•
«Για χιλιάδες χρόνια, το ξύλο και η πέτρα καθόριζαν τον χαρακτήρα τ ων κτισμάτων». (Αbraham 1963,3) Ο ι μορφ ές όμως αναπτύσσονται παράλληλα με την εξέλιξη της τεχνολογ ίας, των τεχνικών κατασκ ευής, των διαθέσιμων υλικών αλλά και των εκάστοτε κοινωνικών αξιών. Τα υλικά, η τεχνικ ή της κατασκ ευής και η τεχνολογ ία θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται περισσότερο ως παράγοντες που παρέχουν τη δυνατότητα υλοποίησης μιας οργάνωσης χώρου με διάφορους τρόπους, παρά ως παράγοντες που καθορίζουν την τελική μορφή του κ τίσματος. Βέβαια ως ένα βαθμό και το αποτέλεσμα εξαρτάται από τα υλικά, εξαιτίας κ υρίως των φυσικών χαρακτηριστικών τους, που αποκ λείουν την εφαρμογή ορισμένων μεθόδων κατασκ ευής, π.χ. Ο Εσκ ιμώος δε μπορεί να χτίσει εύκολα ένα igloo από πάγο το κ αλοκαίρι που δε χιονίζει ( Rapoport 1976, 47) Πολλές φορές όμως η επιθυμία διατήρησης του χαρακ τήρα των κ τισμάτων κάποιας περιοχής οδηγ εί σε κατασκ ευές με ίδιο μορφολογικό αποτέλεσμα, παρά την χρησιμοποίηση εντελώς διαφορετικών υλικών. Στη Σαντορίνη γ ια παράδειγ μα, τα παραδοσιακά σπίτια σκ επάζονταν με θόλους από πέτρες, που διατάσσονταν ακ τινωτά με αρμούς από κονίαμα. Όταν ένας αρχιμάστορας είδε τη χρήση του σκυροδέματος στην Αθήνα, έφ τιαξε ένα ελαφροσκυρόδεμα από το ηφαιστειογ ενές έδαφος, μιμούμενος όμως την μορφή του θόλου του παραδοσιακού σπιτιού (Pappas 1957, 143-144). Αντίστοιχη περίπτωση είναι και αυτή των «Εarthship», όπου το διαφορετικό δομικό στοιχείο (ελαστικά) επικαλύπτεται με σοβά ή άλλα υλικά προκ ειμένου να δημιουργ ήσει την εντύπωση μιας συμβατικής κατασκ ευής, ή των Sandbag Solutions του Khalili, όπου το τελικό αποτέλεσμα θυμίζει πολύ παραδοσιακ ές οικ ίες του Aleppo της Συρίας. Τα υλικά όμως μπορούν να χρησιμοποιηθούν και με τρόπο αντισυμβατικό (δευτερογ ενής ανακύκ λωση), προσδίδοντας στο κ τήριο έναν ξεχωριστό χαρακ τήρα (Mie le Space Station, Mason’s Be nd C ommunity Cente r, Lucy House κ.α.). Καθοριστικός εδώ είναι ο ρόλος του αρχιτέκ τονα, που πρέπει να διαθέτει κοινωνική-περιβαλλοντικ ή ευαισθησία, αφήνοντας ταυτόχρονα την φαντασία του ελεύθερη ως προς τα υλικά τα οποία θα χρησιμοποιήσει. Όπως αναφ έρει ο Taeke de Jon, καθηγητής οικολογ ίας στο πολυτεχνείο του Delft, «o σχεδιασμός γίνεται με βάση τα μέσα και όχι με βάση τον στόχο» (Ed van H inte 2007 , 77 ). Φυσικά είναι απαραίτητο να γ ίνονται όσο το δυνατόν πιο εκ τεταμένες έρευνες για την καταλληλότητα αυτών των υλικών σε θέματα πυρασφάλειας, υδατοστεγανότητας, στατικότητας, θερμομόνωσης ή οποιαδήποτε άλλης ιδιότητας που απαιτείται να έχουν στην κ άθε περίπτωση.16 Έτσι, μια κατασκ ευή θα μπορεί να λειτουργ εί όπως και μια συμβατικ ή, κ αλύπτοντας τις ανάγκ ες των χρηστών της. Στον παρακάτω πίνακα ταξινομούνται τα υλικ ά που παρουσιάστηκαν στην εργ ασία, ανάλογα με τις ιδιότητές τους και τα σημεία της κατασκ ευής που μπορούν να τοποθετηθούν.
16
Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι πολλά από τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν αφορούν μεμονωμένες απόπειρες που δεν έχουν δοκιμαστεί ακόμη στο πέρασμα του χρόνου.
119