ٝ ٖ٣ٞ‬حكظ‪٤‬خؿخط‪ ْٜ‬حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُل‪٤‬خط‪٤‬ش حُؼخٓش‪ٝ ،‬ك‪ ْٜ‬حُظَ‪ٝ‬ف حُظ‪ ٢‬طئػَ ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خط‪ٝ ْٜ‬حهظ‪٤‬خٍحط‪ ،ْٜ‬اُ‪٠‬‬ ‫ؿخٗذ ك‪ ْٜ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪٣ ٢‬ؼخٗ‪ٜ٘ٓ ٕٞ‬خ‪ٝ ،‬حٓظ‪٬‬ى ٍإ‪٣‬ش ُٔ​ٔخػيط‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬كِ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫حُٔئحٍ حُٔخرغ‪ٝ ٖٓ :‬ؿ‪ٜ‬ش ٗظًَْ‪ َٛ :‬طئ‪٣‬ي إٔ حٌُ‪ ّ٬‬حُ٘ظَ‪٘ٛ ١‬خ ‪٘ٛٝ‬خى ك‪ ٍٞ‬حَُٔأس ‪ٝ‬حُؼوخكش ‪...ٝ‬اُن ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ إٔ‬ ‫‪٣‬وق أٓخّ حُظيكن ح‪٩‬ػ‪ٝ ،٢ٓ٬‬حُل‪٠‬خث‪٤‬خص حُلخٓيس ؟ ‪ٓ ٝ‬خ ‪ ٢ٛ‬حُلِ‪ ٍٞ‬حُؼِٔ‪٤‬ش طـخ‪ٌٛ ٙ‬ح حُ‪ٞ‬حهغ حُٔئُْ ؟‬ ‫حٌُ‪ ّ٬‬حُ٘ظَ‪ ١‬ؿ‪٤‬ي ٖٓ أؿَ طٌ‪ ٖ٣ٞ‬حُ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٢‬حُٔؼَكش‪ ٌُٖ ،‬ك‪ٜٓ ٌٕٞ٣ ٖ٤‬يٍ ر‪٤‬خٗخطي ‪ ٞٛ‬ه٘‪ٞ‬حص ك‪٠‬خث‪٤‬ش ٓ‪٤‬جش‬ ‫‪ٓٝ‬ظٌخػَس‪ ،‬كبٕ ٓـَى حٌُ‪١ ّ٬‬زؼخ ً ‪ً ٌٕٞ٣ ٫‬خك‪٤‬خ ً‪.‬‬ ‫ك‪ٓ ٢‬ؼخُـش حُيكن ح‪٩‬ػ‪ ٢ٓ٬‬حُٔ‪٤‬ت ‪٫‬ري ٖٓ حطزخع ٓخ ٗٔ​ٔ‪ ( ٚ٤‬حُلِ‪ ٍٞ‬حًَُٔزش ) ٓؼَ‪:‬‬ ‫ػيّ اىهخٍ حُو٘‪ٞ‬حص حُٔ‪٤‬جش اُ‪ ٠‬حُز‪ٞ٤‬ص‪ٝ ،‬طوِ‪ٓ َ٤‬خػخص حُـِ‪ ّٞ‬أٓخّ حُظِلخُ‪ٝ ،‬طٌؼ‪٤‬ق حُزَحٓؾ حُظ‪ ٢‬طٔخػي حُ٘خٗجش‬ ‫ػِ‪ ٠‬ط٘ٔ‪٤‬ش ٗو‪٤ٜ‬خط‪ ْٜ‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُظِلخُ‪ٝ ،‬حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬ا‪٣‬ـخى ريحثَ اػ‪٤ٓ٬‬ش ٗو‪٤‬ش‪.‬‬ ‫إ اهزخٍ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ػِ‪٘ٓ ٠‬خ‪ٛ‬يس حُل‪٠‬خث‪٤‬خص ٗخرغ ٖٓ حُلَحؽ حُلٌَ‪ٝ ١‬حَُ‪ٝ‬ك‪ ٢‬حٌُ‪ُ ١‬ي‪ٓٝ ،ْٜ٣‬خ ُْ ‪٣‬ظْ َٓء ‪ٌٛ‬ح‬ ‫حُلَحؽ ر٘‪٢‬ء ؿ‪٤‬ي‪ ،‬كبٕ ٓ٘خ‪ٛ‬يس حُو٘‪ٞ‬حص ُٖ طظَحؿغ‪.‬‬ ‫حُٔئحٍ حُؼخٖٓ‪ :‬أ‪ ٫‬ط‪٬‬كع إٔ ى‪ ٍٝ‬حَُٔأس ك‪ ٢‬حُيػ‪ٞ‬س اُ‪َّ ٠‬للا ك‪ ٚ٤‬ه‪ً ٍٜٞ‬ز‪ٓ ،َ٤‬خ ‪ ٞٛ‬حُٔزذ ك‪ٍ ٢‬أ‪٣‬ي ؟‬

‫ٓزذ ه‪ ٍٜٞ‬حُي‪ ٍٝ‬حُيػ‪َُِٔ ١ٞ‬أس ‪ ٞٛ‬ػيّ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ربػيحى‪ٛ‬خ‪ٝ ،‬ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى طوخُ‪٤‬ي ػِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حؿظٔخػ‪٤‬ش طيكغ رخَُٔأس اُ‪٠‬‬ ‫حُو‪٤‬خّ ر٘​َ٘ حُؼِْ حَُ٘ػ‪ ٢‬ػِ‪ٗ ٠‬طخم ‪ٝ‬حٓغ ر‪ ٖ٤‬ر٘خص ؿ٘ٔ‪ٜ‬خ‪ ،‬ك‪٤‬غ إ ‪٘ٛ‬خى طو‪ٞ‬كخ ً ٓٔظزط٘خ ً ‪ٝ‬ؿ‪ٓ َ٤‬زٍَ ٖٓ إٔ‬ ‫‪٣‬ئى‪ ١‬ه‪٤‬خّ حَُٔأس ري‪ ٍٝ‬حؿظٔخػ‪ٝ ٢‬ػوخك‪ٝ ٢‬حٓغ اُ‪ ٠‬ا‪ٔٛ‬خُ‪ٜ‬خ ُ‪ٞ‬حؿزخط‪ٜ‬خ ح‪٣َٓ٧‬ش‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬طـخ‪ ُٝ‬حُ‪ٞ٠‬حر‪ ٢‬حَُ٘ػ‪٤‬ش‬ ‫حُوخ‪ٛ‬ش رلًَش حَُٔأس ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ‪.‬‬ ‫ػْ إ ( حٌُ‪٤‬ق ) ‪٣ ٫‬ؤط‪ ٢‬ا‪ ٫‬رؼي ( حٌُْ )‪ ،‬كٔخ ىحّ ػيى حُيحػ‪٤‬خص ٓلي‪ٝ‬ىحً‪ ،‬كٖٔ حُ‪ٜ‬ؼذ إٔ َٗ‪ ٟ‬طل‪ٞ‬هخ ً ظخ‪َٛ‬حً ‪٧‬ػيحى‬ ‫ًز‪َ٤‬س ٖٓ حُيحػ‪٤‬خص‪.‬‬ ‫‪ ٌَُٝ‬هخػيس حٓظؼ٘خء‪.‬‬ ‫حُٔئحٍ حُظخٓغ‪ٓ :‬خ ٗ‪٤ٜ‬لظي‪ٝ ،‬أٗض حُٔلٌَ ‪ٝ‬حُيحػ‪٤‬ش‪َُِٔ ،‬أس حُيحػ‪٤‬ش‪ ،‬كظ‪ ٠‬طٌ‪ ٕٞ‬ػِ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬ؿ‪٤‬ي ‪ٝ‬ػ‪٤‬خ ً ‪ٝ‬كٌَحً‬ ‫‪ٝ‬ػوخكش ؟‬ ‫حٌُ‪ ١‬أ‪ٝ‬ى إٔ أه‪ :ٞٛ ُٚٞ‬إٔ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗ٘​َ٘ كٌَط‪ ٖ٤‬أٓخٓ‪٤‬ظ‪ ،ٖ٤‬ح‪:٠ُٝ٧‬‬ ‫إٔ حُيػ‪ٞ‬س اُ‪َّ ٠‬للا طؼخُ‪َٗ ٠‬ف ػظ‪٘ٓٝ ،ْ٤‬ش ًزَ‪ ٖٔ٣ ٟ‬ر‪ٜ‬خ َّللا ػِ‪٘٣ ٖٓ ٠‬خء ٖٓ ػزخى‪ ٢ٛٝ ،ٙ‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ًُي ٓ‪ٜٔ‬ش‬ ‫ػخٓش‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬ػِ‪ ِْٔٓ ًَ ٠‬إٔ ‪٣‬يػ‪ٞ‬ح اُ‪ ٠‬حُو‪ َ٘​٘٣ٝ ،َ٤‬حُٔ‪ٞ‬ىس‪ٜ٣ٝ ،‬ي‪ ١‬اُ‪ ٠‬حَُٗخى‪٣ٝ ،‬ؼَٔ ػِ‪ٓ ٠‬لخ‪َٛ‬س‬ ‫حَُ٘ ‪ٝ‬حٌَُٔ٘ ػِ‪ ٠‬هيٍ حٓظطخػظ‪ٝ ٚ‬كٔذ ظَ‪ٝ‬ك‪.ٚ‬‬

‫حُؼخٗ‪٤‬ش‪:‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪433‬‬

‫‪ ٢ٛ‬إٔ كخؿش ح‪ٓ٧‬ش ٓخَّٓش اُ‪ ٠‬ىػخس ‪ٝ‬ىحػ‪٤‬خص ‪٣‬لِٖٔ ٍإ‪٣‬ش ٗخِٓش ‪ٝ‬ػٔ‪٤‬وش ُِٔ‪ٜ‬خّ حُيػ‪٣ٞ‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ إ ػيّ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‬ ‫هزَحص ىػ‪٣ٞ‬ش ػخُ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُٔخكش‪ِ٣ ،‬لن أٗي ح‪َٟ٧‬حٍ رخُؼَٔ حُيػ‪ٝ ١ٞ‬رخُٔ​ِٔٔ‪ ٖ٤‬ػخٓش‪.‬‬ ‫‪ٗٝ‬لٖ ٗلظخؽ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔ‪٤‬خم إٔ ًَِٗ ػِ‪ ٠‬ػيى ٖٓ ح‪:ٍٞٓ٧‬‬ ‫‪ -1‬حُؼوخكش حُ٘خِٓش‪ٝ ،‬حُوِل‪٤‬ش حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ‪ٝ‬حُلو‪٤ٜ‬ش‪ٝ ،‬ك‪ ْٜ‬حُ‪ٞ‬حهغ ػِ‪ ٠‬هيٍ ح‪ٌٓ٩‬خٕ ٗ‪٢‬ء ٓ‪ ْٜ‬ؿيحً رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬حُيحػ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ٓ -2‬ؼَكش ٓٔظخُس رٖٔ٘ َّللا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ ٢‬حُوِن‪ٝ ،‬ك‪ ْٜ‬ؿ‪٤‬ي رطزخثغ ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٝ ،‬ه‪ٜ‬خث‪ٓ ًَ ٚ‬ـخٍ ٖٓ ٓـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس‪.‬‬ ‫‪ -3‬اه‪ٛٝ ٙ٬‬يم ‪ٝ‬ػِ‪ٔ٣‬ش ‪ٝ‬ػوش رخهلل طؼخُ‪ٝ ٠‬رٌَٓ‪ ٖٓ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬كي‪ٝ‬ى‪ ،‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ حُ‪ٜ‬زَ ػِ‪٘ٓ ٠‬خم حُطَ‪٣‬ن‬ ‫‪ٝ‬طٌخُ‪٤‬ق حُيػ‪ٞ‬س‪.‬‬ ‫‪ -4‬كذ حُ٘خّ‪ٝ ،‬حُؼطق ػِ‪ٝ ،ْٜ٤‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ٛ ٠‬يح‪٣‬ظ‪.ْٜ‬‬ ‫‪ -5‬ىٓخػش حُوِن ‪ٝ‬حَُهش ‪ٝ‬حُِطق ‪ٝ‬حكظَحّ ح‪٥‬هَ‪.ٖ٣‬‬ ‫‪ -6‬حُزؼي ػٖ حُؼ‪ٜ‬ز‪٤‬ش حُلِر‪٤‬ش‪ٝ ،‬اٗخػش ٍ‪ٝ‬ف حُظؼخ‪ٝ ٕٝ‬ح‪٩‬ػٌحٍ‪ٝ ،‬طوي‪ َ٣‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خىحص حُٔوظِلش‪.‬‬ ‫‪ -7‬حُظًَ‪ٝ ِ٤‬حُظو‪ٝ ٜٚ‬حُظؼٔن ك‪٢ٗ ٢‬ء ٓخ‪ ،‬أٓ‪ٜٔٓ ٍٞ‬ش ُِ٘ـخف‪.‬‬ ‫‪ ٢‬ك‪٢‬‬ ‫‪ -8‬طيػ‪ ْ٤‬حُـخٗذ حَُ‪ٝ‬ك‪٢‬؛ ‪١ ٕ٧‬ز‪٤‬ؼش حُؼَٔ حُيػ‪ ١ٞ‬حٓظ‪٬ٜ‬ى ُِطخهش حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ُي‪ ٟ‬حُيحػ‪٤‬ش‪ ْ٤ُٝ ،‬أكذ اُ َّ‬ ‫‪ٌٛ‬ح ٖٓ ح‪ً٩‬ؼخٍ ٖٓ حُؼ٘خء ػِ‪َّ ٠‬للا طؼخُ‪٘ٓٝ ٠‬خؿخط‪ٝ ٚ‬حُظٌَُ ر‪٣ ٖ٤‬ي‪ٝ ٚ٣‬طِٔو‪ِ١ٝ ٚ‬ذ ًَ ٗ‪٢‬ء ٓ٘‪ ٚ‬هَ أ‪ً ٝ‬ؼَ‪.‬‬ ‫حُٔئحٍ حُؼخَٗ‪ٍٓ ٖٓ َٛ :‬خُش ط‪ٞ‬ى إٔ ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ​ٜ‬خ َُِٔأس حُٔ​ِٔٔش ٖٓ ه‪ٞٓ ٍ٬‬هغ ىػ‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ ؟‬ ‫أهظ‪ ٢‬حُٔ​ِٔٔش‪:‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُيٗ‪٤‬خ ىحٍ حرظ‪٬‬ء‪ٝ​ٝ ،‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ك‪ٜ٤‬خ ػخرَ ‪ٗ ٫ٝ‬يٍ‪ٓ ١‬ظ‪ ٠‬ط٘ظ‪ ٢ٜ‬حُلَ‪ٛ‬ش حُٔ​ٔ٘‪ٞ‬كش ُ٘خ‪ ،‬كِ٘ـظ‪ٜ‬ي ك‪ ٢‬طوي‪٢ٗ ْ٣‬ء ٗـي‪ٙ‬‬ ‫ٗ‪ٍٞ‬حً ر‪٣ ٖ٤‬ي‪٘٣‬خ ‪ ٌٕٞٗ ّٞ٣‬ر‪٣ ٖ٤‬ي‪َّ ١‬للا طؼخُ‪. ٠‬‬ ‫‪ٝ‬أٗض أهظ‪ ٢‬حُٔ​ِٔٔش ‪ ٌٙٛ َ٤ٟٔ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪ٍٝٝ‬ك‪ٜ‬خ ‪ َٓٝ‬ؿٔخٍ حُل‪٤‬خس‪ َٓٝ ،‬طَحكْ ٓـظٔؼ‪ٜ‬خ‪ ،‬كٌ‪ ٢ٗٞ‬ػ٘ي كٖٔ حُظٖ‬ ‫ري‪ ٫ٝ ،‬طلظوَ‪ٗ ١‬لٔي‪ ،‬كؤٗض ٗ‪٢‬ء ًز‪ َ٤‬ؿيحً‪ٝ ،‬طٔظط‪٤‬ؼ‪ ٖ٤‬كؼَ حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪.َ٤‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ٓ‪ٗ٫ٞ‬خ ‪ٗٝ‬ؼْ حُٔ‪ٗٝ ٠ُٞ‬ؼْ حُ٘‪.َ٤ٜ‬‬ ‫‪ٝ‬آهَ ىػ‪ٞ‬حٗخ إٔ حُلٔي هلل ٍد حُؼخُٔ‪.ٖ٤‬‬ ‫‪َّ ٠ِٛٝ‬للا ػِ‪ٗ ٠‬ز‪٘٤‬خ ٓلٔي ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬آُ‪ٛٝ ٚ‬لز‪ ٚ‬أؿٔؼ‪.ٖ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪434‬‬

‫‪(- 149‬كٌف) مصدر هموم‬ ‫عبد الكرٌم بكار ‪[ - 2005/04/27 -‬قضاٌا األمة] ‪ -‬عدد القراءات‪»345«:‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء ٓ‪ ْٜ‬إٔ ٗؼَف ٓخًح ٗو‪ٝ ،ٍٞ‬إٔ ٗؼَف ٓخًح َٗ‪٣‬ي؛ ‪ً ٕ٧‬ؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُ٘خّ ‪٣ ٫‬ؼَك‪ٓ ٕٞ‬خ حُ‪ٜٞ‬حد حٌُ‪ ١‬ػِ‪ ْٜ٤‬إٔ‬ ‫‪٣‬ظليػ‪ٞ‬ح ػ٘‪ ٫ٝ ،ٚ‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪٣َ٣ ٢‬ي‪ُٜ ٕٝ‬خ إٔ طظلون‪ٝ .‬أػظوي إٔ حُٔلٌَ حٌُ‪ ١‬طؼ‪ٞ‬ى حُظلٌ‪ٝ َ٤‬حُظ٘ظ‪ٝ َ٤‬حُظؼِ‪ َ٤‬ط٘ظ‪٢ٜ‬‬ ‫ٓ‪ٜٔ‬ظ‪ ٚ‬ػ٘يٓخ ‪٘٣‬ؼَ أٗ‪ٟٝ ٚ‬غ حُ٘وخ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬حُلَ‪ٝ‬ف ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬ـذ إٔ ‪٣‬ـِ‪ٔٓ ٖٓ ٙٞ‬خثَ‪ٝ ،‬هَ ٗل‪ًُ ٞ‬ي ك‪ ٢‬حُيحػ‪٤‬ش حٌُ‪١‬‬ ‫ؿؼَ ٗؼخٍ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُظزِ‪٤‬ؾ‪( :‬هَ ًِٔظي ‪ٝ‬حٖٓ) كبٗ‪٣ ٚ‬و٘غ رو‪ٓ ٍٞ‬خ ‪ٞ٣‬ى ه‪ٝ .ُٚٞ‬ح‪ٓ٧‬ش رلخؿش اُ‪ٌٛ ٠‬ح ‪ًٝ‬حى؛ ٌُٖ ح‪٬ٛ٩‬ف‬ ‫‪٣‬ظطِذ ك‪ ٢‬حُلو‪٤‬وش ٓخ ‪ ٞٛ‬أًؼَ ٖٓ ًُي‪ :‬اٗ‪٣ ٚ‬ظطِذ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حَُ٘‪ٝ ١ٝ‬حُ٘ظْ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬حٗ‪ٝ ٖ٤‬ح‪ٓ٧‬خُ‪٤‬ذ ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف حُظ‪٢‬‬ ‫طٔخػي حُ٘خّ رطَ‪٣‬وش أ‪ ٝ‬رؤهَ‪ ٟ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظـخرش ُ٘يحءحص حُيػخس ‪ٝ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ٤‬خص حَُٔر‪٘ٓٝ ٖ٤‬خٗيحص‬ ‫حُٔوِ‪...ٖ٤ٜ‬‬ ‫ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظ‪ًَٗ​ً ٢‬خ‪ٛ‬خ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ط‪ٞ‬ك‪( َ٤‬ر‪٤‬جش ‪ٛ‬خُلش) رؤ‪ٓٝ‬غ ٓخ طلِٔ‪ ٌٙٛ ٚ‬حٌُِٔش ٖٓ ى‪٫٫‬ص‪ .‬ىػ‪ٗٞ‬خ ٗو‪ :ٍٞ‬اٗ‪ ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٓيحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ًخٕ ُي‪٘٣‬خ ٗو‪٣َٓ ٚ‬غ ك‪ ٢‬حُظ٘ظ‪ُِ َ٤‬زَحٓؾ ‪ٝ‬حٌُ‪٤‬ل‪٤‬خص ‪ٝ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬خص ‪ٝ‬ح‪ َ١٧‬حُظ‪ ٢‬طـؼِ٘خ ٗ٘ظوَ ٖٓ َٓكِش‬ ‫حٌُ‪ ّ٬‬اُ‪َٓ ٠‬كِش حُؼَٔ؛ ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حٌُ‪ ٌٞ٘ٗ ١‬ك‪ ٖٓ ٚ٤‬كخث‪ ٞ‬ك‪ ٢‬حُو‪ٞ‬س ػٔخ ‪٣‬ـذ كؼِ‪ٝ ،ٚ‬ػٔخ ‪٣‬ـذ طًَ‪ٝ ٚ‬ح‪٩‬ه‪٬‬ع‬ ‫ػ٘‪ٍٝ ،ٚ‬رٔخ ًخٕ ًُي رٔزذ طؤػ‪ ٖٓ َ٤‬رؼ‪ ٞ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُـخ‪٤ِٛ‬ش ‪ٝ‬حُلِٔلش حُ‪ٗٞ٤‬خٗ‪٤‬ش ك‪٤‬غ حُـ٘‪ٞ‬ف اُ‪ ٠‬حُلِ‪ ٍٞ‬حُ٘ظَ‪٣‬ش‬ ‫‪ًَٝ‬ح‪ٛ‬ش ح‪ٜٔٗ٫‬خى ك‪ ٢‬حُظو٘‪٤‬خص ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُ‪٤‬ي‪٣ٝ‬ش ‪ٝ‬حُظ٘ل‪٣ٌ٤‬ش‪ٝ ،‬هي طًَض ‪ ٌٙٛ‬حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش أٓ‪ٞ‬أ ح‪٥‬ػخٍ ك‪ ٢‬هيٍط٘خ ػِ‪٠‬‬ ‫حُظوط‪ُِ ٢٤‬زَحٓؾ حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ك‪٤ٍٛ ٢‬يٗخ ٖٓ ح‪ٝ َ١٧‬حَُ٘‪ ١ٝ‬حُظ‪ ٢‬طل ّ‪ ٍٞ‬حٌُ‪ ّ٬‬اُ‪ ٠‬هط‪ ١ٞ‬كًَش ‪٤ٓٞ٣‬ش! ‪ٍ ًْٝ‬أ‪٘٣‬خ‬ ‫ٖٓ حُيػخس حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬ظِػ‪ ٕٞ‬ح‪٩‬ػـخد ػ٘يٓخ ‪٣‬ظليػ‪ ٕٞ‬ػٖ حُو‪ٝ ْ٤‬حُٔزخىة ‪ٝ‬ح‪ٓ٥‬خٍ ‪ٝ‬حُـَحكخص؛ ٌُٖ َٓػخٕ ٓخ ‪٣‬لوي‪ٕٝ‬‬ ‫ًَ ًُي ػ٘يٓخ ‪٣‬وخٍ ُ‪٤ً :ْٜ‬ق ‪ ٌٖٔ٣‬طل‪ ٌٙٛ َ٣ٞ‬ح‪٧‬كٌخٍ حُـٔ‪ِ٤‬ش اُ‪ٝ ٠‬حهغ ٓؼ‪ٖ٤‬؟!‬ ‫حُٔئحٍ ػٖ (ً‪٤‬ق) ‪ٜٓ ٌَّ ٘٣‬يٍ ‪ٝ ّْ ٛ‬هِن ‪ٝ‬اػخٍس ٌُِزخٍ حٌُ‪ ٖ٣‬حٗظ‪ٜٞ‬ح ٖٓ طلي‪٣‬ي ٓ‪ٓ٬‬ق حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬ـذ إٔ طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫ك‪ٜ٤‬خ ح‪ٓ٧‬ش‪ٝ ،‬رخط‪ٞ‬ح ‪٘٣‬ؼَ‪ ٕٝ‬ر‪ٍَٝ٠‬س ح‪ٗ٫‬ظوخٍ اُ‪ ٠‬ا‪٣‬ـخى ح‪٤ُ٥‬خص ‪ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خثَ حُظ‪ ٢‬طٔخػي حُ٘خّ ػِ‪ ٠‬ح‪ٍ٫‬طوخء ٗل‪ٞ‬‬ ‫حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُٔ٘​٘‪ٞ‬ىس‪.‬‬ ‫حُٔ‪ِٜ‬ل‪ ٕٞ‬حُٔيًٍ‪ُ ٕٞ‬ظٌخُ‪٤‬ق ًُي ‪٘ٓٝ‬خه‪ٌ٣ ٫ ٚ‬لّ‪ ٕٞ‬ػٖ ‪َ١‬ف ح‪ٓ٧‬جِش ‪ٓٝ‬لخ‪ُٝ‬ش ح‪٩‬ؿخرش ػِ‪ٜ٤‬خ‪ ٖٓٝ ،‬طِي ح‪ٓ٧‬جِش‪:‬‬ ‫ ً‪٤‬ق ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬حٓظؼٔخٍ حُظل‪ٞ‬م حُٔؼ٘‪ٝ ١ٞ‬حُٔخى‪ ١‬رطَم ؿ‪َٝ٘ٓ َ٤‬ػش؟‬‫ ً‪٤‬ق ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗـٔغ ر‪ٔٓ ٖ٤‬ظ‪ ٟٞ‬ؿ‪٤‬ي ٖٓ حُلَ‪٣‬ش حُلَى‪٣‬ش ‪ٝ‬حُؼيحُش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش؟‬‫ ً‪٤‬ق ٗٔظط‪٤‬غ ؿؼَ حُ٘خّ ‪٣‬ز‪ َٕٜٝ‬حُو‪ ٢‬حُ‪ّ٤٠‬ن حٌُ‪٣ ١‬ل‪ َٜ‬ر‪ ٖ٤‬حُ٘ـخف ‪ٝ‬حُِ‪٤ٜٛٞ‬ش‪ٝ ،‬حُو‪ ٢‬حُلخ‪ َٛ‬ر‪ ٖ٤‬حُِ‪ٛ‬ي‬‫‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُؼـِ ‪ٝ‬حُؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُٔـظٔغ‪ٝ ،‬حُو‪ ٢‬حُلخ‪ َٛ‬ر‪ ٖ٤‬حُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُؼوش رخُ٘لْ ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُزـ‪ٝ ٢‬ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش‪...‬؟‬ ‫ ً‪٤‬ق ٗٔظط‪٤‬غ إٔ ٗٔظل‪٤‬ي ٖٓ طويّ حُـَد ى‪ ٕٝ‬إٔ ٗـَم ك‪ ٢‬ػوخكظ‪ٚ‬؟‬‫ ً‪٤‬ق ٗٔظط‪٤‬غ طلو‪٤‬ن ٓؼ٘‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش حُ‪ٞ‬حكيس ك‪ ٢‬ظَ حُؼ‪ُٔٞ‬ش ك‪٤‬غ حُٔؼ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬طِٔ‪٣‬ن ًَ حَُ‪ٝ‬حر‪ ٢‬حُظ‪ ٢‬طو‪ ّٞ‬ػِ‪٠‬‬‫حُؼو‪٤‬يس؟‬ ‫ ً‪٤‬ق ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُ٘وي اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬اٗـخُحط٘خ حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ى‪ ٕٝ‬إٔ ٗ٘ؼَ رخ‪٫‬ؿظَحد ‪ٝ‬ط٘ظض حُـٌ‪ٍٝ‬؟‬‫ ً‪٤‬ق ‪ُِ ٌٖٔ٣‬وطخد حُيػ‪ ١ٞ‬إٔ ‪٣‬ـٔغ ر‪ ٖ٤‬حُـخًر‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ُ٫‬ظِحّ؟‬‫ ً‪٤‬ق ‪ ٌٖٔ٣‬حُللخظ ػِ‪ ٠‬حُظؤُّق حَُ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ك‪ ٢‬ظَ ك‪٤‬خس ٓظَكش؟‬‫‪٤ً -‬ق ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ٗ‪٠‬ز‪ٓ ٢‬وخى‪ َ٣‬حُ‪٠‬ـ‪ ٢‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ ٢‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪٣ ٫ ٞ‬ئى‪ ١‬اُ‪ٞ٤ٗ ٠‬ع حُ٘لخم ‪ٝ‬حُلٔخى حُيحهِ‪٢‬؟‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪435‬‬

‫إ حُظٔخإٍ ك‪ ٌٙٛ ٍٞ‬ح‪ ٞٛ ٍٞٓ٧‬ريح‪٣‬ش ‪ ٫‬ري ٓ٘‪ٜ‬خ ُظط‪ َ٣ٞ‬كٔخٓ‪٤‬ظ٘خ ٗل‪ٛٞ‬خ‪ٜٔٓٝ .‬خ ظ٘​٘خ إٔ ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬رش ‪ٝ‬حُٔزَ حُؼِٔ‪٤‬ش‬ ‫حُظ‪ٌٗ ٢‬ظ٘ل‪ٜ‬خ ؿ‪٤‬يس ‪ٞٓٝ‬حثٔش كبٕ حُظطز‪٤‬ن ‪ٝ‬كي‪ ٞٛ ٙ‬حُٔلي حٌُ‪ٌ٘٣ ١‬ق ػٖ ٓي‪ٞٛ ٟ‬حر‪ٜ‬خ ‪ٗٝ‬ـخػظ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬إ ًَ كَ‬ ‫ػِٔ‪ ًَٝ ٢‬ا‪١‬خٍ ططز‪٤‬و‪ ٌٖٔ٣ ٢‬إٔ ‪٣‬لوي ٓغ ح‪٣٧‬خّ كخػِ‪٤‬ظ‪ٝ ٚ‬حطِحٗ‪ٜ٣ٝ ،ٚ‬زق ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬طؼي‪ٝ َ٣‬حطِحٕ ؿي‪٣‬ي؛ ‪ًُٝ‬ي‬ ‫‪ ٕ٧‬حُؼ٘خ‪ َٛ‬حُٔ٘ ٌِّش ُِز‪٤‬جش ك‪ ٢‬كخُش ٖٓ حُظـ‪ َ٤‬حُيحثْ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ـؼَ حُلِ‪ٝ ٍٞ‬ح‪ َ١٧‬حُٔوظَكش ‪ ٫‬طلظلع رٔ‪٬‬ءٓظ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫ُ٘لخ‪ ٍٝ‬حُو‪ ٖٓ ٙ٬‬حُظِ‪ ٢ٜ‬رَ٘ف ٓخ رخص ٓؼَ‪ٝ‬كخ ً ُِ‪ٜ‬ـ‪ٝ َ٤‬حٌُز‪ٝ ،َ٤‬حُ‪ٍَٝ٠‬س اُ‪ ٠‬طل‪ ِٚ٣ٞ‬اُ‪٢ٗ ٠‬ء ِٓٔ‪ٔ٣ ّٞ‬ؼي‬ ‫حُ٘خّ رخُؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ظ‪.ُٚ٬‬‬ ‫‪ٝ‬هلل ح‪ ٖٓ َٓ٧‬هزَ ‪ ٖٓٝ‬رؼي‪.‬‬ ‫* حُٔ‪ٜ‬يٍ‪ٞٓ :‬هغ ٓـِش حُز‪٤‬خٕ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪436‬‬

‫‪- 150‬دقدة النسٌان‬ ‫‪ /‬ى‪ .‬ػزيحٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫‪ٛ 1425 -5-16‬ـ‬ ‫كؼو‪ُ٘ٞ‬خ طٔ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬ػيّ ط‪ٜ‬ي‪٣‬ن ٓخ ‪٣‬طَف ٖٓ أكٌخٍ ٗ‪٣ٞ٠ٜ‬ش ‪ٝ‬ػيّ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ر‪ٝ ٚ‬حُظلخػَ ٓؼ‪ٓ ٚ‬خ ُْ َٗ‪ٓ ٙ‬ـَّٔيحً ك‪٢‬‬ ‫ٗٔ‪ًٞ‬ؽ رَ٘‪١‬‬ ‫ُٔض أىٍ‪ٓ ١‬ظ‪٘ٓ ٠‬ز‪٣َ١ َٜ‬و٘خ اُ‪ ٠‬حُظوِ‪ ٖٓ ٚ‬أى‪ٝ‬حث٘خ حُوي‪ٔ٣‬ش حُظ‪ ٢‬ك‪ُٞ‬ظ٘خ ٖٓ أٓش طو‪ٞ‬ى ح‪ ْٓ٧‬اُ‪ ٠‬أٓش طٔظـي‪١‬‬ ‫حُ٘ؼ‪ٞ‬د ك‪ُ ٢‬ؤش ػ‪ٜ٘٤‬خ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬أٓ٘‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ط٘ظ‪ٗ ْ٤‬ئ‪ٜٗٝ‬خ ؟ ‪ُٝ‬ؼَ ٖٓ أى‪ٝ‬حث٘خ حُوي‪ٔ٣‬ش ح‪ٓ٫‬ظٔ‪َُِّ ّ٬‬لظش حَُح‪٘ٛ‬ش ؛ ك٘لٖ‬ ‫ٗٔظٔظغ ‪ٜٗٝ‬ـغ ‪ٗٝ‬ؤًَ ‪ِٗٝ‬ؼذ ًِٔخ أط‪٤‬ق ُ٘خ ًُي ؿ‪ َ٤‬آر‪ ٖ٤ٜ‬رٔخ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬ر‪ ٚ‬حُـي ‪ٌٓ ٫ٝ‬ظَػ‪ ٖ٤‬رٔخ ‪٣‬ظطِز‪ٓ ٚ‬خ رؼي حُـي !‬ ‫إ حُوَإٓ حٌَُ‪ ْ٣‬ك‪ ٖ٤‬أَٓٗخ ربػيحى حُؼ َّيس ًخٕ ‪ٔ٣‬ظ‪ٜ‬يف اهَحؽ حُٔ​ِْٔ ٖٓ ‪ٟ‬ـ‪١ٞ‬خص حُٔخػش حُلخ‪َٟ‬س ‪ُ ،‬ظ٘لظق ُ‪ٚ‬‬ ‫آكخم حُٔ​ٔظوزَ ‪ٝ .‬حُظوط‪ ٢٤‬ك‪ ٢‬كو‪٤‬وش ح‪٣ َٓ٧‬ؼ٘‪ ٢‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ ‪ٌٛ‬ح ؛ ك‪٤‬غ اٗ‪ٔ٣ ٚ‬خػيٗخ ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق‬ ‫آٌخٗخط٘خ حُلخ‪َٟ‬س ك‪َٝ٘ٓ ٢‬ػخص طٔظ‪ٜ‬يف طلٔ‪ ٖ٤‬أ‪ٟٝ‬خػ٘خ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ ‪ٌٛٝ .‬ح ‪ٔ٣‬ظ‪ٞ‬ؿذ أ‪ٜٗ ّ٫‬يأ ك‪٣ ٖ٤‬ظخف ُ٘خ‬ ‫حُ‪ٜ‬ي‪ٝ‬ء ‪ٗ ٫ٝ ،‬ـلَ ك‪ ٢‬أ‪٣‬خّ حَُهخء ‪ٌٛٝ .‬ح ٓخ طلؼِ‪ ٚ‬حُي‪ُ٫ٝ‬ؼظٔ‪ٝ ٠‬ح‪٧‬كَحى حُٔظل‪ٞ‬ه‪ٕٞ‬‬ ‫هي أػزظض ًَ ح‪٧‬كيحع حُظ‪ٝ ٢‬هؼض ك‪ ٢‬حُؼوي‪ ٖ٣‬حُٔخ‪ ٖ٤٤ٟ‬إٔ أػيحء ‪ ٌٙٛ‬ح‪ٓ٧‬ش ‪٘ٓٝ‬خكٔ‪ٜ٤‬خ ‪٣‬ؼظٔي‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬حٌُ‪٤‬ي ُ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬حٓظـ‪ُٜ٬‬خ ػِ‪ ٠‬ػويس حُ٘ٔ‪٤‬خٕ ُي‪ٜ٣‬خ ‪ٝ ،‬ػِ‪ ًٕٞ ٠‬طلًَخط‪ٜ‬خ ‪ ٫‬ط٘زؼن ٖٓ ٍإ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ُِٔ​ٔظوزَ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٖٓ ٓ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش‬ ‫ٌٓ٘‪٬‬ط‪ٜ‬خ ح‪٤ٗ٥‬ش ‪ٌُٝ .‬ح كبٗ٘خ أ‪ٛ‬زل٘خ أُؼ‪ٞ‬رش ك‪ ٢‬أ‪٣‬ي‪ ١‬ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬؛ اً ٓخ ػِ‪ ْٜ٤‬كظ‪ُٗٞٔ٘٣ ٠‬خ ٓخ ٗلٖ ٓ٘‪ ٌٕٜٞٔ‬ك‪ ٚ٤‬ا‪ ٫‬إٔ‬ ‫‪٣‬وظَػ‪ٞ‬ح ُ٘خ ٌِٓ٘ش ؿي‪٣‬يس ك٘​٘ٔ‪ ٠‬حُوي‪ٔ٣‬ش ‪٘ٗٝ ،‬طِن ٗل‪ٓ ٞ‬ؼخُـش حُـي‪٣‬يس ر٘لْ حُلٔخٓش حُظ‪ً٘ ٢‬خ ٗؼخُؾ ر‪ٜ‬خ حٌُِٔ٘ش‬ ‫حُوي‪ٔ٣‬ش ‪ٝ ،‬رٌُي ٗ٘ٔ‪ ٠‬حٌُ‪ٗٞ١ٍَّٝ ٖ٣‬خ ك‪ ٢‬حٌُِٔ٘ش حُوي‪ٔ٣‬ش ‪ٝ‬حٌُ‪٘١ٍّٝ ٖ٣‬خ‪ ْٛ‬أ‪٠٣‬خ ً ! إ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ حُلَى‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُـٔخػ‪٤‬ش ٗخٗت ٖٓ ه‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حُٔلخ‪ُ ْ٤ٛ‬ي‪٘٣‬خ ؛ ك٘لٖ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗظٖ إٔ ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬أًزَ ػيى ٌٖٓٔ ٖٓ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حَُإ‪ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬حُطَ‪ٝ‬كخص ‪ٌ٣‬ل‪٬ٛ٪ُ ٢‬ف ‪ٝ‬حُظويّ ‪ٓٝ .‬غ إٔ ٓؼَ ‪ٌٛ‬ح َٗ‪ٔ٣ ٫ ١‬ظ‪ٜ‬خٕ ر‪ ْ٤ُ ٌُٚ٘ ، ٚ‬حَُ٘‪ ١‬حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ؛ ك٘لٖ اًح‬ ‫ػٔو٘خ حُ٘ظَ ك‪ ٢‬طـخٍر٘خ ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬طـخٍد ح‪ ٖٓ ْٓ٧‬ك‪ُ٘ٞ‬خ ‪ٝ ،‬ؿيٗخ إٔ أًؼَ ٓخ ‪َ٣‬طو‪ ٢‬رخ‪ ْٓ٧‬أَٓحٕ ‪ :‬حُ٘ٔخًؽ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔئٓٔخص ‪.‬‬ ‫كؼو‪ُ٘ٞ‬خ طٔ‪ َ٤‬اُ‪ ٠‬ػيّ ط‪ٜ‬ي‪٣‬ن ٓخ ‪٣‬طَف ٖٓ أكٌخٍ ٗ‪٣ٞ٠ٜ‬ش ‪ٝ‬ػيّ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ر‪ٝ ٚ‬حُظلخػَ ٓؼ‪ٓ ٚ‬خ ُْ َٗ‪ٓ ٙ‬ـَّٔيحً ك‪٢‬‬ ‫ٗٔ‪ًٞ‬ؽ رَ٘‪ ، ١‬ك‪٘٤‬ظوَ ٓخ ًخٕ ‪ُ٘٣‬ظَ اُ‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٓ ٚ‬ؼخُ‪ ٢‬ؿيحً أ‪ٛ ٝ‬ؼذ حُظلو‪٤‬ن ٖٓ ك‪ ِ٤‬ؿ‪ َ٤‬حُؼِٔ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ك‪ ِ٤‬حُٔ​ٌٖٔ‬ ‫حٌُ‪٣ ١‬وغ ‪ ٖٟٔ‬حٌُٔ٘ش ‪ٝ‬حُطخهش ‪ُٝ ،‬ؼَ ‪ ٢ٛ ٌٙٛ‬حُلٌٔش ٖٓ ‪ٍٝ‬حء ػ‪ٜٔ‬ش ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ػِ‪ ْٜ٤‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ٝ ّ٬‬طـٔ‪٤‬ي‪ْٛ‬‬ ‫ُٔخ ‪٣‬يػ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٚ٤‬ك‪ٌ​ٌٛٝ . ًِْٜٞٓ ٢‬ح حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬حُ‪٣ ّٞ٤‬لز‪ ٕٞ‬إٔ ‪َٝ٣‬ح ٗٔخًؽ ٍحه‪٤‬ش طظلَى ػِ‪ ٠‬ح‪ ٍٝ٧‬ك‪ ًَ ٢‬حطـخ‪ٙ‬‬ ‫ٖٓ حطـخ‪ٛ‬خص حُل‪٤‬خس ‪ :‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُ ُوُِن ‪ٝ‬ح‪٩‬ىحٍس ‪ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓش ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ظخؽ ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ ..‬ػِ‪ٓ ٠‬ويحٍ ٓخ ‪٣‬ظ‪ٞ‬كَ ٖٓ‬ ‫ٗٔخًؽ ٍحه‪٤‬ش ‪٘٣‬يكغ حُ٘خّ ك‪َ١ ٢‬م حُ‪٬ٜ‬ف ‪ٝ‬ح‪٬ٛ٩‬ف ‪ٝ ،‬إ ُْ ‪ٌٞٗٞ٣‬ح ٓلٌَ‪ ٖ٣‬أ‪ٓ ٝ‬ؼول‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬كو‪ٜ‬خء‬ ‫أٓخ حُٔئٓٔخص كبٗ‪ٜ‬خ طٌَ٘ أ‪َ١‬حً ُظوَ‪٣‬ؾ حُ٘ٔخًؽ ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٜ‬خ ط٘ٔق حُـ‪ٜٞ‬ى حُٔزؼؼَس ‪ٝ ،‬طظ‪٤‬ق ٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حَُٔ٘‪ٝ‬ػخص إٔ‬ ‫‪ٔ٣‬ظَٔ كظَحص ‪ِ٣ٞ١‬ش ‪ٝ .‬إ ك‪ٗ ٢‬زخد ح‪ٓ٧‬ش حٌُؼ‪ٝ َ٤‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حَُؿزش ك‪ ٢‬حُو‪ٝ َ٤‬حُؼَٔ ‪٣ ٫ ٌُْٜ٘ٝ ،‬ـي‪ٕٝ‬‬ ‫حُٔئٓٔخص حُظ‪ ٢‬طَْٓ ح‪ٛ٧‬يحف ‪ٝ ،‬طٔ‪ٜ‬ي حُطَ‪٣‬ن ‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬كَ ُ‪ ْٜ‬حُظيٍ‪٣‬ذ ‪ٝ ،‬طؼ‪ ْٜ٘٤‬ػِ‪ ٠‬أٗلٔ‪. ْٜ‬‬ ‫اًح أٍىٗخ ُ‪ ٌٜٙ‬ح‪ٓ٧‬ش إٔ ط٘‪ ٜٞ‬كًَِِ٘ ػِ‪ ٠‬ا‪٣‬ـخى أًزَ ػيى ٌٖٓٔ ٖٓ حُ٘ٔخًؽ حَُك‪٤‬ؼش ‪ٝ‬حُٔظل‪ٞ‬هش ‪ٝ ،‬أًزَ ػيى ٌٖٓٔ‬ ‫ٖٓ حُٔئٓٔخص ًحص ح‪ٛ٫‬ظٔخٓخص حُـِث‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔظو‪ٜ​ٜ‬ش ؛ كزٌُي ‪ٝ‬كي‪ٗ ٙ‬ظؼِْ حُؼَٔ ك‪ ٢‬أ‪٣‬خّ حَُهخء ‪٣٧‬خّ حُ٘يس ‪ٝ ،‬رٌُي‬ ‫طظل‪ ٍٞ‬حُؼ‪ٞ‬ح‪١‬ق حُ٘ز‪ِ٤‬ش ٖٓ ً‪ٜٗٞ‬خ ك‪ٍٞ‬س ٓئهظش اُ‪ٝ ٠‬ه‪ٞ‬ى ‪ٗ٩‬ـخُ ح‪٧‬ػٔخٍ حُـِ‪ِ٤‬ش‬ ‫هِْ ‪ /‬ى ‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪437‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪438‬‬

‫‪- 151‬التنقٌب المعرفً‬ ‫ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫‪21 -07 -2007‬‬ ‫حٓظ‪٬‬ى أًزَ هيٍ ٖٓ حُٔؼخٍف حُ‪ِٜ‬زش ك‪ٓ ًَ ٢‬ـخٍ ٖٓ ٓـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬خس ‪ٛ‬يك٘خ‪ ٞٛٝ ،‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ِ٤ٓٝ ٚ‬ظ٘خ اُ‪٠‬‬ ‫حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخ‪ٝ ٖٓ٧‬ح‪ٔ١٫‬ج٘خٕ ك‪ ٢‬ظَ ح‪ٟ‬طَحد ً‪ٔ٣ ُْ ٢ٗٞ‬زن ُ‪ٓ ٚ‬ؼ‪ِ٤ٓٝ ٞٛٝ .َ٤‬ظ٘خ أ‪ً٠٣‬خ اُ‪ ٠‬ؿؼَ ٓ٘ش (حُظٔو‪)َ٤‬‬ ‫طظـٔي ك‪ ٢‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ طلٌْ ح‪ٔٗ٩‬خٕ رز‪٤‬جظ‪ٓٝ ٚ‬ل‪٤‬ط‪.ٚ‬‬ ‫ً٘ق حُٔـ‪:ٍٜٞ‬‬ ‫حُظ٘و‪٤‬ذ حُٔؼَك‪ٓ ٞٛ ٢‬لخ‪ُٝ‬ش ‪٫‬ؿظَحف حُلوخثن حُٔ٘ؼ٘‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔلظـزش‪ًُ ،‬ي ح‪٫‬ؿظَحف ٓ‪ٜٔ‬خ رِؾ ٖٓ حُلَك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼٔن‪ ،‬كبٗ‪ٚ‬‬ ‫ٓ‪٤‬ظَ هخ‪ًَٛ‬ح ػٖ رِ‪ٞ‬ؽ أه‪١ ٠ٜ‬زوخص حُلو‪٤‬وش ك‪٤‬غ ه‪٠‬ض ٓ٘‪٤‬جش َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ - ٠‬إٔ ‪٣‬ظَ ك‪ٓ ًَ ٢‬وِ‪ٞ‬م ػ٘‪ َٜ‬ؿ‪٤‬ز‪٢‬‬ ‫طظوخ‪ َٛ‬أً‪ٛ‬خٗ٘خ ػٖ ح‪٩‬كخ‪١‬ش ر‪ ٌُٖ ،ٚ‬كٔز٘خ إٔ ٗوَِ ٗٔزش حُٔـ‪ ٍٜٞ‬ك‪ ًَ ٢‬ه‪٤٠‬ش ٗؼخٗ‪ٓ ٢‬ؼخُـظ‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُزلغ هي ٗ‪ َٜ‬اُ‪ ٠‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ ح‪٩‬ىٍحى ُِٔ‪ٞ‬حُٗخص حُؼٔ‪٤‬وش حُظ‪ ٢‬رؼ‪ٜ‬خ حُوخُن ‪ -‬ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ - ٬‬ك‪٢‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ًٔخ أٗ٘خ ٖٓ ه‪ٗ ُٚ٬‬لٔ‪ ٢‬أٗلٔ٘خ ٖٓ َٗ‪ ٍٝ‬حَُإ‪ ٟ‬حُٔزظَٔس ‪ٝ‬حُـِث‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔطل‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔـخُ‪٤‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٘٣‬ـٌد‬ ‫ػوِ٘خ حُزخ‪ ٖ١‬اُ‪ًُ ٠‬ي ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ػـ‪٤‬ذ! ‪ٗٝ‬لٖ رؼي ‪ٌٛ‬ح ‪ًٝ‬حى ٓلظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬حُظ٘و‪٤‬ذ حُٔؼَك‪ٌ٘ٗ ٢ً ٢‬ق ه‪ٜ‬خث‪ٚ‬‬ ‫ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٗ ٢ًٝ ،‬ؼَ‪ ١‬ك‪٤‬خط٘خ رخُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪ ٢‬طٌٔ٘​٘خ ٖٓ ٓؼَكش أًزَ هيٍ ٌٖٓٔ ٖٓ حُؼَِ ‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬زخد ‪ٝ‬أًزَ هيٍ‬ ‫ٌٖٓٔ ٖٓ حُؼ‪٬‬هخص ح‪٧‬كو‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬طَر‪ ٢‬ر‪ٓ ٖ٤‬لَىحص حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٝ .‬رٌُي ‪٣‬ـي حُؼوَ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظؼ‪ ٖ٤‬ر‪ٜ‬خ‬ ‫ػِ‪َ١ ٠‬ف حُزيحثَ ‪ٝ‬كظق كو‪ ٍٞ‬ؿي‪٣‬يس ُِل‪ٝ ْٜ‬حُٔ​ٔخٍٓش‪.‬‬ ‫حُللَ حُٔؼَك‪ٗ ٢‬خم ‪ٗٝ‬خم ؿيًح ‪ٔٗ ُٖٝ‬ظط‪٤‬غ حُٔ‪ ٢٠‬ك‪ٝ ٚ٤‬ح‪ٓ٫‬ظَٔحٍ ك‪ٓ ٢‬ؼخٗخط‪ ٖٓ ٚ‬ؿ‪ َ٤‬ط‪ٞ‬كَ رؼ‪ ٞ‬حُل‪ٞ‬حكِ‬ ‫‪ٝ‬حَُ٘‪ ١ٝ‬حُظ‪ ٢‬طـؼِ٘خ ٗ٘ؼَ رخَُؿزش ُِو‪٤‬خّ ر‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬رخ‪ٟ٫‬طَحٍ اُ‪ٝ ،ٚ٤‬طِي حُل‪ٞ‬حكِ ‪ٝ‬حَُ٘‪ٓ ١ٝ‬ظؼيىس‪ُ ،‬ؼَ ٖٓ أ‪ٜٔٛ‬خ‪:‬‬ ‫حُلو‪٤‬وش أًؼَ ػٔوخ ً‪:‬‬ ‫كذ حًظٔخد حُٔؼَكش ‪ٝ‬حُ٘ـق رخُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪١ ٠‬زوخص حُلو‪٤‬وش ح‪ً٧‬ؼَ ػٔوًخ‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣‬لوي ٓؼظْ حُ٘خّ ًُي حُ٘ـق‪،‬‬ ‫‪ٌ٣ٝ‬ظل‪ ٕٞ‬رخُٔؼط‪٤‬خص ‪ٝ‬حُٔيًٍخص ح‪٤ُٝ٧‬ش ٌَُ ه‪٤٠‬ش ‪٣‬زلؼ‪ٜٗٞ‬خ‪ ،‬ك‪ٓ ٌٕٞ٤‬خ ‪٣‬ل‪ ِٕٜٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬أٗز‪ ٚ‬رٔخ ‪٣‬ل‪ َٜ‬ػِ‪٤ٛ ٚ٤‬خى‬ ‫‪ِ٣‬و‪ ٢‬ر٘زخً‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُٔ‪٤‬خ‪ ٙ‬حُ‪٠‬لِش هَد حُ٘‪ٞ‬ح‪١‬ت‪ .‬أٓخ حُيٍ​ٍ ‪ٝ‬حُ‪ٞ٤ٜ‬ى حُؼٔ‪٘٤‬ش‪ ،‬ك‪ َٜ٣ ٬‬اُ‪ٜ٤‬خ ا‪ ٫‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬زلَ‪ٕٝ‬‬ ‫ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػٔخم‪ًَ٣ٝ ،‬ز‪ٌُُ ٕٞ‬ي ح‪٧‬هطخٍ‪.‬‬ ‫أ‪٤ٔٛ‬ش حُظو‪:ٜٚ‬‬ ‫ٖٓ ؿ‪ َ٤‬حُظو‪ٝ ٜٚ‬حُظو‪ ٜٚ‬حُيه‪٤‬ن ُٖ ‪٘ٛ ٌٕٞ٣‬خى ط٘و‪٤‬ذ ٓؼَك‪ ٢‬كو‪٤‬و‪ ،٢‬ك‪٤‬غ ‪٣‬ظطِذ رِ‪ٞ‬ؽ هخع حُلو‪٤‬وش ـ إ ًخٕ‬ ‫ُ‪ٜ‬خ هخع ـ ٗ‪ٞ‬ػًخ ٖٓ حُظ‪ٞ‬ظ‪٤‬ق حَُأٓ‪ ٢‬حٌُٔؼق ُِؼوَ ‪ٝ‬حُوزَس‪٣ٍ ٫ .‬ذ إٔ ػِ‪ ٠‬حُٔظو‪ ٜٚ‬إٔ ‪٣‬ظِ‪ٝ‬ى رخٌُؼ‪ٖٓ َ٤‬‬ ‫حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص حُظ‪ ٢‬ط٘ظٔ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ػِ‪ٗ ّٞ‬ظ‪٘ٓ ٌُٖ ،٠‬طوش حُؼَٔ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ طٌ‪ٓ ٕٞ‬ليىس ‪ٛٝ‬ـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬ا‪ ٫‬كِٖ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ‬ ‫حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪٢ٗ ٠‬ء ً‪ ١‬ه‪ٔ٤‬ش‪.‬‬ ‫أى‪ٝ‬حص حُظ٘و‪٤‬ذ حُٔؼَك‪:٢‬‬ ‫ػِ‪ٓ ٠‬يحٍ حُظخٍ‪٣‬ن ًخٕ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬حُلوخثن حُؼٔ‪٤‬وش‪ًٝ ،‬خٕ كَ حٌُٔ٘‪٬‬ص حُٔؼويس ٓ٘‪ً١ٞ‬خ رخُؼؼ‪ ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ‬ ‫حُٔ‪٬‬ثْ ‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص حُٔ‪٬‬ثٔش ُِظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ‪ .‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حُٔطِ‪ٞ‬د ُٔؼخُـش ٌِٓ٘ش حُزطخُش ـ ٓؼ‪ ً٬‬ـ ؿ‪ َ٤‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ حُٔطِ‪ٞ‬د‬ ‫ُٔؼخُـش ه‪٤٠‬ش كو‪٤ٜ‬ش أ‪ُ ٝ‬ـ‪٣ٞ‬ش أ‪ ٝ‬طو٘‪٤‬ش‪ٝ .‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حص ‪ٝ‬حُ‪ٓٞ‬خث‪ ٢‬حُٔؼَك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظو٘‪٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬ـذ حٓظويحٓ‪ٜ‬خ ‪ ٢ٛ‬ح‪٧‬هَ‪ٟ‬‬ ‫ٓوظِلش ‪ٓٝ‬ظزخ‪٘٣‬ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪439‬‬

