Παύλειος Λόγος τεύχος 102 by ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 102 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2013

λειτουργεί η

ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ

ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ

ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ ε τ α γ σ ύ ρ ε χ ενισ ιση των έχ ν υ σ τη

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607 ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ ΤΩ ΑΓΙΩ ΠΑΣΧΑ

σελ 4

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

σελ 14 ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

σελ 6

Η ΟΣΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑ Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ του Μοναχού Γερασίμου Μπεκέ

σελ 16

σελ 8

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ (Β´μέρος) του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

σελ 22

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

σελ 10

ETOΣ K΄ TEYXOΣ 102 ΜΑΡ. - ΑΠΡ. 2013

25η ΜΑΡΤΙΟΥ Η ΜΕΓΑΛΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ της Ευαγγελίας Τόππη

σελ 24

MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΣΥΝΤΑΞΗ, HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH, KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA και ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ, EKTYΠΩΣH: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

σελ 12

ΠΑΤΜΙΑΔΑ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΣΧΟΛΗ του Αρχιμ. Ιερεμίου Γεωργαλή

σελ 30

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ ΛONTAI ΣTHΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: gerbekes@yahoo.gr XEIPOΓPAΦA AΣXETΩΣ ΔH M OΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI ΣTPEΦONTAI

EΞΩΦYΛΛO Λιτανευτική πομπή της εορτής της οσίας Θεοδώρας στην Άρτα ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Ο ναός της οσίας Θεοδώρας από την ανατολική του πλευρά

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40 ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY website:

www.imverias.gr

�

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ Τῼ ΑΓΙῼ ΠΑΣΧᾼ +ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ

ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ἀδελφοὶ συλλειτουργοὶ καὶ τέκνα εὐσεβῆ καὶ φιλόθεα τῆς Ἐκκλησίας,

ἀναγγελία τῆς Ἀναστάσεως ὑπὸ τῶν Μυροφόρων πρὸς τοὺς Μαθητὰς τοῦ Χριστοῦ ἐθεωρήθη ὑπὸ αὐτῶν παραλήρημα. Καὶ ὅμως ἡ εἴδησις, ἡ ἐκληφθεῖσα ὡς παραλήρημα, ἐβεβαιώθη ὡς Ἀ λ ή θ ε ι α. Ὁ ἀναστημένος Ἰησοῦς ἐνεφανίσθη εἰς τοὺς Μαθητὰς Του ἐπανειλημμένως. Εἰς τὴν ἐποχήν μας τὸ κήρυγμα τῆς Ἀναστάσεως ἀκούεται καὶ πάλιν ὡς παραλήρημα διὰ τοὺς ὀρθολογιστάς.

Παύλειος Λόγος

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ! Ἐν τούτοις, οἱ πιστοὶ ὄχι μόνον πιστεύομεν, ἀλλὰ καὶ βιοῦμεν τὴν Ἀνάστασιν ὡς γ ε γ ο ν ὸ ς ἀληθέστατον. Τὴν μαρτυρίαν μας ἐπισφραγίζομεν, ἐὰν χρειασθῇ, διὰ τῆς θυσίας τῆς ζωῆς μας, διότι ἐν Χριστῷ Ἀναστάντι ὑπερβαίνομεν τὸν θάνατον καὶ ἀπαλλασσόμεθα ἀπὸ τὸν φόβον αὐτοῦ. Τὸ στόμα μας εἶναι πλῆρες χαρᾶς ἐν τῷ λέγειν Ἀ ν έ σ τ η ὁ Κ ύ ρ ι ο ς. Οἱ Ἅγιοί μας, κατὰ κόσμον νεκροί, ζοῦν μεταξύ μας, ἀπαντοῦν εἰς τὰ αἰτήματά μας. Ὁ μεταθανάτιος κόσμος εἶναι ἀληθέστερος τοῦ προθανατίου. Ὁ Χριστὸς

ἀνέστη καὶ ζῇ μεταξὺ ἡμῶν. Ὑπεσχέθη ὅτι θὰ εἶναι μαζί μας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. Καὶ πράγματι εἶναι. Φίλος καὶ ἀδελφὸς καὶ θεραπευτὴς καὶ χορηγὸς παντὸς ἀγαθοῦ. Εὐλογητὸς ὁ Θεός, ὁ Ἀναστὰς ἐκ τῶν νεκρῶν καὶ χαριζόμενος εἰς πάντας ζωὴν τὴν αἰώνιον. Ποῦ σου θάνατε τὸ νῖκος; Ἀνέστη ὁ Χριστός, «καὶ τὸν πάλαι ἄμετρα καυχώμενον, ὡς γελοῖον παιζόμενον ἔδειξε» (πρβλ. Κανὼν Σταυροανα-στάσιμος Δ΄ ἤχου, Θ΄ Ὠδή, ποίημα Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ). Τὰ πάντα πεπλήρωται Φωτὸς καὶ αἱ καρδίαι

μας χαρᾶς ἀνυπερβλήτου.

τὰ δεινὰ τοῦ κόσμου ἀνθρώπου.

Ἑαυτοῦ εἰρήνην χαρίζει εἰς ἡμᾶς.

Καὶ ὄχι μόνον χαρᾶς, ἀλλὰ καὶ δ υ ν ά μ ε ω ς. Ὁ πιστεύων εἰς τὴν Ἀνάστασιν δὲν φοβεῖται τὸν θάνατον· καὶ ὁ μὴ φοβούμενος τὸν θάνατον εἶναι ψυχικῶς ἄκαμπτος καὶ ἀλύγιστος, διότι ὅ,τι διὰ τοὺς πολλοὺς καὶ ἀπίστους εἶναι ἡ φοβερωτέρα ἀπειλή, διὰ τὸν πιστὸν χριστιανὸν εἶναι μικρᾶς σημασίας γεγονός, διότι εἶναι ἡ ε ἴ σ ο δ ο ς εἰς τὴν ζωήν.

Εἰς τὰς δυσκολίας καὶ τὰ παθήματα, τὰ ὁποῖα διέρχεται σήμερον ὁ κόσμος, ἡμεῖς δὲν ἀποκάμνομεν. Ἡ ἐπὶ τὸ αὐτὸ σύναξις τῶν φοβισμένων Μαθητῶν τοῦ Κυρίου εἰς τὸ Ὑπερῷον τῆς Σιὼν μᾶς ἐνδυναμώνει. Δὲν φοβούμεθα, διότι ἀγαπῶ-μεν τοὺς πάντας, ὅπως ἠγάπησεν ἡμᾶς Ἐκεῖνος καὶ τὴν ψυχὴν Αὐτοῦ ἔθηκεν ὑπὲρ ἡμῶν. Θεανδρικῶς ὁ Ἀναστὰς Κύριος ἀοράτως μᾶς συνοδεύει. Ἀρκεῖ νὰ ἔχωμεν, -καὶ ἔχομεν- ἀ γ ά π η ν. Καὶ μὲ τὴν ἀγάπην ἐπιγινώσκομεν τοῦ Μυστηρίου τὴν δύναμιν. Τοῦ Μυστηρίου!

Οἱ ἰσχυροὶ τοῦ κόσμου τούτου ἐπαγγέλλονται καὶ ὑπόσχονται εἰρήνην, μηδέποτε ἐμπειρικῶς πραγματοποιουμένην. Ἡ δύναμις τῆς Θείας Ἀγάπης καὶ Εἰρήνης καὶ Σοφίας μένει ἔξω ἀπὸ κάθε ἀνθρώπινον πανικόν.

Ὁ πιστὸς χριστιανὸς ζῇ τὴν ἀνάστασιν καὶ πρὸ τοῦ φυσικοῦ θανάτου του. Ἡ συνέπεια τοῦ βιώματος τῆς Ἀναστάσεως εἶναι ἡ μ ε τ α β ο λ ὴ τοῦ κόσμου. Ἐνθουσιάζει τὴν ψυχήν. Καὶ ἡ ἐνθουσιώδης ψυχὴ ἑλκύει εἰς τὸν δρόμον της τὰς ἄλλας ψυχάς, αἱ ὁποῖαι συγκινοῦνται ἀπὸ τὰ ἀληθινὰ βιώματα τῆς χαρᾶς τῆς ἀθανασίας. Ἡ Ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἰδικὴ μας ἀνάστασις δὲν εἶναι μία θεωρητικὴ ἀλήθεια.

Ἡ ἀδιαφιλονίκητος ὑπεροχὴ τῆς Δ υ ν ά μ ε ω ς κρατεῖ ἀοράτως τὰ ἡ ν ί α καὶ κατευθύνει τὰ π ά ν τ α, καθ’ ἣν ὥραν πολλοὶ ἐπώνυμοι κατ΄ ἄνθρωπον «σκότος εἰς τὰς φρένας ἔχουν». Τὴν περίοδον τῆς σημερινῆς γενικῆς ἀ π ο σ υ ν θ έ σ ε ω ς παγκοσμίως, ἡ ἐλπὶς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς, ἡ Σοφία τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ π α ρ ο υ σ ί α τῆς οὐρανίας σ υ ν θ έ σ ε ω ς καὶ ἁρμονίας. Τὸν καιρὸν τῆς κ α τ α ρ ρ ε ύ σ ε ω ς καὶ τοῦ προσδοκωμένου θανάτου ὑπάρχει τὸ γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως καὶ ἡ ἐνίσχυσις τῆς πεποιθήσεως ἐπὶ τὸν Κύριον.

Εἶναι δ ό γ μ α τῆς πίστεώς μας. Εἶναι μία χειροπιαστὴ πραγματικότης. Εἶναι ἡ δύναμις ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, παρὰ τοὺς ἐναντίον της σκληροτάτους διωγμούς. «Αὕτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν» (Α΄ Ἰωάν. ε΄, 4) εἰς τὴν Ἀνάστασιν. Διὰ τῆς Ἀναστάσεως ὁ ἄνθρωπος γίνεται κατὰ χάριν Θεός. Διὰ τῆς νίκης τοῦ ἀναστασίμου φωτὸς ἐπὶ τῶν ἀκαθάρτων παθῶν, ἐνιδρύεται εἰς τὴν ψυχήν μας ἔρως θεῖος καὶ ἀγάπη τις ξένη, τὸν ἀνθρώπινον ὅρον ὑπερβαίνουσα. Χριστὸς Ἀνέστη, λοιπόν! Αἱ καρδίαι μας εἶναι πλημμυρισμέναι ἀπὸ τὸ Ἀναστάσιμον φῶς καὶ τὴν ἀναστάσιμον χαράν. Προσερχόμεθα μὲ γνησιότητα καὶ ἁπλότητα εἰς τὸν Ἀναστάντα Χριστόν. Διότι, ὡς λέγει ὁ Προφητάναξ Δαυΐδ, ὁ ἐπόπτης τῶν καρδιῶν μας ἄνωθεν Θεός «καρδίαν συντετριμμένην καὶ τεταπει-νωμένην οὐκ ἐξουδενώσει» (Ψαλμ. Ν΄,19). Ἡ Ἀνάστασις εἶναι ἡ δύναμίς μας, ἡ ἐλπίς μας, ἡ χαρά μας, τὸ ἀγαλλίαμά μας. Διὰ τῆς Ἀναστάσεως ὑπερβαίνομεν τὸν πόνον καὶ τὴν θλῖψιν δι’ ὅλα τὰ κακὰ τῆς φυσικῆς ἐπιγείου ζωῆς. Ἡ Ἀνάστασις εἶναι ἡ ἀπάντησις τοῦ Θεοῦ εἰς τὴν ἀπορίαν τοῦ πληγωμένου ἀπὸ

Δὲν εὑρίσκεται εἰς τὸ περιθώριον τῆς πραγματικότητος οὔτε εἰς τὴν περιφέρειαν κάποιων ἀτομικῶν δοξασιῶν. Εἶναι ἡ καρδία καὶ τὸ κέντρον τῶν γεγονότων. Εἶναι ἡ κ α ρ δ ί α τῆς ἀνθρωπότητος. Εἶναι τὸ κ έ ν τ ρ ο ν τῆς ζωῆς. Εἶναι ἡ κυριεύουσα ζώντων καὶ νεκρῶν. Εἶναι ἡ Ἀ λ ή θ ε ι α.

Καὶ ἂν ἄλλοι διστάζουν ἀνθρωπίνως καί «δράγματα στοιβάζουν πράξεων τὰς θημωνίας» (πρβλ. Στιχηρὰ Ἑσπερινοῦ Κυριακῆς Ἀσώτου), ἡμεῖς καυχώμεθα. Καὶ ἐὰν ἡμεῖς δὲν «ἀπολικμίζωμεν φιλευσπλαγχνίᾳ τὸ ἄχυρον τῶν ἔργων τῆς ἀδικίας καὶ τὰ πάθη μας καὶ δὲν καταστρώνωμεν ἅλωνα μετανοίας», ὁ Ἀναστὰς Χριστὸς εἶναι Ἀγάπη καὶ διαλύει τὸ κάθε εἴδους σκότος καὶ τὸν φ ό β ο ν γύρω μας καὶ εἰσέρχεται ἐντὸς ἡμῶν καὶ εἰς τὸν κ ό σ μ ο ν, τῶν θυρῶν τῶν καρδιῶν μας πολλάκις κεκλεισμένων. Καί «μένει μεθ΄ ἡμῶν» μονίμως διὰ τοῦ σ τ α υ ρ ο ῦ τῆς ἀ γ ά π η ς. Τὸ κάλεσμά Του εἶναι ἡ ε ἰ ρ ή ν η. Τὴν

Ἡ εἰρήνη τοῦ θανάτῳ τὸν θάνατον διὰ τῆς κενώσεως Αὐτοῦ πατήσαντος καὶ ἡ χαρὰ τῆς ἀ γ ά π η ς διαχέονται καὶ θεραπεύουν τὸν στενάζοντα καὶ ὀδυνώμενον πάντοτε σύγχρονον «ἄ ν θ ρ ω π ο ν» καὶ τὴν συνωδίνουσαν καὶ συστενάζουσαν μετ’ αὐτοῦ κτίσιν, τήν «ἀπολύτρωσιν καὶ τὴν υἱοθεσίαν ἀπεκδεχομένους» (πρβλ. Ρωμ. η΄, 20-23) τῆς «ἐλευθερίας τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ». Ἀληθῶς Ἀνέστη ὁ Κύριος, πατέρες καὶ ἀδελφοὶ καὶ τέκνα

Ἅγιον Πάσχα 2013 † Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος διάπυρος πρὸς Χριστὸν Ἀναστάντα εὐχέτης πάντων ὑμῶν Παύλειος Λόγος

Ποιμαντορική Εγκύκλιος ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ «Μή ἐκθαμβεῖσθε· Ἰησοῦν ζητεῖτε τόν Ναζαρηνόν τόν ἐσταυρωμένον; ἠγέρθη, οὐκ ἔστιν ὧδε».

