GWP 6
28 maart - 1 april
MÜNCHEN 2021-2022
GWP 6e-jaar
planning ter plaatse maandag 28 maart Onderweg naar Mûnchen, rond 8u30 à 9u: ontbijt Rond 11u aankomst aan hotel a&o Hackerbrücke
dinsdag 29 maart 10u: Fietstocht/wandeling verkenning highlights van München met opdrachten
11u30: wandeling naar Nymphenburg
13u-14u30: lunch in de buurt van Hirschgarten 14u30-16u: spelactiviteit in Hirschgarten 17u: inchecken in a&o Hackerbrücke
19u: avondeten + wandeling naar de oude binnenstad van München
woensdag 30 maart 9u: vertrek met bus naar Tegernsee 10u30 - 16u30: wandeling ofwel rond het meer of naar de top van Wallberg.
13u: lunch
donderdag 31 maart
10u: Aankomst in uitchecken hotel + Mechelen ten keuzeactiviteit: laatste rond 10/11u. - Deutsches Museum - Lenbachhaus - Alte Pinakothek - Olympia Park
Lunch en vrije namiddag/avond
14u: Fietstocht/wandeling verkenning highlights van München met opdrachten
19u: avondeten + creatieve verwerking opdrachten tijdens fiets- en wadeltocht
19u: avondeten + quiz
vrijdag 1 april
Terugtocht rond 23u.
Deelnemers GWP 6 München Andries
Nina
Mugna
Máximo
Andries
Rose
Notebaert
Bert
Bogaerts
Ayla
Op de Beeck
Marte
Boving
Arne
Oudriss El Bouanani
Laila
Carael
Joppe
Pauwels
Renée
Corbeel
Mayte
Peetermans
Elena
Costermans
Julien
Perdieus
Louise
De Cock
Lotte
Proot
Jamilia
De Deyne
Jutta
Put
Paulien
De Meerleer
Noor
Puts
Kate
De Meerleer
Rani
Roosemont
Lucie
De Rouck
Soraya
Sabbagh
Lama
De Vleeshouwer
Romy
Salmi
Mohamed
De Win
Yarne
Schmitz
Isaak
De Wit
Sterre
Schramme
Anouk
Dogaer
Zara
Simpson
Ikenose Ehuhu
El Bakouri
Zian
Soors
Samber
Engels
Ischi
Tierens
Merel
Fenners
Ronan
Van der Sande
Simon
Gevaerts
Nel
Van der Vurst
Anna
Hancké
Ante
Van Dromme
Sterre
Hannaert
Emma
Van Grunderbeeck
Wouter
Helsen
Simon
Van Puyvelde
Lisanne
Hussain
Iman
Van Remoortere
Alexine
Imbrechts
Laura
Van San
Alana
Jacobs
Hannah
Vanvoorden
Stien
Jacques
Ayke
Vermeir
Lise
Kestens
Sem
Vermeulen
Eva
Khan
Anisha
Vermout
Jasper
Loos
Anna
Verstraeten
Orla
Mertens
Kato
Voet
Julie
Moons
Fien
Willems
Jitse
Moortgat
Anouck
Wils
Sam
Begeleiden leerkrachten Ann Berteele, Petra De Kempeneer, Arno De Wachter, Joke Doms, Roel Van den broeck
Kamerverdeling Jongens 3x6 GROEP 1
Bert Notebaert Wouter Van Grunderbeeck
Isaak Schmitz
Arne Boving
Simon Helsen
Samber Soors
GROEP 2
Ante Hancké
Joppe Carael
Ischi Engels
Jasper Vermout
Maximo Mugna
Mohamed Salmi
GROEP 3
Zian El Bakouri
Simon Van der Ronan Sande Fenners
Sem Kestens
Yarne De Win
Julien Costermans
Meisjes 3x4 en 6x6 GROEP 4
Ayke Jacques
Nel Gevaerts
Marte Op de Beeck
Paulien Put
GROEP 5
Lise Vermeir
Lotte De Cock
Laura Imbrechts
Anna Loos
GROEP 6
Alana Van San
Jamilia Proot
Elena Peetermans
Lucie Roosemont
GROEP 7
Merel Tierens
Ose Simpson
Fien Moons
Rose Andries
Zara Dogaer
Ayla Bogaerts
GROEP 8
Kato Mertens
Jitse Willems
Louise Perdieus
Nina Andries
Anouk Schramme
Stien Vanvoorden
GROEP 9
Romy De Vleeshouwer
Julie Voet
Alexine Van Remoortere
Jutta De Deyne
Emma Hannaert
Mayte Corbeel
GROEP 10
Anisha Khan
Orla Verstraeten
Renée Pauwels
Eva Vermeulen
Laila Oudriss El Bouanani
Lama Sabbagh
GROEP 11
Soraya De Rouck
Sterre De Wit
Sterre Van Dromme
Noor De Meerleer
Anna Van der Vurst
Rani De Meerleer
GROEP 12
Sam Wils
Hannah Jacobs
Anouck Moortgat