‫ٖٓ حُٔئٓق إٔ كِوش (ٓ٘خ‪ٛ‬ؾ حُزلغ) ٖٓ أ‪ٟ‬ؼق كِوخص ٓ‪ِ٘ٓ٬‬خ حُؼِٔ‪٤‬ش‪ٝ .‬حُـ‪ٜٞ‬ى حُٔزٌ‪ُٝ‬ش ُي‪٘٣‬خ ُزِ‪ٍٞ‬س ٓ٘خ‪ٛ‬ؾ رلغ‬ ‫ؿي‪٣‬يس ٓلي‪ٝ‬ىس ُِـخ‪٣‬ش‪ٝ .‬حُ٘ظخثؾ طيػ‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬ح‪٩‬كزخ‪ًُٝ .١‬ي هي ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى اُ‪ ٠‬هِش حٌُ‪٘٣ ٖ٣‬ظـِ‪ ٕٞ‬رخُظو‪ٜ​ٜ‬خص حُٔؼَك‪٤‬ش‬ ‫حُيه‪٤‬وش‪ٝ ،‬اُ‪ ٠‬حٍطزخً٘خ ك‪ ٢‬حُظؼخَٓ ٓغ حُٔ​ٔخثَ حُٔظ‪ِٜ‬ش رخُلِٔلش ‪ٝ‬طِي حُظ‪ ٢‬طظطِذ هِل‪٤‬خص ػوخك‪٤‬ش ػَ‪٠٣‬ش ‪ٞ٘ٓٝ‬ػش‪.‬‬ ‫ٓؼَكش حُٖٔ٘‪:‬‬ ‫ٓؼَكش حُٖٔ٘ حَُرخٗ‪٤‬ش حُٔظؼِوش رخُو‪٤٠‬ش ٓ‪ٟٞ‬غ حُزلغ أَٓ ك‪ُِ ١ٞ٤‬ـخ‪٣‬ش‪ ،‬ك‪٤‬غ إ ٖٓ ٗؤٕ حُٖٔ٘ إٔ ط‪ٟٞ‬ق ُ٘خ‬ ‫حُؼ‪ٞ‬حرض حُظ‪ ٢‬طٔ٘ق ح‪٤ٗ٧‬خء ‪١‬ز‪٤‬ؼظ‪ٜ‬خ‪ًٔ ،‬خ ط‪ٟٞ‬ق ُ٘خ ٓ٘طن ح‪٤ٗ٧‬خء‪ ،‬أ‪ ١‬حطـخ‪ٛ‬خص طط‪ٍٛٞ‬خ‪ٓٝ .‬غ إٔ حٓظ‪٬‬ى أًزَ هيٍ‬ ‫ٖٓ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ك‪ ٍٞ‬حُظخ‪َٛ‬س أ‪ ٝ‬حُو‪٤٠‬ش ٓ‪ٟٞ‬غ حُظ٘و‪٤‬ذ ‪٣‬ؼي أًَٓح ك‪ ٢‬ؿخ‪٣‬ش ح‪٤ٔٛ٧‬ش ا‪ ٫‬إٔ ٓؼَكش حُٖٔ٘ طظَ أ‪،ْٛ‬‬ ‫‪ٜٗ٧‬خ طٔ٘ق ٍإ‪٣‬ش ًِ‪٤‬ش‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪ ٖ٤‬طٔ٘ق حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ٍإ‪ ٟ‬ؿِث‪٤‬ش ٓ٘ظظش‪ٜٗ٧ٝ ،‬خ أ‪ً٠٣‬خ طظَ أرؼي ػٖ هز‪ ٍٞ‬حُظِ‪٤٣‬ق‬ ‫‪ٝ‬حُٔظخؿَس‪ًٌُ ْ٤ُٝ ،‬ي حُ٘ؤٕ ك‪ ٢‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص‪.‬‬ ‫حُٔوخٍٗش طـ٘‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ػ‪:٢‬‬ ‫ٖٓ أى‪ٝ‬حص حُظ٘و‪٤‬ذ حُٔؼَك‪( ٢‬حُٔوخٍٗش) ك‪٤‬غ طظ‪ٞ‬هق ىٍؿش حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٤ٗ٧‬خء ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ح‪ٝ َٛ‬حٌُٔ٘‪٬‬ص ػِ‪٠‬‬ ‫ىٍؿش ‪ٝ‬ػ‪٘٤‬خ رخ‪٤ٗ٧‬خء حُٔ​ٔخػِش ‪ٝ‬حُٔ‪٠‬خىس‪ ،‬كؼو‪ُ٘ٞ‬خ ُ‪ٔ٤‬ض ٓئ‪ِٛ‬ش ‪٩‬ىٍحى حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪٧‬ػٔن ُ‪٤ٗ٨‬خء حُٔؼِ‪ُٝ‬ش ػٖ أٓؼخُ‪ٜ‬خ‬ ‫‪ٝ‬أ‪ٟ‬يحى‪ٛ‬خ‪ ،‬ك٘لٖ ‪ٔٗ ٫‬ظط‪٤‬غ اىٍحى ٓٔظ‪ ٟٞ‬حُلوَ أ‪ ٝ‬ح‪٤ٓ٧‬ش أ‪ ٝ‬حُظ٘ظ‪ ْ٤‬أ‪ ٝ‬حُؼيٍ حُٔ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ُي‪٘٣‬خ ٖٓ ؿ‪ٓ َ٤‬وخٍٗظ‪ ٚ‬رٔخ‬ ‫ُي‪ ٟ‬ح‪ ْٓ٧‬ح‪٧‬هَ‪ٗ ٖٓ .ٟ‬ؤٕ حُٔوخٍٗش حُظؤٓ‪ُ ْ٤‬ؼِ‪ ّٞ‬ؿي‪٣‬يس‪ٗ ٖٓٝ ،‬ؤٗ‪ٜ‬خ ًٌُي ط٘ـ‪ َ٤‬حُـ‪ٜ‬خُ حُؼوِ‪ٗ٩ ٢‬ظخؽ ٓٔظ‪٣ٞ‬خص‬ ‫ٖٓ ح‪٩‬ىٍحى أًؼَ ػٔوًخ ‪ٌُ ً٫ٞٔٗٝ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ٓ‪ٟٞ‬غ حُزلغ ‪ٝ‬حُ٘ظَ‪.‬‬ ‫حُظ٘و‪٤‬ذ ػٖ حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُٔؼخٗ‪ٝ ٢‬حُللَ ك‪ ٍٞ‬حُـٌ‪ٝ ٍٝ‬حُؼَِ ‪ٝ‬حُ٘ظخثؾ ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص ‪ٝ‬ه‪ٜ‬خث‪ ٚ‬ح‪٤ٗ٧‬خء أ‪ ٖٓ ْٛ‬حُظ٘و‪٤‬ذ‬ ‫ػٖ حُ٘ل‪ٝ ٢‬حٌُ‪ٛ‬ذ‪ٝ ،‬هي رخطض ‪ ٌٙٛ‬حُلو‪٤‬وش أٗي طؤُوًخ ك‪٤‬غ رخطض حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُٔؼخٍف طٌَ٘ ٍأٓٔخٍ حُظويّ ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪ ٢‬رٌَ‬ ‫أٌٗخُ‪ٝ ٚ‬أرؼخى‪.ٙ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪440‬‬

‫‪- 152‬كٌف تصبح معلما ناجحا ؟‬ ‫َٓكزخ رخُـٔ‪٤‬غ‬ ‫ك‪َ٠‬ص ٗي‪ٝ‬س أهخٓظ‪ٜ‬خ حُٔ٘طوش حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش رؼ٘‪ٞ‬حٕ(ً‪٤‬ق ط‪ٜ‬زق ٓؼِٔخ ٗخؿلخ؟)‪ ،‬كخ‪ َٟ‬ك‪ٜ٤‬خ ٓ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُِـش حُؼَر‪٤‬ش ح‪ٓ٧‬ظخً‬ ‫حُلخ‪ :َٟ‬أكٔي أر‪١ٞ‬خُذ‪ٓٝ ،‬ؤٗوَ ٌُْ رؼ‪ٓ ٞ‬خؿخء ك‪ٜ٤‬خ ُظؼْ حُلخثيس إ ٗخء َّللا‪.‬‬ ‫كظ‪ ٠‬ط‪ٜ‬زق ٓؼِٔخ ٗخؿلخ ػِ‪٤‬ي إٔ طلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬أٓ‪ٜ٘ٓ ٍٞ‬خ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ح‪ُٔ٩‬خّ رؼِْ حُ٘لْ حُظَر‪.١ٞ‬‬ ‫أ‪ٓ -‬ؼَكش ه‪ٜ‬خث‪َٓ ٚ‬حكَ ٗٔ‪ ٞ‬حُظِٔ‪ ٌ٤‬ك‪َٓ ًَ ٢‬كِش ُظوي‪ ْ٣‬حُوزَحص ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حُٔ٘خٓذ‪.‬‬ ‫د‪ -‬حُظؼَف ػِ‪ ٠‬ىحكؼ‪٤‬ش حُِٔ‪ٞ‬ى ‪٤ًٝ‬ل‪٤‬ش ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ ى‪ٝ‬حكؼ‪ ٚ‬حُٔوظِلش ُظلٔ‪ ٖ٤‬اهزخٍ حُظ‪ ٌ٤ٓ٬‬ػِ‪ ٠‬حُظؼِْ ر٘‪ٞ‬م‪،‬‬ ‫ؿـ ‪ -‬ىٍحٓش حُلَ‪ٝ‬م حُلَى‪٣‬ش ر‪ ٖ٤‬حُٔظؼِٔ‪ ٖٓ ٖ٤‬ك‪٤‬غ حُ٘​٘ؤس ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ش‪.‬‬ ‫ى‪ -‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬كَ حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ ،‬رل‪٤‬غ ‪٣‬ظؼخَٓ ٓغ حُظ‪ً ٌ٤ٓ٬‬ؤر٘خء ‪٣ٝ‬زظؼي ػٖ حُ٘ي‪٣‬ش ‪ٝ‬حُـلخء ‪ٝ‬حُؼ٘ق‪.‬‬ ‫‪ٌُٞٞ٤ٓ -2‬ؿ‪٤‬ش حُٔؼِْ‪.‬ط٘ؼٌْ ٗو‪٤ٜ‬ش حُٔؼِْ ‪ٝ‬حطِحٗ‪ٝ ٚ‬كٖٔ ط‪َٜ‬ك‪ِٓ ٚ‬زخ أ‪ ٝ‬ا‪٣‬ـخرخ ػِ‪ ٠‬ط‪.ٌٙ٤ٓ٬‬‬ ‫‪ -3‬حُلْ حُطز‪٤‬ؼ‪ُِ ٢‬ظيٍ‪.ْ٣‬ػِ‪ ٠‬حُٔؼِْ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬هخىٍح ػِ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن ح‪ٛ٧‬يحف حُؼخٓش ‪ٝ‬حُوخ‪ٛ‬ش ُِظَر‪٤‬ش‪ٝ ،‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬أىحس‬ ‫ط‪ َ٤ٛٞ‬كخػِش ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬يف ‪ٝ‬حُٔظؼِْ‪.‬كخُٔؼِْ حُ٘خؿق ‪ُٞ٣‬ي ُ‪ٓ ٌٕٞ٤‬ؼِٔخ‪.‬‬ ‫‪ -4‬اػيحى حُٔؼِْ طؼِ‪٤ٔ٤‬خ ‪ٝ‬طَر‪٣ٞ‬خ ‪٣.‬ـذ إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬حُٔؼِْ ٓئ‪ َٜ٤ُ ٬ٛ‬اُ‪َٓ ٠‬كِش ح‪٩‬ػيحى حُٔ٘خٓذ ٓ‪٤ٜ٘‬خ‪ٌٕٞ٣ٝ ،‬‬ ‫ٓيًٍخ ‪ ٍٞٛ٧‬حُظَر‪٤‬ش حُلي‪٣‬ؼش ُ‪ٔ٤‬ظط‪٤‬غ طلو‪٤‬ن ؿ‪ٞ‬حٗذ حُظَر‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪٣‬و‪ ّٞ‬حُٔؼِْ ٗظخؽ ػِٔ‪٣ٝ ٚ‬ليى ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص حُظ‪ٗ ٢‬ـق ك‪٢‬‬ ‫‪ -5‬كخػِ‪٤‬ش حُٔؼِْ ‪ٝ‬طو‪ ْ٣ٞ‬ػِٔ‪ٝ ٚ‬ه‪٤‬خّ ٓي‪ٗ ٟ‬ـخك‪ ٚ‬ك‪ٜٔٓ ٢‬ظ‪ِّ .ٚ‬‬ ‫طلو‪٤‬و‪ٜ‬خ أ‪ ٝ‬حُِٔز‪٤‬خص حُظ‪ ٢‬ه‪ َٜ‬ك‪ ٢‬أىحث‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُط٘طخ‪ ١ٝ‬ك‪٣ًَ​ً ٢‬خط‪(237 /6 ٚ‬ػ‪٬‬ػش َٗ‪ُ٘ ١ٝ‬ـخف حُٔؼِْ ‪:‬‬ ‫أ‪ُٜٝ‬خ ‪ :‬حٓظ‪٤‬ؼخد حُٔخىس حُظ‪٣ ٢‬يٍٓ‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬ح‪٩‬كخ‪١‬ش ر‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬حَُؿ‪ٞ‬ع اُ‪ً ًَ ٠‬ظخد ‪ َٜ٣‬اُ‪ً ٖٓ ٚ٤‬ظز‪ٜ‬خ ‪٣ ٫ ،‬وظ‪ َٜ‬ػِ‪٠‬‬ ‫حٌُظخد حُٔوٍَ ‪.‬‬ ‫أٓخ ك‪ ٢‬حُـخٓؼخص ك‪٣ ٬‬ـ‪ ُٞ‬إٔ ‪٣‬وٍَ ُِط‪٬‬د ًظخد رؼ‪َ٣ ٫ ٚ٘٤‬ؿؼ‪ ٕٞ‬اُ‪٣ ٫ٝ ٚ٤‬ؤهٌ‪ ٕٝ‬ا‪٣ ٖٓٝ ، ٚ٘ٓ ٫‬لؼَ ًُي ٖٓ‬ ‫ح‪ٓ٧‬خطٌس ‪ٓ ٌٖ٣‬ؼِْ ٓيٍٓش حرظيحث‪٤‬ش ‪ ٫‬أٓظخًح ك‪ ٢‬ؿخٓؼش‪.‬‬ ‫حُؼخٗ‪ : ٢‬إٔ ‪ِٔ٣‬ي اُ‪ ٠‬أك‪ٜ‬خّ حُط‪٬‬د ًَ ٓز‪ َ٤‬كبٕ ٓخم حُٔ​ٔؤُش رؼزخٍس ُْ ‪٣‬ل‪ٜٛٞٔ‬خ ر ّيٍ حُؼزخٍحص كظ‪ َٜ٣ ٠‬اُ‪٠‬‬ ‫حُؼزخٍس حُظ‪ٔ٣ ٢‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬إٔ ‪٣‬ل‪ٜٛٞٔ‬خ ‪ٓٝ ،‬خ ىحٓض ٓٔخثَ حُؼِْ ك‪ًِٔٝ ، ًٚ٘ٛ ٢‬خص حُِـش ر‪٣ ٖ٤‬ي‪ًُ َٜٓ ، ٚ٣‬ي ػِ‪. ٚ٤‬‬ ‫ُٔخ ؿخءط٘خ ‪ ٌٙٛ‬حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬خص حُلي‪٣‬ؼش ٗوَ رؼ‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬خطٌس ٓ٘خ ٓخ هخُ‪ ٚ‬ؿ‪َٗ٤‬خ ‪ ،‬كٔخ ك‪ٜ٘ٔ‬خ ػ٘‪ٓٝ ، ْٜ‬خ أكٔذ أٗ‪ ْٛ ْٜ‬ك‪ٜٞٔ‬ح‬ ‫ٓخ ٗوِ‪ٞ‬ح ‪ ،‬كـخء أه‪ ٢‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حُـ٘‪ ٢‬كَ٘ك‪ٜ‬خ ك‪ً ٢‬ظخر‪ ٚ‬حٌُ‪ٟٝ ١‬ؼ‪ُ ٚ‬ط‪٬‬ر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ؿخٓؼش ىٓ٘ن ٖٓ أًؼَ ٖٓ‬ ‫ػَ٘‪٘ٓ ٖ٣‬ش كبًح ‪ٓ ٢ٛ‬ل‪ٜٓٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش ‪.‬‬ ‫أٓخ حَُ٘‪ ١‬حُؼخُغ ك‪ : ٜٞ‬إٔ ‪١ ٌٕٞ٣‬ز‪٤‬ؼ‪٤‬خ ‪ ،‬كبٕ ُْ ‪٣‬ؼَف حُٔ​ٔؤُش هخٍ ُِط‪٬‬د ‪ :‬اٗ‪ ٫ ٢‬أػَك‪ٜ‬خ ‪ٝ ،‬إ أهطؤ هخٍ ُ‪: ْٜ‬‬ ‫اٗ‪ ٢‬أهطؤص ك‪ٜ٤‬خ ‪ .‬أ‪ٛ‬ـ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪441‬‬

‫‪ٝ‬هي أ‪ٟ‬خف حُ٘‪٤‬ن ٍكٔ‪َّ ٚ‬للا ك‪ ٢‬حَُحث‪( ٢‬حُظِلِ‪١َٗ )ٕٞ٣‬خ آهَ‬ ‫‪ : ٞٛٝ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػخى‪ ٫‬ك‪٣ ٬‬لخر‪ ٢‬أكيح ‪ُ ٫‬ـٔخُ‪ُ ٫ٝ ٚ‬ـ٘خ‪ُٞ ٫ٝ ٙ‬ؿخ‪ٛ‬ش أر‪... ٚ٤‬‬ ‫طظٌ‪ ٕٞ‬حُؼِٔ‪٤‬ش حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ٖٓ ػيس ػ٘خ‪ٜ٘ٓ َٛ‬خ حُٔؼِْ ‪ٝ‬حُطخُذ ‪ٝ‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬خ‪ٝ ،‬اًح ًخٕ حُٔ​ٔظ‪ٜ‬يف ٖٓ حُؼِٔ‪٤‬ش‬ ‫حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ًِ‪ٜ‬خ ‪ ٞٛ‬حُطخُذ‪ ،‬كبٕ أ‪ ْٛ‬ػ‪ٞ‬حَٓ ٗـخف ‪ ٌٙٛ‬حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ ٞٛ‬حُٔيٍّ حٌُقء حٌُ‪٣ ١‬ئى‪ٜٔٓ ١‬ظ‪ ٚ‬رؤٓخٗش ‪ٝ‬ػِْ‬ ‫‪ٝ‬هيٍس‪ٜٔٓ ٝ ،‬خ أُٗلن ػِ‪ ٠‬حُؼِٔ‪٤‬ش حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ٖٓ ٓخٍ ‪٤ُٛٝ‬جض ُ‪ٜ‬خ ٖٓ أٓزخد ا‪ ٫‬أٗ‪ ٌٖٔ٣ ٫ ٚ‬حُلي‪٣‬غ ػٖ أ‪ ١‬طويّ‬ ‫ُِٔـظٔغ ى‪ ٕٝ‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬رخُٔؼِْ ‪ٍٝ‬كغ ًلخءط‪ ،ٚ‬كِ​ِٔؼِْ ى‪ ٍٙٝ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُؼِٔ‪٤‬ش حُظَر‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش‪٤ٔٛ٧ٝ ،‬ش ى‪ٍٝ‬‬ ‫حُٔؼِْ ًخٕ ‪ ٫‬ري ٖٓ ط‪ٞ‬حكَ َٗ‪ِ٤ٔٓٝ ١ٝ‬حص ك‪ٗ ٢‬و‪٤ٜ‬ظ‪ٔ٤ُ ٚ‬ظط‪٤‬غ حُو‪٤‬خّ ر‪ ٌٜٙ‬حُٔ‪ٜٔ‬ش ر‪ٍٜٞ‬س ؿ‪٤‬يس طئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن‬ ‫ح‪ٛ٧‬يحف حَُٔؿ‪ٞ‬س‪.‬‬ ‫ك‪ٛ ٍٞ‬لخص حُٔؼِْ حُ٘خؿق ‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ /ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‪ :‬إ ٖٓ ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬لخص حُ‪ٞ‬حؿذ ط‪ٞ‬حكَ‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬حُٔؼِْ‪:‬‬ ‫‪ -1‬حُؼوخكش‪:‬‬ ‫ك‪٤‬غ إ حُؼَٔ ح‪ٓ٧‬خٓ‪ُِٔ ٢‬ؼِْ ‪ٗ ٞٛ‬وَ حُٔؼَكش ٖٓ ٓ‪ٜ‬خىٍ‪ٛ‬خ ‪َٓٝ‬حؿؼ‪ٜ‬خ اُ‪ ٠‬حُط‪٬‬د رٌَ٘ ٓ٘ظْ؛ ٌُح كخُٔؼَكش‬ ‫رخُ٘ٔزش اُ‪ً ٚ٤‬خُز‪٠‬خػش رخُ٘ٔزش ُِظخؿَ؛ كخُٔؼِْ رلخؿش اُ‪ ٠‬حُٔؼَكش حُ‪ٞ‬حٓؼش ٖٓ أؿَ اػزخص ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٝ ٙ‬طلو‪٤‬ن ًحط‪.ٚ‬‬ ‫‪ -2‬حُوي‪ٝ‬س‪:‬‬ ‫ًُي إٔ ‪ٝ‬ػ‪ٞ‬م حُ٘خّ رخُٔؼَكش ‪َ٣‬طز‪ً ٢‬ؼ‪َ٤‬حً رٔي‪ ٟ‬ػوظ‪ ْٜ‬رٖٔ ‪٣‬لَٔ ‪ ٌٙٛ‬حُٔؼَكش‪ٝ ،‬حٗط‪٬‬هخ ً ٖٓ ‪ٌٛ‬ح؛ كبٕ حٗٔـخّ حُٔؼِْ‬ ‫ٓغ ‪١‬ز‪٤‬ؼش حُٔؼَكش حُظ‪٣ ٢‬ويٓ‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬غ ‪١‬ز‪٤‬ؼش حُٔ‪ٜٔ‬ش حُظ‪ٗ ٢‬يد ٗلٔ‪ ٚ‬اُ‪ٜ٤‬خ ‪٣‬ؼي َٗ‪١‬خ ً ‪ ٫‬ؿ٘‪ ٠‬ػ٘‪ُ٘ ٚ‬ـخك‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ػِٔ‪.ٚ‬‬ ‫كخُوي‪ٝ‬س طظٔؼَ ك‪ ًَ ٢‬ؿ‪ٞ‬حٗذ حُِٔ‪ٞ‬ى‪ٝ ،‬ك‪ ًَ ٢‬ط‪َٜ‬كخص حُٔيٍّ ٓغ ‪٬١‬ر‪ٝ ٚ‬ؿ‪٬١ َ٤‬ر‪ًُ .ٚ‬ي ‪ ٕ٧‬حُٔؼِْ َٓد‪.‬‬ ‫‪ -3‬حُظَر‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ٝ‬كظ‪٘٣ ٠‬ـق حُٔؼِْ ك‪ ٢‬إٔ ‪َٓ ٌٕٞ٣‬ر‪٤‬خً؛ كبٕ ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬ظٔؼَ ٗو‪٤ٜ‬ش ح‪٧‬د حُ‪ٞ‬حػ‪٣ٝ ،٢‬لخ‪ ٍٝ‬إٔ ‪٣‬ظ‪َٜ‬ف ٓغ ‪٬١‬ر‪ٚ‬‬ ‫ًٔخ ‪٣‬ظ‪َٜ‬ف ح‪٧‬د ٓغ أر٘خث‪.ٚ‬‬ ‫أٓخ حُ٘‪٤‬ن ٓلٔي رٖ ػزي َّللا حُي‪ ٖ٣ٝ‬ك‪٤‬و‪" :ٍٞ‬اٗ‪٘٣ ٚ‬زـ‪ُِٔ ٢‬ؼِْ أ‪ ٝ‬حَُٔر‪٘٣ ٢ٌُ ٢‬ـق ك‪ ٢‬أىحء ٓ‪ٜٔ‬ظ‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬ظ‪ٞ‬حكَ ك‪ ٚ٤‬ػيى‬ ‫ٖٓ حُ‪ٜ‬لخص‪ ٖٓ ،‬أ‪ٜٔٛ‬خ‪:‬‬ ‫* حُويٍس ػِ‪ ٠‬ر٘خء حُؼ‪٬‬هخص ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫ًُي إٔ حُظِو‪ ٢‬كَع ػٖ حُٔلزش‪ُِٝ ،‬ؼ‪٬‬هش ر‪ ٖ٤‬حُظِو‪ٝ ٢‬حُٔلزش ٖٓ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ هيٍ ًز‪ٔٓ َ٤‬خ هي ٗظ‪ ٍٜٞ‬أك‪٤‬خٗخً‪ ،‬كٖٔ ُْ‬ ‫‪٣‬ـَّ حُٔلزش ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُط‪٬‬د كٌؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ‪٣‬و‪ٓ ُٚٞ‬ظٌ‪ٜٗ ٕٞ‬خ‪٣‬ظ‪ ٚ‬ػ٘يٓخ ‪٣‬ظِلع ر‪٣ ُٖٝ ،ٚ‬ؤهٌ ‪٣َ١‬و‪ٗ ٚ‬ل‪ ٞ‬حُوِ‪ٞ‬د ك‪ً٬٠‬‬ ‫ػٖ إٔ ‪٣‬ظل‪ ٍٞ‬اُ‪٤ٍٛ ٠‬ي ػِٔ‪.٢‬‬ ‫* ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ حُ٘لٔ‪:٢‬‬ ‫ك‪٤‬غ إ حَُٔر‪٣ ٢‬ظؼخَٓ ٓغ حُ٘خّ ‪ٓٝ‬غ حُطز‪٤‬ؼش ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش حُٔؼويس ك‪ ٬‬ري إٔ ‪ِٔ٣‬ي هيٍحً ٖٓ ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ حُ٘لٔ‪ ٢‬ك‪ٌٕٞ٣ ٬‬‬ ‫ٓظوِذ حُِٔحؽ َٓ‪٣‬غ حُظـ‪٠ٓ َ٤‬طَرخ ً أ‪٣ ٝ‬ؼخف ٖٓ ‪ٝ‬كيس حٗلؼخ‪٫‬ص أ‪ٞٓ ٝ‬ء ظٖ ‪ٝ‬كٔخٓ‪٤‬ش ٓلَ‪١‬ش‪ ،‬ك‪ ً٬٠‬ػٖ رؼي‪ٙ‬‬ ‫ػٖ ح‪َٓ٧‬ح‪ ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫* حُظ‪ٞ‬حُٕ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خُ‪:٢‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪442‬‬

‫ك‪٤‬غ إ حُظَر‪٤‬ش ُ‪ٔ٤‬ض ػٔ‪َ١ ٖٓ ً٬‬ف ‪ٝ‬حكي‪ٔ٤ُٝ ،‬ض طؼخٓ‪ٓ ً٬‬غ آُش ‪ٔٛ‬خء ‪ ٖٓٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔوز‪ ٍٞ‬إٔ ‪٣‬ل‪ ٍٞ‬حُٔؼِْ‬ ‫حُطخُذ اُ‪ٗ ٠‬و‪ٜٔٓ ٚ‬ظ‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬لٖٔ ح‪ٓ٫‬ظٔخع ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوزخٍ كلٔذ‪،‬رَ ‪٫‬ري ٖٓ هيٍ ٖٓ حُظ‪ٞ‬حُٕ ح‪٫‬ط‪ٜ‬خُ‪٢‬؛ كخُظَر‪٤‬ش‬ ‫ػِٔ‪٤‬ش حط‪ٜ‬خٍ ر‪َ١ ٖ٤‬ك‪.ٖ٤‬‬ ‫أه‪ ٢‬حُٔؼِْ‪ ٌٙٛ :‬رؼ‪ ٞ‬حُ‪ٜ‬لخص حُظ‪ َٟ٣ ٢‬هزَحء حُظَر‪٤‬ش ‪ٍَٟٝ‬س ط‪ٞ‬حكَ‪ٛ‬خ ك‪٣ ٖٓ ٢‬ظ‪ٜ‬يٍ ُلَٔ ٓ‪ٜٔ‬ش ‪ٍٓٝ‬خُش حُ٘ز‪٢‬‬ ‫ ‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪" -ِْٓٝ ٚ٤‬اٗٔخ رؼؼض ٓؼِٔخ ً"‪.‬‬‫‪٣ٝ‬ل‪ َٜ‬ح‪ٓ٧‬ظخً‪ /‬ػِ‪ُ ٢‬زٖ (حُوز‪ َ٤‬حُظَر‪ٝ ،١ٞ‬ػ‪ٓ ٞ٠‬ـِْ حُ٘ؼذ حُٔ‪ )١َٜ‬؛ ك‪٤‬ؤْ ‪ٛ‬لخص حُٔؼِْ اُ‪ ٠‬هٔ​ٔ‪:ٖ٤‬‬ ‫‪ٛ‬لخص ٗو‪٤ٜ‬ش‪ٛٝ ،‬لخص ٓ‪٤ٜ٘‬ش‪.‬‬ ‫كٖٔ حُ‪ٜ‬لخص حُ٘و‪٤ٜ‬ش حُظ‪٣ ٢‬ـذ ط‪ٞ‬حكَ‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬حُٔؼِْ حُ٘خؿق‪:‬‬ ‫‪ -1‬إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬لزخ ً ُٔ‪ٜ٘‬ظ‪ُٞٝ ،ٚ‬ػخ ً ر‪ٜ‬خ‪٣ ،‬ئى‪ ١‬ػِٔ‪ ٚ‬ر٘‪ٞ‬م ‪ٗٝ‬ـق ‪٘ٗٝ‬خ‪ ،١‬ك‪٤‬ظخرؼ‪ ٚ‬ط‪ ٌٙ٤ٓ٬‬ر٘لْ حُ٘‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُ٘​٘خ‪.١‬‬ ‫‪ -2‬إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬ظ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ؼخ ً ك‪ ٢‬ؿ‪ٟ َ٤‬ؼق‪ ،‬ػط‪ٞ‬كخ ً ك‪ ٢‬كِّ ‪٤ًٝ‬خٓش‪ٓ ،‬ظلٍَحً ٖٓ ػويط‪ ٢‬حُي‪٤ٗٝ‬ش ‪ٝ‬حُظؼخُ‪٣ ،٢‬ؼَف ٓظ‪٠‬‬ ‫‪َٓ ٌٕٞ٣‬كخً‪ٓٝ ،‬ظ‪ ٌٕٞ٣ ٠‬ؿخىحً‪.‬‬ ‫‪ٛ -3‬لظ‪ ٚ‬حُـٔ​ٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ك‪٣ٞ٤‬ظ‪ٓ٬ٓٝ ،ٚ‬ش ك‪ٞ‬حٓ‪ٝ ،ٚ‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي ٓٔخ ‪ٔ٣‬خػي ػِ‪ ٠‬طؤى‪٣‬ش ٍٓخُظ‪.ٚ‬‬ ‫‪ٛ -4‬لظ‪ ٚ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حطِحٗ‪ ٚ‬ح‪ٗ٫‬لؼخُ‪ ،٢‬رل‪٤‬غ ‪٠ٓ َٜٔ٣ ٫‬خ‪٣‬وظ‪ ٫ٝ ،ٚ‬طزي‪ٍٞٛ ٝ‬ط‪ ٚ‬حُِٔحؿ‪٤‬ش ‪ٞٛ‬ؿخء ٓ٘لَس؛ ٌُُي ‪٣‬ـذ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُٔيٍّ إٔ ‪٣‬ـخ‪ٛ‬ي ٗلٔ‪ ٖٓ ٚ‬أؿَ أًخر‪ٜ‬خ ك‪ِ٤٠‬ش حُ‪ٜ‬زَ ‪ٓٝ‬ؼش حُ‪ٜ‬يٍ ‪ٝ‬حُـِي ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬هخٍ ‪ٝ‬ح‪ٔ١٫‬ج٘خٕ ‪ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬خ‪ٔٓ ،‬خ‬ ‫‪٣‬زؼغ ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُظ‪ ٌ٤ٓ٬‬حٌُٔ‪٘٤‬ش ‪ٝ‬ح‪َٗ٩‬حم‪.‬‬ ‫‪ -5‬أٗخهظ‪ٗٝ ٚ‬ظخكظ‪٤١ٝ ،ٚ‬ذ ٍحثلظ‪ٝ ،ٚ‬كٖٔ ‪٘ٛ‬يحٓ‪ٝ ،ٚ‬ؿخًر‪٤‬ش ٓظ‪َٜٙ‬؛ طؼظ‪ٔ٤‬خ ً ُِؼِْ ‪ٝ‬حُؼِٔخء‪.‬‬ ‫ٍ‪ ٟٝ‬ح‪ٓ٩‬خّ ٓخُي إٔ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ_ ٢‬للا ػِ‪ _ِْٓٝ ٚ٤‬أٗخٍ اُ‪ٍ ٠‬ؿَ ػخثَ حُ٘ؼَ ‪ٝ‬حُِل‪٤‬ش ‪ًٝ‬ؤٗ‪٣ ٚ‬ؤَٓ‪ ٙ‬رب‪٬ٛ‬ف ٗؼَ‪،ٙ‬‬ ‫كلؼَ حَُؿَ ػْ ٍؿغ ك‪٤ٛ ٢‬جش كٔ٘ش كوخٍ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ - ٢‬للا ػِ‪" :-ِْٓٝ ٚ٤‬أُ‪ٌٛ ْ٤‬ح ه‪َ٤‬حً ٖٓ إٔ ‪٣‬ؤط‪ ٢‬أكيًْ ػخثَ‬ ‫حَُأّ ًؤٗ‪٤ٗ ٚ‬طخٕ"‪.‬‬ ‫‪ -6‬ك‪ٜ‬خكظ‪ٝ ٚ‬ؿ‪ٞ‬ىس ٗطو‪ٟٞٝ​ٝ ،ٚ‬ف ‪ٞٛ‬ط‪ٝ ،ٚ‬ه‪ٞ‬س ر‪٤‬خٗ‪ٝ ،ٚ‬ؿٔخٍ طؼز‪ٝ ،َٙ٤‬طَِٔٔ كي‪٣‬ؼ‪ٝ،ٚ‬اهَحؿ‪ ٚ‬حُلَ‪ٝ‬ف ٖٓ‬ ‫ٓوخٍؿ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ط٘‪ٞ‬ع ٗزَحط‪ُٜٝ ،ٚ‬ـظ‪ ٚ‬حُطز‪٤‬ؼ‪٤‬ش‪ٝ ،‬هِ‪" ٖٓ ٙٞ‬حُ‪ُٓ٬‬خص" ‪ٝ‬كزٔ‪ ٚ‬حُِٔخٕ‪ٝ ...‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي‪.‬‬ ‫‪ً​ً -7‬خإ‪ٝ ٙ‬كطخٗظ‪ٓٝ ،ٚ‬ؼش أكو‪ٝ ،ٚ‬رؼي ٗظَ‪٣ٝ ٙ‬وظش ػوِ‪ٚ‬؛ ُ‪ٓ ٌٚ٘ٔ٤‬ؼخُـش ٌٓ٘‪٬‬ص حُظيٍ‪ ْ٣‬رلٌٔش‪.‬‬ ‫‪ -8‬ك‪ُ ٜٚٔ‬ظ‪ٓٝ ،ٌٙ٤ٓ٬‬ؼَكظ‪ ٚ‬رؤٓٔخث‪٘ٓٝ ْٜ‬خًٍظ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كَ ٌٓ٘‪٬‬ط‪ٓٝ ،ْٜ‬ؼ‪ ٚ٤‬ك‪ٜٓ ٢‬خُل‪ٝ ،ْٜ‬ػيّ حُظل‪ ِ٤‬ك‪٢‬‬ ‫ٓؼخِٓظ‪ ،ْٜ‬هخ‪ٛ‬ش ػ٘ي ك‪٘ٓ ٞ‬خُػخط‪ ،ْٜ‬حٓظـخرش ُو‪َّ ٍٍٞٓ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ -‬للا ػِ‪" :-ِْٓٝ ٚ٤‬حطو‪ٞ‬ح َّللا ‪ٝ‬حػيُ‪ٞ‬ح ر‪ٖ٤‬‬ ‫أ‪٫ٝ‬ىًْ"‪ًُ ًَ،‬ي ‪١ٞ٣‬ي ػ‪٬‬هظ‪ ٚ‬ر‪ ٖٓ ٌٕٞ٣ٝ،ْٜ‬أ‪ ْٛ‬أٓزخد ٗـخك‪.ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪٣‬و‪ ٍٞ‬ح‪ٓ٩‬خّ حرٖ ؿٔخػش‪" :‬اًح ؿخد رؼ‪ ٞ‬حُطِزش ؿ‪٤‬خرخ ً ُحثيحً ػٖ حُؼخىس ٓؤٍ ػ٘‪ٓ ٚ‬ؼِٔ‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬ه‪ٜ‬ي ُِٓ٘‪ٚ‬‬ ‫ر٘لٔ‪ٚ‬؛ كبٕ ًخٕ َٓ‪٠٣‬خ ً ػخى‪ٝ ،ٙ‬إ ًخٕ ك‪ ٢‬كخؿش أػخٗ‪ٝ ،ٚ‬إ ًخٕ ك‪ ٢‬ؿْ هل‪ ٞ‬ػِ‪ٝ ،ٚ٤‬إ ُْ ‪٢ٗ ٌٖ٣‬ء ٖٓ ًُي‬ ‫ط‪ٞ‬ىى اُ‪ٝ ٚ٤‬ىػخ اُ‪.ٚ٤‬‬ ‫‪ -9‬طٌٔ٘‪ٓ ٖٓ ٚ‬خىط‪ٚ‬؛ ‪ ٕ٧‬أهطخء‪ ٙ‬طوَِ ٖٓ ػوش ط‪ ٌٙ٤ٓ٬‬ر‪ٝ ،ٚ‬طـؼِ‪ٜ٣ ٫ ْٜ‬ظٔ‪ ٕٞ‬رخُظل‪ُٔ َ٤٠‬خىط‪.ٚ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪443‬‬

‫‪ٓ -10‬ؼش ح‪٬١‬ػ‪ٚ‬؛ ك‪ٌ٣ ٬‬ظل‪ ٢‬رخٌُظخد حُٔيٍٓ‪ ٢‬كظ‪ٜ٣ ٫ ٠‬ز‪ٔٓ ٢‬ظ‪ٞ‬ح‪ ٙ‬اُ‪ٔٓ ٠‬ظ‪ ٟٞ‬ط‪ ،ٌٙ٤ٓ٬‬رَ ػِ‪ٓ ٚ٤‬يح‪ٓٝ‬ش ح‪٬١٫‬ع‬ ‫ػِ‪ ًَ ٠‬ؿي‪٣‬ي‪ ،‬أ‪ٓ ٝ‬خ ‪٣‬يػْ ٓ‪ٜ٘‬ظ‪ٚ‬؛ ًؼِْ حُ٘لْ ‪ٝ‬حُظَر‪٤‬ش‪ ،‬أ‪َ١ ٝ‬حثن حُظيٍ‪ٝ ْ٣‬ؿ‪َٛ٤‬خ‪ ،‬كظ‪٣ ٠‬ظَ ىحثٔخ ً ك‪ٔٓ ٢‬ظ‪ٟٞ‬‬ ‫ػوخكش ػ‪.َٜٙ‬‬ ‫‪ -11‬حُٔلخكظش ػِ‪ٞٓ ٠‬حػ‪٤‬ي حُٔيٍٓش ‪ٝ‬حكظَحّ ُ‪ٞ‬حثل‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رٔظطِزخص ٓ‪ٜ٘‬ظ‪ ٚ‬ػٖ كذ ‪ٍٝ‬ؿزش ىحهَ حُل‪َٜ‬‬ ‫‪ٝ‬هخٍؿ‪.ٚ‬‬ ‫‪ -12‬حُظ‪ٞ‬ىى ٓغ ُٓ‪٬‬ث‪ٝ ٚ‬حُزؼي ػٖ حُٔ٘خك٘خص؛ ىٓغ حُوِن‪ٓ ،‬ظؤىرخ ً ك‪ ٢‬أُلخظ‪ ٚ‬رؼ‪٤‬يحً ػٖ حُـ‪٤‬زش ‪ٝ‬حُو‪ ٍٞ‬حٌُ‪٣ ١‬ئً‪١‬‬ ‫ح‪ً٥‬حٕ؛ ُو‪ _ُٚٞ‬طؼخُ‪" :_٠‬هَ ُؼزخى‪٣ ١‬و‪ُٞٞ‬ح حُظ‪ ٢ٛ ٢‬أكٖٔ إ حُ٘‪٤‬طخٕ ‪٘٣‬ـِؽ ر‪."...ْٜ٘٤‬‬ ‫‪ -13‬ح‪٫‬هظ‪ ١٬‬رخُ٘خّ ‪٘ٓٝ‬خًٍظ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪ٌُُٝ ،‬ي ‪ َٟ٣‬ح‪ٓ٩‬خّ حرٖ ؿٔخػش "أٗ‪ ْ٤ُ ٚ‬أ‪ َٟ‬ػِ‪ ٠‬حُٔؼِْ‬ ‫ٖٓ حُِ‪ٛ‬ي ك‪ٜٓ ٢‬خكزش حُ٘خّ‪ٝ ،‬حُزؼي ػٖ كًَش حُل‪٤‬خس حُؼخٓش"‪.‬‬ ‫‪ -14‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬ػخٍكخ ً رؤٓ‪ ٍٞ‬ى‪ٓ ٚ٘٣‬ظٔ​ٌٔخً‪ ،‬ر‪ٜ‬خ ٓلخكظخ ً ػِ‪ ٠‬طؤى‪٣‬ش حُ٘ؼخثَ آَٓحً رخُٔؼَ‪ٝ‬ف‪ٗ ،‬خ‪٤ٛ‬خ ً ػٖ حٌَُٔ٘‪٫ ،‬‬ ‫‪٣‬و٘‪ ٠‬ك‪َّ ٢‬للا ُ‪ٓٞ‬ش ‪٫‬ثْ‪ٝ ،‬ك‪ًُ ٢‬ي ‪٣‬و‪ ٍٞ‬أر‪ ٞ‬حٓلن حُـز٘‪٤‬خٗ‪ ٫" :٢‬طؼِٔ‪ٞ‬ح أ‪٫ٝ‬ىًْ ا‪ ٫‬ػ٘ي ٍؿَ كٖٔ حُي‪ٖ٣‬؛ ‪ ٕ٧‬ى‪ٖ٣‬‬ ‫حُ‪ٜ‬ز‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬ى‪ٓ ٖ٣‬ؼِٔ‪ًٔ ."ٚ‬خ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُ‪ٜ‬لخر‪ ٢‬ػظزش رٖ أر‪ٓ ٢‬ل‪٤‬خٕ ُٔؼِْ ‪ُٝ‬ي‪ ٌٖ٤ُ" :ٙ‬أ‪ ٍٝ‬ا‪٬ٛ‬كي ُ‪ُٞ‬ي‪ ١‬ا‪٬ٛ‬كي‬ ‫ُ٘لٔي؛ كبٕ ػ‪ٓ ْٜٗٞ٤‬ؼو‪ٞ‬ىس رؼ‪٘٤‬ي‪ ،‬كخُلٖٔ ػ٘ي‪ٓ ْٛ‬خ ‪٘ٛ‬ؼض ‪ٝ‬حُوز‪٤‬ق ػ٘ي‪ٓ ْٛ‬خ طًَض"‪.‬‬ ‫‪ -15‬إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬وِ‪ٜ‬خً؛ ك‪٤‬ـؼَ طيٍ‪ ٚٔ٣‬حرظـخء ‪ٝ‬ؿ‪َّ ٚ‬للا _طؼخُ‪ٝ ،_٠‬ى‪ٝ‬حّ ظ‪ ٍٜٞ‬حُلن ‪ٝ‬هٔ‪ٞ‬ى حُزخ‪ًٝ ،َ١‬ؼَس حُؼِٔخء؛‬ ‫ك‪٠٤‬ل‪ ٢‬ر‪ٞ‬هظ‪ٍٝ ٚ‬حكظ‪ ٚ‬ك‪ٓ ٢‬ز‪ٍٓ َ٤‬خُظ‪ٚ‬؛ ً‪٤‬ق ‪ ٢ٛٝ ٫‬أَٗف ٍٓخُش ػَكظ‪ٜ‬خ حُزَ٘‪٣‬ش ٍٓخُش ح‪ٗ٧‬ز‪٤‬خء ‪ٝ‬حَُِٔٓ‪ٖ٤‬؟!‬ ‫‪ٝ‬هي أٗخى حُوَإٓ حٌَُ‪ ْ٣‬رَٓخُش حُٔؼِْ ك‪ ٢‬ه‪_ ُٚٞ‬طؼخُ‪ًٞٗٞ ٌُٖٝ" :_٠‬ح ٍرخٗ‪ ٖ٤٤‬رٔخ ً٘ظْ طؼِٔ‪ ٕٞ‬حٌُظخد ‪ٝ‬رٔخ ً٘ظْ‬ ‫طيٍٓ‪ "ٕٞ‬كخٗظَ ً‪٤‬ق ًَّ َّللا حُٔؼِْ ك٘ٔز‪ ٚ‬اُ‪_ ٚ٤‬طؼخُ‪ ،_٠‬كٔ​ٔخ‪ٍ ٙ‬رخٗ‪٤‬خً‪ٝ ،‬حَُرخٗ‪ ٞٛ ٢‬حُٔ٘ٔ‪ٞ‬د اُ‪ ٠‬حَُد ‪ًٔ -‬خ‬ ‫‪٣‬و‪٤ٓ ٍٞ‬ز‪ٝ ،-ٚ٣ٞ‬ح‪٩‬ه‪ ٞٛ ٙ٬‬حٌُ‪٣ ١‬ـؼَ حُٔؼِْ ٍرخٗ‪٤‬خً‪ٝ ،‬رخُظخُ‪٣ ٢‬ـؼَ ‪٬١‬ر‪ٍ ٚ‬رخٗ‪ َٕٝ٣ ،ٖ٤٤‬آػخٍ ػظٔش َّللا ك‪ًَ ٢‬‬ ‫ٓخ ‪٣‬يٍٓ‪٣ٝ ،ٕٞ‬و٘‪٣ٝ ٚٗٞ‬لٔز‪ ٕٞ‬حُلٔخد ُ‪ ّٞ٤‬حُـِحء‪.‬‬ ‫أٓخ حُ‪ٜ‬لخص حُٔ‪٤ٜ٘‬ش ُِٔؼِْ؛ كٔ٘‪ٜ‬خ (‪ٝ‬حٌُ‪ٓ٨ُ ّ٬‬ظخً ػِ‪ُ ٢‬زٖ)‪:‬‬ ‫‪ -1‬حكظَحّ ٗو‪٤ٜ‬ش حُظِٔ‪ٌ٤‬؛ ‪ًُٝ‬ي رَٔحػخس كخؿخط‪ٝ ٚ‬ح‪ٛ‬ظٔخٓخط‪ٝ ٚ‬كو‪ٞ‬ه‪ٝ ٚ‬أ‪٠٣‬خً‪ٓ ،‬ؼَكش هيٍحط‪ٝ ٚ‬آٌخٗ‪٤‬خط‪ٌٖٔ٤ُ ٚ‬‬ ‫ط‪ٞ‬ؿ‪ ٜٚ٤‬ػِ‪ ٠‬أٓخّ ًُي‪.‬‬ ‫‪ -2‬حُويٍس ػِ‪ٟ ٠‬ز‪ ٢‬حُل‪.َٜ‬‬ ‫‪ -3‬اطخكش حُلَ‪ٛ‬ش ُِظ‪٣ ٢ً ٌ٤ٓ٬‬ظليػ‪ٞ‬ح ‪ٓ ْٛ‬ؼظْ حُ‪ٞ‬هض؛ كلي‪٣‬ؼ‪٣ ْٜ‬ل‪ٞ‬م كي‪٣‬غ حُٔيٍّ ك‪ ٢‬أ‪٤ٔٛ‬ظ‪ٚ‬؛ ‪٣ ْٜٗ٧‬ظؼِٔ‪ٖٓ ٕٞ‬‬ ‫أهطخث‪ ْٜ‬أًؼَ ٖٓ طؼِٔ‪ ٖٓ ْٜ‬حُٔيٍّ ‪ٛ ْٛٝ‬خٓظ‪.ٕٞ‬‬ ‫‪ -4‬ط٘ـ‪٤‬غ حُظ‪ ٌ٤ٓ٬‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔخ‪ٔٛ‬ش ك‪ ٢‬حُ٘​٘خ‪١‬خص حُٔيٍٓ‪٤‬ش؛ ‪ٗ ٕ٧‬و‪٤ٜ‬ش حُطلَ طظ‪ َٜ‬ػِ‪ ٠‬كو‪٤‬وظ‪ٜ‬خ أػ٘خء حٗط‪٬‬ه‪ ٚ‬ك‪٢‬‬ ‫حُِؼذ ‪ٝ‬حُ٘​٘خ‪ ١‬حُلَ‪ًُٝ ،‬ي ٓٔخ ‪ٔ٣‬خػي ك‪ ٢‬حُظؼَف ػِ‪ ٠‬هِل‪٤‬خط‪ٝ ،ٚ‬طل‪٬ٌ٘ٓ ْٜ‬ط‪ٝ ٚ‬طلَ‪ ٖٓ َٙ٣‬حُٔوخ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬حُ‪٠‬ـ‪.١ٞ‬‬ ‫‪َٓ -5‬حػخس حُلَ‪ٝ‬م حُلَى‪٣‬ش‪.‬‬ ‫‪ -6‬كٖٔ حُظؼخَٓ ٓغ حُِٔ‪٤ًٞ‬خص ؿ‪ َ٤‬حُ‪٬‬ثوش‪ٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪٣‬و‪ ٍٞ‬ػظزش رٖ أر‪ٓ ٢‬ل‪٤‬خٕ ُٔؼِْ ‪ُٝ‬ي‪ " :ٙ‬ه‪ٓ ٚٓٞ‬خ حٓظطؼض‬ ‫رخُوَد ‪ٝ‬حُٔ‪٘٣٬‬ش؛ كبٕ أرخ‪ٔٛ‬خ كؼِ‪٤‬ي رخُ٘يس ‪ٝ‬حُـِظش"‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪444‬‬

‫‪ -7‬حُظ٘ـ‪٤‬غ ػِ‪ ٠‬كٖٔ ح‪٧‬ىد ‪ٝ‬حُـي ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظ‪ٜ‬خى ك‪ ٢‬حُيٍحٓش؛ ‪ًُٝ‬ي رخٌَُ٘ ‪ٝ‬حُؼ٘خء ‪ٝ‬حُوز‪ٝ ٍٞ‬ح‪ٓ٫‬ظلٔخٕ‪ٝ ،‬ؿ‪ًُ َ٤‬ي‬ ‫ٓٔخ ‪٣‬يكغ حُظِٔ‪ ٌ٤‬اُ‪ ٠‬حُِٔ‪٣‬ي ٖٓ حُ٘ـخف‪.‬‬ ‫‪ ٫ -8‬طٌظل‪ ٢‬رظيٍ‪ٓ ْ٣‬خىس حٌُظخد حُ٘ظَ‪٣‬ش ٓؼِ‪ُٝ‬ش ػٖ ططز‪٤‬وخط‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس حُؼِٔ‪٤‬ش؛ رَ ط‪٤٠‬ق اُ‪ٜ٤‬خ حُ٘​٘خ‪١‬خص حُظ‪٢‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬ر‪ٞ‬حٓطظ‪ٜ‬خ طل‪ٓ َ٣ٞ‬ؼِ‪ٓٞ‬خص حٌُظخد حُ٘ظَ‪٣‬ش اُ‪٤ًِٞٓ ٠‬خص ػِٔ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ -9‬طِ‪٣ٝ‬ي حُيٍّ رَٔ‪ٝ‬كخص ػٖ حُ٘لْ؛ ًخَُٔف ‪ٝ‬حُطَحثق ‪ٝ‬رؼ‪ ٞ‬حُِٔحف ‪ٗ٩‬ؼخٕ حُظ‪ٝ ،ٌ٤ٓ٬‬رغ حُل‪٣ٞ٤‬ش ك‪ْٜ٤‬‬ ‫‪ٝ‬طـي‪٣‬ي ٗ٘خ‪ ْٜ١‬ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ظْ ًُي ري‪ ٕٝ‬آَحف أ‪ ٝ‬آلخف‪ ٌٕٞ٤ُ ،‬حُـي ‪ ٞٛ‬ح‪ٝ ،َٛ٧‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ‪٣‬و‪ ٍٞ‬ح‪ٓ٩‬خّ ػِ‪" :٢‬أػ‪٢‬‬ ‫حٌُ‪ ٖٓ ّ٬‬حُِٔف رٔويحٍ ٓخ طؼط‪ ٢‬حُطؼخّ ٖٓ حُِٔق"‪.‬‬ ‫‪ ًٌَ٣ٝ‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ رؼ‪ ٞ‬ح‪ٔٗ٧‬خ‪ ١‬حُِٔز‪٤‬ش ُِٔؼِٔ‪ٜ٘ٓ ،ٖ٤‬خ‪:‬‬ ‫‪ -1‬حُٔؼِْ حُٔ‪:َٜٔ‬‬ ‫‪ ٞٛ‬اٗٔخٕ ىهَ ٓ‪ٜٔ‬ش حُظؼِ‪ ْ٤‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُوطؤ‪ٝ ،‬ػ‪٬‬هظ‪ ٚ‬ر‪ٜ‬خ ػ‪٬‬هش ٌِٗ‪٤‬ش ‪ٓٝ‬طل‪٤‬ش؛ كؤٗض ‪ ٫‬طٌظ٘ق ‪ٝ‬أٗض طظليع‬ ‫ٓؼ‪ ٚ‬إٔ ُ‪ ٚ‬أ‪ ١‬ح‪ٛ‬ظٔخٓخص رخُؼوخكش أ‪ ٝ‬حُظؼِ‪ ْ٤‬أ‪ٔٓ ٝ‬ظوزَ ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ‪٣ٝ .‬ظ‪ َٜ‬ا‪ٔٛ‬خُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬طل‪ُ َٙ٤٠‬يٍ‪ٝ ،ٚٓٝ‬ك‪ ٢‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ل‪ٚ‬‬ ‫ُ‪ٞ‬حؿزخص حُط‪٬‬د ‪ٝ‬أ‪ٍٝ‬حم حٓظلخٗخط‪ِ٣ ٫ٝ ،ْٜ‬و‪ ٢‬رخ‪ٌُٞ٘ ً٫‬ح‪٣ ٫ٝ ،ْٛ‬لٌَ ك‪ ٢‬أك‪ٞ‬حُ‪.ْٜ‬‬ ‫‪ -2‬حُ ُٔؼِ​ِّْ حُٔ​ٔظزي‪:‬‬ ‫ٖٓ ٓٔخص ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٜ٘‬ق ٖٓ حُ ُٔؼِٔ‪ ٖ٤‬أٗ‪٣ ٚ‬لظوَ اُ‪ ٠‬حَُ‪ٝ‬ف حَُ‪٣‬خ‪٤ٟ‬ش ‪ٝ‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش‪ ٞٛٝ ،‬ه‪ ١ٞ‬ح‪٩‬كٔخّ رًَِٔ‪ٙ‬‬ ‫‪ِٓٝ‬طظ‪٣ٝ ،ٚ‬ـِذ ػِ‪١ ٚ٤‬خرغ حُلَك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظٔ​ٔي رخ‪ٗ٧‬ظٔش ى‪ ٕٝ‬إٔ ‪٣‬ؤهٌ رؼ‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػظزخٍ حُظَ‪ٝ‬ف حُوخ‪ٛ‬ش حُظ‪ َٔ٣ ٢‬ر‪ٜ‬خ‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُط‪٬‬د‪ٝ ،‬حُ‪ ْٜ‬حٌُ‪٤ٔ٣ ١‬طَ ػِ‪ ٞٛ ٚ٤‬اٗ‪ٜ‬خء حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ؛ ك‪٣ ٬‬ؼط‪ُِ ٢‬ؼوخكش حُؼخٓش ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ش ٗو‪٤ٜ‬خص حُط‪٬‬د ٓخ‬ ‫طٔظلو‪ ٖٓ ٚ‬ػ٘خ‪٣‬ش ‪ٝ‬ح‪ٛ‬ظٔخّ‪.‬‬ ‫‪ -3‬حُ ُٔؼِ​ِّْ حُل‪:١ٟٞٞ‬‬ ‫‪ َ٤ٔ٣‬حُ ُٔؼِ​ِّْ حُل‪ ١ٟٞٞ‬ك‪ ٢‬ح‪٫‬طـخ‪ ٙ‬حُٔؼخًْ ُِ ُٔؼِ​ِّْ حُٔ​ٔظزي‪ ،‬ك‪٣ ٫ ٜٞ‬ؤر‪ ٚ‬رظ‪ٞ‬ؿ‪ٜ٤‬خص ح‪٩‬ىحٍس‪ِ٣ ٫ٝ ،‬ظِّ رخُ٘ظْ حَُٔػ‪٤‬ش‪،‬‬ ‫ًٔخ ‪ٜ٣ ٫‬ظْ ربٗ‪ٜ‬خء حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ‪ٌ٣ ٫ٝ ،‬ظَع رٔخ ‪ ٠ٔ​ٔ٣‬ح‪ٛ٧‬يحف حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش‪٣ ٞٛٝ .‬لَٔ ك‪ٗ ٢‬لٔ‪ٞٗ ٚ‬ػخ ً ٖٓ حَُك‪ُِ ٞ‬ظوخُ‪٤‬ي‬ ‫حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش حُٔؼظَف ر‪ٜ‬خ‪ .‬إ حٌُ‪٤ٔ٣ ١‬طَ ػِ‪ ٞٛ ٚ٤‬حُؼ‪٬‬هخص ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش ٓغ حُط‪٬‬د‪ٝ .‬كَ‪ ٚٛ‬ػِ‪ٍٟ ٠‬خ ‪٬١‬ر‪ٚ‬‬ ‫‪ٔٓٝ‬خَٓط‪٣ ْٜ‬وغ ػ٘ي‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حَُٔطزش ح‪ٌُٜٝ ،٠ُٝ٧‬ح كبٕ حُٔل‪ِٜ‬ش حُؼِٔ‪٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬ل‪ َٜ‬ػِ‪ٜ٤‬خ ‪٬١‬ر‪ٍٝ ٖٓ ٚ‬حء طيٍ‪ ٚٔ٣‬طؼي‬ ‫ٓظ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ؼش‪.‬‬ ‫‪ -4‬حُ ُٔؼِ​ِّْ حُؼخى‪:١‬‬ ‫ٗٔ‪ ٢‬حُ ُٔؼِ​ِّْ حُؼخى‪ ٞٛ ١‬حُ٘ٔ‪ ٢‬حُٔخثي ك‪ٓ ٢‬ؼظْ حُٔيحٍّ‪ٔٓٝ ،‬ظ‪ٓ ٟٞ‬خ ‪ ٞٛ‬ػخى‪ٝ ١‬ؿ‪ َ٤‬ػخى‪ ١‬طليى‪ ٙ‬حُز‪٤‬جش حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش‬ ‫حُؼخٓش؛ كخُ ُٔؼِ​ِّْ حُؼخى‪ ١‬ك‪ ٢‬ى‪ُٝ‬ش ٓظويٓش ‪٣‬وظِق ًؼ‪َ٤‬حً ػٖ حُ ُٔؼِ​ِّْ حُؼخى‪ ١‬ك‪ ٢‬رِي ٓظوِق كو‪٣ .َ٤‬لَ‪ ٙ‬حُ ُٔؼِّْ حُؼخى‪١‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬اٗ‪ٜ‬خء حُٔ٘خ‪ٛ‬ؾ‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬لَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬ط٘ل‪ ٌ٤‬حُظؼِ‪ٔ٤‬خص حُؼِ‪٤‬خ‪ٓ ٌُٚ٘ ،‬غ ‪ٌٛ‬ح ‪٣‬ظ‪٤‬ق ُِط‪٬‬د ٗ‪ٞ‬ػخ ً ٖٓ حُٔ٘خًٍش‪ًٔ ،‬خ ‪٣‬ظ‪٤‬ق‬ ‫كَ‪ٛ‬ش ٓلي‪ٝ‬ىس ُطَف ح‪ٓ٧‬جِش‪ٓٝ ،‬ؼَكظ‪ ٚ‬رٔخىط‪ ٚ‬ػخى‪٣‬ش‪ٝ ،‬ح‪ٛ‬ظٔخٓ‪ ٚ‬رظ٘ٔ‪٤‬ش ٗو‪٤ٜ‬ظ‪ٝ ٚ‬طلٔ‪ ٖ٤‬كخػِ‪٤‬ظ‪ٟ ٚ‬ج‪ َ٤‬أ‪ ٝ‬ى‪ٕٝ‬‬ ‫حُٔظ‪.٢ٓٞ‬‬ ‫ك‪ َٜ‬طَ‪ُ٘ ٠ٟ‬لٔي أ‪ٜ٣‬خ حُٔؼِْ حَُٔر‪ ٢‬إٔ طٌ‪ ٖٓ ٕٞ‬ر‪ ٌٙٛ ٖ٤‬ح‪٘ٛ٧‬خف حُِٔز‪٤‬ش؟‬ ‫َٗرؤ ري ػٖ ‪ ٌٙٛ‬حُلخُش‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬ ‫هي ٍٗل‪ٞ‬ى ‪ ُٞ َٓ٧‬كط٘ض ُ‪ ٚ‬كخٍرؤ ر٘لٔي إٔ طَػ‪ٓ ٠‬غ حُ‪َٜٔ‬‬

