Doing Business With Lokhorst

Doing business with

Lokhorst Bouw en Ontwikkeling Duurzaam en gezond wonen

Voorwaarts integreren

Vernieuwend en verfrissend

Inleiding De bouw verandert in hoog tempo. De sector had de financiële crisis nog niet achter zich gelaten of een personeelscrisis diende zich aan: het economisch herstel ging zo snel, dat de bedrijven de snelgroeiende stroom opdrachten amper aan­ konden. Het tekort aan ‘handjes’ op de bouwplaats liet zich tot de dag van vandaag - met de dag harder voelen.

Het heeft een reeks ontwikkelingen in gang gezet: industria­ lisering (met name in de nieuwbouw) kwam in een stroomver­ snelling en digitalisering (vooral het 3D-modelleren in BIM) kreeg vastere voet aan de grond. In de wetenschap: eerst virtueel bouwen minimaliseert de kans op fouten. Min of meer tegelijkertijd kwam het Klimaatakkoord tot stand, met daarin een enorme (verduurzamings)opgave voor de bouw.

In datzelfde tijdsgewricht startte Lokhorst Bouw en Ontwikkeling in Velsen-Noord aan een metamorfose. Onder leiding van een nieuwe directie trok het bedrijf zich nagenoeg volledig terug van de ‘concurrentiemarkt’, waarop het gaat om bouwen voor de laagste prijs. In plaats daarvan koos het voor een traject van innovatie, modernisering en vraaggestuurd bouwen, waarbij het draait om tevreden opdrachtgevers en gezond wonen. Dat laatste moet het nieuwe merk worden van Lokhorst, een voorloper in het bouwen-nieuwe-stijl.

Deze uitgave schetst een beeld van Lokhorst Bouw en Ontwik­ keling vanuit de organisatie zelf én van buitenaf. De directie blikt terug en kijkt vooruit. Toeleveranciers spreken over de ontwikkeling van de onderlinge relatie en partners vertellen over de samenwerking en het onderscheidend vermogen van Lokhorst. Een inspirerende uitgave over een onderneming in een dynamische bedrijfstak. U leest het nu.

6

Construction University

Opleidingen in de lift

Inhoud

2

Lokhorst

Voorwaarts integreren

9

Een selectie projecten

5

TBE-ZA architecten & ingenieurs

Van schets tot oplevering

14

Lokhorst durft nek uit te steken

13

Renward

Vernieuwend en verfrissend

10

Lokhorst

Duurzaam en gezond wonen

Doing business with

1

Lokhorst: van omzetjager naar innovatieve bouwer

Voorwaarts integreren Lokhorst 3.0. Zo noemt algemeen directeur Sander te Hoonte het bedrijf waaraan hij dagelijks boetseert.

Lokhorst Bouw en Ontwikkeling uit Velsen-Noord moet volgens hem meer willen zijn dan “de bouwer” die het was. ‘Wij willen innovatief en eigentijds zijn en gaan aan de slag met de vraag van de klant.”

Sander te Hoonte kwam in 2016 bij Lokhorst - na zeventien jaar bij BAM te hebben gewerkt, laatstelijk als regio­ directeur bij BAM Utiliteitsbouw en als directeur van BAM Materieel. “Fantastisch bedrijf, waar ik veel heb geleerd over synergie en samenwerken”, zegt hij. “Maar na zestien jaar zocht ik meer ondernemer­ schap. Toen ik Jonathan Furst van ASVB tegen het lijf liep, raakten we op een hele fijne wijze aan de praat over bouwen en ondernemerschap en zo is het balletje gaan rollen.”

“Wij kiezen voor een platte, zelfsturende organisatie, waarin ruimte is voor innovatie”

Er was een duidelijk klik, zegt hij. “Ik zocht ondernemerschap, ASVB zocht iemand die Lokhorst Bouw en Ontwikkeling van traditioneel bouwbedrijf kon omvormen tot innovatieve onder­ neming. Het was een uitdaging, een stevige, waarop ik met veel energie ‘ja’ heb gezegd. De opdracht die hier lag, was te mooi om te laten liggen. We praten niet over bijsturen, maar over het drastisch verleggen van de koers, van een bedrijf omvormen.

Een bijna unieke kans.”

Maatwerk Inmiddels heeft Lokhorst zich volgens hem als onderdeel van dat proces al “nagenoeg volledig” teruggetrokken van de ‘concurrentiemarkt’, waar het draait om inschrijvingen tegen de scherpste prijs. “Daar ligt onze toekomst niet”, zegt Te Hoonte.

“Wij kiezen voor een platte, zelfsturende organisatie, waarin ruimte is voor innovatie en de nadruk ligt op het leveren van toegevoegde waarde aan het proces. Dat betekent ook het zoeken naar andere verdienmodellen, met ruimte voor maatwerk en meer service. We willen dat mensen zich als klant bij ons thuis voelen. Ik zeg wel eens: we willen bewuste bouwers zijn, met oog voor alle aspecten in het gehele bouwproces. Niet alleen oog voor wat we maken, maar vooral ook voor wie we dat doen.”

Voorwaarts integreren is de term die daarbij past. Meedenken over ontwerpen, invloed krijgen op de initiatief- en ontwerpfase.

In een vroeg stadium om tafel met alle betrokken partijen en

2

Doing business with

Sander te Hoonte

van toegevoegde waarde zijn als het gaat om de inbreng van kennis en knowhow.

Sander te Hoonte: “Kennis inbrengen betekent kennis opdoen en vervolgens blijven ontwikkelen. Dat is waarmee we hier bezig zijn. Lokhorst 3.0 is in die zin de uitkomst van een ontwikkeltraject richting een kennisintensief bedrijf. En dat is iets heel anders dan de aannemer die Lokhorst de laatste jaren was.”

