4 5 8
Faciliteren en loslaten voelt als een vreemde combinatie Samen dingen realiseren is goed, voor ons, en voor kinderen en kleinkinderen
11 15
Wat gaat goed, wat gaat beter
Nieuwe inzichten Waar starten we mee, waar gaan we mee stoppen en wat blijven we doen?
Dit ga ík doen Zes interviews na 24 uur anders kijken, zijn en doen
JOEP
ANDERS DOEN
7
Loslaten in vertrouwen
ANDERS KIJKEN ANDERS ZIJN
1
de
..zoonder vrieving gèn glans..
24 uur van Horst aan de Maas
20 en 21 mei 2016
2
Inhoud 2 Inhoud 3 Vooraf 4 ‘I have to change to stay the same’ 5 Dit ging goed, dit kan beter 6/7 Van wegwijsambtenaar tot praatpaal 8 Schrijvend inzicht onder muziek 9 Quotes op vrijdag 10 Clapping in four 11 Nieuwe inzichten 12/13 Vier methoden om anders te handelen 14 Quotes op zaterdag 15 Dit doen we voor met Horst aan de Maas 16 Dit ga ík doen
Colofon Dit is een uitgave van de gemeente Horst aan de Maas Teksten René Lamers en Robin Ouwerkerk Fotografie Sanneke Fisser Vormgeving Geert van den Munckhof
3
Vooraf Vrijdag 20 mei 2016, 12.00 uur. De raadszaal van
je wie dezelfde handgrootte heeft. Of wie eenzelfde
Horst aan de Maas loopt langzaam vol. Onwennige
soort vakantie viert. Plots blijkt dat degene die voor het
blikken. Een groot blauw, plastic vierkant op de
gevoel het verst afstaat van jezelf in de basis dezelfde
vloer. Stoelen in een kring. In de tas een slaapzak
waarden heeft.
en een tandenborstel in plaats van een tablet en papier. Het is de start van een sessie die 24
We zagen dat iedereen uit zijn comfortzone werd
uur duurt. Een sessie over de verhouding tussen
getrokken. De afwachtende pose van sommigen
gemeenteraad, college van B en W, directieteam en
veranderde gaandeweg in een amicale houding.
initiatiefrijke, participerende burgers.
Argwaan maakte plaats voor initiatief en enthousiasme. We zagen mensen genieten van de spelelementen,
De samenleving verandert; er komen steeds meer
maar ook van verdieping tijdens workshops. De lol
initiatieven van onderop. Hoe ga je daar als gemeente
beklijft. Elkaar kennen en elkaar vertrouwen als de
mee om? Natuurlijk kan je die vraag bespreken tijdens
basis voor ‘anders doen’.
een reguliere commissievergadering. Je kunt er ook drie keer over vergaderen. Of tien keer. Maar dan
Dat de gemeenteraad van Horst aan de Maas het
vergader je over een relatief nieuw fenomeen in een
aandurfde 24 uur lang elkaar diepgaand te leren
oude en vertrouwde structuur. Door 24 uur samen te
kennen en zo na te denken over meer ruimte voor
zijn – te praten, te discussiëren, muziek te maken en
burgerinitiatief, maar vooral over de eigen rol in
voor velen: in hetzelfde gebouw te de nacht door te
de samenleving zegt volgens ons – verslagleggers
brengen – doorbreek je die structuur. Dan lukt het om
van de 24 uur – al veel over de goede weg die jullie
zonder politieke agenda op een andere manier naar
bewandelen. ‘Anders kijken’ en ‘anders zijn’ lijken gelukt.
de samenleving te kijken en antwoorden te vinden
Nu komt het erop aan anders te doen.
