Podatki (PLUS 5 - lipiec 2011)

Podatki

7/2011

PLUS

Spis treści 2 Księgowy czy doradca podatkowy spoza firmy?

6 Kompleksowość jako przewaga dobrego doradcy 10 Stałe wsparcie doradcy jako forma zapobiegania nieprawidłowościom 14 Szkolenia dedykowane lepsze od otwartych 16 Okresowy przegląd rozliczeń podatkowych 18 Klucz do sukcesu podczas kontroli 20 Optymalizacje podatkowe jako forma poprawy efektywności przedsiębiorstwa 26 Ceny transferowe – bagatelizowane ryzyko i niedocenione narzędzie planowania podatkowego 30 Doradca podatkowy partnerem w codziennych decyzjach

Szanowni Państwo,

Panta rhei kai ouden menei. Doradztwo podatkowe też.

Kiedy znajomy przedsiębiorca w wywiadzie dla jednej z gazet wyjawił, że zamierza pozyskać kapitał na rozwój swojej spółki, w ciągu tygodnia otrzymał kilkanaście propozycji spotkań od doradców finansowych, prawnych i podatkowych. Wszyscy chcieli podzielić się z nim interesującymi rozwiązaniami dotyczącymi pozyskania środków, wsparcia prawnego i podatkowego, a także optymalizacji podatkowej.

Doradztwo podatkowe często jest postrzegane jako udzielanie odpowiedzi na pytania poprzez przygotowanie opinii podatkowych. Wydaje się jednak, że taki schemat współpracy doradcy i klienta odchodzi do lamusa. Nowym trendem na rynku jest aktywność doradców podatkowych w relacjach z odbiorcą usługi. Oczywiście nadal bardzo istotna będzie każda próba odpowiedzi na pytania klienta i tak już pozostanie. Jednak czekanie za biurkiem na pojawienie się kolejnego problemu do wyjaśnienia może okazać się początkiem końca kariery współczesnego doradcy podatkowego.

na bieżąco informować klientów nie tylko o tych zmianach, lecz także o ewentualnych skutkach, szansach i zagrożeniach. Ponadto doradca, znając klienta, branżę oraz obowiązujące przepisy, może samodzielnie kreować rozwiązania i proponować ich wprowadzenie.

Zapraszam Państwa do zapoznania się z najnowszym wydaniem magazynu „PLUS”. Poświęcamy go w znacznej mierze omówieniu nowej roli doradcy podatkowego, który nie czeka biernie na pytania klienta, lecz proponuje mu rozwiązania w pełni dostosowane do potrzeb. Dzięki temu staje się zaufanym partnerem i współtwórcą sukcesu jego firmy. Życzę Państwu miłej lektury!

Dariusz Bednarski Partner Zarządzający, Doradztwo Podatkowe bednarski.dariusz@gtfr.pl

Skoncentrowanie się jedynie na poszukiwaniu klientów również nie gwarantuje sukcesu.

Doradca, by pozostać partnerem dla osób korzystających z jego usług, powinien poznawać i stale śledzić zmiany zachodzące zarówno u tych osób, jak i w ich branżach. Klient oczekuje bowiem, że proponowane rozwiązania będą opracowane specjalnie na jego potrzeby i głęboko osadzone w konkretnych realiach.

To jednak nie koniec wyzwań dla doradcy. Jego aktywność powinna się również koncentrować na stałym monitorowaniu zmian zachodzących w przepisach oraz interpretacjach. Musi on

PLUS 1

Podatki

Księgowy czy doradca podatkowy spoza firmy?

Dlaczego miałbym korzystać z usług doradcy podatkowego?

Przecież zatrudniam dobrego księgowego i płacę mu dużo pieniędzy, wysyłam go na szkolenia i prenumeruję specjalistyczną prasę. On powinien dbać o moje sprawy podatkowe. Na tak sformułowane poglądy prezesów firm odpowiadam zawsze porównaniem: gdy mam świetnego lekarza rodzinnego, ale boli mnie ząb, czy udaję się do niego, czy jednak do stomatologa?

Wybór jest prosty. Tak samo oczywisty powinien być fakt, że księgowy, który zajmuje się w firmie księgami rachunkowymi i sprawozdawczością, dostarczaniem raportów i informacji dla zarządu, opiniowaniem zawieranych umów, lokowaniem wolnych środków pieniężnych, nadzorem nad płynnością oraz wieloma innymi sprawami o kluczowym znaczeniu, nie jest w stanie jednocześnie dobrze pełnić funkcji doradcy podatkowego.

PLUS 2

Kompetencje doradcy Doradcy podatkowi Grant Thornton Frąckowiak każdego roku rozwiązują dla swoich klientów około 3 tys. różnorodnych problemów podatkowych. Dzięki takiemu doświadczeniu możemy określić, jakimi kompetencjami powinien wyróżniać się skuteczny doradca podatkowy.

Czy główny księgowy w firmie legitymuje się podobnymi kwalifikacjami?

1. Specjalistyczna wiedza i śledzenie zmian Zawód doradcy podatkowego nie jest prosty, nie należy też do zajęć typowo etatowych.

Nie można o godzinie 16.00 czy 17.00 zamknąć drzwi biura, wrócić do domu i zapomnieć o pracy do następnego ranka. Każdy doradca podatkowy musi sobie zdawać sprawę, że jeżeli nie będzie stale śledził przepisów i nadążał za ich zmianami, nowymi interpretacjami oraz orzeczeniami, a także jeśli nie będzie czytał prasy podatkowej, przestanie być dobrym specjalistą w swojej dziedzinie. Zaledwie kilkumiesięczna przerwa w stałym doskonaleniu i podtrzymywaniu poziomu wiedzy powoduje, że doradca podatkowy traci kompetencje i przestaje nadążać za zmieniającą się rzeczywistością. Ciągła praca nad sobą wymaga więc ogromnych nakładów czasu, również tego prywatnego.

2. Umiejętność dokonywania wykładni prawa Czy musi dojść do zawarcia umowy sprzedaży, żeby powstał przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych albo obrót w rozumieniu ustawy o VAT? Czy konfuzja należności i zobowiązania podlega opodatkowaniu? Czy nowacja powoduje powsta-

nie różnic kursowych? Czy koszt poniesiony w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym to koszt ujęty w księgach na koncie kosztowym, czy również w czynnych rozliczeniach międzyokresowych?

Jeżeli ustawa podatkowa nie wprowadza definicji słowa, którym się posługuje, czy należy rozumieć to słowo zgodnie z definicją zawartą w innej ustawie podatkowej albo przepisach innej gałęzi prawa, a może trzeba posługiwać się definicją ze słownika języka polskiego?

Jaki rodzaj wykładni prawa dominuje w prawie podatkowym? Wykładnia językowa, systemo-

wa, celowościowa czy funkcjonalna? W jakiej kolejności stosuje się następne wykładnie, jeżeli poprzednia nie daje jasnych wyników?

Czym jest przepis ogólny, a czym przepis szczególny?

Doradca podatkowy potrafi odpowiedzieć na powyższe pytania i wiele innych. Co więcej, dobry specjalista powinien dokonywać wykładni prawa, ponieważ bez tej umiejętności może jedynie powielać poglądy innych osób pojawiające się w publikacjach, interpretacjach czy orzeczeniach sądu, zamiast samodzielnie interpretować obowiązujące przepisy.

PLUS 3

PLUS 4

3. Umiejętność stosowania znanych rozwiązań w nowych branżach i w nowych sytuacjach

problem z oceną sytuacji, w której będzie można je bezpiecznie zastosować w firmie.

Wartością dodaną działań doradcy podatkowego, który w przeciwieństwie do głównego księgowego pracuje zwykle z firmami z różnych branż, jest możliwość zaproponowania rozwiązań stosowanych i sprawdzonych w innych przedsiębiorstwach. Przykładem problemu, z którym boryka się wiele podmiotów jest kwestia rozliczeń z tytułu używania samochodów służbowych do celów prywatnych. Podobnie też problem premii pieniężnych i sposobu ich rozliczania dla celów podatku VAT był przedmiotem rozważań wielu firm i doradców podatkowych.