“We willen van het omzetjagen af en gaan voor het leveren van toegevoegde waarde”

Verbinden Het is geen eenvoudige opgave, bena­drukt hij. “De leercurve in de bouw is extreem traag. Deze sector keert elke keer graag weer terug naar het oude, omdat dat altijd goed ging. Maar dat is niet de juiste weg.

Je moet je niet afkeren van ‘lean’ omdat het een keer ergens in het traject misgaat of een toeslag rekenen omdat er iets nieuws geprobeerd wordt. Wie van een afstandje naar ons kijkt, zegt misschien: ik zie helemaal nergens dat dat een innovatieve bouwonderneming is - omdat we nu eenmaal óók de dingen nog doen die we altijd deden. Je switcht niet in een dag van identiteit. Maar op belangrijke onderdelen in dit bedrijf hebben we de afgelopen jaren juist heel veel innovatie op gang gebracht.

Nu komt de tijd van het verbinden: onderling tussen afdelingen én van binnen naar buiten: naar de klanten, naar onze opdracht­ gevers, maar ook naar onze (bouw)partners.”

Het is, geeft hij toe “best een ingewikkeld proces”. Naar zijn mensen toe, maar ook naar de markt. “We willen van het omzet­ jagen af en toegevoegde waarde leveren. We zoeken partner­ bedrijven om die ambitie te realiseren. Het liefst verzamel ik zo’n vijftien bedrijven om ons heen, die complementair aan ons en elkaar zijn.

Hoe kunnen we elkaar versterken? Dat gaat over samenwerken, vernieuwen, over het koppelen van de digitale- aan de bouw­ wereld, over het verkennen van nieuwe verdienmodellen en los durven laten van oude modellen. En het gaat ook over vertrouwen.

In elkaar, maar ook in de scope die je gezamenlijk moet aan­ brengen. Dat zijn complexe, intensieve trajecten, die veel tijd kosten. Juist in de bouw - in de kern een conservatieve branche - kun je hierin niet over een nacht ijs gaan.”

Doing business with

3

Lokhorst Bouw en Ontwikkeling is onderdeel van Aan de Stegge Verenigde Bedrijven (ASVB): een sterk netwerk van 22 innovatieve ondernemingen in bouw en vastgoed met een gezamenlijke omzet van circa € 677 miljoen (2017). In nage­ noeg alle aangesloten ondernemingen heeft ASVB een meerder­ heidsbelang. Uitgangspunt is solide financiering, inbreng van kennis en kunde en de ontwikkeling van talent in de organisaties, zonder in de in de controle-modus te belanden.

ASVB focust op de kracht van zelfstandige, gedreven onder­ nemers (en teams) met een sterke focus op innovatie, initia­ tief en inhoud.

Geprepareerd Dat neemt niet weg dat Lokhorst - zeventig man, van wie nog zo’n twintig dagelijks werkzaam op de bouwplaats - voortgaat op de ingeslagen weg. De afgelopen jaren is fors geïnvesteerd in BIM - juist om goed geprepareerd zijn voor de toekomst. “Toen ik hier kwam, was er een handjevol mensen dat er affiniteit mee had. Vervolgens hebben we twee mensen aangenomen die er verder in waren en die hier een solide basis hebben gelegd. Zo komen we stap voor stap verder.

Inmiddels hebben we zes mensen die met BIM werken en bouwen we steeds vaker éérst virtueel - en dan pas echt.”

“Je moet je niet afkeren van vernieuwingen zoals ‘lean’ omdat het een keer ergens in het traject misgaat” Dat gaat hand in hand met een zoektocht naar jonge mensen “die wars zijn van hiërarchie en het leuk vinden met nieuwe dingen in de weer te zijn” én met intensieve pogingen de bouwpartners in het ‘BIM’men’ te betrekken. Sander: “Veel van hen zijn nog altijd heel sceptisch. Hen proberen we te overtuigen mee te gaan in dit traject.

Met zachte hand, maar uiteindelijk is het noodzakelijk dat ze met ons mee bewegen.

We kunnen partnerschappen niet opbouwen met bedrijven die onze visie niet delen.

Daar proberen we partijen ook van te overtuigen, door te laten zien welke kant wij op willen en hoe we dat vorm proberen te geven.”

4

Doing business with

Kwaliteit Ondertussen dragen op de ontwikkelafdeling van Lokhorst zo’n zes man hun steentje bij aan de nieuwe identiteit: plannen ontwikkelen, met een focus op nul-op-de-meter-woningen (NOM), zowel grondgebonden als gestapeld. Daarnaast bouwt het bedrijf aan een sterke afdeling Bouwservices, die B2B-oplossingen levert.

“Met als basis de regio Noord en West Randstad waarin we opereren, maar zo mogelijk volgen we de klant”, zegt Sander te Hoonte.

“Goede, sterke markten op dit moment, waar ruimte is voor begrippen als kwaliteit, service en innovatie. De tijd van de prijsvechters op de woningmarkt lijkt voorbij. Ons concept haakt in op de toekomst. Ik ben ervan overtuigd dat dit de juiste weg is.”

TBE-ZA architecten & ingenieurs

Van schets tot oplevering

Architectuur en bouwkunde gaan bij ons hand in hand. In onze ontwerpen draait het niet alleen om schoonheid, maar ook om technische kwaliteit. Wij leveren een totaalconcept: vanaf de eerste schets tot en met de oplevering. Van ontwerp en bouwkundig tekenwerk, tot advies, coĂśrdinatie en bouw- en kopersbegeleiding. Of het nu gaat om woningbouw, utiliteitsbouw of stedenbouw.

Wij zorgen voor een compleet en integraal plan.