op die vragen. Tijdens de 24 uur ging het van anders kijken via anders zijn naar anders doen. Zo ontdekte
René Lamers en Robin Ouwerkerk
‘I have to change to stay the same’ Soms moet je een andere vorm kiezen; op een andere manier met mensen in gesprek. Omdat ze onorthodoxe ideeën hebben, die niet in bestaande structuren passen. Hoe doe je dat als gemeente? En vooral: als gemeenteraad, die al pakweg 150 jaar volgens vaste procedures werkt? Marije van den Berg schetst het speelveld. “Heel veel zaken gaan goed. Vaak past de manier van werken van gemeente en gemeenteraad prima bij de wensen van de samenleving. Maar soms schuurt het. Dan acteren burgers anders dan in kaders en regels is uitgedacht en is flexibiliteit nodig. Dan is het nodig om de oude vertrouwde, lineaire manier van werken los te laten en een pad in te slaan waarvan de uitkomsten ongewis zijn.” “Kunstenaar Willem de Kooning zei ooit ‘I have to change to stay the same’. Als de samenleving in beweging is, moet je meebewegen om relevant te blijven. Een gemeenteraadslid van 150 jaar geleden zou zich geen raad weten in de wereld van nu. Die is enorm veranderd. Maar de procedures van de gemeenteraad zou hij wel herkennen. Dat is onthutsend en tegelijk heel mooi.” Waar de gemeenteraad zich met besluitvorming bemoeit, moet het zo democratisch mogelijk zijn, stelt Marije van den Berg. Maar er zitten veel waarden in de democratie: burgerschap, deliberatie, transparantie, efficiëntie, proportionaliteit (streven naar de kleinst mogelijke interventie), vrijheid van meningsuiting en legitimiteit, inclusie (rekening houden met minderheidsbelang) om er maar een paar te noemen.
Tegelijkertijd botsen die waarden soms ook. Zo staan inclusie (zoveel mogelijk mensen betrekken) en efficiëntie vaak haaks op elkaar. Het systeem om recht te doen aan democratische waarden is politiek. Van den Berg onderscheidt 1. het statische systeem: wetten, regels en democratische instituties. 2. het dynamische systeem: flexibele vormen. Denk aan co-creatie en samenwerking. Vormen waarbij directe inbreng mogelijk is. 3. democratisch gedrag, ons democratisch handelen. “Blijf je hangen in het statische systeem, dan krijgen burgerinitiatieven weinig kans. In de netwerkdemocratie is een grotere behoefte aan dynamische democratische vormen, omdat de context veelvormig is en onze systemen daarop moeten kunnen blijven passen. De taak van het lokale bestuur in deze veranderende tijden, is het aanpassen van die systemen mogelijk maken én in de gaten houden. Scherp te zijn op de processen, werkwijzen en het gedrag van de overheid – en jezelf, als functionaris in die overheid. Steeds weer de ‘democratische thermometer’ in die vormen te steken, en bij te sturen als het er niet democratischer op wordt.” “Het passend maken en houden van onze democratische systemen is een hele opgave, waarbij alle perspectieven nodig zijn: inwoners, ondernemers, mensen uit maatschappelijke organisaties, wethouders, raadsleden, ambtenaren. Een voorwaarde: het goede gesprek erover voeren. De 24 uur zelf is daarvoor een prachtig voorbeeld. Het kan. De uitdaging is om dat vaker te doen.”
Meer lezen? 15,9 uur De Raad voor het openbaar bestuur (ROB) pleit in het advies ‘15,9 uur, de verbindende rol van het raadslid in een vitale democratie’ voor een andere rolinvulling en tijdsbesteding van het raadswerk. Het versterken van de contacten met de samenleving staat daarin centraal. http://www.rob-rfv.nl/rob/actueel/ nieuwsbericht/215/Advies+15,9+uur Raadslid in de doe-democratie Best practices van raadsleden om hun stad een stap verder te helpen met burger- en overheidsparticipatie http://doedemocratie.net/content/raadslid-de-doedemocratie Loslaten in vertrouwen Nog een advies van de ROB. De vitale samenleving, waarin mensen zich volop inzetten, bestaat al. Het is de overheid die moet veranderen. Loslaten is de belangrijkste trede; geef burgers alle ruimte. En reguleer alleen iets wanneer dat echt nodig is. http://www.rob-rfv.nl/rob/publicaties_rob/ publicatie_rob/184/Loslaten+in+vertrouwen Niet buiten de burger rekenen Het idee is om de samenleving (burgers én bedrijven) meer verantwoordelijkheid te geven. Dat veronderstelt een reservoir aan maatschappelijke energie. Is dat er wel? Er is het risico de participatieve samenleving te overvragen, stelt het Sociaal en Cultureel Planbureau. En hoe representatief zijn de actievelingen? http://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/ Publicaties_2016/Niet_buiten_de_burger_rekenen en alle magazines op http://www.tijdvoorsamen.nl/
4
5
Van fouten leer je. Maar soms is het beter te kijken naar wat wél goed ging om de waarden van successen te kennen. Die neem je mee naar verbetering.
