Ruimte voor rouw

In de Allerheiligenperiode krijgen onze begraafplaatsen veruit het meeste volk over de vloer. Maar onze begraafplaatsen liggen er het hele jaar door zeer verzorgd bij. Johan Vanwynsberghe werkt al 45 (!) jaar voor onze gemeente. Sinds 2011 verzorgt hij voltijds het onderhoud van de begraafplaats in het centrum.

Johan, is de Allerheiligenperiode voor jou de drukste periode van het jaar?

Johan: ‘Er komen wat extra’s bij. We zorgen er bijvoorbeeld voor dat er houders aanwezig zijn waar de mensen een chrysant in kunnen plaatsen zonder dat ze een put moeten maken. Dat is gemakkelijker voor de mensen en voor ons. Anders zitten er achteraf heel wat putten in de begraafplaats. Die houders vind je enkele weken voordien aan de ingang, ongeveer vanaf halverwege oktober, zolang de voorraad strekt.’

Moet jij ook bijspringen voor evenementen zoals het intussen gekende Reveil?

Johan: ‘Het kan zijn dat we hen helpen met een kleinigheid. Bijvoorbeeld als ze iets willen doen aan een specifiek graf, een nadar zetten of zo. Maar zij doen veel zelf.’

Misschien een rare vraag, maar is Allerheiligen een toffe periode voor jou?

Johan: ‘De begraafplaats ziet er wel mooi uit in die periode, met al die graven die versierd zijn met bloemen. Het heeft ook iets, vind ik, dat er dan veel meer mensen langskomen. Een goed onderhouden begraafplaats is heel het jaar door belangrijk. Voor onze inwoners, maar ook voor ons als gemeente. Het is een visitekaartje waarmee je jouw gemeente presenteert.’

Wat gebeurt er na Allerheiligen met al die bloemen, als ze beginnen te verdorren?

Johan: ‘We nemen ze samen met enkele collega’s weg vanaf 1 december. Zo ligt onze begraafplaats er tegen de eindejaarsperiode opnieuw mooi bij en is er plaats om iets anders te zetten. In principe nemen we alles met chrysanten weg. Maar het is niet altijd even gemakkelijk om te beoordelen wat je moet opruimen of niet. Mensen die een bloemstuk op een graf hebben staan, nemen dat dus best tegen 01 december tijdelijk weg, voor een weekje. Anders bestaat de kans dat we het opgeruimd hebben.’

Krijg je soms klachten over verdwenen bloemstukken?

Johan: ‘Ja, maar dat is dan niet omdat wij dat wegnamen en ook niet specifiek rond Allerheiligen. Diefstal van bloemen op een begraafplaats is spijtig genoeg een probleem. Heel jammer, ik begrijp dat niet. Het is ook heel moeilijk om er iets aan te doen. Als gemeente mogen we geen camera’s plaatsen op de begraafplaats, vanwege de privacy. Je moet de daders dus op heterdaad betrappen. Maar dat is bijna onmogelijk. Er zijn al dingen gestolen geweest terwijl ik hier aan het werk was. Maar ik kan natuurlijk niet weten of het bloemstuk dat iemand in zijn handen heeft, gekocht of gestolen is. Je merkt alleszins dat de mensen die dat meemaken ervan afzien. Het gebeurt dat er iemand het met de tranen in de ogen komt melden bij mij.’

Hoe heb je de begraafplaats in al die jaren zien veranderen?

Johan: ‘Het is veel groener dan vroeger. Het lijkt meer op een park. Dat vind ik veel mooier dan toen het nog vol oude zerken stond. De verandering is een verbetering. Er kruipt wel veel meer tijd in dan vroeger, want je mag niet meer sproeien om onkruid tegen te gaan. Dat moet nu allemaal manueel gebeuren. Er is ook een andere visie op de manier waarop we iemand begraven. Vroeger waren het grote zerken en kerkers, nu kiezen de meeste mensen voor crematie. Dat kwam voor het eerst op in de jaren 80.’

Help jij ook mee voor begravingen?

Johan: ‘Vroeger wel, nu niet meer. De mensen kwamen toen ook nog heel vaak te voet mee naar het kerkhof voor een begrafenis, met de pastoor op kop. Ze namen hier afscheid, maar dat is veranderd. Dat vond ik heel lastig om te zien, vooral als het over jonge mensen of kinderen ging. Dat was heel zwaar. Daarom heb ik het niet willen overpakken, toen ik hier in 2011 voor het onderhoud kwam instaan. Het is nu een andere collega die de overledenen begraaft. Hij zegt daar soms iets over tegen mij. Het valt niet te onderschatten. De collega die het eerst had overgenomen van mij is er ook mee moeten stoppen. Hij had het er te moeilijk mee.’

Moet je een speciaal karakter hebben om alleen op een begraafplaats te werken?

Johan: ‘(lacht) Ik krijg die vraag wel vaker. Je moet als werknemer op een begraafplaats natuurlijk met enkele dingen rekening houden. Je moet bijvoorbeeld geen muziek afspelen op een luid volume. En het is soms confronterend om mensen te zien liggen die je goed gekend hebt. Ik ben niet meer van de jongste, maar er zijn veel mensen die niet het geluk hebben gehad om oud te worden. Mijn job vind ik alleszins aangenaam. Ik zeg dikwijls dat het mijn hof is die ik onderhoud.’

En is jouw hof even goed onderhouden?

Johan: ‘Jawel, maar mijn vrouw helpt veel in mijn tuin. Hier doet ze dat voorlopig niet (lacht).’