Lisanne Van Puyvelde
Kate Puts
Iman Hussain
Een stukje
geschiedenis In de loop van de achtste eeuw vestigden Benedictijnse monniken zich in het vruchtbare gebied rond de rivier de Isar. Hun nederzetting noemden zijn ‘Münichen’, bij de monniken. In 1158 liet Hendrik de Leeuw, hertog van Saksen en Beieren, een brug over de Isar bouwen. Een andere, nabije tolbrug, die toebehoorde aan bisschop Otto von Freising, liet hij vernietigen. Kort daarna erkende keizer Frederick I Barbarossa de stad. In 1175 kreeg de stad een versterkte omwalling. Vijf jaar later kwam de stad in handen van graaf Otto von Wittelsbach. Zijn erfgenamen zouden nog tot 1918 over de stad regeren. In de 14de eeuw kwam de stad tot bloei. München lag op een belangrijke zouthandelsroute en bovendien gaf Lodewijk IV, keizer van het Heilige Roomse Rijk, de stad een monopolie op de zouthandel. De stad kwam tot bloei en het aantal inwoners steeg aanzienlijk. In 1385 kwamen de gilden in opstand. Een paar jaar later kregen de burgers, na hevige rellen, meer inspraak in het bestuur. In 1506 werd het hertogdom Beieren terug één, met München als hoofdstad. In 1517 werd de stad getroffen door een pestepidemie, die aan veel mensen het leven kostte. In de jaren daarna kwam de stad pas echt tot bloei. Het hof investeerde in kunst, wetenschap en cultuur. Het katholieke München was een belangrijk centrum voor de Contrareformatie. In die tijd werd de stad volgebouwd met belangrijke renaissancekerken en kloosters, zoals onder meer de Michaelskirche.
In 1632, tijdens de dertigjarige oorlog, bezette de Zweedse koning Gustav Adolf de stad. Twee jaar later brak er opnieuw een pestepidemie uit. Een derde van de inwoners stierf. Na de oorlog werd de stad een belangrijk barokcentrum. Tussen 1701 en 1714, tijdens de Spaanse Successieoorlog, bezetten Oostenrijkse soldaten de stad. In de kerstnacht van 1705, de Sendlinger Mordweihnacht, werden honderden Beierse boeren die in opstand kwamen koelbloedig vermoord. De stad werd opnieuw terrein van de Habsburgers. In 1806 werd München benoemd tot hoofdstad van het koninkrijk Beieren. In 1825 besteeg koning Ludwig I de troon. Hij liet de stad volbouwen met prachtige neoklassieke gebouwen. Uitgebreide kunstcollecties bracht hij onder in de Alte en Neue Pinakothek. In deze periode begon men ook met de aanleg van de lange Ludwigstraße en de Königsplatz. De stad trok steeds meer kunstenaars, schrijvers en intellectuelen aan. In 1901 had München al meer dan een half miljoen inwoners. In de periode na de Eerste Wereldoorlog werd de stad het toneel van politieke onrust. In de strijd tussen links en rechts was even sprake van een socialistische, zogenoemde radenrepubliek, maar uiteindelijk werd München de plaats waar de NSDAP van Adolf Hitler ontstond en groot werd. Adolf Hitler hield regelmatig toespraken in de bierkelders van de stad. In 1923 vond onder zijn leiding een ‘putsch’ plaats. Deze poging tot machtsovername strandde nabij de Odeonsplatz. De plek wordt tegenwoordig gemarkeerd door een bronzen gedenkteken, waarop de namen van vier gesneuvelde Beierse politiemensen staan gegraveerd. In de naziperiode werden op dezelfde plek juist de zestien gesneuvelde putschisten geëerd met een gedenkteken.