Bij ons gaat het om mensen. In onze organisatie en in onze ont werpen. Onze bouwkundige ervaring koppelen we aan een jong ontwerpteam. We werken samen, als team en met onze klanten. Om gebouwen te ontwerpen waar mensen plezier aan beleven. Nu en in de toekomst. We zijn Noord-Hollands nuchter èn ambitieus. No nonsense. We doen wat we zeggen. We durven te dromen, maar staan met beide benen op de grond. Wij zijn TBE-ZA architecten en ingenieurs.

Julianaweg 141, 1131 DH Volendam | T. 0299 - 363 468 | www.tbe-za.nl

TBE-ZA Architecten Goo.indd 1

21-02-19 15:40

ToekomstSchilders zorgt voor een perfecte afwerking van uw wanden, vloeren, plafonds en buitenwerk. En speelt een belangrijke rol als het gaat om het waardebehoud van uw vastgoed.

Geeft glans aan uw vastgoed Toekomstschilders Goo.indd 1

toekomstgroep.nl

ToekomstGlas, specialist in hoog rendement en garantie voor perfect maatwerk.

PontMeyer Beverwijk Nieuwekade 13 tel. 0251 - 229 158

Pontmeyer Goo.indd 1 08-01-19 11:23

Geopend: maandag t/m vrijdag: 6:45 tot 17 uur zaterdag: 7 tot 15 uur

25-01-19 14:00

Doing business with

5

Na jaren van mineur zitten de bouwopleidingen weer in de lift. Niet alleen voor de opleiders is dat goed nieuws, ook voor de bouwbedrijven zelf. Met het groeiende te­ kort aan ‘handjes’ op de bouwplaats is elke nieuwe leer­ ling meer dan welkom. “De behoefte is enorm.”

Na jarenlange crisis vraag weer groter dan aanbod

Opleidingen in de lift Lajos Walbeek

Richting de 190 leerling-werknemers gaat Bouwmensen KZW (Kennemerland, Zaanstreek, Waterland) momenteel, zeg t directeur Leo Schoenmaker van de opleiding die klaarstoomt voor timmerman, metselaar of schilder. Het is het drievoudige van de aantallen die Bouwmensen in de crisis aan boord had.

“Nog altijd niet te vergelijken met de 450 waar we voor de crisis op zaten, maar dat is ook een demografische kwestie. Die aantallen gaan we simpelweg niet meer halen omdat de bevolkingssamen­ stelling is veranderd. Dit is een krimpregio: tot 2030 zien we een daling van het aantal jongeren, pas daarna is er weer een stijgende lijn.”

Zij-instromers worden mede om die reden een steeds belang­ rijkere doelgroep voor Bouwmensen KZW, dat dit jaar ten opzichte van 2018 wel een 40 procent hogere instroom noteert.

“We hebben fors geïnvesteerd in een campagne op sociale media en dit zien we echt als een gevolg daarvan. Maar dat neemt niet weg dat we ook steeds meer nadruk leggen op de werving van zij-instromers. Daar mogen er best een paar meer van komen.”

Prettig Want zij-instromers zijn gewild in de bouw, merkt hij. “Het voordeel is dat zij meer ervaring hebben. Ze gaan sneller door de opleiding heen, pikken dingen sneller op en dat is prettig.

Voor het leren van het vak maakt het niet zo heel veel uit. Dat leer je toch pas na jaren écht en dan maakt het niet zoveel uit of je zestien jaar of dertig jaar bent.”

Dat vakmanschap blijft de komende decennia van ongelooflijk belang, ondanks de toenemende industrialisatie in de bouw.

“Nieuwbouw wordt steeds minder de markt. De industrialisatie is daar al bijna de standaard, in de vorm van prefab. Maar er komt een gigantische renovatie- en verduurzamingsopgave aan.

De komende jaren wordt het zaak de opleidingen daar meer op aan te passen. Nu al zijn we bezig bovenop het vaste curriculum kennis en specifiek vakmanschap de opleiding in te brengen op terreinen als verduurzaming, isolatie en restauratie.”

Niet alleen vakinhoudelijk is andersoortige kennis nodig. De veranderende omstandigheden in de bouw vragen op leiding­ gevend niveau andere vaardigheden. Mede om die reden startte

6

Doing business with

bemiddelingsorga­nisatie Building Heroes de Construction University: een driejarig traject waarin deelnemers met name op hun ‘soft skills’ verder worden ontwikkeld.

Competenties Noodzaak, zegt mede-initiator en programmamaker Lajos Walbeek van Construction University: “Opleidingen focussen vooral op techniek. Zeker universiteiten leiden ‘sec’ op, die focussen niet op andere com­p etenties.

Daar springen wij op in met een speciaal ontwikkeltraject. Onze trainees werken drie jaar lang steeds een jaar bij een ander bedrijf. Daar leren ze culturen kennen en komen ze in aanraking met al die zaken die je vanaf de buitenkant niet ziet.” Een dag per maand is inge­ruimd voor intensieve training.

De vaardigheden die zij leren “zijn echt nodig”, zegt Walbeek. “Aan de ene kant gaat het om het persoonlijk functioneren: hoe ga ik om met een dominante opdracht­ gever of -collega? Aan de andere kant verandert er extreem veel in de bouw, denk aan andere manieren van contract­ vorming, van communicatie en carrière­ opbouw. Wie in de bouw werkt, moet zich blijven ontwikkelen en belandt daardoor steeds in een nieuwe leerfase. Elke keer als iemand iets nieuws begint, stapt hij of zij in een nieuwe leer ‘loop’. Wie dat niet doet, staat stil.”

