Proloog
p een van de foto’s uit zijn kindertijd die Juan Cameroni nog had bewaard, staat hij samen met zijn grootvader Raffaele. Bij beiden speelt een glimlach om de lippen, beiden dragen een zwart overhemd en beiden brengen de fascistengroet. Hoe oud was hij toen? Als de foto in 1972 was gemaakt, was hij vier; als hij uit 1973 dateerde, vijf. Hoe dan ook, het leed geen twijfel dat hij genomen was op een tweede november, de enige dag in het jaar dat opa en kleinzoon hun fascistenuniform aantrokken om de herdenking bij te wonen ter ere van de Italianen die in de burgeroorlog waren gevallen. Toentertijd was Juan waarschijnlijk het enige Spaanse fascistische jongetje, en tot de dood van zijn grootvader werden zijn successievelijke balilla-uniformen bewaard. Het uniform op de foto uit 1972 of 1973 was het meest complete en opvallende, misschien wel omdat het het allereerste was: een op Afrikaanse leest geschoeide pet met kwastje, een zwartzijden hemd met twee brede witte sjerpen kruislings erover, plus een brede, witte riem, een grijze broek en kniekousen. De uniformen daarna, waarvan hij ook nog foto’s had,
O
7
09-0369 awb sign - melktanden.indd 7
22-01-2010 11:04:44