ἱ λόγοι τοῦ ἀγγέλου ἀκούονται καί ἀπόψε, ἀδελφοί μου, ὅπως ἀκούσθηκαν ὅταν οἱ μυροφόρες γυναῖκες ἔσπευσαν «λίαν πρωΐ τῆς μιᾶς τῶν σαββάτων» γιά νά προσφέρουν τά μύρα τῆς ἀγάπης καί τῆς λατρείας τους στόν νεκρό, ὅπως νόμιζαν, διδάσκαλό τους. Ἀκούονται σέ ἕναν κόσμο πού θαμβώνεται μέ τά σπουδαῖα καί μεγάλα πού νομίζει ὅτι δημιουργεῖ. Ἀκούονται σέ ἕναν κόσμο πού θαμβώνεται μέ τίς προόδους τῆς ἐπιστήμης καί τά ἐπιτεύγματα τῆς τεχνολογίας. Ἀκούονται σέ ἕναν κόσμο πού θαμβώνεται νομίζοντας ὅτι ἔχει καταργήσει τά ὅρια, ἔχει γκρεμίσει τά σύνορα, ἔχει συντρίψει τίς προκαταλήψεις, καί τελικά εὑρίσκεται δέσμιος τοῦ φόβου καί τῆς ἀνησυχίας πού προκαλοῦν τά ἐπιτεύγματά του. Ἀκούονται σέ ἕνα κόσμο πού ζητᾶ τά πάντα ἀπό τή ζωή του, ἀπό τήν κοινωνία, ἀπό τό κράτος, ἀλλά ἔχει ξεχάσει νά δίνει καί νά προσφέρει, γιατί ἔχει ξεχάσει ὅτι «μακάριον ἐστι διδόναι μᾶλλον ἤ λαμβάνειν»· γιατί ἔχει ξεχάσει ὅτι πάνω καί πέρα ἀπό ὅσα ζητᾶ καί ἀπό ὅσα εὑρίσκει ἤ κερδίζει «ἑνός ἐστι χρεία». Καί αὐτό τό ἕνα, αὐτός ὁ Ἕνας δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τόν ἴδιο τόν Ἀναστάντα Χριστό, τόν ὁποῖο

Παύλειος Λόγος

τίς περισσότερες φορές ξεχνᾶ νά ἀναζητήσει, τόν ὁποῖο τίς περισσότερες φορές δυσκολεύεται νά ἀναγνωρίσει. «Μή ἐκθαμβεῖσθε· Ἰησοῦν ζητεῖτε τόν Ναζαρηνόν τόν ἐσταυρωμένον; ἠγέρθη, οὐκ ἔστιν ὧδε». Γιά ὅσους ἀναζητοῦν τόν Χριστό νεκρό, τό μήνυμα τοῦ ἀγγέλου πού ἀκούσθηκε πρίν ἀπό λίγο καί διεπέρασε τό σκότος τῆς νύκτας εἶναι σαφές καί κατηγορηματικό: «ἠγέρθη· οὐκ ἔστιν ὧδε». Ἀναστήθηκε· δέν εἶναι πλέον ἐδῶ. Γιά ὅσους ὅμως ἀναζητοῦμε τόν Χριστό μέ ἀγάπη, μέ πίστη καί σεβασμό, γιά ἐμᾶς, ὅπως καί γιά τίς Μυροφόρες γυναῖκες, ὁ Χριστός εἶναι ἐδῶ ἀναστημένος, γιά νά γεμίσει τήν ψυχή μας χαρά καί ἀγαλλίαση. Εἶναι ἐδῶ ἀναστημένος, γιά νά διώξει τόν φόβο καί νά μᾶς χαρίσει τήν εἰρήνη. Εἶναι ἐδῶ ἀναστημένος, ὄχι γιά νά μᾶς θαμβώσει τά μάτια, ἀλλά γιά νά μᾶς τά φωτίσει μέ τό φῶς τῆς θεότητός του. Εἶναι ἐδῶ ἀναστημένος, γιά νά μᾶς διδάξει ὅτι δέν πρέπει νά ἀφήνουμε τόν ἑαυτό μας νά θαμβώνεται ἀπό τά ψεύτικα φῶτα τοῦ κόσμου, ἀπό τή μάταιη λάμψη τῶν κοσμικῶν πραγμάτων, ἀπό τήν ἀνώφελη αἴγλη τῆς ἀνθρωπίνης δόξης, τοῦ πλούτου καί τῶν ἐγκοσμίων ἀγαθῶν.

Ὁ ἀναστημένος Χριστός εἶναι ἐδῶ γιά νά καθησυχάσει τούς φόβους καί τίς ἀγωνίες πού κυριαρχοῦν κάποιες φορές στήν ψυχή μας καί νά ἀπαντήσει στίς ἀμφιβολίες καί τίς ἀνησυχίες πού ἐμφιλοχωροῦν στόν λογισμό μας. Εἶναι ἐδῶ γιά νά ἀναστήσει καί ἐμᾶς, πού θέλουμε νά τόν ἀκολουθήσουμε, ἀπό τή νέκρωση τῶν παθῶν καί τόν θάνατο τῆς ἁμαρτία. Εἶναι ἐδῶ γιά νά μᾶς ἀνακαινίσει τόν ἔσω ἄνθρωπο καί νά μᾶς χαρίσει τήν αἰωνιότητα τῆς ἀγάπης του. Ἄς σπεύσουμε, λοιπόν, ἀδελφοί, νά τόν συναντήσουμε, ἔχοντας ἀναμμένη μαζί μέ τή αἰσθητή λαμπάδα καί τή νοητή λαμπάδα τῆς ψυχῆς μας ἀπό τό ἀνέσπερο φῶς τῆς ἀγάπης του. Ἄς σπεύσουμε νά τόν συναντήσουμε ,ὄχι γιά νά ἀπομακρυνθοῦμε καί πάλι ἀπό κοντά του, ἀλλά νά μείνουμε μαζί του «μέχρι τερμάτων αἰώνων» καί νά ζοῦμε στό φῶς τῆς θείας του Ἀναστάσεως. Διάπυρος πρός τόν Ἀναστάντα Κύριον εὐχέτης † Ὁ Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας Παντελεήμων

Παύλειος Λόγος

Οικονομική Κρίση και η Βασιλεία του Θεού

Β΄ΜΕΡΟΣ

Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

περιουσία και ο πλούτος είναι πράγματα παροδικά που παραπλανούν τον άνθρωπο και εμποδίζουν την είσοδό του στη Βασιλεία του Θεού(Ματθ.6,19-20). Η κατοχή του πλούτου αιχμαλωτίζει τον άνθρωπο και τον εμποδίζει να εισέλθει στη Βασιλεία του Θεού ενώ η συναίσθηση της Βασιλείας του Θεού οδηγεί στην απαλλαγή από το βάρος του υλικού πλούτου και την απόθεση κάθε φροντίδας και μέριμνας στο Θεό. Η αίσθηση της προσκαιρότητας του κόσμου και η αναγκαιότητα της καθολικής αναφοράς προς το Θεό αποτελούν ουσιώδη γνωρίσματα της χριστιανικής ζωής. Γι’ αυτό οι πνευματικοί μας Πατέρες λέγουν: «Δεν είναι δυνατόν να περάσουμε με ευλάβεια την σημερινή ημέρα, εάν δεν την λογαριάσουμε σαν την τελευταία της ζωής μας. Και είναι αξιοθαύμαστο, ότι κάτι παρόμοιο εξέφρασαν και οι Έλληνες φιλόσοφοι, οι οποίοι εχαρακτήρισαν την φιλοσοφία “μελέτη θανάτου”». «Εκείνος που άκουσε την καταδικαστική απόφαση του θανάτου του, δεν θα ενδιαφερθή πλέον για προγραμματισμούς θεατρικών παραστάσεων. Και εκείνος πού πενθεί πραγματικά, δεν θα σκεφθή ποτέ την τρυφή ή την δόξα ή τον θυμό και την έξαψι της οργής», σημειώνει χαρακτηριστικά ο άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης. Ο καιρός, σημειώνει ο Απόστολος Παύλος, είναι «συνεσταλμένος», «ίνα και οι έχοντες γυναίκας ως μη έχοντες ώσι, και οι κλαίοντες ως μη κλαίοντες, και οι χαίροντες ως μη χαίροντες, και οι αγοράζοντες ως μη κατέχοντες, και οι χρώμενοι τω κόσμω τούτω ως μη καταχρώμενοι, παράγει γαρ το σχήμα του κόσμου τούτου»(Α΄Κορ.7,29-31). Ο κόσμος είναι πεπερασμένος, υποκείμενος στη χρονική ρευστότητα. Ο κόσμος παρέρχεται και μαζί του όλα όσα επιθυμούν οι άνθρωποι μέσα σ’ αυτόν, ενώ όποιος επιτελεί το θέλημα του Θεού θα ζήσει αιώνια.« Καί ο κόσμος παράγεται και η επιθυμία αυτού, ο δε ποιών το θέλημα του

Παύλειος Λόγος

Θεού μένει εις τον αιώνα»(Α΄Ιωάν.2,17). Οι Χριστιανοί καλούνται να μην συσχηματίζονται με το κοσμικό φρόνημα, καλούνται να μην υιοθετούν τους τρόπους, την ηθική, και τις συμπεριφορές του κόσμου. Ο πιστός καλείται να ζει με νήψη και εγρήγορση. «Οι καπετάνιοι κατευθύνουν με προσοχή το πλοίο για να μην προσκρούσει πάνω σε σκόπελο ή ύφαλο. Έτσι κι εκείνοι που επιθυμούν να ζήσουν την ενάρετη ζωή, ας εξετάζουν με επιμέλεια ποια πρέπει να κάνουν και ποια πρέπει να αποφεύγουν και να πιστεύουν ότι οι αληθινοί και θείοι νόμοι τους συμφέρουν, κόβοντας τις πονηρές ενθυμήσεις και επιθυμίες από την ψυχή τους», αναφέρει ο Μέγας Αντώνιος. Ο άνθρωπος που στηρίζεται σε υλικά πλεονεκτήματα ξεχνά την κρίση του Θεού, την παρουσία του που εγγίζει διότι όπως λέγει και ο Μέγας Αντώνιος «εκείνοι που για κάποιους λόγους ή δύσκολες περιστάσεις αναγκάζονται να κολυμπήσουν και στα μεγαλύτερα ποτάμια, αν είναι προσεκτικοί σώζονται, γιατί κι αν τα ρεύματα τυχαίνει να είναι ορμητικά και μπορούν να τους καταπιούν, πιάνονται απ’ οτιδήποτε φυτρώνει στην όχθη και σώζονται. Όσοι όμως βρέθηκαν μεθυσμένοι (όταν παρουσιάστηκε η ανάγκη να πέσουν στο ποτάμι), ακόμη κι αν έχουν σπουδάσει άπειρες φορές στην εντέλεια το κολύμπι, βουλιάζουν κάτω από το ρεύμα και βγαίνουν από τον κύκλο των ζωντανών. Έτσι και η ψυχή όταν πέσει μέσα στον παρασυρμό και τον παραδαρμό των ρευμάτων του βίου, αν δεν ξεζαλιστεί από την κακία των υλικών πραγμάτων και δε σκεφτεί καλά ότι ενώ είναι θεϊκή και αθάνατη συνδέθηκε με το λιγόχρονο και πολυπαθές και θνητό σώμα για να δοκιμαστεί, τραβιέται προς τα κάτω από τις σωματικές ηδονές στην απώλεια. Και περιφρονώντας τον εαυτό της και μεθυσμένη από την άγνοια του Θεού και μη έχοντας συναίσθηση του εαυτού της, χάνεται και βγαίνει από τον κύκλο εκείνων που σώζονται. Γιατί το σώμα πολλές φορές σαν ποτάμι μας συμπαρασύρει σε άτοπες ηδονές».

Η φθαρτότητα του κόσμου, η βραχύτητα της ζωής, και η εγγύτητα του θανάτου φανερώνουν την ματαιότητα στην οποία οδηγεί η προσκόλληση στην αμεσότητα. Η συναίσθηση της ματαιότητας αυτής ελευθερώνει τον άνθρωπο από τη δουλεία στην αμεσότητα και τον παραπέμπει στην αλήθεια της Βασιλείας του Θεού. Η διατήρηση πλούτου ή ιδιοκτησίας δεν εκφράζει το πνεύμα της Βασιλείας του Θεού, που πρέπει να κατευθύνει τους πιστούς στη ζωή τους. «Όπως οι πλοίαρχοι και οι αμαξηλάτες με την προσοχή και την επιμέλεια πετυχαίνουν το σκοπό τους, έτσι πρέπει και όσοι φροντίζουν να ζουν τη σωστή και ενάρετη ζωή, να μελετούν και να φροντίζουν πως να ζουν όπως πρέπει και αρέσει στο Θεό. Εκείνος που θέλει να ζήσει έτσι και έχει καταλάβει ότι μπορεί, με την πίστη προχωρεί προς την αφθαρσία». Στην τρέχουσα οικονομική κρίση η θεολογία της Εκκλησίας οφείλει προφητικά και ευχαριστιακά να αντιτάξει στον ασύδοτο ανταγωνισμό της παγκόσμιας κυριαρχίας την αλληλεγγύη και την κοινωνική δικαιοσύνη, στην αυτονομημένη οικονομία των ανθρώπων και στον αμοραλισμό της, την οικονομία του Θεού για την υπέρβαση της φθοράς και του θανάτου, την αποκατάσταση της ενότητας των ανθρώπων, την ευθύνη και την μέριμνα για τον άλλο. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, στην Εκκλησία των Πατέρων, ιδεώδης κοινωνικός τύπος δεν είναι ο homo economicus, δεν είναι ο έμπορος, δεν είναι ο επαγγελματίας, δεν είναι ο πλούσιος, ο καλοντυμένος, ο καλοπερασάκιας, ο υλιστής, ο homo economicus των ακραίων συστημάτων, των ατομοκρατικών είτε καπιταλιστικών είτε σοσιαλιστικών, αλλά ιδεώδης τύπος στον χριστιανισμό είναι ο ασκητής, ο άγιος, ο οποίος περνάει λιτά τη ζωή του. Με την ασκητική χρήση του κόσμου ο άνθρωπος παραιτείται έμπρακτα από τον εγωκεντρισμό του και την απαίτηση να υποτάσσει τα πάντα στο ατομικό του συμφέρον. Αντίθετα, ο δυτικός πολιτισμός, που κυριαρχεί παγκοσμίως στην εποχή

μας, βασίζεται σε τελείως διαφορετικές προϋποθέσεις στόχων και σκοπιμοτήτων από το εσχατολογικό όραμα και την ευχαριστιακή πράξη της Εκκλησίας. Ενώ στόχος της Εκκλησίας είναι το κατά αλήθειαν ζην, η νοηματοδότηση της ζωής πέρα από τη φθορά και το θάνατο, ο ηθικός προβληματισμός όμως της Δύσης συνδέει το ήθος με τη βελτίωση των αντικειμενικών συνθηκών του ανθρωπίνου βίου, την αλήθεια με τη χρηστική αποτελεσματικότητά της. Καιρός για μετάνοια. «Πρέπει να ομολογήσουμε όλοι, ότι ενεπλάκημεν στα πλοκάμια της σύγχρονης καταναλωτικής κοινωνίας, ότι παραμερίσαμε τον Θεό και τις ευαγγελικές διδαχές Του, ότι εμπιστευθήκαμε τους εαυτούς μας ανεπιφύλακτα σε όλους τους διαχειριστές των καρπών και των μόχθων του ελληνικού λαού και οι οποίοι επειδή είχαν τις δικές τους υστεροβουλίες δεν απεδείχθησαν δίκαιοι και ειλικρινείς». Η λύση στο πρόβλημα της οικονομικής κρίσεως είναι μονάχα μία: Η ένταξη στο χώρο της ζωής, του πραγματικού είναι, της αιωνιότητας. Η ένταξη στη Βασιλεία του Θεού, στο νέο κόσμο του Θεού που εγκαινίασε ο Ιησούς Χριστός. Μέσα στην εσχατολογική προοπτική της Βασιλείας του Θεού τα διάφορα προβλήματα σχετικοποιούνται και θεωρούνται στις συμβατικές τους διαστάσεις. Η σχετικοποίηση αυτή αποτελεί και την καλύτερη προϋπόθεση για τη σωστή αντιμετώπιση και επίλυσή τους. Κι εδώ πρέπει να θυμηθούμε πως η Βασιλεία του Θεού δεν είναι μια προσφορά νέων πραγμάτων από το Θεό στον άνθρωπο. Δεν δίνει ο Θεός νέα προγράμματα για τη λύση των προβλημάτων του ανθρώπου ούτε προσθέτει κάτι σ’ όσα του έχει δώσει. Η Βασιλεία του Θεού δεν σημαίνει υλική αφθονία, όπως πίστευαν οι Ισραηλίτες, ούτε λύση των προβλημάτων τους με την τεχνολογική πρόοδο ή τη ριζική κοινωνική αλλαγή, όπως θα θέλαμε εμείς. Η Βασιλεία του Θεού είναι η εμφάνιση ενός νέου προσώπου, του Ιησού Χριστού, η ενσάρκωση του Θεού του ίδιου, ώστε ο άνθρωπος να ανακαλύψει την αυθεντική του φύση, δηλαδή το κατ’εικόνα. Η Βασιλεία του Θεού είναι ένα νέο ξεκίνημα, μια ανατοποθέτηση του ίδιου του ανθρώπου από τον πλανεμένο δρόμο του «έχειν» στο σωτήριο δρόμο του «Είναι». Μ’ αυτήν την έννοια ο Χριστός λέει στους μαθητές του να ζητούν πρώτα και να επιδιώκουν την ένταξή τους στη Βασιλεία του Θεού(Ματθ.6,33). Ουσιαστικά ζητεί να τον ακολουθήσουν στην πορεία του, να γίνουν όμοιοι μ’ αυτόν, να βρούν τη ζωή και την αιωνιότητα κοντά του. Πρέπει να υιοθετήσουμε έναν νέο τρόπο συμπεριφοράς που εκφράζει η πραγματικότητα της Βασιλείας του Θεού. «Η υπέρβαση των εγωισμών μας, η αποδοχή του συνανθρώπου μας, η προσφορά μας προς αυτόν, ο σεβασμός μας προς την ιδιοπροσωπία του, η καταλλαγή και η συμβίωση όλων μαζί, σηματοδοτούν το νέο μοντέλο κοινωνίας, το οποίο ο Χριστός ευαγγελίζεται και η Εκκλησία προβάλλει, μέσα στη σκληρή σημερινή και απάνθρωπη κοσμική πραγματικότητα. Ας μην ξεχνάμε τον αγιογραφικό λόγο “αλλήλων τα βάρη βαστάζετε”» (Γαλ. 6, 2).» Εάν ο άνθρωπος αποδεχθεί τη Βασιλεία του Θεού, αυτόν το καινούριο τρόπο ζωής και συμπεριφοράς θα μπορέσει να υπερβεί τον εαυτό του και τη φιλαυτία του. Με αυτόν τον τρόπο θα επιλυθεί το ζήτημα της οικονομικής κρίσεως. Είναι ακριβώς η μετάβαση από το «έχειν» στο «Είναι», μετάβαση από το Εγώ στο Εσύ, από τη φιλαυτία στην ανιδιοτελή αγάπη, από το φόβο του θανάτου στο φώς της ζωής. Επειδή πολιτικοί, οικονομολόγοι και οι πάσης φύσεως ειδήμονες εδώ και τρία χρόνια προσπαθούν να βρουν λύση στο πρόβλημα της οικονομικής κρίσεως και δεν τα έχουν καταφέρει εμείς θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε το σοφό λόγο του Μεγάλου Βασιλείου, σύμφωνα με τον οποίο: «Αν έπαιρνε καθένας ό,τι του χρειαζόταν για την ικανοποίηση της ανάγκης του και άφηνε σ’ όποιον είχε ανάγκη ό,τι ήταν γι’ αυτόν περισσό, κανένας δεν θα ήταν πλούσιος, κανένας δεν θα ήταν φτωχός….». Αυτό αποτελεί και τη λύση στο πρόβλημα της οικονομικής κρίσεως!