Dit ging goed, dit kan beter ‘Besluitvormingsprocessen flexibeler inrichten’
‘Spiegel voorhouden en contact houden’
Bram Hendrix (fractievoorzitter Essentie) Els van der Molen (Clustermanager Ruimte)
Aniet Fonteyne (raadslid SP) Richard van der Weegen (raadslid PvdA)
Bram: “Vraag je mij naar een besluit dat we goed hebben genomen, dan denk ik: het afvalsysteem.”
Aniet: “Een goed raadsbesluit vind ik de motie voor statushouders. Doordat alle partijen hem indienden, gaven we gezamenlijkheid aan. Stel je voor als één partij niet had meegedaan… Dit is iets wat je niet aan de samenleving kunt overlaten, want je moet dat goed regelen en registreren. De motie heeft ook iets persoonlijk: mensen meldden zich aan als vrijwilliger.”
Els: “Grappig, dat voorbeeld had ik ook.” Bram: “De raad kwam met een heldere opdracht. De doelen waren goed geformuleerd. En ja, die besluitvorming was dit keer topdown. Soms is dit nodig. Tenslotte: ik ben ervoor gekozen om dat soort besluiten te nemen. Wij – de gemeenteraad - maken afwegingen, stellen kaders, het college voert uit.” Els: “Dus een luisterend oor voor initiatieven, en dan zelf – als raad – afwegingen maken. Dat kan als de raad vooral over hoofdlijnen spreekt. Dan komt er meer ruimte voor initiatieven en kan je het systeem veranderen.” Bram: “Vraag is wat je bij een initiatief als Gasthoes aan kaders kunt meegeven. We hebben daar geen regels voor.” Els: “Het is belangrijk de verwachtingen te managen. Wat ik mij afvraag of en zo ja in welke mate ik ambtenaren moet laten meelopen met initiatieven. Ik wil dat medewerkers ondernemend zijn. Wil verantwoordelijkheid laag in de organisatie. Maar als medewerkers een eerste keer meedenken en een tweede keer terugkomen bij een initiatief, dan is het na de vierde keer: ‘de gemeente zit aan tafel, dus het gaat door... ’. Dat is een lastig verhaal.” Bram: Voor mij is de vraag: als je medewerkers als vooruitgeschoven posten hebt bij initiatieven, moet ik ze dan kennen? Bijvoorbeeld vanuit de behoefte aan informatie. Of blijf ik alleen zaken doen met B en W?” Els: “De scheiding is niet meer zo strak. De opgave die we met elkaar hebben, wordt steeds complexer. We zullen besluitvormingsprocessen flexibeler moeten inrichten, met respect voor ieders rol.”
Richard: “Ik ben trots op de randvoorwaarden die we hebben bereikt in LOG Witveld, waar het Nieuw Gemengd Bedrijf komt. Hadden we hard ‘tegen’ geroepen, terwijl er een raadsmeerderheid was, dan hadden we geen beeldkwaliteitsplan en geen verkeerscirculatieplan bereikt.” Aniet: “Dan heb je het maximale eruit gehaald. Ik zou willen dat alle kernen een Huis van de Wijk krijgen, waarin een school samenwerkt met ouderen, en waar mensen met een achterstand kunnen werken.” Richard: “Mijn droom is dat we weten hoe je burgerinitiatieven organiseert. Op zich bestaat in onze gemeente de participatiesamenleving al langer, maar wanneer stap je op een rijdende trein, zonder het initiatief te verstoren?” Aniet: “Zoals met het Gasthoês: moet je ingrijpen als ze zich niet aan de kaders houden?” Richard: “Misschien moet je in het begin zeggen: ‘Droom vooral.’ Maar op een gegeven moment moet je toch afwegen.” Aniet: “Of met het zwembad: moet je als raad zelf ook niet weten wat je wilt?” Richard: “Maar de verenigingen weten veel beter wat de behoeften zijn. Stap je echter aan het eind van de rit op de trein, dan loop je het gevaar dat het idee wordt afgewezen en initiatiefnemers de volgende keer geen actie meer ondernemen. Je zou ze misschien een spiegel voor kunnen houden: ‘Zijn jullie als initiatiefnemers binnen de kaders gebleven?’” Aniet: “En als raad moet je je informatie up-to-date houden, om het initiatief te kunnen beoordelen. En de initiatiefnemers moeten het gevoel hebben dat we ze volgen. Contact houden.”
