KU Leuven voorzitter van CLUSTER

CLUSTER (Consortium Linking Universities of Science and Technology for Education and Research) is een netwerk van twaalf Europese topuniversiteiten in wetenschap, technologie en architectuur met geassocieerde leden van over de hele wereld. Begin deze maand werd KU Leuven door de algemene vergadering verkozen voor het voorzitterschap van CLUSTER, met rector Luc Sels als president. Het voorzitterschap gaat in vanaf 1 juli 2022 en loopt tot en met 30 juni 2024. Een gesprek met secretaris-generaal elect Jos Vander Sloten en decaan van de Faculteit Ingenieurswetenschappen Peter Van Puyvelde.

WIELAND CRAPS

Wat is CLUSTER en hoe positioneert het zich ten opzichte van andere internationale netwerken waarbij KU Leuven betrokken is?

Peter Van Puyvelde: ‘CLUSTER is een van de oudste netwerken waarin KU Leuven actief is - zijn eerste activiteiten vonden al plaats in 1989. Belangrijk is dat het netwerk zich focust op universiteiten gespecialiseerd in wetenschap en technologie. In feite zijn KU Leuven en UCLouvain de enige comprehensive universities onder de leden. Bovendien gaat het om een consortium van maar een twaalftal leden. Die constellatie leent zich tot operationele, projectgebaseerde samenwerking en daar willen we ons als voorzitter ook op toeleggen.

De vraag blijft wel pertinent: we moeten onze added value als CLUSTER duidelijk bepalen binnen dat uitgebreide landschap van internationale netwerken. Onlangs liet EPFL (École Polytechnique Fédérale de Lausanne) weten dat zij niet langer deel wenst uit te maken van dit consortium. Wij plannen hoe dan ook nog een gesprek met het bestuur van EPFL om de redenen voor de uitstap uit te klaren, maar ik kan me wel voorstellen dat zij met dezelfde vraag naar meerwaarde worstelt. Vandaar dat het onze ambitie is om een select aantal heel gerichte prioriteiten te stellen en die uit te werken aan de hand van concrete projecten. Zo geloven wij die meerwaarde te kunnen creëren.’

Jos Vander Sloten: ‘Als je het landschap van internationale netwerken beschouwt, komt men vaak tot een van twee finaliteiten. Ofwel gaat het om netwerken met als doelstelling politieke besluitvorming te beïnvloeden ofwel gaat het om operationele consortia met een projectgerichte focus, zoals CLUSTER.

Naast de vakinhoudelijke convergentie tussen de partners en de kleine schaal van het netwerk mag je ook niet onderschatten wat goede onderlinge contacten tussen individuele professoren kunnen betekenen. Uiteindelijk willen we tot concrete uitwerkingen komen van onze ideeën en daarvoor zijn die persoonlijke banden erg belangrijk.’ Ik vermoed dat communicatie en interne coördinatie in de aanloop naar het voorzitterschap cruciaal zijn.

Peter Van Puyvelde: ‘Absoluut. De voorbije maanden hebben Jos en ikzelf al heel wat werk verricht om hier een W&T-verhaal van te maken. Traditioneel zijn de faculteiten Ingenieurs wetenschappen en Industriële Ingenieurswetenschappen telkens de stuwende kracht geweest voor KU Leuven binnen dit netwerk, maar wij denken dat er ook heel wat opportuniteiten zijn voor een Faculteit Architectuur of een Faculteit Bio-Ingenieurswetenschappen. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de partners die zich sterk enten op duurzaamheid en urbanisme. Goede interne communicatie zal daar dan ook een belangrijke leidraad zijn en blijven.’

Jos Vander Sloten: ‘Voor de facultaire partners hebben we een stuurgroep samengesteld bestaande uit vicerector Gerard Govers, Hervé Vanderschuren voor FBIW, Patrick Degryse voor FW, Koen Eneman voor FIIW en ten slotte Peter en ikzelf voor FirW.’

