Συντακτικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας - Αχιλλέας Τζάρτζανος

δύναμαι: Ἀλκιβιάδης οἷός τε ἦν σῶσαι τὴν προτέραν τῆς πόλεως δύναμιν Ξ. Συνηθεστάτη εἶναι ἡ φράσις οἷόν τέ ἐστι μετ’ ἀπαρεμφάτου (= εἶναι δυνατὸν νά).

3) α) Αἱ ἀναφορικαὶ ἀντωνυμίαι οἷος, ὅσος, ἡλίκος, πολλάκις λαμβάνονται εἰς ἀναφωνήσεις ἐπιφωνηματικῶς : οἷα ποιεῖς, ὦ ἑταῖρε! (= τί πράγματα εἶναι αὐτὰ ποὺ) Πλ. ὅσην ἔχεις τὴν δύναμιν! (= πόσον μεγάλην) Ἀρφ. β) Αἱ σύνθετοι ἀναφορικαὶ ἀντωνυμίαι ὅστις, ὁποῖος, ὁπόσος, ὁπηλίκος, πολλάκις λαμβᾴνονται ἀντὶ τῶν ἀντιστοίχων ἐρωτηματικῶν ἀντωνυμιῶν (τίς, ποῖος, πόσος, πηλίκος) καὶ δι’ αὐτῶν δίδεται ἀπάντησις εἰς γενομένην ἐρώτησιν ἢ εἰσάγεται πλαγία ἐρώτησις: ἀλλὰ τίς γὰρ εἶ; Ὅστις; πολίτης χρηστὸς (= ᾽Ερωτᾷς ὅστις εἰμί; = ποῖος εἶμαι;) Ἀρφ. Οὗτος, τί ποιεῖς; Ὅ,τι ποιῶ; (= ᾽Ερωτᾷς ὅ,τι ποιῶ; = τί κάνω;) ᾽Αρφ.

4) Αἱ ἀναφορικαὶ ἀντωνυμίαι ἀναφέρονται πολλάκις εἰς τὴν σύστοιχον αὐτῶν δεικτικὴν ἀντωνυμίαν ὑπάρχουσαν ἢ νοουμένην ἔξωθεν, ἤτοι ἡ ὅς ἀναφέρεται εἰς τὴν οὗτος, ἡ οἷος καὶ ποῖος εἰς τὴν τοιόσδε καὶ τοιοῦτος, καὶ ἡ ἡλίκος καὶ ὁπηλίκος εἰς τὴν τηλικόσδε καὶ τηλικοῦτος: οἱ ἄνθρωποι τούτοις μάλιστα ἐθέλουσι πείθεσθαι, οὕς ἂν ἡγῶνται βελτίστους εἶναι Ξ. ὅν οἱ θεοὶ φιλοῦσιν ἀποθνῄσκει νέος (οὗτος ὅν). σίτῳ τοσούτῳ ἐχρῆτο Σωκράτης, ὅσον ἡδέως ἤσθιε Ξ. (πρβλ. ὅσους θὰ κόψη τὸ σπαθί, τόσους θενὰ σκοτώσω). Σημείωσις. Δύναται ὅμως εἰς ὄνομα ἀρσενικοῦ ἢ θηλυκοῦ γένους ἢ εἰς ὁλόκληρον,πρότασιν νὰ ἀναφέρεται τὸ οὐδέτερον ὅ, ὅταν τοῦτο λαμβάνεται μὲ τὴν γενικὴν σημασίαν χρῆμα ὅ, πρᾶγμα ὅ (= πράγμα πού, κάτι πού): τυραννίδα θηρᾷς, ὅ πλήθει χρήμασίν θ’ ἁλίσκεται Σοφ. Δερκυλίδας ἐστάθη τὴν ἀσπίδα ἔχων, ὅ δοκεῖ κηλὶς εἶναι τοῖς σπουδαίοις (= τὸ σταθῆναί τινα ἔχοντα τὴν ἀσπίδα) Ξ. (πρβλ. §14, α΄.)

5) ῾Η ἀναφορικὴ ἀντωνυμία κανονικῶς συμφωνεῖ πρὸς τὸ ὄνομα ἢ τὴν δεικτικὴν ἀντωνυμίαν, εἰς τὴν ὁποίαν ἀναφέρεται κατὰ γένος καὶ ἀριθμόν, ἡ δὲ πτῶσις αὐτῆς κανονίζεται εἰς τὴν σύνταξιν τῆς προτάσεως, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται. (Βλ. τὰ ἀνωτέρω παραδείγματα). Ἀλλὰ πολλάκις ἡ ἀναφορικὴ ἀντωνυμία, ἐνῷ ἔπρεπε νὰ τεθῇ εἰς πτῶσιν αἰτιατικήν, τίθεται εἰς πτῶσιν γενικὴν ἢ δοτικήν, διότι ἡ πτῶσις τοῦ ὀνόματος ἢ τῆς ἀντωνυμίας, εἰς τὴν ὁποίαν αὕτη ἀναφέρεται, εἶναι γενικὴ ἢ δοτική. (῞Ελξις τοῦ ἀναφορικοῦ).