6
Van wegwijsambtenaar Een initiatiefnemer hoort enthousiast het gemeentehuis in Horst te verlaten, maar beleidskaders, regels en controles dempen het enthousiasme. Waar gaat het fout en wat kunnen raadsleden en directie daarvan leren? Enkele cases op een rijtje.
Kees Sanders Anita Broos The Village
Bewoonster Hof te Berkel
Initiatief: muziekevenement in De Berkel
Initiatief: speel- en beweegstraat in Hof te Berkel
Doet: Organiseert alternatieve-
Doet: Plaatsen van speeltoestellen door de wijk die geschikt
muziekevenementen voor jongeren van 18 tot
zijn voor jong en/of oud met ontmoeting als doel. Daarnaast
30 jaar op verrassende locaties (o.a. kasteel), als
werken de toestellen preventief en revaliderend voor
alternatief voor de horeca in het centrum van
ouderen.
Horst.
Hobbel: Gemeente eiste een ‘zwaar contract’,
Hobbel: Wilde in zwembad De Berkel een
initiatiefnemers liepen telkens achter op het proces.
muziekevenement organiseren maar de
Enthousiasme bij initiatiefnemers stroomt weg; ze zijn tien
gemeente verlangde eerst een businessplan,
uur per week ermee bezig. Een stichting is nodig, wat tijd en
voordat dit initiatief beoordeeld zou worden. Dat
geld kost.
lukte de initiatiefnemers echter niet meer vóór
Nodig: Iemand die het proces begeleidt en enthousiasmeert.
het evenement.
Inzicht: “Bedoeling is dat je enthousiaster het gemeentehuis
Nodig: Enthousiasme van de gemeente.
verlaat. Nu zegt de gemeente niet ‘Hoera, er is iemand die
Inzicht: “Op zich bedient The Village een
zich met de leefomgeving bezighoudt’, maar wordt het
doelgroep die interessant is voor de gemeente
enthousiasme weggenomen. Een andere grondhouding
en die niet aan bod komt in de soos. De
is nodig: meer ondernemerschap en een groter
gemeentelijke organisatie sluit dus niet aan bij de
omgevingsbewustzijn. Wat zou helpen, is een vergadering
vraag. Goed zou zijn om iemand anders ook naar het idee te laten kijken.”
op
locatie en een ambtenaar die ons wegwijs maakt.”
7
tot praatpaal Stanley Der Meer en Leo Beterams
Initiatief: realiseren van een sportzone rondom Doet: creëert met acht sportverenigingen een
Initiatief: seniorenwoningen in Meerlo Doet: Als ouderen niet meer thuis kunnen komen, kunnen ze naar een verzorgingshuis. Er zijn er twee in de buurt. Maar door te verhuizen, verlaten ze hun vertrouwde omgeving en verliezen ze hun sociale netwerk. Door in Meerlo tien seniorenwoningen te bouwen, eventueel in combinatie met starterswoningen, kunnen deze mensen in hun vertrouwde omgeving blijven. Hobbel: De afwachtende houding van de gemeente. Hoewel vrijwilligers veel kunnen verzinnen en organiseren én het verdienmodel deugt, is er meer ondersteuning nodig, zowel in kennis als naar externe partijen toe. Nodig: Faciliterende rol van de gemeente, meedenken over knelpunten en eventueel garantstelling. Inzicht: “Dit initiatief loopt van het kastje naar de muur: van zorgkantoor naar gemeente naar externe financier. Dat kan niet de bedoeling zijn. Als gemeente en bewoners samen optrekken richting zorgkantoor, dan is er veel mogelijk. Hier moeten we op tafel over doorpraten.”
