‘Eigenlijk ben ik een heel lui mens’ Manja Smits al op haar 23e in de Tweede Kamer Je hebt studenten die jaren politicologie studeren met als ambitie een zetel in de Tweede Kamer en je hebt studenten die na hun opleiding er min of meer per ongeluk een bemachtigen. Manja Smits is zo’n studente. Zij heeft net haar bachelor Geschiedenis afgerond aan de RUG en zit voor de SP in de Tweede Kamer. Door Laura van Dam & Sarah Venema Fotografie: Jan Luursema Mocht je ooit van plan zijn de Tweede Kamer onveilig te maken bereid je dan goed voor, want dit gebouw kom je niet zomaar binnen. Pas na grondige inspectie van identiteitskaarten, röntgenscans van bezittingen en afname van gevaarlijke objecten wordt toegang tot deze burcht verleend. Het eerste dat opvalt aan de werkdag van een Kamerlid is de onvoorspelbaarheid ervan. Vanwege het aankomende kerstreces is deze hele donderdag vol gepland met spoedvergaderingen. ‘Ze zeiden al dat het een hectische dag werd, maar ik dacht dat het voor mij wel mee zou vallen’, verontschuldigt Manja Smits (23) zich later. In de gemeenschappelijke ruimte van de SP-fractie zijn de vergaderingen in de Plenaire zaal te volgen via een televisie. Zo is te zien hoe Geert Wilders, onderuitgezakt op zijn stoel, bij de stemmingen nonchalant zijn hand opsteekt en hoe de voorzitter af en toe als een schooljuf de Kamerleden moet verzoeken weer op hun plek te gaan zitten.
Op een na jongste Kamerlid
Na twee uur vergaderen komt Manja Smits opgefokt en vol verontschuldigingen één van de restaurants van het Tweede Kamergebouw binnenlopen. Onder het genot van
‘Ik zie mezelf niet voor altijd als Kamerlid’ een broodje en een kop soep vertelt de jonge politica hoe ze in de Tweede Kamer belandde. ‘Dit is nooit geweest wat ik per se wilde’, vertelt ze lachend. Toch heeft deze fanatieke twintiger al een lange politieke geschiedenis. ‘Toen ik 16 was ben ik lid geworden van de SP. Pim Fortuyn
Manja Smits: ‘Ik zie geen leven zonder de SP.’
Al snel werd Smits voorzitter van ROOD, de jongerenorganisatie van de SP, in Groningen en niet veel later werd ze gevraagd de voorzitter van de SP-afdeling in Groningen te worden. ‘Doe even normaal, dacht ik, moet ik daar leiding aan gaan geven? Tweeduizend leden en allemaal mensen die al dertig jaar lid zijn.’ Goede alternatieve kandidaten waren er niet, dus uit plichtsbesef werd de 21-jarige Smits toch voorzitter, wat haar uiteindelijk heel goed afging. Toen ze werd gevraagd voor de Tweede Kamer ging het net zo. Tegenwoordig is Smits woordvoerder Onderwijs voor haar partij, wat betekent dat ze veel door het land reist om scholen te bezoeken en lezingen over onderwijs te geven. ‘Die werkbezoeken vind ik het leukst om te doen, het contact hebben met ‘gewone’ mensen, en het luisteren naar hun problemen.’ Hoewel haar studie Geschiedenis geen vereiste was voor haar baan, komt deze wel regelmatig van pas. ‘Ik leer van de geschiedenis, het is een grote inspiratiebron. Neem bijvoorbeeld de oorlog in Irak. Wij kunnen niet als Westerse wereld even aan de rest van de wereld vertellen hoe het volgens ons allemaal zou moeten gaan. Als je dat in historisch perspectief plaatst dan weet je dat dit altijd tot ellende leidt.’ Met haar 23 jaar is Smits momenteel het op een na jongste Kamerlid. Voor veel medewerkers was dat best even wennen. De eerste keer dat ze de Plenaire zaal binnen wilde lopen werd de toegang haar bijna geweigerd.
