Een klok van een stem: Jan de belleman

Jan komt de ruimte binnen en alle ogen zijn meteen op hem gericht. Ter gelegenheid van dit interview vroegen we hem namelijk om in kostuum te komen. Hij doet het met plezier. Maar Jan heeft geen kostuum nodig om de aandacht te trekken. Dat doet zijn warme klok van een stem automatisch. Jan is in Deerlijk al gekend als voorzitter van Tuinhier, maar in dit hartelijke gesprek leren we hem vooral kennen als de allereerste officiële belleman van onze gemeente.

Jan, hoe ben je de belleman van onze gemeente geworden?

Jan: ‘De historie startte met een zoektocht naar kandidaten voor de wijkburgemeester van de Molenhoek. Ik bedankte daar vriendelijk voor, maar kreeg wat later de vraag of ik wel belleman wilde zijn tijdens een aantal festiviteiten op de Molenhoek. Dat was een rol die me beter paste, dus werd ik officieus belleman. Tijdens 1 van die festiviteiten liep ik de voorzitter van het Centraal Feestcomité tegen het lijf. Hij vroeg me om belleman voor heel Deerlijk te worden. Ik heb er 45 minuten over nagedacht en besliste het te doen. En zo geschiedde.’

Wat gebeurde er dan in die 45 minuten?

Jan: ’Ik heb uiteraard eerst gebeld naar mijn madam . Ze gaf haar zegen, zolang zij maar niet moest meelopen (lacht) . Daarna heb ik ook nog eens gepolst bij een collega-belleman. Nadat ik wat meer info kreeg, had ik snel door dat het vooral een amusante bedoening is. Voor zoiets zeg ik met plezier toe!’

Een belleman is iemand die het nieuws verkondigt. Welk nieuws mogen we van jou verwachten?

Jan: ’Meestal is dat de aankondiging van het programma tijdens festiviteiten. Ik vraag de organisatie wat input en maak daar dan een korte tekst van zo’n 100-tal woorden van. Ik hou ervan om rijmend te schrijven. Af en toe sluipt er dan wel eens een woord in dat niet echt bestaat (lacht) , maar ‘t moet leutig blijven hé. Ik noem dat de dichterlijke vrijheid.’

Jan: ’Wist je trouwens dat er ook een gilde van bellemannen bestaat? Dat is in de 1 e plaats een geestige bende. Maar ook een gilde waar we samen enkele spelregels hanteren, zoals die 100 woorden per tekst. Ook mijn verzekering is geregeld via de gilde. Stel dat ik te enthousiast ben en mijn bel vliegt per ongeluk weg, knal tegen iemand zijn hoofd. Dat wil je niet meemaken, natuurlijk. Voor zo’n zaken zijn we dus verzekerd.’

Je intrede vond plaats op de kermisfeesten eind september in Deerlijk centrum. Oefen je stiekem op voorhand in de spiegel of hoe bereid je je daarop voor?

Jan: ’De tekst oefen ik wel, maar ik sta thuis niet te roepen voor mijn spiegel (lacht) . Ik val mijn vrouw en buren liever niet lastig met stemoefeningen. Maar door de tekst te oefenen, weet ik wel waar ik accenten wil leggen om de tekst en rijmpjes zo goed mogelijk over te brengen.’

Wanneer en waar kunnen de mensen jou nog eens als belleman in actie zien?

Jan: ’Er staan enkele vaste festiviteiten op de agenda: de 4 kermisweekends, de kampioenenviering, het seniorenfeest, de nieuwjaarsreceptie, de kerstcorrida en de midzomermarkt.’

Wat zijn goeie kwaliteiten van een belleman?

Jan: ’Een goeie stem. Maar ik werk als opvoeder, dus dat zit sowieso goed. En graag tussen het volk zijn, is een eigenschap die uiteraard niet mag ontbreken.’

Zijn er ook valkuilen?

Jan: ’Als je overdrijft met roepen, hou je het niet vol. Je moet de zaal eerst stilkrijgen met alleen je bel. Als ik begin te praten, roep ik nooit. Ik spreek met een stemverheffing. Verder probeer ik me altijd centraal te positioneren om zoveel mogelijk mensen met mijn stem te bereiken. Als je ergens in een hoekje gaat staan, maak je het jezelf moeilijk.’