Sportzone de Kasteelse Bossen
Naoberzorg Meerlo
– met ambtenaren erbij –
Reinier Meesters
eens met de benen
sportgebied van regionale en misschien wel landelijke betekenis. In de samenwerking tussen scholen, verenigingen en commerciële partijen wordt dan de leefbaarheid van Horst vergroot Hobbel: Gemeente die niet kan loslaten. Nodig: Rust. Als het bij de verenigingen ligt, dan moet de gemeente het daar ook laten en niet vragen om tussenrapportages. En een faciliterende rol: juridische steun bij het oprichten van een stichting. Ten derde: een actieve rol van raadsleden. Als ze vragen hebben, bel direct naar de initiatiefnemers en doe dat niet via B en W. Inzicht: “Wat Sportzone nodig heeft, klinkt logisch. Maar faciliteren en loslaten voelt als een vreemde combinatie. Sportzone heeft een mooie combinatie van ambitie en realiteitszin: ze gaan er helemaal voor, maar ze snappen heel goed ook dat misschien hele plan kan gerealiseerd.”
niet het worden
Schrijvend inzicht onder muziek ”
Journaling is een vorm van dagboekschrijven. Door je inzichten op te schrijven, word je je bewust van constanten en veranderingen. Zet je pen op papier en
8
“Als je aangehecht bent, raak je incrowd. Ben je eenmaal niet aangehaakt, kom je er ook moeilijk weer bij.”
begin te schrijven wat er in je
“Hoe mooi dat ik mijn
”Maatschappelijke
opkomt. Met muziek wordt
vader naar voetbal kan
betrokkenheid wil ik
“Hoe komen we verder?
je rechter hersenhelft, waar
brengen, zoals vroeger de
samen met collega’s doen.”
Met de nadruk op ‘hoe’.”
“Samen dingen realiseren
“Ik ontdek dingen waarvan
is goed, voor ons en voor
ik nu nog niet weet
kinderen en kleinkinderen.”
waarom ze belangrijk zijn.”
“Openstaan voor nieuwe
“De gemeenteraad is echt
creativiteit en emoties zitten,
rollen omgedraaid waren en hij mij bracht.”
gestimuleerd. De ‘Hang’ -een Zwitsers percussieinstrument- wordt bespeeld. Een greep uit de inzichten
“Geniet van de dingen die je hebt.” “Blij dat er mensen zijn die
en andere dingen, om
die tijdens die muziek zijn
een vertegenwoordiging
inwoners proberen bij de
tot nieuwe inzichten te
van de bevolking. Dat kun
opgeschreven.
gemeente te betrekken.”
komen.”
je gebruiken als input.”
9
Quotes op vrijdag “Alle zaken die je al hebt geregeld hebben de neiging te institutionaliseren.” “We nemen gee die op tafel n besluiten over de do liggen, maa ssiers r d ie d o ssiers zijn geen verbo den gebied .” ppen met “Laten we sto vrouw’ ‘me ‘mijnheer’ en s raads- en zeggen tijden eringen.” ad commissieverg
“Soms moet je dingen op je af laten komen om vervolgens te kijken hoe te handelen.”
“Is dit beleid, of is erover nagedacht, zou Jan Schaeffer hebben gezegd.”
“Moeten wij als gemeenteraad no g wel kaders stellen als we toch meestal akkoord gaan met plannen die buiten die kaders va llen?” ijn rerend z is i p s n i d “Als raa atschappij; dat ma naar de uitdaging.” de
“Als ambtenaar zou ik graag sparren met de gemeenteraad. Die he eft heel veel antennes in de samenleving.”
“Er is iets waar jij een onderdeeltje van bent, maar wat samen het totaal vormt.”
ders meegeven, a k ig st la je n u k tie “Burgerparticipa an vindt, maar rv e je t a w n e g g ze tten.” maar je kunt wel rm van kaders ze o v e w u ie n n e e dat is
10
Clapping in Four Met verschillende ritmes en klanken kunnen verschillende groepen – gemeenteraadsleden, bestuurders, ambtenaren, inwoners –prima tot een organisch, divers en swingend geheel komen.
Joshua Samsom:
Roy Bouten:
Joshua Samsom:
“We maken samen muziek.