Παύλειος Λόγος

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

«Βλέπετε γάρ τήν κλῆσιν ὑμῶν, ἀδελφοί, ὅτι οὐ πολλοί σοφοί κατά σάρκα, οὐ πολλοί δυνατοί, οὐ πολλοί εὐγενεῖς, ἀλλά τά μωρά τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεός ἵνα τούς σοφούς καταισχύνῃ».

νώπιον τοῦ Ἐσταυρωμένου ἱστάμεθα σήμερα, ἀδελφοί μου· ἐνώπιον «τοῦ κειμένου εἰς πτῶσιν καί ἀνάστασιν πολλῶν»· ἐνώπιον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ «σημεῖον ἀντιλεγόμενον». Ἀλλά τό νά ἵστασαι ἐνώπιον τοῦ Σταυροῦ δέν εἶναι μία ἁπλῆ ὑπόθεση, γιατί κανείς δέν μπορεῖ νά στέκεται ἀδιάφορος ἤ οὐδέτερος ἐνώπιον του· ὅλοι λαμβάνουν μιά θέση μέ τή στάση τους καί τή συμπεριφορά τους, ὅπως συνέβη καί μέ τούς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι εὑρίσκοντο ἐνώπιόν του κατά τήν ἡμέρα τῆς Σταυρώσεως. Ἄλλοι λαμβάνουν τή θέση τῶν σταυρωτῶν, ἄλλοι τή θέση τοῦ ἀπιστοῦντος ληστοῦ, ἄλλοι τῶν στρατιωτῶν οἱ ὁποῖοι βάζουν κλῆρον στά ἱμάτιά του «τίς τι ἄρῃ», ἄλλοι τῶν παραπορευομένων πού βλασφημοῦν, ἄλλοι τή θέση τοῦ μαθητοῦ του Ἰωάννου, ὁ ὁποῖος περίλυπος παρακολουθεῖ τά γενόμενα, καί ἄλλοι τοῦ εὐγνώμονος ληστοῦ. Ἐνώπιον τοῦ Ἐσταυρωμένου καλούμεθα καί ἐμεῖς νά λάβουμε θέση, μία θέση πού δέν ἐξαρτᾶται οὔτε ἀπό τήν ἡλικία μας, οὔτε ἀπό τή μόρφωσή μας, οὔτε ἀπό τήν οἰκονομική μας κατάσταση καί τήν κοινωνική μας θέση. Καλούμεθα νά λάβουμε θέση ἀνάλογα μέ τή διάθεσή μας, ἀνάλογα μέ τή δύναμη τῆς ψυχῆς μας, ἀνάλογα μέ τήν ἀγάπη καί τήν πίστη μας στόν δι᾽ἡμᾶς σταυρωθέντα Χριστό. Ἐνώπιον τοῦ Ἐσταυρωμένου κα-

Παύλειος Λόγος

τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος λούμεθα νά ἐπιλέξουμε ἄν ἀνήκουμε στούς δικούς του ἀνθρώπους ἤ σέ ὅσους τόν πολεμοῦν· ἄν ἀνήκουμε στούς φίλους ἤ τούς ἐχθρούς του· ἄν ἀνήκουμε σέ ἐκείνους πού θεωροῦν τόν ἑαυτόν τους σοφό κατά σάρκα ἤ δυνατό κατά κόσμον ἤ σέ ἐκείνους πού δέν ἐνοχλοῦνται ὅταν κάποιοι τούς θεωροῦν «μωρούς», γιατί «τά μωρά τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεός ἵνα τούς σοφούς καταισχύνῃ», ὅπως διακηρύσσει τό «σκεῦος τῆς ἐκλογῆς», ὁ μέγας ἀπόστολος Παῦλος. Ἐνώπιον τοῦ Ἐσταυρωμένου καλούμεθα καί ἐμεῖς νά ἀκολουθήσουμε τήν κλήση μας, τήν κλήση πού ἀπευθύνει στόν καθένα μας ὁ Θεός· γιατί ἡ κλήση μας αὐτή συνδέεται ἀδιάρρηκτα μέ τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, ἐφόσον καλούμεθα νά σηκώσουμε στό ὄνομά του ὁ καθένας μας τόν δικό του σταυρό. Καλούμεθα νά ἀποδεχθοῦμε τό μυστήριο τοῦ Σταυροῦ του, πού εἶναι συγχρόνως μυστήριο ἀγάπης καί ταπεινώσεως. Καλούμεθα νά κατανοήσουμε τό μυστήριο τοῦ Σταυροῦ μέσα ἀπό τό πρίσμα τῆς ταπεινώσεως καί τήν προοπτική τῆς ἀγάπης. Διότι κανείς δέν μπορεῖ νά κατανοήσει τό νόημα τῆς ἀγάπης χωρίς ταπείνωση καί κανείς δέν μπορεῖ νά βιώσει τήν ταπείνωση χωρίς τήν ἀγάπη. Ὅποιος προσπαθεῖ νά τίς διαχωρίσει, ζεῖ τήν πικρία καί τήν ἀπογοήτευση τοῦ κατακριθέντος ληστοῦ καί τῶν «παραπορευομένων» τοῦ Σταυροῦ, οἱ ὁποῖοι παραμένουν στό πάθος καί δέν βλέπουν τήν ἀνά-

σταση. Ὅποιος προσπαθεῖ νά τίς διαχωρίσει, ζεῖ τήν ἀγωνία τῶν στρατιωτῶν πού ἐρίζουν γιά τά ἐνδύματα τοῦ Ἰησοῦ καί ἀνησυχοῦν γιά τό ἄν ἔχει πεθάνει, ἀλλά τήν ὥρα τῆς ἀναστάσεώς του «καθεύδουν» καί δέν ζοῦν τήν χαρά τοῦ κοσμοσωτηρίου αὐτοῦ γεγονότος. Ἀντίθετως, ὅσοι μποροῦν νά διακρίνουν τό ὕψος τῆς ταπεινώσεως καί τό μεγάλειο τῆς θείας ἀγάπης πού ἐκφράζει ὁ Ἐσταυρωμένος Χριστός, αὐτοί μποροῦν νά βιώσουν τό θαῦμα τῆς ἀναστάσεως, ἀφοῦ προηγουμένως σάν τόν εὐγνώμονα ληστή θά τόν ἱκετεύσουν «μνήσθητι μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου». Αὐτοί θά προτιμήσουν νά θεωρηθοῦν «μωροί διά Χριστόν» καί νά ἄρουν τόν σταυρό τους γιά νά ἀκολουθήσουν τόν Ἐσταυρωμένο διδάσκαλο. Αὐτοί θά προτιμήσουν νά ἐπιλέξουν τή σταυρική τους κλήση προκειμένου νά βρίσκονται κοντά στόν Ἐσταυρωμένο Χριστό καί στήν Ἀνάσταση. Ἱστάμενοι, ἀδελφοί μου, καί ἐμεῖς ἐνώπιον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Κυρίου μας ἄς ἱκετεύσουμε τόν δι᾽ ἡμᾶς ἐπ᾽ αὐτοῦ προσπαγέντα, νά μᾶς ἀξιώσει νά διακρίνουμε ἀνάμεσα στίς προκλήσεις τοῦ συγχρόνου κόσμου τήν ἀληθινή κλήση τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία θά μᾶς ὁδηγήσει ἀσφαλῶς διά τοῦ Σταυροῦ στήν Ἀνάσταση.

Παύλειος Λόγος

Πατμιάδα

τοῦ Γένους Σχολή

μέγας οἰκιστὴς τῆς ἄνικμης πέτρας τῆς Πάτμου, ὅσιος Χριστόδουλος ὁ Λατρηνός, θέλησε νὰ οἰκοδομήσει τὴν θεοφρούρητη Μονὴ του ἐπ’ ὀνόματι τοῦ μεγάλου ὀραματιστοῦ τῶν ἐσχάτων, τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου. Στὰ πέτρινα σπλάγχνα τοῦ Καστρομονάστηρου λάξευσε τὸ ἐργαστήρι τῆς ἑλληνορθόδοξης παιδείας, τὴν περιώνυμη βιβλιοθήκη του. Τὰ πρῶτα χειρόγραφα τά μετέφερε ὁ ἴδιος ἀπὸ τὸ ὅρος Λάτρος τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ὅπου ἀσκήτευσε. Σχετικές πληροφορίες γιά τό ἐνδιαφέρον τοῦ Ὁσίου Πατρός περί τῶν χειρογράφων λαμβάνουμε ἀπό τήν Ὑποτύπωσή του. Οἱ αἰῶνες κύλισαν καὶ ἡ σπορὰ τοῦ Ὁσίου Πατρὸς κάρπησε καὶ πλήρωσε τὴν οἰκουμένη μὲ ἀρετὴ καὶ ἁγιότητα. Ἀλλ’ ὅμως ἤρθαν χρόνια δίσεχτα καὶ μέρες σκλαβωμένες. Εἶναι οἱ πληγωμένοι ἐκεῖνοι καιροὶ τῆς Τουρκικῆς σκλαβιᾶς ποὺ ἡ θυσία τῶν καλογήρων πότισε τὸ δένδρο τῆς γνώσεως καὶ τῆς ἀρετῆς τοῦ σκλαβωμένου Γένους δημιουργώντας πότε κρυφὰ σχολειὰ πότε περιώνυμα διδακτήρια, ἀνάλογα κάθε φορὰ μὲ τοὺς ὁρισμοὺς τοῦ ἀλλόπιστου κατακτητῆ. Ἕνα τέτοιο ἐργαστήριο ἀρετῆς καὶ ἁγιότητος, γέννημα καὶ θρέμμα τῆς Μεγάλης Μονῆς τοῦ Μεγάλου Θεολόγου, εἶναι καὶ ἡ ἐξάκουστη Πατμιάδα τοῦ Γένους Σχολή. Ἡ Πατμιάδα ἱδρύθηκε ἀπὸ τὸν ἀδελφό της Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Μεγάλου Θεολόγου, τὸν Ἅγιο Μακάριο τὸν Καλογερά τό ἔτος 1713. Ὁ Ἅγιος Μακάριος προερχόταν ἀπὸ τὸν φημισμένο οἶκο τῶν Καλογεράδων τῆς Ἱερᾶς

Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀρχιμ. Ἰερεμίου Γεωργαλῆ Νήσου Πάτμου καὶ ἀπὸ νωρὶς διακρίθηκε γιὰ τὴν ἀρετή, τὴν φιλομάθεια καὶ τὴν εὐφυία του. Σπούδασε στὰ μεγάλα ἐκπαιδευτήρια τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐκτός ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη θεολογία, λατινικά, φιλοσοφία, βυζαντινὴ μουσικὴ κ.ἄ. Συνδέθηκε μὲ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἀλλὰ καὶ μὲ μεγάλες Φαναριώτικες οἰκογένειες ὅπως τοῦ Μαυροκορδάτου, τοῦ Ὑψηλάντη κ.ἄ. Τοῦ δόθηκε ἡ δυνατότητα νὰ ἀνέλθει στὴν ἐκκλησιαστικὴ ἱεραρχία, ἀφοῦ ἦταν ἰδιαίτερα ἀγαπητὸς στὸ Πατριαρχεῖο, ἀλλὰ ἐκεῖνος προτιμοῦσε τὸ ἀσκητικὸ σκάμμα τῆς Μονῆς του. Χαρακτηριστικό τῆς ἁγιότητος τοῦ Διδασκάλου Μακαρίου ἦταν ἡ ὑψοποιός ταπείνωσή του ποὺ τὸν ἐκράτησε στὸν πρῶτο βαθμὸ τῆς Ἱερωσύνης, αὐτὸν τοῦ διακόνου. Ὁ διάκονος Μακάριος ἐπιστρέφει στὴν Ἱερὰ Πάτμο καὶ καταθέτει στὴν Ἱερά Ἀδελφότητα τῆς Μονῆς τὴν βούλησή του νὰ ἀγωνιστεῖ γιὰ τὴν παιδεία τῶν νέων τοῦ νησιοῦ ἱδρύοντας σχολή. Γιά τόν λόγο αὐτό ἡ σεβασμία Ἀδελφότης τό ἔτος 1713 τοῦ παραχωρεῖ τὰ κτήρια τοῦ Θεολάξευτου Σπηλαίου τῆς Ἀποκαλύψεως, τοῦ πανιέρου τούτου τόπου, ὅπου ὁ Παλαιός τῶν ἡμερῶν ἐβρόντησε τὰ μέλλοντα συμβαίνειν καὶ ἀποκάλυψε τὴν τελικὴ νίκη τοῦ Χριστοῦ ἐναντίον τοῦ ὄφη τοῦ ἀρχαίου τοῦ σατανᾶ. Στήν συνέχεια τὸ ἔτος 1729 μὲ πρωτοβουλία τοῦ Διδασκάλου Μακαρίου, τὴν εὐλογία τῆς Μονῆς καὶ δαπάνες τῶν λογάδων τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἀνεγείρεται στὰ νότια του Ἱεροῦ Σπηλαίου κτίσμα, ὅπου θὰ στεγαστεῖ ἡ Σχολή. Ὁ Διδάσκαλος Μακάριος ὀργάνωσε τὴν Σχολὴ συνδυάζοντας τὴν γνώση μὲ τὴν ἀρετή. Ἄξιος διάδοχος τοῦ Ἁγίου Μακαρίου καὶ δεύτερος