Op 6 juni 1931 werd het grote museum Münchner Glaspalast door een brand volledig verwoest. Hierbij gingen 3.000 kunstvoorwerpen, waaronder schilderijen van beroemde 19e-eeuwse en vroeg-20e-eeuwse meesters, onder wie Caspar David Friedrich, verloren; duizend andere werken werden beschadigd. Voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog vestigde de NSDAP hier zijn hoofdkwartier. In München bevinden zich nog verschillende bekende ‘nazigebouwen’, zoals de zogenaamde Führerbau op de Königsplatz en het voormalige Haus der Deutschen Kunst, dat het Glaspalast moest vervangen, aan de Prinzregentenstrasse. In 1938 vond in München de beruchte Conferentie van München plaats, waarbij door nazi-Duitsland, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk buiten aanwezigheid van Tsjecho-Slowakije werd bepaald dat het Tsjechische Sudetenland aan Duitsland werd toegewezen. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog was de stad voor een groot deel platgebombardeerd. Bij de wederopbouw na de oorlog werd besloten het historische centrum in oude luister te herstellen. In 1972 vonden in München de zeventiende Olympische Spelen plaats, die werden overschaduwd door een Palestijnse terreuraanslag op de Israëlische sportploeg. De vorige paus, Benedictus XVI, toen nog Joseph Ratzinger, was aartsbisschop van München van 1977 tot 1982.
München vandaag: feiten en cijfers Klimaat München kent een continentaal klimaat, dat erg beïnvloed wordt door de nabijheid van de Alpen. Er is het hele jaar door kans op regen, alleen in de winter iets minder. In de maanden december, januari en februari kan het erg koud worden, maar daar trekken de inwoners zich niets van aan. De temperatuur ligt vaak rond het nulpunt, maar ook dan zijn de beroemde Biergartens in openlucht open. Tot begin mei is er kans op sneeuwval. De zomermaanden (juni, juli, augustus) zijn warm, nog warmer dan in Nederland en België. Een bekend fenomeen in München is de Föhnwind, die gedurende het hele jaar kan voorkomen. De Föhn is een warme en droge wind uit de Alpen. Temperaturen stijgen hierdoor, de windsnelheid neemt toe en de kans op neerslag neemt af. Het weer kan in een paar uur tijd volledig omslaan. De Föhn manifesteert zich wel maar een aantal dagen per jaar. De wind veroorzaakt bovendien allerlei kwaaltjes bij de inwoners: van migraine tot zwaarmoedigheid. Wanneer er uit de Alpen een noordwestenwind woedt, komt de Alpenstau voor. Deze brengt lage temperaturen, regen of zelfs sneeuw met zich mee. De Alpenstau komt vooral voor in de lente en de zomer.
Bevolking: 1.464.301 Regio: hoofdstad van deelstaat Beieren Talen: Duits en Beiers (München is Minga in het Beiers) Locatie: Deelstaat Beieren ligt in het zuidoostelijke deel van Duitsland en München ligt onge-veer in het midden van die deelstaat op een plateau van ongeveer 500 hoog. Rivier: Isar
Openbaar vervoer en transport in München Met meer dan tweehonderd kilometer aan fietspaden is München erg fietsvriendelijk. In de stad kun je overal wel ergens een fiets huren. Het openbaar vervoer in München, in handen van de MVV, is goed georganiseerd. Het omvat zowel de U-Bahn (de metro) als de S-Bahn (het stadspoor), en de Strassenbahn (de tram). Een dagkaart kost 4,5 euro, een gezindagkaart voor vijf personen kost acht euro als je alleen het Innenraum wilt verkennen en achttien euro voor ook de buitenwijken, het Aussenraum. Vergeet niet je kaartje af te stempelen, dit is verplicht! Voor korte afstanden binnen de stad zelf kun je best de StrassenBahn of de U-Bahn nemen. Wil je buiten de stad gaan, neem dan de S-Bahn Een ticket is geldig in alle vervoersmiddelen en je kunt onbeperkt overstappen. De stad is ingedeeld in twee tariefzones. Het Innenraum, of de stad München zelf, is één zone, het Aussenraum oftewel de buitenwijken is de andere zone. Vier trammen en zeven bussen rijden ook ’s nachts. Ze rijden om het uur, in het weekend om het halfuur. Het oude stadscentrum is bijna volledig autovrij gemaakt. Er zijn bijna geen parkeerplaatsen. Moest je dus toch met de auto zijn, parkeer hem dan iets verder buiten de stad. Een taxi nemen is natuurlijk ook een mogelijkheid. In de binnenstad zou je normaal gezien snel een taxi geregeld moeten hebben.