“Het is hier een beetje een
“Ik zie mezelf meer als iemand
Iedere groep speelt zijn eigen
dictatuur. Er is toch iemand die
die kaders stelt aan het
deel, en toch klinkt het als één
zegt wat je moet doen.”
speelveld. Inwoners vinden
geheel. Zie je elementen die je
het ook fijn duidelijkheid te
mee kunt nemen in de ‘echte’
hebben.”
wereld?”
11
Nieuwe inzichten To stay the same, you need to change, zei kunstenaar Willem de Kooning. Wil je als gemeenteraad en gemeente een rol blijven vervullen in een veranderende samenleving, dan zal je sommige dingen anders moeten doen. Met welke actie/houding/gemoedstoestand moeten we starten, stoppen of doorgaan?
Starten met
• Denken in kansen • Andere samenwerkingsvormen dan partijen • Inwonerbelangen gelijkstellen aan belangen ondernemers • Beter duiden en hanteren risicobenadering • Beter gebruiken van expertise raadsleden • Meer informeel overleg tussen raad, college en organisatie • Minder kaders
Stoppen met
Doorgaan met
• Eigen partijbelang doorvoeren
• Ieders inbreng waarderen
• Hokjes denken
• Dialoog
• Beleidsnota’s
• Gezamenlijk sparren met college
• Praten over bijzaken • Zenden
• Loslaten
• Rigide processen
• Huidige onderlinge samenwerking
• Denken in procedures
• Los van politieke kleur met elkaar in gesprek
• Lange doorlooptijden van voorstel tot besluit • Krampachtige afstand tussen raad en organisatie
• Naar elkaar luisteren (en daarop reageren) • Managen Verwachtingen • Koesteren burgerkracht
• Open huishouding
• Je beter voelen dan een ander
• Dynamische teams
• Besloten vergaderingen
• Elkaar respecteren (binnen en buiten de raadzaal)
• Huis van de gemeenschap zijn
• Vergaderstructuur
• Kritische houding
• Meer inspireren • Meer vertrouwen
• Van tevoren een beeld vormen en daar naartoe werken • Dichtgetimmerde kaders • Statisch en plechtig vergaderen
Hoe handel je anders dan je gewoon bent? Hoe omzeil je de systemen vol geijkte communicatiestromen? Vier werkvormen om patronen te doorbreken.
12
Vier methoden om Spel
Spel zonder regels Vind uit hoe een spel lekker
aan wanneer iemand een
meer bij. De regels maken
loopt, door eerst te ervaren
regel overtreedt.
het spel kapot. Er zijn ook
hoe regels van buitenaf jouw
Het spel begint. Iemand
onuitgesproken regels: we
spel beïnvloeden. Deelnemers
gooit een bal over. Een ander
gooien over.”
bepalen zelf het spel en de
grijpt mis. Een speler gaat
regels.
naar de plek en bepaalt
Wanneer de spelers voortaan
een regel: “Wie de bal laat
regels in overleg bepalen en
Twee spelers beoordelen
vallen, bepaalt een regel.”
de twee aan de zijkant meer
het spel vanaf de zijkant
Vervolgens moet de bal
helpen en coachen in plaats
en treden waar nodig op.
door een hoepel worden
van oordelen en corrigeren,
Wanneer een speler een
overgegooid. Regel na regel
loopt het spel lekkerder en
regel wil invoeren, moet hij
stapelt zich op. Het spel
hebben de spelers er weer
naar een toegewezen plek.
wordt onmogelijk.
plezier in.
Op een andere plek geef je
“Ik heb er geen gevoel
Opstelling Het project Sportzone in therapie Met de familieopstelling leg je
de omliggende dorpen.
betrokken worden.”
onbewuste patronen binnen
Buiten het ‘speelveld’
De raad omarmt het ook,
een gezin vanuit het verleden
op afstand staat de
maar voorzichtig: “We
bloot. Maar je kunt dit ook in
gemeenteraad die over het
moeten rekening houden
organisaties gebruiken, of in
budget en het zwembad
met andere initiatieven die
een casus als de Sportzone.
beslist.
ook budget vragen.”