“Je wilt uiteindelijk ook mensen afleveren die hun mannetje staan” Construction University startte anderhalf jaar geleden en telt inmiddels zestig trainees, van wie meer dan 35 procent vrouw is en dat is boven het landelijke gemiddelde.

“Zeer gemotiveerde, jonge techneuten mét zelfreflectie”, zegt Walbeek. “Daar worden ze op geselecteerd. Ze stappen bewust in dit programma. Dat moet ook. Wij zoeken mensen die willen investeren in zichzelf en daarvoor wat over hebben. Die willen leren en niet bang zijn. Het is een stevig ontwikkeltraject. Daarom selecteren we streng. Je wilt uiteindelijk ook mensen afleveren die hun ‘mannetje’ staan.”

Zij-instromers Dat laatste geldt ook voor Bureau Vakwerk, dat zich met de eigen ‘Vakwerk MTS’ op mbo 4-niveau volledig richt op de oplei­ding van zij-instromers. Een gat in de markt, want de reguliere instroom is te klein om te voldoen aan de behoefte in de branche, zegt medeoprichter Arjen Streefkerk. “De meesten hebben een andere opleiding op mbo-4- of hbo-niveau afgerond. Dat is eigenlijk ook wel noodzakelijk. Anders wordt het enorm ingewikkeld het traject bij ons in twee jaar af te ronden.” Bureau Vakwerk ging vorig jaar van start met de eerste lichting van vijftien man en komt dit jaar op zo’n zestig studenten.

Het interessante aan de doelgroep “is dat we deze mensen niet meer hoeven te leren wat werken is”, zegt Streefkerk. “Ze hebben doorgaans al de nodige ervaring: een chemicus die calculator wordt of een verpleegkundige die zich laat scholen als werkvoorbereider.

Door hun komst ontstaat binnen organisaties interessante kruis­ bestuiving. Ze nemen andere kennis mee en dat leidt in de regel altijd tot nieuwe, boeiende inzichten.”

Bureau Vakwerk maakt van de mensen in een BBL-model “complete werknemers”, zegt Streefkerk. “Van de opleiding is 80 procent bouwkundig georiënteerd, de rest is gericht op coaching en training op het gebied van ‘soft skills’. We zijn nog geen mega-opleiding, maar vullen wel een gat. Dat blijkt wel uit de herhaalvragen die we krijgen. En we breiden uit. We leiden tot nu toe op voor de UTA-CAO-banen, maar zijn inmiddels een eigen metselbedrijf aan het opzetten. Na de bouwvak starten de eerste vijftien mannen. Het gaat om scholing ‘on the job’.

Mensen met bouwervaring leiden we op tot volleerd metselaar.

Daarna kunnen ze aan de slag. Daarmee vullen we helemaal een gat. Nergens is het tekort aan vakmensen zo groot als in de metselbranche.”

Doing business with

7

Burgplantsoen 9 1705 ER Heerhugowaard T +31 6 53864785 E Info@jaxschilderwerken.nl

www.jaxschilderwerken.nl Jax schilderwerken goo.indd 1

21-02-19 10:33

SAMEN VOOR UW MAXIMALE RESULTAAT.

MASTERMATE BEVERWIJK.

Zuiderkade 29 - 33 | 1948 NG | Beverwijk 0485 - 57 67 67 | beverwijk@mastermate.nl

Zwager Goo.indd 1

28-01-19 12:38

Een selectie projecten Lokhorst gelooft in de 3p’s van People, Planet, Profit. Een Nul-Op-de-Meter woningen, oftewel het realiseren van duurzame woningen, zijn onderdeel van hun missie. Ze doen dit om een zinnige bijdrage te leveren aan het verduurzamen van de gebouwde omgeving, het woonplezier van de bewoner en de toekomstige generaties. Op deze pagina twee projecten van nul op de meter uitgelicht.

De Lariks Beverwijk 34 Nul op de Meter Woningen Soort opdracht: Eigen ontwikkeling Oplevering: Sept 2019

De Vereeniging, te Limmen 22 Nul op de meter Woningen Soort opdracht: In samenwerking met Corporatiekracht Oplevering : Juli 2019

Lokhorst ontwikkelt en realiseert 34 Nul-op-de-Meter(NOM) woningen. Beverwijk heeft een speciaal plekje in ons hart.

Lokhorst heeft er namelijk zíjn oorsprong. Als regionaal bedrijf willen we dan ook niets liever dan de stad nog mooier maken.

Het tot verkoop brengen van een ontwikkeling als De Lariks is daarvoor een unieke kans, die we met beide handen aangrijpen.

Daarom willen we graag een steentje bijdragen aan een duur­ zamere toekomst.

De initiatiefnemer “De Vereeniging” heeft samen met Lokhorst Bouw en Ontwikkeling 22 Nul-Op-de-meter (NOM) starters­ woningen ontwikkeld. Duurzaamheid was een belang­r ijke wens van de opdrachtgever. Uiteindelijk heeft de zuivelfabriek in belangrijke mate bijgedragen aan de economische ontwikkeling van Limmen. In samenwerkingsverband is er gekozen om een duurzame woonwijk te realiseren voor starters, dit is ook pas­send in dat gedachtegoed binnen de plaats Limmen.

Hier is dan ook besloten om ons NOM-Concept (gasloos, nul-opde-meter) toe te passen.Daarnaast hebben we tijdens de ont­w ikkeling de behoeften van potentiële bewoners in kaart ge­b racht. Met onder andere woonpakketten spelen wij hier vervolgens op in. Samen met een binnenhuisarchitecte hebben wij een woonpakket samengesteld met stijlvolle wand- en vloer­ afwerkingen, aangebracht door professionals. Niet meer klussen en stressen - het woongenot begint direct bij ontvangst van de sleutel. Middels het energiezuinige klimaatsysteem bieden wij meer comfort tegen een lager tarief.