Economie München is een belangrijk internationaal centrum van engineering, wetenschap, innovatie en onderzoek, dat wordt geïllustreerd door de aanwezigheid van twee onderzoeksuniversiteiten en meerdere wetenschappelijke instituten in de stad en haar omgeving. München herbergt het hoofdkwartier van vele multinationale ondernemingen en zijn economie is gebaseerd op hightech, auto’s, de dienstensector en creatieve industrieën, evenals onder meer IT, biotechnologie, engineering en elektronica. In München zijn de hoofdkantoren gevestigd van onder meer Allianz, BMW, FlixMobility, HypoVereinsbank, Infineon, MAN SE, MTU Aero Engines, Münchener Rück, Osram, Rohde & Schwarz, Siemens AG, The Linde Group, Wacker Chemie en BSH Home Appliances (holding van Bosch).
Culinaire geneugten München staat synoniem voor lekker eten en drinken. In de categorie buitenlandse restaurants doen vooral de pizzeria’s en Italiaanse restaurants het erg goed. Er zijn er meer dan zeshonderd! Ook Griekse en Turkse restaurants tieren hier welig. Op zowat elke straathoek vind je wel een kebabzaak. De inwoners van Beieren zijn echte vleeseters. De traditionele keuken kenmerkt zich door zware en vette gerechten. Uiterst populair zijn schnitzels, die je in alle maten en soorten vindt. Een ander bekend Beiers is Schweinsbraten, gebraden varkensvlees met zuurkool. Orgaanvlees, zoals niertjes, lever, tong, maag en hart is ook erg geliefd. Voor de maaltijd eet men vaak een hartige soep, zoals Fritattensuppe, bouillon met reepjes pannenkoek. Groenten zijn minder populair, maar je kan salades meestal wel apart bestellen. Kool en zuurkool tref je wel op de meeste kaarten aan.
Een echte specialiteit van de stad is Weißwurst, witte worst. De worst bestaat al sinds 1857 en werd uitgevonden door de slagersgezel Sepp Moser. De worst wordt gemaakt van fijn-gemalen kalfs- en varkensvlees, en op smaak gebracht met peterselie, citroen, ui, peper en nootmuskaat. Weißwurst wordt traditioneel gegeten met zoete mosterd. Niet alleen vlees maar ook gebak vindt in München gretig aftrek. Op elke straathoek vind je wel een Konditorei, waar je gebak, taarten en andere zoetigheden kan kopen. München is de ‘bierstad van Duitsland’. Veel bieren zijn van oorsprong kloosterbieren, die namen dragen als Augustiner, Paulaner en Franziskaner, Löwenbräu en Spaten. Weissbier of Weizen, witbier, is populair maar ook Fassbier en pilzener worden vaak geschonken. De stad kent talrijke Bierhallen en Biergärten, waar je, vaak in openlucht, heerlijk bier kunt drinken. Je kunt er meestal ook echte Beierse specialiteiten eten, zoals varkensschenkel, spareribs, gebraden eend, Schweinsbräten mit Semmelknödel, orgaanvlees en stokvis. De Viktualienmarkt, ten zuiden van de Sint-Peterskirche, is een levendige markt waar je terecht kunt voor vers vlees, vis, groente, fruit en kruiden.
Bronnen
https://www.take-a-trip.eu/nl/munchen/. Geraadpleegd op 24 februari 2020
MAANDAG 28 MAART
Op weg naar München Na de busrit komen we in de loop van de ochtend aan in München aan ons hotel (a&o München Hackerbrücke). In de voormiddag wandelen we naar Nymfenburg en Hirschgarten (ca 4 km). We nemen er in de buurt de lunch. In de namiddag leiden enkele leerlingen een spelactiviteit in goede banen. Daarna checken we in in het hotel en is er vrije tijd op de kamer tot aan het avondeten. Avondeten in het hotel rond 19u en daarna wandelen we naar de oude binnenstad.
DINSDAG 29 MAART
Een sportieve dag in downtown München We splitsen vandaag de groep in twee. Een groep gaat fietsen en ontdekt de wijdere omgeving van München. De andere groep wandelt in de buurt van het museumeiland. In de namiddag draaien we de rollen om. Vertrekpunt is de Alter Botanischer Garten. Dagdeel fietsen: fietszoektocht in groot-München. Points of interest zijn: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Aziatische tuin Westpark Begraafplaats Alter Südfriedhof Talkirchnerstrasse 17 Deutsches Museum Kriechbaumhof - Preysingstrasse 71 Prinsregentenplatz – Prinsregententheater Eisbachwelle – Engelse tuin Chinese toren Walking Man – Jonathan Borowski – Leopoldstrasse
Dagdeel wandelzoektocht in Maxvorstadt en Altstadt. Na het avondeten zullen enkele wetenswaardigheden uit de geschiedenis van München op creatieve manier (schetsen KSO) verwerkt worden.
