Πότε ανακαλφπτουμε την δυςλεξία;
Πότε ανακαλφπτουμε την δυςλεξία; Δυςλεξία = Δυςκολία ςτο διάβαςμα και ςτθ γραφι. υνικωσ τα προβλιματα ςτο διάβαςμα και ςτθ γραφι τα ανακαλφπτουμε ςτο δθμοτικό ςχολείο. ε ελαφρζσ περιπτϊςεισ το παιδί μπορεί να καλφπτει το πρόβλθμά του. Σότε το πρόβλθμα το ανακαλφπτουμε όταν μακαίνει μια ξζνθ γλϊςςα. ε βαριζσ περιπτϊςεισ το πρόβλθμα φαίνεται από τισ πρϊτεσ τάξεισ του δθμοτικοφ. Πολλά από τα ςυμπτϊματα τθσ δυςλεξίασ μποροφν να γίνουν αντιλθπτά και ςε παιδιά χωρίσ μακθςιακζσ δυςκολίεσ. τα παιδιά χωρίσ μακθςιακζσ δυςκολίεσ τα ςυμπτϊματα ςταδιακά εξαφανίηονται. τα παιδιά με μακθςιακζσ δυςκολίεσ δυςτυχϊσ τα ςυμπτϊματα δεν φεφγουν χωρίσ ειδικι υποςτιριξθ. Ποια γράμματα μπερδεφουν τα παιδιά; Κάκε παιδί ζχει ζνα διαφορετικό τρόπο ςτο μπζρδεμα των γραμμάτων. Σο ζνα παιδί μπερδεφει
4 γράμματα. Σο άλλο παιδί μπερδεφει ςχεδόν όλα τα γράμματα. Παραδείγματα από τα γράμματα, που μπερδεφουν ςυχνά, είναι: α-ω Αναποδογυριςμζνο: α β δ ε η θ ι κ ξ ρ Αντικατάςταςθ: α-ο β-κ κ-φ γ-λ η-ξ κ-τ μ-θ ν-υ ο-ω φ-ψ χ- ξ ψ-ξ Α-Ω Αναποδογυριςμζνο: Β Γ Ε Η Κ Ρ Αντικατάςταςθ: Γ-Σ Δ-Λ Θ-Ο Θ-Κ Μ-Ν Ο-Ω Χ-Κ Φ-Ψ Ψ-Τ -Μ Θ-Ψ-Φ Γιατί γράφει μερικζσ λζξεισ ςωςτά, και άλλεσ λανθαςμζνα; Όταν το παιδί ζχει μια καλι εικόνα ςτο μυαλό του, για το αντικείμενο ςτο οποίο αναφζρεται θ λζξθ (δθλαδι: βλζπει ςτθν φανταςία του ζνα ωραίο αυτοκίνθτο), μπορεί να κολλιςει τα γράμματα τθσ λζξθσ (α υ τ ο κ ι ν θ τ ο ) ς' αυτι τθν εικόνα. Επομζνωσ δεν ξεχνάει τθν ορκογραφία τθσ ςυγκεκριμζνθσ λζξθσ. Θ λζξθ «και» δεν ζχει μια ςυγκεκριμζνθ εικόνα. Σο δυςλεκτικό παιδί δυςκολεφεται ςτθν ςωςτι αναπαραγωγι τθσ λζξεωσ, και ςυνικωσ το γράφει
«κε». Ό,τι ακοφει γράφει: ακοφγεται το κ και το ε, επομζνωσ γράφει αυτομάτωσ το «κε» αντί το «και». Όταν του πείτε: «Ζλεγξε τι ζγραψεσ.», ςυνικωσ βλζπει το λάκοσ που ζκανε. Όταν του λζτε να ξαναγράψει τθν λζξθ, τθν κάνει πάλι λάκοσ. Ζνα άλλο παράδειγμα ζδωςε ζνασ κακθγθτισ των αγγλικϊν: «Σο παιδί μποροφςε να γράψει ςωςτά τισ δφςκολεσ λζξεισ «resurrection» και «invisible», αλλά όχι τισ απλζσ λζξεισ «boy and girl». ε αυτι τθν περίπτωςθ το παιδί μάλλον αςχολείται με θλεκτρονικά παιχνίδια που χρθςιμοποιοφν τζτοιο λεξιλόγιο, και αφοφ το ενδιαφζρον του παιδιοφ εςτιάηεται εκεί, μπορεί να αναπαράγει αυτζσ τισ λζξεισ ςωςτά. Η δυςλεξία είναι αρρώςτια; Θ δυςλεξία δεν είναι αρρϊςτια. Σο δυςλεκτικό παιδί ζχει ζνα άλλο τρόπο εκμάκθςθσ. Ζνα άλλο παράδειγμα ζδωςε ζνασ κακθγθτισ των αγγλικϊν: «Σο παιδί μποροφςε να γράψει ςωςτά τισ δφςκολεσ λζξεισ «resurrection» και