Kiezen de partijen hun
College/ambtenarij willen
In de familieopstelling
gewenste positie, dan
ook het initiatief omarmen,
flankeren B en W / ambtelijke
naderen verenigingen,
maar op gepaste afstand.
apparaat het Dendron
Dendron College,
“We moeten overzicht
College en de ondernemers
ondernemers en de
houden.”
in het gebied de kopgroep.
omliggende dorpen de
Naast B en W staan de
kopgroep en omarmen ze
sportverenigingen, verderop
het initiatief: “We willen meer
13
anders te handelen Intervisie De vraag achter de vraag Zet je oordeel aan de kant
blijf ik dan trouw aan de
de eigen fractie? Hoe blijf ik
en ontdek onderliggende
uitgangspunten van mijn
vanaf minuut één volledig
behoeften. Door middel van
partij?”
op de hoogte van een
doorvragen. Daarmee krijg
Eén van de raadsleden
burgerinitiatief om uiteindelijk
je veel meer informatie. En is
brengt dit dilemma in
een beter besluit te nemen?
de vragende ook veel beter
tijdens de intervisie. Andere
De vragen verleidden het
geholpen.
deelnemers interpreteren
raadslid zijn eigen vraag te
de vraag en herformuleren
herformuleren: ‘Hoe kan ik
“Informatie binnenhalen hoort
hem. ‘Hoe creëer ik een
mijn functioneren zodanig
bij mijn rol als raadslid. Stel
politiek neutrale fase van
aanpassen dat ik in een
dat je bij burgerinitiatieven
informatievoorziening? Hoe
eerdere fase over voldoende
een fase inbouwt dat je
kan ik trouw blijven aan de
informatie beschik om mijn rol
onafhankelijk kunt denken
uitgangspunten van de partij
als raadslid goed te kunnen
en meepraten. Maar hoe
bespreekbaar maken binnen
vervullen.‘
Vragenstorm Het zusje van de brainstorm
Zoek een beleidsterrein waarop
Daarna bepaal je samen
veel initiatieven vanuit de
welke vragen echt belangrijk
samenleving komen. En
zijn. De belangrijkste vragen
dorpsraden een zak geld
bedenk dan wat je wilt weten
die eruit komen:
te geven en te zeggen:
van die initiatieven. Tijdens een
• Wat is het startpunt: het
hier mag je het mee
vragenstorm is er geen goed of
huidige beleid of een
fout.
nullijn? • Durven we heilige huisjes
Rond het accommodatiebeleid in Horst aan de Maas worden binnen een half uur 82 vragen geformuleerd, te stellen aan B en W en de initiatiefnemers.
omver te duwen? • Hoe wegen we de belangen tegen elkaar af? • Wat is ‘onze’ rol als gemeenteraad? • Hoe zien anderen ‘onze’
rol? • Durven we het aan om
doen?
“Het zou goed zijn om als gemeen teraad met inwoners te praten zonder dat he t college erbij zit.”
“Wij vinden he nieuwsgier t mooi dat de gemeen ig is naar on teraad s initiatief, moet wel e maa ven op je b eurt wachte r je n.”
Quotes op zaterdag
kaders zou e d n re o v te “Als ik van l plezier als e e v o z t e n ik n.” weten, heb kaders niet ke e d ik r e e n n a w
sessies “Misschien moeten we wat vaker el. Gewoon elkaar organiseren met de benen op taf sselen zonder informeren en van gedachten wi politieke agenda.” “De gemeenschap moet aan de slag: zelf komen met initiatieven en ideeën.” “We moeten verwachtingen aftasten om teleurstellingen aan het einde van de rit te voorkomen. Het is belangrijk elkaar te blijven informeren.” de onzin e j s l a n e zi “Je ziet d gstreept.” we
14
16 bben ches e h e a “W ndsco bben o b n e miljo and. We he n l in dit k 16 miljoe s.” oo pert x e s r e verke
t n hebben dat he e w u ro rt e v n e n “Loslate toch onwennig.” lt e o v t a d t; m o k goed
15
Na 24 uur informatie, spel, muziek, inzichten, dialoog, gaan we dit doen om inwoners van Horst aan de Maas te betrekken.
