Brochure
Welkom! Bienvenue! Welcome! Van harte welkom op dit toonmoment van het project Goed GeĂŤrfd Erfgoed! Internationaal ComitĂŠ en Actieve Interculturele Federatie + geven via dit project een podium aan het rijke erfgoed dat aanwezig is bij haar aangesloten lidverenigingen. Hierbij vindt u een beschrijving van de deelnemende verenigingen en een beschrijving van een highlight van deze Show-namiddag met bijhorende pop-up expo. Wij danken u voor uw aanwezigheid en wensen u veel ontdekkingsplezier!
Dit project werd gerealiseerd door:
Gilab
Gilab is een bekende vereniging van Ghanezen in Leuven. De grootste doelstelling van Gilab is een platform voor integratie te creëren. Gilab organiseert jaarlijks terugkerende culturele events en werkt regelmatig samen met andere verenigingen. Voor Goed Geërfd Erfgoed stellen zij trots een gedeelte van hun cultureel erfgoed voor. Highlight/Expo: Vrije tijd Mancala games zijn bordspellen en behoren tot de oudste spellen ter wereld. In Ghana spreekt men van Owari en wordt het beschouwd als nationaal spel. Owari heeft zijn naam te danken aan een legende in het Twi, de taal van het Ashanti (of Asante) volk. Het betekent “Hij/zij trouwt”. De legende vertelt over een man en een vrouw die het spel eindeloos lang speelden en uiteindelijk beslissen te trouwen. Owari wordt gespeeld met twee personen maar gewoonlijk participeren toeschouwers door het spel van de spelers luidop te bediscussiëren en de spelers te adviseren. Het spelen van Owari werkt zowaar gemeenschapsvormend. Daarenboven heeft het Owari–spel een belangrijke rol in het aanleren van rekenvaardigheden aan kinderen.
Euro-Nepal Artists Association Belgium (ENAA Belgium)
ENAA Belgium vzw is sinds 2009 actief en wilt de Nepalese cultuur bekendmaken en uitdragen in België. Daarvoor organiseren ze artistieke optredens, vaak met traditionele live muziek en dans. De vereniging verzorgt deze culturele programma’s eigenhandig maar schuwt ook geen samenwerking om het Nepalees cultureel erfgoed naar buiten te brengen. Wie wilt leren hoe dat kan, is welkom in de danslessen! Highlight/On stage Elke traditionele Nepalese dans vertelt een volledig verhaal, een legende of een sage. Muzikanten toveren ingewikkelde melodielijnen uit hun instrumenten die prachtig geklede dansers en danseressen bege3
leiden. Bij deze authentieke dansen gelden ook specifieke voorschriften, enkel geoefende dansers kunnen deze uitvoeren. Elke hand- en voetbeweging, elke houding en mimiek heeft hun specifieke betekenis. Ook bij moderne interpretaties wordt erg zorgzaam omgesprongen met de bijzondere betekenis van gebaren, houding en choreografieën. Eén enkele danseres beeldt zo een heel verhaal uit en de bijhorende muziek duurt dan ook langer dan de gemiddelde popsong. Voor toeschouwers die minder vertrouwd zijn met de authentieke Nepalese dansen biedt de vrolijke en dynamische interpretatie van het “welkomstritueel” een aangename kennismaking met de Nepalese danstradities. Het beeld van charmante dames met bloemblaadjes die u welkom heten. Herkenbaar?
Ethiopian Community Learning Center Leuven (ECLCL)
ECLCL organiseert verschillende sociaal–culturele activiteiten voor hun leden en samen met anderen. Wie wil kennis maken met de Ethiopische cultuur is aan het juiste adres: muziek, dans of een koffieceremonie. Alles is mogelijk. Omdat taal een belangrijk element van cultuur en identiteit is, organiseert deze vereniging wekelijks op zondagochtend Amhaarse taallessen voor Leuvense kinderen. Voor ouders wordt ondertussen een ruimte ingericht voor ontmoeting. Highlight/Expo: Vrije tijd & Rituelen De Ethiopische cultuur is rijk aan eeuwenoude tradities met bijzondere verhalen en voorwerpen. De koffieceremonie is moeilijk in woorden te vatten, dus beleef deze zelf naast de pop-up expo! Muziek afkomstig uit Ethiopië is bijzonder divers. Elke etnische groep uit de ‘Hoorn van Afrika’ wordt geassocieerd met een eigen geluid en kent verschillende interpretaties. De artiesten doen niet liever dan nog meer uit te wisselen met een niet bij te houden diversiteit tot gevolg. De religieuze Ethiopische muziek heeft linken met oudchristelijke elementen die terug te leiden zijn tot de tijd van de 4
Heilige Yared (6de E n.C.). Zowat alle instrumenten kennen een lange traditie en verschillende onder hen krijgen hun plek in hedendaagse muziek. Zo eren Ethiopische muzikanten het verleden en garanderen ze hun voortbestaan. Aan de bouw van de instrumenten wordt er niet gesleuteld, zo blijft hun authentiek geluid behouden. Muziekstukken met kebero: een dubbelzijdige conische handdrum, krar: een bolvormige lier met zes snaren, masenqo: éénsnarige viool of washint: houten of rieten fluit, worden door Azmaris (“zangers” in het Amhaars) bespeeld op zowel seculiere als religieuze feestelijkheden.
