Mundua Helburu: Biologia eta Geologia DBH. Sekuentziazioa

Mundua helburu

Metodologia zientifikoa

• Metodo zientifikoa

• Ikerketa laborategian

• Ikerketa inguru naturalean

• Informazioa bilatzea

1 Izaki bizidunak

• Lurra eta bizirako baldintzak

• Izaki bizidunen osaera

• Biziaren unitatea: zelula

• Bizi-funtzioak

• Izaki bizidunen sailkapena

• Biziaren bost erreinuak

2 Moneroen, protoktistoen eta onddoen erreinua

• Moneroen erreinua (ezaugarriak, motak, bizi-funtzioak, etab.)

• Protoktistoen erreinua (ezaugarriak, motak, bizi-funtzioak, etab.)

• Onddoen erreinua (ezaugarriak, motak, bizifuntzioak, etab.)

3 Landareak

• Landareen erreinua

• Landareen sailkapena

• Landareen bizi-funtzioak: nutrizioa

• Landareen bizi-funtzioak: erlazioa

• Landareen bizi-funtzioak: ugalketa

• Landareak, gizakia eta ingurua

4 Animaliak

• Animalien erreinua

• Animalien nutrizioa

• Animalien erlazioa

• Animalien ugalketa

5 Atmosfera eta hidrosfera

• Lurraren atmosfera

• Atmosfera eta izaki bizidunak

• Airearen kutsadura eta horren ondorioak

• Ura eta izaki bizidunak

• Non dagoen ura

• Uraren zikloa

• Uraren kudeaketa

• Uraren kutsadura, horren ondorioak eta uraren kudeaketa jasangarria

6 Geosfera: harriak eta mineralak

• Lurra eta geosfera

• Geosferaren osagaiak: harriak

• Geosferaren osagaiak: mineralak

• Geosferaren baliabideak eta gizakia

7 Ekosistemak

• Nolakoak dira ekosistemak?