«invisible», αλλά όχι τισ απλζσ λζξεισ «boy and girl». ε αυτι τθν περίπτωςθ το παιδί μάλλον αςχολείται με θλεκτρονικά παιχνίδια που χρθςιμοποιοφν τζτοιο λεξιλόγιο, και αφοφ το ενδιαφζρον του παιδιοφ εςτιάηεται εκεί, μπορεί να αναπαράγει αυτζσ τισ λζξεισ ςωςτά. το παιδί με δυςλεξία δουλεφει το δεξιό θμιςφαίριο του εγκεφάλου πιο πολφ. Και ζτςι ο φανταςτικόσ του κόςμοσ με εικόνεσ (ςαν ταινία) δουλεφει τζλεια. Θ λεκτικι ανάπτυξθ, όςο αφορά τθν ανάγνωςθ και τθ γραφι, μζνει πίςω. Προςοχι: Θ ομιλία του δυςλεκτικοφ παιδιοφ μπορεί να είναι καλφτερθ από εκείνθ των άλλων παιδιϊν τθσ θλικίασ του. το παιδί με καλζσ αναγνωςτικζσ και γραφικζσ ικανότθτεσ το αριςτερό θμιςφαίριο του εγκεφάλου δουλεφει πιο πολφ. Και ζτςι οι λεκτικζσ του ικανότθτεσ, όςο αφορά τθν ανάγνωςθ και τθ γραφι, είναι πιο αναπτυγμζνεσ. Σο παιδί που του αρζςει θ ανάγνωςθ και θ γραφι βεβαίωσ εξαςκείται πιο πολφ ςε ςχζςθ
με το δυςλεκτικό παιδί που αποφεφγει το διάβαςμα και δεν κζλει κακόλου να γράφει. Σο δυςλεκτικό παιδί εξαςκείται πιο πολφ ςτθ γυμναςτικι, ςτο χορό, ςτθ ηωγραφικι και ςε άλλεσ δθμιουργικζσ δραςτθριότθτεσ. τα ςχολεία θ φλθ και ο τρόποσ διδαςκαλίασ ςτθρίηονται ςτθν λεκτικι ανάπτυξθ. Σο παιδί που ζχει δυςλεξία, ζχει ζνα διαφορετικό τρόπο εκμάκθςθσ. Όταν προςεγγίηουμε το δυςλεκτικό παιδί με ζνα διαφορετικό τρόπο διδαςκαλίασ, τότε θ απόδοςθ του κα είναι ςε ςυνάρτθςθ με τθν θλικία και τθν νοθμοςφνθ του. Θ ενθμζρωςθ γφρω από τθν δυςλεξία είναι ελλιπισ. Θ προκατάλθψθ απζναντι ςτθν δυςλεξία δεν αφινει περικϊριο ςε γονείσ και κακθγθτζσ να βλζπουν με κετικό μάτι το δυςλεκτικό παιδί. Πολλά παιδιά με δυςλεξία νομίηουν πωσ είναι κακυςτερθμζνα ι πάςχουν από μια ςοβαρι αρρϊςτια του εγκεφάλου. Αυτι τθν εικόνα τουσ δίνουν μερικοί ςυμμακθτζσ, μερικοί κακθγθτζσ και γονείσ των ςυμμακθτϊν τουσ,
που λζνε να μθν κάνουν παρζα με δυςλεκτικά παιδιά. Λόγω τθσ δυςλεξίασ τουσ, ο Albert Einstein και ο Walt Disney με τον τρόπο τουσ, δθμιοφργθςαν ζναν φανταςτικό κόςμο. Πρϊτα ςτο μυαλό τουσ και μετά εξωτερίκευςαν τισ ιδζεσ τουσ. Ο ζνασ με καινοφριεσ κεωρίεσ, ο άλλοσ με κινοφμενα ςχζδια. Και οι δυο ιταν οι χειρότεροι μακθτζσ ςτο δθμοτικό και ςτο γυμνάςιο. Ελάχιςτα άτομα κατάλαβαν τθν αξία τουσ, όταν ιταν μακθτζσ.