Interculturele denkgroep
Interculturele denkgroep bestaat uit heel wat sterke vrouwen afkomstig uit het Grote Merengebied. Zij verenigen zich en bekommeren zich vooral om het lot van hun kinderen en zetten activiteiten op om de toekomst van de volgende generatie te bevorderen. Volwaardige deelname aan de samenleving is steeds de drijfveer! Highlight/On Stage Deze vrouwen demonstreren een geboorteritueel, en niet zomaar één. Voor mensen in Burundi, Rwanda en elders in Afrika, was en is vruchtbaarheid een exclusieve gave van God. Het krijgen van een tweeling werd daarom Heilig geïnterpreteerd. Men gelooft in 1 God, maar in drie-eenheid: Rugira, Macamu en Kabando. Hoe konden zij voor een tweeling zorgen? Eén kind (wel) of drie kinderen was begrijpelijk maar twee was onverklaarbaar. Met een tweeling was men bijgevolg niet altijd tevreden. Dat is de oorsprong van het ritueel Kuvyina Amahasa. Waarbij een tussenpersoon, Kiranga genaamd, ijverde voor de zegening van de tweeling én het voorkomen van toekomstige tweelingen. Tweelingkinderen kregen daarom specifieke namen. De eerstgeborene Bukuri: de grotere en de tweede Butoyi: de kleinere. Het daaropvolgende kind in het gezin kreeg de naam Ciza: de mooiere. We tonen u in een eerste deel een bezoek aan de familie en in een tweede deel Kuvyina Amahasa. 5
Kaotal
Kaotal betekent in het peulh: éénheid, samenkomst. Deze vzw stelt dialoog en ontmoeting tussen mensen van diverse horizonten voorop. De vereniging verzorgt interculturele uitwisseling tussen Kameroen en België via culturele activiteiten. Kaotal wil Afrikaanse Kunst naar waarde schatten en gebruikt deze als hefboom voor de promotie van Afrikaanse cultuur. Kunst heeft een belangrijke functie binnen de maatschappij. Kunst betekent voor Kaotal de ontwikkeling van het menselijk kapitaal. Kaotal wil hierbij extra aandacht besteden aan het versterken van de positie van vrouwen in onze maatschappij. Highlight/Expo: Traditionele klederdracht & decoratie De Noord-Kameroense cultuur en identiteit uit zich sinds eeuwen en tot vandaag via traditionele kledij. Terecht denken mensen bij ‘Afrikaanse kledij’ aan kleurrijke stoffen met grote prints, geweven of gebatikte kledingstukken. Typisch voor de meer hedendaagse Noord-Kameroense stijl is de combinatie van een grote lange rok met daarboven een mooi groot hemd. Noord-Kameroense dames ‘bedekken’ zich zo uit respect voor traditionele waarden en omgeving. Bij belangrijke evenementen grijpen alle generaties graag terug naar meer traditionele gewaden. Bij trouwfeesten brengen de bruid en bruidsmeisjes nog steeds ‘nallet’ aan op handen en voeten, prachtige tekeningen met natuurmotieven. Deze mogen enkel door andere vrouwen aangebracht worden de dag voor de bruiloft. Hiermee wordt duidelijk gemaakt dat de jonge vrouw niet langer beschikbaar is voor andere huwelijkskandidaten en dat de bruidsmeisjes achter haar keuze staan.