‫( مالحظة لٌح هذا البحث للدكتور دبد الكرٌم بكار فقط بل مشترك )‬

‫‪445‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪446‬‬

‫‪- 153‬أفكار ٌجب أن تتغٌر‬ ‫(*)‪ ..‬أ‪.‬ى‪ /‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫ُِ٘زخد ‪٣‬ل‪٤‬خ ًَ اٗٔخٕ ك‪ ٢‬ر‪٤‬جش ٓ٘ل‪ٗٞ‬ش رخ‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُؼوخثي ‪ٝ‬حُظوخُ‪٤‬ي ‪ٝ‬حَُٓ‪ٝ ُٞ‬حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص‪ٓ ٖٓٝ ،‬ـٔ‪ٞ‬ع طِي ح‪ٍٞٓ٧‬‬ ‫طظٌ‪ ٕٞ‬ػوخكظ‪ ٚ‬حُؼخٓش‪ ٖٓٝ ،‬طِي حُؼوخكش طظ‪ُٞ‬ي ٍإ‪٣‬ظ‪ً ٍٞٓ٧ ٚ‬ؼ‪َ٤‬س‪ًٔ ،‬خ طظٌَ٘ ُي‪ ٚ٣‬حُ‪ ٍٜٞ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُظ‪ ٖٓ َٟ٣ ٢‬ه‪ُٜ٬‬خ‬ ‫ٗلٔ‪ٝ ٚ‬حُؼخُْ ٖٓ ك‪ٝ ،ُٚٞ‬إ ًَ ‪ٍٞٛ‬س ً‪٤٘ٛ‬ش طزيأ رخُظٌَ٘ ٗظ‪٤‬ـش حُو‪ٞ‬ح‪ َ١‬حُظ‪٣ ٢‬ظٌٍَ ‪ٍٝٝ‬ى‪ٛ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ٜ‬خ‪،‬‬ ‫‪ًٝ‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ طؤط‪ ٢‬ح‪٧‬كيحع حُ‪٤ٓٞ٤‬ش ُظئًي ‪ٛ‬لش طِي حُو‪ٞ‬ح‪٘ٛ ٖٓٝ ،َ١‬خ كبٕ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ٓطخُذ رؤٕ ‪٣‬ؼ‪ ٢‬حُ‪ ٍٜٞ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش‬ ‫حُوخ‪١‬جش كظ‪٣ ٠‬ظٌٖٔ ٖٓ ٓـخر‪ٜ‬ش حُو‪ٞ‬ح‪ َ١‬حُظ‪ ٢‬طئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬طٌ٘‪ َ٤‬طِي حُ‪ٝ ٍٜٞ‬هطغ حُطَ‪٣‬ن ػِ‪ٜ٤‬خ‪.‬‬

‫طئًي حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُزل‪ٞ‬ع حُظ‪ ٢‬أؿَ‪٣‬ض ك‪ ٢‬ػِْ حُ٘لْ حُٔؼَك‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬إٔ طظـ‪ َ٤‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ ٞٛ‬حُٔيهَ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ُظـ‪َ٤٤‬‬ ‫ح‪ٓ٫‬ظـخرخص حُ٘ؼ‪٣ٍٞ‬ش ‪ٝ‬حُِٔ‪٤ًٞ‬ش ُي‪ ٟ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ‪ٝ ،‬حُلو‪٤‬وش إٔ حُ‪ ٍٜٞ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُظ‪ ٢‬طلظخؽ اُ‪ ٠‬حُظـ‪ ،َ٤٤‬أ‪ٗ ٝ‬لظخؽ اُ‪٠‬‬ ‫حُظوِ‪ٜ٘ٓ ٚ‬خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٜٗ ٞ‬خث‪ً ٢‬ؼ‪َ٤‬س ؿيحً؛ ٌُٖ أًؼَ‪ٛ‬خ ك‪٣ٞ٤‬ش ‪ٝ‬طؤػ‪َ٤‬حً ك‪ٔٓ ٢‬خٍ ك‪٤‬خط٘خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ ٢ٛ‬طِي حُ‪ ٍٜٞ‬حُظ‪٢‬‬ ‫ً ّ‪ٗٞ‬خ‪ٛ‬خ ػٖ أٗلٔ٘خ ‪ًٝٝ‬حط٘خ؛ اً اٗ‪ٜ‬خ طئػَ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪ ١َٛٞ‬ك‪ ٢‬أِٓ‪ٞ‬د ٍإ‪٣‬ظ٘خ ُِل‪٤‬خس ‪ٝ‬ك‪ٞٗ ٢‬ػ‪٤‬ش ٓزخىٍحط٘خ ‪ٞٗٝ‬ػ‪٤‬ش‬ ‫ٍى‪ٝ‬ى أكؼخُ٘خ‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِّ‪ ٢‬أٗ‪٘ٛ َ٤‬خ اُ‪ ٠‬رؼ‪ ٞ‬طِي حُ‪ٝ ٍٜٞ‬حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬ك‪ ٢‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ً – 1‬ؼ‪ َٕٝ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪ ٖ٣‬طٔ‪٤‬طَ ػِ‪٘ٓ ْٜ٤‬خػَ ح‪٩‬كزخ‪٘ٓٝ ،١‬خػَ ػيّ ح‪٤ِٛ٧‬ش ُِو‪٤‬خّ رخ‪٧‬ػٔخٍ حُظ‪٣ ٢‬و‪ ّٞ‬ر‪ٜ‬خ‬ ‫ٗظَحإ‪ ٖٓ ْٛ‬حُ٘خّ؛ ‪ٌُٝ‬ح كبٗ‪ ْٜ‬رخُظخُ‪٘٣ ٢‬ؼَ‪ ٕٝ‬أٗ‪ٔ٣ ٫ ْٜ‬ظلو‪ ٕٞ‬حُ٘ـخف ‪ٝ‬حُظل‪ٞ‬م‪٘٣ٝ ،‬ؼٌْ ‪ٌٛ‬ح حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُ‪٠‬آُش‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪٤‬خط‪ًِٞٓٝ ْٜ‬خط‪ ،ْٜ‬ك‪٤‬غ اٗي طـي حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ ْٜ‬كخهيحً ُِل‪٣ٞ٤‬ش‪ ،‬ك‪٣ ٜٞ‬ئى‪ ١‬أػٔخُ‪ ٚ‬رظؼخهَ ‪ٝ‬طزخ‪١‬ئ ‪ ٖٓٝ‬ؿ‪ َ٤‬أ‪١‬‬ ‫كٔخّ أ‪ ٝ‬حٗيكخع‪ٝ ،‬اًح ريأ ربٗـخُ ػَٔ أ‪َٝ٘ٓ ٝ‬ع كبٗ‪ ٚ‬هَِّٔخ ‪ٝ ،ٚ٤ٜ٘٣‬اًح أٗ‪ٜ‬خ‪٘٣ ُْ ٙ‬ـِ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬حُٔطِ‪ٞ‬د‪ٝ ،‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬لٌَ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘‪ ،ْٜ‬كبٕ طلٌ‪٣ َٙ٤‬لوي حُٔ​ٔلش ح‪٩‬ريحػ‪٤‬ش‪٣ٝ ،‬ظْٔ رخَُطخرش ‪ٝ‬حُظٌَحٍ؛ اً ‪ ٫‬كخكِ ‪٣‬يػ‪ ٞ‬اُ‪ ٠‬حُظـي‪٣‬ي‪ٌٛٝ ،‬ح‬ ‫حُ‪ٜ٘‬ق ٖٓ حُ٘خّ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ليػي ػٖ حُؼوزخص حُظ‪ ٢‬طؼظَ‪ٓ ٝ‬ز‪ًٝ ،ِٚ٤‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ِ٣‬ػْ أٗ‪ٜ‬خ ػوزخص ‪١‬خٍثش ‪ٝ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ٓظ‪ٞ‬هؼش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أه‪َ٤‬حً كبٕ حٌُ‪٣ ٖ٣‬لوي‪ ٕٝ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخ‪٤ِٛ٧‬ش ُِو‪٤‬خّ رخ‪٧‬ػٔخٍ حُـ‪٤‬يس ‪٣‬لِٔ‪ ٕٞ‬ك‪ٗ ٢‬ل‪ ْٜٓٞ‬حٌُؼ‪٘ٓ ٖٓ َ٤‬خػَ حُِ‪ّٞ‬‬ ‫ُ‪٦‬هَ‪ٝ ٖ٣‬حُؼظذ ػِ‪ْٜ٤‬؛ ‪ ْٜٗ٧‬ك‪ ٢‬ط‪٣ ْٜٔٛٞ‬وٌُ‪٣ٝ ْٜٗٞ‬لـز‪ ٕٞ‬ػ٘‪ ْٜ‬حُؼ‪ ٕٞ‬حٌُ‪ً ١‬خٕ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ويٓ‪ ٙٞ‬اُ‪ْٜ٤‬؛ ‪ٌٛٝ‬ح‬ ‫‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬ػُِظ‪ٝ ،ْٜ‬حرظؼخى حُ٘خّ ػ٘‪ٔٓ ْٜ‬خ ‪٠٣‬خػق ك‪٬ٌ٘ٓ ٢‬ط‪٘٣ٝ ،ْٜ‬ؼَ‪ ْٛ‬رخ‪٫‬ؿظَحد‪.‬‬ ‫أٗخ ‪ ٫‬أٗي إٔ ٓ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ذ حُ٘خّ ‪ٝ‬آٌخٗخط‪ٝ ْٜ‬ظَ‪ٝ‬ك‪ٓ ْٜ‬ظلخ‪ٝ‬طش‪ ٌُٖ ،‬أػظوي ٓغ ‪ٌٛ‬ح إٔ ‪٘ٛ‬خى ىحثٔخ ً أًؼَ ٖٓ ‪٣َ١‬وش ‪ِ٤ٓٝ​ٝ‬ش‬ ‫‪٩‬ىهخٍ طلٔ‪٘٤‬خص ػِ‪ًُ ًَ ٠‬ي‪ ٌُٖ ،‬حُِٔز‪٤‬ش حُظ‪ٍٝ ٢‬ػ‪ٜ‬خ حٌُؼ‪٘ٓ َٕٝ٤‬خ ٖٓ ر‪٤‬جخط‪ ْٜ‬طٔ٘ؼ‪ٍ ٖٓ ْٜ‬إ‪٣‬ش ح‪٥‬كخم حُٔ​ٔظيس‬ ‫حُظ‪ ٢‬أٓخٓ‪ٝ ،ْٜ‬أظٖ إٔ طول‪ ٞ٤‬حُطٔ‪ٞ‬كخص ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬وَد حُٔ​ٔخكش ر‪ ٖ٤‬ح‪ٛ٧‬يحف ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔظ‪ٞ‬حكَس‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬للِ‬ ‫ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ ‪ٝ‬حُيأد‪ًٔ ،‬خ إٔ ط‪٤ٟٞ‬ق ٓخ ‪٣َ٣‬ي‪ ٙ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي ‪ٔ٣‬خػي ‪ ٞٛ‬ح‪٥‬هَ ػِ‪ ٠‬اُحُش ح‪ٛٝ٧‬خّ‬ ‫حُظ‪ ٢‬طؼٖ٘ ك‪ ٢‬أً‪ٛ‬خٕ حُ٘خّ‪ٝ ،‬ط‪ٜ‬زق ٓ‪ٜ‬يٍحً ُظ‪٤ُٞ‬ي ح‪٩‬كٔخّ ر‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص ؿ‪ٞٓ َ٤‬ؿ‪ٞ‬ىس‪ ٖٓٝ ،‬حُٔئٓق ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫حُٔ‪٤‬خم إٔ ٓؼظٔ٘خ ‪٣‬لٌَ‪ ٕٝ‬ؿخُزخ ً ك‪ ٢‬ح‪٤ٗ٧‬خء حُظ‪٣َ٣ ٫ ٢‬ي‪ٜٗٝ‬خ‪ٔٓ ،‬خ ‪٣‬ـؼِ‪٘٣ ْٜ‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخٌُٔ٘‪٬‬ص أًؼَ ٖٓ ٗؼ‪ٍْٛٞ‬‬ ‫رخُ٘ظخثؾ حُـ‪٤‬يس‪.‬‬ ‫أه‪َ٤‬حً كبٕ حُؼِ‪ٔ٣‬ش ػِ‪ ٠‬اٗـخُ أٗ‪٤‬خء ٓليىس ك‪ُٓ ٢‬خٕ ٓليى‪ ،‬طـؼَ حَُٔء ‪٠٣‬غ هيٓ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬ريح‪٣‬ش ‪٣َ١‬ن حُ٘ـخف‪،‬‬ ‫‪ٝ‬رٔـَى إٔ ‪٘٣‬ؼَ رؤٗ‪ ٚ‬ريأ ‪٣‬ظويّ طظ‪ُٞ‬ي ُي‪١ ٚ٣‬خهخص ؿي‪٣‬يس‪ ،‬طٔخػي‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ٗ ٢٠‬ل‪ ٞ‬ح‪ٓ٧‬خّ رخ‪ٔ١‬ج٘خٕ ‪ٝ‬ػزخص‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪447‬‬

‫‪ – 2‬رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ‪٣‬لِٔ‪ٍٞٛ ٕٞ‬حً ً‪٤٘ٛ‬ش ٓزخُـخ ً ك‪ٜ٤‬خ ك‪ ٍٞ‬حٌُلخءس حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ـخُ حُؼخُ‪٣ٝ ،٢‬ؼظوي‪ ٕٝ‬إٔ ح‪ٔٗ٩‬خٕ‬ ‫اًح ُْ ‪٣‬لون ٗـخكخص ًزَ‪ ،ٟ‬كبٗ‪ ُٖ ٚ‬طٌ‪ ُٚ ٕٞ‬ه‪ٔ٤‬ش ر‪ ٖ٤‬حُ٘خّ‪ٌٛٝ ،‬ح ؿ‪ٛ َ٤‬ل‪٤‬ق‪ ،‬كخَُٔء ‪٣ ٫‬لظَّ ‪ٗ٩‬ـخُحط‪ٚ‬‬ ‫كلٔذ؛ رَ إ ‪٘ٛ‬خى حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ​ٔخص حُظ‪ ٢‬طَكغ ٖٓ هيٍ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ك‪ ٢‬ػ‪ ٕٞ٤‬اه‪ٞ‬حٗ‪ ٚ‬أًؼَ ٓٔخ ‪َ٣‬كغ حُ٘ـخف‪ًُٝ ،‬ي‬ ‫ٓؼَ‪ :‬حُط‪٤‬زش ‪ٝ‬حُظؼلق ‪ٝ‬كذ حُو‪ُِ٘ َ٤‬خّ ‪ٝ‬رٌٍ حُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ػِ‪ ٠‬أَٓ َّللا – طؼخُ‪ٓٝ – ٠‬خ ٗخر‪ًُ ٚ‬ي‪.‬‬ ‫‪٣ – 3‬ـِذ ػِ‪ً ٠‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ ٓل‪٣ ّٜٞ‬و‪ ٢٠‬رؤٕ طٔ‪ َ٤‬ح‪ ٍٞٓ٧‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٘٣‬ظ‪َ٣ٝ ٕٜٞ‬ؿز‪ٝ ،ٕٞ‬اًح ُْ ‪٣‬ليع ًُي كبٕ‬ ‫حُل‪٤‬خس ط‪ٜ‬زق ٗ‪٤‬جخ ً ‪٣ ٫‬طخم‪ٌٛٝ ،‬ح ‪ً ْٛٝ‬ز‪ ،َ٤‬ك٘لٖ ‪ِٔٗ ٫‬ي ُٓخّ ح‪٧‬كيحع‪ُ٘ٔٝ ،‬خ ٗلٖ حٌُ‪ٗ ٖ٣‬لَى ح‪٤ٗ٧‬خء‪ٌُٝ ،‬ح كبٕ‬ ‫ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظ‪ٞ‬هغ ىحثٔخ ً إٔ ‪٣‬ليع ٓخ ُ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬حُلٔزخٕ‪.‬‬ ‫‪ٝ ٖٓٝ‬ؿ‪ ٚ‬آهَ كٖٔ حٌُ‪ِ٣ ١‬ػْ إٔ ػيّ كي‪ٝ‬ع ٓخ َٗؿذ ك‪ً ٌَ٘٣ ٚ٤‬خٍػش أ‪ ٝ‬حٗظٌخٓش؟ إ َّللا – ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ٝ – ٬‬كي‪ٙ‬‬ ‫‪ ٞٛ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼِْ ه‪ٞ‬حط‪ ْ٤‬ح‪ٝ ٍٞٓ٧‬ػ‪ٞ‬حهذ ح‪٧‬كيحع ‪ٝ‬ح‪ٟٝ٧‬خع‪ٌُٝ ،‬ح كبٗ٘خ ‪١‬خُٔخ ه٘‪٘٤‬خ ٖٓ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬ع حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬كيحع‪،‬‬ ‫ٌُٖ رؼي إٔ طوغ ِْٗٔ ك‪ٜ٤‬خ ٖٓ ُطق َّللا – طؼخُ‪ٍٝ – ٠‬كٔظ‪ٝ ٚ‬ه‪َٗٝ ،َٙ٤‬طخف ٌُُي ‪ َّ ٔٗٝ‬ر‪ٝ ،ٚ‬اًح طؤِٓض ك‪٤‬خس حُ٘خّ‬ ‫‪ٝ‬ؿيص أػيحىحً ‪ ٫‬طل‪ ْٜ٘ٓ ٠ٜ‬حٓظخإ‪ٝ‬ح – ٓؼ‪ – ً٬‬ػ٘ي ك‪ٝ ٖٓ ِْٜٜ‬ظخثل‪ٝ ،ْٜ‬ػ ُّي‪ٝ‬ح ًُي ٓ‪٤ٜ‬زش ًزَ‪ ٌُٖ ،ٟ‬رؼي إٔ‬ ‫حٗطِو‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُلَس ػي‪ٝ‬ح ‪ٝ‬هض ك‪ ِْٜٜ‬ريح‪٣‬ش ٍحثؼش َُٔكِش ٓؼَٔس ‪ٝ‬ػظ‪ٔ٤‬ش‪.‬‬ ‫‪٣‬و‪َّ ٍٞ‬للا – ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ٓ – ٬‬ؼِٔخ ً ُ٘خ ‪ ٌٙٛ‬حُلو‪٤‬وش حُ٘خ‪ٛ‬ؼش‪َ َٝ " :‬ػ َٔ‪ ٠‬أَ ْٕ طَ ٌْ َ​َ‪ُٞٛ‬ح َٗ‪ْ٤‬جخ ً َ‪ َٞ ُٛٝ‬هَ ْ‪ٌ ٤‬تَ َُ ٌُ ْ​ْ َ‪َ ٝ‬ػ َٔ‪ ٠‬أَ ْٕ طُ ِلزُّ‪ٞ‬ح‬ ‫َٗ‪ْ٤‬جخ ً َ‪َّ َٝ ْ​ْ ٌُ َُ ٌََّٗ َٞ ُٛٝ‬‬ ‫َّللاُ ‪ْ َ٣‬ؼَِ ُْ َ‪ٝ‬أَ ْٗظُ ْ​ْ ‪ ٫‬طَ ْؼَِ ُٔ‪( " َٕٞ‬حُزوَس‪ ٖٓ :‬ح‪٣٥‬ش ‪ ،)216‬ػْ إ َّللا – طؼخُ‪ – ٠‬أػطخٗخ هيٍس ‪ٛ‬خثِش ػِ‪٠‬‬ ‫حُظٌ‪٤‬ق ٓغ ح‪ ٍٞٓ٧‬حُ‪ٜ‬ؼزش‪ٝ ،‬ك‪٣ ٖ٤‬وغ ٓخ ‪ٗ ٫‬لز‪ ٚ‬أ‪ٗ ٝ‬ظ‪ٞ‬هؼ‪ ،ٚ‬كبٗ٘خ اًح حٓظطؼ٘خ حٓظ‪ٜ‬خ‪ ٙ‬حُ‪ٜ‬يٓش ح‪٘ٓ ،٠ُٝ٧‬ـي‬ ‫أٗلٔ٘خ ٓظ‪ٞ‬حكو‪ٓ ٖ٤‬غ ح‪٤ٗ٧‬خء حُـي‪٣‬يس‪٘ٓٝ ،‬ـي اًح حٓظويٓ٘خ حُز‪َ٤ٜ‬س أٗ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طوِ‪ ٖٓ ٞ‬ا‪٣‬ـخر‪٤‬خص ‪ٝ‬كٔ٘خص‪.‬‬ ‫‪ – 4‬حُل‪٠‬خٍس حُلي‪٣‬ؼش ٓ ٌّ٘ض ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٖٓ حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ ٠‬حٌُؼ‪ َ٤‬حٌُؼ‪ٓ ٖٓ َ٤‬ظخ‪ َٛ‬حُطز‪٤‬ؼش‪ٍٓٝ ،‬وض ك‪ ٢‬ػوِ‪ٚ‬‬ ‫‪٘ٓٝ‬خػَ‪ ٙ‬إٔ ‪٘ٛ‬خى ىحثٔخ ً حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُو‪٤‬خٍحص‪ًٔ ،‬خ إٔ ٖٓ كو‪ ٚ‬إٔ ‪٣‬ظطِغ اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬أًؼَ ‪ٝ‬أٓظغ ‪ٝ‬أٍك‪ٝ ٚ‬أؿ‪ٞ‬ى‪ٌٛٝ ...‬ح‬ ‫ًِ‪ ٚ‬ؿؼِ٘خ ًِٔخ ‪ٝ‬حؿ‪ٜ٘‬خ ٌِٓ٘ش ‪ِ١‬ز٘خ ُ‪ٜ‬خ ك‪ٓ ً٬‬ؼخُ‪٤‬خ ً ًخٓ‪ٝ ،ً٬‬اًح ُْ ٗـي ًُي حُلَ‪ ،‬كبٗ٘خ ٗ٘ؼَ رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٠ٓ٧‬‬ ‫‪ٝ‬حُلـ‪٤‬ؼش!‬ ‫‪٣ٍ ٫‬ذ إٔ حُظطِغ اُ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬أكٖٔ ‪ٝ‬أًؼَ‪٢ٗ ،‬ء ُ‪ ْ٤‬هخ‪١‬جخ ً ٖٓ ك‪٤‬غ حُٔزيأ؛ ٌُٖ ‪٣‬ـذ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗيٍى إٔ ًُي ‪٫‬‬ ‫‪٣‬وِ‪ ٞ‬ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ ٖٓ حُٔؼخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔزخُـش‪ٌُٝ ،‬ح كبٕ ح‪َٛ٩‬حٍ ػِ‪ ٠‬حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬ح‪٧‬ك‪ َ٠‬ىحثٔخ ً ‪٣‬ـذ إٔ‬ ‫‪ٜ٣‬لذ رخ‪٫‬ػظوخى إٔ هلل – طؼخُ‪ – ٠‬حٌُِٔش حُؼِ‪٤‬خ ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬خث‪٤‬ش ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٝ ،‬أٗ‪٣ ُٖ ٚ‬ليع ا‪ٓ ٫‬خ أٍحى‪ٝ ٙ‬ه َّيٍ‪ٌٛٝ ،ٙ‬ح‬ ‫حٌُ‪ ١‬أٍحى‪ ٙ‬هي ‪ٞ٣‬حكن ٍؿزخط٘خ‪ٝ ،‬هي ‪ٞ٣ ٫‬حكو‪ٜ‬خ‪ ،‬ػْ إ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬أ‪ ١‬كَ ػخؿَ أ‪ ٝ‬آؿَ ٌُِٔ٘ش ‪ٛ‬ـ‪َ٤‬س أ‪ً ٝ‬ز‪َ٤‬س‪٫ ،‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬ا‪ ٫‬إٔ ‪٣‬ظَ هخ‪ٟ‬ؼخ ً ُِز‪٤‬جش ‪ٝ‬حُٔؼط‪٤‬خص حُٔخثيس‪ٝ ،‬رٔخ إٔ َٗ‪ ١ٝ‬ك‪٤‬خط٘خ حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ ١َٝٗٝ‬حُل‪٤‬خس حُؼخٓش طظَ‬ ‫ىحثٔخ ً ى‪ٞٔ١ ٕٝ‬كخط٘خ ‪ٝ‬ططِؼخط٘خ‪ ،‬كبٗ٘خ ٓ٘ظَ ٗ٘ؼَ إٔ حُ‪ ٢ٓٞ‬حٌُ‪ٗ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٞٛ ٚ٤‬أهَ ٓٔخ َٗ‪٣‬ي‪ٝ ،‬أهَ ٓٔخ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ‬ ‫‪ٌٕٞ٣‬؛ ‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬أٗ٘خ ُٖ ٗ‪ َٜ‬أريحً اُ‪ ٠‬كِ‪ً ٍٞ‬خِٓش ‪ٓٝ‬ؼخُ‪٤‬ش؛ ‪ ٕ٧‬حُلَ حٌُخَٓ ‪٣‬ظطِذ ‪ٓٝ‬طخ ً ًخٓ‪ٌُٝ ،ً٬‬ح كبٕ ػِ‪٘٤‬خ‬ ‫ىحثٔخ ً إٔ ٗظ‪ٞ‬هغ كِ‪٘ٓ ً٫ٞ‬و‪ٛٞ‬ش ‪ٗٝ‬ظخثؾ ٓلي‪ٝ‬ىس‪ٝ ،‬حُ٘خّ حٌُ‪٣ ٫ ٖ٣‬ؼَك‪ٌٛ ٕٞ‬ح حُٔؼ٘‪٤ٓ ٠‬ظِ‪٘٣ ٕٞ‬ؼَ‪ ٕٝ‬رخُو‪٤‬زش‬ ‫‪ٝ‬حُٔو‪!٢‬‬ ‫‪ ُٞ – 5‬طٔخءُ٘خ ُٔخًح ‪٣‬ؼ‪ ٖ٤‬أٗوخ‪ ٙ‬ك‪ ًَِٓ ٢‬حُ‪ٞ٠‬ء ‪ٝ‬ك‪ُ​ُ ٢‬ـَّش ح‪٧‬كيحع‪ ،‬ػِ‪ ٠‬ك‪٣ ٖ٤‬ظَ آهَ‪ ٕٝ‬ػِ‪ٛ ٠‬خٖٓ حُل‪٤‬خس‬ ‫أهٌحً ‪ٝ‬ػطخ ًء ‪ٝ‬طؤػَحً ‪ٝ‬طؤػ‪َ٤‬حً‪ُٞ ،‬ؿيٗخ إٔ ٌُُي حُؼي‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٓ٧‬زخد‪ ٌُٖ ،‬هي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬أ‪ٜٔٛ‬خ إٔ ًؼ‪٘ٓ ٖ٣َ٤‬خ ‪٣‬وظخٍ‪ٕٝ‬‬ ‫طـ٘ذ حٌُٔ٘‪٬‬ص ‪ٝ‬حُظلي‪٣‬خص‪ٝ ،‬ح‪٫‬رظؼخى ػٖ ىحثَس حُ‪ٞ٠‬ء هيٍ ح‪ٌٓ٩‬خٕ‪ ُْٜٝ ،‬ك‪ًُ ٢‬ي كِٔلظ‪ ْٜ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ٝ ،‬أػظوي إٔ‬ ‫‪ٌٛ‬ح حُٔل‪٣ ّٜٞ‬لظخؽ اُ‪ ٠‬طـ‪ ،َ٤٤‬ك‪٤‬غ إ ٓ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص ‪ٝ‬حُو‪٤‬خّ رخُٔ‪ٜٔ‬خص ‪ٝ‬حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خص‪ً ،‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ ٌٕٞ٣‬حُٔز‪َ٤‬‬ ‫حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي ُظ٘ٔ‪٤‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ‪ٝ‬رِ‪ٍٞ‬س ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬حُويٍحص‪ٝ ،‬كظق ٓـخ‪٫‬ص ؿي‪٣‬يس ُِؼطخء ‪ٝ‬حُ٘لغ حُؼخّ‪ ،‬ط‪ٓ ٍٜٞ‬ؼ‪ٓ ٢‬خًح‬ ‫ًخٕ ‪٣‬ليع ُ‪ ٞ‬إٔ ٍؿ‪ٓ ً٬‬ؼَ أر‪ ٢‬رٌَ أ‪ ٝ‬ػَٔ – ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ٜٔ‬خ – ٍك‪ ٞ‬آَس حُٔئٓ٘‪ ُٞٝ ،ٖ٤‬إٔ ٍؿ‪ٓ ً٬‬ؼَ هخُي‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪448‬‬

‫رٖ حُ‪٤ُٞ‬ي ٍك‪ ٞ‬ه‪٤‬خىس ؿ‪ ٕٞ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ ُٞٝ ،ٖ٤‬إٔ ٍؿ‪ٓ ً٬‬ؼَ حُ٘خكؼ‪ ٢‬أ‪ ٝ‬أكٔي أ‪ ٝ‬أر‪ ٢‬ك٘‪٤‬لش حٗظـَ رخٍُِحػش‪ُْٝ ،‬‬ ‫‪٣‬يهَ حُٔـخٍ حُؼِٔ‪...٢‬؟؟‬ ‫إ حُٔظ‪ٞ‬هغ آٌٗحى إٔ ‪ٝ ًَ ٌٕٞ٣‬حكي ٖٓ ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء حُؼظٔخء ك‪ٟٝ ٢‬ؼ‪٤‬ش أهَ أ‪٤ٔٛ‬ش ‪ٝ‬أهَ ٓ‪٬‬ءٓش ُِؼطخء حٌُز‪ َ٤‬حٌُ‪١‬‬ ‫هيٓ‪ .ٙٞ‬إ حُظخٍ‪٣‬ن ‪ُٜ٘٣‬غ ٖٓ ‪ٍٝ‬حء حُظ‪ٜ‬ي‪ُِٜٔٔ ١‬خص حُـِ‪ِ٤‬ش‪ٍٝ ٖٓٝ ،‬حء حُظـ‪َ٤٤‬حص حٌُز‪َ٤‬س حُظ‪ُٗ ٢‬يهِ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬ك‪٤‬خط٘خ‬ ‫حُ٘و‪٤ٜ‬ش ٖٓ أؿَ ح‪ٟ٫‬ط‪٬‬ع رخ‪٧‬ػٔخٍ حُؼظ‪ٔ٤‬ش‪٣ٍ ٫ .‬ذ إٔ حُزؼي ػٖ طل َُّٔ حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خص ‪ٝ‬ح‪٩‬ػَح‪ ٝ‬ػٔخ ‪ٔ٣‬زذ‬ ‫حُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص‪٣ ،‬ـِذ ُ٘خ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حَُحكش ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ي‪ٝ‬ء‪٣ٝ ،‬ـؼِ٘خ أهَ حكظ‪٤‬خؿخ ً ‪ٓ٫‬ظ٘لخٍ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ‪ٝ‬طلَ‪ َ٣‬حُطخهخص‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٚ‬‬ ‫‪٣ ٫‬ظطِذ ٓ٘خ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُظؼي‪ َ٣‬ك‪ ٢‬رَحٓـ٘خ حُوخ‪ٛ‬ش؛ ٌُٖ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظًٌَ إٔ حُزؼي ػٖ ًَِٓ حُ٘​٘خ‪ ١‬حُل‪٠‬خٍ‪١‬‬ ‫‪ٝ‬حَُ‪ٟ‬خ رخُؼ‪ ٖ٤‬حُ‪ٜ‬خىة حُ‪ٜ‬خٗت‪ً ،‬ؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪٣‬ظٔزذ ك‪ ٢‬حُ‪ٝ ٍٞٔ٠‬حُظَ‪ٝ ،َٛ‬كويحٕ حُز‪٤‬جش حُظ‪ ٢‬طٔ ٌِّٖ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ٖٓ حُ٘ٔ‪ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُؼطخء‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ أ‪ ٠ٔ٘ٗ ٫‬أ‪٠٣‬خ ً إٔ ط‪ٞ‬حٍ‪ ١‬حُ‪ٜ‬خُل‪ٝ ٖ٤‬ح‪ً٧‬لخء ػٖ ٓلخ‪ ٍٝ‬حُلًَش ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس‪٣ ،‬ظ‪٤‬ق ُ‪٦‬هَ‪ ٖ٣‬حُظويّ‬ ‫اُ‪ٜ٤‬خ ‪َٓٝ‬ء حُلَحؽ حٌُ‪ ١‬طًَ‪ ٚ‬ح‪٧‬ه‪٤‬خٍ رخ‪ ٍٞٓ٧‬حُٔ‪٤‬جش ‪ٝ‬حُ‪٠‬خٍس‪.‬‬ ‫‪ٓ ُٞ – 6‬ؤُ٘خ حُ٘خّ حٌُ‪٣ ُْ ٖ٣‬لوو‪ٞ‬ح اٗـخُحص ؿ‪٤‬يس ػٖ ح‪ٓ٧‬زخد حُظ‪ ٢‬كخُض ى‪ًُ ٕٝ‬ي‪ُٞ ،‬ؿيٗخ إٔ حُٔ‪ٞ‬حى ح‪٧‬ػظْ ٓ٘‪ْٜ‬‬ ‫‪ُ٣‬ل‪ًُ َ٤‬ي اُ‪ ٠‬ػ‪ٞ‬حَٓ ‪ٝ‬أٓزخد هخٍؿ‪٤‬ش ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُٔ‪٤‬طَس ػِ‪ٜ٤‬خ‪ٝ ،‬طِي ح‪ٓ٧‬زخد هي طٌ‪ٓ ٕٞ‬خى‪٣‬ش أ‪ٝ‬‬ ‫حؿظٔخػ‪٤‬ش أ‪ ٝ‬أَٓ‪٣‬ش‪ٝ ...‬هِ‪ ِٕٞ٤‬ؿيحً أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٣ ٖ٣‬و‪ :ُٕٞٞ‬اٗ‪٣ ُْ ْٜ‬لوو‪ٞ‬ح طويٓخ ً أ‪ ٝ‬طل‪ٞ‬هخ ً ػِ‪ ٠‬أهَحٗ‪ ْٜ‬رٔزذ ػيّ‬ ‫حٓظ‪ ًْٜ٬‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ أ‪ ٝ‬حُظ٘ظ‪ ْ٤‬حٌُحط‪ ٢‬أ‪ ٝ‬حُؼخىحص حُـ‪٤‬يس أ‪ ٝ‬ح‪٥‬كخم حَُكزش‪ٌٛٝ ...‬ح ‪٣‬ؼ‪ٞ‬ى ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪٣‬زي‪ ٝ‬اُ‪ ٠‬إٔ اىٍحى‬ ‫حُؼ‪ٞ‬حَٓ حُلٔ‪٤‬ش أٓ‪ ٖٓ َٜ‬اىٍحى حُؼ‪ٞ‬حَٓ حُٔؼ٘‪٣ٞ‬ش؛ ػْ إ ُي‪٘٣‬خ ٓ‪ ً٬٤‬ؿَ‪٣ِ٣‬خ ً اُ‪ ٠‬ؿؼَ أٓزخد ه‪ٍٜٗٞ‬خ أ‪ ٝ‬اهلخه٘خ‬ ‫طظؼِن رخ‪٥‬هَ‪ ،ٖ٣‬أ‪ ٝ‬رؤٗ‪٤‬خء هخٍؿش ػٖ ٓ‪٤‬طَط٘خ أ‪ٔٓ ٝ‬ئ‪٤ُٝ‬ظ٘خ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُلٌَس طلظخؽ اُ‪ ٠‬طؼي‪ ،َ٣‬ك٘لٖ ٓغ أٗ٘خ ‪٫‬‬ ‫ٗظـخ‪ َٛ‬طؤػ‪ َ٤‬حُؼ‪ٞ‬حَٓ حُز‪٤‬ج‪٤‬ش ‪ٝ‬حُظَك‪٤‬ش ا‪ ٫‬أٗخ ٗؼظوي إٔ حٌُِٔ٘ش ح‪ٓ٧‬خٓ‪٤‬ش ط ٌْ ُٖٔ ك‪ ٢‬ػو‪ُ٘ٞ‬خ ‪ٗٝ‬ل‪٘ٓٞ‬خ ‪ًِٞٓٝ‬خط٘خ‪ٝ ،‬ك‪ٖ٤‬‬ ‫‪٣‬ليع طلٖٔ ؿ‪٤‬ي ػِ‪ ٌٙٛ ٠‬ح‪ٛ٧‬ؼيس‪ ،‬كبٕ طؤػ‪ َ٤‬حُؼ‪ٞ‬حَٓ حُوخٍؿ‪٤‬ش ‪٣‬ظ‪٠‬خءٍ‪ ،‬رَ إ حُظَ‪ٝ‬ف حُٔؼخًٔش طظل‪ٖٓ ٍٞ‬‬ ‫ٓؼ‪ٞ‬هخص ُِظويّ اُ‪ٓ ٠‬للِحص ‪ٓٝ‬لَ‪ٟ‬خص ػِ‪ًٝ ،ٚ٤‬ؼ‪ َٕٝ٤‬أ‪ُٝ‬جي حٌُ‪٘ٛ ٖ٣‬ؼض ٓ٘‪ ْٜ‬ح‪ٟٝ٧‬خع حُ‪ٜ‬ؼزش ٍؿخ‪ً٫‬‬ ‫ػ‪ٜ‬خٓ‪ ٖٓ ٖ٤٤‬حُطَحُ حَُك‪٤‬غ‪.‬‬ ‫‪ٗ – 7‬لٖ – ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ – ؿِء ٖٓ حُٔخ‪ًٝ ،٢ٟ‬ؼ‪ٔٓ َ٤‬خ ٗلِٔ‪ ٖٓ ٚ‬أكٌخٍ ‪٘ٓٝ‬خػَ ‪ٝ‬ػخىحص ٓ‪ٍٝٞ‬ػش ٖٓ أُٓ٘ش‬ ‫حُطل‪ُٞ‬ش ‪ٝ‬حَُٔح‪ٛ‬وش ‪ٝ‬حُ٘زخد‪ٗٝ ،‬لٖ ٗظٔ​ٔي رٌُي حُٔ‪ٍٝٞ‬ع؛ ‪٘ٗ٧‬خ َٗ‪ ٟ‬ك‪ ٚ٤‬حٓظَٔحٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ىٗخ ‪ٍٞٓٝ‬م ً‪ٝ‬حط٘خ‪ٌٛٝ ،‬ح‬ ‫‪٣‬ـؼِ٘خ ٗؼظوي إٔ حُٔخ‪ ٢ٟ‬رٌَ أكيحػ‪ٓٝ ٚ‬ئػَحط‪ٓٝ ٚ‬ؼط‪٤‬خط‪ ٞٛ ٚ‬حٌُ‪ٜٞ٣ ١‬ؽ ِٓ‪ً٘ٞ‬خ ك‪ ٢‬حُلخ‪ٍٝ ،َٟ‬رٔخ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظوزَ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش إٔ ٓؼظْ حُ٘خّ ‪٣‬و‪٠‬ؼ‪ُ ٕٞ‬ظؤػ‪ َ٤‬أكيحع حُٔخ‪ٓٝ ٢ٟ‬خ أروظ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬حُ٘ل‪٘ٓ ٖٓ ّٞ‬خػَ ‪ٝ ٍٞٛٝ‬حٗطزخػخص‪،‬‬ ‫‪ٍٝ‬رٔخ طؼخِٓ‪ٞ‬ح ٓؼ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٜ‬خ ٗ‪ٞ‬ع ٖٓ حُوزَس حُؼِ‪ِ٣‬س حُظ‪٣ ٢‬ـذ ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ٝ‬حُٔ‪ َ٤‬ػِ‪ٛ ٠‬ي‪ٜ٣‬خ‪.‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣ٝ‬حُو‪ :ٍٞ‬اٗ‪ًِٔ ٚ‬خ حٓظيص حُٔ​ٔخكخص حُظ‪ ٢‬أكِظض ٖٓ هز‪٠‬ش حُ‪ٞ‬ػ‪ ،٢‬ك‪ٜ‬خٍ حُظؼخَٓ ٓؼ‪ٜ‬خ ػٖ ‪٣َ١‬ن (حُ‪ٗ٬‬ؼ‪،)ٍٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ؿيٗخ أٗلٔ٘خ ك‪ ٢‬أََْٓ حُٔ٘خػَ ‪ٝ‬ح‪٧‬كٌخٍ حُوي‪ٔ٣‬ش‪ ،‬حٌُِٔ٘ش طظٔؼَ ك‪ ٢‬إٔ طِي حُٔ٘خػَ ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬طزخػخص ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ طٌ‪ٕٞ‬‬ ‫ؿ‪ٛ َ٤‬ل‪٤‬لش‪ ،‬أ‪ ٝ‬ؿ‪ٗ َ٤‬خ‪ٟ‬ـش‪ ،‬أ‪ ٝ‬طٌ‪ ٕٞ‬هي طٌ‪ٗٞ‬ض ك‪ ٢‬ظَ‪ٝ‬ف ٓـخ‪َ٣‬س ًؼ‪َ٤‬حً ُٔخ ٗلٖ ك‪ ٚ٤‬حُ‪ٝ ،ّٞ٤‬طئى‪ ١‬ح‪ٓ٧‬ؼخٍ‬ ‫‪ٝ‬حُٔو‪٫ٞ‬ص حُ٘ؼز‪٤‬ش حُٔؤػ‪ٍٞ‬س ػٖ حُٔخرو‪ ٖ٤‬ى‪ٍٝ‬حً ٓ‪٤‬جخ ً ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخّ؛ ‪ً ٕ٧‬ؼ‪َ٤‬حً ٓ٘‪ٜ‬خ ًخٕ ػزخٍس ػٖ ا‪٬١‬هخص رَيَ‪٤ٛ‬ش ‪٫‬‬ ‫طٔظ٘ي اُ‪ ٠‬هزَس ػَ‪٣‬وش‪ ُْٝ ،‬طظؼَ‪ ١٧ ٝ‬ىٍحٓش أ‪ ٝ‬طٔل‪ ٚ٤‬ؿ‪٤‬ي‪.‬‬ ‫إ حٗطزخػ‪ ٢‬ػٖ ُ‪٣‬ي ٖٓ حُ٘خّ رؤٗ‪ َٜٔٓ ٚ‬أ‪ ٝ‬كو‪ٞ‬ى أ‪ًٌ ٝ‬حد أ‪٣َٓ ٝ‬غ حُـ‪٠‬ذ‪ ،‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬ط‪ُٞ‬ي ٖٓ ٓ‪ٞ‬هق ‪ٝ‬حكي ٓؼ‪ٚ‬‬ ‫أ‪ٗ ٝ‬ظ‪٤‬ـش اهزخٍ رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ُ‪ًُ ٌٕٞ٣ٝ ،٢‬ي حُٔ‪ٞ‬هق حٓظؼ٘خث‪٤‬خً‪ٔ٣ ٫ ،‬ؼَ ‪ٟٝ‬ؼ‪٤‬ظ‪ ٚ‬حُؼخٓش‪ ،‬أ‪ ٌٕٞ٣ ٝ‬حٌُ‪ ١‬أهزَٗ‪ ٢‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫‪ٛ‬خىم أ‪ ٝ‬ؿ‪ َ٤‬ىه‪٤‬ن ك‪ٔ٤‬خ ‪٣‬و‪ٝ ،ٍٞ‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬حَُؿَ أهِغ ػٔخ ًخٕ ػِ‪ٝ ،ٚ٤‬كٖٔ كخُ‪ٝ ،ٚ‬ك‪٘٤‬جٌ كبٕ حٗطزخػخط‪٢‬‬ ‫‪ٝ‬أكخٓ‪ ٢ٔ٤‬ػ٘‪ ٚ‬هي طٌ‪ٓ ٕٞ‬ظوِلش ‪ٝ‬ظخُٔش!‬ ‫رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬كٌخٍ حُٔ‪ٍٝٞ‬ػش ٗ٘ؤ رٔزذ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ح‪٤ٓ٧‬ش‪ ،‬أ‪ ٝ‬رٔزذ أِٓ‪ٞ‬د ٓظ‪ِٜ‬ذ ك‪ ٢‬حُظَر‪٤‬ش‪ ،‬أ‪ ٝ‬رٔزذ ػَف حؿظٔخػ‪٢‬‬ ‫ؿ‪ٛ َ٤‬ل‪٤‬ق؛ ‪ٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ كبٕ ه‪ ٍٞ‬حُؼخٓش‪" :‬أًزَ ٓ٘ي ر٘‪ َٜ‬أػَف ٓ٘ي ري‪٘ٗ "َٛ‬ؤ ٗظ‪٤‬ـش حٗظ٘خٍ ح‪٤ٓ٧‬ش‪،‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪449‬‬

‫ك‪٤‬غ ‪ٌُ ٌٕٞ٣‬زَ حُٖٔ أػَ ًز‪ َ٤‬ك‪ ٢‬ك‪ِ٤ٜ‬ش ح‪ٔٗ٩‬خٕ حُؼِٔ‪٤‬ش‪ ،‬أٓخ حُ‪ ّٞ٤‬كبٕ حُؼِْ حُـِ‪َٓ ْ٤ُ َ٣‬طزطخ ً رخ‪٧‬ػٔخٍ ػِ‪٠‬‬ ‫ٗل‪ٓ ٞ‬طَى‪ ...‬اُن‪.‬‬ ‫ٗلٖ ك‪ ٢‬كخؿش ٓخٓش اُ‪ ٠‬ؿَرِش ٓخ ‪ٍٝ‬ػ٘خ‪ٓ ٖٓ ٙ‬لخ‪ٓٝ ْ٤ٛ‬و‪٫ٞ‬ص ‪٘ٓٝ‬خػَ ‪ٝ‬حٗطزخػخص ػٖ ‪٣َ١‬ن حُ٘وي حُيه‪٤‬ن ‪ٝ‬حُظؤَٓ‬ ‫حُؼٔ‪٤‬ن ‪ٝ‬حُظلخًْ اُ‪ ٠‬حُوزَحص حُـي‪٣‬يس‪ٝ ،‬أػظوي أٗ٘خ اًح كؼِ٘خ ًُي كبٗ٘خ ٌٓ٘ظ٘ق ُ‪٣‬ق حٌُؼ‪ًُ ٖٓ َ٤‬ي‪ًٔ ،‬خ أٗ٘خ‬ ‫ٌٓ٘ظ٘ق إٔ ه‪ٞ٠‬ػ٘خ ُ‪ ٚ‬هي ؿَٔٗخ رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٛٝ٧‬خّ!‬ ‫إ ؿ‪ َٛٞ‬حُظويّ حُؼوِ‪َ٣ ٢‬طٌِ اُ‪ ٠‬ك ٍّي رؼ‪٤‬ي ػِ‪ٓ ٠‬ي‪ ٟ‬هيٍط٘خ ػِ‪ ٠‬حٓظلخٕ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُٔ٘خػَ حُٔ‪ٍٝٞ‬ػش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُظؤًي ٖٓ حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُٔ٘خٓزش ُ‪ٜ‬خ ك‪٘ٓ ٢‬ظ‪ٓٞ‬خط٘خ حُؼوخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُو‪٤ٔ٤‬ش حُـي‪٣‬يس‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪450‬‬

‫‪- 154‬وصاٌا لحل المشكالت‬ ‫حُلٔي هلل ‪ٝ‬كي‪ٝ ٙ‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٝ‬حُٔ‪ ّ٬‬ػِ‪ٗ ٫ ٖٓ ٠‬ز‪ ٢‬رؼي‪ ٙ‬أٓخ رؼي ‪ :‬ك‪ ٌٜٙ‬حٌُِٔخص أٗوِ‪ٜ‬خ اُ‪ً ٖٓ ٌْ٤‬ظخد حَُكِش اُ‪ ٠‬حٌُحص‬ ‫( ك‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬حُظلٌ‪ َ٤‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ ) ٢‬أ ‪ .‬ى ‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪ ُٚٝ ،‬ىٍّ أٓز‪ٞ‬ػ‪ ًَ ٢‬ػ‪٬‬ػخء ك‪ ٢‬ه٘خس حُٔـي ٓخ ر‪ٖ٤‬‬ ‫‪٬ٛ‬ط‪ ٢‬حُٔـَد ‪ٝ‬حُؼ٘خء ‪.‬‬ ‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬أ‪.‬ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ( ‪ ) 40 - 37 ٙ‬رظ‪َٜ‬ف ‪ٝ‬حهظ‪ٜ‬خٍ ‪:‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ ٓٔخٍٓش حُظلٌ‪ُ َ٤‬لَ ٌِٓ٘ش ٓخ ‪ ٌٖٔ٣‬إٔ ًٌَٗ حُ‪ٛٞ‬خ‪٣‬خ ‪ٝ‬ح‪٩‬ؿَحءحص حُظخُ‪٤‬ش ‪:‬‬ ‫‪ -1‬اًح ًخٕ ح‪٩‬ػيحى ُلَ ٌِٓ٘ش أ‪ ٝ‬حهظ‪٤‬خٍ ٓ‪ٟٞٞ‬ع ُِزلغ ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ‪ٜ‬زَ ‪ٝ‬حُظئىس كظ‪ ٫ ٠‬طٌ‪ ٕٞ‬حُزيح‪٣‬ش‬ ‫ؿ‪٘ٓ َ٤‬خٓزش كبٕ حُلٔخٓش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬يكخع ك‪ٞٓ ٢‬ح‪ِٛ‬ش حُؼَٔ أَٓ ‪ٗ٩ ١ٍَٟٝ‬ـخُ ٗ‪٢‬ء ً‪ ١‬ه‪ٔ٤‬ش ‪ ،‬اً إ حُؼوزخص حُظ‪٢‬‬ ‫طؼظَ‪ ٝ‬حُطَ‪٣‬ن ًؼ‪َ٤‬س ‪ٗٝ‬خهش ‪ٝ ،‬هي ‪٣‬ظوٌ حُزخكغ هَحٍحً رخُؼي‪ ٍٝ‬ػٖ حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬طِي حٌُِٔ٘ش ‪ ،‬أ‪ ٝ‬حُزلغ ‪ ٫ٝ ،‬ري‬ ‫ك‪٘٤‬جٌ ٖٓ حطوخً هَحٍح ٗـخع ‪ ،‬اً إ ٓخ أٗلو‪ ٖٓ ٚ‬ؿ‪ٜ‬ي ‪ٝ​ٝ‬هض ك‪ ٢‬ؿٔغ حُٔؼِ‪ٓٞ‬خص ‪ٝ‬ح‪٩‬ػيحى ُِلَ هي ‪٘ٔ٣‬ؼ‪ًُ ٖٓ ٚ‬ي ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬حُٔ٘خٓذ ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ إٔ ٗ‪ٞ‬هق حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حٌُِٔ٘ش اُ‪ ٠‬إٔ ٗظٌٖٔ ٖٓ حٓظٌٔخٍ أى‪ٝ‬حص حُزلغ ‪.‬‬ ‫‪٣ -2‬ؼ‪ٞ‬ى أًؼَ حُظ٘ظض حُؼوِ‪ٝ ٢‬حُظزخ‪١‬ئ ك‪ ٢‬حُؼَٔ اُ‪ ٠‬ػيّ حُو٘خػش رـي‪ ٟٝ‬حٌُِٔ٘ش حُظ‪ٗ ٢‬لِ‪ٜ‬خ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬حػظوخىٗخ إٔ ‪٘ٛ‬خى‬ ‫ٌِٓ٘ش أ‪ ٠ُٝ‬رخُؼ٘خ‪٣‬ش ٓ٘‪ٜ‬خ ‪ ٖٓٝ ،‬ػْ كبٕ حٓظ‪٬‬ى حُو٘خػش أَٓ ؿ‪ٓ٫ ١َٛٞ‬ظَٔحٍ حُؼَٔ ‪.‬‬ ‫‪ً -3‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حٌُٔ٘‪٬‬ص حُظ‪ َٔٗ ٢‬ر‪ٜ‬خ ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي حُلَى ‪ ،‬أ‪ ٝ‬ػِ‪ٛ ٠‬ؼ‪٤‬ي ح‪ٓ٧‬ش ٓ َّ ر‪ٜ‬خ ؿ‪َٗ٤‬خ ٖٓٔ ‪ ْٛ‬أًؼَ طويٓخ ً ٓ٘خ ‪،‬‬ ‫‪ٓٝ‬غ ح‪٫‬ػظوخى رؤٕ ٌَُ ٌِٓ٘ش ظَ‪ٝ‬ف ٗ٘ؤس ‪ٝ‬ظَ‪ٝ‬ف حٓظَٔحٍ ٓٔخ ‪٘ٔ٣‬ل‪ٜ‬خ ه‪٤ٜٛٞ‬ش حُلَ ‪ ،‬ا‪ ّ٫‬إٔ ٓؼَكظ٘خ رخ‪ٓ٧‬زخد‬ ‫حُظ‪ ٢‬حطزؼض ػ٘ي ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬ك‪ٓ ٢‬ؼخُـظ‪ٜ‬خ ٓ‪ٞ‬ف طٔخػيٗخ ك‪ ٢‬كَ ٌٓ٘‪٬‬ط٘خ ‪ ،‬ك‪٤‬غ ط‪ٜ‬زق حٌُِٔ٘ش أًؼَ ا‪ٟ‬خءس ‪ًٔ ،‬خ أٗ٘خ‬ ‫ٓ٘ٔظ‪ٞ‬ػذ آٌخٗخص ػيس طل‪٤‬يٗخ ك‪ ٢‬طًَ‪٤‬ذ كَ ٓ٘خٓذ ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬إ ًَ حُؼظٔخء ٖٓ حُؼِٔخء ُْ ‪٣‬زيإ‪ٝ‬ح ٖٓ حُلَحؽ ‪ ٌُْٜ٘ٝ ،‬حٓظطخػ‪ٞ‬ح إٔ ‪ٔ٣‬ظ‪ٞ‬ػز‪ٞ‬ح ‪ٜ٣ٝ ،‬ظٔ‪ ًَ ٞ‬حُلِ‪ٍٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪٬‬كظخص حُظ‪ ٢‬أىُ‪ ٠‬ر‪ٜ‬خ ٖٓ ٓزو‪ ٖٓ ْٜ‬حُؼِٔخء ‪ٝ‬حُزخكؼ‪ًُ ٫ُٞٝ ، ٖ٤‬ي ُٔخ ًخٕ ‪٘ٛ‬خى طَحًْ ٓؼَك‪ٝ . ٢‬هي ٓجَ (‬ ‫ٗ‪ٞ٤‬طٖ ) ػٖ اٗـخُحط‪ ٚ‬حُ‪٠‬ؤش كوخٍ ‪ :‬هي ‪ٝ‬هلض ػِ‪ ٠‬أًظخف حُؼٔخُوش حٌُ‪ ٖ٣‬ؿخإ‪ٝ‬ح هزِ‪. ٢‬‬ ‫‪ -4‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬كَ حٌُِٔ٘ش حُظ‪٣َٗ ٢‬ي كِ‪ٜ‬خ ٓظ‪ٞ‬هلخ ً ػِ‪ ٠‬كَ ٌِٓ٘ش أهَ‪ٔٓ ، ٟ‬خ ‪٣‬ـؼَ ػِٔ٘خ ك‪ٜ٤‬خ ‪٘٣‬ز‪ ٚ‬ػَٔ ٖٓ ‪٣َ٣‬ي‬ ‫ر٘خء ‪١‬خرن هخْٓ ‪٣ ُْٝ‬زٖ حُطخرن ح‪.! ٍٝ٧‬‬ ‫كبًح أٍىٗخ ‪ -‬ػِ‪ٓ ٠‬ز‪ َ٤‬حُٔؼخٍ – إٔ ٗلَ ٌِٓ٘ش ًٔخى ٓ‪ٞ‬م حُل‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُ٘وي حُزّ٘خء ك‪ ٢‬أًؼَ رِيحٕ ػخُٔ٘خ ح‪٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ٝ‬ؿذ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗزلغ ك‪ ٢‬كَ ٌِٓ٘ش حُلَ‪٣‬ش حُظ‪َُِٔ ٌٖٔ٣ ٫ ٢‬ء ري‪ ٕٝ‬كِ‪ٜ‬خ إٔ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُلو‪٤‬وش ًخِٓش ‪ٝ ،‬حُظ‪ ٢‬طـؼَ‬ ‫حُ٘خهي ك‪ ٢‬هطَ ‪.‬‬ ‫‪ -5‬هي طٌ‪٘ٛ ٕٞ‬خى آٍحء ٓخروش ك‪ ٍٞ‬حٌُِٔ٘ش ‪ ٌٙٛٝ ،‬آٍحء هي طٌ‪ ٕٞ‬هخ‪١‬جش كظٌَ٘ ػخٓ‪ ٖٓ ً٬‬ػ‪ٞ‬حَٓ ح‪٩‬ػخهش أٓخٓ٘خ ‪،‬‬ ‫‪ٍٝ‬رٔخ طُٔو‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص حُٔظخكش ُِلَ ‪.‬‬ ‫كبًح ٓخ أٍىٗخ إٔ ٗ٘طِن أكَحٍحً كؼِ‪٘٤‬خ أ‪ٗ ٫‬و‪٠‬غ ٌَُ ٓخ ‪٣‬وخٍ ‪ٝ ،‬اٗٔخ ٗو‪٠‬ؼ‪ُِ ٚ‬يٍّ ‪ٝ‬حُظٔل‪. ٚ٤‬‬ ‫‪ ٖٓ -6‬حُل‪ُِ ١ٞ٤‬زخكغ إٔ ‪٣‬ظلِ‪ ٠‬رل‪ِ٤٠‬ش حَُٔ‪ٗٝ‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ‪ً ٕ٧ ،‬ؼَس حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪ٔٓ ٢‬ؤُش ٓخ ‪ ٫‬طؼ٘‪ ٢‬ىحثٔخ ً حُ‪ٍٞٛٞ‬‬ ‫اُ‪ ٠‬كَ َٓ‪ ٌَُ ٕ٧ ، ٝ‬ؿ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ ٓولخ ً ٓؼَك‪٤‬خ ً ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪٣‬ظـخ‪ ، ُٙٝ‬كخُ٘خّ ‪٣‬لٌَ‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬حُط‪َ٤‬حٕ ٖٓ‬ ‫هَ‪ ٕٝ‬رؼ‪٤‬يس ‪ٍ ،‬رٔخ ٖٓ أ‪ٓ ٍٝ‬خ ٗخ‪ٛ‬ي‪ٝ‬ح حُطخثَ ‪٣‬وظَم ًَ حُل‪ٞ‬حؿِ ‪ ٌُٖٝ ،‬طلو‪٤‬ن ًُي ُْ ‪٣‬ظْ ا‪ ّ٫‬رؼي طٌخَٓ ػِ‪ّٞ‬‬ ‫‪ٝ‬طـخٍد ٓغ ٓ‪ٞ‬حى رؼ‪ٜ٘٤‬خ ‪٤ٛ‬ؤص ‪٫ٝ‬ىس حُطخثَس ‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪451‬‬

‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح كوي ‪ ٌٕٞ٣‬أك‪ُ َٜٗ َ٠‬وخثي ٓؼًَش ‪ ٞٛ‬ح‪ٔٗ٫‬لخد رو‪ٞ‬ط‪ٓ ٚ‬خُٔش ‪ًٔ ،‬خ كؼَ ٓ‪٤‬ق َّللا هخُي رٖ حُ‪٤ُٞ‬ي ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا‬ ‫ػ٘‪ ٚ‬ك‪ٞٓ ٢‬هؼش ٓئطش ‪.‬‬ ‫‪٘ٛ -7‬خى هطَ ‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٣‬ظـ٘ز‪ ٚ‬حُزخكغ ‪ ٞٛٝ ،‬ػيّ حٓظـَحم ًَ ح‪٫‬كظٔخ‪٫‬ص رخطـخ‪ ٙ‬أ‪٣َ١ ٝ‬ن ٓخ ‪ ،‬أ‪ : ١‬ح‪ٗ٫‬ظوخٍ ٖٓ‬ ‫ر‪٠‬ؼش حكظٔخ‪٫‬ص ك‪ ٢‬حطـخ‪ٓ ٙ‬ؼ‪ ٖ٤‬اُ‪ ٠‬حكظٔخ‪٫‬ص أهَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬حطـخ‪ ٙ‬آهَ ‪ ،‬اُ‪ ٠‬حكظٔخ‪٫‬ص ؿي‪٣‬يس ط‪ َٜ‬رخطـخ‪ ٙ‬ػخُغ ‪.‬‬ ‫إ ‪ٌٛ‬ح ح‪ِٞٓ٧‬د ‪ٟ‬خٍ رؼِٔ‪٤‬ش ح‪ٗ٩‬ظخؽ حُلٌَ‪ ٖٓٝ . ١‬حُٔ​ٌٖٔ إٔ ‪ٔ٣‬ـَ ٓ‪٬‬كظش ‪٣‬لظلع ر‪ٜ‬خ إٔ حطـخ‪ٛ‬خ ً ٓخ ؿي‪ َ٣‬أ‪ ٝ‬ؿ‪َ٤‬‬ ‫ؿي‪ َ٣‬ربػخىس حُ٘ظَ ك‪َٓ ٚ٤‬س أهَ‪. ٟ‬‬ ‫‪ -8‬اًح ًخٗض حٌُِٔ٘ش ٓ‪ٟٞ‬غ حُظلٌ‪ َ٤‬طظطِذ طلٌ‪َ٤‬حً ؿٔخػ‪٤‬خ ً ‪ ،‬ك‪ ٬‬ري كظ‪ َٜٗ ٠‬اُ‪ ٠‬حُلَ ح‪ٓ٧‬ؼَ إٔ طٌ‪ ٕٞ‬حُو٘خػش‬ ‫رؤ‪٤ٔٛ‬ش حٌُِٔ٘ش ٓظـخٗٔش ‪ ،‬أ‪ٓ ٝ‬ظوخٍرش ‪ ٫ٝ ،‬ري إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬أُخٓ‪ ْٜ‬ر‪ٜ‬خ ًٌُي ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ ٖٓ ٚ‬حُٔل‪ َ٠‬إٔ ‪٘ٛ ٌٕٞ٣‬خى‬ ‫طوخٍد ك‪ٔٓ ٢‬ظ‪ٞ‬ح‪ ْٛ‬حُلٌَ‪ٝ ١‬حُؼوخك‪ ٝ ، ٢‬ا‪ً ً٫‬خٕ حُظلٌ‪ َ٤‬كَى‪٣‬خ ً أًؼَ ًلخءس ‪ٝ‬ؿي‪. ٟٝ‬‬ ‫ا‪ٛ‬يحٍ حُلٌْ ‪:‬‬ ‫ًَ ٓخ هِ٘خ‪ ٖٓ ٙ‬هزَ ػزخٍس ػٖ ٓويٓخص ‪ٝ‬هط‪ٞ‬حص ٖٓ أؿَ حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬كٌْ ٗخ‪ٟ‬ؾ أ‪ٍ ٝ‬أ‪ٓ ١‬ي‪٣‬ي ‪٘٣ ٫ٝ ،‬ظَ‪ ١‬كظ‪٠‬‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬حُلَ ٗخؿلخ ً إٔ ‪٣‬ظ‪ َٛٞ‬اُ‪ ٠‬كَ ىحثٔخ ً ‪ ،‬اً إ ‪٫ٝ‬ىس أ‪ ١‬كَ هي طلظخؽ – ًٔخ هيٓ٘خ – اُ‪ٓ ٠‬ويٓخص ‪ٝ‬ظَ‪ٝ‬ف‬ ‫‪َٓٝ‬حكَ ‪ٌِٜٔ٣ ٫‬خ حُزخكغ أ‪ ٝ‬حُٔلٌَ ‪ٌُٝ ،‬ح كبٗ‪ ٚ‬هي ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬هز‪ َ٤‬حُلِ‪ ٍٞ‬حُ٘خؿلش – رٔؼ‪٤‬خٍ ٓخ ‪ -‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ف ػِ‪ ٠‬ؿٌ‪ٍٝ‬‬ ‫حٌُِٔ٘ش ‪ ،‬أ‪ ٝ‬اػخىس ‪٤ٛ‬خؿظ‪ٜ‬خ ‪ ،‬أ‪ ٝ‬آوخ‪ ١‬رؼ‪ ٞ‬حُلَ‪٤ٟ‬خص حُوخثٔش ك‪ ٢‬كِ‪ٜ‬خ ‪ ،‬أ‪َ١ ٝ‬ف كَ‪٤ٟ‬خص ؿي‪٣‬يس ُلِ‪ٜ‬خ ‪ ،‬أ‪ٝ‬‬ ‫طؤ‪ٜٔ٤‬خ اُ‪ ٠‬أؿِحء ٍث‪ٔ٤‬ش ‪ٝ‬أهَ‪ ٟ‬ػخٗ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ ،‬هي ‪٣‬ظوٌ حُلَ ‪ٍٞٛ‬س ا‪٣‬ـخى أى‪ٝ‬حص ؿي‪٣‬يس ُٔزيأ ٖٓ حُٔزخىة حُؼِ‪٤‬خ ‪ ،‬أ‪ٝ‬‬ ‫ه‪ٔ٤‬ش ٖٓ حُو‪ ، ْ٤‬أ‪ ٝ‬ا‪٣‬ـخى أى‪ٝ‬حص ؿي‪٣‬يس ُ‪ٜ‬خ ُْ طٌٖ ٖٓ هزَ ‪.‬‬ ‫إٔ ًَ ‪ٌٛ‬ح ػزخٍس ػٖ ‪َٟٝ‬د ٖٓ حُلِ‪ًٔٝ ، ٍٞ‬خُ‪ٜ‬خ ٓوظَٕ رخٓظ٘لخى ًَ ‪ٓٝ‬خثَ حُلَ ‪ٝ‬آٌخٗخط‪. ٚ‬‬

‫(( هذا لٌح للدكتور فقط))‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪452‬‬

‫‪- 155‬بٌن مأزق األزمة وأزمات التفكٌر‬ ‫ريٍ رٖ ‪ٓٞ٣‬ق حُلٔيحٕ‬ ‫حٗو٘ؼض ؿ‪ ّٞ٤‬ػِٔ‪٤‬خص (ٓ٘‪ٜ‬خطٖ ‪ٝ​ٝ‬حٗ٘طٖ) ٓطِوشً ٍ‪ٛ‬خ‪ٛ‬ش حُزيح‪٣‬ش (ُٔخٍػ‪ )ٕٞ‬حُٔ‪ٜ‬خُق حُؼخُٔ‪ٝ ، ٢‬حرظيأص حُي‪ٍٝ‬‬ ‫رخٓظ٘لخٍ ؿٔ‪٤‬غ حُطخهخص ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص ُظٌٔذ أًزَ هيٍ ٖٓ حُـ‪٫ٞ‬ص ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔزخم حُط‪ًٝ ، َ٣ٞ‬خٕ حَُ‪ٛ‬خٕ ح‪ً٧‬زَ‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُـ‪ٜٞ‬ى ح‪ٓ٫‬ظوزخٍحط‪٤‬ش حٌُٔؼلش ‪ٝ‬ح‪٫‬ط‪ٜ‬خ‪٫‬ص حُيرِ‪ٓٞ‬خٓ‪٤‬ش حُ‪ٞ‬حٓؼش ‪ٔٓ ،‬خ ؿؼَ حُـٔ‪٣ ٝٞ‬ظ‪٠‬خػق ‪ ،‬حٌُ‪ ١‬أى‪ ٟ‬اُ‪٠‬‬ ‫طوز‪ ٢‬ك‪ ٢‬حُِـش حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ح‪ٟ‬طَحد ‪ًٝ‬خ‪٫‬ص ح‪ٗ٧‬زخء حُؼخُٔ‪٤‬ش!!‬ ‫ريأ ‪ٌٛ‬ح حُٔزخم "ك‪ ٢‬ظَ ٓ‪٤‬خىس ٓ٘خم ىٓ‪ٌٔٗ ١ٞ‬ز‪٣ ١َ٤‬ط‪٤‬ق رخَُ‪ٝ‬كخٗ‪ُِٜٔ ٢‬لش ح‪ٗ٫‬ظ‪ٜ‬خُ‪ ٢ٌُ ، ١‬طٔ‪ٞ‬ى ح‪ٛ‬طلخكخص‬ ‫هَ‪٤٘ٛ‬ش ؿي‪٣‬يس طِؼذ ك‪ٜ٤‬خ حُٔ‪٤‬خٓش ح‪٤ٌ٣َٓ٧‬ش ى‪ ٍٝ‬حُؼَّحد ك‪ ٢‬ط‪ٜ‬ي‪ َ٣‬حُٔؼخ‪ٝ َ٤٣‬ح‪٧‬كٌخّ ٓل ّ‪ ٖ٤ُٞ‬حُ٘ظخّ حُؼخُٔ‪٢‬‬ ‫حُـي‪٣‬ي اُ‪ ٠‬ريُش ػِ‪ٓ ٠‬وخٓخط‪ ْٜ‬حُ٘لؼ‪٤‬ش"( ‪ٔٓ )1‬ظَؿؼ‪ ٖ٤‬رٌُي هِل‪٤‬ظ‪ ْٜ‬حٌُ‪٤٘ٛ‬ش َُػخس حُزوَ (حٌُخ‪ٝ‬ر‪ )١ٞ‬ك‪ٛ ٢‬لخٍ‪١‬‬ ‫طٌٔخّ ‪.‬‬ ‫د ‪ٟ‬ؼ‪٤‬لش طظِظّ‪**٠‬ك‪ ٢‬ؿـل‪ ْ٤‬ح‪ ّ٫٥‬ػخٓخ ً كؼخٓخ‬ ‫‪ٗٝ‬ـؼــــ‪ٍ ٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُوــ‪ ١ٞ‬حُظِ‪٣ ّٞ‬ؼ‪**ٖٓ َٜ‬آ‪ٓ٫‬ــــ‪ٜ‬خ حُٔ‪ٞ‬ى ُـٌسً ‪ُٓ ٝ‬يحٓخ‬ ‫‪٣‬ظلــــــّٔخ‪ٟ ٙ‬خكٌخ ً ‪َ٣٫‬ح‪ٛ‬خ**هِوض ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى ا‪١ ٫‬ؼخٓخ‬ ‫‪ٌ​ٌٛٝ‬ح ريأص ح‪٣٧‬ي‪ ١‬طٔظي ُ٘‪ َ٤‬أًزَ هطؼش ٖٓ ًؼٌش (حُلخى‪ ١‬ػَ٘ ٖٓ ٓزظٔزَ) ؛ كزؼ‪ٜ٠‬خ حٓظيص رطَم َٓ٘‪ٝ‬ػش‬ ‫‪ٝ‬رؼ‪ٜ٠‬خ رطَم ٓ‪ٌ٤‬خك‪٤ِ​ِ٤‬ش كَٔحء ‪ ...‬ك‪ ٬‬طَٔ ػٖ حُو‪٤‬خٗخص ‪ٗٝ ،‬و‪ ٞ‬حُؼ‪ٜٞ‬ى ‪ٝ ،‬ؿِحءحص ٓ٘ ّٔخٍ !! ‪ٝ ،...‬رخُطزغ‬ ‫ًخٗض ‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬حء ‪ ٢ٛ‬حُٔل‪ِ٠‬ش ُي‪ ٟ‬حُ‪ٜٞ٤‬ى ‪ٝ‬حُ٘لؼ‪ ٖ٤٤‬حُزَحؿٔخط‪ ٖ٤٤‬ػٔ‪ٓٞ‬خ ً ‪ ،‬حٌُ‪َ٣ ٫ ٖ٣‬ىػ‪ ْٜ‬هِن ‪ ٫ٝ‬ى‪ٖ٣‬؛ ٌُُي‬ ‫ًخٗض ٓـخٗٔ‪ً ْٜ‬ز‪َ٤‬س‪ٝ ،‬حٓظـِ‪ٞ‬ح حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔ‪ٞ‬حهق ُ‪ٜ‬خُل‪ ْٜ‬روزغ ‪ً​ًٝ...‬خء أك‪٤‬خٗخ ً!‬ ‫‪ ١‬حُؼخٍّ ‪ٝ ،‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُ‪ٞ‬هض رخٌُحص ‪ ،‬حٌُ‪ ١‬طلظخؽ ك‪ ٚ٤‬ح‪ٓ٧‬ش إٔ طوق ػِ‪ ٠‬هيٓ‪ٜ٤‬خ ‪ٗ ،‬ـي أَٓح‪ٟ‬خ ً‬ ‫ك‪ٌٛ ٢‬ح حُـ ّ‪ ٞ‬ح‪ٓ٫‬ظ٘لخٍ ّ‬ ‫طل٘ض ر‪ٟٞٞ‬ف ك‪ٌٛ ٢‬ح حٌُ‪٤‬خٕ ‪ ٖٓ ،‬أؿَ ِٓ‪٣‬ي ٖٓ حُؼَهِش ‪ٝ‬حُظو‪ٜ‬وَ ‪ًٜ ...‬خكذ حُ‪ٜ‬يٍ حَُٔ‪ ، ٞ٣‬هي ‪٣‬ظ٘لْ‬ ‫حُ‪ٜ‬ؼيحء ك‪ ٢‬ح‪٧‬ؿ‪ٞ‬حء حُِٔ‪ٔ٤‬ش ‪ ٌُٖٝ ،‬حَُ‪٣‬خف ‪ٝ‬ح‪٧‬ؿزَس طٌ٘ق ػٖ َٓ‪ٝ ٟٚ‬طٌَّ​ّ طي‪.ٍٙٞٛ‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬طِي ح‪َٓ٧‬ح‪ ٝ‬حُظ‪ ٢‬ظ‪َٜ‬ص ك‪ ٌٙٛ ٢‬ح‪ُٓ٧‬ش أَٓح‪ ٝ‬حُظلٌ‪ ، َ٤‬رَ هَ إ ٗجض أُٓخص حُظلٌ‪ ... َ٤‬أُٓخص طظٌٍَ‬ ‫ٖٓ ٓؤُم ‪٥‬هَ‪ًٝ ،‬ؤٗ٘خ ُْ ٗٔ​ٔغ ‪ٓٞ٣‬خ ً رلي‪٣‬غ حُ‪ٜ‬خى‪ ١‬حُز٘‪َّ ٠ِٛ َ٤‬للا ػِ‪ِ٣٫( : ِْٓٝ ٚ٤‬يؽ حُٔئٖٓ ٖٓ ؿلَ ‪ٝ‬حكي‬ ‫َٓط‪)2( .)ٖ٤‬‬ ‫كخُظلٌ‪ َ٤‬حُِٔ‪ ٞٛ ْ٤‬حُوط‪ٞ‬س ح‪ُِ ٠ُٝ٧‬ظ‪َٜ‬ف حُِٔ‪ ْ٤‬ربًٕ َّللا ‪ٝ ،‬رؼي ٓؼَكش ٌٓخٖٓ حَُٔ‪ ٝ‬طزوّ‪ ٠‬ط‪٤ٛٞ‬ل‪ ٚ‬ريهّش ػْ‬ ‫ٓؼخُـظ‪ ٚ‬؛ ‪ ٖٓٝ‬طِي حٌُٔخٖٓ حَُٔ‪٠٣‬ش ‪:‬‬ ‫‪ ْٛٝ -1‬حٌُٔخٍ ‪:‬‬ ‫اٗ٘خ ُْ َٗع ػ‪ٜ‬خ ٓ‪ِٓ ٫ٝ ٠ٓٞ‬ي ِٓ‪ٔ٤‬خٕ ‪ِٔٗ ٫ٝ ،‬ي ‪٘ٛ‬خى‪٣‬ن ٓلَ‪ّ٣‬ش ٗوَؽ ٓ٘‪ٜ‬خ ٓخٗ٘خء ‪ُ ْ٤ُٝ ...‬ي‪٘٣‬خ (ٓ‪ٞ‬رَٓخٕ‬ ‫ٗ‪٤‬ظ٘‪ِٔ٣ )١ٞ‬ي ؿٔ‪٤‬غ حُلِ‪ُ ٍٞ‬ـٔ‪٤‬غ حُٔ٘خًَ ‪ٜ٣ ٫ٝ ،‬ق إٔ ‪٣‬ؼظوي اٗٔخٕ أٗ‪ ٚ‬كخُ ًٔخٍ حُي‪ٝ ٖ٣‬حُيٗ‪٤‬خ ‪ ٌٖٔ٣ ٫ٝ ،‬إٔ‬ ‫‪٣‬وط‪٠‬ء ‪ ْ٤ُٝ‬رلخؿش ُظ‪٣ٜٞ‬ذ أكي أ‪ ٝ‬طؼِ‪ ٖٓ ْ٤‬ح‪٥‬هَ‪... ٖ٣‬‬ ‫‪ٌ​ٌٛ‬ح حُزَ٘ ُ‪ٞٔ٤‬ح ًخِٓ‪ٔٓ ٖ٤‬ظـ٘‪ ٖ٤‬ػٖ حُظلٌَ ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظزخٍ ‪ٝ ،‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪٣‬زو‪ٓ ٠‬ظؼِّٔخ "ٖٓ حُٔلزَس اُ‪ ٠‬حُٔوزَس" ًٔخ هخٍ‬ ‫ح‪ٓ٩‬خّ أكٔي ٍكٔ‪َّ ٚ‬للا ؛ ‪ٝ‬إ ٖٓ أ‪ِٓ ْٛ‬ز‪٤‬خص "حُلِٔلخص حُظوِ‪٤‬ي‪٣‬ش حُوي‪ٔ٣‬ش ‪ ٖٓ -‬أك‪ ٕٞ١٬‬اُ‪ْ٘ ً ٠‬ض‪ -‬حػظزخٍ حُؼوَ كخثِحً‬ ‫ػِ‪ ٠‬حٓظؼيحىحص ً‪٤٘ٛ‬ش ‪ ٫‬أػَ ُِظـَرش ‪ ٫ٝ‬كظ‪ُ ٠‬ظط‪ ٍٞ‬حُٔؼخٍف ػِ‪ٜ٤‬خ"( ‪ٗٝ ، )3‬لٖ حُ‪ً" ّٞ٤‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬ط‪َٜ‬كخط٘خ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪453‬‬

‫‪ًِٞٓٝ‬خط٘خ ‪ٞٓٝ‬حهل٘خ ٓلٌ‪ٓٞ‬ش رٔ‪ُ٘ٞ٤‬خ ‪ٍٝ‬ؿخثز٘خ ‪ٝ‬أك‪٤‬خٗخ ً رؤ‪ٛٝ‬خٓ٘خ ! ‪٘ٗ٧ ...‬خ ؿ‪ٜٓ َ٤‬ظٔ‪ ٖ٤‬رزٌٍ حُـ‪ٜ‬ي ك‪ً٘ ٢‬ق ٖٓ٘ َّللا‬ ‫حٌُ‪٤ٗٞ‬ش"(‪ٝ )4‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظزخٍ ٓ٘‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫أُْ ‪٣‬لؼ٘خ َّللا طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪ ٠‬ك‪ً ٢‬ظخر‪ ٚ‬حُؼِ‪ ِ٣‬ػِ‪ ٠‬حُظل ٌَّ ‪ٝ‬ح‪٫‬ػظزخٍ ؟!‬ ‫(‪ٝ‬أُِٗ٘خ اُ‪٤‬ي حًٌَُ ُظز‪ُِ٘ ٖ٤‬خّ ٓخٗ ٍِّ اُ‪ُٝ ْٜ٤‬ؼِ‪٣ ْٜ‬ظل ٌَّ‪ )ٕٝ‬حُ٘لَ ‪( ، 44‬إ ك‪ًُ ٢‬ي ‪٣٥‬ش ُو‪٣ ّٞ‬ظل ٌَّ‪( )ٕٝ‬حُ٘لَ‬ ‫‪( ،)69‬كخػظزَ‪ٝ‬ح ‪٣‬خ أ‪ ٢ُٝ‬ح‪٧‬ر‪ٜ‬خٍ) (حُلَ٘ ‪( ،) 2‬هَ ٓ‪َٝ٤‬ح ك‪ ٢‬ح‪ ٍٝ٧‬ػْ حٗظَ‪ٝ‬ح ً‪٤‬ق ًخٕ ػخهزش حٌُٔ​ٌر‪)ٖ٤‬‬ ‫(ح‪ٗ٧‬ؼخّ ‪)11‬‬ ‫‪٘ٛٝ‬خ طظٔخ‪ ِ٣‬حُٔ‪ٞ‬حهق ‪ :‬كخُظ‪َٜ‬كخص ‪ٝ‬حُِٔ‪ًٞ‬خص حُٔز٘‪٤‬ش ػِ‪َّ ٖ٘ٓ ٠‬للا طؤهٌ ‪٣َ١‬و‪ٜ‬خ ُِ٘ـخف طِوخث‪٤‬خ ً ‪ ،‬أٓخ حُٔز٘‪٤‬ش ػِ‪٠‬‬ ‫حُؼ‪ٞ‬ح‪١‬ق ‪ٝ‬حَُؿزخص حُٔـَّىس كظؤهٌ ‪٣َ١‬و‪ٜ‬خ ُ‪٪‬هلخم ؛ كبُ‪ ٠‬أ‪ ١‬حُلَ‪٣‬و‪ َ٤ٔٗ ٖ٤‬؟!‬ ‫‪ -2‬أُٓش حهظِحٍ ‪:‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح حٌُ‪ ٕٞ‬حُ‪ٞ‬حٓغ حٌُز‪ َ٤‬رظ٘ ّ‪ٞ‬ػ‪ٝ ٚ‬ػَحث‪ٓٝ ، ٚ‬خ ىحٍ ػِ‪َٔٓ ٠‬ك‪ ٖٓ ٚ‬طخٍ‪٣‬ن حُزَ٘‪ّ٣‬ش حُٔي‪٣‬ي ‪ٞ٣ ،‬ك‪ٔٗ٪ُ ٢‬خٕ رؼظٔش‬ ‫حُوخُن ٓزلخٗ‪ٝ ٚ‬طؼخُ‪ٓٝ ٠‬ي‪ ٟ‬حُظ٘ ّ‪ٞ‬ع حُ‪ٜ‬خثَ حٌُ‪ ١‬هخٓض ػِ‪ ٌٙٛ ٚ٤‬حُل‪٤‬خس ‪ ...‬كِ‪ٗ ٞ‬ظَٗخ ُٔوِ‪ٞ‬م ٓؼَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ٗ ،‬ـي‪ٙ‬‬ ‫ًُي حٌُخثٖ حُٔؼوّي حَُٔ ًّذ ٖٓ ‪ :‬ػوَ ‪ٜٞٗٝ‬حص ‪ٝ‬ؿَحثِ ‪ٝ ٍٞ٤ٓٝ‬ػ‪ٞ‬ح‪١‬ق ‪ٝ‬ه‪ٓٝ ْ٤‬زخى‪ٟ‬ء ‪...‬اُن‪.‬‬ ‫ٌُُي كخُٔ٘طن حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ‪٣‬وظ‪ ٢٠‬إٔ ‪ َٟ٣‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ ك‪ٞ‬حىع حُزَ٘ ‪٣ٝ‬و‪ّٜٔ٤‬خ ٖٓ أًؼَ ٖٓ ؿ‪ٜ‬ش كخٓزخ ً كٔخد ‪ٌٛ‬ح حُظ٘ ّ‪ٞ‬ع‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬هظ‪٬‬ف ‪ ،‬أٓخ حَُإ‪٣‬ش ح‪٫‬هظِحُ‪٤‬ش ًحص حُـ‪ٜ‬ش حُ‪ٞ‬حكيس ك‪٘ٓ ٜٞ‬طن هخ‪٠١‬ء ٓ‪ َٙ٤ٜ‬حُلَ٘ ‪ٓ ٚٗ٧‬وخُق ُٖٔ٘ َّللا‬ ‫طزخٍى ‪ٝ‬طؼخُ‪ ٠‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حٌُ‪.ٕٞ‬‬ ‫كخ‪ُٓ٧‬ش حُ‪ٞ‬حكيس هي ط٘ظَٔ ػِ‪ ٠‬ػيس ك‪ٞ‬حىع ‪ ٌٙٛٝ ،‬حُل‪ٞ‬حىع طوظِق ٗٔذ حُو‪ٝ َ٤‬حَُ٘ ك‪ٜ٤‬خ ‪ ،‬كزؼ‪ٜ٠‬خ ‪٣‬ـِذ ك‪ٚ٤‬‬ ‫حُو‪ٝ ، َ٤‬حُزؼ‪ ٞ‬ح‪٥‬هَ ‪٣‬ـِذ ك‪ ٚ٤‬حَُ٘ ‪ٝ ،‬هي ‪٣‬ظٔخ‪٣ٝ‬خٕ ‪ٝ ،‬هي ‪٣‬ـ‪ َٜ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُٔؼط‪٤‬خص ُٔزذ أ‪٥ ٝ‬هَ‬ ‫‪...‬ك‪ ٖٓ َٜ‬حُٔ٘طن حُِٔ‪ ْ٤‬إٔ ‪٣‬وخٍ‪ :‬إ ح‪ُٓ٧‬ش حُل‪٤ٗ٬‬ش ًِّ‪ٜ‬خ ه‪ َ٤‬أ‪ًِّٜ ٝ‬خ َٗ ؟!‬ ‫إ حُظؼٔ‪ٝ ْ٤‬ح‪٬١٩‬م أى‪ٝ‬حص ؿ‪ٓ َ٤‬ئ‪ِٛ‬ش ُظ٘خ‪ ٍٝ‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬حٌُزَ‪ ٟ‬رٌَ٘ ا‪٣‬ـخر‪ ٢‬كؼّخٍ ‪ٝ ،‬هي ؿخءص ح‪ُٓ٧‬ش حَُح‪٘ٛ‬ش‬ ‫ػخٍ ‪ٝ‬طو‪ : ٍٞ‬إ ح‪ُٞ٧‬حٕ ُ‪ٔ٤‬ض أر‪ٝ ٞ٤‬أٓ‪ٞ‬ى كو‪ ... ٢‬رَ ‪٘ٛ‬خى أُ‪ٞ‬حٕ أهَ‪ً ٟ‬ؼ‪َ٤‬س!‬ ‫ُظ٘خى‪٘٣‬خ ر‪ٜٞ‬ص ٍ‬ ‫‪ -3‬ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ رخُو٘‪: ٍٞ‬‬ ‫"ك‪ ٢‬ػخّ ‪ ّ1946‬أؿَ‪ ِٕٞٓٞٓ( ٟ‬إٔ) طـَرش ٓؤٍ ك‪ٜ٤‬خ رؼ‪ ٞ‬حُ٘خّ ٍأ‪٣‬خ ً ك‪ٗ ٢‬و‪ٛٝ ٚ‬ل‪ ٚ‬رؤٗ‪ٓ ، ٢ً​ً : ٚ‬ـظ‪ٜ‬ي ‪،‬‬ ‫ٓ٘يكغ ‪٤ٓ ،‬خٍ ُِ٘وي ‪ ،‬ػ٘‪٤‬ي ‪ ،‬كٔ‪ٞ‬ى‪ٓٝ .‬ؤٍ أٗخٓخ ً آهَ‪ ٖ٣‬حُٔئحٍ ٗلٔ‪ ٌُّٚ٘ ٚ‬ريأ رخُ‪ٜ‬لخص حُِٔز‪٤‬ش ‪ :‬كٔ‪ٞ‬ى ‪ ،‬ػ٘‪٤‬ي ‪٤ٓ ،‬خٍ‬ ‫ُِ٘وي ‪ًٝ ،. ...‬خٗض حُ٘ظ‪٤‬ـش إٔ حُلَ‪٣‬ن ح‪ ّٕٞ ً ٍٝ٧‬آٍحءحً أًؼَ ا‪٣‬ـخر‪٤‬ش ػٖ حُ٘و‪ ٖٓ ٚ‬حُلَ‪٣‬ن حُؼخٗ‪ًُ )5 ( "٢‬ي إٔ‬ ‫حُ‪ٜ‬لخص ح‪ً ٠ُٝ٧‬خٗض ا‪٣‬ـخر‪٤‬ش كؤػَّ ح‪ٗ٫‬طزخع ح‪( ٢ُٝ٧‬حُوَ٘س) ػِ‪ ٠‬حُلٌْ حُ٘‪ٜ‬خث‪( ٢‬حُِذّ )‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼزش حُٔ‪ٜ‬طِلخص ٖٓ أ‪ ْٛ‬أٓخُ‪٤‬ذ حُظؤػ‪ َ٤‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٍٜٞ‬س حٌُ‪٤٘ٛ‬ش ُ‪ٔٗ٪‬خٕ ‪ ،‬كلَم ر‪ًِٔ ٖ٤‬ش "هُظَ" ‪"ٝ‬حٓظُ٘‪ٜ‬ي" ‪ٝ‬كَم‬ ‫ر‪ٍ" ٖ٤‬ؿَ ى‪"ٝ "ٖ٣‬ػخُْ َٗػ‪ٝ "٢‬كَم ر‪" ٖ٤‬ح‪ٍٛ٩‬خد" ‪"ٝ‬ح‪ ٖٓ٧‬حُو‪ٝ ... "٢ٓٞ‬ؿ‪َٛ٤‬خ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬أ‪٫‬ػ‪٤‬ذ‬ ‫حُٔ‪ٜ‬طِلخص حُظ‪ ٢‬ط‪َٜ‬ف ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػٖ ط‪ُ( ٍّٞ ٜ‬ذّ ) حُٔ​ٔؤُش ط‪ٍّٞ ٜ‬حً ِٓ‪ٔ٤‬خ ً‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬أٓخُ‪٤‬ذ ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ٤‬حُؼو‪ُِ ٍٞ‬و٘‪ ، ٍٞ‬أِٓ‪ٞ‬د طؤػ‪ َ٤‬حُ‪ٜ‬خُش ؛ كوي ٗ٘ظَ ُٔ‪ٟٞٞ‬ع ٓؼ‪ ٖٓ ّٖ٤‬ه‪ُ ٍ٬‬ح‪٣ٝ‬ش ‪ٝ‬حكيس ٖٓ‬ ‫‪ّ ٟ‬ؤض ػٖ كـٔ‪ٜ‬خ حُلؼِ‪ٝ ٢‬أػط‪٤‬ض ‪ٛ‬خُش ًز‪َ٤‬س ‪ٝ‬رَُص رلؼَ كخػَ ‪ ،‬ك‪َٜ‬كظ٘خ ػٖ حُ٘ظَ ُِٔ‪ٟٞٞ‬ع رِ‪ٝ‬ح‪٣‬خ‪ٙ‬‬ ‫ُ‪ٝ‬ح‪٣‬خ‪ُ ٙ‬‬ ‫ٌٓظِٔش ‪ ...‬أ‪ ٕ٧ ٝ‬طِي حُِح‪٣ٝ‬ش حُٔزَُس أٗزؼض ػ‪ٞ‬ح‪١‬ل٘خ ‪ ،‬أّ ‪ٜٗ٧‬خ ‪ٔٓ٫‬ض أٗٔخهخ ً ٓؼ‪٘٤‬ش ُي‪٘٣‬خ ‪...‬اُن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪454‬‬

‫‪ ٌٙٛ‬ح‪٫٧‬ػ‪٤‬ذ (ح‪ٗ٫‬طزخع ح‪ُ ،٢ُٝ٧‬ؼزش حُٔ‪ٜ‬طِلخص‪ ،‬طؤػ‪ َ٤‬حُ‪ٜ‬خُش) ‪ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬خ طٔخٍّ ػِ‪٘٤‬خ رٌَ٘ ‪ ٢ٓٞ٣‬ه‪ٜٛٞ‬خ ً ٖٓ‬ ‫هزَ ‪ٓٝ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ٝ ، ّ٬‬طٔظويّ ًؼ‪َ٤‬حً ك‪ُ ٢‬ـش ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ حُٔ‪٤‬خٓ‪ ، ٢‬كؼِ‪٘٤‬خ ح‪ٗ٫‬ظزخ‪ ٌُٜٙ ٙ‬حُل‪ٜٗ٧ ، َ٤‬خ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخط٘ـق‬ ‫‪ٝ‬طزؼيٗخ ػٖ (ُذ) حُو‪٠‬خ‪٣‬خ ‪ٝ‬ط‪َٜ‬ك٘خ ٗل‪( ٞ‬حُو٘‪.)ٍٞ‬‬ ‫إ ‪ ٌٙٛ‬حُظ‪٤ٛٞ‬لخص حُزٔ‪٤‬طش ٓخ‪ ٢ٛ‬ا‪ ٫‬ؿ‪ ٖٓ ٞ٤‬ك‪ٗٝ ٞ٤‬لٖ رلخؿش ىحثٔش َُِٔحؿؼش حُٔ​ٔظَٔس ‪ٝ ،‬حُ٘ظَ ك‪ ٢‬حُظخٍ‪٣‬ن‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٓ٘‪ٝ ، ٚ‬حُ٘ظَ ك‪َّ ٖ٘ٓ ٢‬للا طؼخُ‪ ٠‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حٌُ‪ٝ ٕٞ‬ح‪٫‬ػظزخٍ ر‪ٜ‬خ ‪ ٖٓ ،‬أؿَ ‪ٝ‬ػ‪ ٢‬ا‪٣‬ـخر‪ ٢‬أًؼَ ‪َُ ،‬كؼش ‪ٌٙٛ‬‬ ‫ح‪ٓ٧‬ش حُٔزخًٍش ‪ٝ‬طٌٔ‪ٜ٘٤‬خ‪.‬‬ ‫‪٫ٝ‬طؤّ ٖٓ كــخىػخص حُي‪** ٍٞٛ‬كوــِق حُي‪٣‬خؿ‪ َ٤‬كـَ ؿي‪٣‬ـــي‬ ‫‪٫ُٞٝ‬ؿـــ‪ ّٞ٤‬حُ٘ظخء حُــ‪٠‬خد **ُٔخ ٗ‪ّ٠‬ي حَُ‪ ٝ​ٝ‬طِي حُ‪ٍٝٞ‬ى‬ ‫‪ ٫ُٞٝ‬ظـ‪ ّ٬‬حُلــــ‪٤‬خس حُؼز‪ُٔ**ّٞ‬خ ٗٔؾ حُ‪ٜ‬زق طِي حُزـــَ‪ٝ‬ى‬ ‫‪-------------‬‬‫(‪)1‬حُل‪٤‬خس ‪ ،‬حُِٔلن حُٔ٘‪18 ٙ ١ٞ‬‬ ‫(‪ٍٝ)2‬ح‪ ، ِْٔٓ ٙ‬حُٔوظ‪ َٜ‬رَهْ ‪44‬‬ ‫(‪ٓ)3‬خُْ ‪٣‬ل‪ٞ‬ص ‪ ،‬حُؼو‪٤ٗ٬‬ش حُٔؼخ‪َٛ‬س ‪65 ٙ‬‬ ‫(‪)4‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪ ،‬طـي‪٣‬ي حُ‪ٞ‬ػ‪40 ٙ ٢‬‬ ‫(‪ )5‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ ‪ ،‬حُؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُِٖٓ حُ‪ٜ‬ؼذ ؽ‪68 ٙ 2‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪455‬‬

‫‪- 156‬العمل المؤسسً‪ ...‬معناه‪ ،‬ومقومات نجاحه‬ ‫ػزي حُلٌ‪ ْ٤‬ر‪ٍ٬‬‬ ‫ُؼَ ٖٓ أهطَ ٓخ طؼخٗ‪ ٚ٤‬ح‪ٓ٧‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ :‬ؿ‪٤‬خد حَُ‪ٝ‬ف حُـٔخػ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬وي حٗؼٌْ ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٞ‬حهغ ػِ‪ ٠‬حُلٌَ ‪ًٔ -‬خ ُ‪٨‬ه‪ َ٤‬حٗؼٌخّ ػِ‪ - ٚ٤‬ك‪ٜ‬خٍ ٖٓ ػِ​ِ٘خ حُلٌَ‪٣‬ش‪ٔٓ :‬ـخٍٓــش حُظلـٌـ‪٤‬ــَ‬ ‫رطَ‪٣‬وش كَى‪٣‬ش‪ٜ٘ٓٝ ،‬خ أ‪٠٣‬خ ً‪ ٞٔٗ :‬حُظلٌ‪ َ٤‬ك‪ٗ ٢‬ئ‪ ٕٝ‬حُلَى ػِ‪ ٠‬كٔخد حُظلٌ‪ َ٤‬ر٘ئ‪ ٕٝ‬حُٔـظٔغ‪ٝ .‬ػِ‪ :ٚ٤‬كبٕ حُلو‪ٚ‬‬ ‫حُٔظؼِن ر٘ئ‪ ٕٝ‬حُلَى ‪ٝ‬كًَظ‪ٝ ٚ‬كو‪ٞ‬ه‪ٝ​ٝ ٚ‬حؿزخط‪ ٚ‬ظَ أًؼَ ٗٔ‪ٞ‬حً ٖٓ حُـلـوـــ‪ ٚ‬حٌُ‪ ْٜ٣ ١‬حُـٔخػش‪ ،‬كلُ‪ِ ِّٜ‬ض حُلَ‪ٝ​ٝ‬‬ ‫حُؼ‪٤٘٤‬ش‪ٝ ،‬رو‪٤‬ض حُلَ‪ ٝ​ٝ‬حٌُلخث‪٤‬ش ‪ٝ -‬حُظ‪ ٢‬ط‪ َ٤ٜ‬ػ‪٤٘٤‬ش رخُظو‪ َ٤ٜ‬ك‪ٜ٤‬خ ‪ -‬رو‪٤‬ض ػ٘ي رؼ‪ ْٜ٠‬ػخثٔش‪ٔ​ًٔ ،‬ؤُش‪ً :‬لخ‪٣‬ش ح‪ٓ٧‬ش‬ ‫ك‪ ًَ ٢‬ؿ‪ٞ‬حٗز‪ٜ‬خ‪ًٝ ،‬ـٔـٔــؤُش‪ :‬أ‪ َٛ‬حُلَ ‪ٝ‬حُؼوي‪ٝ ،‬ر‪٤‬خٕ طٌ٘‪ٝ ،ِْٜ٤‬ى‪ٝ ..ٍْٛٝ‬رو‪٤‬ض حُيٍحٓخص حُظ‪ ٢‬طظ٘خ‪ ٍٝ‬أر٘‪٤‬ش‬ ‫حُٔـظـٔـؼــخص ح‪ٓ٩‬ـــ‪ٓ٬‬ـ‪٤‬ــش حُظخٍ‪٣‬و‪٤‬ش ‪٬ٌ٘ٓٝ‬ط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬أ‪ٞ١‬حٍ‪ٛ‬خ ٓلي‪ٝ‬ىس؛ ‪ٗٝ‬ظ‪٤‬ـش ٌُُي كوي ٍأ‪٘٣‬خ ٓـَ حُظخٍ‪٣‬ن كخك‪ً٬‬‬ ‫رخُـٔـآػـَ حُلَى‪٣‬ش ‪ٟ‬خَٓحً ك‪ ٢‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُـٔخػ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫ًخف‪ ،‬ك‪ ٜٞ‬رلــخؿــــش اُـ‪ ٠‬حُـٔــئٓـٔـخص حُٔوظِلش(‪.)1‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔزذ إٔ حُ‪ٞ‬ػ‪ ٢‬حُٔيٗ‪٣ ُْ ٢‬ظْ ط٘ظ‪ ٚٔ٤‬رٌَ٘‬ ‫ٍ‬ ‫‪ُٝ‬وي طؤ‪ِٛ‬ض كٌَس حُلَى‪٣‬ش حُ‪ ،ّٞ٤‬ػْ طؤُّ حُٔ‪ٞ‬هق ك‪ٍٝ ٖ٤‬ع ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُيػخس اُ‪َّ ٠‬للا‪ -‬طؼخُ‪ًُ - ٠‬ـي حَُٔ‪ٖٓ ٝ‬‬ ‫أَٓح‪ ٝ‬حُظوِق حُل‪٠‬خٍ‪ ،١‬ك‪ ٬‬طِحٍ طَ‪ ٟ‬حُ‪ً ّٞ٤‬ؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُظـــٔـؼـــخص ح‪ٓ٩‬ــ‪ٓ٬‬ـ‪٤‬ـش ٓلٌ‪ٓٞ‬ش رؼوِ‪٤‬ش حُلَى‪ ،‬طؼ‪ٖ٤‬‬ ‫ًَِٓ‪٣‬ش حُوَحٍ‪ٍ ،‬ؿْ حُى‪٣‬خى حُظلي‪٣‬خص‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬حُ‪ ٢‬حُٔلٖ‪ٝ ،‬طلخػَ ح‪ُٓ٧‬خص‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬جٖ ًخٕ رؼ‪ ٞ‬حُيػخس ك‪ ٢‬حُؼو‪ٞ‬ى حُٔخ‪٤ٟ‬ش ‪ٔ٣‬ؼ‪ ٕٞ‬اُ‪ٓ ٠‬ـَى ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ ح‪٧‬كو‪ُِ ٢‬يػ‪ٞ‬س‪ ،‬كبٗ‪٣ ٫ ٚ‬وزَ ٖٓ أكي حُ‪ّٞ٤‬‬ ‫حُظلـٌـ‪ َ٤‬رؼوِ‪٤‬ش طِي حَُٔكِش؛ كِوي ‪ٛ‬خٍص حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س حُ‪ٓ ّٞ٤‬ؼخىُش ‪ٛ‬ؼزش ك‪ ٢‬حُٔ‪ٞ‬حُ‪ ٖ٣‬حُؼخُـٔـ‪٤‬ـش‪ٝ ،‬حُوطَ ح‪ٝ٧‬كي أٓخّ‬ ‫ح‪ٗ٧‬ظٔش حُـَر‪٤‬ش‪ ،‬رَ ٗٔظط‪٤‬غ حُو‪ :ٍٞ‬إ ًؼَس ح‪٧‬طزخع ؿ‪ َ٤‬حُ‪ٞ‬حػ‪ ٖ٤‬أ‪ٛ‬زق ‪ٔ٣‬ؼَ ‪ٛ‬خؿٔخ ً ُِيػخس ‪ٝ‬حُٔ‪ِٜ‬ل‪ ٖ٤‬أٗلٔ‪.ْٜ‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ ٚ٤‬ك‪ ٬‬ري ٖٓ َٓحؿؼش أٓــخُـ‪٤‬ـذ حُـؼـٔـَ حُيػ‪ ١ٞ‬حُ‪ًٔ .ّٞ٤‬خ أٗ‪ ٖٓ ٚ‬حُ‪ ١ٍَٝ٠‬حُؼ٘خ‪٣‬ش رظ٘ٔ‪٤‬ش حُلٌَ حُـٔخػ‪،٢‬‬ ‫‪ٝ‬أِٓ‪ٞ‬د حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪ ٢‬حُٔلٌْ حٌُ‪ٛ ١‬خٍ أِٓ‪ٞ‬د حُو‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُظلي‪ ١‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُِٓخٕ‪ٌ٣ٝ ،‬ل‪ ٢‬رَ‪ٛ‬خٗخ ً ٖٓ حُ‪ٞ‬حهغ إٔ‬ ‫حُــي‪ ٍٝ‬حٌُزَ‪ ٟ‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض حُلخُ‪ ٢‬ى‪ٓ ٍٝ‬ئٓٔ‪٤‬ش ُ‪ٔ٤‬ض َٓطزطش حٍطزخ‪١‬خ ً ًِ‪٤‬خ ً رخ‪٧‬كَحى؛ كخُ‪٣٫ٞ‬خص حُـٔـظـلــــيس‬ ‫ح‪٤ٌ٣َٓ٧‬ش ٓؼ‪ ٢ٛ ً٬‬رـِٔظ‪ٜ‬خ ٓئٓٔش ‪ٟ‬ؤش ط‪ ْ٠‬ك‪ ٢‬ػ٘خ‪٣‬خ‪ٛ‬خ ػيىحً ‪ٛ‬خث‪ ٖٓ ً٬‬حُٔئٓٔخص ٓوـظـِلش حُظو‪ٜ​ٜ‬خص‪٫ٝ ،‬‬ ‫طظـ‪ َ٤‬حٓظَحط‪٤‬ـ‪٤‬خط‪ٜ‬خ حَُث‪ٔ٤‬ش رظـ‪ َ٤‬أكَحى كٌ‪ٓٞ‬خط‪ٜ‬خ ا‪٘ٓ ٖٓ ٫‬طِن ؿٔخػ‪.٢‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُٔوخُش‪ٓ :‬لخ‪ُٝ‬ش ُظؤ‪ َ٤ٛ‬حُلٌَ حُـٔخػ‪ٝ ،٢‬ر‪٤‬خٕ ٓؼ٘‪ ٠‬حُـؼـٔــَ حُٔئٓٔ‪ٝ ،٢‬طلي‪٣‬ي حَُٔحى ر‪ ،ٚ‬ػْ ػَ‪ٝ‬‬ ‫ٗ‪٢‬ء ٖٓ ِٓح‪٣‬خ‪ٝ ٙ‬ك‪ٞ‬حثي‪ٝ ،ٙ‬رؼ‪ ٞ‬أٓزخد طو‪ َ٤ٜ‬حُيػخس ك‪ ٢‬ح‪٧‬هٌ ر‪ ،ٚ‬ػْ ً​ًَ ٓو‪ٓٞ‬خص ٗـخك‪ٓٝ .ٚ‬خ ‪ٌٛ‬ح حُطَف ا‪٫‬‬ ‫اػخٍس ُِٔ‪ٟٞٞ‬ع؛ ُ‪٤‬ؤهٌ ‪٣َ١‬و‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬ك‪ٞ‬حٍ ؿخى(‪.)2‬‬ ‫ٗل‪ٝ ٞ‬ػ‪ ٢‬أػٔن َُِ‪ٝ‬ف حُـٔخػ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫إ طـ‪ٝ َ٤٤‬حهغ ح‪ٓ٧‬ش ‪٣‬ظطِذ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬ح‪ ٍٝ٧‬طـ‪ َ٤٤‬حُ٘ل‪ ٖٓٝ ،ّٞ‬ػ٘خ‪ًُ َٛ‬ي حُظـ‪ :َ٤٤‬طؼٔ‪٤‬ن حُل‪ٜ‬ـْ‪ٝ ،‬طـي‪٣‬ي‬ ‫حُلٌَ‪ٝ ،‬ط‪ٜ‬ل‪٤‬ق حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُظ‪ ٖٓ ٢‬أ‪ٜٔٛ‬خ‪ٓ :‬ل‪ ّٜٞ‬حُلَى‪ٝ ،‬حُـٔخػش‪ - ٞٛٝ ،‬رلٔي َّللا ‪ٓ -‬ل‪ ّٜٞ‬ك‪ ٢‬ؿخ‪٣‬ش حُ‪ٟٞٞ‬ف‪.‬‬ ‫إ حُلَى ‪ٛ‬ـ‪ ٞ‬حُؼـ٘ـ‪ َٜ‬ح‪ٓ٧‬خّ ك‪ ٢‬ر٘خء ح‪ٓ٧‬ش‪ ١َٗ ٌُٖٝ ،‬ه‪٤‬خٓ‪ ٚ‬ري‪ ٍٙٝ‬ح‪ ٞٛ ًَٔ٧‬طؼخ‪ٓ ٚٗٝ‬غ رو‪٤‬ش أكَحى ح‪ٓ٧‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٓ٧‬ـش حُظ‪٣ ٢‬ظؼخ‪ ٕٝ‬أكَحى‪ٛ‬خ ‪ ٢ٛ‬أٓش حَُ‪٣‬خىس؛ ‪ ٕ٧‬طؼخ‪٤٠٣ ْٜٗٝ‬ق ًَ كَى اُ‪ ٠‬ح‪٥‬هَ ا‪ٟ‬خكش ً‪٤‬لـ‪٤‬ش ‪٤ًٔ ٫‬ش‪ ٖٓٝ ،‬ػْ‬ ‫طظ‪ٞ‬كي ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔ​ٔخٍٓخص ٖٓ أؿَ طلو‪٤‬ن ٍٓخُش ح‪ٓ٧‬ش‪ٝ ،‬هي ًخٕ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ - ٢‬للا ػِ‪َ٣ - ِْٓٝ ٚ٤‬رـ‪ٛ ٢‬ـلخرظ‪ٚ‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬حَُ‪ٝ‬ف حُـٔخػ‪٤‬ش‪ٍٝ ،‬ف ح‪ٓ٧‬ش‪ًٔ ،‬خ ‪َٟ‬د ٓؼ‪ُِٔ - ً٬‬ـظٔغ ‪ -‬رو‪ ّٞ‬أهَِّظ‪ٓ ْٜ‬لـ‪٤‬ـ٘ش‪ ،‬إ أٍحى أكي‪ ْٛ‬هَه‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ؿذ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪456‬‬

‫ػِ‪ ٠‬حُـٔ‪٤‬غ ح‪٧‬هٌ ػِ‪٣ ٠‬ي‪ٝ ،ٙ‬ا‪ ٫‬ؿَه‪ٞ‬ح ؿٔ‪٤‬ؼخ ً( ‪)3‬؛ كخُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش ك‪ ٢‬رِ‪ٞ‬ؽ حَُ‪٣‬خىس طوغ ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٧‬ش ؿٔ‪٤‬ؼخ ً ك‪ٓ ٢‬وخرَ أٓش‬ ‫حٌُلَ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُـؼــــ‪ٞ‬ىس رخُ٘خّ اُ‪ٍٝ ٠‬ف ح‪ٓ٧‬ش ‪ٔ٣‬ظيػ‪ ٢‬اؿَحءحص‪ ،‬أ‪ُٜٝ‬خ‪ :‬كي ح‪ٍ٫‬طزخ‪ ١‬حُوخثْ ر‪ ٖ٤‬حُؼَٔ ح‪ٓ٬ٓ٩‬ـ‪ٝ ٢‬ح‪ُ١ُ٧‬ــَ‬ ‫حُلِرــ‪٤‬ـــش حُ‪٤٠‬وش( ‪)4‬؛ ُ‪٤‬ظوزَ حُؼَٔ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬ح‪ٓ٫‬ظَحط‪٤‬ـ‪٤‬ش حُ‪ٜ‬خثزش حُٔ‪ِٛٞ‬ش اُ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬يف‪ٞٓ ،‬حء حٗزؼؼض ٖٓ ىحهِ‪ٚ‬‬ ‫أ‪ ٝ‬هخٍؿ‪.ٚ‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح ‪٣‬ـَٗخ اُ‪ ٠‬ح‪٩‬ؿَحء حُؼخٗ‪ ٢‬حُـٔـظٔـؼَ ك‪ ٢‬ط٘ٔ‪٤‬ش حُ‪ٜ‬لخص حُظ‪ ٢‬طلون حُظلخػَ ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬كَحى ‪ٝ‬طؼٔ‪٤‬و‪ٜ‬خ‪ً ،‬خ‪٧‬ه‪ٞ‬س‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُ٘‪ٝ ،ٍٟٞ‬حُظ‪ٞ‬ح‪ ٢ٛ‬رخُلـن ‪ٝ‬رخُ‪ٜ‬زَ‪ٝ ،‬حُؼطخء حُٔظزخىٍ‪ٝ ،‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُظـٔ‪٤‬غ‪ٓ ،‬غ ٓ‪ٞ‬ح‪٫‬س ح‪ٓ٧‬ش‪ ٫ ،‬حُلِد‪.‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬رـي كـ‪ًُ ٢‬ـي ٓـــٖ طلو‪٤‬ن حُظ‪ٞ‬حُٕ ر‪ ٖ٤‬حَُ‪ٝ‬ف حُلَى‪٣‬ــش ‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬ف حُـٔخػ‪٤‬ش‪ٜٔٓ ٌٙٛٝ ،‬ش حُظَر‪٤‬ش حُٔظ‪ٞ‬حُٗش حُظ‪٫ ٢‬‬ ‫طل‪ َ٤‬ح‪٧‬كَحى أ‪ٛ‬لخٍحً‪ٝ ،‬أ‪٠٣‬خ ً ‪ ٫‬ط٘ٔ‪ ٢‬ك‪ ْٜ٤‬حُلَى‪٣‬ش حُـخٓلش‪ ،‬رَ ط‪ٞ‬كَ ُ‪ ْٜ‬حُٔ٘خم حُٔ٘خٓـــــذ ُظ٘ٔ‪٤‬ش ٗو‪٤ٜ‬خط‪ٓ ،ْٜ‬غ‬ ‫حهظ‪٤‬خٍ أٓخُ‪٤‬ذ حُؼَٔ حُظ‪ ٢‬طل‪ ٍٞ‬ى‪ ٕٝ‬حُظِٔ‪ٝ ،٢‬ط٘ٔ‪ ٢‬حُٔزخىٍحص حٌُحط‪٤‬ش‪ٝ ،‬طَٓن حُ٘‪.ٍٟٞ‬‬ ‫ٌت‬ ‫‪٣‬ـلــــ‪ ٍٞ‬حُؼَٔ ٖٓ أِٓ‪ٞ‬د حًَُِٔ‪٣‬ش ك‪ ٢‬حطوخً حُوَحٍ ‪ٝ‬ططز‪٤‬و‪َٓٝ ٚ‬حهزش ط٘ل‪ ٌٙ٤‬اُ‪٠‬‬ ‫ػخُـغ‬ ‫‪ٌ٣ٝ‬لَ ً ََّ ًُي اؿَح ٌتء‬ ‫ِّ‬ ‫أِٓ‪ٞ‬د حُٔ٘خًٍش حُظ‪ ٢‬طُلِّٖٔ ح‪٧‬ىحء ‪ٝ‬ط٘ٔ‪ ٢‬حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ ،‬ك‪ِ٤‬ظو‪ٛٞٔٗ ٢‬خ ٓغ ٍ‪ٝ‬ف حُلَى حُظ‪ ٢‬أػَٔ‪ٛ‬خ حُظؼخ‪ ٕٝ‬ك‪ِ٤‬ىحى‬ ‫حُظلخػَ ‪ٝ‬طظٌخَٓ حُـ‪ٜٞ‬ى‪.‬‬ ‫إ حُـٔخػش ‪ٝ‬حُظ٘ظ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬ح‪٣ ّ٬ٓ٩‬ؼ٘‪ٌ ً ٢‬تَ ٓ٘‪ٜٔ‬خ‪" :‬حُظؼخ‪" ٝ "ٕٝ‬حُؼِٔ‪٤‬ش" أ‪ ١‬طؼخ‪ ٕٝ‬حُـ‪ٜٞ‬ى ك‪ ٢‬هطش ‪٠٣‬ؼ‪ٜ‬خ حُؼِْ؛‬ ‫كـ‪ َٛٞ‬حُـٔخػــــــش ‪ٝ‬كو‪٤‬وش حُظ٘ظ‪ ْ٤‬اٗٔخ ‪ ٞٛ‬حُظؼخ‪ ٕٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔ​ِٔٔ‪ٝ ،ٖ٤‬حُظٌخَٓ ر‪٘ٗ ٖ٤‬خ‪١‬خط‪ ْٜ‬ك‪٣َ١ ٢‬ن حُظٌٔ‪ٖ٤‬‬ ‫َُ٘‪٣‬ؼش َّللا‪ٝ ،‬اهخٓش ى‪ُٝ‬ش ح‪ٝ ،ّ٬ٓ٩‬اك‪٤‬خء ح‪ٓ٧‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش"(‪.)5‬‬ ‫طؼَ‪٣‬ق حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪:٢‬‬ ‫ًَ طـٔغ ٓ٘ظْ ‪ٜ٣‬يف اُ‪ ٠‬طـلـٔـ‪٤‬ـٖ ح‪٧‬ىحء ‪ٝ‬كـؼـخُ‪٤‬ش حُؼَٔ‪ُ ،‬زِ‪ٞ‬ؽ أ‪ٛ‬يحف ٓليىس‪٣ٝ ،‬و‪ ّٞ‬رـظ‪٣ُٞ‬غ حُؼَٔ ػِ‪ُ ٠‬ـخٕ‬ ‫ًزَ‪ٝ ٟ‬كَم ػَٔ ‪ٝ‬اىحٍحص ٓـظوـ‪ٜ‬ـ‪ٜ‬ـش‪ :‬ػِٔـ‪٤‬ـش‪ٝ ،‬ىػــ‪٣ٞ‬ـــش‪ٝ ،‬حؿظـٔخػ‪٤‬ش؛ رل‪٤‬غ طٌ‪ُٜ ٕٞ‬خ حَُٔؿؼ‪٤‬ش ‪ٝ‬كَ‪٣‬ش‬ ‫حطوخً حُوَحٍ ك‪ ٢‬ىحثَس حهظ‪ٜ‬خ‪ٜٛ‬خ‪٣ ...‬ؼظزَ ػٔ‪ٓ ً٬‬ئٓٔ‪٤‬خ ً‪.‬‬ ‫‪ ْ٤ُٝ‬حَُٔحى رخُؼَٔ حُٔئٓٔ‪ ٢‬حُؼَٔ حُـٔخػ‪ ٢‬حُٔوخرَ ُِؼَٔ حُلَى‪١‬؛ اً ٓـَى حُظـٔغ ػِ‪ ٠‬حُؼٔـَ‪ٔٓٝ ،‬خٍٓظ‪ٖٓ ٚ‬‬ ‫ه‪ٓ ٍ٬‬ـِْ اىحٍس‪ ،‬أ‪ ٝ‬ؿٔؼ‪٤‬ش أ‪ٓ ٝ‬ئٓٔش ‪٣ ٫‬ـؼِ‪ٓ ٚ‬ئٓٔ‪٤‬خً‪ ،‬كٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُـٔـئٓــٔـــخص ‪ٝ‬حُٔ٘ظٔخص ‪ٝ‬حُـٔؼ‪٤‬خص حُظ‪٢‬‬ ‫ُ‪ٜ‬خ ُ‪ٞ‬حثق ‪ٓٝ‬ـخُْ ‪ٝ‬ؿٔؼ‪٤‬خص ػٔ‪٤ٓٞ‬ش اٗٔخ طٔخٍّ حُؼَٔ حُلــَى‪١‬؛ ‪ٜٗ٧‬خ َٓ‪ٗٞٛ‬ش ر٘و‪ٜ٘ٓ ٚ‬خ؛ ك‪ٛ ٜٞ‬خكذ‬ ‫حُوَحٍ(‪ٌٛٝ ،)6‬ح ‪٘٣‬و‪ٓ ٞ‬زيأ حُ٘‪ ٍٟٞ‬حٌُ‪ ٞٛ ١‬أ‪ٓ ْٛ‬زيأ ك‪ ٢‬حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪.٢‬‬ ‫ِٓح‪٣‬خ‪ٝ ٙ‬ك‪ٞ‬حثي‪:)7( ٙ‬‬ ‫‪ - 1‬طلو‪٤‬ن ٓزيأ حُظؼخ‪ٝ ٕٝ‬حُـٔخػ‪٤‬ش حٌُ‪ ٖٓ ٞٛ ١‬أٓٔ‪ٓ ٠‬وخ‪ٛ‬ي حَُ٘‪٣‬ؼش‪.‬‬ ‫‪ - 2‬طـ‪٠‬ـ‪٤‬ـ‪٤‬ـن حُلــــ‪ٞ‬س ر‪ ٖ٤‬ػَٔ حُيػخس‪ٍٝ ،‬ىّ حُ‪ٜٞ‬س ر‪ ْٜ٘٤‬رظلو‪٤‬ن ًُي حُٔزيأ‪ٝ ،‬طؤٓ‪ ْ٤‬ح‪٧‬ػٔخٍ حُٔ٘ظًَش رـ‪٤‬ـ٘‪ْٜ‬؛‬ ‫كبٕ ًُي ‪٣‬وَِ حُظ‪ٜ‬خىّ ‪ٝ‬حُِ٘حع‪ ٢ٛٝ ،‬حُطَ‪٣‬وش حُٔظزؼش ر‪ ٖ٤‬حُي‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬طؤٓ‪ ْ٤‬حُِـخٕ ‪ٝ‬حُٔــخُـْ حُـٔـ٘ظًَش‪ٓ ٞٛٝ ،‬خ‬ ‫ُْ ‪٘٣‬ؼَ رؼ‪ ٞ‬حُيػخس رؤ‪٤ٔٛ‬ظ‪ٍَٟٝٝ ٚ‬ط‪ ٚ‬رؼي(‪.)8‬‬ ‫‪ - 3‬طلوـ‪٤‬ـن حُـظٌخَٓ ك‪ ٢‬حُؼَٔ‪ًُٝ ،‬ي ك‪ ٢‬ػَٔ حُلَى ػِ‪ ،ِ٣‬كٌؼ‪َ٤‬حً ٓٔخ ‪٣‬ل‪ ٖٓ َٜ‬حُو‪ ٍٜٞ‬ك‪ ٢‬ػَٔ حُلَى‬ ‫‪٣‬ـظـ‪ٗ٬‬ــ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ػٔـَ حُٔئٓٔش؛ اً حُٔلظَ‪ ٝ‬كي‪ٝ‬ع حُظٌخَٓ رخؿظٔخع حُـ‪ٜٞ‬ى‪ٝ ،‬حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ذ‪ٝ ،‬حُوزَحص‪ٝ ،‬حُظـخٍد‪،‬‬ ‫‪ٝ‬حُؼِ‪ٓ ،ّٞ‬غ حُظِحّ حُ٘‪ٝ ،ٍٟٞ‬حُظـَى ُِلن‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪457‬‬