W związku z tym doradca z bogatym doświadczeniem może z łatwością rozpowszechniać dobre praktyki podatkowe, które współtworzy w innych firmach lub zwyczajnie zaobserwował u swoich klientów.

5. Możliwość konsultacji i dyskusji

4. Umiejętność opracowania rozwiązań niestandardowych Nowe, niestosowane dotychczas rozwiązania podatkowe wdrażane są nie tylko w przypadku wielkich transakcji, lecz także w zakresie podstawowych, codziennych operacji wykonywanych przez podatnika. I są one równie wartościowe.

Mimo że nie zawsze przynoszą jednorazowo wysokie korzyści, wpływają na konkurencyjność firmy wobec jednostek, które tych nowych koncepcji nie stosują. Dobrym przykładem wdrożenia niestandardowych metod z ostatnich miesięcy mogą być innowacje w zakresie wysyłania faktur w formie PDF. Dziś są one już dopuszczalne, a jeszcze w ubiegłym roku były kwestionowane przez organy podatkowe.

Główny księgowy, nawet zdając sobie sprawę z istnienia nowatorskich rozwiązań, może mieć

Skomplikowane problemy bardzo trudno rozwiązać samodzielnie. Praca zespołowa, możliwość wymiany poglądów, burze mózgów i dyskusje ułatwiają to zadanie. Doradca podatkowy jako członek większego zespołu specjalistów ma możliwość skonsultowania danego problemu z koleżankami i kolegami. Często takie wewnętrzne wymiany poglądów prowadzą do powstania efektu synergii, skutkującego wypracowaniem optymalnego rozwiązania podatkowego. W większości przedsiębiorstw główny księgowy nie ma z kim przeprowadzić takiej merytorycznej dyskusji.

Dla każdej firmy, bez wyjątku, najlepszym rozwiązaniem jest jednak ścisła współpraca doradcy podatkowego i głównego księgowego.

Ten ostatni powinien być partnerem doradcy, wprowadzającym go w specyfikę funkcjonowania firmy, stosowanych w niej rozwiązań czy istniejących ograniczeń. W późniejszych etapach współpracy istotną rolą księgowego staje się recenzowanie pomysłów doradcy. Bez tej współpracy i oceny nowych koncepcji, proponowane przez doradcę rozwiązania mogą okazać się niedostosowane do unikalnej sytuacji firmy, co w skrajnych przypadkach prowadzi do narażenia jej na niepotrzebne ryzyko podatkowe.

Dariusz Bednarski Partner Zarządzający, Doradztwo Podatkowe bednarski.dariusz@gtfr.pl

PLUS 5

Podatki

Kompleksowość jako przewaga dobrego doradcy

Dbanie o sprawy podatkowe w firmie spoczywa najczęściej na barkach głównego księgowego lub dyrektora finansowego.

Jeżeli taka osoba nie ma do dyspozycji całego działu podatkowego lub kontrolera, musi samodzielnie, lecz kompleksowo przyjrzeć się działalności firmy, podejmowanym przedsięwzięciom oraz decyzjom gospodarczym. Powinna rozumieć ich sens biznesowy, skutki finansowe, księgowe, podatkowe, a także pojmować stosowane rozwiązania prawne. W taki sposób na biznes patrzą zwykle właściciele firm biorący czynny udział w zarządzaniu. Jeżeli spojrzenie odbiorcy porad podatkowych jest z konieczności kompleksowe, jego partnerem może być jedynie doradca, który również posiada takie kompetencje.

Specjalizacja może być nieefektywna Wielu czytelników spotkało się na pewno w swojej pracy zawodowej z sytuacją, kiedy w trakcie rozmowy z doradcą podatkowym padła odpowiedź – niestety nie wiem, muszę skonsultować się z kolegą z innego działu. Taka jest właśnie

PLUS 6

praktyka wielu firm doradztwa podatkowego.

Model ów wywodzi się ze sposobu funkcjonowania przedsiębiorstw tzw. „wielkiej czwórki”, których wielkość spowodowała wydzielenie działów i specjalizacji branżowych oraz podatkowych. Takie organizacje nieźle sprawdzają się we współpracy z podobnymi podmiotami, w których również za każdy podatek odpowiada inny pracownik, a do realizacji projektów powoływane są wieloosobowe zespoły. Udzielanie pomocy jednemu odbiorcy poprzez odsyłanie do kolejnych działów może jednak wywołać irytację i wydłużyć proces rozwiązania problemu, dlatego coraz częściej, również w tych największych firmach, odchodzi się od wąskiej specjalizacji na rzecz bardziej wszechstronnego podejścia.

Kompleksowość powinna obejmować rozumienie kwestii z różnych obszarów, identyfikację i pojmowanie problemów oraz, co ważne, umiejętność posługiwania się bardziej wyspecjalizowanymi zasobami. Oznacza to, że partnerem dla głównego księgowego czy dyrektora finansowego jest doradca, który mówi językiem zrozumiałym dla odbiorcy, wykazuje się znajomością zarówno problemów biznesowych, finansowych,

PLUS 7

ca jest o d a r o d y ow neg Komplekrstnerem dla głów a ra lepszym ępgowego, dyrektioela firmy. ksi właścic t bardziej y z c o g e finansowtu jego praca jes nta.

Po pros ektywna dla Klie ef

prawnych, jak i podatkowych oraz księgowych, a szczegółowe rozwiązania pozostawia zespołowi współpracujących z nim specjalistów i to oni nadają ostateczną formę tym propozycjom.

Doradca musi rozumieć szerszy kontekst Zostaliśmy kiedyś zaproszeni do uczestnictwa w projekcie aportu zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Przedmiotowa część była duża, cała firma jeszcze większa, a przedsięwzięcie w związku z tym dość skomplikowane.

Powołano zespół, który składał się z doradców

PLUS 8

podatkowych jednej z firm, doradcy księgowego, kancelarii prawnej i ekspertów Grant Thornton. Zadanie, które nam powierzono polegało na weryfikacji działań pozostałych podmiotów.

Jednak już w trakcie prac pojawiła się konieczność przyjęcia przez nas jeszcze jednej, być może nawet ważniejszej roli. Staliśmy się dla klienta podmiotem wspierającym komunikację pomiędzy różnymi grupami doradców. Tłumaczyliśmy prawnikom, dlaczego wartość nominalna udziałów wydawanych w zamian za aport jest ważna dla celów podatkowych i ma wpływ na ustalenie wartości firmy. Wyjaśnialiśmy doradcom podatkowym, że wartość firmy dla celów podatkowych i bilansowych to różne pojęcia. Z kolei prawnikom staraliśmy się zobrazować, jak ważne z punktu widzenia kwalifikacji przedmiotu aportu i związanego z tym ryzyka podatkowego jest przejęcie wszystkich aktywów i zobowiązań.

Objaśnialiśmy ponadto, że zwolnienie z długu w trybie art. 392 Kodeksu Cywilnego wywoła inne skutki podatkowe niż przejęcie zobowiązań w trybie art. 519. W końcu proponowaliśmy poprawki do uchwał przygotowanych przez kancelarię, aby poprawnie i bezpiecznie dla celów podatkowych ujawnić znaki towarowe.

Niezrozumienie między doradcami powoduje napięcia oraz dyskusje, które nie prowadzą do rozwiązań. Udało się tego uniknąć, ponieważ był ktoś, kto rozumiał pytania zadawane przez jednego specjalistę i umiał odpowiedzieć w imieniu drugiego, w dodatku zrozumiałym językiem i we właściwym kontekście.