‘Ik oefen mijn teksten op voorhand, maar sta thuis niet voor de spiegel te roepen.’

Je had wat bekijks op weg naar hier. Zelf zit ik jouw prachtige kostuum ook al even te bestuderen. Vertel eens wat meer over je outfit!

Jan: ’Momenteel is mijn officieel kostuum nog in de maak, dit is een huurexemplaar. Heel wat bellemannen zijn gekend voor hun outfit, die iets weg heeft van een veldwachter of rijkswacht. Gelukkig mogen we zelf ons kostuum kiezen, want ik vind deze kleuren en stijl veel mooier. Mijn officieel kostuum zal dus op dit tijdelijk gehuurd exemplaar lijken.’

Er zijn dus geen vereisten aan zo’n kostuum?

Jan: ’Klopt, behalve een bel als accessoire, natuurlijk! Ik zocht een bel die accordeert met mijn stem, wat zwaarder van geluid (lacht) . Mijn bel kocht ik trouwens zelf. Als ik ooit stop als belleman, is het een tof aandenken.’

Heeft een belleman een zomer- en winteroutfit?

Jan: ’Nee. Dat zou je kunnen doen, maar is natuurlijk weer een extra kost. Ik los dat makkelijk op door mijn onderkledij aan te passen aan het seizoen. Hier en daar een extra laagje helpt. De meeste festiviteiten vinden in de zomer plaats. En als het koud is, is het vaak binnen te doen. Slecht weer is voor mij en mijn outfit dus geen grote zorg.’

Kan iedereen jou als belleman inschakelen?

Jan: ’Bij sommige steden of gemeenten is dat het geval, maar niet in Deerlijk. De festiviteiten voor het jaar liggen vast. Mocht daar nog iets bijkomen dat leuk en neutraal is en Deerlijk aanbelangt, neem ik het er graag bij. Maar winkels openen of dergelijke, dat is niet voor mij weggelegd. Ik ben, naast mijn job als opvoeder, actief voor Tuinhier in Deerlijk én op landelijk niveau en zit ook in een toneelvereniging. Dat moet allemaal combineerbaar blijven.’

Verdient dat ook iets, belleman zijn?

Jan: ’Een pistoleetje en een pint op de plaatselijke festiviteiten (glundert) . Maar de gemeente neemt de kost voor mijn kostuum op zich. Dus het ene plezier is het andere waard.’

We zochten even in de geschiedenisboeken, maar konden niets terugvinden. Jij bent de allereerste officiële belleman van Deerlijk?

Jan: ’Klopt, een mooie primeur, hé. Wist je trouwens dat een belleman van een andere stad of gemeente nooit elders zal speechen? Ze komen wel eens supporteren voor elkaar, zoals ze bij mijn 1 e officiële intrede deden, maar gaan hier niet de belleman uithangen. Dat is een teken van respect.’

’Misschien nog een leuk weetje. Er bestaat een officieel kampioenschap voor bellemannen. Dit jaar vond het kampioenschap begin september plaats. Ik kon dus nog niet deelnemen, omdat ik officieel pas eind september ingehuldigd werd.’

Ga je volgend jaar wel meedoen? En wat moeten we ons daarbij voorstellen?

Jan: ’Hmmm (denkt na) . Misschien dat ik volgend jaar eerst even ga loeren bij de concurrentie (lacht) . Het jaar daarop zou ik wel durven meedoen. Als belleman moet je voor dat kampioenschap 2 teksten voorbereiden, waarvan eentje om jouw stad of gemeente voor te stellen. De jury oordeelt op basis van de tekst en de manier waarop je die brengt wie de titel ‘belleman van het jaar’ verdient.’

Nu je officieel belleman bent van Deerlijk kan je alvast volop oefenen tijdens onze festiviteiten. Wat ons betreft, ben je nu al de titel ‘belleman van het jaar’ waardig. Bedankt voor het interview!