Διδάσκαλος τῆς Πατμιάδος διετέλεσε ὁ Ἅγιος Γεράσιμος ὁ Βυζάντιος. Ἡ λειτουργικὴ ζωὴ τοῦ Ἱεροῦ Σπηλαίου, ἡ ἁγιότης τοῦ βίου τοῦ Διδασκάλου Μακαρίου, ἡ φροντίδα τῶν ἐκλεκτῶν διδασκάλων, ἡ προστατευτικὴ σκιὰ καὶ φροντίδα τῆς τροφοῦ Μεγάλης Μονῆς τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου ἀνύψωσαν ἐν τέλει τὴ Σχολὴ σὲ περίοπτη καὶ περιώνυμη θέση καὶ τὴν κατέστησαν ἀρετῆς ἐργαστήριο καὶ γνώσεως διδακτήριο. Ἡ Σχολὴ ξεπέρασε τὰ στενὰ ὅρια τῆς Ἱερᾶς Πάτμου καὶ ἔγινε γνωστὴ στὰ περάτα τῆς οἰκουμένης. Ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη τῆς Ἑλλάδος, τὴν Κωνσταντινούπολη, τὴν Ἀλεξάνδρεια, τὴν Ἀντιόχεια, τὴν Κύζικο, τὴν Ρωσία ἀκόμα καὶ τὴν Ἀφρικὴ κατεύθαναν ἱεροσπουδαστές. Σημαντικὲς προσωπικότητες τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Γένους ὅπως ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ε’, ὁ Ἅγιος Πλάτων Αῒβαζίδης, ὁ Δανιὴλ ὁ Κεραμεύς, ὁ Ἐμμανουὴλ Ξάνθος ὁ φιλικὸς κ.ἄ διετέλεσαν μαθητὲς τῆς Σχολῆς. Ἀλλὰ καὶ στὰ νεώτερα χρόνια ἡ Σχολὴ ἀπέδωσε καρποὺς εὐκλεεῖς ὅπως οἱ Μητροπολίτες Ἰταλίας καὶ Μελίτης Γεννάδιος, Ἐλβετίας Ἱερεμίας, Περιστερίου Χρυσόστομος, Βυρητοῦ Ἠλίας, Βερατίου Ἰγνάτιος, Νέας Ζηλανδίας Ἀμφιλόχιος, Λεροῦ καὶ Καλύμνου Παῒσιος, Ἄκκρας Σάββας κ.ἄ. ὡς καὶ οἱ Ἐπίσκοποι Ἀρίστης Βασίλειος, Ἐλαίας Θεοδώρητος, Τράλλεων Ἰσίδωρος κ.ἅ. Τὸ 1906 ἡ Ὑψηλὴ Πύλη ἀναστέλλει τὴν λειτουργία τῆς Σχολῆς, ἐπειδὴ οἱ διδάσκαλοι δίδασκαν στὰ παιδιὰ ἑλληνικὴ ἱστορία. Ἡ Σχολὴ τότε μεταφέρεται προσωρινῶς στὴν Σάμο. Οἱ Πατέρες τῆς Μονῆς ἀλλὰ καὶ οἱ μοναχές τῆς νεοϊδρυθείσας Μονῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ὀργανώνουν στὴν

συνέχεια κρυφὰ σχολειά. Ἤδη ἡ Δωδεκάνησος ἔχει περιέλθει στὴν κυριαρχία τῆς φασιστικῆς Ἰταλίας καὶ οἱ παπικοὶ μισιονάριοι προσπαθοῦν, μὲ τὶς γνωστὲς ἀντιχριστιανικὲς μεθόδους τους, νὰ ἀλώσουν τὰ νησιά. Εἰς μάτην ὅμως. Οἱ Δωδεκανήσιοι εἶναι ἀπόγονοι ἡρώων καὶ ἁγίων. Τὸ 1947 ἀπελευθερώνεται ἡ Δωδεκάνησος ἀπὸ τὸν Ἰταλικὸ φασιστικὸ ζυγὸ καὶ στὶς 22 Ὀκτωβρίου τοῦ 1948, κατόπιν πρωτοβουλίας καὶ ἐνεργειῶν τῆς σεβασμίας Ἀδελφότητος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Θεολόγου, ὁ τότε Βασιλεὺς τῶν Ἑλλήνων Παῦλος καταθέτει τὸν θεμέλιο λίθο τοῦ νέου κτηριακοῦ συγκροτήματος τῆς Πατμιάδος Σχολῆς ποὺ βρίσκεται ὑψηλότερα τοῦ Ἱεροῦ Σπηλαίου τῆς Ἀποκαλύψεως. Ὁ ἀείμνηστος Προηγούμενος τῆς Μεγάλης Μονῆς Ἀρχιμανδρίτης Συμεὼν Ρεβίθης ἀνέλαβε τὸν ἄθλο τῆς διενέργειας ἐράνου μεταξὺ τῶν ὁμογενῶν τῶν Η.Π.Α. γιὰ τὴν ἀποπεράτωση τῶν κτηρίων. Ἡ τροφὸς Μονὴ δὲν ἔπαψε πότε μέχρι καὶ σήμερα νὰ ἐπιδεικνύει τὴν ἀμέριστη φροντίδα της γιὰ τὴν λειτουργία τῆς Σχολῆς. Ἐφέτος συμπληρώνονται τριακόσια ἔτη (1713-2013) ἀπὸ τὴν ἵδρυση τῆς περιώνυμης Πατμιάδος Σχολῆς. Ἡ πορεία τῆς Σχολῆς στὸ χρόνο καὶ τὴν ἱστορία εἶχε πάντοτε δυὸ πόλους, τὴν τροφὸ Μεγάλη Μονὴ τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καὶ τὸ Θεολάξευτο Σπήλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως. Ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ μᾶς ἀξίωσε νὰ μαθητεύσουμε στὴν ἱστορικὴ αὐτὴ Σχολὴ στὸ τέλος

τῆς δεκαετίας τοῦ 1980 ὑπὸ τὴν δυναμικὴ διεύθυνση καὶ τὴν ἄγρυπνη φροντίδα τοῦ Σχολάρχου μας κ. Ματθαίου Μελιανοῦ ἀλλὰ καὶ ἄλλων ξεχωριστῶν διδασκάλων μας, ὅπως ὁ σημερινὸς Καθηγούμενος Πάτμου Ἀρχιμ. κ. Ἀντίπας Νικηταρᾶς καὶ ὁ Μητροπολίτης Νέας Ζηλανδίας κ. Ἀμφιλόχιος Τσούκος. Σιωπηλὸ παράδειγμα ἁπλοῦ μοναχοῦ καὶ σεμνοῦ λειτουργοῦ ὑπῆρξε ὁ Ἱερομόναχος Παντελεήμων Καραλῆς, ἐφημέριος τῆς Σχολῆς μας, μὲ τὴν γλυκύτατη καὶ κατανυκτικὴ φωνή του. Σεβάσμιος προσμονάριος καὶ ἀκούραστος διακονητὴς τοῦ Ἱεροῦ Σπηλαίου ἦταν ὁ Ἱερομόναχος Εὐθύμιος Κουτσανέλος. Τότε λοιπὸν ἦταν ποὺ γίναμε κοινωνοὶ τοῦ λειτουργικοῦ καὶ ἀσκητικοῦ μεγαλείου τῆς πίστεώς μας. Οἱ μνῆμες τοῦ παρελθόντος ζωντανεύουν καὶ πάλι στόν νοῦ μὲ τὶς μοναδικὲς ἀγρυπνίες στὸ Καθολικό τῆς Μεγάλης Μονῆς, τὸ μέγα σήμαντρο καὶ τὴν τζαφάρα, τὸν Καθηγούμενο Ἐπίσκοπο Τράλλεων μὲ τὴν βροντώδη φωνή του, τόν Προηγούμενο Ἱερεμία μέ τό κόντιο, τὸν Προηγούμενο Παῦλο μὲ τὰ πύρινα κηρύγματά του, τὸν Ἐκκλησάρχη Κύριλλο μέ τήν σπουδή στά ἀρχαία τυπικά, τόν γέρο-Βαρθολομαῖο μὲ τὰ παραδοσιακὰ πατηνιώτικα κόλλυβα, τὸν θρυλικὸ πάπα Γιώργη Κάνδρο μὲ τὸ μοναδικὸ πατμιακὸ μουσικὸ ὕφος. Ἐκεῖνα τὰ πάμφωτα χρόνια εἰσοδεύσαμε λειτουργικὰ στὰ ἄδυτα τοῦ Ἱεροῦ Σπηλαίου τῆς Ἀποκαλύψεως. Ἐκεῖνα τὰ χρόνια τὰ ἀλλοτινὰ, τὰ πεπληρωμένα φέγγος, λάμψη καὶ καθαρότητα

λάβαμε, σ’ ἐκεῖνο τὸν εὐλογημένο τόπο, τὴν ἀνεξάληπτη σφραγίδα τῆς Ἰωαννείου μαθητείας μας. Ἐκεῖνα τὰ χρόνια τὰ νοσταλγικὰ ἀφουγκραστήκαμε τοὺς λόγους τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Χριστοδούλου «ἐκυριεύθην καθολοκληρίαν ὑπὸ τοῦ πόθου τοῦ νησίου τούτου». Ἡ καθημερινὴ ζωὴ στὴν τροφὸ Σχολή μας ἀπέπνεε ἄρωμα ὀρθόδοξης πνευματικότητος. Ἡ Πατμιάδα ἦταν κυρίως φυτώριο κληρικῶν καὶ μοναχῶν καὶ δὲν πρέπει σὲ καμία περίπτωση νὰ ἀλλοιωθεῖ ὁ ἐκκλησιαστικός της χαρακτήρας. Ἡ Πατμιάδα πορεύεται καὶ αὐτὴ σήμερα τὴν στενωπὸ τῶν θλίψεων καὶ τῶν δοκιμασιῶν τὶς ὁποῖες διέρχεται ἡ πατρίδα μας. Οἱ φιλότιμες προσπάθειες ποὺ γίνονται ἀπὸ τὴν Μεγάλη Μονὴ τοῦ Θεολόγου καὶ τὴ σημερινὴ διεύθυνση τῆς Σχολῆς μὲ τὴ βοήθεια καὶ τὴν μεσιτεία τῶν Ἁγίων Ἐφόρων καὶ Προστατῶν τῆς Ἱερᾶς Νήσου θὰ ἀποδώσουν σίγουρα καρπούς. Ἡ Πατμιάδα τοῦ Γένους Σχολὴ, παρ’ ὅλο τὸ πολυκύμαντο τοῦ βίου της, μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ θὰ συνεχίσει τὴν σπουδαία πορεία της στὴν ἱστορία καὶ τὴν ἀνεξάντλητη προσφορά της στὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ Γένος.

ΜΑΘΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΜΙΑΔΑ Παύλειος Λόγος

Ποιμαντορική Ἐγκύκλιος

Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου «Εὐφραινέσθω ἡ κτίσις, χορευέτω ἡ φύσις ὅτι Ἀρχάγγελος Παρθένῳ μετά δέους παρίσταται καί τό Χαῖρε κομίζει τῆς λύπης ἀντίθετον».

πίσκεψη ἀρχαγγελική πανηγυρίζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας καί μαζί μέ αὐτήν καί ὁλόκληρος ἡ ἀνθρωπότης. Ἐπίσκεψη ἀρχαγγελική ὄχι σέ κάποιον ἀπό τούς σπουδαίους καί τούς ἰσχυρούς τοῦ κόσμου, ἀλλά στήν ταπεινή κόρη τῆς Ναζαρέτ, σέ αὐτή πού τήν ἐπέλεξε ὁ Θεός ὡς «κεχαριτωμένη» γιά νά τήν εὐλογήσει ἀνάμεσα στίς γυναῖκες ὅλων τῶν ἐποχῶν, ἀνάμεσα στίς γυναῖκες τοῦ παρελθόντος καί τοῦ μέλλοντος, καί νά τήν ἀναδείξει ὡς αὐτήν πού θά τήν μακάριζαν «πᾶσαι αἱ γενεαί». Ἐπίσκεψη ἀρχαγγελική, γιά νά ζητήσει ὁ Θεός τή συμμετοχή τοῦ ἀνθρώπου στό σχέδιο τῆς θείας ἀγάπης γιά τή σωτηρία του. Ἐπίσκεψη ἀρχαγγελική, γιά νά ἀποκαταστήσει μέ τήν ὑπακοή της ἡ Παναγία Παρθένος τό ἔλλειμα τῆς ὑπακοῆς τῶν πρωτοπλάστων πού ἐξέβαλε τό ἀνθρώπινο γένος ἀπό τόν κῆπο τῆς Ἐδέμ. Ἐπίσκεψη ἀρχαγγελική, γιά νά ἀρχίσει ἡ πραγμάτωση τοῦ ἀπ᾽ αἰῶνος κεκρυμμένου μυστηρίου τῆς θείας οἰκονομίας. Ἐπίσκεψη ἀρχαγγελική ἡ ὁποία εὐαγγελίζεται τήν ἐπιδημία τοῦ «μεγάλης βουλῆς ἀγγέλου», τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, στόν κόσμο γιά νά σώσει τό πλάσμα του καί νά ἀπαλλάξει ἀπό τίς συνέπειες τῆς ἁμαρτίας καί τῆς παρακοῆς τό ἀνθρώπινο γένος. Νά γιατί, λοιπόν, ὁ ἱερός ὑμνογράφος καλεῖ τήν κτίση νά εὐφρανθεῖ καί τή φύση νά χορεύσει. Νά γιατί σκιρτοῦν καί ἀγάλλονται οἱ ψυχές τῶν πιστῶν στό ἄκουσμα τοῦ ἀρχαγγελικοῦ μηνύματος. Νά γιατί τό «χαῖρε»

Παύλειος Λόγος

τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ δέν εἶναι ἕνας ἁπλῶς χαιρετισμός, ἀλλά ὁ προάγγελος τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία ἐπρόκειτο νά καταργήσει τή λύπη καί νά φέρει τή χαρά «ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ». Νά γιατί τό μήνυμα τοῦ ἀρχαγγέλου δέν ἔχασε τή σημασία του ἐπί δύο χιλιάδες χρόνια , ἀλλά συνεχίζει νά χαροποιεῖ τίς ψυχές μας καί νά μᾶς δίνει τή δύναμη νά ἀντιμετωπίσουμε ὅλα τά θλιβερά καί δυσάρεστα πού ἐπισκιάζουν τή ζωή μας. Γιατί, ἀδελφοί μου, ὁ Χριστός, τήν ἐνσάρκωση τοῦ ὁποίου γιά χάρη τοῦ ἀνθρώπου εὐαγγελίζεται σήμερα ὁ ἀρχάγγελος Γαβριήλ, εἶναι Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος μᾶς διαβεβαιώνει ὅτι τήν χαρά πού μᾶς προσφέρει «οὐδείς αἴρει ἀφ᾽ ἡμῶν». Καμιά δυσκολία, κανένα πρόβλημα, καμία θλίψη ἤ στενοχωρία τοῦ παρόντος κόσμου δέν μποροῦν νά μᾶς ἀφαιρέσουν τή χαρά πού Ἐκεῖνος μᾶς χαρίζει, τήν χαρά πού ἔφερε ἡ ἔλευσή του στόν κόσμο, τήν χαρά πού ἔφερε ἡ ἀνάστασή του, τήν χαρά πού μᾶς διασφαλίζει ἡ προοπτική τῆς σωτηρίας μας. Μέ αὐτή τή δύναμη τῆς πραγματικῆς χαρᾶς πού προσφέρει στούς μαθητές του ὁ Χριστός κατόρθωσαν οἱ πατέρες μας νά ἀνθέξουν τίς ὀδύνες καί τίς ταλαιπωρίες τῆς μακραίωνης δουλείας ἀλλά καί νά ἀγωνισθοῦν «γιά τοῦ Χριστοῦ τήν πίστη τήν ἁγία καί τῆς πατρίδος τήν ἐλευθερία», καί νά ἀξιωθοῦν νά ζήσουν μαζί μέ τό θαῦμα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Παναγίας μας καί τό θαῦμα τοῦ εὐαγγελισμοῦ τοῦ Γένους, τό θαῦμα πού ἔγινε ἐφικτό χάρη στή φιλάνθρωπη μεσιτεία τῆς Παναγίας μας καί τήν εὐσπλαγχνία τοῦ

Θεοῦ πρός τό εὐσεβές Γένος μας, ὁ ὁποῖος, ὅπως ἔλεγε χαρακτηριστικά ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, «ἔβαλε τήν ὑπογραφή του γιά τήν ἐλευθερία τῆς Ἑλλάδος καί δέν τήν παίρνει πίσω». Γι᾽ αὐτό καί δικαιολογημένα τιμοῦμε καί πανηγυρίζουμε σήμερα οἱ Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες τήν διπλῆ αὐτή ἑορτή, τήν ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου καί τοῦ εὐαγγελισμοῦ τοῦ Γένους μας. Τήν τιμοῦμε καί τήν πανηγυρίζουμε εὐχαριστῶντας τόν Θεό καί τήν Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου καί ὑπέρμαχο στρατηγό τοῦ εὐσεβοῦς μας Ἔθνους. Τήν τιμοῦμε καί τήν πανηγυρίζουμε κλείνοντας τά αὐτιά μας σέ ὅσους κατά καιρούς ἀλλά δυστυχῶς καί στίς ἡμέρες μας ἀμφισβητοῦν αὐτή τή διπλῆ ἑορτή καί συγχρόνως ἀμφισβητοῦν τόν ρόλο καί τή συμβολή τῆς Ἐκκλησίας μας στήν ἀπελευθέρωση τῆς Ἑλλάδος. Τήν τιμοῦμε εὐχαριστῶντας τόν Θεό καί τήν Παναγία μας γιά τήν ἐλευθερία πού ἀπολαμβάνουμε. Τήν τιμοῦμε μνημονεύοντας μέ εὐγνωμοσύνη ὅλους ὅσους ἀγωνίσθηκαν γιά τήν ἐλευθερία, καί ὑποσχόμενοι νά φανοῦμε ἄξιοι τῆς θυσίας τους· καί ἱκετεύουμε τήν Παναγία μας νά προστατεύει μέ τίς ἀκοίμητες πρεσβεῖες της τήν πατρίδα μας ἐλεύθερη καί ἀσινῆ ἀπό πάσης ἀπειλῆς ὁρατῶν καί ἀοράτων ἐχθρῶν καί παντός κινδύνου. Διάπυρος πρός τόν Κύριον εὐχέτης Ὁ Μητροπολίτης † Ὁ Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας Παντελεήμων

Παύλειος Λόγος

Ὁσία Θεοδώρ

ἡ βασίλισσα τῆς Ἄρτ

Παύλειος Λόγος

ρα

τις 11 Μαρτίου η πόλη της Άρτας εορτάζει την πανήγυρη της πολιοὐχου οσίας Θεοδώρας της βασιλίσσης. Φέτος στην πανήγυρη προσεκλήθη και προέστη ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων, ενώ έλαβαν ακόμη μέρος οι σεβασμιώτατοι Νικοπόλεως κ. Χρυσόστομος και Άρτης κ. Ιγνάτιος. Οι ιερές ακολουθίες τελέστηκαν στο καθολικό της ιεράς μονή της, που κτίστηκε τον 11ο αιώνα, αρχικά προς τιμήν του αγίου Γεωργίου. Τον θαυμάσιο αυτό ναό ανακαίνισε το έτος 1270 η οσία και μετά το θάνατο του συζύγου της μόνασε και η ίδια. Στην εἰσοδο του ναού σήμερα σώζεται ο τάφος της οσίας, ενώ το ιερό της λείψανο βρίσκεται σε αργυρή λάρνακα. Μετά την πανηγυρική θεία λειτουργία της εορτής ακολούθησε μεγάλη λιτανευτική πομπή στους κεντρικούς δρόμους της πόλης με πάνδημη συμμετοχή.