Podobną funkcję pełniliśmy, pracując przy innym projekcie podziale spółki. Sytuacja wyjściowa polegała na tym, że wartość majątku netto (wynikająca z ksiąg rachunkowych) wydzielana do innego podmiotu była wyższa niż wartość nominalna udziałów obejmowanych przez wspólników spółki dzielonej w spółce przejmującej. Prawnicy mieli kłopot ze zrozumieniem i zaakceptowaniem faktu, że wartość rynkowa pewnej części przedsiębiorstwa jest niższa niż jej wartość księgowa. Z drugiej strony, trzeba było przekonać klienta do przeprowadzenia wyceny, która potwierdzałaby wartość rynkową firmy. Dodatkowo zaleciliśmy, aby pomimo braku takiego obowiązku, poddać plan podziału badaniu przez biegłego. Wówczas referendarz sądowy, który zajmie się analizą dokumentów, nie będzie się zastanawiał nad ich poprawnością, opierając się na opinii niezależnego biegłego, powołanego przez sąd.

Opisane sytuacje pozwalają na wyciągnięcie bardzo ważnych wniosków. Nie można rozważać kwestii podatkowych w oderwaniu od uwarunkowań prawnych oraz nie powinno się takich spraw rozpatrywać bez uwzględnienia aspektów bilansowych. Wiele firm dokonujących optymalizacji

podatkowej poprzez ujawnienie i wycenę znaków towarowych, których amortyzacja tworzy doskonałą tarczę podatkową, przy okazji wykreowało również wysoką wartość firmy dla celów bilansowych. Jej amortyzacja obecnie pochłania im cały wynik finansowy, nie pozostawiając nadwyżki do podziału między wspólników i katastrofalnie pogarszając sprawozdania finansowe przedkładane np. do banków kredytujących. A stało się tak tylko dlatego, że wiedza doradcy podatkowego na temat skutków bilansowych podejmowanych działań nie była wystarczająca.

Na bazie tych doświadczeń mogę stwierdzić, że kompleksowy doradca jest bez wątpienia lepszym partnerem dla głównego księgowego, dyrektora finansowego czy właściciela firmy niż osoba z wąską specjalizacją nie rozpoznająca szerszego kontekstu podejmowanych decyzji.

Po prostu jego praca jest bardziej efektywna dla klienta.

Dariusz Bednarski Partner Zarządzający, Doradztwo Podatkowe bednarski.dariusz@gtfr.pl

PLUS 9

Podatki

Stałe wsparcie doradcy jako forma zapobiegania nieprawidłowościom

Na rynku usług doradztwa podatkowego dynamicznie rośnie zainteresowanie stałym korzystaniem z usług doradcy podatkowego. Tendencja ta utrzymuje się nie tylko wśród największych firm. Coraz częściej również małe i średnie przedsiębiorstwa zwracają się do doradców podatkowych, z którymi chcą współpracować na stałe. Dlaczego tak się dzieje? Jakie korzyści przynosi taka forma współpracy i jakie powinny być kompetencje doradcy?

Cechy dobrego doradcy Kwalifikacje doradcy podatkowego najlepiej rozpoznają sami klienci, którzy doskonale wiedzą, jakie cechy powinna mieć osoba wspierająca ich w rozwiązywaniu problemów. Jeden z klientów naszej firmy, prowadzący działalność handlowo-produkcyjną, podczas rozmowy przedstawił najważniejsze oczekiwania. Według niego najefektywniejszy doradca: • posiada wszechstronną wiedzę w swojej dziedzinie i można się z nim szybko skonsultować przez telefon, by wyjaśnić kwestie podatkowe, • aktywnie wspiera decydentów podczas różnych zdarzeń gospodarczych w firmie, w tym możliwych przekształceń, fuzji lub przejęć,

PLUS 10

• jeżeli zachodzi taka potrzeba, nie działa samodzielnie, lecz konsultuje dane zagadnienie z innymi specjalistami, by mieć pewność, że przeprowadzona analiza jest kompleksowa, • szybko udziela odpowiedzi i potrafi się dostosować do indywidualnych potrzeb klienta, • zapewnia stały zespół współpracowników – osób posiadających doświadczenie w dziedzinie prawa, finansów i rachunkowości, • gwarantuje pomoc w czasie kontroli podatkowej lub skarbowej, • czuwa nad bezpieczeństwem podatkowym firmy i informuje klienta o interpretacjach czy orzeczeniach, które dają szansę optymalizacji podatkowej lub stają się dla firmy istotnym elementem ryzyka.

Stała współpraca Wspomniane wyżej oczekiwania mogą zostać zaspokojone wyłącznie podczas stałej współpracy. Taka forma obsługi polega przede wszystkim

na bieżącym wsparciu w zakresie podatkowych aspektów prowadzonego biznesu oraz prawidłowego i rzetelnego wykonania obowiązków podatkowych (z uwzględnieniem możliwości optymalizacji zobowiązań podatkowych). Celem stałej współpracy jest pomoc zarówno w bieżącej pracy działów finansowo-księgowych, jak i podczas podejmowania strategicznych decyzji.

W jaki sposób stała obsługa zapobiega nieprawidłowościom podatkowym i jakie korzyści przynosi?

1. Stały zespół Stała współpraca to przede wszystkim wspólne działanie z przydzielonym zespołem. Składa się on ze specjalistów prawa i ekonomii, posiadających ugruntowaną i kompleksową wiedzę w zakresie podatków, poświadczoną tytułami doradców podatkowych, biegłych rewidentów i radców prawnych. Długoterminowa relacja wpływa bardzo korzystnie na komfort współpracy, gdyż podatnik wie, do kogo zadzwonić w celu wyjaśnienia wątpliwości podatkowych.

Stały zespół gwarantuje ponadto, że odpowiedź zostanie dopasowana do indywidualnych potrzeb klienta. Jedni preferują krótkie odpowiedzi, inni wolą bardziej rozbudowane wyjaśnienia.

Stały zespół może także przyczynić się do sprawniejszej obsługi. Jeżeli nie trzeba za każdym razem poznawać specyfiki klienta, a doradcom doskonale znane są wszystkie występujące u podatnika zdarzenia gospodarcze, taka obsługa jest znacznie skuteczniejsza. Dla klienta niewąt-

pliwie ważne będzie również uzyskanie szybkiej odpowiedzi.

2. Stały opiekun, czyli przyjaciel biznesowy W przypadku stałej współpracy niebagatelną rolę odgrywa opiekun klienta. W skład zespołu obsługującego podatnika wchodzi bowiem osoba, której zadaniem jest uczestniczenie w bieżącej działalności klienta. Stała obsługa nie polega na tym, że opiekun - doradca czeka na pytania, lecz jest aktywną stroną współpracy. Na bieżąco śledzi i informuje klienta o ryzyku lub możliwościach optymalizacyjnych, związanych z jego działalnością. W ten sposób praca doradcy podatkowego coraz bardziej zaczyna przypominać rolę „przyjaciela biznesowego”, który nie tylko odpowiada na pytania klienta, lecz także czuwa nad powodzeniem jego biznesu. Daje to firmie bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa, niemożliwy do osiągnięcia przy współpracy doraźnej.

3. Terminy Najczęściej terminy realizacji stałych umów są znacznie krótsze niż w przypadku obsługi doraźnej. Dla przykładu posłużę się zdarzeniem z naszej praktyki. Klient, z którym współpracujemy na podstawie stałej umowy, zgłosił potrzebę przygotowania wyjaśnień dla urzędu skarbowego przeprowadzającego kontrolę w firmie.