Wat zijn de belangrijkste voorbereidingen die jullie nog willen treffen met het oog op 1 juli?

Peter Van Puyvelde: ‘Naast interne afstemming voorzien wij ook bilaterale gesprekken met alle betrokken universiteiten om onze prioriteiten af te toetsen aan hun noden en verwachtingen. We gaan als het ware op zoek naar de prioriteiten binnen de prioriteiten (lacht). Die alignering is cruciaal om op deze korte termijn duurzame projecten te verwezenlijken. Het voorzitter schap duurt immers maar twee jaar.’

Jos Vander Sloten: ‘Voorlopig krijgen we intern enkel nog maar positieve signalen, dus dat is alvast een goed teken!’

Peter Van Puyvelde: ‘Daarnaast werven we een voltijdse medewerker aan die ons zal ondersteunen op organisatorisch en administratief vlak. De middelen van dit netwerk zijn beperkt, maar dit leek ons een erg belangrijke investering met het oog op de continue opvolging van onze projecten en doelstellingen.

Decaan van de Faculteit Ingenieurswetenschappen Peter Van Puyvelde en secretaris-generaal van CLUSTER Jos Vander Sloten

Momenteel is Jos het contactpunt voor externen, dus ook wat dat betreft zal een medewerker die hier exclusief mee bezig is een goede zaak zijn.’

Jos Vander Sloten: ‘Absoluut! (lacht)’

Wat zijn die prioriteiten voor KU Leuven?

Peter Van Puyvelde: ‘De eerste en wat ons betreft de belangrijkste is virtual en blended mobility. Ik denk dat zulke uitwisselingsvormen mooie opportuniteiten bieden voor de partners om van elkaars gespecialiseerde aanbod te kunnen genieten. Zo willen we een aantal pakketten definiëren die de studenten van de CLUSTER-partners als keuzevak of bijvoorbeeld in een summer school zouden kunnen opnemen. Dit is een prioriteit voor heel wat netwerken en dat is ook logisch. Het gaat hier immers om flexibele uitwisselingsvormen die een potentieel grote meerwaarde kunnen bieden voor een relatief kleine tijdsinvestering. Bovendien lenen veel W&T-richtingen zich echt wel tot dit soort intensievere, projectgebaseerde samenwerkingen.

Jos Vander Sloten: ‘Ook een aanbod voor doctoraatsstudenten en misschien zelfs een aanbod van internationaal aangeboden cursussen in het kader van permanente vorming zijn hier zeker mogelijk.’

Wat deze pijler betreft willen we graag Pascale Conard van de Faculteit Ingenieurswetenschappen een trekkersrol geven. Ook Elke Timmermans, ERASMUS-specialist, Mieke Clement, expert hybride leren van International Office, en de staf medewerkers internationalisering van de andere faculteiten zullen we erbij betrekken.’

Peter Van Puyvelde: ‘De tweede prioriteit is de link met de andere internationale netwerken. Dit is de enige prioriteit die niet echt projectmatig kan worden ingevuld, aangezien ze eerder politiek van aard is. Jos Vander Sloten: ‘Vandaar dat Peter als decaan hier het voortouw zal nemen. (lacht) Ook de vicerector zal hier zeker een rol kunnen spelen.’

Peter Van Puyvelde: ‘Er zijn ondertussen al gesprekken geweest tussen de secretarissen-generaal van Unite! en UNA Europa. Vroeg of laat denk ik dat die allianties toch gelinkt zullen moeten worden. Het lijkt me namelijk niet opportuun om in Europa in eilanden te blijven werken.’

Jos Vander Sloten: ‘Ik denk alleszins dat die complementariteit vandaag toch al wat duidelijker is voor alle betrokkenen.’

Dit gaat terug over de added value van dit soort netwerken.

Peter Van Puyvelde: ‘Absoluut en die oefening moeten we dus zowel maken als KU Leuven, maar ook binnen CLUSTER én in samenwerking met de andere netwerken waarin we al dan niet betrokken zijn.