τας

Ο ΒΙΟΣ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ Η Οσία Θεοδώρα γεννήθηκε περί το έτος 1210 μ.Χ. πιθανότατα στην Θεσσαλονίκη και υπήρξε γόνος της μεγάλης και αρχοντικής βυζαντινής οικογένειας Πετραλείφα (νορμανδικής καταγωγής), η οποία εγκατεστημένη αρχικά στο Διδυμότειχο προσέφερε πολλές και σημαντικές υπηρεσίες στην αυτοκρατορία και τιμήθηκε με υψηλά αξιώματα. Ο πατέρας της Ιωάννης είχε τον τίτλο του σεβαστοκράτορος και ήταν διοικητής Θεσσαλίας και Μακεδονίας. Κοντά στους ευσεβείς και ενάρετους γονείς της ανατράφηκε «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσία Κυρίου» αντλώντας από την ζωή τους το πρώτο φωτεινό παράδειγμα ενάρετης ζωής, παράδειγμα που θα χαραχθεί ανεξίτηλα και στην δική τους ζωή. Ο πατέρας της πέθανε γρήγορα αφήνοντας τη Θεοδώρα σε μικρή ακόμα ηλικία, ορφανή. Την προστασία της οικογένειας ανέλαβε ο Δούκας της Ηπείρου Θεόδωρος (θείος της), ο οποίος την εποχή αυτή είχε καταλάβει την Θεσσαλονίκη και επέκτεινε το κράτος του μέχρι την Αδριανούπολη.

τοῦ μοναχοῦ Γερασίμου Μπεκέ

Η Θεοδώρα έζησε και μεγάλωσε στα Σέρβια της Κοζάνης, μια σημαντική πόλη με στρατηγική θέση την εποχή αυτή. Ανατρέφεται μαζί με τα αδέλφια της από την ευσεβή μητέρα της Ελένη και μαθαίνει καλά για τον σκοπό της ζωής του ανθρώπου, που δεν είναι άλλος παρά η αγιότητα και η «κατὰ Θεὸν ὁμοίωσις». Γνωρίζει και πιστεύει ότι το

Πλήθος πιστών περιμένουν να προσκυνήσουν κατά τη διάρκεια του εσπερινού Παύλειος Λόγος

δεικνύεται πρώτη κυρία του Δεσποτάτου. Στην μεγάλη αυτή και ένδοξη θέση που ανέβηκε η Θεοδώρα, δεν παρασύρθηκε από την δόξα και το μεγαλείο του αξιώματός της, ούτε, παρά τη νεότητά της, τράπηκε σε υλιστικές απολαύσεις και τρυφηλή ζωή. Και όπως μας πληροφορεί ο βιογράφος της Ιώβ μοναχός, τώρα πιο πολύ κατάλαβε ότι πρέπει να φροντίζει να ζει με πιο πολλή αρετή και σωφροσύνη, με ταπεινοφροσύνη και Από τον πολυαρχιερατικό εσπερινό αγάπη, με αοργησία και συμπάθεια, με αληθινό νόημα της σύντομης ζωής μας ελεημοσύνη και πραότητα και γενικά, κρύβεται στην επιτυχία της αιώνιας ολόψυχα να δίδεται και να υπηρετεί τον ζωής και Βασιλείας του Θεού. ΔιδάΘεό και τους ανθρώπους. σκεται από την αγαθή μητέρα της ότι τα αληθινά κοσμήματα που πρέπει να Με την ζωή αυτή η Θεοδώρα αναστολίζουν την γυναίκα, είναι η αγάπη δείχθηκε αληθινά κατά τον λόγο του προς τον Θεό και τον άνθρωπο, η ταΚυρίου, λύχνος φωτεινός επάνω στην πεινοφροσύνη, η πραότητα, η ευσπλαλυχνία που φωτίζει και καθοδηγεί και χνία, η ελεημοσύνη, η προσευχή και την ζωή των άλλων ανθρώπων στον η αληθινή πίστη, που με τον δικό της Χριστό. αγώνα και τη Χάρη του Θεού μπορούν να πραγματοποιηθούν και να φανερωΛίγες ήταν οι ευτυχισμένες στιγμές θούν και στη δική τους ζωή. του ζευγαριού. Ο μισόκαλος διάβολος Η πνευματική καλλιέργεια και ωριμό- φθονώντας την ευτυχία τους και την τητα της νεαρής Θεοδώρας, καθώς επί- αρετή της Θεοδώρας και μην μπορώντας να υποτάξει την ίδια, ρίχνει τα σης και το κάλλος της εντυπωσιάζουν φαρμακερά βέλη του εναντίων της με τον Μιχαήλ Β’, που στον δρόμο του άλλον τρόπο: «θηλυμανίας τὸν ἄνδρα για την Άρτα την συναντά στα Σέρβια, καταμαλάξας , πειρασμὸν τὴ μακαρία ενώ βρισκόταν υπό την προστασία του ἐγείρει δεινώτατον». Ο Μιχαήλ παραθείου της Θεοδώρου. Την ζητά αμέσως σε γάμο, ο οποίος και τελείται με κάθε μεγαλοπρέπεια και επισημότητα στα Σέρβια το έτος 1230 μ.Χ. με λαμπρή και μεγάλη συνοδεία, φτάνουν στην Άρτα, την πρωτεύουσα του κράτους της Ηπείρου, στην οποία ο Μιχαήλ Β’ ανακηρύσσεται μετά από λίγο Δεσπότης.

Παύλειος Λόγος

Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές της ζωής της, φάνηκαν οι καρποί της αληθινής πνευματικής καλλιέργειας της Θεοδώρας. Όπως μέσα στην δόξα και την καλοπέραση του παλατιού δεν παρασύρθηκε και δεν αλλοιώθηκε, έτσι και τώρα μέσα στην φουρτουνιασμένη συζυγική ζωή η Θεοδώρα δεν κάμφθηκε και δεν λιποψύχησε, αλλά φάνηκε πιο πολύ ο αδαμάντινος χαρακτήρας της και η ακεραιότητα της πίστεώς της. Στην αυθαιρεσία του άνδρα της αντέταξε την υπομονή και το ταπεινό της φρόνημα. Παρά τις συκοφαντίες και τον διωγμό της από τα ανάκτορα, λαμπρύνθηκε με την σιωπή και την εκούσια μόνωσή της. Χωρίς καμιά ανθρώπινη βοήθεια, οπλισμένη όμως με την ακαταίσχυντη ελπίδα στον Θεό, εγκαταλείπει - έγκυο ήδη - τα ανάκτορα. Πέντε χρόνια μαζί με τον πρωτότοκο υιό της, το Νικηφόρο, που γεννήθηκε στην εξορία, ταλαιπωρείται στο κρύο και στην ζέστη, στην πείνα και τη δίψα, στην εγκατάλειψη και την μοναξιά. Άγνωστη, πικραμένη και κακοντυμένη περνούσε λόφους και γκρεμούς αποφεύγοντας την μανία του άνδρα της. Στην μεγάλη αυτή δοκιμασία βρίσκει λίγη παρηγοριά κοντά στον ιερέα της Πρένιστας. Μια μέρα που μάζευε λάχανα, για να φάει αυτή και το μικρό της παιδί, την συναντά ο ιερέας και μετά από επίμονη προσπάθεια να μάθει ποια είναι, η Θεοδώρα του φανερώνεται. Έτσι για λίγο διάστημα βρίσκει προστασία στο σπίτι του καλού αυτού ιερέως. Η αλήθεια όμως και η αρετή όσο κι αν σπιλώνονται, όσο και αν παραθεωρούνται, δεν αργούν να φανούν. Οι ευγενείς άρχοντες της Άρτας αγανακτισμένοι από την έκλυτη ζωή του Δούκα Μιχαήλ και την αλαζονεία της πόρνης Γαγγρινής

Ο Μιχαήλ, ισχυρή προσωπικότητα, πνεύμα ανήσυχο και φιλόδοξο, αρχίζει να φροντίζει για την εδραίωση και εξάπλωση του κράτους του. Η νεαρά δούκισσα Θεοδώρα ανα-

σύρεται σε πορνεία και ακολασία από μία Αρτινή αρχόντισσα, την Γαγγρινή. Αυτή με την βοήθεια του διαβόλου κατορθώνει να σκλαβώσει ψυχικά τον Μιχαήλ και να βάλει μίσος άσπονδο στην καρδιά του, εναντίων της καλής και Αγίας συζύγου του. Με την εντολή του προς όλους απαγορεύει κάθε βοήθεια και συμπαράσταση προς την Αγία και ορίζει αυστηρά να μην κάνουν λόγο γι’ αυτήν στα ανάκτορα, ούτε το όνομά της καν να προφέρουν στα χείλη τους.

Η λάρνακα με τα ιερά λείψανα της οσίας

αντιδρούν δυναμικά: διώχνουν την Γαγγρινή από τα ανάκτορα και απαιτούν από τον βασιλέα να αλλάξει ζωή. Ο Μιχαήλ συγκλονίζεται, «ἔρχεται εἰς ἐαυτόν» και αμέσως στέλνει έμπιστους ανθρώπους να βρουν και να φέρουν πίσω την Θεοδώρα. Πράγματι με πολλή μετάνοια και αγάπη, με επισημότητα και λαμπρότητα υποδέχεται τη νόμιμη και μόνη κυρία και βασίλισσα στα ανάκτορα και στη ζωή του. Ο Μιχαήλ, σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού και σε ένδειξη της μετάνοιάς του, ανεγείρει την σεβάσμια και περικαλλή μονή της Κάτω Παναγιάς. Στη βόρεια καμάρα εξωτερικά υπάρχει χαραγμένη η επιγραφή της μετάνοιάς του, την οποίας το πανομοιότυπο και τη μεταγραφή έδωσε ο Αναστάσιος Ορλάνδος: «Πύλας ἠμὶν ἄνοιξον, ὢ Θ(ε)οὗ μ(η) τέρ, τῆς μετανοίας, τοῦ φωτὸς οὖσα πύλη. Δ(εσπότη) Μ(ιχαήλ) π(αράσχου) ἁμαρτημάτων»

Από το αρχιερατικό συλλείτουργο της εορτής

Κατά την παράδοση και σε ανάμνηση του ίδιου γεγονότος κτίζει, επίσης, τη μονή Παντανάσσης, κοντά στην Φιλιππιάδα και τη μονή του Σωτήρος στο Γαλαξείδι, όπως αναφέρεται στο «Χρονικὸν τοῦ Γαλαξειδίου». Με την ίδια διάθεση ο Μιχαήλ χαρίζει προνόμια και απαλλάσσει από φορολογία ναούς και μονές του κράτους του καθ’ όλη την διάρκεια της βασιλείας του. Έτσι π.χ. με χρυσόβουλλο του Ιανουαρίου του έτους 1246 μ.Χ. απαλλάσσει «πάσης ἀγγαρείας καὶ παραγγαρείας» τους 32 πρεσβυτέρους της πόλεως της Κερκύρας και με άλλο χρυσόβουλλο του Φεβρουαρίου του ίδιου έτους, δίνει προνόμια στους 33 πρεσβυτέρους των αγρών της νήσου. Με χρυσόβουλλο επίσης, αποκαθιστά τη νόμιμη δικαιοδοσία του Κωνσταντίνου Μαλιασηνού το

Άποψη των τοιχογραφιών στο εσωτερικό του ναού

μοναστήρι του κυρ-Ιλαρίωνος, που βρισκόταν στην χώρα του Αλμυρού κάτω από «τὸ Ρωμαιοβόρον φῦλον τῶν Λατίνων». Αποστέλλει πλούσια δώρα σε πολλές μονές και εκτός του κράτους του, όπως π.χ. στις Αγιορείτικες μονές του Δοχειαρίου και του Αγίου Παύλου. Η πόλη και το κράτος λαμπρύνονται με έργα πίστεως και φιλανθρωπίας για χάρη του αγαπητού λαού της Θεοδώρας. Άλλα τέσσερα παιδιά έρχονται στην ζωή: ο Ιωάννης, ο Δημήτριος (Μιχαήλ), η Ελένη και η Άννα. Δυναμωμένη από τη δοκιμασία και ενισχυμένη από την Χάρη του Θεού, η Θεοδώρα γίνεται οδηγός ψυχικής σωτηρίας του άνδρα της και μετέχει ενεργά πλέον στην διακυβέρνηση του κράτους, βοηθώντας τον στα πολλά και ποικίλα εσωτερικά και εξωτερικά κυρίως προβλήματα του Δεσποτάτου και βάζοντας την προσωπική της σφραγίδα στην πολιτική του. Συμπαραστέκεται στα έργα ειρήνης, αλλά και ακολουθεί τις πολεμικές περιπέτειες και αποτυχίες του συζύγου της. Το έτος 1234 μ.Χ. ενισχύουν την παιδεία του Δεσποτάτου με την ίδρυση ανώτερης σχολής. Το 1259 - 60 μ.Χ., με την ήττα των στρατευμάτων του Μιχαήλ Β’ στην μάχη της Πελαγονίας, καταφεύγουν στην Βόνιτσα, Λευκάδα και Κεφαλονιά, διωγμένοι από τα στρατεύματα του αυτοκράτορα της Νίκαιας, Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγου (1259 - 1282 μ.Χ.). Πρώτο μέλημα της Αγίας ήταν η διαφύλαξη της εδαφικής, κυρίως όμως της πνευματικής ακεραιότητας και υποστάσεως του κράτους. Έτσι μεγάλη Παύλειος Λόγος

της φροντίδα στάθηκε η διαφύλαξη της Ορθοδόξου πίστεως, που την εποχή αυτή απειλείτο από τον παπισμό και την λατινική προπαγάνδα, η οποία είχε ως στόχο την «ένωση» των Εκκλησιών. Η Αγία αντιτάχθηκε σ’ αυτή την προοπτική. Το Δεσποτάτο, που από το 1204 μ.Χ. είχε δεχθεί ως πρόσφυγες σημαντικές προσωπικότητες από την Κωνσταντινούπολη και είχε κρατήσει αυστηρή ορθόδοξη πολιτική επί Θεοδώρου Δούκα και Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Άρτης Ιωάννου Απόκαυκου, έγινε τελικά καταφύγιο όλων των ζηλωτών Ορθοδόξων της πρώην ενιαίας Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Σε αντίθεση με την φιλενωτική πολιτική της αυτοκρατορίας της Νίκαιας - και αργότερα της επανακτημένης Κωνσταντινουπόλεως - η πολιτική του Δεσποτάτου παρέμεινε καθαρά και αυστηρά Ορθόδοξη. Όταν δε το έτος 1275 μ.Χ. γίνεται Οικουμενικός Πατριάρχης ο ενωτικός Ιωάννης ΙΑ’ Βέκκος (1275 - 1282 μ.Χ.), πολλοί ορθόδοξοι κληρικοί και μοναχοί βρίσκουν προστασία στο Δεσποτάτο της Ηπείρου. Σαν αντιστάθμισμα της Συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως του έτους 1276 μ.Χ. και της καταδίκης όλων των ανθενωτικών, το έτος 1277 μ.Χ. γίνεται Σύνοδος στις Νέες Πάτρες (σημερινή Υπάτη), όπου καταδικάζονται και αφορίζονται όλοι οι ενωτικοί και ο Πατριάρχης Ιωάννης Βέκκος.