Problem został zasygnalizowany o 16:00, przy czym urząd oczekiwał odpowiedzi do godziny 12:00 następnego dnia. Kwota podatku, która mogła być przedmiotem sporu wynosiła w tym wypadku aż 5 mln zł. Jeszcze do godziny 23:00 osoby zaangażowane w realizację usługi ustaliły

PLUS 11

y Podatnik, któórłpracuje na stałe wspa poczuz doradcą m i i bezpiecie pewnośc rozliczeczeństwa, że łowe. nia są prawid Jest to jedna z najważniej-ci szych korzyś i. stałej obsług

strategię udzielenia wyjaśnień organowi podatkowemu. Na podstawie tych ustaleń, jeden członek zespołu przygotował w nocy odpowiedź dla urzędu, która trafiła na biurko weryfikatora już o 10:00 rano. Godzinę później wyjaśnienia dotarły do klienta, a organ podatkowy otrzymał je zgodnie z oczekiwaniami o 12:00. Odpowiedź usatysfakcjonowała kontrolujących i tym samym ryzyko zakwestionowania 5 mln zł przestało zagrażać firmie. Tak szybka reakcja nie byłaby możliwa, gdybyśmy wcześniej nie współpracowali z tym klientem i nie znali dokładnie charakteru przeprowadzanych przez niego transakcji.

z wiedzy doradców z innych krajów. Taka możliwość daje klientowi poczucie bezpieczeństwa i pewność, że każdy problem można rozwiązać, a doradca służy pomocą także w sprawach, które mają wymiar międzynarodowy.

4. Szeroki zakres usług 5. Zawsze mogę zadzwonić Co jest ważne dla podatników? Bez wątpienia oczekują oni pomocy dyspozycyjnego doradcy, który ma kompleksową wiedzę i potrafi połączyć skutki podatkowe zdarzeń gospodarczych na gruncie różnych przepisów prawa podatkowego. Równie istotna jest możliwość korzystania z szerokiego zakresu usług. Klient powinien mieć poczucie, że jakikolwiek problem zgłosi, doradca nie pozostawi go bez odpowiedzi i jeżeli nawet nie będzie potrafił samodzielnie odpowiedzieć, skonsultuje się z innymi specjalistami. Ta kompleksowość jest szczególnie ważna, gdyż klienci coraz częściej rozwijają biznes poza Polską. To powoduje z kolei, że potrzebują wszechstronnej usługi doradztwa, zarówno na gruncie polskiego prawa podatkowego, jak i międzynarodowego. Doradca powinien wspierać swojego klienta także w tych dziedzinach i jeżeli zachodzi taka potrzeba, skorzystać

PLUS 12

Kiedy pojawia się problem, dla każdego podatnika ważne jest, aby miał do kogo zadzwonić.

Nie zawsze musi on uzyskać wyjaśnienie.

Liczy się także to, że ktoś potwierdzi jego rozważania jako prawidłowe. Z takimi potrzebami spotykamy się najczęściej. Niejasne przepisy, różne interpretacje tej samej sytuacji, a przede wszystkim zmieniające się interpretacje organów podatkowych powodują, że podatnicy przed podjęciem decyzji (czasami nawet najprostszej) wolą telefonicznie skonsultować swoje stanowisko z doradcą podatkowym. Często okazuje się również, że klient zna prawidłową odpowiedź, jednak potrzebuje potwierdzenia prawidłowości swojego toku myślenia. Ważne jest dla niego ponadto upewnienie się, że niczego nie przeoczył w gąszczu przepisów, orzecznictwa czy interpretacji.

6. Pomoc podczas kontroli Stała współpraca z doradcą niewątpliwie daje poczucie bezpieczeństwa podczas kontroli podatkowej czy skarbowej. Osoba, z której usług podatnik regularnie korzysta ma znacznie większą wiedzę na temat przeprowadzonych operacji gospodarczych niż doradca, z którym współpracuje się doraźnie. Jeżeli natomiast pojawiają się wątpliwości, są z reguły rozwiązywane na bieżąco, dzięki czemu maleje ryzyko błędów. Opiekun klienta, znając specyfikę jego działalności, może na bieżąco reagować na zmieniające się interpretacje czy orzecznictwo bezpośrednio dotyczące danej firmy. Dzięki temu maleje ryzyko podatkowe. Podatnicy, którzy mają stałego doradcę są też nieco inaczej postrzegani przez organy podatkowe czy skarbowe, gdyż prawdopodobieństwo, że popełnili błędy znacznie się zmniejsza. Kontrolujący odnoszą się wówczas z większym zaufaniem do rozliczeń przeprowadzonych przez podatnika. Nierzadko to nie główny księgowy rozmawia z osobami kontrolującymi, lecz obsługujący firmę doradca podatkowy i to on wyjaśnia na bieżąco wszelkie wątpliwości.

podatnika transakcji. W przypadku obsługi stałej doradca zazwyczaj zna operacje gospodarcze klienta i może odpowiednio reagować, gdy widzi jakiekolwiek nieprawidłowości bądź możliwości optymalizacyjne. Należy bowiem pamiętać, że stała współpraca to nie tylko zapobieganie zagrożeniom, lecz także optymalizowanie rozliczeń w zgodzie z literą prawa.

Beata Hudziak Partner, Doradztwo Podatkowe hudziak.beata@gtfr.pl

Podatnik, który na stałe współpracuje z doradcą ma zatem poczucie pewności i bezpieczeństwa, że rozliczenia są prawidłowe. Jest to jedna z najważniejszych korzyści stałej obsługi. O takie pełne bezpieczeństwo trudno, gdy współpraca z doradcą jest doraźna, gdyż w takiej sytuacji nie jest możliwe poznanie dokładnie specyfiki klienta i jego faktycznych potrzeb. Nie sposób też śledzić na bieżąco przeprowadzonych przez

PLUS 13

Podatki

Szkolenia dedykowane lepsze od otwartych

Charakter pracy działów finansowo-księgowych wiąże się z ciągłym doskonaleniem i pogłębianiem wiadomości z zakresu zmieniających się przepisów, orzecznictwa oraz interpretacji.

W jaki sposób można szybko zdobyć taką wiedzę? Jedną z metod jest udział w cyklicznych szkoleniach, dla profesjonalistów najlepsze są jednak warsztaty dedykowane.

Szkolenia otwarte nie zawsze efektywne Pracodawcy niechętnie wysyłają pracowników na szkolenia, argumentując to często stratą czasu i pieniędzy. Rzeczywiście, porównując korzyści ze szkoleń otwartych i dedykowanych, udział w tych pierwszych może okazać się nieefektywny.

Podczas szkoleń otwartych wykładowca skupia się najczęściej na problemach ogólnych, które mogą dotyczyć wszystkich uczestników. Nie jest możliwe, aby skoncentrował się na szczegółowych zagadnieniach nurtujących każdego. Ponadto słuchacze najczęściej nie mają tyle śmiałości, aby zadawać pytania, a jeżeli już się odważą, odbywa się to najczęściej w przerwach pomiędzy wykładami. Brakuje też poczucia komfortu i dyskrecji – przecież inni bez trudu mogą poznać problemy danego uczestnika. W dodatku pracownik musi zarezerwować sobie czas na dojazd na szkolenie i ewentualny powrót do pracy.

Wreszcie, na taką formę dokształcania pracodawcy najczęściej delegują tylko wybrane osoby,

PLUS 14

a nie cały dział finansowo-księgowy. Później taki pracownik dzieli się pozyskaną wiedzą z innymi, ale krótka relacja nie może zastąpić uczestnictwa w zajęciach. To kolejny minus szkoleń otwartych i strata dla firmy. W efekcie w wielu przypadkach korzyści dla przedsiębiorstwa nie są adekwatne do kosztów szkolenia.

Receptę na te wszystkie niedogodności stanowią szkolenia dedykowane. Są one „szyte na miarę”, co oznacza, że ich tematyka i zakres będą dokładnie dostosowane do potrzeb pracowników. Dzięki temu uczestnicy zdobędą umiejętności niezbędne w danej jednostce i dopasowane do profilu jej działalności, a przekazana wiedza może być łatwo wykorzystywana w codziennej pracy, przynosząc firmie wymierne korzyści.

W jaki sposób przygotowuje się szkolenie dedykowane?