‫‪ٝ‬أ‪٠٣‬خ ً‪ :‬كبٕ حُؼَٔ حُلَى‪ٜ٣ ١‬ـطـزـؾ ر‪ٜ‬زـش حُلَى‪ ،‬ر‪ٔ٘٤‬خ حُٔلظَ‪ ٝ‬إٔ ‪٣‬وِ‪ ٞ‬حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪ًُ ٖٓ ٢‬ي(‪.)9‬‬ ‫‪ - 4‬ح‪ٓ٫‬ــظـوـَحٍ حُ٘ٔز‪ُِ ٢‬ؼَٔ‪ ،‬ر‪ٔ٘٤‬خ ‪٣‬و‪٠‬غ حُؼَٔ حُلَى‪ُِ ١‬ظـ‪ً َ٤‬ؼ‪َ٤‬حً ‪ -‬ه‪ٞ‬س ‪ٟٝ‬ؼلخ ً أ‪ٗٞٔ٠ٓ ٝ‬خ ً ‪ٝ‬حطـخ‪ٛ‬خ ً ‪ -‬رظـ‪َ٤‬‬ ‫ح‪٧‬كَحى‪ ،‬أ‪ ٝ‬حهظ‪٬‬ف ه٘خػخط‪.ْٜ‬‬ ‫‪ - 5‬حُوَد ٓـــــــٖ حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ح‪ٍ٥‬حء أًؼَ ٖٓ حٌُحط‪٤‬ش؛ ك‪٤‬غ ‪ٞٔ٣‬ى حُل‪ٞ‬حٍ حٌُ‪ْ َ٣ ١‬لَ‪ ٝ‬ه‪٤‬خ ُٓ‪َ ٟٝ ٚ‬غ ٓؼخ‪َ٤٣‬‬ ‫ٓليىس ‪ٟٞٞٓٝ‬ػ‪٤‬ش ُِوَحٍحص ط٘ٔ‪ٓ ٞ‬غ ٗٔ‪ ٞ‬حُل‪ٞ‬حٍ‪ ،‬ك‪ ٢‬ك‪٘٣ ٖ٤‬ز٘‪ ٢‬حُؼَٔ حُلَى‪ ١‬ػِ‪ ٠‬ه٘خػش ‪ٛ‬خكز‪.ٚ‬‬ ‫‪ - 6‬ىكغ حُؼَٔ ٗـلـ‪ ٞ‬حُــ‪ٓٞ‬ـطـ‪٤‬ـش ‪ٝ‬حُـظـ‪ٞ‬حُٕ؛ اً حؿـظـٔــــخع ح‪٧‬كَحى حُٔوظِل‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪٫‬طـخ‪ٛ‬خص ‪ٝ‬حُويٍحص‬ ‫‪٣‬يكغ ػـِش حُؼَٔ ٗل‪ ٞ‬حُ‪ ،٢ٓٞ‬أٓخ حُـلــَى كِ‪ ٞ‬ط‪ ٢ٓٞ‬ك‪ ٢‬أَٓ كَِرٔخ ططَف ‪ -‬اكَح‪١‬خ ً أ‪ ٝ‬طلَ‪٣‬طخ ً ‪ -‬ك‪ ٢‬آهَ‪.‬‬ ‫‪ - 7‬ط‪ٞ‬ظـ‪٤‬ـق ًـخكش حُـ‪ٜٞ‬ى حُزَ٘‪٣‬ش‪ٝ ،‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ ٗظ‪ ٠‬حُويٍحص ح‪ٗ٩‬ظخؿ‪٤‬ش؛ ‪ًُٝ‬ي ‪ ٕ٧‬حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪ٞ٣ ٢‬كــَ ُ‪ٜ‬خ‬ ‫ؿ‪ ٞ‬ح‪٫‬رظٌخٍ ‪ٝ‬حُؼَٔ ‪ٝ‬ح‪ٜٓ٩‬خّ ك‪٘ٛ ٢‬غ حُوَحٍ‪ ،‬ر‪ٔ٘٤‬خ ‪ ٢ٛ‬ك‪ ٢‬حُؼَٔ حُلَى‪ ١‬أى‪ٝ‬حص ط٘ل‪٣ٌ٤‬ــش ٍ‪ ٖٛ‬اٗخٍس حُوخثْ رخُؼَٔ‪،‬‬ ‫‪ ّٞ٣ٝ‬إٔ أػَ‪ ٝ‬حُٔ​ِٔٔ‪ ٕٞ‬ػٖ ‪ٌٛ‬ح حُؼَٔ هَٔ‪ٝ‬ح ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُطخهخص حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُؼِٔ‪٤‬ش‪ ،‬كخٗلَى أ‪ٛ‬لخر‪ٜ‬خ رخُؼَٔ‪ ،‬أ‪ٝ‬‬ ‫كظَ‪ٝ‬ح ػ٘‪.)10(ٚ‬‬ ‫‪ٟٔ -8‬خٕ حٓظَٔحٍ‪٣‬ش حُـؼـٔـــــَ ‪ -‬ربًٕ َّللا ‪ -‬طؼخُ‪ُ - ٠‬ؼيّ ط‪ٞ‬هل‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬كَى ‪٣‬ؼظَ‪ ٚ٣‬حُ‪٠‬ؼق ‪ٝ‬حُ٘و‪ٝ ٚ‬حُلظ‪،ٍٞ‬‬ ‫‪ٞ٣ٝ‬ك٘‪ ٍٞ١ ٚ‬حُطَ‪٣‬ن ‪ٗٝ‬يس حُؼ٘ض ‪ًٝ‬ؼَس ح‪.ًٟ٧‬‬ ‫‪ُِٔٝ‬ؼخٍ‪ :‬كوي ًخٕ ٖٓ أه‪ ٟٞ‬أٓـــزــخد حٓظَٔحٍ حُظؼِ‪ ْ٤‬ه‪٣ٞ‬خ ً ك‪ ٢‬حُي‪ُٝ‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ‪ -‬كظ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ػ‪ ٍٜٞ‬حُ‪٠‬ؼق حُٔ‪٤‬خٓ‪٢‬‬ ‫‪ :‬ه‪٤‬خٓ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُٔئٓٔخص حُؼِٔ‪٤‬ش حُو‪٣ٞ‬ش حُظ‪ ٢‬طٔي‪ٛ‬خ ح‪ٝ٧‬هخف‪ًٔ ،‬خ طٔي ٓخثَ حُـ‪ٜٞ‬ى حُيػ‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬ح‪٩‬ؿخػــ‪٤‬ــش ‪ -‬حُظ‪ُ ٢‬ـْ‬‫‪ُ٣‬ـظــَأ ػِ‪ٜ٤‬خ ا‪ ٫‬ك‪ ٢‬حُؼ‪ َٜ‬حُلي‪٣‬غ ‪ٝ -‬حُ‪ َٟٗ ّٞ٤‬حٓظَٔحٍ حُٔئٓٔخص حُـَر‪٤‬ش ه‪٣ٞ‬ش طٔخٗي‪ٛ‬خ ؿٔؼ‪٤‬خص ًؼ‪َ٤‬س(‪.)11‬‬ ‫‪ -9‬ػٔـ‪ٗ ّٞ‬لؼ‪ٖ٤ِٔٔ​ُِٔ ٚ‬؛ ُؼيّ حٍطزخ‪ ٚ١‬ر٘و‪٤ٜ‬ش ٓئٓــــٔــ‪ٛٝ ،ٚ‬ــٌح ري‪ ٢ٔ٘٣ ٍٙٝ‬حَُ‪ٝ‬ف حُـٔخػ‪٤‬ش حُلخػِش‪٣ٝ ،‬ل‪٢٤‬‬ ‫ح‪ٗ٫‬ظٔخء حُلو‪٤‬و‪ٓ٨ُ ٢‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ٌٖٓٔ ه‪ٞ‬ط‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٞٓ -10‬حؿ‪ٜ‬ش طلي‪٣‬خص حُ‪ٞ‬حهغ رٔخ ‪٘٣‬خٓز‪ٜ‬خ؛ كبٕ ح‪ٓ٧‬ش حُ‪ٞ٣ ّٞ٤‬حؿ‪ٜ​ٜ‬خ طل ٍّي ٖٓ ىحهِ‪ٜ‬خ‪ ،‬ك‪ً ٢‬ـ‪٤‬ـلـ‪٤‬ـــش ططـزـ‪٤‬ـن ٓـ٘‪ٜ‬ـؾ أ‪َٛ‬‬ ‫حُٔ٘ش ٓغ ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ ٓ٘ـِحص حُؼ‪ ،َٜ‬ى‪ ٕٝ‬حُظ٘خٍُ ػٖ حُٔزخىة( ‪ًٔ ،)12‬خ ‪ٞ٣‬حؿـ‪ٜ‬ـ‪ٜ‬ـــخ طل ٍّي ٖٓ هخٍؿ‪ٜ‬خ ٓئٓٔ‪٢‬‬ ‫ٓ٘ظْ؛ ‪ٝ‬حُو‪٤‬خّ ُ‪ٌٜ‬ح ‪ًٝ‬حى كَ‪ً ٝ‬لخ‪٣‬ش ‪ ٜٞ٘٣ ٫‬ر‪ٓ ٚ‬ـَى أكـــَحى ‪٘٣ ٫‬ظٔ‪ ْٜ‬ػَٔ ٓئٓٔ‪ًٔ ،٢‬خ ‪ٜ٘٣ ٫‬ـــ‪ ٞ‬أكــَحى‬ ‫حُ٘خّ ُظلي‪ ١‬حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪ ٢‬ك‪ٓ ٢‬ـخ‪٫‬ص حُل‪٤‬ـــخس ح‪٫‬هظ‪ٜ‬خى‪٣‬ـــش‪ ،‬أ‪ ٝ‬حُٔ‪٤‬خٓ‪٤‬ـــش‪ ،‬أ‪ ٝ‬ح‪٩‬ػ‪٤ٓ٬‬ش‪ ،‬أ‪ ٝ‬ؿ‪َٛ٤‬خ‪.‬‬ ‫‪ -11‬ح‪ٓ٫‬ـظـلــــخىس ٖٓ حُـ‪ٜٞ‬ى حُٔخروش ‪ٝ‬حُوزَحص حُظَحًٔ‪٤‬ش‪ ،‬رؼي ىٍحٓظ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طو‪ٜٔ٣ٞ‬خ ريهش ‪ٝ‬اٗ‪ٜ‬خف ‪ٝ‬ك‪٤‬خى‪٣‬ـــــــش‪،‬‬ ‫‪ٝ‬رٌُي ‪٣‬ظـ٘ذ حُؼَٔ طٌَحٍ حُزيح‪٣‬خص ٖٓ حُ‪ٜ‬لَ حٌُ‪٣ ١‬ؼ٘‪ ٢‬طزي‪٣‬ي حُـ‪ٜٞ‬ى ‪ٝ‬حُؼزغ رخُؼَ‪ٝ‬حص‪.‬‬ ‫ُٔخًح ح‪٩‬كـخّ ػٖ حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪٢‬؟‬ ‫‪ُٔٝ‬خثَ إٔ ‪٣‬و‪َ :ٍٞ‬ػ َٔ ٌتَ ر‪ ٌٜٙ‬حُِٔح‪٣‬خ ٓخ حٌُ‪ ١‬كيح رخ‪ٓ٧‬ش حُ‪ ّٞ٤‬إٔ طلـْ ػ٘‪ٚ‬؟‬ ‫‪٣ٝ‬ـخد‪ :‬رؤٕ ُ‪ َٓ٨‬هِل‪٤‬خص ‪ٝ‬أٓزخرخً‪ٜ٘ٓ ،‬خ‪:‬‬ ‫‪١ - 1‬ـز‪٤‬ؼش حُٔـظٔؼخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔؼخ‪َٛ‬س ػخٓش‪ٝ ،‬ػيّ طَٓن حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪ ٢‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط‪ٜ‬خ؛ ُٔخ حػظَح‪ٛ‬ــــخ ٖٓ رُؼي‬ ‫ػٖ حُي‪ ٖ٣‬أى‪ ٟ‬اُ‪ ٠‬طؤ‪ َٛ‬حُلَى‪٣‬ش‪ٟٝ ،‬ؼق حَُ‪ٝ‬ف حُـٔخػ‪٤‬ش‪ٝ ،‬حُل‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُٔ٘خه٘ش ‪ٝ‬حُٔـ٘ــخًٍش‪ُٔٝ ،‬خ ك َّ ر‪ٜ‬خ ٖٓ‬ ‫طوِق ك‪٠‬خٍ‪ ١‬أهؼي‪ٛ‬خ ػٖ ح‪٧‬هٌ رؤٓزخد حُلخػِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُ٘ـخف‪ ،‬كؤ‪ٛ‬خر‪ٜ‬خ حُظؤهَ ‪ٝ‬طزيى حُطخهخص‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪458‬‬

‫‪ٟ - 2‬ؼق حٌُِٔش ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش ُي‪ً ٟ‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُلوَ ح‪ ،٢ٓ٬ٓ٩‬رٔزذ ا‪ٔٛ‬خٍ حُؼِ‪ ّٞ‬ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش حُظ‪ ٢‬أكــــخى‬ ‫ٓ٘‪ٜ‬خ حُـَد‪ٌٛٝ ،‬ح ٓٔخ ‪ٍٝ‬ػ‪ ٚ‬حُؼخِٓ‪ ٕٞ‬ػٖ ٓـظٔؼخط‪ٝ .ْٜ‬هي أى‪ٌٛ ٟ‬ح حُ‪٠‬ؼق اُ‪ ٠‬حُـ‪ َٜ‬رخُـؼـٔـَ حُٔئٓٔ‪٢‬‬ ‫‪ٓٝ‬و‪ٓٞ‬خط‪ٝ ٚ‬أٓزخد ٗـخك‪ ٚ‬كظ‪ٗ٬‬ض حُوط‪ٝ ،٢‬أؿِوض ىٍحٓش ح‪ٛ٧‬يحف ‪ٝ‬اهخٓش حُٔ٘ـخٍ‪٣‬غ‪ٛٝ ،‬خٍ حُؼَٔ ٓـَى ٍى‪ٝ‬ى‬ ‫أكؼخٍ ؿ‪ٓ َ٤‬يٍ‪ٓٝ‬ش أ‪ ٝ‬ػ‪ٞ‬ح‪١‬ق ؿ‪ٞٓ َ٤‬ؿ‪ٜ‬ش(‪.)13‬‬ ‫‪ - 3‬كــخؿــــش حُيػ‪ٞ‬س اُ‪ ٠‬ح‪ٗ٫‬ظ٘خٍ‪ٓ ،‬غ هِش حُطخهخص حُيػ‪٣ٞ‬ش حُٔئ‪ِٛ‬ش؛ ٓٔخ كيح رٌؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُيػخس اُ‪ ٠‬حُظًَـ‪٤‬ـِ ػِ‪٠‬‬ ‫حٌُْ ‪ ٫‬حٌُ‪٤‬ق‪ٝ ،‬حُـلِش ػٖ هيٍس حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ٞ‬حُٗش ر‪ ٖ٤‬حٌُْ ‪ٝ‬حٌُ‪٤‬ق‪ٝ ،‬طلو‪٤‬ن أًزَ هيٍ ٓ٘‪ٜٔ‬خ‪.‬‬ ‫‪ - 4‬حُوِ‪ ٢‬ر‪ ٖ٤‬حُـؼـٔـــَ حُـٔخػ‪ٝ ٢‬حُٔئٓٔ‪ٝ ،٢‬حُظٖ رؤٕ ٓـَى ه‪٤‬خّ حُـٔخػش ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬ػٔ‪ٓ ً٬‬ئٓٔ‪٤‬خً‪ ،‬ك‪ ٢‬ك‪ ٖ٤‬إٔ‬ ‫ًـؼ‪َ٤‬حً ٖٓ حُظـٔؼخص ‪ٝ‬حُٔئٓٔخص ‪ٜ٣ ٫‬يم ػِ‪ٜ٤‬خ كو‪٤‬وش ‪ٌٛ‬ح حُ‪ٛٞ‬ق؛ ‪ٗ٫‬ؼيحّ حُ٘‪ٝ ،ٍٟٞ‬حًَُِٔ‪٣‬ش ك‪ ٢‬حطوخً حُوَحٍ‪.‬‬ ‫‪ - 5‬حُ٘ز‪ٜ‬خص حُؼخٍ‪ٟ‬ش حُـظـ‪٣ ٢‬ـظـٌٍع رـ‪ٜ‬ــخ حُٔخٗؼ‪ ٖٓ ٕٞ‬حُؼَٔ حُـٔخػ‪ ،٢‬رلـش ريػ‪٤‬ظ‪ٚ‬؛ كؤكـٔ‪ٞ‬ح رٌُي ػٖ حُؼَٔ‬ ‫حُٔئٓٔ‪ ٢‬حٗط‪٬‬هخ ً ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُ٘ز‪ٜ‬ش‪.‬‬ ‫‪ - 6‬كيحػش حُؼَٔ ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حُٔؼخ‪ ،َٛ‬كبٗ‪ ٚ‬اًح ٓـــخ ه‪ ٍٕٞ‬ػَٔ‪ ٙ‬رؼَٔ حُٔئٓٔخص حُـَر‪٤‬ش رخٕ ه‪َ٤ٜ‬حً ؿيحً‪٣ .‬وخٍ ‪ٌٛ‬ح‬ ‫ُج‪ ٬‬طُ‪ ْ٠ٜ‬حُلو‪ٞ‬م‪ٗ ٢ٌُٝ ،‬وـظـَد رـخُـلـي‪٣‬ـغ ٓـٖ ح‪ٜٗ٩‬خف ُ‪ ٌٜٙ‬حُ‪ٜ‬ل‪ٞ‬س حُٔزخًٍش؛ ك‪٤‬غ َٗ‪ ٟ‬ر‪ٞ‬حىٍ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ‬ ‫رخُٔـخ‪٫‬ص ح‪٩‬ىحٍ‪٣‬ش أًؼَ ٖٓ ً‪ ١‬هزَ‪.‬‬ ‫ٌُ‪٘٣ ٢‬ـق حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪:٢‬‬ ‫ُِظَر‪٤‬ش ح‪ٔ٣٩‬خٗ‪٤‬ش حُٔظٌخِٓش أًزَ ح‪٧‬ػـَ كـ‪ ٢‬رـ٘ـــخء حُطخهخص‪ٝ ،‬ط٘ٔ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حٓظؼٔخٍ‪ٛ‬خ حٓظؼٔخٍحً ٓ٘خٓزخً‪ٌٛٝ ،‬ح ػٔخى حُؼَٔ‬ ‫حُٔئٓٔ‪ ٌٖٔ٣ٝ ،٢‬طلـ‪ٜ‬ـ‪٤‬ـَ حُٔو‪ٓٞ‬خص حُ‪ُٓ٬‬ش ُ٘ـخك‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ل‪ ٞ‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ - 1‬طـ‪ٞ‬كــــــَ حُو٘خػش حٌُخك‪٤‬ش ر‪ٌٜ‬ح ح‪ِٞٓ٧‬د ٖٓ حُؼَٔ؛ ربىٍحى ‪ٍَٟٝ‬ط‪ٝ ،ٚ‬هخ‪ٛ‬ش ك‪ ُٖٓ ٢‬حُو‪ٞ‬س‪ٝ ،‬رٔؼَكش ِٓح‪٣‬خ‪ٙ‬‬ ‫‪ٝ‬ػَٔحط‪ٝ ،ٚ‬ك‪ٓ ْٜ‬و‪ٓٞ‬خص ٗـخك‪ ٍُِٞٛٞ ٚ‬ر‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُٔطِ‪ٞ‬د‪.‬‬ ‫‪ٛ - 2‬ي‪ ٍٝ‬حُوــَحٍحص ػـــٖ ٓـــخُـْ ح‪٩‬ىحٍس‪ ،‬أ‪ ٝ‬حُِــــخٕ ًحص حُ‪٬ٜ‬ك‪٤‬ش‪ ،‬كَ‪ٛ‬خ ً ػِ‪ ٠‬هَ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬خ ٖٓ أىٗ‪٠‬‬ ‫ٓٔظ‪ُ ،ٌٖٔٓ ٟٞ‬ظٌ‪ ٕٞ‬أهَد اُ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حهـؼـ‪٤‬ش ‪ٝ‬هخرِ‪٤‬ش حُظ٘ل‪٣ ٫ٝ ،ٌ٤‬ـ‪ ُٞ‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬حُٔ‪ٜ‬يٍ ‪ ٞٛ‬حُلَى أ‪ ٝ‬حُٔي‪َ٣‬؛ كبٗ‪ٚ‬‬ ‫‪ٔ٣‬ظٔي ‪٬ٛ‬ك‪٤‬خط‪ٛ - ٚ‬ـــــ‪ ٞ‬أ‪٠٣‬خ ً ‪ ٖٓ -‬حُٔـخُْ‪ ٫ ،‬حُؼٌْ‪٣ٝ ،‬ـذ إٔ طِٔي حُٔـخُْ ‪ٝ‬حُِـخٕ ‪٬ٛ‬ك‪٤‬ش َٓحؿؼش‬ ‫هــَحٍحص حُٔي‪ٗٝ ٖ٣َ٣‬و‪ٜ٠‬خ‪.‬‬ ‫‪ - 3‬إٔ طٌ‪ٓ ٕٞ‬ـخُْ ح‪٩‬ىحٍس أ‪ ٝ‬حُِـخٕ ؿ‪ٓ َ٤‬ل‪ٍٜٞ‬س ك‪ ٢‬ر‪٤‬جش ‪ٝ‬حكيس ٓلٌ‪ٓٞ‬ش رؤ‪ َ١‬ط٘​٘جش ‪ٝ‬طَر‪٤‬ش ‪ٝ‬طلٌ‪ٓ َ٤‬ليىس‬ ‫ٓٔخ ‪٣‬ئػَ ػِ‪١ ٠‬ز‪٤‬ؼش حطوخً حُوَحٍ‪ ،‬ك‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى أكَحى ٖٓ ر‪٤‬جخص ٓوظِلش ‪ ٌٙٛ ٖٟٔ‬حُٔـخُْ ‪٣‬ؼَ‪ ١‬حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪٢‬‬ ‫رظ‪٤ٓٞ‬غ أٗٔخ‪ ١‬حُظلٌ‪ٝ َ٤‬طؼي‪٣‬ي ‪َ١‬م حُظ٘ل‪.)14(ٌ٤‬‬ ‫‪ - 4‬إٔ طٔ‪ٞ‬ى ُـش حُل‪ٞ‬حٍ‪ ،‬كظ‪ ٠‬طظ‪٬‬هق ح‪ٍ٥‬حء ُِوَ‪ٝ‬ؽ رؤك‪ َ٠‬هــَحٍ‪ٝ ،‬أ‪٠٣‬خ ً كظ‪٣ ٠‬و‪٠‬غ حَُأ‪ ١‬حُ٘و‪َُ ٢ٜ‬أ‪١‬‬ ‫حُٔـٔ‪ٞ‬ػش‪.‬‬ ‫‪٘ٛ ًٌَ٣ٝ‬خ رخُٔ٘خٓزش‪ ٍِٝٗ :‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ - ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬ػِ‪ٍ ٠‬أ‪ ١‬أ‪ٛ‬لخر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أكي‪ٝ ،‬هَ‪ٝ‬ؿ‪ ٖٓ ٚ‬حُٔي‪٘٣‬ش طِز‪٤‬ش‬ ‫َُؿزظ‪ٓ ،ْٜ‬غ ٓ‪ُِ ِٚ٤‬زوخء ك‪ ٢‬حُٔي‪٘٣‬ش‪ٝ ،‬طؤ‪٤٣‬ي ٍإ‪٣‬خ‪َُ ٙ‬أ‪ٝ ،)15 (ٚ٣‬رـؼـيٓـــخ ك‪ٓ َٜ‬خ ك‪ٜ٣ ُْ َٜ‬يٍ ٓ٘‪ُٝ٧ ّ َُْٞ ٚ‬جي‬ ‫حُٔوظَك‪ُِ ٖ٤‬وَ‪ٝ‬ؽ‪.‬‬ ‫‪ - 5‬طلي‪٣‬ي ػ‪ٞ‬حرض ‪٘ٓٝ‬طِوخص ٓ٘ظًَش ُِؼخِٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُٔئٓٔش طٌ‪ ٕٞ‬ا‪١‬خٍحً َٓؿؼ‪٤‬خ ً ُ‪ ،ْٜ‬ط‪ٞ‬ؿ‪ ٚ‬هطش حُؼَٔ‪ٝ ،‬ط٘خٓذ‬ ‫حَُٔكِش ‪ٝ‬حُظَ‪ٝ‬ف حُظ‪ ٢‬طؼ‪ٜ٘٤‬خ حُٔئٓٔش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪459‬‬

‫‪ - 6‬حُـظـٔخٓ‪ ٢‬ػٖ حُو‪٬‬كخص حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٝ ،‬طوي‪ ْ٣‬حُٔ‪ِٜ‬لش حُؼخٓش ػِ‪ ٠‬حُٔ‪ِٜ‬لش حُ٘و‪٤ٜ‬ش‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ظْ رظلـٔـ‪٤‬ـٖ‬ ‫ح‪٫‬ط‪ٜ‬خٍ ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ر‪ ٖ٤‬أكَحى حُٔئٓٔش رؼ‪ٓ ْٜ٠‬غ رؼ‪ٝ ،ٞ‬ر‪ٝ ْٜ٘٤‬ر‪ٓ ٖ٤‬خثَ حُؼخِٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬حُلوَ ح‪.٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح أٓخّ ه‪ُِ ١ٞ‬ـ٘ـــــخف؛ كـلـ‪ ٢‬حٓظلظخء ُؼيى ٖٓ حُو‪٤‬خى‪ ٖ٤٣‬حُ٘خؿل‪ ٖ٤‬حط‪٠‬ق إٔ حُ‪ٜ‬لش حُٔ٘ظًَش ر‪ ٢ٛ ْٜ٘٤‬حُويٍس‬ ‫ػِ‪ ٠‬حُظؼخَٓ ٓغ ح‪٥‬هَ‪٣ ُٖٝ ،)16 (ٖ٣‬ظْ ًُي ‪٧‬كي ٓخ ُْ طظَدَّ أٗلٔ٘خ ػِ‪ ٠‬حُؼيٍ ‪ٝ‬ح‪ٜٗ٩‬خف‪ٓٝ ،‬ـؼـَكـش ٓخ ُي‪ٟ‬‬ ‫ح‪٥‬هَ‪ ٖٓ ٖ٣‬كن‪ٓٝ ،‬لخ‪ُٝ‬ش ك‪ٗ ْٜ‬لٔ‪٤‬خط‪ ٖٓ ْٜ‬ه‪ٗ ٍ٬‬ظَط‪ٗ٧ ْٛ ْٜ‬لٔ‪ ٖٓ ٫ ،ْٜ‬ه‪ٗ ٍ٬‬ظَط٘خ ٗلٖ‪.‬‬ ‫‪ - 7‬ح‪٫‬ػظيحٍ ك‪ ٢‬حُ٘ظَس ُ‪ٗ٨‬وخ‪ٙ‬؛ كـبٗــ‪ ٚ‬كـ‪ ٢‬كـ‪٤‬ـٖ ‪ َٜ٣‬ح‪ُ َٓ٧‬ي‪ ٟ‬حُٔ٘لَك‪ ٖ٤‬ػٖ أ‪ َٛ‬حُٔ٘ش ‪ٝ‬حُـٔخػش ك‪٢‬‬ ‫ٗظَط‪ٗ٨ُ ْٜ‬وخ‪ ٙ‬اُ‪ ٠‬كي حُـِ‪ٝ ٞ‬حُـظوـي‪ ،ْ٣‬كبَّٗخ ٗـي‪ ٙ‬ػ٘ي رؼ‪ ٞ‬أ‪ َٛ‬حُٔ٘ش ‪ -‬حٌُ‪ِٞٔٓ ٖ٣‬ح ٖٓ حُـِ‪ - ٞ‬رخُـخ ً ا‪ٟ‬لخء‬ ‫‪ٛ‬خُش ػِ‪ ٠‬رـؼـ‪ ٞ‬ح‪ٗ٧‬ــوـخ‪ ٙ‬طـئػـَ ك‪ٓ ٢‬ي‪ ٟ‬حٓظؼيحى‪ُ٘ٔ ْٛ‬خه٘ش ٍأ‪ ،ْٜ٣‬أ‪ ٝ‬حكظٔخٍ ٍك‪ٓ ٚ٠‬غ روخء ح‪٫‬كظَحّ‬ ‫حُ٘و‪ٛٝ ،٢ٜ‬ئ‪٫‬ء ‪٘٣‬ـٌـِ‪ٟ ٕٞ‬ـطخ ً ػِ‪ ٠‬حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪ٝ ٢‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ٤‬خ ً ؿ‪ٓ َ٤‬زخَٗ ُ‪ٍ٦‬حء(‪.)17‬‬ ‫‪ًٝ‬ؤٕ ‪ٌٛ‬ح ٓخ أٍحى‪ ٙ‬ػَٔ ‪َّ ٢ٍٟ -‬للا ػ٘‪ - ٚ‬ك‪ ٖ٤‬ػٍِ هخُي رٖ حُ‪٤ُٞ‬ي ‪َّ ٢ٍٟ -‬للا ػ٘‪ - ٚ‬ه٘‪٤‬ش طؼِن حُ٘خّ ر‪،ٚ‬‬ ‫‪ٍٝ‬رط‪ ْٜ‬حُ٘‪ َٜ‬رو‪٤‬خىط‪.)18(ٚ‬‬ ‫‪ - 8‬اطـوــخٕ حُظوط‪ٝ ،٢٤‬طلي‪٣‬ي ح‪ٛ٧‬يحف ُظ٘ل‪ٌٛ٤‬خ‪ٝ ،‬ط‪٣ُٞ‬غ ح‪٧‬ى‪ٝ‬حٍ‪ٌٛٝ ،‬ح ‪٣‬ظطِذ ٓٔظ‪ ٟٞ‬ؿ‪٤‬يحً ك‪ ٢‬اػـــيحى حُـوـــخىس‬ ‫‪ٝ‬حُٔ​ٔئ‪ٝ ،ٖ٤ُٝ‬طيٍ‪٣‬ذ حُؼخِٓ‪ٓ ٖ٤‬غ ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ ًَ ح‪ٌٓ٩‬خٗخص‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬ظ‪٤‬ق ؿٔ‪٤‬غ حُطخهخص‪ ،‬رؼي حُظؼَف ػِ‪ٜ٤‬خ‬ ‫ؿ‪٤‬يحً( ‪.)19‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔ‪ ٞٛ ْٜ‬حُظًَ‪ ِ٤‬ك‪ ٢‬ؿــــيح‪ ٍٝ‬ح‪٧‬ػـٔـخٍ ػِ‪ ٠‬حُـٔـ٘طِوخص ‪ٝ‬ح‪ٝ ْٓ٧‬حُوط‪ ١ٞ‬حُؼخٓش‪ ،‬ى‪ ٕٝ‬ح‪ٜٔٗ٫‬خى ك‪ ٢‬حُٔ​ٔخثَ‬ ‫ح‪٩‬ؿَحث‪٤‬ش‪ٝ ،‬حُظ‪ ٢‬هـي ‪ ٫‬طلـظـخؽ ا‪ُٔ ٫‬ــَى هــَحٍ اىحٍ‪ ١‬أ‪ ٝ‬اؿـــَحء طوِ‪٤‬ي‪ٝ ،١‬ى‪ ٕٝ‬حُٔ​ٔخثَ حُظ‪ٌ٣ ٢‬ؼَ حُـيٍ‬ ‫‪ٝ‬حُو‪٬‬ف ك‪ُٜٞ‬خ‪.‬‬ ‫‪٠ُٝ‬ز‪ ٢‬حُوط‪ٝ ،٢‬اطوخٕ ط٘ل‪ٌٛ٤‬خ‪ٝ ،‬رِ‪ٞ‬ؽ ح‪ٛ٧‬يحف‪َ٣ ،‬حػ‪ ٠‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫أ ‪ -‬ح‪ٗ٧‬ــخس ك‪ ٢‬حُظوط‪ٝ ،٢٤‬حُلٔخٓش ك‪ ٢‬حُظ٘ل‪)20 (ٌ٤‬؛ كخ‪َُٔ :ٍٝ٧‬حػخس حُويٍحص ‪ٝ‬ح‪ٌٓ٩‬خٗخص‪ٓٝ ،‬ؼَكش حُـظـلـي‪٣‬ــخص‬ ‫‪ٝ‬كٖٔ طوي‪ َ٣‬حُؼ‪ٞ‬حهذ‪ٝ ،‬طلخٗ‪ٓ ٢‬وخ‪ َ١‬حَُٔػش‪ٝ ،‬حُؼخٗ‪ٓ٫ :٢‬ظزخم حُو‪َ٤‬حص‪ًٔٝ ،‬ذ حُِٓخٕ‪ٝ ،‬حؿظ٘خّ حُ‪ٜٔ‬ش‪،‬‬ ‫‪ٓٝ‬زخىٍس حُؼِ‪ٔ٣‬ش‪.‬‬ ‫د ‪ -‬أ‪٤ٔٛ‬ش ه‪٤‬خّ حُٔــئٓٔخص رؤىحء أػٔخُ‪ٜ‬خ رؤٓخُ‪٤‬ذ ػِٔ‪٤‬ش كٌ‪ٔ٤‬ش طٌلَ حٓظَٔحٍ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬أىحء‪ٛ‬خ ُؼِٔ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬ؿ‪ٚ‬‬ ‫حُٔـطـِـــــ‪ٞ‬د‪ٝ ،‬كظ‪ ٫ ٠‬طظؼَ‪٤ٌُ ٝ‬ي حٌُخثي‪ٝ ٖ٣‬أٓخُ‪٤‬ذ حُٔـَ‪٘٣ ٫ٝ ،ٖ٤ٟ‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬أ‪ َٛ‬حُ٘لخم أًـؼـَ كـ٘ـٌــش‬ ‫‪ .)21‬حُِ‪ ْٜ‬أُ‪ٜ٘ٔ‬خ ٍٗيٗخ‪ٝ ،‬أػٌٗخ ٖٓ َٗ‬ ‫ٓ٘خ؛ كٌْ ٗخُ‪ٞ‬ح أ‪ٛ‬يحك‪ ٖٓ ْٜ‬ؿٔؼ‪٤‬خط‪ٝ ْٜ‬أػٔخُ‪ ْٜ‬كظ‪ ٠‬رِـ‪ٞ‬ح ٓ٘خ‪(ْٛ‬‬ ‫أٗلٔ٘خ(‪.)22‬‬ ‫‪-----------‬‬‫حُ‪ٜٞ‬حٖٓ‪:‬‬ ‫(‪ )1‬حٗظَ‪ٓ :‬ويٓخص ُِ٘‪ ٜٝٞ‬رخُؼَٔ حُيػ‪ ،١ٞ‬ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‪.39ٙ ،‬‬ ‫(‪ )2‬رؼي اػيحى ‪ ٌٙٛ‬حُٔوخُش ح‪ِ١‬ؼض ػِ‪ٍٓ ٠‬خُش ه‪ٔ٤‬ش ـ ُٔخ ططزغ رؼي ـ رؼ٘‪ٞ‬حٕ‪ :‬حُؼَٔ حُٔئٓٔ‪ ٢‬ح‪ٝ ٢ٓ٬ٓ٩‬ى‪ ٍٙٝ‬ك‪٢‬‬ ‫حُظـ‪ َ٤٤‬حُ٘ٔ‪ ،٢ُٞ‬ى‪ٓ .‬خٓ‪ ٢‬حُي‪ ٍ٫‬ـ ؿِح‪َّ ٙ‬للا ه‪َ٤‬ح ـ‪.‬‬ ‫(‪ )3‬حٗظَ حُلي‪٣‬غ ك‪ ٢‬حُزوخٍ‪ً ،١‬ظخد حًَُ٘ش‪ ،‬رخد (‪.11 /3 ،)6‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪460‬‬

‫(‪ )4‬حُظ‪ ٢‬طلزْ ‪ٛ‬خكز‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ر‪ٞ‬طوش ‪٤ٟ‬وش‪ ،‬ك‪٤‬ل‪٫ٝ َٜ‬ء‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُلِد‪٣٫ٝ ،‬ؼَف حُيػ‪ٞ‬س ا‪ ٫‬رٔلخ‪ ،ٚٔ٤ٛ‬رـ‪ ٞ‬حُ٘ظَ‬ ‫ػٖ ٓي‪ ٟ‬حُظ‪ٞ‬حكن ٓغ حَُ٘‪٣‬ؼش‪.‬‬ ‫(‪ )5‬حٗظَ‪ٓ :‬وخ‪ ٫‬رؼ٘‪ٞ‬حٕ‪ٍٝ :‬ف حُلَ‪٣‬ن ‪ٝ‬حُٔزخىٍحص حٌُحط‪٤‬ش‪ُٔ ،‬لٔي ريٍ‪ ،١‬ك‪ٓ ٢‬ـِش حُز‪٤‬خٕ‪ ،‬حُؼيى‪.42 ٙ ،83‬‬ ‫(‪ )6‬حٗظَ‪ٓ :‬وخ‪ُ ٫‬ؼزي َّللا حُٔ​ِْٔ‪ٓ ،‬ـِش حُز‪٤‬خٕ‪ ،‬حُؼيى‪.18 ٙ ،118 :‬‬ ‫(‪ )7‬حٗظَ‪ٓ :‬وخٍ‪ُ :‬ؼزي َّللا حُٔ​ِْٔ‪ ،‬ك‪ٓ ٢‬ـِش حُز‪٤‬خٕ‪ ،‬حُؼيى‪.38 ٙ ،117 :‬‬ ‫(‪ )8‬حٗظَ‪ٓ :‬ويٓخص ُِ٘‪ ٜٝٞ‬رخُؼَٔ حُيػ‪ ،١ٞ‬ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‪.238 ٙ ،‬‬ ‫(‪ )9‬حٗظَ‪ :‬حُؼَٔ حُـٔخػ‪ ،٢‬ى‪ .‬ػزي حُ‪ٛٞ‬خد حُي‪.35 ٙ ،٢ِٔ٣‬‬ ‫( ‪ )10‬حٗظَ‪ :‬ه‪ٞ‬ح‪ َ١‬ك‪ ٢‬حُيػ‪ٞ‬س‪ٓ ،‬لٔي حُؼزيس‪.165 ٙ ،‬‬ ‫( ‪ )11‬حٗظَ‪ :‬ه‪ٞ‬ح‪ َ١‬ك‪ ٢‬حُيػ‪ٞ‬س‪.147 ٙ ،‬‬ ‫( ‪ )12‬حٗظَ‪ :‬ه‪ٞ‬ح‪ َ١‬ك‪ ٢‬حُيػ‪ٞ‬س‪.37ٙ ،‬‬ ‫( ‪ )13‬حٗظَ‪ :‬حُز‪٤‬خٕ‪ ،‬حُؼيى‪.4ٙ ،110 :‬‬ ‫( ‪ )14‬حُلٌَس ٓوظزٔش ٖٓ‪ :‬حُٔ​ٔخٍ‪ُٔ ،‬لٔي حَُحٗي‪62 ٙ ،‬ـ ‪ ،66‬كِ‪َ٤‬حؿغ‪.‬‬ ‫( ‪ًٔ )15‬خ ك‪٘ٔٓ ٢‬ي أكٔي‪ٛٝ ،351 /3 :‬لل‪ ٚ‬ح‪ُ٧‬زخٗ‪ ٢‬ك‪ ٢‬طوَ‪٣‬ؾ كو‪ ٚ‬حُٔ‪َ٤‬س ُِـِحُ‪.269ٙ ،٢‬‬ ‫( ‪ )16‬حٗظَ‪ :‬ىُ‪ َ٤‬حُظيٍ‪٣‬ذ حُو‪٤‬خى‪.142 ٙ ،١‬‬ ‫( ‪ )17‬حٗظَ‪ٓ :‬وخ‪ُ ٧‬ؼزي َّللا حُٔ​ِْٔ‪ ،‬ك‪ٓ ٢‬ـِش حُز‪٤‬خٕ‪ ،‬حُؼيى‪.18 ٙ ،118 :‬‬ ‫( ‪ٍ )18‬حؿغ حُزيح‪٣‬ش ‪ٝ‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش‪ٝ ،115 /8 ،‬هي ‪ٞ٣‬ؿ‪ ٚ‬ح‪ َٓ٧‬ط‪ٞ‬ؿ‪ٜ٤‬خ آهَ‪ ،‬حٗظَ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬حُلظخ‪٫ ١ٝ‬رٖ ط‪٤ٔ٤‬ش‪.256 /28 :‬‬ ‫( ‪ )19‬حٗظَ‪٬ٌ٘ٓ :‬ص ‪ٝ‬كِ‪ُِ ،ٍٞ‬ز‪ٝ ،183 ٙ ،٢ُ٬‬ىُ‪ َ٤‬حُظيٍ‪٣‬ذ حُو‪٤‬خى‪ٓٝ 137 ٙ ،١‬خ رؼي‪ٛ‬خ‪ٝ ،‬حُٔ​ٔخٍ َُِحٗي‪،‬‬ ‫‪166 ٙ‬ـ ‪.167‬‬ ‫( ‪ )20‬حٗظَ‪ٓ :‬ويٓخص ُِ٘‪ ٜٝٞ‬رخُؼَٔ حُيػ‪ ،١ٞ‬ى‪ .‬رٌخٍ‪.162 ٙ ،‬‬ ‫( ‪ )21‬حٗظَ ٓوخ‪ُ ٫‬ؼزي حُوخىٍ كخٓي‪ ،‬حُز‪٤‬خٕ‪ ،‬حُؼيى‪.96 ٙ ،31 :‬‬ ‫( ‪ )22‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ع رلخؿش ٓخٓش اُ‪ ٠‬اػَحء‪ ٌٖٔ٣ٝ ،‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ك‪ً ٖٓ ٚ٤‬ظذ ح‪٩‬ىحٍس‪ٓ ،‬ؼَ‪ :‬حُوط‪ٞ‬حص حًٌُ‪٤‬ش‪ ،‬ح‪٩‬ىحٍس‪،‬‬ ‫ٓؼَ‪ :‬حُوط‪ٞ‬حص حًٌُ‪٤‬ش‪ ،‬ح‪٩‬ىحٍس ر‪ٓ( ،َ٤ٔ٠‬ظَؿٔش)‪ٝ ،‬ط٘ظ‪ ْ٤‬حُؼَٔ ح‪٩‬ىحٍ‪ ١‬ك‪ ٢‬حُ٘ظخّ ح‪ ،٢ٓ٬ٓ٩‬ى‪ٓ .‬لٔي ح‪٧‬ؿزٖ‪.‬‬ ‫ٓـِش حُز‪٤‬خٕ‪ ،‬حُؼيى ( ‪ٍ ،)143‬ؿذ ‪ٞٗ ،1420‬كٔ‪.1999 َ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪461‬‬

‫‪- 157‬التربٌة من خالل الحوار‬ ‫ٖٓ حُ‪ٞ‬ح‪ٟ‬ق إٔ حُؼ‪ُٔٞ‬ش طو‪ ّٞ‬رؼِٔ‪٤‬ش ط‪ٝ ٖ٤ٜٔ‬حٓؼش حُ٘طخم ٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُِٔطخص حُظوِ‪٤‬ي‪٣‬ش حُٔ‪ٍٝٞ‬ػش‪ ،‬اٗ‪ٜ‬خ ط‪ِٓ ٖٜٔ‬طش‬ ‫حُي‪ُٝ‬ش ‪ِٓٝ‬طش حُٔيٍٓش ‪ِٓٝ‬طش ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬حُٔـظٔغ ‪ٝ‬حُوز‪ِ٤‬ش‪ٝ ،‬ط‪ٓٞ‬غ ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ٓ ٖٓ ٚ‬ي‪ ٟ‬حُلَ‪٣‬ش حُ٘و‪٤ٜ‬ش ػِ‪٠‬‬ ‫كٔخد حَُهخرش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ ْ٤ُٝ‬حُٔ‪ ْٜ‬حُٔئحٍ‪ُٔ :‬خًح ‪٣‬ليع ‪ٌٛ‬ح‪٤ًٝ ،‬ق ‪٣‬ليع‪ ،‬اٗٔخ حُٔ‪ ْٜ‬إٔ ٗزلغ ػٖ حُ‪٤ٜ‬ـش حُٔ‪٬‬ثٔش ُٔ‪ٞ‬حؿ‪ٜ‬ش ‪ٌٙٛ‬‬ ‫حُ‪ٟٞ‬ؼ‪٤‬ش حُـي‪٣‬يس‪.‬‬ ‫‪٣ ٫‬ول‪ ٠‬اُ‪ ٠‬ؿخٗذ ‪ٌٛ‬ح أٗ٘خ ‪ٍٝ‬ػ٘خ ٖٓ ػ‪ ٍٜٞ‬ح‪ٗ٫‬لطخ‪ ١‬ػخىحص ‪ٝ‬طوخُ‪٤‬ي طَر‪٣ٞ‬ش ‪ ٫‬طظلن ٓغ حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪ ٢‬ر٘خء‬ ‫حُلَى ‪ٝ‬حُ٘‪ ٜٝٞ‬ر‪ ،ٚ‬كوي ًخٕ ‪ٞٔ٣‬ى ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س ك‪ً ٢‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُز‪٤‬جخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ٗظخّ ٗز‪ ٚ‬ػٌَٔ‪ ،١‬ك‪٤‬غ ‪ٌُٔ٣‬ض حَُؿَ‬ ‫حَُٔأس‪ٝ ،‬ح‪٧‬م ح‪ً٧‬زَ ح‪٩‬ه‪ٞ‬س حُ‪ٜ‬ـخٍ‪ٌُٔ٣ٝ ،‬ض حُ‪ٜ‬ز‪٤‬خٕ حُز٘خص‪ ...‬أ‪ٟ‬ق اُ‪ٌٛ ٠‬ح حُِـ‪ٞ‬ء حُؼخّ اُ‪ ٠‬حُ‪ٜٔ‬ض ٓخ ُْ‬ ‫طليع ٌِٓ٘ش‪ ،‬ك‪٘٤‬ظز‪ ٚ‬ح‪٧‬ر‪ٞ‬حٕ اُ‪ٍَٟٝ ٠‬س حٌُ‪ ٖٓ ّ٬‬أؿَ حُؼ‪٬‬ؽ! أٓخ ك‪ ٢‬حٌُظخط‪٤‬ذ ‪ٝ‬حُٔيحٍّ‪ ،‬كوي ٓخى حُظِو‪ٝ ٖ٤‬هَ‬ ‫حُزلغ ‪ٝ‬حُظ٘ظ‪ًٔ ،َ٤‬خ ٓخى حٌُزض ‪ٝ‬حُ‪َ٠‬د‪ًٝ ،‬خٕ ٖٓ حُٔؤُ‪ٞ‬ف ك‪ ٢‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُز‪٤‬جخص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪ ،‬إٔ ‪٣‬و‪ ٍٞ‬ح‪َٛ٧‬‬ ‫ُ٘‪٤‬ن حٌُظَّخد اًح ىكؼ‪ٞ‬ح اُ‪ ٚ٤‬حُ‪ٜ‬ز‪ُ":٢‬ي حُِلْ ‪ُ٘ٝ‬خ حُؼظْ"‪ ،‬أ‪ُ ١‬ي إٔ ط‪َ٠‬د كظ‪ ُٞ ٠‬أى‪ًُ ٟ‬ي اُ‪ ٠‬طِٔم حُِلْ‪ ،‬أٓخ‬ ‫حُؼظْ كِ‪ ٖٓ ْ٤‬كوي ًَٔ‪ًٝ .ٙ‬ؤٕ حُ‪ٞ‬حُي ‪ ٞٛ‬حٌُ‪٤ٓ ١‬و‪ ّٞ‬رظِي حُٔ‪ٜٔ‬ش‪ُ ،‬ظٌظَٔ ىحثَس حُؼ٘ق ػِ‪ ٠‬حُطلَ حُٔ​ٌٔ‪!ٖ٤‬‬ ‫‪ٓٝ‬خى ًٌُي ُي‪ ٟ‬رؼ‪ ٞ‬حُظ‪٤‬خٍحص ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش حُٔ‪ٜ‬ظٔش رظَر‪٤‬ش حُ٘ل‪ ّٞ‬ح‪ٓ٫‬ظٔ‪ٞ٤ُِ٘ ّ٬‬م ‪ٝ‬حُظٔخّ ح‪٧‬ػٌحٍ‬ ‫‪ٝ‬حُظؤ‪٬٣ٝ‬ص ُٔخ ‪٣‬و‪ ٕٞٓٞ‬ر‪ً ُٞٝ ،ٚ‬خٕ ‪٘٣‬ط‪ ١ٞ‬ػِ‪ٓ ٠‬وخُلش َٗػ‪٤‬ش ظخ‪َٛ‬س‪ ٖٓٝ .‬حُؼزخٍحص حُٔ٘‪ٍٜٞ‬س ك‪ٌٛ ٢‬ح‬ ‫ه‪ ٖٓ":ُْٜٞ‬هخٍ ُ٘‪٤‬و‪٣ ُْ ُْ :ٚ‬لِق أريحً"! ‪ًٝ‬خٗض ٗظ‪٤‬ـش طِي حُظَر‪٤‬ش طوَ‪٣‬ؾ أؿ‪٤‬خٍ ‪٤ٔ٣‬طَ ػِ‪ٜ٤‬خ حُ‪٤‬ؤّ ‪ٝ‬حُو‪ٞ‬ف‬ ‫‪ٝ‬ح‪٫‬طٌخُ‪٤‬ش ‪ٝ‬حٗظظخٍ حُٔ​ٔخػيس ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ طوي‪ٜٔ٣‬خ‪ .‬أؿ‪٤‬خٍ ‪ ٫‬طلٖٔ حُظؼز‪ َ٤‬ػٖ أكٌخٍ‪ٛ‬خ ‪ٝ‬كخؿخط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬آٍحث‪ٜ‬خ‪ ٫ٝ .‬ط٘ؼَ‬ ‫رٌ‪ٝ‬حط‪ٜ‬خ ‪ٝ‬آٌخٗخط‪ٜ‬خ‪ًٝ .‬خٗض ػخهزش ًَ ًُي حٗليحٍ ٌٓخٗش ح‪ٓ٧‬ش ر‪ ٖ٤‬ح‪ٔ١ٝ ْٓ٧‬غ ح‪٧‬ػيحء ك‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬حٗظ٘خٍ حُظؼخٗق ‪ٝ‬حُظوخطَ‬ ‫ك‪ ٢‬ى‪٣‬خٍ‪ٛ‬خ ػ‪ٟٞ‬خ ً ػٖ حُظَحكْ ‪ٝ‬حُظؼخ‪ٝ ٕٝ‬حُظ٘خ‪ٛ‬ق ‪ٝ‬حُظيحكغ رخُظ‪ ٢ٛ ٢‬أكٖٔ ‪ٝ‬أٍكن‪.‬‬ ‫ُي‪٘٣‬خ ٓ‪ٜ‬طِق (حُل‪ٞ‬حٍ) ‪ٜٓٝ‬طِق (حُـيحٍ) ‪ُٜٔٝ‬خ ى‪ُ٫‬ش ٓ٘ظًَش ػِ‪ ٠‬ى‪ٍٝ‬حٕ حٌُ‪ ّ٬‬ر‪َ١ ٖ٤‬ك‪ٝ ٖ٤‬طَؿ‪٤‬ؼ‪ ٚ‬ر‪ٖ٤‬‬ ‫ٗو‪ ٖ٤ٜ‬أ‪ ٝ‬كَ‪٣‬و‪ِٔٗ ٌُٖ .ٖ٤‬ق ك‪ ٢‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُ٘‪ٝ ٜٙٞ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬خص إٔ حُـيحٍ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ َ٤ٔ٣‬اُ‪ ٠‬حُو‪ٜٓٞ‬ش ك‪ ٢‬حٌُ‪،ّ٬‬‬ ‫ًٔخ ‪٘٣‬ط‪ ١ٞ‬ػِ‪ ٠‬كَ‪ٝ ًَ ٙ‬حكي ٖٓ حُٔظـخىُ‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬ؿِزش ه‪ٝ ٜٚٔ‬اكلخٓ‪ٝ ٚ‬اُِحٓ‪ ٚ‬حُلـش ‪ٝ‬ر‪٤‬خٕ هطج‪ٗٝ .ٚ‬ظ‪٤‬ـش‬ ‫ُ‪ٌٜ‬ح كبٕ ٖٓ حُٔؤُ‪ٞ‬ف إٔ ‪٣‬وغ ه‪ ٍ٬‬حُـيٍ رؼ‪ ٞ‬حُظِْ ‪ٝ‬ح‪٫‬ىػخء ‪ٝ‬حٌُ​ٌد ‪ٝ‬حُظطخ‪ٝ ٍٝ‬حٓظولخف أكي حُٔظـخىُ‪ٖ٤‬‬ ‫خّ َٓ ْٖ ‪َُ ٣‬ـخ ِى ٍُ كِ‪َّ ٢‬‬ ‫‪[ "َ٤‬حُلؾ‪ٖٓٝ ،]8:‬‬ ‫َّللاِ رِ َـ‪ِ َِْ ٤‬ػ ِْ ٍْ َ‪ُٛ ٫ٝ‬ي ً‬ ‫‪ًِ ٫َٝ ٟ‬ظَخ ٍ‬ ‫د ُِٓ٘ ٍ‬ ‫رخ‪٥‬هَ‪ٝ .‬هي هخٍ َّللا –ؿَ ‪ٝ‬ػ‪ َِٖٓ َٝ ":-٬‬حَُّ٘ ِ‬ ‫‪٘ٛ‬خ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ٘‬خ –ٓزلخٗ‪ -ٚ‬اُ‪ ٠‬إٔ ٗـخىٍ حُٔـخىُش حُٔو‪٤‬يس رخ‪٧‬ىد ح‪ ٢ٓ٬ٓ٩‬حَُك‪٤‬غ‪ٝ ،‬حُٔـخىُش رخُلن حُٔخػ‪٤‬ش اُ‪ٚ٤‬؛ ك‪٤‬غ‬ ‫د اِ َّ‪ ٫‬رِخَُّظِ‪ ٢َ ِٛ ٢‬أَكْ َٔ ُٖ"‬ ‫هخٍ‪ٝ":‬ؿخىُ‪ ْٜ‬رخُظ‪ ٢ٛ ٢‬أكٖٔ" [حُ٘لَ‪:‬‬ ‫‪ٝ ،]125‬هخٍ‪ ٫َٝ ":‬طُ َـخ ِىُ​ُ‪ٞ‬ح أَ ْ‪ْ َ​َ ٛ‬حُ ٌِظَخ ِ‬ ‫[حُؼٌ٘ز‪ٞ‬ص‪ ،]46 :‬أٓخ حُل‪ٞ‬حٍ كٔغ ى‪ُ٫‬ظ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬طَىى حُلي‪٣‬غ ر‪ ٖ٤‬حػ٘‪ ٖ٤‬ا‪ ٫‬أٗ‪٣ ٫ ٚ‬لَٔ ‪ٛ‬لش حُو‪ٜٓٞ‬ش ‪ٝ‬اٗٔخ ‪٣‬لَٔ‬ ‫‪ٛ‬لش حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُؼِْ ‪ٝ‬حُل‪ٝ ْٜ‬ح‪٬١٫‬ع‪ .‬إ حُيحكغ ح‪ٓ٧‬خٓ‪ُِٔ ٢‬لخ‪ ٍٝ‬حُـ‪٤‬ي ُ‪ ْ٤‬اه٘خع ٖٓ ‪٣‬لخ‪ ٍٙٝ‬ر‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬ش ٗظَ‪ٙ‬‬ ‫‪ٝ‬ؿؼِ‪٣ ٚ‬وق اُ‪ ٠‬ؿخٗز‪ٝ ،ٚ‬اٗٔخ ىحكؼ‪ ٚ‬ح‪ٓ٧‬خٓ‪ ٢‬إٔ ‪ٓ ١َُ٣‬لخ‪ٓ ٍٙٝ‬خ ‪َ٣ ٫‬ح‪ٝ ،ٙ‬إٔ ‪٣‬ظلَ ٖٓ ٓلخ‪ ٍٙٝ‬أ‪٠٣‬خ ً رؤٕ ‪ٌ٘٣‬ق ُ‪ٚ‬‬ ‫ؿٔ‪ ٝٞ‬أٓ‪َ٣ ٫ ٍٞ‬ح‪ٛ‬خ ‪٣ ٫ٝ‬ؼَك‪ٜ‬خ‪ ،‬إ ً‪ ٖٓ ً٬‬حُٔظلخ‪٣ ٖ٣ٍٝ‬طِذ حُ‪ٟٞٞ‬ف ‪ٓٝ‬ؼَكش حُلن ‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش‪ٗ ٫ٝ .‬ي ك‪ ٢‬إٔ‬ ‫رؼ‪ ٞ‬حُل‪ٞ‬حٍ هي ‪٘٣‬وِذ ػ٘ي ح‪ٗ٫‬لؼخٍ ‪ٝ‬ط‪ٞ‬كَ حػظزخٍحص ٓؼ‪٘٤‬ش اُ‪ ٠‬ؿيٍ ػو‪ٓٝ ْ٤‬و‪٤‬ض‪ًٔ .‬خ إٔ رؼ‪ ٞ‬حُـيٍ هي ‪٣‬ظْٔ‬ ‫رخَُكن ‪ٝ‬حُلٌٔش‪.‬‬ ‫إ حُل‪ٞ‬حٍ ‪٘٣ ٫‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬أِٓ‪ٞ‬رخ ً ٗٔظويٓ‪ ٚ‬ىحهَ ح‪ٝ َٓ٧‬حُٔيحٍّ ٖٓ أؿَ طَر‪٤‬ش حُ‪ٜ‬ـخٍ ‪ٝ‬طؼِ‪ ْٜٔ٤‬كلٔذ‪ٝ ،‬اٗٔخ‬ ‫‪٘٣‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬أِٓ‪ٞ‬د ك‪٤‬خس‪ٞٔ٣ ،‬ى ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬حُٔيٍٓش ‪ٝ‬حُٔ​ٔـي ‪ٓٝ​ٝ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ٝ ّ٬‬ك‪ ٢‬حًَُ٘ش ‪ٝ‬حُٔئٓٔش ‪ٝ‬حُيحثَس‬ ‫حُلٌ‪٤ٓٞ‬ش‪ ..‬إ حُل‪ٞ‬حٍ حُل‪ُِ ١ٞ٤‬ـٔ‪٤‬غ‪ٝ ،‬إ ؿ‪٤‬خر‪ ٚ‬ػٖ ك‪٤‬خط٘خ ٓ‪ٞ‬ف ‪٣‬ئً‪ ١‬حُـٔ‪٤‬غ؛ ‪ًُٝ‬ي ‪ ٕ٧‬حُزي‪٤ٓ َ٣‬ت ؿيحً‪ٞٛٝ ،‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪462‬‬

