co lu m n
ma r ia n n e h eer ema n s
Doorpakken Voor mij ligt een burgemeestersblad uit 2008. Ik lees een interview met prof. mr. Hans Engels over de toekomst van het burgemeestersambt. De presidentiële burgemeester zal er uiteindelijk komen, zo stelt hij. De druk op het ambt zal eerder toe- dan afnemen. En in de huidige setting zal het burgemeestersambt ook steeds kwetsbaarder worden. Ik erken zijn punt want enerzijds is er de gewenste positie boven de partijen, maar anderzijds krijgt de burgemeester meer taken en bevoegdheden en kan daardoor vaker terechtkomen in belangenconflicten. Tegelijkertijd zie ik de positie van de burgemeester ook sterker worden. Het vertrouwen in politici neemt af, maar het vertrouwen in de burgemeester blijft. Inwoners die vastlopen in lokale problemen (soms ook in persoonlijke problemen) wenden zich regelmatig in het volste vertrouwen tot hun burgemeester. En dat heeft naar mijn mening alles te maken met juist die onafhankelijke positie. Terug naar het burgemeestersblad uit 2008. Ik lees verder … vijf jaar eerder (in 2003 dus) sprak Hans Engels in zijn Leidense oratie ook al over hetzelfde onderwerp. Niet alleen hij, onder professoren, maar heel politiek-bestuurlijk Nederland praat al jaren over de toekomst van het burgemeestersambt zonder dat er ook echt beweging in komt. We zijn nu in 2012! Een bevestiging dat besturen en het denken daarover vooral worden geïnspireerd door het spel om de macht?! Een macht die verschuift van geïnstitutionaliseerde machtsconcentratie in partijen naar gelegenheidsnetwerken op basis van bijvoorbeeld professie, vraagstukken, en woonplaats. Waar de politieke arena verandert, kan de bestuurlijke inrichting ervan niet eindeloos achterblijven. Een beetje intellectueel doorexerceren tot de conclusie er ligt en we daar ook naar gaan handelen is tot nu toe echter niet gelukt, terwijl ook nu anno 2012 behartenswaardig veel wordt opgemerkt over waar het met het ambt naar toe gaat en moet gaan. Het wordt eens tijd om eens een beetje te gaan doorpakken. Het meest recent voor mij zijn de uitlatingen van Bernt Schneiders, burgemeester van Haarlem, in het partijblad van de PvdA ‘Lokaal Bestuur’ van juni 2012. Samengevat komt het erop neer dat de toename van de wettelijke taken en bevoegdheden, de aanstellingswijze (et de raad die uiteindelijk beslist), het karakter van de functie (waarbij steeds meer een verbinder en hoeder van het algemeen belang wordt gewenst) en de werkelijkheid dat de Haagse fractielobbyisten geen invloed meer hebben (geen partijpolitieke benoemingen meer), ertoe leiden dat de burgemeester weg moet blijven van politieke kleur en kleur bekennen. De opmaat naar de partijloze burgemeester is gegeven. 116