Szkolenia dedykowane obejmują problemy specyficzne dla danej branży oraz indywidualnie uzgodnione z klientem. Harmonogram szkolenia, sposób prezentacji oraz zawartość merytoryczna przygotowywane są w oparciu o określone potrzeby danej jednostki. Uczestnicy usłyszą

dokładnie to, czego potrzebują. Przed szkoleniem ustala się precyzyjnie, jaka jest specyfika jednostki i na podstawie wywiadu określa się istotne do omówienia tematy. Następnie powstaje proponowany program szkolenia. Dzięki temu eliminuje się ryzyko, że podczas spotkania pojawią się zagadnienia niedopasowane do potrzeb klienta.

Atuty szkoleń dedykowanych Szkolenie dedykowane spełnia w istocie rolę spotkania konsultacyjnego, podczas którego można wykładowcy zadawać nieograniczoną liczbę pytań i wyjaśniać wszelkie nurtujące problemy. To także spora oszczędność czasu.

Nie dość, że słuchacze usłyszą dokładnie to, czego potrzebują, to nie muszą nigdzie dojeżdżać, bo szkolenie może odbyć się w siedzibie firmy.

Należy też pamiętać, że w takim szkoleniu mogą wziąć udział pracownicy innych działów, np. sprzedaży lub marketingu. Często jest to najskuteczniejsza forma uzmysłowienia tym osobom, że wymagania działów finansowoksięgowych nie mają na celu rozbudowy

biurokracji lub utrudniania im wykonywania zadań, lecz po prostu wynikają z obowiązującego prawa. Wspólne zajęcia ułatwiają zatem zbudowanie wzajemnego zrozumienia i pozwalają na wypracowanie bardziej efektywnych modeli współpracy między tymi działami. Przy okazji dają też szansę na poznanie skutków podatkowych różnych działań marketingowych lub sprzedażowych. Pracownicy, świadomi tych konsekwencji, będą podejmowali decyzje bardziej efektywne z punktu widzenia całej firmy.

Przewaga szkoleń dedykowanych nad otwartymi jest zatem bezdyskusyjna. Każdy, kto będzie miał przyjemność uczestniczyć w takiej formie dokształcania, doceni jej korzyści w różnych obszarach. Zachęcam zatem Państwa do udziału w takim szkoleniu.

Beata Hudziak Partner, Doradztwo Podatkowe hudziak.beata@gtfr.pl

PLUS 15

Podatki

Okresowy przegląd rozliczeń podatkowych

Stara maksyma mówi, że lepiej zapobiegać niż leczyć. To samo można powiedzieć o weryfikacji rozliczeń podatkowych firmy.

Lepiej kontrolować na bieżąco (okresowo i cyklicznie) rozliczenia podatkowe przedsiębiorstwa, niż ponosić skutki ewentualnych błędów i nieprawidłowości w wyniku przeprowadzonych kontroli organów podatkowych lub skarbowych. Błędy popełnione w rozliczeniach mogą być tak samo kosztowne, jak pomyłki w obszarze produkcji, sprzedaży, marketingu czy inwestycji.

Nie zdarza się jednak często, by dział zajmujący się rozliczeniami podatkowymi dysponował zestawem procedur dotyczących działań kontrolnych i sprawdzających.

Audyt rozliczeń podatkowych Jedną z metod zminimalizowania ryzyka popełnienia błędu jest przeprowadzanie okresowych przeglądów rozliczeń podatkowych. Pozwalają one zidentyfikować nieprawidłowości oraz ustalić obszary i operacje, które mogą rodzić ryzyko podatkowe. Istotne jest również,

PLUS 16

aby po wykryciu błędów przygotować rekomendacje pozwalające uniknąć ryzyka podatkowego lub znacząco je minimalizujące. Moim zdaniem jest to najważniejszy element przeglądu. Błędy i nieprawidłowości można wykryć bowiem stosunkowo łatwo i szybko, natomiast wskazanie rozwiązań, które ograniczą lub wykluczą określone obszary ryzyka i będą możliwe do zastosowania, wymaga dużej wiedzy i doświadczenia podmiotu weryfikującego. Warto więc przy wyborze firmy przeprowadzającej audyt podatkowy zwrócić uwagę, czy oferta zawiera także późniejsze przedstawienie rzetelnych i możliwych do wprowadzenia rekomendacji.

Trzeba zaznaczyć ponadto, że okresowe przeglądy podatkowe wykonywane przez zewnętrzny podmiot pozwalają uświadomić kluczowym osobom w firmie, jak ich poczynania w ramach własnego działu są istotne dla ogólnych rozliczeń podatkowych całego przedsiębiorstwa. Nie od dziś wiadomo, że pomiędzy pracownikami działu marketingu lub sprzedaży a pracownikami działu podatkowego (finansowego) nierzadko brakuje zrozumienia. Przejawia się to m.in. nieuwzględnianiem przez menedżerów uwag zgłaszanych przez osoby odpowiedzialne za rozliczenia podatkowe. W efekcie wzrasta ekspozycja przedsiębiorstwa na ryzyko podatkowe. Z tego powodu wewnętrzną cechą audytu podatkowego powinien być dialog z kadrą zarządzającą, pozwalający ograniczyć ryzyko podatkowe płynące z działań podejmowanych w działach „niepodatkowych”. Ważne jest także umożliwienie stworzenia bezpiecznej struktury podatkowej, która nie zaburzałaby jednocześnie istoty ich funkcjonowania wewnątrz firmy.

Efekt optymalizacyjny W trakcie audytów podatkowych można również poszukać takich obszarów działalności firmy, w których zoptymalizuje się lub zracjonalizuje rozliczenia podatkowe. Wielokrotnie zdarza się, że po weryfikacji wykonanej przez doradcę podatkowego klienci odzyskują nadpłacone kwoty podatku lub odraczają zapłatę podatku do maksymalnie możliwego momentu. W takich sytuacjach korzyść dla przedsiębiorstwa jest podwójna, gdyż audyt podatkowy pozwala na zminimalizowanie potencjalnego ryzyka i obszarów zagrożeń, a jednocześnie może przynieść dodatkowe, wymierne korzyści finansowe.

Kiedy przeprowadzić audyt? Każdy czas jest dobry, byle zdążyć przed kontrolą.

Dariusz Gałązka Partner, Doradztwo Podatkowe, Due Diligence, galazka.dariusz@gtfr.pl

PLUS 17

Podatki

Klucz do sukcesu podczas kontroli

Należałoby zadać sobie pytanie, kiedy podatnik przypomina sobie o istnieniu doradcy, który może mu pomóc w sporze z organem podatkowym? Najczęściej następuje to zbyt późno, gdy organ podatkowy określił już wysokość zobowiązania na rzecz fiskusa.

A przecież wsparcie doradcy w postępowaniu podatkowym, oprócz tego, że pozwala ograniczyć kłopoty związane z udziałem w samym postępowaniu kontrolnym, umożliwia też skuteczną obronę przed zarzutami już na samym początku postępowania.

wymiar. Z reguły urzędnicy mają większy dystans do doradcy niż do pracownika zatrudnionego u podatnika, którego kontrolują. Wynika to przede wszystkim ze świadomości dużej wiedzy doradcy, który może znać obowiązujące przepisy nawet lepiej niż sam kontroler.