Παύλειος Λόγος

Για τον ίδιο σκοπό - την διαφύλαξη δηλαδή της Ορθοδοξίας - η Αγία προχωρεί με οξυδέρκεια, πέρα βέβαια και από τις ποικίλες πολιτικές σκοπιμότητες που υπεισέρχονται σε ανάλογες περιπτώσεις, στον γάμο των δύο θυγατέρων της. Έτσι την Άννα την νυμφεύει με τον πρίγκιπα της Αχαΐας Γουλιέλμο Βιλλεαρδουΐνο (1258 μ.Χ.) και την Ελένη με τον Μεμφρέδο, βασιλέα της Σικελίας και φανατικό εχθρό του Πάπα. Με τον τρόπο αυτό η Θεοδώρα προσπαθεί να θέσει φραγμό στα σχέδια των παπικών για υποταγή των Ορθοδόξων, αλλά και με τους συγγενικούς δεσμούς που έγιναν, να υποχωρήσουν οι κατακτητικές διαθέσεις των Δυτικών εναντίων του κράτους της Ηπείρου. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε ότι η Ελένη μετά τον θάνατο του συζύγου της, το έτος 1266 μ.Χ., δέχθηκε όλο το μίσος του Πάπα Κλήμεντος Δ’ (1265 - 1268 μ.Χ.). Φυλακίζεται αυτή και τα παιδιά της για αρκετά χρόνια στο υγροσκότεινο και απομονωμένο φρούριο της Βουκερίας. Η Ελένη παραμορφωμένη από τις κακουχίες διατηρώντας όμως την ευγένεια και την αγιότητα της Βυζαντινής αρχόντισσας, έτσι όπως ακριβώς τα διδάχθηκε και τα παρέλαβε από την Αγία της μητέρα βγαίνει από την φυλακή και πεθαίνει σε ηλικία περίπου τριάντα ετών. Οι προσπάθειες που έγιναν για την

απελευθέρωσή της από τους γονείς της Μιχαήλ Β’ και Θεοδώρα, απέτυχαν. Μια τελευταία προσπάθεια που επιχειρήθηκε, να δοθεί δηλαδή ως σύζυγος στον υιό του Φερδινάνδου Γ’ της Ισπανίας, τον Ερρίκο, βρήκε την Ελένη αντίθετη, καθώς δεν επιθυμούσε ούτε να προδώσει την μνήμη του συζύγου της παίρνοντας σύζυγο κάποιον από τους αντιπάλους του, ούτε με την συγκατάθεσή της σε τέτοιον γάμο να ενισχύσει τα μεγαλεπήβολα σχέδια του ανίερου συνασπισμού Πάπα και Καρόλου του Ανδεγαυού εναντίων των Ελληνικών χωρών και της Ορθοδοξίας. Δεύτερος σημαντικός στόχος της Αγίας ήταν η ειρήνη μεταξύ των Ελληνικών κρατών της εποχής (Φραγκοκρατία) και η συνεργασία τους - πέρα από τις ατομικές φιλοδοξίες των ηγεμόνων και την κοντόφθαλμη πολιτική τους - για την απελευθέρωση της Κωνσταντινουπόλεως και την ανασύσταση της αυτοκρατορίας των Ρωμαίων. Το επιχείρημα αυτό στάθηκε δύσκολο, αν λάβουμε υπ’ όψιν, ότι τα δύο σημαντικά κράτη, το Δεσποτάτο της Ηπείρου και η αυτοκρατορία της Νίκαιας, βρίσκονταν πάντοτε σε αντιζηλία, εχθρότητα, προστριβές και πόλεμο μεταξύ τους. Έτσι, το έτος 1249 μ.Χ., ταξιδεύει στη Νίκαια με τον υιό της Νικηφόρο, τον οποίο μνηστεύει με την Μαρία, εγγονή του αυτοκράτορα της Νίκαιας

Από τη λιτανευτική πομπή στους κεντρικούς δρόμους της Άρτας

Ιωάννου Γ’ Βατάτζη (1222 - 1254 μ.Χ.). Μετά από κάποιες περιπέτειες και υπαναχωρήσεις η Αγία Θεοδώρα ταξιδεύει πάλι μέχρι τον Έβρο και τελικά τον Οκτώβριο του 1256 μ.Χ. γίνονται με λαμπρότητα στη Θεσσαλονίκη οι γάμοι του Νικηφόρου και της Μαρίας από τον Πατριάρχη Αρσένιο Αυτωρειανό (1255 - 1260 μ.Χ.). Μια άλλη πληροφορία αναφέρει ότι η Θεοδώρα με τον υιό της Νικηφόρο έρχονται στο Βολερό, «εἰς τὴν χώραν τοῦ Λετζᾶ», (νότια της Αδριανουπόλεως), όπου συναντώνται με τον αυτοκράτορα της Νίκαιας Θεόδωρο Β’ Λάσκαρη (1254 - 1258 μ.Χ.) τον Σεπτέμβριο του 1256-7 μ.Χ. Εκεί έμειναν τρεις μέρες και αφού εόρτασαν την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού - πιθανότατα στον περίλαμπρο ναό της Παναγίας Κοσμοσώτειρας Φερρών (Έβρου) - ξεκίνησαν για την Θεσσαλονίκη, όπου έγιναν οι γάμοι του Νικηφόρου και της Μαρίας από τον Πατριάρχη Αρσένιο, ο οποίος ήλθε για τον λόγο αυτό από τη Νίκαια. Μέσα όμως σε σύντομο χρονικό διάστημα και μετά τον ερχομό τους στην Άρτα, η Μαρία πέθανε. Μια νέα προσπάθεια ειρήνης και συμφιλιώσεως με την ανορθωμένη πλέον Βυζαντινή αυτοκρατορία γίνεται καρποφόρα, όταν ο Νικηφόρος νυμφεύεται την ανεψιά του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγου (1259 - 1282 μ.Χ.), Άννα. Η Άννα Παλαιολογίνα είναι η Τρίτη θυγατέρα του Ιωάννου Καντακουζηνού και της Ειρήνης ή Ευλογίας, της αγαπημένης αδελφής του Μιχαήλ Η’. Στις αρχές του έτους 1265 μ.Χ. ο αυτοκράτορας στέλνει την ανεψιά του με λαμπρή συνοδεία στην Άρτα, όπου το ίδιο έτος γίνονται και οι γάμοι. Πέρα όμως από αυτό, πολλές ήταν οι ενέργειες της Αγίας για την ειρήνη της περιοχής και την ειρηνική συνύπαρξη των Ελληνικών κρατών. Ανάλωσε την ζωή της στην προσπάθεια να ξεπεραστούν τα εμπόδια για την ανασύσταση της αυτοκρατορίας. Γι’ αυτό δίκαια ονομάσθηκε η Θεοδώρα «Εἰρηνοποιὸς Ἁγία». Μετά από σαράντα περίπου χρόνια έγγαμου βίου, ο Δεσπότης Μιχαήλ Β’, «καλῶς καὶ θεοφιλῶς βιώσας», κοιμήθηκε εν Κυρίω. Η Θεοδώρα αμέσως έτρεξε στο μοναστήρι. Δέκα περίπου χρόνια ζει ως μοναχή στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου (σημερινή μονή Αγίας Θεοδώρας). Η ζωή της ασκητική και το πολίτευμά

της αγγελικό. Για το διάστημα αυτό του βίου της γράφει ο βιογράφος της, ότι ζούσε σηκώνοντας το βάρος των πόνων και της ασκήσεως, αυξάνοντας τους καρπούς των αρετών της, παραμένοντας νύχτα και ημέρα στην αδιάλειπτη νοερά προσευχή και συνομιλία με τον Θεό με ψαλμούς και ύμνους, εξαγνίζοντας το σώμα της με νηστεία και υπηρετώντας με προθυμία τις αδελφές μοναχές. Ήταν ο προστάτης των αδικουμένων και το στήριγμα των χηρών και ορφανών, βοηθούσε τους πτωχούς, παρηγορούσε τους θλιβομένους. Φροντίζει για την ανέγερση νέων ναών και μοναστηριών και ενδιαφέρεται για την ζωή των Ο τάφος μοναχών. Έχει μεγάλη ευλάβεια στους Οσίους ασκητές της περιοχής προς τους οποίους τρέφει ιδιαίτερη τιμή, όπως φανερώνεται στον βίο του Αγίου Ανδρέου του Ερημίτου (τιμάται 15 Μαΐου). Ο Όσιος Ανδρέας ασκήτεψε την εποχή αυτή σε ένα σπήλαιο στην περιοχή των σημερινών Χαλκιόπουλων. Όταν ο Όσιος κοιμήθηκε με θαυμαστό τρόπο περί τα έτη 1281-2 μ.Χ., η βασίλισσα μοναχή με όλη την Σύγκλητο πήγε στο ασκητήριο του Αγίου, προσκύνησε το αγιασμένο του λείψανο και με εντολή της κτίσθηκε στο σπήλαιο του Αγίου, λαμπρός ναΐσκος και λάρνακα προς τιμήν του. Ο ναός και ο τάφος του Αγίου σώζονται μέχρι σήμερα εντυπωσιάζοντας με τις θαυμασίας τέχνης αγιογραφίες του (τέλη 13ου αιώνος μ.Χ.) και τις λόγιες επιγραφές του, προερχόμενες πιθανότατα από λόγιους ανθρώπους του κύκλου της Αγίας Θεοδώρας και των ανακτόρων. Έφθασε όμως και για την Αγία Θεοδώρα το τέλος της επίγειας ζωής και η αρχή της απολαύσεως της άνω ζωής. Στην Οσία αποκαλύπτεται η ημέρα του θανάτου της, όπως συμβαίνει σε πολλούς Αγίους. Θερμά παρακαλεί την Κυρία Θεοτόκο και τον μεγαλομάρτυρα

της οσίας στην είσοδο του ναού

Άγιο Γεώργιο να μεσιτεύουν προς τον Κύριο να της δοθεί παράταση ζωής έξι μηνών «πρὸς τὴν τοῦ ναοῦ τελείαν ἀπάρτισιν». Έτσι κι έγινε. Και όταν έφθασε πλέον η ώρα να παραδώσει την Αγία της ψυχή στον Κύριο, συγκεντρώνει τις αδελφές μοναχές. Για τελευταία φορά τις συμβουλεύει με αγάπη και τις καθοδηγεί πώς να ζουν και να αγωνίζονται εν Αγίω Πνεύματι, αυτή που ήταν το ζωντανό παράδειγμα μιας άλλης βιοτής. Προσεύχεται για την σωτηρία τους και δίνοντας τις τελευταίες εντολές της «χαίρουσα, τὸ πνεῦμα εἰς χεῖρας Θεοῦ παρέθετο» σε ηλικία περίπου 70 ετών. Δεν γνωρίζουμε δυστυχώς τον χρόνο του θανάτου της Αγίας, τοποθετείται όμως στο χρονικό διάστημα από το 1281-1285 μ.Χ. Το άγιο και χαριτόβρυτο σώμα της ενταφιάσθηκε στο νάρθηκα του καθολικού της μονής της, όπου μέχρι σήμερα βρίσκεται σε ευλογία όλων των πιστών ο σεπτός της τάφος. (πηγή του βίου: http://www.saint.gr/3816/saint. aspx)

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ Παύλειος Λόγος

25η Μαρτίου

η μεγάλη γιορτή της ορθοδοξίας και του Ελληνισμού

25η Μαρτίου είναι μία μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας και ταυτόχρονα μία Εθνική Επέτειος. Γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, την χαρμόσυνη δηλαδή είδηση της γέννησης του Ιησού Χριστού, που έφερε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ στην Παρθένο Μαρία. Παράλληλα, η 25η Μαρτίου είναι Εθνική γιορτή, ένα κορυφαίο γεγονός στην Ιστορία της Ελλάδας. Η λέξη Ευαγγελισμός σημαίνει αναγγελία χαρμόσυνης είδησης και ετυμολογικά προέρχεται από το ευάγγελος (=ευ+άγγελος, αγγέλω). Κατά τον Ευαγγελιστή Λουκά, το γεγονός του Ευαγγελισμού έλαβε χώρα στη Ναζαρέτ, ένα μικρό χωριό που αποτελεί την πατρίδα της Μαρίας, μητέρας του Ιησού, τελικά όμως ιστορικά τιμήθηκε ως η ιδιαίτερη πατρίδα του Ιησού, του επονομαζόμενου και «Ναζωραίου». Σύμφωνα με την παράδοση, το κορίτσι που έμελλε να γίνει η μητέρα του Χριστού, έζησε σ’ ένα φτωχικό σπίτι της Ναζαρέτ, όπου η καθημερινή ζωή της περιελάμβανε προσευχή και μελέτη των Γραφών. Έτσι, τον έκτο μήνα από τη σύλληψη του Ιωάννη του Προδρόμου, ο Γαβριήλ, σταλμένος από τον Θεό, συναντά την Μαρία και της απευθύνει έναν, πρωτόγνωρο για την ηλικία του κοριτσιού, χαιρετισμό: «Χαίρε κεχαριτωμένη ο Κύριος μετά Σου, ευλογημένη Σύ εν γυναιξί». Στον χαιρετισμό αυτό, η Μαρία αντιδρά φυσιολογικά για ένα κορίτσι περίπου δεκατεσσάρων ετών, δεδομένου ότι οι λέξεις «κεχαριτωμένη», «ευλογημένη Σύ εν γυναιξί», δεν από αυτές που συνήθιζε να ακούει ένα κορίτσι αντίστοιχης ηλικίας και κοινωνικής θέσης. Έτσι ξεκινάει το σχέδιο του Θεού, ένα σχέδιο που υπήρχε «προ καταβολής κόσμου» για τη σωτηρία του ανθρώπου. Το νεαρό κορίτσι διερωτάται αν είναι θείας ή εκ του πονηρού η προέλευση του χαιρετισμού. Ο άγγελος, βλέποντας τον δισταγμό της, την καθησυχάζει με τη φράση «Μή φοβού Μαριάμ». Αμέσως μετά, της δηλώνει ότι βρήκε χάρη από το Θεό, πράγμα που δείχνει πως η Μαρία συγκαταλέγεται

Παύλειος Λόγος

της ιστορικού Ευαγγελίας Τόππη πλέον ανάμεσα σε εκείνα τα πρόσωπα που έγιναν αποδέκτες της εύνοιας του Θεού. Ακολούθως, ο Γαβριήλ φανερώνει το περιεχόμενο της ευαγγελίας του: η Μαρία πρόκειται να φέρει στον κόσμο έναν γιο, τον οποίο θα ονομάσει Ιησού και ο οποίος «ἔσται μέγας» και θα αναγνωριστεί από όλους ως «υἱὸς ὑψίστου». Αμέσως μετά, η Μαρία εκφράζει μια εύλογη απορία, που δείχνει ότι ο Λουκάς αποδίδει μεγάλη σημασία στην παρθενία της. Αναφέρει βέβαια το γάμο της με τον Ιωσήφ, καθώς έδωσε την αναγκαία νομιμότητα στα γεγονότα που επακολούθησαν, χωρίς καμιά υποψία και μομφή. Ωστόσο, αξίζει να τονιστεί ότι στα ιερά κείμενα επισημαίνεται ότι ο Ιησούς ήταν μόνο «ο υιός της Μαρίας» και απλώς «ενομίζετο» ως υιός του Ιωσήφ. Ο Λουκάς λοιπόν τονίζει για τη νεαρή σύζυγο ότι είναι παρθένος και αυτό φαίνεται από την αντίρρηση που απευθύνει εκείνη στον άγγελο, όταν της αναγγέλλει ότι θα γίνει η μητέρα του Μεσσία: «πώς θα γίνει αυτό, αφού ως τώρα δεν έχω συζυγικές σχέσεις;». Ο Λουκάς υπαινίσσεται πως η Μαρία ρωτάει όχι από απιστία αλλά για να μάθει τον τρόπο. Το ερώτημα της Μαρίας οδηγεί τον Γαβριήλ να της αναγγείλει την παρθενική σύλληψη του Ιησού με τρόπο υπερφυσικό. Κατόπιν, ο άγγελος συνεχίζει και ως πιστοποίηση της δύναμης του Θεού για το θέμα της σύλληψης, φέρνει το παράδειγμα της Ελισάβετ, η οποία αν και σε προχωρημένη ηλικία ήταν ήδη στον έκτο μήνα της κυοφορίας της. Στο τέλος της Ευαγγελικής περικοπής, ένα σημαντικό θεολογικό μήνυμα περιέχεται: ο Γαβριήλ τελείωσε μεν την ευαγγελία του προς την Παρθένο, όχι όμως και την αποστολή του. Περιμένει τη συγκατάθεση, δηλαδή η μητρότητα είναι θεληματική για τον Λουκά. Ούτε μια τέτοια σπουδαία ενέργεια του Θεού δεν αφαιρεί από τον άνθρωπο το χάρισμα της συνδημιουργίας: «Ευτυχισμένη Μαρία, ο κόσμος όλος περιμένει τη συγκατάθεσή σου». Μπροστά στην απροσδόκητη κλήση που της αναγγέλλει ο Γαβριήλ, η Μαρία ενδιαφέρεται να καταλάβει το κάλεσμα του Θεού κι όταν διαφωτίζεται πλήρως, δέχεται και τη διακονία της. Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι από τις μεγαλύτερες γιορτές της Εκκλησί-