• Faktore abiotikoak

• Harreman biotikoak

• Maila trofikoak

• Kate eta sare trofikoak

• Ekosistema lehortarrak: biomak

• Ekosistema urtarrak

• Lurzorua ekosistema gisa

8 Ekosistemak eta gizakia

• Ekosistemak erabiltzen ditugu

• Ekosistemak aldatzen ditugu

• Ekosistemak babesten ditugu

• Gure inguruko ekosistemak ikertzen ditugu

Ikerketa-proiektua

• Haziak nola ernatzen diren ikertuko dugu

• Sortu elkarlaneko entziklopedia bat animalien inguruan

• Ikertu airearen kutsadura

HIRUGARREN MAILA LAUGARREN MAILA

Metodologia zientifikoa

• Metodo zientifikoa

• Nola aplikatu metodo zientifikoa

• Lan zientifikoa laborategian

• Ikerketa-lana naturan

• Informazioa bilatzea

1 Zelula eta ehunak

• Antolaketa-mailak

• Giza zelula

• Giza ehunak

• Organoak, aparatuak eta sistemak

2 Nutrizioa Elikagaiak eta dieta

• Gizakion nutrizioa

• Mantenugaiak

• Energia-ekarpena

• Elikagaiak

• Dieta orekatua

• Dieta eta osasuna

3 Nutrizio-aparatuak

• Digestio-aparatua

• Digestioa

• Arnas aparatua

• Zirkulazio-aparatua

• Odol-zirkulazioa

• Linfa-sistema

• Iraitz-aparatua

• Osasuna eta nutrizio-funtzioa

4 Erlazioa

• Erlazioa gizakiongan

• Pertzepzioa. Zentzumenak

• Pertzepzioa eta osasuna

• Erantzunak ematea

• Lokomozio-aparatua

• Erantzunak ematea eta osasuna

• Nerbio-koordinazioa

• Nerbio-sistemaren osasuna

• Koordinazio endokrinoa

• Sistema endokrinoaren osasuna

• Drogak eta drogamendekotasuna

5 Ugalketa

• Giza ugalketa

• Ugaltze-aparatuak

• Giza gametoak

• Obulutegiaren eta umetokiaren zikloak

• Ernalketa, haurdunaldia eta erditzea

• Laguntza bidezko ugalketa

• Jaiotza-kontrola

• Laguntza bidezko ugalketa

6 Osasuna eta bizitza osasungarria

• Osasuna eta gaixotasuna

• Gaixotasun motak

• Gaixotasun infekziosoen transmisioa

• Immunitate-sistema

• Gaixotasunak ekiditea eta sendatzea

• Transplanteak eta organo-ematea

7 Geosfera eta haren dinamika

• Lurrazala eta haren aldaketak

• Lurraren barne-energia eta prozesu endogenoak

• Magmatismoa eta sumendiak

• Indar tektonikoak

• Arrisku geologikoak

8 Erliebearen modelatua

• Erliebearen modelatua

• Prozesu geologiko exogenoak

• Uhaldi-uren modelatua. Uharrak

• Ibaien modelatua

• Lurpeko uren modelatua

• Glaziarren modelatua

• Haizearen modelatua

• Itsasoaren modelatua

• Izaki bizidunek erliebea modelatzen dute

Ikerketa-proiektua

• Ikertu bihotzerako ohitura osasungarriak

• Ikertu nola izan bizitza osasungarria

• Ikertu lurzoruaren higadura

Metodologia zientifikoa

• Metodo zientifikoa

• Nola aplikatu metodo zientifikoa

• Lan zientifikoa laborategian

• Ikerketa-lana naturan

• Informazioa bilatzea

1 Zelula: biziaren oinarria

• Materia bizidunaren antolaketamailak

• Zelula

• Zelula prokariotoak

• Zelula eukariotoak

• Zelula eukariotoen nutrizioa eta erlazioa

• Zelula eukariotoen ugalketa

• Mitosia eta zitozinesia

• Meiosia eta sexu bidezko ugalketa

2 Herentzia biologikoa

• Karaktereetatik geneetara

• Mendelen esperimentuak

• Mendelen legeak

• Mendelen legeen salbuespenak

• Informazio genetikoa: DNA

• Geneen adierazpena

• Ingeniaritza genetikoa

• Ingeniaritza genetikoaren erabilerak

3 Biziaren jatorria eta eboluzioa

• Biodibertsitatearen jatorria

• Biodibertsitatearen jatorriari buruzko lehen teoriak

• Eboluzioaren egungo teoriak

• Eboluzioaren frogak

• Giza eboluzioa

• Biziaren jatorriari buruzko hipotesiak

4 Ekosistemak

• Ekosistema eta haren osagaiak

• Faktore abiotikoak eta moldaerak

• Faktore biotikoak. Populazioak

• Faktore biotikoak. Harremanak

• Maila trofikoak

• Materiaren eta energiaren zirkulazioa ekosisteman

• Parametro trofikoak eta piramide ekologikoak

• Ziklo biogeokimikoak

• Segida ekologikoak

• Ekosistema autoerregulatzen da

5 Izaki biziduna eta ingurumena

• Ingurumena eta haren egoera gaur egun

• Biosferako baliabideen kudeaketa jasangarria

• Uraren kudeaketa jasangarria

• Energiaren kudeaketa jasangarria

• Hondakinen kudeaketa jasangarria

6 Lurraren barrualdea eta dinamika

• Lurraren barrualdearen osaera eta egitura

• Lurraren dinamika

• Plaken tektonikaren teoria

• Litosferaren dinamikaren ondorioak

7 Lurrazalaren erliebea

• Prozesu geologikoak eta erliebeak

• Erliebearen azterketa: mapak eta profil topografikoak

• Prozesu geologiko exogenoak

• Erliebearen modelatuan eragiten duten faktoreak

• Paisaiak: ibai-paisaia, paisaia karstikoa, glaziar-paisaia, paisaia aridoak eta semiaridoak, kostaldeko paisaia, sumendipaisaia eta granito-paisaia

8 Unibertsoa

• Unibertsoa

• Galaxiak eta izarrak

• Eguzki-sistema

• Lurra eta Ilargia

• Lurraren higidurak

• Eklipseak eta itsasaldiak

9 Lurreko biziaren historia

• Lurraren historiaren erregistroa

• Erregistroaren datazioa

• Denbora geologikoa. Aldaketen historia

Ikerketa-proiektua

• Ikertu karaktereen transmisioa

• Ikertu nola hobetu dezakegun ingurumena gure inguruan

• Ikertu aztarnategi paleontologiko bat