Lamynix
De culturele vereniging Lamynix streeft ernaar de sociale integratie te bevorderen en doet dit door het organiseren van culturele activiteiten. De drie sterke stichtende vrouwen van Rwandese afkomst zijn voortdurend op zoek naar verborgen talenten binnen de 6
eigen gemeenschap. Zij doen er alles voor om deze talenten in de aandacht te brengen en het grote publiek ervan te laten genieten. Van traditionele mode tot rituele dansen. De verborgen talenten van Lamynix brengen het u graag! Highlight/Expo + on stage! U zal on stage zien dat traditionele dansen uit Rwanda gepaard gaan met het gebruik en de presentatie van gebruiksvoorwerpen uit het dagelijkse leven. Met de podiumact krijgt u de kans om de combinatie dans en voorwerpen te bewonderen. Eén van die gebruiksvoorwerpen is de Igisabo. Dit gebruiksvoorwerp, gemaakt van een gedroogde kalebas, wordt gebruikt voor de traditionele fermentatie van melk. Zo haalde maakte men er ikivuguto (gefermenteerde melk), ikimuri (boter) of amacunda (magere melk) mee. Op het platteland in Rwanda waren Igisabo van uitzonderlijk belang voor de dagelijkse voedselvoorziening en moest met de nodige zachtheid behandeld worden. De Igisabo kon makkelijk breken. Bij huwelijken werd deze steevast als cadeau geschonken, ze symboliseert dan ook het belang en de kwetsbaarheid van het huwelijk.
Nihao Leuven
Nihao Leuven organiseert bijeenkomsten en promoot de Chinese cultuur in het Leuvense. Geïnspireerd door het vrijwilligersleven in België, wordt de Chinese gemeenschap gemobiliseerd actief te participeren aan de Leuvense/Belgische samenleving. De Belgische leden oefenen er graag hun kennis van de Chinese taal en mahjong. Als tegengif voor racisme organiseren de leden interculturele ontmoetingen en activiteiten. Highlight/Hotpot De Chinese fondue of hotpot met een geschiedenis van meer dan 1000 jaar, ontstond in Mongolië. Vlees was er de voornaamste bron van voedsel. Van Mongolië verspreidde de hotpot zich tot ZuidChina waar verrassende, kleurrijke varianten ontstonden. Tijdens het bewind van keizer Kangxi en Qianlong begin 18e eeuw, werd de 7
Chinese fondue aanbevolen in de Koninklijke keuken. De legende vertelt dat Genghis Khan (1162-1227), de vader van de Mongolen, tijdens een bloederige strijd en in de greep van de honger en het strijden, zijn kok de opdracht gaf een maaltijd te bereiden. De kok vond echter enkel een paar schapen. Genghis Khan gaf de kok het bevel deze te slachten, in stukken te snijden, te koken en te serveren met verschillende sauzen voor extra smaak. Nadien hervond Khan zijn energie en strijdlust en hij won de strijd. Genghis Khan is dankzij deze legende de geestelijke vader van de hotpot en is de Mongoolse hotpot een populaire specialiteit die van generatie op generatie door heel China wordt doorgegeven.
NOWEFAM Leuven
NOWEFAM Leuven staat voor North-West Family Meeting in Leuven en zegt exact wat de vereniging doet! NOWEFAM onthaalt Leuvense nieuwkomers, maakt hen wegwijs bij verschillende diensten en voorzieningen en zorgt voor een warm onthaal. Elke maand komen zij als grote familie samen waar iedereen terecht kan met vragen, goede raad, … De meeste leden komen uit de noordwestelijke, Engelstalige regio van Kameroen, maar iedereen is welkom! NOWEFAM organiseert ook sociaal – culturele activiteiten, zoals modeshows, benefietfeesten, etc. om de Kameroense cultuur in België bekend te maken. Highlight/Expo: Symbolen In Noord-West Kameroen vind je verschillende authentieke voorwerpen met grote symboliek. Deze unieke voorwerpen zijn voor velen herkenbaar. Zoals de ‘talking drum’, een authentiek communicatiemiddel. Voor de communicatierevolutie moesten bepaalde boodschappen snel verspreid worden onder de bevolking. Hiervoor was de ‘talking drum’ het aangewezen instrument. Laat de grootte u niet misleiden: zijn klank reikt mijlenver! Boodschappen van de koning of dorpshoofden gebeurden echter niet met de trom. Voor belangrijke berichten aan de bevolking ging 8
een bode van dorp tot dorp. In zijn hand steevast een “gong” die luid bespeeld werd. De klanken van de gong alarmeerden het volk en betekende dat iedereen moest verzamelen. Wanneer de koning of het dorpshoofd in hoogst eigen persoon zelf kwam, werd hij voorgegaan door de vrouwen van de koninklijke familie. Na de intrede sloten mensen vol ongeduld zich aan in de stoet. Hierbij werd met een “horsetail” gezwaaid, deze symboliseert de spirituele macht van het dorpshoofd. De vrouwen van het paleis zwaaiden met deze horsetail als teken dat een man van aanzien in aantocht was. De paardenstaart heeft in verschillende regio’s verschillende benamingen, maar het gebruik en de betekenis ervan zijn dezelfde.