ας μας, είναι ημέρα χαράς και ελπίδας και γιορτάζεται πανηγυρικά από τον απανταχού Ελληνισμό. Ταυτόχρονα, η 25η Μαρτίου είναι και μία μεγάλη Εθνική Επέτειος, είναι η επέτειος της έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Κάθε χρόνο από τότε τιμούμε του ήρωες του ’21, τους ανθρώπους που έδωσαν την ζωή τους για το όραμα, την ελεύθερη Ελλάδα. Η Επανάσταση του ’21 επηρέασε την Ιστορία και κατέδειξε τη δύναμη της θέλησης για το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας. Από την αποφράδα ημέρα της 29ης Μαΐου 1453, όταν «η Πόλις εάλω» και για 4 αιώνες, οι Έλληνες ζούσαν υπό την κατοχή του Οθωμανού δυνάστη. Σκλαβιά, εξευτελισμοί και βασανισμοί ήταν το γνώριμο σκηνικό για τους χριστιανούς που ζούσαν στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. Η κατάσταση αυτή οδήγησε πολλούς, μην αντέχοντας τον τούρκικο ζυγό, στα βουνά, όπου προσπάθησαν πολλές φορές πριν την Επανάσταση να διώξουν τους Τούρκους. Έτσι, υπήρξαν πολλές επαναστάσεις, οι οποίες όμως δεν είχαν αίσιο τέλος, είτε επειδή ήταν μικρής κλίμακας, είτε επειδή δεν ήταν καλά οργανωμένες. Ωστόσο, ο Έλληνας πάντα αποζητούσε την ελευθερία του. Οι βασικότεροι λόγοι που κράτησαν άσβεστη τη φλόγα αυτή των Ελλήνων για λευτεριά ήταν η Εκκλησία και οι απόδημοι Έλληνες. Η Εκκλησία, αφενός, προσπαθούσε να διδάσκει τους Έλληνες τη γλώσσα και τις παραδόσεις, παράγοντες μείζονος σημασίας για την εθνική ταυτότητα και τη συνέχιση της ιστορίας. Οι απόδημοι αφετέρου, έχοντας ελευθερία, προσπαθούσαν πάντα και με κάθε τρόπο, οικονομικά και ηθικά, να στηρίξουν τους Έλληνες στη σκλαβωμένη Ελλάδα. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες της Τουρκοκρατίας, οι απόδημοι, στοχεύοντας στην παλιγγενεσία του Έθνους, ίδρυσαν δύο εταιρείες, τη Φιλόμουσο και τη Φιλική. Η πρώτη, αποτελούμενη από επιφανείς όπως ο Καποδίστριας και ο Κοραής, ιδρύθηκε στη Βιέννη το 1814 και σκοπό είχε την πνευματική ανύψωση των υποδούλων. Έπειτα, την ίδια χρονιά ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία που ήταν μυστική, από τρεις Έλληνες εμπόρους εγκατεστημένους στην Οδησσό, τον Αθανάσιο Τσακάλωφ, τον Νικόλαο Σκουφά και τον Εμμανουήλ

Ξάνθο. Οι ιδρυτές της ήταν φλογεροί πατριώτες και θεωρούσαν ότι το γένος είναι έτοιμο για επανάσταση. Αργότερα προστέθηκαν στις τάξεις της φοιτητές και επιχειρηματίες και αρχηγός της ορίστηκε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης. Σκοπός των Φιλικών ήταν να διεξάγουν τον αγώνα των Ελλήνων εναντίον του κυριάρχου τους και να οργανώσουν μία επανάσταση επιτυχημένη που θα έδινε την ανεξαρτησία του γένους και τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους. Μετά την ανάληψη της αρχηγίας από τον Υψηλάντη τον Απρίλιο του 1820, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη με τους επιφανέστερους των Φιλικών, προκειμένου να οργανωθεί το πολεμικό σχέδιο της Επανάστασης. Άποψη του αρχηγού ήταν να αρχίσει η Επανάσταση από την Πελοπόννησο και συγκεκριμένα από τη Μάνη, απ’ όπου ο ίδιος θα μπορούσε να διευθύνει τον αγώνα. Την ίδια στιγμή οργάνωσε τις χερσαίες πολεμικές δυνάμεις και βελτίωσε τον εξοπλισμό των νησιών, φροντίζοντας παράλληλα να συγκεντρωθούν χρήματα, απαραίτητα για τις ανάγκες του μελλοντικού αγώνα και ήταν πια φανερό ότι είχε αποφασίσει να επισπεύσει την επανάσταση. Τελικά, αναγκάστηκε να απορρίψει το σχέδιο καθόδου στην Πελοπόννησο εξαιτίας της έκρυθμης κατάστασης που επικρατούσε στη Μολδοβλαχία και να αρχίσει την επανάσταση από εκεί. Σύμφωνα με το σχέδιο των Φιλικών, η Επανάσταση έπρεπε να γίνει τις πρώτες 50 ημέρες του 1821. Η πρώτη μάχη στην Μολδοβλαχία ανάμεσα στις δυνάμεις της Φιλικής Εταιρείας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έγινε στο Γαλάτσι (21 Φεβρουαρίου). Την επομένη, ο Υψηλάντης μπαίνει στο Ιάσιο, γνωστό στην Ιστορία σαν κέντρο του ελληνισμού και εκδίδει τη γνωστή προκήρυξη «Μάχου Υπέρ Πίστεως και Πατρίδας», με την οποία καλεί τους Έλληνες να επαναστατήσουν, διαβεβαιώνοντάς τους ότι θα είχαν ως σύμμαχο μια μεγάλη δύναμη, τη Ρωσία. Στο μεταξύ, ο στρατός του Υψηλάντη προχώρησε την 25η Μαρτίου προς το Βουκουρέστι, όπου οι Τούρκοι είχαν αρχίσει να γίνονται επικίνδυνοι και από εκεί η μάχη μεταφέρθηκε στο Δραγατσάνι, όπου σημειώθηκε ολοκληρωτική ήττα των Ελλήνων. Τα αίτια της αποτυχίας της επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες (Μολδοβλαχία) ανάγονται σε μία σειρά λανθασμένων κινήσεων. Καταρχάς, βοήθεια δεν υπήρξε από πουθενά αφού ο

τσάρος όχι μόνο δεν βοήθησε αλλά καταδίκασε το κίνημα και γενικά υπήρξαν σοβαρές οργανωτικές αδυναμίες των επαναστατών που δυσχέραιναν την κατάσταση. Παρόλα αυτά, η επαναστατική φλόγα όχι μόνο δεν έσβησε αλλά μεταδόθηκε στην κυρίως Ελλάδα και το φρόνημα παρέμεινε υψηλό. Στην Ελλάδα λοιπόν, σαν τόπος έναρξης της επανάστασης είχε οριστεί αρχικά από τον Υψηλάντη η Μάνη που βρισκόταν η ξακουστή επαναστατική εστία των Ελλήνων. Όμως οι Τούρκοι υποψιάστηκαν τις κινήσεις των Ελλήνων και έστειλαν περισσότερο στρατό εκεί. Ο αγώνας στην Ελλάδα ξεκινά από τα Καλάβρυτα, έπειτα ξεσηκώνεται η Πάτρα (21 Μαρτίου), μετά η Μάνη με τους Κολοκοτρώνη, Παπαφλέσσα και Νικηταρά και επεκτείνεται αστραπιαία και στις άλλες περιοχές, με τους Έλληνες να πολιορκούν τους Τούρκους κι εκείνοι να τρέχουν στα κάστρα να

σωθούν. Η πρώτη πολεμική επιτυχία σημειώνεται με την είσοδο των επαναστατών στην Καλαμάτα (23 Μαρτίου) και μετά ξεσηκώνεται η Φωκίδα. Στις 25 Μαρτίου 1821, στο Μοναστήρι της Αγίας Λαύρας στα Καλάβρυτα, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογεί το λάβαρο της Επανάστασης και κηρύττει την έναρξή της. Ωστόσο, κάποιοι ιστορικοί, βασιζόμενοι σε προσωπικά αρχεία αγωνιστών του 1821, υποστηρίζουν ότι ο Παλαιών Πατρών Γερμανός τέλεσε δοξολογία στις 17 Μαρτίου στην Αγία Λαύρα και ότι η 25η Μαρτίου επιλέχθηκε γιατί στη συνείδηση του ελληνικού λαού συνδέονταν τα δύο μεγαλύτερα ιδανικά, η Ορθοδοξία και η Ελευθερία. Στην πορεία, οι επιτυχίες των Ελλήνων διαδέχονταν η μια την άλλη και μέσα σε 10 εβδομάδες όλα τα διαμερίσματα της Ελλάδας είχαν επαναστατήσει. Στο μεταξύ, είχε ελευθερωθεί και η Πελοπόν-

νησος χάρη στη στρατιωτική ιδιοφυία του Κολοκοτρώνη, ο οποίος με τις στρατηγικές του κινήσεις γέμισε με αυτοπεποίθηση τους αγωνιστές και ανέβασε το ηθικό τους, αφού κατάφερε να εξουδετερώσει την κυριότερη εστία τούρκικης αντίστασης με την άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου). Επρόκειτο για μεγάλη επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα που παγίωσε τη θέση των επαναστατών. Σε όλες τις επιχειρήσεις που συμμετείχε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πρυτάνευσαν η διορατικότητα και η τόλμη του στρατηγικού του μυαλού και δίκαια θεωρείται μια από τις εξοχότερες στρατιωτικές φυσιογνωμίες της Ελληνικής Επανάστασης και μέγας πολέμαρχος του Αγώνα. Ανάλογη πολεμική δραστηριότητα αναπτύχθηκε και στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα με τους Αθανάσιο Διάκο και Οδυσσέα Ανδρούτσο, στη Δυτική Στερεά με τον Δημήτρη Μακρή, στη Θεσσαλία με τον Άνθιμο Γαζή. Ωστόσο η Ύδρα, οι Σπέτσες και τα Ψαρά συνέβαλαν καθοριστικά στην έκβαση του αγώνα αφού είχαν δημιουργήσει ισχυρό στόλο. Μάλιστα, χωρίς τη βοήθεια των νησιωτών δεν θα μπορούσε η επανάσταση να εξαπλωθεί και να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τους Τούρκους. Οι Έλληνες, μετά από τόσους αιώνες, επαναστάτησαν για να αποκτήσουν και πάλι τα πατρώα εδάφη τους, την λευτεριά τους. Επαναστάτησαν κόντρα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, μία τεράστια δύναμη της εποχής εκείνης, ένας γίγαντας ακατανίκητος. Αποφάσισαν να γράψουν Ιστορία και εμείς οφείλουμε να τους τιμούμε γι’ αυτό, για την ελευθερία που κέρδισαν για να μας την κληρονομήσουν. Αγωνίσθηκαν σκληρά, με αυταπάρνηση και μεγαλοψυχία για τη λευτεριά, για την οποία ο ίδιος ο Θεός δεσμεύτηκε, αφού όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο Κολοκοτρώνης: «Ο Θεός έβαλε την υπογραφή του για τη λευτεριά της Ελλάδας και δεν την παίρνει πίσω». Ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου καθιεhttp://patmias.powweb.com/today. html ρώθηκε ως Εθνική Γιορτή με το διάταγμα 980 στις 15 Μαρτίου 1838 και έκτοτε, γιορτάζεται κάθε χρόνο σαν μέρα τιμής στους ήρωες της επανάστασης του 1821. Είναι η Εθνική Επέτειος, είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, είναι η Ελλάδα. Παύλειος Λόγος

μικρές Χειροτονίες νέων κληρικών

σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων την Β´Κυριακή των Νηστειών λειτούργησε στην Ι.

ΕΙΔΗΣΕΙΣ Μονή Τιμίου Προδρόμου Σκήτεως Βεροίας και τέλεσε την εις πρεσβύτερον χειροτονία του π. Αιμιλιανού Καλομπάτσιου . Στις 11 Απριλίου λειτούργησε στον ιερό ναό αγίων Αναργύρων Βεροίας και τέλεσε την εις διάκονον χειροτονία του π. Αλεξίου Αλβανού. Τέλος, στις 14 Απριλίου στον ι. ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Αλεξανδρείας τέλεσε την εις πρεσβύτερον χειροτονία του π. Θωμά Μπεκιάρη.

Από την χειροτονία του π. Αιμιλιανού

Από την χειροτονία του π. Αλεξίου

Από την χειροτονία του π. Θωμά

Επίσκεψη στον Μητροπολίτη Αυστρίας στη Βιέννη

τις 8 Μαρτίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, συνοδευόμενος από συνεργάτες του, επισκέφθηκε στη Βιέννη τον σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Αυστρίας κ. Αρσένιο, στο πλαίσιο επίσκεψης στην Αυστρία, κατά την οποία πραγματοποιήθηκε και συνάντηση με τον Καθηγητή Ευθύμιο Βαρλάμη για την προώθηση της ιδέας δημιουργίας της «Κρύπτης» του αποστόλου Παύλου στον χώρο του Βήματος στη Βέροια, όπου θα φιλοξενείται συλλογή του Βεροιώτη εικαστικού κ. Βαρλάμη.

Από την συνάντηση με τον σεβ. Μητροπολίτη Αυστρίας κ. Αρσένιο στη Βιέννη

Ψυχοσάββατο τα κοιμητήρια Βέροιας

ο Ψυχοσάββατο 9 Μαρτίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων λειτούργησε στον ιερό ναό αγίου Αθανασίου κοιμητηρίων και στη συνέχεια τέλεσε τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως των αρχιερέων προκατόχων του και των κεκοιμημένων ιερέων της Μητροπόλεώς μας. Ακολούθως τέλεσε τρισάγιο στο στρατιωτικό τμήμα του κοιμητηρίου υπερ των πεσόντων.

Από το τρισάγιο στο στρατιωτικό τμήμα του κοιμητηρίου Βέροιας το Ψυχοσάββατο

Διημερίδα κατηχητών από το Γραφείο Νεότητας

ο Σαββατοκύριακο 9 και 10 Μαρτίου το Γραφείο Νεότητας της Ιεράς Μητροπόλεώς μας, σε συνεργασία με το Γραφείο Νεότητας της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, διοργάνωσαν στις εγκαταστάσεις της Σχολής Βυζαντινών Τεχνών της Μονής Δοβρά διήμερο σεμινάριο επιμόρφωσης κατηχητών με θέμα: «Η Εκκλησία εν τοις μυστηρίους σημαίνεται». Από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών συμμετείχαν ο πρωτοπρεσβύτερος π. Αντώνιος Καλιγέρης και ομάδα 6 στελεχών.

Από την διημερίδα κατηχητών που διοργάνωσε το Γραφείο Νεότητος

Παύλειος Λόγος

Τελετή παράδοσης και παραλαβής της διοίκησης του Β´ΣΣ

ην Τετάρτη 20 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του Β´Σ.Σ. στη Βέροια η τελετή παράδοσης και παραλαβής της διοίκησης του Σώματος από τον απερχόμενο Δοικητή Στρατηγό Κων. Τόπη στον αναλαμβάνοντα τη διοίκηση Στρατηγό κ. Ζ. Βερίγο. Ο σεβασμιώτατος παρέστη στην τελετή και ευχήθηκε στο νεό δοικητή την από Θεού δύναμη στην επιτέλεση των υψηλών καθηκόντων του.