In de zomer van 2018 kunnen de kopers genieten van een Energie­ neutrale woning in een leuke buurt in Limmen.

Zo maken we niet alleen Beverwijk, maar ook de aarde een beetje mooier

Doing business with

9

Lokhorst-directeur: NOM is tussenstap

Duurzaam en gezond wonen Duurzame huizen bouwen waar geen (energie)leidingen naartoe lopen, die een steeds gezondere plek zijn om te wonen en die op de tekentafel al voelen als ‘thuis’. In een notendop is dat de gedachte achter de conceptuele aanpak van Lokhorst. NOM (Nul Op de Meter) is de eerste stap, zegt algemeen direc­teur Sander te Hoonte.

Gezond wonen. Het moet het nieuwe ‘merk’ van Lokhorst worden, zegt Sander te Hoonte. “Een merk is nodig voor de juiste beeld­ vorming en de juiste uitstraling. Zoals “EKO” een merk is waar­ aan een bepaald imago is gekoppeld, zo moeten onze woningen dat ook worden. Een gezonde plek. Om duurzaam te wonen, te leven, maar dat merk heeft ook al betrekking op de fasen daarvoor, de ontwikkeling en de bouw. Het moet ook uitstralen op zaken als arbeidsomstandigheden en het omgaan met de omgeving. Dat is waar we op focussen.”

“Ons uitgangspunt is dat onze woningen onderdak en functionele ruimtes moeten combineren met het gevoel van ‘thuis zijn’” Aan die opzet heeft het bedrijf inmiddels één extra module gekoppeld: ‘woonklaar’ of ‘wenswoning’ - dat onder de noemer ‘Style & Living’ in de markt wordt gezet. Het is een breuk met de geschiedenis, waarin nieuwbouw ‘kaal’ werd opgeleverd en

10 Doing business with

voorziet in een volledig gereed opgeleverde woning - inclusief wand- en vloer­afwer­ kingen en raamdecoraties. “Het past in onze zoektocht naar andere verdien­modellen en het leveren van meer service”, aldus Sander te Hoonte.

Behoefte Volgens de Lokhorst-directeur heeft de markt behoefte aan dergelijke concepten: “Wij merken dat het op stoom begint te komen. Gestaag, maar er is beweging.

Een groot voordeel voor de kopers is dat het om investeringen gaat die kunnen worden meegefinancierd. Hypotheektechnisch is dit buiten­gewoon interessant.

Bovendien: ‘woonklaar’ is een trend.

Mensen zijn druk, hebben het druk. De wetenschap dat ze hun nieuwe huis zo kunnen betrekken, is aanlokkelijk.”

Belangrijk extra winstpunt voor Lokhorst is de nauwe band die met toekomstige bewoners ontstaat. “Normaliter is die re­latie wat afstandelijker - zeker in de serie­ matige productie. Binnen dit concept leggen we de basis voor verregaand persoonlijk maatwerk. Je hebt over veel meer zaken contact en overleg. Dat biedt de gelegen­ heid je klanten te leren kennen en naar ze te luisteren, om op basis daarvan van meerwaarde te kunnen zijn. Zo bieden we mensen de mogelijkheid in samenspraak een flexibel indeelbare woningomgeving te creëren, die volledig naar wens is. Dat is iets anders dan alleen een huis voor ze neer te zetten.”

Basisbehoefte Wonen is een basisbehoefte, verduidelijkt hij. “Daarom zeggen wij: het is belangrijk dat we daaraan optimaal tegemoetkomen.

Ons uitgangspunt is dat onze woningen onderdak en functionele ruimtes moeten combineren met het gevoel van ‘thuis zijn’.

Met woonplezier, met comfort. Minder zichtbaar - maar net zo belangrijk - is het klimaat in een woning. Gezond wonen houdt in dat de bewoners geen overlast hebben van geluid of negatieve gevolgen ondervinden van slechte kwaliteit van het binnenklimaat.” Het is exact om die reden, zegt hij, dat Lokhorst nauw optrekt met Factory Zero, dat een uitgekiend concept (iCEM) ontwikkelde voor optimale beheer­ sing van thermisch comfort en de lucht­ kwaliteit, zonder hinderlijke geluidsoverlast.

“Zo zijn we ook daadwerkelijk in staat dat woonplezier en -comfort te realiseren.”

Het NOM-concept is een start, zegt hij.

“Aan de ene kant een vraag vanuit de markt, aan de andere kant een onvermijdelijke stap richting het ‘leidingloze’ eindmodel.

Wij zien NOM als een cruciale tussenfase: nog niet zonder aanvoer, maar de in- en uitgaande stroom van gebouwgebonden energie is gelijk. In het huidige tijdsge­wricht is NOM onderdeel van onze missie, het

Nul-op-de-meter (NOM) is de term voor energieleverende woningen en gebouwen. In het geval van een woning wordt voldoende energie geproduceerd voor warmte, warm tap­ water en het totale verbruik van een gemiddeld gezin in Nederland. Om energieleverende woningen te realiseren, wordt geïnvesteerd in een isolatieschil, warmtepomptechnologie, ventilatie, warmteterugwinning en de productie van elek­ triciteit met zonnepanelen. De woning heeft een hogere rest­ waarde en is volledig elektrisch, 100 procent duurzaam en toekomstbestendig.

realiseren van gezonde, duurzame woningen. Zo zorgen we naast een plezierige en comfortabele woning voor verduur­ zaming van de gebouwde omgeving.” Het concept - waarbinnen ruimte-indelingen door eigenaren of gebruikers flexibel kunnen worden aangepast - is klaar voor een aardgasloze toekomst.