De volgende prioriteit is het beter definiëren en uitbreiden van het netwerk van geassocieerde leden, meer bepaald de liaisons met Afrika. Wij hebben wat dat betreft onlangs een gesprek gehad met Laurens Rademakers, International Office, over de mogelijkheden wat betreft fondsenwerving. Dit is een belangrijke Europese prioriteit, wat betekent dat er wel wat middelen te vinden zijn om hierop in te zetten. Voor deze pijler is het volgens mij cruciaal om onze doelstellingen kwantitatief te bepalen. Het is namelijk een van die prioriteiten waarover het makkelijk praten is, maar waar actie niet altijd even gezwind volgt.’

Jos Vander Sloten: ‘Hier valt bovendien makkelijk de link te maken naar onze eerste prioriteit. Wellicht kan blended mobility een relatief eenvoudig middel zijn om dat partnerschap met Afrikaanse universiteiten aan te gaan. Professor Bart Van der Bruggen zal het voortouw nemen in de werkgroep binnen CLUSTER die hier al mee bezig is.’

Peter Van Puyvelde: ‘De laatste prioriteit is ondernemerschap. Dit is een focus die al enkele presidentschappen meegaat: zowel Eindhoven, Aalto als Darmstadt hebben hier al op ingezet. Het is echter niet evident gebleken om concrete actie te ondernemen. Wij denken in de eerste plaats aan het organiseren van een symposium over de integratie van ondernemerschaps vaardigheden in W&T-programma’s.’

Jos Vander Sloten: ‘Dit komt neer op het inventariseren en het delen van good practices, wat een algemene operationele doelstelling is binnen het CLUSTER-netwerk. Ook deze prioriteit willen we integreren in onze doelstellingen. Samenwerken in een internationale ondernemerscontext is immers een cruciale vaardigheid voor onze studenten en hybride tools kunnen dat leerproces zeker faciliteren.

Wat deze laatste pijler betreft heeft professor Yolande Berbers toegezegd om de leiding te nemen. Binnen CLUSTER is hier nog geen actieve werkgroep voor, maar we denken dat LRD hier ook zeker een rol te spelen heeft.’

Daarnaast haalde u aan dat de betrokkenheid van studenten ook een horizontale prioriteit zou zijn die verweven zit in de inhoudelijke prioriteiten.

Peter Van Puyvelde: ‘Absoluut. Bij de oprichting in 1989 werd die betrokkenheid ook al aangehaald als een belangrijke pijler. De grote uitdaging hier is dat presidia elk jaar veranderen en hoewel ik weet dat er, bijvoorbeeld bij VTK, wel wordt ingezet op een zekere vorm van continuïteit, is het uitbouwen van duurzame relaties tussen de studentenverenigingen van de partners zeker niet evident. Voor de ingenieurs is er natuurlijk BEST (Board of European Students of Technology, n.v.d.r.), maar een structurele samenwerking met een Europese organisatie van ingenieurs studenten is er tot nu toe nog niet. Wat dat betreft is het dus ook belangrijk dat een aantal individuen een trekkende rol wil opnemen. Ik moet zeggen dat COVID-19 de afgelopen twee jaar een spelbreker is geweest.

Op de algemene vergadering hebben we dan ook afgesproken dat een niet onaanzienlijk deel van het CLUSTER-budget zal worden ingezet om iets te organiseren voor en door de studenten. Waar kan men terecht voor meer informatie?

Jos Vander Sloten: ‘Alle informatie over CLUSTER vindt men terug op de website https://cluster.org. Zoals gezegd verloopt het rechtstreeks contact voorlopig nog via mij.

Bij deze wil ik een warme oproep doen tot mensen die hier graag aan willen meewerken, maar ook ideeën zijn welkom. Laat ons vooral weten wat u belangrijk acht. We willen absoluut dat we ons eensgezind als Groep W&T achter dit project kunnen scharen. Alleen zo kunnen we mooie resultaten boeken.’

Tweet van rector Luc Sels n.a.v. voorzitterschap https://twitter.com/LucSels