Een spuitbus als verfborstel

Deerlijk krijgt binnenkort een graffitimuur. De man die de voorlopig kale bakstenen met enkele spuitbussen zal transformeren in een kunstwerk, is Bruggeling Jeremiah Persyn, artiestennaam Jamz Jamezon. Dat is niet zomaar de eerste de beste, zo blijkt uit een onderhoudend gesprek.

Jamz: ‘Ik ben een artiest in veelvoud. Daar wil ik mee zeggen dat ik me aan veel verschillende creatieve disciplines waag. Animatiefilm, boeken, muurschilderingen binnen en buiten, muziek, storyboarding … Het maakt niet uit. Als het maar iets creatiefs is. Mijn activiteiten bundel ik samen met mijn vrouw Sarah in ons bedrijf Sarazon. Daarmee leiden we projecten in goede banen voor alle lagen van de bevolkingsgroep, van jong tot oud.’

Hoe ben je in de wereld van de graffiti gerold?

Jamz: ‘In de jaren 80 ben ik beginnen breakdancen. Op een bepaald moment gaf een deel van de Rock Steady Crew een show in het centrum van Brugge. Tijdens hetzelfde evenement was er een vrij podium. Daar breakdancete ik en won ik tickets voor de film Beat Street, over de hiphopcultuur in het New York van de vroege jaren 80. Toen ik die zag, viel alles plots samen. De muziek, hun sneakers en kledij. En de graffiti, natuurlijk.’

Weet je nog wat je met jouw eerste spuitbus hebt gecreëerd?

Jamz : ‘Ik schilderde de uitspraak Sk8 or Die op een muurtje thuis. Mijn broer, die iets ouder is dan mij, tekende ook. Hij was toen al wat dingen aan het uitzoeken met letters en zo. Dat was de start. In ‘91 kwam ik in de academie in Brugge Stan Slabbinck tegen en we zijn verliefd geworden op elkaars werk. Er waren in Brugge nog gasten die er al eerder mee bezig waren, maar wij waren de eersten die er zo ver in gingen. Dat was in een tijd waarin graffiti verboden was. Maar we wilden mooie dingen maken en niet zomaar wat op straat gaan krabbelen. Daar wilde ik niets mee te maken hebben. Iets moois creëren, dat interesseerde mij. Een spuitbus is daarvoor een dankbaar middel, omdat het heel snel werkt en direct is.’

Hoe evolueer je van een blanco blad naar een afgewerkte

Jamz: ‘Voor het project in Deerlijk maakte ik vooraf een ontwerp op basis van enkele richtlijnen. Maar eigenlijk gebruik ik liefst van al de muur als mijn blad papier. Een ontwerp is voor mij een aanzet, maar als je voor een muur staat, dan voel je de verf en de omgeving. Pas dan kom je erachter hoe groot of gedetailleerd je iets afbeeldt, of op welke plek je het zet in het geheel. Op een muur die dicht bij een ander gebouw staat, is het perspectief ook helemaal anders dan op papier. Daar moet je rekening mee houden.’

Wat is jouw ambitie voor de graffitimuur in Deerlijk?

Jamz: ‘In een kleine gemeente is het vaak zo dat je zoveel mogelijk mensen tevreden moet stellen met een beeld dat iets vertelt. Dat zeg ik met alle respect voor kleine gemeenten. Maar ik vind wel dat je iets moet vertellen op een ongewone manier. Ik probeer iets extra te brengen, dat je niet verwacht. Dat gaat dan vooral over de stijl en de uitwerking, over de rijkdom die ik er insteek. Wat is dat hier allemaal? Dat gevoel wil ik je geven, als je halthoudt bij de muur. Ik wil aan de lokale eigenheden een draai geven die een beetje verrast.’

Wat is er moeilijk aan projecten als dit?

Jamz: ‘Je moet met veel zaken en mensen rekening houden. Daardoor merk je bij een streetartproject vaak dat er in het begin wat tegenkanting is. De ene persoon wil bijvoorbeeld niet dat je die ene muur gebruikt. En een andere persoon wist van niets en moest er wel iets van weten. Maar op het einde van de rit wil ik er wel voor zorgen dat iedereen content is met het resultaat. Er zal niemand tegen mijn werk kunnen zijn. En als je er toch tegen bent, dan weet je eigenlijk dat je de ambetanterik van de gemeente bent (lacht).’

Heb je een bepaalde stijl?

Jamz: ‘Ik zou het saai vinden om een zeer herkenbare stijl te hebben en het er de rest van mijn leven mee te doen. Wat me kenmerkt, zijn mijn lijnvoering, penseelstreken en mijn manier om verf te leggen. Als je beter vertrouwd bent met mijn werk, dan kan je me wellicht ook herkennen aan de manier waarop ik licht in de ogen van een figuur plaats. De meeste mensen kennen mij van de mooie meisjes en robots, maar ik heb ook een heel futuristische kant. Veel interieurs die ik van verf voorzie, zijn dan weer heel klassiek. Ik schilder bijvoorbeeld soms gewoon engelen in de wolken op plafonds. Ik ben niet iemand die een prentje kopieert. Ik probeer de puurheid van de schilderambacht te behouden in mijn werk. In die muur in Deerlijk zal er alleszins een deeltje van mijn ziel verborgen zitten.’

Kunnen onze inwoners in afwachting van de graffitimuur in Deerlijk elders in levende lijve werk van jouw hand zien?

Jamz: ‘Ik beschilderde samen met Stan een muur aan de kerk in Zwevegem. Legendz is dan weer een project van 6 muren in Brugge. Daar heb ik samen met enkele vrienden 6 jaar van mijn tijd in gestoken. Voor dat project schilderde ik Maria van Bourgondië in de Hauwersstraat en Sint-Clara in de Sint-Clarastraat. Je kan alle 6 muurschilderijen combineren in een wandelroute. Langs de Gistelsesteenweg in Brugge passeer je nog een ander werk van mij, een engel die aan het gsm’en is. In Gent en nog een boel andere steden kom je ook tekeningen van mij tegen. In Brugge heb ik dan weer mijn eigen showroom. En ik heb zo’n 10 jaar lang de 2D-versie van Musti getekend. Daarvoor tekende ik ook de kleurboeken die je in de supermarkt vond. Maar eigenlijk hou ik me vooral bezig met het schilderen van muren in het interieur van mensen. De rest zijn meer zijprojecten.’

Heb je nog een uitsmijter om mee te eindigen?

Jamz: ‘In ‘99 heb ik een comic gemaakt, Project Grow . Dat is in België onthaald als de slechtste strip ooit (grijnst). De stripwereld haatte mij. Maar ik had gewoon goesting om iets te doen dat afweek van de regels van de Belgische stripwereld, zoals de klarelijntekeningen van onder meer Kuifje, Suske en Wiske en Jommeke. Dus produceerde ik dat boekje als experiment. Dat zorgde voor enorm veel negatieve publiciteit, maar dat was een goeie zaak, want Project Grow werd uiteindelijk opgenomen in de archieven van het Museum of Modern Art van zowel New York als Los Angeles. Net omdat het voor die tijd heel vooruitstrevend was.’

Wanneer zullen de mensen de graffitimuur in Deerlijk kunnen zien?

Jamz: ‘Het is heel belangrijk dat we dat goed inplannen. Als ik dat nu doe, in het winterweer, dan is het mogelijk dat de verf in de zomer begint af te bladeren. Mijn ambacht moet goed zijn. Dus de Deerlijkenaren zullen nog even geduld moeten hebben.’