“We bieden mensen de mogelijkheid in samenspraak een flexibel indeelbare woningomgeving te creëren, die volledig naar wens is” Signatuur Inmiddels siert de signatuur van Lokhorst de eerste projecten. In de zomer van 2018 leverde de ontwikkelende bouwer op de plek van de oude Ecomel-zuivelfabriek in het Noord-Hollandse Limmen 22 NOM-woningen op. Het was in een klap verreweg het duurzaamste woningproject in de wijde omgeving. Extra bijzonder was het cadeautje dat alle bewoners bij oplevering mochten ontvangen, namelijk een huisnummer wat ge-upcycled was vanuit huisvuil door duurzame partner Triboo. Rond het­ zelfde moment zette woningcorporatie Intermaris het licht op groen voor de realisering van twaalf beneden/bovenwoningen en twintig eengezinswoningen in Hoorn.

“Wij hebben ons NOM-concept in de woningen geïntegreerd binnen de engineer & build-opgave die Intermaris had neer­ gelegd”, zegt Sander te Hoonte. Hij noemt het project mede bijzonder omdat het voor Intermaris de eerste investering in NOM was. “Eigenlijk was het geld er niet voor beschikbaar, maar we hebben in nauwe samenwerking de businesscase zo weten op te tuigen, dat de benodigde investeringsruimte er kwam. Zo konden we in dit project alsnog de stap zetten naar meer duur­ zame, gezonde woningen.” De oplevering staat gepland in 2020.

Doing business with 11

DE JUISTE VOORZIENINGEN OP UW BOUWLOCATIE, ALTIJD EN OVERAL.

TRANSPORT • HUISVESTING • MATERIEEL • INFRASUPPORT • VEILIGHEID

ONDERNEMENDE DIENSTVERLENERS

Buko Goo.indd 1

18-01-19 Strum Goo.indd 11:39 1

17-01-19 11:54

Al meer dan 65 jaar uw partner voor:

Agriport 231 | 1775 TA Middenmeer T: 0229-581327 | info@vanderbel.nl Het Aambeeld 12 • 1969 NC Heemskerk T 0251 - 659 784 • E info@ronduiveman.nl

www.vanderbel.nl VdBel Sloop Goo.indd 1

www.ronduiveman.nl 07-01-19 Ron 09:46 Duiveman goo.indd 1

24-01-19 15:53

Vastgoedontwikkelaar over samenwerking:

“Vernieuwend en verfrissend” De bouwwereld anders inrichten en vormgeven kost tijd, maar is onvermijdelijk. Inzichten zijn al te veel veranderd om dat proces te keren. Lokhorst Bouw en Ontwikkeling probeert die verandering mede gestalte te geven, constateert directeur en mede-eigenaar Peter Letschert van vastgoedontwikkelaar Renward. “Vernieuwend en verfrissend”, onder­streept hij.

Renward en Lokhorst Bouw en Ontwikkeling werken samen in wisselende verhoudingen.

Renward is soms bijvoorbeeld opdracht­ gever van het bouwbedrijf, maar de beide ondernemingen trekken in toenemende mate gezamenlijk op als ontwikkelings­ combinatie. “We kennen elkaar al langer, maar ik denk dat we nu zo’n anderhalf tot twee jaar echt samen zakendoen”, zegt Letschert. “Het is echt afhankelijk van het type klus op welke manier dat gebeurt.

Soms zijn we sec opdrachtgever, soms gaan we samen een tender in.”

Samenwerken met Lokhorst noemt hij “vernieuwend en verfrissend”. Geen der­t ien­-in-een-dozijn-onderneming, maar een bedrijf dat afstand neemt van de tra­ditionele manier van opereren en nieuwe paden probeert te bewandelen “in de wat conservatieve bouw”, zoals Letschert het omschrijft. “Cradle2cradle, duurzaamheid, gezond bouwen, gezond leven: er zijn in hoog tempo nieuwe en andere inzichten aan het ontstaan. Dat is op dit moment hartstikke actueel. Voor ons heeft Lokhorst veel meerwaarde doordat het vol in die ontwikkeling meedoet.”

Potentie Hij ziet in de samenwerking ook voldoende potentie om naar de verdere toekomst te kijken. “Ik denk dat duurzame samenwerking veel kansen op win-win in zich herbergt, ook als het gaat om het opvangen van de economische golfbewegingen waarmee de bouw nu eenmaal altijd te maken heeft.

Over en weer ben je elkaars adviseur, je weet van elkaar hoe een project wordt

“Er zijn in hoog tempo nieuwe en andere inzichten aan het ontstaan”

Peter Letschert

benaderd en je kunt overleggen over een aanpak zonder dat het vraagstuk van de gunning er voortdurend boven hangt.”

Bovendien: beide bedrijven kijken min of meer met dezelfde blik naar de markt. Lokhorst Bouw en Ontwikkeling probeert zo ver mogelijk van de prijsvechters vandaan te blijven en dat­ zelfde geldt voor Renward: “Puur op prijs doen wij niet meer aan tenders mee”, zegt Letschert. “Het gaat ons om aspecten als duurzaamheid en kwaliteit, zowel in ontwerp als in bouw.

Daar moet ruimte voor zijn. Wij opereren bijvoorbeeld niet meer in Amsterdam. Voor een bedrijf dat op kwaliteitsaspecten wil scoren, is daar geen eer te behalen.”

Dat is er wel in de tenders zoals voor het project Zaandijkertuinen in hartje Zaandijk: tien NOM-woningen in het buurtje ‘achter de kerk’, gerealiseerd in de typisch Zaanse cultuur- en architec­ tuurstijl. Letschert: “We hebben de tender gewonnen door de meeste punten te scoren op architectuur, op stedenbouwkundige kwaliteit en op duurzaamheid. Het was niet alleen de eerste tender die we samen wonnen, het is ook nog eens een enorm ambitieuze. Wat mij betreft past dit perfect in de samenwerking zoals we die voor ogen hebben.”