Rola doradcy w postępowaniu Doradca podczas takiego postępowania przede wszystkim określa strategie i metody działania w celu obrony racji podatnika. Może także uczestniczyć w samym postępowaniu kontrolnym i udzielać wszelkich wyjaśnień. Z pewnością takie wsparcie ma też czasami wymiar psychologiczny, gdyż doradcy będzie łatwiej niż głównemu księgowemu poprosić urzędnika o zapytanie na piśmie i przygotować odpowiedź również na piśmie. Może też bez problemu powiedzieć, że nie zna odpowiedzi na zadawane pytanie i musi skonsultować odpowiedź z osobą na stanowisku głównego księgowego. Ponadto sama dyskusja z urzędnikiem może mieć inny

PLUS 18

Doradca podatkowy sporządza też wszelkie pisma procesowe (odwołania, zażalenia, skargi, wnioski) oraz jako pełnomocnik klienta może być obecny przy takich czynnościach procesowych, jak przesłuchania świadków czy oględziny. Niestety, często się zdarza, że (zwłaszcza w czasie przesłuchania) forma zadawanych przez kontrolera pytań i brak znajomości fachowej terminologii powodują udzielanie przez przesłuchiwanego szkodliwych odpowiedzi. Potwierdzają one z góry przyjęte tezy kontrolera, choć nie zawsze odpowiadają faktom. Z tego powodu warto na taką rozmowę zabrać doradcę, który dopilnuje, by udzielane odpowiedzi nie szkodziły podatnikowi.

Uczestnictwo doradcy podatkowego w postępowaniu podatkowym pozwala na skuteczną obronę przed zarzutami już na samym początku postępowania.

Klucz do sukcesu Podatnicy powinni mieć świadomość, że sukces w sporze z organami podatkowymi i skarbowymi to dwie kluczowe kwestie. Po pierwsze, sprawa wymaga dobrego poprowadzenia na poziomie merytorycznym, czyli umiejętności prawnego uzasadnienia przyjętych przez podatnika rozwiązań. Po drugie, konieczne jest zadbanie o stronę formalną, czyli umiejętność korzystania z praw przyznanych podatnikowi przez obowiązujące przepisy (w tym prawa do uczestniczenia w postępowaniu, składania wniosków dowodowych, wykorzystania możliwości zaskarżania itp.). Skuteczność podejmowanych działań jest tym większa, im wcześniej zastosuje się te zasady.

W przypadku sporów z organami podatkowymi obowiązuje reguła „lepiej zapobiegać pożarom, niż je gasić”, dlatego już na początku kontroli należy przygotować strategię postępowania, reagować na bieżąco na kierunki jego rozwoju oraz merytorycznie uzasadniać przyjęte rozwiązania, przerzucając w ten sposób ciężar polemiki na kontrolujących.

W tych wszystkich działaniach istotne jest wsparcie doradcy podatkowego, o czym niejednokrotnie przekonali się ci podatnicy, którzy z takich porad skorzystali. Zachęcam zatem Państwa do angażowania doradcy także do obrony swoich racji. Specjalista z pewnością pomoże znaleźć właściwą drogę postępowania i doprowadzi proces kontroli do końca, z korzyścią dla klienta.

Beata Hudziak Partner, Doradztwo Podatkowe hudziak.beata@gtfr.pl

PLUS 19

Podatki

Optymalizacje podatkowe jako forma poprawy efektywności przedsiębiorstwa Wszelkie działania przedsiębiorstw podporządkowane są głównym celom, które najczęściej definiuje się jako wzrost sprzedaży, osiągnięcie oczekiwanego poziomu zysków czy też określonej pozycji rynkowej.

W związku z tym kadra zarządzająca pracuje nad strategiami handlowymi, nowymi produktami, przejęciami lub obniżeniem kosztów, a podatki są traktowane jako pewien parametr stały. Wielu przedsiębiorców rozważania o nich ogranicza do troski o zapewnienie bezpieczeństwa, czyli minimalizacji ryzyka pojawienia się nieprzewidzianych zobowiązań podatkowych czy też kar nałożonych przez urząd skarbowy. W obliczu rosnącej konkurencji i wyzwań stawianych przedsiębiorstwom pojawia się jednak potrzeba bardziej aktywnego podejścia do podatków.

PLUS 20

Zobowiązania podatkowe to także wydatek Wpływ podatków na sytuację finansową przedsiębiorstwa można sobie uświadomić, gdy spojrzy się na ich udział w wydatkach ogółem.

Jeżeli traktuje się podatki analogicznie do innych wypływów środków pieniężnych, w naturalny sposób nasuwa się pytanie, czy nie mogłyby być niższe. Zapłacone zobowiązania podatkowe, podobnie jak inne wydatki, mają wpływ na wyniki przedsiębiorstwa, jego płynność finansową, zadłużenie i w rezultacie wartość rynkową.

Dlatego też poszukując rozwiązań poprawiających efektywność prowadzonej działalności, warto wziąć pod lupę również podatki.

Zakres możliwych do zastosowania rozwiązań optymalizacyjnych zależy od okoliczności i warunków brzegowych, które mogą znacząco ograniczyć lub wręcz uniemożliwić jakiekolwiek

PLUS 21

c ów dokonują c r io b ię s d e z oru Wielu pr u złego wyb i tk ą z c o p m y na sam iałalnośc z d ia n e z d a formy prow siebie zupełnie nakłada na czące obciążenia ie zna niepotrzebn e w przyszłości. podatkow

działania. Nie ulega jednak wątpliwości, że w każdej sytuacji należy rozważyć wszelkie rozwiązania możliwe do wprowadzenia. Nawet jeżeli ostatecznie okaże się, że nie sposób uzyskać jakichkolwiek oszczędności podatkowych, fakt, że wynika to z obiektywnych przesłanek lub świadomie podjętych decyzji, a nie z biernej postawy i braku wiedzy, będzie dobrze świadczył o osobach zarządzających przedsiębiorstwem.

Ponadto rozważania na temat poszukiwań rozwiązań optymalizacyjnych mogą zrodzić pomysły, które zaowocują w przyszłości.

Optymalizacje podatkowe można podzielić na dwie grupy: optymalizacje pojedynczych transakcji oraz optymalizacje o charakterze systemowym, wyznaczające określoną strukturę prawnopodatkową prowadzonego biznesu.

Obniżanie podatku od dużych transakcji Pierwsza grupa optymalizacji dotyczy najczęściej zmian własnościowych związanych ze zbyciem udziałów lub akcji, wyjściem z biznesu czy też wprowadzeniem nowego inwestora do firmy.

Mogą one również wiązać się ze sprzedażą znaczących aktywów lub projektów (np. deweloperskich). Tego rodzaju transakcje generują zazwyczaj znaczące wpływy i zyski, a tym samym wysokie podatki. Nierzadko konieczność odprowadzenia prawie 1/5 zysku na rachunek urzędu skarbowego skłania do aktywnego poszukiwania rozwiązań pozwalających na obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego.

Zwłaszcza w przypadku transakcji kapitałowych pojawiają się możliwości wyboru takiego rozwiązania, które pozwoli na odroczenie zapłaty podatku, a nawet jej uniknięcie. Wystarczy

PLUS 22

wskazać chociażby transfer udziałów lub akcji do spółki o rezydencji podatkowej kraju, który stosuje zwolnienie z opodatkowania dochodów ze sprzedaży udziałów, akcji.

Mam świadomość, że w praktyce występuje wiele kwestii wymagających zbadania i weryfikacji. O ile nie jest odkryciem fakt, że dochody ze sprzedaży udziałów czy akcji są zwolnione z opodatkowania na Cyprze, Malcie, w Luksemburgu czy Holandii, o tyle nie jest to wiedza wystarczająca, by takie rozwiązanie stosować.

Przed podjęciem decyzji należy dodatkowo uwzględnić zasady opodatkowania wynikające z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, a także ustalić, w jaki sposób bezpiecznie oraz bez obciążeń podatkowych transferować udziały bądź akcje do spółki zagranicznej.

W praktyce dość często można spotkać bardzo dobre pomysły optymalizacyjne, nie poparte jednak równie dobrymi koncepcjami ich wdrożenia.

Przy wykorzystaniu skomplikowanych struktur optymalizacyjnych często okazuje się, że zakres czy też koszty niezbędnych działań w celu zastosowania rozwiązania optymalizacyjnego znacząco zmniejszają jego atrakcyjność. W takich sytuacjach wielu przedsiębiorców zaczyna zadawać sobie pytanie, dlaczego nie pomyśleli wcześniej o rozwiązaniach podatkowych.