WOENSDAG 30 MAART Trektocht
We trekken onze wandelschoenen aan. De bus brengt ons naar Tegernsee. Middag + namiddag wandeling naar keuze: • •
in buurt van Tegernsee of (voor de geoefende wandelaars) hiking naar de top van de Wallberg
Avondeten in het hotel. We sluiten de dag af met een gezamenlijke activiteit.
DONDERDAG 31 MAART
Een keuzedag met vrije namiddag/avond Deze morgen checken we eerst uit vooraleer we onze keuzeactiviteit doen. Jullie konden kiezen uit: • • • •
Deutsches Museum Lenbachhaus Alte Pinakothek Olympia Park
Daarna zijn jullie vrij. We spreken dan een uur af om samen nog een laatste glas te nuttigen alvorens onze bagage af te halen. Daarna is het tijd om de terugreis aan te vatten.
VRIJDAG 1 APRIL Terugtocht
We zijn in Mechelen aan Nekkerspoel tussen 10u en 11u.
Zelfevaluatie Je bent volhardend: je geeft niet gemakkelijk op
> Zefreguliering (nadenken over eigen houding) flexibel: je past je gemakkelijk aan > Samenwerking (flexibiliteit)
kritisch: je accepteert dingen niet zomaar > Kritisch denken (onderbouwde mening) punctueel: je respecteert altijd afspraken > Communiceren (afspraken/stiptheid)
in staat om initiatief te nemen: je volgt niet zomaar anderen > Zelfregulering (actie ondernemen)
planmatig: je weet wat je moet doen wanneer, hoe en waarom > Samenwerking (plichtsbesef)
onafhankelijk: je bent zelfstandig, kan voor jezelf zorgen > Probleemoplossend denken (bereidheid tot zelfstandig werken)
communicatief: Je weet hoe je je ‘publiek’ moet aanspreken en past je register aan. > Communiceren (beleefdheid/taalgebruik)
In staat om betrouwbare informatie te achterhalen van een gesproken of geschreven tekst.
> Kritisch denken (bronnengebruik/kritische kijk) assertief: je komt op voor jezelf, beleefd maar daadkrachtig > Samenwerking (assertiviteit)
loyaal: je vrienden/klasgenoten kunnen op jou rekenen > Samenwerking (flexibiliteit)
een team player: Je kan goed samenwerken in team > Samenwerking (flexibiliteit)
geïnteresseerd: je toont openheid en interesse in andere culturen. > Sociale en culturele openheid (culturele openheid)
verkenner
beginner
gevorderde
expert
Leerplandoelen Leerdoelen LO: • zelfstandig en op een creatieve manier naar een oplossing voor een bewegingsof spelprobleem zoeken. • Materiaal kiezen en opstellen. Leerdoelen geschiedenis en gedragswetenschappen: het Israëlisch-Palestijns conflict: • historische beeldvorming vanuit verschillinde perspectieven • reflectie over complexe relatie tussen heden en verleden Leerdoelen KSO poolvakken: schetsen en concepten ontwikkelen, toelichten en beargumenteren Leerdoelen Nederlands: schrijven op structurerend niveau • verzamelen informatie over een bepaald onderwerp en op basis daarvan een beargumenteerde tekst schrijven • kritische verwerking van ervaringen Leerdoelen aardrijkskunde: geomorfologie – landschapsvorming • Glaciale processen: U-dal, gletsjermeren • Vorstverwerking: ontstaan van puinhellingen • Platentektoniek (ontstaan van de Alpen - botsing Euraziatische en Afrikaanse plaat) Tijdens de hele gwp komt ook een waaier aan vakoverschrijdende eindtermen aan bod, namelijk in volgende contexten: • Lichamelijke gezondheid en veiligheid • Mentale gezondheid • Sociorelationele ontwikkeling • Omgeving en duurzame ontwikkeling • Politiek-juridische samenleving • Socio-economische samenleving • Socioculturele samenleving Na afloop van gwp: leerdoelen Nederlands, Duits en Spaans • Spreken op structurerend niveau • Spreken op beoordelend niveau • AN/Duits/Spaans spreken
AUF WIEDERSEHEN