Doing business with 13

Bedrijven vol lof en tevreden over samenwerking

“Lokhorst durft nek uit te steken” Een bouwbedrijf dat bereid is zijn nek uit te steken, nieuwe dingen te doen en vertrouwen te geven aan leveranciers en gespecialiseerde onderaannemers. Bedrijven zijn vol lof over de samenwerking met Lokhorst. “Ze staan open voor input, zodat iedereen het beste uit zijn toeleverende positie haalt.”

Marc van der Heijden

Een bedrijf dat misschien nog wel het meest de drang van Lokhorst symboliseert om dingen anders te doen, is Triboo - met in de slipstream zusteronderneming Everuse.

Beide vinden hun wortels in de circulaire economische principes: Triboo richt kan­ toren in met meubilair dat wordt ge-up­ cycled van natuurlijke en kunststof afvalvezels. Everuse is de eerste circulaire isolatiefabriek ter wereld en maakt isolatie­ materiaal uit papier- en kartonafval.

“Lokhorst is op zoek naar andersoortige oplossingen. Wij kunnen helpen die te bieden” De relatie is terug te voeren naar de periode dat Lokhorst-directeur Sander te Hoonte nog bij BAM werkte en mede-eigenaar Marc van der Heijden van Triboo nog in de logistiek zaten. “We kenden elkaar en hebben altijd contact gehouden. En zeker in deze periode van grote omslagen en transities in de bouw zijn we beiden gebaat

14 Doing business with

bij die band: wij doen veel aan onderzoek, techniek en ontwikkeling.

Samen met Lokhorst kunnen we kijken naar toe­passingen in de markt.”

Waarde-economie Zaken met elkaar doen de twee partijen al volop. Triboo, vanuit een maatschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel opgericht, richtte het kantoor van Lokhorst in. “Dat hebben we gedaan met circulaire producten die kunnen worden gebruikt zo lang iemand wil, maar bij ons terugkeren als iemand er vanaf wil. Wij nemen de verantwoordelijkheid voor de grondstof. Die komt terug, zodat wij er weer iets anders van kunnen maken. Wij hebben iets gemaakt dat iets waard is. De circulaire economie is een waarde-economie.”

Triboo draait om twee thema’s: circulariteit en gezondheid.

Datzelfde geldt in de kern ook voor het meer op het bouwproces gerichte Everuse, aldus Van der Heijden. “Daarmee maken we een op de wereld tot nu toe uniek cradle-2-cradle product, dat past bij gezond en verantwoord bouwen. Er is maar één fabriek ter wereld die deze materialen kan maken en 100 procent kan hermaken en die staat in Sneek. Everuse is uniek omdat het zowel thermisch als akoestisch uitstekend isoleert. In akoestisch opzicht is er zelfs geen materiaal dat beter presteert. Ook bevat het geen giftige stoffen of schadelijke vezels. En omdat het product is gemaakt van cellulose, sla je er ook nog eens CO2 mee op in het gebouw. Dat wordt op die manier een grondstoffenbank.”

De samenwerking met Lokhorst loopt soepel omdat het bedrijf de geëffende paden durft te verlaten, zegt Van der Heijden.

“Sommige technieken zijn nog zo nieuw, dat nog niet alles is uitgedacht en uitgewerkt. Dan moet je als onderneming wel lef hebben om te zeggen: met die club gaan we in zee. Lokhorst is geen uitzondering als het gaat om de belangstelling en de interesse, het is wel een van de voorlopers als het gaat om de toepassing en het maken van de ‘switch’. Als ik naar de toekomst kijk, dan zijn dat veelbelovende signalen. De vernieuwers gaan het verschil maken, zeker in de bouw.”

Verlichting Dat is ook de stellige overtuiging van Chris Spaansen, project­ leider bij Spaansen Bouwsystemen in het Friese Harlingen. Het bedrijf sorteerde tijdig voor op de toekomst en maakte al in 2003 de omslag naar engineering, productie, transport en montage van betonskelet wanden. Voor de productie van de betoncasco’s is gekozen voor het Friese Harlingen, met name vanwege de aan­ voer van grondstoffen zoals grind en zand. In een tijdge­wricht dat wordt gedomineerd door een groeiend tekort aan ‘handjes’ zorgt Spaansen Bouwsystemen met het prefab-betonskeletconcept op de bouwplaats voor veel verlichting.

“De vernieuwers gaan het verschil maken, zeker in de bouw” Jan-Willem van de Groep

Het bedrijf is toeleverancier van de aan­ nemerij en heeft vaste klanten die het ‘van zand tot klant’-concept omarmen, vertelt Chris Spaansen. “Onze doelgroep wordt gevormd door de aannemers die seriematige nieuwbouw neerzetten. Voor hen is dit een antwoord op de groeiende vraag en het tekort aan mensen. We heb­ben korte doorlooptijden, vijf woningen per week voor klanten neerzetten lukt. Dat komt ook doordat we als Spaansen binnen de keten van het betoncasco de gehele stroom controleren, we hebben grip op het totale proces.”

Met Lokhorst gaat de samenwerking lang terug, zij het niet op het gebied van beton­ casco. “De Willem Dreesschool in Den Haag was het eerste betoncascoproject samen, en sinds 2014 mogen wij de beton­ casco’s leveren voor de woningbouw. En er zitten steeds meer projecten aan te komen.

Het past in het beeld zoals we dat in toe­ nemende mate zien: steeds meer aannemers die op zoek zijn naar de moge­lijkheid meer bouwvolume te realiseren, zonder dat ze daarvoor op zoek moeten naar nieuwe mensen.”