Dit doen we voor met
Horst aan de Maas Energie en inzet hoog
laag
Op juiste moment op burgerinitiatieven inspringen
Een dialoog realiseren tussen gemeenteraad en ambtelijke organisatie, bijvoorbeeld in een inspiratieraad
Meer harmonieuze samenleving realiseren
Faciliteren van burgerinitiatieven
Samen ‘dingen’ realiseren en gelukkig worden
Verwachtingen managen en op gezette tijden communiceren
Voorbeeldgedrag tonen Meer informeel informeren, Minimaal drie alternatieve vergaderdialogen voorstellen Gasthoês revitaliseren
meer samenwerken, minder kaders, meer stippen aan de horizon Voorstellen toetsen door veel te delen
Hoofdthema’s toetsen aan het ‘hoe’, kaderstructuur voor
Initiatief ‘Gezondste Regio 2025’
commitment en informeel half uurtje
ondersteunen door te luisteren en te
vooraf aan commissievergadering
stimuleren
Structuren laten vieren
Door alle fracties heen op
en met meerdere disciplines in gesprek
hetzelfde informatieniveau zitten door
gaan hoe het doeltreffender kan
met alle fractievertegenwoordigers naar dorpsraden, burgers en verenigingen te
Staande initiatieven Sevenum en Grubbenvorst verzamelen
gaan; daarna kun je zelf je afwegingen maken, maar is er minder ruis op de lijn
Best leuk, 24 uur lang elkaar beter leren kennen en bijgepraat worden over overheidsparticipatie en burgerinitiatieven. Veel nieuwe inzichten en plannetjes, maar het gaat uiteindelijk om het resultaat. Dus is de vraag: wat ga jij doen?
Dit ga ík doen
‘Vaker met benen op tafel’
“We zullen nog wat vaker spreekwoordelijk met de benen op tafel een probleem van alle kanten moeten bekijken en informatie inwinnen. Dan zullen we zien dat we niet te ver van elkaar af zitten en dat we kunnen afkoersen op de beste oplossing voor iedereen.”
“Uiteindelijk willen mensen hetzelfde, maar kiezen ze een andere manier om er naartoe te gaan. Ik wil naar buiten gaan om met de burgerinitiatieven in gesprek te gaan en te kijken wat we als gemeente kunnen doen, zodat we er samen een succes van kunnen maken.”
‘Met burgerinitiatieven in gesprek ‘
‘Ondernemende ambtenaren’ Hans van der Noordt, gemeentesecretaris
“Ik ga ervoor zorgen dat alle participanten – inwoners, ambtenaren, collegeleden of raadsleden - op hun talenten beoordeeld worden en ingezet worden. We gaan veel meer denken vanuit inhoud en vanuit nieuwe werkvormen ergens naartoe werken. Nu handelen we nog te vaak alsof structuur het doel is in plaats van het middel.”
‘Nieuwe werkvormen’ Roy Bouten, PvdA
Janny Hermans, Essentie
Bart Cox, SP
“Mijn ambtenaren zijn afgelopen weken knap met deze sessie bezig geweest en hebben dat ook erg leuk gevonden. Dat geeft aan dat een andere manier van denken en doen al in onze organisatie is. Ik ben blij te zien welk effect dit organiseren heeft op de ambtenaren en dat het ondernemende waar om is gevraagd, ook vanuit de buitenwereld, begint te komen en er soms al is.”
“Ik vind het goed om met elkaar in gesprek te zijn, vooral op andere manieren dan in de structuren die we als raad gewend zijn. Ik denk dat het goed is naar buiten te gaan en andere vormen te zoeken, waardoor je elkaar beter leert kennen en leert waarom mensen keuzes maken zoals ze die maken. Ik ga meer vooraf mensen opzoeken en bespreken waarom ze dingen willen zoals ze willen.”
‘Vooraf mensen opzoeken’ Loes Wijnhoven, CDA
‘Out of the box denken’ Jim Weijs, D66
16
“We zijn gewend in hokjes te denken. We mogen wat meer out of the box denken. Ik denk dat het allemaal wat informeler kan. Gewoon voorafgaand aan een vergadering een uurtje bij elkaar komen. Een informeel gesprek kan tot nieuwe inzichten leiden en hoeft niet te betekenen dat je allemaal op één lijn zit.”