Scholieren op bezoek
Als enige politieke partij verzorgt de SP met regelmaat rondleidingen voor schoolklassen. In de vergaderzaal van de SP-fractie nemen de leerlingen plaats aan een lange tafel, en gedreven vertelt Smits hoe een werkweek van een Tweede Kamerlid eruit ziet. ‘Dinsdagochtend komt mijn fractie hier bij elkaar. Dan hebben we het over het programma van die week, over wat de belangrijke zaken zijn en wat we daarvan vinden. Na de fractievergadering hebben we het vragenuurtje waarin Kamerleden vragen kunnen stellen aan de ministers en soms aan Jan Peter Balkenende. Dan gaan we stemmen, en daarna begint eigenlijk de rest van je week met debatten en werkbezoeken.’ Als de groep weer vertrekt deelt Smits nog wat SP-goodies uit. Zichtbaar opgelucht dat het er op zit keert ze terug naar haar kantoor. Daar aangekomen vertelt de jonge politica dat ze geen normale studententijd heeft meegemaakt. ‘Ik ben eigenlijk maar een maand student geweest zonder met de SP bezig te zijn geweest. Toen heb ik alleen maar gestapt en een beetje gestudeerd.’ Maar ze is niet altijd alleen maar fanatiek, vertelt ze. ‘Ik ben eigenlijk een heel lui mens. ‘s Ochtends ben ik nooit vooruit te branden, en ik vind het heerlijk om af en toe gewoon soaps te kijken.’ Toch geeft Smits aan gemiddeld zo’n tien uur per dag te werken, ook in het weekend. Het komt regelmatig voor dat ze pas ’s nachts het Tweede Kamergebouw verlaat. ‘Ik las laatst dat het ongezond is om meer dan zestig uur per week te werken. Ach, als je maar blijft eten, dacht ik.’
Kamertaaltje
Tegen vijven besluit Smits een kijkje te nemen in de Plenaire Zaal waar de hele dag door allerlei kleine debatten plaats vinden. Vanwege het jargon en het technische taalgebruik zijn deze debatten voor buitenstaanders vrijwel onbegrijpelijk. Ook Smits geeft toe nog niet alles even goed te volgen: ‘Ze gebruiken hier echt een eigen taaltje. Er zijn zelfs bepaalde woorden die volgens mij alleen door Tweede
‘Door Pim Fortuyn ging ik de politiek in’
Smits legt aan scholieren uit welke werkzaamheden zij verricht.
kwam toen op, en toen ik zag dat iemand mensen zo categorisch wegzette wilde ik me daar tegen uitspreken.’ De keus voor de SP was voor haar geen moeilijke: ‘De toon en de manier van werken van deze partij spraken me eigenlijk meteen aan. De SP is heel actiegericht en erg buitenparlementair actief, in tegenstelling tot de meeste andere partijen.’ Pas in haar studententijd werd Smits echt fanatiek. ‘Ik dacht toen: ik ben student en studenten hebben tijd, dus nu ga ik ook actief worden.’
Het gesprek
Ook in debatten wordt haar leeftijd wel eens gebruikt om haar weg te zetten. ‘Mevrouw Smits weet duidelijk niet waar ze het over heeft, want ze is nog zo jong, wordt wel eens gezegd. Maar dat is gewoon een debattruc’, vertelt ze, terwijl haar telefoon begint te rinkelen. ‘Maar die zouden toch pas om half vier komen?’ vraagt Smits geschrokken. Er is een Nijmeegse havo vier gearriveerd.
Kamerleden worden gebruikt. Dingen zoals ‘quickscan’, ‘klip-en-klaar’ of ‘iets handen en voeten geven’. In het begin was het debatteren voor deze bevlogen politica nog best lastig. ‘Het kan soms knap frustrerend zijn als er constant beleid wordt gevoerd waar je het totaal niet mee eens bent. Je ziet dingen gebeuren die echt pijn doen en dan moet je heel erg uitkijken dat je wel goed op argumenten blijft discussiëren.’ De werkdag van deze jonge politica duurt vandaag waarschijnlijk tot een uur of twaalf ’s nachts. ‘Ik moet zo nog een column schrijven, ik moet mensen bellen, ik heb nog een etentje met ons onderwijsclubje, ik moet stemmen vanavond, en er zijn nog wel mailtjes en brieven die beantwoord moeten worden’, verzucht Smits. Of ze dit werk voor altijd wil doen weet ze niet. ‘Ik heb mijn ambities niet uitgestippeld, maar ik zie mezelf niet voor altijd als Kamerlid. Misschien wil ik in de toekomst wel weer lokaal actief worden. Maar ik zie sowieso geen leven zonder de SP.’
Groninger Studentenkrant 3