Γιατί να βαθμολογοφμε με επιείκεια; Μετά από διάβαςμα πολλϊν ωρϊν, θ απογοιτευςθ των παιδιϊν και γονζων είναι μεγάλθ, όταν αφαιροφνται βακμοί για ορκογραφικά λάκθ ι για τθν χρθςιμοποίθςθ περιοριςμζνου λεξιλογίου. Ζνα βαριά δυςλεκτικό παιδί κατάφερε να γράψει μια ζκκεςθ χρθςιμοποιϊντασ 200 λζξεισ αντί 300. Μπράβο του!!!
Γιατί πρζπει να επιβραβεφςουμε το δυςλεκτικό παιδί; Σα περιςςότερα δυςλεκτικά παιδιά κατορκϊνουν να τελειϊςουν το γυμνάςιο και δεν ζχουν ακοφςει οφτε μια φορά ςτο δθμοτικό, οφτε μια φορά ςτο γυμνάςιο ζνα μπράβο ι άριςτα για τθν δουλειά τουσ! Οι γονείσ, μζςα ςτθν απογοιτευςθ τουσ και το άγχοσ για το μζλλον του παιδιοφ τουσ, ξεχνάνε να επαινοφν το παιδί για τα κατορκϊματά του. Σα περιςςότερα παιδιά με μακθςιακζσ δυςκολίεσ αιςκάνονται «άχρθςτα», γιατί δεν μποροφν να ανταποκρικοφν ςτισ προςδοκίεσ των γονζων και των κακθγθτϊν. Βγάλανε το ςυμπζραςμα πωσ οι ςυμμακθτζσ τουσ είναι πιο ζξυπνοι από αυτά και πωσ οι ίδιοι δεν ζχουν μζλλον. Ζχει ιδθ δθμιουργθκεί υπαρξιακό πρόβλθμα και κατάκλιψθ ςε μικρι θλικία (από 10 ετϊν). Σα περιςςότερα παιδιά με μακθςιακζσ δυςκολίεσ αιςκάνονται «άχρθςτα», γιατί δεν μποροφν να
ανταποκρικοφν ςτισ προςδοκίεσ των γονζων και των κακθγθτϊν. Βγάλανε το ςυμπζραςμα πωσ οι ςυμμακθτζσ τουσ είναι πιο ζξυπνοι από αυτά και πωσ οι ίδιοι δεν ζχουν μζλλον. Ζχει ιδθ δθμιουργθκεί υπαρξιακό πρόβλθμα και κατάκλιψθ ςε μικρι θλικία (από 10 ετϊν). Πϊσ να ενκαρρφνουμε το παιδί, για τθν απόκτθςθ αυτοεκτίμθςθσ: «Κζρδιςεσ το παιχνίδι, μπράβο !» «Μπράβο ςτθν προςπάκειά ςου !» «Σι ωραία που χορεφεισ !» «Σι ωραία ηωγραφιά που ζκανεσ !» «Είςαι άριςτοσ ςτο ποδόςφαιρο !» «Αριςτεφει ςτο ςκάκι !» «Είςαι καλό παιδί !» «Μπράβο, που με βοικθςεσ !» «'αγαπϊ πολφ!»
Ίρμα Φίρςτρα - Βουρβαχάκη Ψυχολόγοσ Ρζκυμνο Μζλοσ υλλόγου Ελλινων Ψυχολόγων