Nzuko Ndigbo Leuven
Igbo zijn een etnische bevolkingsgroep uit Nigeria. Igbo woonachtig in en rond Leuven verenigen zich onder de vlag van Nzuko Ndigbo Leuven. De vereniging organiseert tal van verschillende bijeenkomsten. Het New Yamfestival of Iri-Ji, een culturele traditie die Igbo wereldwijd vieren, organiseren zij jaarlijks in Leuven. De yam is een erg voedzame wortelknol en is van gelijkaardig belang als de aardappel in onze streken. Iri-Ji is de oogstviering van de nieuwe Yam. Naast vele rituele handelingen ter bedanking van de nieuwe oogst wordt de Yam op verschillende wijzen klaargemaakt, de diversiteit in bereiding stemt overeen met de aardappel. Highlight/Expo: Bewaringsmethode voedsel & traditionele feesten De Yam kan tot zes maanden bewaard worden en hiervoor bestaat er een uiterst ecologische bewaarmethode. De Yam, die soms kan uitgroeien tot uitzonderlijk grote formaten, wordt via touw gebonden aan houten staanders of smalle bomen zodat zij niet in contact komen met de grond. Dit voorkomt dat de Yams gaan rotten en oneetbaar worden. Nigeria is wereldwijd de grootste Yam-producent. Binnen onze Pop-up expo ziet u hoe prominent aanwezig deze wortelknol is binnen de Igbo-cultuur. 9
Russische School Leuven
De Russische School in Leuven vertegenwoordigt vele nationaliteiten. De Russische, Oekraïense, Wit-Russiche, Letse, Georgische, Tsjetsjeense en Moldavische. Elke zondagvoormiddag leren kinderen tussen 2 en 17 jaar uit de regio Leuven op speelse wijze Russisch spreken, lezen en schrijven. Dit wordt mogelijk gemaakt door het enthousiaste en hardwerkende vrijwilligersteam van De Russische School Leuven. Naast deze lessen vertegenwoordigen en promoten zij op verschillende manieren de Russische cultuur in België. Highlight/Expo Wie kan zeggen dat Chochloma niet bekend voorkomt? Deze Russische volkskunst die bestaat uit het beschilderen van houten serviesgoed ontstond in de 17e eeuw op het platteland in de streek rond Nizjni Novgorod, in het dorpje Chochloma. Voor de Russen, symboliseren gouden bladeren en bloemen een gelukkig leven en gaat men ervan uit dat deze licht en welvaart brengen. Naast Baboejska’s is Chochloma servies vandaag de dag één van de populairste souvenirs uit het grootste land ter wereld.
Totelema & Tshianza Tshia Lupandu (TTL)
Totelema is een Congolese vereniging die de Congolese bevolking hier begeleidt bij de moeilijkheden die zij ondervinden. Zij bieden ook hulp aan projecten in het thuisland. Hulp aan de eigen gemeenschap hier doen ze door te helpen bij het invullen van de belastingaangiften, de organisatie van info-avonden en de organisatie van computerlessen. Tshianza Tshia Lupandu, letterlijk ‘de helpende hand’ is een vereniging die verschillende activiteiten organiseert in België ten voordele van de Democratische Republiek Congo. Met de charismatische woordvoerder Ngandu Muela Kabengi Babu, door sommigen ook Marc genoemd, hebben zij meteen ook een gerenommeerd Congolees schilder in hun midden. Zijn schilderwerken zijn reflecties op het dagelijkse leven in Congo. 10
Highlight/Living testimony Ngandu Muela Kabengi Babu, geboren in 1934 in Luebo, toonde zich reeds vroeg in zijn jeugd als een beloftevolle schilder. Kabengi Babu, zo mag je hem ook aanspreken, kreeg doorheen zijn carrière heel wat erkenning en prijzen. De koninklijke familie van België kocht meerdere werken van hem voor hun collectie. We kunnen eindeloos doorgaan, maar trakteer uzelf vooral op een aangenaam gesprek met deze heer. De werken van Ngandu Muela Kabengi Babu vormen een leidraad doorheen de verschillende thema’s van de expo, wij konden niet anders dan hem voor de gelegenheid aan te duiden tot bevoorrechte getuige.
U kan tijdens de Erfgoeddag in Leuven op 24 april deze expo uitgebreider bekijken. Dit kan tot en met 30 april in het Huis van de Tolerantie, Brusselsestraat 332, 3000 Leuven.
Dit project werd mogelijk gemaakt met de steun van:
En dankzij de samenwerking met:
11
VU: Internationaal ComitĂŠ vzw, Monseigneur Broekxplein 6, 3500 Hasselt