Büyük Osmanlı Tarihi
▌
Cilt 10
▌
Joseph von Hammer
Sayfa
acele düşürüp husûsâ Câmi'n'I-Füsâl'ünde -Ka-çan sultân sagîr olsa reâyâ bir vâlî-i azîmü'ş-şâna bîat iderler; ol sagîrden vekâlet ile hükm ider; lâikn hakîkatde sultân ol vâlî i azîmdür» diye yazılmış olan mes'eleyi nakl etmekle tblîs gibi derd-mend paşayı ızlâl itdi-ler. pâşay-ı sâdedil bu devletin askeri ancak şeref-i nesebe i'tibâr itdükleri-ni anlaroayup ve İstiklâl i mücerrede halkın tahammülü olmadığını bilme-yüp nice zaman o sevda ile dîvânı terle eyledi; kendisini velîahd-i müebbed makaamtna koyup ittibâ'ı bu söz ile iftihar itmek mertebesine vardı.. Naî-mâ'dan telhis, s. 354. 234 «Sultân İbrâhîm zamanında şehremini, maişetlerini te'mîn edemediği için Galata Sarayı'ndan her gün «Allah. Allah!» sesleri gelir, fukarası kun ekmek ile geçinirdi.» Naîmâ'dan, s. 356. (Mütercim)
137
unutarak, kendinden Öncekiler gibi davrandı ve Sultân Mehmed'in cülusu münâsebetiyle bir şey alınmaksızın vâlî tâyîn edilmiş olanlardan para istedi. Hâriçte görevler vermek suretiyle hademelikten çıkarılanların adedinin 200'e hasr edilmesi, üç sarayda intizâmın iadesine kifayet edebilmekten uzaktı. 24 Ekim 1648 (6 Şevval 1058)'de, Galata Sarayı hademesi -ki şehremini kendilerine kâfi miktarda yiyecek vermiyordu-234 muhafızlarının ellerinden kurtularak îbrâhîm Paşa Sa-rayı'nın önüne geldiler. Bu sarayın hademesi de onlarla birleştiler. Yeniçeri ağası, şehirde kol gezen askerle gelerek kendilerini itaate davet etti; lâkin düşmanca nümayişleri üzerine çekilmeye mecbur oldu. Galata Saraylılar'm, kendileriyle birlikte harekete davet için kâğıd yazmış oldukları Saray-ı Hümâyûn Küçük ve Büyük Oda hademesi bu vak'ayı işitince arkadaşlarına katıldılar. Hepsi birden, vaktiyle sefirlerin ikaametgâhı olan Elçi Hanı'nı işgal ettiler. Bu vak'alar sırasında, hizmetlerinden çıkarılmış ve Girit'e gitmek üzere sadrâzam tarafından kaydedilmiş olan 1.000 sipahi, içlerinden Bıyıklı Mahmûd nâmında birinin tahrikleri üzerine isyan ederek Silivri'den İstanbul'a döndüler. Durum, acele hareket edilmesini icâb ettirdiğinden, ulemâ Dîvân'a çağırıldı. Kışlalarında silâhlanmaları ve kavgaya hazır bulunmaları için yeniçerilere emir verildi. 24 Ekim'de öğleden sonra kazaskerle diğer ulemâ iki defa Sofu Mehmed'in yanına gittiler. O gün iki hatt-ı hümâyûn çıkmış, bir haseki beş defa gelerek sadrâzamı nezd-i şahaneye, daha doğrusu Valide Sultân'ın nezdine çağırmıştı. Ertesi gün sadrâzam ile müftî yeniden dîvâna davet edildiler. Bunlar, karışıklık basılmadıkça çıkamayacaklarını bildirerek, Valide Sultân'm arzusuna uygun hareket etmek hususunda mazeret ileri sürdüler. Sabık Bursa kadısı Mûsâ Efendi elçi olarak sipahilere gönderildi. Lâkin sipâhîler, Saray ve Dîvân'ın kendilerinin karşısında titremekte bulunduğunu görerek cür'etlerini bir kat daha artırdılar ve Pâdişâh'ın bir ayak dîvânı yapmak suretiyle suçlamakta oldukları sadrazam ve müftî ile münazaalarını halletmesini taleb ettiler. Sipahilerin ileri gelenlerinden birkaçı, ihtiyar Muslihiddin Ağa'ya giderek, Sultân İbrahim'in katlinde hiç medhalleri