Δοξολογία για την Εθνική εορτή

Από την τελετή παράδοσης και παραλαβής της διοίκησης του ΒΣ.Σ.

ην Δευτέρα 25 Μαρτίου, εορτή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμαπανίας κ. Παντελεήμων λειτούργησε στον ιερό ναό αγίου Αντωνίου Πολιούχου Βεροίας. Στη συνέχεια τέλεσε δοξολογία για την εθνική μας εορτή, κατά την οποία παρέστησαν οι τοπικές πολιτικές και στρατιωτικές αρχές. Ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση στο ηρώο, κατάθεση στεφάνων και μαθητική και στρατιωτική παρέλαση.

«Μια τρανή διπλή γιορτή». Εκδήλωση στο Παύλειο Κέντρο

Από τη Δοξολογία για την 25η Μαρτίου στον ιερό ναό αγίου Αντωνίου

ιοργανωθηκε από την Ι. Μητρόπολή μας το απόγευμα της 25ης Μαρτίου εκδήλωση αφιερωμένη στη διπλή γιορτή του Ευαγγελισμού και της έναρξης της Επαναστάσεως. Επικεντρώθηκε ιδιαίτερα στην προσφορά του Πατροκοσμά στην προετοιμασία του κόσμου για την ιδέα της ελευθερίας, όπως τόνισε και ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων κατά τον χαιρετισμό του. Τα κείμενα ήταν του Αρχμ. Παλαμά Κυριλλίδη, καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Παναγίας Καλλίπετρας, η μουσική επιλογή του Ιορδάνη Κουτσιμανή τον οποίον πλαισίωσαν οι Βασίλης Γουρδώνης και Κώστας Μπατσαράς,

Από την εκδήλωση για την Εθνική και την εορτή του Ευαγγελισμού

Ιερατική σύναξη στην Ι. Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης

ην Πέμπτη 28 Μαρτίου το πρωί ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων μίλησε σε ιερατική σύναξη της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης στον ιερό ναό αγίας Παρασκευής, κατόπιν προσκλήσεως του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κοζάνης κ. Παύλου. Στην ομιλία του ο σεβασμιώτατος αναφέρθηκε στην Κλίμακα του αγίου Ιωάννου και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο περί αποταγής από τον κόσμο, τονίζοντας ότι σύμφωνα με την ερμηνεία των Πατέρων της Εκκλησίας μας ο κόσμος εν προκειμένω είναι το κοσμικό φρόνημα. Στο τέλος της ομιλίας του ο σεβασμιώτατος απάντησε σε ερωτήματα των ιερέων.

Από την ιερατική σύναξη στην ιερά Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης

Αγιασμός για την έναρξη διενοριακών πρωταθλημάτων

τις εγκαταστάσεις του ΕΑΚ Μακροχωρίου ξεκίνησε το Σάββατο 30 Μαρτίου το 8ο κατά σειρά διενοριακό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου 5Χ5 που διοργανώνει με επιτυχία το Γραφείο Νεότητας της Ιεράς Μητροπόλεως. Ο σεβασμιώτατος τέλεσε αγιασμό για τους μικρούς αθλητές, τους προπονητές , διαιτητές και διοργανωτές του πρωταθλήματος και στη συνέχεια ξεκίνησε το πρόγραμμα της 1ης αγωνιστικής.

Από τον αγιασμό για την έναρξη των διενοριακών πρωταθλημάτων

Επίσκεψη του σεβασμιωτάτου στην Α.Θ.Π. τον Οικ. Πατριάρχη

ην Τετάρτη 3 Απριλίου ο σεβασμιώτατος με κληρικούς της Μητροπόλεως μετέβη στην Κωνσταντινούπολη στο Οικουμενικό Πατριαρχείο προκειμένου να παραδώσει τιμητικά στον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο τόμο για τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά με την ευκαιρία της συμπληρώσεως 650 ετών από την κοίμησή του και την αγία Οικογένειά του με την ευκαιρία της αγιοκατατάξεως της. Ο τόμος αφιερώθηκε από τον σεβασμιώτατο στην Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο.

Από την επίσκεψη του σεβασμιωτάτου και κληρικών της ιεράς Μητροπόλεως στην Κωνσταντινούπολη Παύλειος Λόγος

Επίσκεψη του σεβασμιωτάτου στο Υπουργείο Πολιτισμού

τις 4 Απριλίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων μετέβη στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο Υπουργείο Πολιτισμού προκειμένου να προωθήσει θέματα της Ιεράς Μητροπόλεως. Στο πλαίσιο των επαφών του συναντήθηκε και με τον Αναπληρωτή Υπουργό Πολιτισμού κ. Κωσταντίνο Τζαβάρα με τον οποίο συζήτησαν θέματα της αρμοδιότητός του. Στην συνάντηση ήταν παρών και ο Βουλευτής Ημαθίας κ. Λάζαρος Τζαβδαρίδης.

Επίσκεψη του Γενικού Προξενου της Γεωργίας

Από τη συνάντηση με τον Αν. Υπουργό κ. Κώστα Τζαβάρα

Γενικός Πρόξενος της Γεωργίας στη Θεσσαλονίκη κ. NIKOLOZ GOGITIDZE πραγματοποίησε την Παρασκευή 19 Απριλίου το μεσημέρι εθιμοτυπική επίσκεψη στον σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονα. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε εγκάρδιο κλίμα στο επισκοπείο της Βέροιας. Τον γενικό Πρόξενο της Γεωργίας συνόδευε ο Αντιπεριφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας κ. Κωνταντίνος Καραπαναγιωτίδης.

Εγκαίνια του νέου Δικαστικού Μεγάρου στη Βέροια

Από την επίσκεψη του Γενικού Προξένου της Γεωργίας κ. NIKOLOZ GOGITIDZE

ην Παρασκευή 19 Απριλίου το μεσημέρι πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του νέου, εντυπωσιακού και υπερσύγχρονου Δικαστικού Μεγάρου Βέροιας. Την κορδέλλα των εγκαινίων έκοψε ο Υπουργόας Δικαιοσύνης κ. Ρουμπακιώτης και ακολούθησε αγιασμός που τελέστηκε από τον σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονα. Στη συνέχεια απηύθυναν χαιρετισμό οι επίσημοι και ακολούθως έγινε ξενάγηση στις νέες «έξυπνες» αίθουσες ακροατηρίου και τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις που υπερβαίνουν τα 10.000 τ.μ. κάλυψης και στεγάζουν όλες τις δικαστικές και εισσαγελλικές υπηρεσίες που μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν διάσπαρτα σε ενοικιαζόμενους χώρους της πόλης.

Παύλειος Λόγος

Από τον αγιασμό των εγκαινίων στο νέο Δικαστικό μέγαρο Βέροιας

Θυρανοίξια ιερού ναού αγ. Ιωάννου και Αθανασίου Κουλακιωτών

ε λαμπρότητα τελέστηκε την Παρασκευή 19 Απριλίου το απόγευμα ο αγιασμός των θυρανοιξίων του ιερού ναού αγίων Ιωάννου και Αθανασίου των Κουλακιωτών στη Χαλάστρα Καμπανίας. Στις 5.30 το απόγευμα έγινε πάνδοιμη υποδοχή της θαυματουργού εικόνος της Παναγίας Δοβρά και ακολούθησε λιτανευτική πομπή προς το ναό. Ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων τέλεσε τον αγιασμό των θυρανοιξίων και ακολούθως χοροστάτησε στην Ακολουθία του Ακαθίστου και κήρυξε το θείο λόγο. Η εικόνα της Παναγίας Δοβρά παρέμεινε για προσκύνηση μέχρι την Κυριακή 21 Απριλίου, ημέρα κατά την οποία ο σεβασμιώτατος τέλεσε αρχιερατική θεία Λειτουργία.

Ο ιερός ναός των αγίων Ιωάννου και Αθανασίου των Κουλακιωτών στη Χαλάστρα

187η επέτειος της ηρωϊκής Εξόδου του Μεσολογγίου

ατόπιν προσκλήσεως του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμά ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων μετέβη κατά το διήμερο 27 – 28 Απριλίου (Σάββατο του Λαζάρου – Κυριακή των Βαΐων) στο Μεσολόγγι προκειμένου να λάβει μέρος στις εορταστικές εκδηλώσεις για την 187η επέτειο από την ηρωική έξοδο της φρουράς των ελευθέρων πολιορκημένων. Το απόγευμα του Σαββάτου τελέστηκε αρχιερατικός εσπερινός στον ιερό ναό αγίου Σπυρίδωνος κατά τον οποίο χοροστάτησε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλουπόλεως κ. Ιερεμίας, ενώ την Κυριακή των Βαΐων το πρωί τελέστηκε αρχιερατικό συλλείτουργο κατά το οποίο προεξήρχε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων, ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο.

Από την τελετή των θυρανοιξίων του ιερού ναού αγίων Ιωάννου και Αθανασίου των Κουλακιωτών στη Χαλάστρα

Ακολούθησε ιερά πομπή προς τον χώρο της θυσίας και πανηγυρικές τελετές με τις οποίες ολοκληρώθηκε η 187η επέτειος από την ηρωική έξοδο. Από τις εορταστικές εκδηλώσεις στο χώρο της θυσίας Μεσολόγγι

Παύλειος Λόγος

τύπος & ουσία τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

ο πανάγιο πρόσωπο της Παναγίας μας δεσπόζει τον μήνα Μάρτιο, τόσο με την εορτή του Ευαγγελισμού, όσο και με τις ακολουθίες των Χαιρετισμών. Με καμία άλλη αρετή η Θεοτόκος δεν είλκυσε τόσο την συγκατάβαση τού Θεού, όσο με την ταπείνωση. Αυτός πού ταπεινώθηκε μέχρι θανάτου σταυρικού, πράγματι τέτοια ταπεινή μητέρα χρειαζόταν λένε οι πατέρες. «κατά πρόγνωσιν, το όνομα Μαρία, το οποίο δόθηκε στη Θεοτόκο και βουλήν του Θεού», ερμηνεύεται «Κυρία». Ο άγιος Νικόδημος δίνει στο όνομα τριπλή ερμηνεία: κυρία, φωτισμό και θάλασσα, πού δηλώνουν αντιστοίχως τη δύναμη, τη σοφία και την αγαθότητα της Θεοτόκου. Από τον Πατέρα έλαβε τη δύναμη, για να εκπληρώνει σαν Μητέρα στη γη εκείνο πού εκπληρώνει ο Θεός σαν Πατέρας στον ουρανό. Από τον Υιό έλαβε τη σοφία σαν Μητέρα Του, για να μπορεί να συμφιλιώνει τον Θεό με τον άνθρωπο. Από το «Άγιο Πνεύμα, τέλος, έλαβε την αγαθότητα σαν Νύμφη Του, για να μεταδίδει τα πνευματικά χαρίσματα σε όλα τα κτίσματα. Θα κλείσουμε με μία απόσπασμα από μία προσευχή προς την Παναγία που έγραψε ο Άγιος Νεκτάριος: «Σε δυσωπώ, Πανάχραντε, χαρίτωσον τον

νουν μου, κατεύθυνον τας σκέψεις μου, φώτισον την ψυχήν μου. Κόρη με ποίησον αγνόν, πράον, σεμνόν, ανδρείον, ησύχιον και κόσμιον, ευθύν, όσιον, θείον, επιεική, μακρόθυμον, των αρετών δοχείον, άμεμπτον, ανεπίληπτον, των αγαθών ταμείον…. Παρακαλώ Σε, Δέσποινα, λιμήν χειμαζομένων, παρηγορία των πιστών, σθένος ησθενημένων, ελέησόν με, οίκτιρον, φρούρησον, φύλαξόν με, της τυραννίδος του εχθρού, Δέσποιν’ απαλλαξόν με». Είναι πασίδηλη η εργολαβία αλλοτριώσεως των Ελλήνων τηλεθεατών μέσω των τουρκικών “σήριαλ”. Αντί άλλων επίκαιρων για το ηρωικό 1821 η στήλη θα μεταφέρει μερικά σχόλια ειδικών για την νέα άλωση των τηλεθεατών από τα τουρκικά σήριαλ μια και τώρα τους βάλαμε τους Οθωμανούς μέσα στα σπίτια μας ξανά από την «Υψηλὴ Πύλη» της Τηλεοράσεως. Μάλιστα «την καταπληκτική καταγγελία ότι με χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης γυρίζονται κάποιες πολὺ γνωστὲς τουρκικὲς τηλεοπτικὲς σειρές, που εν συνεχεία πλημμυρίζουν κάποιες χώρες της Ευρώπης μεταξὺ των οποίων και η Ελλάδα, έκανε η Βρετανίδα βουλευτὴς του βρετανικού συντηρητικού κόμματος, Pauline Latham. (Νίκος Χειλαδάκης)». Γνωρίζουμε πως οι Έλληνες επί τουρκοκρατίας είχαν απηυδήσει απὸ τους οθωμανούς… Παιδομάζωμα,

κεφαλικὸς φόρος, βία και ατιμία, χαράτσια και μπαξίσια, τάγματα γενιτσάρων και χαρέμια, τρομοκρατία και εξανδραποδισμός, σφαγὲς και σκλαβοπάζαρα… Ο Σουλεϊμάν άλλωστε υπήρξε ένας από τους απηνέστερους διώκτες του ελληνισμού, κατέλαβε τη Ρόδο, σφαγίασε και εξανδραπόδισε τον λαό της Κέρκυρας, μαζί δε με τον Σελίμ Α΄, τον οποίον διαδέχτηκε, ήταν ένας από τους οργανωτές των μεγάλων εκστρατειών του παιδομαζώματος. Φτάνει πια! Η κρατική τηλεόραση να γίνει αντίβαρο στα τουρκικά σήριαλ των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών και να αρχίσει να προβάλλει σωστά ιστορικά ντοκιμαντέρ για την Τουρκοκρατία, το 1821, τη γενοκτονία των Μικρασιατών, Ποντίων και Αρμενίων, για τις καταστροφές και τα εγκλήματα του Αττίλα στην Κύπρο. Είναι απαράδεκτο να προβάλλεται στην Τουρκία ταινία που παραδέχεται την ύπαρξη Κρυπτοχριστιανών στον Πόντο και στην ελληνική τηλεόραση να μην έχει προβληθεί ποτέ. (Χολέβας). Είμαστε βέβαιοι ότι η πλειοψηφία των Ελλήνων δεν τρώει κουτόχορτο και τελικά η απόπειρα εθνικής αποχαυνώσεως μέσω της τουρκολαγνείας θα αποτύχει. Επειδή οι λόγοι αγιασμένων γερόντων έχουν την χάρη του Αγ. Πνεύματος και είναι πάντοτε επίκαιροι, παραθέτουμε για τους αναγνώστες, μερικές

πνευματικές συμβουλές του Γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ, μαθητού του Αγ. Σιλουανού: «Η Χριστιανική διακονία συνεπάγεται ευσπλαχνία αγάπης. Είναι αναγκαίο ή να δεχθούμε μέσα στην καρδιά μας τις δυσκολίες και τη θλίψη αυτών που προσέρχονται σε εμάς ή αλλιώς να εισέλθουμε εμείς στην καρδιά, στα βάσανά τους, να ταυτισθούμε μαζί τους.» «Η απελπισία είναι η απώλεια της συνειδήσεως ότι ο Θεός θέλει να μας δώσει την αιώνια ζωή. Ο κόσμος ζει στην απελπισία. Οι άνθρωποι έχουν καταδικάσει οι ίδιοι τον εαυτό τους στο θάνατο. Πρέπει να παλέψουμε σώμα προς σώμα με την ακηδία.» «Καταξίωσον, Κύριε, εν τη ημέρα ταύτη αναμαρτήτους φυλαχθήναι ημάς». Πολλές φορές επανέλαβα αυτή την προσευχή της Εκκλησίας. Η επί γης αναμάρτητη ζωή μας ανοίγει τις πύλες του Ουρανού. Δεν είναι ο πλούτος των γνώσεων που σώζει τον άνθρωπο. Είναι η αναμάρτητη ζωή που μας προετοιμάζει για τη ζωή με τον Θεό στο μέλλοντα αιώνα. Η χάρη του Αγίου Πνεύματος μας διδάσκει τις αιώνιες αλήθειες κατά το μέτρο που ζούμε σύμφωνα με τις εντολές: «Αγαπήσεις τον Θεό σου, τον Δημιουργό σου, με όλο το είναι σου και αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Ναι, κρατείτε πάντοτε αυτές τις εντολές.