Z pewnością przygotowanie określonej struktury z pewnym wyprzedzeniem, bez zbędnego pośpiechu i z dbałością o szczegóły znacznie zwiększa komfort stosowania optymalizacji oraz zmniejsza ryzyko popełnienia błędu lub wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności. Może też pozwolić na obniżenie kosztów przeprowadzenia takich działań. Dlatego bardzo cenię klientów,

którzy o optymalizacji podatkowej zaczynają myśleć z dużym wyprzedzeniem, nawet pod kątem hipotetycznych transakcji.

Optymalizacje systemowe Druga grupa optymalizacji podatkowych dotyczy samej struktury prawnopodatkowej działalności lub przedsięwzięcia. Decyzje w tym zakresie niejednokrotnie mają bardzo trwałe skutki dla efektywności biznesu. Korzystne podatkowo formuły mogą umożliwić czerpanie istotnych zysków, jednak efekty pochopnych i nieprzemyślanych decyzji niepotrzebnie narażają firmę na obciążenia i bywają trudne do naprawienia w przyszłości.

Dla zobrazowania konsekwencji wyboru struktury prawnopodatkowej warto przywołać decyzje przedsiębiorców, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Na pytanie

o uzasadnienie takiego wyboru, często można usłyszeć odpowiedź: „bo tak robią wszyscy, jest poza tym najprościej i najbezpieczniej”.

Niestety, rzadko wybór ten jest uzasadniony merytorycznie. O ile w fazie rozwoju biznesu forma spółki kapitałowej najczęściej nie rodzi konieczności zapłaty wyższych podatków, o tyle w momencie wypracowania zysków, które mogłyby być transferowane do właściciela spółki pojawia się problem wynikający z konieczności ich opodatkowania (przyjmując, że rozważamy sytuację przedsiębiorcy – osoby fizycznej).

Jakże inaczej wyglądałaby ta sama sytuacja, gdyby działalność prowadzona była w formie spółki osobowej. Wówczas wypłata środków wspólnikowi nie podlegałaby opodatkowaniu.

Wiele osób, dokonując złego wyboru na samym początku, nakłada na siebie zupełnie niepotrzebnie poważne obciążenia podatkowe pojawiające się w przyszłości. Co więcej, zmiana pierwotnej decyzji w takich okolicznościach nie jest prosta.

W przypadku ewentualnego przekształcenia

PLUS 23

PLUS 24

spółki kapitałowej w osobową, opodatkowaniu podlegać będą bowiem wypracowane, choć jeszcze niewypłacone zyski. Najczęściej koszt podatkowy takiego przekształcenia podważa zasadność jego przeprowadzenia.

Oczywiście przykład wyboru formy prawnej jest jednym z najprostszych, choć i tak niedostrzeganym sposobem optymalizacji podatkowej. Jako przeciwwagę warto wspomnieć coraz bardziej popularne struktury wykorzystujące Zamknięte Fundusze Inwestycyjne, które umożliwiają objęcie prowadzonej działalności zwolnieniem z konieczności płacenia podatku dochodowego.

19% realizowanych zysków, które mogą przeznaczyć na inwestycje, zmniejszenie zadłużenia, przejęcia konkurentów czy też na obniżenie cen.

Prezentując taką perspektywę, chyba nikogo nie muszę przekonywać, że optymalizacja podatkowa może mieć istotny wpływ na efektywność prowadzonego biznesu.

Rafał Śmigórski Partner, Doradztwo Podatkowe smigorski.rafal@gtfr.pl

Struktura oparta na Zamkniętym Funduszu Inwestycyjnym wykorzystuje zwolnienie podatkowe w zakresie podatku dochodowego, z jakiego korzysta Fundusz (zwolnienie przedmiotowe).

Mając na uwadze fakt, iż spółki osobowe – jako transparentne podatkowo – nie są podatnikami (podatnikami podatku dochodowego są ich wspólnicy), łatwo dojść do źródła optymalizacji.

Jeżeli bowiem wspólnikiem spółki osobowej będzie Zamknięty Fundusz Inwestycyjny, dochody uzyskiwane w ramach działalności prowadzonej przez spółkę osobową będą dochodami podatkowymi Funduszu i zostaną objęte zwolnieniem podatkowym. W przypadku grup kapitałowych można sobie wyobrazić objęcie taką strukturą całej grupy (lub części). Przy dochodach na poziomie 5 mln zł rocznie korzyści podatkowe sięgają 1 mln zł, przy dochodach 10 ml zł – zysk wynosi blisko 2 mln zł, a przy 50 mln zł – 10 mln zł itd.

Jest to efekt optymalizacji maksymalny z możliwych – całkowite wyeliminowanie podatku dochodowego. Przedsiębiorstwa funkcjonujące w ramach takiej struktury zyskują dodatkowe

PLUS 25

Podatki

Ceny transferowe – bagatelizowanie ryzyka i niedocenianie narzędzi planowania podatkowego Transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi podlegają ocenie pod kątem warunków rynkowych.

Podmioty te są zobowiązane do przekazania organom podatkowym odpowiednich informacji o warunkach transakcji (oraz o wszelkich czynnikach wpływających na sposób ich ustalenia) w formie dokumentacji podatkowej. Dokument ten jest swoistego rodzaju raportem, który zawiera najistotniejsze informacje o funkcjach pełnionych przez strony transakcji, a także o ponoszonym ryzyku i angażowanych aktywach.

W maksymalnie możliwym zakresie podatnik powinien potwierdzić rynkowość warunków zawierania konkretnej umowy. Zadanie to jest jednak niezwykle trudne i wymaga wielowymiarowego poznania specyfiki danej transakcji.

Bagatelizowanie ryzyka Z moich obserwacji wynika, że obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej jest przez podatników postrzegany jako „zło konieczne”,

PLUS 26

którego realizację można odkładać na późniejszy termin. Przepisy podatkowe zobowiązują podatnika do przedłożenia dokumentacji podatkowej w ciągu 7 dni od daty zgłoszenia żądania przez kontrolujących, dlatego bardzo często podatnicy nie przygotowują na bieżąco dokumentacji podatkowych, licząc na to, że ominie ich kontrola podatkowa lub że jej przedmiotem nie będą ceny transferowe. W najgorszym razie podatnicy oczekują, że uda im się przygotować dokumentację w wyznaczonym terminie. Są to jednak nadzieje złudne i w przypadku pojawienia się kontroli podatkowej sporządzenie rzetelnej dokumentacji jest praktycznie niemożliwe.

W okresie 7 dni (i nocy) bardzo trudno jest zebrać kompletny zestaw dokumentów i informacji. O solidnej argumentacji, analizach czy porównaniach najczęściej nie można już nawet myśleć. Zazwyczaj większość z tego czasu zajmują: identyfikacja transakcji z podmiotami powiązanymi, ustalenie ich wartości oraz zlokalizowanie podstawowych dokumentów (np. umów). Warto wspomnieć też o tym, że organy podatkowe, kierując do podatnika żądanie przedłożenia dokumentacji, nie wskazują konkretnych transakcji. Żądanie dotyczy wszelkich dokumentów, do których sporządzenia jest zobowiązany, na jego barkach spoczywa więc prawidłowe ustalenie zakresu obowiązków. W związku z tym na nieprzygotowanego podatnika mogą czekać problemy. Wynikają one przede wszystkim z ograniczonych możliwości rzeczowego uzasadnienia stosowanych cen. Co gorsza, budowanie takiego uzasadnienia „na gorąco” często skutkuje formułowaniem niefortunnych wyjaśnień, które tylko pogłębiają wątpliwości kontrolujących.

Zaniedbania w dziedzinie cen transferowych wynikają najczęściej z nieuzasadnionego optymizmu i zbagatelizowania ryzyka. Wielu podatników jest przekonanych, że warunki ich transakcji z podmiotami powiązanymi są jak najbardziej rynkowe i w związku z tym nic im nie grozi.