Doing business with 15

Vertrouwen Spaansen noemt Lokhorst op het gebied van samenwerking een enorm sociaal bedrijf: “Wat zij durven, is een concept vrijgeven aan hun leveranciers. Ze geven vertrouwen.

In de bouw is vooraf al veel bepaald, al dan niet via bestekken. Lokhorst probeert dat los te laten. Het is een bedrijf dat zich op het standpunt stelt dat het om de tevredenheid over het eindresultaat draait. Ze staan open voor input, zodat iedereen het beste uit zijn toeleverende product kan halen. In dat opzicht is het een bouwbedrijf-nieuwestijl”, zegt hij.

Binnen het portfolio van Spaansen Bouw­ systemen is Lokhorst een relatief kleine klant. “Ze doen serieuze omzet, maar be­ horen voor ons niet tot de grootste afne­ mers”, aldus Spaansen. “Maar omvang is ook niet alles waar het om draait. Uiteindelijk gaat het om leuk samenwerken. Bovendien is Lokhorst een bedrijf met een hele duidelijke, eigentijdse visie op actuele thema’s als gezond bouwen en gezond leven. Dan is het best plezierig als onze betonnen casco’s in die visie passen.”

Dat geldt ook voor integrated Climate & Energy Module (iCEM) die Factory Zero ontwikkelde: een voor NOM (Nul Op de Meter)-woning ontwikkelde installatie voor een comfortabel binnenklimaat en geconditioneerde, gezonde lucht en ventilatie. Het bedrijf is eind 2016 ontstaan “vanuit een idealistische visie”, zegt Jan-Willem van de Groep, een van de vier oprichters van het bedrijf. “Het doel is een beter product tegen een lagere prijs te leveren en tegelijkertijd de toon te zetten als het gaat om industrialisering van en innovatie in de bouw.”

Integratie Factory Zero zet in op sterke integratie van installatie- en bouwtechniek. “Dat leidt tot talloze synergie- en schaalvoor­ delen en bovendien tot een significante versnelling van innovatie. Onze installatie is fysiek gezien momenteel nog een fors ding, maar ik voorzie dat hij over een paar jaar in het dak is geïntegreerd en hele­maal geen ruimte meer inneemt. Verwarming, warm water, ventilatie en omvorming van zonne-energie zijn dan samengebracht in enorm compacte apparatuur.”

16 Doing business with

Met Lokhorst was de samenwerking op papier “eigenlijk niet meer dan logisch”, zegt Van de Groep. “Lokhorst is onder­deel van de ASVB Groep, die ook voor 20 procent aandeelhouder is in Factory Zero. “We zijn eigenlijk een soort achterneefje. Dat maakt de samenwerking op zichzelf nog niet vanzelfsprekend en van gedwongen winkelnering is ook geen sprake - maar Lokhorst is wel op zoek naar andersoortige oplossingen, zeker voor de nieuwbouwmarkt. En wij kunnen prima helpen om die te bieden.”

Zoeken De bedrijven hebben inmiddels samen één project gedaan, van 34 woningen in Beverwijk. Een tweede is in uitvoering. “De samenwerking verliep heel soepel. Maar je kunt merken dat het voor de traditionele bouwer wel zoeken is. Wij zijn eigenlijk de eerste installatiemaker die niet aan de groothandel levert, maar direct aan de bouwer. Die krijgt daardoor wat meer vragen op zijn bordje.”

Ook voor de installateur is het wennen. Die is op de bouwplaats nog wel nodig, maar alleen uitvoerend. “Dat vinden ze niet alle­ maal even leuk”, zegt Van de Groep. “Maar goede innovaties gooien bestaande verhoudingen wel vaker overhoop en dat is hier niet anders. Er is voor iedereen een wat andere rol. Dat vergt van alle partijen wat. Met Lokhorst vond ik de samen­ werking goed gaan. Het is een ander bedrijf dan het was, met veel jonge mensen die vooruit willen. Richting de toekomst vind ik dat veelbelovend.”

Meer dan honderd jaar ervaring zorgen voor een stevige basis.

Dát merkt de klant! www.bouwcenter-filippo.nl BouwcenterFilippo Goo.indd 1

04-01-19 10:07

Doing business with Doing business with is een uitgave van Goo Media T 071 - 70 70 161 E redactie@goomedia.nl I www.goomedia.nl Coördinatie Milco Sprink Realisatie Cristel van Laar Nima Larkani

Productie Renée Onderwater Ellen van Vliet Vormgeving Inge klein Gunnewiek Rachelle de Boer Tekstproductie BAK & BAKKER c.s. Journalisten

Bekijk en lees dit magazine ook online en deel de inhoud via internet, email en social media. doingbusinesswith.goomedia.nl/lokhorst

© Goo Media 2019 Niets in deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

Hoewel bij de samenstelling van deze uitgave de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht kunnen uitgever en auteurs geen aan­sprakelijkheid aanvaarden voor de gevolgen van eventuele onjuistheden of onvolledigheden. ISSN:1570-9876

Deze uitgave is CO2 neutraal geproduceerd

Deze uitgave kwam tot stand dankzij de medewerking van: Lokhorst Bouw en Ontwikkeling T 0251 265000 I www.lokhorst.nl Aannemings- en Handelsbedrijf Sturm BV • Bouwcenter Filippo Beverwijk • Buko Huisvesting • Jax Schilderwerken • Mastermate Zwager • PontMeyer • Ron Duiveman Machinaal Timmerbedrijf • TBE-ZA architecten & ingenieurs • ToekomstSchilders • Van Der Bel Sloopwerken B.V.