‫ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ‪ ٌٕٞ٣‬حُو‪ٝ َٜ‬حٌُزض ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ؼِحٍ ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش‪ٝ ،‬حطزخع حُ‪ٝ ٟٜٞ‬ط‪ِٜ‬ذ حٌُ‪ٓٝ ٖٛ‬لي‪ٝ‬ى‪٣‬ش حَُإ‪٣‬ش‪ٝ ،‬اػـخد ًَ ً‪١‬‬ ‫ٍأ‪ ١‬رَأ‪!ٚ٣‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬حُو‪ ٍٞ‬اٗ‪ٌ٣ ٫ ٚ‬خى ‪٣‬وِ‪ ٞ‬ر‪٤‬ض أ‪ٓ ٝ‬ئٓٔش أ‪ٓ ٝ‬يٍٓش ٖٓ ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُل‪ٞ‬حٍ‪ ٌُٖ ،‬حُٔئحٍ ‪ ًَ َٛ :ٞٛ‬ك‪ٞ‬حٍ ‪٣‬ئى‪١‬‬ ‫اُ‪ ٠‬طَر‪٤‬ش ؿ‪٤‬يس؟ ‪ َٛٝ‬أ‪ ١‬ك‪ٞ‬حٍ ‪ٜٔٓ-‬خ ًخٕ‪٣ -‬ؼي ًخك‪٤‬خ ً ٍُِع حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حُو‪ٝ ْ٤‬حُؼخىحص حُـ‪٤‬يس ك‪ٗ ٢‬و‪٤ٜ‬خص حُ‪ٜ‬ـخٍ‬ ‫‪ٝ‬حٌُزخٍ؟ ‪١‬زؼخ ً ‪.٫‬‬ ‫إ حُل‪ٞ‬حٍ حٌُ‪َ٣ ١‬ر‪ ٢‬كؼ‪ ٞٛ ً٬‬حُل‪ٞ‬حٍ حُـ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُؼِٔ‪ٝ ٢‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ٝ ٢‬حُوخثْ ػِ‪ ٠‬أْٓ أه‪٬‬ه‪٤‬ش ؿ‪٤‬يس‪ .‬ك‪٣ ٖ٤‬ظ‪ٞ‬كَ‬ ‫حُل‪ٞ‬حٍ حُـ‪٤‬ي ‪ٝ‬حُٔي‪٣‬ي ‪ٝ‬حُٔ​ٔظَٔ كبٗ‪ُٞ٣ ٚ‬ي‪٣ٝ ،‬وظ‪ ٢٠‬رطَ‪٣‬وش ؿ‪ٓ َ٤‬زخَٗس ػيىحً ٓٔظخُحً ٖٓ ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬حُٔلخ‪ٝ ْ٤ٛ‬حَُإ‪ٟ‬‬ ‫‪ٝ‬حُٔزخىة ‪ٝ‬حُؼخىحص ‪ٝ‬حُِٔ‪ًٞ‬خص حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش ‪ٝ‬حَُحثيس‪.‬‬ ‫‪ٝ‬اًح طٔخءُ٘خ ػٖ حَُ٘‪ ١ٝ‬حُظ‪٣ ٢‬ـذ ط‪ٞ‬كَ‪ٛ‬خ ٖٓ أؿَ ك‪ٞ‬حٍ ٗخؿق ‪ٓٝ‬ؼَٔ أٌٓ٘​٘خ إٔ ٗؼؼَ ػِ‪ ٠‬ح‪٥‬ط‪:٢‬‬ ‫‪ -1‬ح‪ٔ٣٩‬خٕ حُؼٔ‪٤‬ن رؤٕ ٌَُ اٗٔخٕ إٔ ‪٣‬ؼزَ ػٖ ًحط‪ٝ ،ٚ‬إٔ ‪٣‬يحكغ ػٖ ه٘خػخط‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ا‪١‬خٍ حُٔزخىة حٌُزَ‪ ٟ‬حُٔـٔغ ػِ‪ٜ٤‬خ‪،‬‬ ‫‪ٝ‬اطخكش حُلَ‪ٛ‬ش َُِٔء ً‪٣ ٢‬ؼزَ ػٖ ه٘خػخط‪ِٓٝ ٚ‬حؿ‪ ١َٗ ...ٚ‬ؿ‪ ُٞٔ٘ ١َٛٞ‬حُل‪٤‬خس حُؼوِ‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ٚ‬‬ ‫َٓ٘‪ُ٘ ١ٝ‬ؼ‪ ٍٞ‬حُطلَ رٌَحٓظ‪ٝ ٚ‬اٗٔخٗ‪٤‬ظ‪.ٚ‬‬ ‫‪ -2‬كظ‪ٜ٣ ٠‬زق حُل‪ٞ‬حٍ أِٓ‪ٞ‬د ك‪٤‬خس ‪٣‬ـذ إٔ ٗئٖٓ رؤٕ حُ‪ٞ‬حكي ٓ٘خ ٓ‪ٜٔ‬خ رِؾ ٖٓ حُظل‪ َ٤ٜ‬حُؼِٔ‪ٜٔٓٝ ،٢‬خ ًخٗض‬ ‫ػوِ‪٤‬ظ‪ٔٓ ٚ‬ظخُس كبٗ‪ ٚ‬ك‪ٜٗ ٢‬خ‪٣‬ش ح‪ٔ٣ ٫ َٓ٧‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪ٜ٣‬يٍ ا‪ ٫‬ػٖ ٍإ‪٣‬ش ؿخٗز‪٤‬ش ٓلي‪ٝ‬ىس‪ً​ًٝ .‬خء حُـٔخػش أًزَ ٖٓ ً​ًخء‬ ‫حُلَى‪ ٖٓٝ .‬ه‪ ٍ٬‬حُل‪ٞ‬حٍ ٗٔظط‪٤‬غ ٓؼَكش ٍأ‪ ١‬حُـٔخػخص ‪ٝ‬حُٔـٔ‪ٞ‬ػخص‪ٝ ،‬ح‪ٓ٫‬ظلخىس ٖٓ أًزَ هيٍ ٌٖٓٔ ٖٓ ح‪ٍ٥‬حء‪.‬‬ ‫‪ ٖٓ -3‬حُٔ‪- ْٜ‬كظ‪ٜ٣ ٠‬زق حُل‪ٞ‬حٍ أِٓ‪ٞ‬د ك‪٤‬خس‪ -‬إٔ ٗ‪ ٖ١ٞ‬أٗلٔ٘خ ُوز‪ ٍٞ‬حُ٘وي‪ .‬كوي ‪ٞ٣‬ؿ‪ ٚ‬حُظِٔ‪ ٌ٤‬ك‪ ٢‬حُٔيٍٓش أػ٘خء‬ ‫حُل‪ٞ‬حٍ حٗظوخىحً ‪ِٞٓ٧‬د حُظيٍ‪ ،ْ٣‬أ‪٘٣ ٝ‬ظوي ػيّ ًلخ‪٣‬ش حٓظويحّ حُٔيٍّ ُ‪ٓٞ‬خثَ ح‪٠٣٩‬خف‪ًٌُٝ .‬ي ‪٣‬ظؼَ‪ ٝ‬ح‪٧‬ر‪ٞ‬حٕ ك‪٢‬‬ ‫ح‪َٓ٧‬س اُ‪٢ٗ ٠‬ء ٖٓ ح‪٫‬ػظَح‪ٝ ٝ‬حَُٔحؿؼش ك‪ٓ ٍٞ‬ـَٔ هَحٍحط‪ٜٔ‬خ ك‪ ٢‬اىحٍس ٗئ‪ ٕٝ‬ح‪َٓ٧‬س ‪ٓٝ‬ؼخُـش ٌٓ٘‪٬‬ط‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ك‪ٗ ٖ٤‬لوي ٍ‪ٝ‬ف حُظٔخٓق ‪ٝ‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش حٌُ‪٤٘ٛ‬ش حُٔطِ‪ٞ‬رش ٌُُي كبٗ٘خ ٓ٘​٘ظَ اُ‪ ٠‬حُل‪ٞ‬حٍ ػِ‪ ٠‬أٗ‪ ٚ‬رخد ‪ٓ٩‬خءس ح‪٧‬ىد ٖٓ‬ ‫هزَ حُ‪ٜ‬ـ‪ٓ َ٤‬غ حٌُز‪ ٌٕٞ٤ٓٝ ،َ٤‬حُزي‪ َ٣‬آٌٗحى ‪ ٞٛ‬حُظؼٔق ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظزيحى‪.‬‬ ‫ك‪ٗ ٖ٤‬لخ‪ ٍٝ‬ح‪١٧‬لخٍ ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص ‪ٝ‬حُٔيحٍّ‪ٝ ،‬ك‪ٗ ٖ٤‬ؼظٔي أِٓ‪ٞ‬د حُل‪ٞ‬حٍ ك‪ٓ ٢‬ـخُٔ٘خ ‪ٝ‬اىحٍحط٘خ ‪ٓٝ‬ئٓٔخط٘خ ٗلَُ‬ ‫ػيىحً ‪ ٫‬رؤّ ر‪ ٖٓ ٚ‬حُ٘ـخكخص حُظَر‪٣ٞ‬ش ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُلٌَ‪ٝ ١‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي حُؼوِ‪ٝ ،٢‬أ‪٠٣‬خ ً ػِ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ؼ‪٤‬ي ح‪٫‬ؿظٔخػ‪.٢‬‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُل‪ٞ‬حٍ حُ٘خؿق ‪ٝ‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػ‪ٝ ٢‬حُٔ​ٔظَٔ ٗظٌٖٔ ٖٓ ط٘ٔ‪٤‬ش حُلْ حُ٘وي‪ُ ١‬ي‪ ٟ‬ح‪١٧‬لخٍ ك‪ ٢‬حُز‪ٞ٤‬ص ‪ٝ‬حُٔيحٍّ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حُلو‪٤‬وش إٔ ٓخ ‪٣‬ظْ ٖٓ َٓحؿؼخص ‪ٓٝ‬ـخى‪٫‬ص ر‪ ٖ٤‬حُٔظلخ‪٣ ٖ٣ٍٝ‬ؼي ‪ِ٤ٓٝ‬ش ٓؼخُ‪٤‬ش ُِ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ٌٛ ٠‬ح حُـَ‪.ٝ‬‬ ‫‪٣ ٫‬ؼ٘‪ ٢‬حُ٘وي حًظ٘خف حُِٔز‪٤‬خص كلٔذ‪ ،‬رَ ‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬حًظ٘خف حُِٔز‪٤‬خص ‪ٝ‬حًظ٘خف ٓٔخكخص حُو‪ٝ َ٤‬حُلن ‪ٝ‬حُـٔخٍ ك‪٢‬‬ ‫ح‪٧‬ه‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬حُٔ‪ٞ‬حهق ‪ٝ‬حُؼ‪٬‬هخص ‪ٝ‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪.‬‬ ‫ك‪ٔ​ٔ٣ ٖ٤‬غ ح‪١٧‬لخٍ ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬خص ٗظَ ٓظزخ‪٘٣‬ش ‪ٓٝ‬ظؼيىس ك‪ ٢‬حُٔ‪ٟٞٞ‬ػخص ‪ٝ‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُٔطَ‪ٝ‬كش ُِ٘وخٕ‪ ،‬كبٗ‪ ٚ‬ط٘ٔ‪ُ ٞ‬ي‪ْٜ٣‬‬ ‫حُويٍس ػِ‪ ٠‬حُٔوخٍٗش‪ٝ ،‬حُٔوخٍٗش –ًٔخ ‪٣‬و‪ ٢ٛ -ُٕٞٞ‬أّ حُؼِ‪ ٖٓٝ .ّٞ‬ه‪ ٞٔٗ ٍ٬‬حُٔوخٍٗش طظٌَ٘ ٍكخرش ػوِ‪٤‬ش ؿي‪٣‬يس ‪٫‬‬ ‫‪ ٌٖٔ٣‬رِ‪ٞ‬ؿ‪ٜ‬خ ػٖ ؿ‪ ٌٙٛ َ٤‬حُٔز‪.َ٤‬‬ ‫ك‪ٗ ٖ٤‬ي‪ َ٣‬ك‪ٞ‬حٍط٘خ ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬ؿ‪٤‬ي كبٗ٘خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُلِ‪ ٍٞ‬حُ‪ٓٞ‬ط‪ٝ ٠‬ح‪ٍ٥‬حء حُٔؼ َّيُش ‪ٝ‬حُِٔولش ٗ٘‪٤‬غ ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ حَُإ‪ٟ‬‬ ‫حُٔظيٍؿش‪ًٔ ،‬خ ٗ٘‪٤‬غ حُوخرِ‪٤‬ش حُؼوِ‪٤‬ش ‪٩‬ىٍحى ٓخ ك‪ ٢‬ح‪٤ٗ٧‬خء ٖٓ ٗٔز‪٤‬ش‪ٝ .‬أػظوي إٔ طول‪٤‬ق ح‪٫‬كظوخٕ ‪ٝ‬حُظ‪ٞ‬طَ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٢‬‬ ‫‪ًٌُٝ‬ي طول‪٤‬ق حُظ‪ٞ‬طَ حُٔخثي ك‪ ٢‬ػ‪٬‬هخط٘خ ٓغ حُٔ٘خكٔ‪ٝ ٖ٤‬حُو‪ ّٜٞ‬ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُي‪٣– ٢ُٝ‬ظطِذ إٔ ٗئْٓ ك‪٢‬‬ ‫ٗل‪ٝ ّٞ‬ػو‪ ٍٞ‬حُ‪ٜ‬ـخٍ ‪ٝ‬حٌُزخٍ إٔ حُو‪ َ٤‬ك‪ ٢‬حُ٘خّ‪ًٌُٝ ،‬ي حَُ٘ ُ‪ٓ ْ٤‬طِوخً؛ ك‪٤‬غ ُْ ‪٣‬ـؼَ َّللا –ؿَ ػ٘خإ‪ -ٙ‬حُل‪٠‬خثَ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪463‬‬

‫كٌَحً ػِ‪ ٠‬أٓش أ‪ ٝ‬ؿ‪ َ٤‬أ‪ٓ ٝ‬ـظٔغ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٣ ُْ ٚ‬ـؼَ حًَُحثَ ًٌُي‪٣ٝ .‬ظطِذ ًٌُي إٔ ٗئْٓ ك‪ ٢‬ح‪ًٛ٧‬خٕ إٔ ‪٘ٛ‬خى‬ ‫‪ٝ‬حؿزخ ً ى‪ٝ ٕٝ‬حؿذ ‪ٝ‬كَحٓخ ً ى‪ ٕٝ‬كَحّ ‪ٝ‬أً‪ ٟ‬ى‪ ٕٝ‬أً‪ٗٝ ٟ‬ـخكخ ً ى‪ٗ ٕٝ‬ـخف ‪ٝ‬اهلخهخ ً ى‪ ٕٝ‬اهلخم‪ٝ ...‬أػظوي أٗ‪ ٚ‬ك‪ُٓ ٢‬خٕ‬ ‫ٗي‪٣‬ي حُظؼو‪٤‬ي ‪ًٝ‬ؼ‪ َ٤‬حُـٔ‪ ٝٞ‬رخص ح‪١٧‬لخٍ –ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ ٞ‬أه‪ -ٚ‬رلخؿش اُ‪ ٠‬طَر‪٤‬ش ط٘ٔ‪ُ ٢‬ي‪ ْٜ٣‬كو‪ ٚ‬حُٔ‪ٞ‬حُٗخص‪ٌٛٝ ،‬ح‬ ‫حُلو‪٣ ٚ‬و‪ ّٞ‬ػِ‪ ٠‬ػيى ٖٓ حُٔزخىة حُٔ‪ٜٔ‬ش‪ٜ٘ٓ ،‬خ‪:‬‬ ‫ ٌَُ ٗ‪٢‬ء ػٖٔ‪ٌٛٝ ،‬ح حُؼٖٔ هي ‪ٝ ٌٕٞ٣‬هظخً‪ٝ ،‬هي ‪ ٌٕٞ٣‬ؿ‪ٜ‬يحً‪ٝ ،‬هي ‪ٓ ٌٕٞ٣‬خ‪ٝ ،ً٫‬هي ‪ٓ ٌٕٞ٣‬لزخ ً ٓٔخ ُي‪ ٟ‬حَُٔء ٖٓ‬‫ٍ‪٤ٛ‬ي ح‪ُ٫‬ظِحّ أ‪ ٝ‬حٌَُحٓش أ‪ ٝ‬حُٔ​ٔؼش‪...‬‬ ‫ٗل‪ٞ‬ص ه‪َ٤‬حً أ‪ٛ‬ـَ ٖٓ‬ ‫ ٖٓ طِي حُٔزخىة أ‪٠٣‬خ ً ‪ٍَٟٝ‬س حُؼَٔ ػِ‪ ٠‬طلو‪٤‬ن ه‪ َ٤‬حُو‪ٝ ،ٖ٣َ٤‬ىكغ َٗ حَُ٘‪ ،ٖ٣‬كوي ِّ‬‫أؿَ حُل‪ ٍٜٞ‬ػِ‪ ٠‬ه‪ َ٤‬أًزَ‪ٝ .‬هي ٗيكغ َٗحً أًزَ رخُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ َٗ ٢‬أ‪ٛ‬ـَ‪ٝ .‬هي ٗلظَٔ حُ‪ ٍَ٠‬ح‪ٛ٧‬ـَ ٖٓ أؿَ‬ ‫طلخٗ‪ ٢‬حُ‪ٞ‬ه‪ٞ‬ع ك‪ ٍَٟ ٢‬أًزَ‪.‬‬ ‫ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُل‪ٞ‬حٍ ر‪ٛٞ‬ل‪ٛ ٚ‬زـش ػخٓش ُ‪٬‬ط‪ٜ‬خٍ ‪ٝ‬حُٔؼخ‪٘٣‬ش ٗظزخىٍ ٍٓخُش ػظ‪ٔ٤‬ش هخثٔش ػِ‪ٗ ٠‬لٔ‪٤‬ش حَُهخء ‪ٝ‬ػوِ‪٤‬ش‬ ‫حُٔؼش‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪ٞ٣‬هٖ حُـٔ‪٤‬غ إٔ ك‪ ٢‬آٌخٕ حَُٔء طلو‪٤‬ن ًحط‪ٝ ،ٚ‬حُ‪ ٍٞٛٞ‬اُ‪ ٠‬أ‪ٛ‬يحك‪ٝ ٚ‬رِ‪ٍٞ‬س آٍحث‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬حَُؿْ ٖٓ اطخكظ‪ٚ‬‬ ‫حُلَ‪ٛ‬ش ُ‪٦‬هَ‪ ٖ٣‬رؤٕ ‪٘٣‬وي‪٣ٝ ٙٝ‬ـخىُ‪٣ٝ ،ٙٞ‬ؼظَ‪ٟٞ‬ح ػِ‪ ٠‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ ‪٣‬و‪ٝ .ٍٞ‬ػِ‪ ٠‬حُؼٌْ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح كبٗ‪ ٚ‬ك‪٘٣ ٖ٤‬ؼيّ أ‪ٝ‬‬ ‫‪٠٣‬ؼق حُل‪ٞ‬حٍ ك‪ٓ ٢‬ئٓٔش أ‪ ٝ‬أَٓس أ‪ٓ ٝ‬يٍٓش‪ ...‬كبٕ ًَ ‪ٝ‬حكي ٖٓ حٌُ‪٣ ٖ٣‬ؼ‪ ٕٞ٘٤‬ك‪ ٢‬طِي حُٔلخ‪٘٣ ٖٟ‬ؼَ رخُؼ‪ُٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُ‪٤٠‬ن ‪ٝ‬هِش حُلَ‪ٞٔ٣ٝ ،ٙ‬ى حػظوخى رؤٕ طو ُّيّ ك‪ٗٝ ٕ٬‬ـخك‪٣ ٫ ٚ‬ظْ ا‪ ٫‬ػِ‪ ٠‬كٔخد ح‪٥‬هَ‪ًٔ ،ٖ٣‬خ إٔ ٗـخف أ‪ٝ ١‬حكي‬ ‫ٖٓ ح‪٧‬هَحٕ ‪ٝ‬حُِٓ‪٬‬ء ‪٣ ٫‬ظْ ا‪ ٫‬اًح ط‪ٝ ٍَ٠‬طَحؿغ! ‪ٌٛٝ‬ح رٔزذ ٓ‪٤‬طَس كِٔلش هل‪٤‬ش ط‪ٞ‬ك‪ُِ٘ ٢‬خّ رؤٗ‪ ْ٤ُ ٚ‬ك‪٢‬‬ ‫ح‪ ٖٓ ٍٝ٧‬حُو‪ٓ َ٤‬خ ‪ٌ٣‬ل‪ٓ٩ ٢‬ؼخى حُـٔ‪٤‬غ‪ ،‬كظٔ‪٤‬طَ ػوِ‪٤‬ش حُ٘ق كظ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ح‪٧‬كٌخٍ ‪ٝ‬ح‪ٍ٥‬حء‪ ،‬كخ‪ٓ ٍٞٓ٧‬لٔ‪ٓٞ‬ش‪ ،‬كبٓخ إٔ‬ ‫‪ ٌٕٞ٣‬حُلن ٓؼ‪ ٢‬أ‪ٓ ٝ‬ؼي‪ٝ .‬آخ إٔ أً‪ ٕٞ‬أٗخ ػِ‪ ٠‬حُطَ‪٣‬ن حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق‪ٝ ،‬آخ إٔ طٌ‪ ٕٞ‬أٗض‪ ،‬ك‪٤‬غ ‪٣ ٫‬ظ‪ٞ‬كَ ُي‪٘٣‬خ ‪٣َ١‬ن‬ ‫ػخُغ!‬ ‫أٓخ ك‪ٞٔ٣ ٖ٤‬ى حُل‪ٞ‬حٍ كٔ‪٤‬يٍى حُ٘خّ ‪ ُٞٝ-‬رطَ‪٣‬وش ؿ‪ٝ َ٤‬ح‪ٟ‬لش‪ -‬إٔ ‪٘ٛ‬خى ىحثٔخ ً ‪٣َ١‬وخ ً ػخُؼخ ً ‪ٝ‬كٌَس ٓؼيُش‪ ،‬ك‪٤‬غ اٗ‪ٚ‬‬ ‫ٓخ حكظي ٓل‪ ّٜٞ‬رٔل‪٘ٓ ّٜٞ‬خه‪ ٞ‬ا‪ ٫‬أٌٖٓ إٔ ‪٣‬ظ‪ُٞ‬ي ػٖ ‪ ٖ٣ٌٛ‬حُٔل‪ٓ ٖ٤ٜٓٞ‬ل‪ ّٜٞ‬ػخُغ‪ ٞٛ ،‬أٍه‪ٜٔ٘ٓ ٠‬خ ‪ ٚٗ٧‬ػَٔس َُإ‪٣‬ش‬ ‫ٓ٘ظًَش‪ٗٝ ،‬ظ‪٤‬ـش ُظ‪٬‬هق حُؼو‪ ٍٞ‬حُلٌس‪.‬‬ ‫‪ُ٘ٝ‬ظؤَٓ ك‪ ٢‬ه‪َّ ٍٞ‬للا –ؿَ ‪ٝ‬ػ‪":-٬‬حُ٘‪٤‬طخٕ ‪٣‬ؼيًْ حُلوَ ‪٣ٝ‬ؤًَْٓ رخُلل٘خء ‪َّٝ‬للا ‪٣‬ؼيًْ ٓـلَس ٓ٘‪ٝ ٚ‬ك‪َّٝ ً٬٠‬للا ‪ٝ‬حٓغ‬ ‫ػِ‪."ْ٤‬‬ ‫اٗ٘خ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬حُل‪ٞ‬حٍ ٌٗظ٘ق حُو‪ٞ‬حْٓ حُٔ٘ظًَش‪ٗٝ ،‬ـي إٔ حٌُ‪٣ ١‬وق ك‪ ٢‬أه‪ ٠ٜ‬حُ‪٣ ٖ٤ٔ٤‬ظ‪ٞ‬ح‪ َٛ‬ػِ‪ٗ ٠‬ل‪ٓ ٞ‬خ ٓغ حٌُ‪١‬‬ ‫‪٣‬وق ك‪ ٢‬أه‪ ٠ٜ‬حُ‪ٔ٤‬خٍ؛ ‪ ٕ٧‬حُل‪ٞ‬حٍ ‪٣‬ظطِذ رطز‪٤‬ؼظ‪ ٚ‬رِ‪ٍٞ‬س ه‪ٞ‬حػي ؿي‪٣‬يس ‪ٝ‬حًظ٘خف أٍ‪٤ٟ‬خص ُْ ‪ٔ٣‬زن ُ٘خ ػ‪ٜ‬ي ر‪ٜ‬خ‪ .‬إ‬ ‫حُل‪ٞ‬حٍ رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬حٌُزخٍ أٗز‪ ٚ‬رخُِؼذ رخُ٘ٔزش اُ‪ ٠‬حُ‪ٜ‬ـخٍ‪ ُٞٝ ،‬أٗي أػط‪٤‬ض ٓـٔ‪ٞ‬ػش ٖٓ ح‪١٧‬لخٍ ىٍحؿش –ٓؼ‪-ً٬‬‬ ‫ُ‪ِ٤‬ؼز‪ٞ‬ح ػِ‪ٜ٤‬خ كبٗي ٓظـي أٗ‪ ْٜ‬ه‪ ٍ٬‬ىهخثن ط‪ِٞٛٞ‬ح اُ‪ ٠‬رِ‪ٍٞ‬س هخػيس ُظيح‪ُٜٝ‬خ ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظٔظخع ر‪ٜ‬خ‪ٌ​ٌٛٝ ،‬ح ٗلٖ حٌُزخٍ كبٗ٘خ‬ ‫ك‪ ٢‬ك‪ٞ‬حٍٗخ حُٔظ‪ٞ‬ح‪ٓ َٛ‬غ رؼ‪٘٠‬خ ‪ٓٝ‬غ أَٓٗخ ‪ٝ‬أ‪١‬لخُ٘خ ٗٔظط‪٤‬غ رِ‪ٍٞ‬س حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُٔزخىة ‪ٝ‬ح‪٧‬ىر‪٤‬خص ‪ٝ‬حَُِٓ‪٣‬خص حُظ‪٢‬‬ ‫طـٔغ ر‪٘​٘٤‬خ‪ٝ ،‬طوَر٘خ ٖٓ رؼ‪٘٠‬خ‪.‬‬ ‫إ حُل‪ٞ‬حٍ ‪٣‬لـْ حُو‪٬‬ف ك‪ ٢‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ ح‪ٞٓ َ٣ِ٣ٝ ،ٍٞٓ٧‬ء حُل‪ٞٓٝ ْٜ‬ء حُظوي‪ٞٓٝ َ٣‬ء حُظٖ حٌُ‪ٞٔ٣ ١‬ى ك‪ ٢‬كخ‪٫‬ص‬ ‫حُظيحرَ ‪ٝ‬حُظـخك‪ٌٛٝ .٢‬ح ‪ٜٔ٣‬ي حُطَ‪٣‬ن ُِظؼخ‪ٝ ٕٝ‬حُظؼخ‪ٟ‬ي ‪ٝ‬حُؼَٔ ٓؼخ ً ‪ًٝ‬ؤٗ٘خ كَ‪٣‬ن ‪ٝ‬حكي‪.‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬ري ‪٘ٛ‬خ إٔ أٗ‪ َ٤‬اُ‪ٗ ٠‬وطش ٓ‪ٜٔ‬ش‪ ٢ٛٝ ،‬إٔ حُل‪ٞ‬حٍ ‪ُ٘٣‬ؼٖ ك‪َٗ ٖٔ٤‬ر‪ٗٝ ْٜ٤‬ؼِٔ‪ ْٜ‬حُ٘‪٤ٜ‬ش ُطَف ح‪ٓ٧‬جِش‪ ،‬ك‪٤‬غ اٗ‪ٚ‬‬ ‫رطز‪٤‬ؼظ‪٣ ٚ‬ظ‪ٓ ٖٔ٠‬خ ‪٣ ٫‬ل‪ ٖٓ ٠ٜ‬ح‪ٓ٧‬جِش‪ ،‬إ حُٔلخ‪ٔ٣ ٍٝ‬ظل‪ٓ ٖٓ ْٜ‬لخ‪ ٍٙٝ‬ػٖ رؼ‪ ٞ‬حُـ‪ٞ‬حٓ‪٣ٝ ،ٞ‬طِذ ٓ٘‪ ٚ‬حُيُ‪َ٤‬‬ ‫ػِ‪ ٠‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ ‪ٍٞ٣‬ى‪ ٖٓ ٙ‬أه‪ٞ‬حٍ ‪ٝ‬آٍحء ‪ٔٓٝ‬خثَ‪ًٔ ،‬خ أٗ‪ًٌُ ٚ‬ي ‪٣‬ؼظَ‪ ٖٓ ٝ‬ه‪ ٍ٬‬ح‪ٓ٧‬جِش ػِ‪ ٠‬رؼ‪ٓ ٞ‬خ ‪٣‬و‪ُٚٞ‬‬ ‫ٓلخ‪ٌٛٝ ...ٍٙٝ‬ح ًِ‪ َٕٔ٣ ٚ‬ح‪١٧‬لخٍ ‪ٝ‬حُ٘خٗجش ‪ٝ‬حُ٘زخد ‪ٝ‬حٌُزخٍ ػِ‪ ٠‬إٔ ‪٣‬ل‪ٞ٠‬ح رٔخ ك‪ ٢‬أٗلٔ‪ٝ ،ْٜ‬إٔ ‪ٔ٣‬ؤُ‪ٞ‬ح ػٖ ح‪٤ٗ٧‬خء‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪464‬‬

‫ؿ‪ َ٤‬حُٔ٘طو‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿ‪ َ٤‬حُٔ​ٔظٔخؿش ٓٔخ ‪ٔ​ٔ٣ٝ َٕٝ٣‬ؼ‪ٝ .ٕٞ‬حُلو‪٤‬وش إٔ ًؼ‪َ٤‬حً ٖٓ ‪٘٣‬خر‪٤‬غ حُلٌٔش ‪٣‬ظلـَ‪ًٝ ،‬ؼ‪َ٤‬حً ٖٓ‬ ‫َٗحٍحص ح‪٩‬ريحع ‪ٝ‬ح‪٫‬رظٌخٍ ‪٘٣‬ويف ‪٣ٝ‬ظ‪ٛٞ‬ؾ ٖٓ ه‪ ٍ٬‬ح‪ٓ٧‬جِش حُظ‪٣ ٢‬طَك‪ٜ‬خ حُ٘خر‪ٝ ٕٜٞ‬حُٔخثَ‪ ٕٝ‬ك‪ ٢‬ىٍ‪ٝ‬د حُ٘ـخف‬ ‫‪ٝ‬حُظل‪ٞ‬م‪.‬‬ ‫إ ‪٣َ١‬ن حُل‪ٞ‬حٍ ‪٣َ١ ٞٛ‬ن حُٔ​ٔظوزَ ‪٣َ١ ٞٛٝ‬ن حُ٘‪٣َ١ٝ ٜٝٞ‬ن حُل‪ ْٜ‬حُؼٔ‪٤‬ن ‪ٝ‬حَُإ‪٣‬ش حُؼخهزش‪ًٔ ،‬خ أٗ‪٣َ١ ٚ‬ن‬ ‫حُظآه‪ٝ ٢‬حُظؼخ‪ٝ ،ٕٝ‬اًح ُْ ِٗٔي ‪ٌٛ‬ح حُطَ‪٣‬ن‪ ،‬كوي ‪ ٌٕٞ٣‬حُطَ‪٣‬ن حٌُ‪٣َ١ ٞٛ ٌِٚٔٗ ١‬ن حُظزخؿ‪ٝ ٞ‬حُظـخك‪ٝ ٢‬حُظؼخٗق‬ ‫‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ـ‪٬‬م ‪ٞٓٝ‬ء حُل‪ٌٛٝ ،ْٜ‬ح ٓخ ‪٣ ٫‬ظ٘خٓذ ٓغ حَُإ‪٣‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ُِٔ​ٔظوزَ‪ًٔ ،‬خ ‪٣ ٫‬ظ٘خٓذ ٓغ ح‪٧‬ىر‪٤‬خص ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش ك‪٢‬‬ ‫حُؼ‪٬‬هخص ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪َّٝ‬للا ٖٓ ‪ٍٝ‬حء حُو‪ٜ‬ي‪.‬‬ ‫ًخطذ حُٔوخٍ‪ :‬ى‪ .‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬ ‫حُٔ‪ٜ‬يٍ‪ٞٓ :‬هغ حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪465‬‬

‫‪- 158‬المناخ األسري السلٌم وسِ ماته‬ ‫ٖٓ كٌٔش َّللا ـ ػِ ‪ٝ‬ؿَ ـ أٗ‪ ٚ‬ؿزَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ ػِ‪ ٠‬كخؿخص ٗلٔ‪٤‬ش طٔخػي‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬حُزوخء‪ٝ ،‬طلٔ‪ ٖٓ ٚ٤‬حُ‪٬ٜ‬ى‪٣ٝ ،‬ظؼي‪ٟ‬‬ ‫ى‪ٍٛٝ‬خ ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س اُ‪ ٠‬حُلٔخ‪٣‬ش ٖٓ ح‪ٗ٫‬لَحف ‪ٝ‬حُ‪٤٠‬خع‪.‬‬ ‫‪ ٌٙٛٝ‬حُلخؿخص هي طٌ‪ ٕٞ‬ظخ‪َٛ‬س ‪ٓٝ‬ؼِ‪ٓٞ‬ش ُِـٔ‪٤‬غ‪ٓ ،‬ؼَ‪ :‬حُلخؿش اُ‪ ٠‬حُـٌحء أ‪ ٝ‬حُلخؿش اُ‪ ٠‬حُ٘‪ٗٝ ّٞ‬ل‪ًُ ٞ‬ي؛ ا‪ ٫‬إٔ‬ ‫حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُلخؿخص حُ٘لٔ‪٤‬ش حُٔئػَس ك‪ ٢‬ك‪٤‬خس ح‪ٔٗ٩‬خٕ ‪ ٫‬طٌ‪ٓ ٕٞ‬ؼِ‪ٓٞ‬ش ا‪ُِٔ ٫‬ظو‪ٔٓ ٜٚ‬خ ‪٣‬ؼظْ ى‪ ٍٙٝ‬ك‪ ٢‬حُ٘لغ حُؼخّ‬ ‫ْظْ ًٌُي حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش حُ‪ٞ‬حهؼش ػِ‪ً ٠‬خ‪٘ٓ ًَ َٛ‬خ ك‪ ٢‬طؼو‪٤‬ق حٌُحص ‪ٍٝ‬كغ ٓٔظ‪ٞ‬ح‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬حُٔـخ‪٫‬ص‬ ‫‪ٝ‬هيٓش حُٔـظٔغ‪ُ٣ٝ ،‬ؼ ِ‬ ‫حُٔئػَس ك‪َ٤ٔٓ ٢‬ط‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس‪.‬‬ ‫‪ٍ ٖٓٝ‬كٔش َّللا رؼزخى‪ ٙ‬إٔ ؿؼَ رؼ‪ ٞ‬حُِٔ‪٤ًٞ‬خص ‪ٝ‬حُؼخىحص ح‪ٔٗ٩‬خٗ‪٤‬ش هخىٓش ‪٫‬كظ‪٤‬خؿخص ًؼ‪َ٤‬س ‪ٓٝ‬ظؼيىس ك‪ٝ ٢‬هض‬ ‫‪ٝ‬حكي‪ ،‬رَ ٖٓ ٍكٔظ‪ ٚ‬إٔ ؿؼَ ‪ ٌٙٛ‬حُلخؿخص ٓظيحهِش ‪٘٣ٝ‬زغ رؼ‪ٜ٠‬خ رؼ‪٠‬خ ً‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُطزخع حُزَ٘‪٣‬ش حُٔ٘زؼش ‪٫‬كظ‪٤‬خؿخص ٗلٔ‪٤‬ش ٓظؼيىس‪ :‬ح‪َٓ٧‬س؛ ك‪ٓ ٢ٜ‬ـٌ‪٣‬ش ُلخؿش ح‪٧‬ر‪ٞ‬س ‪ٝ‬ح‪ٓٞٓ٧‬ش ‪ٝ‬حُلذ ‪ٝ‬حُل٘خٕ‬ ‫‪ٝ‬حُـْ٘ رخُ٘ٔزش ُِ​ِ‪ٝ‬ؿ‪ٝ ،ٖ٤‬حُوزَس ‪ٝ‬حُظوي‪ٝ َ٣‬حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش ‪ٝ‬حُِٔطش حُ‪٠‬خرطش ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬ظٔخء ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ـخُ؛ اُ‪ ٠‬آهَ حُوخثٔش ٖٓ‬ ‫حُلخؿخص‪ٛ ْ٤ُٝ .‬يك٘خ ٖٓ ‪ٌٛ‬ح حُٔوخٍ طل‪ِٜ٤ٜ‬خ ‪ٝ‬ر‪٤‬خٕ ً‪٤‬ل‪٤‬ش اٗزخػ‪ٜ‬خ‪ ،‬رَ حُ‪ٜ‬يف ر‪٤‬خٕ حُٔ​ٔخص ح‪٣َٓ٧‬ش حُٔؼ‪٘٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔلووش ُِي‪ ٍٝ‬ح‪ ١َٓ٧‬حُلؼخٍ‪.‬‬ ‫‪ُٝ‬ؼِ٘خ ًٌَٗ طِي حُٔ​ٔخص ػِ‪ٗ ٌَٗ ٠‬وخ‪ ١‬ك‪ٌ٤‬ــ‪ ٕٞ‬أ‪ٟٝ‬ـق َُِٔحى ‪ٝ‬أه‪ٜ‬ـــَ ُِٔوخٍ‪٣ ٫ٝ ،‬ؼ٘‪ ٢‬طَط‪٤‬ذ حُٔ​ٔخص طَِٔٔ‬ ‫ح‪٤ٔٛ٧‬ش‪ ،‬رَ ًَ حُٔ​ٔخص ٓ‪ٜٔ‬ش‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬حكَ‪ٛ‬خ ٓظٌخِٓش ‪٣‬ؼط‪٘٤‬خ حُٔ٘خم ح‪ ١َٓ٧‬حُِٔ‪ٝ ،ْ٤‬رلٔذ حُ٘و‪ ٚ‬ك‪ٜ٤‬خ ‪٣‬ل‪ َٜ‬حُوَِ‬ ‫ك‪٘ٓ ٢‬خم ح‪َٓ٧‬س‪:‬‬ ‫■ حُٔ​ٔش ح‪ :٠ُٝ٧‬طظْٔ ػِٔ‪٤‬ش حُظؤى‪٣‬ذ ‪ٝ‬حُظَر‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُٔ٘خم ح‪ ١َٓ٧‬حُِٔ‪ ْ٤‬رخ‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش‪:‬‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬حٗذ ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ‪٘ٛ‬خ ٓظؼيىس‪ًُ ٖٓٝ ،‬ي‪:‬‬ ‫‪ - 1‬حُلذ ‪ٝ‬حُوز‪ ٍٞ‬ؿ‪ َ٤‬حَُٔ٘‪:١ٝ‬‬ ‫أهَؽ حُ٘‪٤‬وخٕ ػٖ أر‪َ٣َٛ ٢‬س ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ ٚ‬ـ هخٍ‪ :‬هَز َ​ََّ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬حُلٖٔ رٖ ػِ‪ ٢‬ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا‬ ‫ػ٘‪ٜٔ‬خ ـ كوخٍ ح‪٧‬هَع رٖ كخرْ‪ :‬إ ُ‪ ٢‬ػَ٘س ٖٓ حُ‪ُٞ‬ي ٓخ هزَِّض ٓ٘‪ ْٜ‬أكـيحً‪ .‬كوخٍ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪: - ِْٓٝ ٚ٤‬‬ ‫«ٖٓ ‪َ٣ ٫‬كْ ‪َُ٣ ٫‬كْ»‪.‬‬ ‫حُظوز‪ٓ َ٤‬خ ‪ ٞٛ‬ا‪ٓ ٫‬ئَٗ ٖٓ ٓئَٗحص حُلذ ‪ٝ‬حَُكٔش ٖٓ حُ‪ٞ‬حُي ُ‪ُٞ‬ي‪ٝ ،ٙ‬ى‪٫‬ثَ ‪ ٌٙٛ‬حُٔلزش ًؼ‪َ٤‬س ‪ٓٝ‬ظؼيىس‪ٝ ،‬ح‪َٛ٧‬‬ ‫ظ‪ٍٜٛٞ‬خ ٖٓ حُ‪ٞ‬حُي ُ‪ُٞ‬ي‪ٓٝ ٙ‬ؼَكش حُ‪ُٞ‬ي ُ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حُزؼي ػٖ ‪ٟٝ‬غ حَُ٘‪ٝ ١ٝ‬حُٔوخ‪ُ٘ٔ ْ٤٣‬ق ‪ ٌٙٛ‬حُٔلزش ُِ‪ُٞ‬ي‪ٝ .‬حَُ٘‪١‬‬ ‫حُ‪ٞ‬ك‪٤‬ي حٌُ‪ ٖٓ ١‬حُٔ​ٌٖٔ ىه‪ ُٚٞ‬ك‪ٌٛ ٢‬ح ح‪ ٞٛ َٓ٧‬حُوَد ‪ٝ‬حُزؼي ػٖ ح‪ ّ٬ٓ٩‬أ‪ ٝ‬حُطخػش ًٔخ ك‪ ٢‬ػو‪٤‬يس حُ‪٫ٞ‬ء ‪ٝ‬حُزَحء؛‬ ‫ك‪ٌٜ‬ح حُٔو‪٤‬خّ ‪٣‬يهَ ك‪ ٚ٤‬ؿٔ‪٤‬غ حُوِن ٓ‪ٞ‬حء ًخٗ‪ٞ‬ح ٖٓ ح‪٧‬هخٍد أ‪ ٝ‬ح‪٧‬رخػي؛ ‪ُٝ‬ــٌح هـخٍ َّللا ـ ػِ ‪ٝ‬ؿَ ـ ُ٘‪ٞ‬ف ـ ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫إ ح ْرِ٘‪ ْٖ ِٓ ٢‬أَ ْ‪َّ َٝ ٢ِ​ِٛ‬‬ ‫خٍ ٍَدِّ َّ‬ ‫إ َ‪ْ ٝ‬ػيَىَ‬ ‫حُٔ‪ ّ٬‬ـ ح‪٧‬د حٌُ‪َ٣ ١‬ؿ‪ٍ ٞ‬ر‪ ٚ‬إٔ ‪٘٣‬وٌ حر٘‪ ٖٓ ٚ‬حُـَم‪ََٗٝ { :‬خىَ‪ٌ ُٞٗ ٟ‬تف ٍَّرَّ‪ ُٚ‬كَوَ َ‬ ‫ـل ُّ‬ ‫ْ​ْ َُيَ رِ ِ‪ِ ٚ‬ػ ِْ ٌتْ اِّٗ‪٢‬‬ ‫ـق كَ‪ ٬‬طَْٔؤ َ ُْ ِٖ َٓخ َُ‪َ ٤‬‬ ‫ْ​ْ ِٓ ْٖ أَ ْ‪ِ​ِٛ‬يَ اَّٗ‪َ ُٚ‬ػ َٔ ٌتَ َؿ ْ‪َ َُ ٤‬‬ ‫خٍ ‪َ٣‬خ ُٗ‪ُ ٞ‬ف اَّٗ‪َ ٤َُ ُٚ‬‬ ‫ـلخ ًِ ِٔ‪ * َٖ٤‬هَ َ‬ ‫ن َ‪ٝ‬أَٗضَ أَكْ ٌَ ُْ ْحُ َ‬ ‫ْحُ َ‬ ‫‪ٛ‬خُِ ٍ‬ ‫ْ​ْ ُِ‪ ٢‬رِ ِ‪ِ ٚ‬ػ ِْ ٌتْ ‪ٝ‬ا‪ َّ٫‬طَ ْـلَِْ ُِ‪َٝ ٢‬طَ​َْ َك ِْٔ٘‪ ٢‬أَ ًُٖ َِّٖٓ‬ ‫خٍ ٍَدِّ اِّٗ‪ ٢‬أَ ُػ‪ ًُ ٞ‬رِيَ أَ ْٕ أَْٓؤََُيَ َٓخ َُ‪َ ٤‬‬ ‫ــخ ِ‪ * َٖ٤ِ​ِٛ‬هَ َ‬ ‫أَ ِػظُيَ إَٔ طَ ٌُ‪ْ َِٖٓ َٕٞ‬حُ َ‬ ‫خٓ َِ‪ٞٛ[ } َٖ٣‬ى‪.]47 - 45 :‬‬ ‫ْحُـوَ ِ‬ ‫كٖٔ حُو‪ٞ‬س ك‪ ٢‬حُظلَ‪٣‬ن ‪ٝ‬ح‪٩‬رؼخى ٗل‪ ٖٓ ًٚٗٞ ٢‬أ‪ٝ ،ِٚٛ‬حُٔزذ ك‪ًُ ٢‬ي حُلَم ح‪٫‬ػظوخى‪ ١‬ر‪ ٖ٤‬حُ‪ٞ‬حُي ‪ُٝ​ٝ‬ي‪.ٙ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪466‬‬