Bardzo często okazuje się jednak, że takie poglądy nie mają rzetelnego uzasadnienia. W praktyce wartość transakcji przeprowadzanych przez podatników z podmiotami powiązanymi jest bardzo często na tyle znacząca, że ewentualne podważenie rynkowości przez organy kontrolujące może mieć bardzo dotkliwe skutki dla przedsiębiorstwa. Ceny transferowe można zatem uznać za obszar ryzyka podatkowego.

Nieuzasadniony optymizm podatników wynika w dużej mierze z braku świadomości, w jaki sposób organy podatkowe mogą podważyć rynkowość transakcji. Świadczy o tym przykładowo utożsamianie „problemu” cen transferowych wyłącznie z rozliczeniami międzynarodowymi, uznawanymi jako sposób na wyprowadzanie zysków z Polski do innych krajów. W związku z tym podatnicy często kwestionują celowość kontrolowania transakcji krajowych. Niestety, w tym zakresie regulacje podatkowe są precyzyjne, dając prawo organom podatkowym do weryfikacji zarówno transakcji zagranicznych, jak i krajowych.

Warto więc brać przykład dla swoich działań z tych podmiotów, które aktywnie kontrolują zagrożenia, przygotowując się w pełni na potwierdzenie rynkowości transakcji z podmiotami powiązanymi oraz wykorzystując ceny transferowe do efektywnego planowania podatkowego.

Narzędzie planowania Planowanie podatkowe z wykorzystaniem cen transferowych polega na świadomym i jednocześnie bezpiecznym „podziale” zysku pomiędzy podmioty powiązane. Celem takiego planowania powinno być w szczególności uniknięcie strat jakiejkolwiek ze spółek należącej do grupy oraz maksymalizacja dochodów spółek z siedzibą w rezydencjach podatkowych o najniższym poziomie stóp podatkowych.

W praktyce wskazane powyżej cele są realizowane poprzez tzw. „ręczne” sterowanie cenami, które ma charakter doraźny i nie pozwala na racjonalne uzasadnienie zmieniających się warunków transakcji czy też pojawienia się nowych rozliczeń. W ten sposób pojawia się określone ryzyko podatkowe.

Ceny transferowe są bardzo ważnym narzędziem podwyższania efektywności podatkowej i powinny być w odpowiedni sposób wykorzystywane, tzn. tak, by nie stwarzać ryzyka podatkowego.

Używanie cen transferowych w celu „regulowania” wyników finansowych podmiotów powiązanych należy uznać za dopuszczalne – ale przy jednym podstawowym zastrzeżeniu – ceny te powinny odpowiadać warunkom rynkowym.

Takie ujęcie może wydawać się wewnętrznie sprzeczne. Jak więc wpływać na poziom cen w transakcjach z podmiotami powiązanymi, nie ryzykując, że zostaną one uznane za nierynkowe? Do osiągnięcia tego celu konieczne jest zrozumienie specyfiki cen transferowych, identyfikacja czynników mających wpływ na wartość rynkową przedmiotu transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi i zbudowanie odpowiedniego modelu biznesowego.

PLUS 27

Rynkowość transakcji Ocena rynkowości transakcji zależy od bardzo wielu czynników. W szczególności należy wziąć pod uwagę zakres funkcji pełnionych przez strony transakcji, ponoszonego ryzyka, czy też angażowanych aktywów. Im szerszy zakres funkcji, większe ryzyko i bardziej kluczowe aktywa, tym znaczniejsze oczekiwania poziomu marży czy zysku. Projektując model biznesowy dla przedsięwzięć realizowanych przez grupę kontrolowanych firm, warto zastanowić się również, w jaki sposób podzielić między poszczególne podmioty funkcje, ryzyko i aktywa (pod kątem podatków). Wypadkową tego podziału będzie bowiem wysokość dochodu realizowanego przez poszczególne firmy. W związku z tym, że działalność gospodarcza jest obarczona ryzykiem, poziom faktycznie osiąganych zysków może być niższy od zaplanowanego, a nawet może pojawić się strata. W takich okolicznościach podział łącznego dochodu czy też straty jest szczególnie ważny z punktu widzenia efektywności podatkowej.

Wykorzystanie cen transferowych jako efektywnego narzędzia planowania podatkowego w grupach podmiotów ze sobą powiązanych wymaga podejścia systemowego i zaplanowania

PLUS 28

podziału dochodów w sposób odzwierciedlający podział funkcji, ryzyka i aktywów. Wskazane jest, aby założenia struktury biznesowej oraz uzasadnienie przyjętych reguł rozliczeń były sformułowane w polityce cen transferowych.

Niestety, najczęściej ceny transferowe są wykorzystywane do „ręcznego sterowania” wynikami spółek. Przyczynia się to do znaczących trudności podczas „obrony” warunków transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi, narażając podmioty na korektę dochodu w związku ze stosowaniem nierynkowych cen.

Mam nadzieję, że z czasem podejście podatników do tego problemu będzie zmieniało się na korzyść przemyślanych i bardziej efektywnych działań, nastawionych na długookresową perspektywę.

Rafał Śmigórski Partner, Doradztwo Podatkowe smigorski.rafal@gtfr.pl

PL PLUS U 29 US

Podatki

Doradca podatkowy partnerem w codziennych decyzjach

Podejmując decyzje, lubimy brać pod uwagę opinie innych. Szczególnie jeżeli są to decyzje ważne, ryzykowne, czy też takie, co do których obawiamy się, że nasza wiedza i doświadczenie są zbyt małe, by wybrać właściwie. W takich sytuacjach potrzebujemy osoby, z którą możemy przedyskutować temat, podzielić się wątpliwościami i poznać inne spojrzenie na dany problem.

Niestety, w mniejszych firmach osoba odpowiedzialna za podatki musi być samowystarczalna i nie ma z kim przeprowadzić takiej merytorycznej dyskusji.

Mam wśród klientów także takie osoby, które kontaktują się ze mną stosunkowo rzadko. One jednak wiedzą, że zawsze mogą zadzwonić, żeby porozmawiać o bieżących problemach. Zwykle taka rozmowa kończy się podziękowaniem klienta, który uzyskawszy komentarz do rozważanej przez siebie sytuacji,

PLUS 30

wraca do podejmowania decyzji. Czasem dyskusja prowadzi jedynie do wskazania osoby lub podmiotu, który może najlepiej pomóc w rozwiązaniu określonej kwestii, zdarza się też, że rozmowa kończy się nawiązaniem szerszej współpracy z Grant Thornton.

Rozumiemy, jak ważna jest dla naszych klientów możliwość szybkiej konsultacji telefonicznej. Dlatego zachęcamy Państwa do kontaktu.

Z przyjemnością podzielimy się naszą wiedzą i doświadczeniem, aby pomóc szybko rozwiązać najtrudniejsze problemy.

Dariusz Bednarski Partner Zarządzający, Doradztwo Podatkowe bednarski.dariusz@gtfr.pl

www.gtfr.pl

Niniejsza publikacja została sporządzona z najwyższą starannością, jednak niektóre informacje zostały podane w formie skróconej.

W związku z tym artykuły zawarte w „Plusie” mają charakter poglądowy, a zawarte w nich informacje nie powinny zastąpić szczegółowej analizy zagadnienia. Wobec powyższego Grant Thornton Frąckowiak Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani dokładniejszym omówieniem niektórych poruszonych w niniejszym numerze kwestii, zachęcamy do kontaktu i nawiązania współpracy.

Grant Thornton Frąckowiak Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k.

Podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych nr 3654 Komplementariusz: Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o.

Zarząd komplementariusza: Cecylia Pol – Prezes Zarządu, Tomasz Wróblewski – Wiceprezes Zarządu Adres siedziby: pl. Wiosny Ludów 2, 61-831 Poznań NIP: 778-14-76-013, REGON: 301591100 Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydział Gospodarczy, KRS 0000369868