‫أٓخ ك‪ ٢‬ؿ‪ٌٛ َ٤‬ح حَُ٘‪ ١‬كخ‪ َٛ٧‬إٔ ‪ُ٣‬ؼطَ‪ ٠‬حُ‪ُٞ‬ي ٓطِن حُٔلزش‪ٗ ٫ٝ ،‬و‪٤‬ي‪ٛ‬ـخ ر٘ـخف أ‪ ٝ‬اهلـخم‪ ٫ٝ ،‬رٔ‪ٞ‬حكوـش أ‪ٓ ٝ‬وخُلش‪،‬‬ ‫‪ ٫ٝ‬رلٖٔ ٓظ‪ َٜ‬أ‪ٞٓ ٝ‬ث‪٣ .ٚ‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‪٣« :‬لز٘خ أ‪١‬لخُ٘خ؛ ‪٘ٗ٧‬خ ٗويّ ُ‪ ْٜ‬كزخ ً ؿ‪ٌٛٝ ،١َٝ٘ٓ َ٤‬ح ٓخ‬ ‫ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗلؼِ‪ٚ‬؛ كخ‪٫ٝ٧‬ى ‪ٛ‬ي‪٣‬ش ٖٓ َّللا ـ طؼخُ‪ ٠‬ـ ‪ٝ‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗظوزَ طِي حُ‪ٜ‬ي‪٣‬ش ٓ‪ٜٔ‬خ ًخٕ ٗؤٗ‪ٜ‬خ»‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ًٔ ٍٞ‬خٍ ىٓ‪ٞ‬ه‪٣« :٢‬لظخؽ ح‪١٧‬لخٍ ٖٓ حُ٘خك‪٤‬ش ح‪ٗ٫‬لؼخُ‪٤‬ش أ‪ٓ ٍٝ‬خ ‪٣‬لظخؿ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخ‪ٓ٧‬خٕ حُؼخ‪١‬ل‪٢‬؛‬ ‫رٔؼ٘‪ ٠‬أٗ‪ٓ ْٜ‬لز‪ٞ‬ر‪ً ٕٞ‬ؤكَحى ‪َٓٝ‬ؿ‪ٞ‬د ك‪ٌُ ْٜ٤‬حط‪ٝ ْٜ‬أٗ‪ٟٞٓ ْٜ‬غ كذ ‪ٝ‬اػِحُ ح‪٥‬هَ‪.»ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬طو‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ٍٞ‬س ‪ٛ‬ي‪ ٟ‬ه٘خ‪ٗ ٫ٝ« :١ٝ‬ي إٔ طوزَُّ حُطلَ ؿ‪ َ٤‬حَُٔ٘‪ ١ٝ‬ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬ػِ‪٣ ٚ٤‬ئػَ ك‪ ٢‬كٌَس حُطلَ ػٖ‬ ‫ٗلٔ‪ٝ ،ٚ‬ط‪ٞ‬ؿي ػ‪٬‬هش ‪ٝ‬ػ‪٤‬وش ر‪ ٖ٤‬طوزَ حٌُحص ‪ٝ‬طوزَ ح‪٥‬هَ‪ ٖٓٝ ،ٖ٣‬ػْ ‪ ٌٖٔ٣‬حُو‪ ٍٞ‬إ طوزَ حُطلَ ػِ‪ٓ ٠‬خ ‪ ٞٛ‬ػِ‪٣ ٚ٤‬ؼُِ‬ ‫ا‪٣‬ـخر‪٤‬ش ٓل‪ ّٜٞ‬حُلَى ػٖ ًحط‪ٝ ٚ‬طوزِ‪ُٜ ٚ‬خ ‪ٝ‬طٌ‪٤‬ل‪ٓ ٚ‬غ ح‪٥‬هَ‪ٔٓ ٖ٣‬خ ‪٣‬ئػَ ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش ػِ‪ٓ٬ٓ ٠‬ش ‪ٛ‬لش حُطلَ حُ٘لٔ‪٤‬ش»)‪.‬‬ ‫‪٣ ٫ٝ‬ؼ٘‪ ٢‬حُلذ ؿ‪ َ٤‬حَُٔ٘‪ ١ٝ‬حُظِٔ‪ ْ٤‬رخ‪٧‬هطخء‪ ،‬رَ حُٔؼ‪ُ ٢‬ؼ‪٬‬ؿ‪ٜ‬خ رخُطَم حُظَر‪٣ٞ‬ش ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ٓغ ط‪ٞ‬حكَ ًُي حُلذ‪.‬‬ ‫‪ - 2‬حُظًَ‪ ِ٤‬ػِ‪ ٠‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص‪:‬‬ ‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬ػِٔخء حُ‪ٜ٘‬يٓش حُ٘لٔ‪٤‬ش‪ٓ« :‬خ طًَِ ػِ‪ ٚ٤‬طل‪ٌٛٝ ،»ِٜٚ‬ح ح‪٘٣ َٓ٧‬طزن ػِ‪ ٠‬حُ٘ظَس اُ‪ ٠‬حٌُحص ‪ًٌُٝ‬ي حُ٘ظَس اُ‪٠‬‬ ‫ح‪٥‬هَ‪ ْٜ٘ٓٝ ،ٖ٣‬أػ‪٠‬خء حُٔـظٔغ ح‪ .١َٓ٧‬كظًَ‪ ِ٤‬حُ٘ظَس ػِ‪ ٠‬حُـ‪ٞ‬حٗذ ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ك‪ ٢‬أػ‪٠‬خء ح‪َٓ٧‬س ‪ َ٣ِ٣‬رخُظيٍ‪٣‬ؾ‬ ‫ـ ‪ ٖٓٝ‬ؿ‪ َ٤‬إٔ ٗ٘ؼَ ـ حُـ‪ٞ‬حٗذ حُِٔز‪٤‬ش ُي‪ .ْٜ٣‬ػٖ أر‪َ٣َٛ ٢‬س ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ ٚ‬ـ هخٍ‪ :‬هخٍ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫‪ْ َ٣ ٫« : - ِْٓٝ‬ل َ​َ ْى ٓئٖٓ ٓئٓ٘ش إ ًَ‪ٜ٘ٓ ٙ‬خ ُهُِوخ ً ٍ‪ٜ٘ٓ ٢ٟ‬خ آهَ»‪ ،‬ك‪٣ ٬‬وِ‪ ٞ‬اٗٔخٕ ٖٓ ا‪٣‬ـخر‪٤‬خص طٔظلن حُظ٘ـ‪٤‬غ‬ ‫‪ٝ‬حُؼ٘خء‪ٌٛٝ ،‬ح حُظًَ‪ٞٗ ٞٛ ِ٤‬ع ٖٓ أٗ‪ٞ‬حع حُظؼِ‪ُِٜ ِ٣‬لش ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ٓٔخ ‪ٓٞ٣‬غ ىحثَس ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص ػِ‪ ٠‬كٔخد ىحثَس‬ ‫طٌ‪ٓ ٕٞ‬ل‪ ّٜٞ‬حٌُحص ُي‪ ٟ‬ح‪١٧‬لخٍ‪« :‬أٓخ ً‪٤‬ق ط٘​٘ؤ ‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬كٌخٍ‬ ‫حُِٔز‪٤‬خص‪٣ .‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػَٔ حُٔلي‪ ٟ‬ه‪ ٚٓ٬ً ٍ٬‬ػٖ ُّ‬ ‫حُظ‪ ٢‬طٌَ٘ ٓل‪ ّٜٞ‬حٌُحص؟ كبٗ‪ٜ‬خ ط٘​٘ؤ ٖٓ ه‪ٍ ٍ٬‬ى‪ٝ‬ى أكؼخٍ ح‪٥‬هَ‪ ٖ٣‬طـخ‪ ٙ‬حُ٘و‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬طـخ‪ًِٚٞٓ ٙ‬؛ كخُطلَ حٌُ‪ٌٍَ٣ ١‬‬ ‫ػِ‪ ٚ٤‬ح‪٥‬هَ‪ ٕٝ‬أٗ‪ ٚ‬ؿ‪٤‬ي ‪ٝ‬كِ‪ٝ ٢ً​ًٝ ٞ‬ؿ‪َٛ٤‬خ ٖٓ حُ‪ٜ‬لخص ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ٖٓ حُٔظ‪ٞ‬هغ إٔ ‪٣‬ظـ‪ٓ ٚ‬ل‪ ٜٚٓٞ‬ػٖ ًحط‪٣٪ُ ٚ‬ـخر‪٤‬ش؛‬ ‫ر‪ٔ٘٤‬خ حُطلَ حٌُ‪ ٌٍَ٣ ١‬ػِ‪ٔٓ ٠‬خٓؼ‪ ٚ‬رؤٗ‪١ ٚ‬لَ ٓ‪ِّ٤‬ت أ‪ َ٣َٗ ٝ‬أ‪ ٝ‬ؿز‪ٝ ٢‬ؿ‪َٛ٤‬خ ٖٓ حُ‪ٜ‬لخص حُِٔز‪٤‬ش؛ كٖٔ حُٔظ‪ٞ‬هغ إٔ‬ ‫‪٣‬ظـ‪ ٚ‬ك‪ٓ ٢‬ل‪ٌُ ٜٚٓٞ‬حط‪ٗ ٚ‬ل‪ ٞ‬حُِٔز‪٤‬ش»‪٘ٓ ٖٓٝ .‬خًَ حُ٘ظَس حُِٔز‪٤‬ش أٗ‪ٜ‬خ ‪ ٫‬طئػَ ػِ‪ ٠‬حُٔظَر‪ ٢‬أ‪ ٝ‬ح‪٥‬هَ كو‪ ،٢‬رَ طئػَ‬ ‫ػِ‪ٗ ٠‬لْ حَُٔر‪ ٢‬كظـؼِ‪٣ ٚ‬ـلَ أ‪ٔ٣ ٫ ٝ‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪ َٟ٣‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬خص‪ ،‬رٔزذ حُـ٘خ‪ٝ‬س حُظ‪ٟٝ ٢‬ؼ‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬ػ‪ُ ٚ٤٘٤‬ؼيّ ػيُ‪ٚ‬‬ ‫رخُظًَ‪ِ٤‬؛ ‪ٞ٣ٝ‬حكن ‪ٌٛ‬ح ح‪ َٓ٧‬ه‪ ٍٞ‬حُ٘خػَ‪:‬‬ ‫‪ٝ‬ػ‪ ٖ٤‬حَُ‪ٟ‬خ ػٖ ًَ ػ‪٤‬ذ ًِ‪ِ٤‬ش ‪ ٌُٖٝ‬ػ‪ ٖ٤‬حُٔو‪ ٢‬طزي‪ ١‬حُٔ​ٔخ‪٣ٝ‬خ‬ ‫‪ - 3‬حُلٔخ‪٣‬ش حُٔ​ٔزوش ٖٓ حُِٔز‪٤‬خص‪:‬‬ ‫كخُ‪ٞ‬هخ‪٣‬ش ه‪ ٖٓ َ٤‬حُؼ‪٬‬ؽ‪ٝ ،‬حُؼ‪٬‬ؽ ك‪ ٢‬حُو‪٠‬خ‪٣‬خ حُظَر‪٣ٞ‬ش ‪ٝ‬حُ٘لٔ‪٤‬ش هي ‪ٔ٣ ٫‬ظط‪٤‬غ اُحُش حُؼِش أ‪ ٝ‬حَُٔ‪ ٝ‬أ‪ ٝ‬حٌُِٔ٘ش‬ ‫حُظَر‪٣ٞ‬ش طٔخٓخً‪ ،‬رَ ك‪ ٢‬أك‪٤‬خٕ ًؼ‪َ٤‬س ‪ ٫‬ري ٖٓ روخء ٗٔزش ‪ ُٞٝ‬هِ‪ِ٤‬ش ٖٓ آػخٍ ‪ٓٝ‬ظخ‪ َٛ‬طِي حٌُِٔ٘ش؛ ‪٘ٛٝ‬خ طٌٖٔ‬ ‫حُوط‪ٍٞ‬س؛ ‪ٌُٝ‬ح أ‪ٛ‬زق حُزلغ ػٖ حُيٍ‪ٝ‬ع حُ‪ٞ‬حه‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔخٗؼش ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حُِٔز‪٤‬خص ٖٓ أه‪َ١ ٟٞ‬م حُظَر‪٤‬ش‪ٝ .‬ػ٘يٓخ ٍأ‪ٟ‬‬ ‫حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ٓ - ِْٓٝ ٚ٤‬غ ػَٔ ‪ٛ‬ل‪٤‬لش ك‪ٜ٤‬خ ٗ‪٢‬ء ٖٓ حُظ‪ٍٞ‬حس ؿ‪٠‬ذ‪ٝ ،‬هخٍ‪« :‬أ ُٓظَ‪ ًِّٕٞٞ َٜ‬ك‪ٜ٤‬خ ‪٣‬خ حرٖ‬ ‫حُوطخد؟ ‪ٝ‬حٌُ‪ٗ ١‬لٔ‪ ٢‬ر‪٤‬ي‪ُ !ٙ‬وي ؿجظٌْ ر‪ٜ‬خ ر‪٠٤‬خء ٗو‪٤‬ش‪ ٫ ،‬طٔؤُ‪ ْٛٞ‬ػٖ ٗ‪٢‬ء ك‪٤‬وزَ‪ ًْٝ‬رلن كظٌ​ٌر‪ٞ‬ح ر‪ ،ٚ‬أ‪ ٝ‬رزخ‪َ١‬‬ ‫كظ‪ٜ‬يه‪ٞ‬ح ر‪ٝ ،ٚ‬حٌُ‪ٗ ١‬لٔ‪ ٢‬ر‪٤‬ي‪ ُٞ !ٙ‬إٔ ٓ‪ ٠ٓٞ‬ـ ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ‪ ّ٬‬ـ ًخٕ ك‪٤‬خ ً ٓخ ‪ٓٝ‬ؼ‪ ٚ‬ا‪ ٫‬إٔ ‪٣‬ظزؼ٘‪ٓٝ ،»٢‬خ ًخٕ حُ٘ز‪- ٢‬‬ ‫‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪٤ُ - ِْٓٝ ٚ٤‬لؼَ ًُي ٓغ ٓؼَ ػَٔ ا‪ ٖٓ ٫‬أؿَ كٔخ‪٣‬ش ًُي حُـ‪ ٖٓٝ َ٤‬رؼي‪ ٖٓ ْٛ‬ىه‪ِٓ ٍٞ‬ز‪٤‬خص ح‪ْٓ٧‬‬ ‫ح‪٧‬هَ‪ ٟ‬ػِ‪ ْٜ٤‬أ‪ٝ ٝ‬ه‪ٞ‬ػ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬حُوَِ ك‪ٜٓ ٢‬يٍ حُظِو‪ ،٢‬كٌخٗض حُ٘يس ك‪ ٢‬أ‪ ٍٝ‬ح‪ٓ َٓ٧‬غ ٓخ ‪ُ٣‬ظ‪ ٍٜٞ‬أٗ‪َ٤ٔ٣ٝ َٜٓ ٚ‬‬ ‫ُِلٔخ‪٣‬ش ٓٔخ ‪ ٞٛ‬أٗي ‪ٝ‬أػظْ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ؿ‪ٞ‬حٗذ حُلٔخ‪٣‬ش حُٔ​ٔزوش ٖٓ حُِٔز‪٤‬خص ٓخ ‪:٢ِ٣‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪467‬‬

‫أ ‪ -‬ط٘ٔ‪٤‬ش ح‪٠ٗ٫‬زخ‪ ١‬حُيحهِ‪:٢‬‬ ‫ػٖ حرٖ ػزخّ ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ٜٔ‬خ ـ هخٍ‪ً٘ :‬ض هِق ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪ٓٞ٣‬خً‪ ،‬كوخٍ‪٣ :‬خ ؿ‪ !ّ٬‬اٗ‪ ٢‬أػِٔي ًِٔخص‪ :‬حكلع َّللا‬ ‫‪٣‬للظي‪ ،‬حكلع َّللا طـي‪ ٙ‬طـخ‪ٛ‬ي‪ ،‬اًح ٓؤُض كخٓؤٍ َّللا‪ٝ ،‬اًح حٓظؼ٘ض كخٓظؼٖ رخهلل‪ٝ ،‬حػِْ إٔ ح‪ٓ٧‬ش ُ‪ ٞ‬حؿظٔؼض ػِ‪ ٠‬إٔ‬ ‫‪٘٣‬لؼ‪ٞ‬ى ر٘‪٢‬ء ُْ ‪٘٣‬لؼ‪ٞ‬ى ا‪ ٫‬ر٘‪٢‬ء هي ًظز‪َّ ٚ‬للا ُي‪ ُٞٝ ،‬حؿظٔؼ‪ٞ‬ح ػِ‪ ٠‬إٔ ‪َٝ٠٣‬ى ر٘‪٢‬ء ُْ ‪َٝ٠٣‬ى ا‪ ٫‬ر٘‪٢‬ء هي‬ ‫ًظز‪َّ ٚ‬للا ػِ‪٤‬ي‪ٍُ ،‬كِ َؼض ح‪٧‬ه‪ٝ ّ٬‬ؿلَّض حُ‪ٜ‬لق»‪ .‬ك‪ٌٛ ٢‬ح حُلي‪٣‬غ ‪ُ٣‬ؼِ​ِّْ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ٌٛ - ِْٓٝ ٚ٤‬ح حُـ‪ّ٬‬‬ ‫حُ‪ٜ‬ـ‪ َ٤‬ه‪ٞ‬حػي أٓخٓ‪٤‬ش ك‪ ٢‬ح‪٠ٗ٫‬زخ‪ ١‬حُيحهِ‪٣ ٢‬لظخؽ اُ‪ٜ٤‬خ حٌُز‪ َ٤‬هزَ حُ‪ٜ‬ـ‪.َ٤‬‬ ‫كٖٔ أه‪ ٟٞ‬ؿ‪ٞ‬حٗذ ط٘ٔ‪٤‬ش ح‪٠ٗ٫‬زخ‪ ١‬حُيحهِ‪ُ ٢‬ي‪ ٟ‬ح‪ٔٗ٩‬خٕ طو‪٣ٞ‬ش َٓحهزش َّللا ك‪ ٢‬هِز‪ٓٝ​ٝ ،ٚ‬خثَ ط٘ٔ‪٤‬ش ًُي ٓظؼيىس ‪ًٝ‬ؼ‪َ٤‬س‪،‬‬ ‫‪ٌٛ ْ٤ُٝ‬ح ٓ‪ٟٞ‬غ رٔط‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬ؿ‪ٞ‬حٗذ ح‪٠ٗ٫‬زخ‪ ١‬حُيحهِ‪ٓ ٢‬ؼَكش حُٔؼخ‪ َ٤٣‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٓٝ‬ؼخ‪ َ٤٣‬ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬ؿَّ ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ر‪ٜ‬خ ‪ٝ‬طوي‪َٛ٣‬خ ُي‪ٟ‬‬ ‫حُٔظَر‪٤ٓٝ .٢‬ؤط‪ ٢‬حٌُ‪ ّ٬‬ػ٘‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُٔ​ٔش حُؼخٗ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫د ‪ -‬حهظ‪٤‬خٍ حُز‪٤‬جش حُ‪ٜ‬خُلش ‪٧‬كَحى ح‪َٓ٧‬س‪:‬‬ ‫أَٓ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬أ‪ٛ‬لخر‪ ٚ‬رخُ‪ٜ‬ـَس اُ‪ ٠‬حُلز٘ش ُٔخ حٗظي ر‪ ْٜ‬ح‪ٝ ًٟ٧‬كظ٘‪ٞ‬ح ك‪ ٢‬ى‪ ،ْٜ٘٣‬كٌخٕ حهظ‪٤‬خٍ‪ٙ‬‬ ‫ُِلز٘ش ًز‪٤‬جش ؿي‪٣‬يس ُِٔ‪ٜ‬خؿَ‪ٓ ٖ٣‬ؼِ‪ ً٬‬رؤٕ ك‪ٜ٤‬خ ٌِٓخ ً ػخى‪ُ٣ ٫ ً٫‬ظِْ ػ٘ي‪ ٙ‬أكي‪ٝ ،‬ر٘خ ًء ػِ‪ًُ ٠‬ي ٓ‪ُ ٌٕٞ٤‬ي‪ ْٜ٣‬حُويٍس‬ ‫ػِ‪ ٠‬أىحء ػزخىحط‪ٝ ْٜ‬حُظٔ​ٔي ري‪٘ٓٝ ْٜ٘٣‬غ أ‪ٓ ١‬ئػَ هخٍؿ‪ ٢‬ػِ‪ٌٛ ٠‬ح حُـخٗذ‪ٌ٣ ُْٝ .‬ظق حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪- ِْٓٝ ٚ٤‬‬ ‫رظِي حُز‪٤‬جش حُٔ٘خٓزش ُ‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى رؼ‪ ٞ‬حُِٔز‪٤‬خص ك‪ٜ٤‬خ‪ ،‬رَ ٓخ ُحٍ ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪٣ - ِْٓٝ ٚ٤‬زلغ ػٖ ر‪٤‬جش أك‪ ٖٓ َ٠‬طِي‬ ‫حُز‪٤‬جش‪ ،‬كؼَ‪ٗ ٝ‬لٔ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬هزخثَ حُؼَد كظ‪ ٠‬طلووض ُ‪ ٚ‬حُلَ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬رخ‪٣‬غ ح‪ٜٗ٧‬خٍ ‪ٛٝ‬خؿَ اُ‪ ٠‬حُٔي‪٘٣‬ش؛ ‪٘ٛ ٖٓٝ‬خى‬ ‫طلووض ح‪ٗ٫‬ط‪٬‬هش حٌُزَ‪ُِ ٟ‬ي‪ ٖ٣‬حُـي‪٣‬ي ‪ٝ‬رِؾ ح‪٥‬كخم‪ٝ ،‬طَر‪ ٠‬أطزخػ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬جش آ‪٤ٓ٬‬ش ‪ٛ‬خك‪٤‬ش ‪ٓٝ‬خُٔش ٖٓ ًَ ٓٔخص‬ ‫حُـخ‪٤ِٛ‬ش‪ٌٛٝ .‬ح ح‪ِٞٓ٧‬د ـ ‪ ٞٛٝ‬أِٓ‪ٞ‬د حُزلغ ػٖ حُز‪٤‬جش حُ‪ٜ‬خُلش ـ ٖٓ أ‪ ْٛ‬أٓخُ‪٤‬ذ حُظَر‪٤‬ش ح‪ٓ٫‬ظزخه‪٤‬ش ـ إ ‪ٛ‬ق‬ ‫حُظؼز‪ َ٤‬ـ اً ك‪ٜ٤‬خ طَر‪٤‬ش ؿٔخػ‪٤‬ش‪ٝ ،‬حهظ‪ٜ‬خٍ ُـ‪ٜ‬ي حَُٔر‪ٝ ٢‬رؼي ػٖ ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ رزَُ٘‪َّ٤‬خص حُطَ‪٣‬ن‪ .‬كؼِ‪ٍ ٠‬د ح‪َٓ٧‬س ٌُ‪٢‬‬ ‫‪٣‬لٔ‪ ٢‬أَٓط‪ ٖٓ ٚ‬حُِٔز‪٤‬خص إٔ ‪٣‬وظخٍ ُ‪ ْٜ‬حُز‪٤‬جش حُ‪ٜ‬خُلش‪ٝ .‬حَُٔحى رخُز‪٤‬جش ‪٘ٛ‬خ حُل‪ٝ ٢‬حُٔيٍٓش‪ ،‬رَ ٓخ ‪٘٣‬خ‪ٛ‬ي ‪ٓٝ‬خ ‪ٔ​ٔ٣‬غ‬ ‫‪ٓٝ‬خ ‪٣‬وَأ‪ ،‬رَ ‪٣‬ظـخ‪ ُٝ‬ح‪ًُ َٓ٧‬ي اُ‪ ٠‬حهظ‪٤‬خٍ أهخٍد ح‪َٓ٧‬س حٌُ‪ٔ٣ ٖ٣‬ظط‪٤‬غ ٍد ح‪َٓ٧‬س هز‪ ُْٜٞ‬أ‪ٍ ٝ‬ك‪ ْٛٝ ْٜ٠‬أه‪ٞ‬حٍ‬ ‫أر٘خث‪ٚ‬؛ اً ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬وظخٍ ُ‪ ْٜ‬أٓخ ً ٖٓ ر‪٤‬جش ‪ٛ‬خُلش طٔخػي أر٘خء‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬ح‪ٓ٫‬ظوخٓش ‪ٝ‬حُ٘ـخف؛ ا‪ ٫‬إٔ ‪ٌٛ‬ح ح‪٫‬هظ‪٤‬خٍ ٓل‪ٍٜٞ‬‬ ‫رٔخ هزَ حُِ‪ٝ‬حؽ ‪ٓٝ‬ـ‪٢‬ء ح‪٫ٝ٧‬ى؛ كبًح طْ ًُي كوي حٗظ‪ ٠ٜ‬ح‪٫‬هظ‪٤‬خٍ‪.‬‬ ‫‪ - 4‬ح‪٫‬طلخم ر‪ ٖ٤‬ح‪٧‬ر‪ ٖ٣ٞ‬ػِ‪َ١ ٠‬م حُظَر‪٤‬ش ‪ٝ‬طزخىٍ ح‪٧‬ى‪ٝ‬حٍ‪:‬‬ ‫ك‪ٓٞ‬خثَ حُظَر‪٤‬ش ٓظؼيىس ‪ٓٝ‬خ ‪٘٣‬خٓذ أَٓس هي ‪٘٣ ٫‬خٓذ أهَ‪ٝ ،ٟ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حٍ حُٔطِ‪ٞ‬رش ٖٓ ً‪ ٬‬حُ‪ٞ‬حُي‪ٓ ٖ٣‬وظِلش‪ٝ ،‬ػِ‪٠‬‬ ‫حُ‪ٞ‬حُي‪ ٖ٣‬طلي‪٣‬ي‪ٛ‬خ ‪ٝ‬ػوي ح‪٫‬ؿظٔخػخص حُوخ‪ٛ‬ش ر‪ٜٔ٘٤‬خ ٖٓ أؿَ ٓ٘خه٘ش ه‪٠‬خ‪٣‬خ ح‪َٓ٧‬س‪ٝ ،‬كَ حُٔ٘خًَ حُظ‪ ٢‬هي ططَأ‬ ‫ر‪ٜٔ٘٤‬خ رؼ‪٤‬يحً ػٖ ٗظَ رو‪٤‬ش أكَحى ح‪َٓ٧‬س‪ ٖٓٝ .‬ح‪٧‬هطخء حُظ‪ ٢‬طوغ ك‪ٜ٤‬خ ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪ٜٓ٧‬خص اهلخء حُـ‪ٞ‬حٗذ حُِٔز‪٤‬ش ُي‪ٟ‬‬ ‫ح‪٫ٝ٧‬ى ػٖ ‪ٝ‬حُي‪ :ْٛ‬آخ ه‪ٞ‬كخ ً ػِ‪ٓ ٖٓ ْٜ٤‬ط‪ٞ‬س ‪ٝ‬حُي‪ ،ْٛ‬أ‪ ٝ‬ظ٘خ ً ٓ٘‪ٜ‬خ آٌخٗ‪٤‬ش حُلَ ى‪ ٕٝ‬ػِٔ‪ ،ٚ‬أ‪ٓ ٝ‬وخُلظ‪ ٚ‬رِٔز‪٤‬ش ‪ٌٛ‬ح‬ ‫حُـخٗذ‪ٔٓٝ .‬خ ‪٣‬وغ ك‪ ٚ٤‬ح‪٥‬رخء ‪ٔ٣ٝ‬زذ ‪ ٌٙٛ‬حٌُِٔ٘ش ُي‪ ٟ‬ح‪ٜٓ٧‬خص حُ٘يس ‪ٝ‬حُـِظش حُيحثٔش أ‪ ٝ‬حُ‪ٓ٬‬زخ‪٫‬س ‪ٝ‬ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ ػٖ‬ ‫ر‪٤‬ظ‪ ٚ‬ر‪ٜ‬لز‪ٝ ٚ‬ؿِٔخث‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬أػٔخُ‪ٝ ،ٚ‬طظؼي‪ ٟ‬ىحثَس ح‪٫‬طلخم ح‪٧‬ر‪٣ٝ ٖ٣ٞ‬يهَ ك‪ٜ٤‬خ ح‪٩‬ه‪ٞ‬س حٌُزخٍ ‪ٝ‬ح‪٧‬هخٍد حٌُ‪ُْٜ ٖ٣‬‬ ‫حكظٌخى ىحثْ رؤكَحى ح‪َٓ٧‬س‪.‬‬ ‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‪٘٣ ٫ٝ« :‬زـ‪ ٢‬إٔ ٗ٘ٔ‪ ٠‬أ‪٤ٔٛ‬ش حُظ٘ٔ‪٤‬ن ر‪ ٖ٤‬رخه‪ ٢‬أكَحى ح‪َٓ٧‬س؛ كخ‪٧‬ؿيحى ‪ٝ‬حُـيحص‬ ‫‪ٝ‬حُؼٔخص ‪ٝ‬حُوخ‪٫‬ص ‪ٝ‬ح‪٩‬ه‪ٞ‬س حٌُزخٍ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬اؿ‪ٜ‬خ‪ ٝ‬حُؼي‪٣‬ي ٖٓ حُٔ‪٤‬خٓخص ‪ٝ‬حُـ‪ٜٞ‬ى حُظَر‪٣ٞ‬ش ُ‪٨‬ر‪٣ٝ ،»ٖ٣ٞ‬و‪ٍٞ‬‬ ‫حُيًظ‪ٓ ٍٞ‬ؤٓ‪ٓ ٕٞ‬ز‪« :ٞ٤‬اٗ‪ٓ َٓ٧ ٚ‬ؼ‪ٗٝ ٖ٤‬خكغ إٔ ‪ُ ٌٕٞ٣‬ي أهَرخء ؿ‪٤‬ي‪ ٌٕٞ٘ٔ٣ ٕٝ‬روَري؛ ك‪٤‬غ ‪٣‬ويٓ‪ُ ٕٞ‬ي‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪468‬‬

‫حُٔ​ٔخػيس حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬حُٔؼ٘‪٣ٞ‬ش‪ٗ ٫ٝ ،‬ي إٔ ‪ٌٛ‬ح حُيػْ حُٔؼ٘‪ٝ ١ٞ‬حُ٘لٔ‪ ٢‬أَٓ ٓل‪٤‬ي ؿيحً؛ ‪ٗ٧‬ي هي طظؼَ‪ُ ٝ‬زؼ‪ ٞ‬حُوِن‬ ‫‪ٝ‬حٗ٘ـخٍ حُزخٍ ‪ٝ‬أٗض طؼَٔ ػِ‪ ٠‬ط٘​٘جش ‪ُٝ‬يى»‪.‬‬ ‫■ حُٔ​ٔش حُؼخٗ‪٤‬ش‪ :‬طظ‪٠‬ق ك‪ٓ ٚ٤‬ؼخ‪ َ٤٣‬حُٔوز‪ٝ ٍٞ‬حَُٔك‪:ٝٞ‬‬ ‫ػٖ ‪ٛٝ‬ذ رٖ ً‪ٔ٤‬خٕ هخٍ‪ :‬أُط‪َّ ٍٍٞٓ ٢‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬رطؼخّ ‪ٓٝ‬ؼ‪ٍ ٚ‬ر‪٤‬ز‪ ٚ‬ػَٔ رٖ أر‪ِٔٓ ٢‬ش كوخٍ‪ِّْ َٓ « :‬‬ ‫َّللا‪ ًَُْ ٝ ،‬ر‪٘٤ٔ٤‬ي‪ٔٓ ًَُْ ٝ ،‬خ ‪٤ِ٣‬ي»‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػٖ أر‪َ٣َٛ ٢‬س ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ ٚ‬ـ إٔ حُلٖٔ رٖ ػِ‪ ٢‬أهٌ طَٔس ٖٓ طَٔ حُ‪ٜ‬يهش‪ ،‬كـؼِ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ك‪ ،ٚ٤‬كوخٍ حُ٘ز‪٠ِٛ- ٢‬‬ ‫َّللا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬رخُلخٍٓ‪٤‬ش‪ً« :‬ن ًن! أٓخ طؼَف أَّٗخ ‪ٗ ٫‬ؤًَ حُ‪ٜ‬يهش؟»‪.‬‬ ‫ك‪ ٖ٣ٌٛ ٢‬حُلي‪٣‬ؼ‪٣ ٖ٤‬ز‪ ٖ٤‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ُِٜ - ِْٓٝ ٚ٤‬ـ‪ٓ ٖ٣َ٤‬ؼخ‪ َ٤٣‬ػِ‪ٜٔ٤‬خ ح‪ُ٫‬ظِحّ ر‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ٟٞٝ​ٝ‬ف ‪ ٌٙٛ‬حُٔؼخ‪ُ َ٤٣‬ي‪ ٟ‬أكَحى ح‪َٓ٧‬س ُ‪ ٚ‬ى‪ ٍٝ‬ك‪ ٢‬ح‪ٓ٫‬ظوَحٍ حُ٘لٔ‪ًٔ ٢‬خ إٔ ُ‪ ٚ‬ى‪ٍٝ‬حً ك‪ ٢‬حُٔ٘خًٍش حُؼِٔ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪ٗ٩‬ـخُ‬ ‫ىحهَ ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬هخٍؿ‪ٜ‬خ؛ ‪ ٕ٧‬حُلَى هي ػَف ٓخُ‪ٓٝ ٚ‬خ ػِ‪ٚ٤‬؛ كظز‪ ُٚ ٖ٤‬حَُٔحى‪ِٜٓٝ ،‬ض ػِ‪ ٚ٤‬حُٔ٘خكٔش‪ٝ ،‬حٓظطخع طلو‪٤‬ن‬ ‫كخؿش أٓخٓ‪٤‬ش ٖٓ حُلخؿخص حُ٘لٔ‪٤‬ش ‪ ٢ٛٝ‬حُلخؿش اُ‪ ٠‬اٍ‪ٟ‬خء ح‪٥‬هَ‪ٝ ٖ٣‬اٍ‪ٟ‬خء حُٔـظٔغ‪.‬‬ ‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ ٍٞ‬كخٓي ُ‪َٛ‬حٕ‪٣ٝ« :‬لظخؽ حُطلَ اُ‪ٔٓ ٠‬خػيس ك‪ ٢‬طؼِ‪ ْ٤‬حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُِٔ‪٤ًٞ‬ش ٗل‪ ٞ‬ح‪ٗ٧‬وخ‪ٝ ٙ‬ح‪٤ٗ٧‬خء‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬ليى ًَ ٓـظٔغ ‪ ٌٙٛ‬حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُِٔ‪٤ًٞ‬ش‪ٝ ،‬طو‪ ّٞ‬حُٔئٓٔخص حُوخثٔش ػِ‪ ٠‬ػِٔ‪٤‬ش حُظ٘​٘جش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ـ ٓؼَ ح‪َٓ٧‬س‬ ‫‪ٝ‬حُٔيٍٓش ‪ٓٝ​ٝ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ٝ ّ٬‬ؿ‪َٛ٤‬خ ـ رظؼِ‪ ٌٙٛ ْ٤‬حُٔؼخ‪ َ٤٣‬حُِٔ‪٤ًٞ‬ش ُِطلَ ٓٔخ ‪ٔ٣‬خػي ك‪ ٢‬ط‪ٞ‬حكو‪ ٚ‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ .٢‬إ حُطلَ‬ ‫‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬حُٔ​ٔخػيس ك‪ ٢‬طؼِْ كو‪ٞ‬ه‪ٓٝ ،ٚ‬خ ُ‪ٓٝ ٚ‬خ ػِ‪ٓٝ ،ٚ٤‬خ ‪٣‬لؼِ‪ٓٝ ٚ‬خ ‪٣ ٫‬لؼِ‪ٓ ،ٚ‬خ ‪ٜ٣‬ق ‪ ٞٛٝ‬ك‪ ٢‬هِ‪ٞ‬س ‪ٓٝ‬خ ‪ٜ٣‬ق‬ ‫‪ ٞٛٝ‬ك‪ ٢‬ؿٔخػش‪ٓ ،‬خ ‪ٜ٣‬ق ‪ ٞٛٝ‬ك‪ ٢‬كي‪ٝ‬ى ح‪َٓ٧‬س ‪ٓٝ‬خ ‪ٜ٣‬ق ‪ ٞٛٝ‬هخٍؽ ٗطخه‪ٜ‬خ‪ ...‬اُن‪٣ٝ .‬لظخؽ اٗزخ ُ‬ ‫ع ‪ ٌٙٛ‬حُلخؿش ٖٓ‬ ‫ؿخٗذ حٌُزخٍ اُ‪ً ٠‬ؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُوزَس ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬زَ ‪ٝ‬حُؼزخص ‪ٝ‬حُل‪.)ْٜ‬‬ ‫■ حُٔ​ٔش حُؼخُؼش‪ٞٓ ُٚ :‬حػ‪٤‬ي ٓ٘‪٠‬زطش ‪ٝ‬ه‪ٞ‬حػي ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لش‪:‬‬ ‫ػٖ أر‪ ٢‬رَُس إٔ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ً« - ِْٓٝ ٚ٤‬خٕ ‪ ٌَٙ٣‬حُ٘‪ ّٞ‬هزَ حُؼ٘خء ‪ٝ‬حُلي‪٣‬غ رؼي‪ٛ‬خ»‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػٖ ؿخرَ ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ ٚ‬ـ ػٖ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬هخٍ‪« :‬اًح حٓظـ٘ق حُِ‪ َ٤‬ـ أ‪ ٝ‬هخٍ‪ :‬ؿ٘ق حُِ‪ َ٤‬ـ كٌلُّ‪ٞ‬ح‬ ‫‪ٛ‬ز‪٤‬خٌْٗ؛ كبٕ حُ٘‪٤‬خ‪ ٖ٤١‬ط٘ظَ٘ ك‪٘٤‬ج ٌٍ؛ كبًح ً‪ٛ‬ذ ٓخػش ٖٓ حُؼ٘خء كوُِّ‪ٝ ،ْٛٞ‬أؿِن رخري ‪ٝ‬حً​ًَ حْٓ َّللا‪ٝ ،‬أ‪١‬لت‬ ‫ٓ‪ٜ‬زخكي‪ٝ ،‬حً​ًَ حْٓ َّللا ‪ٝ‬أَ‪ِ ْٝ‬ى ٓوخءى‪ٝ ،‬حً​ًَ حْٓ َّللا‪ٝ ،‬ه َِّٔ اٗخءى‪ٝ ،‬حً​ًـَحٓـْ َّللا ‪ ُٞٝ‬طؼَ‪ ٝ‬ػِ‪٤ٗ ٚ٤‬جخ ً»‪.‬‬ ‫‪ٌٛ‬ح ؿخٗذ ٖٓ ط٘ظ‪ ْ٤‬ح‪ُِ ّ٬ٓ٩‬ل‪٤‬خس ح‪٣َٓ٧‬ش؛ ‪ٓٝ‬خ ح‪ٛ‬ظْ ح‪ ّ٬ٓ٩‬ر‪ٌٜ‬ح حُـخٗذ ا‪ُ ٫‬ي‪ٝ ٍٙٝ‬أػَ‪ ٙ‬حُ٘لٔ‪ٝ ٢‬حُظَر‪.١ٞ‬‬ ‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ٔٓ ٖٓ« :ْ٣‬ئ‪٤ُٝ‬خص ح‪ ّ٧‬اٗخػش حُ٘ظخّ ك‪ ٢‬ر‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‪ ،‬كظـؼَ ‪ٝ‬هظخ ً ٓليىحً ُظ٘خ‪ٝ ٍٝ‬ؿزخص حُطؼخّ‪،‬‬ ‫ًٔخ طـؼَ ‪ٝ‬هظخ ً ُ٘‪ ّٞ‬ح‪١٧‬لخٍ ‪ٝ‬أ‪ٝ‬هخطخ ً ‪ ُٕٜٞ٘٣‬ك‪ٜ٤‬خ ٌٓحًَحط‪ٝ​ٝ ْٜ‬حؿزخط‪ْٜ‬؛ إ ٓؼَ ‪ ٌٙٛ‬حُظَط‪٤‬زخص ‪ٝ‬حُظ٘ظ‪ٔ٤‬خص طَِّٓن ك‪٢‬‬ ‫كْ ح‪٧‬ر٘خء ٓؼ٘‪ ٠‬ح‪٠ٗ٫‬زخ‪ٝ ١‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رخُ‪ٞ‬هض»‪.‬‬ ‫‪٣ٝ‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ارَح‪ ْ٤ٛ‬حُلخٍػ‪« :٢‬طَ َؼ َّ‪ْ ٞ‬ى ‪ٟٝ‬غ ه‪ٞ‬حٗ‪ُ ٖ٤‬ي ‪َٓ٧ٝ‬طي‪ٝ ،‬أَٗى ؿٔ‪٤‬غ أكَحى أَٓطي ك‪٤ٛ ٢‬خؿش حُو‪ٞ‬حٗ‪ٖ٤‬‬ ‫حُؼخثِ‪٤‬ش‪ .‬حػوي ؿِٔخص أَٓ‪٣‬ش ُٔ٘خه٘ش حُوخٗ‪ ٕٞ‬حٌُ‪ ١‬ط‪٠‬ؼ‪ُ ٚ‬لَ ٌِٓ٘ش ٓخ‪ ًِِّ ٍ ،‬ىحثٔخ ً ػِ‪ ٠‬ح‪ُ٫‬ظِحّ رخُو‪ٞ‬حٗ‪ ٖ٤‬ح‪٣َٓ٧‬ش‬ ‫حُظ‪ ٢‬ط‪٠‬ؼ‪ٜٗٞ‬خ ؿٔ‪٤‬ؼخ ً»‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُو‪ٞ‬حػي حُظ‪ ٫ ٢‬ري ٖٓ ‪ٟٞٝ‬ك‪ٜ‬خ ُي‪ ٟ‬أكَحى ح‪َٓ٧‬س ػ‪ٞ‬حهذ حُِٔ‪ٞ‬ى ‪ٓٝ‬خ ‪٣‬ظَطذ ػِ‪ ٖٓ ٚ٤‬ػ‪ٞ‬حد أ‪ ٝ‬ػوخد؛ اً ك‪٢‬‬ ‫ًُي ٗؼ‪ ٍٞ‬رٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش حُلَى ػٖ ط‪َٜ‬كخط‪ٝ ٚ‬طلِٔ‪ٓ ٚ‬خ ‪٣‬ظَطذ ػِ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬طوزُِّ‪ُ ٚ‬ظِي حُؼ‪ٞ‬حهذ ػ٘ي ‪ٝ‬ه‪ٞ‬ػ‪ٜ‬خ؛ اً ‪٘٣‬ؼَ حٌَُ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪469‬‬

‫إٔ ٓخ طْ ‪ٗ ٞٛ‬ظ‪٤‬ـش ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪٤‬ش طَطزض ػِ‪ِٞٓ ٠‬ى ٓؼ‪ٖ٤‬؛ ك‪٣ ٬‬ظَطذ ػِ‪ ٠‬حُؼوخد حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُظِْ ‪ٝ‬حُو‪ٝ َٜ‬حُظِٔ‪٫ٝ ،٢‬‬ ‫‪٣‬ظَطذ ػِ‪ ٠‬حُؼ‪ٞ‬حد حُـ‪َ٤‬س أ‪ ٝ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رظل‪ َ٤٠‬أكي أكَحى ح‪َٓ٧‬س ػِ‪ ٠‬كٔخد ح‪٥‬هَ‪.‬‬ ‫‪ ٢ٌُٝ‬طلون ‪ ٌٙٛ‬حُو‪ٞ‬حػي ‪ٝ‬حُ‪ٞ٠‬حر‪ ٢‬أ‪ٛ‬يحك‪ٜ‬خ ‪ ٫‬ري ٖٓ ‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى ِٓطش ‪ٟ‬خرطش ‪٘٣‬ؼَ أػ‪٠‬خء ح‪َٓ٧‬س ر‪ٞ‬ؿ‪ٞ‬ى‪ٛ‬خ‪ٌٙٛٝ ،‬‬ ‫حُِٔطش كخؿش أٓخٓ‪٤‬ش ٖٓ حُلخؿخص حُ٘لٔ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُطل‪ُٞ‬ش ‪ٝ‬حَُٔح‪ٛ‬وش‪ٝ ،‬حُ٘خّ ك‪ٜ٤‬خ ر‪ ٖ٤‬اكَح‪ٝ ١‬طلَ‪َ١ ٬ًٝ ،٢٣‬ك‪٢‬‬ ‫ه‪ٜ‬ي ح‪ٝ ،ْ٤ًٓ ٍٞٓ٧‬حُِ‪٣‬خىس ك‪ ٢‬حُِٔطش ‪ٝ‬حُظ٘ي‪٣‬ي ك‪ٜ٤‬خ ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ٝ ٠‬ؿ‪ٞ‬ى حُ‪َٜ‬حع ر‪ ٖ٤‬حٌُزخٍ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬ـخٍ ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س‪ ،‬رَ‬ ‫‪٣ٝ‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حٗلَح‪ ١‬حُٔ‪٤‬طَس ك‪ ٢‬حُ٘‪ٜ‬خ‪٣‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٩‬ه‪ ٍ٬‬ك‪ ٢‬حُِٔطش ‪ٝ‬ػيّ حُو‪٤‬خّ ر‪ٜ‬خ ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حُ‪٤٠‬خع ‪ٝ‬حُل‪ ٠ٟٞ‬ىحهَ حُٔـظٔغ ح‪ٝ ،١َٓ٧‬حُٔطِ‪ٞ‬د ِٓطش ‪ٟ‬خرطش‬ ‫طـٔغ ر‪ ٖ٤‬حُلِّ ‪ٝ‬حُل٘خٕ ‪ٝ‬حَُكٔش‪ٝ ،‬طَحػ‪َٓ ٢‬حكَ حُ٘ٔ‪ٝ ٞ‬ط٘يٍؽ ٗل‪ ٞ‬ح‪ٓ٫‬ظو‪ٝ ٍ٬‬حُلَ‪٣‬ش‪.‬‬ ‫■ حُٔ​ٔش حَُحرؼش‪ :‬طظزخىٍ ك‪ ٚ٤‬حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خص ‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حٍ‪:‬‬ ‫ػٖ ػزي َّللا رٖ ػٔــَ ـ ٍ‪ٟ‬ــ‪َّ ٢‬للا ػ٘‪ٜٔ‬خ ـ أٗ‪ٓ ٚ‬ــٔغ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪٣ - ِْٓٝ ٚ٤‬و‪ٍ ًٌِْ« :ٍٞ‬حع ‪ٔٓٝ‬ئ‪ٍٝ‬‬ ‫ػٖ ٍػ‪٤‬ظ‪ٚ‬؛ كخ‪ٓ٩‬خّ ٍحع ‪ٔٓ ٞٛٝ‬ئ‪ ٍٝ‬ػٖ ٍػ‪٤‬ظ‪ٝ ،ٚ‬حَُؿَ ك‪ ٢‬أ‪ٍ ِٚٛ‬حع ‪ٔٓ ٞٛٝ‬ئ‪ ٍٝ‬ػٖ ٍػ‪٤‬ظ‪ٝ ،ٚ‬حَُٔأس ك‪ ٢‬ر‪٤‬ض‬ ‫ُ‪ٝ‬ؿ‪ٜ‬خ ٍحػ‪٤‬ش ‪ٔٓ ٢ٛٝ‬ئ‪ُٝ‬ش ػٖ ٍػ‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬حُوخىّ ك‪ٓ ٢‬خٍ ٓ‪٤‬ي‪ٍ ٙ‬حع ‪ٔٓ ٞٛٝ‬ئ‪ ٍٝ‬ػٖ ٍػ‪٤‬ظ‪ .ٚ‬هخٍ‪ :‬كٔ​ٔؼض ‪ٛ‬ئ‪٫‬ء‬ ‫ٖٓ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ٝ ، - ِْٓٝ ٚ٤‬أكٔذ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬هخٍ‪ٝ :‬حَُؿَ ك‪ٓ ٢‬خٍ أر‪ٍ ٚ٤‬حع ‪ٞٛٝ‬‬ ‫ٓٔئ‪ ٍٝ‬ػٖ ٍػ‪٤‬ظ‪ٚ‬؛ كٌٌِْ ٍحع ‪ٔٓ ًٌِْٝ‬ئ‪ ٍٝ‬ػٖ ٍػ‪٤‬ظ‪.»ٚ‬‬ ‫‪ ُٞٝ‬طظزؼ٘خ ٓ٘‪ٜ‬ـ‪٤‬ش حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬ك‪ ٢‬طَر‪٤‬ش أ‪ٛ‬لخر‪ُٞ ٚ‬ؿيٗخ ط‪٣ُٞ‬غ حُٔ‪ٜ‬خّ ‪ٝ‬حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خص ‪ٝ‬ح‪ٟ‬لخ ً ‪ٝ‬ؿِ‪٤‬خً؛‬ ‫كٔ٘‪ ٖٓ ْٜ‬ط‪ ٠ُٞ‬ؿخٗزخ ً ػِٔ‪٤‬خً‪ ٖٓ ْٜ٘ٓٝ ،‬أُػي ُـخٗذ ػِٔ‪ ٖٓ ْٜ٘ٓٝ ،٢‬ط‪ٗ ٠ُٞ‬ؤٗخ ً ٖٓ ٗئ‪ ٕٝ‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ٚ٤‬‬ ‫‪ٝ - ِْٓٝ‬هيٓظ‪.ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حٍ حُظ‪ ٖٓ ٢‬حُٔ​ٌٖٔ طزخىُ‪ٜ‬خ ىحهَ ح‪َٓ٧‬س ًؼ‪َ٤‬س ‪ٓٝ‬ظؼيىس‪ ٖٓٝ ،‬حُٔ​ٌٖٔ طـِثظ‪ٜ‬خ أ‪ ٝ‬ىٓـ‪ٜ‬خ كٔذ ػيى أكَحى‬ ‫ح‪َٓ٧‬س‪٣ٝ ،‬ؤط‪ ٢‬ػِ‪ٍ ٠‬أّ حُوخثٔش حُ‪ٞ‬حُيحٕ ‪ٝ‬طزخىُ‪ٜٔ‬خ ُِي‪ ٍٝ‬حُظَر‪ٝ ١ٞ‬حُو‪٤‬خى‪ ١‬ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬حطلخه‪ٜٔ‬خ ػِ‪ًُ ٠‬ي ًٔخ ً​ًَ‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔ​ٔش ح‪.٠ُٝ٧‬‬ ‫‪ٝ‬اٗ‪ ُٖٔ ٚ‬حُٔلِٕ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُؼ‪ َٜ‬إٔ طـي ٗزخرخ ً هي هخٍر‪ٞ‬ح ٖٓ حُِ‪ٝ‬حؽ ‪َُٝ‬ـ َّٔخ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬ؼـــ‪ٞ‬ح اىحٍس ٗــئ‪ٜٗٝ‬ــْ ‪ٝ‬ك‪ٞ‬حثـ‪ٜ‬ــْ‬ ‫حُوخ‪ٛ‬ش‪ ،‬ك‪ ٬‬ط‪ٞ‬ؿي ُي‪ ْٜ٣‬هيٍس ػِ‪ ٠‬ر‪٤‬غ أ‪َٗ ٝ‬حء‪ ٫ٝ ،‬اٗـخُ ٓؼخِٓش ك‪ ٢‬ىحثَس أ‪ ٝ‬ؿ‪ٜ‬ش‪ ،‬رَ ‪ ٫ٝ‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬حهظ‪٤‬خٍ ٓخ‬ ‫‪٘٣‬خٓز‪ِٓ ٖٓ ْٜ‬زْ ‪ٗٝ‬ل‪.ٙٞ‬‬ ‫‪ٝ‬حُلظ‪٤‬خص ُ‪ُ ْ٤‬ي‪ ٖٜ٣‬حُويٍس ػِ‪ ٠‬اىحٍس ٍِٓ٘ ٖٓ ‪١‬زن أ‪ ٝ‬ؿَٔ أ‪ ٝ‬طَر‪٤‬ش أ‪ ٝ‬حٓظوزخٍ ‪ٞ٤ٟ‬ف‪.‬‬ ‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ٜٓ ٍٞ‬طل‪ ٠‬ك‪٣« :٢ٜٔ‬ئًي ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ػِٔخء حُ٘لْ أ‪٤ٔٛ‬ش حُؼَٔ ك‪ ٢‬طٌخَٓ حُ٘و‪٤ٜ‬ش؛ ك‪ِ٤ٓٝ ٜٞ‬ش ‪ٖٓٝ‬‬ ‫‪ٓٝ‬خثَ حُظؼز‪ َ٤‬ػٖ حٌُحص ‪٣‬لخ‪ ٍٝ‬ر‪ٜ‬خ حُلَى إٔ ‪٣‬لون أ‪ٛ‬يحك‪ٝ ٚ‬إٔ ‪٘٣‬زغ ٍؿزخط‪ٝ ٚ‬كخؿخط‪ٝ ،ٚ‬إٔ ‪٣‬ل‪ َ٤‬ه‪ٓٝ ٚٔ٤‬ؼِ‪ ٚ‬كو‪٤‬وش‬ ‫‪ٝ‬حهؼش‪ٝ ،‬إٔ ‪٣‬ؼزَ ػٖ ى‪ٝ‬حكؼ‪َٛٝ ٚ‬حػ‪ٝ ٚ‬هِو‪ ٚ‬ر‪ٍٜٞ‬س ٓوز‪ُٞ‬ش ٓ٘‪ ٖٓٝ ٚ‬حُٔـظٔغ ك‪ٓ ٢‬ؼظْ ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ‪ ٞٛٝ ،‬ك‪ ٢‬أػ٘خء‬ ‫حُظلخػَ ٓغ حُ‪ ٢ٓٞ‬حٌُ‪٣ ١‬ؼَٔ ك‪ٝ ٞٔ٘٣ ٚ٤‬طظٌخَٓ ٗو‪٤ٜ‬ظ‪ٝ ٚ‬طظلون ًحط‪٘٣ٝ ٚ‬ؼَ رو‪ٔ٤‬ظ‪ٝ ٚ‬اٗٔخٗ‪٤‬ظ‪ ًَ​ًٝ .ٚ‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي‬ ‫حُؼِ‪ ِ٣‬حُ٘ـ‪ ٢٘ٔ٤‬ػ٘ي ً‪ ٚٓ٬‬ػٖ حُظ‪٤ٜ‬جش ُظلَٔ حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش إٔ ٖٓ ‪ ٖٟٔ‬حُٔـخ‪٫‬ص حُظ‪ ٢‬طؼ‪ ٖ٤‬ػِ‪ًُ ٠‬ي حُٔ٘خًٍش‬ ‫ح‪٣َٓ٧‬ش‪ٝ ،‬ػَِ ًُي رو‪« :ُٚٞ‬اً إ ح‪َٓ٧‬س ًخُٔـظٔغ حُ‪ٜ‬ـ‪ُٜ َ٤‬خ أػ‪٠‬خء ‪ٝ‬أٗظٔش ‪ٝ‬ه‪٤‬خىس ‪ِ٤ٓٝ‬حٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬رَحٓؾ ‪ٝ‬ػخىحص‪،‬‬ ‫‪ ٖٓ ٌٖٔ٣ٝ‬ه‪ُٜ٬‬خ ٓٔخٍٓش ًؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حٍ ‪ٝ‬حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خص‪ٝ .‬ح‪َٓ٧‬س ‪ ٢ٛ‬حُٔل‪ ٖ٠‬ح‪ُِ ٍٝ٧‬لَى حٌُ‪ ١‬ك‪٣ ٚ٤‬ظَػَع‬ ‫‪٘​٘٣ٝ‬ؤ؛ ‪ٝ​ٝ‬كن ً‪٤‬ل‪٤‬ش حُ٘​٘ؤس ‪ٝ‬حُظَر‪٤‬ش ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س طٌ‪ ٕٞ‬حٓظو‪٤ُ٬‬ظ‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬طزؼ‪٤‬ظ‪ٝ ٚ‬اهيحٓ‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬اكـخٓ‪.»ٚ‬‬ ‫ا‪ ٫‬إٔ اػطخء ‪ ٌٙٛ‬ح‪٧‬ى‪ٝ‬حٍ ‪ٝ‬حُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬خص ‪ ٫‬ري إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬رظيٍؽ ‪ٝ‬طيٍ‪٣‬ذ ٓٔزن ‪َٓٝ‬حهزش ٖٓ حَُٔر‪ُ ٢‬ج‪٣ ٬‬ئى‪ًُ ١‬ي‬ ‫اُ‪ٗ ٠‬ظ‪٤‬ـش ػٌٔ‪٤‬ش‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪470‬‬

‫■ حُٔ​ٔش حُوخٓٔش‪٘٣ :‬ـغ حُٔ٘خًٍش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش‪:‬‬ ‫ػٖ أر‪َ٣َٛ ٢‬س ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ ٚ‬ـ هخٍ‪ :‬هخٍ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ ٖٓ ٠ٓ٬ٓ ًَ« : - ِْٓٝ ٚ٤‬حُ٘خّ ػِ‪ٛ ٚ٤‬يهش‬ ‫ًَ ‪ ّٞ٣‬ططِغ ك‪ ٚ٤‬حُْ٘ٔ‪٣ :‬ؼيٍ ر‪ ٖ٤‬ح‪٫‬ػ٘‪ٛ ٖ٤‬يهش‪٣ٝ ،‬ؼ‪ ٖ٤‬حَُؿَ ػِ‪ ٠‬ىحرظ‪ ٚ‬ك‪٤‬لَٔ ػِ‪ٜ٤‬خ أ‪َ٣ ٝ‬كغ ػِ‪ٜ٤‬خ ٓظخػ‪ٚ‬‬ ‫‪ٛ‬يهش‪ٝ ،‬حٌُِٔش حُط‪٤‬زش ‪ٛ‬يهش‪ ًَٝ ،‬هط‪ٞ‬س ‪٣‬وط‪ٛٞ‬خ اُ‪ ٠‬حُ‪٬ٜ‬س ‪ٛ‬يهش‪ ٢٤ٔ٣ٝ ،‬ح‪ ًٟ٧‬ػٖ حُطَ‪٣‬ن ‪ٛ‬يهش»‪.‬‬ ‫‪ٝ‬هخٍ ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪« : - ِْٓٝ ٚ٤‬حُٔ​ِْٔ أه‪ ٞ‬حُٔ​ِْٔ ‪٣ ٫‬ظِٔ‪ً ٖٓ ،ِٚٔٔ٣ ٫ٝ ٚ‬خٕ ك‪ ٢‬كخؿش أه‪ً ٚ٤‬خٕ َّللا ك‪ ٢‬كخؿظ‪،ٚ‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬كَ​َّؽ ػٖ ِْٓٔ ًَرش كَؽ َّللا ػ٘‪ ٚ‬ر‪ٜ‬خ ًَرش ٖٓ ًَد ‪ ّٞ٣‬حُو‪٤‬خٓش‪ٓ ٖٓٝ ،‬ظَ ِٓٔٔخ ً ٓظَ‪َّ ٙ‬للا ‪ ّٞ٣‬حُو‪٤‬خٓش»‪.‬‬ ‫إ طلٔ‪ َ٤‬حُ‪ ْٜ‬حُؼخّ ُ‪ٓ٨‬ش‪ٝ ،‬ؿَّ كذ هيٓش ح‪٥‬هَ‪ٝ ٖ٣‬طو‪٣ٞ‬ش حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخ‪ٗ٫‬ظٔخء ُِٔـظٔغ حٌُ‪٣ ١‬ؼ‪ ٖ٤‬ك‪ ٚ٤‬حُلَى ًَ‬ ‫ًُي ‪ٔ٣‬خػي حُلَى ك‪ ٢‬حًظ٘خف حٌُحص‪ٝ ،‬طلو‪٤‬ن ح‪ٗ٩‬ـخُ حٌُ‪ ٞٛ ١‬كخؿش ٖٓ حُلخؿخص حُ٘لٔ‪٤‬ش حُظ‪٣ ٢‬لظخؽ ح‪ٔٗ٩‬خٕ اُ‪٠‬‬ ‫اٗزخػ‪ٜ‬خ‪ ٢ٛٝ ،‬ك‪ ٢‬حُ‪ٞ‬هض ٗلٔ‪ِ٤ٓٝ ٚ‬ش ٖٓ ‪ٓٝ‬خثَ ر٘خء ‪ٝ‬طط‪ َ٣ٞ‬حٌُحص ‪ٝ‬ط‪ٓٞ‬غ ىحثَس حُؼ‪٬‬هخص ُي‪ ٟ‬حُلَى‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حُٔـخ‪٫‬ص حُٔظخكش ك‪ ٢‬حُٔ٘خًٍش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُ٘​٘خ‪ ١‬حُٔيٍٓ‪ ٢‬حُ‪ٜ٘ٓ٬‬ـ‪ ٖٓ ٢‬ط‪ٞ‬ػ‪٤‬ش آ‪٤ٓ٬‬ش‪٘ٗٝ ،‬خ‪ً٘ ١‬ل‪،٢‬‬ ‫‪ٝ‬ؿٔخػخص حُ٘​٘خ‪ ١‬حُط‪٬‬ر‪ ٢‬حُٔظ٘‪ٞ‬ػش؛ كل‪ٌٛ ٢‬ح حُٔـخٍ ؿَّ حُزٌٍس ح‪ُِ٘ٔ ٠ُٝ٧‬خًٍش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ُي‪ ٟ‬أكَحى ح‪َٓ٧‬س‬ ‫ٖٓٔ ‪٘٣‬ظٔ‪ ٕٞ‬اُ‪ ٠‬حُظؼِ‪ ْ٤‬رخهظ‪٬‬ف َٓحكِ‪ ٖٓٝ ،ٚ‬حُٔـخ‪٫‬ص حُٔظخكش ك‪ ٢‬حُٔ٘خًٍش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُٔئٓٔخص ‪ٝ‬حُـٔؼ‪٤‬خص‬ ‫حُو‪٣َ٤‬ش حُ٘لؼ‪٤‬ش أ‪ ٝ‬حُيػ‪٣ٞ‬ش أ‪ ٝ‬حُؼِٔ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬حُ‪ٞ‬حُي‪ ٖ٣‬اػخٗش أ‪٫ٝ‬ى‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬حٌُٔخٕ ح‪ٔٗ٧‬ذ ُ‪ ٖٓ ْٜ‬ر‪ ٖ٤‬طِي حُٔـخ‪٫‬ص ‪ٝ‬كظق حُٔـخٍ ُ‪٬ُ ْٜ‬هظ‪٤‬خٍ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حٗيٓخؽ أكَحى ح‪َٓ٧‬س ك‪ ٢‬حُزَحٓؾ ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش حُٔظ٘‪ٞ‬ػش ‪ٔ٣‬خػي ح‪َٓ٧‬س ك‪ٛ ٢‬وَ ٗو‪٤ٜ‬خص أكَحى‪ٛ‬خ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬س ح‪ٍ٫‬طزخ‪١‬‬ ‫ح‪ٝ ،١َٓ٧‬حُزؼي ػٖ ٓلخٓق ح‪ٝ ٍٞٓ٧‬ح‪٘ٗ٫‬ـخٍ رخُظَ‪ٛ‬خص حُِٔ‪٤ٜ‬ش ٓٔخ ‪َ٣‬كغ ه‪ٞ‬س حُطَف ك‪ ٢‬حُـِٔخص ح‪٣َٓ٧‬ش‪٣ٝ ،‬لظق‬ ‫حُٔـخٍ ُظز٘‪٘ٓ ٢‬خٍ‪٣‬غ أَٓ‪٣‬ش ٓ٘ظًَش‪ ،‬رَ ‪٣‬ئػَ طؤػ‪َ٤‬حً ظخ‪َٛ‬حً ك‪ ٢‬ح‪٧‬ؿ‪٤‬خٍ حُٔظظخرؼش ٖٓ ح‪َٓ٧‬س حُ‪ٞ‬حكيس‪.‬‬ ‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ ٍٞ‬أٓ‪ ٖ٤‬أر‪ٓ ١ٝ٥ ٞ‬ز‪٘٤‬خ ً ٌٓخٗش حُٔ٘خًٍش ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُظَر‪٤‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش‪« :‬طظـ‪ ٚ‬حُظَر‪٤‬ش ح‪٤ٓ٬ٓ٩‬ش اُ‪٠‬‬ ‫ٍُع رٌ‪ ٍٝ‬حُظؼخ‪ٟ‬ي ‪ٝ‬حُظٔخٓي ‪ٝ‬حُظ‪٠‬خٖٓ ك‪ٗ ٢‬ل‪ ّٞ‬حُ٘خٗج‪ ٖٓ ٖ٤‬أؿَ طلو‪٤‬ن حطـخ‪ ٙ‬حُؼَٔ حُـٔخػ‪ٝ ٢‬حُ٘ؼ‪ٍٞ‬‬ ‫رخُٔ​ٔئ‪٤ُٝ‬ش ػٖ حُـٔخػش؛ ‪ًُٝ‬ي ػٖ ‪٣َ١‬ن ارَحُ أ‪٤ٔٛ‬ش حُؼَٔ حُٔ٘ظْ ‪ٝ‬حُ‪ٜ‬خىف اُ‪ ٍِّٙ ٠‬حُ‪ٜ‬ق ‪ٝ‬ط٘ٔ‪٤‬ن حُـ‪ٜٞ‬ى‬ ‫حُلَى‪٣‬ش ُويٓش ح‪ٛ٧‬يحف حُؼِ‪٤‬خ ك‪ ٢‬حُٔـظٔغ ح‪.»٢ٓ٬ٓ٩‬‬ ‫■ حُٔ​ٔش حُٔخىٓش‪٘٣ :‬ـغ حُ٘ـخف ‪ٝ‬حُظٔ‪:ِ٤‬‬ ‫هخٍ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ْ ِٗ« : - ِْٓٝ ٚ٤‬ؼ َْ حَُؿَ ػزي َّللا ُ‪ً ٞ‬خٕ ‪ ٖٓ ٢ِٜ٣‬حُِ‪ .َ٤‬كٌخٕ ػزي َّللا رؼ ُي ‪٘٣ ٫‬خّ ٖٓ‬ ‫حُِ‪ َ٤‬ا‪ ٫‬هِ‪.»ً٬٤‬‬ ‫‪ٝ‬ػٖ ػزي حَُكٖٔ رٖ َٓٔس ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ ٚ‬ـ هخٍ‪« :‬ؿخء ػؼٔخٕ اُ‪ ٠‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬رؤُق ى‪٘٣‬خٍ ك‪ٖ٤‬‬ ‫ؿ‪ ِٜ‬ؿ‪ ٖ٤‬حُؼَٔس ك‪٘٤‬ؼَ‪ٛ‬خ ك‪ ٢‬كـَ‪ .ٙ‬هخٍ ػزي حَُكٖٔ‪ :‬كَأ‪٣‬ض حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪٣ - ِْٓٝ ٚ٤‬وِز‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬كـَ‪ٙ‬‬ ‫‪٣ٝ‬و‪ٓ« :ٍٞ‬خ ‪ َٟ‬ػؼٔخٕ ٓخ ػَٔ رؼي حُ‪.»ّٞ٤‬‬ ‫‪ٝ‬ػٖ حرٖ ػزخّ ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ٜٔ‬خ ـ هخٍ‪ :‬هخٍ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ٗ٨ُ - ِْٓٝ ٚ٤‬ؾ‪ ،‬أٗؾ ػزي حُو‪« :ْ٤‬إ ك‪٤‬ي‬ ‫ه‪ِٜ‬ظ‪٣ ٖ٤‬لز‪ٜٔ‬خ َّللا‪ :‬حُلِْ ‪ٝ‬ح‪ٗ٧‬خس»‪.‬‬ ‫‪ ُٞٝ‬طظزؼ٘خ ٓ‪َ٤‬س حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ُٞ - ِْٓٝ ٚ٤‬ؿيٗخ ك‪ٜ٤‬خ ٓ‪ٞ‬حهق ٓظؼيىس ‪ٓ٫‬ظ٘لخٍ حُطخهخص ‪ٝ‬ط٘ـ‪٤‬غ حُٔ‪ٞ‬ح‪ٛ‬ذ‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح حُـخٗذ ‪٣‬ؼط‪ ٢‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُؼوش ‪ٝ‬طوي‪ َ٣‬ح‪٥‬هَ‪ُِٔ ٖ٣‬ظَر‪٣ٝ ،٢‬و‪ ١ٞ‬كخػِ‪٤‬ظ‪ٝ ٚ‬حٗظٔخء‪ُِ ٙ‬ـ‪ٜ‬ش حُظ‪٘ٓ ٢‬لظ‪ ٚ‬حُلَ‪ٛ‬ش‬ ‫‪٩‬ظ‪ٜ‬خٍ ٓخ ُي‪ ٖٓ ٚ٣‬هيٍحص‪ٔ٣ٝ ،‬خػي ك‪ ٢‬طٌَحٍ حُ٘ـخف ‪ٝ‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪.ٚ٤‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪471‬‬

‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ٓ ٍٞ‬ؤٓ‪ٓ ٕٞ‬ز‪ ٖٓ« :ٞ٤‬ح‪٤ٔٛ٧‬ش رٌٔخٕ إٔ ‪٣‬زٌٍ ح‪٥‬رخء رؼ‪ ٞ‬حُـ‪ٜ‬ي ك‪ ٢‬طؼِْ أٓخُ‪٤‬ذ حُظ٘ـ‪٤‬غ ك‪ ٖٓ ٜٞ‬أ‪ْٛ‬‬ ‫ح‪ ٍٞٓ٧‬حُظ‪ ٌْٜ٘ٔ٣ ٢‬حٓظؼٔخُ‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬حُظَر‪٤‬ش ‪ ٖٓ ٞٛٝ‬ح‪ ٍٞٓ٧‬حُٔئػَس ك‪ ٢‬ح‪ٞٗ٧‬حع ح‪٧‬هَ‪ ٖٓ ٟ‬حُِٔ‪ٞ‬ى»‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ط٘ـ‪٤‬غ حُ٘ـخف ‪ٝ‬حُظٔ‪ ِ٤‬ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬ػٖ ‪٣َ١‬ن حُظٔ‪ ِ٤٤‬ك‪ ٢‬حُلو‪ٞ‬م ر‪ ٖ٤‬أػ‪٠‬خث‪ٜ‬خ أ‪ ٝ‬ح‪ٛ٫‬ظٔخّ رزؼ‪ْٜ٠‬‬ ‫‪ٝ‬ا‪ٔٛ‬خٍ ح‪٥‬هَ‪ ،ٖ٣‬رَ ‪ ٌٕٞ٣‬رـَّ حُٔلخ‪ ْ٤ٛ‬حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش ُِ٘ـخف‪ٝ ،‬كظق حُٔـخٍ ُ‪ٗ٪‬ظخؽ ‪ٝ‬ح‪٩‬ريحع‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حُ‪ٓٞ‬خثَ‬ ‫حُٔ​ٔخػيس ػِ‪ًُ ٠‬ي ‪ٝ‬حُظلل‪ ِ٤‬حُٔيٍ‪ٝ ّٝ‬حُ‪ٜ‬خىم حُ‪ٞ‬حهؼ‪ُٔ ٢‬ظخ‪ َٛ‬حُ٘ـخف ُي‪ ٟ‬أكَحى ح‪َٓ٧‬س‪.‬‬ ‫■ حُٔ​ٔش حُٔخرؼش‪ُ :‬ي‪ ٚ٣‬أ‪ٝ‬هخص َُِٔف ‪ٝ‬حُلٌخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظـٔخّ‪:‬‬ ‫ػٖ ػخث٘ش ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ٜ‬خ ـ «أٗ‪ٜ‬خ ًخٗض ٓغ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬ك‪ٓ ٢‬لَ هخُض‪ :‬كٔخروظ‪ ٚ‬كٔزوظ‪ ٚ‬ػِ‪٠‬‬ ‫ٍؿِ‪ ،٢‬كِٔخ كِٔض حُِلْ ٓخروظ‪ ٚ‬كٔزو٘‪ ،٢‬كوخٍ‪ ٌٙٛ :‬رظِي حُٔزوش»‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػ٘‪ٜ‬خ ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ٜ‬خ ـ هخُض‪ٍ« :‬أ‪٣‬ض حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ٔ٣ - ِْٓٝ ٚ٤‬ظَٗ‪ ٢‬رَىحث‪ٝ ٚ‬أٗخ أٗظَ اُ‪ ٠‬حُلز٘ش ‪ِ٣‬ؼز‪ٕٞ‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُٔ​ٔـي كظ‪ ٠‬أً‪ ٕٞ‬أٗخ حُظ‪ ٢‬أٓؤّ‪ ،‬كخهيٍ‪ٝ‬ح هيٍ حُـخٍ‪٣‬ش حُلي‪٣‬ؼش حُٖٔ حُلَ‪ٜ٣‬ش ػِ‪ ٠‬حُِ‪.»ٜٞ‬‬ ‫‪ٝ‬ػٖ ػزي َّللا رٖ ٗيحى ػٖ أر‪ ٚ٤‬هخٍ‪ :‬هَؽ ػِ‪٘٤‬خ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬ك‪ ٢‬اكي‪٬ٛ ٟ‬ط َِ‪ ٢‬حُؼ٘خء ‪ٞٛٝ‬‬ ‫كخَٓ َكٔ٘خ ً أ‪ ٝ‬كُٔ‪٘٤‬خً‪ ،‬كظويّ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬ك‪ٟٞ‬ؼ‪ ،ٚ‬ػْ ًزََّ ُِ‪٬ٜ‬س‪ ،‬ك‪ ،٠ِٜ‬كٔـي ر‪ ٖ٤‬ظ‪َٜ‬حٗ‪٢‬‬ ‫‪٬ٛ‬ط‪ٓ ٚ‬ـيس أ‪١‬خُ‪ٜ‬خ‪ .‬هخٍ أر‪ :٢‬كَكؼض ٍأٓ‪ٝ ٢‬اًح حُ‪ٜ‬ز‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬ظ‪َّ ٍٍٞٓ َٜ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ٓ ٞٛٝ - ِْٓٝ ٚ٤‬خؿي‪،‬‬ ‫كَؿؼض اُ‪ٓ ٠‬ـــ‪ٞ‬ى‪ ،١‬كِٔخ ه‪٠‬ــــ‪ٍٓ ٠‬ــــ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬حُ‪ٜ‬ـ‪٬‬س هخٍ حُ٘خّ‪٣ :‬خ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا! اٗي‬ ‫ٓـيص ر‪ ٖ٤‬ظ‪َٜ‬حٗ‪٬ٛ ٢‬طي ٓـيس أ‪ِ١‬ظ‪ٜ‬خ كظ‪ ٠‬ظ٘​٘خ أٗ‪ ٚ‬هي كيع أَٓ أ‪ ٝ‬أٗ‪ٞ٣ ٚ‬ك‪ ٠‬اُ‪٤‬ي‪ .‬هخٍ‪ًُ ًَ« :‬ي ُْ ‪ٌٖ٣‬‬ ‫‪ ٌُٖٝ‬حر٘‪ ٢‬حٍطلِ٘‪ ٢‬كٌَ‪ٛ‬ض إٔ أُػَـِّ ِ‪ ٚ‬كظ‪٣ ٠‬و‪ ٢٠‬كخؿظ‪.»ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬ػٖ أر‪َ٣َٛ ٢‬س ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ ٚ‬ـ هخٍ‪ :‬هخُ‪ٞ‬ح ‪٣‬خ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا اٗي طيحػز٘خ‪ ،‬هخٍ‪« :‬اٗ‪ ٫ ٢‬أه‪ ٍٞ‬ا‪ ٫‬كوخ ً»‪.‬‬ ‫إ اؿ٘خء أكَحى ح‪َٓ٧‬س ػٖ ح‪ُ٫‬ظلخص اُ‪ ٠‬هخٍؽ ح‪َٓ٧‬س أ‪ ٝ‬حُزلغ ػٖٔ ‪٘٣‬زغ كخؿش ٖٓ ك‪ٞ‬حثـ‪ ْٜ‬أَٓ ٓ‪ٝ ،ْٜ‬ػِ‪ ٠‬هخثي‬ ‫ح‪َٓ٧‬س ح‪ٛ٫‬ظٔخّ ر‪ٝ .ٚ‬حَُٔف ‪ٝ‬حُلٌخ‪ٛ‬ش ‪ٝ‬ح‪ٓ٫‬ظـٔخّ ٖٓ ح‪٤ٗ٧‬خء حُٔ‪ٜٔ‬ش حُٔ‪ِٜٔ‬ش ٖٓ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬ح‪٥‬رخء ُؼيّ ح‪٫‬هظ٘خع‪ ،‬أ‪ٝ‬‬ ‫ٌُؼَس ٓ٘خؿِ‪ٝ ،ٚ‬هي حػظزَ حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُظَر‪ ٖ٤٣ٞ‬حُِؼذ ‪ٝ‬حَُٔف ‪ِ٤ٓٝ‬ش ٖٓ ‪ٓٝ‬خثَ حُظَر‪٤‬ش‪ ،‬رَ أُ​ُِّق ك‪ًُ ٢‬ي ًظذ ٓظؼيىس‬ ‫‪ٍٓٝ‬خثَ ٓظو‪ٜ​ٜ‬ش‪.‬‬ ‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬هخُي حُؼ‪ٞ‬ىس‪ُِ« :‬ظَ‪٣ٝ‬ؾ ى‪ ْٜٓ ٍٝ‬ك‪ ٢‬حُظَر‪٤‬ش حُوِو‪٤‬ش ‪ٝ‬حَُ‪ٝ‬ك‪٤‬ش ا‪ٟ‬خكش اُ‪ ٠‬ى‪ ٍٙٝ‬ك‪ ٢‬حُـ‪ٞ‬حٗذ ح‪٧‬هَ‪ٝ ،ٟ‬ح‪َٓ٧‬س‬ ‫ٓلظخؿش اُ‪ ٠‬حُِؼذ ‪ٝ‬حُظَ‪٣ٝ‬ق كخؿش أٓخٓ‪٤‬ش ًلخؿظ‪ٜ‬خ ُِطؼخّ ‪ٝ‬حَُ٘حد أك‪٤‬خٗخ ً»‪.‬‬ ‫‪ٓٝ​ٝ‬خثَ حُظَ‪٣ٝ‬ق ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س حُٔ​ِٔٔش ٓظؼيىس‪ًُ ٖٓٝ ،‬ي حُٔيحػزش ‪ٝ‬حُِٔحف ‪ٝ‬حُِ٘‪ٛ‬ش ‪ٝ‬حَُكِش ح‪٣َٓ٧‬ش‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬ك‪ُ َ٤‬ؼذ‬ ‫ح‪١٧‬لخٍ حُ‪ٜ‬خىكش‪ٝ ،‬حُظـٔؼخص حُؼخثِ‪٤‬ش‪٣ُٝ ،‬خٍس حُٔظخكق ‪ٝ‬حُٔؼخٍ‪ ٝ‬حُٔل‪٤‬يس‪ٝ ،‬ط‪ٞ‬ك‪ َ٤‬حٌُظذ ‪ٝ‬ح‪١َٗ٧‬ش حُٔ​ٔؼ‪٤‬ش‬ ‫‪ٝ‬حَُٔث‪٤‬ش ‪ٝ‬رَحٓؾ حُلخٓذ ح‪ ٢ُ٥‬حُظؼِ‪٤ٔ٤‬ش ‪ٝ‬حُظَك‪٤ٜ٤‬ش ‪ٓٝ​ٝ‬خثَ ح‪٩‬ػ‪ّ٬‬؛ اُ‪ ٠‬آهَ حُوخثٔش ٖٓ حُ‪ٓٞ‬خثَ حُظ‪ ٢‬ربٌٓخٕ ح‪٧‬د‬ ‫ط‪ٞ‬ك‪َٛ٤‬خ ‪َٓ٧‬ط‪ٝ ٚ‬كن حُ‪ٞ٠‬حر‪ ٢‬حَُ٘ػ‪٤‬ش‪.‬‬ ‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬هخُي حُؼ‪ٞ‬ىس‪ٝ« :‬اىحٍس حُظَ‪٣ٝ‬ق حُُِٔ٘‪ ٢‬طظٔ‪ ِ٤‬رٌ‪ٜٗٞ‬خ ٗؤٕ أَٓ‪ ١‬هخ‪ٜ٣ ٙ‬ؼذ حُظلٌْ ك‪ ٖٓ ٚ٤‬هخٍؿ‪ٜ‬خ‪ٌُٝ ،‬ح‬ ‫طِىحى ٓٔئ‪٤ُٝ‬ش حُ‪ٞ‬حُي‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬حهظ‪٤‬خٍ ح‪ٔٗ٧‬خ‪ٝ ١‬حُظطز‪٤‬وخص حُٔ٘خٓزش»‪.‬‬ ‫■ حُٔ​ٔش حُؼخٓ٘ش‪٣ :‬ظْٔ رخَُٔ‪ٗٝ‬ش ‪َٓٝ‬حػخس حُظَ‪ٝ‬ف‪:‬‬ ‫ح‪َٓ٧‬س ٓل‪ ٖ٠‬طَر‪ٔ٣ ١ٞ‬ظٔي ٌٓخٗظ‪ ٖٓ ٚ‬حُ٘‪ ٜٙٞ‬حَُ٘ػ‪٤‬ش حُظ‪ٛ ٢‬ــ‪ ٢‬ري‪ٍٛٝ‬ــخ ٓ٘‪٠‬زطش رو‪ٞ‬حػـي ٓــٖ ‪ٜٟ٘ٔ‬خ‪٫« :‬‬ ‫‪َٟ ٫ٝ ٍَٟ‬حٍ» ‪« ٝ‬حُٔ٘وش طـِذ حُظ‪ٝ »َ٤ٔ٤‬ػيّ حُٔئحهٌس ػ٘ي حُـ‪ َٜ‬أ‪ ٝ‬حُ٘ٔ‪٤‬خٕ أ‪ ٝ‬ح‪ًَ٩‬ح‪.ٙ‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪472‬‬

‫‪٣ ٫ٝ‬وِ‪ ٞ‬ػ‪ ٖٓ ٞ٠‬أػ‪٠‬خء ح‪َٓ٧‬س ٖٓ ظَ‪ٝ‬ف طَٔ ر‪ٝ ٚ‬طٔ٘ؼ‪ ٖٓ ٚ‬طلو‪٤‬ن ح‪ٛ٧‬يحف حُؼخٓش ُ‪َٓ٨‬س ٖٓ َٓ‪ٝ‬‬ ‫ِٓحؽ ‪ٝ‬هِش ًحص حُ‪٤‬ي‪ٗٝ ،‬ل‪ًُ ٞ‬ي‪.‬‬ ‫‪٘ٓٝ‬خؿَ ‪ٝ‬طؼ ٌُّ َِ‬ ‫ٍ‬ ‫ك‪٣ ٬‬ؼ٘‪ٝ ٢‬ؿ‪ٞ‬ى هط‪ ٢‬أ‪ ٝ‬أ‪ٛ‬يحف أ‪ ٝ‬حطلخه‪٤‬خص ٓليىس ىحهَ ح‪َٓ٧‬س إٔ ٌٗ‪ٛ ٕٞ‬خٍٓ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬طلو‪٤‬و‪ٜ‬خ؛ كوي ط‪٠‬طَ ح‪َٓ٧‬س‬ ‫ُظؤؿ‪ َ٤‬رؼ‪ ٞ‬رَحٓـ‪ٜ‬خ أ‪ ٝ‬اُـخث‪ٜ‬خ‪ ،‬أ‪ ٝ‬هي ط‪٠‬طَ ُِظؼخَٓ رطَ‪٣‬وش ٓؼ‪٘٤‬ش ٓغ أكي أكَحى‪ٛ‬خ؛ ‪ َٔ٣ ٚٗ٧‬رَٔكِش ٗٔ‪ٓ ٞ‬ؼ‪٘٤‬ش‪،‬‬ ‫أ‪ ٝ‬هي طظ٘خٍُ ح‪َٓ٧‬س ػٖ رؼ‪ٓ ٞ‬طخُز‪ٜ‬خ ُ‪ٜ‬ؼ‪ٞ‬رخص ٓخُ‪٤‬ش طَٔ ر‪ٜ‬خ‪.‬‬ ‫‪ ُٞٝ‬طظزؼ٘خ ٓ٘ش حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬ك‪ًُ ٢‬ي ُ‪ٞ‬ؿيٗخ حُ‪ٝ َٔ٤‬حُٔ‪ُٜٞ‬ش ‪ٝ‬حُزٔخ‪١‬ش‪.‬‬ ‫ػٖ أْٗ ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ ٚ‬ـ هخٍ‪ً« :‬خٕ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬ػ٘ي رؼ‪ٔٗ ٞ‬خث‪ ،ٚ‬كؤٍِٓض اكي‪ ٟ‬أٓ‪ٜ‬خص‬ ‫حُٔئٓ٘‪ ٖ٤‬ر‪ٜ‬للش ك‪ٜ٤‬خ ‪١‬ؼخّ ك‪َ٠‬رض حُظ‪ ٢‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬ظ‪ٜ‬خ ‪٣‬ي حُوخىّ كٔوطض حُ‪ٜ‬للش‪،‬‬ ‫كخٗلِوض‪ ،‬كـٔغ حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬كِن حُ‪ٜ‬للش‪ ،‬ػْ ؿؼَ ‪٣‬ـٔغ ك‪ٜ٤‬خ حُطؼخّ حٌُ‪ً ١‬خٕ ك‪ ٢‬حُ‪ٜ‬للش‪٣ٝ ،‬و‪:ٍٞ‬‬ ‫ؿخٍص أٌْٓ‪ .‬ػْ كزْ حُوخىّ كظ‪ ٠‬أط‪ ٠‬ر‪ٜ‬للش ٖٓ ػ٘ي حُظ‪ ٞٛ ٢‬ك‪ ٢‬ر‪٤‬ظ‪ٜ‬خ‪ ،‬كيكغ حُ‪ٜ‬للش حُ‪ٜ‬ل‪٤‬لش اُ‪ ٠‬حُظ‪َِٔ ًُ ٢‬ص‬ ‫‪ٛ‬للظ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬أٓٔي حٌُٔٔ‪ٍٞ‬س ك‪ ٢‬ر‪٤‬ض حُظ‪َ​َ َٔ ًَ ٢‬ص»‪.‬‬ ‫هخٍ أْٗ ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ ٚ‬ـ‪ً« :‬خٕ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ ٖٓ - ِْٓٝ ٚ٤‬أكٖٔ حُ٘خّ ُهُِوخً‪ ،‬كؤٍٓـــِ٘‪ٓٞ٣ ٢‬خ ً‬ ‫ُلـــخؿــش كوِض‪ٝ :‬حُِــ‪ ٫ !ٚ‬أً‪ٛ‬ذ‪ٝ ،‬ك‪ٗ ٢‬لٔ‪ ٢‬إٔ أً‪ٛ‬ذ ُٔخ أَٓٗ‪ ٢‬ر‪ٗ ٚ‬ز‪َّ ٢‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬هخٍ‪ :‬كوَؿض‬ ‫كظ‪ ٠‬أٓ ََّ ػِ‪ٛ ٠‬ز‪٤‬خٕ ‪ِ٣ ْٛٝ‬ؼز‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬حُٔ‪ٞ‬م؛ كبًح ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬هخر‪ ٞ‬رولخ‪ٍٝ ٖٓ ١‬حث‪،٢‬‬ ‫ك٘ظَص اُ‪٠٣ ٞٛ ٚ٤‬لي‪ ،‬كوخٍ‪٣ :‬خ أَُٗ‪ ! ُْ​ْ٤‬حً‪ٛ‬ذ ك‪٤‬غ أَٓطي! هِض‪ٗ :‬ؼْ أٗخ حً‪ٛ‬ذ ‪٣‬خ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا! هخٍ أْٗ‪َّٝ :‬للاِ ُوي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫طًَض‪ َّ٬ٛ :‬كؼِضَ ًٌح‬ ‫‪٘ٛ‬ؼض‪ َْ ُِ :‬كؼـِضَ ًٌح ‪ًٌٝ‬ح‪٢ُ٘ ٫ٝ ،‬ء‬ ‫هيٓظ‪ٓ ٚ‬زغ ٓ٘‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬طٔغ ٓ٘‪ٓ ٖ٤‬خ ػِٔض هخٍ ُ٘‪٢‬ء‬ ‫‪ًٌٝ‬ح!»‪.‬‬ ‫‪٣ ٫ٝ‬ؼ٘‪ًُ ٢‬ي حُِ‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬حُٔيح‪٘ٛ‬ش ك‪ ٢‬حُٔلَٓخص‪ ،‬رَ ػِ‪ٍ ٠‬د ح‪َٓ٧‬س كٔخ‪٣‬ظ‪ٜ‬خ ٖٓ ًَ ٓخ ‪٣‬وخُق حَُ٘ع‪ٝ ،‬ح‪ٌٗ٩‬خٍ ػِ‪٠‬‬ ‫ٖٓ ‪ٝ‬هغ ك‪ٓ ْٜ٘ٓ ٌَ٘ٓ ٢‬غ حػظزخٍ ح‪٥‬ىحد حَُ٘ػ‪٤‬ش ك‪ًُ ٢‬ي‪.‬‬ ‫ػٖ ػخث٘ش ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ٜ‬خ ـ إٔ هَ‪٘٣‬خ ً أ‪ٗ ْٜٔٛ‬ؤٕ حَُٔأس حُٔوِ‪٤ٓٝ‬ش حُظ‪َٓ ٢‬هض‪ ،‬كوخُ‪ٞ‬ح‪ ٌِْ٣ ٖٓٝ :‬ك‪ٜ٤‬خ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا‬ ‫‪َّ ٠ِٛ‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬؟ كوخُ‪ٞ‬ح‪٣ ٖٓٝ :‬ـظَة ػِ‪ ٚ٤‬ا‪ ٫‬أٓخٓش رٖ ُ‪٣‬ي كذ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬؟ كٌِٔ‪ٚ‬‬‫أٓخٓش كوخٍ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪« : - ِْٓٝ ٚ٤‬أط٘لغ ك‪ ٢‬كي ٖٓ كي‪ٝ‬ى َّللا؟ ػْ هخّ كخهظطذ‪ ،‬ػْ هخٍ‪ :‬اٗٔخ أ‪ِٛ‬يَ‬ ‫حٌُ‪ ٖ٣‬هزٌِْ أٗ‪ً ْٜ‬خٗ‪ٞ‬ح اًح َٓم ك‪ ْٜ٤‬حَُ٘‪٣‬ق طًَ‪ٝ ،ٙٞ‬اًح َٓم ك‪ ْٜ٤‬حُ‪٠‬ؼ‪٤‬ق أهخٓ‪ٞ‬ح ػِ‪ ٚ٤‬حُلي‪ٝ ،‬ح‪َّ ْ٣‬للا! ُ‪ ٞ‬إٔ‬ ‫كخ‪ٔ١‬ش ر٘ض ٓلٔي َٓهض ُوطؼض ‪٣‬ي‪ٛ‬خ»‪.‬‬ ‫‪ ٖٓٝ‬حَُٔ‪ٗٝ‬ش ك‪ ٢‬حُل‪٤‬خس ح‪٣َٓ٧‬ش حُ٘ظَس ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ٌُِٔ٘‪٬‬ص؛ ك‪٣ ٬‬وِ‪ ٞ‬طـٔغ رَ٘‪ٜ٘ٓ ١‬خ‪ٝ .‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ‪٘ٛ‬خ ك‪ ٢‬طوزَُّ‬ ‫‪ٝ‬ؿ‪ٞ‬ى حٌُِٔ٘ش‪ٝ ،‬أٗ‪ٜ‬خ أَٓ ‪١‬ز‪٤‬ؼ‪٣ ٫ ٢‬ؼ٘‪ ٢‬حٗظ‪ٜ‬خء حُؼ‪٬‬هش ح‪٣َٓ٧‬ش أ‪ ٝ‬كٔخى‪ٛ‬خ‪ ٖٓٝ .‬ح‪٣٩‬ـخر‪٤‬ش ك‪ ٢‬حُ٘ظَس اُ‪ ٠‬حٌُٔ٘‪٬‬ص‬ ‫ح‪٣َٓ٧‬ش حُٔؼ‪ُ ٢‬ؼيّ طَٓز‪ٜ‬خ ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س ‪ٝ‬حٓظـ‪ُٜ٬‬خ ًليع طَر‪.١ٞ‬‬ ‫■ حُٔ​ٔش حُظخٓؼش‪ٞٔ٣ :‬ى ك‪ ٚ٤‬ح‪٧‬ىد ‪ٝ‬ح‪٫‬كظَحّ حُٔظزخىٍ‪:‬‬ ‫ػٖ حرٖ ػزخّ ـ ٍ‪َّ ٢ٟ‬للا ػ٘‪ ٚ‬ـ هخٍ‪ :‬هخٍ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا ‪َّ ٠ِٛ-‬للا ػِ‪٘ٓ ْ٤ُ« : - ِْٓٝ ٚ٤‬خ ٖٓ ُْ ‪َ٣‬كْ ‪ٛ‬ـ‪َٗ٤‬خ‬ ‫‪ٞ٣ٝ‬هَ ًز‪َٗ٤‬خ ‪٣ٝ‬ؤَٓ رخُٔؼَ‪ٝ‬ف ‪ ٠ٜ٘٣ٝ‬ػٖ حٌَُٔ٘»‪.‬‬ ‫‪٣‬ظ‪ ٍٜٞ‬حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حُ٘خّ إٔ ح‪٧‬ىد ‪ٝ‬ح‪٫‬كظَحّ ػ٘يٓخ ‪ُ٣‬طِن ‪َ٣‬حى ر‪ ٚ‬حكظَحّ ح‪ٛ٧‬ـَ ُٖٔ ‪ ْٛ‬أًزَ ٓ٘‪ٞٓ ٚ‬حء ًخٕ ًُي‬ ‫ك‪ ٢‬حُؼَٔ أ‪ ٝ‬ك‪ ٢‬ؿ‪َٙ٤‬؛ ٓغ إٔ ح‪٫‬كظَحّ ه‪٤٠‬ش طزخىُ‪٤‬ش ‪ ٌٖٔ٣ ٫‬إٔ ط‪ٞ‬ؿي ٖٓ ح‪ٔٗ٩‬خٕ طـخ‪٣ ٫ ٖٓ ٙ‬لظَٓ‪ٌٕٞ٣ ٢ٌُٝ ،ٚ‬‬ ‫ح‪٫‬كظَحّ ٓٔش ٖٓ ٓٔخص أَٓٗخ ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗٔؼ‪ُ ٠‬ظ‪ٞ‬ك‪ٔٓ َ٤‬خص حُٔ٘خم ح‪ ١َٓ٧‬حُِٔ‪ ْ٤‬ك‪ ٢‬أَٓٗخ؛ اً رظ‪ٞ‬ك‪َٛ٤‬خ ‪٘٣‬ؼَ‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪473‬‬

‫ػ‪ ٞ٠‬ح‪َٓ٧‬س رخ‪ٗ٫‬ظٔخء اُ‪ٜ٤‬خ ‪ٝ‬حُلَ‪ ٙ‬ػِ‪ٜٓ ٠‬خُل‪ٜ‬خ ‪ٓٝ‬لزظ‪٧ ٚ‬ػ‪٠‬خث‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ ًٌُي إٔ ٗلَ‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬ط‪ٞ‬ك‪َ٤‬‬ ‫أَٓ‪ُٜٔ ٖ٤ٜٔٓ ٖ٣‬خ أػَ‪ٔٛ‬خ ك‪ ٢‬ح‪٫‬كظَحّ حُٔظزخىٍ‪.‬‬ ‫أ ‪ -‬حُؼيٍ ر‪ ٖ٤‬أكَحى ح‪َٓ٧‬س‪:‬‬ ‫ك‪ ٢‬حُلو‪ٞ‬م ‪ٝ‬حُ‪ٞ‬حؿزخص ‪ٝ‬ػيّ اٗؼخٍ أكي ٓ٘‪ ْٜ‬إٔ ؿ‪ٓ َٙ٤‬ويّ ػِ‪ ٚ٤‬أ‪ ٝ‬أك‪.ٚ٘ٓ َ٠‬‬ ‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػخىٍ ٍٗخى‪« :‬إ ػطخءٗخ ‪٧‬ر٘خث٘خ ‪٣‬ـذ إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬ظ‪ٞ‬حُٗخ ً رٌَ٘ ػخّ؛ ك‪٘٣ ٬‬زـ‪ ٢‬إٔ ‪٘٣‬ؼَ ح‪٧‬ر٘خء رؤٗي‬ ‫طل‪ َ٠‬رؼ‪ ٞ‬أ‪١‬لخُي ػِ‪ ٠‬رؼ‪ ْٜ٠‬ح‪٥‬هَ‪ٝ ،‬أ‪ ١‬حهظ‪ ٌُٜٙ ٍ٬‬حُوخػيس ًل‪ َ٤‬رزؼغ حُـ‪َ٤‬س ‪ٝ‬حٌَُح‪٤ٛ‬ش ‪ ٖٓٝ‬ػَْ ط‪٤ٜ‬جش‬ ‫أٓزخد حُِ٘حع ر‪ ٖ٤‬ح‪٩‬ه‪ٞ‬س»‪٣ٝ .‬و‪ٓ ٍٞ‬ـخ‪ٛ‬ي ى‪َ٣‬حٗ‪٤‬ش‪« :‬إ حُظل‪ َ٤٠‬ك‪ ٢‬حُٔلزش ر‪ ٖ٤‬ح‪٫ٝ٧‬ى هطؤ كخىف؛ أٓخ اظ‪ٜ‬خٍ ًُي‬ ‫‪ٝ‬حُظ‪٣َٜ‬ق ر‪ ٚ‬ك‪ ٜٞ‬هط‪٤‬جش‪ ،‬رَ ‪ ٞٛ‬ؿَ‪ٔ٣‬ش ‪ ٫‬طـظلَ ‪ ٫ٝ‬طؼ‪ٞ‬ى أ‪َٟ‬حٍ ًُي ػِ‪ ٠‬حُٔل‪ ٖ٤ُٞ٠‬كو‪ ٢‬رؤٕ ‪٘​٘٣‬ئ‪ٝ‬ح ٓخهط‪ٖ٤‬‬ ‫أ‪ٓ ٝ‬ؼوَّي‪ ،ٖ٣‬رَ إ حُ‪ ٌٕٞ٣ ٍَ٠‬أ‪ٓٝ‬غ ٖٓ ًُي؛ رل‪٤‬غ ‪ٞٔ٣‬ى ر‪ ٖ٤‬ح‪٩‬ه‪ٞ‬س أٗلٔ‪ٍٝ ْٜ‬ف حُلٔي ‪ٝ‬حُ‪٠‬ـ‪٘٤‬ش ‪٘ٓٝ‬خػَ‬ ‫حٌَُ‪ ٙ‬حُٔظزخىٍ»‪.‬‬ ‫‪ٌٛٝ‬ح حُؼيٍ ‪ ٌٕٞ٣ ٫‬ك‪ ٢‬حُؼطخء أ‪ ٝ‬حُؼخ‪١‬لش كو‪ ،٢‬رَ كظ‪ ٠‬رخُظٌِ‪٤‬ق ‪ٝ‬حُٔطخُزش رخُٔ٘خًٍش ك‪ ٢‬أػٔخٍ ح‪َٓ٧‬س؛ كزؼ‪ٞ‬‬ ‫ح‪٥‬رخء ‪ ًَِ٣‬ػِ‪ ٠‬أكي أر٘خث‪َُٔ ٚ‬ػش حٓظـخرظ‪ ٚ‬أ‪٩ ٝ‬طوخٗ‪ ٚ‬حُؼَٔ‪٣ٝ ،‬ظ‪ًُ َٜ‬ي ك‪ ٢‬طًَ‪ ِ٤‬حُ‪ٞ‬حُي‪ ٖ٣‬ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬رٖ ح‪ ٍٝ٧‬أ‪ٝ‬‬ ‫حُز٘ض ح‪ ،٠ُٝ٧‬كظـي ‪٣ ٖ٣ٌٛ‬و‪ٓٞ‬خٕ رخٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬أى‪ٝ‬حٍ حُ‪ٞ‬حُي‪ ٖ٣‬ك‪ ٢‬ح‪َٓ٧‬س‪ٌٛٝ ،‬ح ح‪٣ َٓ٧‬ئى‪ ١‬اُ‪ِٓ ٠‬ز‪٤‬خص طَر‪٣ٞ‬ش‬ ‫ٓظؼيىس ٖٓ أهِ‪ٜ‬خ حُلوي ‪ٝ‬حٌَُ‪ ٙ‬ر‪ ٖ٤‬ح‪٩‬ه‪ٞ‬س؛ كخٌُِٔق رخُؼَٔ ‪ َٟ٣‬أٗ‪ ٚ‬هي أػوَ ػِ‪ ٚ٤‬رخُؼَٔ ‪ٝ‬كظق حُٔـخٍ ُ‪٦‬هَ‪ُِٜٞ ٖ٣‬‬ ‫‪ٝ‬اٗـخُ ٓخ ‪٣َ٣‬ي‪ ٖٓ ٕٝ‬أػٔخٍ‪ٝ ،‬ح‪٥‬هَ‪ َٕٝ٣ ٕٝ‬إٔ ‪ٝ‬حُي‪٣ ٫ ْْٜ٣‬ؼوخٕ ر‪ًٔ ْٜ‬خ ‪٣‬ؼوخٕ رخٌُِٔق رخُؼَٔ‪.‬‬ ‫د ‪ -‬كظق رخد حُل‪ٞ‬حٍ ىحهَ ح‪َٓ٧‬س‪:‬‬ ‫إ ط٘ل‪ٌ٤‬ى ُ‪ٝ َٓ٨‬أٗض ٓوظ٘غ ك‪ٗ ٫ ٚ٤‬ي أٗ‪ ٌٕٞ٤ٓ ٚ‬أك‪ٝ َ٠‬أطوٖ ٓٔخ ُ‪ ٞ‬كؼِظ‪ ٚ‬رخ‪ًَ٩‬ح‪ٝ ٙ‬ه‪ٞ‬س حُِٔطش‪ ٖٓٝ .‬حُٔلخٍ إٔ‬ ‫‪٣‬ظوزَ ح‪ٔٗ٩‬خٕ كٌَس ٖٓ ح‪٧‬كٌخٍ ػٖ ‪٣َ١‬ن ح‪ًَ٩‬ح‪ٝ ٙ‬حُِٔطش حُظؼٔل‪٤‬ش كظ‪ ُٞ ٠‬أظ‪ َٜ‬ه‪٬‬ف ًُي طـ٘زخ ً ُِ‪ ٍَ٠‬حٌُ‪ ١‬هي‬ ‫‪ِ٣‬لن ر‪ ٚ‬ػ٘ي حُٔوخُلش‪٣ ٫ٝ ،‬وق ح‪ َٓ٧‬ػ٘ي ‪ٌٛ‬ح حُلي‪ ،‬رَ ‪٣‬ئى‪ ١‬اُ‪ ٠‬حُظلٌي ‪ٞ٘ٗٝ‬ء حُ٘ـ‪ٝ ٟٞ‬حُؼِ​ِ‪٤‬ش ىحهَ حٌُ‪٤‬خٕ‬ ‫حُ‪ٞ‬حكي‪ٌُٝ ،‬ح كٖٔ حُو‪َٓ٨ُ َ٤‬س ‪ ٢ٌُٝ‬طٔ‪ٞ‬ى ك‪ٜ٤‬خ حُ٘لخك‪٤‬ش ‪ٝ‬حُـٔخػ‪٤‬ش ك‪ ٢‬حطوخً حُوَحٍ إٔ ‪٣‬لظق ك‪ٜ٤‬خ رخد حُل‪ٞ‬حٍ ُ٘وخٕ‬ ‫حٌُٔ٘‪٬‬ص‪.‬‬ ‫‪٣‬و‪ِٔٓ ٍٞ‬خٕ هِق َّللا‪ُِ« :‬ل‪ٞ‬حٍ ه‪ٔ٤‬ش ك‪٠‬خٍ‪٣‬ش ‪ٝ‬اٗٔخٗ‪٤‬ش‪ٝ ،‬ػِ‪٘٤‬خ إٔ ٗؼَٔ ‪ٗٝ‬ؤهٌ ر‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ ‪ٔٓٝ‬خٍٓخط٘خ حُظَر‪٣ٞ‬ش‬ ‫‪ٝ‬ح‪٣َٓ٧‬ش‪٣ٝ ،‬ـذ إٔ طئٖٓ ر‪ ًَ ٚ‬أٓش‪ٝ .‬حُل‪ٞ‬حٍ ‪٣‬وِن حُظلخػَ حُيحثْ ر‪ ٖ٤‬حُطلَ ٖٓ ٗخك‪٤‬ش ‪ٝ‬ر‪ ٖ٤‬حُٔ٘‪ٜ‬ؾ ‪ٝ‬حُٔؼِْ ٖٓ‬ ‫ٗخك‪٤‬ش أهَ‪ٟ‬؛ ك‪ ٬‬ري إٔ ‪ َٛٞ٣‬حُل‪ٞ‬حٍ اُ‪ً٘ ٠‬ق حُلو‪٤‬وش ‪ٝ‬هخ‪ٛ‬ش اًح ًخٗض ؿخثزش؛ ك‪ ٜٞ‬حُ‪ِ٤ٓٞ‬ش حُٔ‪ٜٔ‬ش ك‪ ٢‬ر٘خء‬ ‫ٗو‪٤ٜ‬ش حُطلَ ًلَى ‪ً٘ٝ‬و‪٤ٜ‬ش حؿظٔخػ‪٤‬ش‪٣ ٞٛٝ ،‬وِن أ‪٠٣‬خ ً ٍ‪ٝ‬ف حُٔ٘خكٔش ر‪ ٖ٤‬ح‪١٧‬لخٍ‪ ،‬ك‪٤‬لِٔ‪ ْٜ‬ػِ‪ ٠‬حُيه‪ ٍٞ‬ك‪٢‬‬ ‫ٓ‪٤‬خى‪ ٖ٣‬حُٔ٘خه٘ش حُؼِٔ‪٤‬ش‪ًٌُٝ .‬ي ‪٣‬ؼزض ك‪ٍٝ ْٜ٤‬ف حُـٔخػش ‪ٝ‬حُظؼخ‪٣ٝ ،ٕٝ‬زؼي ػ٘‪ ْٜ‬ح‪ٗ٧‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬كذ حٌُحص حُٔلَ‪٣ٝ ،١‬زغ‬ ‫ك‪ٍٝ ْٜ٤‬ف ح‪ُ٧‬لش ‪ٝ‬حُٔلزش‪٣ٝ ،‬ؼ‪ٞ‬ى‪ ْٛ‬ػِ‪ ٠‬حُ٘ظخّ ‪ٝ‬حُظؼخ‪ٔ٣ٝ ،ٕٝ‬خػي ػِ‪ ٠‬ح‪٫‬رظٌخٍ ‪ٝ‬حكظَحّ حُطلَ ٌُحط‪.»ٚ‬‬ ‫‪ ٍٞٛ ٖٓٝ‬حُل‪ٞ‬حٍ حُظ‪ ٢‬أىص اُ‪ ٠‬حُٔلزش ‪ٝ‬ح‪ُ٧‬لش ‪ٝ‬ح‪٫‬هظ٘خع‪٘ٓٝ ،‬ؼض ٖٓ حُظٔخى‪ ١‬ك‪ ٢‬حُوَِ ٓخ ٍ‪ٝ‬ح‪ ٙ‬أر‪ ٞ‬أُٓخٓش هخٍ‪:‬‬ ‫«إ كظ‪ٗ ٠‬خرخ ً أط‪ ٠‬حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬كوخٍ‪٣ :‬خ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا! حثٌٕ ُ‪ ٢‬رخُِٗخ! كؤهزَ حُو‪ ّٞ‬ػِ‪ ٚ٤‬كِؿَ‪ ٙٝ‬هخُ‪ٞ‬ح‪:‬‬ ‫َٓ ْ‪ !ْٚ َٓ ٚ‬كوخٍ‪ :‬ح ْىُٗ ْ‪ !ٚ‬كيٗخ ٓ٘‪ ٚ‬هَ‪٣‬زخ ً هخٍ‪ :‬كـِْ‪ .‬هخٍ‪ :‬أطلز‪ٓ٧ ٚ‬ــي؟ هخٍ‪َّٝ ،٫ :‬للا! ؿؼِ٘ـ‪ ٢‬كيحءى‪ .‬هخٍ‪ ٫ٝ :‬حُ٘خّ‬ ‫‪٣‬لز‪ٜٓ٧ ٚٗٞ‬خط‪ .ْٜ‬هخٍ‪ :‬أكظلزــ‪٫ ٚ‬ر٘ظي؟ هخٍ‪َّٝ ،٫ :‬للا! ‪٣‬خ ٍٓ‪َّ ٍٞ‬للا! ؿؼِ٘‪َّ ٢‬للا كيحءى‪ .‬هخٍ‪ ٫ٝ :‬حُ٘خّ ‪٣‬لز‪ٚٗٞ‬‬ ‫ُز٘خط‪ .ْٜ‬هخٍ‪ :‬أكظلز‪٧ ٚ‬هظي؟ هخٍ‪َّٝ ،٫ :‬للا! ؿؼِ٘‪ ٢‬كيحءى‪ .‬هخٍ‪ ٫ٝ :‬حُ٘خّ ‪٣‬لز‪٧ ٚٗٞ‬ه‪ٞ‬حط‪ .ْٜ‬هخٍ‪ :‬أكظلز‪ُ ٚ‬ؼٔظي؟ هخٍ‪:‬‬ ‫‪َّٝ ،٫‬للا! ؿؼِ٘‪ ٢‬كيحءى‪ .‬هخٍ‪ ٫ٝ :‬حُ٘خّ ‪٣‬لز‪ُ ٚٗٞ‬ؼٔخط‪ .ْٜ‬هخٍ‪ :‬أكظلز‪ُ ٚ‬وخُظي؟ هخٍ‪َّٝ ،٫ :‬للا! ؿؼِ٘‪ ٢‬كيحءى‪ .‬هخٍ‪٫ٝ :‬‬ ‫حُ٘خّ ‪٣‬لز‪ُ ٚٗٞ‬وخ‪٫‬ط‪ .ْٜ‬هخٍ‪ :‬ك‪ٟٞ‬غ ‪٣‬ي‪ ٙ‬ػِ‪ٝ ٚ٤‬هخٍ‪ :‬حُِ‪ ْٜ‬حؿلَ ًٗز‪ َٜ١ٝ ،ٚ‬هِز‪ٝ ،ٚ‬ك‪ ٖ ِّٜ‬كَؿ‪ !ٚ‬كِْ ‪ ٌٖ٣‬رؼي ًُي‬ ‫حُلظ‪ِ٣ ٠‬ظلض اُ‪٢ٗ ٠‬ء»‪.‬‬


‫مقاالت للدكتور الشيخ ‪ :‬عبد الكريمبكار‬

‫‪474‬‬

‫كِ‪ ٞ‬طؼٔق حُ٘ز‪َّ ٠ِٛ- ٢‬للا ػِ‪ - ِْٓٝ ٚ٤‬ـ ‪ٝ‬كخٗخ‪ًُ ٙ‬ي ـ ُٔخ ك‪ِٜ‬ض ‪ ٌٙٛ‬حُ٘ظ‪٤‬ـش حُـٔ‪ِ٤‬ش‪.‬‬ ‫‪ٌِ٘ٓٝ‬ش حٌُؼ‪ ٖٓ َ٤‬حَُٔر‪ٓ ٖ٤‬غ حُل‪ٞ‬حٍ ‪ ٞٛ‬ػيّ ٓؼَكش آىحر‪ٝ ٚ‬أٓخُ‪٤‬ز‪ ،ٚ‬رَ إ حٌُؼ‪ ٍٞٛ ٖٓ َ٤‬حُل‪ٞ‬حٍ ُي‪٘٣‬خ ط٘وِذ اُ‪٠‬‬ ‫ٓ‪ٞ‬ػظش أ‪ ٝ‬طلو‪٤‬ن أ‪٘ٓ ٝ‬خظَس‪ٓٝ ،‬غ ًُي ٗظٖ أٗ٘خ ٗئى‪ ١‬حٌُْ ‪ٝ‬حٌُ‪٤‬ق حُٔطِ‪ٞ‬د ٖٓ حُل‪ٞ‬حٍ ٓغ ٖٓ َٗر‪ٝ ،٢‬إٔ حُوَِ‬ ‫أط‪ ٖٓ ٠‬هِزَِ‪ ٖٓ ْ٤ُٝ ْٜ‬هِزَِ٘خ‪٣ .‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ ٍٞ‬ػزي حٌَُ‪ ْ٣‬رٌخٍ‪ ُْ« :‬طظَٓن رؼ ُي طوخُ‪٤‬ي حُل‪ٞ‬حٍ حُ‪ٜ‬ل‪٤‬ق ك‪ ٢‬ك‪٤‬خط٘خ‬ ‫ح‪٫‬ؿظٔخػ‪٤‬ش ‪ٝ‬ح‪٣َٓ٧‬ش‪ٌُٜٝ ،‬ح كبٕ ٖٓ حُٔ‪٬‬كع أٗ٘خ ًؼ‪َ٤‬حً ٓخ ٗزيأ كي‪٣‬ؼ٘خ ٓغ ٖٓ َٗر‪ ٖٓ ْٜ٤‬أر٘خء ‪٬١ٝ‬د ػِ‪ ٠‬أٗ‪ٚ‬‬ ‫ٓلخ‪ٍٝ‬س طظـِ‪ ٠‬ك‪ ٚ٤‬حُِّ٘يِّ‪٣‬ش‪ ،‬ػْ ‪٘٣‬ظ‪ ٢ٜ‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪٘ٓ ٌٕٞ٣‬خظَس ه٘​٘ش ‪ ٠ِٔ٣‬ك‪ ٚ٤‬حَُأ‪ ١‬آ‪ً ٬‬ء ٓزخَٗحً؛ ك‪ٗ َٜ‬ظوٌ ٖٓ حُؼؼ‪ٍٞ‬‬ ‫ػِ‪٣َ١ ٠‬وش ؿي‪٣‬يس ك‪ ٢‬حُظلخ‪ٛ ْٛ‬يكخ ً ٗٔؼ‪ ٠‬اُ‪ٚ٤‬؟‪.‬‬ ‫■ حُٔ​ٔش حُؼخَٗس‪٘٣ :‬ؼَ ًَ كَى ك‪ ٚ٤‬رخ‪ٗ٫‬ظٔخء ‪ٝ‬ح‪ٗ٫‬يٓخؽ ‪ٝ‬حُظلْٔ ُظلو‪٤‬ن أ‪ٛ‬يحف ح‪٥‬هَ‪ٝ ٖ٣‬حُظؼخ‪ٓ ٕٝ‬ؼ‪:ْٜ‬‬ ‫‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔش ‪ٗ ٢ٛ‬ظ‪٤‬ـش ُظ‪ٞ‬كَ حُٔ​ٔخص حُٔخروش ‪ ٖٓٝ‬حُـَ‪٣‬ذ إٔ ‪٣‬طخُذ رؼ‪ ٞ‬حَُٔر‪ ْٖ َٓ ٖ٤‬طلض ‪٣‬ي‪ ٙ‬ر‪ٌٜ‬ح ح‪ ٞٛٝ َٓ٧‬هي‬ ‫كَ‪ ١‬رخ‪ ٍٞٓ٧‬حُٔخروش‪ٝ .‬ؿِء ٖٓ ‪ ٌٙٛ‬حُٔ​ٔش ‪ ٞٛ‬كخؿش ٗلٔ‪٤‬ش أٓخٓ‪٤‬ش ‪ ٫‬ري ٖٓ اٗزخػ‪ٜ‬خ ‪ٝ‬ا‪ ٫‬أى‪ًُ ٟ‬ي اُ‪ ٠‬حُؼُِش‬ ‫‪ٝ‬حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخُ‪ٞ‬ك٘ش ‪ٝ‬ح‪٫‬ؿظَحد‪٣ .‬و‪ ٍٞ‬حُيًظ‪ ٍٞ‬أكٔي ٍحؿق‪ِ٣« :‬ىحى ٗؼ‪ ٍٞ‬حُلَى رخ‪ٝ ٖٓ٧‬حُظوي‪ َ٣‬ح‪٫‬ؿظٔخػ‪ًٔ ٢‬خ‬ ‫‪ِ٣‬ىحى حػظيحى‪ ٙ‬ر٘لٔ‪ٝ ٚ‬حػظِحُ‪ ٙ‬ر‪ٜ‬خ ك‪٘٣ ٖ٤‬ظٔ‪ ٢‬اُ‪ ٠‬ؿٔخػش ه‪٣ٞ‬ش ‪٣‬ظؤ‪ٗ ٚ‬و‪٤ٜ‬ظ‪ٜ‬خ‪ٞ٣ٝ ،‬كي ٗلٔ‪ ٚ‬ر‪ٜ‬خ ًخ‪َٓ٧‬س حُو‪٣ٞ‬ش‪،‬‬ ‫أ‪ ٝ‬حُ٘خى‪ ،١‬أ‪ ٝ‬حُ٘وخرش‪ ،‬أ‪ ٝ‬حًَُ٘ش ًحص حًَُِٔ حُٔ​ٔظخُ‪ٝ ،‬ط٘زض ‪ ٌٙٛ‬حُلخؿش ك‪ ٢‬أك‪٠‬خٕ ح‪َٓ٧‬س ٖٓ ػ‪٬‬هش حُطلَ رؤٓ‪ٚ‬‬ ‫‪ٝ‬أكَحى أَٓط‪ ،ٚ‬ػْ طؼُِ‪ٛ‬خ أ‪ ٝ‬طلزط‪ٜ‬خ رؼي ًُي حُظـخٍد حُظ‪ َٔ٣ ٢‬ر‪ٜ‬خ حُلَى‪ٓٝ ،‬ظ‪ ٠‬أٍ‪٤ٟ‬ض ‪ ٌٙٛ‬حُلخؿش ‪ٗٝ‬ؼَ حُلَى‬ ‫رخ‪ٗ٫‬ظٔخء اُ‪ ٠‬ؿٔخػش ٓؼ‪٘٤‬ش ُحى ‪٫ٝ‬إ‪ُٜ ٙ‬خ ‪ٗٝ‬ؼ‪ ٍٙٞ‬رؤٗ‪ ٚ‬ؿِء ٓ٘‪ٜ‬خ ‪٤ٜ٣‬ز‪ٓ ٚ‬خ ‪٤ٜ٣‬ز‪ٜ‬خ ػِ‪ ٠‬إٔ اٍ‪ٟ‬خء‪ٛ‬خ ‪٣‬ظ‪ٞ‬هق ػِ‪٠‬‬ ‫طوزَُّ حُـٔخػش ُِلَى؛ ‪٣ ٚٗ٧‬ؼَٔ ٖٓ أؿِ‪ٜ‬خ‪ٝ ،‬ػِ‪ ٠‬طوزَُّ حُلَى ُِـٔخػش؛ ‪ٜٗ٧‬خ طَُ‪ ٢ٟ‬كخؿخط‪ٓٝ ٚ‬طخُز‪ٝ .»ٚ‬طو‪ٍٞ‬‬ ‫حُيًظ‪ٍٞ‬س ‪ٛ‬ي‪ ٟ‬ه٘خ‪« :١ٝ‬حَُٔء ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ‪٘٣‬ؼَ رؤٗ‪ ٚ‬كَى ٖٓ ٓـٔ‪ٞ‬ػش طَرط‪ ٚ‬ر‪ٜٓ ْٜ‬خُق ٓ٘ظًَش طيكؼ‪ ٚ‬اُ‪٠‬‬ ‫إٔ ‪٣‬ؤهٌ ‪٣ٝ‬ؼط‪ٝ ،٢‬اُ‪ ٠‬إٔ ‪ِ٣‬ظْٔ ٓ٘‪ ْٜ‬حُلٔخ‪٣‬ش ‪ٝ‬حُٔ​ٔخػيس؛ ًٔخ أٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬كخؿش اُ‪ ٠‬إٔ ‪٘٣‬ؼَ رؤٗ‪ٔ٣ ٚ‬ظط‪٤‬غ إٔ ‪ٔ٣‬ي ؿ‪َٙ٤‬‬ ‫ر‪ ٌٜٙ‬ح‪٤ٗ٧‬خء ك‪ ٢‬رؼ‪ ٞ‬ح‪٧‬ك‪٤‬خٕ»‪.‬‬ ‫‪ٝ‬ػ٘يٓخ ‪٣‬ظلون حُ٘ؼ‪ ٍٞ‬رخ‪ٗ٫‬ظٔخء ُ‪َٓ٨‬س ُي‪ ٟ‬أػ‪٠‬خث‪ٜ‬خ ٓ‪٤‬ظَطذ ػِ‪ًُ ٠‬ي ح‪ٗ٫‬يٓخؽ ر‪ ٖ٤‬أكَحى‪ٛ‬خ ‪ٝ‬حُظؼخ‪ٝ ٕٝ‬حُٔؼ‪٢‬‬ ‫ُظلو‪٤‬ن أ‪ٛ‬يحف حُـٔ‪٤‬غ ُ٘ؼ‪ ٍْٛٞ‬رؤ‪٤ٔٛ‬ش ‪ٝ‬أػَ ًُي ػِ‪ ٠‬ك‪٤‬خط‪ ْٜ‬حُوخ‪ٛ‬ش‪ٝ ،‬ػ٘يٓخ ‪ٔ٣‬ظط‪٤‬غ حَُٔر‪ ٢‬طو‪٣ٞ‬ش حُـ‪ٞ‬حٗذ‬ ‫ح‪ٔ٣٩‬خٗ‪٤‬ش ‪ٝ‬ؿَّ أ‪٤ٔٛ‬ش حُـخٗذ ح‪٧‬ه‪ٝ ١ٞ‬طوي‪ٓ ْ٣‬خ ػ٘ي َّللا ػِ‪ٓ ٠‬خ ػ٘ي حُ٘خّ ُي‪ ٟ‬حُٔظَر‪ ٖ٤‬ـ ػ٘ي ًُي طِ‪ ٍٝ‬حُ٘ظَس‬ ‫ُِٔ‪ِٜ‬لش حُٔخى‪٣‬ش حُيٗ‪٣ٞ٤‬ش ك‪ٌٛ ٢‬ح حُـخٗذ أ‪ ٝ‬طؼظ‪ٜٔ٤‬خ‪.‬‬ ‫‪ٝ‬أه‪َ٤‬حً‪ :‬كبٕ حُ‪٬ٛ٩ ٍٞٛٞ‬ف ح‪ٓ٧‬ش ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪ ٟٞ‬حُؼخّ ‪٣‬لظخؽ اُ‪ ٠‬ا‪٬ٛ‬كخص ًؼ‪َ٤‬س ػِ‪ ٠‬حُٔ​ٔظ‪٣ٞ‬خص حُلَى‪٣‬ش‬ ‫‪ٝ‬حُٔئٓٔ‪٤‬ش‪ ٖٓٝ ،‬حُٔئٓٔخص ح‪ ٠ُٝ٧‬حُٔئػَس ك‪ ٌٙٛ ٢‬حُـخٗذ ً‪٤‬خٕ ح‪َٓ٧‬س‪ٓٝ ،‬خ ً​ًَ ك‪ٌٛ ٢‬ح حُٔوخٍ ‪ ٞٛ‬ؿِء ٖٓ‬ ‫ح‪٬ٛ٩‬ف ح‪ ١َٓ٧‬حٌُ‪ٔٗ ١‬ؼ‪ ٠‬اُ‪ٝ ،ٚ٤‬أٍؿ‪َّ ٖٓ ٞ‬للا ـ ػِ ‪ٝ‬ؿَ ـ إٔ أً‪ ٕٞ‬هي ‪ٝ‬كوض ُِ‪ٜٞ‬حد ك‪.ٚ٤‬‬ ‫روِْ ‪ /‬كٔ‪ ٖ٤‬رٖ ػـخد حُؼ‪ٞ‬ك‪٢‬‬


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.